IURIS CIVILIS - Koeblergerhard.de

CORPUS 

IURIS CIVILIS 

EDITIO SEXTA LVCIS OPE EXPRESSA 

VOLUMEN TERTIUM 

NOVELLAE 

RECOONOVIT 

RUDOLFUS SCHOELL 

OPUS SCHOELLII MORTE INTERCEPTUM 

ABSOLVIT 

GUILELMUS KROLL 

BEROLINI MCMLIX 

APUD WEIDMANNOS 

UB INNSBRUCK 

I 

+ C127029509 

\A

Volumen primum: 

CORPUS IURIS CIVILIS 

Institutiones, reeognovit Paulus Krueger (1840—1926) 

Digesta, recognovit Theodorus Mommsen (1817—1903) 

1. editio stereotypa 1872 [XV], 58, XXXII, 873 p. 

2. ed. ster. altera 1877 [XVI], 58, XXXII, 882 p. 

3. ed. ster. tertia 1882 [XX], 58, XXXII, 882 p. 

4. ed. ster. quarta 1886 XXII, 56 (?), XXXII, 882 p. 

5. ed. ster. quinta 1889 XXII, 56, XXXII, 882 p. 

6. ed. ster. sexta 1893 XXII, 56, XXXII, 882 p. 

7. ed. ster. septima 1895 XXII, 56, XXXII, 882 p. 

8. ed. ster. octava 1899 XXII, 56, XXXII, 882 p. 

9. ed. ster. nona 1902 XXII, 56, XXXII, 882 p. 

10. ed. ater. decima 1905 XXII, 56, XXXII, 904 p. 

11. ed. ster. undecima, Digesta retractavit Paulus Kruegerr 

1908 XXII, 56, [IV], 959 p. 

12. ed. ster. duodecima 1911 XXII, 56, [IV], 957 p. 

13. ed. ster. tertia decima 1920 XXII, 56, [IV], 986 p. 

14. ed. ster. quarta decima 1922 XXII, 56, [IV], 994 p. 

15. ed. ster. quinta decima 1928 XXII, 56, [IV], 994 p. 

16. ed. sexta decima lucis ope expressa 

1954 XXIV, 56, [IV], 957 p. 

(iteratur ed. duodecima; praefatio Wolfgangi Kunkel) 

Volumen secundum: Codex Iustinianus, recognovit Paulus Krueger 

1. ed. ster. 

2. ed. ster. altera 

3. ed. ster. tertia 

4. ed. ster. quarta 

5. ed. ster. quinta 

6. ed. ster. sexta 

7. ed. ster. septima 

8. ed. ster. octava 

9. ed. ster. nona 

10. ed. ster. decima 

1877 

1880 

1884 

1888 

1892 

1895 

1900 

1906 

1915 

XIV, 

XXX, 

XXX, 

XXX, 

XXX, 

XXX, 

XXX, 

XXX, 

11. ed. undecima lucis ope expressa 

1954 XXX, 

12. ed. duodecima lucis ope expressa 

1959 XXX, 

513 p. 

513 p. 

513 p. 

513 p. 

513 p. 

513 p. 

513 p. 

513 p. 

516 p. 

XXVI, 

recognovit et retractavit Paulus Krueger 

1929 XXVI, 516 p. 

513 p. 

(praefatio Wolfgangi Kunkel) 

513 p. 

Volumen tertium: Xovellae, recognovit Rudolfus Schoell (1844—1893), opus Schoellii morte 

interceptum absolvit Guilelmus Kroll (1869—1939) 

1. ed. ster. 1895 

2. ed. ster. secunda 1899 

3. ed. ster". tertia 1904 

4. ed. ster. quarta 1912 

5. ed. ster. quinta 1928 

6. ed. sexta lucis ope expressa 

1954 

XVII, 

XVII, 

XVIII, 

XIX, 

XIX, 

XXIII, 

810 p. 

810 p. 

813 p. 

813 p. 

813 p. 

813 p. 

7. ed. septima lucis ope expressa 

(praefatio Wolfgangi Kunkel) 

1959 XXIII, 813 p. 

Alle Rechte, auch die des auszugsweisen Nachdruckcs, der 

photomechanischen Wicdergabe und der Obersetzung, vorbehalten 

WEIDMANNSCHK VERLAGSBUCHHANDLUNG 

Berlin-Charlottcnburg 9, Ebercschenallee 4—6 

Printed in Germany 1959 by August Raabc, Berlin - Neukolln

IXudolfiis Schoell cum praematura morte 

nobis eripiebatur, imperfectara reliquit Iustiniani 

novellarum editionein, quam ante finera 

anni 1893 se absoluturura esse speraverat. 

Circumspiciens igitnr Theodorus Mommsen 

eum, qui intra idem fere temporis spatiutu 

finem rei imponeret, tandem in me incidit, 

qui non sine aliqua dubitatione opus susceiri 

et fortasse detrectassero, si omnes rei difficultates 

tunc cognitas habuissem. Illud certe 

spero, qui de nieis quoque curis sententiam 

laturi sint, reputaturos esse, quam aliena 

sint haec studia ab homine pbilologo longe 

diversas rcs tractare solito. 

Sed ut missi8 ambagibus ad ipsam rem 

transeam, cum diem obibat Schoell, tjpis 

impressae erant nov. I—CXXXIV c. 13 p. 688 

(fasc. X—XIV = vol. III fasc. I—V); sequentia 

usque ad nov. CLXIII p. 750,13») paene 

adeo erant perfecta, ut t}'pis tradi possent; 

praeterea schedae tantuiu sanequam exilcs 

aderant ad novellas quinqne ultinias specfantes, 

notulae paucissimae ad edicta, appendicis 

edendae subsidiorum nec vola nec 

vestigiura. Ea igitur usus sum ratione, ut 

quaecunque Scboellium servaturura fuisse 

j)utarem, ipse quoque servarem; ubi ille ad 

certum indicium se non pervenisse significasset, 

meuni utcunque sequercr ingenium; 

errores si quos detegebam, tacite sustuli. 

Praefationem qualem confecturus fuerit, jiror- 

SU8 incertum; studia certe ad texlus historiam 

adumbrandam prorsus nulla reliqnit. 

Duplilcera igitur veniam mibi oblatum iri 

spero, quod subsidia ad banc editioneni adhibita 

enumerare satis habeo 2 ). 

Iustiniani igitur novellarum (rwv iuia 

1) Hinc igitnr prima pcrsona (correxl ctc.) non 

iam Schocllius desiguatnr. Astorisco, quo suas cincu- 

«lationes distingucre solebat ilie, usus non sum. 

2) Cf. F. A. Bienci' Gcschichte der Novcllen 

lustinians. Berlin 1824. Zachari.ie von Lingenthal 

PRAEFATIO YI 

Corpore 168 novellarum usi sunt cliara 

qui Leone imperante (886—911) compilaverunt 

Basilica. Quot et quas novellas receperint, 

discimus e scbolio quod e Tipuciti 

codice Vatic. 853 bombycino (?) saec. XIV 

f. 500 r (ubi extat in fine libri LX Basilicorum) 

priraus edidit Alemannus in notis 

ad Procopii bist. arc. XIV p. 78, deinde 

Ileimbach ed. Basil. II p. VIII: xgfj de eidevut, 

6x1 gi)f veagal avvere^rjoav nctQu 

xuv 'lovOTiviavov. i£ avrajv g/na' ireO^rjoav 

lig TOVC; ngoocpoQOvs rlr/.ovg r(ov £;' fiaoih/.ior 

jjijiUiov, al de J.omal ertrd v.ul ei'y.oot 

7iageaiiO7ti^r]aav, rjyovv fi'. e. c'. t'. 

V'. ia\ (i. fiz'. v'. v6'. ve. vg'. vt]'. trf'. od'. 

OE'. og. oti'. 7ty'. nd'. qrf. gg. QV.L. gv.fr'. 

g/.t'. Qtu y.al Qfttt' (cf. Biener 135). Scbolion 

est antiquissimiim aut certe ad codicem 

spectat antiquissiraum; nam sequenti aetate 

numerum novellarum in Basilicorum codicibus 

omissarum in dies crevisse testantur 

Michael Psellus in avvro^ dtatgeaei n7>v 

reagiov zov 'lovOTiviavov (edidit Heimbacli 

]Are/.doTa II Lips. 1840 p. 234) et indcx 

reginae qui dicitur (editus ibidem p. 237 e 

cod. Paris 1349 s. XI) qui enumerat 1GS 

novcllas addens aut num in Basilicis dosint 

aut ubi extent. Hi igitur plane consentiunt 

de eis, quas deesse dicit scboliasta (nisi 

quod tacet Psellus de nov. IX. XI latinis 

et de LIV. LV. CXLIX, ind. reg. de IX), 

sen uterque plures omitti ait partim easdem 

partim diversas. Addunt enira Psellus et index 

nov. XXXVIII. LXII (lat.) LXVII. 

LXXVII. CI. CIV (lat.) CV. CXXVII. 

CXXXIX. CXLI. CLIV, Psellus solus CLXI 

(sed Q^y' reponendum puto pro gSa'), index 

solus X. XIX. XXXIII (lat.). XXXIV (lat.). 

XLV (falso). LXV (lat.). LXX. CX. CXXXV111 

(lat.). CXLVII. CXLVIII. CLXIII(?). Etiam 

plures absunt a codicibus Basilicorum qui 

supersunt 1 )- — Quae autem receptae sunt 

plerumnue integrae non manserunt; oniiserunt 

enim Basilicorum redactores seniper 

epilogos cum subscriptionibus, plerumque 

rubricas inscriptiones prooemia (prooemia, 

rarius inscriptiones, nonnumquara attulerunt 

scbolia Basilicorum, totarum novellarum interdura 

epitomas Theodori), praeterea ex 

ipsis constitutionibu8 quae eis rainus videbantur 

necessaria. Latinarura surnmas receperunt 

Theodori (XXIII. XXXV. XXXVI. 

XXXVII. LXII. LXXV. CIV. CXl. CXIV. 

CXXXVIII. CXLIII. GL) atque etiam paucarum 

graecarum (LI. CXXI. CXXII? CLXV).») 

1) Etiam aliundc constat iam XI. et XII. sacculo 

codiccs cxtitisse decurtatos: Heimbach VI p. 158. 

Inde quod novellae n scholiasta commcmoratae etiam 

in codice L omittuntnr neque ullae practer cas nini 

latinac pancae, Dovellarura dclectum in hoe coilice extantem 

Basilicis non mnlto rccentiorcm csse collifîtur. 

2) Id qnoque cvenissc, ut posteriorcs loco verborum 

iutc^rornm antiquitus rocoptiTUin summas 

Basilicorum libri sexaginta qui olim fuerunt 

non omnes servati sunt; desunt enim 

19. 31—37. 43. 44. 53—59. Sed in bis quae 

infuerint novellae plerumque discimus cx 

indice reginae eisque qui insunt in codicibus 

Coisliniano et Parisino Tipucitique paratitlisOi 

partira etiara e synopsi alphabetica, 

partim e codice Ambrosiano (cf. infra). Fuit 

igitur in B 

1. 31 t. 5, 1: nov. LXXXI t. 7: nov. 

CXII 7 

32 t. 1: nov. XII 4. XVIII 11 

32 t. 2: nov. LXXXIX 9 

33 t. 2: nov. CLIII 1 

I. 35 t. 11, Sl: nov. CVIII t. 18, 1: nov. 

CLVIII t. 20, 2: nov. CVII 

I. 36 t. 1, 7: nov. CLIX 

nov 

37 t. 11, 1—4: nov. LXXII t. 12, 1: 

XCIV t. 12, 2: nov. CLV 

48 t. 26: nov. CLVI 

I. 55 t. 14, l: nov. CLVII t. 14, 4: nov. 

CXXII t. 14, 5: nov. CLVI 

!. 57 t. f>: nov. CXXX t. 8: nov. CXVI 

t. 9: nov. LXXXV t. 19, l: nov. CLII 

1. 59 t. 4, 1: nov. XLIII t. 4, 2: nov. LIX 

De ceterarum quae nunc desiderantur 

locis pristinis coniecturas proponit Biencr 

583 (cf. Heimbacb VI 416ss.). Cf. infra p. XIV. 

Basilicorum editiones extant duae, quarum 

alteram curavit Annibal Fabrot Parisiis >',r 

1641—1647 septem yolumina complectent?m, 

qui bos edidit libros bisce usus codicibus: 

1. 1—18, 2, 16 e codice Paris. 1352 mcmbr. 

saec. XIII qui textum babet decurtatura 

1. 20—30 e codiceParis. 1348 bomb. sacc. 

XIII 

]. 28. 29 e codice Paris. 1354 cliart.a. lf)f>0 

(apograpbo codicis Laur. S0, n) 

1. 38—42 e codice Paris. 1345 membr. 

saec. XII 

1. 45—48 e codice Paris. 1349 menibr. 

saec. XI et 1354 

1. 60 e codice Paris. 1350 membr. saec. 

XIII. 

Suppleraentura dedit Reitz Lugd. Bat. 1765, 

qui I. 8 edidit e codice Leidenai, qui fluxit 

ex Escorialensi deperdito, 1. 49—52 e codice 

Parisino 1357 cbart. saec. XV. 

Alteram editionem paravit G. E. Heim-J}" 

poncrent. hoc eonfirmo cxcraplo: nov. XVII cxtat 

in B 6, 3, 22—3S, scd in cod. Paris. 1352 nil iiust 

nisi quorundam capitum snmmae. — Verba Iustiniani 

liaud ita magmim iu B passa sunt detrimcntmn, nisi 

quod vocabula latina scmpcr in graeca mutata fcunt; 

cetorum et liic et alias tcncndnm cst, accuratam 

Basilicorum rcccusionem uondum extare. 

1) Paratitla libromra 1 —12 cdidit Heimbach 

II 753 c codice Vatic. 853 pessime ut solct (cf. Krandilcone 

bull. dell' ist. di dir. rom. I 107 ss.); cx sequentibus 

quaedam adnotavit in notis indicum quos 

supra dixi. Tipucitus fictr.m ex T/ nov ztiiai: cf. 

Heimbach II p. VJI ss. dvt-xd. I 220 s.

ach (sex vol]., Lips. 1833—1870) his praeter 

editiones Fabroti et Reitzii usus auxiliis: 

ad 1. 1—9 codice Coislin. 151 bomb. saec. 

XIV (non saec. XI) >) 

ad 1. 11—14 codice Coislin. 152 menibr. 

saec. XIII vel XIV 

ad J. 28. 29 codice I>aur. 80, ll membr. 

saec. XII. 

Nuper denique in bibliotheca Anibrosiana 

codex F 106 sup. detectus est palimpsestus, 

cuius prior scriptura quae saeculo X. a peritis 

tribuitur exliibet excerpta ex toto Basilicorum 

opere (B*). Ediderunt quae in codiee 

legere potuerunt Ferrini et Mercati Lipsiae 

1897 (== volumen VII editionis Heirabachianae). 

Novellarum locos, quos legerunt, cura 

editione nostra contuli et has lectiones varias 

enotavi: 

Nov. XII 4 est in R a 32, l inde a. p. 98, w 

ti ng yvqoitov iir( ^caidiov (sic) — 22 

% 

15 ravia] fierci TUIXU 

K) fttivotev (quod vellem non attigisset 

Schoell) ol rwv 

l oni. l'i iy.iivov 

21 j 

•25 df.) 6k 

i;;j roviiov 

XVIII H est in 15 1 32, l inde a. p. 137, 2« 

OiG7iiio}iiv — 138, " 

27 ij ii. rou. om. ut BL 

ao /.al oni. ut BL 

81 y.ul rovg — 34 TQojcovg oni. ut BL 

M Cnura ut BL 

35 avyyQdtpeu 

d pro fj ut BL 

13S, 1 GlUdfilo/uv 

2 yvrjoioi ut B 

5 dcpi/.oivTo 

LXXVIII 3 {u nc etc.) et 4 (— 3SG. s»; douhvovTag) 

habet B* 

3S0, l îovov 

14 yivoLvio 

11) r;] ^ y.ul ut P 

20 /urd raviijv 

21 ri/./.d sine «//« ut LPr 

22 yQtupfi bis babet 

TCUV lo 

om. evOCg — 2G 

2S dw 

1) Nc huuc quidcm librnm intpgrum c*se tlcmonstrant 

Kmcgor Zt-itschr. f. RcchtKgosch. IX 193 Zachariae 

Bcilr. zur Kritik n. Restitution d. Basilikcn. 

Mem. de 1'acad. de St. Petcrsbonrg VII 23 (Ib77) n. (i. 

VII rilAEFAMO 

3SG, 29 dovvut 

7taJg &v od 

LXXXIX 9 (praeter 438, io u tig — 

fyiGiv) et 10 est in B 1 32, 2 

438, 3 rftg yaynxf^g ut L 

6 d 

9 

439, 4 y. 

9 ovxiog Gvvrdfuog 

n)v roOavTiyv 

c. 12 § 2 (inde a DeGTtiZofiev p. 411, 21) — 

15 usque ad p. 444, 15 

extant ibidem 

23 nuioiv rt rfj 

24 om. uEQaniQio — 25 

27 VMV i'i Tt 

38 y.ui om. ut L 

39 

442, 7 o v i i j 

11 Tt'Uvxr\Goi ut ML 

15 ovdtv 

TOVTOV ut L 

11) dva(.i(pio(jf]Tog 

22 TCD»' om. 

25 om. yroog ut cett. 

82 7to//.dc iiuU.uy.itg 

37 oni. ydp 

8S iit£iGctyay(.lv 

443, 15 YMTCt/.eLnoi 

20 om. verba latina 

25 eyyoviov ut Tb*od. Atb. 

444, 2 ^£(iaiov/.tivovg ut L 

5 om. Ttdvza — 6 7cuidiav ut L 

11 yduov ut L 

rj yEFElilN^(schol. o^rot d/ 

rorng eig uQnayEloav TvaQ&evov) tj 

INEST12N (scbol. TW»' e^ ff«yy«veiav) 

tj 6a3INariov (schol. y.aradsdiy.aoftevwv) 

CXVII 7 (usque ad îagixovrog p. 556, 2fi) est 

in B'31, 7 (vulgo 31, 6) 

17 ovvidoûv 

22 dva^KpiGfi^Tiog 

26 om. TOV 7caxQog- 

CLIII l (faonCCofuv dooi iv-) est in B' 33, 2 

729, 1 om. xorcoig 

i 

2 y.ai tC 

5 ndG(p fia/.Xov Ut ML 

7 zovg t£ doiwxdzovg dq"î£TCiGv.67iovg 

y.ai iTTiay.dTtovg y.al rdg vrc % aCiovg 

uylag r. #. iy.y.Xrjolag y.ai xuiig ivdoBoxdiovg 

aQ%ovxag fioi]OEiv 

9 //JJTC ut cett. 

10 extat y.al. 

Praeterea ad 1. 46—48 Parisinum 1357 

denuo contulit frater, ad. 1. 60 Paris. 1350 

Tiscbendorf, ad 1. 49—52 interdum adhibuit 

Vatic. 2075. Supplementura edidit Zacbariae 

Lips. 1846 11. 15—18 pleniores publicaos 

e cod. Cpolitano (nunc Berol.). In libris igitur 

10. 20—27. 30. 3S—42. 45. 49—52 solis

PRAEFATIO VIII 

fere nitiraur Fabroti et Reitzii editionibus, 

in ceteris praeterea coliationes habemus minimme 

fideles. 

E Basilicis integris fluxit synopsis alpbabetica 

scboliis instructa saeculi decimi 

fere medii (iy.Xoyfj xal avvoipig rQv (iaat- 

Xiy.6iv il-ijxovTa (iipkitov aiv ^caQanofinaig 

y.axd axoixelov), quam edidit post Leunclavium 

(Basileae 1575) Zachariae Jua Graeco- 

Roraanum V. Eiusdem temporis est ecloge 

librorum 1—10, quae olim Theodori nomine 

iniuria ferebatur; cuius codice Meermanniano 

usus nonnulla protulit Heimtoach 

(cf. I p. XI). 

Non eiusdem momenti cuius Basilica duae 

similes sunt collectiones antea factae, 6itq6- 

"/eigog vdfiog (Prochiron) publicatus a 

Basilio Constanlino Leone imperatoribus inter 

annos 870 et 878 (ed. Zacbariae Heidelberg 

1837) et 4Ttavayioy-q xov vdfiov (Epanagoge) 

a Basilio Leone Alexandro imperatonbus 

inter annos 879 et 886 edita (ed. 

Zachariae collectio librorum iuris Graeco- 

Romani. Lips. 1852). Uterque liber eiusdem 

fere est argumenti ita, ut ordo solus 

differat; uterque paene totus ex Iustiniani 

libris conflatus est paucissimis recentibus 

Jegibus receptis; uterque et ipsis novellis 

utitur (recensione tamen, ut videtur, a corpore 

168 novellarum diverea) et Theodori 

interdumque AtbaDasii epitome. Sicubi a 

novellarura verbis hi libri suo arbitrio recedunt, 

varietates non semper coinmemoratae 

sunt, sed eae fere solae, quae e traditione 

novellarum diversa derivandae esse videntnr. 

Locos novellarura in Epauagoges scholiis 

citatos uon respexit Schoeli. 

Et Prochiron et Epanagoge postea aucta 

sunt. Prochiron auctuin circa annum 

1300 compositum (ed. Zachariae JGR VI) 

epitomis potius et Basilicis et ceteria fontibus 

usuin est quam ipsis novellis ideoque 

rarissime commemoratur. 

Epanagoge aucta (ed. Zachariae JGR 

IV 171 ss.) saeculi X. exenntis novellas addidit 

€x Athanasio et appendice eclogae (p. VII). 

Partim e Procliiro AthaDaaio Theodoro, 

partim e fontibus nobis iocognitis novellarum 

summaria brevissima hausit iy.Xoyr) vdfttov tGv 

iv irtixdiiip iv.xe&eifuvwv y.al etg v xix).ovg 

dir)Qiiooiiinov (Epitome) a Constantino Porpbyrogenneto 

anno 920 edita. Titulos 1—23 

edidit Zachariae JGR II 265 ss., 24—50 JGR 

VII (Ioci novellarum indicantur p. 211). Raro 

attulit Schoell. 

Collectio 168 noyellarum adhibita esse 

videtur in libro qui inscribitur negl %Q6VIOV 

xai rcQO&vafii€iy and ônf\g £tog iy.axdv 

iviavxQv (vulgo al Qoital, ed. Zacbariae 

Heidelberg 1836), sed cum interdum numeri 

dtentur ab bac sylloge alieni, diversam 

collectionem excerptara esse suspicatus est 

Zachariae (72 ss. cf. 265 8.), sed buins numeros 

postea auctoritate corporis 168 novellarum 

in dies crescente immutatos esse. 

Verum cum unus adbuc notus sit codex 

saeculi XIV, retinendum est iudicium. 

Alterius novellarum collectionis integram 

habemus versionem latinam, cjuod Authenticum 

vulgo dicitur. Continet 134 Iustiniani 

constitutiones, quae omnes etiam in 

corpore 168 novellarum fuerunt praeter 121 

(edictum VIII); ex his e graeco versae sunt 

pleraeque, ipsaa latinas Iustiniani constitutiones 

haec sylloge continet 18 (IX. XI. 

XVII. XXIII. XXXIII—XXXVII. LXII— 

LXV. LXXV. CXI. CXIV. CXXXVIII. 

CXLIII). Loquitur de bac re scbolion subobscurum 

quod extat in codice Vindobonensi 

ante Authenticum f. 51 r et in Neoburgensi 

(V coiitulit Scboell, Neob. Heimbacb. Leviora 

omitto): Centum (om. V in spatio vacuc) viginti 

et duae constitutiones sunt; sed error 

factus est superius intra (inter Neob.?) centesimam 

sextam et centesimam octavam, ubi 

centesima septima esse debuit Set qnia in 

codice {in codice om. V) antecessoris idem 

error est et ille secundum suum codicem nobis 

transmissionem {-ones V) fecit, melius essc 

duxi (dixi libri, corr. Zacb.) non emendare 

numerum. Hae Qiee V, hec Neob.) sunt quae 

interpretatae sunt, quas tantum {tamen Neob.. 

an etiam?) in codice graeco habemus. Sunt 

autem et quaedam latinae inmixtae graecis, 

quaedam inter graecas tantummodo sunt. 

Non extant {etiatn libri, corr. Zacb.) in praesenti 

codice centesbna vigesima (om. V) seciinda, 

centesima vigesima quarta (c. v. qu. 

om. Neob.), centcsima vigesima quintct, centcsima 

vigesima octava, centesima tricesima, 

ceîtesima tricesima secunda. De boc scholio 

disseruerunt Biener 575 s. Heimbach 

proll. Auth. LXIII. CCGXVI Zacbaria.' 

Sitzungsb. d. Berl. Ak. 1882, looo ss. Zachariae 

omnino non ad Autbenticura, sed 

ad Iulianum spectare et anno 555/6 conscriptum 

esse dixit assentiente Kruegero 

Gescb. d. Quellen 357, 2'j. At yerisimillimum 

est haec scripta esse a iurisconsulto aliquo, 

qui Autlientici codicem comparavit 

cum oodice collectionis 168 novellarum latina3 

etiaratum constitutiones continente. Codicem 

antecessoris dicere videtur non Iuliani, 

sed ipsius Autbentici qucm habuit eius 

praeceptor. Ad ipsos codices V et Neob., 

etiamsi numeros corruptos esse statuas, haec 

verba non quadrant; sed in utrumque pervenire 

potuerunt e libro, qui revera talis 

erat Sed ut baec raissa faciamus, est Autbenticum 

versio latina (ut omittam paucas 

illas quae antiquitus latinae fuerunt) collectionis 

aetatis Iustinianae corpori 168 novellarum 

similis secundum tempus fere digestae 

ipso sexto saecnlo confecta; nam etsi

vitiis stultissimis scatet, a Iustiniani aicendi 

genere non multum recedit. Zachariae 1. c. 

093 ss. eam esse syllogen coniecit, quae facta 

sit paulo post annum 554, cum secundum 

Iustiniani sanctionem (app. VII 11) leges post 

codicem datae in Italiara transmitterentur. 

Sed haec coniectura vel ideo falsa est, quod 

deest ipsa constitutio pro petitione Vigilii 

(app. VII) et quod inest lex anno 563 lata, 

nov. CXLIII (cf. ad p. 708, 18). Alias senteniias 

haud spernendas protulit Ninus Taraassia 

professor Patavinus in dissertatione 

otui, L. Seufferti Monacensis et ipsius auctoris 

comitati debeo. Conatur igitur homo 

doetus id, quod ipse quoque posui, versionem 

aetate Iustiniana factam esse, argumentis e 

dicendi genere petitis demonstrare atque etiam 

(id quod talibus argumentis probare difficillimum 

est) in Italia eam confectam esse contendit. 

Ortara eam dicit in scrinio praefecti 

praetorio Italiae Ravennae, in quo leges graecas 

fere post a. 554 (cf. app. VII) ab officialibus 

diversis in linguam latinam conversas 

esse ponit; quod sane speciosum est, non 

eertum. Potest enim verum esse etiam, quod 

M. Conrat coniecit in libro utilissimo (Geschicbte 

der Quellen iind Literatur des roinischen 

Reclits. I Lips. 1891 p. 132), in 

scrinio Illyrico eas translatas esse. Contra 

Th. Moramsen (Ztscbr. d. Sav. St. XXI 155) 

versionem undecimo potius quara sexto saeculo 

ortam esse dixit, quae sententia pluribus 

de causis improbanda est, quas fere protulit 

Tamassia. Novam Authenlici recensionem 

continet haec editio, de cuius subsidiis infra 

(iicturus sum. 

Tertiam collectionem novimus imprirais 

cx Iuliani 1 ) antecessoris Cpolitani epitome 

latina. Confecta haec est secundum syllogen 

124 novellas et graecas et latinas coraplectentem 

post annum 555 (c. 117 data est 

k. Iun. a. 555) Iustiniano regnante institutam; 

inest nulla quin etiam corpore 168 

novellarura recepta sit praeter c. 29, quae 

respondet edicto III. Ordo primonim et 

extremorum ratione carere videtur, c. 40— 

117 secundum tempus colloctae sunt fnec 

tamen nirais diligenter), c 40—11L eodera 

ordine quo in corpore 168 nqvellarurn extant. 

De suo Iuhanus addidit paucissiroa 

(cf. cap. CLXIII); inscriptiones prooemia 

cpilogos omisit, verba Iusliniani raro presse 

sectus est (cf. c. CXI. CXV), plerumque 

contraxit; subscriptiones subiecit semper, 

sed haud raro omiserunt librarii. Ad ipsa 

igitur novellarum verba restitucnda momenti 

1) 'Iovhavov ayo/.anrtxov vel uvnxivangoq carina 

cxtant Anth. I'al. IX 481 XI 3G7-3G9. 

mina 

IX PRAEFATIO 

est Inlianus baud ita magni, eo maioris ad 

subscriptiones, praesertim cura codicibus tradatur 

vetustissimis. Ex quibus qui in hac 

editione commemorantur hi sunt: 

Berolinensis (antea Rosnyanus, olim iut. b 

Pithoeanus) lat. 269 in fol. saec. VIII—IX 

(Haenel p. IV cui est 4) continet Iuliamim 

totum cum appendice, de qua infra dicturus 

sum. Subscriptiones saepe omittuntur; quae 

insunt descripsit Schoell. 

Parisiniis lat. 4568 (olim Ranconeti) TuiP 

in 4° saec. IX (ita Omont) continet Iulianum 

f. 2 T —165 T cum subscriptionibus omnibus, 

appendicem f. 17l r —179 V . Contulit Haenel 

(cui est 2); nov. CXLIII (de qua ante nonnulla 

enotaverat Krumbacher) et aj)p. I. 

VII Mommseno intercedente liberalissime 

Girard. 

Vindobonensis lat. 2160 saec. X—XI Tui* 

(Haenel VI cui est 5) babet Iulianum f. 2— 

162 r , appendicem f. 162 T —183 T . Subscriptiones 

post const. XVIII omittit paene omnes, 

quae insunt descripsit Krueger. Idem contulit 

nov. CXLIII; app. VIII Mommseno 

intercendente L. Hartmann. 

Vercellensis bibl. capit. saec. X (Hae- iui.'* 

nel VII cui est 6) exhibet lulianum cum appendice, 

subscriptiones servat paucas. Contulit 

G. E. Heimbach. 

Raro affertur Sangallensis 1395 saec. VII 

qui septem foliis nunc valde evanidis continet 

cap. CCCXLVI—CCCLXII cum subscriptionibua 

(contulit Haenel) et Paris. Jat. 

4418 saec. X (contulit Haenel). 

Appendix luliani comprehendit leges et 

ex Authentico desumptas (quarundam etiam 

summas) et aliunde non cognitas. Praeter 

codices quos modo nomminavimus commemorandi 

sunt hi: 

Mediolanensis bibliethecae Trivulziaoae 

saec. IX (Haenel III cui est 3a). Varietatem 

ad app. VII a comite di Vesme 

accepit Haenel. 

Coloniensis (olim Wallraffianus) X 8 /«i. c 

saec. XII (Klenze Zeitscbr. f. gesch. Rechtsw. 

VIII 132) adhibitia a Schoellio (qui ipse 

contulit) ad XXXIV. CXLIII. 

Utinensis eccl. metrop. saec. X (Haenel 

VKI cui est 7. Habet etiam subscriptiones 

nonnullas) s6lus exhibet app. II. III. VI. IX. 

Contulit Haenel. 

Appendicis igitur ratio haec est (ea tantura 

affero, quae ad banc editionem pertinent; 

uncis includo summas): 

Utin. (134). 31. (65). 114. 143. 138. (140). 

(121). ap. 6. 9. 7 n. 140 ap. 1—3 

Paris. H3 ap. 7 n. 140 ap. 1 

Triv. 143 ap. 7 n. 140 ap. 1 

Berol. (134). 34. (65). 114. 143. 138. (121). 

134. 117, 1.2«) 

1) Eadcm sunt in codice Kacndiano practcr 

n. 117 c. 1. 2.

PKAEFATIO X 

Vindob. 34.') 114. 143. 138. (121). 

134. 117, 1. 2 ap. 8 

Vercell. 34. (G5). 114. 143. 138. (121). 

Ex editionibus vetustioribus duae mentione 

dignae sunt, Miraei (Lugduni 1561), 

qui imprimis Ranconeti codice (IUI.P) USUS 

est, et Pithoei (Basileae 1576), qui praeter 

alios ignotum quoque adbibuit librum app. 

II. III continentem. Hoc saeculo Iulianum 

edidit subsidiis plenissimis instructus G. Haenel 

Lipsiae 1873. 

Praeter lias tres collectiones aliarum 

Ath. vestigia deprehendimus baud pauca. Athanasii 

scholastici Emiseni £nixo(.iij xQv fiexd 

TOV y.cbdiy.a veaoGiv Iustino iraperante confecta 

est ex collectione novellarum fortasse 

ab ea quae postea in corpus 168 novellarum 

transiit haud diversa; insunt enim omnes 

praeter CXXXVIII. CXXXIX. CXLI. 

CXL VII. CXLIX—CLII. CLX. CLXI.CLXIII 

—CLXVIII 2 ). Ex his Tiberii sunt CLXI, 

CLXIII.CLXIV,eparcbicaCLXVI-CLXVIlI. 

Unius novellae adest epitome, quae neque 

ipsa corpore 168 novellarum recepta est 

ncque quae ei similis sit: 20, 5. Universa 

materia digesta est in titulos viginti duos 

rubricis distinctos (velut primus inscribitur 

7C€QI irtiay.dmov y.al y.?.rjQiy.(5v v.cti fiovaxaiv 

y.al j.iovttOxQiQv), bis singulae subiciuntur 

constitutiones addita rubrica inscriptione subscriptione. 

Kubricae ab eis quae in corpore 

168 novellarum sunt saepe diversae haud 

raro concinunt cum eis, qnas praebent Tbeodorus 

et Autbenticum. ln fine singulorum 

titulorum subnectuntur paratitla ex ipsq Atlianasio 

bausta. — Edidit Athanasii epitomen 

Heimbach dve/.d. I uno fere usua codice 

Paris. 1381 saec. XI non integro. 

^ Hac epitome usus est is, qui edidit colerci. 

lectionem constitutionum ecclesiasticarura 

tripertitam quae vulgo dicitur 

(vdfiog'IovOTiviavov ftaoi?.eiog. avvaytoyrj TGV 

etgmiertov iv rqj v.(hdtv.i y.al rotg diyiaroig 

y.al vtctQaig diardSeoi rtegl imay.drtiov y.al 

Y.Xt]QM&v y.ctl fiovaxuiv y.al itqay\idxtav tv- 

Clywv, %XL dk y.al 'Iovdaltov y.ai algexiy.wv). 

Huius tertio capite 34 novellarum continentur 

epitomae Atbanasianae eae^ quae in tribus 

primis insunt Atbanasii titulis; ex sequentibus 

titulis nonnullae citantur in huius 

capitis paratitlis, praeterea etiam in capitis 

primi paratitlis nonnumquam novellarum 

mentio fit — Edita est secundum Fabroti 

recen8ionera in Voelli et Iuatelli bibl. II 1223 

— 1361 (inde Ath. Fabroti interdura commemoratnr), 

varias lectiones affert Pitra iuris 

eccl. Graecoram hist. et mon. II 410ss. Huius 

1) Exciderunt nov. 34 finis ot 114 initium (cf. 

ad 241,10. 533,15) et nov. 65 summa. 

2) Ath. 19, l spectare ad cd. III si verum esset, 

ctiara nov. XXI dcesset; scd hanc illo loco dici pro 

certo habco (cf. ad p. 760). 

collectionis codici Monac. 380 saec. XIII 

vel XIV f. 363 inserta est nov. LXXVII: 

contulit Schoell. 

Totus ex Atbanasio fluxit etiam libellus 

ireql diarpdQcov dvayvioa(.idxiov, quem edidit 

Heimbach dve/.d. I 185 ss. 

Epitomae novellarum Iulianeae similis 

usum produnt Nomocanon XIV titulorum, 

Epitome ad Procbiron mutata, appendix 

eclogae. 

Nomocanonis XIV titulorum ad 

nos pervenit ea forraa quam ei dedit horao 

aliquis (cuius praefatio est apud Pitram 

II 448 s. Olim Photium perperam dicebant) 

anno 883; antiquissima redactio saeculi sexti 

fuisae videtur, secunda inter annos 612 et 

692 fasta est ab eo, qui etiam librum ittol 

ivavxiocpavGiv conscripsit. Hic raro ipsa 

novellarum verba (CXX c. 10), plerumque 

summaria novellarum addidit et ex coll. 

const. eccl. et ex epitorae deperdita Iulianeae 

simili hausta 1 ). Nonnullos Dovellarum 

locos e Basilicis adiecit Theodorus Bestes 

(cuius est praefatio 449 s. Pitra) in coramentario 

anno 1090 conscripto, paucos Theodorus 

Balsamon in commentario saeculi duodecimi 

exeuntis. Praeterea librarii interdum 

quae eis utilia videbantur adscripserunt (cf. 

ad. n. XII. XXII c. 9. 17 CXXXI c. 8). — 

Edidit bunc nomocanonem post Voellium ct 

lustellium II 789—1140 Pitra 1. c. 433 ss. 

Collectiombus Theodori commentario auctae 

duo potissimura innotuerunt codices, Dublinensis 

coll. Trin. 494 saec. XII, ex quo 

novellarum locos excerpsit Krueger, et IVfonac. 

122 saec. XII de quo disseruit auctariaque 

edidit Pitra I 660 II 441 ss., queni 

inspexit Scboell. 

Epitome ad Prochiron mutata inest 

in codice Bodleiano 3399 (Selden. 10: 

Coxe 590) saeculi XI nobilissirao et Marciano 

579. Inseruntur ei fragmenla epitomae 

novellarum eius qna etiara 'Enantiophanes' 

usua est, quae e codice Bodl. edidit Zacba- 

riae dvey.d. 208 88. 

Eclogae Leonis et Constantini anni 740 

saeculo nono adiuncta est appendix, quae 

novellarum breviaria plerumque desumpsit 

ex epitome ab 'Enantiophane adbibita, interdum 

ipsas excerpsit novellas. Edidit e 

codice Paria. 1384 saec. XII Zachariae dviy.6. 

184 88. Ex bac rursu8 novellarum summaa 

(praeterea etiam ex Atbanasio Theodoro 

auctore incerto) bausit ecloga ad Procbiron 

mutata (ed. Zacbariae JGR IV 49ss.) z ). 

1) Biener 202 ss. 601 BS. Kroeger Zeiteclir. f. 

Rechtsgosch. IX (1870) 185 ss. Zachariae die griecli. 

Nomokauoncs. Mera. de 1'acad. de St. P. VII 23 

(1877) u. 7 et: iiber d. Ycrf. \\. d. Qnellen d. pscudophotian. 

Nomokanon in XIV Titeln. Ibid. Yll 32 

(1885) n. 16. 

2) Nil compcrtum habeo de cpitome Marciana 

Nomoc. 

XIV tit. 

tfnmoc! 1 

Xonioc." 1 

Anon. 

Bodl

Ccll. 

25 cap. 

Coll. 

87 cap. 

'• tit. 

Restat ut ceteros afferam auctores qui 

novellis usi sunt. 

Collectio XXV capitulorum quam 

vulgo dicunt (diaxdêig vdfiiov no?.ixiy.aiv 

iy. t(ov vsctQuiv 'lovoxiviavov (HaoiXetog avvrjyogovoai 

y.al irtixvQOvocu xovg xdv dyiiov 

TtaxiQiov iy./.Xt]GiaGTixoiig Y.av6vag) sexto saeculo 

confecta post leges e codice desumptas 

praebet.novellas CXXXVII. CXXXIII. CXX. 

CXXXI c. 13. Edita est ab Heimbacbio 

dv£y.d. II. 145 ss. e codice Monacensi 380, 

adhibitis ad ultimam partem novellas complectentem 

Parisinis 1324. 1326. 1334, varias 

lectiones e codice potissimum Palat. 376 

saec. XI protulit Pitra II 407 ss. cf. 373 s. 

Schoell collationibus usus est Monac. 380 

sua ad nov. CXX, Paris. 1326 saec. XI 

Paris. 1334 saec. X Laur. 10, io saec. XI 

Kruegeri ad omnes novellas. 

Collectio LXXXVII capitum confecta 

est ab Iohanne scliolastico Antiocheno 

circa annum 550 (fuit patriarcha Cpolitanus 

. r )0. r ) — 578) c novellis etiaratum dispersis 

(uexeygdcprj i/. xQv arcogddr]v y.sifteviov ix- 

(piorrjêiocjv vrto xov rftg &eiag Xrjêwg 'Iov~ 

rsnviavov fterd xov y.ti)dr/.ec êitov veagiov 

diaTdSeiov). Praebet novellas ad ius ecclesiasticum 

pertinentes partim integras (quod 

si fit, rubricae et inscriptiones praemittuntur) 

partim epitomatas. Hoc libro praetereaque 

Athanasii epitome usus est is, qui Nomocanonem 

L titulorum confecit, cui adiecta 

est appendix constitutionum 

ecclesiasticarum e collectione 87 capilum 

compilala eaque huius collectioms capita 

comprehendens quae ipso Nomocanone recepta 

non erant 1 )- — Edidit collectionem 

87 capitum Heimbach dvr/.d. II 208 ss. et 

Pitra II 385 ss. cutn aliis codicibus usus tum 

Vaticano 843 saec. IX, Nomocanonem L titulorum 

Voelli et Iustelli II 603 ss. (cf. Pitra 

416 ss.). Collectionis codicem Parisinum 1326 

Schoellii in usum contulit Krueger. 

Incertum est unde fluxerit delectus codiciB 

Ambrosiani (p. X), quera post 

Heraclium factum esse e loco p. 21, 8. 10 

(cf. Coll. I. Nov. 22) et e theraatum mentione 

p. 663, 23 conclusit Zacbariae Zeitscbr. d. 

Sav. St. XIII 8 8., undeque summaria novellarum 

sumpserit ecloge privata aucta 

saeculi noni (ed. Zachariae JGR IV). 

Solo codice Marciano traditur collectio 

tredecim Iustiniani edictorum, quam 

8upplementum esse existimes collectionis alicums 

Iustiniano regnante factae, velut eius 

qua usus est Atbanasius 2 ). Aetate primnm 

(cod. Marc. 172), quam Enantiophanis cpitomc uti 

dicit Zachariae m6m. VII 32 p. 6. 

1) Rom explanavit Biener 194 ss. 584 ss. (cf. 

Heimlmch II p. LIV Zachariae mem. de 1'acad. VII 23 

et Zcitschr. d. Saviffiiyst. rom. Abt. VIII 236 BS.). 

2) Bicncr 53 ct Zacliariae Gesch. 7 supplcmcn- 

XI 

PRAEFATIO 

est alterum datum inter annos 531 et 535, 

extremum undecimum datum anno 559. Primum 

et sextum redeunt in corpore 168 novellarum, 

tertium novit Iulianus const. XXIX, 

quartum in novellarum corpore latine tantum 

extat (nov. CXI), octavi versio latina est in 

Autbentico 122, noni epitome in anonymo 

Bodleiano, Praeterea nullum usquam eorum 

apparet vestigium. 

Ex collectionibus quas enumeravimus 

dnas praebet baec editio: corpus 168 novellarum 

et Autbenticum cum appendice 

tredecim edictoram ceterarumque Iustiniani 

constitutionum extra codicem traditarum. 

Inter subsidia ad corpus 168 novellarum 

recensendum parata facile primum locura 

obtinet codex Marcianus graecus 179« 

qui olira fuit Bessarionis, membranaceus in 

folio, foliorum415, in fine mutilus, ductibus 

inelegantibus multisque compendiis exaratus 

a librario saeculi tertii decimi 1 ). Altera 

raanus coaeva nil nisi correxit vitia. Continentur 

libro haec: 

In folio praemisso Ttlva.% veaodv Xiorrog 

rov dsGTtdrou non plenus; desinit enim in 

veagd y.e' neQi Xvoeiog v eôuoioTrjTog y.al 

dvadd(J£iog rtgoiy.dg. Scriptus est totus a 

manu saec. XV. 

In latere verso huius folii scriptum videmus: 

dqpuQcb&t] 7tuqa xov (.uydXov y.gtrov 

y.vQov awdzcoQog (s. V. ov (.laleTvov) 2 ) iv 

rn dyia y.al fisydXt] ftorrj xov rraxgdg .fii- 

(i/Ua didcpOQCt' iv nQ(bxoig 6 drcdoxoXog 6 

v.aSrmeQivdg y.al xovi{iiivog) y.al ^ (iifiXog 

xaiv | xQv \paX(.iaiv v.ai 6 vofiny.dviov 6 EQUI]revxelg 

ftaga nv.oXdov doânni' y.oX xb uiyce 

(iijiXiov xb vdfiifiov' ai veagal ai xdv vdinov 

tuni csse volunt corporis 168 novcllaruin c sylloge 

antiqniore excerptum, quam Alcxandriac factam ossc 

sinc idonea causa statuit Zacbariae; at cd. I et VI 

extant etiam in hoc corpore. Syllogcs illitis plenioris 

vestigia Zachariae (Zeitschr. d. Sav. St. XIII 44 ss. 

XV 366 88.) deprehendere sibi vidctur iu adnotationc 

ad nov. I (p. 10, r) et in rubrica novellae CXII quae 

loco verae edicto V (== nov. CXI)opracmittur: nepi 

liTiyiootoV xal nSQi datpaJ.daq rjv dtl noitlv xovq 

tvayovxaq ngo zijg TCJV ivayo/xtvatv vno/jvâtwg: — 

At nihil nisi aberravit librarius. Ex glosscmatc 

(p. 521,20) concludere non dcbcbat (XV 368) cdictum 

V versum esse c coutextu latino (nov. CXI). Supplementa 

ab eodem 1. c. p. 50 ss. in edicto ultimo idco 

proposita, quod huius cdicti arclietypum papyraccum 

et singula folia in finc mutijata fuissc sibi persuaserat, 

non commemoravi nisi ca quae per se com'mendarentur. 

1) Descripserunt Zanetti-Bongiovanni 103 Morelli 

bibl. manuscr. I fO3 Blu me apud Bienerum 

617 ss. Zachariae ed. nov. I p. VII ss. Spcciracn 

dant Wattenbach-von Velsen tab. L. Utilc puto 

codicera accuratissime describcrc. 

2) Recer.tior quam OVVUTWQ Malivog is qui 

diplomati anni 1130 subscripsit (Trinchiera syllab. 

graec membr. 141 «= Montfaucon palaeogr. 401), 

nisi e codice vctustiorc haec transscripta sunt. Dc 

Nicolao Doxapatri cf. Zachariac Sitzungsb; d. Bcrl. 

Ak. 1887,1159 ss. Krueger Gesch. d. Qucllen u. Litt. 

367 s.

PRAEFATIO XII 

iitavop&tioug Ttapa Xiiovxog xov ûydXov 

paoiXiwg v.ai xoC ticr/.aplov iovGtivtavoU oi 

xd 

ati&evTMol' ovv xovxoig y.al 

P7tov T . 

Deinde manu Bessarionis: Leonis novel- 

a': ijOfio&£(jia Xiovxog xal "/.lovoxavxlvov 

ji£yd?.tov (iaoiXetov giDfiaitov xal atixoy.paxd- 

QCDV TtEQL T

Codicem contulit Schoell; ubi alia legerat 

Zacbariae, plerumque denuo locos dubios 

inspiciendos curavit. Lectiones dili- 

ênter enotatae sunt praeter levissiraa illa, 

quibus frustra onerare solent apparatum, 

vitica prosodica, v paragogicum, o ex w, t} 

ex ( a prima manu correcta quaeque bis 

similia sunt. 

Codice Marciano Ionge interior est Laurentianus 

(olim bibl. S. Marci Florentinae) 

plut. LXXX 4 cbartaceus in fol. foliorum 

191, et in fine et in initio mutilus 1 )- Scriptus 

PRAEFATIO XIV 

tixlog € f. 204 v —209 T : nov. VII. f. 210. 211 

diversi argumenti capita a raanu recentiore 

inserta. 

xixlog g f. 212*—-212": nov. XIX. 

xixlog l' f. 212 V —215 r : nov. II. 

xixXog dydoog f. 215 r —2I6 V : nov. XII. 

xixXog ivaxog f. 216 V —220 v : nov. CXV. 

titulus decimus f. 221 r —22-T nov. I inde a 

xov €ft7iQoo9ev p. 3, 40 (folium unum perisse 

videtur). 

xix/.og ivde/.axog f. 224 r —224 T : nov. XXXII. 

xixlog ip' f. 224 V —226 T "lepitomae ex 

xlxLog v/ Ttegi iy:/.h]OtaaxiY.(5v\ Athanasii 

diacfdQiov v.ecpa?.alu)v Jtitulis 1. II 

xixiog id' f. 227 V (buius follii dimidia tantum 

pars superest): in fine extat xQv iovduiwv 

avxoY.QccTWQ lovovLviavdc i. e. exordiura 

nov. XVL? Cf. Atb. III. 

Jlanus prior et posterior aequales esse 

videntur; capita et numeris huius codicis 

propriis et spatio distinguuntur; argumenta 

adscripta plerumque perrierunt margine absciso. 

Maiorem partem contulit Krueger, 

minorem Schoell. Insignis est codex eo 

quod et antiqua servat quae redactor corporis 

168 novellarum depravavit (63, 35. 

075,22) ideoque cura c congruere solet (6, u». 

9,4. 10,20. 14,23. 22,14! 28,27. 35,31. 37,24. 

43, 11. 44, 22. G0, 35. 63, 31! 97, 82. 99, 7. 

421, 12. 18. 537, 24. 543, 4. 544, 26. 656, 1. 

675, 18) et summa licentia immutat verba 

tradita et ex aliaram recensionum codicibus 

correctus est (95, 25. 673, 8).') 

Nuper innotuit codex novellarum ceteris 

omnibus vetustior, Vallicellianus 95 (olira 

F 47) saec. XI, quem descripsit E. Martini 

Catalogo di manoscritti greci esistenti nelle 

biblioteche Italiane II 162 sqq. Qui in fo). 

281 v sqq. continet nov. CXXXVII. III. 

LXXVII. CXXXII. CXXXIIL, quibus in 

margine adpicti sunt Dumeri n'C, i,—i^y. Cuius 

aliquam partem (maiorem partem nov. III) in 

usum meum sumraa comitate contulerat Nic. 

Festa amicus; deinde yero G. Bortolucci 

Mutinensis in Rendiconti della Accademia dei 

Lincei, Classe di scienze morali, vol. XVII 

(1908) p. 69 omnes varias lectiones enotavit. 

Kt cura iara ex Festae spicilegio cognovissem, 

codicera vetustum (quem decimo potius saeculo 

quam undecimo tribuere vult Bortolucci) 

nihil fere quod bonae frugi sit praebere, inipetrare 

a me non potui, ut omnium quinque 

novellarum varias enotarem lectiones, sed 

tertiae tantum bic enumero: 

1) In aliis quoque codicibus novellae extaut dispcrsac: 

Vatic. gr. 2075 (Heirnbach Basil. VI 174) 

sub rubrica iovaxiviavov u soptemdccim habet capita 

argnmenti inccrti, dcinde nov. V; Vatic. 2019 

*aec. XIII post epitomen canonum fioptem novellas. 

In ABhburnliamensi 99 (^tarigl PhiloJ. 4b. 211) nihil 

incsec quod ad ius pcrtineat ad Schoellinra rettnlcrunt 

Kjssnor et Karo. 

p. 18, 7 oni. tuydfyg 

11 xavxtjg rcoUMg Ut L m. rec. 

12 xftg — 13 7taxQidQ'/i]] v.iovoxavxivov 

15 rzQog xe alterumj y-al 

18 fiij om. 

19 xov] TWV 

20 y.a?.(5g\ l/.aviog 

21 dtiovg 

22 Idr/.&g ut A 

24 diaxdiocrteg 

26 xdg iv — 27 diay.droig] Ttegl xovg 

£v).(t§£Gxdxovg Y.'/.r]Qi/.oCg 

28 xalg corr. ex xwv 

31 xi]v alterum om. ut A 

p. 19, 2 fiijxega] ^rjtE 

5 7ZOlOV(.l£VH)V 

6 dl]

p. 21, 3 r«cj xfjg ut ABNomoc. g 

WOZE] UHJTE y.al 

4—s haec mire corrupta, cum numeri 

latine scripti (ut in M) a scribis 

graecis falso excepti sint 

8 e&c] itog 

9 dyicozdzrjg ut g 

11 €/.azdv] OEvz^ni 

12 ora. o$v 

13 om. xavrrjg 

15 om. y//.t]Qiy.iov iazto 

/.ih'] ftivzot. 

iy.(}a)J.oiu€V(ov ut LB 

17 TtQOffZlxÊftEVCOV 

18 Tv i7iirifiuov iozat el 

TOIOVTO xl 

23 {teydj.rjg 

25 om. iv 

26 iniv.tiva 

32 f v T#] rtj 

35 xai ut ML 

3S 

40 

f 

41 /£ EiitEQ ravza 

37 om. roiJ ut LAB Noraoc. 

atix&v 

SS ^XXA. TtEQlTt. Ut A 

p. 24, l XE (ia^/ido 

2 y.ata§aivovaav ut A 

4 /fl/ft ut A^ 

5 dyitoxdxaig] drtdvTiov. 

Haec opinor ad indolem codicis cognoscendam 

sufficient. 

Editae sunt novellae graecae primura ab 

Haloandro (Norimbergae 1531), qui solo 

nisus est Bolognini apograpbo J ); edidit igitur 

122 tantum novellarum integrum textum 

graecum, correxit nonnulla, plura temere 

corrupit: quid tandem praestiterit, sine accurata 

codicis l notitia statui nequit (cf. Heimbach 

Ztschr. f. gesch. Rechtsw. VIII 324 ss.). 

In editione Basilensi anni 1541 nonnulli 

loci ope codicis M correcti esso videntur 

(Biener 354), viginti (|uinque Iocorum emendationes 

prolatae sunt in appendice, quae 

in Parisina anni 1542 in textum illatae sunt. 

Quae in Marciano insunt, primus edidit Henricus 

Scrimger Scotus Augustae Vindelicorum 

anno 1556 sive ipso usus Marciano sive — 

id quod post dissertationem Heimbacbii 1. c. 

330 ss. multo verisimilius — apographo eius, 

codice Palatino 387, diligenter facto, quantum 

quidem nunc licet iudicare. Correxit 

pauca eaque fere levia modo versione vulgata 

modo editione Haloandrina modo suo 

usus iudicio. Post hos yiros nonnulla eraendavit 

Agylaeus in versione novellarum latina 

(Baaileae 1561) partim tacite partira 

brevissimis notis adscriptis. Haloandrinam 

et Scrimgerianam contaminavit Contius in 

editione Lugdunensi anni 1571, quam vulgatae 

fundaniento fuisse iure dicas. Paruni 

enim sive ad emendationem sive ad recensionem 

contulerunt posteri: quaedam correxit 

Hombergk in versione latina (Marburgi 

1717, desunt edicta), plura Spangenberg 

(Gottingae 1797), qui etiatn Viglii Zwicbemi 

excerpta anno 1533 ex M facta habuitscboliaque 

potissimum ex eis edidit 2 ). Beck in 

editionibus Lipsiensibus (1834 et 1837) verbis 

graecis nihil fere medelce attulit, paulo 

plus Osenbriiggen (Lipsiae 1840). 

Textum vulgatura tandem aliquando evertit 

Zacbariae in editione apud Teubnerum 

anno 1881 publicata (appendicem adiecit 

1) Ornncs novellarum et Autlicntici editioncs recenset 

Kicner 317 KS. 

2) De tribusC?) Meermannianis quos liabuit Sp. 

fBiener 555 s. 572 s.) hoc unum indagavi. Cod. 

Mcerm. 178 (= Phillipps. 1499: L. Cohn Verz. d. 

Mccrmannhss- 39) habet f. ll v Nomocanoncm L tit., 

f. 156' Coll. 87 cap., f. 179 r Coll. 25 cap. f. 209 r 

Lconis novcllas, f. 301 r novellas 24 quac ausnnt ab 

Haloandrina, f. 363 r edicta Iustiniani Iustini Tibcrii. 

Essc igitur videtur Mecrm. III.

PRAEFATIO XVI 

anno 1884, legem de dioecesi Aegyptiaca 

denuo edidit 1891). Quam tanto viro dignam 

esse vix est quod dicaa. Codicem M 

totum primua contulit, L et A interdum inspexit, 

ceteros novellarum testes ad verba 

pristina recuperanda adhibuit; neo taraen 

minus sagacitate iudiciique acumine profecit 

quam diligenti horum subsidiorum usu. Quod 

ordinem quoque mutavit secundum tempus 

cqnstitutiones digerens (quae Instini sunt et 

Tiberii formasque eparchicas omisit) 1 ), id 

neque commodum est et propter incertam 

muitarum aetatem improbandum. 

Venio ad subsidta in edendo Authentico 

adhibita. 

Codices igitur ex ingenti qui extat numero 

(129 novit Heimbach) hos elegit Schqell. 

v Vindob. lat. 2130 (iur. ciy. 19 cf. Heimbach 

LXIII ss.) membr. in folio foliorum 233. 

Diligenter scriptus est saec. XIII vel XIV, 

contmet autera baec: 

f. 1—50 Institutionea 

f. 5l r —191 r Authenticum (folii 191 quod 

superest et f. 192 vacua sunt) 

f. 193 r —233 Codicis libros X—XII (Kruegero 

est J). Hanc partem ea exaravit manus, 

quae in Authentico correxit (V 2 ). 

Ordo novellarum, qui in plerisque codicibus 

mire turbatus est — non glossatas 

enim primo eiectas postea denuo receperunt 

idque saepe non pristino loco, sed appendicem 

adiecerunt constitutionum extravagantium 

2 ) — in hoc codice paene integer est: 

1—10. 12. 14—20. 22—103. 105. 104. 106 

—119. 133. 120—130. 132. — 11. 13. 21. 

66. 86. 134. Omissa est igitur 131, bis positae 

66 et 86. Et inscriptiones et subscriptiones 

adesse solent; numeria latinis 

bic illic adscripti sunt graeci. Collationis 

titulique nota plerumque adiecta est; glossae 

insunt Anteaccursianae fortasse a prima manu 

scriptae, Accursiana postea sed saec. XIV 

ut videtur additae, recentiores paucissimae. 

\n Manus altera eiusdem aetatis atramento nigro 

v^supplevit saepius quam emendavit; tertia 

multo recentior (forsitan duo sint) atramento 

palido ex altero codice emendavit. Codicera 

ceteris omnibus antecellentem contulit 

Scboell. 

n Berolinensis (antea Roanyanua 2394 olira 

Pithoeanus: krit. Jahrb. I 189 Heimbach 

LXXIII8S.) lat. in fol. 271 membr. foliorum 

162. Continet: 

1) Illas cdidit JGR III, has dvtxd. 249 ss. 

2) Postquam Authenticura Irnerii aetate inventnu 

est, e novellis 134 selegerwnt 97 quas scholis 

explanaverunt; has in novem distribnerunt collationes 

(conspectum dat Heimbach proll. DCCX ss.). 

Priorura cuns usus Accursins anuo 1220 suara conscripsit 

glossam; glossatae eacdem sunt quae in 

collationibus legnntur, nisi quod 105 (numen arabici 

snnt Authentici) cst coll. VIII 6, sed glossa caret, 

40 glossatn quidcm babct, sed a collationibus abest. 

f. 1—78 Authenticum saec. XIII scriptum. 

Primus quaternio exaratua eat ab altera 

manu coaeva 1 ), eadem in fine f. 98 T adiecit 

nov. 52. 

f. 79—86 trea particulaa codicia T huct 

delatas. Prima compl^ctitur nov. 8 inde a 

c. 13 aut aliquos tales (p. 76, 89), sequuntur 

9. 10 uaque ad neque impetra (p. 93, 12); 

altera (f. 82) nov. 72 pr. inde a turam esse 

nostrae (p. 355, 2i) et 73 usque ad si uero 

alter (p. 351, 22); tertia (£. 83—86) nov. 33 

inde a toga dicimus (p. 497, 27). 37. 38. 39. 

40 usque ad quas liberi p. 246, 25. 44 a verbis 

lege confirmanteni p. 271, 3. nov. 49. 

f. 87—162 tertii codicis partem, qua haec 

comprehenduntur: f. 87—91 appendix novellarum 

aaec. XIV exarata haa complectena r 

conatitutiones: 123 inde ab hahet fidutiam 

(p. 712, 12). 124. 70. 66. 60. 65. 67. 21.— 

f. 91—110 Iuliani aliquot capita (cf. Haenel 

XVI). — f. 111—154 Rogerii summa Codicia 

mutila. —f. 155—162 fragmentum opusculi 

ad ias canonicum spectantia. 

De f. 1—78 haec adnotanda sunt. Ordo 

novellarum hic eat: 1—10. 12. 14—20. 22. 

23. 34—36. 41. 45. 46-48. 50. 51. 53—59. 

61. 62. 68. 69. 71—86. 88—100. 102—104. 

106—115. 117. 119. 120. 126—130. 132.— 

11. 13. 21. 66. 86. 134. 52 (quam add. E 2 ). 

Haud raro quae constitutionea omissae aint 

adnotavit scholiasta. Rubricator pinxit litteraa 

initialea, collationis numerum in raargine 

superiore laevo, tituli in dextro, in 

raargine exteriore capitum inscriptiones, in 

contextu signum c ad denotandas paragraphos. 

Manus altera saepe prioris vitia correxit 

et n. 52 adiecit. — Contulit Schoell. 

Monacensia lat. 3509 (iur. civ. 10, olirn r 

August. civ. 9) membr. in folio foliorum 302 

saec. XIII (Heimbach LVI ss.). Institutiones 

aequitur Authenticura f. 45 — 199, cuiua pars 

principalis patet usque ad f. 173 v ; appendicea 

adictae aunt duae, altera f. 174—177 

a manu altera eiusdem fere aetatis, f. 178 

—199 fortasse ab eadem manu altera. Lacunae 

inaunt haud exiguae, quoniam nonnulla 

folia hinc evulaa in R transierunt; 

f. 64 T enim desinit in aut armatos p. 76, 5w, 

f. 65 r inc. a. bit petita p. 93, 12; f. 10l v de3. 

in neque ecclesiam nov. 69 c. 1 p. 344, 2i>, 

102 r inc. a quibiis modis nov. 74 p. 370, 7, 

desiderantur praeterea partes novellarum 

72. 73 (cf. supra); f. 197 V des. nobili et antiqua 

nov. 33 c. 1 p. 497, 27, f. 198 r inc. a 

curialibus nov. 40 c. 4 p. 250, »2. Unum igitur 

folium prorsus interiit. 

Ordo idem fere est qui in R: 1—10. 12. 

14—20. 22. 23. 34—36. 41. 45—48. 50. 51. 

1) Falgo de alterius codicis particula loquitur 

Heimbach; t S errore inscrtum cst iuter 1 et H, ut 

nunc numerantiir.

XVII 

53—59. 61. 62. 68. 69 etc (deest accurata 

descriptio). 

Foliis 174—177 continentur noy. 128. 52, 

f. 178—199 noy. 101 (manus recentissima adnotavit: 

alii libri non hdbent istam constitutionem 

de donationibus curialium nee sequentes). 

105 (extat bis). 116 (extat bis). 118. 

122—125. 131 (extat bis). 24—33. [37—39]. 

40. 42—44. [49]. 

Codicis T lectiones selectas primo ex 

Heimbacbii notis excerpsit SchoeJi, postea 

(a nov. LXXIX p. 388) ipse eum contulit 

haud minus diligenter quam V et B. 

Ex ceteris libris hi interdum adliibiti sunt: 

o Orielensis Oxoniensis 22 (A II 7) 

raembr. saec. XIII (Heimbach XVII Coxe 7 

Krueger praef. Cod. VIII). Novellae 17 paucarumque 

quae extant subscriptionum collatione 

a Kruegero confecta usus est Schoell. 

Escorialensis bibliothecae altae I S 9 

membr. saec. XIII (Heimbacb LIII), ex quo 

inscriptiones et subscriptiones descripsit Dionysius 

Gonzalez. 

. i Barabergensis D II 11 membr. in folio 

saec. XIV foliorum 217 (est Jaeckii 814 

-f- 824 -f- 833. Hunc codicem cum sequenti 

confudit Heimbacb LXIss.). Continet: 

f. 1—49 V Iustiniani Institutiones 

f. 50 T —l60 r Authenticura cum glossa Accursiana 

secundum solitum novem collationum 

ordinero, praeterquam quod in nona \ 

ordo bic est: 1—3. 5. 6. 14. 15. 7—13. 4. 

In fine additur nov. 52 ut in R. Subscriptiones 

adduntur novellis hisce: 8. 53—59. 61. 

68. 71—77. 79—85. 88. 134. Primo ex 

Heimbachii apparatu varietatem excerpsit 

Schoell, postea (inde a nov. 80 p. 390, 13) 

sua usus est collatione. Quae de prioribus 

falsa ex Heirabachio relata sunt, ea in subscriptionura 

indice addendisque correximus. 

f. 16l r —216 r Codicis Iibroa X—XII cura 

glossa. In spatio vacuo f. 161 rv et 217 r indices 

et addenda scripsit raanus recens. 

ii Bainbergensis D I 1 membr. in folio 

saec. XIV pagg. 266 (Jaeck 826) continet 

haec: 

p. 2. 3 actionum tabulam 

p. 5—164 Autbenticum secundum novem 

collationes, nisi quod deest IX 4. Novellae 

non glossatae desunt omnes. Subscriptiones 

subiciuntur bisce: 1. 4—10. 12. 14—20. 22. 

(23). 41. 45. 47. 48. 89. 90. 92. 93—95. 

Hic quoque inde a nov. 89 p. 445, 5 sua 

collatione usus est Scboell. 

p. 165—264 Codicis libros X-XII ab 

altera manu aequali scriptos. 

p. 265. 266 indices et tabulas. 

Ad subscriptiones potissiraum secundum 

Heimbachii plernnique apparaturn variae 

lectiones ex his afferuntur libris: 

br. Vindob. lat. iur. civ. 4, olira Ambracensi, 

membr. sacc. XIII (Heimbacb LXIX). 

PRAEFATIO 

Vindob. Eugenii 157 membr. saec. XIV U 1 

(Heimbach LXX). 

Claustro-Neoburgensi 62 membr. saec. xcob. 

XIII (Heimbach LXX). 

Parisino lat. 4429 membr. saec. XIII vel paris. 

XIV (Heimbach XLIII) perpaucas exhibente 

subscriptiones. 

Pistoriensi bibl. capit. 103 (olim E 4. 2) PM. 

membr. in folio foliorum 74 saec. XII exeuntia. 

Exaratus est duabus columnis, glossa 

adest Anteaccursiana, cui pleramque suprascripta 

est Accursiana. Nov. 11. 13. 21. 66 

positae sunt inter 14 et 15, deeat 40; extravagantes 

desunt 24. 31. 32. 37. 43. 44. 49. 

52. 60. 63—65. 70. 87. 118. 123. Subscriptiones 

insunt ad 8 (p. 80, lo. 88, 41). 

121 (at cf. p. 772, l). 123—125. 134, quas 

descripsit Krueger. Nov. 121 diligentissime 

Contulit Lud. Cliiapelli JCtus Pisanus intercedentibus 

Buonamicio et Pulleo professoribus 

Pisanis. 

Monacensis 9359 (olim Frisingensis) saec. 

XIV a Schoellio collatus est ad nov. 116. 

Si qui praeterea allati sunt, loco idoneo 

quae opus sunt adnotata invenies. 

Editio princeps prodiit Romae 1476 j et 

haec et sequentes quarum moles non digna 

est quae describatur ! ), paene solas babent 

glossatas. Magni momenti sunt editiones 

Contii, quarura prior prodiit Parisiis 1559 

(ab hac pendent Lugdunensis a. 1562 et 

sequentes), posterior Iûgdani 1571. In illa 

igitur novam collationibus addidit decimam 

a se scilicet congestam 63 novellas complectentem. 

Ex bis unam tantum (11) ex 

Autbentici codicibus bausit, duas (37. 64) e 

Iuliani epitome, unam (43) ex Isidori canonibus; 

maximae partis (47 integrarura et 8 

summarum) non Authentici, sed Haloandri 

versionem irapressit, triura et unius summae 

8uam; vjginti quinque en his in c nunquam 

fuerunt. Verba Autbentici expressit ex editione 

Parisina anni 1511, cuius vitia repetivit; 

ipse contextum graeci exemplaris ope 

passim interpolavit. Posterior aliquanto prae- 

Btat; in qua' exhibuit novem collationum 

(sunt 96 constitutiones; nam 126 omissa est 

eiusque locura tenet versio Haloandrina) et 

nov. 11 versionemVuIgatam; duodecim constitutionum 

(13. 21. 40. 52. 60. 101. 122. 

118. 131. 123—125) versionem ex Authentici 

codicibus dedit, nov. 43 ex actis concilioram, 

n. 138 ex appendice Iuliani, sex 

Iuliani epitomas, quadragiota ab aliis, octo 

a se translatas; ordinera autem secutus est 

corporia 168 novellarum. Veri igitur Authentici 

et forraae et ordinis omnia deieta erant 

vestigia. Praeterea bic quoque ex Haloandri 

yersione et graeco exemplari summa 

licentia textum interpolavit; qua de re plura 

1) Cf. Bicncr 322 s». Heirabach DLXXXIX 89.

PKAEFATIO XVIII 

disces ex Heimbachii prolegqmensis DCIX ss. 

eiusque notis, cum in hac editione talia omnia 

afferre necessarium visum non sit *). 

Contii editionera repetiverunt recentiores; 

aliquid fructUB accessit e Pithoei collatione 

(1573) et luliano (1576), in quibus edidit 

versionem velerera nov. 37—39. 67. Ordinera 

vulgatum primus mutavit Beclc (Lipsiae 

1836 et 1837) restituto pristino, textui succurrit 

novellis 49. 63—65. 67. 70 quas e 

V eddiderant Savigny et Biener insertis 

emendationibusque temptatis saepe felicibus. 

Beckium excepit Osenbriiggen (Lips. 1840 

etc), qui perspecta vulgatae pravitate pristinara 

textus formam recuperare sluduit 

antiquis editionibus et inde a nov. 22 codice 

Hamburgensi inspectis: nec taraen 

multura profecit (cf. G. E. Heimbach krit. 

Jahrb. II 792 ss.). 

Contianum igitur fere textum suscepit 

G. E. Heimbacb, qui primus criticam 

editionem confecit (2 voll. Lips. 1846. 1851). 

Qui tantum laborem buic negotio impendit, 

ut summa laude dignus sit, quamvis multa 

non recte administraverit. Plane enim abolita 

Conlianae auctoritate ex ingenti codicum 

numero gaucos eosque praestantes 

electos recensionis fundamentum esse voluit; 

quos quod non accurate contulit nullaque 

])aene est pagina, in qua falsa non rettulerit, 

id illius aetatis bomini magis condo- 

1) Quibus usus sit codicibus, non constat nec 

multiiru interesset scire, nisi aliquot snbscriptiones 

pniebcrent haud .spernendaii — si homini fiilcs. 

Vratislaviae, d. 17. m. Nov. 1894. 

nandutn est quarc si qui nunc talia peccant. 

In emendatione baud ita multum praestitit. 

Huius igitur editionis consilium est et 

novellarum graecarum et Authentici pristinam 

restituere formam. Ab utraque parte 

summae obstant difficultates; illic saepe 

nescis utrum ipsius Iustiniani au redactoris 

sylloges alicuius an interpolatoris recentioris 

verba recuperes; hic plerunique difficillimum 

est diindicare, quid in exeuiplari graeco 

scriptura viderit, quid intellexerit qui vertit 

homo perquam stultus. Ulic codicem Marcianurn 

maxime secutus est Scboell, hic 

cautissimum se praestitit atque etiam speciossimas 

coniecturas saepe in apparatu tantum 

commemoravit. Codicura ceterorumque 

fontium lectiones adnotatae sunt diligenter 

praeter vitia Ievissima, coniecturae virorum 

doctorum eae tantum, quae aliqua probabilitate 

commendarentur. 

Versio latina plane rennovata est, qua 

de parte optime meruit Krueger; indices 

adiecti sua ipsi utilitate commendantur, in 

addendis et indice de Bambergensium lectionibus 

accuratius relatum esse quam in 

ipsius contextus notis supra dixi. Restat 

igitur ut gratias agam manimas et Scboelli 

et meo nomiae omnibus quicunque de hac 

editione meruerunt, imprimis Paulo Krueger 

Theodoro Mommsen Eduardo Zachariae dc 

Lingentbal clarissimae memoriae viro, praeterea 

Francisco Skutsch amico, qui praeter 

Kruegerum et Moramsenum in plagulis corriprendis 

me adiuvit. 

Relegi et quae necessaria erant correxi et addidi iterum Vratislaviae d. 27. m. Jlartii 1899, 

tertiura Grypbiae d. 23. m. Sept. 1903, quartum Monasterii Guestfalorum d. 1S. m. Dez. 1911. 

Guilelmus Kroll.

2 in nota: Anon. Bod. 212 est Eclogae V 7 

ADDENDA. 

4,14 rjrot recte del. Zach(ariae) ad notam marginalem 

iquae exhibetur in eius editione I 21 n. \\) spectare 

dicens. 

fi, 19 tlSoxa xXtjoovouov OJS coni. Zach. 

lo adn. 6: nota quae est in M non ad ed. II referenda 

est (Zeitschr. d. Sav. St. VIII 244) 

11, 7 in Si ustim qui fucrat] usumque (quidem Schoell) 

fructum Za.cn. 

16, 15 xdxeivovs] xnl aXXovi Zach. servalo xxrjftneiv. 

— 24 i/* 5": usus Zach. — adn. 15 xqvaiov i*lv 

otn. A 

20, 35 ixxATjalnt xni xovxcov anavxtt Zach. 

21, 2 t« S invitationibus Kroll 

23, 19 eavxtur} xavxrjv Zach., nixb Schoclt 

24, 4 yivtooxovxa — r,[iii> Zach. cf. 314, 11 — 6 dn.] 

CP. Zach. 

25, 25 Staxfrivxa Zach. 

32, 9 noXia coni. Sclwell cl. 667,1 (at cf. v. l. et 671, 25). 

— 2H xb xix. xr,s i£ nS. avxov negiovaint Zacll. 

34, l.o ur^x avi%4 ISchoell rec'c 

3o, 15 XVI.] XVII. Zach. 

3(5, 3 adn.i o'i yt Cotl. 87 cap. 

47, 29 ideo dcesse nomen episcopi Acexandrini existiwat 

Zac/i., quod sedes lnm vacua fuerit (cl. 

chron. oricnt. j). 82 ed. Ven.) 

55 nota: vv. 7—28 in appendicem Notnoc. L tit.pervencntnt 

c Colt. 87 cap. 14 

5)7, 03 ixaaTTEtv coni. Schncll 

Znch. 

80 adn. ad S 10: dat. lc 1111 madii mpitulo bisiliano 

add. rubr. in Bamli. II datur Xllll kal. mal. p. 

const. uisiliario hr, consnl Pist. 

89. !i qui (primores) in Zach. — 13 coram] cnrara 

Kroll — 18 iclicissirnum nostrum . . . excercituni, 

nt roliqna curialis a. functionis Zach., Beruiaut 

pro aucrtant liroll — 33 ne ab eis praesumatur 

Zacli. 

90, 34 «

377, 15 ytvoivxo Zach. 

381 adn. ad S 7: dat. quinto id. octub. Bamb. 

3*>7 adn. ad £ 39: Apione] consule aprone Barnb. 

iibS A'ov. LXXIX exlat in A /".204, cuius lectiones 

sxint hae\ 5 sg. aixoxodxcog ^lovaxtvtavbs axyovaxos 

M. iou a. xai fiaxaîtoxdxat nccxQ. Ka>vaxai>tivovTtoXetas. 

— 7 yvovres ini r?js eiSniftovoe 

taixrji n. — 12 SiaavQetv — xivnt 13 — Sixas — 

om. 1} et T} TTQOS daxrjrpias — 14 ixinzxovGi 7tQ. 

dl-ovoiav dtSi.vxa: avxciii ivSov yirta&ai — 17 

'iatoi avdgaai xal — 20 ei) Tva el — i%£i — 22 ij\ 

xai — iv\ xdiv iv — 23 001. noXtcos ixaaxrte kntoxvTifp 

— 27 Si] xai St — 32 &£0fi?Mv ut S 

— 38i), 1 om. xd neoi rrje — 2 Sixaaxdiy — om. 

alrni ut S" — 3 om. rove primum — 4 &eiovi\ 

x^siovs xal bffiove — ovxcot — oio/itpoi Mytiv — 

& vndoxoiv — 10 rov xi ivdo%oxaxov vn

SIGWOBUM EXPLICATIO. 

I. In adnotatione critica ad Novellarum tcxtum graecam: 

J/ = codex Marcianus gracc. 179 saec.XIH ipraef. VIII). 

L = codex Laurentianus plut. LXXX 4 saec. XIV 

(praef. X). 

A *=» codex Ambrosinnus L 49 sup. sacc. XII (praef. X). 

B = Basilica /praef. IV). 

B e = codex Coislin. 151 saec. XI et 152 sacc. XIV 

.C = codex Laur. pl. LXXX 11 saec. XII 

BP = codex Parisinus 1357 saec. XV 

Bf — editio Fabrotiana 

B s = Synopsis Iiasilicorum 

2 

B = scholia Basilicorum 

s = verno latina quod voeatur Autbenticum. 

vulg. = vulgata editiouum lectio. 

Atk. = Athanasii epitom^ (praef. VII). 

Cod. — Codcx lustinisinus 

Coli. XX Vcop. {(,') = CoIlectioXXVcapitulorum (praef. 

VII i. 

Coll. LXXX VII cap. (S) — Collcctio LXXXVII capituiorum 

(pracf. VIII). 

Coll. eonst. eccl. — Collectio constitutionum eoclesiasticarura 

(praef. VII). 

Dig. = Digesta Iustiniani. 

Epan. = Epanagogo legis (praef. V). 

Inst. = Institutiones Iustiniani. 

Iul. s=s Iuliani cpitome latina Novellarum (praef. VI). 

/u/.*=3 codex Berolincnsis 269 aaec. VIII—IX 

IUIJP = codex Paris. 4568 aaec VIII—IX 

Iul* = codex Vindobon. 2101) saec. X—XI 

Iuly = codcx Vercellensis saeo. X 

Nomoc. XIV til. •= Nomocanon XIV titulorura (praef. 

VII). Nomoc. d «=• eiusdem Bestae commentario aucti cod. 

Dublin. Trin. Coll. 494 sacc. XII 

Nomoc." 1 = eiusdetu Nomocanonis aucti cod. ^lonac. 

122 saec. XII 

fiomoc. L tit. = Nomocanon L titulorum (praef. VIII). 

Proch. ='O iZQOxeiQOS voptos (pracf. V). 

Theud. »> Thcodori epitome Novellarum (praef. III). 

II. In ndnotatione critica ad versionem latiuam quod rocatur Aulheuticum: 

R codex Berolin. 271 aaec. XIII (pracf. XII). 

r •=• folia alterius libti codici R adnexa. 

V= codex Vindob. lat. iur. civ. 19 saec. XIII—XIV 

(praef. XI). 

T= codex Monao. lat. 3509 sacc. XIII (praef. Xll). 

/ = eiusdera particulae in codicem li illatae. 

Batnb. I. II. = codicea liambcrgenses D II 11 et D I 1 

saec. XIV (praef. XII). 

Eizorvtl. = codex Escorialensis I S 9 sacc. XIII. 

0 «= codex Orielensis Oionienais 22 (A II 7) sacc. XIII. 

* littcrulis ad oodicum notas adpositis distinguitur 

lihrarii scriptura primaria (e. g. M a ) et secundaria 

( 

1 a n numeris ad codicum noiaa adpositis distinguitur 

librarii manuB (c. g. L x ) a correctoris correctorumve 

mutationibus (L 1 , L s ). Ubi prima manus gola notatur, 

correctorcm in codice reposuisse quod in contexta 

nostro editam est, ubi oorrcctio sola, primam manum 

cum editis consentire significatur. 

pr. et corr. distinguit priorem lectioncm et correctam, 

«i quando dc auctore correctionis non satu constat. 

i. v. = scriptura Tel notula in codice supra Tersum adscripta. 

Ambrac. == codex Ambraceusis Vindob. lat. iur. civ. 4 

saec. XIII. 

Neob. = codex Claustro-Neoburgensis 62 «aco. XIII. 

Parix. «= codex Paris. 4429 sacc. XIII—XIV. 

fist.-~ oodex Pistorionsis 103 saco. XII. 

/JMU. ulter — codex Vindob. Eu»enii 157 »aec. XIV. 

dett. == deteriores, al. = alii codiccs. 

ed, pr. •= editio princeps Authentici (Romao a. 147G). 

vulg. = vulgata lectio (praef. XIII). 

edd. = editioncs Autbentici Tel aliquot Tel pleracque. 

Gr. s Graeca norellarum Icctio. 

in mg. *= scriptura rel notula in cudice in niargine adacripta. 

p. /. a yaria leotio. 

m. rec. •= manus recens. 

add(it) om(ittit) del(et) suppl(et) coll(ocai) scr(ibit) con(igit) 

not(al) cil(at) coni(ecit) Ug(endum) scrib{endum) 

vid(etur) lit(ura) rat{ura) ex corr{ectiont) in rpatlfa) 

vac{uo) rubr(ica) intcr{iptio) subscr(iptio) 

[ 1 cancellis quae inclusa sunt delenda essc indicatur. 

( ) uncis quae inclusa sunt, praeter codicum fidetn addita 

esse indicatur. 

stellula * praefixa id quod in contextu cditur ex Soboellii 

emendatione repositum eese significatur.

IUSTINIANI NOVELLAE 

RECOGNOVIT 

RUDOLFUS SCHOELL

T2N KAHPONOMSN KAI 

TOY SAAKIAIOY. 

ColUtitl. 

R DE HEREDIBUS ET 

FALCIDIA. 

j4vioxoaTU)Q 'IOVOTtvwvos yivyovOioi Iatawij xip ivio\oiti-rM 

indoxto xC>t> Itovbv T>;* "Eta praetorio»- TO /8\ hnp. Iu&tinianus Aug. Iohanm pp, II. 

nni> vTtarojy xni narpixuo. 5 

(JJoooifnov.) 'Evrtoxo)jr,ftirots lipiv ntol ias ana-

Nov. I pr. DE HEEEDIBUS 

a TOl s 

V ' a §iiv 

xal TOTS XS nepiovai Sovvai vivcntibus praebere ex eis cautelam quam rnorienti 

xcov dofdfoiav^ xai toli tetefavzrtx6 /neu olv ixeivo cst cogitandum, quia testantibus aliis quidem necesov, 

ori 8rj xuiv (SiariO-e/ievwv rcii fiiv avayxrjr sitatem imponit lex distribuere quandam partem perijatv 

6 rofios anoftfietv xird uoipar TtQoscoTtot; 5 souis quibusdam, tanquam hoc secundumipsam natu- 

T(oiv, tbz Sfj roiTo xax nvTTjr irtv tfvoiv o/peuo/ievoii, ram eis dobeatur. quale est tiliis et uepotibus, et 

onoiov Stj rt zxaioi xal iyyovoa, xni naxpaat nni patribus atque matribus, interdum vero etiam fratrifir)T(>aatv, 

&'ad-' UTB xai dSeXcpoTi, xai ei T» totovxo bus, et si quam huiusniodi personam aut ia bis 

•npbsoinav r\ iv xoXi H- r,ftiov f} ir xoii £}• u>*> ia/ih' ex nobis sunt, aut ex quibus sumus, enumerav 

fyiftfirioav ol vofioi, role de ovSsuin xnO-iorrjxev 10 leges, aliis autcm nulla cousistit necessitas partetn 

a tayKi} ftoToav Stdora^ itvi xfje iavrwv negioyoias, dare quamlibet propriae substantiae, scd sua potestas 

al). ainel-ovffios iaxiv r\ fi?.ori/u'a, nobi ovs av o Sia- eis largitur ad quoscumquo tcstator voluerit proferi\h'ueroe 

poiXono tpeooftivr/. rcnda. 

CAPUT I. 

(A) TovTior olv ijfuf nQoSicoQiaydvaii; 9carciôuei- His igttur a nobis praeordinati3 sancimtis, eos, 

rovi naQa tinov yeygdfifitvovg x).r(ôv6iiovs v xai 15 qui ab aliquibus scripti sunt bcredes, aut meruerunt 

TrxoiTrts fidcicoinmisswv, TW^ xafr' bfiaSa Tv%br 1} fideicommissa, per nnivcrsitatcm forsan aut per spe- 

*«T' elSo;, r\ xai nqeoPeicov, avayxtiv fyeiv, uneQ uv 6 ciem, aut legatum. neccssilatom haberc, quaecumque 

Sntfreftevos xnl rtftâas avrovs oiaraêter, iv. Tzarrbi tcstator et honorans eos (lisposuerit, ex omni modo 

•iQonov Tikr.Qow, ei xb nqorcay.&ev vouiuov eirj, r; ei complere, si quod praecipitur legitimum sit, aut si 

fiTj Tiff avxb vbftos, ei r.ai firj yivoiro Tcapu xov rt- 20 non illud aliqua lex, vel si non fiat ab eo qui hoiiofnt!h'vxos, 

n)X ov>> xvoiov eh>ni grjxcue arcoTaivei. ratus «st, tamen ratum esse exi^ressc iam dcmonstret. 

1 Ei Sd xis fii] jtlyotov xb Siaxsxayfiirot; dXX aoito- 1 Si qnis autom non implens quod dispositum est. 

nnvToi r(T> xBxifiTjfieiq) xov xnxaXeKpfrevTos ix yj^fov sed dam compctat ei qui honoratus est, quod rel 

Sixaimxrfi vno/nijaOsis irutvrbv olov iXxvaot /a) tum cst, et ex decreto iudicis admonitus annum tonoantnv 

xoito OTTBQ 7Toogexa%d't], ei iiiv ns ixEinov 25 tum protraxerit, non agen8 hoc quod praeceptum 

tirj rwv avayxaoxixcai ix xov rbfiov xi laftflavovTon; est, si quidcm aliquis illorum fuerit, qui neccssarie 

eh nltiov Se r\ xad"' oaov 6 voaoi alxtp SiSoa&at ex lege percipiunt, in plus autem, quam quod lex 

(Jov).exai yiyQanrnt xXrôvo/ios, xoaovxov Xrtfiflavaiv ei dari vult, scriptus est nere3, tantum accipiat solnni, 

fiovor, OTTOOOV b vopos avx(u diSoafrai xata xijv re- quantum lcx ei dari secundum quartam aut ab intexngxr,v 

xdi>> i^ udiafrexov /ioi(>av ovyxcoQEi, xb Se 30 stato partera conccdit, aliud vero totum auferri. Et 

n/./.o avfiTiav nifaiQBia&ai, xai ei fth> xai irenoi nrti si quidem etiam alii quidam scripti suut beredes, adytyfyafiftiroi 

%vy%avovoi xXqpoivftot, jtposav&tr £xei- crcscere illis secundum partem institutionis, quae 

vois xaxa xb /itoos ifjs ivoxaasiot, ontp ixaaxco npoi- unicuique distributa cst; si vcro nullus alter sit bcres. 

i Ei Si fi^Sels a?J.os ur] xXrjoovofios, i; aut sint quidem scripti quidam-, non autem adeant 

x f yy^^ i xivie, , fj ftij jxpoiiotsv 8i no 35 bereditatem, , tunc q quod aufertur adiciatur aliis rcbus, , 

xXfipcp, xijrwavxa xo atpaiooiusvov i itoosxi&iofrco &ifr l roli et liti liceutia praebcatur bt et I tIcgatarii8 i i ct fideiconnnis- fidii 

aXkott 7tpciy[iaon; y [ ; xal aSeia napexta&co x y.ai jyIrjyara- 

sariis et servis Jibertate bonoratis adire et boc adl 

y.ni i fiSslxofifuoffapiois S l i xai i oixhats i h ilev&epiq i l & i quirere, ita ut omnibus modis quod praeceptum esl 

fjeTai 7ioosiivai xai xovxo oixetovofrat, i(p q> naoi impleatur: cautione videlicet prius ab eis facta, sexpimois 

xb TvpotXETayftevov nXtjpcoaai' nawaXelni ST}- 40 

kadrj itaaxepov ixaQ avxcav ytvo/ierije, xa&anep av 6 

cnp. I summaria habent 'Portal 2-1,38 et Ananymus Bodleianus ap. Zachariae sfvtxSoxa p. 212. 

parte ncplectas invenimvs, eas instaxirandas existimavimus, et tam superstitibus securitatem ex illis prae- 

2 standam qxiam defunctis honorcm inde persolvendum. Primum igitur illud considerandum esl, alils 

testatoribus legem necessitatem imponcre partem aliqxiam personis guibusdam tribxtendi utpote quod ipso 

iure naturae cis debeatur, velut liberis et nepotibns, patribus et matnbus, interdum etiam fratribus, cl 

ti quam eiusmodi personam vel inter eos qui ecc noois sunt, vel ex guibus nos swnus, legcs nximeraverxint; 

aliis vero nullam incwnbere necessitatem partem aliqxiam bonorxim stwriim cuiqxiam relinqxicndi, 

sed suo arbitrio stare libcralitatem ad quemcumque voluerit tcstator conferendam. 

I. His iffilur a nobis ante dispositis sancimvs iis, qui heredes a quibusdam scripti sunt vel fideicommissa, 

universalia puta aut singularum rerum, vel etiam iepata acceperunt, nccessitatem incxonbere quaccumque 

testator vel qui eos honoravit praeceperit omni tnodo implendi, si quod iniunclum esl legittmum 

sit, aut nisi lex aliqua, etiamsi non fiat ab eo, qui /tonoratus est, tamen id ratum esse expresse declarat. 

1 Quod si qxtis non impleat guod praeceptum est, sed, cum competat qitod relictwn est honoralo, 

sententia iudiciali admomtus integwm annum traxerit non agens id quoa impwatxim cst, si qnidetn ex eomm 

numero sit, qui necessario ex lege aliquid capiunt, in plus autem quam quantwn lcx ex dari vult, hercs 

scriptus sit, lantum capiat solum, quantum lex pro qxiarta parte ab intestato ipsi dan permittit, reliquum 

vero omne ei auferattir, et si alii quoque heredes scripli sxmt, illis pro parte inslitulionis quae cuique tri' 

buta est accrescat. Sin nullus alixis heres sit, aut si scripti qxiidem smt aliqui, hereditatem vero non adeanl, 

tunc quod aufertur reliquis bonis adiciatur, et venia detur legatariis et fiaeicommissariis et servis libertatc 

honoratis adeundi et ea vindicandi, ita tamen, ut omnibus modis qxiod praeceptum est impleant; caulione 

1 ctthro £ || 7 ixyovoie L I! naxpuoi] itatol 3/ 1 || 

8 fod> ore J/J xal Sa& Sxa LB* (| II nvl 3f] riva 

LB^ f II 12 avxsôvoloK Z- 1 jj 16 fidicomisswn (yro* 

ajioxaxaaxaoecov s. v. M*) M arcoxaxas B || 

17 »} npeofiilcDv [xal Xriydrtav s. v. L*) LB e || onep L 

|| 20 airrb] avxov s. axrtaiv L b R «] iarl s. v. L 1 || 

21 anotpalrot Baloander |) 23 ix rpr,

ET PALCIDU Nov. I 1 

•tCJv nonyudxwr xal iiDv nooitanoiv i7ii8iyoixo XQ6' cundum quod personarum vel rerum rcccpcrit modus 

na£, Su xd nQayfiaxa XaB6rx£s n(>d£ovaiv In aixols, quia res accipientes agunt in eis, quae recte volueantQ 

oQ&diB iBovXfj&qoav oi Sta&t/ievoi. rj tinsQ runt testatores. Si vero nullus borum, de quibus 

fjt/Sds xiujv tuvr,uT}t iv xfj Sta&qxr) xv%bvxoiv BovXrj&firj testamento memoria facta est, voluerit adire, hoc 

rtfosufcZv, xovxiaxi ovyxXrtQov6pos rj XtjyaxaQios r\ 5 est coheres aut legatarius aut fideicommissarius aut 

&i(tt'ixoftutaanoi.oe rj oixtxrjt ifev&EQia xextur,fi£voet servus libertate bonoratus, tunc ad alios, quos lex 

rrjvtxctvTa dnl roie dXXovs xavs ig dSia&axov, ovs b ab intestato vocat post eum quidem, qui scriptus est, 

3/unoi XUXEI uExd xbv yeyQafiftdvov piv, xfi vouifiio Si et legitima per banc legem parte exclusus, deferri 

vno rovSs xov vouov TttQixXEio&ivxa fioioa, (ftQea&ai res, et ipsos similiter praebeutes cautionera, quia 

ra TtQnyunxa, xni avxoiis bfioiae 8i86vxae dofdXstav, 10 complent, quae tcatamento continentur. Inordinadn 

jxXrôvot T« XTJ SiafrrjxT] neoiByjofiBvd. "jixnxxov tum vero nihil neque confusum ncc in bis lieri vo' 

bi ovSiv oiSe avyxexvttu'vov ovSi ini xoixoiv yivea&ai lumus, aed primus secundum ordinem vocatus post 

BovXbftt&a, ct).X b nQcoxoi xaxd xijv xd£iv xaXov/iEvoi euni, qui iam exclusus est a lege nostra, ita vocctur 

r« xbv f;8r] 7t£Qtx£xX£iaîdiov vnb rov vbftov xov prior, doinde qui post illum est, (et) ita de ceterot 

&' rj/iut. olxos xaXfiaO-ci} npotEQos, elxa b fiEx ixti-15 donec ultimiia relictus locum faciat etiam alicui cxv, 

xai t

NoV. I 1 DE HEREDIBUS 

ai, i] rois «?£ avt(oi> fioy)j>jiirovi. El Si uqSel: A17- qui ex eis voluerint. Si vero nullus legatarius aut 

aios (ptSeixofifitoadgios S).ono xovro nQa^ctt, ndeicommissarius elegerit hoc agere, damus servis 

rois oixernit jtagoriolar roU iXev&eolu rsxi- Hcentiam libertate honoratis secundum ordinem defj 

xaza Trtv xa^tv xrjs ovofinaiai, ynd* tjt> av- nominationis, per quam eos dominus denominavit. 

rove 6 8eait6xt)s dvopaas, xaxn xovxo t%eiv xijv nooi 5 secundum hoc habere in alterutros praepositionem. 

2 aXXtjXovs nooxlfitiatv. Kal xavxa tter anavxci 2 Et haec quidem omnia sanciuius, ubi nccessaria 

ro/to&exovftEv,*trfra avayxaaxixr/ xte vnoxetxm 86aa quaedam subiacet datio in aliquo, cui ex natura detU 

xiva rmv ix ()eiv, nai-xax 0 ^ 3 dum legem, aicut prius diximus, imperavit. Si 

xov /?«(w>t>s avrtififtivov xov Stlv nXtjoovf xnvxa, nntQ vero institutio etiam substitutionem habuerit, certum 

6 Stnd-euevos xaxa voftov, xn&dnso ifi7xqoa&Bv eirroi- est, quia prius ad substitutum volentem venient omnes 

3 T«S ty&riftev, ijindi-etev. 2« 8i t) traxaan xcti res secundum legem complentem quae rclicta sunt. 

vnoxnxdaxaatv i%oi, 7xn68rtXov d>t ngoxeoov dnl xbv 25 et sic illo nolcnte tunc ad coheredcs et legatarios 

vnoxaxdoxaxov (lovX6(izvov tXevaexat xn nQayuaxa et scrvos et qui ab intestato ct qui cxtra sunt et 

nafxa xnxa xbv vbp,ov nXrjQovrxa xa xaruhleitiuiva. fiscum secundum a nobis datam observationem ea, 

ovtu) xe ixeivov (irj fiovXofisi-ov, Tr;rtxavxa ini re quae auferuntur, venient, complentes ubique detirois 

cvyxXi;oov6fiov» xnl Xfjynxaqiovs xnl oixsxas xnl cientium legitimas dispositiones: propterea namque 

xov* i$ dStafri-iov xal xoie tgai&sv xal xb Sqiwotoi'30 etiam ad tantas respeximus successiones, ut nou re- 

KOT«i xip' nag rtficiv el^rjftet^v naqaxfiQâtv xit atpai- 4 maueat sine aditione morientis hereditas. Exhere- 

(ovfteva naoayerfiaaxitt, 7rXr:Qov%-xas narxaxov xae datos autem filtos, si iuste a patre exclusi sint et 

rujv xsXevxiDrxcov rofti/iovt SiarvTcdaeit. Sia xovro nihil ex patris habeant voluntate, non vocamus nequc 

y/j(> drj xai ini xoanvxae eiSoftev Sia8ox xeXevxdtvxoi xXrjoo». 35 legis intentio, ut quae disposita sunt a tnorientibu 

4 Exheredators 8i naiSas, st ye Stxnttos nagn xov impleantur; eum enim, qui ab ipso testatore propria 

'" dnoxhiafrelei' xal /tr/Sii' ix xrfi xov narob» suDStantia pulsus cst, quomodo -erit iustum vocare 

yvcifit;:, ov xaXovftsv ovSi nQosttye&a, xav ei ad res, quarum eum ille per exheredationem factam 

«s povXy&sTev. Ele yng iaxi xqi v6fiq> axondi, in eura expressiin tieri participem noluit? Si vero 

T(i SntTSxayittra nnoh. xobv xeXmxcbvxcov nXriqovofrai. 40 

xbv yitQ i}- avxov xov fiiafreutrov xfje avxov TiBQtovaCaS 

ant).nwo[itrov na>s CLV elrj Sixntov xaXelr ets •nod.yfiata, 

ow avxbv kxeivot otii xTfi iri avxii> Qtixdii 

yevoftivr/S oxhcrcdationos yBvi'a9ai fiexoxov ovx r,(iov- 

voluerint. Quodsi niillus legalaritts vel fideicommissarius hoc facerc voluerit, servis libertate honoralis 

veniam damus, ut secundum ordincm nominalionis, qno dommus eos nominaverit, ita intcr se habeant 

2 praerogativam. El hacc quidcm omnia sandmus. ubi de neccssaria agilur datione in eormn aliquem 

conferenda qxribus nalitra succcssio a icstalore el defuncto debetur. Si vero eiusmodi pcrsona nul/a 

subest in institutionibus, sed voluntaria Hberalitas dispositionis a lestalore fiat, ct deinde scriptus heres 

intra tetnpus a nobis pracdictum id quod pracceptum est non impleat: Ule vero omnibus, quae rdicta sunt, 

privelur, ut neque Falcidiae nomine neque ex aha causa quicqnam capere possit. Similtter autem eadem 

obtineant, et siquidem cohercdes adsint, hi vocenlur, alioqui atl fidcicommissarios et legatarios et servoi 

ei omnes ab intestalo secundum ordincm a nobis ante traditum bonn veniant, onerc upique annexo im- 

3 plendi ea, quae testator legitime, sicut ante iam diximus, imperaverit. Si vero institulio ctiatn substitutionem 

habet, manifestum est prius ad substitutum, si velit, venlnra esse bona relicta, omnia sccundum 

legem implaitem; pariterque illo nolente tunc ad coheredes cl legatarios et servos et heredes ab jntestato 

et exlraneos et fiscum secimdum dictam a nobis obs

ET FALCIDIA 

Nov. I 1. 2 

Ei Si xb afcuoovfieroi' /tdoos naga xov firj ablatam partem a non complente morientis voluntavroe 

riiv tov rtXtvrr,aavros fiovlrjv ngoxsgov tem prius deduximus ad substitutos, deinde ad cohejyyf 

knl rovs inoxaxaoxaxovs, l-nt*xa ini rovi redcs, et post illos ad legatarios et fideicommissarios. 

oi'6fiove, y.ai fier ixelrovs ini Xrjmaoiovi xai nec non et scrvos, et ita ad cos, qui ab intcstato 

fiSeixoftfnaaaqiovi, xai TCQOS ye xal oixizae, OVTCO re 5 vocantur, et ad cxtrancos atque fiscum venimus, non 

ini TTJV i£ nSia&itov xlrjaiv xai rovs El-cofrev xni xb absurde hoc factum est nec inaniter. nec quasi ali- 

SrjfiSotov rjXd-ofivr, ovx anb XQOTXOV TOVXO viyovsv, qucm lateat quod decet, sed ex providentia et sec 

ovSi ix xov naqiptovxot, ovSi atfatQovfitvcov jiQfty. privatus, scd considerans, quia omnibus bominibus 

fiaxcoi' 'T;e, xni apxofiitv]: piv arib xtuv tenninus est vitae mors, non solum ab alils ipse se 

vnoxaxaaxaxofv xov ?.qyaxa(ii'ov, JLrjyovoqi Si sie xb percipere conterapletur, sed cogitct, quia et ipse aliis 

Srj/waioi'. Kai fttjStli 7T(>bi xbi> rb/wv Svtx*Qaivtxio 30 moricns imperabit, et si non huius legjs mereatur 

xovxov, coi xav xnra/.eXtt/ifiircor njioffxeôvfieros, aXX 1 auxilium, nihil horum, quae cuDi omni studio disiivocbr, 

ibt anaaiv avfroojnoit TxiQat iaxl xov fiiov 6 posucrat, ad perfectum perducet. Non cnim his, qui 

Q-nvaxoi, /if} ftofov xb nno ext^cor avxbs Xafiiiv &eco- sub nobis neque qui nnnc solum sunt homiuibus, 

QBixco, TXQosevvoaixco Si, oxt xal avxb: irtQois xeXevxaJv sed omni et post naec currenti tempori legem poinna^Bt, 

xnl ei /tfj xrfi Tinqk xovSe xov rouov xvxot 35 nimus. 

(ioq&eltts, ovSet' atv av fiera anovSqs anaorit Stn- 

Trtjfiet', tie k'(»yov a$ei* ov ya(j xoii i

Nov. 1 2 DE HEREDIBUS 

*'«T« i&tvaXiaxoM xa ngdypaxa #«z xavjigsofiEta)*; bus, si expendaatur res per legata, praebet ctiara 

Siduxjt 7tagaxaxe'xEiv role xXrjgovbfiois, oaov avxols retinere beredes quantumcumque eis implcat quarnouT 

xb xixaqxov xrfi nsQiovalas. xdvxavfra yag // ydg rjuZv navxaxoZ xrjs xu>v xEXevxTjadvxcov ubique est deficientium voluntas, heredes, si voluerint 

xoiii xXrjgovbfiovs, cl fiovXotvxo xtp ivxev&ev hac utilitate potiri, puram servare legis potestatein; 

dnoXavEiv, xa&agay tpvXdl-ai xqi vbpcp T;)V et non per quae forte subripiunt aut malignantur, 

xal fii) 8? iov dp,

ET FALCIDIA Nov. I 2 

xa rors yivbptvo. y.al ovSivawsi- vidisse, quae tunc agebantur, et in nullo conscios 

Sivai ysrSfuvov rm xXrjQovoftcp xaxovQyrjfta, ovrco re essc factae ab hcrede malignitatis, sicque in his, 

xijv enl TOTS xaraXsXsififtivois vnb xov Sia&eusvov quae relicta sunt a testatoribus, invenire veritatem. 

d u Evpioxeiv alTjfretav. nXfjv ei /ITJ iv%bv oi Nisi forte praesentes legatarii omnes aat quidara 

rcov Inyaragiaiv, navxse ij tives, Staf.ta(nv- 5 contestatioue sibi missa nolueriut venire nec adesse 

airoie crreVAJfuvTje, ov flovXrj&sTev ilfreiv ovSi inventario; tunc enim licentia erit heredi etiam non 

vai tcp inventari6fup y.al firi naâyivouivcov riav Xr/yara- sentia et facere descriptionem, rcposito etiam sic 

Qiwv aoxeia&cu xfj xtov ftaQrvQcov 7ta(>ovo(q xai noielv legatariis et iureiurando heredis et servorum exami- 

TT]V anoyâfjp', artoxeifiivov xai ovxco xoTs Xrjyaxagtois 10 natione, ct his omnibus obscrvatis habcre ex Falcidia 

xov xs OQXOV IOV XITJQOVOJUOV xal TTJS X&V oixExatv pracsidiiuQ. Sic enim non videbimur neqvic legeni 

paaavov, xai rovreov annvrcov naoarrjOTjdîvrcov ix £tv it& hactenus approbatam minucre ncque iniustitiara 

r»)v ix TOV Falcidiov porifretav. ovrio yaq ov Sdôfisv facere Biorienti. Si enim omnino quidem sibi vult 

OVXB vouov ovxcos eiSoxifiTjaavxa fi£%Qi vvv iXaxxovv aliquos fieri heredes et habere quandam consolatio- 

OVXE aSixelv xbv xeXevxr,oavxa. ei yag jtavxw* ftiv 15 nem ex sua successione, et arbitratur sufticientem 

avxto fiovXexai xtras yeviafrai xlrjQOvoftovs, xai e%etv se habere substantiam, non tamen hoc causae veritas 

xirh^ TzctQayrvxriv ix XTJS avxov Siadoxye, xal ouxai ye ostendit, certum est, quia non hoc contrarietas erit 

avxdoxrj TTEQiovotav e%eiv, ov ftrjv xovxorj xov itQay- sententiae morientis, sed ignorantiae puritas illius. 

fiaxos aXjjfreia Seixwct, nQoSrjXov, cog ovx ivavxlcaais 2 Si vero non fecerit inventarium sccundum hanc 

taxat, xovxo xrje xov naxoixotiivov ôvXffi, nXXa. rrji 20 figuram, sicut praediximus, non retinebit Falcidiam, 

E 2 ayvoiae xa.d-a.Qais TJJS ixeivov. ^ Ei /uevxot firjSi scd complebit Jegatario8 et fideicommissarios, licet 

7rotr;ff«*£»' jnventario»' xaxa xovxo xb axw a , xa&aneff purae substantiae morientis transcendat mensuram 

tinovxes stp&ypev, ov itaQaxa&d&i Falcidio»', aXXa legatorum datio. Et hoc dicimus non nostram mi- 

•nXr^toati xove Xtjynxnpiove xai fiSeixofiftiaaaqiovs, nuentes legem, quam posuimus, ut uihil de proy.av 

ci xb XTJS xad-aQae ovolas xov xeXevxriaavxos vne^- 25 prio damnificentur heredes creditoribus. Dabitque ei 

fiaivjj ftixQov tj xS>v Xrtyax(ov Soais. ^Kai xovxo yapev poenam exactio suae malignitatis, cur transcenderit 

ou xov riuixEoov iXaxxovvxet vbuov, ov xs&etxafiev ini legcm, cx quibus caute omnia agens nihil poterat 

r(o fa;Siv oixodsv tflfuova&at xove xXtiqovofiove xdli daranificari, sed ex diverso etiam quae sunt ex Fal- 

Snvuaxa"is. Sdasi yaQ avToXs noivrjv kxrivvve xrjs cidia lege lucrari; Haec autem dicimus, ubi errans 

envxoy y.axovQyias, Sioxt itaqi^fj xbv voftov, ££bv aolx,fiMV A corr. | 14.15 *ov8i—ovii libri | 15- Et\ x? 

iu mg. A || 16 avxov A fl e"x tlv TivoJ nvxiva A || 19 

aXi&na om. A l || 20 rovxo xrjt] xrfi xovxov A || xuxo- 

XOtutrovl A l || xafraQOiS xrfi ayvolas Ixiirov A || 21 « 

ML} Xs kyaxcov S... in mg. A J fiqSi J/J ftfj LB t 

om. A , 22 ivflavraQtov LA | taxa xb axvh a o ne Q 

(yi;fitr A || 23 Postovtres litt. crasae in L || 25 ine(>potev 

A || 40 avayxr} airtbv xrjv A || xoaxtlv ftovXofievov 

vnriQBXTjOaa&ai lOcoi Sixaia xiva. xe A |j 42 xaxaXtf 

JtOKT» M 

2 sic in VT\ 5 uoluerinti! || G non] a non V pr. 8 

8 discriptioncm R l | rcposito F 1 in spnt. || 10 obseruantu 

V 1 J 12 ita om. VT || approbatam hactcnus V 0 

16 haberoom. V 1 1| 17 hoc] h»o R x heo R s || 18puritans 

R» jj illius] ostcndit F|| 21 legata ct fideicommissa V (j 

24 ut in niohil F[| 25 dabitque V] dabit RT scd dabit 

vulg. || ci om. R l P 26 q»ur R l 8 27 acgcns R || 29 lucri 

/i» || ubi om. V x || 33 et intcgrao om. T n || 3G et autj 

et om. R l H 37 iuste pi»m ^ 1 iuste et pie /i 1

Nov. I 2-4 8 

ovx iv Tprt,ooa fyTiooofrtv eiprjxafttv. *A{>xk v sicut prius iam diximus, admoiiitioncm ex iudiciali 

Si Tip iriavxii» diSofisv, xad^djico iftngoadêv tl7i6mti 

sv Trtv ix Stxaarixijs vnofiyrjaiy xpiffov. Tov 40 

iusta forte et pia quaedam relinquenti lucrum non in accipicndo, std solum in pie agendo poncre, nec 

lalan hereditatem pro infructuosa habere; aut si notit, ipsum quidem reccdere ab huiusmodi uislitulione, 

iocum autem, prout ante diximus, fteri et substitutis ct co/iercdibns et legatariis et /ideicommissariis ct 

servis et heredtbus ab intestato et rehquis, secundum viam antea a nobis in talibus rebus repertam. 

III. flec vero veniam dabimus neredi modum patrimotiii accwate noscenti, ut slalim ab initio aliis 

quidem integra legata solvat, et voluntatem testatons lolam servet (id quod etiam decessorum nostrorum 

constitutiones dicunt), aliis autem detrahere velit, nec ut pro parle qutdem voluntatem defuncti impleat, 

pro parte yero eam imminuat. Verum qui ornnino non errat de substanliae quantitate, sea eam cognovit 

atque statim secutus est voluntalem testatoris, per omnia eam sequatw neque in peiora animum inutet. 

neque enhn hoc esset pure seqxii. fleque magis tis, qui, cum id ab initio scierunt, incaute tamen solvtrunt, 

permittemus postea negotia facessere accipientibus et ab illis quod solverinl recipcre velle. Antequam 

enim agas consulendum itaque agendum est, nec vero, ubi recte feceris, ad iniquitatem animus convertendus. 

msi forte iusta quae causa hoc induxerit, ubi quid inopinali emerserit, quod substantiam minuat 

et locum faciat repelitioni. 

IV. Illud quoqxic curavhnus, ne multum temporis in eiusmodi quaestionibus consumatur. Sancimus 

enim, ut nidla eiusmodi quaestio aut iis anni spatium excedat, necessilatem impoiwntes, ut omnino intra 

annum post aditionem et lcgata solvat et a testatore relicla pro rei natttra impleat et oimiia faciat, quae 

ante diximus. Initium autem anno damus, quemadmodum sitpra iam diximus, ab aihnonilwne decreto 

iudidali facta. Anno enim culpa hercdis circumacto ipsc qmdem reficlis excidct, alii vero, qttos anlea 

1 evoBf}eiv A\\b tinovres l'tpfrr]fjiv M) 

6 xal ytdixofifuooafiiois xal Xrjyaragiois A s Q 10 £1 

Jf| Si s. v. L 0 11 xaxafidXXtiv MB \\ ntv om. LB \ 

12 nXr,oovv A, qui dtindeom. TTjqrjaat JOVTO || 13 «t post 

Xiyovotv colLAfi 14 napd nm. A |J 15 IXXTJQOVV fiiv A i 

20 fUjapdXXsod-at A || 21^ Ov]l L, TTA in mg. \ OvSi 

fiijv dtprjaofttv A || 22 dwvhtxTOii A Q 23 nodyfinra 

post naqixtiv coll. A jj 2o nv om. A fi n^b rtoy sr(>d$eoJv] 

ante actioncm ? J| 2U povfaoJm L x || xni) it xui D !| 

xni -nqdiitiv delencla videntnr; an xnrn TTontieiv? \\ 

27 7i()a|arr«] cogitantem s I ^ha om. A || 30 noitT\ 

naoixet A faciat (». e. TXOKU) t J31 'sfXXd] £ L in mg. .3 

A in mg. [j 32 ysriofrai A l| X\ tj SixcHv) Idiv.utv A || 

35 Biam navrce B noviut uaeo s" Schoell B 36 xatct' 

(laXtiv A || ino] vnig L l || 38 'AQXTI*] ^* xgvvoi 

dgxeTctt A in tny. || 39 Sidoiicv—iip&qptv om. At id. 

hitbet 40 dixciGTtxTji SiSofiev vnoftvrjOtcoi yrt(pov. || 

Tov] H L in tng. 

5 qui] quia V 1 \\ 6 a nobis prius V || 7 talibu» V 1 U 

10 Non] ruhr. de legatorum sulutionc R V || 12 ab om. li % || 

13 peniteri RT || 22 postea] ct postca R X TV || 24 actioncm 

R\ exactioncm TV || 28 reccptionis R l l n V || 31 

Ulud] rubr. ut legata intra annuni prnestentur (prcntur R) 

IITV || 32 cnim in talium V || 36 amonitiouc facta cx V

ET FALCIDIA 

ycip /viaviov nap nixiav rol nhfoovouov natm 

nirw, ITCQOI Si ini^ ravia ifeovait', ovs ifiTtQoa&tv 

1 txaXiaautv. l4vi'jj3ois 8i rj xni i)Arioai rfjv rthtiiav 

oiSiv 6 xag r,pi ttaxa tiov iooa&yuTjxoTeov xrfieuovtov 6Soy. tores. Non autem excipimus a lege neque patro- 

* -' " "~ ' ^tima eis servata 

quid ultra bauc 

i petiti fuerint 

illi complere, deindc non vohieriut, hunc ordinem 

tencre sancimus quem incohanics sacram nostram 

hanc constitutioncm diximus, ita ut legalis quidcm 

15pans maneat apud cos pura talibus, reliqua vero 

fiiv rottiftov iioi(>av fiivnv rutQ avrois 

veniat secundum viam a nobis nunc apertam in tali- 

Totovriov, ia )&nza 8i fyxcafrat TZQOS 

bus, maxime quouiam iu ipsa de iure patronatus 

TjfuiJv vvv dvt(pyit£vT]v i inl xoTs i xotovron 6S6686v, 

/idXiaxa posita it a bi nobis constitutione titi d ad iilitdi similitudinem paene 

tTtttTiBQ xal iv avxfj xJ) 7Ttg\ ia>v itnx^covixaiv TE- % ingenuorum etiam libertates ordinarimus. Quia 

$iiot) nno* naq IJUCJV riuav 8iard\ti eiaxu&i jtobs TtQoi bnoUoaiv ofioiwffiv oveSbv a%tSbv T&V xtay 20 vero 20 vcro duplex (est) (est) testamentorum tcstamentorum modus, aut autiascrip- in scriptvytvibv 

X/T« T«J aTieXsvîQixdt irdâjuev SiaSoxns. tam delatus dispositionem aut in non scriptam 

2 'EnttSfj 8i SmXovs iariv 6 xStv dia^xcHv JQOTIOS, voluntatcm, haec omuia obtinere similiter et secua- 

Tj iU tyygaifor tpBgofitvos SiaxvnaHjiv, rj eit aygafov dum acquam observationem et in ncm scriptis testafiovXi,div] 

rnvxa aTtavxa xQineiv bftoicos xni xaxu x>)v mentis et in omni ultima voluntate sancimus, et in 

'icr)v 7iaQnx}jDi]an> xal inl dyodftov Sia&t;Ku>t> xal Ini 25 omni persona, Bive privata sive militari sive sacerxcXtvxaiae 

fiovlrjaeios veanXflntv, xal ini 7IQO:- dotali sivc imperiali sive alterius cuiuslibct. Comnavxbi 

tixe iSiioxixov s\'xe OTQUXICOXIXOV ctVe munem namquc in otnnibus bomiuibus banc lcgem 

itgaxixov ur$ paaiXixov eixe SXIQOV olov SrjnoTt. xoi~ ponimus. 

yov yaQ lw' nnaOtr ur&(tumoii tovxov xbv voftov 

anox&ii ^ \frituVa. r ^ 30 

('EntXoyos.) Tavxa rjftsie v7ii(> TOV xptvrj naai Xv (Epilogus.^ Hacc uos, ut commuuiter omnibus 

cixe)u)V)ro; dv&gdmois iygdyauev, xal omoi av oi xe prosint bominibus, Ecripsimus, quatenus ct viventcs 

Z

Nov. II pr. 10 NE MULIERES SECUNDO NUBENTES 

q ao/fiviei rnvra Xafipavovrei, xafra *ai f,Sr] Mctropolitani vero iudices haec sumentes, sicut duvEvouod-6'rrjTni 

7Tct(>' wdiv, ixaaxr] naoaniftxpovai TTO- dum sancitum a nobis est, unicuique dirigant civi- 

Xsf fterei re ovSels m-ijxoos xov ro/uov xov firtre iv tati, manebitque nullus non audiens legem, quae 

Ttsvitt £ijv fiTjre «»• afrvitia xeXevxav avyxcooovrxo*. neque in paupertate vivere neque mori in anxietate 

5 permittit. 

Dat.k.Ian.ConstantinopoliBclisariov.c.cons.ind.xni. [a. 535.] Dat. CP. k. Ian. Belisario v. c. cons. ind. xm. 

H II. Coll. I tit. 2 

IIEPI TOY MH EniAErE20AI R DE NON ELIGENDO SECUNDO 

TA2 AEYTEP0rAM0Y2A2 TY- NUBENTES MULIERES, ET ALIE- 

NAIKA2, KAI IIEPI 

NATIONE, ET LUCRO ANTENU- 

KE$AAA12N. 10PTIALIS DONATIONIS, ET DE 

SUCCESSIONIBUS EARUM FILIIS 

SUIS R. 

AAA2N 

O a v r o s {Jaatfoie ' E Q f y ^ ^ 

rcov &si(ov Ofipixicav, anb vTtdxaiv xal 

nyioi(icy 

i 

Imp. Iustinianus Aug. Hermogeni magistro sacrorura 

officiorum et exconsuli. 

(IIpooi/iior.)_ Kal role ttoo fi[iv Seouevav jxoosayyeXlais, noxe Sa ini rdis tionibus, aliquando vero in iudicialibus quaestionibus 

SixctoTyos tiftfflta ijroirjanfte&a' yy nl ixoXXois 20 elebraiuset , q raultas leges hic subiectis q 

stri 

ffl ijroirjanfte&a' xnl ixoXXois ys 20 celebraviraus, et raultas leges hinc subiectis nostris 

roftcov ^ ivxev&ev rol; vmjxoots IOTS rj/tertQoit conscripsiraus. Quale est, quod etiam nunc emcrgens 

ya/iev. 'OTtdiov STJ n xnl vvv avaaxav eie rovds 1 ad hanc nos vocavit legem. Gregoria enim sup- 

1 rjfiai xov voftov ixdXtaev. FpriyoQia yaq ixsrevce plicavit diccns habuisse se dudum virura et duos 

(pr,caaa avvowyxtvat n(w>vv av8(>iy.ai Sio Ttoiijaaa&ai fccisse filios, masculum et fctninam, ct extulisse 

7tai8ns, aoQEia re xni d-jjMinr, xnl aitofiaXeiv ftiv rbv 25 qnidom maritum. Plurimoquo a filio experta favore 

avvotxTiaavxa. TIOAXTJS Si naQa xov nmSos neiQtoftevr] aestimavit oportere, nc relinquerct eum sine remn- 

TJJC cvvoiae, (orftrj x

ELECTIONEM HABEANT 11 Nov. II pr. 

T %v 6 nais avxy Sltickoey, dXX' filio. Qui non taraen vivens ei pennansit, sed obiit 

v i£ av&QCJTUOV, nglv eis Sevxepove IXfrsiv /floucx 

hominibus, antequam ad secundas venire vellet 

at xrjv fitjxtoa ydftov*. Kai oye vo/tos o xe dg- nuptias mater. Et lex tam antiqua quam nostra 

o xe ijfitxsftoi exateaev dfi rbpermansisset, 

uulla quaestio fuerat. Scd illa quidem 

Zrjrovfievov ip>. dXX' n fiiv sis dvSgbe insiysxai dev~ ad virum descendit secundum, usum qui fuerat om- 

xigov, lijv itev XQV nem habens autenuptialis donationis: 8ic enim eam 

ctiam donavit, ut usus quidem apud eam remanerct, 

atv ctnaaav tyfivaa xrfi jtQoyautalas 

Staqtas' obxca yag avrijv xai eSsSrigrjTo, if' 10 ir\v ctiam donavit, ut usus quidem apud eam remaneret, 

fiiv %qri Btonoxeiav naga xrp> naiSa A || 

10 8i M) ovv A || 12 dneiXel M] quXovenul A || XXVQOvotti 

M] ftovov xXrjQovofitlv A || 13 ini8£8oxe\ avxrjt 

xs A |j 17 d xai posl xoyxo add. A || 18 awava- 

Hfyfj Si ovaav xdle nQdypaai xov TtaiSbs XXT]* 

fnyofiTjaaaav fiaXXov, dXl y ovv a>i SwQsdv XrjxpOfi 

ixiA || 2QxT}vre priusom.A j| xtjvxe) xal xr 

A xa... A mg. || 22 avxov om. A || 23 dîovarjs *Xt}' 

ôvofuiv xbv nalda xaxa A || 25 ijfieit post xXrjoov coll. 

A || 26 fiax* avxrjs] fiexd xtj» firjxpbi xXrjoovo/utTv A || 

21 xov ante xXrjoov om. A || 29 XTJV yt] xijv xt M xi 

irjv A || uqxtQa oxt StvxiQOiS £( ftiv ovx oftilfotiB ydfott, 

vQfrbv T» •noitla&at xXrôorvfiov xov nniSbi «y»- 

aixnv. ti Si xai eie avSga Ixigov EXfroi, 

p Q i avxrfi xwv 00a rrjs naxQcpas oiolae 6 

nais xa&taxnxev A [| 32 ndvxcav] omnino (i*. e. ndvxaie)e 

|| 34 ixeXzvxtjae]£xed~vfp(EiA\\7igoaxxT]&tiai]e avT 

ovoiae iavxrjv dvdyeofrat xXtjgovbfiov xai ftovrjv A \\ 

35Biaxa£to)v\ cf.adp. 14,1&.15 || 37 7/] E~Ajng. || 38 xbv 

tpiXdv&Qtonov — %gbvov A || 39 dXXa Af] Sfuue A |j rp] 

xal xfj A U Siaxdêi] Cod. 6, 50, 7 | 41 T«iS prius om. A 

1 usum que (qui V z ) fucrat tuppL V* in spat. vac. [ 

9 maneret ITJj 11 filiam R l || 12 fratrc V* || 15 ueru. 

V x || 17 firmabat R \ 22 filiam B> \ 25 moriente V H 

26 optincnte V x || 29 uero] filiuo /2 1 || 31 post si V x \ 

32 mortuus cst YT I 36 indignc] digne R V l T dignas 

r* H 37 usu R a

Nov. II pr. 1. 2 12 NE MULIERES SECUNDO NUBENTES 

tsvoi 

xa& % 

itobi ai'8ooi iX&oiaas Sevxioov fitv &60)Qtav dvaaxo- et omnem talium electionum et hcreditatum conteranoxtftsvoi 

Sslv tprjfrvfiBv xoivbv ini xovxots yoayai v6- plationem considerantes oportere credidimus com- 

& % xni Tj naqovea ^^rr;an Ssx^rat ni$a$. lOmunem super his scribere legem, secuadum quam ct 

praesens quaestio suscepit terminum. 

CAPUT I. 

mlBf xolvvv ftfj a^wûHw xovxo xb TCSQI Perspeximus itaque non confusum hoc de electioimXoydiv 

xai adiuxQixov xaxahtteiv, aX?xt xotav- nibus indiscretumque relinquere, sed huiusmodi daro 

xTjv Sovrat xq> iioayfiaxi xaiiv, aisxe xtjs ftrjxQos ana£ ordinem causae: matre semel ad secundas nuptias 

eit StvxtQovz yauoys iX&ovat}: KtqSos eibvs anav 15veniente lucrum mox tantummodo filiorum propriero>r 

xuv jtnlScov xr,v Seozioxdav xr\i itQoyufuaias yi- tatem antenuptialis tieri donatiopis, et nullam esse 

rtad-at Siooeas, xal ftrjSefitav aSatav elvat xy prjxQl licentiam matri alios quidem filiorum eligcre, alios 

rovs fiiv xcbv naiScov imXiyea&at, xoiis Si irtpaêtv, autem exhonorare, quoniam omnibus simul sccundis 

itiort Ttavrae bfiov xolz SsvxtQote vfloiee ydfton. °S2sxs nuptiis fecit iniurias. Quapropter etiam in praeaenti 

ti ini xov TCUQOVXOS 17 Ssanoxela xr,s nqoyafnaiae 20 proprietas autenuptialis donatiouis tota ad filiam 

woeai OXIJ nqbs xr}f nalSa TcaQaysvrjoexai, TJys y.QV' veniet, usu apud matrem, donec advivet, servando. 

cji naqa xtj ftrjxQl /ue'%oi Txeoisart fvXaxxofxivrtf Et secundum nostram constitutionem, si quideai 

i xuxaxrivrêxiqoivjStdxai-iv, eifievTJ fiqyyqnQoaTi- mater praemoriatur, filiae tota antenuptlalis donatio 

i, xfj fiatSl xijs OXTJS TtQoyaîtaim SaQtas dpfio- competit; si vero filia, nianct quidem apud matretn 

^js- et Si 17 nnl», utveiv ftiv jtaqd xfi iir^xffi xb 4x25lucrum cx pacto non existentium liliortim, reliquum 

xov xrjs dnaiSias oviupcbvov tceoSo», xb SiXoijtbv elvat vero erit fUiae, et moriens hoc transmittit ad suos 

T^» TtatSSi, xal xeXsvxdioav xovxo naoanifutsiv eis heredes, si qiii ex Iege vocantur. 

xovs avxrjs y.Xr^Qorouovi, el xivsi ix xov vouov xa- 

Xoivxo. 

CAPUT II. 

Tb Si yivoptvw filv dei, £//rSe xtp vbuio. Ei yaq ov jtatdi incrcmentura et interpositionem damus huic legi. 

x , a)ld xivi xc5v e$nyfin i£ aixrjs, % xai jtaaav otaâexat, 35 dam antenuptiali3 douationis aut aliquam rcm ex 

xax % aXXov xvyjbv ixTioiqaei rqbnov, tlxa vaxtQov ca vcl totam donet, aut per alium forte alienet mo- 

14 T^S firtx(>bs xv010v Saxai (13, 20) habent Prochiron 6, 2; Epanagoge 19, 13. 

maritum nondutn venerini, cum liberis vocare, illas autem, quae secundas nuptias imerint, nnn ifcm. Hic 

vero absurdi quoque aliquid subesse: se enim, quae liberalitctem in filium per electionem contulerit, videri 

remunerationem potius accepisse guam ita simpliciter lucrum irrationale habere. Hacc nos diu examinantes 

omncmque eiitsmodi elcctionum et hereditatum rationem consideranUs, communcm de his legem 

scribendam esse putavimus, ex qua praesenti etiam quaestioni discrimen affertur. 

I. Placuit igitur nobis hunc dc electionibus tocum non confusum nec indistinctum rzlinqmrc, sed 

talem rei^ ordinem constituere, ut matre scmel secundas nuptias contrahente omnes liberi proprietatem 

donalionis antenuptialis statim lucri facianl, neque ullo modo matri alios liberorum eligere, alios vero 

aspernari liceat, quia omnibus simul per secundas nuptias iniuriam intulit. Quam ob rem etiam in praescnti 

proprietas donationis antenuptialis tota ad filiam perveniet, ut ususfmctus matri donec vivit 

conscrvetur, atquc secundum constitutionem 7iostratn, siquidem mater praemonatur, tola donatio provter 

nuptias filiae competat, sin vero filia, lucrum ex pacto orbitatis apud malrem maneat, reliquum vero ftliae 

sit, eaque moriens id ad heredes suos, si qui ex lege vocentur, transmittat. 

II. Ilhtd autem quod semper quidem contingit, expressa vero lege nondum determinatum est, pulchri 

increvienti ct accessionis loco huic legi adicimus. Nam si forte tnater secundarum nuptiarum adnuc expers 

non filio, sed extranco alicni partem aliquam donationis propter nuptias, vel rem quandam ex ca, 

vel etiam totam donaverit aut forte alio modo alienaverit, ac iteinae secundas nuptias contraxerit, mani- 

1 SevxfQov avvolxTjaiv fttjrigas xXrjoovoftovS ftsxa 

A || 2 bfttXr;adans SevxeooiS A || 3 ivxctvfra 8i M] xdvxevfrev 

A || 4 noiovftivT) A \ 6 TnDra ouv ûels ^l || 

7 xoiovxtuv otn. A fl 8 dvaXe£dfievoi Sievoij&Tjftey 8ixuiov 

ttii xovxois yqd\f>at aoi vo/wv A |j 10 itcifsovOa 

elaSi^trtat neqas 8iaxa£isA || 12 f «!'.../lmg. Q ffv»'- 

OQuiue» xoivvv ftrj ovyxtxaXvufiivov xovxo ds neoixxbv 

xal dStdxotxov A H 15 a.7idvxa>v\ tantummodo f|| 

10 StPQiai viyeofrcu (yerta&at Proch.) Proch., Epan. ]| 

21 T^;] fwvov xt]t A || 23 x«i] xrti tl A Q «* /'»> 

O77i. /1 || nQoaniXitoi xa>v dv&QO*7tlvutv, xfj rxaiSl A || 

24 S'A»7S] Traff^s A U 25 « — 7r«te om. A || piveiv /dy] 

fievei A \\ 26 xow om. 4 || avfnpovov A \ 27 nai8bst 

uiGri nal TtXivxataav naqaniunuv avxb eii xois i* 

rov vopov xaXovfisvovt avzTJ; xXrjooybftovS A || 30 Tb] 

35 

v * . . A mg. f> Qrnqt] exprcssim (1. e. firjxdii) c \\ 

jtaQtv&Tjxrjv awtioofitv 8ovvai xovSe xov roiiov A || 

xiva 7tQayfiaxa Proch., Epan. \\ § nuaav Satqif 

j Proch , Epan. || 36 xvxbv] xwa A | ixnoirior,xat 

Proch., Epan. 

3 hinc V || 4 sc] sed R V si T \ 6 reoipisse H || 7 habcrct 

VT l || 11 scr. suscipit? || 12 non om. V x \ 15 lucrum 

fucl usam R 3 s. v.) R lucrum uel (uel del. 2) 

usum V lucrum et usum T || mox om. V || tantummodo] 

omniutn vuhj. | proprietate manente antenuptialis (an 

nuptialisi?) jR/ql 17 quidem om.R\\ florum.R 1 0 19 inturiam 

vulgo || 20 proprictos aut nuptialis /2 l jj 30 S. 

hoc uoccatum est de dote oscripta nuruerata ael praestits 

R ntbr. in mg. \ 31 leges determiaati«ne. h«c R l H 32 huic 

huQC R l || 36 donet] nec R x

ELECTIONEM HABEANT 13 Nov. II 2. 3 

nafft xQonots, p Q q 

tcai xn TT)t £xnotf,ae(as xal xn T»JS avaxQOjzr,s fievei. 

ei fiiv vag usivatsv itegiovxee oi jiaiSet, avaxganfjiie' 

xat xa&dna^ xb yevouevov, xov VOJIOV XTJV Seajtoreiav 

J ziqo yafiov Scogecis eis xovt natSae ayovxoi xai 

dum, deinde ad maritum veniat secuudum, palara 

esse, quia supervcnientibus secundis nuptiis alienatio 

vacuatur, et nec hoc omnibus modis, sed in 

suspenso et alienatio et evacuatio manet. Nam si 

5manserint superstites filii, evacuabitur omnino quod 

factum est, lege proprietatem antcnuptialis donationis 

ad filios ducente et non respiciente mulierem, si 

quid egerit in laesionera filiorum; si vero praemoriantur 

omnes matri filii, erit contractus firmus non 

totum, sed secundum pactum non existentium 

dXXa xaxh xovxo 8rj'xb i£ dnaiSiai ai\w iiliorum, quod nos introduximus primi et sancivi- 

tpcovov, orteo rifisli dsrjyrâdttB&a Ttguixot xal VBVO(IO- mus nuper de hoc scribentes legem. Et secundum 

OsxTjxaftBv ivayxos xbv nsqi xovxov yodyavxse vbfiov. quandam quidem partem erit contractus lirmua, se- 

K«» xard xira tiir [IOIQCLV saxat xb owdXXayfta /94'. cundum quandam vero infirmus apparebit; hoc est 

ftatoy, xaxd xiva Si dxvQov dnoyavfrtpBxat' rovxioxi 15 secundum hoc quidcm, quod manet apud matrem 

—"- ---'- xb -- fiivov -•-' Tiaga^ -- xjj uqxql ' itQotpaoti -—- —" xov-"• 

occasioue pacti filiorum non exiatentium, valebit, 

avft^toyov xâxrjae\, xaxa Si xb naqaêfi secutidum hoc vero, quod transmittitur ad filii suc- 

fievov ets xove xov Tcaiobs SiaSoxov» axvQov cessores, infirmus erit: ut, si mater sola filio suc- 

{os, eiye f/ fi^xr^ ftovij x$ natSi diaSoyoi ev ccdens inveniatur, oranis rursus firmus crit. 

xb Ttav av&is xvgtov eaxcii. 

20 

1 y E7tetSij 8i al xaxi xcov SevxsQoyafiovvxcov jtoivul 1 Quia vero contra binubos poenae communes et viri 

xowai xai avSooi ciffi xai ywatxos, xal 6 /tev in^ xtj sunt et mulieris, et ille quidcm in dote ad secundas 

nooixl TtQos Ssvxegovi tX&cbv yauovi xnSvvBvoBi, r; oi vcniens nuptias pcriculum suatinebit, haec autem in 

iTzi xy ngb yaftatf rjxoi ita xovs yafiovs 8ojQsa, xat autenuptiah seu propter uuptias donationc, et haec 

6 vopos ovxoe itp' kxaxiôv xtta&co 7TôtcijT0v, xai 25 lex in utraque posita sit persona, haec etiam de 

T«IT« xal TCCIJI xijs imijoyrjs xai TCEQI T»;« ixTtotrjaecoi electione et alienatione et de lucro sanciens. 

xni Tieoi xov xtqBovs rtro/iofrexfafrtd. 

CAPUT III. 

xoirvv orxos oxiipaa&ai xa neol xiav Cum igitur rdiquum sit cogitare de hereditatibus 

xatv naifaov, vne^ ov xai xb naqbv afiipia- filiorum, pro quo etiam praesens eat dubitatto, oporj 

, Selv anj&tifiev yetixto rbuta xy xe Tta^- 30 tere credidimus gencrali lege et praesentem quaestiovoji 

t,7ixT\ati diaixrfiai xals xs ifpeîjs xi^dTâoue'' nem detertninare et in futuro movendis omnibus 

vm; anacatt Sovrcu xofirp>. Kai d k eani'C,optv, xa aXXa dare decisionem. Et sancimus, alias res post anteziQuvfiaxa 

xa ftexa xqv TTQO ynuov Scooeai' elt xovs nuptialetn donationem ad filios venientes, si quidcm 

naldas ayiyfteva, ei fih- 6 jraTs', agotjv rj &rjXeia xv- filius masculus aut femina forte testetnr, secundum 

%ov, Siafrono, v.aia xbv vonov%ioqtlv enixovs ysvQa/i- 35 lcgem veuire ad scriptos heredes, hic matre non 

fiiiovs xXfjffopopovs, ivxav&a xrp /it;x(>bs ov xafXvofii- prohibita scribi a fiho hcredc, sed etiam contra 

rfi yQafta&i yQfta&a naga. naga xov naiSbi xXrjôfofiov, aX)A xai^ x^ tcstamentum ci ci datis allegationibus, si forte filius 

v xaxa xr\i \ Sia&rjxrjs jj avxfj fj Stdoftercov f Sixnicov, S 'C s'C eam praetermiscrit aaut 

irrationabiliter exheredatam 

ye 6 rtale l aixrtv i TtttaaXeiyuev Xi i ij xal l ativwi ti anoxXrk- X ffecerit, i t reaervatis. ti Si vero intestato decesserit, illiua 

oov 7tQir,artxat, fvXaxxofiereov ei oe aStdfrexo: 40 

32 .... tixe xal (xr\ (p. 14, 6) habent Prochiron C, 3; Epanagoge 19, U. 

festum est alienationem sugervenieniibus secundis nuptiis infirmatum iri; nerjue id omni modo, sed tam 

alienationem quam inftrmatwnem in suspenso mansuram. Si enim superstites maneant liberi, infirmabitur 

ornnino qxiod factuin est, cum lex proprietalem donationxs ante nuptias in liberos trunsferat nec ullam 

mulieiis, num quid in dammim liberorum egerit, rationem habeat. Stn verq otnnes ante matrem moriantur. 

patet contraelum manere firmwn non in totum, sed secundum pactum illud orbitatis, quod tws primi 

introduximus et nujicr leqe de ea re scripta sancivimus. Atqne ex parte firmus erit contraclus, cx 

parle vero irrilus apparebit, hoc est quantum ad id, quod ex pacto orbitatis apud matrem munet, vnlebit, 

quoad illud vero, quod ad successores filii transmittitur, irritus erit: unde siquidem tnater sola reperialur 

1 filio successura, totus rursum firmus erit. Quia vero pocnae adversus secundo nubenles commwes sunt 

et viro et mulieri, ille quidetn, quando ad secundas nuptias venit, de dote, haec vero de donatione anfc 

mtptias vel proptcr nuptias periclitabitur. Et haec lex in utramqxie personam valeat, siniquc haec el de 

dectxone et de alienatione et de lucro sancita. 

III. Cum igitur reiiquum sit, ut de hereditatibus liberorum videamus, qua de rc etiam in praesenti 

casu est controversia, generali lege et hanc quaesttonem diiudicandam et quae dehiceps movcbuntur 

omnes decidendas esse putavtmus. Atque sancimus, ut cetcrae res, quae post donationcm anlc nuptias ad 

filios pervenerunt, siquidem filius, sive masculus sive femiiut est, testatns sit, secundum legetn ad scriptos 

heredes veniant, negue hic matcr heres a filio scribi prohibcatur, sed iura quoque contra testamentum ipsi 

liata, sive filius eam praeterierit sive sine causa exheredavcrit, salva maneant; sin autem infestalus de- 

Q] ovvoixrjOBi add. A Q iniytvoftivcp Proch., 

Epan. || 2 avaxganJjoexat Sixatov, xal A || 4 SutftBvii A 

fttvct Epan., Proch. codd. aliquot || 8 ov8i M non r |j T»J 

yvvaixi av xi A |j 9 Ei\ 7j... firjxQoi mg. A | IXQOXBXSVXâtufA 

|| 10 rn» ftrjXQoi] ol hatSet (sic) A matri filii r 8 fievtiA 

U 12xni oiBxvncoaafiivA|| I3v6fiov]fuit Cod.5,9, li |( 

15 xovxiaxi oia. A )| 17 XQaxqaei] pdfiaiov A\\ 18 ei» 

roiis 8iaS6xovi xijs TtaidoS A || iaxai om. A \\ 19 Bvot&rj 

om. A (s) U 39 a.7ioxXrtqov6itov A, codd. Proch. twnnuUi[ 

drzb xXriQOvbftoiv M Epan., Proch. codd. nonu. ||

Nov. II 3 14 NE MULIERES SECUNDO NUBENTES 

],T^t ixsivov fioiqae, ti fuv i%oi ndlSas iSiove, partem, si quidem habuerit filios proprios, ad filios 

inl roiis naldae aftxvovfuvr^s' u 8i oix i%oi psv nalSas venire; si autem non babuerit quidem filios proprios, 

iSiov£,etTj Si xibv aBeXipwv rj xXfjois, xai rtje ftrjtQos afia sit fratrum vocatio, et matris una cum fratribus (se- 

toii aSeJjpolt xara tb 7ta% *]na>v vevofto&sxrjfttvov £ni cundum quod a nobis sancitum est) ad hereditatem 

ibv *?.fj()ov iQzopivtis xal xovrov ioxvgaje ixoiarjs, eira 5 venientis et eam firme habentis, sive ad secundas 

devriQoie (OfiiXnjoe yuftcit eXxe xai fiq. Ov yag mxqoxi' vellet venire nuptias sive non. Nec enim ainariorcs 

cat xds itoivai xara tiav eie SSVCBQOV Ttaâyivofiivcav pocnas advereus mulieres, quae ad secundas veniunt 

avS(>ds ywaixav jioirjoopev ovSe ivrsv&ev airas de viri nuptias, fadmus, neque ex hoc eas ad necessi- 

avayxt]v xaxaaxtjoofisv nixQav xal x&v i^teriqcop ava- tatem deducimus araaram et nostrorum temporum 

$iav xatQcbv xatQcbv, oisxe Sic 

^ q 

Sici x&v 

i d i t i 

p 

lit 

ydfieov, ei xal 10 indignam, ut metu castarum nuptiarum, licct se- 

daeiyaiveiv. Ouxext xoi- legaliter caste vivere, contra leges luxurieutur. Ne- 

* floyXofte&a ovxs XT)V kv xio e /3ij9X{co xov 15 quaquam igitur valere volumua neque iii quinto 

iniavvftov r^s rjfiexegai evoefteias avvxdy/taroe xstfte- libro Codicis COgnominis uostrae pietatis positam 

*TJV didragir, xr\v oiopiôvoav xa neol xi> yvvaixcoy SiaXsyofiMjv xa>v SEV- bus dlsputat secundis quidem nuptiis iunctis, ante 

ftiv bfiiXovodiv ydfiots, ngb fiivxoi -rijs Sevxepai secundam tamen copulationem filios amittentibus: 

_ eiae dnoftaXovacoi' xovs naiSai' O.X)M xaXsio&co sed vocctur modis omoibus mater cum fratribus ad 

o)s t) firjxt;p fuxd xaiv adEXfcov £m xbv xov TtaiSbs filii hereditatem et banc babeat firme, nihil ex BCiv, 

xai xovxov i%ixo) Bsfiaiio;, ovSh> ixxioi'SEVXI- 25 cundis laedenda nuptiis. Quod etiara in subiecta 

v ftXcmxojjLhii] yduiov. 'OntQxal tnl xrfi vnoxEifiivrfi quaestione, quae lcgem hanc movit, obtineat, et 

i)aE(oe, i) xbr rbfiov xivxov ixivr(aEt xgaxEixw xal matcr una cum iilia succedat hcreditati, aut etiam 

r, ptirqp iifta xjj naiSi SiaSByjo&ca xbv xlrjoov, "] xnl succedcns banc inrefragabiliter babcat, nibil ex spe 

oia8tâfxivr} xdvxov drawaipixcos i%ixu>% ovoiv ix xl]i secundarum laedcuda nuptiarum, sed domina ciusiX-ni8oi 

xibv Sevxtpwv {iXanxotievr) ydficov, dXXd. xvgla 30 dem bereditatis cum filia absolute consistens. Optixovxov 

/iBxa xijs naiSbs xa&dnat: xa&Eaxioaa. Kn/Jtf mum itaque est atque laudabilc et dignum oratione, 

piv yap av E'IT] xal inaivexbv xai a&iov svxrfi r ° ib:S ut muliercs ita 86 honcste tractcnt, quatenus quac 

ywdixae ovxto Siaxslofrai ae/ivaii, tot xds aita^ «s semel ad virum venerunt, servent iuviolatum moridvSobs 

iX&ovaat xrjpsTv afrixxov xto xt)^vxr,aavxi xt)v eutium torum: et buiusmodi mulierem et miramur 

tivrjv xal xfp> ys. xoiaixr^v ywaixa xni &avfidô[isv 35 pariter et laudamus et non procul a virgiuitate ponixai 

inaivovuEv xal oi noppia xi&e/uv nap&Evias. Ei mus. Si autem non valuerit (cum forsau et iuvenis 

ii oi x iaxvoi (xni yap sixve xal viav aixrjv ovaav hoc patiatur) nec possit contra iervorem naturac 

xovxo na&elv) ovSi avxixot npbs rds xi"je (pvoecoi bg~ resistere, non eat torquenda propter hoc nec intern£s, 

ov xoXaaxEov avxt)v 8ta xovxo ovSi dnayoptvxiov dicendae sunt ei communes leges, sed et ad viri 

CLVTTI xoiv xotnov vbficov, aXXa xai ete avSgbs ixigov 40 alterius nuptias vcuiat honeste ct oraui luxnria absydftov 

iX&txa> asftrcS: xal itxoXaaiai dntxic&io Txdaiji tineat et fruatur successioue filiorum. Sic enim 

xai dnoXavira) xrjt xtHv -jiaiScoy Sia$oy_rti. ovxco yap 

cesserit, siquidem proprios liberos habeat, pars illius ad liberos veniat, si vero proprios non habeal liberos 

ac fratres vocenUir, tnater quoquc una cum fratribus secundum legem a nobis latam ad hereditatem vetnat, 

eamque firmiter retineat, sive sccundas nuptias contraxerit^ sive non. Neque enim poenas in mulicres 

secundo viro nubentes statutas acerbiores reddemus, neque inde illas ad duram et temporibus nostris indignam 

nectssitatem rcdigemus, ut metu castarum nuptiarum, licet secundae sint, iis quidem absUneant, 

ad illicitas vero quasdam comwictiones, et forsan aaeo servorum stupra delabantur, et citm secundum 

leges castas esse non liceat, conlra leges libidinose vivant. Itaque neque eam constitutionem iam valere 

Tolumus, quae Ubro quinlo Codicis, qm a nostra pietate nomen traxit, inserta ea definit, quae ad hereditates 

liberorum spectant, quos tnatres sccundo nubentes ante se defunctos viderunt, ncque eam, quae est in 

libro sexto eiusdem operis sub titulo Tertulliani SCti. quae de mulieribus secundo nubentibus, Ubcros autcm 

ante secundum coniugium amittentibus disserit. Sed ad liberorum hereditatem cum fratribus mater omnino 

vocetur, eamque firmiter retineat iiec qtticquam damni ob secundas nuptias capiat. Quod quidem in proposita 

quoque quaestione, quae huic legi occasioiiem dcdit, obtineat, simulque cwn filia mater hereaitatem 

adeat, vel quando eam iam adiit, irrevocabililer retineat, nec ob spem secundarum nupliarum quicquam 

deirimeiiti patiatur, verum plane domina eius sit una cum filia. Nempe pulchrum quidem esset et 

laudabile et exoplandum mulieres ea esse castitate, ut quae setnel viro nupserunt, intactum defuncto 

torum servent: ac talem tnulierem admiramur et lauaamus nec procul a vtrginitate ponimus; sin 

VCTO non valeat (etenim consentaneum esl iuvenem eam id pati) nec impetum naturae sustineat, non 

punienda est hoc nomine iiequc communibus legibus ei interdicendum, sed noneste et secundi viri nuptias 

contrahat et omni libidine alstineat et successione liberorum fruatur. Sic enim etiam magis eos diligct, 

1 xtXevxt]aot A |j ixetvcor A j| ?x et ^B 2 xoi>£ 7tat8as] 

tovS iSiovi naiSat Proch.,Epan. || >Z et avxt} A 

A R 3 iSlovt om.A || 

4 c/. Cod, G, 56," H G Ov] 15 tng. A j| 7 StyxiqovS nagaytvofievtov 

av8pai A || 9 mxgav] StivijvÂ 111 ano' 

axQifeo&ai A || 13 xal inetSipttg) av&* oiv inu8rp(iQ 

4 \ 14 Ovxtxi] 7(1 mg. A \ 15 i\ Cod. 5, 9,3,1 || 17 Ta 

om. A || 18 6ftdt]Oaoai A § 19 /] Cod. 0, 56, &|| 20 xtpxvXXtavov 

A U 21 mgi ywaixcHv A || 23 avvoHpilae Ae] 

om. M |J aXla) ty mg. A fl 27 f/ f] V M *»* •&] || 28 xby 

xXrjpoy 8ta8»xia&a> A R 31 xovxov] eiusdcm hereditatis 

c || KaXbv) io Tttpl... mg. A || 32 xb om. A || 34 avdpa: 

A || 35 nal anle &avfta£oftev om. A || 37 iaxvei MA Q 

OVTIJV tivoav om. A (c/. s) \\ 36 avxi%ti A || 40 avxr)v A" 

b | xutv xoivoiv (7TO» xiav aTioaxoXtxuif add. 

s. v.) vbfitav Af xbv xoivbv vofiov A 

1 8iquidcm habuit — 2 habuit filios quidem proprios 

F* in ras. || 4 sanctum ^ 1 || G ainariorcs RT 2 \ 

ad maiores V X T X nmiores V 1 vulg. [| fl amar»m F x || 

nostr*rum V x |) 13 quoniam Hcet non licct V x \ 10 cognominis 

R l ) cognouimus R}VT \ 19 prtbcuntes R l || 

20 tcrtuliani RTV \ qui] quae vulgo fl 22 tamcn] tantum 

V fl 24 secundis V* in ras. H 27 una om. V II 

29 ledenda sccundarum V\ eius idg V \ 31 orutionc R 1 1| 

36 ualuerint T, V 7 in ras. Q inucnis R ft 37 hoc non 

patiatur R tng., vulg. \\ 39 et ad) et om. 11 o/.

ELECTIONEM HABEANT 15 Nov. II 3 

aviovi k'xt fiaXlov ayanfjceei yal ovx Ss nrai TQJV SVS- eos adhuc amplius diliget et non quasi quosdam 

utvwv oysxat, notvals ovrcos vnofiaXXoiury TUXQCUS. odibiles respiciet, poenis subdita sic amaris. Sicut 

SisneQ ya^ rovs naxigas, eiTrsg eis Ssvreoovs eX&otev enim patres, si ad secundas veniant nuptias, non 

yduovs, ovx ajtoaxsQov/uev xfjs nov naiSoiv foaSoxns, fraudamus fiiiorum successione, nec quaelibet est 

olSi TIS taxl voftoi xoiovto T* Xiyojv, ovxtos ovSi ras 5 lex aliquid tale dicens, sic neque matres privabimus 

(ii}xi(>as ayaigfioofxev tvi xiov naiScov SiaSojcijs, Bine^ iiliorum successione, si matres ad virum veniant seels 

avSôs sXfrotev SEVTSQOV , xav ti nqo cundum, licet ante secundas nuptias aut post secun- 

Qcov yaficov xav si ftsrd xole Sevxiqovi ol das filii moriantur. Alioquia ex absuraitate legis, 

nalSss xeXevxT}aaiev. dneixoiye ix xrtt dxomas xov licet praemoriantur filii omnes, non relinquentes 

rofiov, xuv ei TtQounek&oiEv ol nalSes artavxes ftTj 10 filios aut nepotes, nihilominus supplicium manet, et 

xnxahnovxBS jraiSas tj iyyovovt, ovSiv TJXXOV fj xiuco- non succedit eis mater, nec si sine filiia moriantur, 

oia pevei, xal oi SiaSêxai xovxovs TJ fifjxrjQ, ovS av scd expellitur ab eorum iuhumane successionc, fruamuSes 

xelevxTJoaiEv, aXV aTtsAafrrjffBxai xrje avxcov stra quidem pariens, fru8tra simul et nutriens, prop- 

SiaSoxqe anavd~()(0Tia)iy ftdrrtv ftiv (oStvT}aaaa, ftdxTjv ter legales nuptias subiecta poenis; sed succedent 

Ss ixd-geif/aaa, T««S xe Sia xbv ewofiov yafiov inopah 15 quidem illis aliqui ex longa cognatione, mater autem 

fofitvT} noivali' UVM StaStgovxai /uiv avxovsxtvss x&v iurationabiliter expellitur. Quapropter et ipsa suc- 

TtooocoTtoco ovyyevcbvy ri fitj^r^ Si aXoycos iy.fi^.q&rjtTE- cedat filiis, et sit haec lex clemens et mitis et matres 

T(tt? aisxE xal aixr} SiaSBxio&to xout nalSas, y.ai iarco filiis concilians. Colligentes igitur huius legis partem 

vofiot obxos (ptldvfrQconoi xs xal ngqoi, xai xas /trj- sancimus: quojiiam matrem secundum quod dudum 

xeoae xoTs naiai Sialldxxav. 2wE}jovxti xolwv xoSe 20 dlximus adsimilavimus patri, in autenuptiali donarov 

vofiov xb fiepos O~£aniôft$p, ijrEiSrJTtBg xt\v (irixiqa tione et ipsas sustinere poenas, sicut sustinet et 

xaxa xb lififtQoo&ev ei^rjftavov cofioiatoctfiEv xtp naxgi, pater in dote, iu hereditate autem filforum sine tergi- 

TAS uiv ini xy nooyafuaitt 8u>oea xtd avxTjv vnsxeiv yersatione veniant et pater et mater secuudura subnotvcis, 

xafranef) vnE'x,ei y.al o 7iuxr,(> ini xfj nooixi, iectas utrique casui quaestiones. Proinde quod painl 

SB xovt xXqoovi xav naiScav nTtpayftovajs £QXS- 25 tres habent, sive ad secundas venientes nuptias sive 

c&iooav o xs naxrQ JJ xs HTJXI^, xaxd xas vnoxEtfii- non, hoc etiam raatres habeant, yoceturque mater 

vas t

Nov. II 4 16 NE MULIERES SECUNDO NUBENTES 

CAPUT IV. 

Kal trtôv Si iTj nôffnaci nof Scvrtooyauovatov Aliud vero quiddam occasionc secundo uubentium 

ywcuxdiv xal TTJS' Ttgoyafuaiae dciQeas TtQOi&eirat mulierum et autenuptialis dooationis adicere priori- 

Tols i'fingoo&tt> xa?.(5s exEtr wijd-rjuv. Ta>v yag TIQO- bus beue se habere credidimus. Priscis namquc contiQcov 

Sta-ra&tov naQsxovaiov intloyrtv xfj ywauti xfj Etitutionibus praebentibus electionera mulieri, quae 

ScvriQoit ofuXTjoaoT) yifioie, ure povXyi&eh} htfleTv rijv 5 ad Becunda vota descendit, si vellet accipere ant 

it(>b yauov SCOQICLV, xa&oaov ifiyct xn avfufuva, xai nuptias donationem secundum quod permittunt pacta, 

Sovvai tois nmoiv aatfafaiav, ws xtXtvxiooa. tavta ct exponere filiis cautionem quia moriens haec reaTioxa&ionioiv, 

ehe oi Svrrj&tiv, Soivat T»}>- aoya- stitueret, sive cum nou valeret dare cautionem aut 

Xttav r) ni} povJ.ij&eiT} tvxov, fiiveiv fih> ta ngnyfiaza nollet forte, manerent quidem res apud filios anterole 

Ttatoi xfp TTooyaiuaias Saiosas, teXtiv Si 10 nuptialis donationis, solverent autem ei tcrtiam parrby 

ajib roirov fitqovi T/;S ey.aroart;s ibxov tem centesimae usurae: uos ex quaestionum emerjf 

ix TTJS icby avatpvoftivtov tf^rfitwv oQiuofierot gentium varietate moti, quoniara invenimus minores 

noixdias, inuSTjxtQ svgofiev viovs ini tovrip xivSv- in hoc periculum patientes, antenuptiali donatione in 

vtvovxat, ir,s nob yafiov SCOQEUS iv %oqftaoiv OVOIJS, pccuniis existente, et illos aurum quidcm non habeuxdxeivovs 

%Qvoiov fih' oix ixovxae, avnyy.aa&ivTae Si 15 tcs, coactos autem omnia paterna vendere, quatenus 

ia naTQcpn jiu>?,rjaat nnvxa, ontas av Iv&tit] xb rrfi exsolveretur antenuptialis donationis debitum, ad 

nQoynuiaiae Scoocn; oyXr.ua, xairotys ln* avrols xara eos utique secundum legem antenuptiali donationc 

ibv rbpov ryt ngoyatuov dwpme i).tvaoftivr,s' Sta tovzo veniente: propterea iudicavimus oportere hunc dare 

(prj&Tjfitv #o»7»'«« rotavTTjv oovrm r(S TtQayfian ta\iv, ordinem causae, ut, si quis contulerit res secunduin 

Tra ti TIC iniSottj nquyfiaxa xma nQoyaftiaiav Soioenv, 20 antenuptialem donationem, si quidem omnes immoti 

fiiv anavrn axivt}xa xa&tarfjxoi, fiivoi xovxtov ij biles sunt, maneat horum usus apud matrem, et ipsa 

a naâ rfj ftfjrî, xai avrii ravra ix).iyoi xui ftrj eum colligat et non respuat ueque exigat filios pro 

troio firjdi anatxoirj rovs Ttaidae VTIBQ xv,i xov- horum aestimatione usuras, sed et diligentiam corum 

JLaiovs roTs jxatol ittQiovoiv, rj si navxes xeXcmrjaauv, legera casuin quidem non existentium filiorum matri, 

xnxa ibv i]fiixioov vbfwv xov ftiv IJ; ttTtaiSine xaoaov reliquum vero filiorum heredibus conaervandum. Si 

TJ5 fiqxpi, xov Si ?.£inoftt'vov xols xibf ziniSiov xlrjÔ' autem omnis forte conBistat in pecuniis aut aliis 

rofton fvXaxxouivov. Ei Si naaa xa&eoxipoi xvxbv 30 mobilibus rebus antenuptialis donatio, tertiara usuraiv 

xQVuaatv rj aP.Xois xitTjrois nqayuaan 1 fj •nqoyafnaia rum partem percipientem znatrem cuzn cautione iazn 

* ib TQIXOV rov xbxov fitQos laufiavovoav xrtv defiuita non exigere a filiis aurum, iiisi forte idonea 

xai tad-tjxa xai tX xt xaxaveypafiftivov i,v percipere et praebere cautionom, sive quam dixirp 

fitjTot. Ttjvixavxa yaQ rrjv iixifoyrp xfj fiqzoi Sw- mus usuram accipere et secundum priores leges et 

c'of*t*>, t'ixe /2ov?.exat xh nâyftaxa AafieZv xui oovvai nostram. Si vero mixte sint res, et donatio aliu 

%'TJV aatpaXtiav, ttxs xai xbv eiorjfitvov xofti&o&at xo- quidem in pecuDiis, aliud vero in immobilibuB haxov 

xaxa re xois fyTtQoofrev vofiov» xaxa xs xbv rjftt- 40 

•ftpov. Ei Si yi avafdt- urj rii ngayfiaxa, xcd r; Scogta 

ib fiiv iv XQûaai, xo Si iv itxivijxoit t'x 01 Ttoayftaat, 

IV. Aliud quoque occasione mulierum denuo nubenlium et donatioms ante nuptias prioribus adicere 

aplum visum est. Cum enim priores constitutiones mulieri secundas nuptias incuntt electwnem concedant, 

utrum velit donationem propter nuptias, guatenus pacta pemxittunt, accipere et liberis pracstare cautioncm 

se illa post mortem restituturam esse, an, si cautionem non possit aut forte nolit praestare, manere 

quidem donationem propter nuptias apud liberos, hos vei'o tertiam parlem usurae centesimae sibi solvere, 

nos emergentium quaestionum varietate moli, quandoquidem minores in eo periclitari invenimus quod, si 

donatio propter nuptias in pecuniis consistat, illi cum pecuniam non haoeant, omnia paterna vendere 

cogantur aa debitum donationis propter miplias solvendum, licet ad ipsos donatio ante nuptias secundinn 

legem perventura sit: propterea rern tali modo ordinandam iudicavimus, ut, si quis res per donationem 

ante nuptias dederit, quae omnes immobiles sint, earum xtsusfructus apnd matran mancat, ipsaque cas 

eligat neque repudiet rxeque a liberis pro earum aestimatione vsuras exigat, sed earum curam gerat, 

prout lex eos, qui domim sunt usxisfructus, iubet, easque sccundum veteres leges libaus superstitibxts conservct, 

vcl si omnes moriantxtr, secundum legcm nostram matri quantum competit in casu non existentium 

liberorum, reliqiium vero hcredibus liberorum servetur. Si vero tota donatio propter nuptias in pecunia 

forte vel alxis rebiis mobilibus consistat, mater tertiam partem usurarum cum cautione iam per legem definita 

accipiens a filiis pecuniam non exigat, nisi yero amplae sint viri facultates, habeatguc ct axirum et 

argentum et vestimentum et si quid alixid tnalri assignatum fuit. Txmc enim optionem matn dabimus, utrum 

res capere et caulionem praestare, an vero dictas usuras tam secundum priores leges quam secundum 

nosiram velit acdpere. Quodsi pennxxtae sint res et donatio partim in pecuniis, partim in immobilibus 

1 KaX\ «£ mg. A |j Aliud Tero quiddam (i. e. n pro xp) 

F (j 3 txtiv om. A H 4 xij prius om. A§b tCyt A ||«7 ravxa 

navias anoxa&ioxrjaiv avxoif ei Si ov 8vvrj&eit] fj 

Sovvai A | 9 fiivu A \ 12 rjfttit] ovv adJ. A || 14 XQV" 

ftaoiv Cuiaciua, cf. {] XTTjftactv MA | 15 %Qvaiov fiev 

A H 18 TI}S npoyttftiaias A || dia\ 7rj mg.A I 19 awti&ofitv 

A |J ravrrjv Ae |) 20 iav xis A |j 21 xa&ioxqxev 

ixlvtjra A (cf. e) | • ftivri M fttvet A || »} •toixatv A || 

22 txXiyoixo A || 25 xa&a>i A || 27 i} xav navxii xttev^ 

Tr}oouvA§2$cf.adp.lZ,\Z || 10ulvA\xaaov~ 

om. A132 rb om. A |] piqovs J/|| 31 xQvobv A |j 35 

ovaia, £x Oi T * zfvfftov xai apyvqiov la&rjxa A | 3S ttt 

7tQay/taTa] iavta A || 39 xai om. A || 41 Ei\ K tng. A || 

42 iv prius om. A 

1 Alind] rubr. de usuris antenuptialis donationis R H 

quidam V \ 4 mulieris R 1 [| 6 permitt»» R l | 7 rcstituet 

V \ 9 manent T \ 10 solueret V solucnt T | 14 *illos] 

alios || 20 antc»nuptialem R fl 21 mancant II 1 Q haruru 

Ii* Q 26 secundam V \ 27 extentium R \ 31 cautionC ^'|| 

33 habeat] om. R 1 !* || et ante ZMxvxaom.Rvulg. | 34 matr» 

V a U 35 uoluitur R*\\ 38 nostrai /T|l 39 innobilibus R

ELECTIONEM HABEANT 17 Nov. II 4. 5 

Ta ftiv uxiiTjtn nuvTOJS ftivetv naga xj\ ftr{xoi 8ia ib 

ifjv arcoiQOfipf l%etv ixei&ev, kni Se xoli xtvTjxots xavxa 

XQarelv, aneo ivofiofrexiioausp eiuvQoafrev, eiTtep ixvy- 

Xavev h' xivr\xoii jturra xu xr,3 ixqb yctfwv ocoQis 

xa&earoifa. 

beat rcbus, immobilia quidem modis omnibus mancre 

apud matrem, ut alimentum habeat inde, porro de 

raobilibus haec valere, quae sancivimus prius, si 

essent in rebus mobilibu3 omnia antenuptialis dona- 

5 tionis couaistcutia. 

CAPUT V. 

Kaxslvo ye /«;/»' iv TOIS fynQoaftev nuvSowi fiiv vo- Illud quoque dudiim acerbe quidem sancitum, raro 

ftoperq&ev, anavitai Ss iv Sixnarr^Qiois igrjTaOfievov autem in iudicio examinatum acstimavimus oportere 

cptifrijuBvjQyvtu voftco TCE aay el jisodafiejv xal nctQa- clara lege complecti et tradere usui et deducere ad 

Sovvat XT) x?t aei Ktt \ wtrnyayciv eis xa Sixaaxfeut iudicia, pro communi positum adiutorio. Si ciiim 

ftgbi XOIVTJV anoxEtoopEvov pofy&eiav. El yao avva~ 10 coniungantur aliqui alterutris cum dotis et auteffreliv 

xives alhjlois dTiijrooixoi xai TtQoyctfiutias 8a>' nuptialis donationi3 docunientis, dcinde vjr quidem 

.» /»-i_/..- -T_- i ..«.. »_.i. ..... « antenuptialem praebeat donationem, mulier autem 

scribat dotera, aut ipsa praebitura eam aut dante 

patrc aut quolibet extraneo, postea appareat matri- 

&ev, dxa tparsitj TcaQ* olof xurxov yaftov xaipbv 7;15nionii tempore dos non data marito, scd sustineat 

TtQoi^ fiij Sod-elffn rqt awotx/jaavxi, aXV iivaffxofteros onera matrimonii, et matrimonium morte viri soltxeivos 

T«Jf xov yifiov fiaqcov, y.ai'6 yaftos &avarco vatur, non est iusta omnino mulier dotera non dans 

xov UVSQOS Sudv&etij, ovx av «';/ Sixala navxelai rj marito aiitcnuptialem accipere donationem. Si autem 

yvvii Ttoolxn /u) Sovaa xto avi'oixi)aarxi rr;v jtqoyafti' etiain nou totam dedorit, et ipsa pro tanto oxigat 

ulav dtogeav toflsTv. Ei Si xai fii] e/s bloxlyoov Solrj, 20 donationem, in quantum dederit dotem. Aequalitatis 

xai avxi} r.axh xoaovrov artaneirco xrtv Siogeuv, xa& 1 cnim et mstitiae supius araatores, quam in omnibus 

odov Soitj xip> noolxa. 'Ja6xrtxoi yho iauiv y.ai StxatO' aliis et in consortiis volumus obtinere. Quapropter 

avvtjs lâaxui, y.ai xnvxrtv iv anaoi xs xols aX/.ois xai quae nil omnino dat, nil omnino percipiat; quae 

7t(t6i ye iv xoTs avrmxeoiois fiovlouefra xonxEiv. ciixe vero ininus quam professa est dedit, tantum recii) 

ur,o' ortovf iniSovan fiqS onovv Xa/iflnvirta, ij Se 25 piat soluni, quantum obtulerit, sitquc etiam hoc 

ilaxiop fjneg^wttoXoyrias Sovoa xoaovxov dnoXafifin- optimum in praesenti lege incrementum phirlma 

vixw fiovov, oaov itiiocoxF.. nni iaxto y.al avxr, xaXrj decernente, quae semper iu dubitatione Biint, vix 

xai naQovxi vbnt

Nov. III pr. 18 UT DETERMINATUS SIT 

tlkre kv annaats xdle Ttohotv, ocas 6 rîxtoot xax- quatenus in omnibus civitatibus, qnas nostra dicio 

t'xtt &EOfx6i* talta xoaxtlv xai SrjXa naoi yevio&ai continet, haec valeant et certa omiiibus fiant secun- 

•xava xb nciQ rjucov Siaxexayfttvot: Dat. XvH. k. April. dum quod a DObis dispositum est. 

Constantinopoli Belisario v. c. cons. . 

O nvxos paotXevs % Enupavito uQx^"J>ionco xlqs fiaat- Imp. Iustinianus Aug. Epiphanio aanctissimo et bea- 

XiSo: xaix^s xoXtcos xai 'oixovfxenxto 71'axotdpYr.. tissim0 archiepiscopo regiae g civitatis et universaJJ 

patnarchae. 

(77QOOifitov.) 'JlHt] filv xotvio rs xai ysvixw voutp (Praefatio.) Dudum quidem communi et genei; 

e i ftaxaoioTtjra xijv ai\v TIQOS rs rovs Aoi' 15 rali lege g et ad tuam beatitudincm et ad reliquos q 

ayicoxdrovs 7tarptd^x d Qi(p JZ }t sanctissimos patriarchas scripta de ordinatioue ve 

as yeyQafi/uiv(p ra JZCQI xi}t sanctissimos patriarchas scripta de ordinatioue vexQxorias 

rdJv eiayaiv ijtioxoTuov xal tvXafitaxdxtov nerabilium episcoporum et reverentissimorum clerixXr,QixaJv 

xai ywaixcov ys firjv 8tax6vo)v, xal xov ftij corum nec non mulierum diaconissarum, et ut non 

•nliiovt ilvm xov l£ aQxv^ Mtxpov xovs %zi$oxovovn£- amplius sint ab antiqua mensura qui ordinantur, 

vavi duxvnajoafiev, aneo rîlv iSoxet xaXdis xe xai 20 disposuimus; quod nobis videbatur bene se et comnpoirjxovxcoi 

£yuv xal xav itoojv xavovav dgiio;. petenter habere et regularum sacrarum digne. Prae- 

T6v Se TictQovja voftoy iStxov noos xijv otjv finxaow- sciitem vero legem specialem ad tuam beatitudincm 

rtjxa yqdyofttv, xn Txtgl xov d^&fiov x£>v d/iafisaxa- Bcribimus, de numero reverentissimorum clericorum, 

xia*> *Xr]oixa>v xtov ivxavd-a Siaxdxxovxes. 'EnsiS^ qui in hac urbe Bunt, disponentes. Quia enim paene 

eis Savtiojidxoiv ifininxuv x^dav fxtydXwv sam mutuorum maximorum et paulatini ad novisxal 

xaxa fuxpbv eis xrp> laxdxr^v knoftiav xaxaytQt' 30 simam inopiam deponatur. Noviinus enim propter 

câi. 'lofttv yct(> jtapa xrjv xoiavxrtv TzooyaOiv xrjv 

Nov. III (== Coll. I ttt. 3: gloss.) Graece extat in MLA, cap. 1—3 in D 3, 2, 1-3. — Epit. Iohannis Schol. 

coll. LXXXVII cap. 20 (inde Notnoc. L tit. 19), Theod. 3, Athanas. 1, 9 {inde ColL comt. eccl. 3, 1, 9); c/. 

*/ifiiB Nomoe. XIV tit. 1, 20. 30. Iulian. const. V. 

per propria cdicta manifesta reddat, ut in omnibus civitatibus, quae nostra dicione continentur, valeant 

atque omnibus plana fiant, prout a nobis dispositum est 

111. 

UT DETERMINATUS SIT NUMERVS CLERICORUM SANCTJSSIMAE 

MAGNAE ECCLESIAE ET CETERARUM SANCTISSIMARUM ECCLE 

SIARUM FELICISSIMAE VRBIS. 

Idem Augustus Epiphanio regiae hidus urbis archiepiscopo et patriarchae oecumenico. 

Praefatio. Iam communi quidem et generali Uge tam ad beatitudinem tuam guam ad religuos 

sanctissimos patriarchas scripta de ordinatione sanctorum episcoporum et religiosissimorum clericorum, 

nec non diaconissarum, et ne qui ordinentur plures sint numero ab initio definito disposuimus, quae quxdem 

nobis recte et decore et sacris regulis digne habere videbantur. Praesentan vero legem specialem ad 

beatitudinem tuam scribimus de numero rclipiosissimorum clericorum, qui in hac urbe sunt, disponentes. 

Nam guoniam fere nihil, quod modum excedit, bonum est, convenit ne ordtnationes quidem tot rcligtosissimorutn 

clericorum vel reiigiosissimarum diaconissarum fiert, ut sanctissima ecdesia illts alendis in necessitatem 

tnagni aeris alieni etpaulatim ad cxtremam inopiam redigatur. Scimus enim ex tali causa sanclissimam magnam 

x M\1 naai om. A | 3 subter. om. A fl XTII 

Contius ex nov. 22 c. 46) xv M {nob iff xaXavStavldstQt' 

Xitav Alh. s, k. April. Iul, pr,vi JinpiXXico Theod.) |J 

4 Cojnstaat/vdvTToXratf Bclisarto M [j ind. xm] ivS. ty 

Ath., tv8. y Theod., om. M g 11 xavxrjt ncXtae om. 

ML l (». p. add. L m. rte.), trjs naptvdaiftovo^ raixtjs 

noXtaii om. A || 12 Ainojxqdxio^ lovoxtavoS avyovaxos 

tiHfpavlqf ru? ayianarqt aQXteitioxbizio A (f) |J 14 y«vixa} 

LAs Theod.] rjyeftovixdi M iSixd} Alh. |) vo/xai] est 

novella F/JJ 15 XTJV afjv fiaxaîoxrjxa A |) 16 ayitaxaxovS 

om. A l ta dil. L 1 xaXbv] xaXbv — ox*86v A || 26 xitt Iv) ini A |j 27 Siaxoriaais 

L \ yeviafrat A || 29 ixninxttv L |J x?*'V A | 

31 yaQJ om. L 

, om. A \\ xijs om. L fl 18 £« f*rjv] xai 

firjv L (J 19 itXfiaxovS L fl 20 nôStexvjtcocaftev^ L° I 

tQ A H 22 idtxiibi A \\ 24 TUV am. L fl 25 axt8ov — 

l yao oxt A ^xrjv alterum oin., idetn ante 

ayionax7\v (19, 1) add. A 

2 certa iu omnibus y \ 4 subscr. dedi ex R. om. celt. J 

xn k.J ki XH ki R, CP. xn k. Heimbach\ Bilysario R.\ 

9 sanctissimarum V vulg. | 10 Constantino VT, om. RII 

12 rege R \ 18 non ut P~\\ 19 sunt R l \\ 20 et om. fj 

24 qui in — paene nihil in rasura R R 25 nihil pacnc 

TH bonam est] est om. T 1 || 26 ordinationes cet.] tioncs 

— tantas ut (27) in ras. duorum versuum habet R* |1 fiuntj 

fuerit F || 27 auper om. f r \ 29 maximorum om. V l | 

30 dcportetur Contius, deferatur Cramerus

NUMERUS CLERICORUM 19 Nov. III pr. 

XTJS puodiSos rnvxTjs noletos ayuoxaiTiv psyilqv ix- huiusmodi accasionem huius regiae civitatis sanctisxXqoiav, 

trjv rrjs rjuexioai 8a, ifjsve xai xa xiav ayitoxdxrop ixxXr\atu>v 25 multum tempus talia conservata; et donec hoc fuit. 

xoilt oixeiois d^xoifteva. ca» 8i oi &eo(piXe'axaxoi lni~ duraverunt sanctissimarum ccclesiarum domibus quae 

axonoi xaie SviconTjaeai xtvdiv ael -nqotiypvxti l£e%i- sufficerent. Cum vero deo amabiles episcopi preces 

&r]oav Ttqbe xb xuv x^poxovov/xsveov 7tXrj&oe, Tjv^Tjxai aliquorum semper respicientes protracti sunt ad orftiv 

TJ xrjt danavtje noaoxije ele dfisxqiav noXX^v, 8a- dinationum multitudincm, aucta quidem cst expenvttaxal 

Si jtavxaxo&sp xai xoxot, xai xb xeXsvxdiov 30 sarum quantitas ad immcnsitatem multam, creditores 

oiSi Saveiaxai Xombv Sia XTJV dmaxiav TjSrj xov nQay' autem undique et usurae et novissima, et neque 

tiaxot, dXX' dxnotTicets xs rtvayxaapivai xai naqavo- creditores propter incredulitatem iam causae, sed 

/*oi xal nqdyfiaxa anQsnri xnl ovSi oixiae iSicoxixrfi alienationes cum ncccssitate et coutra leges, ct 

ofjrt aQovoiat]i' aisxs ix xrjt xomvxrje dxoTtiat (xi\xz causae indecentes et neque propria dignitate tem- 

?rt tfiiqia. firjxe r« TCQoaoxeta iâqxelv xals vTto&Tjxais Zb peratae: ut ex hac nimietate neque praedia neque 

xui xoli irexvQott, firjSe Saveioxcov Sia xovxo evno* suburbana sufficerent hypotbecia ct pignoribus, ne- 

Qeh>, dXX' eis dnoQiav xaxsX&eTv navxeXrj, xal (irfie que creditores propter hoc invenirentur, sed ad inli 

TOIS XeixovQyovoi xt}v anoxooiprjv StSovat Svva- opiam descenderent novissimam et nec ipsis ministns 

aXX* eit xi}y naocHv dfrXicoxaxrjv 68bv xb nqayfia emolumentum dare sufficerent, sed ad viam omuium 

iqead-at, xb xu>v ovxtov annvxcov xdlt Snvetaxals 40 infelicissimam causa descenderet, quatepus rerum 

t. "Onso xnl Xiyorxes bxvov/iev xai oncos av omnium creditoribus cederet. Quod etiam dicore 

fti] ytvoixo TTqoroovfisv. Ei yaq ovx av xit iriyxoi piget noa et, quemadmodum non fiat, providemus. 

Nam si non aliquia ferct libenter eum, qui ultra 

ccclesiam regiae huius urbis, impcrii twslri matrem, magno aere alieno premi, nec aliler valere ad singulas 

erogationes religiosissimis clericis faciendas nisi prius pecuniam immoaicam tnutuo sumpserit ita, ul tam 

hypothecas quam pignora in pulcherrimis praeaiis et suburbiis suis conslitiiat. Proptcrea igitur visuni 

nobis est ad earn rem investigandam nos ipsos conferre et, quemadmodum sa res antca habuerit, quid 

lemporis longinquitas reppererit, cognoscere. Ex omni igitur parte id indagantes invcnimus unumquemquc 

eorum, qui sanctissimas ecclesias in felici hac urbe aedificarunt, non aeaificatiotiis solum curam gessisse, 

sed etiam ut sufficientes reditus sacris aedibus a se factis suppeditaret, atque dc/iniret, quot in quaque 

ecclesia presbyteri, quot diaconi et masculi et feminae, quotque subdiaconi, et porro cantorcs et 

lcctores atque ostiarii constitui deberent. Alque secundum hoc et expensas aedis dcfinivit ct proprium 

rcditum aadidit iis, qui ab ipso constituti sunt, suffxcientem, qui tamen, si quis mtdlos superaadat, amplius 

distendi plane nequeat. Atque haec quidem permanserunt per longum tcmpus observata, el quam 

diu id fiebat, manebant etiam bona domcsticis sanctissimarum ccclesianim sufficientia. Simulac vcro cpiscopi 

dco carissitni assiduis nonnullorum precibus intenti ad magtium orainandorum niimcrum cvagali 

sunt, expensamm qxtantitas in immetmim aucta est, et undiquc credilores atque uswae, denique nc creaitores 

quidetn propter fidem rci iam sublatam, sed alienationes extortae et illegitimae atque negotia inhonesta 

quaeque ne privatam quidemdomum solidnm dcccant: ita ut ex eiusmodi pravitate neque praedia ncque suhurbana 

ad hypolhecas et pignora sufficcrent, neque creditorum ob id ipsum copia essct, sed ad extremam 

inopiam deveniret, ac ne ipsis quidem minislris alimenta praebere posset; verum res in statwn omniuin 

rniserrimum redigerctur, ut crcditoribus universis bonis suis ccdcrct. Quod et diccre haesitamus et ne fioi 

providemus. Nam si qiris eiiw, qui ultra facultatcs suas sumpins facit, non acquo ferat animo, quin harum 

1 fiEydXrjv om. A || 8 xoivvv] yovv A || 9 xov TTQyfi 

xoi) huius causac ff | lt avxa L j| ifid&Ofiev A || 12 xtav 

om. I? || rfjv dyt(OxdxT]v txxXrînv L || 13 ovx oSofiias 

L x U 14 xov] xb A || 15 avxmv A || yivofiivon L || 

20 xovxto /, 2 xovxote Ae || 21 olqioai L || 8tS

Nov. III pr. 1 20 UT DETERMINATUS SIT 

jiqqtas ihv vnig T^» 1 ovaav avxa} ntgunoiav 8ana- Eiibstantiam suaui expendit, quomodo non de his 

rtavra, 7icoi o&xi xai xa rtegl xovxtov r,ftTv yôi-u- nobis est cogitandutn? Non eniin oportet ad mcnartov; 

oi yag Stl rtgbs ras Sanavat dTit^reir xai xas suram cxpensaruzn quaerere ctiam possessioncs (boc 

xxrtons {roZro yag tis anXâxCav xt ojwv xnl aaifitiuv enini siiuul ad avaritiam irapictatcmque perducit), 

j*ytt), nXXa roTe ovat avfifurQtTv xai xas Snnavas. 5 sed ex his, quae sunt, expensas quoque ructiri. Qua- 

''JUSTS itgotijxoiTcJS xal TOC 7it(>l xovTOiy vofio&tTT\ao- proptcr competenter etiam de his saaciznus et im 

ftsi> xai tijv aoQtariav ixfiaXovusv, irfifj TO nqayna mensitatem excludimus, certae raedicinac causam 

nagaSiSovres &egaxeiq. tradentes. 

CAPUT I. 

A Otajtiô^tv zolvvv rovi fiiy nxQi vvv ovxat Sancimus igitur eos quidem, qui bactcnus suut in 

xaxa tijv avxr,v nytioxdxtjv fteyalrjv ixxXrtalav x«* 10 eadem sanctissima maiore ecclesia et pcr rcliquas 

rovs foinove anavrae ei-aytls ofxovs, xal tove tiXa- omnes vcnerabiles domos reverentissimos clericos et 

fitaiarove xXygixovs xal ywnlxai Staxovovs xal nvXco- mulieres diaconissas ct ostiarios mancre in quo sunt 

Qovt fiivtiv £(p* oTmeg eiai oxrjuaros. ov yag xb ov schematc (non enim quod est minucntes hacc saniXazTov/tcp, 

tiQoroiav Ss tov fiillovxos notovficvoi cimus); rcliquo vero tempore nulla fiat ordinatio. 

rnvra vo/io9"erov/tev. Tov Ss i£F-s %o6vov fir,Seuia lodonec ad antiquum nuraerum, institutum ab his qu 

i& %eiQoroviaf y 

/ie'/ojs av sie ihv }| oq%r\i O.QI&- sanctissimas ccclesias aedificaverunt, revereutissimodvaravxa 

%Q 

naga rdiv ras ayiiorarat dxxbjoias rum clericorum quantitas rcdigatur. Sed quouiam 

nhv rbv fj dvaravxaT) 

XOIV tiiXnêararcav XXIJQIKOJV jcegi- pridem ctiam reverentissimorum clericorum sanctiscTai'17 

TtoaoTTjt. l4?.V iTtBiSfj 7tg(pt]t> xal TO TWV ti?.n- siraae maioris ecclesiac regiae nostrae civitatis det 

fieardrafy xXr,gixch> xrjS ayKorarrjs fieyaXye exxXrtoiae 20 miuatus est numcrus, et valde brcvis erat, utpote 

xije fiaffiXiSos ij/iair troXtcje aig«TTo fitrgov, xal afvSgti una existente sanctfssima ccclesia, postca vero et 

awtcxaXfidvov TIV, otn fnai ovarje TTJS ayio)Tarrte (u~ vencrabilis domus sanctac gloriosae virginis et dei 

•% 1 1 / p » _ . •• ?. .» .. li;: » » : i t ii ii l 

y 

i xeifievoi^pxoSofijj&r] oxagk rrfi evoe/JoZs''xr,v Xrt- Theodori ab Sporacio gloriosae memoriae dedicata 

BngCiijt, 3 rs asflno{tto> otxos TOV aylov /idgTvgos est, orat autcm etiara venerabilis domus sanctae 

SCOQOV jxagn JSfcogaxiov rov T/JS irdogov (tvy/itp Ireuac, quae sanctissimae maiori ecclesiae copulata 

t), t]v 8i xal 6 Ttgoixvrqrdi oixos xiji ayitce est, proptorea rcdigere numerum ad antiquam figuram 

6 rfi nytcoxdrT} (uydXji ixxXr,a(q ovpjjuftivoe, 30 impossibile cst. Ivon euim sufficient tautis ecciesiis 

TOVXO Tttgtor^viu xbv dgifrubv cii^xb agxaiov pauci consistcntes, quoniam uon proprios clcricos 

xwa xav nSvrdxiov iaxii: Ov yhg av dgxiatiav neque in has tres habcat basilicas, scd comraiines 

xoaavxais ixxXrjoicus oXiyoi xa&tarwxtt' ineinsg orx sunt ct sanctissiinac maioris ecclesiac ct earum. 

iSidôvxns xXijptxois ovde els xovxtav lyjti rtov xgtdiv omnes circumeuntes secundum quendam ordinem at 

o'ixtovy xoivoi Si tiot xr,s re dynoxdxrfi fuydXrje ex- 35 circulura ministcria in eis celeurant; dcinde ctiam 

xhqaias K«» aixwr, xal xovxovs anaiTs* negivoaxovv' pjuriina inultitudinc ex antiquis haereticis ad sanc- 

T«J xaxd nva ntg(oSov xal xvxXov xas Xtixovgyiae tissiinam maiorcm ccclcsiam dcducta gratia quidem 

iv avxois Tioiovvxai' aXXcos xi xnl IZOX)MV Ttl.rj&ovi ix 

icov tigtfap algBXiXCoy xy dyiioidxri fieydXrj ixxXrtaia 

TiQosnxîrxos x^C' Tl /'*'' r °v fttyaXov &10Z xnl o 40 

cap. 1 tt 11 pr. (— avyxwgovfiev 22, 2) habet Nomoc. m , item inde a vv. xoivoi Si (20, 35) Nomoc. d 1, 26. 

rcrum nobis cura gerenda sit? Neque enim pro sumvtibus posscssiones quaerendae ihoc enim ad cupiditatem 

inexplebilem et impietatem ducit), sed ex facuttatibus expensae quoque metiendae sunt. Quapropler 

opportune et de his leqes fcremus et qttod indefinitum erat toltemus, certa huic rei medcla adhibita. 

I. Sancimits igitur, ut qui huc usque in illa ipsa sanctissima magna ecclesia ceterisque omtiibus 

sacris domibns sunt et religiostssimi clerici et mulieres diaconissae et ostiarii in ea forma, m qua sunl, 

maneant. Non enim quod est imminuimus, sed futuri curam gerentes haec sancimus. Jn posterum vern 

\ul(a fiat ordinatlo, donec ad pristinum numerum ab iis, qui sanctissimas ecclesias aedificanmt, statutum 

numerns religiosissimorum clericorum redaclus sit. Sed quia iam antea numerus religiosissimorum clericorum 

sancttssimae magnae ecctesiae regiac noslrac urbis erat definitus isque valde exiguus erat, guippe 

cum sola estet sanclissima magna ccclesia, postea vero et yeneranda domus sanctae gloriosae virgims et 

deiparae Mariac, in vicinia sanctlssimae magnae ecclesiae sita, a piae memonae Verina aedificata esi, et 

vaieranda domus sancti martyrls Theodon a Sporacio gloriosae mcmorxac est consecrata, nec non veneranda 

domus sanctae Ivenes fuit sanctissimae magnae ecclesiae iuncta, propterca numerus ad anliquam 

formam redigi nullo modo potcst. Neque enitn tot ecclesiis pauci illi, qut cotistituti sunt, sufficerent, 

guoniam nutla trium illarum domuum proprios habet clericos, sed communes sunt tam sanctissimac 

magnae ccclesiae guam illis, easque secundum ordinem et quasi guendam orbem circumeuntes omnes ministeria 

in eis peragunt; praescrtun cum magna multitudine vetcrum hacreticorwn ad sanctissimam magnam 

8ij A |l 4 aciioxiav L l (j 5 dX?M xoit ovoiv 

fjgv L 1 , aXX 1 anb xtav ovmatv ov/jftexgtov L 2 \\ 

0 (oaxt xal^ 7tgoartx6vxoos A Ij tttgi roiro (TOVTO 5 ) L || 

7 $r]T ngdy/jaxt A || 8 &egci' 

ntlavA U 9iotvvvom.A Q \QxaixaxaxoviL 7 || 11 ofxov:] 

tlrat L x || xaX\ om. s ]J 12 yvvdixat xal Staxovovt AB [j 

14 JiQoroiav — noto{(itvot\ om. 5 || 17 ivaxdt^xoiv Lr 

hOxavxov L 1 | aviae Z, j 18 oixoSoftâaftivoiv (aauivtov 

in ra$. M) JiZ.fi] oixo8ouT;odtiloy A |j 22 fttydXtje 

om. Bs fl 28 tpgaxlov L l || 32 oxrjua d8ivaxov A | 34 tli\ 

ttt lcgit f? I) 35 xoivrj L |j re om. Nomoc. d \\ 36 xal 

avratv om. L }| tial TOVTOVS om. r U xoixois Z J | ntgtaroos 

L x 

1 non] non et vvlg. |14 auaritiatn / ' 2 tur R 

in ras. g 9 agi- 

l 8 10 per s. v. add. RW*T \ 11 ucrabiles V^ I 

13 tninucntcs] moueates?R x \ 15 numerum] initum V x \ 

16 ecclesias — 19 ecclesiae rej suppl. R 3 in ras. duorun 

versuwn (vv. rcverentissimorum clericorum et ctiani omissif)'h 

17 redigitur RPT (| 20 utputc R 1 utputa T \ 21 cxijtcnte 

om. V \ 22 uenerabilcs domos (domos om. H", 

add. in mg. l) RVT \ 24 positam R || 25 uirina ll x \ 

20 sporatio RV*T speratio V x \ 27 etiam om. V || 28 bercnc 

f /l Jielenc RF a vulg. hclrenae Tt Heircoae Heimbmh \ 

29 proptcrea] et proptcrea f |j 31 paucis RT pacis A"!i 

consistentes] reliqua twvellae part om. in RT, sed in T 

suppletur 'ad fintm fcrt libri (Ilcimbach) [| 33 harum I 

al. | 31 omnes] et omnes vulg. Q quandam V \ ordineP» 

circum (ora. et) T fl 37 dcductara F 1 1 quidc V x

NUMERUS CLERICORUM 21 Nov. III 1. 2 

TJj(«>s fjfitav 'fyao» XQUJXOV, novots Si xal Ttôroonale magni dei et salvatoris nostri Iesu Cbristi, laboribus 

tifitrtQais, Stl dmkaolovae TUJV i£ ugxys tU xijv ii>- autem et itnmutationibus nostris, oportet plures 

] i ot@T} --"--'— Xtixovgyiav • ras -•- vnijgeaias '— ' atpoQia&ijvat. *2-._. "r>— "£2ix quam a principio ad piutn pium ofticii ministerium definiri. definiri 

&te?ii£of4sv, ftij TXEQCUXSQCO niv i^nforra Ttqta^vxiqco. 1 Quapropter sancimus non ultra sexaginta quidem 

xaih. xiy ayicoxdrrp tuydXgv ixxXr,clav elvat, Staxa- 5 presbyteros in sanctissima maiore ecclesia esse, diafon 

r vvv ^x-15rum sit multitudo, ntillo quidem horum, qui nuuc 

xav £* 7toXA$ TTXCICOV dgid-fibe ttr, nnoa sunt, excludendo, Jicet multo iilurium numerus sit 

1OV Vx i?tio xbv agi&fiov xtva jiavTefooi ffifiaivtn'. supra numerum aliqucm omuino accedatur; hoc 

fcclcsiam qratia qiiidem magni dei et servatoris nostri Iesu Christi, laboribus auiem et exhorlationibus 

noslris aaducta auplo plura guam ab initio fuerunt ministeria ad sacrum cullum destinari oporteat. 

1 Quapropter sancimus, ut tn sanctissima magna ecclesia non plures quam sexaginta presbyteri sint, 

centum vero diaconi masculi et quadraginta feminae atque nonaginta suodiaconi, lectores autem centum 

dcccm et cantores viginlt quinque: ita ut untversus numcrus religiosissi^norutn clericorum (sanctissimae) 

magnae ecclesiac in quadringentis viginti quinque personis, et centum insuper qui vocantur ostiariis consistat. 

Jn sanctissima igitur magna ecclcsia felicissimae huius civitatis et tribus sacris domibus illi iunctis 

tanta esto clericorum multitudo, nullo quidem eorum, qui nunc sunt, eiciendo, etiamsi numerus multo maior 

fil eo qui a nobis deflnitus est, nullo autem in posterum singulis qui nunc sunt ordinibus adiciendo, donec 

ad huttc numerum mensura reaigatur. 

II. lllud quoquc adicieiiaum est, ne, qnod hactenus parum decore fxebat, amplius usu veniat: ut 

tnulti religiosissimorum clericorum in quibus ordinati sunt sanctissitnis ccclesiis vel nic vel in provinciis 

manere dedignentur, sanctissimam vero magnam ecclesiam et sacrum eius clerum per patrocinium aliquod 

ingrediantur. Quod in posterum fieri omnino prohibemus. Nam si in sacris monasteriis vetamus, ne quis 

(X altero monasterio ad alterum transeat, mutto minus id religiosissimis clericis permittemtts, lucfi et negotiationis 

notam habere rali eiusmodi cupiditatem. Quodsi auando talem transladonem beatitudo tua 

vel pro tempore imjperator faciendam esse perspexcrit, non aliter id fiat nisi re ad praedictwn a nobi.t 

uumeriim redacta, tta ut translatio fiat in locutn deficientis, uec ultra numerum quisquam omnino admit- 

jfQ M || $6i StnXaaiovai\ Stl dmXaaiova L 

SmXaaioyae MAB Nomoc. d , oportef plures (i. e. SeT TtXtlovct) 

s D 3 xas ML\ irfc AB Nomoc. 11 ff || 6 ccntum (5. i\ 

iHnxbv)M|| quadragintia(s.v.rtaacqaxovxa)M^lnonaginta 

(5, v. ivtvrjxovxa) M || centum deccra (*. v. ixa- 

•tQV Sixa) J/ ixaxbv xni Sixa L (C et undccim Iui) \\ 

8 uiginti quinque^ (5. v. uxoaimvxi) M, xf? Theod. |j if~vpcooovl 

01 ante we add. A !| nnvxa] nnQOVxa Nomoc. d |j 

9 ayicaxdxtjs addidi ex ff|| 10 iv non\ om. s || 11 ccntuni (.«. v. ixaxav) 

M\ CtQOt XOV XOVXOtS L % II 7tvi.tODOi Z. 1 || 14 XOXi TjVUlfiirwS 

avtj) otxovS Nontoc* fl xooovxo%> L l ADNomoc. d s] 

loaoiruy Mli 1 ti>Xaf?eoxdxovs xXr,QixovsAB (j 37 ytvio&ai 

flairovxa AB 

l nostri om. V \ luboribus] et laboribus TV 

|| 15 ixf}aX/.ofiiro>v LB \ 16 TiAiov A 

plurium (1. e. nXtiovtav) g (| jtapd twv As\ 17 v*>] analiovvxtav A*Bl Nomoc.'* ina&ovv B* || 30 xois 

1 \\ 2 ct immutationibusom. 

V xn lacuna dimidii versus, inmitationibus 

suppl. y*; et om. T || 3 pium] proprium yT || 4 Quapropti-r 

V vulg.] Et proptcrca T \ ultra] ultra quam T || 8 cantorcs} 

cantoresautemrfl itautfT]ut«;u/

Nov. UI 2 22 UT DETERMINATU3 SIT 

rovxo yaQ i$ ovSefttas ftrjxav^s ovSe k'v. rtroi xopnou enim nulla macbinatione, neque ex aliquo modo tieri 

yiveo&ai avyxcoQovfiev. Kal ravxa uiv neoi TJJS ayta>- sinimus. Et haec quidcin de sauctissinia niaiore 

1 tdrTii ftByaXrjt ixy.Xrjaiai. '£*> Si raii aXXaie ana- 1 ecclesia. In aliis autem omnibus ecclesiis, qua- 

NUMERUS CLERICORUM 23 Nov. III 2. 3 

Trtzwu' ix tTJe olaiat iwv roZro vtpa£avx...-. a} jH vrj7X{aS oxtdbv rjXtxins Iv Upaxtxto initio et ex infantili paene aetate in sacrato omni 

cap. III (24 Ttpoorptti xbv — 39 ixxXrjaia) habet Nomoc. md 10, I. 

prohibcndi et ad imperatorem deferendi, ut is re cognita ex bonis oeconomorwn, qui id fecerunt, vel etiam 

archiepiscopi, qui permisit, sanctissimae ecclesiae illa resarciri iubeat: ne denuo eiusmodi confusio et perturbatio 

hac in re contingat. Re autem ad pristinum modum redacta, tunc usque eo ordinare liceat, vt 

tie dictus modus transcenaatur, neve numerus excedatur neu gui dolus hac in re committatur. Neque enim 

illud fieri omnino patiemur, ut dicatur licere quidem ordinare, nec vero alimenta praebere: id eniin rursus 

est confusionem agitantium et adiectione supernumerarioru?n secundos catalogos constituentium; cutn praesertim 

multas causa circumventiones ferat, ut pro alimentorum suppeditatione dlias vias insatietatts inveniant. 

Quare hoc quoqne ne fiat omnino prohibemus, et poenae ecclesiasticae quae vocatur subicimus, 

magnae ipsis nobis utilitati fore rati, si viaeamus sanctissimam magnam ecclesiam neque aeri alieno obnoxiam 

neque in angustias redactam neque perpetuo egentem, sed per otnne tempus florentem. 

III. Quemadmodum autem cxpensas ad hanc rem pertinentes definivtmus, ita sanotissimum pro tempore 

patiiarcham et religiosissimos oeconomos providere convenit, ut reliquae etiam expensae, quae ex 

ccclesiasticis reditibus fiunt, in pias el deo gratas causas impendantur, inque eos erogentur, giti re vera 

egent neque aliunde habent alimentomm facuttatem (haec enivi dominum deutn placant), nec vero hominum 

patrocimis et studiis ecclesiastici sumptus divitibus hominibtis dentur, ut inde inopes necessaria non coti' 

sequantur. Sciant enim deo carissimt oeconomi, et gui nunc et qtii omni tempore futtiri sunt, se si contra 

haec quid commiserint, tam poenas divinas subituros quavi de suis facultatibus sanctissimam ccclesiam 

indemnem praestituros esse. 

Epilogus. Sancimus igitur, ut beatitudo tua, quae ab initio et fere ab infantia in omni 

1 rovxo) tovxo T» A rotovrdv rt B (| 2 17 om. A J 

tnwrptyavros L || imaxonov B [j 4 rotavxrjv xtva 

li, xoiavxrjv om A \ 5 $S\ om. C jj 8 yevia&ai AB || 

tovxo] haec s | 10 iaxni xb x»ipoxovt%v L \ \\ twv 

add. Haloander Q 12 lpyaX,ofiivriv L x ipyaôfievov A II 

13 ewtattbvrav L | 15 alndis (in ras.) L eibimet e || 

arrl) etpro e [] Iniyivdtoxuv, in mq.yp.iJ^svpioxBiv'!)A || 

18 iavte» L, avroU (?) corr. L* f 21 firjxs Sirjvexaie — 

cv&Tjv. om. B |j 26 ro xai] xov xtd LA Nomoc* xal B fl 

28 apioxovoav L l || 31 &epanevtiv Nomoc* | 37 rovM] 

om. LAB Nomoc* || 38 agiJ^ww/J u£{(Ofia Nomoc. d | ix- 

%Xr,ala ntp%noit\aovo% A fl 40 onto L 1 

1 hoc F\ ac T \ 5 redactam F * | 7 transillatur ^transcribatur 

T\ 8 haeo V\ hoc vulg. (Gr.), om. T B 9 dicatur] 

dicat in V \ 12 constituendum FT \ 13 habere 

T || causa] causas V al. | circumuentionis V circum uenditiones 

J 7 !] ut]etf |j lietom.vulp. 0 MsanctaTl maiore 

V U 18 debetis f * (j angustietur F s vulg. \ 19 perpetua 

edifitia VT al. Q 23 enim V\ autem vulg. || 24 leg. congruit 

(Gr.)1 \\ 26 flunt ex) sunt T*[| 28 agcnt Tft 29 elementorum 

V \ occasione T \ dominum plaoant deum y\ 

dominum deum placant xnxlg., plaouit deum dominum T\\ 

31 in omnibus FT \ 32 distribuatur V \ 34 pro tcmpore 

V\ pcr tempora vulg. I 35 propter hoe T Q 36 sua 

om. VT \ 41 sacrato V) sancto T sacro vulg.

Nov. IV pr. 1 24 DE PIDEIUSSORIBUS 

/j re xni Gyjpari xi]v ayia)razi]v tcare- ordine et schemate sanctissimam ordinavit ecclcsiam. 

im ixxitjoiar, ola xai £!• leQazixri? xarapai- ex sacrato utique genere descendens, haec custodire 

vovaa yeveas, ravra

ET IrfANDATQRIBUS 25 Nov. IV 1. 2 

ijoor, xud 1 ' oaov av TtaQ* avxov ui]jSvrnfrtir} Xa- in totum, secundum quod ab co non potuerit ae- 

»', xara xoamnov ini rov iyyvijxfiv fj xbv avruput- cipere, secundum hoc ad fideiusaorem aut aponsorem 

f /tavdartoQa x g )f i)fttv xbv yxQ yoofo iyxcoQofo-xa Q XQOTXOV. quoddam hic antiquae legi datura pro sanatione re- 

nSi yitQ j jqv xs xts evrav&a & -nw naXauo nX vbiup b ddtu)Qi~ 

medium, cum utique Fapinianus maximus fuerit qui 

rj TIQOS &f.oaxsiav pifroSos, xniroi UuTttvtarbs 6 haec primitus introduxit. Probet igitur fidciussoreru 

y rjv o xuvxu TTOCOXJJS vfTjpiad/ievos.^ 'Evdsiy.vvxu) 15 aut sponsoxein aut mandatorem, et causae resideus 

rolwv xbv eyyvrjxrjv ij avxitpcovTjxijv f/ pavSaxcoon, iudex det tempu8 fideiussori, idem est dicere sponx«i 

oye x$ itoay/iaxt xa&mievos Smnaxrfi diSbxco sori et mandatori, volentibus principalem deducere, 

xatobv r xai i XQOVOP eum, qnera tidedixit tiddii aut t pro quo mandatum dt scripsit riit 

vfji±f.u> xbv Stxatovxa), xijvtxavxtt [%] b iyyvrjxr,S rj o aut sponsionem suscepit, a creditore actionibus sibi 

iiarSuxcjg rj b avxttptavrixrfi aycovit,ia\}o' ht'ga>v xaxt'xotxo, x^0V aet nQoxeQor, nentur yeniat prius, antequam transeat viam super 

rtQiv av SuX$tiv xijv £xi xals nsgaopaXiais bSbv xaxa 35 personalibus et contra mandatorcs et fidciussores et 

xt fiavSaxwgcov xai tyyiyxwv xai avxnpiovqrioi'' ovxto sponsores: sicque ad res veniens principalis, sive ab 

Te inl xk Ttouyunxa e?.d~a>v xov nocoxoxvnov, eTye alio teneantur, et detinentes eas coaveniens, ai nenao' 

ixtgco^y.nxexoixo, xai xdii ined.r,uuivon avxiov que inde habuerit satisfactionem, tunc veniat adiroyXtiaws, 

eiys ut;Se ixeZfrev c#»'/ xb ly.avbp, xyrt' versus res iidcius3orutn ct mandatortim et-spouxuvTtt 

xwgtixio xaxit xioi> ngny/uixtoy xcuv iyyvrjxiov 40 

quanlian ab illo accipere non potuit, in tanlxtm cum fideixissore vel conslitutae pecuniae rco vcl mandatorc 

ayat el ab eo reliquum consequatur. Atque haec si qxtidem xitriqxie, tam principalis debitor, quam fideiussor 

aut mandator axit conslitxitae pecuniae reus praesentes sint, omni tnodo serventur. Si vero fideiussor 

quidem aut mandator aut qui constitutum suscepil adsit, principalem autem debitorem abcsse conlingat, 

durum est creditorem dlio miltere, cum statim a fideiussorc aut mandatore aut pecuniae constitxitae reo 

exigere vossit. Scd huic sanc rei idoneo modo medendum nobis cst. Neque enim ulla hic erat antiqua 

lcge defxnita medendi ratio, tametsi magnus ille Papiniamts haec primxts demonstraverit. Conveniat igxtur 

fideiussorern axit constitutae pecuniae reum axit mandatorem, et tudex qui causae praeest fideixissori, et 

eundem in tnodinn constitxitae pecuniae reo et mandatori principalem debitorem slstere volenlibus tempus 

concedat, ut ille prius actioncm sustineat, et ita ipsi in xiltimum rescrventur subsidium. Atque in ea re ftdciussori 

et pecunxac constiiutae reo et mandatori auxilium praestet is penes qxiem ixidicixim est (fideiussoribus 

enim et eixismodi hominibus auxilio venirc fas esl), ut ille ipse adductus actione interim eos liberet, 

qui pro eo xirgentxir. Quodsi tetnpus ad hoc statutum praeterierit (nam tcmpus quoque deRnire iudiccm 

oportet), txim [aut) fideixissor aut viaiulator axit constilulae pccuniae reus liteni suscipiat et aebitum solvat, 

actionibus conlra eiun, pro qxto fideiussil vel mandatum scnpsit vel pecuniam constituit, a crcditore ad 

ipsum translatis. 

II. At tie ad debilorum quidetn res, si ab aliis detineanlur, prius veniet quam actionum pcrsonalium 

tiam contra mandatorcs et fideiussores el constitutae pecuniae reos absolverit. Cumque ita ad res debitoris 

principalis, si quidem ab afiis dctineantur, venerit earumque detentores petierit, si ne inde quidem ei satisfactum 

sit, tunc res fideiussorum et mandatontm et pecuniac constitutae reorum pcrsequatur. ldem autem 

t[ Proch., Epan. R 7 ftiv if] om. LB Proch., 

Kpan. | 8 'vneX&iiv L l P 11 xbv om. LB | 13 ovSi — 

15 infrjyrjaaiisyos om. B |j 14 Tianiarbs M lxannoiarbs 

L|| 14*9. cf.Dig.AS, 1,49,21| 27 Ini rovxtpProch.cod.utuu, 

Epan. !l 28 ij libri, om. s |j 30 xaxa om. L x g 32 vTXtttrjX^t 

B Proch.,Epan. |j 33 inl om. J/|| 34 xaxixoivxo ML || 35 nt$aovaXlan 

At) nôacoTXtxali LB Proch., Epan. H 37 tixe 

/.* | 38 xaxs'xotvxo L || rovs dneiXrjftfterovs LB Proch., 

Epan.|| 39 eiya ftrjSi M] ei tirjSi Li ti 8i «r;P,orh.^ Epan. 

1 potucrint /^|| 2 aut sponsorcm om. R \\ 3 ruandorem 

R l || 5 et (om. V) intcrccssor RV\ ct fideiussor aut 

mandator aut sponsor T (Gr.) || baec — hoc quidcm (10) 

>n ras. 4 vv. tcripsil R 7 jj 6 fideiussor VT\ intercessor 

vuly. j| aut mandator — subiccit oin. /?(*) || 9 fideiussorem] 

lutercessorem R ('), vulg. || aut mandatorcm aut sponsorem 

oin. i?( 3 ) || II curandutn] curaodum est vulg- 

12 quondam f|| data R l || 14 hacc om. R \\ primus 7' (Gr.) 

fideiussorem aut sponsorcm aut mandatorem VT\ inter 

cessorem R al. || 16 fidciussori, idem cst dicere sponsori 

et tnandatori, uulentibus V\ intcrcessori uolenti R al. || 

19 ipsc R vulff. || rcseruetur RT serucntur V || 20 intcrccssorij 

fidciu^sori VT (ct sponsori et mandatori add. 

vulg.) II hacc R j| 21 et in talibus T\\ pro csse R 1 II sancitum 

RVT || uelucto R l \\ 22 conucntioncm V x |j pro 

eo iiumolcstia fucrunt R, «eo (pro rco V*) nielestiam 

ferunt V || '23 liacc R l || 20 cxigatur] ex3equatur (al. 

exigatur V J ) V

Nov. IV 2. 3 26 DE FJDEIUSSORIBUS 

*al fiarSaiwQiav xal dmftor^rcSr. Tuvibi' Si sorum. Idcrn est dicere vel si quos habuerint omnes 

dzitiv xav ei iivas l%ouv aTtarzts obxot ayiaiv ai- ipsi sibimet obligatos et qui hypothccariis actionibus 

7ol» inevfruvovs x«i rais vTtofrqxanims ayoiyale if' teneri possint. Contra principales tamen et existen- 

ixtofra* Swaftivovi. Kara ttirjot xov -nQcaTOTVTitrvtes 

apud eos res (sive personalibus sive bypotbcxai 

tiov ovxtov nag' avxto Tiqnyuarfor, CITB xaTt TIEO- 5 cariis mox sive ambabus uti roluerit) omnem ei 

aoraXiats eirs rals vnofrijxaoicus evfrvs eire Aftfu- damus licentiam, quae dudum a nobis dicta est, ct 

tigais xpfjaaad-ni ôvXtjdêit], Tiaaav avico diSo/ur viam et ordinem in aliis personis casibusque sanci- 

adeiav, iqv i'ft7tooa&£2' rjfitv eloriiuvrli> o86v te xnl tam. Et uon solum boc in creditoribus dicimus, scd 

•ta£tv ini TWJ' dXXcov HQOSIOXCOV xe xai &f.ftuxtoi> roet 

6i quis emerit aliquid ab aliquo, deinde acceperit 

f fjaavxes. Kal oi xoixo (tvvov I Izii SSnveiaxwv 

10 cum quem vocant confirmatorem, et moveatur in 

', dXXd xal ci' xn a>yr,antx6 xi rcagn xivoi, tiTa aliquo venditionis conventio coutra vcnditorem facta 

xaXoifuvov ?M/3OI fle/3aia}xi;i>, xni onXsvotxo xnxii non adversus coufirraatorem mox emptor accedat, 

74 T« xrjs TiQaaeioi, trayajyrji r.axu rov ngurov yno~ ncquo teneutom aliquid rerum venditoris, scd ad 

fitrqe, fii) IXQOS tbv pepaiwrr.v eifrv» o* dyogaaTii» venditorcm prius, ct eic ad contirmatorem, ct tertio 

xiaotixio, /irjSi rbv xaxixovxn xt xiov xov nsngaxoxos I5loco contra detentatorem. Eadem etiatn bic exi- 

Tiguyfidxtoj; dlX' dni xbv nguxrton TXOOXCQOP, OVTIO stcntc divisioue super praesentibus et absentibus, 

xt inl xbv f2e/3atcoxip; xai xaxd xgixi}v xdt-tv *'?r* quam dudum in iideiussoribus et inaudatoribus et 

xbv xaxexovxa. Tqi avxrjs xdvxav&a Statgiaewi ovar,s spousoribus ac creditoribus [causa debitorum] sani-ni 

xt xai» nngovxiov ini xi xaiv dnbvxcop, jjvt/trzpo- civimus; Bimiliter obtiuente etiaui in aliis coutracti- 

- q "" ini xs xdiv lyyvt}xwv xai fiavSaxioguii' xai «v-20bus, in quibus fideiussores aliqui aut mandatores 

yxiov ini xc xcov davtiaafxivcov cvopod-erfoa- aut sponsorcs accipiuntur, et in ipsis principalibus 

Ofioito: xovxov xgnxolvxos xni ini xutu nXXtov ex ntroque et in beredibns eorum et successoribus. 

ovraXXayftaxtor, iv oh iyyvrjxai xivse rj ftavSdxagts Antiqua siquidem lex baec valeat rursus et cum 

77 dvxnfioviftal ngoe?.ricpd'eitv, ini xe aixdtv xdiv npa>- huiusmodi iustitia atque divisionc nostros 

xoxvntoy txaxiQcafrcv ini xt xutv xXr^govoputv avxdii' 25 foveat. 

subiectos 

xoi SiaSoxtoy. Soxy. 'O fiv ftiv ovv vv nXaibe nnXaibe vbfios ravxa xavxa xpa 

xtixto xe av&is, xni utra ravxrjs xrji Sixaioalrrfi T« 

xai xijS 8iat{>£otu)i Tovi Tj/tertoovs vnqxoovi &aXnixto. 

CAPDT III. 

(f) Tb Si d(pa£rjs p£j xiils nr&gwTziran g flor,&oiii' fl, $•£• Q Quod autem de cetero bumauis auxiliatur curis, , 

i , « xai i Tiff» xiov i Saveômloy S ^ ov & xaxa&vuioi' 30 li licet quibusdara ibd creditoribus diib non f forte sit i gratum, 

iaxiv, aXX' ovv tj/uv Tipus fiXavd-gatxiav revo- & pobis tamen propter clementiara sancitur. Si quis 

& Ei yap xis Saveiane x^ va ôv, r?j xov enim mutuaverit aurum debitoris substantiae cref 

ntgiovoiq Tiiarsvcoy, 6 Si tie ixxiotv dens, at ille ad restitutionem auri non sit idoneus, 

xq fiir oix eimogoir,, 71 tQiovaiav Si axivrpov i'xot, substantiam autem immobilcm habeat, verum crco 

Savtioxrjs 3i imxioixo xal xgvaiov Ttavxms £r«£r;- 35 ditor ardeat atirum omnimodo quaerens, illi vero non 

10/17, Tor,*oi8e xis XIVTJXT} Ttegi' sit facile, nequc ulla mobilis substantia (damus enim 

oveia (BiSoftsv yaQ x(p daveiaxji ftoyXoutvtp xal y.ivrtxa creditori volenti immobJles res accipere pro auro), 

7tgayi*axa Xnêlv dvxl xfvffioi;), aXX ovSi xts u>rov- sed si nec qp quispiam emptor p immobiuum eius rerum 

nros tros axipyjxa aixdv ngayuaxa ngaytuaxa TKIQIIT} TKIQIIT}, XOV XO Saretaxov adsit adsit, creditore frequenter etiam etiam divulgante quoniaru 

7toXXaxn xai &gvXXov*xos,

ET MANDATOIUBUS 27 Nov. IV 3 

tivai (iovfofiivovs T«T»- dyoqaaiais- xrtviv.avxa. ini fiiv volentes eniptionem: tunc in hac quidem fclicissima 

T^S EvSaluovos xavxr,s nbXscos ol ivSot-bxaxot xr;i r,fi£' civitate gloriosissimi nostrae reipublicae iudices 

xigas jiohxeias dgxofXEs xaxd XTJV exdaxto xBrayfttvrjv sccundum unicuique concessam a lege et a nobis 

nitgu xov vofiov xai rjfiiov SixaioSoaiar, kv Si xals iurisdictionem, in provinciis autem gentium praesidcs 

lnagx iftlS °* iu>v i&vv jtQayftdrcov toris, dari secundum quantitatera debiti possessiorov 

xoscooxTjaavxos, 8i§oa&ct ngbs dvaXoytav xov XQEOVS nem immobilem credltoribus cum tali cautela cum 

xxrfiiv dv.ivrixov xois Savsiaxnii fiexd xoiavxrje daffn~ qua debitor dare possit. Rerum vero datio sit huiushias, 

ftsd" 1 7j BIT) Sixcuov, xbv Sbvxa uer xQ v ~ aurum non valentem, sed coactum suscipcre pos- 

OXITXEQ ei xal XQ VO * OV °* x portari possunt, tamen licet ei possessionern non 

uhjtpsv TJ Sxsga xiov fpEoea&at 8vi>afiiviov jtoayfid- inutilem habere. Scd hoc quidem sit clfincntia 

xiov, dXX' isj-eoxtv aixco xxfjatv oi (pavXt]v exfv- ^l-Xct quaedam clara legis: agnoscant auteni creditorc3 

rovro fiiv iora) v oixEitov ij-iaxaa&ai, xai av&is xd 25 rent aurum percipere non valentem. Quamobrem 

r« TCQOS xbv SavEtoxijv sixoxios i-^moEt xsvoioy quod cum iniuria et afiFectu accrbo perduceret crcovx 

iaxvovxa. "iiixB OTIEQ fte&* v/3gsais xai &!• ditorem et debitorem, hoc n03 clcmenter simul et 

IOTO! nixQov nsgtiaxaxoxbvxsSavsiaxijv xbv legaliter decidentes et infelicibus debitoribus auxiir,v, 

rovxo TJ/IBTZ (ptXav&Qcbntos xe aua xdl liamur et acerbis crcditoribua non apparebimus duri, 

-3s Sulouevoi xal TOTS fjxvxT}x6ai. %oE(oaxate 30 causam eis deputantes ad quam, si permaaercnt inxal 

xole mxgoxdxois xibv oavEiaxoHv ovx av oboedientes, tamen modis omnibus advcnirent. Si ita- 

SvexoXoi, nQuyfta avxoii inixdxxovxEs, eis que crcditor paratus est praeparare quendam emp- 

, gy/ , q p pp q p 

, iiftsivuv anet&oiv.ss, navxcos av ayiY.ovxo. torem, necessitatem habere debitorera hoc agere, 

Ei fiivrotvs b Saveiaxrfi txntftbs iaxi nagaaxevaaat praebcntem huiusmodi cautionem arbitrio iudicaatis, 

T»>-« xbv (ovovftsvov, avdyxqv exEtv xbv xosojoxr,v xovxo 35 qualcm omnimodo est dare possibilis. Undiquc enini 

ngnrxEn', diSovia xoKtvxtjv aotpaXeiav Soxi/iaala xov ita creditoribus providcndum cst, ut non debitorcs 

8txnt,ovxos, onoiav oXois kaxi Sovrai Swaxbs. ixar- graventur. 

b& yaQ ovxto xdiv Savtioxtop TiQovor^-iior, coi firj 

xpeftjffras âgvrnt xaânit^. JavEiarip' Si 1 Et absolutc creditorcm pouimus, antiquas scp 

, xoTe Agxniois axoXovfrovvxEe vb/iois, jttirxa 40 quente3 leges, omnem, qui actionem habere contra 

ibv ayo>yr]v i%Eiv xnxd xn>os Swdfisvov, si xnl ftrj aliquem potest, licet non sit mutuum gestum, sed 

ddvEiajua ib TXETtgnyftdtov, dXX* ftegov xt awdXXayua alter quidam contractus consiatat. Argentariorum 

j SrjXadr/ xu>v dgyvooTtqnxixtov diiifcavi}' quippe sponsionibus propter utilitatem contractuum 

Sia xb x$h at t l0V IMV avvaXXny^dxcov £ni xrt; in ordinc modcrno durantibus. 

rvv fiErovatov xa!;ccai. 45 

accedere voienlcs: tunc in hac quidem felicissima civitate gloriosissimi reipublicae noslrae magislrahis srcundum 

iurisdictionem unicuique a lege et nobis statutam, in provinciis vero populorum praesides, accuraia 

rerum debitoris aeslimatione facta, creditoribus pro rata debiti possessionem rei immobiUs dandam curent 

cum ea cautione quam debxtor praestare possit. Jialio vero rerum dationis talis sit, ul quae meliores sunl. 

eus det creditori, deteriores vero soluto dcbito apud debitorem manere sinat. Neque enim iustuni cssel, 

qui dcdit pecuniam, recipere vcro pecunlam nequit, scd rem immobilem accipere cogitur, eum non meliorcs 

certe res debitoris accipere, atque hoc saltcm solaciwn habere quod, efsi pecuniam non accepcrii 

nefjue alia eorum quae moven possunt, at possessionem nqn vilem ei haoere Ucet. Atquc haec qnidem vianifesla 

bencvolentia lepissit; intellegant vero creditores, etsi hanc legem non scripsissemus, necessitatis tamen 

mlioncm res eo fuisse perducturam. Natn debitor et' pecunia et emptoribus destitutus nil aliud faclurvs 

erat nisi ut bonis suis cederet, resque iterum ad crcditorem esse venturas par erat, qui pecuniam consequi 

non potcrat. Quare qnod cum contumelia et accrbo eventu tam credilori quam debitori immincret, humanc 

el ut legislatorem decet distinguentes et infelicibus debitoribus succurrimus nec acerbissimis crediloribus 

duri videbimur, rem eis imperantes ad quam, si in recusando perstilissent, omnino pervenlwi essent. 

Si tamen crcditor emplorcm quendam procurare paratus sit, dcbitor necesse habcat id facere, talem 

iuutionem arbilrio iudicis praestihtrus quam omnirio praestare poterit. Ab otnni enim parte credilpribus 

1 ita providendum est, ne debitores utique graventur. Creditorem autem antiquas secuti leges cum statitimus, 

quicumque aclionem contra aliquem habere potest, licet non sit mutuum qxiod acttim esi, sed 

ntius qxddam contractus: argentariorum scilicet constitutis propter utilitatem contractuum in eo qui nunc 

esl ordinc mansuris. 

1 inl om. L a |j 4 7taf>a) vnb Proch., Epan. | SixntoSoaia 

L || 5 ifrvdiv] &efidxcov Proch., Epan. |] 11 xa 

nnte fiiv om. Haloander || 16 xiov xe £0£aJffT

Nov. V pr. 1 28 DE MONACIHS 

ti iXoyos.) Ta xoivvvnn{f ij{iiovln' > uHpiXtiqiav Êpilogus.) Qtiae igitur a nobis pro cautela 

jcaii^revofiofrerrjfi-era (tav&avovoa jy arj vntgoyj] subiectorum sancita suut, cognoscens tua erainentia 

TO7S awq&toi rtpoyâftftnatv drrav&a IB xai navra- sottemnibus programmatihus et bic et in omni dicione 

a T//S •ircrlx6ov yayeqa ysria&ai staQaoxEvaaaio), tieri manifcsta procuret, ut etiam inter gentcs agnoxav 

xdit f&reot yivioaxtiv TOVS V7tr,xoove, OTZOOIJ 5 scant subiecti quanta iuit nobis pro iUorum utiliyyfV 

ijtnv xrti ixilveov aftXtiae ij TiQoroia. Dat. tate providentia. 

xvn. k. April. ind. xin. Flavio Belisario v. c. cons. Dat. xvn. k. Iul. CP. Belisario v. c. cons. 

[a. 535.1 

HEPl MONA2THPI2N KAIMO- 

NAXSN KAI HrOYMEN2N. 10 

'Iovoriviavbs j4ry'ovoxos *E: 

ayiunaxa) xnl ftay.aoioxdxcp dgy.iEmaxomo xrfi fiaat- 

A/Sos xavxtje TtoXuos xnl olxovficvixio Tzaxgtdgxg. 

V. Coll. I tit. 5 

DE MONACHIS 

Imp. Iustinianus A. Epiphanio archiepiscopo liuius 

felicissimae civitatis Ct universali patriarcbae. 

'O iv aOxijGei fioi>a%ixi] fitos ovxcos (Praefatio.) Conversationis monacbilis vita sic 

iaxi oe/tvoi, ovxcos oixewvv olSt &eo) xov eis xovxo 15 cst honesta, Bic commcndare novit deo ad hoc vciaxoucvov 

avfrQtonov, uisxe Tidrxa ftir ar&gtontrov nieiitem hominem, ut omnem quidem bumanam eius 

avxov amXov ano£vEiv, xad~n(>bt> Si cltTtoyaiveiv xnl maculam detergat, purum autem declarct ac ratioifj 

XoyixTj TrptTtorxa tfiau y.ai xd no).).k xaxa rovv nabili naturae decentem ct plurima secundum meniycgyovyxa 

xni xcoy uvfroconifcov raywixbs A |) 15 xoiijn Mg Coll. 87 cap.] avxbv 

A || 16 nnvxa /iiv xcav ttfiaoitjftaxcjv anoîti xbv OTTT' 

Xov A jj 17 djtofairtt A || 18 xnl om. A\\ 19 xal) toi 

A \ 20 ti ovv A | 21 avxby A || 22 onus xrjXixai" 

xt;e a£ws ftsxnfloXqi yivrjta^ A \\ 26 loi A § 2~ »^

DE MONACHIS 29 Kov. V 1. 2 

/Ji/a?, ti noxi 

nerabile mouasterinin volucrit, non prius liceutiam 

iono, fir, T Q Q iStiav tirai xolxo TtQaxteu; Q ; TTQIV Q 

ap xbv &Boanliaxmop rcov i6tta>v 6 inioxonov ii yrposessc 

boc agendi, g , q quam deo amabilem locorum epi- p 

scopttm advocet, dt at t ill ille manus extendat d ad d caelum l 

xalidaiTo, o Se xttQni Q ie armeivttev tU ovgavov, xal ct pcr orationeni locum consecrct dco, figens in co 

S Sta ir;s tvxrfi xbv b roTiov nnepioaett frstp, n^dftevos 5 nostrae Balutis signum (dicimus autera adorandam et 

iv avrip TO ge ov/tjSofor otoTij(>m= {ya/Ltiv honorandam Tere crucem), sicque incohet aedificium, 

Ifi ihv tiQOa i xnl rifiioi' oyroii aravgoy), OVKO bonum utiquc quoddam hoc ct dccens fundamcntum 

trts oixoSotiim, xn).bv 8r} nva XOVJOV xal poncns. Hoc itaque principium piae vcncrabilium 

&spihov aTro&ifiEto?. Avtrt fiky ovr aQ/j] monasteriorum fabricae fiat. 

iTfisvat/Jovs xwvtvttyajy fioyuarroicot» noirâtios iara>. 10 

(B) Evxtvfrtv Si tfitXv y.nl xh 

fiovaxtbv oxETixtov, xiyn 

CAPUT II. 

rioy xafr' EXUOTOV Hinc autem uobis etiam de singulis monachis cogiyit-Ea&tu 

xqonov tandum cst, quo couvenit ficri modo, et utrum Hbcvos 

Xos' cidvxae yae iv Xmox [| 22 «forte siue (siue forte V % ) scrui 

sint V; fortc sunt serui (sunt siue scrui /{*) R fortc 

sint siuc serui vulg. \ 26 rcqui|re V\ 27 accesscrit] acccnsi 

sunt R l || 30 moucntur R l mo»entur V 1 || 33 tota 

uita R) toto uita V tuto ita vulg., toto in hac uita T || 

pfrmanscrit 7?l ri ||35 protncrrru V*

Nov. V 2 30 DE MONACHIS 

v, avenr,Qsa.axovs /idvsiv, etze olxsrat, fit;xtrt manere, sive servi, penitus non inquietari, migrantes 

Js dvoxXela&ai, fiErafiavra: sii xijv xoivrtv a.7iav~ ad commnne omnium (dicimus autem cacleste) domi- 

iv Sfi xyv &£ OVQCLVOV) Seanoxsiav xai dragnium; et arripiantur in libertatem. Nam si in multis 

v eis illev&egiav. ei yao iv noXXols &e'/taat casibus etiam ex lege hoc fit et talis quacdam libertas 

xis,xai xiva. xcov eie aoxqotv naguy- 

nem professi sunt, trahere tamquam servum voluerit 

pollens autem et animi virtutibua ct corpons opera- 

TtaonyevoftEvoS, ttxfid^cov 8e xals T6 xrp V tionibus: tanta quaedam in co gratia dei floiet) — si 

v Af^ e agexale 

xalsxB xov aiofiaxos dvtoyiiats, xotsavxri xis avxtji xov quia igitur, sicut~praediximus, intra triennium veniat 

&£ov #«(•*•; dmir&ei), ei xn xolwv, xa&dnBQ einovxes 15 aliquem in servitutem trahens volentium et perduicpd^rjfxBVfiiato 

xrfi xQuxias eX&ot xiva njabs SovXeiav rantium, ut fierent monachi, et dicat, quia arripuit 

iXxoiv xStv fiovXofitvtov xai TtQosxaoxeQovvxcov d

DE MONACHIS Nov. V 2. 3 

sxi}s iniSoaiv ?] testimonium. Ea vero, quae rapta sunt, etiamai apud 

iov Totcjovt xqb%>ov âqxvjoia.^ Twv /itrxoi xXazxiv quoscumque inveniantur, modis omnibus rcddantur 

tn>v y.nl ovxco, TT«O' olt av evoB&sisv, ndvioii arro- prisCO domiUO. 

3 SiSouhcov rio 7ia?.at Sean6xrdyxi;v ixifvyiav Tisioa&sit} xb ftiv ftoi-a-15 verit monasterium quidem relinquere, aliam autcui 

aTrjotov d7to/.c7telf, trtoov Si fiiov u£xa8naxetv oyj;fia, \itae sectari figuram, licentiam damus domino et 

•nnoarâiav SiSouev no xexxtjfiivq» xal £).xetv auxbv trahere eum et probauti fortunam inter servos hax«* 

KxoStixvirxt xi;v xvmv eie oixixas e'zetv. ov ya(> bere. Non enim iuiuriam patietur tautum ad veav 

vpotofreiri xoaovxov eie dkrj&T] SovXelav eXxoficvos, rum servitium tractus, quantum ipse iniuriatus est 

ccov avrbs ££vj3otos xi]v xov &cov laxosiav ano>>. 

Kui xavxa ftiv TZCOI xi;e TV#»/S xdiv eii uova- tuna liorum, qui inter monacbos profiteri volunt, 

X

ttov. V 3—5 32 DE MONACHIS 

ternplatioue ct perfectione degentes vitam remotani 

. t x • L - i ? hit id t 

ovxms yaQ 6 ^Xos avxols eis aosxitv tTtt- dinem conver3atio est, ia bis, quae vocantur coenobia 

Scoaet, xai ftd/.toxa xot» vedôvatr, eiys fiexd. xciiv JIQB- (id eat iu comnnmi vita) esse volumus. Sic onim 

apmtQiov xdxxotvxo. yevijaerai yctQ 7) xibv •na.Xaioxi- zelus cis ad virtutcm crescit, et maxime iuveiiibus. 

QCOV nolixeia x7p reoxqxos ax(>tfti]t Ttaidayonyia. ovxco si cum scnioribus constituantur: fiet enim seniorum 

re eaxcoanv iv xol» xoivofiioie xio av aixwv r)yc-10 conversatio iuventutis educatio perfecta; et sic sint 

ftovt nei&bfiEvoi, xai xrjr rtanaSESofjtvrjr auxoi^ aoxvt- in coenobiis suo proprio abbati obocdientcs. et tradioiv 

nfteftnnos X^QOVVXEZ. tam sibi conversatiouera inculpabiliter observantes. 

CAPUT IV. 

(A) Ei Ss xit «7r«! iavrbv xafrieoioaus y.ai xov ayj}- Si quis autem semcl forte dicatns schematcquc 

unxos xv%tbv aha dvcf/cootjaai xov uovaaxjjoiov §ovh]~ potitus dcinde *a monasterio discedere voluerit et 

&slrj xai iStcaxtjy xvxbv iUa&ai fiiov, avxbs fiiv Xaxio, 15 privatam fortassis elegere vitam, ipsc quidem sciat, 

noiav vnio xovxov Swaei xiy &E($ xrji- dnoioyiav, xd quam pro hoc dabit dco satisfactionem; res auten- 

TXQayfiaxa^fiivxoi, onooa av t'xot, fivixa eis xb fiova- quascumquc babuit, dum in monasterium intrabat, 

arrjQiov £(Sr;et%ofiEi', w=re xov tii ftot'a-20 lllud quoqiie dcceniimus, qui in rnonasterium incxroiov 

Eistivai ôv).6(ievov, Tcoiv tU xb fiovuaxr^tov troirc voluerit, autcquam in mouastcrium ingrediatur, 

eliiX&ot, dSetav t%Eiv xolt invxov %Qrtafrai xafr' ov licentiara habere suis uti quo voluerit modo. Ingre- 

Soikxai xQonor. Eisti.frovT' ydg avvaxofov&fjGtt itar- dicntem namque simul sccuntur omnino rcs, licet 

xmi xd 7todyfiaxn, xnv si ir) ^rjxioi Eisdyeiv xavxa non expjessim quia introduxit eas dixerit, et non 

tfifiEtt, xal ovx taxat xvgws avxaiv olx ixt x«r* oi- 25 erit dominus earum ulterius ullo modo. Si vero filios 

Siva XOOTTOI'. Ei Si y£ TttuSas tx ot > «« /«V ixv%Ev habuerit, Bi quidcm contigit iam eum res aliquas 

fjSr} Tipdy/taxd xn-n Siootjoduevo: alxois, i) xnxu TTOO- donassc cis, aut per antenuptialem donationera aut 

ynfuaiav SwqEnv 7} xnxd jtftotxbs irootpaaiv intSovs, per dotis occasionem obtulisse, et faciunt haec quarxtd 

-noul xuvxn tb xixaqxuv rtwr t| dSta&ixov xr,» tam ab intestato eius substantiac, nullum in reliquis 

avxou jtsotovaiai, urfieftiav inl xoli Xoindls jrodyfia- 30 rebus babeant participium filii; sin autem aut nihii 

atv ixtTiooav ftsTovoinv oi muSts. Ei Si rf oiStv eis donaverit aut minus quarta, et postquam abrenvxoli 

diootjatjxat 7} iXuxrov rov xexdnxov, xul uexci nuntians convcrsatus fuerit inter monachos nihiloxb 

TtnQttyyeiXnt xbv nTtoraxxo/iEiou EI* fiovayovs OV' Dnniis quarta debeatur liliis aut ad supplementum, 

ctvxrtv nitoXiTicbv ei» uornaxrniov ektoi, 7} xe jr/)p7j 

cap. IV in Irevius contraclum exlul Coll. LXXXVIl capil. 9 {inde Nomoc. L tit. 34). 

cap. V paueis immutatis habet Coll. LXXXVII capit. 10 (inde Nomoc. L tit. 34). Sammarium habent Prochiron 

24, 2, Epanagoge 9, 9 tx 1'htod.; Nomoc. XIV lit. 11, I. 

contemplatione et perfectione vitam ayant, propriam casulam habeant, quos quidern anachorctas et 

hesychastas vocare solcnt, tamquam a cotnmuni vita ad meliora exceptos. At enim reliquos, quibuscumquc 

inter viuUUudincm exerciiatio est, in coenobiis qnae vocantur esse vohanus. Sic enim aemn/alio eorum 

ad virtutem incrementum capiet, et tnaxime iuvenum, si cum senioribus consocientur: fiet enim senioriiTn- 

ratio vitae iuventutis accurata educatio; sintque ita in comobiis praestdi suo diclo audientes rt 

traditam ipsis exercitalioncm incorrupie servantes. 

IV. Si quis autem, postquam semel se sacravit, habituque potitus est, deinde ex monaslerio discederc 

ct privatam forte vitam scctati volutrit, ipse qttidem sciat, qualem rationem hac de re deo sit 

rcdditurus; res vero quascumque /tabuit, cum monusterium ingrcsstis est, eae in dominio monasterii crunt, 

nec quicquam omnino auferet. 

V. Illud quoque praeterea deccrntmns, ut qui monasterium vult ingrcdi, antc qnam monaslerium 

intraverlt, potcslatem habtat rebus sttis to quo velit modo utendi. Ingressum enim omnino res una se- 

(iiienlur, etiamsi se eas inferrc non expresse dtxetit, neque ullo modo earum dominus amplius erit. 

Si vero liberos habeat, si qxndem eis iam quasdam ms forte donaverit sive in donationem propter nuptias 

sive in dotem eaeque quartam bonorum eius ab intcstato effjciant, nullam in reliqids rebxis hberi pariem. 

habeant. Quodsi vel nihil yel mintts quarta ilfis donaverit, etiam postquam is qui renuntiat se monachum 

pro/essttsfuerit, nihilominus qttaria Uberis debeatur, sive in supplemcntum, si quid forlc iam 

acccpcrint, sive etiam ut totum eis detxtr. Si vcro uxorem habcal eaqxie rehcta monasterium ingrcdiatxtr, d 

2 9fj M] 8el A || xe oni. A H 5 av&qais A\b ouxtos 

As) ovros M || 13 iaxrrbv xa&teocooas] furte (1. e. rv 

%bv) dicatus ? y 14 elxa om. A J 17 [tirxot om. A \ av 

fyoi] ilytv A \ 18 xavxaom. A [ xrj; uovTjs A || 19 jxat" 

xildis ixeT&ev ^|«£e< A |j 21 «s xo /toraax. om. A || 

24 xa) avxov xai xa A jj cl om. A | eiauyeiv] ibs tit' 

dyot A (?) Q 25 XVQIO;] om. M a , XVQUOS *. f. M I! 

27 itQnyfiaxa fjSr] xiva x n 1 perfcctioncm digentes R 

(>todft6roi 1} xnxa A || 31 rj 

om. A || 32 dcoorjosxai A || 33 maoayyelbii fil) avv' 

aQi&fiTjfrTjvai A j| 34 xov xtxdgxov A ] f/ om. A |j 

35 Aytxi )xii r^r^ Gvv/tpv A || 36 tlxa avxrjv om. A 

l J 2 annachoritas R g 3 hesycastas 

V hescastas R\§ conucrsatio est] oonuersatione 

Ii | 7 in om. vulg. Q id cst communia vitae Osenbruggen || 

13 scematcquc suppl. V % in spat. vac. || 14 positus F x j| 

20 discernimus V\ 22 quo] qui R l Q 23 scquentur vutg. II 

24 quia V x \ qui UV 1 vulg. | introduxcrit V vulg. | eis 

R l R eas dixerit om. V x \ 25 crat V* \ 26 contingit I ri T || 

29 rcliquiis R || 30 aut nihil RP] nihil vulg. | 31 donaucrit 

cis V x fl quarta] a quarta V x \ ctj om. vulg. 

32 conuersationi fucrit/' 1 || 34 aliquid iam It | 36 earo 

reliqucns R reliquiens eam l f

DE MONACHIS 33 Nov. V 5—8 

r^ yvvaixl tpvXaxxiofro) xai xb artb xe).tvxrl: 

vov {xovxo OTteo xai iv exiqa r,uiov vevopo&ixrjxai 

diaxdgei)' ndvxiov x Ixcov. "Sitxs xal xovxo xo/Xiaovaiv oi &eoxtf*av8(>lxat xalovfievoi, et arcbimandritae nuncupati, monachicam honcstarrjv 

uovaxixTjv ae(iv6xr\xa xaxa xois &eiovt xavovat 25 tem secundum sacras regulas conservantes. 

ifvXnxxovxtt. 

CAPUT VIII. 

(H) Ei d: xnxaiv fwrax*xT;v dnayyetXnfitvcot' aoxr,otv Si quis autem monacbicam profitentium converaan*ta>frt{T] 

xlr,qtxov ûQoxovtai, fievixw xai ovxo x«- tionem meruerit clerici ordinationem, inancat ctiaxa 

9nqkv avXdxxcov xr\v aaxrjaif, co; siye rjj xov ytvi' sic puram servans convcrsationem. Qiiodsi facti 

o&at xtyqwbt nTtoxqânixo nnqoTjaiq, xal'nqbs ydftov30 clerici abutatur tiducia et ad nuptias venire praeauikfriiv 

9a.qqr)GeiBv^ Sr,Xa8r] xotovxov fla&fiov xads- mat, quippe tali gradu constitutus inter clcrico8, qui 

cxcos iv xXr,qixo?i, S» aixqi yafislv ecpirjot (Xeyoftev Si ei uxurem ducere permittat (dicimus autem cantoruni 

yaXx&v XB xal avayvojoxdiv' xoii yaq aXXots anaai aut lectorum: aliis enim omnibus nuptias sccundum 

rbr yduov xarxeXwi xuxh xoie^&eiov: xavovns ana- sacras regulas pcnitus interdicimus, aut concubinan 

yooBvofttv, $ nnXXaxi\v ixetv rj daeXyeicut ixSovrat 35 habere aut luxuriis tradere vitara), excludatur niodia 

xbv piov), ixpaXXiafrco nnvxoitos xov xXfjoov, ola XTJV omnibus a clero, tamquam priorem conversationeiu 

irqoxiqav daxr,atv xal xbv ftovfjqr] xaxniaxivcov fiiov, 

cap. VI. VII summaria extant Coll. LXXXVII capit. 10; Notnoc. XIV tit. 11, I. 

cap. VIII titmmaria exfant Coll. LXXXVII capit. II; Nomoc XIV tit. 9, J9. 

dos etpactum in casum mortis factxim mulieri servetur, id quod etiam in alia constitutionc nostra sancitum 

Nov. V 8. 9 34 DE MONACfflS 

xnl iStcoT7]s eoxco xb Xotnot; HQOS axoaxelav ftiv rj et Bolitariam confundeus vitara, et privatus sit de 

hipav tntTtjSevoiv tX&eiv ov &a^pc5v, ei ftij /3oi- cetero, ad militiam quidem aut aliud officium venire 

)J>ITO TOTS gfinfiaafrev rpteiXijpevois nap^ rjpcbv vno- non praesumens, nisi voluerit dudum interminatis a 

necretv intrtuiois, avroe 8i itp* iavrov 8ia£c5v, xal nobis subiacere poenis, ipse autem apud semetipsum 

ytvuaxav onoiav vnip roixov Stooet xio fieydXcp &ev, JUTJSS tissimorum fieri monachorum, nec omnino eum, qui 

Tiavrcos rhv fisna xbv jrpdixov eiO~ve rjyovfisvov yivt-10 poBt priraum est, mox abbatem fieri, nec qui post 

efrai, ftTjSe xbv /ux* ixelvov Ssvrepov /ir/Se xbv xp{~ lllum sccuudus est, nequc tertium aut reliquos (hoc 

rov %] TOVS ifs^Tjs (zovro onep xai vofio* rjfttov MTEQOS quod etiam lex nostra alia dicit), sed deo amabilern 

fcye), y), dX)A xbv dsowdiaxaxov rtou TOJICOV ijilaxonou locorum pp episcopum p percurrere q quidem conscqucnter q 

XCOQEIV pev £

QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS ETC. 35 Nov. VI pr. 

f r o n imaxonois S7]?.ovrioffai', ixei- politis manifesta faciant, at illi aubiectis sibi deo 

voi re roli fioyaarrjQioii xols ino TTJV iavruv z&Qa amabilibua episcopis declarent, et illi monasteriis 

xa&taTwai yvoyot^txcoaav, ontos av Sta Ttdvvcop i\ IOV sub sua ordinatione constitutis cognita faciant, qua- 

hanorov &sov &soa7tsia ftdft] navrnxodsv aSiuyfro' tenus per omnia domini cultura maneat undique inpos. 

'Emxsinovxai yaQ fiiytcTiti czoivni xdls raira 5 corrupta. Imminebunt enim maximao poenae ista 

tpctftiv Se xds i£ ovQavov, ns arnyxr, transgredientibus: diclmus autem de caelo, quas ne- 

cnv Soyftarcov vTteoonraig ijxtv.eia&at. ce3se est rcctorum dogmatum contemptoribus immi- 

Kai oi rtj jfiercâs /isvrot TtoXiTsins ao%ovrsst tl nere. Et nostrae siquidem reipublicae iudices, si 

avtoXi TCQoeayyeldÊtei', jtaai anevSarcoaav TOO- haec eis nuntientur, omnibus studeant modis ea 

non ia rols deiois y.arooi neQiexopeva, ols 6 nng' lOquae sacris regulis continentur, quas nostra sequitur 

vuwv xaTaxoXovfrei rS/uos, eis eoyov 

lex, , ad effectum perduci p procorare. p Nam nec illos 

d& oiSi iSi yeiQ ii ixeivovs inuMipet ii itotvr] xovxatv ddeserit i t pocna h haec ncglegentes. lt Quapropter Qt sequen- 

:. 'iisxe dxoXovfrovaav xovxoie noosijxet tem haec tuam sanctitatem decet omnibus sub se 

rtjv ar\v ayicaavvijv anaffi xois iVr' auxrjv uatiord-iort positis Banctissimis metropolitis haec facere mani- 

(ir,xgonoXixais tpavEgd xnvxa xaxnaxijont. Dat. XVI. k. 15 festa. 

Apnl. Constantinopoli Belisario v. c. coiis. [a. 535.] Dat. xra. k. April. CP. Belisario v. c. cons. 

g VI. Coll. I tit. 6 

JIEPI TOY 1122 AEI XEIPOTO- QUOMODO OPORTEAT EPISCO- 

NEI20AI T0Y2 EII12K0I10Y2 POS ET RELIQUOS CLERICOS AD 

KAI nPE2BYTEP0Y2 KAI AIA- ORDINATIONEM DEDUCI, ET DE 

K0N0Y2 APPENA2 KAl 0H-2O EXPENSIS ECCLESIARUM. 

AEIA2, KAI nOIA EniTIMlA 

KATA T2N IIAPABAIN0NT2N 

TON TYnON TH2 A1ATASE22. 

O aiirbe âciXeie 'EnKpavUt) xo> dytcoxdxco doyje- Imp. Iustinianus A. Eplphanio archiepiscopo COQmaxonto 

XTJS fiuoiXidos xavjijs TtoXtcot xal oixovfie- 25 Stantinopolitano. 

f ) Miyiaxa iv avfyconois laxi S iavxtov x tl 9 &e& A | 30 i£aQx° vaa * a l ixtueXovfiirrj Coll. 87 

cup. || 31 sq. ixdxtQcii nQOtovaai xbv dv&Q. fiiov XCCTCC 

ff A Coll. 87 cap. e 

dcrit/Zfl 14 metropolis y 1 | 16 tubscr. dedi ex R Bamb. 

II, ed. pr. 8 XIII R] xu Bamb., ed. pr. J Bilisario R 

Uisiliarioâm6.1|consule viro clarissimo Batnb., ed. pr.\\ 

19 dcduoii2] adduci F vulg. | 24 Constantinopolitano V\ 

27 quidem del. R* quidem in V x in ras. | hominibu»] 

omnibus RVT al. g 29 hoc] hoc R l

Nov. VI pr. 1 36 QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 

7T(>o'ioioa xal ib*> avfrQcontvov ttnraxoafioven ftiov. ex uno eodemque principio utraque procedentia hutasjB 

ovSiv ovrois av urj 7te^tajtov8aaxov fiactfavaiv manam exornant yitam. Ideoque nihil sic erit Btu- 

IOS t) rwv iepttovatftvoxTis, Aye xai vnio airwv txti- diosum impcratoribus, sicut sacerdotum honestas, 

»wv atl xbv 9tbv IXCTEVOVOIV. EL yag fj piv nfitff cum utique et pro illis ipsis semper deo supplicent. 

mos tXr\ naviaxo&tv xai rrje Ttpbs &EOV fistixot nnp- 5 Nam si hoc quidem inculpabile sit undique et apud 

QTjoiae, rj Si cp&coi it xai TI^WSTJXOVTCJS xazaxofffioirj deum iiducia plenum, imperium autcm recte et comirtv 

napaSofrsiaav avrfj noUreiav, toxai av/iqrovia petenter exornet traditara sibi rempublicam, erit con- 

Tntov anavxn gulas, dum quispiam sequenti onuii tempore ad ordiini 

xBtooxoviav iniaxonos oyoixo, oxoTieij&nt nationem episcopatus adducitur, considerari prius 

QQOV avxov xbv fitov xaxa xbv &eiov anoaxolor, 25 eiua vitam secundum sacrum apostolum, si honesta 

L at/nos xe xai afttfinxos xal navxnxofrtv avtni* ct inculpabilis et undique irreprehensibilis sit, et in 

Xnnros tit] xnl In* aya&oTs fieuagxvorjfiiros xe xal bonis tcstimonium habeat, et sacerdotem deccns. 

(B) 1 '

AD ORDINATIONEM DEDUCi 37 Nov. VI 1 

cav, «>M' ovxe xw ^jTaav avSoos ovre 

Sm ij iyyovavs ixtov, ouxt 

vre vit' ixiivov 

ftv 

virginitate autein ad eum venientem, et uon viduam 

4 Ttalktxrjv OVXB j yy 

4 neque seiunctara viro neque concubinam. neque 

yi-uoiyouivovs TIO vofiio ovre vit' ixiivov 

filios aut nepotes habens neque cognitos legi neque 

vovi' iTieiToiye 6 nnoit xavxa xt Ttoaxxtov nitot xe illi odibiles; alioquin qui praeter haec aliquid agit, 

ixTTeacZrm rrjs Uoioavvrje xni 6 rovvov * £ 5 et ipse cadet sacerdotio, et qui eum ordinat, foris 

f 

i$_i—- _.r *—.'— «.._- a. .'_'/». ram volumus, ct non plurimis humanis cogitationibus 

protrahi. Sed neque ineruditus existens Bacro 

rum dogmatum ad cpiscopatum accedat: prius 

itowv Soyftaxov Ttobe intaxoTtrjv eitixto' ngb' autem aut monachicam vitam professus aut in clero 

Ji rj uovnxixbv piov aaxrjaas ij iv xXfjoto xaxn.' constitutus non minus mensibus sex, uxori tamen 

voi ovx iXaxxov (irjvtov ££, yvvaixl fttvxot, xa&- nop cohaerens, aut filios aut nepotes habens. Hoc 

einovxse k'f&r]fiEv, ui) awotxcof 7} TinlSne T/15enim omuino super deo amabilihus episcopis quaevi 

ezxji' 'Akla. xai ovrcos avxbv Sta- 30 legere regulas ante ordinationem, quas recta et iuxtiuevov 

xal ztqbi xrjv imaxoni^v Ttaâaxevaôfievov violata nostra suscepit iides, et catholica dci apostorrgosJ;xuv 

iaxt xovs einyels xai navxaxo&ev iyxtxgi- licaque disposuit et tradidit ccclesia. Et dum CX 

uivovi nvaytvdaxsiv xavbvm JZQO xrji ^c*ooTo»'/as, frequenti earum lectionc transierit qui ad ordinatioovt 

i) bod-q xnl afiibfirjToi miiov iSs^nxo tiioxn xni nem deducitur, tunc is, qui ordinationem impositurus 

r\ xafro/.ixT) xov &eov xal anoaxoXixi] noosr;xnx6 x«35est, interroget cum, si aufficiens est custodire ct 

xni 7iaoa8i8cooiv ixxXTjcia. Kai'ineiSav Sia xr,t ow- agere, qtiae sacrae regulae sancierunt. Et si quidem 

i%oli avxiov avayviaaeui 6 ngbs xrjv x u ^ oxov ^ nv declaraverit et dixerit, praecepta sacrarum regulaayofttros 

eXd'^, XTjnxnvxa rbr XJJV xaooxovinv imxi' 

\tfvcu uiXXovxa nvvfravEofrat nvrov, tCneQ olos xt 

fviaxttiv iaii xai Ttoaxxeiv, ajtef) oi &eioi ttnrovee 40 

iyouoiyixrâav. xni ei ftiv ano%> d"eiwv xavbviov oi>x ixnvbs clvat 

§ 1 TTffbxEffov — firtv(jjv i'|] notnnt Nomoc. XIV tit. 1, 11 tt 'Ponai 19, 5. 

§ 8 summarium extnt Coll. LX.X.XVI1 capit. 2 (inde in appendice Nomoc. L tit. eap. eccl. 1). 

4 nem duxil, scd neque viduam neque a marito separatam neque coneubinam; ncc qui liberos aut 

nepoies habcat, sive agnitos a lege sivc odio ab ea habitos: alioqui qui contra haec fecerit, sacerdotio et ivsc 

5 excidet, et qui eum ordinaverit, similiter ab episcopatu removebiiur, cum in hanc legem peccaverit. ft/ec 

magis pecunia emere sacerdolium ei permittimus, ad solum vero domini dei cultum respicere nec multis 

0 humanis curis distrahi eum volumus. Nec magis sacrorum dogmatum ignarus ad episcopatwn ac- 

7 cedat: sed prius aut vitam monachicam professus aut in clentm non minus sex mensibus assumptus, 

uxore Utmen, stcut ante diximus, non utens nec liberos aut nepotes habens. Haec enim omnino in deo 

carissimis episcopis requirimus, quemadmodum etiam anlea duaous nostris sacris constitutionibus id sancitum 

esl: m quibus eos. qui iam uxoribus utebantur, non tnorati sumus praetentum omne omittenles, in 

postenim vcro inde a lege lata, qui uxorem habet, eum ordinare nemini permittentcs. Quam legcmetiam 

nunc renovamus, ne forte si contra Jtacc factus sit, et ipse sacerdotio excidat et qui illum ordinaverit 

ul pari modo inde removcatur efficiat. Jtaque qui episcopus creandus est, vcl ex mouachis vel ex clerias 

sit, si modo in tali quoque vita honeslum se fuisse et existimatione bona frui testimonio probet, 

8 atrjue hoc se sumrni sacerdotii fundamentum in ammo condidisse. Verum licet ila dispositus sil et ad 

cpiscopalum praeparatus, decet eum ante ordinationem sacros et omni ex parte approbatos canones legerc, 

quos recta et vituperii expers fides nostra suscepit et catholica dei et apostolica ecclesia admisit atque 

tradit. Cumque is, qui ad ordinalionem accedit, assidua lectione in ris veisatus fuerit, tum qui ordinationem 

impositurus est ettm interroget, num ea, quae divini oanones sanxerunt, observare et facere possit. Et 

si quidem neget, seque praeceptts divinorum canonum servandis parem non esse dicat, nullo modo ordinalio 

1 *aXX' oiSi M aXX' ov /tfj A et non oixt A] 

ovSi M || 6 bfjoiai; om. c H rovxo M | 7 x^M jj 

aan l autcm] aut V 

A jj 

8 ttiixt^} xiriA || 11 dfieXtTtji A || 14 xa&ancQ tinovxtt 

iyfrrjjiep om. f| 16 ixybvovt A || xavxa M] xovxoAe^ 

O-io O-io) V \ 29 competcns 

cstj compcten»» V 1 || 30 legcre] lcgem R l | 32 diBpoBuit} 

dl (i. e. dci) disposait 72' || cx] • f n J 33 ordination* 

V' | 34 ordination» (ordinationi Z 73 ) impositus V 1 || 

35 si om. f' l l est et custodirc et V|| 36 gan»erunt ^» 

eanxerunt V*

Nov. VI l 38 QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 

iQ, pfi q j xijv %iiôrovlav rum non se valere servare, nullo modo ei ordinatiointxi&evai. 

ei Si KaxaBe£oixo xal tpr,aei8v, ;, ei bis continentur, tunc inonere eum et dicere quia, 

ufj xavra tpvXagot, &eov xa aXXbxqtos faxat xnl ix- 5 nisi haec observaverit, et a deo alienus erit et cadet 

TieaeXxat xfjt So&eiarjs xifirje, xal oiiSi oi noXixtxol dato faonore, et neque civiles leges delictum inultum 

vofiot xb ji?.T]ftfteXn&iv artfitoQijxov xaraXsirpovat, Si- relinquent, eo quod et a praecedentibus nos impera- 

6xi xnl xols itQo rjftcjv fie/HaoiXevxoai xai miiv aixols toribus et a nobis ipsis recte dictura est oportere 

oQfraii $iQT}xm, Seiv xoveleQove xavdvae avxl vofiov sacras regulas pro legibus valere. Et si etiam sic 

xqaxeiv. xai tXnEQ xai ovxus ififtelveis xov itQayfm-10 permanserit causam amplectens, tunc super his proxoi 

avxeypiitvoi, xrjvtxavxa ini xavxaie xaTs ofioXo' fessionibus unumquemque sacram suscipere episco- 

Wa«j ixaaxov xr\v itâv xaxaSexsafrm xr,s iixtoxojirfi 9 patus ordinationem. et hanc non pccumis emere 

5 9 x ei ? orov i av ' * rt * xavxrjv ftf] %ori[iax(ov covel- neque per rerum aliquarum dationem suscipere, Bed 

o&m prjSi Sia Ttgayftaxcov xivcav Soaews Xafjfidveiv, puram percipere et sinc mercede, tamquam a deo 

aXXa xad-aoav Sexea&at xal aftia&ov, ola Tiaoa &EOV 15 datam. Nam si etiatn alia omnia babeat utilia, quae 

8t8ofi£vr)v. ei y«p xai xaXXa navxa fyo* XQV aTfl T « prius a nobis dicta Bunt, pecuniis autcm vel rebus 

itQoa&ev rjfitv eiQrjftiva, xQVf t ^(° v î ij TiQnyfiaxtov videatur episcopatum emisse, sciat se et episcopatu 

ij-aivijoafteros, laror^s xa ipsum casurum et hoc munus retributurum ordiintaxonrji 

avxds ixnsoovpevos xni xovxo SUQOV av nanti, ut et ille episcopatura amittat et eo cadat, et 

xiSovt xtp x et Q orov ^ aavTt T ° xaxtivov xrjv imoxojttjv 20 utrique causa talom praestet retributioaem, ut hic 

anoXXvvai xai xaixrii ixnlnxeiv, xal ixaxtQip xb quidem non adipiscatur quae sperabat, ille autem 

a xoiavxrjv cpepeiv avxiSoatv, Ssxa xbv ftsv firj etiam quae habebat amittat; verumtamen pecuniis 

xotv iXm%,oftivo}v, xhv 8i xai otv j$x ev nnoxv- ac rebus datis occasione ordinationis BanctiBsimae 

v SijXaSij xihv SeSofiivwv x^f^xtav rj jtQayfiaxcjv assignandis ecclesiae, sive episcopus sit accipiens et 

waoBi ^ciôrortos xfj ayicoTdxy TtQoexvoovfisvcov 25 propterea sacerdotio cadens, sive etiam quilibet in 

itjoto, cixs irclaxonds 6 Xa/3cbv' eirj xul 8ia xovxo clero constitutorum. Nam et illi aequam imponimus 

itQcoovvT]s ixneacbv, $ixe xal xit rcSv dv x$ xXrjoco poenara, ut ordine, quem inter sacerdotes habuit, 

aMyoftivcov. xal yitg 8ij xaxelvtp xt]v Xarjv kmxl- cadat, et reddat aurum aut res, quae occasione 

&t(isv noivii%', xb xal xrje xageos, rjv iv^ Ugevaiv zlytv, ordinationia datae sunt, iniuriam passac quantum 

ixn$oalv,t xal anoSovvat xo x^ vaiov V T " 7tQayfiaxa 30 ad ipsum ecclesiae. Si quis autem extraneorum sit 

xa jtfofjoei xiqs x^Q^pvias deSoftsva xjj ne^tvfiî- et non in clero constitutus, qui aurum aut rem 

ofisvjn xo ye xax* aixbv ixxXrjcia. £2 8e xn XCOP propter patrociuium ordinationis accepit, et maxime 

Qa&sv iiTj xrti oix eie xXriqov xeXaiv 6 xb %qyalw rj si administrationem aliquam (habeat), habebit quixb 

njtMypa Sta nôaxaaiav xip> inl xfj fttqoxovltt dem ipse a deo poenam, et euccedent ei de caelo 

Xaflcov, xal ftdXtaxa eineQ aQxvv eyoi. r$vu, iget ftev 35 Bupplicia, verumtamen etiam quod datum est totum 

avxbe xt)v ix &eov noivrjv xal 8iao££ovxal ye nixbv ablatum ab eo sanctissimae ecdesiae omnibus redai 

i£ ovQarov xifiatQiaf nXrjv aXXa xal xb 8o9~iv datur modis duplum: insuper etiam si quam admianav 

atpaips&ev naQ^ avxov xfi^ ayitoxaxrj ixxXqaiq nistrationem habet, ea cadat, et perpetuo exilio connaatv 

anoSiSoad-co xqonon Stniaoiov, ngo: xa>, xnv demnetur. Illud quoque sciat aperte qui pecuniis 

tZ xiva nQxyp arot, xavxije dxntoxew, xal atiipvyiqiO 

Kaxelvo 8i ye taxta aatpats 6 x^ôatv 

v. 9 8tTv — xQaxtiv cit. Nomoe. XIV eap. t, 2. 

§ 9 txtmmam ex Athan. habent Nomoc. L tit. 11 tt Paratitla eoll. eonst. eccl. 3, 2 p. 1354 Voell. 

ci imponaiur. Si vero suscipiat, seque quae illis continentur, guoad eius homo facere possit, impleturum 

affirmet, tum moneat illum ct dicat, si haec non observet, fore ut et a deo abalienetur et data dignitate 

exuatur, ac ne civiles quidan leges delictum inultum esse relicturas, quoniam et ab eis, qui ante nos imperarunt, 

et a nobis tpsis recte dictum est oportere sacros eanones legum vice valere. Quodsi sic guoque 

permaneat rem amvlecteiis, tum secunaum has quisque professtones sacram episcopatus oraina- 

9 twnem recipiat. Eamque ne pecunia emat neve per res aliquas datas acquirat, sed puram et sine 

tnercede tamquam a deo datam acctpiat. Nam etiamsi reliqua omnia habeat commoda quae ante diximus, 

pecunia autem vel rebus episcopatum emisse eum appareat, sciat se et ipsum episcopatum amissurum et eum 

gui ordinavit hoc esse munere remuneraturum, ut itle quoque episcopatu pnvetur eumque amitlat: itaque ea 

res utrique talem remunerationem afferat, ut alter quae sperabat non adipiscatur, atter eiiam quae habebat 

amittat; pecunia scilicet rebusve ordinationis cattsa datis sanctissimae ecclesiae addicendis, sive episcopus 

sit gui accepit et propterea sacerdotio excidit, sive etiam eorum quis, qui in clero numerantur. 

nam illi guofjue parem imponimus poenam, ut ordine, quem inter sacerdotes habebat, excidat et aurum 

vel res ordmationis gratia dalas ecclesiac reddat contumelia ipsius causa affectae. Quodsi guis cxiraneus 

et qui ad clerum non pertineat, aurum vel rem pro patrocinio in ordinatione praestando ac~ 

cepit, ac praesertim si magistratum cdiquem gerat, is quidem poenam divinam sustinebit vindictaeque eum 

caelestes manebunt, sed praeterea etiam guod datum ett omne illi ablatum sanctissimae ecclesiae duplum 

omnimodo reddatur, ut etiam insuper, st quem magistratum gerat, ab eo removeatur et perpetuo ex~ 

ilio multetur. Atgue illud guoque, qui pecunia aut rebus episcopatum emerit, certo sciat, si antea diaconus 

9 avxl vofiov] pro legibus p | 10 ovxos MA || *ift' 

fitlvot M ittfieivT] A$ \l xalt bfioXoylaie xavxatt Exaoxov 

xaxa8i%io&tu xip> Itpav A (| 13 xPV uaattf &**jeao&ai 

firjx* 8M itftayfiaxtDv Soascot xtvwv A || 16 8i 

Sofitvrjy A B wjytrra $x 01 -A R 17 Jtôa&ev] yvô&ev A 

jj] TiS xal A j) 18 yavelri\ ei wavalrj A H 19 aixTjS A 

xal xovxo om. A || 20 xaxaivo St | 22 sq. xctv iXmtflfiivtav 

ftfj xvxtiv A j| 27 Ixnatstov TJJS iegcoovvTjs A | 31 8a8ofiiva 

anle nQOfaeet coll. A jj 32 ro yt M] oaov xb 

A (J 38 anav apa^t&iv om. A |j 39 xgonote anoSf 

ioa&co SmXaOiov ajtaai A | 41 ya Xaxco) yvioxa A 

1 ordinationem ei R \ 3 haeo om. A' || 4 quia] qui 

i? 1 D 6 multum reliqucnt 72* Q 7 quod etr] quod R al. || 

12 petum iis R l || 15 habcat] aliant H l | 17 et om. R |l 

episcopatum V a eptatu R l |J 18 et hoo munus] io 

hoo minus R Q 19 ut et] ut R g eo] adco R (a clero 

tmlg.) H 20 causa] cause F s in ras. 3 litt. JI hio quidem 

R 1 ] et hio quidem R* vulg. et quidem F x et qaidem 

hoo F* | 23 occasionem V || 25 quilibet VT\ quilibet 

alius (aliiB R % ) R vulg. || 27 quem] quae F x \ inter] in 

R | 31 in] «n F l | 32 maxime si] si maxime R tnaxitne 

quidem si T |l 33 habeat inserui (habet add. ed. pr.) jj 

34 succederet R l || 36 ab eo] babco R l | omnibus] omnino 

R l | 38 habet om. R*, habeat ed. pr. (Gr.)

AD ORDINATIONEM DEDUCI 39 Nov. VI 

TTJV imaxonrp i^covâafmvoe, tbs, eineg aut rebus emerit praesulatum, quia, si prius diaq 

Stdxopoe rj ngsopvxegos eirj, elxa xnza Sio- conus aut presbyter sit, deinde per suffragium ad 

qoSoxinv eie trp> ieQoiavvrjv ik&oi, ov fwpov £x7ieoei~ sacerdotium vemat, non Bolum cadet episcopatu, 

iai trj3 iniaKOTtrjs, aW oiSe xb ngoxegov aitio mgt~ sed neque prior ei relinquetur ordo, presbyterii for- 

XsKf&Tjaejat axflf ta > T< ? T °v Jtpeaffvrapov %v%bv n 5 Bitan aut diaconatus. Amittit etenim etiam illud, 

Staxovov. ^ Ttooeanoleaet ydg xal avxo, toe toov ov nge- utpote decentia indigue concupiscens, et omni 

novrav dvasicos ktpisftevoe, Tiaarjs xe iegaxixije an- sacerdotaii excluditur ordine. Oportet autem in ipsc 

Z eXa&rioezai rat-scos. /rei di xar' avxbv xbv ordinationis tempore, qui imponit eam illi, coram 

trji xsiooxoviae xaiqov xbv intxt&evxa rnvrrjv airto omni fideli populo sanctissimae ecclesiae haec omnia 

im navrbs IOV moxoxdxov Xaov ir,s ayiiaraxTje fte-10 praedicere, ut agnoscens eum omnia, quao prius 

yaXrjs txxXrjaiae xavxa ajtavxa TtgoayagEveiv avxcjj, dicta Bunt a nobis, habere, ad sacram eum deducat 

(oi av fia&wv avxbv anavxa xa e/iitftoc&ep eigTjpiva ordinationem, ut et ille coram omnibus haec audieus 

nn^ rtfi(bv i'xstv ini TTJV legav avxov ayrj J;£/OOTO- non solum habeat dei timorem, sed etiam corani 

riav' a>sxe yaxslvov ndvxotv ivavxiov xavxa dxoiovxa omnibus denuntiationem et professionem erubescat. 

fit) fibvov e%etv xo xov &sov Sios, d).?xt xal xrtv 15 

iip* djxdvxwv dvaxfjQvîv xs xal bfioljoyiav iQv&giuv. 

J0 Ei Se xis roiovxos /liv elvai vofti£oixo xai JIQOS 10 Si quis autem talis quidera esse putetur, et ad 

xfjv xt]t imaxonrje x sl Q orot '^ av nagskfroi, avxeinoi Ss episcopatus ordinationem transeat, contradicat autcm 

TIS xai (prjoeie owetSevai xi xov axoncov avxip, fifj aliquis atque dicat conscium ee esse alicuius illicinqoxeqov 

a&ovo&co xfje x*iQoxovias, ngiv dv ij-ixaoii 20 torum ei, non prius mereatur episcopatus ordinatiors 

xav TtgoiriyyeXfxivwv ydvtjxai xal tpavelrj navxa.' nem, quam examinatio. querimoniarum tiat, et appaxofrev 

avev&woi. tjs ei ysxal ficxa XTJV xoiavxr,v reat undique innoxius. Quodsi etiam post huiusmodi 

ovx dvaoxopevoi 6 xrjv x Bl Q x^tgoxovlav novqotu QovXopsvos, Tva jut]Si ixeivo 35 cere vult, ut non autem illa falsitas impunita sit. 

rb ytvSos dvtvfrwov tj. disneg ydg %r\v^dya&rjv 86- Sicut enim bonam gloriara in eo, qui ordinandus est, 

£ap inl x§ x et eoxovov/jBV(o ^jxov/iev^ ovxa xal irjy quaerimus, ita etiam calumniam la eo, qui frustra 

evxoipavxiav ini Tt xaxTjyogiavaXrj&rj, mus, non valuerit accusationem veram, tunc oportet 

TT}vixavxa ngos^xci xbv 8id xoaovxwv oScHv dvev&v 

§ 9 txtr. et 10 summarium habet Nomoe. XIV cap. 1,8; suminam § 10 Nomoc. L tit. 16 ex Alhnn. 

aut presbyter fuerit, deinde per largitionem ad sacwdotium venerit, non solum episcopatu se privatwn 

iri, sed ne priorem guidem presbyteri vel diaconi statum sibi rclictum iri: simul enim et hunc amittet, ut~ 

pote qui ea, quae non decent, inaigne sectatus sit, et omni sacerdolali ordine exuetur. Oportet autem ipso 

ordinationis tempore, gui eam imponit illi, cum haec omnia coram toto fidelissimo populo sanctissimae magnae 

ecclesiae illi pronunttare, ut, ubi eum omnia, guae a nobis antea dicta sunt, tiabere cognovit, ad sacram 

ordinationem eum producat: ita ut ille guogue, gui haec coram omnibus audivit, non solum dei metum 

10 habeat, sed etiam in proclamatione coram omnibus facta atque confessione erubescat. Si guis vero 

talis guidem existimetur et ad episcopatus ordinationem accedat, contradicat autem aliguis scgue pcccati 

alicwus illi conscium esse afprmet, nc pritts dignus iudicetur ordinatione, quam in ea, guae delata 

synt, inguisitum sit, et tpse omni ex parte insons appareat. Quodsi vcl post eiusmodi contradictionem 

is, qui ordinationem peragit, legitimam inqnisitionem causae impendi non passus ad ordinationem 

propcraverit, sciat quod ab ipso fit pro nihilo esse: sed et is, qui contra legem factus est, sacerdotxo 

excidet, et is, qui sine probatione ordinationem peregit, et ipse similiter a scde sacerdotali removebitur 

atque deo rationem reddet, qui omnium maxime m sacerdotibus suis integritatem reguirit. Si iamen is, 

qui ordinationi oblocutus veirem persecutus cst, calumniator appareat, vel etiam si ab initio ne persequi 

quidem rem ausus sit, eum is gui ordinationem peragere vult in perpetuum a sacra communione removeat, 

ut ne illud quidem mendacium impunitum sit. Quemadmodum cntm bonam exislimationem in eo, qui 

ordxnandus est, requirimus, ita calumniam qtioque temere accusantis casligamus. Si vero nemo prorsus accuset, 

vel qui detulit rem omnino non persequatur, vel ubi cam persecutus est, veram esse accusalionem, 

1 cot tXneg] eineg rjv A ||( 2 ttrj om. A 1] tlxa\ ti A || 

StogoSoaiav A || 3 dgxi£Qo>avv7]v A || 4 nvxc^] eJvnt A || 

5 tb om. A | 7 ndatjt xe] xai 7cdarjt xrfi A g 10 ftsydXrfi 

om. A; J 11 jiavxa A || avxiy om. g || 12 o)i av 

fia&av] oTtws fia&ovxa A Q a7tat>xa] ncot A [| 13 %x tlv 

inl] (x tl rtflbi A H nytiv A || 14 xdxelvov As) xaxttvtov 

M | 20 a&ovo&cj xtjS ^«poroyfac] mereatur episcopatua 

ordinationem r I) 21 tpavr\ A \ 25 Xoxa post ytvofitrov 

coll. A g 29 xai vTtev&woe] inev&woi 8iA(c)\\ 30 iaxt 

t

Nov. VI 1. 2 40 QUOMODO OPORTEA.T EPISCOPO3 

vov otpfrivxa Tcgozieofrai nqbi xrv isouivr,v x s 'Q°- eum, qui per tot vias inculpabilis apparuit, accedere 

xovlav. '0 yho ovxa x £ t°oxovoiftevoi aixo&ev xa ad venturara ordinationem. Qui enim ita ordinatur. 

rtXtiaxa xnl xnXhaxa yvcoaexm xa>v piafrijfiaxcav xai ex hoc multa ct meliora cognoscit praeceptorum, et 

oint ixneaelxnt TTQOS fliov nxoXnaxov, xrtv xomvxrtv non incurrit ad vitam impunitam, huiusmodi erunertaiSevuivoi 

Xbyi? te xni k'gyo> aofiav. 5 ditus et verbo et opere [corporis] sapientia. 

CAPUT II. 

(H) Kaxslfo ye fiiiv nqoiSioolôuev, aiixe ftrtSiva Et illud ctiam definimus, ut nerao deo amabilium 

xtap &eo(ptXEoxftxa}v entoxoTuov £ôi xijs xafr' iavxbv episcoporum foras a sua ecclesia plus quam annum 

dxxXrjOiae TiXeTov i} xnz* ivtavxbv 'O}JOV anohunhvt' totum deesse, nisi hoc per imperialera fiat iussionem 

ofrai, nXijv et firj xovxo xaxn (laoiXixrjir ylvoixo xe- (tunc enim solum erit inculpabilo), sacratissimos 

Uvatv (xox8 yho puvoy iaxlv avsydvvov)' xdtv 6oio>' 10 patriarchas uniuscuiusque dioceseos compellentes 

xnxtav jtaxoiapxiov exdaxyi diotxqeecai avnyxaôvriof deo amabiles episcopos suis inbaerere sanctissimis 

rovt &eoipiXearnTovs imaxoTtov: xal; avrcHv iyxag- ecclesiis et non longo itinere separari neque in 

xegeiv ayiioxaxan ixxXrjalats xni ftij fiaxghv 68bv peregrinis demorari velle neque sanctissimas eccleaxcXXeofrai 

/tr,Si t.v Siv$ 8iv imaxbnmv Sx* lv &*qn- secundum quod dccet sacerdotes propriura habere 

jttias, negivooxeiv xa iv £«-»7 xai Sanavav, xal ftrj- habitum; praesente, si quaedam sint lites forte sanc- 

deulav xaii ayttaxaxat» ixxXrjaiaiS Ttaqsxttv cifeXaiar, 

nrt3i xaxit xb ngsnov isoavOt Smyirea&ai oxrjftn, nagor, 40 

cap. II et III summae exlant Coll. LXXXVH capit. 3 (inde Nomoc. L tit. 13) et Nomoc. XIV tit. 8, 2. 

uti ante diximtis, probare nequeat, tum decet euin, qui tot vwdis insons apparuit, ad fuiuram ordinationcm 

admitti. Nam qut ita ordinatur, exinde plurima et pulcherrima praecepta cognoscet neqttc in vitam immoderatam 

delabetwr, cum talem sapientiam et verbis et factis doctus sit. 

II. Porro iliud quoque insuper definimus, ne quts ex deo carissimis episcopis foris ab ecclesia 

sua ultra integrum annum absit, msi forte imperiali iussu id fiat (tum enim soiu/n impune esi): ac sanctissimi 

patriarchae cuiusque dioeceseos deo carissimos episcopos in sanctissimis ecclesiis suis permanere 

cogant nec longum iter ingredi patiantur nec peregre velle commorari neque sanclissimas ccclesias neglegere, 

neque annum excedere, qucm quidem ipsum propter humanitatem constituimus. Si vero vel ultra annum 

vagetur et erret nec ad episcopatum suum redeat, neque imperialis aliqua iussio, prout ante diximus, eum 

detineat, tum illius regionis patriarcha ad ecclesiasttcam disciplinam respiciens eum, siquidem metropolitanus 

sit, solitis citationibus revocet, custodita usquequaquc sacrorum canonum observantia: quodsi perpetuo 

maneat non oboedjens, et expellat eum sacro episcoporum choro et alium in cius locum enismodi revercntia 

et gravitate dignum substituat. Sin autem is, qui yagatur, non metropolitanus, scd ex religuis 

cpiscopis sit, haec a metropolitano fiant. Neque etiim quisquam illorum eum praetcxtum admittat, si 

quando dicant se ideo ccclesiam suam relinquere, qnod litiutn aliorumve negoliorum propriorum aut ad 

sanctissimam ecclesiam pertinentiutn gratia oberrent et vel in his locis commorantes perseverent vel in alia 

se conferant. Neque enim id iustam rationem habet, cum magno hominnm numero, quem necesse est in 

cpiscoporum ministerio esse, peregre vagari et sumptus facere nec ullam sanctissimis ecclesiis utilitatem 

4 iftntatixai A^b &{>'/ tt xul )x>yq> A || 8 t\ xax'] 

ijiteg A U oXov om. A |j 9 ydvoixo A || 12 iavxiav A 

avxcoy M \\ 17 xnl om. A(g) |J 18 aXrjxeiei A || xal fxrj 

A(e)] xo« fttjxe M\\ 20 xuxe'xet A J 24 * (itivoi M /utvoi 

A || 25 i&wfrcixQ}] cxpcllatur e |j 2iJ xavxa) hacc omnia 

c; leg. xavxai fl 30 8i£oixo A || 33 xip> ayio>xnxrtv ix' 

xXrjotav) sacroa ciclesias e U 36 yag] di A || 38 Sanavav) 

xae TtqoaoSovt adJ. A || 4 0 nagbv—Zqxovfiivcov 41,5 om. A 

1 inculpabiles R l || 2 quia F x || 5 et ucrbo RV\ 

uerbo vvdg. || corporis] et corporis RF 2 . Seclusi |j sapicntiamf 

B jrlj 6 defuirous R |) 7 quam vulg.] aut R ••• V x 

quam per V* || anno toto R* |j 8 deease tuppl. F* in 

spat. vac; add. debeat m. rec. in F, audeat vulg. || pcr 

hoo y It imperi»»»» y i add. R* H 10 unuscuiusque li || diuciscos R dioceaiseos 

r 

J| 9 aacratissimos] autcm i. v. 

x dioocaia A' 3 (I 11 inhere P l || 15 sin V \ 1». annum] 

aninium Ii l |j deliqucrit F x (j 20 scgrcgatos V x aegrcgatus 

f s || illus patriarcham reuocet V 1 || 21 quidcml 

quod F* \\ 23 ct om. V vulg. |j 25 ct uerccundia RV\ 

reuercntia ct uerecundia vulg. j| 28 si om. R x || 30 causa 

VT\ causas R vulg. \\ 32 ueniunt] ueni*nt V x uenerant 

R l ueniant RJF*T\\ 33 non] si non R l T\\ 34 multitudincm 

f || *cpiscopum libri || 35 ministcr»»» F x \ pereregre 

V x \ (lu)strent — asscrunt 41, 1 in rus. 2 versuun 

$cr. K 1 , omissisverbispr&ebcrc 3*) — ccclcsiis4l, 1 J 36 ul 

lura] nullum V luerum ullum /?( 2 ) || ccclcsiis] uiris «cde 

siis F l | 37 sacerdotem V \ 38 habituui] habitum wacer 

dotcm y x \ *prae«ente] praesertira /i'6ri (cum liceat ada 

vulg.)

AD OKDINATIONEJd DEDUCI 41 Nov. VI 2. 3 

ti xivtt ehv Sixat iv%bv inli ayuorarais ixxXt]- tissimis ecclesiis, propter quas bas occasioncs asseoiait, 

$t* «s xavxa nf>o /SaaiXtinr, dXXn n(>6xe(>ov fi nQot rbv archam proficiaci, aut ad uniuscniusque dioceseos. 

&ffiXt'oxaxov naxgtdgxTjv Tiaqaylvta&at r\ nqbe xols ex qua BUnt, apocrisarios, et cum ipsis conferaut 

ixaatTii Sioixrjoecoi, /£ fje eiaiv, dnoxptoiapiovs, xcd causas propter quas venerunt, ct congredi ad imnvrols 

xoivovofrai xds aixlas, 8%* os r)X&ovt awsn- 40 perium eius, et deinceps imperiali pcrfrui adspectu, 

iivat TC jipbs XTJV ftaoiXtiav avxdis, xal xov Xotjtov 

Si TJJS (iacthxTp dnoXavuv &ias, rjvixa av xcp fiaoi- 

praebere neque ut sacerdotes decet vivere, cum, si forte quae sauclissimis ecclesiis lilcs sint, propter quas 

hoc praelextu utantur, illas per religiosissimos, qui sub ea sunt, clericos vel apocrisiarios vel oeconomos 

moverc et precibus ad imperatorem delatis quae desiderant consequi liceat. Atque propterea sancimus ut, 

si quando quae ex causa ecclesiastica necessitas inddat, illa vel ver eos, qui negotta sanctissimarum ecclesiarum 

gerunt, quos apocrisiarios vocant, vel pcr clericos aliquos huc missos vel per oeconomos ipsos imperatori 

vel magistratibus nostris nota fiat atque illi quod competit impetrent, ne noc dco cartssimts episcopis 

errationit et absentiae et sanctissimaiiim ecclcsiarum laesionis causa fiat, cum et in provinciis per absentiam 

eorum re$ ecclesiasticae neglegantur et hic multae ab iis expensae fiant et habitantis peregre vila parum 

dccora sit, et undique res nullam utititatem, sed damnum potius sanctissimis ecclesiis afferat. 

III. Non aliter vero quisquam deo carissimorum episcoporum ad hanc fdicem civitatem projxciici 

audeat, nisi pritis litteras, si episcopus sit, a melropolitano suo ad imperatorem acceperii, quae 

quidem secundum sacros canones commendaticiae appeltantur, quae de necessitate praesentiae eius testentur, 

si vero metropolitanus sit qui huc venire vult, liUeras patriarchae illius dioecests afferat, quae praesentiatn 

eius necessariam esse declarent. Atque ila sxipplicet imperatori, habeatque veniam hic versandi, neve 

temcrc praeter voluntatem metropolitanortim vel patriarcharum proficiscatitr, quoniam id etiam sacris canonibus 

vetitum est. JSec vero ubi huc advenerunt, pcr se ipsi protmus imperatori nuntiare audeant, sed prius 

vel deo catissimum patriarcham vel apocrisiarios suae cuiusque dioecesis adeant et cum illis causas, propter 

quas vencrunt, communicent, atque una cum illis ad itnperatorem accedant, et imperiali deinceps adspectti 

3 vit avxrjv] sub ipso c || 4 ftir] non (1. e. ftfj) c || 6 £*• 

rcovA 8 II yvtOQlftrjv A:]^vcoqifia M\\ 12 avxovt (e)\iavrovsA 

aixasM | 16 avxovA || 18 tioxT)(iovos A b sJ evaxV' 

ftovatA a doxrjpovosM || 2&xavxa dijom.A || 27 Xtydfitva 

A \ xb dvayxalovA \ SOiraqovoiav XQtnoSr] fdoxovra elven 

A\2h avxovt] xovt A U 36 XTJV nQcixrjv et tie om. A | 

38 xovs] xr,t A || 40 dvaxotvovo&ai ras SS ae rjX&ov aixiae 

uaXawtSitvatiXQOSXTjvA || 41 avxolt] eius? |) 42 8iom.A 

\ adferunt V || 2 haec] haec cos heo II 1 1| ipsa vulg. || 

3 apocrisarios V (id. in/ra)} apocrissarios JR et sic v. 8 j) aut] 

Oocivnt R l || 4 petiones F x yconomo» VJ\ et sic constanter fl 10 aministrationibuj 

R 

|| 5 separata V | 7 aut per 

cos iuj>f\. y* in spat. vac, om. T\ 6anctarum B.y\ eatrarum 

vuhj. [| 8 alios R |) 9 huc] huic F || icononios R 

X F X || 11 et om. RT \ boo deo] hano a deo V s || 12 sanctis 

R\ 13 37. ecclesiasticis rebus — neglectit vulg. (| 15 hio] 

hi8 Ii l || 16 in peregre] iperegre Ji || habilij ••••\i V x || 

17 causam/J^r 1 | 18 inferentem BV \ 22 rubr. ne cpi- 

Bcopus sine Htteris sui metropolite vel metropolita sine 

littcris sui patriarche in hano rcgiam utbem ad inperium 

ueniat Ji tng. || ftliquam V | 24 quia RF"] qui F b , 

om. vulg.\\ 25 metropolitani/^ U 26 *haeo quae] et quac 

HlriW 27 nccessitas /i'|) 28 qui] quodfQ 29 dtocesiscoa 

y» diocesis V* || 30 ewe om. V\ 6\ huo Rl 32 metropolitanorum 

V || 33 profisai R> || hoo et ez VT\ ex boc 

/J> boo ex «»U 36 ad deo] a deo VW \ 40 perflui « l

Nov. VI 3—5 42 QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 

KBVOVXI naQaaxahj. 'E&axa* fiivxoi xoTs Sso/uirois mox quam imperanti adstiterint. Liceat quidem pe- 

Inioxonots xai Sta xojf xa)j>vfiivcov ^sfBOBvSaqlcov tentibus episcopis et per eos qui vocantur referen- 

T^S ayiondxT]t peyaXtjs dxxXqaias TJ Sia xwv siXaps- darii sanctissimae maioria ecclesiae aut per religiocxnxiov 

anoxgiaiagiav rcov ixdaxrji Stotxjjascoi aymt- sos apocrisarios cuiusque dioceaeos sanctissimorum 

xnxoiv naxQiaQxiov dvacptQeiv 1$ paotXeiq xai xvy~ 5 patriarcharum suggerere se imperio, et promereri 

xnvsiv anoxoiosws cvvroftov, Ssxe avrov

AD OBDINATIONEM DEDUCI 43 Nov. VI 5. 6 

xai, fj ftias yafisrijs avSga ysvoftevov rj ovra^xal tate sit. Nihil enlm sic ia sacris ordinationibus 

niizr^ acofQovos xal ix jiaQ&eviae. oiSiv yng ovxwi quam cum castitate viventes, aut uxoribus non coiv 

rals Ugals %ei(>oToviais a>s aatpQoaivrjv iniXexxiov, habitantes, aut unius uxoris virum qui vel fuerit vel 

nqmr\v dgxfjv * rt * &s/te'Xtov axqi^t] xata xove &eiove sit, et ipsam castitatem eligentem, primum princinavovat 

xal xrfi fomrjs aperijs xa&earuiaav. Ei 8i 5 pium et fundamentum manifestum secundum diviuas 

nrtl Tie ngsapixegos r\ Staxovos y vnoStdxovos 

ijUxlav ftrj (ftfj om. A a ) axfiaôvoav tlvai A J *fiyxe — 

urjrt] fif}3i—~ fii]8iM§ 31 iviavxovs trp/ rjXixiav dyoveat 

xaxd xovt &e(ove xavovaS A fl 32 xt om. A |] 34 yivofiivat 

MA |) arprjaofisv dsvxegoyitftovoaS ovxs piov 

JXOvant oi tpapev A || *oiSi — oioi M g 36 nagsivat A 

uioris virum qui vel fuerit vel sit, et ipsam uxorem si 

cutn caatilate et ex rirginitato sit. Nihil enim eio in 

lacrii ordinationibua quam castitatem eligent/um. Quam~ 

91/am in his verba et ipsam nxdrem non tatis conveniunt 

Gratds || 1 enira 0771. /?' || in cacris ordinatoribua quam 

cum V* suppl. in spat. 2 1 /* versuum 1] 2 cohabitantis R l 

cohabitanti y* j| 3 aut] et R || qui uel ai fucrit RF || 6 ct 

residaae] -i> (= id est) residuae R |) sin V % \ 7 ct aliquis 

VT\ aliquia R vulg. |j 10 quodsi et lector] suppL f*, Set 

(spatio vacuo relicto) V 1 || lectorum R l || 11 quendam 

V\Yl gradum tnaiorem R X F \ 14 pcrpetuo R* vulg. || 

ad] in R \ satis cnim est V \ 15 BI ad sccundas om. V, 

ad secundas perueaissc add. P 3 {[ 10 ad maiorcm] et 

maiorem R l || 17 exinde] et inde V \\ omni R] orunino 

F vulp. B 18 enim om. R x |1 19 uiuere] suppl. V* m spat. 

vac, inte R utere T \ 21 ESSCDBUS R l accessua V |J ct cx] 

et ^ 1 ex VTR? \ uiria bonis E\ bonis uiris vulg., uiris 

V in quo bonia (corr. boni) post inucnientur collocatum 

ett | 24 cleroa f\\ 25 etiam R vulg.] et VT \\ 26 nequc 

ipsae] ipse neque V \ obseraationcm R J 28 crescentc y x II 

exhino (ino suppl. V* in tpat.) VR?\ ex hao R x vulg. | 

29 delinquendum] deliquen JR l || 30 quinquaginta annos 

secundum suppl. V x in spat. vdc. B 32 costitutam R l || 

34 nuptias] neque nuptias F l | 35 dicitnus reprehensibiles 

V x dominus inrcprehensibilera R l g 36 xnystcrium R

PRAEFATIO EDITIONIS SEXTAE 

Iuris Romani pervestigandi docendique fundamentum esse Corporis Iuris Civilis editionem sub 

auspiciis Theodori Mommsen perpetratam inter omnes viros doctos constat. Quae cum ita sint, 

exemplaribus quae nondum vendita erant bello perditis nova trium voluminum editio ab omnibus 

ubique huius studii cultoribus valde desideratur. Quibus ut satisficri possit, gratissimo eius societatis 

debetur auxilio cui nomen est Deutsclie Forschungsgemeinschaft. Lucis igitur ope iteratur 

voluminis secundi et tertii editio stereotypa ultima, primi autem duodecima eo consilio, ut 

omittantur, quantum fieri potest, adnotationes interpolationum quibus Paulus Krueger posteriores 

Digestorum editiones auxit. Quae adnotationes, cuni illis temporibus utilissimae fuerint, hodie 

mutato artis criticae statu non solum quodam modo mancae, sed etiam fallaces, ncc non post 

Indicem Interpolationum editum supervacuae esse videntur. 

Scr. Heidelbergae mense Junio MCMLIV 

WOLFGANGUS KUNKEL

Nov. VI 6 44 QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 

tolire nooixv-rrôls vTTrôcTetad-nt ânziofiaoi sterium et adorandis ministrarc baptismatibus et aliis 

roTs %e aXXots naQtivtt^ Q joTi axopof/rots, p/ts, antp ntp iv rols adesse secretis, quae iu venerabilibus mysteriis per 

Paofitcoxaxois uvaxtjgion jgion St' avrwv tiio&e ngdxxe- ngdxxe eas rite aguntur. aguntur Si vero quaedam necessitas fiat 

at. Ei ynjo T»S arayxq yivoixo xai iip> DAxxwa et nnnorein ab hac aetate qtia diximus ordiuari dia- 

T«VT»;S rr,s r.Mxiat r,e einonev xtigoxovq&Tjvat Staxo- 5 conissam contigerit, liceat eam in aliquo venefabivovt 

aXX 1 IT-eori rnur>;v tv itvi reov evayiov aaxr,- lium asceteriorura ordinari et in illo habitare, ne 

iitqi(tiv xuqoxovtiofrai xal xnr' ixslro oixtlv, xa&' quaquam viris admixta constituta sit nequc suo ar- 

OTTCQ ovre avSocHv intfttîa xafriaxrp.tv ovxt avxtôi' bitrio habitaus, sed vitae separatae ct mediocris. ct 

aiot Staira, aMM /9i'o» ovrtaraXuivoi xal ptxgios xai a conveniente multitudine bonum testimonimn habens. 

yevwv rj xu>v xaXovpivtJv ayanrjtcjv' toli yiiq TOIOV- nominibus utentcs maligna suspicione siiam replent 

rois bv6fia.cn xoa>ntvai Ttaar.s jtorrjQne vnoyias rbv 15 vitam): sed aut solae habitent, aut cuni parentibus 

puivuv fiovXofxbvitiv, Ss xivt avvsartv iax^ftanafttrrj pellationis, maligna vero suspicione, non oportet 

ftiv aya&jj nôtTjyoîq, novrjoa Se rmoipiq, ovSi ri]v buiusmodi mulicrem produci omnino ad ordinationem 

ToiavxT]r ywaiy.a nQOiiea&ai tiavTsXdji eii yjuôxoviav diaconiae. Nam etsi ordinetur. et tale aliquid egerit, 

ifutxovias' ineiSt) xav ei xeiooxovti&tii], xai T* rowvro 25 et cohaeserit alicui cum praedicto nomine aut scbc- 

Ttqa&it xni OWOIXOIT) iivi usra rov Qij&ivxos orojurt' mate, cadat quidem a diaconia, et ipsa auteni ct 

TOS f\ ax^ftazoi, ixrtEatirat ftiv rrji Siaxovlas, xal ille subiecti erunt huic lcgi et reliquis, quae corrup- 

(turr] Se xnxthos intvfrwoi taovxai xipSe Tjfiav lio tores puniuut. Oportet enim omnes, quae ordiuanrufity, 

x«i toU Xotnois xoli rovs y&ogiae xoXaôva». tur, venerabiles diaconissas tempore ordinationis et 

IC Jtl Si nnaa£ tai xeiQojovovfitvai tvXapeoxaxai 30 moueri et sacrorum audire mandatorum corara 

ifiaxovove xnl avxat xaxk IOV xrji yeôToWas xaigbv reliquis quae dudum sunt venerabile3 diaconissae, 

xai rovfrexeta&at xai xw$> iegcov axovetv nagayyeX- ut ipsae et dei timorem babeant et adhaerentein 

unxiov ini -ta>v Xomibv TOV rfiq ovowv tiXaÊaxaxtav sacns mandatis fiduciam, timere autem et confundi 

Staxovcoy, uiaxa aixat xal T6 TOV &eov Stot ixoiaas sacro cadere ordine, scituras quod, si praesumpsexai 

rrjv ngoscvaav xoli isooTs nnoayytXfiaoi naoor}- 35 rint aut erubescentes ordinationem, aut derelinaiav 

fo^tiad-ai tt xal aioxvreofrat xtjs isuae ixnt- quentes sacrum ministerium ad nuptias veneriut, 

«7«!»» tagcws, eiSviat coi, ei &a^âacev {) xaxataxvvai aut aliam oranino elegerint vitam, ij>sae quidcm obx?}v 

x cl Q Isoav XEiooroviav 

at ya/iois fj aX)j]v oXas iXia&ai fiiov 710- 

TtOQtiav, avxai rt 'ivoxoi yivrfiovxai &avaxov 40 

3T—45, 3 cit. Paratitla coll. const. eccl. 3, 3 p. 1354 Voell. ex Ath. 

adorandis baptismatis ministrare reliquisqne arcanis, quae in venerabilibus mysteriis per eas peragi solent, 

interesse permittemus. Enim vero si quae necessitas adsit eliam minoris hac quam diximus cetate ordiuandae 

dtaconissae, licet sanc it? sacro aliquo asceterio eam ordinare ei in illo habitare, ubi neque cum viris 

commercium est neque ex arbitrio victus, sed continens et moderata vita et mulfitudinis, quae cum illa viuit, 

tcstimonio probata. Volumws autem illas ipsas diaconissas, quae ad ordinationem vocanlur sivc ex viduitate 

sive ex virgimtate, non uli consxietudine cuiusquam de genere scilicet fratrum vel cognatorum vel ayapetorum 

qui appellantur (qui enim eiusmodi nominihiis utuntur, omni mala suspicione vitam suam oncrant): 

sed vel solae habitent vel una vivant cum solis parentibus et liberis vel iis, qw vere fratres vel patnti sunt, 

de qttibus si quis quid mali suspicuri ausit, tpse potius scelestus simul et impius merito existimabitur. 

Itaque si tale quid dicatur de eanim aliqua, quae aa diaconxssae ordinationem accedere volunt, commercium 

eam cum aliquo habere cumficta quidem bona appcllalione tnala vero suspicione, neeiusmodi quidem mulier ad 

diaconissae ordinationem omnxno admittatur. Nam etiamsi ordinata sit, et tale quid commiserit atque aliquo 

utatur sub dicto nomine vel specie, diaconatu excidet, et tam ipsa quam ille huic legi nostrae reliquisque, 

quac stupratores puniunt, obnoxli erunt. Otnnes autem religiosissimas diaconissas ordinandas ct ipsas 

oportet ordinatioitis tempore et admoneri et sacra praecepta audire coram reliquis quae iam stmt venerabiles 

diaconissae, ut et dei timorem habentes et fiduciam, quae sacris praeceptis inest, vereantur et erubescant 

sacro ordine cadere, cum sciant, si audeant aitt ordinationem dedecorare aut derelicla sucra ordinatione 

matrimonium inire aut aliam omnino improbam rationem vitae eligere. se ipsas capitis poena 

1 XB on. A || 2 nagelvai xoli om. A || 4 iXaxxova r;i 

tXnouBV TjXtxiat A || 5 8iaxovioaav A \ fi ««xx^TgiaJV /1 j| 

7 «ic O7T«() ^4 || * ovî — ov5i 3//1 Q 9 #/a«Taj Staytoyij 

A U 10 ftagxvpoiftevoi nXrj&ovs A || 11 xa* rt»i

AD OliDlNATIONEM DEDUCI 45 Nov. VI 6—8 

xiii rii tr,i Tieoiovaitri avrdjv Ttooexv^coâerai raT* ligatae efficiuntur morti, et substautia earum appliayiu)rdriui 

ixx?.r}aiaii:'ij xols fiovaaxr,qioiiy iv oli d- cabitur sanctissimis ecclesiis aut monasteriis, in quiatv. 

01' it tairai w&tiooi r\ ytjfiat O-apâavxcs bus sunt. Qui vero eas aut uxores accipereaut 

vntv&wot fiif xai avxoi |iyovs i]v ttalov/uvate naQ&ivoit &avaxos inr,v TJ t,rjftia quae in eorum errorem vocabantur, mortis incinny&aQtiGtus, 

JICJ! ov /itHkov Tjjttii xovxo ini xiav xa- bebat damnum corruptis, quomodo uon magis nos 

/.ri&fj neoi &tov 8o$a£ovoajv OQIOVUEV, xi]v aaxpooov* in bis, quae a deo glorificantur, definimus, pudicii} 

unhaxa ywriixns xoof/ti, pvXarxtofrat fiovXofie-10 tiam, quae quam maxime mulicres ornat, conservari 

Siatftoovroii inl xiat> svXufleoxaxwv 8taxovKjaan>, volentes corupetens venerabilibus diacouissis, ut et 

at> x6 xe i zjj yvati yv)Axxouv xb xe quod decet naturae custodiaut et quod dcbetur sacer- 

Ui 

q 

oftOJ>ftevoy rfj uowavvr) xr,ooUi>. 

dti 

dotio conservent. 

CAPUT VII. 

!Z Tovs Si ajtag ini xovxois ycropivovs SiaxS- Semel autem secundum haec factos diaconos aut 

vovi r\ 7T(i«ff/?vT4oot's xaxn firjSiva. x Qonov ajroAt/t7i«-15 presbyteros nullo ruodo derelinquere sacerdotium. 

mv xijr Ugaxciay. 'Oneo ov /torov iril TxotafivxiQOiv Quod non solum in presbytero et diacono sancimus, 

yal Hinxovav &taziCt,o^tv, alla xav vnotiiaxovot xiiv sed et si subdiaconu9 aut fortc lector fuerit aliii 

xvxov dvayvwaxTje tii} xtt, ftijSi xovxov anoXtfina- qnis, neque hunc relinquere pristinum schema, et ad 

tiiv xb itQoxsQov ajpj/m xni eis EXIQOV [tsxaxid-tofrai alteram migrare vitam, scientem quia, 8i tale aliquid 

jiiov, ytvcoaxovxa , nXV ovv bia xov ygovov atpieftev, xov Xoinov tamen propter tempus sinimus; do cetero autem non 

îfirj ngo/einciji aixas yireafrat fiqSi tis Zjjuiav xtov prompte hoc fieri neque ad damnum sanctissimanini 

«viwtnrwc ixy.i.rlauoi> x«?««*' dêaniôftsv. Ooa fiiv ecclesiarum venire sancimus. Quaecumque igitur oporcw 

t'/wo7p> neoi xov xoiovxov rponov xaxa XTJV ayno- 30 tebat de tali modo in sanctissima maiore eccfesia 

rdrr.r fiiya).r,v ixxXijoiav xfjt âaiXevoiarjs rifiaiv xav- huius regiae nostrae civitatis et Bub ea constitutis 

irji rfoAtcos xai xae VTI" €ivxr,v aywndxas ixx?.rtaiae sauctissimis ecclesiis et aliis, quae hic sunt, tieri, 

xni xai aXXns xas lvxav&6l veviofrat, xavra iSixw hac Bpeciali lege complexi siiDius. In omuibus autcm, 

7ieîtJ.a/Softti' vofitp. 'Er Se anaai xol» i'$(a xonon quae foris Bunt, locis sancimus, fii quis cum con- 

-VianiZo/nv, ti uip o avajTjaafisroi £$ «o^» xal oi- 35 stituit ab initio et acdificavit ecclesiam, detinivit 

xoSofirjani xqp ixxXroiav ojyioe xo xuiv %ii{toxovovfii- 

cap. VII summariu habent Nomoc. L tit. 10 (ex Ath.)\ Nomoc. XIV tit. 9, 32. 

ciip. VIII habent D 3, 1, 34 et inde L in nov. 123 post cap. 18. Summarium Nomoe. tit. Xlf tit. 1, 30 er Ath. 

tencri ct bona sua sanctissimis ecclesiis vel monasleriis, in quibus sunt, addicenda esse. Atque qui 

siuprare eas aut matrimonio sibi iungere ausi sunt, ipsi quoque gladio obnoxii erunt, eorumque bona 

fisciis occupabit. Si enim in antiquis legibus virginibus, quae apud illos in ipsorum errores vocabantur, 

corruplis capilis yoena inslabat, quin multo magis nos iaem in eas, quae vcra dedco sentiutU, statuamus? 

qui castitatem, quae maxime muheres ornat, praecipue in religiosissimis diaconissis coiiservari velimus, ul 

lam quod naturam decet custodiant, quam quod sacerdotio debetur servent. 

VII. Qui vero semel secundum haec diaconi vel presbyteri facli sunt, sacerdotium nullo tnodo 

dcrelinquant. Quod non solum de presbyleris et diaconis sanctmus, verum etiam si quis subdiaconus aut 

tector jorte sit, ne ille quidem priorem statum relinquat et ad aliam vitam transferatur, sciens se, si tale 

quid fecerit, secundum id, quod a nobis iam constttutum est, aut in curiam cum bonis suis, aut si in 

paupertale degat, ad cohortalem condicionem detrusum iri. 

VIII. Neque tamen effusas decel fieri in posterum religiosissimorum clericorum ordinationes. 

Quod eiiim huc usque jfactum est, etsi emendari oporluit, attamen propter lempus relinquimus: ne vero 

-. vosterum temere fiant neve in detrimenlum sanctissimarum ecclcsiarum vertanl, sancimus. Alque 

tjuuecumque de eo genere in sanctissima magna ecclesia huius regiae nostrae civitatis et sanctissimis 

ecclesiis sub illa conslitulis reliquisque, quae hic sunt, obtincre oporteret, ea speciali lege complexi 

sumus. In omnibus vero locis exlraneis, si quidem is, qui ab initio constituit atque aedificavit 

2 s

Nov. VI 8 46 QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 

iy fiitQov, ola Tt^bi airo xni rtjv Sand%t]v JTSQI- ordinationum inensuram, tamquam secundum eam 

arrjoae, fih nqoTtQov xttgotovri&rpHtl^ nva xaxd TTJV expensas constituens, non prius ordinari quemquam 

avxr}v ixxlrjaiav, TCQIV av eis xbv ogi&pbv xbv il- in eadem ecclesia, nisi ad numerum a principio deaoxrjs 

oQtod-ivTa xb ftixqov airov neQiazair]. Ei Se finitum eius menBura redigatur. Si vero hoc non 

irj rovro yiyovtv, airrj Si rj irfi nbXsois ixxXrjaia ofecit, ipsa vero civitatis eccleBia ministrat emoluogqyofy 

ide aiTTJoeis eavrfj re xai^rdli aXXaie ix- menta et sibi et aliis ecclesiis, tum non promptuw 

, rrjvixavra /v 6 Seajtorr^s SiSoirj &ebs, ix xoyxcov ia Swaxa ex his quae sunt possibilia ministrare aut antiquam 

XOQrtfsjv, ^ Trp> yovv naXatav yvXdxxew Gvvii&Eiav, conservare copsuetudinem nihil penitus innovantem. 

firt$ bnovv jravreXcSs xatviô/iirrjv. "£2sre TtQosrjxet Unde competit deo amabiles patriarchas et znetrorois 

&£ot xal oxi xtvae ig aixcov ftbXie fidv, ex tali elevari angustia non valeutes. Ideoque hoc 

TtsQuadaafiBv Si oficoi, xtvie Si irt xaxanefoQxiafti- provideant Banctissimi patriarchae et metropolitac 

vm xeivxai, ix xrjs roiavrTjs aveveyxsiv axsvox&Qias et reliqui deo amabiles episcopi, ut et nos, quae ab 

oi Svvdftirat. oisxe xovxov •nQovor,aovaiv oi ayttoxaxoi 30 eis aguntur discentes, approbemus eos, quia nostram 

naxQtaQxai xnl ol fiijxgonoXixat xal oi Xonxol deoyi- legem in litteris positam apud semet ipsos osten- 

AfffTaro* dniaxonoi, ly' q> xe i)fta» T« vtag' avxcov derunt operibus aaimpleri. 

yivofieva ftav&avovxas anoSeâo&ai avxovi, oxi xbv 

iv yQaftuaotv rjfiaJv vbuov iv aixols SSeiâv xots tgvoie 

itoXtxevSfievov. 35 

('EntXoyoe.y Ta roiwv naQ 1 r}ftdiv vofiofrexr]' (Epilogus.) Quae igitur a nobis sancita sunt. 

frivxa xal xrp itqav rdgtv XB xal xaxdaxaaiv tpvXdx- et sacrum ordinem statumque custodiunt Becundum 

rovxa xaxa rip> xuv &elcov xavovtov Svvapip re xai sacrarum regularum virtutem et observationem, de 

naqaxfjqrjaiv xov Xomov ywXaxxextoaav 8ir,vExat axi- cetero conservent perpetuo integra et sanctissimi 

(mw oi xe dyicoxaxoi naxqidpxat Sioixfjoecos ixdaxrje 40 patriarchae uniuscuiusque diocesis et deo amabiles 

ot xt &so

AD ORDINATIONEM DEDUCI 

47 Nov. VI ep. 

q svxoaftiav Q 

iov noivrft f^ tmxEiuiyfi 

T xs axoXjivfrovaav xovxots xr\v 25 ea sunt, sanctissimis metropolitis haec faciat manicrp 

iytcoavvTjv ajtaffi xoTs vn' avxriv baicoxdxoit urjxQOjfoXlxatt 

tpav£pa xavxa xaxaoxrjoai xrp navxi avufesta, 

universo tempore contradenda. 

2 'Eyjodtpn xa iaoxvna (Tiuofrito) xa} bficoxuxM 2 Scripta exemplaria Euphraemio sanctissimo archinQxiexiaxoncp 

AX£%av8(>£las, 'Efpatfilqt^ T^ oottaxdxio 30 episcopo Theopolitano. Scripta exemplaria (Petro) 

aQpinwxbTup 0Eovjt6?.£cos, IHXQV t'l£(>oaoXvfi(0v,'IcodrvTi 

rt{as] om. f. 2ft- 

MofMipaddidi\\30*s4ippt[i(q>M§3lIl£x(>cpom.s\\3i *Souvivq/&[lJo(iv(xcp— 

praetoriojy om. c Quat tequuntur 

in f, om. 3/; excerpta habent Ath. (inrfeA) et Theod. || 36 dat. 

k. April. CP. Belisario v. c. cons. IuL; iyqauprj xaXdv&an 

anpXllate vitaxtiae BtXtOaglov xal EvxQoniovAth. (sim. 

Theod.), fyqayta xaXdvSatt tawovaîauivSixriwvos tinl 

irji vnaxtiai BtXtoaolov ri xai EiTQoniov A\'~bi\'\Bi&n\iif 

X \ haeoj • V x hac V* H 

praeuaricati V x \1 quod] quo BV || penitua alieni sint 

R \ 3 uclud indignus V* in ras. 7 litt. \ excladetur vulg. [\ 

4 universis dam| V* damna uniuersis K (| cuiusque BV || 

5 conucnationibus B. 1 \ 8 sacra Ii x | apostolicaque R || 

10 etiam — 12 custodiendis om. R Q 15 praeponant VT^ 

16 dco om. R l | 18 metropolitana R 2 vulg. 0 19 fatiant 

manifesta/iT 1 ] manifesta fatiant V vuig. || 21 nullius V \ 

25 sanctissimi V x \ fatiant V x \ 26 leg. tempori? | 

contrabenda RVT \ 29 Euphraemio (cf. Liberatus breviar. 

c. 23)] cupraemio (i post prae add. R b ) R cnm 

cufremio V || episcopo archicpiscopo (arohicp. dtl. V 1 ) F \ 

30 Pctroom. codd. g 31 sanotissimo] •••itnioi2 > || 33 praeteritornm 

R [ 35 sosceptoris R X VT\ sedere V || 38 ordinatione 

R a (I et (e in ra$. V) RV} uel xnxlg. \ 39 introducta 

R X T\ aatem om. /^" (] 40 corrcctiono R x | 41 iucca 

R l n 42 quae) quoqne V x qui P* fl aliquid in rat. F

Nov. VII pr. 

I[EPI TOY MH EKIIOIEI20AI 

II ANTAAAATTE20AI TA EK- 

KAII2IA2TIKA IIPArMATA 1L 

DE NON AL.IENANDE9 

quidem et ipsi praevaricari videntes non denuntiavcrint 

aut sedi tuae aut imperio: ut undique decens 

ornatus ordinationis gradui conservetur. Scripta cum 

adiectione Dominico 

5 Dat. k. April. CP. Beliaario v. c. cons. 

VII. Coll. II tit. l 

& DE NON ALIENANDIS AUT PER- 

MUTANDIS ECCLESIASTICIS RE- 

BUS IMMOBILIBUS AUT IN SPE- 

EI2 IAIKHN YnO0HKHN AIAO- CIALEM HYPOTHECAM DANDIS 

0AIT2IAANE12THZ AAA' AP- io CREDITORIBUS, SED SUFFICERE 

EI2ÂYT0N^J2 TENI- GENERALES HYPOTHECAS R. 

Oxonq» 

o Kftlaao

ECCLESIASTIdS BEBUS 

Nov. VII pr. 

Ss xs ytypanxai xis qnoque piae niemoriae scripta quacdam de talibus 

•ntpi xdiv xoioixtov vo/ws, ovxe b/wtos nu nooxiiuo lex cst, neque similis priori et oninino minus babeus. 

navxoiwt TC iU.mr^. txzsfrtis yuo xai ini xoi>s elzcj Effusa namque et per loca foris posita nihilominus 

v: ovSiv ijxxov i'ueii-Ev axtXrfi, ngb: fwvrjv iqv mansit Jmperfecta, eo quod ad solum sacerdotium et 

xai xrp> Stoixtjatv oowv xr,v xtxayui- 5 diocesin respiciat constitutam sub bcatis8imo patri- 

*" " " ''* archa buius regiae et felicissimae civitatis, alias 

autem omnes non perscrutata sedes: cum utique dignam 

correctione esse causam arbitrabatur, propter 

slvcu xb Tzonyfta (pEto', xaxn^ noiav quam occasionem alia quidein corrigebat, alia vero 

nooyaaiv xa ftev inrjvtogd-ov, rn Si axoa/ttjxa xax- l 0 incomposita relinquebat ? Quamobrem eam quoque 

ftiutravev, 'iiixe nvxbv xni nETxnvafrut xov foinov vacare de cetero sancimus, utpote imperfectarn et 

•frtamXopev, nxelfj xe xafcaxcjta xnl xonta jtEoi- loco circumclausam et non generalem iuter lcges 

«Zciouerov, d)X ou yevtxbv Iv vofiots ovra oiSi xi cxistentem neque aliquid studiosum introducentem. 

(jztovSaTov eisnyayovxa. Tavxa ovv TjftsTe inav- Haec ergo nos emendantes omnia unam existimavi- 

'oxnnEi aTtavxa /tiuv (pfj&TjftEv x?v vnt vofiofrscinv 15 mu3 oportcre legislatiouctn imponere omnibus SUDCim9cit>at 

nrtat TOIS xdii> ayKoxaxcov iy.xXrjatdiu xai tissimarum ecclesiarum (et) xenodocbiorum et noso- 

*• ' • K«* voaoxofieiiav xnl nxoixtioiv xni fiova- comiorum et monasterioruni et brepbotrophiorum ct 

xal ffoEfoxpofsiioy xai ysgovxoxofiEiwv xni gerontocomiorum et totius sacrati collegii rebus, et 

oi Uoaxixou avaxT]uaxos Tzodyuaoi, xai xovxov banc legem Leonis piae memoriae coustitutioni adiouov 

xfi fi stioiios xov xijs ^ Evaeflovs f ).i]$eco; )^ Sia- 20 cere, , prius p cius breviter legislationcm g exponcntes p 

xa$tt •nooi&eTvai, nqoxeoov uvxf,s iv PQUXEI xrjv vofw sicque omuc, quod reliquum est, intcxentes. Vult 

ittaiav ixrt&iuEvoi ovxio xe anav ib lombv TTOOS* enim illa neque deo amabibm archiepiscopum et 

pnti. Boidexm yao ixeivt] fi^xs xbv &eofdi- patriarcbam huius felicissimpc civitatis seu sanctisnxaxov 

aoy.tEnioxoTzov y.ui •naxQia.o%rlv xt]t evSaiftovos simae maioris ecclesiae neque oeconomum vendere 

716/.110S ijxoi xps kyi(oxaxi]i ftey

Nov. VII pr. 50 DE NON ALIENANDI3 

ix rfjs airqs airiat ixegdavav fj xrjy avuoTaxTjv ix- lucratus est aut sanctissimam ecelesiam damnificavit; 

tcXtjoiav d&fticooe' noot rovxon Si xai ane.Xa.vvBt xrjt super haec autem etiam excludit officio oeconomi. 

oixovoftias, xai SiScomv ayayijv TJ| ayKoxaxrj ixxXrj- Et dat actionem sanctissimae ccclesiae pon contra 

cla ov xaxit fiovoiv rwu &eo(ptXeaxaxa)v olxovbftaiv, solos deo amabiles oeconomos, scd etiam contra 

dXXa xal xaxa StaSbxmv aixoiiv, etre aixol xovio £!•• 5 successores eorum, sive ipsi hoc alienaverunt aive 

enolijaav eixe xbv xaxa, xaigbv &eo_- -'— ..._.... ... IA _i.. *. ventione contra ius sanctissimae ecclesiae facta. 

8i3cooiv aSetav ixSixrjatas, ola nsotyoaiptji xaxk xav 40 

1 Sixaioiv xvf aîtaxnxTjs ixxXr,ains yevoftivr,s. 'O 1 Lex itaque sub brevitate talia decernit et multam 

ftiv ovv vbfioe toi Iv /?(>«£« xoiavxa Siooiêxai xe 

ab administratione quoque cum removet, et actionem dat sanctissimae eccleslae non solum contra deo curissirnos 

oeconomns, sea etianx contra successores eorwn, sive id ipsi aliennrunt sive deo carissimum, 

qui tum est, episcopum vel reliquorum clericorum atiquem alienare videntes turpe atque xlliberale silentium 

egerunt, et multo magis si, ubi consentientem eum in lale quid viderunt, id concesser-unt neque rer 

prohibuerunt. Alque insuper tabellionem quoque qui talia instrumenta confecpit, perpetuo exilio tradit 

nullius ei clementiae neque reditus spe facta. Quin etiam ipsos summos magistratus, qui talia admittunt 

et eiusmodi rebus operam praestant, aut qpud se documenta ad eiusmodi donationes aliosve actus con/irmandos 

confici patiuntur, el magistratu et dignitale et bonis expellcre minatur. His igitur fortiter repreheiisis 

rei ecclesiasticae usum sive usumfructum qui vocatur ad certum aliquod tempus, vel quoad is, 

gui acccpent, vivet, dare permittit sanctissimae magnae ecclesiae, hac tamen suh condicione, ut is, qui talem 

liberalUatem accipit, rem eiusdem quantitatis sanctissimae magnae ecclesiae dominii iure reddat, ex qua 

eundem reditum sanctissima ecclesia percipere possit, quantum ille ex usufrudu accepit: scilicet ut post 

mortem eius, qui accepit, vel post tempus usuifructui praefinitum tam ususfructus rei ecclesiasticae aatae 

ad sanctissimam ecclesiam redeat, quam rei aonatae ususfructus una cum dominio sanctissimae ecclesiwe 

acquiratur. Talis enim contractus ut sine periculo sit, lex sancit. Si vero eo, quod a sanctissima ecclesia 

datum est, minus sit id quod ei in vicem aatur, cuhis illa proprietatem quidem statim accipit, sperat vero 

se usumfructum quoque accepturam, irritum reddit contractum et pro non facto ponit, atque vindicamii 

1 potestatem triouit, utpote fraude conlra ius sanctissimae ecclesiae commissa. llla igitur lex breviler 

5 Siaibxaiv aixov iav avxbs xovxo i&noirâev A | 

6 tXxt\ aXXa xnl A | " bpdivxa txnoiovfxtvov xal Gtafnfjv 

ayewr/ xe xai UTJ iXev&igav aaxfjaafxa, dt jtoXXai ye 

finXXov xdiv evvntrovvxtav xaxaxgifrrjoorxai' (bs xot' 

ovxoy yevefitvbv TI jSXtTtovxti xni ftfj diaxatXiaavxeS 

A (r/. c) || 9 avvaivovvza) consentientes e\\\ xai xbv 

un. A | 12 ovfifloXrtiu om. A || 14 avxovt tt xovi om. 

4 etiam om. R % || contra om. f || 5 successiones R x || eorum 

actionem ipsi siue V |i 6 aut] an V x \ 7 taciturnitatem 

R x taciturnitati RW\ degencre? P 3 , «eg»»» A • I 

8 Ubertati V x \ passi] nacti R nati V x \ 9 ai] hoc JR'| 

11 tradet R tradi T \\ 12 principans R x R 14 conExi/'' 1 ! 

15 confirmationcm / r jj 17 interminantur f ° \\ 20 aut] an 

V x H 21 praecipientis V x \ moiorem R Q 24 ecclesie raaior 

(maioris F x ) V\ 25 qua om. R x || eura R x | sanctissimam 

R x H 26 accepit] habcre acceperit R l \\ 27 in] • V x dei 

R* om. vulij. { 28 et usu f. («. e. fructu) jR 1 / 7 * | »dato 

libri I) 30 sq. uanique talem R |j 33 ei] rei V % \ cui V\ 

del. V" 1 \ 34 proprictatem om. R l { 3H uendicationi* 

VT uenditionia R || circumucntiunem V x || 41 R ru>-r. 

in mg. Ad eos qui rcm ecclcsiasticam parua pcnsion» 

dctincnt pcrpetuo (J subreuitatc /i 1 

11| 15 xa] xbv M\ Ht xotoixote om. A || 18 xrfi xe — 

igi] ( x» xni a$iae $ A |J 19 ixfiaXiiv X A || 20 im- 

Ttftr,oas A || 21 xbv\ xb A || "24 xovxip om. A | xr\v A\ 

om. M U 32 inavofi&ovOT]! vl Q 33 cifin) naga A | 34 ytvoftevov 

M I xb yit^ xotovxov dxivSwov elvai A(e\ || 

35 8i] ffi xai A || 37 ttvxixa fiiv) avxi} xav A || 41 yevopivr,:] 

UT] ytyevrjuii-Tji A |j 42*9. xe xai intiifq] xai 

itnl xivat A 

1 autjan/' 1 j] 3actioncra om. V[cf.ad 5 J|!

ECCIJE8IASTICIS REBUS 5t Nov. VII pr. 1 

*ni iTwiftti. xal fiixqi rav Tiottyuarcot xr,s aviiara- imponit, et nsque ad res sanctisslrnae ecclesiae stat 

trjs ixxXqolas 'lazarat fiovi,*' xai nTtnvrn piv aiatpil solummodo; et omuem quidein perimit circutnventiooofia/joy, 

xovxo U7ZCQ ttnorxee fy&ij/uv, ov firtv ini- nem, quain praediximus, non tamen retinere callioxiiv 

IJJV riov ftrrn xnvxa narovgyinv Xaxvati: Tiris ditatem postea insurgentium valuit. Quidam enirn 

y $7] xb xaXoifitrov 7tagotxtxbv iêvgoprte, ftijxe 5 dudum hoc quod vocatur colonarium ius adiuveni- 

Ti»rs rjutxiooit voftois fiTjxa aXXta xivi xtHv nTtavrtav entes, ncque nostris legibus neque aliae cuidarn 

yviooitpfitvov, HEoiygatpijv oii fitxoav ifuXixrâav xaxa oinnium notum, circumventionem uon parvam medi- 

Toi5 vouov, Snjrexri a^Sbv inivoâavxee dxnofyoiv. tati sunt contra legem, perpctuas paene cogitantes 

'6r:to Tjfme xov Xomov TtQtixxeofrai xextoAvxafiev, i£ alienationes. Quod nos de cetero agi probibeintiB 

oli TOV iniq xovxcav iygdynftev vo/iov. "Udrj 8i xal 10 et pro eo ipso conscripsimus legcm. Dudum autem 

n's ififvxtiaeis tlSov xai r^Jttxmaav 710).).$ xb Ttoabv et ad einpbytcosis respexerunt et imminuerant pluir)i 

aArj&ovs noosoSov xoii iiifi>xcvxaie xagtôfievot rimam quantitatem veri reditus illis qui emphyteosin 

oi iS>v nQay/iax0)v nptoqv xt-s aynoxaxrfi fttyaX^s ix- accipiunt praestantcs ii qui rebus pridem sanctisxlrâias 

ngoaxivxes. "ilsxt ijpas i'v XWL tuiv rjfitxi' simae maioris ecclesiae praesidebant. Ideoque nos 

PCJV diaxdj-ecov ooiaai iiiv 15 i d t ii dfiii i 

iv yivtc&at, xov 

exigtor, xovxo xai ^ yq p ; 

7ioayftaoi yivsa&ai avyxmgfjanvxes, IIJJ ne- super rebus sanctissimae maioriB ecclcsiae fieri perc 

g ) Ss \t;s £xxrjs fioioae ovyxwoHO&ai lois i/t- mittentes, non antern ultra sextam partem relevari 

tpvxtvxaTi Sia Tas xvxtgns' TteQioxaous vofiofrexTjaar- 20 emphyteosin percipientibus propter fortuitos casus 

Ttc tntiSipceg iuav&avoftev ovxai ixxexvjtdvcos xe sancientes: quia Ivero] didicimus sic effuse et irapie 

*ai ilotfiio! nnga xivtov yivEofrni xa ovfi/3o).aia, (ot ab aliquibus tieri documeiita, ut ueque sexta relmpTjSe 

XTJV fxxtjv xaTaXifiTuireod-ni xfj ayicoxaTfi ix- quatur sanctissiinae ecclesiae pars, reliquis omnibus 

xb)o!q fioiftav, xtov Xomiav anavxtov xio ifitpvxtvxji empbyteosin accipienti donatis. Auastasius autem 

xexnfiafiivay. l4vaaxnaws Si 6 xrfi siaefiove Xiji-etos 25 piae memoriae gesta monumentormn constituens fieri 

7iua^n' vziouvr,fiaxtav Siaxdgae yireofrat ini xait ix- Buper alicnationibus, sicubi etiam huius rei fieret 

nlirjotaiv, tinov xnl xovxov yirotxo xatgos, xai xas tcmpus, et emphyteosis statuens sine gestis quidem 

tuyvxiioets oxTjoas Si'xn ftiv rrje nga&aji axgt fiorrp usque ad solam vitam accipientis emphyteosin, cum 

trfi âqs xov Tioiovuivov xrtv ifitfvxtvoiv, fiexa Si xnv- gestis autem in perpetuum eam extendens, neque pertijs 

x&Qa>nti)v A J 5 fiTjdi xoTs A | 9 /| ov xbv vnip 

lovxav] ct prt> eo ipso s \\ 10 vofiov] C01L 1, 2,24 pr. || 

11 noXho xo noabv plurimam (i. e. jzoXii) quantitatcm g jj 

14 *(v xivi s] tv rtat M iv pia A. Cf. Cod. l. c. § 5 jj 

15 ogiaatftev] oQiOtiv A \\ 10 Svo SiaSox&v ixtgo)v\ Svo 

aiTov xaxnSiaSoxip' &vr\xa)v xXrjoovoftcJV A fl 18 ixxXrjaiatM) 

fitydXrjSixxXrâiatAs \ nltQEaaavrcsA\\ 22xa — 

yaxahfiTtavEO&ai] fiixgav A || 27 xovxov Me) xovxo A§ 

V9 TrtvTa A U 32 fiovov A || 38 nvxrj A § atiSiâxo A 

\ stat) constat V x J) 3 tamen] tantum F l [) 5 uocant 

V\ colonurium ius • colonarium ius (col. ius nonrepetit 

Jl l ) cst, ueluti si domum ualcntem centutn solidos (quinque 

adcf. l\ dccem add. T) et pracstantcm penrionem 

tulidos dtcem (solidorumx V) accipiatquis ab ecclesia et 

tict pro ea solidoa centum scu amplius, aut ccrte minus, 

tt qaasi iam dc propria aggrauet se darc (acgrauat se 

«nare R l ipsam (upa R 

) eiDgulia anniB quasi pensiuniB nomine solidos 

ifc». I$tc ergo appcllatur paroccos (paricos HVT). eed 

l uiam qua R 3 ) doinum sub tam parua pcnsione 

in perpetuum ct ipse ct bcredcs eius possidebant. adinucnientcB 

(et adinu./ / ) e. 7. *. Glossa mnrginalit in contextum 

inrepsit (j G legibus nostris / / |j *alie cuiusdam R 

alicuiusdam V alii cuiquam vuUj. \\ 7 uotam R x notam 

K 1 1 9 nos om. li || 10 co om. R l || 11 cnphiteosis Ii x cnfiteosis 

remphyteosimênphitcosim R* § rcscripscrcspexer 

71* prospexeruntV \ 12 ueri] iustiP 3 in ras., T 2 ius 7 M |) 

illi^ 1 ||qui] qui ad V\ cnphiteosin R et sic in seqi/. fcre 

constanter | 13 ii PT] hii R l his R 2 hi vulg. g 14 pracsidebant] 

psidcbant / /( |j 15 nostra R* [] dcfinimus/2 diffinimua 

y\ 16 enphitcosyn R | 17 et aupcr] insupcr et 

in V U 18 Banctissimae om. V \ permitententes R || 19 oon 

ultra autcm V \ '20 percipienU• l rx \'l\ vero teclusi || 

22 reliquatur R || 24 accipientibus V || 26 alienationes 

R a | fieri P x || 27 cnfitccwis T empbyteosin F enphiteosin 

R (vulg.) |J 29 pcrfectum /i* g 31 patriarchie V \ 32 legimuBlationem 

F l || 35 enim om. R x \\ 36 sacratiBaunam R | 

38 ipso F 1 || praerogatione V 1 rogat.onem R l erog. Kroll

Nov. YII 1 52 DE NON ALIENANDIS 

o xfjs tloeflovi Xr^scos rfiftr(revae, ftrjrB xni eam Anastasius piae mcmoriae interpretatus est), 

aXXns unaaat lxxXr,aias xas xaxa rrjy evdaifiova xav- neque alias omnes ecclesias in hac felicissima ex- 

TIJV ovaas zxoXiv f} xrtv «VTJJ» neotoixida pijtt rat istentes civitate aut circa eius confinia neque aub 

vTto tov naxgiagpxbv Qgovov^ ttjs evSatfiovos xavxqs patriarcliica sede huius fclicissimae civitatis consti- 

; xad-eaxuane, av roi/s firjTgonoXijas airds 5 tutas, quarum metropolitas ipse ordinat, neque alium 

AtfivTfi xovi xe ini xrîdpgcov #«oas, xai avveXovxa 10 plexive dicenduni per omncs quicumque nostrae sunt 

nnavxas einelv, oaoi TIJ» Tjiuxigas eiai yr;»), fiqxe ftrtv terrae, nec non qui in Occidente sunt deo amabiles 

xovs ini xrjt 'EosiEgia; ovias &EO(piX£oxdxovs lnioy.6- episcopos ab ipsa seniore Roraa usque ad oceanum 

novsan' avxq: xijs irgEofivxtSos^ 'Ptofitjs /«#:TigoEaxcbra xdiv evayav avaxr,- quemlibet omnino praesidentem venerabilibus col- 

^ aSstav exEtv ixnoielv ngayfia axivr,xov iy in- legiis licentiam habere alienare rem immobilem aut 

:mis TJ dv aygoli rj iv xqTtots rj oXeos iv xois XOIOVTOIS, 20 in domibus aut in agris aut in hortis aut omnino ia 

Sta xovxo xsfreixauev, 'ivn xtoXvaoj/usv xni nqaaiv xal ralius ideo posuimus, ut probibeamus et venditionem 

Sojoeav xni cifttiyiv xal xr\v tii xb Sn]vexis ixxsivo- 25 et donationera et commutationem et in perpetuum 

ifKfvxEvaiv, riye ovSi noQQU) xafrdoxqxev ixTtoi- extensam empbyteosin, quae non procul ab alieaXXn 

navxrta TiavTa%ov xovt Ugelz xrjs xoi- natione consistit. Sed omnes ubique sacerdotes ab 

x7ioiT]OEo)i ugyousv xals noiyali vjioxEifii' huiusmodi alienatione probibemus poenis subditos 

^ \ yg y g nq p sa 

eJvat d~£07tiôêv, SIOTZEO avxip> xal Txgoi&rjxa- cimus; propterea banc [proposuimus] et protulimus 

pev xal ou xjjTiaxQuo tpiovfi xbv ro/wv ovveygaya' et non paterna voce legem conscripsimus, sed hac 

(tev, aXXa xavxji drj xrjxotvfj xe xai iX)ASi, toixe commum et graeca, ut oronibus sit «ota propter 

anaaiv nixbv elvm yvcogmov Sta x6 7zg6%Etgov xrfi facileoi interpretatiouem. Quod itaque iam praeigfiTjvttae. 

Tb fiiv ovv r,Sq 7tngq>xrjxb: afisuev- To35teriit, relinquimus; nara tanta documenta tempore 

yng xoaavxa ovupoXma ôoro» xs fiaxoco yEvofisva longo facta nunc commovere multae erit terghrervvv 

nvaxivelv TtoXXrjs av etij xrjs noXvngay/ioovvrjs. sationis. Quapropter quae usque hactenus extant, 

i'6ixs xa ftt'xgt vvv ovxa xb OIXEIOV ixdxto a^«a* xov proprium habeant schcma, de cetero autem omnem 

XOITIOV Se naaav ixnoirjaiv anayogEvofisv, xat tigrj- alicnationem intcrdicimu3, praedictas ci pocnas impivat 

aixfj nonai intxi&tvxss. 40 ponentes. 

stasius piae sortis interprelatus esl), neque reliquae ecclesiae ovines, quae in hac felici civilate vel in vicinia 

eius, neque quae sub patriarchica scde huius felicis wbis constitutae sunt, qxiarum ta metropolitanos 

ordinat, ncque aiius quisquam uspiam patriarcha aut episcopus (eos scilicet dicimus, qui in Oriente et lllyrico 

sunt et prueterca yw in Aegypto eiqxte confini atque unita Libya, quigue in Afrorum regione, et ut omnes 

complectamur, qutcumque in nostns sunt terris) neque magis qui m Occidmte sunt deo canssimi episcopi, 

ab ipsa vetusta Roma usque ad sanctissimas orthodoxas ecclesias ad oceanum constitutas, neque 

xenodochus guisquam aut ptochotrophus mtt nosocomus aut orphanotrophus aut gerontocomus aul 

brephotrophus aut monasterti virorum vel mulierum abbas vel abbatissa, aut omnino quisquis sacris coetibus 

praeest, licentiam habeat rem immobilem acdificiorum vel agrorum vel hortorum vel omnino id genus 

atiorum alienandi, neque mancipium rusticum neque annonam civilem, nec magis specialis pignoris nomine 

creditoribus tradendi. Alienationis vero nometi generalius ideo posuimus, ut prohiberemus et venditionem ct 

donationem et permutationem, et emphyteusin m perpetuum extensam, quae non procul ah alienatione abest. 

Verum omnes ubique sacerdotes ab eiusmodi alienatione arcemus, poenis illis, quibus Leonis piat 

sortis cojistitutio usa est, obnoxios. llla enim ut per omnia valeat et rata sit sancimus: quapropter et 

proposvimus eam, neque patria lingua legem conscrwstmus, scd hac quidern. communi et Graeca, ut ornnibus 

innotescat propter facilitatem interpretationis. Ceterum guod iam praeteriit, missum facimus; tot cnitn 

contractus longo tempore factos si nunc sollicitentur, id quidem multa negotia exhibeat. Quare quae haclenus 

facta sunt jpropriam fonnam retineant, in postcrum vero omnem atienationem vetamus, supra dictit 

ei poenis impositis. 

6 nnxQingxrjv] jxaxgtagxiv pi}xt (iqxgonoXixrjp A \\ 

7 Sfj A] 8i M(f) U 9 Tigootxovi xni om. A |) 10 cvvf 

kovxai tintiv anavres A || 12 ianigat A \ 13 ft'xgt] 

*ai ftt'xgi A || 14 xa&saxaadiv A\\ 17 rj ywntxoh> As) 

xal yvvaixcjp M Q 19 iv oixlati] aut in domibus f || 

20 iv aygote aygoit tv Iv xrpxott xrptots xe xnl oXtos A _. n J| 21. 22 * , pTjxe , 

f re — ft^te Ubri || 23 xt;s] xoli M9 23 sq. 38ia 

xovxo 

xi&eixitfxtv ytvixtaxtgov A \\ 27 aXXa — ixnotfiCBcoS 

om. Al a , in mg. suppl. M || 28 xale om. A || 30 navxa 

A | 31 avxijv] hanc (i*. e. xavxrjvi) s \\ Ttgoxe&iixajuv A || 

32 awtyga\f/afi$9a A || 36 XQVVQI /taxgdi xe A 

1 ea V• | 2 ncque alias] nc*«ihas R x fl existente ^'1 

3 supatriarcbica R* sub patrinrcha V x |j 4 buius (suppL 

V* in spat.) felicisaimc ecclcnie ciuitatis V |) 7 in ante 

illirico om. R || 8 ct inauper ct F \ et in Aegypto vulg. J| 

uoita ei Libya scripsi (tim. Heimbuch)] initibilia R 

in mitibilia (mitibilia suppl. F* in spat.) F inmutabilia 

T (in Lycaonia atque in Lycia vulij.) Q 10 quicunque 

Jl 2 ] quecunque IWvulg. \ sunt terre nostre V^ 12 noceanum 

li x occcanum R*VT |) 13 conaisteretium R x J 

14 qucm IV] alium quem R 1 aliquem V vulg. \ ptochotrochum 

F protochotropbum R % | 15 nosocomium R nodochomium 

^|| 16 geruntooomium R l therontonium /•'() 

bephotrophum R bephotrofium V | monasteriorum uirorum 

(orum uirorum suppl. V* in ras.) V || 17 vel] aut R\ 

abbam seui2] abbatu» seu? V % abbatem sca V* abbatcm 

uel vulg. H 18 quemlibet] quem V \ praesulentem R a Q uencrabibus 

R ueneralibus V \ 19 alienarem rem R 1 1) 20 io 

gnaris aut mortis R 1 || 22 Bpccialis] spiritalis R | occasion« 

y* H 23 creditotribus R l | generalis V \ 24 posumus R" S 

probiberemus V\ ucntioncm R l || 25 ct cotnmutationcm 

et donationcm VT || 27 undique V \ 28 alienationfa (tic) 

R x U 31 proposuimus tecluii | 34 QuodJQ» (Quia, utvid.) 

V 1 y 35 tanto V || 36 nunc] non VT \ tergiii aatisols RH 

37 actenus VT huc aotenus R [vnlg.) g 38 habcnt RFT\ 

«cma R l iCLma VB? \ 33 cis RVT

ECCLESIASTICIS KEBUS 53 Nov. VII 2 

CAPUT II. 

Se av b vo/ios ixobi rb TJJS av&Qotjtivr,: ai~ Ut autem lex ad humanae naturae varietatcm et 

occut noixikov xai xb naoaavfiâivov aei ftsT^rj&eie quod Bempor venit moderata per omnia immota perfiifTj 

Siii jtavTciv axlvrjros (ii yao av SITJ OTafreoov maneat (quid enim erit stabile inter homines et ita 

TWV tv av&Qutnois xai ovrus aanXevrov, tos ftrjSeuiav immobile, ut nullam patiatur mutationern, cum omnis 

vxofiivuv fisraôh'jvt xrje Ttdarjs rjficov avoxdaecos iv 5 noster Status sub perpctUO motu consistat?), ncce3- 

SirjvixtZ xa&eaxtoat]? xtvqosi;), nvayxaiov t\>!i&r\[iEv Barium aestimavimus quasdara exceptiones dare legi 

T»vaj l*aiotons Sovvat xuj vbuta ftexa TtoXXtjs xijs cum multis vigiliis et subtilitate auinventas, ut eas 

dyovnvim re xal dxoiêiat i^rjvQjjfisvas, IVa iniras ' habens in auxilio lex nequaquam moveatur. 

iy/uv tii fiotjfretav o vbfiot ftrt8afiws aaXsv&eir,. 

1 'Efiefitv toivw xfj /SaaiXeia, tinov xis XMV 101 Sinimus igitur imperio, si qua communis commoio

Nov. VII 2. 3 54 DE NON ALIENANDIS 

IITB TiQnatv ttxe 8

ECCLESIASTICIS REBUS 55 Nov. VII 3 

, ondia nooad-ev eiorjxnfisv. xT\vi*a.\>Ta yaq partem cum scrupulositate imputandam concedimus. 

tr;v ixxrjv aiiu>v fwTgav aiv axoifleiq Xoytôfiivrjr Si vero iniuui contigerit per quandam cladem penifpitfitv. 

Ei Si iXrtTTtafreirj xnra nvae jie^mexeiai sionem, aut iu toto tunc constantem pensionem ac- 

6 xavdv, fj ini 6/LoxXt]Qa> tio TOTC vcpeoxtbxt xavovt cipiat qui emphyteosin subire vult, aut nec accipiat 

Xafiflaveiv xbv xijy dfiyvTevou- vneX&eiv povXopevov, 5 penitus, cum liceat conducerc potius quam talea defi 

fttjSi Xaftflaretv oAeos, il-bv piofrovv ftaXXov rj miuutiones in empbyteosin celebrare. Si vero alirotnvrae 

iXatxcaasts in 1 ifnpvxivaeai it^dxxsiv. El cuius ecclesiastici suburbani pretiosi emphyteosia 

Si ttvoi ixxXriaiaaxtxov nQoaaxtCov xu>v noXvxiftr,' detur, qualia plurima maxirae in nac novimus felixtav 

ififvjevois SiSolxo (unoia noXXa fidXtoxa xaxa cissima consistere civitate, multo quidem digna prerai>xr;f 

icfiev xip> evSaifiora xafreaxdvai nohv, TIOX' lOtio, parvas vero reddentia pensiones aut nibil pen- 

Xi;t uiv a£ta rifirjt, iXaxioxrtv Si tfdoovra nQoiuSov, siouum omnino, non ex reditibus metiri empbyteosin, 

T) ) ovSi vS nnf>6»o8ov f 6 » 8 oXmi), m i ) , HJ HTJ xfi fi 77iooeoSq> i q ffiexQBiad-at Q B i a d ssed e d a aestimari suburbanum subtiliter, et reputari p ex 

XTJV ii itHfinevotv, dXX dXXa SSiaxtfiaa&ai & b ib nQoaaxeiov pretio ti collecto l l t reditus di po3sibiles ibil i in iviginti i i anni3 i 

axoipdii, xai ovXXoyi&ofrai xi\v ix rov a&Qott.opevov comparari, et in reditibus ex hop computatis agi 

riuTjuaros Svvafttrijv xara etxooi ivtavxovs oireio&at 15 emphyteosia non perpetue, Bed in eum qui per- 

7ii>6ioSov. xai £nl xfi ivxevfrev ovXXoyt£oftevr) jtooe~ cipit et dua8 ex eo successiones, et viro et uxori, 

odcu TiodxTeofrai TT]V i/uyvxevatv ov Oirjvexwi, aXX* sicut praediximus, facieodam. 

tii nvxov %B xov Aafifidvovra xai Svo tfi>v i§ avxov 

StaSoxotr, xal dvSoos r} yaftsxrjs, xa&dnso k'fmôa&BV 

2 tinovxss gf&rinev, yivop.ivrtv. EiSivai Si IOVS 20 2 Scire autem empbyteotas convenit quia, si in 

iftfvxemne 7iootr]X£i iot, eineo ini Suxiav d

Nov. VII 3 56 DE NON ALIENANDIS 

awcaxdxcov olxTjfidrav xai nqoaaztitav xal ayodit' urbanis ct hortis et ogris, sed etiam supcr ruinis, 

xal xTJntui', dXXd xai iotwicor, ths ccTtb HVQOS siie sive ex ignc sive ex terrac motu sive ex alia quadnb 

ctiopov ei'xe i£ aXXrji oiasdrpioxB aiiias xb tQti- libet causa ruina sit: sed etiam in his quae omnino 

aQ In* ixdvon ir,v imtoirtaiv yivea&ai avyxcoooviev, 

nXtjv ei fti; Inl fibvrfi ifi^vrevaecoe nQOSxaioov, 

pcrmittimus nisi in sola cmphytcosi temporali, se- 

Cundum qnod dlldum a noblS dictnm est, in tribus 

xa rb gfinQoafrev f//uv eiorjfievov, inl IQIGI rr(»os- personis talibus, quales praediximus Et ut neque 

ois roiovrots, onoln TTQOO&CV tiorptttftev xai *V« 10 ulla circumscriptio neque in talibus fiat, duobus pcr 

fiTj T«S TieoiyQuyT) ftr,8a ini tovxto yirrjrai, 8vo iaiv tempora primatibus mechanicis aut architectis, sive 

xara xatobv nqoixtvovxav [njxavixofrv ij doxixexrorcov, in bac regia et maxima civitate una cum deo amabitixa 

xaxa T^*> f}noiXi§a xaixr,v xai fieyd).rtv iibXtv 

llua roli d"eotpiXEoxdxoit oixovouoie xul nivxs rciv 

libtts oeconomis et quinque reverentissimis presby- 

teris et duobus diacouis, praescnte quoquc deo amatvXnpeaxdxuiv 

Tzgsapvxtgcov xnl oio Smxoven; nagov 15 bili episcopo, sive etiam in provincia duobus insignixoe 

xai rov &eo

ECCLESIASTICIS REBUS 57 Nov. VII 4. 5 

CAPUT IV. 

Ei Si xie ôvXtjdêit] Xafttlv xura Xoyov xoi\~ Si quis atitcm voluerit accipcre sccundum ratior,ioi 

TOV xnlovftivov ovaovyQovxzov noayua tx- nem usus aut quod vocatur ususfructus rem ecclcxb.aiaorixbv 

rj T»JS ayiotanjs fieyaAr): ixx}.i,aiag rj siasticani aut sanctissimae maioris ccclesiae aut alteaiXrfi 

olaiSrjnoTe raiv iv imnoT) r?j TjiitTioq vni}x6(it rius cuiuslibct, quae in omni nostra dicione sunt 

xuftiyoiv fj jTTuJztiwv, ftij n)./Mi Xaufinritio rouro, 5positae, aut ptoehionitii, oinnino percipiat hoc ct 

ii fii] xoto T8 tr,v tiprtuivt}v naonxijQrâiv xal xatit sccundum praedictam observationem et socundum 

ihv rvjior 7rji SUOITOS IOV rifi evoipovi /.t'1-etos Sux- formam constitutionis Leonis piac meinoriae: ut istc 

tdîoji, loere alxbv evjtooo>> xa&eaxioxn xni olaim locuplcs cxistcns ct substantiae immobilis dominus 

O.KIV\IOV Htanorriv ixtoov evfrvt npayua xnxk Sf.njxo- aliam mox rcm secundum proprietatis ius compcnset 

iiiai Sixcuov avrtSiSovat rrj ayuoiuir\ iy.x).rj(tt'q TJ tvj 10 sanctissimae ecclesiae aut venerabili doraui, ex qua 

tvaysl otxip, t$ ov xovxo hififlavti, iuauviT)v y.ai rot- hoc pcrccpit, tantos ct talcs fereiitcm reditus, quanaviijv 

tpiftov 7iQui'oifov, ojroatjv ij ortoiav i'xti rb St- tos aut qualcs habet quod datur, ita ut post cius 

doutvov vitxe ueia TTJV avrov Tti.svirjv TO TS ixx?.rt- obitum ccclcsiastica aut ptochica rcs revcrtatur ad 

eiaoiixbv i] moj/jY.bv TTQttyftn iivaiQiyEiv iril ibv voiierabilcm donium cum usu, qui datus est, non 

tvayiaxaiov olxov jiera TTJS ô»/ffeft>s rrfi Stdoutvtjt, 15 transcendcnte teinpus vitae percipientis; accipiat 

cis /»'»/MJ;S Aioyxoi^ SittxdSeca* ottolio» xnl vvv occoiiomos cx constitutione praedicta piac memoriae 

i7XT\qxrifiiviav T(p oixovofuo, t; xios 

vcro non sohim venditiones, scd etiam donationes et permulationes et perpeluas emphyteuses ct pignorum 

dationes in rebxis immobilibus interdiximus, cum quosdam periculis adeo dclectan videamus, ut et in 

vetita tiiti et pro ea quam habent praesumptione atque audacia legibus periculum facesscre audeant eaque 

faciant quae omni tnodo prohibita sunt, quae adeo ad ipsam forte mortcm homines adactura sint: propterea 

necessarium duximus in unoquoque contractu certam qxioque poenam statuere, ita niminan ut poenae ex 

supra dicta comtilutione Leonis piae memoriae contra occonomos intentatae simililer eliam nunc immineant 

2 TtfKcyuara A || 4xxXr;oiaoTixbv rj om. A || 4 rrj 

vftqxoo) Tfftav A || 5 firj aXXcoe M] t) oXatt tvnyciv 

aXXotv otxcov A omnino (i*. t. oXoit) ; | 6 » pi) om. 

As \ 1 trfi ante Aiovxoi om. A J Smrd^toJi otn. A || 

11 %al roiavTTjv et 12 rj ojxotav om. A | 12 tinle bnoinv 

vtrba TCZ tvaytl — Xa/iBtivst (10 *q.) repttit 3/° || 

1 h ilXafiiaxaxov A | fiexu rrfi 8tSoft£vtie xqrjoecos A jj 

17 Si) ieg. vid. T« || dvxiSeSo/ttrov A || 18 tr,v XQV aiv \ 

ct Djum c H 24 i? Aiovxoi\ XiorxoS fj A |j 25 noirnt 

Movov a%i$bv inl xijs Txqdatwt A fl 20 Si A;] re M fl 

28 ppw A a || 38 r\ tq>] rcji om. A 

1 r\ihr. quoniodo usuflfructus rcrum ad sanctum locum 

pertincntium constituatur R \ 2 usus nut quod 

uocatur om. f l (1 3 aut R vuly.} ucl AT || autl ut 

/•' 14 dictiono RV \ sunt positue sunt V 1 y* Q 8 subsubstantie intnolisbilis It 

positac sunt 

1 1| duminus om. R f| 

9 proprietat*s /" |] 10 uenerubil* / /l |j 12 qualcs] tnlcs 

R a l habet] habeut R fl 13 pbtopbica R tocbica V || 

15 transoedentem R f| IG in compcnsatiunem rei datu 

R H 17 et ttclmi |j 18 datio f (T mg.) | usuaque R* |j 

24 rubr. quibua pcnis Bubiecti sunt qut bano constitutioncm 

contenpnunt R (| 25 pene del. V* || 26 intcrdiximus] 

intcrdicinius vulg., dixtmus RV dicimus T |) 

27 pctuas R % || 28 donationes 10 D uidimus /^| 29 quosdatnj 

ct quosdam R l \\ 30—34 terdicta — existitnauimus 

R* scriptit in rat. 2 vtrsunm Q 33 ct quae forean 72(*)|j 

33 dcducunt R ( 3 ) vulg. [| 34 ncccssarittm esse cxistimauimus 

ii( J H| 35 Btatuere ccrtam R || 3G bis] iis vulg. |) 

37 cx constitutione praedicta in rat. F {| 38 etiom R\ 

et / r viilg. || inmcntibus R l

Nov. VII 5. G DE NON ALIENANDIS 

-r . •> f-*-T-->:-T-T •? i\yovuivqf r\ t)yovu&~r] pova- vel xenodocho aut nosocomo aut brephotropho aut 

cxrtplov i) daxiixr,giov xnxd xb eunooa&sv Staxexay/ii- abbae aut abbatissae monasterii aut asceterii, aevov. 

E'C xti xoit-vv utyiioao&at jo/.ftâeie npayfta ix- cundum quod priua dispositum eat. 5i quis igitur 

xXriaiaaxixbf t; nxu>xixbv, ixnmxexio tuiv ev&vs xov emere praesumpserit rem ecclesiasticam aut ptochixtfirjfinxoi, 

tinnixeia&to Si xb noayua, oneg tXape, 5cam, cadat quidcm mox pretio, exigatur autem res, 

ftexd ndarii xltv oixeiior dxninxet secundum quod ct propriis cadct et quod speravit 

xai ontp TjXi.Ktev oi 7tposiXa/3ev xdrxavfra xr)s dytu-'AOnon acquisivit; ctiain hic actione ei sorvata in proyrtt 

avxij> tpvXaxxo(iivT}S ini xjj iSia neptovoiq xciv xb pria substantia eoruin, qui contractum cum eo ccovrdXXayfta 

Ttpb: avxbv Ttpaâvxojv. lebravcrunt. 

CAPUT VI. 

C Ei Si SaveKJXtft eli aaj/iaxtxbv xg EloiTo Si autem croditor in pignore corporali elegerit 

Xafleiv nâyua dxivrjxov ixxXTjCiaaxtxbv rj oxtxor, accipere rem imiuobilem ccclesiasticam aut ptochi- 

iv oixiai: xvxbv x fj ] jxpoaaxeiois jtpoaaxeioiS tj n dypdlt dypdli rj 

xt]non fj 35 cam, in domibus forsan aut suburbanis aut agris 

noXtxtxaie aixrjasaiv r\ dypotx ' *ixoli afSpanoSott, p , xai aut hortis aut civilibus panibus aut rusticis man- 

Solrj X9 va i° v p 

vneo xovxov, ixittnxixco xov Saveiafia cipiis, ct dederit aurum ob lioc, cadat credito, et 

xoi, xal ixtxca x xigdos g rj j Sayeiaa/iivt] /] nyiandrr] y] iX } habeat. lucrum, , q quae miitiium accepit, p, sanctissima 

aia TJ 6 eiavTje olxot xo dfri daretofrir xQvaiof i xurxav&a ecclesia li aut venerabilis bili d domus quod d mutuatum est 

xaxd xov ov xo Sdveiffua ngd^nvTo; oixovoftov ij |ero-40 aurum; ; etiam hic contra cclubrautum mutnum oeeox 

T} jixeoxorpoipov rj yyovftivov ftovaoxrtoiov tovaoxroiov rj rj nomum aut xcnodoclium dl aut ptochotrophum h aut 

doxrjxrjpiov rj xaiv dXXtov evayobv avaxr,fid-ttov xrtt praesulcm monastcrii aut ascetorii aut aiiorum vcoeconomo 

vel xenodocho vcl nosocomo vcl brephotropho vel abbati abbalissaeve monasterii aut asceterii. 

secundum id quod supra constitutum est. Si quis igitur rem ecclesiasticam vel ptochicam cmcre ausus 

sit, ille pretium statim amittat, et res quam accepit cum ornni temporis interiaccntis accessione exigalur 

Atque adversus sanctissimam ecclesiam quidem vel venerdbilem domum nullam prorsus aclionem hubeat. 

verum adversus religiosissimos oeconomos vel quicumque omnino vendiderunl in propiiis eontm bonis 

actionem ex contractu habcat: quo illi metu saltem subslantiae suae, si non ob timorein dei, utique lur- 

1 diores ad vendendum fiant. Quodsi quis dono accipere axisus sit rem ecclesiasticam vel plochicam, et 

ipso quod donatum est omni modo privetur et alterwn tantum ex sua substantia sanctissimae ecclesiat 

vel sacrae domui, unde illud accepit, in vicem det, ut quo detrimento illum afficere conatus est, idem i« 

2 suis ipse rebus expertus propriae sibi malitiae conscius (iat. Quodsi permutatio fit in quibusdam 

personis, solo imperatore, sicut supra diximus, excepto, etiam gui permutationem accepit ci poenae subiaceat, 

ut rcm ipsi datam amittat, eaque rursus ad sacram domum unde venit revertatur, el quod in 

viccm datum est apud venerabilem domum maneat, alque qtti rem illicitam aggreditur utrumque merito 

amillat, ita ut eatenus poenatn subeat, quatenus ei proprias res amittat nec quod speravit acqnisierit: 

actione illi etiam hic contra propriam substantiam eorum servata, qui contractutn cum ilh fecerint. 

VI. Quodsi creditor in corporale pignus voluerit rem immobilem ecclesiasticam vcl ptochicam accipere, 

domus forte aut suburbana aut agros aut hortos^ aut annonas civiles aut mancipia rustica, dedcritque 

pro hoc pecuniam, privetur credito, atgue sanctissima ecclesia vel sacra domus, quae mntuum accepit, 

pecuniam sibi creditam lucretur: ut etiam hic contra eum qui mutuum contraxit oeconomum vel xenodochum 

vel ptochotrophum vel praesulem monasterii aut asccterii aut reliquorum sacroruin collegiorum actio 

'.i xoXfirjaoi lovrjoaafrfu A || 6 fxiaco om. M a || 

8 lx*io* navxeXais A \\ fttvxoi,] Si A || VI Sinxbv] Stny* 

ovv xov A || 13 yivcjyxni. A j| 14 xoX(iitaoi A \ 15 Saipovftdvov] 

Stoprj&ivxot ainco A \\ 18 Tva ft£\ oncoi A R 

19 xax' avxTjt Ipydaaafrcu A \ avxbi] sibimct e (j 

iv xoJs] ix raiv A j| 24 xa> A] xov M R dnoXaftelv] 

anoXXvvai. A g 28 T« M, om. A 0 33 8i] Si xal A |j 

eis atofiaxixbv om. A || 37 rovxtov «4 fl 3S SeSarei' 

OfUvrj A I 41 sq. r) doxtjxTjgtov om. A 

1 uel RFT\ aut vulg. \ scenodocho aut noaocbomio 

V \ betliotropuo R |] 2 asiatcrii RVT |j 3 diaspoituin 

R \ 4 eincrc] omne R l j| ptochicamj thechicam V\ 5 cxigat 

autem rem f* || 8 habt-at liStcorn contra F\ 10 ci 

contractu om. R l U 12 attanicn] ut taincn R ut tantum 

T, at om. V, in quo tamen Bcg| V* scr. in ro«. J scgnionei 

R" || 17 ucnerabil. V 1 || 1S ut] ct i2> fl 23 *ut] 

et libri |j 24 ct recurrat] ct om. R l || haco om. R l || 

25 pro] pcr V |j 26 domum om. y || 27 causam} carm 

R || 29 cadat V \ 33 corporari cligerit II \ 34 ira 

mobilcin ct ccclcsiasticam Ji l \\ phocliicam R J 37 dcdit 

y \ crcdito Ihimhach] creditor Uhri II 30 aut (alia *. c 

add. R-) ucrabilis R \\ mutatum /J 1 j| 41 scenodochu^ 

/* || 42 aut asistiTii HT om. l

ECCLESIASTICIS REHUS 59 Nov. VII G-8 

xip StSavetxoxt. navxwv xovxtor xtsi nerabilium collegiorum creditori actionc nianente. 

mi xtav rjyovfiiftof xa>v ywatxtitov aoxrfiriQioiv TJZOI His omnibus etiam in abbatissis muliebriuni ascete- 

1 }iovaoxTj(>ia>t> xQaxovvxtav. El yao oluti xnls 1 riorum aut monasterionim valentibus. Si cnim 

cyiuxaxais dxxlrjaiai; ?; xoJs a/.Xots evayiatv oixou nmnino sanctissimis ecclcsiis aut aliis venerabilibus 

baytioftaxos yivotxo zgeia, ele ftorqv ayayxaiav SJ]- 5 domibus crediti opus fiat, aut in solam necessa- 

/.«^17 xai anagaixr^xov nQotpaaiv xai rfi xiogis ovx riam videlicet et inevitabilem occasioncm et praeter 

tvtoxi xb xaxtntiyov itktiQOjfrjjvat, rj eXs xi ngayfia quam non potest, quod imminet, adimpleri, aut in 

kaixtlioxaxov xfi aytwxaxr; xn&taxbi ixxXrjaiq, *$- aliam causam utilissimam sanctissimae consistentein 

«ori TOJS nqotoxiaatv aix^v ite'xgt xrfi ytvutrfi v7io- ecclesiae, licobit pracpositis earum usque ad gene- 

•ffrjxrji loxao&at, ptjSiv iSixbv irt^vnov xole Savti- 10 ralem hypothecam stare, ct nullum speciale pignus 

Zovai nagexoniroie. creditoribus pracbcrc. 

CAPUT VII. 

(Z) Ei Si xal Sir,nx7] xn t/tcfvxetoiv hifitlf Suq- Si vero ctiam jjcrpetuam quispiam euipbytcosin 

{ifltnv, OTIEO ovy. i!-£oxir, ?; Tioosxaioov ftii', ftij fiiv- accipere praesumpserit, quod 11011 licct, aut tcmpoiyi 

xaxa xijv xoZSe ij/utjv xov rouov naQaxrôir, xai ralem quidein, non tamen secundum huins nestrac 

wxoi ix7ri7ixt'xco ftip xrfi dfMpvxtvaecoi y.al xb deSo- 15 legis obscrvationem, etiam sic cadat quidem dc cmfiivw 

ftevixai naga xio tiaysl oixio, Stboxco di Strr pbyteosi, et quod datum est mancat apud vcncravixd)! 

,xal ftcxa xrtv txTixiooiv xov eucpvxtviiaxoi, ooov bilem domum, det autctn continuo et post casum 

ij/itAte TeAcir, eineo xaxit r6ftoi> vntf/.&e xrtv iufv- emphyteomatis, quautum futurus erat solvere, si seityau; 

oipEfbi Tino' «ixot /tiiorxoi Ix xun> fitixr^v cundum legem subisset emphyteosin, nihilapud eum 

olxip xetx* tfifvxevoiv SeSotnirtov nxatxixiov sionyuti- 20 remanente ex rebus pauperum, qnac frustra ci per 

3 xuv. Tavxa [XE] OVV linavxa n

Nov. VII 8. 9 60 DE NON ALIENANDIS 

&avrirov xnl 3ey TJ; xcov a\fni)i(ov ixnoirâst animae hominum liberantur a mortibus et vinculi3 

fjXiiov. di)).ndij xf,s ouoins TtaonzrjQrjaews xai tTii inaniinatorum venditione vasonmi. Shnili quippe obirts 

ixnoiijaeioi xcov noXtxtxwv oixâtoiv jirtoafvXax- servatione et super alienatione civilium pauum custotofiivrtit 

xafra noXXdxis einofiev, Ston xomvxns etvai dienda. siciit suepe diximus, eo quotl tales esse panes 

otxfaeis ov fiovov iixl T»;S âatXiSos xavxrjs TTO/CO/S, 5 non solum in hac felicissima civitate, sed etiam in 

dXXa xni Inl trfi fieydXr^ 'JiXeJ-avSneias xni eni xije magna Alexandria ct in Tbeopoli esse didicimus, 

0£ov7toXtxu>y elrai fieua&fixaftev, 'iaats Si xb XOIOVTO forsitan autein tale altquid et in aliis quibusdara 

xni iv dreoats nalv inaQxian elvat. ai ydo xnl dXXa- provinciis est. Si enim etiam alibi buiusmodi quae- 

%6ae totavjrj xte tit] xrrjois, xal in' ixeivrj* 6 vonoi dam sit possessio, et in illa lex servetur et suaro 

tpvXaxxiofrtt} y.al xh>' eavxov •nnpuxrjorâiv ixietvixco. 10 observationcm extcndat. 

CAPUT IX. 

0 ÊneiBij Si etxos xivas Ini zxuoay.Qovaei xovSs 

rov rbfiov Tteioaafrat 7TQayfiarty.ovi r)/xcov ivnovi Xap- 

Quia vcro vcrisimile est quempiatn in circumven- 

tionem huius lcgis temptare pragmaticas nostras 

pavsiv rotovTo xt TtQaTTtiv avToTs iTTnQtTioiTns, xai fonnas accipcre tale aliquid eis agere perraittentes. 

TOVTO xiolvoftsv ini Ttavxbs TTOOSCOTIOV, /isiôros TS et hoc prohibemus iu onmi persona maiore vel mixui 

DATXOVOS, sire doyjir fyoi iivh. SITS iiiiv negi 15 nore, sive in cingulum constituta sive horura qui 

rjfjui eirj stTs tcjv a7,hov rn TWI» CU Sfjfiovt re/.ovvnov. 

Knl StaTiCCpnEv fijjSevi irnvxe7.cos ndeiar dvat 

circa nos sunt. sive aliorura quispiam inter populos 

liabitantium. Et sancinms nulli penitus licentiam 

totovrov iiva Ttony/iany.ov nooiayêa&nt IVTIOV, /tqdi cssc talem qncinpiam pragmaticum proferre typum 

ivrevfrev Xitfifidvetv n xtbv rnTi nyicDrdrats iy.x).t]- nequc ex hoc accipere aliquid [de] sanctissimis ecainit 

nooetjy.ovTCjr r\ fioyaarrîois TJ 7tx(ayteion TJ eva- 20 clesiis competentium aut monasteriis ant ptochiis 

yim avaxTjfiaatv IXXIVTJXCOP Trouy/tdxcor. d).Xa xco xe aut vonorabilibus collegiis immobilium rorum; scd 

drSoôxnxfo xoiniartooi noivfjv intxetafrai quinqua- ct gloriosissiino quacstori pocuara imminere centum 

ginta librarum anri, fi' xi toiovxo vnayoqevotie, xoii librarum auri, si quid tale dictaverit, sinml et 

re Sexoudvois XTJV ififavtatv xocovxov xivos fteiov xv- suscipicntibus insinuationem talis cuiuspiain sacrac 

Ttov ivdoôxdxois doxovaiv i) extoois nai xrp> uvxfjf 25 formae gloriosissimis iudicibus aut aliis quibusdam 

vnoxslafrat TIOIVTJV, XOVS XB avfiôXaioy^nfovi VTXO- eaudcm iinminerc poenam: ct tabellioncs succumniiixstv 

rji sliovxoa xov xrjs eiaefloZs Xfeecos Sinxdêi, berc Loonis piae mcmoriac constitutioni, si egcrint 

ti yodyaiiv n rotovxo avfiôXaioy rovs re 5"£oocJ.£- talc alifjuod instrumcntuni, ct deo amabilcs episco- p 

aTovs dmoxonove fj j xovs cvXnfieaxdxovs fi oixorouovs p pos aut vencrabiles occonomos sine i periculo i l refu- f 

Si oi ddnoaeieafrai f xovs r xotovxovi if ifetovs izQayfia' 30 tare huiusmodi h i d i sacras pragmaticas formas, magis 

xtxoiit xvnovs, fiaXXov fiiv ovv iTtiy.tvdvrcoi TCQOSIE- autcm cnni periculo suscipore et agnoscere, quia 

o&ai, xai yivcoaxeiv, tos ixeoi aixr,v xtvSweiaovai rqy circa ipsum sacerdotium iiericuluin sustincbunt, si 

lsQwavvr,v, ti ye nueXrtant^tt5 xcbv rofuov xols ovxto neglegentcs Jegc3 bas quae ita tiant, pragmaticas se- 

] yii'onsvotS7ioayiiitxtxo7s dxoXovfrrjoaiev xvTTois. JBI J quantur forinas. Oportet cnim ea, quae cotnydo 

xn xoirrj xni iv yivei. xni Izti rfj ndvxiov cofs- 35 nmniter ct gencraliter ct in onmium utilitatem san- 

Xtia vevofw&exTjfiera itaXXov xgaxelv'rj xd xaxd xi- ciuntur, potius valerc quani ca, quac circa aliquos 

a7iovSrp> ini TtaQaipfrooa xcbv xotvtov ytvoftsva studeiitur ad corruptioncm communium agi legum. 

cap. IX § 1 excilatur in tractulu negl Siacot' dvayvtoaunxoiv 2 (Heimbach idrixS. 1, 191) ex Ath. 

rant alienatione inanimae supcltcctilis. Simiiis videlicet observalio eliam in alienationc annonarwn civiliiim, 

sicut saepius diximus, custodialnr: quoninm tales annonas esse non sohon in hac rcgia xirbe, sed 

eliam in inagna Alcxandria el in Theopolitarum urbc didicimtts, fortassis autem eiusmodi quid in aliis qnoque 

provinciis quibusdam nsu vemre. Si enim alibi quoque ciusmodi qune sil posscssio, ctlam in illa lex 

cuslodiatur suamqnc ohservalionem extendal. 

IX. Quoniam uutem verisimih' est quosdam ad labcfactandam hanc lcgem noslram pragmatkas 

nostras sanctiones impctrare conaturos esse, quae tale quid ipsis facere permiltant, etiam lioc in omni 

persona proliibemus et maiorc et minorc, sive qttem magistralum gtraf sive rx iis sit quos circa nos habemus. 

sivc cx reliquis, qui popularium nxnnero sunt. Ac sancimus, ul nemlnl prorsus cinsmodi pragmalkain 

sanctionem praetendere liceal, neque inde rem vUam imvwbilcm quae ad sanctissimas ecclcsias vel monastcria 

vel ptochia vel sacra collegia pertineat accipcrc. Verum et gloriosisshno quaestori poena quinquaginta 

librantm auri iirogeixir, si tale quid dictaverit, et quae iiisinuationem talis sacrac sanctionis 

suscipiunt gloriosissimis polestalibus aliisve endem poena immineal: ct nolarii, si tate instrumenlum 

scripserint, conslilulioni Leonis piae sortis subiciantw: ct deo carissimi episcopi vel rcUgiosisshni oeconotni 

sine periculo eiusmodi sacras pragmaticas sanctiones rciciant, immo vcro citm pcriculo admillanl, 

sciantque se de ipso sacerdotio periclitaturos, si quidan neglectis leqibus obsequantur prar/malicis sanc- 

1 lionibus ita faclis. Oporlct cmtn quae communitcr et gcnci-aliler et ad omninm ulililatem sancita 

sunt, magis vafere quam quac ex sludio quorundam od corrumpendas lcgcs generales facta sunt. 

4 tlvai om. A || 5 fiaotXiSoi M) tvSalfioro; As | 

7 ilvai om. A |j Si] 3i xal A || xb xoiovxo] talc aliquid 

C | 8 ei yaQ — '.» ixeivt;:} x«9"' alt xal A fl 9 o vbpoi\ 

b vbfios XUO8B A H 11 xivde] quempiam c || 13 avxoiiS 

A U 15 fyoi] doxot >1 [} 16 Tjftas, eixe xis rav eis xbv 

Smwv A U 18 Tigayunxtxbv om. A || /irjSi ivxevftev] 

«avxtv&tv ^4 || 20 r/ tois dXXott evayiat A | 22 jru«- 

VTJV — auri om. A |] quinquaginta librarum abri (v Xixqnt 

Xgvalov x. v.) M {cf.lu.KAth. Theod.) ccntum librarum auri 

e || 23 imriybgevatv A || 24 roiovxov] rov roiovxov A || 

25 xiyv — rtotvTjv om. A || 2*» TO«» xe avuô?.ntoygdfott 

vnoxtiofrat Ttoivri rij Aiovxot A \ 27 Stnxdêt—ov/t' 

poXntoi' ovi. A || 29 fj] xai A | 32 cioneft tis avxrjv A H 

35 tv yivti xni M Alh.] ytvixwi .1» '| 36 xn] xdi A f, 

37 sq. yerouiva; voiiofttoiai A 

1 honiinum] omnium Ji l \\ 2 similitcr IV f 1 !' 1 | 4 sicut 

om. y \ h ctiam om. R l || 6 dicimua R l (| 7 aliquid 

RV\ quid vutg. | 8 cst om. V j] II rubr. l)c pragmaticis 

sanctionibu9 quac contra coniod? ucnorabilium locorum 

promulgantur RT§ circumuentionc J-' a jT|| 14 omnij 

omnino V x Q 15 in om. 72* || qui] quue / r || 16 quaepiani 

y || 18 pragmaticam proferture R l | 19 aliquidii^"] aliquod 

vulg. || de seclmi |j 20 *compendium libri [) monasteriis 

— 31 pcriculo i2* scripsit in ras. 5 versuum \ 

tochiis aut aliis ucncrabilibua R (•) Q 23 BI tale aliquid 

R{-) |j 2G succumberc] ausciperc R(-) H 28 aliquod /' 

vulp.] aliquid ^7*!! 33 pragmaticos R % f) 35 in omni R l l 

utilitatc ii/T U 36 aliquas f jj 37 copruptionom R

ECCLESIASTICIS REMJS Gl Nov. VII 10. 11 

Êxtiv0V fiovtot> SqXaSrj tno&ovubvcov re xai Ifiyoxtvofiivov 

iwv Ttoayjuanov, bnbaa voftiôvai xoiovrov 

xivbi Stia&at. 

CAPUT X. 

His solis viilelicct conduccndis et emphyteosi dandi3 

rebua, quascumque putant tale aliquid egere. 

Ei uivxoi f}ov).orxcu' xiva wo xrjv iavxiov Sioixrj- Si tamen voluerint quaedam sub propria guberna- 

)> x6noi avra Si; xa tvayTj fiovaaxrloi.n ncoXslr r\ 15 praesumere ipsa venerabiBa monas f eria vendere aut 

nfiii&tiv TJ Swgi-iaO-ut (iv ok 6 i vainGxt;oi6v re *«&f permutare aut donare (in quibus et altare collloca- 

Sgvd-i] xai ifQa yiyove l.eixovgyin, irrniay eliofros loxir tum est et sacnitn cxbibitum miiiis\tfrixnn, quale 

î' T«Ii- nyifoxaxais ixxXrjaiau yirtaft/u, xdn' xe fcluiv inoris est in sauctissimis ecclesiis celcbrari, sacris 

avayivtoaxoutvcov ynaycbt' xi]i xe Jeoas xui agofjxov quippe lectis scripturis et sacrosancta et ineflabili 

f»Taiitdouf'v7]i xotvoivius, fiovax*xi] TE iyElos yiyovEv 20 tradita communione, et inonachica illic facta habio(V»;(i«p), 

oisxe avxd ptxufiuXtiv izi uoov xni dsotfi- tatione), ita ut haec mutarentur cx sacro et deo 

}.ovs axht l ' noS fl » iSttaxixijv Sinixuv XE xal xaraaxa- amabili schemate ad privatam maasionem et statnrn: 

aiy, roiro suwit/MG xov /.otnov yivea&at y.toXvoiter, hoc omnino de cotero tieri prohiberaus, uulli omnium 

oidai TWC zxnvxiov itpttvrei xavxn igafi/toxaviiv permittentes haec delinquere. Sed etiam factura in- 

«/./.« xai xb ytvbfitvov ay.vgov naaiv anorpaivo/ier 25 tirrautn omnibus declaramus modis, et pretforum 

TQIJTOIS xal xihv xtutiftaxiav txnrttiaiv'imxi&efiev ia> casum imponimus accipienti, et veuditorem quoque 

Xafiovxi xnt xbr mnQnoxovxa. £t/tuoviuei> T») xe tov datnniflcainus et rci casu et pretii amissioae, sancn(jay/iaros 

ixnxcoatt rft te xov ttnf}ftaros dncoXsiq, tissimae ecclesiae eius loci et venerabilibus mona- 

TIJ r.axk rbv TMTTO»' aytioxarji &v.xh\aia y.oi xoit xaxn steriis haec tribuentes, quatenus ipsi provideant ut, 

TOTWV evaytai/topHoxiîui* xavxa Tiooevt/iovxEs. uisxs 30 quod male alienatum est, rursus ad monachicain 

aviols Tiooroelt' xov xb xaxcSs iy.noirfttv av&tt EU rcvoccnt iiguram; neque hypotheca super his valentc, 

(tnvuy,ixbv ijmvaysiv ayjiificf (ir,8e xr,* vno&!\xr\i x~rfi sed ctiam ipsa infirmanda et monasterio rursus sacro 

ini rovrois tooiontvijc, aV/.a y.ni avxrjS axvoov/uvrji ininistcrio assiguando. 

xni rov ttovuoxtjOiov irakiv Tfj IEQU Ttoosxvgovfttvov 

eup. XI suniniarin habent Nomoc. XIV tit. 11, I in.; Ecloga aa Procniron mutata 23, 1. 

At illac sohtc scilicct res locandae sitnt el in emphytcusin dandae, quascumque tali opcra indicjcre 

exlstimant. 

X. Si quac iamen in sua mhninistratione habcre malunt dco carlssiml occonomi vel reliquorum 

collegionnn .praesulcs, nulli eorum qtii in potcslale sunt ne secundum sacram quidem pragma' 

ticam sanctionem liccat cogcre eos, ul illa aut ver (ocationem aut pcr cmphyieusin joras dent. Nam 

qui iU faciut, ct saerilcgii pocnac ct omnibus siippliciis hac noslra sacra lege comprehcnsis obnoxitis sit. 

XI. Scd quonium cainperimns yrave quoddam deliclum ct apitd Alcxandrinos et Acgyptios, iain 

vutcm in aliis quoquc quibiindam dicionis noslrae locis commilli, ut nonnulli ipsa adco sacru rnonasleria 

vfiulerc (int pcrmulare aitl donarc audcant (in quibvs ct allare dedicatnm csC cC sacrum ministerium pcraclum, 

quale in sanclissiims ccclesiis solet pcrayi ct sacris littcris lcclis et sacrosanctu atquc arcana com- 

Muniinie cctebrata, ct mnnachorum ibidcm domlcUhnn est), ita ut illa a sacra ct piu forina ad privalutn 

usum cl coiidicionon transferuntnr: id omuino tie in posterum fiat prohibemus, nec cuiquum omnium ut 

taliu commiUat concedimus. Scd el quod fit omtii modo irrilum declaramus et pretii amissionvm ei qui accipii 

irnponimus, ct cwn qiti vcndil ct rei amissione cl prelii dispendio miiltatnus, sanclissimac illtus locl 

crclesiati et vaierabilibus tllins loci monasleriis ea tribuentes. Quare ipsi providaml, ut anod male aiiennlittn 

vsl rursus ad mnnnchicnm statum reducalur: neve hypollieca in his rcbus vulcul, sed el ipsa 

irrita sit et tnonastoriiim rursns sacro ministerio addicatur. 

9tio> A l| 14 iv om. A \ EXIQOI* — xb xivai] dXXoti 

'tlQOli XTjS VTZTjXOOV X07101S, COS Ttl'«S A || 16 tv oli 

fiovnaxT}pov XB M || 18 yivca&ai M] imxtXiioxtcn A. 

(celebrari c) | rcur re] rifrv A | 19 T^S T«] xnl xfj* A | 

iiQaS xal om.A (j 20 Ixelot] ixeiae Tiori A$2\ otxrôn] 

oit Nomoc.y JEcl. P oxfxe avxa /uxafJaXsiv M\ xai 

ripXtj&r) ipXtj&r) A {cf.f e\ e\ || || 24 ayttvrcs A g 25 y«>o. 

A Nomoc. N | | 2 ] 

( J ayiD>xttTT]] aytcoxaxr] ptynhj A fj 

xonov onov om. A;\\ 31 nvxoli et xov om. A || 32 inav- 

A Nomoc N \ ftr;$i) fifpre 8i A 

1 cnphitcosiu ll*T R 2 agerc IVFT J| 4 tamen] tru 

V |1 nolucrint Rl ; |j S csse om. II 1 | cunduotiono R S 

9 ctj ci libri, ct ci li 1 || bec Ii || et gacrilcgii iub| V 1 

suppt. in spat. vac. || 11 nostra lcjge W) lcge nostba 

R || suppliciis] ct suppliciis ii* vulgo. Seclusi || 12 rubr. 

Ncniini liceat locum in quo sacra sollcmpnia sunt 

Riicnarc II || cogcouimuim aliquid Ii* |'f \i et om. R | 

15 sq. aut donare aut pcrmutare f'\ 16 collatura II l 

17 rooaaaterium Ii l mistcriam Ii* (j 19 ineffabilium /'»jl 

21 mutaretur RPT \ 22 scmatc R 1 scemate R*f \\ 

23 omniutn] huminum / /3 vulg. || 24 permittentes om. 

R J dcrelinqucre V | 26 ct TenJitotrcml et om. vulg, § 

29 ut om. IV U 31 rcuocctur /i, |) 32 monasterio RP) 

om. vvlg. 1] 33 miuistcria l"\ taon&atcri& ft tstptrscr. J) 

R monaiterio i*ti/^. |j asaijrnanda vuly.

Nov. VII 12; ep. 62 DE KON ALIENANDIS 

CAPUT XII. 

IA "Rsntg Si T«=- iTuphiptii dxxoitjoeis ixalvca- Sicut autem damnosas alicnationes probibemus, sic 

(ur, OVTIO xai xas impXaptii xxqotii nTinyopevoptr. etiam damuosas possessioues interdicimus. Multae 

TloXXai yhg naQ 1 rjfilv xtxivr^rxai £rtrr]O£ts, i'r&a rwis enim apud nos motae sunt quaestioncs, ubi quidara 

dnoQa xoigin SeS(OQrtvxai T««S nyiwxtxTcui £xx?.rjoiais miuus ldonea praedia donaverunt sanctissimis ccc!erj 

idii oeBaoftiioxdxon oYxois, rj xai TTETtgdxaotv d7]~ 5 siis aut venerabilibus domibus, aut ctiam vendidox^c*' 

a>s tvnoga, xnixoiye dnoga xijv agxtjv xa&eaxioxa, 

Hnvrtv&Ev rovs svaysli oCxovs r}Sixr,aav. idnnyogEvorunt 

tamquam idonea, cum utique sterilia a priucipio 

essent, et ex hoc venerabilibus domibus nocu- 

utv xoiwv roii ngoEOxioai ^ ru>t> ^ epnatuioxdxiof oepnatuioxdxiof o'i- o't- erunt. Interdicimus igitur 

rectoribus venerabilium 

XCJV towvro xt TipaTTeiv, t} yivwaxeiv (o: ei uij ptxd doniuura tale aliquid agere, aut certe cognoscere 

TinotjS axQipEias nowlvro ra awn?.lay/tara, dXXa arco^ 10 qviia, si non cum omni subtilitate feceriut contrac- 

C(»e -us xxTJoii rj inipXaph,s Sod-etr] rale ixxXr,aiaie ij tus, sed iaenea quaedam possessio aut damnosa de- 

TPIJ /toraajrôiois rj gerwaiv r) voaoxofieion >} rols tur ecclesiis aut monastcriis ant xenodocbiis ant 

rJJ.on evaytoi avarrjfxaai,^ ib juv avrnXXayua^ avri nosoconiiis aut aliis vencrabilibus collegiis, contracfiij 

ytyovoxoi earat, xni nvai.qwarnt ziavTioi 6 Sovs tus quidem pro non facto crit, et recipiet oninino 

th xara TttQivo.iar xnin7iaTqv dsSo/nrov 6 8i toi-15 qui dat, quod per circumventionera et fallaciam daovro 

T« 7T(>u$as oixovofto: r; r,yovfi£ros rj j-evo8v%os 

% 

tum est; 

; 

oeconomus autem, 

, q 

qui talc aliquid 

q 

cgerit, 

g , 

fj 

fj voooxopos 

o o o s 

i] Tittayoxoofoi 

i t y o x o o i ij 

ij 

b 

bgcparoTQCHfOi 

o O i i y 

i] 

c o 

ycoora 

u t 

aut 

a b b 

abbas 

a s a u t 

aut 

x 

xenodocbus 

e n d b 

aut nosocomus aut ptotoxouoi 

oixottev r/p SeSotxort itepaTzsvati ii;v ivreii' chotropbus aut orpbanotrophus aut geroutocomiis 

&iv tyjxiar. ti Si xui ovrco ro croay/ia axrjtmia&sif], de suo ei, qui dedit, salvabit ex boc damnuin. Si 

xni zi %oyaiov VTICQ rovrov So9~7âi, xui rovro 20 vero sic causa figuretur, ut etiam aliquod auruin 

f r ^ celcbravif, ex hoc actioncm, sicut pracdiximus. 

{'EniJ.oyoe.) Ot'Tos 7-uiv tTtl T//S rwr ixx).r,aia-'lb (Epilogus.) llacc nobis supcr ccclesiasticarum 

txiov rj okcoi 7iroi/jxav TTQuy/tnTioi' txjiot/jOEcoi arco- aut omnino ptocbicarum rcruin alinnatione posita 

xiia&to rouoi, xjj^ s/iorroi uii> tov xiji evofflovi sit lcx, Leonis quidem piae memoriac sequcns cou- 

/.r^tw: evoepiot inSfisroi Suad^ct, dX?.' ov ib /iev stitutionem, ot non aliud quidcin curans, aliud autcm 

itoiievoe, tb di a&ep/tTTevrov xuta).t/i7tdviop. n).).' iucuratum relinqucns, scd in omni tcrra, quam Roini 

Tiaarjt TTJ; yfj», rjv 6 'Ptouaiiov £riky,Ei rofioi xal 30 manorum continct lex ct catbolicae ccclesiac sanclio, 

o rijs xafroJ.txTjs £xxArtaiui tfeoiio;, oixoz txxzxuafru), hacc cxtcndatur ct dcterminct quae sua suut, ct 

xni opi^txco T« oiy.iht xid xgmtino Su;nxMi, yvXnr- valeat perpctua ct custodita et a sanctissimis patrirofisroi 

naoa je xtav ooicoinxior Tzaxfjiagziai' Sioixi)- arcbis uniuscuiusque dioccsis et a deo amabilibus 

auos ixuaxtjs Tiand. xe nav 'hofihaxnTiov tnjTQono/.i- metropolitis ftt ab aliis episcopis ct. clcricis et oecoitjv 

napd ie xu)v alhov iniaxuncor re xni x?.r;nixwv 35 Jiomis et abbatibus Ct xenodochib Ct nosocomis et 

nni oixorbuiav xui ijyovuiiiov v.td levodu%a>i' xai vo- brephotropbis et orphanotrophis ct geroutocomis ct 

oox6fi(ot> xtd oQtparoTQoifoiv xni potrfoxitotfoiv xni omnibus simpliciter rectoribus aliquorum sauctornni 

ytnoiToxoftcov xid namior f'i7iku>i -xcov ijyov/iircov T«- collcgionim, omuibus imponcns jiroprium robur tt 

rdijv tvaytav avoxiiudxojv, 'dnaaiv iznTifreli rqv iSiiti> liccntiam pracbens volcnti denantiare, quao deliniaxvv, 

xai aSf.iav StSovs 7W povJjouivvj TiQOinyyi)."/.ttv 40 

15« rotovxo xi — 1!) £/,///«!' c',l nm. A i| 39 avaxrtfxdxa)v 

evayiiiv naaav (rr er o corr.) imxi&ili A j| 

40 sq. ngoaayyiXXnv nXrjnptXovutva rnvra A 

1 rubr. Si stcrilis aggcr sid nonerabilcm locum pcrueoiat 

Jt Jl[T) l 2 pcnsioms /" jj 5 aut ucnerabilibus domi- 

bus bis scr. R l || G itaquc Ii J 6sq. a et et et nocuerunt om. 

R l 119 certc|te /i| 12^. au no aut nosucbomiis/2 1 113 aliU 

om. R | 14 non] noc R || omnino] oi R* || 16 yconomii 

V I 17 aut ptochotrophus] aut ephotrophus (pro brepbotrophus) 

aut gcrontocbomus R fl 18 gerontochoniu» 

R gerotocomus V || 19 ci qui] ccqui R a || aaluat R l $ 

22 fenum R*T || aliquid R || 23 contractum] contra ii 1 1| 

24 celcbraucrit R | 25 nobis supeculasiicarum R l D 26ptocbocarum 

R || 30 factio R \\ 32 a om. R* || 33 a om. 

RT H dco] ideo R l | 35 Bonocomis V \ 36 bcphotrophis V 

befotropliis R |j ct orphanotropbis om. R, post gcrontocomis 

legitur vulgo || gcrontocomiis V (iniis et teqq. «igue 

ad rectoribus suppl. f |W spat. vac.) B 37 sitnilitcr 

V vubj. \ 39 pratsens R l

ECULESIASTICIS REBUS 63 Nov. VII ep. 

T xov avxotpdvxov StatpevÊXcu jtoo»r;yooiav o toris fugiet nomen, qui causam contra legem factam 

TI) nâyun ?caga xbv vbuov ytvofievov iXsyxwv xni rcdarguit, auctor pietatis et utilitatia sacris domibus 

niTto» evoe/iriaS xal axpeXeiae xote iegoTs otxots yn-6- factus. Servabtint autem eam nihilominus et noatrae 

fitvoi.

Nov. VIII pr. ( 

icoas 7i()aiTi0(ii(ov xb Sevrrôt; anb vnnTCoy xni 7r«T(>ixiip, 

xal Jotivixco xto ivSoôrartp £xa(>x TWV TtnQa 

Dat. XYII^ k. Mai. CP. Beiisario v. c. cons. [a. 535.] 

H AIATAHI2 IIEPI TOY T0Y2 

APX0NTA2 X2PI2 TH2 0IA2- 

OYN A02E22 riNE20AL 

'0 avrbi flaoiAevs 'iioavvr) inaox"> Tinuinaoitav tb 

@, anb vnitTiov y.ai 7iurors.iu>. 

UT IUDICES SINE QUOQUO 

VIII. Coll. II tit. 2. 3 

UT IUDICES SINE QUOQUO 

SUFFRAGIO FIANT tf. 

Inip. Iustinianus A. Iohanni pp. sccundo. 

(IJ(iooi/nov.y Idnaoas r,u~iv y;uto

SUFFRAGIO FIANT 65 Nov. VIII pr. 

xcbv ivSoôrarwv vTtdgxtBVy k'x re x7;* irrtv&er «J» inEvofi^ri suffragiajo, nX)Jt xul £XEQOV kico&E» 25 iam uno principio illicito dato plurimas necesae est 

•i nhlov ngoydoEt xijs^ xiov aXXcov xiov manus circumire eum qui dationcra facit, et boc 

xrjp agyjjv rj StSovxav f} ftvrjoxEvbrxcov &f.gan£ias; aurum non de 8uo forto praebere, sed mutuatum, et 

*ai /nris uoyj;i aTonov Sofrsiaqe^ noXXas drdyxrj xe«- ut mutnarc possit, damuiticatura, et compntare apud 

qas •ntoivooxeiv xb» xtjs Soascos ngzviiBvoi; xtd XOUTO so, quia convenit cum tantum ex provincia percidi 

xb xavoiov oix OXXO&EV Xatoi naQsy.Eiv, dX).n SfSn- 30 pere, quantum liberet quidem ei dcbita, sortia et 

vnafuruv, y.etl ivn Savsiaaad-ai SWTJ&EUI , tr,ftioifiE- usuras, et damna pro ipso mutuo: computabit autcm 

»OK, y.ai avXhoyiêodm xax' nixor, oxi Txoosrjxbi' ian et iti medio expcnsaa largiorea iam ct iudicem vel 

loaolxoy ix xrf^ ixagxlas Xapelr, bnoaov Sialiaei qui circa ipsum sunt dccentea, et quendam sibimet 

pcv aixJi xn 6ipXi]uaxa, tcsf/dnin xs y.al xoxnv, x«i etiam recondere quaestum iu tempore sequcnti, in 

rni vniq nvrov xov davEianad-ni îjuins, Sibnii Ss 35 quo fortc non administrabit. Quapropter eiua qnod 

xal x'rp> iv fiiam Sanatnjv Sayjihoxtgav rs rtSr} xul ab oo datum est triplum, magia autcm, si oportct 

aqxoyTi xai xoli dp || /nxoov Scrimger || 20 evrrooov 

\2[ IOU OU TVQny/cnxot] rcrum c || 22 ntp&ovlait LP || 

rj\ an ctrtu tu f il 2ti tdiv xdiv hXXtov nm nm. e ij jj 37 afavxbi' M || 

procurcmus V vuhj. j) 9 pro del. A >J Jj cis] eoi 2i % illus 

(suppL m. 1 in spal. vnc.) f r \ 10 non om. 11' | 12 occasionnm 

V* || 13 alio RT] alii V vxdg. \ omniuni] 

hominum V* in ras. 2 lilt. || illi R x || 10 innumcra /i 1 '/ 1 

vufg. || Hbcrtas R l || an certo in rns. V 3 1| oniinibus II' || 

21 quantum occasione] non datnt hoccusiono W J| 23 oocusionem 

communi R | aministratione A^" |) 24 ctmm uno 

H 1 ] ctiam in uno R* ct sio uno (m tpat. vac. suppL 

y 2 ) V vubj. R 26 donationom 72 j| hoc auruin scripsi 

(c/. H(imbact))] corum R* hoc f*R 2 vulg., om. spalio 

vucuo untt tt relicic V x \ 27 mutatum R> \ 28 utl onu 

R l T [1 30 quantum] qu» R g 31 damna] dona R l $ofri$itofrm L TTgoaaTtofrrjOEofrat s Hahnnder || i^rjt] 

Itonxriifj |j 397raj)' nvxwp L fl \$Stixi}v dXrjfrEOxt^gavL 

l| 

l coniationibus (lationibu* V 32 uel 11F) ct vuly. 1] 33 sibimotiam R \ 35 amiaistranit 

/i> 1) Hti magis] g niagis R \ oporteret V || 38 cxigi RV 

a in ras.) V \ '\ qnid] 

quod RVT \ 5 actu) casu V x \ 8 procuraremus RT)

Nov. pr. 66 UT IUDICES SINE QUOQUO 

yag t/or^v elt rb Srtft6aiov tis- ea, quae oportebat in fiscum inferri, eo qui adminiai, 

TOI rrjv dnxitv fyur-ros r.a&anais xpcouii-ov strationem babet, puris utente maiiibus, haec ad 

focri, T«?T« tie rrjf oiy.tinv &eoantu.v XajSwv propriam utilitatem redigens, qui administrationem 

aQxi;v i'x«>v anooov rs anixprjvtts ijiuv xov ow- habet, et inopem faciens nobis collatorcm, inopia 

ryp; ii,v , nnooiuv ixeh-ov tijv j Si* airbv yevofii- yf 5 illius, quae per ipsum agitur, nobis reputat. Quanta 

vr,v 

rftfiv inoloyittTni inoloyit,tTni. IJoaa Si aoefJrj xal xal hu.n hun impia et alia tiunt. ad horum iurtorum merito reluta 

yivtint fiitijv iwv y.lonSv TOITWV eIXOTOJS avntpeoo- occasionem! Administrationes namque halientes proitfva 

nobipttoiv; ol yan 8/, xds aoxas M%ovxes ras STTI- vinciales ad hanc acccptiouem p respicientes p nuiltos 

zaiQiovs tis i'o ?.t;it/tft 7ioost'xovres rovro noXkobs utv quidem id reorum diit dimittuut, vendentes d i eis dli delictura. 

xun> vnevfruvtov nrfiaai] nioXovvxe: avroTs rb nlrji- 10 plurimos autem innoxiorum condemnant, ut noxiis 

fitXrjfta, nollovi Se TIOV arevd-vvcov xaTay.Qivovotr, praestent: et boc non solum in pecuuiariis agitur 

fva xoii vntvd-vvote xaqiauiviai' xai IOVTO ovx enl causis, sed etiam in criminalibus, ubi de anima est 

Trtic xsiftfnx'"* 

•zols ivxlriunatv, 

fiovov •jxoaxTovaiv airiate, aX).a xdv 

evd-a neql TpvyJfi ^ 

periculum. Fugaeque fiunt ex provinciis, et confluuut 

l v o xivdwos. hic omnes ingemescentes, sacerdotes et curiales et 

ifvyai it ix itov inaqxiwv yivovjat, xai avooiovaiv 15 officiales et possessores et populi et agricolae, iudiiriav&a 

nqives oSvgbfievoi, uoels te xai ftovXevrai cuni furta merito et iniustitias accijsantcs. J£t non 

x«t taêcjrai xai xzrjroqee xni drtfi6rnt xal yeiogyot, haec tiuut sola, sed etiam civitaturn seditiones et 

rmc rdiv aQ%6vt(ov xXonals re tixbxwi xni aSixiuts publicae turbae plerumque tiunt atque sedantur: et 

fxeficpouevoi. Kai ov xavra 8fj yirExai fiova, a?.?.n omnino una quacdam est baec omnium occasio maloxai 

ai xdiv noAecov axaatis y.ai ol Stj/ttothti &6gvôi 20 rum, et accipere suffragium a iudicibus totius liexa 

itolla x$T}fiaxiov yivovxai xe xai navovxai. xai quitiae est principium et terminus: est quoque hoc 

oXios fiia xts iailv avxrj ndrxiov ctfoQfti} xtov xaxtav, sacrorum eloquiorum mirabile et verum, quod avaxal 

xo ya dQvvoofaytlv xde nqx^s ?iaorts iaxl 7tovij- ritia omnium sit mater maloruin, et maxime^quaudo 

Qias TtQooifitovxs xal Ttiottf xai £oxiv aoa xai xovxo non privatorum, sed iudicum inbaeret aniinabu3. 

xwv &£ia>p Xoyitov d-avfinaxov xs xni d/.r;&iaxnxor 25 Quis enim sine pcriculo nou furetur, qui3 non latro- 

TO XTJV (pt?.apyvqi'(tv •n.dvxiov dvm fii]xiqa xwv xn- ciaabitur sine reatu administratorem respiciens? ilium 

xdiv, xal ftdliaxa bxav ftij xais rtov iduoxdiv, d).)st namque videns omnia auro vendeutem, et praesuxait 

xaiv dgx6t>xa)v dyyivtjrai xjwxals. Tii yag oix mens quia, quicquid egerit illicitum, hoc pccunias 

nv dxtvSvvoji xXinxoi, xii Si ovx dv XtjaxevaetEv «i- tlando redimet. Hinc homicidium et adulterium et 

ev&wa, £te xi\v dpxi^' dnopXinav xdxEivqv bocbv 30 invasiones et vuluera et raptus virginum et coraaTia.vxa 

xqyoiov ntTtodaxovaav, xai &aQodiv tbt, bn£n merciorum confusio et conteinptus legnm et iudicum. 

av jiQnêiev dxonov, xovxo '/g^ftaxa Sov; iJ-cavitaexui', omnibus haec venalia pioposita esse putantibus, taratvisv&ev 

drS(>o

SUKFKAGIO FIANT 67 Nov. VIII 1. 2 

CAPUT I. 

Tavr« y.(td~' envTois ff fiovXsvaaftevoi xav- Haec omnia apud p nos cugitantcs g ct hic quoque qq 

raviht xotvcoiov 10Z Z fJov/îuaroe ji«(>rt/.rt/?o>>T£s ? ri]v i participem tii consilil ilil sumentes eam quac a d deo ddata 

ix ,'hol diSoutrr/v tjfiiv £vae^saTaxi]v avvoixor, xui uobis est reverentissimam coniugem, ct tuae celsi- 

r 

fi "Ji '/f vnjQ°xji jo TToayun xoircooufurot xni xni zi zi xal xal tudini causam communicantes i et quiddam idd etiam i a 

:uimt tl;i at;i /.ajSovTES (iovXrji, inl rovSe xbv &£iov 5 tuo sumentes consilio, ad hanc sacram venirnus 

A ihj.vSnutv ro/tiov ^ dS ov frianiQoiiEv, fitjTE legem: per qnam sancimus, neque proconsulariam 

(tt^vnnxEutv nqSe/uiay fiijjs xrtv f*j'x{>* yvv xakovfit- ullam neque hactenus vocatam vicariam neque comi- 

»7?^ ftixttQiav fttjje ihy xburpa. trfi ecuai^ firtxs aX- tem Orientis neque aliam quamlibct administratio- 

Xyv . olnrovy , aoxfjv, urpce vnaif.xi]i/ . . firjrs . ., . ^ j... 

nem, neque proconsularem neque praesidalem, quas 

St; y.oioovXagias y.al^ l xoQotxxooias i xaXolaiv { memiuit supposita huic sacrae nostrae legi descriptio, 

dtiv> rou(o nTtoyQHf!], as STJ xal jtorns vzib x6v8e quasque solas sub hac lege ducimus), dare aliquod 

TDI' )nn0i> tiyouev), SiSovm xi suffraglo*' firjds VTVEQ suffragium neque pro administratione quamlibet do- 

T^S «(»£v» iw olnvovv tioaiv prjxs aoyovxi. firfisvi nationem, neque iudici ulli neque horum qui circa 

/iijr« XOJV Treol xae agy/te rtvt fnjxs exiqw rcoosanuo 15 administrationem sunt alicui ueque alteri per occax«rrt 

Tioufaan' TiQooxuoias' aXXa TiQoixn uiv xotui- sionem patrocinii: scd gratis quidem sumere admitiu 

rns tioy/te, uixoia Se 7iuoe'x£iv 7iQ0(fdaEt xwv nistrationes, pauca vero praebere occasione horum 

•) ivjtGxrfi SiSouivtov ovfifioXcov XE xai xaQxcbv. quae pro singulis dantur cingulis, codicillis ct charyiiQ 

Si> xai vjte&ijxauev anoyQa

Nov. VIII 2—5 68 UT IUDICES SINE QUOQUO 

8iTH>t}fie'rT;e airrjs navxtXvis, n).)Jt xaxh fiinv anavra>v 

tvofiErcnv avi't%etuv —, xoftiL,outvrjv fitvxoi xai 

Sta xb SmXovv tov xivdvvov T«S uwovas xai 

, aneo iy.nrtga n(>a'T}v r«|ts. 

tirjififjv iTtoai rtvos aoêtv tap 

rvv Si jzeoiflX 

ovx fyatnu nantXan ovSs/iiav fiexovaiav dv xali 

ullats xats XTJ* 'Aatnvrjt «îo«x/;fff, 5 cipiebat oliicium. .Non tamen in altera quadam adx6fir/rn 

rT)s Unxaxiavffi

SUFFKAGIO FIANT 6 9 N o V . VIII 5—7 

TOS fjiv xnl rb zov TTEgiÛnxov x6fir,zos x>,s 'Eu)ai administrationem ntramque facimus, habente quidem 

tivojia, xdi-Ewi Se uuisâQzovxos xoutzinvijs ovarfi xs ct spectabilis comitis Orientis nomen, officio vero 

k'xovxoi anyaEit. iv iffovs vnoxeXti; odixovvras, aSeiav uizdle SiSo- 30 ordinem iti provinciis adiinplere, hoc quod etiam 

itiv xni i}-exateiv za aSixjtfiara xai zovt vnsv&vvovt yeteribus dictum est lcgibus. Sicut euim eos ornui 

troKDcouifovtrKpfuoeTa&airîôfTjgxalzTjvrifMEziQfiv iniusto lucro prohibcnms, ita etiam pure cingulis 

rnîv iv zait innQxinn nXqoovv, zovzo vneg xnl zols utentes omni honore et rcverentia et bonestatc frui 

ooy/tioiS Strjyooevxai zaiv voucor. wineq yhg avzois saucimilS. 

rrntTOS dSixov xtnSove eioyofJEv, ovzio xtti xafrnoctii 35 

T«Te (iox xoiwi' f]uTv zcov aoîoi' dinxExoiuivajv Sic igitiir a nobis cingulis discrctis convenit eutn, 

:xooir,xii rbv irmvâ 7inQn?.aS6rza rrjf dpxh>' /'"" v diue, et qui tuam rexcrint scdem, et qui scmper 

nd zbv obv xazaxooiiTfiivzujv lYobvov, tov za uti 

17 sq. Ilunc cnp. VI partem (Z), item cap. VII et VIII (H—I in.) multifariam decurtata exhibet Epanagogel,\—5. 

'/uoguc unum cx duobus mayislrulum facimus, qui sj>cctabilis quideni comitis Orientis nomen habeat, uni 

autcrn imperet officio quod comiUanum et sit et nommelur, atque soli primae Syriae et Cyrrhesticis pracsit 

et utriusque magistrattis annonas habeat. Ex aequo emm citm vicariis eum quoque ponimxts: ut et 

ipse unn cum officio ei subiecio et de fiscalium exactione et de civili atque publico statu periclitetur. 

VI. Volwnus autcm, ut omnes omnibus nostrarum provinciarum magistratibus subiciantur, privati 

quidem secundum proprtam mapistratus rationem in omnibtts causis omnibusque et pecuniariis et criminaubus 

casibus, qui vero in militia sunt et propriis subditi magistratibus, ii quoque nihilominus fiscalium ei 

criminum nomme omnibus modis iis subiecti sint. Sed etiam qui hinc ex qualicumque iudicio proficiscuntur 

ft qualescumque sententias exequuntur, quominus plus quam sacra nostra constitutione dispbsitum est sportularum 

nomne accipiant, magistratibus provinciarum licet prohibere: qui si hoc neglexerint, sciant omne 

damnum inde subditis nostris illatum ipsos persoluturos essc. Damus autem iis veniam ut de hac re non 

solum magistratus, a quibus pendent illi delegati, sed etiam nos ipsos certiores reddant: ut nos haec 

cognoscentes rem, ut aecet, persequamur. Si quos vero et ipsi dignitale vel cingulo superbientes iniuriam 

subditis nostris inferrc reperiant, potestalemjis damiis et in malcficia inquirendi et quos sontes 

deprehenderint cinqulo privandi, nostramque vicem in provinciis obeimdi, irf quod etiam veterwus legibus 

corutitutum esL _ Quemadmodum enim eos omni iniusto lucro arcemus, ita etiam, qui integre magistratibus 

usi sint, nt omni et honore et rcvcrentia et auctoritate fruantur sancimus. 

VII. Ita igitiir magistratibus a nobis distinclis par esl eum, qtd hic magistratum accepit, cum 

dei memoria coram nobis, aut si twbis otium non sit, et coram sublitnitate tua, quique tuam semper sedem 

1 utraque R \ habentem libri \ 3 existente vulg. B 

4 cyristensiB V\ oritenw» R l wiritensis iJ* fl 6 xit et] et 

om. RT\ 12 proprium primnm eat TtF 1 proprium praemium 

estf a vuig. Q 17 qui om. V* | 21 negle«erint iZ 1 J 

22 peraoluerent R | 23 de eo) deo R l f| 25 agnojagno- 

•centes R |J 28 eis] ei RT H nilentias F x \ 29 et nostrum] 

et om. R l | 33 honorej labore (al. honore mg. R 1 ) R § 

fru« F a 4 xvQtcxtxcHp L xvQiazixatv B xvf>isvxixan> if 0 

5 xaxelvovi B \\ 7 Tê xatv — ini'(> T« om. M Q 8 iniq 

TI] xai VTISQ B\\ 13 T« om. LB J 14 ttzQaxiaie B 

|| 39 *hic] sic libri [| aministratione» P\ 40 ooram] 

cor V*, in ra*. J »i non] Bino R*; leg. ti (nobifl) 

non? | tua] tue V* J 41 erexcrit R 

e || 

xcd — xexayfiivove om. ff | 17 avrq» MBs Q 19 xuv 

ow. B 1 20 nlel T» L l | 21 sportul&m (*. v. awrj') M 

cwtiêicov B vn^QtfvvTi&fHZv L (j 22 tovxov L || (Ja« 

&vfiTj

Nov. VIII 7 70 UT IUDICES SINE QUOQUO 

xdjur^ros TGJ*' &U'WV ^ftutv largitionw*' fuerit gloriosissimo comite sacrarum nostrarum lartov 

T£ ivSoôrarov quaestorw rov &eimr r,ufi/3otois rovroie rols nng' cubiculorum, qui codicillis his apud nos ministrat, 

rjiv vniM>tTovfi£vov, OQXOV StSopai, firt§eii TtavreXcHs iusiurandum dare, nihil penitus nec quodlibet se 

%ois ftTjre xoit dXXois rois xds dgxdt iypvai ftr^re xols gula babentibus neque qui circa eos constituti sunt. 

Tteoi avxovs xa&earunsi fiftxs ireoco nvi xaxk noo' nec alteri cuilibet per occasionem patrocinii; sed 

yaotv jiQoaraalni. aXX' (osntQ aftio&ov Xafifidvsi ri]v sicut siiie suffragio accepit administrationem, a puagxj*', 

ngosXaftfiarci xe itagd xov Srjftoaiov xae aix^- blico percepturus annoiias (has enim solas accipere 

atis (xayxae yctgSrj xal fiovas Xajt/3avetv avxbv iwis-15 eum sinimus), sic eam puris custodire manibus, deo 

fitv), ovxcos avxip' xa&ttgaTs v L TUIQOX&V rjxot &IJoavQaJv 

B tiaoSicov Epan. | 2 quaesteuros M xoialexoiQtt 

L xoiaiaxaiQOt B Epan. \ 4 priaatam if] iSioxxrjxtav 

B et *. v. M iStoxxrjioiv ngifidxov L eiStxdiv 

Epan. |j 8i]] 3i Epan. | 6 xovxoit om. LB I 7 firjStvi] 

nihil (1. e. ftr^Siv) e || 8 itapaoxeiv B Epan. J itQotpaoiv 

L | 9 TXQoaxaalav L Q * ftqr* — /*$** M>ri fl 13 Xapfidvtiv 

M H xtjv apxV v itqoaXapfidvti om. B e | 14 ngoaXafi- 

(lavuv M percepturas (t. e. ngoffXaftfidvcavt ef. *qq.) e | 

15 *ai om. Epan. Q atpiefuv Epan. | 16 custodire (1. e. 

yvXdfcuv?) f | 18 xov avxov inifltjaoftevot d~govov 

Epan., quod tane praestat \ 19 &agôeur L &aqqii' 

ocutv B || 20 ttxi] oi x» L \ 21^ avxoTs] ipsi e | naQtxtQO) 

L U 24 ytwrfitxtn L ytvyetxat xovxois Epan. || 

25 T» om. /^ {| 26 ini] tie Epan. | xasdpxds 5fe] xds

8UFFRAG10 FIANT 71 Nov. VIII 8 

CAPUT VIII. 

^ 6 Tovs Si ovrioe afilafrovs jragaXaupdvovxas xa: 

aoxnt nocorov anavrtov cnovSaa/ua fyEiv XQV T ° T0 * s 

Eos autem, qui ita sine mercede sumunt administrationes, 

prae oranibus studium habere decet fis- 

Srjfwaiots dygvnvioe ngoefyeiv, xai xove uev ayvcofiocalia yigilanter inspicere, et indevotos quidein et 

vovivas xai Seo/iivovs dvayxys /uera naarie enngdx- egentes necessitate cum omni exigere fortitudine, in 

xttv xTjt afoSgbxrjxos, firjSev vnoxaxaxXivopevovs firjSi 5 nullo flexos neque pro hoc ipso lucrum aliquod 

inig avxov rovxov xigSos xt navranaatv iwoovvxae, , omnino considerantes, devotis autem paterne se ex- 

TOTS di evyvwuooi gixaii nQoswsooftevovs' inenn hibere; deiade nostros subiectos reservare undique 

ib rovs rifiETd(>ovs rpoovs ffvhfnuv navraxo&ev sine violentia, nihil ab ullo eorura percipientes: sed 

ejQtaxos , ov xtovv na' oiSevbi aixaiv xo- aequi siut in iudiciis, aequi vero in publicis discidXX 

1 laoi (IEV iv rali Sixaie, laoi Si-iv 10 plinis, exequentes quoque delicta, innoxios quidem 

xali SrjftcjSsat xaxaoTOLoeoiv foxioaap, ineîovxss xe undique custodientes eos qui puri sunt, reis autem 

xolt afia^rrjfiaat xnl rovs ftiv avev&vvovs -jiavxaxo- imponentes secundum legem (poenain), et ita prae- 

,%r fvXnxxovxee xa&agovi, role vjtevfrvvois Si imn- sidcntes collatoribus, tarnquam patres filiis, diligente3 

Sivxes TIQOS xbv vofiov xyv noivjjv, xal ovxtos dg- quidem eos qui sunt innocentes, qui vero rci monxorrsi 

xa>v vjrt]y.6cof dts uv naxiges vi&v, avanuivxes 15 strantur, castigantes ac punicntes, omnemque iustifitv 

avxovt aveii&vvovs bvxat, vnevfrvvovs oi 0' tiain et in publicis et in privatis documentis eia 

liivovs o(0fQovit,ovx£s xe xai riucooov/ievoi, xal zta- servantes; et non ipsi soli hoc aijentea, sed ctiam 

fff«v Sixaioavvrjv £v xt xoii Srj/ioaion ev xe TOI» iSioit semper consiliarium talcm sumcntes et qui circa 

avftôXniois avxols Staxr,oovvxsi' xai ovx avxol fiovoi eos sunt omnes: ut non videantur illi quidem velut 

xovto ngnxxovxee, aXXh xnl xbv asl naQsSQevomn 20 innoxii esse, per alios autem delinquant atque furenxotovrov 

Xnfiâvovxes xal xoie negi nixovs anavxnt, tur, lioc quod magis turpius est, ut et participes 

ois ftt} f} Soxelv xelv ixelrove /tev STjfrev avsv&vvove elvai, 

iniustitiarum sumant. Idcoque licebit tuae celsitu- 

irigiov Si 7iXr]/t/ieXsiy re xai xXenxeiv, rovxo oneg dini hoiiestiorum quosdam ad administrationes diri- 

paXXov aioxQoxBQov daxi xb xal xotvtovovs xwv gerc ct scicntium tributa fiscalia, curialium quippe 

aStxrjidxtov d Xa/ipdvsiv. Xd "Slixs Slixs iîaxat i^ xf, oji f j vneoox^ 25 ^ et aliarum personarum, experimentum sui dantium 

ru>v aefivoxtQcov rtvas ini xae agxnt nefxneiv xnl xdn' bonum et ad magistratu8 opportunorum. Quis enim 

intorafiercav xa Srjfjoam, (}OVXEVX(!>V XS wnuiv xal non diligat euin et bonestate compleri magna putet, 

irincot' •jiQotanutv, nilqav iavxwv SBSWXOXCOV aya- si nostro decreto iudicioque tui culrainis ad cinguf} 

x«« ngbs xas aQy/ts dTTixrjSeiaip. xi» yuq yq av oix lum veniat, , testimonium quidem q babens qquia 

sit 

nynnr,att$ xal l aeuvoxrjxoi iftnenXrfi&ai i X & fieyaXrjs X vo- 30 0 optimus, i i gratis vero eum suscipiens, ii non vacans 

/natuv, ei'7ie^ Tjêxsgq vr;yv ix xfjs ngxrts piat adiniuistrationem, aut accipiens ex admiuistra- 

VIII. Qui autem hoc pacto gratis tnagistratus suscipiunt, eos primum omnium sludium habere 

oporlet, ul ad tributa viqilanter attendant eaque a contwnacibus et quibus necessitas adhibenda sit cum otnni 

severitate exigant, nihtl conccssuri, neque in eo ipso lucrum omnino ulium spectaturi, erga obsequentes 

vero patcrne se gerant; deinde ut subditos nqstros undique immunes ab iniuriis servent nec quicquam a 

quoquam eorum accipiant: sed aequi in iudiciis sint, aequi in publicis causis, ut qui peccata persequantur 

et insontes quidem undique integros servent, sontibus vero secundum legem poenam imponant, 

atque ita subdilos modercntur ut patres filios, ditigentes eos, si insontes sunt, si sontes apparent, 

et corrigentes et punientes, omnemque iis iustitiam tam in publicis quam in privatis conlractibus servanles; 

neque ipsi soli hoc faciant, sed ettam talem semper assessorcm assumant et otnnes qui circa eos sv.nl: ne 

forte ipsi quidem insontes esse, per alios vero peccare et furari videantur, id quod longe turpius est, 

socios adeo iniuriarum assumere. Itaque licebit sublimitati luae quosdam ad magisiratus destinare ex 

honestioribus et rerum fiscalium peritis, curialibus dicimus aliisve personis, quae bonum de se spccimen 

ediderint et ad magistratus idonei sint. Quis eiiim eum non libenter accipiat atque magna gravitate 

praeditum existimet, si quidetn nostra scntentia et sublimitatis tuae iudicio ad magislratum venerit, testimonio 

probatus qui vir bonus sit et gralis magistrutum susceperit neque ulli omnino rei improbae in 

provincia operam dederit, nec quomodo quod donaverit congerat nec undc pecuniam colligat, sed id 

solum nitatur, ut deo ac nobis se commendet et bona fruatur existimatione et magnas remunerationes 

1 speret. Si vero quis contra haec guid fecerit, sciat se etiam dum in eo magistratu, in quo iudex 

esl, furii crimen subiturum, et si eum pecuniam ad mayistrutum obtinendum dedisse, aut quiaex magi- 

j Epan. J 7 npooytgoftevoie A/|| 8 xb om. 

B | vnrjxoovs om. L | 11 oxdoeoiv Epan. Q 13 rois 

intv&vvoie Si B] roTs vnevfrvvois xs if role 8i vnevdvroit 

L Epan. || 14 xwv vofitav L 1 |) 19 ovfifloXaioiS 

H Epan.] cwaXXayfiaetv LB g povov Epan. U 22 ftev 

om. Epan. \ 23 XB om. B \ 27 fiovXevxdip xt et xal 

ixiqav om. B | 29 oix av L | 32 (tifiaqyvQopevos B c | 

35 ovviXXt£eit 3/1| 36 Sfj rovro] 8iaxovxo AflfxyL (| 

37 cvoxrjvai L \ 40 ftos] ti s. v. L\ eadem manut 39 

ferw ante oxt p, 72,^1 trantponendum esse tiqn\ficat (cf, s 

tilulian. e. (6) £ i

Nov. VIII 8. 9 72 UT 1UDICES SINE QUOQUO 

(ixattgov ydg oftoiojs vnsv&wov), ort xal Srjftcvaw tione (utrumque enira similiter noxium cst), Bciat 

xai igogiav vjtoazâejnt xai %rtv ets ib aajfia @aoa- quia et confiscationem ct exilium sustinebit et in 

vov xs xal rtfio}ninv,t xni alxbv 8i) xbv Xaftovxa nag* corpus verbera atque supplicium, ipsum quoque qui 

avrov, xa&dneg einovzee trp&ijftet', xaxdii vixofrfiaei accepit ab eo, sicut praedixinnis, malia subiciens 

fteyalois. Ka&agas yag anaiTovpev elvai- T«IS &IU- 5 ihaximis. Puras enim exigimus esse provincialibus 

xogiois aQxcut TAS xeions, iva rohe agxoftevove a±r,- iudicibus manus, ut collatores custodiamus. Et 

fxiovs ra xal tvdr^vovnivove (pvJuxj-at/jev. Kal avzai istae quidem tam ex legibus quam ex administratiofiev 

Ix xe xa>v vifiwv kx xe taiv dgx&v imxeiaoinai nibus imminebunt poenae his qui in praedictis adnoival 

TOIS iv raie etQrjfitvais ao^nls ovotv, et n xoi~ miuistrationibus sunt, si tale aliquid egerint. Damus 

I ovxo nqaiaiev. JiSo/tev Si xal roTi inaQxsco-10 autera etiam provincialibus licentiam, si quid apud 

rais aSeiav, eX T* xaxd xr,e inngxias aSixov 6 xip> provinciam iniustum, qui administrationem habet, 

«W v /x tov Stanon^xat xal tfifiiait xialv rj inrtosiait egerit, vel si damnis aliquibus ant calumniia subdat 

moipdXXoi xovs iifitxiQovs vnoxsWis, wsxe xbv &eo- iipstros collatores, ut dco amabilcs cpiscopi et protpiliaxaxov 

tnioxontx» xal roie iv xfj xwQS notoxsv- vinciae primatcs preces ad nos dirigant, exponentc3 

ovxai SerjGits tii tj/xas avajzE/utEiv, xaxu?^'yovxas xov 15 cingulum habentis delicta. Nos enira haec agnoxrtv 

aQxh v fyovxoe xa nXrjftfie/.T;uaxa. TJUBIS yag xnvxa scentes dirigimus in provinciam haec examinaturum, 

uavfravovxss axtlovfttv iv xr\ %u>$a xbv xavxa £!-exa- quatenus ipse, ubi iniustitiam fecit, illic quoque 

aovxa, iw* ia xa aixov, iv&a tfdixqoev, ixtlas xnl poenas subeat delictorum: ut neque alter quispiam 

T«S noivas vnoa%tXv xdiv n?aj,u/isXr]ftaxa}v' aiexe ftrfii tale aliquid agere praesumat, ad exemplum respii 

xivn xoiovxo xt noaâi &a(>()rtoai nobs xb 20 ciens. 

fiXinovxa. 

CAPUT IX. 

fvovxos xov XTJV nQxh v SIITTOVXOS^ xaxn xae Necessitatem habente eo, qui administrationem 

otardête, inetSav xaxafroixo xrp> Z,u>vr,v, rexit, socundum priores constitutiones, dum depoxat 

Ttevxrjxovxa TjfiiQcts iv xy Ina^fi StaxglfSetv Srj- suerit fasccs, quinquaginta dies in provincia cornia 

faivbpevov, xai xhs nrtQn jiavxtov 8$x6pevov 25 morari, publice se Qioustrantein et ab omuibus suscoyae. 

ei fttrxot, Ttglv nXrjgwatie xas TievTijxQvxn cipientem conventiones. Si tameu ante quam comrueqas, 

a7toStS$naxco}' aloirj xn&aneg xt xwv dxtuo- pleantur quinquaginta dies, fugiens capiatur velut 

xaxtov dvSpanoSav, Sidofiev nSeiay xols vjtoxtiiai aliquod inhonestissimorum mancipiorum, damus lixaxixeiv 

avxbv iv xij x^Qt ifi T p ^«w'7zrjs XOVXO tis- 30 omne quod dederunt ei occasione farti hoc exigere, 

rxnv, naqbvxos fuvxot xov &cotfthaxarov imaxo- praesentc tamen dco amabili episcopo et causam ex 

xal xb nonyfta iyy^nipat: Siaaxorcovvxos, 1'ras av non scripto examinante, doncc reddat omne quic- 

Soiij^ nav oTte^ xtxXowws faisirj. \d).Xn xhl ai* quid furatus osteiiditur. Sed eliam ipsos provinxovi 

xovi iTtnQXBiorns, eimQ uiaOôivxo xf,s xiov ag- ciales, si sensorint administratorum furtum, licen- 

XOVXOJV xXonrfi, aSstav £x itv ,> fiaVuw fiiv ovv xni 35 tiam baberc, magis autem et ncccssitatcm haec rcavdyxTjV, 

xnixa pjivittv eie Tjftiii- oisre rjfine iiavfru- ferre nol)is, ut nos cognoscentcs, qtiia omDino auro 

vovxas, oxi mq olat ôt>ff«'ou Tungdoxtt xb oixiuov, vcndit iustitiam, praedictis eum subiciamus pocnis: 

TffTs eiQTjftiran^ avxbv vnofl/iAXtiv noivais, ngbs xto super quod etiam caelestibus suppliciis reus erit, 

xal xaii /| ovQavov xt/tcooim; Hvoxov clvai, 7xnga- transcendens iusiurandum in quo accepit administrapdvxa 

xove ooxovs dy' ols i'la/3$ xrp dgxv*'- & ^* 40 tioncm. Si autem valuerit cx quacumque causa non 

cap. IX (— XT,V aQxh» 40) extat B 6, 3, 8. 10. 10. 

slratu accepisse appareut (uirumque enitn pariler pocna dignum est), se et bonorum publicationem el 

exilium et corpons tormcnla atque supplicia esse sitbiturum, nec minus illum qui quid ab ipso acccpit, 

jicut diximus, magnis malis subditumm. Puras enim postulamus esse provhtciahbus magistralibus manus, 

quo snbditos indeinnes salvosque servemus. Et hae quidem tam a legibus quam a magistralibus pocnat 

tliis, qtri dictos magistratus fjerunt, si iale quid fecerint, imminebunt. Darnus vero etiam provincialibus 

potestatem, si quia iniusli tn provincia qui magistratum gerit pcrpetraverit el subditos twstros dnmnis 

quibusdam m aut tniitriis affecerit, ut deo carissimus episcopus eiusque loci pnmates p prcces p ad.nns mitlanl, 

quae eius s qui magistrattim gcrit delicla exponant. exponant Nos eiiim his cognilis in provinciam millemns qui 

ea-examinet, inet, q quo ille, , vbi deliquit, q , ibi etiam poenas delictorum subcal: ut ne quis alius quidem tale quid 

perpetrare audeat dt ad d cxemplum l respiciens. ii 

IX. Quippe neccssilas ei qtti magistratum gessit incumbat secundum priores constitutiones, postquam 

cingulum deposuit quinquaginta dies in proyincia commorandi, ut pubtice appareat ct ab omnibus 

actioncs excipiat. Quodst antcquam implcvent quinquaginta dies aufugiens deprchendatur tamqxtam vilissimum 

manctpium, potcstatem damus subdilis eum tn loco [vel provincia) delincndi et omne quodcumque 

dederunt ei furti nomine exigendi, pracsente tamen deo carissimo episcopo et causam ex scripto cognoscente, 

donec restituerit quodcumque abslulisse probatus erit. Sed et^ ipsi provinciales, si quidem furtum magislratuumcomperiantfVeniam 

habcant, immo vero necessitatem id nobis indicandi; ut certiorcs facti illum ommno 

auro ius venaere dictis eum poenis subiciamus, praeierquam quod etiam caeleslibns supphciis obnoxius eiit, 

quiiusiurandum, cum quo magistratum accepii, violavent. Quodsi ex quacumque causa non implclis quinqxia- 

jfiB* H dSfjM] 8i LB |j xbvom.B [j Sit&fiiovi 

— tvd~T]v. om. c 1 7 qn'%d*;n)ft£v Epnn. || 8 xi\ xiw L x || 

12 SiaTXQa^Bxai L I xai] uel si c | 13 rctpifidlXoi M] na- 

QtfldXoi B nctQa(id).Xoi L; lerj. 7ttQi(3dklT]1 || cSaxt xbv 

&eoftXt'axaxov inlay.onov] ut dco amabiles tpiscopi c || 

18 fcv&a xal fjSixrjoev Epan. |J 19 xov TtXrjiiuiXrj/iaxoe, 

wtEpan. I| 20 xt om.Epnn. | 2:» Siaxd&ti] Cod. 1, 40 | 

xaxd&atvxai B |j 24 8r]fioa{tt tpatvottevov xal om. B || 

26 ivayaryds] ivayioyds, xai xol: xnx' avxov xtrovaiv 

anoxpivea&ai (= nov. 125,23 in.) Srjftoalq waivb/uvov— 

iTxs xttl ftr] (=nov.9b, 1 pr.) B I! 28 ovvxeAtau L jj 29 jj 

rrj ijraqxiq om. L, xfj #worj TJ om. Bs || 32 dygdfus 

llBs !) 37 7ti7tgdaxeiv M a 2 quia ct contiscatioiicm] a et confisca R* in ras. 10 

fert llit ]] et in] et om. Ii 

jrgaaxu L* l 39 TZtwf 

B fl 40 El — xtxpaTt/Aaiov (73, 5) om. LD 

x || 4 sicut pracdiximus om.R x \ 

5 eximus F l (| 8 his RTV*] is f x iis vulg. B 9 damus 

bis scr. /^* II 10 prouincialibus {a om. Ji l ) ctiam R prouincialijlibus 

V || 11 ammiuistratione 1W 1 \ 13 callatorcs 

R 1 U 14 praece R x || ltt dirigcmus vulq. (Gr.) || baec /'] 

boo vulg., om. R |j examiminaturum R j| 17 feccrit R 1 \ 

18 poenam 72 |j 2J3 sccuudum] s»« V 1 \ constitutionfl» 

R || dum deposucrit] dum poauerit V x du» • • R l J 21 dica 

RV X \ pcr dics F 3 vulg. || commcmorari V x \ 25 se constantcm 

et ab omni R l | 26 si] ail (= ante) vel au (= aut) 

V* \ 30 dederit Vj! 31 taroen deo] deo tamen ^ 1 1| 32 non om. 

T\\ examinantem R || quiquid/2 1 J 34 amministratoresJ? 1 ! 

35 hoc P\yi cum suppl. l r * in spal. vnc. H 40 uoluerit V* vula-

8UFFKAGI0 FIANT 73 Nov. VIU 9. 10 

xal xafr' olavovv aixiav fit) ntnXrjomxcos tai completis quinquaginta diebus ex provincia fugers, 

7t$tTT;xovTa ; rjtas jfQ £x fi iffi inaq%las q% (pvyeiv, py xrjvixavta j tunc coinprehensus, ubicumquo degere videtur, revofyp&tls, 

fofra av StaxQigcop favsir^, inavax&jas' cabitur quidem in provinciam in qua administrabat, 

tai ftiv els xi\v inaqxiav rfi rtQx £V > anav Se, oaov omne vero quod iuventus fuerit accepisse restituat 

av tvQt&eir} Xafttbv, andSciffsi xexgaTtXuaiov. 5 quadruplura. 

CAPUT X. 

'Exsivov BrjXaSt] (pvXaxxofiivov xov /iTjSsuiav elvat Illud videlicet observandum, nullam esse nostris 

TOIS TtHEXEQois vnr,xbon uSsiav £f 7 ixEQc^ nvl TCXTJV subiectis liceutiam iu alio quedam praeter furtuin 

T} xlonfj xavxa neol xovs aqxovxas ngaxxeiv. Ov yaQ haec circa iudices agere. Non enim, si videatur 

ti fpareii] p] CWOSQOXEQOS QQ QOXEQOS xdls ayvcbfxoa yf ayvcbfxoai Sia, j rrjv x&v vehementissimus indeyotis y propter pp liscalium exactio- 

Srjuoaieov tunoal-iv l t} Sia irip> 

xa>v nkij/iusXTj/uaxcov 10 nem aut propter delictorum executionem, dabimus 

tntliXtvatv, SwaoftEv roTe vnrjxoois nqnxxEiv xi xax* subiectis agere aliquid adversus eum: e diverso 

xoivavxiov jiiv ovv xal noivaXs aixovs xale autem etiam poenis eos omnium ainarissimis submxQoxaxais 

vndôusv, ei xovs xafraQius %(>rr iugainus, si eos, qui puria sunt usi manibus et fiscavi 

xals /cflffir xal xy raiv Srjfioaicov eisTTodgst lium exactionem cum omni detulerunt subtilitate, 

arfi itQosevex&dvxas dx^têlae, eha xaxads-15 postea deponcntes administrationem iniuriari prae- 

Tjv a.Qxr,v vpQiaai d"aôftaai£v, aXXa pr) aiiv sumpserint et non cum omni favore post legitimum 

Tiaa}} ftsxa xov vevofuafiivov XQOVOV xks terapus provincias relinquentes deduxerint. Oportet 

anohfinavovxae auionifiyauv. Jel ynQ xovs enim eos qui post hanc nostram legem faciendi sunt 

xovSs rjfidjv tbv vofiov yivopivovs htuTiQoik' clarissimos subiectarura provinciarum iudices contovs 

xav vTioTtxaynivwv innQxiwv aoxovxas £vx£frv2Qsiderare, quanta quidem fruentur glqria tales appat, 

noarjs /tiv ano).avaovai §6!;rjs xoiovrot 

IA 1 uaQxvQiav xs xai iXniSa. Ov ovyxcooov/isv 1 Non sinimus autem nec spectabilibus iudicibus 

Si OVXE rott TisgifiXbnxois Sovgiv ovxe ixiQoj xivl xfjv nec alteri alicui quaralibet cis oppressioncm aut inolavovr 

avrols •nXEovel-iav % aSixlav inayayeiv, r? iustitiam inferre, aut civilibus omniao causis comxoXmxoTs 

'6X(ot ngayftaai xoivcoveiv, iva xai TjftslsSb municare: ut ct noa eis honcstatem servemus ct illi 

avxolz XTJV cEfir6xt]xa tpvXaxxoifuv xaxBivoi XTJV xa- puritatem nobis devotionemque rcstituaat. Sciant 

ltaobxr,xa xe r,ifiv xui Evvotav dvxiSiSouv. "loxo yag enim omncs subiecti, quia propter eorum utilitatcm 

«Vr«v xb vnfaoor, w; Sia xrjv alxuv wtptXsiav xai et undique eorum indemnitatcm, et ut per omnem 

ib navxaxbtftv avxaiv atfluiov xal xb Sia -naarfi nv- agantur quietem et non cogantur provincias relinloii 

ayEiv Evnn&Euts xdili nos propter illorum udlitatem et ut ab omni 

parte indemncs sint et cnm omni tranquillitate degant tieve cogantur jyrovincias relinquere et pcrcgre 

misere vivere, propterea hanc legem conscripsisse, et deo eam et praesentibus sanctissimis magm cius et 

6 • f vXaxxopivov L !| 10 nhjftfiaxtov L x || II 8baa>~ 

fttv M |J 12 avrov) avtuv M a |) 13 itpEÔfiEv B (| 19 xbv 

cm. B || 21 aTCoXavovai L |j 22 neamtOEivxo L l IXEQITU'coitno 

L 2 }\ 23 8iaXvaai B H iavxoiii M§ 25 xoXa&uv 

xai om. f | 26 vnoftaloiev Jf U 29 tav kÊaxiP avxots 

ixifSO] ixifiSovOt] cum liceat eis c || 31 xaXr,v X ante l| TJUCOV 

Nov. VIII 10. 11 UT IUDICES SINE QUOQUO 

xae Tj xXinxovxds xe xal avSQanoStoSsit xai xals av- stantiis insidiantes. 

2 xiov ovaiatt itp^SqEvovtas. Jel Si xai v/tds xovt 5 2 Oportet quoque vos nostros subiectos, scientes, 

Tjfieregovs inoxsXeit ciSorai, noarjv vptbv i&dfts&a quantam vestri posuimus providentiam, cum omni 

Tiqovotav, fisTa naat]t evyvco/toavvjjs tovi Srjfioaiovs devotioue publica sine imminutione tributa persolavsXhniot 

tpooovs eiiayeiv, xal urjSi T/;« naoa x 'Ir.aov 

arui jinrxc: oiioiioi avanEuitixoxsav vuvovt vnio 

Magno itaque deo et salvatori nostro Iesu Christo 

omncs similiter otferant bymtios pro hac lege, quae 

universalis festi diebus dedicantes: ut omnibus liceat magislratus ut patres potius accipere quam ut furet 

2 et iUiberales bonisque suis insidiantes. Oporlet autem vos quoque svbditos nostros, cum scialis. 

ijuantam vestri curam gesserimus, cum omni devotione publica tributa integra inferre, neque magistratuum 

coactione indigere, sed ita vos obsequentes praestare, ut nobis ex ipsis factis ostenaatis vos et ipsot 

laniae humamtati opportunam nobis gratiam vicissim exhibere, et tnerito devolionis nomine a magistratibus 

omnein favorem el curam impetraturos: ut [hoc intellecto], quoniam magistratibus undique imminet tributorwn 

periculum et in confesso est eos cum suo periculo munera subire, vos quoque hoc intellecto omni 

tnodo contumaciam evitetis nec anitnos vestros non oboedienies praebeatis ita, ut severitate illorum opus sit, 

qnam eos necesse est asswnere propter inevitabilem tributorum exactionem. Nempe notum vobis est subditis 

nostris, expensas militaras hostiumqne persecutionem multa cura indigere, nec sine pecunia haec confici 

posse, cum res nullam requirat dilationem neque nos facile patiamur imminui Romanorum terram, stJ 

ct Libyam omnem recuperaverimus et Vandalos subiecerimiu et tnulta etiam his maiora nos et a dco accepturos 

et acturos speremus; ad quae publica tributa sine deminutionc et grate atque definitis temporibus 

pcndere condecet. Quare si vos aCaaiter respondeatis magistratibus, illi vero factlem et expeditam 

nobis tribulorwn solutionem reddant, et magislratus ob diligeiitiam laudabimus et vos ob voluntatem probabimus, 

eritque una undique pulchra et cotisona tam imperantium quam parentium concordia. 

XI. magno igitur deo et servalori nostro lesu Christo otnnes pariter hymnos mitt^nt pro hac lege. 

3 paXXov 8ix*ofrcu B\h rjfias M a || 12 oixiav LM\ 

14 verba ixiivo yivataxovxis nexcio an delenda sint | 

19 tvXafieia&to L x tvXaptiafa L* fl 21 8eJa9s & 

24 ai xtov jxoXe/iituv 8icu£eiS LBs \ 25 ovx SVEOXI B 

27 ftrjStfttae dvaSoXfji 8to/i£vov\ nullam racipiente di 

lationem (?. e. firjotuiav ava/UoXrjv 8exo/iit>ov) e Q * ovra 

libri | 30 fitCCftva • xoixtav L I 32 avtXXnxcis xi xal 

L I 33 xovt wgtoptvovs B c t \ 34 /tiv om. B | 35 leg. 

anavxTjaouxaJ fl 38 V7io3t£a'fufra L \ 35) xnXXt] L 

1 communia quae R communionisque (quae F*) V al. || 

2 omnibus ut V \ 3 solitatores R l g substantiistiU R* jj 

5 qnoque uo» auppl. /' a in spat. vne. \ uestro* R l jj 

6 administrandorum agcre /2 1 | 9 nosmct R Q nobia ex 

ipsis Fleimbach] nobismetipsis libri fi tO et om. R' | 

ipsis R.V H U restituens V x \ 14 ut om. vulg. \ imminet 

undique suppl. V 1 in spat. vae. J 16 asumantf * || 17 co- 

gnoscentes V \ euitate T vulg.\ et uite RV \ 20 eos est 

asumcre F\ 21 nobig R Q 22 cxsecutioncs R 1 \ 24 nulls 

recipieDte dilatione R 1 ^ recipientetn V x \ 27 unandolot 

V \ redigimu» R*T g adhuc et] et adhuc R J 31 quapropter 

— quaedam (35) suppl. V 1 in spat. vac. 7 vtrtuum 

H si uos] suus R l || 34 laudpbimu»] exibimtu R l i 

probabimas /2 | 35 et consona R\ consonaque V vulg- \ 

36 tq. *congrnentia magna. Itaque deo libri

8UFFKAGI0 FIANT 75 Nov. VIII 11. 12 

STJ rov voiiov, ot avroTs Seoaei xai iae TtaxQt- eis dabit et patrias babitare caute ct proprias faculim 

oiy.dv tiav aoyjovTtov anokavsiv Stxaioai- et nos propterea eam posuimus, ut ex iustitia, quae 

VJJJ. Kal yaQ 8TJ xai fjftsle^ Sth rovro avxbv i&tfiefra, in lege est, valeamus domino deo vovere nosmet 

onws av ix TTJS iv T roftcp Stxatoavvrjs iopyacousv 5ipsos et nostrum commendare imperium, et noa vi- 

TW dtoTzorr] &e$ oixeicoaat eavrovs xai xrjv rtfiBxiqav deamur despicere bomines oppressos, quos nobis 

ovoTr,o(u j3aaihiav, tva jiij SoJ-apev neQioQav av- tradidit deus, ut eis per omnia parcamus eius se- 

&ou7tovt a3ixovfidvovs,ovs rjuiv naqiSioxev 6 d-eos, quentcs benignitatem. Ideoque quautum ad nos couoTibit 

nv airrcov Sia Ttavxtov cpsiScjiie&a, rfj avrov secretur deo, eo quod nibil in mentem nostram 

a&oxTjxi. "£2ars ro ys icp'' r^/uv 10 veniens boni pro tuitione subiectorum relinquimus. 

p ?>, ^'OT* nr,$£v xibv eie vovv ijfiiv Volentes enim inhonesta haec et servilia furta peraya&dv 

vneg xjjSe/iofias TCHV VTITJXOCOV imere et nostros subiectos quiete a provincialibus 

ofiev. fiovXofievot yitQ xite aveP.svfreQovs iudicibus conservare, propterea festinavimus gratis 

al^ avSganodcoSEH xXonas iu-sXeiv xal roiit administrationes eis dare, ut nec ipsis liceat deline 

vTtoreAsls iv evna&eiq naoa rwv rae int-15 quere et abripere subiectos: quorum causa omnem 

Xiooiovt aqxas i%6vx(ov wvXal-ai, Sia rovxo ic7zevoa- perferimus laborem, dedignantes imitari eos qui ante 

utv Ttgolxa ras a^X" s avrols Sovvai, ontos av firjSi nos imperaveruut, qui pecuuiis ordinabant admiuiavTols 

i^fj ttXijftfieAeiv xe xal aona&iv ib vnrjxoov strationes, sibimet ipsis auferentes licentiam adminil 

xa nuvra aiQovfisd-a novov, oix dt-tovvrss stratoribus nocentibus increpandi iuste, et ipsi ea 

rovi TXQO rjfioiv j3e/3aoiAevx6Tas, oineo XQV 20 quae percipiebant celando iusti putati, et proprios 

govpaWAvzo ras apâs, iavrols avaioovvres collatores propter hoc abripere a malis iudicibus 

rp adeiav rov ye roTs iv rale nâls aSixoiaiv ini- non valentes, unde nec ipsis iudicibus iucreparc 

Ttftav Sixnia, aXX' airoi re oU i)£ft(iavov iyxaXimt' poterant agere caste, occasione praedictae causae. 

obai Sixaiot xa&eaxwxst, xovi re oiv.eiovs vnoxehTe Nos autem sufficientem imperio quaestum esse puta- 

î' airo $ij rovro i!*a(>mi£etv rcov xaxwt aqypvxav 25 mus, ut collatores sola fiscalia conferant tributa. et 

oii Swaftevoi ovSi avxolg xois a(>%ovaiv imxifiav aco' nibil aliud extrinsecus quaeratur, quod subiectis 

(foovtiv TtQotfuoei xtjt eigrjpivTjs aixiae. ^ftel» Se do- omnem commoveat vitara. 

xovrra rfj /3aoxdxmisxoivvno'3b&j>ert2k. Sancimus enim clarissiinos subiectarum proinayuivmv 

inaQ%iv>v doxovxat, x^Q^ d.ndar\i yivo~ vinciarum administratores, citra omne factos pecuj/tVous 

xorjfiaxoiv Soaeios xni ivov nug* aixav SiSo- niarura suffragium, et ab bis datorum iureiurando- 

îvwv OQXOIV /teftvtjfiirovs, £x.ew xni xavTrjv nag' rum meraores, habere et hanc a nobis liccntiam, ut 

ijuou' rijv na^âiav rov firjSsfiiav tlvat firtStvi •nobt nulla sit ulli apud eos penitus fori praescriptio iieaxioii 

7ittvxtf.d>t ff&QOV [ffioi xonrôiov] naoaypay>ip> 40 

quae ipsis praestabit, ut et in palria versentur secure et bona sua tulo jpossideant et magistratuum iustitia 

fruantur. Etenim nos quoque ideo eam tulimus, ut ex ea quae legx inest iustitia domino deo nosmet 

conciiiare nostrumque imperium conftrmare valeamus, ne pati videamur homirtes iniuria affici, quos nobis 

deus dedit, ut eis semper parcamus ipsius benignitatem imitati. Itaque quantum ad nos ptaculum sit deo, 

quoniam nihil eorum quae nobis pro subditorum cura in mentem veniunt bonorum praetermittimus. Qui 

cum illiberalia illa ei seryitia furta tollere velimus nostrosque subditos in tuta ao iis qui provinciales 

magistratus habent condicione servare, proptcrea studuimus gratis illis magistratus dare, ne ipsis liceat 

deltnquere et spoliare subditos, quorum gralia omnem laborem suscipimus: indignati imitart eos, qui 

ante nos imperarunt, gui pretio magistratus proponebant, unde sibimet ipsi potestatem magistratus iniuste 

agentes iuste repreheiidendi au/erebant, tmmo et ipsos dc iis, quae acapiebant, par erat pudore 

afficj, cum nec proprios subditos ob id ipsum a malis magistratibus liberare neque magistratibus ipsis, 

ut sibi temperarent, propter causam modo dictam imperare possent. Nos vero sufficientem imperio redilum 

esse putamus, cum sola publica tributa integra accipiamus, neque vtro etiam extrinsecus quid insuper 

quatramus, quod subditis omnem yitam conturbet. 

XII. Quod aulem in prioribus a nobis dictum est, id tnaiore etiam et accuratiore leaislatione comprehendendum 

esse existimavimus, ut consilium nostrum omnibus manifestum fiat. Sancimus enim, ut clarissimi 

subiectarum provinciarum magistratus nulla pecunia data creati et turisiurandi mpnores ab ipsis 

praestiti, hanc quoque a nobis potcslatcm habeant, ut nemini apud eos ulla omnino fori praescriptio sit 

\ ot] oJs L* H 5 itsxvoatfttv LB | 7 xaxaaxtjaat B || 

SnafaSiStoxevLB || 10 xnraxoXov&âavxes B || 11 rtu1v 

po»f ftrjSiv coll. LB | 13 na(>aXafiJ3 \ 

8 ideoqae] ideo*** R x \ 9 deo] d* R x \ ia mente nostra 

jR I 10 tutione R l | 13 conseruere R l \ 14 relinquere 

R I 15 apripere R l arripere R 7 ? 1 fl subiectos VT\ 

subiectia R vulg. | 16 perferrimus VT\ 18 auferentem 

R> \ 20 putatio H>\ 21 arripere/^J 24 imperium/J 1 | 

33completii2 l compleriii 3 ^' |j aeatimauimua^T|| 341egislationem 

V 1 \ 35 apta (t ex p corr.) R l \ enim uiros 

clarissimos F \ aubiectarum — a nobis li (38) tcr. R 1 

in ras. 2 vertxtwn \ 36 sq- omni — suffragio R J 37 datorum] 

datore F a dato RT dati vulg. |T •iure iurando 

VT iureiu R iureiurandi vulg. | 39 nulli R l

Nov. VIII 12. 13 76 UT IUDICES SINE QUOQUO 

fj iv xais afictfrravouEvaie ttagn xivav (iiais firpra que in bis, quae committuntur ab aliquibus, violentiis 

ini roTe iyxlrjuaai xai rme iprev&ev aSixiais firjxa neque in criminibus et quae hinc oriuntur laesioni- 

M T«IS oxdoeoi xdls Syuooicus ft^rs inl rats xibv bus, neque in seditionibus publicis neque in publi- 

Srjftoaicov tpootov BienQageaiv, dXXa ndvxas ouoiwi corum tributorum exactionibus, sed omnes similitcr 

vnoxeta&ai xfi xoix&v StxawSofftq, olx avafiBvovrcav 5 subiacere horum iurisdictioni, non expcctantium neovrs 

npoerd^Bte XafisTv ix xcZv AQXOVTCOV ole vjioxeiv que praecepta percipere a iudicibus quibus subiecti 

rai, OVTB firjvvBtv eis avrovs, aXX' agxslafrcu rcods sunt, neque nuntiare ad eos, sed contentos esse hac 

rjftciv TIO voucp, $i* ov Ttaaav avrois Qovaiav nag- nostra lege, per quam omnem eis potestatem praeovoEvbt 

nSeiav iyoinoz navxEXwi inl raiv bemus: nemine licentiam habente penitus in pracov 

aiitdiv OVXB Ttqovofiica xQyofrnl rtv * OVXB 10 dictis causis nec privilegio uti quolibet neque ex 

iavxcp xaTOQfrovv xb 7tirjfifisXelv avEvfrvvcos. hoc sibimet impetrare, ut delinquat innoxie. Noa 

ov ydg av ol ndar}z anBzofisvoi Xrjyscos aoyovxES £TE' enim qui omni abstinent acceptione iudices aliud 

qov T* xov d-Eov xnl xov vofiov xal xoii rjfiBxioov quiddam dei et legis nostroque praeponnnt timori, sed 

nQod~T}aovat Siovs, al?.' ets ixsivo plcnovxss (pv)A- ad illum respicientes servabunt subiectis iustitiani, 

govoi xots VJVTJXOOIS xb Sixmov, nkvra xaxa xoiis TJUE- 15omnia secundum nostras iudicantes et agentes legea. 

1 XE'QOVS xQivovxie xs xal jtQaxxovxEe vofiovs. *Eni 1 Quia enim milites et huiusmodi in provinciis couyaQ 

xoie xoiovxota xnl xoiv 30 cingulo provinciis sufficiant et ad ea, quae cx noxi]v 

ixaaxov xdiv usyiarcov dgxaiv jrXr^govvxcov xd£iv, stris legibus supcr eis decrcta suut, quis praesumat 

xni «JT! Ttdarje ertgas Si dg%rjs xaiz inagxîs dg- aut fori praescriptione aut huiusmodi aliquo apuii 

xovvxatv, xal xd ix xa>v tj/iExegcov voucov xo ys in' eos uti? 

^ I S MrrjcpiÔfiEVcov, xis nv •8'agQTjaEiEV rt cpogov jiaoa- 

Q rj xowvxco xivl TXQOS avxovi ^pr;ff«ff5"f(i; 35 

CAPUT XIII. 

(IF) lATtayoQBvofttv Si xal TW ivSoloxdrco arQa- Interdiciraus autem ct 

g 

gloriosissimo inagistro 

g 

mili 

zTiytp yw xr}S T^S "Eo> £>co xal xai Tzaot Tiaoi xoJs xots riftsxiQoii ruuextoon ngxovaiv agxovoiv, r\ rj tum Oricutis ct omnibus nostris iudicibus aut latro 

tum 

tum 

Oricutis 

uneutis 

ct 

ct 

omnibus 

oranibus 

nostris 

nostns 

iudicibus 

luuiciDus 

aut 

aut 

latro- 

latro- 

XgoTodttoxxas ij ptoxioXvxas rj dyonXiaxui r> xtvm num insectatorcs aut violcntiarum inhibitores aut 

roiovxove iv xdls inaQzlnn ixnE^nsiv. "laxaaav yng annatos aut aliquos tales in proviuciam destinare. 

ncque in violentiis a quibitsdam commissis ncque in criminibus et laesionibus hinc oriundis, neque in causis 

piiblicis neque in publicorum tributorum exactionibus, sed ut omnes similiter illorum inrisdictioni subiecti 

sint: quippe quibus neque expectandum sit, ut praecepta accipiant a magistratibus quibus subiecti sunt, neque 

ad cosdem denuntiandum, sed hac nostra lege acqutescant, pcr quam omnem potestatem illis concedimus; 

nec cuiquam omnino venia detur in praedictis causis vel privilegio ullo utendi vel exinde in animum sihi 

inducendi impunc delinquere. Neque enim magistratus, qui ab omni lucro abslineant, aliud quicquam 

dco et legi et nosiro meltii praeponent, verum ad eum respicientes subditis institiam custodient, omniti 

1 secundum lcges nostras et ttidicantes et agentes. In talibus enim rebus etiam milites, qui «>' 

provinciis sitnt, ipsis subicimus, qui ne ad hoc quidem proprio aliquo iussu sive a nobis sive a magistratibus 

nostris edendo egeant, sea hac lege utantur eamque tllis ostendant: ut ipsis magistratus poteslau 

vtentibus auxilio sint, sdentes se, nisi hoc fecerint, et annonae et ipsius militiae iacturam subituros ti 

de corpore periclitaturos. Quapropter nullo plane alio magislratu nobis opus est, nec ut persecutores 

latronum, aut biocolytas qui vocantur yel potius grassatores, aut exarmatores emttamus, qui praetextibiis 

quidcm ferme honestis utuntur, ipsi autem omnium pessima faciunt. Cum enim magistratus provinciarum 

locum uniuscuiusque maximorum magistratuum obtineant et pro quovis alio magistratu provinciis 

sufficiant, ct quae secundum leges nostras sunt quantum in ipsis est decernant, quis aut praescriptioni 

fori aut eiusmodi ulla re apud eos uti audeat? 

XIII. Interdicimus autem et gloriosissimo per Orientem magistro militum et omnibus magislratibus 

nostris, ne vel latronum persecutores vel biocolylas vcl exarmatores vel eius generis alios in j)rovincias 

3 axdasffi Mg) ivaxdoEOtp LB fl 6 aq. *ovSi — ovSi 

Hbri J 10 *ovSi — ovSi libri || 16 insl yitft L x quia enim 

c" | 17 TOIS xot&vxott xal xove arQaxitoxas] milites et 

hmusmodi c Q 18 ixslas] ixsivoisB || 19 jtaga xdiv] TCBQI 

xcov L l B 20 xd}] xStv L \ 22 yivcuaxovxas M:] xal yt~ 

vtaaxovxae LB | 24 avxrjs om. c | xal eis xbv tie M || 

26 xal] et aut e. Aut ante aut post xal quaedam excidisse 

videntur, fort. leg. xal (jtTjSsftlav avdyxrjv elvai 7]) 

Xr]CroSic6xxas ttxX. (cf. Iulian. 15, 60 in.) || 29 ndvxa 

& ^31 apxovxtov B jj 32 ixEgas Si M\ Si om. LBe \\ 

35 fj ante xoiovxtp om. L |J Ttvij xt xivi L x J 37 ico M] 

Btoas LB | xal naai bis scr. M || 38 dftfonXiffxds L jj 

39 "Iaxtooav — HBiQa&faovxai (77, 7) om. LB 

4 omnis JR 1 | 5 expectandum R a contentus R 

| 7 contemptos VT 

x \ 8 potestate V \ 9 nemine licentiam babente 

Contius] omnem licentiam habentes Ubri, ct tpsi 

ante omncm add. R* |j 10 ex om. i? 1 || 11 sibiment R x l 

delinquant RT \\'2 omni] omnino y \ abstineant R \ 

acceptione] actione /^* 1 Q 13 quiddam] qui» R x | proponant 

R praeponent vulg. | 15 nostram V x (j 17 agebunt 

JB 1 I 20 ostendent f^vulg.] ostcndunt RF l T\ ut] aut/J i 

utentes ii° Q fiditia R || 21 scientcs quia nisi] scicntcsque 

in (nisi corr. 2) V scicntcs quod nisi R 1 quuufi {omscicntes) 

R l || 23 potientur R x || ullo R l \\ opus sit] posit 

R l D 24 et aut] et om. R l \\ 29 officium om. R l |J 30 et 

om. R l B 31 eius R l J 32 aliquid RV X \ 36 Verba indt 

a dicimus vocis Intcrdfciuias usque ad no vocis nobis 

(77, 9) scr. R* in r

SUFFRAGIO FIANT 77 Nov. VIII 13. 14 

v nostram praesumpserint, quoniam capti ab hia noinaq%id>v 

xai SsopcoTrjoiov oixfjGovai xai eis Tjftas tov stris iudicibus provinciarum et in vincula rediguntur 

nQnyuaros firjwoûdvov tbv k'axaxov vjtoorrjoovTai xiv et ad nos causa renuntiata a nobis summum peri- 

Swov o( « rite Totavrae avxdis nagaSidovree KQO:- 5 culum sustinebunt: et qui huiusmodi eis praecepta 

•ta&it trigiuta librarum auri inoaxâovxai notvijv, tradiderint, triginta librarum auri sustinebunt poexrtt 

[IEK,OVOS Si ixt xal ofodqoxEons rjfioiv dyavaxx^- liam et maiorem insuper ac vehementiorem nostram 

IA oetos netga&rjoovxai. Jel xoiwv xoie ao%ov- indignationem expericntur. Oportet igitur iudicea 

T«e tdiv inaQxioiv xooavxrjs a&cofrivxas nag* r)fta>v provinciarum, tantam promeritos a nobis potestatem, 

l$ovaias ovxoi xtfi Tioayfiaxt xQrja&ai, r]9dv. Ei Ss xioiv iv xais inaQxiaie rius diximus. Si vero aliquibus ia provinciis exoloi 

ni/inotTo xa rrje aQx*ji ov/ifioln, ini XB XOV &eo- istentibus mittantur cinguli codicilli, et coram deo 

ifdcarnxov imaxonov xije fiirrgonoktoe xai xuiv iv 30 amabili episcopo metropolitano et qui in eis priavxji 

nqtoxtvbvxiav rbv OQXOV vwdi-ovai, xai ovxm mates sunt iusiurandum subibunt, et ita cinguli 

te perceperit aliprovincia 

ei codicilli 

(iv aix(j) xa oifijSoXa' xavxris nefxtpdsir] Ttaâ T^c35eius transmittantur a tua celsitudine, ut ipse qui 

arfi vTteQoxTJs, aixov xbv Xnftfiavovta xb aotpaXie negi- acccpit cautionem fadat fisco de tributorum iucuinoulv 

iw dtjfwoio nepl xfje xcbv (pbyav a/uunxov pabili exactione, sicut ipse pure probaveris. Posit» 

fiixQa$ftoi, xn&urttQ av avrbi xa&ctQws Soxifiaoeiat. sit autem lex bacc a nobis in omnibus adnrinistra- 

Ksio&to (Si b rofioe r;uiv ovxos icp 1 at.7za.ai xoiz xae 

mittant. Sciant enim ct qui post hanc legem tales existere ausi sint, se comprehensos a magistratibus provinciarum 

et carcerem habitaturos et re ad nos delata extremum periculum subituros esse: et qui eiusmodi 

iussa iis dant, se triginta librarum auri poenam esse passuros, ei maioris etiam graviorisque tndignationis 

nostrae periculum faclnros. Oportet iqitur magistratus proyinciarum tanta potestate a nobis dignatos 

iia rem agere, ut tuste et legititne omnibus metuendi sint, scimtes se, st magistratu a nobis dato male et 

indigne polestate ipsis a nobis • commissa utenlur, poenis quas supra diximus forc obnoxios, et dum magistratum 

gerunt eis passuros et ubi eutn deposuerunt maiora etiam pericula subituros. Neque enim damus 

iis facultatem, antequam legitimum quinquaginta dierum tempus impleverint, ex provinais quibus praefuerunt 

vel nomine revocatoriae vel nomine fugae vel alia quacumque de causa discedendi; sciantgue se, 

sicuti ante iatn diximus, sive in hac felicissima urbe sive ubicumque locorum sint, ad jprovinciam cui 

pracfuerunt rursus reductos poenas, quas iam ante diximus; subituros esse. 

XIV. Jusiurandum vero hic quidem secundum id quod supra dictum est praestabunt. Quodsi qui' 

bus, qui in provinciis sunt, insignia magistratus tnittaniur, coram deo carissimo episcopo tnetropolis et primntibus 

qui ibi si nt iusiwandum praestabunt, atque ita magislratus negotia suscipient; ac tua videiicet 

sublimUas curam gerat ut, sive quis in hac magna urbe magistratum accipiat sive cui in provinciam 

ituignia eius ab subUmitate tua tnittantur, is, qui ea accepit, cautionem fisco praestet de tributorum 

integra exactione prout ipse liquido probaveris. Lataque esto haec nobis lex ac omnibus valitura qui 

2 nct(>a xcHv a^%bvxatv\ ab his nostris iudicibus e || 

fi XQiaxovxa hxQuv x(>vo(ov s. v. 3/ Q 9 aStajfrdvxa 

7/ \ 10 xtp 7XQayfxaxi\ cauais f || 11 tpavtôie B \ 17 xiv» 

ivvai L l H 18 xbv — TtXrjQcaaovai om. L || 19 XQW° >V 

/,, f ruBQajv t. v. add, U 1 H r}QX 0V -B B 20 reuocatorias 

rjot avaxXr-aeots M reudcatorias L avaxXrjoeojs B \ 

21 oiarovv] olv L x \ \ 22 xa&dntQ Q xal l ipn(>oa&£v i & 

B \ 25 *q. at — Sf&Tjfiav om. LB || 26 inôa&sv M || 

27 xb) xh M\ 31 ovxtav L | 33 xov] rovxo B \ 34 ntQi 

la0oi L | 39 ovxcos M a 

1 •initituti (consJtuti t) librifi nostram legem vuly. \ 

3 indicibutuidelioet prouintiarum 11| redigentur vulg \ 4 retnntUta 

R annuntiata F nuntiata tvulg. || 5 qui] quia A"|| 

7 io) et R || 8 experiuntur ^ I 9 *"tantam] tanquam 

Ubri J poteatate F* || 10 ut] et R l || 11 a nobis om. E l R 

|| 

13 tupplitiit «ubiaoebunt f^\\ primitu» et donco diximus 

l I UamministrationemiZ 1 1| 15 deposuerunt R J maiora 

(maiori 2) adhuo ••••• (suplicio in ras. 2) experiuntur 

(om. periculo) V. Ltg. niaiora adhuc experieotes pericula? 

H 16 enim suppl. V* in spat. vae. | 18 a prouinciis 

— reuocatoriae tcr.R* in ras. 2 versuum | 19 aut 

— reuocatoriae om. t | aut per occaaionem ante fuga» 

punclis not. V* \ 20 quamlibet aliam F121 quia om. Vt \ 

11 quacunque rcgione V\ 23 praefuennt /1 27 hio V l \ 

boc RV X vrxlg. \ quod] boc quod 11 roperius] eia add. t* Q 

29 mutantantur R l || codicelli t l |J 32 suscipiant t g tuu 

Jl 1 U prouidentie R 1 | 34 codicelli t J 35 tranimutantur 

Jl || 'M cxactione tuppl. V* in spat. vac, excosatione 

H l Q probuuitis R a | poait autem lex heo R l potiU 

autcm sicut (sit lex corr. V*) heo V posita autem iit 

beo lex 11 39 in om. RH

Nov. VIII 14. ep. Edictum 78 UT IUDICES SINE QUOQUO 

QJJXCOS bvo[iaa&r,aouivas aQxas ix tov 

nagovroe XQOVOV afiiafrovt naQn).rj\f>ofiivois. xa yag 

Sfj nQoetXtjtporn xole efingoa&ev xciuivois vnoxeio&to 

voftots, ovSsptas Txoivrjt zcijv iv noSs rjfiwv xqi v6fiu> 

tlonibus a nobis nominandis et ez praesenti tcmpore 

sine suffragio percipiendis. Nam quae praeceaserunt, 

pridem positis subiaceant legibus, nulla poeus 

horum quae in bac nostra lege determinata sunt 

îioQtCfiivcov inixet/idvTjs xole pexQt vvv zat agxus 

' ovai, nlrjv ti ftri xai avrol fteza IJ}V iptpaviaiv 

xovds IOV vofiov xXenxovxee aXdlev. 

5 imminente hactenus administratioues babentibus, nisi 

tamen et ipsi post insinuationem huius legis furari 

capiantur. 

('EjtiXoyoe.) Tavxa roiwv TJ arj vnegoxrj navxa (Epilogus.) Haec igitur tua celsitudo universa 

ftav&avovoa iv naot xois i&veoi xois vnoxcxayfiivon yf cogjioscens in oranibus gentibus sub se constitutis 

nnaâaxivnadrco a a d r o ysrio&at, o& xaza xb vtvopi' vto 10 fieri manifesta procuret, sollemmter praeceptis utens 

ôijayfiaat %(>a>fitn] TTQOS navxas xovt xoiv apud omnes provinciarum praesides, ut ipsi coguo- 

QX Tjyov/Atvove' tSsxe avrovs yivcioxovxas xijv scentes nostrum circa subiectos studium et quam 

j;usxt(>av nt(>i xovt vnrjxoovs onovdyv xal TJV Sx°f- ev habemus circa ordinationem iudicum voluntatcm, 

Tiegi xijv XVJV aQxpvxoov x {t Qoxovlav yvwftrjv, tiSivat, conslderent, quanta eis bona participantur, neque 

7i6aa>v aixols uya&iov fiexaStScaxaîn 1 , ovSi -rijc /?a-15 imperii medelae pro eorum felicitate parcentes. 

otXixfje &eQaneias Sia xi\v aixdiv evSaiftoviav tftioajitroi. 

Dat. XVII. k. Mai. CP. Belisario v. c. cons. Dat. xn. k. Mai. CP. Belisario v. c. cons. 

[fl. 535.] 

"Idixrov yQcupsv rolg ctnavxayov yTjg Ssocpi- Edictum seriptum in omni terra deo amabilibu» 

/.eardcToig hxiav.onoig xa/ ooiioTazoig nctTQi- archiepiscopis et sanctissimis patriarchis. 

20 

Tr,e naQado&tioT): r,p~iv tx &eov noXneini xtjSo- Traditae nobis a deo reipublicae curam habcntes 

^«»•0« xni iv anaori iSixaioaivri Zfiv xovt rjfisxdoove et in omni iustitia vivere nostros subiectos studentes 

vnr^xoovi anevSovxes, xbv vnorcxayftivov vopov fypd- subicctam legem conscripsimus, quam etiam tuae 

dntoxoneov tara xavxa Tzagaxijqeiv, xai « dire et, si quid transcendatur a iudicibus, ad nos 

T« 7iaQa/3aivotxo naqa xwv agxovtiov, eit r;fiai ftt;~ referre, ut nihil contemnatur horum quae sancte 

ritir, oncvi av prj xi TxagoQa&eir} xajy ooicoi xe xal iusteque a nobis sancita sunt. Si enim uos quideio 

Sixaiwt vw' rjtwv vopofrexrj&ivxiov. Et yxg rjfteTs 30 nostrorum subiectorum miserati, quoniam supra fisuiv 

xovs rjftsxioove vnqxoovs ifoovvxts, oxi Ttgbt xy calium functionum exactionem etiam maximas sustixuv 

drjftaoicjv fogcov Ixxiati xai /ityaXae vnifitvov nent ex furto iudicum violentias propter factas proix 

xTjt xtov agxorxajt' xXonrjt aSixias 8ta xas ytrofit- vinciarum venditiones, haec auferre per subiectam 

»n» xoiv inaQx i v Tcgaaeis, xaixae aveXtiv Sm xov studuimus legem, vos autem neglegentes nou rcfevnoxexayfitvov 

iansioaptv vofiov, v/teTs Si §q&vfxovv~ 35 

t«6 ftfj ngosayyeiXrjxe, rjftiv ftiv atpoatoia&fo xb jtgbi 

Edictum extat B 6, 3, 48. 49. 

magistratus a nobis distincte nominandos inde a praesenti tempore gratis sunt suscepluri. Nam praetcrtta 

guidem legibus anle latis subiaceant, ut nulla earum poenarum, quae in hac nostra lege dcfxnilae 

sunt, tis incumbat, qui usque adhuc magistratus habent, praeterquam si et ipsi post insinuatwnem huius 

legis furantes deprehendantur. 

Epilogus. Haec igitur omnia tua sublimitas a te cognita ut in omnibus provinciis subiectis 

manifesta fiant, curet edictis ex tnore legitimo usa ad omnes provinciarum praesides, ut illi, comperio 

nostro erga subditos sludio et quod habemus de creatione magistratuum constlio, sciant, ouanlorum illos 

bonorum participes fecerimus, ne imperiali quidetn cullui ob eorum felicitatem parcentes. 

Edictum ad deo carissimos ubique locornm episcopos sanctissimosque palriarchas scriplwn. 

Cum rei publicae a deo nobis Iraditae curam geramus et operam demus, ut subditi nostri in omiu 

iuttitia vivant, tegem subieclam scripsimus, quam iam sanctitati tuae et per eam omnibus qui in jprovincia 

tua sunt facere manifeslam bene se habere existimayimus. Tuae igitur pictatis et reliquorum episcoporum 

tsto haec obscrvare et, si qidd delinquatur a magistratibus, ad nos nuntiare, ne quia eorutn, quae sanctc 

et iuste a nobis sancita sunt, neglegaiur. JNam si nos subditorum nostrorum miseriti, quod praeter publicorum 

tributorum solutionem etiam magnas iniurias ex tnagistraluum furtis propter provinciarum venditiorut 

guae fiebant perpessi sunt, has per legem subiectam tollere studuimus, vos vero per neglegentiam non 

1 faxais om. r | 2 naQaXijyo/itvoe L | 3 vnoxtla&co 

om. L \ 9 ftav&avovoiv L l | 10 napaaxtvaaaxa L 1 Q 

maxa xbv L | 13 ntpl om. L | onovSrje L l | 17 subscr. om. 

Ath. Theod., dat. april; consl. uelisarii /u/.*, dat. k. April. 

Iut.' B Bilisario M \ 18 Ediclum (18—80,11) h. t. om. Af, 

habtt f. 391 inter Edicta primo loco, unde vv. II. enotavi. 

In e habetur infra anle Iusiurandum (p.89,42) fl ygaftv — 

xaTfMxâiC om. B j navxaxov, om. yijt L | 19 archiepitcopii 

e | 25 xole xrje MB\ rdls x» L | 26 9ioyi' 

Xtlai MLB | 27 imoxbnoyv om. e \ ti xot L\ 28 neql 

L | iftae L \ 32 vnifiuvov M suatinent g | 34 ii(>a.£us 

L \ 35 vofiov h x \ rjutit L | 36 7i(x>S ayyiXkjxcu i]fiiv 

aifvjOoo&a} ngbi L 

1 «t om. V 12 nam quae] namqne B>V nam queqae 

*• \ 3 potcritis JR 1 J 4 horum om. R x | qaaej qnaeqae V \ 

6 tmministrationis R* Q 6 tarcen] tantum f \ insinuatione 

F\ 9 in om. V\ 10 praeceptis omnibus utens V\ 12 uestrum 

R x \ studium quam (om. et) ex corr. V\ 13 circaow. 

t | ordinationgf 72 Q 14 leg. participamus ? B 17 subscr 

dat. xu kal. Mai. p. c. vm Vilisario uc consulis EseoriaU 

datur xn kal. Mai. post cons. Belisarii ulc cons. Paris., datum 

XII kaL Madii p. cosL Bilisiario Bamb. aller, dat bi* 

litizario (corr. bilizario) /; om. RV\ 18 Edictum scriptum af 

chiepiscopu in codd. Infra demum nabetur antelusiurandu* 

(/7.69,42): transposui cum vulg. | 19 et lanctia R, etsane* 

tis8imi« om. t g 22 viTere] iure R l ntro V x \ 23 subiect* 

R? \ lege iJ», legem R* J quam] quae R x |J etiam RH 

et vulg. | 25 haberi RV \ 26 reuentie R x || hoo t \ 27 traoseodantur 

R \ 28 ut V* in rat. | 29 iustique 11| sanciu] 

eoostituta (|j si] sio RVt \ 31 functionum exactioaeo < 

vulg.] fanctionen eybactione R sanctionura exactionui» 

V\ maxima euatinere R ( 32 uiolentaa R x | prouintia.fi'J 

33 boc 11| per] pro R l j subiectas t a

8UFFHAGI0 FIANT 79 Nov. VIII Edictum 

j freov, vfielt Si anoXoyâea&e jrgbe av- ratis: a nobis quidem consecrata sit domino deo, vos 

xbr vTiio T7/c rtov aXXtov udixlas, ei'n naoa xb pr\ autem rationem rcddetis apud eum pro aliorum infiu&slv 

rjuni fi?A/3o: xoii nao* ifiiv av&Qconoit iniustitia, si quid non agaoscentibus nobis damnazn 

ayoiro. uXXd Sel nagbvxae vftae xjj %(6OCL xai ineQ apud vos bomiuibus inferatur. Sed oportet praealxav 

xal TCOV Xomwv ayaiptdjvras cpaveQoiis rtfiiv 5 sentes vos provinciae et pro eis ac reliquis decer- 

Hafriaxav xrti robe ogfraii ao%ot^cas xal rovs jtaga- tantes manitestos nobis facere et rectos iudices et 

rovSe r;uait> xbv vSfwv, tmtas av ixariQovs transcendentes hunc nostram legem, quatenus utrum- 

BS zove /tiv xoXd^tousv, roie Se afisfpcofiefra. que cognoscentes hos quidem puniamus, illis autem 

dav Si 6 viuoi Srjuoalq noore&Eir] xai anaot ye- repensemus. Cumque lex publice proposita fuerit 

tpavcQos, rtjvixavrn Xr^&eis k'vSov anoxeiab-at 10 ct omnibus manifestata, tunc sumpta intus reconiv 

TJ aywraTTi ixxXrjaiq fisxa xcov IEQCJV axevStv, datur in sanctissima ecclesia cum sacris vasis, utola 

xal ainos nvaxe&etfidvos d~eqj xai TtQos aa>xrtoiav pote et ipsa dicata deo et ad salutem ab eo facxav 

vn' avrov yevouivcov avfrQwnwv yeyqafifiivoi. torum bominum scripta. Facietis autem meliua ct 

e Sa av xaXltov xai xoli avxo&i naotv av- illic babitantibua universis hominibus utilius, si eam 

avfjrpoQioxeoov, einsQ avxbv iyxoXayavxss tj\o sculpcntes aut tabulis aut lapidibus in porticibus 

% Xi&ois iv xals axocfis xrfi nyitaxdrTjt ixxXrj' sanctissimac ecclesiae describatis, pronam praebente3 

aiat avayoayaixe, jxgoxstoov naQsxo/ievot naa naai xrjv omnibus horum quae sancita aunt lectioncm atque 

rav ropo&exrj&evxfov avayvtoaiv xu xai xxrfliv. posscssioncm. 

CAPUT I. 

Ei Si XTJS xofv aQyovxav xa&aQorrjros xooavxrjv Si vero pro iudicum puritate hanc habuimus prol&iutdâ 

noovomv, 7iooSr,Xov d>s noXXco /taXXov xdis 20 videntiatn, palara est, quia multo magis defensonbus 

txSixots ovx Ifrjoofitv ovS^ oriovv ovxe Xaft/3aveiv non permisimus nec quicquam accipere neque dare. 

ovre SiSovat. Scoaovai fisv yaQ vnig xa>v Tiaqexo(i£- Dabunt enim (pro) conccssis sibi praeceptis in foro 

vo)v nixols noosrnyfinrajv iv xij> Sixaarr]oiq> xtbv Iv- gloriosissimorum praefectorum, si quidem maiore3 

Soôxaxcov inaoxcov, ei piv (isCôvei ai noXen sJer, sint civitates, solidos quattuor, si vero minores, sosolidos 

quattuor, ei Si xibv iXnrxovcov, solidos tres. 25 lidos tres, et ultra haec nihil: accipient autem 

xai Ttiqa xovxcov oiSiv Xrj^jovxm Si ovd' oxiovv nag nibil ab ullo, nisi aliquis ex fisco sollemnis eis • 

ovStvos, nXfjv ei pr} xit ix xov drjfioaiov vevofiHjui- quaestus, aut si nihil ex fisco percipiunt, nihil ultra 

voi avxols ngosiji nogos' r\ txneo /nrjSsv ix xov Srfiw- quam sacra nostra statutum est constitutione peraiov 

lafifiavoiev,' (irfiiv negaixiQio xwv xfj &£{q fjuiov cipiant. Alioquin si quid accipere capiantur aut ip^si 

3jivcot> Staxdget xofti&ad-ai. intixoiyt et xt 30 aut qui vocantur eorum chartularii aut alter quisdXolev 

rj aiixol rj oi xaXoiftevoi alxaiv %aq- piam, qui circa eos sunt, illi quadruplum restitucnt 

g fj 1'reoot xtt xwv Tiegi nvxovt, ixslvo xtxQa- quod acceperunt, et hac sollicitudine repellentur, 

nlaaiov anoSioaovaiv oneg eXafiov, xai xov ypov insuper exJio perpetuo multabuutiir et in corpore 

xiofiaxo: aneXad-rjoovxai' xai Tiobt ye xnl t£ooiq castigati reddent proYinciam viris bonis pro malis 

Sir^vextT ^TiftKo&ivxes xni eie odjfia aoxpQOvia&ivxti 35 

Sdiaovai xwQ (t *' dv$Qnatv aya&oTt dvxi xaxaiv xov tpgov- 

denunlietis, a nobis quidem abeslo piaculum adversus dominum deum, vos autem rationem illi reddetis de 

aliorum iniuriis, si quid inscientibus nobis datnni hominibus qui apud vos sunt in/eratur. Verum oportet 

vos vraesentes in provincia et pro illis ac reliquis sollicitos nobis et eos qui recte magistratu funguntur et 

quilegem hanc nostram violant manifestos facere, ut utrisque cognitis alios quidem puniamus, alios vero 

remuneremus. Lex autem ubi publice proposita omnibusque manifesta facla erit, tunc dcprompta intus 

in sanctissima ecclesia iuxta sacra vasa recondatur tamquam et ipsa deo dedicata et ad salutem hominum 

ab illo creatorwn conscripta. Melius autem et utilius omnibus qui illic sunt hominibus facietis, si eam vcl 

tabulis vel lapidibus insculptam in porticibus sanctissimae ecctcsiae perscribatis, expeditam eorum quae 

sancita sunt et lectionem et possessionem omnibus praestituri. 

I. Quodsi integritatis tnagistratuum tantam curam gessimus, manifestum est nos multo magis defensoribtis, 

ne quicquam aut accipiant aut dent, pepnissuros esse. Nam dabunt quidem pro concessis sibi 

ediclis iniudicio gloriosissimorum praefectorum, si maiores sint urbes, solidos quattuor, si vero ex minoribus, 

solidos tres, nec ultra haec quicquam: nec tnagis accipient quicquam ab ullo, nisi qui ex fisco legitimut 

ad eos perveniat quaestus; quodsi ni/til ex fisco accipiant, nihtl praeter ea, quae in sacra nostra constitutione 

sancita sunt, auferant. Alioqui si quid vel tpsi vel chartularii qui vocantur eorutn vel alius quis 

eorum qui circa illos sunt accepisse deprehendentur, quadruplum illud quod acceperunt reddent, et a munere 

removeountur, atque insuper et perpetuo exilio puniti et corporis stipplicio castigati locum fadent viris 

1 a7ioXoyTjaea9at ML 1 3 vfilv Halonnder e] hf^ v 

libri i \ 4 4 Stl) ) 8q q L || rj/ins rj/ 3/15 faveQoJS fveQoJS L\l rjfiiv rjf L \\ 

ixdxioov LBe H 8 yivcioxtjvxse L |) xoXaôtftev — a/ietpoifjefra 

JB ij 9 Tiixoi LB |) 14 noiyaaixs B) notrjosxai 

ML \ 15 ovftcfogwTaxov B avftfiQOxaxov L || 16 xdie 

aytaxnxatt L l | 17 *dvay^dxpotxt LB draygdtprjxa J/ 

arayodyrj-rt Scrimger \ 19 xoaavxnv] hanc e B 21 ifff 

oofitv] permisiraus isiraus e ||

Nov. VIII Edictum Notitia 80 UT IUDICES SINE QUOQUO 

p (tvrtlaufiavEO&nt. "Eota&a Si xal TOVTOV f{" defendendam. Eritis auteni et in hoc custodes vo« 

Xaxts viislt, xai xcoXiomes ia itaqa xavxa yivoucva et inhibentes quae praeter haec aguntur, ct insinuxnl 

fiT;riovTESf atsxe fii] Sia?.ad~£tv xi tmv aâQxnvo- antes, ut nequc lateat aliquid horum quae delinftivav 

ftrjSi ix tov Xn&eiv artfttu^rjrov elvm, aXXa qnuutur neqne latendo sit inpunitum, sed omnis 

naaav iabxr,xa re xai Sixnwavvrjv xoit rjfiEtdooii vnrr 5 aequitas atque iustitia nostris subiectis floreat. Si 

xoots inavd-i;am. Ei Si xai oi pixQi vvv aQxovrss vero etiam hactenus iudices non post insinuationem 

IIT] fitxa ir,v ifi

SUFFKACIO FIANT 81 Nov. VIII Notitia 

T/J niêt T' evSoôxdxotv iniiiix7]oi'q> xa>v XafiTiQorarcov XQIÔVvu)v 

voxagitov voft. xS" 

TI5 avxov /Soqfrfo vo/i. y 

TJ Tn;« rd>v irooôxaxtov ina-Qy/ov vn&Q 

TtQOixay/iaxos vou. fi 

officio glorjosissimorum praefectorum practoriorum 

sol. LXXX. 

2 A proconsulc Asiae ita: 

Ttoosrny/iaxos vou. ri 10 

8 lAnb xov 7T£Qif}/.E7CXov xofiTjros ovyiaeIIaxat 

lavfjt ovxtos' 

xov &£iov r}[xa>v xovfiovxfeiov vo/t. &' 

T

Nov. VIII Notitia 82 UT IUDICES SINE QUOQUO 

xji xd£ei xiov ivBot-oxdxov indgx^v vnlg 

ngosxnyf/nxoe vopi. u 

7 lAno xov dgxovxoi Ila XCLKTXIVTJS Sevxegas 

4tVXWS' 

xoie itegtfiXenxoiS x n QXOvXagiotS xgial xov 

•3'eiov xovfiovxXeiov voft. & 

xa} ngifttxTjguo xtov Xafvngoxaxtav xgtfiov- 

V(ov voxngiaiv vo/i. xiovXanioie xgtal xov 

yftiov xoffiovy.Xniov vou* & 

xtTi 7tnifuxr;giio ctov Xufingoxaxcov xgtfiov- 

vutv voxugiwv voft. xS^ 

X(o arxov flo?iii"to iou. y 

xij xnêt xutv irSoôxdxmv iitngxofv vnig 

7iQoixiiyfinxoi vott. fi 

10 l/ina xov iioxovxos 0eoStogidSot OVXCJS' 

xoli ?iegi/iXi'ix cots ysiitxovXftgioiS xgtai xov 

0'tiou xoi'fioiix).tiav voft. 9* 

xiH TTuiitixTjoap xo'»y Xaungoxdxoiv xcnpovvtov 

voxngitav vou. xo 

X(O nvxov (ior^&io vou. y 

-tp Ttti,ei TWC ivSoôxdxatv i7tdgx o>v vnig 

TtnoiXftyftnxoi vofi. /t 

11 sitd xuv dgxorxos *OagoyvijG ovxaS' 

xoli 7itgi(iXt7iiou %ftgxovXugioiS xgiai xov 

frtiov xovflovxXtiou vou. %y 

xu> 7igifiixr>(}iio xdiv XnftTtgoxaxto 

VMV voxitgiaiv 

xto nvxov (iot^&io vofi. y 

xji xd$et xMV iriSoôxdxcov inagxov vnig 

ngoixny/tnxos vofi. fi 

12 'Anb xov dgxovxos KiXnciae ngiu- 

xr,s OI>TOK* 45 

TO7» TirgtpXiTTXOiS y,ngxovXaQioiS xgtol xov 

fteioi' xovffovxfaiov voft. 9^ 

TQJ Ttgtfitxt^gioi xiav XaftTCgoxdxa>v xgifiovvaiv 

voxitgiiov voft. xff 

xa} nvxov fioqfrto vop.. y 50 

xfi Tftfc» xaiv ivSoôxaxov lituQxmv vnig 

nnoixdyunxoi vo/i. (t 

13 \zi?ih TO7> iigxovxos KvTtgov vvxott ! 

xciii negtfiXf':TXOiS x^QfovXngioiS xgiai xov 

9~eiov xovpovxXtlov vofi. & 55 

15 

20 8 

25 

30 

35 

40 

officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 

BOI. num. XL, 

A iudice Foenicae maritimae ita^ 

spectabilibus chartuJariis tribus sacri cubiculi 

sol. num. IX 

primicerio clarissimorum tribunorum notariorura 

sol. num. XXUII 

eui3 adiutori sol. uum. 111 

olticio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 

sol. num. XL. 

A iudice Syriae secundae ita: 

spcctabilibus chartulariis tribus sacri cubicull 

sol. num. IX 

primicerio clarissimorum tribunorum uotariorura 

sol. num. XXllIl 

eins adintori sol. num. III 

oflicio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 

sol. uum. XL. 

A itidice Cyprf ita: 

spectabilibus cbartulariis tribus sacri cubiculi 

sol. nuin. IX 

7 pro inssintie sol. 40. A praeside Palaestinae secundae sic: spectabilibus chartuiariis tribits sacri 

cubiculi sol. 9, primicerio clartssimorum tribunorum notariorum sol. *24, eius adiutori sol. 3, officio glorio- 

8 sissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. A praeside Phoeniccs maritimae sic: spectabililnis 

charlnlttriis tribus sacri cubiculi sol. 9, primiccrio clarissimorum Iribunorum notariorum sol. 24. 

9 eius adiulori sol. 3, officio qloriosissimorum praefeclorxim pro iussione sol. 40. A pracside Syria( 

secundae sic: spectabUibus cnarlnlariis tribus sacri cubiculi sot. 9, primicerio clarissimorum tribunorvm 

notarinntm sol. '24, eius adiutori sol. 3, offxcio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 4i>- 

10 A prucshle The.odoriadis sic: spectabilious chartutariis tribus sacri cubiculi sol.0, primicerio clarissinwrum 

(ribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio f/loriosissimorvm praefectorum pro 

11 iussione sol. 40. A praeside Osrholnae sic: spcctabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sot 9. 

primicerio clarissimorum tribunorum nolariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum prac- 

12 fectnrum pro iussione sol. 40. A pracside CMciae primae sic: speclabilibus chartulariis tribus 

sacrt cubiculi sol. 9, primlcerio clarissimnrum tribunontm notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officid 

13 yloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. A pracside Cypri sic: spectabilibus chartu- 

3 nnXataxtvtje A/j rrfi nnXaiaxivrje L | 13 m 

(iXinxav L (irf. 21) \ 15 xu» ngifiixrjgiq) — voft. 

p?n. L H 17 y L] t Af H 23 Xnp7i(>oxdxa> L [] 25 «vxov 

om. M\\ 32 voxagita et *ic § 13 et inde a § 15 constmiter 

JJ 

12 Foenicac] sinice RV l V 

airit V- phinice t || item 

2 U 15 primiceriorum R V fl clarissimorum] gloriosissitnorom 

F, om. 11) 18 practcritorum R \\ 19 XL] quinquiginU 

V\ 21 sacris R || 22 sol.] solis R l ] 23 tribunorum! 

prucfcctorum tribunurum R x \\ 24 sol.] solis R || sol. nv, 

xx tuppl. V* in spft. vac, im eius adiutori sol. num 

om. V |) 20 practoriorum V) om. R al. | 27 solidw fi 1

SUFFEAGIO FIANT 83 Nov. VIII Notitia 

TW notfiixTigiCj) xoiv Xafinqoxaxcav 

vwv voxaqitov voft. xi 

riii nvxov ftoq&cp vofi. y 

xt; x/iêi xdv iv§o£oxaxa)v 6-naQ%(ov intQ 

:ioi>exay/iaxos voft. /t 

14 Anb xov agxovxos Ila/t^pvXiae ovxtot' 

xou negifiXETtxoiS x n (>xovXa()iote xpial xov 

&eiov xovfiovxXeiov vop. 9 

rcuv voxnqimv 

TW nviov fiorjfrep 

VTJ i

Nov. VIII Notitia 84 UT IUDICES SIME QUOQUO 

ov 

vtoi> roxnQitov vOfi. xo 

Tfo nvrov f}oT}d"(p voiii y 

ii) rdget rtoi' tvSol-oxaxcov Incioyoiv vTttQ 

7TgOST('(yf"lTOS VOft. fl 5 

21 Âna IOU noxovr\>s Niccs 'IovoxiviavijS ovreos 

TciiS TTEQlîJ/XTOli X a Q rov ^ n QÔlt TQldl TOV 

xfetov •AovftirvyJ.Biov vOft. & 

rio tiQijuxt;ni(p xtov ).afi7tQoraxo>v TQipov- 10 

vo)v vontoioiv vofi. xd" 

T(p avrov florjftfji vofi. y 

TTJ rniet T(dy irOoôjnrtov ijiag%cov V7ttQ 

TrpoiTayfirtTOS i>Ofi. fi 

22 ld?ro xov aQ%ovxos *AQ fiev ia s m Sevxe (>as ov- 15 

x(oe~ 

rols nsoip?.t7txoie yaQXOvXaQlois xgial xov 

p ôiftt xiov ).n[i7tQOTax(ov T(>//9oi'- 

TCJt voxnqlcov ron. vS' 20 

Tf3 nvxov /Jorjfrfi 

xfj Trtffi x(hv irbol-oxaxaJt' inap^cov vTZto 

tv/t. y 

TTooiTtr/fiaxoe VOII. n 

23 l/Jno xou apzoinos ^dg/tevine fieya/.r/e ov- 12 A indicc Armcniae maioris ita ut supra. 

Ta>sroT? 

Ttf.()ifi}.e7txois %ttoxov7.aoiots roiai xev 

25* 

lJfio" yof/3ovx).F.fov 

T(u jiomntrjoup rtHv /.afinooxaTtor XQtflov' 

vo/i. 0"' 

1'coi 1 i'oxr(oio>v VOII. y.& 

xrp nviov floTjftqi 

T»j rriî i xair lvho\oxaxa>v litnQyjov VTTCQ 

ro/t. y 30 

TTniirifiynaros iyn 

voti. / /i 

24 I-JTTO tou « 

KaitTxnSoy.ias 

13 A iiidicc Cappadociae primaeita ut supra. 

7ols zTf.ptp).t7trotf xnoxov/.rtoints xoiai rov 35 

\Htoi< y.ovflovx).n'oi> von. &' 

xrp zrQituv.rtoii0 XMV XafinQorartov xQifiovvvir 

1'OTaoiotv vo/t, y.S' 

TW nvrnv fto^thip vou. y 

Ti]it't'itt nov irbol-OTnxaiv ircaQyjov vnifl 40 

TTiitiTTny/tmoi vo/i. /i 

25 sijid tov apzorxos KajTTfnSoy.ine SevrtQns 14 AiudiceCappadociac sccundae itautsupra 

Tltli ZTt(>lfl}.t7TTOlS %n(>TOv).r(OtOt$ XQIttl 7011 

fttim' xovfiovxlfiov 

xrp ztnifitxt.oitp xv>>> hnfiTCnojnxtov xQtfiov- 

roft. O'' 45 

viov voTnoiini' 1'Oit. y.S S 

T(p itvrov fiorjhp 

vou. y 

7Tj 7«£« Ifbr ifSoÔXrtTtOV liinQXttiV V71FO 

7TQOiTi'(y/inros ' 

( ro/i. 

26 's4jto xov ftoyofxoi 'EltvoTtvrxov ol-xcof 

xoii jifatfi/.i7TxotS %(!»Toi0.nf)iois toiaixov 

•O'fini> yovf1ovy.Xfiov 

T(p rTQi/itxr^fliip JOJV ).ufi7iQOxax

SUFFEAGIO PIANT 85 Nov. VIII Notitia 

27 Attb tov nQxovxos EvgroTtrjS ovrtos' 

tois ttegt^Xtnxois %ctQTOu/.aotois iQtoi xov 

freiov MfvfiovxXeiov V0[i. & 

TM TtgifllXTjoifp Xcbv X(tft7tQ0XUXO)V XQlpOVvcov 

voxitgluiv voii. xo 

T avxov fiorj&qt vofi. y 

tij rdêi xdii' irdoJ-oxdrov 

ngosxdyftaxoS 

indgxcov vneQ 

28 Ano xov cioxovxos Opaxrje ovxco?' 

xois neoiftXmxois xiois roiol xov 

ftelov xovftovxXeiov 

xip ngifiixrjoiip x&v XafutQOzdxcov xgifiov' 

vi(i)v 

xa avxov {torftto 

xr\ xaj;£t xcov t.v8o£oxdxcov inan-uav V7tio 

1'ou. xd 

voft. y 

32 ATZO XHV n(fx,ovxos Avxiai ovraif 

•toii 7itntfi).f7irois x n Q TOV VOfl. ft 

XaQioie xqici xov 

itf.tov xov(lovx)Mov 

X(p Tiiiifuxtjqup T(t>t' Xn.[i7iqoxdxvJv XQI{JOV- 

VOfl. &' 

ruiv voxaoifov 

im avxov por]{rv vrcto 

83 Arcb xov nnxovxoi 

••"'; i ovxaii' 

rofi. ft 

Avyovcxaftvixrji 

tolt rrept^Xinxoii xrtoxovXugiois xotai xov 

itEiou xovfinvY.t-tiov 

7(0 xoutixr;oi(i> xcav Xnftrzgoxdxcav XQipovvoft. 

&' 

»•«»' roxnqCwv vou. xS" 

T nrrov ftoTj&ip vou. y 

xr; rd^f.i xu>v ipSoôxdxcov indt>x(OV vTieg 

16 A iudice Europae ita ut supra. 

17 A iudice Thraciac ita ut supra. 

10 

15 

20 

25 

30 

35 

x? 45 

1S A iudlce Rhodopae ita ut supra. 

19 A iudice Cariae ita ut supra. 

40 20 A iudice Lyciae ita ut supra. 

21 A indicc Augustanicac ita ut supra. 

50 

55 

27 rum praefectorum pro iussione sol. 40. A pracside Europae slc: spectdhilibus charlularlis tribus 

tncri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimoi'um iribunorum notariorum sol. 24, eius adiulori sol. 3, offxcio ijlo- 

28 riosissimorum pracfeclorum pro iussione sol. 40. A pracsidc Thraciae sic: spcctahilibus ckartulariis 

tribus sacri cubiciiii sol. 9, primiccrio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, 

21) officio gloriosisshnornm pracfeclorum pro iussione sol. 40. A pracsidc Rhodopac sic: spcclalUibus 

chariulaiiis tribus sacri cubicuti sot. 9, primicerio clarissimorwn iribunorvm nolariorum sol. 24, 

30 eins adiutori sot. 3, officio gloriosisshnorum prae/eclorum pro iussione sol. 40. A yraeside Haetnimonti 

sic: spectabilibus charlulariis tribus sacri cubiculi sol. l>, primicerio clarissimorum Iribunorum 

Mtariorum sol 24, eius adiutori sol. 3, officio ploriosissimorum praefeclorum pro iuxsione sol. 40. 

31 // pvaeside Cariae sic: spectabilibus churtularus tribus sacri cubiculi sol.9, primicerio clarissimorum 

tnbunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. :i, officio gloHosissimorum praefeclorutn pro iussione 

32 sot. 40. A praeside Lyciae sic: spectabilibus chartulariis tribus sucri cubiculi sol. 9, primicerio 

clarissimorum tribunorwn notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum pracfectorum 

'iA pro iussione sol. 40. A pracside Augustamnicae primae sic: speclabilibus chartulariis tribus 

sacn cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiulori sol. 3, officio 

gloriosissimorum pracfectorum pro iussione sol. 40. 

4'J avyovaxaftvixrfi M] avyovoravvr}xi;s L Q 57 Cum in 

[ § |f. ofii. t |j 9 *7- § 17. 18 or*. R [| ita post tratiae 

o«. /jj 17 Rhodopac] europc Vt (c/. tumcn ad § 20) f 

33 § 19 om. V Q Cariac] augustanio carie R a casiae t \ 

41 § 20 A iudico uciae ita ut supra. A iadice litiae ita 

nt Bupra. A iudioe roppao ita ut supra < |j A| om. R § 

49 A] om. R jj augustanio 72 augustiani V augustini t


Kal ooctL agxcci i\y s iiov txa i 

rectoricu* 

84 Anb xov agxovxos AifJvrje xijs avto ovxios m 

xoli nentfiXiTiTOiV x^gôvXagtoie xgiai xov 

fteiov xov/3ovxXeiov vou. &' 5 

xifi Tigiuixj]gito xutv Xaftngoxuxoiv xgifiovvtov 

vox(tgiu>v vou. te' 

xu> nvxov porj&qt vofi. y 

xr^ ia!-8t xtav ivSoôxaxcov inagxiov vnig 

ngoexayfinxot vo/i. Xs 10 

35 Aizb xov ngxavTot Aiyvnxov ngojxtje ovxios' 

xoli TieQipXe7iTOiS x n gôvXagioiS xqiai xov 

&f.iov xoii/3ovxXeiov voft. 3"' 

xip 7iqt[itxr,giq) xuv Xaftngoxaxcov xgifiov' 

viov voxngiiov von. »«' 15 

xto rtvtuv f}orjd"(p vofi. y 

•tfj xitSet xurv irSoôxarcov inagxov vneg 

ngoijayunroS vou, Xg' 

rjroi cor- Et quaecumque administrationes praesidales 

sive correctivae sunt: 

22 A iudice Libyae superioris ita: 

spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi 

sol. num. IX 

primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 

8ol. num. (XV 

eius adiutori _ sol. imm. III 

ofticio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 

8ol. nurn) XXXVI. 

23 A iudice Aegypti priznae ita ut supra. 

36 Anb xov ctgxovxos Aiyvnxov Ssvregas 24 A iudice Aegypti secundae ita ut aupra. 

ovxcos' 20 

xoli negipXtnxots xaqxovXaqlois xgioi xov 

•freiov xovpovxXtiov vOfi. &' 

Txav porj&ui vo/i. y 25 

TJJ tvêi xu>v £voo2-oxuxtov incigxtor vrtig 

TtgoiTuyuaxos vo/i. Xe 

37 'ATtb TOV agxovTa Avyvaxa/iv*x»/c Sev- 25 A iudice (Augusta)nicae secundae ita nt 

rtgni avxtoS' SUpra. 

TOIS nrgipXijtxoie xttQ/tovXaqioie xgtai xov 30 

&EWV xoi'povxXeiov vofi. & 

T [j 37 *q. § 38 kis 

Mcripia exlat in L \ 39 negt^XtTtxov L priore loco 

\ pracsidales R al.] pracsidiales Vt vulg. R 2 sint t | 

3 liberos superiore R a | 4 epectabilia R (] cubicuii» 

jR 1 H 5 nouem numcro ( | 6 tribunorum om. Vt | 

7 sq. uncis inclusa addidi || solidos (solidorura II") nuo 

nouem xxx (primi pro xxx R a ) sex R || 19 § 24 om. 

t D egiptif eccle (tic) R || 28 § 25 om. V al. (] nicac ?>ecundae 

t Jf (t. e. aecundum) nice eccte R sccundunice 

«ccunde Neoburgensis |j 37 *q. § 26. 27 om. t !| M palastine 

R Q trecie V

SUFFRAGIO PIANT 

TJ xdl-ei xdiv ivSoôxaxcov £TC('IQXCOV VTCCQ 

Qyf 

39 Anb rnv aQxovTOS 1/4 gaft iae 

voft. K; 

TOI; jiBQipkijttoiS X"orovXn(tiote xgiai xov 

jfeiov xovftovxkeiov 

voft. 9 

•xio 7iot(uxrtoiu> xd>v Xafinooxaxiav 

vcav voxngitov 

tw awzov florjfriii 

xgiftoi' 

1'Ott. 18 

rf) T«|E» xwv irSoôxaxtov inag^cov vneg 

Tigoix ayftaroi 

vou. Xg 

40 Anb tov aoxovxos Evzpgaxy oiag ovxeoi' 

xoit ntgifiXiTixoii %agxovXagioii xuiai xov 

iftiov xovjiovr.Xtiov 

vou. 0"' 

x(o Tiuifiixrigitit xcHv XafiziQOXuX'iv XQtfiovrtav 

voxnoiiov 

xio nvxov fioTjfrio 

xfj xnÊi xiav irdo!-oxaxioi> iTtag^cav VTCEQ 

fOfi. U 

vou. y 

15 

ngosxnyuaxos rou. ),;' 

41 Ânb tov ivSoôxaxcov iTiaqyfiJv vncg 25 

Ttooixdyuaxo? vofi. Xe' 

42 Anb rov rtQ%ovxoi KtXttdas Sevxegae oi-xcos' 

TOI» TxeQiftXenxots %agxovXagiois xQioi xdv 

fttiov xorfiovxXeiov voft. 0"' 

Txtqas ovxait' 

xol; 7iegtf!}.i7iTi>i


xf, irtzEi xiov ivSoôxuxcov in/tQxotv VTCEO 

n QvSxnyftnroS vOfi. /.» 

46 siTfu tov ao/pvxoi XOJV NTJOCJV ovxtos" 

xols neutfiXinxoii y/tqxovXaoimi xoiol xov 

\%iov xtwflovxXr.iov vofi. & 

xip nQifiixTjouo xshv Xaf.inQOxa.Tiov xQifiovvuiv 

vOTagicov voii. is 

TW avxov (iori&u) vofi. y 

xi} T«»£t xiav ivSoôrafttov &7ittQ%ioie XQiai xov 

frswv xov{!orx?.eiov vofi. & 

iu>v 

%-atv voxayiiov 

xto nxnov ftotjfrfp 

xt, T('i££t xcoi> irSo 

neg 

Q y f 

48 'Anb xov tioxorxos JSxv&iae ovxcos' 

rols TisQtfi^nxots x.aoTovXaQioiS XQial xov 

•&£t'ov xovfiofxXeiov 

votv voxaoiuty 

rto uvxov fioTj&u) 

X 

vofi. te 

voft. y 

vou. Xs' 

VOfl. 

VOfl. 

VOft. 

irj xd!-tt xwv drSoôxaxaiv l7idQ%o>v VTtig 

7i oo-ixdyftaxoi 

vou. Xs' 

49 IJaoa. Si ixnaxrjS noXewS ixSixov, ei fxlv EXIJ fiy 

xoonoXirrjS, VTICQ nooixayfiaxoi eie xd xaiv ivSoôxd- 

xiof inaQxav SiSoofrai vouiauaxa S', ei Si dXXrjs 

r 

34 A iudice Insularum ita ut supra. 

10 > 

35 A iudice Mysiae secundae ita ut supra. 

15 

36 A iudice Scythiae ita ut supra. 

20 

25 

37 Pro uniuscuiusque civitatis defensorc, si quidcm 

sit metropolites, pro metropoli apud gloriosissimorum 

praefectorura praetoriorum daudis solidis num. 

vo/i. /• xai ntoa xoixtov fir.Sar. ovSi yciQ 30 1111, si vero alterius civitatis, solidis tribus, et ultra 

xove ixSixovs ovxe SiSovat xols aQy.ovoiv ovSe exiom haec Dihil. Nequo euim defensores vel dare iudicixivl 

oiie Xnufiaveiv pov/Mfiefra, 7ilrp> el firj xtves bus, nec alteri cuiquam, nec accipere volumus, nisi 

tioiv avtoli ix xov Srjfiooiov TiftgsxSfJEvai awfjfreiaf qnacdam sint eis ab tisco pracstanaae cousuctudines 

eiSvxcov avxeov tos, t d ftr^wdÊir) xia ijfisxigca xQaxet Bcientibus eis quia. si nuntietur uostrae potestati d 

•ntgi xivoi avxotv, cas naQapaivot xa nag' iiutav &s- 35 aliquo eorum, quia praevaricatur quae a nobis santtTtiatyirxn, 

xai OTCEQ av htflot quadruplum anoSioaEi, cita sunt, et quod acccperint quadruplum reddeia, 

xal TJji pectabile.i acciperent nltera moderalorem 

altera praetorem {nov. XXVIII. XXIX). Quamquam 

corrector coep/um non persecutus est: qui dtbebnt 

etiam Uelenopontum et Ilonoriadem (26.45) loco movere, 

quatluor autem pottstates novas addere spectabilium indici 

(\—5) || 27 IJaoa Haloander] vnig Ms nio L \\ etrj 

fiTjrooTtoXeai; L H 28 vnep jTQoaxayjunxos] pro metropoli s || 

29 vndgxoi*' «W| 8i8oa3"ai\ dandis g | 30 y om. L131 xove] 

xrjS L\ 32 * oiiSi Xa/tflaveiv libri || 35 sq. avxtZv — O7teg 

Sv om. L || 7iaQafiaLvoi — XaRoi — anoSroaei — oi- 

1 ) solidts RVt al] dandi sunt solidi 

vulrj. D 30 solidis tribusRVt] solidi III vulg. Q 31 defensiones 

< II 33 *eis ab fisco pracstandac {possis elfam quae ab 

fisco pracbeantur)] oum ab Iii3 uolo pracsideant libri \ 

34 nostrac] meac t |J :

SUFFMGIO FIANT 89 Nov. VIII Iusiurandum 

Scriptum est exemplar huiusmodi Dominico gloriosissimo 

praefecto apud Illyricum praetoriorum, 

sed ita quidem adiectionibus: 

Iusiurandum subeaut secundum proprium de hoc 

5 factum indiculum sacrainenti, cuius exemplar etiam directum 

est tuae celsitudini. Qui vero admiuistrationes 

suscipiunt, a tua celsitudine directos binc eis a nobis 

codicillos suscipiant praesentc dco amabili civitatis 

in qua deguut episcopo et aliis qui in civitate sunt 

10 in iudicio tuae colsitudinis congregatis et officio omni 

tuo: coram quibus et codiciilos accipiant et iurent 

praedictum iusiurandum. £t maxime hoc praecipimus 

curam curialibus agi, quos competens est magiia frui 

ct a tua celsitudine ct eis, qui eundem cingulum 

15 optinuerint, providentia et studio: ut et nibil al> eis 

tu lucreris omuino neque perinittas eos ab ullo laedi; 

eos enim, qui hanc uituntur iuiquitatem, quatenus et 

felicissimo uostro auertant exercitu et reliquas curiales 

adimpleaut functioues, quia non. oportet talia 

20temptari solacia, ut possit ad tantam referri tarditatem. 

Nib.il eaim uobis commeudat tuara celsitudinem, 

quomodo circa curiales uniuscuiusque civitatis 

provideatia, quam praeberi volumus istis ct a 

tua celsitudine (et) a cinguli scmper successoribus. 

25 Quapropter dum codicillos dederis administrationes 

accipientibus a tc ut praesente, hoc eis tuatn denuntiare 

volumus sedem, ut curialibuB omnem ferant favorem, 

nibil pcnitus ab eis accipientcs: probibcant autern 

et ab aliis eis afferri darana, et agnoscant per te 

30quia, si prafitcr baec aliquid egerint. poeuis subiacebunt 

gravissimis. Sicut enim curialibus parcere 

tc Tolumus, ita et defensorum castigare et retinere 

avaritiani sancimus, et ab eis praesumore accipere 

a aostris Bubiectis iiisi secundum quod eis mini- 

35strat publica res, aut si non est aliquod eis publicum 

solacium, quantura inculpabilis antiquitas defiuivit: 

ut ab spoutaneis ipsis magis quam ab iuvitis 

accipiant, ct hoc parum et quautum eis ad mediocrcm 

sufficit vitae guberuationem. Sciant enim quia, 

40 si citra baec aliquid acceperiut, non solum quadrupli 

subiacebuut poeuae, sed etiarn exilium habitabunt 

continuum, prius eis plagis corporeis infligeudis. 

"Ooxog did6f(€vog nctQct %dv rag ccQyag lafi- Iusiurandum quod praestatur ab his qui admifiavovziov. 

nistrationes accipiunt. Coii. u tit. 3 

"Ofiwfu iyoi %bv Sebv rbv nawoxoaioga, xai ibvib Iuro cgo per deum omnipotentem ct filium eius 

vlbv ainov xbv povoyevT) 'ITJGOVV XQKXTOV tbv dsbv uiiigenitum domiuum nostrum Iesum Cbristum et 

fjftcSv, Hui xb uytov nvevftu, xal rrtv iiyiav ZvSol-ov spiritum saucfcuin et sanctam gloriosatu dei geiiitri- 

&tox6xoy xnl detndpfrevov Maoiav, xui ra xiaauqa cem et scmpcr yirgincm Mariam et quattuor evautvayyila 

S dv rals x e Q txxta xotv fiaai).ixa>v T«. y xeq>. xy M. Est B 6, 3, 50 (31 Fabr.). 

Iusiurandum, quod praeslalur ab iis qui magistratus suscipiunt. 

Iuro pcr deum omnipotentem et filiitm eius unigenitum lesum Christum deum nostrum et spiritum 

sanctum et sanctam gloriosam dei tjenelricem et semper virginem Mariatn et quatluor evangeliu, quaa 

manibus meis teneo, et sanctns archangelos Michael et Gabriel, me puram conscientiam et iusturn 

46 xbv &ebv rjfidiv] dominum nostruin g j| 47 ayiav 

nal Mo$ov L \ 50 a>e om. LB e 

1 huiusmodi suppl. V* in spat. vac. hnius vuly. || 

2 ifliricum 11| 3 adiectionibus] adicctum est Heh/ibach; 

forl. cum adiectione (cf. 48, 3)? |( 4 secundum] f«« V x |j 

5 *facto libri R indiculum suppl. V 1 in spat. vac. inditum 

vulg. \ * Bacramentum libri\\ 7 eis] eius /£' ei 11 9 deît 

R l Vt g episcopo] ipso /l» |j 10 tuo V || et om. RVt || 

omr.ino V \ 11 *quibus etiam libri |} 12 hacc Vt || 14 tua] tu 

IV \ *eis qui] qui eis Libri || eundetn] eum R l || cingulum 

optinuerit ed. pr.] circulum optima erit (optimauerint t) 

liVt\ *itudium libri (| et ut RVt |j 17 nititur fl« || hao 

utantur iniquitate ed. pr. (| Locus corruptus. Mommsemu 

proponit ab ullu laedi eorum qui in hano nit. iniq. |( 18 arertant] 

ntantur vulg.; avertantur malit Mommscnut \ cicitu 

A" 8 20 temptari Rt\ temptaro V attentari mtlg. || possint 

R* | tantum V || fort. leg. ut posaint ad illarum r. t.? Jj 

1\ nihO] nullam R x |j nobia tam comoiendat vuUj. |j tua 

celsitudo t fl 22 circa orn. t || 23 prouintia V prouintie t 

prou«»*e R l pro uestrae R 1 Q praebere 11| 24 a] ac R, et 

add. vub. \\ successioibus {sic) t \\ Quapropter] propter F 1 || 

25 du fc l || dederis] dedit is V || aministmtioni» R a V \\ 

26 acoipieutis R a || a tc] ante / fl u ' ^) aut ^ vulrj., om. 11) 

27 curiabus /2 fl 27 ferat7i Vt P 2S accipiens.R 1 Vir accipicnt 

R 1 | autem] aut / |j 29 auferri V || 30 bacc om. R V || 33 neo 

ab eispracsumi Mommsenus; an neo pati eos praesumcrc? || 

accipere] et accipere et V \\ 34 subicctibus R l || ministrat 

R] udministrat Vt vulg. || 35 publica rcs V] publicas Rt 

rcs publica vut

Nov. VIII Iusiurandum 90 UT 1UDICES SINE SUFFKAGIO FIANT 

S6e xal yvrjaiav Sovfaiav ipvlit£a> tols &etorarois xal manumque servitium me servaturum sacratissitnis 

eioefieaxdxon rtfta/v deanorais 'Iovanvtavea xal 0eo- nostris dorninis Iustiniano et Tbeodorae coniugi eius 

8wQq, XTJ buo^vytp rov airov xQaiove, TtQoyaoei %t;$ occasione traditae mihi ab eorum pietate adminina(>a8eSofi£vT}v naviu>t> olSivi' dXX* (oineQ a/tia&ov nao- pure me exbibeo circa subiectos piissimorum nostroiXafiov 

-rrjv doxrjv, ovrai xai xa&afjbs yavovfiai cteol 20 rum dominorum, conteutus his quae statutae sunt 

iovi VTZOTEXSIS w evaeêffxdrcjy rifta/r Seonfncbv, mihi de fisco anuonis. Et prinmm omne habebo 

dgxovpevoi T«IS dffioQiGuivau pot ix rov Srôaiov studiutn ut tiscalia .vigilanter inspiciam, et indeotxf]OEOi. 

Knl itQDJxov uiv ndvxtov 7ioir,aoftnt anov- votos quidem et indigentes necessitate cum omni 

Srpr xo xoTs 8t}fioa(on dygvnvae jtQoedxw, xal xovs exigam vehementia, nequaquam subinclinatus neque 

uiv ayvwftovovvras xal Seojuivovs avdyxrfi fttxn nnai]i 25 ob hoc ip8um lucrum omuino coiisiderans aut per 

tiiTtou^to XTJS afoSQoxr,xos, oiSiv vnoxaxaxXwoftsvos, gratiam vel odium exigeus aliquem citra quam comoiSi 

vnio avxov xovxov xiodos navxdnaaiv iwowv petit, aut coucedo alicui; devotos autem paterne 

;J nobi XBQW y nghs d.nix$tiav dnnnwv xtva nagh tractabo, et subiectos piissimorum nostrorum dob 

tj avyxooywv xivi. xols Se $vyva)/uo' minorum illaesos undique, quautum possibilitatem 

qj j yxy y/ q, q p 

vovai nnxot-xwt nQoserex&TJaofiai, & J o a i xai xoi: i: vnrjxoovs s 30 30 habeo habeo, custodibo custodibo. Et Et aequus aequus in in causis causis utrique utrique par parti 

xatv evoepeoxaTonr rtuu>v Seano-reav avenrjQtaoxovs et in publicis disciplinis ero, nuliique parti citra 

na-vxafp&Ev, 6oti xnl iv xa~u STJUOXIXHJS delicta, et omnem aequitatem servabo, secundum 

xaxaoxdoeot yf, ytvoftsvoi, xni ovSsvl ftiqtt fq naqa xb Si- quod visum fucrit mihi iustum: et eos quidem, qui 

xauiv ngoexe&rjao/xai ngoexe&rjao/xai, dXX* inegekvoouai jtaff» xois 35 innoxii sunt, , undique q innoxios illaesosque q conser- 

pf d xnl l Ttaaav iooxqxa i cxiens ll a \ 27 deuotos] ciucs dcuotus F 1 1 

28 subiec|ifictos R \\ .'50 custoduim Rh* J acquis R* \\ 

utrique parti in causis V || utre R 1 U 31 et in] in om- 

R )| nulleque R l [j 32 exequor t exccor R l H 33 sq. Becundum 

— conseruabo suppl. V 2 in spat. 3 versuum jj 34 usurn 

R x 1 qui on. R l &eiai) M BiSoutvov £«{>«v porj&tlni xai ovvrj&tias Bufra 

giu L aovrpQayiov B | vnnnxon MB i 18 *oiSi dXXat libri\\ 

20 xa&ugais tptvofiai L[f\ |) 23 itavxav — onovSip'] 

omne — studium e I) 24 dy^v-nvoii um. L \\ 27 rovxov) 

rov L \ 2S a7rrt«To» Haloande.r |j 29 avy%(O(n]QTiaa> MLDs \ 30 TtaxQMoS h |j 36 aftrtQravrovai 

M 

|| 35 soraeno ; g 36 noxiis] ab ii 

IV yil et :mem V '•« m. 3-4 liu. 

a || xnxn] xnl xaxa L \\ 37 dveTttjêdijxove] 

xal avtnTjoedaxove L undiquc innoxios illaesosque e |j 

39 xa&a] xal xufra B c |j 41 to\ rbv LB 

2 domino V !| 3 horum R l j| 6 imperi» V % || 7

UT ECCLESIA EOMANA CENTUM 91 Nov. IX 

Srifioctov aSixoiftevov. Ovx iya> ftovos xavxa itQ(i$ca, comperero. fiscum iniustitiam pati. Non ego solum 

akXa xai xbv ati fioi jtageSQevovxa xotovxov anov- haec ago, sed etiam semper mibi adsidentem taJem 

Sacco naQalaftelv xai TOVC HBQI i/ti navxae, Oixs ftrj studebo adsumere et circa me omnes, ut non cgo 

iui fihv xa&aQev EIV, roie Si Jieoi ifii xXinxtiv xal qoidem purus sim, qui vero circa me sunt, fureutur 

auaQTaruv. ei Si evQe&ji xts xiov nsqi ifii xotovxot, 5et delinquant; si quis autem inveniatur circa me 

xai xo yevoutvov »«j' avxov d"e(>a.jte\>o£(i>. Ei Si ftr] xavra navxa ovxtos , Si vero non haec omnia ita servavero, recipiam bic 

anoXava) ivxav&a xal iv xo> [idXkovxi aicbvt iv Tjj ct in futuro saeculo in terribili iudicio magni dei 

tfofltftq xoiaei xov fieyaXov Seanoxov •3'eov xe xai aco- domini et salvatoris nostri Iesu Cbristi et babeam 

xffioi Tjfiriiv 'fyaov XQIOXOV xni a%(b xrjv fieqiSa xoTi 10 partem cum luda et lepram Giezi et tremorem Cain, 

'lovSa xai XT-V Xdnqav xov Pu^l xal xbv xoofiov xoi> msuper et pocnis, quae lege eorum pietatis conti- 

Katv TtQot xat xai xdie noivait xnTs xqi tofuo xfjs nentur, ero subiectus. 

alxwy £vae/3eias neouxoueran vTtev&wos tlvat. Scriptum exemplar huius Dominico gloriosissimo 

praefecto per lllyricum. 

IX. Coll. II tit. 4 

ECCLESIA ROMANA CENTUM ANNORUM HABEAT PRAESCRIP- 

TIONEM. 

Idem A. Iobanni viro beatissimo et Banctissimo archiepiscopo et patriarchae veteris Homac. 

Et legum originem anterior Roma sortita est, et summi pontificatus apiccm apud eam esse ncmo est 

qni dubitct. Unde et nos necessarium duximus patriam lcgum, fontem sacerdotii, speciali nostri numinis 

20 lege illustraro, ut ex bac in totas catholicas ecclesias, quae nsquc ad oceani fretum positae sunt, saluberrimae 

legis vigor extendatur, et sit totius occideutis, nec non orieutis, ubi possessiones sitae inveniuntur 

ad ecclesias nostras sive nunc pertineutes seu postea eis acquirendae, lex propria ad bonorem dei consecrata. 

Cum enira antiqua iura triginta annorum metis temporales exceptiones circumcludebant et, si hypo- 1 

thcca fuerat, paulo longiora eis spatia condonabant, nos sacrosanctas ccclesias huiusmodi quidcrn curriculis 

25tctnporutn nullatenus excludi coucedimus, et maxiine in bis rebus in quibus vel laesionem sustinuerint vel 

quicquam dcbeatur. Sed ccuttim tantummodo annorum lapsu temporalem exceptionem eis opponi sancimus, 

Dt maneant pcr totum supradictum tempus integra iura ecclesiastica et non possit cis alia praeter centum 

annorum obviarc exccptio, cum boc tempus vitae lougacvi bominis plerumque tinis essc dignoscitur. Uabcat 2 

itaque vostra sanctitas banc lcgem catholicis totius occidentis ecclesiis profuturam et in orientales partes 

50 propaganilara in quas aliquiii sacrosanctae vestrae ecclesiac possident: ut sit deo omnipotcnti dignum douanum 

divinarum rcrum tuitio, nec iuiquis bominibus impium remaneat praesidium et tutus peccandi locus 

etiara sciontibus rclinquatur, sed ille servetur innocens, qui re vera innoxius sit, nec improba allcgatione 

Eese tucatur, tomjms pro puritatc practendons. Quod igitur nostra aeternitas ad omnipotentis dei bonorem 3 

vcnerandac scdi Biimmi apostoli Petri dcdioavit. hoc babeant omnes terrae, omnes insulae totius occidentis, 

35quae usque ad ipsos oceani reccssus cxteudnntur, nostri imperii providcotiam pcr hoc in acternum romiuisccntos. 

Huiusmodi logis praerogativam, sicut supra dictum est, non solum iu occidentalibus partibus 4t 

Romanae eccJesiae condoiiatnus, scd etiam in orientafibuR, in quibus ecclesiasticae urbis Romae possessiones 

snnt vcl postea fuerint. Sciiicct omuibus iudicibus maioribus et minoribus, qui Cbristiani et ortbodoxi sunt, 5 

hanc nostrnm constitutionem scrvautibus: nibilominus huiusmodi logis temcratoribus post caelestes poenas 

40ttiam legitimura Bempcr vigoreni pcrtiincsccntibus et poenam quinquaginta librarura auri formidautibus. 

Nv p ivtnvxviv TtnQnyonyirjv' ovx ixi&t] tis xa âailixn.• xavxr,v «r«tjict tj Qih 

trhol. in mg. M. — Epit. Theod. 9, Al/ianun. 2, 4 (inde Coll. const. eccl. 3, 2, 4). Iulian. const. VIII. 

illis servabo, et si fiscam iniuria affici deprehcndero. Non ego solus liaec faciam, sed eiiam assessorein qui 

m.hi semper finl taletr eligere studcbo el qui circa me sint omnes: ne forte ipse quidem intcger sim, qui vcro 

circa ine sunt, furenlur et delinquanl. Quodsi qnis corum qni circa me sunt talis reperialur, et qnod ab eo factum 

sit resarcuun ct ipsnm expellam. JVwi vero haec otnnia ita observavcro, conscqnar hic et /uturo saeculo in 

tembili indicio ma/jni domini dci et scrvatoris 7iostri Jesu Christi habeamque partem cum luda et lepram 

Giezi et trtmorem Cain; practcrquam qnod etiam poenis legc pietatis eorum comprehensis obnoxius /iam. 

1 Qlx MLs\ Kni ovx D e [j 4 xXinxtiv xi>l auaQxarttv 

in ras. M || 5 xlt neoi iitou L || 8 aTioln^M D c [e) || 

ir X(o\ iv om. li || i) xe om. L || 10 xnl £j-ca L j| 11 ytety} 

W yinlZ,!} T, \ 12 xatv vofitov B e xotv (T

Nov. X 92 DE REFERENDARII3 

Ilac lege non solum in postea emergontibus causis suum teuorcm excrcente, sed etiain in his quae iam in 

iudicium sunt deductae. 

Sanctitas itaquc tua praesentem nostrae mansuetudinis legein piissimam sivc sacrosanctam oblationem 

quam deo dedicamus accipiens inter sacratissima vasa reponat, ct a vobis servaudam et omnes ecclesiasticas 

possessiones servaturam. Dat. xvm k. Mai CP. Belisario cons. [a. 535.] i 

nEPI T2N PE$EPENAAPI2N. 

X. Coll. II tit 5 

DE EEFERENDARIIS PALATII & 

'Jovartviavoe Avyovaios 'Eoftoyivf.i r

PALATII Nov. X 

Trtn> aqtaavxuiv r\fuv xnl ae/ivwe imqQtxriaafiivcov et-c» omnium placentium nobis et honeste m 

7ii«»: £'| nvxu>v xaxaaxr,G(u xijs rûxf.Qns vnovgyias foras aliquos ex his constituamus a n 

nvStvi TrarxtXws ai(iovfiF.3"a xoojwp)' akXa fidveiv ftev stcrio, nullo omnino conccdimus modo); 

irvrovt S-taniKo/iev xad 1 omnium placentium nobis et honeste ministrantium 

nostro niiniscd 

mauere 

vrovt S-taniô/iev xad ' oneg eioi oyiuin, taiSivn. 8e quidem eos sancimu8 sccundura fignran 

1 ' oneo eioi e vTieQ^dXXsa&ai xalg negi r]ua.g iuvicem transcendcre circa nos et imperium cura et 

•nal rbv fiamXeiar d i eoanf.inis xe xai evroiais. ovSe- 10 devotione; nemine liccntiam habente ncque potere 

vhi aoeirtv i'xovxog ovSe aixEiv xt xov Xontov xoiovxo, aliquid deinceps tale, sed sciente quod neque iinpe- 

(I).)M ytrwaxovxos ws ovxe revgexai xdiv aixovpivav trabit petita, pro eadem autem petitione non solum 

vntQ xe rije aixâefag avxtjs ov (tbvov Hvoxoi iaxai obligatus crit poenae auri librarum deceni, sed etiam 

nj x XQvaiov Xq Xixqaiv dce, decem, aXXd xal xlqg J oUeiae pp propria spoliabitur p militia. Volumns enim eos men- 

ixmatirai axoatsias. BovXofiefra yaq aitxove xio fis- 15 sura quidem usque ad dictura nuraerum coutineri, 

roco (liv fu'xQi xov Qvîvxoi aQttrjiov awtoxalfrai, iustitia vero et aliis virtutibus augeri et ad maiua 

Ihxaioavvr; #e t xal 35 legem manifestata sunt, tua emiucntia operi effectuixtnnu 

jiagaSovvat ontvaaxto. que tradere festinet. 

. J)at. xvn. k. Mai. Constantinopoli Belisario v. c. Dat. xvm. kal. Mai. CP. Bclisario v. c. cons. 

10H3. [a. 535.] 

peratariac, praesertim cum omnibus illis nobis probatis et honcsle ministrantibus parlem eorum a nostro 

minislerio rcmovcre nullo plane tnodo placeal); scd illos quidem manere in quo sunt statu sancimtu, 

neminem autcm omnino addi, doncc aa octo viros numerus eorwn redactus sit. Itaque octo viri perpeluo 

inslituantur: ut hic quidern numerus nullo modo aut tcmpore augcatur, sed operam dcnt ipsipcrpetuo, 

ui obscrvantia et studio erga nos et imperiwn sc invicem supercnt. Neque cuiquam in posterum nc pe- 

Ur? quidcm lale quid liceat: immo^ sciat se neque quae petit impetraturum et ob ipsam petitionem non 

solum poeuae decem librarum auri obnoxium futurum, sed eiiam propriam mxliUam amissurum esse. 

Volumus enim eorum mensuram quidem ad diclum numerwn coercert, iustiliam autcm cctcrasquc virlutes 

auijcri et clariores apparere. Numcri enim magnitudo nihil habct gravifatis: quandoqnidem in paucis ex 

inullis vita viriute insignis servatur. Maneant tgitur nunc, sicut ante diximus, in hoc statu. 

Epilogus. Haec autem cognoscens summitas tua cuslodiat, ut nullo tcmpore quicquam corum 

quac a nobis sancita sunt violari patiatnr sed ab iis qui conlra haec faciant aliquid pocnam quam minati 

sumiis exigat, qnippe qui easeclentur qtiae nec petcre licet nec dari possunt. Silque in hac quoque re lex 

nostra quac multituditunn qitidem spernat, invicem autem introducat virluteni quac non in multis elucet, et 

maxime in viris, qui et ex oonis parentibus procreati sunt et suam vitam precious supplicum et auxilio illis 

n nobis pracstando dicarunt. Quae igitur nobis placuerunt et per Itanc sacratn legem declarantur, 

summilas lua operi effectuique tradere studeat. 

6 rotTov L || 8 avgovusvov L || 12 ovra L) oiSi M | 

13 vntQ xt xrfi alxrfiems avxT)*\ pro cadcm autcm 

pctitione f || 14 dccem (*. v. Sixa) M, Sexa L || 15 fii- 

IOOV L \ 19 17 3fJ xb L |J 19 osfivov] atfi***» L x || 

2U fiioii L a \ 24 avyxcjQovaa otn. e |j 26 r,nttXr}ixivrtv\ 

r;t««»* fievtjv L x ti^rjfMiVTjv L 1 fl 27 ola xovxov iiptsfiivtov 

L, quain eis permisimus f \ *ovSi aixiiv ML fl 

'1S XOVTO] ovxoi Tlaloandf.r (o*cX,7o~>

NOT. XI 94 DE PEIVILEGnS ARCHIEPISCOPI 

XI. 

£ DE PRIVILEGIIS ARCHIEPISCOPI PRIMAE IUSTINIANAE R. 

Idem A. Catelliauo viro beatissimo archiepiscopo Primae Iustinianae. 

Multis et variis modis nostram patriam augere cupietites, in qua prima deus praestitit nobis ad hanc 

mundam quem ipse condidit venire, et circa sacerdotalem censuram cam volumus maximis incrementis ampliare: 

ut Primae Iustinianae patriae nostrae pro tempore sacrosanctus antistes nou solum metropolitanus, 5 

sed etiam archiepiscopus tiat, et certae provinciae sub eius sint auctoritate, id est tam ipsa mediterranea 

Dacia quam Dacia ripcnsis nec nou Mysia prima et Dardania et Praevalitana provincia et secunda Mace- 

1 douia et pars secundae Pannoniae, quae in Bacensi est civitate. Cum enim in antiquis temporibus Sirmii 

praefectura fucrat constituta, ibique omne fuerat Ulyrici fastigium tam in civilibus quam in episcopalibus 

causis, postea autem Attilanis temporibus eiusdem locis devastatis Apraeemius praefectus practorio de Sirmi- 10 

taua civitate in Thessalouicam profugus venerat, tunc ipsam praefecturam et sacerdotalis honor secutus 

est, et Thessalonicensis cpiscopus non sua auctoritate, scd sub umbra praefecturae meruit aliquam prafr; 

2 rogativam. Cum igitur in praesenti deo auctore ita nostra respublica aucta est, ut utraque ripa Dauubii 

iatn nostris civitatibus frcqueutaretur, et tam Viminaciura qnam Kecidiva et Litterata, quae trans Danubium 

suut, nostrae iterura dicioui subactae sint, necessariura duximus ipsam gloriosissimam praefccturam, quae 15 

iu Panuonia fuerat constituta, iuxta Pannoniam in nostra fclicissima patria collocare, cum nibil quidem 

magui distat a Dacia mediterranea secnuda Pannouia, multis autem spatiis scparatur prima Macedonia a 

8 Pannonia secunda. £t quia homines semper bellicis sudoribus inbacrentes non erat utilc rcipublicae ad 

primara Macedoniam per tot spatia tautasque diificultates venire, ideo necessarium uobis yisum est ipsam 

praefecturam ad superiores partes trahere, et iuxta eam proviuciae constitutae facilius sentiant illius medi- 20 

4 cinam. Et ideo tua beatitudo et omncs praeiatae Primae Iustipianae sacrosancti antistites archiepiscopj 

habeant praerogativam et omnem licentiam suara auctoritatem eis impertire ct eos ordlnare, et in omnibus 

supradictis proviuciis primum honorem, primam dignitatem. summum sacerdotium, summum fastigium: 

nt a tua sedc crcentur et te solura arcbiepiscopum habeant, nulla eommunione adyersus ' 

quicquid oriatur inter eos discrimen, ipsi boc diritnant et finem ei imponant et eos ordinent, neque ad 

alium quendam eatur, sed suum cognoscant arcbiepiscopura omnes praedictae provinciae, et eius sentiant 

creationcm, et vel per se vel per suam aucturitatcm vel clericos ruittcndos babeat omnem potestatem 

5 omnemque saccrdotalem censuram et crcationis licentiam. Sed et in Aquis, quae est provinciae Daciae ^ 

ripensis, ordinari volumus a tua sanctitate episcopum, ut iion in postcrum sub Meridiano episcopo sit 30 

couatitutai sed Meridianus quidem maneat in Meriilio, nulla ei commuuione cum Aquis servanda; Aquensis 

autem episcopus babeat praefatam civitatem et omnia eius castella et territoria et ecclesias, ut possit fionosiacorum 

scelus ex ea civitate et terra repellere vel in orthodoxam fidein transformare. 

6 Ut igitur sciat beatitudo tua nostri uuminis dispositionem, ideo praesentem legezn ad tuam venerabilem 

scdctn transmisimus, ut in perpetuum tale beneticium babeat patriae nostrae ccclcsia iu dei omni- ^ 

7 potentis gloriam et nostri numitiis sempiternam recordatiunem. Quando auteui tuae sedis gubernatorem ab 

bac luce dccedere contigerit, pro tempore archiepiscopum cius a venerabili suo coucilio metropolitanorum 

ordinari sancimus, quemadmodum decet arcbiepiscopum omnibus hoooratum in ecclesiis prorebi, nulla 

peaitus Tbessalonicensi episcopo neque ad boc communione servanda. 

fieatitudo igitur tua quae nostra sanxit acternitas modis orunibus ad effectum perducere non differat *• 

Dat. xvai. kal. Mai. (Belisario v. c. cous.) [a. 535.] 

Nov. XI Latine lantum extat in appendice coll. VIIII Authentici (extravagantium prima est in R f. 72* et V 

f. 182). — Iiubrica toaxe ias ixtQt io Btfuvaxtov ytvoftivat VJIO qcoualoit noXsit vno idixov a^««nt'ff>ct)7rov «Ivat, 

fit} firjv vno TOV &taaaXovixrts tchol. M in mg. (ex Alh.). — Epit. TVieod. 11 (inde in L), Ath. 1, 8 (indt A 

tiU 13, 9; Coll. const. eccl. 3, 1,8), Nomoc. XIV tit. 1, 5. Iulian. const. IX. 

3 nostra patria R 1 || 4 mundum] modum /? FJ quam R |J 

Tenire et om. Ffl amplicare Ii l umpliore FjJ 5 pro tempore 

sa bis tcr. V | fi ccrtae] cetcrae vultj. () sint om. V | 

id est] reddereF|| tam ipsa | tamen ipsal 7 Q mcditranea F 

mcditaDca R || 7 misja Fmissia R H prinia Contlut] sccunda 

libri H 6 panonie V || banccnai V baccnsis R, Urbutcnsi dedit 

Augustinus (ed. Iuliani a. 1567) | cnim om. R | Sirmii 

Contius] firmiiFvulg., om.R spat. vac relicto | 9 fuerit R 

vulg. || tam in] in om. R (J 10 atilania RV\ Apemius RV~\ 

Aponninus dedit Miratus {ed.Iul. a. 1561), Apcnnius Conti\tSy 

Aprt'cinius/lu^Mj/i'nus; Apodcmiusn/. jjfinnitana Vvulg. 

firmata jR 111 thesalonicam V tesalonicara R (id. infra) || 

honoriP r l' 12 sed sub] suVfl 13 auctoritate R l | 14 frequentetur 

vulg. ]j tam] iam Val., om. R \\ uiminatiuuni quae 

II Q rccidiaaF reciduaii || Litcrata vulg. || 15 nostrae om. 

R 1] dictioni 72 || dixinius R || 16 panonia/2 F, tt tic saepius 

H fucrat (fiat V) constituta iusta panoniam in F] om. 

R al. Q quidem magni V) quod magia R j| 17 meditanea 

R | autem V~\ etiam Ral. |J separaruntFJ 19 tantas quae 

V |! uisQm] Qcnire sum 72* || 20 et] ut vulg. J 21 pracfare 

72 | sacrossancti Ffl antistes72 g 22 habcant et praerogatiuam 

72' (j impertin R 2 72 vulg. | 24 * ut a tua sede] utatur a scde V a tua sed« 

vufg., a sede 72 Q te V aL] om. 72 vulg. |J communione V 

vulg.] actione 72 al. Q aduersus /2 V~\ ad vulg. I eos add. 

vulg. 0 25 et omnes om. 72 || sint] sive vulg. | eia V] ciui 

72 vulg. (1 discrepatorcs V || 26 dirimatur ll \ cis imponaut 

vulg., in eum ponant V 

vulg. || 23 supradictis 72] supruseripti* 

V vulg. Q *honorem] habcre honorem V bb 

1 || 27 cognoscat 72 agnoscant 

vulg. U 28 et vel] et om. 72 || babcant R || omuem om. R \ 

29 omnemque] omnem V | ct om. V 1 1| datia 72 ditie V ! 

30 non impostcrum 72 f| mcdridiano 72 1 || :tl mcridio Y) 

mcridi.ino 72 vulg. | ei V] om. R vulg. R Aquis] qui» R | 

32 castalloterritoria V || bunosiacoruin V x §33 et terra 

V vulg.} contra 72 || vel] ot vulg. || in] idco /2 Q 34 sciatj 

sitF |j 35 sedera] domum 72 || ecclcsiae 72 V \ dei op|tis V\, 

30 nominia scpitcruam 72 | quando] quoniam 72 | 37 reccdcre 

V \ pru tempore] proptcr 72 || arcbiepiscoporud 

72 al. | consilio V Q 38 dicet V | arcbicpiscopurutn R al. \ 

39 communionem scruantia 72 | -10 sancxit RV\ 41 dat 

xvui kol. niaii subscriptio est in Neobvrgensi, inscrijr 

tioni seq. novellae XII adnexa, dat. vi kl. mai. cons. uiliearii 

Iul. {cod. BeroL aL), tim. ex Iuliano vulg.; i^ 

vr\^r\ (iypafrj Alh.) ftqvi ftatq> vnattiq lih 

Theod. Ath.

DE INCESTIS ET KEFARIIS NUPTIIS 95 Nov. XII pr. 1 

IB 

IIEPI A0EMITOrAMI2N. 

Q ^lovaxinavbi Avyavaxot 4>XC6QO> rq> ivxo/iijxi 

xwv (tnavxaxov &eicifv ngifiaxwv. 

xii. Coii. n tit. 6 

DE INCESTIS ET NEFARIIS 

NUPTIIS. 

Imp. Iustinianus A. Floro comiti dlvinae rci privatae. 

Q f v . y TovS vnig toiv a&sfiixav fQ 5 (Praefatio.) Pro incestis dudutn Bcriptas ab 

a&sv yeygrtfifitvovs VTIO Tv vopov imperatoribus leges non perfecte habere iudicamus, 

ovx ivre?.(!is tytiv iiyoi/tefra, OITXSO xobs fiev n&efii- quae eos quidern qui incestis copulantur nuptiis imxoii 

avftfiaXovxae yaftois aTifttoQtpcovS iatoi, xi]V 8i punitos sinunt, ex eis autem procedentem sobolem 

i$ avraiv jtQoeX&ovonv yovTjv, xuiroiys ave.vb'\n'ov ov- utique inculpabilcm existentem privant rebus patris: 

aav, afnigovrrat xwv xov naxgos' ai, xovS Si essc, cos autem qui inuoxii suut tamquam peccantes 

avtv&vpovt mi Uf.taf)invcvxas X&& 

puniri. 

CAPUT I. 

E3 GtaitiZpfiEv roiwv, xov XOITXOV, e'C ns a&ifitrot' Sancimus igitur, de cetero-, si quis illicitas et con- 

KCII ivnvxiov rfj tpvaet (ov 6 vouoi incesto»; xe xni trarias naturae, quas lex iucestas et ucfandas et 

nefariov xai damnatov x«A«il awaMAt-eis yauov, tineq 15 damnatas vocat, contraxerit nuptias, si qûidcm nou 

ovx (fpi. nc&hai ix nQoxiqiov yvr,clu>v xe xai afttfi- babuerit filios ex prioribus legitimis et tnculpabilinxtoy 

avxio ysvouivove ynftcov, ev&iie /iev nvxto xr\v bus sibi coutractis nuptlis, mox ei suarum rerum 

xo>v otxsicov TiQayfinxtov exnxioaiv tTttxEio&ai, cifia casum itnminerc, Bimul autem et ea, quae nomine 

Si xai xwv ivoftaxt nootxhs dniSeSo/ttvcop alrtp firj- dotis data Buut ei, in nullo potiri, sed ouinia aerario 

Siros anoXavtiv, CLDM •navxa xi$ xapeiio noosxvQov- 20 assignari, eo quod, dum liciterit nuptias facerc legicfrai. 

avO"' oxov yao i£ov ya/ielv vsvofnauiva JI«O«- timas, contra luges amaverit, et contuderit quidcm 

vouow ioq, xni avyxel ftiv yova:, aSixel Si xa yevtj, sobolem, nocuerit autcm et gftncri, egerit vero quae 

nguizti Si aaefir) xi xni avoata, xai xotnvxa ye dm- impia sunt et scelesta, et talia coocupierit qualia 

Svfiil, onola noXXa xai xiov aXbyiov anoaeiexai t,ioa)v, plurima etiam irrationabilia amovcnt animalia: sitye 

avxio noivij firj 6r;/ievatt fiovov, akka xcd 25 que ei poena non confiscatio Bolum, sed etiam cind 

i xal i£o(>iat xal « ys evxeXrjS eirj, guli privatio et exilium, et si vilis fuerit, etiam cor- 

Nov. XII (=• Coll. II tit. 6: gloss.) Graece extat in MLA (in hoc est xixXos oySooe), prooemium et cap. 1—3 

in B 28, 6 (1. 2 B* p. 150 Znch.). — Epit. Thtod. 12 [inde B*), Athanas. II, 1 [inde cod. Vaticanus 1981 Nomocanonit 

XIV tit. nd 13, 6 extr. 'ajtb xrfi te veapas'; cod. Bodleianut 3399 tit. 7 % ano x!ji v* vtaqai ijxiS inf 

yiyoanxai ntoi n&efiixuiv yafuov'). Iuiian. const. XXXII. 

XII. 

DE INCESTIS NUPTIIS. 

lmp. Iustinianus A. Floro gloriosissimo comiti divinarum quac ubique sunt rerum privatarum. 

Praefatio. Lcgcs de incestis anlea ab impcraioribus conscriptas non perfectas essc cxistimamus, 

quae quidem eos, qui inceslas nuptias conlraxcrunt, impunitos relinqiiant, prolem vero ex iis progenitam 

quamvis insontem paternis bonis privcnt: quasi necesse sit eos qui peccarunt impunilos esse, msontes 

autem tamquam pcccantes puniri. 

I. Sancimus igilur, ut in posterum, si qtiis nuptias illicitas et naturae contrarias (quas lex et incestas 

et nefarias et liamnalas vocat) contraxerit, siquidem liberos ex prioribus nuptiis legilimis et culpa 

vacuis natos non habeat, slatim ei suarum rerum amissio irrogeiur, simulque ne earum quae dotis nornxnc 

ei datac sunt, vlla fruatur, sed omnia fisco addicanlur. Qui enim cum legilimas nuptias contrahcre liceat, 

illegitimas appetit ct subolem con/undit ct genus iniuria afficil agitque et impia et nefaria ac lalia concti' 

piscit, a qmbus mulla eliam bntla animaha abhorrent: eslo qmdem ei poena non solum publicatio bonorutn, 

sed etiam cinguli adcmptio alque exilium, et si quidem vilis conaicionis sit, etiam corporis casti- 

2 Ttepi a&cutxoyaftitov MLH Theod., neoi a AB \\ 17 avxco yBvoiiirovs] avtvi xavxtov yevoftivtav 

yafiiut' xni riHv ix xotovxcov naiSoiv A Tttol a&siil- L\ ninto om. A H fiev om. A (f) i| 18 ngnyfiaxtav — 

xwv yn/iaiv Ath. 13% IV p. 273* Fabr. ' TJ nepl rifo- J9 7t()oixbi om. h (nyaipeffiv Ivilvai xal Ttp xofiqxi jtQiâxtoi' cod., 

3 ) || 20 xanuluj AB' || 21 yct(> om. e || *'£vouiOuiva 

ynfielv A \ynfiov vtvoiuautv* (n s. o> ern*., 

Xoijo&at s. v. add. L,) nnnavOfiov JL X , yauov nottiv 

vcvofuafthvov TTrtQtt vo/iov L* || 23 ye om. B' j| 24 ^t{i(ov\ 

yivrj AB' || 25 £arw M\ xai iarco LAs xal Saxai B || 

Bodlei. »39'.)/ 13 ad tit. 7 utn excerptis cx Athanasio 

2« tirj] iaxl A 

r/xt'ui novel/ne tf.rfu.t nditmntus est {rf. Heimbach Idvix8. 

I p. LXXIV) I iovaxivos L || 5 7biiS inio n&efuxoyufitibv 

tal} OXB yeygafifitrovt Efinooo&ev vjib xaiv 

7tQo/}i^naiXe\'xflxo>p vuftove A (1 yafuov post ZuTTgoofrev 

iuld. llaloamler [cf. nd 2) (| 7 n&tuitovs ov/tfirtXXovxas 

L | S yn/tovt LA jj axifttoprjxiits B \ 10 TWI 1 ] xbv L l | 

(o; arayxaiov ovxos A || 11 elvnt ML] afieaâi A || 

13 §] A, ex qno in sqrj. quoque capiium tiumeros recepifi 

14 or] ontQ A o B* \ «rccston xt M trxearar xeA ivxtotov 

(iV«»«»««ston />') T« L n&tfitxov B naQnvoftov «. v. 

add. L* (| 15 ncfarion (a&f/uiov .i. v. IJ 1 (| (/ ) ML fq 

A nttQnvofiov B Q Q d damnaton M S Safivnxov [S [Srfov :. 1 ) 

LA Krtxaxgirov B avooiov s. v. L 1 (] * ovva)dn£ot ML % 

c\-vnWti$t (owaXXa};* L l 2 inscr. do Qcfariis ct inccstis nuptiiR Iulian. | Itubricae 

iubscriplionem novellae XI continuut V (cf. ad p. 93, 37) | 

4 ici priuate rei F, rcpriuatc R | 5 Pro inccstis m ras. 

II 

) LABf fl eineQ] eifih- A \\ 1H 4"» 

3 || 6 habere) se habere V 3 | 7 quae — sinunt Vsuppl. 

in xpnt. vnc. || quidcm] q» V{-), corr. l 7 "* |J qui om. R 

in cctcris R l 3 nuptci» F(*) || 8 sint R l | procedcntc» V 1 

9 priuaucrat R l j| 10 cos) hos R | 11 pcccaturca V \\ 

12 punietT R l || 14 inccrtas R x | 17 «ibi contraotis 

R* iu ras. G ftre litt. !| 18 ca] cis R? xn mg., vulg. \ 

19 dat R l || errario IIT 1 20 arsignari R l || nuptiis R* I 

21 confundcrit/i 1 KH 22 ct gencri suo add. IV 1 , om. R l [| 

egit Ii x j| vero om. V || 24 inrationabili|a V 1 irrationabill» 

It l irrationabilium 7'|| 26 si] ti? (i. e. secundum) V 1

Nov. XII 1—3 96 DE INCEST19 

ttni xov atbun-ros alxtaiws, oitios av fia&ot av vofitov 

f 

vne^bnxrî stt] gum contemptor et impius sit, tamen pater cst. 

xai dospijs, aXXa naxrtg Ofitos laxi. 

CAPUT III. 

Kal xovxo iiiv b uexa xnvxit ixsxco xoovos 6 usxalb Et noc quidem sequens habeat tempus post prae- 

rtjy nanovaay rj/uiv 8idxa£tv ntvw, 6 ftrjSiva i}- sentem nostram constitutiouem cnrrens: iiullo conaoav, 

ti ye aatifoovoii). aatifoovoii) iT-ea-zi yaQ 

Q ftijHiv fj afi f p - tristando, si caste vixerit; licebit enim nihil pec- 

A xat ib xco vofuo xovxio fiij xtxnx&ni. Tb Sa cantes sub hac lege non subdi. Quod vero iam 

ys jSt) Tiagipxijxbs ovxe 7tavxe).ais icouev ovev&wov transactum e8t, nec oranino relinquimus innoxium 

^ navxaixaau' vnb ntxfHtv ytoo/iev ayavnxxriotv. 20 nec omnibus modis sub acerba iBdignatione submit- 

't et xts a&tfinne ytyovs yrtftos, ei fiir i'v oidxagiv qdatv i%ixto %qbvot firjSeva 

XvTiijacav A \ 17 firjBiv apapxbvxas (aua

ET NEFARHS NUPTIIS 97 Nov. XII 3 

s nvxoi'e fiioi)ane 6 7taxr,Q Sia cessione: nisi iuste eos odio habens pater propter 

nQosy.Qovaiv xrte oixsias anoxlei- aliara quandam legitimam offensiouem a sua excludat 

s Ei fidvxoip xid yd/ws E'CTJ XIS 1 successione. Si vero etiam nuptiae sint aliae 

iTegos Ttnoyevdftevos xai ovSsv xco vbfxto jtgosxgovcov, prius factae et non offendeutes legem, et filii inde 

xal TiniSts ixsld-Ev yivoivxo, xiks fiiv xgus f/oigns xov 5 oriantur, tres quidem partes hereditatis undique incul- 

XXTJOOV TOIS nmiaxo&ev afte/tnrots xe y.ai avev&vvois pabilibus et innoxiis relinqui filiis, nisi aliquid offen- 

y.aTahfinuvsafrai. natttiv, ei /irj T* •jtQoixQovasiav £?£• dant aliud, quod eos indignos patris secuudum lcgem 

QW, onso airovs uvnîovi ITJS xov naxQos ttara %•&• successione demonstrat; quartam vero filiis inluriam 

/iov Seixrvai S • xrjv 8s xExaQTTjv xoii Tteuoi quidem passis, innoxiis tamen relinquere liceat, et 

rol ojs vflmn/uvois /utv, avsvd-vrois Si oucos, xaxahp- 10 ipsis inculpabilibua pcr alia omnia circa patrem vi- 

navsiv aveiv i*i(sxa>, xai niroTs anejunxois xa aXXa naina- sis; scilicet praeexcepta ex paterna substantia quarta 

zofrw nsgi xbv -naximi tpmvo/iEvots • SrjXaSrj 7IQO- parte, quam fisco dari praecepimus Damus autem 

sSatQovtuvqs ix XTJS TtuxQtpns TtsQiovaias xf/e xsxagxr,? eis non ex testamento solo, sed etiam ab \ntestato 

fiotyai, rjv r'.\ quartam M quartum B l om. L 

in m/j., xBxaQxrjv M 

. c, LAB \ 34 « om. A || ysvo/xevot SJPLB |) 35 aixtp 

a fl 37 xbv Srj/ioaiov AB 9, 38 thv MB) ijv iv L 

eiaiv A \ ix TtQortoco aui/iTtTco yniixa L C T T Q ] 

jtQcaxoiv B\\ 41 xovxo] xovxov L; hg. xainb? 

1 iustc cos R vulg. cos iuste 7', cos om. V |j patcr om. R l 

2 ofifonsiono 11 |) 4 factae prius V ]j 8 vcro om. R l 

9 tantum RVT \ II cxccpta 72* Q 12 dari suppl. V 3 in 

tpnt. vac. |! pracccpimus V] praccipimus IIT vubj. || 13 ab 

om. R l P intcstato] intcstatmento sol (sol del. /i s ) R 

15 hoc ldem /ZPrfl 17 altcra R l || secundum om. V 1 

lcgcin R vulg.] lcgcs VT \\ filiis et ci R l ct filiis ei T 

l\) *clcmcntiac Hbri \\ 20 si] sin R |j 22 ipsc] p (». e. prac) 

R l || 23 sub praedicta RT] supradicta V vulg. \\ fiat om. 

V\ 25 fuerit V\\ 2B innoxiis7v M P] innoxii IPV^vufg. 0 

fili R a || ei] eiua R l cis V || 27 accipiant vulg. || 28 ad 

bis scr. R Ij partcm? F 1 || 29 sufficicntem] ci aJd. V 1 H 

30 etiam] et V\\ 31 filii] ti«» i2' H 34 in om. F|| 35 sancinms 

vulg. || sub] su R l Q ea /ilT, om. vulg.

Nov. XII 3. 4 98 DE INCESTIS ET NEFARIIS NUPTIIS 

8ta navrtov nfrsvxes rov ovx hnontp.no pivov eiaco ponentes eum, qui non dimittit intra praedictum a 

xov QT}9-t'tTos i)u~tv %o6vov irtv dfrspixov yafitrfjv xio uobis teinpus incestam comugem, cum eo, qui post 

xovSe r\uo>v rov vbuov ra>v a&efiixiDv is xai hanc nostraui Jegem incestas et odibiles quasdam 

xiva ydfis iwoias 0- EEtenim i cum tli tali ill intellectu ab b iii initio J Jegem posuimus. i 

dox^s xbv vvuov i&ifte&a. Ei yaQ xis xkl yvrialtov 10 Nam et si legitimorum quisquam sit pater, et obeit] 

naidcov naxr.o xni aneXfrovorj* avxov xr,s yaue- eunte eius uxore ex hominibus, aut etiam legitime 

T^S i$ ay&Qutmov fj y.ai votiiucos (Stakv&tiarfi eyjoi transigente, Labuerit quandam consuetudiuem ad 

h. awrjQ-etav ngas aXXr,v ywaixa, %v i$r]v >:ai vo- aliam mulicrem, quam licebiit etiam lejjitime ducere 

tcos nyea&iu yaftEXTjv, xai yevotito nalSes avxio uxorem, et fuerint Ulii ei aut ante dotalia docuo 

xiov TTQOIXCOCOV cvfipoXniwv, et ys xavra TTOITJ- 15 menta, si tamen ea fecit, aut etiam postea, v 

ev, r\ xai uexa invxa, el xul ftovoi fisivotev oi noo etiam soli maneant ante dotalia iilii, Becundis aut 

xu>v jtgotxcpaiv TialSes, Ssvxiooiv rj ov yevofteveov 17 non procreatis aut etiam postquam uati sunt moxal 

ftexa xo yevdafrat xeXevxrjodvxcor, lorj&r/anv nves rientibus, aestimaverunt quidam non posse secundos 

fxrj dvvna&ai xois Sevxeoovs elvai yvTjoiovs, ineiSrj esse legitimos, quoniam praeexistant et ex priori 

TiTjoav xal dx XTJS nftoregas yaîex^s IXF.OOI v6~ 20 coniuge alii legitimi et proprii filii. Quod nullaw 

f i re xnl yrtiatot nalSei. oneQ olSefilav OQ^TJV rectam et consequentem habet consouantiam. Si 

xai dxofov&ov e'xei awi%eiav. ei ydo xovs xowvcovs enim huiusmodi filios nos legitimos et proprios de- 

TxalSae rtusis 'vouiuovs xs xal yryaiovs am

DE PRAETORIBUS POPULI 99 Nov. XIII pr. 

rrjs rov vouifiov xal yvrjaCov TtQotrjyoQlas V7i£ôvaiovs legitima et suorum appellatio sub potestate eos osten- 

i& avrovi ajiorprjvat, xai Hovvm xal tcara rfjs dtu&t)dere et dare etiara contra testamcntum, quae leges 

xj]S uTitn oi vofioi SiSoaaiv, xal navxa k'xeiv 6:waa praebent, et omnia habere quaecumque huiusmodi 

av iai roiovrio nqoioj'ifiart jrêVrp; 

appellationem decent? 

iloyoe) 'H loivyv ai{ VTUQOXTJ T« naqa- 5 (Epilogus.) Tua igitur eminentia, quae placu- 

^f tu rovSe rov &eiov Sr})MV[isva voeruut nobis et per hanc le.geni declarata sunt, agnosftov 

finvfrarovaa t'gyq> xai ntoan naQadovvai ravra cens operi effectuique tradere festinet, praecepto 

, xrtQvyfiaxi, tQyf XQ^] XQ

Nov. XIII pr. 1 100 DE PEAETOKIBCS 

a-ovarfi rr.v •noliv ravxrjv iayj xr,v nQosqyogiav, aXX 1 

(XVTO drj TOVTO xnl_ XTJV no).wQyJav OQuifisv noaxxoverctv, 

OISIB ovSiv rtv xb xtoXvov xb ys inl rfj TXQOS- 

circumlustrante civitatem hanc habuit appcllationem, 

sed hoc ipsuin et civitatis cingulum videmus 

agentem: quatenus nihil esset quod probiberet super 

appeHationem istam etiam dignitatem illam isto uo- 

5 mine vocitari. Si enim dividi dignitates possunt, ct 

gloriosum quidem praefectam felicissimae huius civitatis 

esse diurnum iudicem, alios autem noctis, ve- 

mrxros, Ga xb xoZ TiQrtixcogoi r,otv Sfjfxcav oofroxTjxos, xni xfi ftiv rtneripti plebis appellentur, graeca vero ista et communi 

fDtovfi praetores plebis nQosayoQEviad-coaav, xfl Se Ik- 30 jjngua praetores populorum. Praetoris enim qua 

izs.*__.' .« r_ s' TV *? _.- ntor est bonestum nomen, qualiter non Ionsrc con- 

Btitutum a consulatu, qualiter vicinum lcgi affictura, 

tyyvxnxa rov vo/uov xexaxxnt, manifcstant leges consulatui coniungentes practores, 

Srl/.ovatv oi vofioi, xfj XB viznxEiq jtapa&vl-avxss xovs secundum cis cum lege dantes ordinem. Et qnem- 

Tzgnixooai SevrtQav XB nixdls /iBxk xbv vouov doyxBS 35 admodum antiquitus consules fuerunt, qui ma^nae 

xhv rdsiv. xni UJSTZEQ xb TtaXaibv vnaxoi rs i]aav praeerant curiae, principcs plebis autem, qui plebem 

oi xr,s nEyiozTjS i*nQxpvris povXr;s SrjftnQxoi xe oi gubernabant, ita et nunc sint praetores quidem sexbv 

Srjfiov rtvioxovrxEi, ovxa Sr; xal vvv taxcoffav --'--- ----- -- —- J Qxp { } ^fgx g a a , a e nuc p e qdem 

xES, OVTOJ STJ xal vvv i'(jra>aav 

7iQalxcoof.i fitv ovyx/.t';xov oi rd i'fmooa&ev fynooo&EV rifilv rjlv « «- 

natus, qui ea, quae pridem — a - nobis --

POPULI 101 Nov. XIU 1. 2 

iiva TtQaxrovres, TtQairioQEs Si taiv Sriucov oi TT/S agunt, praetores vero populorum bi qui quietem 

agfas aixiov dvxrtauftavoftsvoi xal IOV ovfitpioov- eorum defendunt et quod eis expedit provident. 

xoi nvzols noovoovvrei. sf/ielei TTJV CCQXV V Trt| >- 2 Revera enim dignitatem banc, olim houestam 

v nalai ae/ivi^v ovaav xal ini TT/S jtQEa^vriqas constitutam et in seniore Roma in usu frequentafirjs 

Ttoi.iTEvaauivqv XaftiiQats, inl tmv XQOVOIV ol> 5 tam splendide, in temporibus non Bolum quae impevov 

ovi oi avroxQarooei k'a%ovt OLVM xni xdiv i'n ratores habuerunt, sed et adhuc longius, et magna 

QQOJxeoco, xal rj fisyalrj nofos atrtj Seâfiavt] xijv civitas haec suscipiens dignitatem non despectam 

y ovx eixaraipQovrirov i'axe. roiyanovv ovSe iy habuit. Neque enim in multum veteribus temporibus 

noKku 7ti>e:pvT

Kov. XIU 3. 4 102 DE PRAETORIBUS 

CAPUT III. 

(P) Ugtorov fisv ovv &E(snCC,o{itv> firjSiva 7cavxsh7te Primum quidem sancimus, neminem omnino in 

£ni xrjv tiQ)tft£vt]v a.Qxh v napuvat, ngiv 7} na.Q > rtpcuv praedicta dignitate adesse, priusquam a nobis codiavftfioXa. 

iov fpooviiafimoi h'ipoi, xni firjSevi Xlyto cilios administrationis accipiat, et nuJJa ratione praetokfiav 

£l-(o fiaotXixciiv avfi^vXoiv ini xb foovrtn/tn sumere citra imperiales codicillos ad curam lstam 

xovxo ^w^clr, aXX' avafiivetv r^v (iaaiXeiav xai VTJV 5 accedcre, sed expectare imperium et exiude conixsi&iv 

iv yoaftuaai xiiTjipov. 'JJftsi» yag ovSevl trjv scriptum iudicium. ftos enirn nulli praedictam digniriQrtfttvT]v 

aQffiv naâScoaoftsv nkrjv $i ftfj twv fisya- tatem tradimus nisi magniticis illustribus aut specLa- 

Xon(>£7iEOTaia)v iXXovatqitav rj xtav negifiXtnxatp xo- bilibus comitibus consistorianis aut clarissiaiis trifiTjran> 

consistoriauv XafinQordxwv xQiôvrtov buuis praetorianis et notariis, qui hanc suscipientes 

Tiav ngaiTiootarcov tcai voxaqiiov oi xavxrjv jr«(>«-10 fuerint dignitatera, aut aliter administratioues agen- 

Xa/tpdvovxes elev, rj dXXcos aqxas dogavxes xai (pa- tibus Ct apparentibus nobis apti et nostro (ligiii 

vivxss Tjfiiv inixijSeioi xai xfjs nao' rjfidiv ut-iot, pag- testimonio: quatenus eos praedictam habentes hone- 

TvQias' O>»TC awovs xr\v siQrjfiitnjv Eypvxas aefiioTrjra statem et honorem defendere praesertiin pro iustitia, 

xai rtfirjy nrrUnu/Sdvea&a^ xov dixaiov, ftdXiara propter quod pro animabus est intentio et muJtis 

ineineg vTrio \pv%u>v iaxiv 6 dycov, xai xn ys noXXa 15 bomicidii consueveruut litibus habitare et de adulfovtxali 

eiaifraot dixait Staniiv xal xals neoi uot- teriia et iiivasionibus et rapinis et si quid tale est. 

Xjtitbv xai i xtoiv iyirtxo ôo/ots, ftrjSi TIQOU' modum in quibusdam fiebat temporibus; neque enim 

c&nt xgvaiov urfSsvL iv iacp yd(> iyxXr\yaxi, yBvrr 30 proiectare aurum ulli. In aequali enim crimine efaexm 

xal 6 ouvs rtvt nôfdaei xrfi KQXH» X "* °> ticitur et qui dat alicui occasione dignitatis, et qui, 

inBiddv ydvotxo, naod xivot Xnfielv dvaaxofteyo;, si factuin tuerit, ab aliquo accipere adquiescens sexad-d 

xai xtj/ Sod-âofitvto ««(>' nvxuiv ogxto SrjXat- cundum daudum ab eo iusiuraudum mauifestatur. 

CAPUT IV. 

X'] v nnouvat — cap. VI habet JB 6, 5, 4—7. 

III. Primwn igitur sancimus, ut nemo ornnino ad potestatem qnam diximns accedat antequam 

codicillos muneris a nobis accepcrit, nec ulla ratione audeat sine codicillis imperialibus id mnnns adire, 

sed cxpeclet imperatorem et tnde scriptum decrelum. JSos enim nemiiu polestatem yuam diximtts tradernus 

nisi ex magni/icentissimis illustribtts vel ex spectabilibns cornitibus co/ixisloriatus vcl ex c/arissimis 

tribunis practorianis et notanis sint qui eam susctpiant aut alioqui magistratiis gcsserint et idonei ac 

nostro lcstimonio digni nobis probali fuerint: ut dignitate quam diximus et honore praediti iusliliam 

vindicent, praesertim cum de animabus jtvricuhtm sit et plerumque de causis homicidii et de adidteriis 

1 et invasionibus et rapinis et si quid eiusmodi cst iudicare solcant. llaque eurn, qui tantis criminibus 

praesidcbit, oportet ex omni parte et honestum et integrum ct lali cognitione dignmn esse, alque omni 

abslinere furto [1. e. corruptione, donis accipiendis], et puras haberc manus; praetcrea asscssorem quofue 

habere ex viris probalis. Ncque enim absque solacio suffidenli eos relinquernus, sed sitigutis denas 

J 

ibras auri annonarum nomine quoiunnis dabimus, ut his conlenti nullum admillant furtum aut quaestum. 

2 Sed ne per largitionem qmdem nllo modo instituantur, quemadmodum quibusdam temporivus fiebat, 

neve aurum cuiquam profundant. Jn pari enim crimine tenebilur et qui quid alicui magislralns gratia 

dederit et qui, ubi magistralus est faclus, ab aliquo accipere ausus sit, quemadmodum eliam iureiurando 

ab iis vracslando declarabitur. 

IV. Comperimus autem in ministerio illis esse tnala officia: latronum cognitores dicimus et beneficiarios 

et sectores zonarios et reliquam muUitudinem, quorum unumquemque par est castigari potius quam 

fjS* iva wxxinnqxov navreXais M |j 5 X&QV L l 

XQti L" 1 U 9 consistorKrram M] xov v\pt]Xov flrjftaxos 

M s. v., J5 t} rov vrpiXoxdxov flrjfiaxoS L || 17 om. L || 

10 itQrnxtDQitov B || 15 •yvxrp' I' X V 1 '^^* &* fl *"^ 

Trl XB noXXa M xal yaQ xaxd ye xd jtoXXa L J 16 eicb- 

&aoav (iia>'deioav corr.) L \ fiotxutov LBs) fio^xeias 

M U 18 TCUV om. LB || 21 ffioi SwooSoxint SrtavXrj\piai 

{sie pro tioooXrjyiiai) M, om. LBs || 23 8TJ\ Sel D || xbv 

SOXTJUOV L x || 25 decem libmruin M Sixa XixQuiv x°v~ 

aiov M s. v., B Stxa zpvoiov L (tot solidus e) || dvbvoiv 

B || 2f5 avrovt] Swaat/iBv mUL L" || 2" ova^ta^H L 

ave'xBO&at B || xXonfji ij xnl dnoXfine (dntofains L' J 2 postquam R || 9 hac V || BUBcipientes Heimbach] 

suscipiunt libri || 10 fuerit R |f dignitatcm vulg.\ dignitatis 

RVal. Q agnitibus R | U abti V J aptis et dignis 

vulg. | digno nostro R || 14 est] et V || 15 habetur R J 

16 quid] quidem R § 18 praecedcntem V | virum] uix 

R 

) 

L |J 28 et29 leg. fir^t — firjXB^J inidoOBiS Haloander || 

31 nQOtpaaBto* L || 36

POPULI 103 Nov. XIII 4 

nhn fitovv. ovSi yno xb ribv XrjaxoyvraaTfov rovxo gare irmgfs quam taliter vivere. Neque enira latroxowv-vop 

loxiv toi £n* «ynfoo xi'ngdrxstv, uXX' inl num cogiiitoruin talis est, quomodo in bonum quid 

toixif fibvov ytvcooy.ovoi iovi xXinxat, i(p^ M T» xtg- agere, sed in hoc tantummodo coguoscunt fures, in 

Soi iavxols TE xai rols agxovow avxmv 9-i\gav. lAnng quo lucrum eis et iudicibua eoruiu venantur. Quae 

anavxa ngoiipiEi xovs vvv Ttag* i]fia>v eii xr\v ngcu- b omuia competens est eos, qui nunc a nohis in pracrovgav 

rov Sr//iov jtnoto-fxne fttorfiai y.ni dnoaxga~ turam populi transeunt, odire et avorsari et rnundis 

ffjvm, xai xaO-ngrui "xpijafrai xals êofft, xnl tWeif- uti manibus et rosecare oninia quae praccepta sunt 

livai reaat tols TtgosnyyEtMtfitvois EIXB TCEOI xlonfji sive de furto sive de aliis delictis, et civitateni nobis 

itit nffii xujf aXkiov afiaftTiifidxiov, xai XTJV nohv cmuiulare ab Lis qui furta operantur bestiis, et viris 

r,iiiv ircxa&aiQBiv xcov xas xXonae igya£,outi>u>v &TJ- 10 industriis uti ad iiaec ministris, et proprio officio 

Qiotv,' xui dySgdai OTiovSaiots /^^(Ti^nt ngoi ravxa offerri competenter, quatonus timor eos habeat sui 

vnovQyolt, xai xfj oiv.tia rd~£i ngostptQsafrtu ngoi- indicis et omuia agant cum vehementia et bona vor,MVTi»s, 

Sexe Stoi avxovs i'xstv xov cnpatv nvxuiu ng- luutate. Si eniin veliut recte agere et dfcne iudicio 

xot-xos xttl anavxa Ttqdxxttv fisxn arpoSgoTrtx6s xs xui de se, neque uiulti aliqui fures erunt ct furta celetivoias. 

ii yag fiovXijd-tlEv og&wi StayivEa&ai xni 15 riter inveniuntur et peccantes miuuuntur, tiuieutes 

T>IS ix' avxuls ui-iws xpiasojs, ovxs 710X/.01 XIVES oi diguitatem quam neino coiaparet pecuuiis. 

xXinTovrcs taovxai, TCL tpcagid xs •d^nrxov £v«ei9";;tfexai, 

oi re ufi-agxdvovxES ikdxxovt yEVTjOovxat, SE- 

*-'--- ' " *--• - '-- * - (ortjantxo 

«XVTOW vnt]oExovfievoi, xai et omni diunati

xnr 4-6 104 DE PRAETORIBUS POPULI 

v } noowaatv xai naQayvxfiv roaairrjv airoie et solacium tantum eis dare, et homines honoratos 

Sovvai xai dvdnas rsiiuT^ftivovs eig fiiaov ayayslv, ad medium adducere, eoruin virtutem sentiant sub- 

onto: av TT}S avTtHv a.Q£rf}S ata&qxai 16 v7irtxoov. iecti. Habebunt autem spectabiles populoruin prae- 

Ej-ovoi Si ol ri£(>tp}.e7CToi (p tav if Srificov noahcoQss Q xal tores et consiliarium nostro super eos iudicio, sicut 

v irfi rjfteTtoai ijt' avxois xqlaetos, xqla xa&dneQ 5 diximus, dignum. 

CAPDT V. 

Q Si altdis \al ava etxoai axQaxtarzai, Assistebunt autem eis et viceni milites et triceni 

*al ava xQtdxovxa uarotxaQioi, ovs STJ VVV rjfiels xax- matricarii, quos nunc nos constituimus, dispositioniearrjaftuev, 

xais SntrvTKoaeffiv vnTjoszovitevai rcue bus obsequentes eorum, et sicubi hi eos qui indeavruiv 

xni, sX nov Siot, xal tovs uxoa/uovvrng £n- 10 center agunt detinuerint, competenti ordiDe tradant. 

dxomces xai xiy 7tooirptovrt a%r^fiari nagaStSvvrss 16 Oportet autem eos scire manifeste quod, si mundos 

noXitevua. JeJ Se avroie djiioxaa&at aatpios, ws semetipsos custodierint, et dei auxilium habebunt 

iav xa&aQovs iavrovs rrjoolev, rqv xe £x &eov avfi- et nostra placatione non fraudabuntur et longior eis 

finyjav Igovat xr,e re na^ Tjfiaiv evfievsias ovx ano- dignitas erit. Quis enim bene et recte agentem amo- 

Tev£ovrcu, fiaxQoregd re avrois £arai ra. TTJS a.Q%TiS. 15 vere velit? 

rls yciQ av tov xaXdis ze xal o^&cot Stayivouevov 

dfttifisv i&eXjjaeuv; 

CAPUT VI. 

^pCrjin avroXe ixrov Sixaarr]- Sed si transmittatur aliquis els a iudicio viri chglov 

TOV XnfiirgoTaTov innQ%ov xrp eihaifiovoi iavrt]s rissimi praefecti felicissiinae huius civitatis, qnatenus 

nokews, dq>' q> rifia>f>iav vnoaxelv, axmBwi avagijrei' 20 suppliciis subiciatur, scrupulose inquirant diguitaxtoaav 

xi]v aiiiav xal pav&uvexiooav, £tp* oli avcu- tem eius, et doceautur, in quibus occidunt hominem 

Qovat xov nv&gconov rj azai fii?u>vs rj xtvos aut auferunt membrum aut tale aliquid, sciscitantes 

xoiovxov, nvr&avofitvoi xai nap' avxov xov ivSoô- et ab ipso glorioso praeiecto, si et hoc praeviderit, 

xiixov Inaqzov, d xal xovxo awiSoiev, oitre avrovs ut cum subtilitate proferant sententiam aut animam 

vxQiBaJi iÊVByxsiv XTJV yjjff-ov rj y>vxv s V ^Xovs xivos 25 aut meinbrum alicuius aufereudi a destinato. 

1 cupauiovfiivijv xbv Txnoantftno/itvov. "QtneQ Si 1 Quemadmodum enim spectabiles praetores popuxov* 

7itoipXt7rtovt ngaiTOjQcte xiov Sr,fiytas — ayayslv om. JB e |j 5 avTTJs L\\ & XQMxovxa\ 

tixoot B |j 8rj\ di L !| 9 «7. T«TS Siax. — airtun» 

om. B c || 10 Stot et 11 xb noXixevfxn om. ff|| 17 auei- 

/?««*•] ftfj dfieifteiv L ftiv apelfieiv Halonnder || 24 ti 

xal] xal ei L l| owiSouv B] awelSottv ML (praeuidcrit 

e) II avxovs om. L || 25 leg. xrp ifnjfov xrp> r\ ? || 

26 ntpniQOvftivtav M ntpniQOVfttvov JB e \\ xip> TtnqanBfinofievriy 

L || 28 iavxovt L || 36 r\ pi]] nisi (==> ei pij) s" || 

38 TXQnxxovxae om. B e spatium 3—4 litt.) hi V sibi ubi hii R g 10 dctenueriot 

V detinuntur R detinentea ct vulg. {] competi R g ordini 

tradentcs vulg. \ 11 aut R fl 12 scznetipso V \ 13 no- 

8trami2 || 14 et om. V° || 15 sq. nclint si transmitta.ntar 

R |j 19 huias felicissimae 12 vulg. \ 20 inquiratur R \ 

21 eius om. vulg. {Gr.) |j 22 offerunt R \ suscitantcs /• 

al. H 23 et om. V || ipso domino glorioso praefecto VI 

24 subtilateiJ 

|| 39 nqooxai-cufitv Scrimger] 

TtQooxcd-otfUv MLD 

1 honeratos R Q 2 eornm] nt eorom vulg. (Gr.) | 4 consiliarum 

nostrum supcr eos iuditium F|j 7 asistebant /2| 

aut FJmcini R || 9 sequentes V\\ sicubij ai ubi (deind* 

1 || 25 alicuius mcmbrum R al. [| 26 quamadmodum 

V || spectabilem R [j populorum om. R || 2S f&* 

cicnte V\ manum JR 1 \ 29 quae dudum F] dudum qua< 

R aL\ 31 ouncti R || 32 aequali et] aequalibet R, ^ 

om. V* i| consitientia R % Q 33 apparueritii |[ aut furantci) 

auferentes R |j 35 quidem] quidem et Vqni R || mcdiocc» 

R | 36 haeo V | 37 perceperimus R peroipiemus VI

DE LENONIBUS 105 Nov. XIV 

iitsQ tovrcov vtpegovot Xoyov, ov &ecp ftovov, aV.cc modi reddent rationem non deo solnm, sed et nobis, 

y.al T}f£v, xai Svoxoi yevrjaovrcu xal Zflfilq jtaarj xois rei fient et omni damno, quod subiectis contigerit, 

vrtTjxoois avfifSaivovoT] xai TJJ nap' r>tfiibv nyavaxrrjaBi et nostra indignatione, (et) velociter cum infamia a 

xai Tricf>rtaav vSfxot. 'll/tels 8i xod xae ijd't] 30 autera et dudum posita contra eos qui sic impie 

xaxa xtov ovxtos aaefiovvxaiv xtucoQiat agunt BuppHcia auximus, et si quid relictum est a 

xal ei xt naQaXtXetfiftivov fjv xol» 7x00 nostris pracccssoribus, etiam hoc per alias correxi- 

T,uav, xni xovxo St' itiqmv inrjvatod-toaa/ue&a vo- mus lcges, et nuper interpellatioue nobis facta reuioy. 

xnl foayzos Se itQoiayyeXias eii rjfiae ysvoftivrti 

nQayfiaxtov aasîov inl xouxvxait aixlatt xaxa 35 

Nov, XIV (=* Coll. III tit. 1: gloss.) Graere rjctat in AfL, maior pars (indt a § 1) in B 00, 38, S. •— Epit. 

Thtod. 14, Athanas. 12, 1. Iulian. const. XXXI. 

onem reddituros non solum deo, sed ctiam nobis, atque obnoxios futuros et omni damno, quod subditis 

cvcnturum sit, et indignationi nostrae ct periculo ne celcriter cum infamia a pouslate dejycllantur. 

Nimirwn nos ideo et labores suscepimus et maynos sumptns suslinemus, ne ciii ex subdilis nostris calumnia 

ulla et pecuniae vitaeve amissio et quae sunt mismodi accidat, sedut omnia iudicio convenienti subiciantur. 

Epilogus. Omnes igitur cum hanc nostram volunlalem per hoc sacrum edictum et legem cognoscatis 

nec quicquam nos omnino eorum, quae vobis conducant, praetennittere, pro nostro imperio vota nuncupate, 

quod ita vobis prospiciat, ita quae de unoquoque accidant sibi vindicet, ita paternam de omnibus 

vobis providentium coiiservet. 

XIV. 

NE LENONES SINT IN ULLO LOCO REIPUBLICAE ROMANAE, 

Imp. lustinianus A. Consiantinopolitanis. 

Praefatio. Et antiquis legibus et prioribus imperatoribus lenotinii et notnen et res admodum 

exota visa sunt, adeo ut muitae legcs in eos, qui lalia commitlerent, scriberentur. Nos autem ct poenas 

illis qui ita nefaric agunt iam propositas auximus, et si quid ab iis qui ante nos fuerunt praetermissum 

erat, id quoque per alias leges anendavimus. Atque nuper dcnuntiatione nobis facta de impiis facinori- 

1 rovxov L huiuamodi e fl 2 sq. itaai roTe vjt. ovjufiatvovat 

{sic) L \ 4 xio\ xaiv L\f> vnoaxaxoiv L | 9 yevoi.ro 

Ji \ 13 vneQtixto&ai ML \ 14 riftiov M\ 17 sq. sulscr, 

on. L \ Constantinup M \ nostaris 3/ || 18 xn id. 

Octobr. M eiS. oxxoipqlav Ath., ftrjvl 6xrv Theorf., Alh. s (r^v 

7tt(>i ruv noavofioexcbv veapav cit. Anon. B% II p. 4.15), de 

lenonibui toiiendis lulian. \\ 22 ftt]8' ivl M | 24 iovaxiayit 

L | 28 xaxa xaao*-tov sr g 33 inavoQ&uaaftt&a L\ 

35 aixian) axrjpiais L 

1 rationcm om. R || ct om. R |j 2 et ante rei add. vulg. D 

fient] fuerit R V || omni] io (». e. itleo) R jj contigitor R II 

3 nostrae indignationi vulg. [) «t add. vutg. | uolociterF*|| 

4 nostra dignitate H al. Q 5 cxpressis R\"i aut om. 12 II 

8 cum] eam V \ 11 pcrccptionem V\ 14 tuentem RV 

al. \ sic] si V\ proprioii. Lerj. sio propria? || catimantera 

RV al. || unoquoque] uno R jj 15 ita om. R || 16 custo- 

dicntes Val. cuxtodicnlibus R)) 17 proponantur R |j ciui- 

tatibus FB 28 causavu/?. j| \xt) ct R l g 29 scribentur R l || 

31 a noatrts] auris V 1 |j 32 haec FJ 33 interpellationera 

R 1 g nobis — impiarum (10G, 1) suppl. V* in spaU vac.

Kov. XIV 106 DE L.ENONIBUS 

fttynXr,v afiaQxavoftivtov noXiv, xb jtfyiyna rum unpiarum pro talibus negotiis in hac maxhna 

ov neoieiSofttv. Eyvatptv yao iivas £T~V ftiv dxonws, civitate commissis causam non despeximus. Agno- 

ix Si rtijiuiv %alfhd>v xt xni (iEuiarjiivtav jtQOfaaiv viinus enim quosdam vivere quiden» illicite, ex causis 

iavxols UHIQCJV i$cvQiar.£iv xsoScov TIBQIVOOXEIV yag autcm crudelibus et odiosis occasionem sibimet ne- 

xs xni ibnovs noXXovt xttl viat eXsetvas Se- 5fandorum invenire lucrorura, et circuire proviucias 

kedZeiv, jt(;oxf.ivoftivovi vnoS^fiara re xal io&rjxd 

xiva, xai roinoit ^rjoBvBiv avzas xal nyetv eis trjv 

svbniitova xnvrTjv noMv v.ai Sx^v xn&ei(>yfi£?>as iv 

T«I»- invxtav xnraytoynli xal rnofrfi avrais ihf.tvr^ 

ct loca plurima et iuvenculas miserandas decipere 

promitteutes calciamenta et vestimenta quaodam, et 

his venari eas et dedueere ad hanc felicissimam ci- 

vitatem et habere constitutas ia suis babiutionibus 

fttxnSiSovat y.ai iai>!;uarost xni ivxti&tv ixtStdovat 10 et cibum eis miserandum dare et vestem et deinceps 

ngbs aadXyemv avra: lois fiovto/uerots' xai jtavra tradcre ad luxuriam eas voleutibus, et omuem quaenooov 

a&/.iov tx iov ow/mros avreov nQosyivofievov stum miscrabilem ex corpore earum accedeutem ipsos 

airovs Jutfijiavetv, xnl Tiotelefrai avyyqtupas, tos inl accipere et celebrare conscriptioues, quia usque ad 

XQOVOV, ov ninols 86$ete, TiooseSgevoovai rijv d(Tej3fj tempus, quod eis placuerit, observabuut irapiaai et 

ts xni avoaiav xarnrtv nxnoTs fonovQyiav nlrjoovaai' 15 scelestam hanc functionem iniplentes; quasdam vero 

nvas Si nvroiv xni iyyvrjTcc* anatreiv. wsxe xoaai- earum etiam fideiussores cxpetcre. Et in tantum 

xrtv ytvio&at TTJV rov jz^ny/uacos aroniav, ds iv procedere illicitam actioncm, ut omni paene in hac 

naar, aytbbv xr\ fiaatkiSt xavrji jtoX&i xal iv xoTi regia civitate et in transmariuis eius locis et (quod 

ntqnfiaaiv avxTjs, xni xb Sr} ytiQiaxov xnl nXtjaiov dctorius est) iuxta sacratissima loca et venerabilcs 

xm> Ugdiv xontov xni xaiv oefiaafiiioxdtajv oXxtov 20 domos tales Biut habitationes, et causae sic impiae 

xas xotavxas avxole tlvm xaxayioyaf xai noayftaxa et iniquac aub nostris temporibus praesumantur, ita 

ovxtae aai,8r] xal Ttnouvofia ini xa>v TjfiBxtQtov xo).- ut etiam quosdam miserantes earum et abducere a 

ftaa&ai xoovoiv, ajsxs xni xivas ihovvxm avxai ava- tali operatione crebro voleutes et ad legitimum deaxijaai 

xijs ipyaaias xavxijs iwXhixis ôvXrj&ipât xal ducere matrimonium non sinerent. Quosdam autcm 

nobs voui/uov aysoftai avvotxdattw, xoi>£ Si ovx inii- 25 sic scelestos existere, ut puellas nec decimum ageava*. 

iviovs Se ovxtoz avoaiovi xafreoxdvat, tuixs tcs annum ad periculosam deponerent corruptioncm; 

xoQns ovSe xbv dsxnexTj dyovoae iviavxbi> tii £m- et quosdam aurum dantes non parvum vix iude redxivSwov 

xnxnystv tp&o(>dv. diate xni xivas ^pvatw emisse miseras, et nuptiis copulasse castis. Esse 

Sovxns oi< ftixniov p6Xn ixEi&ev iâtvâaa&at xae xa- ctiam decies milJe3 modos, quos nullus praevaleret 

Xmntooovi xai yafttp owaofwaai aoxpQovi. xal XQO- 30 sennone comprehendere, cum ad iniinitam crudeli- 

TXOVS eivai fivoiovi, ovs oux av T«S iaxveets X6y>. afia XB OVV tptovonpBv xovxan; tor,- commeudare causam et velociter liberave tali scelcre 

9r,fitv XQ>i vni ^£(o xrjv xoiaixrjv ava&elvat TiQai-iv 40 civitatcm. 

xal fraxxov dixaXXaSai [ivoovs xoiovxov xijy noXtv. 

1 0Baniôfiev xotwv ndvxas /tiy, xa&' oaov tlal 1 Sancimus igitur omnes quidem secumlum quod 

bus, quac ex eiusmodi causis in hac magna itrbe committuntur, eam rem non negleximus. Comperimus 

enim esse, qui cum improbe vivajit, tum ex gravibus atque exosis causis occasionem nefarii lucri sibi 

reperiant: nimirum circumire eos provincias et loca multa, ac miseras puellas inescare culccamentis el 

vestimento promissis, liisquc venan eas et ad hanc felicem nrbem deducere ac lenere inclusas in ipsorum 

dcversoriis et cibum iis rniserum et veslem praebere indequc ad libidinem eas tradere cuivis volenti: 

atque omnem quaesUon malum ex coiyore illarum redeuntem ipsos accipere, et syngraphis factis cogere 

cas in temmis, quvd ipsis placuerit, assiduo impium hoc et scelestum mmisterium sibi praeslare; quosdam 

vero ab illis etiatn fiaehtssores exigere. Vnde tantam rei evasisse immanitalem, nt pcr totum fere hanc 

regiam urbem el in traiectibus eius, quodque pessimum est, etiam prope loca sacra ct vcncrabiles aedes 

Unia iis sint devcrsoria. Ac facinora tam impia et illicita nostris temporibus perpelrari, ut etiam cum 

quidam misericordia moti eus a tali quaestu nonnumqnam removere el in tegitimum matrimonium ducere 

vcllent, illi non permitterent. Nonnullos vero adeo sceleratos exlitisse, ut puel/as ne decitnum quidem 

agentes annum in slupra periculosa inducerent. Itaque quosdam pccunia non modica data aegre inde miseras 

illas redemissc et honestis nuptiis secum coniunxisse. Atque sescentos esse modos, quos haud facile 

qmsquam orationc complecti possit, huiusmodi malo in immensum imporlune micto: ut cum antea non esset 

nisi in exiguis partibus urbis, nunc el ipsa et qnae circa eam sunt loca omnia plena sint eiusmodi malis. 

Haec quidem prius nobis in secreto aliqms nuntiavit, deinde etiam nupcr magnificeniissimi praetores in lalia 

inquirere a nobis iussi eadem haec aa nos rettulerunt. JVos igitur simulatqne haec audtvimus, dco hanc 

1 operam consecrandam et civitatem cito tali pesti liberandam esse existimavimus. Sancimus igitur, 

10 ci miserandum F 2 enumerandum? F 1 fl 11 cas] eis V 

tradereas A' B | 15 quosdam? R x | 16 ctiam om. R* || 

17 paene] pc» F 1 | in ante otnni tranxpoxuit F 3 vulg. Q 

18 ciuitate] ciui R l U 19 loca et miserabiles (et niisera 

V 1 in rait.) Ffl 21 et om. RVft iniquae om. R l R 22 nt 

om. F 1 | ab R \\ 23 crebo RV 1 || legitimara F| 24 qu» 

dam autem sic scelcstos suppl. F* in tpat. var. |J 27 redimissc 

R jj 29 deoiensF|| mille vulg. |] nullu» F 1 |J praeualeret] 

ualet corr. R 7 || 30 sermoncm F 1 sermo V 3 vulg. | 

finitam R [| credulitatem F 1 H 3)J eam vulg.] ca R V'F || 

omnia] loca s. v. add. R 2 || 34 suntF J 34 sq. nliquis nobi* 

quidem R \ 30 praetoris F 1 || 37 praccoptis R l \\ 37 roo< 

quae audimusmus (sic) V | 39 scelcrcj scdc \i. t. »ccundc) 

R l 

2 ntQitiBontv M] TxfgiSeoftBv L l jtrtQlSoiftBV U 1 fl 

£jjv) £v L | xovxatv om. L | 40 xQV vnt 

IJ* \ ava&tjva^ L dvEvO"civai (nvBv&rpai M a ) AI avev 

&vvat Scrimger || 42 (tiv om. L 

4 autem] aut V | occasionc V 8 sibimcnt R l || 5 oircura 

re ^ 1 | 7 sq- et {om. V) in his Fg 8 ucnerari H l |!

DE LENONIBUS 107 Nov. XIV 

Swaxol, oojfQoavvTjv nyetv, TJXIS xnl /WVTJ &SM fitra possint castitatem agere, quae etiam sola deo cum 

jutQOTjtjias Swnxij xnd"iaxt]xev arôiontav nnonaxrj- fiducia possibilis est bominum animas pracsentare. 

ant\pv%as. ÊnetSr, 8i noXXa xa av&gwntva, xo yovv Qnia vero plurima sunt humana, cum arte et dolo 

avv ii/,rri xni 8oha xni atmyxr] xtvae sie xoiaixrjv et necessitate quaslibet ad talium luxuriani deduci 

adiXyuav ayeafrai naai xioXvofitv xQ»7ioif xni fitj- 5 omnibus prohibemus luodis, et nulli tiduciam esse 

Sni naôiav ehai TroffvofiooxeZv xai In* oixrtfiaxoi pascere merelricein et in domo habcre nmlieres aut 

fyuv yvi'

Nov. XIV 108 DE LENONIBUS 

1 

xb Xotnbv inl xoixots xoXfiTjoeie Xa- tero in talibus praesumpserit aut fideiussorem acci- 

v 7] --• Xaxta fiijdiv fiiv ocpsXoi xrti xoi- pere, sciat Dullam quideni se utililatem huiusinodi 

*pcot ovyyqatprfi. xai yct(> b /uiv iy- lideiiissionis aut conscriptionis habere. Etenim tideyjfrjrrfi 

gvo%o's ovx Zoxat, r, Sd ys avyygfttprj navtoiwi i iussor quidem id biit obiigatns non erit, it conscriptio iti vero 

nxvQoi ftsvsl- xni avxoi, xa&ane^ einovxet lyifyywv, 5 otnnino invaJida manebit; et ipse, sicut praediximus, 

— xrp> eti •*- xo -'- aotfia -•'-••- xtfiiooMtv - --'---- vjtoaxrjaexai ' xtu --•-* xrfi -~- ftE- - in lu corpore COrpore supplicium suppiic sustincbit et ruagna bac loa- 

ynXrts xavxrti cii nooo&ndxoJ noXstos iêXnd^qasxai. gissime civitate e: expelletur. Mulieres ltaque caste 

Tai ynn STJ yvvalxae awfoovelv iiiv dovXoue&d xa quidem vivere VOl volumus et oramus, non autem in- 

x«i tizo/ie&n, UTJ fit)v dxovaas eie dat/.yt] ftlov xax- vitas ad luxuriosam luxuriosa vitam deduci nec impie aêre 

ayta&at unSi acefielv dvayxti&o&at. dvayxti&o&ai. naaav jiaaav yno yaQ noq-10 yroo-lOCOgi. cogi. Omnino eni enim leuocinium et fieri prohibeinus 

rofioaxiav xai yivee&ai xotXvofttv xnl ytvopivr,* xo- et factum punimus, praecipue quidem in bac felicisjuiôfisv, 

StcMpeooiT&i fiir inl xnvtr,s xtj? sidaiiiovos sima civitate ct iu eius circuitu, nihilomiuus autcm 

•nvXetas xal iv xfj xavxtjs neoioixiSi, oiSiv 81 ipc- et in locis foris positis omnibus, et quae ab initio 

xov xai iv xole 'iT-co xonots annoi xois xs i| a.Q'/j;$ nostrae sunt reipublicae et quae nunc a domino deo 

Q Tinarjt •xoininrlt avnyxr^t xai TT/S TiaQo. tov digna. Credimus enim in domino deo etiam ex hoc 

Seanorov &cov TXEQI r;fias ScjQsai tlval ie xni Si voftov) s 

l |j erit suppl. V 1 in 

itpat. vac. | 7 ciuitatis li l j} expellitur i2 |j 8 noo] no* 

R a S 10 emm om. R l R 12 autem et] aut V |J 13 et post 

omnibus om. V |] tio nostrao sunt — uolumus (16) tcr. 

R 1 in reu. 2 versuum || 15 dedicata sunt a (.iie) nobis 

V\ 17 puram ab omnibus R | 18 *munera libri \ esse 

et] et om. R x \ 21 crcmcntum R l V* H 22 inferente V\ 

26 erga RVT $ 21 a R*T ao V liao vulgo. Secluii\ 

28 praedicatione sacra RV] sacra praedicatione vulg. I 

29 ot addidi fi 31 cuatodire V \ 33 magistro add. V* «« 

spat. vae. | 35 in nostram hubitantibus rempablicam B V\ 

37 dictione R*V\ 38 ut add. vulg.

DE DEFENSORIBUS CIVITATUM 109 Nov. XV pr. 

aXla xni iv rols s^co v oXtav &£$ avx* aXltjs xivbs evcoSiae custodiatur locis, locis domino domino omnium omnium deo deo pro pro alio alio quoquodam odore suavitatis oblata. 

'l)at. k. Dec. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535.] Dat. k. Dec. CP. Belisario v. c. cons. 

II 5 XV. Coll. m tit. 2 

IIEPI T2N EKAIK2N. 

Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp.(II.) 

DE DEFENSORIBUS CIVITA- 

TUMK. 

Imp. Iustinianus A. Iobanni pp. secundo. 

(JTgooiftiov.) Ei fiij &axxov innvnyoiuev xni xb (Praefatio.) Nisi velociter revocemus curam defobvxKiua. 

x( L \ 11 * tv7iOQr,aofiev {nn evnoQtjiJatfjev 

nvi)] tv7W(>t';aoiuiv ML hnbcbimus s [| 13 *q. jrquypnxcov 

xibv tt;>h.xb Ji xwv L (| 17 naxqmo L || SetpivaoQni 

M\ 19 St) "M. L \ 24 ln* avxris L |) 1'5 ovx) m>v ovx 

L | 23 Sxtivxo L B 29 rj oiSiv rj] ti L H 30 ixtivr,v L l 

1 ctiam] et V R 2tq. quodammodo refuauitatis (refaanitatis 

V) RV jj 3 oblata] constantinopoli add. V et 

in tng. R 1 (pp> constantinopulitanis civibus nostris tdd. 

nonn.) | 4 suhscr. de.dimu.i ex F, JBnmb. II, Oriehnsi J 

CP.] Cap, F, capit. Oriel., om. Bamb. Q Bilisario Damb., 

Bilisinrio V Bifnrio Oriel. |j uic cons. F consuli Bamb. R 

6 De om. F 1 {| 8 secundo RT «. F | 9 defcnsorura pcr] 

rnm pcr suppl. V in spat. vne. | 10 ipsam] ipsam in 

R l Q 12 nomine F° D 13 aperta R (] 14 praeposuiwet 

R a || 15 undicarent libcra F 1 |j 16 siquidem] quidcm 

R H 17 malis] malu R l a malis F* vulq. (| 18 hoo om. 

V |J defensortmi] nomcn *. v. add. RV* fl 19 in add. 

vulg. \ 20 partis R a J ut in] in om. RV l T x |I 21 iac»at 

F 1 1| 22 fi»«» V 1 fucrint F 3 || quidem airi R uiri quidem 

vul

Nov. XV pr. 1 110 DE DEFENSORIBUS 

rroiovmes, xal rovro tov txovs noXXaxtt ijti nhioaiv froqiienter in pluribus hominibus agentes, ut et offiav&gtoxon 

ngaxxofxei- oisre scal oi xa^tutrai xai ciaies ct civitatum iudices et harum habitiitore3 in 

oi TWV noAstov «OÔ*TCS xni oi xavxnz oixovvxa iv novissimo conternptu dcfensorcm haboant. Quae vero 

i tpQovriasi %bv txSixov i'xovot. Ta Si Si] aguntur ab cis ad iustar nou actorum suut. Nisi 

f jr«o' nvroTs iv \'ou> xoTs anoaxxois ioxir. 5 enim imperaverint provinciaram iudices, nequaquaic 

ei yao fir, tnnaj-atev oi XOJV inaQ aQxovxes, Q uv8' praesumuut quaedam gesta niontimentorum conficere 

uv rokfirpativ ttva Tigaîv vnouvrjfidxioy avcxrjaa- apud senietipsos per orania serviuntes eis defeusores 

frai Tiag' invxolt oi nnvxa SovXeuovxts airols txSi- et illoruin nutibus intendentes solis. Si vero quae- 

, xoli ixsivtov Tet>/i'iat / izpofixoixss px ftorois. f ti Si dam conlioiantur, primum quidem etiam baec vei; 

xal xiva nvaxfci>i, nguixov pbv xai xavxn Ttntgn- lOnuradant, deinde, cura liullui» babeant archivum, in 

axovatv, i'neixa uvSevoe o%-xoe aoxeiov, xn&' o xa quo gesta apud se reponant, doperit quod conticituv, 

jtpaxxofisvii nag' euvxols anoxi&ixat, nagunollvxai et nequaquam iuvcnies apud eos plurimoruin temrb 

7CQnxxouevoi\ xni ovx av eijgois nag' avxoje VQO- porum poui monumuntum ulluin penitus, sed ad 

vtov TiXtt6va>v xm6tuv7itua TZCLVXBKOJS ovSe £v, aXX eis heredes eorum aut alias successioncs his mon 

xh;oov6uova •ze-avroiv xai T«S aXXm 8iaSo%us oi xov- 15mentis cgentes gcsta quaerunt, et horum quae quixiov 

Seofterot ^rjxovai xh Tttnqayfiiva, xai xmnoiv xa dem invuniunt, nulla fido suiit digna, alia vero etiam 

fiiv EVQiaxavaiv ovBepias «£*«. Tiioxecos 6JT«, -r« Si pereunt et in tantum cadunt, ut in siniilitudine non 

xni iûnoXXvxru, xni Smninxst xoaovxov toi iv i'ato actorum .sint. Nos igitur quoniam de iudicibus bene 

xoTi ,urtSi yevoftivoit eh-ut. 'lljteis xoirw, enetSrj xa disposuinius et maiores potestates eorum ia gentixiov 

hoxovxlnv ancod-eiad-ai, nXXn d/uoiflndov a7invxm vicem universi aobiliores civitatum babitatores hoc 

rovs aenroxioovi TO»V TXOXSCOV oixijxooas ravxr/v av- mihisteriura eis adimpleant; hoc enim et prioribus 

Tftlf xijv Xeixovqyiav dxTrXrjgovv. rovxo yaf> drj xav temporibus valuisse et in republica gcstum didici- 

TOIS fftnqoa&ev xoovois xonxiiv xe xai noXixsvta&at 35 mus. Nulli, iiec si honoratus sit magniticentissioiofisfutfrtjxafitv. 

ovdevos, ovS' av ei Textfirjpivos cit} rum illustrium dignitate, hoc decliuare concediraus, 

T»j tuiv /icyaXoTigETteoxaxcov it.Xovaxgicov nîq, xoTixo nec 8i militiam habeat bonestam neque si proferat 

Sito&tia&ai ovyxajgovfttrov, oi'S' nv ei axgareia%> exot privilegium suuin ex divinis formis, vel si pragmaaeftvj'jv, 

ov8 av eX rt ngotaxoixo ngoviiniov ix &e{oiv 

av-iJ) xvnoir, xav ei Tigay/iaxtxoi xuD'f.cxflxoisv, TIS- 40 

hominibus faciant; adco ul et cohorlales et civitatum mtujistratns el earundem incolae summo contemptui 

defensorem habeant. Quae vero apud eos aguntur, pari loco alque non acta sunt: nisi enim praesides 

provincinrum imperaverint, ne auaebunt qtiidein acta documentorum apud se confxcere defensores in omnibus 

iis servientcs, cum ad iilorum 7iutus solos altendant. Quodsi quae etiam acta sint, primum ea quogue 

vendunt, deinde, ctnn nullum stt arckium in qno quae apud ipsos acla sunt rcponantur, perit id qnod 

actum cst, nec nvnd eos rcperias ulium omnino rcmotiorum lemporum docnmentum; sed qni his egent apud 

heredes eorum ct reliquos successores acta conqnirunt, et eorwn alia reperiunt nulla fidc digna, alia etiam 

deperierunt ei ita intcrciderunt, ut eodem loco sint alque non acta. i\'o5 igitur quoniam magistratuvm 

rationes bene dtsposuimns, et maiores eorum potestales in provinciis ejfccimus, ut iam lonyius ab eis 

disiungalur civilatnm inspectio: proplerea etium defcnsorum res constiluendas esse existimavimus. Sic 

enim opportunus fiat concenias, si magislraluum ordincm accipiant civitatum defensorcs, et praeses provinciae 

videatur magistratuum potius magistratus esse alque eo honoratior prioribus; quanto enim qirisque 

amj)/ioribtdS imperat, tanto maior ipse et honoralior est. 

1. Jnterim igitur illud primum sanciendum est, vt ncmini ex omnibus defensoris eledionem recusare 

liceat, S(d alternis vicibus omnes urbium incolae honesliores hoc illis ministcrium pracslent. Jd atim 

prioribus guoque lemporibiis valuisse et in usu fuisse comperimus. Nec cuiquam, ne si illustriw* 

quidem magmficentissimorum honoratus sit dignitatc, id repadinre permiltatur, ncc mugis si honcstn 

mililia fungutur neque si quod privilegium praelendat ex sacris ipsi sanctionibus, licet pragtnaticae sintt 

3 OIXIOP] ol om. AJ" [j 5 TOIS] TÎ» L*\l xoXurjoeitv L || 

v7totivTtfiaxu)v — 10 ngnv&ctT] om. L || 12 Tiagavrdis 

L K 13 xQ' tvov !•> B 15' IOVXOV L 1 || 10 xa prius om. L || 

18 ISanoXXvitai L \ 23 xo\ xsa L || 27 xiov\ xdls L jj 

29 xoaovxov /u7£ov L g 32 nuei^nSov M* |J 36 — 39 hg. 

ovx' av — ovx' av —

CIVITATUM 111 Nov. XV 

aXXk xara y.vxlov rcSv oixr^roQayv r?je 

ohaii, otv xis iaxi xai Xuyos, xavxrjv ixnlrjôvvr, 

x«i inetSuv 6 xvxXos navorixai, nahv inaviovt- 

tk io tfobvriofia xal i?j TioXet xrtv eiQTj/xivTjv 

oovriSa hixovoyovvr xa>*> Svva- tum, ncque hoc prohibere. Oportet etenim sic agurc 

f, fir;Se xovxo xiokvei SEI yh^ OVTU) Smyiveafrai 

liberalitcr coflatum. Sed per orbem incolae civitalis, quorum aliqua habcnda est ratio, id ministerium praesicnt, 

el ubi orbis desieril, rursus ad idcm munus rcvcrlantur, cl civilali praedictatn curam ministrent: ul cuiusque 

civitulis defcnsor magistratus mayis quam dcfensor esse videatur, suffragiis omnium communibus cum 

1 iureiurando crcandus

Nov. XV 3—5 112 DE DEFENSOKIBUS 

oiit inl xdtv agxiov rj xtvoe dwdfiscos Svxas, ov% eos qui in administrationibus sunt aut in qualibet 

>exe xtoXvetv xiva ylveafrat xar' aixaiv nga&v, aXX' potcstate, non ut prohibcant quaedam fieri contra. 

vxeae dusfinxov xbv eavxaiv nagdxea&at xgonov, toe se gesta, sed ita inculpabilem suum praebeant mo- 

^rjSevi bibbvai xmgbv xrfi xax' avxuiv fitfupeuts. xai dum, ut nulli detur tempus querimoniarum adversus 

eixa ivSrjfioCr) xalejxoXtaiv agxtov eixs ftrj, firjxcoXv 5 eos. Et sive adfuerit civitatilms iudcx sive non, ne- 

EO&a xti ngaxxeiv xni Tiagn xaiis ixSixois xt,va vno- quaquam prohibeatur quispiam agere apud defenfjf 

..../ i(p" -i- ols -r. av -. fioiXoixo, />-'i JXXTJV -'-• -»—'-- ixelvaiv ' /wvtav, sores quacdain monumenta in quibuscumque volu- 

oaa BtxatoSoaiae Seirai xai avxfjs xrp xiiv 

erit, practer illa sola, quac iurisdictione egcnt et ex 

ipsa iudicum auctoritate pcudent. 

1 "Ennxa xai xdls xae S^poaiae eiengnêis exovatlOl Deinde eos qui et publicas exactiones habent cixoys 

XCJV noXetov 4xSixove naaiv inafiiveiv xgonots, vitatum defensoribus omnibus raodis auxiliari; et si 

xav si Stoi itgoadatt XTJS XC5V ayva>p.6vojv avvxeXiav opu3 fnerit occasione contemptus contutnacium trin7ioroias 

inofAvrjfiaxa Tzgagai, xai xovxo TtouioO-ai butariorum monumcitta conticere, et hoc fieri velojxgofrvfitos, 

xav ei nagayevia&tî xai xove axoapdvv- citer, et interesse, ut inornate agentcs vidoant, et 

rae iSeiv xal avxole xovxois fiagrvgriaat, xav ei STJ- 15 bis ipsis testimonium perhibcre, yel publicum remoftoxtxbv 

nnvaat &6gv/2ov, xni caxXtbs XTJV xmv dgxov- vere tumultum: et absolutc iudicum obtinere ordixatv 

ijtixetv xn!-iv, xni ftdXiaxa oxav dncHffi. xove nem, et maxime quando absunt. Et ofiicialcs proxs 

xaêioxas xovs inixojgiovs, 61 xaxa xrjv nohv r.iaiv vinciae, quicumque in civitate sunt illa in qtia deixeiv7}v 

xafr' rjv 6 ixSixos iaxtv, inaxoieiv aixot xai fensor cst, oboedire illi et adinvarc: ut absentibus 

p>or,iyeiv, &ixs dnovxcov xciv rtyovp.ivoiv rtov i&vihv 20praesidibus gentium nihil videatur decssc civitatibus 

(ijqSiv Soxtiv iXXr.inciv xais TtoXeat xije ixeivcov itaQov- sub illorum praescntia. Ex provinciali autem ofticio 

cias. 'lix 8i xfjs ijrtxtogiov xdêtoi exetv xal xa%v- habere et exceptorem eis ministrantetn et duos offiygcupov 

avxois vnovgyovvxa xai Sio xagecoxas, ot xa ciales, qui ea quae ab eis decernuntur adimpleant. 

nag' avxoiv rfnjipiôpeva nXrigioffovai. 

2 Jtxd&iv xs xnis Sixnte andaate T««S ôiftMfmxats 25 2 Et iudicare in causis omnibns pecuniariis usque 

utxQt xffôtov xQiaxoaicov ov Swnfiivav x TJ;S vinciarum iudiccs, si usqne ad praedictain trcceutoeigijftertjs 

xwv xgiaxoaiav vofuoftdrcav Ttoaoxrjxos rj rum solidorum quantitatem lis consistat. 

Sixrj xa&eaxrjxot. 30 

CAPUT IV. 

lAXXa ftrjSi 8S avxb xovxo xoi Bed provinciac doferant iudici. Sed si quid tale 

xTjs x*^Q aS ytooenyaôie-y agxovx*. nXX' ti xi xomvxo cgerint g et sententia manifestet minorem litem csse 

ngiisaiev Q xal tj J rf.Tji/ rdli 

xoiis — fyovxrts J3 !| 12 x"tv\ xal xtiv J,li || 5 

Ji e \\ 15 xoinovs M\ 16 cntXwi LI};] om. M\'l\ 

loandrr (c/. e) H 27 xovs vvc' avxtar uvsv- 

»rS JL l xovi vn' avibv xtnevfrvravs TJ 1 || xdHv ?.au- 

'aroti' T(>iv £j |j •jtctQa xov* Xn/ingoxuxrivS x. t. oo' 

ni Holoandvr \\ 31 7rif«Wns R e || 34 eX xot lotolnov 

h |j 35 8ei$si L 8o$eu-t> U § 40 ixSixcov ixxXijioi'i] 

txSixovS li c 

4 qnaerinioniarum tcmpusi2 jj 8 iurisdictionis R l B pcnt li' \ 10 eos qui et/2K]ct liis ijui vulq. \ 

actiones R 

nus- 

a || 11 tlri U 14 intcressu ut] ut intcnssc V 0 inornatc 

(ornate R l ) RVT] inonlinate vulg. \ 15 his om. V\ perliiberc] 

al. proliibcre Ji 2 vtg. |j 18 quicuniquc] ct quacutn

CIVITATUM 113 Nov. XV 5. 6 

vfniaxixov neol tovs ixSixove otTnf-euixat, rrjvixnvxa sores officiales, tunc provinciarnm praesides ulcisci 

xovi TWI' tnnozttov vvovftkvovs auvretr xnl ataq; furn xutv efmooofrtv eipTjftit>a>i> bgxtav, cuin dudum dicto iureiuratido, et suscipere quidetn 

axaîq Suiutv dtj&Ev tvXoyov a(popf/rjv, 

2 Hmt{ia*us Se noit\aaa&(o i\ ar, vneQOffl xa&' £xa- 2 Praecepta vero faciat tua cminentia per unaraarijf 

tTiagxiav, djsre iv xaie nolmiv oixrjfia xi Srr quarnque proviHciam, ut in civitatibus habitatio quae- 

[watnv aipoQio&qvat, xatf* o nposqxov iaxi xove *»20dam publica distribuatur. in qua convenicns est de- 

Sixoit xa vTtofivrjuaxn anoxifteathu, 7io»f{nL).ofuvov feusorea monuroenta recondere, eligendo quodam in 

xithi y.ara y.u>Quv, o's xrjv xovxiov £j-«i (fvlnxr)v• aiixs provincia qui borum habeat custodiam: quateuus inaHidf&opa 

ftevttv nvxa xni &axxov tvgiaxta'&ui nnga corrupta maneant haec et velociter 'mveniantur a rexdv 

lnitvovvxim', xal tlvai xt nao' nixols ngxflov, quirentibus. et sit apud eoa arcbivum, et quod hacy./ii 

TO [texw viiv afiapxrjD-iv Iv xals nvXeciv inavoo- 25 tenus practermissum est in civitatibus emeudetur. 

CAPUT VI. 

"On $i xnl oi txStxoi xaiv jiohcov nnvxoitai «/«- Quia vero etiam defensores civitatnm extra qmne 

o>%t yerii

Nov. XV 6; ep. U4 DE DEFENSORIBUS CIVITATUM 

f fj t£>v nfifia^rowrav Stalvovres xnl bus infernntur, aut dubitationes solventes, et honeoeftiuri, 

xafra noXXaxn tior^ni, rove iv rnli Ao/nts stos, sicut sacpe dictum est, eos qui iii administraorttti 

nnotfiiivotTSi. Ei oi xal ayvro/iovoivjo 111100. tionibus sunt demonstrantes. Si vero etiain dcti- 

Ttvuiv oi di^woiui ^ yooot, y , rovs -xuiv i&vuiv ,y r,yovuivovs neantur ab aliquiuus q p publicae functionea, ggentiura 

roi* dxUxote intjaixetv r eUnuuêis, 'ivn xni xarit xovxo avtoli pori&ouv. tores exactiones, ut et secundum hoc cos adinvent. 

Ei di ifi ixSiy.ov nnoa invtn yivono %Ei(>oxovia, Si qua vero defensoris praeter haec fiat ordinaiio, 

r\ Tiituitnolr6 xn ti[v IOV ixSixov 7tvof{o?.t]v in' av- atit' renuerit aliquis defensoris officiuni in semet 

i'uv ivionv etVe ti*iu\uaToz ehe oTynrEini sire noovo- ipsum veniens, sive dignitatis sive rnilitiae sive pri- 

( tiov ehe eiioov jivve TtQoipaOEi, ovtoi iaraf quinque 10 vilegii sive alterius cuiuspiam occasione, iste quinilirarum 

auri vnoxEtfievui notvfj, xni ovtaii ftexn ttjv que librarum auri subiectus poenae eiiam sic post 

inini,i fxTiatv £i'« i'(jya T^S TIO/.EUH 7iQoyiooo'\anv nv eius exactionem ad opera civitatis proficientem oogaayxno&âiitii 

tb TOV ixSixov Htavvaut (joovito/ua. tur defensoris iinplere sollicitudinem Convenit cnira 

7H)oirtxEt yno fxnajov IUIV asftvortoujv Xtnotuyalv unumqucnique uobilium scrnper functiouein agere ci- 

T«Iw nuleaiv als oixel, xni iavTf}v avxals anoiiwv- 15 vitatum quas inhabitant, et banc eis conferre habivai 

tiji oixTtaEtoi rr,v a/ioi^rjv. tatiouis repensationem. 

('Eniloyos.y Ta -roirvv nagaaTavra jjfuv ynl (Epilogus) Quae igitur placuerunt nobis et per 

dia tovde ioii &eioy Srl/.oi'fxsva vofiov q fsr\ vnegoxrj hanc sacram insinuata sunt legetn, tiia sublimitas 

iv Tali iziaQxiatt wv ayxei noirjant iparega Sin nyui' iu provinciis quibus praeest facere manifesia per 

layfiuioiv oixsiutv ajiEvanita, ontat av yivutoxoisvid programmata propria studcat, quatenus agnosrant 

annviES, on xni rdv fityiaioiv xai TCOV ptou>v xni oimies, quia et maximormn et mediocriuin et paritbv 

Gfnxoo-ianov Tjftty fiiXei, xni ovSiv iaii IOIOVIOV vuloruin nobis cura est, et uibil est tale quort t 

oTiBQ £!-to joiv TjfiEjiuiov fpQo^-iiSuiv notovftsOâ. ftioos nustra sollicitudine reuioveimis. Partem vero faciat 

di jioiiâdafrto 17 oij vneQo/t} rcov oixtiiov 7iQo*xa£,tuiv tua emincutia suorura praeceptorum, ut ex hoc iam 

16 iriel&Ev rjSrj TOVS iciv ifrvcav ijyovfitvuvt n«p«-25 gentium praesides praeparent secuinlum unamquamaxevuam 

y.nd"' ixt'is que civiiatem eoa qui bonae opraionis sunt nominari 

&'xov7ai orvfints&t^vni ixSixuvs xma tbv xvxlnv, ios dcfensorcs secundum circulum, 8icut dictum est, et 

«i^(jT«», xnl rpijyovi yevio&at xotvas fiefr' byxiov in deereta fieri cominuiiia cuin iureiurando in eis baainule 

xui anoyontf^vni IOV tiurjfiEvov xvxlov, xni bito, et describere praedictum circulum, et iia per 

ovrw xniit Siexuiv vnEiuivai ro yguinta/Jit TOVS £(p~ 30 biennium subintrare curam eus qui subsccuntur, et 

t^Tjs, xni e'in£(> Stnniaot T«S i$ aviujv, heyov nvrtu- si cociderit qiiispiam ex eis. alitim iutroduci: setnpef 

ayeo&af aei /IEV rfjs urr,fov fiefr* ooxov yivofiivrje, quidein decreto cum iureiurando facieudu, ipsonue, 

ttviov §e, rivixa av fiit.hu tov tpQOviiaftatoi avrixe~ (lum futurus fuerit curam suscipcre, definitum tusofrai, 

rbt> lootcfiivov o(txuv imtxwroi, xai IT}S ngO' iiirandum subeunte, et electione oius facienda a deo 

fio/.rti nvrov yivofiiwfi nnoa re tov &£OftXtariirov 35 atnabili episcopo et venerabili clero et aliis iu civiinioxonov 

xni n>v evayovS xX!toov xni idiv aXkwv tate opinioni Studentibus Quod Ctiam nunc tlinx 

iihf xazh TT}V TZOXIV vnoXrpfttai nviexoftivojv. ojiea fieri convenit, omnibus, tsicut dictum est, sccundnm 

xm vvv evfrv» yevio&at npoaqxei, TintTcuv, eis ctor]' banc nostram generalem procedentibns legeni. Nunc 

tni, xnrh torSe t]pu>v ibv yevtxbv nooiovtiov voftov. atitem cxistentes defeiisores, si quidem placiti vide- 

•xovi di vvv orrne ixSixovi, ei ftev aoeaxui tpnvElsv, 40 antur, etiam ipsos inscribi circulo et biennio coraxai 

ainovi iyyonffjvm TI^ xvxXio xitl îsrinv 7iXr}ou>- plere curam, et si quidetn iam biennium in ea cura 

am 10 cpootTta/ta. xni el fi£i> fjSrj dterirtf inl rou habent, reinoveri defcnsoris sollicitudine, uisi tamcn 

fpQortiaiunos i'xovai, navaaa&ai ztji tou ixSixov tppov' 

tiiSoi, nXi,v ei ftr; fiovXotvio xotvrj ynppip i'xtad~at nv- 

34 57. Huius loci arqumentutn adumbrnnt Paratitla ad Athana». fit. 1 p. 26 Heimb. 

dirimant el eorum qui iniuria a/ficiunlur uut qui ius postulanl, causus decidanl el gravcs essc, sicuti saej/ius 

dixhnus, eos, gui polestates habcnt, demonstrent Quodsi a guibusdam publica iributa seynius pratsteniur. 

praesides provtuciantm defensoribus imperent exactiones contra contumaces, ut hac auoque in re 

ipsos adiuvent. Quodsi quae adversns haec fiat crcalio defensoris, sive quis defensoris acsignattnncin 

ad se dclalum seu dignitalis seu tnililiae seu privilegii seu alius nescio cuius rci nomine recusel, is 

scial se poenae quinque Hbrarum auri snbicclum iri, atque ita post eius solutionem m ojiera civitaiis 

provehcnda cessuram coaclum iri defensoris munere vcrfungi Uecel enim unumquemqne honesliorum 

virorum munera pracslare civitallbus, quas habilat, et hanc iis rependere pro habilatione remuneralionem. 

Epilogus. Quae igitur nobis ptucuerunt el jicr hanc sacrum leyem declurala sunt, tuu subliimuts 

in provinciis quibus praecsl nota rcddere per propna praecepla sludcul, ut intellegant otnnes, et mnxima 

el mediocrin et minimu nobis cordi esse ncc quicquam esse ausmodi, quod a curis nostris ulienum perhibcamus. 

Aique in numcro propriorum praeceplornm lua sublimitas id quoque referat, ut hinc iam pracsides 

provinciarvm in nnaquaque civilnlc eos qui bona fruunlur exislimatione. de/ensores per orbcm, nti 

diclvm est, tunninandos curcnt, et suffragia dc iis commnnia ferenda cuin iureiurando, et qucm diximus 

orheni describendwn, nt ita per biennmm deinceps se exccpluri rnunus subeant, et si quis cx iis deficial, 

nlter pro eo substiluatur. Quippe sufjragia sanper cum iurcinrando ftant. ipsc vero, tibi munus snsccpturus 

sil, iusiwandum dcfinilum prncslet: et designalio eius fiul et a dco carissimo cpiscopo et religioso 

clero cl rcliquis, qui itt civitale existiniatiimcm curant. Quud quidem nunc quoquc stalim (\eri decet, 

cum omnia, uti diclum esl, secundum hanc noslram generalem legcm proccssura sinl. Qhii vero nunc sunt 

defensores, siquidein probati appareant, ipsi qnoque ordinl inserunlur, el per biennhim munus excqnnnlur. 

Et si quidcm tam biennium in co mvncre transegennt. a cura defensoris libercntnr, visi qitem forte communi 

3 anotpaivcafrrti jl/|| nyvoiiofolv L \\ 4 ol lutv no- 

Xeutv Stjfioatot jf pogoi pg B || 5 tol

DE MENSURA OIIDINANDORUM 

115 Nov. XVI pr. 

tti irimtv Sttrlnv airrfi 

voluerint comtnuni decreto teneri eara biennio eo- 

o xijv duiia ^ av, ai-ioi 8i (paivoivro rou dem ofticio. Si vero nondiim biennium impleverunt, 

p p , jQovv IOV kemofievov ^po- digni vero vidcntur comniunicare drculum, itnpleant 

%or, /itjStra Si 7it(jai7t'^(o rovrov T«S JIOXEH ixSrxtlv, rcliquuna teuipus: ultra quod nullus civitatem dea/.ka 

ftix(tt roirov ftuvov 'ioraofrai rov yyovov n/.rjv 5 fendat, seil usqiie ad hoc solum stet tempus, nisi 

ti fii; f x6 xoivbr tr,s , nolfuts avTt?Jyofroi y ovSeros cuncta civitas rcluctante nullo elegerit eum; et hoc 

hiifrt]tpiarrat hiifrt]tpiar,rat avrov avrov. xai xai roviov roviov $i $i yiro/ievov srigav facto alio biennio snscipiat sollicitudinem et inorlis 

Suiiar arrtlnfifidvsa&ui IOV nyiiyoi ITJV Tfi£tv 10 tia et continiiatione curae et per quandam machinaiasit 

ftfj rjj avvrxtia xni iio Sirjrexsl tov a-onvriijftn- tinnem iJJo semper renovando fiat aliquibus intinita 

TOS xai Tip xmn jivn fjr,xavrjv avib xa& Sxnarov praedicta guhernatio. His omnihus vaiituris iu omne 

avavtovv yivKjfrai iiaiv a7zi(>uvTovrip> tigrjfiivijv Stoi- teinpus, quoniani cum toto baec studio et vigilantia 

y.ri(ttv. Tovnav anavtiov xomovvjiav eis tbv itTtarTa et (iomini iutuitu adinvenimus et nostris subiectis 

jffiofoy, inEiSrjnef) fiexu nbi xov &EOV avvtovias U-EVQO' 

fiir Tt xal rois tjueTiootS V7it]x6ots xeâîafie&a. 

D;it. [xvi.] id. Aug. Coustantinopoli Bclisario v. c. Dat. idibus Aug. CP. Belisario v. c. cons. 

cous. [a. 535.] 

20 XVI. Coll. m tit. 3 

riEPI TOY TOY2 KAHPIKOY2 » DE MENSURA ORDTNANDOHUM 

EH ETEPA2 EKKAH21A2 ME- CLERICORUM R. 

TAT10E2WAI E12 ETEPAN E12 

TON TS2N EAAEin()NT2N2TA- 

TOYTON API0MON. 25 

'0 arrbt /3noti.Ere sirfrifiitt no 

•trtrti) no%tE7TKJX07iit> xni oi. 

xni finxnouo- 

Imp. Iustinianus Aug. Anthimo sanctissimo ct beatissimo 

arcbiepiscopo et uuiversali patriarchae. 

(Tlyooiftiov.) No/wv gvayxos iyonxpnp.tv nEoi TOW (Praefatio.) Legpm nuper scripsimus de menfiiryov 

Ttof xstoorovHJjp xni rov prj 7iooir,xEtv ixxsxv- sura ordiuatiomim, et ut non comp«'terei effusas eas 

uivni aiiat ilim firjxe izii XT-S nytrorarrjs(isyni.rtf ix- 30esse npque in sanctissima tnaiore ecclesia telicissixh,ains 

xr,i avSnifiovos rnvTiys nbktiot prjTB £v raie mae buius urbis neque iu aliis: qtiara etiam tirmam 

Nov. XVI (= Coll. III tit. 3: glosx.) Graece extat in ML, A (tit. 3), prooem. et c. I in B :t, 3, 1, Nomoc. d 

XIV tit. I, 26. — Epit. Theod. 16, Athanas. 1, 10 (inde Coll. const. eccl. 3, I, 10; c/. Nomoc. XIV lit. 1, 26. 30). 

Iutitin. const. XII. 

svffragio in allernm guoqne biennium idem officium sustinere velint. Sin Hennium nondum impleverint, 

digni uutem npparcanl qiti ordinis cius nnrlicipes sint, compleanl tempus quod reliquum est; uano vcro 

vflra fioc u/Oes de/endal, sal ttsque aa hoc solutn tetnpus perslet: itisi forte commnne civitatis nemine 

contradkenle enm denuo elcgeril. Quad si pal, per altemm biennium mnnus capessal ac deinde utjqne 

deponal, et lum demum rursus iustitualur, itbi ipse eum ordo ilerum ad locwn illum deduxeril: ne continuatione 

el perpctuUalc muneris el eo quod idem per arles quasdnm in singulis renovalur adminislratio quam 

dixhnus quibusdam /iat infinifa. Alqne havc omnln valcant in omne lannus, quotiiam cum omni studio et 

lucubralione el erga deum contentiune ea et excogilavimus et nostris suoditis laryili siimus. 

XVI. 

VT CLERICIEX ALTERA ECCLESIA TRANSFERANTUR IN ALTERAM 

AD STATUWM DEFICIENTIUM JSUMERUM 

ldcm Augustiis Anthimo sanctissimo et bcatissimo archicpiscopo et palnarchae universali. 

Praefalio Lcgan nupcr scripsimus de modo ordinationum, et guam non convcniat eas cffusas 

esse nrque in sanclissima marjna ecclesia huius feticis tirbis neque in reliquis: quam quidan legcm et 

\ ixiQnvnm.s [| 4 nnoE-tioco L || 7 yEvoftivov L || 8 nnvrnsM 

19 nvrb xarcniiteofrai M;\ ainbv arfiaxnoSai L I! 

II xai oi». L \ \"i ixapton/iEfro L \ 18 xvi id. Aug. M 

tS' avyorOx. Alh fitjvi avyovmta Theod. (om.subscr.Iul.) j) 

constantinortos. bihwrio ui Affl21 57. rubricam om. A, 

iTtiaxortip KatraTatTirov7xu/.eo)i Ath. || 27 imaxoTfto 

L 'l^> NofiOp] est tiov. III |[ 29 xsiQtrtovovftivcJV 

A | 3ll itiiTns] T«s ^«pOToWitf A || 31 ravrtjt] xni flaot- 

XiSus A || if) nobs A 

1 cum (om. Ii 

ntol xaxa£i/ta>i' xkr](>txioi' Theoii. || 23 eii iriQav nm. B || 

24 l).lnni>rrtop Lfi (c/. 116. 31)] llltnovtotv M Alh. (m 

rubrica. in conlertn ideni uvxl TWV i/J.eiTioftaff x/l»7(M- 

KWI'1 !'. araTovTiw ML\ arnrsviwv B Alh. [XtinovTOi rov 

«T«T(»ITraju> — mnQf 

l ) in bicnnio R cum bicnnio in vufg. (j 

3 vidcantur vulg. || comniunicari II 1 || circulum H' V] 

circulo R*T vuly. |) 6 elcgcrit] egerit IV )) 9 adduxit V || 

11 illo V] iltud R vufff. || renouando] uan tnppl. V 1 jj aliquid 

V I! 12 ualituris) turis suppl. V 3 fl Yi hoo It* V 2 

vulg. || LS subscr. dflt. idibus Aujr. C Hilisiirio uiro cl.ir. 

Bamb. II, om. RWT al || 26 Anthino Escorial.] Antimo 

T Antbymio V Antbemio R vulg. 3 27 episcopo R jj 

29 competorcnt V g 30 sauotissimam maiorcm cccli - 

siam V

Nov. XVI 1; ep. 116 DE MENSURA ORDINANDORUM 

aXXms' ov Srj xai XVQIOV tlvai xal xQaxeiv tcara nfi- esse et valere secundum oinnem suam volumus viraav 

rrjv avzov naQnxekvoftsfra Siva/nv. 'ETteifirj 3a tutem. Quia vero iutentio nobis cst adbrcviare quiaxonbe 

r,(nv iaxtv eie zi avurel?.m /tiv T«S ^«UOTO- dom ordiaationes, hiuc autem sanctissimae maiori 

vias, ivxevfrev 8i xt\ aytcozaTT] fteynXr^ txxhiaia rb ecclcsiae excellentcin expeiisam ad mediocretn quanvnsft^nXlov 

rf/s 5nm«Vi;s els (it-iotov xl xnl (poorjrbv 5 dam atque portabilem statuere qnantitatem, quatcnus 

ne(iioi7;aai nooov, d-ev in£iiuyaa'&(u, tv.tiac siderare. quanta est tiinc mpnsura ibidcra ministranilcm 

adhuc 

definlvipro 

:»• nv o notfruos ef* invxov «Tioxrixn- eo ordinationem, doticc numiTus in scmet ipso resti- 

Ei d'£ rJMTTioxnt xb nXlJto;, aiixs avtiyxijv tuatur. Si vcro demiuuta multitudo cst, ut uccessi- 

Ivai Hin xb ur; iXXetipnt xb axnxoixov ixtoov at-xi tas sit, nc desit statntiis, aliuin j)ro moricntc introo« 

xeXEvxr-r.mxoi eiin-^9r,vni xXqntxov, oxonelf xijv 25 chici clericum, cousidcrare beatitudiiiem tuam, si 

!D1 

Ct 

lihtooy, 

oXX>\ filj vinv nottla&ai xrtv natioucra. Sic enim, dtim ex eo, quod plus est, 

yjiooxovinv. Olx(o yho £* xov jrtoiTTsvofxoi nsi xov 30 scmper hoc, quod dcfuit, implotur, bona et dco 

•iXXcinmfai avanXqooriievov t} xuXi) xe xni freofiXris amabilis imporiitur causac mensura, et sic sanctis- 

Ixixeftipexrtt Tf tvWs nm. B c || 17 boov A || 18 XeixovQyovfiivcav 

B |j tvXafttainxtor om. Ii ( \ 19 ovitut rb — 

ftiiQov] ovnof TjXmnofrr] ib tiixqov A \ 20 n)j.ova- 

Zpvat nobi xbv afiofrev ooitrubr A || TTOOS XO\ xb nm. 

L J| 21 avr' nvxov vm. A || 22 nvxbr A || 24 Sin] iaaxB 

V ' F n n» ^ • r» . 1 * Xf *#HOE_ _•_ 

29 rrjv om. A || 31 17 dtltndam videtur || 33 rov otplrjfiaxos 

/11| 35 Trt« Qa&ev inctaayatynls' rb A || 36 fiij\ 

9V A

DE MANDATIS PRINCIPUM 117 Nor. XVII pr. 

Kni y 

rlv nn 

a £'oyq> xal Ttigan itagaSovvat OTtsvanroj. placuerunt, operi effectulque contradere fcstinet. 

tiit ytiTjrat nrtQa ravra, vtviaaxstv drnyxij Etenim si quid fiat praeter baec, scire necesso est 

a joiSe ijftdiv xbv vofiov Sigae&ni TTJV x«»(>o- eum Q u * contra hanc nostram lejjem suscipere onli- 

roviav friipoovvra, tos ovSiv ivxei&Ev ofeXoi l'i-ei, nationcm praesumi»serit, nihil hinc utilitatis babitu- 

yj fr roTs eir. p. c. uilisarii /u/.*, ideni p. c. Belisari» luf.P, dat coninlatu 

Bilisarii lul. rodd. al. iyo. xnL nvyovaiov 1/770- 

ad Tribonianuni (13—38) Latine tanlum scripias e.rlilissc 

{cf. v. 26) probat inxrr. tipml Athanosium 'Oavxvt /5aai- 

Xevi Tribunianu quaecow «| 7ilovpi(jiiys nrrtxovts || 

39 liTtotofiart L || 42 fiarSoXixoS l l Ovnt'(f>,Xixbs L 1 || 

\di avyovaxm Theod.) || 12 IITAN-. Bomh.. Cnp. re.liquis ominsi» V II 13 Triboniano vulg. |) 11 et 

S,\TA PRINCIPIS: 7ini)nyyi).fiaia nqypvrtov. h SeyttV' om. O || 15 1» I'.x pluriinis antiquis |£| rxlovgis nvTixovit 

laxa 7i{>ivxinta M ntyi finvSajiov ftnotktxibv y.ni mpi cnd. Ath. tx nXtiartor pngniutv Theoii.) ciiant A'fi. Thtud. || 

ttyxnvtair Thenrf. /inrSnTn nnytxofieva avv toli xtoSi- 17 legis/?°||

Nov. XVII pr. 1. 2 118 DE MANDATIS PEINCIPUM 

niaefieias vop-io nnvra Sirjyooevrnt irp' ols noosfjKov iaxi pietatis lege omnia declarata sunt, in quibus conrois 

xas «gxde 7tttQaXafi(}nvovxat xavxni oioixslv, fis- veniens est administrationes accipientcs eas gulieruv^/ttvovt 

xuivogxtav wv inl xovrois nngtxovatv. Av- nare, memorantes iusiurandum quod super his praeayxalov 

Se buan turjfriifiEv xni vvv jtaQaXafiftavovxi ooi stant. Necessariura tamen aestimavimus etiam nunc 

xrjy agzijv £niaxr;if/iti xn TXQinovxa, xaxa rovxo drj xo 5 percipipnti tibi admiuistratiotiem designare, quod a 

tolt nQoyovou xqt noXixEdts rjuwv djirjvprjftivov, «t rols jzenitorilms reipublicae nostrae adiiiventum est, qui 

tU xai agxne axEXhtfttroi: Q>,xn Tingslxov nngayytX- ad adrninistratioiics directis certa praccepta dabant, 

/taxn, pavSnxa nQivxmte aixa xnXolvxse, xafr' mandata priucipum ea vocantes, secundum quae 

'• " aixovi diaxvfl£(>var T«S ttQx (lS - oportet eos guberuare administrationes. 

CAPUT I. 

JsT tolvw ae xn&ngas jtagaXfftâcvorra rijv 10 

itQxh 

Oportet igitur te pure sumentem administrationem 

v * a * fioaeeoe nnnar,? x>»Q^ KQO TW» 1 nXXa)i> nnnv et sine omiii suffragio prae aliis omnibus mundas 

tuit> xnfrfiptis tpvXiiTjfiv d-eip^Ts xai ri,uiv xni ru> vbiuo servare deo nobisque et legi maniis, et nuilutn conros 

x^Q"S, xni ft^Serbi anrta&tti xiydovi fitjie fiei- tingere lucrum oequc mains nequc rninus, npque 

£oios prfre iXrirroroi, firtSi atoorfiofiivrjv itvh not- captiosum quoddam facerc contra snbiectus ncgotiaelofrnt 

xnra TWV vTtt,xo~ quidem tiscalia trihuta exisji vigilantcr, niliii dfmi- 

IOV /iii- rovi Sijuoaiovi tfogovi anantiv tiyovnvwi, iiuenB circa publicam curara requirere, ne torte tisfirt(lev 

ii.Xtinwrn xfjs negi xo 81 fwotov noovoiae, nvn- 20 cus iumiiiuatur, et salvare ei undiqtie q q quae propria. pp 

& &, fj h Soaiov ^ rjhtixojimxni j , xni ntof sunt. sunt Sicut enim privatos iniustitiam passos adiunoulr 

avrq> jini"znx6&sv 6& xn oixtiu. '£}?irf.Q hyho 

xols Viiinus, sic et publicum illaesum manorc voliunus. 

Wiwffii! iHixovfiivou florjfruifier, OVTIO xni tb Srtfil>aiov 

nre7it,gt'tarov ftiniv (iovloiiE&a. oi yng Sr, ow- 

Collatores naniqne omni alia ealumnia liheri conser- 

vati facile et in promptu solvent tributa, *»t quao in 

iiXtatitl nnays n/Mje tTit^vtiite iXevfteoot fvhtjio- 25 lurta prius riantes manebaut debontes adbuc fiscalia, 

fuvoi QqSuu^ re xni ix ngoxtigov xn-xtt&ifiovai rove hacc nunc ipsis tiscalibus cxsolveiites liberabuut fayfifMirs, 

xiti anep eii xXii7ini ngoxtgtrv dttiovxei e/isrov cil(J Be triblltis. 

ijttiift-tMvxES ixt xn Si,uoam, xnvxa vvv nvxoli xuls 

Si,fioaioit TtlHvTES a.7iaXXay7jOovxai oqSicas xuiv ini 

l dX 30 

CAPUT II. 

B "ErxEtxn txQOiljximi 

ae TXQOVOE"IV TOV ftij xove Peinde convoniens est te providcro, ut nulli po- 

Sr./mvs xt7>v TioAetuviv 

nXlr,Xnn axnaniêiv, nXXn puli civitafum altcrutri seditioiius taciant: scd yni- 

~ i l xnit noXEatv ix xov xhv iao- nem pacem esse civitatibus, dum acquitas etiam hinc 

T/,T»« xHvxtiv^n xtris fyiejtomt v7trtx6ote yvXnxxEiv nostris subiectis sorvatur et neque lucri neqiio pas- 

xni f>rtiE xtgdovt 

g fj ndfruvs xivot ivExtv jtgoi xt 35 sionis alicuius causa ad aliquam partium dccliuatur. 

i j 

aTioxXivtiv. 

gui mnghtralns siisciphnit. hos acfini.iistrare dcceat iurisinrandi memores quod de his prnestant. Altiiintii 

nccessiiriwn pniuvimns elium nunc lilii mntjistraliim susceplnro quae pnr esl pruciipcre, morcm 

scilicel strcnli a pnorihns rci publicae noslnte hiiperalonbns invenlitm, qui iis, qw ad poleslales deslinnlniniiir, 

ceriu dabutil praecejita, quae mandula principis vocubanl, sccundum quae illts tnugisiralns 

geiendi essent. 

I. Oi>nrwt if/itnr tc maghlratum pure et sine ttlla donatione stiscepturum praeter cetera omnia 

pvrns cl di'O el nobis et letjl scrvure ma/ms, nec u/lum lucnun uilingere neque maius nequc minus, nec 

dolnse excngilalam adversns subtlitos excrcere twgoliatinnem, sed conlenlum csse iis solis quae ex fisco 

tibi praestunlur, el ttu/i pcr le ipsum quum pcr eos, qui circa te sunl, purum illis iindique scrntre ius. 

Ac primum quidcm opcram dare, ut tribui/t publica vigiUtnter exigas, nthil ranillens fisci cvram, el /«quircre. 

num quid fisciis delrinwnti passus s/l, quaeque ad cnm perlinenl omni cx parle vonservare. Siatt 

cnim privnlis miurium palieulibiis opem fcrunus, ita cliam fiscum incolnmem manere volumus. Namqw tollulores 

si ab omni alia vcxnlume iibcri servunlur, et facile et prompte tribitta solvail, cl quibus unlca in 

fwta hnpenxis manebunt iribitlumm dcbilurcs, iis nunc ad publica tribula dcslinatis facile liberubuntur 

a dcbilis vcciignliuvi. 

II. Deinde le providere pnr est, ne populares in civilalihus inlcr se sediliones agitent, sed ut 

inlegru pax sil civilatibus, co qitod acqullalem in hoc quoque subdilis nostris servas ac ncquc lucri ncque 

nllius uffeclus causa in parlem ullum declinas. 

1 ro/4(s>\ nov. VIII || 3 xhv ooxov L || tav om. L )| 

5 T« TtqtTiovxa xnxh toixo Stj om g |j S mumlata principuni 

e |j 10 nnonXttfi(iavovxE» L || 14 OEontfto/iifr,v 

Ttvii — ifinoQinv captiosuni quud l? || dni] tv B || 31 § notavit L |l 34 xav 

ravftn] etiiim liinc («'. e. xavxev&ev) ff || 35 £vexa D | 

36 fiepuiv) i (*ic) atld. L 

2 aministrationcm F|| 3 mcmorante V l 0 || 4 tantum 

F 1 H existimauimus R vulg. || etiam] et /?' | 7 ad mini- 

Rtrato*»* di***«* V 1 ad administrationibus dirccfis P 1 

dirccti O \ 8 secundum) set V x l| 9 oportvret vulg. \ 

10 simentcm V || aministratione R |) 12 et legi] clt-gi 

R° B 13 neque post minus otn. V || N quiddam vuly. { 

captiusam quandam f. c s. ncpoliationeni O 7 g 15 cuntcmptum 

R V || aministratis V\ 16 prr cos] pcr om. H \ 

17 ius nm. Ii* || 19 teg circa publicum cura, et requiren-? 

|j 20 minuntur V\\ 21 eniml etiam li VTO \ 23 callatores 

IV \ omni] conmiuni IV \ conseruati libvri 11 \ con* 

aeruari V l O \ 24 quae Osenbriiygm] qui lihri H 25 furt» 

vulg.] fura R l futura R*\T0 al. || manebunt O || 2R ipsi» 

vuf(/.] ipsi RV§ 27 8c a tributis 0 || 32 ciuitaiem 0* \ 

altorutri in ras. V* altcrutris vnlg |j 33 dutn aequita») 

de «quitas V 1 || 34 pass»»««* V 1 po3scssioni.s V 3

DE MANDATIS PRINCIPUM 119 Nov. XVII 3. 4 

CAPDT III. 

P "Earat aoi xal IQCTOV anovSafffta TO rav StxtSv Sit tibi quoque tertium studiura lites cura omni 

fitxk nnarfi iaotyjios axgoaafrai, xni rne ftev fion^v- aequitate audire, et omnes quidem breviores et quaelians 

xai Saat /tdXiaza xu>v eireleartoiov siaiv ayoa- cumi|ue maxime vilium suut «x non scripto decidere 

tfiui ri/tvEiv xs xnl xgiretv xai nnal/.arTstv avjroio- et iudicare et liberare homines aiterna contentioue, 

novi trji nobs oXlrjXovs

Nov. XVII 4. 5 120 DE MANDATIS PRINCIPUM 

/'*' *( f"l &ETOV iipixt.gov nqaypaxixbv Selxvxxri non respicias eum nisi sacram nostram pragmati- 

xvnov xmsg xovxtav yaygnpfiivov. xal xoxs ys ftiju cam ostendat fortnam pro boc scriptam; tunc sus- 

**'£fl /**>' TOV xoiovxo-v xinoVy ov iirjv xi ngnS-ete il§ cipies quidem talem formara, non autcm aliquid ages 

avxov, nglv av eit *]fi(is ftrjvvoae oevxigav vnio xov- ex ea. antequam ad nos nuntians secundam prae- 

1 XOJV inixgonijv Tjp-exignv ngoshxpon. 'AkXa xal5l 

ceptionem nostram suscipias. Sed ctiam pro 

xrfi

DE MANDATIS PRINCIPUM: 121 Nov. XVII 5 7 

3 (Z) Q(av. TOIOVTOV 8& 3 puris servante nianibus. Talem vero praebebis 

na(»c'£c«c cnvxov anofft Srjjuoaia rs xnl iSiq, Sszs temetipsum otnnibus pablice et privatim, ut terribilis 

tcojltQioTaxov fdv elvnt xols a/uxQxavovot xnl zole quidem sis delinquentibus et indevotis circa fiscalia, 

ayvuiftovoiat ngos xo 8rtu6aiov, rjfieu>xaxov 8e xal maiisuetissirnus autcm et mitis omnibus placidis et 

Ttpcov anaat xolt inteixsozepoie xai evyriofioat, xul 5 devotis et paternam eis exbibens provideutiam. 

TictTfix^v avioii eisdyetv ngbvoiav. 

CAPDT VI. 

(H) AXXd fir;8i rovzovs STJ xove xitXovuivove X6~ Sed neque haec quae dicuntur verba |id est iusiuyovi 

iTQoiEiom SiSovm anevStiv r\ ini niaiovn ^po- randum) prompie dare festines aut amplius tcmpus, 

vov, nXXa xai fter' iS-exdaefo» xui iv y.QDrii) ovu/uazpep sed et cum examinatione (et) in tempore mediocri 

xni oi'x vnegftairovTi xQidxovxn nôêa/uiav Tjftepu/v, 10 et non transcendente triginta dierum indutias, ne ex 

(UST£ fit] £VXBV&EV djtFgavzovs slvat zols dvd~(>iojtois hoc infinitae sint huminibus ad invicem contentiones. 

xai w>os invxove tpiXoretxias. Ei Si xai xtva vno Si vero etiam aliquem sub nuncupato verbo feceris, 

TOV xaXoifievov Xoyov notnaato, elxd xn nQOiiX&oi deinde aliquis adierit adversus eutn, deduces qnidcm 

Kttx' avxov, a£us fikf avxov, Xdxxa>v xbv Seiiout- eum, custodiens datum ei verbum, (et> examinabis 

vov avxij> h'yov, igsxdotis 8i z'r,v i>7iofreoiv xov Xb- 15 negotiuin verbo ubique servato, et si etiam seuteutia 

yov nnviaxoae cw£,o/tii>ov, xni SITISQ xai u/qipov X«T' contra eum necessaria sit, condemnabis eum, et 

avxmi Scrjaeis, xaxaSixaoeti nvxov, xai ovolv avxq> duorum propones electionem, utrum veJit dato verbo 

nQo&voete aiffeotp, rj ci fiovXexai To(p6rois ovze fiotxole oyre naq- Ueque autcm homicidis neque adulteris rieque vir- 

9iviav apnaSiv ayaoiavovai xrff i* xa>v ogutv yv- ginum raptoribus delinquentibus terminorum custo- 

Xd&u acifuhiav, dXXu xaxeiftev H-eXxvoeie xul xipw- 25 dies cautelam, scd etiam inde extrahes et supplicium 

(>lar avxoli £na$eit. Ov ydp xuv zd zoiavxa a/iao- eis inferes. Non enim talia dclinquentibus parcere 

xavoiTiov tpeiSto&at TIQOSTJXEI, aX)Jt xdiv nsQtovztav, competit, 6cd obpatlentibus, ut non taiia a prae- 

Xva ftq xotavxa vno xibv zoX.ftrjQoztîov 7ido%ouv sumptoribus patiantur. Deinde tempjorum cautela 

AX)M>S xt ir\ ix zatv itQuiv do

Nov. XVII 7. 8 122 DE MANDATIS PRINCIPUM 

T£ xoTff Ugole xni oXrj rjj mohrsiq avfupeocov re xnl tae reipublicae utilis et nccessaria est. AuxiliabuaavnvxniornTos 

ianv. ^Bnnfiwoiiat Sd aoi 7IQOS xotxo tur autem tibi ad hoc etiam deo amabiles ecclesiarum 

oi freoipiX&axaxot xdiv dxxXrtaiu>v txStxoi xai oUovoftot, dcfeusores et oeconomi, nullum horum qui tiscalia 

ovSivn tiov IOVS Srjftoaiovs ipoQovi xnra ^dxmv anat- triWuta exiguntur abripieutes exactioni, sed neque perrovfxivtov 

atpaiQovftevot TJJS eisTiQrtj-ecos, aXX* ovSi avy- 5 mittentes violcntum aut seditiosum aliquid pati e 

Xiooovttes fiiaiov r, arnaiioSis rt na&eiv xovs IOV dx- cutionem inferentes, scientes quia, si quid tale gespifiaafiop 

inayoitas, yiviooxovxei u>i, ei xi -roioTno scrint, de suo satisfacere tisco cogentur. 

ji(>rt£rtiev, otxo&ev xb ixavbv TIOITJOIU xot Srjjnoaiio xaxavayxaafrrjoovxat. 

CAPUT VIII. 

(IA) Idvayxnoets Se zovs Srjiiooiovs nQnxroQu? [f,roi 10 Coges autera publicos executores in suis desusroie 

nnatTTjTas] iv xais iaxncJv nnoxnli tparetja nof ceptis manifesta facere omnia. iu quibus ea dederunt, 

eiv nnnrra d xnxovoyeh' avxovs louiôftev nkip 1 itk)jt firj- sod tameu niliil hinc laedatur fiscns nec collatores. 

Hif irxeifrev p/.nnxda&o} fu',xe xb Srjfioaiov fi/;xe oi Fiscus etenim sine praeiudicio oinnia sua percipiat, 

owzeltU. xb /tiv yng tirjuoaioi' nnouxoiTfoi nnmna ct sollemniter celebrata suscepta percipiant, qui liaec 

Tfi oixtla XnfttTco, xnl xm dj- i'0"ovi yti-o/ievai nno- 25 exsolverint, nihil exigendi atnplats. causa vero io 

Sei!jns ).nufiavix(oaav oi xitvxu xnxnxt&iixsi, fittSiv uullo laedattir. Et secundum consuetudinem quidem 

anttixoriievot nXtlov nonyua Si /ôvs libri (TOTS dnoQ- 

%ote Ath. Theod.) | 32 xwaovnXiwv Bg xtvaovnXiotv, 

*. v. ad xiv ndd. XOQCOV (.•»»>) M xxrjxonaiv atn:nXi(Ov 

x H nccessarie V 1 H est om. K|| auxiliabuntur 

autcmxilinbuntur 11" || 2 ud boc autem tihi V | 3 ct 

om O x 1 nullo V" || 4 exigunt V 3 vuly. || cripientes OT\\ 

cxactiun» V 1 || 5 uolcntum aliqnid aut seilitiosum R l jj 

aut] atque V I •exactionem lexactione R l V) libri [cf- 

121, 20) || 6 8cientcs om. O 1 1| 7 cogutitur R | 10 autem 

om. R l || exactorc8 vuly. || desuspuctis O* B 11 radcm V 1 l 

12 zigocefalorum V ctygo (ct ego R*) ccpbaloruni Ofi 1 j 

13 regionesow. /?' H 14 qualibus l' 3 ] quulibut R V x \ praesdiis 

R || 15 in spccicbus om. /?' |) interniinuns ffeimLach] 

interminationes (et int. R) RVO I 16 eisj autcm eisTI 

ct manusamputa»»»»»»»»»» lnniputationem V 3 ) - 17 quidcm 

xuppl.Vînspat.vac || aniputiitione O I) 17 praccipitur 

quidem el 18 non custoditum est his scr. li* || 18 non privs 

om V || 19 obscruent V || adsoluct V a H 20 aliquem V l 

iugorum) p»ginorum K 1 p«ganorum V 1 paganorum i$. *• 

al. iugorum) V 3 || 21 repufcimus V || 2*2 tantum V \ 

24 suscepta om. R (desusccpta Beckius) | purcipiat /i s 

VO li 25 exsoluunt O soluerint IV fl 26 ullo ii> \ reddatur 

O 1 || 21) primitiis R \\ 30 hoc om. II 1

DB MANDATIS PRINCIPILM. 123 Nov. XVII 8. 9 

/tivmv drtuoalatv afieftnrcas eisxofu&pivtov, cmeg nv datis fiscalibns inculpabilitcr inferendis: quod autem 

tnl TOIS nfupKjftTjTovfievois oi ivSol-oxaxoi titiatv £nag~ in hia, quae duliitautur, gloriosissimi uostti praetecti 

roi xgivouv, lnt tois oraataô/nvois rovro xgarelv, iudicaveriut, in bis, quae moveiitur, hoc valere; nenrdyxrjv 

l-fpvuov TIOV jiQaxtoQoiv fiera xb yvaiafrrj- cessitatem babentibus exactoribus, post cognitam 

TTJV akrfttiav TTJV ini tols ^rjiovfiivois xal in 5 veritatem super his quaestionibus. et in illis cie cetero 

r i : A noabv /rA xdiv »*» ovitov A £vyoxsv rj aXXios SKtrtfiTjoeie x«110 personas mutatur possessio, tergiversatiouibus uti 

«'»• heon TtgotwTia fts&iarnirai xrrjeeis, Siaa-iQotpalt quibusdam et nou transferre a veuditoribus ad empto- 

Xoi;a$ai noi, xni UTJ fiemxidîvni naga rcav 7MOXJ}~ res praedia, sed coges eos omni modo facere mutaciivrwr 

eii roin ayoonami -zn ^wotVx, nXX' nvnyxa- tiones sine damno. Si vero dixerint minus idoueos 

cr.ii avrovs i-4. TÔTIOV nmnht notelofrat ras fiern- esae emptores et propterea non tieri migratiouem, hoc 

It-iotis ^quine ^wui» 1 . ei Si frfiaisv anoQovi elvai 15 ipsum examinabis sine quolibet tlamno Et si quitoi$ 

i\yo(>n(nhs, xui Stn toiio firj noulv TTJV fiexd&a- dem idonei tuerint emptores, coges tiscalium praesuotr, 

avid xovto tzjnTtioeti â>ots tfje oinaovv t,i,uias. les omiiibus modis et sine quolibet damuo celebrare 

y.id ti fiiv eimoQiiiev oi dyogmnai, nvnyxnoeis xove transpositionem; si veru pro veritate eus inveneris 

tdip Srj/jnoiav nooeaxtbxue nuoi iQonois xni ^wws non satis idoneos, coges vcnditores boc ipsum proir,i 

oinaoiv Zqpitti noirflnad-tu rrjv fteTad-eotv ei Si 20 fiteri ad gesta, quia periculo eorum transpositio fit 

jiui dXt;>%iais avxovs evoott ov atpodon evnogovs, fiscalium trihtitorum in eos, qui ab ipsis eineriut; 

uvayxitatn tovt ir^drns nvxb xovio 6fioXoyr,ani iv hoc quod etiam in Oriente novimns in multis tieri 

vnouvrjunan; OTI xtvdvvu/ nvxtav i\ fiexdfreait yivc' gentibus. Sic enitn neque tiscus nocebitur et tiscafiu 

xuiv Si/iioaiiov yooajv eis xoli nno' axntov itottj- lia tributa a possessoribus inieruutur, ut autcm alil 

ftiroi-f tovxo ontQ ini xtje Ldont 'Cajiev iv noXXols 25 quidem sint possessores, alii vt'ro collatores. Oportet 

yirnuevov gfrreaiv. ovxto yno ovxe xb 8t,ftootov pXa~ enim maxime contra possessores fieri collatioues, 

(lijaerm *ni oi Si^ftoaioi criiôt nngd. xotv vsftofiivtov sed nou coutra iioo detineutes neque pussideutes 

tUxofitofrrjaoi-xai, ontoe av fir) txtgot fiiv chv oi ve~ terras. 

uifitioi, 1'rtooi Si oi ovi-xehwvxtt. 6el yag unXima. 

xnxa xwv vsfiopivu)»' tptoiafrai xai owxeXeins, dXX' 30 

oixi xaxd TWV firj xaxf/jbvwov fiTjSe vefWfiircov xit 

ylfinu 

CAPDT IX. 

IT 'Extivo pivioi ae fiovloiie&a ytvwaxeiv tot, ei- lllnd tamen te volnmus nosse qnia, si qnando 

l r tit ixtpne iatos naoayerio&m oe praoceperimus ad alias foite proticisci te proviucias, 

ioxtv df>xinj>ti'eris, 

coijes vendilores in actis id ij/su/n confiteri, sno periculo publica iribuiu trans/crri in eos qui ab ipsis 

etnainl: id quod in Orienle scimus mutlis in provinciis ficri. Nutn sic ncc fiscns damno afficielnr et 

publica Iribula a pnssidenlibns inferentnr, ne alii sinl qut pussideant, alii qui coufcrant. Oporlel enim 

muxime ad possessores perlineaiil coUaliones neque vero aa eos qni pruediu non detiiwnt nec possidcnt. 

IX. lllud vero le nosse volumns, si quundo forle in alias provincius le proficisci iusserimus, 

Aeccre le iis qiiae a fisco suppedilala snnt conlenlnm non grulirilo expensas fucere nei/ite nostros subdilos 

atlerere, sed ex quious, cum in provincia esses, expetisas fucicbas, ex iisdem etium cum in atia pruvincia 

iit, tumptus impendere; nec magis angariis collulorts aiterere neque le neque quod tibi pruesto est offi- 

flfi L x \ 1 innoxot L vjrafô* AfB |] 

3 xQivnttv L l inl xolt crnatn^. tie*c°o an delentfa 

ilnl | xgnxiirai B xgnxrjant L || 4 •ngaxxoxxoQtov L \ 

b Tnls nnoSti&oiv ArnTTe**'] adsorihcre e |) 9 ovyxwtfome 

L l \ 7 povX. tj xrjva ] xolt xrrjxoQaiv B \ xtv~ 

Ooiulimi .lf | 10 dXXtoe Sinrt/iqotti xnl om. g £ 11 8ut- 

tjwp^s L l I 17 xrti OIH. B U 27 xbv L 1 | 31 */i^rt 

ibri | 34 nafinyiveafrai B |) 40 *pTj8i ai fti]8i Hbri 

libri | 34 

1 incuipaliter infcrrendis R !| quod autem R VO, quidquid 

vulg. \ 3 hacc R*l 5 in illis] ••llis R' | 6 zigoceiilomm 

F etygoccpbaforum 0 |l et aliorum om. O 1 || 

wnnium om. K 1| 8 permittat /i'0 1 pcrmittes vulq. jj 

9 sunt r«/

Nov. XVII 9—12 124 DE MAKDATIS PRINCIPUM 

froairriv aoi Tii^tv, nXX* olxeioie /tiv vjio&yiois, oi- sed propriis quidem subiugalibus, propria quoqae 

xEiq iS£ Snnavri jjoiHtjfrai xrp- •noQEinv. Auxov TOV- expensa agere iter; boc ipsum custodiendo, vel si 

rov tfvXttrtofiirov anv EI firj V7iio6owi yivoto, n).Xa hon ultra tertninos properes provinciae, sed propter 

tai rrti ETutqyjas dtd xtva Tiqixpaatv avayxaiav neqi- qiiaudam occasionem necessariam circumeas civivoaxoiije 

nof-tis. 5 tates. 

CAPUT X. 

il(Oi xnv EI XafmQoxaxoi xnv spcctabiles viri vel clarissimi vel praesides sint, 

ti r,ye}»6ves ehv, niioiv aanyooevouEv xQOTxote. 'sflXit omnibus interdicimus niodis. Sed neque si milites 

urtHi ti axonxnoxiti Tuii fnowxo aot, firfii iy.tivoii 10 aliqui sequautur te, nec illos gratis pennittas exo«Ix« 

a«7^«tf«»«w' Sunnvnv, n/.X' ix rmv oixEiiov ai- penderc, sed ex proj)riis eniolumentis. Si vero non 

t;otioi: IJi d£ ftq xovxo 7i$u$atEv, dXV ix xiov aw hoc egerint, sed ex tributis expenderint et aiitfarias 

itIwr SaanvijoBmv xui nyynosini fAfioitv, iiav oaov acceperint, omtie quidquid damuiticantur subiecti 

nv £r,fJio'iTo ri> vTir,xoov, xo7xo ix IOIV nintbv anrj' boc ex eorum emolumeutis exigeus proprio periculo 

OEMI' eiiTiudâi oixeito xivSvvtp xuii TjSixrjfiivois ano- 15 laesis salvabis. 

atoosii. 

CAPUT XI. 

(IE> Oi prp' OI>8B Txootpaosi d~pTjaxEtaiv re xni nl- Neque occasione religionurn haeresumque quaegiaEiov 

t,r,xitfiEios ffjiy^wo/âetc xtri XTJV dnnpxinv XETJ- stionis permittas alicui provinciam cominovt i re aut 

Iv, r, nXXuti Toinvitjv xtvh jtooimîv iyxttuiatfrj' aliter quandam praecej)tiom'in iniimgi j)n»viiiciae cui 

'• -*• '— ijs rt(»x«n;, avxos Si 7iuoioi,aEis, 20 praesidi'8; ipse vero providcbis cuin cumpitenti uti- 

uern TOT nooiTjxoiToi xui TUV av/npioovroi toli STJfioaiois, 

xiti IDI' T« Toi«r>T« areoBvvuv xni iir, avyx^' 

Qtlr TI Tiitvlt rrts qiieTt\mS yireafrai njjnfr/têie nootfuntt 

ifuâxEnhi'. Ei Se xnronxbv etr, ib i7iiL,t]' 

l 

litate tiscalibns, et qtiae talia suut perscrutari, et non 

pennittcre aliquid circa nostras tiori pracceptiunes 

occasione rcligionum. Si vcro caiiouiciun sit i|iiod 

qnaeritur, una cum metropolita proviuciae haec disponere 

et dccerncre, sivc tpiscopi dtiltiteiit sive alii 

8iitxoii>m; EUB iniaxontn afnj>taflqioUv the iiEooi qnidam, et et causae dare di;o di;o ainabilem ainabilern et et dccibilem dcribilem 

TI»•*»•, xtti Tip notiytmxi didurai ftEoipiXt; rs xni Ttot- 

Tioiin ! «tii-, «'»'» y.ni rrp' ntttTiovGnv n/tqv XT\ oîiôoo!z>>t 

t/i/.iiSn Triorei xni xu o^rj/nov Tiiumoiâei IOIS 

Sijinaitni xui xuli TjftBXtQOit vnoxeXeai xb dvenrôia- 30 

oxov qvhi^tt. 

CAPDT XII. 

terniinum, qui et duccntom ortbuduxam custtnliat 

tidîn et indeinnitatcm procuret tiscaJibus et uostros 

subiectos servet inviolatos. 

/IC> () JEI 8E' ae xnl xovtov naonv 

g Oportet autcm te et in hoc omnem ponere provi 

voutv rnr r,vixn T«C aSios tpm-eir, innvrjf, ixehw fiiv i dentiain, dum aliquis di

DE MANDATIS PRINCIPUM 125 Nov. XVII 12—14 

gp p ra£iv rois fiiv dgiovs possident; at illi reciprocantes ordinezn eos quidem 

atpiaat, T« Si ixeivov iupaiQovwai nyayfima, qui digni sunt poeua dimittunt, illorum autem aufeq 

avx' avtiav Tifiuigovfievoi, ovs 6 vbfioi 'iacoi runt res, alios pro illis punientes, quoa lex forte ad 

inl xrp> ixeivwv ixaXsi SiaSoxTJv. illorum vocavit successionem. 

CAPUT XIII. 

(IZ} Uaoaraaiat Si aSixove, «s ftav&avoftep iv 5 Patrocinia quoque iniusta, quae cognoscimus in 

Tat! Tjfisritinis dnaeziais ylveo&at, naai /meXevatj. nostris provinciis fieri, omnibus corrige modis, non 

xQonois, ou avyxu>Qu>i> olSevi xois sxtguiv fiiovi ivsQ- sinens ulli aliorum vitas in se snscipere, uon auiyoktpiii', 

oyx oixeiovv eavxiu xa ^w(»tn xa f*T]Sctfi6- pliare sibi praedia nullo modo ei competentia, non 

&iv airtp nQosTjxoma, ovx eie TTJV eziou/v /3Xa/2r]v ro aliorum laesioucm promittere patrocinium, noa 

Inayyikka&ai ngoazaoiav, olx, onoii nv ano]

Kov. XVII 14—17 126 DE MANDATIS PRINCIPUM 

tinere, 

7ioft ruiv Si aXXinyitov anixeo&rtt, xni /JT] JIQOVOEIV et non providere quidom aliis. laedere vcro alios et 

fiiv iiiôiv, aStxeir 8e aXjUwe xai envtoii xeQtfoS sihiinet lucrum impium hinc acquirere. 

aotBei iviev&ev Tiooiteiv. 

CAPDT XV. 

JSnviSaS Si intrifrivai £v yiviafrto jole Q\\\ si isdi-in imj)licautiir nialis. similibus poenis suhaXhtie 

naâSeiyfia atoifpoavvTje, oineQ ei iutv ainwv driitur. llaec igitur oninia obse.rva, sciens nostraE 

tiyitiv-zo xuxtbv, xnls c/iuinii noivnli vTtoxtiaovru. 15 circa tc voluntatcm atque senteiitiam, qualis quidcm 

Tavxa roivw ixnavza fpvXn$etS, ytrtaoxtar rrjr r,fitti- erit delillquiMite te, qualis autem probato et HOStrt 

qnv iteyi a» nôaioraiv rt xni yrutuqv, bnoin piv sequeute praecepta ac leges. 

tti fatnt nXijttutXolit^Tot aov, bnoia Si svSoxtfiovrzoe 

xai lols Tjfttieôn dxuXov&ovvjoe 7iapayyiX/uaol re 

xnl vSftotS. 20 

CAPUT XVI. 

(K) "Ap.a 8i int^nitjs rrjs x^9 ns t avynnhanftevoi Mox aiitPm ut ingredieris provinciam, convocatis 

annvrns JOVS iv rfi /JtjroonoXet xn&eaiuttns, ifituiv omniltiis in inetropoli cimstitutis (dicimus autetn deo 

8i xbv re fteofptXiainxov iniaxnnov xbv re evnyr} amabili episropo ct vennniliili clero et uobilibus cixXr,(>or 

Tinis re iv riXtt rfji nbXnua, ifnpitvrj xmnar^' vitatis), iusiimaliis liaec nostra sacra pracct-pta sub 

an* mvtit r/uoy iit freia naynyyiXfJtrin eni 7ion$ttot 25 gpstorum insiitiiatione, et pnipoties exemplar etirum 

V7iofii-7,fii'ii(or. Kni n(iofri,atu it rb iaimmov nv- publice nuii soltiin in nietr»)|inli, sed agnoscailt. iii quiliUS 

Sni jn^tiutiav au>r t.rjtim ^tu(>»'f inne anavrns y»- suscepisti cingulum, et vitleaiit. si ba«c conservas et 

vwaxstv itp' ole nayiXnfiei xifjv aftxh", *«* bonv, ei30 nostro diguum tumet ipsum osteudis iudicio. 

TniTo tpvXnTxeit xiti VTJ* rj/mipas a£wv aaxrxbv anodeixi-vsii 

xpiatuit. 

CAPUT XVII. 

(KA> TntTfi yftQ tpvXarrbfitvn naoa aov noti.aet Uaec consprvata apud te facinnt praesentem tibi 

aot rrp> napoJoav aoxfiv xQ ovtu>1 ipav T< xni evxXe- cinguliitn iliutiirniorem et gluriosioroiu: si quitlim 

loriQav ei yt TZPS xole akXois fii,8i vnXoqootlv TO»V 35 supcr alia neqtie armis uti noii niiiitautem aliqtiem 

ox'xi aTpnnioTiov rtvs avyxo>{>r)astf rainn ae frtu> pennittes; baec te et deo et lfgibns et uobis carisxnl 

toli ro/iots xai rjfilv nooitpUri xaraatâet. Kn- simum constituuut. Sed et illud providebis ut, si 

xtivov 8i npovurjoiis wsre, ti iit ithv rovs Srjuoaiovs 

enp. X V summarium habet B? 6, 3, 22 ex Theod. 

legitimum modum iis iradila sitnt, ab alienis autem absiinere, nec vero aliis quidem prospicere, alios autein 

iniuria afficere el sibi impiiim inde lucrum cumparare. 

XV. Tabulas vero vnponere prucdiis alienis vel ergaslcriis quae in civilalibus extant, suaqut nornina 

iiiscribere aitsuris adeo periculosum slulues, ut scianl se si lioc fecerlul sua ipsos bona fisco applicaturos 

esse. tiam si quis rem soli imperio et fisco dulnm arripere conelur, in suis bonis pcriculum ugnosait 

Ululisqiie publicis in suis rebns hnnosilis jiat celcris exemptutn cuntinentiae, qui qitidem si eadem mala 

aggrediantur, similibns poenis suoiactbunl. Haec igilur vmniu cuslodies sciens nostra de le viduntas 

et sententia qualis quidem sit fulura, si deiinquus, qualis autcm, si prubutus sis ei praeceptis nostris 

alque leqibiis obseqnaris. 

XVI. Sjmulac vero prnvinciam ingressiis sis, convocatis omnibtts qui in metrnpoli cnnslituti sunt, d(0 

carissimum episcopum dicimus et venerubilem clenun el primores civilalis. haec noslra sucra praeccptn pcr 

aciorum iuslrumentu mamfcsia reddes. Alque exet/iplum eurum publice propones non solutn in meiropoli 

sed etium in reliquis provindue civilatibus, mitlens eu per officiales lnos sme dispendio: ul omnes cngnoscanl, 

qna condicione mugtslralum susceperis, videanlque, num haec observcs et noxtro le diynum osiendas 

iudirio. 

XVII. IJaec enim si a te servabuntur, praesentem potestatem tibi et diutumiorem et clariorem efficient: 

si modo vraeler cclera ne unna quidem geslurc cuiqyum wsi '/ui miles sii permillas: haec le tUo 

el legibus el nubis carum reddent. lliud qnot/ue prospicies, ul, st qaando quis cunun yui pnblkos 

1 SiSorni B | 2 inixia&ru ll c | nporutiv] voiiv L x || 

6 xnl otn. D |) 9 T«/•• L x \ 13 ytvicftw L] yevio&to 

M yivcofrru B | 1C JIOP rifir.-tiywv L l || 17 ntl 

at\ ai L x aoi L 1 || 24 itttUTs /,' Q 26 ru\ rbv B 

28 Tme i7in(tx£rtts L || aviutv L l Q 2 ( J nnnvrts L 

33 yap om. LBe | 3fi &tg.) R 7 V | b agnoscat /? H ipsi quidem suani OT \\ 

9 amplicabunt V H fisco dutam teniptamnt si Ji" | solo 

V || 10 tfmptaucrintF 1 || arrippre vuhj. J 11 et suis] suis 

et r 1 J 12 alios A" |j 13 si iisdem vnl;,., hisdem H VQT\ 

subdcntur orn. ll l \j 15 uolunUntctn circa te V \\ scntuntiani) 

f»«« V x |) quali l" 1 || 16 •ualis V 1 0 probato tc V 1 

• •atoF 1 U nostnun O'U I" c:oiiRec|Upnto (consequenks /i 1 ) 

It \ lefris lihri || 21 *q convocntis omnibus in metmpoli 

constitutis vuly.] conuocaiis oinnrs io nictropuli imrtropilini 

0) constitutos H \'TO R 22 dco /? vnly.\ dc 0 om. J'i 

24 ucstra R l || praeceptorum gubit-cturuni IV \ 25 pr*~ 

ponta 0 praeponens ^Y'|| rroruin ^'|| 2fi niutropoli V mctrupulitis 

T || et ndcJiJi (ctiani add. vnli/.) |j 27 promntii' 

VJ'\\ ea] eam JiVOT || 33 bacc VO\ ct R ct lim-c /J 

35 non — 3H deo suppl. V * in xput. vac. | 3l> hoc VI ' 

clarissimuni V

DE TBIENTE ET SEMISSE 127 Nov. XVIII pr. 

oov/3ov: avtartivriuv jisiga&slrj jtori TTJS fteyAXrje quis eorum, qui popnlnm in turbas solHcitant, temavrTjs 

noiews amxpv elv TJ fiovotp xal /IB& 7 ett$(ov ptarit aliquando ab bac magua civitate fugere aut 

i yevia&nt xnih ih rrjv iTta^înv >jc apYsn avtxvsv BOIUS aut cum aliis et veuire in proviuciam cui 

eiSnifiova nohv xnl •not- souae et adduci ad hanc fflicIssTmara civitatem et 

as vneXetv, a« 6 f nl xwv ioiovio>v Sterasev. poenas sustentare, quas lex de talibus con8tituit. 

Dat. xvi. k. Mai. CP. Belisario i v. c. cons. la. 535.] Dat. k. Mai. CP. Helisario v c cous 

III 1 XVIH. Coll. III tit. 5 

fiXTE THN NOMTMON MOIPAN TGN IIATASIN 

EINAI, EI MEXPI MEN TE22APS2N EIH2AN 

01 IIAIAEZ, 0YFKIA2 TE22APA2, Kl AE 

YIIEP T0Y2 TE22APA2 K12IN 01 HAIAE2, 

R' PE TRTENTE ET SEMISSE ET SUCCESSIO- 

NIBUS FIUORUM ET NEPOTUM NATURAMUM 

VEL COLLATIONIBUS VKL DISTRIBUTIONI- 

BUS, NEC NON LITTERARUM AUT ANNUAIE- 

OYTKIAS EE KAI OTl ES AA1A0KTOY 0115 RATIONUM ATQUE RERUM EX QUIBUS DE- 

0Y2IK0I IIAIAEX, TNH2IA2 MH YII0Y2H2 TlNENT UNFlTlATlONliiUS fy. 

rONHS, AYO 0YrKlA2 AAMBAN0Y2I 2YN 

Tll MHTPL KAI OTI KAl EZ AIA6HKH2 

KAI ES AA1A0ETOY APMOTTKI H 2YNKI2tDOPA, 

EI MH KSJAY2EI PHTJ22 O TEZTA-20 

TP.P. KAI IIEPI A1AIPE2K82 HNOMENH2 

AIIO TONEJJN EI2 I1AIAA2. KAI IIEPI TOY 

APNOYMENOYTHNIAIAN 2YITPAa>HN. KAI 

IIEPI ETEP2N KEO>AAAISJN. 

Imp. lustinianoe Avyovaxoe 'lainvvrf xto lvSo£oxar(p 25 Imp. Iustinianus A. Tohannl pp. 

innoxy xiov iegwv xrfi *Rio praPtorttuv xo 0', anb 

imnxoiv xui ntixotxito. 

(Ilgoniutov.) "Htir] /liv xr\ fitynXjj iai>TT] xnl w: (Praefatio.) Iam qiiidem magnae huic et, ut ita 

ar ns nrtot xalwi -rniQii freot avoxnaij noklxeia, xfj qui8 dicat, bene a deo coii8titutae reipublicae, dici- 

'Vuinniutv ifaftiv, noXXn ntoi Stnff-rjxtav dteanovSn- 3() mus Romanorutn. plnrima de testamentis disposita 

omi tt xni fieara ra tdiv ro/uov fiipkin xtbv XIHOV- BUIlt, et plt'Dl legum COtliceS de tallbuS CODSistUDt, 

xwv xni}ix° >v iôvala, piorum potestas lmperatorum, sed etiam a nobis 

Nov. XVIII (=» Cnll. III tit. h: gloxs.) Graere ertat in ML, cap. 1—1, B—11 in B variis locis. — EpiL 

Theod. \b, Ath'inas. 9, 2 («•/". JIBQI StntpoQoiv avayvaa/xnxtov § 12). Iulinn. const. XXXIV. 

lumulius excitant, ex hac magna urbe sive solus sive etiam cum aliis aufugere conelur et in provincia, 

cui praees, moniri, invesliges eum rcsque eius et cum omni diligcnlia examines et in cuslodia ieneas atque 

huc denunlies, si forte sil ex iis personis, quae requiruntur, ut ad hanc feticem urbem ducatur et poenas 

subeat, quas lex de talibus constttuit. 

XVIII. 

UT LEG1T1MA PORTIO LIBERORUM, SI USQUE AD QUATTUOR SINT LIBERI, OUATTUOR 

UKCUE. 5/A' PLUS QUATTUOH SUNT LlDElli, SEX UNCUESINT. ET VT AB IXTESTATO 

UBEItl NATUflALES. Sl SUBULES LECITIMA X0A EXTAT. DUAS VNClAS ACCIPUNT 

CVM MATRE. ET UT TAN EX TESTAMENTO QU.tM AB INTESTATO COLLATIO COMPETAT, 

SISl TESTATOR EAM NUMINATIM PROHIBUERIT. ET DE DIVISIONE A PAREATIBUS 

li\TER LIBEROS FACTA. ET DE EO QUl MANU PROPRIA SCRIPTA WFITIATUR. ET DE 

ALIIS CAPITIBUS. 

Imp. Iustinianus A. Iohanni gloriosissimo pracfeclo sacro per Orientem praetorio iterum, exconsuli 

el patricio. 

Pracfatio. Iam quidem ab hac magna el quod facile nHquis dixcrit bcne a deo constituta re 

publica, Romnna dxcimns, mnlla de teslumenlis agilata sunt, ac pleni sunl lcgum libri eiusmodi rabus. 

iieque untiqui solum prudenles hacc coiiscripserunl aul piorum principum poteslas, sed a nobis quoque 

1 nviaTfitntor LB e || 2 »} xni\ xal o>n. LRle) || 3 nv 

i%vt>ont M] a ort prixrsfaai LDs\\ C aiars M\ xrtl 

Llit, o)Oit xni Scrimyrr Q 9 xvt k. mai. Af\ xnlnv- 

Stov /intwv At/i. p firjvl ftntoi Theod., otn. lul || Hili- 

«ario .1/ | || $rf. rubr. sim. ap. Theod., jieol rov Tsrpa* 

ovyxiov xnl eâovyxiov' fx et ^* * rt ^ nXXn xnfnXrna 

Ath. [cf. e) (| 20 xeaxoTiDo A/J Sin&ifisros L |j 21 nt(>l 

nipiotati L,' jj 23 xrti negi ixiqatv xtyaXniatv post verbn 

tU ixniins (22) coll. ML, Imuspinmit Haloonder^ 25 ioxtotiritti-o; 

[j | 26 vnuQXio xiov ieocov xrj* nitoni (eoi «. t>.) 

xpmKoqiiuv TO St\>xt()ov L g 27 naxqixioiv M || 'i\ xa) 

ti L* U 33 ytyQnfaatv L 1 

1 sollicitant temptnrit vuly.] sollicitare tfimptant (temptamt 

T) It VT [] 3 solum V 1 Q 4 hoo et] ct om. O fl 5 *constitucre 

*>t\ constiterit /iV»n' | 6 hoo F 1 vulg. | personi» 

0 || 0 xuhxcr. detlimux tx 0 et Bumh. II || datur 0 || kal. 

mad. Bnmb. g ConBtantinop. 0 Cap. Bnmb. (j Bisilario 

n. o. O Bilisinrio uic con. Bamb [Jtl successoribus R R 

12 nataiium V l \\ 13 *el coll ] et coll VUIQ. || Tel distr.] 

aut dtstr. /2 U 14 sq. nco non — inficiationibus tcripsit 

V 3 in reut 1 vtrxunm ^ 14 aut om. V r | adnumerationibus 

V H detinetur V || 25 pp.] pfcm F | 29 si nnt* quia 

add. R\ dtl. Jt 3 B dicat, bene) bcnedicat V |j 32 aut 

priorum R

NOY. XVIII pr. 1 128 DE TRIENTE ET SEMISSE 

aXXa xal fjftiv rtSr] twv Ttgb rjftcov airoxonroQcov oi- iam non aliquo priorum prineipum minns legislatio- 

Sevos iXnrxovs xnxafitpXr,vxai ztegi rovtov vofio&e- nes prolatae sunt. Deum vero considerantcs semper 

aini. Tbv 8i frsbv iwoovvxts dei, xni ojirot nv AQB' et quatenus ei placiti videanmr et aliquid lionornm 

axoi 11 nvrtp tpnivoifiE&n xni ji TIOV eis Tjfins nyrt&iov dtgniina iu noliis agamus. nitimur ali«|tiiil adinvenire 

.afciov nodxxotuev, netycofisfra xt Txoote^siîfjyBiv nei 5 semper et niiturae cuusrquens et qutnl possit priora 

rr, tfvdi xe axbXov&ov xnl id Ttooa&ev inavogfroii' corrigere. Krequenter igitur et alia vice mirati suftsrav. 

IloXXdxie xoirvv xni dX/Mre Ts&aviiaxnfiev, mus, qtiomodo Ifjjitimis et Itenivolis tiliis, quiliua 

«»•#•' orov xuls yvrjaiois xnl eiyvdiftooi xixvois, olt agunt gratias parentea quibusque quotl reliiujiiitur 

fyovot x'tQ iV oi yottU, xb xatnfaunavotievov, o fiSrj iam etiam debitiun vocant, soium triuncittm detitiixni 

xpto**xnXoiat, ubvov tQiolyxiov uioioav i£ aray- lOerunt ex necessitate derelinqni, reliquura vero iacet 

xr;e xmukifinnvBaihtt, xb ?.OITI6P Si iv xfj yriofij] ii» vi>luutate pareutum, et rapiunt quidem cognati 

xu>v yovimv nnbxeimt, xni Xrjyovxai pev xnl avyys- omnia et extranei vel cura librrtate servi, filii vero, 

»•«1» anavrte xni oX ye £$u)d-Et> xni ^CT* ikevfreoias licet multi coiipistaiit, etiamsi niliil oifeiuleriut paoixirm, 

oi TtftlSts Si, tl xai 7io?J.oi xathajyxouv, ei rentes, contunduntur et trimiciuDi divident solnm, 

xnl fir/dev nooixoovoisv xolt yovevat, xaxaiSovvxnt xnl 15 vel si decem forte aut amplius fuerint, et pauperes 

io i()K)vyxiov StmoTjaovTnt fivvov, xnv et Sixn xvxbv eruiit iiili douec vixcrint patres idoiiei. 

xiiv ei nfaiovt elev, xni ntvr,x£S Hoovxni. nuiSes na- 

%(iot Sete E&j nXovxovvxos. 

CAPUT I. 

Tnvxn rjfint ixivr{ctv inavoo&cooai xbv vSfiov, xni Haec nos moverunt corrigpre lefrem, et non ean 

fiij Ttepufielv avrvv ftixoi navxbe igvd-ottovxa, alla 20 despicere sempcr erubescentpm, talique mo/io detcrxotoviuj 

diooiam xb Ttynyfta xuonto' CJSTS, d ftiv ivos minarc causatn, ut. si quitlcm unius P8t filii pater 

iaxt naiSbe naxr,o fj ftTjxrjo ^ Svolv rj xonbv rj T««J- aut miiter ant duorum VPI trium vel quattnor, uon 

onutov, pt] xQtoryxmv nvxole xnxaXifnxaieiv fiorov, tritincitun eis reiinqui sohitn, sed tertiam propriae 

alh\ xriv xpixqv rfjs dnvxov 7Z£owvai«i, xovxeanv substantiae. hoc est uncias quattuor. et banc esse 

ovyxint rtaangnt, xnl rovxo elvat xb Stcjgiatiirov fie- 25 detinitam mcusuratn usque ad praedictum numt rum. 

XQOV nxQt xov QTj&ivxos amd-fiov. tl Ss VTISQ xohi Si vcro ultra qiiattuor babucrit tilios, mfdinn eis 

xioaagnt £%ei nnlSas, xrjv \uiaemv rij-f nnarfi THOI- totius sultstantiae rolinqui partcm, ut sexunrium sit 

ovaint avxoli xaxahunnreo&m [xoioav, oJSie £*novy- Oinuiuo qilod dobetur, singtllis ex acquo qtiadriUDxtov 

elr/u navxvi: xb 6rpEi'/u>uevov. ix>'axov xnx' laov cinm vel sexiincium dividendum, et hoc non sub ioxb 

xnonovyxiov xvylv ?; xb ££ttovyxiov Suuoovfiivov, 30 insta circumstantia rerum (iorsan enim etiam liic 

Kftt TOVTO ovx iv adixuj TTEOIGTUCJSI TIonyftnxntr (e/xos alii iniustitiam patiuntur. aliis quidcm meiiora aliis 

ynq xnvxai>&n xovi !i}Jj>vt adixrjfrrjrai, xibv ftiv xa vero dcteriora percipientibus), sed quod contiL'erit 

xnXliova, xibv Si xh x si ? ovn htâv!>vxtav\' aVA unumquemqup per ouinia aequum csse in qualitate 

iolio Srj xb i7iifinX)j>v exnmio Sin jiiivxuiv laov EU et in quautitate, sive quis illud institiitinnis mudo 

nti iv nowxTjxi xe xnl noaoxrjxi, EIXE xit avxb xaxit 35 sive per legati (idem est dicere et tideicominissii relobnov 

fvaxdaEwe elxe xnxn 7iQeaj3£i'ov, xnlxbv $i linquat occasiouem. Licebit enim ei roliquum octoi'mtv 

ilnEiv xnl ytdetxoufiiooov, xnxnKifinarei jzgoa 

naQEOxt yag avxto xb Xumov, oxxauvyxtov xv- 

r.np. I, 21 {&BO7tit,O[isv el ftiv evbs ) — IV extnnt B 41,4,2 (/,21 &EaniÔfisv d fiev... XOQEXV 129,4: 

///. IV xov vouiuov Si xovxov uinovs 129, 35 .... yvrtaitov 130, 31 D* p. htil Znch.\. — cap. 1 urgumentum 

tiilumhrant Prochiron 32, I; Epanaynge, 34, I. 

non mmiis quam ab ullo eorum qui nos antecesserunt imperatorum de ea re propositae siint legislationes. 

Dum autem dcum semper inluemur alque qnomodo et probati ei videamur el agamus quod aignum sil 

beneficiis in nos coUalis, semper aliquid reperire insuper annitimur, quod et nalurae conveniat el priora 

corrigat. Alque saq>e etiam alias mirati sumus, quitl sit cnr legitimis et gralis liberis, quibits graliam 

habenl pareiilcs, id quod rclinijnendum est (quod quidem etiam debilum vocanl) qnadrantem solnm deftniverinl 

qui necessano relinqnalitr, reliquum vero in arbitrio parentum positnm sit idque accipiant et 

cognati quidem omues el extranei et w>~vi liberlate honorati, liberi vero, quamvis mulH sml, quamvis niliil 

ofjendennt pnrenles, reprimantur el quadranlem solum inter se dividant, licet decern fortasse vel plures 

stnt, ac pauperes futnn ^sinl liberi patris, dum vivebal, divitis. 

I. tiaec nos moverunt, ut legem corrigeremus neqne in perpetuum eam sineremns ernbescere, sed 

tali modo rem determinaremns: ut si quis unius sit vel duorum vel trium vel qttaltnor liberorum paler 

aut tnaler, non qnudranlem solum iis relinquat, sed tertiam bonorum ipsius partem, hoc est qualtnor 

iincias, eaque mensura definita sit usque ad eum quem diximus numerum. Sin vcro plus qualluor habet 

liberos, aimidia pars tolius subslantiae iis relxnquatur, ut semissis sit omnino quoa debelur. Ac 

singuli ex aequo trientem forte vel semissem purliantur; idqtte non per iniustam rerum constilulionem 

(nam ita guoque iniuria reliquos affici par esl, si atii meliora alii dcleriora accipiant): sed 

id quod citique competit per omnta aequale sit et in qUalitate et in quaniiiale, sive quts illud per 

modum inslilutionis, sive legali seu quod idem valet fideicommissi nomine relinquat. Licet enim ei 

7 aXXoaxa M' K 12 yovicov L || 13 annvrn Hnloander 

cum s U 15 x«J ftr]Siv\ xni om L x J| xnTntSovvxai //aloander 

cum p] xn&ESovvxai L xn&evSovvxat M; nn 

leg. xa&ellovvxaii || 1!l neoi xov tpaXxifitov ruhr. ML 

in mg. Q 20 dpvfrpvcbi-xa M Q 24 KEoiovoias] fitoiSn ad

ET SUCCESSIONIBUS 129 Nov. XVIII 1—3 

%hu TJ ij-aovyxtov, £%eiv xai (piloTttietfffrai xn&* oaov uncium forte aut sexunchim habere, et largiri sicu 

cv povirj&firj 77 77 TOIS TOIS naiaiv naiaiv avrole avrole »7 rtffi »7 rtffi idv i'ga> voluerit filiia ipsis aut cuiiibct extraneorum et na 

xai iffi ipvaecos TtQoxf.nov freQajtevfreio 

o'vra>s inl tas i'!;(o tptXoTifiins y/ooelv 

vv-ios £

Nov. XVIII 3—5 130 DE TREENTE ET SEMISSE 

7inxQ0S fiovov, aXXa xal itTjxgo?, xcti namtov xnl Ttoo-mus 

non in patre solo, sed et matre et avo et proavo 

Ttannov xai xdir nageêvyfiiviov exdaxiu frrjjcov n et adiunctis unicuiquo iemiuarum personis, id est 

v, fiamtri (pnuiv i xal l ngOftdfifiTji, d eixs ZXQOS na- avia et proavia, sive patcruae sive maternae siut. 

Oi eiTS noot frqxobs elev. 

CAPUT IV. 

OvSe ixeivov yvZurioftirov t» XOIJIOV inl tdii £y- 5 Neque illo de cctero servamlo in nepotihus et 

bor ' ' — •----->-.? > >-'•— _.-...*- — : — *..ovois 

xai 7i(>oeyyuvoif;, ioU ov%i xai mon xnl vnej-ov proncpotibus non suis et Stil) potestate, iniiius terion, 

wsre naâ xb roitov t/.eiv nitovs xfjs uoipas, tiam partem eos habere. quam eorura parentitms 

vovi, wire ixsirovi piv xiXetov Xanjldveiv xo titool tem. quantam eonim pater accipcrot vivons, ntjpotes 

OOnv av 6 aviuJr 7xaxr;p tXn^BV Tct.ottuv, xovi Se iyautem 

ab avo per mediam filiam venientes, ant avia 

yotoviv6i ovi xois xovs dnb nno xov rov ndnnov nunnov dt>\ utar.s frfvaxobe ve- ye- paterna aut niaterna, minus tertiam aceipuint: sed 

t-uva rj xovs is dnb b x>;i i uaiititjS TXQVS TiarQns f/ TTQOS unuin ordincm in oninibus ponitnus ncpotibus Pt 

UTJXQOS naQa xb r(>ixot' /.afifidveiv aXXa uiav T«£tv 15 proncpotibus, non fcrcntes feminam a tnasculo in 

£(f' Unaoi •vi&itier lyyoron xai TtQoeyyoiois, ovx av- talibus iniuui. Neque enim masculus ipso in se neexoneroi 

rb ftfjXv rov dpotvoi £v toli xoiovxot: £Xax~ que fnraina solum ad nativitatis propagationem suf- 

TOUV. ovre yap ru IOQCV nvxb xafr' nvxb ovre ro ficiens est, sed sicut utruDjque coaptavit deus ad 

&?tkv ftovov rrpos texioyoriav nixagxes, dXX' d>snsQ generationi8 opiis, ita et nos eaudcin utrisque serinaTcoot' 

awr]Qfjoaiv 6 freo* Ttobs xrjv xrji yareaiuiQ' 20 vamus aequalitatem. 

yiai zpeiav, o'vxu> xni miels xqj' nvri;v exctxiguf siai yvr,aio)vy si x/un- 25 affcctus indubitatus et manifestus intor coaiuges exi- 

Xuyrjutvq xai oucpTjs fiexa^v xuiv awotxovvxtov ofaa stens filios praestet essc legitimos Dotem etenim 

Toli naioi Stfioir] rb yvr,aioi: Ttoolxa ftiv ydp dno- celcbrant nuptiac, nnptias autem dotes non faciunt, 

T£/«I youoe, yduov 8i nQolxn ov TtoioTaiv, dXX' 1] xutv sed couiuuctonim affectus. Hoc idem obtiueat et 

axvaixovrTiuv oiiotfiuia fiidfrean. Tavib Si xgaxeixco in his. qui ex posteriore affectu cmn dotibus serunxni 

£ni riJuv tx fiExayeieoTtgas Siafrtaecos /texd TIQOI- 30 dum nostras constitutioucs legitimi fiuut. Et Laec 

xutatv xaxd T_a»' Tjfisxioae Staxaêti yevoftivaiv yvrt- sit saiiCtio lcgitiinae SoboiL 

aiun: Kai ovxoi fiev EOICJ rofioi xali yvqoiats yo- 

CAPUT V. 

Se Sr; n xal ngns IWVIJV rrjv tpvatv (> 

doiatia instrumcnla secundum noslras conslitutioncx facti sunt legitimi. Et haec quldcm lcx sit legitimai 

proli constituta. 

V. lam vero considercmus aliquid, quod /lumanum sit in solam natnram. Mulli enim neqotij 

nobis semper fucessunt, precesqne a-ebrae et lacrimantes liberi: ac sempcr quidem allquid humnm ilcccr- 

t f*r;xobt\ inl ftr^xQoi (firjxegne L) LD || 3 47. eixs — 

ttit] eiie xnl — ttxe xni fi' j| 5 .«7. cf. Cod. 6, :>.•>. 9. 

•-!O, 19 ]] 6 xai suois M] yvi,aioiS M .«. v.t LB |j 7 xrjv 

fioignv Bt 1] 9 Sian(Ytiiirovi B* | xovs om. B^ |) 10 roiii 

n. n. nonjwis Mlit\ xov n. n nannov L yevofii* 

31 SiaxaSets] Cod. 5, 27, 10. ll I! 32 vcfto; tarw T>\ 

ytveali B U 34 sq. cnp. b om. LJB 

1 scd et) sct etiam iu V 2 !! 2 pcrsonarum fcminis/i 1 ? 

voit L a li* || | I Xu/i{!dvT}V xiXiiov L I) TO fiiuo-i om. 

Bf \ 12 iXuftpnve /i || 13 fitarji xfjQ ftvyaTgof I. \ yevouivrfi 

Bf || 18 *oiiSe — ovoe Hlri \\ xalf 1 invxb B 

xaxnvrb L l\ 21 Tiji' iotnvxr,v B || 23 * xnvxa libri || 

25 Ttpotx» ziov yauun' \ia> yn/io> /y 5 ) axovXovfrfaotev 

L y 26 aatptoi L\\ 27 BiSoiri MB'\ Sotrj Bl SeSoitoS 

/j l dtSuixtbs IJ 1 '•'. 23 TTnolxoTitHovoiv L x II otXX' ijj aXkft 

B° !| 29 a/ioiâSbf B r i| xaina L || 29 sq. In lulinni epitnma 

Iiix nliena sulisfi/Mtt ituttt [cx nnv. CX VII potius 

deprompta, cf Thcud.) fl 30 Ttooixioiv L l TIQOIXUIV L 2 id est] ide R V | 5 rubr. Quemadnioduni ab intrsti!liberi 

pur femininum sexum descnndtntps SUM parenlibus 

succtdero debcant R mg. || 6 tertia psirte ru/y. 

Q 

: 

9 excipitnus vulg. || 13 aut niaterna nm. R \\ ttrtia ru/y. ' 

15 a om. /i 1 | 16 ncc enim F|| 18 ad om. R l ft H) caic^ 

R x || 22 Uaec) hoc R l || 23 et punrto nnlnt R !| 24 do'.'i 

om. R x || 25 consistens V II 26 pracstct tsse] prattcn^ 

R* IJ 28 conuictorum R II aflectus om. R* \\ obtituant J"5 

30 fucrint V \\ 34 ruhr. De nuturalibus liberis R w«/. \ ^ 

om. V' U 3fi preccsque nubis crebrua V || equidcm] qi' 

dem F 3 || 37 haec V

ET SUCCESSIONIBUS 131 Nov. XVIII 5 

T«ji jroay/iBTt xai vo- lege agimus, erubescimus. Ideoque causae etiam 

s avroi ftiv b%Xovs dnooBidofie&a, Sco- legem adicientes ipsi quidem populos removebimus, 

v Se annaiv i?xeiv TTJV £X rov vbftov /Sorj&siav. dabimus autem omnibus habere ex lege remeilinm. 

fiiv yao Sia&iaO-at TO!S xtav v nniBmv Quia enim testari naturalium filiorum patribus etiam 

oaoi xal ijt' avrols SeStoxausv yvrjoiai fiev VTIOV- 5 ipsis dedimus legitima quidem existeute prole usque 

yuv~rfi a%Qi fiiae jiovrjs ovyxiae, rjv £t;oi>oiv afia ad uiiam solam unciam, quam habebunt una cum 

•riroi (XOVTO ojrep xai suriooafrev rjv), nniStov Si matre (boc quod etiam prius fuit), filiis autena non 

existentibu8 legitimia et usque ad medietatem totae 

substantiae, hoc dicunt a nobis positae loges, non 

10 in testamentis solum patribus concedentes hoc agcre, 

Bed etiatn aliia muniticentiis, quas et superstites doxai 

nBoiorrts Scaoovvrni. rb SiS/j naqbv nsoi Ttov nant. Praesens autem de his quae ab intestato 

($ dSiafrhov T« oiaXit;ETai xai ix xau-ijs vtptiyrjaernt. suut loquitur et novi aliquid introducit. Nunc enim 

vlv. Ei -yaQ TIS TBXevraJv yvrjaias avxta navrctXati yo- si qnis moriens legitima sibi penitus sobole non fcxi- 

*>js nix vnoiiorfi, naiSiov tpnfiip tj iyynvcov rj TTJS itps^fis 15 stente ifiliorum dicimus aut ncpotum aut ceterae 

SutSoxr,», ovSi voui/iov yafisrfje, Bira TeXeinrjoEie firj succesaionis), neque uxore legitima, proinde moria- 

Sutlhusifli trji' avaiav, xai ayixoiro gvyyBrein rvxov tur non diaposita Bubstantia, et vcniat cognatio forrj 

xni ifai&fpinrtis i'oa/s rijv Staxmoxrjv xaxnaeiutv re san aut certe manumissor bonorum possessionfim 

xni inavarttvoftsvos, r\ xni zb tifitTepov Taiuelov [oiSe movens et in8urgens, aut etiam nostrum acrarium 

yag ixBirov xoye ini rovnp ipsiSb/itefra), eirj Si alit$ 20 (nec enim illi, quantum ad hoc, parcimus), sit autem 

xara i6v olxov fiog negiqv iXBvfreoa re ywii dv TiaX- ei domi, donec vivit, libera mulier in habitu concuiaxrti 

axr,ftr Svo T/;» 1 TzatQipas ovaiai Ixen/ ovytUat, ,

Nov. XVIII 5. 6 132 DE TRIENTE ET SEMISSE 

aisTteQ y'iq, ei' rte vofiiurj awoixoirj yv bus modis ab hac lege expellatur. Sicut enim si 

ratxi, aXXets inftiaynyelv ovx av Svvmxo zov awoi- quis legitimae uxori coniunctus alias snperiiulucere 

xsaiov avveaxdixos xnl i!- avrcov roui/icos naiSorioi- non poterit matrimonio consistente ct ex eis legielafrat, 

ovrcos ovSi /isxa xr,v yvcooiôuivtjv xoi oix35tem, seciindum qtiod olitn disposituin est: nisi exiiirr;

ET SUCCESSIONIBUS 133 Nov. XVIII 6. 7 

tx xt;{ Sia&rjitr,* ^(^fffra* SixaiotS. jtavxoJv xo>v €/i~ 

neoi awmstpoQiov TJ/UV vtvopv9'£xrlp.£v(ov ini 

iavxwv fievovTiov i 

quod iam datnm est, et ex iure testamenti; omnibus, 

quac prius de collationibus a nobis saucita 

Bunt, iu sua virtute raanentibus. 

CAPUT VII. 

Kal xh 7ToX)jixts Si f\inv SixdôvtTi naQtunav nv~ YA. quod saope nobis iudicantibus piacuit, necesnyxuiov 

ivouiafti) vvv fif\>os yevtaf>ai xov nuQovxos 5 sariutn credidimtis nunc partem ficrl pracsontis legis. 

vufiov. Txo/daxn yap xivsi iXmovtov nniSutv xnfr- Freqm»nior eniin quidam plurimurum fitiorum con- 

IOTWIBS yovele, tlxn Hoxovvxts ev\H>e xn noayuaxa S^ stituti patrcs, deinde putantes mox substantiara uinivtlr, 

anwi i'v aSeXyixrfi avxoie anaX)A$atf.v 1'giSos, videre, ut a fratt»rno certamine eos servpnt, ad matii 

ttiiL,ovi i'Ti xai xaXe7itort\ias avxoie (fUoreixiui iores adhuc et sapviores eos coiiteutiones adducunt. 

(liiyovai. Sitn> yaQ, einto rovxo rôvXovxo, oijxeai 10 Cum enirn oporterct, si hoc vellent, aut aperte omnia 

Mfino Snhiv kv xais di*afrr;xois xuU irtvxcbr, r, ei dividere in testameatis stiis aut si non hnc, VPI 

fir IOUIO, fnoiSas yol

NOV. XVIII 7. 8 134 DE TEIENTE ET SEMISSB 

ov npagetev, aXXa 8itGxe$aauevi]v OVTOJS X«* iv TOIS spersam sic et plerumque sine testimonio subscriptionXeiaiotf 

auvtQTVQov vmiypcHpijv jioiijaatro, iaraj prj- nem tecerit, sdat niliil hinc fihis sese praebiturtim 

Siv tvT&vfrtv iuls naioi nagtiiov 6v vouiav rfib- 35 rum miuores elticiiaus, quatuuus timore pocuae ciUus 

[tefra, AXX' oii xa» Sixa: Sin tovriov dXaTXOvt aTiOitXovfiev' 

(oitB iio diei iiji noivfji &axiov aviovS 

13 TJeol fiiv «V*«£oj£ftJr — 27 extant B~. 28 *Eav npoftQono — c. IX izgoitQOiS foraJ (136, 61 B 23, l, 6J 

(inJe c. VIII /?' p. 632 Zach., item capi/is Yltt extrtmutn pariem El Se xai (135. 28)... et c. IX repetit B* 22.1, V,h 

cup. VIII suinmnm ex Athan. habent Pruchiron 16, 12. 13; Epannyoye 28, 13—15. v. 21—28 summatirn excerpii 

Arioni/mus Bodleianns [in Zachariae sirixS.) p. 212. 

et mttxhnam partem teslibus deslilulam conscriptioncm fecerit, scial se nihil inde ulililntix liberis praebHurum: 

seti penndc ac si nihil aclum e.tsct, /iberi subsiantiam dividcnl, inccrtas et plerwnque sine teslihut 

factas scripliones non secuti; nec niagis qui de causa iudicanl tquos iwliccs familine herciscundae lcqes 

vocant) i/las sequi cogcntur. Etcnim accwatc prospiciemlum esl sccurilati libcrorum, licque aliml quiiem 

muniendum aJiud vcro in errore rcLinqucndum, quod difficUiorum etmm el inexpticabilium criminum qua< 

que sacpe adeo accusalioiies moveanl copiam praebeal. De successionibns iyilur el colialionibus et reliquis, 

dc quibus supra dicltan est, haclcmts savcitvm esto. 

Viil Maliline vcro studium quod a quibusdam esccrcetur necessilatem nobis imposuit anliquae Ugit 

a pfebe latae comprobandae, quam scripsit per umun ex Iribnnis suis, Aquiliae noinine ao illo prat 

dilum, per qunrn cx infitiatione dupti cxaclioni subiecit cos qui tnalitinse agere cl infiliari conarentw 

qunndoquidcm clinm nline quaednm nclioncs ad eundem ordinem direclae sunl. Atqui paulntim qmc 

vidcbnlnr hitnmnilas improbiorum hominum maiilium ciam enutriil. Proptcrca etiam nobis necessariu 7 * 

visum est indecoras cl parum honcslas in/ilinliones poena modo dicta coercerc. Elcnitn si cuius scriptura 

profcralnr, ilie vero eam iufilielur, eliamsi litlcras tpsius conlinrat, ila ul aclor ad eam probandam n

ET SUCCESSIONIBUS 135 Nov. XVIII 8. 9 

tiyuv aneQ ojuoloyelv Ttgosrjxsi. ini fjiv ovv xwv xotofTiur 

naai xqonoit ras xaTadfaas xovxov ftovkoue&a 

vfoea&at xbv iqoiov, xai ei Txaga xalxn xt 7T(>nêis 

dtxuaxr;i, ywuwxkti» u>s naftafiaiviov xbv vofiov nvioi 

iii;tTai xals ii-xevfhv S 

Tii» anoSeii-tie 6 Siuixeov anemwv ooxip 

* ftvyovxoi xr]v ftixP 1 v ^ v aj>vr,atv /.vfrrjvai /3ov 

fti i i T* xotovio 7toaêiev, ei /tev ev&bs i| 

dicant, quod confiteri compptit. In talibus itaque 

omnibus modis condemnationcm hoc tieri volumus 

modo, et si praeter haec egerit, iudiccm scire, quia 

f traiiscondens legcm g ipse p tenebitur bis ppoenis. 

Haec 

Tnvxa Si r;v XT\V iii%(>i xoxe yBvouivijv Sia xni 15 bationes actori, iureiurando eius definitas, exsol- 

Sfo w ivayorxi, OQXIO xovxov teoivofidvrjv, vere eum qui ab initio quidem negavit, postea vero 

q 

xbv rqv aQ%T>v ftst- aoi>r\aa(iEvov, vaxe- confessus est, iubemus Si quis autem adnumeratio- 

/yrjaavxa y.tforofiev. Ei Se xn rr,v aoid 1 - nem in se factam pecuniarum negan8, postea utaprton> 

in' uvxto yEvitt&at xwv xQtiuaxoiv a(jvr,aaue- tur solutionibus a se factis, tali nullam utilitatem 

•w, eha voxepov xQijaaixo xaxaôAnls nay' avxov 20 horum, quae vere soluta sunt, esse sanciinus, sed 

ytvoutvat?, T puenuni vuJg.\ pena F 

pene /f7'|| in ipsorum] impiorum V* || 37 eos fcrri qnoruni 

sunt R" U curatorcs] curatoq»st V x \ 39 feccrint /J

Nov. XVIII 9. 10 136 DE TRIENTE ET SEMISSE 

^ tis io xfinXovv rj sis xb •zEZQarrf.aoiov napa 7to>> 

aQyjaiiav vo/uiov rj xtvr fiaoihxutv ece^xxai diaingi-utv, 

fiBviia) fiiv Ixsivt] xaxa ih oixtlov oxnp«, xafrantQ 

avri^y ijf/eta iv xole ijfir.xipon ivamovroti xT]ov xijv aovitoiv vntftsire, 71 (tosrjxorxit avxto, xaixa 

Ttooxi&ivai xni xov vouov xai xov Sixaiov xvyxnvEtv, 

xr}i noirtji dv ftovri xi\ ftexaoxdoet zjj» voutji ntgt- 30 

coustituta. 

O £ ] . 

Tavia JJIJTV VIZSQ re StaSoxwv xal awstsipooivv xal Placc a nobis pro successionibus et collationibns ct 

vtftrjaetov xai rijs T

ET SUCCESSIONIBUS 137 . xvm 10.11 

p xgp fj xa *f wv xarixovai ia TtQay- nibus utantur neque res ex quibus detinent ab- 

/ar« Stagfoirro nooswno»»', aXXa fUToioi re xai tm- negent pcrsoni3, seil mediocres et mites ex causis 

IUIU xai a//?.9-«j dx iu>v jtpnyjuuzafv tpaivoueyoi tue- ostensi medlocri potiantur ctiam iudicio. 

igiai anoXavouv xal xqs Sixrî. 

CAPDT XI. 

TD Si novrjooit nttpa nvatv auyioprixri&ev ini nai 5 Quod autem maligne ab aliquibus dubitatur in 

TC5I> riftETiQuv ifQ Simafattv xni iv Sixais ftev noXXnii q quibusdam nostris cop.stitutionibus et in iiuliciis qqui 

xiiij/hv, Sixaioy y Se ov ftTjxirt ^rjxelaâi ^rjxelaâi, x na.\>6vxi na6vx dem plurimis motum est, est cum sit iustuni ultertus ulterts 

nooinmousv vvfup. Jintnâ^tdvcov yao r,fuhv dn, e'i non quaeri, praesenti coniuiigimus lcgi. Constituen- 

TI» pliyne nnoe yvvalxn fpiAavd-oatnov, xai xavxrjv tibus enim nobis ut, si quis respexerit aliquam ad 

lUatmauiro nooixiocov avftôi.nia)v xtoîs, eha xnl 10 muliercm clemens et hanc sortiatur absque dotaiibus 

7iuu't xe ngin nvrrjv documeutis, deinde faciat filios, postea voro mariavithi/jot 

Stitfrtotv xai ygatpeu ovfifloXnta roiavza talein ad eain receperit affectutn et scripserit huiusxai 

natSonnnfâete, /trj (ilvov xovi /nxa rnvm TB%- modi instrumcnta et fecerit filios, non solum eos, 

divtai nalHas, ailh xal TOVS sfinooofrev xad-tGTavai, qui post haec nati fnerint filii, sed etiam priores 

yvr.aiovi' xai Sin rf]v za>v cotpttpfiivtav it xni xrt-15esse legitimoa; et propter circumvenicutium et inaxovpyuis 

fQprfVevQvrtov Seiforrjrn xai hi-Qav yQayjav~ ligne interprctantium calliditatem etiam aliam scri- 

Tu>f Stai«$u>, toi invra fiovlofiEfra xpuTtl»-, ei xni bcntibus constitutioncni, quia hac volumus tenere, 

dtvregot firj yivotvro [itra io npotxiooi' nxlSsi jj ye- licet secundi non siut nati post dotem tilii aut cxivvuivoi 

ithvTr;a(usv iêioor jn>ei xni hdynv ufttfia- steutes moriantur: ailinveiierunt qnidam etiatn a iam 

pipriatv, ftij Sexonevoi ravTa xomelv xni ini totv 20 dubitatiotium. nou recipientes liaoc tenere in bia qni 

kÂtvîanti avvoixovviutv xaixotye role oofrioi iaro- libertahus copulantur, cum utique recte couicientixaofitrots 

rov rjftejioov oy.onov xni XOVTO rjv ex't$f ijStj bus uostrain iutentioneni ct hoc fuerit iain sancivtroiM&iiT)fiivo». 

Ei yao 6 noos dnehv&toitf ov tum. Si enim ad libertam non omnino nuptiae proxn&anui 

txkxtoXirro yauos, nf6S);Xov i>v, «i» xni In* hibeotur, certura fuit quia etiam in illis haec tenere 

txtivatt xavra xQareiv >;fiuvX6nefra. nXb,v nXX ijiei^^ 25 volumus. Sed quoniam utique hoc dubiratum est, 

xovxo oXas ^fiftoflijT^riu, frteni±oftev' ei xit yn/ia' sancimiis: si quis uxorem non habens lcgitimam aut 

xip> ovx i'x(or yvitoinv tj jtalSas vofiiftovs nooi &eua- filios legitimos ad ancillam propriara habuerit quannmvny 

oixtiar oxoiq xaxn xtva. fitXxiovn yvu>f*r;v darn meliorein sententiam et filioa protulerit ex ea 

xai Sfj xai TtaiSoxoirjaeiEv d^ avxrjs 4v SovXeia xnb 1 - iu scrvitio constituta, postea vero libertate honoralarcocrjs, 

vartQov Si iXevfreoiq Tturjaeis xai xr^v &ton- 30 verit et ancillam et natos et ius eis aureonim peti- 

Timvav xni xocs fvvxae xni Sixatov avrole ^(n/uwv erit anulorum et regenerationis et intpr ingcnuos 

aitr]Ofii SaxivXioii' xal jxgoi yt xni naXtyyereoias secutidutn istos rcduxerit modos et miptiaa confir- 

*fti npof xovs eryeralf xarh xovrovi nvtriyxoi xovt mavcrit, pustea vero unptialia con8cri])sorit docuifjonovs 

xai xbv yaftav pefiaiciouev, VOXBOUV 3i xul men a, et aut fuerint filii postea aut non fucrint 

ynpixa ppayus ovufiuXaia, xai rj ytvotrxo naitSei 35 ((ut) utrosque Dostrae coustitutionis amplcctatnur 

fi$ia tavxa fj xal fii] yivoivxo [iva xn ixnxeoai rytuJv 

cap. XI excerpta leguntur in Appendice Eclogoe III [Zachariae 'AvixS. p. 186), eadem in Ecloga arl Prochiron 

mutaia 28, 7. 8. — veapav irj xtip. &' iv q> xnl ntQt aneXev&eoat tprjal ytvoftiyrje yvrjoias xfj xaiv nQotxtptay 

notrtan citat tchol. H* {eii. Zachariae p. 534). 

26 &ia:n%ofiev — 138, 7 extant D 32, I, 2 (ex B' p. 419 Zach.). 

fortasse solutiones allegeiit neqne res pcrsonarum a quibus eas tcnent esse negent: vcrum tit idond et 

acqni el vcraces ex rebus probali idonco eliam iwlicio fruantnr. 

XI. Quod aulem dc quibusdam conslitulioiubus nostris prave a quibusdam in dubinm vocatum el in 

multis quidcm causis agilatum est, cum de eo non amplius quaeri par sit, praesenli legi adncctimns. Cum 

tnim nos constilucrimus, ut, si quis benevolenler respexerit ad muliercm camque sine dotalibns mslrumentis 

domiim deduxerit indeque cliam liberos suscepcrit, postea autem coniuyuli crga eain affcctu adsumpto 

eiusmodi inslrumenta scripseril et liberos procreaverit, noti solum libcri postea nali, sed ctiam qui prius 

nati sunl lcgitimi sint; porro cutn propter arlificia caviUantium el ma/itiose interpretanlium alterum quoque 

conslilulioncm scripscrimus, vclle nos haec valcre etiam si secundi liberi post dolalia instrumenia non 

sint nati aut, qui nati sinl, decessertnt: qitidam alium quoque excogilaverunl dubilalionem, cum non concederent 

hacc etiam de iis valere qui Ubertabus nterentur coniugibus: tumctsi consilium nostriim recle assecutis 

hoc quoqite in promplu eral lcgc iatn sancilum. Nam si cum liberla nuptiae non protinvs prohibitae 

sunt, mani/esium erat nos de illis quoque ea valcre voluisse. Alqui cum dc eo omnino dubilatiun sil, san 

cimus: si quis uxoretn legilimam non 'habcns vel liberos legilimos in ancillam suam aliqualenus votunlate 

bona affeclus sit atque ex ca in servitulc constituta liberos quoque procreaveril, poslea vcro el ancillam et 

natos libertate honoravcril ct ius iis anulorum aurcornm el msiipcr nalalium reslilutionein pclicrit eosque 

hoc modo inter ingenuos retluleril ac nupiias conftrmavcrit, deinde aulcm etiam nupiialiu inslrwnenta 

conscripscrit, sive libcri postea nascanlur sive tion nascantur (ut uiriusque noslrae constilulionis cusus 

3 xa« nXrfttis om. c [| 7 or] vv M TJV L 'j 8 Sia- 

Xav- 

l 7;v 

Ta*aut'va>f) Cod. 5, "27,10 || 9 (piXnrfrootjiov 

&QO>xiat' L x (ftlnvi^QturiMt L 3 tfiXctrftffiOTity.ibi L 1 |j 

11 xoiliiwtTO M notâei L || 17 A«oT

Nov. XIX 138 DE FILIIS ANTE DOTALL 

cos avXXaf}niuev freftaTct)' {'arta xal rj VVVTJ casus): sit et uxor legitima et filii sub potestate 

yj xni ol naiSes vns$oi>aiot xal suot xni tl- uSia- ipsius et sui et ab intestato heredes genitori (dici- 

&ixov xlrjporoftoi xd} yeye-itijxcrt upauiv Si xov? npb mus autcm eos, qui ante nuptias nati sunt); vias, 

TWV ?if>oixi{>tov xexfrerxasr iu>v 6§tvv, St' d/u els «5- per quas ad ingenuitatem, secundum quod praedicycvetav 

xaxa tb nQoeiQr,u£vov aipixovxo, xal xijs fisxa 5 tuin cst, venerant, celebratione postea dotalium ius 

xavxa xu>v Tiaotxiocov no^rfitvit ib ypfjotov avxole legitiinoruni eis praebentes. 

%ct(>iCf£va>r. C 

{'EniXoyoe.) 'H tolvw aq vneoox^ ra xaXtoe (Epilogus.) Tua igitur excellcntia, quae bone 

rjfjlr xai oaicoi ziaûaxavxa. xai vni^ xrj* x(hv rjfte- nobis et sancte visa sunt et pro nostrorutn quiete 

xipuff vnrjxoatv anQayftoavvijs iîjv^rjueva iv annoi 10 adinventa, omuibus gentibus quibus praeest per prac- 

Toli ffrveatv ols apx«* 8id xr;^vy/idtmf oixeiwv notrj- cepta propria faciat maaifesta, ut agnoscant, quia 

aaxu> favtoa, disxe^ytvijaxtiv avtove, tos oidsfiia fis- nuila maxima cura. per quam seinper aliquid adicit 

yiotTj ipQovxie, Si' 6iv dsi xt nQoixid"rtatv b frtbs xuls deus nostris sceptris, extra uos couaistit pro eoruin 

rjfttrtôu axrjnxoote, eîo xad~iaxr\ indpxca 

Nov. XIX ( 

nas. 11, 2. 

XIX. Coll. III tit. 6 

DE FILTIS ANTE DOTALIA IN- 

STRUMENTA NATIS. 

20 

Iliip. IustinianuS A. Iohanni pp. 

xatv 'UQUIV xr,t Eto nontxwoiutv xb Sevrtoot', drcb 

vndxwv d xaii 

i 

A (TlQoo(u.iov.y ^HXfrev els »}/v TtaiSuiv xa>v ysvouivtov nob xfjs xd>v nobis de tiliis procreatis ante dotium celebrationem. 

nfotxipiov Tioirjotun, vaxsQov xdr izQoutujwv yevofti- postea dotibus factis, non et in practeritum feratur 

vaivyovx eis xovniato

INSTRUMENTA NATIS 139 Nov. XIX 

rj yrtfoi* ij StaXvasatv k'Xaf!ov ntQns, navxms ovrio actionibus susceperunt tenninum, omni modo ita iuxQivta&at, 

o>i o rjiiirtQOi liyei rbfios. ov dvanlr}- dicari, sicut nostra dicit lex. Quam complentes 

(ovviet xal Seireoov xe&sixnpsi' rdiwi', xa avxd xga- etiam secnndam posuimus legcra, eadcm valere santnv 

iftoni&vies, xai el firj ftera xa npoixipa yiytov- cientes, etiamsi non post dotes procreentur filii aut 

ini nuidei 17 yerofievo* xsXtvTrjooiwtr, ovSiv rjxxov 5 procreati moriantur, nibilo minus et ante dotes natos 

*ai rovi noo rtov TtQotxipiov rexîrxae yvr\aiovi el- legitimos esse. Et in banc quoque secuudam nostram 

vnf xai ini xainrjs ouoiua XTJS tSEVTtyas ijfiibv itta- Constitutionem similiter adiecituiis, oportere eius le- 

W»£HI>S nQosxsÊixafier, xcv rat T 'l r avvijt rofiafreaiav gislatioaem et ad seniora rcferri tempora, exceptis 

xai iii IOVS TTQEafiuxiuovi avcnpipfofrnt xvo»'oi's, O-nt- illis causis, quas aut iudicialis sententia aut transpovfiiytor 

Ixtiviov xibv vno&iatutv, ooas rt Sixacxixt) 10 actio terminuvit. Sed quoniam quidam p(»st baa 

U tprjfoi r, tiidXuou exotrev. AXV intiSrj TIVES fiixh uostras claras iegcs andaci mente nostrain prae- 

•xovxovi ijfabv xovi aatftls vouovi xoKfirjon Staroiq sumpserunt male iuterpretari legislationem et seuiip> 

yttriqnv iltdyyrjoai' naoEfjuqreiacn roftn-freaiav, suiu, tertiam coacti sumtts poncre cotistitutioncm, 

xai xîtrtr rjyayxuaiy^ftev &E~ivai Sinxaîv, •)«' rjs nno- per quam inssimus, si quis legitimam uxorein batxt/jvariueifa, 

xnv ti vnu\urtv &a%vtxi6i xts yaiif.rip 15 beus et lcgitirnos ex ea filios, deinde ea moriente 

xni yvrâinvi ix xavrqi naiHng, tlin xavxrjs TEXEVTT]- aut tnatrimonio rcpndio soluto habuit filioa ex ali- 

canr]i rt iov (tvyotxcniov QETtovSiy SwXvfrifxoi eoxe qua. ad quain nuptiae non interdicuntur, postquam 

i'x uroi, Tioie rjr 

i T«) TOVTPVS Tt^&qv 

ovufio).ata, yrnoiu 

ovi nalSas vnaQxew 

tovjtot- votiofrt. xni 

yauoi ovx dnriyoyeinni, vero hi nati sunt. dotalfa confecit in eam docu- 

.looixwn awijnê noos menta, logitimos etiam ita ei uatos filios existere. 

xni xohs OVJUH nvxip 20 Scd in ipsa niistra constitutione non adiccimus apcrte 

AXXd xaxa xavxi.v t;/uDt> valere burum legislatioucm etiam in illis. quorum 

nv ortjo\ xonjtlv xqv patres adhuc supersunt, aut defuncti quidem suut, 

dxsirote tov \n naxioes contentio autem neque iudiciali sontentia neque ami- 

juir. xa Se ir}i tpiXovBt- cali iuterventione drcisa. Hinc qttidam arbitrati stint 

xim ovxt Sixnattxq yi)xt] xnl absurde arbitrati stuit. histissitne nainque et primae 

0ti'7l(>q Oicna^f.i xtiiiEfOi' acfaiot^tji « 7mo' 'i;u' tiam nou adiecimus. In particularibus namque po- 

Tixtvaav. Stxamxara yttg xrti xe xai dsv-tE- sitis legislatiouibtis necessariuin erat forte banc ac- 

Qui XOVTO nqttXofiexâ JtuTuêa»», i XT) xQixrj ov 35 cipere in praeterito legisiationis rclatiouem, iu omui 

A nyoSTtfreixuiitv. *Ev juir yuQ xal xaxa fisoos Tf- 

&(iaan tvuofreniitn dvityxulov TJV 'iatot xijv xomvxtjv 

Tin(>aknfi^dvEiv tii xovnioio xrfi vofwfreoiaS dva~ 

acttonibns fxnem ccverint, ea omnino tla diiudicanda esse ut nostra lex dicat. Quam svpplentes etiam 

secundam lutimus lcgem, vl eadem valcant sancientes, eliamsi post doialia instrumenta liberi nati non 

sint sive, qiii vali sinl, decesserinl, nihilominus ul eliatn ii, qui ante dolalia inslnttnenla nali fuerinl, 

Ugitimi sinl; atque similiicr in h>ic sccunda constilulione nostra adiccimus legislalionem eius eliam ad 

praeierita tanpora referendam esse, exceplis illis casibns, quos iitdiciulis sentenlia vel trausactio dccidissel. 

Sed quoniam fucrunt qui posl has leges nostras salis dilucidas lemerario animo legislationem 

nastram perperam intcrprelari auderenl, Wrliarn quoque coacti sumits conslilutianem ferre, qua praecepimus, 

etininsi quis lefjilimam uxorem habueril et legiiimos ex ca liberos, deinde ea dcfuncla vcl malrimonio 

per repudiwn sohilo liberos susceperil ex aliqua, cum qua nupCiae non sunt inlertlictae, posl natos 

tero illos dolaliu cuin ca inslrumcnla condldcril, ul legitimi eliam qui ita ei nati sunt liberi exisluvl. Scd 

in hac cotistilulione noslra non expresse adiccimus, valere legem de his lalam cliam in illis, tfuorum 

patres attliuc supcrstiles sinl, vel ntorlui quidem sint, ul latnen controversium neqne iudicintis senicniia 

ncjue amicalis ainvcnlio composuait. Hinc quidam opinati sunl nos neuliquam velle ea, quae legiliux unte 

incinoralis dc libcris ante confcclionem dolalium instnnnenlorwn naCts conlinenlur, valcre eliam in iis, 

qui iam anle ciusmodl leges lalas imti sint; idque inde maxitne, quod qttae de hac re in prima ei secunda 

consiitutionc aijebnl purlicula, a nobis in Coilicis compositionc sublala sit. Quod absurde suspicali sunt. 

Optimo cnim iure illud et cx prima et sccunda constitmione suslulimus cl teriiae non adiecimus. Etenim 

in lcgibus si/tgulaliin luiis nccesse opinor erat, talem in modum legislationi reirorsum referendae locum 

1 r* yfoms r;] yrjyoit xai A\2 01') orTteo A l| 

tjfov itfr. voiiov] CW. f>, •2", II |{ ia avra] Tfiv 

ta nm. L l A \\ h *] A a 3 Seira 

A || 

] || Ig. 

fl (cf. e)f\ 

7 »/ir 6/uoiu ^J." 2>Einioae A \\ 8 jiQtKTf.ftijxttfiev M 

^ j / [ci pro 17 corr. L 1 ) L |> x{'n v ' tl ^* T V*' 

tnrrtv L* Jj 10 11 om. A |j »"] xnl A \\ 11 B, it*,m capitam 

iwmtro* xeqg. nofat A \\ 12 ljficbv om. A | 14 rQijr^v — 

faata!;i*>] ] Nor. Xtl c. 4 || || 15 T«C iaxr,X(Oi A§ 1G tliu) 

TJ J A | | 17 QBnovTO>r L L |j 

l jj 21 xura xqv r]fnar Siaxn^tr L |j 

»4 tqftXortixiaZ otoe fiin xfj/jfos diixyifcv: — Kat-xtvifiv 

reliquii nmissi* A !| 25 *ovfri — oviii ML || 2R rjitns 

V ir, l x &etftivme (xe&rjftiraii Z, 

ti U) prjSafiiZs ML || 29 dn' ixeiroie] MA J 

ÎJ 0«. e || 30 ixgbs IJ II 31 ix xov MA] oxt f* co 

quad f |j TO mr. A || xovxov] xvv (corr. xl>) A \\ xo ow. 

A \ %'l cifTjQifrt] L | 30 "/UQ om. L | rsêiaatS M] re- 

1 ) LA |j 37 xijv xoiavxtjr] 

hanc c 

I omni (oini V) modo R V] oinnino T vulg. |j 3 eandcm 

V* U 4 dotem V || 5 doteni V |j 6 secundum R |l 

nostram sccundnm V || 7 legislatiunum cius V || 9 quas 

autj qua8 a V 1 Q II nostram om. V\ 12 sensum dclendum 

videtur ut ortum e.x Grae.co Oinroiq tnale repetUo 

aut vario modo transfato Q 13 coucti.ssimus V\\ 15 ea post 

deinde om. Y x || 16 soluto repudio ll\ habuit /t7"] habucrit 

V vulg. || 1" non om. R || posU-uquam V* \ 18 confecit 

R*V l T conficit K 1 confecerit V 3 vuly. |j eum V 

ca RT\\ 19 etiamj ca ctiam ft

Nov. XX pr. 140 DE ADMINISTRANTIBUS OFF1CII3 

fOQav, iv Si rio navti owafraoiOftrtTt T '• 

eap. 1—0 in D 9, 2, I. — Epit. Theod. 10, Athana.t. 7, |. Iulian. conrt. XXV. CXX. 

fieri, in universa vero itla legum collectione per Codiccm, qui a nobis nomcn Iraxit, facta tncrito tii>.: 

rcsecnri iussirnus, ne moles supcrflua in iibris illis perscriocrctur. ln terlia. ycro constilulione ilt lerr,poribus 

nifiil adiecimus, citm ommbus apertissimum sil ea, quae per interpretatioimm udiciuntur, oporicrt 

de illis qiioque valerc, de quibits lcgibus inlerpretaiis loctts fit. 

I. Scd quimiam omnino cxlilcrunt, qui de rebus adeo manifestis disceplarc conarcntnr vht 

2 itoy iTXtiyvuov L xn/r dnim-riion' A f KiaSix»•] u/y Z>* toxtv i>r A | XQ*i '1 tt Txnna- 

-xtJit-f L* 1] 9 sq. oiitai i

SACIUS APPELLATI0ND3US 

141 Nov. XX pr. 1 

°i', v 

xoonw tn ainnli, xal ofav eis xivat modum super eia, et unde ad quos ferri appollatioxas 

ixxXrjxovf ov TXQCS re irjv arp> -intQ- nes. quamque tam ad tuam celsitudincm quam ad 

xi xbv ivSoôxnrov ijfiaiv xaxent\uxt>aniv gloriosissimum misimns quaestorem. Qnia vero pluniaxdJon. 

ÊneiSrj Si noXXij yiyovev nfKfta^ljrrât; rima facta est dubitatio de ministrantibus cis offin 

KUC vnrjprrov/tifMv rnvxait btppixitov, xwv fiiv 5 ciis, cum ii, qui cx sacro quidom epistolarum scritiio 

TOV 9tiov xtov imaxoXtap axotviov xds xutv spec- sunt, Epectabiliuin iudicum vindicarcnt sibi appella- 

• Sixnaxdiv oixeiovftt'van> iv xaii ixxXtjxon tionis ministerium, qiti vcro ex sede tuae sunt celtaiat, 

x>' Xnunooxaxoiv xd>v tnaoxiatv aQ-ibvxtov ad solum tuum iudicium sicut prius crat, dura in 

livnn ti: fiovov xb abv StxaaxrjQiov, xafrnneo divino quidein q et ipse p audires consistorio. ministraijvixa 

j iv f fiev xai avrdi rjxoodi j Si- ret vero officium tuum —, scd propter spectahilium 

nnatrôiii), vnTjotTt'no Si TJ £ Ta£ts TJ dll arj, dlla. S Sta ro schema in ordinc sacri auditorii negotio moto Rt 

iwv amxxnfiiUiov a-piua iv laj-et &eiov nxooaxrjoiov 15 pariter audiente tua cclsitudine cum gloriosiaaimo 

ir,- vnoJiaiot xivov/iivrê, xai owaxQcxoftivov xfj ar\ nostro quaestorc utriusque partis totutn sibimct apixtooxfi 

xai xol ivSoôxnxov fjmoy xoiaioxwoo;,' xiii plicarent, congrcgatisque et apud tuam cclsitudinem lidi 

ii xo n i oixetavuivov, iil xnl owaz&dv- &d et gloriosissimura l i i i nostrum ouaeatoreoi t sacpius et hia, 

i xrj art v I^T; y.al xio tvdol-cnaxip rjfiaiv qui ex sacris scriniis appellationibus mimatrant. et 

itouAxtt xt ix xu>y &eicov axQiriwv, 20 qui cx tnae 6cdis officio: novissime ad quandain 

oin/p ruif tftatoiv V7ir,otxovvxat, xu>v xt ix xrfi formam causa perducta est, quam ex non scripto ad 

Tfijiw; xov fybrov xov aoy' ri)jos ttt xivn xvnov xb noa dcduxistis. Cansa vero nobis non iurongrna 

npa/â Tugtiaxq, i'v nyQufo>s e«s ijuai rtynytxe. xb visa placuit. Et intcrim, quoniam Paplilagonia et 

rtQay/ta Si xni ^fily ovx anb XQOTCOU ytyovbs tSole. Honoriaa, divisac priua in indiccs duos, in unum 

Kai xiwi, Inu&rpita fJaiflnyovin xnl 'Ovtooiat, 8t- 25 cundemque reductae sunt praetoris nomcn suscipien- 

Tôîinni rtQoxtQoy tii aQxovxas SCo, tls ivn xnl xbv tcm, hoc iudubitatc placuit scbcnia tuo compctcrc 

n\ tnr rttftiioxqonv xb xov nQaiioiooi ovoun TiQOiXn- ciugulo. Hoc idem etiatn in duobua aliquandn Poutia, 

florxn, IOVXO nvnftfta^xf^xws £8o$t xb oxrjna xg afj boc est Hclenoponto et Ponto Polcmoniaco: nam 

rtpo.-ijxm- nQxfi. Taixb Si xovxo xal ini xa>v'noxi et illic duobua constitutis prius iudicibus, nnnc 

iio llovitav, xovxiaxiv 'Eltvonovxov xt xai IJovxov 30 autem uno modcratorc facto et dccorato ctiam ipso 

floitfitufinxov' xnxuat yho 8vo xafrtGxwxcov £n-n$o- spectadilium dignitnte. rursus boc provcnicbat et ad 

aîv dvzorxatv, r\y Si ivbs xov fioStndxcopoi ytyo- tuum solnmmodo iudicinm ferri appellationutn lites 

\oxoi, xtxoV ixxkrpaiv 

trtrpttjiitti I. 5 !) admtlafrttt A j 14 iiavrb L [ \h T»£«» 

/,' 1 19 roi {xov s. v.) lrdo£»x rlpa)v ttomiatotpi l*oi- 

"ittmprti'! ,1/*l .1/^ rjiiar om. l, \ 20 etfriaJV L* 

Z't (hf.tpini IV atroQtat L ofopin ,\f % l(i npini B* 

2* Toriw L x \ r/. twv. XXIX c. .*» | 29 rr(»oof xo*> h 

%} itor /,' I .'{.1 ttni Moaurûtrov Sf ct dccorato c II 

n r.f. *»r. XX VIII C. 6 \ xnvtn MIM}') xavxn L 1 

T«rt

Nov. XX 1—4 142 DE ADMINISTKANTIBUS OFFICIIS 

cotrs U&VTJV rr,v rnljiv TJJf atfi vTiBpoxrfi rttie roinvxate 

vni,(>e-telv ixxXfjroit, xafranBQ xai ngoxegov ip>, 

ei xcti iv axîftoni frsiov axpoaxrjgiov Xiyoivxo xai 

naptirj xai o ivSoj-OTcnos TJUIOV xoiniaTtog y.ai fieri'x 

ot officium tuae celsitudinis talibus ministrare appellationibus, 

sicut et prius fuit, si et in schemate sacri 

auditorii dicantur et adsit gloriosissimus nosterquae- 

Btor et particeps sit gesturum 

x>v 7if>aTO£a)v 

CAPOT II. 

fii]v insiTieg 6 xrt: -nQtaxrjt KnnnaSoxins Sed etiam quoniam primive Cappadociae praeses 

rjyovfiBrot ngoxsgov sie xrtv ar,v ngxw swga fibvrtv prius ad tuura cingulum respiciebat solum, et ibi 

xaxflaB xb xaJv iyioEotv itftgsxo, vvv Si eie xb xov appellatioues ferebantur, nunc autem in spoctabilis 

ntgi(iki7ixov nv&vnnxov fifiapt/JXqxat axfj/ua, ovSiv procoDSiilis tiguram miitatus est, nibilo tniuus comtftior 

ngosriy.ov doxt, xnl xrjs ag^rfi BXBivr;s frpBatv

IN SACRIS APPELLATI0NIBU8 143 Nov. XX 4—7 

xlrjrovs aranefmovaae eis xbv &p6vov rov abv wi destinantcs ad sedfm tuam nunc decorari praetorum 

xoofu&yvai xfj xwv ngancoQeov «p*rj aiftfitprixsi' [ei ciugulo eontingit, licet videatur quodammod» perxai 

Soxtl nuiS awara.fie/jix.&at tit avtfi xai mqa- inixium qu ddam ei etiam miiitare officium. quoniam 

TKKTiK/7 roîs, tnuSrj THioitpov x«( 8r axooaxroiujv lis. in sacraruin auditionuin ligura ad sedem tuam 

ej/jua id it xor &Qorov xbv abv eie re ioy itSoco- et gloriosissimi qiiaestoris veiiiebat, solis qui PX 

(VIi 

ri-s 

xoiiMatiuoa, fioiiai' xibr ix iu>* &tUov oxf>t- 20sacris sunt scriniis ministrantibiis: 

vuov vn/.peiovfitvutv at.kit rolxo ..• iv xoi/ii? (VI) Sed hoc in hai: parte nobis bene 8P habere 

if.m xa).a'ic r,nly i'So$iv i'xin> ini xavxr^s Srj xf)i visuin est. in hac videlicot administrationo cutnmune 

Hotvr,f 8olvat n]v vnovoyiav xole re dx xov dare ministeriiiin et his qni ex sacrarmii epistola- 

Stiutr intaiokwv axpiriov xoli xe ix rrys xuHtws rum scrinio sunf et qni ex officio tuae celsfludinia. 

^s vnepoxqs. To ya{> Stj xJir npoa&ev Sro Bf 25 Quod eniin prius diiorum vicarioriiiu fiiit Ponticao 

uapiiur rrjs ts lJoixixqe TTJS TB /loiarrji navxtkuti et Astiinae et omnino innovatnm t-st et in unius 

nnmuiJii' xni iii tnv aQxi^ uoyrjs f.io^mf /iiai /IE- udiniiiistratioiieni sulius iirovini.iiiL' rnufatum dicixoatar, 

ra).axiat toiav «$«-30quain ad gloriostssitnum quaestorum, soiuiu vero uii- 

Xiad-uj xrts id^Buii xuv &Q6VUV IOV aoii. nistcriuin suscipiat otficiuui sedis tuae. 

CAPUT VII. 

Kaxtiro IUVTOI d-eO7xi%o/iev, aisre inl roirtor Srj Illud tamen sancimus, ut ex administrationibus 

rdiv ap/u/r iu)t> f> 1' /iap' rjfiujv HivoBtYtinuiv xni nune a nobis adinventis et mutantibus antiquum 

fitiafiat.01 aoTt(>iiti' M. C/. 

AXIK XXril |, 3 nt*i\ ai,xhlt.r, add. L 1 \ 

cvrtuiiiiix&q rqs avxrj /«' | 4 int^Si) xai nyoxtQOv B jj 

b rtv B r t> fibvov B c || 8 $*'| qtioque et, 9 om. xal 

S l 10 «r TI M\ tnt TI LB Kcf. a.l gS || 17 MB\ qx$ 

[pro MTII Z. sive f U 13 cf. >,ov. VJll c. b'i Svov L |J 

14 lov tt ttqxovxot 17 iipitt om. A/|i xrjt om B r j 

17 ai Si\ rjt, I. r, Si B c is, cf v. 19) ;| 18 artexxafliiiov 

L) OTitxiaptkia M ntoifllfXTov L s. i'., B 1 ntQifitenxoi 

M1 u . B

Yiti>y L ;! /1 biotum slatn I Zocharme ita fcre txplrndun: 

oi.)ja tovxo (rvt-i ixnivin^f] 1'otfrs n/Hpoxipat 

fiiov upiq>' ilvaif Iv xovtui xxk. \\ 24 oxqitviov xrjt 

•xi L 2b ef h0r VUI e.l.i I xu>r\ xi)i L n 27 apxip-] 

tnu,]r L || 28 rdaxiat - llaxaxiaprjs] diierepat f || 

nunoiiavns B c U 31 i»7« xai-Euts] ofBcium y t| 32 ini 

llmnberg^] lx libri |) IOVTIOV om. s U 33 ttav ante viv 

om. t, m || 7*i»f A/ || 34 pex(tflaXov| civiiis 

UM/J/.] ciuiles /fr ciuilc V (| 15 jinumstrationcs R v \\ 

16 ministrante /1] administrante V vuly. U l^ sacrura 

# J fiRurain ^ 1 U 19 ci om It || venicbant t'u/9 J 20 sunt 

o»n K ij 23 nnnigturium »n ms V* \ 2t> quod 1» rn.t. 

T 1 |j ducorum J' | Ponticae Ihimhnch] pontica libri || 

2" administrutioniB R VT H 28 pillie /? J aliud l'] aliud 

autcni // f«/y. |j pacatione V\ ^9 quidam f (j 30 vcro] 

nm (= uerum?) j' i) 33 a] ad ^|| 3S iudicunt) uidetur 

/i | 36 ubi ii] ibi Fvuty. I BUIU V

Nov. XXI pr. 144 DE ARMENTI8 

*ai fvfra fiovrjv v7iT}QBrsiv XTJV xagtv xrfi arj? ineg- lum ministrare officium tuae celsitudinis saucivimus, 

(VIII) oxiji i&EOTtioauev, opotais [ei're £x naganofi- (VIII) similiter sive ex delegatione sive ex ciuguli 

yrijs] sixa £x xrjs xov Siy.aaxrjgiov tpiastas 17 etpeais nntura appellatio voniat, officium tuae celsitudiuis 

aviX&oi, rrjv rai-iv T//S arts inegoxrjt vnrigexEiad-ai nrinistrare appellationibus sancimus; sive etiain ex 

xais itpiatai beGnitpfitv, eixe ix 7iaâ7ioftnlje rjftera- 5 delegatione nostra, similiter officii erit tui. 

(IX) pac, oftoiios rrji idgeais iffxat ITJS oijs. 'Ev Sixaiv, «s ov anexxa- ccs iudicant, sod advocati solum, referatur negofliXtot. 

Sixaoxai xQivovaiv, dXka awyyogoi fiovov, l(p* tiiun tam ad sedem tuam quam ad gloriosissimun 

a>v ifiêro xa xije vTTo&taeats eis xe xbv &QOVOV tdv quaestorem, devotissimis libellensibus ministrautibus 

abv sit xs xbv dvSoôraxoy rjudjr xoiaioxaiga, xu>v eis: quoniam, dum nibil oniuino super istis innovaxafrcocmouivwv 

Itêlktjaifoy vnr\oExovîvo)v avxctls, 15 tum sit, antiquani servamua figuram; sicut etiara 

intiSi) nrjSiv nawelajs ini xavxais xexaiviorat, xb in aliis omuibus non innovatis autiqua ministcria 

naXntbv tpvlaxxouev : %Qtivat yeveo&ai xai xb xcov vnovQyovvxoiv 

vniSetê axJjfta.. 

('EniXoyoe.y Ta xoiwv nagaaxavxa r^fiiv xal (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

Sta xovSs xov &£iov SrjXovfieva vopov T] arj vTtegoxrj hanc sacram dcclarata sunt legem, tua celsitudo omniiqytf 

xal nigaxi TcagaSovvcu ansvaaxa. 25 bus faciat manifesta, edictis destiuatis a se, ut omues 

Dat. xv. k. April. Coustautinopoli post coos. Beli- coguoscaut, quae nobis sunt placita. 

sarii v. c. [a 5361 Dat x. k. April. CP. p. c. Belisarii v. c. 

KA XXI. 

ITEPI APMENI2N & DE ARMENTIS 

KAI AYT0Y2 EN ITASIsoUTIPSI PEROMNIA SEQUANTUR 

TO12 P&MAI2N AKOAOY0E1N ROMANORUM LEGES R. 

N0M0L2. 

'O avxbs flaoiXeve Axaxitp xui fieyaXongeneaxaxo> avd 1 - Imp. Iustinianus A. Acacio proconsuli Anneniac. 

xmdxip Aofieviai. 

Trjv Aqfieviiov xoioav XEXEICOS ev- 35 (Praefatio.) Armeniorum rcgionem bene legibus 

fiovXo/iEvoi xai ittjSsv xip aXXtjs r,fiu>t> St- gubernari volentes et nibil ab alia nostra ditfene 

Nov. XXI Graece extat in ML$ cap. 1 in B 45, 6,1. Latine legitur inter extravagantes Auth. {R f. 74, Vf. IS4 

post nov. XIII, eademque in R ab alia manu scripta (=r) f. 91 post nov. LXl r ). — Epit. Theod. 21 {inde B- l.c.\ 

(VIII) similitcr \sive ex delegationc) sive ex iudicii natura appellatio prodeat, ut officium tuae sitbH 

mtalis appetlationibus minisirel' sancimus, sive ex delegatione nostra, similitcr id officii lui erit. 

(IX) Et in quibus eommune diximus esse el offxciorum et sacrorum scrininrum minislerium, similiter 

communionem servamus, sive ex delcgationc sive secundum id quod constilulum csl in iudicio fiat examinatio. 

In illis tamen litibus, quas non speciabilcs iudices, sed advocati lanlum diiudicant, in quibm 

catisae lam ad sedem luarn quam ad gloriosisshnum quaesiorem nosirum defcrebantur ila, ut devotissmi 

libellenses iis minisirareiU, quoniam nihil ornnino in liis innovatum est, antiqttam furmum serramus 

Quemadmodum eliarn in reliquis omnibus, quae innovala non sunl, ut anliqui minislerii ralio manca' 

neve quid novi fial, constitutmiis. Nain quac supervcnil iwiovalio diversam atiquo modo ministranlium 

quoqud formam fieri oporterc monstravit. 

Epilo gus. Quae igitur nobis placucrunt et per hanc sacram legem declarata sunt, tua sublimita< 

operi effecluique tradere feslinet. 

XXI. 

DE ARMENIIS, UT IPST QVOQUE PER OMNIA ROMANORUM 

LEGES SEQUANTUR. 

Idem Auguslus Acacio magni/icentissimo proconsuli Armeniac. 

Praefatio. Armeniorum regionem cum bonis plane legibus inslrni ncc quicquam a reliqna nostra 

2 IXXB ix nagmtoftnrji seclwfenila iudicavit Heimbach. 

Aut huec delenda ant i>. 5 i'i». etxe — xrts arti || 5 t'Cti\ 

sivc etiam e B 7 a] xu)v L 

1 tuum V U 8ancivimu8 — 3 celsitudinis 01». R (4 ministrare 

apprllationibus del. R-) || 3 tuac om. V |j 7 J-icr.J 

ecriniis T; Itq. ex saerisscriniis? |j communiomm 7'rii!;/) 

communem V cotnmunc R || 9 quod cm. VI 10 tantun 

RV$ ]| dicant F|| 16 mistcria R\ 18 namque om. Y. 

nouatio alitor quudatii|«u/7^/. V* in spat. vac. | 19 etiam! 

etiam ct RT et V || 20 f5gura V || 26 asnoscant R \ 27 subscr. 

dedimus ex VO 0 x F, om. O || Cap. VO \ BisilariJ 

uc. conf O Basiliario uicit consul. V\ 29 Armcuiis H 

vulg.] Armcnis IV || ut — 31 lpgcs Rr) om. Vvttlg. l| 33 iV 

scr. om. r U Armcniac om. R \ 35 rcgione r jj 36 coitrf $

DE AfiMENHS 145 Nov. XXI pr. 1. 2 

tzavai TXoXtreiat apôlff xs 'Pcopaixals ixoafiâa/uev, 

vv TXQOxtQcav avrijv anaXJJtâvxsi ovofidxwv, ox 1 !' 

lU{ re xL'S T« ovx dXXovt eh>ai jtaQ' avxoie tj ovs Poiftaioi 

tfiiôvciv ixd£afiev. Kal (pfidtjfiev XQ*t t ' ai Q'l rt i > 

xhxiivo inavoQ&c&Oai xb xaxs . ~_ . »,, A republica, ct administrationibus cam Homanis ornavimus, 

prioribus cam liberantes nominibus, et figuris 

Uti Romanorum assuevimus, sanctioucsque non alias 

esse apud eos quam eas, quaa Romani nomiiiant, 

5 disposuimus. Et aestimavimus oportere cxpressa 

lege illud quoquo corrigere, quod raale apud eos delinquebatur, 

et nou secundum barbaricam gentem 

virorum quideni esse successiones tam parentuin 

, I . ., , 

quam fratrum et alterius generis, mulierum vero 

aotKwoiv xov x& n/./Mv yerovi. yvvaixtov oe ovx 

. _*? -^ ngoixbs > avxde ...» >. sis ». dvSobs > ' $ • ! . tpotxav - /xt]Si ... *« lOnequaquam, oeque 6ine dote eas ad viros venire, 

•citai napa xtov ovvotxsiv ftelXovxtov, xovxo nec ensi a maritis futuris, quod barbarice hactenus 

aoflaQiy.wreQov fit'xQi xov vvv itag' avxols ivo~ apud eos servabatur; non ipsis solummodo baec 

ovx aixcav fiovcov xavxa dyQHoxeqov Sogn- ferocius Bentientibus, sed etiara aliis gentibus ita 

•, aXXa xal trintov £&vd>v ovxoie dxifiaadvxcoi' exhcnorantibus naturam et femineum iuiuriantibus 

rtp> fvaw xal xc frfiXv ne(>ivp(>iadvxa)v, u>t ov naâ. 15genus, tainquam non a >deo sit factum nec serviat 

&eov ytvofisvov ovSe awxeXcvv ty ytvtatovpyiti, dXX' nativitati, sed tamquam vile et exbonorandum et 

a>; tiixeXts xe xai ijrifiaa/xEvov xul jtdoqe i^co Ttôi- extra omuem competeutcin cousistens honorem. 

tjxov xaireaxavai xifitji 

CAPDT I. 

QtoniXfiutv foiwv Sia rovSs xov freCoy ro/iov, (uste Sanciinus itaque pcr hanc sacram legetn, ut ct 

xal na(>a AQftsviott xd alxd xqaxeiv nneq xal tvag 

fitixtfa, xai Tidnnov xal flauuijv, xal xoiis ixt JIOQ- 25 ct matris, ct avi et aviae, et adhuc longius. et eovxtoOJ, 

ij xal rovi ftex' avxovt, xovxioxw vibv xni 

vyartpa, bncot T* axrtol teXrgopouovvxai' ovxait xul 

S elvai xect 

1 20 apud Armenios haec ipsa tenere quae etiam apud 

T}/uy jioofdaei xrti xaiv &tjXeidii f 8iaSo%rfi, xai uj;d'e- 1108 occasioue successionis feminarum, et nullain 

filav tlnu SmfOQuv uQQevoi xe xai O-rjXsine. AXX* esse diflfereutiam masculi aut feminae: Bed sicut et 

wtnep iv xdli TjftexeQoie voftois xixaxxai, xctxd nolov in nostris ledbus dispositutn est, sccundum quam 

tjua xXijQovofiohoi yovtli, rtyow naxiâ xal figuram beredes existant parentum, hoc est patris 

_• _ < » ' ^. xo^s gxt jjop. 25 

rum qui post ipsos sunt, boc est filii "et filiae, et 

qucmadmodnm ipsi hereditatom transmittant: ita et 

apud Armcnios essc et uibil Armeniorum leges a 

enim nostrae reipublicae 

cum aliis gentibus et oinniv 

xni ndvxoiv anoXnvovat xu>v rj/textQiov, ov Srj- bus nostris fruuntur, ncquaquam solae apud eos fenov 

fiovai jr«p' «vrots al &TJXSIM xtjt nao 1 rjfiiv niiuae Dostra aequitatc repellentur, sed omtiibus sub 

iaurijtos Af/SAjj&ijcovra** aXXa jtaotv iv i0q> xa xwv acquitatc nostrae eruut leges, quascumque ex veterieaxat- 

vofiwv, oaa xe tx xuiv •naXaiwv cvv- bus collegimus ct in nostris poBuimus lostitutis attftev 

xai iv T0 ' e xaoa Ijgf/eviort elvat xai fiijtiiv xa 'Aofievfas voutua apud Armenios esse et 

rav 'Pco/miwv Steoxdvai. El yaQ xijs TjusriQas no- Romanorum differre. Si 

httCai ciai SovXevovaC xs ijfuv fisxa xu>v aX).o)v £&- 30 sunt serviuntque nobis c 

vdv xnl nvxoiv anoXnoa x> tQov o Sj bus nostris fruuntur ncq 

f( ytisxegcHS ixdt-afjet> ivoxi- 35 que Digcstis et quaecumquc ex imperiali legislatione 

T« xal Styiarote oaa xt ix xyc finautxi^s ro- tani priorum imperatorum quam nostra conscriptae 

fio&saias xwv XB fynooo&ev ahxoxqaxoQav xai t)ua>v SUilt. 

(«] avxoiv dnoyeyganxai. 

CAPDT IL 

Tavxa xolvw anavxa xoaxtlv ett xbv anavxa #e- Haec igitur omuia valere per otnne sancimas tem- 

_rt. ....»— \> ^ 7tQ0Qifiian> xi]t ntiQoi-40pus, incipientia a principiis praescntis quartae de- 

re pubiica dijferrc velimus, et magistratibus Romanis ornavimus prioribus nominibus liberatam, el Romattorum 

specie uti consuefecimus, iieque lcges ut aliae apud eos essent nisi quas Romani colunt conslituimus. 

Atque existimavimus expressa lege illud quoque corrigendum esse, in quo male apud eos pcccatvr, 

nec barbarorum more viris quidem succcssiones in bona el parentium et fratrum et reliquae cognationis 

competere, feminis vero non itcm, neque si)ie dote eas in malrimonium duci ncgue emi ab iis qui 

consuetvdtnem carum habituri sunt, id guod magis etiam barbare usque adhuc apud illos usu venit: cum 

non ipsi solwn ferocius ita sentircni, sed etiam aliae gentes naturam adeo contemnerent alque femininum 

genus conUimclia afficerent, quasi quod a deo profeclum non esset, neque ad generis procreationem 

una valerct, scd tamquam vile ct contemplum et quoa omnis honoris expers esse debcret. 

I. Sancimus igitur per hanc sacram legem, ut apud Armenios guoque eadem obtineant quae apud nos 

tucccssionis feminarum nomine, neve ullum stt discrimen inter masculum et feminam. Sed quemadmodum in 

nostris legibus constilulum est, quo ordine succedant parentibus, patri scihcet et matri, el avo et aviae, et 

qui rcmotiorcs sunt, vcl etiam tis qui ipsos sequuntur, id cst filio et fHiae, et quomodo ipsis succedalur: 

Ua etiam apud Armenios sit, neve quicquam Anneniae legcs a Jiomanorum differant. Nam si nostri impcrii 

sunt iriscrviuntque nobis cumreliqtns genlibus alque omnibus quae nostra sunt fruuntur, non satie solac 

inter ens feminae ab aequalitate, quae apud nos est, repeUentur, sed ad omnes acqualiter leges nostrae pertinebunt, 

tam illac quascumqw ex aniiqxiis collegimus et in noslris Institutionibus et Digcstis collocatnmwquam 

illae quuccumque ex imj)eriali legumlatione et antcrionan imperatorum et ipsa nostra pcrscriptae sunt. 

II. Haec igitur omnia ut in omne tempus valeant, sancimus, initio capto a principio praesentis 

1 cf. noo. XXXI c. 1 || 5 w 1 cf. noo. XXXI c. 1 || 5 vofit%ovaip\ ovofidôvaiv 

libri i S 7 ffrot] ffr] gcntem (i.e. (i H&roi) H& «• || || 12 xov om. L R 

13 fiovov L |j 21 TJJS om. L |j 23 aiantQ] sicut et s (j 

vofion f om. om L (I 24 ijyow 3/] xovxiaxt BL § 26 xat 

priut om. L 27 xXrtqovOfiovvxate L x (j 

26 xat 

priut om. L | 27 xXrtqovOfiovvxate L |J |J ov ovxai L* OVXB 

V | 28 *AQ/itrtat\ tt\ Armcnioum Armcniorum sr {j 29 TJJI;] JJ TOTC L jj 

36 « xai] xnl L || 38 T« ML, OHLB\ 39 aip. Ilderoyatur 

Edieto 111 a. 535 de eodtm argurmnto tcripto J 40 4x 

TWV TtQOOlftiov L 

1 ordinauimus R || 2 eanu r a j| numinibus R Yr (j 3 uti] 

uiro r \ 4 eos\ cas V" ({ nominat R uocant r || 0 quodj 

t)ui R | delinqucbantur R l || 7 et} ut R || secundum] sct 

R | barbararicam V barbari cauBam r g 8 suoccssores Ii || 

parcntiuru V\ 10 ncquoque r || eo» R J 11 a rvulg.] om. 

R V g margaritis R || 12 apud eos] eos apud cos r || ipsi R || 

haeo om.r | 13 fcrocia iJr j| EcnticatibuB vul

Nov. XXTI pr. 146 DE NUPTHS 

orje rscaaQstxaiSexnrT]! inivsâeioe xal airrjs, xa& y cimae indictionis tantum, secundum quam hanc conrjv 

rovSe yQcupoftev xbv vofiov. xb yao xai v ngbitoov 

rjfiiv voftofrexri&tvxiov ^ Sia.xa.x&ivxwv ftiv, 

dotdvratv 8i rifiiv $x Btv ot (Praefatio.) Flurimae qnidem iam variaeque 

positae sunt leges a nobis uoicuique parti prius a 

nobis Eancitomm aut dispositorum quidem, visorum 

^* og&aie XTJV tni xa. xgeixxta autem nobis habere non recte, ad meliora dantes 

Nov. XXII (=» Coll. IV tit. 1: glos*.) Graece txtat in ML, maior pars in JB (27, 7 tt 28, 4 sqq.) variis locis. — 

JEpiL Theod. 22, Athanas. 10, 2 {cf. negl 8ia Saroaaav L Q 14 8iavef t d'rlatv 

(»ic) L J lft aindtt L fl 23 subscr. it-ecfxnvrifh) firjvl angt- 

Jdto ivo. §5* fiera xrjv innxtlav BeXiaaglov Theod. \\ 

post Bilisario uc. cons. M Q 26 xaiv M Ath.] om. L 

(rubr. Tiegl Xiaeojt yofitov xal jiegl Snnegoyafnav 

Theod., de secundis nuptiis Iul, rj itegi yifitov vsngd cit. 

Nomoe. XIV tit. 13, 2 4) fl 28 inagxy Ath.] vnagx^ 

ML | 32 xwv] xb L x \ 33 ftiv om. J/|| 34 xgixxov L % 

1 inditioms RV\\ hanc quam R U 2 scripsimns r vulg. || 

legem om. R II etiam Rr\ tt Vvulg. Q 4 legelationis r II 

5 indicionis R [ 6 temporc uniuerso R \\ ,7 et cx R V] 

ex r vulg. \ 8 est, romitur in V\ 9 seruandae. QuodJ 

seruande sunt V\\ aut iJF| 10 omnem r I) prioris RY\ 

sancimus] sinimua vulg.(Gr.)\ 11 progenitoribus (praegen. 

R a ), omissis verbis sive in — 13 progenitoralibu» 

jR V |j progcnitorialibus siTe in aliis ru(y., progenitor 

aliis r |j 13 super iam] superbiam r | propenitorialibus 

vulg. \ praesidiis r \ 14 andictionem V inducerem R \ 

15 tantuni ante temporo coH. R )j tempus V | 16 inditione 

JR || 17 legislationis R Q 21 declarata sant tegem r 

vulg. || 22 qui] quae R V om. r° fl susccperit r | in) et io 

JRFJI 23 festiDent vulg. || 25*7- KB xxil de nuptiis V\ 

28 Iohannia V\ 33 Ki«»«torum V 1 \\ visoruml iui 

rum horum R l iussorum T \ 34 nobis] a nobis 

habere] so add. V 3

BE NUPTIIS 147 Nov. XXII pr. 1 

res vSov xal vtptiynvftevot xoie VTZTJXOOIG OV JT(IOS- 

HO^rji 1 xoonov. To Se Srj vvv xovxo xb nao 

yivcfuvot' rofiot xii iaxi xotvoe, x jiavxiov 

Ei 

"V ngayftaxatv xijv nooirjxovoav xdj-iv 

yaQ o yuiidi ovian iaxi oeptvov, «y» 

yivsi Soxelf n&avaainv inixExvr^xijv 

fis^yiinifai, xui tx xjys TtiXtSonOtTas avnrtovfisvn xn 

yivrt ftivEi ditjrfxf}, TIJ» XOU freov tfihtv&oionias xttd"' 

aot 1 iaxi fiwuxuv xfj xad"' rjiai xb ul)~a.va 

viam et exponentos subiectis, quo competat degerc 

modo. Hoc autem quod nuuc a nobis nt, lex quaedam 

est commuuis, omiiibus propria rebus competeutein 

ortiinera pouens. Si e.nini matrimonium sic 

5 est honestum, ut humauo generi videatur immorta- 

litateui artificem introducere, et cx filiorum procrcatione 

renovata gencra nianent iugiter, dei clementia, 

quantum est. possibiie, uostrae imrnortalitatcm donante 

naturac, rccte uobia studiuiu de nuptiis csc. 

ôittyrii yvait., eixinu>s -ijfilv nt(>ianovSa(jxrt xa 7ieoi lOAlia namque omuia, quae saucita sunt, iton onini- 

Twi' yiiuiov iaxi. Ta fisv yno ii).i.n xiov vouo&exi}- bus competunt nec homiuibus nec rebus neque temytivnov 

«i'i Tiaat 7TQo?rxtt oine av&gtonou ovxe ng/ty- poribus, studiuni vero nnptiarum totius est. ut ita 

intatv vvri xuiQois, %b Si trsoi rair yaiiior oTiovSaoiin dicatur, lnimaiiae sobolis, ex quo ctiam rouovatuf 

nuo/,t fOT»/', u)S elnsir, xrti ar&qwnivr,* yovfjs, f'| solo, et ampliori quain alia sollititudiuc dignum cst. 

o'v xui uravtovxut fwruv, xal nhiovoixtov akhov 15 Antiquitas cquidoui iion satis aliquid de prioribus 

jotu-xiSo; xn&koxr>xe-t' d$iov. 'Ji fiev ovv Tza/.atbxqg aut secundis perscrutabatur nuptiis, sed Jicebat et 

w aipcSû xa atui roii> Ttooxtôu' r; TCWT Sevxioatv patribus et matribus et ad ])lures venire nuptias et 

ntountyuZero ya/itof, a)X e^v xai xoJs Ttaxqaat xal Jucro uullo privari, e.t cansa erat in simplicitate con- 

TOI> [irjoam y.ai fii nteiovi atfwslofrat yanovs xai fusa. • Maioris autcm TJieodosii temporibus amplior 

xuidovi ordtfos «yattieio.'/rtt, xni xb npnyun iv £v 20 sollicitudo 1'acta est cirra huius rei tractatum, donec 

tm/.o-itiTi acyxsxvuivov. 'i>V Se xuiv xov /teiôros circuiens per ccteros iraperatores ia Leonoin piae 

tfti>!ioot'ov %oirwv 7i/.f.iwv tpQurxii yiyovs rr;i ntvl moinoriae pervfinit, viruin fortiter atque virilitor e( iam 

T«fT« xex.rii/Aiyia, l'ws meoitXffovca Sia riut> irfti^s de istis plerunifjue sancieutem. jSos autetn iu confinoiUtav 

E'H sliovxa xbv xrfi fvosfJovs fivrjfirji utf stitutiuiium compusitione nmlta quidem et alia do 

ixno, nrSû yevvititas xe xiti arlimxcoi xai ia 7it(>l 25 istis riecreviiiius, aestimaviuius autem oportere nunc, 

•toiiuv xaxa ro ni.tiaxov vouo&erâuvru. lltuli Si consiliis pcrfectioribus cansaui considcrantes, etiam 

ye iv TJJ tiov Smxa^tiov ow&ijxr, TtoX/Ji uiv xai quaodam corrigere non aliorum solummodo. sed iam 

it/la ntol XOVTIOV StoioiaauBv, anjS-rjuev Si xnv^ ni etiain quae a nobis ipsis sancita suut. 2fou enim 

rvr, ôvi.nti xeXtwxeoats xb nouyftu xnxnaxtnro/tf.- cnibescimus, di quid melius ctiam liorum quae ipsi 

>o», xni xtra inafoqitaiafu ov xan> n/./.oti /tiinn 1 , 30 prius dixiums adiiivttniamus, boc sancire et compoa).K 

rfitj uni xdir nao' r,uiov CIVXMV ro/toifexrj&ii- tciitcm prioribus ini[>onere correctiouem uec ab aliis 

T>> stre Tinon bus sancita sunt sive a nobis sivo a priorilms uostris, 

Kor XQO r?t'w*'t xuvtn xyaxttv ixaaxov xaxa xoit40 haec valcant singula secunduin propria tempora, non 

oixtiovi xQorovs, oix k\ovxa ovdiin i% xov TMXQOVXOS liabentia ullam ex praesenti legcuovitatem, sedctiam 

mciiora facerent ct subdilis praecif>t'renl, qiio modo viverc decerel. IIoc vero qnod nunc a vobis fit, lcx 

ipiaPiiam i'St cummunis, quac rei omnium gravisshnac ordinem convenienlem imponal. Nam siquidem matritiumium 

res est adco sancta, nt vidcalur huviuno generi arli/icia/em immurlaltiatcm covfcrre, alque ex 

l:lnTonim procreatione rennvaia gcnera marwnl perpelua, ul aci cletneniia, quoad fieripolesl, immortalitulcm 

naiurae noslrac largialur, vierito nubis magnum cst de nuptiis sludium. Celera enim, quae tegi- 

Ims sitnciia sunt, non oumibus conveniunt neque nominibus ncque rebus neque temporibus; quod vero de 

nuptiis cst sludium ad totum, ut ila dicamus, gcnus humanum spectat, e qno etiam solo hoc renovatur, 

uc maiore quum cctcra cura dignnm est. Alque anliqitilas quidern quac aa priorcs aut secundas nupiias 

pcrlinent non niinis curiosc pcrscrutata cst: scd hcebat tam palribus qnam matribus et ad plures 

iiuptias vetiire neque utlo lucro privari, ila ut res in ipsa slmpliciiate confusa csset. A lcmporibus axilem 

Thcodosii maioris amplior ftdt cura hanc rem cum artc tractandi, doncc pcr sequenlcs demceps imperatores 

agilata ud Lconem piae mcnwriae pervcnit, qui vir egreqie et viriliter etiam quae ad haec spectant 

magna cx parle lcge constitnit. Nos autcm cum in consliltilionum compositione alia multa de his de/initimus, 

tum nunc re consiliis perfeclioribus considcrata quaedam emendanda esse existimavhnus non sotum 

corum qune ab aliis, scd iatn eorum quoque quae a nobis ipsis sancita fuerunt. Neque etiim erubescimus, 

si quid pulchrius vcl illis, guac ipsi antca diximus, repcriamus, id lcge sancire et prioribus sccundam 

quae conveniat correclioncm sponte ndfcrre, ncc vcro ut ab aliis lex cmendetur expectare. 

I. JJuo qnidcm hacc prucmitlantur huic legi. Atquc primum illud, ut omnia quidem, quaecumque 

prioribus tcmporibus sive a nobis sivc nb iis gui nos praccesserunt sancita sunt, secundum sua quodque 

lcmpora valcant, vlpote quac nullam habeant ex praesenti lege innovalionem, sed in suis casibus valeant 

1 efivv xnl il/g-] pp9-fo{ L |j 7tQoarjxeiv L fj 2 Si]] 

Htl L \ 4 xnIOiwxiixu) ML' 1 ] xoiQtcotnro) L % xvQttuxaxut 

Holnamltr (nropria c) |J 8 fiivstv coni. Zacharia? || 9 xfj\ 

•»«»> L x \ x, I tq. \ nXtiov L* || 23 inpt$r)S L \\ 24 yiiovxa] cf. Cod. 

b. (i, 6 8 26 xolxov L || 'lifiels xrX.] cf. Coil. 5, 9. 8 sqq. U 

'> vvv XQrjvat L \\ 31 n).).a Sr) L \\ 34 xi,v] xolt L l 

fintfpnr fj) dtvr;'oois ML\ om. C |j 35 oixofrtv om. s 

Z'J nr.pii xiiJr //?* nnQit om. M 

1 quod] quc F 1 quae F 3 |] 3 cst ct communis omni- 

bus (hominibus *. v. V 3 ) ct propria F(| 4 ordinem suppl. 

V 7 in spat. vac. U 6 artificcm T) artificeiJF 1 artificiose 

V 3 .«. v.y vulg. D 7 manent] genera add. R" \\ 8 nostrao 

immortalitatcm vulg.) nostra immortalitate Ji VT || 12 est 

totius V\ 13 re*o«atur R l || 15 e«quidem R\\ 20 facta 

cst posl rei coll. R 1) 22 uenit FJj 23 constitutione R g 

24 conipositionem R V (J 26 consilii V 1 || ptrfectoribua 

R l perfectioibus V 1 || causa R l || 27 iam V) tam R, 

om. vuhj, || 29 crubcRcirnur V || horum] bonorum V || 

30 haeo R (| 32 expccta. V 1 || 37 Cap. 1 Vrubr. || 37 DuoJ 

Quo V rttbr. |J perniittantur R l V

Nov. XXII 1. 2 148 DE NUPTIIS 

xatvi(Tfi6v, dXX y ini xiov OIKBUOV d~euuz(ov in suis casibus valitura atque tractanda et suos cveuxQUTovvra 

r.ai noXixEvoueva, xal tas iavrav «v avctftivovxa voficav, xal tia et nibil communicantia praesenti legi. PraeseaoiiSip 

xon-covovvza riji Txapovrt vouy xov Se jr«o- tem vero legem ex nunc valere volumus in omnibus 

ovxa vouov lx xov vvv xQarslv ini naat rols iao- 5 iuturis casibus at iu omnibus postea nuptiis, sive 

fiivoie &£fiaat xai ini ndvxcov xd/r itezd xavza yn- prioribus Bive deinceps. et in posteris aut futuris 

fiav eixe ixaoTtQitiv si'za rujr icpt^rfi tni rs ziov sive uuptialibus lucris sive successiombus, quao ex 

vcrtqov icofievotv nxa ya/uxiov y.eoSuiv sira îaSo- tiliis sunt. Eteniin quod quidem omne iam praeces- 

%a>v ruiv ix naiSav. xai ya(t zo fiei> 7X(tosdr](p6s sit, couscriptis reliuquimus legibus, qiiod vero futuanav 

zois rjdrj yeypauuevots xaznfo/unaropsv voiiois, 10 ruin est, per praesentcm muuimus legem. Uude (sive 

rb Se uiXXov Siu zov naootzos aotpnhZopefrn voftov. priores) sive secundae provenerunt nuptiae. sive paaiszs 

eizs n^dazoi eizs it-vzeQot yeyovaai yiifiai, tiis rentibus saccessiones ex prioris matriraouii filiis sive 

tols yovcvat SiaSoyjtl z6i/ ix TTQOIXCOCOV r, siQoya/ttaiwv Sai- aut ex alia causa. sivo existentibus ex secuuilo mag£(ov 

ri ii. a.}.hrfi aiziai, size ovzcov ix IOV bevxiôv 15 tiimoilio filiis sive «Uiam non, in prioribus temnoriynuov 

naiSiav tixe y.ai ftr;, cv zoli ffixQoofrev ôo- bus, baec serventur Kecundum sua singnla tempora. 

rots, zaiza naoacpvXazzaa&ca xara zovs eavziov et fruantiu* tam viri quani mniieres priori legisla- 

Sxaoza XQOVOVS, xni aTtokavizaaav oi zs avSQtss «i tioiiB, sive ad alias veaerunt nuplias sive etiain usrs 

yvvaixes zijs £U7IQOO&EV vouo&taiai, eize TVQOS quc ad priores steterunt, sive successerunt tiliis sive 

Sevztoovs k').d-otr.v yaiiovs eize xni (ISXQI xav UQIO- 20 aliquiil omnium egerunt priores sequentes leges. Illii 

ztov tazrjaav, ehe oieoH-avjo zove ;r«t«)Vis EIXE ZI nov enitn crcdentes et ita contraheutes nullus inculpabit, 

jtavztav 1'TXQaâv zoii Ttgazioou axoXovfrouisTes ru- quare uon futurum scierunt. ct hoc, quod videbatur 

fioii. zovi ydf} txeivois nujzevaavzax xni oinwi avfi- quidem et tractabatur. omnibus inodis crediderunt, 

/JdXXovzas ovx av zts aindaaizo, 8iu ti /iij xai zb quod vero nondum factnm erat, non formiilaveiie/.Xov 

ipiioza.vxo xai ztp ipmvouivio uii> y.ni sioXt- 25 runt. Unde illa quidera orania mancant suum serisvofiivto 

navznrtactv TjTiiozovv, ro Si ovnco ysvo- vantia ordinem, deinceps vero tempus in posterioriftevov 

ideSiaaav. 'i2src ixsiva ftsv itnat-zn nevezio bus pariendis casibus iu una oinnia bac lege posila 

ITJV savziuv yvXfi-rjovza zdîv 6 «Vi life^t %ocro2 atque collecta respiciat, quaecunique de futuris, siiv 

zoii tiezd zavia zixzOftivotl friuaotr iv evi ndvza cut dictum est, Iiuptiis conipetunt valere. Unum 

«p(V« zta vofjip xsifisva ze xal avvTii^Qom/tiya fred- 30 itaque hoc praeinittatur legi. 

tfui, vnoaa neoi zati> iaouivcov, 

pracmissitm csto. 

II. Aiunnn vero illud, ut omnia qunecumque inde ab-hac dic testator de ciusmodi rcbus statutTit, 

sive irir sive femina sil, ea valtant. Constiluat enim dc suis quisqvc rebus quae par est, et lcx 

sit eius uolvmtas, quemutlmndum cliam nostrurum lcgum autiquissima et quac prima fcrc rcmpublio

DE NUFTIIS 149 Nov. XXII 2—4 

ylwrrav ovrwal TCOV Xiycov uti legassit quisque de linguam ita dicens: Uti legasset quisque de 

sua re, ita ius i u s osto. oiSsvos i S s o s SSvrafiivav v f na^d ^ irjv j sua re, ita ius esto. NuJlo vaiente citra illias 

yv(0ttrtv, oi-8' i8' ai- ei &tloi> nîxxoi vvnov ovS' ' voluntatem, nec si sacram impetret formatn nec si 

I xatv Ttavxojv, SIBQOV xi naoaStatvnovv inl quippiain alind omnium, aliquid aliter disponere in 

g 5 alienis. 

1 Ei SS firjep 6 Siax%'ii£roi EITIOI rt dtaivxtaaeuv, 1 Si vero nihil testator ciixerit aut disposuerit, quod 

' fiij rolt r^Srj xetusvott xni xomovai noov.axti- non iam positis et valentibus praeoccupatura Bit leb;nia_t 

vo/iois, fjTjSe n 7ia(ju IOIS xa&vXev vouovt gibus, nec aliquid contra universalea leges ordiiia- 

OV , xai piav xiva ow-15 illud, ct ilnam quandam contiuuationcm faciens tov/imv 

noiovutvos navrds STJ. rovrov xov avyyâfi/ia' tius huius conscnptionis. atque lcgislationera olim 

m;t xal vofio&toiav nalcti pkv aâfiivnv, £x Tiirre quidem incobatam, cx quinqne voro praecipue ct 

hi fndXiara xnl Ttevxrjxovxa xal ixcnov i 6 i i t t i fi 

apa xat TU/ xnxa fuxyov awOeicKTai, re TTÔS eav- '2.0 &0. semet lpsam et cohaerentern, contusam iu pk 

•tr? xal ovyxolXao&cii avyê&eutav £v 7t/.eiaiati xai mis et quadam fiemper egentem correctione, puram- 

•ttvos (iei Seofidvrtv £7iavoi)&(oaecov etiain snper indotatis matrimoniis distractione facta 

xai Tzotvijv Xatas dxoXovfoivt roUro fjfiels igevgofiev poena merito Bubsequatur, hoc nos adinveuimus primi. 

noairot. 

CAPUT IV. 

4ia).vovxat Sa iv â»^ imv v yavat, Distrahuntur itaque in vita contrahentium matrici 

fxiv owairovvtns exareQov fiioov» {VTXCQ ai' ovSiv 35 monia alia quidem conseutiente utraque parte, pro 

caj>. III »». Tvv yduov Stdfcoie — npoa&rixê extat B 28, 4, 47 (J3« p. 144 Zach.). 

eap. IV in. respiccre videtur Ecloga privata aucta 1, 18 p. 14 Zach. 

fae dicat: Uti legasait quisque de sua re, ita ius csto. Nec cuigunm liceat conlra illius voluntatem, nequc 

si sacram fortnam neque si quidvis impetrct, aliud quicquam praelcr illa de rebus atienis statuere. 

i Si vero nihil leslator dixcrit aut siatucrit, quod qmdem legibus iam latis et valentibus non pracceptum 

sit, neque quicquam contra leges in universum disposuerit, tunc haec nobis lex dala cslo, quae omnia, 

fjuautum per hominem fieri potcsl, comprchcndat ct breviler percurral, quac tam quac ad vriores quam 

qnac ad sccundas nuptias, quacque ad succcssiones et solutiones iiuptianun sivc morlc sivc aivoriio Juctas 

pcrlinent. quaeque anie tcmpus luctus et post illud simt, corrigat atque unutn aliquam efficiat continnalio' 

nem loiius huius scripli, et tegislalionem olirn quidcm incohalam, abhinc axitcm centum cl qninquarjinta 

quinrjue fere annos frequcntius agitatam et ex suis particulis collectam, eoque guod paulalim inter se 

cnlligaln ct conglutinala cst in plerisque confusam et utiquc correclione aliqua tndigctUcm, et puram et 

iibi ipfi omnino consonom detnonstret. 

III. Atque nuptifts quidem affectus facit tnutuus, dotalium instrumentorum accessione non indigens 

Cum aittcm semel conlracuie sxnt sivc ex mcro coningali affectu sive etiam dote et donatione propter 

nuptias dala, eliam solulioncm rursus rem sequi omnuio par est aul impunilam nut cum poena: quoniam 

ex iis ijune inter homincs cvcnitint, Uigalum omnc dissolnbUe*. Quod aulcm in indotatis quoquc coniugiis 

solulis fieri polcst ut pocna scqualur, hoc noa primi reppcrimus. 

IV. Soivuntur autem nuptiue inicr vivos qui cus coniraxcnmt, aliae cotiscnliente utraquc parte 

Dti lrgawet quisquc (auisuo L) MLs (uti lcgwsit 

p pccunio tutclnve {r.r XII tah. p. 127 ed. Schoell) || 

Nov. XXII 4-6 150 DE NUPTIIS 

ivrav&n StaXexrdov, tdiv avfiftuvcov xb jtga/fta x«vK quibus nihil hic dicendum est, pactis causam, sicut 

aneq av exaiiQto SS^sts Btoixovftevcov), oi Se xaxa utrique piacuerit, gubernantibus, alia vero per occango&aotv 

eiXoyov, ol §% xni bona gratia xaXovvxat, sionein ratiouabiJem, quae etiara bona gratia vocaoi 

ae aliiat aTidaiys x^Q^t °* $* Mai pt*" airias tur, alia vero citra omuem cauaam, alia quoque cum 

eiXoyov. 5 causa rationabili. 

CAPDT Y. 

Kara fiiv ovv 7i(t6faaiv aue/mrov, oxav aoxrjoiv Sccundum occasionera itaque inculpabilem, quamlo 

&atsQov fXrjxm TtJv fiegcHr, noos irjv inl ia x(ftirrta coiiversationem aitera elegit para, ad meliorein miftETajiatrov 

6S6v, xni ilv iv ayvtia fiiov aiQuvftevov. grans viam et sub castitate conversationem cancu- 

%T}vixav%a yaQ vouos xai ullos rûexegos Xcysi, nwjji;- piscens. Tunc enim lex et alia nostra dicit lic«naiav 

tlvai. xnl av§Qi xai yvvatxl TIQOS ia xnXXiio 10 tiam esse viro et mulieri ad meliora migranti transfiefriOTnuivoie 

SiaXtetr xb owoixtoiov xai avaxi»êlv igere matrimoniuna et abscedere. quodam brevi dimisso 

fisra nvos (iqaxEias inoXet7io[uvT}i xto xaraXsKeifi- solacio ei qui relinquitur. Quodcumque enim pacti 

fts'v(p nagafiv&iae. OTISQ yao av avfifcovrjaeutv oi fueriut contrabeiites ex morte fieri lucrum. hoc LaorfjpdXXovres 

aito reXeiTTjt yiveofrai xeySos, zovro bere oportet eum qui dimittitur ab altero, sive vir 

£%tiv Sti tbv xaraXrXsiftfitvov itaya 0"ariQovt tire 15 sive mulicr sit, eo quod et ibte quantuin ad uiatriaviiQ 

tixe yvvrj xa&eqxr.xot., Stoxt xai olxos xo ye moniuia videtur mori, aliud pro alio vitae eligens 

ini rto avvotxtjaavxi boxel rsXevxay, ixiqav av& iter. 

exioat fliov noqtiuv eXofievos. 

CAPDT VI. 

Kal xaxa nQc*pnoiv Si avayxaiav xt xnl ovx aXo~ Per occasionem quoque necessariam et non irrayov 

SiaXvexnt ya/ios, oxav xis oi>% otos xe eirj owtdvat 20 tionabilem distrahitur matrimouium, quando aliquis 

xfj yvvatxi xai xd TiaQa xrfi yvoeiof avdpaot SsSo' impotcns fuerit coire mulieri et agere quae a natura 

fiiva 7i(idxx£tv, dXXa Sieiia fitv, xaxa xov neol xvv- viris data suut, sed bieniiiiim quidcm Bccundtim de 

IOV TtQunjv nnq* r,ftdiv yeypafifiivov voftov, nnQnS^n- hoc a nobia pridem scriptam lcgem transcurrat ex 

fiot ix xov T

DE NUPTIIS 151 Nov. XXn 6—8 

ov yaQ duxiav dgt&fieTa&at. fiovrjv i£ avrov rov xat- biennium numerari solum ex ipso tempore copula- 

(ov rrji Gwan rt %T}y yafiexrjv, donec quidem est manifestum superesse aut virum 

ftirctp aXvxa T« awotxdain avyxuigovpEv, xai ovx aut uxorem, manere insoluta matrimouia sinimus, et 

ihiaovxM nobs Btvxigovs yapovs ovxs ywalxes OVXE non vcnient ad secundas nuptias neque raiilieres netlvSnti, 

ti /xrj povXotvxo SOXEIV xaxd ngonexEiav rovro que viri, nisi voluut videri ausu teraerario hoc egisse 

7i(i«|ai xai vnonEGslv xale notvals, 6 fiiv xy xrjs 20 et p.oenis succumbere, ille quidein ante nuptias donob 

ydpov Siagstis ipa/iev ixxioei., rj Se T^S rtgotxbs. iiationis dicimus exactioni, llla vero dotis. Si vero 

Ei Si dStjXov xad-EGxrixot, noxegov nsgUaxiv ij fiT/ iucertum sit, utrum superest an nou quae ad bostes 

xb tis noXe/ttove dyixbfxevov ngostonov, xrivcA.nvxa persona deveuit, tunc quinqucnnium expnctandum 

mvxaeriav pevsxiov eCxs r: ovxo) xcjy ngoiofncav SisGxa/xcuv dXXj/.wv, xal 30 alterutris, et nullufl ex hoc lucrabitur. neque vir 

olbsii dvxeid-ev xtgSttvBl, ovxe 6 dviig xijv ngoixa dotcm neque mulier anteuuptialeiu donationem, sed 

OVTB i] yvrif] xr]v nQoyaptaiav Saqedv, dXX' Mxaaxot unusquisque in suis mauebit. 

ini xdiv oixeiwv /UEVET. 

CAPUT vin. 

Tb Si TiQoxeoov ix rr)i xcSy vbfiajv alaxrigiae Biirjy- Quod autem prius ex legum severitate introductum 

uivov rj/ttls untio Xvopsv ovyxa>gT)GEt. Ei ydg 35 est, nos clementi cessione resolvimus. Si euitn ex 

tx yrtotx6e($—21) citat Leonis novella XXXIII. 

cap. VIII extat B 28, 4, 45 (p: B'). 

ipso coniugii inili tempore, scd Iriennium numerari yolumus. Edocli enim sumus ex iis, quac inlerim 

contif/erunt, fuisse qui postguam vel per longius biennio (anjtus impotenles fuissent, postca ad liberorum 

procreandorum operam praestandam idonci apparercnt. 

VII. Sed etiam caplivitatis casus talis esl, qualis bona gratia dissolvat mutrimonium. Nam 

she mariio ejusmodi calumUas acciderit uxore in civitale manente, sive rurstim vxor in captivitatem 

vcncrit, marilus in civitate mancat, accurala quxdcm el snblilis ratio solvit malrimonium. Cum cmm 

savitus semel alterulri supervenerit, conidicionis indcqualilas aequulilatem nuptiis cffectam manere uon 

patitur. Ifisi quod clcmeulius talia cotisiderantes, quamdiu manifeslnm est supcrstitem esse sive tnarilum 

sive uxorcm, non solula tnanere coniugia sirumus, neque ad secundas nuptias venienl aut uxores 

aut marili, nisi vctint temere id fecisse videri ct poenis sttbici, nimirum illc quidem ante nuptias donulionix 

txactiotii, hacc autem dolis. Quodsi incertum sit, uirutn quae ad hostes pervenit persona supcrsit 

uecnc, (unc quinquennium cxpcctandum est sive murilo sive uxori, quo peraclo, sive de tnorte explorala 

fuerit rcs sive incerta maneat, sine periculo matrimonium inirc licet. JSam lioc guoque intcr divorlia bona 

gralia quae vocantur ab iis qni nos praecesscrunt connumeratum est, ac nos in hoc coitscnlimus, ita ul 

hic ne repudio quidetn locus dctur, personis adco inler sc disiunctis, ncquc qxusquam hinc lucri facturns 

sit tugue dotcm marilns nequc antenuptialem donationem xixor, verum in snis quisquc sit peptiansun/s. 

VIII. Quod aiilem prius ex legum severitale inlroductum erat, nos humuna lollimus indulgentia. 

Si quis cnim ex scnU:ntia iudiciali sivtt vir sive femina in metaUtim dari iussiis esset (quale est quod 

1 btaixiav L \ifl. M a 1) |j uQtfrfnjOao&ai L \ fibvoit 

L* jj .1 tmovfiâivbvxoiv L || 5 vTtjjoBTJjffife L || 8 bona 

gratia (v. v. xaXrj niaxEt xnl x»(>txi) M dya&fj yaqixi 

Ii, ntn. L \ 9 rotovrbv T* B* | II 6 prius om. li} j| iv rrj 

nohxda fl, Leo [| xa ow. Lto (| 13 ysvouivr;i B 1 II 

U xol ydpov Leo || 16 r) rbv avSga jteoietrai Lto |j 

yninxry] yvvaixa Proch. v. /., ICpan. || 18 OVTS CLVSQK 

ovtt yvrnlxet Epnn. | 10 flovXtavxai Epnn., Toluut y B 

20 piv xfi\ fiivroi Ly Tp ante ixxlati (21) coll. Leo | 

21 rijs] 7»y rtjt B' Epan.i Proch. v. 1.1| 22 nQoxeqov L x f 

2?i xb ir aixpitXwoiq xaxexoftevw Epan. \ 24 nevxaaxia 

itH 1 ij fiBVtxa) L* j| lire rrj yvvatxt tZxt r

tfov. XXII 8—10 152 DE NUPTIIS 

vvrjat^ 16 re iv ir\ xajLovpsvij Fvy>(p), §ov?.s(a ftiv connisso et in appellata Gypso), servitus quidem 

r]v xaxd ib naQa TWV ixaXattuv voftop-errj&iv dx rfjs erat ab antiquis legislatoribus sancita ex supplicio 

iifuuoiai inayoftivn, Sieêvywxo Se o yapos, irfi it- illata, separabatur vero matrimonium, supplicio posficooias 

ibv xarrtoeSixacfiivov ixovarii iavirj Sov- sidente damnatum sibi servientem. Nos autem haec 

Xsvovxa. rjfieii Si IOVTO dviefiev xai oiSiva xtov i£ 5 curavimus, et nullum ab initio bene natorum ex aupev 

yeyovurtov ix xtfitoqias ylvta&ai ovy%at#ov- plicio permittimus fieri servum. Neque enim mutaixeiTjv. 

ov yao uv fiexafiaXoiuev rjftels XV'/T\V mus nps fortunam liberain iii servilem statum, qai 

«s Sovhxijv xnxacxaaiv oi ye xal xiov etiam dudum servientium Tnanumissores essc festi- 

8ov)£v6vxmv i/.en&e.Qarta.i anevSovrse el- namus. Maneat igitur matrimonium hio nihil ex tali 

io xoiwv 6 yaiws svtuvdâ ftt]Sei> ix xijs 10 decreto laesuin, utpote inter personas Hberas conriyov 

fiXanxofievoS, ola ftexn^v itQOSiOTtwv sistens. 

ovreoxcus. 

CAPUT IX. 

Ei Si ip7Jtpo? Stxaoxiy.r} i6v dnelsv&sôv r\ xrtv Si vcro derrctum iudiciale libertum aut libertam 

antXev&iqav r\ xovs XOVTCDV nalSas xaiaSovXcdaste, aut horum filios in scrvitutem redigat, constat quiawiaxaxai 

ftiv i| ao%?}s o ydjuos, TJ 8l VOTSQOV ^7rt-15dcin ab initio matrimoniuni, postoa vero apparens 

tpavtiaa SovXeia Stnêvywaiv avxovs dn' aXAqXmv, Bervitus separat eos ab invicetn, tamquani morto 

toeavei xekvxijs axokovâaaijs' inEine^ oi TZQO -qfiaii' secuta: quoniam praecedentes nos dicunt supervo- 

%rfi legit C || Stnixjraeta 

DB NUPTIIS 153 Nov. XXL 11. 12 

CAPUT XI. 

El ya(> l&Scoxtv (oe iXev&egav TTJV iamov &epa* Nam si tradidit tamquam lih liheram suam ancillam 

naivav 6 SsanorTji, 6 Ss ikv&eQos a/v xai nujxevoas dominus, ille autem liber exis existcns ct credeus tra- 

iqJ SiSovn xav%T\v &').a{iev, iows xai TtQOixepwv yevo- denti lianc accepit, forsan etiam dotalibus celebratis 

fiivwv ov/jtj3oXaiajv rj fiqSc yevoaivdiv fi£v, XT)S SB documentis, aut neque q celebratis quidem, q , eeius 

autem 

t c y yva>fii]s > f i s tb b o S o i s ovx a av *ir\ 5 voluntate causaui gubernaute gubernaute, non erit iustum iu (ale 

Simtop i'ov toioiiov 

yifiov. iXl non constnre matrimonium. Sed tacitam libertatem 

^ ihv$f.oiav axolov&eTv efre p ^ sequi sivo viruin sive mulierem, cum talc aliquid a 

if, yvvaixl, xoioviov xivbs naga xov Seanoxav yeyo~ domino fit, sancimus, et rapi talem virum aut femjvoToi, 

&£G7ti£ojiuv, avaoTia&a&ai xs ibv totovxov j? uam ad ingenuitatem et causam tamquam super iiirv 

Toiainrjv eie tyyiveiav xai xb n^nyfia u>s in 10 beris et iugenuis iudicari. Si vero ipsc quideni non 

xe xai EV ytyovoai xQtveo&at. Ei Se «v- celebravcrit nu^tias alterius personae dominus, sciat 

ov. awaûoaeie tbv yauov 6 fraziQov tcdv autem, quod agitur, et ex stmlio taceat, ut postea 

£ v Ssffno-tTji, eiSsir] be rb yivofievov xal yTj(Ttv 6 xexxTjficvos' TtgobrjXov 6v, cos xal oi 

nalSit oi ix xcov xoiovxiov ydfiuYV ifav&eooi xt xal 

if xaxit xovSs Tjuriir faovxa$ tbv vbfiov. 25 

CAPUT XII. 

Kai noU.cu (taXXov xavxn xQttxsixio, BIJIEQ exv%sv Et uiulto potiiia haec valeaut, si contirrft dudum 

' rbr olxtnjr ij xt)v &eQanutvav rj voaovvxas ' " scrvum aut ancillam seu langiicntcs dercliquisse seu 

niftyaj/f.vos r\ xai y.axatpgovrjoae avxiov xai dnopa* etiam contcmpsissc eos et amisisse super dominio 

k wi rjbi} xadsaxajxes flev&egot xtd xaxa xbv 30 constituti Iiberi et secundura pro derelicto titulum 

atiavtl pro derelicto xixXov davxdiy, aiX' o\>x sxtQav sui et non aliorum existentcs, non in posterum inbrris, 

oix av vcxsqov ivayj.oit>xo naqa. xwv xb xexr^- quietabuutur ab his qui possidcre C03 olim odio hao&at 

xovxovi nahai fuor;r 

M pro dercli»ta> IS arcQovo^xav B, M M. v. j) rrtp&v 

(tTtftor IJ % ) LBSEpnn.] sxinov M J 32 nnp 1 avxotv 

L* jj xb xexxKO&a* MB] anoxixrtio&ai Z, 1 xexxr/V&at 

Epan. Z. 1 

2 aufetnl nn V 1 H tradcndi R l 13 nccipit R acoipiat 

V B cclcbratis] celthratis ctinm V ([ 4 documontis — 

eclcbratis om. R (docunicntis post dotalibus v. 3 add. 

Ii 1 ) || 5 cansa l rl |j non otn. F 1 R 7 sivo priux om. R {| 

cutnj ct cum vulg. [| 10 iudicaro F|| 12 autem] dominaa 

aild. R* B 13 coniunctoruni et ulciscimur V (j 14 noquitiam 

vulg.] ncquitia RVT || 15 dominum] leg. dominioT 

|| 16 consensus V x |J 20 itaquo V vulg.] om. RT R 

21 sq. erunt nostrom V fl 26 rubr. Si quis »crno suo aut 

ancilc cgrobtnti nullam curam habucrit R mg. || 27 siue 

etiam V H 28 amisso R | 29 numquc] t autem R 2 s. v. S 

30 delicto V

Nov. XXII 13. 14 154 DE NLTT113 

CAPUT XIII. 

Deportatift>i/ pivxoi, «c *p> {isitxcaqrâe xal 17 nn- Deportatio tamen, in qnam migravit' et anliqua 

iu 7tv(ios xs y.al vdaxo? nnnyooEvan (i]v aqna et ignis et aquae interdictio, quarn aquae et ignis interigni 

interdictiona xaXovciv oi Tjutxegot rppot). ov Sia~ dictionem vocant nostrae ioges, non solvit niatrimo- 

/.lei xct awoixiaia. IOVXO yaQ Sij y.ai ru~» d~ttoruT(p nia. Hoc eniin ot sacratissimo pridcm placuit Con- 

TiQionr eiioê Kmvcnuvrivia fpiXavfrf>o)7Tov tt Tzouy/tn 5 stantino elemens quacdam causa et a nobis quidera 

xtti i'y' rjnwv fiiv dnoSez&ty, -jov Se Ttagvvxos ov probata ost, pracseuti vero i)on copulata lcgi: unde 

Tiooianrouerov vo/uov' anxe oufie ra artortXiafiara neque effectus causae (iiccndi suut, cuiu iu suo ma- 

Qnttov xui ys ini XTfi oiyaiai utroirt xit^n^s ngay- neat oruiac. 

uaxt. 

CAPUT XIV. 

"Ioutv Si Srj xnl xin> TJ>'

DE NUPTHS 155 Nov. XXII14. 15 

1 Ai fuv ovv intsixeaxegat xwv ya/ieov SiaXvoen, 

Ss yavixio xivi Xbyto vnb xip> bona gratia 

iiaÊiîv avotaxiov, •toia.utai Ttcbs tioiv. 

1 Mitiores itaque nuptiarum solutiones, tamquam 

generali quadam ratione sub bona gratia factis disiuuctionibua, 

sciendum tales esse quodammodo. 

CAPUT XV. 

Ai 8i dcpegrje attlav ^rjxovatv iSelv ij naga tov av Ceterae vero causam quaerunt inspicere aut a viro 

fybs tj 7T«(?a xrjs yvvatxbs yivofidvjjv, iva ^fticuamai 5 aut ab uxore factam, ut damnificent teinerariura in 

xbv TtQonttT} xjj xwv naq 1 avxov SeSofidvtov ixmwaet, casu horum quae ab eo data sunt, dotis diciuius aut 

nootxos tpapev fj Sta yajuov Soioeat. 'AXXa xolxav propter uuptias donationis. Sed harum causarum 

rrijv aixiaiv oi uev aQxatoreQoi noXXovs inowvvzo xai aatiquiores quideia plurhuos faciebant diversosque 

Siaovs xaxaXoyovs' OeoSoaiot Si 6 reoe rat fiev tractatus, Theodosius autero iuuior alias quidera 

ixel&sv Xaj3d>v, xws Si avxoi ngossS-evowv %tp> ne(yi 10 deinde Bumens, alias autem ipse adinveniena de rextov 

repudiwv Eygaye Staragtv^ ryttiv Se xal SXEQUI pudiis scripsit constitutionem; a nobis autem et aliae 

rtves ii()ose!;ev(>i&7]tjav alriat, ae opfrws £x eiV owel' quaedam adiuventae suut causae, quas recte habere 

Sufiev tit aiiiav aveveyxeiv rov tairais vnoneaovros. perspeximus ad culpam referri eius qui Buccubucrit. 

1 El xoiwv xara rfjy 0eo8oaiov rov rtjt eioefiovt 1 Si igitur sccundum Theodosii piae memoriae cou- 

Irfecos dinraljiv io%v %aXena>xa.T(p navratv afiaozqpatatv imxotvta- mum omnium peccatorura est communicantem devtjoavra 

nXt]ftueXf]fiart, | 13 luccumbant R »u»»uerit V 1 R 14 Si] 

lege FIS noaellannn kp. II adtcr. rubricator V 1) 

16 reum om. V \ homicidii» V*\ ucneficii R^Tl 21 aliqaia 

V • | 22 Itg. rapicntcni ? || latrociniis V (j 23 snscipientcs 

V | 24 abigehi V | abigei — 2? quod mu- 

Iieres maxime utl scr. R* in ras. 3 w. | quibus] qui F 1 |J 

26 plapiuruin V* |) uiucntcm luxoxuriose R || inspiente 

V 1 1 29 paseam vulg. passe R* V paasas R*T || 30 probct 

vulg.) probent H [ || 3» aliquod VI tale F s | 36 non 

Bolum autcm si /2' | 37 aecundam RVT \ tej aen R [ 

41 adulteratam T\i"l -epulcronim R*vulg.

Nov. XXU 15. 16 156 DE NUPTIIS 

rj cvlXrjtjTevovoav, rj ravS^bs ayvoovvroe rj xal xro- latronibus, aut yiro nesciente vel etiam prohibente 

Avovros %alqovaav xoTe fud" y sxiqwv ovSiv aixrj gaudentem conviviis aliorum nihil sibi competentium 

nQosrjxovnov avfinoffioie, r\ t xal axovros xov avSgos vel etiam invito viro citra rationabilem causam foris 

evXuyov ngocpaoscos #te anoxoirov ytvousvyv, -q naQa pernoctantem aut extra eius voluntatem circensibus 

xr,v avtov yvrijitTjv innoSôjuiaie ^ xaiQovoav xe xai 5 congaudentem ct spectaculis inbaerentem aut theanaâyivoftetnjv 

t] &saT(>ois naQafiaXXovaav ((pctftiv^ Si tris advenientera (diciinus autem, ubi Bcenae et talia 

rols fo&a axrjval xal xa^ xotuvxa doxtv, fj xal ong sunt, aut etiam ubi bestiis adversus homines pugna 

&r](){ois itQos av&Qwnovs rj ftaxt]), y iittpovXas avxqi est), aut insidias sibi facientem ex venenis aut gla- 

Qanrovoav rae ix paQfiaxjov jj £iax7ix6x$, 

xal naQaxQTKxayapaiv ij-eoxiv inal pente nuptias facere licet, quoniam nulla circa so- 

* ' neql xrjv xî yovrjs ovyxvotv zvloyoi iaxiv bolis confusionem rationabilis eat suspicio. Qund 

vnovoia. O7Z8Q ini T«JV ywaixiav xip> ixoo xov ivt~ in mulicribus ante anni completioncm rcctc prohi- 

eap. XV § 3 aliquantum mutata et cap. XVI pr. extant B 28, 7, 2 {B* p. 153 Zaeh.). 

una latrocinaniem, vel quae viro ignoranle aut etiam prohibente aliorum nihil ad se pertinentinm conviviis 

gavdeat, vel etiam viro invito sine iusta causa foris pernoctct, vel contra illius voluntatcm lutlis 

circensibus delectetur iisque intersit, vel theatra petat (ea dicirnus ubi scaenae ac talia sunt, aut itbi 

bestiarum cum hominibus certumina), vel insidias ipsi stniat ex venenis aut gladio aul alio modo paratas, 

unde de vita discrimen sit, vel etiam conscia sit tyrannidem molientibus, vel etiam falsitatis rea facla, 

vel audaces manus suas ij>si ingerat. Etenim si tale quid factum sit, lex illa viro concedii, ut uxorem 

dimittal, etiam si unam illarum causam solam probaverit, utque et dotem lucretur et antenuptialem donationem 

sibi habeat. 

3 Quodsi alterutra harum personanim sine ittsta cansa repudium miserit, eo ipso, quod matrimonium 

sine causa dissolvit, obnoxia erit poenis ante a nobis aictis: praeterquam quod uxor otnnino ex 

criminibtts supra dictis aut ex repudio sine causa misso rea facla per quinquennium integrum nd 

secundum coniugium venire prohibetur, et quae ante quinquennium fient nuptiae non impnne futurae 

sunt, non legitimae nuptiae: sed quicumque volet, inquit, accedat, et quod factum est, ut contra legem 

tanptatum arguat. 

XVI. Sed etiam si mulier ex iusta causa repudlum miseril et litem vicerit, sive vir ea sine iusta 

causa dimissa in poenas illas inriderit, illa qnidem auferat lucra quae ante dicta simt, erubescat aulem 

prius quam annus transierit ad secundas nuptias migrare. Quod quidem in viro nobis obscrvandum non 

est; ei enim qui lucra illa ex iusta causa obtinuit, quandoquidcm vel ei qm non obtinuit, elianx statim 

uxorem ducere licet: quoniam nulla dc subolis conftlsione iusia est suspicio; id quod in mulicribus 

6 adinuetricntem 72 U scene F] scena R vulg. jj 8 «atientem 

uenenis V\ 9 alias RtT 1 \ facta factas (factos V) 

V 1 U 10 tyrannidcm V 9 in rns. 7—8 litt. |j 12 talift Y\ 

13 lex haco a uiro V uero lcx haeo R J 14 boruo 

RV 1 18 alteram V l \\ porsonarum vulg. (| rcpadinmi^ 

erit V % J 19 et hoo ipsntn] leg. ex hoo ipso? \ 21 oniniraodo 

V \ 22 irrationabili tdd. \ repudiis V a \\ 23 prohibctur] 

proibcrc totum R l || 29 rubr. Soluto matrimonio 

nt per annum ab3tineat mulicr a secundis nuptiis R 

mg. | irrationabilitcr JK 1 J 31 subinouicrit V a || 32 crubeacant 

22* j| antc] antennptialis R a fl 35 cum non ct noo 

V a Q replente R l 6 ixapayivofiivTjv] spcctaculi» inhaereotem 5" JI 18 Q 

tonov Zachariae cum e] KQOScnnwv 3f || 25 ftrj yattov M] 

ncque legitimas vocari p (ovSi vo/tt/ioe ya/tos xX^&rjaerat 

D)\ leg. prt(di vo/utfiov xXrj&Tfvai) yifiovl ef. Cod. 

5,17, 8 S 4 || 26 tfrjalv om. Bs Q 27 xaxriyooeixtoaav M* | 

29 Qt7coi8iov Af\ 8ta£vviov B |l 30 *xoaxr,oeu (e/. 5)] 

XQCITTIOOI B' xf>nxf,OBi MB*I L | f 6 — 31 Ttoirnls om. 

S H 33 eis SsvxtQOv woixav yauov B(s)\ B&vxeqov ipot' 

xav M H 34 lit (IVSQOS XOV svXoywt xexgaxrjxoxos Hombtrgkius 

cum s" || 35 onov ye — 30 xtxQaxtjxoxi om. B 

1 latronoftras F Q 38 mulicro R (j coniplcctionem V I 

prohibetur — 157, 7 Thcodo| scr. R* in ras. 4 versw* 

1 | vel] aut JR J 2 gaudente V 1 

coniugiis R Q 4 pernocitantem V \ 5 coherentem R x

DE NUPTUS 157 Nov. XXII 16—18 

anov avvayeiav elxoxtos aneioyef xai roaovrov betur, et tanta est prohibitio exkoc, quia, Hcet 

lan Ta irfi xcolvoeax ivxev&sv, on xav ei bona bona gratia dissolvi contingat matrimonium, tanien 

gratia Sialv&rivai avfipairj xov ydfiov, aliA xai ov- etiam sic ex Anastasii piae memoriae constitutione 

icos ix xrjs Âvaaxaaiov xov XTJS svas/Sovs Xri^sute 8ia- in annum prohibitio secundarum nuptiarum mulierifazecvt 

eie iviavxbv rj xcoXvaie xwv SEVXEQVJV yducov 5 bus illStituta est. 

TO»S ywatîv irii.xixax.xai. 

1 Tavxat fiav oiv rots alxias t)fiTv 6 OeoSoaws 1 Has itaque causas nobis Theodosius explanavit. 

ûels Ss ix xa>v naXaidiy /.aftovxcs xai Nos autem ex veteribus sumentes et alias adiecimua 

dfcev rptts. El yaQ r} ywi/ xooavxy tres. Si eniin inulier tanta detineatur nequitia, ut 

xaxixotxo novTjQia, cos xal i^snixTjSss apf3/Ltovai xaMOetiam ex studio abortum faciat virumque contristet 

xbv nv§()a Ivnâai xai acpeXeafrai xijs irii xois nai- et privet spe filiorum, vel tanta libiiio est ut etiani 

aiv ikniSos, xai xooavxa T« xijs axolaalas iaxlv ws cum viris voluptatis occasionc lavetur, aut etiam 

xai avSoaai xaxa xQvdoai agxovxos aoxpqo- dicera castigare plagis mediocribu8 baec ageutem 

vi^Biv xt nXijyals utxpiais rbv ravxa nQaâvxa iv~ ascripticium et abstrahere ab ea quae frustra ei 

anbyqayov xal ayeXxeiv anb xi;e (iaxrtv avx(p avvov- coniuucta est. Unde neque nuptiae sunt, quod facarfi- 

uiixs oiSi yaftos iaxi xb yevouerov ovSi iniSo- tum eat, nec oblatio dotis ncc antenuptialis donaais 

nooixbs ovSe npoyafiMzias Sojoeas, aXXa xpiXrj xov 30 tiouis, sed pura facti mali correctio. 

ytyovoxos ttaxun inavoQ&aiaiS. 

1 Oixot fiiv ovv xa avroixiota StaXvsxat neQiovxoiv 1 Sic itaque oiatrimonia dissolvuntur vivcntibus 

(u iuiv xnvxa cvfiâXovxatv, xal xQiffiaxixai al TZOI- adhuc bis qui ea contraxcrunt, et pecuniariae poevnl 

ntoi xi\v itQoixa ncos xai xfjv nQoyafualav axfi- nae circa dotem et sponsaliciam pacne consistunt 

Sbv foxavxai Swgedv. 35 donationem. 

ÂlX r;fiiv r« xai SXIQOV TtQOte^svQijxat xb xai xai 

anqolxovt awayeiaS dXoyiov yivofiivoiv xdiv diaige- 

CAPUT XVIII. 

Scd a nobis aliquid etiam aliud adinventum est, 

ut ctiam iudotata matrimonia irrationabilibus factis 

cap. XVII pr. habent B 28, 5, 41; idtm cod. Vaticanus 828 Nomocanonis XIV tit. ad 13, 2 'vtapa xff 

*tf. tp' (». 612 Pilra). 

eap. XVII § 1 et XVIII om. L et B. 

conubium nc fiat ante annum merito impedit, ac tanium valet prohibilio inde petita, ut, etiamsi bona 

tjralia forte matrimonium solulum sit, tamen sic quoque ex Anaslasii piae memoriae constitutione mulicrcs 

m annum a secundis nupliis prohibeantur. 

1 Has iyilur causas Thcodosius nobis demonstravit. Nos vero alias quoque ab antiquis mutuati addidimus 

tres. Si cnirn mulier tanla ncqnitia praedita sit, ut etiam de industria aborlum faciat et maritum dolore 

afficial spcmque ei liberorum auferat, ct si tanta sit illius luxuria, ut eliani una cum viris libidinis causa 

lavetur, sive eliam dwn conslat cum tnarito connigium, cum aliis de nupliis secum faciendis scrmonem 

canferut: venia a nobis dnla est viris repudia illis mittendi, et doles lucrandi el antcnuptiales donationes 

haheiuli: ut iam hae quoque cutpae nuptias ex iusta causa solvere possint et sub eundem ordinem 

redigantur, secimdum qvcm Theodosii piae memoiiae constitutio poenas dcfinivit. 

XVII. Adscriplido vcro alicno Hbcram ducere non licet neque ignorantc neque sciente ncque consentiente 

domino. Itnmo eliam si iale quid ab adscripticio factum sit, licet domino el per se ipsi et pcr 

jiraesidem provinciae et modicis verberibus casligare adscrtplicium qui hacc fccerit et abslrahere ab va, 

guae temere ilti coniuncta cst: ita ut ne malrimoninm quidem sit quod actu/n est iieque dotis datio neque 

antenuptialis donationis, sed tnera rei male geslae correctio. 

1 Hoc igitur modo matrimonia solvuniur superstitibus adhuc iis qui ea conlraxcrunl, atque pecnniariae 

scilicct poenac in dole et antenuptiali donatione fcrc se continent. 

XVIII. Verum a nobis cliam aliud qidd itisupcr excogitatum est, ut indotata quoque coniugia se- 

2 xoXdaetat B' | bona gratia M\ aya&fj xdqixt (fiova 

yQaxta B l mg.) B || 4 ix xrjt — dtaxu!jeu>i om. B \\ Sia* 

xo!-ca>:] Cod. 5, 17, 9 || 9 itQOts&rjxauBV T(*«Ii] Cod. 5, 

17.J1 J J | 22 yaff L x !| 26 *xa&' avxdi M xn&" iavxov 

L «}*' iavxov B (c) J xal] rj B \ 2S nvxdit L l [| 

29 tq. leg. ovxe — ovxs — ovxe ? J 30 iTQoyctfnaiav 

Iwrtciy L |( 33 av/tflaXXovxtav M 

2 contigat F| matritnoni* V x matrimonii V* Q tamen 

— 3 mtmoriae po&t nuptiarum (4) coll. li VT, corr. vulg. |J 

3 AniutaaiiJ Anastaaio RVT || constitutioncm V* con- 

«titutore /JJ 10 obortum F| 12 uiris ot uoluptsitis R || 

occasione uoluptatis F|| 13 conatat vulg. Q 14 a nobis da- 

tur V§ 15 antenuptialia JR 1 Q 19 piae] piao diue R diuae 

rdivinae vulp. | 22 rubr. Si alienuB ascriptitiua liberam 

mulierem uxoretu duierit R mg. | Ascripftio R l Scriptitio 

V 1 || 24 ascriptio R J 26 agcntcm in aacriptitium V | 

28 conuicta iZ U sunt om. R l \\ 29 est, necj est nuno V\\ 

30 Ug. facti inalc? j| 32 iuucntibus V || 33 pccuniariao cet.] 

-rie pcnc — 36 sed aliquid a nobia tcr. R* in ras. 1 vt. | 

paeno del. V s , om. R vulg. | 36 a nobis aliquid etiam aliud 

(etiam aliquid aliud T) adinuentum est Tvulg.] aliquid a 

nobin (ali ct a nobis ser. R 7 ) ctiam aliud adinucntuin 

cat R, aliud a nobii adinuentum cst in ras. scr. V*

Nov. XXII 18 158 DE NUPTHS 

aecav pqoviapip nagaSovvai TtQoifixovru Ei yaQ divisionibns castigationi tradantur competenti. Si 

T«S dyttyoiro ynfiexrjv, rj xai ywr\ TIQOZ avSoa eX&ot, quis enim duxerit nxorem, aut etiam mulier ad viyafiiv.rfi 

fikv Xrjf&siayt nQoaiQtaecoi re xal yviafirje, rum veuiat, nuptiali quidcm assunipta voluutate atov 

firjV axohiv&tiaaarjs nooixbs J/ nooyauiaias Sioêas que sententia, non tainen secuta dote aut sponsa- 

{ev&a §T/ xal noonexiaxsôv yivto&at xae Xvasis aw 5 licia largitate (ubi quoque praesumptive fieri solutfiaive, 

f*t]Sev6e irrsv&ev vnovxos xnxa xov nQone- tiones contingebat, nullo ex hoc contra teuinrarium 

•tavoafiivov xtvSvvov), Stdiaîv iyQaxpafiev Xiyovaav sequeute periculo), constitutioiieni so ipsiinus dicentae, 

e'i iis vneôvaiav yvvaixa yvioft^ yoviiov fj xal tem: si quia sub potestate constitutam ruuliercra 

airtcgoyoiav xv%hv ayayrjtai /ITJTS izgoixbs imSo&el- voluntate pareutum aut etiam suae potestatis forte 

arji UIJXS ovufioXaiiuv xotovxatv yevoudvav, 6 fier yd- 10 ducat uxorem neque dote oblata ncque instrumentis 

fiot i'at(o yauoe, xav ei jtgoty.cpa. /xrj avyyoafeiri, firj talibus factis, nuptiae quidcni sint uuptiae, licct do- 

Sia xovxo Si 6 nvr,o (xovxo oneQ i-xi noXXutv io/iev talia non sint conscripta, ut non ob hoc vir (quod 

yevopevov) ixSioixirco rê oixias rrjv yauexijv ^tupic in multis novimus factum) cxpellat domo uxurem 

fltae riov ^(inooa&ev tiqrifiivav evXoytov' aixtuiv, a$ sine una prius dittarum rationabilium causarum, 

re &EoS6otoi ui T« rjficls rjoi&firioauev. ei Se T* rot-15 quasque Theodosius quasque nos enumeravimus. Si 

ovxo ytv7]xai xal 7} ya>(>f? alxias avxrjv dnonifiynjrat quid autem tale fiat et aut sine causa eain abiciat 

x^s oixim rj xnl avxos eiXoyov aixiav naQaoxoi Taxooiun> xov x^voiov XIXQWV noaoxijxos eie ne- 25 quantitatis substantiam babeat, non amplius ceutum 

oiovaiav &x ot * f*V nXtov xdiv kxaxhv xov xpvoiov auri damnificetur libris. Ad maximain namque pletyfr 

XtxQciv. JIQOS ydo Srj xijv fttyiaxr^v inl' rumque respicientes dotem legem banc scripsimu?, 

opXixpavxts nqdixa xov vofiov xovrov lyqd- substantiam illam merito secundnm nostras lcgos 

ovainv eixoxait ixeivrjv xaxd xovs ffttexeoove aestimantes esse quae pura debitis vitlcatur. Ratio 

voftove 

irj&evxesêlvat^ Tjneo av xafraod. xQediv d*n- 30 quoque ex ipsis causis pro cautioae procedat, et si 

Knl 0 ys Xoyos dx rdiv aixdiv aixtoiv ig nmlier per culpam propriam separetur a viro indo- 

Qfov x^îxat, xai eineQ fi ywrj Ttap' aixlav tata existens, aut etiam mittat ei sine aliqua causa 

oixilav djtoxto^rtaeie xov dvSgbs (ijigoixos xn&eoxaiaa, rationabili repudium, iisdem ia omtiibus subiaccat 

w xal ixenyjtiev aixep Six a tivbs aixiae ev/Jyov qtnov- poenis. Et si quidem per culpam eius matrimonium 

otov, xals nvxais iv rmaatv vnoxeia&io jtotvdis. xcd 35 solvatur, quinqueunium observandum mulicri est, et 

et uiv xax' aixlav avxrjt 6 ydfioi Xv&eirj, xrjv nev- socundis non copulabitur nuptiis: sin vero per culxaetiav 

tpvXaxxiov rp ywaixi, xal Sevxeoois oix bf*t- pam mariti aut etiam bona gratia distrahatur, me- 

Xrtaeu ydfion. sl Si xax* aixtav xov owoixovvxos 17 rito et hic annum custodiat propter scminis confuxnl 

bona gratia SiaXv&eirj ('iau»s yag xal xovxo), xbv sionem, ut per omnia nobis lex perfecta sit. 

Iviavxov (pvXnxxixat Sta xb xov OrtiQpaxoS davyxytov, 40 

iva. 3ia ndvxaiv r\fiiv 6 vofios tiXstos p. 

parationibus sine iusta causa factis castigationi convenienti tradantur. Si guis enim duxerit uxorcm, sive 

etiam mulier viro nupserit, coniugali quidem animo et voluntate adhibita, dole aulem vel antenuptiali f 

dampnificcntur ad (ad del. R*) libris /2 |f 27 hano (hunfl 

R 1 ) Bcripsimus legcm R |) 23 sccundo? F 1 fl 2'J uide«80tur 

V 1 || 30 pro cautiune RVT\ e contrario vulo. j 

33 iBdem R* hisdem R-VT || in om. R || subiacet V |' 

34 et si] si et R l || 36 sin R] si V vulg. \\ pcr om. R !; 

culpam R l culpa Ji 2 causam VT Q 37 etiam] non R |! 

distraitur R || 39 pcrfecta lcx 11

DE NUPTUS 159 Nov. XXU 19 

CAPUT XIX. 

*£v p petere contra eos exactionem poenarum p non sini- 

ov avy%a)Qovftsv, f, etxe avxol SeSowaot rnvxa r\ mus, , i sive ii p ipsi d dcderunt d t b baec l vel susceperunt, p t , i sive 

il-avTo % xni xni avwneSiâvro. avwneSiâvro ovSi ovSi yao yao av av fyoi 25 etiam etiam cum cum aliis aliis susccperunt. susccperunt Non Non enira enira habet habet ra- 

16yovy 

ibv fdv naxiâ nnqa yvcourjv xov Tzatdos 

tionem, parentem quidein citra voluntatem filii non 

imofrai SiaXvav xov yajuov, xoie tii iiaHjiv xQ posse transigere matrimonium, filiis atitem permittere 

ai iXnxxoai xrtv ijhxiav ovat i xo lorsan et in minore aetate constitutis et neque quod 

intaratiivon XXvetv 

Q xr,v , xd>v nnxioov oov utile sit scientibus citra patrum voluntatem Bolvere 

fV rbv ya/iov xainev&ev xohe naxegas aSixtlv. S 30 inatrimonium et ex hoc parentes laedcre. Hoc auteni 

di ev fiev dnf-dfievos o ipiXoaopaixafos i&t- bcne quidem incobans pbilosopbissimus sancivit Mar- 

Maoxo», Jtoxlrjxtnvoe Si xoviq» xnxrjxoXov&r}- cus. Dioclctianus autcm bunc secutus est, noB autcm 

aey, ytnle 8e ouoiioi (intSet-dfie&a. Kal iaroj xtXos eimiliter approbavimus. Sitque tcrminuB nobisbicdisrjulv 

xovxo xiiv Sta&v&tov al neQiovrcov xwv cwoi- iunctionum quae Buperstitibus contrabentibus iiuut 

xovrxov yivovxai. 35 

eap. XIX c'at B 28, 4, 45. Summam habent Prochiron 4, 21; Epanagog* 16, 2S. 

XDL Est autem etiam aliud quiddam a nobis et pium simul ei gratum excogiiatum, ubi eiiam repudiis 

missis tnatrimonia permanent. I\am ut eorum qui in poteslate constituti sunt malitiam adversus patres 

vrohiberemus, quoniam guosdam dcprehendimus de industria repudia scribere studentes et mittere tucorilus 

suis, vel etiam e contrario, cum nulla omnino iusla causa subesset, solvere matrimonia, ut pnrentes 

illorum solutioni dotis vel ante nuplias donationis subicerentw, utpotc dissoluto matrimonio (atquc 

ipsi quidem forte consuetudinem inter se clatn retinebant, parentes vero damno affecti abibant et hanc 

habentes bentgntiatis siiae erga liberos remuncrationem): legem conscripsimus, guae neque in potestate 

constitutos neque emancipatos liberos, neque masculos neque /eminas, potestatem habere vult mairimonia 

in fraudem suorum patrum aut matrum, qui dotes aut antenuptiales donationes dcdcnint vel acceperunt 

soli vel etiam cum tiberis, dissolvendi. Sed qnemadmodum in constituaidis matrimoniis patrum consenfum 

expectamus, ila ne solvi qnidem matrimonia in fraudem parentum praeter ilforum voluntalem permiuimus. 

Sed eliam si missum sft repudium, non concedimus, ut poenantm exactio contra eos compelat, 

sive ipsi illa dederint aut acceperint, sive etiam cnm liberis acceperint. fieque enim rationi conveniat, 

patrem quidem contra fitii voluntatem tnatrimonium dissoivere non posse, libcrts vero forsan etiam aetate 

minoribus ac ne intcllegcntibus guidem quid e re sua sit conceai, praeter patrum voluntatem matritnoninm 

solvere et inde patres tniuria affxcere. Et hoc quidem recte sanciendi initium fecit Marcus 

summus philosophus, DiocleCianus autem hunc secutus est, nos vero simili modo recepimus. Atque hic 

(inis esto disiunctionum quae superstilibus coniugibus fiunt. 

1 T< otn, B P rjftl L % || 2 xal om. B I §eitov8ia*v ]lf] 

im^vylav Lti |l 4 xoiXvovx» L K (prohibeimw g) \ 5 înoiSm 

il/] &ta£vyia LB \ 6 firjStfjias] et uulla s U 9 ^ x^s 

ff(w ydpov om. L {8td itQOiXo}a)v pro iXQOixbt corr. Z» s ) ] 

10 Stj om. D 8 11 owipxow MB] owoixovoiv L 2 (cf. s) 

vvv» L l § anyeOnv &B] an^ttsaav L l vnrt6Oav M \\ 

13 xi}V om. B || voftov] xai voftov L || iyQnxpttfiBv] Cod. 

5, 17,12 S 11 ifiayntndxove M] avxe£ov

Kov. XXII 20 160 DE NUPTHS 

CAPUT XX. 

Tb Se dt> uvioa)v y.ara xb noauv tTtf bus secundum quantitatcm oblationibus, prohibendis 

SOGMOV, xuiKvofiivcov Si xcov dviatav avutpioviav xovxo autem inaequalibus pactis; hoc quod fortissimus qui- 

OTX£Q b fter yevvnioTmos Aicov iv xois olxslois opfrais 10 dem Leo in suis conscripsit legibus, nos auteiu hoc 

iyoatfte rofwts, ijusii d£ avxb 7ta(>aXa(i6vx£S i'n aa- suinentes adhuc clarius ordinavimus. Si cnim altcr 

ov Stsial-afisr. El yag 6 pev nXslpv, 6 Si quidem amplius, alter vero minus iu lucro pacisca- 

UMTXOV iv xa> xioSti avftrptovrêiev, aSijXov f/v, onolop tar, incertum erat, quale oporteret esse quod teueat. 

Stl xb xnaxovv elrat, 

xov. 

noxtnov xb nXzlov i) xb eXax- utrum quod plus ao quou itiinus, dnbitationc ex 

/JSV 

rois n(>b> xb tXaxxov xafrsXxvoai xb nXelov iv xui in pacto plus est, ct non alio quidem 

avfxipcbyqj, (bt /iij xq> ftev i^sivai xgixov, xi» Si xvxbu alio autem forsitan quartam lucri pacisci: sed si 

xixaotov xov xepSovi ovfupcoveiv, aXX' sC xt xotovxo quid tale fiat, quarta in utroque percipienda, et 

yivocxo, (xb xtxaQror) if' exazegov naQaXafifiave- 20 deiuceps similiter iu partibus, non tainen ia constio&at, 

xai itpe^rjs biiouos ini xu>v fiencbv, ov firjv inl tuta OX UtroqilG quaillitate. 

xrji avfJ7ieoeXva>u£vuit> nev xal 

L |1 9 Si] Si xai L || 10 Ai(av\ 'Cod. 5," ll, 9 || 

s) 

X | 37 xelcvxolev MB ie)^vxeUv L 

\ rubr. Si morte uiri uel uxoris soluatur matrimooium 

Rmg. \ matrunonium R x niiiius T tcrminuin siue fide mulicrisque R || quao omne 

om. R 

jj terminum Vvulg.] ter- 

1 || 3 uiri] mori /2 1 | finej finis? V\ erasit V* | 

4 in doto om. R l Q secnlum R |J 6 coaucnit R \\ 7 nonj 

quac R l [] inacqualibas] ut qualibct JR* Q 9 fuctis B I 

quod] quae R l | 10 autem om. R || 11 ordinatnus R \ 

12 alter uero] alterutro R x Q 13 inccrtura cet.] certum—utrique 

(24) scr. R* in ras. 5 versuum Q oportct vulg. I 

14 plus] amplius V |j 15 utraque V \ 16 aduersantibtti 

JXVT l 17 alii vulg. \ 18 alio R] alii Vvulg. g fors3U 

vulg. (I 25 perdurari V |J priori VT\ priore R vulg- I 

26 prooreatam R l || 27 forsanjla R-1| constristarc R* | 

28 stctcrunt R || 29 Tcro om. R || 30 nihil] in niohil 

R l | 32 aut R jj danationo V fl 33 haco erunt R \ alia] 

ab alia vulg. fl 34 unde] anto R l || 35 omnca R x (I 

37 ciua R I lcgatas R* || ct om. V

DE NUPTIIS 161 Nov. XXII 20. 21 

l^yarots y.al {piffeYxofifiioaots ia TtQayuaxa ravxrt eis commissis ie3 has ia alios migrare; talem quippe 

eztiiovs ftetaarijaai. xal yaQ 8ij ras toiavras ixnot- alieuationum perniisiiaus uos coustitutioneni pro his 

rta£is itfrptauev i^fteli Siaxatiiv vnio •tovriov yeyj>ny>6-Tes. ronscribentes. 

2 Ei ftirroi rovi (th> naidae l'x iivos /uoions •/{>nyfiaxa i> y.nl iivn tc; tfirrav an-y.- aut eliam qu&edam oaruni non alienatac, non ob 

noitjra, . Oude. ydg, , ti ygy ygay/aiev iiiiis. iSon euim, si scripserit omnes iilios berede3 

TOV* nalSav xXtjQovopovi, *s uriuwv f/ivroi 10 cx inaequalibus partibu3, has secundum hcreditafitotbr, 

mlxa xaxu xas y.h;goi>ofJi't£us Xrjipurrai fioi- rias accipient portioues, sed ex aequo dividcnt ae- 

(i«,-, nll' t? torjs Smiorjaofxnt JIQOS xov aoi&fibv xhv cuudum numcrum suum, sicut etiam si nullum coiavnov 

oiiTteo xav ti /ufiiva avxu>v yoaytitiv xXrj- rum scripserit heredem, sed cxtraneos omucs, eis 

Qovomn; UKV iâixmoli anavxai, nvroli xov ixavov ]>er alios modos satisfactioue habita, pcrcipicnt cas, 

Si* iiioiDv xoiinwv yivoutfov, /.fjuvrxut xavxa, wi-15 cum utique non sint heredes parentum. Placuit 

tot fiij yhjoorouovvrei xov yoviate. "ESO^B yag rjulv euim uobis per praesumptionem, quia pater, dura 

knin mwlriftv 6 ix«xt](> iv bore. Uude si pracmium est cx lege descendens ia 

Sxw. Hixa tinsQ ydgae iaxiv ix rov vofiov v.axa- eos, nulla adiectioue neqne turbetur ueque niinuaftptwEfor 

tls atJiovs, ftrjdsuiu rtgosifr^xTj firfta iTiifto- tur, uisi forte causam ipsi dent filii suae demiuulovtf-frai 

IITJXI il.a-tiovafrai, n/.i>v ei firj -tT^v aixiav tiOQlS. 

t;xt>« bolsv oi Ticildsi "zrjs Buvxtxtv iXaxxaiadcoi. 30 

CAPUT XXI. 

EX yaiQ xii i$ avxdiv ixaQioxos mavsit], ib ytom Si quis enim cx eis ingratus videtur, praemium 

TOCTO TOIC aX/.ois SiSofisv xtns ovStv n xoiuvxo hoc aliis damus nihiJ tale ageutibus, ut ctiain alios 

nfyigaow, Xva xai rovs aX)jov zzagdSer/fia plum respicere. Unde si tantum infortunium tilio- 

res illas in alios transfcrre. Eiusinodi enhn ulicnationes nos concessimus consiilutione de his scripla. 

2 Si tamen liberos ex aliqua parle heredes scripserint, extrancos atitctn ex alia, maneant vero eiusmodi 

res vel cliam quaedam ex iis non alietiatae, »on proplcrca eae alienatae esse videnlur, quia aiius 

quoque heres scriptus cst, scd maneunt hae quoque libens. Ncque enim si omncs liberos hercdes scripscrint, 

ex disparibus tamen parlibus, illas sccundum hereditarias porliones accipient, sed ex aequo divident 

sccunaum ipsorum nwnerum; qnemadmodum etiam si miltum ex ipsis heredem scripserint. sed exiraneos 

omncs, si ipsis alio modo salisfiat, eas capicnt, tametsi genitoris hercdes non fiant. Pcr praesumptione/n 

enim nnbis visns est pater, cum non vtvus afienaret vel ctiam expresse obligaret earum rerum 

aliquam. aut moricns non cxpresse in alium eas transferret, maluisse libcns eas scrvare utpote ipsonim 

causa sibi acquisilas, neque vero in cxtraneos transferre. Atque dabunlur haec filiis ut pravmium praecipuum 

ex nnxira leqe, vel si 7ion sint hcredes sive patris sive malris sive utriusque, vcl si alii cx iis 

hercdes existuiU, alii vero rccuscnt. Hoc enim pnoribus rectius se habcrc nobis visum est. /taque 

si quidcm praemium est ad eos cx lege delatum, nullo addilamenlo neque obscuretur neque deminuatur, 

nist forte tpsi liberi causam suue deminutionis praebuerint. 

XXI. iVflffi si quis ex iis ingrattts apparuerit, hoc praemium ceteris damus, qui nihil eiusmodi 

commitcrint: quo etiarn rcliquos doceamus parentes honorare et fratntm exemplutn respicere. Itaque si 

ianla calamitns in liberorum progenie existat, ut omncs innrati sint, ad keredes aefuncti illa perveniant, uC 

quae ex eius bonis sint: cum nequeant liberi praetnium habere a parente pcr ipsos iniuria affeclo, quod 

quidem nos iis propler hanc causam non damus. 

Vyulg.) Bcribentea RT || 5 aut cx R |] rex R l g 6 non 

alienatae dtl. T' 3 | 7 hcie] esso 72 |J quuniam] quae R l II 

8 otiam om. R l || 9 leg. scripserint? |] bcredem R l fl 

10 aequalibus V 1 Q hcrcditariquas R l g 11 accipiunt 

RT^ ex om. V U IH leg. «oripserint? | omncs om. V )| 

ciii3 R x H 15 parcntium i2|j U) pcr pracsmnptioncm nobis 

V || 17 non] n» V 1 Q exprcsait R a || 19 aliaa R l [| 

transposuerat V Q 2\ hoo R l || 25 placucrit V 1 |j 28 nisi 

B D 32 TOVTO). forte niai causam Ffi dcnti/?' fl tilie F 1 || 29 diminuxovxov 

D r \\ roiovxo n B |j 36 yovrjs tXrj L [] 39 Tjxut~ tionis V§ 31 rubr. De ingratis libcris uel cuntra Rmg. II 

[,'Bt ingratU R l J 32 etiam R*V) et R l vulg. U 33 fratretn 

R | 34 filiorum det. V 3 || 36 subatantia R 

alias R \ 2 alienatiuncs R l f f u (TJS pro ots L 

Q 3 cozucribcntes 

1 ) L, xai iptSttx. om. B || 

2 $i} } om. fi | 3


1 Ei 3e xfov nalStov oi juev &v £a>(Ti xa&sGXTjxoiev, 1 Si vero filiorura alii quidem inter vivos fiint, alii 

o* Si djiEX&oiev ftiv, itaioae Si xaxnXiitoiEV, xb xov •vero defuncti quidcm sint, tilios autem relinquant, 

xsXEvxt]Ofivxoe fiiooS xois ixeivov SiSofiev Ttataiv, ei defuncti portiouem illius damus filiis. si heredes sint 

XXTJQOVOJIOHEV XOV Ttnxoot, inEixoiye iitl rovt dSsX-patris, 

alioquin ad fratres deducimus. Et ideo legera 

s 

ndarfi napnxrôrpEats ilevftEnoi, yvvaiî Si ft6- tione liberi, mulieribus autem solummodo imminebit 

VPV inMEioExai. SEOS xb uri Tipb xov ivtavGiaiov %p6- mctus, ut non ante annale tempus ad 6ecundura 

VPV TZOOS SevxEpov iXfrslv owoixtoiov, rj yivolay.ttv 25 veniant matrimonium, aut sciant quia, si quid tule 

v npoitatov twff* awoixeaiotv, ustt,ove SE, EI xnl sint matrimoniis, maiores autem, si etiam filii sint. 

TIOISES VTIEIEV. ei fiiv ydp oi>x vneaxi ypvrj, xb XTJS Si enim non est soboles. infamia mox soquetur, fit 

dxtulas tv&i>e axoXov&âli, xal eoxai navxoltos rt 30 erit omnino ruulier propter nuptiarum fcstinationera 

ywrj Stn xfjv xdiv yduojv onovSrjv rjxiuaouiwt xni infamis, et neque percipiet aliquid borum quae a 

pvxe XrÊxnL xt rmv napd xov nooxipov xaxaXs?îfi- priore relicta sunt ei cousortio, neque fruetur sponfiivatv 

avxri ovvoixealov oixe dizoXavaEi xr[S 

eap. XXII—XXXVI. XXXVIII—XLVIH pr.tztantB 28,14 (inde XXII—XXV NomocA XIVtit. 13,!). 

eap. XXII. XXIII Ei fxiv ovv (162, M) awafEict (165, 21) habent B' p. 192*?. Zarh.\ XXH~; 

med. (. ... irctxiftta xeia&ta 165,12) Prochiron 6, 4—6; Epanagogt legis 11), 15. 6.16 (— 164, 1 s aitav 10 

ivxev&Bv Epanagoge aucta 17,4). 

cap. XXII summaria hnbent Nomoc. XlVtit. 13,2; Ecloga privata axicta 2,14 p. 12 Zach. 

1 Quodsi cx liberis alii superstites sint, alii deccssa-inl quidem, libcros autem reliquerint, partem defuncli 

liberis eius damtis, st patri heredes existant; alioqui ad fratres trunsferimus. Atque ila lcgcm 

nostram perfecturi hoc valere vohimus non solum in aote vd in antenuptiati donatione, sed etiam 

in lucris iis, qvae in conivgiis indotatis per nostram constitutionem introducta suut. ISam illa quiy 

que, si parentes ad secundas nuptias non venerint, sed perseverarint, liberorum erunt sccundum eutn 

nuem anle diximus modum. Priora igitur matrimonia et quae inde redundant lucra et observationes 

hactenus statuta sint. 

XXII. Si qui vero prioribns non contenti nuptiis etiam nd secundas vcneritit, hi vcccsse est lcgi 

xupponantur aut liberos non habentes ex prioribus nuptiis, ex secundis habentes liberos, aut contra libais 

deslituti ex secundis, patres vero ex primis facti, aut vtrimque liberis carentes, aut patres utrimque 

facti. Si igitur sine lioeris manserint ex priorc vel etiam ex utroque matrimonio, non est quod laboremtts 

de secundis nupliis: sed viri quidem omni omnino observatione libcri cvadcnt, mulieribus autcm 

sola incumbet verecundia ne ante anni tempus ad secundum coniugium vcniant. Quae si tale quid feccrint 

et intempestivas nuptias contraxerint, sciant se poenas subituras esse, alias quidem, si sine Uberis sinl cx 

priore matrimonio, maiores vero, si etiam liben extent. Elenim st pro/es non exlat, infamia statim scquctur, 

eritque mulier ob festinatioticm nuptiarum omnino infamis, ac neque quicquam accipiet corum, 

1 &' t,cl)Ci xa&eaxijxotev] gaJirtv D' j! 3 •xatolv] xol: 

naiaiv M i| 5 ayo/ter] aino add. B* Q xal xavxrj — 

11 xQonov om. Jj )j h Btaxitêtos) Cod 5.17,11 (c/. vipra 

cap.XYHiy\ 10 xtov\ nooxiQtov Halo'inder Q 

19 a.7xniSas] fisv add. Nomoc. 1 * || naxeQtavZi^ |j 20 *fiei~ 

VOIBV (dtaueivoiEr JB' fiivotev Proch.uuus) libri |) ij xal i£ 

dft

DE NUPTIIS 163 Nov. XXII 22 

titoptas oire xip awotxovvxt xnxn xov Ssv- salicia largitate, neque marito sccundarum nuptiarioov 

yd/wr TisQmxEoat xrji xgixrjs rf/s otv.sine ns- rum ultra tcrtiam suae substantiae oilcret partem. 

Qtoveins imSfuasi fiotons. ov fiijv ovSe xfjs e^ta&ev Sed neque extrinsecus sentiet largitatem neque peraiad~f;


Xayrjvat noivibv xoTs ix xov 7tQOxiooi> yd/iov itaioi poenis, ex priori matrimonio filiis mediam suae sub- 

xr\v TJIIIOKUIV T»/S olxeiai jttgiovGtas Sotftovfttvtj fiolstantiae donare portiouem pure et siue oraui condicione 

et neque usum retinere, 'sed omnis sub- 

Btantiae quam habuit, quando ad secundas veniebat 

5 nuptias, mcdiani, sicut diximus, cedens partem prius 

rjpiaetav, xa&aTTcg i'/pO~';fiev einovrss, ij-ioxa/tivr] ftol-procreatis 

filiis. Et divident hoc iilii omnes ex ae- 

QUV xols &'un(jocfr£v yerofuvois natai. Kai SiniQT]- quo, et tilios quidem habentes ad suos transmittent 

OOVXM xovxo oi ndlSei nnuvxes ij; Xartst xal TtaiSae tilios (oportet ouim aliquid etiam veteribus adici 

fiev Expvrei eii rovS envxiov TzaonTie/iifovat naiSae legibus), si vero non habuerint, defuncti seu de- 

(Stl ynQ ii xni xoTs 7za?.aiole Ttnosfreivai rofioie)' ei10 

functoram portiones accipient omnino pro portione 

8i ovx e'xoiev, xd xov xeXsvxrjaavxoe rj xcHv xeXsvr?}- eorum fratres. Si vero omncs defuncti sint, habeat 

advxutv fiioif Xriyovxai ndv-tei avaXoycos ol xovxotv consolationera suae infelicitatis mater, ut ea rursus 

(ISeXipoi. ti (fe ndvxee &7ti).d~oiev, l%ixa> 7ianayvxrp> recipiat. Et haec diciuius, si iutestati moriautur 

trfi savxrfi Sv-ixXrîm TJ ftr}xrtQ rbxnihft ndXtv dva- iilii; non enim in his, quac seniel facta sunt eorum, 

Xa@civ. Kni xnvxa tfafiiv, sinso aSia&exoi xsXevxt,- 15 prohibebimu8 eos testamenta couscribere, aut superatu$v 

oi TuiiSes' ovSe yao inl xols una^ yevo/utvois Btites quo voiunt hacc modo disponcre. Igitur im- 

avxwv eiul-Ofiev avxovi Sta&Tjxas ygntpeiv rj JZSQIOV- zninentcs poenae ante luctus nubentibus tcuipus tales 

Trts ov BovXovxm xavxa SiaxtiHvai xobnov. Ai uh> quodammodo sunt, et tres pro his constitutiones 

ovv inixEtuevai itoiviu xuiS TIQO XOV nevirtfiov yrjpia- prius scriptas uua quadam bac interpositione tiaec 

furait xyovov rotavxni 7tta» tiai, xal xoeli i>7te 30 largitate a viro ad eam venieute eam secundum jiroiX&ovaris 

xaxd. xb x^s SeanoxEim dipaioslxai fiiooi, prictatis privat partem, solum ei dereliuquens usum 

rari ita, ut liberis ex priore matrimonio natis dimidiam suorum bonorum purtem pure, sine ulla condicione, 

donct ac ne usumfrucium quidan retineat, sed onuiium bonorum quac nabebat, cutn ad secundus venirci 

nuplias, dimidiam, sicut modo diximus, partem liberis prius nalis cedat. Kt hoc liberi omnes ex aequo 

divident, et si quidem liberos hubent, an liberos suos transmitlent {oportet enini aliquid eliam antiquit 

legibus addtrre); quodsi non habeant, defuncti vct defunctorum partcs omnes j>ro rala fratrcs eorum 

cupient. Si vero omnes decesserint, mater koc durae fortunae suae solacium habeat, ut ea recipiat. 

Aiqite haec dicimus, si quideni intestati liberi obierint: ncque enim de iis quae seinel ipsorum facta sunt 

prohibebimus eus, qtio minus testamenla faciant vel superslites quo velint modo de iis aisponant. Pomat 

igilur iis, qttae unle tempus luclus nupscrunt, impositae tales fere sunt: ac tres constitutiones de his a 

prioribus conscripUis uno hoc suppleinento auctas huec nobis lex cum accessione convenienti exposuit. 

XXIII. (Juodsi lempus quidem expeciaverit mulicr aique ila praedictas poenas ejfugerit, ad secundum 

vero matrimonium prioribus nuplits ncglectis venierit, siquidan liberos non liabcat (dicatur enhit 

idem ilerum), sine periculo erit omne quidqnid inde fict. Si vero proles cxtet atque lex libcros inde contumeliu 

a/feclos videat, ium omni liberalilale a marilo in iUarn profecla quantum ad proprielalem peninet 

1 jtoanov Epan. aucta || 2 Satoovfttvi;) nagi&t B' fl 

3 xafraoav Epan. aucla | nioiaewi nnar/S B* Prnch. 

ndcrtt aiQtoeiot Epan. aucta || xal ovSi\ ftrjSi B* || 4 dXXi 

— 7 nmai om. B' || xrfi oxe] ote Eptm.aucta. xrjt TMXOOV' 

atjt ore Hnloander (cf. s) fj 5 iffoixn — 7 7X«tai] ydfwve 

Ifoita xr,v iipiaeiav ftol^tnv xoi-S iftTCooa^sp ytvouivoit 

jtamiv tTiiSot Epan. aitcla |j (} £tp&t]ftEV einofzei 

(firrojTftf £ ] Si] 

xai i add. dd Proch., P h Epan. E |) nvapeivtte i MB'\ MB\ dvtxiuivOU di 

B? 1 dvttfietvot {ifiiitirni Epan. aucta) L Nom. d ProcL, 

Epan. U i\ yvvij xbv %obvov L || rni/TjjJ avxi) Proch., 

Epan. auctu, om. B' j| 25 dutfvyr] Epan. aucta, Siafvyti 

L || 26 xbv jipoxtpov dpeXânaa ynp.ov Proch. coad. 

plerique, Epan. leifis, om. B' || 27 « /*£v] iineo Epan. 

aucta J i"x ei J^ Epnn. aucla C || fi^T/a&io — «vtfii oa- 

Epnn. aucta || ydo] Se B' \ xni om. Nom. d , Proch. v. L \ 

28 yovtjiiL l U 30 naQa om. B' 

1 ex] et ex V J 2 nn hg. donans nt 3 retincns ? \ porcio* 

DCS R || 3 substanti» V 1 |j (> diuidct haec omncs filii R 1 

7 transraittent vulg.] transiuit et Ii l transmittunt R J V j 

9 seu ItT] siuo V\\ 10 portionem F|| proportionera P 

proporoiones R g 11 fratrcs] fnt R 1 | Bunt R Q 12 coo- 

Bolatione R l || 13 intestata R l || 15 prohibebimus V>T] 

prohibemu8i2F" a w«/^. || autadliuosuperstites Kjj 16 quoj 

•• V 1 H 18 his] issus R l bissus R 2 || 19 prtus om. R l : 

interdispositioncs R l || 20 adiectionem R 1 g 24 rubr. Si 

raulier ad secundas ueniat -n- dc lucro dotis et ante 

nuptias donationis Rmg. |) 25 penas praediotos V^ ir 

cuudi R x H 27 habeat vulg. || dicat enitn et denuo R x \ 

28 cx del. V 3 |i 29 lex Heimbach] ex Hbri |) 31 partccJ 

suppL V* in spat. vac. f| delioqucus R x

Nov. XXII 23. 24 16-5 BE NUPTIIS 

fiotyv avrjj 'Aaxa).i7itav xrp> %mioi> «iWoi xavxrjv SeScoxaatv oi yrjuavxet f} xivei 

a/./.oi. v7itt> avzwv xovxo k'nf>a£;av eixe rebv ix yivovi 

»ir« xai TW)' iljio&Ei'. 25 

CAPDT XXIV. 

licet yider.tur quodammodo comprphensa et ante- 

' ' I. Sed quod sancitum (XXIV) 

venie«til)U8 ad nubentes, etiam 

sit, et ita certa talium lex eis crit cavens, 

oviu)i> o vit/tos avxols yevfoBTtu yvXaJ-, OXMEQ ovSi 30 ut neque alienationem ullam permittat parentibus in 

Unoirfiiv ovSeftiap irptTjat xols yovevctv inl xols Tot- talibus neque hypothecam. Sed vel si quid egerint 

mp. XXIV oxirzep ovSi (30) — XXVin. ix xov nôxtQov yapov (16G, 21) habent Prockifon 6, 6; Epanagoge 

19, 10. — cap. XXIV epitome txtat B* p. 195 Zach. 

privat eam, solo usu et fructu ei reiicto. Et haec sancita sint tam de donatione ante nuptias quam de 

omni alia liberalitate sive inter vivos a viro in eam cnllata sive ex teslamenlo vel mortis causa donatione, 

sive pars sit inslitulionis sive legatum sjve fidriconunissum. Et ut generaliter dicamus, omnis eam 

dcstitucl proprietatis ratio in iis, quae a priore marito ad eam pervenerunt, et liberi ea capient atque 

proprietulis erunt dotnini eo slatim tempore, quo mater cum alio viro se iunxit. Atque hae communes 

tam mulieris quam viri poenae slatuantur. Nam ille quoque si liberos habens secundam iis superduxerit 

conhifjetn, lucris dotis non fruetur secundum proprietatis raiioncm neqne aliam liberalilatem a muliere 

acccptum firtnam habcbit, prnelerquam quotl uli ct frui ei dumtaxat quamdiu vixerit licet. Nam Inc quoque 

libcri, ellamsi sub potestale constituU sint, tamcn domini eiusmodi rerwn secundum proprietatem 

enm(, qnae qnidem statim ad eos traiiseant quo tempore coniugimn cum secunda muliere factum est. 

Ncquc discernimus in doic vel ante nuplias donatione, utruni ipst coniuges eam dederint an alii quidam 

pro ipsis id feccrint sive ex cognatis sive ex exlrancis. 

XXIV. Ac licc.t in dote fere- comprehensa esse videatur ctiam donatio ante nuptias: tamen quod 

sancilum esl dc lucris inde ad coniuges pervenientibus, etiam sic ratum sit. Atquc ita lcx talium firmus 

pct cvsios: quandoquidctn neque atienationcm ultam parentibus in talibus concedit neque oppigneratio- 

vrfi Proch.v. l.) B'Proch., JEpan.; in Epan. adililur t/ xni 

cum e prioribus continuantur | Soxel L % B l || awtiXfjtp&xi 

L* (yQanxtov xal owaXijlty&ai B l m. 2 »n mg.) Q 28 «»S 

xoiie yrjpavxai) leg. £»s xols ixciiSati |) 30 avxole 6 vopos 

Norn/ 1 1) Post oxmtQ verba ovxwt aa} 17 TXrtQtitj B* \ Ib int£ovaioi L x \ xn&eaxfj. 

*«


ois ovSi ino&tjxtjv. aXXa xav eX n itqnâtev oi parentes, mox eorum obligat eis snbstantiam: non 

yoveJe, ev&iis rrjv avzcSv v7iori&Tjaiv aixoit neoiov- ut prohibeat eos in his aliquid agere quae voluerint 

aiav, ov% aiixa xtolveiv ws yovels ijr' airzols T* (erubescit euim lex castigatores filioa genitoribu3 

Tcgarreiv atv BovXovrat (x (aiaxvvexat y yao 6 vofioe f aco- Btatoere): /sed) ) illos q quidem erubescit, , interminatur 

as rrovs o s TtaTSas xole ysvvrjaaaiv v j a a iimoTTjoai), o T j o a ) 5 autem accipientibus accipientibus, tamquain uihil eis quod accipiunt 

ixslvovs UBV i^yv&Qiq, SianeiLiTi 8i xoie Xau(iavovotv, 

a>e ovoiv ainovs xb krjf&iv ovrjoei' xai i loxto- oxo 

prosit. £t sciant ex bac nostra legequia, velsiquam 

a talibus p parentibus comparationem p 

fecerint vel si 

cav yt xal ix rovSs tjfiiov xov voftov, d>s, xav ei ttva acceperint i donationem di vel l si i quid id omniurn i egerint, rit 

naQct itbv lotovitav yoviotv ayoQaaiav notrjoaivTo tale erit quale neque gestum neque scriptum, quod 

xav el Xafioiev Swgeixv xav BX XI tu>v jtavteov Tiâ-10 factum est. Vindicabunt enim ea omnino tilii here- 

£atev, iv Xat$ roli fiiyte TicTiqayuivois fiijfie yeyQau- desquc eorum et successores ab heredibus illorum 

fttvote Zorai


CAPUT XXVI. 

7 Ensi3ii Se ay.vQove anetprjvnfts&a rae ixnoirjaei: Quoniam infirmas declaravimus alienationes a paras 

nnoa xibv yovdcov inl roli xowvxoie yivofisvas, rentibus super talibus factas, subtiliorem imponere 

hixToxiâv int&eTvai TIQOSTJXBI ttp noay/ia-n xa&v. convenit causae ordinem. Si enim omnes supersunt 

El fiev yitQ Ttiivrss jceQietciv oi Ttaloss oi £x xajv filii ex prioribus nati nuptiis, et praemoriatur eis 

nooreocov fvvTes yctfiav, xal ngoreXevTTjaeiev avroTs 5parens, infirma omnino manebit alienatio, secuno 

yoviit, oy.v(>n navtoiios fxe.vsl xa xtjs exnotijaecos duin quod prius a nobis dictum est. Si yero momxa 

%o e/mooa&av rjftlv eiQ^/idvov. Ei 8a leksvxr]- riantur oinnes et rursus ad orbitatem causa veniat, 

cmev nnvres xnl TTCIXIV eig nnmSinv xb Tioiiyfia neoi- tunc ex efiectu ratum erit quod alienatum est. 

err«j»j, xi]vty.nvxa /§ anox£/.e'oftaxo; xvotov eaxai xb Quis enim boc etiam infringat faliis, quibus videlicet 

Ixnoirftiv. xis yao dv avro xai ctvnxoixpEie, xcov nai-10 solis boc servavimus, non existeutibus? Sed hic 

imv, ok Sfj xui fwvots rovro ifvXa^niiev, ov% inov- quidam nobis pridem ingressuB est sensus subtilia 

to/r; AlX' irrnvD-u ns tjuTts no TtQay- istentibus tiliis moriatur unus, si quidem habeat 

ftaxi xd^tv £niv(>rtactf aigxe ei ziXtiovcov ovxiov Tiai- tilios, ad illos ferri liereditatem (hoc quod saepe 

6(ov xthivxifiEiLv efe, ei ftiv t%oi tiaiSas, £TI' ev.ti- 20 diximus); si vero non babeat filios, non oinnino ad 

vors ifiosad-iu xi» xXJjoov, xovxo oneo noW.ny.ii il- fratres totum venire, sed quantum ex pacto non 

Qpttautv ei St ovx ex in nalSns, ufj navxtos r.ii xovs existentium filiorum acquirebatur generanti, boc eum 

dbi).(fors xb nnv eoy.ea&at, dXV ooov ix xov avfxrpuj' lucrari, reliquura vero concedere in filii venire sucvov 

xov t'| ariniSini eytvexo xq> yeysvvTjXoxi, xoixo cessores, sive fratres Bint sive extranei forte (quod 

aiibv KsgSidrstv, xb /.onxbv Se cvyxcooelv hoy,aa&ai. 25 maxime in matre contingit), sive disponaut suas subinl 

xoiit xov nniSbs tiiaSoxovs, sixs aSe?.fol xa&- stantias sive etiam intestati moriantur. Et aoc noa 

toirxonv tixt £û)xi«oi xvyjbv [oneg /uaXiaxa ini firj- scripsimus in nostra lege, cogitantes illud ct inve- 

T(K">S ovfiflairei), tlre Siafrotvxo [EIZ] xas avxdiv nsof uientes primi et clementer saucientes. Quapropter 

ovaint tiie xni uSui&Exoi TEXevxTjaauv. Kai xovxo etiam haec si alieaaverit parens autcquam ad seii 

i;uiii iynaxpnuEv TjfiBxeoo) vofit^ pegtftvTjortvxee xi 30 cundas veniat nuptias, deinde moriatur liliorum unus, 

OI-TO y.ni QEVOOVXES notoxoi xai tpiXav&Qu>7ta>: vo- in tantuui valet sulummodo quod alienatura est, quanfiai'hxr;aavxEt. 

oiixe xavxav&a, tXmo ixTioi/jaeiev 6 tutn ad alicnantcm ex pacto non existentium tilioyurtvs 

7i(>ip BIS SSVXEOOVS ayixiafrai yauove, EITO. XB- rum pervenit; alioquin secundum alias partes, quae- 

Xn

Nov. XXII 26. 27 

168 DE NUPTII8 

itpe^TjS avfifiF.'inpK).).hftsrov xal T} rs/.euas 

; •tcXeito? ioyvpcnso, 

peqnentifcus conmntaiifla forhmis ct aut perfecte 

ab initio infirmanda «lifnationc aut pcrfccte 

ovarjs, T/ xma 

xaxn fitQoi Ss vaiente, aut purticulatiiu quidein iuflrmaada alie- 

1 iara/ttvr,s. Kni f.nl TOVTMV SB i rcov y.F.(iS»5vt natione, particulatim vcro constante. 

oaa nflbs robi Bevri(»ovs ioxofiivatv ytiaovs iiov yo- 5 1 Et E super his hi qnoque lucris, l i quaecumque ad sevimv 

Anuârovaii; ov TTtQtt^yaôf/K&a, norôv x).r,- cunda voiiientibus vota parentibus percipiunt, noa 

povoa povofiovatv fj o c .. / a,_ s yovBtoi it 7j ij xou pprscrutamur, p r t r t utrum hcredes hcd cxistant cistat aut at praenio- rao 

oeintnov T 

s, ovtie tX XIVBS psr *).r,Qovointrvait rientia pareutis aut sccuiidi morieutis, naa si alii 

nvit Si ory.i a).Xo, KK&itTteg turcooGfrev Btnoutv, quulem heredes existunt, alii \tro «on: Bed, sicut 

yspis avrol* d 'ofjrv xovjo, Bite X/.T}OQVOÔ"IEV BIXB xai 10 auperius dixirnns, praemium darnus eia boc, sivc 

//!/• xni rovru | iaov hiyovxru nvxoi fiiv TteoiotnEi, hercdea fiant sive etiam non, et hoc ex aequo pwxni. 

ol xov xshvxâaixoi TirrlSe*, xb xov cipient ipsi quidom superstites, cutn eis avitetn et 

).r>ii(lurcn>TS£ fitoos. navxnxov (iirrtn xvs deluncti jtiiii, genitcris aceipientes partera; ubique 

oX"oiaxin>, xa&tt xni tftTtQoofrev nTrto/xev, iunodwv tamen ingratitudiue (sicut pracdiximus) iinpedimennobs 

xb xotoixo xtySos iaxnutvTj; no xoiauxctj 7zaiSi. I5tum ad taie lucrum faciente huiusmodi filio. Contra 

xois yaQ xaxa. xiov ayaqiaxoiv xBiuivovi m'>x vneofiai- ingratos enira positas non transcendiinus leges, tavofif.v 

roiwvs, xtcvxjj y.ai xohs yoreis xiudJvxES xnl liter et parentes houorantes et filioa ad pietatem 

rovs TtnlSai tis tvaipeiav nyovra ajSTif.o yno xlt xi;s dcducentes. Sicut enim elect.ionem prohibuimus ei 

iniXoyrfi ixatXvaaftsv xai nirai Sidouev ofioltoi raxoi- denuu omuibu3 daraus siiniliter talia prnomia, sic 

CAPUT XXVII. 

>iara $e rt;uv îicov 6 T^S fteifc? Xrjê(ae Soxei Optime vero nobis Leo divae memoriae videtur 

iffiT^cti xa neol xtor iniSoaeiai' Cov cls rn tiei— 25 cogitasse de oblationibus, quas in secunda faciunt 

•noiovvxat ovvoiy.iaia oi xavxa avuât.hivxEi. matrimonia qni ea contrabunt. Ait enim quia, si 

yao tus, fXjiBo ix TOD nooxeoov ynftav TralSas ex priori matrimonio tilios liabcant parentes, deimle 

e/ouv oi yovtle, tlxa sie SsvxtQov % y.ul tipeSf^ %ia- ad secundum aut deincops vpniaiit matrimoniiini, 

Qoltv arroixfotov, ov Svvavxai oins «s xi~v fnjxnvtav non possunt neque in novorcain patrcs neque in 

oi 7iart\>f.i ovxe eis xbv nnxotobv ai firjxtoe; stnxa 30 vitricum matrcs secundura vitae tcmpus quamiibet 

rbv xi]s Ccoq-; x(>< n ' ov tW oinvovv Tioir.lGfrai

DE NUPTIIS 169 NOW XXII 27 

i Q j f^Q Qp Et percipiant. Si vero inaequalia quae relinquuntur 

Si avifta T« xaTnfaXeififtiva xvy/jctvcn, roaovrov avay- fuerint, tantnm necesse est solum ad novercain ant 

*r, uivov^ cte rip' ftTjrovtav f^ xbv 7iax(>a>'ov £(>x.Eaftai vitricum venire ex quacumque largitate parcutis, in 

i$ oiaidijnoTB fdortfiias xov yovtate, tis ooov 6 xb quanturu qui minus habet tilius ex illius subatantja 

tkatrov^ k'/.a)v rtals tx TJJS ixsivo-» cteoiovaiae Ac/t- 5percipit aut ex novissima voluntate dimissura aut in 

jlavEi rj ano teXevxaiae f3ovXT}oeo>s xaxaXeitpfriv TJ vita datum: quippe dudura quarta, nunc autein tertia 

xal Iv t,cori StSo/uvov' StjXaSrj^ xijs jtQiojjv xexapxr;:, aut media secundum uostram legem portione omnino 

wvl Si rîxijs r) rjfuatiai ynra xbv Tjfiixeâf^vofwy filio relinqueuda aut daada; nisi rursus ingratitudi- 

/ioioas TiaYTios Ta* nntSi xaTa?.if^Tcavofievr;g jq SiSo- nis ratio contradicat. Hoc idem observando et in 

/ihr,e, «» firj naXiv o xrjs a^nqtaxini ivavxiioxo Xoyos. lOavo et in avia, et proavo et proavia, ct nepotibus 

Tavxov IOVXOV ipvhtxxofiivov yal iitl rtaTtTtov xal masculis aut feminis, et pronepotibus similiter, sive 

futpftris, xul KQonannov xal ngofinfjfirfi, xai iyyovcov sub potestate forsan sive emancipati consistaut, ex 

aQoivtov 7} 9rjhicov xnl jtQosyyovtov 6/toi'cos, efxa paterna vel materna linea descendentes. Et boc devnt};ovcioi 

xvxov ttxe ifiayr.maxoi xa&£ox7jy.oiev, ix cernens recte intulit quia, quod plus est in eo quod 

tr,i nnxQ(oas rj [nixQyas xaxtotxee aeigas. Kai xovxo 15 relictuin aut datum est omnino aut novercae aut 

faoQioas 6od~v t£iar,s StaiQtd-ijaexm. To yaQ Seiv xai xovt ix 20 quideni in quadam constitutione est, non tamcn 

IOII Sevxt(joi> yafiov jialSas ftsxexeiv xal xoi>xa>v yi- etiaru uuuc nobis placet, sed ex priori inatrimonlo 

i ijtl xtvos Siaxni-etos, o&- JJTJV xal viv filiis, propter quos et observatum est, detur BOUS, 

agioxBt. slXAa xote ix xov noottQov yn/uov nulla niachinatione neque per suppositas personas 

i, St' ovs xul naqaxtx7\{nixm, 8t66a&ea fiovois' ncque per aliara causam iiiterponi valente. Hoc 

fiiae fir.xavijt ovxe SS vnofioltfiaiMv TtQosamtov 25 autem qviod plus est divident adinvicem grati filii 

ovxs %ax > allrjv airiav 7iaQct).a/ipavaad-(u Swafisvrfi. parentibus, non ingrati circa bos approbati et in- 

Tovxo Se xo ntQtxxhv SiouQrpovxai Txght aXXrjXovs oi gratitudinc Imiustnodi obnoxii constituti. qualem lcxtzrtQtofiivoi 

naiSes xoTs yovtlatv, oix oi «X«P*Ulo»' Scrimgrr Q 18 /«7** dandam /2« || 10 et proavo] ot om. RV\ nepotibu»] pr< 

naxahir&b ufnt ypnyev B | 19 TOVTOV /IOVOV L 1 1 | nepotibus 72« (| 15 donotum «t K» || 17 oompotit t?uty. 

»IA • - j1 •- r« 1 (II *- -\fr>n r nr » •rn7e —- cosl nos F 1 1 rclinquantur F|| 3 patris RÂ illit»] illi ut R* Jl 

5 pcrcipit Ii} pcrccpit Vvulp. Q 6 qnartara et terciam Rr 

„8 relinquenda 

R*Vvulg.] relinqnendi 72' relinquendam 72 

H loles 72* II 19 nnrtioinare 72* N 20 onidcr 

Z || 

dandam 72* || 10 et proaTo] ot om. RV\ nepotibus] pro- 

20 Uv) Sfj X 1 B 21 rov MB 1 ] om. LBt \ ttalSas 

" yapov om. L % 23 

l *al om B |j 22 SinrAêtot] Cod-i5. 

$,ipr. j| 23 xov om. B 1 1 tmv ix(>ozi(>o>v ynfiotv l>l 

24 Moafat B' \ 26 3wa/f* V | 27 rb om. L 

2S oi\ 0 L 1 ] nos F 

fl 32 VTMMpniyofitiijS om. ff l| j 

3R i-novxtav — 38 nqbt St tb om. M \ v 

1 H foles R l || 19 pnrtioipare R' Q 20 quidem] 

qui? ft l I 21 priore R vulg. \ 22 filio R» || 23 ncquo per 

priui om. R x ^ 24 ualent /i» || 25 aut R l || quod om. 

F 1 || grati adinuicem V \ filii praesentibus parcntibus 

R V || 26 non] natn 72 |J 27 huiusmodo R |J quales V\\ lcgem 

Il a |) 28 talem 72 || namque etiam] namquo ot T namqne 

ex R leges (rfe/. F J ) V || 29 eius 72» g 30 proptcrui sint 

V proptcruissint 72* g 34 multitudino V

Nov. XXII 28. 29 170 DE NUPTHS 

CAPDT XXVIH. 

^ r j Si TOTS fHL/oi vvv vofiois aStity.oirov ian, Quia vcro bactenus legibus indiscretum est, qunndo 

itoxe nooiTjxei 16 nulov &to)Q£iv, aQa y.aiit xbv rt;i conveniat quod plus est inspicere, utrum secuudum 

iniSooccog y.attjov T> xnrti xbv rfjs rov ynfiov SiaXv- oblationis teinpus an ccrte matriinonii solutionis, 

oea>;, xgdxiaxov rfnr 1'So^tv tlvai rov rye rej^vrfje optimum nobis visum est esse mortis biuubi parentov 

SevTcooyrtfiy/Gnvros yovitas nnoarôelv xaiqov. 5 tis observari tempus. Scribunt itaque houiiues et 

yQncpovoi utv yno fir&oatnot nai IOV sypvoi nXeiova, horum quae habent amplius, scribunt autem et mi 

y(>afovoi Hi xai ihxt-iova' ai Ss iniovu,3aivovoai nus, evenientes autem fortunae contrarios eventus 

•tvxai T«S ivavzins ixfiaoeis tos ininny dpydôvrai. saepius operantur. Uude ut non circa haec erre- 

"SiiTf. 'iva fifj 7ttoi xavra nXnveo/ts&a, ibv xntobv mus, tempus illud cousiderandum est, secundum 

ixtivov axBTtriov xa&' ov 6 Ssvxeooyauâas reXsvrn, 10 quod binubus moritur, ct portioncm inde sumPniiain, 

xi TTJV avn).oytav rfjv ixsifrsv XTJ7ITCOV, xai nqb: et secundum eam quod plus est contemplantes au- 

, t't).)Jt eventu . 15raudus est. 

CAPUT XXIX. 

Nec illud quoque nobis relinquenduin est, quod 

recte habendum Theodosius piae memoriae iunior 

coustituit, dicens quia, si mulior tiliis procreatis ad 

IXQOS SSVXEQOV e/.froi ydftof xaxei avtfi fi y yivoivxo secundas veniat nuptias p et exinde ei nascautur filii 

nnlSe: Sieooi, sha xai 6 SCVTS 

TSQOS avr,o xekevx^- 20 (alii), 

(lii) 

deinde 

id 

etiam 

i 

secundus 

d 

vir 

i 

moriatur, 

i 

eius 

i 

qui- 

ii\v ftivxoi ziqb ya/iov Stoqmv ixnreoa yovfj soboles proprii percipiot patris, et ex solido quidem 

•tr,v rov oixsiov Xrjiferm IMTOO-;, xal e^ vkuy.Xrôov 25 prinris mafrimonii tilii illius iucrabuntur donatinnem, 

ftir oi TOV Tincoiov yajtov 3ialo£S xr>v dxetvov xsoSa- cx solido quoque ex secuudis nati seininibus ab illo 

voToi Swomv, i!~ b/.ox).rlqov Ss oi ix raiv demtQiov facta fruentur mnniticeiitia, Jicc.t non ad tertitira illa 

(fxvxes cTisoituriov T»JS wj' ixslvov ysvouivr,: iino- matriifionium vcnerit. Qitid eniin hoc prioribus pro- 

Xavoovot ifihonuiae, r.av si ui] rtgiis IQIIOV intivrj sit? quid aiitem inviclcant priores tilii Sfcnndis, si 

owotxiatov if/.&e. rl yag rovro rois npotioovs OVT\- 30 non et illi tertiis iuiuriam pussi sunt nuptiis? Et 

cet; xi di fiaoxairavatv oi nouxeooi jimdes rols Sev- al>solute unaquaeque soboles proprii parentis acrixtQots, 

ei fii] xnxelvot xplxote vpoia&Tiaav yafton; piat spnnsaliciam largitatcro. et omnino prioribus 

Kal anXais ixnaxrj yovij xrtv xov oixsiov yovioti Xaft- filiis propter secundas iinptias accipicntihus ct scjiavixio 

Tiooyafitninv SCOQSAV, xal OXOJS xa»v nQ(oxa>v cundi libcri modis oiniiibus eam haboant, quarnvis 

7ia(v uiu xijv d'f.iT£()oynfi£av XaBbvxav (xni) oi 35 quae secundas contraxerit nuptias, ad tertia ininim 

devTtaoi 7i('(vxa>s avxi,v extxcoaav, xuv ti firj xyixoie 

*bfiiXrtaev TJ Sevxeqoynfitjaaaa ya.fj.oie' oiixe firj Soy.elv 

XXVIII. Quonlam vero legibns hactcnus latis non distinctmn est, qnando id, guod plus est, 

spectari dcbcat, nwn lanpore dationis an solutionis malrimonii, oplimum noois visum est lempus morlis 

parentis, qui secundas nuptias contraxit, observari. Scribunt eniin homines iis qnae habcnt plura, 

scribnnt vero etiam paucivra: at qui incidunt casns contrarios nt plurimum exilus cfjiciunl. llaque ne 

de iis erremus, illud tcmpus consiaerandum est quo is qui secundas nuptias contruxit morilur, el quac 

inde oritur proportio svmenda, ac sccundum illam quod plus sit consideranles au/erre id quod excalH 

liberisque tribuere decet: tieque in talibus omnibus datio aut scriplura ab initio fncla spectanda, scd 

eventus qui vocatur considerandus est. 

XXIX. Scd ne illud quidein nobis practcrmiUcndum est, qufld i'a vt recle haberct Theodosius 

iunior piae tnemoriac constituit dicens, si mulier tiberis suscepiis ad secundas nuvtias traiisicrit imleque 

ei libcri atii nati sint, deinde eliam secundus maritus decesserit, propria it/ius bona lijicros ex 

utroque tnalrimonio natos accepturos esse malre intestata dcfuncta ex pari atque aequahifissima divisione; 

ante nupllas dvnationcm vero sui utramque subolem patris capluram, ct in sotidtnn quirfem 

pritni matrimonit liberos donationem illius lucraturos, in solidum autctn ex secuudo semine oriundos 

lartjitale ab illo profccta fruiluros, licet illa ad terlium coniugium non migraverit. Quid enim 

hoc prioribus proderit/ aut quid priores liberi srcundis invidcunt, si non illi quoquc tertiis nupliis iniuriam 

passi sunt? Et ad summam sui quaeque suboles patris ante nupiias donationcm accipiut, et uti' 

quc cum earn pritni liberi propier secundas nuptias acceperint, scatndi qnoijuc omnibus mndis «tvi 

habfiant, licet quac secundo nupsit ad terlias ituplius vtm Irunsierit: ul iu hac re non rideanlur frutn- 

2 noxtQov L^l yQcupovai, 8i x«i iXaxxova. otn. B l J) 

8 ixj3aOBis] xvxne B || 12 nXiof /J l HXBIOXQV L [} 13 ini\ 

iv Ii l U 15 euentu M\ anoTeXiOfiaxos Ms.v., LB || 

16 nitftaXeinxtor B l c\ jtnqaXrjnxtov (naqaXi.nxiov L 1 ) 

3ILB?\\ 17 0eo5uotos] Cod. 5, 0, 4 R 18 nalSae 7xotrtaapivn 

B || 1'.) tXd-T) B l || avxol B l |l 22 aSmd-dxov xfc 

LBs\ aStn&ixov oi TJJS M |j 23 xeXevxrjaaarjS B |) Stavsurficios 

Be] Stnvturjaecos Gaxcu ML || 24 jtobe yafiov 

Z'U 26 nqcixov MLB) prioris g || 29 TIQO L 1 uoro om. V || 3 *aolutione lihri \ 7 aut fortunae li 

\\ ixtlvr\ 

om. M j) 34 7tn(oxu)v\ prioribus s || 35 xai add. llaloati' 

der ex s Q 37 aiaxs—171,1 iXarxovo&at om-S 

1 nibr. Cuius temporiB computatio spectanda sit. et 

qnomodo superflua quantitas distribui dcbcat R mg |j 

x i 

euntus R l l 8 operantur] Quod plus est teuipore niortis 

binubi inspicitur add. R x \\ ut] et R l || 9*7. quod «ccundum 

V§ 10 porciono R l portio vulg. || aumcndai-uty.; 

leg. 8umendum ? (| 13 datione VT] donatione (j. r. al 

datiu) R*rulg., donationeaii 1 1| 14 considcrandumiCTj 

17 habcn R* |J 18 quia om. R 1 || 20 alii filii vulij., alii 

om. RVT \\ 21 ex] eius ^ 1 || 22 ex qua et «imiii IV H 

24 Boboles otn. ll l |j quidem — 26 ex solido om. R l 3 

2fi natis R* || 27 terti. R l |] 28 Quid] Quod I7t« j 

29 quod V\\ 30 tcrtiia iniurium] in tcrtiia iniuriaiu /*' 

inras. | 31 unaquaquejR U 33 Cliis prioribu3 F| 3» car'om.R 

l ,post babeant add. R 2 (| habent VT\\ quamuis qu.i" 1 

sccundas contrauerit nuptiaa concipicntibus ad tircia K'

DE NUPTHS 

%atk rovro 

171 Nov. XXU 29-31 

aSelepcov ilarroyo&ai. y Ex 3e TJJC Tota migraverit. Ex rernm vero consequentia hoc 

axolov&ias taixb xai ijti naxiQorv ipsum et in patribuB sit secundo nuptias facientibus, 

OeviioaiP, xav ti /ITJ rcgos XQLXOVS O naxr^Q oupixtxo 

yauovs, 

1 Tk Seys Xotna,^ onoaa inl xaiv roiovriov &X£Q- 1 Reliqua vcro quaecumque in talibus lucratus est 

Sitnv rj 6 nnrrjo % »J^/urjrqo jx TJJS Sevrsôya/iias, pater aut mater ex secundis nuptiis, aut per lega- 

7/ tcaxa Xtjyn-iov xv%bv fj tpiSeixafifuaaov, ov firp> eis 10 tum forsan seu fideicommissum, non tamcn ad terinixovi 

iXr^kv&aot ynftovs, T«?T« ovvaraxga&evxa xjj tias venerunt nu|)tias, haec commixta eorum subniTtov 

Tcepiovoiq xni vno xgixeav ov aafav&ivia ya- Btantiae et a tertiis non mutilata matrimoniis mafiiov 

iitvixw n' avxdis dxivrjxa, xal eis xas avxav neaut apud eos iumota et ad eorum velut proprias 

d)s oixtia 8in8o%ae iKpixvtioftu), xai nnoa TIEQIOVXOIV succcssiones perveuiant, aut etiam superstitibua quo 

ov fiov/Mvxai Snnxsio&uj xgonov. 15 volunt disponautur modo. 

CAPUT XXX. 

udij 8i xa xtgSrj -nnvxaxov xaxa xtp> xol Xtyov Quia vero lucra ubique secundum rationis fremv 

eii xas ano xefevxijs 8tn£evgeis ivofio&exij- quentiain in disiunctioues cx morte sancivimus, brevi 

xtl xivi Xoyip xaxtivo ngosxid-tfuv a>t, quodam sermone et iJlud adicimus, quia quaecumque 

.^.ut/atEv oi yovel: (>enovSiu> SntXviyevxos lucrati fuerint pareutea repudio soluto matrimouio, 

xovynuov, tixt bona gratia axnXivx\ eixe xai aX- 20 sive bona gratia misso sive etiam aliter, sive per 

Xun, $he xnxa nooixbi tixe xnxh TiQoyafiiaias 8a>- dotis sive per eponsaliciae larjritatia occa3ionem, 

(tiii ngotpaan', xuvxa xaxa piui]Giv xwv anb xsXev haec ad instar ex morte lucrorum ornuia serventur 

T>j; xioScuv finavxa xolt natol. xnlxov filiis. Hoc idem custodiendo ctiam super iudotatis 

xovxin (fvXatxouivov xni ini xwv nnooixcov ynfie- uxoribus, ubi a nobis posita constiiutio procacitatem 

t.br, Hvfra T) nao' TJU IIQO- 25 punivit. Et non discernimus, ex cuius culpa matriniitmv 

lrtfnoot]v\ TCQoyriuoiv M \ 3 ftev om. B' (| 5 rale 

%tvxif>oii Si B l 0 xtav Stvxtgotv] xov Sevxipovl Zncharine 

|j G ii\ Tj L 1 |j 9 r} prius om. LBc |j 10 tpiSttxofitaaov 

M (piSixofifnaaov B' tfiijixofifuaov L\ VI ov 

(»i>. B \ 14 oixeta MBf\ oixtias B l e oixiae L* eixlas 

L l | xal\ aut ctiam c jj naâ. om. B l e, deL L s Q ntgl 

otiayv IJ JICQI av xbv L 1 | 18 0(>axv L ]) 19 x*pidtattv 

J/] HE(>8('n£iev LB || ^snovSico M] Sm^vyitp 

LB {iilem v. 13. 17) || 20 /Jovnygaxia L dya&f/ x«xpm 

Li.v., B |1 araXivtt Heimbach\ axaXivxoe liori Q 22 xu>v\ 

*r,v L \ 23 xavxov — 26 irifta>Qr;aaxo om. LB \ 25 8ux- 

To l««1 Cod. 5,17,11 (ef. supracap. 18) | 30 ot[ ti Z. 1 | 

31 Su).rtXvdr,aav JS Q 35 xtUdtxtôv li' 

1 Tero om. V$2 Bccundas vulg. \ 3 et om. R\\ nota 

secunda R \ lucta IV- (] ex seoundis addidit Berkius (| 

8 rubr. Si legatum uiori maritoa reliquerit uel contra 

Rmg. Q 11 ucncrit V | Eubstantiae — 23 super indotatis 

mulieribus (sic) scr. R* in ras. 7 vcrsuum |j 13 propria 

vulg. || 14 superstitibus RV 1 ] a superstitibus F 8 

vulg. | 16 rvbr. Si repudio matrimonium solutum sit, 

quid statui oporteat de lucris nuptialibus R mg. j| ubi 

J () frequentiam] an Ug. conseqaentiam ? || 18 addioimus 

V l 20 pur om. V a |i 2i krgitatis] donationis T y 24 pacacitatem 

li x || 28 *


ngossra^n/iev, xnl aisjtep avSisG&nt naiStoy xuxa TOVXO aSi- novercam, filiis secundum hoc laesis. 

xuvftivtuv. 

CAPUT XXXII. 

Ei §8 fibvov^ oiaovipQovxTov itQny/iaxcov *J 6 avijQ 15 Si vero solum usumfructum rcrum aut vir uxori 

T .^ y a , uer V V V ovvoixovaa xta yijuavti xaxa xtXtv- aut coniux marito per novissimam dedcrit volunta* 

i'aiav Solrj fioiXrtairt 6 fiev TIQO rjfitov kltye vopos, tem, antc uos quidcm diccbat lcx, si ad secuudss 

i nQos SevrtQove ntpixoivra yauoin rj 6 naxr,q TJ aj venirent nuptias aut pater aut mater, statim relicto 

avxixa xrjt xaxnXEif&eiarjs ^(>r;(rev iv ftiao) Hoc enim videbatur legi; nobis autetn non satia 

g novro yno iSSxst T v6fiq>. 'Hfilv Si ov hoc placuit: sed volumus, vel si usus detur per 

aqoSoa TOVXO rjosaei; dXXn fiovXoue&a., y.uv TJ yoijots larjzitateiu aut mortis causa donationcm factam, et 

So&eirj, rj xaxa tptXoxiftiav TJ fioQxts xniian Swoeas 25 inter vivos, in quibus licet otiam donari, si rclinrjs 

Jj xal inter vivos iv ols tl-eoxi xni Sto- quatur, et accipiens ad secundas vcniat nuptias, 

Q , r) xaxaXeHp&elT), xal b Xafidjv eis Sewigovs manere sic quoquo usum, douec supersit qui hunc 

d xgfjatv, dxpts ov iiabet usumlructum, nisi expressim ipse qui dona- 

JI£(HJ5 6 xovrov i'xt eigrjxni, nenoiTj/tEvos tj 30 sive masculus sive femina, dixrrit velle ad secuudas 

b xovxov xaraltTttov, sTxe dggijv eixe &r}hm, (prta£iB venicnte uuptias eo, qui usumtructum accepit, solvi 

(Jovleofrat nQoi Ssxrtiqovs dfixvovutvov ydfiovs iov eum et ad suam reverti proprietatem. faed haec 

xbv ovaovfpowtxov Xajlovxos Xvta&ni rs avibv xai^ quidem de bis quae per largitatem dantur dicimus. 

TTQOS xr\v oiy.tlav ETtavitoxpecpeiv StOTioxeiav. yiXid 

xavxa ftif JIEQI tcov xaxa tfiXoxifiiav SeSofiivcov (pafiiy. 35 

eap. XXXII—XXXIV decurtala exhibet B' p. 197 Zach. 

ceperimus, et quemadmodum ut augeantur concessimus, ila etiam ut deminuantur, si coniuges voluerint, 

jtermiserimns. Vcrum hoc (de deminutione loquimnr), si secundum matritnonium factum sit, non permittanus 

(ne quirt Lconis piae inemoriae constilulioncm offcndamus), ulri liberi ex priore matrimonio nati 

sunt. iVfl/n si immodicam dotcm vel antc nuptias donationevi parens dederit vel alixul guid largitm sit, 

deinde animadhertens, quo tendat raiio legis, contraxerit quod aclum est et dotem vel ante nuptias 

donationem deminucrit, non inm qnod datum est liberis htcro erit, sed vel vilrico vel novercae lucrari 

licebit, ut liberi in hac re lacdantur. 

XXXII. 5» vero solum usumfntctum bonorum ant vir uxori aut coniux marilo per uliimam tohintatem 

dederit, quac ante nos erat lex dicebat, si vel vater vel mater ad secundas nuptias venerint, 

eos statim relicto usufruclu privari, quemadmodum antea aominio privabanlur, et illum con/estim liberis 

restitui, si vero impnberes forte. liberi essent, etiam aim fructibus medii temporis; hoc enim legi ridebatur. 

Nobis vero hoc non admodum placuit, sed volumus, eliamsi usus/rticlus datus sit sive ex largilate 

sive mortis causa donalionc facla sive etiam inter vivos, quatenus donare licet, sive relicius 

sit, et qui eum accepit ad secundas nnplias venerit, etiam sic usumfructum manere quoad superstes 

sit qui liunc usumfructnm habet: nisl ipsc qui donationem, uti dictum est, fecit yet illum reliquit, fire 

masadus sive femina, expresse dixerit velle se ut, si ad secutulas nuplias transierit qui usumfructum 

accepit, xlle et solvatur et ad proprium dominium revertatur. Sed haec quidem de iis dicimus quae tx 

largitate data sunt. 

1 itQOSExdl-rtjiev xxX.] Coil. 5, 3, 19. 20 | 3 rb om. 

M |J 4 4rprlao/iex>] pcpercimus (i. e. iipeioafiBv) e fl T* 

oni. B l | 5 jiiovxos] rov Aiovxos B J ti Siaxd&i] 

Cnd. 5, 9, fi H 10 ytvbftevov B | 11 ovx foxai xs'o8oe 

2?'§12 i&axat] ig»x* TJ i&o&o> I? [in mnrg. aXXa 

xeodrjOEi ftev ..... xb xf\v vn6 iXax[xov\ 

Syovxt toaovxov 8t8[6v(ti] add. L 1 ) |j xdiv jxnXQtotov L l I 

15 oiaoifpoovxxov ngnyfidxtov M] xQV fftv xnqnav n 

nqayftdxtop L xqr; ixninxri 

L H 20 aiansp xnl (xal rb Bf) jrqbxepov B l 22 EUV 

oi nnlSES B \ xutv tfiutaa L !) 24 r;] « /i', om. L || 

25 T) xaxa] fj om. e \\ fwoxtt xnvan 3/] 9~ava.xov aixla 

Lli || 26 yivofiivrfi B\ T) xal] et «• ^ intcr a/nor) 3/ 

iv 5

DE NUPTIIS 173 Nov. XXU 33—36 

CAPUT XXXIII. 

Si autera in dote aut in sponsaHcia largitate rerum 

ususfructus detur, nihil penitus innovamus, Bed 

duduin sancita tenoant, et maneat apud accipientes 

donec vivunt, licet decies milies contrarium aliquid 

fivoidxii ivavxiov xi (iovhj&elev oi reXevXT;oa 5 velint morientes. Quod enim ex legc datum est luyao 

(x tx xov vdf/ov v6f/ov deSouEvov BESOUEVOV xtgtios xt'(>Sos iduoxr}5 iSuoxrjS ag>eAf'o\tat at 

ndvxuitttciv ovx ioxvffei. 

crum privatus auferre modls omnibus lion valebit. 

CAPDT XXXIV. 

'ExetSr} Si SXa>z sls ftvr,uTjv xcov mql xov ovffov- Quoniam omnino ad memoriam de usufructu le- 

(foovxxov vouwv nfiy.ofie&a, xaxiivo jiQosava/uil-ni gura venimus, illud quoque misceri Jegi bonum est, 

Tfi» toucjj xnAov, vTtto xialv eunooafrev eigrjxai Sta-10 quod tribus pridem dictuin est constitutionibus: 

•ta*eGiv, (ws navxiov 6 naxr\q xwv eis xove nnlSat quia otnnium pater horum, quae ad filios veniunt 

dfixvovfiiveav eixe ix itr^xgiâs aeigas eixe ix yaftixrjs sive^ ex materna linea sive ex uuptiali filiorum causa 

xwv naiSiov aixiai ECXS aXXaxbfrev xbv ovaoicpQovxxov sive* aliunde, usumfructum liabet, licet ad secundas 

%«, mv tl jtgbs SevxtQovs k'X!>in ya/uovs. xrjy yaq veniat nuptias. Usura namque eorum, doncc vivunt, 

xorpiv avx(o axgn ov neoif fttvfiv aSianxanov xni 15 manere sine casu etiam ante nos omnes volunt leges 

o! Ttoo TJ/UUV aTtavxes pov/Lo-mai rofiot xai inl xoit et in maternis et in aliis omnibus, et nos simul di 

/v IZQO* venientibus nuptias adbuc velle prionim maritorum 

cap.XXXIVIlavxtov xc5v(l\).... exB excerptum extat in tractatu de peculiis(HeimbackldvtxS. II./>.253) 

XXXIII. Si tamcn in dotem vel ante nuptias donalinncm rerum usus/ructus datus sit, nikil plane 

innovamus, sed quae iam sancitn sunt obtineant, et apud eos, qui eum acceperunt, maneat quoad supertlitcs 

sunt, etsi sescenties contrarii quid voluerint defuncti. Lucrum enim ex legc datum privalus 

auferre itullo pacto valebit. 

XXXIV. Quoniam vero omnino ad mentionem legvm quae de usiifructu agnnt delati sumus, illud 

quoque admiscere legi par est, quod anterioribus quibusdam constitutiombus dictum est: ut jmter rerum 

omnium, quae ad liberos sive cx materna linen sive ex nupliali causa liberorwn sive aliunde pervenerunt, 

usumfructum habeat, eliamsi ad secundas venerit nupttas. Vsumfructum enim ei quamdiu supcrstes est 

manere integrum tam in maternis quam in ceteris omnibus et omnes ante nos latae leges votunt et nos 

consentimus. Castrensiwn tamen et quasicastrensium pecutiorum ralio excipiatur. 

XXXV. Mater tamen quae filio ex suis rebus aliquid donavit, si ad secundas venerit nuptias, 

nnn poterit sub praetcxtu ingralitudinis quod dalum erat revocare. Neque enim ex puro consilio tngraliludinem 

allegare videtur, sed secundas nuptias respiciens ad hunc praelextum venisse pracsumUur. Nisi 

uro munifcsto probetur filiutn vel ipsi niatris vitae insidias struere vel manus impias ei inferre vel ad 

lubslantiam universam auferendam atiquid contra ipsam moliri. 

XXXVI. Ifeque vero concedimus mulieribus ad sccundas nuplias transeuntibus, ut priontm tnari- 

3 sanctitas J2 1 1| et mancat R x ] et maneant R 2 T vulg., 

om. F|j 4 uiueret R x uiuerent R 1 1 milium Ffl aliquid 

otn. V\\b morientcs] Si qua suscepta legitiinorum (legatorum 

R°) naturaliumue tutela contra sacramentum se- 

'cundo nubit, subiacebit penic inQictis et illi quam (sic) 

nubit infra tcmpus luctu praestitutum add. R x || Quid 

R x H legcm R x || 8 rubr. De rebus matcrnis uel nuptialibus 

lucris quac ad fllioafaiuilias pcruencrunt. ct de 

castrcnsi et quasicastrensi pecculio R mg. g Quoniam] 

vero add. vulg. |J mcriara R x J| 10 tribus] boDura eat add. 

R° g est dictum R | 11 quia V\ quod R vulg. fl 14 eonim 

otn. R x Q 15 mano V 1 Q etiam post annum annoe omnes 

R x | 17 aero et quasicastrensium om.R 1 1 peculiorum F] 

iam peculionim R vulg. R 20 rubr. Si mulier res quas 

liberia donanit quasi ab ingratia post secundos noptias 

reuocaro maluerit R mg. D taraen om. V | de del. R 3 Q td) 

Bcd V x || 21 nuptias uenerit V \ 23 oidetur ex pura R || 

uoluntate et gratitudinem R l | 25 oognationem uenisse 

R*, oogitationem, om. uenisse R x | 27 totiu»»blationem 

V U 23 oblationea R x Q adTersus] ad R x 

\ 

M b iov L 

e\ 

X J 2 OVOOVtpQOVXXOi M\ XC 

XQâte B \ So&i) B' (| ovScri L 

4 ni£«wff»] ntQisiai B? neoUaxi B l || 7 i 

laxyti M a LB || H xov ovaov rjyow xrjt x^jo pQ 

vov L xr,i xQrjaecas B \ 10 xtaiv] tribus (i. e. xotoiv) e | 

imtv add. LB | 

20 7/ uWQ U \ 24 xbv om. L" f'25 axiyiv B B 2C mql\ 

niq L l H 27 Impalatv B* \ 28 avxrji) xavxrjs L \\ 

29 anotitixwxai B l intSetxrvoiro Bf § 31 

IIB l ) nôxtQOiv LBl 

1 iponualitiam largitutem usus rerum nfructus (sic) V fl

Nov. XXII 36—39 174 DE NUPTIIS 

repov awoixr\advxo)v d£iais fj itQovofiiois X(*va&f*t, dignitatibus aut privilegiis uti: 6ed ad quale post 

dXJL' eie olov dv fiexa rov jiQ&xeoov dwtxoivro ynuov, priorem venerunt matrimonium, illius amplectantur 

ixsivov areoysriaaav •tijy %v%rtv. rj ya^ ia>v Sfi7tQO~ fortunam. Quae enim priorum oblita est. non ruro&sv 

intXsXrtafiivr) tnm av av&ts ix ia>v i & BUS ez prioribus adiuvabitur. 

CAPUT xxxvn. 

Xaoiet 8i xdxeivo xal ovSi eiaefietae hêa TW rrp Iucundup quoqae illud et non extra pietatem a 

&£t'as ?.r';£ea}s y AXe1-dvS(>a> ngbe noXXois ertgois rt5v divae memoriae Alexandro super alios |>lurimos anti 

agxaiiov vofio&stuiv SuoQiajai, O»ST«, ei r«s iXey&e- qnorum legislatoruin deterniinatum est, ut si quis 

pcoaeie ê^nnnnnv, ehn dydyotro avrrjv ynutxr^v, r/ maninuiserit ancillam, deinde eam ducat uxorem, at 

Si cos 1'otxev v7te()fia£coGd ze xnl rqvipaiaa dutXvosie 10 illa ut videtur elata et epulata solverit circa manurb 

TCQOS tbv ii.Evdsou>rrjv avvowioiov, ovx iifirtaiv missorem matrimonium, non sinit lex ad secundas 

b roftoe JIQOS Sevrtôve ynuove iXfrelv axovnoi tov nuptias venire invito priore raarito, sed deinceps 

nôrtffov yrjuatnoi, dXXd ibv l oXov Si vero non contigerit acciperc coutrahentes dotes 

liiaritxayfxivov. Ei fitvroi ftrj IV%OIEV AafiovTES oi 

eap. XXXVJI summarium habet Nomoc.L tit. 42 er Athan. 

torum dignitatibus aut privHegiis uti adhnc vctint, sed ad qiialecumqxte posl prius iltud matrimonhcm 

transierint, il/hts condicione acquiescant. Quae enim priorum oblita est, non rursus ex prioribus 

etnolutnenti qttid habebiL 

XXXVII. Illud quoque gratnm ac ne pietalis yuidem expers a divae memoriae Alexandro post 

alios muctos veterum lcgislalorum definiium est: ut, si quis ancitlam manumiscrit eamque postea uxoretn, 

duxerit, ilta vero videhcet animo inlumescens et luxurians solverit coninyium cum mannmxssore, non permittat 

ei lex ad secundas nuptias venire invito priore marilo, scd inscquens matrimonimn pro meretrido 

ct stupro habeat nec nro pro matrimonio aut coniugio, per quod quidcm cuntumelia xndccora is qui 

libertatcm imptTliit afpciatur. 

XXXVIII. Ab eodcm autem imperatore illud quoque lucrati dignum existhnavimus quod partti* 

legislationis noslrae faceranns: ut quoniam mater omnilms fiducia dignior ad libcrorum educationem crtdebatur, 

id qnoque fex ei tribuut, nisi ad secundas migraverit nuptias. 

XXXIX. Dotes vero, quas marili acceperinl, non fncile reddent mulieribus constante adhuc coniugio, 

nisi ex causis quas lex enumeratrit. Alioqui si quid ciusmodi fccerinl, instar donationis eo ipso esse 

videtur qitod faciutn est; atque si mulier decesserit, et recipient dotes qni eas intcmpeslive vxoribus resii' 

tuerunt mariti ab hcrcdibus vxorum una cutn fruclibus medii temporis lam ipsi quam hercdes ipsontrn, 

et lucri facient secundutn pactutn. Et si viri ad scctindas venertnt nuptias, hacc non alienata liberis 

servabunt, id quod qnidem in univcrsum constitutum cst. Quodsi forte mariti non acceperint doles con- 

vvu. t/f "t i| c/ • xîy* A*x4Ayiu*ii ji i •

DE NUPTIIS 175 Nov. XXII 39. 40 

ras jtgoixae ixi aweaxioros rov owot~ adhuc coostante matrimonio, etiam post mortem eas 

xiaUv. %ai fiBia rehvrijv avras rwv yetfisreov x«ra uxorum secundum legem ab illarum percipient herexbv 

voficv ita.qa. xu>v ixetvav Xrjipovxat tcXrjôvofnov, (libllS, sicut ECriptura Vlllt (lotis. 

xa&amg f\ yQf-fil fiovXfzat, rov 7iQOixe 5 Si autem tutelam gerat mulier filiorum (palam 

kvrfi&v xafooTcjrwv Swftoaafiavr] fiij nQos Ssineqor 

< yifiov, eha jeaTatpQovtjanaa xai zijs jrpovvfii 

xai twv ogy.iov eis avSpbs eX&oi Sevra- 

PU nQorsoov inizftoTiov re ahfiaaaa xai roli 

est quia impuberum existentium) iurans non ad secundas 

veuire se nuptias, deinde contemnens et prius 

conubium et iiisiurandum ad maritum veniat secun- 

dum, non prius tutorem peteus et rationem reddens 

yictwve Ttaonaxofitvt] xai xaxapaXovoa jiav oaov 10 et exsolvens omne quidquid hinc debet, non solum 

ipij&ev cxfEihi, ov povov zh nvr?;s vnod-rjxr^v t)>eiv quae eius sunt in hypotbecam habere lex permittit 

o vofios ovyxcogeT xotg naioiv, aXXd xal rrv xov yi? filiis, 8ed etiam mariti substantiam trahit cum hypo- 

/tniios oiaiav avvvnayei rnTs vTro&Tjxais, airfi T« tbecis; ipsi quoque interdicit lilii succeasionem lmannyooevti 

TTJV TOV nmSos Sta8ox.i]v avr,fiov tsXev- puberis morientis, licet ex substitutione pater eara 

twrros, ei xal i£ vnoxnraaraasws 6 nair>o aiirjv 15 venire ad filii dixerit succeBsionem. Sed haec quiiliyfiv 

novs rrtv rov 7tatSoe cinot StaSoxr,v. ]AkXa dem priores nostri. Nos autem miramur, si mulierem 

tnvxa fiiv oi ngb X]UMV' rj/utls Si &av/ta£o/iE7', ti 

yyvalxa mirwe dae^fj xaQ-toxaaav, ois xni avro&av 

sic impiam constitutam, ut etiam boc ipso iusiuran- 

dum neglegeret et sic ad immaturas nuptias deoQxtav 

iE).r.vTTi efinQoa&r-v sinofiev ini omnia bis infercutes et solutionem eis poenarum 

b 

f 

& 

fQ 

i 

f ona s 

d 

n e s 

illi 

p 

av n^b tov nev&inov x?v 

li i 

rov ynfiovfiivmv yvvm- dantcs eandcm qtiam etiam illis, ut sujiplicent imxrijv, 

itp> tt ariuiav xai xa ai.t.n. ndvxa xnvxan in- peratori et dimidiam portionein dent nhis suarum 

oyot-xts, xal Xiaiv avxati xtov noiviov StSorxet xi]v3b 

nvrrv rpntQ xdxeivrue, xb Seia&at /SfiOtXiats xai xi^v 

fidloav StSovai xols natai xiov oiy.eiov, 

cap. XL decurtatwn extat B' p. 197 sq. Zach. 

stunte adhuc coniugio, etiam post mortem uxorum secvndurn legem ab heredibus illarum accipient, prout 

vult dotalis instrumenti scriplura. 

XL. Quodsi maler Iwerorum scilicet impuberum tutelam gerat quae iusiurandum dedit se ad secimdas 

nuptias non iransituram, deinde et priori loro et iureiiiranao conlempto ad secundum tnaritum venerit 

ntaue tutorc anlea vetito nequc rationibus redditis neqxie otnni eo quantum inde debet persolulo, non 

snlum botta eius tn nypothecuni lenere liberis lex permitlil, verum etiam tnariti bona simul subicil hypothecis, 

illamque excludil a successione filii, si impubes moriatur, etiamsi vater ex snbstitutione cam ad filii 

iucccssionem vcnirc iusserit. AUjv* haec quidem praedecessores nostri. fiios vero miramur, quod mulierem 

adio impiam, vl etiam iusiurandum proiinus neglegat atque ita ad intempestivas nuptias transeat, trilms 

tllis guac summa sunt tteglectis, deo et memorta defuncti ct amore liberorwn, tam exipuis j/oenis subiccerunt, 

atque eam quidem quae ante tempus luctw stalutum nupserit neque omnino viater /iberomm 

fucrit, sevcre puniunt, quamvis liberos non habeat, propter solam honestatem hoc agentes, mulicrcm vero 

ndeo in libidinem c/TusaM ne iisdcm quidem subiecerunt pocnis, quales subeunt quac ante tempus luctui 

stalulum in secunili viri coningium declinarunt. Ilafjue sancimus, ut quae in poslerum ita peierare 

andcant mulieres, praeter poenns iam conslitutas eas quoque ornnes subeant, quas antea de nubentibus 

anlf lempus luclui statulum muKeribus diximus, vt el infamiam ccleraque omnia iis irrogemus et solutionem 

poenarum eandevi iis concedamus qvam illis, ia esl ut supphcent imperatori alnue dimidiam 

yarlem suorum bonorum liberis dent, ne usufructu quidem apud ipsas servato. Atque otnntno aequo loco 

1 avrae xan>\ x£>t> om. L' 8 3 naqa. xait' Bs\ xara 

£v M ix xiuv L 1 om. L 1 |j Xrt\povxnt. antc tx XOJV 

,.-,..-,..•».. L*\ „ „ 5„ 

^...^wivc^ IJ p (i oiETX(tyyiiXn(itVT\ 

I.Ii' | rrpoc StvxtQOP ftij /if S 8 o^xor Mg] inayyehdiv 

Lli {idtm v. 19). C/. nov. XClVc. 2 j) e»c — 5ft«oov] 

/J 1 U VVVB 7ini'TCfc flTJXl^li Li $ 1O tf AJ \\ &i VTlt' 

)JOV Ml, || 20 £xtQ0v li \ 'M) inusqxiiv xov Xotnov 

.-..j 1linyi$v3$oftai rov Xovnov L xov JMITZOV Sinyev- 

Susfrat B\ 31 TtQOi] JtQiv L 1 l 7iQ0nXrttpvlams M (| 

32 xavxait B l \ ndaais L \ £fin(>oa&cv} TIQIXEQOV B: 

C/. tuprn cap.XXJJ^ 33 yafiovfxivtov MLW\ yeyaftr}pivav 

B l | 34 Trd/.a L \ xavxaiS] iT(>6i xavxais B 1 

1 poat bis scr. F 1 R mortes R % al. mortuas R* in mg. || 

eas RT] doteg s.v. B 3 T\ om. Vvu'g. l| 2 uxorem B l 

uxores iJ 2 \ illarum vulc/.] illorum R VT fl 5 rubr. Si malier 

tuttlam filiorum euorutn administraucrit et ad seoandas 

conuolauerit nuptias T mg. \ 6 imberum II 1 f| 

iurans non cxistenti ad R a [| 7 se om. V, ante non (6) 

eolL T | 10 hincj al. huio s.v. Y* || tl bypothccam V 

vulg.] ypotheca R j| 12 maritis R l | 13 auccess»»» R % |[ 

15 succesaione ij* | 16 prioriB? V 1 || «i om. /2*T ai, 

quod vnlg. || 22 puniuit R |j 23 et dtl R* || habeat] babeant 

V || 25 concnpisccntias R n (j non ucl («. v. pro 

saltim F 1 ) F] uel non (in 72') RTvulg. \ ipsi r|| 28 peiorare 

i*u/g.] pcrierant V pestifcra R x pcstifere R\ V 3 s. v. || 

31 odnubunt/f» |{ 32 offerentea\ R 1 || 33 eundcm/Z 1 etiandcni 

F° U 34 *dimidiam] mediam libri

Nov. XXII 40—42 176 DE NUPTUS 

ovSe rr;i zgTjoeoiS 7ra^>' avxaXt /levoiarje. xal ttnXdtt rerum, iieque usnfructn apud eas remanente. Et 

Xar\v avxrjv xifrsfiev Sta xijv xwv ydfiwv aa>oiat> rfj simpliciter aequalem eani ponimus propter nuptian(tb 

xov n8v&ifjoo x{>oriw yxjfutftsvy. Ei Si stai ra>v rum imniaturitatem ei quae ante lugubre tempus 

tpvoixorr imxQOTXEvot nniSiov (xal yno Srj xai xoixo nupsit. Si vero etiam naturalium tutelain gerat 

aeScaxa/isv (tvijj), dXXJ oiv «s nvSobe iX&ovaa xal 5 filionim (uam hoc quoque praebuimus ei), tamen ad 

ftT] xuvra nonl-aaa ansQ fyinooofrfv tYfjrjrtu, xrus virum veniens et non haec agens, quae prius dicta 

avxale vTtoxsia&ca noivals. ITôvoia ds £'axeu xnxd sunt, iisdem subiaceat poenis. Providentia vero sit 

fiiv xa* innoîae xois xatv ibvtov rjyovfievots, iv- per provincias quidem a gentium praesidibus, hic 

xav&a Sd ru> ivSoôruxat inaoxca xr JXQOOSOV. Ei Si iv iotdxatt iSv ini xeiooxoviav Si vero, cum sit laicus, ad ordinationem subdiacon» 

vnoSinxorov rj Siaxwov rj ngeafivxeQov iX&sXi' §oi- aut diaconi aut presbytcri venire volaerit, deiude 

Xotxo, elxa tpnveirj yvvalxa^t'xtop firj ix jtap&evias 35 appareat muliorem habcns non ex virginitate sibi 

aiTrp owoixr;oaoav, dXX' rj Sieêvyfisvrjy dvSqbi fj copulatam, scd aut ilisiunctam a marito aut alitcr 

alXios ovx ds ccoxijs ev&ve avxol voftlftcos oweX&ov~ non ab initio mox sibi legitiinc coniuuctam, aut 

cav, r\ xni avxbs TXQOS Ssvxtoovs dyixotxo ydfiove, ov etiam ipsc ad secundas venerit nuptias, non impexti^trat 

xr\* iegcuovvrje' dXka xav ei Xa&atv eii xovxo trabit saccrdotiuoi, sed licet latcnter ad hoc vcnerit 

fX&ot, ndvxtos avxrd: dxneatixat. 40 omniuo eo cadet. 

cap. XLII pars prior decurtata extat B' p. 198 Zach. Eimdem capitis swnmarium habet Nomoc. L tit. 26 ex Alhan 

tam propter intempestivas nuptias habemus atgue eam quae ante tempus luctui statutum nupserit. Quodsi 

etiam naturalium liberorum tutctam gerat (nam etiam hoc quidem.' ci concessimus), tatnen coniugio inilo 

nenue actis iis yuae anle dicta sunt iisdem subiaccat poenis. Curae autem sit in provinciis guidem praesiaibus 

provinctarum, hic vero gloriosissimo yraefeclo huius felicis urbis utia ctim praetore, gui hanc 

parlem curat, ut, si mufier quae tutelam gcnt ad nuptias venire velit, et pupillis tutor designctur et 

rationes reddanttur et quod mater tutclae aaministratae nomine dcbet, id restiluat. 

XLI. Placet autern nobis Zenonis piae memoriae constitutio, quae vult ut a patre, si proprio fi!io 

lcgatum sub condicione vel die praestare iussiis sit, non aliter cuutio de praestandis legatis exigatur 

{ea qxddem qnae legatorum servandonwi causa vocatur) nisi si pater secundas nuptias inierit. Eslo 

enim hnec quoque secundo nubentium poena. 

XLII. Sed etiam si quis ex rdigiosissimorum dericorum numero, eorum dichnus qui supra lectorem 

ant cantorem sunt, omnino nuptias inierit, hic ut ex nostra constitutione sacerdotio privetur et constituimus 

et volumus. Si tamen lector sit el vxorem habuerit, deinde propler inevitabilem quandaia 

necessitatem ad secundas nuptias venerit, non arnplius ad maiora sacerdotii munera ascendet, sed iliic 

manebit apud uxorem, utpote qui studium erga illatn progressui ad altiora praetulerit. Quodsi quis ex 

laicorum numero ad ordmalionem subdiaconi vel diacuni vel presbyleri venirc velit, ac postea uxorevt 

eum habere appareat non ex virginitate nuplam, sed »aut separatam a viro aul alio modo non ab initio 

statim legitime cum illo copulatam, vel etiam si ipse ad secundas nuptias transierit, non impetrabit 

sacerdotium, quin etiam si clam eo pervencrit, omnino eo exuetur. 

t Taov avxcHv"L | xov yn/iov B 1 \\ 3 yeynfirjftivij D l jj 

5 SsScixa/tev] Cod.b,Zb,:\ | 9 vnn^%oj MLB || 14 xovxo] 

nai xovxo B || 16 rjfias L |J xov] ndar,i xov B R 17 Sidrn£iC] 

Cod. 6, 49, 6 §1 [| xeXev&ttrj L\\ 18 rj vno rjftioav 

B H 20 xavxijv — 21 xaXovftivriv om, B | 8ij om. L || 

XeyaxoQOVft otofiavSoQOvfi xavaa M, om. L fl 22 ya.fi* 

L* || 26 Btaxa&toe] Nov. VI c.J> || 28 pivxoi B' fl 32 TTQO' 

Hplvas bis tcr. M || 36 avrdJv L l j ovvoixtjanaa L || 

3it£evyfiivots L* fl 37 naqaX&ovoav L awuoeX&ovGav 

B l fl 38 dtplxoixo LB(%\ atplxno MB l Q 40 avxole L 

1 eos Ffl manente vulg. Q 2 pomnms] inponibus R x || 

3 maturitatem Ffl 7 hiadem RV^ subiacet/2T|| 8 am. 

vufg.% praesidibus] pro«»»»»»« R l | hnic F |j 9 huiui 

om. R l I 10 oui huius] cuius R | cure RT cur» F 1 | «t 

ut uolento F a in ras. || 13 occasiones ii 1 Q l&rubr. Si ro^ 

conditione mater legatum uel fideicomtnissum filio suo reliqucrit 

R mg. || Placet suppl. V 2 in spat. vac. || 17 proprii 

F 1 |i 18 erigi ii» | 19 legatorum om. R* \\ oautiones/i 1 P 

20 conseruandorum R | 22 poena ori. V\ 24ruhr. Declc 

ricis qui nuptias contrahere non posaunt Tmg. || 25 cleroi 

R x y 26 huno] habet R 1 1 27 saccr datio R Q 30 nuptisf 

om. FH 32 cffcctum F 1 !| 33 ordinera R |! 34 aut diaconi 

om. F|| 35 aperuerat R l \\ non ex om. V % | 36 sedj •• 

F» D aadis iunctam R* || 37 non om. R l fl 38 non om. 

R x l 39 eet R FJ «cd et vutg. || 40 co om. R l

DE NUPTUS 177 NOF. XXII 43 

To Se l(fe}-r?s nQayfin iart 7inXai.ov xnl TioXXaS 

fiif bit-dfintov tnuyoij&ioaiii ov nno' hiocov fiovov, 

a)X ifiq xai v(fi' rjfiiov, uu [irjv ngoS xqv eis axQOV 

CAPUT XLIII. 

Quae rnnc vero seqnitur cansa est antiqua et 

mulias quidcm suscipiens correctiones uon ab aliis 

soiuni, scd etiam a nobis, nun tainen ad stininiam 

6(>i>oiT}Tu' i}>' rvv fjexnSiut- fni vcniens rectitudinein: quam nunc seetantes praeronii 

ra nopoiTa vouo&Exovftev* O yno xu/.ov/jsros 5 senfia sanciinus Lex eniin quae vocatur lulia Mialulios 

rnisceUan naj.atbs vouoi npxuioi ta xrjn TWISO- cclla, lex antiqua, lex vetusta, tiliorum procrealionottas 

TiQaâlkofitvoi anuvditafta innoeTtt tale yv- nis praeponens studium pcrmittebat inulicribus, licet 

fuitif, ei xni o «r/jo xutkvoi xai TI xui vnto xolnov vir probiberet et aliqtiid ob hoc rclitiqueret, quanatahunuvot, 

vTtiu xov ftrf Ttfjon Skintgav aiptxta&at tenus iion ad secundas vciiirct nuptiaa, tamen et 

yaum, ofiun xai tii nvdpos ifouav xai 6ufi>fir, wi 10 ad virnm vcnire et iurare, quia filiormn causa boc 

nai5wr fvextv juvxo 7i(>nTTo», xtti to xaTaXtXfiutti- agoret. ct q\iod relictum trat accipere. Et hanc 

*of Ltfifiatftv. Kui xavxrjv /tiv eie irwvxov ititiiov quidem iu annum dabat mulicribus lii-entiam EIo 

T«r« ywati-t TTJV adtntr' xov7uv Se nnoe/.tfiryxoi, auttMii transciinte si vellet accipere relicturn, noa 

>fioi}.r)&tj kv/itiv xb xnxateXttHfitvor, ovx nX- aliter licebat liiulieri boc accipere. antequam cau- 

talt ywui*i TOVIO Xafieli; 7i(>iv ar fiai/riXetav ibtUmfin exponiTct, qnia ad secutulas non veniret 

' ' v ).un 

ini '-- *•• i/.tvaovx'i- nQiiyiicnwv xuiXiani ini TIM- 20 inveniens cautiones. Nos igitur viiienteu plurimas 

aviai irtivorpat naynif.tiut. lliuii loiwv opMiies Diulicres (lesiderio nuptiariim, noii propter tiliorum 

iai noklai Hn pvnixai ini&v/titi yn/uoi>, ov Sm ntu- procreationrm. sed prupter nccessitalcin et inrautcs 

donmnu; aX).tt Sta i't)v jrts tplxftwi ni-iiyxt/v xni o/t- et nubentes et traiisceudciitcs unrientiuin voltintaiiam 

xai yn/iovfiitne xni 7iity«fiitivt>ioni ihf rwv tcs, aestiniaviinus prius iuteriin sacratiorcm mcdcri 

it/.af«Ii'i(ar ynopai, (jjt'i&Tjfitv xr,v rx'. v viioi io 25 partem ot periiirium eia coliibere ni*c sincre talia 

9itoit(>oi- Vitntnevoai fiivoi xni 717»' inmpxinv av- subire iurainctita, in quibus omnino periiiritun prointuh 

xio?.Zi*KMTo) adiacebat 

(i. t. npo(ixtnu) f || 32 te om. B | xnxoixovfiivov M 

(iiK 178. al || 14 xoli] xio L | 3 r i XOVTO •za} 

B f ij 36 vvfttp\ Cod. U, 40, 2 i| avxlv Bf 

1 ruhr. Si dcccdcns maritus uiori suc sub conditione 

lcgauirit ti sccundiis nun nuptias cuntraxcrit ucl coiitra 

H rny l uuro uunc rulyo, vcro om. li || 3 etiaii)] iani tt 

V || sunjiindam H l [| 5 niisctllia H V 3 || 6 uutuslatu V || 

7 prupunms R \ 8 proibent It || i) ucnerit V || 11 u^ctur 

li U accipun-t Vll* \\ 12 licentiam mulirribus I*lj Eo — 

)B sud banc scr. ii 2 in ras. 2 vv. || 13 uclit li || 15 uoniet 

R I 16 non add. lleimlmch \\ 17 niiscullius Ji \\ i*< praeccduntibus 

Il x || H) pruibitiuncs It \\ 21 dtsidcrio] Uctctilas 

add. *. v. V 3 || tilio» V x || 22 prucirutiunciu] procrt-utiune 

6Ct pruptcr tiliuruin prucnationc 10 || 24 txistimauiniua 

R ru/j/. | intcr in A" || "25 pt-riurum V 1 |i 20 prornptura 

cst] esl protnptum t-st V" || 2 1 ' ttiaru om. J r || 31 impruiiitu 

Ji U 32 in casu» O*enl>ri!yyer>] in casu sinc /> vul;/., in 

cosu (suppL V* in spat- vac. £ vertus) W )j 33 hoc om. V

Nov. XXII 43. 44 178 DE NUPTHS 

Xrjyiv, lvsvor,aauev tui d"aregov rjuiv perceptionem, consideravimus quoniam alterutrumt/r 

'.iiton).ikti.iTut ib Selv xui xr,r iov que nTiim a nobis praeterinissum est oportere et 

ittunTitiont yixl''" dti> Slj %ov nno- defuncti animae niedm. Quaproptor praesenteui po- 

vouo y fiXf^ e xcvv nimus leger»; non enim volumus deficientium nihil 

ovSi 

Swni- 5 illioittiiu babentth> xip> yvvnlxa mivceremtis oportere mulierem omnino viro praecipicnte 

ru>s rov aviipas innaâfTOi /itj yn/ielv tovxo trvXax- nou nubere hoc custodire, pro amaritudiue habuisv 

el i 'iacoi 'iai o 

vSi' viv i Si de dev Bft hoc nierito lex; mmc autem, cum secundum 

ttoov noosorios ruv Q f j q yf ynfulv, p} p praesto sit, id est ut, si voluerit nubere, ( (non) ac- 

}.nfiklr xo xtait/.kAttufitvovy ri;i eii Ha/ntov. aioniat 10 cipiat ii quod d relictnm li est, novissimi i i i scelcris l i est t de- d 

iaii Tifmitkiv ii,v yvu')fii,r xuv xtKtvrifiavxoi ovxio spicere voiuntatem dcfuucti ita fluctuantem, ut ci 

xtriSn-evovanv, uJixt ninrt Sovmt nnuoi,oiav xni yn- detur licentia uuheudi et accipiendi quod relictuui 

h i to xicia'u).tififitrov xui Sin est et per oumia contristaudi priorem xuaritum. 

Xvntl avvoixTjaavxa. 

CAPDT XLIV. 

d-eanit,o[tet>, ei rte xtoXvoetE ITJV ynftetr,v 15 Unde sancimus, si quis prohibuerit ad aliud venire 

noui irsoor t/.Vtiv awtnxirtiov, r, xiti rt ynfiexr, xov matrimonium uxorem, sive etiam uxor maritum (idem 

aiSon [invruv yitg taxtv £v.i'ntoov\, xni vnio xoinov namque est utrunique) et pru boc aiiquid reliquerit. 

xi xttTakinuiev, nir ix dvolr uiototv i'/,etv XVJV OVIOI- uuain ex (iiialius conilioioneu babere cuntrahentium 

uovvjoir xof i f 7t(>ov, tj 7i(ti>e yiuiov i/.!hlv xai «TTO- altenim, aut ad uupiias venire et abrenuutiare per- 

Tfi£"o^«i xfi /./,«'ti /J. einto roino ov poviotxo, f it/.4i'T/;ffr«'T«, niivuot aTioaztaitui xu>v oiunino abstinere de cetrro nuptiis. 

1 iffi&s yn/uin. "yj/.r iva /irj T6 nonyfin pexttouov 1 Sed ut non causa suspeusa sit et post teinjiora 

$ xni fmxa %oovovi iawt fiaxooia dTiitvioi jinhv rj forsitan ionga revertatur rursu8 exactio, propterea 

iUnox^n, iSiit TovTo xni.wi i,/ih' eSo-nv t/ccv ooiaat beue nubis visum est liabere deteruiinare causam. 

xo jtîiyfia, xni elaaf /itv dvunxuv firt drai 77«J-T«-25 et usque ad anniim quidcin non esse penitus peti- 

}.u>i 4t7iitiTt,tiir zoi> x(crn/.e).stfttntiuu, nkr,v ti /xf 7o6- tionciu relicti, uisi tamen modus sacerdotii adveniens 

jxoi UywavfTjS imyevifierui Ouiioto xwv nooiumaiv alteri persouaruio statim praebcat perceptioucin, uttv&i>s 

Soiij xi]v ).r,wtv, un ovx i'n ynftotv ovarji iX- pote nequaquam nuptiaruin existente spe. 

2 nidoi. Ei iiivivi dutiitittpeiv avfiftniij %'ov evmv 2 Si vero trausire coutigerit auualc tempus, damus 

otalov zohvov, Sibofiev ftiv xto nooiwnut xovxio Xa- 30 quidem personae huic accipere quod n-lictum est, 

fitlv xo xaiakthttifjirov, vvx t>7iXtbs bi ovSs ovxa>s. Don alisolute tameu neque sinipliciter; scd si quidem 

i\/.X' f! uiv x anXdis fttvxoi oiioi ots] non ab- 

«oJute tamen ncque aimpliciter r |) ovnoai L $ 33 vno- 

&TJXT]V om. e', 34 invfroixo om. B l \ 35 ei) eie M \\ 

36 dnoSwaei B' J/ 39 #

DE NUPTIIS 179 Nov. 44 

toftiti tTioior siAiitpev, fi xb rrfi iktntuiaeioi, &tganevstv 

fttQos ei tii xp^««ia eiy, xni fittn \iv.wv 

Stftovnt tov ixelfrev htfieiv ioxiioeiti', voxoj tov 

fuerit, tale rcstitui quale percepit, aut deminutionis 

medeatur partem. 

4 bi vero pecuniae fijerint, ctiam cura usuris quas 

inde percipere valuerit, iureiurando restituentis hoc 

nvtt$iSi>vros xotnov xqivoftivuv. Ei de ovx edaveias 5 iudicando. Si vero uon mutuavit quidem, eed usus 

iiiv, awexQânxo Se, xuv nnb xoixov exnxoaxt/s nno- est, ttrtiae centesimae reddat usuras. 

f> iStSurai xbxov. Ei Si fir, atpotioa Evnoyws ejcot, 5 Si vero non valde locuples fuerit, etiara firieiusy.ni 

iyyvTjrfjv xovrov nQPinnaiTelo&ai. ei Si ovx Borem hunc exigi. Si autem non valuerit fidoiussoiijxiatte 

xbv iyyxiouEvov Sovvat, xr^vtxnvxn ini 8to>- rein dare, tunc sub iuraturia cautione et hypotheca, 

uoain xnl vnoîjxrj xma rb etorj/uvov xiov ovxwv 10 secundum quod dictum est, Buarum rcrum accipiat 

nvuo nonyftaxiov /UXQOV lni>fiitviiu> /J£V xb xmate- quidetn quod relictum est. 

6 Ittfi/iirov, n &ia Si nfta xih 7Z(>6i SeTxtyovs ya- 6 Mox autem ut ad socundas nuptias vcnerit, hoc 

uovi ikfttlv xov'.o vnb xov Sovxos ix8txtiG&u>, xno' ab eo. qiii dedit, vindicetur, apud qnamcnmqtie apfnveiTi 

nooitoina, ws nvxb rr;v dox'i;v ovde paruerit ptTsonam, tauiquam si hoc ab iuitio noque 

Su^nv. "Oneo inl nnvxbs xijs avaSbatuts 15 datum fuisse videretur. Quod in omui restitntionis 

chs xtvr^bv eixs nxinjxov eir] xb ftil/Mv casu, sive mobile sive immobiJe sit quod futurum 

ioofrai, xoaxEiv freo7iiZ,oii£v. El Si xovoiov 7 est reddi, valcre sanciums. Si vero usus fuerit 

urj ib xtixateXtutiitvov, dnvoco* di £x oi nQos eyyvr;v quod rHiuqiiitur, minus idonee yoro se habeat ad 

xru oiSi avxiii ntio/fjeon eiq xoyto xaxanioxev&i^vcu, ndeiiissii)Lem et ncc ipse diyaus sit cui boc credatur, 

ftrtl fiiv naf)' ixthio TW l* ov xarah:/.£tnxai, xiv20 mauere qnidfm apud illuni a quo relictum est, ex 

#« ix xoirov exnxov nootpActi xol \u\\ov misccllov luliae Miscellae constitutionil)U8 retrihuimus; alia 

hiaiatttov ttfitifiofiev. xa nX/.n di ioxot xvoia xnxa vcro sint tirma sccundum terminos et casus BCCUU- 

•tovi ooov» xui xit &iimxn xad"' iintQ xnvxn vtpt-yrj- dum qilOS baeC exposuimiis. 

9 oafiefra. yii Si siot;/nivai nap' rtfta>v aatftihia$ 40 9 Praetatae autem a nobis observationes dentur, si 

alia quae res ex mobUibus sit, eam talem qualem accepit restitnat, vel detrimentum si quod factum 

4 est, remrciut. Sin pccunia.sit. etiam cwn usuris reslitual qttas inde percipere poluerit, idqne iureiurando 

eius qui reddilurus est diiudicetur. Quodsi fenori non dcdit, sai in usum sunm converlit, ex 

5 terlia yarte cenlesimae reddat usurum. Sin vero non admodum locuples sit, prueterea fideiussor 

qnoque a(> co petatur. Quodsi fideiitssorern dare non valeat, tunc sub iuremrando el nypolheca secundum 

6 diclam nrutn suarum mcnsnram capiat qiiidem quod relictum est, slatim vero stmul atque ad secundus 

nuptias transieril, id ab eo qui aedit vindicetur, ayud quamcumqiie personam ap}>aruertt, ut quod 

a principio ne datwn quidem esse xndeaiur. ldqne in omni restitulionis casu, sive tnobile sive immobile 

7 sit qiiad resUtuendnm c'st, vulere sancimus. Quodsi aurum sit quod relictum est, careat autan fideiussionc 

ac ne tpse gvidem idoneus sit cui ,hoc commitiulur, manebil id quidem apud illum undc relictum est, 

hic anlan ttsuram tx terlia parte centcsimac ei pracstabit; quatn tamdiu so/vct, donec aut secundum ille 

matrimonium ineat [quo casu etiam restilulio fructuum solulortim locum hubebit), aut manifestum fiat 

rvm non amplius pnssc ad matrimonium venire sive ex ratione sacerdotii (twic etiim illi dabit quod relictum 

est) sive ctiam propter mortem: capient enim hoc omnino heredes tius, nihil ne ex solutis quidem 

b fructibus reddiluri. Eandein vcro obscrvationem candemqxic rationem introducimus etiamsi non coniuges 

sibi invicem sub eiusmodi condicione reliquerint, sed alius qtiis extraneus sive marilo sivc uxori sub 

tiusmodi condicione dari quid yoluerit. Scilicet fortuiti casus sccundum suarn naturam et leges de iis 

latas ct in dalionibiis et in rcstilulionibiis cotisidcrentur. Haec igitur ex conslitutionibns occasione legis 

luliae misceltae a nobis iam latis mulamiis; cetera vero rata sint secundum terminos tt casiis, secundum 

9 quos ea exposuimus. Cauliones aulem a nobis dictae, si quidem inslitulionis pars sit vel legatnm, 

3 fiioof LRi] fttaov M\ 4 anoSiSovat om. e |) 6 rbv] 

10 IP iip> li J |j 7 fyet B'pr. \ 8 xavxaiv Haloander || 

•nQOiantuxtiafrai MB?] TiQOSannixtia&co L |j 9 iÔftooin 

/. | 11 f*ix(>ov] fiixotp B l , om. e prob. Zachariaeo II 

17 xnvaiov] muB |/. e.xorpti) e |j 1S lêt B l g iyyvov L l | 

20 /nvtl M] fiivuv BLs fl ixtivov L fj tbv\ xo B l pr. | 

21 iqiTov Hnloander \tf. e)\ XQITTJS MLB \ avxcbv L |j 

27 niTw M a , /J'pr. || 30 xai ei\ xav ei Holoander fl «(] oi 

U \t>%\ »» /j' I 31 post xomvrrjv tris litt. era*., xaxaXi- 

Ttotiv — 33 xo$nvxriv om. L \ ;d'ev add. 

Halnanilf.r, nnn mn/e !| 35 «>'TOIS Zarhariae] nvxoli libri jj 

37 iulin rniiollu M 'lovXiov fnaxiXXov Ifttoxilov L ftna- 

*tV/>v B') LD \\ .18 diaxasttav) Cod. fi, 40, 2. 3 || T


(>ov 

ivarnffsms tir, p ^ institutionis sit pars ant legatum, heredihus aut subvôxniaainjots 

r) dxeirvii < quibtts baec reJicta siint; si qiti- 

rtinrw xuraX(A.ei7naf i /uvim mortis causa dem inortis cansa donatio, omni modo beredibus Si 

d, Tifirrwi lois xlrio te. Ei fii *'£ o/Utx/.rj- vero ex asse secundum taleia conriicionem conscrii 

TOIIIVTTJV 

5 batur qnis beres. substitutis. si fuerint. aut omnino 

u: : u : ! J h d j hi 

xm xoixo enno^ynt yrpai ASttav tzsir xtv 10reliquit sive per institiitionem particulanni sive ex 

ti> KUTnXtXoinev fi x^verntftatf xrjr fie^txqi- rj xr,v asse, ant per iegatum vel fideicommisstinj, sive per 

i^ oXoxXiiQav, ij x'u Ttgeafttiov rf x'o ytdtixi ntncinitv r\ mortis causa (lonatioucin, et accipcre qiiod dereti]v 

morns causa Sc/omv, *«i Xafttir x» xuiaXtkttfi- lictuin est et nullam cautdam dare; tunc eniui sefiimr 

xuipi,Sein'itv notfaXftur 8tdui'€tu rr;rtxnvin y«(> quenda est defuncti voluntas. Suidii etihn nostri est 

uxoXovd-rpiin- rrt xoi ttXtifirjoavToi p-iiiur,. ntuianov-15 detunctorutn couservare secuudum legem voluuiates. 

Sitanti- ynij tj/ilt' inii to» xiov xekavxuivxaJV tpvXnx- 

10u rvfiuv fiov/.r]G£iS. 

CAPUT XLV. 

'Enf.tSrj fii ptxneii jzQnofav T« negl xrjs v)Jixxot rs rniru 35 cousvrvet autcm Laec 8eriiiidnm leges tiliis snperxaut 

xine vovovs TUU ninoi jieoiuiaiv, r\ ei nnrree stitibus, aut si omncs moriantur. scciiiidum nostrara 

tfut~x»ianu%-, xarrt ibv tj/ititiM»' vofiov xov fiiv «J legein tam aine filiis casu lmnrifnte| niatri quam 

anitttitn* casn T/J /irjrot, iov o£ Xemoftirov xoli rv>» renianentibus Hliorum bcredibus cotiscrvato. 

2 nnititov xXrjgofnuots fvXatxo/iivov. Ei di Tiiiaa 2 5i vero universa cotistitnta est forte iu prruniis 

n-/,ov iv xQhf' aaiv h nXLns xtvriiuli nyny' 40 aut aliis niobilibus rebus nupiialis duuatio, ttTtiam 

hercdibus vel substilutis vel illis, a quibus haec relicla sunt, praestentur, sin morlis causa donatio, 

omnino hcredibus. Quodsi quis in sotidum sub lali condicione hcres scrijiius sit, substitutis, siqnidcm adsint, 

vel utique illis qui ub inteslato ad hereditatcm vucantur eiusmodi cautiunes pracsiet, ut undique lex 

suum habeal perfcciioncm. Nisi forte tcslalor hoc qnuqne pcrmiseril diccns veninm habere cum, cui vcl insltlulioncm 

sive parlicularem sive in sulidum, vd leyiilum vel [idcicuminissuin vel morlis causa donaUonan 

reliqnit, ct rcliclum uccipiendi ncque ullam atutiunein prueslandi. Tnnc enim sequcnda cs( defuncti voluntas. 

Nam ma.vimum nobis sludium esl de/unclonun volunialcs cnm lcjc cuslodiendi. 

XLV. Quoniam vero paulo nnie de cnslodia rcnim vaba fecimus, el Leonis piae memoriae «crimus 

constiiutionein de secnndis nupiiis (qua praecipitnr) viutiercm quue ad eas veneril, si cuutionttn 

fidciussoriatn se scilicet liberis res rcstiluturam prncstare ncquivcrit, purtcm lertiutn cenlcsimue acapcre, 

nos hunc rctn eliam mclius ordinavimus iis quae per illam de hoc ipso constiiula sitnt, idnnea sub- 

1 diuisione addita. Alque suncimus iid qund untea a nnbis in quadam conslilulione diclutn est) ut, 

si quis rcs per anlcnuplialem donaiiouem dcderit, siquidcm omnes immobiles siul, curum usns/ruclus 

muneut apua matran quae ud secundus iwptias veneril, atquc in.ut eus eligat neqve repudiel nece u tiberis 

pro earum aeslimatinne usuras exigal. scd el curnm earum habeut, praul lex pruecipil iis qni itsu/rudu 

potinntur, ei serret eas secundnm /cges Ubcris supcrstitibus, vel si vmnes murtni siiU, sccundwn lcgtti 

noslram mulri guiflem guaitlum compelil csc casu orbiitilts, reliquum vero libernnim heredihus conscrvititr. 

2 S/ vtro lola ante nttptias donatio in pccunin forle vcl aliis rebus mubtiibus coiisislul, tnatcr ttrtio 

1 post fiioos ailrf. tiTt tftSttxniifttaaov Htilo'tmter \cf. 

JuHnn. c. Cl.X) || 3 fiooni xnion A/, fravaxov airiq 

LB\\ 7 x«g -tutav-iai B !| 9> i'xfi L &X 01 &' I 12/ 

yn M n ro tfitlixoitianot> L, om. B |j q TTJV 

aiiiii fravuroo B tj xov 0~nv('irov (nrin Lt 14 Soirrtt 

LB \ 1" iov om. Ii l \\ \b ftiyoor /,' || Tiooafrtv xn lort 

inL^) MLB) additu (/. e.nonnfrirxrt) e |j 19 rjrtiaxn/iti^n 

B' || 20 -ror.] rovs // |I A«»T«5«*-1 Cod. 5. 9. C § 6 |j 21 yaftair} 

addendum Xiyovoav [Zacharius) vcl Su>{iiôvanv || 

24 htftftaretr] accipiens g j| 25 roii} -rr\ L 2 \\ Ixeirrjs 

L^B 1 :] Iv.tivots ML l ixtirov IV \\ toyi\ quod enim 

(i. e. 7« yito 1) e \\ TOVTO L x I 20 innyuyovxti\ sidicciy 

j| 2 d £ ] nuv. II c.4, ttnde rrprtita *nnt 

28 

] , p 

quae seifunnnir l| 29 initioii,] vel 

l 

(j. «. rj) 

j 

add. e i! 

30 

30 uerrj 

L" (i*ivti B l| n) ei L x g 34 nviov />' || 36 rnie ntoioiot 

nniaiv B \ nrifxcns TeXtvTi'i

DE NUPTUS 181 NOT. XXII 45. 46 

ftaatv fj itQoyaftmla Scoosn, TO xqlrov XOV XOXOV partPin usurarnin accipiente matre cum prius sancita 

fiioos Xnftfinrovanv xr,v inixtQa avv rp tjdr] vevoiio- cautela nou exigi a filiis aurura, nisi forte sine iafoifjwfVfj 

(iatpaXeiq /trj anttixelv -jinqn raiv TtniSatv vidia sit viri facultas et iiabeat auruin et argetitum 

et vestes et quidquiri conscriptum est matri uamus 

5 etenim tunc elcctioncm matri, sive velit res accipere 

et dare tidtthtssoriain cautionem sive praedictas ac- 

, y p 

cipore usuras; dicimus autem ex tertia parte centesiinac 

tain seeunrium aateriores leges quam etiam 

IIKXV, ti're xni TOV eio>:fiii'ov xituiêaftut x6v.or. rbv SCCUndlUH nOStras 

ino jQtTm' (pntiiv cy.ifiootfiS. xnxn te rois hp?i(toa,'ht> 10 

3 vofiovt Kmn re Teelcin*] 

praeccdens libri |) consulntu HV x 'l\ consulatuni V* 

vulrf. ij 27 decimo om. V § qnam] quas V qmnri H x \\ sjinoximus 

RV^ 28 liberus] tilion R g 29 siuc V Q uocati IV |1 

uocari succcssionem om. F|| 31 relinquatfi R |j 33 contractum 

R

Nov. XXII 46 182 DE NUPTIIS 

xtov ivavtiov xi SiTjyonevov. Tavrrjv fjfioiv xr\v vo- bant. Hanc nostram sanctionem firmam etiam modo 

pofrtainv xroiav xni vvv fitveiv inl fiCvrus xal? f,Srj manere super solaa quae dudiitn ad secundum venere 

itgds Seirtoor tXfrovoais ynfiov d'Boni£>o[iEv xni •tivae matrimoniiim sancimus et quosdam propriorum acxa>v 

oixeiiav SiaStâfuvaie naiS(ov, iv pefiaitp xs cipientes tiliorum, tirme eis servantes et Becuudum 

avials fvhtxTso&at xal xnxa xhv k^rfi XQOVOV, SITS 5 dfinctps tempus, sive ante nuptias sive post nuptias 

7t(>6 r(ov yufioiv eixe fiexa xov$ yn/iove xbv XXJJOOV bereditatem in eis tilii desccndisse contigit. De his 

eie avxrs xov TimSoi xaxevcx^/jvm ovvef}r). Tit di auteui quae post haec ad secundum veniunt virum, 

inl T«Z> fiexn xuv%n t'n Sevxioov yotxcoanii dvHoos ita nobis praesens lex disponatur et sauciatur. Ergo 

ovxos iifilv 6 jzrtocav vouoi XVTIOVTIO xe xni litafrtdfio- necesse est filio moriente sive masculo sive femina, 

•leTsixto. Ovxovv avnyxri xbv nnlSn xekvxa>vxa eixe 10 sive testatus moriatur sive etiam sine hoc: interim 

iiyoent eixs d k rlXsiav rj ini Sin^y.ms veisvxav r\ xv- ergr» ea quae ex testameiito sunt dicentes ita ad 

xtov %ioois' xiufi ovv xa ix Sinfri/Aiov einot^xti ovxtos ordinem qui ab intPStato est voniemus. 

1 f.ni xr]v i£ aSin&txov x«$iv ovainv rj xai ftolonv xavxrjg xiva, xnvxrjv ixeivr) 15 illa accipiat per scripturam, quia ubique custodire 

X ^ i t Siit xijv yoruprjv {sTieiSi} navxaxov fre.v rjy xi^ nniSi nnon xrtv xov nnxooi dtn- successiunem, veniat secundum vocationem nostram 

Soxi.v, Loxiaftio xnxn XTJV xXr^niv XTJV fifiexiunv, ^v quam statim dicimus, quadam correctione et ea inavxixa 

ioovuev xtfos innvou&ioasaa xal nvxfp> 8eo- digente. Et baec dicimus iu rebuB quae extra nuptiaptvjjv. 

Kni xnixn tpnfiev inl xole jiodynaot xole lem donationem sunt Quae euim in iilis sancita suut 

££u) XTJS itooyttfiiaiae Safêae. xa yd(> in ixtivrjs ve- 40 

qne rata mancat in iis solis snncimus, quae iam secnndas nuptias inienmt et quibusdam suorvm 

liberon/m successernnt, ulque firina iis etiain in futnrum teinpus servetnr, sive anle nupiias sive post 

nu/'ttns hcreditnlem filii ad eas deferri contigeril. De iis vero quae posthac ad secundwn maritutn transiturue 

snnt, haec itobis praesens iex constiluat et sanciat. Ali/ue neccsse est prolern quae moritur, sivt 

mascntam sive feminam, uut Wstatam mori aul i?tleslatam: primnm igilur iis quac ex lestamentis sunt 

1 expnsitis itciuceps ad ordinem ab iniesialo veiiiemus. Ilayue si fi/iits lcgitime tcsialus mairi 

substuiiiiam vel elium partem eius uliqiiam re/iquerit, hunc illa accipiat proplcr scripturam [qiituuam 

defnncinnim volutitates utique servari vuhtmits), atque eius quod relictum vet dalum est lam donunium 

quam nsnmfrnclum habeat. Qucmailmodiun eirim exlraneo ahcui relinqucre liccbnt nec qvictjiinm luredi 

secnudiun t/iiiis matrimoninm rwcebul, ita etiam qui qnaeve matri sive heredilalem sive legulum reliyuit, 

recte relinquat tam in proprielatem quam in usitm/mctum, sive id sil ex rcbus qnae extrinsecus ei ob- 

2 venerunl sive etiam ex paternis. neve fratribus quicquam adversus hoc coulrudicere liceat. Sin vero 

mtrstalus filius decesserit, cum mater iam ad secundas nuptias veneril vel etiam poslea veniat, vocelur 

quiilan et ipsa cum filii (iliaeve fratrihns in capita sdlicet secundum noslrum coiislilulionem ab inteslalo 

ad illius stwcessionem. Sed qnaccui)iqne ex palerna substanlia ad filiwn pervenerunl, eornm solitm 

huheat usumfruclum, quae omnino stcnndas nuplias aut aniea aut postea inierit: ad celera vero 

bona ornnia, qnaecumque filio exirinsecus eranl prueter paiernam successionem, veniat secuiti/um invitutionem 

nostram qunm stutim dicemus alii/ua correctione ipsam quoque egenlcm. Atqne haec dt rcbus 

dicunus quae sunl extra anlenupUulem dunuliuiicm. Alam de illa quae a nobis et praclerea per Leonis 

B 1 

1 tvavxla 

2 xnl vtV et 

ftopntt om. B' || 5 

£>/? || 7*7. 7Vi £i "«*'5t»»c om. .1/ |j 8 *ini (cf. e)\ iv 

LR\\ eii Sevxeoov tpotxtoane dv8(>d>v f. x ipotxaiann els 

SevTtoov dvSooi B 1 tie Sevxeooi' wotxcvoan arfipn B? || 

9 oi-xog ,J//,J ovxtae Be \ xpnovxa) XB xnl Sirt&ia/io- 

&BreiTio] dispunatur et sunciatur c || xe} Se L' l| 13 iXev 

aofie&n B || 1 *J rj BtSofif.vov om. B || 24 avxta om. s || 

TtQoiytvofiivutv H l H 25 tirj] fnerit facultas g || xnl om. L |J 

27 xtXtvrrtaoi B 1 i| 2 S itXfrovOTjs ydfiovt xfjs firjXQoS 

£f xfje pirjxQOS dX&ovarje ydftove B* || q nm. /,' (| 31» 17 

T»^ nntSos oin. B H «$«^7>

DE NUPTIIS 183 Nov. XXH 46. 47 

jftiva 5T«o' rificbv xai ytgos ys nnqa xr]tsleov- a nobis et a Lconis divae memoriae constitutione, 

TO: xov xi}t eiaefiovs Xrêais Staxaêcos axtoata /ite de succcssione 

4 pttrentiim in bona Uberorum vel Uberorum m botta parentum dicta snnl, integra sa-venlur. lnyratiludincm 

anlem hoc loco non solnm adversits mntrem secundum id quod anlca a 7iobis dicium esl Cvnsiicramux, 

sed etiarn adversus ipsum fratretn defunctum. 

XLVIl. SeJ quoniam scimtis inter fratres mitllas invicem existere contcntioncs, eitm solum tamqnam 

ingratwn adversns fralrem huins lucri parlicipem fieri non palimnr, quisqtiis vcl necem frntri molitns 

sii rel criminalem in eitm delnlerit actionem vel bonorum privatiimem ei tnferre studnerit. IUius enim 

pars et ait relupios fralres et ad malrem perveniat. Alqnc liaec lex de liberonim successinnibiis, qvihus 

matrcs succedunl liberis, lata esto, gnae subdivisionem a nobis faclam introducat iis quae in fumrurn. 

tanptis secundo viro nupturae sunt. fiam iis qnae inm sectmdum conmgium inientnt ct beneficio legis 

nnsime qnam tncmoravimus potitae siinl. fireal ea qnae ad ipsns ex liberorum successione sive ex lcsiameniis 

sxve ab inlcslnlo venerunt firmiter habere tam quod proprielalem quani qitod usiim el frucliun altinet, 

el alienare et disponere et traiismillere quo vetint tnodo; tu-ve ulli as impedimento ullo temporc praesctis 

Ux sil. 

tettamento sucoessionibus lt l tam ab infestato quam ex test. 

st)cc. R 1 B succcsnorihus 1*| 8 rationibus A" )| filiis /?' 0 

10 demonstnitur IV | aliaque onmia (nque uinnia juppl. V* 

inxpnt.vnr.) V\\\ dictaj rationem dicta A' 1 (| 12 intctis 

V 1 intractis IV (intractas lt a \ | 14 aut IV J'|| 1f. frutrem] 

fr» V 1 eundcm fratrem IV g 18 Et] Ug Sud? || quoniamj 

quae R l || | Q 29 riris] dc matris 

Buocessiune mld. R VT, ruhriea tnnle in textum illala (| 

30 pervunerunt] et bcnclicio memoratac nuatrae legis 

potitae sunt, liis liceat add. Contiux, vu/tj. \\ pcr om. V || 

31 et sccundum dominium om. R H dominum V'|| 32 usum 

et Becundum om. l'[| alicnari I r 1 /iiorrot] Cott. 5. 9, I 1 3 ftovrjr D 

MLB 

nlxin 

p 33 testaturi (testatorio 

pr.) H (1 uoluerit R VT || 34 ci» RT] ei sit V sit eis vulg. 

u e\ ftf>rt] 

vfl' | xijv xPK atv V ("VîQ ^? e * H* H 10 nXrj&ijS 

•'- " n il btixvvoivxo M\ tltixwfxtu ' '—*-•'-— 

H'pr.. r^»xnTn» /> s ) LB[t) || 16 xni] *ara J3< | yrpofi 

rbt- rtX. rultXfbv D' (f 18 Xoptv om. L I 19 ftovov 

ill.lPs] ,>ev B" R we OM. B' | 20 itipi •tlv aSthpbv) 

toty nSthfoiv B* || 22 tyxXtjfiaitxolt L x \ inBviyxntxo 

Ii' | 23 nvxov antvotitv B* ontvaMv atttp B ! \ 

24 rt\ yt B 1 | 25 n!itXfoi>s\ xnl n$'tX


KaxsTvo Si XVQIOV TOIS 4X rov itQOxtQOv yAfiov 

fixoi Ttniaiv, ojtep inl TTJS eigTjfidvrts ijfiZv dtaxdtaxxai 

vofto&eoiai, a/txe, ei xrjv Tiooynfxiainv dcuoenv, 

ijv tj rp teifio 1 ijv tj firpcr,(i xt.tevxifiavio j os 

1 » avirj xov avvoixovvxos 

ixioSavB, o p i p t ie xov xeXsxavza xwv nai 

1 Et illud autem firmum, quod ex primo matrimonio 

est, filiis maneat, quud super praedictain a 

nobis constitutum est sauctiuuem: quud, si antenuptialem 

douatiunem, quam mater murieute marito 

«s xbv xeXevxijaavxa xutv nai- 5 lucrabatur, coutigerit ad morieutem tiliutn pervenire 

Swv negteXifelf xai Sta xovxo fttoos aixrjv xr,s ixel- et propterea partein ei illius tieri bureditatis. matrum 

rov yevtofrat xXtjgovofiias, xi;v jut]xd xov xeXei^xrjanrios masculis tratribus niorientis in tautum in quanium 

xnxn toaovxov xnfr' ooov dgt&ftbv oi mtlSes ciaiv, numerus tilioruin fuerit, quatenus et ea partein hatoi 

' ' " ' - * - - t «... 

fii',xT;o xni &>'lXttai fiovat xafrtorixottv, dxelaeibi 

senatuscoasnltiiin mediam quidem partem dabat 

o dnyfin x?p- fiiv ijiiatiav ftoTgnv itiidov xrj /it]X(/l, matri, residuain vcro mediaui sororibtis. quantaecura- 

i]i- oi XitnoufvTjv vTjv r.uiatiav iSitiov xnls nSa/.tpttle, que extitissoiit. Quod quia uon pritnitus correxituui, 

j xatftaxrjxuiei: 'Onep ine^Si} ftr) nooxe- inodo adducimus ad Compctentrm correctioneUJ, et 

QOV i7tt,rio(»ltutoitfiev, rvv uyousv inl XTJV jrporrr.xov- 30 in isto casu vocantes eain pro rata filiarum, quaaav 

di6(>frwoii>, xni ini xovxov xov &i/iaxoe xnXovv tenua quautum unaqiiaeque filiarum babet, tantutn 

ret avti,v noos craloyinv xtav nuiSutv, di»rs oaov Bolurumodo ct earn acripere, et iu otnni casu huc 

ixvairt xiov itvyttreoutr fyet, xoaovxov ftovov x


xct ix xa tu>p itQoxeotov i"x re rdiv SsvriQcov yn/itop, habentes et ex prioribus et ex secundis nuptiis, quas 

ovt fiBxn XOPSB rtuu>p (fvvnXXa^mep tbp vl-uov \inl post hanc nostratn contraxerint legera tin his euim 

£rtp Si; XOVXIDP xa nnoopxa Staxdxxofiev), xa jiiv praesentia disponimus), quae quidem super lucris ex 

iion ini xo'n xioSsat xole in TWP ydptav nttQnfvinT' nuptiis servari oportet, baec sanximus, insuper et 

rio&at xw, xaxin dvo/wfrerTJaaftep xal TIQOS ye §u- 5 decrevimua portioues quas necesse est pamites lexmvaftip^xas 

/wioae ae dv/iyxr, lovi yovint TOIS ywr gititnis et nou injjratis relinquere filiis: ipsos ^tamen) 

oiori xai fii] cxaoiaxois xaxaXi/uTzdpetv nntoiv' atWove genitores non erit iustum ad Becundam omnino de- 

Si Sr; Toi/s tpvaavxae ov di*«iov av tir; rtobs XTJV cliuare prolem et quod ex Jege est tanturnmodo re- 

Stvxionr oXwi dnoxXlpai yopijv xnl xo ix xov vo- linquentes prioribu8 alia omuia ad secundos deduftov 

ftovov xaxaXmovxns xoli ngoxioois fttpos xaXXa 10 cere, Bed aliquid prioribus adicere. Si quidcm alinavxa 

inl xovs Sevxtoovg dyayelr^dXXh xai rt xai qu< ID ex secundis babeat nuptiis, aut etiani priinis 

xoli TTooxiooie ngoid-tivai. e» /uiv ydf> xira ix xcbp torsan, ita festivum, ita dilecturn, ut velit prapponere 

Sivxiouiv k'y.otsv ydftiov, r\ xnl xutv Ttowxiav xiyjv, eum aliis in possessione, damus licentiam buc agendi, 

ovxto TtcQtonovSnoxop, ottxtos dyanaiuerov, oisxe fiuv- non tamon omuino piiores quidem tilios miuuero, sehofrat 

vriBOiftoetv avxbp xovs dXXovs iv tfi xxiof.i, 15 cttndos autem augere, sed neque vebementcr magni- 

SiSouev nSemv xovro nonxxetv, fiij fiijp xnfYdnn^ lirure aufinsentum nec omuino oblivisci prioruni nialovt 

fiiv nooxtoovs aaldas iXnxxovv, xovs Si $£vxi~ trimonioriim neque firmare quae praecerientibus uos 

pou nvgfj»-, aXXn fo;di iv oyodun fjeyr'iX notBiofrat de talibus dicta sunt: scd providere quidem et scxrtr 

n"oni'^',aiv fi7,iSi xufrunit* iTiiXtf.tja&at xiop k"(i- cundis. providere autem et prnnis, cogitantes quonqoo&tv 

yn/uitfv prjdi (itptuovp xh xols nob rifidtv 20 niam iilii ambo sunt, et ita facientes successionum 

ntoi XUIP xoiovxiov £i(tT][itru' dX)Jt IIQOVOSIV fiip xni iu testamentis divisionera. Hi euim iutcstatis eis 

jj)y StvxiQiop, jtoorotip Si xni xutp Ttodxtop, dr&v- mortuis lcx oinne8 ex acquo vocat, conjpeteus ost 

fiovfihovs bn naidei ituffio xn&£axuat, xnl OVXCD eos imitantcs legem no» vebemciiter magnis eos adnoiovnirove 

xr;v xu>p Stn3oxiop iv xuli Sind-t';xme breviare minutioiiibus, enibescentes legem. Sic enim 

Staiotan: £t yaQ diha&txMP avxwp XBKEVXUVXIOP 6 25 eruut patres boni et «ostra digni Irgislatioiie: et 

vo/ioi itTtnpxra /| iaov y.itXti, noini^xov iaxtp uvxovi iusti quidcm eriiut. Eolam legem custodtentfts, si quid 

fuiioi/urovs xbp vouov ftij acfotiya fieydXais nvxovt autcm etiam supxa legem reliquwint, enmt iusti 

avati/Mtp xnlz iXnxxo')O£Oii>t niHnrfitPovs xbp vbpop. aimul et bumani patres. Kt non baec dicimus inter 

OITW yno iaovxat Ttttxton dyafroi xni TTJS rjttxioas injjratos et gratos tilios (de injiraiis enim iam sacpius 

« vn/iod-taini, xni Sixmot pir taovxai pivov xbp30dictuii) esti, sed de bis qui masris aut minus dilitvuov 

(pAnTTtwres, ei Si xi xni-vtiio xbv p6/ior xn- guntur: cum utiqiie nmlta ditVerrntia sit ingratituxaiinouv, 

£aai'xni biy.moi XB n/m xui trtXnrfrownot dinis et gratiarnm actionis et dissimilis lionoris. 

nuxiuti. xai itv xnlnn fitf/iv ftentt-v axttniaxwi' re Hanc itaque partcm de aeqiiitate tiliorurn ex priori 

xai \xaip] ev//tgtajoi>fitriap nniStop (xh ynjj ntoi xa>p et sccundo niatriinonio venientiiim adbortantes poaimnatdiv 

rjdrj noXXdxii £toi,xnt)t dX/Jt nt^l xii>p 35 tius quani sancientos dicimus; alioqui» semcl augenpa).b>v 

tj rjxxov ayanojinvuip, o)i noXv xo SKJÔOOP tes ab iutestato partuoi uinniiio filiis relinquendam 

tani- nxaQiaxins xt xnl Evzftoioxia>; xul xrfi oi'x ofioine et usque ad quattuor quidem iilius quattuur uucias 

u/trj. Talxo Si Srj x> fitooi xb nfoi xr\i iaoxtjxoS 

xioi' ttmSwv xibf ix noioxov xai devxiooi' avvoixiaiov 

yiniuiri/n 1 OVjuj3

Nov. XXII 48 186 DE NUPTBS 

ootaavxe?, tl Si VTICO TOVS riaaagae, ^xQi roy fjfti' 

aetos ITJS otoins Ttnarje fiioovs, ixnvipr ijfir, StSwxauev 

omnino definientes, 8i autem ultra quattuor aint, usque 

ad mcdiam substautiae partem, idoneum iam 

Q , y 

Xatav nvrolt atevoxaioinr i XXvanvres 

fQ^ ; dedimus filiis solacium, noQ ex parva mensura antiquain 

eorum angustiam reaolveutea. 

oi xoiwv 6 Ttixorbv vupos xa? ftilXovri %o6vfo 5 J Sit igitur praesens lex futuro tempori sanciens. 

div, xa&a nolkaxis einovrss Htffri^fiev, yui sicut Baepius diccutes praevenimua, et nihil priorum 

oviii o ZQoa&Ev noozamofievos, dXXh awet/.ey- tangens, 8ed coudcnsa undique et complexa sul) una 

/itvoi nnvinxo&ev xni owtaneipa/iivo* vni ftinv aw- contiuuatione et omnia paene de sccuudis pronunixttav 

xai anavia OXESOV xh nEgi SEvxigiov nnny. tians nuptiia, et priora quidem prioribus in sua viryit.Xtav 

yafiajr, xal tn /uiv nQoiiQa xols efinooa&Ev lOtute servans. quae vero ab ea disposita sunt tuturia 

ini ITJS iaviiov fvhirrutr laxrog, xn Hi nap' nvrov secundia explanans nuptiis, et novain quamlam undi- 

SiancrrofdEva xole taofiivoii Sevrtoois elsr,ym'usvos que ac Bubtilissimam lntroducens quaereutibua utiyatioti, 

xni vinv xivn •nnviityoÊv xai a7rTjxgi/3u>fi£- Ktatem. Ouinibua quae super talibus positae Bunt 

VTJV tUdyutv tois &;TOV0IV tatpi).Eiav. Ilaawv iviv constitutionibus in futuris post hanc nostrara legem 

ini io\i totovTois xsifitvcov Smroêtov ini tols iao~ 15 nuptiis et quae ex hi8 evenerint vacautibus: hac 

ftevois fiern rovSe rjfnbv xov vofiov ya/uni xni role videlicet una constitutione futuro tempori, secuni| 

aimof avfjftairovot axoAfi&voiav, invrrtg Sfj zrjs dum quod a nobis detinitum est, in bis qui contipin* 

Sinral-fios tio /niXkotm %ovu> xnxa xb nno^ nentur in ea casibiis pro cunctia BUlficieute. 

rjfiiov Siutginuirov ini xols ntoteôftavots avxrj &t/*a- 

Otv «J'7» Tiaautv aQXOvarje. 20 

('E7TiXoyoe.) Tttvxa xoiwv 17 arj vnsQoxh nnai (Epilogus.) Haec igitur tua celsitudo omnibus 

xois s&ieai xols vno xip> afjv XE)JOVOIV agxrjv xip gentibu8 quae sub tuo sunt cingulo 8ollemni modo 

avvr,&et xolnio 

iooxvTiio L tt tie in tqq. conntnnttr || 36 dnb innqx 0 

L | xnl imdxiov Ffnfonnder] vnnxto ML, vnaxtxip coni. 

Zachariae || 38 'Eygntpt] — 39 jittXQixitp om. Z> || 41 T(>«fio>viava> 

L\ 7()tpwtav(o M D 42 Lcgi om.Lietsicinsqq. 

corutanter |) 43 xca ivSoj-o orpax? (ttc) L 

1 difBnientes V || 2 suhgtantiam V { iam ydoneum 

RI) 3 antequam Z2 1 condempsa RF(collecta vutg.) f| 10 ab ea om. V\\\ nplanant 

^Hnusuam H 

1| 5 saactieotes R j\ 7 condensa T) 

1 | 15 Post nuptiia vv. et nouao 

— quaerentibu» 11 sq. rrpetit R} |J euenerit V 1 hacj 

quod a nubis hao li'\ 16 secundum om.Ii 1 ^ 17 difiinitum 

R V (1 qui] que V | 18 cunctis] contractis R \ suficientibus 

II' | 2\ cognuscentcs V~\ ignusccntes R l a^noiccntes 

R*T vulg. I 25 tamen nibil] ••••• cliil R l } 

26 nostra] non.fi 1 { 27 et RV) sed Contius\ uidentei] 

uidente et /V° | in] inde R l | 28 lepislationero RV f 

29 posite V°T\\ scruabimua RT seruamus FJ 31 tubsc 

dedimus ex VT Bamb. II R 31 dat. xv kal. om. T i 

CP. T) cap. Butnh., capitulo V I bilisiano V bili$ian J 

Bamb., bilasario T, post Belisarii vulg. | uio. VBm^ 

uica. T

DB APPELLATIONIBUS 187 Nov. XXIII pr. 1 

 

lov iteiov nqatadvxov, mib inaxoiv xni naxotxiio. 

Legi. 5 

Êyoaopr] to iauxvjtov M

Nov. XXIII 2—4 183 DE APPELLATIONIBUS 

- CAPUT n. 

Ad hoc sancimus, si quando lis speratur in nostrum inferri consistorinm, si forte contigerit imperatoriam 

maiestatem occupatam publicis causis cx mundanis provisionibus non possc convocare patres, 

quateims causa agitetur, non ex buc litem periclitari. Quod enitn vitium est litigantium, si culmen iraperatorium 

occupetur? vel quis tantae est auctoritatis, ut noleutem principein possit ad convocandos 

patres ccterosque procercs coartare? Sed si quid tale evenerit, causa intacta permaueat, douec imperator 5 

inonitus sua spoute et convocari proceres iusserit et litem iuferri patiatur et omnia secuudum morem 

procedere. 

CAPUT m. 

Illud etiaio in tcrtio capitulo disponendum est, quod antiquitas bcne statuit, noritas autem neglexit 

Cum enim vcneranda vetustatis aucturitas ita niagistratus digcssit, ut alii niaiores, alii mcdii, aiii minores 

sint, et appellationcs a miuoribus iudicibus uon soliun ad umximos -iudices reinittcrentur, sed ad specta- 10 

bilinm iudiciim tribunal quatonus et ipsi sacro auditoriq adbiliito litem exercerent, novitas auteiu hoc dereliquit: 

evcnit, ut super liiininiis causis maxitni nostri iiulices inquietcntur et bomines propter minimas 

causas magnis fatigentur dispenriiis, ut focsitan totius litis aestiinatio ad sumptus iudiciales non sufficeret. 

Ideuque sancimus, si quatido ex Aegyptiaco tractu vel adiuticta ei utraque Libya provocatio spcratur usque 

ad deceru librarum auri quantitatem, uon iu hanc regiam urbem eatn veuiru, sed ad praefcctum augusta,- 15 

lcm, qui audiat et causam dirimat vice sacri cognitoris, nulla ei post dcfinitivam scntentiam appellatioae 

porrigenda. Similiquc inoilo quuties in Asiana diocesi vel 1'ontica tale aliquid emerserit usque ad praedictain 

quantitatem decem librarum auri, appellmioucs ad viros spectabiles, comites forte vel procousules 

vel praetores vel moderatores, quibus specialiter easdera lites pcragendas deputavimus, remittantur, qiiatenus 

et lii ad siniilitudinom praefecti augustalis vice sacri cognitoris interccdant et causas sine spe qui- 20 

dein appcllationis, dci tatncn et legum timore perferaut dccidendas. Orientalem auteui tractum causas 

appcllatione suspensas et usque ad decem librarum auri quantiiatem limitataa ad virum speclabilein cotuiicm 

Orieutis mittere siiuili modo audieutiam et finem eis hupositurum. 

CAPUT IV. 

Elo videlicet observando, ut viri spectabiles iudices non ad alios eadem spectabilitatc decoratos iudices 

siias transmittant appellationes in litibus quantaccumquc qunutitatis, cum non oporteat ad compares 

iudices appeliationes referri, ncd a minore iudicio in maius tribunal asceudere. Sed ad illustrissimam praefecturam 

illornm appeilatioues, cuiuscumqiic sint quanutatis, ut dictum est, dirigantur, qui uua cura viro 

excelso pro tempore qnaestore eas diriinat: utroque otticio Bubmiuistrante, id cst tam cx sacris scriniis 

mure solito quam praeftclorio. lta tamen uaec Baucimus, ut nec a ducihus vel aliis spectabilibu» iudicibus. 

(ûibus iorte, etsi privati auit, imperialis maicstas causas iuiunxerit, appcllatio ad nit i n\oratos sjiccla- 

Viles ludiccs currat, ne causa nou grarialim procederc, sed perperain videattir: aed a prausidibus quidem 

provinciarum et iudicibus a nobis datis, si uou sint spectabiles iudices, intra tnemuratam quanlitatein referetur. 

Si autcm rel illustres sint dati a nubis iudices quibus apiccs dignitatum supcr spectabilitatem 

sunt. vel duces qui omnimodo spcctabilitatc sunt decuraii, vel bi qui a principe deiegnti sunt spccinbilem 

babeant dignitatcm, eorum appellatipncs sub quacuiiii[ue qnantitate iu bauc rcgiain urbem ad competentes 

antiquo inore iudicps rcteruntur. Omnibus ahis, quae iu appellatiunibus statuta sunt vul ab antiqua pro 

sapia vcl ab auctoritate aotcriorum constitutiunuin vel a nostra humanitate, iutactis illibatisquc cnstodicndis. 

Dat. iu. QOU. lan. Cl*. post cous. JJclisarii v. c. [a. 536] 

1 haec vulij. || nostri R x |J 2 prouissionibus F|| 3 quod] 

quae /?' || ligantium \ ri \ 4 possit Vvulg.] posset IlTal. j) 

6 motiitus coc/J.] rautus Grntian., vulg. j| 8 antiquitus 

/2* (J 9 veneranda om. R |j disgessit R \\ 10 0 niuribus 

R || scri) 8ed et vtl sed etiatn Graiinni codd. jj 11 dereliquid 

RV\\ 12 nostri) nisi R l |J 13 magtiig] "al. maximis' 

Coniiux I) ad) ut /£' || iudicialis /J 1 || 14 cgcptiaco 

(egtiaco /?') tructu II egyptia contractu V |j libiu codd. \\ 

prouocntusperatur R |j 15 duct-m libraruni auri (/ XQ V ~ 

atov Xiro(i~v Aih.)) quingeutorum auruorura Inliun. c. 1M 

{xtd c. 92 93 idem dectm auri libras). »•/. Biener (Jesch. 

d. Nnv. p. 511 et y.achnriae Nov. I p. 2tf rmt. ] sed 

om. U" \ 16 qui] quod V 1 || eis Grntinn. ci pcnitus vulg. || 

difbnitiuatn libri || uppcllatiunc] appullatio est Gratittni 

codil. pferique | 17 purrigendam W || in] otiam R l |j Tel] 

et //| dcmem-rit V* \\ 19 deportauimus V a || 20 bii R 

ibi V || augustali V Q vice om. V |) vt eine causas sine spe 

quud R x i| 21 tamen] tantum T Gratian. \ praefurant V \\ 

orientulcfl autem tractus T 1 Grutian. oricntaletn aut 

tructu /»'' H 22 appcllatiunes R l appclUtiouis R 1 1| limitatas 

(iratinn., vuftf.] luintataa R liimtandas K|| 23 mudo 

sinnli R || ct] in //• |J ets] eius R* se Tg 24 illud V || 

obsc-ruande II* || uiri sptctabilefl R VGraiian.] uiri spectobiles 

uel alii spbctabiles T viri speutabilcs duccs vel 

alii spectabilcs vulg. (ex v. 2!). 33. c/. Tulinn. e. 94 sia 

autem antedictis Epectubilihus proconsulibua vel tliis 

buiusmudi iudicibus porrigatur appollatio r.ic.) \ iudices 

om. Gratiani rndd. nonnulli || nou — 2(5 iudicca 8|I[K1latiuncs 

scr. R* in r/i.i.3ver.%uum j| 25 quantaecumquc imt 

quantitatis Gruliani codd. puuci, vuhjn \ 2f> iiluslrissimi 

praefcctura R 1 | 27 sint dignitatis ut-1 quantitatis Gratiani 

codd.nonn. || quij que [i. r. quac) Gratian. [| 2S ium- 

Oiinislrantc /i [| 29 praefectorio) practectu praclurio Gratiuui 

codd. pnuri, vulp. j| taincn| tuni /f 1 (! aliis) ab altis 

Gratian. || iudicibus om. R Q 30 vUi] si R l j| guDt R | 

31 ne] DCC R Q causaa R' |j 32 iudicus etc.\ dicttt — 

34 qui a princi scr. R* in ras.3 vtr.i. | 33 stabiluattni V\ 

34 onmiuo R || hii R || 3ti refvnintur Gratian., vnlg. \ 

in] de vulp. |j ab antiqua procuipia] antiqua proâpie F 

antiquae prosapiae Grutiani codd. nonn. || 37 intraciis 1 

inUictus R l |j 3S III non;is ianuarii V m NN ianuarias 

lul. b tgiejv voiv. {TQia>v v o)v I. X ipiaiv vov

DE PRAETOEB PISIDIAE 189 Nov. XXIV pr. 1 

IIEPI TOY IIPAIT2P02 

III2IMA2. 

AvxOXQftTWQ 'iwOTirtavOS AvyOVGTOS *IfO('tVVT] tta iv 

lo\oxaxi» i7u'ig%iy rv testatem armorum et logum et ad utrutnque habei» 

vofton; xni 7t(joe ixrntnov ttyov ai-rovs £ni- reut eos opportuuo9 et dignos existcntcs. Qtios 

uv; rt xni ul-ioxgfovs xn&eatwjat. ovs Srt xni 15 etiam praetores vocabant, e,V llationem. i et ootnmiueiites i eia i ct civilia iili gubernare b ett 

innitiyavxis xe nvTols xni ra noXs- de lcfjibns scribere. Unde iudicialia quoqiie habitaptxu 

otoixeiv xai ih neui tiov vifitav 

cula p praetoria vocari disposuerunt, p et cupiosa p lex 

xc« t« dixctanxrt xitrnyaiyin yy TiQnnio Q 

lv Sm- 20 praetoriiin nata est vnco, uutltiqiic li praetores alii lii qtii- 

inv xni nulvs vofio* vfo £ £x tT tT,{ iwv titinoatv dzsd dem Siciliam. alii vero Sardiniae insulam. alii lli- 

7ioX/.oi re Ttunhwoei 

Bpaniam, alii aliam et adquiaiverunt et guberuaverunt 

o« $i 2'itoâ> 7rtv rr.aov aov oi Si la lanaviitv oi Si nh- mare SLC terram. 

i»;v xmtx%rtaavi6 te xai Sit^tertaavro &aXaiiav re 

«wi yjjv. 25 

CAPDT I. 

Tavxn iwooTvre* rj/ueis, xnl ir)v TcnXntorrjra naXtv Haec considerantes nos, antiquitatpm rorsus cum 

uua /ttiôrnt arfrovs eis rrtv noXiTtinv Ijwvaynyov maiori flore ad rrmpubliram rcdticoutes et Roinano- 

Tii xni xo 1'atftniutv aefivrmvres i'vo/in, xnl iwiov- 

TM ui iv xttli TWI 

rum iiobilitantcs iiomen, et videntes qitia in nrovio- 

1 innoxidtv xoitxvxtQnte SinXrj* c>' s asperioribiiB dupla quadam hactenus admmistraitrns 

pixQ* *'"»' oiBX/MUtvrte vQxrs ovStfiin npns T«- 30 tione niissa nulla ad perfcctiim sufticienB quudami.twt' 

avxuoxtts T*S r,», Sin xovxo Sv xian> iTjnoxinis nioilo erat, propterea in quibusdam (provinciis nostris 

rlUu'i%', iv tdi noxinv re noXmxbs tjv xnl aiomuo- \i\ quibus) et imlpx civilis erat et militaris alter, 

xixi>i n)ju>i, nti fth> Ttoie nKXf^Xini tfiXoveixi/ri-xes, semper qnidnm adinvirfm cont«!iidentes, semper vero 

aii Si fiir/6fieroi, ovx OTICJS XI 7tQn£tutv xovs vnrr 

litigantes. non ut aliquid agerent cirra subiectos 

MOVS nynifitr, aXV 'OTXIOS av jiXtlov nvroin innoi- 35 bnnum, sed quatenus amplius cos coiiter«rent, aestiya*vt 

qir^rjftcv XQ'i vtu n{>

Nov. XXIV 1 190 DE PRAETORE 

ixaxigav agxrjv, xr,v HO7.ITtxi,v xs !iuu xal oTgaruo- gpre utrumque magistratum, civilem simul et milita- 

XIXT)%\ xnidovvm xio %ttvir\v £x»ni xi.v i%ovoiav rem, et dare hanc habeuti potestatem praetoris nirsus 

xqv xov ngnirtogos nnXtv ngosiyogiav, wexe nvxbv appellationem, ut ipse et militiarum in provincia 

xni iibv argnxBVjunxtov xwv ini xrfi ^nJâs 6vxo*v existentium secundnni antiquitus ei natum cognonien 

xara xrtv dru/ftsv nrito xax&tionv iniovvftinv ttysl- 5 pracsit et praeponatur legibus (et boc quoqiie olim 

alhu xnl ngnî-SXrjafi-ni iviv vofiotv (xnl TOVXO vr,i ifj» TaSetos xnXov/tirtja xni i* nuofitfiooiwv 10 petentibus facto. Sic enim erit nobilis, sic terrihilis 

irrevd-ev HQosqogtns (fonwacoy vivofitvrje.* ovrtoyng latrocinantiitns, sic iniustis inevitabilis, si cum mulu. 

earui otftvit, ovxw fo.iegb: xol* /.r,axerovaiv, ovrto xole potestate gerat cuncta: ut puris quidem utatiir nianiadixoiaiv 

aniignix^xoe, ei fisxii nltiovoi iôvoiai bus, quod iam a nostra nuper data lcge dittum est 

annria ngnnor xb fiiv xnfragitls #i. "Onsg ini xr,i J7UJH$WV illi terrae 1'isidorum gentem praosedisse, 6od ct nunc 

Xii>

PISIDIAE 191 Nov. XXIV 1. 2 

avrov xa&eaTui- et praetoris honorata cognomine, quis non euin perxai 

xzituriuivrfi xft XOV ngai-noQos intovvfiia, 5 timescat, quis non revereatur, simul leges, sinml et 

xU ovx av mnov fpi&tev, xls di ovx av aidtafteirj, arma conspiciens in unum convenientia, .et hoc ipso 

iiftuv ftev laiit vopovi, oftov 8i xa onla d"eaiodJv eis condicioue proposita aut ol»oedire legibus et con- 

T«i7o oxntovra, xni nixt&ev aigfoecoi nQoxtifjivrjs fj fidere atque salvari, aut solum e coutrario dispicien- 

Kainxovom rdtv vouiov xni fraguBiv re xni oatêofrni, tes repente dcperire, cum omnes de proxuno iegibus 

r, fthvov dvxt(iXt\pnvxae ev&vS anoXiolsvai, toiv i 

/jio&ui, OJTOJS nv xnl avxbe aSorgomrtn 

fuhni xai TOIS ix IOV Stj/xuaiov fxovoie nuxovftevoi,\h 

tus mercede, ut et ipse sine redemptione perduret 

et bis quae de iisco daiitnr solis contentus (hoc 

rovm vnio xnl o nowzos rtfnav Atyti v6(wsi ovtco (quod) etiam prior nostra dicit lexl, sic titeus snbxgrofrat 

rtiis vnrjxoots, d>s iv x(o nooTtou> diervTtto- iectis, sicut in priori disposuimus constitutione. iuste- 

Guuir rofiw, Sixniaig xs xai xnb-noiDe xnl fieia tov que et pure et ciun industria clementer, et homicifinoOTT^ntw 

tfikarfrqatTnos' xal avSftorpovias r« xal dia et adulteria expellfiis de proviucia et virginum 

fioixtini O-Uavveiv xrji zu')t)ag xni nitfjfrtviov ao- 20 raptus et iuiustitiam oninem, et haec deliinitientes 

nayni xul aSixiav annanv, xai xovs xnvxn nkrjftê- secundum nostras pumat leges, et erubescat iitillum 

hvnas xrra xovs iîxtQovi xohi&tv vnuovi, xai violentorum, licet maiurum sit, neque subcumbat eis 

iQtDoiuv ye f/r;Seva xiuv nStxuvvjtav, xav ei xotv qui prodesse quidena nihil, occasiones autem impie- p 

puXjlvviv tirj, ptjSe vnoxnxaxXiveotyni xoi* tofftXelv tatis praebere p possunt; pos sed d per oinnia i servet qnodd 

itS' bxtovv, b , iioo

Nov. XXIV 2. 3 192 DB PRAETOEE 

rois nagaStSofievote avti^, &et av- legibus auxilium fcrentes coinpeteuter euin c&stiga- 

-iov f/eitktiaout&n, e'i ys evgotutv rjjxlnnovTa xvxbv binms, si iuveniamus furantem forsau vel gratia aut 

j? x a e tioe *l antx&eias rjinjtivov rj tovs t]fiari()ovs iniimcitiis victum aut nostras transcendeutfm lcges 

nnga^ntvovta vofioue. fiovXo[*evot yno xb vnljxoov 5 Volumus enim subiectos erigere et quae baetenul 

awoi>u>ant xal ta pixgt vlv tteQMievoai xaxit xoV' sunt niederi malis, pecunias autem despeximus magus 

finiwi' je vneoeiSofiev ftiyaXatv xai •ngbs ravzrjy et ad hanc respicere dispoaitionem studuimus. 

ISeir xrjv Siaxvnwciv iantioafiev. 

CAPUT m. 

Jel Si avrbv fib fiovov rotv tTnTtaoa&ev rjiiv eigrj- Convenit autem eum non Bolum bls quae dudun 

fiti KIV ngomeTv, aXXn xni at'rr,e xr,iJeofl-ai xf-e xu>v 10 a nobis sunt dicta prospicere, sed etiam curatn hafioAnuy 

ayttutini xni iov firjSiv roli noXixnn Ixkei- bere civitatum abundantiae et ut nibil civibus desit; 

7i««-,' tniaxontlv Si xni in itxtv noXeiov fyyn y.nl coutemplari quoque opera civitatum et non perinitftr, 

ovyxaiyeiv fi>,8i xma TOVIO ni-rag invTutv liAx- tere neque sccundum boc eas sui minores tieri. sed 

io\i yivtafrnt, nXkn xni tovs xutv vSnxwv oXxovs xni etiam aijuaeduetus et puntes et muros et itinera reytqiuui 

xni xilxn xnl QHOVS OTteiSeiv inV xtiif aaiv xoiolio xt kiyovan' y.nl boc probibuimus Sed ipse qnidein omnium curato 

ynQ r,dr) xovro xtxuikrxnftev. nkk' aindi (tsv nrtnv- 25 habebit; si quetn vero uos secuudiim pragmaticani 

xajf ini(i*t.rloexaf ei militurum V |j 33 praesideDtom vulg- { 

39 ex arniis et fortis (luria T) ULii, et trannposui cnl< 

administrutio

PISDMAE 193 Nov. XXIV 3. 4 

TtiavGat> xa.l-tv xexttXXamiG&at rtp voftco. oiSi yng 

Su axdai? 

bOtai xnr« xdi TtoXete avSphs Itpeox 

xotoitxov 

xb XotTiov, oe ci.£io£ t]fiiv ixaxioai aQ%r rttvra 5 Cuncta igitur, quae fiscus ministrabat, haec Bexaia 

xijv vnoTejayfifiTjv anoypatpijv riube ra> &sia> cundum subiectam descriptionem huic sacrae uostrae 

ijjuw*» voftw didoa&ut np nsQi^)Jm(ff xeXevo/iev jtQai- legi dari s|)ectabili iubemus praetori et qui circa 

Twf* xa» TOIS n/tf' aviov. q>neo Tigosxelafrut xnl eum 8unt. Cui praefulgere sacri nostri coguominis 

xo trti &t(ai {utov noosrjyooias fiovkofiE&a ffv/tj3o- volumus signum, sitque praetor lustinianus iii Pisih>\ 

xui iario nquiitoQ lovoxinnvbs o IJiaiSias yi-10 dia factus iudex. Oboediatque praetorianuin officium 

vofinot aQx&v. Tnaxoveru/ Si rj nâirwgiuvi] Tagii ei, iactum quidem ex probatoriis, sicut dicentes praeavi 

ywofiivt) fiiv £x Tiqoâxoqiu>vy xafruTieQ eincv- venimus, similiter autcm et civilibus et militaribus 

Tss ifbtjvev, ououos Si xal TOIS noXtnxols xai toii hominibus atque rebus vacans. Ad haec etiam fis- 

TTuXat fjir (iixaaiior, rvr Si xo- 30 bus procunsulibus. haec etiam in istu consistant, 

pr}iuiv 'lovoitvtuvwv xrjs xe Uaxaxiavqs neptfiXeTtiov x6ptt~ hic destinentiir et examinentur, sicnt iu aliis spectaxoi 

riji"Eio xai xiur TitQifihTixuiv avfrvmixuiv, xavxa bilibus iudicibus. atque introducantur iu foro glorio- 

*at in' avxtp xafrcoTavai, xai ilvat uvxov ntpi sissimorum praetectorutn, pariter audiente negotium 

fHinrot' agxovxa, xai xas lyiout rat nwp' avrov 35 et gloriosissimo quaestore sacri nostri palatii: eo 

yivofiivai irxaifra OTtXXeafrai xe xai i&Tottaftai, quod cinguium. Jicet aiiquid militare habucrit, sed 

xadantQ xai ini xaiv aXXiov xior o7Ttyxa/3tXiu*v dp- tamen totum ad legaliorein mutatum £guram oportet 

lovxuiv, eisdyeafyai xe iv TU> Hixaaxtjpiio iu>v tv- 

8£ d 

xai TOV £viti)£orfhov xoiaiaiuipoi xov &iiov i^nbr Tta-40 

Xaiiov Smxi xifjv dpxrp', ti xai xt axpaxnuxixiv tlxiv% 

a)X ovv oXrjv JIQOS xo voîfiwxtoov fttxttfiaXovOixv 

crmata cohors lege decoretur. Neque enim iam sedilio fiet in urbibus, cum talis vir in posterum praesit, 

qui ulruque polcstale nobis dignus habilus sil. 

I\. umnia igilur, quaecumque fiscus erogabal, ea secvndum subxeciam sacrae huic legi nostrae 

desrriptionem spectabili praelori el iis qui circa eum sunt dari iubemus Cui quidem eliam sacrl nostri 

nomims nolam opponi Volumus, alque eslu praelor lustininnus qui Pisidiae magislratus fil. Obsequaluf 

auiem ei cohors pracloriana, quae quidem ex probatoriis, ut antea diwimus, constitueiur, pariier aulern 

el cwlibus el mililaribus hominibus rebusque vacabil. Ac praeterea Irihutorum cxactio acl hunc magi' 

slraium eiusque cahorlem spectabil, idemque habebil omnia impcrii insiynia qum eliam rwnc habet, id 

esi se/lam argcnleam et secunm ct fasces; denique habebil inler miiurs eliam adresponsum. Enimvero 

eiiam u/tro ei praefccluram mililum in illa regione damus: ui el instruat eos el ordinel et idoneos reddat 

qui lum talrones persequantur tum subditos tranquitlos inlcr se el commodos praeslenl; ac ncquc urbes 

seditioncs agilare neque vicanos insolenter contra fiscum agcre palialur, uialurque polestale in omnes 

nullo omnino cxceplo. Sit aulcm hic quoque magisiratus inlcr medios constilutus ct in spcctobitium 

nagisiratuum numerum adscriplus: ila ul quaecumque de vicnriis qui olim eranl tiunc vcro comilibus 

lustinianis ct Paculianae Phrygiae et primae Galaliae alque de speclabifi coinile Orientis el speclabilibus 

proconsulibus vnlcnl, haec de eo

Nov. XXIV 4—6 194 DE PRAETOBB PISIDIAE 

Sel xavxrjv Sx BiV avayxalas rfjv ragiv XTJV 

vvv ini xatv anexxafiiXicov (tqx.ovxatv neyhxy 

xaxa zo XSXQOXTJXOS aveo&ev £&os. 

habere necessario ordlnem, qui hactenus in spectabilibus 

est iudicibus observatus secundum quod tenuit 

olim cousuetudo. 

CAPUT V. 

ii Ss fvayxos d~eiav Starngiv ygarpavres ras Quia vero nuper sacram constitntionetn scribentes 

Tisvruxoaiov voptoftaTtov ifsai/iovs Sixas [as] 5 usque ad quingentos solidos appellationum causas a 

VTIO joli TitoipXtmon aoxovow iv rd£ei &eiov Sixa- spcctabilibus iudicibus in ordine sacri auditorii exaaxr,i}iov 

xMt&Tu&ofrai vtvoftod^txTfXafiBv, &ean{£,o- minari decrevimus, BancimuB, si talis aliqua fuerit 

ftev, ei rotninrj T*S yivono Sixrj, xaxd xr}v JltaiSiuy lis, in Pisidia tanien solum, sive ex delegatione nostra 

fiivxoi fiorov. Bixe ex 7iaoa7ioftnf;s Tjfiexeoae eixe £x Bive ex alicuius gloriosissimorum nostrorum iudicum, 

ttroi xtvv irSoôxaxcav rma»v dpxovxcav, ei firj negi-10 si non spectabilis datus fuerit iudex, Don aii spectapXkTixoi 

o Seitofievos eXrj Stxaax7;e, f^r, ngbt xiv negl' bilem Iustiuiauum comitem Pacatianae Pbrygiae (hoc 

pkemov y l

DE PRAETORE LYCAONIAE 195 Nov. XXV pr. 

voftip, SrjXovaa ?l p&v nposi^xov loxi rbv declarans quantum qnidem competat ordinatum prae- 

ywhptvov naQexeiv npotpdaei tan> T^S npx^s ovu/36- bere occasione codicillorum cinguli sive in sacro Ja- 

hov ttts iv Tip &e{cp XaxepxovXtp tXxe dv tto Otxn- terculo sive in praetorio gloriosissimorum praefectoy^ 

tav ivSoJ-oxnztov indpxo>v, rl Si xb S1S6- rum, quid autem daudum sit ipsi et assessori et qui 

turov alrq) xs xal xcp nnQtSoui xai rois ncpi avxov 5 circa eum suiit: sicque (a) nobis circa administraona/re 

rrts Ttag'ijfitov 7iE()i xas apxas noovoias anaai tiones providentia cunctis manifesta illum nobis detpavtms 

ytvofievys ixslvov ijfilv xad-apdv xai navxa- cet purum et undique approbatum Buum pracbere 

%6&tv dsSoxtuaou&Tjv xrjv eavrov napexetv vnovpyiav. ministerium. 

1 Tovxov oi or] xbv voftov t>£i|e« )tiv anaoiv r\ xs 1 Hanc itaque legem declarabit equidem universis 

iH>v_ Sdtov rtua»v Staxdi-etov avayvtoois' xai ydp Sij 10 etiam sacrarum nostrarum constitutionum lectio (nam 

*al IOVXOV ixelae ypatprjvm TtftpsxeXevadfte&a' avxbs et hanc ibi conscribi praecepimusi, ipse autetn ad 

Si tis tpyov ageis, onios av fi$ivg Sin nuvxbe iv av- effectum perduces, quateaus maneat semper ipsis 

TOT» zole fyyoii ixAdftTtcov XB xni (pat.v6fi.evoe, 

Bat xv. kal. Jun. CP. Belisario v. c. cona. 

operibus effulgens et luciscens. 

[a. 535] Dat. xv. k. Iunias CP. Belisario v. c. cons. 

Jel napixeofrai xe? npaixopi IltoiSias avxiv fiiv 15 Oportet praeberi praetori Pisidiae ipsi quidem pro 

inio avvbvwv xal xanixuiv xni Xomrjs jzapayn'xrjs aiinonis 6t capitibus et reliquo emolumento solidos 

sol/CCG, TW avxov napiSpqt sol. LXXll, xy avxov nuniero octingentoa. eiu3 assessori solidos numero 

xaiu auri lib. II. * septuaginta duo, eius officio auri libras quinque. 

Jt\ Se avrbv napexetv npofa.au avfipoXov ovxtos' Oportet autem eum praebere occasione codicillo- 

20rum ita: 

TOT; ncpi/iAe'7txon xapxovJLagfois xptoi xov d"eiov xov spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi soliffoxxuiov 

sol IX dos numero novem 

Tij; notftixrjoita xaw hxfmpoxaxav xpifiovvcov voxa- primicerio clarissiraorum tribunomm notariorum et 

(ivv xui xoli"latercuJisio/c sol. XXIV latcrculensibus BOIWOS nuraero viginti quattuor 

7(j avrov ÔIJ&IO sol. III 25 eius adiutori sulidos numero sex 

Ta|t» xoiv tvSol-oxaxcov inapxcov vnip jzposrayxai 

ndarti exepas aixias sol. XL. 

officio gloriosissimorum j)raefectorum pro prae- 

ceptis et omni alia causa sohdos numero quadraginta. 

KE 

TOY nPAIT2P02 

AYKAONIA2. 30 

Avxoxpoitoo Jovaxiviavbe slvyovoxoi IcJnvvrj TftJ tv 

1 enaQxtp xu>v itoiov T^S "Ea> Tioaixatplatv 

xb fi', aTib vndxatv xni naxptxup. 

ifi 10 v.y Tb yivxnovtov S&vos /JI 

~qi xnTaxoafirjoat Sixaiov 

XXV. 

DE PRAETORE LYCAONIAE. 

Imp. Iostinianos Aug. Iohanni pp. IL 

vt xrje vvv (Praefatio.) Lycaonum gentem tnaiori quam 

v, anopU- 35 nunc est cingulo decorare iustum aestimavimus re- 

Nor.XX V Graece extat in ML, inde a cap. 1 [^vveiSofiev xorj xcav sivxaavcov S&vovi xtjv UQXV V xnxaxoa/if;aat] xal 

rainr,v fiiavajtoyâ», xa&uneq iv lliaidats (197,14i.... in B 6. 9. — Epit. Theod. 25, Alhan. 4,5. Iulian.const. X VIII. 

declaret, quid quidem eum qui magistralus fuiurus est, insignium magistratus nomine sive in sacro latercub 

sive in iuaicio gloriosissimorwn praefeclorum praesiare par stt, quid autem sil quod et ipsi deiur 

et assessori el iis qui circa eum sunt: ut hoc modo nosira de magistratibus cura omnibus manifcsla facta 

1 ille nobis inleyrum et undique probalum suurn praestet ndnislerium. Hunc autem legem cum omnibus 

osiendel sacrarum nostrarurn conslilutionum feclio (etenim hanc quoque ibi perscribi iussimus), lum 

ipse ad rffectum pcrduces, ut in perpeiuum maneat in ipsis factis efftdgens alque conspicua. 

Oporlct pracberi praetori Pisidiae ipsi quidem annonarum et capitum ac rehqui solacii nomine 

sol. CCt. assessort eius sol. LXXll, cohorti eius aur. lib. II. Oporlel aulem ipsum praebcre insiqnium 

nomine ila: speclabilibus chartulariis iribus sucri cubicuti sol. IX, vrimicerio clarissimorum iribuhorum 

nniariorvm et lalerculensibus sul. XXV, adiutori eius sol. III, officio gloriusissimorum praefeclorum 

pro iussione et omni reliqua causa sol. XL. 

XXV. 

DE PRAETORE LYCAONTAE. 

Imp. Iustinianus Angusius lohanni gloriosissimo pracfeclo sacro Orientis praetorio iterum, 

excottsuli el pnlricio. 

Praefatio. Lycaonum gentem maiore quam qui nunc est magistratu ornare par esse extstima- 

1 rbv] xb Afpr. ]\ 2 avpfiovXtov L y \ 3 Xaxepxovlta M] 

laifpxovlov L oixEiaxw B \\ 4 *i;7ta0X*° v '

Nov. XXV pr. 1 196 DB PRAETORE 

mwree els rag nQtorae câs o&ev airrb avaxrjvai spicientes ad priores administrationes, unde eam conita(>t8oonv 

rjiilv oi ia nakaia avyyQcupovxds xs xai sistere tradiderunt nobis qui vetera conscripserunt et 

StTjyovfievoi, xnl oxt avyyevtaxaxov daxi 'Pcouaiois narraverunt, quoniam est cognatissima Romanorum 

ttai a/,eS6v ix libv axnwv awtpxiffftevov nQownaecov. et paene ex ipsis consistens occasionihus. Lycaoni 

Avxaovi yitq xq> TIQCOJJV ld()xadiae xqs iv 'EXXaSt fte- 5 namque olirn in Arcadia Hellade regnanti etiam Kofiaoilsvxon 

xni TTJV 'Ptuftaiiov oixrjoai yiyovs yfjv, manorum babitare contigit terram et cum priscos 

xal xovs 7IQCOT]V Oiviotoovt ziQo. 'Pwfialot yttQ oi nnXni citibus praeesse praecipiebant et ab eis conseriptis 

TOVS atptov avxujv oxgaxqyovs 7i(>aixcjQai (ovopaôv, legibus oboediebant: eratque magistratus quidam ex 

id>f orfjaTtvfidrwv xe qyeiofrat nayilxov xal xole utroque temperatus et iu semetipso circumferens et 

vn' avxwv yyarpofiivots tnti&ovxo vofiots' xai rtv ostendcns et in aciebus fortitudinem et in legibus 

apx*l T 'S i^ ufjcpoiv xtxgafiivT] xai iv iavxf, negtrpd' 25 disciplinam. 

ptrvaa XB xai SetxvvOu TTJV XB iv xais na(jajd^taiy 

oxw TTJV re iv xoli vhfiois evxooftiav. 

CAPDT I. 

i] xotvw xavxavfra axonbs rjfilv eit iv xi Quia igitur etiam hic intPtitio nobis est ad unum 

yy ctftqtoTtpas, Sta rovxo tixoxws avKo xni aliqiiid utxaque colligere, propterea merito ei etma 

ITJV rov 7i(>aixio(>of ScSofiev ngosyyooiav, bntoi av 30 jtraetoris damtis vocabtiluin, quatf nus sitnul inirrcavruesQxoixo 

xais yvxais xatf axovciviiov ri/ua xfj iliatur animis audicntiiirn cum a]ipellatioue practoris 

HQosqyoQicL xov ngaiTioQoi xal TJ xfji apxrji xaiaaia- ailininistrutiniiis disciplina atque natura, et quouiam 

ais re xai tpvan, xai oxnxeg o\

LYCAONIAE 197 Nov. XXV 1. 2 

xQ xal 'Iaavgias oiosvl Stdarrtxt fitaco, ola Se /ie- intervallo distans, et ntpote mediterranea existens et 

eiytiii xt ovaa xai nveifisvrj xai innbpoxoi nolhris plana equorumque nutrix plurimos quidem viros, 

ftiv dvSgas, TIODMVS Se ITMOVS ixjêfsi, xwuutv xi plurimos autem equos alit, vicorutnque est ei multifauv 

avrrj 7tXi;fros utyaKiov xni avS^wv innrtSeioiv tudo maguorum et virorum opportunorum ad equiinntvuv 

xs xai rogd&afrat xai oadicos nQoi xgaxv- 5 tandum et Eagittandum et facile ad asperiores inttoas 

avioiao&at yvu/fiae xal onlutv aniBafrat TIQO- surgentiunj voluntates et arma tractantium prone, et 

%ti{)tos xai trje fiiv axâxtwvixrji aQxty foa*s ovx int- in militari cingulo non versantium, eo quod status 

ert>i(feafrat, Ston xu T?JS xajaaraaaun aintHv iSiat- eorum privatam babet foriunam solis civilibus ctn- 

•wriiv iniyQatptiai rvxqv xrjv fwvnti tali naXiiixaie gulis inclinatam: quae cingula rursus contemnunt, 

agxals vnvxExh[iivrtv, TOVTIJS Se Sq jiahv xatufpo' 10 eo quod lcgem respicere solam non cum severitate 

vtlv, Sion rb TOJ vofnp ngoiixftv fiuvct) ftij pEia consistHtitcm non similiter coiitumacibus metuendum 

tov dgaarygiov rsray/iefio (popi-pov o!>x 6/ioicos roig est. Haec nos erexerunt etiam hanc unam declarare 

&QaoifitQon iaii. Tavtn Tjpae aviarrjaev eis x'o xal administrationem, sicut in Pisidis egimus, et dare 

xaiir,v piav anofrtvai rijv &(>yi\v, xa&dne^ £v [Iiai- lmic etiatn praetoris appellationcm cum adiectione 

San ivQalpev, xai dovvai nai ravrr] rrjr roii ngai- 15 nostra: iiara et hunc praetorem lustinianum Lyp 

yjynpiav fieio rrjg t'| r;jtu>t> ngosfrrixr/i' xal caoniae nuncupari volumus, sicnt etiara Pisidiae 

Sri xoi roCnov 7t(HtinoQu 'lovoTirtavov /lxixaoviai alium. Otficiumque utnimqiie in idem colliginniB. cui 

oiayoQEvtudat fiovAo/iefra, aisneo 8'rj xai Hiaitiias et civilis et militaris iuJt*x pracfiiit; praetnriannra- 

TOJ' aXkov. •td&v te ixaiiyav eis ravib avrayojutu, que etiam boc nominaiuus ex prob;itoriis hiiic sol- 

5 ii 6 Tiohtixbs T] re 6 arpajiwnxoi xu>v £atTat(>tavr;i> Hi xai xavxrtv 6ro(iat,ousv,.£x eas accipiebant, de sacro libellorum scrinio; et ad 

TfQoûToptuif ivrtv&ev xaxix rb yevo/jtafiivov n(>o'io\>- virorum centum nutnero eiun metimur. Eiquc daaojv 

ytpofiivrjv, e'| ob xai TXQU^V oi Sovxtxoi xavias mus utriusque admiuistrationis emolumenta, assesixouiôvTu, 

xoir fttiov xiuv LfitXAoiv oxpiviov' xui eis sorique ct ceteris, quae et manifesta constituimus 

avogutv exaxov xov apt&fiop avxfj avpfietpovfiev. xal 25 ex subditia descriptionibus huic sacrae uostrae couf 

avxijj T«S ixaTtgas uyxrji cixrjaeis. TiaQtSîo Btitutioni Habcat quoque et adresponsum ad milixal 

tolt XomoTi, antg wai-E(>a xaxaaTr\no(isv Ix tarem disciplinam: denique etiam praeesse eun» in 

xuv vnoxetfttvarr tmoyâffotv rrjSe xfj &tiq rtfiotv memorata nostra provincia collocatis militibus saa- 

Stma^si. ixitta ys prjy xai ad responaum nyds xrjv cimus. 

ifjgattu)Xixr;r tvxoouiav xatxoiys xai a).Xo>i avxbv 30 

xw ini xf-s uQTjpiitTjs inagxias iS(>vfidva>v 

CAPDT n. 

Kai axtlovftiv ye xov xrfi aQxrp i.vTiXr}\f,'6fttvov Et dcstinabimns. qui cingnlum suscipiat hoc, apud 

•favxt]i TWI' nap' rj,ulv evSoxtftovrxtov £va rwv £x rov nos probatiasimoruiu unum ex collegio nostrorum 

uataloyov xwv qpeTtptuv dôyrw, bfrev xni xb na- 35 iudicum. unde etiam olim praetores procedebant (et) 

Xnibv oi 7n>ahioQE$ £t-Ev xai xols otpti>v nviotv suis laboribus rcmpublicam decorahant, aliqiiand 

novoii x'rtv noi.ixiiav ixdofiow, noxk fiev £ni xrfi ha- quidfin in Itatica manentes terra, aliquando autem 

Juaitdoi fteromes yrjg, noxi Si ini xovi et-m XOTWVS ad extranea loca directi. Sit enim iste sui memor 

Uum virorum, neque ullo intervallo ab Isauria dislat: atqxte cum et medilerranea et plana et equis pascendis 

ayla sit, et rnuttos viros et mu/los equos enuirit, eslqtte ei pagorum amplorum frequentia et virorutn 

idoneorum qui eqnitent et sagitient ct ad aspaiora consiliu fucile insurgant et arma prompte capiant, 

quiqve mililarem quidcm magisiralum forlasse parum respiciant, quoniam status eorum privatam vitam 

a/ft-clat solis civilibus magislratibus svbiectam, hos vero nirsus conlcrnnant, quoniam quod in sola lege 

tcrsatur munus, quae exequendi poiestate non instrucla sit, audacioribus non acque formidolosum est. 

His pcrmoli sumus, ut hunc quoque magislraium unum efftceretnus, sicut in Pisidis fecimus, eique ct 

ipti praetoris nomen daremus additamento a nobis petito aucium: etenim hunc quoque praetorem lustinianvm 

Lycaoniae appdlari volumus, quemadmodum alterum illum Pisidtae. Officium guoque utrumquc 

in unurn contrahimus et illud cui civilis el cui mililaris magislratiis praefult; praetonanum vero etiam 

ittud nominamus, quod ex probatoriis constitnatur hinc more stolito ex sacro tibellorum scrinio prodeuntihus, 

nndc etiam olitn ducici eas accipiebant; et ad centum virorum numerum ei definimus. Atque 

damus illi utrinsque magistralus annonas, itemque assessori et reliquis, quae quidem ex dcscriplione 

tacrae huic nostrae conslicutioni subiecla manifesia faciemus. Celerum nabeat etiam adresponsum ad 

miluarem disciplinam: quamquam iam ultro mililibus gui in dicta provincia collocati sunt, eum imperare 

sancimus. 

II. Ac mittemus quidem qni hnnc magistralnm suscipiat ex viris nobis probatis unum ex numero 

nostrorum praesidum, urtde etiam anliqua aetate practores prodibant suisque rebus gestis rcmpublicam ornabant, 

modo in Jtalia manenles, modo in extera ioca missi. Sit enim talis magistratus semper sui ipsius 

1 Suaxrjxtv iv fiiaat L || ola 8i Af] oTa Sel L l oln Srj 

i'|fjroy«w« M\\ 5 inneveiv] ••••tvtiv L l | xo&veo&ai 

L U baiitoi L {c/. s)] baSioiv M || 7 ptiv et tawi om. g Q 

t. v., B (| 30 xnixotye xal dXXats] denique etiam e 9 n 

Haloande.r^ 31 iSgvfitvwv MBi\ xa*(?) ih^vfiivo 

xa&tdvvov L % \ 34 ix ratv xaxaXoytav B 

9 %T(\- fibvaii J/J ftovcus Si L § 10 *xavxrje] avrfis libri 

evtthv Zachariae [cf. ?) j) 11 fiovov L (| 12 ovx opoicos 

m.lt, ov ante yofieobv nrtd.L* § xeSv &gaovxi(>atv L* j| 

14*7. xaO-antg — l7iQnâ[itv\ cf. nov.XXIVft 15 xai 

Snvai — J7 xovxoi') xnl xbt> xavxrjv ôrret xr,v ag~ 

jrtv 13J 10 xav aX).(ov L {xnl xa>v aXXoiv Haloander) || 

n's xaixr,v £ fi 20 ttxe — tlxt L tixt — ttxt B || 21 At 

5T(M/?OT«p«wv L ix doxiurtotW7> Mt. v., B jj 23 yivo- 

Hivrf om.t\8ovxmtxol L || 24 Cxigviov L l 3 alituiquorumque V | 4 ad exequitandum et sagitandum 

FQ 5 facilc] facilcs /i'6ri*| 6 pronc] pruci libri || 

7 in T\ om. Vvulg. || 8 pribatam V \ babeat Val. H ciuibus 

V \ 12 declarere V | 13 *pisidiis libri || 14 hnie 

etiam] et huic etiam V huio et T et huio al. jj adiectionem 

V\ 16 piscidie F|| t7 collegimua VT\ oui T\ 

qui Neob., om. FJ 18 *pracfuit] praesit libril torianum- 

g 25 ovpque V U 22 uiuorum V \ numero eum] leg. numerum, 

fUTOOvfttr] xa£tv add. L* j 2fi ixaxiqaS T17S apxfjs B |) vel numerum ei? g 24 quae et V] et om. T Q 25 di- 

27 anio] quae et s \\ 28 anoyqatpav M\ vnoy(}n^pcbv soriptionibus V H 25 habeat om. V |( 33 destinauimus libri || 

BL | rijJij rrj di L, om. B |) 29 aSêonovaovft L, aS- 35 et add. vulg. 

p ^rot anoxQiOMtQlovs 3/ iaioxQtaiaqlovi L

Nov. XXV 2. 3 198 DB PRAETORE 

o/iEvot. ictto yhg b roiovros nwTos eavrov /xsei 

os ati xai ofrev airta rit irje dgxr;s awsarrjue, 

ae/uvos xs rote vnyxoots ôjSegos XS XOTS Xjjaxevaroi 

ttal aStxovat xal fisia nXeiovos naggqnias anavra 

semper et nnde ei cingulum est collatum, venerandus 

subiectis, terribilis latrocinantibus et violentis, 

et cum ampliori tiducia cuncta gerens. Palam namque 

est quia puris quidem utitur manibus; nam sine 

rtgaxratv. TiQodqXov yng, a>i xafragaU ftiv xgTjoerai 5 suffragio accipit administrationem, et alio modo & 

v, imi xal n/ua&ov jiaâlafiâvsi rrp> dg- nobis posita nuper lex omnibus administrationibus 

aXXios 6 nag' rjftaiv refreis fr-ayxos vo/ios quae inscriptae sunt in ea aperte praecipit manibus 

xale dgxais xals iyysyâfi/jevnie avnp oatpvjs abstinere (pro quo etiam iusiurandum subeuut) et 

xetgdjv re xqarelv \ioayo~ 20 habere credidimus denuntiare etiam isti. Oportet 

qivaai xai TOVTIO. $SI yno avrhv rrp' "{>xh v naga- enim eum boc cingulum adsumeutem undique sine 

vovxtt ravrrjv nnvwxo&ev annjfrov ovanv xnl suffragio constitutum, et ipsum siue muueribus esse 

aStoQorcnov tlvat xni aoy.tia&m ftovon oli tb et contentuin solis quae fiscus praehet, sicut etiam 

tov diifa/at \xafra xni o^nepi xibv dgxtov r,Srj de administrationibus iam posita loquitnr lex, et pure 

vos StaXiyerat vopoe), xafragcbs ti xni SixaiujQ 25 atque iuste uti causis: et sicut ei mixta sunt ciax 

t xots nunyuaat. xnl wineg ccvrtu fie/xiypiva gula, sic etiam auimi congruentia temperata sit, et 

ra rrjt agxnt iaxtv, ovxoit airty xai XTJV TTJS yrvxv e utatur aliqiiando qujdem asperioribus et vehemeaagfioviav 

xixgda&at noxi piv ogtTtpotg xe xai Int- tioribus, aliquando vero mitioribus et placidis elorsrafttvots, 

noxi Se noqortgoie xe xai dvetfiivon xols CUtionibllS. 

2

LYCAONIAE 199 Nov. XXV 3 4 

ras aSixias ras ixeTae, awE%a>s Si tjfilv ivoxXiiv. propter iniustitias quae ibi fiunt, frequenter autem 

avxbs axQoatijS ytvtofro* ngoregov rmv ngasay- nos adeant Sed ipse iudex sit prius borum quae 

loi xai taira SiaxQiviiu), xal aei fiefivrja&ia denuntiantur, et haec detertninet semperque memor 

fj i p nag' g rjftwv jf Tiftfjs, fj, xai ovtta sit traditi sibi a uobis bonoris, et sic utatur iudiroli 

agxixois novots,{6i enaivBTr/v avTty xai 5 ciariis laboribus, ut laudabilis ei et sine reatu fiat 

yivea&ai itjv OQXVV' txeZvo ancpon £ni- administratio: illud aperte sciens quia, si quidein ali- 

aiatisroi loi, el l /uev ns elfrot lfr TIQOS rj/ias fii) i TIQOS- quis venerit ad nos non insinuans ei proprias pasayytiiai 

avrq> xa oLxeia ndfrij xal n7io7Tti(jitbf.is siones et operiens utrum mereatur quae iusta Bunt, 

nyt xvyxavot id>v Stxaitjv, rovrov aviia niftipofisv fpf huuc ei reraittimus responsum ei praebentes nullum; 

QiataK avitp fistaHovxei ovSe/uas- ei Se jx(»os-10si vero denumiaverit, deinde quae iusta sunt non 

ikettv, eha rmv Stxaiiuv u-q xvxibv eit rjuas xata- adeptus ad nos recurrerit, tunc nos non illi, sed adiot, 

Tine Tj/itls ovx ixe.Cvio xo Kombv, aiX aviio niinistrationein liabenti iudices erimus. Et sicut illi 

xr,v uQxh v €x ov/It Sixaarai yevrjaoftedâ. xni ioi- maiorem fecinms honorem. ita et si iuvenerimus nei^j 

it i otTot xai glegentem et traditis desidiose utentem auxiliabimur 

eSofiivois 15 Jfgibns et conjpetenter eum castigabimus: et sicut 

xni nqoi- ille neque nostra verba neque leges ueque ciuûli 

dxelvoe ovre erubuit figuraiu, sic neque nos euui eruhescimus. sed 

6 obviatnus ei secundum rnodum quo turpiter adminip 

strationis utitur rebus; et sive tnauibus nou puris 

' Vv avrbi 20 eum utentctn capiamus ve) ad aliquam passiouein rex(f7 

oerat ' *"' £tTt , Qxh x 

i^Tij; fjeit,ova nenpiijxu/uev 

tvQoiusv Qqfrvfiovvia xai rols 

X()W(IEVOV, d/ivvovftev idii 

ovuos avtbv fieieXevoojiefra' xal oi 

vi qutrtoovs Xoyovt ovre TOVS. vofiovs ovre 16 irjt 

h tpv&etq oxnHspicientcin 

aut nostras transgredientcm leges, nos ei 

op kufiotfxev fj npos Becundnin leges inferimus ultiones. Neque euiin peii 

i ii i bi 

a -< oxnioe ovSi rjfisli avxbv ipvtv, 

nXk' a.natnijaotifv avtio 

rois rt;( a^x^s np 

v xafraQals Q axnitv xpf fif j p g q p 

oi ano/3linuvrn q rovs iifxfxittovi Ttaoafiai' cuniis pepeiciiaus nec aiteri oiauium, ut Bubitctos 

VOVTU vofiovi, rifieli avrip xaxa vbftov Imoirjaofiev liberareintlS. 

xai tvtfvvns. ovte y&

Nov. XXV 4. 5 200 DE PRAETOEE 

Sfj rng ffwet&uTftevas inicpBoouevovs Ttposxdijeis, aineo sueta circumferre praecepta, quae pridefm ex tuis 

jtpiorjv ix %uiv ouJv noorieanv d~Qovo)v nopfrovant TOVS procedebaut sedibus vastantia sub mediocritate vi- 

£v pBxptbxTjxi Z,a>vxae xai dnndxxovaai noxi fisv xet- ventes et praecipientia aliquando quidem murorum 

%a>v dmaxevde, noxi Si bSdiv ini/isleias, -noxi Si ei- instructiones, aliquando autem itinerum diligentias, 

wvtov xe xai ytfvpdiv xai Xtftivtav xal okccov SrjfiO' 5aliquando vero imaginum poutiumque et portuum et 

aiatv dvavEwaen, xal xbnoiv Sifjfrev Srjfioaitov dtpai- formarum et tbertnarum renovaliones et locorum 

ftaeis xai oixttfidrcov ris ovx dv Siovxt xno&ivxiav quasi publicorum ablationes, acdificiorum quuque 

naxaaxpqfds, xal fxspa XOVXOJV £xt nQox^bxeoa nyos tamquam non opportuno loco fabricatorum subversiocvxoyaviiav. 

dXX' avros fiev XOVTOV jiotrjaexat 7IQO- nes, et alia horum adhuc peiora ad calumniam. Sed 

voutv npaxxotv annvxa Crjftiae x io Q is - ft £17- si perspexerimus, dirigemus, sccundum quam praexTjaiv. 

Ovxu/s avanvevaei noxi xb vnfjxoov, ovxtos 15 cipiemus etiam alio cuipiam hanc facere inquisitioivfrrjaovotv 

ar\9is ai TioXets xai avt-qats rols oixovat nem. Sic respirabunt aliquando subiecti, sic floretavrai 

u>i nXtimrj yErt)aETat, xai ov xat ntnoiSas buni denuo civitates augmentumqtie habitantibus eas 

dnoaTiwxtx6i ianv, 30 sit, attamen et in argenteo yehiculo portabitur praed\X' 

ovv int XE dnrjvr.s ayyvpas xa&cdtljat, xai rjyrr cedetque proxima (consularis namque est etiam hoc 

mai nt'?.exvs avrov ivnaxtxfjs yop Sr, xai xovxo av/t' signum admiuistratiouisi fascesque similiter eum prac- 

/JoXov 6pxvs)> ndfiSot XE cfjoiioi ainov Tiponoftnev- cedent, procurabitque etiain inilitaris tnauus univcrsa 

oovot, &FoanEvatt xe avrbr xai xb ajoaxiatxixbv anav in provincia collocata, cni curae erit et latrocinia 

xl xaxd xi]v %a>qav iSfivftivov vjfiEXrfiti xai xb 35 abscidere et lacsis ferre solacium et temperatos no- 

Xrjargtxbv dxxbsixEiv xai loli dSixovfJiiote ÔIJ&EIV Btros subiectos iutcr alterutros facere. 

xai Oa>a.i xove r.ut.xigovs vnrjxnovt npbt aXXr/Xovi 

2 d7ioTt?.Blv. 'yiXX m>8i xols xwfirjxaii ovyxajgrjOEi 2 Sod neque vicancis pennittat adversus publica 

tipbt xovs Srjfwaiuv; avat-EvEiv tpbpov:. ~"Ev Si xali resulfare tributa. Inter spectabile3 administrationes 

a(>x.ais xal avxtj xErdgsxat, xal ti xvxbv 40 autem haec quoque deputabitur, licet forsitan susci- 

molestiave affxde.ndiy neu iam solitas illas iussiones afferant, qxiae otim ex sedibus tuis procedebant perditurae 

eos qui in mediocri condicione vivebant, cum modo mttros refici modo vias curart, tnodo imaginti 

et ponles el porlus el arjnae duclus publicus renovari iubercnl, et loca tamquam publica auferri et aomos 

quast non suo loco conditas destrui atque alia his etiarn ad calumniam procliviora. Sed ipse huic rci 

operam dabil alque omnia sine damno peraget. Quodsi vel graviore inspectione res egere nobis videbilur, 

sacra pragmatica forma utemvr, quam quidem ad tuam quoque pracfecluram, si placuerit, mittcmvs, et 

secundum eam etiam alleri ut hanc qvaeslioncrn faciat (praecipieinus). Sic respirabunt aliquando subditi, 

sic (lorebunl rursus civitales et incrcmentum incolae earum quam maximum capient, nec iam patrias 

tamquam rem maxime metuendam fugienl, cum propler magistraluum malitiam in suis habilare vereunlur. 

V. Oportel igitur tuam sublimitalcm scire fiunc magistratum unum in posterum ac non duplicem 

futurum esse: vnde omnia, quaecumque fiscus antea utrique magislratui dabat, ea secundum subicclam 

huic sacrae legi noslrae descripliortcm ipsi iisque qtti circa eum sunl eiusque officio dabis, qucmad- 

1 modum eliatn usque adhuc dabantur. Tributnrum quoqite exactio et ad ipsnm el ad praelorianos qui 

ei oboediunt officiales perlinebit; Itubebitque utriusque magistralus insignia, et quamvis polissimum militaris 

sit, at ccrte ciirru argenUo vehelur et securis eum praccedet (consnlaris enim potestatis etiam 

huc signum est) pariterque fasccs ei sollemniter pracferentur, atqve inserviet ei universa manus mililaris 

quae tn provincia collocala est: cni quidem curae eril ut latrocinia excidat et iniuriam passis opem ferai 

2 et subditos nostros quietos inler ss reddat. Nequt vero vicanos patielur publica tributa recusarc 

Inter spectabiles autem agistratus ipse quogue referetur, etsi forle qui eum suscipit dignitatis sit maioris. 

5 bXxatv Srjftoalatv] formanim et thermarum ? |j 7 xrt- 

&t'vxu)v L || 8 71 Qoxfiobxaxa B || 9 rovrov MB;] rovro L x 

roxnotv L 2 \\ 10 av-viSa>fiBv\ atrvsiSiOfiev {ovvffiuifiEv /»') 

LB (c/. c) awiiSofteis M: scr. owiSotftev? cf. XX VI4,1 |J 

13 avviSoiitcv LB\ aweiSotfiEV A/j XOT' avxov T« ML 

xara raiirov XB B, xtXevovxa lectione 5 secundum quam 

praecipicmus commenJari iniuria putat Znchariae. Vidttur 

excidisse Saxm vel npoaxnô/xEv |j 16 xni om. L \\ avgyoiv 

L % | 21 xolwv] autem 5-|j 23 a-Ttavxn onoan] quae g || 

25 vnoypct(pip> B || 26 d

LYCAONIAE 201 Nov. XXV 5. 6 

ainijv agtas tirj ftsi£ovoe. rb filv yag picns eam dignitatis sit potioris. Administratores 

v iaxai TOIOVTOV onolov av rifiels im- enim erunt tales quales nos opportunos eBse ad cin- 

TTjOiiux ixetv jiQos xrp> aQx r l v tyxgivatftnv CLVTTJV Si gulum iudicaverimus, ipsam autern adrninistrationetn 

lt) xijv a^xk*' nposrjxvv daxtv «V xals ntQifiXdnxoi 1 * conipetens est iuter spcctabiles uumerari, sicut proeqifrfitia&at, 

xa&aTteg av&imaxoi xe xai 6 xfjt Eioat 5 consules et Orieutia comes et Galatiae et Phrygiae 

XDftrji nai 6 1'akaxiws xe xai o rrje fPgvyiat tiaiv. SUnt: 

3 'Sisxt xni dxQodaevai Sixuiv xaxa xip> inapx^v 3 ut et audiat causas in provincia sua ct pecuniaiijv 

aixov xai x°i}fi.nxixatv xai lyv.).rtfinxmu>v xnl xu)v rias et criininales et pro libertate, sicut etiain onnies 

vni D.evfrtQias, xa&dnep xai ndaaii €l-£axi xali magistratus. Et appellationes, quac contra sentcuji;. 

Kai xde ys iipdaeis xaQ xaxa xuiv dnoxqi' 10 tias eius fiunt, exammabunt bic sccundum antiquam 

- "• '""•— J °~ " -' *- j: CÎJUI». i\ui TUk ye tyJtoei* tu» xuiu -ivuv H7iuxui- iv inxa cius uunv, CAUI 

atuiv ainov yivopivas iêxdaovatv irxav&di xnxd xb consuetudinem --->m qui q>ii super speclabilibus hoc agebant, 

T\alai xtxQnxrty.oi ini xd/v 71 eoi{J).£nxcov do-/pvxatv ol gloriosissinii sacrorum sacroroostrorum 

praetoriorum prae- 

Tt irdo£oruxoi xiiiv IEQMV rtfiii)v jiQaixuigitof enapxoi iecti et gloriosissimus gloriosissir quaestor (hoc quod oliin est 

e T< ivSoôraxos xmaioxfap [xol/xo xo dvut&tv nuQa* traditnm), co quod civiliora administrationis buius 

iihofiivirfS, Siort noXixixtaxeija xd riye ctpxije rjdrj yd- 15 iam facta sunt, permixta legibus, quas videlicet etiam 

yovt» dfafjix^dvxa xots voftois, ove Sq r.ai aixwv ipsis aruiis praeesse volumus. 

iwv onhtai' di>%£it> povXous&a. 

CAPDT VI. 

Kara Si rbv Svayxos TIUQ ijumv rs&dvxa vouov, Secundum nuper autem a nohis positam legem, si 

u T»C Sixrj ntvxaxoaiutv vofiusfirfuov cn>x vrteoftairot qua causa quingentorum 6olidorura non transcenderit 

nnaor xara rijv Inaoxiav xt]v ainov, ilra icpiaipos 20 quantitatcm iu provincia eius, deinde sub appcllano(>a 

rov StxalgOiioe yevoiro, xavxrfi ovx o rrj^ Haxa~ tione apud iudicantem fiat, banc non 1'acatianae 

Tiar?,* (ppvyiai 6(>xioi; xafrantf) nôrtgov tinr)xa[isv, Phrygiae iudex, sicuti prius. sed ipse atidiet. sive ex 

oU' avtbt axooaotjai, sire ix naoanofmr,! r^ntQas delegatione nostra sive ex aliquorum gloriosissimorum 

ihs ix nws "cwv irSoôTarwv tj/uuv a^xovxiov ij iudicutn causa tradita sit alicui non Bpectabili conilxrj 

nagaSofreit] nvi, /iij 7te(>ift?.i'nra> (idvxot xa&- 25 sistenti, propter rationcs quas de appollalionibus 

«mwn, dia TOVS /Myiauovi ous STJ ip Tzf-gl %wv Ix* nuper positae conscripsimus constitutioni. Et erit 

x).t)i(av gvayzoe ic&narj 7t(toey^dyinfte'i> SiaTaget. xai etiain secundum boc bonoratus quod et sacrum audilaxai 

xni xaxa xovxo at/ivoe, oit xai &elov axQoaxri- toriiim habebit et itnponit iudicio finetn non secunfwr 

l£ei xai tTnd^rjati xfj Sixrj ntpae oix (xi xaxii d»m antiquitatem hic dirigendo, ue propter exiguas 

TO nakaiov ifxav&ol oxe/J.ofjevT), OTHOS av firt Sti 30 qucrelaa damnorum maximorura baec res nostris 

ftixât nQoifaatit ^qfmav ftEya/.aiv %6 nQayfta xols subiectis occasionern praestet. Haec autein et nos 

ûtitftoii inqxooie cKpoo/ias naoex 01 ' Tavxn Si xai ei faciemus manifesta. Studium namqiie nostrac por,fjtls 

aimo noirjaoftev aavtQa. SuanovSaaxm yaq tentiac cst non sulum eis praebere 6igna magistrarif 

quixiftu) xQuxn fii] /wvov avxoli naQtxsiv ra aifi' tuum ex appollatia codicillis, qui 6poctabilibus iudifloln 

ia>v aqxovxwv ix xwv xuXovfidvwv xto$ixiU.wv, 35 cibus tribuuntur, 8ed etiarn ex imperialibus praeertoia 

xols onexTa(2iliott aQxovaiy imSiSoxai, dXXa ccptis, quae mandata principis dudum vocabant 

*o» ix xwv {3aailiKwv naQayyt).fiaxiav, iine unv imperatores atque legislatores, quae scribentes uos 

iaxa nptrxtTin oi Troturjv txalovr {?aailtis xe xal recondi iu sacrum nostrnm latcrcultim iussimus. quavojio&ixai, 

urctQ yQuipavxes TjfitU anoxtfrrjrat xaxa tenus inde seniper dentur administratoribus una cum 

TO Stlov tj/iwv Xaxi^y.ovkov ziaoExtlivoafiBfta, onws 40 codicillis, et codicilli quidem eis praebeant cingulum, 

ov ixHittv afi SiSolvio xoui «{>âls afia xols xcaSf 

xilloti, xai oi fiiv avxols StSoiev xr\v aQX*l*'t TO 8* 

Nam qui jirovincias administraturi sunt, tales erunt quales nos idoncos esse maghtratui ivdicavcrbnus: 

ipsum vcro magistralum inter speclabites numerari par esl, qualcs sunt proconsules et comitcs Orientis el 

3 Galatiae el Pkrygiae. llaquc eliam causas audiel in provincia sua ct pccuniarias et criminales el 

qmc de Hberlale sunl, quenxadmodum otnnibus licet mayistratibus. Atque appeltationes quae conlra re~ 

tponsa eius interponentur, secundum morem qui olim in spcctabilibus magislralibus oblinml, hic examinabunt 

et gloriosissimi sacro nostro praelono praefecti et gloriosissimus quaeslor (id quod oUm traditum 

ttt), quoniam iam ralioni civili magis accommodalus cst magistratus legibus temperalus, guas quidem etiam 

ifsis armis imperare volumus. 

VI. Sccundum legem autem ntiper a nobis latam, sx quae causa in provinda eius summam quingcntorum 

solidorum non exccdat, porro a iudice appelletur, hanc non qui Pacatianae Phrygiae praefsf, 

sicut pritis diximus, sed ipse audiet, sive cui ex noslra sive ex gloriosissimorum noslrorum magiilraluum 

alicuius dclegalione causa commissa sit, modo ne speclabilis sil, propter raliones quas nuper iri 

coiutitutione de appeuutionibns lata perscripsimus. Eritquc ea quoque re illustris, quod et sacrum andilorium 

habiturus el finem imposilunis esl lili non amplius ut olitn huc millendae, ne res ob exiguas 

catisas datmiorum magnorum copiarn subdiiis nostris praebeat. Haec autem nos quoque ei mani/esta 

faciemus. Curae enim fnil potentiae nostrae non solurn magislratuum insignia ex codicilUs qui dicuntur iis 

pracbere, qualia spcclabilibus magistratibus tribuuntur, sed etiam ex impcrialibus iussionibus, quae mandala 

prinapis vetercs iwperalores et legislalores vocarunt, quae nos pcrscripta in sacro nostro lalerculo 

rcponi iussimus, ut inde semper una cum codicillis magistralibus denlur, utque hi quidem magistratum 

2 icxl B B 3 ixxQlvatuev B H avxtj L x «vrol? L* | 

4 Sfi 3M L I 5 io> B Q '«.» i?«(TT» om. e g 11 d^txaôv 

viv L | 13 xtav] o xa>v L \ *vnctf>Y(H M>ri || 15 rJjfi 

"?tfot' et(j/']xa/iti i ML\ nQOitpqxafity B, 

ilftpta/itv om. f. cf. nov. VIII c. 2 fl 24 rjfitov om. f i 

ili 3r, om. B !| 27 3,oxa£et] cf. adv. 18 (| '28 xal &tlov} 

*al om. L \ 32 napdxoi malit Zachnriae (| 36 nexxafiii 

SfL nt(>ifi)inxoit B R 37 ftavStixu nptvxlnott 

fious ci(>xo»Ttx«i LB || 40 Utxi^xov)jov\ oi- 

HMiaxov B \ TtrtftexaXsaafisfra L l [j 42 avxoit) avxifv L 

1 administratoris Y] administrationis T H administratoris 

enim erit talis libri H 3 inde caucrimas V |) 5 et 

Oalatiae] ex galatie Val. | fripie libri \ 7 pccunias Vnl. \ 

9 magistratos V \ 12 practeritoriorum V J 13 quacstorum 

V | 21 pacatione (paccatiune T) fripie lihri || 

24 *causa tradita] contradita V et tradita 7*11 27 hoo 

T\ hoo quod V\ quod] quo V aL\ 2S impunct vulg. \ 

29 hic] bino VT, bao vulg. { 36 vocabaot ot*. VuL f{ 

37 scribcntes vulg.\ scribendi libri

Nov. XXV 6. ep. 202 DE PEAETORE LYCAONIAE 

v ix- neglegeutes inveneris circa tiscalia, non alium destinifiifets, 

dXX' avxols xols anexxapiXiots UQ%ovOtv ivnabis, sed ipsis spectabilibus iudicibus delegabis, ut 

oxXrjaetSf tusxe avxovs innefrrjvcu xols ix ytixovov ipsi immineant vicinis iudicibus, si neglexeriut, et 

apxovaiv, ei Qq&vuoiev, xai Txapaoxevdêiv xavxa nd- lOprocurent baec omnibus iuferre modis. 

atv eiexoftiÊH' x(jonois. 

('En iXoyos.y Tot> xoiwv nagovxa vbftov rjueis fiiv (Epilogus.) Praesentem igitur legem nos qui- 

anoxe&rjveu XM xa)v d~eiwv tjfidiv Siaxdgscov nage- dem recondi sacrarum nostrarum constitutionum pro- 

Oneva.aa.fiev fiifjXiiy, aiixbs 3i 8e£dfisvos xar* aiixbv curavimus codici, ipse vero suscipieus secundum 

anatrta n(>d£ov d&avaxov ael nugegovxa xrfi rj/uxi- 15eam universa ages inmortalem semper praebituram 

(tas evepyeoiae XTJV ftvr^firjv. 

beueficii nostri memoriam. 

Dat. xv. k. Iun. GP. Belisario v. c. CODS. [a. 535] Dat. xv. k. lun. CP. Belisario v. c. cons. 

dti nagixea&cu xa> ngaixcooi Avxaovlas ovxoiz' Oportet praeberi praetori Lycaoniae ita: 

airqt fxh> vnig awbvoiv xcd xamxartovtav xal Xoi- ipsi quidem pro anuonis et capitibus (et) reliqno 

fji Ttapaywxns sol. CCC20solacio solidos numero octingentos 

xqi avxoi na^dS^cp sol. 1>XXH eius assessori soltdos uumero septuaginta duo 

xt) avxov xdget auri lib. II. eius officio auri libras quiuque. 

Jei Si ainbv nao»'xsiv itQotpdaei ev/tfi6Xatv OVXOJS' Oportet autem cum praebere occasione codicillorum 

ita: 

TO7S TiEQi^Xinxoiz x a (novXa.Qlots rotal xov &e(ov 25 spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi so* 

vpovxleiov sol. VIIII lldos Dovem 

xiD Tiptuti x6)v XafiTiQoxaxoiy xQtpovvcov voxa- primicerio clarissimorutn tribunortim Dotariorut 

xai xols XaxsQxovXtaiots sol. XXIV et laterculensibus solidoa numero viginti quattuor 

j fr) avxov sol. III eius adiutori solidos numero tres 

Trt|e» xa>v ivSoô 

indqx»»v imi^ZO otticio g gloriosissimorum praefectoram p pro p prae- p 

n(>oixaytiaxa>v xai dndatje 

ixiqas aixias s sol sol. XL XL. ceptis et omi omni alia causa solidos numero quadraginta. 

iis eonferant, illa vero administrandi magistratus rationem moderentur. Ex descriptione vero sacrae huic 

legi nostrae subiecta manifeslum erit, yuid quidem eum qui magistratus fxat pro potestalis insiynibus 

praestare, quid aulein ei ipsi et assesson et qui circa eum sunt svoministrari par sit. Si quos vero yraesides 

provinciarum ipsis vicinarum in fiscalibus neglegenter versari invenias, non alium delegabis, seaipsis 

spectabilibus magistratibus negotium exhibebis, ut ipsi instent vicinis praesidibus, si socordes sint, alqut 

efficiant ut fiscalia omnibus tnodis inferant. 

Epilogus. Praesenlem igitur legem nos quidem in sacramm nostrarum constitutionum libro recondcndam 

curavimus, ipse vero ea acccpta omnia secundum eam peragas, quae immortatem semper nostri 

beneficii memoriam praestitura sit. 

Oportet praeberi praetori Lycaoniae ita: ipsi quidem pro annonis et capitationibtts et reliquo solacio 

soi. CCC, assessori eius sol. LXXll, o/ficio eius auri lib. 11. Oportel aulem eum praebere hisigniitm 

nomiiu ila: spectabilibus chariulariis trtbus sacri cnbiculi sol. VIlll, primicerio clarissimorum tribunorum 

notariorum et laterculensibus sol. XXIV, adiutori eius sol. lll,t officio gloriosissimorum nostrorva 

praefectorum pro iussionibus et omni reliqua causa sol. XL. 

$f£ L || 2 rcHSs r\ua»v xa> &tia> vofita L || 

2 tq. STJXOV iaxiv xl fiiv iaxtv avxdiv SiSofisvov rtQOfdaei 

B || 4 cvftôvXtov L 1 ] 6 nXrjaiiov L \ 7 evqrjs 

L* R Ug. ntqi xa drjfiootal {cf. e) || 8 aixovS xovs 

TtsxxafiiXiovS (neoiftXtTriovS B) aqxovxas LB (ita etiam 

M XXVII epil.) || ivoxXrjotts] delegabu f | 13 naptextvdaofitv 

L x nctQaoxsvdoofiav 3 | 15 n(>a£ov Af] 

rtpd£tov L* nodôtv B e 7i(>d}-iis L 1 {cf. ad e)\ 17 dat.] 

dia. M \ xv. k. Iun. Me\ nqb u xaXnvSoty ... Ath., 

f*t]vl 'lovviea Theod. j) bilisario M | tubscr. dat. cons. 

uilisarii Iul. bv al. dat pc. uilisarii IulJ> || 19 dvovcoy B 

avovas Theod. || xanixaxiovo»' M] xanixav Ls xttpa- 

Xtjxlwvotv B (j XOMUIV Z || 20 sold. CCC M vofiiafiaxa 

x' (xQiaxooia B) LH Theod. (solidos numero octingentos 

c) || 21 aol. LXXLL M voftlofiaxa of? M s. v., 

L Thtod. vofita/iaxa ifJdoftrjxovxa B | 22 auri lib. II] 

uri lib. U M (auri libroa quiuque e) yovaov Xixpas 0 

(Svo B) M*.V.t LB vofiiofiaxa QX8'((>fio corr.Zachariue) 

Theod. |j 23s7. ovxtos- rois] ovxoTs(stc) L H 25 ^( 

Xtzfiois M y 26 solidos novem s, vo/tiofinxa &' Thtod.) 

80I. UIII M vofiiauaxa H (oxral B) M. s. v., LB | 

28 TO?S XaxepxovXtoiois 3f xois XnxtQ xovaloit L xoli 

XnxepxovXots Theod. xolt oixetaxois Af M. V., B \ &>!. 

XXIU M\ vofiloftnxa xS' LBThtod. vOfi. xa Mt.r, ' 

29 xtf fioTj&ta avxoZ MB Theod.] xa} avxat fiorftoi 

L \ 60I. LLL M vofilOftaxa y (XQICL B) M. M. V.. LB 

Theod. I 30 i](xvJv M] om. LBs\ inuqxuiv Theod.) vnip 

X

DE PRAETORE THEACIAB 203 Nov. XXVI pr. 1 

IIEPI TOY ITPAIT2P02 

0PA1KH2. 

XXVL 

DE PRAETOftE THRACIAE. 

Q 'lovonviavos Aiiyovaroi ^ltuavvr} ra) £r- Imp. Iustinianus Aug. Iobanni pp. secundo. 

inaQ%io xdiv ieoatv trfi "Eto Tiqavztoqiav 5 

xb (t. anb vndxtov xaX naxgtxiat. 

.) 'Exsivo raiv avtofiaXoyrtfiivwv iarlv (Praefatio.) Hlud indubitatum est quia, si quis 

et tts rijv Opaxu>v ovo/tuaeu *w(>a*>, ei>&ve Thracum nominaverit regionem. mox simul aggredix(p 

Xoyt? xai xn avSosias xai axgaxito- tur menti et quaedam fortitudo et militaris multitunxov 

nkri&ovs xal no/.ifimv xal fiaxrjs Swoia' xaixa 10 dinis atque bellorum pugnaeque cogitatio: baec enim 

yaq tyytvr] xi xai naxgia xji %o>Qn xafrtaxrjxev ixiu genere et patria iJlius provinciae sunt. Ideoque 

tivTj. ojixt {]fiiv (xai) HQOXBOOV yiyovsv evtota xai xa nobis primitua cogitatio facta est etiam quae in iliis 

Titfji ixtivwv xaxaaxTjaaoifat xwv xoncov, xnl vvv sunt locis statuere, et nunc super bis quae iam cogiini 

xole ptpovJjrvfuvois rjSq xbv naoovxa xiSsfitv tavimus praesentem ponimus legera In Longo enim 

vofiw inl yaQ xoi Maxpoii Tei%ove Svo xtvae xa&rj-15 Muro duos quosdara sedere vicarios et numinari no- 

Cvhxt xcd fiixapiovs ovo/ui&afriit ovviapev anavree, virmis universi, alium quidem militarium pracsedenxlv 

fth> axQuxiwxixtov rjyovfitvov xdêatv (jtollai Si tem ordinum plurimorumque iii illo loco exercituum, 

«i uaia xbv TOJIOV ixtlvov Swapets), xbv Si xois no- alium vero civilihus superesse causis: ambo autem 

hxtxoit ngnyfiaaiv i(psoxa>xa' apipa) Si olxoi nlr\- isti complent alius quidem gloriosissimorum praeqovatv 

b fiiv xip> xiav iv8o$oxaxu)v inagx u>v ^'ff« 20 fectorum illic ollicium, alius autem fortissiraorum 

xa£iv, 6 Si xijv xtbv at'S(j£ioxcna>v oxgaxTjyuiv, bfiovo- magistrorum tnilitum, concordant antem oumquam 

vi, aXXa xb ftiv 8rjfiba$ov adiuvicem, sed tiscua quidem bingnlis et anuonas 

iaxif xni atxr,aets jtfp/yfl xni xrjv UXJLTJV SiStoat miutstrat et aliud impendit solaciuin, illi autcm unam 

vxi) v * Oi «^* f^ av &x ova * Sir^vexn xs xai axtXsv- babeut perpetuam et inflnitam actionem litigandi 

n(>a£iv xb ftlovetxsiv noos O./.XT))J>V£ a&dvaxa. 25 iuter alterutros inmortaliter. 

CAPUT I. 

roiwv rifilv ?x* lv og&v dQxxiov evxoofitas yoovxiii. 6 pev ydgZbUum disciplina cogitabit. Provinciae namque iudex 

T^ inaQins tjyoifiaros iv exigois xtaiv iaxt lonois, in aliis quibusdam locia positus vix illis sufficiet, 

Nov. XXVI Graece extat in ML, inde a eap. 2 in B 6,10. — Epit. Theod. 26, Athan. 4, 6. Iulian. eonsL XIX. 

XXVI. 

DE PRAETORE THRACIAE. 

Imp. lustinianus Augustus lohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterutn, 

excoiisuli et patricio. 

Praefatio. Illud in confcsso est, Thracum regionem si quis nominet, statim una subire mentem 

etiam quanaam fortitudinis et militarium copiaru/n el bellorum atque pugnae cogitationcm; haec enim 

ingrnitn cl patria terrae illi sunt. llaque twbis et olim consilium erat illorum qvoque locorum res 

constitucndi, el nvnc de iis quae animo iam agitavimus hanc ponimus tegrm. Namque ad Longum 

Murum duos viros sedere ct vcarios nominari samus omnes, alterum tnilitaribus cohorlihus imperanlem 

{mu/tae enim in Ulo loco copiae sunt), atterum civilibiis negotiis praefeclum: uterque autem tnces sustinet 

alter glotinsissimorum praefectorum, alter fortissimorum magistrorum militum; neqve vcro umquam inter 

se contentiunt, scd' fiscus ulrique et annonas subministrat et rcliquum praebet sofacium, ipsi vero unum 

hoc perpeluum et infmilum negotium /tabettt, ut contenlionem inter se exerceant immorlalem. 

I. Placuit igitvr iwbis satius esse quod in aliis quoque gentibus fecimus, iicel non aeque bellieotis 

ntc tnililari custodia indigentibus, idem etiam hic facere, ct utrumque hunc magistratum in unum 

conirahere, ut non aller dvilibus praesit negoliis, alter mililibus vcl solis imperet, sed unum aliquem 

magislrnlvm in eo loco consiiiuere gravem el reverentia dignum, qui pariler illtc civiles res atque militarcm 

disciplinam curet. fiam is quidem qui provinciae praeest in aliis versatur locis illisque aegre sufficit; 

5 inapx

Nov. XXVI 1. 2 E04 DE PBAETORB 

dxetvote aaxav t ij Si rtZv tstxdiv rovrcov 1 inurorum vero hornm custodia et circa loca illa 

p j xai TJ jiegl tovs xbnovs ixeirove SioixTjoig xal guberuatio (et) disciplina atque ducatua eget aliquo 

evrai-ia xe xal aTQctTTiyia Sslin^ iivos arSgbe ayn- viro bono et qui ad utrumque opportunus existat, 

&oi> xni npos ixaxegov iôrros 4itnr)88ia>e. axoaTito- milites ordinare et legihus praeesse. Sed quod no- 

T«S re xoa/jtlv xal vbfituv iûo%eiv. rt nore tiv ovv 5 men huic competena ex antiquitate donemus, aut 

vvoua IOVTIO TiQosyooov ix rrji dgxotioTrtxoi d"ei?;ftev, qualem sumentes appellationem cingulura boc habenrj 

ixoiar AafioiTes noosrjyogiav Ttp rijv apxv v ^xovxi tem nominenuiB? an certe non boc ipso manifestum 

ravTrpj fto/toanifjst,- !} oix avrofrev iati s est, quia etiam iste praetor nominabitnr, nostrae 

xnl ovioi TioairoiQ orof/uad^/jaeritt xrp> rr/s rjftertoas pietatis cognomen accipiens, sicut Pisidiae iudex et 

p gotXafiâviov ETtonnjfiiav, xn&aTteo 6 fh-10 Lycaoniae praesul notninatus et factus est a noMs? 

iai xe riyovfisvni xni o shxaovias i$agxvb~ Si enim praetor Romanorum dux sirnul et legis- 

(inatni re xai yiyovB nao' r,fjtav; sl yag 6 noaiicoo lator hoc in suo cingulo babebat officium, indubio 

Ptuuaiiov argnTTjyoe je o/uov xai vo/iQ&inii rnv- tatum est quia deceDtissimum erit praetoris nomeu 

trtv ini irfi oixtiai nQxrji elx^ ri;v ral-tv, ra>v avotfiO' buius administrationis appellationi. Militum etenia 

loyiiftfvaiv iaiiv on 7i{>£7zio3iaraTov av eTrj ro TOV 15 praeerit multitudini, privatos autcm non paucos subizgairttipos 

bvoua rrj rê ctQxrfi ravrrje ngosTjyogiq. iectos habebit, quibus ex nostris lcgilms iudicabit. 

eipartturdir fiiv yng Tjyr;ae-iai nlrjfrovs, ifriunai Si Et egent in locis illis viro bono et quae civilia ct 

oix ohyove vTioxet/uvovi i'|e*. ole iit ix iu>v r.ue- quae bellica sunt. Nam et priscis temporibus semrtQiuv 

diaiTTjcet vbfitov.^ xnl Sel ye TOIS tonoie avSols per aliqui viri militares in maximis dignitatibus conaynlfoi 

Trt TS noXtnxa rii it noXipia' xni yag iv 20 stituti et exercitibus praeerant et aliis omnibiis praexolt 

tfiTTgoafrev xgbvoie Asi rivtt dvSgce crpaTtta- bebant auxilium. licct non tnilitcs aliqni, sed tatnefl 

itxoi Tuir ini fieyiarcov aîwiiarcov ovres TUJV XS privati essent. liicursiones enim barbarorum non 

ixh'ioe Swafieojy i£riyovvTo TOIS TB alhue anaatv mediocri egent rebellione. Oportet autern eis dele- 

o) fiBxa xuiv vouotv avnav si sola sit ia setnet ipsa, asperior est quam decet, 

rjyetafrai Svva/ievtp, (os noXv xb Siayipov bv xagrui? civilis aiitera. nisi cum militaribus misceatur, tnedioxe 

xui dragiae' uai annaiv ioxi tpavegbv o>s xb ptiv critate erit inferior, ex utroque vero in idem conatgatiiotixbv, 

el ftbrov tirj xai xad"' avrb, &gnavxe- 30 venire, boc perfectissimum et sufiiciens est ad bel- 

QOV earat xov ngenovToe. xb de ys nohxtxov, ei firj lum simui et pacem. 

xtp oxguTwtxixtu avvarafiiywxat, xaraSeearBgov £axat 

xov fiergiov, xb Si exartgto&ev eit xavxb aweh&ov 

xovro if./.eiurnrot' xe xai avvagxii ioxi xai jtgbs no~ 

1 " ' xe 6/xov xui tigijvrjv iâgxovv. 35 

CAPUT n. 

Ovxovv xnl xa xiji ngxTJs xavxrjs awqtp&at, xal ngni- Ergo et haec administratio coniungatnr, et practor 

xtag xig olros ovrs 'lovoxtnavos ovox inl Ogaxrfi gq^ xaXtiafrui. av/t- / 

fioXa Si rturw Ttag' rjfnot' tanti xiixfixiXXoi xa v L l ) L ||. 13 xal ovofjofrexrjs Z^ Q 14 agxTi* om ' 

L || xr,v om. Af a || 15 xb xov L\ xov om. M || 19 Stl yt 

xoTs xgonois .1/ Selxai iv xole xlmoii L{s) D 20 nolt' 

fiixa Holoander non recte g 23 ixslae om. f | 25 o/in>i\ 

ilvxtt coni. Zachariae |) 27 xdiv] xa> L 1 || 28 Swnfitvto M] 

SvvafieaJi L l Svvdptcav addito xorv artte avxtav L*{e) Q 

30 XOT' avxb L \ \\2 xov axQanorxixov L x fl xnxade- 

Ixsgov L x | 33 avftl&bv] convenire jr || 34 xovxo M] 

xovxov L f rovxtov L 1 \ Saxm FJnloander Q 35 iâgxovv 

om. «• | 36 *q. Ovxovv — xnktofroj] ^vvotSnftev filav 

& 71 ! T '7» QooLYTfi iyxaxaOTTjoat, xnl xbv xnvxrjV 

xrjv agxrjv nonlxcjpa *Iovoxivtavbv inl 0gqxr;e 

ai, xa&fjo&at di aixbv inl xov Mttxgov 

vs B (c/. Theod.; Ath.t ubi Ug. ets tb Max(>bv 

(txxofta cod.) dvayxa^butvot xafrc£tafrai Ttix°) \ 3** Tl 

om. B H 39 xaxa xb /Jaloander] xaxa rt xb MLB f 

) J3 

1 custodiat circa F j 2 et add. vulg. | 3 bona V[ qw 

ad] quid V quia T\ !| oportunum V \\ 5 donarau» tibri \ 

6 quale V\ app«Hationura Val. | 7 ipsum T | 9 accipi» 

V\ 12 habeat V\ 13 decentesimum F|| 14 appellatione 

T appellationum V | 15 probatos Val. H 16 iudic«uit 

/i*6n"|| 17 epent inl egentem VT Q illos Val. | 22 e«M 

V\ incursionem F° \ 23 delejjati Val. | 24 *ut] et libril 

praenunt exercitu V\\ 25 diuciplina F| 27 ipsara V \ 

asperior est) asperioTGS Ubri, asperior erit vulg. || 29 erit 

om. V\ conTeniena Beck jj 36 crgo] rogo Val. g 38 codi* 

cillis V

THRACIAE 205 Nov. XXVI 2. 3 

Q% axv. 

g xaho», xal TJV TOIS ngairiogaiv 

Ivevtioxipeiv £ni nolluiv irjs rjfieTtQus £'&va>v, xai 

ftahara iviv ianeQiatv, arp' o>v Piofialot TTQOEX&OV- 

WJ xrty xe aQxrov tas einelv oktjv fjsavu^Qiue xs xal 

rrp u{>as t nkelor aistO 

ua * a t ttves xal vno&rjxni jHaoiXwat, dam fnsignia imperialia modum explanantia quo rexbv 

XQOTIOV vfr;yovfiEi>ai *a&' ov Staviaei rrp' «(jJt'?*'» g at administratioueni, quae priores nostri mandata 

ajteo oi Ttpo rjicjv ftavdara ngivxiTxie txakow, principis appellabant, cum quibus ad provincium 

/isdr' WP tni Tnv x*°(> av £&6vxei oi T«S a.gxdas tn nkelora xaisxtr]Oavio. *Ooa xoivvv iv 10 Qiiaecumque igitur in lege a nobis dudum prolata 

tw naq Tjfiaiv fytTipoo&ev sioTjuevip yiyganxai. VO/JCO scripta sunt de administratioiiibus, et quaecumque 

ntoi twv at>%u>v, xai onbaa xip is Iliaidiae rq> re de Pisidiae et Lycaoniae dispuLavimiis praetore, ut 

Jvxaovias SutXiyfje.&a nQairoioi, Tieyl rov TIQVIXO. gratis quidein hinc ordinentur, gratis autem eos 

ftif ovToi'» itnEv&ev âooTOj^Zaâ*, ngolxa Se Seiv oporteat se collatoribus exhibere nostris, omnibas 

10U vnrtx6ots nQosyegeofrat xols rjuertgois, anaoiv 15 maaifesta sunt: in tutain namque dicionem procesijSi) 

lail faveQa' sie olrjv yug aprt zij-f vnr]xoov ix- sit lex t;t omnibus iam facta manifostissima est. 

iuyoixT\xev .'o rofios xal anaoiv TJSTJ yiynvsv yvotqi- Cui etiam iusiiirandiim iiiscriptum est, SCcuniium 

(HDtaiot. q> 8r] xal OQXOS iyyiygamni xafr' ov uyoi- quod coinpetat nostros iudices suHC.ipicntes adminiijxoy 

/art rois rj/terepovs dgxofras naQaXafijiavovTas strationes suatn aiiiiiuiiQ consecrare deo ot custodire 

T*i< op/as TYJV iavrtov ywxh p ariegovv T xai 20 nostros subiectos sub aequitate atque iustitia, ab 

fv/uirreiv tavt rj/jertgove v-n^xoous iv iai>TT\ii re xai omui remotos turpi lucro et inimicitiis atque gratia. 

btxoioavvTj nuarfi nnrjXXayfjirovS nlaxooxspSeiaS re 

1 xai Svt/iBieias xni xdquos. Ta$eu>iai Si avtov 1 Officiales autem ei ministrabunt non amplius cen- 

&t(>anevtjovoti' ov nXeiovt ru>v ixaiov xai i'£ei fxev tum, et habebit quidem civilis cinguli cudicillos hata 

Tfjt nolnixr[S aQZijs aiififJola, êi Si xa xij« aign- 25 bebit autem et (militaria. Et aderit quiricm ei et ad 

T*WT«X^S. xui naptarat ftiv ain(\ xai ad responsum responsum propter ibi) constitutum exercitum; babehn 

xai ixelee Swdfteie, £!;EI Si ctSsmv xai inirdx- bit autem licentiara et imperare eis et quae utilia 

tuv avrali xai ra Xvairefovvra TTJ TtoXirtia f/er' sunt rei publicac cura eis efficere et agere. 

2 ai~T(hi> iyya&o&ai xe xai noarieiv. U di xo>v 2 Exactio vero circa loca illa fiscalium tunctionum 

niQi rovs ronovs ixeirovt [zw»'] frrjfioaiarv (p6(>iov tis- 30 et ipsum et officium respiciet ipsius: practorianumrcpaît 

avror xe xal trjv Ta£tv oyeTa* irp avxov. que officium omne vocabitur, et bic datis militabit 

nqurtniQtavT) ri anaaa r, -tal-is xXq&rjaeTai, TOIS ir- probatoriis ex sar.ro epistolarum scrinio procedentirti&er 

axârevofiivTj avfjfioXois ix TOV &eiov rwc bus, ex quo et vicarianutn dudum percipiebat offiintoxoXibv 

axQwiov tfoiribaiv, i^ ov xni rj flixugiavi] cium buiusinodi probatorias. 

ixofil&to ia Toiavza avpfioXa raîS. 35 

CAPUT III. 

Si rtvT

Nov. XXVI 3 206 DE PRAETORE 

araaw anaaav airaiv it-eAaiveo&ai. xal toiis universus eorum propellatur; et milites quidem semfiev 

atQantoxas ael iciis noXe/itxals yvfivaaiats dno- per in bellicis exercitationibus efficere meliores ac 

xsXelv xaXXiovs re xal nqo&vfioxiQovs, IOVS iSico- proniores, privatos autem coaptare lege, iustos et 

xas Si Qvd~ftiZ,Eiv ?q> v6ftu> Stxniovs re xal xnxovg- malignitate universa liberos, et perficere hos quidem 

ytas andar,s iXsv&tgove anorekelv, WSTB xove ftsv els 5 ad iustitiam, illos autem ad fortitudinem augere; et 

Stxntoovvtjv, xois Si eie dvSgeinv ail-eo&tu. xal ei si qua opus fuerit belli causa discursio, pro hac 

xts yevoiro iwkefiov %aqiv ixSoourj, xavxrjv gaoxa facile celebrare: officio utroque praesente, alio quinoteio&ai' 

xageaie xs naooiorjs exaxegae, xai xrjs ftiv dem ministrante quaecumque civiie ofticium decent, 

v7tT)Qexovftdv>js 6n6aa noXirtxoie xa\etaxatz nginst, exercitu vero inexcusabiliter prohibente hostiles in- 

•xtov Swdfisatv Se dnootpnaiaxtos xai noXefttxae dveig- lOvasiones. 

1 ybvxatv 4 pecunias 

stxt eie xQ*lf lctra pXinotBv etxe eie iyxXfjfinxa eixa eie respicientes seu ad crimina sive ad quodlibet aliud 

imouivovv dXXo, xaxaxoveiv xal Sixd&tv OQ&OJS xal audire et iudicare recte et secundum nostras leges 

jtgos xovs rifieitQovs vofiovt xal jtdd-ove ivexev ovSe- et sub uulla passionis causa, ut nullus inde diffuvos, 

disxB fit] xtvns dxelfov ixxgixovxas xo Tjfiexeoov 15 giens nostram iuquictet tranquillitatem. Neque enim 

ivoxXslv xodros. ovSi yag fiovAofiefra TOVS rjfisxigove volumus nostros collatores relinquentes provinciam 

vmneXeis xaxaXtfindrovxas xrjv xatgav ivxavfroi xge- huc currere & provincialibus despectos iudicibus. 

%tiv vno xwf xaxa xdtoav Tiegtogcoitirovt agxovrcov. Nam et si postea fucrimus ab his qui exinde venti 

yag xai VCTSOOV /lekloipev ix xcov avxo&ev tpoi- turi sunt iuquietati, requlrimus modis omnibus vexa>vx(ov 

ivoxêla&ai, nevaoue&a 7idyrtos xa>v dStxov- 20 nientes, si haec denuntiaverunt administrationem hafiivoiv, 

ei xavxa ngosayyeilavxes ixvxov tto xrjv dg- bcnti: et si quidem cognoverimus 603 bacc UOD 

Xqy ixovxi. xal ei fth> fid&oiftev avxove xnvxn fii\ denuntiasse, cutn omni correctione dirigimus eos &d 

ngosayyslXai, avv imxtftrjaei ndor) oxeXovfttv nvxovs provinciam; si vero illi quidem interpellaveriut, qui 

xaxn xwgav, ei Si oi ftiv ngosrjyyeilav, 6 Ss xijv dg~ vero administrationem babet aut neglexit aut per 

xh* Sxtov ri igpqd-vftTjOBv t) xnx' aXkrjv aixlnv ovx 25 aliam causam non decoram leges neglexit, tunc in 

tvjigsnfj xiav vofiutv fjfteXnae, rore irc' avxov xnv nd- eum Omnem convertitnns motum. Sicut enim ci deoav 

xQtxpofiev xivrjoiv. ojinsg ynQ avxio SeStoxnftsv dimus aunonaa ainpliorcs (dicimus autem utriusque 

nXeiova {yafiev Hi xr;v ixaxtgai dgxrfi) xcd cinguli) et Buper homines eum constituimus tantOS, 

avxbv ngovfinX6fit&a xoooixwv, ovrcas, ita si didicerimus eum indigne circa cingulum agere, 

ei (i.d&otfiBv avxbv dragicos ntgl xijv doxrp> cpeQoue- 30 neque veniatn dabimus neque in mediocribus stavov, 

OVXB ivSu>ao(uv ovxs ini fttxoioit oTt]Oouev xr\v tuimus poenam, sed quantum eum ad celsitudinen 

notv^v, dXX' ooov avxbv cle vxpos aigojuer tvY.oofiovvxa, elevamus oroatum, tautum ei citra nostras aliquid 

xoaovxov avxqi nuga xovi rjfjerioovi xt ngdxTovxt vb- agenti legfts uicrepabimus. Oportet autem eum ad 

s imxifiriaofiBv. Jsi Si avrov ngls firjSem nnv- nullos penitus inclinari, nec si de 8ul>limil>us sint, 

tHi vnoxaxaxXiveo&ai, /ir;S' av ti rts ei'17 xmv iyif 35 nec si valde sit locuples. Propter boc etenitn eliam 

S' av ei oybSoa 7iXovroirj. Stn xovxo ydg nobilioribus tradimus buiusmodi cingulum, ut nou 

Sij xai aBfivoxigots nagnSiSofiev xds xoiai-xae dgx°e, facile cedant his qui per divitias voluut noccre. 

Iva fiij gqSiuii ivStSdiev xols ix xov nXovxelv fiov- 

Xofiivoti dStxetv. 

ut omnem seditionem ab iis propellat. Praeterea ut milites guidem exercitiis militaribus meliores tuque 

et alacriores reddat, privatos autcm ad legem accommodet alque iuslos et ab omni improbitate liberot 

praestet, quo hi in iuslitia, illi in fortitudine proficiant. Et si qua belli causa expedttio fiat, ut eam 

prompte faciat, cum utrumgue officium praesto sit et alterum quidem quaecumque civiles of/iciales deett 

1 subministret, mUitares autem copiae sine mora invasiones arceant hostium. Lites vero oportet eum 

sive ad pecuniam sive ad crimina sive ad qualccumque aliud speclant audire et rccle ac secundum legts 

nostras neoue affectu ullo commolum iudicare: ne qui illinc profecti nostrae polenliae negotia facessant. 

Nolumus eiiim subdilos nostros rclicla provincia huc accurrere a provinciae iudictbus contemplos. 

Quodsi etiam posihac ab iis qui inde adveniant molestia nobis exhibeatur, interrogabimus 

ommno eos qui iniuria a/fecti snnt, num hnec ad eum qui magistratum gerit detulerint; et si quiiietn 

comperiamus eos haec non detulisse, cum omni repreheiisione in provinciam eos remittemus, sin illi qmdm 

detulerint, is vero qui magistratum gerit aut socors fuerit aut propler aliam causam non honeslam Uytt 

despexerit, tunc in eum omnem vertemus indigtiutionem. Quemadmodum enim ei amplius salariurn, utnttf' 

que nimirum magistrattts, dedimus atque tol fiominibus eutn prae/ecimus, ita si eum in magistratu indignt 

versari compererimus, neque condonabimus quicquam neque levem stdtuanns poenam, sed quantum i* 

fasligium cum extollimus recle et ordine facientem, tantum contra nostras leges aliquid agenlan reprthenaemus. 

Oportet anlem eum nulli omnino sese submitlere, neque si quis auctoritate praecellal ntqut 

si valde dives sit. ffarnque propter^ id ipsum gravioribus viris eiusmodi magistratus tradimus, ne facik 

indulgeant iis qui divitiis abuti ad iniurtam volunt. 

1 oxnotv M*s\ O-rdaiv x$ fiPLB (xnl aStxlav pnst avxatv 

addi vult Zachariae) { dnelavveo&at, s. v. eêXairyea&m 

M H 2 azl om. L II 4 xovgyias L x (navovgylat Ha- 

loander) [| 5 anoxeXelv toare] et perficere g Q 6 dvdpiav B H 

7 xavxa B e sec. Hombergk. || *• xdit fiiv imrê-tovftivoit 

L || 10 nokxixas B c |l 11 avxatv V || 15 fifj xtvas M 

(cf. f}] fitjSi BL \ 16 ov ynq L | 20 ntvabfit&n Ls] antv 

c6fii&a MB U aoixovfiivotv MB\ dyixvovfttvatv Li (cf. 

nov. XXX, 5 $ II 0 27 avxbv L \ 29 aixav Z. 1 1| itfov 

fiaXXbfiM&a M nQOpaXXofts&a B | ovrotS xal ti B e 

sec. Hombergk. g 30 ftd&rifier L l || 32 aiQOVfitv B |) 

3 ; . Itg. firjx* av — ftrjx* avt 

2 in bellioiB] inbecillis Ubri Q 3 promores V || legi 

vulg. H 5 aagere T aure V. Leg. angeri ? J 6 pro hac] haco 

vulgo reetius g 8 dicent V || 9 hostie V U 11 euro etiam lite* 

T\ lites etiam Ffl idadd.vulg. g 13 recteetom. V[ 14 utj 

aut V a | diffugiens P7*] effugiens Neoburg. defagifCJ 

vulg. | 16 oollatos T\ prouintia F|| 17 iudicihus] a iudicibus 

V\ 19 requiremus vulg. | 20 denuntiarerint rulo. \ 

21 non om. V\\ 22 correotione V\ correptione 7* j dirigcmtu 

vulg. || 23 vero] non V \ 26 omnem] nec F ) 

converterous trulg. |j ei om. V\ 29 indignum T|30 •'•»• 

tuemus vulg. Q 31 pena V j| quantum ad celsitudinea 

enin eleuamus T quantum eum celsitudinem ek-namtn 

V B 33 inorepauimus libri H eum om. VT || 34 DUIIOSI 

Tvulg. | sublimius V sublimis T\ sint Val.] fuit T li* 

vulg. H 35 locuplex libri || 36 at om. V*

THRACIAE 207 NOT. XXVI 4 

CAPDT IV. 

i 8i xai rcav fyytov ajtavraw rav Curam quoque habebit et operum omnium quae 

, xal ov Gvy%a)orv tv- 

TtoaxroQOiv t&v iv xnts in. ytv. xnl nXoyoiS 

(, nQOvoowiBi ojitos av ixalvovs) xrji xotavxrjS xxX. 

1 habcnt V\ et opcrum V) operum et r(| 2 murus F| 

3 neo nnte itinera om. V\ 4 reditibus add. Beek. An Ug. 

quaeatibua (c/. XXX, 6 pr. 1 $ l)? || 6 fiat V || 8 praesidisj 

cui proesides Beclc H 9 habet F (j 12 examino V \\ 

13 reddcrent V R 16 gratnaticam V !l agenms vulg. |j 

19 detrimentum libri || ideoque VT) ideo vulg. Q etiam 

V\ enim T g 20 sicutT vulg.) «io Val. || nocti V || 

21 annonis] annon|nisi V\ qui circa eos T |) 23 oontingat 

V\) 25 sic) et uo vulg. j) pruuintia \ r l 26 modo 

V U 29 praeturiia vulg. | 30 ramani V || oinguli libri [| 

et om. V || 31 agemas vulg. | 32 etl etiam T g 33 subieotos 

temptantiom damnis afficurc Beclc

Nov. XXVI 4. 5 208 DE PRAETORE THEACIAE 

rjy *ifiaT£(>rrv avatpiqw yvaboiv, tosre £tp 3 oh xnra- dem per Be corrigere, alia vero velocitcr ad nostraffl 

Seia-ceoot xoiv nqayftaxwv tiaiv, ini tovrots ai&a&al referre notitiam, ut in quibus inferiores reruin sunt, 

i xai avanXjjôva&at ir> rijs TjpeieQas yvcbfirjs T£ in bis augeantur g et adiuipleantur nostrae voluntatis 

uai i xtXsvoeots Xoets s^ ac iussionis adiectione. adiectione 

CAPUT V. 

Tavra owrots *al iv role /3aoiXixo7e nagayyiXua' 5 Haec eis etiam imperialibus mandatis subdimns et 

vno&rjaofie&a, jf, xai f fieja tuiv cvftfioXiov avra iu>v cum codicillis ea cinguli dabimus, ut memores iurisaiîxuiv 

imSaiaoftev, Si tosre fiefivrj/isvovs rtov ooxiav iuraudi, quod subeuut, et raandatorum, quae eis da- 

ovt vv tontav SxxXi\xov i' 

xai axuvetv avriv die ir d~tiiy leu 

yaQ aviov xai xoviiy ITJV a^xryv Q 

Ofioiav -tld-efxev xuJ te ntQipXinxip xoftr\xi rrjs 'Em 

£ difrvnmeiats zots zt xonrjai ovylas tt xai 

iat isre xai avrr tlvat spectabila xa&dntQ 

v i Stdovxes avtois, tos tigrjrai, in pecuniariis et crimiualibus et omnibus absolute 

nai iov 8ixa£eiv anaanv e!-ovoinv x(, )r :f aJlxa ^ TS xa * negotiis, et appellationein eis oblatam ad gloriosisiyxlrjfiartxals 

xni naoats anXuis vno&iaeat, xni ir\v simos nostros praefectos et per tcmpus glonoaistxxf.rjiov 

TTJV avxois intStSofjLtvr^v ini rovs dv8o!;o-15 simum perduci quaestorem, communiter negotiiim 

rarovs iifiiav ina^xovs xai %ov ivdoôtaiov dystv xof audientes secundum liguram ad sacruin auditorinm 

aioTajpa, xoivp rrjt vnoftiosuje axootouirovi xara TO inlroducendaruin causanim. Si qua vero pcr illa 

i eit ro &siuv itfitvoi eieayofieviov Sixvbv oxr,fia. loca sub appellatiunem fiat causa qiiingentorutn raiii 

ii yevotjo nor aurcoium, aut etiam ex delogatione sive iui- 

*"* ^ x 20 periali aut iudiciali sit, et cui causa comrnissa est 

non sit spectabilis iudex, ab illis locis appellationem 

ad cum venire, ct audire eum tamquato in sacro 

avrov ^wpeiv auditorio. Decoramus enim ei etiam hoc modo ciai. 

xoauoifiev gulum, et similem ponimus spectabili comiti Orientis 

xal 25 et proconsulatihus et comitibus Pbrygiae atque Oa- 

E latiae, ut et ipsa spectabilis Bicut illae in hanc figuj 

y rara consistat: nihil bac nostra lcge clarissimi pro- 

Falaxiat, uisre xai avrrp- tlvat spectabilia»', xa&dntQ vinciae iudicis minuente admiuistratiooem. 6ed illo 

ixtivat, xai inl loixov xov axh^ a ^°^ ioxavuf ovdiv in aliis provinciae locis agente quae propria lenum 

xovSe rjfjutv TOT voitnv zrjv TOV XapitQoiaiov xrje in~ 30 sunt, hoc autein in quibus comtnoratur partibus 

aQxias aQxovxoi iXaftovvxoi d(>x^', aXk' ixeivoy xs comuiissam sibi a nobis implente sollicitudinem. 

iv rolf akkon T^S inaQxi 0 * tvnott TtQarrovxos arteo 

idta liov voftotv £v xai anoypav atrâeiuv vpoipaoiv' ajrey xal annonariim occasionem. Quae etiatn sola accipere 

XafifJavsiv avxoU tyituev dkkoiov narxoi xeo- 40 eos x.inimus alio lncro penitus abstinentes. Fropterea 

anexofiivavs. &ia xovro yuo xai oefivottgovs not~ eniin eos honestiores facimus praebendis maioribus, 

v axnovs xoQiyifns /*ti£ortiv, «va xai axnoi xnv- ut et ipsi hanc nobis in operibus retribuant com* 

X7]v *l(*iv dni xutv Gqyutv avxtdtSoltv TTJV itftotfiqy, 

ultro castigandi, alia cito in nostram notiliam perferendi, ut, ubi rebus ipsi impares sint, ibi incremenlo 

et supptemenio utantur consilii et iussionis nostrae accessione o 

V. Haec iis etiam in imperialibus mandatis praecipiemus, eaque utia cnm insignibus magistratus 

impertiemus, ut memores iurisiurandi guod praestabunt cl praeceptorum quae ipsis dabimus dignc nobis 

cc nosira voluntaie vitam sunm instruanl et magistralum secundum leges nosiras yubernenl. His quidffi 

condicionibus magistralum iis tradimus, omnem potestatem iisdetn, uli dictum esl. tribuentes et de pecuniariis 

et de criminalibus et omnibus omnino causis iudicandi, atque appellalionem apud ipsos inlcrpositam 

ad gloriosissimos nostros praefeclos et gluriosissimum quaeslorem deferendi, gui una causarr, 

audianl secundum formam liiium quac ad sacrvm auditorium dcfcrunlur. Si quae vero in lucis illis nppdlatiu 

fiat m lite quingentis aureis mitiore, ttiamsi ex de/egatione imperiali sive iudiciuli sit, nisi is cui 

Causa commissa esi spectabilis iudex sil, appellntio ex illis tocis ad illitm veniat eamque ipse (amquaat 

in sacro anditorio audial. Nam hoc qnoque modo magislratum eius ornamus atque aequalem reddimus tt 

Speclabili comiti Oricntis et proconxutatibus el comitibus Phrygiae el Galatiae: ul el ipse speclnbilis stt 

quemadmodnm illi et hnc specie ulaiur Neque lamen ullo modo haec noslra lex magistratum ctarissitni 

provinciae praesidis imminuit, sed ul ille in reliquis provinciae locis qune propria legum sunt agel, ilt 

1 hic in quibus constitulus esi partibus mandata ei a nobis cnra fungelur. Subicielur vero a nobii 

huic legi etiam descriptio quae mdicet, quid quxdem ipsum pro insignibus magisiralus praeslare, quii 

cutem ei ipsum et eos qui circu enm sunt ex fiseo annonarum nomine percipere oporleat: uuae eliam so'& 

acciperc ixs permiltimus omni reliquo lucro abstinentibus. Propterea enim eliam splendidiores eos reddimus 

salariis amplioribus, ut el ipsi hanc nobis remuneraUontm ipsis rebus pracstcnl, cum subditos noslroS 

9 tvvoiat B 1] tt£iaiatry L l || 10 ftexa iciv — 12 dpxr;v 

om L j| 15 avxrjv L % P 16 Vftdtv L \) dnagxovs B\ vn- 

«PZ^S ML \ xal tov irdol-oxaiov] et per tcnipus l»\«. 

nata xatiiov) glorionmaimum e { 18 eis 9tlov B | 8t- 

*aia>v L l 5 19 yivtxnt /, \ 20 ti xal M) rj xal L fj 

Be 1 21 T) priut om. B 1 6} 17 L l I) 22 ansxtaj3iXiOS M) 

nt^tfikeTixos LB H 25 ninov L B\ avx Me J xoixo L l 1 } 7 ) j 

^ LB H 25 ninov L B\ avx Me J xoixo L | 

d 

l | 

26 T« om. LB || edat L \ 27 T« xai] T* om. B U 28 av~ 

TOV L x navxoe] penitus (t. e. ndvxtos) s fl 4! xnl om. LB[t) 

2 referri Hbri | 3 in bis om. T K 4 uoluntatc» tibri | 

iussiones V* | adiectionis V aditctionem T [| 5 «ubdemas 

vuly. || 7 ei libri H 8 nobis om. rj 10x9. damus — ei» ««• 

libri, xuppl. Beek \ 11 uindicandi Val. | 15 pcrduci T) 

perducit V perducendi lieck | 18 appellatiouc Tvulg- j 

25 proconsuIaribuB libri \ frigie libri g 27 clanssime tibri j 

\ tlvai et 29 xai om g H speclauiliun \f neql- 29 prouintia VT |j 35 subdetur vulg. (] discriptio \\ 

LB \ 36 ainor Zachariae Q 40 aviovi B (| 36 occasionem libri || 41 praebent VaU

DE COMTTE ISAURIAE 209 Nov. XXVII pr. 

rovt rifiertgovs vnrjxoovs Sta itdrrcov 3ie(}i(T(oôvrss, pensationem, nostros subicctos per omnia liberautes, 

*ai rair ooxwv ovi vcp££ovoi fteftvTjfieroi. Tov Ss Sr) et sacramentorum quae Bubeunt memores. Praenaôvxa 

roftor i'£ft fiit> xal ib iu>v vopatv ptfiXiov, sentem vero legem habebit quidem et legum codei, 

xai o abs SB d-oovog Ssxofievoe te xai fiavd-avtov et tua sedes suscipiens et agnoscens perpetue eam 

OiTjvextHs avxbv in' avtuiv tfv),aixiiio ttav £oyaiv. 5 in ipsis 8ervet operibus. 

Dat. xv. k. Iun. CP. Belisario v. c. cons. * [a. 535] Dat. xv. kal. Iunii CP. Belisario v. c. cons. 

Jii [

Nov. XXVII l. 2 210 DE COMITE 

ra£rv, xal SiaxoofiTjGavTES avrat me ixorjv xal tuentes officium, componentes eas ut oportebat. ct 

co SOVTSS nvrl rijs nQojrjv TTQogrjyoîas xb tcov unicuique dantes pro prisca appellatione comitum 

oiptta, atsre xbv fiev x6ur\ra FaXaxiae xa- nomen, alterum quidem comitem Galatiao vocari 

Acla&ai noioTT]?, xbv Si xof/Tjra naxaxtavf,s ovoftaZe- primae, altcrum vero comitem Pacatianae nominari 

«d-ui rj>ovyius, TiaoenouEvrjs axaxeqia [TOVTCDV] aviciv 5 Phrygiae, sequente utrumque horum et nostro cogxal 

xrjs Tjfieztgas incowfiias. Iiomine. 

CAPUT I. 

Torro Sr; xnl xaxa xrp' *IonvQtov itpiixxofiEi> %(o$av. Et hoc quoque in Isaurorum agimus regione. Non 

i p U fiovh&a xbv inl X T J S y o is i lti l i d h it d 

« T^S orgaTiroTixTjs iôvains crjuEln, xal et militaris potestatis insignia, et nomen circuraterre 

ovoua oifiosiv dinlolv nQayfiaros orros eros, aXX* duplex causa existente una, sed hoc ipso unam esse 

^ftiav eivat ijjv aQtftv airio rifrffier, aivrjv administrationem tanc ponimus, ipsam quidem pro- 

%iiv nQovoovaav ribv onXoov, avTTjv SE I$>V Srj/waiiov videntem armorum, ipsam vero tiscalia suscipientera, 

X , aitavxa Ss g%ovoav vtp' eavTtj, xal 15 oninia autem habentem sub sc, et uno ntentcm officio 

T«g£* xofiTjnnvfi xe TtoosnyoQEvofiEvri comitiano appellando, et accipientem probatorva mixni 

xofnôuevTj ia aifiôXn rrfi axQarsias 4x ?au litiae a sacro Jibellorum scrinio. Erit autem et hacc 

&eiov riov XifiiXXwv axQiviov. "Eorai SB xai avrij omnino sine suftragio, et non praebebit pecuniarura 

navreXaJe a/uod-os, xni ov naQi^ti x("lf>' ov$e- ullum commodum, sed et ipsa puris utetur manibu9 

iav Soatv, aXXa xal nvrij xafrttoals ôâ«r«» T«Ts20sicut ceterae. Et mittemus etiam ad eam nuper a 

OI xa&anEQ ai Xovnal. xai r.aTaTttfixpoîEv ye xal nobis prolatam legera, dabimus autem ei stiper co- 

Qos avrrjv IOV Evayxos nn^ t]ftuiv •nEfonrlx6ra vo- dicillos, qui eum spectabilibu3 inscribant iudicil)U3, 

fwv Sdaofisv 8e avift nQos loils xtoSixiXfote, OTTTSQ etiam divina praecepta (haec autem mandata prinainbv 

iciis aTtexzaîXioig iyyQayovaiv ("tQxova^, xcd ra cipis et ab antiquis norninata BUHt et a nobis de- 

•frsTa 7iaQnyy£'Xuara, ravra Sij ra fiavSaia jr^«r-25nuo in renipublieam introducta), ex quibus discpt. 

*lnis napti re raile CLQXÔIS ovopatyusvjt nap* TJIIWV quia providendum ei sit et fiscalium omniura et pri- 

T« av&te sie noXvxEiav EissvEx&Evra, ii- 6tv pa&rpfTai vatorum instrumcntorum ct disciplinae alterius rt 

ort ngovoTjtiov avrcy xa&earTjxe xai rdiv Stj/noaicov ut in nullo laedatur fiscus: et simpliciter omni» 

anavrwv xnl rcov iSitonxwv cv^fio/Miaiv, xal rrjs quae competens est eum facere inde ei liuut inanisvxoOftias 

TTJS aXXrjs, xai rov xa-ta firjSiv ^Xa^vat 30 lesta. 

ib Srjftoaiov xai anXtue anavra offa HQOSTJXOV laxiv 

ai-rbv nouiv ixei&sv avrcp yevyaerai ipavEQa 

CAPUT II. 

fiovov roaovrov, on xni airbs iv idiv vvv naq if 

iyxaxaaxdvxojv IhaiSia xe xal Avxaovia xal 0Qaxrj 

triuiu nunc a nobis Btatutorum Pisidiae et Lycaoniae 

atque Thraciae et comitis Orientis, insuper et 

stratibus unito et uno officio consiituto, iisque uti par erat exornatis atque utrique pro priore (tppdlatione 

comiium nomine dato, ut alter comes Galatiae jirimae appellaretur, alter comes Pacatianac Pknjtpu 

nominaretur, ac praeterea ulrique eorum nostrum qxwque cognomen accederet. 

I. Hoc igitur de Isaurorum quoque provincia agimus. Neque enim amplius cum qui huic admini 

strationi praeest duplicibus insignibus uti volumns, ut accipiat et civilis magislratus appellationem tt 

militaris potestatis signa atque, cum una res sit, duplex notncn ferat, sed protinus nnum eius tnapstratum 

reddimus, qui idem et armis prospiciat et tribulis opcram det omniaque sub se ipse habctt, 

atque uno utatur ofjicio, quod comitianum vocetur et militiae insignia ex sacro Ubeltorum scrinio acci\ri 

Fiet autcm et ipse omnino gratuito, nec ullam praestabit pecuniue largitionem, verum ipse quoque puris 

utetur manibus quemadmodum reliqui. Ac mittcmus ad eum ipsum quoque legem nuper a nobis caitam 

dabimus axitem ei praeter codicillos, qui eum spectabilibus magistratious aascribent, etiam sacra vnw 

cepta, illa quidem quae mandata principis et apud vetcres nomtnantur et a nobis in rempublicam denu 

introducla sunt, ex quibxts discet curam sibi agendam esse et publicontm omnium et privatornm f BIJ 1 || 16 xoutjxiavji 

XB L*Be\ xofiTjxinvr]v xe ML 1 || TtoosnyoQtvofiittjv 

M\\ 17 KOfut,ofiivTi B\ xout&ftitTjv ML[e) I arpaxtae 

7? || 18 laxi B $'xai avxrj L || 20^ aXXn xai avxrj 

Bs) a?.X CLVXT] addilo ». v. xai M aXK avxv, L jj 21 *yt\ 

XB MLB || 22 voftov] nov. VIII || 23 alxfi M] avxto B «urois 

L (cf. ad e) I| oUntg xal avxols xoii L 3 || 24 oitExxa* 

priJois M\ riEQipXinxois LB || tyygtiipovaiv B dyypa- 

•y/OftEv L* || aqxÔt om. L, (| xni xn\ xnxh xct IJ % Saxa jtptvxiTtiS fjxot xa /3aai?uxa ivxaXuaxa M la (?*• 

OtXixa irxitX/iaxa B fl 26*7. xols aQxnioi: — noliitic* 

om. L | 28 aiixaiv L* | xa&toxqxE] xaO~' fxnaxov //*" 

loander fl 29 xai xr,i\ xal om. B \\ 33 toaovxov ca.fl 

35 *VTtaQx 

|| 

25 xavxa 8TJ xu — 26 6vofiat,oueva] haec autem — nozninata 

sunt s | xa fiavSaxa nQtvxuxis L(s)\ xa f*av- 

ot AfLB | 36 Iv8o£6xaxot L 

4 pagatianem V || 5 frigie /iir« || 7 Et om. 7 J t* 

aurorura PTT|| agimus om. V Q 8 qui] quid F° | 13 ipwS; 

ipsarum F ipsorum J"«/. Q 16 probatoriam libri\ 17 ha^' 

hoc /j'6ri|] 18 pccuniorum V§ 19 ipsc puris utitur libi 

20 mittcmus] mittimus T mittctur Val. || 21 cijeis l'ai 

22 inscribant V] inscribcbant T || 25 introductam VT 

distet libri || 29 ficnt ruty. || 34 iuditiis F |I facUi «|l 

facta c«t F || 37 ct praetomm] ct om. V a | 38 hune»

ISAURIAE 211 Kov. XXVII 2 ep. 

xoi rov xofiqxoe xije 'Eq>as xal ngos ye xov xofiyros comitis Paeatianae Phrygiac Galatiaeque primae. Si 

rrti Haxaxiuvrjs vofuo, SrjXowxss xi piv aixar xs xai xijv avxov declarantes, quid quidem ipsum et eius officium 

iaju' xai tbv aiixov 7Tagr.$goi' £x xov Sijfioaiov ngog- eiusque assessorem de fisco competat accipere, quid 

i}>n xofiiteafrai, xi Sf. ngofdaei xwv dgxtxcHv StS6- autem occasione adininistrativorum dare codicillo- 

VCI avfifiolwv. Kal ioxcooav oi nag 1 i\uwv xavxae rum. Et sciant qui a nobis nuper ornatas per nos 

10] -cas Efuyxos xaxaxoafiTjOsians vy' rtfiaiv dgxae 15 administrationes adsumunt, quia passi sumus penaonXauârovxss, 

cos Tp>eox6fied-a xnr,fiaxd xs vnig cunias pro cingulis sollemniter oblatas valde repelfwf 

uQzuir owextos 7tgosih. Ei Si xai xivas ngxovxas xu>v •nXrjaiov avxcov cum, non aliuiu destinabis, sed ipsos spectabiles 

tnannwp dfteXovvxas evgois nsgi xb drjuooior, oix iudices urgebis, ut ipsi inimineant ex vicino iudiciixnt'uy>£is, 

nXV avxovs TOVS G7tExxa/3tXiovs ag- 25 bua, si neglexeriiit, et procurent haec omnibus inferri 

, uisxs avxobs intxe&f/vai xols ix modis, ut sit administratio melior et multo priore 

yiiTovtov aQxovaiv, ei Qafrvuoiev, xai 7iaoaay.£vat,uv BUperior. 

juvia naatv eiixouit,eiv xgoTiots, wixe slvat xrjv d^- 

jri/r xaXXiw lXi xe xal l noXX(p X)p xrfi ^ Ttgoxegas ddfisivco. 

Dat. xv. kal. Iun. CP.'Belisario v. c cons. [a. 535] 30 Dat. xv. kal. Iun. CP. Belisario v. c. cons. 

Jti nagtxea&ai xoj xoftrjxt xr\s 'laavglae vnig dv- Oportet praeberi comiti Isauriae pro annonis Bolivovwv 

sol. CCC dos octingentos, 

rw alxov itagiSgqt 8ol. LXXII eius assessori septuagiiita duo, 

xfj avxnvxd&t auri Iib. U. eius officio auri libras quinque. 

Jel Si aixbv nagt'xew ngofaosi ov/tfl6Xa>v ovxw 35 Oportet autem eum praebere occasione codicillorum 

ita: 

xoTs negipXtTtxois xôxovXagioit xgial xov &slov spectabilibus cartulariis tribus sacri cubiculi soliwvfiovxuiov 

"* % ^ sol. IX dos noyem, 

rw noifitxTjgiut xo>v Xaftngoxdxojv xQipovrcov voxa- primicerio claris8imornni tribunorum notariorum 

«iwi 1 xal xols laxegxovXtoiois sol. XXIIIl40et laterculcnsibus solidos XXIIII, 

rv ivlio&xatiov kndgx&v vnio 7t(tosxay- otticio gloriosissimorum praefectorum pro pmefiaxmv 

xal ndatje cxtgas aixiat sol. XL. ceptis et omni alia causa solidos XL. 

uauae Vhrygiae et Gufatiae primae. Si qitae vero in Isauria causa minor stt quingentis aurcis atque in ea 

ippcllatio intcrpottatur, ipse eam audict secundum formam sacrorum auditoriorum. Etenim hoc quoque 

ilti concedimns, ut honoratiorem etiam hac in parte magistratum eius exhibeamns. 

Epilogus. Tva igilur sublimitas ad exemplum maghtraluum quos diximus etiam qnae ad illum 

sprctnnt ortlinct. Subiciemus enim etiam descriptionem hvic legi nostrae declaraturi, quid quidem et ipsum 

n rins ofpchtm et assessorem eius n fisco acciperc, quid autem dare eum insignium nomine par sit. Atque 

innnt gui hosce deinceps magistratus a nobis nupcr exornatos suscepturi sunt nos animum induxisse cum 

fcunias pro magistratibus petpetuo oblatas prorsus aspernari, tum ipsos de nostro et assessoribus eorum 

quae non habebant dare et o/ficiis largiri aliunde ablala et ipsis magistratibus solacia amplificare, ut 

wflwue subditox nostros servaremus indemnes. Si vcro etiam magistratus quosdam vicinarum iis pro~ 

wiaarum circa fiscum neglcgcntcr agcre invcnias, non alium deUgabis, sed tpsis speclabilibus magistratibus 

negolium cxnibcbis, ut vicinis magistratibus inslent, si socordiae iiululgcant, atque efficiant ut Ula omni 

mndo inferant: ita nt is magistralus et pulchrior et multo tnclior sit priore. 

Oportct pracberi comlti Isauriae pro annonis sol. CCC, assessori cius sol. LXXII, offtdo eius 

auri Hb. II. Oportet auletn ipsum praebere insignium nomine ita: spectabilibus chartnlariis tribus sacri 

cubiculi sol. IX, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum et laterculensibus sol. XXIV, adiutori 

tius sol. III, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussionibus et omni alia cansa sol. XL. 

EOI.. XI M, vou.lap.axa rj' Afs.v., B; om.Z» (xa xail ins. 

L?) || 39 xtov Xnfing. — XnxegxovXiaCoiS om. B J voxagico 

L fl 40 XaTegxovhvaCoie L |j soi..XXIIII Me] vofiiofiaxa 

xS" J2 vo/t. xa Ms.v.; otn.L \\ 41 8OL. III M;] vofi.y' M 

s.v., B; om. L | 42 ivSoôxdxmv et vjiig — 43 aixiai am. 

B || indgxtov B] vndgxoav ML || 43 sol. XL e) BOI.. XIII 

M vofi. fi (xeaaagdxovxa B) Ms. v., 23 / om. L 

1 comitcs V \ frigie libri || 3 appellatione] appellato 

FB 4auditorum Val. j| 6 dcclarantcm VI 10 subiciemus 

Osfnbruggtn ]j descriptione V\ legi om.T\ 13 occasionem 

F| 17 ipsisque] ipsisqni FJ coruro om.2'|| lOoblata F(j 

20 eniolumcnt» F 1 || ut] ct Val. \\ 24 urgebit V fl 2« inodis 

utsint utsit F r 3 HT} MB) tiv L 

» || 30 iun. T] iunii F|| Cr. F] cap. 'j ' 

Bilis. (Hilisano T) uiro clato. uc. con. (consls. T) VI 

31 comitis V* || 35 cura pruebcret Kfl oocasioiiem F°. 

x r} L- || 6 StSoapev LB B 9 avxbv 

IhloanJcr] al-xwv libri (p) (( 10 av-rtp om. r; avxrj Zathnriat 

j 12 xbv] rrp> L l \\ 16 T« om. B § 18 av-xoi re 

MItB\ ipsisquc cfunde rti'roTs xe perperam Haloander || 

23 7tirtaia>r LB | avxutv~\ sibi p (mVrrj» Hnlonnder) j 

2i mxxafltXiovs M 7tegi/3Xinxovs LB || 30 xv kal. Iun. 

(iuni.M/«/.•) MIUU] jtgi> fiexrvTzivre xnXnvSiov iavovn' 

qlcovAth. kal. Iun.Iul.«> firjfi iowitoThend. \ 31 Jet) Si 

nM. B |j xt,i om. B || 32 sol CCC] BOh. dccM voulauaxa a 

Mi.v..LB solidosoctingentos r (c/. Thcod. 6 xoitrjs iaav 

f IT; xnt avxris ixixto avovas xm ngn&xoni &Qqy.rjS xxX.) || 

•iXsol.LXXlI (c)] ROL.XXII Mvofiiaua.Ta.op .\f.*.v.t B; 

"«1 L j) 31 anri iib. II) auri lib u M (auri libras quin- 

(\"i& f) xgvaiov Xixgus fi M.1. ».«., B; om. L \ 35 avfiflo' 

hnvmxwi — 3S xovfiovxXtiov ML] avfif}6X(av toTs z a ? m 

toviapiojs li \ 37 x a QrovXXagioit M || 38 sol. IX :]

Nov. XXVIII pr. 212 DE MODERATOBE 

KH 

HEPI TOY M0AEPAT2P02 

EAENOriOJNTOY. 

XXVIII. 

R DE MODERATORE HELENO- 

PONTIE 

Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. 

'O alvos paoiXevs 'IcoavvT] inaox'*» •XQIUXOIQUOV. 

(IlQooifitov.y T6 xaXais xs xai OLVOI&EV aQ/xoad-sv5 

(Praefatio.) Bene antiquitus compacturn, uni- 

T« xai Tjtwjutvor xai eie xrjv oixnlav iaxvv avrrs&iv tum, in sua virtute compositum sine rationabiJi qus- 

xwoic ivloyov nvbe aixlat xaivi&iv r\ SHXIQEIV OVX dam causa novare aut dividere non erit dispensationis 

av eiij 8wixT]

HELENOPONTI 213 Nov. XXVIII pr. 1. 2 

*AQxaiono\i$ re xal 'PoSonohs, 

vocata, et Archaeopolis et Rodopolis, castra maxima 

y xai ttpx«i«- iv ole ST; xal ta na.Q jf et antiqua. Inter quae sunt et ea quae a nobis ex 

ix nsQaaiv avaXrjy&ivxa cpQovoia JlxavSie xe Pcrsis capta sunt castra, Scandis et Sarapanis et 

xai Stoanavis, xal xb Movqtaws xe xai SIVOIQIS, xal Muriseus et Loriseus et si quod aliorum nobis in 

ti r» heqov heov fjftlv fjftl iv Aa£ois Aatpls dx7iejiovi}xai. dx7iejiov} elxa rj 5 Lazis est latooratum. Deinde Tazannorum succedit 

TZafWV *-•*•-' Sinftexexat - x? %cooa, vvv TtQoaxov k LBs l 35 /ITJXQOTIOXITIXMV B |J 

36 iix* avxoie (sicj M 

\ Tocata et} uocatur libri \\ archeapolis F|j 3 scandio 

libri Q 4 solireus V\ in] et tibri\b laxis T\\ tazannorutn 

y\ zazannorum T Tzanorum vulg. fl 7 faota V |J 

inuvtmjuv L' |) 14 sq. xcd TTJV —Uovxovt 9 guani T guania V\ 12 haec V) hoo Tal. || deduximu 

tetf orn. B | tnvxo>*> L |j rovxovs om. f j 15 jiorxove F 

eii ,\f] ] xbnovs L (I (I xQtaxaidexa] Q ] Sixa B 118 1j xfj: Si\ 

rtv t Si L |j 10 anaoi. o L \ xovxto o L | 22 rpxtQ*» (xal 

eoi.7) tjftiv L B 23 sq. ro — ovofia] rov — dro/taro: L || 

a |1 13 Pontos vulg. \ 14 pontos Tvulg. pontes V || 

18 impositum T\ 20 matris cius T | 25 polemonium V] 

polemum T* Q 32 neutre V fl metropolim VaL metropolini 

jTjJ 33 necessaria T% 35 hio V] hoo TaL

Nov. XXVIII 2-4 214 DE MODERATORE 

i-n' avru/r rdJu xas fiTjTgonofeie ixbvxwv va$a xai 

V-SXQ* *^ v *l y x £ 'i> ntQifuit, 

ordinandis. Nihil enim circa sacerdotium eorum 

ri]v iEQioovrr)v avTtiiJy xaiviôfxev, inetSri xal irti fiiris novamus, quoniam et in una provincia etiara vetus 

i xai 6 naXai zobros xal ovzos 6 vvv xata- tempus et hoc, quod nunc oroatum a nobis est, 

xaXiaEu xrj avvri&Ei XQ^HEVOS yXcbxxt}, in~ utens lingua, quouiam et inoderatoris nomen anti- 

drj xai xb rov fioSeoariogos ovofia aqxaiov td dan 10 quum est et Romanam nobilitatem decens, et coraxal 

Qiofiaixrj aeîvbxrjTi TIQETIOV, xal o ye no/uoari]S O.Q- p positor antiquus q q quidam iudex erat ex Lacedaemone 

X £* yiaxtSaiuovoi inl %b vnrjxoov 

ad subiectos 

d bit 

missus. 

i 

arekXofitvot. 

CAPUT III. 

"S2sre o TTJV a^xh v naQciXajifSavcai' raixrjv 6vo- Unde qui hoc cingulum sumit, norainetur moderauodegarioq 

'Iovanviavbi 'EXtvonovxov. vit-15 tor Iustinianus Helenoponti: oboediant (autem ei) et 

oe avxqi xal ib GTQaricoTixbv xo xaja rip' milites in provincia collocati, habeatque et ad respon* 

iS^vfiivov. dxerio te xai ad responsum, sura, omnisquc succumbat fortuna rationem privilegii 

imoxExXio&io tvxq Xbyov ngovofiias avnii- obicere non valens. Audiat autem et causas pecuniaf; 

Swauivr]. axooao&oi Se xai Stxwv x^V' rias et criminales et alias, minores quidem ex non 

v rs xal iyxXjjftartxdiv xal rwv uX).a>*\ ro>r 20 scripto et gratis, maiores autem scripto quidem, cum 

iXaxlortov aygatpias re xal noolxa, tu>v Si uti- ordinata vero secundum sacram nostram constitutioaiv 

iyyQatpiot uev, fiera Ss^ TTJS xsrayjtiv^s xaja ne.m expensa. Et qui cingulum hoc acceperit, utriusque 

&EI*V Tjfiair oiata^tv Sannrrje. Kai b ye TTJV ao- administrationis accipiat annonas collectas ia septin- 

Taiirrjv TutQaXapfiavoov T«S exarioas aoxr/s xo/xt- gentos XXV. aureos, et officio utatur uno, et tiscafrat 

anrjaeis avvioiaae eis Enxaxoaiovt eixoat nivre 25 lium cursus ac periculum unum et commune sit et 

vt, xai za(-et xQfo&o / xw * ° TeJv Sijftocicuv circa eura qui cingulum habet et adversus officiuia, 

fs xs xai xivSwos tls xai xoivbz k'oxio v.axa xe quod in unam conveniet figuram et coaptabitur ia 

xov xr,v aoxrjv £'xovxos xaxd re xijs xagtios, IJTIEQ sis semet ipso, sicut a praesedenti ordinatur. Et assesiv 

aweXEvGBxai oxjjua xal aouoa&qatrat nobs sav- sor administrationis duos et scptuaginta aureos s 

T77V, xa&anEQ av vnb tov Ttoosaxdixos xax&Eirj. Kai 30 flsco percipiet, et officium. quod ex ambobus unura 

b TtageSgos ye T»?S «(>^^S SVO xni e^SoftrjHot-ra ôv- iit, quadringentos quadraginta septem et tremissem 

aovS ix xov Srjuoaiov Xrjipsraf xai TJ xat;iS tj dg dfi- accipiet aureos. 

tpoiv fila yevoftevt] rerâxoaiovt reaaaodxorxa enxa. 

xqlxov xofttslxat 

CAPUT IV. 

'O Si TTJV 

xaxa Tffs 35 Qui vero administrationem habet, loci eervatorw 

irbXets bX ovx ixntfiyei [xovxo ydg tpvXa&Tai xa&a *ai quidein m per civitates cvttes non diriget dirget (hoc enim obserra obserr 

Tolff &£WiS T>/u.a>v 7teoiE'xtxat nctQayyiXuaatv), airbt bit, sicut SlClet 

sacris nostris continetur mandatis), ipse 

TtsgtvoGxyasi xae nbXwt vn' OVSETOS vbftov xv^bv vero circumibit civitates a nulla lece forsan aut 

hahent, sicut ctiam usque adhuc ficri solcbat, ordinentur. Nihil enirn in iis qvae ad saccrdotium eorua 

pertinent intiovamus, quoniam vel in una provincia ct antiquum tcmpus et hoc quod nunc a nobis exornatur 

multa eiusmodi novit de dco carissimis episcopis instituta. Atque xtmis vir illis praeficialur, qui utriyui 

provinciae praesit et modcrator uppcllctur, qucm quis vtdgari lingua usus harmostam nominet: quoHiax 

et moderaioris nomen antiquum cst ct Romctna gravitate dignum, ct harmosta antiquvs fuit mat/islratvs, 

qui Lacedaemone in civitatcs subiectas mitlebatur. 

III. Itaque qui magistratnm hunc suscipit moderaior Iustinianus Jiclcnoponti nominetur. Obotiianl 

autem e% milites quoque gui in provincia collocati sunt; habcatgue ctiam ad responsttm, et omnis condicionis 

homincs ei snbiuncli shit ita, ut privilegii cavsam opponcre neq-ueant. Audiat vero lites qvoquc tcrt 

pecuniarias quam criminales cl reliquas, ac minimas quidcm sinc scriptn ct gratit, maiorcs vcro in scriptii 

qiiidem, impensa autem ea guae ex sacra nostra constitutione praescripta cst. Atque qvi magistralv.% 

Tiunc susdpit utriusque magistratits annonas percipiat quae scpttngcntos viginti quinquc aureos complai, 

et uno utatur offtcio, ac tributorum curstis et periculum unum et commune sit ei qui magistratum suscipit 

et o/ficio: quod guidem in unam redigetur formam atque in se ipsnm aptabitur, quemadmodvm «.* 

eo qui pracest iussum erit. Et assessov qnidem magistratus duos et septuaginta aureos ex fjsco accipi^ 

et officivm guod ex duobtts unum factum est qvadringentos quadraginta scptcm aurcos et trcmissem anfcrti 

IV. Ceterum qui magistraUtm gerit vicarios miidem in urbes non dehgabit (hoc enim eavcbitw, 

prout etiam sacris nostris mandatis comprehenditur), ipse vero urbes circumibit nulla lege si qua sit w' 

1 TC5V om. L * D 4 b vvv\ o vvv o L |) 7 ys avxals 

MH\ yaq avxas L x fiev axnutv //* ]] eli 3£ aQx° }v M* v 

Xaiqav L\ 10 TO xov] xovxo L || 11 o yc\ o xe B H 

17 aSoeOTXovoovfi [fjxot aTtoxoiaiaoiovi s. v.) M dSqtnoaovfi 

L anoxQiaiaoiovi B [| 21 xe M] ye LB j| 

22 rayfiivTjs L || 23 Swxal-iv) Cod. 3, 2, 5 || 24 eiaxatui- 

Êa&at J5 [| 25 enxaxoaiove eixoai nivxt XQ v

HELENOPONTI 215 Nov. XXVIII 

Tj frsiov TtQayuaxixov xwXvo/ievOi xvnov, xav ei xi 

xoiovxov 6 TtQOXeoos iTtsxaxxs xQovos. Kal iaxai xai 

tni td>v ftijxoonoXswv xal inl xtov aXXtov, evfra av 

IOVXO uvvidoi. (einso oXcos 17 noXiS avxaQxiji taxi 

nooi ri/v vnoSoxTtv xrjv nvxov), Ttavxbs fiivxoi xeg- 

Sovi a.7t£yj)U.£V0i xai tflfiins «jcrtff^S ^wo^». ovx avxos 

yuti, ov raêtOTT}?, ov oxoaxtcoxtjS inoftevoe avxio Xrjytxai 

xt nafia. xutv cvvxeXuiv, 

y.ai 7] xovi OWXEXSIS xovs Tjuexe 1 

sacra praginatica proliibendus forma, licet tale aliquid 

prius imperabat tempus. Eritque et in inetropolibus 

et iu aliis, ubicumque providerit (si omniao 

civitas sufficiens est ad susceptioncm eias), ipso ta- 

5 inen Jucro abstinens et sine damno oniiii. Nec ipse 

enim nec ofticiales, nec miles [nec BiniilisJ seqnens 

euin percipiet aliquid a tributariis, aut expendet 

TTQOixa gratis et aut collatores iiostros couteret aut sequen- 

r\ xole tes se milites hoc ipsum agere sinet (utique et hoc 

avxu> OTQarii/>XaiS uvxo mxxFiv lOpars sacrorum nostrorum mandatorura est): ipse qui- 

(fipii \y.al yit(> fii/ \nl xovro [rb] /uoos xuiv &siu>v deni et iusiurandum considerans quod itiravit, et 

iiuviv naQuyyshidxiuv ioxiv), nvxbs /iev xov xs OQXOV quia gratis accipiens cingulum et augmentum tanurouiv, 

$v uiftoae, xal oxi nooly.a naoaXaf/ûvajv xi)v tum babens annonarum numquam audebit aliquid acoQXTfy 

y.ai uv^Tjotv xooavxr\v exwv aixijattov ovx av cipere, nisi cum inagna reddere boc pocna voluerit, 

:n>T« roXftrjGeit' xt Xapeiv, d uy fiera fteydXr;: ano- 15 nec officium tale aliquid agere aut accipere per 

ISolvai IOVXO XTJS noirr;s id-eXr,astEv, ovSi xfj T«J-tt talem occasionein sinet; milites autein nisi propriia 

IOWVIO xi ziQarxsiv rj Xafieiv xt xaxa xoiavxr,v no6- auuonis coutentoa sequi procuraverit, iiec ipse extra 

yaaw iifitit. xois Se oxQintioxas ei /ii] xaJs oixeiais iustam indigiiationem erit cogiturque ex ernolumeotis 

cixffitotv agxoujuirovs Snao&at naoaoxevdoei, oixe eorum exigens ab eis factum dispeudium hoc collawibi 

e}-(u dixaiae ayavaxxrjaeeos ynvrjaexat, dvnyxa- 20 toribus restituere. 

c$r;OExa{ xe ix xwv aixâeiov avxwv eiS7iqa£aS xr\v 

nno' avxaiv yivofievrjv Qrjfiiuv xavxrjv xols avvxsXe- 

1 \tv unooolvat. Jia xoZxo ye y.i\v fiovXo/ued-a 1 Propterea itaque volumus has administrationea 

lairas 8ij xas «(>^«s fieiôve xe xal oEtuvoxe'gas slvai maiores et honestiores esse et multitudine ininistro- 

XB xo>v vTti]QEioivxoiv (centum yap avrip 25 rum (centum ei voluinus officiales esse) et nobilitate 

"• rugedxas s e2rat) aEfivuxrjxi XB xrje aj-ias, dignitatis (spectabilem ei faciraus administrationem), 

intidt] anBv.xuîXi(tv avi(p •jtoioluev xijv a.Qx>l v > * va ut * n neccssitatibus iudicibus utamur nobilioribus et 

iv xa~u dvuyy.au agxoval x9Wf* e '&

Nov. XXVin 4. 5 216 DE MODERATORB 

yeiv xrp naqcnfrvxh» xolt Xafifiavovfftv, tva xal rov- solacium percipientibus, ut et hanc eis impertiremus 

roic fisraScHfiev iXev&eîae. anixetxo ya.Q Vf"v coe libertatem. Repositurn enim crat nobis ut videtur 

Soixn IOV &eov roiavra oat TJJC ToiavxTjs £t]fiias xa xal aic%LvTfi. tiatn competere dicare deo, qui imperialem coronam 

ravrrjv qtq&rjfxsv ijfuls ii]v x T rbv ini TT? fiaoileiq axstpavov jjulv patre nobis donavit, qui largitus est talia simal et 

im&evn, TO5 %rp> alovgyiSa. yrjcpcp xotvfi naqa xov tanta qualia priorum dedit nulli. 

naxgbs rjtfiv S&prjOaftevca, xq> y>tAoxtftrjoa/iev(a xoia\af}sveiv xa Slxaia jisgtvoaxelv xs avrat 25 sunt, et circuire eas ct sanare, ct lucri causa neque 

xcd iao&ai, xai xtgSove Svtxa ftrjo bxtovv Ttqaxxtiv quicquam agere neque minus neque maius, sed glo" 

ftrrtB iXaxxov /x^xt peTôv, aXXk So&fi xe aya&r,: itp~ riam bonam appetere et per omnia bene iurare et 

ito&ai xai xov Sia navxtov evogxsiv xai ijuiv £v anaai nobis in omnibus gratum esse. 

1 x$xapiafitvov xa&tatavat. Tb Si ftakiaxa inl xov 1 Quod autem maxime in Ponto delinquitur, obsernbvxov 

itXTjufteXovftevov rov nQaynaxos rovxo nqaxxot, jtaoax^fta xoTt C08, in caput ei frangens ab eo positos titulos; si 

ixtlvov itQa^ftaat xixXovt £ntd-ftaet Srjfiooiovs, eie xs- vero curator fuerit rerum alienarum, et titolos, sicut 

faXrjv avxco Ttt^t^qrjât xovs in' avxov xe&£vxae40 

xixXavS' ei 8i tpoovxKJxrjt eXrj itQayftdxuv aXXoxQlcav, 

mus accipientibus, quo illos quoque libertatis participes redderemus. Id enim nobis rcpositum erat dco vt 

videtur talia (argiente, ut non solum Afris atque illws regionis genlibus libertatem impertiremus, sed eos 

quoque, qui in media nostra republica qnotannis venum ibant et ne sub codem quidetn venditore inanerc 

permittebantvr, sed brevi tempore in aliorum atque aUorum potcstatem usque redigebantur, eiusmodi 

damno et ignominia eximeremus. Hanc nos decere existimavimus gratiam deo offerre, qui imperatorian 

coronam nobis imposuit, qui purpuram nobis a patre relictam communi suffragio donavit, qui talia simvl 

tantaque nobis largitus est qualia priorum dedit nemini. 

V. Oportet igitur eum qut ad hunc magistratum accedit, cum sciat, quot qttidem et hominibus 

et ttrbibus imperaturus quantaque auctoritate futurus sit ex consulari et pratsidali in maiorcm potestatem 

eamque spectabilem mutatus, subdilis utique parcere eosque indemnes servare et puris utiqut 

manibus uti, et fiscum augere eitisque commodis omnem curam adhihere, et privatis emolumeniis abstinert, 

aique urbibus et publice et privatim ius impertire et circumire cas et curare, nec quicquam lucri gralia 

neque minus neque maius agere, sed bonam famam appetere et ut iusiurandum per omnxa servet ac no6u 

1 in omnibus sese gratum exhibeat. Quod autem in Ponto potissimum delinquitur cavebit, ne cvi 

veniam det titulos vel praediis vel aedificiis alienis imponendi; unius enim hoc proprium est fisci tt 

imperialium acdium, tam nostrarum quam piissimae Augustae. Quodsi sub alius cutusvis appellatwne Ubutas 

propositas inveniat, illas quidem statim tollet, inquiret autan in eum qui eas affixerit; et si quidtt* 

ipse qui sese dominum rei esse dicit hoc feccrit, confestim illius rcbus titulos publicos imponet, confracM 

tn ipsius capite titulis ab eo positis; quodsi procurator sit rerum alienarum, et titulos, sicuti tnods 

6 vnb xuv avrdiv L* vitb reb avxco L 1 \ 10 «£*•«- 

9ijvtuM*L |j 12 imxt&evxtB imxefovrt L x |) 13 narfbs] 

itaxgbs fjpait> L | 18 oe/ivaie M || ix xovoovXaqlas 

ML i£ vjtaxtlat Ms.v., B |j 19 ^veftovtxije Zachariae 

ex e A 20 ontxxafliXlav M) jiBoipunxov LB\ 21 av- 

xovs om. B || Ttavxaxov %(>iqo&a.i B |] 25 I8lq om. s || 

29 Tb 8i — 31 £tlv 8i xtalv 

aavidat ijzixi&tvai xal •o»»»tov (xb oixclovi) iyygafeiv 

ovofia rj ayQols add. L 1 in mg.) \ 31 fj xlxXovi 

MLBe, fj delendum (vel oaviSae f) xlxlove scribendum) 

vidit Zacharia» H 32 ftovov LBe] fiovov M J iqSiov L \ 

34 T« TJJfi] T« om. L { 35 itQoeqyoqlav Haloander ex e 

[cf. XXX 8 § 1)] JiQOSTjyOfias libri 39 \ ntQid-rfiti LB1 

40 avxov JB 

1 impertiremur T | 2 nt uite detur V ut nite dtst 

TJ 5 nngulos T\ 8 gratia competento T\ 11 tali F| 

12 »q. nulli portet igitur V | 17 praesedet V] pracsidtt 

T B 19 praedali V \ 20 paroere T\ partcm V | 21 uti 

add. vulg. [| 22 ponere om. T \ 24 iuxta F ( 27 iortrtl 

uitare V |) 28 in om. V R 29 obsourct V l \ 30 nco T\ 

praesidiis V \\ 32 impleri alium domnm V\ 33 et c«- 

T al. || 35 dcponet T \ inueatigiet V | 36 dicet f I 

37 repentem V Q publiooa libri

HELENOPONH 

xois xi xixXovs, xa&dnso einovres i' a ^ vS ' u .t e ^ Hloram habens manum inezpugnabilis violenxois 

inTjQeaôvaiv ettj. tis sit. 

CAPUT VII. 

Tavra avxia STJ Haec eum complexive monemus. Particulariter 

xara fiiQos ei'cexat oa(pw$ ex xs xov naoiv Iv xoivio autera sciet aperte et ex lege omnibuB in commune 

ytyQfiftfiirov voftov, xa&' ovnto ixat-afiev xas dpxas, 20 conBcripta, secundum quam ordinavimus cingula, et 

fx xi xu>v f}acifaxu>v nanayyeXftaxair. aneo avxq> St- ex imperialibus mandatis quae ei dantes explanavi 

Soittt vfrjyrioo/ie&a xaxa xiva xQonov Sia&rjau ri]v mus, quetnadtnoduin dispouat administrationem. Et 

aQxyv- xat tavxa •nqaxxojv rj/iiv T« ovx ano&vfiios haec agcns nobis non exosus erit et deo legique 

liitai &iw XE xal xu> v6ua> rrjv eavxov yvxh v ava- suam animam commendabit ac bonas pro omni gudrjan 

xai ayafrae vnio o).rje TTJS SiotxrlaF.ajs g&t ras 25 bernatione babebit Bpes. Subicietur autem et deiXniSae. 

'7>noTifrriO£Tai_$i xai xaxaXoyos rioSe r\ua>v scriptio huic legi, per quam fiet manifestum, quid 

tii} &$i'q> vofxio, ()'*' ov yevtjffcxat tpaveôv, ii usv quidem ipsum et assessorem et officium eius a bsco 

avrov T« xai xbv nigeSfiov xai xrjv Ta!-it> xhv avxov competat accipcre, quid auten) pro administratoriis 

naoa xoi Srjftooiov noosrjxet XafifiavEiv, T» Si avxbv praebere codicillis, quatinus sciena liberalitatem davjtiQ 

xon- apxixoiv naoix EiV ovfiftoXaJv, onwt au ^TK-30 tionis in se factae et paucitatcm a se circa codicillos 

«fTa/itvos xo re iXevftiloiov xijs iniSouEio: T^S ele av- procedentis expensae utatur competenter rebus, marbt> 

ytrofiitije xb xe avvsaxaX/jdvov XTJS nag' uvxov loribus gentibus et amplioribus hominibus sperans 

TttQi xn ov/tfioXa ngoiovorjt Ha7iavrjs xpa>To xaxa xb praeesse, si praesentibus utatur competenter. 

jrpos^xo)* xois ngayfiaffi. ftEi£,6vcov re l&vibv xai nXnbvatv 

av9Qton(ov iXni^tav o^£«y, ti xoTe iv ê^fft 35 

^ Ttoosrjxorxws. 

JiSoutv 3i xal xovxo rb zae Ifiotii T' avxov 

*«TO TO xibv moifiXinxiav aoxovxotv axfjiia na^d xe 

CAPUT VIII. 

Damus autem et isti appellationes quae ab eo 

iiunt secundum spectabilium iudicum schema ct 

diximus, in capite eius confringct et tormentis acerbis eum subiciet, ut his cognitis ea ad quam rcs per' 

tinct persona mtellcgat non licere ncque per se neque per satelUtes aliquos vel ad cupiditalem ascitos iniuriis 

subditos afficcrc. 

VI. Simihter autem ipsum spcctabUem moderatorem coercay oportct et latrocinantcs et aliena 

appetentes ct cos qui muliercs et bona et iumenta et eiusmodi alia rapiunt, ut integrum custodiat ius 

nosque recte de eo iudicassc appnreat nevc vlla nos paenitcntia subeat quod latronum perseculnres et 

biocolytas sustulcrimus, si qui yrassentttr pcr provinciam, ipsc vero vim non arceat. Provterca enim ci 

etiam mililes subiccimus, ut illorum tnanu utens superari non facilc possit ab iix qui iniunam faciunX. 

VII. Hacc nos eum summatim hortamur. Singula enim accuratc pcrspiciet et ex Jcgc omnibus 

in commune scripta, sccundum quam magistratus ordinavimus, et ex mandatis imperialibus quwits ei datis 

explanabimus, quemadmodum inslituat magislratum. Atque haec si agat, ncque nobis ingratus erit ct 

deo ac legi animam suam consecrabit, et bonam de tota administratione spcm habebit. Suoicietur autem 

etiam inacx sacrac huic legi nostrac, per qucm manifestum fict, quid quidcm et ipsum ct asscssorcm ct 

officium cius a fisco accipere, quid autem eum pro insignibus magistratus praestare par sit: vt cum 

cognoscat el quanla sit liberalitas dationis in ipsum collatae et quantopcre coartata sit impcnsa ab ipso 

in insignia faticnda, ncgotiis qucmadmodum dccct utatur ac speret forc ut maioribvs quoque gcntibus 

cl pluribus hominibus imperet, si iis quae in manibus sunt uti decet usus sit. 

VIII. Ccterum hoc quoque concedimus, vt de appellationibus quae ab eo fient secundum formam 

2 lavxov L || 3 /iiv.oEt (i. e. fiixoali) L \ xbv q>] rb rvv 

L l I 5 TtXtovilta L || 9 xoiit Scrimger) xai libri \\ 10 aqndtpvnt 

L\ xa&uoois L H 11

Nov. XXIX pr. 1 218 DE PRAETORE 

xoti ivSoioxixots ih&Qxots naga re reo ivSoôxa- apud gloriosissimos praefectos et apud gloriosissimum 

rq> rjfiojv naia xovaovXrariova xoivea&at v.oiaiaxaiQi' nostrum secundum consultationem iudicari quaestotae 

re Siy.as tXarrove ratv nevtay.oaitov xf>vou>i> rem; causasque minores quingentorum aureoruni in 

iv rfj xar' airbv inaQyJa jtaqa TIOI xivovuivas {xav eius provincia apud aliquoa motas (vel forte ex deei 

tvxov ix TxaQanounr]?, Q], /j /j-ij uitnoi naQa Q a7texra~ 5 legatione, g (ne) ) tamen apud p spectabiles p dicantur), ) 

p X orj&siev), & brav b dfiatuot iatuot yivoivxo, yivovxo avxbv iv quando d (sub) ( b ) appellatione l l i fmnt, f ipsum i in i ordine di 

T«£M freiov xaxs^sraêiv axQoaxrjoiov' OJSXB avxbv sacri examinare auditorii: ut is etiam secundura hoc 

xal xaxci IOVXO oefivoxeoov ovxa ueuvrja&ai TJJS txao' honestior raeinoretur a nobis datum augmentum sibi, 

r,pa>v 8e5ofi6r7/s avj-Tjoecos avra/, xai ovxca xQl a ^ at et ita utatur rebus, quatinus inculpabilem semet 

xols TTQayftaoiv, cos aueftrtxov iavxbv Ttaai xoJs VJCTJ- 10 ipsura omnibus subiectis et nobis ipsis, iusuper et 

xooti xai rjfilv nirxoli xal nqo ys TJUUIV &s(Z> xs xai nostro deo legique praestet. 

XCO VOUCp 7ltl(>i%£lV. 

('EnlXoyos.) Tavxa xoivvv anavxa 7/ arj VTCEQOXV (Epilogus.) Haec igitur orania tua celsitudo 

yivwnxovaa roaavrae xe avxfj xas oixTjaeis imStboxfo cognoscens tantas ei annonas det sicque eam noverit 

ovxco re avxijv Xaxio aetuvriv yevofiivrjv, cos noXXdis 15 honestam factam, ut plurirais rite sit studiosa nunc 

eixortas k'aea&m nsgionovdaoxov ifj xov vvv avxh, ei dati a nobis floris dignitatisque concupisceutia. 

So&evtoe jxaQ r\ficjv dv&ovs xe xai aîcouaxos £nt- 

•0'vuiq. 

I)at. xvu. k. Aug. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] Dat. xvn. kal. Aug. CP. Belisario v. c. cons. 

K9 

IIEPI TOY IIPAIT2P02 

IIA$AArONIA2. 

O ainbs /3aoitei>s ^lcaavrrj indgxi» nQatxtooicoi: 

20 XXIX. 

R DE PRAETORE PAPHLA- 

GONIAE -R 

Imp. Iustiniaiius Aug. Iohanni pp. 

(rioooifttov.) Tb Ilnrplayovcov l\%>os anxalov xa (Praefatio.) Paphlagonum gens et antiqua et 

y.nl ovx avwi-vftoi' xa&taxios, aXXh. voaolxov wi xal 25 non sine nomine constitit, sed in tantum, ut etiam 

anotxias fieyaXns ixTrifiunti xal nat iv 'IxnXoli avioi- colonias magnas mitterot

PAPHLA.GONIAE 219 Nov. XXIX 1 

r xtfat xai y.ar* ovSsuiav yociwSrj IXQOyctoiv 

viptoir XIVH ife^d/xevov avdiS (OTjtfrjunv xQ^] vai 

tem aliquas et per nullam utilem occasionem divisionera 

quandam suscipientem rursus aestima-vimus 

Ttooi tb nQOxtQov inavayoiyCw axjjfia, xal ftiav nd- oportere ad pristinam revocare figuram, et unara 

~f.tr TIJI' llatpXayoviav dnortXioai, xai anto.inl xtuu denuo Paphlagoniam eificere, et quae ex duobus 

tlvo jTsnpdxafiev llbvro>v, xavra. xai eVr* avrfj Sta- 5 egimus omnibus, haec etiam super ea disponere; et 

raâoâi' u>ST£ xai xbv TU>V I9vibv xouxwv 1'yovxa. gentium hariim habentetn cingulum unituni et unum 

rjvcofiivqv rs $TJ xai fiictv avxl Svolv rviv pro duobus prioribus (dicimus autera Paphlagoniae 

(tpautt' Si Jlix(playoriat ,„-.- xe xai i ? , et Honoriadis) vocari praetorem (Romanum quoque 

'fat /xiv nQi ( Puifiaixbv Hi xai xoyro etiam boc nomen et provincias gubernantes dcccns), 

xai xoie TffC ^x •'— i&vvovat ngenov), g ) , xa'£ei £ 10 officio \ero uti uno, , coaptato p ex pprioribus 

duobua 

, fiq avrai>fioai>eiarj naQa xu>v kftnnoaêv officiis et viris centum iiuniero complendo. Praev 

y.nl dvSoaJv dxajbv aQi&pbv tivftnhq- eritque q etiam iste et iiscalibus omnibus qua quaecura- 

oova^. fmoTrioF.Tai oi xal OVTOS TOIS re $7ipoaiois que P Paphlagones p g et qq quaecumque pridcm p Honoriadis 

«nacnv oaa re HafXayova X oaa re oi i n(>ajr}i> j T^« hbit habitatores lb solvebant, , p et poiict p idi providentiam ii civi- 

'OrcooidSos oixrjrooei irilovv xai D-rjaeTai. itoovotav 15 tatum omnium i quas utraque ri prius hbi habuit provincia, ii 

iwv 7ib).ea>v ancuTcov aiv ixartoa jiQoregor tl%Ev hoc ineat in hoc Honoriade e et Prusiadis et Cratiae et 

oxia, tovztaiiv iv 'Ovtooiadi Ifyovoiddos re xai KQU- Adrianopoleos i a>i xal 'jfyaxXeias' ti yQ yaQ tcni tcni rtres rtres avrafv ix ix assumptae sunt sunt prius, prius ut ut Prusias) Prusias et HeracJia et 

ifjv •nobxeoov, bnoiov 5r/ Ilgovoias 20 ipsa metropolis provinciae (dicimus autem Claudiox«i 

'HodxXeia xal avrTj *ye i} pqtgbnoXis rrjs in- polim), sed tamen quoniara semel migratae sunt, rurapxiae, 

tpauiv Se xijv KlavSiovnoXiv, dXX' oficoi inw sus deducere eas in Bithyuos et conturbare schema 

SrjTteg anu£ fjETiatrjaav, uvO~i.? innvayaytlv avrai plurimae iudicaviniu9 esse [ct] tergiversationis. QuotU 

Bi&vrovs xal owraQcnTuv ib oxrjfia np?J.rje t^rj- circa et ipsae quae dictae sunt civitates sex priua 

\hiutv etvai TJJS (piJAnQayfWGviys' WSTS aijai ye at 25 Houoriadis existentes nuuc pars et ipsa Paphlagoitr/frelocu 

noXstt i'§, JIQOXEQOV 'Ovwoiddos ovoai, vvv niae erit. In Paphlagoniis autera ipsis habebit iurisfUQot 

xal nvral TlafXayovias i'aovrai. iv Ss IlatpXa- dictionem civitatum aliarum sex olim illi coinpeyoatr 

avxols k'£u SixaioSoaiav TtoXeoiv sxiqmv t% rwv tentium provinciae, dicimus autem Germanicopoleos 

6va>9et> ixeivri TIQOSTJXOVGUIV xjj ^won, ai noos ys rijs 'IIDVOTIOXIXU/V. Sofdtxt xs Faorxcu versae. Et hic quoque circa sacerdotia quidcm nihil 

nuXcis anatjat xrfi Inaqxias andcrfi. KdiTovfra Si novamus, sed metropolitae primitus sacerdotia hic 

ntoi uiv xas itotoaivat ovSiv xatriyopev, d).X' ot re suscipieutes manent m ipso ordine, super eis quaufxrjxqonoXlxat 

ol noiorjv xds iencoavvas ivxavQ-a Sexo- 35 tum ad locum ordinationc non permutata, sed a 

fjtvot fttvovetv ini rrjs ai/xrji T«|«WS, T^C in' avxoit beatissimo patriarclia felicis huius ordiuandi civitatis, 

TO yi ini xiv %6ma x £t C OT0J '* aS ,°^ x «w«ô/'tV>;s, dXX* ipsi yero qui sub eis suat ordiuautcs, quos hactenus 

vno xov fiaxaoKOxdxov naxotdoyirv XTJS tvSa.ifiovoS 

•taiTTjS %et(ioxovovubvoi. TXoXeoti, avxoi re xovi v

Nov. XXIX 1. 2 220 DE PRAETORE 

oiSev aXh)Xoie negl rovrcov ovxs araataôvres ovxt 

tpvQOfisvot. xal ftia xb Xombv inaoxia yavriasrai 

jtXtiove £%ovisa firj-xQonbuw, TOVTO oneo xal iv ixigais 

fjfiuir inaqxfart iariv. 

ordinabant, nihil alterutris de his neque contendentes 

neque permiscentes: sed una iam provincia fiot 

plures habens metropolis, hoc quod et in aliis nostris 

provinciis . 

CAPUT II. 

'O de xrjy aQXjp' sxxa-lav e dtl m- 

TtQaaxonevtov vmjxocav rjftuiv JtQOSoiooptv iXsv&eolav, 40 

nihil inter se de his neque disceptent negue turbentur. Atque una in postenim evadet provincia plures 

habens metropoles, id quod eliam in aliis provinciis nostris est. 

II. Qui vero universae provinciae regimen habebit (universa autem sicut etiam antea Paphlagonia 

vocctw), et urbes circumtbil, nullo prohibitus edicto eorum quae fortc olim ad talia prohibcwJtt 

fucta sunt, neque tamen vicarios in urbcs mittet (id enwi eum plane vetamus, quoniam absurdum est 

simul el ipsum in provincia rem agere et alteri suum locum contra legem concedcre), sed ipse omnia 

administrabit; et Iributa cum omni diligcntia coget, ut neque plus neque minus cxigal, scd cum mstitia 

acquitalcm sectetttr, el prospiciat, ut etiam si qnid fiscus clamni accepcrit, id resarciat; ct urbet 

illaesas et publicc et priyattm servel; et annonam quiacm accipiat quam antea uterque magislralvs 

habcbul, in scptingcnlos viginti quinque aurcos collectam, habcat autevi asscssorem quoyue qui duos d 

sepluaginta aurcos accipial, atque officium unum ex duobits compositum et in ccntum virorum nttmervm 

coniunctum quod quadringentos quadraginta septein aureos el tremissem pro solacio a fisco pcrcipiat: 

el (jmtis accepio magistratu gralis quoque eunaem et quae ad eum perlinent gcrat. Nos cnim hic quoque 

subditos nostros rcdimemus, at/jue iis qui quid cx consuetudine percipicbant suffragii quod vocatur 

nomine ipsi dabimus, ex rcditibus provincine pcr scdem tuam id iis praebeiiles, nec paliemur sub spccic tt 

practextu vcnditionis subdilos nostros in servitutem redigi. Ncque enim qui a barbans eos qui olim subditi 

eranl liberavcrimus iisque pristinam libertalem restituerimus, lidem permittemiis, ut qui in nostra dicione 

ipsa sunt, aliis serviatit: vertim dco qui per nos multis gentibus libertatcm largitus cst, tios quoque quoad 

eius fieri potcst subditorum nostrorum, qui ubigne vendcbantur, offeremus lioertatem, ut neque cos, qvi 

1 negi xovxov L || *ovSi axaaintpvxtz ovSi OTjO(opw LB jj ifid>*> L \ 38 xovxo B; 

39 ifttli M 

4 est add. xruly. j| 5 paflaponie T plafagonic V J 6 nocatur 

libri fl 7 circucrat V circumcat T (| nullo libri J 

forte in prohibitionem vulg. Q 10 simul] et simul V \ 

11 *alio6uum] aliorum libri || 13 Cscalia vulg. B alneritat* 

TaL"\ largitate VI 14 *minuens] minas libri \ 20 geptuiginto 

V y 23 tremis8c (remiftse V) libri || 24 afliseo V \ 

31 sabdaos V (j 35 hoc] huio vulg. || 36 subiectorain T\ 

om. V || offerrinius V

PAPHLAGONIAE 221 Nov. XXIX 2—4 

ovxe TOVS XafifidvovTas xatafi)Mnrovrs: (avretsal-ouer bertatem, neque accipientibus nocentes (repensamus 

yao avroTs irjv vevofiioftEvnv anpilsiav) ovr' itpiivrs* enim eis sollemnein utilitatem) neque sinentes adtaii 

af>xais ovo/uari rijg doaecos love imrjy.bovs xoi/s ministrationibus nomine suffragii subiectos nostros 

ti/uxigovs Ssnei> xi xibv nvSgano8(ov a>vi~ta&ai ftsv veluti quoddam mancipiorum emere quidem a veanaoa 

xtiv mnQuaxovicov, jtmqaoxeiv Se role adixov- 5ditoribus, veudere vero opprimentibus. Sit igitur 

en: 'Eaxia 'E ooi rolwv l xai i avjrj xu>v -irp HHorrtxrjs j tibi etiam haec Ponticae diocesis provinciarum una, 

d i /ua, SmXfj nocntoov ovy. Xafisv duplex primitus nescimus cur facta: et Tocabis qui- 

viov yfvoftevrj' xai y.nXeotts /uev] xa&aneQ tidem, sicut praediximus, in hac praesedentem praeiy 

xbv inl ravrrjs j j rjyov/^svov y / noaixitioa. torem Paphlagoniae Iustinianum, Iicet autem eum 

voTivtavov tgeon bi airbv iXXadi H Hlldi 

pg 

y 'IovoTivtavov, tgeon bi airbv 

ll 

, 

XXadi 10 Hngua Helladica strategon appellare. 

yitoxxrj xai axoa.xvly'ov xaXslv. 

CAPUT III. 

Tiov OQKCOV Se airbv avauvnoeis ael xa&* ovt Iurisiurandi vero eum commemorabis semper, senaQakriytTai 

xrjv a^xv v > ST« xa&agas exeiv ras^y.ei' cundum quod percipiet cingulum, ut puras babeat 

pat xai p7]8i xegSeotv aTortoiS Qvnioaas, it- aut gratis facere expensam, per eum qui babnt adpa).).uv 

£rifiiuie TJ nQoixa noicia&at xrjv Sanavrjv, ministrationem indemnitas erit collatoribus, ex eorum 

5ia xov xijv aoyi\v i'xoi'xoe xb a^Tjuiou earat -rols aw- 30 annonis eos exigentem, proprio autem periculo colxdion; 

ix xwv ixsiviov oirrjdtutv aiixov fiiv avxas latoribus eorum procurantem indemnitatem. 

anatxovvxos, oixtiut 3s xtvSvria TOTS OwxtXiaiv i£ 

avxuiv jteotnotovrxos xb a£f]pior. 

CAPUT IV. 

'Eaxca di xai ovxos 6 vo/uos Tjfiiv ini TIa «»' ^Bf] 

nanaxofri» x«i Af J 19 «^^towc X» J 22 r«] aut a i- 

•JBid (i. r. fj TI) r || 30 Sia XOVTO B c II 31 avxov ftiv 

tm.f $ 36 'SiSovS xai (c/. «r; praestaret drfoit avxf) xal, 

ttl tiovcav xai)} SiSovOav libri || 37 Tiin^ i-nixwQiaiv} 

fav om.L \ 39 T

Nov. XXIX 4. 5 222 DE PRAETORE PAPHLAGONUE 

ToTe Tiposrjxovxtov av&pconois. Kal ijtifisXrjaexai ye 

$ia(ptpovxU)S xov xax' ixeivove oaSiioe afiapxavouivov 

rovt xortOvS, xb firj ovyxcagsTv xitXov? iTtixi&evai.xcopiois 

xiaiv dvayeyoaptfidvpvs ei's xwos orofia xiov dX- 

XCDV nXijv xov Srjfioaiov xs xai xwv âaiXixtov dixcov. 

aXX* e'i xt xoiovxov evpoi yivcifitvov, xove fiev xlxXovs 

avxixa xa&aipijoti, xoie Se itceivov ô/^toiS xov xavra 

dunprdvovxos, ri ys napiov xavxa npdjxai, xixXove 

bus competentium hominibus. Cnrabit quoque praecipue 

quod in illis delinquitur locis, non pemnittere 

titulos imponi praediis aliquibus conscriptos in alicuius 

nomine aliorum citra fiscum et imperiales do- 

5 mos, sed si quid tale invenerit factum, titulos quidem 

repente deponet, illius vero praediis qui haec deliquit, 

si praesens hoc agit, titulos imponet omnibus 

modis nomine fisci et primitus depositos titulos in 

inifrijoet Txdvxwe bvofiaxi xov Srjftoaiov, npoxepov xovs illius confringet caput; si vero absens fuerit, praexad'aiqe9dvxae 

xixXovs ele xr\v ixslvov rcEpioprjyws 10 diorutn praepositnm comprehendens et corpus eius 

xeipaXrp; si 8i dnwv tiij, xbv xibv yjopicov •nposaxaixa verberibus subiciet et titulos etiam sic repente deovX?.ajiu)v 

xb dcofti xs avtov /SaadvPts vno/SaXeT, xovs ponet in caput praepositi praediorum eos confrinxixXove 

tt xai pvxioe el&iis xa&aiprjaei els xeya/.Tjv gens, sciens quia, si tale aliquid despexerit et didixov 

npoeaxu>Tos xcov xtapiiov avxove xaxedi-ag- ytvdt- cerimus titulos infigi (ab) aliquibus impositos aliis 

cxtot', a>s ti xoiovxb xi. ntpiiSoi xal pdfroifiev XCXXPVS 15 praeter fiscum et imperiales domos nostras et piisimxeio&ai 

napd xtvoiv inns&ivTas aXXeov Ttlip' xov simae Augustae, et iudicem agnoscentem factum dcxs 

brjuoaiov xwv xs paaiXixaiv oixiov rjfiow xt xal spexisse, ipse qui cingulum habet sustinebit confis- 

TT/« evacêatuxTje AvyovaxTji, xov xe dpyovxoi fia&ovxa cationem, quia (cum) potuerit haec facile prohibere 

rb yevpftevov nepiopdy, avxbs 6 xijv dpxrjv k'xcov vno- magnitudine utens administrationis, tamen studio 

cxrtasxat drjfievaiv, v izevxaxoaicav vofita/iaxiov Sixas xas xaxd 40 quos non spectabiles, qui etiam ex delegatione sint, 

XT]I> inapxiav xrp> avxov xtvovfievas napa xtotv eri- quando sub appellationo fiunt, ad semetipsura rie- 

PPIS ov ojiexxa/JiXiois, ei xai ix TcapanopnTjs ehv, bxav ducere in divini secretarii ordinem, ut undique ct 

iipiotuot yCvati~iai, npbe iavxbv aysiv iv T/J XOV •3'ttov 

Et praecipue curahit ran quae in illis locis facile committitur, ne patialnr praediis qulbvsdam titulos 

imponi nomine inscriptos ahorum quam aut fisci ant imperialium acdium. Quodsi eiusmodi quid factum 

inveniat, titulos quidem statim tollet, praediis vero illius, qui haec commiscrit, si quidcm pracsens ea atjal, 

titulos omnino imponet fisd nominc, ipsis guos sustulit titulis privs in capite illius confractis. Sin 

abscns sit, eius qui pracdiis illis praeposilns est comprehensi corpus tormentis subicict, tilulosqnc eliam 

sic statim tollet tn capite praepositi praediorum con/ractos, atqve sciat, si quid eiusmodi neglcxcrit et nos 

cognoverimus titulos impositos essc pcr alios nisi aut per fiscum aut per domos imperiales et nostras et 

phssimae Angustae atque facto cognito magistratum id neglegere, ipsum qui magistratum gcrit publicationetn 

bonorum essc subiturum, quoniam, cum facile haec prohibcre licucrit magistratus opibus utenli, 

tamen consulto ea praetermisit. 

V. llli quoque rei curam eutn adhibere volumus, ut omnes latrones quiquc altena bona vel etiam 

fcminas rapiunt aliave crimina perpetrant, persequatur eosgue coerceat et suppliciis iusiis siibiciat, ct 

omnem iniuslitiam reprimat, neve ulla in re probos homincs iniuria afficx patiatur: ne nos rursus 

aliis indigeamus qui talia persequantur, et biocolytae ct lalronum persecutores aliaque ciusmodi nomina 

et res denuo toleranaa sint: quae nos aversati ad hunc enm ordinem evcximus, atque ita honnratum 

ei magistratum reddidimus, ut appellationes quoque quae ipso iudicantc interponunlur et ad tuam 

sublimitatan eosque qui deinceps eundem magistratum suscepturi sunt ct ad celebratissimum quaestorm 

sacri nostri palatii, qui quidem sccundum ordinem consultationis eas audituri sint, lites autem quingentis 

aureis minores in provincia eius tnotas apud alios quosdam non spectabiles, etiamsi ex delcgalione 

sint, quando appclletur, ad semet deducat in sacri iudicii ordine: ut undique et ipse magistratibus u 

2 fyqSiait om. f | 10 tie xa>v intxeirov L \ neptprjyvvt 

MLB \ 22 • vnepppaivxa MLB \\ 23 xdxei L \\ 

28 fv T«V*1 iv om.e B 31 XB LB\ om. M\\ xal itp' extptor 

B || 33 sq. xai — neTtPtfixafiev om. B || 35 aixtov 

L J Sedo+tfvas B || npbi xe M] xai noot xa LB B 36 xnxa 

om. L x |) 38 poxt nahtxiov suppUri nefrxeo&at s. t. q. 

vult Zachariae, sr.d cf. XX VI h || 39 xpvoovXaxionos M 

jttnovXxaxio 1J rrvvrXtwJSofS XtwJ Afs. v, v., fl B || 41 41 ^ 

rcv] xrjv i>m. L || 42 ov oner.xafttXlon [cf. s)] a7iiy. 

X/ou M o\>o nepifiXdmovi L ntptfiXeaxois B || t'% 

ti 

qux etiam : 

i curauit V'||6 repcntcm V§1 aget T l ||imponet — 

8 titulos om. F|| 9 *confringat libri J 10 comphendcre \'\ 

II et (in V) titulo libri || sic] sicut V fl 13 si om. V\ 14 ab 

add.vulp. || 16 dispexissc FT|| 18 cum add. vulg. || 10 stutlio 

haec] hacc studio haec V |j 23 prouidcntia libri |) 24 otnni» 

libri |j 26 simpHtiis VT\ 28 nc] om. Val. |J nos] non T\ 

29 ut] ct vulg. l patiamus V\ byocolytas VT\ 32 atrrsantes 

vulg. || 37 consultationes V | 39 prouintiam V\ 

40 expectabilcs libri [] qui] si vulg. \ 41 ""fiunt) fucrit Y 

fuerint T R ad] a V | dcducat vulg. || 42 »n ilivini om. VI 

secratarii V\ ordine V\ ordincm T al.

DE PROCONSULE CAPPADOCIAE 223 Nov. XXX pr. 

Sixa(TTj]oiov raêi, iva rtavxaxo&ev xai avTTj ovvaîO 1 ' ipsa connumeretur administrationibus quae a nobis 

o TOXS aoxals rals naQ* r}fia>v l&rvQifsvais teai adinventae sunt et ad honestiorem repositae figuram. 

ov avax&tiotus axvpa. eaorrai yay Sij Erunt enim et ipsae maiores et priorum digniores 

*ai avtal fisiôvg xal xwv nôTSQrav at-ioXoywisQvu, et facile nobis ad maiores causas ministrabunt. Nihil 

xai Qqdiws rf/uiv Ttobs xa /isiCova, rcov nQayftarcov 5 enim in parvo consistere raagnum et a praecedentivnri(>tzri iv fitxoio v.a&e.atavai fjsya bus nos dictum est et apud nos ipsos in ipsis valet 

»evai naâ. rov Srjftoaiov toxno 10 officium eius, quid autem dans cinguli percipiet cofiiv 

b TTJV inaQxiav i&ivcov avroe, rovro Si 6 naQ- dicillos. 

t$(>oi xal 17 rdtjiS avrov, ri i>i StSovf ia r^s aoxqs 

l naâ^xferai avfxfloXa. 0 Sk roonos, xa,f^ or 1 Modus autem secundum quem praesidebit et hic 

ci(>*f(, xarrav&n fitr iv poaxti titrjyoQevrai, bs quidem breviter designatus est, manifestus autem ei 

$i avTM xni Tfaoa. tov vo/iov yevrjGETat rov rceoi 15 et ex lege fiet quae de omnibus administrationibus 

naowv Twr aQxv &v xoivut yqatpfytos xai itaQa riuv in communi conscripta est et ex imperialibus nostris 

paodtxwv i}u6iv 7t(xqayyF.X/xdrt(ov rb fi', dnb vixdxcjv xai 

7iarqixC(o. 

XXX. 

DE PROCONSULE CAPPA- 

DOCIAE. 

Imp. IustinianuB Aug. Iohanni pp. 

(nôoifttov.) 'Ortoaov iarl rb KannaBoxwv ovoftd (Praefatio.) Quantum sit Cappadocium nomen 

re xai i&vos, xal ojuoe xrjv aQxk" ^ va xrri&Eir] jtQay- et gens, et quomodo principio ut adquireretur causas 

fmra itaqtaxf Ptoftatots, oi irfi aqxaiat noXvfia&elas 35 praebuit Hontanis, antiquae multiscientiae non ignoovx 

riyvorpiadiv iQaoiai. rov rs yaQ IJovrov axeSbv raverunt amatores. Ponto namque paene omni prae- 

Nov. XXX Graece extat in ML, c. 1 § 1 TaTe fiiv alfats oâts — c 11 inJB6,16. — Eplt. Theod. 30, 

Athan. 4,10. Iulian. cortst. XXH (c/. scholia p. 181 Hanel.) 

nobis invcntis ct in illuslriorem formam redactis adnumcretur. Erunt enim et ipsi maiorcs et prioribus 

memorabiliores, et facile nobis in maioribvs rebus inservient. Etenim nihil in parvo maqnum existere et 

ab iis qui ante nos fucrunt dictum est et nobis ipsis in ipsis^ rcbus cxistimatum ac grobatum cst. Subicietur 

igitur huic quoquc legi descriptio quae declaret, quid quidem accepturiis sit a fisco tam is qui 

provinciam reget quam assessor et ofpcium eius, quid vcro daturus magistratus insignia impctraturus sit. 

l Modus vcro secundum qucm magistratum gesturus sit, iam quidem hic quoque urcviter expositus est, 

manifestus aulem ei et ex lege fiet dc omnibus magistratibvs in commune scnpta et ex imperialtbus nostris 

mandalis, quae illi dabimus, quando insignia magistratus in eum conferemus atque iusiurandum exigemus: 

id quod in lege nostra saiptum est. 

Epilogus. Haec tgitur omnia iua sublimitas cognoscens et annonas tanlas ei praebeat et adeo 

honoratum eum factum esse sciat, ut a multis merito expetendus sit futurus decoris et dignitatis nune 

ci a nobis datae dcsiderio. 

XXX. 

DE PROCONSULE-CAPPADOCIAE. 

Idcm Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, exconsuli et palrido. 

Praefatio. Quantum sil Cappadocum nomen et gens, ei quomodo ab initio ut in dicioncm rcdigcrdur 

negotia cxhibuerit Romanis, non ignorant antiquae eruditionis studiosi. Nam et toti fere Ponto 

4 «rrat M aixa £ | 5 fteiôva M) /tei^ta LB |) 

6 /iqStvi yaq iv OfttXQrp JB |j 7 7TQOS L fl 11 TTJV irteozlar) 

cinfjulum («'. e. nqx^v) G \ 8i o\ Si xai B | 

14 ir ^>ttJC" M H yareoats B || 15 avxols L || vofiov) 

noc. VIII j| Tttql) TtaQa L \ 16 naoa om. L || 17 naQayydnatcov) 

nov.XVII H 18 ovftflola) codicillos eius e || 

19 rovxo 0] 10 M(»)] XOVTO drj xbv L, xovxov Sr; xbv 

J3 3 21 •xolwv om. ? || 23 avxbv L fi 26 xvn k. Aug. f, 

* v «i kl. agusLns Iul. b \ xv k. aug. M nqb t/?' xaL avyovliwr 

Ath. (/

Nov. XXX pr. 1 224 DE PROCONSULE 

ftavrb: i^rjgxs, xai avSQes bvoftaaxoxaxoC xa xal tpgovtiSos 

a£iot 'Piouaioii yevbfievoi fisydAqe ixei&sv TJQ- 

&T)oav. yr\ xe avrots iaxi noXXij ra xol dâvfiaaxrj 

tcai l ovxcos oxcos aoiaGa ifj fiaaiXeia tos xai a 

erat, et viri nominatissimi et sollicitudine digni Poxnanis 

facti magna inde floruerunt. Terraque eis 

plurima et mirabilis et ita placens imperio, ut ct 

administrationem statueret illinc possessionibus po 

s doiaada xfi âaiXsia, ibs xai dgxw fa*- administrationem statueret illinc possessionibus pro- 

oxfjaai xcutts 

ixtias xxriosoiii iSiav, xrp JIovxixTJi dgxni 5 priam, Ponticae administrationis non minorem, magis 

ovx iXdxxoi, fiaXXov jiiv ovv xai ftsi^co. noXvav&QO}- autem etiam potiorem. Populosa cnim consistit et 

noxdxrj xe yag xa&eaxTjxe xal noXiv naosxexai fityi- urbem praebet magnam amantissimi Caesaris nobis 

cxt\v xi\v xov tfiXxdxov Kaiaaooi TJ/UTV incbwftov xov cognominem, qui dedit principium bonum quae nostra 

Sovxoi dgxTjv dya&ijf rfj xnd"' rjuas ftovaQxix, &' ov est monarchiae, per quem in omnibus terrae gentiiv 

anaat xols xrjs yijs' g&veoiv bvofiaoxoxaxbv iaxi 10 bus nominatissimum est Ca.esaris nomen et quo noS 

x'o xov KaCaaQos bvofia xal cont(> Tjueis dvx' aXXov pro alio quodam imperialium signorum nobilitamur. 

xtvos xwv xfji fiaaiXeias ovftfibXcov asftvwdfiEâ. 

CAPUT I. 

Tavxrjv Sfj xrjv x^Q av apxfj nagaSsSoo&cu /ttxQa Hanc provinciam traditam (parva satis nobis visa 

3a rjfdv tcpdvr] xov JIQOSTJXOVXOS dvdîov, dXXa>s est quam decet indigna), proinde etiam tumultuan 

xs xal axttaiaCfivaav avxrjv dei TCQOS XTJV dyeoxtoaav 15 tem eam semper et adversus institutatn nostris do- 

TOIS t}u$xtQon oXxon &EcoQovftev dqxh v ' * ai ÛBOKJ- mibus videmus administrationem. Et divisa quae 

fiiva y* xa xj\t nbXitae iaxi, xai xb fiiv xt xa/ieiaxbv civitatis sunt, et aliquid quidem eius aerarii cst, 

iaxtv aixfje. iXev&eQtxbv Si xaXoiat -O-dxspov, xal ftia liberale autem vocant aliud: et una quidcm est civiftiv 

iaxiv t) nbhs xta nsoiflbXio. SinXij 8i xais yvco- tas muro, duplex autcm voluntatibus, ut et seditiofiaif 

aisxe xai axdaecov dx*p f yy*ia£- 30 gulo praeerit quidein simul et ciyili omni officio. 

xai ftev xov vo/iov xai T^S noXixixr^ andaqs xal-scos, praeerit autem et militibus, et qui in memorata prorjyrjotxcu 

8i xai xdiv axqatttoxwv xiov xs inl T7?s vincia et qui in aliis regionibus Ponticae diocesis 

eiQTifiivqs x&>(> a s xa>v xs iv xals dXXats lna.Qxla.is xqs collocati sunt, in quibus aerarii praedia consistunt, 

JIoyTtxrje Siotxrjaecos iS(n

CAPPADOCIAE 225 Nov. XXX 1. 2 

eoxai n axv/j-a^ rb awayov avxia xr,v trinum erit quoddam scberaa colligens ei cingulum; 

nox'';v o > avxb? TCOXIXIXOS xs Saxm uqxoiv xal ipse namque civilis iudex erit et inilitaris et aerarii 

xai xoJv xauEiaxcov Tjyfjoexat ngay/xaicuv, 

vnovoyovorje exaxioas avxfp xa&tos xrfi xe xopraeerit 

rebus, ministraute utroque ei officio et co- 

initiauo, quod etiam propria aget et nibil communifnnnrr/s, 

irjieg xai xa oixelu TiQaêi xni oiSiv dmxoi- 5 cabit civili officio, et cJarissimi provinciae iudicia. 

von'?;of.i xTj noXixixfi xa&i, xtjs xe xov XnfijigoTtixov Totura vero proconsulariuin et fieri et vocari volu- 

TJ;» (nnoyjai O(»Ô*TOS. jtaaav Si av&vTiaxi-nriiv yt- mus, officio quidem unatn habente appellationerfl 

viaOai xt xai xaXslad-at povX6pe&a, xrts xdêios fisv (proconsulariani dicimus), quae yero propria sunt, 

fiinv ixovar.s n^toiqyoQiav, xr\v xrfi dv&vnartavfie «'itjt> xo/tiTtavrti xrje xe n^cotjv noXixixrfi, aiixt xijv caiium et civiliuia quaecumque eidem competere olim 

piv nohxixr;v dntfieXsla&ai xwv Srjftoaiiav xe xed no- novimus, pridem vero coniitianum officium praeesse 

uxixmv, oaa £«'s avxijv dvrjtcsiv avat&ev 'ioftev, xijv imperialium rerum gubernationi et exactionem facere 

bi TtQcotjV xofitTtnvr/r xd£iv itpeaxdvcu TJ xtHv /S«ff*- sccunduin quod nunc explanabimus schema. 

hxitiv jiQay/iaian' SiotxrjHtEi xal XTJV ei'sfi()al;iv noi- 15 

ila&at xrt#' ontQ vvv v^prjyijaofisfra a%rifia. 

CAPUT II. 

Tb fiir yap rav imxQonmv xai icov xQnxxBvxwv Tutorum vero et tracteutarum nomen neque esse 

otoftn avSi elvai navreXtae ppovXope&a, p , n$bs $ ta ¥u- p penitus volumus, ad p prisca respicientes p excniT'Ia et 

fc fiXtnovTES X naoaSsiyfima S xai i rijv i noXXr,v XX plurimam li eorum calumniam l i quam miseris i i iufereliaut i f l t 

niiQtiav ijv rols d&Xiots Inrjyov cvmeAsaiv. 20 collatoribus. Nominari auteni volumus per (domum) 

f&at Si fiovijbfie&a X«T' oixiav Exaa%rtv xiv- unaiuquamque periculo totius comitiani officii et tre- 

$iva> xi/t oXiis xofiixiavrje xdgeotg xal xatv SexaxQiwv decim priorum, quos scilicet magistros primos et 

tiov nQcoxtvovxtor, oVe 8rj fiayiaxeQas TCQCOXOVS xal secundos vocant, alios post iiios continuo respouitmioove 

xaXovaiv, exeoovs rovs fiex 1 avxoie ev&vt dentes tredecim, unum, aicut dictum est, per doinum 

anoY.Qivop.hvovt Sexaxqtie, iva, lae etQTjrai, xax y oi- 25 unamquamque; hos autem qui post priores trodccim 

xiav ixnaxTjv. xoixovs Si Sn xovs ftexa rovs TtQoxt- sunt facere exactioncm et salvare quae eiu9 suut 

(vis Sexax{>els noula&m xrjv eisnQa&v xal neqi' fisco, providere autem et securitati collatorum, quaofci^tiv 

ra oixeia rtp drtftoaiq>, TIQOVOEXV Se xal xf/e tinus a nullo ullam sustineaut laesionem, scientea 

axafrtlas xwv avvxeXiov, £tp* f? naga firjSevoe av- quia hinc accedens damnum collatoribus multo am- 

TOVS fitjSt/Unp vyioxaofrat filafirjv, yivcoaxovxas t£r]v xalovfuvovs ngcuxovi xni xove SBVXSQOVS 35 neque alium comitiani ofticii Iquo] per tempus specta- 

[myioisans ftr^xe xovS f/ex' avxovS vvv dExaxgels, ovS 

iîanidn^tv xrp> awaiv xdiv Srjfioviotv Ttuitiafrai, 

vtji dlkov priatva xfov TTJS xoiuxtavfjs x

Nov. XXX 2-4 226 DE PROCONSULE 

uaolae 7] ereoae olagSrjrroxa airlae, ptevov nvh q 

quaginta soliuorum nag ixaaxov xwv Scxaxgidov itgaxxogcov 

idle ngoxigort xgitxaiSsxa ftayioxegot jtccoexo- 

(livav. 

bili proconsuli occasione denominationis aut alterius 

cuiuslibet causae, tantura quinquagenis solidis ab 

iinoquoque tredecim exactorum prioribus tredecim 

magistris praebendis. 

CAPOT m. 

fiivxoi rove anair^xas tit]8* oxiovv xo/u'- 5 Ipsos autem exactores nihil acciperc amplius s 

TZXEOV naga x quoniam per gradum ad hoc accedere officium eo3 

rc^tv avxovs &eoxi£onEv) ovx elvat ngbs xb jtgayfia sancivimus, non esse ad causam opportunura, manere 

iTxixrfitnov, uivetv fiiv nixtp xai ovxtos xrjv Lx xoo quidem ei etiam sic ex gradu provectum sinimus, 

3

CAWADOCIAE 227 Noy. XXX 4. 5 

Sc i$ jtp«y,uffT» %cri\Gtnut. jtQoerjy.ovrojs, v dexaTQicjv decim magistrorum et aliorum qui poat eos sunt adiiayiaitQoiv 

xni xcav aXXcov icov «ex' nvrovi rijs TOU 5 iutoris eius qui non ad hoc opportunus est ordifloijôv 

TOV fti] ngbs xovxo inirr;Seiov noo/3o).fjs yivo- natione facienda, sicut dictum est. Et magnam 

/«V;;s, tos uQTjxai. Kai usyaXrjv r]/nv TOVS TCZV Hr;- uobis fiscaliuin exaetores debent gratiam profiteri 

fioaiav ngaxTOQai Sei]v tk epTiyo- magistris praebebant et per tempus spectabili comiti 

oittv rois payioreQGi nnoiaypv xai xco xaxd y.aiobv 10 et eiuS ofticio. Propter hoc enim eos his omnibus 

xeoiplbnTco xofitjn xal rfj aitov rd$st. Sta rovro liberavimns, ut nec ipsi subiectis noceant nec occa- 

Si avtols xoyxav o^nvttap riXsv&eQwaaftev, tva (ITJ- siones illas, quas ad calutnniam excogitabant in- 

A« avxoi xois vnoxsXsli dSixolev §ia rae TtQotpnoe.is troita et alia denominantcs, agricolarnm destniant 

iy.f.ivas ai eis farjotiav inivooviTee introit« %E xal vitam. sed solis contenti quae praebentur exactorifxtQa 

orofiatyiTes xbv riSv yEtoqyiov xaxalvovai, piov> 15 bus secundum formam Nicetae clarae meinoriae aliis 

n).Xk fibvoti doxov/urot rols jiaoexofisvois rols im- Omnibus abstineant. 

XQonoii xnxn xbv xvnov Ntxrjxov tdv xrfi XnuTtguS 

xwv dXXwv andvxojv dztiyflivro. 

CAPUT V. 

Si TW neQifiXinTcp nvdynaria dnnvrcov Ipsi quoque spectabili proconsuli similiter omnium 

eaxai fQovxie. tire xa&tGxrp.oi T* TCOXITIXOV 20 erit cura, sive sit aliquid civile sive ad militarem 

nxe tit xr,v ax(inrifoxtxi;v ayx.rfl' eixe sig TTJV rausia- adrainistrationem sive ad aerarii potestatern respiyr*v 

izovoiav pidnov, xal oidsvos dueXijaBi rtov aav- ciens, et nullius neglegat omuium, quoniam et maio- 

TW»', inttSfj xai fifiZpva %a>v d?J.wv d^xovxn Sovvat rem aliorum iudicem dare loco volumus. Cum enim 

tw xonio povXouEd-n. vfi'of*M/tivov yiiQ roTs ndXat solitum fuerit antiquitus Roinanis provincias ad- 

Pa)[iatois vv xoe innoxins dnoy.X^novv rj xoTi yivo' 25 signare aut factis consullbus aut pro illis missis 

««•o« vrtdrois f. rots dvr' ixuviov oxeXXousvots, ovs quos proconsules -vocabant, propterea et Cappadoarftvna-tovs 

ixakow, Std rovro xai TtjvKannndoxwv corum magistratum proconsularem esse volumus: quo 

oqyhf dr&vTtaxeiav elvai fiovXti/tefra' ijxivt 'PiOfialoi Roinani prius in Airica cingulucn ornaverunt, quem 

xooxecop xi]v iv 'Ayoiv.j} wtxtxotspavv nQxxi'*', v v W&* uos nunc tantum auximus, ut accipiens euin glorio- 

»T»; xoaovxov rjvgiiactuevy f>s rov TtnQafappdfovxa 30 sissimis praefectis sacrorum uostrorum praetoriorum 

trtvxr,? xnli i7'8o$oxiixois innQxoie roiv ieotov Tjfid/v connumcretur. Voceturque buius rector patria voce 

cviaotfr/triaai •nonixcioiiot: xa/da&ia re 6 xavxrji proconsul lustinianus Cappadociae, ut et magistratus 

morittrt/s^ TJ/ naroiaj q>oivfi proconsui Iustinianus habeat quod suum est et qui praesidet cingulo con- 

Uappadoctac disre xai xb xrp d,o-/}fi fyciv idiov xal nominetur causae. Suscipiet enim qui cingulum obxhv 

noyrfli\r,v avrovotxdêiv ra> nonyfiaxi. Si£mxo 35 tinet talejn habitum facilc; nam et plurimam habet 

ytiQ uv o xrfi doy/;e xQaxtav xb roiovxov axw a p«f- potestatem, extensam occasione aerariae possessionia 

Simi, ind xnl noXXrp' e%t.i, xrt>> iôvaiav, ixxtivofii- et ad loca alia, et omnino erit decora tantis pracsivr,v 

rtaofAan xf;s rajusiaxr.s xxr,aso>s xai tis xonovs dens rebus et hominibus, et disponet facilius omnia, 

ixioovi, xni IV.ws eaxai aeftvrj toaovxois ltpt.oa. militari sibi coniuncta virtute. Civilia siquidem agit 

TtQuyuaai xa xai dvfrgconois, xal Sia&jjffet ye evxo- 40 

Xcattqov Mxnvxn, rrl~s oxonxiatxivyris nvxtp naoat,evyvvpivTjl 

io'/v°*- xa iiif ovv iroXtxtxa n^n§«t xaxa xovxo 

vti deccl utalur, ul neque /iscus propter illius infinnitatcm damno afficiatur ncque ille solacio quod ex 

tcmuore el r/radu hubct privelur: vt scihcet pericut» tredecim magistrorum et ceterorum, gtti post eos sunt, 

adiiitoris itiius qui non idoneus cst clectio fiat, sicuti dictum est. Atque marjnas nobis gralias agere tributorum 

exactores oportcbit. qtti quidcm eos liberaverimus a multis illis delrimcntis quae anlea magistris 

el spectnbili pro tcmpore comiti et officin eius pracbebant. Propterea autem eos ab his omnibus liberaumnx, 

ut nc ipsi qxridem subditos iniuria ufficiant per praetextus illos ad vexatiotiem excopilalos et 

inlroila vcl aliicr appcllatos quibus agricolarum vitam victumque evertunt, sed ut sojis contenlt iis, quae 

tecumlum fortnam • Nicclae illuslris memoriae curatoribus pracbentur, a reliquis omnibus absiineant. 

V. Ipse vcro speclabilis proconsul omnium pariter curam habebit, sive quid civile est sive ad militarem 

adminisirattonem sive ad poteslalem iamiacam spcctat, neque quicquam omnium negleget, quoniam 

tcl nwi>lioreni rcdqvis magistralum huic loco dare volwnus. JNam cutn veteribus Romanis in nwre fuerit 

jirovincius vcl iis qui conmdcs fiebant vel iis qui eorum loco delcgabantur, quos proconsules vocabant, 

uirte (lislrilmvre, proytcrca el Cappadocum magistralvm proconsxdatum esse volumus, quo qnidein Romani 

olim simm in Africa mogistratum ornarunt, qvem nos nunc adeo auximus, ut qui ctim suscipit gloriosissimis 

praefectis sacro nostro practorio adnumeretur. Atque qui hufc praeest patria lin/jita proconsul 

Iusiininnus Cappadociac vocetnr, ut ct magistratus genus habeat proprium et cnm re simul nominet 

principein auciorem. Elcnbn qui magislraium obiinct, talem speciem libenter accipiet, qnia et tnagnnm 

hnhcl potestatcm ctiam ud alia loca tamiacae possessionis causa extcnsam, et omnino vcncrandus erit, qui 

tol ct rebus et hominibus praesit, el faciiins omnia disponct, cum militare robur ei iunclum sit. Civdia 

.1 xtfi ix xov\ xov iavxov L |j xni ^c xov L [j fi xovxo) 

xoi-xov L ! !i npot p fio).t;i f ; L |J |J yfrie li !| 7 fityd).r\* 

/,' | S S Str,cot S MB j| 11 xd$ei] d$ jipd&t L || 13 aStxeuv M \ 

*

Nov. XXX 5. 6 228 DE PROCOXSULE 

Sr; xb avvstîtsfiivov, xcov axQaxio>xa>v Si riyr}OExai secundum consuetudinem, militaribus autem prae- 

C(p68ga eincoXioi, ola xdxeivcov vnoxExXifxivuiv avxqi. erit facile, utpote et illis subiacentibus ei. 

1 IJjiosezixto Si fidXiaxa xbv vovv xfj ro>v xnfieia- 1 Iutendat itaque maxime mentem aerariarum guxutv 

8ioiy.noEt jrgayftdxcov, ansq e.is ovxto SEIVTJV xal beruationi causarum, quae in tam pessimaru et unili- 

nnvrayo^£v xsxanrjkvfievyv. il-toXiofrrjQev iftnooiav, i 5 que cauponaticiam dilapsae suut mercationem, ut 

dts firjdsvos «|*« a%eS6v alxd xa&ecravnt. 

nullo digna paene consistat. Tanta namque dkltcimus 

delinqui in provincia quauta vbc viro maximo 

erunt ad sanatiouem facilia. Potentium enhn cou- 

H yag xas xtav dwaxiov ETtixgonevovxEQ ductores possessiouum, sed iam etiam erubescimus 

xjr,a£ts—dX/.' rfirj xal igv&Qiwfisv eineiv fis&' oartg 10 dicere cum quanta capiuntur absurditate, t;t quia 

dXaivxat xrfi dxonias, xal a>s dogvyogoi xe aixohe clientes eis observant et multitudo hominum inpor- 

&sga7iEiovat xal TTXTJÔS dv&Qcbniov oii tpogrixbv dxo- tabilis sequitur, et latrociuantur universi impiulen- 

)j)vd~eZt xai XjjcrxEvovaiv ii.71a.vxE? dvaiSais, xai &av- ter; et miramur, quomodo bactenus illic subiucti 

• lineos dxgt vvv xb xnx' txsivTjv vTtrjxoov it-- duraverunt oppressi. Itaque dicbus singulia orautiutSixovpevov. 

xotyagovr rjpeoae ixdaxr,s ev- 15 bus nobis et communia fsunt] ageatilius nmltitudo 

: xe rjfuv xal xd xoiva Tignxxovai itXtj&os adiit Cappadocorum iniustitiam passorum, et plurimi 

.-_ ; KaTtnaSoy.iov dSixovfievwv, xai noXXoi fiev quidem inter eos sacerdotes, mulieres autcm rnultae, 

iv avxole ugeis, yvvalxcs Si we nXiiaxai, xal ndvxES et omucs iugemiscentes et suarum ablationem accuoSvQoviai 

xal xr\v xaiv otxeitov dtpaiosaiv aixtcavxag santes rerum, quia nullus est iuxta qui talia projtgayudxcov, 

insl fiTjxis iaxl oivsyyvs b xd xoiavxa 20 bibere valet. Aerarii vero possessio paene privata 

XCOXVBIV icxvwv. J\ xnfiEiaxr/ 8i xxrtats T}STJ axeSbv tacta est tota, dilaccrata atque direpta cum ipsis 

iSnaxixi} yiyovev oXtj, 8iao7ta>/it'vTj xe xal dgnaôuEvrj equorum gregibus, contradiceute peuitus nullo, sed 

avv avxaiz xals xdtv Xnncav dyiXats, dvxup&Eyyofii- ore eis obstruso auro. 

vov narreXcos ovSevol, dXXa xov axbjttaxos avxols i/u- 

(pgaxTo/itvov xQvdia. 25 

CAPUT VI. 

Propterea igitur unum nobis notissimorum praeponere 

proyinciae huic volumus, qui huic triplici 

praesit ofiicio, solus in se totum circumfercns magi- 

OXTJV neonpdQatv ftgxrjv re xal i£ovoiav, xai xgiofievoe^ stratum et potestatem, utens quidem causis civuis 

ftiv xolt nugaarjfuns x?te noXtxixrs dgx.V s o/i]fxa re" 30 adrainistrationis carpentumque ex argento ot proxii£ 

£ aQyvgov Qyg xai TttXExvv xai Qaôovs Q^ i'%a>v % xul oaa mara (seu securem) vel fasces habens et quaecuin- 

arjftela l xa&eoxrjxev & dgxaia di xov VO/JOV, intTuêt i ^ b& 

que signa sunt antiqua legis, imperabit autera et 

xai xoit aiQaxuoxcus, xni intite/.rjaerai xaiv xafteiaxd>v 

Tiogtav, tiisxs tpotxM' atxovs dvsXXi7td/e dndarus 

xaii inl roixia xexayftivats «^«Is, xai noXXio fulX- 

7OV 7JOV eis T« TjuixEga flaaiXeta, xa&aTteo xai vvv ngos- 

QXvxat, ngotpuau xdiv di xe sle l yfiag xofttôftEviov ^ xa>v 

xe eis xr,v , &EIOXUXT}V } xai evaeÊaxdxrjv ^ j Avyoiaxav y 

TT]V ijiiex£'guv i' ovfifitov, i Sv S xe xQâito xai i ifrf iafrfjxi' oi- i 

militibus et diligentiam habebit aerariorum quaestuum, 

ut accedant indeficienter ad omnes super 

hoc statutas administrationes, et multo magis ad 

nostra regalia, sicut et nunc accedunt occasione ct 

eorum quae ad nos deferuutur et quae ad sacratissimam 

et p piissimam Auqustam q uostram couiugem, g, in 

auro autem et veste; t nihil ihil enim i inde id minui ii volunms. l 

1 Siv yag ixEl&tv iXnxxto&rjrai fiovXofiefra. (w /trjv 401 Non tamen secundum hoc dari scbema et sicat 

xaxa x'o xotovxov SiSoa&at ayjifi.it xa.d~a.7tEo [lixQ vv 

igitur aget secundum moretn solitum, militibus autem nullo negotio imperabit, quippe qui ipsi quoque o 

1 subiecti sint. Advertat vero animum inprimis ad tamiacarum rerum admimstraUonem, quae in Im 

gravem et nndique venalem delapsae sunt mercatum, ut nxdlo fere pretio dignae sint. Tanta enim 

accepimns committi in provincia qnantis vix vir maximus sanandis par sil. JSam qui potenlium posscssiojies 

administrant — sed iam etiam .dicere crvbescimus, quanla cum absurditate oberrent et qtuinadtnodum 

et satellitcs illis inserviant et multitudo hominum non fcrenda eos comitetur omnesque impudenter 

latrodnenlitr, ac miramnr quomodo usque adhuc subditi in illa rcgione perduraverint tniuriis affecti 

Itaque quotidie nos et rem divinam facientes et pnblica negolia tractantes multitudo adit CappadocuM 

iniuriis affectorum interque eos cum sacerdotes multi Uim plurimae mulieres, omnesque lamentantur tt 

res suas ablatas esse queruntur, quoniam nemo in propinquo est qui talia prohibere possit. Tamiact 

vero possessio tam fere tota privata facla est, distracta et cum ipsis equorum gregibus direpta, nec quisquam 

omnino contradicit, cwn os eis auro occlusum sit. 

VI. Propterea igitur unutn ex iis gui nobis notissimi sunt huic regioni praeficere volumtis, qvi 

quidem triplici hnic offitio praesit et solus t» semet omnem et magislratum et potestatem comprehendat t: 

wsignibits quideni cimiis aaminislrationis utatxir, curru ex argento facto et securi el virgis praeditns et 

quaecumque antiqua signa legitima sxint, idem autem militibus quoqiie imperet et prospitiat reditibus tamtads, 

ut sine intermissione ad omnes magistratus ad hoc constitutos et multo magis ad nostrum palatium 

perveniant, quemadmodum nunc quoque perveniunt, tam eorum nomine quae ad nos quam quat ai 

sacratissimam et piissimam Augustam coniugem nostram deferuntur et in auro el in veste: nihil enim im!i 

1 deminui volumus. Nec tamen secundum eiusmodi formam, quomodo usque adhxic fiebat, cx fwrtis tt 

. ,.v M militaribus (i. e. axQaxitoxtxoiv) f |J 

2 ocfSSga om. s || 5 iunogiav MBs\ anoginv L |j 2 ff tn 

Jj l \ 9 evxoXov L || inlxginovxes L \\ 10 dpv&gtdiv /xsv 

X*]| 11 dXiovxai. M] aXXutvxai L dXd>vxat Bs || 12 &egartevoovair 

L* || nXrj&ove L | tpogrjxbv Bg) aogrjxmv 

ML | 15 tvxOfiEvott] doxoXovfuvoit L* || l'J oovgovxai 

— alxicSvxm] ingcmiacentes — accusantes e || 22 dgna- 

ôfiivris L H 29 xal xQWftevos] xal om. c || 30 xols nagaonpiots] 

causis s 'j 35 eiiigxovxcu L |j 38 avyovaxav M 6 ] 

avyoiaxav M a B avyovaxrjv L |j 39 xe] aut«m e |J 41 xb 

xowvxo L hoo s [j wt&antql et sicnt s 

1 consuetudine V R aut V J 2 utpute V | 3 mcn?« 

/i'6ri Q 5 cauponatia dilapserunt tnercatione V\ 6 dipsi* 

paene consistant vulg. | pcna V \ 1 prouinciam T i 

maxime V|| 9 etiam om. V"|| 14 orantionibus F 1 1 15 tw 

bis om. V in hiatu 3 lilt. Q et quae communia sunt Ntob. i 

Bunt om. vulg. Q gentibus libri || 16 capadocorum T cap* 

padorum V\\ possessorum PT|| 19 prohiberet V\ 21 d>' 

lacera V H 27 triplici praesit] uolumus V R 29 \xtem) 

ut cst F|| 31 ucl Tal.] ut V et vulg. \ falsccs l'« I 

32 impcrauit V Q 34 indeficientef VT g 36 noctram Y i 

et eorumj et om. V a


x)jonii>v xal xr,s xcov v7toxr?Jiv Izrrjoslns xnl hactenus, ex telonum et subtelonum calumnia et sufbvbfiaxi 

ixavxu yaty nnavxn xni iuaovfitv xai tragii nomine (haec omnia et odimus et a uostra 

iTigas txpaXXoutv TioXixsuxs), nXV £$ alxnbv expellimus republica), sed ex causis iustiset legiti- 

•• xs xai vof/ifj(ov, Si xnl vnoTe&rjvat xcaSe xco mis, quas etiain subdi buic sacrae nostrae praecepifioir 

naoey.sXevadfiEâ ropip, okxs xavxae xo- 5 mus legi, ut has accipiens qui per tempus habet 

"ov xbv xnxn y.anjhv k'%ovxa xr,v noyhv ditpt- administrationem inferat, sicut dictura est, quinqua- 

\i quiiiquaginta xov yonoiov Xixqm ginta libras auri sacratissimae Augustae nostrae coa- 

Administrationem enirn et gratis coustituimua 

sutfragio ordiues in ea ponimus, et erit 

nullus qui pro ea quicquam accipiet. 

Xuis ovdi «/»• i>e VTISQ xavrrfi xi Ariyexm. ÂXXa "1 Sed etiam annoQam ei quidem usque auri libxai 

aiTjjaiv avx:p //*// axgi %ovoiov Xixqiav viginti ras XX. damus, sicut subiectum est, eius autetu 

Sidofiev, x'ifr' ii vTtoxi.xay.xai, XM Si nixov tiMgidoip assessori usque ad auri libras duas praeberaus; acaxpi 

x(>i"t:> XtxQwv dvo Tiaîyfiuev. Xfjipexat de xai cipiot auteni et offidum utrumque quod a fisco 

r, ia£u f.v.aiiaa xb •nagn xov drjfioaiov ft£-/,(>i vvv %o- 15 bactenus erogabatur in nullo penituB imminutura. 

wyovfwvov XHT' ovSiv navreXcos iXaxxovusvov. oiSs Neque euim secuudum aliquid administratiouera hanc 

yup xnxii xt ir,v c-o/ip xnvxr,v iXaxxovfiev, xai fiii- imminuiinus, et niaxime gloriosissimi praepositi sa- 

Uffra xov irtioSoxarov rcQatnoolxov xdov dsiajv rjncov crorum nostrorum cubiculorum. Manere enim in 

xotrmvwp. uirsiv yuQ eni KanTtaSoxlq xni nvxrjv Cappadocia et ipsam eamque sub devotissimorum 

*oi xrp> in nin'rtv xdiv xad-coaunfiivwv TtnXaxivcov 20 palatinorum schola simili potestate et ordine et ipso 

cxolr^v (TII XT]S bftoiae tc-ovolas xe xni xn$s(os xni scbemate sancimus, nihil tamen penitus hinc acciray-ipv 

ozriuaxos &eanit,ofiev, ovtSev uivxot TMVXEXIOS pientem neque titulo consuetudinum nec annonarura, 

t-vxeii&tv xofitCpfitvr,v ovxe XLyiy avvrjd-etwv ovxe nv- neque in auro neque in veste neque in aliis specievovtov, 

ovxe £v xQvaiio OVXF. £v f.a&rjxt ovxe iv exe- bus, neque a temporali proconsule neque ab eius 

?oif tiSeotv, ovxe n loli nQay/tacri L \ 30 uvxid^t/iivrje L || 37 roiovxo 

tij rovi Ji e 1 tcllonum T\\ subditorum vulg. \ 2 hacc cnim omnia 

vulg. U 4 nostrae sacrac V\ 9 ordinationcs vulg. Q 11 UBque 

ad auri vulg. | 11 libra Ffl 13 acccssori Vg 14 uerumque 

V \ 15 inminuto /i'6n \ 17 gloriosiBsime VT \ 

prucpositis V\ 19 capadotiam libri || eamquc Bub V\ et 

quae sub ea cet vxtlrj. \\ 20 scholam Ostnbriigyen || 22 neque 

— annonarum om. VaL || 26 colligemus V \\ 27 ut 

dilacert-\ claudimus V |J 30 prouidcntia T || 31 ponet 

vul

Nov. XXX 7 230 DE PEOCONSULE 

1 itoW.anXaoiov. lAXXh xal xrjv JTSXIV ttapvXdgei 1 Sed et civitatem servabit sine omni tumultu, et 

-navxoioit dxaQaxov, xal axdaiv oi avyxcaQrtaet Xvfit)- seditioni non permittet depopulari rempublicam, fisvaa&m 

xa} noXixeifiaxi. xoi/s Stjftoaiovs T« iponovi caliaque tributa vigilanter et cum institia exiget, nec 

ayQxmvtos xal fiexa Stxaioovvqs eisnqdêi, ovSiv •xJ>v in illia neglegens neque permittens aut publicum aut 

xax' ixeivovs aftsXcov ovSe avyxa>Qdiv i\ ro §i]/waiov 5 privatos in aliquo circa propria laedi, utpote super 

r\ xois iSicoxat xaxd xi neqi xd oiucia tflfiiova&tu, omnes potestatem habens, sive milites sive scriniarii 

ola xf]v xaxd. •ndvxatv igovoiav e'xv xe TJUSXEQWV vb- memor. Hic itaque publicas functiones }»er proconfttov 

xov xs &eov nob •navxtov ftejuvTjpevos- os xovs sulare ofticium indeticieuter inferre curabit, aerarii 

ftev dtjfioatovs ipoQovs Sta xijs dv&vnaxtavijs rdgecos 15 vero quaestus per subiectas dudum ilii sedi personas 

dveXXmws eisxoufceo&at yoovxiel, xovs Si xafieta- offeret, et eia qui ex cousuetudine mittuntur a gloxoiis 

nooovG Sin xdiv vnoxeifjsvajv ixelvtp CIQCOTJV xra riosissimis praepositis sacrorum iiostrorum intendens 

TtQoscuncov eieoiasc, xai xole it- g&ovs TZQOS- cubiculorum; non yalentibua per tetnpus directis 

evois naod rtav iv8o£oxdxa>v Tioninoaixwv w canonicariis v xa>v xbncav XOTZCOV ixSixoiS ixSixoiS 

xal xole lx xrjS avxov xu£ecoi TTOO» vnovQyiav ^jjae- 35 

2 xnt. ti Se nov xul axQaxttoxiov aixii def,eia. xaXel ôrj&elv 7t(ios- quibus causa vocat adiuvari praecipiat, et isti ex- 

Toovai xoli vmjxoovt ovSi xaxavaXwaovoi lectos neque expendant aliquid gratis. Sed et ipse 

T* nooixa. dXX' avxos xi xovxa>v afegereu x?

CAPPADOCIAE 231 NOT. XXX 7. 8 

iov xal fj Xontrj &£(>ajts{a avd-vjtanavaiv x» xai provinciam, et assessor eius et reliquum ministe- 

OTQaruoTcov xctl st xi xovxois aTtaGiv oixenxov is vium. proconsularium et militum et 8i quod talia 

xai iv vno^vyion ' avayxrjv £%6vra>vf xa^hti- oiunia servitium aut in iumentia sequitur; necessita- 

mp einopTes ef&rjf, Gwzd»' xal ei' nves tem habentibus, sicut praediximus, militibus et si 

xaxa xovs xbnovs i'xovai, xv%bv T\ Sofitoxi- 5 qui per loca habitant scholarii forsan aut domestici 

xoi, rois i y f xols airov, , xbv inl praeceptis oboedire eius, in cingulo et substantia 

TJ/ t,d>vri xal xf> siegiovoiq xivSwov X evXapovfievoi. periculum formidantes. Damus enim ei licentiam et 

Sitoev yao avxw naoorjoiav xai xavxrfi aixove acpai- hac eos privare, uisi his quae ab eo praecipiuntur 

u ti fti\ \ xdie vn' avxov noosxaxxopievote p in- oboediaut, eo quod volumus banc administrationem 

W« floXefr flovXufiefra xb xbv XTJV JV '(ojv ('(o%rjv Movxa M%ovxa xa xav- 10 habeutem terribilem et revereudum subiectis couxe 

xai niSiaiiwv xois vnrjxoois xa&saxd- aistere. Etenim si quid miles aut proconsularianus 

rat. xrti yag et xi axQaxuîrjs •% av&vnaxiavbs rj aut scholaris aut doraesticus occasione praeceptorum 

ayfihtoioi 17 Souiany.oe Ttootpaasi rd>v intxayfiaxwv eius damnificaveriut nostrum coUatorem, boc comi eou7isva B | 17 ovSi\ ovSiv B |J 25 jtsglaxruaaei L |j 

26 rofiov) Cod. 1, 4,26 || 27 xal xa jtoXtxixa B || 28 xal] 

*Ai> Bt | 29 jrpa|«*c LB | oxi\ ors B Tel quia («. e. rj 

OTI) (\'A\ ansXdoei M) unsXaaai LD; | 35 tq. *ov$i 

— oidi Hbri \ 30 xt] xii L |j 37 ovviSoiutv] perspexmt 

quidem (i. c. avviSoi ftit 1 ) g |J 39 mql xovxov &qev

Nov. XXX 8. 9 232 DE PROCONSULB 

oZxo&ev navra xcoXvaei' ei Se rtvos xai atpoSgoxioov vero aliquid etiam Yehementius indiguerit, nuntiabit 

Sstj&eirji firjvyaei xa jtqoe xa xijv arp> vneQoxrjv nqbs et ad tuam celsitudinem et axo na&T}, xovxov av&n inl xrfi xu>qas ovv aT«-25rursus ad provinciam cum contmnelia dirigimuB, eo 

creXovusv, fSunt xbv aôvra xaxaXtn(ov zvfris quod iudiccm relinquens mox currit ad uos. Si rero 

ifu nqoe tjpae. ei Si ol ftev Tcqoiloiev xal Xiyottv illi quidem adierint et dixerint violentos, illc autera 

xovt aStxovvTai, aixbs 8i ixSeStTjxrjfievoe ^STJ xal iudex et epulator non susceperit verba, sed gemere 

x(n>fcjv bvx imoxQitpoixo xav Xbytov, aXX 1 oiuwt,uv Bupplicantes dimiserit, illi vero coacti recurrant ad 

xoi/s Ixexevovxae xaxaXtunavot, ol Si avayxae&siev 30 nos, et maxime si mulieres sint, nosque discamus 

xqixetv eis rjfias, xal paXtata ei ywaXxti ilev, rjftsis quia illi quidem adierunt, Dle vero non iuvit, causam 

xt fia&otftev a>e oi usv^ nqotrjXd-ov 6 8e oyx rjfiivajo, statim Buspicabimur quia propter lucrum aut proptcr 

ro 7iQayua xa ev&vs vnomevoofitv a>i v 8td xepSos gratiam aut propter medelam aliquorum factum est, 

t) Sia x a Q iV V ^'« êoantiav xtvtav yavo/isvov, iav- nosque ei omnibus modis resistemus, et cum triplcx 

xove xe aixip navxolas avxtaxrjaofttv, xai xQtnkrji al- 35 etiam administratio sit, triplicera contrarietatem ha- 

T avxiaxaaiv bebit, rebellante ei iustitia et nobis et legibus. 

££«*, noXzfxovvxoi avxio xov Stxalov xe xai rjfidiv xal 

1 xtbv vbfitav. "Arttq avxbvTtQosrptei SsSicna xai xdiv 1 Quae eum decet metnentem et noBtra praecepta 

Tjfieri(>a>v naâyysXftaxtov avafiiftvrjoxouevov, axtva rememorantem, quae ei dabimus cum adnunistratio- 

quodsi qua potestate graviore indigeat, nuntiabit rem et tuae sublimitati et gloriosissimo praeposito et 

reliquis celebepimis magistratibus, qui alxquo modo rei participes sunt, et nobis ipsis, nosque ei quid fa- 

1 ciendum sit explanabimus. Tabulae autem quominus proponantur in provincia cui praeest nomna 

quorundam exhibentes (excepto imperio et aerariu) adeo prohibebit, ut et bona eorum qui quid ausmodi 

facere conentur publicet et manus abscindat iis qui eas imposuerunt, si praesentes ipsi id qusi sint; sin 

dbsentium procuratores, gravibus eos cruciatibus subiciat. Ipsos vero titulos quisquis affigere ausus 

sit sive praesens siye pro absente agens, sublatos statim in capite eorum qtti eos praposuervnt confringet, 

sciens se, si haec cognita neglexerit, in suis ipsum rebus publicationem esse experturxtm. 

JX Litibus yero cum omni dnimi contentxone curam adhibebit, nec patietur agricolas sicut usque 

adhuc iniuria affici; neque Cappadoces nobis amplius negotia facessent mulla clamantes et supjflicantes 

et conquerentes, sed ipse iis ius dicet. fios enim si quem viaeamus venire, qui non prius MI iniurias 

suas conquestus sit, nunc rursus cum ignotninia in provinciam mittemus, quoniam magislratu praeterito 

statim ad not cucurrit. Si vero illi quidem fpsum adeant eosque qui iniuriam sibi inlulerint nominrnt, 

ipse vero iam licentius vivens ac lnxuriae dedilus non advertat animum ad sermones eorum, sed supplktt 

plorare sinat, iique ad nos currere cogantur, praesertim si mulieres sint, nosque cognoscamus eos quider* 

adiisse, ipsum vero opem non tulisse, eam rem statim suspicabimur vel propter lucrutn vel propter grati&n 

vel propter beneficium quorundam factam esse, nosque ipsos illi omnibus modis opponemus, et cum trtpltcem 

potestatan gerat, triplicem quoque oppositionem habebit et iwe et nobis et legibus ei repugnantihis. 

1 Quae quidem veritum eum et memorem praeceplorum nostrorum, quae illi cum magistratus insignibus 

2 itqbs xe xrjv LBe\ ngbs xrp> M (| 4 QX] 

strot iudices e fl 5 niirio] ipsum (t. e. avrb) e || 15 ftt(>t~ 

gr)£u ML H 16 tiSrii L Q 19 Stxalav L | naai L j| 

23 tSotfiav Bjj 26 oxeXXovfiev^ ML |j 28 J7&7 om. e Jj 

30 xaxaXi/mavei B \ 33 tai rj] rj om. e U 34 iavxoie 

TC avroj LB (s)] inavxoie xi avxbv M || 37 t]fiu>v xal 

om. JB 

2 ad svpplevi (| 3 famossitnos V || 4 aliqua vulg.] aliqui 

Val. aliquid T \ partipatio V" 1 fl 5 eiplanauimns 

libri || 6 titulus T al. || 7 appellationum libri | 10 auferat 

vulg.] offerro libri j| 11 magni V\\ 13 praesumpserint 

T \ 14 infringere T infringe V \ 22 et adorantes ow. Y\ 

23 si quem Tal.] si quidem V\\ 24 suam V a \ *ei oon] 

ei oino (i. e. oinnino) V enim Tnl. |j defluerit V[ 25 eum 

V\ om. T. al. $ contumeliam VT\ *eo] et libri^ om. tmAr.l 

27 illi om. V H quidem vulg.} qui libri Q adieccrint V | 

uiolentes V |j 3t iuvitj iubet Ubri (iuyet Beck) \ 32 W 

epicauimus libri || lucrum aut propter om. V\ 33 U^ 

vulff. H 34 rc8iatimu8 FJ 35 etiam V] et al., om. Tei w¥ 

An etiam collocandum post triplicem? [| fit V \ 36 reW; 

lante] reuelantes Tal. rcleuantcs V | institiam (iastioii^ 

V) libri U 38 nostram Val. | praeceptam V* |j 39 reof 

morantem] rememoraro V memorare T al. memoranW* 

vulg.


ioiiJOfitv arxip / ISVOV nis codicillts (vocabant autem haec veteres mandata 

principis), omnia celebrare secuudum nostrara intentionem, 

et voluntatis aequitate et puritate mauuum 

.....!,„..,.. /.--v *v, quia si quidem haec observct, manebit in cingulo 

nai tii iffias XB xni tbv vo/wv 6QO>V, xni yivtoaxcav longius et Buscipiet eum merito aliud potius; nostras 

ut ti fiiv xavxa xrtQoirj, /isvii xe inl xr,s agxrfi ijri 35 autem neglegens iussiones et aliquos potentium et 

futxobv xnl StaSiÊxni ye avxbv laws ixd(>n fisi^wv non uostrag leges et nos curans citius amittct quae 

opCT' xdjv Si TjfiExiQwv dftsXrjoas xtXevouav xai xivas data sunt, et de cetero in reprehensibiJibus erit, 

xuv dwnxmv, a).X* ov xbv vofiov xal rjfias &E(>a- nostro apparcos indigiius iadicio. 

Ktvmv 0'axxvv xs dxtiEOeixcti xav So&dvxav xni xb 

lombv Iv xaxtyvcoofidvots Kaxai, xrfi rjfiextQae tpaveii&O 

ifroi XQfofios 

dabimus {veteres autem ea mandata principis vocabant), omnia secundum nostrum consilium peragere 

decet, ut et voluntalis aeouilate et manuum puritatc ulatur et iuslitiam honoret, qua nihil est intcr kotnines 

fortius aifjuc pulcnrius qnodgue commendare deo et imperatori magis valcat. Talis enim citm sit 

et tale a nobis tcstiuionium /uibcat, omnia eum in provincia solutn peragere volumus, ut ne lites quidem 

alter nudiat: nos enim neque facile animum inducemus alleri eas delegare negrue quosdam emiltemus aut 

vim cohibendi nnminc aut alia qualicumque de causa: praeterea etiamsi quid eiusmodi adhuc vel ex sacris 

nostris sanctionibus vcl cx mandalis magistraluum faclum sit, hoc omnibns modis irritum fiat, cum ipse 

integram provinciae adminislrationcm suscipialncqve alleriaditum vllo modo cdnccdat. 

X. Atque hunc quoque magistratum secundum id guod proconsulum proprium est intcr spectabiles 

referimus. Ei de appcllationibus quidem ab co Iransmissis tuam sublimitatem una cum gloriosisstmo quaettore 

sacri nostri palatii secundum formam consultalionum cognoscert volumus. Si qua vero in lite 

quingentis aureis minore ex utraqne Cappadocia appellatur, sive ex nostro ittssu datus est iudex sive 

ab aliquo magistralu, modo spectabilis ne sit, illam speclabilis proconsul audiet secundum sacri iudicis 

fonnam et secundum sacrum auditorium. Etenim hoc quoque ct ius damus eiusque magistratum tali pritdlegio 

ornamus, qnale nemo itsque adhuc in Cappadocia vidit. Sit igitur iuslus ct anbno cxcelso, et tam 

ad nos quam ad legem respiciat sciatquc, si quiacm hacc observet, et in magistralu se diu mansurum et 

aiivm fortasse maiorem magistratum tpsum exccpturum essc; sin vero iussiones nostras neglcxerit et po~ 

Unlioribus quibusdam nec vero legi el nobis inserviat, et mox iis quae data sunt se privatum iri et in 

postcrum inter damnatos fore, qui nostro indignus apparuerit iudicto. 

1 rffi om. if*L | 2 fiarSdxa Tioivxinit ML] Qt 

ta.Yfi.n-tn paadixa B \\ 6 ovxi B || 11 avxfte Me] xavxae 

Lti | ovSi B | 13 T

Nov. XXX 11 234 DE PROCONSULE CAPPADOCIAE 

CAPUT XL 

x Si xal naQ&tvcov aonayas xal nlsove^Cas Adulteria quoque virginmnque raptus et violentias 

*ai avSôfovtns xai eC T* rcov^roioircov £axl nXrj/t- et homicidia et quicquid talium est delictorum puniat 

fieXrjfidrcov ovxca xoXaêroi nixgcos, a>e bXlytav av&Qw- amare, utpote paucorum hominum supplicio oinne 

Ttotv iifuoQia xb Xonxbv anav Strjvexws oaxpgovloai, quod reliquum est perpetue temperetur, sitque curo 

xal Saxa fisra rov vifiov atotpqoviarrfi axQifHjs xcbv h lege castigator subtilis deliuquentium. Non enim inafiaQravovrcov. 

ov yaQ anavbqtania xovxo, fieylart] humanum est hoc, maxima magis humanitas, dum 

Si Sij ftaXXov fpiXav&(>a>nia, xb xfj raiv bXlyaw im- paucorum correptione multum salvum est. Si vero 

aroof^ itoXv xb aaXJoêvov elval. Ei Ss avaa-joixo passuB fuerit aiiquem in talibus accusatum, qui ei 

'inl rotoirois £yxu)Mvfiivovt os aixio tâvrjv rj militiam aut digmtatem aut sacerdotium aut aliquid 

fiiav ydo OVXB iaxvv oixsCav ovxs xrjy SXEPOI&EV nqo- cinium ullus proferens Buper talibus criminibus (efaxaalav 

oiSsls itpoXoxbftevoe dni xowvxois eyxXr;uaai fugiet) legein. Sed et si quis inmiscere se ipsum 

Staq?ev£sxat xbv vbftov.^ dXXa. xai ei xis ifxpdXXsw 15 tafibus praesumpserit patrociniis, et ipse similem 

iavxbv xotavxaie &appf,a£i8 7tqoaxa.aia.is, xal avxbs sustinebit quam is qai delfquit pocnam, idein exiofiotav 

v notvî', xaixbv stens peccare et peccantem ac delinquenteni taliter 

ov (i/uaorelv xe avxbv xai xbv dfta^rovca. xai TtXrjf.i- festinare abripere legis manibus. 

fieXrjoavxa xrjXtxavra OrcsvSeiv iâpndaai xwv xov 

1 vbuov x £l Q^ v - 'Tnoxa&rosxcu 8e T vbfuo xal 201 Subditur autem legi huic et descriptio declaran3, 

dnoyqatpri SrjXovoa, xi fiiv avxbv ix xov Srjuoaiov Xafi- quid quidem eum de fisco percipere et qui circa 

pdrsiv xai xois neoi aixbv Tcoosrptei, xl 8e jtqotpaasi eum sunt competat, quid autem occasione dare co- 

SiSovai xtav avfipoXaiv, xl Si ds ^Qayfia mus) utetur, causam festinatam nobis et pecunias 

SiBanovSaoftivov rjfiiv xal xfpjp-dxaiv dfisXvaai naoa- neglegere procurantem magnas, utique in tautis cxcxevdaav 

fisydXcov, xalxoiyB iv xoaavxais Sandvais 30 pensis et in bellis maximis, per quae dedit uobis 

xai noXdfiois fteydXois, 8t av 8I'8COXEV Tifilv b &sbs aeus et apud Persas agere pacem Unandalosque et 

ngbs Ilegaas re dysiv Elqrpnjv BavSlXovs xs xal 'AXa- Alanos et Mauruaios religare et AMcam uuiversam. 

vovi xal MavQovalovi xziQwoao&at, xal A^pgixfjy bXrjv insuper et Siciliam possidere, et spes habere bonas 

xai TtpSs ya xal JSIXBXICLV xaxaxxâaad"at, xal iXnl- quia etiam reliquorum nobis detentionem annuet deus. 

#ns /êt»' dyn&de oxi xal xaiv Xontfov tjfiTv xijv ini' 35 quam prisci Romani usque ad utriusque oceani fines 

xodxEiav vsvaetsv 6 &eds vamEQ oi itdXai 'Pcofiaioi tenentes sequentibus neglegentiis amiserunt; quas nos 

' v xdrv Ttgbs ixdxEQov a>xsa.vov bpiary xpaxrtaavxBs divino solacio confidentes in melius convertere festidtpe^s 

antfiaXov Qq&vftiate" at yftsie rjj Ttapa namuB, nihilque nos pigebit horum quae ad novissi- 

Xet 

avfzftaxiq &anpovvxBS dni xb xpsixxov fiExa/3dX- mam difficultatem tendunt, yigiliis et aliis universis 

ajtevSouEv ovoiv xe oxvovftsv xa>v sts do%dxT]v 40 laboribus pro nostris subicctis semper uti. Iucuni- 

HvSy.oXiav rpcovxcov, dypvitvlati xa xal danlait xal 

xolt dXXote aitaai novois VTXBQ xarv TjfiexE'gcov vnijxoatv 

SirjvRxuis xaxaxpcofisvoi. 'JHvxBv^sxat Si xai xois 

XI. Adulteria vero et virginum raptus et libidines et homicidia et si quid esi eiusmodi delictorum 

adeo severe puniat, ut paucorum homnum supplicio quod reliquum est omne continuo emendet, sitque 

cum lege diligens dclinquentium castigator. Neque enim haec inhumanitas, immo maxima potius humamtai 

est, quod paucorum castigatione servaiur multitudo. Quodsi quem tulerit propter talia accusatum, qui ei 

cingulum vel dignitatem vel sacerdotium vel eiusmodi quid obtcndendo speraverit se eripi ex manibus eius 

posse, sciat se nostra grqtia indignum apparere. rieque enim qnisquam sive potcntiam propriam site 

alicnum patrocinium praetendens tn eiusmodi delictis Cegem effugiet. Sed etiam si quis tahbus palrociniis 

se implicare ausus sit, ipse quoque acqwlem atone qui dchqxdt poenam subibit, cum idem sit peccare 

1 ipsum et peccantem atque tanta aelinqucniem stuaere cx legis manibus eripere. Subicietur autem legi 

etiam descriptio quae declaret, quid quidern eum et qui circa eum sunt a fisco accipere, quid aulem insignium 

nomine dare, quid deiiique piae domui sacratissimae Augusiae coniugis nostrae inferre oporteat, scilicet 

ut trifariam itlae quinquaginta librae auri inferantur, id quod et olim et in hunc usque diem valuit. 

2 Atque inlegre subditis nostris (id qnod saepe diximus) utetnr, quae res summo nobis studio est ct cffccit 

ut magnam pecuniam ncglegeremus wl in lantis sumptibus et bcltis mac/nis, per quae deus nobis dedil ut et 

Persas ad pacem adduceremus et Fandalos et Alanos et Mauros subtgercmus et Africam totam atque insuper 

Siciliam quoque recuperaremiis, utque bonas spcs habeamus fore ut etiam reliquorum imperium 

nobis deus adnuat, quae veteres Romani usque ad fines utriusque occani subacta deinceps socordia sua 

amiserunt: quam nos dei auxilio confisi in melius mutare studemus, nec quicquam eorum quae extremae 

difficultatis sunt detrectamus, et vigitiis ct inedia et reliquis laboribus omnibus pro subditis nostris per~ 

3 ovxeo om. ff U 7 8i Srj om. ff H pnX)jov MQ\ XOVTO 

LJD\\ 9 ôivrjv] militiam c |] 10 Igaovvrjv L l pute V I) 6 maxima Heimbach] maximo libri (1 mnximae 

j| 15 if*~ raagia humanitatis vulg.§ 11 sententiam F|| 12 aliunde 

fiaXslv B || 17 xnvxTjv ov L [| 18 afinoxatvxa. M | patrocinium Otenbruggen] alio de patrocinio libri || 13 etfu- 

20 vTto&Tiatxai L || xto vo/tq>] legi huic V || 22 xl 8i\ giet add. vulg. g 15 pracsumpserint libri fi 18 arripere 

frt 8i L \ 25 quinquaginta librarnm auri M) om. L, F|| 20 robdetur vulg. fl 21 qui om. VaL jj 23 prae do- 

nBvxrjxovxa x

DE QUATTUOK. ARMENHS 235 Nov. XXXI pr. 1 

itaQayyiXftaatv fjuiov, a?teQ Sroaofiev avrip bat autem etiam mandatis nostris, quae dabimua ei 

ovnfiohov T»;S aQxris, xad-a tfinQoo^Bv tiQtj 

cum codicillis administrationis, sicut dudum dixi- 

tineo XOT' bxtlva 7TQUÊUV anavra, dâ 

mus, et si quidem secundum illa egerit uniyersa, 

ta-im xal Sta nnvxiov agios TJJS fjfieriâe 

mirabilis erit et per omnia dignus apparebit nostro 

co^rg TC xai xQioetoz. 

5 iudicio. 

{'Eniloyos.y Tnvra toiwv anavra ta Sw TOVSB (Ej)ilogus.) Haec igitur omnia, quae per haDC 

%ov folov vofiov Sr^Mvfuva ij af; vneooxv ytvtooxovoa sacram Qostratn declarata sunt legem, tua celsitudo 

tot xe eifnjuevas aixf,aus xia trts agxijs iavrr,i StSinw cognoscens et memoratas annonas cinguli huius prae- 

&ot'>vu> oixrn xe y avxyv Xoxuj oeuvijv j y / yevo/tisvtjv, j , wtbeat 

Bedi et sic eam noverit honestam factam, ur 

nolXois olXois fixbz Easafrcu negionovdaffxor negionodaffxor xfj xov vvv 1 0 merito plurimis sit studium nunc ei d dati a nobia 

avxrj So&ivxos nao' tjfidiv dv&ov* xe xai'aîw/taxos 

txtvfilq. 

floria et dignitatis coucupisceutia. 

(Dat. xv. k. April. CP. p. c. Beiisarii v. c.) [a. 536] Dat. xv. kal. April. CP. p. c. Belisarii v. c. 

XXXI. 

R DE DISPOSITIONE 

QUATTUOR ADMINISTRATIO- 

NCM ARMENIAE. R 

Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. 

AA 

IIEPI 

T2N TE22AP2N APXONTfiN 

APMENIA2. 

'O avxds /3aaiXeis 'Jcaawtj xcp ivSol-oxaxip Innoxm 

xtav Uotoi' T^S "Eco nQntxmoUov rb /?', nrto vnaxtov 

xiti TiaxQixio). 

(IlQooiuior.) T« uuxrjv xEifieva xal ixxs/ 

i» 7ip6i xiji' it(HHTjY.ovaav atpixono xriîv xai iua 

*alwi, Sxepa xe ( L jj 2 cum om. F|j 3 illam libri | 4 mirabili V\ 7 nostra 

IIJWS ,1/) tixoxws £ | 13 tubscr. om. 3fL |j xv k. Fl| tuam F|| 11 • concupiscentiac libri {cf. XX VIII, 

April. c(A'.h.)) k. April. Iul» (om. lul. codd. rell.) firjvl XXVIIII extr.) || 13 constantinopol. V constantino T |j 

ixftiia» Theod. | p. o. Bclisarii e (Ath. Theod.)] cona. bilisiario v. c. con. VT Neoburg. || 14 «•/. fy XXXL 

fcili. /u(,P bilis. lul." fl post subscriptionem non servatur De dispositione V H 22 ueniat F|| 29 diccntom VT |j 

indu At guo agitvr 229,4.13. 234,20 j| 16 aQxoyrtov) ad- 34 »q. prooonsularitate onorauimns Neoburg.] proconsulttiniitrationum 

(i.«. dQ%a>v) c || 19 ioi M\ aicias L fltantem 

rauimus V, prooonsularitate — 236,3 conipe- 

23 av addidi Q 27 dQfittiat L \ 31 thai om. L(l) || tcns est om. T

Nov. XXXI 1 236 DE DISPOSITIONE QUATTUOR 

'a rtxtftTjxaftev, rts Idxaxioe nnorcxijxer b honoravimus, cui Acacius praefuit magnificus, spefteyaXo7t(ttTi6'ar ctabilemque declarantes adiniuistratiouem et omnia 

aqxw *«« nuvxa SOVXES avxfj bnbaa jrjaosijxov ianv dautcs ei quae competens est procousularitatern Iiaav&vnaxeinv 

H%ziv' axo).fj xe yag nixrjv Kai^xoofirj' bere. Stola quoque eam decoravimus procousulii 

cauev avO-vTidxov xai Tzdrxa av.o/.ovfra^ xovxon i'x iiv 5 et omnia quae baec sequuntur habere disposuimus, et 

Sitxvncoaauev. xai noXet? nvxji Seddttaftev OEOSO- urbes ei dediinus Theodosiopolim, quam etiara prius 

otovnoXiv xe, i}v xni ngoxeQov tlxs, JSdxaXdv xe xal habuit, et Satalara et Nicopolim et CoJoniam ex jmma 

Nw.onoXiv xai KoXtovEntv ix XTJS Trgiorjv •ngu>xr\ ngdxxeiv bnoaa xai t'u.7xgoad'sv, uul circa publicam exactionom vacare, in comitianoruffl 

fidXioxa Ttegl xi]i> 8t]fioaiav ei'i;7tga^tv rjoxoXtjo&at, ti» vero appellationem mutari, omuibus eis ita senan- 

Si XTJV xdJv xofiixturtuv ngosqyogiav fieiaSaXelv, ndv- 

ravimus, cvi Acadus praefuit magniftccntissimus, cum et ut spectubitis slt magislratus effccerimus tt 

onmia ei dederimus quae proconsululinn hubcre par cst: stola eitim proconsutis eum dccoravimus et ut 

omnia nuae his conseciana sunt habeal cniisttiwmus. Et urbes ei dedimus Tftcodosiopolim, quam i-tiam 

prius nabebal, et SaUdam et Nicopolim et Coloniam ex priore quae antea fuit Armenia assnmptas, et 

Trapczunta et Cerasunta ex Ponlo qid anlca vocabatur Polcmoniaco, eanim nliis a ctarissimo prorinciae 

praesidc, aliis a spectabili moderatorc sepuratis, ut septem urbibus et quae in vicinia eartim sunt unher- 

1 sam provincimn circumscriberemus. Secutidam aulein insliluunus Anneniam, quue anlea prima vocabaiur, 

cnius caput est Sebastia, urbcs allribuenles ei et Sebastopolilunorum quam eliam prins hahcbat, et 

praeterea Comana eX Ponto qui olim vocabatur Polemoniaco ct Zelam ex Helcnoponlo nlque tiriuvn 

guoque, ita vt quinque urbibus haec provincia coîstet, et potestalc, quac praesidatis erat, in yriore 

forma relicta et praeside eins nullo nomine ampliore ornato, sed co quod ante /nibebat ipsi rcticto. 

2 Praeierea lerliam Armcniam constiluimus, guae prius secunda erat, cmus caput est Mclilene urbs antiqtia, 

nrbs visignis, in bono solo et atre sita nec procul distans ab Euphrale fluvio. Jianc existimarimus 

tn prncsenlia augcndam et ad spcclabUiuvi formam trans/erendam esse, eiusque praesidem lustinianum 

comitcm nominandum, dandosquc ipsi pro annonfs solidos scplingcnios el assessori eius solidus stptuaginta 

duos et officio eius solidos scxa/jtnta, denique omnia ei tribucnda quaecumque einsmodi scdium proprie 

sunt. Atque officiaHbus qui olim vocabanlur otnnia quidem agenda esse quae etiam antea, et maxime cos 

circa publicam exactionem ocaipandos, in comilianorum vero appellationem esse mutandos, omnihts eis yer- 

2 onexxafhXiav xe M] ncgipXenxbv xa LB j| 4 aif 

xbv L || 5 dv&VTiatov — 6 SiezvjuofTautv am. L \ 8 xio- 

XcorKtnv L xoXwviav Theod. || 9 xal om. L \\ 10 zioXeficovtxov 

B c || 11 avxbv B e ({ 13 itEQiGxtiXavxts B || 

14 bnoaa\ quodammodo g \\ 16 TIQCOXTJV /laloander] jiQar^v 

MLB Prusam ff Q *^'f/9aCTe««> nbXeie] oefldoxEta nbhe 

MLB sebastiopoli3 e || 17 xdiv om. BL fl 18 xofiava 

re L, xobfiava xe M xoftavav xe B(Theod.) \\ 19 Zrf 

Xav B\ 20 Bgianv] ptgiooav Theod. Bersam e (Btjoiaarj, 

Btgioar), Btarfiat} auditin iVof»fus n»e/rop. 3,170. 

8, 285. 9, 194 Pnrtfie») U 24 avxq>] avxb L || 25 f) 

autem sr 1 26 fithxiv^ B c (Theod. Ath.) \\ 27 iniarjftoi) 

mediocris e || 30 onexrafiiXicov A/] negtptenxtov LB fl 

31 agxov vavxris L \ 33 solidos septingcntos (solidassertingentios 

M aoXiSae aonxtydvxos L) MLs (/«/•)] rofiiefiaxax' 

BTheod.,s.v.MLi| ngoiSgco B{avreSgosTheod.) J) 

solidos septuasinta (sertuaginta J/| duo AUilul.)] noXiSae 

oenxovaytxa 8vo L vo/dofiaxa (nm. L) ofi B Theod., 

s.v.ML |j 34 solidos sexaginta M{Iul.)] aohSoe •—•->-- 

fiara s. v.) rgaxBvxos os^nymxa L (?) vofiiauaxa J' 

(i&xovxa B) Ms. v., B Theod. |J 35 T« om. L || 39 **• 

urixiavcbv M 

3 ei om. VT |! 4 stolam libri [[ eam] enim V cum AVoburg. 

B 1 habuerit VT \\ satalem V \\ 8 thrapczeunt aqai 

V a thrapozuntaque F* (| 9 cerassintcm V Q polemonii 

conuncupatur V polemonia eo nuncupatur jTjj 10*7« aliai 

— iudice om. Vfl 12 totuni V\\ 13 quodatnraodo] quodcunque 

vulg. [j 15 secundum V secunda 2'li 16 aeuwtiopolia 

V\ 17 sebstiopolitarum V scbstiopolitanorum Aw 

burg. aebestopolitorum 7'(| 18 polemonia conponto VoL\ 

19 zcsam T H elenoponto V | 22 nullo vulg.] nullum Yal\ 

23 potioris lihri || quod] qui F|| habuerit vi 24 relinquentis 

V\ 26 et om.vulg. || melctine V melecine T \ 

cmtas antiqua om. V |) 27 mcdiocris] inaignis vulg., non 

racdiocri» (Jxenhruqgen || terrarn V || afcre] ere V ag cr * 

T | 28 eufrate VT |1 30 matare F° || 31 nomine Itbril 

36 quaecumque] quidcm V a || 38 mutare V

ADMINISTRATIONUM ARMENIAE 237 Nov. XXXI 1 

twv arxoli ovxeo tpvXaxxofiivtov d>e rjvixa 

xaêax^y.eaav. JloXeis 8i v7iex).ivot.fiEV avxr; xovxo 

uiv Aoxav xai Idoafliatrov, xovxo Se lAQiaQuxfEiav 

xai Kouuvn extgav (xaXovoi Se avxrtv xai XQvartv) 

xni Kovxovaov, «s v.al nooxsQOv EIXEV iv eg TIO/.EGI 

o awearciiaa. 2vvEGxrta(i.(it\â. Si xai xsxd^xrjv lAopevluv, 

7} Ttooregov ovx EtS inctQxint avvdxEixo cyrjfta, 

dis sicut dum officiales sunt constituti. Civitates 

autem sabcumbere quidera ei tam Arcam ct Arabissuia 

quam Ariarathiam et Coniaua altera (vocant 

autem eam etiain Crisin) et Cucusson, quaa et prius 

5 habuit in sex urbibus constituta. 

H)M XU>V XE ifrvcbv ip> y.ai ix SiatpoQtav avvei)jixxo 

ovo/iaxuiv, 71ô(f>nvrjv7j p \ ] XE xai Avt, & j j 

3 Statuimus autem et quartam Anneniam, quae 

prius non in provinciae iacebat imagine, sed et gentium 

erat et diversorum complicita barbaricorum 

nominura, , Zopanene p et Anzitene vel Zopene p etAsa- 

xal slafriavr.rr, rt xal Ba7.afin:r]vr] xnhm-10 tbenia et Balbitene appeJIata et sub satrapis con- 

(jtvrjxui vTii aaxQunme ovan' dgxys ^* xovxo ovoua stituta: administrationis autem hoc nomen erat ner,i> 

ovSt'P(Ofin'ixov ovSe riov rtfisxtQCJv nooyoviov, aXV que Romanae neque noBtrorum progeuitorum, Bed 

1$ iri(>as itoXixeias ekevTjveypevov. Xv xai xb Kid-agi&v Sovxss 'v 

Procop. de aed. 3, 2. ".i) (I 17 avxfj L |j dpxwv] aQx&v L 

om. s \ 1S xoyOovXnnia {rjxot VTtaxixt] ifs.v.) ML tVfoxtxi)B 

J| 19 aofieviatv L \\ \$sq. elvai — av&vitaxop ftiv 

om. B c || TiEotfiXinxovt LB fl 23 o^StvnQiovs) iv xafcti 

ooSivaoiov B || 24 xnvxa L || 27 TIEQIBXEHTOIIS LB | 

30 xat\ xr)t Haloander || 31 *q. xofitjxt — AQpsviaS om. L 

fyji ML) Anzitcne «• lAv^rjxtvii B (avtflxiviv Theod. 

eud.; xliuasiifyxtvfjs notatur Nolit. episc. p. 90 Parth.) j 

10 ^ TôtfrtVT)] t} xtptpavT] Afli x«t hiprp>r] L (Zopene g 

{oyaviv Theofl. cod.; xXifia JôipTjvrje Notit. l c.) 1 ao&mvrjvTj 

M (c/. Procop. de aed. 3,3)] "Aofruavivr) D ao&etavlivt) 

L Atathenia e {natavivr}V Theod. cod.; xXiua 

Aonavtxr,: Notil. l. c.) |) %] ^ B vufr?., om. L(e) || /3nXafinrtyij 

M] flaXapixivi}L(Theod.) Ualbitene y yaXfiixtvr) 

H l 1 *dnm] dudum libri \ 3 ariaruthana Y 

{BtXaflixlvT} Procop. de aed. 3,1; xXifia BiXaflixjjvfjs 

Nolit, l e. Jn Theodori codice flnlvtv non esl nisi correctio 

ad nomen quod infra sequitur /HaXnfuxivtv pertineni) g 

11 TOVTO ovonnLBt] ovofia xovxoM^ 12 Itg.ovxi — 

mi? jl faftaixtivL romanae(t. e. $i0fiatx7js) c fi 13ag. c/. 

a ariarathians 

F* ariarabitiam T \ commana l r Comanam vulg. \ alteram 

vxtlg. || 4 cucuson J 1 | 6 post Statuimus unius ft.re. v». 

spntium vacuum est tn V§ 8 eat F|| 9 rel om. V\ 10 sutrapis 

V H 12 «cd vulg.] sed ct VT i 14 ciuUi V || 

15 Martyropolitanorum vulg. | 17 ordinariarutn V\ ordinariorum 

T \ est om. libri | eonaularia] consulariuam 

(conBolariuam V) libri Q 19 gpectabilcs — 21 csse om. V\\ 

20 proconsulis — cotnitis om. T || est addidi |j proconsule» 

T H 23 ut] ct Vom. T || 24 quingcntoa tolidos vulg. \ 28 secunda 

V B 29 scbustiam T sebustia V g comitis T cumitina 

F|| 30 meletino libri\\ 31 competaut vulg.] competit/i°6rt

Nov. XXXI 2. 3 238 DE DISPOSITIONE QUATTUOR 

CAPUT II. 

Toixtov TOIWV ovrcos rjfiiv jf Siaxsxayfiivtov yf xaxeTro Ilis igitur sic a nobis ordinatis illud quoque deterosSioQiaat 

Siy.atav Siyatav ixt voftiô/iev, voftiô/iev ig>' (Z (ZitQoazrioai 

minare iustum ad haec putamus, ut praeponamus 

Q ar$Qa atfivov, vnovQytjxcyta re tertiae Armeniae virum nobilem et qw ministravit 

Tj/iiv TJSIJ xal at-tov iov tffi «^tije oyxov xai nooaxrr 

nobis iam et dignum fastigio cinguli et figurae. Infiaros. 

EiiQovree i xoiwv i 0tofuiv 0 rov fisynXongeniaxa- Xi 5 venientes it igitur iit Thomam Th magnificentissimum ifitii qui i iam i 

xov rfij} fi} f fiev apxits px ini xrjs j lAQ/ieviov Q/ avvanvra % %(o- q quidem administrationes in Anneniorum egit g pr provin- 

^ , xai i xaXXa XX Si avSga S zQrfirbv b xai i yvrjaicos rjfuv cia, i et in i aliis lii quoque virum i optimum i ct qui i integre i 

vTxr}QBXT}anftEvov xe xal vnTjoerovjusfov, avxbv ini xfi nobis ministravit et ministrat, nunc in administratioxrjt 

aQxris xavxrjs TtQofiaXXbfied-a SIOIXTJOEI, asere rdajg nis buius constituimus regimine, ut interim quidem 

ftiv -rijs dTtaoxiae ravrrjs fiyelofrai xaxa xb Jrrj&iv 10 provinciae isti praesidcat secundum dictam a nobis 

Tjfiiv ayr-fut^ nqovoiiv 8i xal rrbv nXXcov bnoaa av. nguram, provideat autem etiam aliorum quaecumque 

nvxip [rj] Stn d~sia)i> iTxtxQeyjai/iev cominonitoriaw eixs ei per sacra iiiiuiixerimua commonitoria sive in proinl 

T^S inaQxiaf Jijv avxio naQaSeScoxafiev sixe xal vincia quam commisimus sive etiam in aliis; quod 

ijt* aXXais' OTCBQ xal 7Teit(>ax6- mus, manere secundum prius volumus Bchema in 

XCQOV povXofit&a axr/fta, ovdiv ovxe negi xb fttjxpo- nullo neque de metropolico iure neque de ordina; 

noXtxtxbv Sixaiov ovxe jzepi xae %£iooxovias xov nqay- 20 tionibus causa mutata aut innovata, sed his qui 

paxos afieiflofiivov ri xatviôuevov, aXXa xatv nQoxeQov prius ordinabant etiam nunc habentibuB ordinationia 

Xf-i(>oxovovvxcjv xal i>iv ixovxav xr\v xr\s x^Qoxoviat potestatem, et prioribus metropolitis in suo manenti- 

Sôvaiav, xal xdiv ijqoxi^tov fiTjx(>o7to%ixd>v irti xr.s bus ordine, ut nihil quantum ad has innovatum sit. 

envxoHv îtvovxcov xcêcos, tosxe /ii]Sit> ro ye iit' avrnle 

xatvia&rjvat. 25 

CAPUT m. 

*Exeivo ftevxot xibv avtofioXoyrniivoJv iaxtvj a>s Ulud quoque palam est ut, quia tertlae Armeniae 

&nti$T}7iBo xbv XTJS xgixrji idQ/ievCas xbftryia ov noXixt- comitem non cvvilium solum, sed etiam militariuo 

xbv fiovov, aXXn xai axpixicoTtxov •jxeTionjxauev aQ- fecimus iudicem, nccessario habeat et milites iu ea 

%ovxa, avayxaiajs i'xeiv y.nl xovs axQaxiwxae aixqj provincia collocatos sibi subiectos. licentiam habens, 

xovt xax* avrijv iS(>vpe'vovs vnoxtia&ni, aSeiav ^xovxi, 30 sicut militaribus iudicibus conceditur, et ad nomen 

xafra. xols oxoaxtcozixoZs agxovatv ifpelxai, xai npps vocare eos et requirere et providere aunonis eorum 

bvofta xaXelv nvxois xni Imifixiiv xai nqovotiv xu>v et exequi quae contra eos Bunt, si laeserint, et neaitTjascav 

aixdiv xal ineûvat xols xnx' avrovs, e'i- que permittere mDites nocere subiectis; si tamea 

jxtQ aSixolev, xal fifj xt avyx&Qtiv xoii aronxicoxaie aliquid egerint et veheruentius, etiana criminales andire 

itSixelv xove vnr,x6ovs, ei Se xi TXQnâtevotpo$Q6x£Qov,Zbcausas, si militares sint, et omnia i agere quaecum- 

xal l iyx?.Tjftaxixu>v i? axQoaa&ai & Sb Stxcbv, xav i ti oxgaxuTi- T que militaribus ilitib ddedimus d i i diudicibus. i Et sicut Isauriae 

xat xa&eoxTjxotev, xai anavxn jtgdxxeiv bnoaa xois comiti et Pacatianae Phrygiae nec non et praetorioxQaxitaxtxoXe 

SeScSxaftev (igxovaiv. xal disneo xi!> T« bus Lycaoniae et Pisidiae et Thraciae et inilitarem 

*Ioav(>iae xb[Wtii xqi xe xifi Ilaxaxiavrfi tpfyvyiae xnl 

jfQos ye xols nâhcoâi yJvxaovias xe xal JJiaiSius 40 

II. His igitur ita a nobis dispositis illud quoque praeterea dcfinire satius ducimus, ut praeficiatvr 

tertiaeApncniac vir grayis et qui nobis iam operam praestiterit et dignns sit potestatis pondcre et specic 

Oum igitur Thomam virum magni/icentissimum invenerimus iam in Armeniorum regtone magistratibtis 

functum, et in ccteris virum bonum et qui integre nobis inservierit et inscrviat, eum ad huius magistrtitiis 

administrationem promovemus, ut is interim huic provinciae secundum eam quae a nobis dicta est formm 

praesit, prospiciat autcm reliquis quoque qvaecumque ipsi per sacra commonitoria commiserimus sivt tn 

proyincia, qxiam ei Iradidimus, sive etiam tn aliis: qnqd qmdem iam egimus sacris ad cum commonitoriit 

datis de multis et diversis actionibus, quac eum in aliis quoque regionibus ad effectum perducere par est. 

1 Quae vero ad sacerdotia pertinent, sicuti saepe diximns, manere in priore forma voiumus, nt res 

ullo modo neve quod ad ius metropoliticum, neve quod ad ordinationes mulelur vcl innoiietur, scd qui 

prius ordinabant nnnc quoque orainandi potestatem hnbeant, ct priorcs metropolilae in suo oraint 

maneant, ita ul nihil quanlum ad illa innovetur. 

III. Illud tamen in confesso est, quoniam tertiae Armeniae comitem non civilem sohim, scd eiiam 

militarem magistratum fetiinus, necesse esse ut milites qnoque qui iti ea cottocati sunt ei subiecti sint, 

habeaique potestatcm, sicuti mititaribus magislratibtis concessum cst, et nomine eos vocandi et inquirendi 

ct annonis eorum prospiciendi et persequendi quae ad eos perlinciit, si delinquant, neque permittendi 

militibus tit ullam iniuriam faciant subditiSj si quid vero gravius commiscrint, etiam criminales causas 

audiendi, licet rnilites sint, omniaque agendi quaecumque miiitaribus magislralibus dedimus. El quemadmodum 

et Isauriae comiti ct Pacatianae Phrygiae et praetcrea praetoribus et Lycaoniae et Pisidiat ti 

2 nqos StoiQtarat I, || &ti\ l'oxi B e \\ 3 XQIXT)S MBS) 

IZQCOXTJS L || tf] xov xe L || 7 xa aXXa L || 12 avxo~t) avxtov 

(sic) L ||x »J MfjBy om. s" fi commonitor/on, s. v. xovriart 

yâfifiaxtov 3/ xoftfiovtxOQiav L yQafiftnriav B Q 13 av- 

X(5 om. e U 15 coinoniTfljpm M xoftftovr^xoorja L YQaftftaxaMs.v., 

B Q 1B aneg ML] asntq B(s) || eis exepae 

X(>as] in alia provincia c | 17 Ta] xasL \\ 19 sa. *ovSi 

— ovSi libri || ftixQOnoXixbv Z(c) \ 21 aftttfHofievot rj 

xnivi£6fieyoi B e sec. Hombergk. || 23 nooxepov Haloander 

H 26 bftoXoyf]fiiva>v L || 27 sq. itoXixixov — oxpaxtortixbv 

(axQnxixbv L) MLB] civilium — militarium 

(i. e. itolixixiov — axqaxttoxixatv) y || 33 roie MCCX J 

leq. (iTitist I) 35 oipoSQoxepov) et Tehenientiu» c | 36 *a> 

ei) si s- || 38 sq. cf. JSTov. XXVII. VIII e. 1. XX7. 

XXIV. XXVIII '39 xanaxtavv ML 

2 proponamxu libri |j 3 ministrabit VT§ 5 toraatn Fl 

quidem qui iam V jj b ministrabit libri | et ministrabat T| 

12 commonitoria — 14 facientes om. F j) 13 quam] ei adl 

vulg. D quod et) qac T \ 15 qaos vuly.] qaas libri | 21 ordinab*at 

V |] 26 orminie V || 28 habet libri |) 29 liccnti» 

V1 31 eos] eo V |) 32 contra VT\ circa vulg. \ 33 p« 

milites mitterc V || 34 et om. vulg. | 36 his aurie F hit- 

om. L || 34 *xcd fir; xt] ttai fi-qxt libri. An deleto xal aurire T fl 37 frigie libri || 38 traoie VT

NE QUIS MUTUUM DANS 239 Nov. XXXII pr. 

%td Bqaxrji xal xb axqaxtoxixbv vnsxXivafiev, ovxto 

ual airxw fiij fiovrjv elvai xijv xcbv TioXixixiov nqayfinxav 

xa};iv, dXXa xal xip> xdiv ffrgaxicoxixaiv d!-ov- 

manum subdidimus, ei et ipsi non solum esse civilium 

causarum ordinem, Bed etiam militarium potestatem 

et cingulum, ct esse honoratum eum militibus 

et privatis, iubentem cunctaque agentem, utpote uno 

aiav T« xtii aQXV v > xa * elvat asuvbv avxbv axQanaixan 

xi xal idicoratS xaXtvovxa xai ndvxa. Ttpdxxovxa, 5cingulo existente; et unam ponere providentiam, ut 

0i fiiaS ST; xrjS ttQXVS xad~ecx(oarfi' xaX (ilav xi&£- nullum crimen in provincia committatur, castigatioff#a» 

itQOvoiav xov firjSev eyxXrjfia xaxa xrjv inaoxiav nibus subdere campetentibus. Hac igitur potestate 

auetfnavto&ctt, dXXa xai acowgovujfioie vtiofldXXEG&ai non privamus penitus eum in nulla persona quae in 

xoit rtQOirjy.ovai. xairr,S Se oi] xrfi £t-ovoiiig oix a?£ om. A 

1 subdimus F l eia T | 4 agcnte V fl ntpate V || 

fi prouinciam Tal. |j comraittatur] sed et add. vulg. || 

22 annonis Val. J| 24 CP. T Neob.] om. V jj po. V\ om. 

TNeob. j| bilisiario {ita V, bilia. TNeob.) T. 0. oon. libri

Nov. XXXIH 240 UT NULLUS MUTUANS 

CAPUT I. 

^f xoiwv anavxas rovv xaaxav S 

xovxo anoXauj}a.vovxas vvv jjS d"aoi)ovvTOS yrp' xax£%ttv Tiootpaoei xdiv tiorû.ivoiv davetOfiaTcor, EIXE Syyoatpa sixe dygntpa ftV/, xo/*i,ofiivovz 

ue, ei fiiv ol Saveio&tvxES elsv xa^Tioi, oyfioqv xov fioSiov fidloav i vTtaxtlav BcXiaagiov 

Theod., dat. cons. uelisarii fl KN. octobris Iul. bv (dat. 

roxa. uilisarii IulJ) 

20 terram I^ • XXX-V FJ 2t Jwftrixy Ath. | prw 

toriu per om. R |] illiricam V yliricutn R \ 22 initiv* 

praaaritia citat L (prae avaricia Ilaloander) \ 23 quidea 

(qui R l ) et in R R 24 traciam RtT terciam R x thratia Y. 

nutcm] aut R l Q in VR\ ct in vulg. | patrias] proviDciii 

Contiu» Q 25 ne] non T | 26 altiorea R \ fatifrio R* jj 27 ef 

tua] et om. R l | 28 cuiquam vulg. || competcntem R l } 

29 existiment V] existimant R vulg. | 30 Labebuctur 

vulg. || anteriori V | lege om. R l R 31 subser. dat TII k. ial 

cp. bilig. uic. consule T dat. bilisiario F, om. R al. iy^np: 

ngb «^' xaXnrScov iov)Ja>v vTiaxelaS Dshcaqiov Atk 

it-eipaivfi&t] xni avxr} firtvl lovXlcp inarsiq BSiin 

Theod.

NULLUM CBEDENTEM AGRICOLAE 241 Nov. XXXIV 

XXXIV. Autb. XXXVI. Coll. IV tit. 5 

R NULLUM CREDENTEM AGRICOLAE TENERE ILLIUS TERRAM, 

ET QUANTAM DEBEAT USURAM DARE R 

Idem A. Agerochio v. c. praesidi Haemimontis. 

Rem duram atquc iuhumanam et quae ultra omnem impietatem et avaritiam fit perspeximus lege & 

saluberrima sanare et communem omnibus deponere medicinam non tantum in praesentis necessitatis teinpore, 

sed otiani iu omni aevo futuro. Venit euim ad nostras aures quosdam in Mysia sccunda provincia 

quam administras avare temporum uecessitate captata ad quosdam feneraticios fecisse contractus, ct paucam 

meusuram fructuum dantes totas terruias eorura abstraxisse, et ex bae causa quosdam colonorum tugae 

latcbras petissc, alios fame esse uecatos, et tristissimam pestem homlnes invasisse incursione barbarica non 10 

minorem. 

CAPDT I. 

Sancimus itaque onmes huiusmodi creditores, quantumcumque modum vel tritici vel hordei vel aliae 

specici quae in fructus aridos est dederint, hoc rcddito in praesenti cum parte modii octava pro singulo 

modio in unoquoque anno praestanda terrulas colonis restituere; nemine penitus eorum audente terrulas 

detinere sub occasionc feneraticiae cautionis, sive in scriptis sive sine seriptis credita sunt contracta; Bi 15 

autem pecunias dedit, nihil amplius quam unam siliquam pro singulo solido annuam praestare. Et banc 

Ealubcrrimam legem in omncs extendimus, ex praesenti quidem tempore initium accipienteui, in omne autem 

aevum modis omnibus observandam, ut si quando fuerit vel triticum vel hordeum feueratum vel alii aridi 

fructus, creditores tarn quod dederunt accipientes quam pro usuris octavam modii partcm annuam pro 

singulis modiis, vcl siiiquam pro singulo solido (et secundum hunc modum in quantum fenus permanserit) 20 

percii)iente3, sive terrulas sive aliud pignus acceperunt, boves forte vel pecora vel mancipia, haec modis 

omnibus redderc; et banc legem communcm omnibus esse, bumanitate et pietate gaudentem et omnibus 

egenis consulentem et creditoribus niediocre solacium adferentem 

(Epilogus.) Uaec igitur quae a nobis statuta suut claritas tua in omni provincia quae tuo moderamiae 

gubernatur observare festinet: scituris omnibus creditoribus quod, si aliquid praeter baec com- 25 

miserint, exactione cadant, et cul fenus ablatum est boc habebit solacium, ut ipse quidem securus degat, 

avarum autem crcditorem videat in suis pecuniis patientem iacturam. 

Dat. XVII. k. Iul. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 

1 fy XXX-VI. Nullum cet V |) 2 sq. in appendice 

luliani ruhrica est Ut nulli liceat mutuanti (nmltuunti 

Iul*) agricolae tcrram ipsius tenere ct quantam usuram 

accipiat (quartam usurara accipiat /«/." quantum usunc 

accipiat vel accipiant /«/."" al.t in /«/.* verba inter 

sgriculae tt (acc)ipiant margine detrito deleta sunt) || 

4 inter. om. app. lul. |j agerutio lihri || v. c.] uicario R 

C (antea spat.vac.i litt., in quo "• scripsil V*) V, uic. al. |) 

pnaidi emimontia Val. pracsidio minoris R \\ 5 dura 

atque inhumana /•«/.' durarn ll : l(liliill'IHloxa /«/.* |] et quae — 

avaritiatn tit] et auaritiae (ab.iritiae /«/.* auaritia Iul. v ) 

plonam Iul. itv (j inpietate /i'|| sit R jj lege Baluberrima 

ilcêm «aluberrimam Jul. v ) pcrspeximus, omisso v sanare 

•wp. lul. J 6 cunimuEcra /u/.* commune /u/."" j| praesentisj 

pracsenti l'7i( s )/u/. r j| pracacnti — 8 fecisse scr.R* in ras. 

ivr. | necfissario app.Iul. || 7 omni acvo] omne uero F* || 

in misia Jt V] inniissi ad /«/.** amissa IuL e (| secundam 

/a/.« 3 provincia quam adtninistras om. app. Iu(. | 8 andni- 

?trar.s R |j anarc RTV 3 ] auare ucl adire F 1 audere (om. 

hil. c i npp. Inl. 3 necessitate temporutn Iul. e () nfccssitatem 

/«/. IW j|capta/«/.* r ciptani /u/. B '|| quosdam] quos npv. Jul. [| 

/"neratiqnos lul. v |j contractos lul. btlB \\ pauca V 1 j| pauoa 

ecnjuraiu/.' de pauca meusura Iul. u J y fructum luU >tu> 

fructu non Iul. e |j totas app.Iul.] om. RVTvulg. |j tota tertula 

lul. c ;i adtnixissu Iul. tr |- ex om. app. Iul. j) hec Jul.* || 

10 &iic»] ct alios V jj famcs Iul. v (| nocitos /«/.* ncctitoa 

/«/.* J ei om. Iul. t |) tristisîtna pcste I>il. tc j! U(iminc3 pestcm 

J*J incvusione Ld. bw |) barbaricae Iul. b barbaricam IuL ftBC 

[in },r>C verbo 'les. IuL* Jbliis aliquot iltperiiilis) J 11 '.linore 

H x ]ul. ic (! 12 quiintocumque Ju(. e |j modum (modo /«/.') 

epp. lul.) on.liVTvuly. |j ordci libri |) aliam ^2 Q 13 Bpctie 

Hlul.* | quac] que R l Bi quo Vom. Iul. v (fructos Jul. 

\ in fructu3 

bcl ) aridos libri} in fructibus aridis vulg. inter 

fruotus aridos coni. Contius || est] continentur (al. est *. t;. V*) 

F, om. M. icl |1 dedcrunt R dederit al. fl credito I\il b " | 

partem modii Iul. e partem hodii IuL b patre medii F 1 \ 

octauo R l [J 14 anno om. V | praestanda cet.] nda terrulaa 

— 16 ct hanc scr. R 1 in ras. 4 lin. | coloni Iul. tw |J audeant 

Iul.* || 15 detinere] ct tenere /u/.* \\ cautioncs Iul. w |J in om. 

Iul. b j| siue sine scriptis post contracta coll. Iul. c |j si VIul. 1 "] 

Bin Ri 7 )vulg. et lul. w || 16 per singulos solidos Iul e || annuo 

/u/.** 1 1| 17 praeseiitis Iul. c || accipiente Iul. b || omne autcm 

acvumj omni auteni euo Iul. b omni acuo Iul. e o cum tpatiol 

fere litt. R |j 18 fuerint Iul. b || ordeum libri jj funcratum R 1 1| 

arridi V andri R x || aridi — 19 tam et m pro usuris octa 

in Iul. b marginc detrilo deleta suntfy 19 derunt/u/* 1 erunt 

luly || octaua modii parte app. lul. |j annua lul. c annuam 

om. R % fl 20 siliqnas Iul. e s\ aliquara V° || solido] sing 

cum spatio 2 litt. V 1 \\ farnus pemianserint Iul b \ 21 acciperunt 

Iul. b acciperint Iul. w | forte] qq Iul. Jj peccora V 

pecoras lul. wc | tnancipias Jul. e \\ 22 bancj beo Jul. iel J 

cummunem Iul. b || humanitatem Iuh" U 24 in omncs prouincias 

et 25 guoernantur . /u/. |J 

haec] hoc RIul. b | comiBerint Iul. b miserit Iul. e |J 26 exactiono 

Conittu] etactione (actioncm i2' accide V a ) libri || 

cadat Iul. w cadent Jul. b vulg. || cui] c8 /«/.* | fenusj penitus 

opp. /u/. B Bolutum /{* § ul] ut ct R | sccurus 

dcât auarum I'»u(p.] sccutus dclat (degat c-) auarum 

hd. bc sccntus delata uero Iu/. a dcgat sccuruH auarum 

(delatarum R* aurum T x ) RT \ 28 subscr. die xvm. k. iul. 

lul.", dat. v. kal. tnart. constant. bilisariu uiro olar. c. T, 

om. cett., iSttpovTjfrT) 8i foaavron /irjvl iov?Jq> uera irp> 

innreiay Be?.iaaîov Theod., om. Ath. (c/. p. 240,18. 31)

Nov. XXXV 242 DE ADIUTORIBUS QUAESTORI3 

XXXV. Auth.XXXVIl 

R DE ADIUTORIBUS QUAESTORIS E 

Idem A. Triboniano quaestori. 

Inter viros devotos memoriales tam sacri nostri scrinii memoriae quara epistolares nec non libellenses 

et adiutores viri excelsi pro tempore quaestoris multas dubitationes scirnus esse emersas tetnporibus 5 

Thomae gloriosissimae recordationis, cum is quaestoriam nnper tam sacri scrinii memoriae quam epistolarum 

gubernabat censuram, adiutoribus quidem asserentibus in scrinio quidcm mernoriae duodecim esse 

antiquitus adiutores. in aliis autem duobus scriniis, id est sacrarum epistolarum et sacrorum libellorum, 

in unoquoque septenos numero; sed postea sic efiusam esse licentiam, ut innumerabiles pacne adiutores 

cxtarent temporibus looannis viri magnifici quaestoris, cuin per prolixum tempus tale gessisset ofticium; 10 

3 et Proculum excelsae uemoriae de coofusione adiutorum iinpcriali culmini suggessisse, et divino nutu 

sacrara constitutionem esse promulgatam, qua cavetur antiquo, id est XXVI, numero tantummodo quacstoris 

adiutores concludi et non licere alium subrogari, donec in praedictum numerum agmeu adiutorura 

redigatur, onmibus superfluis paulatim deminutis: liceutia primatibus tanturnraodo adiutoribus data in sua 

loca alios subrogandi, id est in scrinio quidcm memoriae tertium [primum] locuni optiuenti et laterculensis 15 

nomen ineunti, in aliis autem duobus scriuiis, id est epistolarum vet libellorum, in secundum gradurn venientibus 

et melloproximatum ingredientibus. ut hi tantummodo liccntiam haberent aiium sibi subrogare. 

2 Posteaque eundem prudentissimae memoriae virum bene existimasse multos inveuiri, qui non possiut propter 

varias difficultates quae humano generi positae sunt per se divina ministeria peragere, et iterum verbo ad 

imperiale fastigium suggessisse, et pragmaticam subsecutam esse sanctionem, quatenus liceret et eis aliutn 20 

in 8uum locum subrogare hominem idoneum ad tale ministerium peragendum et condiguum quaestoris 

3 electionc atque a pro tempore quaestore eandem licentiam accipientem. Et haec quidem esse subsecuta 

temporilms Proculi magnificae memoriae; verum opus quaestonum transivisse, et tunc ex altercationibus 

quoruudam memorialium candom licentiam per aliam constitutionem esse sublatam, ut nemini liceat ia suum 

iocum alium subrogare, ne (juasi venalitas et sordidum mercimoniuin versari yideretur inter homines qui i> 

saerae vocis nostrac ministn esse noscuntur: tribus tantummodo exceptis quibus supradicta coustitutio 

huiasmodi pracstitit licentiam. 

4 Cum igitur in praesenti comperimus eoat qui confectioni legum a nobis eljmatarum et in ordineci 

per tuara excellentiam digestarum 6uum ministeriuin praebuerunt, dignos esse fungi adiutoris officio, quamvis 

cordi nubis est praedictum adiutorum nuraerum in Bua stabilitate decurrere, tainen eos idoneos con- 30 

5 stitutos huiusmodi spe defraudari nullo modo iustum esse aestiraamus. Pragmaticam itaque sanctionem, 

quae a Proculo quidem excelsae mfimoriae ritc est inventa et ad imperiale culmeu relata est et ex hoc 

promulgata. postea autcm per quorundara contentiosam instantiam sublata, renovamus et licentiam damus 

omnibus XXVI adiutoribus in sua loca alios subrogare, idoncos tamen et quos pro tempore quaestor 

sacrosanctis evangeliis propositis elegerit et mandata eis in scriptis praestiterit, ut centenis solidis tantum- . 1 3 

modo datis habeant licentiam homines praedicto opere digni iudicati in deficientium vcl alio modo desistentium 

loca pervenire e_t adiutoris officium peragere. His qui in tribus gradibus, id est iu scrinio quidea 

momoriae laterculensis, in aliis autem duobus melloproximi ascenderint, etiamsi iuter viginti et st i x ad- 

6 iutores taxati non fueriat, liccntiam habentibus in sua loca adiutores inferre: ita tamen, ut tam laterrulensis 

quam melloproximi licentiam habeant quanti potuerint tanti loca sua vendere, cum iniquum est his I 1 

quibus nihil a nobis additum est aliquid dcrogaro; nam et ante hanc legein permissum orat eis suum ofticium 

in alios transferre. Hi itaque ct venditionis ius habeant et quanti potuerint pacisci tanti et vendant: 

aliis autem, quibus ius venditiouis praestitimus, non ultra ccntum solidoruin suinmam hoc facere Hceat, 

7 Sivc autem laterculenses Bive mclloproximi sive alii quibus ex bac lege hoc concessum est suum ofticiun 

in alio3 transponere tnaluerint, is qui subrogetur talis ordinandus sit, qualem quacstoria censura clegerit, 0 

nec ex huiusinodi liccntia in homines mious idoneos pro tempore gloriosissimi quaestoris administratio 

cadat. Si enim dignas sua industria mercedes homines quos iam enumeravimus accipiant, numerus ad- 

Nov. XXXV (= Authent. XXXVII) Latine tantum extal. 'ovre rj X* ntQi TO>V porj&oiv xov x 

xai avrfj av% evQt&rj:' M. — JEpit. Tlieod. 35 (inde L et B 6, 6, 16), ^lMan. 22, 4. lulian. const. XXVI. 

2 rubr. De auditoribus quacstoris R: t (in R novellae I 

XXXV [Auth. XXXril) — XXXVlll [Auth. XL] omissae ' 

sunt) De adiutoribus quacstoris V 3 in tnij., rubricator cod. V 

errore rubricam novellae XXXIX [Auth.XLI] insnripsitDe 

restitutionibus ct ea quc parit in decimo mcnse post uiri 

mortem || 3 tribuniano libri{Alh.) (| 4 initium inter uros 

deutos citat L || noatri om. V || quam] quc V \ 5 quaestores 

Vt l || scimus] scrinius * |j (> his V\[ quaestoriam) quaestor 

iam libri, vulg. |[ nuper tam Zncharine] gubernatam libri |J 

epistolares t || 7 quideni] quidara t qucdam V |J ascrontibus 

V || qacdam libri fl 8 id est) idem Vt \ 9 septonos 

V a steria F || 20 sanctioncm] ef. Cod. 12, 10,15 § 2 | licerct 

vulg.] licet Vt || aplium / Q 21 mistcrium V || et 

om. t || dignum V | quaestoris (cf. Iulinn.)] quacatori t 

quaestioni V quacstoria vir doctus in marg. Pithoennat J 

22 atque F] om. t vulg. | sabsecutam V subsequutam 11 

23 quaestiorum V quacstionum t Q transiTissc ct Zachr 

riae) trarsiuit libri. iVi'51 plura excirferunt |j ex om. t ] 

24 alia V\\ constitutioncni] Cod. 12,19,15 || locutnEuumr; 

25 ucnditas V || uersati F|) intcr homines V\ om.trvli.. 

28 legi F||29 digcstorum t \\ 30 pracdicatum /i'6ri|»i* 

iutoruin Osenbrugc/en] adiutorium /iftr» | numerutn Va!.\ 

U numeros /i7>ri H post cam V$ licentiam ut] licen et meura tvulg. || decurre V || 31 spe om. tvulg. 8 ciistitu- 

V \\ 10 iohanni uiri magni V\ 11 rroculntn] cf. Io. Ly- Timus vulq. J 32 quae] sue libri || 33 aut V \ aublaUs 

dus de mag. 3, 20 || imperialis t [| culmini suggessisse et Vt || 34 et quos] et om. V\\ 35 praepositis V Q 36 habfit 

vulg.} culminis utgcssissut (gcssissc V) tV\ diuino nutu libri || iudicato V || 38 niclloproxima F|| 39 fuerit Vt\ 

F] nuto unt (iint del.) diuino t | 12 constitutionetn] ut cum laterculinsis V\\ 40 habcat Vt || ucnirc V\ 41 >&- 

Cod. 12,19,13 j id est] idcm / {et sic 15.16.37) || tantnm Vt U 42 alios] aliiB libri |) hii T', om. tvulp. f icij 

tummodo — 13 numerum om. V || 13 et non Neob.] ct suia F|| habeat / j| pascisci F j uendatur t uendat I'j 

tamcn t nec tfimen vulg. |] 14 licentiam V\ primatibus] 43 sumrna V\\ 44 aut V\\ hoo om.vufg. H suum] siue t[ 

partibns /t'6ri || 15 Bcripnio V | primum om. Neob. | 45 malucrit his qui V |) quaestori acccnsurc lc^crit 1 

16 ineunt lihri || 17 ingredientibua] ut ingrcdientibus quacstori acccssure elcgcrit t | 46 ne t || 47 'si] ii* 

V H bii V || babeat V || subrogarent t || 18 inuenire libri || digna F || mcrcedia F fl enumcramuB V j tcci- 

V || 19 uacuas /» || humani V |j generi om. V || mipiant /] accipiat V accipicnt et vulg.

UT HI QUI IN AFRICA SUNT 243 Nov. XXXVI 

8 iutorum sine ulla coufusione permanebit. Sed quia volumus ante alios in deficientia quocumque modo 

loca eos taxari, qui in legum confectione tuae sublimitati suum miuisterium praebuerunt, id est Tbeodosium 

et Epictetmn et Quirillum et Sabbatium et Perigeneu, hoc eis donamus, ut offerentes centenos solidos 

ante alios omnes in loca adiutoram qui sua sponte recedere maluerint subeant, scilicet unusquisque ex his 

8 quinque memorialibus in scrinium suum officiura adiutoris impleturus. Illo etiam observando ut, etsi quis 5 

ex viginti sex adiutoribus ab bac luce fuerit subtractus, in suos heredes vel liberos, licet heredes non sint, 

huiusmodi beueficium transmittat, ut in locum eius alius adiutor subrogetur, ceutenis quidem solidis ab eo 

offerendis, pro tempore autem sublimissimo quaestore electionem eius qui subrogetur secundum quod su- 

10 perius dictum est faciente. Praerogativam autem, quam quinque memorialibus speciali dedimus beneficio, 

lta eis donamus, si ille qui dcficiat non babuerit filium iam utilem, iam idoneum ad peragendum adiutoris 10 

ofiicium et a pro tempore gloriosissimo quaestore aptissimum secundum praedictam observationem iudicatum; 

talein eiiiin iiliura sperni et ad alium advenam pervenire satis durum atque inbumanum est. Aliis 

videlicet omnibus si quae in praedictis coiistitutionibus continentur in suo robore durantibus. 

11 Quae igitur nostra sanxit aetornitas, sinceritas tua scriniis quorum (interest) manifestare festinet, 

quatcnus sciant et quae a nostra maiestate disposita. sunt et quautum eis accessit ex tua suggestione nostra- 15 

que liberalitate. 

Dat. x. kal. Iun. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 

XXXVI. Auth. XXXVin 

& UT HI QUI IN AFRICA SUNT INTRA QUINQUENNIUM COM- 

PETENTES SIBI RES USQUE AD CERTUM GRADUM DEBEANT 

VINDICARE R 20 

Idem A. Salomoni pp. Africae. 

Omne infinitum et perperam eflfusum merito et incivile ct incompositum esse credentes certis finibus 

nostraa actiones limitare censemus. Nuper itaque in Africa nostra, quam deus Romanae dicioni nostris 

vi[$iis subiugavit, sacram pragmaticam sanctionem promulgavimus, ut omnes quae iam Uuandalicis temporibus 

amiserunt ea possint a detentatoribus iuiustis tam abstrahere quam sibimet vindicare, et quinquen- 25 

nale spatium statuimus intra quod liceret boc facere. Quam sanctionem in suo quidem robore manere volumus, 

sed cum certo moderamine certaque definitione, ut non liceat Afris tam prolixa annositato elapsa et 

antiquis generibus paene deletis calumnias yeteres resuscitare et invicem sibi molestias ingerere et ia tanta 

pace bella gerere intestina. 

1 Per hanc itaque legem sancimus, si quis praetendat res vel ad se vel ad patrem suum vel ad avum 30 

pertinere et inique contra leges nostras ab aliis detineri, posse eas recuperare, scilicet antea legi cognitia 

probationibus praestitis, vcl ab instrumentis legitimis recitandis vel a testibus idoneis educeadis et quorum 

gravitas iudicibus acceptabilis sit, videlicet cognitionali certamine agitato: et extendi hanc nostram con- 

2 stitutioncm tantummodo ad patres ct avos, non autem ad alium gradum superiorem. Et boc in utrumque 

Milelicet sexum sancimus, ut quod suum vel ad patrem vel matrern vel avum vel aviam quisque eius mas- 35 

culus sive temina pertinuissc ostenderit, hoc ab iniustis detentatoribus abstrabat, ulteriore requisitioue penitua 

quiesceute, {ne) quis proavum suum vel abavum vel atavum, vel proaviam vel abaviam vel ataviam 

inducens miserae posteritati calumniae cutnulum ingcrat. Hocque et in transversa linea obscrvari praccipiraus, 

ut usque ad tcrtium gradum tantummodo stetur, id est ad fratres et gcrmanas, ad patruos et ainitas, 

3 et avunculos et materteras, non autem ad alios superiores agnationis seu coguationis gradus. Et si quis 40 

huinsmodi quaestionem deferre sit paratus, non alibi, sed ad iudicium sublimitatis tuae vel praesidum proyiuciarum 

et insularum stricto iudicio celebrato huiusmodi praobeat probationes, et non cx una parte neque 

in aliis provinciis vcl in hac florentissima civitate, sed tantummodo m Africa dioecesi, praesentibus advcr- 

Nov.XXXFl (= Authent. XXXVlll) Latine tantum extaL — Epit. Theod. 36 (inde L tl 5 45,6,2), Athan. 19,2. 

2 lepum] locum tiel legum t J sublimitatis suutn misterinin 

t j) 3 cpictectum V epicteum t vulg. jj quurillum V |J 

»abbatium V] sabatium Neob. sabacium / vulg. || perigencn 

VNeib.\ perigcneri t || 4 in om. t vulg. || malucrit / j| his 

cm. t vuly. 1 5 in scrinio suo malit Zachariae |J impleturos 

tibri (unoquoque — impleturo malit Zachariae) || 7 ut 

om. V | alius V) otn. t vulg. || 8 aut / || questorctn V | 

clectione (([ secundum eius (ius corr. V b ) quod V || 9 fatientem 

V a | 10 habuerit V~\ habuit tvulg. j| 11 pro tem- 

|«rc] praetore 11| aptissimum] est add. t (essc add. vulg.) (J 

mdicatum vulg.] iudicandi Vt iudicanti A T (etsicpassim)\\ 23 nostras actioncs vulg.] nos transactiones 

/t'6ri [| limitare Osenbrugperi] militare t militari Val. | 

atfrica V t \ deus romanae Zachariae) diu rome V diuae 

memoriac t vulg. || 24 sacrara F] nostram t vulg. H sanctionem] 

non servatur || qui t || uuandalicis V] uandalicis t || 

25 ammisorunt t || amiserunt captos sint ad tcmptatoribus 

F|| uendicare 11| 26 liceret VNeob.] liccat tvulg. | 

robore nianere] robore F° roborarc V 

eo6. || 12 ad- 

Tenam] adueniam t uenam V | 14 interest add.vulg. 

15 snggessione V || 16 libertate V Q 17 snbscr. om. V 

X kal. ian. (ianius Neob.) t Neob.] XVI kal. iuniaa Iul: 

(

Nov. XXXVII 244 DE AFRICANA ECCLESIA 

4 sariis suis, ct tunc mereat nostri numinis nostraeque constitutionis auxilium. De fide enim generis probationes 

praestari ex una parte nullo concedimus modo, et si quis buiusmodi acta ostenderit quasi in hac 

florentissima civitate confecta vel in alio loco, ea non esse audienda censemus, licet antea hoc fuerit permissuin. 

Iuventa etenira circa tales requisitiones summa calliditate rcspuendas csse huiusmodi concinnit&tes 

5 sancimus, ne dum sua reddere cuidam cupimus, alienas ei substantias dolose accipcre concedamus. Rerum 5 

autem requisitionem sccundum antelatum modum apud sublimitatem tuam vel praesides provinciarum iatra 

deiinitum tempus uostrae sanctioni fieri volumus, id est in quinquennium, anuo qui iam transactus est ex 

prioris pragmaticae saactionis editione in quinquennium computando, ut actor reliquum babcat quadriennium 

ad huiusmodi inquisitionem, scilicet si temporis computatio Iegitiina3 cxceptiones exccdit. Huiusmodi 

enim quadriennii metas praeterire nullo patimur modo, ne immortalis fiat iudiciorum completus. 10 

6 Quae igitur pro securitate Africae inea sanxit aeternitas, haec subiimitas tua per odicta sua in omnem 

Airicanum tractum proponenda manifestare cunctis civibus Africanis deproperct, ut omnes quod in 

transactis aunis observari oporteat scientes boc observare festinent. De cetero enim si qiiis casus talis 

emer8erit, successioiies omnes et temporales cursus sic procedere disponimus qucmadmodum in omaibus 

terris nostro orbe inclusis sacratissima iura disponunt, et sint et descendentium et ascendentium et ab 15 

utroque laterc vcnientium gradus omnca et tcmporales cuisus intacti, quemadmodum generaies nostri numinis 

ieges eos oninibus tradiderunt. 

Dat. kal. Ian. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 

XXXYII. Auth. XXXK 

DE AFRICANA ECCLESIA. 20 

Idem A. Salomoni pp. Africae. 

Venerabilem ecclcsiam nostrae Carthaginis Iustinianae ceterasque omnes Africanae dioeceseos sacro- 

Banctaa ecclesias imperialibus beneficiis relevare noctu dieque festinamus, (ut), postquam nostrae reipublicae, 

1 per dei praesidium a tyrannis abreptae, sociatae sunt, nostras etiam sentiant iiberalitates. Cum igitur Reparatus 

vir sauctissimus sacerdos eiusdem nostrae Carthaginis lustiniauae, qui venerando concilio totius 25 

Africae sanctissimarum ecclesiarum praeesse dignoscitur, una cum ceteris eiusdem provinciae reverentissimis 

episcopis litteris propriis per Tbeodorum virum religiosum diaconum etêspousalem eiusdem venerabilis 

ecclesiae civitatis Cartbaginis Iustiuianae destinatis nostram deprecati sunt malestatem possessioues eccle- 

Biarum totias Africani tractus tyrannico quidem tempore ablatas eis, post victorias autem caelesti praesidio 

nobis (contra) Uaandalos praestitas per nostri numinis piam dispositionem cis rcdditas, salva in quocum- 30 

que loco constituta videlicet tributorum solutione, tirmitcr possidere Becundom legis tenorem quae iam super 

bac causa promulgata est, petitionibus corum prono libentique animo duximus annueudum. 

2 Ideoque iubemus sublimitatem tuam suis disponere praeceptionibus, ut praedictas possessiones, salva 

prout dictum est tributorum ratione, venerabiles ecclesiae tam nostrae Cartbaginis Iustinianae quam omnium 

civitatum Africauae diocceseos firmiter possideant et sine ulla concussione, a uullo penitus abstra- 21 

S bendas. Si quas autem alias posscssiones sive domus sive ecclesiarum ornamcnta apud aliquos vel Arianos 

vel paganos vel alias quaslibet personas detineri probatum fuerit, ea quoque omuimodo sino aliqua dilatione 

avelli et sacrosanctis ecclesiis orthodoxae fidei adsignari, nulla prolixitate temporis bis qui easdcm 

rcs inique detinent uti concedendis, sed carum restitutioDem omni explosa machinatione facere compeilendis, 

quia non patimur sacratlssima vasa vel ornamenta vencrabilium ecclesiarum aut alias possessiones

DE AFEICANA ECCLESIA 245 Nov. XXXVII 

tenorem licentiam eis damus res proprias et possessiones rccuperandi a quacumque persona per provinciam 

occupatas, ut possint quicquid ad eas pertinens ablatum est vel luerit ab iniquis detentatoribus vindicare. 

5 Gurae autem erit tuae sublimitati, quatenus ncque Arianis neque Donatistis nec ludaeis nec aliis qui 

orthodoxam religionem minime colere noscuntur aliqua detur communio penitus ad ecclesiasticos ritus, sed 

omnimodo cxcludantur a sacris et templis nefandi, et nulJa eis licentia conccdatur peuitus ordinare vel 5 

episcopos vel clericos aut baptizaro quascumque personas et ad suum furorem trahere, quia huiusmodi 

sectae non solum a nobis, sed etiam ab antcrioribus lcgibus condemuatae sunt et a sceleratissimis nec 

6 con inquiuatis coluntur hominibus. Ornnes autem baercticos secundum leges uostras quas imposuimuB 

publicis actibus amoveri, et nihil penitus publicum gerere concedantur baeretici nec aliquam admiuistratioaem 

quibuslibet subire ambitionibus, ne videantur haeretici constituti ortbodoxis imperare, cum sufticit eis 10 

vivere, non etiam sibi aliquain auctoritatem vindicare et ex hac orthodoxos homines et dei omnipotentis 

7 rcctissimos cultorea quibusdam afficere dctrimentis. Rebaptizatos autem militiam quidem habere nullo 

modo concedimus. paenitentiam autem eorum, si ad ortbodoxam fidem mente purissima venire maluerint, 

non rcspuimus, sed damus eis Hcentiam hoc faciendi, quia et deo omnipotenti nibil ita est acceptabile ut 

peccantinm paenitentia. Iudaeis insuper deneg'amus servos babere ChristianoB, quod et lcgibus anteriori- 15 

bus cavetur et nobis cordi est illibatum custodire, ut neque servos orthodoxae religionis babeant neqne. si 

8 forte catecbumenos accipiant, eos audeant circumcidere. Sed neque synagogas eorum stare concedinius, 

sed ad ecclesiarum liguram eas vqlumus reformari. Neque euim Iudaeos neque paganos neque Donatistaa 

neque Arianos neque alios quoscumque baereticos vel speluncas habere vel quaedam quasi ritu ecclesiastico 

facere patimur, cum bomimbus impiis sacra peragenda perinittere satis absurdum est. 

9 Privilegia insuper Bacrosaactae ecclesiae nostrae Cartbaginia Iustinianae omnia condonamus quae 

nietropolitanae civitates et earum autistites babere noscuntur, quae etiam Codici nostro in primo eius libro 

segregata sacrosanctis ecclesiis suum honorem praestare noscuntur: ut civitas quam nostri numinis cogno- 

10 raine decorandam esse perspcximus imporialilms etiam privilegiis exornata florcscat. Confngas etiam, qui 

ad venerabiles ecclesias et earum fines^convolare festinant et suae saluti prospicere, uulli penitus licere 25 

sacrilegis manibus ab bis abstrahcre, scd eos venerabilibus locis debita reverentia perpotiri, nisi tamen 

homicidae 8int vel virginum raptores aut Cbristianae fidei violatore3: illos etenim qui talia facinora comlnittant 

nullis esse dignos priyilcgiis quis uon confiteatur? cum non potest sacrosancta ecclesia et ho- 

11 tniacs iuiquos adiuvare et hominibus laesis suum adiutorium praestare. Sin quid praeterea sacrosanctae 

ficclesiae saepe dictae nostrae Carthaginis lusrinianae vel aliis veuerabilibus ecclesiis Africanae dioeceseos 30 

a quacumque persona pro suae salute animae oblatum cst vel fuerit quocumque modo legitimo scu in possrgsiouihus 

seu in aliis quibuslibct speciebus, ct hoc apud easdem venerabiles ecclesias manere firme, nulllus 

iuiquis manibus abstrabendum, cum homines qui tam laudabilcs tamque deo acccptabiles actus et pias fa- 

12 

cere oblationes deproperant satis et nos laudamus et dei caelestis remuneratur clcmentia. 

Haec igitur omnia quac ad honorem sacrosanctarum dedimus ccclesiarum totius Africanae dioeceseos 35 

per praesentem piissimam et in perpetuum valituram legem, quam omnipotenti deo dedicandam esse perspfiimus, 

Biiblimitas tua cognoscens firma illibataque custodire festinet et omnibus prout soUtum est nianifestare 

edictis ubique proponendis, ut nostra iussa summae pietatis rationem habentia ex omni parte inmutilata 

Berveutur; temeratoribus eorum poena decem librarum auri Bubdendis, aliaque gravissima nostri 

nnminis indignationo plectendis omnibus qui nostram dlspositionem quocumque modo vel tempore violare 40 

temptaverint vel violare concesserint. 

Dat. kal. Aug. GP. Belisario v. c. cous. [a. 535] 

5 6—S cilat Nomoc. XIV tit. 4,13. 9,25. 

1 sq. recnpcrandi — possit V] om. t vulg. |j protinspicere V) proficcre t Neob. vulg. || 26 Bacrilegiis t sacris 

ciara] pam F(| 2 possint fieimbach] possit Ffl iniquis F] legis F U 27 uelj nobis t || aut ex corr. V \\ 28 nullus 

aotiquis tvulg. Q uendicare t | 3 arriania Vt |) 4 ali- Fj| esse] causae esse t 

qua K) alia t Neoh. vulg. |) dctur VNeob.] detur omnino 

t \mlg. \ conimuno V \\ ccclcsiaaticua V \\ 5 nefandi] et 

nefandi libri || C ad t) a Neob., om. F'|J quia] qua V || 

7 intPrioribus V | condempnati Y | 8 nostros lcges V. 

Cf. Cod. 1,5,12. 18 § 5.10 J 9 ammoueri V |j et nm. V \\ 

hamtici om. F(j nec aliquam — 10 haerctici VNeob.) 

om. t vulg. B II orthodoxi VNeob. j| 12 afficcre V] 

aiTrice/| 13 penitentia F|| nialucritffl 14 respuerint V 

hcc N(ob. 8 15 delegamus t j| 16 cordi esse illabatam V 

17 cathecuminos t cathccuminus F|j accipiubant tvulg. 

audfant om.tvulg. [) 18 eas V] eos tvnlg. |] 19 arrianos 

Vt | quadam / y 20 Bacrc V | pcragendi libri (J promittcre 

t B 21 Priuilegia FJ om. t Neob. vulg. \\ 22 earum 

Zacharia^] eorum libri \\ ctiam F] om. t vulg. fl Codici] 

1, 1 ( 23 honore V || nostris F fl 24 qui'] quid V \\ 

25conualcre F|| *goluti Fuoluntati tNeob. vulg. Q pro- 

l li quis] qui Vt |j potest (por V 

p t) librt\ poterunt Hcimbach possint vulg. pronit Zuchariae 

in add. \ *sacro8anctae ecclesiae libri || 29 adiubare 

V |j Sin] In V Si t vutg. | 31» dioceseos Vt \\ 

32 casdem V] om. t vufg. || 33 iniquis Vt) in qaibui 

Neob. Q 34 deproperare /' dcpropcrari i 1 Q rcmuneratur 

VNeob.] remuncrat t \ 35 diocescos libri l| 37 et F* t] 

om. V a Neob. || solitum/] solutuin VNeob. Q 38 rationcm 

om. t vulg. H 39 tcmeratoribua Pithoeus] domctntoribaa 

libri [| auri] a- t II aliaque F] aliqua t Neob. \\ grauiasirna 

F] graui t vulg. |j nostra V a | 40 nostra dispositiono 

V || violaro Zachariae] uiolari F, Tiolare temptaverint 

•?el om. tvulg. || 41 Ug. Tiolari? g 42 kal. aug. V t Neob^ 

Ath., ftrjvl avyovorcp The.od.% xvn kal. Aug. mulit Zacharine 

\\ bilisiario uc. con. F bilis. uc. contra t bibilia. 

uc. con. Neob.; vnareiat BsXiaaoiov {v. l. Baatlelov) 

Ath., fisxa xr;v vitattlav BtXiaaqiov Theod. 

20

Nov. XXXVIII pr. 246 DE NATURALIBU9 

AH 

B0YAEYT2N 

22TE ENNAO\TKION KATA- 

AlMnANEIN T0I2 EAYT2N 

B0YAEYTAI2 IIAI2IN. 

'O avrbi /3aoiXej>e *Ia>awT) T 

xcbv ieQoJv xijs "J&W ngnixotoitov xu /$', anb imdxiov 10 

xai 

XXXVIII. Auth. XL 

R DE NATURALIBUS 

IN CURIAM DEPUTANDIS VEL DE 

DISTRIBUENDA FACULTATE 

5 CURIALIUMIN FILIOS MASCULOS 

SEU FILIAS VEL SI SINE FILIIS 

FUERINT CURIALES IN QUOTAM 

PARTEM SUCCEDANT » 

Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. per Orientem. 

Oi xrtv nohxBiav rifiiv •jza/.ai xara- (Praefatio.) Qui rempublicam olim nobis disj 

pjyv xQK va ^ *« T< * T K' y T ^ s /2

IN CUBIAM DEPUTANDIS 247 Nov. XXXVIII pr. 

titayaysiv xco nonyftaxr xaV oata itegl rovxo I)/IBTS laboramus, tantum omneni adinvenerunt curialea arnovovfis&a, 

xoaoixt? naaav i&vqov oi /SovXevxai re'x- tem adversua ea quae recte iusteque sancita aunt 

vr\v xaxa xcSv ogfrtos xal Sixaicos vevo(io&sxr)uivti>v et contra fiscum. Dum enim vidissent compelli 86 

xai xaxa xov 8rtfioaiov. inetSii yhg EUOV dvayxaô- omni modo servare curiae quartam partem, et hoc vir 

ftivovs iavxove naai xgonote xy povXf, cpvXnrxeiv xb 5 per nostras legea impositum, coeperunt discerpere 

xixugrov, xai xovro /uoXts iv xole jiao' rjuaiv vSitoie propriaa facultates, quatinus minus idonei delicerent 

cnoxa&dv, rjg^nvxo Siaanav xas ovaiae avreov, aisxe et non quartam portionem, sed omnem continuum 

nnooo^ xeXevxnv xal oi>xi xb xixngxov fiegos, dXX' paupertatem suam curiae derelinquerent. Deinde 

olrjv ifei-rp xrtv dnogiav xT} ôvXrj xaxahfinaveiv. quoniam et ipsis corporibua fraudare curiam volutlxa 

ineiSrj xal xeov acj/ndxcov avxcov dnoaxsoTjaai 10 erunt, iam et rem omnium impiissimam adinvenerunt, 

xo ôvhvxrjQtov eyvtooav, r^rj xai •nghyfta •nm-xmv a nuptiiB legitimis abstinentes, ut eligerent magis 

caipiaxaxov iTtsvorâav, ya/ucuv dnexojtsvoi vofiipav, aine nliis quam sub lege deficere aut generi suo vel 

Nov. XXXVIH pr. 1 248 DE NATURALIBU3 

TOVTO ireQiyQatpat noXXas ytvoftevae, voftov iyoaya- conscripsimus, ut omni modo debere curiam sive c.vas 

fuv, cSsre ix XQOTZOV Ttavrds XQIIVCU ITJV povXrjv eire corpore sive sine hoc omnino tros unciaa habere, et 

fura aoifiaTos eire xovxov X 1 0 ^ navrtas to roiovy- non minus licere cuidam relinquere curiae neque 

xiov e'y.siv, xal ftrj eXaxxov i^slvat tivi xazaXift7ta- circumscribere neque deminuere ea sub ullo modo. 

vetv xjj povXji fxrjSi texva^siv fitjSi dXarrovv avxb 5 sive lilius sit qui iu curia cst sive ipsa susceperit 

xaxa /urjSiva XQUTCOV, e'irs nais 6 ftov/^vcov ea] EIXB curia tres uncias. 

S xal airfj Six.oi.xo xh vQtovyxiov r, ()ovXij. Kal 3 Et non o usque sqe ad hoc oc stetimus, sed et feminas emn 

ovSi fidy.oi xovxtav earrjfttv, aXXa xal xas &TjAeiai xf;s in i propria i institutione i i i dare d quandam d partem sanxi- i 

olxeias ivaxaoBcos SiSovat nva fioioav ifr 

inus, quatinus per nullara occasiooein demiuueretur 

S 8i iX 

i i dii ti b 

P q 

j povXevaavxos ovoias. Kai xas nolXas Ss xnv- muniiicentias abrogavimus, 

xat xai dxxexvtuvus v, 

aneQ ££coxtv dg avxaJv xivv r^Srj xeifttveov vb- dam a curiae condicione, diversas hls prajjmaticas 

uov XafJelv. AneXvaafiEv Si xai rtvas fiouXevxixrfi concedentes leges, quas omnes finnas osse volumr.j, 

n SiafpoQovs aixolt jtpayfiaxixoie (piXoxifiTjaafie- 30 et praesentom sanctionem ab undecima indictionc 

vufiovt, ote (Lnavxas xvoiovs elvat fiovXofis&a, xai nuper delapsa incohare, ex (quo) uobis (in) cousiiio 

XTJV zinoovaav voiio&Eaiuv attb xr,vieptum, 

patriciatum et consulatum et praefecturam, sive civilern sive miiitarem (ptaefectoria enim eiiam 

magisteria militum esse lex intcUegit); ut si quis praefecloriam potestatem tjerat in ipso actu posilus, siw 

civilis magistratus sive mililaris sit, ille liberetur a curiali condicione secundum nostram lcgem, reliqnls 

omnibus exemptionibus sublatis. Nam quae lantummodo honoris causa dantur eiusmodi diynitales [praifecturas 

dicimus et quod eodem valct maglsleria militum) non eximere ex atbo curiali eos qui Hlas consecuti 

sunt sanximus. Hacc igilur priore tcmpore a nobis sancila sunt cum aliis mullis, quae quidan ex ipsis 

legibus iam tatis petere licet. Sed solvimus quoque nonnullos a curiali condiaone varias iis pragmatkas 

leges largiti, quas omnes ratas esse volumus atque praesentem lcgislationem ab undecima indiclione nuycr 

4 elapsa inititim capere, ex quo nobts haec lex in animo agitatur. Quoniam vero videmus csse qui tam 

infesto animo sint adversus suas patrias, ut aliis bona sua relinquere malint el vix quartam partem curiat 

iaque propter nostram leqern, hanc partem si nulli liberi adsint augendam esse existimavimus. 

X Jtaque si post hanc nostram legem curialis morialur, qui tiberos non Uabet neque masculos ne- 

1 vofior] fuit Cod. 10, 35, 4 [| 2 xijv fiovXijv] xrjv (xbv 

L*) flovXevxrjv L || 5 avxb\ ca s | 8 xovxov L' tovxov 

L 2 || Saxriatv I' J !) i9ianiaafiEv\ fuit Cod. 10, 35. 5 

(cf. Krugeri adn.) \\ 10 post xij (JovXf[ L verba xal ovSi 

fiiXQi xoixarv laxrjasv (iaxrjaafitv L*) repetit (ex v. 7 sq.), 

Iv M hq%tiev L \ 20 fiovXevxtxr,: Af\ om. Ls (| 21 f] 

Cod. 10, 32, 67 | 23 jroa«

IN CUKIAM DEPUTANDIS 249 Nov. XXXVIII 1. 2 

lefas, ovxos xlp eavxov neQtovalas -rns xpeis /wloai minas, iste propriam substantiam curiae derelinquat, 

*axahfi7invixo) xfj povXjj xnl xr,v rexrigrtjv oli fiov- quartam vero quibus voluerit. Erit namque ei pro 

hrat. eaxm ya^ avxca avxi natSbi iacoe cvos rj xal 

nhwvcav 17 naea BovXrj, xuvxbv 8' k'axiv tmsiv xni 

liiio forsan uno vel pro plurimi3 tota curia, idera 

est dicere et totius civitatis plenitudo in tilioruia 

10 xrji noXtas jiXtjpatfia iv TiniSatv xdiei xn&eaxobs, 5 modo existens, ct fama bona perpetua et iminoriaiis 

*ai ei(pt]fiia Sir,vexrfi xal a&avnxot HVTJUI] xai xaQ- meraoria et fructus tantus quantus nequaquam a 

•xhi xoaovxot oao: ovx av avxio jtaoa xoi>i> •nedSwv filiis esset. Quodsi quis logitimos tilios uon habuiyiriro. 

Ei Se xtt yvr,atm>e fiev nalSai ovx fyoi, 

vo&oi Si avcqi xa&eaxtoatv, egiaxco //cia xov xr,t 

erit, naturales autetn ei fuerint, Jiceat cum onere 

curiae scribere sibi hos heredes, et scriptura pro 

ftml.\i axfrovs yoncpetv avxiv xoi xolxovt XXTJQOVO- 10 omni datione sit et non indigeat antiquarum letiovf 

xft* 7} yoaftj ys avxl naarjt imSoaeois iaxco, xai gum a]iis adiectionibus neque dunx adhuc superui] 

§t-(j&ci> (xoixo ii~>t> 7ia).aKov vo.uwv) ixtoas noos- essent datione, sed mox scripti, si quidem liberi 

Srpr,! /iTtSe xijs tv a> xeotTjuav intooaeuit, aXX* alxo- fuerint, curiales et heredes efficiantur, et habeaut et 

$tv yi>nfe'vxes, t'i ye t?.ev&t(>ot xa&eoxaai, {tovXevxal ipsi substantiae novem uncias secundnm quod pater 

«cti xlriQoro/iot yiviad-ojonv, y.al ixixioaav xai avxoi 15eis diviserit. Quodsi et omnia eis relinquere volu- 

TO %r\i ntQtovolas iwiwvyxiov xa&anto av 6 nnxr,Q erit, adbuc melius faceret: verumtamen usque ad nocv\mi 

dtavelfirj. ti Si xni xo -nav avxoli fiovXrjdsir] vem uncias modis omnibus eis relinquat, coguoscens 

ximdt7uZv, , Sxl %a)Xiov () (nv) ngti^sie' g^ 7iXrtv t dlXn fxQ ftt'xQi q quia vel si reliquerit q minus, , a glege 

eis omnino us- 

TOI- ivvnovyxlov navxcas nvxoU xaxaXifinnvixu), yivco- que ad novein uncias supplenda erit substantia; illi 

s, xav ti xnxaXinot MXaxxov, nkX ix xov vouov 20 vero, si quidcm desideraverint, et curiales efticiantur. 

th h xo iwnoiyxiov i avtoit tj dXfy d iazm Qnodsi Q d i quidam id voluerint, l i quidam id autein rccusaverint, i 

olaiat. oi Si eineo xi xtfi oioias 

ad eos qui elegerint recusantium veniant parte3; 

lafiilv, xnl fiovXevxai yivAa&toaav ei Ss xtrss uev quodsi ouines recusaverint, tunc tamquam si IIUIIUB 

llonco, xivii Ss 7trc(>atTr'jiTaivxo, iztl xovi aioovuinrvi filius sit taliter ad curiam veniaut omnes novem 

ia tiov Ttnqaixnvftivwv igxiafra} fîorj si 8i anavxse 25 Uiiciae. 

aneirtoiev, xtjvixavia coi anntSius ouoqs ozxcoi iiti 

xr/v f!ovXi]v doyjofrco xo ivvaovyxiov. 

CAPUT II. 

El Si v ttev atyfiaeie, ixaiScov di nvxto yvrjaitoy Quodsi ille quidom tacaerit, filiorum autem legitiotx 

iii\ onou/i, xqvtxitixa xo ukv xixnQxov ini xovt morum ci procreatio noa fuerit, tunc quarta pars 

i\ ufitaO-irov xXrîoropovi toxio&w, oi jtaliies Si oi 30 ad heredes qui si»e Bcriptura sunt veuiat, uaturales 

»-oi>oi, tl SovXovxat eavxovs iniSovvai r«5 povXevxTj- autem tilti, si voluorint se offerre curiae, recipiantur 

(iio>. xcosdexea&roaav xa&dneo av &aXrtosiav, Bixt secundum quod voluerint, sive omnes sive quidam 

navxti tXx* x«Wc i$ nvxwv, nano>s xov iwaovyxioi> ex eis, modis omnibus novem unciis Eubslantiae ad 

i7;; neninvains eie xovs povktiorxas fj xbv flovXevovxa (eos vcl) eum, qui curiae se dederit, devolutis. 

1 ntonaxitftivov. Ei Si xni ix SOVXTJS avny xe%- 351 Quodsi ex ancilla ei progeniti fuerint, deinde ipse 

Mt-xei thr, ehu avxobs tXtvfrtQioceuv rj ncgnbv r\ eos manumiserit aut uum supcrest aut in testaiv 

ifi Sin$r'ptrn xni intSolrj xovxove, xal ovxuts nooi- mento, et obtulerit eos, et isti suscipiantur et sint 

iixfadojaav xai ioxcocav ftonXevxai, xa&nntft 6 oia- curiales secundum quod testator voluit aut secun- 

Sintvoi ii^(n'lrt9ij TJ xafraneo rj avxdiv intfrvfiia nt- dum quod ipsorum desidcrium fecit dantiuru se in 

nolrtHtv imSovxwv eavxovs xq fiovXjj, XqyofMvot xa&a- 40 curiam, accepturi secundum qaod dictuin est novem 

que femiitus, is substantiae suae tres partcs curiae, quartam quibus vult reiinqual. Erit cnim illi filii 

toco unitts fortc vcl etia/n plurium rmivcrsa curia, yel quod eodcm valet ipsa civitatis multitudo in filiorum 

loco posila, el bona famu perpeiua ct immortalis memoria, et fructus lantus quanVis ad eum a fi/iis 

cix redundaturus esset. Quodst qttis legilimos quidem liberos non habeat, sed nalurales ei sint, liceat 

ci cum onere curiae etiarn hos heredes scribere, el scriptura pro omni oblatione sit neve ulla {id quod ex 

veleribus Icffibus erat) adieclione altera neve oblatione dum superstites erunc facicnUa indigcal. scd pro~ 

tinus scriplt, si quidem liberi sitnt, curiales et heredcs fiant, habeantque et ipsi novem uncias substantiae, 

prout patcr iis distribuerit. Quodsi vcl totum iis reUnquere voUteril, melius adhuc feccrit: certe usque ad 

novem uncias omnino iis relinqnat sciatque, eCiamsi mmns reliquerit, at ex lege omnino ad novem uncias 

iii svpplemcntum fore substaniiae. Illi aulem si quidan quid ex bonis auferre volunt, eliam curiales fiant: 

quodsi alii volucrtnt alii recusaiwint, ad eos qui vnluerint recusantium partes veniant; sin autan omnes 

rcpuiiiaterinl, lum proinde quasi nnlli adessent liberi, ad curiam novem unciae veniant. 

II. Quodsi ille quidem lacnerit nec vero legitimorum liberorumprolem habeat, lum quarta quidem 

od hercdes ab intestato vcniat, liberi vero naturafes, si curiae sese offerre velint, recipiantur prout voluainl 

sive omnes sive qnidam eorum, ita ut omnino novem uncine subslantiae ad cnriales vel curialem 

1 revolvantur. Quoasi etiam ex qnciiia ei nati sinl liberi, eosquc vcl dum superstes eral vel in teslamentn 

manumiserit et eosdem obtnleril, sic quoque recipiantur et curiales sint, proui teslator voluit vel 

prout ipsontm qui se obtulcrunt curiae desiderium effecit, accepturi sicut dictum est novem uncias. 

1 xrfi tavxov TCtqiovoia; xat XQtTt ftoigas] propriam 

rubrtautiaia c jj 2 T^' xtxnoxt] L x \ 4 TftiTft L x 

\ h xrfi 

nnjjtu;] totius civitatis ? l| 7 liaoi om. L [J nvxto om. g || 

bliot ,1/c] Sx u L I! 9 xa&toxdiotv L{s)\ xa&caxaaiv il/ji 

10 rtC-ty) »'bi (». *.. avxtp) e ll 11 Saxin L \ VI rovxo 

•«. ( t 16 ivaoiyxtov L et niepassivi || 18 av addidi; an 

*fih. n?n£u (cf. ad e\ ? H 20 *xaxali7iot (cf. s)] xaxali~ 

nottv ML | 22 »i Si vni^ L* (j T* om. L [unde xrjv oi- 

*inv ton. L s ), xi xrjs oialnt et XafitTv om. f | im&v- 

Poletu L x | 23 «1 oit L l ] 24 • napaiTijaotvro ML || 

27 irovyxiov L l Ivvovyxiov L- || 28 atyrjatev L* || 

•U ioi>i fiovXevxat r} xoii (lovXtvovxas L |j 37 xovxott 

*ovxui] oiTot L % 3 plurimas V* | idcm cst Osenbrfiggen] id cst (ide F) 

libri | 5 fatna bona vulg.] labor libri [| mortalis V g 

S fucrit F(| honore VNeob. g 9 hoa] ct hos Bcck \ 10 datione 

vulg.] ratione VNeob. |j legum om. V | II sq. IUpcrcs^cnt 

(auperes V) dationes aex moz V Neob. | si om. 

VNeob. 9 15etom. F(| 16 faceret V\ facict Neob. vulg. (J 

1$ relinquerit V Neob. (J 20 dcsiderarcrint} substantiam 

accipere add. vulg. jf 21 qaodbi quidcm V i| 22 legerint 

V | Teniant vulg.) ueniunt VNeob. g 24 ueuiat 

V \ 28 tacueriat V | aut V fl 31 uoluerit VNeob. g 

32 quadam V g 33 neuem V fi 34 cos rel supplevi, cf. 

p. 2.*>0, 6 g dcdc;rint V \\ 35 deinde ipse eos manumiflcrit 

iflti (1. e. oitot) e 1| 38 sq. 6 8HI9M- om. V\ 38 tq. Tolucrit et feccrit vulg. 1 39 *in curiam] 

& om.L 

in curia VNeob. (curiae vulg.)

Nov. XXXVIII 2-4 250 DE XATURALIBUS 

Q Qii xb twaovyxiov. navra%6v yaq povloun&a., uncias. Ubique enim volumus, sive testatus fuerit 

w.v ei Stn&otTo *av ei ftrj /Sovlevanftsvoe arceX&oc, sive non testatus decesserit, eos qui ad curiam venorovs 

sCe rrjv ôvlijv iQxouevovs xb dwaovyxtov ).a/i- rint novem uncias accipere. Quodsi manumiserit 

fidveiv. si Si ilevd-Eocoatie ftiv fiovov, ov firjv im- quidem tantummodo, non tamen obtulerit, illi autera 

Soirj, xai ovroi {HovXowai rj T('c rj nvis ig avxuiv 5 ctiam taliter voluerint aut unus aut quidam ex m 

npbs xb BovXevxrjQiov ifitlv, xaxeloe rb iwnovyxiov ad curiam venire, et tunc novem unciae ei vel eis 

xa> /3ovXevovxi r\ TOI* fiovfovovatv xura xip> draXoyiav qiii in curia sunt secundum virilem partem dentur. 

SiSoofrcu. ei Si fir.Ssi» xwv vb&tav rj fiovXrfieii} rt Quodsi nulius naturalium voluerit, ant datus noc 

iniSofreiq, xr,vtxavxa tb ivvaovyxiov 17 ôvXr, Xafi- fuerit, tunc novem uncias curia percipiat. 

fJaverat. 10 

CAPUT III. 

Kl Si yvriaiov eir, nniSafv narr,Q, ivrav&a rb Quodsi legitimorum filiornm fuerit pater. tunc rcs 

nQay/in Staxotxior, eirs ftiivtov aoQdvmv eixs fibvtov decernenda est. utrum tantummodo masculi an taa- 

&r,Xkiwv etrtfiefiiyfuvrjs yovfjs, oilre xbv vbfiov nav- tummodo feminae an certe permixti sexus eint, quaxaxbfrsv 

fxeiv xb xiXeiov xai xb xf, fiovXfj avfii eiQr,xcu flov quidem nuptae fueriut sicut dictnm est curialibu3. 

XevxaTe, Smioelr eis avxat xr-v OXTJV olaiav fj rcdvxcoi dividere inter eas omncm substantiam aut ccrte noyoivv 

xb iwaovyxiov xa9ane(> av BovXrj&eir}, xev iwaovyxtov ndvxcos xaxaXiu- rialibus, quaedam uon, bis talibus quidcm noveo 

naviad-io naâ xov -naxQos xaie xcHv flovXsvxoJv yv- unciae omnino relinquantur a patre curialium uxorivai|t, 

StaiQoifievov xdvxav&a xa&dneQ (ov) o naxrjQ bus, divisis et bis secuudum quod pater voluerit, 

Utique enim volumus, sive tcstatus sit sivt non testatus decesserit, eos qui ad curiam veniant novtvr. 

uncias accipere. Si vero mannmiserit tantum nec vero oblulerit, atque illi vetint sive unus sive nonnulii 

ex iis ad ctiriam respicere, hic quoque novem unciae curiali vel curialibus pro portione virili dentw. 

Quodsi nemo naturalium vel voluerit vel oblatus sit, tum novem uncias curia accipiat. 

III. Quodsi quis legitimorum liberorum pater sit, tunc discrimen faciendum est, utrum masatlorum 

solum an femxnarum solum an mixti sexus sint, ut lex undique habeat quod perfectum et curicx 

utile sit. Itaque si masculi tantum ei liberi sint, vel forle nepotes masculi ex filiis praemortuis, norem 

unciae intcr omnes sicut voluerit distribuantur, ita tamen ut nulla in re lex quae ae inofficiosis testamentis 

agit infringatur, nisi forte hoc ingratitudinis ratio effecerit: neqne enim iura de his constitulc. 

omnino tollimus. Jllud tamen omnibus modis custodiutur, ut novem unciae inter liberos non ingratos 

distribuantur, et in tantum singuli curialia patris munera subeant, in quantum pater iis substantiam distribuit, 

tribus unciis solis voluntati patris relictis, quocumgue eas pervenire voluerit sive ad liberos 

sive etiam ad alium. 

IV. Quodsi omnes feminae sint, si quidem eiusdem civitatis curialibus nupserint, licebit patri, si 

modo nuptae sint uti dictum est cum curiatibus, totam substantiam attt certe novem uncias omnino prout 

voluerit inter eas dividere, ut tamcn hic quoque ad legem attendat quae de successionibus ab intestato 

disponit. Qundsi ex iis aliac curialibus nupserunt, altae non nupsenmt rvrhilibng, nuvem unciae quidm 

a patre omnitio curialium uxoribus rclinquantur hic quoque pront pater voluerit dislribuendae, quod autan 

1 eTorjTti L || 4 iXtv&tocooete Ualoander ex p] iXrv- 

&tQ(6aet SfL || 5 xnl ovxoi fiovXovxcu] illi autem etiam 

talitor (i. e. xal ovxoi xal ovxcoi) roluerint c || 6 iStlr] 

tenire s | 12 ftovov aQQtvaiv M a Q 13 eix» ptfityfiivrjv 

ffteutyfitvtay L 1 ) yovtov L, an certe (1. e. tixeyal) perznixti 

sexus c" || 16 Sxyovoi L || ex praedefuncto filio e || 

17 navxae] omnes filios y || 19 rbv vbfiov] cf.p. 129, fi. 

12 sq. H xbv Ttegi] xbv om. L H 22 fidvxot om. e | 2S avxdi 

L l PovXexat L || 30 XTJS avxrje Ath. e \ef 251, 7)] alxrfi 

xfj: ML || Wl yeyaprjfitva 7, 1 2 non testatus V] intestatus rufg. || 5 talater FJaut 

unus] aut om. V 

J 33 fj navxcoe yovv] 

aut certe f J 39 otaigovftevov xavxav&a Af] Siatgovfuvov 

Si xavxav&a 6 naxr]Q L diviiii et hii sr U av 

add. Haloander 

a \\ 7 uirile Fj 8 liatus aut V\ 12 *s 

tantummodo F] aut tintumtnodo vulp. |j 16 Tel om. V( 

17 uoluit Neob. fj-18 in nullo ut V\ de om. V\ 19 ni«i! 

non F|| 23 unusquia V J 25 diuidcrit V g 26 rclictu 

V P uoluntatis V uoluntate Neob. [| 2? sire ad filio» 

rive ad alium om. V |j alio Neoh. Q 31 ciuitatibns V, 

31 sq. curialibus — fuerint om. V\ 32 curialibus) hkc 

rursus inc. T post iacturam pluriutn /oliorum J 34

IN CUEIAM DEPUTANDIS 251 Nov. XXXVIII 4—6 

xb Si XeiTtouzvov eis ras fttj /SovXsvxaTs residuum autem eis quae non curialibus propriae 

xqs avxcHv naxgiSos yajurj&siaae, ij xal eis ersQove, patriae nuptae (sunt), vel certe aliis, procul dubio 

SrilaSfj xrjs voui/uov ftoious xdxEivate nctvrcos dnoaoi- Iegitima portione et eis omnino reservanda. Quodsi 

Xfifin-rfi. ti Si /tfjnaf yducav Exv%ov, xrjvtv.avxa dnl necdum nuptac sint, tunc sub tali definitione scrixovxq» 

xq> ooo> yodftiv avxas rj xivd rj xivds d^ av- 5 bendum est de his aut quandam aut quasdam ex eia 

xo)v tit xb dwaovyxiov XXTJQOVOJIOVS, dv ehv ya- bus fratribus, si tamen non fuerint curialium uxores 

fttxni naoat rj xivet £g avxcov. ei yap eis roiovxovs omnes aut quaedam ex cis. Quodsi ad tales pert).&ouv 

ynftovt xai povXtvrdie rf,s oixeias TtaxgiSos venerint nuptias et curialibus propriae (patriae) fu- 

^tvx&thv, xrjvixavxa dXsv&eocoâovxat TTJS rtxaQxr^s 20 erint sociatae, tunc liberabuntur a quarta curiae, utfioioat, 

ola Soxovaai xai avxai Sia rtov avlJQciv £as pote quae videntur et ipsae per viros suos donec 

ntQiuai ficxexetv xov Xstxovpy^fiaxoe. Taixa rj/ieis snpersunt esse participes functionum. Haec no» 

Seiv toTj&tjuev, ov% aisxs atpeXic&ai xovs sancire oportere aestimavimus, non quo auferamus 

xfji xwv oixsiiov Sioixrta£ios, nXX 1 aisxe bominibus propriarum rerum dispensationem. sed ut 

fiij xehiio: dieorjutod-fjvat (iovXrfi, firjSi 25 civitateB non in integrum desolatae curiae remanexiaiv 

tatoe xai daefidaiv dXaxxovff&m xa rent neque adinventionibus qitibusdatn forsan et imia. 

xoiyaoovv dftn&oftdv nvm xai dnrjyo- piis deminuerentur curiae. Denique cojmovimus quos- 

Qtvuivovt TW vofoo ovrnXXnxxeiv yufwvs, aisxe dv- aam iuterdictas lege contrahere nuptias, ut ex hoc 

Ttvfr*»' [ir> yvrjaioit dXXd voitovs avrols xixxco&at non legitimi, sed uaturales iilii procrecutur, et ipsia 

TtaiSns, xaxttvote Sy&ev nie d£toxixoli xaxnltftndvsw 30 revera utpote cztraneis reliuquere et sic fraudare 

Kai ovxco» dzioaxtQt.lv xirp @ovi.ip> xrî 6fec?u>ydi-7]e curiam debita facultate. 

avxrj TttQiovoiat. 

CAPUT VI. 

Kaxzivu ya uTp if aixfje ei'Qovxte xrfi neiQae eas Sed et illud etiam ex ipso reperimus experimento 

*ma xuv fiovlivxrîcov yivexai, xal noXXoi Sfjfrev quod adversus curiam fit: multi quasi dicenteg aut 

eap. 6 summarium habet tractatus Tiegi SiacpoQcov avayvtoa/xdxiov §11/7. 194 Heimb. ex Athan. 

reliquum est iis quae non nupserunt curialibus patriae suae, vel etiam aliis, nimirum legitima parte 

eiiam illis omnino servala. Quodsi nondum nuptae sinU tunc sub ea condicione eas vcl unam vnl notinullas 

earum in novem uncias heredes scribat ut omnino curialibus eiusdcm urbis nubant: aiit si hoc ipse 

nolit, sive ipse qnidem scripserit, illae vero aspernatae sint, noyem unciae ad curiam civitalis veniant, 

tret tero unciae solae inter omnes quemadmodum lex vult distribuantur, dotibus quoque eamm in computum 

vocatis. 

V. Si vero et masculi et femxnac sint, masculi guidem omnino dimidiam partem substantiae habeant, 

feminae vero reliquam dimidmm, nec tamen integram: dabunt enim ipsae quartam partem fratribus 

airialibus, nisi curialium uxores sint sive omnes sive nonnullae earum. Nam si ad eiusmodi nuplias venerini 

et curialibus patriae suae matrimonio coniunctac sint, tum a quarta parte danda liberabuntur, quippe 

quae et ipsae per marilos donec superslites sunt muneris participes esse videantur. Haec nos sancienda 

cxisiimavimus, non quo homines propriorum bonorum aaministratione privemus, scd ne civitales curiis 

plane orbentur, neu forte eliam impiis fraudibus quibusdam curiae diminuantur. Sane accepimus quosdam 

etiam lege prohibitas miptias contrahere, ut inde iis non lcgitimi sed naturales liberi nascantur, illisque 

tamguam extraneis relinquere atque ita cvriam subslantia quae ei debetur privare. 

YI. Ceterum illud quoqwcontra curias fieri ex ipso usu experti, tnultos scilicet dicentes sive tamiacae 

1 *avxwv (cf. e et infra v. 19)] avxov ML | yctfiT}&e{~ 

Cat om. L | 3 vofiifiov M\ vofiixffi L § 4 ijtl XOVXOJ] 

wb tali p 8 6 iy' a>v navxtov L* || 8 avrbe prius om. s jj 

ypi\ponv J/ | 11 6 voftoe] vbfiov ? cnrr. L 7 H 12 ytvouivov 

£ | 16 ftivtoC\ quidem f jj avxai M \ 18 «*] MIS 

l y \ 20 TJy« x» xnd^xrje L |I 21 alxat ML % fl 27 *ai 

m.(\ a7tt]yootv(iivae1 L" 1 \ 29 avxoTe om. jr |) 33 avfov 

TK] reperimus e | 34 *ai om. e 

1 iion) nunc libri g 2 patribus V || iunt add. vulg. \ 

3 tt omnino ci V \ *rcseruans libri, reservata Beck || quodsi 

d] quod sine duorum F| 5 his V] ei» TNeob. |) 

6 Qucias vulg. | 7 curialibns ciuitatia V\ 7 sg. non no- 

luerit V) uoluerit T noluerit Beck \ 8 aut] ut V\ scripserint 

Ffl Dpertulerit V\ lOveniant vulg.] uenient (ueniet 

T) libri 5 11 quem] quo V | diuidantur V] uidentur T 

Ntob. dividentur vulg. J 12 rationem vulg. I doctis V l 

14 habent V |j 16 ipsae] persone V Jj 19 patriao add. 

vulg. (cf. v. 1 $q.) \\ 20 curiae] parte vulg. g utpute V | 

21 viileantur vulg. |j ipsa V\ 23 extimauimu» non qaocl 

T |) 24 dispositionem Otenbrvggen J 25 in inteprum Neob.] 

intcf,'rum V intcgrc vulg. | desolatac] dare cum spat. 4—5 

litt. V J 26 cuiuadam libri || 27 deminuerent T\ quodam 

V D 30 utpute V B 34 fit F] sit TNeob. rint vulg. |j 

multi V] om. TNeob. \ dioentea qaasi V

Nov. XXXVHI 6 252 DE NATUEALIBU3 

Xiyovres TJ taftetnxrfi rj xtoitrjnxTjS rj xoyxvXevrtxrji rj sacri aerarii aut vicaneorum aut purpurariae aut 

aXXr,$ xa&eoiavat xaraaraaeeos xbv ixBoov xiov avrdip alterius cuiusdam esse condicionis alterum suorura 

yovitav TtBigvJvxai TtQOivefieiv ictviovt T/ xciis xafiemxnTs 

i] xals xcofttjTtxaZi r\ xoyxvXsvxixcus 7} ixegaie oiateS/jztoxe 

%v%ms xai tb fiov?>ivxijîov ixxXivetv' &eoni£ofiev 

xoiwv firjSefiirtv elvat xoiavxtjv xix vr l v xaxa xov 

Srjfioaiov, dX?.n nnvxcos, BXXB ix xctfisiaxrfi firjxQos s'ixa 

ix xoy/yXevxixrfi tixe ix xcouyxixijs yawTj&eit] 7iaii 

/JovXevxjj, T *] v parentium se temptaut coniungere aut sacri aerarii 

aut vicaneomm vel purpurariae aut alteri cuicum- 

5 que condicioui et curiam evitare. Sancimus itaque 

nullam esse talem artem adversus publicuin, sed 

omuino, sive ex sacri aerarii matre 6ive ex purpuraria 

sive ex vicanea nati iuerint filii curiali, con- 

j3ovXsvxix?;v xv%rtv xiv ftote&a dicionem curiac obtinere. Curiales nainque paudopovtevxai 

fiiv yat) iXd%iGToi TtavxayooE xi,i rjfxsxtoas 10 res ubique nostra in republica sunt, sacri autem 

eioi, xafietaxol Si xai xiofirjxai xai xoyyvXtvxal eis TIXTJ- aerarii et vicanei et purpurarii in multitudme eifusi 

•fros txxBzouiroi xa&soxnGt, xai nQozlpov iaxt paXfov sunt; deinde est congruens magis ampliare curias 

T« f}ov\Bvxr,Qia xtiiv noXsiov nvgead-at iv oXlyois aca- civitatum in paucis corporibus angustatas quam mulftaai 

oxtroy/joar.iyii-xa fj 7r?.?jfro£ nXrftet. noasd-eivm. titudinem muJtitudini adicere. Quodsi quidam no- 

Ei Se-xtvti bvouaxi rrjs oixeini firtxQo5 eos xaf.ieinxrfi 15 wine propriae matris, tamquam quae sacri aerarii 

ri xoyxvXtvxtxfjs fi xcjfiTjxtxrjs xvxrje ovoys iavxovs ik- vel purpurariae aut vicaaeae coadicionis (sit), Be subeXslv 

x?ts f}oi')jrvxixris dneioa&tjoav r\ xal nsiQad-&iev trahere a curiae condicione temptaverunt vel temptaxvffls, 

anb xrts agxi SuX&ovorfi declmae iixiveurjoewi verint, a ntipcr praeterita decima indictione et ipsa, 

xai avirjs, xa xaxa xovxov nan%\Hi»ia xbv xobnov ea quae secundum bunc acta sunt modum sive a 

«V« dx xr,i dsiai nvXrfi eixe aA/Mzo&ev a.Qya xai av- 20 nostra aula sive aliunde vacua et invalida sint, et 

iaxvQit taxai, xal xovi xoiovxovi fiouXevxas xu Xoinzbv hos tales curialcs dc cetero esse sancimus. Nam si 

slvat d k toniZ,o(iEv. ei ydg xt Tiiztoaxxni nqb x/js Ss- quid actum est ante decimam indictionem, hoc firxdrrjs 

imrefirffso):, xovxo pefiaiwz xal drci xfjs ioxvot mutn et in Eua fortitudine permanere volumus. 

T^? savxov fitvEiv ftovf.ojjetta. 

'Et£aiQovfisv Si rfjs 7taQovarti rtft(ov &sias Siaxdgsats 25 Excepimus autem ab bac nostra divina coustitn- 

QeoSoatov xai xovi aixov dSe/.cpovi, xai loin viovi tione Tbeodosiuin et citis fratres, et filios lohannis 

loiavvov xov dnixXrjv Staxcov, OITIBQ invxovt ets T«- qui cognomen babuit Sexcon, qui se in sacri aerarii 

nctaxriv xaixoi ÔVXBVXOJV OVXES nnxeîov ZyQaipav condicionem permutaverunt, licet de curialibus essent 

XV%T]V jtQo xijs SsxHTrte dmvBUTjOBcos, xal nav B'C T* patribus, et omne quicquid actum est in eorum libe 

yiyovtv in 7 iXsv&eqia xovxtav dvruoovfiev. ovSerbs 30 ratione destruimus. Nibil enim eorum quae elicueyag 

avxovs anoXavstv xatv nBnooKi(iiviov fiovXofie&a, runt frui voluraus, sed curiales esse et quae curia- 

- nihil, sicut praelocuti snmus. eis prodesse posaibile, 

Ssvbs xa&aneo slnovxts fy&Tj/uv fyj/ fij Q fiorjfrelv q ainols nQoi etsi quid elicitum eis cst sive ex nostro palatio sire 

rovxo Swctfievov Swctfievov, xar BI xi nenooioftevov avxole etxe .35 35 aliilQde. aliilQde 

ix XTJS nvXfji etxe aXlo&BV Eir;. 

CEniXoyoe.} Ta toiwv jiaoaaxavxu rtuiv xal in* (Epilogus.) Quae igitur visa sunt nobis et ad 

wytXciu zuiv zioXtatv xal xutv ôvhxnijQiav 86âvxa utilitatem civitatum et curiarum complacuerunt et 

siye vicaneae siye rnurilegulae sive alius condicionis fuisse alterum cx suis jtarentibus conari semet ipsos 

sive tamiacis sive vicaneis sive murilegulis sive aliis qualibuscumque condicionibus adscribere aique curiam 

declinare: sancimus igitur nullum esse eiusmodi artificium adversus pubticum, sed omnino sive ex matre 

tamiaca sive ex murflegula sive cx vicanea filius natus sit curiali, curialem condicionem yraevalere volumtts. 

Curiales enini paucissimi sunt in nostra ubiqne republica, tamiaci vero et vicanci et murileguH 

in copiam effusam creverunt: itaque curias polius civitatum augere corpomm paucitate in angustias adductus 

quam rmdtitudinan multitudini addere par est. Quodsi qui propriae matris nomine tamguam quae 

tamiacae vel murilegulae vel vicancae condicionis sit se ipsos eximere ex curiali condicione conati sunl 

vel etiam conentur, inde ab ipsa decima indictione nuper peracta, ea qnae ad hunc modum acta smit 

sive ex sacra aula sive alinnde vatia et irrita sint, ac tales homines in posterum cnriales esse sandmus. 

Nam si quid ante decimam indictionem actnm est, id firmum et in robore suo manere volumus. 

Lxcipimus tatncn ex praesenti -nostra sacra constitutione Theodosium eiusque fratres, et filios johannis 

cui cognomen est Xiscon, qui quidem se ipsi tamiacae condicioni licet parentibus curialibus nati 

adscripserunt ante decimam indiclionem, ct omne qnidquid ad eos liberandos factum est tollimus. JSeque 

enim ulla re eos frui earum qteae iis praestitae sunt, sed curiales esse quaeque curialium sunt aycre

DE RESTITUTIONTBUS 253 Nov. XXXIX pr. 

xal rojSe xq> Ssica Sr,Xovfuva voutp ij atj vntooxr] xnl qnae per hanc indicaniur legem, tna excellentia et 

fv)Axittv xni i'y(p na(>aSi86vat onevSetio, noiv^s custodire et operi tradere festinet; inminente poena 

iniKeiuivrjs viginti librarum auri xaxa xiav xbvSs XX librarum miri adversns euta qui hanc legem 

Tifitbv xbv voftov na(ia.paiveiv -d-aQQovvxutv. D&t. xv. nostram praevaricare praesnmpserifc. 

k. Alar. CP. post cons. Eelisani v. c. [a. 536] 5 Dat. xv. kal. Mart. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 

A6 XXXIX. Auth.XLI.Coll.IVtit.6 

TIEFI AnOXATA2TA2E22 R DE RESTITUTIONIBUS 

I1P01K1MA12N KAl nPOrAMI- ET EA QUAE PARIT UNDECIMO 

A12\ I1PAIMAT2N. KAI nEPI MENSE POST VIRI MOBTEM R 

TH2 TEKOY2H2 T2I ENAEKA-io 

T21 MHNl META THN TOY 

ANAP02 TEAEYTHN. 

'O airbs paoifoyi 'Jcoawj] ii7> ivSoôTarco inngxv hnp* Iustinianus Aug. Iobanni pp. Orientis secundo. 

xa>v uituiv TJJS "JEai TiQinxwoicov xb fi'', CWTO vnaxtuv 

xni 7ia.TQix.Uo. 15 

v.) Tu (tevaibv xal nsTrotxiXfisvov xiijs (Praefatio.) Decursio et varietas hamanae narjt 

fvceofi xai TTJS xara fnxoov SEOUEVOV turae et paulatim egens curatione non aliter ad 

f ovx av aXlats ele TO xalebe i'xov innvtl&ot, bene se babeudum revocatur, licet prima eiua guberxnv 

il tai notozae ns avtov xv/3e^vâauv apxd*-, si nentur priucipia, nisi etiam quod particulariter ei 

ftjj xal TO xma fieQoi avxov inaviuxauf.vov ouUutov 20 resistit corrigatur sicque constituatur sub tranquilovrws 

ainb xa&iaTniij KQOS ro yahqviv re xai atn- litate et quiete ut legi convenieus. Quale scilicet 

QUXOV xai vofitp nodvov. nnolov ST; T* xai viv inel- quiddam etiam Dunc emergeus ad legis nos ODUB 

9ov ft'c VOIIOV yoeiav rjuui y.ntiaxr}asv. "lausv yno adduxit. Scimus enim quia etiam dudum dubitabaui 

xai riQwrtv iainainêTo ra neoi rtbv ajiov.rtTaoTa- tur de restitutionibus, et si contigissct quasdarn hyatmv, 

xni « ovvtprj iivai vnod~rtxrie vno&todint rois 25 pothecas obligari eius qui restitutione gravabatur, 

flnpwofiivovs, nnXlt^ rb nQayfia xaonxrfi r,v, eXre plurimae contentionis erat negotiutn, siye oporteret 

îo» xai T« anoxaxaarfjyat xeXeva&evra jr^tiyjuara etiam res quae restitui iuBsae fuerant periculum pati, 

Nov. XXXIX (Authent. XLI= Coll. IVtit.b: gloss.) Graece extat in ML, B 28,15 eum schol. — Epit. Theod. 39 

(iW

et sacra hac lege declarantur lua sublimitas et aistodire et effectui tradcre studeal, poena viginti libramm 

auri contra eos proposila qui hanc nostram legem violare audeant. 

XXXIX. 

DE RESTTTUTIONE RERUM DOTALIUM 

ET ANTENUPllALIUM, ET DE EA QUAE UNDECIMO MENSE 

POST MORTEM VIRI PEPERIT. 

Idem Auguslus lohanni gloriosissimo praefeclo sacro per Orientem praetorio iterwn, 

exconsuli et patricio. 

Praefalio. Volubilitas et varielas humtmue naturae iam medicina sensim adhibenda indigens non 

aliter in mcliorcm statnm redibit, etiamsi quis prima eius gubeniet jirincipia, nisi si etiam singulis quae in 

eo gencre emcrgunl compositis ita illam in condicionem tranquiltam et quietnm el legi convenientem restituat. 

Quale quid cum nunc quoque evenerit, ad tegis nccessilatem nos addvxit. Scimm enim iam dudtim dc 

resiitutionibiis dubitatum esse; et si quae forte hypolhecae ab iis qui oncrali eranl datae essent, magnac 

rem dubitalionis fuisse, ulnim eliam res quae restitm iussnc eranl in periculum vocandae essent an solae 

\ Tfp 9tirt> om. e |1 3 Tijrinti libraram auri om. L \ avTto iioouOTafievov L 

4 XT k. Mur .V (s: codd. T Neob.)] v kal. Marc. «• cod. 

Viml., rtao t xoi. ftnpr. Alh. [ftrtvl finojio) Thtod. in 

mcc*e Martio lul.) || 5 CR. M || post cons. lteiisarii r. c.] 

bilisnrin uc. cons. Afc iiuliot.ionc undecinia post conaulatam 

Bilisarii /»/. (iV/. Theod.) ftsrn rrp> iantlav L || ZlXa 

?v B*/l %«v L* || 19 xav ei Af] xhv eis || 

ow. I}11 nviov ve.l avxbv L l , avrb L 1 TNtob.] v kal. marc. V || constantinopol» V cap. T i 

biliario V bilis. T Ntob. \ uiro clarissirno consule V \ 

6 XLI • K' De rcstionibus ct earum quao pariunt Y (rf. 

ad rubr. nov. XXX V) U 8 undccimo] XI V in deoimo R J| 

17 curattonem II \\ ad om. V 

\ 20 xaX xa> xma 

x || 18 prima om.R 1 || principia 

g-ubcrnentur R { 19 quud) de R l quidcm i! s || 21 con- 

•enicns] est add. R 7 V* || 22 quidam R Q etiam] enim 

ctiam R a || 23 enitn qata om. V || ctiam] quod add. V 3 |{ 

25 eius] eas eius R a Q restitutioncm R l |[ granabantur 

R 2 T* || 26 contemptionis R \\ 27 periculum — 254,11 modis 

omnibus tcr. R 1 in ras. 7 vertuum

Kov. XXXIX pr. 254 DE BEST1TUTI0NIBU3 

xtvSwevsiv eXre fiova xd xov fiefiagrjutvov xfj anoxaxaoxaaei' 

xal nolXf) xts rtv x«i ntol a\nj\v xryv 

xutv grjfidxuiv Staq>ogdi> tfxqote, siie b xeXevxdtv Sta- 

sive solas eius qui gravabatur rcstitutione; et multo 

quaedam erat etiam circa ipsam verborum differentiam 

quaestio, utrum defunctus praecepisset res quae 

xd£aixo xd negtxxevovxa Ttgbt rfi xeXevxr^ xov ffefia.- remanerent post mortem eius qui gravabatur restigT]fi£vov 

rfi dnoxaxftoxdasi ngdyfiara Seiv dnoxaxa- 5tutione oportere restitui, an absolute restitui quod 

OTTjvai, eixe xai ctTiXcoi dnoxaxaaxrjvai rb xaxaXetip&evrelictum 

erat post detentionem legitimae partis iu- 

fiexd XTJV na^nxaxdaxtaiv xov vo/iifiov /Jtgove xeXevberet? Et introducebantur etiam fideicommissi peraeis' 

xai eiei)yovxo xai fideicommissov persecutiones secutiones et ex inopia in rem missiones, et plurimi 

xai ££ dnogiae ai in rem missiones, xal ol noXXoi xe illi et varii et insolubiles pacne praedictae in rem 

dxelvoi xni nutxiXofxal dvexXvxoi "uv rrje QTJ&SI- lOmissionis circuli. Sed tamquam nos dudum baec sa- 

GTJS in rein mis.sionos xixXoi. xai (ds i]ftei: Ttgtorjv nantes legem scripsimus, modis omnibus prohibentes 

ravxa iai/ievoi vofiov iygdxpafiev, xaifdna^ xtoXvovxes restitutione gravatas res aut alienari aut obligari, 

ra dnoxaxaaxdat». êâgrtuiva jigdyfinxa [ITJ dxnoui- sed cum propria ambulare fortuna, et apud quem- 

ijfxex£g yv 

vatxa avvsfiaive, xb xepSos e"x£iv xaxd xb ovptpwvov, 

dneiSrj Si !> dvjjg BXIXHVITJOBI', iavxrjv uyvoovaav xfjy 

culum sustiuere. Sed bic quidem data est negotio 

inoxardaraaiv dnoXio frvu XWSVVBVEIV. dXX* £vxav&a 40 

eius qui restitutione oneratus est: atque magnam fuisse etiam de ipsa verborum differentia quaestionem, 

utrum defunctus eas res, guae post mortem eius qui reslitutione oneratus est superessent, restitui yraecepisset, 

an simpticiler restitui ia quod relictum est retenta legitima parte iussisset: unde etiam inlroduclas 

esse fideicotnmissi perseculiones et ex iuopia in rem missiones, et tnultos illos atque varios ac paene indissolubiles 

eius quam diximus in rem missionis circulos. Porro nos ut his mederemur nuper legcrr. 

scripsisse omnino prohibentes, ne res quae rvstitutione oneratae sunt alienentur aut obiigentur, sed vt 

cum propria condicione transeant, neve apud quemcumque fuei-int firmiter maneant, sed redeant ad eum 

cui dari iussa sunt. Atque haec quidem lex iam inveterata el in iudiciis perpetuo usu probata est: sed, 

quemadmodum modo diximus, fieri non potuit quin quod omnia fcrre solet tetnpus necessaria qiiadam 

exceptione legem egere ostenderet. Adierunt enim nos et viri et feminae ex his viiuria affecti. Tiam in 

causa quadam tnota defuncto marito uxor quidcm et dotem exigebat et donationis ante nuptias seu propiff 

nuptias factae eam partem quam mariti tnors ei dabat; ab altera autem parte frater aefuncti res vtndicabat 

et patris voluntatem praetendebat et res mulieris au/erebat, cum diceret fratrem quidem suum tas 

expendisse, se vero apud mulierem patenias res videre quas pater ex casu urbitatis sibi restitui iussisset. 

seque eas perpetuo vindicaturum nec cessurum, donec nostrae legi per omnia satisfactum esset. Verm 

lamentabatur merito mulier et ncgabat aequum esse, ut tamquam per fraudem maritus quidem dotis totius 

fieret dominus, et si quidem forte prior morerelur mulier lucrum ex pacto haberel, cum autetn marilus dtfunctus 

esset ipsa substitutionem ignorans periculum amissionis subitwa esset. Sed hic quidetn data tsi 

3 8iara£oiTO lihri |] 4 xa Ttepirxtiovra] xcHv tvgiOfiivtuv 

(xbv evqtaxoftevov t> % f ( qf ) £v XTJ J xeXevxr} } xn neginegirtvovxa L |j ttguS xrj xeXevxjj) Xj) noregov x» (T^V?) ^ T«- 

Xsvx* U 1 \ 5 Tipdyftaxa] nqayfiaxoivL x xa>v itgnyftdxcav 

X* H 8 tptBtxofifilaoov (tpiSetxoufiioov L

ET EA QUAE PARIT 255 Nov. XXXIX pr. 1 

ah> SiSorai rrp nonyuart rvnos, ov $%EIV xaXws HVO- forma quam bene se habere putavimus. Rursas 

uiaafiBv. Avd-ii Si Hrsgos ixhr,s aveyaivsro, Xiywv autem alter supplex apparuit dicens uxoris patrem 

ibv 7i,s yvvatxbe naxegn xrjv ovainv V7ioxaxaari,aai substautiam ekis substituisse aliis suis filiis parvamioli 

d/.lois avrov naiaiv, , iXa%iaTr\v %\ di f fioloav fj fiotnjv que partem solam apud eam iusaisse tnanere, et 

rrp ' aTj fovocu fo fiivetv, xai fiiyav avxov nspiiara- 5 inagnum sibimet inmiuere periculum, si suae quidem 

a&at xivtiwov, uye 17 uev aixov neQiovaia xivowtvoi substantiae periculum pateretur et circa dotis restineoi 

re xrjv -rijs ngoixos anoxmaoxaaiv neoi re 0X6- tutionem et circa totum ex dotalibus instrumeutis 

nlijoor 10 ix xa>v yafiixair av/.ifioXniiov ini x7j nob super antenuptiali donatione pactum, sibi vero nibil 

yauov Sugen avftftovov, avTtp Si ovSevbs i^sir] xvyelv liceret promereri borum propter sublationem ex re- 

Sia xr\v ex XTJS aTioxnraarnaecjs x, nsviav nixov noXXijv y.axayvbvxei), eius plurimam reprehendentes), sed tertiam modis 

nlih ib xqixov narxuii TJ xb rjuiav xaxa xbv xojv omnibus aut mediam secundum filiorum numerum, 

nai$(ov aotd-ftuv faetxa xai [eis] xb Xentousvov xijs deinde et ex rcliqua substantiae parte, si noa suffeoiaim 

uioos, iv ty ftrj aoxoirj xb vbm/iov /utoos npbi 25 cerit legitima pars ad dotis aut ante nuptiaa dona- 

Ttootxbi fj ixpoyafttaias Sruoeas ijiiSoaiv evaxr\fi6va)t tionJ3 oblationeni honeste et secundum porsonarutn 

nai Ttflot xrjv xcov noosamutv •jtoioxrjxa avftuexQov- qualitateip mctitatn, excipere etiam hoc a restitutione 

uii-rî, i£riorjod'ai xai uvxb xfji anoxaxaautaetos, xa&* secunduin quod adiectum legitimae parti dotem aut 

ooov nooixifrdpsvov xio voui/iio fiiosi xrjv Tigolxa v antenuptialem facit donatiouein. Saucimus enim seir;r 

Ttoo yafiov noiei ScooEav. &eamt,outv yao xaxa 30 cundum bunc modum excipi modis omnibus a restixovtov 

xov xgonov i^rior,ad-ai. nuvxoiait xr}S knoxaxa- tutione nuptialia docutneuta et suppr his factas alieaxcaea)i 

xa yauixa hvujiukaia xai xas ini xovxois nationes aut hypothecas, et vel si gravata sit perix7ioti;aitt 

rj vnofrrpns- xav d f}epag>;nivov eirj xb sona aut viri aut mulieris restitutione tali, liceat 

nQoiwnov rj xo xov avdobs 77 xb xfjs ywaixbe anoxaxa- ctiam ei nuncupatam antenuptialcm seu propter nucxdau 

roiavxr;, iîaxut xal ovxtos XTJV xnXovuivt\v 35 ptias donationem otferre, nibil quautum iu illis re- 

nqoyafitaiav ij Stri yafiov dagsav intiiiSovai, //rjSiv 

cap. 1 pr. {xa fi&v uX).a....) habet JB' p. 574 Zach. 

Ttx forma quam recte se habere existimavimus. Rursus antem alter nobis snpplex extitit, qui diceret 

uxoris patrcm reliquis liberis suis bona restituisse ncc nisi minimam partem apud ipsam manere iussisse. 

marjnumque silri imminere periculum, siquidem ipsius bona el quod ad dotis restitutionem ct quod ad 

toium pacium in nuptialibus instrumentis de donatione ante nuptias factum periclitentur, ipsi vero nihil 

torum consequi liceat propter bonorum ex restitutione adempiionem. His nos mcrito commoti sumus, ac 

satius duximus noslram legcm emendare quam pati subditos periclitari, praesertim in nupliis quibus 

idhil hominibus ulilius est, quippe quae solae producere homines possint. 

I. lh-opterca praesentem legem ferimus, reliqua quidem omnia quae priorc conslitutione nuper a 

nobis lata continentirr rata manere volenles, hoc vero solum innovantes, ut si quis in posterum rcslitutionem 

fieri rerum suarum iubeat, primum servet fxlio legilimam partein, non quartam {hoc enim correximtts 

nimiam cius tenuitatem arguenies), sed otnmno tcriiatn vel dimidiam secundum numerum liberontm; 

dcindc etiam reliqua bonorum pars, si non sufficiat legitima pars ad dotis vel donationis antenuptialis 

dationem honeste ac pro qualitate personarum meliendae, ipsa quoque a restitutione eximatur, in quantum 

addita legitimae partt dotem aut donationem ante nuptias efficit. Sancimus enim, ul secundum hunc 

modum conlraclus nuptiales et quae eo nomine factae sunt alienationes vel hypothecae a restitutionc 

omnino eximantur: et quamvis onerata sit persona sive viri sive mulieris eiusmodi restitutione, sic quoque 

donationem quae vocatur ante vel propter nuptias dare liceat, ut nihil quantum ad illas res valeat 

2 olxixTjtL 1 1 3 vnoxrtxaoxTJaat MB:] anoxa.xaaxr\aat, 

h | 4 avxov LB J 5 rtvxbv] avxa) U 1 ttinbv Heimbach (e) l| 

C ai-xov fleimbach {s) |j xivHvvtvet LB || 7 bXoxXrjgov libri] 

TO bXbx\rtoov Tlaloander \ 8 ov/ifloXatv L | 9 avfitpavovutvov 

L • avxiTi lleimbiich (s) || 10 xiov TtQayfiiixcov om. S" || 

Jl txlvrioav L || 12 rjfitxexeQov {sic) L y 20 TO»»'] rrjv 

L* l 22 imjvfog&ciaauEv] nov. XV 111 |j noXlrjv ainov 

D | 23 xbv om.L l J 24 eii ML l D, del. L 7 (| cx rcliqua subtuntiae 

parte (1. e. ix xov Xentofitvov x. o. ftiQovii) e || 

25 aQxiloi L l I 26 aiaxvt tovoi "»a/i/ Zachariar. || 27 itqoi' 

b>na>v) Ttpayfiaxtov Ath. |) 28 avxb) anb B l |j vnoxaxacxaaioiih 

1 || 34 r\ xb — r\ xo) fj — r\ B || anoxaxnaxij- 

011? // | 35 xai ovrwi] etiam ei («'. e. xai avxtp) s || 

56 nQoyauialav] Scogeav add. B Q Sotgsav om. B' 

1 alitcr V x || pat»« V 1 1| 3 sustinuisse R l fl 5 imincre 

Y l 3 suae qnidcm Bubstantiae (substantiam R l ) libri] leg. 

13» quidcm «ubhtantia? || ti periculum om. R l tur V patictur 72* y 7 ex] a JR 

|| parere- 

1 (| astrumentis superantoi 

4nuptiali li l | 8 rcro om. R l || 9 liceret] licere et V lioerct 

ct II 1 B sublatione R x || rcstitutionem R Q 11 nostrarum 

R 1 1| 13 qua» nihil cst omnibus R' | 14 hominibui 

R l |1 16 legem ponimus R || 17 prioribus R l | 18 rata 

manere] non ita tenerc R l || rolentes] ualenti**» V 1 \\ 

vero] in R l || 19 ut om. V 1 |j 8i quia •• de F 1 H suarum] 

supcr suarum R a [| 20 primum om. R \\ serret om. V j) 

lcgitimo V a || 21 *id] quid RV l quod V hoo vulg. || 

22 ei r|| 23 numeri R l || 24 suffeccrit] sufficeret V suficcret 

ii 1 fecerit R x || 25 aut antc nuptias RV^] ant« 

nuptias aut F 1 H 27 metitam V] metitaii 1 merlta /2»; 

!eg. metitae? |J accipere R |J ad rcstitutionem libri |] 29 donationcm 

facit RT || 30 cxcipi] •••• IV \\ ad rcstitutionem 

V a R | 31 nuptiali R l || alienationes] alie suppl. F 1 in 

tp.vac. || 32 grata F 1 J 33 restitutionem R l | 34 antenuptialc 

R l || seu propter nuptias donationem] donationes 

seu propter nuptias (sic) R l

Nov. XXXIX 1. 2 256 DE RESTrrUTTONIBUS 

xo y* inl TOIS nQayfiaoiv ixelvois rrjs anoxaxaaxd- bus restitutioDe valente; et si mulier restitutione 

aeeoe 8Qf6cr,i' eixs y yvvr, xfj f nnoxataantati f ftnovvoiro, , g gravetur, nou impediinentum p 

iieri ad dotis oblatio- 

S yiveo&at io& ngin irp irp p npotxbs bs iido inidooiv. nem. E Ea enim i quae comrauniter i omnibus ib prosunt 

xd yuQ Moivf] nnoi avutpiqovxa id>v iSiq nci Xrant- his quae specialiter quibusdam utilia sunt pracponi- 

?>OVVT£OV nQtniO~eusv. xai l'arto totro tale yn/uxaig 5 mus. Sitque boc nuptialibus oblationibus et harum 

imSoaeat xai xals ivrev&ev nnni.rriaeai Tioovofuov. exactionibuB privilegium. Si enim et ante nos ex 

ei ya^ xal oi nob fi/uoiv ex xaiv yevtmav vnofrrixd.v i generalibus g bypothecis yp plurima p per p praesumptionem pp 

nokfoi xara ngohyHv gjy i^tiXov ^ , xaixuiye ol% l ovxios exceperunt, t cum utique i non i ita nobis bi necessaria ri 

itfuv avayxriin xa&taroixa, na>s ovx rjfiels ix ptitpvos consistaut, quomodo non nos ex maiori et meliori 

T« x«* xaXXiovos yrufurji xrjv xd>v yn/nxiov xsoScHv 10 sententia nuptialium lucrorum exceptionem faciemus? 

1 igatpeoiv noit;o6/if.&a; Tavra Si navia t

ET EA QUAE PATJT 257 Nov. XXXIX 2 

xov ivStxaxov (ir\va jiBQtttovfiEvov tfxexev, cosrs ovx 

tlvai bwcixbv eineiv cos ix xov xeXevxTjoavxoe yevoiro 

xb fiQifoS' ov yao av eis xoaovxov rj xvrjatS it-exdfrrj 

Xoovov. xeti ineiSri xai xoixo Sv iaxi xmv i.itiiifiiaiv 

xu> 

i; 

cimo mcnse perfecto peperit, ut non esset possibUe 

dicere quia de defuncto fuisset partus; ncque enini 

in tautum tempus conceptionis extensum est. Et 

quoniam etiam haec ima est poenarum earum quae 

xo 

&7ioi£vvai xai ftTjSe xip> xQ^ atv &x £iv > eixortos oi nnl- partu iniuriati antenuptialem patris poscebant acci- 

Sis oi xu> d~avuaoru> x?,s firjxQos xoxsxto Ttegiv^gitjfis'' pere donationem, et non lucrari velle raulierem per 

vot xi{v yovv nooyafnaiav xov Tiargos rîovv Xafjsiv 10 virum quern sic \olociter dehonestavit. llla — sed quo- 

Sacttiv, xai uij xeyfiaireiv htpsiltiv xrjv yvralxa Tinoa modo dicanius verba illius erubescimus — non dignam 

xov avS(>bi bv ovxo} &dxxov rjxiuacev. 17 Se — CX/M se dicftbat esse ut caderet, quia legevn uosset de lenon 

t'inwiuv xd nag' aixfje igvfrgtwuev — ovx ai-iav gitirais loquentem nuptiis. sibi vero nuptias nonfuisse 

ihyiv iavr.rjv elvat xfjs ixnrutceujs, Sioxi xor rojuot' iiisi prinias, porro ])artnm huac esse opus naturalis 

fjrciaraxo cteoi voniiiav StaXeyo/uevov yafuov. eavxjj 15 concupiscentiae. Sed qnia haec etiam decies milies 

ii yapov ov yeviofrat napd rbv TIOOXEOOV, d).Xa xbv aliis subiacet castigationibus cornmittendo stuprum 

XOXKTOV xovxov titmi yvaixijs intfrvfnas intQtgyov. indubitatum e3t, et poenis illis eam non privabimus 

'.Af.V t>r* ft&v avrtj xul fivgtois exegois vnoxeixm oa)- (interim enim parcimus defuncti liliis), iuferimus 

yoorioiioU it-anaQxovoa stuprov, xo>v dvtofioXoyrjui- autem ei antenuptialis donationis amissionem et in 

vav iaxlr, xai xiov ye TtontSv Ixeivtov avxi\r ovx20hoc casu, quam constituit lex super eis quae ad 

ifUuav, xtcos $e ((petdoftefra ydg xmv xov xefavxrj- legitimas acceduut nuptias intra lugubre tempus. Si 

carxui nnlSiav) indyofiev ixttxwaiv (tvxjj xr,i noo xcov eiiim illas lex inultas non reliquit Jicet legitimas 

yauatv Sotqms xal £711 xovxov xov &e[uaxos, r]v I71I nuptias celebrantea, eo quod forte suspicio fuerit ne 

Tfti»» vofii/iois •nQosiovadiv ei'aio xov ntv&ifiov %obvw qua praeextiterit suspicionis malignae causa ad Be- 

S-tv 6 vonos. ei yao dxeivas 6 vo/ios dxt- 25 cundum maritum, eo quod velociter ad nuptias teatioi 

xaTafo'foine, xnlxoiya vopifiov yufiov navit, qiiornotlo non hic, ubi causa non per suspicio- 

7n>a$cujvttvvov avxrp> xaxalsirpofisv; "Slsrs &eo7iiZ,ofiev, 1 Undc sancimus, 8i quid tale contigerit et ante 

ti T* xoiovxo avfipnir] xai JIQO xov rtsv&iuov ^wow luctus tempus pepererit mulier circa tcrminura anni, 

ywt} nobs xf? nt(>axt xov txove, were dvau

Nov. XL pr. 258 UT ECCLESIA 

aoKfQoavvrjs dadXysia' dXX* vnoxsia&co fxev xal avxrj 

xais avxale noivais, xivSwevdxa/ Si xai negi XTJV dX~ 

itida TIJS dnb xov stuprov yQatprjS, onois av (irjxa ydficov 

acoQtov ini&vuoiT} (ITJXE tovi vofiifiovs ydfiovs 

fieitflvi. xaxco aoyCCpno. 

(j£lniXoyoe.y Taxoivw nagnaxdvxa rjfiiv xal Sta 

XOVSK xov freiov StjXovfieva viifiov r\ OT} vnegox^ ytvcoaxovaa 

xaxd xb avv^&es Sia. nQoygafifiuTiov oixsiiov 

tpavega. Ttatst xaxaoxTjonxto. 

Nofios iyonrprj 'Iaidvvri xia dvSoôxdxco inaoxq» xcov 

i 

castitate luxuria, sed subiciatur quidem et ipsa poenis 

periculumque sustineat et circa spem scripturae 

propter stuprum, ut neque nuptias acerbas desideret 

neque legitimas nuptias maiori malo circumveniat. 

(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

hanc sacram declarata sunt legem, tua celaitudo 

cognoscens sollemuiter per prograinmata propria 

manifesta faciat universis. 

10 

ieQiiit' rrje 'Eui 71 QO.IT cooicov xb {?', dnb indxtov xal 

Dat. xv. kal. Mai. CP. post cona. Belisari v. c. [a. 536] Dat. xn. kal. Maii CP. p. c. Belisarii T. C. 

RI 

TOY THN EKKAIT2TAN15 

TH2 AHA2 ANA2TA2E22 

EKnOIEIN OIKHMATA KATA 

THN AYTHN KEIMENA nOAIN. 

XL. Auth. XLH 

R UT ECCLESIA SANCTAE RE- 

SURRECTIONIS POSSIT ALIE- 

NARE HABITACULA IN SUA 

POSITA CIVITATE R 

'O avjbt fluaiXevs JlixQOi xv xb 

Nov. XL (== AuthenL XLJJ) Graece extat in M. — Epit. Theod. 40, Athan. 2, 7 (inde Coll. eonst. eccl lll 2,7). 

Julian. eonst. XI. 

pluris fiat castitate luxuria: verutn iisdem quidem poenis itta qnoque obnoxia sit, praeterea autem accvsationis 

propter stuprum metu periclitetur, ut neque intempestivas nupiias concupiscat neque Ugilimas 

nuptias maiore malo circumvenial. 

Epilogus. Quae igitur nobis placticrunt et per hanc sacram legem declarata stint tua subUmitas 

cognoscens rnore solito per propria jirogrammata manifesta omnibus faciat. 

Lex scripta est Iohanm gloriosissimo praefcclo sacro per Orientem praetorio iterwn, exconsd» 

et patricio. 

XL. 

VT ECCLESIAE SANCTAE RESURRECTIONIS ALIENARE LICEAT 

AEDIFICIA IN EADEM CIVITATE SITA. 

Idem Aug. Petro sanctissimo et beatissimo archiepiscopo Hierosohjmorum. 

Praefatio. De prohibilione ecclesiasticarum alienationnm iam generali quidem lege a tiobispraeceptum 

est, qitam et valere et ralam in omnibus esse volumus. Quoniam autcm commodis omnium ccclesiarum 

prospicere decet, inprimis vero sanclae Resurrectionis et loci in quo creator mundi per humanan 

existere procreutionem dignatus est, propterea praesentem legem existimavimus scribcndum non ad evtnemk 

ea quae iam a nobis sancita sunt, sed ad quundam et idnneam et neccssariam rebus utilitatem paratulam 

Etenim omnibiis hominibus manifestum est sanctissimam Resurrcctionem eos qui cx imiverso terrarum orhe 

t aodXyeiav L' J avxr} Jlf] avxrj LBc J 2 xnls ttvxdis 

om. S || xai om. £}M || 3 xov stupru yoaytfi M] 

Tijs fiotxtlaS yQncpris B xrjs fiotxiae TtQovnoyQawTjS It \ 

*firjSi — 4 ftr^Si libri |) 4 int&vftiut L || 8 out xtav 

nqoyqafifiactoiv L\\§ voftoe M\ L voftos L j| 10 sq. N6' 

ftos- - naxgixiqi om.g || 11 itoas (aidas L l ) L\ 12 naxqixltavL 

1 S 13 XTkal. Mai. CP. AJ) xn kal. Maii (Ian. 

v. l.) CP. s k. maias lul. b f 7if>b u xaXdvStov ''AngiXXiav 

Alh. firjvl fiaQxii^ Theod. |) p. o. bisi. uc. s cod. Bnmb., 

post Belisari uc. conaa. M, fttxd XTJV xmaxtlav BsXtoapiov 

Theod.] bilisiario uc. cons. s cod. V, vnaxslae BtXiGnoiov 

A t h . , c o n s s . b i l i s a r e o Iul.P c o n p . u c l i s a r i o J u l . b 3 strupruni V 

)) 2 2 v b } 

nov. VII d 25 dnaaais ixxhjaian] totius ecclesiae 

a [j aceruas R | desccnderct /I 1 \ 4 tnaioril 

mari V 1 || 6 nobis] nubtias add. R x l~t tuam V* | b programataij 

|J 13 subser. praestant Vet Bnmb.II \ xn\'\ 

om. Bamb. | maii V) ian. Bamb. Jj oap. V ca. Bamh. | pc. 

bin. nc. Bamb.\ bilisiario uice consul. V | 14 not.Xt 

[Auth. XLII] deest in R, in T extnt in appendice txtravaaantium 

g 17 sq. in sua posita ciuitate sit fy Fqute in 

sua posita sunt ciuitate R. T H '10 hierosolimorum T 

ieroeolimorum T (et *ic infra) Q 22 lejji libri g 24 totio» 

utililati Tal.\ 27 credimua libri | 28 mutationem VI 

29 sanota V Jj Bcd V) ct Neob. sul et T | 31 hominibtH 

est T || 31 tq. munifestuin cstissimam V*

SANCTAE RESUBBECTIONIS 259 Nov. XL pr. 

l ansiQov aineiv, xai vnoSdxso&cu xal xQttpBiv, ibi confluentes, quorum multitudo inopior est, et 8U8noitla9ai 

Sanavns afiexQovt %t xcd napa nnaas cipere et alere, et facere expensas inmensas et citra 

iy.rtoe ad-Qoi&ftdvots aQxovaas, xai TTJV omnem spem congregatis ibi sufficientes, et miracu- 

9avfiaTov(>yiav rov ftsyaXov -9-tov xal acorrjQoi rjftwv lum magni dei et salvatoris nostri Iesu Christi, qui 

Irtaov XQHJIOV XOV nXrôz ajuv&Tjrov it- oliycov dx- 5 multitudinem innumerabilem ex paucis satiavit pani- 

9qi\fiavjos aqxa>v xad^ i]fiiQav Ssx,o/niyrjv. wsrs «VTJ bus, cotidie suscipientem: unde et quaestibus eget 

xoi nbqay» Sslv nXeiovaiv xai jiQOv avas^cov, pluribus et occasiouibus piis, per quas sit possibilis 

xatf 1 ai fidXXot Svvarrj xadsaravai nl.Tj&ei. porjd-elv multitudini auxiliari tantae. 

1 roaovro). "EyvafiBv xoiwv tos xara 16 nagov 1 Cognovimus igitur quia in praesenti Eusebiua 

Evoiptos o &eo(piAe'oe xal xsifijjltdo- 10 deo aruabilis presbyter et vasorum praepositus buius 

xr,t xijs xara xfjv j3aatXiSa tavxrjv nbliv nyieoTnrrjs regiae civitatis sanctissimae ecclesiae adveniens in 

ixx).r,aias aaoayevofttvos iv xjj ^rj&eia^ xmv 'ieouoo- praedictam Hierosolymorum urbem et honestum suum 

kvumbv noXu xal xbv ae/ivvv avxov xal &so(ptlrj xal et dco amabilem etiam nunc ostendens modum, per 

»lv ivSeixviifisvos XQOTIOV, 3S OV noXXals xai /teya- qaem plurimis et magnis ac iustis crementis sanctae 

latt xai Sixaiatt av&jaeot xrjv xrje ayioixnxrii ixxXrj-15 ecclesiae augere reditus valuit, treceutis et octoginta 

aint rjvfaas nqotoSov, loxvos XQiaxooiaiv oySoyxovxa auri libris emit reditus triginta paulo plu3 minua 

%ovaiov hxQcov wvrjaaa&ai nooioSov XQMXOVXCI (intQtjp auri librarum, alias quidem pecunias congregans pie, 

n/Mov rj fhaxxov xpvoiov Xixgcov, xa /tiv xiov XQV" alias autem etiam mutuari procurans deo amabiliuarav 

d&ooioae cvoepws, xa Si xai Saveiaaad-at bns oeconomls memoratae sanctae Resurrectionis: 

vaQaoxevaoas xols d"eotpiXtaxdxovs oixovofiovs xijs ei- 20 docuitque nos, quia creditores quae sua sunt recir,fitv7ji 

aylat 'AvnoTaaetos. iSiSa^d xa rjfiae, d>s oi pere quaerunt, et quia alium inrenit inopiuabilem 

S 

nvttaxai xa oixeia Xa^slv ini^xovat, xai a>t txeqov quaestum. Plurimi enim confluentium et advenien- 

tvot na(>a8o£ov TIOOOV. noXXdiv yag OVQQBOVXCOV xal tiutn ad memoratam Hierosolymorum civitatem desihi(pona>vT(ov 

rfj ^rj&tiarj xcov 'hooaoXvfiircov noXsi derio dicatorum deo locorum cupiunt comparare banotitg 

X0v avetfitviov rco &ei5 xontov, iTitd-vfiovaiv 25 bitacula ecclesiastica auro multo, quatinus cis liceat 

tivrfiaafrai oixrjasie ixxXrjataoxixas ôra/ov noXXov, secundum memoratum locum frui babitatione, non 

ono)i av aixole iêirj xrfi xaxa xbv aifrrjfiivov xbnov autein posse baec agere praepositos sanctae Reaurnnokavuv 

oixTjcswi, fiij Svvaad-ai Si xavxa TtQngat rectionis timore legis quae a nobis super ecclesiastiioii 

noosoTWTas TTJS ayiat 'Avaaxaastos 8t'et xov vb- cis alienationibus posita est, cum utique tanta sit 

ftov rov na(>' ijfieiv ini xais ixxXrjauiaxixais ixnoi- 30 utilitas, ut in annis quinquaginta velint aliqui domus 

iotoi -ct&dvxos, xaixoiys xoaavxrje ovat]t x^s onpsXtlae, bas comparare; et ex hoc plurimam et nec dictu 

w.n ti: iptavxovs nevxrjxovxa fSovXta&ai xivas xa facilem provenire commoditatem, aiquidem possessio 

oityopiiuia xavra atvTjoao&ai, xavxei&tv noXXov xt sanctae ecclesiae adquisita est redituura circiter trixui 

oiSi tinsiv oaov xov SiaXXaxxovxoe yivofidvov, ginta auri Jibrarum (et hoc mirabilium existentium) 

u.-tip TI fiiv xxriais xjj ayiatxdxTj ixxXrjaiq TtQo.yiyovs 35 yix ia tredecim annis, habitaculorum autem venditio 

-iî nQoioSov •Kiqinov xri>v xgutxovxa xov XQ V °OV Xi- in quinquaginta annis agitur, et maxime causa in 

rpoiv {xcd xavxa 0'nvuaoias xa&eorwoTjs) fioXis ini habitacnlis existente, quae fortuitis oranibus sub- 

TtpnxaiSexa txtoiv, rj Si xa>y oixrjfiaxaiv jigaais ini iacent cladibus, mox peritura et vestigium nullum 

nntrptoyxaipiavxoisyevâaxai, xai fiaXioxa xov ngay- facile salvare valentia, si ex quadam (quod absit 

fiaxoi iv oixyuaoiv iaxaftevov, anto xvxrjonls andams 40 etiam dici) clade deiciantur aut aliter absumantur. 

vnoxmid ntoKJxdaeotv, ev&ls avvanoXXvfitva xnvlaii 

fciit X%voi ovo oxiovv neoiacot,ei%> (tqSiioi Svvdutvn, 

tineo ix rtvos {nnetTj Si xovxo xai xov Xoyov) 

ntyaxatats xaxevex&eiq ij aXXas avaXco&tiij. 

illiic confluunt, quorum multitudo in/inita est dicenda, et suscipere et alere, et sumptus facere immensos 

ac praetcr spes omnes iis qui illic congregantur sufficientes, utpote quae ipsum miraculum magni dei ac 

icrvatoris nostri lesu Christi, qui mulMudinem innumerabilem paucis patiibus nutrivit, cotidie txperialur. 

haqne ei et pluribus reditibus et piis causis opus est, ex quibus idonea existat quae tanlae mu/titudiui 

1 subveniat. Comperimus igitur in praesenti Euscbium deo carissimum presbyterum et sanclissimac in 

rtijia hac urbe ecclesiae cimeUarcham, cum ad Hierosolymitanorum quam diximus dvitatem profeclus 

essel ct graves suos alque deo acceptas mores nunc quoque ostenderet, ver quos mullis magnwpie iustis 

incremeniis sanctissimae ecclesiae rcditum auxit, trecentis octoginta libris auri reditum triginta paulo 

plus minusve librantm auri emere valuisse, cum partem pecuniarum pie colligeret, partem ut mutuam 

sumerent deo carissimi oeconomi diclae sanctae Resurrectionis procuraret. Isque docuit nos crcdilores 

quaerere sua rccipere, seque alium praeler opinionem repperisse reditum. Mullos e7iim cum eo confluant 

dictamque Hierosolymitanorum civitatem desiderio locorum deo dicatorum obeant, cupcre habilationes ecclesiasticas 

magna auri vi cornparare, ut ipsis habitalione in loco quetn diximus frui liceat; ncque vero id 

sacrae Rcsurrectionis antistitcs fuccre posse metu tegis de ecclesiasticis alienationibus a nobis latae, licet 

tanla sit rei utilitas, ut quidam in annos quinquaginta compnialis pensionibus habitationes illas cmere veiint, 

atque inde magna ac ne dici quidem potest quanta differentia sit futura, si quidem sanctissimae ec~ 

clesiac possessio redituum circiler trigintu librarum auri, eorumque sane insigmum, vix tredecim annis 

tKquisita sit, acdificiorum vcro vendilio per quinquaginta annos futura sit, cum praesertim res in aedifiais 

constet, quae fortuitis casibus omnibus obnoxia sunt statim una cum illis pcritura ac tie vesligium 

qwdem facile ullum reliciura, si quidem ex casu aliquo (absit autem hoc ab ipso ore) evertantur aut alio 

modo consumantur. 

1 amioov tintiv] inopior cst (i. e. anooov laxivl ef. 

%ov. hllt 5 § I) e I 3 xal ex S Znchariae) naxa M (j 

10 Eioiptot] e/. Acta eonrilii Ilierosolt/mitani a. 536 ap. 

ifanti Conciliorum coll. VIII p. 1166 |J 16 rpjfoot JXQOSt&ov, 

inxvoi] augere reditui valuit c || 24 'ItQoaoXvfuiu>v 

M\ Hienoljrnormn c | 33 axiyovofita] domus p. 

Cf. 260, 42 tt Iulian. e. 47 extr. {Aih. ixnonlv tit v' 

U' cod.) ftTj xov a&ôtÔfiivov ixrjOiov axtyovo,uCov), 

iUn noc. CXX e. 9pr. | 41 cvvanoXXifitva xavxcus Af] 

perittu* % 

4 magni TaL] sanoti FJ 5 innnmerabilis V a \ 8nmltitudine 

V |j 12 hierosoliniarum V || 13 et deo om. V\\ 

15 redditus VT(et *»c infra) [| et octoginta F] et om. T || 

16 iibras T {| 17 libra» tal. \\ pecunia» (*ic) V \ 18 aliis, 

V K 19 oconomis V ychonoraii T |J 22 comflucntium V || 

24 dco] do V || 27 heo posse V poase hoo T Q 29 sq. sit — 

quinquaginta bis ncr.V 1 fl 30 Telint] uel in F|j 31 *diota] 

diu libri, dicere Beek l| 36 agetur vulg. || 37 habitulis V |j 

fortias V || 39 faoire V \ ualentium libri [| 40 acUumantur 

V assumantur TaL

Nov. XL 1 260 UT ECCLESIi 

CAPUT I. 

Tal-ia rjpas ayiy.sG&at jrpos xov naQoiTa rufwv Haec nos respicere ad praesentem legem procuranagtoxevaGf.v, 

ov avctTifre/jev xui deanori; &£{!> xai verunt, quam dicamus domino deo et omuium ecclo- 

•rfi ru>v naoatr £xxM;otaiv ayi(axa.xr^'Avacxuazv. St' ov siarum sauctissimae Resurrectioni: per quam sanci- 

•d-iffniôiitv xa fiiv aXXn •navxa (xov neQi nbv iy.x).r\- mus alia quidem ornuia legis de ecclesiasticis ftlieaiaotrA.a>v 

iy.7zo^ffeu>v W)ftov xQareiv xal) inl xijs 5 nationibua teneri et in sanctissima Resurrectione 

aytwrotr/S Ârnaxnaiws Tioocpnaei xtogiiav iy.y.'/.r\aiaait- occasioue agrorum ecclesiasticorum (non cniia ei 

xwv (ovSe yho ai-zf} TtavTeXcoi icpuuev zioaotv ovSe- penitus concedimus venditionem neque unam facere 

piar 7toi£io&m yujuiutv), inl fiivroi rajv oixy/mrcur agrornm), super habitaculis autem relaxamus aliquid 

xnXuiftiv xi xfjs ttxgtfteias roii vofiov. ei yao in' uHpe~ eubtilitatis legis. Si enim pro utilitate sanctissima- 

Xeiq TWC ayrurrartov iy.xkrfiivtv idvxov iy^nyaiiev, 10 rum ecclesiarum banc scripsimus, videmus autera 

OQW/JEV di •ullfxavTi]v iv -itu nQayttaxt TI;V UHJ>E- tantam in causa utilitatem existentem, quomodo non 

Jutar ovs TioXkurchtaiov ayafrbv tlvx' tlaziaiov xjj bonum pro parvo sanctissimae aiiquisitum ResurayiwraTT) 

Ttgosiivui Sin xijt lx7zotrtaEa>s 'Avaaxaaei. rectioni. Omuem habeutibus cautelara haec companaaav 

tyjwxotv uatpaXetav xatv xavxa cavovfiivtov vvv rantibus uunc et in omne deinceps tempus et nullain 

xe xai els xbv izys unavxn xpbvov, xai ovdepiav ablationera inetuentibus, non ipsis, non heredihus 

atpaiptaiv evXapovfiivtov oiix aixa>v, ov xXrjgovofiwv 30 eorum, non successionibus, neque nunc neque io 

CIVTUH>, ov SmSoyun; ovxe vvv oixe «s trenor %onvov, aliud tempus, eo quod secundum praesentem legem 

Sm ib xaxa xbv nnoovxa vbfiov avrois {taôovvxas ipsi confidentes subeuut emptionem, neque esse iu- 

V7TSISEXI7EIV X7~f aytionaiar ovx alrai dixaiov* xira stum aliquem dc boc pati tunmltum aut qucrelam 

V7iocxf)vai Tzegi xolxov xnnnyj;v ry ptfiytv TJ tyjpinv aut damnum aut sublatiouem. Quippe decreto agendo 

TJ cHfuiotaiv. Sexoixov Srjhtbrj Ttoarxofiatov iwQa xft 35apud tuam beatitudiisetn, praesentibus qui ex veneafj 

finy.noibxryti nnqbvxatv xwv ix xov evnyovs XXTJOOV, rabili clero sunt, et ustensa causa per quam alicxal 

Stiy.vvfitvTfi xr,i aixiai xafr' rtv i\ ixrtoitjats xa>v natio habitationum fit, quia maiurum causa bonorum 

oixr,finxa>v yivexai, oxi ftsi&vcov ivexEv ayad-tbv fj horum vcuditio celebratur, paucis quidem quae aliexooxatr 

nnuau aTioiSaêrai, oXiywv fiev xu>v ixmnov nantur extautibus, pluribus autem ac melioribus, 

niviov iivxiov, nXetortov Se xai xaXXioriav xdtv ivxtv- 40 quae hinc adijuiruntur; secundum hoc prcUis vide- 

&£v noosyivofiiviav 8t)Xadq xaxit xi> naabv xtov xi- licet recullectis ex pcnsionibus ex venditione in quinfirjiiuxwv 

xoiv a&Qoitofiivcov ix riui> ivotximv xrjs quaginta annis facta, transactione debitorum solvennoaatwe 

ini itevrtpeovrn. exsot yirofuvrje tin diaXvoiv diB, quae creditores dederunt in praedicti reditus 

xiov yotoiv xaxafiuXXofiirtov, anEQ ol Saveiaxal Se- 

Sujxatiiv ijil xfj xrfi elorjitivtit TIQOILJSOV xirjaei. el45 

I. Haec nos ut ad praesentcm legem vcniremus movcrunt, quam domino deo et omniutn ecclesiarm 

sanctissimae Resurrcctioni dedicamus: per qnain sancimus retir/ua t/iiidem omnia qune lege dc eccleswshcu 

alienalumibus cunlineiitur valere etiam de sanctissima Resurrcciionc praedionim ecciesiasdcorvm nomine 

{neque enim ei idlam omnino venditiorum nraedinrum faccre pennillimus), in aedificiis tamen de sevaiMt 

legis nonnihil remitlimus. Nam si eam aa ulilitaiem sanctissimarum ecclesiarum scripsimus, tantam autem 

videmus illi rei utililalern inesse, quidni per praesentem legem hoc iis cuticcdamus, omncm dantcs et vendenlibns 

veniam et emenlibus securitatem? pracserlim cu/n lempus inlcUegamus aedificia cilo ad cam rtduclurum 

esse: qiiandoquidem emptores eorum, sicul proptcr sludium crga dcum ca emerunt, ila eadan 

cum vwriantur uli reUcluri sunt. Liceat igititr ipsi sancttssimae ecclesiae aedificiorwn facere vcnditionen, 

neu verealur legem generaHter dc his latatn, propterea quod lege recentiore ei cxceptio subiuncla cst, r>at 

1 pocna inde uUa in nllain omnino personam comitetat; pariterque in lanpus fntnrum hoc ipsurt 

agcre liceat, sicubi quod ehismndi emerseril commodum, ut muUipkx bonum pro mitiimo sanctissinr.! 

Hesurrectioni per aUenalimtem accedat Omnemqiie securitatem emplores eorum et nunc ct in omne dnnceps 

tcmpus habeant, neve ullam ablationern vereantur aut ipsi aut he.rcdcs eornm aut succcssores uut 

nunc aut alio tanporc, qnoniam qui secundian praesentem legan fidemer accesserint ad emplionem, ioi 

pnr non est u/fam de hac re perlurbulionem vei reprehensionern vel damnum vel ablniionem snbire. Ac 

decretum quidcm fiat aptid tuam beaiitudinem praesdMibus iis qui ex venerabili clcro sttnl, et cansa prcbetur 

ex qua alietialio aedificiorum fial, quod maiornm bonorum graiin corum vcnditio agalur, cun 

pauca quidem alitnentur, plura vero et putc/triora inde acquiranlur: ut in prucsenli sciiicet prerium tx 

pensionibus coUeclwn vcndilione in quinquagmla unnos facla impendatur in soluiioncm pccumae mutuct, 

quiun creditores pro acquirendo eo quem dixirniis reailu dederunU Nam si omniwn dominus simul tf 

•\*q. xov Tieql — xgnxslv xal ex c suppl.Zacharine; cf. 

JnJian. c.\l in. et supra 255,10*9. )J 14 xnl uaXiOxa om. i i| 

19 l£iaxu> xoivw aixfj] liceat igitur nunc g || 2'.\sq. ixel- 

&ev tt TiavxiXwt ow. S || 27 Sui xrti ixnoirjaEtoS om. f fl 

31 SiaSoxotv] succussionibus (t. e. 8ia8uxcuf) g 

3 raurrectioni T] reaurreotionis Val. jj 5 leg. tcncrc? jj 

10 aut V \ 12 ci V \ concedemug vulg. | 14 quonun 

om. Ffl 15 rcTocante Htimhnch male jj habioula otputf 

F J 17 et] nt K 1 21 poena om. V jj 22 pemna V } 

25 uliquam VT [j ct mcrserit FJ 30 successonbus ru/j;. | 

32 cssct vulg. | 33 aliquod V nl. | 38 alienantibm ustantibus 

V a | 41 ex Tcnditione] et ex nenditionc ¥ 

vulg. U 42 transactione] in transactionem vulg. || 43 rei>tus 

V) crcditus Tul

LEX UT B0NU8 261 Nov. XLI 

y o nuvctov SecnoTrj: xs apa xni Srjttuw^ybs &r.be emptione. Si enim omnium domiims flimnl et mundi 

ti$ibJGi xr\)j,v.avir.v aivt, Soivai noovouinv nuoa xae creator deus dignatus est tantum ei dare privilegium 

(d).ai nohis, J)sre d£ ivxt^ avnaxrivat xaxa rijv nltra alias civitates, ut ex ipsa resurgeret secundum 

oaQxrt, TTQO(ir,).ov tos xal ijuels axolov&ovvrcz TW 3e- caniem, palam eBt quia et nos sequentes dommuin 

onoTT) fo xto xoaoixeov r,fiat bonorum ultra alios omuea ante nos imperantes per 

*ai Ttjhxovxuiv nyafrtov naoa rovi a/.Xovs anurxaS SlDgula digllOB fccit et faciet. 

roit voo r/uu>v fiefiaotfevxoxai iip' exnaxrjt aîtoaavxi 20 

t« y.ni a^fvvrt. 

'iStxbi vouoi y(ta «ox^ntawntp xai Tiaxqiv^xri X?JS 'Isooau- simo archiepiscopo et patriarcbae Ilierosolymitanokvinrdir 

nofoios. ' rum civitatis. 

Dat. xv. k. Iun. CP. post cons. Belisarii v. c. [a. 536] 25 Dat. xv. kal. Iuuii CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 

XLI. 

LEX UT BONUS 

Idem Atiff. Bono quacston exerdtus. 

Rccte nobis 

Haec consUuitio quendam vvrum magnificum Bonura nominc quaestorem eiercitus fecit. Nam 30 

ct niore antiquu duplex erat quaestorum magistratus, et unua quidcm circa latus principis crat, 

alter autem ijuaestor cxcrcitui praeerat. Disposuit autom praescns coustitutio etiam unnonaa quaesloris 

et cousiliarii eius; upparirioDtii quoque ci dedit ad imitutionem quandam pracfccti praetorio; 

id est scriniarios et ab actis ct praecones et commentaricnses et lauipadarios et umnem deincnpa 

ordinem. Sed et annonas militum tam comitatcnsium quam limitatcnsiura disposuit quomodo dia- 35 

Nnvtlla XLl Lulinc. fonlum scriptn non ne.rvato e$t {kinei S(uixagis) not. M* tn mnrg. ad nov. XL); verba 

iriilinlin ft rultrir.ue ft ipsius constitittionis citnut Athunasius rt schol. M ad tiov. L pr. 'fiegi xrjt vsaQa? vnmtiav BeXiaagtov Theod. Ath. 

(Relisario uc. cons. c) (| 27 Lcxut bonas schol. M Xa%rfioiiwt 

xal T« e£rje Ath. Q 28 '0 ainot (tnaiXtvt ngbs 

Bivov xoiaiaiotoa cxcrcitov Ath., unde inscr, reposui ;| 

1'i RMe nobis (nouis Ath.) Ath., schol. M Q 30 tbv 

vxto ijyovfiivov 'Jovaxiviavbv xotatOKOoa exercitov 

Alh., tim. Theod. 

2 est om. V | 5 miraculo] miracula cius V 1 niirabilia 

T al. | secundum om. V in spat. 1 litt. (| 7 lege om. V 

S offcrritnus V fl ei utilitatcm T al. \ 9 honorates V 

12 specialcm legem V\ spectabilem T\ ip»am] ipsa in 

ipsa Tni. || inscribcnda itbri | 13 ilh Vi 15 otunium 

libri I 1») habcat vulg. || 17 %. offcrt? | talium V"] aliorum 

T || 25 bilisiario V bilis."riVeo6. | no. con. TNeob. 

uio. conBul. V

Nov. XLI 262 LEX UT BONOS 

tribni debeant. Subiecit autcra ei et quinque provincias. id est Scythiam et Mysiam et Cariara et 

oinnes Cycladas insulaa ct Cyprum totani. Causarum quoque auditorium habere ei concessit, ut non 

obiciatur ci tori praescriptio. Subiunxit autem et notitiam inipensarum. 

Et est promulgata Laec constitutio xv. kal. lun. ind. xiv. p. c. BelisariL [e. 536] 

[MA 5 

H AIATAEIZ nP02 BONON K0IAI2TSJPA EXERCITOY TATTEI TA2 EKKAHT0Y2 ADO 

TflN nENTE EI1APXIS2N KAPIA2 KAI KYDPOY KAI TflN KYKAAAftN NH2S2N KAI MY2IA2 

KAI 2KYGIA2, DAPA TINI AEI TAYTA2 EZETAZE26AI. 

'0 avxbs f3aot?.Evs Bovco xto ivSoôrnxi^ xoiaiaxtogt ^lovoztvtavco exercitov. 

(IIQOOifitov.y "Iafiev nQc6rtv &siav 7i£noir,uivoi dinxaîv, x«i9"' r,v xrj Ojj dvdo!-vx7]Xi naonSe§coxnut> 

Ttivxa xnvxns i7xno%ia.i;, JCngtav xt xni Kvngov y.ni TOS £V xvxXfp xetuivaz vrtaovs xni voos ys Mvoiav 

xr. xai ai Hxv&iav Hxv&iav. ixe xeXelv airns vnb xfj afj ivSo^vxr/rt, ngo^&evxES di»xs xai xns dxxX^rovs yirofiirat 

xai TxeXfiyrj StrtTisgcJfxaS finxgn xni ntpixi oviitrovt eis x u '^' tS vno (iaQfiaoiov &ro%kovuivas, ota TOVTO nvvti- 

Sofitv f rovje tbv vouov yp youtpai nobs xrtv t arjv j irSo^XT,Tn' ^ , cusre %u»v f fitv ix JZxv&ias xni Mvains Stxdiv di 

ix yttrortov ovadiv rrjv arv artv v-neovrp v-neov/rp xofr' invtijv ctxgoaafrai, txgoaafrai xuiv Se uXXmv uXXmv, zovrtori xtv xvtv ano Kagirti xci i 

XWM eioquivviiv vi'tawv xni KVTIOOV («jreo ig noyJiS avxat 7fttQn xoie dvSoôxaxoiS r}fid>i> iTinoyjoii i)ya>i'iZ,m"n 

ix 9~fia$ xcXevaews i}(io>v 7iaoadtSo[if.vai xio xrji ^«^j'«s dpxomt), ei niv avxbe ivS^fioir^ xnvxrj TTJ finot- 

Xtdi nbXi.i. xni avxhi vnb aoi xivelofrat r.al têzaêofrai aim xio ivSoôxnxM xoiniartooi xov Veiov ijuaJi- 

1 jtnXn.riov iv oaxotp auditoriw, xa&uneo xni b inl xnle ixxXfjxoit xeiuevot v xaxa XUVZTJV xrjy evSctiftova ;i6/Uijioovttyeofrat 

xds iyiotii, navxais pirxoi yiviiutvov avxbv afia xco ivSoôxnxip r,utav xotatCTu>oi xrti tno- Ji 

2 ayioviZjto&ai. Ei Se avxis Snirjs xbv dixaoxr/-i> ini xtbv eigrjftivwv Sungoa&ev dnagxtaip, 6 xrtv 

ini/.ioy xr\v or\v xaxa xrjv ev8a.ip.ova. noXiv dxgodaexai, xa&a. xai eni xcav iv8o£oxaxa>v ijidgxoiv rerouioxcu. ', 

[XLI. 

CONSTITUTIO AD BONUM QVAESTOREM EXERCITUS DATA DISPONIT 

DE APPELLATIONIBUS EX QUINQUE PROFJNCIIS CARIA ET CYPRO ET CYCLADIBOS 

JJSSULJS ET MYSIA ET SCYTHIA, APUD QUEM EXAMIAANDAE SIXT. 

Idevi Augustus Bono gloriosissimo quacslori lusiiniano exercitus. 

Praefatio. Scimus nos nuper sacram constitutionem fccisse, secinidum quam tuae gloriat quxnque 

provincias tradidimus hasce, Curiam

DE DEPOSITIONE ANTHIMI 263 Nov. XLII pr. 

ii fiivrot agxfryvai naga TJJ ojj ivSo£6xr]xt av/iflalT^ xrjv Sixr,v iiTav&a cos eixbs evQiaxopsvTj, slxa iv pf 

Sia. TrtS cxnaxitoxixas Sandvae ixSrjfifjani, xavxr\v avwjtEQ&ixo}: nhjQova&ai naoa x crjv £%pvxi xal-tv, 

xaântq avxiqs xai avxbs TJXOOCO. ei Se &£ aQXV e °v naga xdie ivSoôxtixoiS iTzaQxoiG r\ fcpeois Sx xivwv 

Inagxicor avensfi7texo, aXX' eis Ixegov Sixnaxrjgiov, xr\v nQ%ntoxrfca TiavxeXais ov xaiviôfisv. 

(ÊitlXoyoe.y Ta xoiwv naQaaxavxa rtfiiv xai Sia xovSe xov d"eiov SriXov/teva. vbfiov rj af] ivSo£oxt]S 5 

(oytp xai ntQati nagaSovvai xal TtagcHpvfaxxeiv eie xb Styrexes anevaaxa). Dat. [XV.] k. Sept. CP. imp. dn. 

lustiniani pp. Aug. anno xi. post cons. Eelisarii v. c. anno 11. ind. i.] [a. 537] 

MB XLII. Auth. XLIIl 

nEPI TH2 KA0AIPE2E22 DE DEPOSITIONE 

AN0LMOY KAI 2EBHP0Y KAIio ANTHIMI, SEVERI, ET 

nETPOY KAI Z20PA KAI T2N ZOORAE. 

A01I12N. 

'0 avxbt BaaiXsvS Mr^va xco nyiiaxaxco xal fiaxagtcaxax(p 

aQXUTiiaxiinio xal oixovftevtxco jzaxgiaQXf]' 

Imp. Iustinianus Aug. Menae sanctissimo et beatissimo 

universali episcopo et patriarchae. 

(Ilfiooifttov.y Ilgny/ia ovx arj&es xrj {JaatXeiq xnl 15 (Pracfatio.) Rem non insuetam imperio et no3 

rutlt Ttgaxxofxes ini xbv nagovxa iXrjXv&afisv vonov. agentes ad praesentem venitnus legem. Quotiens 

oaaxn ynQ rj xtav isgicov yrt

Nov. XLH pr. 1 264 DE DEPOSITIONE ANTHIMI 

artsXa&dxxa fiiv xov xi)t fiaaiXiSoi xaixTjs noXetos noviratis. expulsum quidem regiae huius urbis sede 

&(/bv na(>a Idyanr/xov xov xrfi baias xni noiSi/uov ab Agapito sanctae et canendae memoriae praesule 

f*vr,fj.r,s IXQOSSOOV ysyovbros xrfi xata XTJV Tipeaftvxd- senioris Romae sanctissimae ecclesiae, utpote nullo 

gav 'PtSfirjv ayicnaxTji ixxXrjolas, ola xai xaxa /«^- modo sibi competenteni contra omnes venerabiles 

odva xQonov avxm jiQosrjxovxt napa ndvxas xove sv 5 caoones iuvanentem sedem, commuui vero decreto 

aytls xnrbvas foeisnTjSfoavxa &o6vq), xoivfj Si yrfjtpqt ct ipsius sauetae memoriae viri prius et hic celebrati 

xov xe avxov tfje nylat /ivrifiqs dvSgb: nobxsQov xal sacri concilii condemnatum atquc depo9itum, eo quod 

ftijv xai xrje iwavfra ycvoudvrji isoat awoSov xnta- a rectis recedeitjt dogmatibus et quae priinitus mul- 

SeSixadfidvov xe xai xa&norjtdvov, Stori xibv 6o&u>v tipiiciter videbatur amnlecti postea diversis declina- 

«neyoiia 8oy/taxSi dnoxt;i>v!-at natos et condemnantes deducere. Semel enim exxai 

aixot xubi xu>v doepcov iSoyfinnov dgxyyovi xuis traneis sanctiasimae ecclesiae sensibus corruptus et 

vnb i(bv jiQoztQon' ayiotv ixftefHqftdvuv* awoSatv, a rectis alienatus dogmatibus merito remeare ad 

dXX 1 oiiuuvoi xoi:vai xaxa xainbv xai iv taio xove eorum non valuit rectitudinem, et haec a nobis etiain 

xt xaxnotStxaofuvovi xovs re xaxnStxaaavxas ayeiv. 25 invitatus Ct eruditus omni utcutibus studio ad saluana£ 

ytt(> xnls aX/.otoiaii xrjs ayiioxnxijs dxxXrtoias tem eillS. 

tyyoiait xaxavSounoSta&ti? xni xiov cofrwr rjKfMi(JICOudvoi 

Soyfidxtov elxoxtai dnavtX0~d\v ele TJ}*' avxdtv 

OVM Xcxvatv oofroxr^xa, xal xavxa TUIQ' rjucbv xal ngoxqaneii 

xai iiorjyij&cis ndorj % airtov. 

CAPUT I. 

Jiu xavxa xolvw Snavxa trp> yevoftdv^v en 1 avxJ> Propter haec igitur oinnia factum super eo depo- 

TJ/s xa&aiQtatuts ynjyor napa xrx ayias avroSav ZIQO- sitionis decretum a sancto coucilio occasionc illicitae 

yaati 77;e te ov d~t(xitT,s ov$e vnb ruiv ayiatv xavb- et iion a sanctis canonibuB adtestatae pervasionis 

v(ov ftaoxvpnvfcdtwit xu»v xr,i paotliSos xavxtji 7ib?.t(os3b regiae huius sacerdotalis sedis et a rectis verisque 

txixun- &(>6vaiv do7ittyrts xai xrjs unb xutv bi>9a>t' dogmatibus aversioim ratum nostrum ponit inipe- 

8EVEEI PBTBI ET ZOOEAE 265 Nov. XLII l 

10»» ailcos vTtsfrTjxev, xal firjie nalv inixoivtovsiv que aliquibus communicare neque imbucre eos ad 

(ir;te ifij3i/3d£eiv ttvrovs «s TTJV xa>v fimjyopevftsvcov iuterdictorum dogmaturn perditioncm. 

1 doyudTwp ancoXeinv. Ov /JTJV- oidi iirtv Sixatws 1 Sed neque iuate prolatam contra Sevcrura sen- 

{•svezttEioav xata JSefiijoov yTJtpov TTJV ix tititniov tentiam ah omuibus ut dicendum est pontificalilms 

u>i lineiv twv dpxtepaxtxaiv xe xai Tiaxpiagxixiov 5 et patriarchicis cum monachico consensu procedenfiexa 

rrji fiovaxix>;s avvatviaecos TtgoeA&ovoav &oo- texa sedibus, anatbematismuin inferentem ei, imperiali 

vcor, it]v ibv ava&Euaiicpbv endyovaav aiitp, fiaai- extraneam contirmatione relinquimus: qui primitu9 

Xuls i^co xinaXtujiavojuev dnixvQcooecos' Ss Ttôrsoov contra sacras sanctiones apprebendens sedem Theo- 

Tiawt xove Ugovs &£apovs xaia).a(io>v rhv &o6vov politanorum sanctissimae ecclesiae ita perturbavit 

tT^* OiovnoXnuJv aytatrdrtjs ixxXr,aiae ovrto awttd- 10 omnia, ita plena fecit tumultu, quod commune quodqai.t.v 

aTtavia, ovxta fieara nenoiijxa xctpnxê, cos xoi- dam et abdicandum saactissimis ecclesiis inmitteret 

vuv nva xai axriovxrov xaie ayiarrdxme dxx?.r;oiais adinvicem belJum. Et hoc etiam a praecedentibus 

i/iSidur npbs aXfyXas noXefiov, xal xoyto xai IOIS nos sceptris ad eum scriptum est, variis quidem 

npo r,uStv oxrjTiTQois itpbs airbv yeypdf&ai, noixi- dogmatum et alieuis a rectitudine sensibus

Nov. XLJI 2 266 DE DEPOSITIONE ANTHIMI 

ijtui.T]ftftsvoi>, aXV irt £G5*TOS te xal iv raie ayiw- huc vivente et in sanctis ecclesiis praedicato eo qui 

ta-imi ixxkrjaiats avay.rjovTxoftevov tov nob avrov ante eum sacerdotium habuit, ab eo autem qui post 

xrjv iegotavvrjv dax^xoxos, naQa. Si rov /v 25 quamlibet insignium, sed in deserto quodam et quiete 

xdQVJv xivoe, aXX 1 iv lorjfiia xivi xai i]avxiv aArj&div Soyftdxtov, SS oi nuXiv conturbare sanctissimas ecclesias studeat. 

iifilv avvraQa^nt xas ayuoxaxas ixxXrjaias ansiaetev. 30 

CAPUT U. 

Oi priv ovSi llixgov rbv 'Anafteiae^ ysvoftevov inl' Sed neque Petrum qui Apamiae fuit episcopus et 

axonov, xai rxua pev xai^rjorjfiivov a/ua 8i inl xots simul quldem depositus, simul autem in iisdem ifl 

avxoT: itp' oh ^sôot vnb xbv tigrjfiivov dva&e- quibus Severus sub anatbemate factus est, impcriam 

fimiauov ytvofitvov n fiaotXeta noogierat' aXX' Saxto recepit, sed sint rata etiam quae contra eum dexai 

xa xax' avxov ynjtpia&dvxa, xal VTIO xbv 35 creta sunt, et sub commune deductus anathematis- 

xoivbv ax&eie ava&efiaxiofibv VTT' aixbv ib xerdx&af, d mum sub eo constituatur, sanctissimorum ii pontificum 

xrfi fi xaiv ayuoxdxav y doxteoEwv x JZQOSX&OVOTJS QJ dn avp 

super 

p 

eis procedente sententia rata manente. Non 

•ta} rfrrtfov f xvolas ls SStaftevoiarie. i O Ovx d dfis/tev Si Si ovSi Si ii illi h hbit i 

sinimus autem nec illi hanc habitare regiam civita- 

dxeivio ravxrjv OIXBXV xrp> /3aatX(Sa noXiv r} XTJV aveap. 

2 summa fuit B 1,1,49 ex Theod. (c/.Zachariae 'Beitr. s. Krit. u. Restit. der Basiliken* 1877 p.\. 14) 

principatum recte non acceperat, sed adbuc vivente eo et in sanctissimis ecclesiis commorantc, qui antc 

lpsum sacerdotium habebat et propter eutn qui post ipsum fuit de sacerdotio exciderat, nec vero usque 

adbuc stetit, sed etiam sub communi ortbodoxae ac catbolicae ecclesiae anathematismo factus multis libris 

blasphemiisque et abominatiouibus nobis politiam implevit. Quare universis interdicimus aUquid de libris 

ipsius possidere, et sicut non licet Nestorii libros scribere yel possidere, quia praedecessoribus nostris impcratoribuB 

in suis constitutionibus visum est Btatuere similia hi.s quae dicta et scripta suut a Porphyrio k 

Cbristianos, sic oec dicta et scripta Severi. maneant penes aliquem Christianum, sed sint profana et alieo* 

ab ecclesia catholica igneque comburantur a possidentibus, nisi qui ista babent velint periculum pati. A 

nemine ergo scribantur nequc ad pulcbritudincm neque ad velocitatem scribentium, sciendo quia amputatio 

manus his qui scripta eius scripserint poena erit: nequft enim volumus ic futuro tempore ex illis blasphe- 

3 miam protrabi. Similiter autem et buic iuterdicnnus omnino rogiam civitatera iugredi ant districtum 

eius nec aliquam aliam de insignibus, sed in aliqua Eolitudine ct in silentio sedcrc, et iion corrumpers 

ceteros nequc in blaspbemiam ipsos adducerc, et non sempor aliquid novi invenire contra vera dogmaU, 

per quod rursus nobis conturbare sanctissimas ecclesias feBtinet. 

n. Sed ncc Petrum episcopum Apameae et simul dcpositum et siraul ab ipsis a quibus Serems 

sub praedicto anathomate factum imperium admittit, sed Bint propria contra ipsum eententiata, et qui 

sub coinmuni anatliematismo ordinatus est, sub ipso esto, et senteutia sanctissimorum pontificum quae 

ipsum pracvenit firma permaneto. Neque vero permittimus illi banc regiam urbem habitare aut ipsioi 

1 xe om. L \ 4 ixnenxtoxoxa Ls H 9 sq. (iifiXlaiv — 

xtxxfjo&ai om.M || 12 Staxdt-soiv] cf. Cod.\, 1,3.5,6 || 

12 sq xoie — siprjfiiyott] et bis qnae — dicta sunt s bis 

quae dicta et scnpta Bunt / Q 14 *firjx* libri || ra] taiv L l 

xbv TJ 1 \ oevijocov L 1 Q 18 «7. *ftT]8i — /tr]Si libri || 19 xbv 

tlixdxoe C |j yâfivxoiv L \\ firjxe 3/] ftrtSe LC \\ firjtt 

aXXov — nvbs otn.l\\ 20 tivbsxtHv navxeov C || 23 xovxov 

Ce) xoixo ML g 25 «JUJJS xe\ n aXhqs xe L, xi del. L 2 || 

27 xa&rtaat L | 28 avxov L l R 29 aXrjd-div AIC] aXtj- 

&t*>uv L || 33 atvijQQOi L 1 etiam librum)] libros libri | 9 *scripta T scriptarara xY«oi 

scripturarum V || 11 Porphyrio] porphirioque TNeoi. 

porfilioque V porfirioque V 

H vnb xbv tiortfiivov ava- 

•frtftaxiofibv M] vnb xb t\QT\(idvov avd&efta LC sub 

anathcmate «"8 35 tw» xaiv xoiviov L J 36 xax&els C l \ 

&&] taxto C || 37 in' avxqi ML] dn aixole Cs 

1 *in sanctas ecclesias libri || 4 ad hoc Tal.] ad huo V§ 

commune libri || 6 blasfemia V |J 8 *librorum (possis 

b \ 14 prophana V\ chatholica 

V U 15 eoncrementur appossessoribas V | 17 de cetero] 

decreto Ffl 19 magnua Fy 21 tempore — 23 Similiter 

supplevi; hiatum non notnnt libri |j 25 insignum Vf | 

27 aliquid] aliud Y nd TJ 29 conturbari /iftnj 32 hisdem 

VT \ 33 seuenis V |) 34 leg. recipit? | 38 illic Y 

40 commorantc] commemorato Mansi | 41 nsque adho: 

stctit] progre8sus huo usqne substitit Mansi | 42 factoi} 

positus Afansi|| 43 politiam] rempablicam Afansi\\44 ipsisi 

possidcre Mansi] ipsius possideri Contius Q 47 ista Contiv] 

ipsa Mansi Q 55 factura] positum Afansi || propria] ralidi 

quae Alansi | sentimtiataj fucre statuta Afansi Q 56 ordinatus] 

positus AJansi

SEVEEI PETRI ET ZOORAE 267 Nov. XLII 3 

giy.iSa fj ttva iu>v aeftvorsQtov itoXecov, aXX' tem aut eius confinia aut aliquam insignium, sed 

cov rjy.okivfrr/Ge ir\ nXavrj TOVTIOV fitfieio&to xai xrp> quorum secutus (est) errorem, horum imitetur et 

Slairav, aiuoxiafiivos on noQQWTarot xal «araxQv- conversationem, exiliatus longissime et celans semetmwv 

iavrov, cos tois ys IOIOVTOIS ro xovmeo&ai fiaX- ipsum, quando talibus abscondi quam apparcre magis 

).ov rov ov tpnivea&ai XvatxeXeoxeQov acpnveli fiev yag 

5 utilius est: dum etenim non videntur, sibi nocent 

ii iavrois xara/Shzyovot Sh fiovovi, SSrjfioaisiovree i Si 

tantummodo, publicantes vero Bua dogmata plurimis 

Tn invxaiv Soyftara noXXdis xa>v atpeleaTigcov acpo^- simplicioribus occasionem perditionis impertiunt, quod 

firv anio/Mas fzagexovaiv' oneg xar' ovSeva yive- in nullo fieri modo in Cbristiano dei ovili et ortho- 

o&a$ $ lobnov lobno iv iv rfj rfj XQWvixrj ruv ruv freov freo JTOI/IV] xal xal doxo populo po iustum est neque ab imperio conce- 

xtp OQ&oSoJj-ca &SJj X Xato Hixatov iaxiv ovd'i naga xfje fla- dd10 

deudum. 

tXii s ) o v 

CAPUT III. 

j e xal ZO>OQ5.V îcoaav oXcoe inb ava&e~ Quia vero et Zooram dignum habuerunt omnino 

uanoftov ol aefiaafiiioraroi v.al xk Sixaia xQivovres sub anatbemate facere colendissimi et iuste iuiiicaninioxonot 

Tioirjoao&ai nva fnxqav jtnêv&Tjxrjv iwv tes episcopi parvam aliquam interpositionem inalo- 

•toiovtmv 6vra xaxdir xal iv ole tjTifiaaxai to yovv 15 rum talium existentem et in quibus depravatus est 

oXaii TVXEIV nvbt evnoQijanvra (IVTÛTJS, kazto xnl omnino mereri aliquam posse memoriatn: sit quoque 

Zvjonat trji novTjQas raiirTjs fiegiSos (Av&ipov is xai Zooras malignae huius partis, Antbimi et Severi et 

le^rjQov xal JlsrQov s, Petri dicimus, interpositio quaedam vilis, (et) inter 

xal Iv xoii avafreftaTtafiivoie xai avrds rernx&co, %rfi anatbematos ipse quoque constituatur pontificali eutn 

uQaTtxrjt ainbv xaTEveyxovar}: rf>r,(pov, i}v xvQinv xai 20 deponeute sententia, quam ratam et ipsatn in se exiavrrp> 

ip' iavrfje ovanv xvQio>xioav trt fiaXXov r\ stentem robustiorem adbuc magis imperium facit et 

(iafftXtla jxoiel xal tovxov awe&Xaivovaa xfji fiaoi- hunc quoque expellens hac regia civitate eiusque 

llSos xavxrjs noXsios xal irts xavxr}e negwixiSos xai confiniis et ia civitatibus babitatione ei modis omairi;v 

ini %(bv noXecov o'ixrjoiv avxto navxoitas anayo- bus interdicens, ut cum illis soiis habitet atque connivovan, 

wers ftsr' ixsirwv fiovoiv oixslv xe xal fiov- 25 sultct qui primitus a nobis sunt dicti, similia qui- 

Xtvta&at xdiv i'[iTcooa&£v rjftiv eioTj/iireov, ofiota fiiv dem blaspbemantibus, eimiliter vero circumclusis. Si 

ftknatpriftovvxoiv, ofioicoe Se neoicjQiGfidvtov. Ei Si xi vero aliquld etiam aliud sanctissimorum episcoporum 

xni hcoov xfj xdiv aytwxaxav ijuoxoTXiov neqiiyjtxat. continetur decreto quod praedictos dcposuit et ananntfip 

rrj xovs •nooeiQTjtxivovs xa&aiQovoj) xt xai ava- thcmavit. ratutn etiam hoc poaimus et imperialibua 

(}t(iant,ovaTi, r.vgiov drj xai xovxo xifreftev xai foli 30 illud legibus tirmamu8, tamquam si ab imperiali cubi- 

(laaihxoli rjfuov avxb vouon imxvQovêv, coi av ei culo processisset. Si quis autem eorum capiatur de 

rxnoa xrf paoiXeias^ avxijs ngoeX&ov ixiiyxavev. El Si cetero agens aliquid praeter ea quae detiaita suut, 

rn avi(ov aXoiij xb Xombv KQaxxtov xt jtaQa xa Sta- sciat etiam civihbus subcumbere legibus, quae eos 

•cnayfiiva, tffxio xai xoli rtoXtxixois vnoneaoiftevo: qui minores poenas declinant ad maiores mdigna- 

*>6(tois, oi xovi xns ih'txxovs xcov noivcov ixxXivovxaS 35 tiones adducunt. 

1 iis fieiôvs ifipaXXovai xat aynvaxxTjoeis. 'Anayo- 1 Interdicimus autcm et omnl catholicam ecclesiam 

oiiofiev Si xai ixavxl xq> rijv xnôXixriv ixxXr\aiav dei dOacerare uitenti sive secundum Nestorii noxlae 

xov &BOV Siaonav inixeigovvxi eixe xaxa xrjy JVs- 

cap. 3 5 1 summa extat B 1, 1, 54 tx Theod. 

districtum vel aliquam de inslgnibas, sed quorum secutus est crrorem borum imitctur diaetam, quam longissime 

abscedeus et occultans se ipsum: oam talibus occultari quam videri utilius cst; ignoti eteuim 40 

czistentes se ipsos lacdunt solos, publicantes vero sua dogmata multis ex Bimplicioribus occasionem perditionis 

praebent, quod nullo modo fieri in Christiano ovili dei et ortbodoxo populo iustum est neque ab 

imperio permissum est. 

III. Quoniam vcro et Zoaram digne penitus iudicarunt sub anathematismo esso revereudissimi et 

qui iusta iudicant episcopi, cum parva quaedam talium malorum interpositio sit et in quibus deboneslatus 45 

est, omnia videlicct comprebendeudo ex memoria quadam abundanti, sit et Zoarae intcrpositio quaedam 

parva huius malae partis (Anthimi dicimus et Seven ac Petri), ordineturque et ipse inter anathematizatos, 

sacra sentcntia ipsutn deferente, quam propriam et ipsam in se ipsa existcntem adhuc maîs cyrioteran 

imperium facit et bunc de hac regia urbe et eius districtu ahicit et habitationem in aliis civitatibus ipsi 

oranino intcrdicit; itaque cum illis solis babitct et consulat qui a nobis ante rneniorati sunt, qui similia 50 

qnidcro blaspbcmant, similia patiuntur et similiter in exilio ponuntur. Si quid vero aliud in senteotia 

sanctissimorum episcoporum continetur quae praedictos deponit et anathematizat, boc firmius ponimus et 

diyinis ac imperialibus nostris legibus ipsum corroboramus, ac si ab imperio ipso provenisset. Si vero 

aliquis ipsorum deprehendatur de cctero facere aliquid praeter constituta, sciat mcidisse in legibus impe- 

1 rialibus, quae minon-s poenas declinantes ad maiores immittunt indignationes. Interdicimus autom et 55 

omnibus conantibus catbolicam dei ecclesiam diveilere aive secundum Kestorii haerctici doctrinam sive ae- 

1 f} xiva\ fj om. M J nbXicov AIL] om. Ce Q 3 xfnmxav 

C\ VI 'Entl C B &OQ(iv M ^toopav L Zaiogav C || 

13 xQivavxts CR 14 fiixQav xtvn C\\ xbv rounrrov bvxa 

xaxcv L 8 15 xni om. C j fjxotfiaoxat L\ 16 tvnoQTjOav- 

rot L | 17 £o>on7ie L ôogas M ZaioQat C \ xe om. L | 

16 aevrjQov L l C | 20 xal om. L || 22 i£eXavvovaa C \ 

23 xrf xnvxtjt) xrjs avxrts C \ 24 XTJV ijil) ini xrjv C | 

inl xiov nuXeiov] in aliis civitatibus / | ajtnyoQEvovoav 

1 aliqua V p insignum T Q 2 est addidi || 3 conuersationam 

V |J exihatur T exbiliatur V \ sesemct ipsum V II 

5 ut illius eat V || non dentur VI 8 orili et] et oliue V 

horthodoxo V || 12 zocoram T | 13 iuste V\ iosta T \ 

17 maligni V maligna T \ 18 uilia F] utilis T\ et addidi 

l 20 deponcntea VT | 23 habitationem al. J 25 dictis 

Fg 26 oircumclausia F|| 30 imperialibus V || 31 qui V 

V \ 25 fibvov L | 27 bfioioit Si MLe\ ofioia Si xai 

vtahoisxojv, onotcos 8i xai C(l) || 29 ava&tftaxiôvat 

L 1 \ 3« Sri M) Si LC || xi9i/tB&a xnl rols 9eioit xnl 

(InatXixols Cl B 31 yftuiv oiu. e | avrb MLs\ avxbv C || 

inti xvnovftiv L x \ 32 nnnn xrfi pnaiXsini avxrjs) ab 

impcriab cubicnlo c !l TtQOtX&atv CL X || Si xit) Si xat 

T« CJ 33 avxoi M fl «^0*17 CIJ 1 nXXoirj L x 39 diaetam] rictus rationem Mansi | 42 iustum] aequum 

Mansx | 44 dignum Atansi | 46 comprehendo Mansi J 

Zoaras Mansi H 47 ordineturquo et ipse] et numeretur 

ipse quoquo Mansi | 48 deiiciente Afansi | propriam] 

firmam Alansi 0 in] ex Mansi \ magis ojriotcran] finniorcm 

Mansi \\ 49 facit] rcddit Mansi g 51 aimilia rcro pa- 

l xa Statiuntur et similiter in cxilium mittuntur ifan.ii |) 52 ponitixvTicifiiva 

C || 34 noXixixoi: MLz] ftaaiXixine Cl \\ mus] reddimus Mansi | 53 "divinis] diutius vulg. \ 54 sciat 

35 xovS om. C B ixxXivovxee C fl 36 ixpaXXovoi L ae incidisao in leges imperiales Afansi

Nov. XLII 3 268 DE DEPOSITIONE ANTHIMI 

axoplov xov q>Qsvo{}Xaf3oZs v^piW^ntv etxe xnih XTJV sectae explanationem sive secundum stultam Euty- 

Evxv%oig naQdSoatv eixe xaxu xrjv 2f.pi]uov cbis traditionem sive secundum Severi blaspbemiam 

Uav xov xd avxd ixeivots voarflavxoi etxe haec eadem cum illis langueutis Bive illud sequentiixeivois 

axoXov&ovvxav, xals dyicoxdxais ixxhj- bus, sanctissiinis ecclesiis tumultus inmittere et loaiatt 

xagaxas dupd?J.eiv xni tp&tyyeod-ai xi •USQI ni- 5 qui aliquid de fide: sed sancimus unumquemque tad/.Xd 

d"£onRfinsv t-xaaxov xoiv xotovxcov xrjv litim quietem agere et non convocare ad se aliquoa 

aysiv, xal fifrrs avyxaXelv eis xavxo xtvai neque accedentes suscipere aut extranea baptisniata 

jtgoitovxas Sexead-ai i) naqa^nnxlêiv &aQoelv facere audere aut sacram communionem polluere et 

v xijv Undv xotvoiviav Qvnaivsiv xal xaixrjs pexaSi- eam tradere aliquibus aut interdictas doctrinas ex- 

Sovat xialv ?] xae dmiyoQevfiivai SiSaaxaXias vcp- 10 ponere aut ia bac regia nostra civitate aixt in alia, 

qyilad-at, rj tTti xavxrjs rr;s (iaaiXiSos rltuwv noXecos rj sed forniidare omne periculum, si quid tale gesBerit. 

i%' xaqaxxo[iiva>v noXsotv, eiS6' 15 batis, scientes poenas quae sacris nostris iam conrm 

xdi noivus rde xais &eiais itn(bv T)SI} neguxo- tiueutur constitutionibus, quae et domos ipsas iu 

fiivm Siaxn^satv, aizieQ xni xai oiximâvxde iv als quibus tale aliquid agitur et praedia ex quibus alixoioitb 

xi Tiouxxexai xai xd ^wota i| tav xde xooyhs inenta ministrantur sanctissimis ecclesiis assignant, 

XogTjyuirrai xals dyitoxdxats txxXrâims nQoiy.vgovat, a possessoribus quidem auferentes baec, eo quod 

xa>v uev xExxrtfiivoiv cupatQov/ierai, Sunt pXd/Zrje aX- 20 laesionis causa siinplicioribus facta sint, sub sanctisxia 

xole d.7tXovarioots yivexm, vnb Si xns dytcoxd- simas autem et ortbodoxas ecclesias baec iaste dexat 

xai 6o&oS6ôvs ixxXrjaias xaina dixuiwe ayovaai. (JucentCS. 

3 Tavxa ineg xrfi xoivrfi ciQrpnfis iwv ayuoxdxaiv 3 Pro communi pace sanctissimarum ecclesiarum 

ixxXrôidiv rofiod"exovfiev, xavxn yrqytôfie&a xdii xatv baec deccrniinus sanctorurn patnim sequentcs dogdyivjv 

itaxiofov xnxaxoXov&ovvres dby/iaoiv, orxcos av 25 mata, quatinus sacerdotium omue iuconturbatum noxb 

iegaxixiiv linav axnqaxov r)ftlv tov Xoirtov Sia- bis de cetero perniauoat, per quod etiam [et] reliftevoi. 

ovntQ ip eio/jvt] tpvXaxxopivov xni xb Xombv qua nobis valida sit respublica supernanj habens 

i)ulv ev&qrfjoet TioXixsvfta xrjv avtofrev £%ov eig^vrjv, pacem, quam omnibus magnus dcus et salvator noster 

T}I* anaoiv b fityue itebs xai a(oxr,(> rjfutiv 'Ir,aovs XQI- Iesus Cbristus triuitatis unus cxistens unigenitum dei 

axbs 6 xrji xQittSos els, 6 fiovoys-vrfi xov fteov Xoyos, 30 vcrbum praedicat et submiuistrat gennaue sc et vere 

xTjgixxei xe xnl x°Siy e ^ T0 *» yvrjoiws avxbv xal aXrj- colere et adorare promereutibus. 

Oîos 8ot;d£eiv xe xai noosxweiv rfctuifitvois. 

C y . ) 'II xolwv af) fiaxaQioxrts xa CQ&COS (Epilogus.) Tua igitur beatitudo quae rccte 

rjfiXv •naoaaxdvxn qwXnxxixoi xe xai eie igyov dyixtu, nobis placuerunt CUStodiat (et ad) cffectnm perdtlxaxanifijtovaa 

avxd Sm &eo(piXa>v nvxrfi ygafifidxcav 35 cat, mittens ea per dpo amabiles suas littoras omnibu? 

Ttaat xole in' niTrjv rexayftivots oaicoxuxois ftnxqo' sub se constitutis sanctissiinis metropolitis, quoruni 

TtoXixats- wv ixdaxto yevfâexut yoovxle xnle vn «v- unicuique erit sollicitudo sub se constitutis sanctisxove 

xBtay/itvai* aytcoxaxfiis txxXrjoiaiZ xuvxn 

cifndum insensatam Eutychis traditioncm sive secundum blasphemiam Soveri, qiii et similia illis intellexit, 

aut-eorurii, qui illos sequuntur, seditionem immittere sanctissimis ccclesiis et loqui aliquid de tide; sed 

sancimus quemlibet talium silentium ducere et non convocare aliquos ad se neque accedentes recipere aut 

parabaptizare audere aut sacram communionem sordidare ct ipsam aliquibus tradere aut iuterdictas doctrinas 

expouerc, sive in hac nostra regia sive iu alia, scd omue supportare periculum, si quid tale faciet. 

2 Interdicimus etiam omnibus istos suscipere. Abici ergo ipsos BaDcimus de civitatibus ab ipsis concitatis. 

scientes poenas iam contentas in nostria (iivinia constitutionibus, quae ct domos ipsas, in quibus tale quid 

fit, et campos, ex quibus nutrimenta praebentur, sanctiasimis ecclesiis assignant, et a possidentibus aufemnt, 

quia detrimenti causa iit simplicioribus, sub sanctissimis vero et orthodoxis ecclesiis bacc iuste ducunt esse. 

3 Haec pro communi pace sanctissitnarum ecclesiarum statuimus, baec sententiavimus sequentes sanctorutn 

patrum dogmata, ut omne sacerdotium imperturbatum de cetero nobis permaneat. Quo in pace serrato 

reliqua nobis exuberabit politia desuper pacem babens, quam omnibuB magaus deas et salvator nostcr 

Iesus Cbristus trinitatis unus, nnigenitus aei filius praedicat ac douat his qui sincere ipsum et verc glori* 

ficare ac adorare digoi habiti sint. 

Custodiat itaqne beatitudo tua quac recte adnotata sunt et mittat ipsa pcr snas deo dilcctas litteras 

omnibns Banctissimis metropolitis sub ipsa existentibus, quorum cuilibet cura erit ipsa manifcsta facere 

1 xov v TibXeatv L* fl 17 sq. cf. 

Cod. I, 6, 20 (i*. 8 § 3*«.) B 18 anoxQOtpds C j 20 aixia 

L (c /) I) 22 xal OQ&oSoiovs om. L l| 23 Tavxa et 24 vofto&exoiifuv 

otn. e [) 25 xaxaxoXo&ovyxii L | 26 Siafttvetv 

L x Siapdvrj L* || 27 ovneg iv eiQqvrj tjpvXaxxoutvov] 

pcr quod ff H 28 fxiov ML X || 29 jraatv C IJ 

30 xov freov Xoyos] dci iilius l || 33 (taxagibxqs xa MC\ 

fiaxn^tbxrjxa L' ftaxapibxrje xavxa L 2 || 34 ijfiiv et xe 

— ayixoi om. Cl | 35 xavxa C 

1 scctae] recte libri f cxplanatione T | euticbis T 

euthycis V |j 2 sive om. V || post sccundum spat. vae. 3 

—4 iitt. est in V |j 3 languente libri \\ ley. Btqucntium? j| 

4 tumultos V Q 7 cxtranec J ( 8 poluere V, eipellere 

nel polluere T || 9 aut interdictos] interdicta aut V | 

19 apposse8soribus FJ 20 implitioribus V\ sint F] snnt 

T B 8aDctissima T || 21 bortbodoxas V orthodoxa T j 

ecclesia V \ 22 dacuntes V \\ 26 et delevi 1] 26 omnibai 

om. V H 33 rccta e nobia V |j 34 custodita T | ct ad om. 

libri || 35 cos libri 

39 inscnsati Manni || 41 silentium ducere] quietaa 

esse Mansi | 42 parabaptizare] perperam bapttzare Mansi\ 

43 olia] civitate add. Mansi || omne pcriculum reformidare 

Mansi J faciat Mansx | 44 istos susciperc] ne istof 

•uscipiant Mansi {) 47 sub oni. Mansi g ducunt esse] »ubiiciunt 

Mansi || 48 sententiavimus] |j deceroimus Manti i 

50 politia] respublica Mansi Q 51 pracdicat ao donat] «1> 

praebeat ac donet Alansi tn marg. [{ 52 sunt Mansi

DE ERGASTERIIS CONSTANTINOPOLIS 269 Nov. XLm pr. 

vmtod, aisre /n]Ssva XMV ndvreor Sialafrfiv tn IB simis ecclesiis haec facere manifesta, ut nullum ora- 

T jj aoxieowcvvTi dogavra ia r« vnd rijs paaiXeiae xs- nium lateaut et quae pontificatui placuerunt et quae 

xvQittiuva. D'at. vm. id. Aug. Constantinopoli post ab imperio contirmata sunt. 

coiis. Belisarii v. c. [a. 536] Dat. vin. idus Aug. CP. post cons. Belisarii v. c. 

Mr 5 XLHI. Auth.XUV 

T2N EPrA2THPI2N R DE ERGASTERIIS CONSTAN- 

IN0YII0AE22, TINOPOLIS, UT MILLE CENTUM 

22TE MONA XIAIA EKATON ERGASTERIA MAIORIS ECCLE- 

EPrASTHPlA TH2 MErAAHS SIAE EXCUSENTUR ET RELIQUA 

EKKAH2IA2 E5KOY2EYEINioOMNIA SOLLEMNITER FUNCTIO- 

KAI TA AOinA IIANTA TA2 NES EXSOLVANT, CUIUSLIBET 

KATA 2YNH0EIAN AEITOYP- DOMINII SINT. 

HA2 TEAEIN. 0IA2 AN EIEN 

AE21I0TEIA2. 

'Ev bvofiuxt rov Seanoxmi It;aov XQUIXOV XOV &eov 15 In nomine domini nostri Ieau Christi dei omnipotentis 

nnwv Avxoxpaxoio KalaaQ

Nov. XLHI pr. 270 DE EBGASTERHS 

xivos 6 rrje &elas uvijftrje 6 irjs ftayaXrje^ Tjftav ravrrje nae nostrae civitatis conditor quam Anastasius piae 

noltais oixiarr;et rot-ro Si Idvaardaioe 6 rfjs evaefiovt memoriae eorum qui vocantur lecticarii seu decani 

Xrêos XOV xtov nalovfiiviov Xexrtxagicov rjtoi Sexa- numerum mensurae deterruinaverunt, mille centum 

vav aQi&ftbv nsQuaxriaav eie h> fiirqov, xtklows e.xa- esse decanos sive ergasteria tanta constituentes, quaibv 

tlvai Ssxnvove TJTOI iqyaaxrjQta roaavra Siogi- 5tinua in nullo tempore haec susciperent adiectioaavrse, 

itp* q> ts iv fir^Sevi %o6via ravra Sexta&ai nem, eo quod etiam subiecta dispositiooi divae me* 

nooid^Tjxrjr, Sia rb xal vnoxBla&ai rfj Siarvnioaei rov moriae Anastasii mensura ex unoquoque collegio sit 

rrje dsins ftvypys 'Avaaxaaiov xb' fiixgov TWV i| competentium lecticarioruin, nos quidem haec finna 

ixaaxov ovarijfiaTos elvai 7tQosi]x6vrcav XsxrixaQiipv, manere volumus. Adeuntes autem qui collegiorum 

rjfieis fisv ravzn /3e'fima /livew ftovAofiB&a. ngoseX-10 sunt felicissimae nostrae huius regiae civitatis, quod 

rarrjv 

t 6vrt« Si oi rdiv avarrjpartov rjji eiSaifiovos lavtrjs rum praecipue nobis cura est, Dostram docuerunt 

xal fiaotXlSos noXecos, o>v SiatpEQovrcoi rjftlv potestatem, magnam et importabilem se sustinere 

ib TjfteieQov iStSaaxov xgaxos, fteyaXrjv xal oi vexationem. Sanctissimam enim maiorem ecclesiam 

J]v vcpioxaafrai. xr\v xa(>a%i]v. xrjv uev yaQ ayno- mille centum ergasteriis frui functioue omni liberis, 

fieyaXrjv ixxXrtaiav xa %iXin. ixaxov iQyaaxrjQia 15 quae satis sponte ipsi darent, eo quod circa com- 

Qvo&ai xdXovt navxbs iXevfrega, aneQ xal aa ixovxas davxovs SiSovat, Sioxi TXSQI xijv xoivijv tamen etiam reliqua portare onera posse. Plurimis 

anavxwv avfrQconwv oaiav xb nqayîa nqbttaiV oi enim ergasteriis existentibus in hac felicissima civifirp 

xrtl xit Xoina (ptQEiv ax&V Svvaa&at. noXXtov tate commercu negotiique divcrsi, non haec esse 

yao igyaaxrjotofv ovxcov xaxn xavxrjv xijv evSaifxova 20 sola (mille centum dicimus) praedictae functionis ex- 

7ioJi.iv ifntoQias xs xal rcQaypaxsiae StatpoQov, ov ravxa cepta, sed multas quidem sanctissimas ecclesias, 

elvat ftovn (xa %O.ia va.s xai reticos introduci, deinde migrantes ad ortbodozam 

fiovaaxr,Qta xnl Sxeoovs svayelt otxovs, xai xtvai TXQO- 25 fidem, multas quoque imperiales domos, insuper et 

•XSPOV aioexixoiie ovxns eha fiexnaxavxae eis xrjv bo&6- iudicum et senatorum et illustrium et cubiculanorum 

8o\ov Ttianv, •jxoDJti Si fiaoiXixas oixins xal no6s ye ezcipi tributis, et horum dominos sibi hinc praexai 

agxovxtov xnl avyxXrjxtxdiv xal HXOVGTOCCOV xal parare reditus et communem rempublicam laedere, 

xovîxovXaqioiv il-atQeio&ai xcov xeXtov, xai xove xov- dum exceptionis multitudine in angustiam causa conitov 

Ssaninnt eavxols dvxev&ev xaxaaxtvdêtv TIQOS- 30 cludatur, et pauci sunt qui functionem solvant, it& 

oSov xal xb xoivbv aStxslv, xov xrfi iâiqiaetos TtXij' gravati tributis, et priorem sollicitudinem forte tri- 

&ovs £tc axevbv xb n^nyfia ovyy.Xeiovxos, wiie iXuxi- plicem et quadruplicem, iam autem etiam decnplatn 

arove rfvm xove XewovQyoitvxas TJXOI XOVS fianovfiivovs tieri, cum Anastasius diyae menioriae in typo a se 

rjj Xetxovoyiq, xai xb ngoxepov xi)jot noXXnxis XQI- detinito nulli pcnitus alio tributa relaxaverit citra 

TiXaoiov xai xerqa.iiXr\atov, TJSTJ Se xai dexanXnotov 35 mille centum ergasteria sanctissimae maiori eccleyevia&af 

xaixotys 'slraaxaaiov xov xfji &eias Xrêcos siae occasione defunctorum exequiarum data. Ideoiv 

xm naq 1 avxoi SioQta&ivxt rvTtqt firjSsvi navxt- que et nos aestimavimua praecipere nostris iudid- 

Xdk exi^tj} Svvxos axtXsntv naoa xa %iXm exaxbv buB et cum els beatissimo archiepiscopo fclicissimae 

iQyaoriiota xa rp aytotxaxrt fteyaXjj ixxXrâiq rtQOfpa' 

aei TT;£ xmv xeXtvxiovxcov oaias SsSofiiva. dta xovro 40 

xai i/ftels iprj&itfitv dniXQiyjctt xoie Tjftexepoie ao%ovot 

xcd nqb ye avxwf xta paxaQitoxaxifi d(>x,i£7ii

CONSTANTINOPOLIS 271 Nov. XLIII 1 

XTJS evSai/uopoe xaixrfi noXscoi eie Sv avvsX&elv xalhuius 

urbis in uno convenire et causam exarainare 

10 Ttoayfta iêxdaai xai eli rjuae dyaysi%' xu avxoii et ad nos referre quae eis videutur, et praesenti utl 

Jujrcvra, xai xio naqovxi Xfnionafrai 7i(>6s XJJV arjv ad tuam celsitudinem lege continnante quae Anastasio 

vrtipoxqv vdftep, /3s/3aiovvxeS xa Idvaaxaaito xqj xt]S piae memoriae de iioc placuit. 

ivoeftois Xtj^Boas negi xovxov na.Qtxaxa.vxa. 

CAPUT I. 

Kal &eam%oftev, xa piv mille centum igyaaxîa Et sancimus mille quidem centum ergasteria omniaai 

TQOTZOIS afteiarta xai Ttaaijs Soaetos xafraga av- bus modis imminuta et omni datione pura Bervari 

to&ai xTj ayicoxdxTj fieyalrj ixxXrjaict Tiootpaaet sanctissimae maiori ecclesiae occasione decauorum 

Sexavdfv ?)xot hxTixaoicov xai x-fjs XCJV xsXev seu lecticariorum et defunctorum funeri deputata, 

i«>v oaiat aycooiofiiva, avSsvbe ireoov Ttao' ai-10 oullo altero praetcr eam decanum exigere valente 

faxavbv ananelv Swa/iivov dnb aiêxtxtov rj ab haereticornm aut alia qualibet sanctissima ecclei 

olmovv ayiutxnxjjs ixxlrjolas' alla xb Svay%oi sia: sed quod nupcr a nobis ordinatum est valere, 

rifiuiv Siaxexayfiavov xgaxelv, toexe oxxaxoota ut octingenta quidem ergasteria solvaut corpora, trexrjQia 

xe/.elv xa atouaxa, xQiaxoaia Si kv centa vero in nummo exigantur. Quod enim hinc 

ftqi xa&eoinvai. xo yaQ ivxsv&sv owtbv 15 colligitur iam sacra nostra pragmatica definivit lcx 

rfa btloi rifiav nqayixaxixbi Stsxvnaxxe vofxos eis o ad quid competens est expendi, subrogari vero sem- 

Ttôtrjyuv iaxt jzgox&peTv, avxertnyEO&ai Si aei rb per quod cadit: modus quoque secundum quem erit 

Stanimov xai 'o ye xgonos, xa&' Sv Xaxat xa xrjt subrogatio ab Anastasii piae memoriae uispositus 

nvxtitayuyrfi, vnb xcov Idvaaxaoiov xov xr}S evoefiove est iussionibus. Haec siquidem sine tributis manere 

uvijurfi Smrsxvncoxat xeXevaeatv. xavxa ftev ovv CLXEXTJ 20 et omni excepta functione sancimus, neque ipsia 

(if*tiv x«t naarfi t^riQTjfiiva Xeirovpyiae &£O7ii£of*ev, ergasteriis neque praepositis colleu'iorum praebenticvtt 

tiinwv xwv ioyaaxrîcov ovxe ?u>v nooaxaxdiv bus ea quodlibet sustiuentibus damnuin aut tributum 

twv avocrjfiaxcov xwv nnQE'/.Ofiiv(ov avxn XTJV oiavovv agnoscentibus. 

vnoj.uv6vxwv TQrj/iiav tj xi xeXos iniyivtoaxovccov. 

1 ta fiivxotya Xouta Ttavxa d^yaaxitoitt xrfi eySai-251 Reliqua vero omnia ergastcria felidssimae huinB 

uoros ravTtje jtoXtcoe twr Sexmsarjaoiuv xXtfidxatv, urbis quattuordecim regionum, sive sanctissimae ec* 

tii« aynoxdxTjs ixxXr,oias ehv eXxe êvcoviov eixe fto- clesiae siut sive xenodochiorum sive monasteriorum 

titajtjQiioy eixe ogcpavoxQCHpeicJv eixa ôecpoxQOfeitov sive orphanotrophiorum sive brephotrophiorum sive 

tiis nio>xeiiov eixs aXXrjs oinsovv Stanoxeine, eixe xcov ptochiorum sive alterius cuiuscumque domiuii, sivfl 

yuoihxwy oixcov eixe aoxovxtov xivdtv fieyaXas fj fii- 30 imperialium domuum sive iudicum aliquorum maiores 

cits » iXdxxovs a.Qxa$ ixovxotv BXXB XUIV ivdo$oxdxan> aut minores administrationes babentium sivu glorioavyxXrjtixdip 

>y xtav fisynXonQsmaxavoiv IXXovaxqloiv sissimorum senatorum aut magnificentissimorum illut) 

xu>v ntQtpXi?ixa>v xovpwovXaoitov etxe xtvuv axga- strium aut spectabilium cubiculariorum sive quoruniiian 

lyxnxnUyoniviov, xavxa anavxa xeXelv xa int- dam in militiis conscriptoruia, haec omnia solvere 

Ktlucva rtvrots Srjftoata xdXrt, xai xa aXXu navxa 35 imposita eis publica tributa, et omnia alia iacere 

noulv xi xai nXrjoovv xaxa xb TtQOirixov exaoxtp xov atque complere secundum quod competit unicuiquc 

cixttov aixov avoxr.uaxos, xai xaxafidXXso&ai Sia jtav- proprii sui collegii, et ezsolvere per omnia fisco per 

MOV ii? h]jio o'ta xuiv nQoaxaxd>v xov avax^fta- praepositos collegii, nullo valente privilegio huiua 

toj. oiSerbs noovofii^ xavxrjs iVexa xrji aixias in- rei gratia iocumbere aut tali quadam uti refutat(ti8to&ai 

Swafievov rj xoiavxf] xivl xexgfjo&cu 40 

archiepiscopo felicis huius urbis ut in unum coeant et rem examinent quaeque iis visa sint ad nos referant 

mandandum existimairit/ms, ac praesenti lege utendum ad tuam sublimitatem dalam, qua confirmemus 

ea quae Anastasio piae memoriae hac in re placuerunt. 

I. Alque sancimus mille centutn officinas omnibits modis fltibatas et omni praestatione immunes 

sanctissimae maiori ecclesiae servari decanomm seu lecticariorum et exequiaptm defunctorum nomine dcstinatas, 

ne alius quisquam praeter illam dccanum exigere possit ab haereticis vel alia quacumque sancrissima 

ecclesia: sed quod nuper a nobis constitutum est vatere, ut octingentae quidem officinae corpora 

pratstent, trecentae autem in adalratiotte se contmeant. Quod enim inde colligitur, iam sacra nostra 

pragmalica sanctio definivit ad quamnam rem proftcere debeat et ut semper compensctxtr quod intercidit: 

ac ratio quidem secundum quam compensatio futura sit, Anastasii piae memoriae iussionibus deftnita 

ttt. Has irjitur immunes et ab omni munere exemptas manere sancimus, ut neaue ipsae officinae neque 

praesides collegiarum quae eas praestant uiium aetrimenlum subeant aut trioutum ullum experiantur. 

1 Celerae vero omttes officinae felicis huius urbis qualluordecim regionum, sive sanctissimae ecclesiae 

tunt sive hospitiontm sive monasterionim sive orphanotrophiorum sive brephotrophiorum sive ptochiorum 

tive alterius qualiscutnque dominii, sive imperialium domuum sive magislratuum atiquorum maiores vel 

medios vel minores administraliones habenlium sive gloriosissimorum senatorum vel magnificentissimorum 

illustrium vel spectabilium cubiculariorum, sive quorundam militiis adscriptorum, hae omnes imposita ipsis 

publica tributa solvant, ac cetera omnia faciant et impleant, sicut pro suo quemque collegio dccel, et 

••'•'—- persolvanl publico per praesides collegii, ita ut nemo privilegio propter hanc causam inniti aui ulla 

h rtifl xovxo L | 6 mille sentum M, xtAm ixarbv 

Mi. r., Z» |j 7 afttavxa Scrimger tnale R 9 Sexnxaoia)*> 

J/| tiXtvxoiv L I 16 voftoe] non servatur || 17 dvxiodyusfrai 

ML jj 22 oxnt avxtov ;1/] ataxa avxd>v L i| 

* — ixovxtov om. M g 39 nQOvoftlai 

L 

1 hoitti om. F| 2 et ad] et om. T \ 3 lege] longe V I; 

eonBnnantem / firmante V An leg. confirmantes? | 6 Et] 

8«t F| toUle] nulla t |j centum om.t 1 | 7 puta 11| 8*nmiorii 

libri fl 9 lectitariorum t letitiariorum V || deputa V il 

10 praeterquam decano t | exigere t] existere VNeob. \\ 

• •lente t* | 12sedquod V] siquidem tNeob. | 13 ut om. 

V\ *octoginta libri | Boluantur V || 14 exigantur] leg. 

existant? || enim om. t \ 16 subrogaui libri |) 21 praepositis 

et collegiorum t x \ 22 ea) eo libri jj quodlibet] 

quod V \ 26 sive 6anotissimae] SIYO om. t Q 27 sunt t || 

exflcnodochiorum Vt |) 28 orphanotrophorura t* orphanortrophorum 

t l orfanostrophorum V Q bepborophurtim t 

b^refonotrophorum (sic) V \ 30 domum V dominuum t |j 

maiorifl aut minoria adtninistrationis libri fl 32 magnificentorum 

V || 33 spectabilitorum t* | 36 compcllere V J 

37 pcr praepositoa] pcr omnia praepositos t l || 39 talia 

Ubri H quedam tNeob.

Kov. XLIII 1 272 DE EEGASTEEHS CONSTANTINOPOLI3 

airt,asi. olSe yag wronir.îtv xb eiinav riy.&os sts 

ihi\>ove tptQaad-ai, ovSi oWcu» anT\vi} xelo&at Siaxvnoiatv, 

tog-ie r.a&' ixaazTjv avj-ead-cn xa tih) y.al 

MafrnneQ iSiSox&tjftev xa TST$rtji?MOta xai Ttevza- 

tione. Non enini patimur aliornm onus in alios 

ferri, neque sic crudeleru iacere dispositionem, quatinus 

cotidie augeantur tributa et, siuut edocti suraiis, 

quadrupla et quincupla et alicubi etiant de- 

jrAnfftft xai STJTIOV xai SexaniLatiia SiSoolfai, Htuit 5 cupla dentur, eo quod studium sit nostrae potestatis 

xai nefiumovSaaTov doxi TW rjfiertoco xodrei. /xrêvi nullo novo tributo nullum gravari: novum vero erit 

xatvip TCAS» iiriStvn fingvvto&ai' xatvbv Se nv eirj non quod nunc primum posituin est, sed ctiam quod 

ov xb vvv nojjxov dmTe&etuevov povov, a).Xa xni %o priorem mensuram transceudit. Sed omoia sub co- 

rijv tr(>c£/T*;v avfi/xetQiai' vneâlvov. a).).a rcivra denj sint statu atque q fortuna, commuuisque , q sit perp 

vnb ri;v nirijv taxio xaxaaiaaiv rs xal xvypiv, Sta xb 10 omncs huiustnodi h i d i sacra riostra t pragmatica i sanctio i 

xoivov tlvai xaxa nuvxuv xov xoiovxov &slov Tjudtv (quam videlicet etiam legem vocare licet), ut omnirtoay/iaxixov 

xvnov (Sv dq xai vo/Jtov xaXelv il-eoxiv), bus securitatem largiatur. Non eirim aliquis hoc 

o')ira jziliTi xo iiXxKtov neiptkoxtuTJofrat. ov yag av dure habebit, nullum esse exceptum videns nisi pro 

rts Ttegi rovxo Svixeoniroi, firjddva elvat xbv lâtQov- funeris defunctoruni ratione mille centum ergasteria: 

fievov fiXinutv nkijv 8r} xov xf;e oaiae xcov xeXevxdv- 15 quae lex et cormimoissima est et omnibus fiimiliter 

ioiv hoyov xov jieoi xuiv %ifavav ixaxbv i()yaOTtjoi(0V, explicata homillibus. 

01 Sr) xotroxaxoi xe ioxi xai aTUiouv ofioiioi dy>rtnXa>- 

2 fxivot avd-Qwnou. El Si xte inizetotjoeta naoiu- 2 Si quis autem temptaverit refutationo qualibet 

xjjaet nvl x(jr'ip ikaifoviouivuiv valeilS. 

ylyeo&at, xoaovxto fttiîo xd dxti&ev anoxejuio&ai 35 

Jiav^r/, xal elvai xt fiapos aooianry, jiigae ov3' bxiovv 

3 ix Blv Swauevov; Taira navra XOXVOVXBS xovSe 3 Haec omnia prohibentes hanc sacram ponimns 

xbv Ittlov xi&t/iei» ngayfiaxixbv xvnov, xijv xs xrfi pragmaticam ibrraam, et casus iutermiuantes poenam 

ixincooetot arrei/Anryrei notvrjv anaatv oftotote l).voaiev xols ixuarov OVOXT}- 40 cuiusque collegii praepositos Jegitima et antiquitui 

uaxoi jtQOaxdvxai xa vsvoftta/teva xai avtofrev xexay- 

eiusmodi excusatione uti possit. Negue enim palimvr aliorum onus ad alios transfcrri, neque adeo crttdelem 

valcre cortstilutionem, ut quoiidie auqeanlur tributa el, quemadmodum edocti sumus, quadrupla c! 

quintupla alque adeo decupla denlur, quomum studium adhibet noslra potentia, ne guis ullo novo tribuio 

gravetur: novum autan erit non solum id quod nunc primum impositum est, verum etiam quod prioretn 

proportionem excedil. Sed omnia in eodem sint statu et condicione, atque communis sit de omnibus tala 

sacra pragmatica sanctio nostra (giiam quidetn eliam Ugem appcllarc licet), ut omnibus seairitatem largiatitr. 

Heque eiiim quisquam de hac re indu/nabitur, cum mdlum esse exemplum videat excepta una ralione 

exequiarum aefunclorum qnac ad milte centum illas officinas pcrtittel, qnae quidtnn el maxime commurds 

2 esl et omnes pariler homines complectitur. Qttodsi qua quis excusatione uti seqtie levare contributione 

conetur alque aut ab inquilinis exxgi suis non patiatur aut patrocinium sive mililare sivc civiU sivt 

ecclesiasticvm sive aliud qualecumquc tnbuere velU, ille omnino o/ficinae dominio privetur caque publica 

sit ipsi collegio vindicanaa. Sic enim cavebunt neque quae prohibila sunt attingenl, sed eo ipso, quod 

particulatim et ad omnes tribula diffunduntur, cum exiguum eril quod ab unoquoque datur, tum mody 

cum et leve et tolerabite et facilius quod confertur, quanlo plures sunt a quibus culligitur. Quid enim 

absurdius sit quam viros qui propriis laborant manious et uxores atque liberos alunt ac reliquam viclus 

rationem inde pelere student, gravare muionbus tributis, cl quanto plures sint qui levantur, tanio maioni 

inde e/fici iniurtas, ut onus qnoddam infiuitum evadat et quod nullum usquam terminum habcre possii? 

3 Haec omnia prohibentes hanc sacratn pragmattcam sanctionem proponimus, poeiiam amissionis vrnnibus 

deinceps subditis pariter minitantes, si proliibeant eos qui cuique collegio praesunt, quominus solila 

1 ov8i M] ov L Ij 8 ftovor om. ff || 10 • Sta xo\ xal 

xo M xni //(?), xip Zachariae | 14 •Svsxeoaivoi (vel SDS- 

XtQrtvue)] dvaxepiivoi ML Q 17 oS Hij] quae lex g >\ 

XB Le) om. M\ 21 aixov M\ 24 xovxo] xov r ' {om. L a ) 

L f| 29 bca M § 30 axondtxaxov L [ovx nxontoxaxov 

Baloander) |J 34 xrt xatv l\nv L, per eos qui 

lerigantnr c | 35 ytvexai llalnander ciim f $ 36 *elvcu] 

tiTj (est ff| libri % 39 ofioicoi itpt^rfi ML) similitcr ?. Alalim 

bfioicas ut glosaema deleri Q 41 TtQOOiuxas Ilombergk 

2 deposi tionera V | 3 cothidie / |j docti sunius Fedoctistimus 

t Neob. || 4 quincupletia Ntob. quinque lecta V \\ 

deculpa V \ 5 sit] Ug. est? f] *potcstatis] pietatis tihri |j 

6 nuUum] nullo «* \ 7 quod] per V jj 7 sq. priorem 

quod * y 8 omnia] dominia V Q 8ab om. V l 9 ttatats 

{anteaspat vac.4 litt.) V\ comrnania qnae Vt \\ per) pro 

F (| 11 etiam - licet om. V| 14 ergastaria l r ° | HV hominibus 

/] omnibos VNeob. |( 19 levigare V] et lerigare 

Neob. ubligare t levare vulg. [| et om. Neoh. (j 20 uelkt 

t x | 21 aut ecclesiasticutn] aut om. V \ 22 ommbus wodi» 

t | 23 et sitj csset V R assigoaro dura 6to Ubn \ 

24 hiatum notavit [feimbach; aed eo qtiod supplni \ 

27 infcrunt t J 28 Quid] quod libri | incmptiu» I i 

30 honeraro t honestaru V {) post maionbus spat. vac. 1 

litt. rst in V B 31 levantur vulp. |j 32 fit V] sit (AVo6.1 

inde] tamen t || 33 honus in infinitum V \ nullam V l 

38 praginaticam cau»uu formam (* || 39 aubiecto* Y \ 

uniuscuiuscumque V Q 40 praepositu» libri

DE TABELLIONIBUS 273 Nov. XLIV pr. 

piva xiXrj Xa/t/3arstv "j ntiqna&on xa xiXrj xometv sii 

axtyovofna. aXk fxaoxo* a7zo).avEX(i> /tev xye TWC 

axtyovopitov eistpooa», ovyx Ttgvtpnaiv. ix Bonti lcgi praebentem occisinnem. Ex pcrsuna quiyho 

noniionov ywatxoi xiros ifigtro ovftffiilatov, tlein mulieris cuiusdatn ferebatur documentum, litywt/i/jiita 

/IBV uvxqi ovx £x ov (^'' '/"(> IOVXUIV (trem- tcras quidern cius non babcns (erat enirn barum 

arrifiaiv), xtltafrev Si vrtb avuRoXatoyoatpov xnl Ttupt ignara), complctum autcm a taliellione ct (a) tabu- 

TI xafiovXagiov xrjv V7toyon

Nov. XLIV pr. 1 274 DE TABELLIONIBUS 

fiaorvowv iniSsixrio*' naQovalav. eha ineiSf} T«S praesentiam. Deinde duin quaedam dubitatio super 

aft&£y xr(v xov ngay' 

fiaxoi yvuiaiv. ixeivo ftiv ovv xrjs 7t()Oir)iioiorti Irv- 20 

%BV iÊxaaeius xt xai 

CAPUT I. 

ij/iets Si (orfttjftev ô^vrt* T navxl /Hori&TJaat xai no3 antcm credimua oportcre universis auxiliari 

Hotrbv £ ti urt xnvxa nisi haec gerantur: ut babeant unde sciant negotiunj 

uisxe l'xeif aixoiii eifitvai XTJV vnofreoiv et iuterrogati a iudicilius possiut quae sunt sulisoxe 

vnb xwv Stxaôvxcov Sivuafrai xa cuta cognoscere et respoudere, maxitne quando litxoxa 

yivcooxeiv xe xai (iTtoxoiveafrat, xni 30 teras suut ignorantes qui baec iniungnnt, quibus 

fiaXiaxa Zxnv yQaftudxaiv eintv avsTtioriiporee ol xaixa facilis cst et inconvjncibilis denegatio horum quae 

inixuxiovxss, oli QuSin xa&eOXTjx* xiti dveîXsyxxoS pro veritate SCCUta SUIlt. 

ij xu>v taii aXrêliut itaprjxoXov&rjXoxtov aoprjois. 

1 "/»•« xoivw a^cnvxu xavxa xcoXvaeoiuv, Sia xovxo 1 Ut igitur omnia hacc probibeamus, propteren 

xbv naolfxa y^pf yâipofiiv wofiov, f , xai xavxa naâipOJtX" ^ p 35 p praesentem Bcripsimua p legem, g , et haec custodiri mo- 

•tea&ai Ttnvtioi povXbuefra nuqa xtvv avuô/.aniyan- (lis li omnibus ib vohimus h a tabcUionibns, bUiib , SlVC in i iipsa 

p 

vtt>, eixe ini xnvxrts xifi ivbaiuowi Tioieo: tirs tv feJicissiuia civitate civi sive i in i provinciis iii sint; i scienti- ii 

l is ehv, h yivoxjxvrxiuv ds d ti ii. xavxa xt bus b quia, i si i practer baec aliquid egerint, cadent 

v, ly.Tteoovrxat na.vxios xu/r i oxa- otnni inodo his quae vocantur statioiiibus, et qui ab 

et testium prae se ferehat praesentiam. Deinde dubitationc aliqua de ca re orta, cum mulier diccret 

nnn hacc esse ab ipsa manauta quae charla diceret, is qui IHem audiebat, a tabellione discere rei rmtatem 

cupiehal itaquc tabeUionan adduxit. At ille litteras quidem se agnoscere inslrumenti completi neque 

vero quicquam nosse eorum quae secuta essent dixit; nam ncque ab inilio omnino scse mnnilnlum 

recepisse, scd cuidam ex suis ministris ut id faceret commisisse, ne.que postea inierfuisse completioni, 

scd rursus alteri hoc cornmisisse. Atque ille quidem qui complctinni interfuit. comparuit, qui se ne 

ipsum quidem quicquam scire dixil (ncque enim scriplur fuerat inslrumenti), sed lioc unmn docuit se pratsente 

ia absolutum esse. Hec magis is qui ab initio mandatum receperat invenius est: ita ut, nisi \>cr 

testes iudex valuisset causam pcrsequi, tnani/esto periculum essel ne undique negolii notilia intercideixt. 

Atque illud quidem eo quo decet examine atque iudido impertitum cst; 

I. nos autcm universae rei auxilium ferendum et communem de omnibiis legcm fackndam esse 

e.vistimavimns, ut guipraesunt of/icio tabellioncs ipsi per se tnodis omnibus iubcantur mslrumentum faccrt 

idque cum absolvitur adsint, ncve aliter putiuninr chartam compleri nisi haec pcracta sitiC: ut ipsi 

habeant negotii nolitiam et a iudicibus interrogati possint quae subsecnta sint ndsse et respondere, idqve 

maxime si litterarum impcriti sint qui hacc mandaitt, qnibus proclivis est atque ad convincendum dif/icifo 

1 infitiatio corum quac re vera secuta sunt. Jlaque ut haec omnia prohibeamus, idcirco pracsenten 

lcgetn scribimus, atque hacc omnino observari volumiis a tabcllionibns, sive in hac felici wbc sive in provinciis 

sunt: qui sciant se, si quid advcrsus haec egerinl, omnino slationibus quae vocantur privalum iri, 

3 xavxa om. f J 7 Stpri MB^-] D^ya L || 8 rov ov/i- 

PoXa(ov) tabellionis s |j 9 *ovdi libri || 10 axrov M\ 

12*17. BXX* av&tg — 7cXr]Qa)\ tnl xi]V L \ 17 TJVQB^TJ 

IJ] tvQi&rj MB^- (I 19 ixivSvvtvev xo Siantueiv M(e)] 

ixivbvvBvaxo SiaTitaeiv JLB^ \ 23 VO/JOV, aiare] Qiani- 

\ofitv taox* inc. B {vuftov, xal ifeaniôêv des. B~) |j 

xovi nqoioxa>xrti TJJ» iQyaalat avfipoXatoy(>a

UT PROTOCOLLA DIMITTANT 275 Nov. XLIV 1 

v, xal 6 naQ* aiiiov arnXtlt iy>* q> T« imxayrj- eis dirigitur ad iniungendum documentum et inter- 

»«i io av/i/SoXatov xai nagayevbfievos aixbe xvotoe est, ipse dominus super stationis auctoritate erit; et 

xijs ini xj;s axuxiovot ai&evxiae koxcu' xai fiexa^krj- 

\H\anai i'o -nQayfia, xal o fisv xb Xotnbv laitrjvîfmutabitur 

causa, et ille quidem de cetero hoc obtinebit 

officium in statione, quale qui in ea primai'£« 

i'r,v ttt^tv iv xfj oxaxion onolav o xax* avxrjv 5 tum tenebat, ille vero cadet ea aut unus erit mininounticov 

ilxev, o Se ye ixneoeixai xavxrje rj ele £ox iavxov nXtjôvv i^yaaiav xr\i JIQO- integris dominis eius ab ipsis tabeilionibiTS qui talia 

araaias Ixninxomoi, nnvxtov fitvxoi xtbv aXXtop xdjp peccaverunt servaudis. 

inl tfj cxaxiovi Stxaiaiv axeQaiinv xole xvgtois nizrjs 25 

rtaga xovi xa xotavxa nxaianvxat afovS 

3 (pvXaxtofjivojv, Kai firj nXaxxexwaav oi avufio- 3 Et non fingant tabelliones occasiones, per aegri- 

Xawypafoi TtgofdoetG, eis viaovt xv%bv ava%iaQovvxt.i tudinem forte desceudentes aut occupationes buiuar; 

tU aaxoXiat xoiavxas. iêaxt yag avxols, ei xi xoi- modi. Licebit enim eis, si quid tale fuerit, evocare 

ohov eii}, ftsxanifiyiaofrat xois inixaxxovxas xal St' 30 eos qui contrabuut et per se causam complere; proinvxvbv 

xb jtQayfia Qyf jtXr,Qu»aat' ,Q dXXcos xe xavxa q Sq inde hacc q quae contingunt g raro non impedimentum 

p 

T(i avuflaivovTa oitavicoi i ovx av dfxTioScov dS axnlr] l xois i fi facient universis, ii eo quod d nibil ibil it inter hi homiaes i sic est t 

xaôAov, Siox^ fii,Siv Iv av&Qconots ovxoji iaxiv ava/u- indubitatum, ut non possit, licet aliquid sit valde 

fia^Tjxov, loe firj Sivua&ai, xav ei xt xtSv atpbdQa iustissimum, tamen suBcipere quandam sollicitam duftrj 

SixaioTuxav, opcos Siâa&ai xtva fisfiegifivTinivTjv 35 bitationem: sed nec quaestus eorum miuores fieri 

auotpnot{>io9'coo(tt'] oceasioncm habentcs i || 

*'i).Moy ot> Uuloander cum s{B)] xaAAtor ML l xaXXtov 

t iniugnndum R || 2 Btationibus V\\ 3 de cctero) de-

Nov. XLIV 1. 2 276 DE TABELLIONIBUS 

aetos ovfiuirgove airfj xal rovs vbftovs xois rjusripove 

xi&Bftevl Sta ynp rni roMtvias avrdif taeui «/pov tov ir,v 

(xovxot tj rov jtno' uviov 7rti TOVTUI Tigo 

ei de n naoa rnvxa yirono xal h 

Ttjvixnvxa vnonizirtjio ifj nowji 6 av/t- 

s 6 rijv avfrtvxinv i'xo)t'' TI; TWQ* ijftxuv 

fQ SiiooiOfif'rr], nvxtov uevroi' rtov ai/ifi' 

Xaliov Sia TO XQî 

rt 20 

at f t( >v tu>i' av/i^ttXAovnof ovx axv- 

ôvfiifiov. Xauev Sit a>i dtei xov vofiov xo Xomov 

avxol Te tpvh't{;ovoi ra TMQ* t;fidi v -»0 Gv/ifiohtui 

iv doxoxo).h)i> i'ô«, tptyov 25 pora gloriosissimi comitis sacraruin uostrarutn largi- 

TT]V roii xara xatodv ifSoôrnxov x6fir,xos XOJV &e£ujt' tiouum babtit appellationcm et tcinpus quo cbarta 

rjtuir XnQyi.xiovcov 7tQo?t]yootnv xnl xbv x$* )V0V xa^ 1 ' facta est et quaecumque iu talibus scribuntur, et ut 

hv 6 x"?"?* yiyovB xai onoaa ini xu>v xotovxtov TIQO- protocollum non incidant, sed insertum relinquant. 

ygavExai, xnl xovxo xo 7to(ox6xo).lov firj aitoxiuveiv, Novimus enim multas falsitates ex talibus charti3 

tiXX iyxiiutvov iav. 'iauav ydo TXOUMS 7inou7iotrjoeu 30 ostensas et prius ct nuuc: ideoque licet aliqua sit 

ix xtot> xoioi>xtu%' x a (> r ">*' ii.eyx&tfoni jiQtneoSv xt charta (nam et hoc scimus) babens protocollum nou 

xal vvv. oiixe xnv t'i xn eiq £OOT»;S (xal yao S>} xnl ita conscripturn, scd aiiam quandaru scrinturam ge- 

TOVTO IYSO/IBV) t'xtov xb n(>u>x6xo/.kov oi>x ovxai xaxa- rens, neque illam suscipiant tamquatn adiilteram et 

ytypn/tfterov, d).X' d).Xrtv xtrn voa> itaque quae de qualitate talium cbartarum a nobli 

T17 OTivilov tifinooafrev eiQTjxnfiEV xa avttfl6Xnt,t lyyoatpixaiaav. 

Taixa Si xa ntoi z^v noioxqxo: xuit' x a Q~ 

cap. U in. citat B' p. 603 Zach. 

etiam leges nostras ferimus. Nam propter talcs eorum si quae siint excusatioues damus iis Ucentiam 

tinqulis unum aliqucm ad hoc proponendi per acta apud darisshnutn matjislrum census felicis huius 

Urbis rnore solito confecla, dawut/ue potestntem ei, ut a contrahenlibus in sun sintione inslntinenlu faeienda 

recipiat et cton absolvmtlur ea intersit: ncve ulli omnino altcri eurwn qid in slalioite sunt licentia 

sit vel ab mitio mandatum recipiendi vel cum absolvuntur intervenittndi exceplo anl ipso labeHione qni 

auctorilalcm habet aut eo qui ab ipso ad hoc propositus sit. Quodsi quid aavcrsus liaec fiat atyue allcri 

mandalum sit, tum tabellio qui uuctorilatem habet poenae a nobis sitpra definitae subiciaiur, ij>sa 

tamen instrumenta propter uhlilatcm contrahentiurn irrita ne fiant. Scimus autem propler melum lcgis 

in poslerum et ipsos qitae a nobis praeeepta sunt observaturos esse et inslnnncnla in luto posilum iri. 

H. J/lud lamen praesenti leni udichnus, ne tabelliones in alia charta pura scribant inslrumtntum 

nisi in illa quae in fronte protocotlum quod vocatur habeat, quod ferat glorwsissimi pro tempore cvmitis 

sacrarum noslranim largilionum nomen et tempus quo charta facla est et quaecumque in lalibus vratscribuntur; 

jieve hoc protocotlum abscindant, sed inserlum reiinquant. Scirnus enim tnullus iiltrras falsas 

cx eiusmodi charlis et anlea el iiunc esse convictas. Unde si qua charla sit (elenim hoc qitoque t/V/tmiu) 

quae protocollitm non ita conscriplum habcat, sed aliam quandam scripturam, ne Hlani quidctn admillanl 

tamquam adufleram neqne ad talia idoneam, sed in solu charta tati qualem supra dixhnus instrumcnta 

inscribant. Hnec vcro quae de charturum qualitale dc/ue abscissione prolocollvrum quae vocantur 4 

i"xov yoatprjv L \ 35 txiivov {ixtivo L") nottlv nfotio&woav 

L | 38 xa om. L Q xatv xaQTaiv] talium chuturuin 

e 

ano libri, om. «r (c/. Iulian. c. 169, ubi leq. IUBI ei qui a 

tabellionibus propositus sit) f| 13 aixoi] xov add. B || 

inl xovxtp AIL) inl xovxo B llalonndtr ad hoc e j| 14 x* 

om s H 16 »7. defiuitam (i.e. xr,v — Stcooia/ii^r) jr|| 20 xa 

ftap' rîcjv MIJ\ &eoniafrivxa add. Haloander{B) quae 

a nobis dccreta sunt e || 22 txtlva L (j 24 avftftCXatotf 

{avftfil^- L) libri] ovfifibhua llnloander ex s |) 25 JIQO' 

tui/iavov) initio g jj ^jot Af] £x tl ^» om. L (cf. ad v. 27 

etf) || 27 ripatv Xaqymnvoav ML\ ijftexiQoty &r]OavQaip 

B (cf. Ath. et tchol. *l4d-nyaalov' p. 513 Heimbach) J 

««#' ov MB] x«#' ov ix et L II 28 n(>oyf>ntfexai\ Tifoypd' 

wti ai dexexat L || 29 xovxo om. ? || 31 Tfl oni. B [| 33 ti- 

Oo/ity ML\ o'iSaftEP B «cinms y \ 34 ygmpy' Kx v 2 ci 72 || 3 tinam libri |l 4 civitatis] 'quidatn babcnt 

in tcxtu huiuB* gl. Accurs. | 5 cclebrabitis R \ eii dar« 

VT D eii ab T» B 6 et del. Beck || 7 dcmiwis R [ et V) 

ut RT || stationem 11 l| 8 esse om. V\ 10 qui) qufa R \ 

habent V || status V 

B 

x \ 12 subia..». V 1 «ubiacebit V* 

subiacet T |j 13 definitac vulg. g 15 cnim om. 10 | i» 

cetero) decrcto V\ 17 *iacebunt] fuciunt libri | 22 aJici* 

mus V~\ addicimua '/' addimus R \\ 23«7. in illa] in 0». Y\ 

24 initio R V] ab initio T || quodj que V" Q 27 qncxuraquo 

V H 20 cbnrtis nm. jR' || 32 scriptunt R l B 33 micipient 

V || 34 oportuna V 1 0 35 wribat R l | 36 qu»e 

om. R U de cqualitate R Vf

UT IIAERETICI CUKIALES 277 Nov. XLV pr. 

Tujf r,ulv Sicopiofteva xal irje anoxoftrji rd>v xalovfif,- decrcta sunt (et) de incisiono eorum quae vocantur 

vp>v TiQoixoxulloJv xpozelv £nl T»?S evBnifiovoi ravjrjs protocolla valere in hac felicissima solum civitate 

nohtoi fiovov /3ovA6fie&a, ivfra noXv ftiv tb iibv voluums, ubi plurima quidem contrahentium multi- 

Xl /.rftos iart, noXXrj Si rj iiov %a(nibv tudo, uiulta quoque chartarum abundantia est, et 

xni nnoeart TIO vevofitofiivq? ryonqi zoZe 5 licet legali modo uegotils uti ct non dare occasionem 

j&i xal fiij StSornt itQofaaiv nai na- quibusdam falsitatcm committere, cui se obuoxios 

qanoiroiv afia^ravBtv, ys iavtoi/s vTisv&ivmi ovras existere demonstrabunt qui praeter haec agere praeaxo8ei£ov0tv, 

st xi tzapa rniira Tioagat &appr;oeiav. sumpserint. 

("EniXoYoe.y Ta toivw 7ingaaravra rj/ilv xai Sta (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

xovSt tov freiov SqXovficra rvfiov rj aij vneoox*] foyty tOhauc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 

*ai ntynxi jzaoadovvat anevaaioi. operi effectuique tradere festinet. 

Dat XTI. k. Sept. CP. post cons. Belisarii v. c. anno Dat. xvnii. kal. Septemb. CP. post cons. Belisarii 

Jecundo. [a. 537] v. c. [a. 536] 

ME XLV. Auth. LIl. 

ITEPI TOY MH EAEY6EPi>eHNAI 15 II UT HAERETICI CURIALES 

BOYAEYTIKH2 TYXH2 I0YAAI0Y2 TE ET MUNIA IMPLEANT ET OMNES FUNCTIO- 

KAI 2AMAPEITA2 H AIPETIK0Y2 NES EXHIBEANT, PRIVILEGIIS AUTEM NON 

UPOfPASEI TH2 AYTflN 0PHZKEIA2, AAAA FRUANTUR. ET DE TESTIBUS IIAERETICIS 

T0I2 RIEN BOYAEYTIKOI2 AEITOYPFH- ET UT DE CURIALI FORTUNA TESTLMONIUM 

MA21N YI10KEI2OAI, TftN AE HPONOMlflN20 PERHIBEANT IV 

AYTiiN MH AHOAAYEIN. AYNA2BAI AE 

AYT0Y2 KATA OPOOAOHftN SJ2 YHOKEI- 

MENftN BOYAEYTIKHI TYXHI MAPTYPEIN, 

OIA AH KAL YHEP OPeOAOEOY TH2 UOAl- 

TEIA2 KAAi>2 MAPTYP0YNTA2. 25 

0 avxbs paoiXsvt 'ladvp?] inaqxv npaixtopiov xb (f, 

o.7io vnaxtov xal naxQixuo. 

Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 

(npool/itor.) /P7;iia T» npde rifins fvayxoe TJ orj (Praefatio.) Verbo nobis tua retulit eminentia, 

jUfiirvxav int{>oyJi, xtrai iv îoie fiovXevrali elvai quosdam iuter curiales es8e Iudacos forte aut SalovSniovt 

xvxbv fi 2'a/iapsixni % Movxanaxat ij nXXcot 30 maritas aut Moatanistas aut aliter rcspuendos bo- 

'-T(n,g nrftqwnovs, ovt ovnoi xni viv ii oofri) mines, qutbus nondum bactenus recta et immaculata 

nal v tjtoi rifitiv xaxeXnfixf/e Tiiaxn, aXX' iv axoxti tides illuxit, sed ia tenebris sedeat animarum vera 

, xate yn>%nte xu)v aXrj&wv ovx aio&oftsvot 

Nov. XLV {**> Authent. Lll) Graeee extat in ML {dt B ef. Heimbach manuale Basilieorum p. 420 q.). — Epit. 

Theod. 45, Alhan. 8,2 (inde Nomoc. m XIV tit. nd 12,2), Iulian. comU XLI. Summarium praestant paratitla ad 

Coll. eonst. eccl. 1 5, 21 p. 1291 Yoell. ubi eitatur 'idiv ftera ras vtapas v Starn^H*. 

pr. tummam Athan. repelil in paratitlis liLZ § S (indt ColL consl. tcci III 'i in paratitl. p. 1361 Voell.) 

nobis definila sunt ralere tanlummado in hac felici urbe volumus, ubi magna est et contractuum copia 

ct chartarum abundanlia, el in promptu est legilimo modo rebus uti neqne cuiguam occasionem dare falxi 

crimen commillendi, cui se ipsos obnoxios esse demonstrubunt, si guid adversus haec agere ausi sint. 

Epilogus. Quae igitur nobis placnerunt et per hanc sacratn legem declarata sunt tua subUmitas 

ad opus e/feclumque adducere studeat 

XLF. 

A£ WDAEl ET SAMARITAE VEL HAERETICI NOMINE RELIGIONIS EORUM A CURIALI 

CONDICWNE LIBEREISTUR, SED UT MUNERIBUS QVIDEM CURIALIBUS OBNOXII SIM, 

PRIVILEGHS VERO EORUM NOA/ FRUANTUR. UDEM AUTEM VT POSSINT CONTRA ORTHO- 

DUXQS CURIAII CONDWIONI OBKOXIOS TESTIMOMUM DICERE. QUIPPE QUl ETIAM PRO 

ORTHODOXA REPUBLWA RECTE TESTIMOKWM DICANT. 

Idetn Augustus lohanni praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 

Praefatio. Nunlium aliouem nd nos nuper tna sublimitas rettulit: esse quosdam inter curialet 

Iwlaeos forte vel Samaritns vel Slontanistas vel alio* nomine dcleslabiles homines, quos ne nunc quidem 

recla et tntegra twsira fides collustraverit, sed qui in Wnebris sedeant neque animis vera mysterta per- 

4 awaXXayfiaroiv) awnXXnyfiivcav ex ? Hnloander fi 

5 xina> L\l inev&vvow L 1 \\ 8 \f~apgf;auev L B 9 epilem 

D | 12 xvi. k. gcpt. CP. M] xvim. kal. Scptemb. CP. r, 

npo 117' xaXnrS. 2mxifi{ioicov Ath., pijvl aenrefifipti^ 

Ihtod., om. lul. (xv. k. Sept. Zachariae) \ post Bilisario 

cc. conw. ann. sccundo il/, post cons. Bclisarii v. 0. t post 

toni. aclijari (vel uilisari) luW* puta ri]v vtttirilav 

IhhoflQlov Alh.Theod. || 15 rubr. TICQI aipeTtxaiv poy- 

Uvjiivoitiiti nttxa opfro86$cov Svvaviat ftapxvptiv bxt 

tl 

JJ vJtoxtivxnt Theod. (rj nepl fiovXtvxuiv xai xa£ita- 

*tot> ntPt-iixvr ftB {fif? v. I.) venpa Nomoc.Xl\ r tit.M,1)\\ 

'5 TI om. Ath. l 21 anohipuv L \ 24 xf,e] xov L 

1 /fy?* T< ) '^'}" nT 1 et add. vulg. fl carum lihri || 2 solam V 

* Aih. cod., g | Svayxos om. s 

*2 ^«5»' nm, g g 33 ralt yn;â«s] aaimarum s 

m «o!a R || 

3 ubi (ut V*) plurima iJ 1 VT] duplum R l B 5 uti et 

Heimbach] xxt ct V et ut T ut R l interewe et II* (vuh.) || 

6 committere] omni mittere R l | 7 prae V g agere IiY\ 

aliquid agere vulp. ]] pracsuropscrit li l \ 12 *u6*cr. dat 

xvint. kal. septemb. (sept. Bamb.) cap. (ca. Bamb.) post 

consul. bilisiario uiro clarissimo oon. (bisiario uiro kari. 

Bumb.) VBnmb.II, om. RTal. | 14 flanc conttitutionem in 

R /.78* adfinem Collationit IX (pott nov. CXXIH = 

Auth. CXXXIV) adfecit /2» g ty LII V \ 15 ufetioi 

V\ 16 ct ut omnes R\\ 18 et dcj et om R || 20 prohibcant 

R rubr. | 26 (I)nperator iu. R \ 28 •Verbo] «cro R V 

Yerum Tal. Q eminentia rctulit R | 30 homines quibus] 

quibus hominibui R |j 31 nundum R

Kov. XLV pr. 1 278 UT HAERETICI CUEIALE3 

jQ xal liteidfjneQ aloexmove fiiffovftev, oXovnon sentientes sacramenta: et quoniam liaereticos 

xrt-ra xavxTjv rr\v noofaatv iXev&eqot (jovXevxt- odio habeznus, putaut per eam occasionem liberi 

Kfiaoiv £q>vXdâftev, x(s ovx av avicov fttar-asie 10 exosara vecordiam et stultitiam ? Quapropter cuxitv 

a&XiotTjxa xe xal avoiav; "Ssxe ôvXsvsxtoaav riam exerceant buiusmodi omnes etiam nimis in* 

fiiv oi xoiovxot Tiavxes xal fiala oifttoôvxes xai xale gemiscentes et curialibus subiaceant functionibus, 

povXevxtxaZe vnoxEio&tooav Xetxovpyiaig, xal sicut etiam ofticialibus, ut dudum sancituua est, e 

•taii xageatTixals xa&a nqanjv vsvofiod~iirtxai, xal nulla religio ab huiusmodi eos excipiat fortuna (hoc 

fiTlSepia &Qt]ox£ia xrfi xotavxr;e avxoie it-aipeixa) xv-15 enim neque antiquarum quarumlibet legum neque 

X»?« (xovxo yao ovxs xav itaXattav xivi v6fia)v ovxe novellarum est), indigni tamen curiali sint honore. 

xwv vioiv ei^rjxni), avaljwi fiivxoi povXsvxixrfi ann- Et quoniam lcges plurima praebent curialibus priviorjt 

Saxwaav xifivs. Kal i7tei$rtneQ oi vofioi noXXa legia, et ut non caedantur et non exhibeantur neque 

SiBoaat xols povXevxdie nqovoftia, Tisqi xa xb fiij ad aliam deducantur provinciam et alia plurima, 

Tvnxeofrcu neqi xa xb fiij naQioxao&cu firjSi eie ixd- 20 horum nullo fruantur, sed quicquid scriptum cat de 

oav aysa&ai x">Qav xai ixeqa ftvqia, xoixmv ano- curialibus quod non confert privilegium, boc etiam 

Aavexwanv ftydevts' JdV et xt fiev ysypnnxat negi ia his valeat, et compleant corporalia et pecuniaria 

fiovXevxuiv ov %nQtt,6ftevov avxoTs rcoovofxtov, xovxo munia, et nulla ab his eripiat eos lex; honore vero 

xai in* aixole xgareirta, xal nXrjQovxmaav aco/nartxds fruantur nullo, sed eint iu turpitudine fortunae, in 

T£ xai xQtjfianxai Xtixovoyias, xai firiSsit xovxotv av- 25 qua et animam volunt esse. Sic igitllT eis de hoc 

xovS i£aQT(a%,ixaj vopos, xifirjS Si anoXavixioaav ftrj- (lispone. 

Stfitcie, dXX* iartoaav iv axiuia XTJV xvfflv, iv oia xal 

•xrjv yvxy v ifiovXrjOtjaay etvcu. ovxat xoivw avxois 

xo nepl xovxov Sta&es. 

CAPDT L 

fli, StoovxBt avxoli xaxa xr,v Tjusrigav Siaragtv, utros htigant, dantes eis per nostram conatitutio 

t fiev Iv aXXrtXou tpvQotvxo XB ixeivoi xni Sixaôivxo nem, si quidcm inter alterutros misceantur illi et 

exareqos niQetixbs eirj o xe Ivaywv '6 xs irayo- 35 litigent et uterque baereticus 8it et actor et reus, 

f , dvvao&a d& f 

*al xtov d'ixa£opeva>v 

f vQeiv Q , a£ia>v aXXrjXon ovxov 

xai xdiv 

ei 

i 

Si p posse testimonium (), (dari), dignis g adinvicem existenti- s 

bus 

b 

et litigantibus 

liiib 

et testimouium 

ii 

perliibentibus; 

libib 

si 

eap.I argumentum notatur Nomoc. XIV tit. 12, 2 (ubi citatur vaaga /uf}') et 9, 2* 

eipinnt: qui quoniam haereticos odio habemus, hoc nomine immunes sese a arrinlibris muneribut essi 

arbitrantur; atque de his opus esse dihidicari. Nos vero miraii sumtts, siquidem tudicium et 

ar.umen tuum eiusmodi eorum sennones toleravit ac non confestim eos qui talia Ibquuniur conreltit. 

Ham si qui sutit homines, qui propter extremam pravitatem illis praemiis se dignandos cxistimtnt, quac 

solis maximis dignitatibus servavtmus, quis non eorum tenuitatem et inscitiam oderit? Jtaque curiaUs 

quidcm sint isti omnes, quamvis vehementer lamentenlur, et curialibus obnoxii muneribus, pariter atqui 

officialibus secundum id quod olim lege sancitum est, neve ulla eos religio ex hac condicione eximat (hoc 

enim neque veterum ulla neque novarum legum dictum est), indigni tamen omni honore curiali sint. Et 

qnoniam leges multa dederunt curialibus privilegia, qualia sunt ne verberentur neve sistantur neve in 

aliam provmciam ducantur atque sescenla alia, horum nullq frtiantur: sed si quid de curialibus scriptun 

est quod iis privilegium non conferat, hoc etiam de illis valeat, et tam corporalia quam pccuniaria 

tnunera exequantur, neve ulla eos inde eripiat lex, honorc autem fruantur nullo, sed in xnfamia sil 

torum condicio in quali etiam animam esse voluerunt. Jta igitur iis nac de re constituas. 

I. Ceterum illud quoque ad nos detuUsti quod quaestione dignum tibi extitit. Quoniam aum 

haereticos testimonium dicere in litibus quas orChoaoxi inter se habent vetuimus — qxd dedimus illis p£afiev M\ tiqâfxtv L$a

ET MUNTA IMPLEANT 279 Nov. XLV 1 ep. 

Q re BXTJ xnl oQfroSof-os, xara fiev aU vero rursus haereticus sit et orthodoxus, contra 

p a v xal afoSon dvvno&ni (lagivQeiv vnio oofro- haereticos qnidcm etiam valde posse testimonium 

8i/$a)v, xaxa Si oQd-oSoêov ovx srf oQ&oSot-iov Si dari pro orthodoxo, adversus orthodoxum autcm ne- 

ovitav rtov Sixaôfttvatv firjSeftlav elvm jiavrehoi quaquam; ortbodoxis quoque existentibus litigatorinnqoSov 

avTols sis /lafnv^lav ididagas xolvw rjfias, 5 bus nullum esse penitus accessum illis ad testimo- 

ws Ttres ee&odoj-oi xn&earcjrse dovovvrtn (iovXevtinium •••••• ex gcnere aut etiam aliter quodam modo 

xrfi tlvai TV%?}S, xni avayxr) jxaQskheiv eis /lagxvglav scientibus eorum fortunam: et quoniam lex suspendit 

xovt ix rov yivovs ovvr,ufiivovs aixdle r\ xal aXXats super orthodoxia testimonia haereticoram, propterea 

iniornfiavovs f aintbv i j i xn xai iSif 

iudices pigere haec admittere: cum utique vanum 

o vofioe eioyei xae ln % oQ&oSogois fiagrvQiae -ttov lOmetuant timorem qni buiusmodi repudiant Biiscipere 

l Sta xovxo tnvi Sixnnxhs oxveiv xavxns testimonium. Piimum etenim pro orthodoxis tiunt 

xntTot ys fmxatov SsSolxaai Ssot oi xas (hoc autem leges agere haereticos non prohibent), 

lOKtvxns naQaixovftevoi Ssxsa&ai fiaQxvgtas. noonov deinde si existentes curiales contra fortunam refiiv 

yctQ vne(> dofrofioJimv yivovxai, xovro Si oi vofiot luctantes trahit quisquara ad curiam et bacreticos 

Ttonxxetv xovt aioexixove ov xutXvovoiv k'rt£txa etl5ad testimouium, quomodo non boc pro nostra agit 

ovxns fiovXerixds tlxa. rcQot xrp XVXTJV avavsvov- republica? ut sit respublica litigantium quidem ortho- 

X T»S eii ftovXrjv xal xov» aloextxove eis fino' doxa, et maxime ex quo nos ei dedit deus imperare, 

xvoiav xnXel, nwi ov xovxo vTtig xrfi rifisxdqas TXQUX TXQUX- qui qui autem super hoc hoc testantur, p pro orthodoxis per- 

tu nohrtins; rtins; WSTB elvni xiyv fiiv fiv noXneiav xrp> xrp> Sf Sf hibcant hibcant testimonium. testimonium Conversatio 

cnim nostra recta 

xaôfi&vqv vQ&oSo*ovaav, xni ftnXtaxa ij; ovrteo rifias 20 est et iara plena orthodoxa fide, 

f p 

omni alia baereai 

nvtT,i Stdcoxev 6 &soe fiaaiXsvEiv, xovs Si VTIEQ XOVXOV merito constituta sub odio 

XOVXOV merito constituta sub odio. 

finfnvQovvxae vjtig OQ&OSO^COV Tioiela&ni f ^ Q 

tb yao noXtxevfin xb jj/uxeoov oo&uv xi iaxt xal TjSrj 

iifQibv TJje 6Q&OS6§OV Tiiajscoi, ndarje alotoecoi aXXr,S 

lixoroJS i fttpiOT]ui>vT}S. 

25 

(EnlXoyos.) Knl xovxo xolvw rj ai/ 

(Epilogus.) Et boc igitur tua eminentia custo- 

X xov xe qnexsQov yiviaaxovaa volv diat nostram cognoscens mentem et quod reipublicae 

nixi x6 rn TioXixefa avfifigov fivrtaxeiovaa i l xal i im- expedit comraemorans et sciens per omnia, quia illa 

GiafUvTi Sia navxatv, uis ixelva rjnlv xni ngnxxetv nobis et agere et sancire studii est quaecumque 

xnl voftofrexelv SuanovSaaxai bnoaa xrtv r.ftexsgav 30 nostrae prosint reipublicae. 

ayihl •sioXtxelav. 

Dat. xv. k. Sept. CP. post cons. Belisarii v. c. Dat. kal. Sept. CP. imp. Iustiniani pp. Aug. anno XI. 

anno II. [a.537] p. c. Belisarii v. c. 

ticus sit et orthodoxus, contra haereticos quidetn vliqne testimonium dicere possint pro orthodoxis, contra 

arthodoxos aiilem non item; orlhodoxis vero litigantibus nullus omnino iis aditus sit ad teslimonium —: 

iam docuisti nos orthodoxos quosdam negare se curialls esse condicionis, atque necesse esse ut testes 

introducantur qui ex genere tis coniuncti sunt vel etiam alio quo modo compertam habent eorum condicionem; 

et quoniam lex haereticorum testimonia de orthudoxis prohibeat, propterea iudices haesitart 

ea admiltere. Quamquam vanum habent metum qui eiusinodi tcstimonia accipere recusant. Nam primum 

quidcm pro ortnodoxis feruntur, hoc autem legcs haerelicos facere rton vetant; deinde si quis eos 

gui curiales sunt atque condicionem suam detrectant, in curiatn trahat et haereticos ad testimonium vocet, 

quin hoc pro nostra agit republica? ut respublica sit quae litiget orthodoxa, idque tnaxvne cx quo 

nobis imperium eius deus dedit, porro qui eo nomine testes sunt, pro orthodoxis testimonium dicant. 

Nostrae enim reipublicae status rectus est tt iam plenus orthodoxae fidei et qui merito omnem aliam 

haeresin^ odio habeat. 

Epilogus. Jtaque hoc quoque tua sublimitas custodiat, quae quidem et noslrum noverit animum 

et reipublicae salutem sectetur et per omnia teneat nos ut illa et ageremus et sanciremus operam 

dedisse, quaecumque reipublicac twstrae utililatem afferrent. 

2 finprvQelv Lf) /tnQxiqatv M fl 3 xnxn Si 3f) Si om.L 

(cf. nd c) | 5 ioioa^ns — 7 ftugxvglav et 8 ovirj/ifiivovS 

avTois non habentur in f Q 9 avr«5»'] nixols L a \\ 10 tigy»i 

ht) eiqyit L | 11 Xavxae M] xavra Ls || 12 ye om.L \\ 

T«S xotavxat — 13 /tngxvgint] buiusmodi — tcstimoninm 

c g 15 et] tls M [j 16 thn om. s \\ 18 xaXei] x**«* 

L*,nm.e I 19 x\v Sixaôiuirrjv] litigantium (i. e. xcov 

iiftntofiivotr) c |j 20 6g&o§o£ov oxaav L [| 23 bo&ov 

T«) oo9o$o$6v TB Zacharine |) 24 /teaxov Me] /xna L || 

26 tpil. om. fj |j 27 vovv e\ vbfiov M |) 28 ftvqaxevovffa] 

eommemorans («. e. /ivr.fiovevovaa) p |) 32 xv. k. sept. ,1/j 

kal. Sept. e /u/i*an.i»/ )U 'i Alk. (trjvl ainxtfifigtip Theod. || 

CP. M) constantin. impcrator. iust. pp. aug. anno XI s* || 

poit coni. Belisarii T. C. anno II Biener, quod confirmat 

Ath. fiera xrp> vnaxr.iav BeXtangiov xb Stvxigov] poat 

biliiario oc. conw. M p. c. Belisarii T. O. $• /itra. XTJV 

inaulav BIXIOOQIOV Theod. p. c. bclisarii Iut.lP) consp. 

liltiario Iul. b bilisario Iul. w 

R l 3 autem E\ om. 7 J 4 quoqne] autem 

R a | 5 ad TNeob.\ ut ad iZ, om. V |j 6 hiatum non notant 

libri || ex genere] exigcre R | q dam R Q modis R V |] 

8 tcstinia R l (| 9 *pigre haeo Ii pinguius haco Neob. piguisse 

baeo vulg., om. V in spatio vacuo ca. 7 HtU [) oum] 

eura R g vanuin] nnnm R unam FJ 10 tiraore V\\ qui] 

quod V\ tl primam etenim pro or| Vinran. || 14 trahis 

V\ qaisquo R\ 15 tcstirooniutn] Tocat add.vulg. H 

non] in RV || 17 ex quo] et quud V quod R \ dederit 

R 1| 18 quis 72FJ testanti V tcstantibus Jl |) pro om. R \ 

26 custodia R, corr. R 3 | 28 expedidit V fl 30 possint 

(corr. R') R V | 32 subscr. dat. kl. Bept. constantin. imperator. 

iust. pp. aug. anno XI p. c oons. bilisiario uic. 

cons. F, om. cttt.

Nov. XLYI pr. 280 DE ECCLE8IASTICAHUM 

MC 

TH2 TCN EKKAH- 

2IA2TIKSN AK1NHT2N 

MAT2N EKn01H2E22 KAI 

KATAB0AH2, AIXA T2N EN 

K2N2TANTIN0 YnOA EL 

XLVI. Coll.Vtitl 

R DE ECCLESIASTICARUM IMMO- 

BILIUM RERUM ALIENATIONE 

ET SOLUTIONE £ 

'O ttvxbs flaoiXeie 'itonvvij 

xb (f, Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. aecundo. 

anb b vnaxtov xai 

{ Q f y Kal xb negl rovs vopoye anov- (Praefatio.) Et circa leges studium ct alia 

3aof*a xal ra)la jiavra r:ulv Sm tolno xafr' exaarqv 10 omnia uobis idco cotidie cura labore aguntur, ut 

ixnoveirm, iva ro avfifiqov TOTS rj/iexepois vnrjxoan utilitatcin nostris subiectis iuveniamus, quod effuaum 

d£tv()ioxoiiiev xb ftkv dxxexyfievov xni a/xtzQov navov quideni et inmensum est rcmoventes, quod autem 

g Et saepe quoque 

inmensitatem etiam ultra 

quod primitu» 

ro nQoo&ev imqoiov cretXnvras oxnia x\v iaoirjta effluebat retiuentes ita aequulitatem de cetero intro- 

10 Xotnbv eiinyaycoftep. 'Evayxos xoivw iyqaipafiev duceremus. Nuper igitur scripsimu8 legem sanctisvifiov 

idXi dynoTnratf ixxlriainis anaoats fiovaaxr}- simis ecclesiis omnibu8 et monasteriia et reliquis 

(fioit x£ xal i.omols eimytoiv otxots, fntSefiinv avioli veuerabilibus domibus, nullam eis esse rerum imehui 

jtây/tnrtov axivy-uov ixnoirpeioi nStiav. ia>- 20 mobilium alienationis licentiam pcnnittetitem. Vide- 

Qu/tBv yct(> to nQn/fta ixxsxv/tirov, xai xena fnxobv bamus enim causani etfusum, et paulatim ad alios 

ais ert\>ovs rat dxx/.r;tnacriixai ftexnjSatroiaas xxr,oeti, ecclcsiasticas migrantes possessioncs, neque pretiis 

tov a$iu>v xnxaâXXoftivav oixe xQ e * ni solutis dignis neque ojiere incvitabili iumiueate aiiexaxeneiyovaqt 

ixnoioviuvas, alla xal natis, sed etiam contra positas iatn legea decies 

*axit xcor i}8rj xsfreifitvatv^ vbfiiov nvyias ntmyoatpas 25 milies circumveutiones factas. Quocirca primara peryn>ouivas. 

uiira xijv JTQOJXTJV nvslovxes bbbv aaaiv imentes viam omnibus 6imiliter iuaccessibilem contra 

ofiolwi aflniov XTJV xax* avxdiv inoirjoa/itfra. Tttoi- eas fecimus circumvcutionem. Sed hiuc plerumque 

yf>a

EERUM 28! Nov. XLVI pr. 1 

tit lxnoiTis avayxrjv rove iBQovt av~ ad alienationis necessitatem sacras perduxeruut dootxovt. 

MivTjrifi ya? ovx vnovoqs neoiovaiat mos. Mobili enim non extante substantia sufficienti 

ixwSvvevov eis iaxnxtjv iX&elv avdpcrjv oi periclitabantur in norissimam veuire necessitatem 

xovtav TCQoeaxdhee, ovxe anoSbafrti Swaftevoi OVXM fcarum praesules, neque vendere potentes neque unde 

od->v %a %a 6JS] xrji avxrjS Co/l. 87 cap. jj 

23 unl — fiTjXQorxbhoJi om. app. Nomoe. \ 24 i*-exa' 

J/ffô» app. Nomoc. |j 25 ixnoif;ato)i x w ^ li 2 niobilium R g extante F] existente RT R «ufficienti 

V\ «ufticiente HT \ C dare V] dari RTvulg. \ 8 facienda 

solutione om. R 

\ citra nliei.ationein 

imtnobilis rei e S 27 nooiiovorjt JA|| 34 ovSiv 

Ititoimv Mc) ol StSioxwf Coll. 87 cap. (ovdit' dtflvxo>v 

app. Aomor.t J 36 ro ¥* — vofiof om. Coll. 87 eap. (| 

*mv TI] t

Nov. XLVI 1—3 ep. 282 DE ECCLESIASTICARUM 

fv, oi Swa/if'va)v rtvutv nXaxxBtv Sijfioaiov otp- lcgein: non potentibus aliquibus fingere fiscalo de* 

Xr,fia xal ovrcai ini xatixitoiriaen nov axtvrjtaiv %co- bituin et ita ad alienatioucs immobilium accedere. 

(>e*v. Sta xovro yito xal xijv rov Sexoirov jtofyoiv Ideo enim et decreti factionem pennisimus, ut et 

irtsrgeyafiav, iva xai xb Srjuoaiov otpkrjun fiaotvQrr iiscale debitum testimonio pandatur et ex quantis 

tui, xai ix Tcoatav xrneici %oova)v xni OTXCOS OVX ix 5 descendit teraporibus et quoniam non pecuniis soluxprifiuio>v 

ilvd-i}, dXX' eis avayxijv ixTtoirjascot tjX&sv tum est, sed in necessitatem alienationis venit, ut 

OTMOS av T» xrtt aXtj&aias navxaxo&ev /ia^xvqolroy 

veritas undique protestata sit, omnibus coram sacris 

jiarroiv ijzl xa>v &eionis avxbv icpiaxavxtt /tovov, iv ale noXXrj 30 xnulta quaedam est iuopia pecuniarum, per quam 

xie iaxtv dnooin xQ^lfdxcov, xafr' i}v ai dyttoxaxm sanctissimae ecclesiae solvere per pecumas debiU 

ixxXrjoiai Xvoat Sia xor/ftaxtov ta 6(fXr]fiaxa ovx av non valuerint. 

Svvrj&eTev. 

{'EniXoyos.) *H xoiwv arj vnegoxy TO jtaqa- (Epilogus.) Tua igitnr celsitudo quae placuerant 

axnvxa rt(iiv ytvoboxovaa xaxh xovxo ngoievat T«C ini 35 nobis coguoscens secuudum hoc procedere super saidli 

isQols nofiyitaatv ixnoiTjaeit TtaonipvXaxxeTco. cris rebus alienatioues custodiat. Oat. xvm. kall 

Dat.xv. k. Scpt. CP. post cons. Belisarii v. c. [a. 536] Sept. CP. p. c. Belisarii v. c. anno Becundo. [a. 537] 

esse, nevc quisquam fingere publicum debitum atque ila ad alienationes rerum immobilium progredi possit. 

Ideo enim etiam decrelum fieri iussimus, ut ipsum publicum dcbitum testimonio probetur, et ex quot annis 

descendat et quatetius non ex pecunia solutum sit, sed in neccssitatem alienalionis vcnerit: quo vcruas 

undique testata sit, cutn omnia coram sanctis evanqeliis peragantur sciantque et episcopi et clerici d 

praeterea cetcri omnes, dewn omnia quae ab ipsis jiant vtsurum, ac si quid per dolum vel cupidilatcm 

vel machinationem egerint, hoc se in suis animabus recepturos esse tam viventes quam morientcs. 

II. Si qui iffitur privatus sit cui debetur, is polerit tilulo pro soluto accipere immobiles possessiones: 

ut tamen hic quoque decretum fiat et secundum modum eorum quae re vera debentur possessiones 

iis addicantur. Sin debitum publicum sit, ad alienationem immobilium procedere poterunt secundum 

priorem ohservationem, ila ut nihil neque a subtilitate neque a communi uttlitate desideretnr. 

III. Ab his vero omnibus sanctissimam magnam ecclesiam felicis huius urbis et agrum ei dratmiacentern 

et oratoria quorum ipsa curam suscepit omnibus modis excipimus, ut quae iam de hoe a nobis 

sancita sunt in suo robore maneant. Quodsi quae etiam monasteria ipsi sancttssimae magnae ecclesiac 

supposita sint, ne haec quidttm praesenti legi subicimus, qui eam foris sitis provinciis solis statumus, 

in quihus rnagna est pecuniae inopia, ob quam sanctissiviat ecclesiae debita sua solvere per pecuniam non 

facile possint. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt cognoscens ut secundum ea procedant 

sacrarum rerum alienationes cavcat. 

4 fta^xvgtlxat M a Coll. 87 eap. H 7 oTttat — 13 TI-trjv 

ijxaxeiav BeXtaaptov Ath. Theod. po. biluarii Iuli* 

Xevxdivxte om. Coll. 87 cap. || 9 itQos ys om. e | 14 8v* al. (cons. belisarii Iul. 

vaxcu ColLQl cap. || 15 xb ngoxoXovxo, s.v. rjroi xaxa 

StdXvatv M xb pro aoXovxb Coll. 87 eap. (nogoao)MV xb 

app. Nomoe.) | 17 sg. nQoaxvfHWfiivaw — Svvafievayy 

om. Coll. 87 eap. (| 19 avxtp app. Nomoc. 3 xaxd — 21 Xv~ 

CtxtXtlas om. Coll. 87 cnp. fl 20 sq. *f*T)8i — firjSi M |] 

22 TOVXCJV — XTJV] E$aioovfi8v 3i xovxov xov vofiov 

xr}v it Coll. Wlcup. | 23 XTJS— TtoXtcos om. Coll. 87 cap. II 

24 etvri} M nvxtj app. Nomoc, Coll. 87 cap. cod. untu | 

25 post avadiStxxai (avadtSuxxat app. Nomoc.) quae 

tequuntur otn. Coll.Sl cnp. |J 26 nag' fjfioiv] nov. VII c 1 || 

27 oixiae if J 37 xv. k. scp. CP. M\ xnii. kal. Scpt 

CP. s k. sept. IULP*" (om. /u/.*) ngb $8' xaXavScjv 2titxtufciov 

Ath. firjvl 

p uo. (ftc) conss. Mt Bilisiario uc. anno seoundo s(T) jtcxa 

k biUsario IulS); annolltrf(r) 

add, vulg. tt Znchariae 

2 alienationcs ad V | 3 etiam decreti R\ om. R l ! 

4 testimonia R l teatimo V 1 \ \ 6 ut] ] ct T |f 

8 et fpiscopU] 

et om. R U 9 omnibus aliis lii R \ gernntuntur V\ q i 

V 1 j| 12 ael et R fl 15 »cema RT cbema V\ 16 «t F) 

om. Rvulg. | 17 *Terorum] uero eortun libri | 18 »i WP» 

debitum uero V | petcntibus R 3 | 19 immobilium] nrV* 

add. R fl 22 aut R x I) 24 ipsam R l | 25 excipimui rulg. \ 

26 in om. V 0 aut R % \ 28 eunt om. F 1 «int vulg. | p«*" 

•cnte facimus lege F» || 29 eam om. R l J 31 p«r e*- 

R*Y* B debitas RV x l 35 hoc om. R x | Msubscr. dft. 

xvm. kal. sept. CP. bili. uia. ann. »d. T, dat. bili«Urt9 

uice consul. V, om. rell.

DT PEAEPONATUB 283 Nov. XLVII pr. 

MZ XLVII. AutLXLVIII. Coll.Vtit.3 

nEPI TOY IIPOTATTE20AI R UT PRAEPONATUR 

TO TOY BA2IAE22 ONOMA IMPERATORIS NOMEN DOCU- 

EN T0I2 2YMB0AAI0I2 KAI MENTIS, ET UT LATINIS LIT- 

YII0MNHMA2L KAI &2TE AIA 5 TERIS APERTIUS TEMPORA 

T2N P2MA1K2N TPAMMAT2N PERSCRIBANTUR. 

2HMAINOMENOY2 T0Y2 XPO- 

N0Y2 2A*E2TEP0JS T 

rPA$E2BAl. 

'O avxbs /HaotXevs ^ltudwTj inaqxto noaixcoQiav xb (f, 10 Inip. Iustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 

finb vnnrctov xai TiaxQtxico. 

(Ilgooluiov.) 'Exelvo nnvxcov elvcu asfivoxaxov (Praefatio.) Illud omnium esse honestins puxal 

av[i(l6wiov xai vTtofivrjfia xnl e'C xt nco oXtos sit taudum documcntum et gesta et quod omnino pro 

xî-ov (ivr,fir]v av&Qtonoie it-tvQr.xat voiuoxiov, oneQ temporis meinoria bominibus adinventum est, quod 

xni avxfi xoiuelxai xq xrfi /3aoiXeiai fivTjfiy. vnaxot 15 ipsa quoque commemoratione ornatur imperii. Confiiv 

yuoxai iniv£fir}aeis xai e'i xl nto tieiyfia xwv sules etenim et indictiones et quodquod indicium 

xgoveov oXtas iaxi nag' rjfiiv, k'axt fiiv iacos xal avxn temporum omnino est apud nos, sunt quidem forsai» 

brj.axixa xovxcov w»« BoiXexai T«C, OV nip> ijfieit xt et baec siguiticativa horum quae volunt, non tamen 

Tovicoy avaiQoifiBv, aXXn fieiôra TtQos&ijxrjv avxdlt Qos aliquid borum perimimus, sed malorem adiectio- 

Ixal&tfisv, tva ix fieôviov xe xai XBXSCOXBQOIV al- 20 nem efa inponimus, ut ex maioribus et perfectiorixoli 

b xwv xoovcor SrjXcoxai Soo/ios. ei yctQ T«C an- bus eis temporum designetur cursus. Si quis enim 

ifot 7t(fbi xu naXrtibxnxn navxcov xal aQxnin xov no- respexerit ad vetustissima omoium et antiqua reihjeiuaxoi, 

Aivsins r,filv 6 Tows b paoiXsve xrfi publicae, Aeneas uobis Troianus rex rcipublicae 

noXtxtlus 11-n.QxBi, AivsdSat XB rj/itie i| ixzlvov xa- princeps est nosque Aeneadae ab illo vocamur; sive 

in-fiBfra^ eiixB xjs xni si; xnt Stvxtgas ftQxns &sa>- 25 quis etiam ad secunda principia respexerit, ex quo 

^nttB xat 1$ ov xad-uQwi xb QIO/IIUXOV bvofia jrap' pure Romanorum uomcn apud homines coruscavit, 

artfoconott li-hXatiys, paodcis uiias xnxe.axi\aavxo reges eam constitucrunt Romulus et Numa, ille qui- 

'PwuvXos xt xai Novune, b fiiv xr,v nbXiv oixoSofirf- dem civitatem aedificans, ille autem eam legibus 

aat, b !i avxijv ô/fots xnt-at XB xai xaxaxoaftrant' ordinans et exornans; sive etiam tertia principia 

iixt x«l xa xqixa 7i$ooifua Xd/3oi rtc rijc (laodeiai, 30 sutnat quilibet imperii, Caesarem maximum et Augu- 

T('I»' Knianga xbv (ityav xai Avyovaxov xbv osfiaaxbv stum pmm et ita reinpublicam nobis inveniet hanc 

K«J ovxw xijv nohxeiav iuuv i^tv$r;aet xrjv ^w ^17 quae nunc e8t valentem, sitque immortalis ab illis 

T/ttTjjv xqaxovoav (EITJ Sea&avaxoi) £$ ixBiviov TIQOC- procedens. Erit ergo absurdum in documentis et 

eicnv. tanv ovv axoitov £v xols ovfifioXaioit xal xols 

Nov. XLVII {Authent. XLVIII == Coll. Vtit. 3: glots.) Oraeee extat in UL, B 22, a, 2 eum schol. — EpiL 

Thtod. 47 (inde B-), Athan. 14, 2. lulian. const. XLII. 

XLVII. 

UT NOMEN IMPERATORIS INSTRUMENTIS 

ET ACTIS PRAEPONATUR, ET UT TEMPORA LATINIS LITTERIS 

INDICATA ACCURATIUS SCRIBANTUR. 

Idem Augnstus Iohanni praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 

Praefatio. Illud omnium gravtssimum existimandum est et instrnmentum et monumentum et si 

quid omnino ud iemporis memoriam ab hotninibiis excogilatum esi, quod ipsa quoqtie imperii mentione 

decoratur. Nam cotisules et indictiones et si quod aliud omnino apud nos est indicium temporum sunt illa 

quidcm et ipsa fortasse idonea ad ea quae quis vult designanda, neque nos eorum quicquam tollimus, sed 

maius additamentitm iis apponimus, ut ex maioribiis et perfeclioribus temporum cursus iis designetur. Nam 

ti quis ad vclustissima omnitim tempora et antiquitatem reipublicae rcspiciat, Aeneas Troianus rex reipublicae 

nostrae initimn dedit, nosque Aeneadac ab ilto vocamur; sive quis etiam ad secnndas origines speclet ex 

quo Romanum nomen inter homines clare exsplenduit, reges illas constituerunt Romulus et Numa, quorum 

alter urbem condidit, aller eam legibus et ordinavit et ornavit; sive etiam tertia quis primordia imperii 

pelat, Caesarem magnum et Augustum sanctum atque ita rempublicam nostram reperiet hanc quae nunc 

taiel (et ulinam immorlalis sit) ab illis profcctam. Absurdum igitur est in instrumentis iisque quae in 

7 rovt on. M | 10 intcr. et prooem. om. B, add. 

irucr. 0 avxbe paoiXevt xq> tifnjfiivtp inaQXV ' T 

T(jJ Ath.) fl^ Ath. Q 11 naxoixiov L I 14 jpj 

nlg. (B*) J 16 «f rl ntQ dely/ia xtov AIB*] »X %l 

nipi Sttyfiaxwv L tX n nagaSeiyftn xo>v flnloander |j 

17 iaxl) tial L 8 i/uv B* || 20 nôsxi&tfuv B* | xthiotifowB^ 

1 21 StiXovxai MLB* fl 22 nahnbrtqa B* II 

24 airiadat ML,] AiveidSm vulp. (2?2) |j T«] 8i 2?2 j| 

26 TO baualcov L l| '28 xni b Novftae B2- |J 29 xoaprt

Nov. XLVII 1 2 8 4 U T PRAEPONATUB 

iv Sixnarôion jtQartofiirois xal anXcbi iy annatv, his quae in iudiciis aguntur et absolute ia omnibus, 

lv ols £iiv) /jvjjfiT) rts yivriiak %{>6vovt fifj rrjv flaot- in quibus memoria quaedam lit temporum, non im- 

Xtiav rffiia&m IOVTOH; penum his praeponi. 

CAPUT I. 

"O&ev &taniZ,oftevt roie T« oaot zdli nomiofiivots Uude Bancimus et eos quicumque gestis ministrant, 

vnr,QeTovvrni tUe iv Stxnatrjolois «J'x* fv&a ttv aw 5 sive in iudiciis sive ubicumque conficiuntur acta, ei 

iaxat-iai 7i(>ti!;eis, (;, to\'t ta vu(ioXaiyatfovi ovu(ioXaioyoatfovi xai xai rovs rovs tabelliones qui qui omnino qualibot forma documenta 

oltoe l e xafr' afr' oiofSrjnora iofSrno o oxrjua aavppokaia p k y(>d in hac magna civitate sive in 

tTxt irti ravrTjt rr-e fieyaXqs noXeioi etxe iv xols dX- aliis gentibus, quibus nos praesidere dedit deus, hoc 

Xots ifrvsatv, iav rjftlv tj-aoxetv -deSioxev 6 &tbt, ovro modo iucipere in documentis: Imperii illiuu santas 

apx ea ^ n * T ^ v ov/tfioXaiav BaaiXaiae xovSs 10 cratissimi Augusti et imperatoris anno 

iov &sioxdxov Avyovatov xai avToxgdrugoi toto, et post illa inferre consulis appellationem qui 

fxove roeovSe. x«« fter' ixelvn ijiKptgstv rijv rov illo auno est, et tertio loco iudictionem, menseru et 

vnavov Ttootr^ywinv xov xaz' ixelvo ib fooi ovxot, dieiu. Sic enim per omnia tempus senrabitur, et 

xnl Tffirrjv iriv intvtufjatv, naêTxofiiyov roy /ir;voe pro imperii ineinoria atque consulatus ordine et reli- 

*ai TIJS Tjfi*'(>rts. ovj(o yhg av Sia navxav 6 ^tiuôc 15 qua obscrvatione interposita documentis iuadulteraUt 

rtjooljo, xai r\ x» ttjs flaOtXelae ftvi]ftrj r\ T« ttfi vnif bacc valde COUStituuntur. 

Tttns xa^tS TJ re XoiTii] nn^nTÔT/aiS iyxetftivrj xoi* 

avftfioXaioiS drofrevra xavrn xura noXii xnraaxi,oti. 

1 Ei Ss xni xts rcnoa rois xrp> eutav oixoiaiv rj aX- 1 Si qua vero apud Orientis babitatorcs aut alios 

loit avfrQfonon fpvXuxttxfu nn^nx/joâis inl xolt xav 20 homines observatio custodiatur in civitatum tcmporindXee»v 

xôvoit, ovSi xavxrj fiaaxnivo/isv' aXXa nô- bus, neque huic invidemus: sed praescribatur quixtxtix&afftiv 

rj fiaat)Ma, BTtia&at di tos tT^xat o xs dem imperium, sequatur vero, sicuti dictum est, convnaxoe 

ri xs intvifir,ais o xe uijv ij xs ti/uoa, xafr' sul et indictio atqne mensia et dies, secundum quam 

ify nonxxexm xui yqatpexm xa yivoutva, xrjvtxavxn gcruntur et scribuntur quae aguntur, et tunc iuxt 

innyiad-to xni xo xrji noXeaie iiaai rQonois £xos. 25 leratur etiam civitatis oinnibus inodis annus. No» 

ij/iel; yap afmoovftev fiiv xcav fynôa&ev ovSi £r, enim aiiteriinus quidem priorura nihil, iraperiali vero 

J3aotXixr[S8 noos&fxj] xb jtQaypa ai£ofuv. xai ao- additamento causam augemus. Et incouetur mox 

Xio&at ei&is cuio xrjt tjyejtovt &eui ngoCova^t JTQ;S auctorc deo a proccdente prima iudictione, ita quodnit'efir;aca}{, 

ovxa na>s aixwv yompoyxiov Baat- dammodo eis scribeutibus: Iinperii Iustiniani 

Xtiae 'lovoxivtavov xov &etoxdrov Avyov-30sacratissirai Augusti et imperatoris anno 

axov xnl aixoxonxoooi fxovs irSexnxov ftexa undecimo ct post consulatum Flavii Belixj]v 

irnaxtiav *i>Xaftiov BtXiaaqlov xov Xnu- sarii viri clarissimi anno secundo, toto 

^potoTo» ixove Stvxeoov T>7 noo xoacHvos. kaleudas. Sicque in omnibus nominentur imperii 

ovxo> xe iv aTtnaiv oro/iftîaOîo xn rrji pnotXtias anni et nostri, in qitantum cos deus elongarerit, et 

ttxT) xt,i xe rjfiaxtgai, lq>' ooov av avxr^v 6 &e!>s firj- 35 de cetcro imperatoruin. Palam namque est qni* 

XVVTJ, xrji T« xaiv itpt^rfi avjoxgaxoocoy • ngoSqXov ov 

cap. Ipr. (v. 9—15) cit. B' p. 603 Zach. 

iudiciis aguntur alque omnino in omnibus, in quibuscumque manoria aliqua tcmporum fiat, non prcucedere 

iliis imperium. 

I. U/iac sancimus, ut ct quicumque actis vihiislerium pracstant sive in iudiciis sive ubicnmque acta 

conficiuntur, et labelliones et qui omnino secundum quamvis fonnam insirumenla scribunt sive in hac 

magna urbe sive in celeris provinciis quurum nobis deus i/npenurn dedil, ita fere instmmcntoruin initium 

facianl: Imperii illius sacratissimi Augusti et imperatoris anno illo, ac poslea roiisulis 

nomen apponant qui illo anno est, et terlio laco indictionem, quam scquantur mensis el dies. Sic cuim 

per omnia lempus servabilur alque lam imperii memoria quarn consulalus ordo et reliqua observalio in- 

1 strumentis inserta plentmque ut ea adullcrari nequeanl effidet. Quodsi qua etiam apud eos qui in 

Orientis purtibus habilunt vel alios fiomitws cuslodittir observatio in notandts civilalum temporibus, ne 

huic quidcm invidemus: verum praemillalur quidem imperium, sequatur autem, uti diclmn est, et consul 

et indictio ct mcnsis el dies, quo quae fiitnl aguntur et scribnntur, ac tunc dcmum civitntis omnino annut 

apponatur. Nequc cnim nos eorum, quae anlea fuerunt, quicquam tollimus, sed imperiuH additamtnto 

rem augemus. Alque initium fiat slulim a prima indictione qitae deo duce proccdit, ut tUi ila fere scribant: 

Jmpcrii lustiniani sucratissimi Augusti et imperaloris anno undecimo, post consu' 

latum Flavii Belisarii viri clarissimi anno secundo anle diem illum. Alque ila in omnibus 

imperii anni nominentur tam nostri, quoad illud deus proroguverit, quam eorum qui sequcntur impcra- 

1 iv xoTe 8txaoxT]Q(oiS L \ xal cntlajl in litura L \ 

xal anXioi — 4 noarxofJtvoii l>it tcr. M |) 2 av arfliiili 

8 IIVT,(IT] xlt yivr,xm M H%] fitftpjjxa* X» J 4 Oiant' 

£o/tev inc B Q 5 ovrioxao&at M owioxatvxai SchotU \ 

6 Tipnosn B U 10 avfipbXwv A |j rolSe] rovxnv L a (| 

14 xijv LB) om. M \\ nagenofiivov — 15 Tjiitoas] mcn- 

ernt Q 31 T«] Hi B || ra xr;»] raixqi xrfi B U 35 ptf 

XVVTJ LiB\ (irtxvvoi in tpntio vacuo relicto suppi iP 

sem et diem c || 19 nnon xoit L\ nafta xoii M xoTe 

naQa B || | 21 TtQnxtxuxlfai Qx L !| | 25 xa M(e)\ ()\ Si LB \ 

^ xolt l L H /xo« / MB;] MB £&os £& L (r/. TThmd. 

*nl xo xt;t 

m'>Xeo>s ixos tj aXXo $&os, Alfi. xu fros xr;s nuXtati xnl 

oan n).Xn ovvctfrtaxai, sim. Iulian.: urule Zachariue xnl 

aXXo i&ot ndilx vult non recte) U 27 nvûvOfitv B P rto- 

Xio9oi Mt\ noxioftm xi L oQxôd^toanv vulg. {B) || 

28 7ioiaxrt] TiQit xii B r X \ x Qx g { ) || 

28 7ioiaxr/t] TiQit xiti B Q 29 tnivtfir^toz M || 33 rfj 

r 1 quuc in] qucm V quoquc in R 

Q 29 tnivtfir^toz M || 33 rfj 

jtQn xoarhvfie (xoaiav 8i M) libri) toto kalendaa e [xfj 

rtQo vtlrriov J' coiti. Zachariael ted tum men.-tis addendu* j 

l | 2x7. hii itnperium 

Ji || (i qui] et qui Berk (I furma nm. V \\ 1 gire mhhdi I 

haec V || 8 possidere R l f| dus V 1 || 11 oppellatione V 1 j 

12 catl c V 1 dtl. V 3 g 15 inadultcrata — 19 oricntu 

om. V 1 , ct non adultcrata — oriuntis add. V 3 inmarp. ( 

16 constituantur V[ 3 ) con3titacntur vuly. || 19 rcro om. K 1 21 pcrscribntur V \ 23 inditio li\ niensuis Ii\ om. V\ 

quam Recuudum R l || 24 geruntur etj gerit R x q || g j g | i 

b buntur Rvulg. R l || aguntur Rvulg.] R] geruntur V\ 28 pr*»ccdente 

R V \\ 29 ei V 1 J Bcribentibus] Beilioet add. ll l I 

inipii V x I! 31 et post] ct om. vulg. H bilisarii libri @ 32 c!»* 

rissinii uiri /l vuly. || toto Ts. v.) •o»o V x nono ll\ l 

7' 1 y 33 norainetur V 1 ••••• ll l J 34 cas H l eara F

IHPERATORIS NOMEN DOCUMENTIS 285 

Nov. XLVU 1. 2 ep. 

Sxovs ivScxdiov rije rjfiereone nunc quidcm annum undecimum nostri scribunt im- 

i Sa IOV 'AnQtXXiov 

Q 

fiqvds 

fq 

perii, iucohante vero Aprilc mcnse et prima dle, in 

gnr, xa& rv ijias 6 &cbs b xol qua uos deus Komanorura superposuit rebus, duo- 

nqunijv r,f/tgnr, 

notiyftnai, 

xa&' rv 

ooiStxaxov 

ijias 6 

fxos 

&cbs 

yQa 

xols 'Pw 

decimum annum scribcnt, et ita de cetero, donec 

- 5 nostrum dcus imperium extenderit: ut nobis etiam 

baec causa snper leges et barum ceJebratioiiem continuu 

maneat immortalis, dum mcmoria imperii omnifivrtftrji 

T>je 

TZQtxy- bus simul iutcrfuerit causis atque tempotibus. 

fia.fi xs xal 

CAPUT II. 

Kaxtlvo fiivxot rtQoiTi&apev, oisxa intiSrj oi ruv 10 IUud quoquc adicimus: quoniam hi qui tempus ln 

XQOVOV iy xols dixaoiTjoioie anoar.uaivovxte ufxa xdiv iudiciis designant, cum inccrtis illis et antiquis lituoatfwv 

ixeiviav xai affxaico» y^nfifinmn' SqXovotv av- teris hoc declarant, observetur in oinni iudicio, ut 

•tbv, nttQtupvXaxxeiv ii> navti BixnaxtjQioj xb /jtx' post illas litteras antiquitatis alias subdaut, id est 

ixilva xh yoiift/tnia xa xijs o^«

Nov. XLVIIl pr. 1 286 DE IUREIUBANDO 

MH SLVin. Auth.XLVII. Coll.V.tit.2 

nEPI OPKOY AO0ENTO2 R DE IUREIURANDO 

nAPA TOY TEAEYT2NT02 MORIENTIS PROPTER MENSU- 

ENEKEN TOY METPOY TH2 RAM SUAE SUBSTANTIAE. 

EAYTOY ITEPI0Y2 iA2. 5 

'O avtoe fiaailevi 'icnavvtj dnnoxtp 7tQaira>îon> xb /3*, Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 

anb vTzartov xai Txaxqixiio. 

(IlQootfitov.y y Asl IOVXOV Sva lzenotTjpBfra. axo- (Praefatio.) Semper hanc unam habemus in- 

Ttbv 10 xae Smrvneoaets xwv relsvzcovrtop elvat fie- tentionem dispositioues morientium esse tirmas, nisi 

Balas, ti fti; unxtovxat viuto xal tpav£Q(ot ivavrwTvro 10 resultent legi et aperte contrariae sint his quae £111 

TOIS ixelvuj Soxvvoiv. 'Iafiev toiwv tcal iv xois npny- placent. Scimus igitur motum et annuntiatum nobis, 

ftaoi xivrj&iv xai jiQosrjyytXfievov r,[tlv, lot Sia&e/is- quia cum testaretur quidam, cum iureiurando suam 

ros T»S avv OQXOH irjy iavrov nfoiovaiav anaaav substantiam omnem dixit et qnia bauc solam relitlna 

xal ori Tmrcrjv /tovtjv xaiaXtfinavsi toit aiiov quit suia bcrcdibus, aliqui vero eorum heredum ad 

xXrjgovofJois, Tivii Si vaxeoov avttov rajv XXTJOOVO' 15 haec resultant, non iuste facientes, quia substautiae 

utav TXQO: xavrn avavevovaiv, ov Sixnta notovvrse, quidera illius beredes fiunt et in boc adquiescunt 

OT« xrfi ftiv ovaiae rfjs ixeivov •xXrioorouoiat xav his quae ab eo disposita sunt, quae vero dixit cum 

rovrq> jiEt&ovrat tols int ainov S^nrerayfiivote, a iureiurando, haec nequaquam rata raanere neque cu- 

Si Jiv tXnoi /tefr' ooxov ravra ovx en xvgia pereiv stodire ea sccundum competentem modum voluut; 

oi'Si tpv/Mrretv av-ia xaxa xbv it(>o' propria mauu sivc per aitcrius quidcm scriptam, a 

aiixov 8i vnoaTjfteiiolhlant', rj iv xale avxov 8ia&!]- se antem subscriptam, aut iu suis testameutis suhxate 

xb irjt oiaias x'r,i nvxov fiixQov notr,ast tpaveoov, :i0 stantiae suae mensuram faciat mauiiestam, here

MORIENTIS 287 Nov. XLVni 1 ep. 

ravra avavevetv fir]8i Xtyetv a>: heredibus contra haec rcsultare ncque dicere quia 

ttt anexgvxpe nqnyftara hl-a> taiv aliquis heredum celayit rcs extra ea quae dicta sunt 

naga roii ttXevid>vroi. aXV einso OQXOV 6 a defuncto. Scd si q quidem iusiurandum moriens 

vn6c%oi 6 % rj j Siofioamro Soioamro f xaxa axa ras iavro iavrov Sm- Sm praebuerit et iuraverit secundum sua testameuta testameuta, 

cos oiSdv iS d daxtv S STBQOV avrol l naqa. ravxa, 5 quia nibil est aliud ei praeter haec, hoc amplecti 

Tovrq> TiQyetv OTiQyetv rovt rovt xlrjoovofiovt, j f , eixe nalSes tXxe beredeB, sive filii sive etiara extranei sint, et neque 

Ka« i$a>xixol elev, xai xai fiij fiij nolvnây/iovEiv /urjde avxo tergivereari neque calumuiari suos coheredes, neque 

favtelp xotc iavxwv avyxXt}Qov6fwvs, /ir]8i ivrev~ ob hoc servos quaerere ad tormenta deducere et 

9tv oixiras re ^J ÎJTEIV xai eis jiaaavov j ayeiv, y , xal alia similia discutere et perscrutari, quae solius sunt 

roiavra iêqewav av xal nolvnâyfjovelv, nolvnâyoelv aneg neg 10 contentionis, alterius autcm penitus nullius, utpote 

ftivrjs iaxl fi)j>veixine, irigov Si navrelws ovSevos, dum substantia videatur tanta esse quautam testaws 

xrts ovoias doxovffqs rooavrijs elvut onrjv 6 Sm- tor iurans banc solam apud bcredes invenire voluit. 

difieros Wfioae, xni xaxnrjv fiovrjv eie xovi XXTJQOVO- 

1 fiove dtatge&rivai povXrj&ifxos. idXXa xavxa fiiv 1 Sed haec quidcm inter bercdes, qui curiosi vi- 

7t(ot rovs xXrjQovofiovs, oineo ravro nov Soxovai xols 15 dentur in dcfnncti esse Eubstantia, valere volumus, 

xthvxaioiv ifoai, xQaxelv povXofie&n, ov ftijv rovxo non tamen hoc ratum esse et inter creditores, eo 

xioiov dvai xni jrpus Savsiaxne, Sibn rols Tjuextôis quod nostris declaratuin eat logibus, quaecumque 

iwrjxm vcfioit, bnoaa hv xii xmio eavxov (pijatiev rj quilibct pro Be dixerit aut Bcripscrit, baec nibil ei 

yoatpete, xaixa ftrjSiv avxiv eoyeXElv prjdi xols Sn- prodesse neque creditoribus praeiudicare. Sed illis 

iiifftrtli nQoxoivsiv. rtXX' ixtivoie aSetn ioxa) Tikvxa 20 Jicentia sit omnia perscrutari quo volunt modo, hecrtQiwnv 

ov /JovXovTai XQOTIOV, xoiit xXrjQovofiovs redes autem contentos esse his quae a testatore 

ii Ifiuivuv xdli napa xov Siaxi&tfiivov Qrtdslat. dicta sunt. Sitque pocna negotii mter beredcs, ut 

xai ioxco ye noivrj xov nQnyfinxo: iv xciis XXTJQOVO~ qui advcrsatur his quae relicta sunt ci non possit 

ftoit xb xov ivavxtoifiEvov xovxois fifj Svvao&ai xu>v omoino frui, necessitate imminente aut oboedire 

xMauhiufievw avxt? 7tavxeX(os anoXavuv, avayxrfi 25 omnibus aut universa contemnerc, et non baec qui- 

/Wffije

Nov. XLIX pr. 288 DE IIIS QUI INGBEDIUNTUB 

M8 XLIX. Auth.LVIII.Coll.VtiUt 

nEPI T2N E12T0NT2N THN R DE HIS QUIINGREDIUNTUR AD 

EKKAHTON RE2N* KAI IIEPI APPELLATIONEM, ET QUANDO 

IAI0XEIP2N IIPOKOMIZOME- PER SCRIPTURAM MANUS PRO- 

N2N YnO TOY ENArOMENOY* 5PRIAE FIAT COLLATIO LITTE- 

KAI nEPI TOY OPKOY TH2 RARUM, ET DE IUREIURANDO 

YI1EP0E2E22, 22TE KAI 2YN- DILATIONIS UT CONIUNGATUR 

AnTE20AI AYTON T2I TH2 IURIIURANDO CALUMNIAES 

CALUMNIA2, INA AnAS MONON 

YnEP IIA2H2 AriOAEIHE22io 

OMNYOITO. 

'O ainbe (iaaifovs 'fwavvTj ijtngxv ^Qctnagicnv xo (f, Imp. Instinianiis Aag. Iohanal pp. secoado. 

anb vnaxtvv xcd 

To êyaxbv Sfj rotno xal ay&gd- (Praefatio.) Voluliile hoc et b.nmanum et quod 

rtnov xnl f ijii xavrov /iTjfienioTioT* Swa/ievov, 15 manere in idem numquatn valens, sed fit quidein 

aXXa vtvofisvov /isv ail /tivov Ai ovSinvxe, xnl xale semper, raaneus autem numquam, et legislatioiiibus 

vofio&tainn tiidyti tiva rngnxrjv, xni xb S6*av fyEtv introducit aliqucm tumultum, et quae videntur haopfrdjt 

xni iv pifiaup xtlolhu SoxoCv xai xfi ratv bere se recte ct firme posita iudicantur, sed et ea 

ixoifiwv xaTaotpahofriv nagnjrjoijaei noXlnxit ixivi}- quae subtilium obscrvatione cauta suut, plerutnque 

ocv Tj TO>V iTitovftfidvTwv noixt/.ia nqnyfiatiuv. *IG(IBV 20 turbavit emergeutium varietas causarum. Scimus 

yao die nQMijv dntjvtDg&tooa/iEv ro xaxivi xai So- enim, quia dutlnm correximus quod iuale et dolose 

/H('u>i iitoi Titt ifiatis ytvofttrov, ott fiori{> iw TTJV circa appcllatioues agebatur, quia hoc BOIO, ut cogoivno&eotv 

tiinyayiiv eis Stxnarrjoiov oi ipellassent eo ipso quod causam m iudicium introduxissent conlenli et praesentia personat 

praestita stve ex una parle sive eliam cognitionaliler (id enim perinde csl) causam desererent, el vktori 

omnino non liceret ad eflfeclum perducere victoriam, qui ncque iudicatis frui propter appellationem posstt 

1 neque ut appellatio examinaretur effxcere propter absenliam eius qui appellassct. Huec nos dudurn 

lala lcge emcnaavimus anno quidem conslitiilo ei qui appellulionem inlerposuerit, sive ipse solus inlra- 

2 rubr. IJIQI ixxX^rov xnl ntgi iSioxtlgtov xnl ntgi 

ogxov vittg&dottai Theod. j| 3 (timv libri] om. ff, ttov ivayoftiratv 

add. L II 7 vntQ&iatios Lf (Theod. /u/.)] vno- 

&iato>S At H 8 xrfi oalumniaa M ir,S ovxotpnrriae calutnnfai» 

L \ 11 liftvioivxo L fl 12 ngainogiai L || 

15 xaxrtov] xov ainovl L a xois nvxols L* B 18 xnl) 

sed ct s H 23 vno&aatv] cognitionern s R tiiayttv (tiv 

rzcorr.) L \ ifdvxts M] d(pi'tat L \ 28 vixrfi ML"e] 

Slxrte tfl U */tTj3i — 29 ffjdi ML H xtxgififiivoiv M \\ 

30 iftvxoe M) ivbs Toiixtof L 1 1 «7. fr LVIIl- V | 3 quando] quoniamîi 

in rat. 6 litt. 9 31 J 

T»i ntQl xd>y ifiataty vopoO'txrloa.vxts i 

Htv B. Cod. 7, 63, 5 j 4 

1 ! 4 p« 

om. V» | proprie nianus fiant R \ 7 ut V*] et R ntnoo V 1 

ct ut vulg. | coniugatur 10 cuniungantur V | 8 iurtiv 

rando R^V | 14 boo et humanum R'JT\ ltumaoamqa* 

V H et orn.R} \ qnod videtur ante fit 15 transponendu*i 

15 idcm V) dicm RT g valct tt 16 manet vulq. \ i\\ lit 

R x I 16 aut « s \ 17 et quao RV) et hii quae'r| ISi^ 

ct] et 0171.72' | 19 subtilium] supplttium V* tupplicao* 

tiutn V* I 20 turbans R l || varielas] turbauit uaricUu Y'\ 

21 cnim om. V \ 22 haco V % (| 23 contempti R* | 24 finn*» 

R a B 26 relinquebant uutem causatn R J 27 uletiti V I 

28 neo V H 29.«7. nppclliintis absentiam R \ «entienta V\ 

32 ingredicute R l

AD APPELLATIONEM 289 Nov. XLTX pr. 1 

v eUeXfrovri ei're xnl avarnSrjv, iy>* q? re muniter, quatenus intra hoc litem exequatur et metovxov 

rrjv Sixrjv aya>vioao&at xai xvxtl? •xwv reatur quae iusta sunt et non relinquat ea sine proim 

xai firj xarnXinelv avrip- anoovorjTov, eha yisione, deinde propter cleraentiam, si per occasionem 

Sin yilav&Qomiav, ei naoa xr)v ahinv xoi Sixaôv- iudicis appellatio prolnngetur aut per aliam quamroi 

T« xr,i ifiaecoi imoxt&ri fj K«T* akXr,v rtvn noo- 5 Hbet causam iuevitabilem, etiam aliuin adicientes 

fntfiv anaoairr,tov, xni gneoov nooid-tvtei drtavzvv, annum, post qnein nisi litein compleverint ratam 

fitfr' vv ti fiij rf]v Sixrjv nXrjpcoosiav xvoinv fiirtiv TIJJ manere victori sentcntiam sancimus. Hacc itaque 

rmxtjxtm xip yrtfov i&saniaapev. Tavta fiiv oiv placueruut nobis et ju comiuuni loge conscripta 

itHdoxTo xs ijfuv xal dv xoirw ytyonnrat v6fup' xal sunt, et obtinere legein banc volumus et illius obnoaitlv 

r$ ihv vofiov rovrov flovKofiefrn, xni rtp> ixel- 10 servationem. 

2 vov jin(>aTt',oT;oiv. dXXa noXXol nooerjXd-uv r,(iiv 2 Sed plurimi interpellaveruut nos dicentes se quifnaxovrie 

ainol ftiv noosayyeilat nois dipexaie xni dem denuntiasse nppellantilms et voluissc litem exapovJirj&rprtt 

xrp> Sixrjv iêraad^Tjvat, ov ur}v avtoiv minari, non tamen ab ipsis itulicibus impetrare 

iwv Stxaoriov xvxeiv a%-e%o(iiv

Nov. XLIX 1 290 DE HIS QUI INGREDIUNTUB 

ttal xrtTa KVQiav slsel&ovoiv, oi firp> ixt rfjv ayoviav dem et per fatalem ingrediuntur, non tamen ulterius 

vnettsXfreiv fiovXouerois, 17 xal iv /teaon xoie ayuoiv examinationem Etibire voluut, aut etiam in mediis 

anoksinovoiv avxrp; xal 8ta xovxo auttcîp xtvi rovt certaminibus relinquunt eam, propterea parvo quovevixTixoras 

iXnrrovvrei axox,aaalfted k a uv xakats rov dam victores minuentes considerabimus bene forte 

TtQosrjxovToe. f}ov?Mfie&a yaQ xbv xâxâavxa rfjs Si~ 5 quod decet. Volumus etenim eum qui vicit causam, 

xrje, si poiixnxo xals alrjd-eiaie xvQco&ijvni, rrtv xfrrf- si voluerit pro veritate firmari sefitcntiam, noa ex 

(pov, oix il- dniSgoftip ovSi ix XQOVOV nvoe, aXX* 4g circumventione nec ex tempore quodam, sed ex ipsa 

nvrtjs rfje rdiv nQnyuaxwv aXrj&eiae xai anokfinavo' rerum veritate etiam deserente eo qui appellationem 

fieiov IOV TTJV £

AD APPELLATIONBM 291 Nov. XLIX 1. 2 

frjwov rvx*iv xvglne anoyaivoiarit avroiie rae vixae, declarantem eorum victorias, his eos frui (nihil enim 

rovrav aixovs anofavetv {ovSiv yag tav fjSi] m- eorum quae iam determinata suut commovemus); si 

ntâauivav xivovfiev)' ei 8i fri/tsxQ 1 »w rjQTTjvrai, vero hactenus pendent, _ biennio instante et nondum 

TJ?S fattla: dvtarafidrrjs xal /irjnof napaSpauovoTje, transacto, nondum decreto firmatae, etiam istae ean- 

8i xijjs rfnjfov xexvfjtofievye, xal nvzai T^S avzrfi 5 dem mereantur examinationem, et ita potiantur victovhatoav 

igerdoecos, xai ourcog anoXaverotaav oi rea sententiis, si eas recte habere monstraverint. 

xav \frjtpo>v, stneQ xavxas OQ&COS S%tiv 

CAPUT II. 

Kaxtlvo 8i f x8e x(>yv at iteosxs&fjva^ x§ Blud etiam iudicavimus hnic oportere adici legi. 

fp jyQ tjStj yeygdtpafuv vofxov povXofisvov 10 Quia enim dudum Bcripsimus legcm volentem ex proi*t 

tiio%ei(>cov firjSefiiav yivea&at ovyxqtoiv, affl ix priae manus scriptura nullam tieri comparationem, 

fiovav iwv dyooalotv, oQiouev 8i XTJV xwv nQayfia- sed ex Bolis documentis publice cclebratis, videmua 

to>y niiqav Seoftivyv nqoit\xovar\i inavog&coaecos iv autem causarum experimentum egere competenti cor- 

TyTn> 1 T ^ T v 0lKeio}V Stxaiav catoSti&v, insiSt] conventionem aut suarum allegationum probationem, 

^ amrji x et (?o* tb ivavxlov (ISQOS nqoexofiiae yQa.fi- cum eiusdem manuB adversa pars protulisset litteras 

sha vo/xifiov avaraaw ixsT&sv TJPOVI^&T] yl~ 20 et legitimam probationem exinde vellet fieri ex quiif 

cov avxbt 6 avrtTsrayfievoe avrq> itooxe- bus ipse adversarius illud optulerat, ille utebatur 

v, 6 Si anixixqnTo xco v6fiu> xiji Stiv i^ ayo- lege qtiia oporteret ex publice confectis documentis 

v cvftflolaltov ysveo&ai TCCC avyxQiaus, a1£ oi fieri comparationem et non ex aliis quae a quo- 

1 iwv avxoyqatptov. 0eont£o/iev xoivw, stjtoxe xoi- 1 quam scribuntur. Sancimus, si quando aliquid 

evxo T» avftâit] xal xte /3ovlij&eiTj ngos avxa xn 25 tale contigerit et quispiam voluerit secundum eas 

naâ xov avzt8l*ov TiQoxouio&ivxa yoaftftaxa ytvs- quae ab adversario prolatae sunt litteras iieri cxamia&m 

rijv i£ixaaiv, r(tij SiafiaXXea&ai \oixo tot ovx nationem, non accusetur hoc tamquam non recte 

i$9u>i ytviftsvov. q>r yap av avtbi maxevoi xai S sit factum. Cui enim ipse credidit et quod protulit 

itQoxexofnxe xai -| ov xa otxsia intQQtovwat. Sixnia, [is contra quem] et ex quo suas affirmat allegatioxovro 

ovx av StaflaXXoi ovSi xaAvffets xrjv^ aiyxQi- 30 nes, hoc non accuset [accusandum] neque prohibeat 

civ rmv y^nfifiaxwv yevta&at n^bi avxo, xav ei xv- comparationem litterarum ad eum iieri, licet contingat 

xot xa&$s itiioxeiQov. ov yaq av aixbt iavxqi esse documentum manu cuiuscumque conscriptum. 

noltfioltj xai antQ iffxvgiêxai xavxa SiapaXXoi. Non enim ipse sibi resistit et quae affirmavit haec 

2 Ei di xal ix Srjfjoaicov aQxeiav nQoxofiio&eiTj 2 accusabit. Si vero etiam ex publicis arcbiyis 

iiiîijs, olov anoSe&s xijs rgand£Tje TWV ivSoôxa- 35 proferatur charta, veluti desusceptum mensae glorio- 

XOJV inaffxf»* foftev yap Stj xal roixo ^tjxrj&dv), xai sissimorum praefectorum (novimus enim etiam aliquid 

TO ix xuv Srjiioaicov ngoy.ofnôfievov xai Srjjuoaiav tale quaeaitum), et quod ex publicis profertur et 

v fia^rvQiay xal xovxo 8exxbv elvai ngbs xat avy- publicum babet testimonium etiam hoc Busceptibile 

eap. II exlat B 22, 3, 1 (_5* p. 132 Zach.). — Epit. ex Theod. habet B* ib. 

xictorcs iam antea sententiam consecuti sint, quae ipsis victorias firmas reddat, his perfruantur (nihil 

enitn eorum quae iam delerminata sunt movemus); stvero usque adhuc pendent bieunio durante nequedum 

transacto nec vero sententia iam confirmata, illae quoque eiusdem examinis participes fiant, alque 

ita demum qui vicerunt sententiis perfruantur, siquidem eas recte se habere ostenderint. 

II. oed illud quoque huic legi adiciendum exisHmavimus: quoniam enim iam legem scripsimus 

quac ex instrumentis propria manu scriptis nullam fieri vult comparationem, sed ex solis forcnsibus, vidanus 

autem rerum experientiam idonea emeiidatione legis egere, idque ex ipso litifjantium experimento 

rcperimus, cmendarc illam secundum hanc formam volumus. Saepe enim prolato ahquis chirographo atpe 

cx eo vel actione vel allegationum suarum probatione petita, cum etusdem manus litleras pars advnai*&t*t Ecl.\ avxae B c Ecl. \ 10 voftov] Cod.A, 

1\, .9111 aiyxptotv] ti ftrj aga x(>iS>v fta^xvpotv vreoyptifiii 

(xovot \Sxa xai avxol oi 

ts awofwXoynaovatv (owofoioyTacaav B f \x ) xfypy 

awofwXoynaovatv (owofxoioyTiacaaiv B ) 

f ) oxt 

iTttyoaymv, fj aQvovfitvot ntpl TIJC ioiat £»£0- anb 

U^ ano B f ) cvyxQlotcos xa>v i8io>v yf>afifiaxo>v iXiyx- 

Vuetv add. LB (petiia tx B* 22,3, i p. 518 ad Cod. 4, 

11, 30) | 13 tnavopfraJoecos nQOirjxovajjs Bf' \ 14 T^fi 

«w. V | 15 avtqr Bf (j 16 i8i6yqa

Nov. XLIX 2. 3 292 DE HIS QUI IKQREDIUNTUR 

XQioeiS xl&BfiEV. navxaxov yap xo tije nnonjioirjaeois 

fiKtovvxr.i Tt).r]fiHtXrifia xai xbv ooxov dtdovat xovS 

avXEÊXatflvxai xa yqdfiuaxa vEvOfto&Exfpenftev xnl 

—--- Jt " nyooaiatv fiovoiv ovfifioAatcov naQa&EOiv Eit- 

esse ad collationes manuum ponimu3. Ubique enia 

lalsitatis peccatum odio babeutes ct iusiurandum 

praebere (iiscutieutes [eximeiites] iitteras eaiicivimus 

et ex publicia sulummodo documentis comparationera 

ujirs xgnxeixat dta navxcov o voftot dxst- 5 permisiinus. Quapropter valeat pcr oninia lex illa, 

s, xfje TxvQovOTjs vnoSiatQtaecus dmxt&e/tevrie avxip, praesenti subdivisione delata ei, iureitirando tameB 

xov itivxoi uoxov xa>v avyxqivovxtov ix io6nov nav- comparantium znodia omuibus pcrbibeado. 

XvS OlSoftEVOV. 

CAPDT IIL 

^ 'EmiSrj Si qfiE?s vnco EvXa^sias xav Stxatouivaiv Quia igitur nos pro rcverentia litigantium volumus 

tflovX^&TifiEv ei&iie iv noooiuioit xrfi Sixrjs ofivivai 10 mox in principio Htis iurare litigantes, actorcs quitoi>e 

ftiv Sttoxovxas d>t ov avxotpavxovvxES dndyovai dem quia non cahunniantes inleraut lites, fugicutcs 

tas Sixas, xovs Si tpiiyovxae (oi otorxai xr,v anoXo- vero quia creduut satisfactiouem competeuter sc fayiav 

ftexa xov nooirixovxos ixoulo&ai dXX' ovx 1'VEXEV cere et non causa coutentionis, et banc coramiinem 

ftXoveixlae, xal xdvxov xoivov dfrifiB&a xbv vbftov posuitnus legem contra omuera personam mudis omni- 

K«Ta navxbs nQosdmov nnvxdnaaiv ovSsvi xovxo avy- 15 bus hoc nulli concedeutes; illud quoque adicimus, 

xaqrflavxEt, xdxBivo fiivxotys TiQosxefrEixafiEi; aiire ut &i quis probationem petierit quemquam saorum 

ti T«C dnoSeiêit dnaixoir) xtva xiov oixsiwv Xoyiav f; sermouum aut litterarnm, iurut prius, quia UOQ diyoafifxdxov, 

6(ttwvcu JIQOXEQOV ainbv a>t ovx dva~ latiouis causa boc agit (multi namqne sola iuiuriae 

poXrfi tvexa xovzo nqdxxEi' noXXol yap fiovrji vôecos causa, et niaxime super uobilibus mulieribus, sive 

trtxtv, xai fidXtaxa dni xd>v aEuvoxiptov yvvatxiov, '20 litterarum probatio obiciatur sive alia quaelibet causa, 

tixe ypnftfidxtav ani>Set!;t: UVXIXB&BIT) tixt ixiont oi- ad iusiurandum boc concurrunt, ut IU uno uegotio 

aiovv aixias, ei&ls inl xbv Soxov xovxov xpixovaiv, frequeuter iusiuraudum praebeatur): 

APPELLATIONES EX V PROVINCIIS 293 Nov, L 

(EniJLoyos.) Ta totvvv nnqaaxn%ia fi/uv xnl Sta (Epilogas.) Quae igitur visa Bunt nobis et per 

xaiSs tol &tiov $rl).ovnsva vofiov ij oi) VHCQOXI] anaoi hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 

noir;anrt» ipartga iSixrcav itng' aitfjs xaraneftnofte- omnibus faciat manifesta edictis a 66 directis, ut 

vmv, ojijs nnvtni ytroiaxeif in na(>' rjfxwv vevo/jo- omnes agnoscant quae Dobia Bunt placita 

9rn,/iiva. Dat. xv. k. Sept. CP. post cons. Beli- 5 Dat. x. kal. Septembres CP. p. c. Belisari T. C. 

sarii v. c. anno II. [a. 537] anno secundo. 

L. Auth. XLIX 

H AIATAEI2 R APPELLATIONES EX QUINQUE 

TATTFJ TA2 EKKAHTOY2 PROVINCIIS CARIA ET CYPKO 

AIIO T2N IIENTE EriAPX12NioCYCLADIBUS INSULIS ET MYSIA 

KAPIA2 KAI KYflPOY KAl ET SCYTHIA APLJD QUEM OPOft- 

T2N KYKAAA2N NII22N 

TEAT EXAMINARI. 

KAI MY2IA2 KAI 2KY0IA2, 

nAPA TINI AET TAYTA2 

EHETAZE20AI. 

'0 aixbt fiaotXfVi livvq? xt[> irSoôxaxttf 

'Iovartvtnvqi exercitov. 

'loiitv itQibr^v O^tiav Tienoirjiivoi Stnraîv, 

rv tr, ar\ ivdolioxrxt nnpnStSioxnutv xoe ntvxa xav- 

15 

Imp. IustinianuB Aug. Bono quaestori Iustiniano 

exercitus. 

Scimus pridem sacram facientes constitutioncin, 

Eecundum quam tuae gloriae tradidimus quinque 

ia: "inngxias, kaoiav is xai Kvnoov xnl tas iv 20 has provincias, Cariam et Cyprura et in circuitu 

xixlqi xtifiirnt vi,qove xnl nod yt Mvoinv xt positas insulas, insupur et Mysiam ac Scytbiam, 

xal 2xvfriav, i^ a 0 * v ~ & ^ constitueudnm eas sub tua gloria, adicientes 

Sohnr^t, TtQOi&tt-rei oisit xni T«S ixxXr}iovt yi- et sub appellatioue factas causas per memoratas 

tofiims Sixm xnrn rns tiorjfiemi innoxias fir,xi-zi provincias nequaquain ad f»loriosissirnos nostros prae- 

TtQbi lolt ivSoôrnrovi t]fuiiii> indoxovt, aX)ja itgbs 25 fectos, eed ad tuam rcmitti magnilicputiatn Quia 

T^V arp> dnmt/iTiiofrat fieynXorxgdnetnv. 'Eneidh xoi- igitur multi adierunt no8 ex Caria et Rodo et Cypro 

*w m>).)joi noo±r,Xl>ov r,fi\v -tiuv ix Kaoirti xnl 'PoSov difticultatem patientcs et dicentcs cogi se frequeutcr 

«t« KvTigov Svtxeoairoires xal f/taxovrei avayxti£e- bicmis tempore veuire ad Scvtbiam et My8iam, ubi 

ci^n» TioiXrixte xni"x^tfiuivoe woa yiveod-ai xma zr,v dcgis, et ibi appcllationea wrto neque pro magnis 

2xv9t5i> xnl Mvawv, iv&n Stnyu*, xaxtiot ras ixxXrj- 30 pecuniis exerceri, et periclitari etiam maria trans- 

TOI-J Xaott oiiSi vneg fteynX

Nov. L 294 APPELLATIONES EX V PBOVINCIIS 

»rpos rf]v aijv irSolorrjxa torxz ra>v fiiv £x Hxv&itts bere ad tuam gloriam: ut ex Scythia quidem et 

*cal Mvaiae Stxcov tae tx ynxovcav ovaaiv TTJV oi}v Mysia causas tamquam ex vicinis existentes tua celvnBQo%ifp 

xa&* airijv axQoac &au, tatv §£ aXXatv, xovx- situdo secundum se audiat, aliarum vero, hoc est ex 

e'oT* xc5v ano KctQlae xal vcov eigijftevojv vr,aoyv xai Caria et praedictis insulis et Cypro (si ab initio 

Kvixqov (eineQ ££ agxtje avrat naqa rols ivSot-ord- 5 ipsae apud gloriosissimos nostros praefectos eiercerois 

TjficHv inaQxots rjyuviôvro, ix dsias xslevaecos bantur, ex sacra iussione nostra traditae proviuciae 

rjfiaiv nnQaSeSoftavat xui T^S inaQxias OLQXOVXI), ei iudici), si quidem affueria huic regiae civitati, etiam 

(xiv airbs ivSrjfxoirjs ravTjj xfj fiaadiSt noht, xai eas apud te moveri et examinari una cum glorioairae 

ino aol xivelo&ai xni it-eTn&o&cu aua xta Bissimo quaestore sacri nostri palatii in sacro audiiS^rarco 

xoiaiortoQi xov &e(ov yftcHv naXntiov iiMOtorio, sicut super appellationibus posita lex explanat; 

avSiroQiro, xa&aneQ xai 6 £ni xalt £x*XrpcoiS 

1 xsiftBvoi vfTiyeiTm vvftos- ei Si nvxds £ni JSxv- 1 si autem ipse in Mysia et Scythia commoraris, 

&las xai Mvaias SiarQiôit, rco xov ronov nXrjQovvti locum implenti tuum in hac felici civitate deferri 

xbv abv xaxit xavxrjv xrpr evSaiftova noXiv nQosdye- appellationes, omniuo tamen residente eo una cuin 

a&at xae iiOi>, xrjv agxawxqxa jravxsXcoe ov xaivt%Oftev. 

CEntXoyos.) Ta xoivw nayaaxavxa rjfiiv xaiZb (Epilogus.) Quae igitur placuernnt nobis et per 

Sia xovSe xov &sfov SrjXoiftBva vbfiov r\ afj iv8o£6xr/S banc sacram aeclarata sunt legem, tua gloria operi 

tqyq> xal niqax* naqaSovvai xal naoaqniXazxtiv eie xb effectuique contradere et in perpetuum senare fe- 

StrjvBxis ansvaaxoi. Stinet. 

Dat. [xv.] k. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. Dat. kal. Sept. CP. imp. Iustiniani pp. Aug. annoxi. 

anno xi. post cous. Eelisarii v. c. anno II. ind. i. [a. 537] 40 p. c. Belisarii v. c. anno secundo. 

riami vl lites quidem qiiae sunt ex Scythia et Mysia utpote vicinis tua sublimitas ipsa audiat, cctcrat 

vero, id est quae ex Caria et insulis guas diximus et Cypro deferuntur (siquidem eae^ ab initio apud gloriosissimos 

nostros praefectos agi solebant, ex sacra iussione noslra provinciae praesidi traditae), si tpse 

in hac regia urbe verseris, apud te ipsae quoque moveantur et examinentur una cum gloriosissimo qvrntstore 

sacri nostri palatii in sacro auditorw, qnemadmodum etiam lcx de appellationibus lata exponit; 

1 sin autem ipse in Sct/thia et Mysia commoreris, ad eum qui locum tuum m hac felici urbe obtinet deferantur 

appetlaliones, tlle tatnen utique una cum gloriosissimo nosiro quaestore causam audiat secundum 

formam tatium cognitionum: neve Jiomines molesttas quas diximus subeant, sed communiter apud eos secundum 

id quod supra nobis dictum est iudicium fial, propterea quod nobis ita legem instituere placyit, 

2 ut maiore cutn diligentia et auctorilale causae dinmantur. Si yero ipse in provinciis supra dictis 

dederis iudicem, is qui locum tuum in felici urbe obtinet causam audiet, stcut etiam apud gloriosissimos 

praefectos fieri soUt. Si tamen conligerit ut incohetur lis apud tuam gloriam nimirum hic versantm, 

interea autem ob mililares annonas peregre abeas, haec sine vxora apud eum qux locum tuum obtinet peragatur, 

quemadmodum eam ipse quoque audicbas. Quodsi ab initio non ad glortosissimos praefectos appellatio 

ex quibusdam provincits^ remitti solebat, sed ad aliud iudicium, antiquum ius omnino non innovamus. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt, tua gloria 

ad opus effectumque adducere atque in perpetuum custodire studeat. 

3 avxrjv] iavxrjvp. 262,19 | 5 avxai M ipsae (i. e. avxal) 

rl 6 vnngxote M(c/. arf262, 20) j| 8 avxoe om. e l 

9 vnb aol Me] inb aov libri p. 262, 22 (c/ v. 19) | xco 

ivdo£oxaxa> rjfidiv xoiaiorcoqi M (ted cf. p. 262, 22) || 

11 aaditoria» M p. 262, 23 \ xai om. Me 8 12 voftoe] 

nov. XXIII e. 4 (c/. Cod. 7, 62, 32) g ini ^xv&lae xai 

Mvaiat] in Myria et Soythia r jj 15 yivbfitvov avxbv] 

residente eo s (] 25 xrjv tiSaiuova xaixrjv rtoXtv cum 

Haloandro vultj. fl 26 irtl xwv ivSoôxaxoiv vnaqx&v •î 

naâ xiov iv$o£oxaxav vnaffxoiv Z-p. 262,30, nccâ xtp 

ir8o£oxaxq> vnnQXV (^^XV B) M& '&•> gioriosissimia 

praefectis c R 30 xavxrtv prioribtu iungit Zachariae | 

32 vnaQxoie M g 39 xv k. sep. (sept. p. 263,6) CP. Mutroque 

loco, k. Sept. CP. e, quodpropter indictionem p. 263,7 

in M notatam recte probat Zachariae, firjvl 2tnxtfiP(>l(Q 

Ath. Theod. H imp. dn. (dn. om. c) instin. pp. aug. onn. xi 

Mp. 263, (etf (JaatXe&S 'Iavaxiviavov xo ta {it cod.) 

Ath., om. M hoc loco, Theod. | 40 p> o. Belisarii uc. anno 

secundo g fisxa xqv wtaxtlav BtXtaaqlov xb {ixove 

Thzod.) /?' Ath. Theod., post Bilissario uo. conss. innB 

(sic) M, post Bilisario uo. consg. ind. 5 M p. 263,1 

1 ut} et V | sojthya V soicjs t J 2 mi*ia t minit FI 

eiutens / [| 3 est om. V | 5 ipsae Biener] ipsas libri \ 

7 afuris / \ huius /* | 8 ea t \ 9 in sacro nostro «uditorio 

/ H 10 auper Neob.] inpra (de «. v.) t,on.V\ 12 MjfU 

et Soythia vulg.} misyam et gitbyam t miiiam et ijticiuua 

V\ comoraria V\ 13 implet / | 14 reaindente eo V tf 

scindente eo t residentem eum vulg. \ nna cum] unia 

K|j 16 omnes 11 17 praedictas om.taL | sedj ri (AVoi-| 

18 a om. /1 20 maiore V\ 24 obtinet vulg. | 26 »olitno) 

et solutum V | inchoari V g apud om. V | 30 «ndieb*' 

F* | 32 alium libri | 37 contradere Neob.] conienitn t 

tradere V |) 39 dat. (data /) kl. septemb. (septeb. t) ap- 

VtNeob. | imp. instioiano tNeob. itcpr. iust. V\ pp^ 

t Ntob. \ 40 po. btlis. uo. anno aeonndo / Neob bilt»i*H c 

reliqui* omissis V

SCENICAS NON SOLUM 295 Nov. LI pr. 

NA 

ITEPI TOY TA2 Eni 2KPINH2 

MHTE EITYHN MHTE OPKON 

AIIAITEI2@AI I1PO2EAPEIA2. 

V avrbi flaotXevS ^ltoavvr^ inagxv ngaixtoglav xrfi 

Eio xb (}', anb vnnxtov xal 7ta.roi.xup. 

LT. Auth.L. Coll.V tit.4 

R SCENICAS NON SOLUM SI FI- 

DEIUSSOREM PRAESTENT, SED 

ETIAM SI IUSIURANDUM DENT, 

5SINE PERICULO DISCEDERE R 

Imp. Iustiniauus Aug. Iohanni pp. secundo. 

(Ilgooifiiov.y "Ioftev rtgdrjv jienoirjftevot vofiov (Praefatio.) Novimus pridem facientes legem 

anayooevotna ftrtSsrl 7taggr}

Nov. LI 1 296 SCENICAS NON SOLUM 

vojs, fiaXXov Si d"eo(ptlios, TJJS notvrjS rrje daiogxtae 

[et rti oXcoi iaxi noivi;) xnxa xov xbv OQXOV 

CAPUT I. 

vivere sine periculo, magis autem deo amabiliter, 

poena periurii (si qua omnino est poeua) coutra eum 

qui iusiurandum exigit couvertenda. 

"S2sTe xai rûtts avrixa indyouev deccm librarum Unde etiam nos repente infcrimus X. libranira auri 

fturi noivrjv anatxolvxf.i xbv &, xXr;oov6uoi xe avxov xnl 8M- admiiiistrationcm, beredesque eius t> dccomlibrarum auri notvijv anm-15 librarum auri poenam exigatur, si quidem militaris 

xeiafrut, ei /uiv axoaxuoxixus ctQxaiv xax* ixeivrjv tXij iudex sit in illa proviucia, per iliutn danda, sictiti 

xrp i-jinQxiav, J« >s dxsirov do&qooftevtp' d>s ei'ot]x(tt dictura est, nmlieri; 6) vero non babet militarcm iu- 

Tp yvvaixi' ei Si ovx ê» axgnxtajxixov aqxovxa, 6 diccm, metropoleos illius provinciae episcopus hoc 

xip firjrgoTtohtas xrfi iTtagxiai dxeirtje inioxonoe xoi- providcat, causam etiam ad iioa, si probaverit, rerov 

nQovoeixio xov nQiiy/iaxos xai tis rj/ini, si Soxi~ 20 terens, et iusuper ex vicinis uiaioribus cinjnilis: ot 

/idaeur, uvutpigiov, xai ngot yt b dx ytixvvav [itltwv undique hoc agentem, sive indox sive privatus sit, 

(tQxw (OSXB navxaxofrev xbv xoixo nfwârxa, tiia memorata oastigari poena et dari Jianc ei quae ijnanrQXiov 

eixe iSitoxris eitj, xrj cio^fiivrj aaHfoori&o&ai tum ad illum ueque caste vivere valct ulterius, at 

notrjj, xai Siiioafrai x(tixt;v TJ XU yt £n' dxeino noa videatur quasi pcriurassc. 

Jvvaftevg, iva ft % 

£nu)OY.!lG(iaa. 

(fliniloyoe.). Tn xoCwv nnonmafxn rLulv y.al (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et pcr 

Sia xovtis xov &eiov SrjXoiusva vbuov TJ afj ineQoxr} praesentem sacrain dcclarata sunt leêm, tua tvlsixrjoijuaatv 

olxeion rinnoi jxotrjijdza} tpavson, OTTWS av tuilo praeceptioiiibu8 pro]>riis omnibus iaciat maniyvour 

xi]v xrfi rfisriomt fJaoiXtiai neoi aaxppoovrqv 2'\ festa, ut aîioscant nostri iinperii circa castitatera 

anoiti^v. Dat. k. Sept. CP. imj» dn. lustiniani pp. studium. Dat. kal Sept. CP. imp. du. lustiniaui pp. 

Aug anao XI. pc. iielisarii v. c. auuo II. [u. 5J7J A. auuo XI. p. c. iielisarii v. c. [u. 530] 

18*7. argumtntum notatur in Athanasii parutitlit ad tlt. 1 § 7 (inde Coll. consl. eccl. III in tit. 1 paratitlis). 

viverc sine periculo, immo cmn dei facore, cum pocna periurii (si qua omnino poena esl) in eitm gid 

iusiurandum exegit veitalur. 

I. Itaque tios quoque statim decem librarum anri irrogamus poenam, cxigenles eam ab eo qui 

omnino ausus sit eiusmodi iushirandum postulare. Atque hanc quidem summum ipsi miserae tnnHeri duri 

sandmus ad reliquam vitam honeste agcndam, ut per praesidem provinciae exigalur delurque illi. Quoi 

si neglexerit, sciat magistralus cadem sese obligalum iri magislratu exntum, paritcrque hcredes suos 

1 et successorcs et bona ipsins, uropterea quod piam actionem palrare ncglcxcrit. Qitodsi ipse provincia: 

praeses iusiurandum exegerit, ab ipso etium decem libraru/n anri poena quam duximus cxigatnr qnae si~ 

quidan mililaris trutgistrulus in itla provincia sil, per illu/n tnulien detur sicut dictum est; si vero wtlium 

nabcat militarcm magislratum, episcojnts metropolis illius provinciae huic rei prospiciat ad tios qnoque 

eam, si ita indicaverit, rcfcremt, ac practerea qui inler vicinos erit mngislratns miiior: ut nniiii/ue is qni 

id fccerit, sive wagistratus sive vrivutus sit, poena quam diximus caxtigelur enque detur mtilieri, quat 

quanlum ad illum ne casle quiaem vivere awp/ius possit, ne scilicct pcierusse vidcalur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuenmt et per hanc sacram lcgcm dcclurala suttl, tua sublimitas 

propriis edictis omnibus faciat mauifcsla, ut cognoscant impa-ii noslri de castilule sludium. 

2 tine (I/TIS L l ) iffxl ixoi%'Ti ohtts L H 4 decem librarum 

at'(M M Sixn Xtxoaiv \Xixntav om. Al) X2 x ' a ^ ov M 

s. v., L |j 8 sfj. a.7iatxo\>fikvo)v — StSouiviav L || 10 on&vfirtanitv 

L y 15 Sixa Xiroti»' yovaiov Afs.v., L || 21 o 

ix yiixovtov fteiâiv aQx. iuit 

pp. a. unn. XI bihs. uic. T, om. II al.

NON FIANT PIGNORATIONES 297 NOF. LII pr. 1 

NB LII. Auth.LT.Coll.Vtit. 5 

IIEPI TOY MHTE TlPOZftlJOY R UT N0 ^ FIANT PIGNORATIONES 

MHTE DPArMAT02 MHTE XPY2I0Y TINE- PRO ALIIS PERSONIS. ET UT, SICUT PRIN- 

26AI ENEXYPIA2MON, AAAA TETPADAA- CIPUM DONATIONES NON EGENT GESTI3 

ZION AU0ilA02eAI Tfll ENEXYPA2OENTI 5 MONUMENTORUM, SIC NEQUE A PRIVATIS 

[KAI IIEPI TOY ETEPON ANO' ETEPOY H IN IMPERATORIBCS FACTAE DONATIONLS 

DAHHANT02 H AAAS2 E11HPEA2ANTO2 MH- INDIGEAMT IJt 

TB UAHTTE26AI MHTE AAA22 EIIHPEAZE- 

26AI] KAI IIEPI TOY THN HAPA IA1S2TOY 

riNOMENHN EI2 TON BA2IAEA AfiPEAN MII 10 

AE120AI DPAEE£i2 YUOMNHMATftN. 

'0 nvrbi pnaiXtvs 'liodwt] r(o ivSol-oxdxip £nnQX(i> Itnp. Iustinianua Aug*. Iobanni pp. secundo. 

npaiiwoivJv xo p , nno vtidxotv xai jiaXQixiio. 

(JTQoolfnov.y Tov? avtlcvff-daovs ii>rxt'Qtaofiovs (Pracfatio) Inbonostas pignorationea et odibiles 

xai xiii fie/ii(7r;iitri(i ijil ToiToiieiinpd&ii noXtei 15 Buper bis exactiones plurimae quidem et aliae leges 

ftivxid txtooi ro/toi fuaoiat, Simptgovxon Si oi nng' odio habcnt, praecipue autcm a nobis positae; sed 

rudiv xtittt/iirot' nlX' oix tofiev ontoe xb nunyna nescimus quemadtnodum causa licet tantis castigata 

itnixut xooavran xtxuXnaftirov vofiofrtoiais /T« XOX- legislationibus adbuc praesumitur et in repubJica 

^(TTIU xui nohxsvexni xtd fiefym xr,v iavxov na^- est et oiaiurcm BUI praebet virtutcm quam legum 

iltXM Sirnfj.iv xr(s ix xut» vufuov arciyxijs. 20 neceSSltaS. 

CAPUT I. 

Jin XOXTO &tnni%outf, /irtSivn nnrxeXas ivtxy- Propferea sancinins nullam omnino plgnorationftra 

(taofibv xara r^f Tjiierioav jzoXixtinv xoaxeli', fji]ie in nostra rcpublica praevalere, neque iu ttiercatis 

iv nartjyvfieot (roho O7ie(> finXtara ixtlae xoXfiwftt- (boc quod maximt; ibi praesumptura inveuimusi ne- 

«o»« eln>t «v dri}' irtuov xnxa. xb xoi irexvpaafiol «»x^/«rt ratiouis formam aurum aut aliquid aliud exigorc, 

fj T» freôv lisnoaTxtiv xmixo dnodtdvtai boc reddere in quadru])lum violentiam pusso, et ca- 

;^(Tn*iv qno exactionem fecit. Non enira habet rationem 

[ov yrro av t/ot Xoyor iteoov fiiv thru xov alium quidem csso debitorera alitun vero exigi, scd 

••"i, ixtQov Si xbv tinaixovfttrov aXX* ovSi nec altcri molcstum esse pro altero qiiodum tamfifix»' 

{ro/J.tiaU-at 1 Titf) ittovv xtrbs ws fyodov aung- quain iuvasioncm ant iiiiuriam cummiiteutb, et aliuin 

ivnos ij vfiQir, xul ola. atyxotftfjx^v txtivov xa&- 35 

Xiv.LIl (Auth/>n'.Ll «= Coll. V T tit.b: gloss.) Graece extat in MLB. — Epit. Tht.od. 52 (inde B*), Athan. 6,!. 

IuHnn. con»t. XL VI. 

cap. Iest in li 23,3,77 (Osantôfier fttjSiva....). Summam praestnt Anonymus Bodleianut {Zucfiarine\AiixS. p. 2131 

LII. 

NE AUT PERSONAE ADT REI AUT PECUMAE PIGNERATIO FIAT. 

SED QUADRUPLUM REUDATVR PIGNERATO \NEVE ALIUS PRO ALIO QUI VEL PKR 

CCSSIT VEL ALIO fllODO LAESIT PERVUTIATUR AUT AllO MODO LAfCDATUR\. KEVE 

D0HATI0 A PRIVATO 1N 1MPERAT0REM COLLATA lASlNUATlOXE ACTORVM INDIGEAT. 

ldein Auguslus lohanni gloriosissimo praefeclo praetorio ilerum, excoiisuli et patricio. 

Pracfatio. llliberales pigncrationes et invisas earum cxactioncs muftae quidem etiam aliae fegcs 

odio habent, praecipue vcro quue a nobis sunt latae: tamen tiescimus qnomudo res qnamvis lol lcgibus 

coercita adliuc committiutr et usu venit alque maiorem suam exhibel vim twcessitale quue ex legibus pctiiur. 

I. Propterea sancinms nullam plane pigncralionem in nostra republica vulere nequc in nundinis 

[id auoii maxime liic commitli compervnus) neque in agris neque in urbibus neqite in vicis, neque de 

tivious ncyue de vicanis ueque de colonis tieque de alio ullo quocumqxie tnodo aut tempore, scd cum qui 

ab attero pro allero secundum pigneralionis formam pccuniam vel qnid aliud exigcre andeat id in qnadruplum 

reslituere ei qui vim passtts sit, atque actione quoque privari quam habel advcrsus illum cuius 

causa exactionem fecit (neque eithn rationi convenit altcrum essc qui debcat, ab ullcro vero exigi, nec 

magit allcruin moteslia affxd pro ullcro, qui quidem iavasionan vel iniuriam commiserit, ac (amquam qui 

2 ruhr. lltgl xov firjxtra i7rio nXXov /«'«^vftn^fdâi, 

*"• ntpl xov xae an!> (la.aUii«v (rj) tis (tnaiXtli yivQ' 

[iirni dcOQtnt firj veioftat 7TonêaJi v7tOfit'T;ftdxan' 1 lieoil. 

11 itnxnlit dCo fx Bl xepaXiua' xb npuixoy Uegi xov 

pr; yit>ta$ni(> txtQoiv npoitorttoy. 

«ni wOTttf ai naga XOJV /3notXt€Ot> dcoptai ov xP T 'i^°v0t 

trpri^tuti vnOftvrjfiaxoiv, ovSi (oxTar.od.) ai TictQn Tt5v 

iiiwtwv lit xoiit pnatXiisysvofitvai SofQBnl XQ r X^ Xf fM L l 2b ftfjxt dnl xtoft^rntt f 

MB, om. L\ 28 irexv(?"Ofiov M] ^»'«£i'oi«ff//ou LB Q 

30 ixninru L \ 31 clx» Be (Ath.) g 32 1*«»' L 1 35

Nov. LII 1. 2 298 TJT NON PIANT PiaNORATlONES 

a axqepXova&cu xal v^Qiêa&at xai T» naa%nv quasi vicaneum existentem caedi aut iniuriam sustiov 

jigosT]x6vTtDv, TJ oXtot v7iio sjsQov 8l%a vofti- nere et aliquid pati quod omnino non competit pro 

fiov ngofdaeiot TTJV oiavovv vnouivtiv inrj^stav) * alio. et absque legitima occasioue quamlibet perferre 

dXXa xal n/uiooias vnoftivBtv xde eis oajfta naâ rcov calumniam, et supplicia sustinere in corpore a prae- 

Itpeaxtaravtols i&vsoi, ytvcoaxovxcov toe, ei firj xovxo 5 sidibus gentium: scientibus quia, si non hoc egerint, 

nodgaiev, dXXd xaxa rrjv inaQ%iav rfi agxovoiv iveyy- sed in provincia cui praesunt pignorationes praesuoXuTjfrslev, 

ovSiv iaxai xoiovxov oiteQ avrovi mantur, nihil erit tale quod eos a. nostris eripiat 

da o>\ manibus 

CAPUT D. 

^ KaxsTvo ftevroi aweiSofisv xdjSa jiQos&eTvat x$ Illud quoque perspeximuB huic adicere legi, nt 

oftcp, aisrs xa&a7iBQ ai nnoa xrfi fiaatkeias eit ere-10 sicut ab imperio in alios factae donationes non egent 

yivofievat Saipeal ov Siovxat Txgdgecos vno(ivr}~ gestis monumentorum, sed ex hoc ipso habent virf 

v , dXX 1 avro&sv Eypvfn xijv iaxiv, ovxto //TJSS tutem, ita neque a privatis in imperatoribus factae, 

ias naqa ta>v idioiroJv tii xijv fiaait.siav yivofiivas, si tantummodo pro veritate fiant in publico a tabelei 

ftovov xals aXtj&eiats yivotvxo iv ayooa naoa avfi- lionibus completae et subscriptionem babentes et 

fioXaioyoacpcov ovvxeXso&elaa^ vnoyqa aXXrjv xip> servationem, non cgebunt gestis monumentorum, cuinl 

xdiv SioQsaiv naqaxrjâiv, ftfj Stlo&at noaêcos iuscumque quantitatis sint. Non enim est consequena 

vjioftvTjfiaxtov £

DE EXHBBENDIS ET INTRODUCENDIS 299 NOT. LIII pr 

LIII. Coll.Vtit.6 

DEPI TOY TON EN EIIAPXIAI2 EI2 DE EXHIBENDIS ET INTRODUCENDIS, 

YnEPOPION AIKA2THPI0N IIAPI2TS2NTA ET UT HI QUI CONVENIUNTUR POST VICE- 

EITYHN AIAONAI, OTI EI MH NIKH2EI THN SIMAM DIEM PRAESENTENTUR IUDICIBUS, 

AIKHN, AS2EI 020N O AIKAZSN 0PI2AI AA- 5 ET DE HIS QUI IURATORIAM CAUTIONEM 

BEIN TON 2YK0tPANTH6ENTA. KAI HEPI EXPONUNT ET ANTE LITIS GONTESTATIO- 

TOY TON AEXOMENON BIBAION EIKO2I NEM ABSENTES FIUNT, ET DE HYPOTHECIS 

HMEPfiN EXEIN nPO0E2MIAN EHI AIA2KE- QUAE APPELLANTUR EX CASU, QUAE PER- 

>PEI EI BOYAETAI AIKA2A20AI H TON AO- SONAE ET QUANDO IUS HOC HABENT, ET 

6ENTA ANEXETAI AIKA2THN. K.AI IIEPI10 DE INDOTATIS UXORIBUS, UT HABEANT 

TOY META EHSM02IAN AIIOAIMIIANOME- QUANDAM PARTEM IN SUBSTANTIA VIRI ET 

NOY 0ai.xa>oi(ov XTJS Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 

.) JIoXXol jTQogtovree r,ftlv StSdaxovat (Praefatio.) Plurimi adeantes nostram docent 

TO rjfttrtgov xQaTos, d>e dywymoi ytvovxat •naqa n- potestatem, quia exbibentar ab aliquibus aut etiam 

*ov r, xal eis eTeont andyovrai x&(> ae V ** &eias 25 in alias protrahuntur provincias aut ez sacra nostra 

~mdv xiXtvaeojt r) xnl £x rprjtpcov a^txtuv, xai raXcu- iussione aut ex decretis iudicialibus, et ad miseriam 

nuoovv-cat fiiv rovxois, rjvayxaoftivoi Si inb xdiv xe- quidem per haec aguntur, coacti vero iussionibus aut 

hioiuv f( xuv-yriyoiv dyovxat, slxa ol xovxove dya- decretis exhibeutur; proinde qui eos exhibeut etiam 

yimtt xal aofaleias xoftiad/itvot, (ot eiaoi faxov cautiones exigentea, quia intra certum tempus vexqbvov 

xaxedrty 01 ' r ° at'xto&at Hnloander, Bombergk% 13 xd* 

biyorxt Haloander) tbv irdyovra ML \ 14 liy"* ***• 

*»»- L | tacunam notavi; scribendum fere/^'

NOT. LIII 1. 2 300 DE EXHffiENDIS 

CAPUT I. 

TaTrft TOIVW Iholvxts &comZo/jei', tX rt yfrotxo Iloc igitur miserantea sancimus, si quid fiat tale 

rotoTrto xni b ÔOJOS TtXr^cod^sirj ov inl rf} TJJS nnpn- et tempus impleatur quod in cautione exbibitiopis 

oxiiaeats y rr,s anaycoyijs aatpaXe/n airbs 6 ivayiov aut praesentationis ipse actor constituit, deinde ille 

txagev, tUn v /jiy noottSoevvt np StxaaxôUo, 6 8i quidem observet in iudicio, actor autcm desit, et 

ivnytav anoXiftnnvotxo, xai firj etaat ri/ieootv Sixa, ntp' 5 nisi intra dies X postquam reu8 venerit in provinovnso 

nnnnyipoixo xq x^Qq, 6 Ivayiov anavTT]atie, ciarn actor occurrerit, reura quidem ingredientem 

xbv ftiv iruyo/uvov eiuovxa nnnn xcj> Stxaoxrj xal apud iudicem et bacc docentem repente dimitti, 

xnvxa SiSaaxovxa nrtQnxgrjfia aytia&ai, OQX(O Si av- iureiurando autem ciiis iudicetur de oinnibus exxov 

xQtvta&ai naeav Saniivrjv T}V vniaxrj negt it xr^v pcnsis quas pertulit circa viam et circa peregrinam 

bSotnoginv nepi xe %rtv iv ^'j-p 8tnxpt^r,vt xnl xahj) 10 habitationcm, et his iudices addicant actorcm coa- 

v ibv 4rayot-in ftartjv. *ni venientem frustra. Et quoniam mos est nou aliter 

r; nXltoe yiveofrat ihs an- fieri exhibitiones aut praesentationes, nisi actores 

aytoyn i tj tus 

, ei ftr, ot iniyovree iyyvr\- fideiussores ccrta quantitate dederiut, quia execun- 

ias ini ^fj J Suiev tos intl;toxptriai ;xp ry y dixrjj 

tur causam et suscipiunt p Bententiam, nanc qquidem 

xnl xoaruia» rf;s y/r,(fov, v Toirro pev x x> tioolv navxiai 15 quantitatem i omnino i eos exigi ii et dari di frustra ft caavrovs 

anntriia&at xitl Sidoafrnt no finrrjf avxotpav lumniam passo. Si vero per lusiurandum etiam plus 

77]&tvrt. ti Si dia IOV vgxov xnl nXtlov n aajtjvl- aliquid declaraverit, certa tanien quantitate detiniu 

otie {pTjrrji /itvrot nooorijroi vytô/iirr,: naoa IOV 8*- ft iudicc, quam leges taxatlonem vocant, etiam hoc 

xn^dmos. jjt> oi vopoi inâTiioya xaXoiat), xnl toxno superexigi, ut agnoscant non ludere in vitas alienas, 

nQoinnntTtlaihw iva fin&oiBv ftij nai&iv tit fiiovs 20 sed in provincia cligere iudices et ibi coutra suot 

at.faxQiovS, oXXn ra xnrn %(6(>av aioeiafrm SixaOTrjgia adversarios litigare. 

x-oxtlas TTI>OS ioi>S iavidiv uyrtSittovS liiaxftivco&ai. 

q SS T«S 

CAPUT II. 

ivnyovrtav iyyvas d>s Quia verq ab actoribus fideiussiones plerumque 

gloriosissirnum nostrum quaestorcm 

xotaioxcooa xbv wii &eiots t)tiu>p vTiTjotxot/ierov yoaft- mintstrantcm littcris, si quid tale agere iubeatur, 

unatv, tt T* XOIOVTO 7ton*m xeXevo>%n;, /irj aXXuti eis non aliter ad aliam exbiberi provinciam reum, aiitecjtgnv 

amtxitrivni X">Q

ET INTRODUCENDIS 301 Nov. LIII 2. 3 

ff#«r» bnoaa inl xfj nngnaxaaet Sicagtartfiev, xov ftiv hibitione decrevimua, definitura vcro aurura a fide- 

eQHifHvxos xovolov nnoa xvtv iyyvrjruv ancttxovftivov iussoribus exigendum et daudum ei qui deductus est. 

xal SiSofiivov TC5 anax&tVTt, TtagexOfidvov Si' naQ* praebendo quoque ab illo etiatn iureiurando usque 

Ixtivov xal xov OQXOV axpt xa£axia>i'os, ivn eineg 6fi6~ ad taxationem, ut si iuraverit se etiain amplius ez- 

om xai TIXUOV SeSanavTjxsvnt, xni xovxo anoXafloi, 5 pendisse, Ct hoc recipiat, et uudique videantur per- 

uai navxaxo&tv yaivoixo xeXeia xa xrji T]tu6Tt'oai vo- lcctae nostrae nostr legislationes. 

CAPUT III. 

Kaxelvo Si TJ pev agxnioxrje ev noiolan Stervjtca- lllud quoque antiquitas quidcm bene facicns disaiv, 

ol Se rvv iênirrjSee •xt%i>a£)ovai, iip> xdv rtue- posuit, nunc autem studio machinantur, Dostraruin 

tifav vofiwv (ptlav&oconiar afpoouijv notovftevot T^slOlegum clctncntiam occasionein facientes suarum caiavxov 

inrtoBiae. xfjs yaQ nahiiorrpcos fiovlo/itvrjs lumniarum. Vetustate namque volente conveutionis 

xov ninaaEwi fitfiXiov Se^dfievov rjneguiv elato Sixa libellum suscipieutem diebus iteqne decem delibera- 

Suiaxeyiv i'%ett>, dp' q> xni dvtQewTjOat to noayfta tionem babere, quo possit discutere causatn ct forte 

nal taajt tntyvwvai xal annXXayfjvat, fttra Si %rp> etiam recognoscere ct libcrari, post decein autem 

xav 8i'xa rifieQuJv nood-to/iiav Ttjvixavza xal vnoyga- 15 dierum indutias tunc et subscribere inisso libello et 

auv rto aiaXivti (hpXiio xui iat Stxnarixat JTXTJQOVV iudiciales implere cautioncs, quidam vero respicien* 

aefaXtint, ru-ii Srj aipoocbvies eis rois rjfietioovs vo- tes ad nostras legos, quae post litis contestationeiu 

fiovi, ol ftrn jiQoxarttQl-iv OVIB jiagntrelaâi ihv neque refutare iudicem «eque alium petere iudicem 

ittnaxrjv oina awdixnarrjv aireTv avyxatoovot, rb permittunt, causam arte machinantur, et maxime exe- 

TtQayua ttxvalôvai, xal ftnXiara ia>v ngaxiogwv ia 20 cutoribus talia dolose adinvenientibus, et mox ut 

•tontiTft Soltowi ££evoiax6vza>v, xni aftn nQoievexfreir] oblata fuerit quaclibet admonitio, forte neque libello 

TIC vnoftrrjait, noXhaxit ovre (iipXCuv SiSofiirov ovrs dato neque iudiciali ulla cautione, deducunt homiitxnoTixrji 

ovSeuia: aotpaXeias, ayovat top av&Qoinov nem invitum ad iudicem datum et nihil scientem 

nxovra nobi xbv StSouivov Sixaaiip> xal oiS' ortoiv compellunt facere litis contestationem, ut semel sub 

irxiara/ttvoy avrtXavvovai Tioirjanc&at nooxnraQîv, 25 Htia contestatione constitutus obligetur et nullain 

uin anaj; alibv inb rf, ngoxnruêi ytvbptvov $e- babeat licentiam neque refutare iudicera neqne alium 

Sia&at xal (irjspiav i'xnv adetav firjta naQcnxiiaa' Bimul iudicem petere, cum forte suspectua mdex sit; 

oftat xbv 8txd$ot>Ta p-Tfxe avvStxnaxrjv yovv airrjaai, et 81C agunt quae volunt et sub suia artibus homixnixoi 

yt Xooti vnomov rov SixaOTov xafrearunoi' nem constitueutes quo voluut modo de eo agunt. 

dvxti) Tt nonTTOvoiv a fHovXovrai xnl vnb xnts iav- 30 

tuv Tt'j;vrt«6 xbv av&Qtanov TiQ%.rtoufitvox, oV ffovXovxai 

1 mov xa xar 1 avxbv anaQaxxovaiv. 6eanit,ofiev 1 Sancimus igitur, dum admonitio oblata fuerit alir. 

imtShv vTiofirqote jipoisvexfrtit] xivi, navxoit cui, modis omnibus offerri libellum, et non secunai 

/3i/?/liov, xal pt] xnra xb naXmbv Stxa dura autiquitatem decem solummodo dicrum habi*re 

fiovoy tjinoMv fxnv tbv vnojirTja&dvx* ngo&eofiiav, 35 eum qui admonetur indutias, sed duplices, hoc est 

alXb dinXnoiar, xovxiaxtv eixootv, aiexe tixa nnoni* viginti, ut sive repudiare voluerit aive et cum eo 

ijjaaafrat ftovXyj&tirj IIXB xai awbixnuxijv aixr,ani, alium iudicem petere, licentiam habeat hoc facere 

niuav S%tiv xovro notelv fj xni 'iaioi dTxiyvdJvrti xb aut forte cognoscere debitum et liberare se ab adh

Nov. LIII 3. 4 302 DE EXHIBENDIS 

V7tb Bixaoxfj yivecrfrat Xaas vnhnrtg, tacoe axara&v foraan suspecto, forsan ingrato, plerumque autem 

pico, noXXaxis Se T< xal oixelov ini TW xb fii/3Xiov iniSiSmai, ei libellus datus est, ne etiam ob boc ars fiat quaeiva 

firj xal negl rovro xexvrj rte yevtjrai. insiSav 10 dam, cumque futura est celebrari contestatio litia 

Si fiilloi yivsa&at nQoxata^ts naga rq> Stxaarjj, apud iudicem, inteixogari fugientem, si viginti dies 

dpcoTaofrai tbv yevyovra, ei al eixoat SuXrjXvdâalv transierunt deliberationis, et illtun dicere quidem veri- 

TifiiQai ai XTJS Siaoxiysws, xaxslvov Xeyetv phv TaXij&ij, tatem, ostendi quoque illud etiam ex dle et sub- 

Ssixwo&cu Si roiro xal ix XTJS Tjfiepae xov fii/SXioy scriptione libelli: et si dixerit transisse yiginti diexal 

xrp vnoyQ^-15rum numerum, tunc fieri litis coutestationem. In 

atu TtnQsXrjXv&erat xbv xatv iXxoai TjueQcvv aqi&fiov, medio autem licentiam esse ei repudiare iudicem et 

xrjvtxavxa yivsafrai xijv jtQoxaxaîv. iv ptoip 8i alium petere aut etiam cum eo iudicem percipere 

adetav elvcu xal 7tct(>atxeio&a$ xbv Sixaaxfjv xal Sxe- aut certe absolvi amicabiliter, ntbil in medio neque 

gov cdxelv fj owStHaaxrjv avxtji Xctfiflaveiv, rj xal damnificando neque ab executoribus conturbando, 

anaXXaxxea&ai fthxdis, ovSav iv fieocp ovxa grjfitov- 20 sed iudiciariam cautionem ezponeptem, sicut qui de 

Htvov oixa naQa xdiv jtonxxoQwv xaQaxxopevov, aXXit his iudicant perspexeriut, et viginti dierum habentem 

XTJV XB Sixaaxixfjv aatpaXeutv ixxt&tftsvov^ xa&anep deliberationem. Si vero haec non serventur, licet 

av oi xavxa xqlvovxst awiSoisv, xrjv XB XU>V etxooi videatur quaedam fieri contestatio litis, pro nibilo 

tlfteQaiv £x,ovxa Staoxtyw. £i Si xaixa fiij naqa- eam esse, sed licentiam esse et post huiusmodi conyvXax&tlri, 

xav $6£eie ns ylvaa&ai nQoxaxa^n, itvxi 25 testationem litis intra detinitos viginti diea sic omnia 

tirt§svbs aixrjv tlvat, aXX* aSeiav tlvai xal nexa XTJV agere, tamquam si neque ab initio facta sit quaedara 

xoiavxrjv TiQOxaxaQîv etffto xav xexayfUviov ttxoat contestatio litis. 

iuieQcov ovxtas aitavxa nQaxxtiv, ebs av ti fitjSi xrjv 

a fXV* f tysybvet xiS HQOxaxaQ&S. 

CAPDT IV. 

Et Si ana^ naqatxrjaafuvoe xbv Stxaaxrp' Sxsnov 30 Si yero Hemel repudians iudicem alium acceperil, 

Xafioi, oi SiSofttv alxtp xal xbv vxr^tivov^ ai&a non sinimus ei et eum qui petitus est rursus repunapatxtla&ai. 

cisneQ yag avxov xrjSope&a, ovxa> xai diare. Sicut enim cius curam habemus, sic etiam 

TO Si' dvaôXrjv nQaxxta&ai xt xaxa xu>v ivaybvxoiv per dilationem agi aliquid adversus actores inodis 

rtavxeXats dnooxQcyous&ct. Ei Si xai xives Sioftb- omnibus aversamur. bi vero etiam quidam iurent 

oaivxo ftev ws nôseoqevovai, TZQIV 81 rj npoxaxaol-ts 35 quidem quia obseryent, et antequam contestatio litis 

yivoixo, xrfi fiByaXrje xavxrje ayavels xaxaaxaUv nb- fiat, ab hac maxima dispareant civitate, liceutiam 

Xscos, aSsiav tlvai xal firj ysvo/iivTjs nQoxaxa^toie esse etiam non tacta litis contestatione adire acto- 

TiQonivai xbv ivayovxa xcb dfopta&evxi Sixaaxfj xal rem etatutum iudicem et baec denuntiare, illum vero, 

xaixa jtgosayyeXXeiv, ixsivov Ss, «t fiiv agx'»*' tfyt si quidem administrator sit, iubcre omnimodo ex* 

cap. /F(34 Ei Si xai xives — 303, 1» vnb&eatv) extat B 7,14, 22 

iudici obnoxius fiat fortasse suspecto, fortasse minus sibi accepto vel qui adeo privatam adversw revm 

contentionem exerceat: praeterquam cum qui litem suslineat nullum habeat tempus ad cognoscendum quo 

2 nomine conventus compareat. Cum vero libellum acceperit, sola pcrsonali fideiussione ab eo praestita 

et sportulis secundum sacram nostram constitutionem datis libello contradiclionis quem vocant suhscribat, 

simulque tempus quoque quo libellus sibi traditus sit declaret, ne qua vel de nac re machinatio 

fiat. Quando autem titis conlestatio fieri debet apud iudicem, interrogetttr reus, num viginti illi dies deliberationis 

praeterierint; et ille qwdem verum dicat, sed idem eliam demonstretur ex die libelli et subscriptione 

quam libello itiseruit. Et si nnmerum viginti dierum nraeterisse dixeril, ttim litis contestatio 

fiat. Interim vero liceat et recusare iudicem et alium pctere vel collegam qui sitnul cum eo iudicel accipere, 

vel etiam amice litem componere, neve ullo moao interim aut damnum patiatur aut ab executoribus 

vexetur, sed et iudicialem cautionem praeslet, quemadmodum illis qui de nis iudicant visum sit, et 

viginti dierum deliberationem habeat. Quodsi haec non observenlur, etiamsi qua litis contestalio facta 

videaiur, ea pro nulla habeatwr, sed liceat etiatn post eiusmodi litis conleslationem intra statutos viginli 

dles ita omnta agere, quasi ne ab initio quidem ulla litis contestatio facla esset. 

IV. Si quis autem semel recusato iudice alium acceperit, tion conccdimus ei, ut ctiam quem petiit 

rursus recuset. Quemadmodum enim ipsi prospicimus, ita etiam per dilationem quicquam agi contra aclorts 

plane abnuimus. Si qui vero iuraverint se adfuturos, iidem autem antequam lilis contestalio facia sit 

magna hac urbe discesseriut, liceat aclori ne facla quidem litis contestatione iudicem designalum miire et 

haec denuntiare, ille vero, siquidan mngistratus sit, omnibus modis iubeal retim adduct tamquam ptr- 

1 subspecto JB J 2 reum R] eum VT vuUj. \ dispeusantem 

V \\ 3 qui om. V 1 || 4 cognoscendum V\ agnosccndum 

JRTJj 6 sporUlis V x || 7 quij quod .RTfl 8 etiatal 

et R l || 10 celebra» V 1 1 16 ei] Itg. et? || 18 persolui R\ 

neque] aut V || 20 set RV) scd et vulg. || iudicariao 

RV || qui de hia RT\ de his qui V \\ 21 iudicant R\ 

iudicans VT || *perspexerit libri || habente — 31 eofl 

qui ser. R 2 in ras. 3 versuum \\ habente RV g 25 diffioitos 

RT || 33 oliquid agi R || 34 aversamur vulg,} *duersamur 

RV || quidcm aiurent quidem R l fl 35 obs?ruant 

al. || 36 maxime libri || disparrcant T ra disparatur 

R U 37 coatestatiouem R l contestati» V 1 

I i>.-r

ET ENTRODUCENDIS 303 Nov. LIII 4. 5 

vetv ix tqbnov navrbt ayea&ai xbv ivax&evra toe hiberi reum tamquam periurum et paene sui accuxal 

Inioqxov xai a%eSov iavxov %arrjyoQov xfi (pvyrj Batorem per fugatn factum; 8i •vero non administret, 

ti Si oix agxoi, So&sfy Si ix nvos oixa- sed datus sit a quodam iudice, sive ex sacra forte 

fi, she ix &tiov vunov xvxbv rj xeXeioeios fj xal forma aut iussione aut etiam ab aliquo administranaqa 

tivos aQ%ovios, in 1 ixelvov ftrjvistv, oiere aye- 5 tore, ad iilum nuntiare, ut deducatur ab illo, ne 

ofrcu naq 1 dxeivov, xal fifj xb nQaypa /xiveiv xa) StcS- causa maneat actori undique desolata, iudice agere 

xovxt navraxo&sv anogov, ovra xov Sixaorov nQaâi aliquid non valente eo quod nondum apud eum facta 

t» Swa/idvov 8ta ib firjna) yavia&cu, nag' aixa} itQo- sit contestatio litis, illo contemnente legem et [iura- 

Kaxaol-iv, ixelvov re xaraipgovovvTos xov vbpov xal mentum suum] manifestationem Buam, et actorem 

xrjt oiafioalas xfjs iavxov xai xbv Stcoxovxa Ttdarjs 10 extra omse legitimum adiutorium relinqueote. 

1 ixrbs voftiftov fioTjdsias anoXifznnvovros. "Ona>e 1- Igitur ne latente eo et tardata exbibitione causa 

af ovv /iij Xav&dvovxos avxov xal ^gaSwoiaê XTJS maneat suspensa, examinet ut potuerit iudex, in 

ot xb nqayfia /tivot fiarioiQov, i^sxaêxio quam terram abisse dicitur, et det indutias certas, 

xfQ 6 Stxaoxijs onoi yrfi ineXrjXv&ivat Xsyij- ut nisi intra eas occurrerit (liberam tamen huius 

xat, xal SiSoxto nQo&eofiiav ^tjx^v, oiexa ai firj eicrco 15 rei fiduciam habens, ei non forte studio actoris imxavxrjt 

anavxrjosiev (iXev&t(>av ftsvxot xovxov na^rj- pediatur aut venire probibeatur), tunc secundum 

clav fyav, alla firj CJS tixbe i^snirfjSst itapa xov unam partem eiaminet negotium et in possessionem 

Stdxovxos xafret(>yfiivos rj xo>Xv6fievot iX&eiv), xrjvt- mittat actorem eius rerum secundum mensuram de- 

*aira xaxa fiiav fioiqav dj-exa&xa XTJV vtio&eeiv xal clarati debiti, ipsumque in possessionem missum ha- 

M vofif-i neftnirco xbv Siivxovxa xdiv aixov jipay- 20 bere res debiti causa servandi. Et tunc, si ille ocfiatuv 

UQOS Q xb fQ fnixQov xov Siatpaivouivov p %(, %(>t6ve, aisxe currerit, , omne p ei prius saivet datnnum, , et tunc re- 

vTov t its vofiijv i nefKp&ivxa &ivxa fysw fysw xa xa ngdyfiaxa xQtove cipiens ii res et fideiussorem fidi praestans t prosequatur 

cxtv (pvXaxxiov. p xtd XTjvixcnrta j eine^ ^ ixeivos anav- causam. 

tTjotie, Tjotie, n anaaav a a v a vavxq? x q ? nqoxBQOv nqoxBQOv & e ( > &e(>aneietv a n e i e t v XT)V XT)V ^^rjfiiav, j f , 

ovru xi anoXapfidvovxa Xd xa ngdyftaxa d xai iyyvrixrjv 25 

oxn dytoviaaa&ai xr)v vnofreaiv. 

CAPUT V. 

Ka)J6v H av ettj xal xovro npoc XTJV xaiv dfinxeiat Srjfioaiat ovarjs xal ovStva JIOQOV 40 omnino alium quam ex imperiali munificentia habens. 

navriXuS ixegov ij xbv ix fiaotXixijS yiXoxtftiaS ixoiarje. 

iurum et fere siti ipsum accusalorem per fugam factum; sin magistratus non sit, sed iudex ab aliquo 

dnius sit, sive ex sacra sanclione forte vel iussione sive etiam a magistratu quodam, ad ilium rcferal, ut 

ab eo adducatur reus neve actori causa undique impedita maneat, cum neque iudex agere quicquam va- 

Itat propierea quod nondum apud ipsum liiis contestatio facta sii, et ille legem et iusiurandum sttum 

1 conlemnat actoremque omni legitimo auxilio destitutum relinquat. Ne igitur iatilante eo et dilata 

exhibitione catisa in suspenso maneat, iudex obiter examinet, quo ille terrarum abisse dicatur, et certum 

diem statuat, intra quem si non venerit (modo liberam huius rei facultalem habeat nec vero, ut fit, ab 

actore dedita opera arceatur vel quominus veniat prohibealur), tunc una parle praesente causam cxaminct, 

et in possessionem rerum illius mittat actorem pro modo debiti demonstrati, ita ut is in possessionem 

tnissus res habeat debiti servandi causa. Et tunc siquidem ille compareat, prius ei omne damnum resartiat, 

alque Ua res recipiat et fideiussore dato causam agat. 

V. Opportunum vero erit propter rerum de quibus dubitatur disceptationem ctiam illud communi 

trye definire. Pritts eiiitn multae fuerunt dubitatioties, utrum militias hypothecae vinculis obslringi an ab 

iis Ixberas esse oporteat. Verum hoc quidcm iam definitum est lege atque manifestum est, guot mititiae 

cum vendi posstnt, ideo etiam oppignerari possint. Nos vero rem altuis consiaerantes novimus inde ab 

antiquilatc non fuisse in militiis hypothecam, sed» nomina quaedam plane anliqua guaeque evanuerint 

in eo gcncrc valuisse; paulatim autem imperatores creditorum qui eos adirenl misentos tlla concessisse, 

licrt omnis militia pubfica esset nec ullum omnino alium reditum nisi ex imperiali liberalilate haberet. 

1 Ktlevtiv £x] xeXtvtt ix J3 C . xelevo/irv £," Q 2 xaxrjfOfw 

invxov L\l anttpovi L a (I 8 «a^* avxov B e | 

11 /x toii vofitfiov L [| 12 ovv\ Xa&eitav L l 11 ff [| \ 

| 14 Xiytj- 

7«u M) Xiyxai Xi LB LBs \\ 19 xal l il inl — 2G ini& 

«n. BL, uncis inctiuit M* | 30 oxQaxtds i |) 32 

O>d. 8,13,27 (28 citat Theod., vbi cf. Zachariae) R ngoSrj 

iî £, | 33 axQariat M" H Sta xb lintola tubducta notut 

L\om.f | 41 f) i/(f)] «' ftfi L 

1 tue R | 2 •adminiBtrat (aministrat RV) libri P 

i line ilua R l \ 5 dcnuntiarc Ii || ut om. V 1 0 dcducant 

/»' | 8 contenente V continentcm Ii l jj iuramentum 

Buum (iuramento suo R 1 ) ut gfos.iema teclusi | 9 manifcstationem 

suam R] manifcstatione (et man. T l ) sua 

VTvulg. 8 11 terdata] et add. R l V l B causa] et causa 

R l H 14 nisi] nisi si 111| 15 si no V 1 || actoris] impcratoria 

R 1 Q 18 rerum — 22 rc3 et scr. Ji 2 in rat. 2 vers. || 

21 «alnet RVT*[ solnet T l al. g 22 fideiussorcm V] 

fideiussores RT || pracstansj quod add. R* || 27 dubitationem 

RV 1 dubifationi V fl 28 quaestionum R | legem 

RV X \ primum] determinare add. R l \\ 29 dubitationi» 

F»fl 30 hypothecae] ypothece lege Ffl 32 lcge om. V§ 

34 dcsidcrantcs R l \ 36 omnino om. 2i (] 37 intcrpcllan 

R l |i 39 nnlitiae R l H publica ->m. R* \\ cxistcrent R 1 1T

Nov. LIII 5. 6 304 DE EXHIBENDIS 

1 Jtn rovro roirvv freanit,ouav xd ix rov xalovfie- 1 Propterea igitur sancimus ea quae appellantur 

vov xdoov oxgaxeiue firj itavil noo%eioa)i vnoxeia&at, ex casu non omuibus prompte subiaccre, nisi tamen 

TIXTJV ei ftrj Hcnwaxrfi eirj b sU avxo IOVXO Sureian: creditor fuerit qui ad boc ipsura mutuavit, ut miiy' 

tp xr\i OTQareias ixeivov rv%el>>. ineixmyt roli litia illi emeretur. Alioquin aliis creditoribus non 

nXXots SaveiaxnJs ov ngoxeigcos gxg SiSoftav f rovxo' dXX' 5 prompte pp damus hoc: sed si qquidem 

tilii fuerint aut 

ei ftiv nalSti toffv tofftv rj yapsxij xtp reievrrjanvTt, reievrrjanvTt tov- uxor ddefuncti, f i i istos omnibus ib praeponimus i modis, di 

tove naoi nooxQivofnv roonote, aiito noouivtu ta nt adcant nos ct secundum iussionem nostram haec 

TJtuv xnl xatd xiXtvaiv rj/itxtgav rnvra xofxit,eaf}a$, babeant non tamquatn paternam bereditatcm, si in 

ox>x coi na-iQuiov Q xlt,oov, , , et y ye ra uXXa anogos g eirj, j, aliis inops p sit, , sed tamquam q impcrialem p munilicen- 

Xi flaoiltxijv flli fdouninv, d i \va \ xni i iciii ii oloiav li xnxa-10 10 tiam, i ut ct t substantiam b i rclinqueutibus l i i b et nou habcn- hb 

Atfindrovat xal rols ovx i'vov xomvxr^v yafit- 30 morientis et buiusmodi uxorcm curn filiis vocarl Et 

tiflf fttio xoiv Ttaidiov xaXeiafrat. xni aiiTTtg dygdipff sicut scrij)simus legem volentcm, si 8ine dote eiiptv 

vofiov fiovXbfisvov, ttxeg angoixov ovouv XTJV ya- Btentem uxorem vir dimiserit, quartara partem eius 

ptxijv 6 nvrQ dnoizifiysxai, xo xtxngxov /u'gos xf;s Bubstantiae accipere cam, sic etium bic, quoniaro 

aivov Tiegiovaias Xa/tjidvciv nvxr,v, ovxut xdvxav&a, contingit forte paucos aut plures esse tilios. quarirxtiSfjTieg 

eixbe oXiyovt fj nhiovi elvnt naldae, irtv 35 tam partem substantiae habere mulicrem, sive plures 

ttxdgxrjv TTJS ntgiovaias jidlgnv xofii&afrai xr,v yv- Bive miuua lilii fueriut. ISi tameu legatuin aliquod 

talxa, lixe nXtiuvi tixt iXaxxovt oi nalSet ilti>. ti ftiv~ 

eap. Y § 1 (Otanitonsv xas ) extat D 25, 6 {B* p. 322 ZnCh.) 

enp. VI om. Z>, eiusdem particulas quaxdnm cum novellne CXVII cap.h contaminata.i exhibet B 29,12 (c/. B l 

p 101 Znch.) indeque illi novellue insertas repe.tit L f. 142, unde lectionit discrepanfiam notavi. 

1 Propterea igitur sancimus, ut en quae sunt ex casu qni vocalur militiae non cuivis temere oppipnerentur, 

nisi si creditbr sit qui ad lioc ipsum pecnniam credidil ut mililia ille potiretnr. Certe rcli — 35 nnidas et 

37 tite — ehv om. BL, in quibuipott yivalxa (3G) verba 

nov. CXVIl e. 5 oixo fttvxoiyt — ixtXeiartfttv 

inseruntwr decurtata || 32 vtfiov] nov. XX11 e. 18 

2 ex casu] ex causa R l g prompte] prom F 1 proptfM 

iptur sanccimus R l | 3 mutuauerit H g 4 cmcrent H l I 

5 prompte] proptcrca R l | 6 uxore V 1 | defocti V | 

7 nustrum iuuiuncm V | hoo R | 9 aliis inops] alios op* 

V\ 11 meritorito V 1 H 16 quippe Vvulg.\ quidem RT\ 

17 silentiarum /2* \ 22 aptata vuly.) apta R aperta IT | 

mulieribus — morientes 6i< scr. V % | 23 dvinde co itindc 

murientes R H 25 statum /2 | 26 manscrit II 1 I 

29 inopia om. R l | 29 pruuidentia V | 30 et sieut) tt 

om. V" fl 33 eam] cius V a (| 34 contingit Rvulij.] cootigit 

VT |i 36 aive minus] ini [vel unj milius V 1 nrinui V*\ 

fucrint] fiunt R sint V

ET INTEODUCENDIS 305 Nov. LIH 6 

* tearaXinot «tvrjf 6 avr.o SXaxxov xrfi reliquerit ei Tir minus [a] quarta partc, compleri 

(j f Q , avanXrjQovo&at tovxo' iva xa&a- hoc, ut sicut laesas eas iuvamus, si iorte dimissae 

aSixov/xdvaie avrale ifiorj&âaftsv, fij^f, f fuerint einso a aTtonsfi- viris indotatae consistentes, ita vel si pera 

xav avS^cov S anqoixoi xa&eoTaJoat, &oJo oxta ovxta duraverint sein]>er cttm eis, eadem perfruantur pro- 

*av ei fievotev/texgt navxbs JIO.Q* aixdlt, xrjs avxfjs 5 videntia. Scilicet omnibus secundum iostar illius 

anolavauai itgovolas. StjXaSi] navxiov xaxa fiiurjatv nostrae constitutionis, quae quartam decernit eis, 

ixcivrji TjuoJv xrjt Swxal-Bios xrfi xb xdxaQxov atpogi- etiam hic servandis similiter quidem iu viris, simi- 

Xfivorii avxale xavxav&a xqn.xovvxa>v oftoicas /uiv inl 

xdiv avSqav, ofiolws Si inl xtov ywatxdiv. xotvbv 

liter autem in mulieribus. Cominunem namque etiam 

hanc super eis ponimus legem, sicut etiam praeceyai> 

xai xdvxov in' avxoit xi&eusv xbv vojuov, Ssnep 10 dentem. 

1 Srj xal xhv fujxQoo&Ev. Ei /tsvxot xtva tSta i\ 1 Si vero quasdam res proprias mulier in domo 

yvvij nqayfiaxa xaxa xi\v oixiav xov avSobi rj dXXa- viri aut alibi repositas habuerit, harum cxactiouem 

zoce anoxei/ieva 8%oi, xovxtov xrp> etiTtQugiv xal naga~ et retentionem habeat omnibus modis inminutam, 

xaxaoxeoiv i%ex(o Ttaai xQonoit a/usicoroy, v7toxeTayfidxcov xoTs xov avSgoe Savsia/iaat 15 modo valeatibus, nisi forte secunduui quod in illius 

*ar' ovSev Swauivcov, nlrjv ti ftij xa&* ooov xatv iura ex bac lege heres extitcrit. 

ixtlvov Sixalav ix xovSe toiv vopov avyxXi]govofieT. 

2 Tavxa de fafiev, aXnt(> xwv owoixovvxtav 9nxsoot 2 ITaec itaque dicimus, si coniunctorum alter dongoixa 

xt xal tiooya/iiaiav Saioeav firj noiijoaiuvtav tenx iiut antenuptialcm donationem tton faciens inanoyait 

rj !> avrjQ % v yvvrj SUtxetxai, aizxs xov fiev 20 ops uut vir aut mulier inveniatur, et lnoriens quixihvxmvxa 

ij XTJV TeXevrwaav evnoQov elvat, xbv Ss dem aut vir aut femina locuples sit, ille vero vel 

niQmna r\ xijv rceqiovaav jtivsafrai. imixoiya et- illa superstes pauper existat. Jfam si aliunde forsan 

ntg a\la%6&iv Ttfojs tinoQotrj, xiqv ovx eiisveyxovaav habeat, ijon offerentem dotem aut non dantem propter 

TSQolxa i\ xbf oiix intSuvxa xipf Sia yaftov Scooeav oix nuptias donationem non crit iustum gravare tilios 

av tlti Mxatov âoivsiv xove nalSas xj; SiaiSoxjj xov 25 per succcssionem, quouiam lex alia est nostra dicens 

cwoixrtS£va fiaaxaivofitv xponoi', concordantiae legum serventur, et inopia coniugis 

iva Sia navxav TJ/IZV ovfirpcova xa xaiv rbfxiov XTJQOZXO pcr divitias alterius salvetur. 

%al rj anoQla xov Cwoi.xrlaavxos itttQa xrfi evnooiat 

xrfi fi &artQOv Q &t(>a7ie'otTO 

( 

f ('EnlXoyoe.) Ta xoivw jtaQaaxnvxa rjfiiv y

Nov. LIV pr. 306 CONSTITUTIONEM QUAE EX 

LIV. Coll.VtiU 

TOY THN TfiN ENAnorPA d ovxss ii igaaxai^ i ivayxos 15 obscuritatem ei introducentibus. Cum enim liberrofiov, 

oisre fiij xara xb nnXatov, ei i| tatis amatores simus, nuper posuimus legem, ut nmi 

xai iêvfrtgov •jtqosionov TIQOSX&OI yovrj, secundum antiquitatem, si ex adscripticia et libeia 

rtavrcos fjV dxo?j)v&eZt> tfj ivanoy^dtpto tix^, aXka persona processerit soboles, omnino eam sequi ad- 

xara irpr p ifi 

SovXixjjs Ti'xr,s TnzQarrôiv ovrco 'xai inl scripticiam ibrtunam, sed secundum servilis fortunae 

rdiv d &&va.noy(>av 

vofiit,Bad-ai, xal TtQos irp xrfi ya- 20 observationem, sic etiam super adscripticiis putari, 

GIQOS xaia.axnctv xal xr,v rov xex9"ivxos xavoviZ.Ba&a.i et secuudum ventris statura etiam eius qui nascitur 

i£ iJ.tv&eQa.s yaQ firtr^be TiqosXfrelv SovXov considerari fortunam. Ex libera namque matre pro- 

6 T}fi£xeQos ev noicbv ovx rôvXti^r} vofws. cedere aervilem partum nostra bene facieus noluit 

ifpfjanfttv iv x$ voficp, stre xtvie owotxovot lex: quoniam diximus in lege, si quidam coniuncti 

y ^ i v eiie xal avvoixTjoaiev, slxa naiSonoiyâaiev, 25 sunt mulieribus sive etiam coniuncti fuerint, et tilii 

ovxio xov vofiov inl xols xixxouevois xgaxslv. xivis procreantur, ita legem in his qui procreantur valere. 

Si ovxioi droTjxa>s TJ y.axov^ytoi iofir,vev£w intyziorr Quidam autem sic fatue aut callide intcrpretari nisi 

aav xov voftov, disxe xdv ei TZQO T^S Sia%dêcos irix&rj- Bunt legem, ut etiam si ante constitutionem nati 

adv Tivcs, xav ei atpoSpa ehv TiQeafivxai, vofii&tv sunt aliqui, vel si valde sint senes, putent eos libeairovs 

iXsvd^tQova&ai, aisneo agxi iixxoutrovs aXX' 30rari tainquam enim modo natos et non longe praeov 

fiaxoco TtooetXr^cpoxas xbv voftov xaixoiyn TjutZs cedentes legem: cum utique nos hunc habuerimu! 

xavxrtv taxoftiv twoiav, aiije «i'ra awotxovaiv rjSq intellectum, ut si cobaereut iam quidam uxoribus et 

xivit ynfisxali, slxa fiexa xov vofiov natSonotrtaomat, post legem lilii procreati esseut, aut non cohaerent 

sixe fiij awoixolai fisv vaxeoov Si yrtfiauv, xb uexa quidem, postea vero nuptiae fierent, post legem nati 

xbv v6(iov xtxxofttvov fytiv xqy ix xoi vofiov SeSo- 35 haberent ez Jege datam libertatem. 

iXdl 

Nov. LIV (= Coll. VtiLl: gloss.) Graece extat in M. — Epit. Theod. 54, Athan. 18,1. Iulian. eontt.XLVUL — 

Citatur ut veaqa V/9" in paratitlis ad ColL consU eccl. 1 2 p. 1252. 1253 VoelL 

LIV. 

VT CONSTITDTJO DE ADSCRIPTICIIS LATA LOCTJM HABEAT INDE A TEMPORE QUO 

PUBLICATA EST. ET VT OMNI AEDI SACRAE ALIIQUE LOCO PIO CUM SIMILIBUS PER- 

UUTATWNEM FACERE IMMOBIZJUM POSSESSIONUM DECRETO INTERPOSITO LICEAT. 

Idem Augustus Johanni g/oriosissimo praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 

Praefatio. De nostrarum constitutionum aliqua, quae nihil obscyri habet, guaesliones motat 

sunt, cum essent qui de industria et proprii consilii gratia obscuritatem ei induant. Kam cum libertatu 

simus amantes, nuper legem tulimus, ne secundum antiguum usum, si ex adscripticia et libera persona 

proles procreata stt, ea omnino adscripticiam sequatur fortunam, sed quod in servili condicione obsenatur, 

idem etiam in adscripticiis valeat, et secundum vteri statum etiam partus^ condicio dirigatur. Ex 

libera enim matre seruilem partum procreari lex nostra merito noluit. Ilaque in lepe diximus, site qui 

sibi uxores coniunxerunt sive etiam postea coniunxerint ac liberos inde procreavennt, ita Ugem de iis 

qui procreantur valere. Nonnulli autem adeo inconsiderate vel maligne interpretari legem conati sunt, 

vt etiam si gui ante constitutionem nati fuerint, licet admodum grandes sint natu, eos liberari existimenl 

tamquam qui modo nati sint ac non longo tempore legem praecesserint: cum tamen id nobis consilium fuerit 

ut, sive qui iam uxores sibi coniunxerunt et post legem liberos procreaturi sint, sive non coniunxcrunt 

uxores, postea autem ducturi sint, liberi post legem nati libertatem ex lege datam habeant. 

2 rubr. "S2are xrp> Stuxaîv xrjv fSovXouiinqv xovS i£ 

anoygrupov (avayQntpov cod.) xal iXev&tgas re^foWaC 

D^v&ioove elvai (voeia&at add. Coll.) xai xh i^rfi Ath. 

{Coll. const. ecel), s. Tleol xov xtt £VXTT;OHI dvxaXXtiacetv 

aXXrjXoii, xal 7teol xcov i£ iXev&tont xex^svxatv yew^yhhr 

Thtod. || 10 *V7ia.QXoa M J 16 lcfiov] Cod. 11, 4S,24 j| 

24 eixe] si (i.e. «'?) e || 33 jtatSojioififfavres J/° 

1 IV Lui V | 2 constitutio R || inscriptitio R l inscriptittone 

/i s inscriptio V\ 3 libera] libcra mulicrc R || 

Iibcvo3 esse R J 4 Bunt om. R l V Q 5 prodessent R* JJ 

6 domos V 8 comnrnnicatioDcs V* Q 7 mobilium V* J 

8 eicepto V 1 R 9 hio V |j 16 Bcimua R l |) ut deLR* j 

17 ascriptiti» V 1 ascriptitio V 3 inscriptitia R I IS inscriptitiam 

V l R H 19 eed om. V 1 del. R* \ eecunuum H^ 

uilis] quod mlis R* || 20 inscriptitiis F l /l 3 inscripturi» 

R x H 23 patrem R 1 [j 24 quidatn] quidetn a R % quideo 

jR a |J 25 coniucti V |j fuerint] sunt fuerint R° J 2fi qai 

crcantur F|J 27 nisi VT\ nisi R- ai R x auai vulg- \ 2S« 

antc] sciant /J 1 fl 20 ualido V 1 fl scncx /i> [30 enit» 

om. vulg- II 32 sq. intelltctum elc.] tellectum — *ut oo» 

co| MCT. R" in ras, 2 vtrsuum fl 35 data V

ADSCBIPTTCIO ET LIBERA 307 Nov. LIV 1. 2 

CAPDT I. 

"Iva /ttrj xoiwv igfi xexva&tv xal xaxovqyeiv. xai Ne igitur liceat artibus uti et malignari et posrovs 

xa>v %io>v fiXtmxeiv dsoTioxas tale xoiavxms sessionum nocere domiuis talibus interpretationibus, 

iguqveiais, dia xovxo &eanit,o(ttv, navxas xove xex&ep- propterea sancimus omnes qui nati sunt a tenipore 

tas ix xov xaigov xov viifiov xovxovs xai fiovove iXev- legis hos solos (Jiberos) esse adscripticia fortuna, si 

&i(>ovs ivanoyqnyav TU^S slvnt, iXneg dj- dXsv&dqiov 5 ex liberis nascaatur matribus, omuc praeteritum antiyivotvxo 

ftr,xtf»(ov, jtavxbs xov ctQO£iXriq>6xoe xq> sra- quae servandum legi. 

Xaup ixttpvXayfievov voftcp. 

CAPUT II. 

'EntiSij Si ivnyxos v6f/ov dy^/tt/ia/tev •9'tQnTtevovxes Quia igitur nuper legem scripsimus medentes his 

xatn xi xa neol xibv dxxXr,ataaxixwv dx7toit'toeo>t' xni quae de ecclesiasticis alienationibua fiunt et volenfluvLofitvoi, 

ei fiiv Srjfioatoi' ofpXijfia tXt), SvvaofratlOtvs, si quidcni publicum debitum sit, posse eas et 

aitos xni dxnoieiv, alv axQifiiitt fiivxoi nnog xaxk alienare cum omni subtilitate Becundura legis obserxr,v 

xov vouov tiaqaxrôw, ti Si iStcoxixbv #««, vationtm, si vero priyatum debitum, pro soluto dare 

proaoluto oibnvat n$nyfia axivrjxov, xai xaxa firjSiv rem immobilem, et in nullo videri ofiendere posiooxtiv 

nQosxooistv xqi TigoxB&bvxi. vo/xcp xtp naanv tam legem quae oinaeiQ alieuationem prohibet: ctiiim 

ixnolrjoiv eigyovxf xaxtlvo ngosxifrefisv, (osre ei •»• 15 iilud adicimus, tt per quandam inevitahilem occa- 

••• xaxa xwa ana(.a.£xr]xov jtgofaatv xai avpfpiQov- siouem et utilem et danti et accipienti vtnerandae 

aav x$ xs SiSovci TC^ te XapPuvovxt evxxrjQuo oXxit), domui, hoc est ant ecclesiae ad ecclesiam aut ptocbio 

xmntartv rj ixxXrjaia TTQOS dxxXrâiav T; nxmyfiiip noos ad ptochium aut xonodochio ad xenodochium, aut 

>Xtioy 7] êvdfvt Ttgbe £evaiva, xai dnXcHe eiayel simpliciter venerabili (iomui ad aliam vcuerabilem 

> nqbe SXEQOV aeflaafitov olxov, xovxiaxiv fj dx- 20 donmra, hoc est aut ecclesiam aut ptochium aut 

xfyoia itQos nxtoxeior ij novaaxr\qlta •nqbi evxxr\qiov mouasterium aut veneraiidam domum ant xenodoolxov 

rj êvtora rj voaoxofxelov, ij dxslrots 7tqbs ixxXt}- cbium aut nosocomium, aut illis ad ecclesiam aut 

alav ri nqbi allrjXa rj nQoe h> xcov tfmqoa!>£v yftlv altcrutrum aut uuura horum quae prius a nobis di- 

TQifriiqpivcov, JJ exeqqt oicpSrjnoxe cvayeZ oi'x

Nov. LV pr. 308 UT DE CETEEO COMMUTATIONES 

ia yivoixo »7 T« Ttaqa. xb avfitpioov exarioco 

noarrotro fiiqet. xai ya(f Sij< xai aoal tovxote ai jtuv- 

%o)v intxsiaovxai tfojisQtoxaxai xai ai ra dsla xols 

tiaQTavooiv indyei loyia 1 ' xcHvxevivStaxexayfiivwv 

Qfa&eiT} xal vaxtqov Sielsyx&sirj xaxoiQycos 

v, dvxl /uj]Se yeyovoxos sarat. ^ 

goovfiev Se yal rovrbv rov vofiov irtv ayttord- 

%T]V/isydb}v ixx).r]a(av, aisneQxai tov nQoa&ev. ixsivijv 

yaQ i-ni rrfi nôxtoas xwXiaecos xcHv dxjioirjGe&v iaxayat 

fiovXouefra, 816x1 xovxo xal nvrdis xols 71 ooeardi- 

Civ avxrjs oaiioxdxots avSfidai Suxei. 

('Eniloyos.) 'H xoiwv or\ vntQoyT\ %a xa&Jis 

-hftiv xai oaiws naqaaxavxa xai Sia xoviSe xov 9tiov 

SijXovfiEva vouov iv anaot xots g&vetnv oli d^x et colludium fiat aut aliquid praeter utilitatem utriusque 

geratur partis. Nam etiam maledicta his omnium 

terribilia imminebunt et quae inferunt eloquia divina 

peccautibus, et quae nunc disposita Slint; 61 

5 quid autem praetermittatur et postea demonstretur 

maligne factum, pro non facto erit. 

1 Excipimus etiam hac lege sanctissimam maiorem 

ecclesiain, sicut etiam priori; iliam uamqne in priori 

probibitione alienationura stare volumus, quoniam 

10 et hoc ipsis guberuatoribus eius sanctissimia virb 

videtur. 

(Epilogus.) Tua igitur eminentia quae nobis 

bene et Bancte visa sunt et per hr.nc sacram de- 

Sia clarata sunt legem, in omnibus {jcntibus quibus 

xr,ovyndza)v oixeiiov y.nxa xb ovvrj&ei wavega JTO/I?- 15 praeest per praecepta propria soliemuiter iaciat 

adxio. Dat. [xv.] k. iSept. CP. imp. dn. lustiuiani manifesta. Dat. kal. Scpt. GP. imper. domino nostro 

YTEY2E22. 

*O aixbe âatXevt 

Mrjva ra} ayttoxaxq» aqx 

T^C ivSaifw os xavxqe noleais xai oixov/.ievixui 

doxT}. 

LV. Coll.Vtit8 

20 IV UT DE CETERO COMMUTATIONES 

ECCLESIASTICARUM RERUM NON FORTUITE 

FIANT AD PIISSIMUM IMPERATOREM ET 

HOC MODO AD ALIAS PERSONAS TRANSEANT 

RES, SED HAEC TANTUMMODO FIANT AD 

25 IMPERIALEM DOMUM. ET UT LICEAT PEB- 

PETUAM EMPHYTEUSIN AGI AB ORATORIIS 

IN ORATORIA DECRETO VIDELICET INTER- 

POSITO, EXCEPTA HAC MAIORE ECCLESIA, 

NE TAMEN IN PRIVATAM PERSONAM 

30 TRANSEAT EMPHYTEUSIS Ki 

Imp. Iustiniauus Aug. Menae archiepiscopo 

Constantinopoleos. 

( Q f y Nofiov iyQaxpapev f^Sij xds uh> (Praefatio.) Legem scripsimus dudum ecclelxx).rlaiaanxas 

ixnonjoets xtaXvovxa, povtjv Si iiftet- 35 siasticas quidem alienatioues prohibentem, solaa 

Nov. L V (= Coll. Y tit. 8: £/055.) Graece extat in M. — Epit. Theod. 55, Athan. 2,9 et in paratitlis ad til. 1 § 1 

(inde ColL const. eccl. III 2, 9 et parat. ad III 1). lulian. const. XLIX. 

collusio facta sit vel qnid practer utUitatem utriusque partis qeralur. JEtenhn et execrationes iis impcndcnt 

omnium lerribilissimae et quas sacra eloquia peccantibus inferimt: et si quid eorum qitac nunc conslituta 

1 sutit violalum sit ac deindc probetur impie factum, id pro non faclo erit. Exdpitnus vero ab hac 

quoque lege sicuti etiam a priore sanctissimam magnam ecclesiam: illam enim priore prohibitione a/;Vnationum 

slare volumus, quoniam eliam ipsis primatibus eius sanctissimis viris id ila videlur. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis bene et sancte placuernnt alque per hanc sacram 

legem declarata sunt in omnibus gentibus quibus praeest per praecepta propria more solito manifesta 

faciat. 

LF. 

DE PERMUTATIONE RERUM ECCLESIASTICARUM ET EMPRYTEUSl. 

ldem Augustus Menae sanctissimo archiepiscopo huius felicis urbis et palriarchae universali. 

Pracfatio. Legern iam scripsimus, quae aliamtiones quidem ecclcsiasticas prohibet, solam auUht 

12 xa om.M H 16 kal. Sept. e Ath.] xv. k. sep. M 

ftrjvl ainxefiPgiqt The.od. (c/. Zachariae not.) \\ CP. impcr. 

domino nostro Iustiniano pp. Aug. anno XI f, CP. imp. 

dn. Iustiniano ann. XI M fSaoiXeias 'lovaxiviavov xb ta 

Ath., om. Theod. fl 17 p. c. Bclisari vc. anno eecundo e, 

post Bilisario uc. conss. ann. II M fisxa xrjv vTcaxelav 

BeXiaaoiov xb (exove Theod.) /9' Ath. Theod. (subscr. 

dat. cons. uilisarii Iul.P, om. Iul. codd. rell.) || 19rn6r. 

"Siaxe. rov Xotnov Afielyjtis £y.x).riaiaaxixuw nonyfinttov 

fifj cos Sxv/fiv yivBafrai tzgbi xbv cvaepaaxnxov 

/3aot),C(i xai xa e|jj» Ath. (i). Tleoi xov fiovto fiaoikti 

avra)jA(JOeiv xove evay&is xunov-i, xal TCIQI XOV Stt/' 

vex(oe dfitpvxeveiv O.?.XTJ)MIS xa tvxxTjQiu Theod. \\ 34 Nofiov) 

JIOV. VII {negl xtjs t,' vJttgas tpqaiv xio (scr. xb) 

4v lut nocoroj xs schol. M) 

1 utrisquc V 1 1| 2 geratis V a | 4 disposita] peccantibus 

disposita R a |j 5 autcin delemhim ? || 7 etiam om. R \ 

8 illam — priori om. V fl 9 alienatum V || 12 tq. nobis bcoe 

Rl^ bene a nobis V\\ 13 uisa RT} iussa V\ dcclaraU 

sunt] sunt om. V\\ 15per praecepta] pcroepta V\ 16*«*scriplionem 

dedimtis tx VT Bamh. I § scpteb. V j CP. 

Bamb. 7] cfij». Vom. T|| impr. donno nostro Y{Bamb. I) iohi 

dno T || 17 pc. om. V || Bilisari uiri olarissimi Bamb, I Iti* 

lisiario uiro clarissitno V Hilis. uic. T || 19*0. fy LV VI 

20 commutationia F|| 21 fortuito i2 2 |j 24 bacc] nec H X T \ 

25 imperalem V \\ qppctuara (nic) cmphiteusin V, p-:r- 

pctue emphitcosis (cntitcosia T) RT perpetuai cmphjtcuscs 

vulp. | 26 aratoriisiJ oratori V§ 27 in 0«. VTl 

decetcro R l l| 28 hac] hic 11 hoc V (| 29 tamcn) Uatum 

V 1 transcat V 3 [| personam priuatam VI 3I> transe»* 

om. V [| emphyteusU V) emphiteosia R cnfittosii T 3 

31 meno !{] menne VT

ECCLESIASTICAEUM EERUM 309 Nov. LV 1 

ftv inixînovxa xal: aynoraxaie ixxXrjfftaie xai vtQoi autem commutationem permittentein sanctissimis ccyt 

TJ ayuoxaxi} fieyaXr} ixxhqaia TTJ xaxk xavxqv clesiis nec non sanctissimae maiori ecclesiae buius 

ciarj Trp' eiBaifiovanoXlv, rjvixa r] flaotXela XaBsly xt felicissimae civitatis, dum imperium accipere aliquid 

7ta(>d xtvos xdiv eiaydiv oXxav povXTj&eir]. vaxeqov ab aliqua venerabilium domuum voluerit. Postea sificv 

ow Hxeoov iyQa\f>a(iBv vofiov, OVTIEQ igsiXofiev TTJV 5 quidem aliam scripsimus legem, qua excepimus sanayuoic.xr]v 

fif.ya.Xrjv ixxXrjaiav, intxQixpavxie xtvae ix- ctissimam maiorem eccJesiam, permittentes quasdam 

---ff«e, aemo ixeivos 6 vofios Xeyei. ÊnsiBij Si gyvco- alienationes, quas illa lex dicit. Quia vero cognocu; 

T«'£S xb xrji TiQoxsQas Siaxagecoe xetpaXaiov, vimus, eo quod aliqui prioris constitutionis capiinl 

hftBixpti SiatpsQovxtav xole evayeatv oixote tulum, quod de pennutatione competentium rerum 

rtoos xrjv fiaoiXeiav iyQaxfjafisv, eii xrjv 10 sanctissimis domibus ad imperium scripsimus, ad 

*axa xov vo/uov xixvrjv SxQsxpav, •fjxyoav Se aisxe artem legi contrariam converterunt postulaveruntque 

rjftcis ftiv TiaQa xrti ayicaxdxijs ixxfojaias Xafieiv, av- nos quidem a sanctissima ecclesia accipere, his autem 

ioi» Si xavxa Sovvat, irrev&ev Si (OQftrj&rjaav noX- haec dare, hinc adgressi sunt multi quidam simililol 

xais ofioiais aixrjosot xQ^f tevot T 7*' &eiav negt~ bus petitionibus utentes sacram circumvenire conyqtufuv 

Staxat-tv xa pev baa jtBTtqaxxai nag 7 fjftviv 15 stitutionem. Qiiaecumque igitur gesta sunt a nobis 

pi/.ot xrfi •na.Qovarfi rjfiiQas, xavxa inl xov vvv fieveiv usque ad praesentem diem, haec sub schemate quo 

oxi]fiaxos povMfie&n, oiSevbs avaxQexofiivov xciv rjbt] nunc est valere volumus, nullo pennutando horum 

nao rjficiv JIQOS xijv ayttoxaxrjv txxXrjotav inl xolt quae iam a nobis cum sanctissima ecclesia in tali- 

-'iots avvaXXdy/iaat nqaxîvxoiv rj nqbs aixois biis contractibus gesta sunt aut cum his qui liaec a 

xavxa na^ rjftaiv dXrjfaat. 20 nobis percepcrunt. 

CAPUT I. 

xov Xomov Si 9eaniV,otuBv nrfievl navxeloji jtrjSt- De cetero autem sancimus nulli penitus ullam 

filav ilvai naQQTjalav xotovxo xi TtQaxxeiv, aXX' ixsl- esse licentiam aliquid tale agere, sed lllas solas vavat 

ftovat iQQwa&at xas afieirpets xae TCQOS XTJV /9«- lere permutationes quae in imperialem domum in 

oikxrp oixiav ini xovxip ytvoftevae, aisxa S^vixat hoc factae sunt, ut perpetuo apud imperium manaQct 

xij fiaatXeiq pevetv xal fiij fiexafiaXXeiv eis iSico- 25 neant et noQ transferantur ad privatuin neque illarrjv 

firî -ifjs ixeivov yivso&at Seonoxelas Sia piorjs rum ius per mediun) imperium ad eos proficiscatur. 

iffi fiaatXtiai in' avxbv oSevovaat. aXX" eC xi ye- Sed si quid tale fiat, liccntiam damus reverentissimis 

votxo xoiovxov, aSeiav SiSo/iev xols eiXafieaxaxote ot- oeconomis res apprehendere huiusmodi et trahere 

xovopoizxwv nQayfiaxtov ijiiXa/iBaveo&cu xovxtov xai eas rursus ad sanctissimam ecclesiam, tamquam si 

cKft/Mtiv avxa naXiv eie rfjv ayiaxaxtjv ixxXr,(sinv, 30 nec ab initio contigisset permutationes harum ad 

ut av ei fi-qSi xip> aqxh v dxiyxavev afteitpis xit inl imperium factas. Sed servari hoc Bchema in perpetovxoit 

nQos XTJV (taatXeiav ysvoftevrj. aXXa q>vXax~ tuum ex praesenti die incohatum; omnibus quae 

tto&ai xovxo xb axw a C( ' e ro Snjvexis ix xfjt naqoi' dudum, sicuti praediximus, post priorem legem secqt 

T^fiioat a.q%6^.Bvov navxcov xwv $8%, xa&anto cundum modum praedictum gesta sunt, ratis manentinovxis 

l'fd~T]fi£y, fitxa rbv nqoxtqov vofiov xaxa 35 tibus, eo quod illa quidem quae sic facta sunt a viris 

xov Mt(rrjft£vov yevoftevtav XQOTIOV fitfialav fitvbvxcav, gesta Sunt •••••», nunc autem quidam volunt illohb. 

xb ixBlva fiiv xa ovxco yevoftsva jiaq* avSqwv rum exemplo utentea et nobis €8se molesti et sancytvia&at 

oineq oi xsxvdt,ovxas ovSi xcueovqyovvxst tissimam malorem ecclcsiam huius felicissimae civiinoiovv, 

aXXa xal naq' rjfioiv eis xovxo nqoxqanev- 

Tts r^X&ov, vvv Si xivae flovXea&at xio ixtivwv naQa- 40 

itiyftaxt ^wHfvowff rjftas xe Si-evoxXslv xai xi]V ayiat- 

7arr]p fttyaXtjv ixxXqofav VTJS svSatftovoe xavxqs 716- 

cap. I tummarium extat & 5, 2, 3 (ex Theod.7) 

permutationem sanctissimis ecclesiis et insnper sanctissimae tnagnae ecclesiae quae in hac felici urbe 

est permittit, quando quid imperator a vcnerabilium domuum aliqua accipere voluerit. Ac postea 

allcram scripsimus legem, unde excepimus sanctissimam magnam ecclesiam, cum permilteremus quasdam 

alienationes, quas illa lex refert. Quoniam autem comperirmis prioris constitutionis caput, quoa de permulalione 

rerum quae pertinent ad venerabiUs domos cum imperatore facienda scripsimus, nonnullos in 

fraudem legis vertisst et vetiisse ut nos a sanctissima ecclesia talia acciperemus, accepta ipsis daremus, 

atque inde mnltos eiusmoai petitionibus usos sacram constitutionem circumvenire molitos esse: ea quidem 

quaccumque a nobis xisque ad hnnc diem acta sunt manere in eo quo nunc sunt staCu volumus ncc quicquam 

rescindi eorum quae a nobis cum sanctissima ecclesia in eiusmodi contractibus acta sunt vel cum 

iis qui haec a nobis acceperunt 

I. In posterum vero sancimus, nemini omnino ullam esse licentiam eiusmodi quid agendi, scd illas 

solas ftrmas esse permutationes, quae cvm hnperiali dotno ea condicione fiant, ut perpetuo apud imperatnrem 

mancant neve transfcrantur ad privatum aut dominii fiant eius pcr medium imperium ad eutrt migrantes. 

Sed si quid eiusmodi fiat, licentiam damus religiosissimis oeconomis res illas vindicandi easque 

rursus trahendi ad sanctissimam ecclesiam, tamquam si ne ab initio quidem in iis ulla permutatio cum 

impcratorc facta esset. Ac servetur haec forma in perpetuum initio a praesente die facto: cutn omnia 

quae iam, uti supra dixitnus, post priorem legem eo quem memoravimus modo facta sunt, firma maneant, 

quoniam ilta quidem quae ita facla sttnt a viris sunt facta qid non per machmationem vel fraudem 

rem gesserunt, sed etiam a nobis excitati ad hoc venerunt, nunc vero nonnulli illorum exemplo utentes 

tt twbis molesiiam facessere et sanctissimae magnae ecclesiac huius felicis urbis fraudem faccre volunt. 

2 tMxavxrp> M, corr. Serimger I 5 vofiov] nov. XL VI \ 

8 %if alaiov) nov. VJJ c 2 § 1 | 13( nolXol xale] multi 

qnidam (t. e. 710XX0I xivet) s | 27 oitvovorfi Zaehariae 

2 eoelesiis V* | 4 aliqua] aliqaaque V | 5 qua] quam 

R* qoia F 1 | 7 quas 01». V 1 fi dixit V | 8 eo quod) eo 

• vulg. \ priorcs constitutioni F 1 | 9 perimitationc 

R l | 11 conuertctur R 1 H postalarerantque vulg.] postala- 

«tnrot RV[ 12 a om. V 1 1 13 haeo om. R l 114 sacrnm 

V* | circumvenire] uenire R l | 16 usque] uel uaquc V II 

quo] qui V |) 17 permutcndo R l (] 18 cum om. V 1 II 

19 contractibus om. R \ aatem V a || 20 perceperint R | 

21 ullani om. R ft 23 iu om. V 1 1 26 imperium maneant 

ad R a U eos] leg. eum?J proficiscantur V\\ 28 yconomis 

(yconomiis F 1 ) RVT |) 30 nec] nichU V R pcrmutatio 

— 31 facta Btck R 31 sccma R ohema V \ 32 incohatum] 

in»»« autem V 1 1| 34 praediotam modum R | 35 a 

viris] • nrig F 1 inris V* | 36 lacimam nm notani 

libri B 37 uiuentei R

Nov. LVl. 2 310 UT DE CETERO COMMUTATIONES 

Xeoa iteqiyQti-yiiv. ontq ele xbv anavxa %obvov XOT* tatis circumvenire. Quod per omne tempus nullo 

oiSdva xQonov yivead-ai j3ovX6fS xovxo dvxtxeifiew]!. 

CAPUT H. 

Kaxslvo ftevrot d"ta7ti£,ouev, aiexe xwv aXXcov anav- Illud quoque sancimus, ut aliis omnibus de iure 

tcav xtitv neQl ififvxsvaewv vsvouo&E-iTjftivwv Ini re emphyteoseos sancitis et in sanctisaima maiore ecrfj 

ayicordiT] fieynXrj ixxlrjaiq ini ie role attois rina- clesia et in aliis omnibus venerabilibuB domibus prociv 

Bvayiaiv oixois trpt, i6iav ixorrcov ia%vv, aSetav 10 prium robur habentibus licentia sit sanctissimis ecelvat 

tale ayteoTaraie £xxXt]o{ais tcai roTs evayeaiv clesiis et venerabilibus domibus adinvicem emphyteootxois 

jtQvs aXXfjXas xal dfiptnevaeis itgaxisiv SiT}vt- sim agere perpetuam, decreto quippe bic faciendo; 

xels, SexQtrov SrjXaSij xai 4ni TOVTM yivonivov. l£- excepta quidem hic sanctissima inaiore ecclesia, in 

rjprjftevT]s ftev xavrav&a TTJS ayKurarrjs ucyuXî £x- hoc autem celebrata emphyteosi, ut non ad privatatn 

xXriains, ini rovT(p Si yivouiv7\s T^S iutpv?evoeu>s 15 persooam extendl omnino possit. 

itp u) ftfj eU iSnoxtxov TIQOSWTIOV ixrad"ijvat itavxa- 

XotS SvvTj&ijvat. 

('EniXoyoe.y 'H xoCwv aij /taxaîoxTjs xa napa- (Epilogus.) Tua igitur beatitudo quae uisa Bunt 

axavxa vuiv xal tpvXa^dxat xal xols vn' avxTjv xovs uobis custodiat, et bis qui 8ub ea metropolitanas 

fttjxQonoXixixovg &Q6VOVS k'xovat tpavsQa xaxaoxqaaxco, 20 Bedes habent faciat manifesta, ut et ipsi quae nobia 

tSsre xal avxove xa rj/xlv nagaoxdvxa yivcoaxovxas placuerunt cognoscentes nibil horum praevaricari 

fir/Ssv xovxcov naqa^rprat &a^grjaat. iorai yaq ana- praesumant. Erit enim universis a deo iudicium et 

oiv rj naqa xov dsov xgiats xai TJ Ixei&tv noivr}, et exinde pocna, si quid praeter haec aut ipsi egerint 

xt naQa. xavxa fj avxol TZQaj-atev rj jrgax&qvat avy- aut agi permiserint. 

XoiQr}aaiev. 25 

Dat. xv. k. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. Dat. xv. kal. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

ann. XI., post cons. Belisarii v. c. (anno II). anno XI., post cons. Belisarii v. c. anno secundo in- 

[a. 537] dictione prima. 

Quod quidem in omne tempus nullo pacto fieri volumus: sed licet per qualemcumque speciem factum sit, 

hoc quoque irritum esse, ut a sanctissima magna ecclesia in perpeluum vindicari possit neve ulla ei temporis 

praescriptio in ea re obiciatur. 

II. Verum illud qnoque saricimus, ut ceteris omnibus quae de emphytevsibus et in sanctissima 

inagna ecclesia et in ceteris omnibus venerabilibus domibus constituta swit tn propria vi servatis liccntia 

sit sanctissimis ecclesiis ac venerabilibus domibus etiam emphyteuses perpetuas ititer se fadendi, decreio 

scilicet hac quoqtie in re interposilo. Quamquam sanctissima magna ecclesia hic quoque excipiatvcr; 

emphyteusis autem ea condicione fiat, ut ad privatam personam extendi omnino ncqueat. 

Epilogus. Tua igitur bealitudo quae nobis placuerunt et custodiat et its qui sub ipsa XMITOpolitanas 

sedes habent manifesta reddat, ut ipsi quoque, cum ea quae nobis phcuerunt inteUegant, nikil 

eorum neglegere audeant. Imminebit enim omnibus dei iudicium et quae inde /ulura est pocna, si quid 

adversus haec vel ipsi egerint vel agi pussi sint. 

12 xal om. e H iptpvxeioeie •n^nxxtiv StrjvexeTs] emphyteosin 

agere perpetuam s || 14 xdvxav&a] hic j: || 

26 tubscr. om. lul. || xv. k. nou. AJe] .. tcaXavSiov Noeft- 

PQIOV Ath. III nonas nouembres e v. l. {prtvi voeupolcp 

Theod.) || CP. — ann. XI AIe\ fiaoiXtias 'Iovaxivtavou 

(supplendum rb ta) Ath., om.Thtod. || 27 post cona. Belisarii 

uc. anno II indictione prima s, p3t Bilisar. uc. consa. 

M fisxa xijv vnaxeCnv BeXiOaqiov ixovt (t Theod. ftrra 

trp' imaxeiav BsXiaaQlov (xv) y' Alh. 

2 uolumua fieri R Q scemate R tbemate VI 3 a om. V % || 

4 imperpetunm V |j uendicari R F"(pos3e add. Becktemere) j| 

5 peiscriptione V || obioienda] ob»*»«» V 1 \ 7 aliis] in 

aliis R | hominibns V H 8 emphiteoseoa RT, emphyteos 

F| 9 uenerabilibus omnibua R g 11 et om. V | ab inuicem 

V J emphytcosim V emphiteosin R emphyteosis T 

et emphyteusin vulg. || 12 perpetuo T \ 14 haeo V | 

emphiteosin H s Q 18 uisa (isa R x ) sunt nobis R] nobif 

uisa sunt T iussa Bunt nobis V (iussa sunt a nobU 

vulg.) U 19 que V § metropolitanas F] metropolitanis T 

metropolitanus R a metropolitas lt k metropolitu K* I 

20 sq. cognosccntes quae nobis plaouerunt R \ onun V\ 

praeuari R % g 23 ipse Ffl 26 subscriptionem dedimus tx f 

et Bamb. I \\ xv. k. nouemb. T] in. nonas nonembrei 

Bamb. I y cap. T cpa. Bamb. 1 Q irapr. dom. nn. iust 

Bamb.I iobi iust. T \ 27 postcons. Bilisario uo. Bami.J 

post e. Bili. uio. T

UT EA QUAE VOCANTUE INSINUATIVA 311 NOY. LVI pr. 1 

S2TE TA KAAOYMENA EM- 

$ANI2T1KA TSN KAHPIK2N 

EIII MEN TH2 MErAAH2 

LVI. Coll.Vtit.9 

R UT EA QUAE VOCANTUR 

INSINUATIVA SUPER CLERICIS 

IN MAIORI QUIDEM Q ECCLESIA 

EKKAH21A2 AIAO20AI, EIIl sDENTUR, IN ALIIS AUTEM EC- 

AE T2N AAA2N EKKAH212N 

MH JIAPEXE29A1. 

O airoi (Snaihvs Mrjvq x ayicoraroi rovSe rbv vbfxov TIQOS xfjv at;v xa-iaTitftipai fia- hanc legem dirigere ad tuam beatitudinem mstum 

6 Sixaiuv rjyrjGnfte&a. oi yaq yti(>otovovfitvoi aestimavinius. Qui enim ordinaatur a tua reverentia 

trji atjt &eopdiae y.Xrloixol iv iali ayKornxats clerici in sanctissimis ecclesiis (absque tamen sanctistiis 

fisvzoi riji ayKorarrje fihyat.rfi ix-15 sima maiore ecclesia) omnium patiuutur crudellssima, 

) xa ndvTtav naa%ovai Ssivoraja, fiij TtQoeSs- non suscipientibus eos illic clericis ante quam quanv 

ainuvs rtor dxelaa xlrjotxuiv itqiv ooov av tum voluerint accipiant aururn. Kt novimus haec 

fjfuv X&fioiev xffôiov. xal lafxev zavra ix av%- ex frequentibua aditiouibus de hoc factis uobis. 

vaiv jiQOitXsvaeiov neqi zovrov ytvoîvcov tjfiTv. 

CAPDT I. 

rolvw, rijv ftaxaQtorrrra xijv aijv xolio 20 Sancimus igitur beatitudinem tuam hoc validissime 

a (pvldSai, xai e'i xi pev tla)&6t dart custodire, et si quid quidem consuetudo est dare 

xaTairofiBvovs tv xy ayttoxaTri fisya/.ij eos qui ordinantur in sanctissima inaiore ecclesia, 

ri xuiv £v avxait x/Lrjgixa>i> nanorâinv elvai nav- esse penitus pro his quae vocatitur iusiuuativa alix$).tbi 

vTtio xwv xahn-fikvav ifjfnviatfuov xt xopi- quid lerre. Sed si quis tale aliquid egerit, illum 

{i(7â«. dlX' « TIC xotoi-To xi nonêitv, lv.ii.vov fiev quidem privari sacerdotio, in illius autein officium 

ufMfile&at xrje isywovvrfi, els di xijv ixeivov xdîv iutroire qui missus est, et banc eutn avaritiae ferre 

intufiaivuv xov axu/itvxa, xai rovxov ainbv xtjs an).r}- 30 mercedem. Custodire vero baec etiam dco amautisaxiai 

xofifceo&aixop fiio&6v. nttgnfvhixxtiv Si inlxa siinos ecclesiae dcfensures sanctissimae maioris cc-- 

*nt ~\vi ^BotpiXearnxovi ixxXrjaiexdixovt xrje ayttoxii- clcsiae, poenam formidautes dccem librarum auri, si 

xrt fiiyalrjs ixxXtjoine, notvip iyoQtouivovs decem quid horum neglexerint. Sed gratis omnia procedere: 

librarum auri, t'C xivoi xovxcov naQttfuXrtacuev. aXXa 

Nor. LVl (= Coll. Vtit.9:

Nov. LVII pi 312 UT CLEKICI QUI RECEDUOT 

navxa •jtQo'ivai' ras yor> rov Seffnorov &eov domini etenim dei functiones et ministeria non per 

ie re xai vnrjqeaias ov xaxa nQaatv ovSi venditionem neque per mercationem fieri aliquam 

x«t' ifinoQiav yiveofral Ttva povX6fie&a, akXn xn&a- volumus, sed pure et citra redemptionem. Sic enim 

^tae rsxal aScoQoSoKijrtoe. ovrca yaq av xov sr(»oy- rei digni fient, uulla venditione ac mercatione fafiaxos 

at-tot yivotvxo, ftijSe/iias noaaecos r\ iunoQias 5 cienda. 

ytvofievr/s. 

('Eniloyos^ 'H toiwv aij ftaxaîorrje xal ol (Epilogus.) Tua igitur beatitudo et qui post 

^T' avxrp> ini xd>v aQxiegartxwv ytvonevoi &Q6VO)V eam in pontincalibus accesserit sedibus, quae a 

T« naQ y rjfidiv Simerayfteva tcai Sia xovSe xov &eiov nobis ordinata sunt et per hanc sacram declarata 

8t]lovfteva vouov ^Qycp xai ntQcrt naQaSolvai onev-10 Bunt legem, operi effectuique tradere festinet. 

aaxtoaav. Dat. ni. iion. Nov. CP. irap. dn. Iustiniani Dat. ni. nonas Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 

12 post cons Belisarii vc. ann. II 

ind. I e, post Bilisariu nc. conss. ann. II M fiexa XTJV 

vjzanlav BsXtfJaolov xb fi' (y' Ath., cod.ty') ivS. ta' {Itg. 

a) Theod. Ath. pot. cons. uehsarii ann. sccundo Iul. b p. c. 

bilusarii iteram cons. lul w || Ibrubr. TISQI xdh> avxenayofitvoiv 

xXr]Qixa>v' xal nsol rov roiis xxK,ovxae tv- 

Krfjqta Soxiftaoiq rov TtctXQiapxov x^QOXOVtiv Theod. 

"Ev&a xivie a

QUI RECEDUNT 313 Nov. LVH 1. 2 

CAPDT I. 

6tonl£oft*v rolvw, firj TOVIO ylvBc&at xwXvfia TJJ Suncimus igitur, non hoc fieri probibitioiiem sacro 

itqa leixovoyla, dXX' BTSQOVS iyxa&imao&autaoh IIOV mitiisterio, sed alios subrogari a deo amantissimis 

diowltaxaTiov inioxbiuov, vtp' ovi ai airai xa&- episcopis sub quibus ipsae constitutae sunt ecclesiae, 

tarrjxaatv iy.xXrjoiag, xai nvrovs ravrn xofii&o&cu. et cos haec accipere. Non enim volumus aliquibus 

oiSi yag flmAofis&a. nci SiSuvat xeQdaiveiv T«i rjStj 5 dari lucrari quae iam [eis] per ipsos aut propter 

na^ avrwv i} St' avrtov %ooT}yovf(era tnls ayiuxa- ipaos expendebantur sanctissimis ecclesiis (quoniam 

taii ixxkjoiats {ineiSrjTiso ovSi &Bfiirov xaiV oiav- nolumus per quamlibet occasionem lucrum aliquos 

hrt7tox$ nqotpaoiv xtoSos rtvae notsiv ix rfjs £rioa>v iacere ex aliorum fraudationc), sed quae ab initio 

anooTeptioeais), aXXit ta ig ao-/_Tji xoariyovfuvn /*t'%oi ministrabantur seinper dari, et uon sacrum ex boc 

navxbt iniHlSoo&ai, xai fty xijv Uoav ivrei&sv Xtt-10 miiiisterium corrumpi: non existente iicentia, posttovQyiav 

Statp&slQea&ni. ovx ovarje aSeias ftsra ro quam statuti fuerint aliqui pro prioribus clericis aut 

iynaxaaxrjyal iivas avri riov nqoxtQav xXrjQixav rj a sanctissimo patriarcba aut a provincialibus episrrnjrt 

TOV ayi(oxa.iov naxqiaqxov rj naoa TCOV intxto- copis, rursus rccedentes denuo reraeare velle et ex- 

QIIOV tnia*an(ov av&is roie avaxtDQTjoavrae naXtv pellerc subrogatos, ct cogi duplicia ministrare eos 

ixaviivcu fiovXea&at xal iJ-co&tZv rove iyxaxaarnv-15 qui faciunt talem expeusam, dare et subrogatis et 

Tne, xal arayxd&o&cu StnXn xoorjyelv zoi>: notovfu- denuo remeare volentibus, sed illos quidem revervovs 

ri]v totainrjv xoorjyiav, aisrs SiSovai xal tois teutcs nou suscipi, qui vero post discessum prioruin 

ivxaxaaxaai xai TOIS nnXtv inavuvai fiovXofihvou' statuti sunt, eis dan emolumenta; nullo lucro biac 

alV ixitvovi fih> inavtovxas pij nô:8t'xead"ait role ministrantibus accessuro, talia lucrari uiteutibus ex 

8i ftira TTJV avaxa>(n}otv rdiv nôxegtov iyxaxaaxaoiv 20 sua substantia omnino praebentibus his qui ab eis 

airolt SiSoa&ai rat aixrjasit' ovSevbi xegSove ivrev- statuti sunt emolumenta et omnes cxpensas, beredi- 

Sn> xols x°Q r iY 0 " ai nooayivoftevov, rav xa rotavxa busque eorum et successoribus, scicutibus quia, si 

HtoSalvuv iyxeiQOvvzfov ix xrfi iavxtav nsQiovaine etiam post baec frauilaverint, certa possessio depunhvxwt 

naêxovxcov xole itag' iavtwv iyxaraoxaot tabitur ex eorum substantia sacris nostris privatis, 

Tns onrptit xal jtiiaai rai xoorjyias, x).rtoovofjnov xs25ut binc ministratio eis tiat. 

avxwv xai SinSoxcov, eiSoxiov fue ei xai ftera raixa 

anoaxtoTjacuiv, QTJXTJ xxr;ois atpoQiod-faexai ix xrjs avxwv 

ntQKtvaiat xoli &aiote rjftwv jijjipdzois, eitxe ivxti&tv 

xrjy ô^ytav avxoXs yiveo&ai. 

CAPUT H. 

Kaxtivo fiivxoi Txobe xifiijv xai ceflns rov &{>6vov 30 lllud quoque ad honorem. et cultum sedis tuao 

tov aov StoîZouev, akre et ne oixoSofirfias dxxXrj- decernimus, ut si quis aedificans ecclcsiam aut etiatn 

aiav rj xal aXXwi xoQT}yd>v xoTs iv aixft Xsnovpyovoi aliter expendcns m ea ministrantibus alimenta vocnf,atts 

§ovh>nb xivas XXT]OIXOVS iyxad-iaxav avrij, luerit aliquos cicricos statuere, non esse ei fiduciam 

firj tlvai avrcji nn^r,aiav firfiefdav ovi fiovXexnt xar' ullam quos vult per potcstatem deducerc tuae re- 

($ovoiav jiQosnyuv xjj afi &eotpiXiq, i

Nov. LVIII 314 UT IN PRIVATIS DOMIBDS 

yvojfiT} re rv ojj xal rov rbv lcnaTixbv 9g6vov int- sanctitate, sententiaque tua et qui pontificalem serooêvovroi 

*««' rovrove Sexôd-ai %rp> %tiQoroviav, dem rexerit semper hos suscipere ordinationem, qui 

oineg nv xfi re afj fiaxaniorr^xi xal xols fier* avxrjv et tuae beatitudini et qui postea opportuni videimTTjdeiot 

Soâuv xn&saruvat xni rrje rov &eov Xet- buntur existere et dei ministerio digni: ut non protovQyiae 

agiof aisre /UTJ pepr,Xovo&a$, za ayia tov 5 fanentur sancta dei (hoc videlicet qnod sacris sanci- 

&eov (xovxo Sy xb 161« &eioit Si7]yoêvfiivo% Xoy(ois), tur eloquiis), sed intacta baoc et ineifabilia tremendaaXX' 

ad-txra re avxn xal «(tfyrja xal foixxa xn&- que constituta sancte et deo amabiliter et venerande 

eaxdixa oaicos xai &eo

SACEA MTSTERIA NON PIANT 315 Nov. LVIII 

Trt xaS-ohxrjs TB xal anooTnAtxrjs TtaQaScaecos dXX6- quaedain catbolicae atque apostolicae traditioni ex- 

Tj«a. dXV ei /isv oixovs ovrtos anXdis rtves fyeiv trauea. Sed si quidem domos ita simplicitcr aliqui 

ciona^ Stli' tv TOTS envroJv leoovi tvynqi 8fj xai /*6- babere putant oportere -in suis sacras uratiouis 

vrfi xn^tv, y.al ovSevbs noavcouevov navrsXdie rwv videlicet solius gratia et uullo celebrando i>enitus 

Sou rijs Ugm xn&iaxrjxs Xeirovoyiae, rovro airole 5horum quae sacri sunt miuisterii, hoc eis perniittiifitfitv. 

(pfru.-os yag ovSeig, ei povXovxai rovrcav mus. Invidia enim nulla est, si volunt citra baec 

jtuoi» fyeiv oiy./ftarn nva xai iv avxols aie iv isgoli babere habitacula quaedam et in eis tamquain in 

tvxtod-ai, xav oi dXXcov navxiov anixeo&cu, nXhv ei sacris orare, aliis autem omnibus.abstinere, tamen 

itTjTttg iv avroli ôvkrjdêTev iivas ngoxgdneiv r.hiQi- nisi in eis voluerint aliquos invitare clericos, bic 

xoii, imai&a /tif rê ayicaxdxtjs ixxkrjaCas xal t

Nov. LIX pr. 316 DE EXPENSIS QUAE FIUNT 

auri xaxa&rjtjeis Ttoivrtv ot xs afiot/3oi aov rrjs agxê libraram auri ezpones poenam et qui successores 

i, i] Si Tteid-ofiivT) aot ragte xijv nvzr;v vzioaxr,- cinguli fuerint, parens autem tibi officium idem 

^jfar, on siQayfia. tjilv ianov8aauivov y.al sustiuebit damnum, quia rem nobis studiosam et 

TTJV xrfi dyitornTTjs ixxlrjoCas v ruptio, banc emendari a nobis et ad antiquum rexal 

eie xfjv dgxaiav innvdyeo&ai xdgiv, aiixa rjftas fj duci ordinem, ut nos aut factione rei aut correctione 

T^ noirjaet xov ngdypaxos f) xfj dnarog&cuoei ngbs ad bonos actus studeamus habere semper participium. 

xas dya&ae ngn&is anevSeiv i'xeiv dei usxovaiav. Quale videlicet aliquid super exeqaii9 defunctorum 

ondiov Sfi xi xal ijii xale ixyogais xav xeXevxcavxav 30 factum non rccte perspeximus emendare, et donare 

ovx 6o&die aweiSofiBv inavogitutaai, xal hominibus, ne duplicem sustineant difficultatem, sixote 

dv&QainotS xb ftrj SmX^v vyioxa- 

Nov. LIX (= Authent. LX) Graece extat in ML {fuit in B 59, 4, 2; ef. ruhr. ex iridicibus 2?

CIRCA DEFUNCTORUM EXEQUIAS 317 Nov. LIX pr. 1 

a9at Svsxollav, afia ftev roie iavrofv dnofiaAXovxas, mul quidem ut quae sua sunt amittant, simul autem 

afa Si vjcio avxaiv ^Tjutov/iivove. dXX' onsQ Ktov- pro se damnificandi. Sed quod Constantinus piae 

avjlvos (T-rr/s &e(a£ Xtj^sco? og&ios Iworflat Sierv- memoriae retractans disposuit et post haec Anastaxai 

vatsoov Âvaaxaaioi 6 xrjs evos/3ovs Xrêcos sius piae memoriae firmavit adiciens etiam redltus 

nool&eis xal TtgoeoSov rio TtQdyuaTi, TOVTO 5causae, hoc nos ipsi, cum periculum patiatur ca- 

Tjfiiis avrol l y.ivSwBvov S S Sianeostv d&l dvaxxrjaaa&al xs dere, reparare et dare cum omni cautela et tenninis 

*«i petaSovvai naarjs dotpaAsias ts xal OQCOV^ ngos- competentibus cogimur, durare Ulud facientes inmorrjxorrcop 

ineiybfie&a, pisveiv avxh notovvxBe a&avarov, tale. Constaatino enim piae memoriae nongenta 

Ktavazavrivov ydq xov x7,s evaEpovs p Xygecae yg iwaxch- octoginta (ergasteria) ex diversis corporibus felicisataj 

i ^yjQ lx l SiatpoQcov S avaxrjfiaxaiv 10 simae huius urbis Bine tributis dante sanctissimae 

ri;s eiSaifiopoi xavxrjs TCOXEWS axe).ij Sedutxoxoi TT} maiori ecclesiae, Anastasio vero piae memoriae non 

ayiatraxTi ftsydX^ ixxXrjaiq, Avaaxaaiov Si xov xrjs solum ergasteriis lllis quinquaginta et centum adtiotflovs 

Irjt-eas ov fiovov rols dpyaoxTjgioie ixsivois iciente, et reditum certum largiente per duas pragmvxiixovxa 

xal ixaxov nQos&dvxoe, aXXa xal nQosoSov maticas formas, quatinus quod ex ipso rcditu colligi- 

^jr^ ftXoTifiTjoctfievov xaxa Svo ztqayu.axt.xovi xi-15 tur aurum proiiciat ad ea, quae dautur a deo amajrut'?, 

iv nagexoiuvov xoii &eoa>iXtcxdxois ixSiy.ott, 35 corporibus ergasteriorum praebendis deo amantissi- 

xftaxoaiav Se xols d-eoGe/3eordxois oUovufwn, anxa mis eccleaiae defenBoribus, trecentis autem dei cul- 

Tois &eoeefieoxdxovi oixovoiwvi f%eiv xd xgiaxoata fytoribus oeconomis, ut deo amabiles oeconomi habeant 

yt xmb Idvaoxaaiov xov quadringcuta ergasteria et reditum ab Anastasio di- 

T^ &ilas XTJ&OJS SwQTj&tiaav, oix Sxi /uftcpoftivovi vac memoriao donatum, uequaquam quereutes tam- 

difficnltatem sustineant, qui simul et snos amillant et eorum caxisa damno afficianUir. Scd gnod Conttanlinus 

sacrae meinoriae recle excogitatum constituit ac poslea Anasiasius piae memoriae confirmavit 

rediln quoque ei rei adiecto, id nos ipsi, cum periculum sit ne inlercidat, et recuperare et omni securitatg 

finibusque convenienlibus impertire nitimur algue ut maneat immortalc efficimns. Cinn enim Constantinui 

piae memoriae nongenlas quinquaginta officinas ex divcrsis collegiis huius felicis urbis immuties 

sanctissimae magnae ecclesiae dedertt, Anastasins autem piue memoriae officinis ilhs non soium quinquaginta 

et ccnlum addiderit, sed etiam certum redilum lur/jitits sit secundum dtuts pragmaticas. sanctiones, 

quo pecunia ex eo ipso reditu collccta ad ea rcdundet quae a deo carissimis oeconomis dantur iis gui 

huic rei operam praeslant: multi undique nos adierunt nui dicercnl non aeqyali modo rem procedere, neque 

gratis fieri defunclorum exequias, sed exigi acerpe atquc multa foris inveniri nomina et collegia, 

'{uae et a lugenlibus invitis exigant et eos qui non habent dare cogant. liaec omnia par essc existimatimus 

ut convcniente cmendatione dignaremur. 

I. Atque primum quidan ea quae in offichus multam fraudem ac diminutionem passa sunt in 

inkgrum reslituimus sanclissimae magnae ecclesiue, sacra legc de ea re ad praefecturam urbt scripla, ut 

illa una cum officio guod- ei paret mille ccntum officinas omnibus modis Irwhil deo carisshnis defensoribus 

et oenonomxs sanctissimae g»am diximus ecclesiae, ex qitibus oclingenlae quidem officinae in ipsis 

corporibiis praebeantnr deo cartssimis defeHSoribus, trecenlae vcro religiosissimis oecotwtnis, ila ut religiosissimi 

oeconomi trecenlas officinas et reditum ab Anastasio sacrac memoriae donatum liabeant, neve 

2 iniq avxofv] pro sc c Q Kcovaxavxtvos {cf- nov. XLIII 

pr., Leonis nov. XII)] immo Ilonorius el T/ieodosiu* II 

Cod. 1, 3, 4 J 4 'Avaaxdatoe {vid. nov. XLIII pr.)] cf. 

~ 11,1,18 et quae ibi et Cod. 11,18 adnotavit Kruegcr || 

xxb L \ xivdvvEvciJV JL xivSwEvovxet M a 6 a \ |) || f 7 *fieiaiolvnt) 

Sovvat fiexd Hhri^ 9 ivaxoatn L | 14 dX)Jt L\ 

cm.Me | 18 oixovuittov) intaxontov L a fl 25 innvWQdtoauai 

M* g 30 xvnov\ nov. XLIII fl ixoXvaQxi' 1 1 atnitt.it V adtnittant r | autcm simul V | 2sq. piae 

memoriac — Anastasius om. r | 3 retractans] recte copitans 

vulg. | 4 aditus r || 5 hacc r j| 6 terminus V I! 

7 illum r Q 8 nonpentis libri || 9 ergasteria add. vulg. | 

11 maioris F| 12 illis om.r |j additiente (additientem rpr.) 

r V |J 13 et r V~\ sed et vulg. |j redditum libri (et sie 

taepius) || 16 jconomis r yconomiis V \ haeo r [| 17 nos 

*' M || otn. r || 18 proacccderc V || 19 inueniri V] inuenire r 

33 xnli HQTiftivnti dynoxd.xats ixxXrjolats L % 37 &eo- vulrj. || 20 inuitus r F| 23 faccrct F| 27 ita F|| plurima 

at^tardxovs M\ &io

Nov.LIX 1.2 318 DE EXPENSIS QUAE FIUNT 

tvs iXXinijs etrj, aV.a XTJV avanX^Qayaiv tx xijs rc5v quam minor sit, sed supplementum ex trecentorum 

rmaxooiiov iQyaaxr^Coiv Soasros ixovrae noiHe&at ergasteriorum donatione babeutes facere menstruo- 

T-V rcuv tiTjviaiwv yfl^r\yiav xols xe SexavoTs xal xois rom expensas et decanis et aliis ordiuibus, deo 

dXXois riiyuaai, toiii Si d~eotpi.).Bajarovs ixSixovs 'ix ot " amabiles autem defensores habentea octingenta erga- 

T«S ta oxTaxuota ioyaoTrjQia TOVS XB xahrvuivovs Xsxri- 5 steria et appellatos decanos praebere et aliud minixnyiovs 

naQextiv xai iip> dlhjv vnovQyiav itoulv, J\V sterium facerc, quod deiunctorum exequiae volunt, 

r) xtbv xelsvxcavxtov oala flovXexai, wire xaxa xovxo quatinus per hoc damna auferantiir lugeutium. 

TCS Cfi/xias dtpeXeiv xav nev&ovvxtov. 

CAPUT II. 

Jel rolwv xa tiprjftdva %i\ia exaxbv ipyaaxfota Oportet igitur supradicta mille centum ergasteria 

rpvXaTtea&ai xois xs &eo

CIECA DEFUNCTOKUM EXEQUIAS 319 Nov. LIX 2 3 

xavxn Sanavav 

oaiav, WSTB ix re xovxiov XWV xQ r ih* tXfOV 

vvv oiv Q xQosodcov itbv xq xmqUov j •tijv diavofirtv ft y yl-distributio 

liat et decanis et ascetriis et cauonicis et 

& ots re Sexavole S l xai i aoxTjrgiais xnl l xnvovixaTe T 5 acoluthis, sicut desceudentes- ordinavimus. Eisdem 

%al axoXov&ots, xafrdneo av vnoxartovTes Sia-ragco- enim deo amabilibus oeconomis docentibus, quia iam 

ftt&a. ia>v yho avttov &eov %a}oia>v tov tuin salvari. recte nos trecentorum ergasteriorum 

IOITIOV rrjv avxiqv ngosoSov neQiaai&a&ai, t-ixorios crementum distribuimus huic parti, quatinus inculr,utii 

TTJV xav TQiaxoaicov igyaarrjQicov Ttooi^t^xrjv 10 pabiliter quod hactenus datum est laborantibus circa 

antvet/m/iev tovxca rat /itoet, onios aventkrjntms rb funerurn exequias deinceps detur, hoc est per sinfitXQt 

vvv dtdoftevov rols xdfivova negi tr]v xtav Xet- gulum meusem quadrinêntos solidos dividendos defarwv 

txtpooav xul itpt^r;* So&eitj, rovricTi per sin- canis et acoluthis et ascetriis et canouicis sccundum 

gulum mensem quadringentos solidos, /leQiôftdvove quae bactenus apud eos tenuit consuetudo, boc est 

idli re Sexarols xal axokov&ots xai aaxrjTQiais xal 15 decanis quidem pro singulo mense centum octoginta 

xavovixaig xara xb ft-t%Qi viv -naq' nirrole xoaTrfiav duos solidos, ascetriis autem nona«;inta unum solit&oi 

(rovxtart roTs fikv Ssxavoi? per singulum men- dos, et acoluthis nunaginta unum solidos, et canosem 

centum octoginta duos solidos, TCXIS Si d.axrtTQiais nicis triginta sex solidos, congregaudos quidem ab 

uonaginta unum solidos, xai -tolt axo?u>v&ots noua- eisdem deo amabilibus oeconomis, solvendos autem 

ginta unum solidos, xal ralg xavovixdls triginta sex20in eis qui cousueveruut accipere per sex inenses. 

Soli(ins), d&QOitfifiivovs fisv •naoa rcov avttbv &£o &io Siaxovq? xal ttvo- tissimo diacono et xenorlocho secuudum Sampson 

Soxcji xov xaxa 2a(iyu>v xbv xfjs baiat fivrtfti]t it.vui- sanctae memoriae xenodochii et quod a nobis conrot 

xnl xov nag' rjftoiv avaxdvxos xai xols /isx' stitutum est, et qui post eum fuerint deo amantisavxbv 

&iofihaxdxoii t-evoSuxoit xaiv ei^rj/JEvtav £EVW- 30 simi xenodochi memoratorum xenodocbiorutn, eo 

vuv, 8ia xb xae daxTjxgCas xdi eie xavxtjv vnovoyovaae qwod ascetriae ad hoc ministrantes opus sub xeno- 

T^V xQtiw vnb xovs xaxa xatgbv J-EVOSOXOVS xwv dochis per tempus memoratorum venerabilium xenoiiftjuirwv 

siayoiv fevcbvwv xeXtlv xb Si aigovv xols dochorum constitutae sint; quod autem contingit 

TI axoiov&ote xal xale evXafieaxdxats xavovixalt ioi- acoluthos et reverentissimas canonicas similiter dari 

avxas SiSoa&m naoa xdiv avxdiv &eopiXeoxdxa>v 35 ab eisdem deo amabilibus oeconomis et qui nunc 

oixovofiav xoli xt vvv itptaxuHSiv avxols xal xole 

(guemadmodum ipsi potentiam nostram docuerunt) in exequias defunctorum expendere, ita ut et ex hac 

pecunia et ex redilibus praediorum distribulio fiat intcr decanos et ascelrias et canonicas et acolulhos, 

quemadmodum procedente oratione constituemus. Cum enim iidem deo carissimi oeconomi nos doctierint 

non posse ex praediis in posterum eundem redilum profici, merito nos trecentarum officinarum incremenlum 

huic parti destinavtmus, ut quod usque adeo iis qvi cadaveribus efferendis operatn praestant datum 

tit, integre eliam deinceps delur, dicimus per singulos menses quadringenta soliaos, distribuendos illos 

inter decanos et acoluihos et ascetrias et canonicas secundum consuetudinem guae usque adeo apud eos 

oblinuit (hoc est decanis quidem per singulos menses centum octoginta duos soltdos, ascetriis autem nonaginta 

unum solidos, et acoluthis nonaginla unum solidos, et canonicis triginta sex solidos), et colligendos 

ab iisdem dco carissimis oeconomis et sexto quoque mense solvendos iis qui auferre consueverunt. 

III. Oportet autem eam quidem auri partem quae religiosissimis ascetnis compelit a deo cartssimii 

oeconomis intra dictum temporis.spatium dari Eugenio aeo carissimo diacono et xenodocho hospitii 

Sampsonis sanctae mcmoriae eiusgue quod a nobis consiiiutum est hospitii, atque iis qui post eum fuiuri 

tvnl deo carissimis xenodochis dictorum hospitiorum, propterea quod asceiriae quae ad Imnc usum tninistrant 

sub xenodochis griii pro tempore sunt sacrorum tllorum hospitiorum habcnlur; eam autem guae 

dtbclwr acolulhis et rehgiosissimis canonicis simililer ab iisdem deo carissimis oeconomis dari ct iis qut illis 

2 Trtfra] xai xavxa L || XTJV om. M || 3 Staxt ix xov- 

7Wxvtv TtQOtoSfov xai ix xdtv xqrifidxav L || 6 xa&dnip 

J/J *ui xa&dneg L \\ Staxa^cufte&a if] 8uxa£d- 

/ufra Lt | 7 Staxaldvxoiv L | 10 iqyaaxri^lcov om. L |j 

il xovxav L B 13 xal om. c (| per singulum mensem 

quidragintos toliSos (.?. v. dra ixaaxov ftrjva xeoaaodnoyra 

rofiiOfiaxa) ftt(>i£6fieva xolt x» Sexavoii M tva 

fnaaxov fir,va xole xt SexnvoJi L || 15 dxovXovfroit M || 

16 Havovtxdie xaxa] xarovixtoe xal xaxa L Q 17 per 

tingulura mcnscm (menstn L) centum octaginta duos BOlidcM 

(LoLidoss L), s. v. dva Ixaaxov (ixaxbv L) ftrjva 

ixttxbv oySorjxoyxa Svo (qnfl' M) vofita/iaxa AfL J| 

19 nonaginta unutn 6olidos s] tvtviixovxa voftio/iaxa Mt 

tn. L \ 19—21 expeclas xai xalt xavovixaii nonaginta 

tnam lolidot xal xoli dxofov&ois triginta Bex solidos (cf. 

tap.li)\ nonajrinta unum solidos ML,s. v. ivevrpcovxn tv iv 

*Oft. L, ivtvTjxovxa vofi. M || 20 trigita L || 21 sq. d&goi* 

loftivont ft xaxaflAXXonivovS Ls\ d&(>oiZ,ouinDv «( 

* a pius de aedif. I 2 extr. || 29 xai xa»v JIIIQ* r,fi(ov avaxavTorv 

L \ 30 £ev(ova)v — 33 iigrjftepiov bis scr. M B 

32 VTIO xcbv xaxd xaipove £tvoS6xo>v -L Q 33 alqovv M\ 

ixtqov L \ 36 T«] xalt L 

3 ez uirumque om. r | 4 et ascetriis] ex asciteriis V 

assistoriis r Q et acoluthis] acolitis et r V Q 5 sicut] aio r 

ordinabimus Beck male Q eiusdcm r [| 6 docentiB V 

11 exequia V | deinceps] ct dcinceps vnlPaXlofttt>a>y M\ napa xtov avxcov Ms]-7taQ' avxcnodochium 

V | 31 assistrie r asistcrie V \\ baco V || 

iwv-t £ 1 22 tnl M) xaxa L || 23 xaxd sex nienscs M) Bcenodochis Fsenodocldis r l| 32 memoratum F|| 33 autcm) 

i Al*. v., L Q 28 aafixpwv xutv xrp L. C/. Proco- enim r

Nov. LIX 3. 4 320 DE EXPENSIS QUAE FIUNT 

ttaxa xatQov xrp jjysfiovlav alrajv iyxeiQt&fidvoie' praesunt eis et quibus per tempus praesulatus earum 

DEFUNCTORUM EXEQUIAS 321 Nov. LIX 4. 5 

(tivov atiKTjTQidfv f,xoi xavovixcov xal axolovfrcov per munificentiam assumuntur ascetriarum seu ca- 

onto uraTiocu Siioqiaaftev, aiixe firj dldxxovs r\ oxxto nonicarum et acoluthorum, quam superius delinivi- 

aaxrjToias tj xavovtxas elvai xaS d£ exdaxov daxrjxT]- mus, non minus octo ascetrias seu canonicas esse 

(>iov noosla/i/iavofievae xal XQEXS axolov&ovS xad"' £xa- quae ex uuoquoque asceterio assumuntur, et tres 

5 acoluthos per singulum asceterium. 

CAPUT V. 

Si Trtts affxtjrplais ijxoi ttavovtxaie rnlt Dari autem ascetriis 8eu canooicis his quae citra 

airo xb nQolxa vjtTjgBiovv nQoelafiâvofievais, 

Q f ^ f , unum quod gratia ministrat assumuntur, si quidem 

ti ftiv iv eiata raiv via>v retxdii' di T^S ^ evSaifiovos S xavxrjt intra novos muros felicis huius urbis sint exequiae, 

nbhus ttrj xa xfji ixtpoQas, axQi tremissis solidi, ov- usque ad ternos solidos, nihil ex hoc penitus aco- 

SBV i* tovrtov namtUoz raiv axo?jn>&a)v xopt£ofie-10 luthis accipientibus neque dividentibus huec cum 

vaiv ovSi fisQiô/usvcov ravxa ftera xaiv evXa/Heoxdxiov reverentissimi3 ascetriis aut canonicis; acolutbis 

aaxrpQtwv fj xavovixcov xtov Se nxolov&av iu>v ftsxa autem qui post tres gratis ministrantes sumuntur, 

xovi tqeli tovt noolxa vmqQsrovwas naQaXaftâvo- si quidcm alii tres fuprint, contentis siliquis (tribus), 

fthair, ti fiiv Sreftot T(J£tS elev, aQxovuevcov xeoariois si autcm Bex, siliquis 8GX, et deinceps secundutn 

iquriv, ei Ss £g, xegarioie f|, xal ifs^s xaxa xovxov 15 hunc modum etiam de hiB gubernari. Certum vero 

xov roonov xai xa negl avxmv Siotxela&at. JZQOSTJ' est quia, si et spatium plus consistat et qui lecto 

hv i$i wi, ei xai rb Staaxrjfia TtfeZov xafreoxfpcot xal ministrant decani plures sint (et> asceteria plura, 

oi xft xXtvrj ijirjQsxovfievoi Ssxavoi nXelovs ehv xal propter huius onns parvum etiam aliquid ipsis dabi- 

10. uaxrjxiiâ nXelova, Sia xb xavxrje (SCIQOS /Sâ^v rt tur secundum similitudinem ad ascetcrii disciplinam 

%ai axnois So&tjaexat xad"' onoioxrjxa xiov ngbs xa 20laborantium, ut differentia laboris videantur aliquod 

[aaxrjx^Qia] i^s xrjSeiat novovfiivcov, oisxe xfi Sm- et ipsi habere hinc solacium. Videtur autcm intra 

fooa TOV xonov SoxeZv xtva xai avxovs Zy>eiv 'ivxei- novos muros et transitus lustinianarum seu Sycorum, 

&ty %a.()ayv%vv. Joxsiv Se (elvat) sXata xcav vitav quoniani noa longe consistit nec eget ampliore temxu%u>r 

xai xo niqafia *Iovartrtavcov ijxot 2vxd>v, pore vel labore ad venieudum ibi. Si vero foria 

innSr] fii] •nboQo) xad~icxr,xe fxrjSi Selxat nkeiovos XQ°' 25 novos muros felicis buius urbis exequiae fiant, aut 

vov t> novov TIQOS xijv amigiv XT}V ixsiae. Ei Sa &-to etiam in alios transitus citra qui uictus est, tuuc 

latv vimv xit%«tv xffi tvSuiftovos xavxije noXeco: ix- ascetrias quidem seu canonicas dimidiam partem sofooa 

yivono, iq xai iv xois a.).Xon moaâai naQa ri> Hdi accipere, neque bic commuoicantibus penitus 

itQii/nvop, xrjvtxavxa xas ftev aaxrjxoiae rjxoi xavovt- ullo modo eis acoluthia, ipsis autem acolutbis in 

xat dimidiam partem solidi Aaftpdveiv, oiSe ivxav&a 30 singulo asceterio quattuor accipientibus siliquas et 

xoivavovvxcjv napxeldis xax' ovSev avxals xwv «xo- ultra haec nihil, Becundum meinoratam divisionem. 

lov&iav, avxuiv 8i xo>v axoXoi&tov itp* ixdaxto daxrj- Asceterio sequente gratia dacum lcctum cum tribus 

trjQlqt quattuor Blliquas xofiitpuivwv xal jtioa xov~ 

xcov fttjvtVf xaxa xrjv eiorjfieiTjv Siaioeaiv. xov daxrj' 

trjoiov tov nnosTCOuivov TJj Ttooixa StSofievrj x?.ivjj 35 

litate adhibentur ascetriarum vel canonicarum et acoluthorum, quam svpra definivimus, ita ut non pauciores 

quam octo sint ascetriae vel canonicae ex singulis asceteriis adhibendae, ct Ires acolulhi per fi/tgula 

ascelcria. 

V. lis autcm ascetriis vel canonicis quae praeter ipsttm asceterium gratis ministrans adhibentur, 

si quidem inlra novos muros huius felicis urbis exequiae fiant, usqtie ad tremissem dentur, neu quicquam 

omnino inde acoluthi accipiant neve partiantur ea cum religiosissimis ascetriis vel canonicis: sed 

acoluthi qui post tres illos gratis ministrantes adhibentur, si quidem alteri tres sint, siliquis iribus contenti 

tinl, sin sex sint, siliquis sex, atque ita deinceps secundum nunc modnm etiam quae ad eos pcrtinent administrentur. 

Consentaneum autem est, si et aistantia maior sit et dccani qui fcrelro ministerium praettent 

plures sint el asceteria plttra, propter onus feretri iUis ipsis quoque exigunm aliquid dandum esse 

ad simlitudinem cornm qui [ex asceteriis] exeqieiis cclebrandis operam aent, ut propter discrimen laboris 

ivsi quoque solacium aliquod inde habere videantur. Ceterum intra muros novos esse etiam traiectus 

lusiinianarum seu Si/carum videatur, quoniam non longe distat neque maiore tempore aut labore opus est 

ut iliuc veniatur. Si vcro extra novos muros huius feiicis urbis exequiae fianl sive etiam in ceteris transmarinis 

locis praeter iltum quem diximus, tunc ascetriae qxddem seu canonicae dimidiam partem solidi 

accipianf, ac ne hic quidem acoluthi ullo omnino modo in partem cum illis veniant, ipsi antem acoluthi in 

sinyidis asceteriis qualtuor siliquas accipiant nec praelerea quicquam, secundum diwsionem modo dictam. 

Asceierium vero quod feretrum gratis praestitum sequatur cum tribus acoluthis ipsutn quoque omnino 

fiq \ 3 exaaxov aatctjxQtov L 5 acolitaa r pr. acolitis V [j asciterinm V assistrium r | 

6 asciteriia V asscistriis r | 7 aunum (sic) r (| * ministrat 

assomuntur] oriiistratas sutnuntur V ministrans aumuntur 

r jj 8 sint om. V || 9 solidos] soli an r scilicet V || 

11 assistriis r asciateriis V \ acoliti V\ 12 aat r || 13 oonrepti 

r || «iliquis — 14 autem sez om. V || tribus add. 

vulg. | 14 sicliquis r pr. | 15 etiam r] ct F| 16 si et r 

xnilp.] etsi V\ consistant r (J lectio rj) 17 et add. Btck^ 

aaoiteria Fassisteriar \ 18 huius] e cum spatio 4 litt. r \\ 

partum et aliquid V aliquid otiam parum r, eorr. Htimbach 

| dabit r ] 19 secundum om. r g multitudincm V |j 

ad om. F|| asciterii V ascistrii r | 20 uideantur Vvulg.\ 

uidcatur r | 22 sirorum r J 23 coiuistit nec eget] con- 

•istit nco horum r conatitue egerent (egcrint V°) V fi 

24 labore ad] ad labore V | ante ibi spatium 2 litl. reliquit 

V || fori r | 25 fclicis huius) felicissimi» r I vaS\ 

autem V |J 27 ascitrias V asscistcriaa r g 28 hino V | communicantes 

r |J 30 aaisterio V assisterio r \ et] ut r | 

32 asoiterio V assisterio r | eum V 

a U 7 m avxo 

ri Jipotxa vnrjQBXovv scripii ex r (c/I 322, 26)] xb ai/ro 

rtfolxtt vnrj(>Mtiiv {vnrjqexolv L) AIL (TO avxqi itQoixa 

wijQtxovv Zachariae) jj 9 *a%Qt tremissia solidi (solidi 

abuiemalim) teripti; c/. Iulian. tremisoem asceteriis (Ug. 

ueetriu) praestart, ubi trcssem malc eonieeit Cuiacius) 

ajjp t*rai lolidis («. v. x(>iii>v vofueftdxon>) M a^Qt XQIIOV 

YOftHJfiarwv L nsque ad ternos solidos s n%oi trium (tersornm 

Zaehariae) solidorum vulg. Q 10 r

Nov. LIX 5. 6 322 DE EXPENSIS QUAE FIUNT 

avv xois •tqialv axoXov&on xal aixov navrcoe naqa- acoluthis et ipso omnino veniente per octo aBcetrias 

yivofisvov Sia imv bxxa> aoxyjTgiaiv »J xavovixdiv xal vel canonicas et tres, sicut dictum est, acoluthos, et 

TQioiv toi etgTjrai axoXov&a>v, xal olSsv TtavreXeHs nihil penitus accipientibus neque per cereorum daxofti&fieveov 

ovSi Sta xrjQdiv^ Soasios ananovvrwv (rj) tionem exigentibus et aliam mensuram adinvenientixni 

C'TEOOV ftixQov têvQiaxovrcov itp' ere^co HQOXCL- 5 bus sub alio velamine. 

A 

CAPUT VI. 

Tavra fidvrot navxa StoôfiBv inl rwv fii} xara Haec itaque omnia definimus super his qui non 

Sfj venerabili v&sorum custodiario positos, dicimus autem 

JSxovSiov iov trje ivSvi-ov ftv^firje xai JZxecpavov rov 10 Studii gloriosae memoriae et Stepbani maguiticae 

TJJS fieyaXonQBnoys fivr^rfi. ei ya$ rie ixeivns pov- memoiiae. Si quia enim illos voluerit accipere, utkj&eiT] 

Xafitlv, ds xal dv&Qujitatv noXhov Ssofidvas pote et plurimis hominibus egentes et custodia poxal 

tpvXaxihfi nXsiovoe xal aXXqe xivbt 7fo?.vrt(>ayfioov- tiori et omnino quadam curiositate opus habentes. 

VTJS xQHl£°v aas t tovxo ov avvaniofisv xols gfMQoa&ev hoc non coniungimus his quae priu3 diximus, sed 

eiotjiiivois, alV coe tprfAxipov dveXouevot yvcoftrjv, 15 tamquam munificam exhibens voluntatem, quantumonoaov 

av vrrio rov novov rj rois oexavole rj rdis curnque pro labore decanis aut reverentissimis asce- 

BvXapEaraxan aaxrjrpiats ij xavovixals SiSovai avfx- triis vel caaoaicis dare pactus erit, tautum et praebeat, 

tpojvriaeie, TOOOVTOV xal itaoexeiv, ov fitvrot Swa/ie- non tamen valcns transcendere duodecim solidorutn 

vov vjieQ/Haivciv TTJV xutv duodecim solidorum 7toa6- quantitatem in duobus lectis Studii et Stephani, in 

xTjxa ini xeov Svo xXtvoJv xov JSxovSiov xa xni xov 20 deaurato autcm posito ia sanctissima maiore eccle- 

JSxefdvov, i?ti Si xov %qvaondaxov xov xsifievov xaxa sia, vel uno solo pro eo forsan faciendo, quattuor 

rrjv ayuoxdxTjv fteyaXrjv ixxXrjoiav, rj ya evbs /xovov BOlidorum; ascetriis autcm et canonicis et acoluthis 

xov dvx y avrov tos eixde xaraaxevaa&âofisvov, quat- duplicia accipientibus quam prius de eis detinivimus, 

tuor solidorum* xmv\8e\ daxTjxgiiov xai xavovixiov xnl quippe et ipso asceterio (seu canonicis) gratis in aliis 

rixolov&a>v dtnXaaiova xofiiôfiEvofv ijns^ fynQoaO-Ev 25 lectis praecedente eandem aceipieute quantitattru 

nepl avxtov tooiaajusv, SqXaiSij xal avxov xov daxijxtjpiov quam ctiam reliqua asceteria; hoc ipso et supor 

(doxTixoiaiv) Tjrot xavovtxaiv xov TiQoTxa inl xdiv akXcov acoluthis observando quod praediximus, ut et iiti 

xMviov rjyovfiipov xijv avxijv Xafipdvovras noaoxyxa duplum borum quae iam a nobis ordinata sunt artjv 

xal xa Xoma daxt]xrjQta' xavxov TOVXOV xai £ni cipiant. Quando tamen unus horum trium fuerit 

rv &EO- non tamea expensam facere aliquam; deo amabiliixdixtov 

avriyxrjv i%6vxa>v xd acouara xaiv 35 

dsxnviov nei()e'xEiv i£ a»v avrols dnEVElfiafiEV oxxaxoalcov 

i(>yaaxT}()icov xal xae xXivas, ov fievrot SaTidvrjv 

notBia&al xtva' xcov &eocpiXeazdxtav oixovopotv dvay- 

pracsto sit cum octo ascetriis vel canonicis ct tribus ut dictum est acoluthis: neu quicquam omnino accipiant 

neve propter datos cereos exiga?U aut alium modum per alium practcxtum excogitcnt. 

VI. Haec tamen otnnia dcfinimus de iis qui non per ambitionein duos magnos lcctos rcqvnrunt qid 

m sacro pretiosae^ suppellectilis thesauro positi sunt, Studii dicimus gloriosae memoriae et Stephani 

magnificae memoriae. IVam si quis illos habere velit, ulpote qui multis hominibus opus habenl et cuslodia 

maiorc et alia quoque soUicitudtne indigmt, id non conectimus iis quac supra dicta swtt, sed cum ambi' 

tiosam exhibeat voluntatem, quantumcumque pro labore vel decunis vd retigiosissimis ascetriis aut cauo* 

7iicis dare pepigerit, tantum praebeat, vt id tamen duodecim sotidorum quantilatem excedere non jiossit 

in duobus (ectis Studii et Stephani, in deaurato yero qui positus cst in sanctissima magna ecclesia, ul 

certe uno solo qui scilicet in cius locum conficietur, quattuor solidorum: ut ascetriae et canonicae et 

acoluthi dupticia quam antea de iis-definhimus auferant, ac tum ipsum quoque asceterium (uscetriarum) 

vel canonicarum, quod in reliquis Uctis gratis praecedit, eandem quantltalem accipiat guam 

cetera asceteria; idemque etiam in acotuthis, siculi modo diximus, observelur, ut illi quoque liuplum eorum 

quae iam a nobis constiluta sunt au/erant. Vbi vero unus sit ex his tribus leclts, in quo excquiat 

finnt, cum id voluerit qui eas celebraturus est, certe deo carissimis defensoribus necessitas tniun$atur 

corpora decanomm ex octingentis quae iis dcstinavimus officinis et leclos exhibendi, nec taincn 

2 aaxtjXTjglov L || 3 ovSiv] ovSe L fl 4 TJ addidit Zachariae 

|| 8 xXivaeLe] xaixasM xavias xXlvas Scrimger^ 

9 8qM) Si L || 13 aXXrjsM] oXcoe Ls \ 16 v xoie] ij 

om. s || 19 duodecem Bolidorum ;1/, SciSexa voft. Ms. v-, L |) 

20 xal xov) xov om. L I) 22 * fj yt ivo% povov {c/. s vel 

uno Bulo)] et v» evbs ftovov AfJj (xal elxovtOftivov Za~ 

chariae, in M extare xai affirmans) Q 23 qaattuor solidorum 

M] xeaadgofv vofi. Ms.v., L g 24 *8i teclusi |j 

daxrjxrîoiv L Q xal xavovtxcov MLe) i] xavovixcpv eum 

Haloandro vulg. Q 27 aoxtixgtdiv inserui cum Haloandro 

{c/. 320, 34): nisi malis delere w. fpcoi. xavovix&v | ini\ 

rntb L || 32 xov? (sic) i/|| 34 imftsXovvxos L l 37 iqya- 

C%TJQ(O)V Haloander] Ssxavcov libri Q xal] Sid vel eis malit 

Zaehariae | 38 oixovaua>v\ ixSlxcov L a 

1 ipsi r I ascisterias V asnsterias r | 2 acolitis V | 

3 accipientiouB] et accipientibus V || pro cereorum da- 

tione r || cireorum V |) 4 et it 5 alio om. r | 7 Uiffinimus 

r V [| qui] quia r V Q 9 uabili r |j dicitnus] oms (i. t. omocs, 

pro diTis) r D 11 uoluerit accipere illoa r | utpute V[ 

,12 plurimia r] pluribus Vvuig. || omnibus r \ 13 qu»edam 

r quam V |) curiositatcm V g opus] op era*. V [ 

14 quac] quem r || 16 asciteriis V ascisteriis r | 17 caaonici 

r fl * dure pactus erit (c/. Julian. quantum pcpigcn".)) 

dare potuerunt r placuerunt dare V darc placuerit v*h. \ 

18 transcindero r F|| duocim F|| 19 qualitatem l'*|U 

deaurato F] indcsiderato r |j 20 autem] ut r |j 21 eolo raLi) 

eolido r Fg forsam pro eo r § 22 asciteriis Fosscutcriisr j 

autem et V] aut r wip. | 23 dupplici r || de eis) de cios 

de eia r deis V H diffiniuimus r || 24 asciterio V assistr 

rior I 25 quantitate V % 26 ascitcria V asscisteru r | 

haeo r Q 28 iam om. V | accipiant vulg.] accipiunt r Y i 

29 quando tamen unus F] quantum r H fuerunt r | 30 o«* 

lentes r \ qui] per V fl celebrant r | 32 e om. lifti i 

33 eis V] in eis r g octigentia r || et ow. V \ jwtcj r 

lectum V B 34 expensans F° ezpensas r |{ tnabilibai»

CIBCA DEFUNCTOKDM EXEQUIAS 323 Nov. LIX 6. 7 

fx x6 i xye xfjs npoeoSov ngoeoSov xfje XTJS jta rta i. xlt ^vnaxaaiov iffxaotov bus oeconomis cogcndis vel ex reditu ab ADastasio 

Xrjêios xaxaXeXsififtd' JS ixe 

xwv divae mcinoriae relicto vel ex trecentis ergasteriis 

•totaxoaiwv i(tyaaxt]giv oiaipsatv. dinioeaiv. ovxwz 5 5visionem. visionem. Sic nihil indefinitum erit, Bed et mediocres 

ovSiv abqiaxov ioxai, dXXa xni oi juerottorsQas xa$ sopulturas fieri volentea bac frucutur dispositionc 

xafttt yheadai /3ovX6jievoi xavxrfi dnoXrwoovoi xr,i ct ad munificeutiam respicicutes nuu magis damniiiaxvnwasaii 

xai ol ngbe yiXoxifiiav VQUJVXSS ov fis- ficabuutur, Bed eruut cum mediocritate muoifici. 

yaXa ^ftioi&tjaovxai, dXX' eaovxai (texa xov piexoiov 

10 

CAPUT VII. 

Tnvra -xoiwv r}fteU Sicooianfiev ini re xoXs i(>ya- Haec igitur nos decrevimus et super ergasteriis 

etTjoion ini re rals TtQOibSots inl re xaie ixfogais (et super reditibus) et super excquiis, vel quae graiaii 

%e nQolxa xaie xe xaxit v iQynaxrjQioyv aoid-ftbv ov fiovop xbv dvSogo-15 steriorum numerus, non solum gloriosum pracfectum 

xaxov gnao%oi' xifi evSaifiovos xavxrjs noXsoit xai XTJV (ielicis) huius urbis et ei oboediens officium, êd 

aimo n$id'0fiiv7jt> xa£iv, O.X)M noXlco fihXkov xrjv aijp multo potius tuam celsitudiuem et qui semper cinvntqoxhv 

xal xoiit ael T^S d^s nqoaxj]aofiivovi % gulo sunt addendi cui nunc ipse praesides. lusuper 

viv avrbs ifiaxT}xae. xal 7i(>6* ys xal noivrjv 6(>i£o- et poenam deliuivimus et adversus otlicium tuum, 

fuv, xaxa xe XTJS xdgews xrjt artit ei gqd-vfiôets, 20 si neglexerit, quinquaginta librarum auri, et adverquinquaginta 

librarura auri, xaxd xe xa>v dei tov ahv sus eos, qui seroper tuam perceperint sedem, dupiinaQaXtjyofuvofv 

d~t>6vov SinXaoiav, tSsre firj ovyxa)~ cem, ut non cedatur aliquando mcmoratorum mille 

ai jtoxe xbv xiov eiQTjftavatv %iXl(ov ixaxbv dpya- centum ergasteriorum numerus deticere secundum 

oimv d(>ifrju6v iXXeiyai xnxa XT}V eiotjfiivr^v rjfiiv dictam a uobis divisiouem. Sed si docearis hoc 

. dXX y ei StSax&eiTjs xovxo TJ ainbi ij o/25ipse aut qui post te, huius ornnem poncre provif 

, xovxov •naoav xi&eafrai ngivoiav xal napa- dentiam et procurare eum inminutum per omnia 

amvat,uv avxbv kfxtimxov 8ia ndvxtov ftiveiv xai perdurare et Lnonustum et siae adinventione et a 

dfla(>r] xal arejtivoijxov naod. xe xrfi orfi vnegoxijs xai tua celsitudine et ab omni alia persona, ut non haec 

navxbs ixioov ngoiwTtov, tSere firj xavxrjv yevdo&ai fiat occasio quatinus, contra quod delinitum est a 

nQotfaoiv xov TtnQu xb Sitogiafidvov rjftlv So&qvai xiva 30 nobis, detur aliqua mcrcea pro funere alicuius peruio'&'ov 

inig xrjSeiat xivbs noostonov. ovSefiiat Sia- sonae. Nulla discretioue facienda personarum dexiaKot 

yivofidvrjs xatv •nqoiconaiv xu>v xsXevxmvxcot functarum, sive divitcs sint sive pauperes, nisi tamen, 

nlovxoiev eixs nivoivxo, nXip> ei fir;, xa&dntg ei~ sicuti praecedenter diximus, unum trium lectorum 

fy&ev, filav xtov xqitov xXivuiv iXotvxo, i

Nov. LIX 7. ep. 324 DE EXPENSIS QUAE FIUNT 

TZOOVOOVVTOS SrjXaSrj xovrov ngb rv icpesJii QCL&V- butis constitui sancimus, nullo penitus licentiam haftius 

anoXXva&at. QSTIEQ Si xa %iXt.a. ixarbv ioyaaxT}-15 bente excipere ea tributis, neque vcnerabilibus domi- 

Qia ajtieicorn xai dxeXfj (pvXdxxeo&ai SiETvnajanfiev, bus neque xenodochiis neque asceteriis vel moiiaovxo) 

xa Xoma navxa iQyaoxTiQia VTIOXSXTJ xa&eaxAvai steriia aut alio quolibet, sed neque ipsa imperiaii 

&eoni£ofiei'i firjSevbs navreXcos aSeiav k'/avxos iâiotlv nostra domo aut qui iu cingulo aut qui in potestaavxa 

xov xeXovs, /ITJXS iu>v evayaiv oixcov ftrjxs £svd)- tibus sunt; sed omnibus ergasteriis similiter &gnovtov 

ftijxB da%r\xriqiiov rj ftovaoxqoiaiv rj ixiyov xwbs, 20 scentibu8 tributa, nec paulatim singula excursare et 

uXXa fit]Si avxov xov fiuoiXixov rjftav oixov »; xaiv £v proprium levigare et reliquis paucis existentibus 

ugx"ts v r< *> v & v Swdftsaiv dXXa ndvxiov xiov ioya- totum inponere onus, et ex hoc magnum sustiuere 

axTjgicoy bftoioie imytvataxovxaiv xa xeXrj, disxe ftfj xto dispendium terre huc non valentes. 

xaxa ftixobv ixaaxov i^xovaevetv xal xb iStov ilatpovvttv 

xdii VTIOXBXEIUftevoii oXiydti ovai xb itav int' 25 

xi&ivat fidgoz, xat^CBv&ev fjeyd).riv vyiaxaa&ai 'Qrjfiiav 

xoiii tpigstv avxijv ov SvvauerovS. 

{'En^Xoyoe.j 'H xoivvv aij vnegoxr, xai oi fisxd (Epilogus.) Tua igitur celsitudo et qui post 

ae xrtv avx^v ag/ijv nagaXrôfirvot xai ij net&oftivrj {te) eandem administrationem acceperint et parens 

aoi xagis xu 7ing{taxdvxa iqftiv «V«

UT DEFUNCTI SEU FUNEEA 325 NOT. LXpr. 

IIEPI TOY T0Y2 TEAEY- 

T2NTA2 HTOYN TA AEHFANA 

AYT2N MH ENYBPIZE20AI 

nAPA T2N AANEI2T2N. KAI 

IIEPI TOY TOY2 IIAPEAPOY2 

MH AEXE28AI AIArN22EI2 

X2PI2 T2N APX0NT2N [MHTE 

HPOKATAPSIN nOIEIN MHTE 

AnO$A2EI2 EK$EPEIN]. 

LX. Auth.LXI. Coll.Vtit.13 

R UT DEFUNCTI 

SEU FUNERA EORUM NON IN- 

IURIENTUR A CREDITORIBUS. 

5ET UT CONSILTARII NON SUS- 

CIPIANT COGNITIONES ABSQUE 

IUDICIBUS R 

10 

0 airos paoileiis 'Iwafvrj itp ivSoôxdzfo ln Imp. Iustinianus Aug. Iobanni pp. Orientis secundo. 

tiov dvaioltxcoy nqaixwQiatv xb /S' db dnb vndxatv d xai 

i 

(IIQOO{(IH>V.) 01 ITJS a).r]d-eias twv nqayfiaxcov (Praefatio.) Qui veritatem causarum coniciunt, 

ofiirot oix av QqSlios eii [it/uweie xwoolev, «15 non facile ad culpam veniunt, si veritatem examirj 

xmeêxaôtevrtvas yaq elxos xto Ttlrj&ei nent: quosdam namque veri simile est multitudinem 

x&v tvfjcov xcov xad"' ixdaxrjv TICCQ* rjfitHv Tigoxi&e' legum quae per singula a nobis adiciuntur culpare, 

fiivmv imfiificpead-ai, oix iwoovvxai, oxi T^S ^ctrts non cousiderantes, quia opere semper vocante conaii 

xaXovarfi avfupatvovs xols jtgdy/iaai xi&ivai vo- sonas causis ponere ieges compellimur, cum semper 

povs avayxa&fie&a, xmv ael TtaoaSo^cos avacpvopi- 20 inopinabile emergat et ab bis quae iam posita sunt 

vv3v vnb xcor TJSTJ yQayivxav &eoaneveod'ai /ITJ Swa- mederi non valeat. Quale quiddam nuper est agniftiruv. 

'Ondiov Srj xt seal tvayyoi iyvtoa&rj. ocpeife- tum. Debcri sibi quidam diccns ab aliquo, dum 

ci>«i ykq xn feyaiv nnoa xivoe, ineibij xov av&Qconov hominem in morte cognovisset esse constitutum, miint&avarov 

fyvw xa&taxavat, axqaximxas a&(>oiaas lites congregans et servos alios plurimos ingressus 

K«i vixttm xai ereoovs a>s nXeiaxovs Eneiaiv avxq/ 25 cst super tnorieutem; verum ille anxiatus clamare 

ulivxdirxf b Si SvsxBQairaiv xe xni fioatv SiexeXsaev, coepit, donec eum violentia compresBum reliqulsset 

iu>t aixbv vjtb xrfi /Has avvto&ovftsvov aprjxev r\ Bpiritus. At ille etiam signacula imposuit rebus Bua 

VIOT. b 8i xai at]uavx(ta. iTtexi&Et role nâyuaai potestate, praesente nuilo in cingulo constituto aut 

KUT' oixsiav i£ovoiav, HCIQOVXOS ovSevbe xciv iv agxv quolibct omnino lcgali et civili otficio observato. 

xixayuivuv rj xivos bXcos vofilfirje xal nokxixfji xa£eco: 30 £t neque ita recessit, sed etiam dtfunctum iniuriare 

ifvlarjofiitnjs. xal ovS' OVXOJS avrjxsv, alla %ai eie uoa eum piguit, primum quidem insistens non fieri 

vtxgbv vfiqi&iv oix coxve^, nqo>xov fiiv ivioxa/ievos exequias, deinde, cum vix cessisset de domo deponi 

prj yivtofrcu xrp> xaipfjv, tlxa ircetSrj ftbXiS iiS 

Nov. LX(Authcnt. LXI = Coll. V tit. 13: gloss.) Graece extat in MLB. — EpiL Theod. 60, Athan. 6, 2. Iulian. 

contt. LIV. 

Prooemium IlQayfia naonvofiov iyvioofrij rjuiv £vay%os. 'OyisiXta&ai (v. 22) adsct. B% 23, 2,1. 

LX. 

NE MORIENTES VEL CORPORA EORUM INIURIA AFFICIANTUR A 

CREDITORIBUS. ASSESSORES NE SINE MAGISTRATIBUS COGJVI- 

TIONES SUSCIPIANT \NEVE LITIS CONTESTATIONEM PERAGANT 

NEVE SENTENTIAS FERAJST]. 

Idem Augiistus Iohanni gloriosissimo praefecto per Oricnlem praetorio ilerum, exconsuli et patricio. 

Praefatio. Qui veritatetn rerum sectati erunt, haud facile reprehensionibus indulgcant, si in 

teritatem inquirant: nequc enim. mirum guod sunt qui muititudinem legum quae cotidie a nobis proponuntur 

rcprehendant, tion reputantes necessitate sempcr urgente nos cogi rebus consonas reddere legcs, cum quae 

praeter opinionem semper emergunt, per eas quae iam scriptae stml sanari nequeant. Quale quid etiam 

nupcr cognitum est. Quidam cnim, qui quid sibi ab aliquo deberi diceret, cutn hominem tnorti vicinum 

isse cognovxsset, congregatis militibus et servis aliisque quain plurimis moribundum aggressus est: is autem 

aegre ui ferre alque clamare non desiit, donec vi oppressus animam efflavit. At ille etiam signa bonis impotuit 

ex propria mictoritate, nullo ex magistratibus praesente neqne ullo omnino Ugitimo aut ctvili ordinc 

scryalo. Ac ne sic quidem destitit, itnmo etiam corpus mortuum contumelia afficere non dubitabat, qui 

primum obstitit ne sepultura fieret, deinde, ubi mortuum domo effirri aegre permisisset, feretro appre- 

2 Tltql xoy {xov om. M) — 4 dwfci&a&cu MLB Ath.] 

i7if» rov fJirj ivvpoit.eo&at. xa rdiv XQ£o)axd)v Xtiyava 

Theod. | 5 xal — 10 ixtpiouv om.Ath. (xal neQi xov 

ftij ttns naqidqovs nQoy.axno^tii Sixiiiv noulv ftfjxe 

(L ftrfit) anofdoeiS ix

Nov. LX pr. 1 

326 UT DEFUNCTI SEU FDNERA 

otxo&ev xp xbv VSXQOV, Taxtj Srjfioaitt xrjv 

ijs xXivrjs iniXafiofievo; xal ovx nvrjaetv &** 

yev ei firj xb x$ £0S xop.iaai.xo, l'cvs xai avxiacovrjTTp' 

Hafic uai ovimi ihv rjSrj xe&vedixa 7iaâSoa-i]vai ry 

yjj awexcoQTjaev. 'Eni fdv ovv T»JS ino&iasms xad"' TJV 

ravra rifinQTTjiai xa nooirjxovia Suxvntb&rj, %Qrp>ai 

Si rjyovfLE&n xal yevtxco voftt? xaira inavog&diaat, 

ov avyxwgovvxee avxa xal av&is nXîtfieXr/dîjviu ftevovxa 

ftex$ l mortuum, instabat publice portari lectum non sinens 

neque deducendum dicens nisi debitum perceperit; 

doucc sponsorem accepit et ita iam defuuctum tradi 

terrae permisit. Negotium siquidem quo haec com- 

5 missa sunt competenter dispositum est: oportere 

autem iudicamus etiam generali lege haec emendare, 

non sinentes haec rursus committi semper sine legislatioue 

mauentia. 

JtavxoS dvopofrixrjxa. 

CAPDT I. 

0ea7tCC,oftsv xolvw tX xisiy.eivov neQtovxot £xt 10 Sancimns igitur, Bi quis illo superstite adbuc quem 

xov vofjic,o(xdvov xpetooTeTv aircp xaxalnpoi rrpf ot- putat debere sibi ascendat domum eius et molestug 

-xiuv %rtv avxov xai ivoxXoirj nsQwvxa xbv av&Qatriov sit superstiti bomini aut qui eius suut, uxori forte 

xnl xovs oixsiovs^ xovs jtviov (ya/iexrjv tpafitv xal vel filiis aut domui omnino, aut etiam signacula per 

itaZSas xal olxov olcog), r\ xal arifiavxqa X«T' olxelav propriam potestatem impouere praesumat non prius 

dnnt&evai xo).fi(prj fiij ngoregov \pi] xois xov nsQiv^Qiafiivov xi.t]Qovt'j/uots, Sr}- 20 tertiam substantiae sustincat (sicut et Marcus philofitvalv 

X8- eis xb xqixov xr,s iiEQiovaiai vfptarda&m sophissimus imperatorum iu suis conscripsit legibus) 

(xa&a xai MCCQXOS 6 tpiloooxcd xrj 

2*i ML\ 37 *v7idf>x°v Hbri || 38 rjftdiv om. S 

4 terrae] sepulture V* (] 6 iudicauimus R | 13 etisa] 

et V\ pcr om. V H 14 propria potestate V 3 | 16 dcbertj 

babere R l || 18 supcrcgatur F 1 || 20 Bubstantiae T* r»W 

Bubstantiam VT * om. R H et om. V 1 H philojofissimnj V 

philopbiBsimus R || 21 imperator V || 27 proibuit R [ 

29 hoo om. V 1 H 30 pena delicti R; Ug. delicta poenaTJ 

bisdem libri J 31 in om. R 1 | uiuente /J 1 ] uiuentem 1v 

vulg. nenientcs V \ 32 habentem V 1 | 33 quidcm om, /J 1 ! 

34 Ug. emendationis ? | cura cat] curarc R l

EOEUM NON INIURIENTUB 327 Nov. LX 1. 2 

fiivcov ra£s(ov. Sel ya(> xoivtSv ovrwv xara rne tpi- officiis. Oportet enim communibus existentibus conows 

TWV ipQiauaxmv XOIVT/V slvai •naQa xav agxov- tra naturam iniuriis communem esse iudicibus super 

xcov xal TTJV Ini xovxois xwXvaiv re xal ixbixr,atv. his prohibitionem atque vindictam. His noil in sola 

rovrav ovx ini uovrje ravirjs xr,e evSaifiovos noXecoe hac felicissima civitate valentibus, sed etiam in 

xprtToiWwv, aXla xal iv aTtaat xdle sd-veotv, aiv 5 omnibus gentibus, quarum nobis principatum alium 

•jiuv xi\v Tjysfioviav tijv /isv i£ a^xv s tScoxsv 6 -frebs quidem ab initio dedit deus aliutn vero adiecit et 

rijv Si nQosid-rjHiv '•%§'• i'n xal Scaaei 7 {(prjot xte rcov adhuc etiam dabit (sicut ait quidam ante nos): pro- 

TZQO tjficov), xatv inixcoqicav a.q%6vxo)v eixe aroaxKo- vinciarum quippe iudicibus sive militaribus sive cixixwv 

eixe noXtnxiov xovxov itQovoiav xi&efiEvaiv. vilibus buius rei providentiam habentibus. Sequitur 

Inioxai ya(t xoXs fiev ivrav&a aQxovai xai xdle TOW- 10 enim hic quidem iudices eorumque officia viginti 

TWV xa&oiv ava viginti librarum auri noivrj, eX xivos librarura auri poeua, si quid horum neglexerint, 

dq&vprfiatev xowrcnv, xaie 8e dnix&gfois avu nivxe, provinciales autem quinque, si neque ipsi ad boc 

u ys firiSi aixal nois xovto 6o/u(pev, nQosayyeAias institerint, deuuntiatione qualibet aut bic aut per 

Xtvos ij drxav&a r, xaxa %(uqav yivoftevtjS. provincias facta. 

CAPUT II. 

Kuxtivo ye ft?;v oQ&dis fyeiv owsiSopev TO ftfj 15 Illud etiam recte se habere perspeximus non pertpBiy 

(xa&dnsQ xai rj Zfpnavos xov Tr,s eios- mittere (sicut Zenonis piae memoriae dicit consti- 

P \rji-ea>i Xtyei Starn^te xal r/ rjftexepa fievxot) tutio et nostra quoque) consiliarios iudicum ipsos 

xois naoiSgovs -nav ayxovxtov avxois riov vnofrdoEtov per se causas audire, quae apud administratores aut 

axovttr, ai naoa xole a.Q'/flvGiv r\ rols Stdouevois d£ (iatoa a nobis iudices agitantur: multo uamque merifimv 

Stxaoxals xtvolvxo. TtoXXco ya.Q av xalhov xs 20 lius atque perfectius corain ipsis adinimstratoribus, 

%al xefoaixegov vn' avxols xols aoxovot -naqovxcov praeseutibus illis quorum causae moventur, terrore 

txeivwv ai ino&ioBis xtvolvxo, Seovi xe iftoxwxos imminente exbibitis testibus et omuino causa proxoii 

vnrfosxovfiivois xal xoli me elxbs naâyivofii- priatn babeute bonestatem, quam si apud pedaneos 

voit ftayrvfft xai oltos rov ngnyfiaxoe rijv oixeiav iudices taUa decernantur, in uullo consiliariorum 

(xovrot asuroxTjxa, ij etnEo x«f*aiSixnaxal xa xoiavra 25 officio distante ab illis. Sed quoniam nobiscum stattfivouv, 

oiSiv xvJv TiaQiSqtov XTJS ixsiveov Stsoxci- tuti semper administratores occupationibus rerum 

r(ov xa&ws. alX' djteiSr] ni avv tj/uv ovaat Sirjvexws iiostrarutnque iussionum comprchensi ad banc neaqxai 

xais aoxoXiais xaiv •nqayfiuxaiv xai xtav Tj^texe- cessitatem deponuntur, oportet consonam congruamf>an> 

xtfovoeatv xaxetXfjfi/ievai nQue xavxrjv xi/v avdv- que lcgem rebtlS impoiiere. 

xrjy xataftQOtnni, Sel aifnpaivov %e xai agfioSiov xov 30 

1 vbfxov xoii nQay/uaai noirjaaa&ai. Oeani£,ofiev 1 Sancimus igitur, contestationcs quidem litium 

xolvw, xixi ftiv ji(>oxaxaQêis ix XQOTIOV navxbs naQ 1 omnibus modis apud ipsos fieri adruinistratores, si?e 

aixoit ylvta&ai xole nqxovatv, eixe fiei&vs eixe iiAx- maiores sive minores sint, sed etiam in mediis litibus 

xovi tlev aXXa xai iv uiaais xale Sixats eisaysa&ai iutroduci rursus apud eos semel negotium, quatenus 

na.Lv naQ* avxois npoeanat; yovv irp> vno&eaiv, asxe 35 ea quae examiuantur aguoscant. Cum vero noviaaixovsxa 

Ttgorjwria^sva fia&tiv. inetSav Si avxo- sima sentcutia proferenda est, nuilo modo praesumere 

xthji anofaou txyegeafrai fxdXXot, xaia firtSiva xgo- 

cap. II '0(*â}fuit Cod. 1,51,15 |j 19 SeSofuvotS M) 8tSo- 

H*yotf LB | 20 noXhy — 22 xivoivxo om. L H 21 vn' 

aitotiM] *i vn* avxoit B e in' ai) | naQovrcav ixeivtov} praesentibua illis quo- 

rum c J 23 ijtrjQsxovfitvoiS — tixbi om. s | 25 

oi add. Bf Q 2G T;}S] xole L 

1 commnni V || 2 communem] omnem R | 4 etiam] 

et V | 5 aliud RV | 6 aliud VQ alium Tero etc.] |hum — 

9 sequitur scr. R 2 in rus. 1 versuum || 8 quippc] al. quidem 

Tinmarg. || 10 triginta R || 12 si neque ad hoo insteterintipsi 

R g 18 causam V\\ ministratores iJF 1 1 21 quorum 

delet Ostnbriigqen Q 22 omnino] omnea Fjj causam 

IV || 23 habentes /i v | 25 nobisoam] nobisiJ 1 1| 26 rerum] 

suaram add. R r H 32 otnnibus modis omnibu» V 1 modic 

omnibus F 3 Q apud ipsos om. V in lacuna 3 litt. | fieri] 

apud add. V 3 fl 34 negotium R 1 ] ncgotium rei R 2 negotium 

et res V | 35 exanimantur V

Nov. LX 2 328 UT DEFUNCTI SEU FUNERA 

nov toXfiav roie jtaîSoovs #o>(>ts rav aqxbvxtoy consiliarios absque administratoribus audire, sed cum 

dxoveiv, dXXd fisxa %r>s jzQoerixovorjs ae(tvoxt]xos, rjp competenti honestate, quam dudum disposuimus, profiSrj 

Suxnâuev, xcDv &eiiov nooxeipdvcjv Xoyiiav av- positis sacrosanctis eloquiis ipsos administratores et 

tove tovs agxovxas xal dxoiew TCOV rjytoviopevtov audire quae examinata sunt omnia consequenter, et 

dnavxojv ifeîjs xal XQIVEIV xds vno&eaeis avrovs, 5iudicare eos negotia et suscipere appellationes, si 

xal Sexeofrai xde icpiasn, etnsQ ne ifeirj, ^wois azta- quis appellaverit, sine uUa diiatione, utti lex haec 

ctje vneo&eoeae, iv&a 6 vdfios xovxo yiveo&cu cvy- fieri permittit. Et rursus appellationis iudicea modis 

XtoQei. xai av&ts rovs ifixas ix xqonov jtavxbs di* omnibus per se audire negotia, nullo aliter agere 

eavxtov dxooao&ai iu>v vnofreaecov, ovSevos ixtgcue praesumente; sed si quid tale tiat, ipsis quidem ad- 

Ttqaxxetv xoAftuivxog' dXV ei xi xoiovxo yivotxo, av-10 ministrautibus viginti librarum auri fonnidantibus 

icov fiiv xa>v aQxovrcov avd viginti librarum auri poenam, consiliariis autem qui tale aliquid agere 

vyopcojuivcov jtoivrjv, xciv Si TMIQLSQIOV oi xovxo noax- praesumpserint, si quidem advocati sint, expellendis 

xetv i&dggrâav, ei piv Gvvr\yoQoi elev, ixflaXXofiiviov ab eloquentissimorura advocatoruin collegio, si vero 

xov xatv /Myitaxdxcov QTJXOQCDV xaxaXoyov, ei Si ov advocati noa suut sed alii quidam, etiam cingulo, 

awfjyoQoi xa&eaxaaiv dW VreooC xives, xal xrjs £w-15 si quid habeant, privandis et decem librarum auri 

vqs, eixtva £x otev > d nagov- fugiant poenas. Erit enim curae per tcmpus glorioaav 

oiea&ai., ais T^J nagaTzjoosnotrjoao&cu xat xav- 20 sissimi comitis sacrorum nostrorum privatoruiu hu- 

TTJS Sicupsvt-ovxat Tioivds. fisXijaei ydg xtb xaxd xaigbv ius rei babere provideutiam et exigere poenam et 

Iv8o£oxdxt0 xofiTjxt XCJV &eituv rjfnov ng^dxcov xoinov inferre aerario, duqj tale aliquid commissum 1'uerit; 

iov ngdyftaxos xi&eo&at ngovoiav, xai dnaixelv xus cognoscente etiam ipso, quia de BUO lisco compleret, 

notpds xai eiedystv xole xa/ieiois, oxav xi xoiovio nisi huius rei habuerit competentem providentiam. 

7xp.rjft/ie?.t]d'ei7]' ytvcoaxovxi xal avxeo, ws otxofrev io2b 

drjftuoiov dnon).T\Qtt)GBi ftt] xovxov xi&t'fievos xrp> ngoi- 

2 rjxovaav Ttgovoiav. td?.Ad xavxa fiiv inl xa>v dq- 2 Sed haec quidem in administratoribus decernixovxtov 

yp6rt H 19 enim erit V\\ gloriosimi i2 gloriossimi V\ 

21 pena V || 23 compleret JRJ cotnplere VT; Ug. cooplebit? 

0 28 iusiones V | 30 Ut magistratus Conitastinopolitano 

ciuitatis in conuentionibua certii audiant 

(adiiant m. 1) et sententiam (sentinm m. l) dicant R ntir. 

in marg. (ex Iul.) || 32 aut in hac] autem in hao R l \ 

34 adbuc] cum adhuc V || 35 conscquenter R l ) ronsequentea 

VR'Tl 36 ipsis V 1 1| consiliarianis Fg 37 uicinarum 

V \ 38 auri hbrarum R \ 39 pelli] compclli R

UT IMMOBILIA ANTENUPTIALIS 329 Nov. LXI pr. 1 

('EniXoyos.) 'Hxolvw at) vTtsôxv naQttaxavxa (Epilogus.) Tua igitur eminentia quae visa sunt 

fjfilv xal 8«x xovSe xov &eiov SrjMvfieva vSftov anaat nobis et per hanc divinam declarata sunt legem, 

tovrflwtfo a xaxa xbv vevofuafievov xqonov xr\- omnibus faciat manifesta secundum sollemnem mo- 

(niyftaot xaxa xas ina^yjas xQvpfvy, WSTC ftq&iv xwv dum edictis per provincias utens, ut nullam gentium 

i&va>v StaXafreiv xi xiibv IMXQ 1 i}[ubv &s

Nov. LXI 1 330 UT IMMOBILIA. ANTENUPTIALIS 

TTJV xQfjvai finllov xttXelo&ai vevo/io&trrixa/xsv), stxi 

avrbi V7iio iavrov tovro TIOI(W> eixs xal EISQOV ygatere 

magis vocari decrevimus), sive ipse pro se hoc 

facieus sive etiam altero scribente, aut patre aut 

forio;, fj narQos rj firjrgbs rj avyysvwv r\ xai gsvcov matre aut cognatis aut extraneis forte, si quis igitui 

iv%ov, t'C Tts Toivw toiovto n noir-aeta xai ygarpsis 

Scogsiiv, iv ij xni T» xa>v dxivqTav iaxiv, ajtayojjevotale• 

aliquid fecerit et scripserit donationem, in qua 

5 etiam aliquid immobilium est, interdicimus ei aut 

avTw ' vnoxi&Eofrai xb Xomov xb jzây/ia ^y/ xb supponere pp de cetero rem conscriptam p in antenuptiali p 

yy( vov eit ngoyafttaiav Scooear rj exTioielv donatioue di aut alienare li omniiio. i Quod Qd eirim ri semel l 

oXcos. xb yQ itnag xols Seoftoii TTJS ngoyainaiae vinculis sponsaliciae largitatis obligatum est, non 

wQsae Svo%ov yevofievov ovx av eirj nooerjxov 4x- erit conveniens alienari, ut mulier veniente forsitan 

oielafrat, aisxe xrpr yvvdixa aTiofiaivovxos xv%bv xov 10 lucro quod ci confert antenuptialis donatio, difficulx£\>Sovs, 

\>Sovs oneQ oneQ avTfi fi jigosayei g y XTJV J irooyctfuaiav yf SOJQSUV, Q , tatem patiatur p non inveniens rem in viri substautia, 

Svsxtpaiveiv ov% evoCoxovaav Coaa rb ng ngayfta iv TTJ XOV cum sit alieuata aliis aut Bupposita Bupposita, et potentibus 

avSobe nsgiovaiq, aXX' TJ ixnotrj&iv aXXois rj vno- forte personis, quatenus illi propter huiusraodi cauxe&ev, 

xai Swaxdlg tacos nooiconois, a>s ixsivrj Sia sas aut sit uioilis omnibus iuadibilis vindicatio aut 

tas tOHtvxas airias ?/ navxoiois afiuxov ilvai T/;V ix- 15 difficilis et litibus egeat, dum ex hoc ipso sit ad- 

Sixrjatv fj SvSxoXov xai Stxnaxrjgicov 8EO/J.£VT}V, ilfov iuvailda. 

1 avxbfriv Eavxfj fioTj&Tioai. "fisxe xovxo tpvXaxxi- 1 Quapropter hoc observetur, et qui post haec conafrat, 

xai 6 (texit xavxa ovfi/3n?J.tov ioxa>, cbs £ixe traxnrit aciat quia, sive emptioncm sive hypothecam 

uivrp sixt inod-rptrjv S/fii, oiSiv xovxcav ocpeXos i'êi habeat, nihil borum utilitatis habebit oinnino, ged 

navxtXwi, aXX' iv i'ou> xoXs ayoaipois XE xai aggrjxois 20 aequalia eruut nou scriptis uec dictis quae super 

Foxai T« inl xovxtp yEygafifteva r; avfin^tfuivriubva, boc scripta sunt aut convenerunt, et servetur uxori 

xal tfvXaxxda&co xfi ywcwd xb xtQSos. ovdi yag tSo- lucrum. Nou enim videntur nobis immoderate fe- 

£av rjulv ano xqbnov n£7toir,xivai xivis rd>v ijfxEiiQiov cisse quidam nostrorum iudicum, qui etiaia ipsam in 

bixaaxdiv, oiit£g xal avxijv xi\v in rem xais yvrail-i rem mulieribus poat matrimonii transactionem in 

ftsxa xrflt rov yapoy SuiXvatv ini XTJS nooyauiatas 25 sponsalicia largitate dederunt, quod recte incohatum 

SeSeaxaat SCOQEUS' OTIEQ og&aie iyxetmo&iv tfxa inb deinde a posteris iudicibus quasi pro supervacanea 

xatv fi£Ta xnvxa 8ixat,6vxtov inb TitjjiTTorenas Sr^&iv quadain subtilitatc conteniptum est. iX non quasxivos 

dy.otfiEias jtageoigaxai. xai firj xivae bSois hbet vias inveniant artiticiosas suincntes hypothecas 

i^Bvotaxixataav oi xai xete%vaopivai Xafipdt'ovx£S praeparaudo mulicres conseutire et ita proprio cavno&ijxas 

TQJ Tcaoaaxb-vat,eiv xas yvvatxae awcuvdv, 30 dere iure. Consensus enim in talibus aut in hypoy.ai 

ovxcoe xtov otxeicov ixninxetv Stxnicjv. owaive- thecam aut in venditionem aut in aliam alienationcm 

«ns vag £ni xdtv xoiovxcov fi tk vno&i]xr,v rj eis dvrpf couscriptus percipienti oinnino nou proderit, si semel 

7} EH aXXrjv ixnoirtatv yeygafifttvi] xbv Xafipavovxa cousensus fiat, sed sicut iu intercessionibus scripsinavxeXcos 

ovx av ovrjffeiev, ti nQOiana^ xa xij: ovvat- mus, ut oporteat biennii tempore existente rursus 

viascoi yivoixo' aXX' WSHEQ ini xwv iatercessiona»' 35 aliam professiouem scribi contirmantem coiisensum, 

iy^dxpnfuv xb SEIV Siexovt vaxegov xqbvorv nagtov- et tunc ratum esse quod factum est, sic et in hoc fiat, 

xos av&is exdgav bftoXoyiav yocupetv fofiaiovaav xrjv 

ewaiveotv xai xoxs XVQIOV elvat xb ytvofievov, ovxeo 

potius eam appellandam esse lege constituimus) consaripserit, sive ipse pro se hoc fadat sive etiam alter 

saibat, sive pnter sive mater sive cognati sive forte etiam exlranei, si quis igitur tale quid feccrit tt 

scripserit donationem, in qua etiam res immobilis est, velamns eum poslhac rem in donationem ante 

nuptias conscriptam aut pignori obligare aut omnino alienare. Quod enim scmel vinculis donatioM ante 

nuptias obnoxinm est factum, non dccet alienari, unde inulier obveniente forsilan lucro quod ei confcrt 

donalionem ante nitptias, graviter ferat quod rem non reperiat in bonis viarili, sed vel alienalam aliis vtl 

obligatam, idque polentibus fortasse personis, ut' illi propter eiusmodi cuusas ant omnino aditus non pakai 

1 ad vindicationem aut ea difficilis sit et iudiciis egeat, cum liceat ilico ei auxilium ferre. Itaque noc observetur, 

ei qui post/iac contraxeril sciat, sive emptionem sive hypothecam habeat, nutlam se liinc omnino 

utilitatem habilurum, sed pari loco atque qune non scripta quaajue non dicla sint ea fore quae de hoc 

scripta vel conventa erunt, atque mtUieri lua'um custodiatur. JVcque enim perperam fecisse quidam ex 

tiostris iudicibus nobis visi sunt, qui quidem ipsam in rem aclionem mulieribus post so/utum matrimonium 

in donatione ante nnptias dedcrunt;. quod recte Lradilum ab iis qui postea iudicabanl ex supertacarua 

nescio qua subtililate sprelum est. ficve quas vias excogitent qui artificiis paratas hypoihecas accipiunt, 

dum efficiunt ut mulieres coiisentia.nl atque ila suis iuribus priventur. Consensus enim de eiusmodi rtbus 

vel in hypothecam vel in emptiotiem vel in aliam alienationem scripto consignatus cum qui acccpcril otnnino 

non iuvabil, si semel tantum consensus datus sit. Sed quemadmodum de intercessionibus scripsimus, 

biennio inde transacto rursus aiiam professionem scribendam esse quae consensum confirmct, ac tua 

xQj om. Epan. | veroftofrexTjxauEv] Cod. 5,3,20 j| 

2 inig avxov B(£pan. \\ 4 xoivvv et xi om. Epan. \\ ixnoif}atuv 

B l || 7 »J] r\ xai L || 10 asoxt —17 ôrjd-fjaat om. Epan. fl 

11 xrp Ttgoyaftiaiav 8cjgE(tv] antenuptialia douatio (t. e. 

rj 7tgoyau.ia.la. Siugsa) s I 16 sq. i£bv — ftmj&rôai M(e)) 

d£ CJV — fiori&rfiEiEv BL || 17 "£2axe — 19 ôt] "Iaxta 

ovv 6 vciv tignixivaiv xi nnpaSerbueros, cot tixt imo- 

yygffj yeygaftftivrjvBf Q 34 civr;atitv B^| 

35 iatercessioviov M ivxEgxEOOiovtav B? ivxtgxtativar 

B l avxttpfovTjaetov L, in marg. B l \\ 36 iyga\f/afttv\ Cod. 4, 

29, 22 U vaxsgov om. fi" | 37 xf/v] XTJ L V | 38 ytvifinv* 

malit Heimbach |j ovxto — 331, 4 cwaivtGiv om. £p vojutQst. avxov xo xvgot /afiiivEpan. 

H 18 av}ipallo>v MB 1 ] avftfiaXa/v LB((s) | 

19 CUVTJV] iHv L x \ 21 faxto L Q xov 1 ' L l xovxov L 1 xoixtov 

Epan. || 22 ipvXaxxeo&at Epan. U ovSi — 30 Tiagiov- 

TOS av&is) ti Si xnl £uivxos xov avSgbt rjj ngaoet xrje 

ngoyafiialaS Scogeai TJ ywij owatveoai neto&fj, ox>x 

Eggurxat rjxotavxt] ngftîs' Sslyag, xa&dneg xal inl XT\Z 

ngotxbs, otexovs av&te nagiovxos %govov Epan. J iSoêv 

L | 23 xivet B l xtvae L || 24 avxol L (| in rem M, t. v. L*] 

aytayTjv L l 2 facions ma siue (sic) R g 3 quid /2 

B || 26 intx'tQT]&iv L \ 11 vnb negixxoxipas 

Af\ vjieQ rtfgixxoxigas L Bff Q 28 napscagwro Bf || 

29 xt%va MB^jxb LB? |j 

1 | 9 uenienU 

V b T\ inueniente R x V a inucnicns R* eycniente tmlg.j 

lorsitam V \ 10 lucrum R | 11 patiatnr] dona patiatar 

V 1 l 12 et Osenbruggen] ant libri fl 13 penone R l | 

illis R* | 14 omnibus modia R I) inadibilis R culg.} inabilia 

VT g 18 ypotheca V H 19 orum V | 21 et RT} 

ut FQ 23 qui etiam om. R l |J in rem R\ in rem actioneo 

VT vulg. (| 26 superuac«»a V 1 superuacua V 1 1 23 uiu] 

caasas R 1 1 inueniant artificiosas inueniant R* | 30 coocensus 

V \ aut in] in om. iZ 1 fl 33 in om. H l | 34 exeunte 

Osenbriiggen || rursus] ct rursus R jj 3G fiat] facta^ 

fiat ii>

DONATIONIS NEQUE HYPOTHECAE 331 Nov. LXI 1 

2 x&vxav&a yiviafreo, xai ei avvaiviasuv fj yvirf, 2 et si consentiat mulier, secundum speciem in 

*axa xb xmv iutercessiona>v oxypn eaxto jtavxeXan intercessionibus sit oinniao ideinnis, uisi ctiam sealrifiioi, 

ei ftrj xai SevTtQttv, xafrdntQ einovxss k'fd"ij- cunduin, sicuti praediximus, celebrayerit consensum. 

fttv, noirjaano awalvsaiv. noXXd ydg dv ix nQioxrje Plurima namque ex primo inox auditu delinquuntur, 

tlfrvs dxorfi dftaQXTjtêit]. TTJS yyvmxbe rj Ssft xov 5 tnullere quippe mariti seductionibus facile decepta et 

owotxovvxo» rj dndxnie qqSiws vjiayouevrjs xal rcbv propria neglegente iura, cum vero in plurimo temoUiicov 

dpeXovorts Sixniwv, xaxaaxe-nxofiivr] Si iv pore cogitaverit pro negotio, fiet forsitau cautior. 

nhiovt XQo vc l> vyv vno&eaiv ysvotxo dv eavxrfi datpa- 

3 XtoxtQa. JIXTJV ovSi xovxo anXws SiSopev, dXXa 3 Verumtamen neque lioc Bimpliciter damus, sed 

vp>ixn.vxa xijy ywalxa inb xr,v ix T^S Sevrdoas aw-10 tunc mulierem ex secundo consensu damno summit- 

WJ; ayofisv îj/tiav, rjvlxa £axtv k'xega itQay- timus, dum sunt aliae res, ex quibus possibile est 

ig wv Swaxbv avxfj xb ixavbv yevia&ai xov ei satisfieri pro re vel rebus immobilibus quae in 

'oitevov xjj nqoya/iiaiq Scogeq nqdyftaxoi rj antenuptiali donatioue continentur et quae ab alio 

nqnyfinxav dxivrjxcov iy' SXBQOV xaxsxo/tieviov Sia detinentur propter alienationis aut suppositionis motbv 

xf/s ix7ioi7]oewi r\ vno&rjxr^ xqbnov. tTteixoiyB si 15 dum: alioquin si uibil aliud supersit, neque sic 

firfiiv hsQov neqdeinoixo. oiSe ovxeo pXrlprjv ino~ laesionem sustinere mulierem pcrmittimus, sed licet 

fielvai xijv yvvcuxa avyx^Qovfiev, dXXd xdv ei Sie xdv secundo vel si frequenter consentiat, causa ad intern 

noXldxtt awaiviaets, xb ngdy/ia eis xbv T^S inter- ccssionis feratur rationem, et sit omuiuo ei lucrum 

cessionos (pegtofrco Xoyov, xai iarco navxaxb&sv avxfj sub cautela positum, nisi apparuerit relictum aliud 

ib xioboi iv dofnXel xeiuevov, ei yavett] ftrjSev ino- 20 sufficiens ad antenuptialis largitatis quantitatem. Et 

tiltt/l/itvov txeoov dgxovv nobi xrjv xr,s Ttgoyafitalas baec dicimus non solum parcentes raulieribus, sed 

SwQttis noaoxrjxa. Kal xavzd » xtav xniixn Twtovrxatv, eiye ix noXXdiv xai e%e~ antenuptialis donationis servantur res, et rursus eae 

ibv xwv nXsiavtov iteftuxiav xole xoivoli naial xdxfje 25 manent apud substautiam viri eiusque successionem 

Ttooyauiaidt Sotoaae ipv/Mxxexat Tiodyftaxa, xal av&ts ex hac observatione, ideoque utiiis lcx est et uxori 

xaliu fiivst naod xfi ovciq xov dySgbs xai xf; ixcivov et marito sccundum bas satisdatioaes. Et multo 

SiaSoxji £x xavxrjs' Tf;s jiaQaxTjoijaews, tSsre ovfupd- potius bacc in dote valebunt, si quid dotis aut alieqovra 

xbv vbfwv xfj xs yvvaixl xu> xe drSol xaxa tictur aut suppouatur: iam enim haec sufficieuter 

Tuixovi xovt Xoytauobs xa&eaxdvat. xai noXXu) fidX- 30 delimata atque sancita sunt. 

Aov xnvxa inl xfjs nooixoe 'xQarelv, einep xiva xrfi 

nqoixbi r\ ixnot-rjOEiBv rj vnofroixO' ^Srj ydg xd xoiavxa 

ixavdit TttQitioyaaxai xui vtvo/iofrixTjxcu. 

i AlX' oiSs aixdiv xd>v avfiâXlbvxcov xn&dna^ 4 Sed nequc ipsos contrahentes omnino negloxiapeXohfuv. 

ti yag xal xrjv dni xovxote ivoxTjv ooov 35 mus. Nam si etiam super his obligationem quautum 

xat yvvalxas d^Qrjxbv xe xai dyf>atpov elvai fiov- ad mulieres ucque dictatn ncque scriptam esse vodXX' 

avxovs xove dvSpas inl xois dXXois av- lumus, et ipsoa viros in aliis eorum rebus obligari 

v. 17 sq. argumentum citatur 'Ponal 25, 4 

2 ratum esse quod factum sit, ita hic quoqne fiat, et si mulier consenserit, sccundum intercessionum 

speciem esto omnino indenmis, nisi, uti modo diximus, etiam sccundwn consensum dederit. Hhdla enim 

ex primo statim auditu peccentnr, cum nmlier vel metu coniugis vel fraudibus facile inducatur et sua 

3 tura netjlcgat, quae st per longius tempvs causam secum reputet, luttor a se ipsa futnra sit. Quamguam 

ne hoc qnidem simplicUer conccdimtis, sed tum demum mulierem damno quod cx secundo consensu 

orilur subicimus, cum aliae res praesto sunt, ex quibus ei satisfieri possit pro re vel rebus immobilibus 

quae conlinenlur in donatione anle mtptias, si per alienationis aut obligationis modum ab alio 

delineiilur. Alioqui si nihil aliiid supersit, ne ila quidetn damnum subire mulierem patimur; scd quamvis 

bis vel etiam saepius consenserit, res ad rationem inlcrcessionis referatur, et lucrum ei undiquc in tuto 

posilum sit, si uppareat nihil aliud relictum csse quod ad qnantitatem donationis anle nuptias sufficiat. 

Atque haec dicimns non solum ut prospiciamus mnliaibus, sed multo magis eliam viris qui ista faciunt: 

ti quidem in midtis et fere plurimis casibus liberis commwdbus res donationis antc nuplias servantur, 

eatque rursus apud subslantiam viri et successionem. eius manent ex hac observatione, ita ut lex et mulieri 

et viro secundum has rationes utilis cxistat. Atque mullo inagis haec in dote valeant, si quas res dolales 

i vtl alicnaverit vel obligaverit: talia enim iatn satis elaborata et legibus constituta sunt. Sed ne 

ipsos quidem contrahcnles plane neglegimus. Nam quamquam obligalionetn de his factam quantum ad 

tnulieres pro non dicla nec scripta esse volumus, at ipsos muritos in reliquis eorum rebus alienationis vel 

1 yivia&ot L H 2 iutcrcessionon M ivterxtaaiovcav L 

ivitQxiaaIOVCOV B? ivxEoxsoiovcov jB' \ 3 d^fttov B^ H 

*al om. B l || 5 rj Stei] fj Si ti B l m. 1 quippe ; | G f 

anaxg Epan,t ri om. e || 7 otxsiiov] iSloiv B l |j 10 sq. vnb 

T^V — Z,rintav\ ita xrpr StvxiQav avvaiveatv TT}S tyjrrfittot 

navoutv Epan. | T^C om. M a || 12 xov\ vnig 

IQV Epan. f | 14;»7. v$ Epan. |) 19 xal 

(exa — 33 vtrofto&exTjxai] idv 8i xb ixavbv xrfi JXQOyautaiai 

a>i efyqxat oo/êae ix xtbv xov dv8(H>s oxf* 

vTjtaHr ftQayfidxtov ij ntvrjxuv fiexa xrjv 8cvxtQttV 

cwnlvtatv xai xfjv ix rijs diexias docpdXttav svQe&fj» 

'~~"i&ai xtlnofiev xrp/ ixnolrjaty Epan. U avxjj Bf) 

ML g 20 iy datpaXtla L* sub cautela s |j 21 «^ 

1 

1 rrx nm, L \ 11 fitvtl LBc) fl&VtlV M \ 1$ 

1 !) cum Hnloandro vulg. || 29 xfj xe] xe om.LB l | 

30 rovi Xoytffftovs xovxovs B 1 || 31 ini xf}t\ ini xij L |; 

XQnxelv] HQnxxtw B? (rpaxit malit Zachariae; sed cf. 

329,19 etlulian.) |] 33 vofio&ezrjxai L. Cf. Cod. 5,13,1 § 15. 

12,30 H 35 ei yctQ xal MLB>' e\ tue vdp xal B l aXl' 

maneq Epan. f ivoxdiv L" i| 36 povXoftefra elvai B l || 

37 dXX' M] ovxatt aXX' {dXi' in litura) L ovxios B oiixta 

xai Epan. et g 

1 in om. R\\ plurima V] piura RT | 6 proprio V || 

lure V curaiJ* | 7 fiet] set et Ji l || U »cd] et F|| 12 re 

vel) rei R l H 13 et quae ab alio detinentur om. V \\ 15 sic] 

sit F° 9 18 ration» V 1 |j 19 apparaerit Rvulg.] apparuit 

VT B relictum] niohil relictum V | 21 parcenU» V 1 

parentes T l Q 22 *cx] et libri | 23 et om. V fl pacne 

om. R D 24 hee maneant R hco manent T •• manent V 1 

remanent F J J\ 25 uiri cius eiusque R* Q 26 ideo V\ est ct] 

est R l est ut i! a I 30 sancta V 1 Q 35 obligatiune V x || 

37 et RV\ sed T

Nov. LXlIpr. 1 332 DE SENATORIBUS 

tv ivfyeo&at d > xoav n 

eo7tit,o[tsv -ngocphati XTJS volumus occasione alienationis aut hypothecae, mu- 

£xnoirjosit>e xr,s » vno&rffls, } . . . rals . . nev yvvm^l v 

[IEVOVXWV iayioi, oxav rj yvvrj xivolr). yols yag vilegia nec ex antiquo dedimus neque nunc damus. 

aXXoit a.7iaot nXrjv xt}S yvvaixbs xb xoiovxo Ttgovb' 

fiiov ovxe i£ dgxVS SeStoxaftEv ovxe vvv SiSoftsv. 10 

('Entkoyoe.y 'H xoiwv or\ V7ISOOXT) xa nagaaxavxa (Epilogus.) Tua igitur eminentia quae placaxai 

Sta xovSe xov dsiov SrjXoiueva vofiov anaoi erunt nobis et per hanc sacram declarata sunt legem 

-'-•» favega xaxa xbv vsvofuafiivov xgbnov xrr omnibus faciat manitesta secundum sollemnem moxaxn 

xas inagxias %ga>iiivri, tosxe fxrjSkv dum praeceptis per provincias utens, ut nullam 

xdtv ifrvaw SiaXa&elv ih nag 3 i]fiwv dâama&evxa. 15gentium lateat, quae a nobis sancita sunt. In hac 

ini yhg xrfi eiSalfiovos xavcrjs nbkeats b ivSol-oxaxos 

ennoxos xavxa ngo&r,o£i. Dat. k. Dec. CP. (imp.) 

dn. lustiniani pp. Aug. ann. XI., post cons. JBelisarii 

V. c. (ann. II.) \a. 537] 

enim felicissima civitate 

urbis baec propouet. 

gloriosissimus praefectus 

Lxn. 

DE SENATORIBUS. 

Idem Aug. Iohanni pp. (II.) 

AutL LXIV 20 

(Praefatio.) Antiqmssinris temporibus Romani senatus auctoritas tauto vigore potestatis effnlsit, 

ut cius gubernatione domi torisque habita iugo Komano omnis mundas subiceretur, non solum ad ortus 

solis et occasus, sed etiam in utrumque latus orbis terrae Romana dicione propagata: cotntnuui etenim se- V> 

1 natus consilio omnia agebantur. Postea vero quam ad maiestatem imperatoriam ius populi Romani et 

senatus felicitate rcipublicae trauslatum est, evenit ut ii, quos ipsi elegennt et administrationibus prnepo- 

Buerint, omuia faccrent quae vox imperialis eis iniiinxisset, et militiae sub eis constituerentur et cetera 

eorum dispositionibus oboedirent, reliquis senatoribus in quiete degentibus, et posteaquam administratores 

cauaas sibi mandatas deposuorint, in principali maneat voluntate, utrum velit eos laborioso cingulo liberatos 3') 

ad senatus securitatem remittere an aliis actibus destinare. 

CAPUT I. 

In praesenti itaque multis variisque actibua urgentibus, quos uostra maicstas bello ac pace indefesse 

gerere noscitur, pars vacantium senatorum in nimiaro demiuutionem pervcnit hocque summam putavit in- 

1 iuriam et uon curiosae conversationis remedium. Ideoque et eani quibuB oportet modis ampliare nostro 

molimeoto visum est et homines nobilitate et surama opinione egregios ei adsignare, quatenus una quidem 3> 

nostri senatus pars per administrationes suam ostendat sagacitatem, altera vero, quae in auiete degit, alio 

modo suum ingenium reipublicae valcat exbibere. 

2 Kt quia matrna utilitas cx iudicandi sinceritate reipublicae nostrae cedit, quaedam autem causae post 

appellationes iudicibus porrectas iu sacram nostri numinis consistorium inferuntur et a nostris proceribas 

Nov. LX.ll (=s Authent. LXIV) Latine tantum extat in V (JJ £J8' OVX tvgi&t] rj x negl [rjxot jxegl Zachariat, 

ij itegi XMV Kruger] Ovyxiqxixaiv M in marg.). — JEpit. Theod. 62 (inde B 6,1,13—17 et L), Athun. 22, 3. lulian. 

consL L VI. 

hypothecae nomine teneri sancimus, quo mulieribus quidem ius in ipsis rebus immobilibus donationis ante 

nujjtias integrum servemus, illis autem ius quod ex inslrumentis competit, quantum ad reliquas eorum 

res; ut tamen omnia privilegia yuae doti iam a nobis data sunt in suo robore maneant, si mulier actionem 

moveat. JSam cetciis ommbus practer mulierem tale privilegium neque ab initio dedimus neqve 

nunc damus. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae placucrunt nobis et per hanc sacram legem dcclarantnr 

omnibus mamfesta faciat secundum morem solilitm edictis per provindas usa, ut nuilam ex gentibus lateant 

quae a nobis sancila sunt. i\'am in hac felici urbe gtoriosissimus praefectus haec proponet. 

M\ fiovXofte&a. LBEpan. s R 3 Iv? avrots) 

inl B^ 10 oxnt — ovxa £pan.] ovfii (ovS 1 L) — 

ovSi AILB U Julian. in fine add. Haec autcm constitutiu 

non in praeteritis, sed in futuris casibus valeaL || 

17 £nao%os] praefectus urbia s fl subxcr. om. e R k- dec. 

MA(L] k. sept. (sep. P setep *) /u/.*P" /ITJVI 8exefiPgitp 

Theod. B CP. dn. Iustiniani pp. aug. ann. II (*ic) M @aaiXetai 

'lovoxivtavov xb ta Atfi., om. rell. | 18 fisxa 

vnaxtiav Behoaoiov xb fi' ivS. a' («a' cod.) Theod. 

ftexa xi]v vnnreiav Beliaaolov xb ft' Ath. post bilisariu 

uc. conss. M post cons. uilisari /u/.*'" 0 

1 alienationes T ri |) 3 niris] ioris RV X illis vulg. 

Asq. rebus suis. Omnibus Rvulg.] rebus oranibus suis V 

7 priuilegium R 2 [) 11 quae placueruntj complacaerunt 

V\ 14 nullam Vvufg.] nullura RT | 15 lateant vulg. j 

16 praelectus urbis] prae V || 17 hoc proponet (b« pto 

in ras.) V \ 21 rubr. De senatoribus (Jleoi tsvyxhqnxur 

Mmarg., Ath-, Thtod. secundum L, IJegi avyxXijxtov trrort 

Thtod. eod.)] om. V, De ordine scnatus Gloss. Parit. ap. 

Biener. Gesch. d. Nov. p. 544 n. i {ex Iulian. c 200 l)« 

ordine scnatorum) || 22 II. add. Zacharine | 24 for;i* 

quae V |j 25 roroano V |J 26 quam] quud V quam Bientf 

p. 495 || 27 bii V bi vulg. | ipsi] imperntores Biener; ui 

cf. ad 307, n H elegerint Biener] elegenter V l 2S iniuxisset 

V | 29 reliquiis V || quieta V° |j 32 TigcntibJ 

Biener male g indefessa egerere V, corr. Beck \ 53 ia 

nimia deminutione V, eorr. Bientr Q hocquo «urnmam 

Biener) hoc quae sua V\ 34 ideoquc bisscr. V\ 35ro»limento 

Zachariae] monumento V || 38 acccdit Btd 

temere || 39 nostri Biener] nostrum V

DE SENATORIBUS 333 Nov. LXII 1. 2 

examinantnr, idcirco nobis (placuit) non solum iudices nostros, sed etiam senatores ad examinandas lites in 

consultationibus convenientes una cum aliis florentissimis nostris proceribus litiurn facta trutinare, et quemadmodum, 

si quando silentium ob alia una cum couventu iuerit nuutiatum, omnes colliguntur et proceres 

ct genatores, ita et nunc, quando silentium tuhtummodo propter alicuius causae examinationem pronuntietur, 

etsi non addatur conveutus vocabulum, tamen eos coavenire et omnes consedeutes quod eis visum 5 

fuerit sub sacrosauctorum evangeliorum praesentia et statuere et ad nostrara referre scientiain et augustat 

maiestatis dispositionein cxpectare: a solis seuatoribus, sed ab utroque ordine, buiusmodi litibus exerccndis. 

Mclius cnim et perpensius ainplioribus quam paucis examinantibus ius merum et iustitiae lumen invenitur. 

3 Eo certissimo constituto, quod et in ludis circeasibus et quando conventus fuerit nuntiatus, solito more et 

senatores colligi necesse est et suum officium exercere. Et bunc quidem praesentis legis articulum ita 10 

disponimua et bac constitutioue in perpetuum valitura constringimus. 

CAPDT II. 

Aliud autem capitulntn proptcr honorem dignitatos comitantem pracsenti lege discernendum csse 

perspeximus. Cum enim iuter llorcutissimos nostri palatii proceres ct gloriosissiinos senatores quasi quaedam 

medietas sublinris est praefecturae, sancimus praesulem quidem amplissimi scnatus (secundum (qtiod) 

Eibi autiquissimac scries memoriae viudicat) urbicariam esse praefecturam et primam sedem ei dcdicari, 15 

postea autem omucs emineutissimos seuatores patridos numerari, viddicet ut, si qui ex bis et consuJatus 

uisignibus decorantur, secundum consulatus ordinein habeaut inter se cmergeutem praerogativam; bis procul 

dubio qui iu ipso actu consuiatum gesserunt aliis omnibus consnlaribus in suo ordine antepoueudis. 

1 Quemadmodum onini inter proceros nostros moris est patriciatus iufulas consulari fastigio anteponi, ct iu 

2 araplissiino seuatu idem exeuiplum observaudum est. Cetero omni post patricios consortio taui coasula- 20 

rium quain praefectoriac diguitatis, quibus etiatn magistros militura counumeramus nec non viros iuagniticos 

illustres, secuudum suae diguitatis tempora in iriagnam curiaiu taiu convenientibus quam coDScdentibus 

3 et sententiam ferre habentibus licentiam. Si queiu autem utentem cingulo ex nostra iussione deponere 

cim, r ulum coutigerit, non ex boc fieri eum deteriorem censeinus vel ad infcriorem gradum deduci, sed suam 

tenere ctiam in amplissimo senatu praerogativam, quam antea cum ciugulo uteretur babuisse noscebatur; 25 

et si quidem altiore loco condonare volutirimus, boc eum et in maxiraa curia beneticio perpotiri. Quos 

enim honoratos vocanius, cos nullam iniuriam perpeti conccdimus, nc quod eis pro labore per quictem 

4 praecipuum pracmium indulgcmus, boc in dcminutiouem bonoris eorum dctrabatur. Gaudeat ita unusquisque 

siue aliqua laesione bcnelicio nostro, sive ut agat sive ut requiescat iuerit in enm collatum, cum neque 

setnper laborare neque semper vacare hominibus libitum esse vidctur, sed pcrtuutatio et varietas et 30 

5 usus rarior mcntes buiaanas delectant. Si qui autem iliustri dignitate decorati sunt, liceat eis patriciatus 

codicillos accipere, ctsi non consulares \el praefectorii existant. quod constitutio divae momoriae Zcnunis 

irritc postulabat. Sutficit eteuim in patriciatus bonorera capicndum, ut tautumtnodo illustri dignitate 

quidaui decoretur. Scd etsi hoc iain in quibus praetermissum cst, nullura praeiudicium eia qui provecti 

6 sunt gc-nerare. Siu vero dignitate donare quosdara volueriraus, illa umen voluutatc ut iiico in senatum 35 

eos transieramus, cos tantummodo tertiam partcm sportularum pracstaro sancimus, ut et dignitate gaudcant 

et oiaguum non seutiant detrimentum; aliis videlicet omnibus in provectiouibus suis in solidum consuetudices 

praestantibus. 

(Epilogus.) Quae igitur pcr banc divinam legem nostra sanxit aeternitas, sublimitas tua et tuac 

sedi3 successores et ofticium tuuin in onme aevum conservare festiuent, pocna quinquaginta librarum anri 40 

eis imminente qui hoc violare temptaveriut vel a quoquam violari concesserint. Dat. • kal. laauarias CP. 

imp. du. lustiniaui pp. Aug. auuo XI., post cous. Eelisarii v. c. (anno II.) [a. b'61] 

1 placuit tupphvit Biener Q 2 trutinare ct qucmadmodura 

Be.ck\ trucinare et qui est ad modum V |j 3 • ob 

aV.a Zachariae] ab ulla V ab ullo Beck |J colleguntur 

V[ 4 nuntictur Biener || 5 adatur V\\ considentea Biener, 

cun»cendentcs V\ 6 *rcferre (c/. imperatori reterant Iulian. 

c. 191), ayaf£?i'o&a) Theod.)] pracferre V perferre vulg. || 

7 a] Don a Oscnbtiigpeti, prob. Zachnriie |j 11 hanc coDititutionem 

Vvuly., corr. Zachariae | ualitura V] ualitaram 

vulg. 3 12 dignitatef (nic) V a dignitatis K* | lcgem 

l'| diMcerendum V, corr. Beck || 14 ^sablima V sublimi 

Heimbach | sublimisaima cst praefeotura Biener |j 

Mtq. *quod sibi] sibi V quud Zachariae \\ 15 uindicatar 

bicariam V vindicatur urbicariam vulg. \ scdere V | 

16 qui Bientr} quia V fl 17 insingnibus V j| eme gentaa 

($ic) V J| 20 amplissiinos V g 21 sq. magnificos et 

illustrcs Beck P 22 maginam V j| 23 cingulo Biener] 

cingulum V jj 26 itn] (eg. itaque? | 30 laborare ncque 

scmper Biener] labore scmper neque V j| 31 patritias 

(patriaiaa F°) V, corr. Biener y 32 prefcctorie V |j Zenonis] 

Cod. 12, 3, 3 U 33 irrite] inirrito V non rite IJrimbach, 

minus rite Zachariae || *ut] sit V si vulg. || 34 qaibus] 

quibusdam Biener || cst Biener] et V H 35 generari 

Biener \\ scnatum Beck] scnatu V | 41 imminenda V, 

corr. Biener || temptaucrit V Q subscr. dat. kal. ianuaria 

cap. imp. doni Iustin. pp. aug. anno XI. p. consul. bil. 

uic. V i^sytovr]0 > ij fxrjvi iuvovaQtto fura ri,v vnaxtlav 

Behaagiov ib fi Theod. d^(iatpTj xaXnvStot' 'lavovag. 

(JauTiXeiai y Iovartvtnvov fieta ITJV vnateinv BsXioagiov 

Ath. dat. post cons. uilisarh lul.*"». Numerum excidisse antt 

kal. vidit Biener, V. kal. scr. Zachariae

NoY.LXIIIpr. 1 334 DE NOVI OPERIS NUNTIATIONE 

sr 

IIEPT KAIN0T0MI2N TH2EIH 

0AAA22AN AnOÊ22. 

'O aiioe fiaotXsvS Aoyyivco Q 

xavxrje TIOXEOJS. 

xrjs 

xrfi evSaifiovoe 

f IT(>ayfia SoXeqaieyivSfievov inlxav~ 

fiaauiSos noAecos neoi rae iwv oixtov oixonvnarEllai 

xni Inavog&caani Slxaiov ijyâa- 

LXIII. Auth. LXVI. Coll. V tit. 15 

R DE NOVI OPERIS NUNTIA- 

TIONE MARINI ASPECTUS 2t 

lmp. Iustinianus Aug. Longino praefecto urbis 

Gonstantinopolis. 

(Praefatio.) Causam quae dolose fit in hac 

regia civitate circa domuum aediticia cohibere et 

emendare iustum credimus. Quia enim certis rnensuris 

distare domos ab invicem Zenonis piae merao- 

Xsy 

ineiSij yaQ Qrjjoce fttrgois Steaxavai TOVS OIXOVS 

r\ Zi Zijv&vos xov xr,s 7z tvoepoie o p o i e XXr^scog ^ g SSiaia&s & s 10 riae constitutio dicit, sed et nos aliquid tale sancixai 

rjfisls Si roiovxo T* vevofio&exqxafiEv, in- vimus, sequitur autem in bac regia urbe non posse 

Si aisrs inl •tavxrjs xrjs /3aaiXiSos noXsiai fii\ aliquem intra centum pedes probibere maris aspectum, 

ai-vaa&ai xiva dxaxov noSAv eiou> tuoXvetv &aXdxxT}6 rem gratissimam: oportebat quidem forsan et ex 

anoxpiv, itQayftaxoi %aQtsoxdxov, £%Qrjv (ih> iffos xai ampliori mensura aspectus eis patere et non eos 

ix TtXsiovos /tiroov xae dnvipeie avxole dvsMxfrai x«» 15prohibere, Eed tamen et in hoc inopinabili quadam 

ftfi xavxae xmXvEiv, n).r,v aX/A xai xovxo 7ia.Qn§uga> macbinantur arte. Quidam cnim centum pedum rexivl 

nposfiEfirjxavrfini xixvt}. xires yag xo xaiv ixaxbv Hnquentes mensuram aut etiam parvum aliquid huic 

xaxaXinovxss ftixpov rj xai /S(>«^v xi xovxto addentes deinde aedificant ibi nibil aliud habentcs, 

Te«, eha oixodouElv iy.tiae ovSev 1'xeoov e'xov- sed tamquam aliquod velum teadunt, et cum abstuzes, 

d?,Xa xad-dnsq xt ytnQanixna/na naQuxsivovxes 20 lerint maris aspcctum per omnem potestatem, et noa 

inetSdv dtpiXcovxai xrjv XTJS &aXaxxr]s anoytv xaxa repugnantes legi propter centum pcdum spatiura, 

naaav i$ovaiavt ov fiaxoftEvoi xto vdfico Sia xb xd>v interius aedificant sine prohibitioiie; et dum quod 

ixaxuv 7to§a>v Sidaxrjftn ivSov oixoSofiovoiv dxcoXv- quacruut potiuntur, deponutit illud quod propter 

xtos- xai inetSav xov Zfixovfxevov XVJC,OISV, xn&nioov- utilitatem ab eis adinventum est, et ita schema cirotv 

inEtvo xb Sia xrtv %^tiav avxols intvevorjfxsvor, 25 cumvenieutes omni voluptate extraneas possessorum 

xal ovxca xb cxr,ua oorftoduBvoi jtdorjs xdorpiios dXXo- constituunt domos. Quod de cctero tieri nullo vox(>ias 

xcts xcov xExxtjfif.viov xa&iaxdaiv otxlaS. OTIEO luinus modo. 

xov Xotnov yiveo&at xax ovSera (iovkluE&a XQOTWV. 

CAPUT I. 

nXX' ei xts poiXotxo xotm>xo xt ayjSiaaai xai xa- Sed si quiB voluerit tale aliquid excogitaro et mafttj 

xotavxa naiîxta, dXV Ein&$ xoixov 30 lignari, non taliter ludat, sed si hoc eguerit pro 

Nov. LXIII (Authent. LXVI — Coll. Vtit. 15) Graece extat in ML, maior pars (— xijs dnotftetos aQnaîru 335, *) 

in B 58,11,13 (B*p. 394 Zach.). — Epit. Theod. 63, Athan. 21, 2. lulian. const. LVH. 

LXIII. 

DE NOVIS OPERIBUS PROSPECTUIIN MARE OFFICIENTIBUS. 

Idem Augnstus Longino praefecto huius felicis urbis. 

Praefatio. Quod in hac regia civitate fraudulenter fii in aedi/iciis exstruendis ut cohiberemus 

atque emendaremus par esse existimavimus. JNam cum certis spatiis doinos a se inviccm distare Zcnonis 

jriac meinoriae constiltilio iubeat, el nos quoque lale guid lege coiistituerimus, sitque ibi introduclum ne 

quis in hac regia civitate intra centum pedes prospectum in mare, rem iucundissimam, impedire possil — 

etsi forte par erat ex longiore etiam spatio adspectus patere iis neque impediri —, tamcn hoc qvoquc 

singnlari qnodam artificio ultro altemptatum est. Nonnulli enim intervallo cenlum pedum relicto rel adco 

parvo quudam spatio adiecto nihil aliud quod aedificent habentes, sed quasi quoddam tapetum obteniiendo 

ubi prospeclum in mare cum omni licentia abstulerunt, non pugnanles cum tege propler intervnlium centum 

peaum inlus aedificant impurte; et postguam quod quaerunt assecuti sunt, destruunt illud quoi 

propter Imnc usum ab ipsis excogitatum est, atque ita causam commenti omnis voluptatis experles possessorum 

domos rcddunt. Quod in posterum mdlo modo (ieri volwnus. 

I. Verum si quis quid eiusmodi properare et fraudem, facere velit, ne talia per ludibrium agat, 

2ru6r. HEQI—anoyjsote(oipeatsv. l.Ath.) MLAlh.) ITeol tinopolis V] Constantinopolitane R v fl 6 sit r | 7 domaa 

aTtorpBWS &a?A R 

L || 7 oixoSofilae B \\ 10 ZfjvoDvoi] Cod.\ 10,12 § 4 \\\ov 

— Xrjtjecos om. J3 [| 11 totovxo xi vtvofio&EXTjxaftev] von 

servatur. Nam Cod. 8, 10,13 hue non pertinet {cf. B 53, 

11,12), «ec reclius nov. 165 intellegit Zacharinc fl inrtxTat 

M (sequitur e)] imxexaxxat L dnixexpanxai B \ 12T^S 

(iaoiUSoi xavxrfi L\ 13 d~aXdxxT}S M"\ 9aXnaarjS LB 

(ifl. 21) || 19 olxoSoutiv M] oixoSoftovaiv LBe I! ixsl&ev 

B* U 21 inttS' av'M\ xai inetSnv Llie || xip> om. M j| 

oyfiv L | 22 ov M] xal ov LBg || 23 £v§ov oixoSoftovciv 

MLe] avotxoSoftovoiv B H 27 xa&eOTaoiv LB | 

29 xoiolxo om. B \ 30 xovxto M 

1 Novtlla LXIII =. Auth. LXVIin Vrepetitur infra 

inter extravagantes Authentici post nov. XXI f. 184' (= v), 

eodem loco legitur in R f. 74, extat etinm in r _/! 88 post 

nov.LXVHI (=- AutLLXX) g R: LXVI V || Irubr. 

om. Rv H De opcris noui annuntiatione r | 4 inscr. om. r U 

Impr. Iust. Aug. F) Idem A. Rv |) Longini R J 5 Constan- 

x VvT dom r || edifTBtia v {et sic satpiwi) | 8 credimn}] 

dedimus RT, leg. credidimus? | mensurisj mls iuru v | 

9distrahere v digcstare r 1 || domo V§ 10 const»»»»»«r| 

et om. r || sanctiuimua V] sanccimus (sanctitnus r) RTr^l 

11 urbe Vvr\ ciuitatei^D 12 aliquem V] aliquid/Jr, 

o/n. r | intra centum] ccctnm (= trecentum) r | pcriiibcrer 

|J tnatris R l |) 13 ro gratissima r J quidetn] quol 

R || forsatn r J et om. R (j 14 eius Rrv 1 || patere TJ partem 

RTrv || 15 pcrhibcre r J et om. R ct in om.t | 

inopinabili Vv] opiuabili T epinabili R ob mali r | qaidam 

V~\ quodam Rv quandam r l| 16 machinantur r rv/fl 

machinatur V machinatas R dominatar v \ artem r | 

quidain) quidem clum v |1 pedum spatium rclinquente V\ 

17 parvam Osenbruggen) parum libri \ aliquid om. r j 

18 aedificant ibi Brck] edificantibns libri | habentcs 

aliud v H 19 aliquid v 1 1| abstulerit V\\ 23 potiuntur, deponunt) 

potuerint v || illos R Q propter] per r v | 24 adin* 

uentum R Vv] inuentum r || et Vr\ set Rv\ 25 volTiptal* 

R a r || 26 Quod] qui R |] 29 Scd] Scd et Rv B quid V\ 

volaerit tale bis scr. v | 30 luat r | egerunt r

MARINI ASPECTUS 335 Nov. LXIII 1 ep. 

Siono rais aX^&eiatt, olxov olov oixoSo/ieirco xal veritate, domum totam aedificet et usque ad spatium 

fii/ot rov StaaTTjfiaros navxbs (rov xcov exazov tpauev totum (centum dicimus pedum) tendat, aedificia fanoSoiv) 

xcoQEiro), xde oixoSofiiae noiajv «/s dvayxaias ciens tamquam necessaria sibi et inevitabilia futura, 

airul xal anaâirtfiovs iaofiivas' fiij fii\v Sia ti\v non autem propter vicini laesioneni construat parie- 

TOV ythoros iniôv).rjv Sia IOVTO axeSiuîxto xoi- 5 tes et vclut ex quadara pictura talem extendens 

%ovi xai aiene^ ini nvoe yQatprjs xrp> xoiavxr]v ixrei- machinationem privationem aspectus arripiat. Sicut 

vas axataioiav rfjy atpaioeaiv x>js anoyeios aQ7iat,iTa>. enim eos qui aliena diripiunt recte aversamur et 

osnto yao iove xd aXXa dgnd&vrae eixoicos arco- poena dignos putamus, ita et hoc molientes nibilo 

oxqtfbpB&a xai notvfjs nîovs vouiô/iev, ovxta xal minores malitia eorum qui etiam alienas res arri- 

•tovt xovro rexvio/tivove ovSevos iXnrxovas eie xaxiav 10 piunt aestimamus. Unde si parvain aliquam rem per 

t«5r xai T« «X).a nonyftaxa aQnaôvroiv vo/tiôfisv. modum arreptionis auferre praesumenti bene faciens 

einc « xal Tcp aiuv.oov n Ttqdyfia ).a0tiv xard XQO- vi bonorum raptoruni cum quadrupli minatur poena, 

nov uQnayris &etQQi}aavxt ev noiovoa rj vi bonorum quomodo non et bunc necesse est, qui tale aiiquid 

raptorum ftexa xrjs xsrQanXaaias eneiai 7toivrjs, nd>s egit, et cogi deponere quod ab eo factum est et alla 

olxi xai xovxov dvdyxrj xbv xoiovxo xt n^dâvxa x«il5maiori pocna multari, hoc est docem librarum auri 

xafoXtlv dvayxouQsad-ai *b nao' avxov ysvo/ievov xal inferendarum theatralibus tuae celsittidinis, ut non 

hioq fuit,ovi jioivjj ca>fpoviod-7Jvai, xovxeoxt decem malus viciuus (hoc quod in sermone est) constitutus 

librarum auri eisxouiô/uvtov xfj &eaxQaU(t xrjs arjs vadat deridens legem tamquam non valentem eum 

intQOxffi' iva ftij 'xaxbs ysixatv* (xovxo Sij xb xov propriis iuhibere dispositionibus. 

iiyov) yevo/uvoe dttCoi xaxayeltav xov vofiov, d>s 20 

oix iaxvaavzoz avxov xciis oixeiate vnayayeiv Siad 

(ExiXoyoe.y TaxolwvnaQaaxdvxafifiXvxaiSid. (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

tovSt xov^ viCov St;lovfieva voftov TJ or\ vneqoyr\ xaxa hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo in 

tavrt]v xrjv tvSatftova no?.iv epytp x«« nipaxi naga- 25 bac felicissima civitate operi terminoque contradere 

Sovvat xal eis x6 Strjvexes 7iuoa.(pv\axxeiv afta xfj et ip perpetuum una cum oboedienti officio servare 

nu&ouipji aixfi xaêi anevadxca, T^S avxrje, xovxtaxi fcstinet, eadem boc est decem librarum auri immituv 

decem librarum auri iniv.eiuiviji noivrjz y.aX xaxa nente poena contra haec praevaricaates aut praeiaiv 

xaira naQapawovxcav rj naoafiaivEG&at ayy%tti' varican sinentcs. 

qomitov. Dat. VII. id. Mart. CP. imp. dn. Iusti-30 Dat. vu. idus Mart. Constantinopoli, imp. dn. Iustiniani 

pp. Aug. ann. XI., Iohanne v. c. CODS. [a. 538] nlani pp. Aug. anno XI., (Iohanne) v. c. cons. 

sed si quidem revera ea re optis ei sit, domum integram aedificet, et usque ad intervallum tolum, centum 

dicimus pedum, procedat, faciatque aediftcationem utpote ipsi necessariam et inevitabilem futuram, neve 

tamen in vicini fraudem idcirco parietes temcre extruat et quasi in pictura quadam eiusmodi machinationc 

obtenta prospectum eripiat. Quemadmodum enim eos gui aliena rapiunt merito aversamur et poena 

dignos putamus, tta etiam eos qui hoc machinantur malitia nihil inferiores iis gui res alienas rapiunt 

exislimamus. Itaque si eum qm vel patyatn aliquam retn auferre per modum rapinae ausit, vi bonorum 

raptorum actio suo iure cum quadrupli poena persequilur, quin eum quoque, qui tale quid egerit, cogi 

iiecesse est ut et destruat quoa ab eo factum est, et altera poena maiore hoc est decem librarum auri 

castigetur arcae theatrali tuae sublimitatis inferendarum? ne tnaliis vicinus (quod est in proverbio) factus 

discedat legem dcridens, quippe quae suis eum praeceptis subicere non valuerit. 

Eyilogus. Quae igitur placuerunt nohis et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas 

in hac felici urbe ad opus effectumque adducere et in perpetuum seroare una cum officio quod paret ei 

ttudeat; cum eadem poena id est decem iibrarum auri etiam iis immineat qui haec violent vel violari 

patiunlur. 

1 rcavxbt — 3 itoSaiv] xdv x

Nov. LXIV pr. 1 336 DE HOETULANIS 

SA 

IIEPI T2N KHII0YP2N. 

'O avxof fiaoiXevS yioyyivta xu> ivSoôrdreo 

trji evSalpovos xui fiaoiXiSos xavxrjs noXtcas. 

ÎJgooi/ttov.y JloXXai navxaxo&sv r/ftlv ftfcis 

ix xgovov noXXov xaxa xcov irjs evoctiftovos xavxr\t 

noXetos xai x&v avxrfi 8i» SXCQOV ij xb ntfvtevfiivov 15 eo olus aestimant et huius aestimationem itnpounnt 

tv avty Xaxnvov anoxtudivxat x«t xrjv xovxov J»a- accipienti bortulano seu conductori; cum vero iui 

ijiixhoai TQ» XauHavovxt xrjnov^ jjxot fit- turus est tradcre post transactionem temporis coninttSav 

Se fiiXXoi nuoaStSovai utxu xqv ductor, ticri tunc quiiletn ab eis scrupulosam oleris 

xov xs" vov o ftta&toaa/êfoe, xrjutxavxa aestimationem, eam autem in sextuplum aut multiftif 

avxovs axQifii] xov Xaxavov Siaxiur,- 20 pliccm icrri, et si ei quinquaginta aureoruin sit OIUJ. 

atv, xuvx*]v 8i eie it-unXaaiova xai TcoX).anXnaiuva noii minus trecentum, iuterdum auteui ct aniplius 

fpigEiv, ynl BinsQ aixip nevxijxovrn XQVOCJV ttrj A«^«- hoc aestimari. Et non nsque hoc solum causae 

vov, oix fkaxxov xqiaxoaiwv, tad'' ore Si r.al nXeiovujv avaritiam stare, sed etiam nmiorem multo cam SV 

Sntxipua&ai. xovro. xal oix axgi xovxov ftbvuv xrjv cere, dicentes quia stercus immiserint torrac et alios 

xov itQayfi-aTos iaxav anXi\axiav, aXXu xai /xei£a> 25 quasi habeaat Jabores, et cx hoc exteudore in quan- 

TtoteTv avxijv xaxa noXv, tpaaxovxas tos xoztgov xe tum voluerint pretium, et ]>ro aestiuiatioue insertatitv 

dyfiaXovxes xjj yrj xnl xtva tirj&ev ix Oit v Ip-novi]" rum forsan arboruin alia augmcnta facere, dum utifiaxa, 

xnvxev&sv Uûiosiv eit ooov vv povXrjfrelev xip> que, cum percepcrint a dominis, nulla talis peuitu.* 

xifirjv, xnl vniq anoxifir,aeXT]i TtavxtXdfi •rinrl

CONSTANTINOPOLITANIS 337 Nov. LXIV 1 

xal frtga xaTaipvTevoovotv. aXXa rbv Stan/i^xfiv ttal 

tf eauTia ro^ Sfioiov ngayfia fier' hXiyov eoeafrat 

et alias plantabunt. Sed aestimator et in semetipso 

similiter causam post paucum tompus futuram puvomXovxa 

BIXOTIOS imig iuvrov r'rp> toiavTTjv anXrjcriav 

tistpdgeiv, aisxe eineg 6 xpXainiogos uvaa%ono 

tans merito pro se talem avaritiam infert, unde sl 

infelix patiatur dominus ex imperitia taata dare 

StonoTTis i d Sta- suis factam, cum utique non omnino augmcntum ex 

ilprov coi ix xviv ifinovrifJtxutv avxov yavouevTjv, 15 illius diligeutia factum sit, Bed forte principio aut 

ov jtaviot rijs Ttoosfrrjxtjs ix rr;s ixeivov per proditiones aestimantium aut per neglcgentiam, 

iae yevofievrjs, dXX'iaois rijv ngxn v v xaxa. dum in minus quam dcbeat traditio facta sit. Quae 

nooSooiav rd)v dxSiSovrot» rj xaxa Qttfrvfiiav in* oobis omnia ultra omnem videntur esse calliditatem 

iUxxoaiv rjnen i%or)v xfjs ixSotreote ytvofievrji. ansQ et aspcritatem, quam reprimi volumus a tua celsituj]filv 

Snavxa Ttaarjg djitxetra cpaivsiat xaxovgyiae %t 20 dine hanc Bacram nostram pragmaticam respiciente 

xai &gnavxTjxoe, rjv avaataX^vai flovXofxsfra jtaga legem. £t sicut bortulanus suscepit hortum a poSxf;{ 

a'vfiivtov suntmariaiv, xnl avxdtv xa xoiavxa 

ixiaxauivtov, xeSv &eiiop StjXaSij ngoxeipevatv Xo- 

•fiutr, ov yag ôvXofie&a TOIS xexxtj/tevotS agjOTavS 

23 dtaniXofuv, wantg 6 xrjnovQbs — 34 tx B* (p. 398 Zaeh.) extant B 55, 14,1 

custodituros et alias consituros esse. Algue aestimatorem, cum ad se ipsum quoque rem similem paulo 

post pertinere putel, videlicci pro se ipso talem cupiditatem adhibcre, ita ut si qiiidem viiscr ille dominus 

animum indueat ex imperttia tantum datnnum factre atque sua accipere, altert autem horiulano hortum 

locet ct rursus in illo idem patiatur, atque etiam in tertio fortasse vet quarto parem avaritiam experialur, 

periculum sit ne ipso plane horti domtnio privetur et rerum suarum expers fiat. Sed iltos etiam maiorem 

aliquam absurditalis accessionan committere. Nam si quid hortulanus qui postea succedit prioribus 

rediiibus addiderit, ipse quoque finita hac conductione aestimationem exiglt tamquam ex metioralionibus 

suis factam, licct omnino non ex illius industria factum sit incrcmenlum, sed forlasse ab initio velper 

indnlgentiam vel per neglegenliam eorum qui locarunt minoris quam par erat locatio facla sit. Quae 

(imnia omnem nobis fraudem et audaciam superare videnlur, quam reprimi a tua sublimitate volumus ad 

hanc sacram nostram pragmaticam legem respiciente. Et quemadmodum kortulanus horlum a possessore 

accepmt, ita eum reddat: si quidem olus habuerit, cum hortulanus eum acciperet, et acstimatio eius facta 

sit, similifer eliam quando redditur snbtilem aestimationem solius oleris habeat; sin olus non habuerit, scd 

iUe nudum horiwn acceperit, sive slercoratus sit sive non sit, ita etiam restitulio fiat: atque omnino ita 

huvis rei ratio servetnr in hortulano qui reddat, qualis fuit cum acciperet, tieve ulhtm praeUrea damnunt 

domino inferatnr. Aestimatio atitem olerum non solum ab hortulanis (iat, sed eiiam a summariis qui vocantur, 

qui ipsi quoque lalium rerum perili sunt, sacris scilicet doquiis propositis. Neque cnxm posses- 

5 xoGavxrjv] tanta (i. e. xoanvrr,:) c '| îjpiav] xal 

Xfluinv /, g 6 xqnwgqt ont. C || 7 irttxtivo /»|| 8 TptVou] 

Tovro»; £ jj 10 oixiiov M[| 13 avroC TOUT»;B T^C fiiofractui) 

hac ipsa conductiono (i. «. «UT^S xavxrtt xfjt ft.) 

C | 16 dxtivov xaXhegylas] xnXXiegylat dxeiyrjs L \ 

\% rtgo3(xslav M(s)] ngoaoSinv fj •ngondxita.v Hatoander. 

Motim ngofrvfiiav Jj rmv ixStHbvrtov] acstimantium g |! 

irtiijixxijiiaiv L Q 19 7Jif(»] «Vrcp L 1 | 21 avaare(>lat /j | 

23 xo(>a)Mf}r) (i>. l. TtnpahififlavBt) B R 24 xai om. ff | 

?i h"Bi l 28 fyeiBe \ 29 7tagaXdJ3ot ML*\ naga- 

'•oprji L h 1 alios V anoas r | 2 tempu» om. V fl futurum r H 

3 si om. F| 4 tantum malit Otenbruggen, idem 5 hortalano 

ante hortura excidisne putat | 6 insupcr ct — 7 patiatur 

omissa in libris inserui (xim. JBeck) Q 7 minuetatetn 

r || 8 ipso] imperio V$ cadere] eandem r^ domino 

V 

B || 31 *y. TTigtXod-at — rdîv in lilura L (y-al 

tr^ avxtnagaSoatv y(vta&at L°) | 32 napaSibovxt XTJanvpij)] 

aStaorxi xrjitov in litura AJT J 35 net£« T/W»' xa- 

Taii' jtagaxoXovfitv&v L | 38 summaricun A/ 

,° B xoti avToJi' T/i TOiairra ijitoxautvatv] et 

£-B 

'•ii (t. e. xai Ta»'?) talia novcruat «• 

a J 9 extranoeus V a I! 10 absurditatem r || 11 postea 

qui r [( aditiat aliquid V~\ aliqnid aditiat r H 12 posscs- 

6ori r possessio V, pensioni Biener | ipsa V~\ tcmpora r Q 

13 erigit r exigi Ffl 15 diligentiam V"Q 16 proditionem 

Beck j 17 inmi|minu8 r || 19 reprtmi V] pcrimi r || 

20 rcspicientcrn Ffl 21 suscipit F° J a possessore Biener] 

possessorem Vr Q 22 eum] et add. Beck |) recontradat V\ 

recondat r J 23 huius V] hoc r (j 24 restitutionem r || 

26 sive] Buum r (J stercus V] stratus r || 27 restitutione 

V H 28 tradentcm r Q 29 pcrciperet r] pcrcipiet et V \\ 

inserenda dominio ksionem V j) 31 qui nocatur sumarii 

r { 33 sacris cloquiis — 338, 12 sinc lite duoej 

om. r in spatio vacuo 11 versuum | possessoribua Biener) 

possessorcs V

Nov. LXIV l. 2 338 DE IIORTULAXIS 

iits Ktrjneis Stu irtv rcov ixla/tfinvovrtav ytovr}- sessoribus inutfles esse usus propter eorum qui sory 

re xui anhâzinv. Sia rnvra roivvv a&goiaas tiuntur nequitiam et avaritiam. Propterea igitur 

avrois ooiels, y.ni ov avyxojQriaeis dntêmv ovtiefiiav congrcgans eos determiuabis et non smes iniuriam 

innx,9'rlviu toii xtxrrj/usvoie, dl/.a navzaxofrev auiovs ullatn inferri possessoribus, sed undique eos illaesos 

dfJJ.afiEls xtd n^rtfUovs Sin it£T(j iile 

Tjficoioasie, xuv rnio x?js iûeooHiecvs xofiiêafrai fu- eam colat, pro cultura percipiat mercedi*m et existtnaiybv 

xui r^v rov onos iv avru» Xn%avov tfturiur/aiv, tis iu eo oleris aestimationem. et ita sinc lite disceoinu) 

ts anonyfturcos avnxtooeiv, iirjSeiuaS anlrjOrtas dat, nulla avaritia neque maligna arte nec super liOC 

ftrtSe xexaxoier ea dispositionera 

voftov xai z7,s ioofiivTji in' avzto Siazvnajoeats naga per tuara celsitudinem de cetoro maneanius pro talirjjs 

oi;* vnfooyrfi rov lotnov (ttivatuev VTIEQ XIHV bu3 non inquietandi, et non etiam reliquis nostris 

rotovzojv «vti-o^ktjroi, xai ftrj znls P.oinais rtftu>v vniq pro republica curis talcs quaedam snbeaut sollicituzr,i 

nolizcim tpoovziai xal zoiaiini zives ixeisiotfv dines, eo quod non parva uon grandis pars nostne 

rpQovziSts, SivziTieo ijiilv ov (HXQUV OV fitya ZTJS TJUS- 20 reipuhlicae absque nostra sollicitudine est, dum 

reuas Txo/.tzeias iitooi *£«y fisoiuvr,e xnfrtozTjxe naria cuncta circumeamus meutis oculis et nibil incom- 

•ntQiroozovoi zdls zr,s diavoius 6(p&a).uols xal oi-Sev positum, nihil inordinaturn neque dubiurn relinqucre 

axoafirtzov ovSi araxxov ovSZ a/ttpiaflTjxov/terov Hia- velimuS. Interminabis autcm etiam poeuam quinque 

fuvetv ffov/uiftavoie. irfTtetJ.rjaeis di xai noivrjv quin- librarum auri contra eos qui de cetero tale aJiquid 

que librarum auri xnza zu>v zov Xomov zoiovio rt 25 egerint aut agi penniserint. 

ziQazzuvzuiv vt nouzzeo&ai avy/^wôwzuiv. 

Dat. xiv. k. Kfbr. CP. imp. du iustiuiaui pp. Aug. Dat.xv. kal. Feb. Constantinopoli imp. dn. Iustiniani 

ann. XI. lobanue v. c. cous. [a. 538] pp. Aug. (anuo XI) iobanue v. c. cousule. 

cap.II in. (— SiarifiTjGtv 12) extat in Bl.c. 

soribus volumus inutiles esse possessiones propter conductorum tnalitiam et aviditatem. Propterea igihtr^ 

illos in uniun congregatos cocrcehis, nequc ullam iniurium inferri posscssoribus paticris, scd ab omni 

parte eos illaesos inaemnesque tueberis. Volumus enim iu acquali mensura esse ct auac a dominis ad fiorlulanos 

el quue ab hortu/anis ad dominos redeunt, quoniam undique nobis aequalttas curae est atque id 

ipsum ne alterutra pars iniuria afficialur. 

II. Quodsi quis lerram incuitam locaverit, alter antem eam excohterit, merccdem pro cultura 

auferat et aestimalionem oleris qnod in eo loco est, alque ila sine negotio disccdat, ne hac ijuidcm in 

re ulla avaritia aut artificio frauiialenter excor/itato admisso: ut per hanc nostram sacram pragmatiam 

legem et praecepla secundum eam a tua subliinitate facicnda in posterum de eiusmodi rebus molestia nulla 

afticiamur, neve inter ceteras nostras pro rcpublica curas etiam eiusmodi qnae curae subrepunl, quoniam 

nobis neque parva neque magna rcipublkae nostrae pars ulla expers solliciiudinis est, qiti omnia ocuis 

animi periuslremus nec quicquam incompositum aut inordinalum aut ambiguum tnanere velimus. Hcd 

poenam quoque quinque hbrarum auri minaberis iis qui in postcrum eiusmodi quid aganl vel agi palianlur. 

1 Tae xrrâeis] usus (». e. x^h ot * s ) S I! 3 oQioeit L (1 

6 iv ow. L\\ 10 ye Af] om. LB \ 12 avrfj B | 15 TOV 

&eiov r}uu>v L || 17 vnio] in»» L a || 18 xai /irj M] 

xnl fti] xal L || 19 vneioioitv Scrimger] vjzeiooiev M 

vnuaelev L (vniottv Zachariae) |] 21 fisgiftvtjS M] ftvij- 

/xr,e L, || 23 ovSi araxror] nihil (j. e. oiSiv) azaxrov g || 

24 jrtiTC XIXQIOV xiwoiov L || 27 xiv. k. Fcbr.] jrô 

18' xahtrSotv

DE ALIENATIONE EEEUM ECCLESIAE MYSIAE 339 Nov. LXV 

LXV. 

Autb. LXVII. 

% DE ALTENATIONE RERUM ECCLESIAE MYSTAE RELIGTARUM 

PRO CAPTIVORUM REDEMPTIONE ET PAUPERUM ALIMENTIS R 

Idem Aug. Iustiniano v. c. rectori Mysiae. 

(Praefatio.) Scimus antea legem promulgasse, per quam ornnes alienationes ecclesiasticas in- 5 

bibuimus. Sed postca alia lcge perspoximus, quatenus liceat pro soluto res ecclesiasticas vel alias quae 

1 piis domibus deputatae sunt persolvere. Sed ctiam hoc in nostram venit memuriam, quod Martiuo viro 

sanctissimo opisccpo Oilissitanae civitatis formam et ante legem nostram dedimus probibeutem eum ecclesiasticas 

res vendere, ne qui ex poteutioribus ei necessitatem imponant secuudum suum propositum res 

2 ccclesiasticas alienare. Sed etiam in nostram venit niemoriarn aiia res quam pro divinis ieciuius vasis, pro \Q 

quilms oninibus abdicavimus, ne cui liceat sacrosancta vasa vcl veuumdare vel obligare, uisi tantummodo 

iu redcmptiouem captivorum, qula auimae redemptio aliis omuibus rebus pretiosior est. 

CAPDT I. 

Sed baec quidem antea subsecuta sunt: quae narratio necessaria nobis fuit ad praesentis specialis 

legis mcmoriam. Venit etenim in praesenti mcmoratus sanctissimus vir iu hanc sacratissimam civitatem et 

euocuit uos, multos terras sine certo reditu vei domunculas vel vineas reiinquere ad redemptionem capti- 15 

Yorutn ve) paupprum alimonias, et alienatione probibita mcinoratos actus hcut piissimi siut attamen ia- 

1 hibcri: iam petivit sibi pcrniitti per legem specialem hoc facere. Sanciunis itaque, si quis reJiqiierit ad 

redcmptionem captivoruiu vcl sustentatiouem pauperum res immolnlcs, si quidem eertus reditus est ex relictis 

rebus colligendus, manere legatum vel bereditatera vel donationem nulla alienatione mutilanda, cum 

1 possit ex rediiibus redcmptio vel sustentatio fieri. Sin autcm vel certus reditus non est, vel domus paene 20 

diruta r.t longe ab ecclrsia posita, vel vineae quarum fruetus non semper similes sed varii colliguntur ct 

incursionibus forsitan barbaricis dediti: iu his tantumtnodo speciebus pennittimus et veuditiouera hac 

speciali lege in metnorata provincia fieri. si tamen domus intra iiiies ecclesiae VC-J' viucae iuxta inuros civilatis 

ininiiue positac sint; ita ut in vcnditionis iustrumento ipsa vcrba testatoris exprimantur, ubi ei placuit 

3 venditiouem fjeri et rericmptionem ex his captivorura vel alimonias pauperum celebrari. Et si hoc ita sub- 25 

sccutum fuerit, habeat vcnditio firmitatem et lictat siue metu alterius le»is et oeconomis ecclcsiasticis et 

4 viro sanctissimo episcopo vendere et cmptoribus habcre easdcra rcs tirrao iure. Habelmnt atitcm dei 

omuipoteutis critnfcQ occonomi ecclesiae, si pretia quae acceperint in aliam causam consmnpserint, licet 

piissima sit, et non in praedictas duas tantummodo causas, ad imitationem lcgis quae super sacrosanctis 

5 vasis alienandis lata est. Sic etenim et veuditio neccssaria procedat et actus piissimi non defraudentur et 30 

animae hominum non dcpcreant, cuin et terrarum possess>io et rerum mobilium non talem babcat curani 

ncc ita sint necessariae ut captivorum redemptio et vita egeatium, quae et auimas salvant et deo omuipotenti 

placabiles sunt. 

(Epilogua.) Gravitas itaque tua quae per hanc Bpecialem legem nostra dccrevit aeternitaa tam 

effcctui mancipare quam observari procuret. Dat. x. kal. April. CP. iuip. da. Iustiniaui pp. Aug. anno XI. 35 

iohanue v. c. consule. [a. 533] 

Nov. LXV— Authent. LXVII Latine tantum extat (veaga £e':— xal avrr] ovx evoi&rj' neoi tov rn yrjSin ij 

ofxovt ^ afijiilove xrj aynaTnxr\ ixxXrjola fivaiat ets nvaQovaiv alxnaXcJTcJv fj eie dnorootpfjv nxtoywuiv xnrnhfiTcavlfieva 

Svvao&ai ixnoiEia&ai xaxa xbv TiBOi&yofiEvov xf} Btaxa&i Tioosdiootafwv M). — Kfiit. Tlieod. t)3 

Umle L), Athan. 2,10 (inde Coil. con.it. eccl. III, 2,10). lulian. consL LIX; minmarium tst etiam in appendice luliani 

(IaL* f. 152' unele edidit Cuiacius in exposithne novellae, aL vid. up. Haenel. ad Iuliani e. 203). 

1 Novellam om. R, hnbet r f. 90 r post nov. LXIV => 

Auth.LXVl Isq. Bz ZZ{pro £Z) LXVII V\ Irubr. Do 

Urris TCI domibus vcl vincis quae relictae sunt eccle- 

*iao Mysiae in redemptioncm captivorutn aut in nutritiuncm 

paupcrnm posse veniri (vcndi Cuiucius) non simp!icitm. M(ridt supra) etAth.; De rubus immobilibus ad ccdtaiam 

Mfsiac pcrtinentibus Iul.; IJeoi x

Nov. LXVI pr. 1 340 UT PACTAE NOVAE 

TOY TAZ TINOMENAZ NEA2 

AIATAEEI2 META TUN EMOAN12IN AYTSN 

META AYO MHNA2 AAAOY2 KPATEIN. 

LXVI. Auth. LXVIII. Coll. V tit. 16 

Rr DT FACTAE NOVAE CONSTITUTIONES 

POST INSINUATIONEM EARUM POST DUOS 

MENSES VALEANT. PARCIT AUTEM NON 

5 CUSTODIENTiBUS SUBTILITATEM CONSTITU- 

TIONUM SUPEH TESTAMENTIS IN RELIN- 

QUENDO QUADRANTE AUT NON SCRIBENDO 

AUT NON DICENDO NOMEN HEREDIS fy 

0 avroe fiaaiXels 'Icodvvr] XM ivdogoxaxcp inctQXj. r\ xuvi \ TJ om. L Q 34 xat Sia- 

&f]xut om. JJ 

\*q. fy ZH (pro Sll) LXVIII V\ Itq. Ut - dnot 

men| i» ras. R \ 5 conslitnti.onibus f«/c) V \ 8 aat 

non diccndo om. R x fl 9 pp. RT\ pracfecto V\ 10 ronnuli 

Ral.] consule T || 14 occasionem V 1 (| 15 «npjrl 

supcr co V a || 17 ex] ct ex vulp. || 21 complecUntar 

V J 28 ex qno in comtnune (commnni /i*) facte snot 

mantfcstc 72 I manifeste V 1 , dcl. V 3 , om. reliqui lazuna 

von notata; (et tcmpus exindc iis contputari, id cst hia 

quidem ex quo omnibus fuerunt vel factae gunt) oanifcstae 

suppl. Btck |i 30 directae VU/IJ.] discrete KbrH metw 

politas V 2 vulrj. |j 31 nej neo It (J 32 ignoratione R\ igoorantione 

V 1 ignorantia V 3 vulg.

CONSTITUTIONES 341 Nov. LXVI 1 

; xi&evxes xai noXnevofiBvoi Sogatev naga- homines facicntes videantur praevaricari legem. Ut 

xbv vouov. "OnaK S' av oaas Svo rov So&ivroe avrta %o6ses dati ei temporis valere et in republica tractari 

i-ov xQarelv xai noXixeveod-at eixe dni xavxrjs xijs ey- 5sive in hac felicissima civitate sive ia provinciis, 

s jiofoaK eixe iv rals inaqxiais > psxd xip> p post insinuationem sufticienti boc tempore omuibus 

oty aoxovvzos rmnov %ov %QOVOV naat bvmanifestam 

eam constituere, et tabellionibus cius 

xuTaaT>,aai, rtov re ovufioXaioyQtupoav XTJV av- cognosceatibus virtutem- et subiectis agnoscentihus 

& livvaftiv xwv te vmyxoaiv yivco- le

Nov. LXVI 1 342 DT PACTAE NOVAE 

xaxaXtunavofievov xgaxslv int re rrjs siSai/xovo? rav- relinquatur, valere et in hac felicissima civitate et 

XTJS noAews ev te xals inaQxlais ftexa Svo firjvae TT?S in provinciis post duos mcnses insinuationis, sicuti 

ifttpaviascos, xa&aTiep sinovres evxa. 10 scripta ad Solotnonem gloriosissimum apud Afros saxbv 

ivSoJ-uTaxov rcav iv "j4s xai 'TJ rfj 'Pta- facta est ••••••• et directa, denique etiam quae hic 

fiaicjv avvre&slaa yXaixxi) ytyovi z« xni iênifi(pd'r], 15 ad gloriosos praeiectos sacrorum nostrorum praeto- 

Si xai rj jrpos xovs ivrai&a ivSot-ora-tove in~ riorum scripta est, id est Graeca, Maio mense invi 

rcov ieQtov ijucHv nQnntoQtcov ysygaft/utvTi (tpa- sinuata est in eadem sede atque directa. Ideoque 

§T} xr\v 'EX?.ijviSu) xara rbv Maiov ur\va Ivtcpa- sancimus oportere eius legislationem quae de menrj 

re rco avrwv SixaarrjQiio xai igeneuipfrr]. 0e- sura institutionis filiorum eloquitur valere hic quianiôftev 

toivw Selv tTjV avtfjs vofiod-eoiar xijv negi 20 dem ex kalondis tunc Maiis, ut duos menses ei scrxol 

fiixgov xr*s ivaxaattoi xutv naiScov 8iaXsyofie'tT;i> vemus, iu provinciis autem ex quo haec palam facta 

ygaxelv ivxav&a ftev ano xtSv xoxe xa?.avSd>v Mcittov, est, etiam ibi duobus mensibua post insinuationem 

ira xtfv Sifiqvov avxfi , iv Se 8TJ xaTs servandis. Si vero- nondum hacteous in omnibus 

inaoxiats d^ oxov yiyovsv avxrj xnxa

343 Nov. LXVl i 

ov yaQ avazoeTrefffrai, xa&nneQ etTtovrss plius reliquerunt filiis. Non enim infringi Bicuti 

v, xae xwv reXtvxcovTcov povX6fie&a Siaivnco- praediximus defunctorum volumus dispositiones, sed 

, uXXa xai xvQine ravrus Sia nnvriov anocpaivo- et ratas eas per omnia declaramus, ut vel si proximc 

*.«'. WSTE xuv ei ovvtyyve iyQnfrjaav ai fiia&tjxat scripta sunt testamenta post positionem legis, nonutia 

irp> &eoiv xov vofiov, OVTKO Si exvxov ai dia- 5 dum vero contigerat constitutiones factas innotuisse, 

•tdêis yevousvat xazatpavsZe, ini^rjadvtcnv 8e laeos et superviventibus forte testatoribus non suut mu- 

•HOV StafrefievcDv oix rjfieitpd^rjaav, fxereraxrav xai ov- tata, maueant etiam sic institutiones quae ab initio 

xo)i ai dvcxdaets ai xrjv a^xhv xarn TOVS rore yavs- sccundum tunc certas extantes factae sunt leges 

fcis ovras ytvofievm vouovs rijv oixeinv ixi]S yevof/erov ugfrws dx tov ftij dfiet-15 quod non fuerit mutatum non arbitramur postea 

yfrrjvai ngoirjKsiv ov% rjyovfte&a VOTEQOV iXarrovadâi mutari aut aliquo moilo infringi, sed inimutilatam 

xafr' oiwvv tj avajQenea&iu, aXX' iv dyoayeT fiirsiv, manere quae tunc placuit testatori senteutiam vari;t 

toxe naâardaTj» rco SiaOsfidvcp yviofir,? ioxvgas lideque servari. Erit namque absurdum, ut quod 

Stauetoiiaije. eirj yag av x yevoftivo>v Sm&rj- testamentis ita tactis aut aute legis positionem aut 

y.h)v f: Tiou xifi xoi vlfiov &t'asco?, r\ ftsxa xip' &e'aiv posi positioncm legis, antequam haec tamen apud 

TOV vofiov TIOIV S/j xovxov 7t(tQa Tole aQxovoiv iu- 25 iudices innotesceret. Si vero adiectum sit testamenfarrj 

xaiaaxrjyai. ei Si xai TiQoixiovto xnls Sta&rj' tis, oportere quod reliqnum est eis impleri secuiiuum 

xmi xb xofivai xo Xzlziov avxols avanXtj^co&fjvm nQot quod tunc legibus debebatur, hoc percipiendum seio 

liiiB xaja xovs roftovs eTiocpsiXofttvov, xovxo Xnfi- cundum antiquas legRS, ut si deest tribus unciis, 

fluvtafrttt xara xoin; nnXmovs vbftovs, disxe aineo secuiidum illud supplemeutum fiat et nou in quadriiXXtinu 

T» tijJ xqiovyxiio, eis iy.slvo xijv dvrni).rtQu>aiv 30 uncio, quod postea quidem saucitum est, nondum 

yivio&ni, aXV ovx eis xb XExqaovyxiov, xb VOXCQOV tainen tllnc agiiitum. 

fiiv vouofrtXTjfrkv, ovnio ye fxrjy xuxe yvtoa&tv. 

(EniXoyos.y Tjnolvw nngaaxavxn tjulv xal Sin (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

•toide rov ittiov SrjXovfjeva vo/iov 8ui xTjgvy/idxiov oi- banc sacram declarata sunt legem, praeceptis proxtia/v 

T) arj vnEQoxr, nixai niuTjoaxej tpaisga xols xe35priis tua eminentia omnibus faciat mauitesta et qui 

ini xrti fitydXtjS xaWtqs noXews xoii xs Zâifrev, OTHOS in hac maxima civitate et qui foris inhabitant, qua- 

«»• annoi ytroixo aaijjj ra jtap' rjutav ini xfj ndvxiov tenus omnibus tiant palam quae a nobts pro ouinium 

aocfakuq to/iofrtxrjO-ivxa. Dat. k. Mai. CP*. imp. dn. cautela sancita sunt. Dat. kal. Maias Constautinolustiuiani 

pp. Aug. aun. XII., lohanne v. c. cons. poli imp. dn. Iustiniani pp. Aug anuo XII. lohanne 

[a. 53SJ v. c. cous. 

querint. Neque enim subverti volumus defunctorum voluntates, sicuti modo diximus, sed potius per 

omnia ratas eus oslendimus. Ilaque quamvis proxime post legem latam teslamenta scripla stnt necdum 

vero conslilulio/ws tnauifcstas fieri conligerit, nec superslitibus forte lestatoribus mulalae sint, maneant 

sic quoque institutioues, quae ab inilio secundum leges tum notas factae sunt, propriamgue vim habeant 

neve arguantur, quoniam quo tempore iUi superstiles fuerunt eas non mulaverint. Neque etiim omnia 

yenes nos sunl nec sempcr cuique tempus est testandi; ac saepe rcpenle mors homines opprimit eoque 

lesiamU facultute privat. Jtaquc quod ab initio recte factum esi, inde quod non mutatum est, nullo pacto 

putamus postea imminnendum vel everlendum esse, secl^ incorruptum manere, ut quae tum lestatori placuit 

toluntiis firma permaneat. Absurdum ettim fuerit, si id quod recte factum est ex eo quod [aclum non est 

5 postea evertalur. Ut igitur rem oratione complectamitr, accipiant liberi reliclum sibi, si ita con~ 

tiugal, a parentilms quadranlem ex testamentis ita faciis sive ante legem latam, sive post tatam legtm 

pnusqnam cadevi apud magislralus innotuerit. Si vero testamcntis adiectum sil, ut quod deesl ipsis suppleatur 

ad qnantitalem tum secundum legcs debilam, id accxpiatur secundum velercs leges, ita ut, si quid detsi 

quadranti usque ad illum snpplemenlutn fiat nec vero usque ad Irienlcm, quod postea quiaem lege 

sancUum est, tum lamen nondum eral cognitum. 

Epilogus. (Juae igitur nnbis placuernnt et per hanc sacram legem declarantur, per edicta propria 

tua snblimiias omnibus facial manifesta lam qui i:i liac magna urbe quam qui extra eam sunt, ut vmnibus 

pulum fiant quae a nobis propter omnium securitatem sancita sunt. 

16 ngoif,xEiv otn. s || 17 xad"' oxiovv fj] aut aliquo 

aodo ( | 20 ix xov ftrj ysyovoxos] es co quod tunc non 

mt factum s ti 38 k. Mai. „»/? Ath.) firjvi ftatip Theod. || 

imp. lustiniano pp. agu annu. XII. M{cf. s), ftaotXeias 

Inatiptnftni xb tfi' Ath., Ixei */3' T>js finoiXt.iniTheod.\\ 

l'J lohann. uc. conss. M {g) inareia 'Itodvrov Theod.) 

utta xiflt vTiaxilav Iwdwov Ath {subscr. dat. cons. 

Iobancia (lUoannt-in *) 

5 innotuissct V a |] 8 lcgcra R a | 9 habere et non accusandas 

libri, corr. vulg. || 10 non] n V 1 j| 12 fit V\ sit 

RT || repente] et repente vulg. || 13 morte V % || 10 mutilatam 

V »|| 17 uallideque R U 20 mittetur R l || 21 percipiatur 

R || relictas vulp.] relicta /i6ri |j 23 positio»» V 1 

25 innotescerent R 2 || 27 dcbeatur F| 28 antiquitas R 

si| si quid vulp. || 29 illas vulg. !) supplentum V Q 30 non 

dum HT\ non V \ 31 agnitum (ugmium e V tt ) Vvulg.] 

cognitum RT || 38 sancta V 1 0 subscriptionem dedimus 

ex Bamb. I |j Constantinopolim domnus Iustin. Bam . I fl 

lohanni Banb. 1

Nov. LXVII pr. 1 344- UT NULLUS FABRICET 

EZ LXVII. Auth.LXIX.Coll.Vtit. 17 

DEPI TOY MHAENA KTIZEIN EYKTHPION R' UT NULLTJS FABRICET ORATORII DOMUM 

OIKON X&PI2 TNflMH2 TOY EIII2K0I10Y, PRAETER VOLUNTATEM EPISCOPl, ET UT 

KAI IIEPI TOY AO0PI2AI DPOTEPON TA DEPUTET PRIUS QUAE CIRCA DILIGENTIAM 

DEPI THN EniMEAEIAN KAI KATA2TA2IN 5 ET STATUM FABRICATI ORATORII SUFFI- 

TOY KTIZOMENOY EYKTHPIOY. K.AI IIEPI CIANT. ET UT EPISCOPI NON DESINT SUIS 

TOY T0Y2 EIlI2K0n0Y2 MH ADOAIMUA- 

NE20AI T£N UlSiN EKKAH2U2N. KAI IIEPI 

EKUOIH2E422 EKKAH2IA2TIKSN 

ECCLESIIS. ET DE ALIENATIONE ECCLE- 

SIASTICARUM IMMOBILIUM RERDM fy 

AKlNHTfiN HPArMATflN. 10 

'O avxbe (JaatXsuS Mrjva xq> dyioixdxco xai fiaxagtatxdxco 

vlxovfiei'i>cu> ag/jBntaxonut xai nuxgidgxy. 

Imp. Iustinianus Aug. Menae arcbiepiscopo 

Constantinopolis. 

(Ilgooifitov.) Kai xa nsgl ra/v dytcordxav 4x- (Praefatio.) Ea quae de sanctissimis ecclesiis 

nanov noXXdie izegiXapbvrss vofiots ixt xai irigov sunt multis comprebeadentes legibus adbuc etiam 

a Ttgbe xns dvaxvxpdaas xtov vnofriaeiav xai 15 alia egemus ad exorta negotia et rursus emergentia 

ivawuoftivat dgxovvxos. nolXoi yag ovo/uajos sufficicnte. Plurimi namque nominis causa ad opus 

evExtv ngos noirjaiv dyicaxdxcov ixxXtjouiiv og/uaiaiv, sanctarum ecclesiarum accedunt, deinde eas aedielxa 

xavxas oixoSofirjadfievoi oixiri UB ftqSevl Ttnggrâinv shai firjxe /wvaaoijgiov25et nulli licentiam esse neque monasterium neque 

ixxXrjninv ftrjxe evxxrjgiov olxov (ig%eaitai oi- ecclesiam neque orationiB domum incipere aediticare, 

xoiioftelv, ngiv av b xrfi noXecas &EOftXiaxaTos inl- antequam civitatis deo amabilis episcopus orationem 

cxonos nugayevofievos evzqv re iv x

ORATORII DOMUM 345 Nov. LXVH 1—3 

etu. noXXoi yg yag imoSvofisvot f xn%tiv % Srjd-ev j eixrt]- Multi enim simulantes fabricare qquasi 

orationis do- 

oiws is oixove rae e iiavTuiv i &£Qjioo &£Qajievovoi oos vooovs, i oix op fr raos raos suis medentur langoribus, langoribus noa orthodoxarurn 

ooiaw £xxXrloiu>i> xiiatai yivofieiot d/da. amqXaitov ecclesiarum aedificatores facti, sed speluncarum illi- 

axinav. 

citarum. 

CAPUT II. 

"Eixetra pr\ aXlfo? avrbv Ixxltjoiav £x viov oixoSo- 5 Deinde non aliter quempiam ecclesiam ex novo 

uv, noiv Sv diaJLExd-eirj jrpos zitv 9to IIQCLV XswovQyinv xai trp> luminaria et ad sacrum ministerium et ad incorrumfry 

rov oixov avvTqfrrjoiv xal irtv rutv nooi- pendam domus custodiam et observantium alimenta: 

y anoTôfrjv xai iinso uvTaoxtoi ix«tvlOet si Bufticienter habere videatur, faciat prius dot, 

noieiafrat avxbv Ttputeoov Hayeav ia>%> dipopi- uationem eorum quae futura sunt dcputari, et ita 

fitllovtwv ovra) T« TOP olxov oixoSoftelv. ei domus aedificetur. Si autem non sufticiat quidem 

f ye aix oQxotrj ftiv T«C 7iu6e toiro, ovofiaros aliquis ad hoc, nomen vero forte habere desiderans, 

ie taoi? im&ufiwv tov x*i avrhs xxiatrjs ixxlqains quo et ipse fabricator ecclesiae vocetur, vult aliquid 

Kcdtlafrai flMoiro T* xoiovto nQu$at, nolXai xal ivlbt&le facere, multae et in bac regia civitate et in 

lairrj tp paaiJj-vovog noket xal iv lals dnagxiaie ix- proviuciis ecclesiae sunt, in quibus compctenti quivlrta'iai 

tvyxavovot ibv nQoe^y.ovra /tiv XatTovQyov- dem administratur modo, periculum vero ruinae pautvni 

TQUTIOV, xivHweLovaai Ss xaraneaeiv vnb na- tiuntur per vetustatcm aut etiam parvae constitutae 

fawTTjroi, fj xvi ofiiy.oni xafrsoraiocu xal axoofioxeQai et inordinatae secundum desiderium borum qui eis 

naok xip/ imSvfiiav*TIOV lavxous lyytioovtnaiv, xai 20 dcputati sunt: licebit ei uuam talium ecclesiarum 

iîara^ auno /nnv twv roiouxiov ixxXrjoieov ano).a- accipicnti hanc aediticare; et hic voluntate deo 

fuvxi xavxt]v oixoBofirjondd^tn, xavxavfra yvrifir] rou amabilis orthodoxorum episcopi res agenda est. Sic 

5iobs rtov oy&odoSiov imaxonov xov nQayftaros euim poterit et sacrae donms fabricator vocari et 

ytvo/tirov. ovxto yno eoxni avxt^ xnl isnov vXxov xxi- nihil de suo superexpendere, deputatis iam circa 

9xi\v xlqfriivai xai ftr/Hv oixofrev nvoiSnnnv?;aai, 25 haec expensis oblatis ab eis qui ctiam prius bas 

Tfin' l* U&ovs atpiOQidftivfav f)Srj ntgi rovxo Sanavij- expendebant. 

liaxav iniSiSouevaff naoa tiiiv xai nqoxBôv tavxa 

CAPUT m. 

Kaxelvu yt ftip> &t app. IVomoc. j 

15 Botilotxo — ffml|ai om. Coll 87 cnp. || Ti om. L || 

xolhtl — 18 xtvfivrevovoat) noXXnl dxxXrjaiat rvyy_n- 

*oi*fV lv ratt 4na(>xi

Nov. LXVII 3. 4 346 UT NULLUS FABRICET 

vixovo/uove Sanavne avrdts ixni/imiv ix xfje ayimra- provincias oeconomos expensas sibi transmittere ex 

TIJS £y.x).rla(as, aXXn Sanarav uiv airovs iy.d&ev, sanctissima ecclesia, (et) expendat quidem ipse inde 

taiiT] Si Tioosy.agieotlv ovx avsxso&at. &eo7ii£o{iev eique observare non patiatur. Sancimus igitur, a 

roin' nno' ijfxiov rjSi] xeifdvov rofiov ini rrts nobis iam posita lege in sua manente virtute, si deiuvrov 

peroiTos iaxvos, eint^ unoXetf&eir] 6 &eoi ei noKvv supcr eis sancita sunt valebuut. 

XQovov anokeirpfreiri, xa TJSIJ jia^' t]ftdiv iji' avtoli 

CAPUT IV. 

Si ixvzoue j } voftoi>£Tt)aavrf.e, 

f ) , et Quoniam Q vero contigit g nos iam sanxissc ut, si 

ris iv T«7S Qx ixnofyais axivijiov ixxlrjotaatt- 15 qua iu i provinciis iii aiienatio i i i rei i immobilis bili farienda fid 

xov fiillot nony/mros yiveo&ai, xaia Sixosxov xnv- est, secundum decretum hanc procedere, sicutt duirjv 

nooiivai, xtt&dnsg tj TIOCUTJV tponâaaa Ttag' dum prolata a nobis constitutio dicit, agi vero deijfiujv 

hysi Sinragis, g, Tiquritaâi q Si t'o Sexosrov ftfj fj cretum non solum p praesente deo amabili episcopo pp 

IOV &X &£t>c[>iXov{ i imay.onov irfi X tioXecos i icivitatis i i eiusque l clero, d sed ti etiam metropoleos l i epi- 

XTJOOV d/?M xni rov T/JS firjTgoTioXeios 20 scopo, nec non ct illud insuper est sancitum ut, si 

mctropoleos sanctissimus episcopus futurus est vcnumdare 

sive eius ecclesiae sanctissimi oeconorai, 

quid oportet fieri: etiam boc adicimus, ut duo ex 

f , y synodo quae sub eo est deo amabilium episcoporum 

g p , wsxs Svo l* xrtz vn % fxovov Q [ 

xai rov aixov XXTJOOV, d/.?M xni rov T/JS fjg 

imaxoTTov, ov fiip' Ixiivo noosvsvofioiyixr^rnt, disrs 

cinto 6 T^S ftr^roonoXtcos dynoraros iniaxoTioi fiiXXoi 

ntoXtiv rJTo^ oi rfjs aynoTa-rrji ixxXrtaiae xr,t avxov 

svXttpiaxaxoi otxorofiot, ti Stoi yevtafrcu' xni xovxo 

S 

avtov awoSov xutv 25 quoscumque elcgerit ipsi intersint, et alia omni ob- 

&eov p txioxontov, , oik uv tXoixo, , TOVTOVS Ttnonyi- y servatione cnstodita, , q quae iam sancita , est, p praesentia 

vtofritt, xnl xr,i aXXye XX dndaris dd nagaxrôriaEias tpvXar^ X d duorum d deo amabilium bili episcoporum i dii adiciatur, ut 

xofiivrii TJ;>- r,Srj jr«o' rjfidiv vofio&exTjd-Eiaris xb xrfi secundum se videatur cum ena syuodo rem agere, 

Huoovaias xa>v Svo*&K>

UT CONSTITDTIO 347 Nov. LXVIII pr. 1 

wv, oi Si 8T)XOV xaxaaxrjaovat rois w' metropolitis facietis manifestam, et illi palam faaixovs 

Imoxonois, Ssxe (irjSev SmXad-elv xa>v nag y cient sub se constitutis episcopis, ut nullum lateant 

ijuibv Siaxaxfrivxtov. Uat. k. Mai. CP. imp. dn. Iusti- quae a nobis constituta sunt. 

niani pp. Aug. ann. XII. Iobanne v. c. cona. [a. 53S] 

EH 

S2TE THN AIATASIN TOY EY2EBE2TAT0Y 

BA£lAEfi2 THN EIU TAI2 AIAA0XAI2 TftN 

TAMlKJJN KEPAJJN TA ES AI1AIAIA2 EI2- 

ArOY2AN KEPAH KPATEIN EN T0I2 META 

THN AIATASIN 2YMBAIN0Y2I 0>AKT0I2,10 

EUI AE T012 HPO AYTH2 THN AE0NT02 

AIATAEIN XJ2PAN EXEIN. 

Lxvm. Auth. LXX. 

'0 avxbs fiaatXevs ^luidvvr^ xa) ivSol-oxdxia ina.Qxv 

avaxoXixwv nQmx&qiiov xb ft', dnb vndxcav (yndxto 

Idem Aug. Iobanni pp. secundo et cons. ordinario 

xcd naxQixltp. 15 

J Q ^ 'IofiEv xrjv Aiovxos xov J 

(Praefatio.) Novimus Leonis piae memoriae 

(Sm constitutionem scriptam de bis qui ad secundas veniunt 

nuptias sive viris sive mulierihus ex [illo] matrimonio 

lucrum ex illis nuptiis tiliis venerande ser- 

20 vantem, solius usustructus eum. qui lucratur, dominum 

facientem, domiuium autem illis servantem, si 

tilii et nepotcs moriautur, non existente iain ullo 

propter quem is, qui ad secumla vota perveoit, 

proprietate privatur, nianere voleutem inavulsibilcm 

25 ac totam apud eum, qui lucratur, et proprietatis 

utilitatem. 

1 evffe- 

? firij/itjS Stainîv xijv yeyâftfiivrjr VTTSQ ttov eisei 

Stvtivovs a1/§ 16 siiovros] Cod. 5, 9,6 (fli. t xov xa>- 

TI. &' dtdx. s' nal g' tchol. M) Q 19 et 20 xal om. s\ 

nov. U (c/. nov. XXII e. 46) 

l | et] ut V | faciens V fl 

5 nov. LX F///(= Auth. LXX) habet F, item r/. 8T post 

nov. CXLVl (=*Auth. CXXIV) || 13 inscr. om. r fl *et 

cons. ordinario] cxcuns. ordinarum V | 16 leonis piae r) 

pie leoni V\ 17 constitutioni V a constitutione V |j de 

his r] om. FQ 18 Ulo seelusi | 20 solius] et solius Osenbrupgen 

| eum qui V\ qui eura r | dumini rpr. || 21 dominium 

r] dominum V\ iilis Biener Gesch. d. N»v. p.492] 

illius V, om. r 1 Beracntem r pr. |j si F] sed r | 22 et r) 

om. V\ nepotem r I non om. r || ullo r] illo F| 23 qaem 

V] quod r pr. qaidetn r corr. || 24 proprietatem r | prihabitur 

V | inaulsibilem V fl 25 lucratus proprittatia r 

lucratur a praeetantis [corr. proctantis) V, eorr. JBiener B 

28 nuper Biener) super Vr \ 29 hercs r

Nov. LXVIII 1 348 UT CONSTITUTI0 

j naiStov »} iyyovav, sXre yovels eUv sive parentes sint sive alii quidam, habere inde soeire 

Sieooi ttves, fyeiv ixeitfiv riva fiorj&eiav, ftbvov lacium, solo pacto quod ex morte tiliis non existenti- 

•tov anb relevrjje £g dnatSiae ovfifdn-w fisvomos xal bus contrahitur maneute etiara secundum proprietaxaza 

Seajiazeiav nagn iat xEpdavavri, xov Xomov 8i tem apud lucrantem, reliquis autem ad heredes dedrzl 

tovs xkrjôvoftove %on> reXevTâcvrtuv naiScuv »J 5 iicientium filiorum aut nepotum venientibus, ia nullo 

iyyovarf iovros, xar' ouSiv vv, rb 7tg'i> ifjs rrfieTegas vouofreolae servari voleutes ei qui ante eain beneticium meruit 

tn. (pvkaTTso&at povXouEvoi. xio ngb ravtrjs el-Tjg- 

25 

C y ) '// toirw atj vnegoxrj T« xaia tov- Êpilogus.) Tua igitur eminentia quae secuntov 

i)(iiv naQaardrza zbv jgonov anaai tpavEQn 8S dura hunc nobis placueruut modura omnibus manioixeltav 

•Arigvyfta.xatv r.ai TtQosxaÊoif xazaaiiâazia. festa propriis edictis ac praeceptis efficiat. 

Dat. vra. k. lun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. Dat* vxir. kal. Iunii Constantinopoli (imp.) dn. lustiann. 

XII. lobanne v. c. cons. [a. 538] niani pp. Aug. anno XII. Iobanue v. c. consule. 

tum, sive parentes sint sive gui alii, inde aliquod auxilium habere volentes, ut id solurn quod mortis 

causa ex paclo orbhatis competit, etiam dominii iure apud eum gui lucratus est maneat, reliquum vero 

ad heredes defunctorum filiorum vel nepolum transeat, ralione usus/ructus nequaquam a nobis innovata. 

1 Ilaec igilur et nnnc et in omne tempus valere volumus, praeterquam si liberi ante quam noslra constitutio 

laia est defuncti fuerint. Dfarn cum iam lucrum inlegrum ad eum, qui sccundas nuptias contraxil, 

liberis ante legcm defunctis pervcnerit, nostra lex non morabitur illa, quae unterior tex Leonis 

piae memoriae sub snatn poleslatem redegit. Itaque rxon solum liberis vel nepolibus tion superslitibus 

secnre habebunt quae lucrali sunt, sed iam eliam si guid horum apud alios extal, secnndum modum do- 

2 tninis cornpetenteni vindicabvnt. Haec igitwr brevi lege complexi eiustnodi dubilationes tollimus, ne 

perpeluis molestiis a supplicantibus afficiamur, sed his in communi lege conditis ciusmodi tnolestiis 

iiberemur: qui formam quac ante legem nostram fuit ei qui ante eam benefido auctus est ctisiodiri 

velimus. 

Epilogus. Tua igitur sublimilas quae hoc nobis modo placuertint omnibus manifesta per edicta 

et mandaia sua reddat. 

1 rtvn MAth.] om. P H 8 xnl f.is] xtti om. ff J II fj^rj 

TiQOSyEvofiEvov rtp xrL) ante nuptias iam factuni cius qui 

tcl. ff p 19 /S^nêl Scrimger tx g] jSpaû Af {{ 2t *IVOX)JOV~ 

pE&a M evoxXoifie&a. Scrimger (c/. 341,34) Q 29 subscr. 

dat. vm. k. iun. n anni (sic) CF. imp. dn. Iustiniani pp. 

aug. ann. XII Iohanuo oc. conss. M dat. vin. kal. Iunii 

GP. dn. Iust. pp. aug. atino XII Iohanne uc. consule e 

i&iputvTj&r) fttjvi iovvitp vnniEia 'Icoavvov Theod. dat. 

cuns. iho. Iul. b dat. p. c. bilisarii IuL' v 1 parentes eint Y] ptcs srif (i. e. partes? sanctu) r |j 

2 quod V] quidcm r | 3 manentej mancre te r J 4 r«linqucns 

r | bcrcde V |j 7 nunc] hunc r || in] et in Otnbruggen 

|| nominc r |j 8 Tulumus om. r \ conttngit r \ 

ante quicquam ponere r | 9 sic enim contingit r | 12 illa r) 

illas V\ 13 Leonis om. r fl sub sua r] sui V 

, om. Ath. j} dat. 

kal. lun. malit Zac/iariae 

a »ua V* 

16 uel V] aliud r || 17 uindicabunt V] ucndicabitur r | 

19 ab interpellantibus r] ad interpellationcs [corr. inittpcllatione) 

V g 20 hoo r ty 21 liberabimur r] liberamta 1 

V | 22 legis nostram lationcm r Q 23 eam om. r \ 27 modis 

r |j 29 subscr. dat. vm. kl. iunii constantipol. don. 

lust. pp. aug. anno XII. Ioh. uie. consuie V, om. r

CT OMNES OBOEDIANT 349 Nov. LXIX pr. 

58 

IIEPI TOY HANTA2 YFIAKOYEIN 

TOIZ APX0Y2I TfiN EIIAPXIJ2N KAI 

ErKAHMA2I KAI EIII XPHMA2I, KAKEI 

LXIX. Auth. LXXHI. CoU. V tit. 20 

IV DT OMNES OBOEDIANT IUDICIBUS 

PROVINCIARUM ET IN CRIMINALIBUS ET IN 

PECUNIARIIS, ET IBI NEGOTIA EXAMINEN- 

TA5 YIIO0E2:E12 EHETAZE2eAI, MHAEN02 5TUR, NULLO EXCEPTO PER PRIVILEGIUM, 

EEHIPHMENOY AIIO IIPONOMIOY TINOS 

XS1PI2 0EIOY HPArMATIKOY TYHOY. 

lovaxtvirtvos y 

noXixrug. 

HEC HUC CONVENTI DEDUCANTUR NISI 

K.i»vGxavxtvov~ 

10 

SACRA PRAGMATICA FORMA EXHIBERI 

QUEMPIAM 1USSERIT R 

Idem Aug. Constantinopolitanis. 

Mlav dvai naoutv TeXsairaxTjv (Praefatio.) Unam quidem e8se omnium pervno/Lrjnreov 

iv avd~(>a>nois xrj%' xa Sixam naai fectissimara virtutem arbitrandum est bominibus quae 

tpaftiv Si xqv xov nqayuaxoz £nd>wfiov iura omnibus distribuit, hoc est ex causa cognomidtxatoaiirrjv. 

xni y> io-/jbv nqinovanv uyayelv tpTjfrjj/iev xQV vat ' centem dedncere iudicavimus oportere. Plurimorum 

noXXoi yng oi fiiv yQafifiaxa. &tla oi Si ngovo/na oi namque alii quidem litteras sacras alii privilegia alii 

Si npityftnxixovs ximovs oi Se nQosrta&ts a^"

Nov. LXIX 1 350 UT OMNES OBOEDIANT 

T« roiavra tspaôvat' xal rnvra av&qanot SQWOIV chinantur, et haec homines perpetrant tamquam pera»s 

8vt)*f.xq rr]v Savafnv Hêiv marevovTes, xai ovx peiuam virtutem babituros se confidentes, et non 

nno§kinovaiv ets xa jioXXa xai fivoia napadeiyuma, respieiunt ad multa et decies milies exempla, quia 

oTinso oxfji xai fco).i$ xai iv TiQostonots evngittfirjrois sero tandem et iu personis numerabilibus ex potenix 

Swaitov eiSofiev nQowv-ras Swaxovs xnl dx nXov- 5 tibus vidimus potentes procedere, ex divitibus divirovvrtov 

nXoinovvrus, xb Si ininav 0%eS6v ix fiiv tes, in omne autem paene ex potentibua processerunt 

Swa-iwv nooiaaiv aa&evBis, lx nXowovrxfov Si Tiivj}' inanes, ex divitibus autem pauperes, dum patrum 

xse, xijt ICJV TWTtoiov ddtxins xols ^| nvrcov xax- iniustitia sobolem est secuta, et non cogitaut neque 

axoluvVoiorfi- xai ovx iwoovoiv ovSi /.oyi&rtai, ws reputaut, quoniam quod ipsi quasi pro se niachionep 

avroi Sfjd-ev imip invrciv firjxavoJviai xals Sv- 10 nantur potestatibus utentes, hoc forsan contra eos 

vdfta ^p

IUDICIBUS PEOVINCIAEUM 351 Nov. LXIX 1. 2 

r/ yaQ av etij oxexAicAxBgov TJ rbv aStxrj&evxa xvxbv suam convenire poterat competenter. Quid enim erit 

Tf nigi ayaioEoiv /3obs fj tnnov ij xd>v Hiotpyiajv durius quam laesum forsan circa sublationcm bovis 

Tiro; r\ poaxr)[iaxa>i> f/ (Xva xovXaxtaxov Eina/iev) xax- aut equi aut iumentorum alicuius aut pecudum aut 

omSias 6(n>tfros, xovxov avayxd£tod-(tt fiij xa&' ipr (ut cxiguum dicamus) domesticae galliuae, hunc cogi 

uifioijxai xônv Sixd&a&ai, dXX' aXXnxbas xoixEiv 5 non in qua aufertur provincia litigare, sed alibi curxaxtlas 

xas anoSeit-eis cbv gna&Ev dnatxsio&cu, xai rere et illic probatioues horum quae pertulit exigi, 

t]nokXunXaaiav vnofisvBiv xrjv Smtavriv xrfi xov 7iQay~ et aut plures expensas pati quam rei aestimatiouem, 

uaxoi aTzoxiftijoBtos rj xrtv dnoQiav axevdôvra ' titudo plurima est interpellantium cotidie, et crebro 

ixuGxrjs icri, xai xd ye noXXn dnl xoiavxcue aixtais 10 in talibus causis inquietamur parvarum gratia occaivoikovfis&a 

fiixQiuv Svsxa ngocpdoEtov, avxoi xe noX- sionutn, et ipsi multas sustinetites importunitates et 

iai vnottivovxBS 6xXr,aEts oQcovxts xs noXv ftiv nXTj- videntes plurimam quidem multitudinera virorum plu- 

9oi dvSouiv noXv Si yvvmxdiv dx xtov oixeiwv xbnoiv rintamque tnuiierutn ex propriis locis agitatas et ad 

i\avioxdfiEvov xni sis xavxrjv aqrixvovuBvov xt]v ev~ banc vctiieutes telicissimam civitatem, quorum plu- 

Saiuovn TibXiv, d)v oi nXuaioi xni UEXOUXOVVXSS xallb rimi eliam mendicantes et atflicti hoc aguut, intert

Nov. LXIX 2. 3 352 UT OMNES OBOEDIANT 

tpafthv Se rbv reov itvea urjvdiv' cSexs hoc est novera mensium: ut ille, si quidem ipsi 

ov, ei fisv airip rco fiefirjwxoT^ marevet, TTJV nuntianti credit, litem illi eam committat, si vero 

ixeivto ravrrjv intxosTietv. si Si OLXXOIOTSQOV n aliud aliquid de illo sapit, alium dirigat suscepturum 

ixEivov yooj'«I, Sxeoov yovv ixne/uneiv xbv vno- modis omnibus actionein et completurum omnino 

ievov TiSai rônote TTjt'dvayojyijv xai 7tlT}Qc6aovra 5 quae decernenda sunt, nisi appellatio fuerit subiit 

\fn}? drj xvqiws n^vriovxa ibv eum qui conventus est et pro absente persona etiam 

TjTiafitvoi/ xoi vnio rov anot-xoi noosionoy xai axovxa lOinvitum praesentet negotii iudex apud suum tribunal 

naoaaTTjGaa&cj 6 trjs vno&iatios axgowpivos itaoa. et causam examinans praesente eo qui conventioxb 

oixelov Stxaaxrjotov, xni xrjv Sixt]v iê.raaas naoov- nem suscepit condemnet etiam eum, in quo obuoxius 

ros xov rrjv ivaytoyrjv vtpiatafiivov xaraStxa^srai xai apparuerit, insuper et illum post huiusmodi admoniavrbv 

ttneo V71£V&VVQS , RVTOS ixrtrtniio xa sit quod habet aut non sutticiat in ista coniiemix 

T7;« y^rjfpov, d Si anoQios syoi xai fir\ aQxoit] ngog natione, tunc et de absentis rebus compleatur victori 

xb nav xrjs xaxadixrjS, rrjvixavxa xai ix (xa>t>) xov damnum huiusmodi. 

aitovtos avanX,T}()oiod'o> xia vevixTjxoxt ij ini TOVXIOIQ 

£»?/"«• 

CAPDT III. 

M Si oiSS avxbs xal anutv 25 oboediens condemnetur et absens secundum schema 

xaxa xb xaXovfievov xu>» iorjuodtxiiuv a/^ftn. o yaQ quod appellatur eremodicium (id est desertae causae). 

xaxa noonixsiav unoXtftnavofisvoe xax* ovSsv uv ilax- Nam qui per cootumaciam deserit, in nullo minor 

TIOV rav naQovxos vo/tia&eiij. ei fievxoi 6 fiiv 'iacos praesente putabitur. Si vero ille quidem forsan ad- 

•jin.oayivoi.xo rj artiXsis xtva, 6 Si xnxqyoQTjaas ajto- venerit aut miserit quempiam, accusator autem desit, 

Itiiftfsit], xoxe xai atpuxta xbv ivayoftevov xni xas30tunc et absolvere reum et damna eius mederi c&- 

Zflfjiat avx(D &eoct7zevoat xov avxocpni-xr^v xaxavayxa- lumniatorem cogat. Sic erunt temperati omnes, sic 

êxta. ovxia yao foovxai ftcxotot 'nayxes, oZxat xov peccare cessabunt, sic non putabuut potentiam din).7]/tfie?^lp 

navaovrai, ovxtoe ov% rjyrjaovxat Svvaofrai ' vitiarum iustitiae praevalere. 

1 xb nXovxsTf xov Sixaiov xoaxzlv. Kni ov XeXrjd-ev 1 Nec latct nos quia forsan neque hoc sufficiet ad 

iis, a>s iaios ovSi rovxo dpxel nobe xektoxdxjjv xov 35 perfcctissirnam causae medelam, cum iudicantes poayfaxos 

&£onneinv, tmv Sixntftvxmv lolt Svvaxio- tcntioribus magis quam iustiora volentibus et ad 

fxallov iq xols xa Stxmoxcâ flovXoftevote xal provincias venientibus praestent. Sed tamen noviimxiooioie 

%aoi£ofuva)v. nXX' o/tios Xafiev xo ye TtXsl- mus pluiima iuiustitiarum curata ab hac Jegislatione, 

arof xajv nStxt;/tnro>v &eonjievaavxts xrj vofto&eoiq magis autem, quautum ad nos est, totum erit sanaxavxfi, 

ftuXXov Si xo ys i M] oygia&o? LS (?) | 4 sq. naai XOOTIOIS 

•xhv vnoSe^dfievov B c \\ 5 nXijpuioavxa LB C g 6 ttpeait] 

ETSQOS L, fjxot exxXrjxoi s.v. M || 8 ovx om. JB C || 9 xvQtov 

L I 10 xai anlr. vnio ahesst mnlit Zachariae sine causa\\ 

12 naQOvxos JLBs\ IOS naoovxos M || 15 xtva om. e || 

18 xai firj] aut non ? || ngbs xo nav xrji xnxaSixr,t] 

in ista condemnatione e (119 xutv add. Ilaloander tx p 

(ix XUJV rou dnohfiTtnvofiivov TtQayfxaxoJV Ath., sim. 

ful., 'Pon. 17,3) || 23 xbv — noaxxovxn] qui — cogantur e || 

24 xnXtla&ni B c U 26 inrifioStx^v M 1 32 ovxa, yao M] 

ovTiot LBf U 33 jtnvaovxai fifjloander] Tnxuaoivxai L 

Ttavooivxo MB || Svvao&at om. B? |l Svfaofrat xb nXov 

•rtlv] potentiam diviuarum e \\ 36 8txa£6vTa)v in lilura 

L || 38 Intycooioit B] inl %i!>oas ML ad provincias venientibus 

c, unde ini x"'Q ni napayevoftivots Haloander, 

ra/g.140 &BQrnitvfiivov B e 

1 nou» F 1 I ut ille Beck] utile /i'6ri | 2 crcdldit R* j 

5 decernenda V) disccrnenda R J 6 sin R] si Vattg, | 

10 praosente V 1 || 12 obnoxius] omnino add. 72° Q 14 prouintia 

R ) uolcnte R l \\ 15 obnoxius otnnino R \ locuplex 

RV || 16 dc cctcra R l |J 17 habeat R | 22 qui) 

quid F a || dominum] deum R* dominium R* | 23 est R 1 

vu/g.] om.R l V || lc|time V x || cogatur vulg. (agat B^l) J 

25 obcdiens] conueniens /i 1 1| 26 heremodicimn /1» hcrtmodicum 

jR°F a bercmodicui V 1 H 28 quidem om. V 1 j 

29 quemquam (quequam V) R V] qucrnpiam vuig. \ 

30 *reumj eum Vvulg. eum qui R |j 31 *temperati omn«l 

temperationes R temperatiores Vvulg. | sic pcccarc] »pfctare 

R* 8 32 ccssabit V a || potcntiam F*] potentiarum P 

potcntiss R U 35 tutelam R || 38 legis ratione R J 39 d\ 

aut V a | 8anatum] st natura V a

IUDICIBUS PEOVINCIAEUM 353 Nov. LXIX 3. 4 

itrnivov. oi yr\(> oix aXXrae TtagaStSotnet xas agy/te, tum. Nam qui non aliter tradimus cingula, nisi 

tl ur\ neoTFoov vg-xov vgxov vnoozo vniayottv oi xavxae napuXafj- p prius iusiuranduin subieriut haec accipieutes iuste 

il> Hixawv annat xoiretv xni xnfrngae omuibus iudicare et puras servare manus, non pato 

fv/j'irxnv rns ÊMWS, oiSev ol/mi fisrn ihv naoovta post praesentem legwn altcro quolibet egebimus aug- 

i hipns hi rtvos S f r &l ei '{ ys oi i fisv i 5 mento, si illi quidein iuste iudiceut ad legem siinuJ 

xhv vofiov xt bfiov xai xbv et iusiuraudum respicientes. 

OQXOV pXdnovxez. 

CAPUT IV. 

antem nullus provinciaiibus cingulis vioutens 

privilegio aut potestato aut forma, 

sacra nostra pragmatica forma occasione 

notxfaau drjuoaine aixiae ngoeX&ibv Aywyt/iov iv publicae cansae procedens exbibitnm hic queinpiam 

rwtfa nva yevia&m ngosxnl-Eiev, r, 6 vo/ws Tioioirj lieri praecipiat, aut lex hoc faciat quale est super 

onolov ini xwv ixxlfjxcov, xnixoi ye xal xolxo xaxh appellationibus, licet etiam hoc ex multa parte curaxh 

no).h ufooi £d-eQerialium domuum aut sacro patrir 

Tit« rwi' «vT»jb xt](ivrt]s &eofiq> xi/t(ffe'v xe ainbv xai iSid ztd.v~ ipsos respicientes, aed etiam in futuras succossiones, 

T">I- ayouv iaxyoov, firt /tovov tit invxovs fiXinovxei, et scientes quia nibil paene in semet ipso miuict, 

c/Jst xui tii Tns itpe^s SmSoxdi, xni tiSiixsi wt ovSev aed currit natura semper multas evolvens mutatiqay.idiv 

xwv inl yT\i toi xaixov fiivst, Qtsi Ss TJ tpv- nes, quas ucque providere facile est neque praediffi» 

riei tii TtoXXas xai ctfirjynvovs iêXixxofuvrj xgo- 35 cere, deo solummodo et imperatore sequente deum 

na;, ni oixs notntiiafrni Qqotov ovxe Tzoosmeh; &sov baec guberuare mediocriter et mansuete valente. 

fiemv xnl fiaaiXtuts axoXAvfrovvxoi &£ip xavxat xvjliovav 

fxti(juui XB xai inuixtoi Swa/utvov. 

cap. IVpr. summarium habet tractatus negi Siarpvgcov arayfaiOfiaxfov § 5 p. 192 Heimb. ex Athan. 

aliler marjistratus con/eramus, nisi qui eos snscepturi sunt iusiurandnm prius praestent se iuste tudicaluros 

omntf/us purusqne manus servaluros esse, minime opinor altera adteclione post lianc legern indigebimus, 

si tjiiidem illi iuste iudicabunl legis simtd et iurisiurandi rutione habita. 

IV. Nnc vero a magislratibus provinciadbus delwquenles quisquam eripiet aitt privilegio ulio aut 

jottilate aut sanciione utens, nisi /orle sacra nostra pragmatica sanclio pubticae causae nomine prolata 

aliijvem hnc exhiberi iusserit, sive lex faciat quaie in appetlationibus jit: tamctsi hoc quoque magna 

(x parle sanavinms mullos maiorum magistratuum qui in provinciis simt iudices appellalionnm consliluentcs, 

ut apud illos potius appcUalio, dummodo ne de maxima aliqua re quacslio sil, quam in hac 

1 felici dvitale exerceatnr. Hanc igitur legetn iusiitiac dedicalam eliarn instiorem reddcmits, si nemincm 

patiemur contra cam privilegium aliquoa habere neque ullum privileghun eximere ab hac lege, ne 

ti sanctissimis quidcm ex ecclesiis alicui praestitum sit vet ex sacris xenodocldis vel omnino ex vencrabibbus 

domibus, aut alictd cx ipsius imperaloris domibus sive sacri palrimonii sivc sacrae rei privalae, 

qvat inerito post houorem caelilus datum secundo loco sunt positae, nec si quibusdam ex tnagislralibus 

tdynieslates habcntihus vel omnino ex suhiectis nobis hominibus dalnm sit: sed omnes legi oboediant, 

tl imstitiat nonnae subiecli et honorent eam et per omnia lucantur validam, neve ad se ipsos solum resmciant, 

scd etiarn ad successiones deinceps fntnras, ac sciant nihil fere eorwn quae in terris sitnl in eoaon 

slatu manere, sed velut flumine ferri naturum semper nd mulias atque inopinatas mnlaliones sese 

ttoltcittem, quas nec praevidere nec praedicere facile sit, cum deus sotus cl dcum sequcns imperator haec 

1 ravrn B Q 7i(tonXnpâreit' L a || 3 toaxB M\ om. 

Llii | 6 7tQoi\ oi Si L a )) 6*7. OQXOV xe iuov xni ibv vo« 

fov Jj ( 9 fj nQoiopiqi ij um. e | 10 xvnos A/De] vof

Nov. LXIX 4 354 UT OMNES OBOEDIANT 

2 Ei Si xai rts xqrfia.%%6 Tiffi &eiois rvnoie iixs 2 Si vero quisquam utatur aliquibus sacris formis 

n^nyfiarixols eirs aXXois negl TOIOVJOV rtvbs ni-iw sive pragmaticis sive aliis de tali quodam sibi lar- 

7ie7io()i(rfiivoig, Saovxai nav-ieXcie dxvgof rc5v ao%ov gitis, erunt omnino intirmae, iudicibus maximam 

rcov f4syaXr]v ixTivvinnoiv noivrjv, tirteg oXws noos- solventilms poenam, si omnino susceperiat. Et non 

Siôtvto. Kni ov xb yevofisvov ftovov &eoansiiofiev, 5 hoc quod fit solum medebuntur, sed et quod tacienaXXa 

xai xb iaoftevov. xai yag ei ft£xa xavxa roi- dum est. Etenim si posthaec tale aliquid hnpctreovio 

ii noQia&eirj rtal rwv rjfteTegcov vnrjxowv rj heoca tur ab aliquibus nostroruin subiectorum aut ab alio 

nvi xwv fynQoo&ev anrtfOQtvfiivuiv (iv ole nsgiXafi- quolibet quibus prius iuterdiximus, inter quos com- 

(iavofiev cos EtgrjTai xai ixxXriaitts xui evayrj fiova- plectimur, sicut dictum est, ecclesias et venerabilia 

aTTjota xnt TOVS &eiovs Tjftcjv oixovs xal_ ia Oêla jrot-10 monasteria et sacras nostras domos et sacra privata 

pdxa xal xb &elov naxQtîoviov), ovSi ovxoi navieluis et sacrum patrimouium, neque hoc omnino valebit. 

tc^nrTjaovffiv. k'orai 8e o vbfios ovrds Ttavtayoat irtv Erit autem lex haec ubique suam iuste extendens 

eavxov Sixnicos ixxEivwv iayyv, xni afia fisv T« ftel- virtutem et siraul quidem futura caute constituens, 

Xovra aatpaXr} xa&iaraiv, cifta Si rb naosX&uv &£Qa- simul autem quod praeteriit curaus. 

3 nevwv. 'Iais TOIWV anavieg vn^xool ooove 6 &sbs 15 3 Scitote igitur omnes subiecti, quos deus et nostris 

rols ie rjfidiv ngoyoiois xai Tjfilv SeSfogrîai, cos tav- progenitorjbus et nobis donavit, quoniam hanc vobis 

rrjv vfuv SiSoftsv TTJV vofiofreaiav naoav vfiiv aaq?n- damus lcgislationem omnem vobis cautolam confehiav 

%nQiC,i>(i£voi, y.al ovrs oSomoôars (xaxqav otns rentes, et aeque itiuere tatigabimiui longiore ueque 

X«T« xujv fistûvcov SnxQvasre oire rûas fitmpeofre adversus maximos lacrimabitis neque nos culpabitis 

we ravra (irj &£ânevovrns. aXX' ixnaros iyyv&ev 20 tamquam haec non corrigentes, sed unusquisque de 

oowv ir,v if* ols av t.Tjfitoo&eiT] tvxov TJ ^Xa^sirj •noi- pruximo respif-ieas pocuam in quibus forte damni- 

VTJV, xai tninriv &e^mie:vofiEvr)v fiXtntov ibv fiiynv ticabitur aut laedetur, et hanc curam videns inagnum 

xai ayn&bv awfivi\ast &ebv ibv tavta r;fiiv vofio- et bonum laudabit deum, qui haec nos sancire bene 

Ttjoat xaXws re xai Stxnitos iXXdftyavia. "Earoi et iuste illuminavit. Sit ergo poena talia commit- 

Si Txoivrj xols ravra aftagravovciv ij nooi'efic'voi.s ag- 25 tentibus aut suscipientibus iudicibus et cinguli casus 

%ovaiv T; re T^S a(>xv s i'xnrioais xal decem librarum et decem libraruin auri damnum. 

auri Kr,ftia. 

('EniXoyoe.y Oi roiwv iv8o£6xaxoi gnaQ%oi xatv (Epilogus.) Gloriosissimi igitur praefecti sacroiepiuv 

ijuujv noaixioQttov oi navxaxoas xrfi v7tr,x6ov rum nostrorum praetoriorum qui per oinnem subxnd-eaxwxee 

xuv vofiov xorxov yivwoxovxes nyo&ij- 30 iectam terram consistunt legem hanc coL r noscentes 

aovaiv iv rale vn* avxovs Stoixt)ototv, ini t£ ^lmXias proponant et per dioecesis sub se constitutas et in 

nnaarfi ini xs slifivrfi ini TB xiov vrtaeor ini xe XTJS omni Italia et Libya et insulis et Oriente et quod- 

'Eioai xai oaov tv 'iXXvowla iaxt. xal tXcovxai nnv- cumque in Ulyrico est, et sciont omnes quomodo 

xes, oTiws aixdtv xrjSufte&a xcp xoaavxa r,ftiv nana- corum curam habemus, deo qui tanta nobis contulit 

axovxt &£%> 7iQosdyovxes xbv vopov, oe (ityaXr^v rjiiv 35 offerentes legem, qui magnam nobis pro eis repen- 

TIJV vniq eavxdiv unoXoyiav Soiaei xomvxa nftoyaaei sationftm dabit, dum taha pro causa subiectorum 

rjjs xdjv vnj^xoutv oaiXTjoias vofio&ext]aaai. salutis sanciverimus. 

Proponatnr Gonstantinopoli. Proponatur Constantinopolitania civibus nostris. 

(Dat. k. Inn. CP.> imp. dn. Iustiuiani pp. Aug. 39 Dat. kal. Iun. CP. imp. (dn.) Iustiniani pp. Au». 

anu. XII. lubanne v. c. cons. [a. 538] anno Xll. Iobanne v. c. consule. 

2 modetule et inste gubernare possit. Quodsi etiam quis sacris quibusdam sanctionibus sive pragmaticis 

sive aliis ulatur de eiusmodi re ipsi praebitis, omnino irritae erunt; magnamqne magisiratus soitent 

poenam, si eas omnino suscepe?int. Ueque quod factum est solum, sed etiam quod fulurum est sunamus. 

Eltnbn si postea quid ehtsmodi quibusdam ex nostris subiectis praebeatur vel alii ulli eorum quibus 

supra interdixitnus (m quihus, uli dicturn est, eliam ecctesias et venerabdia monasteria ct sacras noslras 

dornos el sacras privatas et sacntm patrimonium comprehendimns), ne illi quidem omnino re potientur: 

erilque haec lex quae usque quaque suam vim iuste extendui ac simul et fulura certa constilnal el prae- 

3 leritis medeatur. Hcitote igilur omnes subditi quoscwnque deus el maioribus nosiris et nobis donavit, 

nos, hanc legem latatn vohis dare omnem vobis securilalem gralificaluros; nec vos longa ilinera 

facluros esse nec advcrsus polentxores lamenialuros nec nos rcprehensuros ut qui haec non sanemus. 

Sed HHUsquisgue e propinquo vidcns poenam de iis, quibus forte laedatur vel damno uffidatur, stalulam 

et medelam. fiis allatam respiciens mugnum et bomim deum praedicabit, qui nos illtislravit ut hacc el 

pulchre et iuste sanciremus. Esto anlem poena magisiralibus qui haec delinquunt vel negkgant, el missio 

magislratus et decem auri librarum multn- 

Epilogtts. Gloriosissimi igiiur praefecti sacro noslro practorio qui ubique in dicione nostra sunl 

hanc legem cognoscentes in dioecesibus quae sub ipsis sunl proponent, el in Ilalia tota et in Libya et in 

insulis et in Oricnie et quantum in lllynco est; alqhe scient omnes, quomodo ipsis prospiciamus, eum deo 

qui haec tanla nobis praebuit offeramus legem, quae magnum nobis putrocinium dalura esl pro nobismtt 

tpsis qui talia pro salule subditorum sanxerimus. 

1 xai otn. r || xtOt om. B || 5 yivoftEvov B (ff) || fxbvov 

om. B || &£gaTCEvou£v\ medebuntur e || 6 «/.7î x || 20 unus quia V f| 22 leditur H V\ 

curam] ca (»'. e. cattsa) curam R a , Irp. cursitam? 8 24 illaminabit 

RV H commutentibus R* | 26 et decem) etow. FJ 

28 gloriosimi R || praefcctis Vi 31 praeponant K|dieoc«;i 

V diocesis R || 32 libia R V\\ 33 illirico R V\\ 35 ma-na II V\ 

39 suhscr. prnestnt cod. Amhrncertsis, dat. kal. Itin. r?/iy*i» 

omixsi* V\\ Iust.pp. a: an.XlL Iobanne uic. coosuleim^

UT ORDINARIAE PEAEPECTUEAE 355 Nov. LXX pr. 1 

ITEPI B0YAEYT2N 

22TE AYTOY2 TOTE 

TIMH2 PRAEFECT0RIA2 EHIAA- 

B0MEN0Y2 EAEY0EPOY20AI 

B0YAH2 OTE EMHPAKTON 

TAYTHN AABOIEN. 

LXX. Auth.LXXII. Coll.Vtit.19 

R UT ORDINARIAE 

PRAEFECTURAE URBANAE 

DUAE ET PRAETORIANAE PRAE- 

5FECTURAE QUAE IN CINGULO 

ET IN ACTU SUNT SOLAE, NON 

ETIAM HONORARIAE LIBERENT 

A CURIALI FORTUNA R 

'O alrbs fiafftXsve ^laavv^ TW iv8ogoxaxq> £na(>%(p rojv Idem Aug. Iohanni pp. Orientis secundo et CODSuli 

avaxoltxcov TiQnirwqitov rb /?, nnb vnaxcov (ynuzqi) 10 ordinario. 

S xai TZargixico. 

Qpqfj 

iloXXa raiv ijSrj f j 

xe xai ov gqSiooi noXtrevaafttva 

(Praefatio.) Plurima borum quae olim sancita 

sunt neglecta et non facile in repubiica trar.tata 

jiavttXms i'8o£iv avofiofrtxrjxa xafreoravai. lofiev f yg yag omnino visa sunt absque lege [sine lcgislatione) conut 

t xb aQxaiov aQio ri» nvos is inaQxoxijxos c cxvfin, ijijv 

ovooa-15 sistere. Novimus enim quia autiquitus erat quae- 

(iav Ixakow, x(oStx.iXXu>v ilc rijs fiaotXeias in' avxjj dam praefecturae figura quam honorariam vocahant, 

aaqixofiivav %avtt}v Se ovitai tavonnt,ov iot ovSs' codicillis ab imperio super ea collutis; hanc autem 

»•0» htôv nXnv TJ xptXrjs rifirjs rols tavrr^ r^KOfidvots ita nominabant, ut nibil aliud nisi purum honorem 

niiotxofievrjs, ijxts rovs povhvrhs otx anr,Xnitt tv%-q% his quibus praebebatur couterret: quae curiales non 

flovXtvxixffi, ti nij tis avrrjv iv avriu ito tgyco Sito- 20 liberabat fortuna curiali, nisi quis eam ipso opere 

v.rfla.%0. xrti WSTIEQ inl r&v ivSoôxaitov aronr^Xci' ministrasset. Et sicut de glotiosissimis magistris mixiiv 

bqcofiev, ioi ovx av ns ovSi ix axQaxTjyias litum videbimus, quia nullus ex magisterio armoanaXXaytirj 

xvpjs povXevxixrfi, ei firj xavxr/v k'oyu> rum eripitur fortuna curiali nisi eum opere ueaserit 

(xai yi\o drj xai xas axQaxt]Xa. H l \\ sine legislatiune 

ut glossema seclusi || 16 honoraria /i 1 |j 18 numinabant 

vuty.) nominabat /i7>ri j) nil V || 19 conferrc V x B 

21 dc om. R | gluriosissimus li a \\ 22 videmus Beck ( 

23 eum V] cum R vulg. \ gesserint V |j 24 prailecturam 

— 25 militiae om. H \\ A verbis |turam cssc nostrae 

inc. t f. 82 J 25 puniri V 1 •]) raagisteriorum O Q 26 codicelli 

(id. 356, I. li) t' g libtrante (> |) 2S ficri fortuna 

(curiali add. Ji") li l\ fortuna fieri V | est om. R Q ipso} 

in ipsu t 1 g 32 bonerare t l

Kov. LXX 1 356 UT ORDINARIAE PEAEFECTUEAB 

SiSov etiara liberet fortuna, dare ei codicillos administrationis 

(et) praeparare eum in talibus conatitui sedib 

t i l i b ft iri R 

f \ firf p y 

T»;» TiVirt» rwv xe irti 'EaTitâs rmv re A^vr\i xal non et Illyrici, quos omnes sub nobis fecit deus, 

///;;• y.ui iuit> ixi T/"S 'W.voiSoi, ovineo annvxas vy* et ita libertate frui, quatenus maguo promeriti horifiui 

7ienoir,xbv 6 &e6s, r.ni ovito ITJS iltv&toins Hix.iX)jov ufrs TTJS ^y»wu j3ov).r;s oin» norem et ita gratias ageiis deo et imperio, quia mitov 

xar' avrrji- Aevxaifiazos rina././.aTieafrai, a'/.lk fii- sravit eum ad meliora prioris tranquillitatis educens. 

vtiv ini ifja aoyjnias xv%t,s fiiivtjv xeotidvnvia rr,v xi- Sitque etiam boc additamentum imperialium prae- 

t(ov ftaaiXtxutv ytQcov ovre x'o Sr/fioatov iknxroiaa 

ovxe vuxtjs ovSe xtov awi^wv avxfj XstTovQyr]- 

tunam et ostendens honoratiorem et aliia curialibus 

dignitate soluxnxnodo praecedentem. 

ftuxiav f anaXXnTxovaa xbv fJovkvxrjv, xai xop 

•r£ii0uivqt xr;v xoxe nagovonv avôvaa Ttftrp> xni anotpatrovan 

aenvaxeoov x«t XWP ctX).u>v fiovksviwv xma 

rrjv d£iav TiQuvôvxn fiuvtjv. 

('EniXoyoe.) 2« xoivw naâaxninn. rjiuv TJ aij ( (Epilogus.) p g ) Q Quae igitar g placnernnt p nobis tua 

vTiepoxrj tpvXdxxeiv anevadxo>, eiSvla wt ovxs rovs 30 celsitudo litd servare iestinet, ii sciens i quia i neque curialcs ril 

(iovXevxus Tjknxxo.aafttv xai ceuvoiioovt avxoie rols minuimus et bonoratiores eos omnibus demoustraotem 

«neyrjvuuev diire tiGovxat xavxa ai jivXett Sia vimus, ut sciaut hat'c civitates per tua praecepta, 

xrôvyfidxatv -nav aiuv, CJSXS xovS iv avxaXi fiovhzvxat quatenus •••••• imperio. 

TniDT« yiviooxovxtti xrjv rjfiextgav eixoxtoi evtprifiiiv 

paathiav. Dat. kal. Iun. CP. (imp.) dn. Iuatiniani 35 Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. Iastiniani pp. An^. 

pp. Aug. ann.XII. Iohanne v. c. cona. [a. 533] anuoXll. lohanne v. c. consule. 

idque ita ut etnn etiiun ab illa condicione liberet, insignia magistratus ei det atque efficiat ut consdtutus 

in eiusmodi sedibus, sive urbanae •pracfecturae quae est in velere Roma et in noya iuic quidem noslra, 

sive in praetorianis tribunalibus et Orientis el Uccidentis et Libyae nec non Illyrici, quas quidan sedes 

omnes nobis dcus subiecit, sic dcmttm liberlate fruatur: ut magno honore dignati, quippe qm el carpcnto 

vehanlur et wces pracconum audiant et insuper iudiciales seites ascendanl, ab eiusinudi condicione lilitri 

sint. Sin aulem solum hnnorem iis imperlire voluerit, faciat quidem. codicillos eosqite conferal, lantum 

vcro eivsmodi tnunus ab imperatore dalum valcat, ut ille honoratus quidem et magnae curiae pars esst 

vidcalur, ncc tamen ex curia provinciali neque ex albo eius eximatur, sed maneat in pristina condidom 

solum lucratus /tunorem iluque deo el imperalori gratiam habcat, quod ipsnm a priore humililate tiberatum 

ad meliora tradtixcrnti. Alque esto Iwc quoque addilamentum imperialium praemiorum, quod neaue 

fiscum imminuat neque condicione aut consuetis eidem /unclionibus curialem liberet, eique qui Ulo aignatus 

esl honorem qno lum praedilus erat augeat utque honoratiorem eum pracslel et reiiquis curialibus 

dignilale solu praeslanliorcm. 

Epilogus. jjuae vjilur nnbis placuerunt tua sublimitas cnstodire studeat, sciens nos neque curinles 

demimiisse et eosdem in stuuma re honoratiores praestilisse: iluque civitntes per edicia tua haec 

cognoscent, ut curiales qui in iis sunt his inlelieclis merilo bene dicant noslro imperio. 

1 ei fisv om. ff 8 3 noXvrtQxlas ML (| 4 'Potfirf om. L '| 

5 £txt\ fjxe L* || TtQaixiOQntvwn M |j 6 siifi'vi)i ML\ xrfi 

ytt^vrj? cuin Halonndro vnlij. || 7 iXvgidbs L |J 8 xni OITO»] 

kg. ovxu) xal? (J 9 fteyd/Mvs L x || 13 fiovXrj&firj Zncharine 

ex s\ /3ov?.T]i)'eiev ML || 14 xatdixtXXovi L | 15 TOW 

om. Z. U avrov nsgixextfirjiuivov JL (a\rx6t>7ief) XBXtfiTjuivov 

/fnlounder)\\ 17 *ovSe — ovcJi ;1/Z/|| 18 Tou) T^V 

ij* U 19 xeo«J«»V«»â Z>' jj 20 finaiXtl L || 22 xaixovxo] 

xnl oin. L Q 23 yeootav L || *ovSi — 24 oWi 3/ZJ || 

26 xitv rore mtQovoav] ctiam pracscntem f (| ait-aafrai 

L a || xtftijv Zucltnriae) xvx^v tibri Q 29 »7,«»»' -^/r] xni 

^tot rovSe xov &eiov StjXovftava vofiov add. L \\ 30 si- 

Svtt L || 31 post rjXaxxioonuev nonnulla txcidutse putat 

Zachuriae || 33 xu>v et 34 eixorats om. L Q 35 *ul>scr. dat. 

eons. Iohannis 7u/.*, ow. ^lr/i. || knl. Iun. M} prid. non. 

Iun. ff /'«jW lowiqf Thtod. || CP. dn. Iustinianu pp. au£. 

ann. XII. Iohanno uc. conss. M(cf.f), Sxovs ('}?) xrfi 

/HactXeiaS imaxeiq 'Jtodwov Theod. 

2 et add. vulg. \ 3 cinguli R x V\ cingtdis R* 11 4 et 

novae om. V 1 praeturiunis ciuita (et pro ciuita corr. i? 1 ) 

tribunalibus R | 5 horientis V || lybiae t libie HV | 

6 illirici /lArjfl deu« in ras. V\\ 11 p.irticipare lipiru* 

cipari H 11 12 tamcn t l | uero uulere R* V*] ualcre uero t 

nuu ualere R l , uero del. V 3 |j huiusmodi (hiusmoili V)] 

fortuna liberi add. R" [| 13 inpcralem t | 14 tantum t 1 j 

15 prouintili uura /1 eis /' || 16 antiquau Jt l (| 17 mi~rauerit 

/ || 19 prouintiorum /»|| 20 quod om. V 1 | 21 priuaris 

V j| 2li hostendens V\\ hooorationcni VR 24 dignitatctn 

V y 30 neque quia t l | 31 hononitiune R l | 32 p" 

tua] perpctua R || 33 imperio Vt vulg.\ imperium R. llia- 

tum non notant librii suppl. fere quatenus (in iii curiales 

haec co^noscentea mcrito nostro bcnedicant) impvrio 

(sim. J3e.ck) |) 35 subscr. dedimns ex Vt j| pri. non. lun. t\ 

pridcm lunii nono V% CF. imp. t\ Cap. ipr. V\ dOno V, 

onut U iust. Vt\ aug. anno XII iohanni no. cowulc V, 

a. ann. XII ioh. uic. t

UT AB ILLUSTBffiUS 357 Nov. LXXI 

OA LXXI. Coll.Vtit. 18 

S2TE T0Y2 IAA0Y2TPI0Y2 EN T0I2 XPH- R; UT AB ILLUSTRIBUS ET QUl SUPEK EAM 

MATIK0I2 AI' ENTOAKflN IIANTflS AErEIN DIGNITATEM SUNT OMNIMODO SUPKR PE- 

TA2 AIKA2 KAI EUI TH2 INIURIARUM AE CUNIARIIS CAUSIS SED ET INIURIAKUM CRI- 

KrKAHMATIK£2 KATA TO AEAOMENON 5 MINALITER PER PROCURATOREM DICATUK; 

AYT012 IIPONOMION- TOI2 AE AAMllPO- CLARISSIMIS AUTEM IN PECUNIARHS LICERE 

TAT0I2 EHEINAI KAI AI' EAYTJ2N KAI CAUSIS ET PER PROCURATOREM ET PER SE 

AI 1 ENTOAEiJN AErEIN TA2 XPHMATIKA2 LITIGARE K 

AIKA2. 

'0 avxbs fiaoiXevs 'ftoavvr} xqi ivSoôxaxtp inaQx 01 TWV 10 Idem Aug. lohanoi pp. secundo et cons. 

ivaxoXixcbv TtQnixcooiotv xb /8', aitb VTidrcov vndxcg 

6(>§ivctoiu) xai naxQtxUo. 

(nôoifttov.) 'Onoaa nqotaai fih> Slj&ev xtftrjs (Praefatio.) Quaecumque procedunt quldem 

trtxev xai axvfaxos xoetrrovoe, xb Si ivtsi&ev ix- quasi bonoris causa et scbematis inclioris sunt, quod 

ftuhw ov xi/ufp>, dXX' iaws xivh. xal &(iiav dnaytt, 15 autem binc evenit udn houorem, sed lorsan etiam 

mlnii xaXaii Hxstv rjyovut&a flgaxel fcgaTtevoni vbuio. quandatn Iaesiouem infereus, hoc bene habere iudiiiaijxnt 

yaQ xiat xtov Sinxa&iov, wsxe nriSevi xutv camus brevi mederi lege. Fertur enira quibusdam 

hiunouxaTiov igelvcu SS iavxov Sixrjv aywvigso&at, constitiitioaibus, ut nulfi clarissimoruin liceat per se 

&i ivwUaiv Ss ndvxias. 'A).Xk routo uif TJ TtnXaib- liteni exercere, sed per procuratorem omnino. Sed 

irji ini T?) xcov di-Koudxiov ZyouyjE rtfirj, noXXovi Se 20 haec quidcm antiquitas pro dignitatum honore scriofiwutv 

d^nov fisv xvxovxut xni xoi» '/.itfnxooTaxois psit, multos aiitem couspicimus diguitates quidem 

iyyt-yonfiuerovs f> xvftrjaiv t) xoipovvois r\ eC xtvee aX- adeptos et inter clarissimos iuscriptos aut comites 

kn xafreaxaat roiovxoi, ovains Si fxeroias xvoiovt, aut tribuuos vel si qui alii coiisistunt huiusmodi, 

(oiii navxeXon ftr] ioxvetv 7iooe ivxoXeate nf)oôXjjv substautiae vero minoris dominos, ut penitus non 

nai xtjy Sia xovxo Sanuvrjv. 25 sufficiant ad procuratores ordinandos et propter hoc 

agendas exponsas. 

CAPDT I. 

GtonK.ousv xolwv, axQi /tiv xaiv fttyaXongaTteoxd- Sancimus igitor usque ad ma^nificentissimos illutmv 

IXIMVGiqtta» xovxo xgaxelv, xai nnvxai avxoie strea haec valere, et modis omnibus eos per procu- 

^t' ivxouioi T«C xQW artX4tii nyuivC^tadiu Sixas, xai ratores pecuniarias exercere causas, uec non etiura 

/trp xai Tiyv iniuriarum #*' ivxoXica» xnxa xbv iyxXi]- 30 iniuriarum per procuratorom criminali modo movere 

paxtxbv xQonw xtvtlv xaxa xo SeSofiivov avxois ixi secundum quod datum est eis siiper hoc privilefrium, 

iai Sixdtpvaiv ij naQiaxuvai 

Nov. LXXJ (Autlmnt. LXXl = ColLVtil. 18: ploss.) Graeee extat in ML, cap. 1 in B 7, H, 30 (inde B />. 234 

Zncli. etEclogu lib. l—X. Basilieorum) et mullifariam immutatum in Epunagoyc 11,10. — Epil. Theod. 71, Alhan. 22, S. 

Iulian. consl. CXJCI. 

LXXL 

m ILLUSTRES IN LITIBVS PECUNIARIIS OMNINO PER PROCVRATORES CAUSAM AGANT, 

1TEM /iV CAUSA INWRIARUM CRIMIXALITER MOTA SECUNDUM PRiVlLEGWM 11S DA- 

TUM; CLARISSIMIS AUTEM LWEAT ET PER SE ET PER PROCURATORES CAUSAS 

PECONURIAS AGERE. 

Idcm Augustus lohanni glorionssimo praefecio praeiorio per Orienlem iterum, exconsuti consuli 

ordinario et patricio. 

Praefatio. Quaecumque Konoris qtddeni et formae melioris causa prolata sunt, atqui quod inde 

etenit non honorem, scd forlc adeo darnnum quoddam confert, ea par esse existimamus brevi lcge sanare. 

Dictum enitn cst in quibusdam constitutionibus, nulli ex clarissimis licere per se ipsum causam agere, 

sed omnino per procuratorem. Vcrtirn hoc quidcm anliquitas in honorem dignitalum conscripxit: multos 

autan videmits dignitales guidetn adeplos et tnter clarissimos ant comitcs aut tribunos aitt si qui alii sunt 

eius generis inscriptos, sed eosdcm mediocris substantiae dominos esse, ut omnino non vakant ad procuralorem 

instituendum et sumptus propterea facicndos. 

I. Sancimus igitur ut usque ad magnificentissimos illustres hoc valeat, iique omnino per procuratorem 

pecuniarias aganl causas, nec minus eliam causam iniuriarum criminali modo per procuratorcm 

moteant secundum privilcgium ipsis de ea datum, ne aul cum magislralibus dum iudicant una sedere 

2 ruhr. "Qoxe inl fiev xoiv iXXovatoicov iv xoit 

ftaxixin; Si f ivxoXitas ndiTtas Xiyta&ai xas Sixat xal 

xa i^rtt Alh. Heql aîuifiaxixuiv §ixa£,Ofiivu>v T/ieod. 

De prinlegii» digiiitatum sive de procuratoribus lul. 

(flioi iXXevaxQltov vectQa oa schol. B') | 4 TJ7S L\ xole 

M\ iViuriarutn Zi trtovoinQOvfi M \ 7 xai #»' iavxu» 

wn. L | 10 innQXV Ath.) vnaQxu* ML \ 11 nqtnxoJQCoiv 

r,m. L j vitdxtp om. L \ 15 xai Le] om. M || 16 xavxa] 

toc 11 p^nxv M J 17 T*ff* T

Nov. LXXII pr. 358 UT HT QUI OBLIGATAS 

trdXiv ola 8ixttt,ou£vovs' exaxiooi&ev yag xb ngnyfid aut stare rursus tamquam litlgantos: ex utroque 

iaxtv intoynXis, f/ icSv d!-iiojudxa>v vfioiZpfieviov fj enim causa*videtur incauta, aut dignitatibus iuiuriaui 

xov Stxnaxixov c%fjuaxoe avaîias TCQOXOVXOS. inei- sustinentibus aut iudiciali scbemate indi^ne proce- 

TOtye tiEia tovs fisyn)u>7tgs7ieaxdxove iXXovaxQiovs ana- deute. Post magniticentissimos igitur illusties omni- 

Giv dSeta Saxot /3ovXopi'voiS xai ivxoXeis ngofidXXea&cu5 

bus licentia sit voleutibus procuratores ordinare et 

xal §t' eaviwv aycoviêofrat, ovSeuias ivxev&ev ovxe per se lites exercere, nulla ex hoc neque prohibi- 

xco/.rotais ovre t^rtuias ovxe noivtjs nctQa xovxo intione neque damno neque poena iofereuda eis. 

ayoiierr,e avxoie. 

('EniXoyoe.) 'Hrotvw ar\ vneooxfj xa nagnaravra (Epilogus.) Tua igitur eminentia quae visa sunt 

rifilv xai Sia rovSe toi &eiv SrjJôvfteva vofiov annai 10 nobis et per hanc sacram dedarata sunt legem omn 

rroiTjaoTo tpareoa xd awetfrt.Ofteva ini xovxois ngdz- bus faciat mauifesta, quae moris sunt super bi& 

tovaa. Dat. k. Iuu. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Au^. agens. Dat. prid. non. Iuuias CP. imp. dn. lustiniani 

anu. XII. Iohanne v. c. cousule. [a. 538] pp. Aug. auuo XII. Iokanue v. c. consule. 

OB LXXII. Auth. LXXV. Coll. VI tit. l 

ITEPI K0YPAT0P2N KAI KHAEM0N2N 

KAI TH2 TfiN NEfiN «DP0NTIA02. 

15 n- UT HI QUI OBLIGATAS SE HABERE PER- 

HIBENT RES MINORUM AUT OBLIGATI SUNT 

EIS AD EORUM GUBERNATIONEM PENITUS 

NON ACCEDANT, ET UT CURATORES NULLO 

MODO SUSCIPIANT CKSSIONES ADVEKSUS 

20EOS QUORUM CURATIONEM AGUNT AUT 

EGERUNT. HAEC AUTEM GENERALITER VA- 

LEBUNT IN OMNI CURATIONE 1N QUIBUS 

PERSONIS LEGES CURATORES PRAEBENT. 

ET DE GUBERNATIONE PECUNIARUM COM- 

25PETENT1UM EIS QUORUM NEGOTIA ADMINI- 

STRANTUR, ET QUANDO EAS RECONI»I A(JT 

MUTUARI OPORTET, AUT EX EIS REDITUS 

COMPARARl R; 

'O avrbs paOites y Icoawri TW ivdoârartp indoyîa rcav Id. Aug. Iohanni pp. secund.0. 

avaxoXixcov nQruxwcticov ro /3 , anb vziaxoiv vziaxof 30 

J Q f y Ilavxa ftsv xw vofiofrexri xa xrjs no- ^Praefatio.) Omnia quidem legisiatori reipnWi- 

Xtxeint iv fieyalij (pgovxiSi xa&iaxTjxev, bncos av cae in magna cura suut, quemadmodum optitnp se 

aotoxa i-/Qi xal aftagxavotxo ftrjSdv Sirupegovxos 8i habpant et [peccaudi] nihil delinquatur; ptaecipne 

xa ovftpbXai* xtbv rifov xai TJ TXCOI avxobs (poovxlt 35 autem instrumeuta minorum et quae circa eos esl 

Ttgayfta iaxi nsQtanoiSnaxov xols xov vofto&extlv Tiaga curatio res est studiosa eis qui proferendi leges a 

'9eov xi]v iôvaiav Xa/Jovoi, tpnfiev Srj xa> (iaoiXevovxt. deo licentiam perceperunt, dicimus autem de eo qoi 

Nov.LXXII {Authent.LXXV = Coll. VI tit.2: glots.) Graece extat tn ML, fuit in B 37, 11, 1—4, unde e.t 

(Ei Se xte vntvd-wov — oXs&poe 359, 25) et c. 6 8 (— ftvrjurjv yivoptvov 302,34) *ervavit B* p. 342 Zach., rtliquorum 

argumenta Tipucitus (ed. Heimback. IIIp. 675*9.).— Epit. Thtod. 72, Athan. 13,1. lulian. const. LXV. 

aut rursus adstare tamquam litigantes coqantur: ab utraque enim parte res est lubrica, cum aut dignitates 

iniuria afficiantur aut iudtcialis ordo pantm digne procedat. Algui post magnificentissimos illuslres 

omidbus licentia sil, si velint, et procuralores eligenai el per se causam agendi, neve uUum inde aut irnpedimentum 

aut damnum aut poena nlla secundum hoc iis inferatur. 

Epilogus. Tua igitur sublimilas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 

omnibus manifesta faciat, quae in his. fieri solent actura. 

LXXU. 

DE CURATORIBUS ET TUTORIJWS ET CURA MIKOROM. 

Idem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praelorig per Orientem iterum, exconsuli consuU 


Praefatio. Quamquam omnes reipubticae partes legislatori magnae curae sunl, ut optime te habeant 

neve quicquam peccelur, tamen prae ceteris obligationcs minorum el eorum cura res est summo 

sludio digna iis qui potestalem leges ferendi a deo acceperunt, imperalorem dicimus. Atque muttas q\d- 

1 ntraque Ffl 2enim om. R j| 3 iuditialis V\ 6proibiti 

R x | 9 uisa R) inssa F J sunt om. R$ 12 subscripiiones* 

dedimtts ex Bamb. I; om. Val. | Iul. td t/¥ Sxet xrjt /?«- 

GtXtias vTtaxsia*Ifoawov Theod. âatXeias lovartvinvov 

tb i/S* ftsxa xijv iinaxetav 'Ioinvvov Alh. || 15-

SE HABEkE PERHIBENT 359 Nov. LXXII 1. 2 

ixoWcov yovv Tjxovan/iev Stxcav, gvfra oi d-avfiaarol imperat. Multas itaque causas audivimus, ubi aduqSc/toves 

ixxooovvxnt xnrn twv viotv, siie avr^cov ministrantilius curatoribus cessiones factae sunt admt 

iyrjftwv ftii> £ni Si T//S Sevxegae rjXixlns ovitav, \ersus mhiores, sive impuberes sive puberes quidem 

K«i evftiie yvQioi T>;S dxeivtov yivoviat nsotovains, fj ra in secunda tauien aetate constitutos, et mox efficiunoix 

bvta iaios inetsiovres %oda r\ bXiyov rift^finros 5 tur eorum domini facultatum. aut non existentia forixxvDoolfierot 

xa navraxo&ev oa&gd, fj xal anoxgv- san debita subeuntes aut parvo pretio cessiones acnxovxes 

anoSeigeis xtov xf«wj' ovaas iv xols w vecov cipientes eorum quae snnt undique trairiles, aut 

npiyfiaot, xni oirca xne txxmorjoeis kafipiivovres xai etiam celantes desuscepta existentia in minorum rehus 

xaw noXXas a/.Xaa nooipuoets (xi Si ovx («*•) av&gm- et ita cessiones acripifntes, et secundum multas et 

noi noo» xaxinv ixjiu^ exxXivas i&vqoi;) ia rcHv vicov 10 plures occasione3 (quid enim bomo ad malitiam semel 

oixewvvrat nQdyfiata. declivis non adiaveuiat?) minorum res proprias faciuut. 

CAPDT I. 

Tavra nnavra ro/tcp SiogfrcZani /SovAS/ie&a, xal Haec omnia lege corrlgere volumus et praecipue 

TIQOS ye ixelro xo « tis vnevfrvvov i\oi TOV viov 7} illud, ut si quis obligatum habuerit rainorem aut 

xh avxov nonyfiarn, xoviov firjSe nnQuvat TtavreXcHs 15 eius res, hunc non oninino ad cnratiouem eius, vel 

tis rijv ainov xTjStfwviav, xuv ei nnga tiav VO/JCOV si a legibus vocetur, accedere. Quid euim non agat 

xaloho. T» ynQ uv ov ngai-Eiev vnsg eavTov XVQIOS pro 8e dominus eiusdem existeus et adversarii reavjiiv 

T« iov xni -HOV IOV dvrtSixov nony/iuicov yirum deteutator eflectus? Propter haec enim et illud 

vvfuvoi; Sin TrttiYi yag xnxelvo vouofretoifiEv uisre, sancimus, ut si apertissime manifestus est quia is 

ti noofrtvtaraTa STJXOS iaxtv o yivo/jsvot xrjBtfiiov 20 qui tit administrator ipae est iuri minoris obnoxius, 

aiioi vTiev&vios atv rols rov vimi Sixaiois, oiSi neque ipse curator erit, necubi aut cautionem fureixthoi 

xTjfieuiuv iaiat, fir] TIOXB TJ yQnfiunxslov ixxXi- tur aut alias probatioues qnae erant minori corrumyettv 

r\ nklae anoSei&is oiaae ayaviaeie xa> viip pat et curatio fiat ei rerum iuteritus propiiarum. 

xni rj xr^Stfiovia yivoixo xovrto xutv oixtiiov nftnyfxa- Hoc itaque lege cautissitna colligetur, Ut nullus eoxosv 

oktitfiov 

f 

xovxo 

y 

yovv aawnXsl xaxnHedda&to v6f.no 25 rum 

q 

qui obliâias babere 

p 

perbibent res defuncti 

x' iifiia xwv vnEfrwa Xsyoxcov iyttv x'a ngay ipiimu minrem et eius res aut etiam qui aperte 

x'o \iifiiia xwv vnEvfrwa Xsyovxcov iyttv x'a ngay- ipsiimqu«- minorem et eius res, aut etiam qui aperte 

umn xoi) xekvxrjaavxos xai xbv viov avxlv xai T« obligatus existit, ad CUrationem eius accedat neque 

xoiiov noayftnxa r\ xai nsoKfnvdis vneifrwov bvxa babeat licentiam tal6 aliquld agere. 

Tinntivai npiiS xrjv xrt8£fiovinv irjv avxov firjSi i'xeiv 

nti(>f>rtoiav xotovro xi TtQuxxtiv. ' 30 

CAPUT II. 

Knl xb xrtfrolov ei ne ^Srj TT}S xrjSepovlas ixofievos Sed et 81 quis iam curam gerens obligatum sfbi 

xxilfrwov avxa» xxrtanixo xbv viov, XXTJOOV XVÔV eis effectum babpat minorom, in se forsan bcreditate 

ahbv xnxBvex&evxos nvbs Ss vnevfrwov elxs xbv perlata cuiuspiam qui minorem babuit ohligatiim 

vinv ri aXXrjs xoiavxrje nQoipAoeiae, urjxsxi fiovov «v- aut alia buiusmodi occasione, non iam solum eum 

T('.r elvti nioihv ngbs xrp xa>v avrifStov t} xtov vicovZhesse tidelem ad impubenim aut aiiolescentium curam, 

KT^tfiovinv, aXla nagn&rywG&ai inixQonov Sxeqov sed coniuntii tutorem alterum aut curatorem (hoc 

rj xifitubva {xovxo onsg i%> noXXols &t'fuxoi riov vb- quod in plurimis legum casilius invenitnus), ut custoftmv 

tiiQiaxoptv), aisxe (pvXaxxeiv ixelvov ftr} xt yevrj' diat ille ne fiat adversus.adolescentem aut eius sub- 

dcm lites audivimus, nbi mirifici curatores cessiones impetram adversus minores, sive impuberes sive puberes 

qmilem in secunda tamen aetate constituios, ac stalim domini effichmiur substantiae illorum, cum vel 

dcbila forsan qnae nulla sint subeant, vel exiguo pretio cessa accipiant quae uniiique inania sint, vel 

etium ajiockas aebitorum, quae inter res minorum sunt, sitj/primant, et ita ccssionilms acceptis et ex 

multis aliis causis {quid enxm homo ad improbilatem semel inclinatus non excogitel?) res minorum sibi 

xindicant. 

I. Haec omnia lcge emendare volumus, ac praeterea illud: si quis obligatum sibi minoran vel res 

eius haheat, ne is omnino ad curaiionem eius acced&l, etiamsi per lcges vocelur. Quid enim pro se ipso 

non egerit qui simul illius et rerum adversarii sui poteslatem haoeat? Propterea enim illud quoque 

sancimus, si apertissime conslet eum qui curalor futurus sil ipsum iuribus minorts obligatum esse, ne illum 

quidan curalorem fore, ne forte aul inslrmnentnm subripiat aut alias probationes quae sinl minori supjirimat, 

atque cura huic in suarum rerum interitnm vcrtat. lam hoc quidem certa lege coercealur, ut 

"mo eorum qui oblitjalas se habere dicant res defuncli et minorem ipsum eiusve res, aul si guis manifcslo 

illi obligatus sit, ad curam eius accedat neve licentiam eiusmodi quid agendi habeat. 

II. Atque omnino si cui cttra iam suscepta obligerit ut minor ipsi obnoxius fiat, hereditate 

fortasse ad ipsnm delata alicuius qui minorem obligalum habebai vel ex atia eiusmodi causa, is non 

amplius solus dignus sit cui wipubernm vel minorum cura credatur, sed adiuugalur ei aller tutor vel 

curalor (id quod in multis legum casibus rcpcrimus), ut illc caveat ne qua conlra minorcm vel rts eius 

1 &avuaaxol\ administrantibus e U 7 TO>V xQ et * v om - e || 

9 noDsis n/.Xai\ multas et plures c || nv niltinli \\ 14 i'*e* 

B'l 15 avxov B'e] invxov ML || yti'6//eroi] detcutator 

ctTtctus f || 22 xt.St/ubv laxat] xrjt)efiofei>exni B' || 

24 xoiiov L H 25 * xovxo yovr] xovxb xs ovr {ov L) ML 

hoc itaque e xovxo xoiwv Ilaloander \\ 27 xov xt xt)*v 

xjantTOi L \\ 28 TtQOfavioS Halonniler \cf. nd 360, 8. 23) I 

intvffvvaw brxn L vnev&vvwv ovxotv /fnlonnder | 

31 Kni xb xafrolov] Scd tit g || 32 avxqi L 3 e] avxca 

Vll "p»fi nrxb M H xxrjoaixo LJ3W")] XXTJOOIXO M § 

37 xovxco M \ cf. Cad. 5, 02, 7 

1 imperant II || «ltas F 1 | nministrantibus RT adttiniitrati*»» 

V 1 |j 2 censiones Ji l | ad usus V 1 aducr- 

8nm V 3 | 5 facultatum aut vulg.] -facultatum xxt (in ras. 

tcr. F a ) libri || non] uero R % j| 9 multas et) multas ne 

/J"? T x | 10 homo] Bo V fl 11 *decliuius T x deditua 

R VT* vulg. declinans Ffoimbach \\ minorum V x ] ut minorum 

RTV 3 vulg. Q *facit V x efntiunt T l faciat RT* 

V 3 vulg. H 14 aut om. V 1 \\ 15 oraino V\\ vel] ctinm V* || 

17 dominus] uel dominus V { J8 deteotator eifcctus RT] 

detcmptator (dctemptor V 1 ) nupcr etfectus V vulq. [[ 

19 manifistum V*vulg. R his R x |j 20 iuris H x || 21 necubi] 

ne alicubi V 3 Q 22 erant om. R x | corrumpant V || 

23cura/i'|| 24 *cautissima] accutissima libri, tutissima 

vulg || colli^ctur] lege colliêtur R a !| 33 prolata V || 

babucrit V \ 34 eum om. V || 35 aut (a»t V x ) curam 

aduksctntium V 0 38 olescentem R x

Nov. LXXII 2—5 360 UT HI QUI OBLIGATAS 

rat xnxa xov viov rj T7]S avxov neoiovolas naga. xov 

xzTiaa.fi.ivov xovxov vnev&vvov iv ftsaca xaxovgyrjfta' 

alk' nvxb xovio naQaxrjgoh], ooxov re Ofxvvs eni xfj 

Xstooiofiq (6e xovxo g>v/A£ei, xal ir\v ix x^S ngbs xbv 

OvyxrjStfiuvu jiooSoaiaS notv^v £vXafiov(izvoZ. 

stantiam ab eo qui habet eum oblicratum in medio 

ulla tualignitas. hed hoc ipsum observet, et iusiuraudum 

iurans in ordinatione quia hoc custodiet, 

ctiara eam quae ex proditionc ad curatorein poena 

5 est reformidans. 

CAPDT III. 

"Iva &i fiij ScHftev •jiaoaitrfiiv naatv dv&gdnois im- Ut autem non demus recusationem omnibus hotQonrfi 

r, xtjSefio7'ine, et Xiyotsv IOS vnev&vva i'xovai xh minilms tutelae vel curae, si dicant quia obligatas 

ngdypaxa IUJV vicav fj nsQKfavws vitevfrwoi xafr- babeut res adolesccntium aut aperte obligati sunt, 

earatjt, &eani£of*tv, ei rts frtaeiev •imev&wov e/eiv sancirnus, si quis dixerit obligatum se habere tniuorov 

viov r, ra nviov noayfiaxa r\ xoi>e xov viov yo-lOrem aut eius res aut minoris parentes, mox osten- 

VBIS, ivxeldsv Ssixvvvnt xovxo naoa xbv xrje nnom- dere hoc ipsum recusatiouis tempore apud eum qui 

rr,aecos xmobv inb iio SiSovxt xbv xySefiova xal dedit curatorem et absolvi, aut si incertum est boc, 

anrjlaxd-al, fj eineg adr^Xov eir; xovxo, OQXOV ngbs praebeat ad sancta eloquia iusiurandum, quia ex 

xjjv ityiiov Xoyitov vjii^ntv a>s xais d?.Tj&eiat£ VTCBV- veritate obligatum eum se habere credens recusat, 

&wor aixbv £%etv nt-niaxtvxun nafjaixeirai' xai ei 15 et si hoc factum fuerit, tutclam non coutingere nexovxo 

yivoixo, xfjs intxQonrfi turj nQosanxeo&ai firjSi que curam, sed eum ab ea re procul expelli, ue ex 

xrfi xTjSefiovias, al.V dii noQomxaxoj xovxov nntXai- boc ipso hostem et non curatorem adolesceutulo 

vta&ai xov nQny/iaxos, iva /

SE HABERE PEltHIBENT 361 Nov. LXXII 5. 6 

1 aiptXeiav. Knl ov fwvov Scoe fj xt]Sefid)v eTgyo- 1 Et non solum donec fuerit curator, probibemus 

uev avxbv TJJS xoiuvxt,? ixxa)or,an>}{, aXXa *»* fttxo eum ab buiusmodi cessione, sed neque postea gerere 

xavxa,/JT] 7iox* xolxo frvorjoav xftfjitvorjxai xb ngaynn, coiiccdiinus, ne forsan hoc consideraus abscondat 

*ai noox'«i 5 cura cessaverit et iatore lecerit quod inaligne egit, 

ovx sxt xrjSsfiatv u/v xi]v TS txy,woi;atv Xn- forte tunc iam non curator existens cessionem accij$oi 

xni xn •ngnyfiu xnxovi-vrttft*. y.ai Trtvtxavta yag piat et rem maligne disponat. Etiain tunc cniui in- 

' HQOI' tlvai povXoui&a xb yivo/ievo*, xal ftrj Svvafiriuum csse volumus quod agitur, et non posse ullara 

hu firÊftinv aywyrp xgaxelv xaxa %or TTQOWV xr^Ssactiouem 

valere cessam adversus euin cuius prius 

ni /uijiierot tamquam si nihil quasi in meilium coutra legem vi- 

^ f p naga xbv vbfiov 8o».ouvtos ytyevi.oU-nt, sum fuerit actura, sed cadat ab eis quae exinde 8uut 

u' onjt ixninretv aviiv rdv txufrev xxrj&ivxoiv 15 quaesita propter trausgressiouem uostrae legis, et 

itit lijV 7tuQi'(ffit0iv TOI> i,tv vopov, xai invia baec niinorem lucrari. Kara si non buiic inposueriri)>' 

riov xtfjSaiveiv. f.l yiiq (ti, xavtqv int&efyfitv mus poenam, facilia eruut ea quae suut malignitatis, 

t^ nonijv, (iqSia x« if,s xaxovgyiae 1'axat, xnl tov et euto qui cessit faciet itcruin movere, et per meh.t«tt>i'louvTa 

nnQaaxevuasi ntiXtv xivT,oai, xni Sia xov diuni ea quae Bunt cessionis rccipiet legem per suam 

umuv xn rf;s iy.xaioijastos X/jtferai, xbv vifiov tfta T»]S 20 malignitatem circumveuicns. Et baec dicimus in 

iaiiol xaxovoyini xaiaootpHJupergf. Kni •zavra /itv Si ftakioxu xb xo>v XTJSS* 30 autem praecipue difficilem esse curatorum causain 

uoitor SliixoXov tlviu Ttgiiyfta Sia xip> xu>v Saveiapa- propter feneratorura uccesaitatem, sancimus nullam 

tav avayxr/%; 9eaniZ,npev firjSefiiap avayxrjv ix vu- uecessitatem ex legibus esse curatoribus minorum 

uoo y.n&eaxavat xolt y.rtSc/toat xa xd>v rtcw x^ftara pocunias fencrare, sed caute reponere atque servare, 

imii^nv, nir ao

Nov. LXXII G—8 362 UT ffl QUI OBLIGATAS 

Xtiais, xrjvtxavxa ixsxto ftev xb xwv dvto firjvaiv xafr* 

Ixnaxov Sioe irSooifiov (xovxo 07tEQ ol vofiOi laxamentov 

xaXovaiv), 'ia%ia Si xbv xov Saveiaftatos xiv- 

Swov ie] d>axt 

B* \ 31 xa&tot B'e] indgctos AI nQui-Efos L g dXX' 

om. B* Q 32 *ye] XB libri || 34 yivofiavov] factam (i. e. 

vi) s |1 38 ov &!] ftij L 

l Q 3 sci:mt KJ 5 habeat tttlg. I 

bis R l D 6 sunt V) sint RT \ 7 quodsi] quamsi H 1 \ 

Isq. forte mobilis F|| 8 eius om.R 1 | curam V* | 9 mutarei2' 

§ 20 Sin R \ 21 qui Vvulp.) quae ltT\ eius) s«i 

R* || pascere et] pascent (uel add. V 3 ) V g 22 suffitiat 

R l V\\ 23 nos om. V || ad hoc] boc ad R l Q| 24 deutn t* 1 ?.] 

eum Hhri | 25 Etenim] At enim V || 26 tradidit \T \ 

27 *adicere] dicere (decere V a ) HV l T l deducere V^T^l 

29 adulescentis V 1 fl aget T* vulg. | 30 rociociniia R* \ 

31 cautionem V 3 | faoiat jR | 33 pro] per V | 34 et a 

quid et] et si quidcm R si quidem et V g 35 aUV '-1 

aliquid libri | legem V | 36 pigebimur RV] pigebit i 

vulg. \ corum om V\ 37 existimamus V x

DE INSTRUMENTOEUM CAUTELA 363 Nov. LXXIII pr. 

({EnlXoyoe.} 'Hrolwv afj ineôxf] xa nagaoxavra (Epilogus ) Tua igitur eminentia quae visa snnt 

wiv xrjQVffiaai xa-tn T«S l7i(tQx.las cih itpiaxTjxns ZQU*- nobis edictis per provincias quibus praeest utens 

ftivv nnai noirjoarw tpavsQa, d>sre (irjSiva Xa&elv xa omnibus faciat manifesta, ut nullum lateant quae a 

nao ijftaiv evoepcos is xai vnep ITJS idiv vnrjnocov nobis pie et pro subiectorum providentia suut sancita. 

npwoins vsvofto&etTjfiiva. Dat. k. Iun. CP. imp. dn. 5 Dat. kal. Iun. Constautinopoli imp. du. Iustiniani 

Iustiniani pp. Aug. ann. XII. Iohanne v. c. cons. [a. 538] pp. Aug. anno XII. lohanne v. c. cons. 

or 

HEPI TOY HS12 XPH EIIITI0E2OAI 

TO IU2T0N T0I2 UAPA AIKA2TA12 EM- 

«DAN1ZOMENOI2 2YMBOAAIO12. 

'0 avroe fiaoiXeve fj T«j> ivioôxnxof 

tb fi', anb vnaxoiv 

xai na-toixitp. 

LXXni. Auth. LXXVI. Coll. VI tit. 3 

R, DE INSTRUMENTORUM CAUTELA ET FIDE, 

£T PRIMUM DE DEPOSITO ET MUTDO ET 

10ALIIS DOCUMENTIS PRIVATE QUIDEM SCRI- 

PTIS HABENTIBUS AUTEM TESTES, ET DE 

NON HABENTIBUS TF.STES, ET DE INSTRD- 

MENTIS PUBLICE CONFECTIS, ET DE COL- 

LATIONIBUS MANUS PROPRIAE SCRIPTLRAE, 

15ET DE EXPOSITIS INSTRUMKNTIS AB ILLIT- 

TERATIS AUT PAUCAS LITTERAS SCIENTI- 

BUS, ET DE EX NON SCRIPTO CONTRACTl- 

BUS, ET DE CUNTRACTIBUS USQUE Al) UNAM 

AURI LIBRAM, ET DE CONTKACTIBUS QUI 

201N AliRlS FIUNT, ET UT IN DOCUMENTIS ET 

CONTRACTIBUS FUTURIS LOCUM 

HABEAT LEX B/ 

Idem Aug. lohanni pp. secundo exconsuli 

et patricio. 

25 

( Q f ) 'lofisv zoie rjfiBztgovs voftove oi (Praefatio.) Novimus nostras leges quae voluut 

floiloticu xni ix xifi 7inpa&ioeu>i idtv y^nfiftartov ex collatione Iitterarutn tidem dari docutncntis, et 

Tiif niciin didoofrai -zals av/xHoXnltns, xni oxi nvis quia quidam imperatorum, Buperexistente iam malitia 

xdiv avxoxpnxogatv, iTnnoXaaaorjs rjSrj xfje xnxins eorum qui adulterant documenta, baec talia proxoli 

vofrivovot xn avfifiohxia, xa xotavxa ixcolvov, ev 30 hibuerunt illud studium talsatoribus esse credentes, 

t o onovSao/ia xoli mtgnnoiovaiv elvm ntoxsiovxes ut ad imitationem litterarum semct ipsos maxime 

t xijv fxifiriatv xa>v yqnîfxnxatv invxovt on fia- exercerent, eo quod nibil aliud est falsitaa nisi imi* 

Lain iyyv/iva&tv, Sioxi fttjSev Sxeoov iaxi naQa- tatio veritatis. Quoniam igitur in bis temporibus 

noirfiit ei firj icoy aXij&uiv (iifiTjou. ineiSrj xolvw 

Nov. LXXIII (Avthent. LXXVI = CnJI. VT ti(. 3: gloss.) Graeee extat in ML, B 22, 4, 1 (£' p. 133 Zachariae} 

eum schnliis; cnp. 1—8 (— 3t>9, 11 Tjjr vjiofreotv xaêier) aliquotiens decurtata in Epanagoge 13,11—16. — Epit. 

Thtod. 73 (inde B^), Atlian. 14, 3. lulian. const. LX VI. 

Epilogus. Tva igittir sublimitas quae nobis placuerunt edictis per provincias quibus praees 

usa omnibus manifesla /aciat ut nanincm iateant quae a nobis pie et quo subieclis prospiceremus 

Jancita sunl. 

LXXIIL 

QUOMODO INSTRVMENTIS QUAE APUD IUDICES INSINUANTUR 

FIDEM ADDERE OPORTEAT. 

Idem Auguslus Iohanni gloriosissimo pracfeclo sacro praetorio ilerum, exconsuli (consuli ordinario) 

et patricio. 

Praefatio. Jtiovimus nostras leget qttae etiam ex comparatione litterarum inslrumentis fidcm 

dari volunt, praeterea imperatores nontiullos- ingravescente iam improbitate eorum qui instrumenta advlteranl, 

haec talia prohibuisse, cum unum illud falsariis sludium esse censerent ut in imilandis lilteris se 

iysos quam maxime exercerent, quandoquidem faisum nihil aliud est nisi veri imitatio. Cum igitur his 

2 lwiaxr,xat) praeest (i*. e. ifiaxrjxs) e fl 5 kaL iun. 

.Vr] kal. iul. Iu/. b 1 iussa V\A pro nobis subicctorum F|J 5 subscriptio- 

{xufiscr. om. lul. codd. rell.) xaXav nem dedimut ex V Damb. 1 et Ambracensi | kal. Iunii 

tmv »• Ath. ftrjvl iovriq) Theod. \ CP. imp. dn. Iusti- Bamb. I H Constantipoli V Constantinopolim Bamb. J Q 

nuno pp. aug. ann. XII. M {cf. e) Constantinopolitani impr. don. Iust. V imp. dni. iua. Ambrac. imp. dnn. iu- 

in.n, donno no iustiniano pio ag. anno duodecimo Iul.* stmianus Bamb. / g 6 iobanni no. consulU liamb. I 

tp liovi xrfi paoiXtiat Theod., otn. Ath. || 6 Iohanne Ambrac. bilisiario TIC. consule V§ Isq. R; LXX-VI Ffl 

oc. consule e] lohanne uc. M Iohanno uro con«. luL* 9 et tnutuo IVT\ de tnutuo WV\ 10 scriptcs V \\ 11 et 

\7utxtiq 'Itoarrov Theod. Ath. (bilisiario uc. consule e de non babentibus tcstes om. R g 14 scripturae] substantie 

t. l.) | 8 rubr. 'H $idxrt£ts TIBQI T^S xcav avft/SoXattov scripturae R 

SGfaitias XB xai niaxetus, xni TIBQI nagaxaTa&r^xrjs 

*ai xa itfs Atk. (e) tlfQi avfifiohtiaiv Theod. (Epnn.) j| 

toij ML) Ssl li | 23 inaQxof ML | 24 imaxqf ogStvagita 

add. Zaehariae | 26 pronemium otn. 3% adscr. B^ \\ xove 

»m. Jfl \ vapovs} Cod. 4,11.20. Nov. XLIX c. 2 g 27 xtd 

w». /JZ f | 30 xotavxii] •toaavxa yt B% |j tv om. c || 32 OTI 

i"'i/uaja om. L* D 33 nnganoirjais) naqanoiTjan bgoe 

M yim$a marginaii in lextum recepta Q 34 xd>r] ij xatv L 

a || 25 illiteratis V illittantU R (| 17 ex non 

scripto T] non cx scripto R non ex scriptis F| 18 et de 

contractibus om. V\ 19 auri libram VT] libram auri R r 

vtilg., auri om. R l || et de] uel de R | 20 fuerint V || in 

om. V | 23 exconsuli] et consul V || 28 iraperator V 1 | 

Buperexcrescente vu/g. | 29 qui om. V 1 | adultcrantur 

V 3 vulg. | proibuerint R |j 31 iomutationcm V \\ 32 inmutatio 

i2» VT

Nov. LXXIII 1 3G4 DE INSTBUMENTORUM 

iv rovTPte Srj roTe x$ovpis jtvqtas evpoftev itagajtotn- innumeras invenhnus falsitates in iadiciis multi3 quoeei: 

tv Sixmg noXXnie oiv qxgoaaupt&n, xai xi TMIQU.- rum fuimus auditores, et quiddam inopinabile ex 

8o!-ov rjfilv d!- Idq/tievlas dviaxT}. riQoy.ouio&evios ydg Armenia nobis exortum est. Oblato namque comneiystoi 

ovnfio/.aiov xnl icov yqrtfi/tdxiov avoftoiwv mutationis documeuto et litteris dissimilibus iudi- 

ivncel&ev dnrivxrjaey, X.xi ia ftev dam binc inopinabile occurrit, eo quod litterae quiwtpdr, 

xniroiye i&xnod-iiia, %d Se dem sine fide visae sunt licet exanuaatae, responsa 

nnou xiov ftaorvocov anijvxrioev avv dXrjd-eiq, *«* 10 vero testiuru cum veritate concordaverunt, et haec 

tnvra rrj? j nuon TIOV f fiuoiioiov niazecoi Soxovore p per fidem testium q quae videtur qquodammodo 

esse 

th'.xi h nws iniOfaXoZg. i X Z ooibpsv fxivioi i xiqv i fvatv av- cauta. Videmus Vid tamen naturam eius i crebro b egentem 

T^S nollaxis Seouivtjv riqi xov ngnyâroi iêxnaeias, rei examinatione, quando litterarum dissimilitudinem 

ojtov ye ii}v iior yoniiiiiiiuiv avouotoxrjxa no/J.dtts saepe quidem tempus facit (non enitn ita quis scribit 

ftiv zgoio» Ttotel (ov yay kv ovrat yQayEti ne veu^tav 15 iuvenis et robustus ac senex et forte tremens), saepe 

Hiti oifotyiuv xai ye.yijoaxibs xai latoi xai iQtuiuv), autem et langor hoc facit. Et quid baec dicimus, 

nol?My.ia c6?Aii constituit, ut difticilibus imponat quae apud eum 

iitni&Tini ra. Ttao' envxfjs dyafra xai xovs vduois ag- sunt bona et leges aptet secuudum uaturae varieta- 

H°*V 7r C"' ; r h v T 'i e fvatois noixtXiav, dia xolxo lorj&t)- 25 tcm, propterea aestiuiavimus oportcre et hanc scrifitv 

%ohtvai y.ni xomov yfjuipat xov vouov xal Sobvat bere saiictiouem et dare in communc subiectls quos 

tv xotvto xols iinrjxoon onbaovi Tjfiiv 6 &e6s 71 qoie- nobis deus et prius tradidit et paulatim setoper 

qov xe naoiSoty.t xni xaxh fiixgdt' del TtQosrifydi. xal adiciet. Etenim quiddam de deposito in scripto duyno 

xi *"i negl naqaxaxixif^xrji ix yoafiunxtav aft- bitatum et ad coDtentionem deductum inveuimus, et 

fioprjjtiittv xe xni oxaainofrev eupo/ttv, xni del xni 30 oportcc etiam borum omnino prospicere. Itaque ilico 

xovxtav ndaav noirjoae&at nqovoiav. xoiyayovv evtfvs nobis est a deposito iiicobaadum. 

rjfiiv ix T^S itaoaxaxa&rjxris doxxiov. 

CAPUT L 

EX xis roivw aatpalaJ: itaqaxarad'tad'nt §ov)^xai, Si qnis igitur vnlt caute deponere, non soli credat 

fti) ftovote maxBVExot xoJe xov Xaftpavovxoi ygdfifiaat accipientis scripturae (hoc quod in iudicio quaesitum 

\xovxo OTIBQ iv xfi Sixrj tfixv.&tv, dneiS/jTTto ov awr-35est; quia enim uon proiessus est ia qui scripsisse 

uj/ioXoyrjaev 6 yeygaptvai Xsyoucvos ainoZ ^xn&eoxd- dicebatur suam esse Bcripturam, magnum habuit re» 

vnt xa yQUftfiaxn, psyaXrjv ia%B xaunxtjv, xal ygdxpai tumultum, et scribere alia coactus est, quae tisi 

xaxafayxuaifivxos, aneQ itioâ naoouota piv suQt veluti similia quidem, non tamen per omnii 

quidcm temporibus sescenta falsa dcvrchendertmus in tttibus multis guas audivimus, iam praeter opinionm 

aiiquid nobts ex Armenia exlitit. Prolalo enim permutationis instrumento cnm scripturae dissimiles inter 

se iudicatac essent, postea quoniam inventi sunt qui instrumento tesles adhibili erant et subscriptioncs 

addiderant easque agnoverunl, fidem accepit instrumentum: atque inde praeter opinionem accidit, ut litterae 

quidem quamvis diligenter examinatae fide destitui vidcrenlur, testium autem dicta cum verilate convenirent, 

idque licet lestium fides ferme lubrica esse videatur. Videmus tamen naturam saepe ipsa egcre 

rei examinuuone, siqxddern iitterarum dissimilitudineni et saepe tempus effidt (neque enim ilidem scripsmt 

aliquis iuyenis et vigeiis uc senex faclus et forte etiam tremulus) et saepe idern morbus efficiet. Quamquam 

quid haec dicimus, siquidem et calami et atramenti mutatio perfeclae similitudinis integritatem abstulit? 

neque facile dicere deinceps possimus, quam multa natura nova proferat generando, tegislaloribus 

1 nobis negotia exhibitura. (Juoniam igitur imperium ideo deus de caelo misil, ui rebus di/ficilibus 

sua illud bona impertiret legesque ad nalurae vatietatem accommodaret, propterea eliam hanc Ugem 

scribendam duximus et in commune dandam subiectis quoscumque nobis deus el prius tradidit et pauladm 

setnper adicit. JSam de deposilo quoque lilteris ceUbrato aliquam dubitationem et disceptationcm motam 

esse invenimus, ut his quoque nos omnem curam adhibere oporteat. Itaque statim nobis a depostlo wcipiendum 

est. 

I. Si quis igitur tuto deponcre vult, non solis credat litteris eius gui depositum accipit (id quoi 

in lite guacsilum, quoniam oui scripsisse dicebatur non confessus est suas esse litteras, tnagnas lurbas 

praebuil: ul et ille alias scribere coactus sil, quae adsimiles quidem videbantur esse nec lamen per omnk 

3 ngoxouto fre(OT]S L Q 6 ttni ygaftftaxa] xal orn. f fl 

11 Soxovar{s elvat — 13 Seofitvrjv] Soxovoqe rj noXXa- 

X4S SeoftivTje L H 16 xai tacJi xai L) xal totas B^ff 

XacDS xal Al B 17 * xav] xai libri |j xaixot xi M(i)] xaixot 

2?2 xnl nov L fj 18 ra om. f |j 19 dtpsiXaxo L {] 

21 TOICJ/] xni xole LB^(e) \\ 22

CAUTELA ET FIDE 3G5 Nov. LXXIII 1—3 

$v firiv Sia navrtov nageotxora, xnl xo ya inl roTs similia, et quantum ad illam scripturam sine termino 

yuauuaoiv axoirov toi Tzonyfunos /ue/zevrjxoros), dX)Jt causa permansit), scd i& qui deposituiu dat advocet 

%rtv 7Tapr), (quod et in deposito detinivimus), uon CX ipso videafiri 

avxofav* Soxeirco moxdv xb yqntpbfitvov ini tto tur credibile quod scribitur super mtituo documenhavtiapaxt 

avuôXntov, TIXTJV ei ftfj xni fiagrvocov 20 tum, nisi etiatn testium babeat praescntiam fide 

fn«j nnqovoinv al-ioTiioxtov ovx iXaxxovtov xwv xQitav, dignorum non minus trium, ut sive veniant et prowa 

ttxe avxol 7tu(tayit>oivxo xnl xoiie oixeiois ftn^xv- pnis Bubscriptiouibus attestentur sive alii quidam 

tfaauv ygajtftaaiv, she £reooi xivee faoxvfiovvxts dis testificentur, quia praesentibus eis coufectum est donaQovxtov 

avxmv xb avftpoXaiov owerayrj, Xa/tSnv^ cumentum, fidem cauBa ex utroque percipiat, ctiam 

TO npay/ia xrpr nioxiv exaxsQio&ev, ovx dnofii^rov 25 litterarum examinatione peuitus noa repulsa, sed 

nnvTtXui; xal xye xwv yt>anfidxo)v iêrdaccos ovarji, sola non sufticiente, augmento autein tcstium conaiXa 

fiovrjs ovx d^xovaijs, TTJ Se ngos&qxrj icav /itt^- finnauda. 

•tiqav (iejicuovfisvtje. 

CAPTJT IIL 

Ei fievxot xoiovxo T* ovftftaitj oTtdiov in* lAqfiavlae Si vero tale aliquid conticerit qnale ia Armenia 

iyiitTo, xal ixeoov fiiv rj nagad-cate xmv ygctftfidrtav 30 factum est, et aliud quidem faciebat collatio litterafrtoov 

Si al fiaoxvgiat, rqvixavrn rj/tels ftiv rum aliud vero testimouia, tunc nos quidem aestira 

na(>a îaar^s Xeyonevn fcurTJe xni /led*' mavimus ca quae a viva dicuntur voce ct cum iurexaira 

dîomaxoxeâ xfjt yQfuprjs avxijs xa&* iurando, haec digniora fide quam scripturam ipsam 

xvyydvuv nXijv dXX' faxw xovxo xrjs xov 8t- secundum se subsistere: verumtameu sit hoc iudis 

ay&voias XB vfiov xal &£0 Epnn. e] tv bILB< \ 20 pi) 

"« L | 21 xah> om. L || 22 nirol om. e 8 24 Xappdvy 

*WJ laftfidvuLB' Xappdvot Epnn. J 27 Si om. B f \ 

Mtq. Ei _ tyivtio, xal) 'Oxnv Epan. \ ftivxoi] f*e'v 

uf '\ 30fr«pOiJ/J| 31 tinoi Epan.] noul M(Bf) inoht 

*•&! 132 iptovrfi Lyofiiva L jj 33 opcov L || T»jc avt^s 

ypatpfjs B* 

om. Epan \ 

avrijs (aixqv L x ) xar' avxift' L \ 35 oftov 

X A£ 

2 is] his R id V* B deposit.m Y* | 4 trcs] tribus V* 

$. r., vutg. \ ut] aut R 1 || 5 peadcamuB rut

Nov. LXXIII 3—7 366 DE INSTRUMENTOBUM 

dlrj&eot ftaXXov dvxl xiov xoiovxtov nnxrevaat. Kai 

rmeie fisv xaxa xovxov xbv xqonov oio/xefra Seiv dnooeixwo&at 

ntaxa T«X cvfifioXata, 

CAPUT IY. 

potius pro talibus credat. Et nos quidem secundum 

hunc modum aestimamus oportere probari ficlelia 

documenta. 

Et ftevrot rie TJ Ttnoayarartê/ieroe »} Saveitaiv % Si tamen quisquam aut deponens aut mutuana aut 

aXXiot avfifiaXXwv voxta&eirj xols yQUfifiaot ftovois 5 aliter contrabens contentus sit scriptura p sola eius 

xov JIQOS avxov avfifidXXovxos. in' avxto xeiaexat xb cum cum quo quo coatrahit, coatrahit in in ipso iso erit erit ut ut sciat, sciat quia ia in in 

xrjs j ixsivov •niatecoi xb nav avxoe illius fide totum ipse suspendit. Et quidem quan- 

xal oaov fiev ix xfjs yQntpfie ovx av tum ex scriptura non sulticiens videbilur tides Qisi 

Sol-ete xnxa xov Tjfiexegov jfg vofiov f xd} } ovp- p Becundum nostram legem adiciatur documeuto crejiQosxi&ea&at 

Tiioxis, ei S Si r; nnQovaia xd>v 10 dulitas, aut si praeseutia testium, coram quibus confinoxvQwv, 

£ Tnte > xrt ^ Trtvxa dvntfl- 25 rint adscripta cbartis, etiam haec reqtiirere et leyere 

xelv xnl dvaytvtoaxetv Tisipaofrni {noXXa yovv idfisv niti (plurima namque novimus et ex illia apparuisse), 

xal i^ Ixeivov 8inas xas et nou tacile iidem litterarum ex aliaruni collatiune 

nlaxeis xdiv yQafipdxatv £x naaa&eotai extoajv TXQCH- recipere propter dudum dictas a nobia causas. 

uofrat Sta xat ffiTiffOO&ev rjftlv eiorjpdvaS aixint. 

CAPDT vn. 

Et fidvrot ye reXevxfjamev anavree 01 uagrvoee, 17 30 Si vero tnoriantur omnes testea aut forsan absint 

xal l antiai xvxov f\ xai dXXat ov gqSwv loxi rijv aut aliter non facile sit fidem ex testium subscriptio- 

cis quac veriora sunt prae eiusmodi testimoniis fidem habeat. Ac nos quidem hoc modo censemus instrumenta 

fide digna esse prohanda. 

IV. St guis vero, cum vel deponit vel mutuum dat vcl aliter contrahit, contenlus sit litteris solis 

eltts cum quo contrahit, penes ipsum erit ul inlellcgat se ad illius fidem lotarn rem rellulisse. El quantum 

ad scrifituram pertinet non svf/iciens secundum nostram legem inslrumento fides addi viilebilnr, quodsi 

praesenlia testium coram quibus contractus factus est, yel forle uttimum rei re/ugium {dicimus illiul y«orf 

ex iureiurando petitur) eum adiuverit, non infinnamus id quod faclum est. Fulsilates enim et imilaiiona 

litterarum verili neque iis si nudae sint confisi talem sublilitatem rei adhihemus, non ut eos qui crotnnt 

fide arnicis praestila privemus, sed ut quoad fieri potesl et fruudem et infitialionem multis modis redar' 

guamus. 

V. Sed etiam in instrumentis publice confectis, licet labcllionum habeant completioncm, ipsis quoque 

ante complctionem testium praesentia subscriptione probata, uti dictum est, acceaat. 

VI. Uporlet aulem iudices etiam si quas notas invenerint chartis adscriptas, in eas quogue i/i^tarcre 

ac legerc eas templare {cerle multa ex illis quoque scimus apparuisse), nec temere probutwnes litltrarum 

ex aliarum comparatione admillere propter causas a nobis supra diclas. 

VIL Si vero omnes tesles mortui sint vel forte absint, vel etiam alia de causa non facile sit ptr 

1 rdtv TOIOVTWV) rdtv imSnxcov Epan. lectione specio.ia 

d interpo-ata | xal — 3 avfi(ii)Xnui om. Epa^ Q 4 ftiv- 

2 aestimamus F] estimauitnus T extimauitnus R \ ns 

probari F | 4 rubr. Dc contractibua incaute positu |iacuute 

uicariis dcpusitis R; Ir.y. incaute eomposini) f* 

mg. RT (ex /«/.) B 5 aliter] aliaa T al R 11 7 ipsius R I 

8 fidea ilelendum videtur ut gloxsema vocis crcdulitu ] 

9 creditas R l credulitatis T % \ 10 si om. Tvuig | 11 tua 

rei V x ] eius V 3 eius roi R vulg. buiun rei T \ 12 ioverit] 

inuinerit y*T* J dicuns R l | 14 inntatiune» V 

inmatationes RT | niodia li 1 \\ 18 reconiuncamus irt» 

communicamus /J 1 16 TtQostiSfBfiBV xio ngdyftnxt 

AfBf Epan.] •ntGxBvOavxas LB* || atpelconifra B* £p>in.] 

atpBXolut&a MLBf \ 18 oi)S olbv XB LB* Epnn.] a>e oluv 

) RTVU/Q.) conuincamn. K|20et/n 

tB 3 MBt g XB om. e [[19 iXXtyxofiev M \ 20 'AXXit xal etsi VTvulg. $ confecta /2'j confeotu sint R*VTv*li- I 

om.Epnn. | 21 tt\ fj L I xd»»' ovfiflo*-' o yQn»* 

om. V | legem R | 2C et ex) et om. T R 27 collcctioot 

R 1 31 aut aliter] ut aliter V 

x II 

CAUTELA ET FIDB 367 Nov. LXXIH 7 

ix tdiv fiaorvQcov rwv inoyeyQatporwv nianv im&ei- nibtis invenire, neque tabellio snperest qni complevit 

vat, fiTjSi o ovf*/3oJ.aK>y(>av vTtoyqaxpdvrtov 5pletionis aut eorum qui subscripserunt assumere, 

naoahtfiBiv, rTjvtxnvra nQosrpov ianv Uvai ftiv ini tunc competens est properare quidem ad comparaxai 

avyxQiasit (ovSe yng 7cnvrn7tnaiv avzas anayo- tioues (ncque enim eas modis omnibus interdicimus), 

fttofiev), Sia naarje Si ay.Qiflelas x^Qetv, xal nnv- per omnem autem subtilitatem procedere, et omnino, 

xut ti vofiioetev nvrnli xQ'j VCLl nioxevsiv, xal OQXOV si putaverit eis oportere credi, etiam iusiurandum 

inayetv r(o 7iQoxofilt,ovn, OT» fiySiv oweiSaii novrj- lOinicere proferenti, quia nihil maligni conscius in eo 

QOV xco nao* nvxoi nôxofuôfisveo ovSe nva xexvrjv quod a se profertur nec (juandam artem circa colnt$i 

tm> avyxotatv ytvia&ni nnâaxevncne ovrco %OT\- lationem fieri praeparans sic utitur eo, quatenus nemt 

jovro), uisre ftrjre avntQe&rprai xi nnvrslwe xai que perimatur quicquam omuino et per omnia mu- 

Sia nnvxcov xb aopaXis rnis Tiodyfinat yeveofrai. nitio in rebllS fiat. 

1 'Eni ynq Brj %aiv in' dyogas avvxaxxouivoav av/t-151 In his vero quae conficiuntur publice documentis, 

§o)Mimv, eijreo 6 ovfipolrtwygdipoe naîk&ot xai fta^- si tabellio venerit et testimouium perhihuerit cum 

ivgr;aue fied 1 ' ooxov, ei fiiv ov Si' iavxov Sy^nifiev iureiurando, si quidem non per se scripsit sed per 

ubJt 8in xtvoe xtiiv vnovQyoivxoiv avxip, naQixco alium miuistrantium sibi, (adveniat) et ille, si vivit, 

x/ixelvos, eXye neoieaxtv r\ dvvaxbv oXcas avxov £anv si quidem possibile omnino est eum venire et nulla 

ilfriiv xai oiSeuia xyv avrov naQoHov nixin xwXvot, 20 causa prohibet eius adventum. aegritudo forte valiila 

r,voaot xv%ov Ifixvqa tj xixcov nsQiaxnaetov xcov aXXiav aut quaelibet aliarum necessitatum quae bominibus 

'nnt(> av&Qconois anavxq ei Si xai aQt&nTjxijv £x° l acciduut. Quodsi etiam adiiumeiatorem babuerit inav/*p6kaiov, 

xdxelvoe nagayivdo&at, oiexa xpels elvai strumentum, et ipse adveniat, ut tres sint tes'ificanxoii» 

finQTviyovvxae aXX* oi>x £vn. Ei Si oixe dgt&firj- tes et non unus. Bi vero neque adiiumcrator asr^f 

TfQoieXrjcpfrTi xo re ovft/ioXatov avxbs annv §S 25 sumptus est et instrumeiitum ipse tabeilio totum per 

iavxov yiyoiupi xs xal ixiXeasv 6 ovfiftoXaioypiifpos, se conscripsit atque supplevit, aut si etiam qui hoc 

r\ *ai o xuvxo avyyqdxpas anenrtv rj dXXcos nnêivm conscripsit non adest aut aliter ipse venire noa 

ovx iaxvsi, nvxbs itivroi /ie3"' OQXOV XOJ oixeicp re- v.alet, tamen cura iureiurando propriae completioni 

Xiauaxt pafnvQsi, oiexe fiij rfj avyxgioet yeveo&ai xto attestetur, ut comparationi nnu tiat locus, sint etiam 

Qav, faxta xal ovxeo moxd ra ovuftukaia. i) ydg /u«^- 30 sic credibilia documenta. Testimonium enim et ex 

•tvfla 'xal nnâ xrje tptovrjs xov rsliaavxos yivoftdvr] voce complentis factum ft iubiurandiim liahens ad- 

%ni xbv bgxov Sx^vaa nqoixtlfitvov Tioirjnsitv dv tiva iectum praebuit quoddam causae momfutum. 

2 x(} nQdyfiaxi ÔTXTJV. Ei Si 6 ovf*fioXctioyotiv nXiîoatotv xb yqnfifin. nioxiv pletionum et ex testitms causa fidem. Siu vero nul- 

K ix xu>v fwQxvQtav. Ei Si fit;Ssii xovxatv eirj, lus horum sit, tunc fiat quidem completionum colxtjvixavxa 

yiviofrto fiiv r/ xwv ttkBCpnzaiv nnQa&B' 40 

testes qni subscripserunt fidem addere, neque tabellio qni instnunentum complevit [si quidem publicnm sit), 

supersles sit, ut rei a se confeclae teslis exisiat, vel non sit in civilate, sea omtiino necesse sit cotnparationem 

scripturae complelionum aut eorum qui subscripserunt assumere lunc ad comparaliones quidem 

tenirc par esl {neqne enim omnibus modis eas inlerdtcimus), cum onmi autem diligenlia procedere, atque 

utique, si iis credcndum esse putaverit, etiam inshirandum defcrre ei qni instrumentum prufert, quo uffirmet 

se nullius frandis sibi conscium in proferendo a se instrumento neque ullas instdias circa comparationem 

molitum ita eo xiti, ut neqne quidquum omnino sublatum sit et per omnia securitas rebus prae- 

1 sielur. Iam in instruwentis quae pubtice conficiuntur, si tabellio prodeat et iuraius tcstimonium 

yracslet, si quidcm non ipse scripserit, sed eorum quis qui ei ministrant. is qnoque prodcat, si modo 

snperstes est et fieri omnino potesl ut veniat neque caiisa ulla impediat quomimis uccedal, velut gravis 

mnrhus vel unus ex ceteris casibus qtti hominibits accidunt. Quodsi numeralorcm qnoqne habeal tnstrnmenlum, 

ille quoque veniat, ul tres sint lesies neque vero unus. Sin autem nec numerator adhibitus est 

(t tolum inslrumentnm tabellio ipse et scripsil el complevit, aut etiam qui id scripsit abesl vcl alia de 

causa adesse non polest. ipxe tamen iuratus insirwnento a se completo testimoniiim praebel ita ut comyarationi 

locus non fiat: hoc qunque modo /ide digna sint insirumenia. Aam testimoniwn quod et 

toce eius qui illud complevil perhibetur et iusiurandtim hubct adieclum nonnihil momenti rei a/feret. 

2 Qnodsi labellio morluus sit el litlerae complelae ex atiarum comparalione probentur, si quidem sic 

ywqne superstes sit et is qni instrumenlum composuit el numerator, illi quoque accedant, si modo in 

civilate sinl, liabealque scriptura et eam qyae ex comparatinne completionum paratur el quae ex lestibus 

ddem. Si vero mtlfus eorum adsit, tum fial quidem complettonum comparatio, neve tatnen eae solae ad 

1 lx lav vnoytyQatpoxwv finqxvgoi" L Q vnoyqntpnv 

n prj Epnn. g 4 dXXa jidvTios avdyxrj B* (| 5 xatv xe- 

Uannttov Mg (c/. 40. 368, 4. 2J4,')] 17 xt»v xeXeodvrwv 

irtltaonvraiv L) LB*Epnn. 17 xav XtXtafinxtov Scrim- 

*>9 ftnQxvQtixot LB* y fti}\ firjSa B' | 30 T« om. Bt j] 

31 yevouivrj Epnn. || 32 nQoxtifxerov Epan. \\ 35 i/e« 

B* | 37 xni xrp>\ xal om. S \ 38 ygdiifta] itQayfia Epari. e[\ 

40 yevta&to Epan. 

?y Bf 8 16 nnqiXd-ri L 1 (rtnpdX 9 ' L l 3 prohibeat V 

) J H ti pev 

•*j xal ii ftij Epan. \ 18 TUtQtixto LB>\ 19 r\ M\ ei 

Nov. LXXIU 7. 8 368 DE INSTRUMENTORUM 

«is, fiij fiova Si lavra itQos xovro aQxsirco, aXXk xal latio, non autem sola haec ad hoc sufficiant, sed 

ai tdiv aXXtov %il>v vnoyeyQntpoxcov iaaie r\ xni riov et aliorum subscribentium forte aut coutrahentium 

avfijliiX?.6vTiov yqncpai xnteâxaêa&ioaav, tusze £x scripturae examiuentur, ut ex plurimis comparatio- 

ito/Mitf naon&iaetof xtav xs iov •leXiafiaiot f xtov %B nibus tam complotioiiis quam subscribentium aut 

(xu>v) vTzoyty(>nv ftiav 5 etiam contrabeutium una quaedam colJigatur undixtva 

owayeo&ai Tiavrayp&ev xai anoxeXslaitnt niaxtv. que et efiiciatur fides. 

3 Ei 8e ouSsf tsTtoov evgefreir] nh\v xfjs naoa&iasioi 3 Sin vero nihil aliud adinveniatur praeter collatio- 

%u>v av(tf>oiaiu>r, xb fiiv /te/qi riv xaxgaTTjxbs itqo- nem inBtrumentorum, quod hactenus valuit fiat, ut 

paiviia) xb ibv nQoxoftX,ovxu sii ir,v na(>' dXXrjXu qui profert ad collationes documentum, iuret sollemr.Qiaiv 

xb avfifiolawv ofivvvm xa vsvofttafidva' iV« 10 niter; ut autem aliquod omnino causa sumat augdi 

rtm oktos xv ngay/ux. Xctpoi nQOi&rptriv tie nXsiova mentum ad maiorem negotii fidem, et ipse qui haec 

roT> jinuyfiaros niaiiv, xai ai-rba 6 xavra niriHv ys- petit tieri iuret, quia non aliam idoneam babens tidem 

fr jxgosofirvrco, oii oixs n/./Lr;e evnoQcov niarews ad collatioues iustrumentorum venit nec quicquam 

TÎ' ntiQ* dXXriht xqiaiv xiov avu^nXaitav iXrjXv- circa eam egit aut machinatus est quod forte possit 

OVT8 T« neQt avxrji' en^"^tv r\ iftTjxnvrjaaxo, oneo 15 veritatem abscondere. De quibus licebit seae liberare 

ttxbs Swii&iir} xijv d/Jjfritnv xuxuxovtpat. (ov coutrabentes, si consenseriut utrique ad boc venire, 

i xois ovftfinXXovoii', êineQ /3oi- ut insinuent iustrumcnta et profiteautur ea sub gestis 

Q 7i(>bs xoixo avfi/Jalev tb ifitpavTj monumentoruin ipsi contrabentes, quatenus priveutur 

nnulofrnt in ov/iftoXata xai xuxuxid-ea&at [re] tni nequitia et corruptione et falsitatibus et quaecumnqn^toa 

vnopvrîa-itov aviovi xovs avu/3aXXovxas, iva 20 que alia mala corrigentes praesentem prumulgamus 

anaXXaytUv dyrcofiuovvi]$ re xnl vofreiae xal Ttaya- lcgem. His quae dudum a nobis in collationibus 

noir;oicuv xnl bniaa ukt.a xaxit inavoQ&ovvxes xbv litterarum taciarum per scripturam propriae mauus 

naporra xi&Efitv rbuov. xwv rjSri nnp' ijfttov ini sancita sunt in sua virtute manentibus; procul dubio 

xals nnfa&iatoi iiov yoiiftfiiiitof xnli t$ iStoxeiomv et in hls qui litteras uesciunt quae olun valent in 

yivoudvais vtvoôifsxrtfiiviov tni xije iSia» /ttvnvxwv 25 iudiciis siiam babentibus tirmitatem, quoniam qui- 

Lo/yoi' SrjXaSrj xal xwv ini xoli xdiv yQa/ifiuxtov dem ex iudiciali lonna acceperuut examinationem 

ai e7iKirr,iio(Siv rjStj Xfiaxavvxtov iv rols îKaaTrîoit 

xi]v inimui- iyovxoiv iayyv, inttSijniQ £x Sntaaxixuv 

xa xotavta xbv Tiqoiipovta SXnfitv iêxaauov. 

baec taila COmpetentem. 

CAPUT VIII. 

Jel Si Ini xuiv ygdfxuaxn oi* imaxnftivmv xnflnv- 30 Oportet vero in bis qui litteras nesciunt et tester 

Xagiovs Sio 7iavxo)s xai fidoxvgas jtrtQaXafiflaveo&xii, et omuino tabularios adbiberi, in quibus locia sunt 

tv oli tiai xaflov)A(>Kn roTtoii, (xdXiaxn di fiAoivgns tabularii, maxinie autem testes non i^noto3 coutraovx 

nyvtaaxovt xoU ovfi/3aXXovciv Iva o' ftsv yga- hentibus, ut quidatn scribant pro illitterato aut pautpcootv 

vnio xov nyQnuudxov rj oXiyoyQnnfiaxov xrxfr- cas littcras scienti, alii vero attestentur quia etiam 

Bcxaiios, oi Si finQzvQioaiv, d>e xai nnQovrcjv avxwv 35 praescntibus eis haec gesta sunt et scierunt eum, et 

xavxn inoax&r] xui tiSeisv avxbv, xni ovxiot TJ xcov ita talium instrumcntorum suscipiatur fides: manixotovttovâvnfioXaitov 

eiedexfreii» Tiioxif SijXo» ov a>: lestum existens quia noQ minus quinque testes in 

hoc suffidant, sed etiam reliyuorum qui subscripserunt forle vel qui contraxerunt scriptvrae examituntur, 

ut ex mullis comparationibus lam completionis quam snbscriptorwn vel etiam contrahentiwn una 

3 undiqiie colligatur atqve ef/idatar fides. Si vero nihil aliud repcriutur nisi comparatio itistrumntorum, 

illud qutdetn qttod usque adkuc valuit procedat, ul qui instrumentum produdt ad cotlatiunis examen, 

legilimutn sacramcntum praestet: ut autem res aliquod ovmino incrementum accipiat ad maiorem rei 

fidem, tpse quoque qui ut hacc fiant poslulat insuper iurel, ncque ulla sibi alius probationis copia facta 

sese ad instrumentorum examen ex collatione faciendum venisse neque qnicquam circa eam se cgissc aut 

machinatum esse quod sdlicet verilalem occultare posset. His aulein ita liberari licet conlralientibus « 

velinl atque in eo uirigue conveniant, ut insinuent instrwnenta cl deponant sub actorum tcstificalione ipsi 

conlrahentes, quo liberentur et frande et corruptione el fatsilatibus cl quaecumque alia mala emendalwri 

praesenlem poniimis legem. Celerum ea quae iam de comparulionibus liturarum ex chirograj/his insiiluenda 

a nobis sanctta sunt, in sito robore maneant; ac sane ea quoque qitae de. personxs litlerartan 

imperitis in iudidis iam obtinent, suam firmilatem habeant, quandoquidem ex iudiaalibus sanctionibut 

haec talia convenientem exwninationem acceperunt. 

VIIL In iis autem qui liltcras nesdnnl, omnino tabularii [duo] et testes adhibendi siint, quibus in tocis 

sunt tabularii, ulique vero testes noti ignoti contrahentibus: ut illi quidem scribant pro eo qui litlerarum imperitus 

vel parum perilus est, hi uute/n leslentur el ipsis praesentibus haec acta esse et se novisse eum, atqac 

ila dusmoai instrumentoruin admitlutur fides- Qua in re manifestum est non minus quam quinque tesles tft 

2 «* Ttav aXXtav ai xtav L l| vnoy^rnpavxav B? U 

v xiti} xai om. f J 3 ov/iftuXovTtov hl \ ix xtSv noX- 

Xtov Epan. % 5 v-noyqaybvxaiv B* wtoyyntpavtov Bf', 

xatv addidi || »J] Xaiui % LB* \ 6 owttsayta&ai L || 

8 ftiv M (Bf)\ om. LB'Epnn. e H 9 naâXXr}Xa M 

Epnn. (W. 14) I 11 8i xtva] 8r, xiva Hcnmger^ vulg. 

(Bf) B I&PQ BEpan. ] 12 yirto&at Epan. || 13 *ovai 

libri l| 14 XQiatv] niaxtv B* v. I. d 15 *ov8i tibri | 18 xb] 

xov Epan. (xrp Zachariae) || 19 xnxa&io&ni Epan. \\ 

x* HLB, om Epan. (ea e) I 20 avxn malit Zacliarine | 

23 xtHv — 29 £s$xaoft6r om. Epan. jj 25 yevoftivtus L |j 

wvouo9exrlfiiviov\ Cod. 4, 21, 20. JVi-u. XLIX, 2 || 28 lx 

Hixaaxixaii' {Sixaaxoov L') xvnoiv] cx indiciali turmu c\\ 

2'.^ xbv\ xtitv I l D 30 /iei 8i »u$. Epan. |j X(uv\ xtbv xa B'. 

L 1 pr. || yQnpftnxa) y^n/tftaxtay L | ovx) fth Epan. \ 

xaflovXXaQlov* LB' hpan. \fl tic vifrn) || xafiovXapiove — 

31 fznQivQat} et tcstes et omnino tubulariua e\ 31 Svo 

nnvxati) 8ta nnvxotv non recte Ualo

UAUTEI.A ET FIDE 369 Nov. LXXIII 8. 9 

cv% iXaxTove nivxa /inorvQtov inl xdtv xoiovxtov ?i 

'•~- a -'-- fo oli goiui xai b yftaysatv vnift xov 

r\ xb nav rj xb fieia xa bX(y~ '"' 

ftaxa xa na^ ly.tivov xe&irxa, CJSXB fiTjoev Stansaeiv 

1 xrt eis ayoov axoifleius. Kai tavxa tpttfiev inl x 

iyyonwatv ov/ifioXaiwv. ti yaQ xts ayonipcos —--*"-oio^TjTtoxe 

awaXXayfia /3ovX?;d"elT], JOVXO n, 

u>i % xrjy Sia fiaQxvQtov f} xrp Si* oqxtov 

nicmv, xov fiiv ivayovxos fiaoxvons 7ia^nyoiToi, xov 

his talibus adhibendi sunt, inter quos erit et qui 

scribit pro contrahente aut totum aut [post] ea quae 

post paucas litteras illiua poaita sunt, quatenus nihil 

omittatur de summa suhtilitate. 

51 Et baec dicimus super instrumentis ex scripto 

confectis. Nam si quis facere quemlibet contractum 

ex oon scripto voluerit, hoc manifestum est quia 

aut per.testes aut per iusiurandum fidem percipiet, 

actore equidem testes deducente, pulsato auteiu iu- 

9i duvvvxoe rj nvxandyovxos, xaitdnsQ av b lOrante aut refereutfe, sicuti iudex negotiura disposuihxnaxf,: 

XTJV vnbfreffiv ruêur, ira firtSiv eXrj /urtSi erit, ut nihil sit neque hnrum iuemendatum. 

2 xovxtov &coToi>. Kaxiivo /Uvxoi 7igosd"elvai 2 Illud quoque adicere legi bouum est, ut si usque 

xia vbftio xakovl aime ei /xe'xoi ftias x!> va i"v Xixqnt ad unam auri libram fuerit contractus, buiusmodi 

rt xb awaXXayua, xr\v xoutvxrjv 7inûxr\qt]aiv inl observationcm in boc minlme custodiri, sed secunrpvkaixea&ai, 

aX)st xaxa xb fifjcol vvv no- 15 dum hoc quod tunc actum est causam fieri, ut non 

>v xb Ttfayna yiveo&ai, ivn fir, TISQI nony de rebus exiguia maxiinas hominea attritiones Bua- 

Cfiixocov fteyaXnt ovvxgtfitis vrtOfievcjaiv av- tineuilt. 

CAPUT IX. 

Taxnn Si jznvra y.Qnrelv ini xnls jtSXsffi §ovXb- Haec autem omnia tenere in civitatibns yolumus; 

fra- imixoiye iv xatQiots, fofra noXla xa XTJS anXo- 20 nam in agria, ubi multa simplicita3 est et nequo 

iu; ian xai ovdi yoafbvxtav T} ftaqxvoovvxoiv noX- scribentium aut testium multorum copia est, quae 

v tvnooin, xa fit'xoi vvv nao' avxole xonxovvxa bactenus apud eos valuerunt et nunc sint firm.i. 

I vvv saxa) /StySata. \ovxo yao^xal in' avrav xtbv Hoc enim et in ipsis testamentis, quibus maxinie 

^XOJV, if' alt uahaxa oneifiofiev, ftSn nao' rjficov studcmus, iam a nobis Bancitum est. Yaleat itaque 

xnlxa 

iay/taa 

cenv; 

Si 

friai. Kqaxelxa) Si 6 rofios ini xoli fjern 25 lex in omnibus qnae post haec facienda sunt instru- 

i yivouivots ovftpolaioit xt xal awaX- mentis et contractibus: quod enim iam trausiit cur 

xb yaq 8TJ naotptfixbs xi av XiS vofio&exrj- quispiam Sandat? 

) Tovxov fjfuv Sxtxe xbv vbpov n/i- (Epilogus.) Hanc autem lcgem peperit contennXrj&os 

ysvofiivav /t£v iv Sixrtts rjftlv 30 tionum multitudo factarum quidem ln litibus apud 

tfi iva xov xn&' exdoxqv nqbs aXXrjiovs DOS autem introductarum, quatenus cotidie inter se 

ifjfiaîjxsh' xovi avfrpcinovs itavoaifitv nôavnariX- contendere bomines compescamus praeauferentes eis 

iorxti nvtdle xa: vetx(as xjj Sia XTJS vofiod-eoins altercationeB per legislationis subtilitatem. Quaproaxfiprfq. 

oisxe TiQoir^xei xijv 'arp> vneQoxfiv xalxa ptcr conveuit tuam eminentiam haec cognosceutem 

fiav&avovaav tpaveQa naot xaxaaxrfiai xolt vjzrjxbote 35 mauifesta omnibus facere subiectis et qui bic sunt 

xol; x» tvxav&ol xoie XB inl xtov i&vjov. xai ya.Q et qui in gentibus. Eteuim (ad) alios gJoriosissimoa 

!TJ n^bi xobs aXXevs iv8o£oxaxove inaQxovs xovt xt 

cap.S § J «r 9 in. xvmmarium habet tchol. JEpan. L e. 

talibus negotiis adhibendos essc, in quibus is quoque erit qui pro contrahcnte vel totum vd quae seguuntur 

post pmtcas litteras ab illo posilas conscripsit, ut niltil de summa diligenlia praetermittaiur. 

1 Alque huec dicimus de instrumentis tn scripto compositis. Nam si quis sine scriplis qualemcumque contractum 

facere voluerit, manifestum est eum fidem vel per testes vel per sacramenta esse accepturum, cum 

actor quidem testes producat, reus autem iuret vel iusmrandum referat, prout iudex rem aeslimaverit, rie 

2 vel ex his quidqnam emendalionis expers sit. Verum illud quoque legi adicere par est, ut si usque 

cui unam auri libram contraclus sit, huiusmodi obseryatio in eo non cuslodialur, sed sccundum id quod 

usque adhuc in usu fuit res peragalur, ne de rebus exiguis magna detrimcnta homines subeant. 

IX. llaec vero omnia valere in urbibus voiumus: nam ruri quidctn, ubi multa est simplicitas ac ne 

scribentium qnidem aut teslium mullorum copia, quae usque adhuc illic yaluerunt etiatn nunc firma sint. 

tioc enim in ipsis quoque testamentis, quoriim twbis cura est praecipua, iam a nobis sancitum esl. Valeal 

autem haec lex in omnibtts quae posthac fient instrumetitis ei contraciibus; nam quod praeteriit, de to 

quid lege quis sanxerit? 

Epilogus. Hanc nobis legem peperit disceptationum muUitudo et in litibus ortarum et ad nos 

delatarum, ut homines quomintis cotidte inter se disceptent prohibeamus conlentionibus eorum statim co~ 

hibitis per legislationis subtilitatem. llaque tuatn sublimitalem haec dacet cognoscentem omnibus manifesta 

reddere subieciis el qui hic et qui in provindis sunl. Etenim ad ceteros quoque gloriosissimos 

3 5 TO nav) ri ib Ttay /texa arid. L m J xb fttra] xa 

fuxh Epnn. (?) g ftaxa — 4 xt&ivxa\ et postquam im- 

êritoi rel sanctam crucem fecerit rcl paucas litteraa lal. Q 

okyeypafi/iaxa L x | 6 Ttqnûtv L x \ 8 OQXOVL || Stfyxat 

Epan, | 10 fj *al avxanayovxot Epan. fi tt xa$tttv] 

p"W itquuntur om. Epan. (c/. ad e) | 12 adiaQ&Qimov, 

i. v. xal aSwg&artov M B T

Nov. LXXIV pr. 370 QUIBUS MODIS NATURALES 

ini T^S 'EoTxiQas xovs is inl Atfl\yrts rovs xe £nl xols 

a^xrowts {(pctfiit' Si rovs iv 'IXXVQUHS) yQayioftev, tva 

nav rifiiv xb 7t"Xixev/j.a fieoxbv yivrjxat idv vofiov 

(xov) tat tcuv vnr;xoeoy &t(>ajievovTOS neoioxdatit. 

praefectos et qui in Hesperia sunt et in Lihya et 

qui in septentrioaalil>us (dicimus autem io UJyrico) 

Bcripsimus, ut omnis nohis respuhlica plena tiat hac 

lege subiectorum medente conrussionilius. 

Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 5 Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. lustiuiani pp. Aug. 

Aug. ann. XII. Iohanne v. c. cons. [a. 538] anuo XII. Iobanne v. c. cons. 

OA LXXIV. Coll.VItiU 

ITEPI T2N TIAIA2N IT22 XPH R QUIBUS MODIS NATURALES 

NOEI20AIAYTOY2 rNH2I()Y2 FILII EFFICIUNTUR LEGITIMI 

HNO0OY2. KAI nEPI AnPOI-ioET SUI SUPRA ILLOS MODOS 

K2N 2YN0IKE2I2N. QUI SUPERIORIBUS CONSTITU- 

'0 nvxbt fiaoiXevS ^loinvt^r] xd) ivBoôxdrco inagxV 

xwv avaxoXixtuv itoaixcoQicov rb /3', dnb vndxcjv 

(imdxqp) b()8tva()iq> xai na.XQiy.iio. 15 

TIONIBUS CONTINENTUR R 

Idcm Aug. Iohanni pp. secundo ex consule 

et patricio. 

(IJgootfttov.) 'Og&dis tiQrjxai xdlt n$b rjfiav (Praefatio.) Recte dictnm est a praecessoribns 

xal nqb ye dndvxoiv lovXtava} xa) aoxdxta xb fiij' nostris et ante omnes a Iuliano sapientissimo, quia 

Sira vbftov fir]Si Soy/ia xfj noXtreiq Poifialwv xsfriv nulla lex neque senatusconstiltum prolaturn in repu- 

S6£cu xai TiQoi xb Ttav avxaQxait l£ «o^^c vopo&ext]- blica Komanorum vidctur ad omnia sufticienter ab 

&iv, dXXn noXXfjs Serj&Tjvat rfje irtavoofrwoicos, Iva 20 initio promulgatum, Bcd multa iudigere correctione, 

XTJV XT;S tpvoiioe noixiXiav xni xdt ixeivrjs im- ut ad naturae varietatem et eius macbinatloucs 

dqxiaai. IJeoi fiiv ovv xcov ix vo&Eias sufficiat. Igitur de bis qui ex naturalibus ad ius 

»ie yj yvTjoiovs noXXois lyQayafttv yQyf xai Buorum pt perveniunt multas et varias conscripsimus p 

voftovs, ix Si x(5v xa&' exdoxrjv vnb xf]t leees, ex his autem quae a natura rerum per ainf 

xt%vaZ: »X xn i'xo>v yvvalxa Sancitum namque est, ut si quis babens mulierea 

xaxn xpilrtv aixtu Stafrtaiv lyvcDapdvrjv tlxa natSo- puro sibi atfectu compertam, deinde filioa pru- 

Tioifaexat, vaxeoov Si avxfi xai yafiixa notrjoaixo creaverit et postea ei etiam nuptialia fecerit inm>ufio)jita 

xai yvt\oiovs i£ avxTJe xixot nalSas, oiSi 30 strumenta et legitimos ex ea procreaverit filios, neot 

jzQoxeoov yevoftevoi fiivovai vo&ot, aXXa. xdxslvot que hl qui prius nati sunt maucant naturales, sed et 

Nov. LXXJV (= Coll. VI lit. 1: glost.) Graece txtat xn M (om. L praeter rubr. et inscr.). — EpiL Theod. 74, 

Athnn. 11,3. Iuliun. const. LXVII. 

prnefectos qni sunt in Occidente et in Libya et in septentrionalibns {dicimus in Illyrico) scribemw, ut 

univcrsa nobis respublica implcatur lege quuc subdilorum necessitatibus medeatur. 

LXXIV. 

DE LIBERIS QUOMODO LEGTTIMI AUT NATURALES EXISTI- 

MANDI SINT. ET DE INDOTATIS NUPTIIS. 

Idem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio Orientis iterum, exconsuli (consuli) 

ordinario et palricio. 

Praefatio. Recte didum estabiis qui ante nos fuerunt et prae omnibus a Iuliano viro sapientissimo 

veque legem ullarn neque senatusconsultutn reipublicae Romanae latum videri ad omnia sufficienler ab initio 

sancitum, verum multiplici indigere emendationc, ut ad varielatem naturae eiusque inventa sufficiat. Atque 

de iis quidem qui ex naturalibus iegitimorum itts conscquunlur multas ac varias leges scripstmus, quonutm 

aulem ex iis qune in diem a natura struuntur, deesse aliquid legibus iam sancttis depre/wndimus, hoc 

in praesentia emendamus. Sandtum est enim, si quis mulierem habens tnero affectu sibi coynitam indt 

liberos procreaverit, pnstca aulcm et nuplialia instrumenta cum illa composuerit el legitimos liberos ex

FILIT EFFICIUNTUR LEGITIMI 371 Nov. LXXIV pr. 

toU yvryiou owagtfrfiovvtat, 

nrioi; tiai ifî yewr,aeofs. 

StiWi xal nonipnati oXcot 

14XV Sa%s xnl OVJOS 

illi suis connumprentur, eo quod occasio omnino eis 

sunt nasci [le»iitimls]. Sed habuit etiam ista lex 

iTtnvogfrtattiv o vouot. dnetHt] yho oi StvteQoi rs 

xni ftera xa nooix

Nov. LXXIV 1 372 QUIBUS MODIS NATURALE3 

SiStaaiv ev notcbv 6 vo/ios. xale xotavxais ovv avxt~ 

xdfcaofrai xiyj'itis vbuov xafriaxtjxet' iSiov 

ov iv xi$ naqbvxt & 

CAPUT I. 

quod patribus dat bene faciens lex. Talibus itaqoe 

resistere artibus legis est proprium subtilis, quam in 

praesenti sancimus. 

El T«; olv ovx g%cov itaiSas voul/iovs, vo&ovs Si Si quia ergo non habcns filios legitimos, naturales 

fiovov, avxnvs fiiv yrrjaiov: noiriaaa&nt, (iovhxai., xrjv 5 autem tautummodo,. ipsos quidem suos facere voluerit, 

ywalxu Si i) ovx fyoi navxEluii i} ovx arafiaox^xov muliereni vero aut noa babet penitus, aut (quae) 

rj ov (patvousivjv i"%oi r] xtna xi vbiuuov nqbt xb non sine delicto sit aut quae non appareat habeat 

avvoixtoinv dunoSiQifuvqv, SiSo/iav aixai nnqoâinv aut secundum quaudam legem ad matrimonium prae- 

£«VJJ xivi xai vvv dfyvQTjfiivT} nnq' ijfidiv «5ip nqbi peditam, damus ei fiduciam nova quadam et nuuc 

yvi,aiovs aynytiv xovs vbfrovs, di^.aHij yvi,aitov dni 10 adinventa a nobis via ad legitimorum iua perducere 

x(bi> xoiovxwv &£uaxo>v ovx bvxwv. cjineo yao i'an naturales, procul dubio suis in talibus casibus non 

xis Tiui nqb Tjfubv i!-rtvqr;fit'i'os TVOTIOS SS tovi an- existcntibus. Sicut euim est quidaui a praecedentibus 

£).£vfrtaovs tit Eiydvhinv ayet, itftoxufYaigiov ftiv nv- uobis adinventus modus qui libertos ad iugenuitatem 

xovs Exioq xtvi jrqagei xai diSovs avrol; xb tdiv xqv dedncit, praemundans quidera eos alio quodam actu 

ad>v SaxjvXicov dixatov, vaxtqov Si aU avxijv £nar- 15 et dans eis aureorum iua anulorum, postea vero ad 

aytov xijf xot licebit id patri, ut in his qui dudum a nobis dicti sunt 

xxqi dni xiav ffiTCQoo&ev rjfilv eiqijuii>cor xobntov, 20 tnodis, vel etiam si qms alter occurrerit talis (multae 

xal £i xtt fctoos unarxtjaet totovxoe (nolla Se, namque sicut praediximus naturac sunt novitates), 

t&anEQ fip#r;fi£v efabi>x£S, TB xrjs fva£cos xatvovQ- liceat igitur sicut diximus patri, si legitimam non 

yr]uaxa), dgiaxco IOUVV xaO~an£g fipafiev xip naxgi, babeat sobolein, filios restituere naturae et antiquae 

£'Cn£Q yvrtaiat ovx EvTtoQoiq yoi-fjs, xois naidas ano- ingenuitati, si ex libera ei tiant, et suos de cetero 

xrtTaarrâai rf/ tpiaei xai xf; ariofrev svyersiq, si ye2oet sub potestate habere. Neque eniin a principio, 

d£ ikevd-iqas 'OI»T«J> yivotvxo. xal yvrtaiovs xb Xotnov quando sola natura sanciebat hominibus, antequam 

xai vneôvaiovs e%£t.v. (flvHi yno i^ dqyjs, ip-ix* q scriptae provenirent leges, fuit quacdam ditTerenti* 

fiots) du&EOftoîXft xols as&Qfonois /tovtj, TIOIV xovs naturalis atque legitiini, sed antiquis parentibus anyqamohs 

ttf- 30 sicut iu liberis natura quidem liberos fecit omne3, 

xoi nalSct aftn rjj jtQooSiy yayovaoi yvrtoiot, xni tlie- bella vero 8ervitutem adinvenerunt, eic etiam binc 

7t£Q inl xcbv dhv&iqiov tj piv tpiait dfav&iqovs it£- natura quidem legitimas produxit soboles, at vero ad 

nolr,x£v anavxag, oi nbXfftot Se xrjv SovXeiav dgevQov, concupiscentiam diversio naturales eis iuniiscuit. 

uvito xavxavfra rj /isv fpvon yv/jaias TtooTJyays xas Tamquam ergo similibus paasionibus factis oportet 

yoras, r, Si eti irtifrvftiav ixxqonrj xb vo&ov uvraJe 35 etiam medelam ex aequalitatibus inveniri, illarn quin()oinv£ud$axo. 

tSexs bftoltov xaiv nafrwv y£vo(iivoiv dem a praecessoribus nostris, hanc vero a nobis. 

del xai iijr iêonjietav ix ia>v inioi' d^tvoeitijvat, xt\v 

ftiv TCaqa xa>v nqb ijftav xijv Si v(p l itfiiov. 

potiendifid quodpatribus lexmcrito tribuit. Talibus igilur artibus resislere Jegis proprium est accuratae, 

gua/n in prucsenti sancimus. 

L Si guis igilnr non habcns liberos legitimos, sed nalitrales tantnm, eos quidem lcgilimos reddert 

vult, mulicrtm autcm vel omnino non habeat vel quae probro non carcat vel quae non appareat vel quat 

secundum aliquam legem ad nuptias faciendas impediatur, licentiam ei damus nova quaaam via et nunc 

excogitata a nobis ad legitimorum ius ducendi naturales, scilicet si legitimi in eiusmodi casibus praeslo 

non sint. Sicut enim ratio quaedam esl a deccssoribus nostris excogiiata quae liberlinos ad ingemdtalan 

ducit, citm eos prius per alntm quendam actum purget detque iis ius aureorwn anulorum, dande auttm 

ipri eos naturae restituat, quae servttm et tiberum ab initio non discrevit, sed liberam fecit hominis 

prolem: ita iatn nos quoque hunc rnodum illi causae statuimus. Atqne liceat patri in modis a tiobis antt 

dictis, vel etiam si quis eius generis alius acciderit (muUa enxm, sicut supra diximus, a natura innovanlur), 

liceat igitur uti dicebamus patri, si quidem legitimae subolis copia ei non sit, liberos restiluere 

nalalibus et antiquae ingenuitati, si modo ex libera ei nati sint, et legUimos in poslerum ac sub poleslalt 

haberc. Neque enim a principio, cum natura hominibus sola leges daret, antequam scriptac inducercnlvr 

lcges, differcntia erat ulla inter naturalem et legitimum, sed primis parentibus primi filii simul ac progeniti 

sunt legitimi extiterunt, et quemadmodum in Uberis hominibus natura quidem omnes fecit liberos, 

bella autem servitutem invcnentnt, ita hicquoque natura qnidem legilimam produxit subolem, conversio autm 

ad libidinem naturalium notam iis impressit. Itaque cum similes affectus facli sint, remcdium quoque tx 

similibus excoyitari par est, alterum a deccssoribus nostris alterum a nobis. 

5 ftovcov if Q 6 oix fyot) non habet c | 19 i g ] 

liccbit id c | 27 vnt£ovoiove om. M a J) ixuv M\ ax&v 

eum Serinfffern vulg. (i OvSi — 28 q>iats omissa tn 3/ 

tx e tt Nov. LXXXIX c. 1 supphvi (sim. HernMus rrr. 

quotid. /5) || 33 nokpoi Htraldut exeet Nuv. LXXXJX 

c. 1] no)Jftioi M 

1 dabat T\ legem V 1 g 2 iiibtiliui V\ quam] est F 1 Q 

5 noluerit faoere suos R facere autcm (autem del. T*) suos 

noluerit T\\ G quae add.vulg. \\ 1$q. habeat autem /ibrt\ eorr. 

Btck\\ 9Hcentiam T[\ lOperduccre] procedere/i[j 14 *praemuudans 

Htraldus rer.quotid. /5] praemandana (praemandan» 

V 1 ) VTvulg. prat-incndas (praecndi-ns? corr.Ii*) /i|[ 

quodam alio R | 15 anulorum ius anreorum V | 19 id 

om. T l | quem Jl l Q * om. R l | 21 numque] nam R l I 

praedixiraus RT] tupra diximus V\ 24 ingenuiute F| 

(iat V sunt T R 26 quando] anto V 1 | sanciebat] faeiebant 

Ii l | hominibus Hombergk] hominuii'P 1 homine* 

R 3 V 3 TJi 27 scripture pernenire R l \ 28 legiUro» Y\ 

30 in liberis quidem natara quidem libcro» omnet fccit 

V || 31 adinuenerant (adinncniant T x ) libri, eorr. vulg. | 

binc] huic RV,om. T% 32 legitimas quidem V\ 33concupiBcentia» 

T | diaersio TR*\ diuewo R l diui«io P 

diaisio V* || naturali* R \ rt T | 35 aequalitatiboi

FlLn EFFICIUNTUE LEGITIfiH 373 Nov. LXXIV 2 

CAPUT II. 

"Ea-tm xolvw nSeta TW ifjy /irjxiqa inl tov Sit igitur licentia patri matrem^ in priori statu 

naoiiQov xarahpnarovTi ^/fros, tXntq raie ahj- relinquenti, 8i ex veritate aliquid circa torum appa- 

&)iais aftnqravovaa. xi nsgi tijv evvi}v faveirj (allcot ruerit deliquisae (aliter nainque fieri hoc in taubuB 

yu$ yiveofrtn rovro ini xov xoiovxov &tpaxoe ovx casibas Don permittimus), et si per quandam circumifitfief), 

tj iXntQ xaxa xtva neolarnaiv TJ oix iaxtv 5 ventionem aut non est aut Jatitet aut aliquid etiam 

ij lav&avot r\ xt iieoov ytvotxo Ttsoi avxr,v o avxbv aliud liat circa eara aut quod prohibeat venire ad 

KCOIVSI xrjv izii xa 7t?oi*ipa tpioovoav 6Sbv il&elr, viam ducentem ad dotalia, etiam sic providere filiia 

*al ovxtat aixbv -noovoâat xiov nniSoiv, xnl inf et offerre imperatori precem hoc ipsutn dicentem, 

lovvat tfj fiaaiXfia *8£r,oiv nixb XOVTO liyovaav ds quia vult naturales 8UO8' tilios rcstituere naturae ei 

(lovlrrat' xovs ro&ovs uvxov ixaldas anoxaxaaxrjam 10 antiquae ingenuitati et legitimorum iuri, ut sub poxfi 

fvaet xal xjj avodsv evycveia xe xal yvrjaio- testate eius cousistant nihil a legitimis filiia differen- 

T^T», a>sT« ineôvaiovt nvxco xad~taravai prjSiv xa>v tes. Et hoc facto exinde filios frui tali solacio, et 

youifion- nniSiov Stalhixxovxas. xai xovxov yivo- neque fraudare posse patrem et cclantes matrem iua 

ivxtv&rv xovt jialdae anoXaveiv xr}5 xotavxrje legitimorum abiccre. Uno enim hoc modo omnibus 

firtSi y.axovqytiv Swaa&at xbv izaxd(>u l&huiusmodi naturae excessibus et adinventionibus in 

nai anoxfrvyuvxns xfji' prjxiQn SHD&UO&CU xr,v yvtj- his qui legitimos non habent filios medemur, ita brevi 

cioTfjxa. eVi yno v ixtlvovs )M^BIV OVX iT;- 35 deinde naturalibus procreatis aut primitus natis, neblioe 

yaQ yvrjoitav vnovxwv tlxa vo^tov int- quaquam legitimorum ius eis adiciatur, nisi forsan 

»/ nooyeiofisvov ovx av t] yvtjauxrjs av- per constitutiones nostras, quae dotalium instrumen- 

QnfrEii], d firj navioji O'«a TWC $iaxa£tmv torum introdiuterunt modum. 

aintQ xbv xtav nQoixcpary ovfi/HoXaicov siir^yôavxo 

xQonov. 40 

II. Sit igitur palri licentia matre in priori siatu relicta, siquidem quid re vera eam adversus torum 

peccasse appareat (alioqui enim hoc fieri in eiusmodi casu non patimur), vel si qua ex necessitate aut 

non sit superstcs aut lateat aul quid aliud de ea factum sit quod illum prohibeal ne viam ad doCalia intlrumenta 

ducenlem ingredialur, sic quoque liberis prospicienai, et imperatori prcces offerendi quae id 

ipsum dicant velle se naturales suos liberos natalibus et pristinae ingenuilati et legitimorum iuri restiluere, 

ut svb potestale sua sint neve quicquam a legitimts liberis differant. Et hoc faclo liberi dehinc 

tali auxilio fruantur, neu fraudcm facere patri valeant et matre occultata ius legilimorum rcpudiare. Uno 

enim hoc modo omnes eiusmodi naturae lapsus et inventioves in iis qui legitimos liberos non habent sana- 

1 mus, cum tam exiguo subsidio tatltnm impelum naturae correxerimus. Si tamen pater naluralium tanlum 

liberorum id qnidem propler fortuitas quasdam necessitates non fecerit, mortens autetn de uno ex 

tasibus supra dictis in teslamento scripserit velle se liberos sibi legitimos essc el successores, huius quoque 

rei licentiam ei damus, ut tamen sic quoque liberi post tnortem patris supplicent et hoc doceant, et testanentum 

pntris ostendant, et heredes existant in quantum eos pater scripserit, alque id ab imperalore 

impetretit, ut quod fit eodem tnodo donum sit et patris et imperaloris, vel quod idem est et naturae et 

legis. Atque haec dichnus nullum ex prioribus modis legitimis tollenles, immo hunc addenles ubi illos 

adhibcre non licet, Ulique enhn si legitimi praesto sint et naturales postca nascantur sive antea nati 

tint, ius Ugilimorum iis non impertietur nisi omnino per conslitutiones noslras, quae modum dotalium 

inslrumentorum inlrodnxerunt. 

4 inl rou xoioixov 9tftaxos\ in talibus casibns s \ 5 rj 

UTL»Q\ et«i c i! 6 // xi ixtqov M aut oliquid etiam aliud c & 

• Scrimger] t~/ M aut quod ( || avxbv om. S || 11 xai xfj 

Agi/laeui ex e [cf. 372,2ft)J ovs TJ} M(COS TI} OxenbrSygen) \\ 

14 *yfaiptttf iv (c.f. e)) ygaxpiuv if ypatpei iv Zachariae 

J 25 xai StaSoxovS) xal om. e, lul. 241 | 26 ainia 

•m. f | 31 xnxh xttvxbv Znchariae ex e\ xax\ xbv (*ic) J/ 1 

*nr' av\%v M* | 32 xni pnotlioJS Scrimger ex e] xai om, 

ili 38 navxat] torsan e Q dtaxd£ea>v] Cod. 5, 27,10.11 

1 matri T x matre T* || 2 rclinquenti vulg.] dclinqucnti 

(delinqneatcm \ ri deliaquentc T s ) libri; dcrclinqaenti 

fltimbi Beck | * ptr quandam circum- 

Tentiooeto] pcr qucdam circumuentio (cir|uentio T a ) T x 

qtuedam circumacntionem (circumucntione II 1 dam circumuentio est Y quadam circumuentiono T 

) R quac- 

3 vulg. B 

5 latitet V) latct RTvulr?. £ 6 fiat] nel fatiat (*»c) T \ 

aut deltt Beck j| quod] qui T 1 eam aut V 1 1 prohibebat 

T l 8 offorre imperatori praecci V B 10 lcgitiraorum vulg.) 

legitimo libri{cf. v. 36) H aub] sub sua R l g 12 facta V' || 

13 fraudari R jj i\i8 RV) et ius Tvulg. \ 14 hominibua 

R x | 15 huiu» modo V 1 | 16 leRitnos V x j ita] ct iU V\ 

17 tantum] intcr R % || 21 patcr filiorum F J 22 quosdam 

V x 8 23 Rgit /i* | 24 scripsit VT|| eos] eorura F'| 

25 filios ct euccessorcs al. \ Imiusmodi rei R; leg. huiusmodi 

ei? B 26 pot V x | 27 •dioentibn» /i'6ri | 28 et] et 

ex V x 8 29 ut] et V x | 30 quod] que VI dotnum R x T*\ 

31 idtm est T 3 ] id est RV idem T l | dicte V\ 32 legitimum 

anteriorem V || 35 naturalibui existentibua procreat» 

R a g aut] uel R | 36 ius lcgitimornm T \ aditiatur 

V] dicitur R x addicitur H*T adicitur vulg.

Nov. LXXIV 3. 4 374 QUIBUS MODIS NATURALE3 

CAPUT III. 

Kal oi XeXrj&ev y/tas tis xal 6 xrfi viofreoias TQO- Et nos noa latuit quia etiara adoptionis modus 

not TJV ndXm xial rcSv ngb i\(ia>v avzoxgaxogcov ini erat antiquitus ab aliquibua ante nos imperatoribus 

xwv vb&wv xwv sis yvt\ciovi ftefrtOTnfttvutv vofii' super naturales ad legitimos transferendos non iina&eis 

ovx dSbxuws. dXX' o ys irjv tioefiovi X>';!;ea>s probabilis aestimatus. Sed acque piae memonae 

rjfidjf Tiaxrjg xai 17 Sidxagis rj nag* ixeirov xed-eian 5 noster pater et constitutio ab illo prolata talia re- 

TWP rotovxwv xaxiyvto, fieveiv Si xdxeirrjv ini xwv prehendit. Manere ergo et illam in suis terminis 

>• ogoiv iSovXinitSa, ineiSij irfi otoygoavvr]! axgt- volumus, quouiam castitatem diligenter consideravit, 

iaxoxaaxru xal ov JIQOSTJXOV iox* xd xaXuis ixet incompetens est quae bene exclusa sunt rursui 

ndXtv eie nohitiav xaxdyetv. ad rempublicam revocare. 

CAPUT IV. 

Si tjyovfte&a xdXXwv tlvm T"'|«« ngoi-10 Illud quoque melius arbitramur constituere com- 

yy vofiov. ineiSij yag xni IOTS nahtioli ditjyo- legis. Quia enim et ajutiquis promiilgatum est legigema$ 

voftois xal TJ/IZV avvol* T« avza Staretaxrat, 15 bus et a nobis ipsis Bunt baec eatlem coo8tituta, ut 

cotze rots yniiovt xai ynfiixibv avfiBoXntwv X&Z** ^* nuptiae et extra dotalia documenta ex solo affecta 

t iooumd-ai Sta&toeuts xni xvoiovs tlvat, vevo- valeant et ratae 8int, sed ialsatis contractibus nostra 

ftav (8i) rj/nv iwev&ev awalXayfiuiwv inXtio&T] ex hoc est completa respulilica (nam introeuut teste» 

TO noXirevfia, xni naoiaoi unoxvpss nxivSrvofs if/evSo- Bine periculo mentientes, quia vir vocabat (Jominam 

ftevot xal oii xvqinv ixnXti %r\v awotxovaav 6 avrjo 20 cobaerentem et istura illa similiter nominabat, et sic 

xaxeCrt) roirov ofioimi cov6fia£e, xai ovrws avrols ci8 linguntur matrimonia non pro veritate confecta), 

nXntrerat. awoixtaia xal firi inlt a.Xr}ds(ms av- boc aestimavimus oportere secuudum naturales deadvTff 

roiiTo tpr/Oîjuev xh vai xnxa xovs tpvaixois finire leges. Kovimus etenim et castitatis sumui 

SioQicat vouovs. lo/tev yd(>, ti xal aiafooavvrjsiafiiv amatorcs et haec nostris Bancimus subiectis: sed 

iQciaxni xni ravra tols Tjiitrioon vopo&axovftEv vnr\' 25 nibil est furore amoris vebementius, quem retinere 

*6ois, dXX 1 oidip elvat ftavint igartixrfi apoSgixeoov, philosophiae est pertectae, monenti3 t;t insilientem 

rjv tnia%t~iv (ptXoaojias iaxiv dxgifiovs, vovdsxovar,s atqne mhaereutem coucupisceutiam refreimutis; ut 

xe xai nrjSwanv xai acpaStit,ovoav rrjv intfvftiav bi qui boc tali detincutur ^quo) se abstincbuut serintvovarfi' 

oiixe oi "tovrip xexgairjftivot xjvoi av moue ad eas quas amant, quein eis non per blandidnvoxoivro 

grjuaxos TXQOS xde tov igdiaiv, oneg av- 30 menta conteruntV denique m tantum etiam ante nos 

xaii oi Stit xoXaxeiav jtQosdyovai; xoiyagovv xoaov- lcgislatores tales scierunt animorum affectus, ut etiam 

rov xai oi ngo iftuiv vofiofrixat Tae xotavxne ipti- donationes coustante matrimonio probiberent, ut non 

aravxo xu>v xfnjx^" Sia&iaEHt casxt xal TCCS iv yduio coDCupiscentiae magnitudiue victi laterent paulatio 

xioXvovai SOJQBIIS, Xva (ir] xft xlfi iTti&v/iiai vixq&ev- coniuges semet ipsos sua privare substantia. Haec 

xas vmoftoXrj Xd&ottv xaxd utxQuv iavxovs oi awoi- 35 ergo casta lege sancire bene se habere credidimus. 

xovvxts xrji ovoiat awniQOVftevoi. xavxa ovv aoi- 

FIUl EFFICIUNTUR LEGITIMI 375 NOY. LXXIV 4 

oxatoiv iXXovaroiav oiSi yivee&at rm>ra illustres neque fieri haec omnino patimur, sed sit 

nttntlois avexofied-a, aXi' foxai ndvtmi xni Tioui^ 

ml nQoya.fita.ia tiioQfa xai tit aXXa jiavxa oaa xols 

otnnino et dos et antenuptialis donatio et alia omnia 

quae honestiora decct nomiua. Quantum vero in 

etfxvoTtooit npsnct rcov ovo/narcov. 'Oaov Si iv axoa- xnilitiis honestioribus et negotiis et omniuo profesxtints 

TC oE/.woiEoan xai ifinooimt xal oXias iv dm- 5 sionibus dignioribus est, si voluerint legitime uxori 

iriHsvaeotv a*tokoyaiidome iaxiv, ti fiovXoiro votiifttos copulari et noa facere nuptialia documeuta, non sic 

yvvatxi avve/.frelr tcnl firj notyaaa&at yafitov ovuflohua, 

firj ovxois elxjj xal ann^ntpvXaxrtos xal ixxsx 

quomodocumque et sine cautela effuse et sine proba- 

Vm xal avanoSsixxais xoixo ngaxxixa}, dXXa nnoatione 

hoc agatur; sed veniat ad quandatn orationis 

domum et fateatur sanctissimae illius ecclcsiae de- 

yivta&ca ngos xiva rdiv i evxxrigiwv oixcov i xoiviooda&a* & 10 f fensori, i ill ille autem dhib adbibens tres aut quattuor exinde id 

w tw xrti ayicDxdxTje ixeivrjs ixxXrjaiae txSixco, 6 Si reverentissimorum clericorum attestationem couiiciat 

nngaXaâv rgels rj xtaangae xdiv ixelae evXa/Jeoxd- declarautem, quia sub illa indictione illo mense illa 

xa>v xkroixcbv ixfiagxvgiav avviaxaxta SrjXovaav, de die inensis illo nostri imperii anno cousule illo veinl 

ttpoa xfjs imvefir,acms rovSe xov firjvbs dyovros nerunt apud eum in illam orationis domum ille ct 

x'oar\v rjfttgav xrfi fiaoiXetns frove tuoov vnnreint 15 illa et coniuncti sunt alterutri. Et huiusmodi prolomidt 

TJX&OV nng' avxu) iv xqiSe x

Nov. LXXIV 4. 5 3 7 6 Q U I B D S MODIS NATUBALES 

Qyfa ian nsQianovBaarov xal Stxalmt inanvov- bella concupiscentia causa est Btudiosa et iuste lanftsvov. 

wsxe ini xe xwv EVISXCOP nqoidnnav Ini xa dabilis: sic ut in vilibus personis

FELII EFFICIUNTUR LEGITIMI 377 Nov. LXXIV 5. 6 

alov alxm izaiSav xfjv ywalxn yevtofrai fttjxeoa, ut mulier legitimorain ei filjorum fierct mater, non 

oix av yevotxo Swaxbs xove ix xu»v xotovxutv xe%&tv' potest ex tali natos gennine rursus ut naturales 

xat ydficov av&is eis vo&tiav ixfiakclv, oiSi xivat abicere, neque quasdam postea forte nuptias post 

vaitgov 1'aats yafiovs ptxn. xijv xelevxijv XTJS yafitzrjs mortem uxoris aut repudium contrahens eos qui ex 

» 10 (jmovdiov avva/.hixxtov xuve £g ixelvtav /3ov- 5 illis aascuntur nuptiis velle [babere] solos esse legiha&at 

XCJP ydfteov fxorovs tlvat yrrjGiov^, aXXk firj timos, nisi eis etiam illi priores fuerint copulati, 

xal xove EfMQoa&ev. avt,bvxd~sit)aav yaq av xni ulxat quorum similiter pater est, teste existente nuptiarum 

ioli devrcpon, xai Saxat navxtov ofioioa naxijQ, fta^- priorum quidem deo, Becundarum autem lcge. Eadem 

iv(>oi ovxot xwv yafitov xols ftiv nQoxiooit &£ov xolt nobis lex pro cautela sit nuptias contrabentium, et 

tii Stvxiqon xov vofiuv. Ovxot rjfilv 6 vofioe vnig 10 si tilii quidem ex talibus processerint nuptiis, erunt 

aofafalas xtlo&to x yiifiovs ovfiflaXAorxiov xal oi Bui et bis legibus quae sunt de sui3 positae fruentur; 

naldaSi ti ftiv ix xoiovxatv itQoiX&oiev yovtoov, £v naxtqtov xb cium etiam hoc patrum ut agnoscant, quia neque 

yivuoKuv toi nv§ oxtolv ol xijs a/iaQxavova^s im- quicquam peccatricis concupiscentiae eoruin babevvftini 

nvxdtv lôvffi n(iiSe£. blllit fllil. 

(EnlXoyos.) Tu nnqnaxavxa xoiwv fjfiiv xal «ts25 (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et ad 

nv$(>a>7ia>v &sQanslav xai iiji (piaeoi avunXr,otoaiv hominum raedclam ct naturae plenitudincm per banc 

3ta xoiSs xov V6[MV Stogto&evxa rj aij vnef>o-ff\ avrwv (ofiktKtv nôxi9~e/isv. utilitatem praeponiinus. 

Dat.

Nov. LXXV 378 DE APrELLATlONEBUS SICILtAE 

LXXV Auth. LXIU. 

#'), Alhanasin» 7, 5 JICQI itov ixxX^rtov SixsXiat (secundum indieem, naa 

in codice Ath. haec summa omissa est) et 4, '21 Ileoi rov nQairwQOi JSixeXias; Iulianuscon.iL L,XVIH (De appellationibus 

in Sicilia porrectis) et const. XCVII (Ue otficio quacstoris). Snmmam n»v. CIV. Theodori opinor, trtitisie 

B 6, 13 indicnt B' A 66, 50 p. 112 Zaeh. 'Jleoi tov nonlraooi 2txtXiat avayv. /Ji. e ri. ty": quo rtfertndum 

videlur schol. M dt nov. CIV: (>S'. ^TJJBI. ravrnv eii to xaza aioiyiiov 

2 De appellationibus Siciliae] rubr. om. V, De praetore 

Siciliae vulg. (vid. suyra) H 3 Idem aug. tribuuiano 

quacitori sacri palatii V~\ 'O aiirbt fiaatXevt xip avrtp 

(i. e. secundum ea quae praecedunt 'Iaiavvr) ina^xv «P°*- 

Torp(atv) Alh. 4, 21 (=* nov. CIV) errore non insoiito 

(c/. inncr. nov. X.LII), idem verba initialia adscripsit 

ad Tribonianum reftrenda Tua cognoscit sablimitas. Neque 

enim probabiHler ex ista inscriptione Zachariae svspicatur 

tandem constitutionem et ad Tribonianum et verbis 

acilicet passim mutatis ad lohannem datam este indeque 

fuctum ut in collectione novellarum bis poneretur || 

4 cognoscit VAth.] yvufoui (i. e. cognoscet?) cil. Theod. 

104 8 6 publicas Beck] publice V | 7 patronomii V I 

8 qu:a lites Biener Gescfi. d. Nov. p. 49S] qualitates V jj 

10 earum Bech} eorura KJ consultationis Blener] con- 

•ulatione V\ 11 referans F°|jquatiau8 F(iU21) J) 12 dri- 

matur neque neque ad (sic) V J 13 audias Biener] audiat 

V\\ ed non V\ 14 set etiam etsi V\ aliud Beck] aliquid 

V U ordinatur Biener] ornatur V || 15 nam del. Bitner | 

16 sccilia V a [] aliquod Beck J 17 qnod Biener] quan 

Vi 18 quami?jener] qua V fi 19 latitudo Bientr) altitudo 

V H 21 referre Biener] praeferre V proferre Beck 

perferre Zachariar. || 22 videamur Biener] uideamui V\ 

semetipso» V] nosmct ipsos Biener, vulg. | 23 ut tuppl 

Biener || scciliam V a ] 25 subscr. om. V, suppeditat Atk. 

iy^ntprj fiaoiXeiat 'Iovortvtavov -xb ia' ft. Jtxtu^lef 

fxexa rrjv vnnreiav Bekiaaolov ib fi'; Theod. n. It>4 

d^tqJtuvtj&T] ftrtvi SexeiifJoitp fterh vnnrelnv Bihcagiov, 

n. 75 idem iêipwfTj&Tj ftqvl iovvitp ttu $' T^« 

pnaihtns inmsiq 'Iwdrvov maU repnttta tx priorii** 

(Iul. onu subscr.)

HAEC CONSTITUTIO INTESPEETATUR 379 Nov. LXXVI pr. 

os: 

H AIATAHI2 EPMHNEYEI 

THN IIPOTEPAN AIATAEIN 

THN IIEPI T2N E12I0NT2N 

LXXVI. Auth. LXXVH. Uoll. VI tit. 4 

X HAEC CONSTITUTIO INTER- 

PRETATUR PRIOREM CONSTI- 

TUTIONEM DE HIS QUI INGRE- 

E12 TA MONA2THP1A KAI TA2 5DIUNTUR IN MONASTERIUM ET 

0Y2IA2 AYT2N KABIEPOYN- 

T2N, EK n()10Y XPONOY AEI 

AYTHN KPATEIN. 

0 avrbe fiaoikvt 'Itoavvr] xio ivSoôxdxco inagxV tobv 

iiqwv ngancooicoi' xb /3', anb vjtnTtov (vnaxcg bq^tr 10 

xal izaxQixUp. 

DE SUBSTANTIIS EOIIUM, ET EX 

QUO TEMPORE OPORTEAT 

EAM VALERE R 

Idem Aug. Iohanni pp. secundo. 

ypa xotovxov sie Tjftae aflxexo, (Praefatio.) Causa talis ad nos pervcnit, quam 

oneo oiofis&a XQV vfU T *? s nposTjxovorjs anokaiaai nao aestimamus oportere competenti uti a nobis inter- 

V ip/trtreias xs «/v aexqxrjgup xaxn- communi ista conversatione et iu quodam mulierum 

fitlrai, TCOXXCI STJ «S xas ixsl awriyfiivus evXafleoxa- monasterio commanere, plurima boua faciens in muxai 

yvvalxas nya&a noiTjaafiivrj. xai ineiSrineQ b xrs lipribus reverentissimis lbidem congregatis; et quor,nninnt 

tvospeiae /3ovXtxai vouos xovs eie aaxr^xtj- 20 niam nostrae pietatis lex vult eoa qui se monasteriis 

ftoi> eavxovs xa&inoovvxns rj avS(tn» r} yvvaTxas ngo dedicant Beu viros seu mulieres, antcquam iugrexr^t 

tis novaarrigioveiiudov Siaxi&ivat xa oixcia xa& y diantur in moDasterium, eo quo voluerint inodo quae 

ov povAovxai xQonav, /Jtj Svvaa&ai Si fiexa xr;v «s- 8»a 8unt disponere, nec posse postquam iugredtunoSov 

rfjv eii x'o aaxrjrrjgiov Ifxi nQnxxeiv xt Ttegi xutv tur in monasterium ulterius agcre quicquam de prooixtitov 

ola xvgiovs ovxixi xvyxavovxae xdiv nQtyfia- 25 priis, utpote domini rerum uon existentes ulterias 

tuv, Sia xo vofio9exrtaai, Tjfiai, xoiis xowvxovs tivSpns (eo quod saucivericQus Dos huiusmodi viros et mu- 

TI xai ywnlxas ftsxa xov acofimoi xai xffi yv#»Jc Iiere8 cum corpore et anima ipeo iugressu ad monaavxji 

Tji tituSoi xfi xaia xb fiovaaxr,Qiov xa&ugovv sterium dedicare se Buasque substantiaa, et siquldcp 

iavToii x

Nov LXXVI 1 380 UAEC CONSHTUTIO INTERPRETATUB 

n^ yevtafrat aafit, a>t ovSiv (iXanxsxai 

CAPDT I. 

propter praedictum roetum hoc interpretari et lege 

nostra fieri mauifcsta, quia uibil laesa sit aut ipsa 

aut tilius circa eiu8 successionem ex memorata constitutione. 

Sia xovxo &eani±ofisv, sX tis iiovaaxrjotov ({ixTjaev 5 Proptcrea sancimus, si quis monasterium habita- 

avij(> fj ywi] nob xr^ grêCarjs rjfio>v Simal-sioi tj xni vit vir aut raulier ante praedictam nostram consti- 

vvv oixel, xal /i/ihajn jtaiSafv vnbvicov, fitjSs- tutionem aut hactenus habitat, et maxime iiliis exi- 

£%EIV avnyxrjr vrv rrji' avitov neoiovalav eisstentibus, millain habere necessitatem nuoc eorum 

ti» ib fiovitarr,otov, aXXa rijj nntSi fj roii ncuoi substantiam (introducere) in monasteriurn, sed filio 

SITE TO m~>v EIIS y.ai xijs ] oixeiae i 10 aut fillae transmittere aut totara aut etiam partem 

ntotovaiae, ij xni vv /3oi?.ovrai TQOTXOV xa oixela Sm- suae substantiae aut etiara quo voluerit modo res 

xi&Evai Ttpnyuma' oln xov yzpbzeyov ixtlvov vo/wv suas disponcre: utpote primam illatn legem alia 

izipa Tjfuov xavzT) $iaxa£si Sugutfvevovxoiv. xoie nostra hac constitutione iuterpretante. Eos enim 

yap (ina£ nob xov eiprj/is'vov l/iTipoa&ev rtft(ov vonov qui setnel ante memoratam dinlum nostrain legera 

fiofnaxTjoia xaxotxrtoavxas oiSiv av 6 fisxa xaixa 15 monasteria iababitaverunt in nullo postea posita lex 

refrils voftog Xvnyosuv t} atpiXoixo ri xiov fyitpoo&Ev coutristatara est aut ablatura est eorum quid quae 

avrols eCs aStiav SsSoftivtov otSe xov TIQOTEQOV I]UE- prius eis ut liceat data sunt; neque prius nostra 

xipov vSfiov nnvxsXu)» tfnzodcbv laxofttiov, Stvxt ovSi lege impcdimentum penitua faciente, eo quod iicque 

xoiv lyxtoQovvxiav iaxi xoiixo ytvta&m. dxpqv yap possibile sit hoc fieri. Et oportuissct prius disponpbxtpov 

dtaxalzaafrai, xai avxtoi tiieXi)-t~ii> tis 16 fio- 20 nere et ita iugrcdi iu monasterium; si vero nulla 

xaaxrfiiov' ei d'i oiiSevbs xoxs xowixov vbfiov xEifii- tunc tali lege posila ia monasterium ingressa est, 

vov *£ xb ftovaaxtjoiop fUijX.fre, jroJ» uv yivoixo Swa- quomodo fieri potuerit converti ordinem legis et exixbv 

avaaxpn(pr\vui xitv xa^tv xob vbpov, ttai anaixyf- gere cos qui prius ingressi sunt in inonastcrium illa 

«« xovi npbxepov eiieX&ovzai iv x(5 fiovaaxypiq) facere quae prius ignorata postea per sacram nostram 

xal TO pev ftsxn xov vbfiov ovxco £rl-iEti> yivEa&at v ixsivrjs Siataj-eajs, oisxs avr^v iv xols fisr' postcrioribus temporibus t:x quo facta f.st locura 

ainjjv xQovoit d

UT NON LUXUEIETUB 381 Nov. LXXVH pr. 

(xn{) ftexQt vvv orxovai /tovf-ax^Qia, xal finXidxa jtatioiv 

vnovxiov, xa iavxtov jtonyftaxa ov fiovXovxm Sia- 

TifoVrt* xqonov. 

qui habitaveraiit aut etiam bactenus habitant mona 

steria, et maxime filiis existentibus, suas rcs quo 

volunt disponere modo. 

(jEniXoyoe.y 'II rcoivvv arj vnBQOxi} rn naga- (Epilogus.) Tua igitur erainentia quae placue- 

Oiama rjfitv v.ai Sta xoiSe xov &810V SrjXovfisva ro- 5 runt nobis ct pcr banc sacram declarata Bunt legem 

ftov xnxa io aviTj&BS Sin. jiQoyQafiuiix&v oixeiwv CLTMKSI sollemniter pcr progratnmata sua omnibus facere 

noirpni tpavBqa. anevadxto. Dat. id. Oct.

Nov. LXXVII1 382 UT NON LUXUEIETUB 

CAPUT I. 

"EnnSr, Si nvts inb irts SiapoXixrjs ivtQyeiae aw- Igitur quoniam quidam diabolica instigatione comexouevot 

xal tals /Japvrigaie aoeJtyeiais iavxois ivd- prehensi et gravissiinis luxuriis semetipsos inBerupa)jov 

xal avTi;s xfjs (puaeias tavaviia Ttgdxzovoi, erunt et ipsi naturae contraria agunt, et istis iniunxai 

rovroie nageyyvtofiev Xaêiv xma vovv IOV IOV gimus accipere in sensibus dei timorpm et futurum 

&eov tfofiov xni TTJV (idXXoveav xpioiv xai ant'%eo&cu 5 ludicium et abstinere ab huiusmodi diabolicis e 

i(Hv XOIOVTIOV SmpoXtxutv xni dxonoiv daelyeicov, 'iva illicitis luxuriis, ut non per huiusmodi impios actua 

fiij Sta 7u>>> iotovia>v daffiiov ngdgetov Ino rfjt rov ab ira dei iusta inveniantur et civitates cum babita- 

&eov Stxaiae oQyr,s evQtd-uioi xni ai noleis fisia xu>v toribus earum pereant. Docemur enira a divinis 

oixovviatv iv aviaie dnoV.vftevai. StSnoxofie&a yaQ scripturis, quia ex buiusmodi impiis actibus et civi- 

Sia rdjv dyicov yQatpdbv, oit ix rcov rotovrcov daepajv 10 tatea cum bomiuibus pariter perierunt. 

iXQa^sntv xni noXtiS xols dv&QcinotS avvanioXovxo. 

1 'ExuSrj Si %ivtit JTQUS toie eiotj/uevote xal fiXao- 1 Et quoniam quidam ad baec quae diximus et 

r loiovrav (iXaofrifWiv qrûdtoiv xai 15 stinere ab buiustnodi blasphemis verbis et iurare 

•rov Lfivvvou xaxn Totx"S ze xai xeyaXrji xal rciv per capillos et caput et bis proxima yerba. Si enim 

ravrois nngaTtXqaitov qi^dxaiv. ei yng al X«T* dv- contra bomines iactae blasplieiniae impunitae non 

V yivoftsvnt pXatHptjuiat dvsxSixi^roi ov xma- relinquuutur, multu magis qui ipsum deum blaspheavovini, 

rcoXXiii /mXXov 6 eie avzo %'o dslov pXaa- mat dignus est supplicia sustinere. Propterea igitur 

yrifttbv «|JOS 'iaxt xifKooins vnoaxrjvat. 8ia xovxo ovv 20 omnibus buiusmodi praecipimus a praedictis delictia 

ndtxai xovs xoiovxovs n$ox(>eno[i£v ix x

UT LIBERTI DE CETEBO 383 Nov. LXXVIIl pr. 

6/toieos naQa rov Scaitorov &eov XOT«- subtercelaverint, Bimiliter a domino deo condemnaxai 

avxbt yag b Mo^Sraros gnagxos, buntur. Et ipse enim gloriosissimus praefectus si 

Qj twas xoiovxo T» TtXTiftfisXovvxas xai TTJV invenerit quosdam tale aiiquid delinquentes et vinix5ixT\oiv 

«»s avxoiie fiij innynyjj xara xove ijfieii- dictam in eos non iutulerit secundum nostras legcs, 

(Hwt vdftovt, TIQOTSQOV ftev evoxw Sarai xfj rov d-eov 5 primum quidem obligatus erit dei iudicio, post baec 

xgiasi, tntna 8» xal rrjv i£ rjfidiv ayavaxrrjaiv vno- autem et nostram indignationem sustinere. 

«xrfi&xat. 

OH LXXVIII. Auth. LXXIX. Coll. VI tit. 6 

fiSTE TOYZ AIIEAEYeEP0Y2 TOY AOinOY ty UT LIBERTI DE CETERO NON EGEANT 

MH AEI2GAI AIKAIOY XPY2QN AAKTYAISJN 10 ADREO ANULO ET UT PRISTJNIS RESTITUAN- 

K.AI IlAAIITENESIAS. KAI ft£TE THN IIOIH- TUR NATALIBUS. ET CELEBRATIONE DOTA- 

2IN TfiN HPOIKS2IQN 2YMB0AAIftN Eni LIU&I INSTRUMENTORUM IN LIBERTIS MU- 

TJiN AllEAEYeEPWN TYNAIKttN AYTO0EN LIEKIBUS FACTA EX HOC IPSO IAM ETIAM 

HAH KAI TON TAMON NOMIMON HOIEIN NUPTIAS LEGITIMAS FIERI ET FILIOS SUOS. 

KAI T0Y2 UAIAA2 TNH2IOY2. EI AE KAI15 SI KUPER ETIAM ANCILLA FUIT ET IPSAM 

AOYAH ETYrXANE, KAI AYTHN EAEY0E- LIBKRAM ESSE CELEBRATIONE DOTIS ET 

PAN EINAI THI nOIHvEI TH2 nP01K02£ NUPTlAS LEG1TIMA3 ET QUI EX EA PRO- 

KAI TON TAMON NOMIMON KAI CESSERINT SUOS R/ 

T0Y2 EH AYTH2 TNHillOYS. 

'0 aixbs paoilevs 'IcDawji T

Nov. LXXVIII 1. 2 

384 UT LIBERTI DE CETEEO 

}v xâxEiv xrjv itoXireinv iizl xa>v iXev romanam civitatem in libertatibus voluimus, non locis 

ov runois ov% rjXtxintg ov% non aetatibus non alio quodain causam disceruentes. 

iivl %b yp Siaxgiyorres. 'Eneidri Si dti Quoniam autem semper aliquid melius de nostris 

T* XÊIXXOV xcHv r\nfziQU>v vnrixoiov fiovXevo- subiectis tractamus, et ipsum quod perfectius datum 

fievot xai i avto xb leXstoteoov SeSouivov eSoui pti&aiv 5 est [aj [j maioribus aestimavimus oportere adiectioni- 

Seiv rals itaosfrrjxiui av^fjaat' ^f b bus ampliare: li 

CAPUT I. 

dia. m?ro d-taniôiiEv, tX xts iXeyd-Eoroaas oixirrjv propterea sancimus, si quis manumittenB servum 

ti •dsfanannv avrov noXCxne uviois unotp-fivsis oco- aut ancillam suam cives denuntiaverit romanos (neuaiov* 

(ovSi y«o aXXtm i"itmiv), larui nnon tolSe que enim aliter licet), sciat ex hac lege, quia qui 

tov rufxov, loi o r>;v iXsvtfegiav Xnftcov HseiTiaQeno-10 libertatem accepit habebit subsequens mox et aureousvov 

tvfrvs xnl xb rdtv xQ va( ^ v Sny.ivXi(Of xni xb rum anulorum et regenerationis ius, et non iain ex 

iJjs naXiyyBveaim Sixatov, xal ovx £$ nrtiyxijs airr,- necessitate hoc a principibus postulabit ncquo incei 

roiro iiatia trji (JaoiXeim £n ovSi Ssâgmt jiav- digebit omnino ulla scrupulo8itate. sed libertatis vir- 

TgXtos oiSefiias nob'jiQnyfiooi)VT}st aXh\ ifj T^> iXev- tute haec omnia subsequentur. Hac nostra lege ex 

&e(>ias la/vi. ndvxa iavxa avvsnsXsvaerdi. iqsde rt(uuv 15 praesenti die incohante: non enim aliquid horum 

r^s vo/iotfeotas ix rijz naQovarjs riftions «ô//eV//S' quae prius facta sunt perscrutamur, finnamus ergo 

ov yao T* ttor sfinooafrev yevonivotv negteoya£oft£&n, omoia praecedentia, ut valeaut secundum eos quos 

fiepaiovfiBv di finkXov anavta t« noosiXtjforn, diite facta sunt modos. Sed haec quidem sic habere 

xjHiTfly nvrn xafr' ovS iyevovro XQonuvi. irlXXa -IOVCO SancimilS. 

piV OVTUii £%£tV &EG7liZ)OflE%'. 20 

i 

CAPUT II. 

Êy.Eli'0 de TXQozETtiaxtjTtxoiiEv, ui;xe pijSev (irfie psxa Illud vero adicimus, ut nibil neque post hanc 

xovSa r\uu»v ibv rouov pXnnTEa&tu rn Tzarpwvtxa Ipgem nostram laedantur patronatus iura ilJa quae 

Sixata xnvxa, «?rep ^wets ivofioêifânfiEv, itp' CJVTHQ nos sanxiiuus, in quibuscumque omnitio haec perbXcoi 

avxk nooswTitov icpvXd^nfiev, TIXIJV et fiij xni sonis scrvavimus, nisi tameu etiam ab his lihertum 

tuvxiov tbv OTXEXEV&EQOV dnaXXnÊuv 6 trjv ihv&e- 25 qui libertatem donavit absolverit, aut per fideicom- 

Su>Qt}aauF.vo«, r/ xaxa tptdEixoiifiiaaov rovio xuxa- missum hoc relinquens aut iu ipsa libertate hoc 

tntav rj xal xnx' avxr,v xi]v iXtv&Eoiav xovro ixooi- adiciens. Nam si hoc dederit, omnino qui manu- 

$tis. ti yno xni xovxo Soirlt 7iavxE$.6is 6 ^Xtvdsât- mittitur absolvetur etiam a patronatus iure, eo quod 

ftdvos afsio&cj xai xov naxQcovixov Sixaiov, Stort hoc ille expressit. llabeant itaque baec omuia qui 

rovxo ixeivoi druaxr^xfEv. i%ix(oaav fiiv ovv anavxn 30 libertatcm meruerunt. verumtamen servent etiam post 

iavxa oi xr\i iXev&eoiai r^noftivoi, et Anonymus Sodleianus (ix xt]t viaodi vofio&Eoiae xEtp. y') ap. Zachariat AvixS. p. 213 

(cf. idem lus Graeco-Rom. IV p. 4) 

valere romanam civiUilem in liberlalibus voluimus, ila ut neque locis neque aetatibus neque alia re tdla 

causam discernereimts. Quoniam vero semper aliquid mclius erga suoiectos nostros metlitantes etiam 

ipsum quod perfectius est datum maioribus tncremeniis augendum duximus: 

I. propterea suncimus, si rjuis manumisso servo vel ancilla sua cos cives romanos declaravcrit 

(neque enim aliter licet), ut is saat ex hac lege eum qui libertatem accepit tamquam conseclanum el 

aureorum anulorum el reslitntionis nalalium ius slalim habitnrum esse, neque id necessario ab impcratore 

amplius petiturum neque omnino ylla sollicitudine opus habiturum, sed vi liberlatis haec omnia simut 

accessnra esse. Atque haec nostra lex ex praescnli die initivm capiet: neijue enim quicquum eurum 

qitae prius facta sunl sollicitamus, immo confinnamus practerita umnia, ut vuleant sccundum eos quibus 

facta sunt modos. Sed hoc quidem ita se habere sancimus. 

II. lllud vero praeterea praecipimus, ne ulla in re, ne post hanc quidem legem noslratn, iura 

patronaliis violentur ea tjuae nos sanximus, quibus quidem in personis ommno ea scrvavhnus, nisi si ab 

iis liberlum solvcrit is qui libertatem donavit, sive per fideicommissum hoc reliqvit sive etiam in ipsa manitmissione 

hoc adiecit. Nam si hoc quoque dederit, omnino is qui manumissns est etiam a ture patronatus 

liberetur, quoniam hoc ille praecepit. Habeant igilur haec omnia qui libertatem meruerunt, verum 

tamen servent ettum post hanc nostram divinam constilutionem iis qui aa eiusmodi honorcm eos ndducunt 

omnem verecundiam et obsequium quod vocatur et reverailiam per leges recte introductam; iam veio 

3 8taxf>ivavX£S vufp. || 4 *T« xgfZxrov dedi tx e] xb 

xQtixxov Mh I fiovXevbfitvoi M~\ flovXo/tt&a L tructamu8 

s; fJovXsvope&a Zucharine | 5 TO orn. M || 8 avloii] 

avxov vu/g., rr,v avxox> UP |j airmie om.s || 19 Si 

ftaXXov Af\ ovv LBe || 19 XOTIOVS L a |j 21 firjSi om. L 0 

23 ivo/wfrexritrrtfisr] Cod. 6, 4, 4 (cf. ih. 3) || 25 XOVJOV 

M"BP y 26 fiSixofifitooov BP tpiSixoftiooov M ystiSi- 

Hofifitaov L || 27 xni om. LDPf\\ 23 xtti nm. e || 32 Osiav 

om. e || 33 dynyovai I3P || rtfifje L a || 34 o^sequlton M 

oylxiov Lli || 35 ngfriui om. L Q (?£/?crentiau M xiurtv 

LJB || anexeo&co L 

1 noluimns F^vuty.] uoluraus RV*T (| 2 ctatis 7l*T* 

etatca F» || causa V 1 H 3 aliquod R Q 4 ct V] etisim RT 

vu/g. H quod] qui Ii § 5 a del. Osenbrupijtn |J estimaui- 

inus V~\ cstimamus R existimauimus Tvulg. | adiectionibus] 

••poit» (positis V' x ) adicctionibus add. V, del. V*\ 

11 pfjncrationis 10 |j ex om. R l P 12 printicipibus V % j 

Ifi perscrutantur VF l \ ergo omnia praccedentia ut V*\ 

onmia ergo praecedentia ut R crgo praccedentia umnia 

ut T erô praecedenti aut V 1 || 17 eos quos) eua per 

quos V 3 / 1 *; eos deleri mnlim || 21 rubr. l)e reuerenti» 

et obsequio patrunis a libnitis (a libertis patrono R) 

praestanda ct do inpratis libertis RTinmarif. (ex Iul.) j| 

22 illa] illa uero V 3 || 23 sancximus T) Bancciniu«t R 

sanctinius V [| 24 seruabimus libri, eorr. Btck |l 26 ho« 

adiciens R) hccaditiens VT|i 27 hoc RV*) hec Tom. T'1 

qui] ûia Ii l !| 28 absolucbitur V 1 |i a om. R |) 29 hocf 

hec T om. R Ij babcat V \ 31 ei RVT \ 33 quod) quodquod 

7' 1 | reuerentia R l || 34 introdnctum R l

KON EGEANT AUREO ANULO 385 Nov. LXXVIII 2. 3 

tv/hv 

rj xuoaiv 7} intôvXrjs rj zcov aXXtov, i$ mv bus aut insidiis aat aliis ex quibus liberti tale ali- 

VÔ* roioiio T# •nQatxovtet avaSovXwaiv xarh quid agentes rursus servitutem sustinent secundum 

niQi IQVXWV yeygaftftivovs ixpioxavrai VOIIOVS de his scriptas leges et restituuntur priori connxa&iarafrai 

T/) ngoxigq xvxrj. ei yag ovSiva dicioui. Nam si nullum penitus ingratum esse circa 

lai dxdgtaxov elvai Tieî ibv Stoâdftevov 5 donatorem permisirous, licet fuerit bene natus, sed 

w&oafiev, xav ej tiov evyevsoxarcov efy aXXa donationes mfirmas pronuutiavimus in his quae duuêas 

dxipovs a;iey>^va^sv iv xole naQ* rjuwv dum a nobis scriptae sunt legibus et in his quae a 

qityelot vouots xai iv TOIS xa&* ixaoxrjv naq* nobis cotidie praecipiuntur, quomodo patiemur maxiXevofievois, 

TICJS av avacxoifte&a xbv IXsv- numissorem, qîi aequalis patri circa libertum tactus 

ijv xbv iv i'a(p iai()bs IXBQI xbv aneXev&egov 10 est, ab eo ahquid pati malignum aut iniurias ibr- 

ofievov nag' ayxov zt jta&etv novrjqbv jj iiêie sitan asperas et indecentes seu plagas aut ruaxime 

Qaxeiai xal anêneTe r\ nXrjyas rj peyaXijv xai intolerabilia SUBtinere dispendia? bed si quid hoov 

inoaxfjvai t,rjfiiav; aXX' ei xi xovxcav vofti- rum legitimis probationibus convicerit passum se 

fion anoSeiêaiv iliyiut na&ibv 6 rrjv ihv&eglav qui libertatem dedit* vel eius filios, post praedictas 

Sok t) xai oi xovrov nalSes, (texa xovs ei^rj/ievovs 15probationes libertum ia priori restituimus habitu, 

lltyxpvi xbv antXei&eoov x$ nQoxiqip 8a>ao/nsv axrj' nominum quidein perscrutatione et propter baec 

ftau, rrji fxev rwv ovouaxcov neoufjyaaCat xai xiqs 8ia dispeudiis omnes enpientes, iustitiam autem ubique 

•tavia t,Tjftias anavxae anaXXaxxovxes, xb SUaiov Si et aequitatem et quod legislatorem decet et quod 

nnrinôv xal \aov xai vofiofrexT] ngenov xai aoioxov placet deo et liberto et dudum domino conser- 

&£ rc5 xe cmeXev&eQco xqi XB ndXai SeanoTrj

Nov. LXXVIII 3. 4 386 UT LIBERTI DE CETERO 

ya/uixa avvraxxixoi ovfip6?.aia' xavxrjv yhg u6vrtv nuptialia conficiat docflmenta; hanc enim solam post 

anatrovftev fiern xfjv D.ev&eqiav rf;v na(jaxrlgrlai.v. manumissionem observatiouem adicimus. Et sint 

xai iorcooav xal oi ngoXapovxfe TinlSes xai oC fieza etiam praecedentes filii et qui post dotalia nati sunt 

xa ngotxcpa xexfrevxei ifov&egol xs xal evp>evets, xal liberi et iugeuui et sui et patri Successores, a postuioi 

ys urtv iio narQi SuiSoxoi, rfjs aixrjaetoi xwv 5 latione aureorum anulorum et pristinorum natalium 

tov SaxxvXiov xnl xov Sixaiov rijs naXiyytveaiai liberati nullamqae peuitus habentes differentiam ad 

i, xai oiSsfiiav navxeXati 'd%ovxti Smtpo- cetera ingeuuorum matrimonia. Libertas euim matris 

oav itobs ia Xoma xav ev yzyovbxwv owoixeota. et insuper documentum nuptiale sobolem liberam et 

eXevfrepia yaQ xrfi ftTjrpus xai Ttooe ys ovuftoXatov ingenuam et patri succedeutem dcmunstrabunt. 

ya/xixbv XT;V yoi'i]v iXevfrdgav xe xai evyevtj xal T 10 

Ttal Sddoxov a7toSei!~ovaiv. 

CAPUT IV. 

Knl ovxco xwv ngayuaxav xai xrjs aXrj&siae oXoi Et ita rebus et vcritate toti efficimur, ut 81 cui 

ytvvpefra, IOSXS ei nvi xai SovXevovor,* ir,e ywntxbs etiam ex serviente muliere procreentur tilii et volui$ 

avxê yivoivxo 7tmSe:, fJovXij&eiT] Si ixelvos vaxe- erit ille postca mulierem manumittere et dotalia 

oov TTJV yafiexijv iXevfreouioat xal TtQoixcpa ovvTafcai 15 conficere documenta, mox cum ipsa dotis inscriptione 

av/iôXatn, aua rfj tiiiv nQoixeptov ygayjj xal toTs et filiis competet libertatis simul et suorura ius, non 

naioiv aQuoaei xoxe -rrjs iXêvd-tgias oftov^xai rb rrs requirentibus nobis Bpecialem libertatem in filiis tieri 

yrrjOioxrjxos Sixatov ovx im&xovvrcov rjficiiv iSia- et simul manumitti cum matre aut post eam vel 

tflvoav iXevd-eoiav ini rdls naioi ysvdofrcu, Ssre rj ante eam forte libertatem accipere, Bed scriptione 

aweXev&eocod-r;rai TTJ (ITJXQI fj xal fiex' avrrjv^ rj xai 20 uuptialium documentorum mox eis etiam libertatem 

noo ahxijs tacos rr,v iXevfregiav Xafielv, aXX* afia xfj donamus. Quod enim maius utique ostensurus est 

ygnffi tiov ynfttxiov av[i(ioXaioiv ei&vs avrols xai pater libertatis filiorum indicium quam [quod] uxorem 

XTJV ifavfrtQia? x n (>'&f*8d-a. xi yag av peit,ov 8ei- ostendere liberamque simul et legitimam nnptialium 

£eisv 6 nnTTjg'iXev&eQias rc5v naiScav arjfisiov ») xb documentorum couscriptione? Si enim miles relinxijv 

yafitxTjv anocpr^vat xnl iXev&eoa» 6fiov xai yvrjaiav 25 quens legatum alicui suarum ancillarum ipsa do- 

T^ rtov ya/iixuiv avfiôXaicav yQcupri; il yttq ffrâ- natione legati et libertatem dare videatur, quomodo 

x\(6xrts xaxaXmdiv noeafieiav io>v oixsicjv nvi &ega- non multo inagis pater, si documentum uuptiale connovrcov 

avxfj rfj Soaei rov ngeageiov xai tijv iXev- scripserit, habebit proprios filios ex hoc solo et 

&egiav SiSovai boxeT, ntos ovx av noXXco fiaXXov 6 Hberoa et legitimos successoreBV Neque enim quinnxfiQ, 

ei ygaipeta avftôXatov yn/iixor, t'!-ei rovs iav- 30 libet eum putaturus erit voluisse filiorum quidem 

•tov TtalSas i!; alxov Srj zoirov xai fibvov xai iXsv' matrem legitimam esse et hoc tam magnum ei dod 

xnl yvrjaiovs SiaSoxove; oi yag av T«S avibv nasse opus libidinis, proprios autetn tilios ex suo 

pX&f ir\v fiiv xtbv naiSatv ftrjxega yrrj- natos semine adhuc relinquere servituros. 

ainv etvat xal xrtXixovxov avxfj x a Q{ aaa & ni Ttnggy 

TjSovfji, xoiis iavxov Si nalbat xovs ix rtvv avxov 35 

tpiivtas aneofjaxwv' lixi xnxaXt/mavetv dovXevorxae. 

1 Tnvxa ofioicoi ftiv vni(> xiov iXevdsocoxtov bfioicas 1 Hacc similiter quidem pro manumissoribus simi- 

Ss i>7ti(> xwv hntXtvSigtov ivopo&exrjaafisv. ti yaQ Hter autem pro manumissia sanximus. Nam si ea 

urj xa Kfingoa&ev dortuira xoit dXevfregatxale 40 non servamus, segniorcs forsan homines circa liber- 

sit, nuplialia componat inslrumenta: hanc enim solam observationem post Uberlatem reqtnrimxis. Atque 

filii tam ante guam post dotalia instrumenta nati liberi et ingenui sint, et legitimi utique heredes yutri 

suo, petilione anreorwn anulorum et iuris restitutionis natalium liberati, nulia omnino a rcliqws ingenuorum 

coniugiis difjerentia admissa. Libertas enim matris et insupcr nuptiale insli~umeiilum subolem 

el libcram et ingenuam et successuram patri demonslrabunt. 

IV. Atque ita tota menle versamur in rebus et veritate, ut si cui eliam dum mulier in servitute est, 

ex ea liberi nati sint, isque postea uxorem manumittere et dotalia instrumenta componere vclit, simul 

cum dotalium inslrumentorum scriptione etiam liberis tam libertalis guam legitimomm ius compelat; neque 

requirimus specialem in liberis libertatem, ila ut vel una cum malre manumillanlur vel eliam vost 

cum vel etiam ante eam forle libertatem accipiant, sed simul cum scriptione instrumcnlorum tiuplialium 

stalim iis etiam libertatem largimur. Qvod enim maius libertatis liberorum signum paler daturus est 

quam qitod uxorem liberam simul et legitimam ostendat pcr scriptionem dotalium instrumentorum? tfam 

si milcs qui legatum siiorum scrvorum alicui reliquit ipsa datione legati etiam Ubertatem dare videtur, 

quidni tnulto magis patcr, si instrumentum nuptiale scripserit, suos fiUos ex hac quidem sola re et liberos 

et snos hercdes hahiturus sit? JSeque enim putaverit quispiam eurn voluisse matrem quidem liberorum Ugitimam 

esse ac tantum ei voluptatis incrementum esse gratificalum, liberos autem snos ex ipsius semine natos 

1 relinqucre serviluros. Haec pariler tatn pro manumissoribus quam pro libertis sanximus. Nam nisi 

ea quae prius dicla sunt mamimissoribus servemus, segniores forlasse homines ad libertalem largiendnm 

1 ovvxaxxiaffco P\\ 2 anatxovftsv] adicimus p J| 5 yt 

/

NON EGEANT AUREO ANULO 387 Nov. LXXVIU 4. 5 

" r,inv Si rcaaa 

•»;x« anovSrj xae iktvdeoiat xgaxslv xe xai ioxvfiv 

ttnl i» xfj xn&' rjuai dv&ilv xe xai avûveo&ai jio- 

Xntia. xnl yag Srj xavxtjt Svtxa xrfi int&v/uiae xni 

inl AiflvriS xai inl xrjs 'ECTiegns XTJXIXOVTOVS Tjorf ._ x._ _ 

fitfra noXtfiovs inig xe xrje og&t;: ngbs &t'ov S6£tjs iectorum pariter libertate. 

vnio xs xr.e xwv VHTJXOIOV 

1-i tatis largitatem efflciraua. Nobis autem omne cxtat 

studium subsistere Jibevtates atquc valere et iu nostra 

florere et augeri republica. Eteaim huius causa desiderii 

et in Libya et in Hesperia tanta Buscepimus 

5 bella et pro recta ad deum religione et pro sub- 

'-°---'-- 

CAPUT V 

Se oiSiv, aXVt xois Q Facimtia autem novum nihll, , sed egregios gg ante 

ji«)i> rtuo>v 

Qtov axo).ov&oivTcs. dkjvsg yiiQ noa i imperatores sequitnur. i Sicut Si enim i Antoninus i 

fji evaefieiai inotvvpos, £?• ovneg xailOPius cognominatus, ex quo etiam ad nos appellatio 

tit rtfins Tv naiStov oi- petitum in comtnutie dedit subiectis, sic etiam nos 

xawv ngotegov aixovfievov iv xoivu) 8iS(oxe TOZS v7trj- noc videlicet regenerationiB et aureorum anulorum 

xuon, ovjia xal ijfieli rovxo Srj xb ifjs nnXtyysrsaias ius uoicuique petentium datum et damui et scrupuii 

xai xb xcov ôvffw*' SaxxvUtov exaaxtp xwv al- 20 lositatis praebens occasionem et manumissorum in- 

•xoivrtov StSoftevov xai ^rj/uias nage%iuevov a(fOQ(tip> digens auctoritate omuibus similiter subiectis ex hac 

*ai nolvngaypoovvTjs xai xfjs naga xu>v iXevfrsgcoxtav lege damus. Re8tituimu8 enim naturae ingeuuitate 

Stnfteror nv&svxiai anaatv ojuoitos xols vTiTjxoote av- dignos non per singulos de cetero, sed omnes deinto&ev 

SiSoftBv. anoxafrioxafiev yag xfi yiaei xovs ceps qui libertatem a dominis meruerunt, ut et hanc 

tf-i tvytveiai a^Cova ov xui?' t'ta xb J.oinov, aXXa 25 magnam quandam et geucralem largitatem aostris 

zidriai l

Nov. LXXIX pr. 1 383 APUD QUOS OPORTEAT 

nAPA TI2I XPH AIKAZE50AI 

M0NAX0Y2 KAI A2KHTP1A2. 

'O avrbs flaotfevs Mrjva r® dynordrtp 

xai oixovfjsvixco d 

(79 LXXIX. AutkLXXX. Coll.Vltit.7 

f . y JJ^nyjua [xa&ovreS inl ravzrjS 

ftnaiXiSoe hoktois oix oftfrbv ytveofrat (prjfrrjfiev xo 

vouq> rovxo &eociTievOat, dgxofievoi fiiv anb ravxtjs 

R APUD QUOS OPORTEAT 

CAUSAM DICERE MONACHOS ET 

ASCETRIAS R . 

b Idem Aug. Menae beatissimo arobiepiscopo et 

generali patriarcbae. 

^Praefatio.) Reoi cognoscentes non rectam fieri 

in bac regia civitate communi lege aestimaviams boc 

mederi, incohantes quidem ab hac felicissima civi- 

evSaiftovos^noXeios, fit anaaav Si aiixbv xi)v 10tate, in omnia vero eam quae eubiecta sunt distendxxtivovxes. 

xtvie yaQ xip> xfji 6Q&OS6£OV dentes. Quidam enim volentes corrumpere ortboaepvbxtixa 

ôvXuusvot Statp&eiÊtv, et xira doxae fidei houestatem, si quidam litem habuerint 

Sixrjv SXOIBV Sfj&ev 7} Ttpos (tovaxovs jq JIQHS doxrj- quasi cum monacliis aut ascetriis, civiles iudices 

xqiae, ltQosiaoi xoie noXmxol* noxovatv, oi Si ixnifi- interpelJant, at illi mittunt executores praesumeiites 

novai nQnv.xoQai dîowxas fvSov xe ytvio&ai. xwv 15 accedere intra Ioca sancta et monacbo3 trahere atisqujv 

xbnav xal fiovaxoiis i^dXxeiv xnl fiovaaxgiais que monastrias vel ascetrias inquietare, forsan eas 

ijxot daxrjxoiais ivoxktlv laats xai d&sdxon ovoats' quae non videntur: et binc iniuriam et coufusionem 

xdvxev&sv vfigiv xe xai aiiyxuoiv oi (uxqav xoli non paivam adorabilibus fieri locia. 

yivea&ai xonou. 

CAPDT L 

Jid xovxo xoivvv &eOTtlZ,ofi*v, tt ns oiavovv Zy.oi 20 Propterea igitur sancimus, si quis quamcumque 

Sixrjv noos xivas tdiv eidnfteoxdxcov daxrjxdiv rj XOJV babuerit causam cum aliquibus veuerabilibus sanctiieocofiivatv 

naftfrivoiv r\ ywatxcHv iv //ovaaxrjQiois monialibus aut sacratis virginibus aut mulicrlbus 

oioji oiadif, xio &eoa>t/uaxdxq> nokscos ixdoxrjs ini- omnino ia monasteriis consistentibus, deo amabilem 

oxojtcp noosiivni, xov Si ntfineiv xa\ fiexd ndarji civitatis iilius episcopum interpellet, ille vero mittat et 

oxrjros xe xal tvax^foavvtj: xh Tiegi xrjs x

CAUSAM DICERE MONACHOS 389 Nov. LXXIX 1—3 

*ai ra Ttr.ol TTJS SUrji xal xa 7iegl xfji aotpnXsins xdiv quae de lite sunt et de cautela iudiciorunt disponere 

Sixwf Staxv7tovv xni xftivstv avxas aeuvais xs xal et iudicare honeste atque sacerdotaliter et secundum 

' tdis xnxa xovs voftovs xovs rjfiexsQovt xai rovs leges nostras et sacratissima8 regulas. Sic enim et 

xavovns. ovxta yng xai ot xiva Xoyov fyetv qui aliquam rationem habere putant merebuntur iuo« 

xtvôvrai xwv dixairav, xai r\ aeftvoxrjs xd>v 5 stitiam, et bonestas sacratorum ioviolata integraqua 

UQutv afrtxxi/S re xal axdqatos , xnl i%ir(o rrjv v avraiv xa£ea>v, oisrs fiat omnino corruptio, sed integra ad honorem reve- 

(irt!)ifiiav ainov yevia&cu izavrsXms jtnQatp&oQav, rentissimorum monachorum custodiatur. Haec autem 

a).)Ji axioaiov airbv jxgoe rt/irji' ICJV evXnêaraxcov 15 etiain tua beatitudo cogaoscens et ipsa custodiat in 

povaxwv xolrw o jtaga ravxa xi nqnxxa)x; ii pkv 30 Sciat igitur qui praoter haec aliquid egcrit, si qui- 

UQXW «"? o xoiavxTjv iveyxelv yfttpov &agQrjoas, tits dem iudex sit qui talem proferre sententiam praer^» 

xt dox^s aneXa&ijoexai ola eie xi &elov £2;v3(>i- sumpserit, quia ab adrainistratione repellitur tamaai, 

notrjj xe decom Jibrarum auri 5/ui xfj avxov quatn divinitati contumcliam faciens et poena decem 

talu t,rlfiiu>d'r,'Texni xto itQtoxaxio i\(id>v Zoâofiivr^ librarum auri una cum otticio suo multabitur sacrara/iteia>. 

oi Se ye nonxtonet oi ToXftTjixavxes ngoi- 35 tissimo nostro danda aerario; executores autem 

0^«^«»' oXms vnoftvrjatv vn' alxwv rtt/v &to(piXs- praesumfntes oflFerre omnino admouitioncm ab ipais 

oidnov iTiiaxonaiv xaXvia&ataav xnl xa&tiQyia&to- dco aniabilibus episcopis prohibeantur et retrudantur 

onv h xoli xnXovftdvots SexanxnTs, Ttoivhs xin jroos- in locis quae decanica nuncupantur, poenaa comper/xovaus 

vq-iôvres xai Ixflifiaopov outitvi xb Xombv tentcs passuri, exactionem uuljaui ue cetero agerc 

itQosuyayEtv ovy%a)(>ov/isvot. 40 permittendi. 

suf/iciant ad ea quae litcs liliumqve cmithnem spectant definienda easdemqne graviter et succrdolalitei 

secundnm lcges nostras et divinos canones diiudicaiulas. lia enim et qui iusta raliune sese uti existimant 

ius suum conseqvcntur, et sacrorwn gravitas inteyra atque incolumis servabitur. 

II. Cnmmunis if/itur lcx sit, atque cttstodiatur et a gloriosissimis praefecth qui in omnibus sunt 

dioecesibns (Ulyrici dicimus ct Libyae et Italiae et totius Occidenlis) et a gloriosissimis praefeclis utriusquc 

Romae et a magnificentissimo praetore plebis et praesidibus provinciarum eorumque officiis: ne ullam 

omnino corruptionem paliatur, sed ut inlegra ad dignilatcm religiosissimorum monachorum servctur. 

Haec aulem tua qnoque bcalitudo cognoscens et ipsa tn hac felici urbe eiusque confiniis custodiat et litlcris 

utatur ad ileo caros civitalum mctropolitiis, quorum ordinalioncm ipse susccpisti, praemissa lilteris 

propriis hac sacra lege nostra: illi aulem hucc episcopis sub se conslitnlis nnnliabunt, ut ex brevi hac 

scriptionc vnys legis tenor per omncs propagelur regioncs nostrae dicioni subiectas. Quin etiam acccierari 

sancimus lites quae monachis intendunlur, ne anvnus eorum lilis curis occupetur, sed ut iis quantncius 

Uberati operibus divinis vacent. 

III. Sciat igitur qui quid adversus haec egerit, si quidcm magistralus sit qui eiusmodi sententiam 

ferre unsus sit, fore ut et magistrulu exuatur, qulppe qui deum iniurta affecerit, et poena dccem librarum 

auri unn cum of/icio suo muiletur sacro nostro aerario praestanda. Lxccutores vero qui omnino commonilxonem 

ufferre ausi sint, ab ipsis dco carissimis episcopls prohibcantur et rccludantur in decanicis 

quae vocanlur poenas dignas subiiuri, neve iis excculionem cuiquam inferre in postcnim concedalur. 

2 avrns om. f J 10 sg. xov rs ivdoôxnxov vniigxov 

TJj» 7toe(7pvTt'(>aS ncoftrjf A/ n !| 11 *v7tdoxi0V cum .1/* vnlg. J 

18 avxtjt Scrimger] rtvxr} M |) 23 xovxov om. f f| 33 Ttoivr] 

M l| 34 So^TjffOftdfr; Scrimf/er ejc e] drâofiitî M \ 35 oi 

Si Zar.hurinr (cf. «•)] el Si M I 39 xal om. S Q olSevl M 

(c/. Tkeod.)] nullam (i. e. ovSiva) g 

2 honeatate R H sacerdoliter /Z 1 | 4 rationem Vvulg.] 

ratiocinationem /27'||putant T x \ putantur R VT 7 vu/gA 

5 integrataquc K 1 integra R x illiriaci V iliriaci R 1 libie RVT| 12 ct nulla] nt nulla 

Oambrxiggen fl eis VT \ 15 tua ctiam R J beatitudine V 

Jj 8 a om. R J| 9 illirici T 

1 j) 

16 confiuiis vu/g.] continia libri \ et littcris addidi (tim. 

Br-ck) H 17 ad] a T, om. R x || 18 suscepisti (susccpistis V*) 

ipse V"|| pracponenB VT] proponens Rvulg. Q 19 hano] 

ao F 1 || 22 etiam] etiam oi V a U 23 illabatas rillibataa R 

inlibatas T l [| 30 Sciant Vvulg. | egerint V 1 vulg. |', 

32 quiarainistratione Ii l quia a minigtratione R* \ repelletur 

vulg. || 35 dando V* daraus T l | errario RT* || 

38 quae om. V* || dccanca R l decaneca R*T* decantica 

V 1 caneca (canica pr.) T l

Nov. LXXX pr. 390 DE QUAESTORE 

.) Tovxov xoaxovvxos rov voftov, etxis (Epilogns.) Hac valente lege, si quia cum alin^6s 

xtva TcJv BvXa@edrvT) xio ivSoôxiixfp dndgxtu xav 

ir.gutv nomxwoliav xb /9', unb vndxwv 

xal 

15 LXXX. Auth.LXXXI. Coll.VItitS 

R DE QUAESTORE R 

Idem Aug. Iohanni pp. sccuudo ex cousule et patrido. 

(Tlflooifiiov.) 'Ati [ttxa xr,e ix &eov ôr{&eias2Q ^Praefatio.) Scmpcr cum dei auxilio omnem 

nnanv noiov/if.fra .nguvotav xov xv V7irtxoov xo naga facimus providentiam, ut subiecti ab eius clementia 

xr,s avrov d-Qoynias naQaSo&ev r\ulv n^Xnfiss tradili nobis illaesi serventur. Itaque et leges poniijpvXaxxsa&ai. 

xotyagovv xnl vofiovs xi&sfiEv ndarjs mus oinni in eis curantes iustitia, et quod paulatim 

iv, avxtns inifieXonsvoi, Sixatoavv7]e, xai xb xara /«- labitur reparare festinarnus, insuper etiam adminixoov 

oXia&aivov nvaxxtia&m amvSouev, xni ngos ye 25 strationes invenimus, quae castigantes quod inornaxai 

apx"S inivoovfitv, ai7i£o ao)fQovit,ovam x'o axo- tum est mediocriora faciunt delicta. Quale videlicet 

auovv pexmioTena izoiovai xn nXrîutXrifiaxa. onolov aliquid praetorea populi in hac fecimus magna urbe, 

Hri xi xo xov jtgatxcogos TOV Srjuov xard xavxrjv TCB' utilissimum ex ipso rerum cxperiraento omnibus regiam 

Tioirptnuep XTJV ftsydlrjv TTOXIV, XvotxeXtaxaxov d

DE QUAESTORB 391 Nov. LXXX 1. 2 

ix xoiwv Trtvxjje TJJS neigae xai Sxegov T« d"eganeias Ex hoc igitur experimento et aliud quiddam tnedea 

Stofuvov nooiurixavijaaad-ai xs xai it-evgelv v6fiu> xs egeus moliri et adinvenire legi et cingulo iustutu 

uai ngxfi Sixaiov rjyijadfts&a. s'vgoftev yag oxi xaxa aestimavimus. invenimus enim, quia paulatirn profitxoov 

ai fiiv 4nagx^ nl xvHv invxwv oixrjxogcov yv vinciae quidem suis habitatoribus spoliantur, magaa 

ftvoivxat, rj /leydXr] d'i nvxrj noXn r\fia>v SievoxXslrat 5 vero haec civitas nostra populosa est turbis divernXrftovaa 

Strupogatv arfrgoinan', xni /taXtara yeiog- sorum hominum, et maxime agricol&rum, suas civiyuv, 

xdi xt oixeias jioXetS xai xlqv yetagyiav anoXifi- tates et culturam relinqueutium. 

navbvxwv. 

CAl'UT I. 

TaiTo ij,i/«s «s rbv jxngorxn tojuov iSeiv nng- Haec ad praesentcm legem nos rcspicere procuraiaxevuaa 

xai tii rrtv dgxriv XTJV rvv nag^ rjjndiv oê- 10 verunt et ad ciugulum quod nunc a nobis paene 

S6v Ti xaivovgyovfisvrjv, rjneg ov* oxvovfisv ix xov novatum est, cui non piget nos de publico et anao- 

rd xov quaesitoros imxi9tfitv 15 men: sic enim et initium eum invenieutes (dicimus 

ovopa' ovxioi yitg Srt xni oi xijv agxf;v nixijv 4£evg6v- autem priscis tpmporibus) inquisitores vocabaut ad 

xes (fn/iev Si xnl iv xois avt>)xaxo> XQOVOH) igewa- hoc venientcs otticium. 

Sai ixnkovv xovi sls Tavrrjv dtptxvovfiEvovs xr\v xdîv. 

1 BovXout&u Si xbv xr\v dgxhv Hxwia xavxrjv ap- 1 Volumus autem cingulum habentein boc respioqmvxn 

ngoi &tbv xal rb riftixsQov Sios xai xbv vo/iov 20 cicntem ad deum nostrumque timorem et legem redyn^relv 

rovi inl xijt fieydXrjs xaixrje dntSquovvxas quirere (advenientes) ad magnam banc civitatem, ex 

nSUufs, i| oiae$Tj7ioj8 x&e aS e ^ tv > ttrsJtfSgns tixt quacumque provincia sint, viros sive mulieres aut 

yvvnlxns, tixB xXrjgixovs ehs fiovnx»vi r} daxrjrgias, clericos aeu monachos vel monacbas sive externathe 

twv il-u) noXeaiv awrjyogovs fj xai dXXrti oimuvv rum civitatum advocatos aut alterius cuiuscumque 

ru^jje T« x«i a£»«s, xal negtegyd&o&at xivts xs ehv 25 fortunae vel dignitatis existant, et perscrutari qui 

xni no&ev yxotsv xai inl noiq ngotpdaei. xal ei fiiv sint aut unde venerint et in qua occasione. Et si 

ytwoyoi, axontlv xovs olt xciiv TiftBxigtov agxovxcov ai quidem agricolae sunt, intendere quibus nostrorum 

*nx aixovs ngosrjxovaiv vnod-ioeis, xai xovxois im- iudicum borum competunt lites, et his imminere, 

xeiffrai, ovrx6fia>s xe avxovi dnaX)£xxeiv xu>v Svsxo- velociterque eos eripere difficultatibua propter quas 

Xav 8t % aniQ \dv\ ivxav&ol nagttysyovaat, xai 'oxt, 30 hic venerunt, et festiuanter undo veneruut eos rei(i)iioxa 

xuinovs utfev ijxovaiy ixnenneiv idjv ngos- mittere competentia fruentes. 

ifjioXaioavxai. 

CAPUT JI. 

Ei 8i Tives sUv ysiogyol xsXovrxei vnb Seanoxsiat Si vero aliqui sint agricolae COQStituti sub dominis 

xai Si6p.Evoi xovxiov eis xavirjv nngayeyovaai xrp> et egentes eia ad hanc venerunt regiam civitatem, 

fiaatliSa noXiv, nrtgaoxsva&iv xoie xexxrtfie'vovs &dx- 35 praeparare possessores citius eas discernere pro 

xov avxolt Stnxgiveiv xn dp' oh dtpixovxo itgdyfiaxa, quibus venerunt causas, et remittere znerentes mox 

xnl ixnifinetv avxixa xvxofxm xutv 8ixaia>v. si Si quae iusta sunt. Si vero forean ad resultationem 

ws tixbi eis iruvxiioaiv iwi 1 xtxxrifiivtav jictQsyivono possessorum venerunt et adversua eos dicant causas, 

nostram incolunt probatam. Ex eadem igitur experientia etiam aliud quid quod medela egeat moliri et 

cxcogitare et Uge et magislralu dignum placuit. Invenimus enim cum provincias fere habitatoribus suis 

denuaari, tutn magnam hanc urbem nostram moleslia affici replelam diversis hominibus, et maxime colonis, 

qui proprias civilates et agriculturam derelinquanl. 

I. Haec nos commoverunt ut ad pracsenlem legem spectaremus alquc ad magislratum nunc a 

nobis fere novandum; cui ouidem non pigcl ex publico et annonam dare eamque suf/icientem et offtcium 

insupcr iiistituere et periculum quod ex neglcgentia redundet ei intentare. Jpsi igilur magislratux eique 

qui eum suscipit quaesitoris nomen imponimus: ita enim etiam qui ab initio eundem excoyitaverunt 

1 {priscis diamus umporibus) quaesitores vocabant eos qui ad hoc officium pervenirent. Volutnus aulem 

ut qui hunc magistralum gerit ad deum et timorem noslrum et lcgem respiciens in eos inquiral qui in 

hac magna civitate versanlur, ex quacumque sint provincia, sive viros sive mulieres, sive clericos sive 

monachos vel sanctimoniales, sive extcrarum ciyitatum advocalos sive etiam alius cuiuslibet condicionis aut 

dignitatis homines, ei sollicile scrutetur, qui sint et unde venerint et quali de causa. El si quidem coloni 

sinl, consideret ad quosnam cx iudicibns nostris litcs eorum pertincant iisque immimat, et cilo illos difficultaiibus 

propler quas huc vencrunt Uberet, et quam celerrime cos unde venerunt remittat ea quae 

l>ar esi adeptos. 

II. Quodsi qui coloni ad dominos pcrlineant atque iis supplicaturi ad hanc regiam urbem advenerint, 

efficiat ut domini citius negolia propler quac aavenerunt dtrimant, eosque ubi tus suum obtinuerinl 

stalim dimittat. Sin vero advenerint /orte liligaturi cutn dominis et adversus eos causas agant, si qui~ 

1 qnidatn R l g mcdella F 1 g 2 egenus R f T l \ 7 culturas 

R | 9 hoo R Q curauerunt R j) lt cui otn. V 1 || 

annosas 72 J 12 *baa sufficientis] adaufficientis (adauffitienti 

T l ) R VT fl ct officiuro] et dtl T 1 J 13 ex 

Tvulg.] om. /?F|| Cingulo RV*T 1 ] Singulo V 1 cingulura 

V a T* |( 14 ettnim et] enim et T l etenim T* g 

15 initio (vel in initio) vulg. |} 16 uocabat V U 19 babcntem 

VT 1 ] habcnte» RT*vulg. J *rcspioientet libril 

21 advenientes ar«TO»s L || 19 Dov- 

Xofitfra — TavxT)v\ QtaniôfitP xbv rijv dgxh 

|| 37 iuxta R || 38 posseaionem 

v T0 *' 

ttontiaCxtogoi (v. L xoiaiaxcogos) f[xoi igewjjxov i'xovxn 

tavxijv inc. B || rov] xai L' § 22 tlev eixe] cixa om. s 0 

23 tht fiovaxovs M] r, fiovnxovt LB Epnn. || 24 r, xai] 

Nov. LXXX 2—4 392 DE QUAESTORE 

xai itQos aiixove Xtyoiev Hittte, ti p.iv nXj]d-os strj, si quidem mnltitudo sit, plures qnidem remittera 

xois fiep jzoXXovs dnonifinsiv nagaxoripa nQot xr\v coDtinuo ad provinciam duobus aut tribus nJictis, 

xrigav Svo r; xoiiov xaxaXtfiTtavofievaiv, oTnsg xaxa qui secundum collitigantium scbema litem exerceant, 

xb xov awSixov axrtfia xr\v Sixrjv aycoviovvxat. xal et ita eum imminere litis auditori et procurare ciovxa 

Si avxbv Jnixtio&cu x$ xr\s Sixris axgoaxfj xal 5 tius incidi negotia, ut non longitudo eis fiat temnagaoxevd&iv 

oxt xdxtoxa xifivsiv xdt vno&toets, iva poris, et maxime agricolis, quorum et bic praesentia 

urj fifjxps ayxols iyyivotxo xgovov, xal ftdhaxa ystoo' superflua et agriculturae vacatio damnum et ipsia et 

yots, oiv i\ xt ivxav&a jtagovoia nEQtxxi] ij xe ix poS8essoribllB facit. 

xfjS yewgylaf axoXtj (ilJtflos avxoli xe xai xots MSXXT]fisvots 

Tioiei. 10 

CAPDT III. 

El Si ovSi yscogytxbv Birj rr imSrj/tovv nXrj&oe, Si vero neque agricolarom sit adveniens multitudo, 

dXXd xivBt xvxor Hregot i) xal SixnabfiBvot nobs dxs- sed quidam iorsan alii aut etiam litigaturi adversus 

gove, xai ivxai&a xgoviôuv, firj ivSiSovat, dXXd. ovv alios, et hic tardent, non quiescere, sed cuin omni 

Tidorj avvxovia xovs dtxaaxds insiyBiv UBXOL anovSrjs instantia iudices urgere cum festinatioue eos conavxoie 

xa>v dfiifna^TjxovfiBvoJv dnaXXaxxetv xs xal 15 tentionibus absolvere et litibus liberatos remittere 

xd>v Sixdfy iXtv&eQovfuvovi ixjii(jnBiv, WSXB avxove suas civitates et provincias babitare. Si vero forsan 

xds oixeias xQ ai i* x «» noXeis oixslv. Ei Si izoX- cum institerint auditori litis aut agricolarum domi- 

Xdxts ivoxXrjaat-xoe xtji axgowfievqt XTJS 8ixr,s rj xoTe nis qui a nobis statuti sunt iudices, ut litigantes 

xatv ytmqywv xvglots xov jtn^ Tjfjcbv xaxnaxdvxoe aut observantes liberent, ipsi ad hoc differant et 

doxovros, if q> xois Sixaôfievovs fj TzgoseSoeiiovrae 20 non citius eos aut lite aut observatione liberaverint, 

dXev&egaiaat, avxol ngbe xovxo avafldXioivxo xal /ITJ tunc i|isum qui a nobis in boc ciugulo constitutus 

d~nxTov nvxove rj xfjs Sixr,s tj xov jtQozedgeveiv avxols est deducere ad ae litigantea aut cgentes aliquo iure 

dnnkXd£ovot, rtjvtxnvxa aixbv xbv nag 1 ripiov inl a possessoribus proiude non mereiites, (et) examixaixr,! 

XTJS dgxrjs 7tgo^Xt]&svxa' ayeiv eis iavxbv xov$ nare, et citius dispouentem pro quibus illi huic 

dixatpfiivovs t' Seofievovs xivbs xtav Sixaltov naga 25 magnae observant civitati ad suas remittere patrias 

x6>v xBxxrjfidvoiv elxa fifj xvyxnvovxns, xnl igsxd&iv, aut omnino ex quibus venerunt locis, omuibus perxtxi 

iv xdxBt Staxi&svxa £ip y ols ixelvot xavxr) xji (it~ einpto ad hoc privilegio et fori praescriptione. 

yaXri TiQOitSpEvovoi nolei ngbe xde oixtC

DK QUAESTORE 393 Nov. LXXX 4-6 

SvrnTol Si nqxsli> Ttobs nbvov eialv, el phv olxsrnt dem servi aliquorum fuerint, cognoscere quorum 

•tivav eUr, /tar&aretv xivwv elai xal xoiiove xal sunt et hos etiam isvitos possessoribus transruitnxuyme 

xoie xexxr,fiepote txnifiitetv, ei Si iXev&egot tere, si vero liberi fortuna et ex aliquibus civitati- 

TJJV xvxnv *«* ix XIVOJV ijta(>%twvrri noXeotv bQiia>~ bus aut provindis orti, hos transmittere ad provin- 

(terot, xovxovt ixndfmetv eis xas dj- aiv eioiv djiaQ%iai. 5 cias ex quibus sint. 

CAPUT V. 

Ei Si avxoxfrovBt ehv xai aoiftaai /tiv ioowudvois Si vero huius terrae fuerint et corporibus quidem 

Xfimvxat, piov Ss avrole siiTiQsnie ovx Saxi nqbtpaan, validis utantur, vitae autem eia deccns noo est ocfuvzovi 

fiT] finxnmv elvai xr\i yrfi ax&os avyxcooeTv, casio, hos non frustra ease terrae onua permittere, 

al/Ji naqnSiSovai &nxxov nvrove xois xe xu>v iqycov sed tradere citius eoa et operum publicorum artihus 

TI5V STjfioaiaiv xexrixcus eit vnovqyiav xdie xs ngo- 10 ad ministerium et praepositis paniticantium statiotarcoaiv 

aqxonoiTjxtxaiv igyaaxTjqCcov xai xols xohs xr\- num et hortos operantibus aliisque diversia artibas 

novi iqyat,op.dvoit xal aXXais Stafooon xixvais fj xai aut operibus, in quibua valent simul quidcm labo- 

'••••-•• tt ip als ioxiovtnv S/ut /isv xdfiveiv afia Si rare simul autcm ali et seguem ita ad meliorem 

"" xai xbv aqybv ovxois £ni xa xgelxxto mutare vitam. 

tv j3(ov. ei Se xives fir\ fiovXrjd-ibai 151 Si vero aliqui noluerint observare oporibus qui- 

•vsiv T«IS iqyaaiais nle itapeSo&tjaav, xovxovt bus traditi suut, ho8 sectari hac regia civitate. 

antMvvsiv rnixrjs xrjs finaiXidoe noXsioi. wstSofievot Parcentos enim eis baec sancimus, ut non segnitie 

yaQ aixwv xnvm rofiofrsxovfiev, ontot av /ii} rrjs eoa ad illicitos actus impellcate legea eo8 arripiant 

agyins ainovs eie axbnovs jiq/t^sis ovvtofrovons oi vb- ad poenas nostria tradentes iudicibus. Laesoa autem 

fio^ TOVTOVS aonnôiev rzobs notvae, xbls Tj/uexeqoteiO&xit laesaa corpore aut canitie gravea hoa sine monnqndiSbvrei 

aQxovot. Tove Ssye /9e/3Xafipdvove n @e- jestia esse iubemus in bac bona civitate, a pie agere 

filaufiivas xb awpa TJ xjj noXtq flaqeZe xovxovs avsv- volentibua adscribendos. Et aliorum singulos intoroxXrjxovs 

elvat xefevopev ini xavxrje xr,e aya&qs no- rogare, qua yenerunt gratia, et iuquisitis quae digna 

hmi naqa xtov evoe/3£iv ôvXoftivoiv nnoxQecpoftdvovs. sunt super eis agere, ut non pigri hic scdeant, Bed 

xai xav aXXmv Sxaoxov aveqojxav riioi nnqeydvovxo25competentla agentes ad proprias revertantur pro- 

X"otr, xai nvvfravoftevov xa eixoxa in 1 avxdie nqax- vincias. 

ittv, wsjre firi dqyovS ivxav&a xa&fjofrai, aXXa xa 

Ttqoirtxovxo. "}iqd\n.vxtti eii xat oixeiaS iizavtX&tiv 

CAPUT VI. 

El 8i xivee fi xcbv ini xntnris oixovvrav xr\i no-30 Si ycro aliqni aut in hac habitantinm civitaffi 

hwt fj xai xu>v iT-co&sv naqrtyn-oftdvajv [tdft

Nov. LXXX 6—8 394 DE QUAESTOKE 

T«'£e/T«V CCXQI- nem eis offerre, quaerere subtiliter haec delinquenfiws 

roits xavxa nXrjftutXraavxag, onoine dv elev aj-iat tes, cuiuscumquc fuerint diguitatis et militiae et sub 

ie xal aroaTeiai xni vtp oiavovv xehnev ao/,Tjv, xal quo constituti sint cingulo, eosque simul quidem 

Tovrove 'dfia fiiv avXXaufiaveiv afia Si fier* eXeyxovs comprehendere simul autem post probationes inter- 

T«S TinEiXr}u£i'as xaja toiis q/*exe'(>ove vofiovs i d5 

minatas secundum nostras Icges exigere poenaa, 

IEIV jxotvds, ovSevos r(ov TiQostpooiov avtols 

uullo competentium eis iudicum defendere eos va- 

dvTinoula&at lolxav Swafxtvuv. xal xovro fisv O^JJlente, et tam iliaesos servare eos qui iniustitiam 

fiiovs yvXaxiuv tois îfixtjftevovs, dnoXaufinvovins passi sunt, recipientes quae coutra legein exacti 

iineo naga xbv vofiov anyxrjvxai, IOVJO Si T«S noi- sunt, quam poenas nostris definitas constitutionibus 

vde xds naok raiv ypeTtQCDv tootafitvns SmrnÊtov 10 superexigere ac de eis referre, ubi perspexerimus 

TroosannvTsiv xni eit rifine xit Titpi i avxdiv di avncpeottv, dandas. 

iv&a. ar xal awiSoifiev Sod"rtaoftt'vas. 

CAPUT VIL 

Ilobs TOITOIQ Se xai oaa ficutpiv Xrtn/3dvei nnoa- Super haec autem quaecumque querelam susci- 

7?rot if;? xaXov(iEvr,s (, nXnaroygatpine ygp £v OIM- piunt falsitatis seu quod vocatur falsa scriptura ia 

j Q y i , avatyjretv, ty i xni il ruvs iinl 

roi- 15 quocumque collegio, haec requirere et qui super his 

TOIS ngosayyeXlofuvovs owexsiv, xni fterd ygne dvayxao&TJvat xai tiam, ut cogatur ad nos et ad sempcr imperium 

de fjxoi XTJV atl fiaaiXeiav xavxa TCQosayyiXXeiv, haec denuntiare, sciat aperte qui cingulum hoc adii 

6 xrjv nQxtp> xavxrjv jux()aXa/3c6r, tos av- sumit, quia ipse de suo reddet ea ei qui ab eo 

nnoScocei xaixn xcji nng' avxov gqfrv- neglectus est male, quae decuerat eum a delinquente 

xasctHs ajieg i%^ v

DE QUAESTORE 395 Nov. LXXX 8. 9 

ir(>oi, tolto xal xoXriêiv xnl £§ avxcSv IXQCUTOV Set~ catum invenerit, boc etiam punire et ex ipsis prius 

xv-ivat trjv snvxov oxeppoTrjid xs bftov xai aoxppo- ostendere suam firmitatem simul ct castitatem. 

aivrjv. Jin tovxo yaQ Srj xai decem libras auri npo- Propterea eniin et decem libras auri occasione exfaaei 

SaTtfivrjS oqitfOuev nvxa}, xai xa} avxov Ttn^tSgcp peusarum decrevimus ci, et cius consiliario solidoa 

SOlidOB centum. xni xoii yz vnrjoexovfiivoiS avxa} xard 5 ccntum, et miuistrantibus ad expensarum causam 

rr? itjs SandvTjs aiiiav solidorum treceutorum tri- solidos trecentos triginta damus annonam (quorum 

giuta SiSoftev aixrjaiv (dtv xai anoypayriv vnoxe&Tjvni etiam descriptionom huic legi adponi praecepimus), 

itoSe T(p vvfJuf nQOSeroâ/isv), 'ivu xnls ix IOV S>j- ut de fisco largitate contenti alienis abstincant. 

[iooiov (ptXoxtuiaiB apxovjierot rtav dXXoxQtatv dn6~ Eruntque dei et nostri subtiles cultores, et e caelo 

oyowto. ovztai eoovxai iêov ie xnl rj/ucot' axoiBeis 10 ac nostram fruentes providentiam et administratio- 

&(oan£vrai, xai xrjs d§ ovgarov xs xni qpa/v ano- uis causis facilius et legaiius uteutes. 

Xavovtes npovoiai xni xoli xije dpx.rfi nodyftaaiv ev- 

7tQO T£ xai vouneQO ^^wuyot 

CAPUT IX. 

JiSo/tsv Si rqi ti)v apxr;v e'xovn na.Qortoiav xal Damus autem administrationem babcnti fiduciam 

v tvoy)S\.v xni eis rjuas unupdotiv xai oi'xofrev 15 et iudicibus iusistere et ad nos referre et ex se 

nodnup T« •nQosijKovxa, nQosijKovxa, iva firjre aa&eveiav fii^re agere competentia, ut neque infirmitate neque alio 

a/.lo Tt navrelcus nixicofieios irfi rjneieQas in* i* aixc^ i^ omniuo io culpatus latus uostro super sper eo iudicio iudiio minor aap 

xoianos ilnixwv (paveirj. aSeiav Si 6/ioicoi nirqt $£• pareat. Licentiam vero similiter ei damus publicis 

Sofitv hrûoaims dmaroXau xotâ&at noos r vane commorautur, deiude retransmissos ab eo rurdxts 

xovt ivxai&a ftdxr\v iutputXtvovxai slxa ano- 25 sus remeare et mox reversos secundarnm ei causa- 

&trxa£ naq* aixov ndXiv i-jtnvtivai xai cv&bs rum j>raebere occasioues. Si enim denuo in hac 

vxat bsxniootv avxta nnyf>azcov naqiziiv felicissima civitate inveniat quosdam niditicantes 

ntfooftdt. c( yctg nnXiv inl xijs evSaifiovos xnvxrjt frustra, qui liberati et ad propnam provinciam transhipoi 

nohcos liHptolevovtas ftaxr{v xovt annXXnyiv- missi sunt, his et castigationem imponat decentem 

ms y.ni itti xyv oixeinv %d>Qav dnoneftpfrivxai, xov- 30 et vehemeutius itcrum transmittat. Sic nobis etiam 

to«? xni owcpooviofibv i^tôe» jxQtnovra xal ayo- foris civitates habitabuutur et magna civitas haec 

iothtQov avfrii ixnifitpet. ovxia» tjftiv xai xa xuiv 

tijtu noXecov oixia&ijaexai xni r\ fieydXrj itoXie avxrj 

cap.S />.395f3—5 summarium habtt 13* p. 111 Zuch. 

cup. 9 in. (— 18 (paveiTj) ex B habet Ecloga libr. I—X Bax. (e/. FJeimbach) 

et in ipsis polissimum suam et constantiam simul et moderationem exhibeat. Propterea enim etiam decem 

tibras aun nomine itnpensarum ei statuimus, et assessori eius sotidos cenlum, et ministris eius expeiisarum 

cansa solidorwn irecentorum et triginta annonam damus (quorum etiam notiliam huic legi subici iussimus), 

ut largitionibus quac ex fisco praestanlur contenti alienis abstineant. Jta dei et nostri diligentes 

erunt cultores, citm tam caclesti quam nostra providenlia fruantur et administrationis rebus facilius atque 

magis Ugitime utaniur. 

IX. Damus aulem ei qui magislratum gerit facultalcm et iudicibus instandi et ad nos referendx 

el ultro quae dccet agendi, ne atit ienuilatem aut aliud quicquam omnino causatus nostro de se iudicio 

delerior apparcat. Variter autem licentiam ei damus publicis epistulis ulendi ad provinciarum praesides, 

ul eos qui ab co dimittuntur in suasprovincias transmillanl, qui cum bona pace ibi degarU et si quo indigeant 

auxitio legitimo id accipiant. Id quoque maximopere caveat ne de iisdem bis moleslia afficiatur, eo quod 

forte qui sine causa hic latitant, dimissi ab eo rursus reverluntur et statim reversi novorum negotiortm 

ei copiam praebeant. Nam si tterum in hac felici urbe sitie causa latitantes deprehendat eos qui erepti 

ei in suam provinciam dimissi sunt, illos et casligatione af/iciat convenienti et maiore cum severitale 

mrsus dimiliat. Ita nobis et quae foris sunt civilates incoleniur et haec magna urbs perlurbatione libera- 

1 xovxo MEpan. s] lovxov L xovxmiS D \ xai xoXa- 

Z,uv\ xnl om. L Epan. || avxdtv MD Epan. $•] nvxoi L I 

2 aitQ$OTt]xa T* LB Epan.) axtgoonjxa J/(sr) U xal 

oufpoavvTjv Ofiov B | 3 dut xovxo — 13 XQ ( ' > f itvOi 

Sl) vofitopiixtov xptaxoaioty xgidxovxa L voftiOfiara 

iptaxoata rptaxot-xa B |j 7 aT\oy(>a] nort servatur J 

9 aQxbftivoi L x || 10 ovxos Saoviai\ eruntque t \\ &eov 

M} xov &tov LB | rjfuv L\\ 14 ir,v) romvrtjv Ecl. || 

apxorxi Er.l. |) xai toJs dpxovoiv Ecl. xni dpxoyxai 

Epan. P 17 aXXo Tt om. L \ 18 xqiotcos — avxu} om. B e || 

tjavitr].] reliquam partem novellae om. B*f 1] 22 Std£ov 

xni Mf (Sidgeiv Epan.)] Sia^tvvxnt LB \ 23 vomxfji 

Epnn. | xnxtivov] lllud f || 24 ftrjdi Epan. \ ntQt (de 

eadetn causa /«/. c. 276)] nnpn cum Haloandro vulg. Q 

28 ntpOQpat \f Epan. f] afOQuftv LB || 30 oixiiav Epan.] 

oixiav M iSiav L iSixrjv B \ 32 Ixnifttpti.] reliquam 

nnvtHat pnrtem ont. Epan. || *xai xa tcripti ex ff) xai 

om.libnl 33 xni — 390,1 iXtvt}tQa}frr,Qtxai om. B e 

1 ex et prius om. V R 2 firmitem V Q 3 libras vulg.] 

librarum libri | occasione vulg.] occasionem libri | 4 aecernitnus 

vulg. Q solidisT 1 ' f 5 causa R | 6 Bohdo V || 

annonam] anno RV*T || 7 dcscriptione R x Q praccipimut 

/i6ri, corr. vulg. | 8 *de fisco] de fisci libri, fisci 

Beck g 9 cl de fl*F 3 a T\ 10 *ac] hano /i'6n \ seruentes 

V K administrationis ex FJamburgenti Osenbruggen] 

ammintstrationem IPVT* adminiBtratione T* atnniinistratio 

Ji 1 || 14 Dicimus R || 15 ex] a R l || 17 soatros 

V Q 18 ei om. V Q 19 episcopis R Q qui] eos qui tdd. 

o/iguo«((20 mittat R* B 21 ductoreg R*T l dicturos F; 

an Itg. Ticturos? |( 22 aio R* | percepturuB VT* praecepturos 

-R 1 praccepturus R*T l \ non] ne T* \ de hisdem 

VT* deiB de R \ 24 retransmisso R* 7*' reue»»««» 

•••• R l 0 25 remeare] rcmanere RTvulg. |J rercrsos vulg.] 

reuersuj R VT || 26 praebere vulg.] praebent /i ri J denuo 

om. V\\ bao om. V\\ hano felicissimam ciuitatem R || 27 nitificantcs 

R dampnificantea V 3 \\ 28 libcrtat iil |] propriam 

om. V x | transmisi JR \ 29 et] et ad R x Vi ad T 1 fl diccntem 

lt x g 30 nobis ctiam KT 2 ] etiam nobis R, etiam 

om.T x \ 31 habitabunt V

Nov.LXXX 9. 10 396 DE QUAESTORE 

cvyx*-oecae iXtvd-epoi&iiatxnt. Ei Si xai xivm aw- confusione libcrabitur. Si vero aliquos perspexerit 

idoi trfi ayrov id&coe iy tois^ n£(>nv oofiTjrrîois sui motticii in transmarinis portibus collocare, qui 

idpvoat, oineo xnl TOIS Pttaffrev afpixvovfiivois ivxsv- etiam detbris venientea inquirant et hinc destinatoa 

xnl tovt ivrevd-ev jtefinofitvove Sexofisvoi «c suscipientes ad provincias dirigant, et hoc agat, 

T«S iTtnoxins ixniftôvai, xai tovxo ngdêt xd av/t~ 5 quod utile est reipubiicae per omuia venatus. 

tpiqov xij» noXixeifiaxi Std ndvxtov •d'r}Q£v(ov. 

CAPUT X. 

Tavxn nnavxa vofiofrexovftev rxavQ-a. xalcuTtfooelo&ai -xai TS- adterantur et moriantur forsan propriis privati et 

/.evxiiv iacoe xoiv oixeicov iaxeQr^fiivovi xnl jurjSi 10 neque paternis fruentes sepulttiris, eo quod et ante 

anolaio-mas xdfcov Swxi nal xole npo nos ponentibua legt;s et rempublicam constituentixed~ety.6at 

xovs rouove xai noXixeiae avaxt}s 

xavxa oi naotoyios ianovSriad-rj, dXXa xai 

bus haec non transitorio studio fuerunt, sed et pi- 

gritiae fuit quaedam scriptura et peregrinos omucs 

dayiat rtv xis yi>ady/iiaoiv\ naxqdaiv 

Haloander [cf. Cod. 11. 26 (25)) R 16 iaxl et nXXd om. g || 

xal om. Zr° || 18 ixtvSvvtva M] ixivSvvEvae L D 20 oV 

M H 21 eisrjydyofiev] introducimus e || Se\ emm e I 

23 {ootOfievwv M] SicootGfiivcov L || 24 ovxoi xal] xnl 

om. e || 27 aiiiat L a || 28 avfifioXtov — 3U ixootpdou 

om. B c B 31 x to $ T iy ov f it ' v0)v Ml* II 32 T« seclusi j[ r\ nag- 

*'8(}(j>] rj T

COXSTITUTIO QUAE DIGNITATIBUS 397 Nov. LXXXI pr. 

ayayiiv cjtovSaaaxat, aTTofiexia&co re xfjv rjfiaiv JIQO- pcrducere fe6tinet approbetque nostram providentiam, 

rvtav, 6T« xai vdav aQxh v nQoss&rjy.afiev xai TOZV quia et novum cingulum adiecimus et nostrorum sub- 

TipextQtov vnrtx6a)v Sta ndvrcov xTjSofiE&a. Dat. vt. iectorura per omnia curam babemuB. Dat. vi. id. 

id. .Mart. CI\ imp. dn. lustiuiani pp. Aug. anno XII. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XII. 

Apione v. c. cous. [a. 539] Appione viro clarissimo consule. 

IIA 6 LXXXI. Auth.LXXXII. Coll.VItit.9 

H AIATAEI2 H AIA T2N AST2- R CONSTITUTIO QUAE 

MAT2N KAI TH2 Eni2KOnH2 DIGNITATIBUS ET EPISCOPATU 

EAEY0EPOY2A T0Y2 IIAIAA2 

TH2 YIIEH0Y2I0THT02. 10 

dlxoxqdxcof) 'iovttxiviavde jivyovoxos TJ/ ieoq avyxXrjtca 

xijs fiaotXiSos jto).E(at. 

LIBERAT FILIUM PATRIA 

POTESTATE R 

Idem Aug. sacro senatui hulus regiae civitatis. 

(Hoooifiiov.) E'i T» itQos (otpihiav xal xoauov (Praefatio.) Quicquid ad utilitatera et ornatum 

ooq rrjs vno xov &eov nagaSo&eioTjs r\fuv nohreiat, respicit a deo traditae nobis reipublicae, hoc sem- 

TOVTO nel (f (iovXevofisvoi p npos fyy fyyov y aysiv onov8d£o-15 £ per cogitantes ad effectum deducere festinamus. 

rotyaoovv xai f,Sr} fS vSfiov S dypdyufiev ddye ini i i xwv Igitur etiam dudum legem scrlpsimus super glorio- 

ivSogoxdruiv rjfiMv naxptxicov xbv £)xv&tQovs avxove sissimis nostris patriciis, quae liberos eos dignitatis 

T^ xi/i «§trts Boaet Tr,s vjttgovotoxtjxo: xa>v naxi- collatione paterna potestate demoustrat. Non e»im 

Cioy nnocpaivovxn. -ov yag nQenov ivo/uiaafiev elvai, d docens putavimus, i ut h hos quos iios i in fofficio 

patrum 

lovxovt ovi rjfiils iv idl-Ei naxi^cov dyo/isv rjfisxi- 20 provehimua nostrorum, bi sub aliena sint potestate. potest 

vu>r, [xovxovs\ v XQGVIO fitxa xfjv 30 

Nov. LXXXt {Aulhent. LXXXII •= Coll. VI lit. 9: gloss.) Graece extat in ML (c. 1 et 3 fuit B 31, 5, l). — 

Epit. Theod. 81 [imle nannulla excerpca in Prochiro 34, 15 = Epanagoge 37,10 et Proch. 26, 8 =• Epiin. 31, 8), 

Athan. 18, 3. Iulian. const. LXXV. 

adducere studeat, nostramque providentiam approbet, guoniam et novum magistraium adiecimus et subicctis 

noslris per omnia prospidmxts. 

LXXXL 

C0NSTITUTIO QVAE PER DIGNITATES ET EPISCOPATUM FILIOS 

A PATRIA POTESTATE LIBERAT. 

Imp. JusUnianus Augustus sacro senatui regiae civitatis. 

Praefalio. Quidquid ad utilitatem et ornatum reipublicae a deo nobis traditae spectat, id semper 

cansideranles ud effeclum adduccre studcmus. ldeo etiam legem iam vridem de aloriosissimis patrtciis 

nosiris scripsimus, quae eos jper dignitalem collatam a patria potestate liberos reddtt. Neque enim decere 

cxistimavimus, ut quos nos t/t ordinem patrum noslrorum proveliitnus ii sub allerius sint potestate. A'am 

si acliis emancipalwnis, qui olim lempore tegis actionum quae vocantur cum iniuriis et atapis fiebat, ab 

eiusmodi vinculis eos liberabat, qui non codictUi inter omnes homines honesiissimi ab imperio quoa universis 

proeest dati eos a patria polestale iiberaturi essent? flwc vero humanius aliquid reique publicae honestius 

medilanlcs elium de gloriosissimis cunsulibus, qui suum nomen tempori post imperatorem praebent, 

3 subtcr. om. Iul. | vi. id. Mart. (c/. Biener p. 519 et 

Zachnriat)] vi. id. Mai. e vn. id. mai. M ftrjvl MaQxup 

Ath. Thtoil. jj 4 CP. imp. dn. Iustiniano pp. aug. 

ann. XII Apionc uc. couss. M{{), flnatXsiae 'Jovaxivtavov 

xb //9' — VTtaxtias ^nitavot At/i. inaxtiq \47tiovoi 

xal paoiXetaS tfi' £ret Theod. || 5 post subser. deext 

nntitia ilf. qua agitur 395, 7(7 rubr. IJCQI Xvattoi vittlovaioxrjxos 

Theod. (fj na vtaqk rj SiaXaftfidvovoa 

Sta noliav aîtofiaxojv povXsvrrjglov xie iXtvfreQQvxai 

xai vnt&votoiTjXoS cit. N»moc XIV ti(. 1, 36| ||

Nov. LXXXI l 398 CONSTITUTIO QUAE DIGNITATIBUS 

flcurtXeiav SiSoaat, xai xtov ys fiovou xdlt vnaxixoii hnperium praebent, et solis consularibus codicillis 

ovfifiolois xexiutjfiivoiv, xal dnl xtor dpxdbv xcov iXev- honorantnr, et super cingulis quae liberare a curia 

&eQoiv povXTjs Swafitrcov, xovrtartv dnapxbxrjxos T« possunt, hoc est praefecturae et magistromilitatus 

xai oxpaxriyias {yafiiv Si xrjs iv avxol» xciit &06- (dicimus autem in ipsis sedibus et operibus agnitis) 

vott xni xoli epyoit yvtop^ôfievtjs) avxb xovxo vouo- 5 hoc ipsura sancimus csse, ut omnis talis diguitas 

O-exovftsv, iva nnv xowvxov dîcofta xai dpxv TO«- aut etiam cingulum buiusmodi adquisitum aliquibus, 

nvxTj ngosyivofitvt] xiaiv oh dv rjfists Soxifidaniusv, quoscumque noa probaverimus, quod eos liberat a 

oTtsp aviovi aTinXXdxxei xal fiovXrjs, xovxo iaxvoets curia, hoc valeat et ut potestate eos Jiberet patrum 

xai xrje vnejZovoioxrjxos avxovs dXev&sgovv xiov na- aut avorum. Nam 8i sancivimus, ut si quis servus 

xtgcov f} ndnnatv. ei ydp dvofiofrexTjoa/uev, tos ei'xie 10 sciente domino meretur militiam aut quamlibet dignioixsTTjs 

eiSoxos xov xexxrjftsvov dt-ico&TJ axgaxsias rj tatdm adipiscatur ab imperio, repente liberatur et 

xtvos d£ias xvyot naod xrjt paotXelas, si&i>s dXsv- in ipsam rapitur ingenuitatem, quomodo non est 

&epovxat xnl ei» avxrjv dvapndêxat xi]v eiyevstav, iustum tantos promerentem codicillos non etiam po- 

TIOJS oi'X' Sixmov xbv xtjXixovxcov rj^tcoftevov aviifio- testate paterna liberura lieri? 

Xv)v fiij xal x/js vneôvaioxTjxoe dXev&epov ytveo&ai; 15 

CAPUT L 

/fia xovxo xolwv npSe n? ae/ivoxdrtp x$w[ievoi Propterea igitnr hac bonestissima atentcs lege 

vofitp &eo7tt±ofiev, xovi xs ogSivagiovs vjzdxovs, et- sancimus, et ordinarios consules, si sub potestate 

Tieo dv vn£$ovaiots xtXolev, afia xu/ QTjfiaxt xio xav- consistaot, una cum ipso verbo quo boc bis donatur 

XTJV alxois x a ^°M ev V r *l v fd^tv eii avxegovaioxijxa officium suae potestatis fieri, nec non et his qui 

figeafrat, xai npos ye xols xtfuofidvote nagd xrjs 20 honorantur ab imperio per consuiares codicillos, si 

fiaoiXtias vTtaxixole ovf/fioXois, einsg i-jtb XTJV xaiv sub patris sunt manu, tieri codicillos eorum suae 

Ttnxipiov xeXoiev x&Q a > ytvsa&at rb avftfioXov avx- potestatis occasionem. Et si quoa nos per universas 

sôvaioxrjxoi 7ip6 ye L\1 rertfirjftivcov om. L R noxatv xcov ITnloanderexe] 

ngxovxtov ML \ 5 Egyto L l |] vofto&exovfuv] 

sancimus t-sse e || 6 xai] aut etiam p |j 8 xai fiovXrfi] 

xni om. s \\ 10 ivouo&nTjOapsv] Cod. 6, 4, 4, I fl 17 oodivaplovs] 

i/jflafrfiove B* et s. v. L |) 19 dtpelôvatoxrjxa 

L || 20 naga) ndai L || 22 *«{>« xeXolev L || yirea&at 

om.L s \ ovupo^ (i.e. avft/36Xaiov?) L || 23 r}fttle inl 

naoatv Me\ fi fita naaibv L J) 24 *£nnpx a} *' {tf- v. 3; 

Theod.Ath. B 1 p. 64S)] vndpxcovML \\ 25 * dnioxrjooifitv 

ML || 26 nokvnpxlav M a B dydyotftav L || 3l> eyyeygdV Ilahander male 0 34 yipas 

L 2 e) ytQt 1 ML l Q 35 xovxo yhp om. s 

1 praebeant T || et qui solis Beck | 2 Binpjulis V f 

qui li H 3 * magistri militatus libri || 4 istis T \\ leg. agniti? 

1} agnitb — 5 sancimus in rat. FQ 5 ipsum) sacra- 

tissimum s. v. add. T* | 6 etiam] et V |) aliquibuj] ab 

aliquibua R Q 7 nos om. T x |] qui RV* 1 8 et om.Ii 1 

eosj uel eos R x U 9 sanccimus R^ sancuimus Y\ 10 meretur 

RT\ mercatur Vvulg. || 11 liberetur et 12 rapiatur 

vulg. 8 13 etiam] •• V 1 1| 14 libertum V x liberatum l' J | 

16 ao /2« || 18 hoc oro. T 1 || 19 suae] siuc/i» || hos 7"*!! 

20 codicillis V 1 || 21 pat««g V l \ manu om. R l \ suae] 

seu R | 22 occasione R*V 3 || quis V 1 1| 23 dioccsas V 1 

dioceaes V 3 || 24 in om. V 1 || 26 magistro railitatu T 1 ] 

magistri militatu R magistro militatus V roagistro militum 

T* || etiam] et V || potestates V a l 27 est om. V \ 

29 intra K|| 30 teinponim] ipsorum /t l T* || 31 autcm] 

om. R x igitur R 1 1 32 a curia tt 33 boo om. V \ 34 praestet) 

iubct pracstct R a \ ostendat — 35 patrcs om. R \ 35 MCJ 

qnidem sic T || oratorum V 1 \\ sint] ipsi sint T (c/.ad 

399,1)|| qui] quid «>

ET EPISCOPATU LIBERAT 399 NOT. LXXXI 2. 3 

fitytivav xa&eoxaffi 7taT£oes ov yno «V, ei fifj rovxo Bi non hoc essent, etiam ipsi pariter studerent imxnl 

avroi ovrianevSov, TTJV fiaadsiav vnip TOVXOIV perium pro istis petentes. Quapropter sive est aliiiow. 

oisxe ehe ioxi TIS viv iv vne£ovoiois rov- quis nunc quidem sub potestate his fruens honoritwv 

unoXavtov rcHv Tifidiv fj «â»»', «s Sfmgoa&cv bua aut cingulis. quos in primis enumeravimus, Bive 

r.Qifrurjoaftev, eire vaxtQov iarat, xal rovrots avre^- 5 postea erit, etiam hos ius suae potestatis sequatur 

OKudr^f axolov&eiuo, xo rs peculio*' avrols x a Q l t°- ct peculium eis donans et arbitrii iiberi esse praentvtj 

xal ro nvxoyvwftov SiSovaa xai dîa TtodxTeiv bens ac digne agere honore et iudicio Buper eis ab 

r^t Tifirjs xal rijeîn' avxole ix xr\i /SaoiXeiae yivo- imperio babito; haec enim multo maior patribus lans 

ftivrjt xpioecos. ovxoe yao noXXio ueit,wv roTe narQa- erit et laetitiae occasionem praebebit magnae. 

oiv tnaivot Saxcu xal eiqtooavvrjs dqiOQftfjV naQtêt 10 

utydlrfl. 

CAPUT II. 

'Extlvo Si rdJ vSftcp itgoseTriaxqTtTOfiev, oisxs fiij Illud quoque lege cavemus, ut non has tales suas 

xat roiavxas avxet-ovaioTrjxas oftoia xaoi&fffrat xoT; potestates similia praebere qualia aliae, quae per 

attats, at Sia TCHV emanciiiationwr yivovxai, dkV emancipationes fiunt, sed praecipuum quoddam praellniQExov 

T* irjv /3aaiXEiav ScHoov raie xotnvxats avr- 15 mium imperium conferre talium suis potestatibus. 

tSovetoTijat napixttv. olSe ynQ BovAouefra xbv ov- Non cnim volumus eum, qui ita suae potestatis fit, 

rtot aixej-ovaiov yevo/ievov rj ywofisvov anoXXvvcu n perdere aliquod legitimorum ius, sed sint, et generi 

rdiv legitimwv Sixalcov. aXX' iaxoi xal ru> yivti HQOS ad eos et ipsis ad genus intacta legitima et ex naaliovs 

xni aixots nobs rd yivot a&ixra rd legitlma tura Bervata iura, et filii eorum post mortera avoxai 

ix xi]S tpvaecog (pvXnxxofitva Sixatn. xal oi ye 20 rum sub eorum recidant potestatem, ac si contigisnalStf 

avxav fiexa xeXevrrjv xtbv ndnncov ete XTJV av- set horum parentes morte suorum patrum et non ex 

iwc fisraTttTtxeTcoaav vneôvaioxrjxa, aisneo av ti £iv- praeseuti lege suae potestatis tieri et merito filios 

X"i' ot xovx(ov yoveie reXevrjj xaiv oixeicov naxigtov post mortem suorum patrum sub potestate babere: 

a).V ovx ix xov jianovxos vo/wv avxel-ov

Nov. LXXXIl pr. 400 DE IUDICIBU8 

(ÊntXoyos.) Ta xoivw naQaaxdvxa tjfilv sis v/ie- (Epilogus.) Quae igitur nobis visa sunt ad 

teQav aitito vs y.ai rinrtv% o> cefSaafticoxaxoi rcaxeQES, vestram revei 

flovXSfie&a eii ro Sitjvexit ifiTiQdnetv xfi rjUEitQq 310- 

Xtxeia, aua fttv tie xoauov vfJtreoov nfia Si eis 

XTJV T>JS rj/xertoat tptXoxifiias anoSei&v, rjy xole T][*ers'(H>is 

jzaxgdot xal vndxots xai Upevai SeScoxauev. 

Dat. zv. k. Apr. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 

anuo XII. Apione v. c. cous. [a. 

- entiam et houorem, 0 colendissimi patres, 

volumus in perpetuum splendere nostrae reipublicae 

tam ad vestrum oruatum quam ad nostrae 

5 largitatis probatiouem, quam nostris patribus ct consulibus 

sacerdotibusque contulimus. 

Dat. x. kal. April. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

539] anno XII. Apione viro clarissimo cousule. 

IIB 

DEPI TSN AIKA2T2N 

K.AI S2TE MEO OPKOY MH AIPEI20AL 

Imp. Iustinianns Aug. Ioanni pp. per Orientem 

(iterum), ex consule (ordinario) ac patricio. 

LXXXII. Autb. LXXXIII. Coll. VI tit. 10 

10 R: DE IUDICIBUS, ET UT NULLATENUS CUM 

1UREIURANDO ELIGATUR ALIQUIS IUDEX 

QUOD PERMANET EI. ET UT APPELLATIO- 

NES ACCIPIANT MODIS OMNIBUS IUDICES. 

ET DT 1N MEDIA LITE FACTAE FORMAE, 

15QUO MODO OPORTEAT DECIDl COGNITIO- 

NEM, NON ATTENDANT IUDICES R; 

Idem Aug. Iobanni pp. Orientis iterum ex consule 

ac patricio. 

ET UT NULLATENUS 401 Nov. LXXXII 1 

ix x(dv vofKov lyrqovfitvoi. xai riis aaxoliae ava- etiam assessores, et ea quae legum sunt explicanteg 

n).r;oovvjes ras avzcov, eneidrjiteQ noXXnU negtfxops- et occupationes adiuiplentes eorurn, quoniam multis 

voi ypoviiair ai vtp* rjfiiv ejcovaiv sixoxwt 16 dtxa- detenti curis quas apud nos habent merito iudiotfxor 

avanlrjQovai fttoos rfj iiov oixeicov nayovaiq ciorum complent partem per suorum praesentiain 

naotiSowf oi Se ovrs dgxfjv gxj i'xovxte x ovie rjulv j vn- 5 assessorum. Uli autem neque q cinguhun g babentes ne- 

ôtiovfievoi tiovevo si iif} f} /itXXouv tXXouv oixofrev yovv yo ijiioTdafrou ijiioTdafru que que nobis ministrantes nisi nisi potuerint per per se se nosse no 

10 SUmov dXX' eidQvjfrtv Q igavi&o&au g& irjv j tov 8ixd- q quod iustum est, , sed aliuude emeudicare iudicandi 

£«»» svnx^nonvvr^v. ncii ov fuyiarov rovro iX iXaiicoua b bonestatera, quomoiio i non maximum i ii vitium erit i irei- 

Ttohieiai av tXt] rb ftrj TOIS avro&ev xb Troaxrior publicae non eis qui ex se quod agendum Bit sciaut 

imoiaf4e'vots Tiaondovvai T«« Sixas, n?.X' £nv aviovs 10 lites tradero, sed sinere eos quaerore alios, a quibua 

~^rtxtiv ixtgove, vcag 1 cov eêan fiav&aveiv dneg 1 av- liceat discere quae ipSOS in mdicando eloqui decet? 

joii iv TOJ xgivtiv y&eyyto&ai Ssl; tavia ^fae eixo- Haec nos merito ad praesentem legem erexerunt, 

Ttu» eii xbv nagovxa rofiov avia-irjuE tcov ijfLETigcov nostrorum subiectorum curam agentes et voleutes 

inI,XIHOV y.r^Souevovs xai /3ovXof*trove avrciis xai ia eis etiam quae de iuiliciis sunt in proraptu esse atini 

ntli bixan evxoXa TC eliai xai guSta xai x^Q^ ^ qu6 facilia et absque omni dilatione transigenda. 

a n a a r t i uvafioXrje S i X ^ 

CAPUT I. 

Tb /uev ovv 7TiiXn, Zfjvcovos 

im xi tr i atOiS ixovTtis fingivgiav. omeg xoivoi navxo>v 

laovxai Sixaatat, ola nnvxnxo&ev intXsXtyfiivoi. 

xui Sq tovto 7xsngaxxai, x«i foTjvtat ye jzag^ûcHv 

Vetns igitur scbema Zcnonis constitutionis ptae 

e, quae unieuique praetorio certos detinivit 

omnino perimimus, eligere vero perspeximus 

utilibus habentes adtestationem, qui comraunes 

omnium erunt iudices tamquam undique clecti. 

Et hoc qiiidem gostum est, et electi sunt a nobis 

iudices Anatolius vir spectabilis. iam advocationo 

8tx

Nov. LXXXII 1—3 402 DE IUDICIBUS 

e'xovrat tcal ngos ye rj ixelgq itgayfxdxav noXXtov f\ causarum multarum aut plnrimi temporis exercitio 

noXvxgovltp TQiftrj ftsyiartor dgxiov rj jtXq&st tov- maguis dngulis aut multitudine horum exercitatos, 

TO>V iyyeyvftvaofievovs xai xfj ye fjfisxegq ngoexagxe- qui etiam nostrae observant pietati: ideoque per- 

Qovvras svoefieiq, Sia tovxo oweiSoftev ix jisv xcHv speximus ex gloriosissimis quidera patriciis PlatoivSot-oxaToiv 

naxQtxCajv nXdxcova rov dvSoS-oiarov. 5 nem gloriosissimum patricium, qui in urbana praefiaxQov 

ini irjs noXtagxias Stavvaavra %QOVOV xal fectura obtinuit teinpus et secundo in illis sedibus 

Sis ini TWV &Qovav ixsivcov yevo/isvov, Bixxtoga rs constitutus est, et Victorem gloriosissimuni et ipsum, 

xdv £vSo!-6xaxov, xal avxov ini r» xiis fuyalrjt 'EX- qui tam in inagna Hellade quam in nobili Alexan- 

XdSos ini xe xije at/tvfje xtHv *AXe£avOgia)v dgâvxa drinorum civitate administravit et praefecturao urbanoXstos 

xai ngot ya xije uoXtagxins yvTjodfievov xai 10 nae tenuit praesulatutn, et neque legum ioexpertum, 

ovSi vofioiv dvqxoov, xai xdv xov ivSoôxaxov iv et Focam gloriosissimum inter nostros adnumeranxols 

Tjfisxegon xaxaXiât Stxaaxale, dvSga ov o xe dos iudices, virum quem quaecumque sedes noverit 

obs iniaraxat &govos inaivovfiivwi aviov nQoaxdvxa laudatum quam sibi praestantem, insuper et quae 

xal TIQOS ys xd ix voficav eiSoxa, xal ini xovxots legum Bunt scientem; inter hos Marcellum quoque 

MdgxsXXov xbv fisyaXonQBndaxaxov, aei ftev tjfilv 15 magnificentissimum, semper quidem eum praesennupiivxa 

xai TIBQI XTJV XOV Sixaiov &avfia£6fievov tem et circa iustitiae miramur observationem et ab 

xrjfnjaiv xai TtaQa jtdvxcjv o%tdbv xoiv rjfiiv noosiov- omnibus paene Dos adeuntibus propter hoc- petitum 

xcov Sia xovxo aixoiêvov naQtSoco ie %odi(uvov scimus, et consiliario utentem laudabili, quatenus 

dXXotv naQa xe rjfifov avxcov rt a nobis ipsis. 

CAPDT II. 

Tovs ftiv otv Stxaaxns juexa xovs fifisxigove agx°v- Iudices itaque post nostros administratorrs hos 

T«S xoixovi elvnt fiovXofisfra, xnl qfiels avxoi xovxoie esse volumus, et noa his omnibus negotja secuntlutn 

artaat xas vno&tam xaxa xb Soxovv rjfiiv nnQnSco- 25 quod nobis visum fuerit delegamus. Si quis autcm 

aofitv. ti Ss TI£ xdiv r}fiex£Q(ov dgxovxwv nagantp- nostrorum iudicum deputare voluerit causas, fais qui 

neiv povXoixo Sixae. xovxots 8ij xols tioûivon xal definiti siint a nobis pedaneis iudicibus tradat et 

(bQiopivois naq rjftiov Siaixrjxaie xavxas napaScoaet alteri omniuo nulli, nisi consiliariia suis commiserit 

xai exe'oq> navxeXde ovSevi, nXrjv ei ftij IOTS 7T(totd(>ois particulares examinatioues ipse pro omui negotio 

TOZS cavxov nagaSoirj rai xaza fttgoe il-sxdaeis av- 30 iudicium portaturU3. 

•tos xf]v vneQ xov navxde XQIOIV iôiaatp. 

CAPDT III. 

Ka&tSovvxcu Si oi Suttxrjxal Strjvexan inl TJJ» pa- Sedebunt autem hi pedanei continue in regia baaiXsiov 

axoat iv olt xai vvv oixiaxon Sixdôvaiv, silica in quibus et nunc domunculis iudicant, ma- 

multarum experientia sive longo summorum mai/islratuum usu sive eorundem mullitudine exercituti siitt el 

nostrae praesto sint pietati, propterea placuit nobis inter iudices nostros referre ex gloriosisshnis quidem 

patriciis Platonem virum gloriosissimum, qui longum tempus in praefectura urbis consumpsit et bis in illis 

sedibus constitutus est, et Viclorem virum gloriosissimum, qui ipse quoque et in marjna Graecia et in 

nobili Alexandrinorum civitate magistratu functus est atque insuper praefecluram urbis gessit ncque 

legum ignarus est, et Phocam virum gloriosissimum, quem tua sedes novit cum laude ei praepositum et 

legum quoque peritum, et praeler hos Marcellum virum magnificentissimum, qui semper nobts adest ei 

propler iuslitiae observalionem admiratione dignus est atque ab omnibus fere qui nos adierunt ea de 

causa petitur cl assessore uttlur qui cum laude quae ad leges speclant disponere possit, Appioncm 

dicimus virum spectabtiem, qui et fisci palronus fuit et ceteroqui bono testimonio cum ab aliis tutn a nobis 

ipsis dignus esl habitus. 

II. Atque iudices quidem hos post magistratus nostros essc volumus, nosque ipsi iis omnibus causas, 

prout nobis videbitur, traaemus. Si quis autcm ex maqisiraubus nostris delegare causas voluerit, his quns 

nos diximus ac definivimus iudicibus pedaneis eas tradat neve alii oinnino ulli, nisi forle cuiistliariis suis 

exammutiones pro parte deleget ipse de ivta re sententiam laturus. 

III. Sedebunt autem pedanei iudices perpetuo in regia porlicu, in quibus nunc quoque indicant 

1 rj ixsfgq] tj orn. L s || 2 noXvxgovia L J xgvfirj M || 

3 ixyeyvftraafitrove L \\ *ye] xe hbri H 6 ftaxgbv] patricium 

(i. e. Ttnrgixiov) s\"t &ni xbv &govov ixelvov L Q 

12 ov o xe aoi iniojaxai 9g6voi\ quem quaecumque 

sedes noverit s || 13 inaivovpevrus] iaudatum quutn 

(i. e. inatvoxifttvov cbil cf. ad 19) f H 15 rj/tli-] eum ? | 

16 &avfia£6fj.evov] miramur (t. e. 9'avftuôfiev) s I 17 

ndvxa L a || 18 aitovfievov] petitum scimus ff ex interpolatione 

|| 19 inmvovfiiitas A/L'] innivovuiva cos £V|| 

dtaxefrfjvai L Swautra L\\ 21 x« aÂa L || 23*^. TbvS 

/lev — fiovXo/ie&it] Tovs dXXovs dtxntrxde tovs /icza xovS 

tjfitxegovS dgxorrat xoioitove xal ovxcai eh-nt flovXopt$a 

B c \ 24 xal) oU xal B Q avxol om. s \ 25 annoi 

Afs] anavxas L, om. JB; nnnans coni. Zachariae\ 26 ti 

Se xts] xnl et xts B |J 27 xovxoii Sfj om. L \\ eigijftevoie 

xnl om. Lz J 28 Stxaaxait B \\ xavxas) xovxois L, om. s |) 

32 ol Sixaaxal B bi pedanei ? 0 (JaoiXtxTjt B?Ecl. fittoi- 

Xews B e (c/. lohannct Lydut de magiitt. 3, 65 qui de Johitnne 

pr. prnet. narrans huius novellne arqumentum tangit 

Bixaards 8e ngo^nXXexai inl xtjs {JaatXetos arone, a/ore 

ixtlvav xutv inl X?^f aai 1 multarum causarum V || plurimis V 

Sixcov axgooifttvuv al-xbv 

... dygvnvtlv) 

% || exercitio T* in 

marg.] exercitos /2 1 exercitlum T l R 2 excrcit»»» V 1 eiercitatua 

T 2 exercitatos V 3 vnlg.; Ug. exerciiio in?|| 2 multitudincm 

7' 1 V* || exercitatus V^R^T 2 fi 3 qui etiam 

om. T l |) nostra V || obaeruanti T l obseruantie 2' J {h quo 

eadem marms litleras ie punctis delevit) R l obseruiant K J •', 

pietati] pie V\ on. R l Q ideo vulg. \ 4 ex] et ex T 1 \ 

6 obtenuit V 1 || 7 uectorem V % uictorem et T 1 D 8 magna) 

magna ciuitate T 1 || Hellade vu/g.] hellada R 1 at. licllanda 

/Z 1 ellada T 1 elanda T % mellada in ras. V 3 g 9 ciuitate 

om. T* || 10 inexperfetum R a J 12 uirum quem 

(quam R l ) quaecumque R) uirumque quecurnque T l uirum 

quemeumque (quicumque corr. T 3 ) VT*: virum quemque 

tua Contius (praestaret virum quem tua quuqne)|jsedis 

R l V 1 7*|| novit Contius Q 13 laudanduro quam V; absque 

textu Graeco esset, legerim laudat utnquam Q 14 quucumque 

V 1 H 15 cum] cum V 1 ; eum malim abtsse \ 16 mirantur? 

T x | 18 confiscalirio R || utente RV l T x fi 19 appione V\ 

apione RTfi 20 et ex fisci V 1 1| 24 *nos his] nobis V x 

aobis RT illis V* his vulg. J 25 fuit T g 26 causai uoluerit/J 

| 29 miserit/J 1 || 32rtW>r. De prouocationibus ct 

rcparationibu» T in marg. {ex Iul.) | Scdebant R Stt dcbobunt 

T l |j hii RV | pedanei] iudicca add.Rvalg. J *in] 

et nuno in libri (] 33 et nunc om. R

ET UT NULLATENUS 403 Noy. LXXXII 3—6 

og,%to{ xs evfrvs xal eis SeCXrjv oylav. xal dxgod- tatino mox et meridie et vespere andientes causaa, 

aovxai T(5V Sixtov ov fiorov xdiv ftexa xov vofiov xov- —'— * * J "" * J 

p , 

non aolum quae post legem movendae sunt apud 

rop xivrjftt]oou£va>v 7iag' avxdis. aXXrt xai xmv dX~ eos, sed etiam aiias quaecumque apud alios quidem 

\(ov, oant nnpa uev rotc aXXoit ov xnxa xb agyixbv 

q non secundum antiquum q motae schema, , nanc autem 

Si 

ek avrovs 5a nobis bi ad d eoa mutari i praeceptae suut. 

CAPUT IV. 

'Ey.rirov tpvXnrroftivov, cJc tXnBQ iweeipot HOQO. Illo custodiendo, ut si sub appellatione a pedaneis 

v StntTTjiuiv rj ruiv ivdoJ-oiarcav avdociv yivovrru iudicibus aut gloriosisBimis viris fiant causae, et ipsae 

y.at. abrai ei fiev £J- r}uav avxmv naQamfMp&elev. si quidem a nobis ipsis delegatae sint, secundum 

ra TO noabv TJ tis 16 xotvbv rwv ivSoôxaxiov 10 quantitatem aut in commune apud gloriosisRimos 

otv agypmiov ij-eTaofrqoovvai rj ireQoit xaxa ro nostroB iudicea examinabuntur aut alii8 secundum 

oi iibv O-Uiov consultationo)*' naQansfitpd-fiaovrai. consuetudinem sacrarum consultationum delegabunfismoi 

rifis iwv ivboôjditov Tjfitav dq%bvTo>v tur. Si qui tamen gloriosissimorum nostrorum iudimt 

nvTole nagan£/j.u>auvt ln* avtovs rovs naQa- cutn causas eis delegaverint, ad eos qui transmiserunt 

n-xas aviols T«» nxoodasit r[ Zrpeats ij&i, d$ dxei-Ib eis audientias appellatio remeabit, ab illia autem 

v Si avfris xuia zov eifnjfuvov xônov ia totavia rursas secundum praedictum modum talia iudicafr 

buntur. 

CAPUT V. 

Idxoodaovrai Si Ttnvxes rrje ftiv Sixrje axQt xgta- Audient igitur omnes Htem quidem usque ad tre- 

Kooiiov OVIJTJS vouiaiin.Tiov iv oxqftaxt naQaoi]fiaua- centos Bolidos existentem siib schemate auuotationis. 

otms. ovroi yao d-aiTov ai Sixai XQI&TJOOVXOI. xal 20 Sic eniin velociua lites iudicabuntur, et circulia co- 

TWV M inJs Sinyveoaeai xvxXtov xai rf]t xov XQOVOV gnitionalibus ac temporiB contritione omnes litigantes 

TOI^/;; i6 Stxa&ftevov ajiav anaXXnyrjaexai. jt(>6- liberabuntur. Palam vero est, quia etsi per adno- 

Sr,Xov St, wi ti xal xnxa jiagaarjfteioiatv dxQodaov- tationem audiant causas, verumtamen dabunt termitn< 

icov Sixuiv, dXXa Stoaovaiv OQOV iv y^m/ifutot num per scripturam, qui eorum manifestet senten- 

•tbv rrjv ai-rwv St,Xovvxa yviofirjv. xaiv inl xovxott 25 tiam. Appelktionibus in hi8 nulli penitus perimendis, 

iifiattav ovSsvl jtavxeXais dvr]gi7f*£va>v1 nXfjv ei pi} uisi forte tertio appellare voluerit aut per contumaxpnjouxis 

ixxaXioaafrai r«s jSovitjd-eir] rj xaxn ngo- ciam defuerit: talibua enim etiam appellatiouum 

virtiar nnoXsiip&eCr]' xdii ya.Q xoiovxoii xal o xuiv perim&tUT ratio. 

iiatu)f T)oT]T Xoyos. 

CAPUT VI. 

Tnt Si l* xrjs utydXrji ravxrjs noXetot Anb xoiv 30 Appellatfones autcm ex hac magna civitate a pêtmiwp 

iytacs eis xois Stxaaxas oi neQaixtQo Sio daneis iudicibus non ultra duos menses babere ID- 

e.VrxB hahet Ecloga Bns. lib. J—X ap. Heimbach. Summam v. 25—29 ex Theod. habet 

c. VI summarium extat 'Fon. 14,19 (ubi notatur nov. 7ta). 

aediculis, a mane statim usque ad vesperam; atque iites audient non solum quae post hanc Ugem apud 

eos movebuntur, sed eltam reliquas, quaecumque apud ceteros non secundum moaum magistratus motae 

nunc a nobis ad illos tramferri iussae sunt. 

IV. lllud autem custodiatur, ut si appellatio fiat a pedaneis iudicibus vel gloriosissimis viris, causae 

stfjuidfin a nobis ipsis delegatae sint, secundum quantitatem vel in commune a gloriosissimis magistratibns 

nostris examhientur vel aliis secundum consuetudinem sacrarum consultationum delcgenlur. Quodsi 

qui ex glorirtsissimis magistratibuf nostris causas illis delegaverint, ad ipsos qui causas audiendas iis 

iraditleruut appcllaUo pervaiiet, ab ittis autem denuo secunnum praedictum moaum talia diiudicabunUir. 

V. Atulient autem omnes litem usque ad trecentos solidos per modum adnotationis. Sic enim celerius 

lites (liiudicabuntur, ambagibusque cotjnitionnm et temporis mora litigantes omnes liherabuntur. Consenlanenm 

vern est. etiamsi per adnotationem causas audituri sint, at sententiam eos in scriptis daturos esse 

(juae ipsorum mentem dcclaret. Neve appcllalioncs ea in re cuiquam omnino auferantur, nisi forte quis 

lenio appeUare voluerit vel per conlumaciam afuerit; talibus atim reis etiam appeilaiionis conaicio 

sublatn esl. 

VI. Appellationes autem in hac magna civitate a pedaneis iudicibus ad iudices porrectae non ultra 

1 xni tii SeiXrjv oxplnv xni dxoodaotrrai\ et meridie et 

rcspere auilicntes s J xni dxQodaovxai xe xatrJB c U 2 xov» 

xov oni. f jj 4 Jinou ftiv rols dXXoiS ov om. L, ov om. B 

vulij. [r/. f v. /.) || dgxixbv] antiqunm (»*. e. dgxaiov) ff || 

quae ajxid diaetctus inchoatae sunt ////., gui nescio nn 

UytTtt baai nngd ftlv xolt dX)u)is xaxa xb aQxaiov 

txiviiffrtanv axrj/it (oam itagd ftev dXXott oi xaxd xb 

ao%uiov Ixivrftrjoav oxrjfta coni. Zaehariat) Q 8 Stxnotniv 

B f| 9 «vra» ;l/ «t ipsae (i\ e. xal nvxai) ff (| «'] 

r, D c fi 10 xb noabv] ronov L || xcZv it>8o£oxdxa)v — 

13 xivit om, L ri ti xtvti xioit s. v. aOiv 

L a 2 mouenda F 

\ axvodnuv £,* J 25 aincov libri \ irti xovxoiS MB$\ 

ini tovxttvS L vulg. | 29 dnti^rat Ecl. || 30 0710] 

1 | 3 alias] alia R | 4 son T x ] rant (in 

Verasum) RVT x vulg. | antiqua V 1 antiquam V* || 5 a 

el ad eos om. R || sint T \ 9 delegande V 3 || 12 sacroram 

RV \\ 13 qais T a || nostroram gluriosisimornm T gloriosissimorum 

delcpabuntur nostrorum R a (| 14 * transraiserunt] 

hos (os R) miserunt RTvulg. miserunt hos V || 

15 eifl] eos R 1 1 •audientias] audienU-» R l audient*» V 1 

audientibus R*V*Tvulg. £ remeauit V\ 16 rcuenu» T y \\ 

18 li»« T l i 20 uel otius RT% 21 tempor* V tcmpora 

V U 22 litigabuntur R l I admonitionera R*T % (J 24 soripturas 

T* | 27 etiam om. T l || 28 perimatur RT\ permttur 

V x perimitur V*vulg. 

8vo

Nov. LXXXII 6—8 404 DE IUDICIBUS 

(irtvoiv €%t%v noodsoftlav iv xw 8g6fiq> rcov xvglcov dntias in cursu fatalium volumus, post quos necesse 

fiovXoue&a, ped-' oSs dvdyxrj T«S yvoim xov ictvimv est tatales suum incohare cursum, ea quae vocatur 

dgl-aafrat SoSfiov, xijs xakovudvrjs nnoit icov vofieav a legibus rcparatioue locum in bis nullum habeute. 

reparatiuaos âiâr ^ 71 * xovicov ovSeuiav ixovarts. 

CAPUT VII. 

OlStvbs d-agoovvioi txfiaivBiv ia ini xoit 8por- 5 Nulloque praesumente transcendere quae in sportalote 

rj xnls Stxnarixali Sanuvatt nag' rjfiwv SivnS' tulis aut in litis expensis a nobis disposita sunt, scd 

ttty/tiva, akXa navTiov aixole iftntvoirtov xai eiXa- omnibus in bis contentis et toruiidautibns poenatn 

povfiivav ir,v •noirijv ijv inl xols totovroie 17 &eia quam in talibus sacra nostra constitutio terminavit. 

1 Tjfuav dtd-ial-is woioev. TcHv xde Sixas naoa- 1 His qui causas praeparant sic existentibus, sicut 

axsvaôvreov ovitot ovxiov oaov xaxd xb ifjs aiQa- 10 et militiae figiira Lactenus definivit. Uuoquoque tattim 

oyjifia «>? ftt'x^t vvv tooiad-zjaav. exdaxov uiv- inen iudice duobus quidem exceptoribus titwite et 

toi SixttoroZ dvo fiiv tois vnoygdfovai ôw/zeVou, dnol»us causas pracparantibus et cotnpellentibus. non 

Si'o Si roTs xde dixas nnonaxevdôi ai is xai ineiyov- valeutibus eis pluribus quam duobus omnino rainiaiv 

oi Svvn/iirojf rdiv aviiov jiollois fj Si/o yovv strare iudicibuB. Hos autem omnino locupletes et 

iikcos vnjjoerela&ai Sixnaials. roviovs Si Tiavioion 15 probatos esse, ut neque ab eis aliquid peccetur neniaioi; 

TE xul SeSoxutnauirovs elvai. oisre pr,Sev 

Tirto 

que prodatur neque maJigne agatur. sed periculo 

1 avruiv d/iaoTiivtofrai firjSi TtoodiSoofatt /trjSe ofiuioriim aut scholarum aut scriniorum praebenxaxovoyelofrai, 

dXld xirSvvrp icov td^scov rj o%nXu>v tiuin eis super eos electionrm simul ct ministerium 

r/ oxoivicjv rtov 7tnof.%6vtu)v aviovs ii]v in' uviols êsse). et vel si qnid ab eis peccatur, ad illos qui 

lixiXoyi]v is (iftn xni inovnyiav slvai. xai xav ti rt 20 deputant eos reterri exinde periculum, qui omue 

nao avxcov maio&tiT). 

) 

TIOOS XOVS dtpoQtanrras avpQ 

dammim eorum causa factuin hrs qul ab eis laesi 

q 

tovs tfioeod-ai xov txelOsv xivdviw, oijieQ nnaav sunt curabunt. b Ni Necessitatem hhabeutibus b b etiatn i com- 

t,r;fjinv nnod irjv avicov airtav yevontt^v IOIS TT«(»' peteutibus iudicibus, si eis interpellatio tiat, praeixtivotv 

fHlafieiat &eoa7ievaaiev avdyxrji i%6vTa)v xnl parare modis omnibiis eos qui ex sui8 ofGciis aut 

tfov nooifOQiov aoyovxonv, « noostXevo&tTuv, naoa- 25 scbolis aut scriniis eliguut ministrautes hinc laesis 

exi-vii&iv ndvxmi xovs ix xtop oixeitov xdt-ecov fj daraaum curare. Si vero iudex senserit aliquam 

axoXdiv rj oxptviwv nQopaXlofuvovi iois inovoyovv- malignitatem ab aliquo ministrautium fieri, expellat 

ws xr}v ivxevO-ev TW p).a(iivxi dsoanEveiv tflniuv. quidem auditorio sno eos qui non cum utili opiniODe 

« Si 6 Sixaoxrjs ai'ff^T«i xi HOVTJQSV/IO. naQa. x«- causis utuntur, alios autem inStituat sententia 

ros xwv iziovoyoiviar yivouevov. dnthicet fxiv ifje 30 electione eorum quibus hoc, sicuti praediximua, peridy.Qodaswi 

xrjs iavxov xovi ov ttexd XQ 7 ! 0 **! 9 dolfrs xu) culi est. 

itody/iaxi xQ^^vovS, ixtQOvS oe iyxaxaoxrjoet yvtbfir^ 

xal nQO/3O?.7J i ols xavxa, xa&dneQ einovxts ttp&i]fiBv, 

xexivduievxcu. 

CAPUT VIII. 

Ei Si T«S fj xtov ivSoSoxdxeov r, xa>v HXoyifwnu- 35 Si quis autcm aut gloriosissimorum aut eloqncni 

Stxaaxdiv S d i naioaixo IOV S ^ xafr' fr' tissimorum iudicum renioveatur iudicarc pro qua- 

c. VII v. 29—34 ex D habet EcL Dn. I. I - X op. Ileimbach. 

duorum mensinm dUationem in cursu /atalium habere volumus, posl quos necesse est dies fatales suum 

cursum pcragere incipiant, neu reparatio quae a legibus vocatur ullum in his locvm habeat. 

II1. Ntve quisquam ea quae de sportulis aut lilis expensis a nobis conslituta sunt, excedere audeat, 

sed omnes intra ea se contineant atque poenam vereantur quam in eiusmodi rebus sacra nosira conslitulio 

1 definivit. Qui autem praeparant causas ita sint comparali, quemadmodum secundum formam miiitiae 

vsque adhuc consliluti stint. Unusquisque vero iudex duobus exceploribus utalur et duobus qui litcs praeparent 

et accelerent; neve iisdcm liccat pluribus quam duobus quidem omnino iudicibus apparere. Alqui 

ni omnibus modis fideles et probati sint, ne quicquam ab iis delinqiiatiir neve prodatur neve dolo jiat; 

verutn pericu/o of/lciorum aut schotarum aut scriiiiorwn quae eos exhibent pariter eorum et eleclio et 

tnutisleiium sit, et vel si qnid ab iis pcccalum sit, ad eos qui iltos designarunt pei-icidum inde oriundum 

redeat, qui omne damnum ipsorum culpa factum iis qui ab illis laesi sunt resarciant: atque magislratus 

quoque competentes nccesse habeant, si adeantur, quovis modo curare, ut qui ex ipsorum officiis vel 

schoiis vel scrinus eleyerint ministraluros dumnum inde ortum ei qui laesus sit resarciant. Si quod vero 

flagitium iudex ab altquo minislrantium commissum esse compererit, audilorio suo cxpellet eos qui non 

cum bona cxistimalione in ea re versantur, alque alios in locum eorum constituet ex voluntate et clcctioru 

eorum ad quorum periculum, siculi anle diximus, haec pertinent. 

VIII. Si quis autem vel gloriosissimorvm vel etoquentissimorum iudicum nostrorum ex qualibet 

1 xuiv om. D \ 2 ernnov B e Q 4 rcparatiouos (r/. 

Theod. li^ c Iul.)] seprationos M dvaxatvtaetae B, s. v. 

M avaxivrtat(ai L |) 5 tois portulois M T?jc avvrj&siae 

LD e xaTs oinnjd-ftnis D( || 6 Siaxsrayfiiva} Cod. 3, 2, s|| 

7 nvxoit {avxait Bf) LB:] role avxots M || 9—11 T\ Sval L \ indyovaiv eum llaloandro 

vttlg. |) 14 rdiv om.C (| 15 xovxo» L l II 16 T« 

om.L || 17 */tr,Si — frjSi] ftijxe — firjxt libri | 19 airrovS 

Zachariat] avxolt litm fl 20 xal xav] xnl »m B e ] fl ] Q 

23 avlihri 

P yivofidrrjv LB || 24 &eonntvaattr] aw- 

Bvtyxauv B c || 28 xio pXn/3tvxi] laesis e || 30 dntXdatitv 

L if 31 iavxov LB\ nvxov ,!/|| xi? ngdyfiaxi] causis e\\ 

33 tlnovxee om. Ed. || 'M xiv8xn>f.vrxni li< || 35 ifSoôrdxwv 

AIB:] ivSoôxdxaiv dqxovxojv L (Bf) \ 36 i)fiiov 

om. e y * naiiouixo libri 

2 ea quae] eaqne R g 3 rcparatione Beck] reparationis 

R 1 V reparatio WT\ habentem R x V \ 5 rubr. De «portulis 

et officio iudioum RTin marg,(txlut.) fl quae eiu* in V J 

6 8ed in omnibus /2* )| 7 contentis T*vuh] ccrtis RVTH 

8 firmauit V J 9 bii T l H 10 defuit F» ( tantum T l f 

11 utenti-m R a || 12 causam R J compellentibus ed. ^r.J 

complentibus /i/>rt\ vulo. |) 14 his V 1 || 18 eos] omnes/J 1 | 

19 esse add. Berlc || illos] alios T l al eos T*$. c. | qui 

doputant] quidem putaut V x | 20 omnem T l | 21 i* V 1 

23 praeparate V x || 24 onmibus modis T \ ea» R 1 j 

25 scrineis T sriniia V \ hic V |j 28 quidam V { eo« om. 

R l T l f poxt quidem interil T* | cum] eura J 1 \ 30 pcriculo 

T* [| 35rubr. De iudicibus rcmotis qualibct de caus* 

RTinmarg. |j autem om.T 1

ET UT NULLATENUS 405 Nov. LXXXII 8—10 

aUlav, o'x aXXcos treoos avxov StaStl-eTfu 

oaaiv, nXrjv ei ftrj tovro fjfiele iyxgivowe 

tjv dvr' avidh %u>v Sixcdv c£- 

CAPUT IX. 

libet causa, non alitcr alter in eius succedat auditorio, 

nisi hoc nos decernentes alii tradiderimus pro 

eo cauBarum examinationem. 

r Onios 5' nv ftf] o nsQl tavra noros afnad-os xole 5 Ne autem circa haec labor sine mercede nostris 

Tifieiioon yiitjrnt SiatrijTnts, &e' autole Xiyo/tevtj Sixy, xdv el d t ei6d'£v eos causa, vel si divinitus fuerit deputata, duoa 

itnoaneutp&eit}, «*-« Svo /xiv xc^ôve nag' ixaisQov quidetn aureos ab utraque parte in confestatione 

fiioovt iv tfi Ttooxnrnêt Xafifiaveiv, ava Sio Si iv litis accipere et duos in fine uegotii, et ultra hoc 

io) nioaxt x/Js inofrdae Bnnavrjftditav vioiv vnart' omnibus integris secundum 8uum ordinem conser- 

%ovxiov anaaiv fixeoaicov xnra xi\v iavxwv idîv vandis. Haec autcm dicimus in litibus transcenfvlarxofiiriov. 

ravrn Se tpafiev £nl rmv Sixrov idiv 15 dentibus quantitatem aureorum centutn. Si cnira usviieofinivovotov 

noaorrjm xpiiadiv ixarov. ii yao/utxgi que ad faoc mensura fuerit litium, nihil eos audicntiae 

•toviov to fiixQov ei'rj ra>v SIXCJV, oldev aiiovs Sixn- causa volumuB exigi: qui enim ita parvac quaotionxo»' 

ivtxBv anniisla&ai (lovX6(ied-a- i* yao ov- tatis exactionem facit, pro maxiina parte victoria 

tiot iXa%iv iardfte&a mus enim unumquemque eorum qui sub istis sunt 

ijufui', alla xal otxo&ev aijoisîXoTiftov/isff-n. @ov- pedaneorum anuis singulis a mensa tuae celsitudinia 

Xouifra yhg Uxaarov Tuiv TOIOVTCOV StniTtjruft' erovs percipere dua8 libras auri, et bis esse contentum 

ixriexov naga rfjs roaneXrjs rrjs orjs vnegoxrjs xo/ii- solis, et neque redimi et aurum omnino deapicere. 

ttuO-nt duas libras auri, xnl ravrats dgxsio&ai xai 25 Propterea emm elegimus fiscum minuere, quatenus 

fidvaii. dSwQordrovs te elvai xal xovaiov navxbi borum unusquisque contentus nostra largitate et 

vTTiofooveh'. Std TOVTO yao etX6fied-a zo Srjfioffior quatcrais aureis puras deo et nobis et legi custoibuiwam, 

iva xal niraiv Sxaaxo: doxovfievos trj xt diat manus, cogitans quae a prioribus legislatoribua 

nao' Tiftiov Soaet xole re dvd xtTQaoi xQWolS xa&a- do Ms dcfinita 8UHt. 

(iii xio &r.u> xe xai rjftiv xni rto vtfiip yvXd£f} xde 30 

ris, dvdvfiovftevos ola. neol lovxtov rule O & 

&i d6 

CAPUT X. 

T6 $i x?*! v ' u * rt » "*° v r( *v SanavTjftdrtov Xoyov Oportet autem et expensarum rationem indices 

roit Sixaaxni jidvtios xnxeêrdêiv (£nei8i) rovxo xa- omnino examinare, et quia boc bene Zenonis piae 

tMi xni y Z!}vojvoi xov trjs evaeôve Xr^stat dntrage 35 memoriae decrevit sententia et nos non dediguati 

yrôs uli re ovx dnrj^Koaafiev fiiooi xai ainb sumus partem etiam boc nostrarum facere disposi- 

cansa iudicare desierit, non aliter eius cognitionem alius suscipiet nisi nos hoc decernentes alii loco illius 

causarum examinationem iradiderimus. 

IX. Vcrum ne opera his rebus dala absque mercede sit pedaneis nostris iudicibus, sancimus eos in una* 

quaque causa qnac apud eos agitur, etiamsi divinitus delegata sit, ab utraque parte et binos aureos in litis 

contestatione accipere et binos in fine negotii, nec ultra haec quicquum {td quod etiam gui praecesserunt 

nos definierwit), sed his quidem solis contentos esse: ul scilicet privilegia ad sumpluum demumtionem nonnullis 

praestita omnilms integra secundum ordinem suum servenlur. llaec autem dicimus de lilibus quae 

centum aureorum quantitatem cxcedunt. Nam si intra hanc summam rnodus sil litium, nihit eos iuaicialium 

impensurum nomine exigere voiumus; qni enim ex tam exignn quanlilale quamcumque dclractionem 

facit, maxima parle victoriae privat eum qui tanto labore contendil. Heque inlra haec consistimus sola, 

sed etiam de itostro iis largimnr. Volumus enim unumqucmque einsmodi pedaneorum iudicum singulis 

annis a mensa tuae sublimilatis binas libras auri accipere, iisque acquiesccrc solis, et plane incorruptum 

ose atque anrum omne despiccre. Propterea enim fiscum demimiere maluimus, ut ipsorum quoque unusqnixque 

et nostra donalione et quatcrnis aureis contentus puras et deo et nobis et legi manus custodiat, 

animo repulans quae a prioribus legislatoribus de his praecepta sint. 

X. Qnud autem etiam expensarum ratio iudicibus omnino examinanda est (quoniam hoc et Zenonit 

piae memoriae sententia recte constituil neque nos dedignati sumus et ipsum particulam consti- 

M I 3 nn(>ado{j][iev] &eiofriv arfd. B c R 

f p i AP || 9 Xafifldritv dvaXafifidviiv dvd 

l 12 fiovovi B c \ 13 intXdrioai /,« in' iXdxxoai 

B c 8 14 xnrd — xdîv om. B[ \ 15 8i\ fuv Bf \ 16 XQ*>- 

0(ov] xwv xqvoSiv B? |) 17 xb pixQov om. B c jj Sixaoxt- 

%tuv\ auditntiae s |j 19 TTJV oinvovv om.e |) 20 vixtjB 

Hnloander tx e] dixrjs MLB | 21 ftix? 1 xovxtov] in 

hoo g | 22 fiovtov M(B f )] fiovov £B'(c) |j ainois] avxovs 

R c ipsi [i. e. avxol) e Q (ptXoxifiovfievoi L || 23 xcov 

•toinvx(or) eornm qui suh istis sunt e U £rove — 24 vnee-îjt 

om. B r g 24 7xooxofjt%tofr(ti B ( || 25 duas libras auri 

{, vulg.] duo librarum auri AI Svo XixgfC xqvaiov Ms.v., 

Lll | 26 tfnaiov nnvxbt MB\ navxbs ^puffiot» L aurum 

omnino (i. r. ndvxojl] c {] 30 iv B r 1 adiutorio R g 2 nos om. V\ alio RT 

H iniidr;] et quia (om. 35 xai) s [| 36 sq. Cod. 

7.ii,J | TIJ Si L 

% \[ pro] in R l 0 

5 rubr. Oe solatiis (salariis R) iudicum RTin mg. (ez /u/.)| 

6 sanctimus aancimus V 1 Q 7 causas V 1 J diuinitas /2 || 

9 haeo R Q 10 praedecessores FT 1 | 11 contemptog 

R\ 12 diminutione RT | sutnptum V 1 1| 14 in litibui] 

militibos R l l 16 huc F> | audieati T 1 ^ 18 exactione 

V % T l H pro maiima Vvulg.] proxima RT | uictoriam 

V 1 | 19 sic] siout V | pauperiem RT• 1 20 ipsis V vulg. | 

21 horura V \ istos R x isto V 1 (ordine post «unt add. 

K 1 ) | 23 his] is R l Q contemptum TR* -o- («. e. oentum) 

R l | 26 unusquis T || 27 quaternis] quatenua F|f 

custodiat vulg) custodiant libri | 33 rubr. De eententii» 

diffinitiuiB Rmg.t De difinitiui» sententiis Tmg. {exIul.)\\ 

et V) om. RTvulg. \ 36 dispoiitionem V

NOY. LXXXII 10. 11 406 DE IUDICIBUS 

xcov TjfxexdQcov jtoirjatn SinxvnoiaBoav) fttvdxta xai vvvtionum. 

maneat ergo etiara nunc in eodem schemate 

dni xavxov axrjuaxot «pvXaxxofievov' dxeivov fiovov custoditum, illo solo adiecto, si iusiurandum intulerit 

itQOientxt&efidvov xov, eiTtep OQXOV iitayayoi rcsgl xcov de expensis iudex victori. scilicet cum quantitate quae 

SanavTjftdxoiv 6 Sixaaxfjl xio revtxyxoxt, SrjlnSrj ftexa visa ei fuerit recte 6e habere, quam taxationem voxfjS 

fpatvofidvrfi avxip 6o9~dis %XEIV noaoxrjxoe, TJV Srj 5 cant leges, deiade ille iuraverit, non habere licentiam 

xaâxiova xaXovaiv oi voftoi. elxtt dxeivoe dnofio- iudicem minus quam iuratum est condemnare, neque 

aaixo, ftfj M%EIV aSeiav xbv Sixaoxqv dXdxxova xtov videri clementiorem [a] lege quae haec dispouet. Si 

i..^ J....V X(tTa$l)(d£eiv, ftrjSi yaivEO&ai tpiXav- tamen perspexerit neutrum sumptuum subdere raixefttiv 

xov vofiov xov xavxa Staxaxxovxos. si tioni et propter negotii forte varietatem, hoc ipsum 

awiSot ufj Seiv firjSdxeQov xaiv ftsnwv xco xa>v 10 decernat sua senteutia. Omnibus aliis super appcl 

Sanavrjfidxtav vno&eivcu Xoyci) Sia xb xrje vno&doeuis lationibua, sicuti praediximus, et excusationibus, et 

Xotos TimxiXov, aixb xovx» oiopi&ofrai xpij^qt. ndv ut non prompte et cum necessitate fiant litis contestaxtov 

xoiv dXXtov xcov dnl xals dtpdoeot, xn&ansQ ei- tiones, sed babeant viginti dierum indutias, et quicnovxes 

fipd-tjuev, xni xcov dni xale itaoaixqoEot. xal quid aliud iudiciale decrevimus, in propria virtute 

XMV Ttegi xov firj TXQOxsigcos xai avv avdyxrj yivEofrcu 15 maaeutibus. 

xds nqoxaxdêis, dXX' £%Etv xfjv xcHv eixoatv Jftue- 

Qtov Tzgo&Eautttv, xai ei xt dXXo Sixaoxtxbv o/QtoctfiEv, 

ndvxoii dni xrfi oixeiae (tevovxtov io%vos. 

CAPUT XI. 

'EneiSrj 8i noXXai xivee Tjftlv yivovxai nposeXevaete Quia vero multae quaedam nobis fiunt interppllaaipovftdvtoy 

xivcHv dixaaxas navxoicoi dventax^fiovae 20 tiones, eligentibus quibusdam iudices penitus ignoranxai 

vdftav xai 7ieigas, xai vnb ngod^vfiias duvvovaiv tes leges et experimentura, et prone mrant contento3 

ififtdvctv rols Sixaaxdis ole ovx dv xtt ovS' oxiovv se iudicibus, quibus nequaquam quispiam quodlibet 

nioxsvoEiev, eha dvansl&ovaiv latoe xal xove Sixa- credat, deinde suadent forsan etiam iudicibus quasi 

axde xbv xoiovxov Srj&ev nvxois OQXOV na^dxeiv. av- Bibi praebere iusinrandum, viris neque quid sit iusturo 

8(>as ovxe o xl noxd daxt xb Sixaiov ovxe xijv avxov 25 neque eius observationem scientibus, et merito lacsi 

naâxfiqrjaiv djitoxapdvove. xai eixorwt ^Xnfidvxes ai- ipsi rursus volunt examinari negotium obliti iurisiuxovaiv 

dêxaa&^vai xijv vno&saiv dmXa&dfitvot xu>v randi quod iuraverunt, causa nobis subversioue digua 

OQXCOV cov ajfioaav, xb jtQnyfia rj/ulv dniaxcxHprjS a£iov visa est. 

1 ivofxia&rj. xal dTXEtSrjTisp kyvtofuv dx xrjs xwv 1 Et quia cognovimus ex rerum experimento in> 

nqaypdxav netoas o

ET UT NULLATENU8 407 Nov. LXXXII 11—13 

j, Q y ^ f j pj&Bisv, itQoxeQov Sovvcu iudicio, aut si retractare voluerit alter, det multam, 

10 7t(>6£Tif/or ovrctf re aStiav £%etv ava^taêiv x&v XS- et sic licentiam babeat discedere ab his quae iu 

xni l(p* ixf.gov xcooelv SixaoTTjv xtbv $fie- cata sunt et ad aliud venire auditorium; nostris iuditl 

ys noosefova&eZev, ix/3ipa£6vxcov cibus, si aditi fuerint, exigentibus multam et hia qui 

xal roTe ravra TtQOixnx&iiGi kapeiv ano- 5 eam iussi sunt accipere restitui praeparautibus. Scien- 

7tn^naxtvn^6vi(ov. eiSoroiv xmv rovi §i- tibu8 his qui iudices eligunt, quia si non hoc egerint 

alQovfiivcov, cos ei UTJ XOVTO Tx^nâiev ftrjBi neque stipulati fuerint poenain, sed aestimaveriut Buf- 

QrjoavGi TIOIVSJV, aXl oitj&uiaiv ayxeZv avioit ficere sibi ex iureiurando cautionem, deinde iudices 

thv ix xwv OQXWV ntsfdXetav, ilxa oi Stxaaxai oi sic electi noceant ds, si quidem ex studio, a domino 

OVTCOS aiQe&svxn pXayovaiv avxovs, si fiiv i£enlxT)- 10 deo poenas periuni sustinebunt, si autem ex ignoran- 

Sts, x xovs pdfiovs xal xuxa xovxovs ytQexco 30 ter iudicans custodiat leges et secundum eaa pro- 

•tat yrtfovs, xai xav ei avfifiair] xiXevoiv Tjfierifav ferat sententias, et vel si contingat iussionem nostram 

iv ftiaip xdv ti &elov xvnov, xnv ei 7tgnyfiaxix6s evq, ixx medium vel si sacram formatn vel si pragtnaticam 

fonijant Xtyovra xoitotSa x(?'l rnt ih v Sixrjv xtfisiv, procedere sanctiouem dicentem aliter agi, sequatur 

axoh>vfriix(o x§ vbynQ. i]utit yhq ixtivo fiovXofisd-a iegem. Kos euim volumus obtinere quod nostrae 

habeant aut sententia stare ant, si retractare velint, prius mnliam praestare atque ita veniam habere a 

iudicato discedendi et ad alium iudicem accedendi; cum magistratus nostri, si quidem interpellati sint, 

multas exigant efficianiqne ut iis qui eas accipere iussi sint restituantur. Ac sciant qui iudices eligunt, si 

hoc non egerint nec poenam stipulali sinl, sed sufficere sibi iurisiurandi cautionem putaverint, ac deinde 

iudices ita etecti damno eos afficiant, si quidem de industria, domino deo eos periurii poenam daturos esse, 

tin autem per imperitiam id passi sint, nihil eos praeter iusiurandum esse profecturos. Nam ncque periurium 

a quoquam committi volumus, neque rursiis litigantes detrimenlum magnum propter imperitiam 

iudicum praeter inrisiurandi religionem subire palimur. Ceterum omnia quae pnus sive ex antiqua legislatione 

sive a nobis de compromissariis iudicwus vel de arbitris sancita sunt {excepta tamen necessitaie 

iurisiurandi) in propria firmttate permancant neve ex hac lege ullo modo innoventur. 

XII. Magistratus vero nostrds omnibus modis appellationes suscipere sancimus, neque ulli omnino 

licere id reicere praeter solam sedem tuae sublimitaUs, cui id ium pridem imperatores largiti sunt retructutionis 

anxilio tnvicem inlroducto. 

XIII. Unusquisque autem iudex, sive magistratum gerat sive aliter iudicet, leges servet et secundum 

eas sententiam ferat, ac vel si contigerit in tnedia lite tussionem nostram vel sacram formam, quamvis 

pragmatica sii, edi quae dical hoc vel illo modo litem decidendam esse, legcm sequatur. J\os enim illud valere 

t fixtp HB^s) einsp ravxrjv LB e J flovXrj&tiev, nf>6xroovl 

voluerit alter g || 2 xtxpififiivoiv W \ 3 Itp' 

hiqot L H dixaaxijv M] Stxnaxtjpiov Bff Stxaaxrjptot 

L | 6 tiS6xa>v xovs aioovfiivtav SixrtOTat I}t fl 8 nvxdit 

iihri \ 9 oi ovxtot] M ovxcos L l || 10 inixr}Stt B e || 12 ovii 

L \ 13 ovxe ynq\ quia neque ff (| 14 yiveafrat itnna 

•tiros L | 16 Sixaartop] iudicantium f fl 19 compromis- 

•anwv (cf. g B% Iul. c. 294)] comissaiYaw M Siayvw 

fovcov B Staxn^ttov ftovcov L I 20 xrfi nsgi\ xaiv Tteol 

xrjs Zachariae |) 25 nXrfv — 20 vni(>oxv s ] praeter solum 

tnatn eraincntiam p H 26 q>T«v*1 oi Bt il 28 avxutayavovaa 

1' | 29 Tftgl xov XQT}vat xoiie oixaozae xaxa xovs iyypafovt 

vofiovS ixfnivnv (exiperiv cori.) xnt Slxns adnot. m. 

r V utv c V on 

«c tn murg. M \\ OQXV &X MB s\ UQXV &QX ' L «^" 

X^tv Bf b 32 iv fUatf — 33 Xeyoiv omi**a add. in margine 

^B' I &tios xvitos B || 33 foixrjant Xiyoyxa Zaeharia» 

** f] fOtXTjOas {xvTtot ndd. B f 3 adiutorium V |J 4 additi /2'T' | his] sio liccntiam 

his li 

) Xevotv libri | xoicoaS» 

XQrjra xrjv Sixyv xtftiiv] aliter agi e || 34 ixeivo om. g 

a || 5 usi T 1 H properantibus R 2 T* || 6 eligunt 

ooi. J? 1 eligunturi? 1 1| quia »i] qu«» (quasi?) T x |J 7 sed] 

si R Q cstimauerunt V examinaucrint R cstimati fucrint 

T* D 8 ex] haeo V fl 11 ei T l || 12 fieri] hino fieri T 

ius? fieri R l infcri R* |) 14 iudicum R (| iusiurandi 

T x 5 15 ante] autem RV \ sanctiuimus Fj| 17 in del. 

R* || arbitrius V 1 arbitriis V* | 18 tantum T* P remancntibua 

R§ 19 ex boo FJ 23 rubr. De appellationibus et 

retractationibus R tng. De prouocationibus et retractationibua 

T mg. (ex lul.) | 25 solatn tuara] tuam (etiam R l ) 

Bolam R | 26 inducens V\ 29 rubr. De diuersis rescriptia 

et prouocationibus RTmg. (ex lul.) | 31 et si uel V, et 

del. R 1 H 32 8i sacram] in sacram T l Q pragTOaticmn] 

•acram pragmaticam i2 | 34 lege V\[ nostrum V 1

Nov.LXXXII 13. 14 

xpaxelv, oneo oi ijnrxBpoi (iovXovxai vouot ynp 

ixxXrjios T] StXTj yivtjxai, 6 ftev bixattxijs 

navxuit rfjv iniSiSofiivqp^fipeaiv ovS' oriovr TMXVXE- 

Xmi ngotpttatCputvoi, dyp* div oXeos £j;eoxiv ixxaXtta&at, 

r\ Si ix xtov ixxXrjxiov fiorjfreia naot nooxiio&io, Si' rjt 

t?t.~~. T^j flXafltrt» xai fitftyao&at xai xv%t\v inavttos 

rf nnna xibv itptxciv rj nuQ* r}uiln' avxiov, 

lii rjfiai TJ xprjtpoi •*-•««•*•••' 

Ei Se Ti xnivovTes oi Sixaarnl vo/tiiantsv dfupio- 

/3r}rqotftov tlvctt, SiSofitv avzoTs aSeiav ra negi tovrov 

(ir\vvtiv lis rjfins, xal nvvfraveo&ai T« rjfiuiv xai 

ftav&avitv xa Siovin, xnl OVTIO ro ngaxiiov vtptjyelo&ui 

xai noulv Stxaiae re a/ta xai ti).6yovi xas 

xpioeis. 

{'EniXoyos.) '11 xoiwv arj vneooyrj xn Ttiton- 

408 DE IUDICIBUS ET UT NULLATENUS 

CAPUT XIV. 

aravrn rj/riv xai 8ta xiqv TIOV fjpetiQtov vitrjx6(ov 

uxpiXeirtv nenQayutva xnvxn ini re 7»Js /3not?.tiov 

nQO&rjasi axoui ini xe xutv aJ.Xuiv ftegwv xijs fiiya- 

Xrfi xavTTjs r\fi(ov noXeait, dJert, annai xavxa ytve- 

o&ai tpav&qa, xni (ta&elv oxi Sta ndvtwv flfiiv fid- 

Xst xfjt aincov doasilica 

et in aiiis partibus nostrae regiae civitatis, ut 

universis haec tiant manifesta, et discant quia per 

20 omnia nobis cura est eorutn utilitatis pariter et aequitatis. 

Dat. vi. id. April. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anuo XIII. Apione v. c. cons. [a. 539] auno XIII. Appione v. c. cons. 

volumus, guod leges nostrae volunt. Nam si in lite appellaiio interponatur, iudex guiilem appellationem 

interpositam ommbus modis suscipiat, vihil plane praelendais, guibus quidcm in causis omnino licel ajwetlare, 

auxilium autem ex appellalionibus omnibus praesto sit, per quod ei qui lacsus esi el conqueri licet 

et correclionem impetrare vel ab iis qui de appdlatione indicant vel a nobis ipsis, si quidem ud nos sentenlia 

referatur. 

XlV. Quodsi quid iudices diiudicaturi dubium esse exisliment, damus eis veniam de ca re ad nos 

refcrendi, ut et nos consutant et cognoscant quibus opus esl, alque ita guod agendum est expediani el 

iustas simul ac ralioni convenienles senteniias efficiant. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et proptcr subiectorum noslrorum utilitatem 

acla sunt, haec et m regia porticu et in ceieris parlihus huius mugnae civitalis nosirae propontt, 

ut omnibus ea manifesta fiant, atque inlellegant perpetuo nobis curae esse iysorum et securilalem el tranquillilatem. 

3 rf]v om. L || iniBsSnutvr^v B |) £q /texayo>ytj adnot. 

man. rec. in margine M || 4 ixxaXela&at B\ iyxaXiio&ai 

M, ixxaXiiod-at — 6 ?£EOXI om. L (| 5 Ix vm. B c || 

Txgoxiia&iu) adiacet (i.e.7XQosxeio9-a>1) g || 8 intvt%&tiri 

Bf\\§sq.cap. 14 om.LB \\ 10 xa TIEQIXOVXOVM] de his c;| 

16 TjfttTtprov om. L || 18 xf/S fityaXr^t ravxrje] iegiac(i.e. 

T/js /3aoi?.idoi) ff | 22 subscr. om. Jut.; dat. XV: — relicjuis 

omissis M \undt dat. XV. k. Apr. dedtt Zachnriae); seguimur 

e et Ath., oui habet iyQayrrj p iS. (si 8idx. cod.) 

J4HQIX. fiaoiXeiat Iovaxiviavov xo iy' vnaxtias Anioi~ 

ros. Theod.: i&travfi&T) firjvi dngiXito -irjs vnaxtiai 

'/iniovoi £ret tfi xijt flcunXsiae 'lovaiiviavuv 

4 circa vulg.} contra /i7>r» || appellationcm R | 5 ndnocet 

V a ; leg. adiaceat? Q leso licot F|| et queri] quusi V\ 

6 qui dej quidem V || 7 scntentia vu/i/.] scitntia lihri | 

11 nos] nobis R l || 12.?^. simul iusta T !| 13 iudicia] tua 

add. 2'|| 17 in R*vul9.} om. R' VT || 22 sub.icr>ptionem 

dedimus ex codrf. V el Bamb. I et Amhracensi l cap. 

impr. V\ don. Vdomn. Bamb.I ddnusAmbr. | iustiniano 

Bamb.I iust. VAmbr. || Aug. otn. Ambr. || 23 Appione] 

app. libri | v, c. om. Bamb. J |j COBS. Ambr. co. u. Bumb., 

orn. V

UT CLERICI APUD PROPMOS 409 Nov. LXXXUI pr. 

nr 

nEPI TOY TOY2 KAHPIK0Y2 

T0I2 ETII2K0ri012 AIIO 

KP1NE20AI. 

Avxoxoaxtoq 'lovaxivmvbt AvyovaxOi laidwrj Tiu>v xal naxQixic». 

LXXXIII. Auth. LXXXIV. Coll. VI tit. 11 

JR UT CLERICI APUD 

PROPRIOS EPISCOPOS PRIMUM 

CONVENIANTUR ET POST HAEC 

5 APUD CIVILES IUDICES R 

Idem Aug. Iohanni gloriosissimo pp. secundo 

cx cousule ordinario et patricio. 

, N . . , IIoXXovs leoovs ysygafoxBS vofiovs (Praefatio.) Plurimas sacras scribentea leges 

mol T< xwv &eofiltoxd.xatv iniaxonotv xrjs xe icp- 10 et de deo amabilibus episcopis et reiiquo omni sa- 

- 

oh 

k 'i ieoarEias dndarjs, xal /ifiv xal negi xaiv ciXa/iJe- cerdotio, Dec non de rcverentissimis mouachis et nutTwv 

fiovaxciv xnl tvayxoi xovxo neii(>tiy6xBi £y per hoc agentca in quibus volumus reverentissimos 

fifiovXtftiiftev rovg tiXaêaxdxovs fiovaxoLs naoa monachos apud 8olos civitatis episcopos sub quibus 

TO«S xoli xiov noXEotv. iniaxonots vf' ovs iaxi sunt monasteria conventionea suscipere, petiti sumus 

in fiovnarrioin xdt ivaycoyas vnofievtiv, jftrjfrTjftev 15 a Mena deo amabili archiepiscopo huius felicissimae 

nnQa Mrjva xov &towtXioxaxov dgx^maxoTtov xrjs ei- civitatis et universali patriareha, reverentissimis cle- 

Salfiovns xavxrfi no/.tats xai oixovftsvtxov naxgtaoxov, ricis hoc dare privileRium, ut si quis habet adversus 

xai xoli eiXapeoxdxoie xXrjoixoii xavxr\v Sovvat xfjp eos quanilibet pecuniariam causatn. prius ad deo amanporofiiav 

disre 11 xte fyoi xtvd nobt avxovt XQV- bilctn episcopum pergat aub quo constitutus est, et 

ftauxqv Sixtjv, nooxegov jtnod xbv &eofptXt'ax(trov 20 interpellet eum et ex non scripto iudicium mereatur. 

inioxonov Uvm xbv v xeXti CoU.Slcap. || 22 avxtp 

ytrtofrat Coll. 87 cap. I7egi xXrjoixtov Sixaôutvtov 

Thfotl. | 6 inscr. 'O avxoe finctXsvt 'ImntfTj d^cd^xv 

Trânwoicov xb Sevxeoov, dnb vndxtov xnl nargixiq) 

CW/.81 cup. | 7 inaQxV Colt. 87 cap., At/i.] VTxnQxv AIL, 

Cnll.S" cnp.v.l. || 8 oodirapia) xni naxQtxiat (xni jtaxqt- 

K(O) ogStvaglto L a cap. || 25 xaxel-eTa&o&ai xrjp vnbfrioiv M]et examinetur 

(i. e. xai iêxd^ta&ai) negotium s", xai rtliqui* omutis 

Coll. 87 cap. | 26 tyjfiiai jwpte) sine damnis ? || xai om. 

Coll. 87 eap. \ 27 xovxo] huo auoqae f | « xni aixif- 

) MLt opdtvapiutv rorr. Hutotinder |) atu om. ColL 87 cap. || 29 *»' Si OM xtva SvoxoXiav reli- 

9 m. noX)jols UQOVS iynnxpaftev vofiovt cil. Alh. (/V quis omissis ColL 87 cap. | ye] aut (i. e. rj) c g 30 yi- 

ypttfttxafiev vofdovs A riygafe vouovi Colt. con$>. ecr.l.) QvTjzat 

Coll. 87 cap. eodd. pltrique f d"nofiXtaxdxqf om, 

tCfiovt) mol xr,t x&' Stnx. tov Ttidoxov xl. xov a /3». Coll. 87 cap. 

foii xcudtxoi, xni TXtnl xfji od"' vtaodt (pTjCtv tchol. M || 

10 ntQixt] xuvs xe ntQi Coll. 87 cap. | xfjs xt Coll. 87 2 Ut] Ut non T" [| 4 haec] hoa vulg. {(5 iudiccnj ci- 

«"/>. f] xt om. M || 11 ndotji Coll. 87 cap. || 12 ivayxos) nov. oilc» R 8 6 cxconsuh RV exc. T |J 12 agenttbug T 

LXXIX\\ 14w noXtaiv] ciyitatis y J 18 xttl^xol»] xal 

Nov. LXXXIII pr. 1 410 UT CLEBICI APUD PROPRI03 

oxdxcp dntaxonq) Te/isTv trjv ijiofreciv, %6xt aieiav amabili episcopo decidere negotium, tunc licentiam 

tlvai xal napa rove noXixixovs dpxovxae Wvat, xal 

%u)v 7igbvofiicop anavTcov wv}.a-nou£va>v, onoan iois 

esse et ad civiles iudices pergpre, et privilegiis omuibus 

custoditis, quae reverentissimis clericis sacrae praetvXaêaxdxots 

xXripixoit cn frelcu Siard^tie SiSoaat, etant constitutiones, et litigare et examinationem tieri 

uni dyairi&o&ai xni ntoas iniridsa&at rfj SIXTJ, xal 5 et terminum impoui liti et ita liberam fieri causam. 

ovjioi iXev&epov yivEo&ai npayfidxav rcov Xajunpornrotv 

dpxovrcov xaxa xovs rjpexepovs vofiovs ancv- 

Clarissimis iudicibus secundum nostras leges studen- 

tibus cum magnanimitate et velociter lites decidere, 

Bovrtov aiiv ndaj} npofrvpia xal xdxet Tcts Sixae refiiiv, 

ojiTt fxi] dta xdt xotavias aixias xcov UQCOV 

ut non propter buiusmodi causas sacria araoveantur 

obsequiis, et cum oporteat deum placari et decenfivrovs 

dnaaxoltiod-at npdêiov, xal Siov rov &eov 10 tia sacerdotibtis agi, auditoriiB detineautur et illic 

ixerevstv xai xd Upeioi nQtnovxa nqdxxuv^ Sixaart]pitov 

dvtxco&at xai xwv dxeioe &OQVÔIV xai rr,s 

iyyivotiivrii xapaxijs rals tdiv Sixnôfiivuiv yv^rcls. 

turbis atque inhaerente tumultu litLgantium animabus. 

2 J£i fiivxot ntgi iyxhr^dxoiv ivdyoitno, ti /iiv m>- 2 Si tamen de criminibus convcniantur, si qiiidem 

Xixixtov, ivxal&a /tiv vi itpoSfoooi dgxovxes. ini Si 15 civilibus, hic quidem competentes iudices, in proviaxuiv 

inapxtuiv ol tovxtov rjyovfitvo». eaxtoaav Stxaaxai, 

firj VTTEOPKIVOVGTIS TJJS 8ixr,s fiyvwv Svo itf>od-fOfi{av, 

ciis ftutem barum praesides sint iudices, nou trans- 

cendente lite meusmm duorum spatium ex quo litis 

u(p' oZ 7i(>oxdxa(j£is yivrjxai, disxB avvxofiov intxifrt- contestatio fit, quatenus brevis imponatur causae 

a&nt xu> npdyjuaxt ntpas. ixtlvov SrjXov ovxoe, cot terminus. Illud palam est, si reum esse putavent 

ct ys vnsv&wov tlvat xbv ivayoftsvov vofilatuv 6 rrjs 20 eum qui convenitur provinciae praeses et pocna iudiinapxias 

fjyovfitvot xal noivrjS d£iov xpivtts, Tioore- caverit dignum, prius hunc spoliari a deo amabili 

(j»v yvftvovofrai TOVTOV napd xoy &eoipdeardtov imoxonov 

xfjt Upaxixrjs dîas, ovxto xe vnb ras, totv 

yivso&cu l 

episcopo Bacerdotali dignitate, et ita sub legum fieri 

mailU. 

CAPUT I. 

Ei fitvxoi ixxXr]fftaoxtxov t!rj xb dftdprr]fta StofiEvov 25 Si yero ecclesiasticum sit deiictum egens castiga- 

O(0(ppoviv xatv innqyôiv. vinciae iudicibus. Neque enim volumus talia negotia 

ovSi ydp flovXofiefra xontvxae vjto9iasit SXate oiSi oninino fidre civiles iudices, cum oporteat talia ecdeytvoioxeofrai 

xolt noXmxoii dpxovai, Sdov xd xoiavxa 30 siastice examinari et emendari animas delinquentium 

xal dxxXrjCiaarixcJe iSerd&a&at, xai inavop&ova&at per ecclesiasticam tnultam secundum aacras et divinas 

ras yn/^rts TftJv djuapravovxtov Std rtov ixxXrjataazi- regulas, quas etiam nostrae sequi non dedignautur 

xtav inixifiicuv xaxd xove ispove xal &tiovs xavovae, leges. Si vero quaedam praccontestatae sunt iites, 

olt xai ol Tjfidrepot xaxaxoXov&elv ovx dna£ioi>oi vo- bae maneant in ipso schemate velocem accipientes 

fioi. Ei 8i nvet fjSij itpoxaTTJpx&qoav Hixai, avxai 35 finem; omoibus quae iam a nobis sancita suut sive 

iuvexcoaav £nl xavxov

DE CONSANGUINEIS ET UTERINIS 411 Nov. LXXXIV pr. 

iXxa Ini xals dyicoxdxait ixxXrjalait eira inl super sanctissimis ecclesiis sive snper deo atnabili- 

&iofdeardtote imaxonoie eits ini XITJ/JIXOIS «Vxe bus episcopis sive super clericis sive super monackis 

inl fiovaxols ir\v iSiav ia%vv iyotrxiav. propriam virtutem habentibus. 

(EniXoyos.) 7/ roiwv arj vnspoxr) xd naga- (Epilogus.) Tua igitur eminentia qnae placuoravja 

rjulv xai Sid jovSe rov &eiov SyXovfievn vo- 5 erunt nobis et per banc sacram deciarata sunt legem 

fiov faa npoypapfidTov oixsitav (pavtga niiai xaxa- per programmata propria manifesta taciat universia 

cxTjcajta KU* «s xo Strjvexis napufvla 1 retv anevadrto. et in perpetuum studeat cu&todiri. 

Dat. xv. k. lun. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. Dat. xv. kal. Iun. Constantinopoli imp. dn. Iiistianno 

Xlil. Apioue v. c. cous. [a. 539] niaai pp. Aug. aano Xiil. Appione v. c. cons. 

UA 10 

IIEPI T2N 0M0riATPT2N KAI 

0MOMHTP12N AAEA*2N. 

LXXXIV. Auth. LXXXV. Coll. VI tit. 12 

R DE CONSANGUINEIS 

ET UTERINIS FRATRIBUS JR 

'Iovaxiviavos Avyovaxot Ioidvvrj x$ iv- Idem Aug. Iohanni pp. bis, ex consule ordinario et 

&o£oidiq> indgxco xmv dvaxoXixuiv nqmxWQicav xo p', patricio. 

dnb vndxcov ooSiraQicov xal naxotxiio. 15 

(Ilgooifiiov.) TloXXoit navxaxo&ev r\ flais xm- (Praefatio.) Multis undique natura novitatibus 

vovQyr,fiaaiv iv xole ngdyaaot xqfO(i.ivT\ (eiQTjfUvov ijSt] utcns (dictum est iam in lcgibus hoc saepe pro- 

IOVTO noXXdxis iv xdii vofiois xb noooifiiov, eiQTjaejai ocmium, dicitur autem et iterum, donec illa quae 

Ss xai avfrit toa av ixsivt} xd iavxfjs n^dxxj}) noX- sua sunt operatur) ad opu8 multarum nos pertrabit 

Xu>y rjftfti eii xQeiav xa&ioxTjoi vofuov. xde yao Xsyi- 20 legum. Legitimas enim et cognativas successiones 

rl/xas xai xai xoyvaxixat SiaSoxnt Xtyovai fiiv rtfuv dicunt quidem nol>is et veteres et qui ex autiquissimo 

x«i ol ndXai, xni ol ix xfjt xwv vouatv aQx^bxrjxos iure haec sumentes descenderunt usque ad QOB, qui 

lav-ta XafiovTes xaxhtot ftdxQt xai ets rj.nni, ol noXXa plurima borum correximus; perveiiit autem ad noa 

xai xovtcov inrjvoiQfrcboafiev' r^X&a Si eis rjfins xi aliquid tale. 

1 IOIOVXO. 'Hydyexo xu yafisx^v, xal nalSet nvr^ 251 Duxit quidam uxorem, et filii ex eadem sunt natij 

yiyovaotv ££ avxf;s- tlxa dneX&ovorjs Ixeitnqt aysxai deinde moriente illa duxit rursus aliatn, ex qua nati 

Tinhv ixiQav, i!; rjt xixxovxat nalBsi avxtp, xoli TIQO- sunt filii ei, prioribus consanguinei solum, non tameu 

tigon ofiondxQKH fiovov, ov fir,v of/ojuTjiQiof tlxa xal uterini; deinde etiam tertium introduxit matrimonium 

tgixov intndyexat ydfiov xni noieixat nalSas xdvxev- fecitque filios et ex ea. Post mortem vcro eius ad 

&tv. fiexd Se xr\v avxov xtXivxrjv ini SsvxtQov rj ywij 30 secundum mulier descepdit virum, ex quo alios fecit 

XcoQtl owoixiatov, i£ ov i-ttQovt Intnriaaxo nalSas, filios, bis qui ex priori viro fuerant uterinos solum, 

tots i% tov -nqoxdgov dvSubi bfiofirjxgiovs porov, oi non tamcn consanguineoa. Moriente igitur matre 

firjv xai bfionaxQiove. xiXtvxrjadijT]! xoiwv xrti (tr\- postea mori uuum Iratrum contigit sine filiis et sioe 

i{jbi avvijiT] inixeXsvxôat xai xbv iva xcor aSeXyxov 

Nov. LXXXIV (Authent. LXXXV =* Coll. VI tit. 12: glost.) Gmece extat in M (om. B; L non habet niri 

rubr. et inscr.). — Epit. Theod. 84, Athan. 9,6. Iulian. const. LXXVIII. 

de sanctissimis ecclesiis sive de deo carissimis episcopis sive de clericis sive de monachis suam firmitalem 

habeant. 

Epilogus. Tua igitur suhlimitas quae nobis placuerunt et ptr hanc sacram legem declarantur 

per propria edicta manifesta omnibus faciat et in perpetuum custodire studeat. 

LXXXIV. 

DE CONSANGUINEIS ET VTERINIS FRATRIBVS. 

Imp. Iustinianus Augustus lohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex consule 


Praefatio. Quae mv.Ua undigue in rebus nova profert natura (guod quidan iam saepe diclum 

esl in legibus prooemium, sed idexn aenuo dicetur quamdiu Wa agal quae eius propria sunt) muilarum 

legum nobis necessitatem atlulit. Atque legitimas et ex cognaiione successiones iam veteres quidem nobis 

tradunt, et qni ex legum antiquiiate haec petierunt usque ad nos procedunt, qui multa in his quo- 

X que coireximus. Sed pervenit ad nos aliquid hniuscemodi. Duxit quidam uxorem ex eaque liberi ei 

natt sunt; deindc illa defuncta aliam rursus ducit, ex qua ei nascunlur liberi, prioribus consnnguinei 

tantum neque vero ulerini; deinde etiam tertias contrahit nuptias atque inde guoque liberos procreat. 

l'o$l moriem autem eius ad secundum mulier venit matrimonium, ex quo alios peperit tiheros, liberis ex 

priore marito uterinos solum neque vero etiam consanguineos. lam vcro matre defuncta accidit ut etiam 

8 tuhscr. om. Iul. | xv. k. Iun. ; Ath. i/irjvl iovviq? 

pitod.)) xv. k. apr. M || CP., — cons. e] cp. imp. dn. 

iust. pp. aug. apione uo. oonsa. 3/, fiaaiXtias 'iovaxtviavdv 

xo ty vnax. Idniovoe Ath. rrjs flnoiXeing Siu 

•/ vitaxtiq Ânlovot Theod. I 11 rubr. /7«pi dSeXaonaida»' 

Theod. g ran> om. Alh. | 14 vndQX"" ML |J 

15 * 0(>3tvrn>ia> Sf, om. L | 17 iv xols TtQnyîntn om. e I 

22 *al oi) tt qui (1. e. xal 611) S |( 25 avxtp om. S || 

34 xal om. s 

6 programata /t&ri|| propri T l dimus ex V Bamb. I Ambrac. fl conatantinopoHm libri || 

impr. don. iust. V imp. dno. iustin. Bamb. I imp. dnnus 

iust. Ambr. { 9 anno tertio deoimo Bamb. I |j appione 

uo css. Bamb. I app. oo. oosa. Ambr. apione uice consule 

V | 13 *bu et oons. VT bilisario exconsuli R |) 

17 iam om.V\ praemium F 

| 8 tubtcriptionem de- 

1 g 18 dicetur Deck | ille T a 

ea /2 |j 19 proirahit RT (| 20 cognativas] ual oogitatiuas 

«. v. r a fl 21 quidem] quid a T 1 || 27 ei filii V || 

28 introduxit in matrimonium T x II 29 et ex c« V\ ex 

ea RT ex eo vulg. | 31 ex om. T x j| utcrinis et 32 consanguineis 

Ffl 32 tantum J"|| 33 mori] morientem Ii x B 

fratrem RV

Nov. LXXXIV pr. 1 412 DE CONSANQUINEIS ET 

T« xal Siad-qxtZv x M G lt > noXXove aSeXfovi testamentis, multos fratres relinquentcm, alios quirols 

piv ofio/trjTQiove, tove 8i ofio- dem consanguineos, alios autem uterinos, alios vero 

nnTolovs, -tov» Si OUOUIJTQIOVS TB xai ofionarqiove. simul et consanguineos et uterinos. £t quae qui- 

ttnl S fiev i^Bv^rjrai, ij, iaxiv avrrjv 6\f>i noze x n ^ iv ^ ant ro/ap xul sero tandem refrenare lege et considerare, quia fraj 

. oxi IOJV aSelywv ion nooe^ tov xtltvxrj- tribas sunt ad detunctum aliis quidem cognationis 

ioTi uir ra xoyvimxn Sixrun, aneQ rjuele xtils iura quae nos legitimis copulavimus, aliis autem hoc 

y/iots owriyaftev, rois Si aino&tv ra leyirtfia 20 ipso legitima (communicabant enim aliqui ei circa 

{i>cotrajvov>> yno «vxip jieol xi[v nnxQioav yovr^v, cointo paterQatn proJem, sicut alii circa maternatn), alii 

ixtXvoi moi rr;r tirjroâv)' oi 8e avxo&sv xa&agcHs autem illud pure babebant, et lege et natura iuvaote 

tlyov xnl ^xdv rofuiv xni xtjv tpiotv porjfrovoav ai- Be, eo quod ex eisdem erant procedentea matrutn 

TI>(>, SIOTI y.nl ix xuiv avxdiv rtaav npoeAfrotnes f/rj~ fiiaibus eratque cis patris semen unum et undique 

xoioujf x6i.ntov xal r?v avxtiii rj ix jov narobs anooa 25 veluti quoddam si^num eis germanitatis resplcudebat. 

fila xni xo navxaxofrev yvi)aiov cJsneg xi ovftfiohtv Si igitur huiusmodi frater Iitibus liberare et legem 

aixoTs irtnênev. ei piev ovv 6 xoiovxoe adtlybs et dubitantes voluisset, ad testamentum venerat et 

noayurncov anaX).a%ai xni xov vofiov xni xovt dftfia- suam senteiitiam fecerat manifestam. et per scriptupqxovvxas 

rtôv).T]9fi, JZQOS SiafrrjxTjv yX&Ev dv xnl T&Ta bonorati ad hereditatem vocarentur. Quia vero 

iip' invrov yvcofitjv inoir,ae tpnvBQav, xai oi xtj ygcuprj 30 boc agere ooluit aut noD potuit (multa nainque sunt 

xtttfirûivot nods xbv xXijoov ixaXovvxo. intiSq Se bominum et anxietates iunumerae et repentinae morxovxo 

noagrti ovx rifiovXri&q ?j oix ySvvTJ&q [jzoXXa tes), haec nostra Jex causam determinet. 

Si xa av&gcbnioy xai negiarnaeii fxvgint xui alg>vi- 

Siot &dvriTt>i), bSs rjjidiv 6 voftos xto npnyfiaxt oirti- 

1 TTjoet. Bovlsrai Si olxos 6 vouoi, aiixs xove ixa- 351 Tult autem haec lex ex utroque decoratos et 

liow&tv xtxoa/iTiiirroys xai apa /tiv ouojrajgiovt afut siniul quidem consaoguineos simul autem uterinos 

Se ofiofjTjxgiove nSeXfovt tle xhv StnSoxhv xov xeXev- fratres ad 8uccessiouem morientis meliores esse 

xtjaavios xdXXiovs dvai xwv TJ /IOVOV bfionaxQimv r^ qtiam illi qui solummodo consanguinei aut soluraxovov 

bitourjigiuiv. xnl ov xnranXri-ei ye rjuns tj modo uterini sunt. Et non nos faciet haesitare 

a, aXX' tjfttli avxiji xiis xuiaixae if- 40 uaturae varietas, sed nos huiusmodi adinventionea 

unus ex fralribns decederet sine liberis et sine testamenlo, relictis tnultis fratribus, aliis uterinis aliis 

consannuineis aliis shnul et uterinis et consanguineis. Alque quod qiudcm novum natura invenit, eiusmodi 

fere erat: licet aulem lali principio nobis ab ea dalo alios quoque casus insuper excoyHare qui 

quid eiusmodi afferre possint, sive per mortem viri sive pcr mortem mulieris, sive aliae legitiniae nupliae 

diversae id effecerint. Itaque quod quaerebutur illwl erat, num ad defuncti fratris hereditatem omnet 

oporteret vocare, et uteriuos el consanguineos et eos qui simul et ulerini et consanrjuinei essent. 

1.^ Quoniam igilur circumspectis legibiis omnibus quas cotlegimus tam veteribus quam nostrii 

eiusmodi quaestionem non reperimus ortam esse. decet eam sero landnn lege coercere, cum consideremus 

fratribus cum de/uncto aliis csse cogvationis iura, quae nos lct/itimis coniunximus, aliis ipsa legitima 

{comtnunem enim cum eo paternam originem hubebant, sicuti illi matemam), alii vero pure el legis et 

naturae auxifium habebant, quoiiiam et ex eodem matris gremio prodierant et ex patre iis procreatio 

una eademque erat alque germana undique origo veluti signum atiquod eos decorabat. Jam si lalis 

fraler et ius et avibigenles liberare negoliis volutsset, ad lestamentum venisset snamque voluntaian manifeslam 

reddidisset, aique qui per scripturam honorati essent ad hereditatem vocarenlur. Quoniam vero 

id facere notuit vel non potuit (vanae enim sunt res hominum et sescenti casus el mories repentinae), 

1 haec nostra lex rem dirimet. Vult autem haec lex ab utraque parte dislinctos et consanguintos 

simul atque ulerinos fralres in successionc defuncti praestare iis qui unt consanguinei solum aut soium 

uterini sunt. JSeque perturbabit nos nalurae tsla vdrietas, sed nos tales eius inveniiones Ugitimas red- 

5 /|«m] licebit ? |) 8 nXXav voplutov] alia legitima 

tcparatiune (»". e. aXXiy voui/Mp xotgtufiipl) s H 12*q. xoie 

xe itfia — ofionargiovt] ct simul quiilem consanguineos 

aimul autem uterinos frutres ? g 21 avxip] uliqui ei e; 

aixnl walit Znehariae m>n recU (j 22 avxotfev] illud e || 

*xa&ftf)a>g scripsiex s) xa&agov M |J 24 Sioxt xnl] xal 

om. c || ngotcX&ovxtt M Q 33 TO av&Qointva malit Za» 

ehariae tine cau.su || 40 avtfjt om. s 

1 testamento R vuly. fi fratrem V % { relinquentes V* | 

3 simus V 1 | 4 quodcra modo V* ^ 7 mulieris morte R \\ 

8 hoo] • JK» B 9 iila erat igitur V 1 Q 10 hcreiiitatem) ad 

hereditatem F 1 1[oporteret RTvufq.] oportet V\\ 15 no«trM) 

nouas V 3 || 17 legem V R 20 aliquid R % vulg. | 21 materna 

V matprnam prolum T [) 22 leg. ilico pure hahcbant 

et lcgem et naturam iuvantem se ? | iuuantes V J | 23 te) 

«et T 1 |1 eisdcm T] bisdem RV | 24 finibua (finimas R') 

R V\\ eiui R (| patribus V a \\ 25 germanitati» eis R J reiplendeat 

V respendebat R (j 26 frater] •• T* g 27 ucniant T % 

oenisset T 2 || 2% fecisset T % II prae scriptura V Q 29 uocantur 

T l oocaretur V* D 30 multe R (mulUe vulg.) H 

31 bomini RT j 32 deterniinat R ( 36 consanguiseos) 

fratrcs add. T\ 38 illos vuly. g aut soluTnuiodo om. V X 

39 rint T \ nos] eos T l I faciet V\ faciat RTvulg. || 

40 sed] si V\ eiuemodi V 1

UTERINIS FP.ATRIBUS 413 Nov. LXXXIV 1. 2 

ffiove ttal xoivovfitv, toit re- ostendimns legitimas atque discernimus, perfectiori- 

Xtuxiqini anudioovTes ia xnXXiut xnl rovs dXnrrovs bus distribuentes quae meliora sunt et minores ex- 

2 ifiaovv av-iole ov* drexofierot. xal Tiolla ye rjuni 2 aequare eis non patientes. Plurima namque nos 

i'n tovxo ngo£T()£tf>e. ngbreoov /tiv yao SXEQOS rtfiu>v ad hoc invitaveruut. 1'rimum quidem altera nostra 

vo/ioi, £(' naii reXevTTjoets nalSus ovx £'xa>v, [rj] sis 5lex, si filius moriatur filios Don babens, deinde exi 

Tit ovta avxio /uTjrguia tvybv r\ xai anb ynfiix^t ij stentibus ita forte maternis rebus aut ex nuptiali 

>.

Nov. LXXXV pr. 1 414 OE ARMIS 

Stxa T« nooTena, tXntQ rj Sixnaxov V I 79 P 9 V turi sunt. Qnocirca priora, si aut iudicis sententii 

TI;yQ(tfiftax(ov oixtiaiv tpavtQa nnat xaxn» legpm per litteras proprias declarare cunctis et in 

Oitjaiixio xai eis ib Strjvexit naqafvXniitiv ansvaaxot. perpetuum observare festinet. 

Dat. xv. k. Iun. CP. imp. dn. lustiuiani pp. Aug. Dat. xv kal. lun. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aag. 

aunoXlil. Apiuue v. c. cous. [a. 539] anuo XIII. Appione v. c. cons. 

DEPI T2N 0I1A2K 

10 

LXXXV. Auth.LXXXVI. Coll.VItit.13 

R DE ARMIS R 

AvxoKQaxag 'fovaxtviavbe Avyovaxot BaaiXctSg TQ5 Idem Aug. Basilidi magistro sacrorum officiorum. 

f) Tbv fy fiiyav &e6v xal aanfjoa j jp rj (Praefatio.) Magnum deum et 8alvatorem no- 

] Xntaxov xai ai rr/v aixov jlorfteiav jloftea dia da nav- 15 8trum Iesum Gbristum et eius auxilinm setnper inibt 

dnixaXovfieroi ontvfiofiev nnvras tovs rjfiextQovs vocantes studemus omues nostros Bubiectos, quorum 

ijiTjxoove, tov xi]v SiotxTjatv 6 &ids rifiiv iniaxevaev, regitnen credidit nobis deus, inlaesos et sine caa/?xa/?£t» 

xni avenrjosaaxovi avXdxxeiv, xai xcolvetf lutnnia custodire, et inbibere bella quae per suaui 

xoie noXifiove, ovs ix xrji tavxdiv ajiovXias aloov- inconsiderantiam 8uscipientes adversus alterutros 

utvoi xovi xnx' aXXr,XoJv iQyatflvxai tpovove, StnXijv20operantur dolores, duplex ex hoc coiitra se suppliix 

xovxtrv xnd 1 ' inviwv XTJV xifiojQtnv iniiyovxes, rovxo cium inferentf8f tam quod sibiraet inferunt quam 

uiv r,v iavxole imcptpovoi xvTno Si fjv Ix xcov vofiav quod ex legibus vesaniam eorum punicntibus paiiov 

xfjv fiariav avxaiv xoXaZfivxtov vfiaxavtai. tiuutur. 

CAPUT I. 

BovXotuvoi tolwv riov roioirtov &avar(ov roie Volentes igitur buiusmodi mortibus homines libcdXevO-eocboru 

aweiSofisv xb xt]t oizXonotias 25 rare perspeximus armitacturae opus nullum privafyy 

fjiva /iiv iStcoxrjv d(>ya£eo&ai, ftovovt di tum operari, solos autem illos arma facere, qui in 

ixtivovs xa onXa xaxaaxtvaCjtt-v xovi iv xnlt 8rltiu>- publicia deputati sunt anniiicatoriis aut qui dicuaoimi 

xaxaXtyofiivovt OTtXonoUais yxoi talt Xtyofiivms 

Nov. LXXXV (Authent. LXXXYI = Cnll. VI tit. 13: gloss.) Graece txtat xn ML (fuit B 57, 9). — Eplt. 

Theoil.Bb, Athan. 20, 4. Iulinn. const. LXXIX. 

e. 1 KeXtvofiev xb Ttjs onXonoitae — 415,7 axqartvovxat ex B habet B* 01 p. 532 Zack. 

sunl vet etiam nunc pendent. Nam priora, sive iudicis sententia sive pactis composita sunt, suam decisionetn 

habeant neve iudicio ex hac lege egeant. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantvr 

per edicla sua manifcsla omnibus faciat et in perpetuum observare sludeat. 

LXXXV. 

DE ARMIS. 

Imp. Iuslinianus Augustus Basilidae gloriosissimo magisiro sacronim officiorum. 

Praefatio. Mafjnum deum et servalorem nostmm Iesum Christntn eiusque auxilium semper invocantes 

opcram damus, ul omnes subieclos nostros, quorum vobis gubernationem deus credidit, a ilamno 

atqite iniuria immunes servemus, atque hella prohibeamns, quibns per imprudcnliam suam susceptis mutuas 

cacdcs edunt, duplicem inde sibi poenatn Ulaluri, cum eam quam sibi tpsi irrogant tum quam ex Ugibus 

furorem eorum punientibus subcunt. 

I. Cum iyitnr eiusmodi caedibus homines liberare velimus, placxiit ne quis privati/s armorum fabricandorum 

o/tns exerceat, sed ut illi soli arma conftciant, qui in publicis annorum officinis vel fuhricis 

6 tfavtoa Ti~tat xaxaaxrtanxa>\ tkclanire cunctis sr 

8 dat. — cons. e] ] dat. xv. iun. cp. p imp p dn. M, , i yQyj 

fiaoiXtiaS Xi 't 'tirvoxiviarov fi' xo ifi' ( (corr. iy') ') 7tob b te' ' xnXnt" 

8tov'luvvitov vjtaxBini stziiutvoS Alh. l^ttpwvri&Tj ur,vi 

iovXiqt X (corr. iovviw) {taaiXeiat X exei ty viinxstq Aniovot 

Theod. dat. kal. iun. imp. iustintuni anno decimo 

tertio Iul. w , om. Iul. c»dd. cett. || 10 ruhr. Jleul onXntv 

T/ieod. || 21 ix xnvtotv s xa& y eavrrjv L \ 22 i«i»rols .1/] 

iv eavroXe L || 28 onXonotimt — 415.2 avyxtiTttXryouevovtom. 

Af || fjzoi xali Xeyu/itvatS î (faiai^t? L x ang. V Damh ] a. Ambr. Mon. Q 9 an. XIII Ambr., om. 

celt. || app. VMon, a. pp. Bamb. pp. Ambr. Q u. c. cons. 

V uo. constan. Bnmb. viciT. Mnn. con. Ambr. |j 10 Nuv. 

LXXXV = Authent. LXXXVl infra intfr extrnvagantes 

Authentici post nnv. LXIIl repelunt R f. 74' (= s) 

et V f. 134» (== v) H 11 ruhr. Titulo de armis V, om. rx 3 

12 bassilidi v || magistri V'|| sacrorum om. ItTh t4 dcumj 

dig deum(sic)v', di

DE ARMIS 415 Nov. LXXXV i—3 

pya£oftdvove T« onht firjStvl niji(>a- tur fabricensii; eos autem qui operantur anna nulli 

dXV oi/Si rove iv roli npi-3-fiole avy- vendere privato. Sed neque qui in numeris statuti 

y i onXonotovs, ove xni Senovrarovs xo- sunt annificatores, quos etiam deputatos appellant 

lovot, xovs Ttntja xov Srjfiooiov xofAiCojievons airrjaeis qui de fisco anuonas accipiunt, permittimus operari 

ovyxtoQovfiBv ipyd&ofrai f\ rtvt nm^naxetv onXa, dXXa 5 aut alicui vendere arma, sed 8olum diligentiam baftutvf 

tniuihofrai rdiv onXatv xdov axgnxtonwv xtov bere annorum milites in numeris constitutos in quitv 

rols aot&uolt xaxaXeyoatvatv ti> olt aroarsvovxnr bus militaut; si vero novum aliquid faciunt, hoc 

u 8i TI viof xnraaxevaaovai, rovro dtpnipelo&at auferri ab eis et in sacro nostro inferri armameuto 

xnp' avTcov xnl iv rco &tiq> rjfimv eisfeueo&ui «p- adiciendum ibi repositis publicis armia. 

finftivrio Ttgnexefrqooftevov xdle ixelaa anoxeifttvtns 10 

irjuoaiuti onXott. 

CAPUT II. 

Jvro Si rovro tpvXarreiv povlofie&n xal rovs iv Hoc autpn) observare volumus et eos qui in ordi- 

•tolt taypaai, rwv fiaXXtazQapitoi; ovs xaxa Siatpo- nibus balistariorum sunt, quos per diversas statui- 

QOVS ovveoTTjoafte&a jtoXns. taâvrn iv avrols xal mus civitates, ordinantes eos et arma facere Bcienxovt 

onXn xaiaaxevd&tr tiSoxaf ai*xe xai avxohe 15 tes, ut et ipsi sola publica arzna in armamentis 

fiovn xa Srjftoaia oTiXa xa iv xais Srjfioaiate oxXo- publicis uniuscuiusque _ civitatis recondita corrigant 

9fi*mt ixdoxrjs noXewi dnoxsiueva inavogfrovv x$ atque renovent. Si qui vero novum aliquid armoxai 

dvavtovv. ei Si xnt xi viov onXov xaxaaxevd- rum iustruxerint, boc similiter et ipsi inter publica 

aovai, xovxo opoitoe xal al>xoi ite xr\v xdiv Srjfioaimv arma praestent et nulli alteri peuitus vendant. 

X naQf%ixu)Onv tpvXaxrjv, xal ftrjSevi ixe^to nav- 20 

i 

CAPDT III. 

TOVTO 3i iraQatpvXrigovotv oi iv xoXs (laXXiaxQnoiots Hoc quoque custodiant qui in balistariis depufati 

naxaXtyofievm xivSvvq» xcbv naxegcav rcHv noXsiov, 

itf 

Bunt periculo patrum civitatum, sub quibus et ipsos 

1 ovs avrovi xs xove BaXXtaiQaoiirvt irn$ctfiev xal balistarios Btatuimus et pubiicorum armamentorum 

ttjv raiv Srjfiooiiotr 6TIIO3-T]XU>V intfisXetdv xe xnl 25 diligentiam atque custodiam constituimus: quatenus 

jiaoa

Nov. LXXXV 3 416 DE AEMI9 

roie iv xals p f i ^ pp 

v xai cisxoftl&iv eis xb d~ilov rjuuiv doiiaxnl 

xovxo nayd TJJS atjs vneQoxqt xni xtZv 

X d 

°xh v 

Sta rov jtagovxos 9sanlt,ousv voftov, xara firjSfuiav praesentem sancimus legem, in nulla civitate aut 

noXiv fj xdfgav T»JS rjpexeQae izokixeias i£«v aotiav provincia nostrae reipublicae habere liceutiam prirovs 

iSiunai fj SISQOV xtva onXa nottlv fj TinxodaxEiv vatos aut alium quetnpiam arma facerc aut vemlere 

j xa&' oiovovv tunoQevea&ai roonov, dXXa fioiovg aut quolibet niercari modo, sed solos qui inter fabrii 

i l fi^ avacpeoopevovs xavxa xaxa- 5 cenaea reieruntur haec instruere et deferre ad sai 

b dl i d crum nostrum armamentum. Et boc a tua celsituy 

J j Qxq dine et qui post te susceperint cingulum custodiri 

rd ae jtrtonXrjxpofiivoiv xfjv dyxrjv tpvXdxxeo&ai &e~ sancimus, dcputantitius vobis aliquos cartulariorum, 

iôftev, dv xiras xu>v vnb xr\i> OT)V VTISQ- qui sub tua ceJsitudine in scriuio constituti siint 

ytovXaoiiav iv xca oxgiricp xtxaypivovs xuiv 10 ialiricensium, pcriculo quinque iuter eoa priorum, 

xivdvvco xciiv jreVxe TWV £V «VTHIS nQw- bonam opinionem babeutes et oportuaos, qui et eos 

v, ev {nioi.r;yeias h'x ovXas xal initTjSeiovt, ol qui in hac felicissinaa civitate et in aliis civitatibus 

xovs XB xaxa xfjv evSaiftova xav-rrjv jtohv xovs xt £» nostrae reipnblicae arma iaciunt requirentes jirodllats 

ixoXsat TJJS TjfttxeQas noXixeias bnhmowvs dv~ hibeant privatos aut etiam alios quosilam, citra eos 

toewuifievoi SiaxcoAvoovotv iSicoxas xal szeoove xivae 15 qui deputati sunt iuter fabricenses, armifacturae 

itXijv xasv xaxaXtyufiivtav dv xale UoaZi v nocesque praesumere, et ex boc plurimos bomines 

ddeia navxeXtos ovdeti So&qaexnt, ovxe xols xds no-30occidi, publicas vero perire functioues, dura terrae 

Xett oixovaiv idiwxaie ovxe TKIS xd ^w(»«a yecooyolatv cultorcs vitam amittere metueutes luga propter tidypoTats, 

onXots xfxotja&ai xar' nXXr/Xcov xnl yovovs morem utuntur. 

toXf/dy, xni dvrev&tv noXXovS av&pcoTtovS tpoveveafrrti 

xovt xe Stjfioaiovs vaxtQtlo&ai qowrve, x» xb £fjv d-jntXinTiavovxaiv rj Soaafitp Sin 35 

1 xbv fofiov xqiofiivtav. Jti de xoiit nsunofiivovi \ Oportet crgo eos qui diriguntur a tua celsitudine 

naqd T»j« arjs vntQox^ &* ôt; eiorjnefov xdtv fpafioi- ex memorato fabricensium scrinio ad probibemios 

oxQtviov ftsxd xb xatXvaai xove iSitoxae xije OTZXO- privatos armorum factione confessionem accipere, 

legem sancimus, ne in ulla civitate vel provincia reipublicae nostrae privalis vel alii ulli liccat anna 

conficere vel vendere vel ullo modo commercium eorutn facere, sed soli gui in fabricis referunlur, 

ea conficiant et sacro armamentario tiosiro inferant. Atque hoc ut a tua snblimitate iisque qui posl 

(e magistratum suscepluri sunt observelur sancimus, ut c/iartvlarii gui sub tua suUimilaie sunt aliquos 

designent in scrinio /abricensium constitulos periculo quinque primorum gui inter eos snnt, viros bonam 

existimationem habentes et idbneos, qui et eos, gui tn hac /elici civitale el qui in ceteris civilulibus 

nostrae reipublicae arma conficiunt, perquirentes prohibeant privatos uliosque praeter eos qui in sacris 

fabricis recensentur armorum fabrlcationem exercere, et quibuscumqne locts privatos al/quos id audere 

reppererinl, illa udimunt et pubtico armunutiturio addicant. Quodsi intcr privatos operanos possini arlifices 

idoneos reperire, hos si guidem in tnilitiis inscribi velml, in malnculam nomina eorum redigant 

nobisque matriculam artificum mittant, ut prr sacrum nostrum rescriptum in illis locis slaluantur ubi 

publicae sunl fabricae: ita ut publica arma /abricanles ilti ex publico elium annonas accipianl. Hoc ctihn 

si fial et diligenter ab iis guas supra diximus personis custoaiatur, uulli omnino licenlia dubitur, ueque 

pnvatis gui in urbibus habitant neque-agricolis gui praedia colunt, armis adversus se invicem ulendi et 

caedes committcndi, unde tnutti homines occidanlur algue publica tribula dcficiaiit, cutn qui agrnm colunt 

1 vel vita priyenlur vel fugam propter rneiutn pelunt. Lhtortet aulem eos qui a tua snblimitate ex 

vraedicto fabricurum scnnio mittuntur, ubi privatos arma faccre prohibuerunl, profcssionem accipere 

2 rjfiextQOiS L J) 4 fiovov L \ 1 xal xa)v\ aixdt M | 

9 atpoQôvxotv M (deputantibus vobi» s)} acpoolêiv L 

11 tpafjyiaxurv L || 15 xal] aut etium C || 1G leonii om.s \\ 

21 xovxovs] his (i.e xovxon) e || 22 oxQttxiais L || iv Af] 

xal iv Le || 26 Srjiioont om. c {J 32 dygoxnte M) riyooixo*£ 

L | 34 -xovt xt M] xove Si Ls || 35 nnoXijtnnvovxtav 

jj 8(>aofiu}] amittere metuentes fuga e | 37 yapt 

L 

1 in] etiam z \ aut in prouintie R\'l liccntiam habcre v 

licentiam babet z || 3 aliam 2 || qunepium v || 4 quodlibet 

T x \ modo om.v 0 fabricetes V 1 J 5 Jerantur V | 

boo z| instituere et defendcre 7'|| 6 armnmentarium V 

annentum R || haec 72 a || 7 ct — 9 celsitudine otn.z II 

gusceperunt V Q custodirij custo v || 8 deputatibus v (j 

nobis RVT\ nobia vvulg. || 9 Bcriniu (scriueo T % ) sunt 

constituti Tvulg. || 10 fabricesium V |[ periculo orn.z || 

(juinquej quique T x V b R 2 quoque 2 || cos qui priorum 

(priorum del. T*) T || primorum Contiun j| 11 qui et eos] 

quietos V qui eua v || 12 qui in] in v et z U 14 nutj 

autem R \ etiarn] et vz || 15 qui om. z | fabriccnsens V 1 

fabrinca T l Q arniifacte v arma fatiunt 11 16 quibuscumquc] 

quibus R || repcrerint JIT] compcrcrint V compericrint 

v comperint 2 | 17 aliquoi] alio quoque zjpriuatos— 

18 Si in ras. 1 versus scr. R* )) liocj haeo Rl*)! S 

audientes libri, corr. vulg. H affcrri F* aulcrre vufq. I 

18 oplicari fi(*)T amplicari 2 applicarc vvlg. | sio T* | 

priuutos (et ins. T" 1 ) uperarios T || priuatos et artificci 

R x et priuatos artifices R 1 fl 11) inueniri V\ hosvulg. | 

20 noluut z uoluerint Rvulg. (| niilitiam vz | 21 nobi» 

descriptioneni] et nobis destinure v || artincium R x \ 22 in 

om. V U 23 fabricae vulg.] fabricenses R Vvz statuente» "P 

frabricantes 7' s || 24 arma et] armaa v || 25 accipiunt T R 

a) quod a T l |) 26 licentiam R || 27 ullas incolentibui R' 

uillas incollentibus v uillis incollentibus V incollentibui 

(collentibus T 1 ) uillas T§ 28 arniis] animis zj 29 necesque] 

nucesse v ncces T neo cum spatio varuo 4 liilf 

rarum z |) homines om. Z* Q 30 publicatn vz H reperire V\ 

31 uita v | fugam R" V* |j 37 adj et ad T |! 38 priuatos] 

arcensium scrinio ad proibendos priuatos add, z () armorum] 

armarum V 1 , om. in lnc.l ftrt litt. v | 'factione» 

UTvz factores Vvulg. | confissiones vz

DE ARMIS 417 NOY. LXXXV 3. 4 

Xafleiv rtov xs xira xonov nQ%6v- etiam per loca iudices et subiecta eis officia et cixai 

xioi> jiti&ofiivojv avzoTe xdJ-tmv xai rcuf iks vitatum defensores et patres, quia nihil valebunt de 

dxSixovvrwi' xal Tzmeoojv, dn oidevl ovy%to- cetero horum quae a nobis probibita sunt aiiquid 

i tov X»i7ti> xcHv n 1 rjitibv t xEX">lvfiivaiv agere. sed quae per praesentem saucita sunt legem 

, dXXd in Sta rov nnodiros &enBv yag tov xaudriae mdicem ueglegentem quae a Dobis sancita 

rfjt ueydXrjs TIU» l^h^nvSgitov nokeoit aôvra Buat XX auri libras exsolvere poenam et cingulo ca- 

7iaQoo(oiiTa xd Tfno' ijucav vtvo/io&trTjfievn etxoai %uv- dere, et huius ofticium similiter XX auri libras dare 

aiov iiruajv xamTiV-evat 7i^S ix-10 poenam et capitale sustiuere supplicium, aliarum 

, xni rrtv rovrov xdgiv 6finiu>s iixooi %(*vaiov vero provinciarum iudices damuum quidem X libra- 

SiSovnt nmviqv xni xsfaXtxyv v7tdx elv ituco- rum auri sustiuere, similiter autem et ipsos casui 

(iar, rovs Si rdiv alltov inaQxiwv agxovras ^rjfiiav cinguli subiacere et horum officia, detensores autPm 

ftiv Sixa XUQWV xgvaiov itpiaTnodât. ofioicot iie xal et patres civitatum triura auri librarum multari 

itinove ixnrmaei rfjs nQxffi vnoxelo&at xal xae xov- 15 poena et in capite sustinere periculum, si quid tale 

tmv Tftlcts, tovs 8i ixSixovt xai nazeoas rtov jrd- factum compenentes non punierint aut boc agere 

Xuov XQUOV XB y/rvaiov Xixqdtv ^rjftiovad^m TtootTipov valentibus non uuutient, Bed latere permlserint. 

xal ibv eis xetpnXijv vnouevsiv xivSvrov. £i xi roiovro 

yiro/iEvov evQovxee f*-n xtuotQâovxat fj rois xovxo 

n()o|«« SwafiEvois /tff firjvvaovaiv, dXXa la&elv avy- 20 

CAPUT 17. 

'Oncot 8i 8>}Xa xaxaaxalsv xa TCOQ* r,fia)v xexco- Dt autem palam fiant quae a nobis probibita 

Ivfiiva naoa idicorcDv rj xai rrtgcov xivmv, jiXijv 8unt a privatis et aliis quibusdam, citra eos qui 

xiov iv xait ieonle rjfioiv tpdfioi&v avaytQouivoiv, in sacris nostris fabricensibus referuntur, fieri aut 

ytfta&at fj iSiarrats ntnodaxea&at SnXa, xal xovxo 25 privatis vendi arma, et boc per prapsentem legem 

lia xov naQovxos vofiov eq/tijvai aweiSoftev. XOJXVO- significare curavimus. Frobibemus eaim privatos 

fiev yag xois iStioxns ipyfi&o&ai xai oivslo&ru xol-a operari et emere arcus et sagittas et sparbas et 

*ai pilt} ond&ae xe xni £itpTj (tinfQ xaXeiv eiwfraot euses (quae vocare consueverunt semispatbia) et 

naoafi-qoia), xtd xae Xeyopivai ^nfiae rjxoi Xcopixta, quae vocantur zavae sive loricae, et contos et quo- 

*ni xovxovs xal xat xafr' oiovSqnoxe xgonov.t, ff^wa30libet modo vel tigura factas lanceas, et quae apud 

yivofiivnt Xoyxae, xal xa nann 'iaavgoit ovofmtp- Isauros numinantur monocopia, et appellatos siginfttva 

ftovoxovxia, xai xove xs xaXovfttvovt £tfiuvrove nos seu missibilia, insuper et aspides sive scata et 

r,xoi ftiootpiXin, nods xovxott bi xai daniSas rjxoi galeas seu cassides: nec euim ista alio cuidam 

axovxaQia xai naotxefaXuiat rjxot xaaaiSue' ovSi 

et a magislratibus gui ibi sunt et ab offidis illis subiectis et a defensoribus civitatum et patribus, nulli 

te in posterum concessuros esse quicquam eoruin quae a nobis proitibita sunt agere, sed ea quae per praesentem 

legem sancila sunt servaturos, poenam verilos el quae pccuniis et quae ipsi capiti immmcal. Sancimus 

enitn, ut magnae Alexandrinorum urbis praefectus, si ea quae a nobis consliluta sunt neqlegat, 

viginti Itbrarum auri poeitam solvat et magistratu exuatur, eiusque offxcium similiter viginti iibrarum 

auri poenam det et capitale sitpplicium subeat, ccterarum autem provincinrum praesides multae decem 

librarum auri subicianlur simililerque et ipsi eorumquc officia in periculum magislratus amittendi incurjrant, 

defensores autem et palrcs civitatum trium librarum auri mulla puniantur et periculum capitis 

subeant, si quid eiusmodi fieri edocli non punierint sive non indicaverint iis qui hoc agere possunl, 

ted latere passi smt. 

IV. Ut autem manifesla fiant quae arma a nobis vetita sunt ne a privatis aut aliis quibusvis, 

praeter eos qui in sacris nostris /abricts referunlur, conficiantur vel privatis vendantur, id quuqne per 

praesenlem tegetn significare placuit. Prohibemus enim privatos fabricari et vendere arcus et sagittas el 

spathas et gladios (quae parameria vocare solenl), et zabas quae appellantnr seu loricas, et conios alque 

Canceas quocumque modo aut forma fiaut, et quae apud lsauros nominantur monoconlia, et zibynnos qui 

vocanlur seu mtssibilia, praelerea clipeos sive scutaria et galeas seu cassides: nam ne haec qnidem alii 

1 xaxd&eow] xal xaxu&eoiv L J| 3 oiSevl yx 

pf/Oovai M] ov avyxtoQtjoovoi (avyxcjQovoi L a ) L nibil 

ralcbunt ? | 5 dXka om. L x \ 10 ixninxtov J/|| 14 xai 

em. L | 16 xovt d'i\ xovS xe, commate post inoxela&at 

pofito, Zuchariae R 23 TJ xnl\ et e H 26 arjfinvni L II 

29 nnqafifjîa (id.Iul.)] semispathia r | 31 yivopivat L || 

ioavQQis M [cf. s") || 32 ftovoxovxux Af] vofioxivxui L 

monocopia e «f Jul. Q t,ifivwovs M siginnos (vel siginos) 

Iul. (r/. e) || 33 fnaiBUta ML (c/. e) 

1 etiam) et v | cis] eiug feoius pr.) v R 2 defensioues 

Tx | ".artes T | qui oichil ualebit de ceterorum qui 

(quae R 3 ) R | 3 a R'wlg.] om. IVVTvz H 4 agitur i | 

•ed quae om. vz || 5 peccunias T | 6 Alezandriac] auxiliaote 

vfl 8 exsolvcre) dare Tz \ pena V\\ cingulos x Q 

9 hoius] in huiusmodi K || XX libraa auri T auri (et 

•uri V") libraaXX V\\Q capitali V 1 1 11 rcru om.z (| 

qoidem dampnum T \ 12 aat z g et om. v (| casu v J 13 cingulii 

R l || 14 ciuitatum patres vz \\ uuri trium R Q 

liberorum z | militari R x \ 15 quidcm tale T qui tale z 

tale quod v || 16 puniuerint vx punierunt It puniuntur 

7 1 puniunt T 1 fi 17 uolentibu» T Q nunticntur T l | pcrnjiaerit 

Tv J 22 uut x | fient z Q 23 eas R X T 0 24 nustrts 

om. z || aut] autcm v aut a /2 | 26 privatos] praescntcs 

T B 27 «patas R VTz (*k et JuL) asparas v || 28 enseDs ^" l 

vocarc om. z || consuerunt Tv \ Bcmispadia R semisaphiam 

T || 29 zaue VR* (sie tt lul. coihl. optimi)] zauie T raui R* 

zane v: zabae vulg. || contcs v | 30 vel] ut V || figura fuctas] 

factas figuras z | et om. z ] 31 isauroa :] bisauros T hu atirua 

V his aureos R is auiros v | noniinatur Rz, om. v fl 

raonocapia TBamb.I. II{sic etiam lul. v. l.) monacapia i? jj 

* siginnos (ita vel siginos lulianus)] sitinnos Bamh. 1 tintinnus 

R Btntimos in ras. V 1 sitinus T lititnos v fitimos t 

sithinuos Batnb. II, eibinno» litck \ 32 scu niisaibilia V\ 

BCU raissabilia Rv seu misabilia T* ieu nusabilia T 1 n 

uniuersabilia z | insupcr et] et insuper et v insuper z || 

aspidas vz vuly. \\ 33 gallcas V \ casidcs v | neo om. RT l | 

enim ista alio] ista enira nulli alii R'

Nov. LXXXV 4. 5 418 DE ARMIS 

tnvra yao ertoio xwl xaxaoxevn&tv iifitfiEv JIXTJV instrnere sinimus praeter eos qui deputati sunt in 

tcbv xnxaXeyofiivtov iv Xuii leoaie rjftwv (pdfioit;t. sacris nostris fabricensibus. Solos autem iieri a 

ftovas Si yiveofriu nnoa iSiioxcov xai iStojrais m- privatis et privatis vendi permittimus cultelloa minQaaxeo&iti 

avyxaQovuBV /m^nignt ftixoae, als ovx nores, quibus nullus in proeliis utitur. Praesentem 

av xit tls 7io).£fiov %or)oaiTO ££«'«»'. Tbv •jiaqovxa5igitur 

generalera legem tua celsitudo in hac pro- 

IOIWV yevixov rj/toiv voftov rj ah vntQOXf] xaxa ponat regia civitate nec non et per alias civitatea 

rnvTTjf TtQofrtjoei xrjv ftaatXiSa jtoXtv xai firiv xal nostrae reipudlicae, ut omnes agnoscentes quae pla- 

xaxd xat dXXas TtoXetS xrje rjfiereoae noXixeias, aiexs cueruut nobis haec observeat. 

ndvxae yivcoaxovxas xa naqaaxdvxa rjfiiv xavxa aTOvXnQioiS ix xov siorjfisi ov custodiae xu»v cartulariis ex memorato fabricensium scri- 

pp oixoiv axQiviov, Q toi d& dfieXeias f oi ftovov f XQV XQV~ nio, quia ex neglegentia non Bolum pecuniarias su- 

fiaxixat vnoarrjiJovxdt noivds, noivds dXXd xai xds tis aioua stinebunt poenas, scd etiam in corpore supplicia 

TifuopinS vi t rld'r] fiTjvi iovvCco XTJS (taaiXtias Exei ty vnaxtif\ 

\4niovoi Theod. 

1 instuere R l instituere T g sinimis T l sirainug 72 \ 

qni dcputati) qnidem jitati v | sunt om. Tvz || 2 aut z || 

fieri] fieri et uendi libri || 3 et privatia om. Rv, uendi 

del. R s J 4 quibue] quus T quas z quo v | 5 legem generalem 

vz | hoc vz U praeponat F[J 6 et om. R x gnoscentes R; |scentes — 8 obseruent in ras. ter. V K 

8 hooz | 11 denunciauimus 2; leg. Dcnuntiabisf | futuris) 

futuri Bumus v | 12 custodiant R || tnerato v J fabricentium 

T (id. 17) || 13 non solum] neo non vz H 14 etiam 

om. R | 15 milia v | eadunt Vvz] cadant TR cadent 

vulg. P 16 ulterius] utentes ulterius vz | praeesse sollioitudinem 

T\ 17 alias R\ comtnittenti 2 

z | 7 co- 

0 \ cura Tz, 

om. v I 20 legem om. v | deolarata sunt] declaratas V | 

et om.v g 21 post te] postea T || in om. R l T \ ctgulum 

T cingulo vulg. fj fuerit T j| operi] tempori R l [ 

tradere F| 22 festiiietur T a festinet T"vz H 23 sic] sicut 

V 1 H utile F, om. R l | 24 subscr. dat. vii. kal. inlii calcedone 

impr. dunno iustimano pp. a. anso XIII apiont 

uice consule V, om. rtll.

UT DIFFERENTES IUDICES AUDIRE 419 Nov. LXXXVI pr. 1 

nc 

LXXXVI. Auth.CXXVin. Coll.IXtit.10 

S12TE YHEPTieEMEN0Y2 T0Y2 fy UT DIFFERENTES 1UDICES AUDIRE 

APX0NTA2 AKOYEIN TfiN TOY I1P02I0N- INTERPELLANTllM ALLEGATIONES COGAN- 

T02 AIKAISIN 2YNEAAYNE20AI IIAPA TS>N TUR AB EPISCOPIS HOC AGERE; ET UT 

EniSKOIiaN TOYTO IIPATTEIN- KAI 22TE 5QUAND0 1N SUSPICIONKM HABUERINT IUDI- 

HNIKA TI2 EN YnONOIAI EXEI TON AP- CEM, PARITKR AUDIAT CAUSAM ET CIVI- 

XONTA 2YNAKP0ATHN TH2 AIKH2 AA- TATIS EPISCOPUS; ET DE CAUTELA QUAM 

BEIN TON TH2 H0AES12 EI1I2K0I10N- KAI OPORTET OMNINO EPISCOPUM AGERE R; 

IlEPl TOY T0Y2 EI1HPEAZ0MEN0Y2 YHO 

APX0NT02 TS2I EI1I2K0USI DP021ENAI-10 

KAI nEPI ETEPA2 nAPA0>YAAKH2 YIIO 

ElimtOriSN (XPEIA0Y2H2 I1ANTS22 KPA- 

TYNE26AI [DAPA APXONTfiN rENE20AI]. 

Ev ovofiaxt rov Stanoxov 'lt}l afntoidtios noayftdrcov xivrruov rj dxivrj- rerum mobilium ot immobilium seseque moventium 

•Mov rj ninoxivrjTOJV etVe jxsol tyxhjfiuTcov, TCQOTBQOV sive de criiniualibus, prius iuterpellet clarissimum 

Nov. LXXXVI (Authent. CXXVIII = Coll. IX tit. 10: glost.) Graece extat in ML, A f. 197 T (rixXos y'), 

f. 1—0 B 6, n. — Epit. Theod. 86, Athan. 1, 3 (inde Coil. consL eceU 3, 1, 3), paratitla ad Coll. const. eccl. 1, 4 

p. 1283 Voell.t ubi cilatur nov.qxS'. Iulian. const. LXIX. 

LXXXVI. 

UT PRAESIDES SI SVPERSEDEANT AVDIRE JURA EWS QUI JPSOS ADIERIT AB EPI- 

SCOPIS 1D AGERE COMPELLANTUR; VTQUE SI QUIS PRAESWEM SUSPECTUM HABET, 

EPISCOPUM CIVITATIS PETAT LlTEM SIMUL AUDITURUM; ET UT II QUI A PRAESIDE 

IMURU AFFECTl SUNT EPISCOPUM ADEANT; ET DE ALIA CUSTODIA QUAM EPISCOPI 

OMISINO FIRMARE DEBEANT [A PRAESIDIBUS PRAESTARI]. 

In nomine domini Iesu Christi dci nostri lmperator Caesar Flavius Iustinianus Alamannicus Gothicus 

Francicus Germanicus Anlicus (Alanicus Vandalicus) Africus pius felix inclutus viclor ac triumphator 

scmper Auguslus. 

Praefatio. Ex qno deiis nos Romanorum imperio praeposuit, omne studium adhibemus ut 

omnia semper ad ulilitatem subiectorum reipublicae a aeo nobis credilne agamus, eaane faciamus qitae 

onmi molestia et damno et vexatione eos lioerent, ne propter lites ct alia guaedam aiscedere ex patria 

sua et pcreare aerumnas pcrferre cogantur. 

X. Proplerea igilur eltam in praesentia placuil praesens ediclum ad omncs subiectos miUerc, et palam 

facere omnium urbium el vicorum tncolis, ut, si quis litetn cum aliquo habeat, sive de pecuniaria causa 

vtl de rebus mobilibus aut immobilibus aut se moventibus sibi ablalis sive dc criminibus, prius clarissimum 

trubr. £2nrB xbv inioxoTtov ovvctXQoaa&ai rcS «p* 

XO»T«, iav ).iyrj rtt aStxtla&ai int' avxov A Tleol xov 

ovvaxpoao&at vnonxta ovrt &Q%ovTt ibv Inioxonov 

Ihtnd. \ 3 xov 7T(iott6vxoi] interiiellantium c | 4 napa 

ML X B\ vnb Ath. xnl rrapa L* [| 5 tavxa B | xai 

aioit — 13 ytvia&at MLB*] xal xa i^tjs Ath^ om. B r || 

7 avvaxgoctxTjv] axQoa om. in lac. B e | awaxgoarijv TJyS 

iixrjt Infitiv] pariter audiat cauBatn g | 11 ireoas om. s | 

tfvlaxTii L K 12 xQaxvvtafrat naQa (itaga tuvMinin' 

dice) npxowttfv] om. g\ ultima verba reele in tuspicionem 

vocnvit Zuehariae J 14 inttcr. inteyriorem tervavit A; aixoxpaTO(> 

xdiartQ tfXa. [xaianp yXd. om. Le) iovaxtviavbs 

*oe $upplevi [rf. intcr. nov. XVII. XLIII\ edict. VII. 

Corp. inter. Graee. 863R) || 19 ôiftivoiv L l 24 dnnXXdxrei A dnaXXaaet L | 25 nvdiv] airicov A | 

dvayxftZfOvxai L \ 2(> (Jtnc] oixtint A H 27 HvveiSofiev 

rb nagbv ivc. B || 28 tSixxov tis nnv rb VTtfjxoov xnrnnJfirpat 

A | 30 xwv om. B 

H 21 atl 

•fli. f H 23 Sva%tQtlat ndorjs aixovt A, avrois om. f fl 

c J 31 aixlnt sixt) airicie fj 

B \ 33 iyxXrjudxuv MAB] iyxXrjfiaxtxutv Z,p, quod probat 

Zachariae | nporeoav TtyoHevat MSê] tSffrt npo 

TXQOStivni (ngottevai TIQOXIOOV A) LAB e 

2 adire R* | 4 nt om. 7*0 5 saspicione vulg. \ habaerit 

V B iudiccs T \ 6 audiant VT || causam] eam V | 7 cautela] 

alia add. R 1 vulg. |) 8 episcopos T| 14 inscr. om. T | 

21 commisse a nobis R" comrnissis le nobif T | 22 omnem 

(omne V) difficultatcm et lesionera ntque contritionem 

VT\ 23 prirent] peruenit T\ 24 licitum F|a] in 

a T* \ 27 et in — 28 ediotum ad et 28 et palam — 32 inmobilium 

rerum et add. R* in ras. 2 venuum | 29 habitantibus 

T | 30 ooatemptionem T | 32 immobilium] mobilium 

(c/Iac/27) R

Kov. LXXXVI 1-3 420 UT DIFFERENTES IUDICES 

xco XafinQoiarto TTJS Arwp^/as aoxovxt, £tp' provinciae iudiccm, ut et ipse secundum nostras leges 

OITB aixov xrtTn: rovs rji/ereoovi voiwvs-dgernoat xa examinet ea quae proponuatur et unicuique iustitiam 

•nooinyyeXXofiEva xai ixdoxut xb Sixaiov tpvXdxxEiv. servet. Si vero dum aliquis adierit iudicem proviti- 

EC Si ngoitutv TIS rq> dpxovxi, T»JS ^WO«S /IT] TV/J; ciae non meruerit iustitiam, tunc iubemus eum adire 

•xwv Sixnicor, xore xehvo/iev aixov rigoseX&elv zio 5 suum sanctissiinum epiacopum, et ipsum mittere ad 

xaxd xbt> xonov ooicoxdup intaxoTzu), xni al-xbv nifi- clarissimum provinciae iudicem aut per se venire 

Y'«* ngos xbv Xafxngoxaxov xrji innQYtas doôvxa, rj ad eum, et praeparare eutn ut oinnihus modis audiat 

xni St' iaviov nnpayeveafrai jiads uvxov, xal naga- interpellantein et liberet eum cum iustitia secunay.fvutjai 

avxov iV#» nilat xgonois dxovaj} xov ngos- duni nostras leges, ut non cogatur peregre de sua 

i6i-xoi xni aTiaJMigr] airbir ftexa xov Sixniov x«x«lOpatria proficisri. Si vero ctiam sanctissimo arcbi- 

TOCJ rrfte.xioovi vofiovs, aiixe ftrj avayxao frfjvm avxbv episcopo cornpellente iudicem cum iustitia detertiijaSi;fiEU'\?jS 

iSias naxgiSoi. si Si xai IOV bauoxa- miuare interpeJlantium causas iudex differt disrertov 

£7iiux67tov ineiyovxos xbv do%ovxa fitxa xov Si- iiere negotium et non servet litigautibus iustitiam, 

y.niuv Sitt/.vani xh xiov Tigosiorzcov Tcgnyfinxa 6 dpxov iubemus sanctissimiini civitatis illius episcopum dare 

Siavafidllcxai, T} xnivet fiiv ir]v vizofreoiv, firj qv- 15 ad nos litteras ei qni non meruit quod iustura est 

/«|«t Si xols xoivo/jivois xb Siy.aiov, inixgcnofuv np iosinuantes, quia coactus ab eo iudex distulit audire 

vauordxta iniaxonu» iytivrjs xfjs nuleios Sovvat noos iuterpellantem et iudicare inter eutn et qni ab eo 

r]nt~is yod/iimxa xrp /irj xv/fivzi xov Sixaiov 8rj.ovvxa conventus est; ut haec cognosceotes no8 supplicia 

oxt inetxfcii nctQ* nvxov 6 dgxwv dvefialtxo axoiiaai iuferamns iudici provinciae, quod interpellatus ab 

iov npoiiovxot. xnl Siaxoivai xd fiExa£v aixov xe xai 20 eo qui iniustitiam passus est et coactus a sanctisxov 

nno' avxov iv aixtdaet ysvofiivov Xva xavxa simo archiepiscopo non iudicaverit quae in dubiLayvovxsi 

rjfteis ziucooiat inn^to/tev xa) xrjs iitngxitts ng- tiouem veuerunt. 

XOvxt. df' oli xal jzyoselevo&eis jiapa rov dSixovfievov 

xni Ineiz&eis nagd. rov oonoxdxov intoxonov 

ov Siixoive xd dpvxi, OJSXB sitnutn archiepiscopum audire cum clarissimo iudicc, 

dtfoxioovi T) xnxa tptXtxrjv ovfiflifiaaiv btnXvaai xa ut ambo aut per amicabilem conventum dissolvant 

va r\ xaxd nno«OT]iielajotv gyyoas Tjfiexi- non cogantur nostri subiecti propter buiusmodi cau- 

QOVS vnrtx6ovs Sid. rds xoiavxas aixias dnoarijvai sas recedere a propria patria. 

xiji iSias naxgidot. 35 

CAPUT III. 

E» 8e xte oiouBvoe Zx etv âxa xivot aycoyijv oiav Si quis vero aestimanB habere se adversus alirjnoie 

fifjxe xio XapnQoxdxqt xr,s dnapxias doxovxi quem quamlibet actiouem neque clarissimum pro- 

provinciae praesidem adeat, ut il'e secundum leges nostras quae demmliantur examinet, et suutn cuiqne 

tus servet. Si quis vero cum praesidem provinciae adierit, ius non consecutus sit, tunc praecipimus ul ad 

sanctissimum iUius loci episcopum accedat, alque is ad clarissimum provinciae praesidem mittat, vel etiam 

ipse eum conveniat, alijue e/ficiat ut omnibus modis actorem audiat cumquc cum iure secundum Uges 

noslras dimiilat, ne ille ex pulria sxia peregre abire cogalur. Si vero etiam sanclissimo episcopo praesidem 

compellentc, ut iuste negotia interpeUantium dirimat, praeses differut, vel catisam quidem diiudket, 

liligantiOus vero ius non servet, permiuimus sanctissimo illius civilatis episcopo litteras ud nos dare ei 

qm ius suum non consecutus est, quae declarent compulsum a se praesiaem supersedisse actorem audire 

atque litem inter eum el qui ab eo .poslulutus sit dirimcre; ut his cognilis nos poenas infcramus provinciae 

praesidi, quod et tnterpcllalus ab eo qui iniuria ajfectus est et compulsus a sanclissuno episcopo 

lilem non diremeriU 

II. 5» quis vero ex nostris subiectis forte praesidem suspectum habeat, iubemus sanctissimum 

episcopum una cum clarissimo praeside causam audire, ut ambo vel amicabiti compositione lilem componanl 

vel per adnolauonem in scriplis faclam aut cogttitionaiiter inter litigantes aiiudicent, et sententiam 

denl iuri legibusquc consenlaneam, nenoslri subiecli propter eiusmodi causas ex patria sua discedere 

coganlitr. 

III. Quodsi quis quamcumque adionem sese adversus aliquem habere ratns neque clarissimum pro- 

Qx TTJS inagx^ B? || 2 avxbv] et ipse e 

ii-erd&tv A D 3 exdaxuv A (| 6 ne/iif/ai] fj ntftyat A 

8 t)'«' nvxov li c |J 9 avxbv om. A fl 13 fitxn. xov 8txaiov 

SiaXvoai] Sixdoai uexa xov Sixniov A || 15 SiavafidXqxa$ 

A || StavafiaXXsxat, fj xytvti] differt discernere 

s |j xyirei] r.oiveiv L l xgivrj B c , xotrel firrimger || 

35 iSiae om. A || 36 olnvSrpioxt aycoyijv A | 37 /urtis A] 

jiTjSi LB ftij M 

1 et ut RT \ 2 praeponuntur T Q 3 aderit T 

B || 17 &7tKJxonq> ixBivr;» xijs TCUXEO}! M] iitf 

xrfi jtoXtcjf ixElvrfi A xvfi noXeco: Ixtlvrfi [ixei- 

|| Q LA B) xal om. Me | 24 imoxonov] 

archiepiscopo c || 25 afitpifiakXbfitva A || 27 xbv 

oouoxnxov iniaxonov A sanutisdimum arcluepiacopum e U 

29 uiupotiffcov A U ovp(ii(iaaiv ML\ ovftfiaoiv AB \\ 

31 xn oTn. A || 32 Sovvtu mn. L || xbv om. A H 33 xara- 

Sixd&ofrat L avayxdKflO&tu A l| 34 dnoSrjueiv A jj 

l J 4 meruit 

V U cum om. H l || 5 suum om. V \ 7 eum] oum V J 

9 de sua propria fisci R § 10 sanctus archiepiscopm 

compellentcm (compcllet V 3 ) V\ 12 differt om. T\ defert 

li* differat vulg. \ 14 sanctissimum ciuitatig illius 

Vvulff.] ciuitati8 illius sunctissimum T sanctissimum 

Ulius ciuitatia li || 16 insinuantera Z" 3 | 18 haec] nioliil 

V\ drl. V* | 21 archiepisco V |) iudicauit T\ dubiUtiune 

K| 26 qaaedam T l |J 27 dubitationeni flTft mbenius] 

babemus 7* 1 || 28 episcopum Rvulg. jj audire) causam s. v. 

add. T* | 29 aut om. V | amicabile V 0 30 annututione 

R l 32 legibus quae II 1 || 33 cogatur R Q nostm H l j) 

36 extstimaus R vulg.

AUDFRE INTERPELLANTIUM 421 Nov. LXXXVI 3—5 

noou).-9oi /iTjxe xd} oaionnxq» xtje noXcios imaxoiKg vinciae iudicem interpellet neque sanctissimum civii>ii>Xj), 

xal ovxios «'/.Jbj Irxavfra ^w»»s yoapftdxiav tatis episcopum adeat, et ita veuiat liic absque 

Tot' oatujxuxov intny.oTiov, Xaxta oxt xoiavxm xai ai~ litteris deo amabilis episcopi civitatis, sciat qnoniam 

T()j vnoaxrjntxat xipiooiui oXiti sfiiXXev inoftdvstv 6 et ipse tales sustinebit poenas quales futurus easet 

agxti A [cf. 24)] rj MLBc \\ 22 X«T'] nng L a fl na^ 

viTTjOTjxnt T/teotl. I 23 xovxo 7i(>fi£tit xni nobs rjf*at 17 

alxrj Sixrj SX&rj A || 24 tvôi A l| 25 nyitaidxov A j| 

27 VTiofilq&rjvni xtjuu/pints xovxov] avxov xtiKogintt 

inofilrfirjvai A: xovroy om. e fj xtXevao/utv B j 28 xovS 

n&iKiwuivovt} opprossurn f || nviovt L* || 29 addit lulian. 

(c. 2.50) sin autcni innncentein eum inrcniamus, ucoitsse 

cst ut nullura resiionsum a nostra clementia calumnio- 

eus actor accipiat || 30 avxia om. A \ 33 f£to&ev A || 

Sutid£eoir] Cod. 3, 2, 5 

1 interpellet) neque Eanctissimum prouintie iudicem 

intcrpellet a

Nov. LXXXVI 5—9 422 UT DIFFEEENTES IUDICES AUDrRE 

xd£$otv. ei Si fxfj xovxo ipvXdl-ovGi, xaie iaxdxmt nostris constituta sunt legibus. Si vero hoc non cuavxobs 

vnofiXiifrrivai Ttiuooiats xeXevoftsv [rjxoi iTj xov stodiaat, iubemus subdi suppliciis. 

xerQanXaaiofOi dnoxiaei xal jiotvrj]. 

CAPDT VI. 

Et pivxoi evQoiftdv xiva xa>v oaitoxdxav imoximaiv Si tamen invenerimus quendam Banctissimorum epijtpbe 

xdoiv xivbe nagiSovxa xb Sixatov, xuvovixdv 5 scoporum pro gratia cuiuapiam prodere iustitiam, reavxq? 

awfQovtOfibv inaxd~l;vai xeXevofiev, ivu onov- gularem ei castigationem inferri iubemus, ut studean 

Sdacoat fttxd xov woôv xov &£ov xa Sixaia xoiveiv cum timore dei iuste iudicare: ne non itnpetrantes 

Xva fiij Sid xb fitj xvyxdveiv xdiv Sixaiav dvnyxd- iustitiam cogantur bomines relinquere proprias civi- 

£a)vxai dvd~oo)7tot xaxaXi/iTcdvetv xds iSias noXets xai tatcs atque provincias ct loca hicque coucurrere. 

Xaioas xal xonovs xai njjosxgexetv ivxav&u. 10 

CAPUT VII. 

'£»» Si xals TioXeatv, iv al: oix dvSrjftovatv aQxov- Ia civitatibus autcm, ia quibus non sunt iudices, 

T*C, xehvofisv xolt £x (>VTae nodypaxa nQonivai xr$ iubemus cos qui babeut causas adire defensorem, et 

ixSixu», xni ainbv Stnxîvetv xd /texat-v alxwv. ei 8i ipsum discernere inter eos. Si vero litem habentC3 

oi xijv Sixr,v i'xofxet pTj puvX^&ioa». xbv ixSixov, dXXa voluerint defensorem una cum sanctissimo episcopo 

xbv oatwxatov ijiioxonov Sixdaat, xai xovxo xefevo- 15 iudicare, et hoc agi praecipimus. 

fuy yivto&at. 

CAPUT VIII. 

Ovxt 8i fjovnypv ovxs xXrjQtxbv ovxe tniaxonov xe- Neque autem monachum neque clericum neque epi- 

XSVOUEV gpzeo&m ivxav&a dvev yQapfidxojv xot ooiio- scopum iubetnus venire hic absque litteris sanctissimi 

xdxav dvxaiv jinxQtdgxov, r\ eiSexcoaav tos dva&ovs sui patriarcbae. Si vero hoc fecerint, sciant quia 

iavxovs xov cyj,uaioi 7ioir}oovoiv. 20 semet ipsos scbemate faciunt iudignos. 

CAPUT IX. 

Ei 8i xtt ftayiaxgtavbs rj inaQxixbs ft olaeSrJTioxs Si quis autem magistrianus aut praefcctianus aut 

Ttê yfi tov Xdfir] fi] nXeiova anogxovXa g xv>v atgiafiivtav qf cuiuscumque q tortunae existens acceperit p p amplius p apor- 

rtia &elate r,fuov Staxaj-eai, xeXevo/nev ndat xoonon tula quain dctiiiitum est sacris nostris constitutioni- 

i d x xi]i ] inaQxin' Qx xtrSvvta iSiio xnxd xdv tjfte- jf bus, iubemus omnibus modis iudicem provinciae pevoftov 

xovio ixdixelv d xni ao>fQoviaiibv b id indyeiv 25 riculo proprio sccundum nostrani legcm hoc vindicure 

xoii xd xomvxa xoXpwatv. ei Si firj ixdtxrjaei xavxa et viudictam inlerre haec praesumentibus. Si vero 

6 df>xw v i dSetav SiSo/xsv xip 6aiajtdi(o xrts jioXtai: non vindicaverit ipse iudcx, liceutiain damus sauctis- 

c. VIII summarium hahet Nomoc. XIV tit. 8,2; exscripsit Nomoc.*'" ib. ex B. 

tineniur. Quodsi hoc non observent, ultimis suppliciis eos subici iubemus [quadrupli scilicel solutioni 

et poenae]. 

VI. Si quem vero cx sanctissimis episcopis invenerimus in grattam aKcuius ius contemnerc, canonicam 

ei casligalionem inferri iubemus, ut stuaeant cum ttmore dei iusle iudicare: ne homines proplerea 

quod ius suum non coiisequantur urbes et provincias et loca sua rdinquere atque huc accurrere 

cogantur. 

VII. In civjtatibus vero, ubi praesides praesto non sunt, praecipimus ul ii qui liles hdbent defensorem 

adeunt, et ille inter eos diiuaicet. Quodsi litigantes non defensorem, sed sanctissimum episcopum 

iudicare velint, hoc quoque fieri iubcmus. 

VIII. Cetcrum neque monachum neque clericum neque episcopum huc venire iubemus sine litteris 

sanctissivii patriarchae eorum; aut sciant suo se stalu indignos sese reddituros esse. 

IX. Si guis vero magistrianus \in rebus agens) vel praefectianus vei cuiuscumque condicionis alius 

maiores sportulas acceperit quam quae sacris noslris conslilutionibus definitae sunt, iuuemus omnibus modis 

praesidem provinciae suo periculo secundum legcm nostram id vindicare iisque qui lalia audeanl casiigalionem 

in/erre. Si vero praeses haec non vindicaveril, licenlinm damus sanctissimo illius civilatis ejii- 

1 d Si — 3 iiotvri om. L Q xovxo /117 naQtttpvXd- 

^toat D |J xctii loxdxais avxovt om. ?, aixovt om. A [| 

2 rjxot — 3 TWirrj M, om. ABe (Iul.). Glossema petilum 

aut ex Cod. 3, 2,5 (u6i tale qnidperscriplum fuisse ttstantur 

Inst. 4, 6, 25; cf. Corf. 3, 2, 2j>r.) aut ex nov. CXXIVc. 3 | 

4 xui ti fiiv A R tvocouBf AB C \\ 5 xird A | 6 aonpQOviOfibv] 

innlfitoy nobi awwpoviopbv A (] amwSdt,ojai 

A || 7 xov ô^r«c] 01 dgxovxte LB 14 /xrj (ov B r ) 

povXrftuiai xbv £x8ixov, dXXa xbv oatcbxaxov iniaxonov 

(sin autein cpiscopum iudicare sibi maluerint /v L x \ nXtiova owrj&eias L nhlorai axtj]&slat 

B amplius (/'. e. nXtlov) spurtula e | 23 8iftr intaxo7i(o, 

Athan. ti 8i vnonxot eioiv, awSixa^txaiaav 

nvruls oi tniaxonoi || 15 8ixdont\ xd xax' avzovt 8ty.drsai 

A 0 xeXevo/iev yevto&ut LB ytviafrn xtXevofitv 

A || 17 8i om Nomoc. li xnvovixutv xtav avxove XOT- 

l iniquij/J* 

iniqua 7', in quelibet alia V* in spat. vac. versus flimidii | 

concurre F 1 |) 12 habet Rti 13 descernere T l \ 15 iudicnri 

R l || 18 huc vulg. \ aui sanctissitni T\ 19 haco T | 

20 cbematc K(J 22 forme R* (J acciperit V* R sportalarun) 

vulg. | 25 uindicare li vnlrj.] iudicare VT fl 27 rindicsvcrit 

vulg.] iudicaucrit RVT

DE MORTIS CAUSA DONATIONE 4 2 3 N O V . LXXXVII 

ixtivtjs imoxonco fir,vvaat rjfiiv xd negi xoyxatv xai simo uniuscuiusque civitatis episcopo nuntiare nobis 

oiaf tzn moaTsiav rj aîav 6 laixa rolftr;aas, iva quae de liis aguutur, et qualem habeat militiam aut 

Krti xq> aqyftvxi xbv xlvdwov inaîafiev xq> ovyxaigr}- dignitatem qui haec praesumpserit, ut et iudici periaavrt 

xai jtaoiSovxt rfjv fjuexeQttv xsXevatv, xai avxbv culum iuferamus permitteuti et despicienti nostram 

Si xeXtioco/iev xt/nofnj&rjvai xbv xa xoiavxa. xoXftr}- 5 iussionem; et ipsum quoque iubemus puuiri taliapraecavxa. 

(Dat. xv. k. Mai. imp. dn. lustiuiani A. sumentem. 

anno XIII. Apioue v. c. cons.) [a. 539] Dat. Appione v. c. conB. 

nz LXXXVII. 

JTEPI M0PTI2 KAY2A A2PEA2

Nov. LXXXVII pr. 1 424 DE MOKTIS CAUSA DONATIONB 

iJjjd-j,, xal ei xovxo noii^niev, aintt» fyeiv donator volnerit, et si hoc actura fuerit, licentiatn 

at xai almo n7> Svvua&m rov fietn;it?.ot> b.ab«re renuntiare et hoc ipsnm possc per paenitentiain 

ibv ini xait rotavzait dtoorrus avaxaXna&m xul ovi buiusmodi donationem revocare et quas yoluerit COHav 

povXrjd-itev boove Iviarikiv rme noons tcnlan Sca- dicioues inserere mortis causa donationibus, secungrali 

xa&nTxeQ^loXinvos 6 ooyxojcnoi dvonofririjat, 5 dum quod Iulianus sapientissimus saucivit, hoc quod 

xoiwv tiOoiti tpijtfrjotiv xt>n vai xaT t rbv ini xy 'Soigtq fierdueXov condiciotiem quac eis placet addi istis donationibus, 

aritxfUttathit, dXXor 8i ogov avxols Soxolvxa noog- ut exiude bis liceat facere donationes revocacione 

ufrtvat xxinois xnJs Hwotnii, iva aliofrev avxole liberas et ita suas imniiuucre facultates. 

Sij&ev dj-jj noitlaiât Hcooias xfjt avctx/.ijotius iXtv&i- 15 

quS xai oviat xds iavxtov IXaxxoLv neoiovaiaS. 

CAPUT I. 

Kahoiya i£ cov rjSrj vero/tod"£T^xaftev ndoTjS aixias Etcnim ex llis quae dudum BancivimUB omni C&U3A 

arp(iTjntvTjs nvxote xov nXiuv xt Svvuofrat xov xpiovy- sulilata eis plus aliquid posse trilms unciis aut iu 

xiov rj iv 8ta,t-txTi xarakifindveiv rj xaxd Sojotat XQO- testiimento relinquere aut per donationis modum alienov 

ixnoitjoat, oftoje iva k'it xal fidXXov aixtov r^y20nare, tameo ut adbuc et matds eorum maliguitatein 

xaxoiQyinv nnioiofiev, Sta xovxo xai vvv êaniôutv, compescamus, sancimus nulli curiali ueque per morfir}8evl 

povXevxj; fJtjSi xaxd ftboxte xnvaa Siootdv t|tl- tis causa donationem licere donare aliquid, nisi sovai 

Staoela&iii xt, nXfjv rj povov xaxd nooyafitnias lum per ante nuptias donationis modum pro semet 

Scootdt XQOTIOV vnig atpiov avxuiv rj xdiv oixtiutv nat- ipsis aut propriis tiliis factae, aut ]>er dotis occasio- 

Siot ytrofidiijs, ij xaxd ngotxbi Ttgocpaoiv xafr' uoov25nem secundum quautitatem ut nostra dicit coustiuirj 

Tjnexeya Xdyei STJ Svvaofrnt eos uon posse dooare res iinmobiles, sed bas manere 

ilutoelo&at ytgdyuaxn dxivrjxa, aX/.d xavra fievnv semper apud eos curiae subiectas adminibtrationidei 

mtp' avrois xaie fiovXevxixale vnoxtifieva Xeixov^- bus, sola eis venditlone indulta, et ijisa secundnra 

yiais, /tovrjs alxms xijs izgdoeios ovyxexo>or,uivr}s, xnl 30 novellae uostrae constitutionis observationem Mor- 

TrttTjje xaxd xrjv rijs vtagds rjutov Sundt-tws nnon- tis causa donationibus habeutibus propriam fortituxfjOTicnv. 

xdiv pogxte xauoa 8a>ged>t> dxoiodti'xrjv iSiav diuem, et valentibus aliis quam curialibus facere 

iaxvv, xai ifwa/Jtrafv xiov aAXcitv xdif naon xois praedictas mortis causa donationes in quas voiueriut 

avXsvtat nouia&at xds elorjftevas fwftxis xavoa 8ca- personas et condiciones eis iiiserere ct recusare. si 

>.ds tii ct7iE(> av (iorXtfteiev nQOitona xal oQOvt av- 35 hoc voluerint, paeuitentiam de placito revocatido; 

Talc dvxtif-dvat xai dnoxdrxea&ai, et ye xovxo fiovXtj- mauere quidem causam el ita iu mortis causa du- 

&tiev. xio uttaiiihp xcu nepl xov avftyoivov xrje araxXi]aeu){ 

fitvetv ftdvxot xb ngdyfta xal ovxot iv xols 

v. t sq. argumentum notatur B% 47, 3, 48. 

gite donator voluerit, atque si gui hoc fecerint licere etiam renuntiare ipsi facultutx ex paenitcntia 

einsmodi donationes revocandi et quascumque volnerint condiciones donationibus rnortis causa iiiserendi, 

guemadmodum htlianus vir saftienttssunus statuit, id guod nos in Irigesimo notw libro diyeslorum nostrorvm 

perscripsimus (omnia eittm breviter complexi sumus, cum quae a veteribits Uim quae a nobis caula 

su/tt): hoc tffiiur cum scirent, existimaverunt ad eum modum quasdam mortis causa doriationes sibi esst 

faciendas el inserendum secundum lcgem placitum, quo sibi ipsis pntestatem auferrenl donationan ex 

paenilentia revocandi aliamque condicionem si quac ipsis placeret his donationibus addendi, ut scilicet 

ultro licerct iis donntiones a revocatione liberas faccre itaque subslantias suas imminuere. 

I. Quamquam aulern per ea guae iam sanximus omnis cansa iis subtala est ultra tres uncias 

quicquam vel in testamenlo relinquendi vel per donationem alienandi, tamen ut eliam magis eorum 

fraudes perimamus, propierea nunc quoque sancimus, nulli curiali ne per ipsam quidem mortis catisa dona' 

tiunetn aonare quicqnam licere nisi per modum uitins ante nuptias donationis pro se ipsis aut liberis suis 

facitndae, vel aotis causa in quantum nostra constilutio ctiam filiabus nubenlibus eam dare jjen/iittit. A'egue 

enim aliler eos donare res imtnubites posse. verum has semper apnd eos manere curtalibus mutieribus 

ohnoxias: ila ut sola vettditio iis concessa sil, eague secitndum novellae nostrae conslitulionis observationem. 

Cetemm mortis causa donaliones vitn suam habeant, liceatque ceteris praeter curiates mortit 

causa donaliones quas dixinms in quascumque voluerinl ptrsonas fucere et condiciunes iisdcrn inserere 

et, si hoc voluerinl, paenitentiae de revocundo placito renuntiare ites autem sic quoque in coudicionibus 

1 tt\ $le L 1 Ug. ngdêttvt \ 2 avxu) rd} L(Bt% 

boo ipsum e)} avxa} xb M avxqt BP \\ 3 ini xats roiaixait 

8u>ptais] tiuiusmodi dunationem f || avaxaXelo&at 

— 4 Scovenls om. L || ove] dXXove ovs Bv |j 4 /Sov- 

Xij&tlep] voluurit s fiovXrj&elr) Htimbach (cf. ad v. 1) || 

ivxdxxta9ai B \ 5 ivoftiadyi £ 4 ) 6 X&'] trice- 

»imo octaro ff. Diy. 3t), 6.13 | 7 *

DE DEPOSITO ET DENUNTIATIONIBUS 425 Nov. LXXXVllI pr. 1 

fi6(nit xaioa Scopf.as opots [IOVJO yp Q 

rovutv), xai ras xomvxae Aiogfas iaxvQni xe ehni 

OTUQ ov vvv TIQIOXOV vouolteioifitv. oXi.a 

tTTjiHv TJSTJ xcd vvv St* ^fieteont sgftTjvevo- 

nationis condicionibus (hoc enim adicientes sanciinus) 

buiusraodi donationes validas esse et firmaa. 

Et nou modo prius saocimus, sed quod sanctum 

erat dudum, et nimc per nostram interpretanmr et 

xt xnl fitfinwvfttv tfiavrjt ini i nnvxu>v tw< akXutv kX 5 confinnamus vocem super aliis omnibus personis, 

nqoiwnuiv, 8ix« pevxot fiovtov o>» etprjrm povXeviaiv, exceptis dumtaxat solis eicut dictum est curialibus, 

uai xovxo Sta rrtv mol rb Srjuoatov anovSrjv. et baec propter pubJicam industriam. 

(EnlXoyos.) Ta xoiwv nnpaaxnvxa rjfuv xai (Epilogus.) Quae igitar placuerunt nobis et 

%$$t np voftia SrtXovfitv« ij arj irSo^Srrjt tpiXagm bac Jege mauifesta sunt, tua gloria obser?are festiantvoaxto, 

pdXiaxa navxtov xfjs (owBUicvi IOV Sr,fio- 10 uet, praecipue omnibus qui pro iuvamine pubtico 

aiov naanv nQovotav ti&Bfitvr}. I)at. xv. k. lun. oninetn proviiientiam ponatit. Dat xv. kal. lun. 

Septimo imp. dn. Iustiniaai Aug. anno Xlll. Apiune Septimo imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XIII. 

T. c. coiis. [a. 539J Apioue viro clarissimo consule. 

BB LXXXVIII. ColLVI tit. 14 

nEPI nAPAKATA- is K DE DEPOSITO- ET DENUN- 

0HKH2 KAI A1AMAPTYPIA2 TIATIONIBUS INQUILINORUM, 

EN01K2N, KAI IlEPl ANAPTH- ET DE SUSPENDENDA ADMINI- 

2E22 XOPHriAS APT2N. STRATIONE PANUM R 

ylijoxpdrafp ^lovaxtvtavbe j4vyovaxot 'fcanwrj xta hvoi) Throd. acr. nov. CXVIII)] sfptto V (CP. vutg.) 8 impr. drifi. 

«lat. k. lun. imp Iu*tiniani Iul."° (om. f»l. coild. cett.)^ iust. F| 13 clansinio V g 15 De om. V \ et de denuntia- 

15 jtrtprtihjxê A(h. Theod. fti xaTtzfrqxtje inder L fl tionibus inquilinorum TV\ om. V 

17 Tttpi om. Ath. II 18 xoorjylni] jtohxtxotp Ath. g 2n in- 

QQXV Scinifftr (i'na^xov xaiv jXQntreooia/y dlri/ li^)\ 

vnripxtt ML || 7tpatxiooiofv vm. L> 21 OQSivapiujv llnloamler] 

O(idivapiu> ML || naxQixitav L |! 27 i>7ttXn- 

P«fttv L | 28 E'i TIC inc. B \ lufirj B D 2'J Sxeâ M] 

om. LBs 

1 J 18 panium KT* |j 

23 in ow. RT || 24 horta V|| 25 disccnduntes R» disocrmntes 

V 3 || c»ntjng»«» (contingcre corr. V 3 ) suppl. F* 

in xput. vnc. | 26 Imcc iustum] hoc iustum esae T 1 vulg. |j 

arbitrum Ii° || 28 aliqua IV J| 2» ia] sub T

Nov. LXXXVIII 1. 2 426 DE DEPOSTTO ET 

OVTO* rtoax&elev, ivayxrjv l%ixto naanv djxnxnxaGxijo 

xb xqvoiov rj ia jtgdyfittra, icov OQIOV ana^ nXt}deinde 

illi agant, necessitatem habeat omnem resti- 

tuere aurum aut res, (et) condicionibus semel imi 

ovStfitat navxsXdJe uSetas ovorts iiaiv ££j/afru xal f4ne'xetv xr\v xfje ita~ iuterdictionibus ati et retinere depositi restitutionem, 

dnoxax/taxaaiv, yneQ xal dXXn noXXh 5 cui et alia multa privilogia tam a praecedentibus 

nnon ae tthv ngb Tjfiujy vopo&eidiv nayd legislatoribus quam a nobis ipsis data sunt. Liien- 

jf avrdiy SiSoxm. dheia yag yg iart x ftiv vitntvfrtvu TTJV nrtga nrtga- creditum est depositum non molestare molestare, eum vero 

xtxTa&yxijv fii} SieroxXtlv, aino Si 7tsgi jd>v nycs de rebus quae in quaestioue sunt qui aurum aut 

aiiov ofififioXcov T4» TO xqvalov % xd n^dyuaza Xap-10 rcs accepturus est litem sortiri et iustitiam et legem 

fiavetv piXlovn TTJV Sixtjv Xayxdvnv xai tov Stxaiov promereri, sed ne per hanc causam damnis magnis 

xai rov vofiov ivyyaveiv, diXd ftrj Sta vav-ztjv ir\v subiciat eum qui interdictionem suscepit, et compelahiav 

t,r]fiiate fieyaXaie Inaysiv tbv ir\v StafiaQrv- latur aut defensiones expetere aut res babcre et 

(jinv Se^df/evov, xai avayxdêa&at rj defensionas dnai- non possit voluntarie cum deponente beuigne agere. 

xtlv rj ngnyftara fyeiv xai fiijSi kxowa dvvao&ai 15 Quodsi tale aliquid egerit (oinnino euim oportet non 

n()6e iov nnoaxaTalttftsvov evyviofiovelv. ei Se T» sola delictorum nos contentos esse probibitione, sed 

xoiovto noni-euv oXtot (Ssl yag fiij u6%>rj xjj xoiv etiam timorcm inferre iustuin transgressoribus), sive 

dfiaQitjfidxtov doxea&Tjvai xaiXvaei, aU.a xal Sios perditionem contigerit rerum aut pecuniarum tieri 

dmaelaat Sixaiov xols jtn^n/3aivovaiv), elxa dnoiXstav et hoc probetur sive alium quemcumque fortuitum 

ovftflniti xciv nQaypdTiov w xdw xeVf^' rtOv yevsa&at 20 rasum, lpsum respicere qui contestationem direzerit; 

xai xoZxo Setxêirj tlixe dXXrjv oiavoiv xvxnodv negi- insuper etiam ex quo facta est buiusmodi couteaxnoiv, 

aixov OQOLV TOV TIJV StafirtQxvînv axsiXavxa' Btatio, usuras pecunfarum tertiara centesimae agnor.ai 

ixpos ys xni «JP* ov yiyovev 17 xotavxrj Sinftapxv- scere probibentem accipere propria, non solum si 

(>ia xoxov xwv xeot 1 "' 11 ''*' ibv nnb xQirrjs ixaxoairj: aurum fuerit quod depositum est restitui vero prointyivtoaxeiv 

xw Xafltiv ra oixtla xtoXv&ivxi, ov fto- 25 bibitum, sed et si aliae sint res: ut boc timore 

ro»' ti xQ va i ov ttrj 10 naoaxe&etftsrov ftiv dnoSo&rj- Btultorum simul et perversorum maligne versandi in 

vai Si xtxtoXvfitvov, dXXd xap ei fxeoa jzody/taxa' dcpositionibus homines cesBcnt. 

Tva xovxcp xu> Stei xtbv (laxnlav re afia xal fiaoxdvav 

xfji evyvto/ioovvqe Inoyfliv dr&oa>7ioi navaiuvrau 

CAPUT tt 

l4XXa xnl SXov Sxj xovxo ro TTSQI XU\V qy 

Sed et totura boc quod de mandatis est et aspi- 

nal &ewQTjani Qj xal xdl-ai xaxd vo/iov / avveiSo/ttv. / g cere et constituere secuudum lcgeiu g ppraevidimus. 

yuQ oaodpa d ovxvdtpv dt xovto inl i xr,s paaiXiSo; Yidemus Yid enim i frequentari f i hoc h in i regia i hhac 

praeixrjs 

fxduaxa noXsus, xai nvne ituaayyeXXuvxae cipue civitate, et aliquos interdiccntP8 eis qui minixois 

%oor]yo\)ai xb Srjpoaiov oixTjgeGiov rj xni ynjyove strant publicas anoouas et tesseras accipiuiit ab 

7ioQttofiivoit naga xov xaiv avvovtav V7iu$x°v, fiov- 35 aunonarum praefecto, volentes suspendi aduiinistra- 

piibusdam acceperit, eae si impletae sint, ille utique necesse habcat aurum resye restituere, neve cnndifionibus 

semel impletis ulla omnino licentia sit guibusdam extrinsccus denunliationibus utcndi et inlnbaidi 

depositi restitulionem, cui quldcfn alia quoque privilegia multa cwn a legislaioribus ante nos lum a nubis 

ipsis data sunt. Licet aiim ei qui restitutionem pronibet, nulla tnoleslia exhibila ei cui depositum cre- 

{iitum est ipsi illi qui aurum vel res receplurus est, de quibus inter eos conlrovefsia esl, iitem movere 

et quod iuslum et tegitimum est impetrare, neque vero propter hanc causam damnis magnis afficere eum 

cui denuntialum est, ul cogalur vel defensiones petere vel negotia habere ac ne si velit quidem deposilori 

fidem praesCare possit. yuodsi quid eiusmodi utique fecerit (neqne enim delictorum prohibitione sola 

acquiescere par est, sed etiam tustum limorcm ddinquentibus incutere), inde si forte res pecunicuve 

interierint idque probelur sive alius quallscumque casus fortuitus iis acciderit, hoc ad ipsutn qui denuntiationem 

misit pertineat; atque insuper etiam ex quo eiusmodi denuntiatio facta esl, usuram pecuniae 

tertiam centesimae praestet ei gui sua recipere prohibitus est, non solum si aurum sit deposUum idemque 

reddi prohibilum, sed etiam atiae rei: ut hoc meiu homines a vanis simul et invidiosis fidei praestandae 

impedtmentis abslincant. 

II. lam vero totum hunc locum qui est de denuntiationibus et perpendere et secundum legctn constituere 

placuit. Videmus enim hoc admodum frequentari maxime in hac regia urbe, ut quidam denuntient 

iis qui publicas annonas miuistrant vcl etiam tesseras a praefeclo annonurum accipiuut, cum suspendi 

Q v ] agant s I dx* Tta ndaav M(s)\ ^ 

aav L ixixoj B \ 3 Qco&ev] xwv tfSa&ev Znchnria* \\ 

4 x(?y aaa & at B R nnQn&Tixrje B \ b intiSrpisQ B? j 

7toXXd om. Bf |1 6 rjfiaiv] t}fit5y avxtov B c || 8 dnoScaaiv 

M | xbv ftiv maxsv&ivxa LB || 9 ^Si ivoxXelv 

bru(/va.L' l \ 17 nqd^nuv 

B\Y$ tlxa MV\ eixe L?Be g 20 avfifiaivst B jj rj] etx$ 

Bf | xdtv om. B jj 24 tbv\ xcSv L x | tgixov B e Theod. At/i. 

(tertiam ccntesimae Iul.) |j 26 ytaQaxt&t/ievov B !| 27 ti 

ML) T] B («i'17 cum Haloandro vulg.) j| £xepa xd TiQnyftaxa 

B* I 29 T^C tiyvtofioavvris (dyrtofioavyrjS L) ITZOX&V 

MLB] muligne vcrsandi in depasitionibus c H 31 xaxa 

xbv vo/xov Bt | 34 aj om. B c c J 35 noQiôpivoiS L*s] 

^ i ML l B | ind^xov B c || fiovfo/itras M 

1 deinde] qui deposuenint add. T 1 glossa, quae eliam 

in Ji s. v. adseribilur, in textum intrusa | liabcunt T | 

•omne VTvuly., om. R || 2 aut] ut R l oportet et non T 

\ et hic inserui 

(ante nulla add. vulg.) |j 4 indictionibus / ' || 5 cui O*en- 

l g 16 solum V\ contemptos RT 1 cuntemptibiles 

T l |j 17 timore ^ 1 [| transgressiooibus T* \ 

sivej sui F 1 | 18 perditione Jl l per coditionera T 1 , std 

litterae co erasne tunt | contigit R l contingverit T' \ peculiarum 

V 1 peculiorum V* | 19 quaeoumque VT l \ 

20 *direxcrit] dixerit tibri V 21 etiam onu V \ 22 t«rtiam 

RT] usque ad tcrtiam Vvulg. (usque ad $. v. adtcr. 

schol. T) | 23 prohibente T x \ accipcre propriam — 

30 et totum tcr. R 1 in rns. 1\ versuum g 24 auorura 

T a | quod] quidcm T» \ 25 et om. /*(*) | «unt V 

7* D 27 cesset T l g 30rubr. De his qui dcnuntiant (denuntiaucrunt 

R) ut ciuiles annone rel pcnsione» noo 

•oluantur RT in marg. (cx Iul.) % Sed om. T \ hoo — 

31 ct consti) in ras. R]t 31 praeuidemus V* | 32 frequentaribus 

hoo r noo frcquentari T g in om. R x |) pratcipu» 

V°T H 34 anonas V | tessaraa T| accipi»nt V 1 1 35 anonarum 

R (j pcrfcctu V l

DENUNTIATIOtflBUS INQUILINOBUM 427 Nov. LXXXVIII 2 

lonivovt drrtftTij&ijvai tfjv xoQr\yiav xal rbv Svrev&ev tionem (et) eos qui ex hoc soluramodo forsan nutriunftovov 

u)t eixds tqtipofitvov (inoaxeorjarn rrjs xoptjylns, tur defraudari administratioue, per quatn ei omnis 

J»' tji avri&i naaa nooi&xai xov piov nooyaais. xo tribujtur vitae occasio. Huic autem rei seyerius et 

Si fot rovrov xaXsnwiegov xal SvexokcuTtQov ixelvo diificilius illud est. Multi enim domos possidentibus 

tau. noXXoi yao xoit oixtat xexxrjfiivois xaxa. inv- 5in hac felicissima civitate [inbatiti] invidentes mox 

TJ;V XTJV evSaiuova jioLv jSaaxaivovrcs, rivixa fiiX' futuris pensiones ab inquilinis accipere calumniaaiouv 

xa. cxtyoionia nnoa xuiv oixavvxwv Xniifidvuv, tur per interdictiones inquiliuis dirigentes, ut non 

lnTjgta$ovoiv ixfiaorvQias roit ivoixovai areAXovzss, interant eis; illi vero ultro eas suscipientes quidam 

wixs fitj xaia/3aktiiv £n' aitovf oi 8i aofievot xai- propter iuopiam forsan comedunt eas. quidam vero 

%m Stj-ctfitfoi oi ftiv Si* anooinv Xami xareo&iovotv 10 etiam exules a magna bac fiunt civitate, et decidit 

airn, oi Si xni ZxSrjfiot xfjs fieyai.r,s xaixT]s ylvovxai omnino peusionum ministratio bis qui ex hoc forsan 

Tibhtot, xal Sianimei navxtkwe t} xwv axeyovofiloiv solo nutriuntur, secundum quod occurrentes in ci- 

Xogr,yla xols ivxevifsv d>i eixbi xai fibvov anoxyMpo- vilibus annouis diximus. 

fiivms, xafruneg (pfrdaarxeg inl roiv naXtnxwv at- 

1 xr;oEoliov eiorjxrtfiev. OvSevl xoiwv rovxov Si8o-151 Nemini igitur huiusmodi damus licentiam, sed 

fiev nSsini', o)l' 1'xaaxos « xn-a fyot Xoyov noot xov unusqtiisque si aliquam habeat causam ad obnoxium 

Inivfrwov rbv avxov, fitj xovxcp f*iv inntn&evSixai, silii, non obdormiat, inliberalibus autem et perver- 

Se aveXevfregove xai fiaaxaviai anaarjs fisoxat sitate omni pleais adspiret interdictiouibus: cognooiira) 

Stnfiaoxvgins, t) yivwaxerto oji ti xi roi- scat eniin, quia si tale aliquid egerit et per occajzgd£eu 

xni nnga xr,v aixiav rrjv aixov Sia- 20 sionem eius ceciderit aut ministratio parium aut 

i ij xa xij» %0QT\yias xdiv dfrtav rj xd xrjs xdiv peusionum datio, ex hoc accidens ipse sustinebit 

icav Soaeas, xbv ivxevfrev avxbs vnoaxTJaexm periculum, mox quod interdictioiiem inquilinis et 

T>tvixa 8ictfia(nvQiav xois ivotxovaiv % rols miuistrantibus panem miserit aut suspenderit aunorbv 

dgxov areiAsiev jj dvaqxôete xb aixrj- nam. Nibil enim borutn agi omnino volumus, sed 

lSev ynp xoixiov Ttpdrxea&ai nnvxeXwi fiov- 25 ex quo intcrdictiones egerit, sancimuB eum omne 

dXV i$ ov xd xrje Siafta^xvQins nod&ie, damnum sarcire doraino rerum, super boc et usuaxnbv 

naanv t,riftiav &eya7zevetv r dv ftr} Xafisiv SS axnbv 6 xaxd xovxov 30 opponat defensioues, quia praesenB est ei exactionis 

xbv xQonov TjSixrjutvos iaxvoeie. xai pr) xit drxtrt- domino danti defensionem aut in depositum aut in 

&' xns dffeiisiuDni, oxi itdQEOxtv avrqi TW xrjs aliis recipere propria. Non euim omnibus est facile 

i xvoiro Sovxi defensiona TJ 4ni xrfi naqa- tideiussorem praebere, nostris legibus uullam defcns 

fj £ni tdiv dXXtov dvaXafttiv xd oixeia. sionem omnino ratam esse poDeutibus nisi cum tideyQ 

dnaaiv ioxi §q8iov dyyvrjxyv inl xy defen- 35 iussore fiat, fiileiussorem vero otnuino dandum idosioni 

rtnQixrtv, xiav rjusxiQoiv v6[itot> fir^Ssiiiav defen- neum non facile neque possibile passim est. Prosiona 

7tai'xeXwi d};i6)u>yov elvat xi&ivxiov ci ftrj fisx' 

iyyvtjxou yivoixo, iyyvrjxov Si ndvxcos evno\>eip ov 

xixiv oqSicov ovSi xcov Swaxuiv tixcXcoS iaxl. Aia 

crogalionem veiint atque eum gui inde solum, ut ferme fit, alilur erogatione •privare, ex qua ei omnis 

victus ratio suppedilat. Sed hoc etiam gravius alque difficitius illud est. Multi enim invidentes iis qui 

domos in hac fcllci vrbe possident, cum pensiones ab inquilinis accepturi sunt, eos vexant denuniialiones 

inquilinis mittentes, ne illis solvant; al hi denuntialionibus libenter acceptis partim propler inopiam 

forte pensiones consnmunt partim peregre ex hac magna urbe discedunt, itaque plane iutercidil pen- 

1 sionum dulio iis qui inde ut fil solum alimtur, siculi modo de civilibus annonis diximus. Nemini 

igitur huius rei liccnliam damus, sed si quam quis Itabcal causam adversus eum qui sibi obnoxius 

est, ne ei causae indormiat atque Uliberales votius et omnis invidiae plenas denuntialiones excogitet: aut 

sciat, si quid eiusmodi egerit atque sua culpa vel panum erogatio vel pensionum datio intetierit, periculum 

eius rei se ipsum subiturum esse, cum denunttationem inquilinis iltisve qui panes ministrant mtserit 

vd annonam suspcnderit. Neqne enim horum quicquam omnino fieri volumus; sed ex quo tempore denunlialioncm 

feceril sancimus eum omne damnum rerum domino msarcire, alquc insuper etiam usuram 

praeslare terliam centesimae peeuniarum rerumve, quascumque propler ipsum accipere non poluerit qui 

hoc modo damno affectus est. Neve quisquam defensiones opponat, quippe ei ipsi, qui ius exigendi liabeat, 

dala defensionis cautione vel in deposito vel in }-eiiquis sua rccipere licere. Iseque enim omnibus facile est 

fideiussurem ob defetisionem praestare, siquidem ieges nosirae nullum plane defensionem tdoneam esse staluunt 

nisi qnae per fideiussorem fiat, neque vero fxdeiussore semper frui fucile est et sine negolio contingit. 

1 tq. xbv — X£itp6fiivov\ eos qui — nutrvuntur e || 

5 T^S 3/ H xtxTTjfitvoit oixias Bf || 9 xnxafidlXetv cum 

Scrimgero vulg. || 10 oi fiev om. Bf in lac. \ 11 avxbvi 

L l | xai Me] om. LB || 13 djiooxQtrpofiiroit L a !| 15 xov- 

in bacis Batnb. II in actu R* al. in hae uti *. v. T* uti 

Bnmb. Icorr. (imbanchiti vutg. fJaaxaivorxeS Cuinciut). 

t9ec/u5i'[[iimdentes Contius) non uidentur (uidctur K') libri§ 

6 futuns V 1 T 1 ] futuri sunt RT* futuri V 3 { possessioncs 

7' 1 H calumpniatur R l g 7 intcrditiones R || 8 ultra 

ios T l 1 9 comwedunt R VT\ 10 etiam V) et RTvulg.l 

liuc poxl ciuitate coll. T \ fiunt vulq.] fucrit R x V fuerint 

R % T \ 11 omnium T* fl piTsionum] possessio T l U boo 

om.R l T l || 12 adcurrentcs V 1 ( 16 habeat Ii vulg.] babet 

V7'|| &dj aut JT (| 17 autem] aut R l a V || peruersitatem 

V a T a | 18 plcnius R x I 19 quia «ij quasi T x \ 20 aut 

(eiug IV) adtmmstratio R \ panium T l pannum V a || 

22 quodj quidcm R x qui R* | et] aut Drrk || 27 pecuniarum] 

>p- V | 28 quas vulp.] quae RVT | non om. 

IV | pcr eum accipure T \ Uis RV \ 30 uppunatur 

IV Q quia] quia quae (quod V) V$ 32 propriani ^FT|| 

cst om. T || 33 fiduiutsorem] uero omnino clandum idoncum 

add. T a \ umnino defensionem R || 34 fidciussione V 

iidetiussione ex fideiiussionem carr. T\ 35 vcro] enim F§ 

darc Beck R 36 pawum V 1 tol» om. L U 24 dvaQxrjou L ivaprr;Oeie B || 25 narxe 

laii LBe] om. M H 26 nqiiâuv B 

\ cst] et R, om. T 

f Q 29 fj noayftaxtov 

om, L | 32 defensiouas M, Stfivaitovat L SuxOixrjaeiS 

/? | 33 dcfcnsiona M, Stftvaiora L SuxSixrjatv B j| 

35 inl XTJ Stcrevaiovi L £ni XTJ StexSixrjasi B, om. ff |] 

36 loiv om. B U defensiona M't dtyevoiova L ixSixr}civ 

B I 37 xefrttTiov B 

1 et adii. vulg. \ cx om. RT | nitantur defruJari V || 

2 miDistrationcm IV aministrationcm R 1 || omnes R l || 

3 «cuius R 1 •••• /£' |] 4 tnulti Beck) nmltis libri { 5 inbatiti 

IV Bamb.Ipr inbaciti T l imbat»»« V 1 imbacati V 3

Nov. LXXXIX pr. 428 QUIBUS MODIS NATURALES 

•tovxo rotwv in' aatpaXslq *a>v r,uexiQ(ov vn^xotov pterea igitur in observantiam nostrorum subiectorum 

fiovk6fu&a xavxa nuQnyvXdxxta&ru anb t»v vvv xal volumus baec custodiri amodo et de cetero ouini 

cti> xov eîjs anavxa %o6vov, a>sxs a&avaxov elvai tempore, ut immortale sit huius uostrae sanctionis 

tavxrjs rifitov xrji vofto&aains TTJV catpiXeiav xtp JZOXI- iuvamen reipublicae, iudicantibus quidem nobis iu 

Ttvi/«T«. 8tx(iX,ovoi ftiv Tjuiv iv vd) êvoftivrts, xbv Si 5 mentem vemeutis, praesentem vero legem commune 

nagovxa vdfxov xoivijv a>v 25 num aliquid et omuino alienum a republica putaba- 

Kfovaxavririjv rov xijs evttsfiovs Xrêcos xgovwv iv tur; a Constantini vero piae memoriae temporibus in 

TOIS xatv Staxdiftov iveyodfTj piftXiou, diax&xd fii- constitutionum scriptum est libris. deinde paulatim 

xgbv «s fi£XQioxr,xa xai tfiXdv&otoitov yvcofirjv oi in mediocritatem clementemque seutentiam imperatoavioxonroots 

fiexek&dvxte vufiovt tfrivro, ul /uiv xal rea transeuntes leges posuerunt, alii quidem et dari 

Siduofrai xal xaxaXifiniivta&ai xt xovxois naga xoiv 30 et relinqui aliquid eis a patribus coucedentes, alinaxiqfov 

dgiovvTts, oi Si xni dmroovvres xoonov Si' qui autem etiam adinveoientes tnodum per quem uaov 

xri» ro&eias cmaXXayavxee T»J» fynooo&ev ytvotvro turali iure priori liberati legitimi fierent et paternae 

xal xij» tiaxocpas neoiovaiae StdSoxot' xal Bubstautiae successores; paulatlmque etiam ad nepo- 

Nov. LXXXIX (— Colt. VII tit. 1: gloss.) Gratct extat in ML, cap. 8 in B 23, 4. 43; enp. 12 § 2-6. 13. tS 

fuisse in B 32, 2,4 testantur B* tt Tipucitus. — Epit. Theod. 89 [inde B* 28,4,48; Epitmne legum 24, 34.97. 

89.41-43), Athan. 11,4 [et inde in paratirlit 8 § 5 «»10. 9 § 17. 13 §13). Iulian. comt. LXXXII. 

Proplerea iyilur ad secnritatem sttbiectorum nostrorum haec custodiri volumus inde ab hoc tempore in 

omne fulnrum acvum, ut immortalis sit rei publicae ulilitas fiuius noslrae leyislationis, quae ut iudicanlibus 

nobis in mcntem venit ita praesenlem Ugem ad cotnmunem iilitilalein subiectis nostris peperit. 

Epiloffiis. Tua igilur sublimilas quae nobis plucuerunt el j>er hanc sacram legem declaranlur 

ad opus et ejfccium adducere et in perpeluum observare studeat. 

LXXXIX. 

DE NATURALIBUS LIBERIS. 

Imp. Iustinianus Aitgusius Iohanni gloriosissimo praefectn praetorio per Orienlem iterum, ex consule 

ordinurio et palriao. 

Praefaiio- Naturatiwn liberorum nomini in tegislaiione Romana olim opera data non erat negue 

xilia ej hurnnnilas favcbat, sed tamquam percgrinum et plane alienum a repuhlica cxislimabatur: a Constanlini 

vcro piae memnriae temporibus in libris constuulioniim scriptum est, deinde pautnlim imperuloret 

ad modenuioncm cl humaniorem sentenliam progressi leges tulerunt, quibns atii ut iliis a patribits aliquid 

darvtur ct relinqutrretur permiserunl, ahi etium modum invenerunt quo priore naturalium condicione 

liberati el legilimi et palernae substantiae heredes fierent; ac sensim cliam ad nepotes legislatio processit, 

1 obseruantia R || 2 amodo R \ 3 ut] et R x \ 4 iuuamur 

V y T x in nostram R x (j iudicant lindicant Vf libri, 

corr. Contitts H quidam V (| 5 mente V b \ *ucnientes libri\ 

praesentem) ct praesentem F|| cummunem F^jfJGiuuamur 

7' 1 { •paricntem libri | 9 uobis om. F| manifesla 

RT || 11 tub.tcr. unus praesiat Bamb.I\ dnn. iu- 

Etiniano Bnmb || 12 XIIl] XII Bamb. g 15 naturas R 1 

22 nomen] nomcn secundu legis V 1 | lcgislationis R* \\ 

23 in studio Beck !j 24 haco T || fuerat RT vutg] fait 

V|( alicnignriuni R || 25 et om. R l (] ornni roudo R \ 

26 rero om. T || 28 in vutg.] om. R VI \ iraptratoris V x j 

29 clari T x || 3U a om. 11 jj 31 mo»um Il x | 33 «uccc*sores 

om. li 1 

2 zttqirpvXdrxtoâi B' R 4 rfjv om. B c || 5 jf 

(vftTv B c ) xai iv B il ysvOftivrfi Af{:)] ytvofitvrjv [ytvo- 

(tevov L") LB U H xtxoliarji .\f~\ rexovoav B, om L |) 

11 tubxcr. om. M. prtnstnnt c, Iul. w el Iul. Huenelianiis, 

Ath., ThtodA k. Scpt. Iul. Ath. ififjvl amxtft^Qii^ Tkeod.)] 

k. Dec. s B Cl\ imp — cuns. e] imp. dn. lustiniani pp. 

augus. anno XIII (XIIII Haeneliantis) Iul. fiaatXtiaS 

'lovoxivtnvov xb ty' vnnxeins Ânitovoi Ath. Sxtt rijs 

paniXtiaS ty' vncfieici sinlovos Fheod \ 15 rubr. Ilr.ol 

vo&iovThe.nd. R 20 VTtrtQXCP MI rort.Scrimgcr |j 21 6(>8ivapiaJ 

ML. corr. Haloander || natoixiiov L |l 22 Tb TU>V 

vo&iov ovofia M Ath. ThtnA. (s)] Tu> xwv ro&wv bvbftart 

L H fj QoDfiniMv vouo&eoia L |j 26 Kiovaxavxivov\ 

Cod. 5, 27,1 |j 32 vofio&eaiai L

EFFICIUNTUK SUI 429 Nov. LXXXIX pr. 1 

xnrrt fuv.oov xnl eie ixyovove jtgoTJl&ov al vo/tofre- tes processerunt buiusmodi legislationes, et quoniam 

oint, xallneiSrj xnl eie rovt ^ftertpovs xs xni sis rovs m nostra tempora venerunt et eorum qui paulo ante 

uixoto noo Tjfiwv afpixovro xôvovs, itoXXrv xo Tcgnypa nos fuerunt, multam varietatem causa suscepit. Nos 

ri;r noixdiav iSi^nro. xai rjfieii yao Stnlovv t- enim duplex habuimus studium. plurimos in liberftev 

onovSaofia. noXXovs xe eie IXevfreoiav ayaytiv 5 tatem perducere botnines ex priore servitute et ex 

avd-Qtbnovs ix T7je fyiTtgoo&ev SovXstas ex xe VO&OJV naturalibus ad legitimos elevare. non enim ultio et 

n'j yiTjoiovs avatpegeiv• ov yag no Tiftcogelofrai re xni interdictio respicieada est, sed quod est in necessiannyoothtv 

Ttgosexrcov, aXXa (T xcov Sia- 10 Quia igitur aliqua quidem in constitutionum codice, 

rn^scov fft/SXfy, oneg i^ amiarjs xtje i'[tnqoa&ev xcov quem. ex omni priorutn imperatorum legislatione colfiitadevopxcov 

vofiodsaiat rjd^goiaaftev, neoi xwv vo- legimus, de naturalibus Bcripta sunt filiis, quaedam 

&iov yiyonnxai nniScov, xiva Se xal iv x$ xdiv im- vero in libro iustitutorum de his aut nos constituitnonoiv 

yevouevoi Xoyio nsgi xovxiov xa. fiiv ivopo- mus aut iam perfecta cotnperimus, et nos ipsi pluri- 

&rt>'joa[iEv xa. 8i eigofievfjSr} MaTBtQyaoudva, xai rjuets lbva&s fecimus de his constitutiones, alias quiilpm in 

Se nvrol noXXks iTzoirjoii/ie&a negl xovxiov Stmdt-ets, praedictarum collectione constitutionum alias autem 

ras fiiv iv T(Z xoiv etQtjfuvtav a&goia/iaxi Stnxa^soav etiam postea: ne causa dispersa sit, bene se babere 

rtic Si xai uex 1 aixo, iva firj xo ngayfia SisanaQ- credidimus in una constitutione totum colligere, quae 

ftiiov rt, xalcos £x? iV tprj&iipev iv fiia diaxagei xo pro omnibus sufticiat ea quae de naturalibus sunt 

nriv awnyaysiv, ijxis avxi navxcov aQxiaeu xa negl 20 corrigere atque sancire. 

Ta>r voboiv diog&woai xs xal oio&aa 

CAPDT I. 

npoSrjXov yng iaxtv, cae xcov av&ownoiv oi fiev Palam namque est, quia hominum alii quidem 

Ihiihnoi xe a/ia xn&eatnai xal Iv yvrjaloit eiaCv. liberi simul consistunt et inter legitimos sunt, alii 

oi Si tovxo TtQoxegov oix tyjovxes vaxegov yivovrat vero hoc prius non habentes postea tiunt et ex 

i'x XB SovXevovxatv eie iXsvfrioovs aviovxes xal ix vo- 25 seryis ad liberos ascendunt et ex naturalibus ad 

9oiv ti: yvrialove, oi Si vo&ot xi tiatv avxofrev xai legitimos, alii vero ex hoc ipso naturaJes sunt et 

rivit eioiv avxols StaSoxai, xoTe Si ov3i xo yovv vo- quaedam eia successiones existunt. alioa autem ne- 

&ov ijiTtginei, aXXa xui xovxov nef^vaaiv avdt-ioi. que naturales esse decet, sed etiam hoc monstrantur 

Sil xoiwv r,fius ovxo) noirjoaod-at xttv Siaxa£tv, aiire indigni. Oportet igitur nos ita facere constitutiolir^f.v 

ayvofjnnt xa>v nooiTjxovxoiv ini xwv vod-mv 30 nem, ut nullus iguoret quae pos8unt in naturalibus 

xonxnv. iQovftev Se agxofievot xov vofiov, xlvtt fiev valere. Dicimus autem mcobautes legem. qui contta^taxnat 

vo&oi, xiat §e xgonots Ttgotaatv eie ytnj- sistunt naturaJes, quibusque modis procedunt ad 

ciojTjxa (utv xovs jtoXXovt i!-evpoftev i'iftels), xivee xi legitimos (quorum plurimoB invenimu8 nosi, et quae 

nVii' ai xovxtov 8ia8oxai, xai OTIOJS /uiv r\ naXaioxrjs suut horum successioncB, etquomodo quidem vetustas 

/xor;unro xoixoie ntxgcoe, oncot Se rjfteis xmv vo&tnv JI-ioiKj&ai, Ttaoa xoiv vo/iav xa&a- digni tiunt, sicuti diximus, appeilatione. JSatura sinto 

etgTjxai npostjyogias. 'II fiiv ovv tpiaiz i!- aQxrfi 

et quomam ad noslra qnoque et quae non multum ante nos fuerunt tempora pervenenmt, magnam 

tanciatem res acccpit. Elenim nos duplex studium adhibuimus, ut muUos homines et ex pristina servitute 

in liberialem perduceremus et ex naturalibus inier Ugilimos referremus: neque enim ut vindicemus 

et velemus ayendum poiius quam ut medeamur ei quod taborat et tnalum fugiamus, inveniamus undique 

quod melius sit. Quoniam igitur nomiutla in libro conslitutionum, querri ex omni priorum imperatorum 

lei/tslatione collegimus, de naturalibus liberis scripta sunt, nonnulla etiam cum de tutoribus ageremus de 

his parlim sanximus parlim iam repperimus absoluta, atque ipsi quoque mullas de his conslitutiones 

ftcimus, atias in dictarum constjlutionum cotlectione alias etiam post eam: ne res dispersa maiteat, var 

esse duxinvts in unam conslilutionem totum argumentum congerere, gttac inslar omnium sufficial aa ea 

quac naiurales specumt et emendanda et constnuenda. 

I. Manifeslum etiim est hominum alios simul et liberos et legitimos esse, atios eo prius carere 

postea potiri, cnm et a servis ad liberos et a naturalibus ad legitimos ascendant, alios ilico et naluraUs 

valere 

ad 

leyitimorum ius procedant (guorum nos maximam partem cxcogitavimtis), quaeque sint eorvm successiones, 

el quomodo antiquitas eos acerbe tractaverit nos autem humaniler agamus; ac ne illud quidem praetermiiutur, 

quosdam ne naturalium quidem appellalione, uti diclum est, a legibus dignos haberi. Alquc 

1 ai vofwfrtalai] huiuamodi lcgislationes s Q 2 ^ 

*al) xai om. p j| 3 iro)J.i;v] xal jioXXt]v L (( 5 xe e/s] XB 

xai tli L 1) iktvd"egiae L a |) 7 xqi] xov L (] xt om. L jj 

8 Tcp udd. Znchnriae \\ xo xaitvutO&at L l || 9 ulitur proverhio 

tyvyov xnxbv evqov d/uivot' || 10 3taxa£ea>v /?»plltif\ 

Cod. 5, 27 0 13 lyiyqanxtu L\ Iv xa> xiov intiQontovyevofievot 

X6yot(i.e. Cod.b,2%sqq.) ML(ulriusque 

liliri hctio ctrta)\ in libro instit torum t: H 15 xnxenynafivn 

L | 18/«T avxo) nov.XVlllc.h. XIX. LXX!V\\ 

19 r\ V U 21 StatQd-tuaat M \ 22 ioxtv om. L g 29 ovxto 

M;] Stn xovxo L H 30 firtSev\ nullus {/. e. firtSiva) c; 

hg. fitjSiva fitjtfif? || ayvotltr&at coni. Zachariae !) 32 8e) 

ri L U 33 xe M{:)] Sd L vulg. || 36 naQaXrjfd-âtrat L j| 

tivaS L (cf. ad s) |J 37 jtnga twc vofitov om. S 

1 proferunt R l trnnsierunt V | ad buiusmodi R a \ 

^cgi» nea [sic) V 1 \\ quoniam] 1 qui *. v. T 1 Q 3 cau- 

«a» /{' fi 5 ex priorc] ct ex priore RT\ 7 interdicto li l (j 

rcapicienda Beck] despicienda (despitiendum T) libri \\ 

9 vcro] est uero /? | est om. R l fl 10 alia R s Q codiccm 

R a (| 11 imperatorum om. R 1 g 12 quacdam om. V 1 $ 

13 uero in libris V* in libris (libros V a ) uero T", «ro 

om. R Q institutoruro] institutu»*» V 1 institutionum V* 

vuiy.; Itg. constitutt tutorum? \ autcm no3 RV l || 15 

fccinius om. R \ constituti»»»» V 1 constitutiuuibus R l 

T X V S | 16 constitutionum] totum colligere add. R a H 

17 nu) et ne Ffl 18 credimus RTl constitutionum /2 |j 

quae pro] in T 1 \ 19 suffitiant RT l 120 colligere /J J [( 

22 numque tst Tvulp.] cst namque tiV\ omnium R x \ 

quidem alii T* J 23 liberi] liberi quidem R a || 24 fucrit 

R l H 25 adtendunt /i l || 26 boo om. R* R ipsi T\ 27 ei 

T i| *2S hoc] in hoo V g 32 quibuscumque T g 33 et 

quae vulg.] ntquc R VT | 35 rero addidi (aiitnm add. 

Dteh fl hos T a | 3G •qnod i|uidam) qm i.e. quoniam R VT 

qn quidctn (i.e. quando quidcm?) t.v. V, qui vutg. (c/. 

ad s-)|37 fiterit RV

Nov. LXXXIX 1. 2 430 QUIBUS MODIS NATURALES 

r;vixa xd negi xr,e xexvoyovlae iyofio&drei xcov yoa- quidem ab initio, dum de filiorum procreatione sanmciv 

ov7uo xeiuevav voficov, anavxas ofioioii fiiv ciret scriptis noudum positis legibus, omnea similitcr 

Xfr ofioicoi Se svyevtie nQorjyaye. xdlt yap Srj quidem liberos similiter autem produxit ingenuos. 

is yovtvotv oi nQcixoi izaiSse oftoioe ftev iXsv- Primis namque pareutibus primi filii similiter qui- 

Q ofioCcoe Si yvTjcioi Tcaoa -vrfi SrjfuovQyiai iyi- 5 dem liberi similiter autem legitimi a creatura tiebant 

vovro. noXspot oe xai (idxai xal tjSovai xai im- Bella vero et lites atque libidines et concupiscentiae 

dvftlai xb nQaypa xnxyyayor eis dXXoioxeoov a-^fia. causam deposuerunt ad aliud schema. ijervitutem 

SovXtiav fiiv yag igtvoa nuXsjuos, vo&einv Si aa>- namque invenit bellum, naturales autem castitatis 

(pooavvrje ixTzriooii, 6 voftos re avfrte xd lotnvra casus; lei autem rursus huiusmodi delicta curans 

tiov aftttQTTjuaTtav itopevos iXev&EQiav re TOIS SOV- 10 libertatem servis molita est et multum de his tracta- 

Xevovaiv iftTjyavT)ocno xai noXXd ye nsoi rovrtov vit modos introducens dena milia; imperatoriae vero 

tnqnyiiaxByaato roortovs tiirjyovfisvos fivgiovs' al Si constitutiones aperueruot his quae oon recte facta 

(iaoiXixal Staxdjjeis dvecogav xolt oix OQ&OJS ytvo- Bunt ad ius legitimum vias. Quod non transitorie 

fiivoie Trie ini ib yvijaiov oSovs. oneo oi naQtQycos neque oos sancimus, neque subiectos hanc legem 

ovSi rifitit vofio&eiovftev, oiiSi tovs imjxoovs TOVSS 15 neglegenter audire praecipimus. 

xov vofiov TiagTjfisXtjftevcos xazaxovetv fiovXofie&a. 

1 Fvrjaioi ftiv ovv nootaat Siddoxoi dv&Qconois i£ 1 Legitimi siquidem successores procedunt hominiwv 

awaXXdrjovai ydftiov TJ fterd ngotxcptov avft/So- bas ex nuptiis quas cootrahunt aut cum dotalibus 

Xaicov fj xai toixtav ^wtiis, ovxto nobe xas &rjXeiae instrumeutis aut etiam absque his, sic ad feminas 

xdiv aQoivcov awiovxcov,*aisxe i^ d^xv e i'x stv jrpos20masculis convenicntibus, ut ab initio habeant ad eas 

avxde d y ydntov d y yvr,ai(ov , Sid Sd& xai i xovxo yq yaq av- nuptiarum p i legitimarum lii g affectum. ff Et hoc h enim i in i 

xopaxoiiBo xoepavxoifiBvov Tjle Tjftele OQOOQCOVXSS 

roftco Si Suxoivafisv, l xl l i calumnia i positum nos ii respicientes l lege d i discrevimu i 

fiev ini xwv xwv ino ino xrje xje xrje xvxqs eis eis a£iai rg/utvcov, r/g/utvcov, xi xi Si Si quid quid in in his his quidem quidem qui qui tortunae dignitate provecti provecti 

ini xrje j utarjs j Si xavxqs xuiv dv&qconiav d& xaxaaxd- d sunt, t quid id autem in i mediocri dii boc b bomiuum b i Btatu 

ascos nQxxio&a nQaxxio&aiSstodsdnoSeiîvydftaJvjfaicavib&gendvim 

j j ^ g sit ad demonstrationem legitimarum nuptia- nuptia 

xi Si xco XOITMZ ovyxex&(n]xai 

yx(] q wexe xdiv rum, quid vero deinceps permissum est plebi. Qua- 

(ix xdiv) ydfieov d xoixtov i nooiovxtov io avxo&ev tialv al propter nuptiis procedentibus ex hoc ipso sunt suc- 

SiaSoxai x nqoSrjXoi, q j , xai ei'ye y iv xois yi yvriaioit Qfi aQt&ftri- cessiones certae, , et si inter legitimos g connumerentur, , 

•5"«te>', 5"«te>' evfrve 6 voftos vaiTjyeTxai xovs xuJv StaSoxcov mox mox lex lex introducit successionum successionu modos, d plurimum li 

xQonoyz jtoXXa Tteoi xovxcov nQay/iaxevadfisvos. xo 30 de bis tractans. Legitimum siquidem ius sic se haftev 

ovv yvrtaiov ovxco na>e ^«, xd Si UTJ xotovxov, bet; quod vero non est huiusmodi, sed liberum quidXX' 

iXsvdsQov fiev ovx ix vofilfitov oe nooeX&6v dem non tamen ex nuptlis procedens legitimis, aut 

yducov, rj xai iv SovXeiq xsxfrev, ei iXev&eQiae.fiev etiam in servitute natum, si libertatem quidem mcniicaO-eirj 

fieiveie Sa vo&ov,^ xoixo XQOXOI noixiXoi ruerit, manserit autem naturale, hoc modi varii ad 

7t(we yt'rtat6xf]xa yeoovetv, ove Siayi&fitjodfievoi ovxai 35 ius legitimum ferunt, quos enumerautes slc etiatn 

xai xd Xotna vofwd~exrtaoftev. reliqua sancimus. 

CAPUT II. 

TIQCOTOS fiiv ov xoonoe avxois yprjatozTjxoe inr.Qx**' Primus itaque dus eis legitirni luria existens 

6 xctl xae noXns ev&vs a Xcbr, ov OcoSoaioe o xijs ciritatibus mox utilis, quem Theodosius piae et noevoefiovs 

xs xal viae eiirjY7,aaxo /ivr^ftrjs. vevopo&i- vae introduxit memoriae. Sancitum nainque est ab 

dg in' avxov xo oivaa&ai xovs ro&ovs 7taZ-40eo, ut possit naturales filios aut omnes aut aliquos 

natura quidem db initio, cum quae ad procreationem Uberorum spectant sanciret, scriptis legibus nondum 

latis, omnes aeque et liberos et ingenuos produxit. Primis enitn parentibus primi filii pariter et liberi 

et leyilimi a rerum crealore obtigerunt. Bella vero et pugnae el Rbidines et cupiditates in statum longe 

alium rem deduxerunt. Servitutem enim bellum, naturalium condicionem casiilas amissa vrotulit; ac 

rursus lex eiusmodi peccatis medelam afferens libertatem seryis molita est, multumque in liis laboravit 

sescentis modis introauclis; imperatoriae vero constitutiones iis qui non iuste nati sunt vias ad ius Ugilimorum 

aperuerunt. Quod neque nos obiter sancimus, neque subiectos nostros huic legi neglegenter ob- 

1 temperare volumus. Atque legitimi quidem successores hominibus ex nuptiis procreantur quas contrahunt 

vel cum instrumentis dolalibus vel eliam sine iis, siquidem masculi feminis Ua iunguntur, ut ab 

initio animum legilimas nuptias cum iis conlrahendi habeanU A'am hoc quoque cum calumniis expositum 

videremus lege distinximus, quid in iis quidem qui fortuna ad dignilales evecti sunt, quid autem m medio 

hoc hominum statu ad legittmas nvptias probandas agendum stt, quid denique reliquae multitudini concessum 

sit. Jtaque qui ex his nuptiis procreantur eorxim ilico succcssiones manifestae sunt, ac siquidtm 

inter legitimos numerentur, statim lex successionum tnodos ostendit, quae multum in his iaboravit. Lcgitimi 

igitur ita fere se habent, qui vero tales non sunt, sed liberi qutdem nec tamen ex tegitimis nuptjis 

procreati, vel etiam in servitute nali, si libcrtate dignali naturales maneant, hos varii modi ad ius iegitimorum 

adducunt, quibus enumeralis eliam reliqua sanciemus. 

II. Atque pnmus tnodus illis legitimorum iuris praesto erat qui idem civitatihus statim utilis extitit, 

quem Theodusius piae recentiorisque memoriae introduxit. Sancitum enim est ab eo, ut filii naturales 

1 Ivouofrtxu xon> Jl/gr] tvofio&exelxo L H 3 8i om. 

L j| 9 te\ autem c | 10 oioptros L l \\ 13 rjvituâv L J 

ytvOfttvoiS cum Scrimgero vulg. (j 17 ow om. X» | 19 ovxto 

xale aXrj&eiaie fiQOS xas 9t)Xtiae L || 21 yaq om. L I 

22 vofiip] nov. LXXlVe.A B 23 inl M] vno L fl ino 

xrfi (TTJS om. L) xixjje tis a£tas ML\ fortunae digmtate 

e \ 24 tni Hombcrqk ex s] vno ML J 25 8ti om. 

L f| 26 xtbv ix Ttov yaftcav xovxuv (vel ix yd/ttov xoiovxtov) 

Zachariae] xiov ydftotv xovxtov ML, xoxnatv 

om. s D 29 xeHv om. L Q StaSoxafv ML, corr. Hafoander 

tx s | 32 nQosX&iov L" || 33 ti Lt\ om. M \ 34 *(ie(vot 

blL B 37 yvTjaioxrjxos LPs {cf. 432, 26)] yvyjatos M 

yvrtal(ai L l | VJITJQXBV 6 xnl Zachariae) VTi*lQXB xal L 

i^VQX^V *"* M existens e g 38 Oiodoatoe] Cod. 5,27,3 J 

3!) vaae] Xt^twi add. L m 

1 de om. V x \ sanccire R l || 2 scriptnm T l | 3 produierit 

R \ 4 filiis V a \\ 8 nataralis VT l 3 11 modat 

F 1 H imperatori«e R l | 12 apperuerunt RT l { facte V | 

14 leRem] legenter T 1 1| 19 autj at 7» | his om. T 1 j 20 ntj 

aut T" B 21 effectam R l T a fi in om. R l | 22 legem ii 1 1 

•decreuimus libri || 23 quid] qni V 1 || eis T | 24 tnediocris 

T\ hoo om. V\ bominU statui agendum fit T || 

26 qaod Tgplebi] geri V\ 27 nuptiis] nuptias V 1 ; Ug. 

nuptiia his? | 30 contractans R \ 31 est] e»t ia« T* 0 

32 tantum R VT» | legitimus R l T* \ 34 hoo om. R l fl 

modo uariari R*T \ 36 eanciemus vulg. | 37 eiua R Mt 

vulg. I) 39 sanctum V 1 1 40 alios V

EFFICIUNTUR SUI 431 Nov. LXXXIX 2 

int f[ navrae rj rtvae 4jttSiS6vcu role /SovXevrôiois 

rt T«J d-vyardQae aofi6t,ttv fiovXsvxdis. xnl ineineo 6 

iQonoi olnoi oix aTilfjv el%s zijp voftod-eaiav, akXa 

noixdwe T« xe Ttsgi xtov intSoaetov eYorjrat xa is 

offcrre curiis aut filias curialibus copulare. Et quon- 

iam modus iste uon simplicem habuit legislationem, 

sed varie et de oblationibus dictum est et de suc- 

cessionibus, quomodo ipsi et qaorum heredes exineoi 

xu>» StaSoxcov. jtuis IB aixoi xai rivmv xXijgovo- 5 stant et qni rursus ad eorum hereditatem accedant, 

fiovai xal naQa xivtov aifrts xkrjôvoftovtTat, Sixntov 

wdyfisv rovzo $TJ nocoxov vo tve vo/io&taias Sta&eviii 

xzfaXatov ovj(oi inl robe Xomovs roonove xuvt 

iustum credidimus hoc primum legislationis dispo- 

neiites capitulum ita ad reliquos modos qu| ad legi- 

timonim ius ferunt accedere; quae enim inde suut 

«s yvrjatoirjxa (psQovxas iX&elv xa yng ixrl&tv ev- facile omnino est dicere. 

1 xoXa navxoiwi iaxiv. Et xte xoiwv «fy vod-asv 101 Si quis igitur fuerit naturalium filiorum pater, 

naitSuiv naxyg, «Y« (JovAevxije otv eixe iXel&eQoe @ov- sive curialis existens seu liber a curia, Jicentiam 

krti, ilSeiav Mget xotnove f\ xivat £% nvxcov (ttxe yvrj- babebit hos aut quosdam ex eis, sive legitimorum 

ciiov nniSmv etrj naxrig eixB xal fti] fwvtov Sivo&wv) Bit tiliorum pater sive etiam non sed solumtnodo 

imStSovai XOJ ôvXsvxrjoiaj, xav ei xv%bv illustrine naturalium, offerre curiae, licet forte illustris diirniajiVts 

ehv oi naldes dnedrjfijuivoi, nXrjv ei fit] xr^Xi- 15 tatis sint filii suscepti, nisi tamen talis quae homixnvTrjs 

rptsQ avd-Qionove, xav ei flovXevxai xa&si- nes, Hcet curiales siut, ab bac fortuna libpros facit. 

aif;xtanv, xavxrji dXev&egove inoiei xf;s rtJ^s. 6 Si Oblationis autem modus, sive fiat a patre adbuc 

T^» iniSoaeioe xgonos eixs yevoixo naqa xov jtaxgbs superstite, cum quispiam in commune tilium offert 

ki neqiovxos, fjvixa xis iv xoivqi xbv vibv imSoit] (boc aamque gestum est in Philocalo naturali tilio 

(rovxo ynQ tni

Nov, LXXXIX 2. 3 432 QUIBUS MODIS NATURALES 

ro rije intSoaeojs gaitu- StT yap *ai rove tuite oblatio est; oportet enim et modos faceremani- 

Q nottjaat yavegove xa&' ove intSod-ricovxat. festos secundum quos offerantur. 

2 Ei fjiv oiv xts t'x nvot opfttoxo nohws, erre fiov- 2 Si quis igitur ex qualibet oriatur civitate, sive 

Xtvxrjs eht iXev&sgos TTJS loiavitje eirj xvxrje, £'£«oiov Ss ttvoe r} xdfirjs WQ- sed ex villa quadam aut vico sit oriundus, illi a 

fiTjtat, ixEivT) naoa tov jiargbs iniSiSoottio vij no- patre offeratur civitati aut seraet ipsum offerat, sub 

Xtt rj iavibv ijiiStSotai. iq>' TJV XO xx inovarji yovije. 

CAPUT m. 

Kal inetS^TXBo notxiXtos *ai xa ini vrjs xS>v roi- Et quoniam varie etiam de huiusmodi personarum 

ovxtov TioozioiMov SiaSoxTjS vBiopo&ixTjx"*, olx ano35 succcssione sancitum est, non videtur absurdum no- 

Tponini Soxovv iaxtv r,fih' xai xa ntpl ir,s SiaSoxrjs, bis et de succpssione, Bicut praediximus, tfrminare. 

Hud-n tiQoemovrei fy&rjftev, Stopioaa&ai. Ei xoivvv Si quis igitur naturalis secundum hoc scbema (id 

T

EFFICIUNTUR SUI 433 Nov. LXXXIX 3. 4 

SidSo%oi xal ix povXrjatcos, oiSiv ftn- successor et ex voluntate, nibil dissirailis legitimls, 

i rcov yvqaiiov, xal ix Satota» XapfinvEiv Swa- et ex donatione percipere poterit patris, ita tamcn 

xov narpos, ovxto pivxoi uiets (irj nXiov &'%eiv ut Don amplius habeat uoo boruin qui ab iuitio legiil 

aQxn 

X 

s yvtjalwv ivds rov xb ndvrcov tXd- timi sunt et inter omnes rainus habente. Cum Bemel 

X fyorios. ana^ Si tcaraStâfuvove ixdvove thv 5 auteru illi susceperint oblationem et proptcrea ad 

iniHoa$v xnl Sia TOVIO tis yrrtaiovs dvaâvxai ovx ius legitimorum ascenderint, non Binimus eos abstiii 

Q.bBtinaxevin> invzove xijs xdjp nnrdowv yXrj- nere sse patrum hereditate aut videri quasi donatios, 

rj Soxeif Srftev xfjv dcoqeav xfjv eie avxovs nem in se factam et ratam habitam ab eis relinxai 

axeQxfrtXonv vn' avxdiv atpuvtii xal quere et fortuna recedere: manentes itaque curiales 

,raxu>Qdv fiivovitt pi» yao /HovXsvxai xo 10 relictam aut donatam, sicuti dudum a nobis dictum 

ij SeSwfnjfievop xaxd xo fynqoa&e-v est, habehunt mensuram. 

1 t.fdv tiQr,fiivov iôvat. /I£XQOV. ei (tevxot ys ig ag- 1 Si vero ab iaitio refutaverint oblationem, manere 

X?ts nftQtuxoIvxo xijv iniSuou' xb ftiveiv iXsv&soo^ liberos praeponeutes licet naturales quam fieri ditio- 

YUV h vofreiq xov yevea&at nXovoiahepoi xai fioyXsv- res et curiales, deinde videantur postca aut iu totum 

Trti nooxoiroiTes, eha yaviitv vaxsnov % eis OXOXXTJ- 15 aut ex parte possidere res donatas aut relictas sibi 

(Ki»' ij ix fieQove vsftv/ierot xh Sio^tjb-evra f} xaxaXei- aut etiam alienare, tenebuntur omnino curiali fortf&irxa 

avroU TCQayuaxa rj xai ixnottjauvree, ivigov- tuna etiam iuviti, ut non adulterari nobis vidcantur 

iat ndvxois xjj flovXevxixjj xvxg xni axovxee, 'iva firj legislationem et lucra quidcm venentur quae ocv»$tloi-xBi 

rjftiv fnvilev XTJV vofiofreainr, xal xa fiiv casione oblationis sunt, repellant autem lortunam 

tci\>Sri &t]of6fievoi xa ngoyuoei xrjs iTnSoasats, ajio- 20 propter quam lucra promeruerunt. Et haec Binoiotwfifvui 

Si xfjv xvxflv 8i' tjv xaiv xeyScov i&ai&Tjoav. liter sancimus et in masculia oblatis curiae et in 

nai xavxa ouoicns vouo&exovfxev ini xe ctQQsvaiv 4m- filial)U8 nubentibus curialibus: nulla existcnte diffe- 

SiScutfioy xji (iovXft dni xe xwv yauovftivtov fiovXev- rentia, sive per masculos quispiam curiae munia 

tali &vyaxi'{)O)v ovSefuue OVOTJS OiacpoQcle, sixe St' agat sive per generos curiam in filiabua auêre voaQoivmv 

rts (fovXtvoi nniScjv tXxe Sta TWC inl TaTs251uerit et per iltorum tilios novos adicere prioribus 

&vyax(>dai yauflgutv xo ôvXsvx^tov aigtiv fiovXoixo curialibus tilios eoruin. 

wii xo ye irt avxio Std x&v ixeiviov nniStov xai- 

voii nQolxiltivai xuli jtgojtfiois fiovXevxds xovi ixei~ 

nQol 

viuvt. 

CAPDT IV. 

Si xnxa xoiavxrjv aUtav etsnoiov/iivov xfi 30 Filium vero per huiusmodi causam factam legitinalSa 

avxiy ftovip xtv tpianvxi vofupov mum ipsi soli genitori Jegitimurn facimus, non etiam 

, ov fifjv xni xrj xyixr) xavxTj avyyeveitt extraneae cognationi patris (dicimus autera et ex 

q (tpttfiev pf Si xior re dg' g wv Ixtivoi yiyove y y quibus q s ille e natus n u s est et qui q i ex e utroque u q e sunt et qu qui 

xt sxaxtQa)&ei> & xtov xs ig ig avrov ngoeXfrovTiov) XfrTiov) ex eo processerunt) t fi facimua eum velut lt ex quadam d 

avxov tot t* xiroi /irjxav^ftaxog avyyevfj. 35 macbinatione cognatum. Sancimus enim oblatum cufv 

ydo uitxa xbv imSeSufterov xu? fiovXtvxrj~ riae naturalcm tilium solummodo patri legitimum tieri 

£i'

Nov. LXXXIX 4—6 434 QUIBUS MODIS NATURALES 

eie rfjv ixtlvtov 8iadoxTjv, TTJV Xarjv xni avrtp SiSov- pium ad illorum successionem, aequnm etiam ei danies 

7tgovofiiav, aisxs xn&nittg avxbe ixehots ov yivt- tes privilegiura, ut sicut nec illis tit iste snccessor, 

xtu SniSo%os, ovrci) ptTjSe ixsivove sie xtjv aixov xaXtl- nec illi ad eius voci i ntur Buccessionem, nisi forte 

a&ai SwSoxrjv, nXfjv ti fti} yQaytisv rj aixbe ixsivove scripserit aut ipse illos aut ab iliis scribatur. Soli 

tj nap' ixeivcov yQaqnirj. (idvcp yag np naiql yivov- 5 eaiin patri iiunt legitimi et cognati esse creduntur. 

%cu yvi)oiot xal avyyeveit elvtu nuJxevovxat. 

CAPUT V. 

fi rlvei xo7s ovrco yf yevofiivots yj yvrj- Ergo g sanciendura est, , quji qj factis ita legitimis g efficlott 

anoTtlovvrai 8ta8o%fli. 8 ti i fiiv i yag oxoit) i muSae S ciantur i successores. Si quidem id habuerit h b filios i fili quii 

6 rotovros rj iyyovovs ano yvr,oi'.«. ndvxios) ? II 23 avrbv om. s II 26 Sta- 

Soxqv] leg. Siaytoyyvi || 27 rj xul yeyqaupiroi] JJ xai 

om. e h 31 ylvtofrni povXtvxijv L H 33 rj] ti Al | 34 ovx 

6x

EFFICIUNTUR SUI 435 Nov. LXXXIX 6 

(roirro 10 rtov nnXmcov vofttov) SrtQae rtqoG- rum legum alia adiectione, neque oblatione d 

&r,xr,s firjdi XTJS iv ip neou;aav intSoaetoe, dXX' av- superslites essent, Bed ex boc ipso scripti, si liberi 

lofrsv y(>a(ptViee, eX ye ikv&egoi xa&eoTaat, fiovlev suDt, curiales simul et heredes fiant et habeant et 

iai afta xnl )cAr>Qov6fiot yivtofrioonv, xal ixexojaav ipsi substantiae novem uncias, sietU pater eis di8trixrt» 

aviol xb tije ntîovoiag ivntovyxiov. xa&n7tE(> 5 buerit. Sin autem etiam totum eis relinquere vonv 

6 nmt}o avrols Staveiftrj. ei Si xnl xo n~'v avrvTs luerit, adhuc faciet melius: verumtamen usqne ad 

povlrjfoiTi xnTcdtneiv, ir« jtongEi xdXXiov nXijv dXXa novem uncias omnino eia relinquat, sciens quia si 

fiijQi rov ivvaovyxlov navrtos avroile xaraXif/naverta, reliquerit niinus, a Jege modis omnibus supplemenymoaxov 

cos, xnv avxole xaxaXimu k'Xmtov, dXX' ix tum substantiae fiet. Illi vero si voluerint, curiales 

xov vofiov navitos r/ avitTiXfecoaie TJJS ovaiae eaxai. 10 fiant; si vero aliqui quidem eligant aliqui vero re- 

0/ Si nnsQ fJiotvTO, ôvXevrai ytvee&eoaav • ei Sd xt- futent, ad eos qui eligunt retutantium veniant porvtt 

ftev fAoivio rtvi» Si nn^nirtjaaivro, ini xove ai- tiones. Si vero otnnes renueriut, tuuc tamquam filiis 

Qovftivovs xa rtov naoanovuevajv acpixio&co fttgrj. non existentibus ita ad curiam vcniant noveni uncine 

«' Si nnavres antinouvy rtjvixnvra i6s dnaiSias ov- omnes. Si vero ille quidetn tacuerit, filiorum vero 

erjt OVJWS ini rr/i' fiovlijv dQxeo&io TO ivvnovyxiov 15 legitimorum ei non sit proles, tunc legitima quidem 

anav. Ei Si 6 (tev oiytjaue, nnlStav 8i avxy yvr\- pars ad heredes ab intestato veniat, tilii vero natueiioyovx 

t'Cr\ onood, irjnxavTa TO /tiv vofiijiov fttQos rales, 8i voluerint semct ipsos offerre curiae, hoc 

inl xovt i£ aSut&txov xlrjQovofiovs doxt'o&(o, oi nal- faciant sicuti voluerint, sive omnes 8eu quidam ex 

iti 8i oi vo&ut, ei povXoixm iavxovs imSovvai xto eis, et modis omnibus novem unciae substantiae ad 

povlevxTjgicp, xovxo noteixa>aav xa&dntQ av id-tXrj- 20 curiales aut curialem perveniant. Si vrro otiam ex 

aetnv, tixB navxes tixs xtvie i£ nirdiv, xai ndvruiS ancilla ei nati sunt, si eos manutniserit aut vivens 

16 twaovyxiov irfi TteQiovaias tit xove fiovXevovxas aut in testamento (et) obtulerit eos. ctiam sic susci- 

^ tbv (lovltvovxa neqioxri

Nov. LXXXIX 7. 8 436 QUIBUS MODIS NATUEALES 

CAPUT VII. 

TpidJv Si ereocov SiaxdÊcav yQafpsioiov Zijvtov ftev Tribus autem aliis constitutionibus scriptia Zeno 

6 xrjt cvoeftovs Xrfecos ov jteyi rd>v fteXXovriov n d i i d t i liid 

6%e8bv vofiod^Btsi, dXXd jttgi idv fjSt) nai> ovHi mol xi\v StaSoxrjv erant primitus naturales. Circa quorum Bticcessionovi)ao(*si> 

• cinaj; yag nvxove dnoxBXiaavxES yvr\aiovt nem non laborabiinus: serael enira eos efficientes 

SiSoftBv fyBiv xal xrte SmSoxde ixslvae, at oi d§ d^~ logitimos damus habere etiam successiones illas, quas 

Xrjs tv yvrjoiots xEAiaavxEi fyovoiv. Et xts xolwv 25 habent hi qui ab initio legitimi sunt. Si quis igitur 

nooixioa ygdxpEiB ngbs iXBv&toav xrtv aQxijv fj xal dotalia scripserit ad liberam iu principio sive liberdntXtvfrâ» 

ywalxa, yneg bXcos 81-HJXI ovtoixtlv, iv t&tn mulierem, cui omuino licet copulari in concunaXXaxTje 

axrjfinxi owoioav OVXM, fj voftifiav iral- binae scberaate sibi, aut legitimorum filiorum iam 

Siov rtSr) 7iaxi,Q xn&Baxvjt fj xal naiScov ov ysvofiB- pater cxistens aut ctiam filioium non talium pater, 

vos xoiovxwv Tiaxyg, yvi)oiov elvai xbv ydfiov xal 301egitimas esse nuptias et tilios vel praecedeotes vel 

xoii naiSas xoit xe itQOEiXrjtpoxas xove xe xvoyopov- conccptos legitimos ei esse sancimus. Et licet noo 

/i«Vovs yvjjalove aixqi xa&eoxdvat &BaniKofi£v. xal nascautur postea tilii ei, aut etiam nati moriantur, 

xdv ti firj yivowxo fiBxa. ruvxn jtalSse rwxfi, TJ xai nibilominus prior soboles legitima consistit. Atfectus 

yevofisvoi xtXEvtrjaaisvy ovbiv TJXXOV rj ngoxiga yovrj eniin circa hlios ita ei procedentes, qui eum etiatn 

yvrjoia xa&toxqxsv. n yug yicî rofs uvxoi ysvo- 35 ad dotale provocavit iastrumeatum, ipse dedit seftBvuve 

nalSaS nvxtp SiafreoiS, rjxtt avxbv xnl nobe xb 

- r - - - ovfifSoXaiov dvrjOB&iaev, avxt] SiScoxs xal 

e. YIH (25 Et xte Si ngoixqia ) legilur tn B 28, 4,48 (— 32 9tanit,0fiBv in B* F 1,10 p. 145 Zaeh.) 

VII. Tribus autem aliis constitutionibns scriptis Zeno guidem viae memoriae nihil fere de rebus 

fuhiris, sed de iam praeteriiis sancit: quam yropterea tantum iiiscribi passi snmus, ne eos qui fortasse 

ex illa consiitutione uiilitatem perceptun essent, quia inde iis proles descendereni, hac utilitate privaremus. 

Quemadntodum Anastusii piae memoriae constilutionem, quae naturales adoptare pennittit, non magis patimur 

in posterum subiectos nostros molestia afficere, verum ideo lantum eam positam esse sinimus, ne 

si quae inde utilitas aliquibus suppedilat, eam per leges nostras au/erre videamur: decet enim semper 

boni alicuius auciorem esse, neque vero quae in atiquos antea collata erant perimere. JSam patris nostri 

constitulionem amplectimur el sapienler itilroduclam ei opportune positam, q.uae adoptiones naturalium 

prohibuit plurimnm absurdilatis habentes atque sine discrimine naturales tamquam advenas quosdam iuri 

legitimorum subicientes. 

VIII. Jieslant igitur modi a nobis excogitati, quos iatn perscqnemur, qui ius legilimorum iis qui 

prius naturales erant praebent. Quortim ne de successione quiilein laborabimus: semcl enim legiiimis 

factis concedimus eliam ut successioues illas kabeant, quas hubent qui ab inilio in legitimorum nnmero 

sunt. Si quis igitur cum muliere ab initio libera vel etium libertina, cui quidem omnino matrimonio iungi 

licet, quam concubinae ioco coniunctam sibi habebat, dotalia instrumenta conscripscrit, sive legitimorum 

liberorum iam pater extiterit sive eiusmodi liberorum tion sit pater, legitimum esse matrimonum atque 

liberos et quos ante suscepil et qui in utero sunt legitimos ei esse sancimus. Et licet postea libcri ei non 

nascantur, vel etiam nati morianlur, nihilominus prior proles legitima extitit. A/fectus enitn eius erga 

liberos ita ei natos, qui ipsum ad dotale instmmenlum conficiendum excitavit, idcm eliam secundis liberis 

1 Tgtdiv — dtaxdl-Bcov] Cod. 5, 27, 5. 6. 7 (| 4 ov ytygdrp&at 

SI av yBygtttpfrai L l r\v dvayeygnqt&at L % \ 

5 ixtivovs L x || 7 dnoaxegâofuv L x \ U xove rjuxs- 

Q(rvi vmjxoovs L U 11 itplifttv Zachariat [] 18 inr^XvSat] 

npoaeXinove s. v. L 1 || 23 novrfiafitv L [j xiXeaavxBS 

L II 27 k"l-Eaxiv oXco: B' H 28 naXaxrjaxâxi L || avvovaav 

om. e 9 avxfi L 1 1| 2 ( J xafrtaxcot] ytyovtoe B* v. l. || 

37 avxt]] ipse («. e. avxij) e |) xal om. e 

2 de futuris] dcfunctis V 1 (| *paene] pleae libri |j 3 iam 

de V | practeritis] ptis T || 5 quod] eo quod T* 3 H 6 priunrcmur 

T l fl 7 piae] proprie V 1 g adop«*« R l B 8 oportunaro 

V 3 || 9 positam om. R || scinimus R siniuimus V 1 

«iauimua T l siuimus T* |) 10 a quibus in re posita V x 

aliquibus inde posita V* (| 11 uideantur V 1 1 q 

Vvulg.] aliquid RT\\ non] et non T\\ 13 ea quae] enim 

sempcr (semper del. R b ) ea R l | prueexiatunt vulg. | destituere 

R || 14 appropriamus T l \\ temperare T l temptate R 1 '( 

15 quae] qucm R* || 16 multotam V B 20 igitur] uero VT 

uero igitur R\22 successioue FQ 23 nos V* | laborauimua 

Ubri, corr. vulg. \\ 24 lcgitimoB om. R l || 25 bi) hii R 

filii TJ 26 prinoio R || libertam R V] ud libertam Tvulg. i 

27 otnni V 1 || 28 Ug. schemata (sociaU) sibi? (c/. 442,1*7) g 

29 *filiorum non taliuni pater] filiorum naturalium pater 

RTvulg. patcr filiorum naturalium V | 30 rel pracccdenti«] 

vel om. V |) 32 ei aut etiam] ci aut (autetn IV) 

etiam ei RT etiam aut ei Ffl 33 consistes T\ 34 procedens 

libri, corr. Beck |j 35 aecundii om. T l

EFFICIUNTUR SUI 437 Nov. LXXXIX 8. 9 

rolt Stvrsoois itmaiv nfOQfiVfV TTJS vartQov yvr\oi6- cundis filiis occasioneni, qui pnstea nati sunt. Iftgiaisre 

azonof r/r ii)v aya&hv 7io6(paon>, tfv timi iuria. Quapropter Q p p abstirdum erat benignam g oc- 

a tnvra nulSte ilevgov il-evgov ix xa xa>v Ttgoriotov Xa- 

casionem, i quam posteri i fili filii iinvenerunt t ex prioribus iib 

, rnirijv j fj fiij xnl xols fyjtooa&ev fy xb yfl sumentea, eam non etiam prioribus legitimum iua 

cifia xnl aovxotpdvTT]T>v aovd TZSÎ I tae TIOV naxeoiov 5 simul et sine calumnia circa patrum dare successio- 

Soxyat StaSoxds- no6Srt).ov Sv, toi oi (tev vitoreQtn nes: palam enim est qnia iuniorcs tilii ex lege facti 

tinlSes ix rou vo/uov ytyovaai yvTjawt xov ib vgoi- sunt sui, hoc iiiitium dotalihus praebentibus. Quatuuov 

rticxvrofitrov, xo bt Sq Ttqotxwov alnb rfjv aQxrjv propter unum ainbonim fecimus ordinem et de cexal 

TT]V 7i(>6 xijt yewrjattoi noostxtw sancimus ut non teinpus conceptus, sed partus inxaigqi, 

Sinwftotfexrjoa/nEr, rosxt ftr\ xbv xatobv xrjs ovX- spiciatur propter filiorum utilitatem: si vero conti- 

Xrty>iMi, aXXn tbv xov xoxsxov axontia&at Sta xb xiov 30 gerit tales aliquas excogitare circumstantias casmim, 

TiaiSiof avpcpi{>oi>' (os £i ye avfifiaiT? xotavxas nrae in quibns utilius est conceptionis tempua quatn partmvoTjfriivru 

Tie^mtxeias O-efinxotv, iv ols XvaneXe- tus tempus, illud valere magis praecipimus quod 

ortfoi iaxtv 6 xt;e avXXfyetos xatoos naQci xbv xov utilius bit liascenti. 

xoxtxov %oovov, ixtivov xouxtiv fiaXXov nnpexeXsvodfu#a 

ot av/ifOQtoxBQOi xiji xsx&evn yevtjosxai. 35 

CAPDT IX. 

Knxtivo fiivxoi Ttag 1 rjftd>i> veroftod"ixT]xai, Tvn et Illud tamen a nobis sancitum est, ut 6i quis vorti 

fiovXoixo yrrtaiav xrjv iavxov xaxaaxrâm yorr,v, luerit legitimam suam facere Bobolcm et non habuerit 

oix tvTxoQvir] Se yafisxfjs xrje xiSv xoioxntov frniSotv uxorem taiium fiiiorura matrcin, aut filios quidem 

/«JT(IOJ, J? xovs fiev jrnlSne vneQayanuiv, xa Si xijt valde diligat, muJicr autom non sine peccato sit 

copiam dcdit legilimorum iuris postea acquirendi: unde absurdum esset bonam occasionem, guam liberi 

poilen nati invenerunt a prioribus acceptum, enndem non prioribus quorjue legitimorum ius simul praeslarc 

omnique eos calumnia in patrum successionibus liberare; cum manifeslum sit poshriores liberos ex 

iege legilimos esse fitctos, quuc dotale instrutncntum vereatur, ipsum vero dolale instrumentum initium 

et cansam ex priore consueludinc habuisse. Quapropter unum utrorumquc effechnus ordincm, et calnmnias 

ddnceps ortas pcr plnres constiluliones suslulimus, qui illud dixinms pulrem etiamsi poslca 

libcros non susccperil, al si dotalia instn/menta feceril, nihilominus sic quoque legitimos filios habilurum 

esse. Alam ut alii ei nascerentur filii, ad fortunae ferc poleslalem el arbitrium perlinebat, quemadmodum 

etiam ut twli eriperentur^ affeclus vero probationcin, quae antea natis {dkimns ante dolalia 

1 instrumeulu) ingcnnitatem praebutt, nihil erat quod eripere omnino possel. Ac magis etiam iustis 

tx causis illud adiectum cst, filium si anle dnta/ia instrumenta quidem conccptus, pnsl dotalia vero natus 

sit, sihi tpsum auxitio esse, quippe qui iis qnoque qux anle emn tiati sint hoc praestare possit. Alque 

est nobis etiam ratio quucdum inslur regulae invenla, quae ea quac ad statum nascenlium pcrlinent opttme 

cxplicat. Cum enim dvbiiaretur, utrum conceplionis an partus tenipus respiciendum esset, sanximus non 

tempus conceplionis, sed partus esse spectandum propter utilitalem liberorum: quemadmodum si qui forte 

eiusmodi rerwn casus excogitenlur, in quibus tempus conceptionis utilius sit quam partus tempus, itlud 

polius valcre praecepimus quod nalo opportunius fulurum sit. 

IX. Vertim tllud quoque a nobis sanciliim esl, ut si quis legitimam reddere velit subolem suam, 

neque vero uxorem habeat eiusmodi filiorum malrem, sivc liberos quidcm valdc diligat, mulicris aulem res 

t lijt voxtpor] qui postca nati sunt (i. e. xots vaxt- 

(KW) e U 5 xt «/'«] XB ri/ta xt D l Ij avxotpnvTtjxoy L x U 

7 xov xb jzgoiy.qiov — 9 oixtioxrjios] hoc initium dotalibus 

pracbcntibus c || 8 avxo M] avxos L l avxrp D\\ 

9 toxtv ix TJJs Ifntooa&tv L || 11 oiaxd&ar) nnv. XII 

e. 4. XIX. LXXI r«r. t. 2 | 12 âavxos L" || xav LBs) 

»vx av M \ J3 fttlxo cum Scrimrjemvnlij. (&) | 16 xe 

om. B l 18 ytrofiirrjv L | Si] Si] B 8e XTJV L 1 1| 21 ngoslfo 

B || 23 txdx&i) f- a || 27 axnaiat,ofiivov Me] oxa- 

LBf axnaintpfttvov {ultimnm o in ra.*.) B l tyf pf 

| 

28 ytviattos L \ 2 29 SSitvofiofrtxrjaafxiv] f r Sl Selv i& 

rtjtfa/ttv B 1 (dtsfrcOfJofrtxtjaa/iBV Zachariae). Conxtiiulio 

non extut H 30 xov om L \ 31 de tt ye] si Yero e !f 33 TJJC] 

T^ L x | 34 ixelvov lif || 35 avfitpt(>wxiQot libri, corr. 

8arimger Q 37 xaxaaxr\oii L x 1 legitirnis V 

xaxaoxt)ativ ) Z* 

x | 2 crat] cst T g 4 etiiim del It* || 

5 dare om. T x || 7 pracsentibus R x \\ 10 illud] ut illud 7^f| 

11 tantum RV\\ 12 sio] si T || 13 quidara Tvuttj.] quidem 

TJrfl 14 anfTerre »

Nov. LXXXIX 9 438 QUIBU3 MODIS NATURALES 

yvvatxbe x avafiaprt]ra jrpdc a&xbv ET>] ovSi a&av apud eum nequc digna sit quolibet legitimo nomine, 

avxqv tjyoiTo vofiifiov xivbt ovopaxos, xai Sia xovxo et propterea aut moriente muliere aut lcgitimo iure 

isXevTTjoaoTis xrts yvvatxbe [rjyow TTJS yafietrfy 17 yvrj- non digna in matrimonio putanda, aut causa a filiis 

aiorrjros oix dîae neQi xb awotxeXv vofii£ofte'vj]s, fj maligue tractata aut ex studio muliere celata aut a 

xai rov TigdyftaTos vnb idiv naiSiav xaxovQyovuivov 5filiis aut aiiter fofte ei divitiis accedeutihus, ne iure 

xai iienirijSse rfje ywatxbt dnoxQvnxofiivrje r} naQa legitimorum usum patcr et tructum defuncta matre 

xdiv naiSaiv rj alltot 'iacos evnogias avrfj ovfipdorjs tamquam 8ub potestate filiis constitutis habeat: si 

xivos, iva fiij xjj yvTjaioxrxi TTJV xQ*i

EFFICIUNTUR SUI 439 Nov. LXXXIX9—11 

fiaoiltlq xovxo Xiyovaav, d>s fiovXsxni rove vofrovi offerre boc declarantes, quia vult naturales suos 

avxov nulSai anoxaxaaxrjvni xrj tpvaei x«t TJJ dvia~ filios restituere naturae et antiquae ingenuitati et 

9ev evysreiq xe xal ytnjOioxTjTt, oiexe vnegovaiove iuri legitimo, ut sub potestate eius consistant nibil 

avrro x«i9"£ffT«j'rtt ftVjSiv xcov vofiifiaiv naiSatv StaX- a legitimis filiis differentes; quo facto ex hoc filioa 

Xa-iToviuS' xni tovxov yivofisvov xb dvrev&ev xove 5frui huiusmodi adiutorio. Uuo namque hoc modo 

7iai\Vas dnoXnveiv xrjs xoiavxi]S ftorj&slne. ivl yctQ dtj omnes buiusmodi naturae digressiones et opinionea 

Toirio xco xooniy nciaae xde xoiavxas rrje tpvaews ixin his qui legitimos non habent filios curamus, sic 

flaaeiS xs xnl inivotni ini XMV roftiuovs ovx iyftvxoiv brevi solacio tantum impetum naturae corrigentes. 

naiSas &ega7isvao/ier, ovxco ovpxojuqt cvfifia%lcL roaavxrjv 

OQ/UTIP inavoofrovfievot (pvaeuti. 

10 

CAPUT X. 

Ei fievxotye 6 fiovcov tpvaixdiv naiSoiv jtaxr^ Sid Si vero is qui solummodo naturaliuiu filiorum est 

xivas xvxt]Qns neQioxnoEis ovx ioxvaets xovxo ngagai, pater per quosdam fortuitos casus non valuerit boc 

xtXevxwv di ini xivos xtov fyinQoo&ev tiQt]u£v(ov &e- agere, morieus autem sub quodam praedictorura caftntiov 

yQiiyjeie StufrnxTjv, fiovXoftevos alxto ytTjaiovs suum scripserit testamentum, volens sibi legitimos 

tlvai xois TtulSae SiaSoxovt, xai xovxov SiSouev avxcv 15esse filios successores, et iu boc damus ei fiduciam: 

•nuQQTioiav Seofidvcjv ftdvxo^ xal OVXOJ xwv jtaiScav supplicantibus tamen etiam sic filiis post mortcm 

fiBxn xeXevxr;v xov nnxpoi, xai xovxo SiSaaxovxtov patris, et hoc docentibus et ostendentibus patris testaxni 

Sttxwovxcov xnt xov naxgbs Sia&rixae, xai KXTJ' menta, et heredibus existentibus secundum legem, 

Qovopovvxwv xaxd xbv vo/iov' xai xovxo Sdigov £%e- bocque donum babeant patris et priocipis, idem est 

riooav nnxgoi xe xni fiaotXeias, xavxov Si iaxtv si- 20 dicere uaturae simul et legis. 

ntlv fvaeiue xe xai vofxov. 

CAPUT XI. 

Ka&6Xov Si icp* andvxtav xcov Sid xd>v £'/ingo- Generaliter autem in omnibus qui per praedictos 

a&iv eiorjfievcav xgontov dyofiivtav eis yvrtai6xr\xa modos deducuntur ad legitinium ius tunc haec vo- 

TOT« xaixa xgaxeiv fiovXofiefra, fjvixa xal oi nalSee lumus obtinere, dum et filii hoc ratum babueriut. 

xovxois oxtoyoiev. ti ydg Xveiv xiis vTxeôvatoxTjxae 25 Nam si solvere ius potestatis invitis filiis non pcrnxoncov 

x(uu naiSiov ovx iyeifidvov laxi xoli na- missurn est patribus, multo magis sub potCBtate 

Twtff», noXXip fiaXXov xb eis ijxei-ovoioxTjxa tpeqsiv redigere invitura tilium et nolentem, sive per oblaaxovxn 

xbv jialSn xnl pr) fiovXofievov, eixe Std xrji tionem ad curiam sive per instrumentorum celebratU 

fiovXrjp imdooeats tUs Sid xrje x(ov jtpoixcptop tionem sive per aliam quamlibet machinationem, tamavufioXai

Nov. LXXXIX 11. 12 440 QUIBUS MODIS NATURALES 

vnovratv, tha v69a>v imyeroftivtov »/ ngoyevo/iivtov naturalibus provenientibus nequaquam ius legitimooix 

av 17 yvtiatoirfi nvrote nQosxc&elrj, ei /ITJ nnvxots rum eis adicitur, nisi omaino aut per curiatn aut 

fj 8ia tfjt /3ovtfe ij Sia idiv ^ftsreptov Siaxdêtov, per nostras coustitutiones, quae dotalium iustrumenaintQ 

ibv tcov TIQOIXIOCOV avfijioXaifov tUqyrjoavro torum iiitroduxerunt moduni. 

2 TQonov. T6v Si rijs vio&eaiae TQOJIOV, os rtv nd- 5 2 Adoptionis autem modum, qni fuit olim quibus- 

Xtu Tioi ttov nQo rifuav avToxQazdpcov ini i&v vo&a>v dam ante nos imperatoribus super naturalibus puvoftto&eie 

ovx aSoxijuos, axonov evgovxes xaxa ifjv tatus non inprobus, iovenientes secundum paternae 

ii]t itazQcpas Staxdêcos Svvaptv xal rjfisTe, xa&a et- constitutionis virtutem et nos, sicuti dictum est, ex- 

(njvat ixfidXXofiEv, inetSrj auKpQoavvrjt axoifiais iaro- cludimus, quomam castitatem non perfecte consii 

xal oix av tXrj noenov xa xaXais ixfie^Xrjftiva 10 deravit, et non erit deceiis ut quae beue exclusa 

eis noXixtiav xaxiiyeiv. Sexs xovxtov TJ/HV vo- Bunt in rempublicam rursus introducantur. Qua- 

(Tj&dvreov xai v ysvouivtov ov Ttposr/xsi propter his a nobis sancitis atqne manifestatis, quo 

xoonov «c noXixtiav xe xai yvtjoiozTjza ftexaxcogelv, conveniat modo ad civitatem romanam legitimorum- 

OVSBV evQOfiev ntgi xfjs SiaSoxqe xrje ini xtov xotov- que ius transire, nihil de successione super talibus 

xav Xsxxtov cos yag ini xiiiv Xomiov TCHV avto&sv 15 est dicendum: nain sicut in ceteris ab iuitio Jegitiytniaitv 

Sel xai xas in* aixois yivea&ai StaSoxde. mis oportet et in eis fieri successiones. 

CAPUT XII. 

Qifieviov xoirw xdtv xs ytvouivov yvrtaian> Discretis igitur et bis qui facti sunt legitimi et 

xa>v xe (itivavxtav vo&cov taxxiov f,Sq xai xa rceol bis qui mauserunt naturales ordinandum est iam 

xa>v xax' avxovs 8ia8ox&>v. BdXevxi ftiv div xai etiam de successionibus eorum. Valenti siquidem et 

BuXevxiviava) xai FQaxiava) xois xije &etos Xyt-ecoe 20 Valeutiniano et Gratiauo divae memoriae primis planpdxois 

infjX&B tpiXavd-gtonevoao&ai ti 7100s xovt cuit bumanum aliquid agere circa naturales: et st 

vo&ovf xai ei ftiv eit] xto xdiv vo&cov nax^l yvrjaia quidem sit naturalium patri legitima sobolea, una 

yovrj, fiovrjs oiyxiae aixove rfeimoav, xai xavxrjt ftcxa uncia eos dignos esse fecerunt, et hac cum sua 

xije avxdiv firjxoos, ovxe Scooeiad-at ovxe ix xtXev- matre, non donari neque ex ultiraa dari voluntate 

xalae 8i86vai flovXijoecos neQatxioa xi ovyxoQoZvxes' 25 ulterius aliquid permittentes, si vero filii quidem non 

ti pivxoi jtalSes ftiv oix tltv vo&oi, naXXaxfj Si xni sint naturales, concubiua vero solummodo iiia qui 

ftovT) (SrjXnSi} xoXt oix fyovai yvrtaiav yafitr^v' xov- nou babent utique coniugem (hoc etenim tantum 

rote yag Sfj xal ftovote naXXaxrjv t'xttv ijuxtxQanxai), concubinam babentibus est conscriptum) mediam 

xb rjfttovyxiov fiovov xaQt&uevot. ei fuvxoi naiStov unciam solam donantes. Si vero iiliorum legitimorum 

yvijaitov ovx ehv yoviii, aXX' ovSi naxiga fj prjxiQa 30 non sint pareutcs et neque patrem et matretn hafxouv, 

pt'xoi xQutvyxlov xaxaXiundvetv avxois f\ Su>- beant, usque ad tres nncias relinquere eis aut do- 

QtTo&cu awexwQrj&T], xal xovxov fuxa xrjt ftrjxQoe, nare pennissi sunt, et haec cum niatre, et si quoxal 

ti xa& 1 olorS^noxe xQonov Xdpoiiv TI, tis xovxo libct modo acceperint aliquid, in boc reputari soawtuQtia&ai 

xal ftovov, xov nXeiovos ini xovs ix lummodo, quod autem plas cst ad eos qui vocautur 

xov vofiov xaXovftivovs iovxos, xovxo onep xni vi 0e- 35 ex lege venire, hoc quod Theodosii senioris tilii 

Soffiov xov nQtopvxBQov jtaidss ei xai oi xsXtitos ivo- licet non perfecte sanciverunt. 

1 ftofrexijoav. TJUB"H roivw, ei xal itQunqv yiXav- 1 Nos igitur etsi prius bumana usi lege pro tribus 

praesto sint et naturales postea sive anlea nati sint, ius legitimorum iis non imperlieinr, nisi omnino aut 

? er curiam aut per conslilutiunes nostras, guae modum aolalium inslrumenloriim introduxerunl. 

Adoptionis vero modum, gui olim nonnuilis eorum qui anle nos fuerunl itnperatorum in naturalibus 

filiis non indignus iudicatus est, cum absurdum esse intellexerimus, secundum palernae constitutionis vim 

nos guogue, sicuti dictum cst, explodimus, quoniam caslilatem accurate seclata est negue dccet ta quae 

recte explosa sunt rtirsus in rempublicam revocare. Itaque his a nobis sancitis ac declaratis, quo modo 

deceat ad civitalem et ius legitimorum transire, ni/til invenimus guod de successione in his talious dicendum 

sit; nam sicut in reliquis gui primitus legitimi sunt, ita in illis quoque successiones fieri oportet. 

XII. Discretis igitur iis gtii facli sunt legitimi et gui manserunt naturales, iam etiam quae ad successiones 

eorum pertinent ordinanaa sunt. Atque ValeiUi et Valentiniano et Gratiauo divae memoriae 

primis placuit humanius consulere in natitrales: gui si naturalium patri legitima suboles sit, eos sola 

uncia aignos habuerunt eaque una cum matre ipsorum, neque donare neque ex ultima voluntate dare iis 

ultra gwcguam permittentes; $i vero nalurales liberi non adsint sed sola concubina Uis scilicet gui legitimam 

uxorem non habeni: natn his guidem solis concubinam habere concessum est), dimidiam tanmm 

unciam largiti. Quodsi liberorttm Ugitimorum parentes non sint, ac ne patrem guidem aul vtatrem habeant, 

ad tres usque uncias relinquere vel donare iis idque una cum malre permissum est, et si quid qnocumque 

modo acceperint, ad hunc modum redigere solum: ut qxtod excedit ad eos qui ex lege yocantur 

1 pervaiiat, id quod etiam Theodosii prioris filii guamvis non perfecte sanxerunt. ftos igitur, etsi 

1 intyivofiivav 373,36, ijiiyevopevcov fj om. e | 2 « 

11 xaxayot L l xaxdyotvxo £»* || 13 jtoXixtiav] cmtatem 

romanam r R 14 ovSev svQoptv del, L*, ivqopiv 

om. c B 16 yevio&ai L || 17 yvrjalcov yevoftivoiv L 

19 8ia86xu>v L | /3dXXsvxt et 20 /iaXXevxtviavdi L 

20 FâxiavM Lt) XQaiavai Af. Coil. Thead. 4,6,41| 21 ftX~ 

av&^tojtsvaat xi (xe pr.) L | 23 rj^ltaat L U 24 avroii' 

Haloander) kavxwv ML \ *ov8i — oi8i ML B 26 £*] 

o» Z. a | itaXaxi] L, tt ita fere conslanier U 27 TOI;TO*S] 

hoo p | 28 &x etv ] babentibus e || ^tTrrcaTrrai] cst con- 

BCriptum (t. e. littytyQanxat) c () 30 ^] et c J 32 avye- 

XOJQrj&rjOav ZPe || xoirxov Zdchariac] xovxott ML (haec c) 

TOVTO cum Haloandro vulg. || 35 xra* om. f || 6eo8oaiov 

xov TtoeopvxtQov nai8es\ Cod. 5, 27, 2 | 361 «*] ^ /.' |j 

37 «1 rj L 1 

1 peruenientibus RVT a (1 eiua R 1 g 2 aditiatur FJ 

3 instrunientorum om. R l | 5 quae R l |j 7 inprobe V inprobet 

T l | invenicntcs] absurdum inveuicutes Beck § 

8 seruitutem R l || 9 castitctem T* | 10 erat H \ 11 quaeproptcr 

R x | 12 Rancitis] sanccita sunt R l |j maniffstis 

VR l | quod V 1 B 13 legitimorumquae 72' legitimoruro 

qnoniam V 1 |j 16 et RV] etiam Tvulg. | 17Diacretisctt.) 

iscretis — 19 Bucccssionil *cr. V 1 in ras. 2 versuum H factij 

sancciti 7 1 Q lcgitiniis qui manscrint natalca F( 2 ) | 19 uo* 

lenti V | 26 sunt V U concubinae libri, corr. Btck | 

27 coniungere R l R hoc etenim RV] hoo {dtl. T 1 ) et 

hoc enim T\\ 29 lcgitimorum filiorum RTJH 30 sint R 

vulg.] sunt VT fl ct ncque] ct om. V\ habent V\ 32 et 

si] si R\ et hoo (del. hoc) si R* Q quaelibet R 1 1 33 aecepcrit 

K| reputati V\ 35 filiis R jj 37 etai] et V\ usi] 

nisi F°, del. T*, om.R l

EFnCIUNTUE SUI 441 Nov. LXXXIX 12 

p xQif vofico avxl xov fQiovpciov tb «£«- unciis sex nncias eia, filiis legitimiB non extantibus, 

ovyxiov aiirois, itaiSw yvTjoiov ov% inovrwv, xaxd per patrum munificentiam dedimus, sed tamen ex 

•tijv xav nartocov piXarifilav deSwxaftev, dXXd vvv nis quae Bubinde proveniunt causas perfectius simul 

ix IUV ifs^TJe ovfipeprjxoToiv xd jtQayfiara ttXticne- clementiusque considerantes praesentem ponimus le- 

$6v it Sfia xal cptXav&qoinoxEQov oxenxopevoi xbv 5gem: plurima utique suot et prius commissa et in 

naQovxa xl&s/iev vojuov. noXXa yovv xoiavxa xai nostris temporibus delinquuntur, quae correctiono 

nooxtôv aftaQXTj&dvxa xal inl xwv ijfiexiqcov xaiQcbv dignamur et ideo ab impietate homines liberamus. 

n\ i/uftelovaeva SioQ&ciaeoe agiov/iev, xni aaepeias dv- Quidam enim non habentes licentiam quantum vo- 

& (onovs ajiaXXaxxojuBv. xivie ydg ovx &xovxes aSeiav lunt suis naturalibtiB iiliis relinquendi, eligunt quasi 

1 w fiovXovxai xole iavxtBv wvotxols xaxaXtfindvetv 10 viros et scribunt heredes, quatenus restituant tiliis; 

naiaiv intXtyovxai Srj&ev avdgas xal ygdfovoi XXTJ- at illi aut ex hoc impie agunt et praevaricantur vo- 

Qovo/iovSt i(p 4>xs dnoxaxaaxTioai xdis naiaiv, oi Si r) luntatem scribentium, aut quod omnium levissimum 

aixo&ev aoepovoi xal napaBalvovat xa BeôvXtvfiiva putant peieraut: et tacemus ea quae tradita sunt ex 

Tott ypdyaciv, r\ xb yovv navxtov iXatpQoxarov imoq- memoria nobis in personiB gloriosis talia delioquenxovar 

xal otyaifzsv xa napaSeSo/uira 7iaQa XTJS firq-15 tibus priscis temporibus. 

ftrjt yfilv inl •nqoubntov it>o6£a>v dfiafnovxcov iv xoii 

2 fynQood-tv XQOVOH xoiavxa. 'iva /ifj xoiwv fii%oi 2 Ne igitur semper tale fieri delictum sinamus, nec 

navxbs xoiovxo yevea&at jtXijftfteXrjfta ciyxatgatfter, quod agere Jicet in extrancis et ignotis hoc in profit]Ss 

8 nqkxxuv i£eoxiv inl £dvois xni }ir)Saft6&Ev priis naturalibus filiis homines agere prohibeamus, 

yvoiQluois xovxo inl tav iavxtHv yvatxwv naiScov 20 propterea praescnti lege sancimua, ut Biquidem quisrovt 

av&Qcbnovs nqdxxaiv xaiXvotfiev, Sta xovxo &eani- piam habuerit filios Jegitimos, non possit filiis eotpfitv 

xtp naqovxi voftip, oiexe ei pev xit S%ot nalSas rumque matri ultra unam relinquere unciam aut doi] 

Svvaofrai [xoie nmal xnl xy xovxaiv nare naturalibus aut concubiuae (hoc enim proprium 

] Qixiqta fiins xaxaXtfmdveiv ovyxias rj Sto- prioris iudicamua esse constitutionis), sed etiam si 

oair xdie yvoixois naioiv rj xfj naXXaxtj [xovxo 25 quid ampliuB dare temptavcrit quolibet modo, hoc 

yao xvotov rfjt gfingoo&ev rjyoifie&a Staxdgecos), dXXd tiliorum neri legitimorum; et vel si lilii non sint, conxai 

«r rt nXeov tniytiorfitis Sovvcu xa&' oiovSqnoxs cubina vero solummodo, huic mediam unciam relintponov, 

xovxo xa>v TiaiScov viveo&ai rdiv yvr\aiav. qui aut donari concedimus. 

xav ti TtnlSee Si ovx elev, 7ia.XXn.xT] Si ftovrj, xavxrj xb 

fjpwvyxiov xaxaXifiitdveo&ai rj Scogslo&ai Gvy%cogov-Z0 

3 fuv. Ei ftevxot •nalSm oix fyot yvriaiovi rj xtva 3 Si vero filios non habuerit quispiam legitimos 

Taiv artovxtov, ols dvdyxj] vopov xaxaXifmdvuv [ti- aut quemquam ascendentium, quibus necessitas cst 

(joi xrjt oixeiat neqiovaias nQosrjxEi xovt Siaxi&tpi- legis relinquere partem propriae substantiae compe- 

*ovs, nSeia forco xai eie xde SoiSexa ovyxlae yqdtpew tentem, testaton licentia sit etiam in duodecim unxovt 

fvatxoiie nriiSae XXTJQOVO/WVS, xal Slaiptlv- eis 35 cias Bcribere iilios naturales beredes, et dividere 

avrovs xa&' ov dv JiovXcovxai xqonov xa ngayftaxa, intcr eos quocumque voluerint modo res, et per doxal 

fj xaxd Swotde dnXde rj jtQoyafitalae rj xaxa rtQoi- nationes aut simpllces aut antenuptiales aut per doxa: 

fj xal xad"' SXSQOV olovB^noxa xgonov vLfHfiov tcs aut per alium quemlibet modum legitimum suas 

xae iavxiov eie ixeivovt ftsxayeiv oiaiat. ovxoa ydq iu illos substantias transponere. Sic enim nequa- 

c. XII § 2 — e. XIII txcerpta et decuriata habet B* K 15, 2 p. 419 Zach. ex B 32,2, 4. 

c.XII §2—6 mmma extat in Appendice Eclogae 4 p. 186 Zach. = Anon. Bodleiun. 11 p. 214 Zach. (inde in 

Ecloga ad Prochiron mutata 28,10.11). 

nuper humana lege usi pro tribus unciis scx undas tis, si filii legitimi non extent, secundum patrum 

liberalitatem dedimus, ai nunc ex iis quae deinceps acciderunt rebus perfectius simul et humanius consideratis 

praesenlem legem ferimus. Certe tnulta eiusmodi quae et prius sunt commissa et nostris temporibus 

delinquuntur correclione dinnamur et ab impietate homines liberamus. Honnulli enim cum licenliam non 

habeant liberis suis naluralibus quantum velint relinquendi, eligunt scilicet viros eosgue heredes ea condicionc 

rtcribunt, ut liberis restituant; illi vero aut protinus impie agunt et voluntatem eorum qni scripsenint trans- 

ediuntur, aut quod quidem omnium leyissimum est peierant: ac tacemus ea quae memoria nobis prodita 

sunt de personis iltustribus quae talia temporibus praecedenlibus commiserunt. JNe igitur per omne 

tempus eiusmodi delictum commitli patiamur, neve quod in extraneis et neutiquam notis agere hcet, id in 

propriis liberis naluraiibus homines agere prohibeamus, proplerea praesenix lege sancimus, ut siquidan 

quis lcgilimos liberos habeat, [liberis eorumque matri) ultra unam unciam relinquere vel donare naturalious 

liberis vel concubinae non possit (hoc enim ex priori constitutione ratum habemus), scd etiam si 

quid amplius dare quocwnque modo templaverit, hoc liberorum fiat legitimorum. Quodsi liberi non ad- 

3 sint, sed conciwina sola, huic dimtdiatn unciam relinqui vel donari permittimus. Si vcro non 

haheat filios legititnos aut aliguem ascendcntium, quibus ex legis nccessitate partem bonorum suorutn 

relinquere testatores oportet, liceat eliam in duodecim uticias nalurales liberos hcrcdes scribere, resque 

inter eos quocumque modo volunt dividere, et vel per donaliones simplices vel anttnnptiales vel per dotcs 

vel cliam alio quocumque tnodo legilimo substanlias suas ad eos transftrrc. lta enim non amplius 

1 vofiy] Cod. 5,27,8 | 2 ovx L 8 3 dXX' ovv vvv L 

(ed tamen r H 5 fiXnv&oanoxtQOi L x \ 6 xoiavxa om. g g 

8 itXi)ft(itXov[teva SiOQ&daicot afciovuev xai] deHnqunntur, 

ct ideo e \\ 12 oi Si rj (cf. e)\ o< Si oi M oi Se L { 

13 aatflovai — 14 inioQxovOi om. L | 18

Nov. LXXXIX 12 442 QUIBUS MODIS NATURALES 

( Ssrjaovxai xiveov itpbs daifieiav fj JXQOS imo^- quam egcbunt quibusdam ad itnpietatcm aut perxiav 

exoifteov, dXX* ainofrev xrjv invxeop xafraocHs iurium praeparatis, sed ex ipso suam disponeut pure 

Sta&rjoovat yv(6ftr]v. ei Si i'xoie'v xivnt xd>v dviovxcov, sententiam. Si vero habucrint hi quos praedixiinua 

xr)v vofiifiov xnxaXtfinavixojaav avxols fioiQav, t}v 6 aliquoB ascendeutium, legitimam eis reliuquant partem, 

voftos xrd fjfisls ixdl-aftev, xb Si Xombv anav eis xove 5 quam lex et nos constituimus, reliquam vero totam 

tpvaixove itaiSas dSeiav ixdxaaav •naqa.nifinetv. xal in naturales filioB babeant relinquendi licentiam. Et 

xavxd cpaftev ini xatv iyygdcpois fj vo/iiftois flovXijoe- hoc dicimus super bis qui in Bcriptis et legitiruis TO- 

4 civ dnoxid-e/iivtav vrjv iavxuiv yvioprjv. Ei (iiv- 4 lnntatibus disponunt suam sententiam. Si quis 

xoi xeXevxTjaetd xts ytnjoiae avxta jiavxeXcos yovrje ov% autem defunctus fuerit legitima ei omnino aobole 

vnovarjs, naiSo>v tpaftev rj iyyovoiv rj xrje dyegfjs 10 non extante, tiliorum dicimus aut nepotum vel dein- 

SiaSoxrjs, ovSi vofiifiov ya/iexfje, elra xeXevxyoeie firj ceps successioiiis, neque legitima coniuge, deiude 

Sta&tjuevos xijv ovoiav, xal dflxoixo avyyeveia xv- moriatur non disponens de substautia, et veniat coxbv 

T} xnl iXev&eQioxijs taois XTJV Siaxaxoxrjv xaxa- gnatio forsan aut etiam manumissor utpote bonocsltov 

xe xnl inavaxeivofiepoe, rj xal xb r,fidxeoov rutn possessionem tnovens et insurgens, aut etiam 

xa/iuTov (ovSi ydo ixeivov xo ye iiti xovxtp (petSS' 15 nostrnm acrarium (nam nec illi quantum ad hoc 

fte&a), eirj Se avx(p xaxa xbv olxov icae negtrjp iXev- parcimus), sit autem ei doncc vixerit libera mulier 

&d(>a xe yvvi] iv TcaXXaxtje oxvf**** 1 owovaa, xal in scbemate concubioae Bociata, et filii ex ea (talinalSes 

dg avxrje (roTs ydp xoiovroie fiovoie xavxa vo- bus enira solummodo baec sancimus, ubi omnino infiofrexov/uev, 

ivfra •navzeXwt dvafiifii^xrfcoi iaxtv r\ dubitatus est et concubinae in domo affectus ct 

xe x/je naXXaxê xaxa xbv olxov axiais rj xe xd>v 20 tiliorum ibidem proles et alimentum): damus eis et 

naiStav ixsiae yovfj xal xgoyy)' SiSoftev aixoTs xal intestatis parentibus defunctis duas paternae subdSia&dxtav 

xu>v yovdoiv xeXevxtovxtov Sio xrjs na- Btantiae uncias babere cum matre partiendas, quantitQioat 

ovoiat fyeiv oiyxiae, afta xjj ftrjxQl ftsQtto- cumque fuerint filii, ut unius iilii portionem et mater 

fdvas, baomeo dv eJev oi nalSes, WSXB ivbe naiSbi accipiat. Et haec dicimus, si uni coucubinae so- 

\ngoi) dvaXoyiav xal xrjv firjxdga Xafi^dvetv. xai 25 cietur et filios ex illa babeat, aut etiam praedecexavxd 

yafiev, ei /*tq naXXaxh awoixoirj xai naiSat dente concubina, inorte forsan aut separatione, filii 

i| ixtivrfi i'xoi, rj xal nQoansX&ovarjs xfje naXXax^s ei domi Bint. Tunc enirn damus eis ab iutestuto ad 

&avdxq> xvxbv ij ^(wpjcr/up oi nalSee avxd} xaxd xijv duarum unciaruiQ vocationem. 

oixlav elev. xoxe ynp SiSofiev avxole xr\v i£ dSia&d- 

5 xov nobs xb Siovyxtov xXrjaiv. Ei ifi dxxexvudva 30 5 Si vero effusa concupiscentia ei fuerit et alias 

T« xTjs tmfrvftiae alxip ydvotxo xal dXXae in* dXXait super alias introduxerit priori concubinas, et ioultiinenaydyoi 

xfj ixQoxdoq naXXaxds, xal nXrj&os &x°* tudinem habuerit mulicrum foruicantium (sic cnim 

yvvatxdiv noavsvofidvaiv (ovxto ydi> eineiv xaXXtov), dicere meliua est), et ex eis filioB habens moriatur 

xai i£ avxdiv •naiSonoiovfitvos xeXavx/joeu 7IOX?MS tnultas simul deserens concubinas, odibilia quidcm 

6ftov xaxaXnxibv jtaXXaxds, fitffrjxbs fiiv 6 xotovxoe, 35 est iste talis, procul autcm bac lege modis oninibus 

noQom Si xov vopov xa&dnaj- /xexa. xaiv xotovxiav cum talibus filiia et concubinis excludatur. Sicut 

nalSiav xai naXXaxcHv dneXavvdo&aj. uisneu ydp et enim si quis lcgitimae copulatur uxori, alias superxie 

voftiutp awoixoirj ywaixl, dXXae ineitdyetv olx inducere non poterit matrimouio cousistente et ex 

dv Siivmxo xov owotxsaiov cweoxaixos xai dl; aixdrv his legitimos procreare, ita neque post agnitam quo 

vofiifiae jxatSoTtoielofrai, ovxais ovSi fttid xfjv yva>~ 40 

§ 4. 5 paucis mutatis repetitae tunt ex nov. XVIII c. 5 (131,14—132, IC). 

egebunt guibusdam ad impietatem vel ad periurium paratis, sed prolinus suam ipsi voluntatem pure praectpient. 

Si qtios autem ascendentium habeant, legiUmam iis pariem relinquant, quam lex et nos consttlui~ 

mus; reliquiim vero omne ad liberos naturales transmittendi licentiam habeant. Atque liaec de iis dicimus, 

4 gui scriptis et legitimis testamentis voluntatem suam mandent. Si quis vero defunctus sil legitirna 

subole omnino nulla relicta, liberis dicimus aut nepotibus aut reliqua deincevs successione, neque legilima 

coniuge, isque non testatus de substantia sua decesserit, ac veniant cognali /ortasse vel forle etinm manu~ 

missor gui bonorum possessionem agitet algue intendat, vel eliam nostrum aerarium {nam ne illi nuidem 

quantum ad hanc ran parcimus), tlle vero domi dum vivebat et liberam mutierem concubinae liuotlu sibi 

tunctam et liberos ex ea habuerit (taiibus enim solis haec sancimus, ubi nulla omnino dubilatio est neque 

de concubina in domo habita neque de liberis ibidem et procrcatis et educatis): concedimus iis, ut etiam 

intestatis parenlibus defunctis duas uncias paternae substantiae cwn matre dividendas habeant, quotcutnque 

fuerint Uberi, ita ut pro rata unius /ilii mater quoque accipiat. Alguc haec dicimus, si una concubina 

usus sit et ex ea liberos susceperil, vel etiam st cum prius discesserit concubina morte puta aut 

separatione, liberi eius domi sint. Tunc enim concedimus illts, ut ab intestato in duas uncias vocentur. 

5 Quodsi effusa libido eius fuerit el alias sitper alias post primam concubinas adsciverit, et multitudincm 

habeat muherum scortantium (Ua enim dicerc praestat), Iwerisque ex illis procreatis decesseril tnultu 

rimul concubinis relictis, el odio dignus est talis homo et procul a lege protinus una cum eiusmodi Ubeiis 

et concubims depellendus. Quemudmodum enim si guis lcyilima utitttr uxorey alias insuper adsciscere 

dutn conslal matrimonium et ex iis legitime liberos procreare neqtiit, ita neposl concubinam guidem quem- 

1 quibuB V (•!• aliquibus s. v. V 3 ) Q per uirum R |j 

2 scd om. R x , aed et V* g disponant F"|| purem T* puram 

R \\ 3 Tero] uero non IV || hii R* in VT X , om. li x 8 

4 rclinquatur R x || 5 totum V || 6 habent V J 7 haeo 

vuti/. H uoluptatibus V x j) 8 leg. dcponunt? || 0 sobole omnino 

ry 10 eihistante R x eiistente II 7 |j 12 de sua substantia 

T de substantia aua vulg. {) 14 possessionum T' |j 

15 neo om. R l | 16 sit] si V || donec] donec ipse T* \\ 

aixeris V a || 17 concubinae cet.] cubinao — 24 tlicimus ti 

$cr. R} in rus.b versuum || 18 haeo om. T x 0 23 filii fucrint 

7?(») 8 ut] aut T x \ 25 *et] aut libri, ao Beck fl etiara 

om. R || pracdescendento R X T X praccedcnte V\ 26 forte 

R || aut] aut etiam T || 28 dnas uncias vulg. I 32 habuit 

R U 35 procul autem] procu*«iit R l Q Imc] ac K| 36 Si 

quia enim sicut T 0 37 compulatur V || 38 potuit R x 

potuerit II* ;| oonsiatere T x 3 tl Si t'xottv] si vero habuerint bi quot pruediximus 

•••-

EFFICIUNTUR SUI 443 Nov. LXXXIX 12—14 

(fyfiv xad"' Sv eigqxrtfiev xqonov naXXaxrjv xal diximus modo concubinam et ex illa filios dabimus, 

xovi i£ ixeirrjs naiSus Sciaofuv, ei xai xi jidoegyov si etiam aliquod opus liliidiuis aliud fecerit, ctiam 

TjdovrjS dXXo noii.auiro, xal xovxo eis r/)v $in8oy,qv hoc ad successionem eius introduci, si mortuus fuerit 

tiiaytofrat xfjv avrov, ei ye rsXtvxrjoetev adidfrexos. intestatus. Nam si non hoc sanciverimus, indiscreta 

ii ya y< fj fiij xovio vofio&exrjaatfiev, f j f , aSinxQiia Q f fiiv eaxai 5 q quidem erunt q quae muliernm sunt, , q quam p potius aut 

\a xwv yvvatxdiv, di xivos i ftdXXov dXX Ij xlvoi l eXnxxov X £pq, £ quam minus i amaverit, i idi iudiscrcta quidem id quae iilio- iili 

aSiaxpixa Ss xa xiav nniScoi>- xal ijtiBii ov didofiev rum: et nos non damus Juxuriantibus, sed pudicis 

tuii naeXyalvovatv, dX?.a role ocofgovovot xbv vdfiov. legem. Non autem difierentiam facimus de iiliis, sive 

Ov SKifeQouefra Se neol xu>v naiStov, stxs agoerts masculi sive sint feminae. Sicut enim natura nihil 

tixt &t}X£iai y.afreoxTjxoiev. ojirisg yng r\ yvois ovSiv 10 circa talia tractat, Bic neque nos aliam in masculis 

ntol xa xotavxa rex>'oXoyel, ovxcog ovSe r,fteie aXXov et aliam iu feminis secundum hoc poniinus lcgem. 

in aQQtvoiv xai dXXov ijti &t}Xeicoi> xaxa roiixo ti- 

6 d"t/iev vofiov. El fiivxoi (Ssi ya$ Sia ndatje 6Sov 6 Opprtet enim per otanem viara subtilitatem sinjuloxoipEiae 

xe 6fiov xni eiioefleias dX&eh>) fywv xte nal- que pietatom transire. Si quis igitur liabens filios 

Sas yvtjaiovi xaraXinoi xai vofrovs, il- dStafrtrov fiiv 15 legitimos rclinquat et nattiralcs, ab intestato quidem 

vltiiv aviols vnaQXBiv Ttavxekws /3ovX6fie&a, UTIOTOS' nihil eis existere omnino volumus, pasci vero natu- 

-a^ Si IOVS vo&ove jtapa xwv yvrjaCutv &eoni£o- ralcs a legitimis saodmus, ut decet eos secundum 

xaxa xb jtQinov xe xai nodi xb xijs otoias ft£- substantiae niensuram a bono viro arbitratara, quod 

IQOV jtaga dvSods dyafrov Soxiftaôfterov, xovxo STJ videlicet apud nostras leges viri boni arbitratu diio 

naoa roTs rjftejeooie vofiois boui viri arbitratu 20 citur. Hoc ipso custodiendo, vel si coniugem quihyoftsvov. 

xavxov xovxov tfvXaxxo/iivov, xdv ei ya- dem habet, filios autem naturales et ex defuncta coufiExrjv 

piv £x ol < naldas Si vo&ovs ix XTJS nooxeXevrr]- cubina sibi natos,

Nov. LXXXIX 14. 15 444 QUIBUS MODIS NATUBALES 

Ttaialv rj xaxaXtftndvovatv eis xavxa xal xrjSsfwvas 

avxdls Ttapixstv, con&rm&tsvo/itrove ftivroi, xovxo 

XVOIOV tlvai xal vvv xi&epsv, StSdvrce xal xp firjTgl 

ttara xo jjStj Tiepi xovratv Staxsxayftivov xal xtov 

tpvatxmv inngontvuv yvniScov, ndvxa ngaxxoia^ baa 

tjti yvt}oi(ov diotorai naiSav. 

filiis aut relinquant, in his etiam curatores eis praebere, 

confirmandos tamen, boc ratum esse etiam 

nunc ponimus, dantes et matri secundum quod iam 

de bis dispositum est et naturalium tutclaia agere 

5fiiiorum, oinnia agenti quaecumque in legithnis definita 

sunt iiliis. 

CAPUT XV. 

Tehvralov Si tjjuae rov vo/tov fiigoe ixSixexat Ultima siquidem nos pars legis expectat, ut ipsa 

tSere xai avto xi]v ttQosTJxovoav xdl-iv Xaxelv, xai competeutem suscipiat ordinem et enumeremus, qui 

iluoifrfiTiaao&at. rivss oiSi aviov xov xwv vo&tov neque ipso imturaiium nominc digni sunt. Primum 

agtot xafreaiaatv ovouaxoe. •nobttoov /tiv ydg nae 10 quidetn omnis qui ex complexibus (non enim voca- 

6 i* aweXtvasaiv (oi ydg xaliaofw yufiav) fj nelariwv bimus nuptias) aut nefariis aut inccstis aut damnatis 

ij incv&tiov rj damnato>v nQosX&wv uvios oids ooT]x6vxto 9tvei ftevovxoe d&ova&at tpiXavt 

xtxtfttjxtu L % | 31 xd xolvvv nagacxavxa L

DE TESTIBUS 445 Nov. XC pr. 

av anaotv 6 vofioe garai aatpf;s, ytvcaoxovoi xnfr' omnibus lex erit aperta, cognoscentibus quomodo in 

ov negi xa>v TOWVTCJV nohtsvaovrai. xgonov, xai xrjv talibus conversentur, et nostram considerantibus prownepav 

iwooiat npovotav, on naatje aaxoXias irs- videntiau), qui omni aliae occupationi eorum praef«f 

xqv avxwv wrpiXsiav npoxi&efiev. ponimus Utilitatem. 

Dat. k. Sept. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 5 Dat. kal. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

auno XIII. Apione v. c. cous. [a. 539] anuo XIII. Apione v. c. consuic. 

IIEPI MAPTYP&N. 

XC. Coll.VIItit.2 

K DE TESTIBUS R 

Idem Aug. lobanni i>p. secuudo. 

Iiap. Iustinianus A. > /i> avawXtxwv noaiTuioiiov rb 0', dnb vndxotv ogSi- 10 

vaulioi' xal jtaxpixitp. 

(IJpooifitov.) 'n x(5v ftaoxvQCJv nQos xae ano- (Praefatio.) Testium propter probationes uti- 

Sei^sti xpein igevorjxat fiev ndf.ai Sik xb ftfj Xavfrd- litas adinventa quidem est dudum, ne quid lateat 

veiv TI QqMtoi xdiv itQaxxofiiviov, 7iovr\oiat t\e nol- facile actorum, et callitlitate plurima hominum ad- 

Xr,t tali avfroainivaie ijtiytvofievtje xfn>x>ns xivSweiet 15 veniente animas periclitetur migrare in contrarinm 

fitid&elv eis xoivnvxiov 17 xol nptyfiaToe T«'£

Nov.XC pr. 1 446 DE TESTIBUS 

n rjj rov Ttody/mros axoifteiq, xal rae tere et nos adicere aliquid causae subtilitati et falsa 

y p Q o i a s xn&' oow olov xi ioxiv ilarrdjaat. testimnuia quantum est possibile minorare. Tale 

rotovro ydg rt xai vvv vnb i oiv eiorjfiiva xots ndXai voftofrtxats inl 15 borum quos siispenderunt testimonium perbibere rata 

xfoXvoet xovxiov ove iJ-eiQyovai fta^xvQlae ndvxa xv- omnia pouimus: 

CAPUT I. 

9eaniZ,otiev Si, xal udXtarn inl rjje fieydXrje xav- sancimus autem, et praecipue in hac maxitna et 

xr]S xai tiSnlftovos no&etos, trfra nXeiaxr) xa&iaxnxa felicissiina civitate, ubi pllirima COnsistit (dco favente 

i&eot Se qysio&to xov Xoyov) iwXXaiv xai aya&cov av-20 sermoni) multorum bonorumque copia virorum, bonae 

Sodiv tinoQla, eivnoX>]7txove SeZv eJvm xovs fidfnv- opinionis esse oportere testes et aut carentes huiusftas, 

xni rj xQsixxovs tfjs xoiavxr]: StafioXrfi Sid xb xrje moiii derogatione per diguitatis aut militiae aut diugiae 

fj axqaxelne ij sinoQias rj inixrjSeiaeois dvrtfi- vitiarum aut officii causatn, aut si non tales consitptefitjxijTor, 

T) eiTtto ov rotovroi xa&eoxaaiv, vip'exe- stunt, ex utroque tamen quia sunt tide digni testiotav 

yovv oxi xafrEoxaaiv dl-toniaxoi (taQxvoovpsvoi' 25 monium perhibere, et non quosdam artitices ignobiles 

xni fjrj itras imSitpQCovs frjSi â^fp/rels /njSi nnv- neque vilissimos ncc nimis obscuros ad testimouium 

•toiwt darjnove inl ftaQxvgiav Uvm, aXV cotrs eirttQ procedcre, sed ut si qua de bis dubitatio fuerit, 

dpyisBrjxTifrtiT] rd xax* avxois, Svvna&at QqSimi dno- possit facile demonstrari testium vita, quia incul- 

Seixvwanbv xwv finQxvgriodvxaiv fiiov (bi d/ieunxos pabilis atque moderata est. 

1 xe xnl imeixTjs eirj. Ei Si dyvaiaxoi rtvsi ehv xai 301 Si vero ignoti quidam fucrint undique et aliquid 

navxnxo&ev d(pat cls xal T* tpavsisv oXtoe ntoi xrjv apparucriut circa testimonii veritatem corrumpere 

ftttQxvyinv xa>p dXrj&div Stn^p&etgni anevSovxte, Sv- festinantes, posse eos etiam verberibu8 subiacere; et 

*aa9ai xal paadvots ais vTtoxtio&at, xai rovs iudiccs, si quidem administratores fuerint, ipsi hoc 

dixaarde, ti fiev dgx°vxes tUv, aixovs xovxo Tiodxreit-, agant, si vero alii practer eos qui admiuistrationes 

*» Si Zxegoi nctQa xovt xds «^«s fyovTas, ivxnv&a 35babcnt, ibi quidcm assumant apparitorem magnifif»iv 

TtaonXnfipdveiv xbv vnovoyovvxa xa) (teynXoziqr.- centissinii praetoris plebis, in provincia vero locornra 

neaxdxtp noaixmQt xd>v Srjumv, xaxd. x^Q nv Si xbv defeusorem, et per eos inferant eia verberum experiicov 

xojxtov 1'xdixov, xal Si avxdiv jtQosdyeiv avxois 

e. I habet Nomnc. dm XIVtit. 9, 2 ex B. Summarium tst in Proekiri cod. Bodhiano 264 p. 176 n.7 Zach.; v. 24—26 

notat Prochiron 27,1. — § 1 in. aryumtntum repetunt paratitla Athanasii 4 § 10 /n. 

rei sublilitalem aliqvid addendum alque falsa testimonia gnanium fieri possit imminuenda esse. Nam eiustnodi 

guid mmc guoque sub clarissimo Bilhyniae provinciae praesiae factum invenimus in teslumento 

gravi teslium falsiluie probata aperte conviclorum ac postremo confessorum, testalricem, cum testamenlum 

adhuc conficerelur, mortuam esse, nonmillos aulem tesiium iam mortnae manu prehensa inde in charta 

rectam el iransversam lineam duxisse alque effecisse, ut defuncla signum venerabilis crucis scripsisse oderelur. 

JS'os igitur haec spectantes alia de modo testium alia de eorum statu definieuda pulavimut. 

Atque gnae a veteribus legislatoribus de prohibilione eorum guos a testimonio removent dicta suni, omnia 

rata reddimus: 

I. sancimus autem, praecipue in hac magna et felici urbe, vbi maxitna extat (deus sit auspex 

sermonis) mutlorum virorum bonorum copia, ul testes sint bonae exislimationis, et vel propter dignilalem 

vel mililiam yet divitias vel^ indubilatam officii rationem eiusmodi calumnia superiores, vel si tales non 

sint, certe aliorum testimonio ut fide digni probali, neve gui sellularii neu humi repentes neu plane obscuri 

ad teslimonium veniant, sed ut, siquidem de iis dubitetur, facile demonstrari possil vitam testium inte- 

1 gram et moderatam esse. Quodsi gui ignoli et plane obscuri sint, atque omnino quid videantur de 

testimonit veritate corrumpere velle, liceat etiam tormenlis eos subici; et iudices, siqnidem magistratus 

sint, fpsi hoc agant, sin aulem alii praeler eos qui magistratus habent, hic quidem apparilorem magnificentissimi 

praetoris plebis, in provincia aulem locorum defensorem adhibeant et per eos tormeittorum 

6 iXtyx&ivxav L Q 7 /r» om. c (] 10 tiXxvanv ex 

corr. L || 11 tyytyqatpivtu L \ 15 jtaXatoTe L || 16 i^tlQxovai 

L l || 18 8i om.B^ 20 7to?J.d>v] xaXdiv Haloander 

male 8 21 evnoX^nxovt M, Nomuc. m pr. \ Sei Nomoc. dm || 

22 xrfi om. L Nomoc. dm | 8ia rb — dvafitptapfixrjxov\ 

per — causam e || 23 oxQaxtiat rj d£las B || 24 sq. xxp 

ixiQcav — ftagrvpovfievo$) ex otroque — testimonium 

perhibere e II 25 maliin fxnprvôvftivove H 28 8ivao&ni\ 

Svvao&at dStiav iêiv B | 29 xbv om. M | 30 r» om. B || 

30 xnl navraxo&sv dtpavfii] undique g | 31 xal xi\ 

xai rot Nomoc. m || oXatl om. e || 31 sq. tr\v {om. L a ) xvav 

nltj&aiv ftafnvQiav L || 34 aQxovraS L a [| 36 ftiv] fifj M || 

38 tdiv om. Nomoc. m pr. | avxoli] avxovs L a 

1 BubtUitatiB V || 2 posaibile est T\ est om. T l fi 

3 tuno RV l T\ bitbiniae libri D 5 pcssimum /2 1 1 6 so* 

uissima R || 9 rectam Beclc] factam libri g ductura R 1 

10 uencrabilis — 14 probibitione $er. R 1 in ras.4 w. i 

nide**** V 1 || 12 demodo] de domo V*in ras., /?(*) demo 

T x R 13 existimauimus /{(') || *definire] detinere libri | 

ita V || 15 eoruin V || euspenderont R V 1 } suspensant V 1 

«usccpcrant T || 16 omnibus V\\ 18 et] etiatn T\ maiimi 

et om. /2 || 19 ubi] vXV \ 20 sennone R" | multorum 

bonorumqae copia rirorura vulg.] bonorum multorumqne 

copia uirurum (uirorumque R") RT multoruin uirorum 

quae (qnae del. V h ) copia bonorum V [j 21 carcntea] ea»*tef 

V* Q huiusmodo T x | 23 non] nuno T \ 24 tameo] 

tra T •• V 1 0 25 non om. V H 27 eia F| 28 vita] iura T' | 

30 aliqui* T l 8 31 apparuerit R VT, corr. vuiy. | 32 eum 

V\\ et om. R l || 34 alii] aliter R |) 35 *ibi] ipri libri I 

asamant RV l j| 37 defensorum RVT X

DE TESTIBUS 447 Nov. XC 1. 2 

ifjv ix iiov fSaoavtov nsiQnv, onios av xavxrj yovv 

fir,Siv xaiaxQvymiev xcov dXrj&cov, rj *ai akolev Sia 

laiitjs rijt 6Sov xQtifiaitov TTJV /laQrvQiav notovfuvoi 

rj xal dXXms HBQI aviijv xnxovgyuvvxes. 

CAPUT IL 

mentum, quatenus propter hoc nihil celent veritafis, 

aut etiam capiantur per hanc viam pecuniis testiinoniiiin 

perhibere aut etiam aliter circa boc nialignailtes. 

Ei 8i xnl rjSyj ftri^tuinv inl xofcoiv iyygdv anoSstgtp SiafiaorvQtov Sixe- non scriptarum solutiouum probationem per testes 

e&at vtvofio&sTTjxafiev nXijv ei ^trj xnja tr\v ixeias suscipi sanciverimus nisi secunrium observationem ibi 

(njfcioav nngariigrjOiv, qv Sr} xni xgaielr fiovXtifte&a, dictam, quam scilicet valere praecipimus, attamen 

alV ovv xni rvv\ovxo avav£ovpe$a. el ydg iyyga- etiam nunc boc renovamus. Si enim scriptura sit 

fov tl'i} xo xye''*, xai dygdyov xaxafioXTJe nftoreivoiro 10 debitum et non scripta proferatur solutionis a litinaga 

xwv fiixaZpnEviov t) 3ia JIOV ftagxvQaiv ano- gantibus per testes probatio, tunc susceptibiiera eam 

8ii$u, rote 8txxip> avTrjv nngn Sixnaxtus ilvat, fjvlxn apud iudices esse, dum ad hoc ipsuin assumantur 

in' ainw xovxco nanttlafipavoivxo fingxvQBt, ip' rtl5nias accejnt testimonium perbibeant viri iide di^ni 

rov ra xQônxa Xttfiovioe fi /(>xv(>rjoaiev /ua(>xv(>rjoaiev ntSgee «|iw- n constituii, aut etiatn causam testimonii forte faciant 

roi xa&iaTcoTes s, ij xnl iv ixfingxvîots ixfingxvîot lawt noi- manifestam. Haec autem inania et cx transitu perpiv 

favt.gov. xas Si pnxalas xavrag xal ix xov hibita tcstimonia nulla modia omnibus valere ratione, 

naQr,xovxos yivofiivnt /mgxvgiae firjSevi ita.vxa.nnai et huiusniodi quaedain fingere testimouia, ut propter 

Uyto xQaxtiv, xai xomvras xwas dvanXdneiv pao- 20 aliud quoddam opus adveniens audiat aliquos dicen- 

TMiit, wi Si' dXXr\v xtva xgetav naqaxv%(ov axoioeie tes accepis.se ab aliquo auruin aut debere alicui: 

rolSe Xiyovxos riXr;werat jinod xovSe xgvaiov r, 6fei- haec namque aperte nobis susj)ecta sunt et nullius 

ittvrwSe' avxni yag anfdJs fjfuv vnonxoi xnd-taidai digna ratione. Quando et tale aliquid in iudicando 

xai ovSevoe «|m* Xdyov. bnoxe xnl T* xomvrov iv inveuimus, dum eo quod multae pecuniae dicantur 

T'j» 8mi£eiv evgo/tsv, toe xaixoi noXXiov xQr,fxdxaiv Xs- 25 solutae, tabularii duo tantutnmodo boc dixerunt auyofiivcov 

xata^h^XJjaât xaôvXdqioi Siouovoi xovxo disse se, teste praesente nullo et dcbito iu scripti3 

fyaoav dxTjxoevai, /idgrvgoe nagovxoe ovdevos, xnl- constituto et fatente scribere ex hoc Bciente et vaioi 

tov xQôvs iyygd

Nov. XC 2—4 448 DE TESTIBUS 

XQ' xal O fi&v fiio&ov xovxo jr^nfrts dnrjXêv, £xe- esse; et is quidem qui mercede boc egit decessit, 

(>os 8i eieeJTQax&T) 16 X9 alius autem exactus est debitum quod ab alio quodarn 

tamquam ab eo scilicet confessum ••*• deo 

huiusmodi omnino non indulgente occultari. 

soe r ° itaq* ixtoov xtvbt (OS 

jrrtp' ai>TOv Sijiêv ofioXoyq&ef xoX xovxo vaxeqov 

ov StiXu&e, zov &tov xd xoiavxa ftt'xgt navxbi ov 

uvyxaiQovvxoe xaxaxgvnxca&at. 5 

CAPUT III. 

Ovxe ovv rate rotavxaie ntoxevopev finqrvQlms Neque igltur huiusmodi credimas testimoniis aut 

ij xaie •tiiiv xapovXaqicov (xn9dneQ Einorxes fyd-Tjuev) tabulariorum, sicut praediximus, dcpositionibus, eo 

xnxtt&effeotv, ^vixa yqa^ftaxtov imaxquovei elsv oi quod litteris eruditi sint qui confiteri volunt apud 

xarafrio&ai Aeyo/iavoi, nngbv xai yQayau ij tv Stxa- quem et scribere, aut in iudicio confiteri et dare rei 

cir,giip xnxa&ea&at^ xal Sovvai xtp n(>ayfinxt niaxiv 10 fidem indubiam, nequc manere eas veracibus pestieipateprjxjxov, 

oixe piveiv aixds xole aXrj&dai Xv- feras conccdimus, ueque si tale aliquid factum est 

avyx^Qovfiev, oixe ei xi xotovxo yiyova recipimus, sed exigimus quod deprecatum est ab eo 

' aXX' dnatxovfiBv xb izaQaxtxlrjo&ai naqa qui deduxit testes iu lioc ipso, et hoc per testatiotov 

naoiiyovxos xovs fiaQTvnas in* avxco xovxip, xni nes demonstrari, et esse et eos (hoc quod in testa- 

IOVXO fiia (taQTVQiae ano$tixwo&at, xal elvai xai av- 15 mentis) rogatos et bonae opinionis constitutos, et ita 

xovs [totno Si] XO IU>V dia&rjxiov) rogatos, xal evvno- causam suscipere ab cis probationem, et ueque ad- 

Xxovs xa&saxdvat, xal ovxa> xo n^dy/tn Sixtafrai testationem deinceps neque testium habentem prae- 

££ avxoiv dnoSei&v, xal (ir,Se ix/iagxvoiar rov sentiam et depbsitionem et subscriptionem tenere. 

ov fifj xal fiafnvQaiv Kxovoav xal naQovaiav xai Si vero Don huiusmodi constituti Bunt testes quales 

Maidfreotv xai vnoygay^v xqaxsiv. ei Hi fiij xoiov- 20 pridem ediximus, et Buppliciis eos aubdi praecipimus. 

101 xa&eoxaoiv ol fidgxvpee onoiovs XfinQoa&Bv ei- Si vero quidam aperte contraria dicant sibi aut 

Wxauev, xai fiaadvote aixovs vnoxelo&cu xeXtiofiev. alterutris testificeutur, maxime iudices iioc animadei 

Se XIVES xa&agcoi ivavxia oiplaiv avxols rj xnl dX- vertere, et si veraciora testiticatis adversitates in- 

XrjXoit y&iytaivto, xove Stxaaxde fidXtaxa xoixio JTQOS- veneriut, eiciant quidem buiusmodi testationes, ea 

±xuv xbv vovv, xal ei TCSQI xd xaiQiwxtQa rtov ftn^- 25 autem quae a dignioribus tide et plurimis dicta fuervoovfuvtov 

xde ivavxi6xr}xas evpouv, ixfiuXXetv iae rint coDsiderent. Si vero astu apparuerint malignanxoiaixas 

ftaQxvQiat xoit naQu xdiv dj-ioittaxoxieatv tes et ex boc incidentes ia contrarietatem, neque 

xni nXtiovmv nqoiixovxat' ei Si igentxtjSei tpaveuv inmunes eos derelinqui nisi secundum aliquem erroxaxovQyovvxse 

xni IVXSV&EV ixninxovxes eii ivavxiot- rem fortuitum et nou astu contraria dlcentes demon- 

Oiv, ftrjdi dfrwovs avxovs xnxnXtftTtdreiv, eiTiep fif} 30 Streutur. 

xaxd xiva nXdvqv ois eixbs dXX' dfeTiixr^Sce xd ivavxia 

Sstx&siev ).iyovx6i. 

CAPUT IV. 

y EnBtSi} Si noXXol noXXdxit uaQxvQae nagaaxrâd- Quia vero multi saepe testes producnnt et tertio 

juvoi xai tQiaadxis xovxo noal-avtes elxa, ineiSav hoc agentes postea, mox ut concluserint ct cxcepU 

c /// 6—20 mmmatn ex Ath. repetit liber negi Stav avayvoHtfidxtov § 7 p. 194 Heimb. 

c III 23 Êdv xtvae xrtfraQcHs .... — 32 habet Epanugoye 12,33. 

c / Vpr. ('EnetSn noXXdxie noXXol —449,11) habet Epan. 12, Sl; 449, 20—28/cre eitnt schol. Epan. ib. — 

Summat praestant H* i k p. 422 Heimb. ex Athanasio (transponenda enim sunt lemmata OtoSwQOV el Id&avaaiov) 

«( Philoxeno. 

ipse debitum confessus est; atgue is quidem qui mercede conductus id fecerat discessit, alter vero exactus 

est debitum ab altero tamquam ab ipso scilicet confessutn: neque hoc postea laluit, cum deus eiustnodi 

res in perpetuum occultari non patiatur. 

III. Neque igitur eiusmodi testimoniis tabulariorumve sicuti modo diximus depositionibus fidem 

habemus, ubi Ulterarum perili sunt qui deposuisse dicuntur, cxan in promptu fuerit etiam scribere vel in 

iudicio deponere atque rei fidem inaubilatam addtre, neque manere eas veritati nociiuras patimur, neque 

si qnid riusmodi /actum sit admiltiinus: sed flagitamus, ut ab eo qui producit testes ad hoc ipsum 

rogati sint, idque per teslimonium prbbetur, sintque ipsi quoque, id qxiod in testamentis fit, rogati et 

bona existimatione utantur, atque ita negotium per ipsos probationem accipiut, neve attestatio in posterum 

valeat nisi quae testium et praesenlia ct depositione et subscriplione instruatur. Quodsi tales non 

sunt tesles quales supra diximus, etiam tormentis eos subici iubemus. Si qui vero aperte contraria sibimd 

ipsis vel etiam inter se locuti sint, iudices huic potissimwn rei operam dent, et si in ipsis quae totam 

causam continent contraria testimonia deprehenderint, eiusmodi testimonia reiciant ea secuti quae a fide 

dignioribus et pluribus dicuntur; sin vero de industria videantur dolo agere et inde in contraria prolabi, 

ne impunitos eos relinquant, si non per errorem ut fit, sed de induslria contraria dicere probali sint. 

IV. Quoniam aulem multi saepe lestibns productis atque ier hoc facto deinde, ubi rcnuntiaverunt 

f L || 2 xb itnQ ] xo om. Ii' || 7 xafiovXXaqltov 

LB |) fy&tjftev einovxee Bf || 9 XcySfievoi] qui — 

volunt e )| nagov] apud quctu (>*. e. nag' ov) e \ Vi xo\ 

ro xal J3* v. l. J| naQaxaXiia&at L |j 14 ivayovxos B? [j 

ln avxb rovxo Ii' || 15 xuZro om.Bf || 16 £«7] Si Bf \ 

rogatus Af, naâxexXrjfitvovs LB TCQoaxBxXrjfUvove M 

s. v. U dwTtoXr,nxovt JW Q 18 ix/ia^xvgiat B* v. /., Bf | 

19 fii) xal MB) fiqSi Lt \\ itaQOvaiav] fiaoxvglav B' 

v.l, L U 23 atfiaiv iavrois ivavxta Bf contraria dicant 

sibi (1. e. ivavxia (paalv avxoWt) c fl 24 *tp&t'y£oivxo 

libri || lovxtf L b B*e] tovxotv B( xovxo L a roxe M del 

xoinoiS Epan. Q 25 ei xal Bf (] ixtoi om. e l| xaiquareQa 

{xaiQioixaxa B f 1 bis R 

) LB Epan.] xvQKaxeqa Mvulg. veraciora 

c (r/. nov. XXII pr. CXLVl c.3) 1 26 ixfidXXetv 

MB] ixpdXXoiev L ixfidXXetv fiev Epan. f | 27 xait Bl || 

31 xiva om. B* || 33 Si om. B* \ 34 xgiodxts B Epan. 

(idem 449,5) || inetSdv— 449,1 pafrtvQlas] fitxa xijv xqt- 

XTJV twv fM(>xv(>(0v naâycoyrjv Epan. 

x VT a H qui] qui ante nos T* J boc] ab eo 

hoo 7J 2 quod] que V\ 3 hiatum notavift deo) de F 1 | 

4 omnino non] omnium T 1 | omnino occultari non indulgente 

FgiodulgenteJ al. indigente R 1 in margA 6 testimonium 

T a | 8 sunt T \ 9 et om. R l V 1 uel F* | conacribere 

V g aut) et T g 10 aeratibus T ustcibu» F 1 g 

12 depraecautum V x depraecauta V 1 fl est del. F* | 14 deinonstiare 

R | et esse et eos Bech) necesae est (est otn. Y) 

eos libri | hoo] ex hoc V 1 J 16 causam V x \ cautam RT 

causae V* Q atestationem T\ 17 babere R g 19 «int te«td 

T*> testes sint R g 20 eduximus T l g 22 alterntrie V 

altcris R | boo enim aduertere T l boo ••• adaertere R l [ 

23 aducrsitate T x aduersitatem T s | inuenerint eti»nt 

T x inaeniunt eiciant R x inuenerin»»»»»» V 1 g 29cootraria 

F a g 34 coluserint V x

DE TESTIBUS 449 NOY. XC 4 

f ixXdpouv T«S ftaorvplae, neigct/v- fuerint testimonia, temptantes intcrpellationibus no- 

QoseleioEaiv rjftue ivotfxiv xai fiov).eo&ai y.ai bis importuni esse et velle et quater deducere testes, 

xis nagayayelv fidgvvQas, &Eanit,ofiev tovs rt[ie- sancimus nostros iudiccs baec maxime considerare, 

i Sixuajat rovrots ftdhara 7too£e%eiv, xal ei et si tertio iam producti sunt testes, et ab eo qui 

d rjSt; naQTjXd-ov^ oi fid^rvQes xal naQa rov 5 testes dediixit concludente et editum accipientc iteae 

nagayapovToi xai dnoraâjusvov xai rum petantur testes, hos omaino non adesse, utpote 

nafov aixowxai uaQrvQss, xovxovs nav suspicione habita, ne forte relictis quidein prioribus 

firj jiQosiea&ai, tos vnoxpias ovarje, ft?]7tors et dudum manifestis propter horum testimonia factis 

Qnovxcav n twv nôxiqav xal tjSij uiv ille non productionem testium, sed de praecedenti- 

VTCOV Sia xr,e fia(nvgiasjavoftdvcov ixelvos ov naQ- 10 bus aut noQ testificatis additamcntum aut eorum 

ayuyrjs paQxvQtov, dXXd XTJS XWV efiTtpoo&sv rj oi ftag- depositionibus emendationem desideret. Si vero defvoij&tvxeov 

TCQoi&fjxTjS TJ paQxvfiTj&evTaiv irtavogfrto- ducens quidem testes editionera nondum acceperi 

ocwi inifrv/iel. ei Si 6 Txaqayaydiv fiev olx ixXdfloi neque perlegerit testatioues nequc ipse neque ahquis 

oiSe h rgli fjSt] notTjaafiivto xrtv xdiv fiafrcvQcov nd(>- neque per disputationem edoctus sit is qui eos proooov, 

oisxe pr} Sia raiv Tcagayguydiv fta&Svxa xbv duxerat, quae testimoniis desunt baec adici, tunc 

xovxovs naQayayovxa xk iXXeinovxa xaie (ia(nvt>ia.i$ dandum est et quartam productionem testium ei qui 

nqoid-eivai' TTjnxavxa Soxtov xal xexagxtp»20hoc petierit, pnmitus Bacramento dando ab eo, quod 

q 

yr\v fiaQrvQcov XM xavxrjv aixovvxt, TXQOXBQOV neque Bubtraxit neque percunctatus est testationes 

naoaywyr\v fiQ 

' uvxov, toi ovxe &%eiXr} 

1 interappellationibus R* || nouis RVT g 2 inportunium 

R 1 B duccre R% 3 boo /J ( 5 aditam R |) 6 ••tantur 

T l | hos vulg.] hoo R haeo VT fi 7 suscipione V || 

relictis orn. R\ 8 eorum Tvulg. | 10 non de testificatis 

(teficatU V) V | additamento T aditamonto V 1 addimento 

T l additatncnta V*T*f eorr.vulg. g horum R II 

11 emendationes R Q15 ttn RV % \ 16 dudum tercio R || 

17 per om. R x | *disputationem] dispositionem libri | produxerit 

V fl 18 dcsint Fl 21 pcrctiu F 1 J 23 dunam 

T tt R 24 fecit V\ 25 fioo V] om.RT^ non om. T 1 1 uoluit 

T 1 | 27 imperialo T a Q agcrc V 1 M 30 esse] etiam V || 

31 utj aut T* | hao R II protrahatur F 1 || 32 uelociter 

V\ 33 eatimauit V | 36 ttn R I cst om. R l | eUiJ si R x 

si et R 1 

ifopov ixtivos xT]t xofrv ftagxvgrjdêvxtoy ifO 

pd~f6aeo)5 aXX' ov xs e * at ffp, ] fggj fQ 

e&tv inavopd~f6aeo)5, aXX' ov xs dXXrjs Svtx 

e * at dXXrjs Svtxa ngo 

t$iv(>iaxitv fiaQXVQnS ifteXtxrjaep Epan. g wavtQtZs L 

10 yivofttvo/v li> | naqayoiyrp Bt\ 11 fj ov\ rj om. B' | 

13 intfrvfiji cum Serimgero vulg. | 6 napnyaywv fiev 

deduccns quidem teatcs s |j ixfidXXoi L l H 14 m ov8i avrbi 

ov3i T*S libri | 16 *noirtoono \ibr\\ 18 xov om. ZP 

19 naodyovxa B' v. 1.1 20 ravxa LB's\ xavtais MBf || 

21 xavTT}v) hoo ff B 22 l$t'iXti

Nov. XC 4. 5 450 DE TESTIBUS 

v, o5s ti xal artai- T«S naoayaydbv [UXQIVQCLS fj Sls ducens tcstes aut bis aut testificationes tractaverit, 

elra anojaêifli, xai tj lx£dfiot rds uaQjvgias xal aut adversario hoc faciente ipse disputationem ac- 

Ttaxaoxeyexai r) xov dvxixexayfitvov xovxo notâavros ceperit et ex hoc didicerit testificata, non babebit 

aixds xde naoayQcupas ixXdfioi xdxeifrsv pa&oi xd omnino licentiam ulla ulterius uti testium producfisfiaoTVQTjficva, 

oi% |£« navtsluis aSetav ovStfua 5tioue, neque si divina hoc iussio praeceperit. 

jteoairtpa) xgqa&at fiaorvQtJv na(>aya>yjjt oiS* av ei 

&eia xoiixo xtXsvaiS nogia&eii]. 

CAPUT V. 

ÊTTEIS}] Se Yofisv TJSTJ yevofisvov voftov, tosxs ei Et quoniam scimns dudum factam legem, ut sf 

T«S ivxav&a Xiyoi SixTjv, Sslxai Si £nl irjs %(6(>as quis hic litem exercet, oportet autera in provinciae 

fttptt iivl avctfjvai Tqs Sixr^,• dêtiat tov Sixaarov 10parte aliqua adprobari, licentiam habere iudice hoc 

IOVTO xpiroifos xal trjv aoxovaav rtgo&ea/uiav 6(>i- decernente et sufticiens temporis spatium detiniente 

tpvxos nctQayttv ini TJ/S inngxias xovs ftdgxvgns iv- deducere intta proyinciam testes et huc transmittere 

rav&d xs dvane/inea&at XTJV dlxijv riov nenoayfti- litem gestis perlatis et ab eodem iudicari iudice, 

vcav v xal vno xaixqi xoiveafrat Sixaarfj, multae autem huiusmodi interpellationes nobis fiunt, 

aoXXai Si roiavrat itpossXevoeis rjftlv yivovrai fiovXo- 15 volentibus aliquibus, qui in provinciis quidera litifiivcov 

TivdJi', oineo iv lnno%ia ftiv Sixdtpvrat iv- gant hic vero testes habent, ut teneantur et in huxavfra 

Si roie fidgrvgas i'xovotv, disrt xoarciv xal iusmodi lege, et licentiam esse in provincia iudicanti 

inl ttav loioixoiv xbv vbuov xai dSeiav tlvai xio iv dirigere huc, ut praesententur testes aut testationes 

inaQxiq Sixd£ovrt axdXXstv ivxav&a, eSsre nagtevtu omnino dentur, et iterum ad eum referri Jites, et si 

toi/s fidoxvQas j? rds dnoSeigus oXaisJiSoofrai xnl 20 a provincia in provinciam haec petantur fieri: sanndXtv 

eie avxov

DE TESTIBUS 451 Nov. XC 5—7 

oim txStSoudvtov ovSe iv rals #c>£/us, aXXn rdiv ne- in provinciis, sed gestis datis eia a quibus produitqayuiviov 

SiSoutvtov avzoTs tois napayayovotv ij cuntur aut eorum adversariis sub gestis monumenxai 

xois avxwv avxtSixois ini jr(»«|eo>s vnoftvrjftdriov torum signa percipieutibus^ et ita huc aut in proiiivaiv, 

r.ai ovrtos ivxav&a rj iv inayxi'"* vinciis destinandia a iudicibu8, ne quando forsan 

p miQa xtov Sixaaiufv, /xtj nore c6s eixds 5 et aliis egeat testibus causae natura et excludatur 

tlr) xal irepaiv finfnvQtov rj rov ngriypaxos y>v- propter editionem testium adiectio. 

xal anoxXeio&eltj Sia %r\v ixSoatv TJ tcav finoxv- 

Qtav noos&rtxr]. tovxa>v anamatv ini tmv xQV 1 Haec omnia in pecuniariis quaestionibus intolle- 

^ voovfieviov ini yap iyxXrjfiartav^ gentes; in crimiualibus enim, in quibus de magnis 

Jf JL /% ** • MA A f\ c\a¥ noM/in lii m «t wi HIKIIH *v\ j-vri in Ann^ in/iifiAa *\v*A Ao An 

yf paoa 

viov tatos sarat xatyds xai Ttjs aXXrjS andarjs jtafta- Bervationis. 

tempus 

CAPDT VI. 

Ei Si Xiyono SovXtxjje clvai rixne 6 fiovXSfavoslb Si yero dicatur servilis esse fortunae qui testari 

painvptTv. 6 Si ilev&sooi iaxvQit,srat xa&earavai, voluerit, is vero liber aftirmetur constitutus, si quiti 

ftiv ix ytvExrfi \xv%bv iXev&epos], nXrjôva&ca uiv dem ex nativitate, impleatur quidem testimoniunij 

i) fiaoTvpia, xuTs Si nnoayoag>nis 6 negi xrjt rvxrjs disputationum vero de statu servata ratione, nt si 

uv, x 

d ii 

io&io Xoyos, oiSTa sl tpavtlri TI ^W S olxextxTJs apparuerit fortunae servilis esse, eius testimonium 

avror ftrtQxvQtav avxi /ttjSi yevoftevrjs elvai • 20 ac si neque datum fuerit ita 8it. Si vcro libertura 

freQcofrTjvat yqaets, avayxat,ea&nt Setxvivat se dicat, compellatur demonstrare primum instruaixbv 

xb avftfloXaiov iy ey rijs dXevfreota? mentum ia quo libertatem percepit, et sic testetur. 

i , ovxco re finoxvQBiv. si fidvroiyt iv ixiqq Siu vero in alia provincia libertatem dicat perceptam 

%(uoq xijs iXtvd-eoins pnoeie -tvxelv, ij ovx elvat -JIQO- aut non esse in promptu sit>i probationeB, et hoc 

Xtitiovs avxiji xas dnoSeigeis. xai xovxo prxiin in- 25 evidenter iuraverit, testatio quidem scribatur. non 

ofiunerm, rj fiiv fiapxvQiu yQapta&oi, ftfj Seiêvros monstrato vero manumissionis instrumento is quide- 

Si xov tTjt tlevtttola: avfiôXaiov 6 naqayayav ov duxit eum non utetur eius testimonio. 

XpijotTat rp ixeivou ptaQxvfjiq 

CAPUT VII. 

El fitvxoi xts tpTjasiev a.ntx&h " l ° v naQiovxn. nobi Si vero quis dicat odiosum praesentem ad tcstf- 

/tnprvpinv ain(o xad-eoxnvai xni rvxbv xal vnb al- 30 monium sibi constitutum, et adprobaverit statim quod 

tiuatv nm/ avxuv ysfto&ai, ei fiiv Ssil-suv ei&vs cos criminalis uiter eos lis movetur, non adsit ad testityxlrj/jnxixfj 

/texat-v avxiov xtveixm Sixt], fijj naolxto monium qui USque adeo iufestUB est, donec de crim>bs 

finoxvQiav 6 fu'x9* xoooviov Svtftevrjs toi xnl mine iudicetur. Si veru aliter odiosus esse dicitar 

nifii iyxXrjfinitov 8txat,so&nt. si Si nXXioe anex&qe aut conventus pecuniarie, procedat quidem testatio, 

thatXtyotxo rj xai alxiuana&m xQT]fimixtos, npotxm 35 tempori vero disputatiouum serventur huiusmodi 

/uV ia xijs finpxvpias. T

Nov. XC 8. 9 452 DE TESTIBUS 

CAPDT VIII. 

i e id-qxa/tsv vopov, cSore xal tol xyif Quoniam vero posuimua legem, ut in pecuniariis 

Sixwv axorras fiagrvosiv, ixtiviov ovx avayxa- causis nolentes testiticari iilos non compellendos 

flov rrjv (xaQxvQiav vtfieiv oaot fitdlxau yeyovaaiv testimonium dare qui ante mediatorea facti sunt ipsis, 

avroTs, xai rives dnoxpdivrat xovxa* xai fiagxvgiav ov et quidam abutuntur hoc et testimonio nolunt uti, 

fiovXovxai vifietv, &eoni£ofiev, ei'neg exdxtgov /JSQOS 5 sancimus, si utraque parB consentiat, quod mediator 

owaivolt] rs av ti ftt) /uovofieoeis eo praesente factae sint. Si enim recusaverit et adixvyyttvov 

ovaat, dXXd xal avxov nagovxos iyeyovetaav. 

ei ydg 7iagani]Cfaixo xal iX&elv firj fi&i 

e. IX in. (. 453, 5 ridebuntur quidem ex utriusque praesentia facta) versionem latinam altquanto emendationm 

ea quae in Authentico est exhibet Gregorius Magnus in epistula a. 603 icripta Epist. 13, 45, ubi citatur 'constitutie 

novella quae de testibus loquitur c. 16 (Gregor. Opp. 11 1255 ed. Bcnedictinorum; accurathis epistutam tx eodicun 

fidt edidit Baudi di Vesme Atti della R. Accademia delle Scienze di Torino V (1869—70) 250 sqq., unde Uctionis 

diserepantiam enotavi). 

VIII. Quoniam autem legem tulimus, ut etiam in pecuniariis causis inviti testimonium dicant, ne 

tamcn illi testimonium perhibere cogantur, qui medialores parlibns fuerunt, et nonnulli hoc abutunlur 

neque testimonium perhibere volunt, sancimus, ut siquidem utrague pars consenliat eiim qui mediator 

ipsis fuerit testimonium reddere eornm quae ab ipso dicla sint, xlle etiam invitus tesiimonium perhiberc 

cogalur: cum impedimentum propter quod invilum eum teslimonium dicere prior lex noslra noiuit per 

consensum utriusque parlis sublatum sit. 

IX. Ceterum hoc quoqne saepe fieri scimus, ut guidam vel ad locorum defensores vel ad clarissimos 

provinciarum praesides vel etiam hic ut par est ad clarissimum magistrum census adeuntes seqve 

ab aliquo iniqni aliquid perpessos vel aliter iniuria vel damno affectos esse querentes testes velint producere: 

alque ne poslea iis obiciatur una solum parte praesente quae acta stmt probata esse, oportet illum 

quoque xn ipsa civitate degcnlem ubi testimonia dantur, admonitum a praestde vel defensore adesse tt 

testimonia audire. Si vero noluerit adesse, sed respuerit, ita ut ex eo ipso quod una tantum parte praesente 

dentur testimonia inutilia sint, sancimus, ut eiusnwdi testimonia ita valeant atque si uon ab una 

parie essent dicta, sed ipso quoque praesente data fuissent. IVam si recusaverit el vcnire atque audire 

1 vofiov) Cod. 4, 20,16 (c/. 19) fl xai om. s fl 2 81xStv 

om. Nomoc. d | 3 ocoi\ qûi anto 5 || 4 rovxtp] xal 

toixtp L a (| 6 xa ptolxri avxcbv yevofiivto fntfnvprjacu 

M] xdi ftBaixTj avxcjv yevouiva netfrqaeo&at Nomoc. 

dm xov fteaixrjv aixtov ytvo/itvov fiagxvgrtaai' agxta&fjatxai 

ya.Q L xov fisaixrjv avtcHv ytvofitvov ftag- 

TVQTJoai {uagrvQtlv 2?*), xal dpxea&Tjatofrai {&tjeeo&cu 

omi.iso xal B* v. I.) Z??, cum Haloundro vulg. quod mediator 

eorum fiat testificator: componantur enim (1. c. 

owfrrjaeo&ai yapi) s (xai tpjj avvxi&ea&at ex Epitomc 

ad Prochiron mutata 27, 56 cit

DE TESTIBUS 453 Nov. XC 9 

*ai axolam tSiv xaran&sfitvtov, xairoi Srjjwaievcov venire noluerit et audire deposittones (etenim publiii 

xal ovx i% aTxnQmxjjrov nvds avayxrje cupixeo&at cabuntur) et non per inexcusabilem aliquam necesfiv 

Svrafievos, iv lot? rdte nagayevofidvois ZOTM, xai sitatem deduci non possit, similis advenienti erit, et 

oxSiv 6(pe).os ix rfje avrov TiQOTtereias avxco yEvr,ae- nullum iuvamen ex sua protervitate ei efficietur, sed 

Tyri^rj 

fitjvl bxxcofioUo XTJS fiaatXeias £JU ty vjtaxtia 

Aniovos Theod., dai. xv. k. stpt. CF. post css uilisario 

us. anno II M 

1 dispositiones R l liter eis erunt (leg. erit) tamqaam si adrenissent, et nulla 

ntilitas ex contcmptu suo ei adhibuerint (adhibebitur 

vulg.), sed videbuntur quidem ez utriusqne praeaentia 

facta Gregor. \ publicantur V\ 2 non F 

T quae deponuntur Gregor. \\ etenim 

— 5 factae] cura utique in publico sit et non ex 

inetitabili quadam neccssitate venire non possit, aequa- 

1 ? RT) niai F 3 

vufg. J aliquam inexcusabilem 7'(| 3 possint V*T\ adinucnienti/?'||4propteruitate 

F| 6petierint F||hia] eig F|| 

7 is V |{ 8 propteruiam (propter niam V 1 ) R V proteruitatem 

T* || • quasi] quae libri || 9 testationibus] al. adtestationem 

T* in marg. |) 10 et] ad I et T*, et om. V 1 || 

11 ipsis om. R Q 13 minores siue maiores sint in ras. F 1 || 

et Bire om. V || 14 foras V || ut] aut T a | et om. VT || 

15 est nobis corigentes T | 16 adhuo] et adhuo R* | purus 

R l prius T l H sanotius — 22 et prae| scr. R 1 in rat. 4 w. || 

per] et V 1 J 17 et om. V, uel ins. V* \\ 18 praepositu 

FT|| 19 et pulsantes om. T x \\ 20 deo ingpectore T s in 

marg.] deum inspcctorem RVT; dantes vel impouentea 

addendum censet OtenbrGggen J 21 et qui| al. eorum adscr. 

T 3 in marg. | 22 perennisj ••• V 1 per V* || oommeniorationem 

F* || 23 munda om. T x \ litiganti» F l litigantium 

R V* \ 24 quam uero in ras. V | certo R | 30 manifesta 

/iF|| 31 subscr. data kl. ootub. impr. don. inat. pp. 

aug. anno XII. apione uiro clarisaimo oonsole F, dat. 

kal. oct. omisiis rcliquis Bamb. II

Nov. XCI pr. 454 UT EXACTIONE INSTANTE 

£!2TE AIIAITH2EG2 0Y2H2 IIP0IK02 IIPS- 

TH2 TE KAI AEYTEPA2, 82 TOY AN- 

APO2 AEYTEP0rAMH2ANT02, IIPOTIMA- 

20AI TUN DPOTEPAN TYNAIKA H T0Y2 

EK TOY HPOTEPOY TAMOY J1AIAA2. KAI 

«2TE EI B0YAH6EI2H2 TH2 TYNAIK02 

HTOI TOY KATArPA*ANT02 YIIEP AY- 

TH2 THN DPOIKA AOYNAI Tfil ANAPI TA 

KATArPA ngo- legio utens a nobis dato, coutradicebant autem ex 

rofiiq> xQOJfievrj rco JICIQ' rjf/dir StSo/xevco, avtiXeyov 25 priori matrimonio filii et ipsi maternam obicientes 

Si oi ix ru>v itocariov yn/itoy jxalSes xni nvroi firj- dotem, et dubinm crat, utrutn etiam uon superstite 

iQcpav TiQoTEivofxeyot jtQolxa, xai afiptsfirjTTJoiftov rjv, priore uxore oporteret guscipi tilioa contra secuuei 

xai firj neQurvoTjs irfi nportgas yafttTrjs Set Stl-ao&eu dae dotem litiganteg. Non enim aliis dedtmm durovs 

ixeivrjs jtaiSas xara ifjs Stvrtpas nQombi dyaivt- dum et damus boc privilegium aut heredibus aut 

£o/te'vovs. ov yccff erigots Sedcoxa/iev T« TJdn xni StHt>- 30 creditoribus, sed Bolis iiiiis. Plurimae siquidem dubiftav 

rovro xb noovopiov ii xlrjQovoftois rj Savstaxais, tationes extiteruut in bac causa, diceute secuuda, 

aXXa ftorots naioi. noXiai ftiv ovv afifte^râeis quoniam expendisset et ante quam ad eius venisset 

yeyovaoiv tv ra} nody/ian, Xeyovorjs ifji d*vri(>as matrimonium prioris uxoris doteui, et non esse iustum 

ya/iBTrjs, caS i£avaXaioaS iy&tj xal nqh' dnl rbv TTÔS 

avxijv iX&rj ydfiov 6 avijQ rrjv rq? jtQOTBQaS yapsxijS 35 

Nov. XCI (Authent. XCIII «=• Coll. VII tit. 5: gloss.) Graece extat tn ML, epilogo exccpto in B 28, 13 

(inde B* II 29, »6 p. 569 Zach.). — Epit. Theod. 91 (inde JS2), Athan. 10, 5. Iulian. eonst. LXXXIV. 

XCl 

UT CUM DOTIS PRIORIS ET SECUNDAE EXACTIO FIT, SECUNDIS NUPTIIS A VIRO CON- 

TRACTIS, PRAEFERATUR PRIOR UAOR VEL LlBERl EX PRIORIBUS JXUPTUS PROCREATI. 

VTQUE CVM VXOR SIVE IS QUI PRO EA CONSCRIPSIT DOTEM DARE EAM MARITO VE- 

LIT, SIMARITUS QUAE CONSCRIPTA SUNT ACCIPERE DISTULERIT, SULUTO MATRIMONW 

DONATIO ANTE AUPTlAS AB IPSO COIfSCRIPTA AB EO EXIGATUR. 

Imp. lustinianus Augusttts Johanni gioriosissimo praefecto yraetorio per Orientem itcrum, ex consule 


Praefalio. Nuper iudicantibus nobis in controversiam vocata est res multiplici animadversione diqna 

neqne indiyna luculeniiore legislatione. Quidam cnitn cum prioris uxoris eaque amissa secundac martius 

factiis esset, dote ab utraqne accepta et liberis ex priore relictis decesserat secunda adhuc svpcrstite. 

Volebat igitur secunda uxor dotcm a se datam exigere privilegio usa a nobis concesso, coutradicebant 

autem liberi ex priore matrimonio nati ipsi guoque malernam dotem praetendentes, atque dubium erat, 

num etiam priore coniuge non superstite libert illius recipere eam deberent contra secundum dotcm coit' 

tendentes. Hieque enim aliis hoc privi/egium et dedimus iam et damus sive heredibus sive creditoribus, 

sed soUs libcris. Multae igitur controversiae in ea causa extiterunt, cum secunda uxor diceret maritum 

iam ante quam ad nuptias ipsius venisset, prioris ttxoris dotetn consumpsisse, neque par esse se quidem, 

1 rubr. IJKQI SVO jtQotxaiv XQttacrovfiivtov, xal ntpl 

xov /«7 povXofiivov XTJV ngolxa Siâa&at Theod. |) 

2 anatxrjacu L l jj npotxbi] TJ/S TtQoixos Bf^ 3« om. 

Ath.\coi — 13 Scapeav] devxeffoyafiovinros (Sevxepoyafivoatnoe 

index) xov avS^bt xai xa i£^$ Ath. | 10 dva- 

(taXXexat) Si *.v. add.L 1 1 12 vn* avxov) ab ea r |j ygatpeiaav 

L \ 13 8a)(>eav\ firj vno8e£dfut>ov 8i ngoixa 

fiT]3i itftoya/tialav SiSovai ocooedv ndd. Iialoander(Bf) j] 

14 T om.L | 15 vixa(>x& Af H 16 opStra 

LB | xe et ttaq ixaxiqae otn. S (j ixattQcov Bf \ ^ 

TtQoriQnf anoxextbv dnfjX&ev L || 23 ittQiovvias L l 

\id. 28)J iflovXexo B' 1 B yvrij B |j 24 rijy 8t8ofit'vtjv 

itag* avxris B' | ainrji CGEHeimbach ez s\ 25 itaQ* 

B Cf.Cod.8tn,ll Q avrdXtyevL 1 I 2§avxi]vL x 

(avtol xnv raalit CGEUeimhach) || 29 ixeit-qs om. s \ 

T^S T^S Sevtepas L 1 1| 30 c/.Cod. 8,17,12 $7|j31 f 

L l \\ 32 itatai] xols naiai CGEHeimbnch mule | 3-1 ya~ 

fUTfjs om. s B 35 nvT^S L a \ SX&oi B' | 6 avrjQ om. s 

2 extante dotis V dotis intante R | 4 raigranU R YT 

vulg. |) prime T | 5 et ut] ut et RT et Vvvlg. R 6 noluerint 

V* || his V B dote R l \) 8 distulit Kfi aut 7« \ 

9 ea] leg. eo? || 10 conscriptom] cam scriptura V «tiam 

conscriptam RTvulg. Q antenuptiarum V H 14 excoos. 11V 

exconsuli T | 17 dubitatione R || 18 cauaani R* | correot.« 

V x H 19 legi» V | 20 facti» T l | rir) ucro H l j 

ea R l || deinde] et dcinde T^ 22 adhuo Becunda] ad tecunda 

R % seoanda adhuo T || 26 et dubium) et om. 

B>T \ atrom F* || 27 oportere F> oportct V 3 [| Ug. filios 

(illiua)?

D0TI8 PRIMAE ET SECUNDAE 455 Nov. XCI pr. 1 

rrpolxrt, xal ov Stxawv iaxi, xfjv iiev avxns ngoixn^ 

Swxt xoaovxov evge&q xttxaXmdtv o avt]Q oaov dgxei 

fiorri rfj Sevxegq ngoixi, avxrjv dnoXeaai, xovs Si XTJV 

QavaXaifrtlaav 7J§q ngolxa Xaflelv dXX' ol naiSes 

ids vnnfrrjxas ngotaxovxo, oxnteg oXcoi ngayfidxa>v 

oviwv xcn xtXevx-qomft ni xfjs xeXevxTjadarfi vno&rpeat 

nyeefivxegrtt xrfi Sevxtgas eiai 

suam quidem dotcm, quod tantum inventus est reliquisse 

vir quantum suificeret soli secundae doti, eam 

perdere, illos autem expensam iam dotem percipere; 

sed filii hypotbecas proponebant, quoniam omnino 

5rebus existentibus morienti hypothecae seniores potiores 

quam secundae essent. 

CAPDT I. 

Tolxav xoivtiv aptpief}r]xnvfi£vtDv ixslvo xdiv avoi/io- His igitur in dubitatlonem venientibus illud cerloyrrfiivaiv 

ie tjSrj xai vEvofiodêxtjfievtov naq* t](iu>v tum et iam a noliis sancitum est, quia 8i aliquid 

laxiv, ws « fiiv xt tpaivoixo dx xaiv •ngayp.dxtav XTJS 10 appareat rerum prioris aut secundae dotis, hoc ne- 

Ttooxioas fj xr,s Ssvxsons jtQotxos, xolxo dvdyxn rj cessarium filios prioris aut secuodae babere, aut si 

T««»» TtatSue xfjs Tigoxigus t} xrjv Sevxioav &x eiv > rj ei moriatur et illa, filios eius, siugulos quod proprie 

7t).tvri,cfiB xaxeivrj, TOVS naiSae nvxijs, ixnaxov jrgbs habendum suum ostenderint: hic enim ct in rcm 

bmp av oixsias fyeiv iavxbv djtoSeiêtsv ivxav&a quae de proprietate est corapetit pure, et uuumquemyno 

xui JJ u\ rem rj IZFQI Seonoxsiae ayfw&t xaO~aquJs, 15 que quod Buum est habere nullo privilegio indigens. 

xiu fxaaxov Ssl xb oixelov fyetv firjSev nQovofiiov oeo- tii vero nibil appareat utriusque rerum, aut aliqua 

fierop. ti fii oii (paivotxo xotv exaxiqai nQayfiaxtov quidem appareaat aiiqua vero desint, sive supurstiovHev, 

fj xiva ftiv tpnivotxo xtva Si kXXtinoi, ehs tes sint mulieres, repudio forsan priore matrimonio 

TTfohtatv ni ywriixee {AenovSiep xvôv xov nQoxigov dissoluto et competenti mulieri dote, sive defunctae 

yn),i>v StaXv&evxoe xai ngftoauarjs xfj ywaixl xijs nyot- 20 sunt filiis ezlstentibua ambae aut etiam una barum, 

xo>) tixs xexeXevxrjxaoiv [^] ijti jiniaiv afitpo) f} xal ia his quae desuut Buperiorem esse priorem et filios 

fiitt xoixav, ini xoli iX)Mnovai xvgitoxeoav clvai xfjv ex ea antiquiorem dotem proponcntes, idem est di- 

Ttoouonv xtti xove £!; avxrjs nnlSae nêafivx£Qav TiQolxa ccre nepotcs et pronepotes et deinceps successionooTfivofiivovs' 

xuirxov Se iaxiv tintiv xal lyyovovs nem, cuiuscumque naturae fuerint. Sicut enim si 

xui nmyyovove xai XTJV ifi^Jjs SinSoxqv, 6noiaeS^-2f> duo dcbita publica fuissent, necessario antiquum 

•ntnF, yvatojs eJev. wineg yag ei Svo Sr,fi6ata oyXrj- posteriori praeponeretur, ita et bic privilegia neceaftaxa 

tjt>, nvnyxrj xb ngta{IVXBQOV yvquoxtqov xov sarium est priori doti dare priora, et ita 6ecundae, 

litxaytveaxiQov xa&eoxdvat, ovxoi xdvxaii&a xa ngo- et dotcm non praeponere doti neque bypotbecam 

toinn dvriyxf] xrj ngioxrj IIQOIXI So&ijvai ngoxega, bypotbeciB, sed quoil aatiquius est et tempore amolrm 

rs xT, Sevxioq, xni ngolxa [ITJ ngoxQiveiv ngoixl 30 pliuB manere proprium robur habeua et privilegium: 

firfii vnoU-r^xTjv vnod-^xTj,' aXXd xo ngta^vxtgov xai tempora namque bypothecarum permutare aut in- 

XQonp nohbv ftivttv xr\v oixelav k'xov ia%vv xt xai terimere nullo modo patimur. Et baec dicimus non 

noovofiiav xovs yctQ xQovovS xoiv vno^Tjxdiv dftiixpai, 

T} avtXiiv xar' ovStva xqbnov aigoifie&a. xai xavxd 

e. I swnmaria ex Theod. habent Prochiron 9,14; Epanagoge 18,30; ex Ath. paratilla Atk. 15 { 15; v. 2G—28 

aryumentum ex Ath. repetit liber itepi Sicupoooiv ava.yvcoofia.xaiv § 14 p. 195 Heimb. 

quonium vir tantum reliquisse inveniatur quantum soli secundae doli sufficiat, suarn dolem amiltere, illos 

aulem dotcm iam consumplam accipere: at liberi hypolhecas praelendeoanl, quod cum omnino bona haberel 

defunctus, defunclae coniiigis hypolhecac anltquiores essent quam secundae. 

I. Cum hacc igilur in controversiam vocata sint, illud et exploratum. iam et a nobis sancilum est, 

JI quid ex rebus prioris vcl secutidae dolis appareat, id necesse esse aut liberos uxoris prioris aut secmidam 

habere, uut si illa quoqxte dcfancta sit, liberos eius, quantumcumqtie ad se quisrjue pertinerc 

probaveril: Iric euim et actio tn rem quae est de dominio pure compelit, et suum quisque liabere 

debcl privUegio minime indigcns. Si vero nifiil ex rebus utriiisque appareat, vel quaedam appareant 

qnaedam deficianl, sive supersint mulieres (repudio forle prioribus nuptiis solutis el dole mulieri compelcnte) 

sive defunctae sint rcliclis liberis utraque vel eliam allera earutn, in iis quae deficiunt potiorem 

tsse priorem liberosqne ex ea natos anliquiorem dotem praetendenlcs: idem aulem dicendum est etiam de 

nepolibus et pronepotibus et reliqua deinceps successione, ctiiuscumque sexns sbit. Quemadmodum enim 

si duo publica dcbita essent, nccesse csset anliquius poslcriore potius haberix ila hic quoque necesse est 

privileffia priori doli prius dari, atque ita demttm secundae, uequc dotem doti praeferri ncque hypothecam 

hypolliccac, sed quod antiquins est et tempore consenuil suuin et robnr ct pnvilegium relinere: neque 

enim tempora hypoihccarum mulare aut tollere xillo modo voiumus. Atque hacc dictmus non ignorantes 

1 xal ov — ngoTxn om. L xnl ovx elrat Sixatov XIJV 

Oixiinv fiip TJ % in tiiarg. (ex s) )| 3 ftorj] Ms] fbrov LH ]] 

Q) y|| 13 *xeXevxr]Ooi ML xtXevxrjoet B\\ 14 aizo- 

8ti$eur MIi'\ intSti^tuv LDf || 15 17 in rfem 3/J dycoyrj 

iv rem L irtl (ij ini B' ed. Leunclavii) iq> ngdyftaxi 

aycjyrj B || ^) rj cum Hnloandro vulg. (B?) H 16 Stl om. s || 

(trflirbs lif | 17 ixaxiqiav B( (| (9 QtnovSioj M\ Sia- 

£tyity LB H JtQtoxovBi U 20 Xvfrivxos Bf B 21 ttxe] fj 

B' | T) om. ?» ante a/ifa) collocaurlum censet CGEHeiw 

bach g 22 M xali iXXeinovoi om.B 1 || 24 Si ow. L l j| 

xnl om. j- || ixybvovs xal antxyovovs LBt* || 28 ro 

nôvofiiov I-> a 1 29 nffoxipa MB 1 ] npoxtpn LB f s ngbnôv 

B' || 31 V7u>&r,x$ hypothccis sr || 32 nohbv MB 1 } 

nXiov LUt $ I pivtt L y^ 33 a/teiyaod-at B* B 34 Koi 

Xavxa — 45t*r" xaxaaxrjawftBV om. B* 

1 dotcm om. vulg. | tatnen R l J 2 vir] ubi Ii l || *doti] 

dotcm libri || 3 iam om. 72' || 4 ypothccas {tt sic constanter) 

libri || 9 ct iam] etiam libri, vulg. { tl filiug R x |j 

priorcs V\ sccundam Beclc || 12 moriantur F° || 13 suum] 

eiuc T l | huic V 3 9 in rcm quae] in rc V | 14 est del. 

H* H putare II 1 || 16 apparet (et add. V 2 ) RVJJi 17 appareant 

quidem aliqua V* in marg.t om. V x | 18 mulie»8 

V 1 1| 19 computcnte V 3 (competere vulg.) || dote T 2 ] 

dotem R VT l vulg. || sive] suum R l || 20 sint T' ((ambae 

om. R x fl earum RT D 21 desunt] sunt V 1 1 22 est ora. 

RT X || 23 et pronepotes om. R\ et om. T || 24 fuerit R (| 

si om. V 0 26 postcriori pracponerctur (pracponentur R'l 

R V\ pracponeretur (pracponentur T x ) poBtcriori Tvulg.\\ 

27 priura] prior» V 1 || et ita] et om.R* H 28 proponere 

T* ponero R l g bypothecam] ypotheca V Q 29 antiquus 

R x B ct om. R x || 30 proprium] priorum manero F 1 , del. 

V* B 31 tcmpore V x || namque] neque R l || 32 lll 

nulla F 1 nullum R x nullu (ftc) R 1 ^ Et om.R

Nov. XCI 1. 2 456 UT EXACTIONE INSTANTE DOTIS 

tpautv ovx Ayvoovvrss tos Sqnov xal higio&i T?JS rjus- 

Ttpas vofto&saiai xavxa dtcooicnai, dlX' inetBijnso 

SXais xexivTjrai nctQ 1 runv xai nvae Sayjsv aXloioieoae 

To nqayfia ^TjTrjoeis, Sia xovro xal eis xr\v tov nagovxos 

vofiov xgeiav aytxofte&a, olx >Va vvv it ngdi- 

IOV vofio&etTJoatfiev, dXX' iva aayiojEQov aixb ndac 

ignorantes, quoniam iam et in alia quadam nostra 

legislationc haec decrevimus, sed quoniam oranino 

motum est apud nos et quasdam habuit aliquo 

modo causa quaestiones, propterca et ad praesentia 

51cgis opus accessimus, non ut nunc aliquid prius 

sanciverinms, sed ut clariorem eam omuibus constitueremus. 

CAPUT II. 

KnxtXvo ys ftfjv jtQos&eh-at T

DE INMENSIS DONATIONIBUS 457 Nov. XCII pr. 1 

&titj Sovvat xal 6 htpfiavtov dgeitiT7]dee 7taontrsTrni cepturns ex studio recusaverit perceptionem, damus 

rrtv Xrjtpiv, ScSofisv avrfj rr,v xije nQoyafimias SwQsae ei antenuptialis douationis matrirnonio soluto peti- 

•tov awotxsaiov ?.v&evxos anaftriatv, xalxoi xrjv nqciixa * : —'~ 1: —*" J ~ l — *— " : - : 

tionc-m, licet dotem propter viri causain non iu- 

iia xitv xov dvSgbs aixiav olx eiisveyxovarj. 

tulerit. 

CEniXoyoe.) Ta xolwv nagaaxdvxa rjfnv xai 5 (Epilogus.) Quae igitur placnnrunt nobis et per 

Sia xovSt xov &eiov SrjXoifteva vofiov JJ arj vnsQoxt} hanc sacram declarata sunt legem erainentia tua 

fgyy xal ncQaxi naoaSovvai anevadxta. v ziai- nobis, sed oportere quidein praeponi filios quos pater 

omv ovs dv 6 Ttaxfjg JiovXfi&eit], ov xoaovxov Si iXax- 20 voluerit, non tamei) in tantum inmifluerc alios, ut 

xoiv xois dXXove, diexs avxols dôQrjxov elvui xr,v inportabilis eis Bit dimiuutio. 

iXdxxoJOtv. 

CAPUT I. 

Tov xolwv Ttao' rjfidiv xf.9ivxot vcftov fiivovxoe Posita igitur a nobis lege in sua virtute manente 

inl xrts iSias ia%ioi ixtlvo povXofie&a, disxt eX xis illud voluinus, ut si quis donationem iuraensam in 

&• xjj Smvvfir, xov XXTJOOV xoa- bcat in distributioue bereditatis tantam unicuique 

olxov ixdaxqt xdiv aaiSwv ipvXdxieiv xb ix xov vo- iiliorum servare ex lege partem, quanta fuit priusfu>v 

ftdoos, ooov r,v TT«JV xr,v Scooeav 6 naxrto eie quam donationem pater in filium aut filios, quoa ea 

xbv naiSa f, xovt nalSaS xovs ravxj} xsxtfirjfitvove 

Nov. XCII [Authent. XCI = Coll. VII tit.Z: gloxs.) Graece extat in ML, c. I in B 41, 6,1 (inde B 1

Nov. XCII l 458 DE INMENSJS DONATIONIBUS 

noirjaairo. ovrca ydg oidev Pu raJs SIOQEOIS iy*a- honoravit, faceret. Sic enim nihil ulterius in dona- 

Xiaovaiv, ?x ov * £t t /tiv iizi naor) xf/ ovaiq TOV naxgds tionibus querebuntur, babentes quidetn in omni subid 

anb rdiv v6fiot%'y xara TOOOVTOV Si al£o/ie'vov Btantia patris quod legitimutn est, in tantum autem 

xovxov rov /uxgov, xa&' oaov xal xd irgdy/iaxa el%e aucta quantitate, quantum babuit substantia patris 

xov naxgos ngiv T«IS Scooeale iâvxXrj&tir]. ov Swa- 5 antequam donationibus exhauriretur; non valentifiivtav 

xa>v xats Scugeaie xextutjfievcav naiStov || Ulo V 1 \ 19 hoc VT] haec 

Jivulff. |{ nostras V l T\\ intio T 1 | cogitatio est] cogiUtione 

V 1 cogitationem R 1 cogitationea T l Q 21 eas V \ 

in huiusmodi Vvutg.] huiusmodi in RT\ 23 aucmentum 

Vfi \egeeRV*T l \\ hao /2T 1 1| 26 de] de et V, om.R B 

27 fert T x 8 29 lege RT\ in lege Vvulg. | 30 hac nichil 

T\\ 32 igitur] ita T || 33 nostram om. R Q 35 subscr. dat. vi. 

idus octub. V, om. celL 

vnaiaa-

DE APPELLATIONIBUS 459 Nov. XCIII pr. 

qf XCIII. Auth. c. coii. vm tit. 2 

IIEPI EETHN 

AY612 THN AIKHN EHANEAOEIN, MH AN- 

TlTieESeAI THN TH2 AIETIA2 IIAPAAPO- 

MHN |AHO TOY N1K.H2ANTO2]. 

'0 avxbt fiaotXsvs ^lwnvv^ xco ivSoôxnxtj) innQyco tolmp. lustinianuB Aug. Iohanni pp. secundo ex conxwv 

XTJS £o> nQaixioftiiov xb /2', anb vndxov SgSi- sule ordinario atque patricio. 

vnQioif xal 7iar(>ixi

Nov. XCIII 1 460 DE APPELLATIONIBUS 

Sierlat Jtapqjfflxvtas, ixsivov Si Sta xovxo ovx 

•d"tlv jiO-Qn xfj arj ivSoôrrjxt Stii io xrjv Sixt]v 

zols aiQB&eioi Xtyso&ai dixaaxnXe. 

CAPUT I. 

confinnari semel biennio transacto; illum vero propterea 

non perexecutum apud tuam gloriam, eo 

quod litem apud elcctos diceret arbitros. 

p xolwv rfjv ftsv eiprjfievrjv vno&sotv, Sancimns igitur memoratum qnidem negotiuin, ex 

££ rjs xavta fjftiv n$os?'iyysXxai, firjdiv pXaPqvat rjj 5 quo haec nobis nuntiata suut, nihil laedi ex cursu 

xou %o6vov 7ta()a§()O[irj, ftrtSe XVQCUV elrat TJJV rov 8i- temporfs, neque ratam esse iudicis sententiam semcl 

xnarov yfjtpov ana^dxxXrj&elaav, alXa xai ftooseg- appellatione data, sed perexerceri apud tuam glo- 

&j naga xf, ajj tvSo&xrjxi xal Ttipai vSfttfiov riam et terminum legitimum Buscipere, etiamsi de- 

HUV ei ftvgiaxts jiXeiiov xrfi Sieiias %o6vo? cies milies plus quam bieunii tempus excessit aut 

nnoiSonuEv rj xai jiaooSgdtioi. xov Xomov Si ini 10 excedat. Deinceps autem in omni negotio, in quo 

ndarjs vno&ioecos, iq>'rjs roiovro TI yevrjxm xal iv tale aliquid agitur et in medio motae causae apud 

ptaip xirov/uevqs TJ/S Sixqe naoa xili itperjj Sixaarfj appellationis iudicem aut non motae aliqui eligantur 

T/ *ai fii] xtvovfisvTjs rivisjtlge&cootv &IEQO\, xai Sia alii, et propterea biennium transeat, intra quod opor- 

TOVTO 7j Steria naQsX9oiy jjs dvros iy,Qrjv rove lyixas teat appellationis iudices litem decidere, et per quam- 

TIJV Sixrjv reftsJp, xal xaO"' oiavSrt7iore neQiaraatv 15 libet circumstantiam rursus revertatur iternm ad iuinaviX&oi 

naXiv inl rois iyezas TJ Sixrj, xois ftiv dices appellationis causa, aliis quidem omnibus liceat 

aXXois izaatv iîara %o7i

CT SINE PROHIBITIONE 461 Nov. XClVpr. 1 

negi xu>v ttfexmwv aycovtov TOIS fyrtôa&sv si(njrat 

voftois xai itaQ* rjfiatv iv xols xatv vofitop dvayiyqanxai 

(iifiXioiz ini TJJS oixeias ftevovTcov iaxvos. 

Dat. v. id. Oct. (CP. imp. dn. Iustiniani pp. A. 

anno XIII. Apione v. c. cons.) \a. 539] 

qtiae de appellationis certaminibus priscis dicta sunt 

legibus et a uobis in legum conscnpta codicibus, in 

propria virtute manentibus. 

Dat. VIII. bal. Iunias CP. imp. dn. Iustiniaui pp. Aug. 

5 anno XIIII. Iustlno viro clarissimo consule. [a. 540} 

qA XCIV. Auth.XCII. Coll.VIItit4 

22TE AK2AYT22 EIIITPO R UT SINE PROHIBITIONE 

nEYEIN TA2 MHTEPA2 T2N MATRES DEBITRICES ET CREDI- 

JIAIA2N, EIKAI YIIEY0YNOY2 TRICES TUTELAM GERANT MI- 

AYT0Y2 EXOIEN HKAIEIENioNORUM, NEQUE IUSIURANDUM 

AYTOI2 YnEY0YNOI, KAIMH- PRAEBEANT QUIA NON VE- 

AE OPKON YIIEXOY2A2 22 OY NIUNT AD SECUNDA VOTA R 

AEYTEP0rAM0Y2IN. 

'O aixoi §aai).Bvs 'itodvvrj xrj» ivSol-oxdxqt 

xuiv dvaxoXixcov itQiuxwQlatv xb fi', anb indxtov 

6odivia>v xai nnxQHcico. 

15 

Idem Aug. Iohanni pp. secundo. 

(nQoolftiov.) "Evayxot iyQaxpitftev vofiov inl xfj (Praefatio.) Nuper scripsimus legem super cura 

xwv vitov xTjSefioviq, xd jtegl avxovg ytpo/ieva xa- minorum, malignitates quae circa eos fiunt ex frexovgyrjfiaxn 

ix xov avxvov xa>v Sixd/r xiov jiag' rjfiiv queutibus litibus quae apud nos agitaotur inveuicnxpnv/ie't>o>p 

evQioxovxes, oncai dv fiqSeis xd»v vnsv- 20 tes, quatenus DUIIUS obligatus existens minoribua aut 

ifivtov ovxoiv role teoii tj i'xstv avxovi vnsv&vvovs obligatos cos babere se dicens curam exerceat, ne 

Xiyovxaiv xqS^fiovevri, ftr} jzoxe inl xr\s iôvaini xa>v forsan in potestate rerum factus agat aliquid circa 

nony/idxwv yiPOftsvoS 7t()d!;£ie xt itEQi xbv piop xa- minorem maliguitatis. £t lex ipsa rata nobis sit et 

xoiiQyrjua. xai o yt vo/toi avxds xvQtos fjfiiv £axvf}dy ftrjvl oxxcjfipiip vnaiiia 

\stnlovos The.od. 1'lane diversa tst tubscr. ?, ubi vid. || 

7 rubr. Ilegi rov dxtoXvttas rat ftrjxiâi Inixoomvtiv 

•twv nalSatr xai firjSi OQXOV jtapextiv Ath. IJegl imffontav 

(add. fitjxiptuv cum ind. Reginae) Theod. (| 10 ^ 

«»' xal L | 11 ftTjSi] fifj index B \ 13 8evxtQOyaftovOiv] 

xai ntQl xov inoxelo&ai avxds xoit dmxpoTitxoTs XoytdftoTt 

add. index Bf (cf. B' p. 348) jj 14 indpxto AfL, 

corr. Scrimgtr || 16 opSivaglot ML, corr. Huloander | 

17 rofiov] nov. LXXIl (ne^l xrjs ofi" veaqas ftjoi' fii- 

(iVTjeo xal xov ).y xe

Nov.XCIV 1. 2 462 UT SINE PROHIBITIONE 

vSftovs rfjv ttfjStftovlav vneX&eiv avrexi&tj napa xbv leges curam subire obiecta est contra nostram in- 

•mtixBoov oxonov vno rtviov oix og&ws r\ roiavTr/ tentionem ab aliquibus non recte buiusmodi con- 

Sidragis, (lovXofte&a. IOV rouov xov tavra Xiyovcos stitutio, volumus in lege baec dicente matrum exxiov 

firj-itQcov fi-atoeia&ai xd noosionn. nocoiov fxiv cipi personas. Primum quidem causam introductam 

ydq iiQayfia eiienjveyfjevov vnio raiv ve

MATRES DEBITRICES 463 Nov. XCIV 2 ep 

fotJv vitov yvXnxTJs, xai /laXiaxa 

xov avv axpifieia ras anoyQCHpas ylvta&ai, nnpovxos 

xai xov XaftitQOraxov oxoi/ia, wneo rj negi 30 

Et ex nunc teneat, quatenus in omni pupillari 

substantia omnis cautela liat circa rea miuorum 

custodiae, et praecipue ut cum subtilitate descriptioues 

tiant, praesente quoque clarissimo scriba, 

cui de talibus cura commissa est, et aliis qui 

TC5V xotovxtav tpgovxls Imxtroanxat, xal xu>v aX- consuete talibus interveniunt, subtiliter et tide- 

Xcov xwv d£ i'frovs xois xoiovxois 7ta(>aytvopivu>f, iussionibu8 dandis et omnibus agendis, sicut no- 

ixQififos xcHv xe iyyvaiv Stdoftivtov xai ndvxatv stris decernitur legibus, providentia clarissimi 

nQaxxofitvotv, xa&a xdis rjftexeoots Sirjyootvxni vo- praetoris, cui buius partis cura est. ProponatfiOiS, 

TtQovoiq xov Xa/xnQOidrov noaixcoQOS, a> xov- 35 que eara jpse in bac regia civitate, ut omnibus 

xov fiiXsi xov fiigovs. npo&râeis XB alxbv avxbs sit maoifesta et nullum lateant quae a nobis 

inl xavxtjs xfjs fiaaiXiSot noXttoSy otixe anaatv saucita sunt. De hoc enim iegem, aicut oportet 

avxbv elvai bv xai firjSeva StaXa&elv xa nn.f>' 

ijfioiiy vofto&exijfrdvxa. xbv ya.Q jtepl xovxov vofwy, 

xa&dneg oel iv xats innyxiais tpvXaxxta&a^ 40 

lalores, sed quod plerumque fit et respiciunt et curant. Propterea igitur sancimus, ut religua quidem 

obscrvatio quum in matribus custodimus, secundum priorem forinam valeut, ulque eae et Vetlciano SCto 

et omni auxilio renuntient omniaque faciunt quaecumque prius definila sunl, neve tamen iusiurandum 

yracstcnt, verum salis habeant solam renuntiationem facere cwn de ceieris omnibus tnm de secundis nuptiis, 

nullo iureiurando ea de re dato: simulatque vero mater secundas nuptias contraxerit, slatim a tutela expetlatur 

atque ea aganlur quae etiam si turasset subitura esset, quae quxdem semel in iudicio mentita sit 

et suaevromissioni et depositioni secundas cupiditates praeluleril. 

Epilogus. Haccigitur lex pietalis causa lata sit (etenim ne ullo modo honor dei iniuria afficlatur, 

haec a nobis sancita sunt) et ex hoc tempore valeat, cum tua sublimitas hanc legetn in omnibus 

provinciis manifestam faciat. Hic enim gtoriosissitno prae/ecto fclicis huius urbis, cui haec talia curae 

tunt, legem de his latam transmittemus, ut providentia et ipsius ei clarissimi praetoris, cui huitis parlis 

cttra est, in omne tempus cttstodiatur. 

— et ex hoc tempore valeat: ut in omni pupillari substantia omnis cautio adhibeatur de rcbus quae 

ad minorum custodiam pertinent et inaxime ut inventaria cum diligenlia conficiunlur, praesente el 

clarissimo scriba cui eiusmodi rerum cura commissa est et ceteris, qui ex more eiusmodi rebus intersunt. 

atque diligenter et satisdationes fiant et otnnia aganlur sicuti legibus nostris praeceplum est, 

providentia clartssimi praetoris, cui huius partis cura est. Ac propones eam ipse in hac regia 

urbe, ut omnibus mantfesta sit neu quemquam fugiant quae a nobis sancita sunt. JNam legem de 

1 Intlnav 3f(| 2 9tcnKp(iiv /iev L° fi 3 naanv X, 

°*>" S X 4 r^firxiqoiv L || xnxa om. L a || iXQoreQov om s I 

5 fitXutvlm LTheod. jj 13 *av addidi || 18 ij/nv Lg] 

om. £11| xal) ut s* j| 19 tpaveponotovoqs L |j 20 xovxov 

m. L || 22 ftiXXei L || xaxanifttpoftev) transmisimus (i. e. 

xaitnipyaptv cf. 464, 2) rr B 24 fiiiXti M a L || 26 x«» 

ano rov vvv xgartixa» repetita ex initio epilogi (t>. 18); 

uquitur enim epilogus exemplaris ad pratfectum urbi 

transmitii {c/. v. 20 «7.) || 27 yevia&ai L || 28 xrfi artte 

ntol (27) eoll. Zachariae || 29 dnoaxpofds L a |j 36 fteXXtt 

L \ noofrjou flaloander ur | aixbv avxov L l 1 ob8eruatur R 

avxbs 

avtb» L* | 40 xad-dnaS M Q £17 ML* 

1 B quod 6t V 3 in ras. f 2 ct respiciunt] 

et om. /i [j 3 quam] quia T \ 4 aecundura prius 

sohetna Btck Q 5 neile iam non It l (j 7 vero om. V II 

abrenuntiatione (abrenuntiatio T) sola libri, corr. vulp. || 

8 de sccundis] desideriis F 1 (] 9 tia H (| II agi qaasi eam 

mori contipisaet V 0 et VT\ om. R vuig. \ iurare vulg.) 

iure R VT | perferret vuty.] perferre T perfert V profert 

Ji |] 13 dcpositionis V 1 || 17 iurietur T l t| honorc 

R l || 18 sancta K« |l 19 manifeatam F 3 || fatientem T° || 

20 Hinc] leg. llic? |) enim om. V 0 gloriosissimoa praefectoaii 

1 H 22 transimua II | prouidentiae R VT fl 23 olarissimis 

R l | partes V |) cura vulp.) curae libri fi 26 teneant 

R l R quamuis V || populari T || 28 discnptiones 

R*T\l 29 fiant} fuerit R* V \ 34 cura vulg.] ourae RVT\\ 

35 ha V [| 36 et] ut T\\ 37 lege RT l

Nov. XCV pr. 464 DE AD&UNISTEATORIBUS 

xole irSogoTaroie tjtd(>xoie xwv UQCOV ijfidir itgat- in provinciia servari, gloriosissimis praefectis sa- 

TCOQIOV xarsndfirpafxBv. crorum nostrorum praetoriorum destinavimuB. 

Dat. v. id. Oct. iatv fiaotXelae 

Iovoxiviavov xo tv' vnaxeias *Anitovos Ath. ij-etptovrj&rj 

urjvi 6xxa)f$()la> irret XTJS fSaoiXelas tS' [corr. ty) vnuxeiq 

*Aniovos Thtod. j) 6 rubr. Jltql aQxbvxtov Theod. s 

Nbftoe HBQI XUV aQxovxotv Aih. \ 9 tXxt cxQaxuoxixijv 

&x ouv e *f« noXixixrjv (om. OQX^V, in indice om. w. 

tXxa noXixtxf}v aQxv v ) & II 13 ind^xV Ath.] vndpxo* 

ML\\ 14 OQSivaqia MLy corr. Haloandrr || 15 vofiov] 

Cod. 1, 49 (/&. a xov HOJSIXOS xl. fid"' didxa^ts a 

aehoL M); c/. nw. VIII c. 9 | 17 *navaoivxo ML Q 

19 8tax(>iipat tv M || 20 tptQOfievoi L g unoXoyovptvoi\ 

inayo/uvoi L a (| 23 nvd£eiey L a || xooovxov L || 

25 navaoivxo MLt corr. Scrimger 

2 praetorium V\\ 3 sub$cr. dat v. id. Bamb.II, datum 

v. idus octobris ed. princ, om. eett. l 6 De aministrationibus 

V De aministrationibus R || 12 gloriosissimo 

om. V [| ppo gacrorum praefectcram hurum V || 13 ex 

cons. R V exconsuli T g 14 patri R g 15 quidam Ffl nouiwimus 

V" |j 16 uolentem Tvulq.] uolentcs RV \\ qui 

om. V 1 | fiunt VT\ fuerit R faerint vulg. fl ciuibui T l 

in ciuilibus R || 17 administrationcm V 1 ab admintstratione 

vulg. || 19 metropolis T^ commemorentur V 1 [ 

20 et ut] et del. T* || 22 egerit F|j 23 destinari vulg.] 

deslinare RVT \\2i existentea sio T a R 25 diatingucrentur 

V fl relinquere T || 26 aduenire T | 27 a om. V 1 H 

se gestorum] segetornm R x |J perfcrent V\ 28 dereliquerunt 

RV l

DE ADMINISTKATOEIBUS 4G5 Kov. XCV 1 

CAPUT I. 

Qwnltpusv xoh>vv pqStvi navrehos aSeiav tlvai Sancimus igitur nulli penitus licentiam esse cpiustijs 

oimovv inaQxius a^xovtt tib» TS eiocov tia%> te cumque proviociae iudici. et orientalium et occidenioni(jiu)v 

tmv te exartoaifrev iav-ri}v anoktfinaveiv, taliura et ex utroque, eam relinquere antequam denpiv 

av xaia&oiio tijv dqxh"^ ak).a xal fiera xav- pouat cmgulum, sed etiam postea (renuvamus enim 

ir\v [avavBovfiB&a ydg zb nahtiov) rat nevrtjxovra 5 vetustatemi quiuquaginta commorari dies publice ap- 

HtaxQiêiv rjutgas Sjjftooict yatvofitvov xaja ii\v xcogav parentem in provincia in qua administravit, gesta 

i}s rjo!-e, 7i{"5|iV re vnofivj]ftnTcov awiaiavai xnft' qnoque nionumcntoruni conticere, sccunduui quae ad- 

TJV nnotfona tijs x&V** W^Q av t "'« xa&eoirpcot Sij- yeuit provinciae, ut sit palam sive tiduciam babet 

Xoi tire &tt()(>eT JOU invri^ Tisngayfievots CITS xal p.r\. in suis actibus 6ive etiam non. 

1 Ei Se rti tj agxv v

Nov. XCV l ep. 4G6 DE ADMINISTRATORIBUS 

ngds vndvxrtaiv aixov. xnl fie'xgt xoxe xde aixrjoets cursionem eius. Et usque timc annonas accipere in 

xofii&o&at xbv ini TJJS dox^fi ovxa xai Sunxovvxa ciugulo existentem et gubernantem eum; et uon ex 

xavxrjv xai /jfj xdlt ovfifioXois xrjs dgxr;t xgivta&at codicillia cinguli iudicare teinpuy neque praereptis 

xov xpov 0 ^ PV$* Tf* s nyosxdfcat xov &y6vov xov tuae sedis, sed ex quo, sicuti dictum est, in (jrooov, 

aXX' ntp* ovneg dv u>s eigqxm xrjt ^wtias avxbs 5 vincia ipse accesserit, illitis accipere rei publicae 

inipair,, £!• ixtivov XafifidvEiv xds Srjftooias aixrjatis, cmolumeuta, usque tunc (vero) eum qui iu rebus 

(iix,gi/ Si xoxe xbv £ni xtov ngnyfidxtov ovxa xnvxns extitit ea percipere et alium nullum omnium. Non 

xofii&a&at xni freyov ftr/Stvn xdiv ndvxurv. oi ydg enim possibile neque portabile cst omnino sine iudvexxov 

ovSi

DE EXECUTOEIBUS 4G7 Nov. XCVI pr. 1. 2 

TIEPI T2N EKBIBA2T2N 

KAI T2N AITI2MEN2N KAI 

ANTA1TIA6ENT2N [KAI AIKA- 

ZOMEN2N]. 

Avxoxgdxtop 'iovoxivtavde Avyovaxos *lo>dvim TW iv- 

CoiOTarcj} e7iagxv Tfl >*' ctvcnoMxiov nonircuotciJt' xo pt 

anb vndroiv ogStvagieov xal n t 

XCVI. Auth.XCV. Coll.VIItit7 

K DE EXECUTORIBUS 

ET QUI CONVENIUNTUR ET RE- 

CONVENIUNT R 

Idem Aug. Iohanni pp. per Orientem Becundo, 

ex consule oruinario ct patricio. 

ty xas ovxotpavxias fttoovpcv (Praefatio.) Quoniam calumnias odiraus et omxoi 

ndanv noXvngayfioavvrjv dnoaxgewofie&a, Sia 10 nem tergiversationera aversamur, propterea huiusxovxo 

xns xoiavxas jtydgets xrjs ix vofitov Sela&ai modi actus egere legitimis medeha aeBtimavimus. 

&epanslas ^rtd"ri(tsv. iSiSdx&rjuev ydg, ais xtres ovx Didicimus eniin, quia quidam non babentes ullam 

i'xovxe$ naiTeXws ovSejiiav evayaiyrjv, dXXa ftlav iX6- obligationem, sed unam atatuentes voluntatem cum 

fiivot yvoifiTjv fiexa xa>v ras Ino&daeis nXrjgovvxcnv his qoi causas execuntur conveniunt unosdam, deaUtiovTai 

xtvai, tha xal fiifilia axeXXovai, xai in- 15 inde lihellos dirigunt, et dum damoura pertuleriut 

uSav ^rjfiinv vnoaxauv oi ftvyovxee, xuxaXiftndvov- fugientea, deserunt eos et proticiscuutur incurabile 

aiv alxovi xnl ixSrjpovaiv d&eijdTitvxoi' avxols Sovxes eis dantes dispendium. Kt hoc adbuc amplius in 

xrjp pAdpTjv. xal rovxo tieexi fiuXXvv ini xwv in- provinciis committitur, comnmnione iucrorum ipais 

aoxiwv afiagxdvtxni, xoivavins xmv XEQSWV nvxois xe coavcuieutibus et causarum executoribus proticieute. 

TOIJ aixKOfiivoiS xal xois xdtv vno&iae.utv TZXTJQWICCTS 20 

CAPUT I. 

"ivn (ir\ xolwv xavxa fte'xQi nnvxds 7tXr]fifteXt}xcci, Ne igitur haec iugiter committantur, sancimas non 

&toni$o/*ev ftTj aXXats xove ivdyovxas nifinttv piflXtov aliter actorcs libcllos dirigere et damni occasionem 

xai tfiuiat dfogfiTjv naoixetv xols ivayoftevots, noiv prachere conventis, antequam cautionem exponant 

av docpdXetav ix&oivxo eis xe xov tpevyovxa xal xov 25 et in fugiftntem et uegotii executorem, qûia intra 

xrfi vno&iaecoi nXrjQioxriv, a>: (ir}va>v UCOJ SVO jtaai duos menses omnibus modis litis contostationem faxQonon 

Ttqoxaxdq%ovxnt naga xu} StxaoTrj, q ei ftfi ciuut apud iudicem, aut si non hoc egeriut, omne 

rovto Txod£aiev% naaav ^rjfiinv TtQoeyero/tevTjv xio ai- damnum eveniens convento restituunt duplum; non 

iia&evxt dnoStSoaot SmXaciova' oloov5. 30 

CAPUT n. 

KdxsTvo fuvxot TJJS 

aia>i Sel. jXfr y 

j q xvxeh> iitarog&foxis 

Siddaxwv, wt iv alxiais 

Illud quoque promereri competentem correctionem 

decet. Adiit enim quidam docena, quia in conven- 

Nov. XCVI(Authent. XCV=* Coll. VII tit.l: gloss.) Graece extat in M et decurtata in L, e. II § 2 in 131,1,1 

(inde B' J 26, 5 p. 227 Zach.). — Epit. Theod. 96, Athan. 5, t. lulian. contL LXXXIX. 

c I tummarium extat 'I\in. 14, 21 (ubi corr. vtaQa v xal JltpJ aixia&evxcav 

Tlttnd. | IJi(>i] Nofios negl Ath. H 3 xai aixm&ivxaiv 

indtx B c XB xul itvxatxia&ivxuiv Alh. (in indirtt Ath. 

T* ora.) H 4 Hai (xoiv ndd. Bf) Stxa£ofit'va>v MB Sixat,oftivan' 

{om. xai) iiulex M, om. L Alh.s || 7 inrtQXV Alh.] 

vnaQxa) ML J 8 *6g8tvaplta ML \ 10 xal xaxa nneav 

L | 12 po*t i^T}d"TjfiBv retiguam parlem prooemii et cap. I 

om. L, laninue notu in marg. adtcripta {cf. ad 31. 32) || 

13 navxtXwS om.g | 15 xnl om. e fl 19 liiixi Scrimyer 

tx s] ti IV» M | 23 (lipXiov) libcllos jr fl 31 Knxtlvo 

(iivxoi) xal L \ 32 Stl om.L | T» i 1 

cundo om. R B 7 exconsuli ordinario T excons. ord. R 

cons. ordinr. V \ 10 tergauersationem V 

3 rcconueniunt ll\'] reconueniuntur Tvulg. | 6 BC- 

1 || aduersamur 

HT\ 11 agere F 1 /* 1 8 lcgitimus V\\ medclus V 1 fl aestimauinms] 

oportere add. R l | 12 quia] q* V 1 qua R' |j 

quidcm|am (sic) V I 13 una T l |) uolun| T l fi 14 qui 

oum causas ezcuntur R x \ \h pertulerit RT l \\ 18 cummittatur 

R X T committantur /2*j| comuninono F 1 1) 19 proficiscente 

T(corr. in marg. T*) || 23 dircgcre V 1 g 24 praebere 

conucnto — 25 execu| scr. /i s in ras. 1 v*. | 26 duos) 

os V' 1 g 27 cgcrit V | 29 aduenicns R 1 1| restituant R* || 

duplum] in duplura Fg 29 sex ct XXX aureos R] XXX 

et 8cs aurcoo T vulg. scil. aureos triginta et sex V || 

32 decet om. R l |) docens] cos add. T a J quia] qui T l i 

in conucntiono T

Nov. XCVI 2 468 DE EXECUTORIBUS 

dnoifjaaro rov vnev&wov ibv alrov naan nvi xoiv tionem fecit obligatum sibi apud quendam gloriosisivSoôraTiov 

r.uutv aovoi^rtov, elxa 6 yevo/teros iv simorum Dogtn)rum iudicum, deiude qui factus est 

fl&vvuti o>i Sr\ xai avxbs xbv dvdyovra vnev&wov in conveDtione tamquam et ipse actorcm oblicatum 

t'xwv nag' itio(j> IOVIOV tlXxvae 8ixaaxf\. xai rt babeos apud alium eiun traxit iudicem. Kt aliquid 

jiapudo£ov iyivtro- inetSij yap ixdxegot iSiq rrjv xov 5 inopinabile ticbat: quia enim uterqne seorsura actoivuyovios 

intlyfi xd£tv. eXeetvov xt xai ytXolov xaxa ris obtinet offieium, miserandum quiddani et risibile 

iauiov awifinivev. apa ydg « ftovXrfieir} TIS TTJV in idem veniobat: mox enim cum voluissct aliquis 

oixfiuv xivfjani Sixrjv, elfrie 6 atnainaaaftevos nagd propnatn movere litem, repeute is qui e diverao 

fri» itbv StxaaiaJv elXxev avtov nag' ov ai-ros couvenerat apud alium iudicum, trahebat eum apud 

otrto Sixaatjv. aXXqXovs xs ntgtiixomBS a&ri- 10 quem ipsesortitus fuerat iudicem, et alterutros protra- 

1 yara Sujievov Sixa£6fjei-ot. Oeoni&fiev toivw, 1 bentes inmdrtaliter pennauserunt litigantes. Sani'i 

T«S vnev&vvnv oisiai i'%etv xbr xar' aviov ir\v aicimus tgitur, si quia obnoxium arbitratur babere eum 

linatv ano&i(*Evov. firj TxttQ* irtoio Sixnarfj. aXXa qui contia se conventionem exposuit, non apud alium 

nann ratni^ tv&bs i£ agx>,s nhiiiofrai, xai rov av- iudiceoi, sed ajiud eum mox a priticipio convenire, 

tov tl,ut 8ixaoTT)v lti7irji' fie&^ t\v Sel ngnxar- siontm, post quam oportet litem cotitestari, licet 

npx.taD-ai, ££tanv i-iaai ir,i liyrjfityrjs avaxto/Tji ingm- 2d intra praediciam suspensionem retutare quidem illum, 

ir/aaa&at fiif dxslrov. ijigm> Si tvxtlr, nau' 10 ntiXiv alium vero mereri apnd quem iterum simiiiter utram- 

6fjoiu>s kxmigav ayait'i$tofrnt noosijxsi Sixt]tt'xni ras que exerceri competit Htem, et eiusmodi artes in 

toiavrae ii%vai xuiit uijOii' yivea&m, aXX' Sxnatov nullo tieri, sed unumqucmque proprio iure uti. Si 

Toie oi-iion xpijofrat Sixnlots. ti fiarrot atyrânsy, itaque tacuerit, deinde postea voluerit causam apnd 

tha voitgnv fiovXrj&eiri TTJI- Sixtjv nng' htoiu dixnoijj 25 alteruiD ludicem movere, nccessitatera babere eum 

tavtlvy atnyxriv i'xuv avidv nntfxivtiv ib nioas tifi Bustiuere terminum cius litis illatae sibi ab eo qui 

di'xf7$ iffi dnnyiutrt]* avtio naqa IOV tts Sixnairôtov eum in iudicium traxit. et diiin tinem lis acccperit, 

alibv iXxtarttToi, xni inttSav ntgns rj Sixrj Xdfioi, tunc eum 8uam causatn apud alium iudicem pro* 

ii]vixavxa avxov ITJV oixsinr Sixqv nng'drepoj dixa- pouete, ut ita tales eoruin auteramus artes et in 

Oi[i ngoxi&irai, tva ovtca T«S tuittvtni avxa>v avtXto- 30 alturutrOS caluninias. 

ftrv rixvot 11 xnl xm' dXXqXtOv dnrjptiaS. 

('En iXoyot.) Tn xoiwv nagnainvtn rjfilv xal (EpilogU8.) Quae igitur placucrnnt nobis et 

Stn tovSt rov freiw SrjXovuevn vdfiov rj or\ vnegoxi] per banc sacram declarata sunt legem tua celsitudo 

fgyip xni ncgmi nagaSovvai anevaduo. Dat. k. operi etlectuique tradere festinet. Dat. kal No- 

Hov. CP. imp. dn. lustiniani anno XIII. Apione 35 vembris CP. imp dn. lustiniaui pp. Aug. amio XIU 

DE AEQUALITATE DOTIS 469 Nov. XCVIl pr. 

XCVII. Auth. XCVI. Coll VII tit.8 

IIEPI I20THT02 I1P0IK02 TE KAI Rr DE AEQUALITATE DOTIS ET PROPTER 

HPO TAMOY ASJPEA2. EXEI AE KAI AAAA NUPTIAS DONATIONIS ET AUGMENTO DOTIS 

KEOAAAIA. 

ET PROPTER NUPTIAS DONATIONIS. DE PRI- 

5VILEGIO DOTIS QUOD ALIIS PRAEPONITUR 

PRIVILEGIIS. UT EXCIPIANTUR HOC PRIVU 

LEGIO CREDITORES IN EMPTIONE ILITIAE. 

DE DOTE REMEANTE AD PATREM ET RUR- 

SUS DATA PRO EADEM FILIA SECUNDO 

10VIRO, ET DE DOTIS COLLATIONE INOPE 

MARITO MORIENTE R, 

wri tco ivSoôTnrco irtapxq» tfi>v ieodiv Idem Aug. Iobanni pp. pcr Orientem secundo. 

xo /?', nnb vnnxuiv (pgSivagicm-) xal 

Timoixiio. 

p / o v . ) 'EnetSr/ xa noXXa reSv iv TOJS VO- 15 (Praefatio.) Quoniam plurimas in legibus quaes 

^rjrt]ae(ov oowfiev neoi re xae noiorat ^fiwv stiones videmus et circa pnmas uostras nativitates, 

iatn, TovrfMi yd/wvs xe xai naiSonotias, xivov- id est nuptias et filiorum procrcationes, motas et 

a ntgi xe T« TtXevrala, onoiov 8ft xt ro xwv (iov- circa novissnna, quale est aliquid voluntatum et testaji' 

te xal Stnd~7]x(ov iaiiv, Swoia yiyovtv rj/iiv mejitorum, cogitatio facta est nobis ouper perscruos 

nolvTxouyuovqaat. xai uadsTv, ri Sf^noxs flov 20 tari et agnoseere, quid volcns nobis autiqua lex 

l-ofttvoi fj/iiv 6 na?.atoe vo/tos dnl xwv rfj? nooixds suj)er dotis instrumentis monsuram quidem pactioovujiolnicov 

TO fiir fitioov iwv ngoe ullf;lovi iv roTs mim nuptialium inter alterutros aequam esse et masyduon 

avfj(f(6rcoi> iaov elrai roli le dooeoi rals re culos et fetninas vult et acqualitatem pensat enrum 

OTthims poilertu xal n)v iaozTjta talavrEvu ia>v qui adinvicem copularitur, non alio quidem mediam 

oiXrÛn avupakkovTiov, xai o!>xi rcp fiei> xvxbv xr\v 25 forte dat stipulari partem alteri vero tertiam aut 

r^fiiauav SiSiuaiv ineQairav fioionv dârtQoj dsTQirriv quartam, seu ex meilio trahons aequale utrimque 

q T«T«oTjji', aXl' ix fiiorje tlxvam iaoggonov ixa- exigit fieri pactum, aut mcdiam dicimus in utroque 

rtpat,fev nnaiTeT yeveaQ-at ro avfi%uiois xpvaoU 7totr)aa- aut in quantumcumque voJuerint, aliis autem non 

a!>ut xhtv iniSoaiv ", if' onaaou av flovbj&ehr, xciis tantum scd et minus, ut acqtialitp in verbis solis et 

Si ov TOOOVXOV, dXX' in' EXaxxov, weneo x7;s iaoxrjxos 35 litteris puris, Bed non in rcbus ipsia quaererctur. 

iv Qtj/inxiots poroiS xni yon.fj.uaai xpiXdit aXX' ovx tv 

ioli ngdy/tnotv avxuis i Z i 

Nov. XCVIliAutbent. XCVl*=* Coll. VIIlit. 8: gloss.) Graece extat in ML, cap. 2—5 J329,2, cap.6 2?41,7,38,— 

Epii. Thtod. 97 [incle #-), Alhan. 10, 6. Julian. const. XC. 

XCVII. 

LE AEQVALITATE DOTIS ET ANTE NUPTIAS D0NAT10N1S. HABET AUTEM ALIA 

QUOQUE CAPJTA. 

Scripta esl lohanni gloriosissimo pracfccto sacro praetorio iterum, ex consule (ordinario) et palricio. 

Praefatio. Qitoniam plurimas in legibus quaestiones lam de primis ortus noslri causis, hoc est 

nupliis el librrorum procrealione, gttam de rebiis extremis, quales sunt ultimae voluntales et testamenta, 

molas viilanus, in menlem nobis veuit nuper perscrutari et cognoscere, quo tandem consilio anliqua lex 

in dolalibus instriimentis modum quidem mutuorum paclorum in matrhnonio aeqitalem esse velit et mas-^ 

cutis et fcminis alque aequulitalem inter se contrahenlhun pnnderet neque alleri fortasse dimidiam alteri 

lalimn vel qunrtam partem slipulari concedat, sed ex medio lihrans pactum ulrimque aequilibre exigat, 

iil csi aul dimidiam in nlroqne consliluens aut tertium vcl quariam, qnanlamcumqne conlrahentes voluerini: 

ncqne vero illud inulio pritis quaesiveril, ut eorum quae dantur aequalis sit mcnsura, verum aliis 

quidem pennitlat iti tnillc forlc vel dno milia aureorum vel qnotcumque voluerint facerc donaUonem, 

aliis antem non in tanlum, sed in minus, lumquam si aequalitas in verbis solis et nudis litteris ac non in 

rcbus essel quaerenda. 

2 Tu.br. rttqi iffoTT/XOi 7CQOixbi xnl xrjs 8ia xov y«« 

fiov dojgeas, xai ixiQan' xtffnXnlatv At/i. FltQi inavsôtoJi 

nootxos xnl ngb yrifiov StooenS xni nooropiuiv 

niT(?n' D 29,2 [cf. s) llegi Stxnitov npoixoS Tkeod. || 

4 xnpriXitin ML\ xitpnXntn' tftoi rtepl ngoyoftitov xTjt 

}Tt>atxbi xni XIOP u/.Xcot' Snrtioxutv tov xgîf aai xttjfut 

) | 15 T

Nov. XCVII 1. 2 470 DE AEQUALITATE DOTIS ET 

CAPUT L 

Tovro rolwv noo r£>v dXXcuv nndvxcov inavoo- Hoc igitur ante alia universa corrigimus, aequalia. 

&ov(iev, disxs taa -ta iv rals nooiîr tlvai xai xals in dotibus esse et propter uuptias donationibus et 

negi xbv y&ftov SoiQeais id xs rdiv dmSeSoiievtov ia ea quue offeruntttr et ea quae in stipuiatione deduxe 

rtov inegcoTTjoeav avfitpava, xal toaoviov /tiv no- cuntur pacta, et tantam quidem quantitatcm conabv 

xaxayoaipEiv ibv avSya onoaov xai jr,v yvvalxa, 5 scribere virum quantam et mulicrem, tantum quoroaovzov 

dc xai xb xioSoe ineQOJxav xai ix xoaovxov que lucrum stipulari et ex tanta parte ex quanta 

ftsoovs i§ ortoaov povXrj&eiev, iao/xeoovi uivrot. oi volueriut, aequalis tamen mensurae. Non euim aliter 

ydo av aXlcoi 6 TJJS 8txtuoovv7]S re xai iaoxr;xos yv- iustitiae et acquitatis servabitur ratio, si negotiative 

Xax^tirj Xoyos, ttneu iunooixws dXif,Xovs neoiyouôitv alterutros circumveniant et videantur quidem aequa3 

ttai SoxoTev ftev taa noielo&ai xn ineâtjr-fiaxa, ralslOfacere stipulationes, pro vero autem inaequales ma- 

Se dXrj&eiais anoa (xivot xd aTtojeXiaftaia {ITJ TZQO- neant efiectus, uon prius quantitate datorum eadem 

xfje noaoxrjxos xutv iniSiSofieveov T»}S avxqs consistente; et irrideri videatur undique Iex, si ille 

xwor.s' rj xaxaysXaaxoe av eirj navxaxo&ev 6 quidem conscribat duo inilia aureos, mulier auteui 

ti o ftiv ygdyue StsxiXfovs xa va °v», 17 Si ywfj torte scx milia in dotem otferat, ct stipulentur alter- 

Tvyjbv i£axtsxiXiovs eie nQolxa imBoir,, xnl ine^toxri- 15 utros quartam conscriptae in lucro percipere, proaaiev 

dXXrjXovt xb xiragxov xuv ypafivzog eis xeoSoe inde eveuiente lucro illa quidem nibil aliud lucrabi- 

Xapetv, elxn dnofiavxos xov xigSovs 17 pev oiSiv i'xe- tur nisi quingi-ntos aureos ex quarta, ille autem 

QOV xeoSnvtl nXrjvrj nevxdxooiov* xQvaovs ix xov xe- quingentos et niille ex cadem quarta, et tatnquarn in 

xdpxov, 6 $i xdtovs mvxaxoaiovs tx xov avxoi xexd^- aenigmate multo videbitur quarta alterius quartae 

xov, xal ws iv aiviypaxi no/.Xi5 tpaivono xb xtxagxov 20 minor: ex suspccta namque velut aequalitate quanta. 

&axe'gov fui£w ix yag vnovXov dtjfrev iooxrixus d.xo' inaequalitas ex lioc ipso proccdit. Quae igitur prius 

noi dviaoxTje aixo&sv dnoxeXea&qotxat. Ta /uiv ovv exposita sunt dotalia secundum quem constituta suut 

fynooa&ev xiftetftsva nooixioa xafr' Sv ovnneywvij- modum habeautur (quod euim tactum est iufectum 

xat xvonov irexco (xal y/ip xo ycvoftevov ayivrjxov manere inpossibile est), de cetero autom \\\ oniui 

pivtiv xdiv ovx iyxtoQovvxwv iaxi)- xov Si Xomov ivlb dicione saucimus aequas quidem esse oblationes, 

ndarj xfj vnrjxoui ittonCCpntv Xaas ttev tlvai ids int- ipsos autem mediocria lucra pacisci, ut per omnia 

Soatts,' iffrx Se xd fiexqa xwv xegSiov ov/u/pojveTofrnt, iustitiam apquitatemque honorcmus. Si enim aliquis 

Tva Siit ndvxtov 8txnioaivrjv xe xal iadxrixa ttuâio- amplius alio dives est, licct ei per aliuin mndum 

ftev. si yd'Q xis fthXXov &axioov nXovxoir), g&axiv leguiinuui tamen et agnitum nostris legibus cletnenavrq» 

Si' ixigov XQOTIOV vofii/tov xai iyvwaftivov xolt 30 tiam pracbere alio, et nou per inaequaiitatem rediens 

mierfpote vdfiois cptiav&Qainevto&ai ntoi xov ixeyov, ad aequalitatem lucrum uiaius alteri adquirere. Et 

aXX' ov Sia xrjs dviootTjxos vnodvoficvrjs iaoxrjxa xo haec quiriem de hoc lex ita quodaminodo babe&t 

xt^Sos fttlôv 9axdQcp Tiegtnoulv. xai 6 fiiv ntgi Buam iustitiam universis osteadens. 

xovtoy roftos ovxa ncae ixtxto xrtv iavxov Sixaioavvrjv 

anaaiv Ivdeixvifitvos. 35 

Kal Sxsoov Se xt xtov ittql xa$ yctftixas irxtSooetS 

yivofiivaiv ifreajffqoafiev xe xnl xaxeaxtrpdfie&a, pareat: ex ficticia entm aequalitale absurda inaeqva- 

Utas ultro efficietur. Atqne dolalia quidem insirumenla anlea facla secundum quem composila sunt 

modum se hubeant (negue enim fieri potest, ul quod factum esl infecium maneal); in posterum autem ycr 

universam dicionem nostram sancimus pares el daliones esse et lucrorum mcnsuras componi, ut per 

omma iuslitiam et aequitalem colamus. Si guis emm allcro diiior esl, licel ei per alium moanm tegitimum 

nostrisque legibus probalum Uberalilatern crga alterum exhibere, nequc vero per inaequatilalem quae 

aequaluutem simulet maius lucrutn alleri impertire. Atque lex ea de re ita sc habeat, quae iusiitiam suam 

omnibus detnonstreU 

II. Sed aliud quoque quid eorum quae de nuptialibus donationibus fiunt spcctavimus tt considera- 

3 nsgl rav ydftoiv L |j 7 iaofiirQovi L | 9 tintf? Ms\ 

tXntg ftrj L (I 11 fiivoi flaloander ex f] fiivu ML || 

12 ijiiSeSofiivuv Haloander \ 13 fj] et e | 18 XQiaxtyalovs 

L || 21 «TtmosJ quanta (1. «. onoarjj) ? | 24 dyevvrjxov 

ML | 27 taa 8i xa fitxga xciv xegSaiv ov/itjcarvtio&at] 

ipsos uutem mediocria (1. e. xa ftixpnt) 

lucra pacisci 5- | 30 vofilpov xal iyvcoaîvov] legitimum 

tamen et aguitum 5 || 31 71 tpi om. L || 32 ino8voftivrjs] 

rediens (1. e. vnoSvoptvovi) ? || 36 idXXa xal Vxepov n 

xa>v inc Hf, "ExtQov xi T«5»» inc. B l 

1 rubr. Oe exaequatione dotis et propter Duptias donationis 

RTmg. (ez lul.) Q Uec V\ corrigemus T x g 3 in 

jtipulutionem vulg. | 4 et tantam) et om. FB 7 tm RT a l 

8 negotiaue R l negotia V\ 9 eqnalcs JT* ]| 11 quan- 

titatem R a quantite V 1 | 12 et 72] om. VTvulg. aut 

Beck || si] ut si V \\ 14 6tipu»antur T l | 15 conscripti 

Contius | luoro] libro T l | 16 ueniente V | luctabitar 

T l l 18 et tamquam — 20 aequalitate scr. R 1 in ras. 1 r*. | 

19 enicmatc/ii 2 ) | quanta V" g quartae iniuria detendum 

censet O*enbrbg

PROPTER NUPTIAS DONATIONIS 471 Nov. XCVII 2 

fih> 81 ib jxepl xrjs tnavlr)


ela&a> xijv ijtav&ieiv ov8b> yag irxevfrev dvcKpvexai bilibus faciat augmentum; nulla cnim hinc oritur 

pXdflos. ti Si TJ ywi] dxivtjxov ovx fyovoa nsgtov- laesio. Si autem mulier inmobilium habens rerum 

einv iv xtvriiois y(xitf>eu xijv inavgyoiv, iaxco xb ngo- substautiam iu rebus mobilibus scribat augmeutum, 

voftiov olx Qovoa ei ftfj ini xrjs agxaiat ftovrjs ngoixos, sciat privilegium non habituram nisi in antiqua sola 

ov fiijv inl TJJS doxrjftanoft£v7]S laais inuvi-naEias. xb 5 dote, uon in figurato existeute augmeuto. Quod 

fiiv ydg dl- dgxv e ytvoftevov tos ininav avvnonxov enim ab initio factum est, in toto sine suspicione 

lan, xb Si vaiegov ngosemisxviofievov irjv xaxd tdiv est; quod autem postea inachinatum est. contra cre- 

Savtiatdiv alxo&ev tisdysi fieXe'iT]t>, xal fiXdmead-ttt ditort>3 boc ipso introdticit meditationom, et laedi 

TOt'5 dv&Qionovi ix xov nag* rjfuov i(ui jigoiî SeSo- homines ex dato a nobis dotibus privilegio nullo vo- 

(iivov jxgoiofuov xax' ovSiva xgonov povXouefra. «10 lumus modo. Si vero uon fuerit debitum comra vi- 

Si olx etrj xard xov drSgds x? toi olSiv oioe vnoxpia rutn uitiim neque suspicio coutra creditores circumifje 

xaid xa>v Bnveiaiijjv negtygayrjs, IOTS xai iv ventiouis, tuuc et in pecuniis et ut voluut auginentum 

xgqpaat xai lot fiovXovxnt xd xu>v dnavîjaeatr yivs- iiat ab eis, utrimque tainen auginento etiam sic faoitat 

nng y avxdJv, ixaiegwfrsv fiivxoi xfje inavîjacajs ciendo et aequalit&tem habente, ut aequitatem serxai 

ovxco yivoftevtjs xai xo XOOP igoiW/s, tra xr\v ioo-15 vemus. Quae enim erit circumventionis suspicio, viro 

xtjia fvXaîouif. nola yaQ av eirj negtyQafr^ vn- obligato uutli existente et propterca augmentis siue 

oyia, IOV dvSgbs vnev&vvov /ur/Sevi xafrtaxunos xul tergiversatioue lactisV 

Sta xovxo iiov Innvîfiitav euigayfxovwS yivofiivtov; 

CAPUT III. 

Tovxote dxdXov&ov iaxi xaxelvo Siogioao&ai dni His consequens est et illud decernere in casibus 

&e'fiaoi xoiovxon dfupispyxTj&ev. Xoftsv xai xcHv ngs- 20 huiusmodi dubitatum. Novimus et antiquioribus creof}v-iigu>v 

SavtKJiaJv xtvns vno&rtxat negiyino&oi ditoribus aliquas bypothecas praeponi iuuiores exivia>xi(>ns 

ovaae ix noo- fiitav vno iriiv vo/ttov avxdle steutes ex pnvUegiis a lcgibus datis, quale est quando 

ieSofuvaiv, olov onoit ne oixsiott xQVfutot nagnaxevd- aliquis propriis pecuniis procuraverit navem com- 

aeit vavv rj torrj&Tjrai rj xuxnaxevaa&ijvat ij intfitXrr 

parare aut fabricare aut reparare aut domum forsan 

&rjvai, ri oixiav ivxov oixoSoftrj^rnt. rj dygbf rj xi25 aedificare aut ctiam emi agrum aut aliquid horuni: 

xatv aXXaiv ini ydg xoixiov dndvxmv xvgttviegoi in his enim onmibus priores existunt postcriores 

,v oi ftexayertaxegot Snvnaxai, cov xols creditores, quorum pecuniis empta aut renuvata res 

/#v *dvereajdrj ia jtgdyfiunt, iu>t> noXXi» est, his qui etiara multum antiquiores sunt. Qnac- 

_ litjfti] xoirx>v, ei y\v ngoxigiav pov- voluerit pracpoui creditoribus. veniat autem et alter 

Xono xpaieiv Saveiaxuiv, £X&oi Si xni ixtgo» Savst- crcditor, posterior quidem praetendens autem \xiiff, 

fisxayevdoxtgos ftiv Tigaxetvoueros Si xb iois 

c /// 26 — 28 inl yap xt5v xotovxov anavxtov — xiov jtoXXip ngeofilvieg&v et 473,9—11 noXXa yaQ pov 

Xtvonftevot — ngovojuiip tx B dlat Traclatu» de creditix § 3 (Heidelb Jahrbucher 1841,2 p. 515) = Prochiron auctum 

paratitl. 24 p. 423 Zach. — Summam Ath. repetunt paratitla ad Ath. 15 § 1C. 

neque euim ullum inde dammim orilur. Quodsi mulier bona immubitia non habens in mobilibus angmentum 

scripserit, scial sc privileghnn non esse habituram nisi in sola pristitia doie, nec vero in augmenlo 

forle simuluto Quod enim ab initio faclum est ylcrumgue susplcione caret, guod vero poslea per r/iachinationein 

adiritur, iiisidias credilonbus faclas ultro aaducil, neqne ullo pacto homines iniuria affici ex 

privileyio dotibus a ttobis dato volumus. Si vero nullum sit debitu/n viri neque suspicio fruudis crediiarious 

faclae, lum el iti pc.cunia ei prout velint augmenla ab iis fianl; ab uiraque latnen parie augmentum 

sic quoque fial et parcm qitantitalcm habeal, ut aequalilalem servemus. Quae enim fuerU fraudis suspicio. 

cttm tnaritits nemini obUgalus sil el propterea uugmenta siue negotiis fiant? 

III. His consequens esl il/ud quoque definirc de quo in huiusnwdi casibiis dubitalum est. Scimux 

etiam antiguioribus crediloribus quasdam hypolhccas licet posteriorcs ex privilegiis a legibus iltis cunce.ssts 

pruelerri, vclnti ctim quis sna pecunia navem curaveril vel emendam vel exlruendum vel reficiendam, 

vel aomum forte ttedificandam, vcl agrum (comparandum) vel quid aliud: in his enhn omnibus posleriores 

creditores, guomm pecuniis res comparatae vel renovatae swti, potiores sunt iis qui tnuito sunt 

anliquiores. Qnaesilum igilur est, si mulier praelendat pnvdegium anllquue dotis vel angmenli {quuUnus 

huic gaoque servatur privi/egium, sicul modo diclum esl) itaquc prioribus crediloribus pruestare vetit, 

venial auiem alius quoque crcdilor. qui elsi poslerior sil, pructendal pecunia sua etnptam vel paralam 

1 ov8i B' v. l. B 2 flkaflrj' {v. l. /3Xdfirjt) B* | tt\ ij 

B 1 j ij om. B' f| oix om. e U 4 dnl T^S d7t'agx"i«S M || 

5 dni xoii lox*tycyitajtivots L x |j locos] existente (/. e. ovorjf?) 

e || 6 ydg «. B' \\ yivofttvov B 1 | 7 n(>oieniiex vc vfxtvov 

LB\ dnnexvoifievov M macliinatum f || 9 dx om. 

JB' v. I. B SiSofxtvov Lt v. L B* StScogrjfiivov B' || 12 T»JS 

BL{s)] lis M (xivbe coni. Zachariae) || 13 a>t\ oU B'" 

xd xtbv dnav^rjaecov] augmentutn s" || yivia 

QS om. L || ttjj xr,s negr/gniprjs rum Scrim 

vulg.(IH) U 21 nnQaylvto&at L a \ 22 aviait om. 

23 Sidoftivcjv B' | xis] xoTs L \ xR^l( taai \ X? 1 ?/""" *te 

L nttâaxevdoeu LBs) xaxaaxcviiaets i1/j| 24 t} dnnj- 

&ijvat] tj om. s fl 25 r) aygbv MLB 1 ] aut etiam emi 

JigruiD e, unde xxrj&rjvcu add. f/ahander, B^{ff- 473,20)|| 

26 xav aXXioy] horum f || 28 ixxe&rj MQ 29 «*] rj L l , 

s\cf. nd 32) fi 30 xb inl — 31 nqovo(nov om. L || 32 eigijxcu 

fynQoa&sv B l || tha) si j- 

1 nullatn R nulli V|| hio T x \ oritur Vut.) orictur RT 

viilg. || 2 sin R || rerum babens 7\ Itg. (non) habens rerum? 

g 4 sole T l U 5 in HT* vuly.] om. Vf % ( 7 contra 

ow.R 1 || 8 introducat T l B 9 dotibus] in dotibus JJ 

11 illuin R I 12 uoluerit T l (J augmtntum cet.] nnntutii 

— 16 nulli exi| scr. R 1 in ras 2 vv. $ 13 utrique T l utruque 

Ri 1 ) H aucnicnto R || etiam R V~\ 01». Tvuitj. | 15 circumuentiuni 

V 1 B 16 nullo V l T x | existcnti tibri J ct om. 

RJtll tcrgis uersatione T x B fact» V 1 \ 19 rubr. De priuilegio 

dolis KT in marg (er lul.) || »is V % | in] quod 

in R*T | 21 aliquas om. V et aliquas T x \ prueponi K J 

vulff.) praeponere RV X T | rninorcs R' J 22 quando aliquis 

quale est V x || 23 procuraucrint R\ 24 donutn R S 

25 etiam] et R x Q 27 aut] autt-m V g 28 multum om.V\ 

29 auper antiquum (supcratiquam V x ) dottm Val.) luper 

autiqua dute RTvulg. J 30 et om. R'7 n | augniento tulg. \ 

•hio libri, hoo vulg. || 32 uoluerint RV \ 33 creditori 

R x || poatcrior] et posterior V

PEOPTER NUPTIAS DONATIONIS 473 Nov. XCVll 3. 4 

t IOTS airov icovyad-at f^ nf.însnoiiqa&at rj cuniis suis emptam aut reparatam navem aut dooixiav 

ft aygbv y.al ngosrjxeiv aixbv inl xol- mum aut agrum, et competere eum iu his rebus 

TOIS ixodyfiadt. roTs Sia rcop avxov xfWfuTcov quae eius pecuniis emptae aut reparatae sunt habere 

iv tj neginoiTj&ciotv exeiv ib dgrîvov ngo- praedictum privilegium. utrum oportet dotcm eriam 

rofiiot', noxegov J« jfjv ngolxa xnl ia>v •totoita>v 5 talibus praeponi an aliis quidem praevalere credi- 

TtQoitfiaod-ut rj xu»v fiev oXXcov xoaxtlv Savetatuiv, toribus, quicumque non talia praetendunt, bis autera 

oooi pfj roiavra jiportiromai, xovxois Si nagaxto- cedere, quoniam ex eorum substantia res adquisita 

ffif, innSrjTitg ix xr,i avidiv jteguivaiaS xb Ttgay/ia CSt. Plurimum igitur SUper his COgitantes non itli 

itoXXa toivw inl xovxoti fiovXsvadfievot venimus inulierem iuste existentera cedere alicui tali 

irtv ywulxa Sixaiav olaav nayaxajoTôai 10 privilegio. Videbamus enim qiiae causae absurditas 

int ioiovr(p 7i(fovofitii>. iwguifiev yag xb ix TOV TiQiiy- est, quia aliquis quidetn fornicantibus mulieribus ex 

ftaioi aronov, oxt mle fiiv ovx ev ysrofidvats ywai- proprio corpore adveuit quaestus et vivnnt ex hoc, 

£iV ix xol oixeiov aiafimoi ngoeigxextu noQos xal adversantibus autem et semet ipsas atque substananotîoaiv 

ivrevfrev. xals Si ei ib&nafjftdvais xai iav- tiam ad virum introducentibus nou solurn nullus fit 

xiii XB xai Tifv ovaiav tU avSobe ayayoioais ov fiovov 15 quacstus a viris male dcgcntibus. sed etiam minuunolSi 

tk yivtrai noooi jtaga rcov xaxdJs Stuyivo/itvfov tur et spes eis nulla sit. l ude secundum hacc voav$Qav, 

n).V fjSq xni dXaTxovvrai xai fativ avials lunms, ut etsi quis •••• domum renovasse aut etiam 

tknii ovSsfiin. oiext xard xavin /Hovkofiefra, xav e? agrum, non possit ta/ia privilegia muiieribus oppo- 

7u ayQov dogeu S/j&ev aXlov xg^/tnaiv covt'jG ibv ardgn 

? roit Tfal3as avifjS oxgaxtvfrijvai Thtod.) Q aixtaS 

l J 

9 iustara Contiux || il uliquis] Itg. aliis? || |,'i ndversnntibus] 

bcne versantibus Beclc || substantias IIT\ 14 intruducentibus 

V*vulif.) iutroducet» V 1 introducent Rl" 1 

introducet T 1 B fit RT] sit Vvulg. f| 15 agentibu» V j| 

10 eius R X T \ sit] Ug. est? | •accundutn baeo ande 

uolumus R 1 VT sccundum hoo uolutnus, om. unde R x || 

17 ut V] om. RT H hhlum notavi; tupplendum fert ut 

eUi quis (agrum Tideatur forsan alteriui pccuniis etniase 

et ii quis) dumutn rcnovosse g renuuossct V^vulg. || 19 naturae 

muliebris T g 21 eas om. ll x fl 22 sufiicit] enim 

add.T x vulg. Q 23 quodam V qui*dam T l \\ Ug. cztat 

vel exUtit? (| 30 rubr. De priuilcgiis crcditoris (dotis creditoris 

T a datia creditori R) qui militie causa marito 

mutuauit RT in marg. (ex lul.) | 32 ct om. R* I! 33 sancimus] 

sancimus quidem R \ nero dederit V uere dedit T 

uendidcrit iJ> g 34 aive om. R 1 35 *6cribatur RVT* 

•cribator in T*vulg.


•xal ^rjreSs avrb xouxo iyyoayslrj ra} avfjfioXaico xni batur instrnmento et in hoc fiat pactum, ut casu 

ini Tovzip ydvrjTai ovfi(pa>vov, (bsre XOV xaaaov yivo- proveniente prior sit solus qui ad hoc credidit, huic 

(tivov XVQHOZSOOV tlvat ftovov ibv ini Toxnio Savei- BOIO casui cedere mulierem, neque facile credendo 

oavia, Tovrq> [idvip ii$ &t'//axi napaxtopelv rfjv yv- neque per testes, sed negotio et scripto gesto et 

vatxa, ftt]8e airup ngoxeigcos nuntvofievio /urjSe Sta 5 testlum babente subseriptiones et ipso opere procefiagrvpcji', 

dXXa xov noayfiaros xal iyyQacpios ngax- dente. Tunc enim si per omnem buiusmodi viara 

roftivov xfd finQxvQtav fyovxos vnoyfjuwns xai alrfo causa procedat, suspicionem non habeat, et com- 

TXTjv iâiQexov xb xijs y 

Sa>(jedg xtgoos, ix 8i xiov naxQwotv xds nsvxexal* 

e. V summam habet Epitome ad Proch. mutata 8, 63 [Zachariae in ed. Novell. II p. 118). 

hoc ipsum in insirumento conscriptum et pactum ea de re compositum sit, ut casu existente potior sit 

solus gui in eam rem credidit: ut huic causae soli mulier ccdat, uc ne ipsi quidetn lemere nere per 

textes fides habeatur. sed res et in scriplis ayatur el lesiium habeat subscriptiones ei ipso opere pmcedat. 

Tunc eni/n si per omnem eiusmodi viam res processerit, suspicione caret, alque convenil ul qui contraxerint 

rebus suis non priveitlur: celeris autem omnibus mulier praeferalur secundum privUcgmm iam 

a nobis mulieribus datum. 

V Quoniam autem iam legem conscnpsimus, ut pater qui semel dotem dedit pro filia sub eins 

potestaie conslituta, vel sui quidem iuris facta, sed ut restilulio sibi fiat pactus est ••••, quaesitum est 

apud tionnullos, utrum conveniens sit ut defunclo gaiero el reversa ad patrem dole quam dcdil, eam pater, 

qui semel eam dedil, filia ad secundas nuplias venienle minuere yossit, un id facere nequeat rcputans 

eam semel a subslantia sua esse atiaialam, sed eadein mensnra illt nubenti ilerum dare deoeat, tamquam 

si vidua facla non esset. Hoc etiim nunc twbis nuntiatum est, patrem quendam triginla librarum auri 

dolem dedisse, deinde filia vidua facla et secundas nuptias comrahenle non amplius triginla illas, sed 

quindecim lanlum dedisse, quoniam wulier forte dimidtam parlem donationis anle nuptias in quindecim 

libris auri constantem lucrala eral atque puter non iam de suis rebus tripinta iilas libras dcaerat, sed 

quindecim quidem ipse, quhidedm autem ex iucro mu/ieris. Non iustum tgitur hoc esse existimavimus, 

verum panler in divisione eum tucrum donalionis ante nuptius praecipuum habere, ex patanis autem bonis 

2 avfttptovia Trac.l. de crediti.s Q xdaaov AfL] xdaov 1 factum RTl ut Vvulg.] ct RT 

cum Scrimgero vulg., foyov D (cusov xtvbs av/tfiaivov- 

TOS Theod. in casu mihtiae Iuf.) |[ ytvoftivov Truct. de 

creditis |) 4 fiovov LD || &£»fta7t L \ 10 /*««] habeat j| 

xai i xove] ] xal l om. L Ls || || avfifidXXovxas dXX M] Ms] ovxta avuBalovxns 

[in liiura ex ijiixvyxdvovxat) L avxtp avppdXkovxas 

B |j t2xaT«l xd L'\ 14 voftnv] Cod. 5,13,1 § 13.14 | 

l ct ut T* g 2 qui] 

qnia V | huio Deck] »'t buic libri |J 3 credcndum hbn, 

corr. Beck || 4 et ecripto RV\ ex scripto Twtg, l gwto 

otn. R 1 D et om. R fl 5 habcntcm T l || 6 si per omnemj super 

omneni T 8uper»»em/i 1 |j 7 causam V a J su»»»«»tioncm 

T x \\ babet Beck \ 8 aliisj vero add. Beck | 10 ei datum T 

eas aatum V 1 datum eis /2* datum ^ 1 H Hrubr. Ut eadera 

xbv naxdgn ann£ dnt86vxn\ pntres senit-l otfcreotes 5 || | quantitas dotis in sccundia nuptiis filie a patre conscr- 

16 tis iavxbv ntnotrjxoxn d^rjxr^ri nnqd xMttv MBz, j uetur T in manj. (ex lul.) | 15 suae quidcm] siue quidam 

om. L\ tit avxbv noiovuivriv Kvrelxni nagd xirdiv R % | 17 facientcm] faciuntea T 3 vvlg. fl alios R |) sic R l \ 

{ex ff) L* Ifaloander, qui tacunam notnvil: qune videtur 

in hanc fert lententiom supp/enda SiaXv&evxot xov ydpov 

irjv TiQolxa inavaXafieiv J 21 BtvxtQov L || dcpixvav- I 

ftivrjs] ydfiovi add. M (cf. ad 471, M) || yafiov L* U 23 TW 

a\nqp ftixfttp CGElleimbuch] aitxio xq> fiixqqt MB$ 

ainb xb ftixQov L j| 25 vlv om. s | 20 nnxrjq xis\ quidam 

pater existens e Q 28 xrtvxat] ipsc (i. e. avxbe) s || 

31 #pv«Tiov Xhonu] xgorots L a 18 dotem R \ 19 'stmel om. V\\ 20 filia om. R 

J 34 xig8ovf\ i 

B |1 35 xa&toiayat xovxo L 

l J 21 cogitante 

R Q 22 cis V x | 26 ad nuptiaa secundaa ueniente 

R H 27 non iam] n T % \ quinque et deccm] quindecim T 1 

XV V s P 28 sola T 1 1 quoniam] haw> quoniam T 1 1| oontingat 

T\ 30 libris R] libras VTvulg. 1 31 triginta auri 

librua Tvulg \ 34 eum R X V %

PHOPTER NUPTIAS DONATIONIS 475 Nov. XCVII 5. 6 

Nov. XCVII 6 476 DE AEQUALITATE DOTIS ET 

SiScuxe ydg naxqg Txgdixa r\ firjrijg ivyov vnip tulit euim pater dotem aut mater forte pro tiha 

naiSbi oixeias, i] Si xavxrjv intSiStoxs icp dvSgt. xai sua, LanC autem illa obtulit marito, et defunctus 

ireleixr\atv 6 avriq ariooos• eha IOV naxgos rj XTQS est vir inops; dcinde patre aut matre n ortuis exftrjxgbs 

Te?.evTTjadvTs dnoiiXfOiia iv airois rols ngayfiaaiv uTtoP.aÊiv cnim dedimus mulieribus electioneni et coustaute 

rjiels Si i^ ersucov voucov fioij&ouusv xio nodyftnri. matrimonio, si male res maritus gubernet, et acciaQ 

SeSibxaftev rale yvvai£iv aiotoiv xai aw- pere eas et gubernare et secundum decentem tnotov 

yd/iov, ti xaxtos ia Tzgdyficna 6 dvrjg 20 dum et siculi Dostra constitutio dicit. si quidetn suae 

IT], xni Xa.fifiu.viiv avia xai Stotxeiv xaja xbv potestatis et perlectae aetatis tnuiier cst, sibimet 

vra xgonov xai xa&dneg TJ rjfteTtga Xeyei Sid- culpam inferat, cur mox viro incobante male sub- 

| - ti fiev avxstovoia x

PROFfER NUPTIAS DONATIONIS 477 Nov. XCVII 6 

xaregn, 6 fii ovrs ixivtjoev ovre awfjfsasv xai ovSi neque movit neque consensit et neque dedit Hcentiatn 

SiSiuxtv aSetav rrj &vyaT(>i npugat xovxo. firj xnSt^- tiliae hoc agere, non eam periculum pati, sed et 

vivttv avrrjv, dXXd tcal avvsittptQto&ai yvfivrjv ITJV conferri nudam actionem contra inopis mariti res, et 

TJV xaxa itovxov anogov g ovSods QnQayfidxwv y f , fortunam esse communem et ipsi p et eius fratribiis, , 

xvyrv ehai y.otvrjv otjv airjj irjj re y.ni ni r»le le avtrfi avtr 5 non tamen ex coilatioue li damnificari, ifii sed coinpeien- 

uls, uij fiBvtoi ix xrjs js i tZa&ai, tem ci partem dari ex paternis rebus, actionem illa 

xijf ini(la)J.0vaav uv-iji fiulunr 

ribv quidem conferente, ab omnibus autem movendam 

iop ngayjudrcov, iije ts 

u&pe- tratribus, et hoc proticiendo universis ipsis quod 

;» [iiv, nagd navxcov 

oiieH- fortunae eventus deilent Sed si.quidom pater in 

dâi x7\ &i>yargi ovx fdioxev dSeiav 

B' jj ovx i'b'oixet> S | 3 xai om. B' \\ 5 xrjv xi%t]V — 

* (iD.a om. B' (| Tole] xrjt M a H 6 fiivxoi MB) pivxoiyt 

L\b ixsiyijs] ntt(}' £xtCvr,s [laioander qnnd recpit Za~ 

charia* \cf. f I || Ovveitiffooiusv L a || 10 ntotytvopivov L 

nnpaytvopirov vutq.(B) [| 14 ti Si fi£t£a>t> xvxbv fj tni- 

Soan iiTj MLB; \cf. lulian. si cnim nmpla fuerit); el 

24, 3, 24 H 24 xai eii oaov] xa&* ooov L* ***aov L 1 [| 

25 fiovXofie&a legendum verbis xai l'a/utv — xt) yvvatxl 

('22 24) in parenthesi collocatis suspicatur Zaphariae \rf. 

Thtod. Ath.) !| 26 nXrtdyi M \ 29 hg. povXofievart || 31 d'l- 

Xats xe xai] proinde Ctium f|| 34 iX&ovxae malit Zacftariae\\ 

35 vofiajv L a |J iâqt&ftcupedâ B\ HzctQifrfiovfttfra ML 

bi iriQoS xn xai ov% 6 nnx^g, dXXct xvxfiv r; fiifTqo 

iniSiuxev %r\v nooiixa Ath. eC yaQ dXXoi intHa>xtv 

Thtod.: unde GEIItimbach prolegg. ad Ath. XCII et Zaehuriae 

pqxfwt pro fttiâtv reponendum censent (c/. 47G, 

I. 4) Dc modo maximae dotis c/. nov. XXII c. 18 ft 

Cuiaeiwi in Erpox. ad h. I. [Op. II 477) || 15 r\ om. B || 

ixiivtji coni. Zachnriae H 16 8i MLB Al/i.] otn. cum s 

llaloatitler el Zochnriae |J 17 /"?TC inixgiyai] ncquc pcrraitlentis 

y fl 1S xivSvvtvtt xd xijt ziQoiv.ot iam OsenirSgfifn 

wspicalu.i est ex Alhanasio inserenda exse, qui 

priora quoqxtt xal i) aifBiOfOod — xirrjOni nd verLum 

trtcripiil (nrrm snlo librnrii errore proc/ivi po.tt fifjxt x«vrt(sm 

interciderunt vv. (iovXrfttvTOS pTjxe intxQsrfiat ovih 

xirr;oat); on. MLBc /liatu non nolato )| avrrj L \\ xaif 

iavtrjp lavttjv B) LBz\ om. 3/" f) 20 xo om. B\ainq L l 

1 nec niouit R\ om. R 

ttiiij l? \ 21 sq. TO ianmvov — Siot] luturae laesionis — 

mctum f U 22 xai OvXniavbv} xai om. s- Ulpian. Dig. 

l (j ct nequc] nequc om. IV V 1 Q 

3 confcrrc V 1 confiteri R l J exactionom contra V 3 ••tionem 

•• V 1 |J martires F 1 |j 5 tm It | 6 actione V 1 |) 

G sq. ieg. actione illa quidcm confercnda, ab ornnibus 

autcrn movcnda? || 7 confcrcntcm R l |j mouenda T || 8 illis 

V || 11 sperarij spectari V,om T\ vcro om. R || 12 fuerit 

oblatio T \ illa V*\ 13 spcm] i$

Nov. XCVIII pr. 478 NEQUE VIEUM QUOD EX DOTE EST 

Xoyio Stooi%ouev, aisre iv ianv 6 rije

NEQUE MULIEREM 479 Nov. XCVIII pr. 1 

r xad-' Sxaaxov iwfie&a, anolafi/3drovTss Si nes multis interpellamur causis, singulis quidem 

»' t,^xr}oiv afiq>is(irp[ovfiivr]v iavrole xe xai idli medemur, comprehendentes autcm unamquamque 

ali IOIS Tjuertooie SM vo/iod-extxrje a xen ngdx- quaestionem duliitatam et nobis et iudicibus •nostris 

yenxws iy exdaxy tiou ^TJXTJOEIOV anwitfi/iefra. ppr Ipgislationem quae oporteat agi geueraliter in 

atjovv ixslvo noo xd>v aXXcov edoge fiiv taws sl- 5 uuaquaque quaestfone exponimus. Itaqtie illud ante 

TOIS nftXrt* vBvofto&sxTifievoie ovx avev jivoe iStai- oiuuia visum quidem est forsan esse priscis legis- 

Q s , ijfiiv Si ii-oftiadij xaXcae £%EIV awfoon vofuo lationibus nou sine quadam divisione, uobis autom 

ngds dnXoxrjxa 16 jtQnyfia fterayayelv ix tov viv putatum est bene se habere tetnperata lege ad 8imduxoftenp 

xai oiSev nEQtEQynôfiyvip roiv ffmgoafrEv plicitatem causam transponere ex nunc incobante 

ntTiyayfitvcav, Sioxi xal rjftlv airoie nôrjv ovx anuqe- 10 et nihiJ perscrurante borum quae prius terminata 

axouivots xols nsoi xovxov vofwis e'do!-8 xd deirreoa sunt, quoniam et nobis ipsis prid m non clisplicentixa)Mo). 

xwv ydg yapixiov xeoSwv, ei fiiv xn icov bus de boc ipso legibus visa sunt meliora secunda. 

cvvotY.oivxav ov nQoswTtov awdtpsiav, 15 ipsos vaiide ct coruin substantiis infixis, 81 vcro 

toit ix rov nQoregov ydftov naiai oftov] 

fiovov {sc. owoixeofov) coni. Zachariae non recte || 

20 xniroi] xaixi M \ 27 olx axaQioxovfuvtov] no0 iugratis 

s B 35 ndoi \f, del. Zachariae ex 5 

1 muHus T x multum F 1 Ii interpcllamur Beck] interpellantium 

libri || 4 pcr] ct pcr T\\ quae om. T % || 6 iussum 

V 1 1| forsan cst 7' (J esse in ras. V\ om. T § legihua 

latoribus V 1 U 8 putatum vulg.] putata R V putantlum T\\ 

9 ex Beck) om.W et /i*W\ del. T J J 10 eorum II \\ 

1! displicientibus R 1 12 legibus vulg.) quae legibus 

/UT|i ius3a V Q 13 namque] quidem li R 15 illos R || 

16 ultcrius T l | coniunctione V g 17 quodam R l Q 18 daplici 

R B 19 secunda V 1 fl autcm V || 21 seruct 72 a H 

22 aliia — filiis V |) 23 cst om. T l || 26 quod li J a RT) 

om. Vvulg. || 28 Propter R l (| 29 ucro R l || «crvari Beck || 

30 Tcniat om. R || 31 e] cx T* vulg., om. R J si mortooB 

om. R x J rir] d li, et sic saepius || 32 hiatum notavit Osenbruggen 

ita ftrt supplendum mulier autcm (antenuptiali 

donatione fruatur, et ipsam oninibus niodis servare ex) 

antcnuptiali donatione lucra g antcnuptiali R 1 al.] antenuptialis 

R 2 Tvulg. antcnuptiarum F (| donatione R'T'] 

donationcm V donationis R*T*vulg. || lucra propriis filiis] 

lucra propriia filiis suis T ••••••• filii set V 1 lucratur 

is sct V'\ is 8et del. V 3 | 33 «7. uaum — oonstitutura 

(constitum T x ) libri, corr. Berk || 34 proprietate V 1 ] 

proprictatem RV S T [| scruanda V] scruandam RT \\ 

35 quao] qui V

Nov.XCVlII 1. 2 480 NEQUE VIRUM QUOD EX DOTE E3T 

fto9-£TTif/ivtin> ijxi rr,s iavxiov ragecos tpiXuxiofitvwv. entibus nuptias sancita sunt in suo ordine servnndis 

xtti IOVIO xQuit.lv ini tcov owoixeoiair w xad" 1 Et hoc valere in matrinioniis quocumque tnodo sooiotbrjioTe 

-tgonor Sia/.vo/nvwv ix r^r ar/fieQnv i\fii- lutis ab hodierna die et in omne quod sequitur. et 

(>as xai eis io ij-rp anav, xai tiav rjdij diaXeivfitvajv in bis matrimoniis quae iam solnta sunt quidem sive 

ftiv awmxeaiuiv ent Tc/.evr/j tixe xafr' MIEOOV oiov 5 morte sive quolibet alio modo, adhtlC autem pcndcnte 

hrjnoxt iqonov &'n Se r/attjjiuvaiv TIO $vayovv nepi- eo quod uuii8 superstes sit. Nain si ambo defuncti 

eivat. ei yaQ iyfrqaav autjto Teie/.exnrjxoTes xovxo suut. boc heredibus non damus, sed tamquam semel 

xt.iigor6f.iois or diSo/iev u).X' u>e ana^ nsntpaa/jtvov tenninatum veteribuS relinquimus legibus. lllud cer- 

Toi» naXtuali xa-iaX^fmavofttv ro/wit. ixtivov 8T}/.OV tum est, quia dum seinel tueriut fitiorum et proprreun 

intiSai ana^ yevonio iu>v itaiSiov xai io tatem lex delerens eis praeBtiterit, tuuc in successio- 

Seanmtiav 6 vofios ayuiv alxois Soirj tTjvt- nibua et aliis accessionibus ita et in biB erit, sicut 

m dnt Tu>r Stttdoxwv xni itov aXkoiv nQoxw- et in prioribus sancitum est tiliis, qui propter seujf 

oliio xai ln avioit £omt tot ini JIOV noo- cundas nuptias pareutuui lucrum aliquod ex legibus 

i ytroftofteirjiai naidiov nbv $ut lovi Stvnuovs SUIlt potili. 

vi iu)f yoviutv xeySovS rtvoS naqa rwv vofttoy 15 

CAPDT II. 

Kaxelvo f/evrot £x nros Sixrjs jrpoeuyyel&eloTjs Illud quoque ez quadam cansa denuntiata nobis 

rffilr ei» vofiofreoiav ayayelv u>t}&T]fiev xP'i vat - ^ ei ^V fl d legislationeni deducere aestimavimus oportere. 

ya? Siekekvwo piv nooe at./.r)kove 5 tt avi}Q t) it Quia enim transegerunt quidem inter alterutros et 

am-otxovaa, naidtt Si avioli t.aav £x ?ov ydfiov, 20 vir et uxor, tilii autem eis erant ex matrimonio. dejxtpiedor 

avious oi yoveis a/t, xal negirjtioav Spexerunt eos ambo. et circuibant mendicantes. Pro- 

4pavtZ,6fJivoi. Hia TOTTO oiij^qfitr ofoS(t(negw /tiv pterea iudicavimns vehementiori quidem torte, contami 

inioToifovn Si jzpde 16 xaidn iiyov x,trilaaod'ai vertenti (autem) ad meiius se babeus uti lege. ut 

, 1'va Seet yovv ruiv noiviuv navawvrat rj xep- tiinore Bcilicct pocnarum quiescant aut lucrorum 

fvexer dSixutv la awoixiain Sntonatmts rj xai 25 caiisa iniustorum matrimouia dilacerare aut etiam 

dtv iSituv aftthivrrts naidutv. si yctQ oii»i r\ 1 proprios neglegere filios. Si enim omnino aut 

a dtu/.voiv f, xnxik iQonor aXlov dtaoTtaod-tir) per transactiuneiii aut per modum aHum separetur 

, ti fii> /jrjSevts toot Tialdes, /tevtTco ra matrimonium, si quidetn nou sint tilii. inaneant priora 

ini tr,t iavrdiv ra£tu>s' it di TtaiSorv in 8uo ordine; si vero filiis existentibus tiat boc, ct 

yivotto IOVIO, xni firjSi rovs nolSae ipv- 30 neque tilius erubescentes deut tamen occasionem 

Q S Soltr oniot ntpoQ/irjv ixovaiae HiaXvanue spontaneae transactionis et per cousensum tactac, 

xai xma awaivtoiv ytroftiiTjs, fj xai dxovaiov TIÔ*» aut etiam invitae lorsau [peccante] aut viro com- 

TJ mi arSpde mcuoavros d&a rr« dnioXtiat trtt n?6 mitteute digna amissione antenuptialis donatinnis 

ynum ^Mueas r, rrjt ywmxbs a!-ia ITJS ixTtiiuatwt aut muliere digna casu dotis. ncque yirdotem lucre- 

•tt/t, n.oixoi. fjrtxe 6 dviu> TTJV nyoixa x£g8aiv£ia>Zbtx\T neque mulier antenuptialeni douationem, sed rehV* 

n /•'*"? "/»" JiQoya/itaiav Swotar, dXX' aixixa pente casu procedente aut dotis aut autenuptiatis 

tijt ixmioaeiot yivOfiivtje r, tijt nootxos rj rijs Tigoya- donationis proprietatis lucrum mox ad commuiies 

fiiuias Scuoide xb inl irt ctanmtia xioSos ev&vs eie veuiat tilios et eorum tiat, usu solo apud truusigca- 

•toii xoivovs ipzta&io nalSae xai avtujv yivio&a), vijs 

XQqattus ftovrji naea rols StafaXufiivotS fiBvovarjs • 40 

sanctta sunt in suo ordme custodiuntur. Alque hoc valcat in coniugiis quae gualicumqne modo solvantur 

ex hodiema die et in omne futunim tempus, praeterea in coniugiis quae iam solula quidem sunt sice 

tnorte sive alio qualicumque modo, adhuc aulem in suspenso sunl eo quod untts quidem supersles esi. 67 

enim ambo iam dcfuncn sunt, id heredibus uon damus, sed utpole semcl delerminatum veteribns legibus 

relinquimus. lllud tamen certum est, cum illa semel liberorum facla sinl et lex domi/tium iis delulerit, 

tunc quae ad successiones celerusque accessiones pertinent ita de iis futuras esse, qucmadmodum de prioribus 

liberis sancilum est, qui proptar secundas miplias parenlum lucrwp •liquod a tegibus conseculi sunt. 

11. Verum illud quoque quod ex lite quudum ad nos delalum est, ad leyislationem adducendxitn 

csse exrsdinavimus. Quoniam enim divorlium fecery.nl inter se vir et tixor, libcri autem eranl iis ex 

mairimonio, neglcxerunl eos avibo parentes. alqtie illi mendicanles circumibanl. Vroplerea legc severiore 

quidrm fortasse, sed qxiue speclet ad id quod honestum est, titendum esse exislimavimus, ul cerle metu 

poenarum deslnanl vel iniustornm Iticrortnn causa tnalrimonia dislrahere vel etiam proprios liberos neg~ 

1 legcre. Si enim omnino vel divorlio vel alio modo couiugium distrahulur, si quidem riulii praesto 

sint liberi, pnora in suo ordine maneant; sin aulem id libeiis exlantibus fiut, ac ne libcrorwn quidtm 

pudure habiio lamen occasionem praestenl dissolvliouis volunlute et consensu factae, vel etiam non volunlariae 

forie, sive vir quae dlgna sunl amissione donationis anle nnplias sive mulier quac amissione dolis digna 

sttul coinmiserit, neve vir dotetn neve mulier donationem ante miplias lucretur, sed slafim amissa sioc date 

stve donutiune ante nuptias lucrnm proprietatis prolimis ad communes liberos veniat et eorum fiai, sotus 

4 xni inl rcSv tnalit Znchnrine (c/. s) II 5 Cwotxeaiav 

om. s ], 6 tti Scritnger tx s] tfre M (] IJ^T^fitvcov) pendenie 

(»'. ••. fforrjfiivovi) s || 8 neneQaa/xitnrjv M || 10 o5s 

ineiSdv xiX.] Cum autem dominium renim liberorura 

esse cucperit, sive ad secundas migraverit nuptias 

sive non, ea iura locum habere lul. | 13 de 

ini i\f] sicut et in (i. e. cos xnl inl\ s |j 21 TTrgulSov] 

leg. (xnft vrl (tlxa) jiegtiiSov ? {cf. ad e) | "* yoveis om. s Q 

31 6fiov eoni. Zachariae sine causa 

1 iancta F|| ser|dis F|| 2 in V 3 ] om.RV^TvuJg. J 3 ct 

in bi» /"•] nm.HVT 2 fl 4 quidcmj solute sunt add.R c |j 

5 alio quolibet Tfl autem om. VJ' 1 1 pendentibus Btck^ 

6 super testes R | 7 heredibus hoo li |j 8 certum est) 

ootu m« R B 9 fuerit V|j et om. lt l || 10 eiu» T l |J tl ct 

in aliia jTflsicuti T\ 13 parcntium RT l H lucrnm aliquid 

T lucro aliquo V\\ 17 rubr. De ulendis liberia (filiis R) 

a parcntibus JiT in narg. (ex Iul.) | dcnuntiata flamburgensis] 

dcnuntiatutn lilri, vulg. Q nobis] bis V* T, 

om. /i 1 (] 19 transeierunt V transijjerunt T* trnnsicrunt 

RV*T l || 20 filiiB V* | dispexcrunt R et despvxerunt 

(disp. F 1 ) V || 21 emcndicantcs T B 22 conucrtcndi R*V, 

ged convcrtente vulg.; autem addidi B 23 ad om. V I! 

25 delaccrare /?', dilacelare F* in ra.t. y 27 medium F fl I 

aliud R l V 1 reparctur T l repararetur R % V [ 30 tin 

RT % || occasionc» T l | 31 spontaneae Beck] spontaneam 

(spontaneas T 3 ) tt libri Q scnsum l( a | 32 autcm T l \ 

uitae V a 0 pcccante V(glnss. Tin mg.) vu/g. petente HT; 

glossema sechixi |j nutcm /2 a FJ 33 digna T* g occaaion» 

T 1 l donationis] proprictatis lucrum add. R* \ 34 Tir] 

u i?F|lucratur T\ 38 ueniant T | transegentes V

EST NEQUE MULIEREM 481 Nov. XCVIII 2 ep. 

y % f f rov x?)v %o7,atv xegSaivovroi tes manente, cogcndo tamcn co qui usum lucretur 

•tobi nalSas rove ix tov yauov v.ai anoToitftiv xui xa filios ex matrimouio et alere et alia omnia miniu"da 

navxa %oQrtyiiv avroTs y.ara xo xt,i xtgSitvfrel- strare eis secuudum lucratae substautiac mensuram. 

2 aijS TiEoiovoiat fuxoov. *lo/iev Se xi xal xoiolxov 2 Novimus autem aliquid etiam tale factum, [et) 

yn-ouBvov, on bona gratia SoJ-avxos SialeXvofrat xov 5 quia bona gratia viso solvi matrimonio et reccdere 

yii/wv xal di/aza>(trtaai trjv fiiv TTQO ya/iov Siooeav antcnuptialcm quidem donationom ad ciira qui conli* 

xbv yqaxf/avxa rr,v Si nQoixa eii tr,v imSovoav, scripsit, dotem vero ad eam quae obtulit, tamen ocoftas 

nooydaei Srj&ev gqftias xai aXXtov ahicov y.nv- casione quasi damni et aliarutn causarum auri quanaiov 

TZOOOTTJS ov fiexQia d"artQ(^ ScSozai fiû, COSTB titas non mediocris utrique data est parti, ut non 

/

Nov. XCIX pr. 1 482 DE REIS PROMITTENDI 

qe 

IIEPI AAAHAEITY2N. 

'O aixoe ftaotXeie 'lcadrvT} indqxV rtQaixiOQioiv xo 

«Tio vjxaxcov {pgSivaQloiv) xai naxoixiq). 

XCIX. Auth. XCVII. Coll. VII tit. 9 

E DE REIS PROMITTENDI R 

Idem Aug. Iobanni pp. per Orientem. 

( Q i p tov.y "loftev JZQCOTJV re&eixoTes vofiov5 

(Praefatio.) NovimuB pridem poncntes legem 

Qi intXoyrjs uavSnrcoocov xt xai iyyvrjxtov xni dvxi- de electione mandatorum et tideiussorum et spontpoJVTjrabv 

tioXXde i'xovxa xal xotvtofeUls ioXi rjfitxi- sorum multas habeutem ct in commune utiles nostris 

(iote vjioxeXiot vofio&eaias' itti Se xov nagdvxos xai Bubiectis legislationes. In praesonti vero et aliud 

BTtQas riftlv fdo^s SeTo&ai rtroe ineêoyaaiat xe xnl nubis visum est egere quadam explanatione et incre- 

itQOS&rjxrjs ovx ayevvovs ovSi xcjj xoivio xov noXuevlOraento noii exgenere neque usui impertecto et inutili 

ftaros dXvoixeXoii: xafrtozcoorjs. 

consisteute. 

CAPUT I. 

El yao ne aXXrjXeyyvoie vnsv&vvovs Xn§oi nvds, Si quis enim alterna fidoiussione obligatos sumat 

« fiiv (iri nooiTsd-eir} xb Selv xai i'va tovitav eie aliquos, si quideni non adiecerit oportere et unum 

oXoxlrjoov ivt%ia&ai, ndvras dg ioov xrtv dycjyrjv horum in solidum teueri, omnes ex acquo convfioTao&ai. 

ei Si xai n xoiovxo Ttposzed-ei/], cpv-15 vcntionem sustinere. Si vero aliquid etiam tale 

Xarreadât /iiv ro ovpfcovov, ovx etfrus fiivxoi. ri]v adiciatur, servari quidem pactum, non tamen mox 

aoxrjv Ixaaiov oloxlrjooi- anantlofriit, dXla iccos ab initio UDumquemque in eolidum exigi, sed iaterim 

ftiv xaxa trp> fioioav xa&' r\v Uxaaxoi ivtxexai, xo>- secundum partem qua unusquisque obiigatus est, 

QEIV Si nvrov xnl xaxa xd>v vnoXointov, ti ye x

DE REIS PROMITTENDI 483 Nov. XCIX 1 ep. 

0 ivdycov, xav tX xt ixgde aXXrjXove ixelvoi avu, f} iv inng- 15 iudici iuterpellatiunem suscipicnti, aut in provinciis 

XOVTCOV nQoenyytXXofiiviov tto XafMQoxnrip dq- his deiuiniiatis clarissirao praesidi aut competenti 

Xp T} xal np aQuoSitp Sixaarfj dvayxd£eiv Sin iudici cogere per suum otndum et illos internsse 

tfji ainov rdêeos x«xc«V/»vS nayayiveo&at rp SIXTJ liti ct partem eius tieri, ut nullum inpedimeutum 

*al fJtQos aixrjs yiveafrcu, tSers (tqSiv ifinoSiaîn buic nostrae legi iiat. His omnibuB incipientibus in 

rwSe tjftaiv rij> O"£i(p voutjt yevan&nt. Tovriov dndv20 

contractibus sequentis temporis et ab buius legis 

i0v xgaTOuvToiv ini' TCJV avvai.Xnyfxnxutv rov fiexa positiouc; quod autem praeteriit |.et] aute eam po- 

xavxn %o6vov xal dno xr,s TOvSe xov vo/tov &iaea)i' sitis pro bis rclioquimus lcgibus. 

ib ydp naviDyjixbs xoie TIQO aiixov re&etfitvois vrteo 

xovrov xaxaXifiTidrofiev rufioiS. 

('EniXoyos.) Td xolvw napaaxdvra r,fuv xal 25 (EpiloguB.) Quae igitur placuerunt nobis et 

dta XHVSB XOV &eiov SrjXovueva vo/uov J? afj V71BQO%T) pcr hanc saeram declarata sunt legem, tua quoque 

l\>yq> xni jtigaTt nngaSovvcu anevaaxui. 

celsitudo optri effectuiqne conlradere festiuet. 

l>at. xvm. k. Ian. CP. itnp. dn. lustiniani pp. Aug. Dat. xiii. kal. Ian. (imp.) dn. Iustiuiani pp. Aug. 

aouo Xlll. Apioue v. c. cous. [a. 539J anno XIII. Apione v. c. consule. 

inter se pacti sint iqtiorante eo gui obligatos eos hahct, et unusquisqne tenchitur sicut ab inilio con- 

1 scripstt, nec licehit ei urtibus vel dolis vel transactionibus pacta circumvenire. Si vero iisdem locis 

ulerque vel omnes degant, sancimus ut qni causam coqnoscit illos quoqite slalim arcessat, el communiler 

causam examinet communemqne sententiam feral. lia enitn et rei omnes condcinnabunlur, el qualitas 

snhsiantiae eoriun exaininubitur, el debitum pariler cl secundum iusliliae et sccundum lcgis ordinem 

2 procedet. Quodsi qui causam cognoscil non sit magistratns sed alius quis, licenliam damus vel hic 

competenti iudici inlcrpeUationem accinienli, vel in provhiciis his denunlialis darissimo praesidi aut 

eiiam compelenti iudici, ut per officium siium illos qnnqne coganl causae inlcresse cl partem eius fieri, ne 

qnod impediwentum httic nosirae sacrae legi fial. thiec anlem omnia in conlraclibus valeanl fnturi temporis 

atgue inde ab hac lcge Iwa: nam quva praelcrtit, lcgihus utite eam hac de re latis rclinquimus. 

tpilogus. Quae tgitur placuerunt nobis et per Itanc sacram legem dcclarantur tua sublimitas 

ad opus effectumque adducere siudeat. 

I xi om. B || 2 xov xovxovi Mg\ xovxov xov B, 

xov om. L || 3 diojieg] quod (/. e. ontot) r J 4 SoXovi 

M H 7 xaxeivovi] illos f || 8 xoivr,v\ communiter (/. e. 

xoivfl) ;|| 9 xijv yrjyov LB\ xijy nm. .1/, »'u/y. || xal 

f>m. L \ 10 xai ij xi,i — 11 izexaQ&ÔExni om. L || 

12 ifioicoi Si — voftov oin. M \\ 19 yevio&m L \\ 

20 freltp om. e || 21 xonxoivxcav] incipicntibus f || 23 ydp] 

autcni s || vnio rovrov] de his c |j 2G 17 017] tua quo- 

Nov. C pr. 1 484 DE TEMPORE NON SOLUTAE 

IIEPI TOY XPONOY TH2 Eni 

THI nPOIKI ANAPFYPIA2. 

'O avxbs ftaatXevs 'itodvvr) indgxco itgaixcopicoi- xb fl', 

dnb vnuxoiv ogSivaglcov tcal. nuxgixito. 

(IIooolftiov.) K«i xaS avagyvgias T«S dvrtrifte/iivas 

inl nvcov O~ei(i'trcov ovx dveêzdarov? ol 

rjniXEoni y.axn).t).oi7inai vo.uoi, dX).a xb fiaxgbv avrwv 

C. Auth. XCVIII. Coll. YIT tit. 10 

DE TEMPORE NON SOLUTAE 

PECUNIAE SUPER DOTEM R 

Idem Aug. Iohanni pp. por Orientem secuudo, 

ex consule ordiuario et patricio. 

(Praefatio.) Omnos pecuniae non numeratae 

replicatioues Bubiectas in aliquibus casibus nou inexaminatas 

nostrae reliquerunt legcs, sed prolixi- 

xai ixxexvutvov avi'taieiXn/.tev, 'iva fttj xrji envriov 

gcefrv/tins y xnxovgyine i' | 5 ogStvngCwr addidi 

ex e (ooSwagtco Zuchariae) || 6 Kai xat] Kul xrfi B%1 

Omnes (i. e. Ildvxas) c || 8 ftoroi B%t || 9 utj xrts\ fi^xti 

B* 

|| 28 ergo] igitur R \ hercat 

Ffl 29 uxori V\\ his om. R 

1 |1 10 1'ocvi om. B% I! a7to)Afioisv B* 1 || 12 iaxi] 

inl B^t crunt (i. t. Hnxai) e l| 13 nagaiTr,xat M |) 

16 aaneg B^ l s || fjSrj ix xwv L || v£t'Ofio-d'ErT]ftivcov\ 

Co

PECUNIAE SUPER DOTEM 485 Nov. C 1 

fir; Idfiri xi;v irgoTy.a, /ITJSEV ix xr}? aiyrte 6 dvr,p dSi- cipiat dotcm, nihil ex tacitumitate vir laedatur, newiff'A/1», 

iirjSi oi y.lrtg,iv6fioi xov dvSgos xuv «' myij- que beredes viri licet tacuerit ille, sed intra annum 

cttev ixeiroe, dXX' eioia ixdpov ivmvrov xft xrfi /idfi- alium querela movcatur: brevitas enim matrimonii 

ftai xtreia&a}' xb yrip flonxv xov awoixealov ngbs ad hanc nos legislationem vocat. Si vero in maiua 

Ttvxrv i)fjae xijv vofto&eoiav xnXel. ti fii tle nXslova 5 biennio tempus mhius autera decennio matrimoninm 

T/*S auxint zpovov, iXdixovn SE SexnBiine xb awoi- protendatur, damus marito queri et dicere non illaxiotuv 

ixxafretrj, SiHoutv xif> di Soi ftfiifea&ni, xai tam sibi dotem aut in partem aut in solidum, et si 

Xdytiv ovx eiexexofiiaO-iu avxiu xi-v npmxn tis ftdpos hoc fecerit, transmittere querelam, setuel marito queft 

eii 6X6xXt]oov, xni ei xovxo •noirjaeis, nnoa7idu7t£- rente et muliere quia dedit non probante. 

aftat rijv ftd/txptVf hnn^ xov arSpbs utjuâjudrov xal 10 

TJJS yvvaixbi oxi SiHwxev ovx anoSi i^darfi. 

1 ki Se /tt) x(~>v Sdxa dmtvxwv etaco fuuxfnjxat, xr\ 1 Si autem neqne intra decennium queratur, taciturauonri 

xol dvSpbs avmQov/iev xr\v fidfiyiv, OVTS av- nitate mariti auferimus querelam, neijue ei post deciu) 

fiexn xijv tisxaeiiav xovxo Ttpriirttv avyxcnpovv- enniuni boc agere sinentes nec annum dantcs ultcrius 

Tt»* ovxe tbv ivtnvxoi' Siôvxn i'xt rols aixov xX>,vo- 15 eius heredibus. Sitque etiam boc non nostra adversus 

vouoa. xni ioxot xnl TOVXO ov% rjuBxipa xaxd nviov aliquos poena, sed Jibertatis subiectorum diligcntia. 

.-To«riy. dlld anpayiioavvr^s x(bv V7it]x6wv dni/iiXem. Ubi enim licet in prolixo 8ic terapore (decennii diui 

yap i'$KJxiv mi /taxpbv ovxia XAIOVOV [xlv xrjs ciraus) proponere qnerelam, si tacere elegerit, palam 

Hcxnirine tpaudv) npnfrtlrru TTJV /utuyiv, et xb aiynv est voluisse, vel si nou accepit dotem, omnino eam 

ii.otxo. nvoSriXos iort p»vX6uevos. xnv et fii] htfloi 20 suos reddere hercdes. His valentibus et-i repudio 

xi}v nooixa, xavxrjv ndvrcos xoiis avtov xXqpovofwvs solvi contingat matrimoniura; in nullo disceruenti- 

SiSivot. xibv avxwv xgnxovvttov xai ei pf7iovSkt> bus nobis, Bive mulier tai/iquam dotem ofierens con- 

Stalvfrqvai ovfiflairj xbv yduov firjStr Siatptgouivcov scribat sivo pater sive alter quispiam pro ea, temtjnriiv, 

uxs f) yvvrt o')s xijv ngotxa dnevtyxafttvr] xaxa- pore in omni casu tali, sicuti pratuiiximns, ostendeute 

yodxptnv ttxe nacrjo ei'is i'xtpdi xn vTrig ntrxijs, xov 25 8uos efl*ectu8 et daute veJ pcrimente qnereJam. Conxpuvov 

inl nnvrbe itdfimoe xowviov, xa&dneg tinovxts tcstationem yero dicimus non 10 sermonibus solam 

iffrtjftev, id oixtln Seixrvrxut djzoxeXta/iaia xai fj (saep^ enim indignationis aut alterius iucideus occa- 

$t$6i~ios t] dvmgovvxoe xi)f fjd/uptv. Swfiagxvgiav sio talia quaednm virum praeparat diccre. ant etiam 

Si tpnutv ov xr^v iv gt]/inat /IOVIJV {noXXdxte yng r\ iile quidem dixit nibil, testes autera redempti baec 

t»? 6i>yf] fj dXXrj Tiage/intaovait ngotfnan xmnvxd 7«fa 30 meutiuntur), sed oportet contestationem in litteris 

tbv arSua napaoxtvd&i Xdysiv, rj xni 6 fiev tfaev esse. Si autom etiam iu iudicio eam forte tacere 

ovftiv /tdpxvyte Se iiovr,fidv»i tavra xaxnysvSovxat), aliquis voluerit, oportet omnino innotescere tnulieri 

«/./« cVl xr,v ixurigrvpinv iv ygdn/uttoiv elvru. sl Si aiit ei qui dotem omuino offt-rro couscripsit. Nam 

xni dr 8ty.a

Nov. C 2 486 DE TEMPOHE NON SOLUTAE 

CAPUT II. 

JSwsXovra rotwv tiniiv BXOCO uev Sutiat xov yn/zov Generaliter igitur dicendum intra hiennium qui- 

BiaXvfrivros BXXB fravdxq» BXXB Qsnovdiip xal avr ye alrtov M).r}oov6(i(p fiTjvuiv tendatur, manto damus qnerelam et beredi eius 

ttaio IOUOV. tl Se 71'toi'Sgnfiot rj Sexaeriit, rore orte intra inenses trcs. Si vero transcurrerit decenninm, 

KJi ai^Qi ovxe ylrjoovonois atTov xa xijs ftifixftoie tunc neque marito neque beredibus eius qtierela erit, 

ioxat, x»v xe xeorov nQosdnn^ O-ttQy.ovvioi OtQy.ovvioi rrj yirruxi. yirruxi teinpore ad omnia sufticiente mulieri. Et si quidem 

ei fiev ovv dcprjXi^ djX^ j tj 6 6 arro xai i "TJ /ueuipr^rat, roaov- 10 intra aetatem maritus sit et uon queratur, tantum 

xov £»s nnotcmnaraatv avreo SiSouev %oovov, 6/ixt ad in iutegrum restitutionem ei damus tempus, ut 

fit) vnsa/3/jvui ScjStxnsTiav ix rov xmoov rtav yantov. (non) transcendat XII annos a tnmpore nupiiarum. 

Xoptv yao Tirie ofoSoa xdxtaxa ommXXdixovxnt yd- Novimus enim eos qui vebementcr citius contrahunt 

fiov ovx ildxxovi xajv itevxBxaiSsxa evtavraiv TIQOS nuptias non minus XV annorum ad hoc proccdentes: 

IOVIO iot-tns' oj>ie xai vnEg^rtasTai ibv niunrov 15 qua de re transit quiutuoi et vicesimuin annum et 

xni tixoaxnv ivtnvrbv xni i'amt 8waros eiaca tov erit possibilis intra vicosinium septimum queri dc 

tixoaiov ipSofiov /tefiipno&at TT; rt,e noofxos dvag- uon uumerata pecunia dotis Monente quuqup eo 

yvpia TfXevryo»vTos Se nirov tiaoi xov (fTj&evrns intra praedictum tempus beredes babere anuum ad 

XQOVOV rovi XXTJOHIOUOVS fyetv tov ivinvxbv eis xrp> querelam. 

1 fiiftiplv. et Si dfrjXixts thv oi xov //17 /jeuya- 201 Si autem minores sint non qaerentis beredes, sive 

p.ivav xXqoovopoi ii'ze xeXeiov ti're dxeXois. neviaeriuv maioris sive minoris, quinque habeant solum ad 

iydxioijav fiovt^v eis xd xtvrjtjat xfjv /itfixfHv eni xfj movendam querelam non nuineratae pecnniae, suftiavagyi 

gia. doxolrxos xov %aovov xai fii} dvaftivovioi ciente tempure et noo expectante exitum omninra 

xijv Sit'$o8ov dnavitov xwv &Xaxx'vtor XQOIWV. Svct.Q minorum teniporura. Quod nos ad praescntem le|pm 

tjfide npos xbv jttQovxa vouov ixlvrjaw xijs ydp 25 movit: multere natnque coniuncta quarto et decimo 

ywatxde ovroixrjodo7;e xeaoayesxatSixaxov ivtmrdv anno post vicesimum annum mortis patris, abutens 

ftexn tixoarbv k'ms T»V &avdrov IOV naxob~ nno- minori aetate movebat quidain contra niatrem non 

Xpumevoi rfj atfTjXixoxrjxi ixivti m xnxd x?;s ftrj- uumeratae pecuniae obiciens rationem post quarttim 

XQoe xbv xijs nvauyrQias nvxixi&tii Xoyov neia xt- ei tricesiinutn nuptiarum anniitn Quod nos iudixaqxov 

xni xtttnxonxbv rov owouctoiov IQOVOV. '>neQ 30 cantes curavimus. et propter has circumstantias et 

Tjfnle Stxnôirss i&epmteianfiev, xnl Sin xnixas mt tempus aetate minoruin iu qitinqucnnium in praenepiardaets 

xal xov xotv difqi.ixutv Xi> oyOV *'* J V V Bonti decrevimus lege, illo videlicet nou nuraeratam 

nevmtxinv inl tov nnQoi-xos otmaauev vb/iov ixstviw pecuniam obiciente qui scriptus fuerit dotem susce- 

SrjXnSr] ITJV ovngyvytftv avxixt&dixoe o> «1- yeyQnftui- pisse, et sccundum sua tempora, sive perfectae aetavoe 

ttrj trjv noclxn vnoStxnjfrai, xni xnxn xoi>- oixeioreSb tis sit sive oiinoris, causa iudicanda. Vaieute bac 

XQOVOVS, tixB xtXtios titj eits dteXije, xov nydytiaxoe 

c. II "Oxt Biaco ftev Siextae — 487,1 xptvojuevov ex B habet B* A 39, 11 p. 68 Zach. — Summarium exlat 

Fon. 25, II, aryumentum 486 4—7 16. 15. 6 {uhi curr. rj Q reagd pro tj tf veagn). 

II. Ut igilur pmicis comprehendamns, matrimonio intra biennium soluto sive tnorte sive repudio et 

ipsi marito de non numerata yecuniu queri Hcel et heredi eius inlra alterum annum. Quorfsi ultra oiennium 

usgue ad riecem antws mammonium extemlalur, marilo gnerelam dannts eiusque hercdi intra tres rnensts. 

Sin aulem practertenl decennium. tum neqiie vir ttcqne neredes eius guerela nteniur, cum itrmpus omnim 

mulieri sn/ficial. Aique si maritus minor sil et non questus sit, tanlum ad restitutionem ei tempus damus, 

ut non excedat duodecim annos a tempore nuptiarum. Scimus enim eos qui mature admodum matri' 

monium conlrahunt, non minores quinilccim amus ad hoc venire: ilaque et annwn viceshnum quintum 

superahit el intra vicesimum seplimum de dole non numerata gueri potertt. Defuncto antem eo intra prae- 

1 dictum tempus heredes annum ad querelam habeant. Si aulem minores sint heredes eius qui queslus 

non est, sive ts tnaior sive vdnor fucriu quinqueniiium habeant sohun ad movendam querelam non numeralae 

pecuniae, aique id tewpus su/ficiat neve decursum omniutn temporum minornm expectet. Quod nos 

ad praesenlem lcgem mnvil: muliere etihn qnatluordccim annos nvpta post vicesimum annum a morle 

palris abusus aetate minori agebal atiquis contra malrem, non nnmcratae pecuniae ralionein opponens 

post quartum et tricesimnm annum matrimonii. Quod nos iudicantes sanavimus, alque ob eiusvwdi casus 

etiatn tempus minorum ad quinquennium in praesenti lege definivimus: ut is sciticel tion numcraiae pecuniac 

exceplioncm opponal qui doiem accepisse scriplus sit, et secnndum ipsius tempora, sive ntaior aetate sit sive 

1 IZvveXovTi llnlonnder sine cnusa (| 3 T« om, L || 

ITBQI om. B* || 6 fir,vo>v sfaco] tiaat firjvdiv (eXaw ixiqov 

innvxov L") L || 7 jia^ndod/fp B* v. l. TreoiSoiifirj B 1 1| 

* ovSi - ovSi libri || 8 xXrôvofioit] xoTt xXqoovonoit 

CGHHeimbach, sed cf. Ath. in. \\ 9 jrpoS aTin^ MLB 1 

ail oninia e J| 10 ovv om. Bf |j jj ML) tirj B || fti/xxfExm 

I.Bi» U 12 vTtBpfiniveiy B' || 13 awnkXnanovxnt B' || 

ydftcov L ydfiovt B" || 14 nevxBxaiSBxn) tfi L" II 15 TOVxov 

B' | aiaxB xni] xal om. B l e || 16 Bvvax L' (Svvaxbv 

Hnlnnndrr) % 19 xijv om. B* v. l. || 22 Tfl om. L jj 

24 xcov\ xm B' |J OTIBQ — 33 voftov om. B* (j 20 iixnQxov 

xnl Sixnxor iviavxbv B l , xeaffaQetxftiSexnrco Ivinvxa) 

[cf. f) mulii Zacharine \ 27 verliis fiBxa eixooxbv ixos et 

28 xaxa xtjt ftr^xQOS puncta xuhir.c.ln esse i» M testatur 

Zachuriuf iijise nihil notavi) l| 2S dg>rjXtxi6xrjXi Holoander, 

Bf D 29 dvxid-eis Bf H 31 3ix«£orxoe L a 1 diccndum Ii'] diccndum est Ii 

|| 33 vofiov L || 

ixBivov in litura L || 35 vnodtâa&at malit CGEHeimbach 

\cf. e) 

s VTvu!p. (unde 3 Hcere 

vulg.) f[ inter T {idrm v. 4. 10. 16) || 2 ••oluto T l $ 

3 ipso TiV^T'] ipsi l' 9 T*vufg. fl marito] rcpuJio marito 

R° |l non om. V % |j 5 dectm annos] dectnnium T{ 

extcnderentur T l || 6 et om. R l | eius hcredi 7| 8 neque 

eius ab (ab del. 7" 1 ) heredibus T | 9 8»fi»»»« V x B 

10 tamen R jj 11 in om.T\ 12 non add.vulg.\ 13 co* 

enim F|| titius V || 14 minores rultj. |! 16 possibilis V\ po»sibilc 

RTvulg. || septimura li V] scptitnum annum Tvulg. | 

de non] deinde T" fl 18 int» T l 8 20 sin V% 21 quinque 

HV\ om. T 1 quinquenninm T*vulg. | habcat T x \ 

23 non om. T l Q 24 temporum] ipsorum VT l J ad prae- 

Bcntetn] absentem R l || 25 mulicre] al. mulier glois. T l 

quarta R l || decimo] xx Dll) T* fl 26 morte T l | 27 quidcm 

ll*T\} 28 post om. FJ quantum V% 29 annum nuptiarum 

T || nos om. V || 33 suscipissc V a \ 34 tempora 

om. V11 35 minori IV || causa] sit causa R a V

DE DONATIONIBUS A CURIALIBUS 487 Nov. CI pr. 

>. xgaxovvxos Si xov vbfiov iitl xaiv varsQov lege super bis quae postea futurae sunt nuptiis; 

too/tivcjv yduatv ini yau rdiv avrenxc6xcoi\ ei fiiv super his enim quae constaut, siquidem residuum 

vnoioijxo» iaxiv TJ Ssxaeria J} olx iXnxxutv dtenns, est decennium aut non minus biennium, hoc balieat 

xovxov iyi-ia> xbv %o6>ov ini xft dvayyrglq, tjxit avxqi tetnpus in uon numerata pecunia. quod ei etiam 

»a» xijv naQnnofinijv SiSwatv el M t, tknxxcov airqi 5 transmissionem dabit. Si vero aut minua ei biennino 

xr;s fitexlns vnoltinexni xoovot rj xnl i^xev b avfinns reliquum est tempus aut etiam excessit tntutn decirfi 

Stxftsxiae xaiooe. xrjVixinza aviuis ftev Siexiav ennii tempns, tnuc ipsis quidem biennium datnus 

$i5»/uev eis xb fitfirpaad^m ifj nvnoyvQia. TOIS 8e nv- ad querelam non numeratae pecnniae. eorum autcm. 

Koy xXrtoinonois fxtia StdXtotv IOV yauov tiato xr,s heredibus et post solutionem matrimonii intra trea 

xqtfifjvov, iva Sia ndvxoiv avxdls xb Sixatov tpvhx-10 menses, ut per omnia eis iustitiam servemus. 

(EnlXoyoe.) Th xoiwv naqaaxdvta i\uiv xai Sia (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 

xovSs JOU -xftiov SrJ.ovuevn vofiov rj arj vmunxr] t'oyn> per banc sacram declarata sunt iegem. tua celsitudo 

xai neouxt TtayaSoivfti onevouxat. Dat. xm. k. ian. manifesta omnibus facere festinet Dat. xvi kal. 

CI\ IXxopxat ixQoe IVXTJP fuerunt de curialibua et de collationibus in curiam, 

fiovXtvrtxrjp xivts Si dXev&eoovpxat, ixtipo &toniZ,ofitp (et) qui Bunt qui trabuntur ad curiam. qui autem 

xb aSetap elpat xoli fiovXevxals oi fiopov xrts avxrts suut qui exuuntur, illud Bancimus, licentiam esse cu- 

Nov. CI [Authent. CI) Graece extat in ML. — Epit. Tfieod. 101, Athan. 8, 6. Iulian. eonsl. XCIV. 

minor, causa dirimahar. Atque lex in matrimoniis postea futuris valeat: in iis enim quae iam constant, 

ti quidem ilecennium reliquum est aut non minus biennio, hoc lempxis habeat ad querelam non numeratae 

pecuniae, qnne ei eliam iransmissionem praeslat; si vero aut minus biennio tempus retinijuilur aul eiiam 

toinm decennii tempus exiit, tttm ipsis quidcm biennium damus ad querendum de non nwnerata pecunia, 

heredibus auiem eorum post solulionem malrimonii trium mensium spatium, ut per omnia iis servemus 

quod iusium est. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt el per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ad 

opus e/fectumque adducere sludeat. 

CI. 

DE CURIALIBUS. 

Scripta est Iohanni gloriosissimo praefecto praelorio ilerum, ex consule (ordinario) et patrtcio. 

Pracfatio. Bonae nobis legis ferendae copiam dedil inlerpellatio nonnullorum curialium, itaque 

hanc legem facimus non de nonnulUs curialibus, sed de universa aicione nostra, scilicel el quae orieniem 

vcrsus esl et quam ocadens sol lustrat et quae ab utroque laiere est. Quoniam enim a decessoribus twsiris 

opera data est iis qxiae pertinent ad curiaies et oblationes curiis factas et quinam ad foriunam curialem 

trahantur quinatn liberenlur, illud sancimus, ut curialibus liceat non sotum eiusdem civitatis curiales 

1 Si MBya> xai jtigaxi nagadovvat M\ yavtpa nnai xaraaxf,aiu 

Le g 14 subscr. om. Iut. |j aau. k. iann. M nftb 

iy xalnvS. 'lawovapttov Alh.] xvi. kal. ian. g ftt]vl 

tapov(((>i(f) 7'lieoil. (cndem die dnlam ex.ie novellam putat 

Zachariae qua XCVIII. XCIX) 1 15 cp. (om. g) dn. 

iu»t. pp. aug, A/c, ftaatXtlae 'Iovarivtavov Ath., om. 

Theod. I anrio XIII Apiono vc consulc (g), ib t/ inaxtlat 

% 2 cnim om. V S constant scr. V 

Ani(ovoi Ath.] vnuxeiq 'slniovoi Theod., nm. M || 

22 intcr. O etvrbe /3aat?.eie rrp rtvrij/ Ath. (cf. g) U 23 6%iwnfiiwv 

addidi [oQStvnoiy add. Znchariae) \ 28 xal 

caov Svo/ieroi — 2il loxiv Ls] om. M | 31 tae pov- 

Xdi] curiam e ('/• 4S8,13. 11. 41)1, 30) fl ririe — rlvesL 

xnit — tivit J/1 nQoi xv%r,v fiQvkevxixrjv] ad curiara e 

2 in ra». 12 litt. || 

3 non om. T l \\ bienniu 7* || 4 non om. V\ ctiara ei T 

ci om. V | 5 rainus aut T l Q bicnnium V | 6 aut om. VII 

6.17. Urnpus totum dccennii R\l damus bicnniam T |j 

8 non] ih (r. t. inde) T> J 9 intcr T l |J 10 ei RT \\ 14 subscr. 

dedhnus tx V\ 15 dono iust. F|| Xllll V\ 17 conit. Cl 

omittitur in R, inter extravngantes Autlientici hahetur in 2' 

/. 178 ab altera manu tcripla g 18 rubr. om. V | 24 Mone 

F || nobis om. T | occasioue T g 25 hao lege tanoiinus 

T\ 26 quonditm T\ ad omnes om. V\Yi quantum quidem 

vulg.) quantum quod VT quantunique FJeimbach || 

29 utrisque vulg. || 32 et addidi | 33 *eruuntur V exignntur 

T

NQV. CI pr. 1. 2 488 DE DONATIONIBUS A CURTALIBU8 

noXecot /3ovXfvrae iviarna&at xXrjoovoftovs (rovro ST/ rialibus non solum eiusdem heredes inatituere civi- 

XO Kitl ui'xt vvv itfUfterOv), dXXd xnl ei xtvas fiovXTjStatis 

(curiales) (hoc quod bactenus licituta fuit). sed 

iXn 9tgovs ivOTrjOrto&at ftovljovxfn xXrjgovoiwvS, TOVTO etiam quosdam liberos a curia si volueriut instituere 

tigdxxeiv, ini -rovxqt pivxoi rip bf)

FACTIS SUIS AB INTESTATO 489 Nov. CI 2. 3 

•tdv rtkirfoavToe fiovXevxov ola Siad"i'jxae ov ygd- rialis defuncti fnerit cvocatus, tnmquam cius qtii 

yarroi. fiovXoiro^ Se xdxetvos inmbv imSovvai xr; uon scripserit teBtarapntum. voluerit autem ille darc 

/Wg, igelvai ninra rovro noniittv xnl ITJV iavtou se curiae, liccre ei hoc agere et in actis voluntatcm 

)va>f4t]v iv ino/tivtjfutai Sqiovv tiaot fir;vwf i'|, xnl propriam ileclararc intra sex meuses, et pariter-cuaua 

[ih> flovXeveiv tsvv tr, oixeiq 8iaSo%j} %e tie ii\v flovXqv ntftxvovuevov. 10 rursns ad curiam veuiente. Sed ct si quis donaverit 

F.i §i xitl rts SaiutjaeTni nodynnxa xije nvtov neot- res propriae facultatis, aut multas aut omnino non 

uvaiitt, rj Trt nXtZara 7} navtoii ovx dXdxjova -uov miims novem unciarum, vel cuiiali eiusdciu civitatis 

iwiu (nyxiaiv, tj T r,fiiv am>vSnafiaxot a&n- ilvm Soxll 16 stantiae curialium alienentur a curia illius civitatia 

•tdi uvalai xwv (iovh-vtvov XMT' vvtiiva. IQOTIUV dX- 20 cuius SUut curiales. 

imntovafrm tij» fiovXr;: TJ;S ncXiOJi ix,tivr\i rjs tto* 

fSovXtvtai. 

CAPUT III. 

""Oncos Si av (ir\ in i^nnarTj ravra Sogeie yire- Ut antem non ad collusionem liacc ficri videantur, 

o^m, xai iivee XVQIOI ysrdnevoi rwv ôvlevxixfOf et quidam doinini efTecti hereditatum ciirialium aut 

xh\uo>v ri xnxh Scopens xgoxov r\ xaxa Stnd-r^r,! 25 per donationis niodtim ant per tcsrameritum (sccun- 

{xabfnteo tinuvres fyfrTjfiev) fj xnl i^ ddtn&dxov Si- dutn quod praediximusi aut ab intestato difterant et 

avafiuXXinvxo xni 7iagt'?.xoiev xr,v iniSoait; xnl IMV protrahaut oblatiouem, et rcbus quidem frui velint 

(iiv nonyfinxojt' dfrtJ.oiev dnoAaieiv xrjv Si dTxiSoaiv oblationem auteni suam non faciant, sancimus, si 

imndiv fii) Ttotoivxo, O~so7ii£ofi£v, ei fiiv xnxa Sto- quideni per donationem (hoc quod praedictum est) 

(>£«>' (TOI-TO Sfj xb ngoafrsv Eifnjpiiov) dmSiSotro, /ifj 30 riederit, uon prius traditionem tieri reruui, sed boc 

nonxeoov n)v jtrtQaSootv ytvsattai xatv niiayudxiov, manere apud donatorcm, donec is qui donationem 

k)X i'xt uiveiv nttQa xu/ Swgrjaa/itvqt, l'o>s dv 6 xt)v acccpit iuter gosta confccta apiid iudicem ]>rovinciae 

SuQeuv knfipdvtov ini Txgdl-sa)» vTTOfivr^tdxcov, ngnr- gratis et citra omnem donaiioiipm secundum praeioui%Ttt 

nnftd rcp xfjs iixayiias rjyovfiiviy •ngowa xai dictum modum datus fuerit curiae et mox conwpiS 

ndaqs Hooemi, xaxd xbv eioTjîevov XQUTIOV im- 35 scriptus albo; tunc enim ei etiam rcs dari voiumus. 

J 

obeiri XJI ôvXp xal iyygatpeirj -uo hvxcjfinxr rr,vi- Quodsi donator tradiderit res et uecdum confcssiouc 

xavxu yng rtvrcp xni td itgiiy/inxa Stdoofrai 8ovX6ptfra. 

Ei Si 6 Sworouitevoi nuoaSoir] rd ngayftnrn 

ad heredilulem vocetur defuncti curiulis, guippe qui leslamentum 71011 scripserit, atque is quoque se ipsts 

curiae offcrre velit, liceat ei hoc facere et suam voluntalem intra sex menses in actis dcclarare, ati/ue 

simttl et curialem esse cum sua successione ac substuntia et fieri heredem: neu quicqvam omnino ex subitanlia 

exlgaUtr quartae porlionis vel novem unciarum causa, cum scmel is qni heredilatcm susceperil aut 

iam sil curialis aut statim fnturus sit ac rcs rursus ad curiam redeat. Sed eliam si quis donaverit res 

tx suhstautia sua, aut pjerasque aut utique non tninus novem unciis, vel uni ex eiusdem citilatis civibus 

xel eliam alii alictii, qui lamen et se ipsum ct substanliam suam et prolem, quam vcl habeat vel hnbiturus 

sil, et reliquam dcinceps siiccesstonem .offerat curiae cuius est qui donationem fecil: sancimus donalionem 

sub hac condicione faciam valcre. Summo enim sludio dignum nobis esse videtur, ne curialium 

iubtluniiae ullo modo ulienentur a curia illius civitutis cuius sunt curiales. 

III. Ne aulem per fraudem haec fieri videantur, neu qui curialium hereditahnn dnmini facti vel 

per donationis modum vel per testamenti [sicut modo diximus) vel etiam ab inteslato diffcrant alque proirahant 

oblalionein, et rebiis quidem frui velint, oblationem vero suam non faciant, sancimus, st qmdcm 

per donalionem (id quod aitte dictum est) res conferantur, non prius traditionem fieri rerum, sed udliuc 

manere eas apud donatorem, donec is qui donationem accipit, in geslorum confeclione avud praesidem 

provinciae gralis et shie ulla largitione celcbrunda secundum modum praedictum curiae ohlatus sit et in 

albo iitscriptus; lunc cnim ei etiam res dari volumus. Quodsi donator res iradiderit necdum facta pro- 

1 xdxtlroi] ille ; | 6 xXrôvofiov] ct hcredem e ]| 

T^J ncowvaiai] ex cadcni substantia f | 7 njratxov/if'vov 

Hnloander |j 8 ivnovyxiov L (et sic sacpius) || 9 rtSrj 

om. t\ yttWfOOfiivov] fucto r Q 13.17. T

Nov. CT 3 490 DE DONATIONIBUS A CURTALTBU8 

xi u^ rte xma&ia$a>s yevofttvrje xfje rbv Xafiovxa 

vnnyoi'or;s rjj fiovlT, xai oirios ixSixtla&ai xd Sajorj- 

&ivxa vnd rov fiovXsvrrjoiov fii%Qt ttov •&' ovyxuor, 

dtp 1 «/»• ndvxcoi xb /iovXevxr^gtOV xnXtia&cu fiovXofie&a. 

1 El Se ix diafrtlxrje fj xlrjatojt voftov ini ibv xXqpov 

acpixotra ryv jSorleiToi o fiij povXtvxrjs tov. Tfjnxnvtn 

evfrli ripn rrj xeX*vx^ xov /3m>Xeviov awtivai 

xb @i>vXtv7T;yiov, xnl afta tio TTJS no/.ecos ixSixat 

7iriarte x 10 ?* 1 facta quae acripientem societ curiae, etiam sic defcndi 

quae donata suut curiae usque ad novem uucias, 

in quibus omniuo curiam vocari censemus. 

51 Quodsi ex testamento aut per vocationem legis 

qui non est curialis ••»•• concurrere curiam et una 

cura defensore civitatis praeter omnem laesionem 

futuram rerum detuncti et dpscriptionem fieri rerutn, 

* totfiovXtjS xuxd JCHV XOV reXtvrâafros ^ praeseute etiam eo qni ad hoc vocatur, et res tradi 

xni a-noyontfijv noieiofrai xcov 10 curiae sub facto signaculo tam defensoris quatr dei 

nt.inyua.Toiv, jiaQovroi xai aviov xov nooi TOVXO xn- amatoria episcopi. Et dum praedicta actio gesto- 

Xovudvov. xai rn nqtiyfintn nagitStltoa&cu xfi finvAr} nim facta fuerit apud iudicetn provinciae, et datus 

ino orjttavxpa yivo/ispn rov T» ixSixov xov x* &to- fuerit curiae (secundum quod frequenter dictum est) 

tftKtifiaxov trov xnniov iniaxojiov. xnl ineiSav rj cum substantia et prole, quae est et quae erit, 

notiafrev tlorjfiivrj ngdt-te xiov vnofivrjndxtov ydvotro 15 tunc eum et res pcrcipere, et esse eum dorninum, 

naod tip xrjt Innoxm* rjyuvfitvip, tcnl intSofreir] xui secundum quod et prior ille curialis fuit, nihil ab 

pKvJ.tvTTjoiui trovrn Srj to noXkiixn QTj&ev) ai/v neoi- illo difterre visura: biiiusmodi gestis sine dubio apud 

trvoia *t'i yovfj otoij xs xai daontvr,, Ttjvtxnvxa avxov iudicem provinciae babitis praeter omne lucruni at* 

y.ai T« nodyunra nnpnX«ufi/r;/utoi xal aoifiaai xnt novem uncias (et) tantummodo ipse dominus efticiexcjv 

fiovXevxtbv neoiovaCas xe xnl avaraaeit. Ei fidv- tur triurn unciarum, quas ei dat et anterior lex vel 

xotys 6 l£ aSta&ixov xaXovftevos xov povXsvxov xXq- si nou fuerit curialis. Quodsi plures fuerint eiusqovouoe, 

oix wv pevxoi xni avxbs ÔVXBVTIJS, ftrj (iov- dem gradus qui vocantur ad curialis hcreditatcin, 

\r,9eirj TTQoieX&tiv xai iavxbv ijxiSovvat xg flovXrj, ij 30 et qnidatn deuerint se quidam recusaverint, novcm 

fiiv fiovXi] xftxexexa» xb iwaovyxiov, ftovov Si aiixbe quidem uncias accipere eum vel eos qui se dederiut 

xvptoi yerjoexai xov xgtovyxiov OTXBQ avxio SiScoat curiae, tres autem uncias residuos qui ex lege voxai 

(6) TtQOTBQot vopos, ti xai fifj xv%oi fJovXevcov. cantur accipere heredes. Studii enim nobis cst, 

Ei uivxoi nXeiovee elev xov aixov fia&uov xaXovjuerot omni modo novem uncias ad curialem eiusdem civinobi 

xbv xov /3ovXei,~ri>v xXrjQOv. xal cn ftiv iniSidoiev 35 tatis perveoire. 

iavxovs oi 8i nngnixdivxo, xb ftiv irvaovyxiov Xajipdveiv 

xbt dniSiSovra fj xovt ijnSiSovxat iavxois xjj 

fiovXfi, xb 8i xgiovyxtov xove Xotnoie xovs ix xov vofwv 

ttnXovfievovr xkrôvoftovs. anovSrj ydp xn&iaxrixev 

Tj/iiiv ndvrcae xb Ivvaovyxiov els fiovXevxrp> xrfi avxrfi 40 

negudvnt noXsate. 

fessionc quae enm qui accepit cnriae subiciat, sic quoque rcs donatae a curia vindicentur usque ad novem 

1 uncias, ad quas omnino curiam vocari volumus. Si vero ex testamento vel lege vocalus is qui uon 

est curialis ad heredilatem curialis veniat, tum sialim simulac morluus est curialis curia cuiiveniat, et una 

cum defensore civitatis sine ulla fraude adversus res dcfuncli admiUenda inventarium /aciul rerum, 

praesenle eiiam ipso qui ad hoc vocatur, atque rcs curiae tradantur sub signaculis posiln ei defensoris 

et deo carissimi locorwn episcopi. Et cum snpra dicla geslorum confectio apud praesidem proviuciae 

peracta sil, el ille curiae (id quod saepe diciu/n est) cum siibstanlia et prole quae et sit el fulura sit 

se oblulerit, tttnc et res accipiat el dominus sit carutn, quemadmodiim prior curialis fuil, neve quicquam 

ab illo differre videnlur; ehismodi aulem confcclio nimirum apud praesidem provinciae sine uHo lucro et 

ullo damno peragalur. Aieque enim in fraudem neque ad aetrimenlum ciiriae, sed ad utililatcm hanc 

legem ferimus, ul perpetuo valeat et pecuniis et corporibus substantias et condiciones curialium augais. 

Si vero qui ab intestato vocalur cunalis heres, qui tamen ipse non sil curialis, noluerit adirc el sese 

offerre curiae, curia qxiidem uoyem uncias retineat, ipse autem tantummodo Irium unciantm dvminus eril: 

quod ei prior quoque lex tribuit, liccl forte curiulis non sit. Quodsi plnres sint eiusdem gradus qni nd 

hereditatem curialis vocentur, el alii se offerant alii recuscnl, novem quidem uncias is vei it qui se curiae 

obtulerint accipiant, trcs autem uncias reliqui qui a lege vocantur hercdes. Curac enim nobis est, ut uti~ 

que novem unciae ad curia/em eiusdem civitahs perveniant. 

6 tov om. L jj 7 ow**ftt L a \ fl xwr] xbv L |j 11 xovxo] 

xovxov vel TttiVrt cinn Homberykio malit Zachitriae (

FACTIS SUIS AB INTESTATO 49! Nov. CI 4 

CAPUT IV. 

El ptvTot rilevri)aeis T*S dni d k vyar(>t, ct ftiv Sin autem defunctus fuerit qaidam superstite filia, 

(fovXeiTfr T»;S alrrje nolews. TTQodqkov o>i si nupta fuerit cnriali eiusdem civitatis, dubium non 

aov/.i>fnvTr-7(Os HSci id jrarôn iionyfiaxa rj fis 0X6- est quia praeter calumniam babel>it patprnas res 

xXi}(>i>(/ JJ ntivrwi Tfi iov ivvnnvyy.iov. et ye ivôv TO ant m integro aut omni modo novera uucias, si 

rgwvyxtov eie freoov 6 7imi;o tXfrelv povXr^freir). ei 5 iorsau ad aJium quPiidam tres uncias pater voluerit 

Si xai fiT} povXevTt} fikv i§ tioy.rjS xa&eattoji yafii}- pervenire. Sed et si non ab initio existenti curiali 

&eirn Tiooseld-in .Sd rn rbv y fiovXrjv evvoiae xni ort sione houae circa curiflm vnlunfatis et qnia curialis 

patiivri,i imSiSotai nns 7tonyfinai xni Sioixfost offertur rebus et guliernabit eas, propter quod et 

taiia, Sioneo xni ndvttos 777 77 yvvnixi y -ravta SiStwftai onini modo mulieri dari eas volumus. Quodsi Q pplures 

^)6& ^ [ Hi Si nXeioves X elev l & &vyarton xni jtves fuerint f i t tili tiliae et quacdam d ex hhis i nuptae t ffueriut i cut 

atnof ya/utj&ehv fiovXevtah rj ovaiv rj Sm T?,: im- 15 rialibus, qui aut stiut aiit per oblationem tiunt, aoioaiws 

ywofitrois, ro /tiv iwaovyxiov tis avrn»; Smt- vem unciae quidem inter eas dividendae suut, ad 

fitfriloerai. eie Si zne Xetnofnrnt 16 iQiouyxutv >;££(* residuas autem tres unciae venieot, illi autem qui 

0« 8i yi,uavres xorflovrm rols npdyftaoiv HS ras pov- eas uxore3 accpperint usuri suut rebus ipsis ad culeviixas 

niiim, ei xnl rrf Seaniniim V yv- riales causag. licet in dotninio sint uxoris. Propterea 

vaixriv. Sin TOVTO yitQ avrals SeStaxa/tev th noayuma 20 enim eis dediniua res patris. ut exinde coniuges eawv 

rtnTods, h>a ivreii&ev oi awoixovvxei avxuls ra rum implcant curiae functiones. Quodsi coutigprit 

(lovlevtixn TiXr/Ooltv XtiTuvpyTjuara. Ei Si ovii^nirj deticere eam qwae nupta fiierat illi qui se curiae 

itXtvrt.aat tijy yeyaftTjftirtjv TI]> eavrov iniStScoxoTi traJiderit, si quidem tilios masculos de eo babuerit, 

flovXtrTfi, ei fiev ntuons agoevae 1$ ai-xov axoirj, apud Hlios eruiit res, et i|»si eruut in curia, et iiulla 

nagh lolt •nnioiv tami rh npnyfiara, xai fiovXsio»v- 25 tergiversaiione res indigebit. 

mv dxtifot, xai oidtfttat jtoXvnpnyuouvvrfi xip 7tod~ 

1 yuaxt Strfiei. et Si &r]Aeint xnd^tnj^xouv ai t$- 1 Quodsi feminae fuerint qitap natae sunt, si et 

xfrilaat. ei ftiv xnl aviai rtai yafitjfreiev y /3ovXbvzals ipsae quibusdam nuptae fuprint aut curialibus eiusitjs 

avtiit noXeioi rj oinso awat avrovs imSiSonaiv dcm civitatis aut niii sc ipsoa dederint curiac eiusiult 

povlnle T^S nur^s noXecos. 6/wiioi xni nviai 30 dem civitatis, similiter et jpsae eaa habebimt sine 

Tflrtn ilovaiv aTZQuyftovaie, Q y f , vnoxfiftevn f rais ppovXev- 

nlla niolestia, subiectae curiae functionilms per pro- 

tuv oixeicov nvSiwiv Ei Si prios viros. Qtiodsi non nuptae iuerint cunalibus 

Xtnovpyiuis Sid ttuv oixeicov nvSiwiv. Ei Si 

ft fiij vafitjfreur povXtvrals rrjs nvjrjt noltun rj TIICS 

ya/itj&eiev povXevrals fj oioiv jjyivofttvutt, TTjvixnrTa 

xaiit rrjv prjfrttaav fjSt} Smiptoiv ai fiiv yf^ 

jiovXeiiais i'o iwnovyxiov iôvai Sin ras (iovXeirtxns 

hnovoyins, ai X-uTiai Si ayxto&tloovxtu rv) TQwvyxiia. 

(eiusdem civitatis. aut quaedam nuptae fuerint curialibus) 

aut qui sunt aut qui tiunt, tunc sccundum dat&m 

olim divisionem miptae quidem curialibua novem 

uncias bahebunt, prr quas functiones curiae compleantur, 

p residdis autem sutticient tres unciac. QQnodsi 

neque masculi li neque fi femiuae eis i crnnt, quuustjue 

Ei Se fti,iB nooeve: frij-is &T)Xtwi avTaie yeruivro. 

fws fiiv 6 nvriQ ntgitoitv. dxtrco roiTcov xr,v xvn aiv 

f iQ g x , xvn 

h d i X d i X ' i 

v | r snperest, babpat earum usum explcns in eis cu- 

T« fiovhxmxa dv airoi: nXrj^div Xinoi'^yt'/inin. xni 40 riae fuiictioncs. Et si quidem ad secuudas venerit 

ii fiiv tis Ssvrtoovs atpixoixo yufiovt xai TtaiSiov 

IV. Si quis uulern defunctus sit filia relicla, si quidem ea cttriali eiusdem civilatis nupserit, manifeslum 

tsl sine culnmniae pericnlo eam res paternas habiluram esse vel in solidum vel ulique novcm 

uncias, siquidem forte ires uncias pater ad alium pervenire voluerit. Sed etiumsi non nttpserit curiali 

ab iniiio constituto, accedat aulem aliqnis qui eam vctil ea cowticione in malrimonium ducere, ut 

curiaHs sit et curiae se ojjcrat, alque illi muirimouium acceplum sit, sic quoque novem uitcias sine 

cahonniae periculo habcat bonae erga curiam vohmtatis causa el qnia enrialis rebus datur easque administraturus 

esl, quumobrem omnino mitlieri eus dari volumns. Si vcro plures sint filiae et quacdam ex iis 

nupserint curialibus yel qui sint vel qui per oblulionem fiant, novem unciae inter eas dividentnr, ad reliquas 

autem ircs unciae venienl; mariti vero utenlur bonis ad curialcs cmtsas, elsi in dominio uxorum 

sint. Propterea enim iis bona patris dedimus, ut inde coniuges earum curialia munera impleant. Si vero 

(tecedere conliqerit mulieran nuplam ei qui cnriae se oblulit, si quidem liberos tnasculos ex eo hahuerit, 

1 res peues libcros crunt alque illi enml curiales, neque res uVa perscrutatione indigebil. Sin femxnae 

sint natae, si qnidem et ipsae nupserint qiiibvsdam qui vel curiales eiusdem civitatis sint vel qui se ivsi 

curiis dusdem civitalis offerant, similiter et ipsae res eas sine moleslia fiabebiint, curialibus mnneribus 

snbiectas per viros suqs. Quodsi aut tion niipserint curialibus eiusdem civitatis aitC quacdam ex iis nuiiserinl 

curialibus vel qui sinl vel qui fiant, tunc secundum modo dictam disiinctionem cae quae curialibus 

nupserunt novem uncias habebunt propler curia/ia munera, celerae vero tribus unciis conlentac grtint. 

Quodsi ncque fiUi neque filiae iis natae sint, quamdiu tnaritus superstes est, rerum earum usum/rucium 

habeal curialia munera ex iis implelurus. El si quidcm ad secundas nuplias veneril ac libcrorum patcr 

2 yapi&T] L \ 9 nipexds nrrT, 6 yn/ios yaveir^ stabiles 

ei nuptiae fucrint e | 14 Se) xal L g 18 role ngdyftaffir] 

rebuJ ipsis s | 24 d£ avxdip M \ 25 £ L j| 

26 ixtlrot] ipsi s \ TO n^nypn mnlit Zarhuriae nine 

eausn | 27 *ottjaet ex e] $ertaeuv ML \ 28 nvxat L || 

29 otmp flnloander ex g) VKBQ Af ti ontq /^ f) 30 rnle 

flovXiut] TI; flovXrj Znchariac (cf. c) || Tfjs om. L || avrai 

L | 31 vnoxtifieva] subicotne (1. e. vfioxciftevcul) e || 33 n 

p/l M\ non e om. L, nris cufn Huloandro vulg. | 17 

tn-ie^ML {rf. v. 14)] ttvii Si pfj cum Ualoandro vulg. || 

3^ rfj xqrpti L a 

2 nupta VT\ nupta quidcm vulg. \ 5 quandam V !| 

6 et om. V\\l autetn] tamen T fi

NOY. CII pr. 492 DE MODERATORE ARABLVE 

yivoixo Ttaxrjo dggsvav J; frqXeiuiv xnl ravrae dg/no- nuptias et filiorum effectii3 tuerit pater masculornm 

aete ftouXsvxals, aduv ouoiois tio /JovXevTtxu} acouaxi seu feminarum et haa coniunxcrit curialilius, rursus 

tpvXaxfrrioovxai id ngdyuaxa. ci d'e TtXevxrtoetev rj 

inl SsiTtgovi olx iXfrcov yduove 7} naiSonotqadnevof 

siiniliter curiae corpori servabuntur (res). Quodsi 

mortuus fuerit (et) aut ad secundas nuptias nou 

3'vynxigns, xai xnvxus ov/ dguoaeis ôvXcvxals jj oi- 5 vewrit atit tilias procreans eas non sociaverit cuaiv 

tj \evtjaoftivoi6, 

xavxa xd. ngdyfiaxa 

Tr,vi.xavxa e$ og&ov rj povXrj 

hjiperat. oiSi ydg ^tviod-ljvai 

rialibns vel qui sunt vel qui fiuut, tunc rocto ordine 

curia bas res accipiet Neque enim umquam hanc 

noxe xovxo \b utgoi xxds' dJsxe Sm ndi-xcav xfjs xoi-10 nus successiones, quatenus per omncs hac linea 

avxrfi aeigas xaxtovaTji xartovaTji dti rrj (fovXrj ttxt 81' 81 dggivwv dgoivwv dcscendente semper ciiriae sive per masculos tiiio3 tiiio 

naibojv fiovlevxiav tixe Stn yappoiav intSidovriov curialium sive per generos dantes se curiis novein 

iavrovs •zais ftov/.ais 16 iwaovyxiov ooi&ofrttt. in 

etiara 

xgdvov xni ini xibv ixt xai vvv f^mi.fitvtov xai ftrj 15 nunc pendentibus et quae potitae non sunt iudiciali 

xgiatue rj yi/.iai xivb» dnaK- seutentia aut amicali iuterveutu [absolutiouem]. 

v Qv unciac salvae siut. Quam legem valere volumus i 

Sfj vofiov xnctTEiv povXvue&u ei's T£ rov ejt^/je anarra omni deinceps tempore et in causis adlmc etiara 

d l ii b l f i 15 d i b i idiil 

g j f 

Xnyi}?. 

('EjtiXoyos.) Tn xoivvv nagaardvxa %/nv xal (Epilogus.) (Epi Quae igitur visa nobia snnt et 

dtn rovSe IOV &eiov SriXovfisva yonov r, afj vnsQoxij hac sacra sac iege declarata, tua excellontia custodire 

er 

gencros qui se off'erant novem tinciae serventur. Quam quidem legem el in ornne deinceps tempus valce 

voiumus et in its quae eliammim pendent neqnetluin iudicialem senlentiam vel amicalem transactionem 

impeiranml. 

ICpilonns. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legcm declaranlur tua subiimitas 

custodirc stiutdat, omnium maxime ulililati piiblicae omnem curam adlubcns. 

CII. 

DE MODERATORE ARABIAE. 

Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum, ex consule et palricio. 

Pracfatio. Mullos quidem alios magislratus provinciarum iam in melius mutavimus, qui priut 

humiles alque viles erunl ncque ad vllam rem neccssanam sufficiebant, sed postquam nos cos ad mawrm 

1 tavxa L |j 13 invxbv L || 14 xgaxeiv xai Inl re 10 quatcrnos V || 11 descendcnte T] descendente* V 

lov iyskrje annvxn xgovov fiovXofiefra xgnreiv {tic) L || vutff. || pcr masculos] pcr 0»». T 

16 (pi/.eiue L || xivbi om. c |j 21 xubscr. om. lul. || k. Aug. 

(a. M) Ms Ath., ftjjrl aiyovarcp Theod. R 22 CI\ — 

anno XIII.] cp. dn. iust. pp aug. M finaiXein: '/ovartvtavov 

10 iy' Ath. Zxei ifl' fiaoiXtiai Theod. (cf. e) || 

23 apion. uc. conss. jl/, vnaxtias 'Anitovoz Ath. vnareltt 

*Aniovos Theod. Belisario vc. cons. f || 25 /wdegdxogos 

{iiUm infrn constanter) M, Theotf. Ath. || 2B dggafiiae bi jj 

28 naxgixCtov L 2§sq. vtrbis IToXXite — Seovxo>v omissit 

initiuin 'iSneiSr/ Si f]/iitt {I. rj/teit) cital Theod. 

\ affeotus T\ 3 rcs add. Beck |) 4 et addidi fl 5 procreos 

V [) 6 qui — qui vu/ij.] quae — quae VT || 7 accipiat 

V || 8 et om. V H 9 sq. *plurim08 — auccessionis libri |j 

a || 12 gcneros] gfaa (1. e. 

gratias?) V || curie T || 15 pedintibus V Q positae T\ 

1G aniicali V*] amicabili T vuly. || absolationcm V ob»olutionem 

T. SeclusiJ 18 iussa T (| uobis vulij.] a nobi» 

libri\ 19 hanc V^ 20 prouintiam VT | 21 tubscr. pratslat 

unus V: dat. kl. aug. dofio iusti. pp. oug. XII bilisiario 

uc. Belisarii conmlatus videri potest irrtpmte tx 

tubscriptione novellae CIJf qunmquam in Authtntico ea 

novellu alio loco extat (n. XXXII) tl plerumque inter 

extravtiffantes leyitur || 24 mwellus CII CIII, quae in 

Auihentiro sunl n. XXXII XXXIII, suo loco habtt V 

f. 98 T , inter extravagantes T f. I95 T «7. ab allera manu 

scriptns, om. li ] 21 sq. ty III • II - (sic) De moderatore 

arabie V

DE MODERATORE ARABIAE 493 Nov. CII pr. 1 

Igiv, JppcotieveaTtpae rijj nnvrl yevo- rem constituimus ordinem, validiores omnibus factas 

ftivus xni ovxaiS oviiXupout.rui xeov npnyndriov y coe et quae sic tueaiitur causas, ut omnia in melius 

uTiavxn tjil rb xpeixxov 

sint mutata. Proconsules ergo nobis et praetores et 

yovv xal p p xnl ppo§kparu>pes p p xnl ?j j moderatores et veterum horum nominum honestas 

v TOVTCOV Sroitdxcov O£,UV6TT]« 6 d§i d§r,i(>>]zni. xal 5 inventa est, et auctae etiain annouae eorum ct po- 

xai ai T« T id>v aae anr;aetov airole irole l ilai il-ovaia testas onmis omnis data data. et ante omnia interdicturn interdictura ut 

rnt nrtan, xai nob ndvxov nzrriyopevtat rb zdis subicctos depopuleutur et manibus plurimis adversua 

xoon /.v/taivea&ui xn.i XFQGI noXXnls xar* nvxcov eos utantur. lureiurando quoque causam munivimus 

fr opxote re rb npnyna xnxTjopaXiafiefra xoTs omnibus formidando, et non alitcr eis tradimus cinnantov 

yo/iepcoxdxots, p tcai l oix i dlXcai XX aixoli mtoaSi- S 10 gula, nisi iurandum subeant ita codicillos promeren- 

Soiiev T«S ripxde. si ftfj xove opxovs vnoaxdvxes ovzco tcs admhiistrationU. Kespiciamus itaque ct Arabo- 

•xuif avfifioXcov dgKod-elei' xqs dpxv s - E'iSofuv ovv rum proviuciam, causani requirentes propter quam 

ynl Ini xf;v Idori/Scov xcooav, xai %i]v nixiav dva- et fiscalia tnhius idonea sunt, cum utique provincia 

Irôvvxti Si' }}v xai xb Svjioaiov dnopel, xniioiys sit uberrima, et turba nos adeuntium circumstat et 

T»,« xtogas tlfrnXtoxdxrtS ovarfi, xai nXi,&oi r,fiui xtov 15 iniiomiscunt omnes, alii quiilem furta alii vero iuiquivqosiovxiav 

nsouGjaxni xnl oSvpovxm ndvxes oi fiiv tates aiii aliorum deuuntiantcs damnorum occasioxLmas 

oi Se nittxine oi 8i dXXas nposayyiXXovTF.s t,r,- ncm. et causam maligniiatis invcnimus cx intirmitate 

uioi, TJ;V npafpaoiv xal xr\v aixinv XTJS xnxins evpo- tacta circa administrationem. Erat enim sic vilis 

//*»- ix xrfi nepl xi\v nQ/j;v do&evBias yivofit'vrtv. rtv qui civilcm babebat administralionem. ut deserviret 

yao ovTu>s ftrsXfie o' ti,v noXtTixqv fpj/ dpxw, 20 annorum duci et in illins iaceret voluntatibus salus 

WITB xaiadtSovXvJafrai zw xwv OTJXCJV riyov/iivtp, xni eiu3, nisi famularetur adrainistratio. Itaque «t tem- 

Ini rals ixeivov ^nvXale xeZa&at rfjv acoTrjpiav avrov pus iam coiitinunm est ex quo etiam defccit, et ea 

>' (ITJS' oXios ilrni xrjv dpxw xavxr,v. toiynpovv xal quae civilis sunt cingidi et militaris agit, nequc sibi 

» %oorot f,Sri avxrbs i^ ov xni dx?.t?.tu;ie, xai td neque illi oraniuo sutticiens; occupatus namque est 

r^- \oXixixtjs dpx^ n oxQniuoxtxi] npnxxei ftrje 25 non nt aliquid subiectis i>rosit, sed ut ex uiraque 

(oitrj /*i?r« ixeivj] navxeXios dpxoiaa' i,ax6XijTai yno lucrctur. 

ot^; onoit dv Tt xove vnrjxoovs oxftXifititv^ dXX 

onios av ixaxigco&ev ixxegddvot. 

CAPUT I. 

T(tvxa Tjftnt npbe xijv nagolaav dviaxr\az fiovXr.v, Ilacc nos ad praesentcm erexcrunt voluntatem, 

{znvro ontQ xnl iv nowi? 7tenoiijxaf4£v), xai xb XMV tecimus), et quod specfabUium "est ei damus (ius) 

hp>ctsi\n\\(or nvrfj Sixnwv SiSofter itpxiov, were xuxa administrationum, ut in nullo minor ducatn couurfiiv 

Ihixxwa 'trji Sovxixrje xa&eaxdvni, dXX' dvr- 35 sistat, sed tueatur quidcm et publicas exactioneg 

iyia&iH »i>> xal nov Srjftooiatv elsTzpdgccoi' a'w atfo- cnm omui vehementia, deteudat autem et privatorum 

iSooxrjrt Ttfiar], dtnrtxea&ai Si xal xtjs rvtv itiitoioiv utilitates, et uon ccdat neque spectabili duci ncque 

tjfifoias, xni fifj avyxtooeh' ut)xe xto neinpXizixty dovxi gcutis iudici ncque cuidam potentium domuuin, sed 

ufre rtp (pvXaQXV /"? Te T '* / * iiov Svvaraif otxcov^ 

ordinem produxhnus, valentiores undujue facti sunl el ita res tractarunt, ut omnia in meliorem stulum 

cunverlereniur. Siqnidem proconsutes nobis et jiraeiores et moderatores alguc anliquorum istorum notninum 

graviias cxcogiluta esl, el anuonae quoque hs anclae sunl omnisqne fioieslas est data, et anlc onmia 

intenliciinn ne suhicctos despo/ient wnltisyue nianiOus adversus eos ulantur; iurciurando qnoque rcm t/n/nivbnus 

omnium tnaxime yeriimescendo, neque aliler iis mayisiralus iradimus, nisi iuremrando jiraestito 

codicillos mayislralus merili sint. Alque respeximus eliatn ad Arubum reyionem, et cum cansum inquireremus 

ex qua et (iscus inopia laborct, quamvis feracissima sil reyio, el imcrpeUantium multitudo nos 

circumdet omncsque lamentenlur alii /nrla alii iniurias nlii alia ad nos dumna dc/ercnlcs, occasionem 

cuiisamijiie huins inali ex infirmilale magislratus oriri intelleximus. Eral enim adco ubicctus qui ctvilem 

mar/istraium liabebul, ut inserviret ei qui arrnis prueerat, et in eius arbitrio posita essct insius salus vel 

ul oinnino ne essel quidem hic matjislraltis. llttr/iic iam lonywn tetnpus est ex quo vel defecil, et quae 

civitis mayistratus sunt tnilitaris ttyit, qui tamen neque sibi neque Uii plane sufficiat: in eo enim occupalus 

esl. non ul snbiectis commoai aliquid u/ferat, scd ut ulrhnque Ivcrum facial. 

I. Hacc nos ad pruesens coiisilium excilarnnt, ac pracscnti lege ulcnies magistratum in pulcrioretn 

formum traducimus: atque ipsi qiwqtie modcraloris [sive hurmoslae] appcllalionem largimur (id 

quvd etiam in Ponto fecimus), el s/iectahilium magistrattiwn ei ius damus, ut in nuUa re ditciauo inferior 

sil, scd curet publicas exactioncs cutn omni seyttilate, curet privatorum commoda, ueve permitlat 

aut spcctubili duci aut phxjlarcho aul ul/i ex domibus polentium, sed ne sacro qnidem palrimonio 

4 yolv fifiZv] rjftZv ovv L || 5 iêvprjrni L || 7 xoZi] 

xrts L J 8 noXXoZe L || 9 TOT» ndvxtov mofitQatzdxote) 

omnibus(i".f. jirtnn'?) forniidando e || 12 tioo/nv XI] XSo>fnt> 

Lil 13 nppdftiov ML (id. infra 495, 20) || xai xr,v\ 

ml om.e I 15 T/}wJ xai xr,e L \ 1C nviaxaxm L i| 17 dXXnt 

npoinyyiXXovxss ^ftiae, xr,v n(>6

Nov. Cll 1. 2 494 DE MODERATORE AKABIAE 

aXXa ftrjSi T rjfnov oixcp ir,v oiavovv aut ipsi sacrae domui nostrae quodlibet interre 

i7iayayelv idis Tjftsisgoii vnoTekiat Zfifiiav, fiTjSi xaza- nostris collatoribus damnum, neque tiectatur facile 

xXivea&at oaSiioi firjSi rgefutv, alV avSoEuot tmv neque timeat, sed viriliter collatoribus praesideat, 

inrjHotov i^rjela&at,, xal JXQO Txpvroov fiiv xnd-agde 5 et prae omnibus quidem puras Bervet deo et nobis 

xde x e *Q ae et legi mauus: sub eodem (euim) iureiurando sub 

(vnd y«Q toTs avrols ogxoit v nullius neglegat penitus 

TxnQttyytXfiaxa [xai yag 8rj xai xovro ixil&ev &JTI Xa- utilium. Sicut enim in Ponto fecimus mod»'ratorem, 

fietv). 01'Seros xe ufteXrjaet navxtXio: xcov Ssovrwv. ita ct eum isdem cingiili buius vestigiis elevamus, 

xafr/msQ yap xbv iv Ilovxio neTzotTjfis&a fio8eptixtogn,3Q et est ctiam ipse spectabilis, et similiter et quae do 

ovraj xni nvxbv xoli avxols xfjs j agxfje gxj xavxrjt j navxco: appollationibus pp et q quae de aliis ggubernabit 

Kt nec 

ff^ f ix i i d bili d li i i l l 

ven h "«' tarnt xni avxds spectabilios, usque ad salaria priora statuitnus sola; yolumus 

s xni xn ntpi xu>v lxxXrtitav xal xa Tiepi xtby euim eum occasione emolumeDtorum et alterius conv 

aimu SnnxTjD-riaexiti. xm ovSi fiixQi rije naga- sulatiunis quindecim auri libraa accipere, consiliat 

xr}S £fin

DE MODERATORE ARABIAE 495 Nov. CII 2. 3 

fiaoiXixwv nngnyyeXfxdxtov, xa&aitBQ einovxet pj 

fttv, t'8r] xoli argaxtdrms itftaxrjxsv, dXX* dvv e"axai 

croorxis T.UZV TCOV xaxaXovcov XUJV idovudvwv ixelae 

riva xco ravTTjV e%ovxt xr\v aQx^ v mandatis, sicuti praedixiinus, dudum militibus pfaesit, 

verumtaraen erit sollicitmlo nobis uumerorum 

constitutorum illic aliquos subdere ei qui iu cingulo 

vnoxKivm, eq> q>xsest. 

quatenus oboediant legi et eius dispositioups seahov 

vnaxoveiv /IOVOV xai xale avxov Siaxvnriaeoiv 5 quantnr et pareant. Non autem commuuicabit om- 

lixctv xe xni Tteifrea&at. ovx dTttxoircovijoei Se navnino spectabilis dux nec illis militibus quos ci sperilui 

6 negipXsnxoe Sov^ ovxs oli dv QTJXCOS avxto cialiter dederimus neque aliquibus privatis, nec illo- 

Soirjfiev axgnxitoxais ovxe iSitardJv ovSevi, ovxe •xals rum liribus, quando habuerint ad invicem, nec si 

ixeiruv Sixnie oxnv Sypiev ngbe nXX^love, ovxt ei xcov quis privatorum sit qui cuuvenitur, nec quodlibet 

iStcnraiv T«S 6 ivayofievoe urj, ovSe xfjv oiavovv £'ê* lOhabebit participium ad privatas causas: quoniam 

/iiwvoittv ngde iSiconxns aixiaf inei noXv xo fiiaov multum distat inter militarem curam et civilem gu- 

iaxi axomiamxfjS xs

NOF. CIII pr. 496 DE PROCONSULE PALAESTINAE 

pr 

IIEPI TOY AN0YITATOY 

IIAAAI2TINH2. 

JSyQMpTj I(onvvT] T(o ivSoôxuxco i7ta()j(,o 

7ioutro)oi(op TO /?', a.7ib vmitiov xui 

CIII. Autb. XXXIII. 

R DE PROCONSULE PALAE- 

STINAE R 

Idem Aug. Iohanni pp. 

o 

(Ilpooifiiov.y "HSTJ fikv xnl a).).ag ifrvcov r,yeuo- (Praefatio.) Iam quideti. et alios gentium pracviae 

/iei£,ovS xaxmxr,anuEv ^Lht/môs xe IXQOIEQOV sidatus maiores constituimus humiles priniitus exi- 

ovoas xni npaxxetv ovS oxiovv xwv eppcoftersaripiov stentes et agere nihil validissiminn potentes, et tam 

Svvafiivns. xni xovxo fitv spectalulirtS xaTnsrqott/tev, spectabiles statuitnus quam ctiam eis annouas adic- 

rovro Se ttvxals ijjgrjoaftev xas airjjaeis nnoiSooiS re lOcimus cousiliariisque et otlicio, et alia omuia largiti 

xai xd!-ei, xni xa u).).a ndvxa iqO.oxi/.trjadf.tefta itp- sumus, et appellationes audire dediaius. et proconias(6v 

xe axovtiv SetSaixaiiEV' xai T«S ftev rnle iiov suluin quideru adornavimus bonore, eorum autem 

dfrd iney.oaiir]aautv xt/irus xiti 8i xuiv y.nXov- qui comites vocantur, et alias praetorum et uiodera- 

(iiv(ov xonr^rwv ^ xai ixtons i npatxcopcov pp xai S torum administratioues, et semper aliquid invenientos 

coQiov ukhii. xai asi it noovtt-evpiaxovTee t 

httmubi' 15 clarum «ostrae reipubJicae uovum dedirnus Horem. 

j) xnf}' riftas jnoXixsiq viov Skdwxttfiiv dvfroS. eis In animnin quoquc nostrura venit et Caesariensuun 

vovv Si r;(tlv jj/i^fi xni fj Kniartfttrov ftr,ioono/.is rj metropolis Palaestiuae praesidens primae, quam oportehat 

et ante alias maiore houore frui, eo quod ct 

xwv a).kwi> fteiL,oi'oe a7Tobivant ii/tTjs, tiniii x pj pridem proconsul eam babuit, et praeerat ei quaenvlfviinTOS 

avtijv el/.e, xrtl e

DE PBOCONSULE PALAESTINAE 497 Nov. CIII pr. 1 

vos nvQyov xaXovftevrjv, xavrrjv avrfj %aqiaafitvoi TTJV tonia turris appellaretur, hunc ei donavit honorem, 

uij Stozi xat y nvtijv dni -IUIS 'lovSaYxais vixais eie eo quod ia ca sub ludaicis victoriis inter imperatocnoQas 

areygatpTj. oQWfiev Si ainqv %dxxofi£v Sia xoiSe Bularem esse et vocari? quod agitnus per hanc sacram 

xov 9tiov jtgayftaxixov xinov, xaXtla&ai Si alxbv pragmaticam formam, vocari autem eam specialem 

*al iStxov flovXofiB&a Kcuoayevot vSfiop' av&vnaxov volumus Caesariensium legem: proconsulem vero cffi- 

T« dnoteXovftev xbv xfjv «^v fyovxa, xal SiSoftev 20 cimus eum qui cingulum babet, et damus ei ut inter 

«^T^ xb xoTs jteoifi?.enxoie iyyâfaadât xai fyeiv spectabiles adscribatur et habeat ea quaecumque proanavxa 

onoaa iSia xf}S TOKIVXTJS iaxlv a$xrfit axovsiv pria eiusmodi sunt administrationis, ct audiat appelri 

%mv iftaifttov Sixcov dxQi decem librarum auri lationum causas usque ad X libras auri ex utraque 

i| ixaxiQue JJaXmaxivr,: eis avzbv

Kov. CIII 1—3 498 DE PKOCON8ULE PALAESTINAE 

ini xoixois SmiQfOiv rjfias imxvQwaat. oiSe ydg ino- forma etiam in bis divisionem nos confirmeraua. Non 

ainov XB xai xby nnQEboov £'TI xi]v naXaihv enim patimur et ipsutn et assessorem adhuc antiv 

xdiv aixr\ot(ov bqiavxtt xofiitpuivovs, ovSi quam vilitatem annonarum respicientes accipere, et 

xrjv aixov xd£iv navxeXdts dfioq&jjxov ovoav, xaixm- eius officium sine solacio existere, cum in tantis 

ye ini xooaixats eiefogale xdpvovadv xs xal xivSv- 5 illationibus laborem periculumque sustineat: quatenus 

vevovaav aisx* alxijv eivoixcSs xe vnovQyclv aixqi et devote ministret ei et publicas exigat fuactioues 

xal xovs Srjuoalovt usngdtxeir yoqovi xai dncxtoQ-at et abstineat acceptionibuB iniustis. 

Xrjfifidxcov aSixcov. 

CAPUT U. 

'Emxotvtovrâet Si olS* ortovv xait noXtxtxali al- Communicabit autem in nullo dvilibus causis et 

xiait xai xdls xtZv Sr]uoaiu>v fOQcov eisngdgeoiv 610 fiscalium tributorum exactiouibus per tempora spoctaicara 

xaiQov neoipXenxos xd>v xoniav Soi}-, dXX' av- bilis locorum dux, sed ipse omnem privatam et publixbe 

ndaav iSicoxixrjv xs xnl Srjfwaiav xazd xb QTJ&SV cam, sicuti dictura est, causam disceruet, et praeaixiav 

SiaxoiveT, xai fidXioxa navxav noovorptt xrjs cipue omnium providebit, ue desit fiscalium illatio 

XB dreUtTTOvs xdiv Srjftoatcov eisxofiiSrje, xai xov xn&a- et ut puris utatur mauibus — quod Stephanus Bpectagalt 

xoâ&ai xais xegxwV* xovxo onsg xai ^rtfavoslbbihs, qui nunc primus cius factus est, et dudum 

6 ntQiBXentos 6 vvv rcocoxos in 1 alxjjs yevoftsvos ^Srj servans approbatus est et rursus hoc agere eum per 

xe yvXdgae rjvSoxiftrjaev xal av&is oxi xovxo nqdgei ea quae praecesserunt confidimus —; maxime vero 

Sid xdiv ft8r} (pdaadvxtov Ttsnsiafte&a' /idXtaxa Si oranium cogitabit pro civitatum discipliua, (ct) ut 

ndvxov tpQovxtei xrts xwv jtoXftov evxafcias, xal xov nulla sit civitatibus publica turba. Kam et boc eius 

fujSeva tlvat xcils noXeat Srj/uoxtxbv dS^vôv. xnl 20 administrationis proprium est, qui duin suscepisset 

yd.Q 8i] xai xovxo avxov xfjs aQxn* XSiov, Se Srj nagn- tumultuantem proviuciam ex occasionibus aliis €t 

oxaoid£ovoav xrtv x">(>av £x xt jtgixpdotiop maxime ex diversitate religionura, paciticam demoQxal 

fidXioxa ix xov SiaipoQov xcHv &^rjaxev- atravit et omni tumultu liberatam. Quod etiam rur- 

«Wi txfjv XB dni'deil-8 xai ndcrjs anrjiXags BU8 eum facere praecepimus, et si quando tale alio 

Sfj xnl av&n aim» noitiv imxQinofiev, 25 quid tiat, et aa secundam venire Palaestinara et 

nal ei nore xotovxo xi ytvono, xal xaxd xr,v Ssvxt- sedare quod turbatur, ct nihil permittere in ea agi 

QCLV Iniyonav IlaXniaxivTjv xni xn&taxav xb xaqdx- difficile, et maxime in iila, quoniam videmus pluri* 

rov, xai firj avyxoQtlv fiTjt}' oxiovv npdxxea&at xax* mos ibi emergere tumultUB et non parvi borutn conixeivr,v 

SvSxoXov, xnl fidXiaxa Srj xar' ixtivrjv, dnetSrj- sistUDt efifectUB. 

Tffp oocofiev TioXXove ixiloe yvoftevove &o(>if}ove xal 30 

ov ftixod xovxviv dnoxtXiofiaxa xn&taxwxa. 

CAPUT ffl. 

El $i Serj&ett] xal oxoaxuoxdiv xwv iyxad-r,ftivtov Si autem opas fuerit et militibus residentibu9 io 

xrj %ajon, , xal xovxove avxip p nagsôuev g^ d£ £ ovTiep Q dv provincia, p , etiam bos ei praebebimus p ex numero qqucia 

j/ ovyiScofiEv ytwrttoxcxov atQnxitoztxov xaxnXo- iios statuimus fortissimo militari, et ad civitatutn 

yov, n(>6« xe xrjv xa»v noXtcov tixoofiiav xal tixaj-iav 35 ornatum et disciplinam in agris habitantium ct ad 

xciv xoiit dyoovt oixovvxofv, TtQoe xe irtv xa>v 8r,(io~ fiscaliura exactionem: divina pragmatica forma, quae 

mltav tXen(>a£iv. xov &eiov nQaypaxtxov xinov xov super bis ei data est dudum, rata et nunc manente, 

£nl xovxote aixio 8t§o/u'*ov ngarqv xvgiov xnl TVV U£- quae non vult neque spectabilem ducem ncque glovovxot, 

Se ov /iovXexm ovxe xov itt^Xtnxov Sovxn riosissimum magistrum militum licentiam babere traovrt 

xbv tv8o£6xnxov axQaxijybv dSeiav &x eiv dydX- 40 here observantes ei milites, ne ulla ex boc iiat civi- 

Mttv xovs TtQOitSQEVovxni avxip axQatuoxas, Tva pr) 

bulionem in /ns factam confirmemus. Negue enim siistinemus videre et ipsrnn et consitiarhtm eins pristi* 

nam adhuc tenuitatem annonarum ferre, neque offieium eius penitus auxilio deslilui, etsi in tot tributorum 

exactionibus laboret et perictitctur: itaque officium prompte ei ministret et publica tributa exigat et inkutis 

lucris abstiruat. 

II. Nec vero ullam omnino in civilibus causis et tributorutn pnblicorum exactionibus comtnunionem 

habebit qui pro tempore est spectabilis locorum dux, sed illc ipse unamquamque el privatatn et publicnm, 

uti dictum est, causam diiudicabit, et tnaxime omnium providebit ut trihuta sine intermissione inferanlur, 

et ut ipse puris utatur manibus —> qua quidem re observala Stephanus quoque vir spectabilis, qui nunc 

primus ibi est, et iam probatus est et denuo eum id acturum esse cx rebus iam f>rius gestis persuastim 

habemus—; omnium vero maxime prospiciel disciplinae civitatum, neve ullus in civitatious popularis tumuitus 

fiat. Etenim id quoque illius viri administralionis proprium est: qui cum provinciam cum ob alias 

causas lum inprimis ob diversitatan religionum seditionibus laboranlcm suscepisset, eatn pacatam rcddidit 

omniqve twba Uberavit. Quod quidem ut denuo faciat ei praecipimus, ct si quando qtrid eiusmodi fiat, 

etiam secundam Palaestinam obeat et turbas componat nett quicquam in illa incommodi am patialur, ac 

praecipue in illa, quoniam tnultos illic tumullus exoriri videmus neque leves eorum esse effectus, 

III. Si vero etiam militibns indigeat in provincia collocatis, hos quoque ei praeoebimus ex quocumaue 

nobis placuerit /brlissmorum militum numero, cum ad ornatum civtlatum eorumque qui agrot 

iiicolunt disciplinam, tum ad tributorum exactionem. Atque sacra pragmatica sanctio quae de fus d 

nuper dala est eliam nunc rata maneat, quae non vult aut spectabilem ducem aut illuslrem magislrum 

mltilutn licentiam habere milites qui ei mmistrant abstrahcndt, ne qui inde tumuftus civitatibus oriatur: 

4 navxeXcJi om. y J 13 Sntxplvrj L | 15 xal «/16 fn' 

em. s R 24 dnrjXXn^t] liberatam (i. «. aTrtjXXayfutnqv ?) r 

25 avxtp av&te L \ 26 T* ytvrjxai B yivoixo xt L 

mal xaxd xrtv Sevxipav LBs] xaxa xrn> Stvrdpay x 

A/vu/i/. I 28 f*Tj8' oxtovv LBs] xal (ITJS' OXIOVV M \ 

31 xa&eaxwxa) consistunt e fl 34 awlScoutv B) owti- 

Softtv 31L i 38 8t8oftdva> L* \ 39 tq. *oidi — ov8i tibri 

1 diuisione V diuisum eat 11 2 et asaesaorem] et om. 

F| *adbuo] ad bano libri | 3 hutilitatem t \\ et «itu l] 

et om. V\ 5 •quatenus et] et quatinm VT, et del.Btck\ 

9 eomnnicauit V\ aatem] enim /110 fisalinm /1 11 pribatam 

Fj 12 sicuti i\ sicut V\ 13 ne] neo t\ 14 nlantur 

t l tefanus V | 16 «eruatig I | 18 cogitauit V | et 

addidi | 19 publica tuxba. Nam] publicat urbanum V 

pablioata arbaonm (urbanorum pr.) t | eius] eios et t | 

22 demonstranerit /1 24 praecipimus Beck \ tale om. V \ 

26 quod] qui / g agi /] om. V || 28 emergere Beck] mergere 

V emere t j 33 quem] quae V 8 34 oinitatem t [ 

35 orcnatum V° | 36 pragimatica V» [| 37 ei data «*] 

damiu ei I

DE PROCONSULE PALAESTINAE 499 Nov. CIU 3 ep. 

xitlrxtvfrtv yettjxai xcue noXeat xrtpnxt]' xovxo ojftj tatihus turba: quod numquam agitur gubernante 

OVK nv 7ioxe ngax&tiOsxai. Sioixovvxoe fiiv avxov xt\v quidcm eo civilem adnjinistrationem, providente vero 

jioltttxTjv apxrjv, ngovoovvxoi Si xal TJJS xtav [Srjuo- etiam collatorum disciplinae, et a militibus habente 

oiov\ vnoxsXdiv ei>Tai;iae, xrjv XB Ix xStv axqnxKoiibv Bolacium, et quod sine ornamento est tam inter ipsoa 

£%ovxot ovfifiaxiav, xai xb dxoo/iovv £v xe avxole xols 5 ili milites quam i inter li alios per ill illos corripiento. riit 

axftaxuixais i'v xt TOIS dXXotS §i' ixeivtov nnidevovxoe. 

1 iaoiTat Si SiaxexQipevot xoie oXots o xe jtsQt- 1 Erunt autem discreti omnibus spectabilis locoflhnioi 

xi3v XOTICOV Sovg xai 6 XTJV dv&vnaxov k'x6vtov bunalium tuorum, et agnoscere omnes in reliquum 

xwv atHv, xal yivwoxeiv anavrm tie xbv lye^s XQO- 30 toinpus Palaestinos, quia rursus eis proconBularitatis 

iw IlnXmaxivovs, oxi ndXtv aixoie xb rtje dv&vna- redditum est iuB, et qui primae Palaestinae prae- 

T£»Vt» nnobiSoxm Sixntov,. xal 6 xijs nqtaxrfi TJnXat- sidet proconsul est eis sicut (prius, et) priori liberaaxiyrjt 

i£('tQx (av dvfrimocxos iaxiv avrols wt TtQoxiQov tus supercilio nunc in maiori erit bonorc debito 

*ai xrfi fyxooo&ev anrjXXayftcvos otpQvos vxv £ni fiei- clvitati. 

loroi iarni xtftrfi 6

Nov. CIV. CVpr. 500 DE PEAETOBE SICILIAE. DE CONSUL. 

CIV. 

8 civileB, cum aliquam babuerint dubitatiouem, nostri quacstoris iudicio dirimi, qaod accipcre a tua sul>limitate 

censemus, quam nos proveximus, quam legitimo opcri praeposuimus, cuius opere atque industria 

omnis Iegum ambiguitas, omnis iatitudo in praesentem concordiam ct pulchram brevitatera pervenit. 

3 Quae igitur per banc divinam legem nostra decrevit aeteraitas, tua sublimitas sciens praeccptionibus 20 

Buis admoneat Siciiienses iudices, quatenus Bciant, cui debeant causas appellatione suspensas referre, ut per 

tuas tuorumque successorura suggestiones omnia nobis manifestentur et videamur per semetipsos easdcm 

causas peragere. Esso enim non indignum putaviinus, ¥ Idcm Aug. Stratigio comiti sacrarum largitionum. 

&tla>v largitiono/v anb vjtaxav xal 7iax(jixiip. 

(Ilpootfitov.y Tb xtje inaxeiae ovoua xe xaiSO (Pracfatio.) Consulatus nomen et causa priscis 

npay/ta xoTe fiev naXai 'Pofialott JIQOS xrjv xdiv TIOXE- quidem Romanis adversus bostium adinventum est 

(HOV inevotjd-t) %Q£lav, kav xals ynjyots, S.t aixoTs ini utilkatein, ct iu decretis, quae eis in ordinatione 

xji xtipoToviq xb xoivbv iSiSov xije noXtxeins ax^M"* comtnunis dabat reipublicae figura, sorticbantur re- 

3teXnyxnvov [yag] ev&ve xas inaoxini iv ah Fa- pente provinciaa in quibus Rouiani bellura babebant, 

fiaiois noltftoe ijv, xni xax' avxas ixXtjoovvxo raf 35 et secundum bas sortiebautur fasccs; sequens vero 

(>a.(i8ovs' vaxtqov Si 6 XQOVOS eie xijv xcHv svaf/3eaxd~ tempus in imperatorum piissiiuorum transponeus betxtov 

avToxgaxogcov fiexuatrjaae xb noXefisiv xi xai landi ct paciticandi potestatem ad largitatem solam 

eiptjvrv ayeiv ££ovoiav tie $ayi)&)S xq> itnayfiaxi nooirjvtxâav, ut suam quidcm edcrent magnanimitateiD, non tamcu 

DE CONSULIBUS 501 Nov. CV pr. 1 

oi 1 ftijv iwoelv, ox.i TxapdSer/fia ittQov oix ££ovaiv. cogitarent quia exemplum aliud non haberent. Non 

oi' yao eis noXXove avvio-/_£xai neQiovaias IB /leye&os eniin ad plurimoB venit substantiae magnitudo tranvniofldXlov 

xni wdoTifiCa ywxfjs ov rco fiixQto rov scendens etiara magnificentiam animae, non mensura 

nodyuatos, Tfjiw otxeitp avftnaQayivoftirT} peyid-et. rei sed propria magnitudine proveniens. Quia igitur 

inuoij toivw oQuiuev xivSweiov Siansoeiv ro rwv 5 vidernus periclitari consulum noraen, quod ex temvnanov 

ovofia, OTIBQ ix xQortov ovico fiaxoaiv xai poribus ita prolixis et ad nrillesimum prope annum 

tii xdioarbv avveyyve fros iX&bv xfj xcov 'Ptopaiaiv veuiens cum Romanorum republka pulJulavit, proawrpaoe 

nohreia, Sia rolio (prj&rifiev x^vva^ ib pterea credidimus oportere causam comprehendere, 

negujieiXat, xal XTJV afierQiav xoixov TCSQIXO- et inmensitatem eius recidentes ad beneplacitas coneis 

elavvontov (fiergov) rijv vnanxijv av- 10 sulares Btatuere expensas, quatenus continua sit Rodandvriv, 

bniai av Sirjvtxfjs îrr] 'Pcofiaioie, manis, omnibus autcm bonis viris existat accessibills 

r(i 

Si jole nya&ols avSgdaiv ind^xv P ai *h ove quoscuraque huiusmodi nos dignos esse honore deuvxris 

rtfieXs agiovs ilvai itftrfi dyxQivcuftsv. xai creverimus. Cuncta siquidem perscrutautes perspexi- 

Stj nnma dveqswrâdfxevot aweiSo/iev, onoaov elvai mus, quantum esse conveuiat quod datur. A Marnno;>'xet 

rd SiSofttvov. Ma.Qxia.vu} ftiv oiv TW TW^ 15 ciano itaque imperatorum eximio scripta lex est, 

avioxoatoQcov d.Qiara> yiyQanrai vopos, Ss tjfiovlsro quae volebat non spargere pecunias consulea, et ipsa 

fifj Siagginreiv xotjuara roie vnarevoyrasf xai avxrj ei COnstitutiouum prima fuit. Igitur et post praeyt 

avT(» x(ov Siaxal-Eiov nntoTT} xa&ioiTjxa. xotynqovv dictam constitutionem invenitnus, quoniam quidam 

*ni fitxo. xi\v eiQTjusvTjv oiaxaîv evQOfisv, ais xivse banc sequentes nihil spargere populo passi sunt, 

fitv xavxrj y.axaxot4vd'rlaa.vxBS ovS* oxtovv Qiy/at xa} 20 alii autem et ultra legem agere hoc petentes et 

Sfîo ngueiXovxo, oi Si xai vnip xbv vofiov nqaâ%. promereutes quae petiverunt deinde ad sui animi 

•tovxo aixrjOavxie xe xai xvxovxte u>v fjxyoav eha respicientes mensuram circa aspersionem largitatem 

Tifibs T6 itje eavralv fiexgov aniSovxes tfwxv 8 r *i v ne Q l f j fg fxv i Q ultra terminum celebraruut, , uni q quidam vero medium 

io (linxtiv i filoiiuinv l i VTCSOOQIOV i ijioij}oavxot iviot b bene leligentes i t mediocribus d i i b pro plurimis l i i contenti ti 

Si ir,v fisaoxr,xa xnXdJs kXofitvoi ftergiois avxi noX- 25 fuerunt. (Et) quoniam ctiam noB praccedentibus 

hov 7jt>x£a9Ttoav. xai inetbij xai xots •nqb r;fjwv iv qnod medium est optimum visum est case tamquam 

(itaoxriTi xb pO.xtaxov iduger elvai, coe xwv df y ixa- ex utroque summis periclitantibus mox ad inraensiliovv 

axQoiv MivSwevovxaiv slfrhs eis auexgiar ix- tatem procedere, propterea aestimarimus et noa de 

(Ifjva^, (prj&yfiev xai r}/mi ntqi xoixov otoQiaaa&at hoc definire quod decet, ut nibil ncc inmensum 

ib nqiiKov,t cSsxs fiijxa dftsxoov ftrjxt axamov elvat 30 oec inordlaatum sit neque nostrorum temponun in- 

/aijre xdv TJfisreQatv XQwoov aval-tov. dignum. 

CAPDTL 

"Oaa iv ovv nootr,x6v loxi SiSoa&ai itapa xov Quantacumque ergo competenB est dari ab eo qni 

nnn y jjpcov noopaXtouivov xax' £xos vnaxov nQoya- a nobis eligitur per annum consule occasione sporo» 

anoqjovXaiv xs xal xa>v nXXoiv dnaad>%> Stavoftuv tularum omnium et distributionum et expensarum, 

xal Sanavrjfiaxoiv, xnvxa navxa owfrivxei dnoypnipTJ 35 haec omuia componcntes scriptione buic nostrae 

f(5Se Tjftaiv v7ioT£&r}rai ta) &et(p ro/itp naQexeXevaa- interponi sacrae ius8imus lcgi: in legis enirn boc 

Htfra- iv vofiov yag alib xifreftev axûnn, Xva xu} ponimus Bchemate, ut transcendenti etiam poena 

tamen reputarent se aliud exemplum habituros non essc. Neque enim in tnultis simul conveniunt et ingens 

rci fumilians copia et liberalilas anhni quae non modum rei, sed propriam magnUudinem sequatur. Quoniam 

igitur periculum esse videmus ne consulum nomen inlcrcidat, quod ex tam longis lemporibus et usque ad 

millesimum fere aimum propagatum una cutn liomanorum republica floruit, propterea rem conlinendam 

tt immodica eius largitione recisa ad opportunttm modum consulareni sumplum redigendum esse existimavimus, 

ut perpeluus Jiomanis maneat atquc otnnibus bonis viris in promptu sit quos iali honore nos 

dignas esse iudicaverimus. llaque omnibus exploraris intelleximus, quantum conveniat esse quod dandum 

sit. Atque a Marciano imj)eratontm optimo scripla est lex', qune noluil consules spargcre pecunias; et 

haec quidem ei constitutionnm prima /uit. lam vero etiam post illam constitutionem compcrimus alios 

eam secutos nihil plane spargere in vulgus institttisse, alios cum pelissent ut etiam praeter legem id faeerenl 

et impetrassent quae petisscnl, inde ad animi sui modum respicientes immodica in spargendo liberalilaU 

usos esse, nonnullos deniqne mediocritate recte probata modicis pro nimiis contentos fuisse. Et quotiiam 

eliam maioribus noslris in mediocrilate optimum quodque positutn esse visum est, cum quae ulrimqtte 

extrcma suut periculum sit nc protinus ad nimium prolabantur, ttos quoque quod decet de hoc definiendum 

esse existimavimus, ut neque immoderaium neque tncompositum sit neque legibus nostris indignum. 

1. Alque quantum quidem ab eo qui quoque anno a nobis proponetur consute dari oporleat sportularum 

ceterammque omnium distribulionum et expensarutn nomine, haec omnia descriptione compiexi 

huic nostrae sacrae leg'% subici iussimiis: in legis enim fonnam id redigimus, ut qui eam transcenaat ci 

1 ivvotlv Zachariae. tx e] ayvotiv ML \ 3 tpiloxifUa) 

magniticcntistm (i. e. fiXoTifttar) ff fl 5 SiantacTv om. s \\ 

10 (UXQOV tx 504,32 addendum fuit |) OvaxtlXai L (cf. 504, 

30. 5U7, 6)] TXEpiOTtiXcu M Btatucre ? \ 11 *(itivoi AIL \\ 

12 ovs] quoscumtjue ;; leg. ovs avi g 14 iptvytjodfuroi 

L || tlvai] av L a |) 15 xb om. pr. in marg. add. L || 

16 a(>lv M\ v6fxos\ Cod. 12, 3, 5 || 17 iiaqinttiv hl 

{iisic infra) |) avxf} yt M Q 20 xavxa M\\ 22 ^rr/ff»»» L l 

rpr,aavxo L* || 24 inoirtoaro L Q 25 (tex(?lais L II noXXanXuiv 

L || 26 xal inetdfj] j] xal om, fi e fi 29 fprj&qpe] 

p j q p ] 

pruptcrea (* (i*. t. d dia xovxo) existimavimus i i i f |j 30 coart 

ftr/xt\ ut nibil neque (i. «. diaxt ftt]8h> ftr^t») ff || *pr\t» 

— ftrjxe — fttjxi] ftrjSi — ftrjSi — /iijoe ML \ 31 voptov 

AfL, XQovatv tx s probat Zachariae || 34 T« xal xav 

iXXtoy om. s || diavoftdiv] et distributionam e | 35 avrtifrtvxil 

L || 36 vTCOxt&Tivat Ilaloander) anoxa&qvat 

HL interponi % 

2 magnitado labitantiae T | 3 anima R a 5 periclitati /2 

|| non] in V Q 

1 Q 6 mileximum R Q 7 outn] eum R x 

puppullauit R l pululautt II* T | S credimus Vvulg. 

9 ad om. V$ 11 aut Ffl 12 decreuiniua VR 2 || 13 concta 

Jt 1 contracta R 1 Q si quid R l | perscrnntantea T % perscurantea 

R || 14 quod] quae R l |) datum R l V l T' datum 

eat V* B 15 extmo T l g est lex r| 16 con«uliB KT.Ti 

17 eius R V* || fuerit R* fl igitur om. R l || praeilictijm RT 

vulg.] dictnm F|| 18 inueniensR l | quidam] qnodRV l T 

quidem V 3 (quidam quidem Ofenbrilggen) | 19 sequentis 

R l V* B sint T g 20 potentcs R*V*T* D 21 petuenint 

R l 1 adj a R l g 22 mcosura R x | 23 celebrarcnt uni V 

uni celebrauerunt R, uni

Nov. CV 1 502 DE CON8ULIBUS 

xal 7toivrj xtt tXrj itQosfpcovaa. xde Si quaedam inferatur competens. Rcditus autem eorum 

av-icov inra xat ndaas elvai povlofte&a. itnminutos omnes esse volumua. Si euim boc adin- 

$i yttQ IOVIO imvevoTiTai 8ia xb xdt &e'ae ngbs yvx- veutum eat ut spectacula ad animi voluptatem aganaytoyiav 

dyeiv xov Sr.pov, avrai Si rjfilv opiôvrai «'» tur populo, haec autem a nobis determinantur in 

8ciis xe catur mappa, seztum agen8 hunc coaventum. Ex 

Hal xoTs inl xr,t {tvfuXtje x°f°' e i O-tdfiaai xe navxo- hoc deponit annalem huuc honorem, in depositione 

Sanois xftl dxovoftaaiv dvetpyfiivov iaxi xb &iaxqov. agens Bollemnem editionem. £t ita septem noctium 

ndXiv Si 9e'av innav dfiiXXtjxrîoiv intxeXtaet rjxot, xijv et processuum complebitur cursus nullam specierum 

KaXovfiivrjv ftdnnav, Sxttjv aycov xalxtjv narrjyvQiv. 25 antiquitus statutarum derelinquens. Unam siquidem 

eha ivxei&ev xaxa&ijaexcu xi\v ivtavataiav xavxrjv aliam adinvenire mappam duoque cootinuare quaa 

xtutjv xi}v inl xfje «aXovftivrjs dno&eaetos xaxa xo vocantur theatrum amphitheatruuj, et non priori hoawBi&iafiivov 

ayav navrjyvQiv. xai ovxas 6 xdiv rum contentos esse, palam est quia nibil novi uitxa 

inxa wxxdiv xt xal TIQOOSWV imxaXeo&rjoexcu Sgopos id quod prius agitur habet. Sufficere itaque rite 

oxdi Sv eJSoe.xdiv 4£ a^^s vo(iujd-e'vxa>v naâXifi-30causa putabitur, et siogulae dantur clare et non in 

ndvtov. xb yao ftiav ftiv dXXrjv nôeetptvQiaxttv (jidnnav), 

8vo 8i awdjtxeiv xa «aXov/teva &eax(>oxvvr)ya- 

Oia, aXXd firj xqj nqoxiqtf xovxtov dpxtiafrai, •JIQOSTJXOV 

a>t ovSiv xaitonQenis xt TCQOS XO nQOxeôv jêt. rtpoixooii 

ftif ovv cixoxtas dv xo ngdyua vofiia&sirj. dXX 35 

txaaxov fiiy iniHeix&yoeTai Xa/xnoaJt, ov ftrjv eis 

etiam poena aliqua conveniens irrogetur. Processiones autem eorum septem esse omnes volumus. Nam 

si hoc idcirco excogitatum est, ut spectacula ad populi voluptalem edat, ea autem a nobis ad circensia 

et ad besliarum spectacula caedesque et scamicas atque thymelicas oblcctationes rediguntur, nullo horum 

populus noster privabUur. Sed eril illi prima processio, quo die consulatum suscipiet et codicillis eius 

potietur, kalendis Ianuariis. Post illatn autetn secundum edet spectaculum equorum certantium, quain 

quidcm mappam appellant, et tertium quod vocatur thealrokyncgium, non bis sed semel peragendum; 

atque post iltud monhemerium quod dicilur, ubi poputum multu voluptatc implebit pancarpum quod vocatur 

spectantem et cum bestiis pugnantes homines et audacia insignes ac denique besiias interfectas. Quintam 

quoque faciet processionem quae ad theatrum ducat, quas pornas^ vocant, ubi in scaena scurris locus 

erit et tragoedis et Ihymelicis choris atque oculorum spectacuUs variis auriumque oblectamcnlis aperlum 

est theatrum. lam rursus spectaculum eqvorum certantium exhibebit quae mappa vocatur, sextum ctlcbraturus 

diem sollemnem. heinde annuum istum honorem deponet feslum diem pro depositione quae vocatur 

tnore solito actunts. Atque ita septem twctium et processionum cursus peragelur nulla specie 

earum quae ab inilio receptae sunt praetermissa. Nam aliam praeterea mappam instiluere et duo continuare 

iheatrokynegia quae vocanlur ac non priori eorum contenium esse, id quidem apparet nihil 

novi praeler ea quae prius acta sunt habere. Atque abunde sufficere res merito putabitur, singula vero 

2 ngooSovs) reditus (i. e. nôeSSovs) e 1 inxd xat 

ndaas) imminutos otnnes s" fl 4 xov S/';ftov] xbv SJjfiov 

Haloander, quod probat Zachariae, populo f || 6 dvatgd- 

\ 25 staturarum R |j 

derelinquens vulg.] aelinqucoa RVT Q 26 mlppam V 

mampam R 1 ]| 27 theatrum anphitbeatrum V theatrum 

antitheatrum T* thcatrum RT\ theatroquinegia vulg. | 

priori horum R*T l \ priorum R l F7' a R 28 contemptoi T\ 

est] et V\ om. R 

•ed OstnbrUggen 

nihil quia V 1 \\ 29 iufficet V |J 30 etj 

| olarei R l g et] ctiam V*

DE CONSULIBUS 

xoaovxor toext 

xal 

ri rj /tiaov x n $dy- non medii characteris aut ponderia, sed argentum, 

axa&pov, dXXd apyvpov, xad-dntQ unoviet sicuti praediximus, solum. Aurum enim spargore ret 

fxofov. xb piv yaq xal xQvaior SiagoCnteiv volvatur imperio, cui soli etiatn aurum contemnerc 

xfj fiaatXiiq, ^ntQ t*6vr] xal x^ 0 ^ neQi- praestat fortunae fastigium; argeutum vero, quod 

6 xijs TVXXS iiStoaiv oyxos * aoyvf>os 8i 6 fiexa 35 mox post aurura pretiosissimum tiet et aliis consuli- 

^ ivfrve xtuidnaxos ytvuixo dv xnl xolt d).Xon bus largitas decena. Hoc siuimus eos spargere (in 

vnaxott ftXoTiiun ngtnovffa. xovrov ifitftev avxovs his) quae vocantur miliarisia et in melis et in caocis 

iv xe xols xaXar/Jtvoie fuXtaorjotoiS xal jX 

splendide exhibebuntur, neque tamcn in tantum ut ipsa multitudine invisa fiant: nam qttae raro eveniunt, 

adniirationem habere solent. Haec igitur consularium expensarum notnine a nobis scripta sunt et determinata. 

II. Si aulem ttxorcm cotisul kabeat, etiam in ea expensarum modus a nobis definilus est: nam 

illus quoque splendore coniugis una frui oportet. Sin uxori iunctus non sii, supervacanca sunt quae inde 

peluntur: praeterquam si ei mater stt quae consulalus dignitale iam prius honorala fuerit, tamque velit 

eadem condicione secum frui. ftam hoc quoque insola matre ei conceditur; alia vcro mulier omnino non 

assidcbit cxcepla coniuge aut malre, illa quidcm omnibus modis (quipjie cum uxores una colluslrenlur 

radiis marilorum, lege hoc iis conccdente), matre autnn, si consul hoc volueril: ucc vcro filia ncc soror 

neque uxor filii, vel adeo si quae eum ne attingat quidem genere: id enim manifesto absurdum foret. 

1 Ut autem spargal populo consul in septem illis processtonibus, id melius uos dcfinimus quam quemadmodum 

Marciani divae tncmoriae constitulio dictl. llla enim largiri omnino veiuil, nos autetn cam 

emendamus rem voluntati eius qui consulatus honorem habet commiUentes. Sive enim nolneril quicquam 

rpargere, non cogimus ewn, sive rursus volueril ad hoc acccdere atque donis argenteis populum honorare, 

ne hoc quidem prohibanus. fiec vero aurum spargere permittimns, neque mmoris ullius neque utigue 

maiaris aut medii signi aut ponderis, sed argenium, uti modo diximus, sotum. Nam aurum quoque spargere 

imperatori reservetur, cui vel soli aurum conlcmnere forlunae fastigiwn concedil; argentum vero, 

quod modo post aurwn pretiosissivmm est, etiam ceteris cousulibus idoneum cvadet ad munificentiam 

praestandam. Hoc iis spargere concedimus et in miliarensibus quae vocanlur et melis et caucis el 

2 anavlots yirofttvon L\\ 5 Siwptoxai xxX.] tt de cxpcn- 

*is eius compctens dcscriptio facta est Itd. (c/. ad 507,36) || 

9 ntpixxa xa ivxtv&ev] his sat est c 8 ai-xtp] eiua p jj 

lOivj] xrjv (erasum) L || inxaxlas M | a£ia L I xert- 

fiTjntVTi] xa xifitjftaxa L* | 11 avxtH ML \ 12 yaq 

om. e R SiSoxtu] praebemus g (L e. SiSofiar) e | 14 xfjs 

ftiv M] xfi fiiv L vulg. | 15 yag otn. fi* | 16 avxols M II 

17 *yrfi fttjxQoe] xr\ fii]XQl libri\ 20 xa&apwe om. L | 

21 To 3i Zixcharlte tx i) xl Si M xi Si St\ L \ 

23 rj om. c | 24 ydg om. % | 26 dvaxi&erxts) dispoocQtcf 

c | 33 nai om. r Q 38 ftilitagrjaiois L 

oion Me (c/. t 505,33) 

2 faerit RT l fuerint T 1 1| inuiralnra i? 1 B 5 Sin T |[ 

oonial habeat) consulabat H x |) 6 illa iJT 1 1 8 non 

m. R\\ *iit addidi (eat add. vulg.) || Mtif V % vulg. [] 

9 consistat ed. pr.] constat libri, vulg. | consulatu V 

vulg. | prius] proprib l r 7' s Q 10 cani] ea V, om. T Q 

uni V\ 12 coniugnem T l (1 13 uxoris IV V 1 | ooncor- 

ruscant R corruscant VT % coruscant T l vulg. || 14 »i) 

«it V»g 17 ad gens i?> agens 7'1| haec R || 21 aut V « 

22 non T l || siout] quam Bicut vulg. || martiane T 1 || 

24 omnino abncganit R | magnificcntiam V muDificcntia 

T\\ corrigamus RT || 25 consolatus V x g 26 habet] 

est babet R" | 27 coâmur V 1 cogitur V* | ad add. 

vulg. || 28 niunibua V x g 29 interdicimus hoo F|| tantun» 

V* | 30 omnintno T x | 31 carcoteris R \ 32 sicut T || 

Aurum enim] cnim aurum VT 1 , aurum T l g *rerol- 

Tatur [*im. Osenbr&ggen)] uoluebatur RT 1 uolebatur V 

uolcbant T* | 33 impcrioj in periculu RT S | soli cui T \\ 

34 praortat vulg.] praestet R VT | 36 *largitui libri \\ 

ia his add. vulg. \ 37 intniliaruia R l || meliuf T icmelu 

V II «t inoautiui T

Kov. CV 2 504 DB CONSULffiUS 

xttl xavxiots xnl rtxgnytovioii ttai xois loioxnois. oaco 

yaq av pixQoitQov ettj xb puiTOfievov, •toaovxfp nltiovs 

et quadriangulis et talibus. Quanto eniin minora 

sunt quae sparguatur, tanto plures suscipientes erunt. 

j>( faftflavovxes. xco Si jtQayftaxi fterQov TJ XOV SI- Sitque rei mensura dantis virtus et voluntas sivc ni- 

Sovxot Svvnfile xe xai jtgoaiotais, cSsxe r, fiqS' oxtovr hil aut mediocre aut trausccndens populo erogandi. 

fj fttxQiov rj vnefjpdivov SuxSovvai xto Srjw xovxo 5 Hoc enim in consulatu definimus, neque invitos sparyaQ 

ini xals vnareiatt oQtôuev ovxe axovxae qinxBiv 

avayxaôvxes OVXB /SovAo/itVows re xai ftXoxtfiov/iigere 

cogentes neque volentes proliibentes. Sed de 

argento quidem spargendo ita a nobis sancitum Bit; 

rovs xcoXvovxss. aXXa xa /uiv negl xov xbv aQyvoov et si omnino ad boc accesserit, licentiam babeat dia- 

Qinxuv ovx0S y/ulv revofto^txTia&ot, xnl eXneg oXcos tribuepdi argenti muniticentiam in suis processioniinl 

xovxo opfiqoete, naoQr,a(av ixiico rov Siavtlfxai 10 bus, sicut ipse recte se babere putaverit, solo probixi}v 

xov aqyvQov tfiXoxtftlav iv rale avxov nôoSoie, bito aurum omnino iaculari, quod imperatori tantum 

xa&aneQ aixbe OQ&CHS ivofitatv k'%tiv, /torov xsxat- 

Xvftivov rov xovaiov OXCOQ axovxiaan, xb xfj t8aat- 

Xtia ftovri rcaq rjucov aos ixxexvfieras KQOOSOVS xe xai &i'as tis tiavvonxov se babentem deduximus raensuram, rite aliquid derjynyofitv 

fiexgov, xaiXatos xt xai xiov yXatpvQtaxtoiov centius de nuineris considerantcs, id est spargere 

nifi xovt agi&ftovs jtgosevvorlaafiev rb ginxeiv vgyv- argentura aut neque quicquam dare eorundem congov 

fj ftT}^ oxiovv SiSovat xats avxoiv xcSv vnitxfov sulum dimittentes voluntatibus, ut nobis siut amplius 

avaxi&tixoxti yvoiuais, onat rjfiiv foovxai nXeiovsZbet Bemper ex suo vocabulo tempus adornent: qui 

xai rfj nccQ* iaxncHv nQosrjyoglq xbv %qovov xoofioisv, quod dispositum cst transcendlt, rite utpote nostram 

6 rb Snixexayftivov ixfiaivcov eixoxios av tos xbv rjui- 

quadrangulis et id genus aliis. Quanto enim minora sunt quae spargunlur, tanto plures erunt qui ac~ 

ciptent. Modus vero rei sit dantis et facultas ct voluntas, ut vel nihil vel modica vel effusa populo disiribuat; 

hoc enim de consulatibus definimus, gui neque invilos spargere cogamus neque volenles et munifice 

laryienles prohibeamus. Sed quae ad argentum spargendum spectant ita nobis sancita sint: et siquidem 

omnino ad hoc accesserit, licentiam nabeat argenlea munera in processionibus suis distribuendi, 

tjuanadmodum ipse id recte se habere putaverit, cum solum utique velilum sit aiirvm iaculari, id quod 

2 impcratori soli a nobis destinatum est altingere. Ex rettquis vcro qune a nobis dc/inita sunt et 

descnptioni quae hac lege continetur inserta omnino quicqitam excedere vel augcre vel minuere nulto 

modo permitlimus. Ram quod non est definitum (de spargcndo loquimur), in volunlale danlis omnino po~ 

nitnus, cum id ad arbitrium eius qui dederit referamus, quod vero semel a nobis definitum et coiistilutum 

cst triolari haec lex nostra velat. Sed si quis id quod aefinitum est excedere ausus sit, cenlum iibrarum 

auri poenam solvet, vtpote qui praecepta nostra violarit et tolum huius legis consilium quantum in ipso 

est corrumpat. Elenim si ea ob hanc solam causam lata est, ne e.r immodica munerum largilione cousuUs 

deficiant, nosque ideo supervacaneas illas dationes et sumptus contraximus et in nimium effusas procesnones 

el spectacula ad opportunum niodum redegimus, et fortasse etiam expolitius aliqutd in mtmeris 

insuper rimati sumus de spargendo argenttim aut nihil dando ipsis consulibus arbitrio perynisso, quo plures 

sint nobis atque ex suo nomine tempus exornent: qui id quod constilutum est excedit mcrilo ut legis 

2 roeovxo M H 4 waxe om. g jj 5 StaSovvai (] 

L jj 7 T« xal ipilortfiov/tdvote am. g | 11 uvxov 

Scrimger || 12 ivofuaef) putaverit jr; hg. av vofttoTjt 

(| 13 oXoie axov tx Svtiv cnrr. L J 13 sq. xov xlj — 

atptoQmpivov L \\ 14 itag rjpcov om. e |] TtQOidyao&ai 

Spangtnbtrg tx s] fj TXQoaarpaafrai ML II 16 tfj in ras. 

L || rfi fi xolSs neoieyouivr^ y ^ Me] ] xai xoiSe ntQityo^ti Qy^ 

vtay ay L | 18 fj fittovv v om. e |j ovSsvci) Ssvi) xnx ol-Stva olStv malit 

Zachariae |j 20 avxa xa Sovxi noiovvxi L \ 24 ixaxbv 

XWV xQvalov L | 26 iavxov L 

32 x 

a |) 28 vnovxotv L Q 

al letos] rite (i. e. tixoxcast) e I ttal om. e Q 33 *7iqosjafjBv] 

itrvorjoavxte jtQos ML considerantes id cst s 

(f dtL Ilombergk; possi.i etiam scribere ivvor\OavxK 

tas deleta particula xal ante ioa>e cf. ad v. 32) || 34 avrtoy 

rav] corundem (i. e. xcbv avxtor) e || 35 nXelove 

x«t) amplitu et semper e 

1 et in quftdriangulis R || 4 mediocri R* || 5 invitos] 

inuitus B? inuitu» ti hot T 1 sit] est T\ 8 licent (sic) T 

|| 7 despargendo R' || 

l 0 babet VT\ 9 munificentia 

R VT || 10 se Vvulg.] otn. RT \ putauerit habero R \ 

11 tamen T x || 12 contigere T l contigoere V\ 16 in] et 

in RT* || contincntur R l V* T% 17 transcend. R % tramscendendi 

T l || aut om. R l j| 19 spargentem T l | ponaroui 

ewe uoluDtatem T l || 20 hoo om. T | qui] cui T l qui 

cui lt x U 21 definitum cet.] |nitum est — 27 tantura| $cr. 

R 2 m ra.i. 3 w. | ordinatam Rpr. I 22 transscendendi 

RT X \\ 24 auri om. F J utpute T utputa 72 | 25 omne 

F 1 H 26 quatcr T l H sic enim tantom pro hao modo V\ 

27 tn modo T H est] est lex Tvulg. Q occasionem Jl l | 

ne] neo V 3 s. v. | inmensitatem VT 0 28 dcserit V definit 

T a jj superfluos R l || 29 adbreuiabimus V adbreuiamui T 

abreuiamus/2 || 30 cipectacula RVT \\bene) hn {$ic pro 

bn) // |} 31 habentcs T \ rite] forte Beck\ 32 coniiderant*s 

V % Q 33 argentumj aurum 'f 2 Q aut OtenbrUggtn) 

ot RTvulg., om. V\ eorum RT* \ 34 demittentea T l jj 

uoluptatibus R (| titVT 1 U 35 ador|nornent Fli qui quod] 

quid quidem T x \ 36 recte T 1 \ utputa (utpute Vpr.) 

V 1 T || nostra ii»

DE C0N8UL1BUS 505 Nov. CV 2 

tpqixxo 

xirSvrov irjv innrtiav dmxfsiyovres x«i ixigeno/ie- sulatum refugientes etaversantes.^ Et pr 

vot. xai Sia TOVTO i &toni£ofi£v rop rofiov iv fitflaiep 5 cimus legem sub firmitate servari hanc. 

3 yiJMTTeofrai IOVTOV. firjdiis xoitw alrbv naQ- 3 Nullus igitnr eam egredi praesumat, nec si veiliiicu 

&«oQrjoeiF., firjde il atpodoa nlowoiri /itjSs r.i hementcr idoueus sit, nec si nostrorum sit iudicum, 

i d iV S !isydkr,e nec si maximae curiae atit nullae administcationi 

jf 

j fjf 

awtSovite 

Qxq «(>#». Ta{nr« yng anavra na praesit. Ilacc enim omnia nos coiisiderantes onjni- 

jtaatv int&r,xauBv ini T«IS Sootat 10 bua proposuimus supcr dationibus aequalitatem, nulli 

tr,v iaoTTjxa, ovSeri naireldis aStmv SiSovxts nao- penitus licentiam dantes exire mensuram qtiae hac 

tx8r,vat xb fiiroov x'o TcjiSe neniexouBvov it» voino, continetur lege, nisi in 8olo argento in processioni- 

7tif]v ini fiono t(o xbv uqyvoov iv xdle TIQOOSOII 1)US spargendo aut neque hoc faciendo, quod in eo- 

(tlnreiv i\ firtSs xoixo nouZv, o xale ai-iwv tcov vTid- rundern consulum posuimus, sicut saepe diximus, 

•xav dved-ijxafiev {xn&a noXXdxit eioTjTai) yvco/iais. 15 voluntatibus. Ipsis quoque qui haec accipere con- 

Kal avtots Si TOTS ravxn Xaupnvsiv tiw&oai fisyCarv sueverunt maximae gratiae ia hac nostra repositae 

}ti(>t: £v TM8S fif.i(ov dnoxsio&u) TW vopio. ei yctQ o sint lege. Si enim periculum erat deficieDtibus conxivSwos 

$v ijttlemovjtov vnnrevovTOjy prjd' oxiovv sulibus neque quicquam accipere, nunc^ autem acci- 

Aafipdveiv, vvv 8e Xrjyfiovrai udxoiov, noXXrtv av ei- pient mediocriter, multam habebunt rite huic legi 

Selev eixoTCM xq/Se xtj> vdfiqt %AQIV ro avxagxte avxl 20 gratiam, quod Bufficiat pro nibilo auferentes. Et boc 

TOV firfievos xouiôfiEvot. xal aixb yag Si) xb urj enim ipsum Qon permittere nos gloriosissimis consuavyxaqsiv 

rjitne xoU ivSoôxdxote vndxon %gvalov libus atit aurum spargere aut vasa maiora, sed in 

ninreiv ft xni (axeios) ftciôv. dXX' iv fiihnyTjoiois re miliarensiis et melis et caucis et quadriaugulis mcxni 

firtXois xai xuvxioie xal rezQaycoviois avfiftexQoi» diocribus ct huiusmodi facerc dationem, sauctio ad 

xal xo'n roioixoi: noteiofrat xrtv Sooiv vopo&txijaai, 25 humanitatein a nobis adiuvcnta eat et populo medelam 

^foe tfiXard-oamiav rifiiv i^rjvarjxai xal 9eoansiav praebens. Si enitn boc egerint qui consularem edent 

tov Srjftov. ci yaQ xoixo nQnxxouv oi xt)v vnaxov inuniticeutiam et [iu] his solia concilient popularcs, 

Ijooiv fiXoTt/iovftevot xnl rovxots 8rj fwron xaxandx- uequaquam de maximis Jucris decertantes seditiones 

TO«£»- xnit Srjiioxas, orxhi oii ye vjrig payaXmv xeo- exercent ad invicem et venicnt usque ad altcrnas 

Suiv dyanwvxe: aiaaidaovat ngos dkXrjlovs xal iktv- 30 plagas, quas per fustes et gladios et lapides egerunt 

aoiint fii/,oi ro/v xax' aXX!,).cav 7i/.r/yaiv, Ss 8rj xal lreqiienter, rcm omuiiio nobis odibilem. Videbamus 

Sia QondXwv xal ^vXtov stai Xi&wv inotâavjo noX- enim eos contendeutcs quidem ct malis innuuicris 

Idxa, nQuypa rjftiv narxeXdn dnofrvfitov. ia)od>fisv implentes altcrutroB occasione BparBorum et ab eis 

yaQ aixobi axaaidtpvxai fiiv xai xaxwv dpv&rjxaiv abreptormn, dotni vcro dclcreutes omnino nihil, sed 

f X d XXfa d d 35 

ns aXXrfavs ixQotpdau xdov Qtnxouevcov Te35 

xtd vji aixdjy ixdjy dict(>7iro nihilo quantum satis est auferant. Elenim itlud ipsum, quod non permiltirnus 

gloriosissimis consulibus aurum vei etiam vasa maiora spargere, sed in miliarcnsibus et tnchs et caucis 

et quadrangulis mediocribus et id genus altis largilionem facere eos sanximus, ad humanilatem et salulem 

]>opuli a nobis excogitatum cst. Si enim hoc facianl gui consularia munera spargunl et his quidem solis 

dves cooperiant, non amplius tamquam de magtiis lucris cerlantes sediliones xnler se agilabunt atque ud 

mutua verbcra venient, quae quidem adco per fustes et ligna et lapides saepius intuierunt, rem nobis 

prorsus invisam. Videbamus enim eos sedtliose quidem agere et inaudilis malis se invicem afficcre eorum 

causa quae sparguntur et ab ipsis rapiunlur, domum vero nihil omnino reportare, sed eoaem die in 

7 il xwv) ol xdiv L* l 8 ti xijs] «s if" fl 9 fj Me\ 

t* *» L | 10 awtdoxss M (avvetSoxte Scrimger) awtiSo- 

(inoi L | 13 T

Nov. CV 2 506 DE CONSULIBUS 

ws oidev, dXX* ai&ijfteôv iv fu&ais xal %6- ea die in ebrietatibus et potatiouibus omuia expeaanavra 

SajtavtHvxas- si Si xt noXXdxis iXniSt dentes; si vero forsau spe lucri maioris ctiam praeovs 

fiB(C,oroi xai TZQoSanavrjaavret Bxvxov, vare- expendisse coutigit, postea vero aut nibil aut minus 

Si TJ ovSev ij Shtxxov Xdpouv, xal ^rjftiav ngos- excipiat, etiam daninum et debitum babebit, et plagis 

vetv xal nlrjyait xs xnl xQavftaai xai TOIS 5 et vulneribus et ex hoc malia incurrere cogitur. Si 

v Tcepininreiv xaxole avayxa£eofrai. ei 8i autem mediocre sit quod spargitur, nec vehementer 

f fi xo Qnrxofuvov, oi oipodpa yiXoveixTjaovaiv conteDdent nec quaestus expectantes abuudantiam 

ovSi xo rov TCOQOV nQosdoxvHvres Sup&ovov xQavgaxa vulnera et plagas alterutris ultra mensuram dabuot 

xnl nXrjydt aXXrjXois vneo fxixQov napegovotv. S2ere Ideoque communem providentiam introducimus ex hac 

xoivrjv noovoiav laxaifisv ix XOVSB XOV vdftov xntlOlege et comtnuni rcipublicae figurae, quatenus tem- 

XM xotrq> xrjs noXntiat oxfjftaxt, ontos ay 6 xpovos pus babeat post irnperium et consulis iugem memofyoi 

fisxa XTJV puatXsinv xai xfjv xov vnarov Sitjvs- riam atque Tocabulum in gloriosissimis nostris iudixd>s 

ftrffiTjv xe xai nQoirjyoQiav iv xols ivSo^ms TJUUV cibus et qui ex maxima curia sunt, eo quod honorare 

apxovai xal rolt £x xr,s /ueydXqs fiovXrjs, dion xtftav nobis placet dignos uon expendentes inmense; (ct) 

igavxaiv it&Qeoxi xovt dgiovs, fJTjoanavdivxae dfterpa-15 deceiitem damus consolationem et nostro populo et 

nginovaav TS SiSofuv naâftv&iav x$ tjftsTtout 8i?f«i> aliis omnibus licet desperaotibus iam causam, proxai 

xoie aXXots anaot xal xole aneyvwxootv rjdrj xo pterea quod superfluum est auferentes, ut consulatum 

nQayfia, Sia xovxo xb ntqixxbv dyeXovxes, iva xr\v lnmortalem reipubiicae atatuamus. 

vnaxetav a&dvaxov xiji jioXixevpaxi Hnxaaxfjatouev. 

4 'TnoxtUt&to xoivw, xa&dneg einovxte gfd-qpav, q20 4 Subiaceat igitur, sicati praediximus, nostra disrjuextpa 

Siaxvnaots X~ toro tuae celsitudinis cum bac lege, quam apud eam 

cxrjs afia xd}8e xu> vofiqf Ttod: avtijv xaxansfmofisvov. direximus. Per tempora tamen glorioaissimos con- 

Tovt ptvxoi xaxa xatoov ivSoloxdxovs indxovt &a- sules sancimus ex solo tuo foro exemplar descriptionis 

anXpfitv ix ftovov xov aov Sixnaxriqiov xo iaoxvnov 25 accipere huic subditae legi, ut secuudura eam omnia 

ji dnoyoatpiqi Xafiftdvsiv xrjs xio8s vmntxayfuvijs xio deutur. Descriptionem namque ideo a sede tua dari 

ff, WSTS xax y aixfjv anavxa St86vai. xijv ydp volumus, ut nec ipsis liceat praevaricari nec his qui 

âv 30 hanc descriptionem in foro tuae gloriae dari exemnup' 

fipdJv 8iax8xayfi*vaivt dXXd xn>Svva> xwv Sixnaxrjoicp cui nunc ipse praesides, ut per omnia inaduJterata 

xije ane ivSoôtrjxos SiSoa&at xb iaoxvnov avxrjs maneant quae a nobia disposita sunt. Diificultafera 

fte&\ vnoarjuttwaews xov XTJV O.QXJ]*' fxovjos xavxtjv, vero nullus babebit horum qui ad consulatus veniuut 

r;neQ vvv avxos ("ftoxTjxas, iva 8id ndvxatv avo- 35 bonorem, si mediocrem ita faciens expensatn nomen 

&evxa tiftXv g xa nap* rj/tiov Siaxsxayfitva. Jvt%*- tempori fiet. Etecim omne quicquid bactenus con- 

QMVCXIO Se ftrjdeit xtov tis xijv vnaxov nngtovxojv 

XI/ITJV, ti fiBfiexprjfiavtjv ovxtoe noirjodftevot oanavrjv 

ovofia xip zQOvqt yerrtaexat. xai yag 8rf nav oaov 

cbrietatibits et potationibus omnia consumere; guodsi quid forte spe maioris lucri etiam antea expcndcrunt, 

deinde vero aut nihil aut parum accipiant, vel aamnum insuper pati et cogi in verbera et vuluera 

et gttae inde oriantur mala incidere. Si vero modicum sit guod spargitur, non vchemcnier contendent 

negue quaestus copiam expeclantes vulnera et verbera sibi invicem praeler modum inferent. Quare commimem 

providenttam ex hac lege eliam communi reipublicae formae staluimus, ul tempotis designatio 

post imperatorem etiam consulis perpctuo habeal memoriam et appellationem inter gloriosos nostros 

magistratus guique ex magno senatu sunt, quoniam ex eo numero ticet dignos honore a/ficne necpracter 

modum expensas facturos; et idoneum sofacium damus popuio nostro et ceteris omnibus atgue ipsis, gui 

iam rem aesperarunt, cum propterea supervacanea suslulerimus, ut consulalum rcipnblicac immortalan 

4 efficiamus. Subiaceat igitur, sicut anlea diximus, huic nostrae legi disposith nosira, cuins cxemplar 

in iudicio tuae siiblimitatis recondelur una cum liac lege ad eam transmiltendum. Gloriosissimos aulem 

pro tempore consides sancimus ex solo iudicio tuo exemptar descriptionis huic legi subieclae acciperc, 

ut secundum eam omnia dent. Descriplionem enim propterea a scde tua dari volumus, ul ncque illis 

tiolare neque breviatoribus qui vocanlur adulterari hceat guicguam eorum quae a nobis constilula sunt, 

sed pericuto eorum qui hanc descriptionem in iudicio tuae gloriae custodiunt, excmplnr cius delur cum 

subscriplione eius qui magistralum Imnc cui lu nunc praees habiturus est, ut per omnia incornipta 

maneant quae a nohis consiiltita sitnt. Aano aulan eorum qui ad consulatus digmtatem perveniunt aegre 

ferat, si tla moderato sumpiu facio nomen tempori dabitur. Elenim omne quidquid usque adhuc qui 

2 xt M) xtvet L, om. s || 4 rj ovSiv) fj om. L \ %n> 

fiouv xni Ijjplav TtQotofXiaxdvetv) exctpiat etiam damnum 

ct dcbitum habebit s jj 7 ij] fj L\\(ptXovixfjOovoiv M\\ 

8 xb om. L \ xgavfiaxa Zacharine tx s] noaypa AfL jj 

9 xal /,£-] om. \l || 13 ivSo&it ML) irSogoxdxotS ex g Haloander, 

vuli/. |j 14 xrjs fieynXrjt] rfjt pe ex xovxtov cnrr. 

L || 15 l\ avxmv naQtan] nobia placet s || 16 T} et oostro populo ff B, 19 xaxaaxtjaofttv ftf n 

23 afia x(p8e ex s Zoc/iariae) afta 8i ML || xctxantuitopevov] 

quam — direximus (i. e. xaxaneftjtoftivô) e 11 

25 eov om. L (I xb\ xov L" || 29 sq. * 117380 ~ ' »i 

k.4 T n * • *r r 11 o « * ' a. y "'/*'* 

xrl l> g nt/TilE CgMl l_j | o4 V1KOBf]flBlCtlOnO\T

DE USUBIS NAUTICIS 507 NOY. CVI pr. 

px xov vvv oi rrjv vnaxov fxovres Ttfifjv tx xa sulatus habentes honorem et ex foro tnac celsitudinis 

iov Stxaffnjpiov ir,e arje vneooxrje Sx re rmv irBo$o~ et ex gloriosissimis nostris praefectis aut etiam aliunde 

fdrcov rmcov inho%(av xal allaxo&tv nofriv xaxa per rauuificentiam nostratn percipiebant, et nunc eia 

filoTtfiiav iifivtigav ixoftiôvro, IOVTO xai vvv av- dabimus, ab eis quidem faciendas expensas adbreiols 

ijtidtuaofiev, TTJV fter nng' avxcSv ytro/ievrjv Sa- 5 riantes, a nobis autem largitatetn non minorantea. 

ndvtjy ovoxaikarxee, xfjv Si nao* rjficov cpiXoxifiiav Omnibus enim a nobis dictis imperatoris excipiatur 

ovx iXuTTwaaviei. Jldvtav Si Srj TWI- eiorjîrcov fortana, cui et ipsas deus legcs subiecit, legem aai- 

Tjuly r\ ftaatXccos iSrââi -ruro, § ye xai aixovt matam eum tnittepa hominibus: eo quod imperatori 

o &B6S rois vdfiovi vTtefrqxe rofiov avrijv i,nwvx ov quidem iugis indesinens d(pT] xb iooxvjiov 'ladwrj xio £vSoJ-oxdxq> in- 20 Scripta a pari Iobanni pp. Orientis. 

Nov. CVI pr. 508 DB USUBIS NAUTICIS 

gas ynp, HhQov xal EvXoytjxov ixersvaat 10 &eiov enim Petrnm et Eulogium supplicasse sacrae nostrae 

ibv xodxos xai xa xa&' eavrove a

DE USURIS NAUTICIS 509 Nov. CVI pr. 1 

f/fjv ijtavtovarjg avTrjs xbv XQOVOV eie Sva fwvov i) remeante tempus in unrnn solnm aut duos trahi 

$10 nagtlxva&TJvni /lijvne, xni ix TWV IQIWV v.Ettmioyv menses, et ex tribus siliquis utilitatem habere, vel 

axreleiav £'#«»', xav OVJWS Ppnxvs StayevTjrnt xpovos si ita breve sit tetnpus vel si apud alterum extra 

*av ti nepniTKpoj nrtptt iq> Snreian/itrq) fidvoi. io debitorem maneat debitum. Iloc idem valere aliam 

xoiof tavxb Si rnvro y.QarsTi' ixeortv naXiv riov tu- 5 rursus negotiatoribus profectionem assumentibus, et 

nopevofievtov ii.7toSrju.iav algoviitviov, olne xafr' fxa- per uuumquodque OHUS detiniri scbema secundum 

axov ybpxov ooi&o&at 70 oxrjfia xnP o nQOirtxtt quod competat mutuum aut manere aut pennutari 

ib hdiEHspa T} fiireiv ij ivaXXdxxeo&au xnxa 16 neoi sccundum pactutn quod ob hoc convenerit partibus. 

tovxov awSoxoiv xole fiegeot ovftfpoifov ei ftevroi Si taraen post reversionem navis salvae et nequaquam 

fiixa xi\v innvoSov xr>s vr,i>s aiodsiaris xai firfxin 10 navigare propter tempus valentis rerertantur, viginti 

nltlv Sin ibv xaiqov owauivrfi tTzavil&oiev, tif.oai et solum dierum indutias dari a creditoribus debitoxni 

fioviov T)}ieQtoi> zioo&tafiinv diSuo&ai naQa tiov ribus, et nibil pro debitis usurarum causa exigere, 

Siuiiodvia)? tdis duveianfiivoti, xni fttjSev VTICQ rcov donec vendi contingat onus; parcentes apud alium 

of).f]/inr(t>p toxov Srexsv annirelv, i'as irQaQ-rjvai- esse debitum non reddendurn, duas partes ccutesimae 

ov/tjiuiri rbv fdoxov si Be fiivoi neQruTtgco TO x?«°s 15 doiniuis pecuniarum dare usuras, et mutare mox 

oix dtiodiSofieror, tbv ix Sifwioov Tr;e dxaroar^s mtituum et in terrenum transponere modum. ncqua- 

TOIS XVQUHS xibv yot](iuxotv StSovnt xoxov, xal fiexa- quarti raaritimis periculis creditorem molcstantibus. 

(laXfoiv el&vi xb SdveiGpa xai eis rdv xiov iyveicov Et haec omnes dixisse cum iureiuraudo perhibentes 

neraxcjoslv XQOTIOV. oixixi iiov &nlmxi'o)i' XIVOVVCJV testimonium. Quae ad nos nuntiasti, ut nos sancixbv 

SuruaxTjv ivoxôvvxai; xni xavxa anuvxas £i-20remus quod nobis videretur, et Buper his dicebas 

mlv Svooxov jtoiTjaa/ievovs rfjv itaoxvQiav. a?xsp eis haec nostrae nuntiata potcstati. 

fifint iftt;in)Oat, dlsxs t//«5c vofto&etâat xb rjiiv 8o~ 

Korv, xni ini toinuit ZrpaoxES xnlxa TC»7 jj«6T xaxu to sanciimis secundum quod testatum est coram tua 

fteftngxvQTjfitvov inl xt,s orjs vnEooxr,? ovrco vvv re cclsituiline ita nuiic ct deinceps in omne tempus 

xal eit xbv d£rje anavxa %g6rov xa xoutvxa xpaxeiv, tenere, eo quod ncque iara posids repugnant lcgibus, 

Stort firt3i rols TJSTJ Tt&eiftevois ftdxsxai vbfioif ottxe ut oporteat nunc et de cetero secundum ûandam 

hlv ix rov Xomov xatn nra iStxbv rouov iv xais30propriam legem in nauclericis autnegotiatoriis super 

vnvxlr^txnlz r,xoi dfmoptxaU Sixms inl xwv xowvxatp taliutn causarum bacc servari litibus, et secundutn 

aiiHur xavra q>v?.dxxeod'ai, xni xatn xdv xoonov xoiv dictum modum pracdictarum pactionum ita fieri ctiam 

tiQrtfi£v(ov avutf(6fuiv ovxott yireafrai xni dnofldaeis evctitus ct alia omnia quaecumque in prioribus testata 

xaiid alla ndvxa £&TI onooa iv xdZsZfinQooSev (ie- stiut apud sedem tuam, unde secundum propriam 

pj ituoh xq> frobvqt rtp o(p, nitie xaxa iSixovSb logem tcneant in nauclericis aut negotiatoriis. Quod 

xavxa xpnxtlv ini xatv vnvxXrjoiKwv rjxot ifi- enim longis ita servatuin est temporibus et tenuit imnonixdjv 

(xb yitg iv /taxpols ovxco noXixevo/ievov ^J- luutabilitc-r, sicut testituoaia apud tuam gioriam deGvoit 

xal XQaxtjGav nmioaD.dxxwe, xafrdnfp ni fttf>ivqlcu 

7in e; (tivoi scripsi || 28 %a 

xomvxa om. s i 30 in xov Xoinov] nuno et (». e. vt

Nov. CVII pr. 510 DE TESTAMENTIS INPERFECTIS 

Sixatov xal inl tiov dXXoav anavrtov xQtnelv itav nierunt, quomodo non est iustum ct in aliis omnibus 

usrd xavxa doofiivtov;), xal elvai tav-irtv avroiis TWV valere quae postea erunt, et esse hanc eis rerum 

nQnyfiaxoiv rijv SuiXvoiv i£ iStxov voftov xQtnovanv transactionem ex propria lege valeutem et altera 

xal iiiQai xtvos SmxvTicoatcos (irj Seo/ievrjv, a)X ini quadain dispositione non egentem, sed in nauclericia 

TWC vavxXrjgixiitv rjroi ifinoowwv afpoQficuv eis xbv 5 scu ncgotiatoriis occasionibus in omne tempus vaanavxa 

%q6vov xoarovaav, toe yevtxijv oltsav vopo- lentem, utpotc gcneralem existentem legislationcm et 

Stalav xai inl tu>v vavy.\rlQix.a>v jjrot ifinoqixvbv in nauclericis seu negotiatoriis contractibus expositam, 

avrcdXayfiaTiov xgaxovaav orpsO.ovadv xe xai ftioos et quae debet ctiam pars fieri iatn a nobis positarum 

yeria&at TIOV TJSTJ nttQ* tj/uaiv iB&etfiivcov voftiov, lcgum, et iudicantes ad hauc respicientes proferre 

uisre xal iove Sixdôvxas Ttoos xavxtjv dnofHdnovcai lOsententias. 

nouia&at xde y.oioeis. 

(ÊniXoyoi.) Ta toiwv naqaara-na rjfiiv y ai} (Epilogus.) Quae igitur placueruut nobis tua 

intooy.fi eis 16 Siijvexie TiagnfvAaxrea&at aTrsvadjto. celsitudo iugiter servare festinet. 

Uat. vn. id. Sept. CP. imp. dn. Iustiuiaui pp. Aug. 14 Dat. v. id. Sept. CP. imp. TiOtv, tas frjat fit. f (a cov Ath. | 24 xa&oanopeva>v Soptotvxaiv M \ 25 *ijtao%ov 

(cjl Atfi.)] vndffxpv &£L \ 26 Of>8tvn(>itov aildidi 

{opSirapiov add. Zachariae) Q naxQtxit» ML, eorr. Hombtrgk 

U 28 vofiot) Cod. 3, 36, 26 (/3*. y' xov xtoSixos xi. Xs 

Stax. xa xal xs sehoL M) fl 29 xrjt naXaide laxo%aO- 

3 T\ aegotiatoribusu 

($ic)R l negotiatoribtu V 1 Qexpositara vulg) 

exposita (ex tuppl. V* in spat. vac. 5 lilt) R l V et posiU 

K*T y 10 sententiam V* T a vulg. \\ 14 lubicriptionem 

unus praestat Neoburgentit: dat v. id. sept. cap. imp. 

anno lugtiniano consale || 17 De] De in R* | 18 a parentibns] 

apparentibus V\ 20 parente] parente factis/f FB 

21 de] et de R*jwtg. | 23 magni centcsimo cotnite V \ 

domcaticorum] dom in F dnm m. R dno n tni (t. e. domino 

DOD tantum) T |J 24 iobanni R (] gluriofitaimo VR | 

25 praetoriorum orientem V praefectorum oricntii T\ 

27 A om. Fjj 28 antiquem R l fj ooniunotore V 1

A PARENTIBUS IN FILIOS FACTIS 511 Nov. CVII pr. 1 

. r, Si iu»v 7toayfidca>i> noixdia xni tj fiaie ravra porro causarum varietas et uatura eaa frcquenter 

di fierapdXXovoa Sclofrat ibv vofwv ixeivov in- mutans egere leges illas emendatione nostra praeoecos 

rjfierepas naêaxevaae. Xeyet yovv 6 vo- paravit. Dicit itaque lex oportere morientium volun- 

Siiv rat iu>v xeXevxtovrcov (iovXrjotis. bxav IOOI tates, quando sunt parentcs, omnibus moiiis inter 

naat TQOTXOIS fiEzrtgv TiniSiov xQmeiv, xaiio- 5 filios tenere, et tantum eos erubescit parentes exiavioie 

aiaxvvejnt yoveii ovxas, oxmeq aixole stentes, quia eis et claram rerum concedit signitica- 

TT]V aan, tionem, dicens et si non tnanifestae sunt eorura disliyi 

ae. 

nav 

xai tovxo ini xe aoiiov xal iunyxnrnxfov TtaiSuiv Theodosii decernit, Qon m patribus solum baec diswoiv, 

xal iiQot ya 17 OeoSooiov noosSiooiêxai, ovx ponens, scd etiam in matribus ct ascendentibus utriusini 

naxiqaiv fxoviav xnvxa Staxvnovaa, dXln xai ini que oaturae. Hanc adprebendentcs licentiatn hormnes 

fi^xi^cDv xnl inl aviovxtov ixaxtQat xwv eixuxotv 

Xoycp xd xoiavxn imxqtnetv. 20 

CAPUT I. 

'ilfitis xolvvv jtdvxn aayfj yj xe xal uvantnxauiva N08 igitur g omnia clara et aperta p consistere vo- 

fiov?.6fjsvoi [xi yaq ovxcos 'iStov vcfuav lentes (quid enim sic proprium est legum 8icut claritas, 

ut aatprjvaa, /triXtaxa ini xale xatv xefovxa>vxu>v maxime super defuDCtorum dispositiouibuB?) volumus: 

fonxvniooeoi;) fiovXofitfra, iX xn ygdft/iaxa intoxd- si quis litteras Bciens iutcr fihos suos voluerit faccre 

/itvoe ftsiagv xdiv avtov 7taiScoi' /JovXutxo noirjaa 25 dispositionem, primum quidein eius praescribere temo&m 

8taxv7ia)ou>, nowxov /uiv avtrts nQoyfHtfin' xbv puB, deinde quoque filiorum nomiua propria manu, 

XQOVOV, elta xal xa xa>f naiStov ordfiaxa olxeiq ad haec uncias in quibus scripsit eos heredes, nou 

iitQi, xnl n$6t ye xove ovyxiaapovs eie ove^ yodfu signis numerorum signiticandas, sed per totas litteras 

xt,Tioov6fiovs aixoie, fth xoii ovpfloXoit xwv dotd-pwv declarandas, ut undique clarae et iudubitatae consiarjiaitofiivovi, 

j f , 

aXXd 8t' oXoiv 

yqf 

yqaufidxwv SyXovpey 

p 

30 Btant. Si vero 

o 

etiam rerum voluerit facere divisionem 

twt, ajtxe navxaxofrev 

fr i 

aacptis 

i 

xe 

dp 

xai dvafitpnp^xrjxovi 

i 

aut 

b 

quibusdam 

d b 

rebus ccrtis aut oranes aut quasdam 

xttfreordvai. e/ 8i xai itQayftdxoiv fiovXoixo notrjaa- institutionum statuere, et harum iuscribat [et] signi- 

«!>«» Simoeatv jj nat ngdypaoi QTJXOIS ndoas tj xtvut iicationcs, ut eius litteris omnia dcclarata uullam 

taJv ivaidaewv neniaxrjaai, xni xa xovxtav dyyga- ulterius contentionem filiis derelinquant. Si tamen 

irixa/ yicjyiofiaxa, aists xciis ainov ypd/i/maiv nnvxa 35 aut uxori aut extraneis aliquibus pcrsonia volucrit 

ar,iov/iBva fiTfStftiav i'11 tfiXovuxlav io\i nntoi xaxa- relinquerc lcgata aut tideicommissa aut libertates, et 

hfindvuv. ti fiivxotyt fj yafiexrj r\ 4$u)xtxoti xun 

fiovXexai xaxahitilv jegata ij tideicoratnissa 

rerum varietas et natura quae eas saepe mulat cffecit ut lex illa correctionc nostra indigcret. Dicit igilur 

lex defunctorum voluntates, quando parentes sunt, omnibus tnodis inter liberos valere oportere, et in 

tantum eos reyeretur qui parenles sint^ ut iis etiam obscuram rerum declarationem permittat, cum dicit, 

ttsi non manifestae sint eorum dispositiones, alqui ex indiciis quibusdatn et eletnentis et qualicumque scriplura 

petanlur, eliam sic haec valere; idque lam de suis qnam de emancipalis liberis dicit, el iiisnper 

fheodosii quoque conslilntio rem definil, quae non in solis paVibus id praecipil, sed etiam in matribus et 

in ascendeniibiis ulriusque sexus. tianc Ucenliam amplexi homines in tantam obscuritalem egressi sunt, ut 

res vatibus potius quam inlerpretibus indigeat: siqmdem neque pcrsonas scribentes ncque rerum nolas 

indicantes ac forlasse ue quantilatem quidcm tamen coniecturis et probabililatis rationi haec talia commiltere 

quaerunt. 

I. iVoj igitur cum omnia clara et aperta esse velimus (quid enim adeo proprium est legum quam 

claritas, maxime in defunclorum dispositionibus?) volumus, ut si quis lilterarum peritus inter Uberos suos 

dispositionem /acere velit, primum quidem ei inscribat lempits, deinde etiam notnina liberorum tua manu, 

et praeterea unciarum quanlilates, m quas heredes eos scribit, non notis numerorum indicandas, sed per 

integras lilteras dcclarandas, ul undiqite manxfestae et dubitatiohis expertes sint. Quodsi etiam rerum 

diuribulionem facere vel certis quibusdam rebus omnes sive aliquas instilutiones deslinare velit, harum 

quoque notas mscribat, ut ipsius lilteris omnia declarala nullain amplius contcntionem libcris relinquant. 

Si vero vel uxori vel extraneis quibusdam personis legata vel fideicommissa vel etiam libertates relinquere 

12 ybv vofiov ixtivov] lege» illas s || 4 ttXtvxav L x \ 

o>9i M) tial L \ 7 aoatpri\ claram 1.1. aatpri c || 9 tisnyorrat) 

apcriuntur s jj ivavefidxtov ML\ coniecturis s Q 

II aova>y xal ivftavxnxdxtav (vne£oiou>s et avxi£ovaun 

L 1 2 praeaa»uit T 

s. v.) L || 12 1} GtoSoaiov) Cod. 6, 23, Jl § 3 (cf. B* 

^13 p. 207 Zach.) fl 19 Sfim ex corr. L || 22 *xl (quid r)] 

oi ML, ovSiv cum Haloandro vulg. | 23 xais om. L |j 

25 avxov} avxov hlL iavxov Proch. Epan. g 26 aixrti M 

Proch. Epan. f\ airtdis L (Proch. v. l.) { yQaysiv L | 

28 oixtaBftovs £>' | 29 xbv aptfrubv oijfiairofttvoie Proch. 

codd. pleriqve I 31 TS om. L |) avnfttpâprjxon L | 32 xal 

ow. /, | 33 naans] rj ndane Proch. e | 35 avxols Proch. 

»• L I 37 JJ 1$ ynpexjj Proeh. g 38 leydra L Proeh. 

Epan. I fidicumiisa j/ fiSsixtiftioaL frfixofuoaa Proch. 

T S o a Epan. 

% B 4 quando] quae non T l | 5 tamen 

R || 6 quia] quam R l y reruin] earura T l earum rerura 

r j I concedat K J 9 qualibus '/'• | 10 haeo V g et in 

emaDcipatii T|| ait] At T l ut R l | et om. T l % 11 theodosii 

R x \ theodosius R?VTvuig. (| boo T\\ 12 etiatn om. 

R \ 14 •ecuritatem 7 | 15 hoo R || egerunt Kagerent RT\ 

16 Dotitiam Rvulg. Q 17 tin RT | dignatur RV | coniectura 

V\ 18 rationi OsenbrHggen] ratione libri | 24 sno« 

filios Tvulg. \ roluerit om. T l g 25 *praescriberej prae- 

«criptione (positionem T l ) fibri | 26 quoque fiiiorum T 

vul(j.] filiorum quoque R uero filiorum V fl 27 eos om. V x | 

28 §cd] et T x sed et T x U 29 at] et «« fl consistat T H 

30 etiam] et F |j 31 aut ex quibusdam T 3 1 quosdnm (o 7* 

tn ras.) T || 32 institutione» R* T | et (etiam R?) libri, 

om. vulg. || significationes Tvu/g.] si^natione* RV\\23 ut 

et eiua R [| 34 oontemptionem R || derelinquat VT || tui 

i2|| 35 nxori aut] ••••••at R x

Nov. CVII 1-3 512 DE TESTAMENTIS INPERFECTIS 

f. xal iXcv&spiae, xal xavra oixeia %tiQi ygaipoueva haec propria scripta manu dictaquo a testatoribus 

XtvbftEvd re naoa tdiv Simi&eftdvcor ini xcbv fio-o- coram testibus, quoniam omnia consequenter iu dis- 

IVQCJV, to6 anavxa itftt-TjS xd iv xfi Siazvneuaet xilpositione posita ipsi et Bcripserunt et volunt valere, 

fttva nvroi xai fygayav xal flovXovxai xQaxtlv, Saxm sint firma, nibil miuuenda eo quod videantur in carta 

iaxvQci, ftrjSiv iXnrxoiftevn ix xov Soxeiv iv %a.QX(ttS5 

scripta rcliquam obscrvationem testamentorum non 

ytyodtpfrai xrtv Xoini]V naqaxrjQfjaiv xcbv Sia&qxaiv suscipientia, sed hoc solum iumutetur, quod eius 

ftrj Seâfiera, nXXd xovxqt fiovov SiaXXaxiixai tia xr\v manu3 et lingua habet omnem virtutem cartae praenvxov 

Ssîav xs xni yXtJxxitv Sytiv xfjv naaav i Idtaio. 

J 

CAPUT II. 

Kal el'nsQ fie'xoi xeXsvxtjS fxdvsu xovxo xb axnf ia t 10 Et si quidem usque ad mortem maueat hoc schema, 

elt VOXBQOV nagilei fiuQxvQiat, cos rôvX^&rj xv- nullus postea deducet testes, quia voluit forte talem 

%bv xi\v xoiavxr}vryviifir]v aftslyai rj iva.XXu!-ai % xi voluntatem mutare aut convertere aut aliqnid tale 

xoiovxo notfjaat, dya.i 30 divisionibus ipsis, et ratas eas iudicare, et protitcri 

Taic vtftfjataiv avxaie, xai Kvgtas rnxiat riyrjaaa&ai, baec secundum hunc habere modum, sit et noc tirxai 

bfioXoyTficu xavxa xajd xovxov €%tti' xbv xoonov, 

cap. II in. sumtnarium habet B' d 13, 37 p. 210 Zach. 

vult, haec quoque si propria manu scribantur atque coram testibus a teslatoribus affirmctur se omnia 

deinceps quae in dispositione exlent et scripsissc et vatere velle, valida sint, neve ullo modo infinnenlur 

propterea quod in c/iartis scrivla esse videantur nec reliqua tcstamentorum sollemnitate praedita sint, sed 

eo tantummodo differant, quod dextra el lingua eius utantur quae oinnem vim charlac praestet. 

II. Et si quidem usgue ad mortem haec forma permanserit, nemo postea testimonia exhibehit, voluisse 

forte illum eiustnodi voluntatem commutare aut convertere aut eiusmodi aliquid facere, quippe cui 

licuerit id quod factum erat rumpere et aliam volunlalem facere declarantevi ullimam etus sententiam quae 

valere dcbeat. Hoc enim ei agere permitlimus, si id ipsum diserle praesentibus septem testibus designet, 

se eiusmodi voluntatem iam quidem fecisse nec tamen amplitts valere velle, sed aliam facere. Alque haec 

aut jn perfecto testamento /aciat quod omnes testamentorum notas habeat, aut in non saipta perfecta 

voluntate, ut scripla aut non scripta voluntate rdicta defunctus esse videatur, prioribus cx sccunda eius 

dispositione per tesiamentum vel volunlatem perfectam irritis factis. 

III. Quoniam autem scimus nonnullos divisiones facere inter liberos suos et curare ut illi his subscribant, 

eiusmodi quoque formam admitthnus. flam si quis res suas dividat ipsisque liberis accilis cfficiat 

ut divisionibus ipsis suoscnbant easque ralas habeant atque haec sectmdum hunc modum se hdbere con/ilean- 

1 fj xal) xal om. Proch.v.l^ Epan.s | ypapofitva *«» 

L Proch. s-\\b y«(nraif ML Epan.] ^«(>TJJ Proeh. e | 6 ytyqdaai 

L || 7 O£$afievott Epan. { TowTtf* L Epiin.] xovxo 

M Proch. £• Q fiovov] p.iv L || StaXXaxxdxto 3IL immutetur 

g) Siaxaxxixto Proch. Epan. quod non recte probat 

Zachnriae || TQ» Z> i?/)Ut>ratav] 

perfectam I. e. rtXtiav e | 16 dmoijftaivofttvov 

L° 1| 17 «TTxa i/f (/u/. ÎM. Theod.)] inxd rj x«' n«Vr« 

Z« Proeh. Epan.; glostema in Proehiro Basilii additum ex 

eiusdem iwperatorit eonttitutione in Leonit novella 41 c>- 

(n(« rêfi potut {ipsam Leonit noveUam /ontem este 

tlatuerat Cuiaeiua ad Dig. 28,1,21), rectiu.i inlerpretamentum 

r.d Cod. 6, 23, 31 referas |j xai OM. Proch.; leg. xav 

ex f? || T«»»a] T^V Proeh. Epan. D 19 a^jl* £r«(>a»'] ied 

rarsui Tult aliam c | r«t/T« 17] ratlTa /i«v ^ Proch. hanc 

//. *. TOWTI;»') aut sr II 20 ixvorte L\ 21 *g. - 

XrjOti TJ ayqatptif Proch. jj 24 dtaxvncSattae Proch. Epan. e] 

Siaxvncbaaatv ML | 26 7xoiovfiivan> L l | 28 xb xowirto] 

hoo e B it(H>sufie&a] suscepimus c U 20 Siavtftot] dividit 

g y 31 tq. bfioXoyrjoat xai fjyriaaaâi L 

1 dicta qnae T l g a testationibus T | 2 tcstibu») coratn 

omnia testibus add. R a | conaequcntem 1VV 1 1 diipositionem 

V a H 3 rolunt] uolucrunt T uuloerit R l I 

manere V§ 4 sin R 1 g nicbilo II nichilominm V\ ea R % \ 

6 inmitetur T* | 7 habeat R J omni uirtute T 1 I praebiU 

2 M U 11 #7. uoluntatem talcm T\ 12 aut aliquid] ut aliquid 

R l B 13 rupere T l |j nlia T l \ 14 ciui pcrfectam 

V\ 18 tamcn] tfn F, om.R* U eatn ualere Tvulg. \ alteriui 

Tult] TQU om. V\ 19 baco Btck \ 20 profecto R )| 21 in 

non] iramo V % J yoluntate] ut gcripta vel non tcripta 

Yoluntate addi vult Btck ($ed cf. ad Gr. 21 $q.) | 24 dispoaitionem 

F|| 26 aliqnas T\ 27 hio T\\ 28 enim om. K| 

diridat vulg. || 29 conuocang T || 30 ipais om. T|| eiut T x \ 

indicare V \ 31 haec] boc T

DE RESTITUTIONIBUS 513 Nov. CVIII pr. 

tcjco xal IOVTO KVQIOV irtl roiavrrjs jtpayfiarcov Siai- mum in huiusmodi rerum divisione secundum nostram 

giaecDS xaxn xi\v rjfieidunv 8idxa!-iv rjv ntgi xovxov constitutionem quam ob hoc posuimus: quam in 

&ixaftef TJV ini nnai roXs avxrj ne^texoftevots xv- omnibus quae in ea continentur finpam esse et per 

tfoai xai Sia tovSe xov vdftov d-taniôftev. ei hanc legem Banciraus. Si autem et in divisione ipse 

poiye xai inl Stavsfirjatav airot vjioyQdxpsi xai 5 subscripserit et clara omnia per subscriptionem suam 

oayrj ndvxa $ia trfi vnoyQatprfi rrje avxov noiâsrai, fecerit, sit et hoc ratum, quoniam et hoc iam nostra 

ioTco xai xovxo XVQIOV, ineiSfj xnl xovxo rjSij TJJ rjfte- legislatione continetur. Palam vero est quia in tali- 

Tcfa vofiofreoiq TieotexsTat. nôS^Xov Si coi ini tutv bus casibus haec lex valebit, quoscumque postea 

xoiovxtov &£fidxtov oSe 6 vo/iot xpatrtaei onoaa fisx 1 moveri contigerit. 

airbv xtvrj&iijvai avftftatr]. 10 

(EniXoyos.) Ta xolwv nagaaxdvra »J/«v xai (EpiloguB.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

Sia xovSe rov &EIOV SrjXoifieva voftov r\ aji iv8o!-6- banc sacram declarata sunt legem, tua gloria coguoir,i 

yivaaxovaa anaat notTjadxa \ in divisione f, Izii xdiv Siavtftrj- 33 ftsxd] xal /tBxa M 

atcav malit Zachariae | V7Toy$dri>oi 3/ | 6 avxov ML, 

corr. Scrimger || 13 fttjSiv] nulium i. e. firjSira p (cf. 1 huiascemodi K g diuisionem T 

347,1 , 363,3) , ) H 16 subscr. om. Iul. gg 

k. febr. cp. M] k. 

Fb Feb. e xaXdvdoiv X d d ova.ola>v P f l Ath. fifivl l pPp(n 

Theod. R imp. — anno XIV (cf. e) paoiXefae 'lovaxtvtavov 

xb td' Ath.] dn. iust. pp. aug. M txu tf}' fiaai- 

Xtlas Theod. \\ 17 Basilio TC. cons. r, vjtaxeiae BaotXeim 

8. i' Ath.] ] bilisar. uo. conss. £f inaxtiq q Behaagiov g 

Thtod. tod | | 19 19 xwv om om. Theod Theod. fl fl 21 21 xa&ootcjfievcjv 8o 8ofuarrtxa>v 

3/|| rov om. L | 22 *vndQx°v AIL g 23 post 

ijucr. M adnotnt flt. * tl. y Stytexov x» ftt. xrf xl. tf 

tiy. X flt. Xp 8iy. X9" xai nd {corr. ny) |j 25 a 

lov/iivois L* p 27 ix x

Nov. CVIII pr. 1 514 DE RE8TITUTIONIBU8 

vofiov ofBiXofiivcov avxip ix xd/v nag* avxov xaxa- ex eis quae ab eo rolinquebantur ei rebus reliquas 

Xtfinavofiivoav avxtS 7T(>ayfidxaiv xd Xomd nnvxa omnes res et iura, quaecumque apud eum in tera- 

rtQdyfiaxa xai Stxaia, oaa nag* avxa} li> xniocg xeXev- pore mortis invenirentur, yenire et restitui ex bis 

TKC evQe&eirj, IfQXBO&a* xnl djtoxa&ioxaafrai r

DE RESTITUTIONIBUS 515 Nov. CVIII 1. 2 

9ixt]xai' ei Si xoiovxov rj xo (piSsixoftftiaaov onoiov tale sit fideicommissutn quale Bubiacet, et ea quae 

inexEirai, xni xd evgioxofisra rjxoi neQtXifinavofitva inveniuntur seu remancnt in tempore mortis testator 

iv mtptv xeXevxijs 6 Sia&s/tevoe indyei fiovn xio tpt- submittet sola fideicommisso, tunc indetinite dictum 

iiixofifiiocca, xrjvixavxa xb dogiaxtos tigrj/jivop xoXs prioribus sub quadara legitima deducere divisioue ot 

fyn(>oo&Ev vno xiva vEvof/ta/itvrjv dyaytiv Siaipeolv 5 ordine. Si qtus enim haec aut etiam aliquid tale 

TE xal xd£iv. ei ydq xa xavxn rj xai xt xotolxov aliud dixerit, sancitnus usque ad Falcidiam solum 

he(>ov tpTjoeta, &eo7ii£oiiev, disxe fieyji xov yaXxiSiov suae institutionis necessitatem babere servare eum 

fiovov tr)t oixtlas ivaxaasiae avdyxrjv ex*iv yvXdxxsiv qui Oneratus est fideicommissi restitutione, et non 

ibv f}eflr]fiivov xov tpiSuxo/ifiioaov rfj dnoxnxaoxd- posse aliquid penitus ex illa minuere, sufficiens exiaei, 

xai fifj Svvaa&ai xi nnvxtXtat t£ ixtivov iXax- 10 steiiB, si heredi quidem supersiut tres partes, illi 

royv. ixavbv ydq, ei rd} fiiv xXr\Qov6îo^ Tttouoovrai autem quartae BOUUS relinquatur ratio. Non enitn 

in xQia fieQTj, xy Si 6 xov xexdgxov fiovov •XSQIXSI- concediinus ei qui gravatus est etiam donationibus 

y&rfiexai Xoyot. ovSi ya.Q icprta»pEv xa} fitpaojjnivip uti aliquibus, et iorsan ex studio (quod Papinianus 

Kcct ScoQtait xpijo&ai -iKJt, xai iami iJ-enixrjSis {onsQ 6 dicebat 'iuterverteudi tideicommissi causa'), ut etiatn 

Ilaniviavbi SXtyev intervertendi tideicommissi causa), 15 quarta minuatur institutionis eius, sed boc omuino 

usxt xai xb xtxapxor anoftEtovv xrts drardatcoe XTJS reliuquere fideicommissum, aliis omnibus in eias poaixov, 

dXXa xovxo ndvxias xaxaXtfinavetv xb tpiSei- sitis potestate, et licentiam babere eum bis sicut 

KOftfiiaaov, xiav kXXiov andvxtav inl xfj alxov xsifte- voluerit uti, quemadtnodum perfectis dominis comvwv 

iôvalq, aisxs dSsiav i'x eit/ ttlxbv xovxoie iot §ov- petit. Si vero et ipsatn quartam is qoi gravatus est 

Xtxa$ ZQrjaaofrai, xa&a xtXtioie Stonoxait rcôirjxet. 20 coutingat, necessarium est perscrutari causam secunej 

ftivxoi xal avxoy xov xexdoxov 6 fisfiagrifievos TXQOS- dum quam tauc egit. £t si quidem aut dotem voayerai, 

dvayxaiov iaxi itoXvnQaypovelofrat xr,v ai- Juerit dare aut sponsaliciam Jargitatem, aliara Doa 

xiav xad 1 ' ijv xovxo ninQa%t. xai tXntQ r} ngdixa habens Bubstantiam, oportet ei hoc permitti agerc, 

floiXotxo Sotvat r} nqoyafiiaiav dcoQEav, hepav ovx secundum boc videlicet quod nostra continetur iam 

(xwv ouaiay, Ssiv aixa} xovxo avyxtfPEia&at nodxxuv 25 lege, in quo ei omnino non negavimua talem dimiuaxaxovxo 

8i) xb Tu} TifiKiEQtp ntQtaxopEvov fiSr} vofup, nutionem. Si vero et in captivorum redemjitionem 

tis on*o nlxcp itavxeXdis ovx rjpvrjodfie&a xfjv xotav' (banc enitn excipimuB et dicamus deo causam), et 

iTjp djrofieicoatv. ti Si xai eis ai%fiaXa>xo>v Xvatv (xav- hoc liceutiam eum babere facere, et miuuere etiam 

xtjv yaQ i£atgovfjev xs xal avarl&sfuv x &np xtjv quartam pietatis ratione, quod omnium nobis preatxiar), 

xal xovxo aSetav avxbv l/etv jioulv, xal iXax- 30 tlOBlUS videtur. 

xovv xnl xb xtxctfnov, xov T^S tvasfitias X6yov ndvxav 

rjfiiv xifiHOxeqov fatvofiivov. 

CAPUT U. 

Ei Si av/ifinirj ftrjSi aixbv 4x xivcov aixicov k'x,etv Si vero contigerit neque ipBnm babere ex aliqni- 

S&tv noiaiixo Sajidvns, 1% x*;e xoiavxrje dnoxaraaxd- bus causis unde faciat expensaa, ex tali restitutione 

ciios xal xavjat noulo&ai SiSofiev nvra) naQfnjoiav' 35 etiam has facere damus ei licentiam: hoc quod et 

•toixo bniQ xal 6 Sta&tfuvos dncxQttfje, xb TXIQIXI/X- testator permisit, quod relinqueretur omnino hoe 

navoutvov oXtot xovxo fiovXofteros tis rfjv dnoxaxd- VOICDS ad restitutionem trabi, et quasi aliquis dicat 

tixaatv fXxco&atj xal tot av xit etnot i* xov. ntQix- ex boc quod remaneret ei restitutionem fieri. Si 

xtvovxos avxq> rfjv dnoxaxdaxaaiv yivta&at. ei Bi 

sunt; sin autem lale sit fideicommissum quale propositutn est, et ea qtiae temporc mortis reperta velrelicta 

sint, sola testator fideicownisso subtecerit, tum quod parum definite a prioribus dictutn est sub legitimam 

quandam divisionem et ordinem deducamus. flam si quis haec vel etiam eiusmodi alivd quid 

dixerit, sancimus ut qui oneralus est fideicommissi restiiuiione usque ad solam Falcidiam institulionis 

suae servare necesse habeat, neve quicquam omnino inde deminuere possit. Sufficit enim, si heredi quidem 

tres paries supererunt, illi autem guartae dumlaxat ralio relinquetur. Neque enim permittemus et qui 

oncralus est, ut eliam donationibus quibusdam utatur, idque forlasse de indusiria (quod Papinianus dicebat 

intervertendi (xdeicommissi causa), ita ut eliam quartam vtstitutionis suae deminual, verum hoc omnino 

relinqual fideicommissum, reliquis omnibus in poleslatc eiiis ppsitis, ut liceat ei his quomodo velit uti, 

quemadmodwn perfectis dominis convenit. Quodsi etiam quartam attinget qui oneralus est, necessarium 

ist perscrulari causam ob quam hoc fecerit. Et si quidem vel dotetn dare veht vel donationem ante nuptias, 

cum aliam substanUam non habeal, hoc ei permtlendum sit agere secundum id quod lege nostra iam continelur, 

quo nomine ei omnino non denegavtmus eiusmodi deminutionem. Sin etiam caplivorum redemptionis 

causa {hanc enim causam ecccipimus et deo dicamus), hoc quoque liceat ei facere, atque etiam quarlam 

minuere, cum pietatis ratio omnibus rebus pretiosior nobis videatur. 

II. Si autetn contingat ut ne ipse quidem ex causa aliqua habeat unde expensas faciat, has quoque 

ex eiusmodi reslitutione faciendi veniam ei damus: id quod etiatn testalor perniisit, cum quod relinquatur 

ulique hoc ad restilutionem Irahi vellet et (sicuti quis dixerit) ex eo quod supersit ei rcstilulionem 

4 >ub quandam legitimam dcducere divisionem et ordinem 

Osenbruggen |j legitima deducero V in ra*. {( 5 cnitn 

om. T l B 6 aliudj aliquod R I 7 suae] «iue R l || 8 honeratus 

T honoratus RV U restitutionem /i l F B T a \ 10 «i 

heredi] set beredis R l g quidam F| 11 flolus T x \ 13 et 

om.R> \ papianus T\ 14 dioebat] et dioebat R* | fideicommissi 

— 18 uti quem| ser.R 1 inrai.2w. \ 15 institutoria 

R(*) Q 16 relinqueretur T*| 17 eutn] cum 7' 1 | 

19 ipsa T x \ 22 Bponsalitiam F 1 in ras. B 23 oportet 

ei boc pi-rmitti] hoc permitti oportet V | 24 seoundum 

Beclc] et libri fi 25 in] n F| qua T 1 vulg. | cij enim R x j| 

26 capitorum R x |j 27 excepimus VT | dicanimuB V 1 dedicauimus 

K* |) 28 baeo R |) etiam R vul. XXXIX 

c 1 | 33 fif]3it> L | 35 xavxa L | 37 rovxtp malit 

Zaehariae 

1 fldetcomimm (id. 3) V | 2 ueniuntur V\ corr. V j| 

remaneant J*)) 3 «abmittat vulg. 1] *fideicommis8uin libri, 

tn fldeicommissum vu/y. \ diffimte R l indeftinite Ji* g

Nov. CVIII 2 ep. 516 DE RESTITUTIONIBUS 

xoiavxr} xie vnoxeixat jtQotpaaie, avayxtjv autem nulla talis subiacet occasio, necessitatem ba- 

i'xtiv ndvxtos xb xixa^xov fitQos TJJs oixeial ivaxdatoa bere omnino quartam partem propriae institutioois 

tpvXdxxetv xal xfj xoiavxrj djtoxaxaaxdaei x servare et tali restitutioni donare. Si tamen aliquid 

expenderit habens unde supplcmentum faciat, ex illo 

5suppleri quartam, et per nullam causam hanc minui. 

Si \ero contigerit quartam et non habet ad supplementum 

aliam substautiam, tunc damus et contra 

emptores aut aliter accipientes res in rem et hjpotbecas 

ex auctoritate buius legis, ut Iiceat complcre 

bi fidiii iditi b 

n Q^s ea ^ at ' 

ei /utvxot xi Sanav(^Tj Ex tov o&ev xfjv dnonXi]Qxov xal ovx ifei nobt dvaitXr}(>aJdxxov. avxov ydg xov Siaxt&sfievov ndaav oix iyyvrjv 

ftovov, aXXa xal aatpdXtiav avyxa)(>i\aavxo$) rjuds 20 

dXXotoxepov avxb Sia&elvcu oix dv sirj xijs xov xskev 

XTjoavxos iaxoxaafuvov yvc&fttjs. 

{'EntXoyoe.) Kaxd xnvxa xolvw Saxto xdie nQay- (Epilogus.) Haec igitur sit caasis decisio, ipst 

" xopT}t avxtp xe xovxq> xtp nnqnaxofiivqf xrjv quae praebuit quaestioDem et aliis omnibus in quinv 

xai xois dXXots anaaiv iy* ok TjpTfjo&at ovfi- 25 bus pendere contigerit casus, testamentorum quiuem 

xd &ifiaxa, xdiv ftiv Sia&rjxcov ovxto ytvofii- factorum et testatorum quippe defunctorum, nondura 

xal xdtv Sia&Bfiivaiv iav oXas xoiovxo tptSti- missum relinqui contingit. Tua igitur gloria omnixofifnaaov 

^xaxaXeXeicp&ai avupaivei. 'II xolwv ai] bus haec manifesta faciat nostris subiectis, ut sciaut, 

ivSogoxije anaai xavxa tpavegd noifjoti xdis qftexegots quemadmodum competat et vivere eos et mori et 

vnijxoots, cjtxe eiSevai, xaxd xlra. XQOTIOV nQotrjxEt xal testari et tideicommissa relLnquere et alia agere quae 

^fjv nvxovs xai xtXtvxav xai Siaxi&eo&ai (piSsixofi- 35 in talibus BUllt sancita. 

fitaad xe xaxaXtfindveiv xai xd dXXa ngdxxtiv aneq 

ini xwv xoiovxav vevofiioxai, 

Dat. k. Febr. CP. ova(f(cp vnaxtlq BsXtOaoio 

ixti iS' TJJe fiaatXtias Theod. iypdcprj Tjfttpq xg avxrj 

(i. t. eodem die quo nov. CVIJ— Ath. 9,8: e/. ad. 513,16) 

Ath.; om.s 

1 subiaceat R g 3 ct tali] ct tali et aliis libri | restitutioni 

Beck] rcstitutionem li V rcstitutiones T g tm RT 

j| 

(ptStxofifuaov L U 32 afj\ odl L || 35

DE PRIVILEGIIS DOTIS HAEBETICIS 517 Nov. CIX pr 

pe 

nEPI AIPETIK2N THI ni2TEI 

TYNA1K2N. 

'0 avxoi flaoiXsve 'itadpvij xtp dvSoôxdxcp i 

xmv UQ- esse et medium et terminum. Sciunt igitur universi, 

oodv xat xavxrjv aixdiv a^xîv xe elvai xai fttoa xai quia ante nos imperantes et maxime Leo piae me- 

7iigas. 'Iaaat xolwv anavxes, eoe oi TXQO rjfiiov /?e-15 moriae et Iustinus divae memoriae noster pater in 

fiaadtvxoxte xal /tdXiaxa Aioav 6 xfjs evoej3ove fxv^- suis constitutionibus baereticis omnibus interdixerunt, 

firjs xal 'iovaxivoe 6 xijs &e(as Xrjgecos r,umv naxijQ ut neque (in) ulla ipsi participarentur militia, nec 

h xaii iavxc5v Siaxdêai xdls aiQBxixois anaatv an~ quodlibet in publicis curis participium haberent, uti ne 

rjyoQsvaav, dlsrs /uTjdefiiav avxove fiexuvai aroaxtiav occasione militiarum et publicorum collationum sanfiijSi 

xr,v oiavovv inl Srjfioaiais tfoovxioi fiexovalav 20 ctae dei catholicae et apostolicae ecclesiae membra 

(iuv, ontos av /irj itQotpdoei x

Nov. CIX pr. 1 518 DE PRIVILEGnS DOTIS HAERETICIS 

x xal *Anohvagtov avavewaaftivcav Sveae- naris renovantium inpietatem, et ad haec omnes qui 

fietav, xai ngoe ye ndvxns roi/s firj vvras ftelos XTJS non suut inembrum sanctae dei catbolicae et apoayiae 

tov &eov xafroXtxfje xal dnooxoXtxfje txtcArjoiag, stolicac ccclesiae, in qua omnes concorditer sanctiaiv 

jj ndvjts oftofoivtoe^ oi ayiaizmot nuarji xrjs oi- sinii [episcopi et] totius orbis terrarum patriarcbae, 

xovudvrjs iwTQidgxai, S xe rijs iansoim 'Puftrjs *«» 5 et Hesperiae Komae et huius regiae civitatis et 

TCCVTIJS xfjs fiaailiSos noleuit xni 'AltâvSQtiat xal Alexandriae et Theopoleos et Hierospljrmorum, et 

GeovnoXeus xai 'Jepoaolvfiiov, xni ndvxss ol vjt' av- omnes qui sub eia constituti sunt sanctissitni episcopi 

xovt •xttayftivoi oatajraroi iniaxonot ITJV dnooroXixtjv apostolicam praedicant tidem atque traditionem. Iginiaiiv 

n xai nnonSoai-r. jovs xoiwv irfi tur sacram communiouein in catholica eccleaia non 

xotvatrins xara TTJV xn&oXixrjv ixxh\aiav oi 10 percipientes ab eius deo amabilibus sacerdotibus 

avoftas napd ru>v THVITJS dêotptXearatcov Laereticos iuste vocamus: nara licet oomen CbristiaptTixovs 

Stxaiuis xalovfiW xnv yap ovofia uorum sibimet imposuerint, vera tamen Christiano* 

Q w v eavrols nepm&eaot, xrje dXtjfrtriie envrovs rum se et fide et comrnunione separant dei iudicio 

xcov Xgiartavaiv niareioe re tcai xoivcoviut xt£o»TSS semet ipsos subdi COgnoscentes. 

T(p IOV &tov xoiftmi iavjovs vndyetv ytvdaxovxat. 15 

CAPOT I. 

Oi ftiv ovv neol xcov algtxixcov ^potnjaavres vopoi Quae igitur de haereticis prolatae sunt leges 

naalf eiat tpavtgol- rjfteis Se flovAdftevoi rois ITJV omnibus sunt manifesta. Nos autem volentes ortbo- 

OQ&OSOÔV danaXpfiivovs nia-nv xai xnvrrjs dvrt%o- doxam amplectentes fidem et eam defendentes baftevovs 

i*«v T* nXeou nootoftiov xutv dXXoxQtoivxiov bere aliquod amplius privilegium his qui aUenant 

iavxove xrfi xvv&eov noifivrji (dnetSrj firjde Slxawv 20 semet ipsos dei ovili (quoniam neque iustum est 

iaxtv Xaoiv xols OQ&OSOÔIS xove aioejixovt dgtovo&ai aequalibua cum orthodoxis et baereticos digiios tieri 

itQovo/iiwv) Sid xovxo xal vvv^ ini xbv Ttapovxa tX- privilegiis), propterea et nunc ad praesentem respexi- 

Sojiev vdftov. irtBiSr) yao SeScoxafisv jiQovoftta xals mus legem. Quia enitn dedimus privilegium muiieriyvraifci 

%u>v npoixwv, tasxe nni ngoyevsoxeptov Savsi- bus dotium, ut etiam prioribus creditoribus praepo* 

OTUJV nyoxoiviG&ai xai peXxio> xd£tv &x £iv nvxde 25 nantur, et meliorem ordinem eas habere et oec a 

K«i xavxa ino xov %QOVOV vixcoftevas, inl 8i xwv tcmpore superatas, in donationibus autem propter 

Std xovs ydpovs SIOQICJV xara xois XQOVOVS xad 1 ' ot-s iiuptias secundum tempora per quae fiunt bypotheav 

yivoivio tde ino&qxas ix eit> > ndatv ini xov na$- cas habere, omnibus in praeseuti facimus inanitestum 

oi noiovpte&a tpaveqbv Sid. xovSe xov 9eiov rtfiwv per hanc sacram nostram legem, quia et boc privi- 

%oxt xal xavxijv xr.v Ttporofxiav xai xds ona- 30 legium et tacitas hypothecas et alia omnia, quae 

as vnod-rjxae xal xd dXla ndvxa, onooa lait yv- mulicribus in diversis privilegils a nostris legibus 

î iv 8»aif6(>oit TtQOvofiion na(>a xdiv rjuexigaiv data sunt, illis damus solis quatenus bis fruantur et 

i vo/twv, ixeirate SiSoftev povais^ i | xal 

yioiais om. s 

0 34 attoXd/Jut' M dnoXafiiZy B || xs 

t c*" 71 Scrimgero vulg. | xais — eitf~ 

avxwv LB\ iaantav 3/ 

4 episoopi om. R\ epiacopi et det. Beelc Q 5 hespcriae] 

bespe /21 6 ulexandrinae T 2 | teopoleos V | hierosolimorum 

V ierosolimorum RT fl 7 eius R*T* | 9 sacrum V 1 \ 

10 eis R* || 11 nam licet—13 et fide scr. V* in rtu. 1 cermu, 

licet — 13 dei iuditio ser. R* in ras. 1| vt. | 12 inpostierit 

T l U 13 et fide V\ fide R(*)Twlg. | 16 prolat* RV l T 

vulg. I lege RT*vu/g. | 17 manifesta »unt R j( 18 eandexa 

V g descendentes 7 1 | 19 aliqaid RT% 20 oaile RV\ 

22 propter R 1 propter boo K* 1 24 dote K| creditorura 

R l U 25 «t neo — 31 a nostris legibus tuppl. T* in tpat. 

vae. 6J vv. |J ncc] nuno V; Ug. haec? g 27 ypotheca» R V] 

et ypothecaa JT(*) | 28 omnibus] et ornnibus R \ in pr*esentem 

F[| 29 nostram sacnun FT(*) || 31 pririlegiis] capitulis 

R \ 33 quae vulg.) qui libri |j htbet R l

MULIERIBUS NON PRAESTANDIS 519 NoV. CIX 1. 2 

j y Qatfi (j j j yj ( c a e s 

ai anooroXixrjs ixxXyaias) xai peii%mv rfjs iv aixfi apostolicae ecclesiae) et participari in eius salutari 

amrjptcodovs xoivaiviae. ras ya# qa)Qi£ov;S aylat xov &sov xa&olixr,s xai anooroXixys ixxlr)- tholica et apostolica ecclesia et sacrosanctam in ea 

aias xal rt;s awavtov xat airqv xotvwvias fxsxa- 5 communioneni percipere non patiuntur ab eius deo 

laftflavetv ovx avexofievas naqa xwv xaixrjs 9softXe- amabilibus sacerdotibus, nolumus oninino talibus frui 

arajcop Uqitov ol (iovXofu&a navxeXws xoiv Toiovrtov privilegiis. Si enim se separant dei muneribus et a 

inolnvur ngovopiaiv. $i yap iavxas xoQi&voi xcov sancta ac sacra communione alienas faciunt, multo 

xov d-cov Soigecav xal xrjs dyias xal a%qavxov xoi- potius et nos non eas dignas fieri privilegiis neque 

vavlai aXXoxqlas noiovai, noXhji ftdXXov xal j^ms 10 ex nostris legibus frui permittimus continentia, setl 

olx av avxas a^ttoacufiev nqovofitoiv xai xfjs ix xaiv sint eis inaggressibilia omnino ex legibus beneficia, 

rjuerio&v voficav anokavaai avyxoiQrtaatfisv avyxQo- ct omni privilegio ex nostris conBtitutionibus eis dato 

Tâteos, a).V iaxoiaav avxali afiaxoi navxoiws ai privabutltur. 

•naga xwv vofiiav svegyeoiai, xai navxos nftovojiiov 

ix TWC Tjfurtpcov Siatd&iiov aiiaii SeSofisvov OxeQtj- 15 

9 

CAPUT H. 

E&ox^Jii aixaie xjje ficXxiovoi yivofuvats yvtifitjs Licebit autem eis meliori8 factis sententiae et 

ITJV OQ&T1V xal aXjj&tvrjv aonatpiiivais niaxtv rectam veramque amplectentibus fidem et hac semxavxrjs 

(tixQi navxbs avxsjcoftevais xdjv XOIOVXOJV per contentas talibus frui muneribus et privilegiis. 

lavetp dioQeaiv xs xal nQovofiiiov. Tovxw iv 20 His in omni dicione valentibus atque Bervandis, prindori 

TJ7 vjirjxocp xQaxovvxwv xni nagaipjXaxxofii- cipaliter quidem a deo amabilibus sacerdotibus, deviov, 

•JXQCOXOXVTMOS fiev naga xcov &eotptXeoxdxtov inde et a nostris administratoribus et iudicibus, sive 

ieQiwv, Snetxa Si xal naga xu>v riftsxeQcov OQXOVXCOV sint maiores seu minores, et insuper a tua celsitudwaoxwv, 

cixa fiiiôvs itx» iXtixxove xa&eoxaat, dine, apud quam et praesentem facimus legem. Unde 

n(6i ya nnâ ITJS oijs vnspoxyt,- npde ijv xai xov 25 competeos est iudicea, apud quos aliquae moventur 

ovra noioifiefra rd/uov. totie ngosrjxov iaxi xois contra mulieres causae aut a mulieribus quaedam 

, ag' ols xtvts xwovvrat xaxa ywaixdiv privilegia sibi vindicare volentibus, respicere ad pracrj 

jtaQa yvvmxcov xtva ngovoftia ixiixeiv iav- sentis nostrae legis subtilitatem, et si non invenerint 

ralj fiovXofievaw, anoflXineiv cis Tyv xov naqovxot eas orthodoxae tidei existentes et percipientes sacro- 

TJUWV vofiov Siva/Aiv, xal ti (ifj tvQotev avxas xije 30 sanctam et adorabilem commuDionem in sanctissima 

op9o86!-ov Tciaxaas oileas xai fisxaXaftfiavoiqas xfje catholica et apostolica ecclesia a venerandissimis 

axqavxov xal nQosxvrrjxr]s xotvwvias iv xp aynoxdxri eius sacerdotibus, non permittere frui ex noBtris 

xa&okxrj xai anoaxoXtxfj ixxXrjaiq naqa xdiv aefia* CODStitutionibllS privUegiis. 

Vfuaxaxouv xaixrfi UQSCJV, xavxatS ftrj avyxoQtiv ano- 

Xaieiv xdiv ix x

Nov. CX pr. 1 520 DE USURIS NAUTICIS 

rtadxta, Sid XE XCOV uto&oxcov iSlxrcov xal jrposxay- edicta ct praecepta propria omnibus faciat manifinxiov 

oixeicov naai noir\ada^(o ]fttvos2blex, sed secundum iam de talibus positas leges a 

fs, dXXa xaxa xovt rtSrj JIBQI XU>V xoiovxtov xt&dv nobis negotia examinatiouem et senteutiam potiantur. 

xas voftovi nap' rjfidfv tae vnofrioeis ifcexd&ofrai 

xal xqioeios dgtova&at. 

Nov. CX (Authent. CF«= CoIK Vlll rf/. 6) Graece extat in ML. — Epit. Theod. 110, Athan. 17,2. Iulian. 

const. CIII. 

solita edicta et praecepla saa omnibus manifesla fadat et in hac felici urbe el in provinciis omnibus, 

ut omnes inlelleyant, quanta nobis cura sit et verae in dominum Christum verum deum fidci et subiectorum 

noslrorum saluiis. 

CX. 

DE USURIS. 

Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio ilerum, ex consule (prdinario) et palricio. 

Praefatio. Scimus nos ex relatione tuae sublimitatis legetn iam fecisse de traiecticiis pecunus, 

guae iudicio tuo insinuata est. 

I. Verum quoniam postea interpettaliombus petiti praccepimus ne^ illa lex valeret tolli eam e 

iudicto tuo iubentes, cognovtmus aulcm eam etiam in provinciis quibusdam iam insinuatam esse, propterea 

sancimus, ut illa lexplanc cesset, ac si eam contigit in provincias esse missam, m illic qtiidem valeat, sed 

invalida sit. Alque Ua rem procedere volumus, tamquam dicta lex ne scripta quidem ximquan esset, ted 

secundum Uges de his talibus a nobis iam latas causae examinentur et senlentia impertiantur. 

3 inapxias L a fl ndaats M\ om. Lg J 4 ndaai L" | 

oatj Tts] quanta et quae f fl 8 subscr. om. lul. eodd. 

praeter Iul." fl dat. non. Mai. (mag. /«/.*) s /u/. 1 ", iyâftj 

non. Mntav Afh.] d. n. k. mai. M i^tftavrtdij ftrjvl 

fiattp Theod. (dat. v. non. Maias Iul. Pithoei, id. in Coll. 

const. eccl. Fabrotus; dat. VI. k. Mai. coll nov. CX Zachariae) 

B CP. — anno XV. (c/. s)] imp. do. iustiniani 

pp. anno XV. Iul." cp. op. (sic) iust. pp. aug. J/ fiaaiXtlas 

'Iovaxtviavov rb it Ath, Sxet ts xijs (iaaiXaias Theod. |( 

9 basiL uc. conss. 3/ (cf. s) basil. Iul. w , inaxtias (vnarttq 

Theod.) BeUaaqlov Ath. Theod. || 11 rubr. ITtQl TWK 

xoxtov M, indtx L (om. L in textu) Iltol xoxwv Ath. 

Jleql vavxixtvv xoxtov Theod. Dc nautico fenore lul. j 

12 Icadwij] Basio Iohannit vicario inicribenefam etse noveltam 

iniuria opinatur Zaehariae; cf. ad nov. CJX inscr. || 

13 dnb — na-xqixlqf om. L || oftdivaQltov addidi (of- 

Stvapttf Zachariae) Q 15 v6ftov\ nov. CVI | xoHv om. 

h H traiecticiam M, xgasctricicon L % xavctreatov L x exarainatione (u e. i£*xdtsto>t) s 

1 et per praecepta R |j 3 nt] omnes ut R 

\ 

20 Syvwfxtv xov oov L* || 21 Sta xov M R 22 xnxa 

XWQav] etiam per prorinoias s R 24 xal ovtia) sic enim e Q 

25 npoauvat L § 27 voftovs] Cod, 4, 32, 26 sq. g iêxdê- 

l | 4 dominmn] 

dm t. e. deum R || 5 noatrarum subiectarura T jj 

8 tubscr. untu praestat Escorialensist in quo praencribitur 

novtllae CX • Auth. CV: dat non. mai. oap. imp. dni. 

n. instin. pp. oog. an. XV. bas. vo. cons. | 10 nov. CX 

*=* Auth. CV orn. Ry in margine adseriptam manu saeculi 

XIV habet T, in eodem codice repetitur inter extravaganta 

in appendice ab alio librario tcripta f. 179 («• D)\ 

11 rubr.om.D\ 14 denuntionc D deciatione V\ 15 iam 

fccisse VD] feoiue iam Tvulg. (nos add.vutg.) \ 17 ndmonitionibns 

r|| praecipimus VDT\ 18 tenere T\\e&m T\ 

vaxa VD \ *imperantes] properantcs T pracparantes VD\ 

19 cognoaimus Tvulg. | et in om. D, et in quibusdun 

proTinciis om. T\2\ oocare V* | contigit V\ continKitZ) 

oontigerit Tvulg. \ 22 »eam T\ 23 sic enim VD\ aicque 

enim T sicque vulg. $ 24 si] sio Z>* J 25 sed om. V\ teoundum 

om. T | 26 eiaminationem VD\ aesfunalione T 

vulg. | sententiam VJL>) sententia Tvulg.

HAEC CONSTITUTIO INNOVAT 521 Nov. CXl pr. 

( y ) Ta roiwv nnqaaxuvia Jj/tiv v.ai (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

9ta IOVSS iov veiov SrjXovfisva ro/tov T\ oq vnsqoxfj hanc sacram declarata sunt Jegem, tua celsitudo 

SQyep xal negan nagaSovvai antvaarm. operi effectuique contradere festinet. 

Dat. vi. k. Mai. CF. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. Dat. vn. kal. Mai. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XV. BasUio vc. cons. [a. 541] anno XV. Basilio vc. cons. 

PlA 

H AIATASI2 ANAIPOY2A 

THN T2N EKATON ENIAYT2N 

nAPAr?A$HN EUl T2N EY- 

KTHPISN 0IK2N. 

(0 avrbe /3affiXei'S OeoSoxco 

6 CXI. Auth.CVI. Coll.VIIItit7 

E HAEC CONSTITUTIO INNOVAl 1 

CONSTITUTIONEM QUAE PRAE- 

SCRIPTIONEM CENTIBI ANNO- 

10 RUM LOCIS VENERABILIBUS 

DEDERAT R 

ngaircogitov.) Idem Aug. Theodoto pp. 

v.) "OnsQ xd ialt roaoie, , ( (Praefatio.) ) Q Quod medicamenta morbis, , hoc 

TOVTO naQBxovoi Ta vofufio.^ TOIS 7tQ(iyfinaiv. o&ev exbibent iura negotiis. Unde consequitur ut noaux6fov&6v 

ion ytrcoaxetv, oii noXXaxis TO Soxtfia-15 numquam a iudicio discordet effectus, et quod creo&ivxa 

napd rivos ivavriov iaxe "id dnoreXeofm, xai debat coniectura prodesse, experimento invcniatur 

ontQ ixnarov oroxaofide ivo/uiaev inoiweXit ehat, i£ iuutile. Probat hoc praesentis etiatn necessitas sanai^Tjt 

T^S 7reioae evQt&rj axQrjarov. Sewvvei rovro ctionis, in qua privilegium ex religioBO proposito 

x«i i} T>j/s nagoiarfi vofiofreoias avdyxt], i»vov) nQovofiiov ib TcagaoxB&iv tv- 20 cis constitutione nostra nuper indultum necessaria 

ayxoi i^ eictfiois oxonov T«IS dyiandzcus ixxXtjaiats correctione distinguimus. Dudum siquitlem iusseraxai 

TOIS fiovaairjgiois xnl iols a/J.on aefiaaftioie 16- mua ad centum illis annos exceptionis propagari 

noii ix trjt TjuETtQas Siardêcoi avayxalq iivi Stvpitaioei 

StaiHpaXiiôfiefra.. xai ydg TJSTJ TidXan ixexeXtiini 

ixarov ivtavrovs TOIS aeflaOftlots tonoii 25 

Nov. CXI (Aulhent. CVI = Coll. Vlll tit.l: gloss.) et Graece et Latine seripta est, sed Lntina sola et in 

Coll. 168 novellarum recepta est et epilomntorihua innotuil. Servatitr in Anthtnlico, summas habent lulian, const. CIV, 

Theod. 111 (cuius summrnn repetit L, priorem partem Prochiron 38, 60, Epanayoge 39, 59, B 5,2,16 et M)t Athan.2,b 

[inde Coll. const. eccl. III 2,5; liber neol SinpoQcov avayvcoafidrtof § 3), 'ibrtal 42, 7. — Graecum exemplar 

urvavil M in appendice Edictorum Iustiniani f. 393 T Ed. V, cui inepte inscribitur Ileqi Xtriyioatov ttal ncpl 

aaifttXtlaS fjv Sei noieiv rols ivdyovxae IXQQ irfi i&v ivayopivatv vnoftvrtaioiiy quae est rubrica novellae CXII. 

Nimirum compilator appendicis illius ex corpore 168 novellarum rubricam nov. CXI petiturus (quae in M omittitur) 

proclivi errore rubricam noveltae sr.qutntis adscivit (ita Bitner Geseh. der Nov. 115. 116 rem explicat rectius quam 

Zachariae, eui nov. CXII tt ipsa 'inler Edicta lustiniani olim eollocata fuisse, in Veneto autem una cum rubrica 

tt inscriptione nostrae constitutionis excidUst videtur 1 ). Textum Graecum lictt a eorpore 168 noveltarum alienum 

k, L omitltre nolui, 

Epilogus. Quae igilur ndbis placuervnt et per hanc sacram Ugem declarantur tua sublimiias ad 

opus e/fectumgue adducere studeat. 

CXL 

CONSTITVTIO QUAE CENTUM ANNORVM PRAESCRIPTIONEM IN 

AEDIBUS SACRIS ABROGAT. 

Praefatio. Quod medicamenta morbis, id leges praestant causis. JJndc consequens est intellegcre, 

taepe ea quae ab aliquo probata sint contrarium Iiabuisse effectum, et quod cmusque coniectura 

utile esse crediaerit, ex ipsa experientia inutile repertum csse. Ostendil hoc etiam praesentis legis necessitas, 

quibus de rebus privilegium quod [breve abninc tempus] ex pia intentione sanctissimis ecclesiis et 

monastenis ceterisque venerdbUibus locis ex constilutione nostra nuper datum esl, necessaria quadam 

mendatione munimus. Etenim iam dudum iusseramus ad centum usque annos vencrabilibus locis eurri- 

4 tubtcr. om. Iul. Ath. J d. vi. k. mai. M) dat. vti. 

k. M&L % iitftovfjfri} (it}vl paiqf Theod. g CP. — anno 

XV. (c/. s)] cp. dn. iust. pp. aug. M frti n' fiaaiXetas 

Theod. | 5 Basilio TO. COBS. ?] bilis&r. ac. consa. M (in 

Theodori cod. nomen eonsulit exeidit) U 7 rubr. dedi txAthanatio 

{cf s)] Iltgl IOV %QOVOV rtav dffioôvatvv ayotyatv 

corr.Saimger j 19 if* oli 51) iy* 17S Scrimger,vulg. exs}\ 

20 TZQO (iQttxios xQOvov srclusi (om. s) [| 23 diaxdfccai] 

Cud. 1, 2,23; cf. nov. IX I 24 * SiaaipaXiipfiivov M, Sia- 

OfaXiÔfity Hombtrgk || *«al yap] et yd( mal M 

rois tiayiet rojxots Theod. (/*, om. M) De praeacriptione 3 contradere V) tradere DTvulg. | 4 subser. praestat 

centum annorum sublata quae sanctis ecolesiis et aliis V || impr. dono iust V | 5 baailii V | 7 CoDstitutio 

locis Yenerabilibus competebat Iul. | l2in$cr.'O avros — (Constitutionibus V 

HQtmtOQlaiv add. vulg. ex sj 'O avros (iiunXsvs ^llXlq 

lnnq%(>/ 'IXXVQIXOV {iXXvQixai cod.) Alh., quod praettare 

tn Latina novtlla centtt Oienbr&ggen (om. M)\\ 13 in. Quod 

medicamenta morbis eit. Ath. "Axiva. Soyftaxa cit. Theod. 

intptt translata tx Latinit\ 17 OTOfiaroS ivoftiaev iit~ 

toiftXrfi M, corr. Agylaeut tt llomberglc | 18 IXQI&TJ M || 

a 

*Wôs M, eorr. Agylaew et Hombtrgk | Sttxvvnv 31, 

8 ) haeo Kfl 12 tbeodoro (om. pp.) T; 

JEliae pp. per Illjrioum malit OsenbrQggen ex Ath. || 

13 Quid r» || heo T | 14 iara] uia V | sequitur R Q 

nuraquam T x |) 16 coniecturam U | 17 probat] et probat 

igitur T, probat igitur vulg. Q haeo praecentis T praesentu 

hoo V g ctiam om.T \ 18 praeposito T \ 19 et 

inonastcriisque V | 22 illias 7 |) excepiionis om. V U propagari] 

$. v. extendi adser. V*

Nov. CXI pr. 1 522 HAEC CONSTITUTIO INNOVAT 

xoite^ XTJS izaQayQcnpys Sgopovs inexxBivea&ai^ ica&* curricula, per cuius licentiam sanctionia negotia quifjv 

dSetar rfji xotavxrjs vo/io&eaias noXXai fiev rjSq dem multa commota sunt et velut autiquorum vulxexhfjvxat 

vnofrdoeis, xal wsneg aQxaiaiv xgav/tdxiof nerum obductae patuerunt iterum cicatrices, sed 

ai dmxaXvy&elocu taxttXal ndXtv ^nXoid-rjaav, xai TJ eorum sanitas provenire non potuit probationum 

xoixoiv &tganeia TXQosXdslv oix rjSvtrf&T] 8t]Xa8fj xals 5 scilicet difticultatibus impedita, quoniam per tantum 

SvexoXiatt xaJv dnoSeigecov i/inodta&eioa, dnttSrj 8ia saeculi magis quam tcmporis spatium nec documenxoaoixov 

Siaojtjfiaxos xov aiaivos fidXXov rjnep xov tis integritas uec actia fides nec aetas valct testibus 

XQovov ovx6 T) dxeoaioxtjs xutv dnoStiêoiv OVXB T} suffragari. 

Tiioxts xu>v 'nengny/uivoiv ovxs tj Tjkixict iaxêt @ot\- 

&rjaat xois fidgxvaty. 10 

CAPUT I. 

"O&BV 1-nsiSr} xfj tjfiextQq piXoTiftiq oi awtSgafiev Unde quia largitati nostrae causarum non occurrit 

rj xwv inod-iatav oxevoxrjs, ftexa Xoytoftov afia xs angustia, cum ratione simul ac religioue tractantes 

xai oaioxtjxos xQaxxaiôvxss xo ei^fievov itQovopiov praedictum privilegium usque ad possibilem moduin 

' r>* xov Swaxol (iixoov dyayiiv dx r/;s ntioas ai- ducere experimento retraximus, et iubemus, in netiXxvaaftsv, 

xai xtXsvoêv, cosxe inl xaiv vno9e- 15 gotiis, quae antehac triginta annorum removebat exv 

ui nQo xoixov r, xtov rQidxovxa iviavxcov dn- ceptio, Qunc venerabillbuB ecclesiis aiv, £xi ye fii,v xai oQcpavoxQo- tropbiis et ptocbiis quadraginta annorum protelatio 

xai PQtyoxootptiois xal nxoixeiois r) XWV xeaaa- conferatur, salva scilicet circa alias pcrsonas et 

ia dvinvxaiv dnixxaais Inayto&to, vytovs SrjXaSi] 20 causas virtute quam semper triceunalis sibi praeji 

xa dXXa ngoscond xs xai nQayftaxa XTJS iaxvos Bcriptio viudicabat, quoniam hanc X annorum ad- 

' ' - ijvxtva Sfi r\ xu>v xqtdxovxa dvimnwv d£eSi- iectionem soiis ut dictum est religiosis locis eorumlaygafj], 

inttSi] xavxrjv xrjv xdiv 8£xa dviav que iuri vel contractibus indulgemus, ut sopitae hoc 

twv TtQosfrtfXTjv fiovott cos eiQTjxai xols oeSaofiiois temporis spatio tam personalea quam hypotbecariae 

xonott xai xu> Sixaicp avxcov xal xols owa/.Xdypaot 25 actioncs in perpetuum conquiescant: nibil penitus 

xapiôfisfra, iva oxoXdaavxos xov x$ ovt>to v xovxov aliis exceptlonibus derogantes, sed tam aunah quam 

ciaaxijfiaxos xovro ftiv al neoaovdXiat xovxo 8i xai triennii ••••• vim roburque tenentibus. In illis uaraal 

vno&r}xd(>i(u dytayai eis xb Sirjvexii ifjjavxdaio- que, ut dictum est, tautum uegotiis religiosos coaaiv 

olSev navxeXdti xcav dXXtav napaygafdiv dno- tractus memorato quadragiuta annorum jirivilcgio 

fistovvxss, dXXd xovxo piv rfj dviavotaiq xal rjj rrts 30 volumus perfrui, in quibus eis centum annorum 

'as ixa.Qay()a a»s tXqrjxai dv ecclesiis ceterlsque sacris locis ubicumque commotas 

fiovais xats i>no§totoiv xwv aenxcov xontuv xd &B~ia 

awaXXdyfiaxa xcp ftvrjftovev&dvxi ngovOfiico xdiv ft 35 

dvtavxwv (lovX6fu&a dvanoXaveiv, dtp* tuv aixoTs xb 

xdiv Q iviavxwv itQOvbftiov rj §idxa£n rjpwv iSiSov. 

ouoXoytj&evros at$ eX xtvas vno&eoeit ngo xavxrjs 

riftcJv xrjt 8taxd!-ea}S vno xdiv dxxXt]Oiait> xnl XUP XOIntov 

Ugdiv xonotv onovSrjncne ttivrj&aloas Sixaoxtxrj 40 

cula exceptionis extendi: ex gua licentia eiusmodi lege data multac iam causac motae sunt, et veluli antiquorum 

vulnerum obductae ctcatrices rvrsus palucrunt, neque eorum sanatio succedere potuit probationum 

scilicet difficvltalibus impedita, quoniam per tantum spatium saeculi magis quam temporis neque inUgritas 

probationum neque fides actorum neque aetas teslibus subvenire polest. 

1. Vndc quia Itberalitati nostrae non concurrit causarum angusiia, cum ratione simut et religione 

praediclum privtlegium ad idoneum modum redigendum curantes ex ipsa experientia retraximus, alque 

praecipimus, ut in causis, quas antea triginta annorwn exceptio removebat, nunc venerabilibus eccUsiis 

et monasteriis et xenonibus ac praeterea orphanotrophiit et orephotrophiis et ptochiis quadraginta annorum 

porrectio conferatur, salva scilicet circa religuas el personas et xes vi manente quam quiaem triginta 

annorum praescriptio sibi vindicavit, quoniam hanc decem annorum adiectionem solis, ut dictum esl, venerabilibus 

locis eorumque iuri et contractibus largimur, ut cessante hoc temporis spatio tam personaks 

quam hypothecariae actiones in perpetuum quiescanl: cum reliquis exceptiombus nihil omnino derogemus, 

sed tam annali quam triennii praescriptioni ceterisque quae ad maiora vel minora tempora extenduntur 

propria vis ac robur servetur. Eleium, sieuli diclum est, in solis causis venerabiliwn locorum sacros 

contractus privilegio supra memorato quadraginta annorum perfrui volumus, in quibus ipsis centum 

aiuiontm privilegium constitutio nostra aederat. Ceterxim in confesso ett, si quas causas ante hattc eonstitutionem 

nostram ab ecclesiis ceterisque sacris locis ubicumque molas iudicialis sententia vel Irans- 

2 dSeiav Zachariae] dSeta M, aSeia cum Scrimgero 

vulg. g U 4 ndXcu M* 8 8 5* 7t(>oeX&siv ( scripsi p ex f] ] Q 

X &eiv il/ | 6 iTitiSrj S JJJombergk J k ex s) ) inttdfi idf 8i AI 

9 *oi8i 3/|| 12 *afta xe\ apa 8i 3/j| 17 aenxals Zachariae 

tx s] ini xaii M || 28 ini âvrdacaaw M || 

33 ixovxtav] eisptctas xtjpovvxts vel 8i8ovxeS (viftovxeS 

prop. Zuchariae), ted in prioriktu potius vilium lalere 

textus latinus innuit fl 37 *rjîiv 3/R 38 * oftoXoyrj&evxos 

ovv tixivai Af Si quas plane (i. e."OXcas ovv ei xivait) 

g; detiderari cui iam Zachariae monuit 

l ouricula T g huius R g 3 putruernnt intus cicatrices 

7*1] sed] et vulg. || 4 prouero T l I 5 inpediti T l fl tantnm 

saeculi] taraen scilicet R x | 6 tcmporis V in ra*.y 

seculubus? V 1 U 7 neo om. R l tatis libri, eorr. vulg. |) 12 ac] hao V \ 14 in] ut in Btck \ 

16 et add. Beck \\ 17 et xenonibus] et xenobusi! 

\\ 11 quia] quam T K largi- 

1 exenoaibus 

T xenonibus {ercuum) V g bephotrophiis R rethotrophiis 

V brcst°phiis T \ 18 et om. T | proohiis T | 

protelatio conferatur salra] conferatur salua probatio 

(protelatio T\ salua *. v. repetit T 3 ) T | 19 scilicet circa) 

oirca et scilicet V \ 20 quani] qucm V qua R l quia T D 

trieenalis RVTf 21 uendicabat (uendicabit /?>) RVT\ 

22 eorum V | 23 iurU R l I indalgem T % B 24 ypothecace 

T l |j 25 imperpetuum R V | 26 annali Fabrolus] in 

aliis /iftri (exceptionibus derogantes add. R l ) \ 27 triennii 

Beclc] triennio (tricennio R) libri\ lacunam non notant 

libri, quam triennii (exceptione et aliis quae in maior» 

vel minora trahuntur tempora, suam) rim Bech Q 23 tamen 

R I contractus] contractus est R"29 quadriginu 

praerogaum T 

l U 

TQ30 in hu quibu» T a || eius T l R 31

DE LITIOIOSIS 523 Nov. CXII pr. 

xprjfos rj avfiKpoivov SinXvaetas iiteQttlaiaev, ov ft iudicialis sentcntia aut transactionum conveutio ter- 

fit&n dvaxairi&afrat, dXX' «S iov vnoXontov YQovov minavit, polumus retricari, sed io reliquum illis 

avxoHs xavxtjv dnixifrsa&at xr\v vo/to&eaiav, asxivas banc obici sanctionem, qttas antehac sopitas octo 

ixgo xovxov nav&eiaas xfi aiainrj tutv oxxio nsvxasxtj- lustrorum silentio movcri hactenus aut motas terqlSotv 

xtvrj&Tjvai f*s'x(>i xov vvv T} xivtj&etoas neQatco- 5 minari non contigit. 

9rjvat ov awipt]. 

('ErtiXoyos.) 'H wSogos xoiwv xai fieyaXonge- (Epilogus.) Illustris fgitur et magnifica auctojrijs 

auv ai&evxia axiva Sid xovxov IOV ysvixov vufuw ritas tua, quae per hanc generalem legem nostra 

iGtv rj fifitxiqa. yaXr}v6xr,t iSixxwv nQore&ivxtov statuit aeteraitas, edictis propositis ad omuium no- 

tli ITJV navxotv yvcHoiv IXfrtiv notijodzta. 

lOtitiam faciat pervenire. 

Dat. k. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. Dat. kal. Iun. dn. lustiniani pp. Aug. anno XV. 

auno XV. fiasilio vc. cons. [a . 541} Basilio vc. cous. 

PiB 

DEPI TflN LITIGIOSSJN 

KAI IIEPI TH2 OEIAOY2H2 rENE2OAI15 

IIAPA TfiN ENArONTSlV A20>AAEIA2 UPO 

TH2 TSN ENArOMENflN YUOMNH2ES22. 

KAI IIHNIKA OY AYNATAI O ACTOR AllO- 

XPH2A20AI TSI 11PONOMIS2I TOY MH EN- 

ArEIN AYTON MH BOYAOMENON. 20 

'0 avxbi paotXevs 0eo86xq> inagxv TtQatxatQiov. 

CXII. Auth. CVII. CoU. VIII tit 8 

R DE LITIGIOSIS 

ET DE DECIMA PARTE LITIS AB ACTORE 

CAUTELA PRAESTANDA IV 

Idem Aug. Tfaeodoto pp. pcr Orientem. 

(nôoifiiov.) IloXXd ftsv negl xv (Praefatio.) Multa quidem de litigiosis tatn 

xt aotpols xoiv naXaidiv rofiofrexcus xals xe /9«- antiqua legislatorum prudentia quam imperialis dis- 

*' i(jr]xai Siaxdj-eoip, ini Si xov naQovxos xt- positio promulgavit, sed in praesenti quidam iudices 

mv Sixaaxtov xijv jftsxeQav fftt}aav yaXrjvoxTjxa, 25 a nostra clementia petieruut, ut dubietatem tHscerxijv 

dfiiptsprjxrjatv Siaxffivai xr,v &* xal vvv namus quae adbuc pro huiusmodi causis in iudtciis 

xav xoiovxwv cuxtdiv iv rols StxaaxT/pion xi- commovetur, et leges nec non coastitutioaes super 

xal xovs xe. vofiove xds re dtaxdj-eis xds bis positas apertius explanemus, ut iam manifestisniqi 

xoixtov xtiudvat aavtQofrxeoov aatpijvbscu,. aiexe simum sit, quas res vocari litigiosas oporteat. 

lontov dvafitpiôXov elvai, ola npoiijxei nây/uaxaÔ 

litigiosa xaXtiod-at. 

Nov. CXII {Autftent. CVII •- Coll. VIII lit. 8: gloss.) Graece extat in ML, cap. 1 tn B 27,1, 5, eap. 2. 3 in 

B 7, 4,2. — EpiU Thtod. 112, Athan. 5, 2 (paratitla 9 § 6. 15 § 4). lulian. contL CV. — ln lul." adscripta tst 

glossa 'Latina est eont. tota (titn. in aliis luliani codd.): atque ipsa comparalione Iuliani cot\firmari videtur sententia 

Bieneri Gesch. d. Nov. 19 n. 44, in Authentico servari exemplar Latinum novellae utrague lingua editae (c/. 

Zachariae edit. II 161). 

actionis pactum terminavit, eas nos renovari non velle, scd in reliquum tempus hanc iis legcm imponi, 

quas anlea silentio octo lustrorum sopitas moveri usque adeo aut motas terminari non contiyit. 

Epilogus. llluslris igitur et magnifica auctoritas tua guae per hanc generalem legem serenitas 

noslra aefinivit edictis propositis ut ad omnium nolitiam pervemant efftciat. 

CXll. 

DE LITIGIOSIS, ET DE CAUTIOAE AB ACTORIBVS ANTE REORVM ADMOHITIONEM 

PRAESTANDA. ETQUANDO ACTORI NON UCEAT PRLVLLEGIO VTl QUO AGERE IfON 

COGATUR MVITUS. 

Idem Augustus Theodoto praefecto praetorio. 

Praefalio. Multa quidem de litigiosis tam ab antiqxtorum legislalorum sapientia guam in impcriaUbus 

conslitutionibus dicta sunt, in praesentia autctn iudices nonnulli a serenitalc noslra peticrunl, 

ul conlroversiam quae etiamnunc de eiusmodi causis in iudiciis movelur dccideremus et leges alque 

tonsiitutioncs de hu latas clarius explicaremus, ut in posterum nulli dubitatiom obnoxium sit, qualcs res 

liligiosas vocari oporteat. 

3 avrais Scrimger ex s] avros M | 

tx s malit Zachariat\ 4 toxxat M\ 11 subscr. om.M |j 

dat. kal. iaa. constantinopoli imp. dn. iuatiniani XV. 

baiilio uo. cona. IuL" (on. lul. codd. celt.), cf. f; fy^dy^ 

xahxvSan* 'lowiatv /iaaiXtiat 'fovoxtviavov xo tt fiexa 

xrtv inaxtlav BaotXelov {inaxtlq Baadtiov Fabrotut) 

Alh. iiifovtj&T] ftrjvi iovviip ftti u xqi fiaatXtias 

vnaxtiq (ixei u' vnb fiaoiXicos i. e. inaxtiq Baoi- 

Itlov L) Theod.(L) fl 14 rubr. Jltpl litifiiowuv *ai TCIQI 

•ctoros xal teov Theod. IJigl Xtxtywaav Ath. ilui) || 

Iitigio»o>n index M litigioaaam indtx L Xniyioocov M 

in teztu iniSiniop L in lextu, index L t. v. [ntQl litigiotam 

/?». v xi. ta Sty. a', fi$. 3/, index L] ftf/ {om. L*) fiovXofuvov 

$iai(>taiv L in textu | 21 tnscr. 'O avxbf flaatltvs xip 

airxtp [i. e. seeundum priora fotdwrj indpxv vcpntxot- 

QIOV) Alh. U 22 xwv om. Theod. (j Htigiostvn M tntBixaiv 

Xr Q 29

Nov. CXII 1 524 DE LITIGIOSIS 

Jui xoi rovro &som%o/tev, litigiosoy Xiyea&ai re 

xai voelo&ai noayfta XWTJTOV fj dxivrjxov r\ airoxtrtjror, 

ovrivoe ntol rrjs Seanoreias £7Jxrtats psxa£v 

rov ivdyomos xai ve/w/uvov xivsUai tj Sia «îxrjs 

CAPUT L 

Ideoque sancimus litigiosam dici et intellegi rem 

mobilem vel inmobilem seseque moventem, de cuius 

domiirio causa inter petitorem et possidentem movetur 

aut per iudiciariam conventioaem aut per preces 

vTtofiryffecog r\ Siu Serjaecov /3aotXiT jiQosevex&eioaiv 5principi oblatas et insinuatas iudici ac per eum ad- 

x«« T Stxaoxi) ifnpavio&eurdiv xai 8i* avrov x$ av- versario interpellatoris cognitaa. In his enim casi- 

•uSUut xov noossX&ovTos yrcoa&eiadiv. ini TOVTCOV bus etiam praeteritam constitutionem mansuetudiuis 

ya raiv •&efidratv xal rrjr nQOTeQav TTJs fjftsTegas jjfie- nostrae posthac volumus obtinere, in qua scientes 

(>6TT]TOS Sidxaîv fierd ravra xgaxeiv povXofi.e&a, iv g et ignorantes g emptores p discrerimua. Et hoc adicien- 

xovs tiSoTas xal dyvoovvxus dyogaaxas Stexpivapev. 10 dum d esse perspeximus, i i ut si lite li de re litigiosa 

dXXd xai xovxo noosd-elvni awelSoftsv, CSSXB einto Si- pendente pulsatum contigerit ab hac luce recedere, 

xt]s mol litigiosov TJoxrjfievTje ov/i/tjj xbv ivayo/ievov heredes autem eius velle divisionem rerum facere, 

xeXevxrjoat, xovs di avxov xlrjpovofiovt poiXea9ai aine aliquo obstaculo liceat eis hoc agere. Quando 

SteXeiv xa jtQayftaxa, dvsfxjxoBiaxcos igelvcu avxdie enim res litigiosae per successionem ad heredeB pertovxo 

Siartpdxxeo&at. rivlxa ydo Jitigiosa nodyftaxa 15veniunt, non debet alienatio intellegi earum inter 

xaxd Siadoxijv «s xXr^Qovofiovs neoUQxerai, oix ocpeilei coheredes divisio. Et hoc autem praesenti nostra 

ixnotrjais voeiafrai tj xovxtov fiexaîi xav avyyXt\qo- lege decernimus, ut si contigerit unum pro tali causa 

vofiiop 8nti(>sais. Kal xovxo Si Sia xov naqovxoe litigantem ab humano consortio recedentem per ultirjfiwr 

voftov &eoni£ojuev, diexs ei avftfialtj £va xav mam voluntatem res aliquas, de quibus dominii du- 

•neql xoiovxcov npayfidxoiv Sixdôfidvtav xtov dvfrgco- 20 bitatio vertitur, legati nomine cuicumque reliuquere, 

jtlvoiv dmovxa noayfidxiov Sid rtlevxaine ôvXijaecos siquidcm beres iudiciali sentcntia dominus earum 

nodyfiaxd nva, neoi u>v Ssanoxtias dft xr\v nxxova rfnjfov dmvcyxoixo, eventum legatario dereliquit. Unde damus licentiam 

fiij tix ei * x

ET DE DECIMA PAETE LITIS 525 Nov. CXII 1. 2 

9drj nntQa.axBi%\ ovrca fievroi cusra ix xov xtfirjfiaxoe 

toircov fiixQ 1 T ^£ xov XQSOVS noaoiTjToe xo ixavov ai- 

men ut ex pretio earum usque ad dcbitl qurmtitatem 

satisfaceret creditori. Si autem hoc debitor non 

ibv noirjoai ia nqovoia &eQa- 25 providentia nostra remedium. Sancimus enim omntinv. 

&£oniC,oftev yaq navxat xoiit Sixaoxds, et nea iudices, Bi quando aliquoa tcneri vel admoneri 

Ttoxe xtvas avaxs&rivai rjyow vnoftvrja&^rai BovXrj- voluerint, hauc condicionem in suis intcrlocutionibus 

&iitv, xavxrjv xi}v ainf.atv xals iavxuiv Sia/.aXinTe adicere, ut non aliter conventionalca libelli pulsatis 

•xQoixi&ivai, wtxe fth n).Xcoe xa xibv ainaatoiv pipXia porrigantur aut sportulae executoribus dentur, uisi 

TOIJ ivayoficvois inibiSoo&ai rj anoQxovXa xoii ixBt- 30 prius et in libello actor per se aut per tabularios 

/laaxali naQexeafrtti, sl (tij nooxeoov xai iv xio Btfikiip subscripserit et actis interveDientibus fidciussorem 

o ivriyiot' tj Si' iavxov rj Stii inBovXaoiov inoypdyieiB idoneum periculo competcutis officii praestiterit, conual 

ngd&cos v/io^tvijfidxcav awiaxaftivr^ iyyirjxfjv fitentem quod et usque ad finem htis permanet et 

d£i6ntoxov naQaoypi xnSivq> xfje aQftoaias xd^tcot, suas intentionea aut per se aut per legitimum proiuoXoyoivxa 

OTIJXBQ xai fiexQ 1 nignxoi xr,e Sixrjs npoe- 35 curatorem exercet, et si postea fuerit adprobatus 

topEvei xni xde iSint ivayioyas fj Sk' iavxov rj Sta iniuste litem movissc, sumptuum et expensarum novofilfiov 

ivxoXlttii iyyv/ivd&i, xai ei fierd xavxa Ssi- 

X&ti') dSixcot jijv dixrjv xinjaas, ovofiaxi draXcofid- 

26 esamXojiev — 526,10 avyxa>QOvpev ex B habet B* J 26, 6 p. 227 Zach. 

ex carum prelio usque ad debiti quanCilalem credilori satisfaciat. Si vero debitor hoc non fecerit, crc' 

ditori qui hypolhecam in re vendila habct liceniiam damus eam vindicandi, donec de debilo tpsi salisfiat. 

llacc aulcm observari volumus, nisi forle eadem res antea vel spcciali nominaUm vcl genermi hypolneca 

aliis crediloribus obligala fuerit: lunc enim sccundum legum noslrarum vim lemporum privilegia unicuigue 

credilori servan sancimus. Unde manifeslum est generalcs hypothecas mxtlio nunus nos liligiosi 

appctlatione contineri vellc, sed earum acliones ut secundum vetcrum lcgum definitiones examinenlur el 

vim suam habeant praecipere. Atque haec quidem de liligiosis vt speciali nec non gencrali hypoiheca 

constituimus, ut in posterum de his nulia dubilalio in iudichs oriatur, sed secundum praediclam dtslinctionan 

eiusmodi cerlamina ad finem perducanlur. 

II. Ad excludendas aulem aclioncs eorum gui per calumniam eas movent et executorum fraudes 

ctiam aliud remedium providenlia nostra invenil. Sancimus enim, ut omncs iudices, si quanao quos 

leneri sive admoneri voluerint, hanc condicionem inlerlocutionibus suis adiciant, ne aliler libelli accusalionis 

reis dentur aut sporlulae execuloribus praebeantur, nisi prius actor et in libcllo vel sua manu 

tel per labulanum subscrtpserit el actis inlervtmcnlibus idoneum fideiussorem praestiterit periculo competentis 

offidi, qui promitlal eum usque ad finem liiis pertnansurum et actiones suas vd per se vet per 

lcgiiimum procuratorem exerciturum esse, et si poslea iniuste Uiem movisse probelur, sumptuum et expcn 

2 xovxov — Txoaoxrixos om. L B 3 /«17] fiv B | 5 8taniTtQaftivov 

Bg] dianenpnypivov M L II 6 avxov L \\ 

7 /fttiiws] XQSVOV L a || 8 idtaxfjt L J 10 V7toxeO~r;/ie'vo)y 

M \\ 12 &£onfl;ofiev] vopit,ofitv B || 14 litigiosu nQoitjvogita 

M H ov om. B | 17 xal xaxxa — 22 naoaSi- 

Ooadai om. B |j 23 § »'" ^. add. L fl 25 nQovoiav L a B 

26 OionltyfiBv ndvrat xove Stxaaxai inc. B | 27 xwa 

B' | 28 avxa>v Bf H 30 anopxovXXa L ovrTjfalas B \ 

31 xal om. L a J 32 ^ ^t' eavxov] per Be e H Sia xa- 

BovXXaqlov B' per tabulartos g Q *vnoy(>dyoi MLB |j 

34 dffioSlovB' U 37 ixyvftvd$u LB< | 8&$ 

1 dcbitum R*T l | 3 creditori om. R l | 4 nendicare 

(uenditare V a ) /{VTfeis R fi 5 fatiat R \ 7 ypotbeca* 

eandem R l [j S fuerat R\§ nostrarum] sacrarum nostra- 

rum Rvulg. | 10 decreuimus V\ 11 «aret R l \ 12 nolnmns 

(uolumus R l ) uocabulo R || 13 veterum] uentum T l [j 

14 buo T | 15 letigiosis V\ nco non] non V 1 neo nnn 

et V % J gincralis T l g 16 iuditio ll g dubitatio] dubitatio 

6 R l % 17 dictam aJd. Btck [j huiutmodi] huius 

ueroif || 18 tcrminantur T\ 23 rubr. De interlocutionibus 

iudicuiu pcr quns accusati rei conueniri iubentur 

(iubcnt li) ct de satisdatione eorum et de decima parte 

litis RT in marg. (ex /«/.) || cludendai 7 1 ' B 24 fraudem 

72 B 25 enim] autcm V\ iudiccs omnca R g 26 Smoueri 

uofuerit R jj 27 bunc] hanc suam V || in otn. V 1 1 interlucutionibus 

IIT* | 29 execationibas Kfi 30 et om. VI 

per »e] persone F°, leg. aut per se (cf. IuL)11 Ug.tabularium 

(c/ /u/.)?|| 32 periculmn R l f praestiterint T a || 

33 permanet R) permanebit V permaneat Tvulg. |j 35 exeroet 

22] exeroebit V cxeroeat Tvulg.

Nov. CXII 2. 3 526 DB IITIGIOSIS 

t(»v xal daitavrjftar ftarav Sexarov fiiQo; T^S negaxofttvTjs mine decimam partem eius quautitatis quae libello 

ftpp X f TTftoe dnoxaraarrjaei j p xtp airta&ivrt. continetur p pulsato restituet. Si autem aixerit non 

ti Si etnot fiij tvnoQtiv i îyyvqxrjv i Sovvat, S rTjvtxavra valere l fideiussorem fidi dare, d tunc t apud d iudicem idi a quo 

naoa rd) 8txaoxjj, nag 1 contQ rj vno&eaie ftsXXst igexd- causa examinanda est sanctis propositis evangeliis 

t,tofrat, TCJV dyiiof svayysXlcov itQoxBipivtov 8S OQXOV 5 per sacramentum hoc ipsum adtirniet, et sic iuratorovro 

av-zb Siafle/ilatcooao&ai, xai ovrcos ivcbpoiov riam cautionem exponat et per eam haec quae Bupeaixbv 

dxxi&sa&ai 6/ioXoyinv xal St* ainfje aiteo ava- rius dicta sunt profiteatur. 

1 ri^co ttprjrai oftoXoyfjaai. « Sijt^ tavra hnavta 1 Si vero non haec omnia quae praediximus scxaxk 

iov tiQTifisvov nQaxd-eit] tQOTtov, ovSs/tiav rbv cundum antelatum modum proceseerint, nullatenus 

ivayofitvov anoxoiatv itji ixfiipaoxfi notâaa&ai avy- 10 pulsatum responsum facere executori concedimus. 

XtDQovftev. ti 8i rtapa tr^ fivrjftovevfoiaav Starinco- Nam si citra memoratam dispositionem aut aliqiiis 

aiv rj TCHV Stxaaraif ns rj rj T«|«e ainov fj OBTISIST^ iudicum aut officium eius vel quilibet executor alinoT» 

rdiv ixâardiv vnopvfjaai nva roXfir,au, 6 quem conveuire praesumpserit, ludex quidem et offiftiv 

StxaaTTjt xai TJ rdgis ainov ava Btxa xQvaov XiiQai cium eius denarum librarum auri poenam suBtinebit, 

noivry iltnftaxd-rutoviai, nvrde Si 6 ix^tâarrjs TT}S 15ipse autem executor negotii et confiscationem suae 

im.oStin.t0t ttai crjftercn vnofiXrj&riaeTai xal i&Qiq substautiae patietur et exilio quinquennali damuabi- 

Q&J J y rf,e , noivije j STJXOVOT* J fi rffi tur, , p poona videlicet ex hac g lege competente p p periculo 

ix tov voftov d(>fio£ovor}s xtvSvvat S rov xaxa xaiQov iri viri magnifici ifii pro tempore te comitis iti rerum privatarum rit 

ivSoôxdrov xofiijxos imv Oslcov rjfidiv jf nQtpdjiov Qp tit- exigenda g et nostri tisci viribus inferenda. Omue 

Q / j i xai rtp rjfisriQut tpioxip tiexofuôueyrjs. i ^ 20 20 autem didi dispendium quod d pulsatus l ex h hac conventione i 

ndan oi t,rjfxta rjv 6 airta&els ix rninrjs r/js jzapa praeter tenorem nostrae legis facta perpessus fuerit 

rijv Svvnfnv rov nagoyros vofiov fie&oSeias vnouilvrj ex petitoris Bubstantia pulsato resarcietur periculo 

tx T^S ovaias iov ivdyomoe rqi ivax&ivri •9'egajtev- iudicis, cuiuB ab executore deteutus est, nec non et 

&rloerat xtvSvyip iov Stxaarov ovrtvos vnb xov ix- officii quod eius iussionibus obsecundat, ut undique 

xtfrtj, oi ftijv dXXa xai jfjs rd^tcoB T^s25nostro imperio Buperna maiestate [divinitate] crediti 

ixiifroftevTje, cSsre navraxo&ev roiie rtp yftmptp pro Bua indemnitate laetentur. Causas vero quaeex 

p naga tije avtofrev oonrjs xaiamaxev&evxas consensu utriusque partis in iudicio moventur a poena 

dpXu/3eii tpvXax&rjvai. Tae oe 8ixas rdt xard awaive- buius constitutionis liberas esse decernimus el sicut 

civ ixaTtQov fitQovs iv 8ixaarr]oiii> xtvovftevas xijs noi- aliis nostris continetur coDStitutionlbus terminari. 

y//S Tije ijj nagovarj Siardêt iyxttuivrjs iXtv&£QasW 

eirm d r tonitpfitv xai xafra xals aXXais rjficJv 8tad£ 

Starvnova&at. 

CAPUT in. 

Raatav 8i rdtp vno&ioeoiv rb ndpae p /SovXo/itvot / / 

Omniuxn yero causarum finem volentes celeriter 

ngoiiva» xni i jals l ixtivuv ii navovpytais ivav- i provenire et illorum maliguitatibus ohviamus, qui 

, ointQ ivayayas povov nQoxi&iaatv, ov 35 tantummodo proponunt actiones, nolunt autcm uap 

8i ftixei negaros tfts Stxqs xavrats dnsg- que ad tinem exercere indicium, dicentes legem esse 

tivat, Xtyovrcs vofiov elvai xbv StayoQtvovra ptjSiva quae decernit ueminem compelli actiones suaa exerras 

oixeias ivnyayat avayxd^ta^tn dxovza iyyv/tva- cere nolentem. £t bauc igitur pravitatem extingucre 

g«»>. xal xavftjv xolwv xr\v navovgyiav anoafitaai 

15 sq. argumentum notatur 'Pon. 28, 15. 

sarum nomine decimam partem quantitatis qvae libello continetur accusato esse restituturum. Quodsi dicat 

se copiam tion habere fiaeiussorem dandi, tum apud iudicem apvd quem causa cxaminanda est sanctis evan- 

eliis propositis iureiurando id ipsum confirmet, atque ita iuratonam cautionem exhibeal et per eam quae 

f supra dicta sunl promittat. Si vtero haec omma secundum praedictum modum acta non sint, permittimus 

ut nullum reiis execulori responsum det. Quodsi contra dispositionem modo memoratam vel aliquis 

ex iudicibus vet officium eius vel guivis executor admonere aliquem ausus sti, a iudice eiusgue officio denarum 

librarum auri poena exigetur, ipse autan executor litis adeo publicationi bonqrum subicietur el quinquenuali 

exilio damnabitur, ut poena videlicet ex lege irrogata periculo gloriosissimi pro tempore comitis 

sacrarum nostrarum rerum privatarum exigalur et fisco nostro inferatw. Omne autem damnum, quod 

accusatus ex hac conventione contra praesentis legis tenorem facta pnssus sit, ex substantia actoris reo 

sarcietur periculo iudicis cuius ab executore detentus est, nec non offtcii quod ei obsequilur, ut gui potentiac 

nostrae a rummo numine crediti sunt undique indemnes serventur. Liles vero quae ex consentu 

utriusque partis in iudiao moventur a poena in praesenti constitulione proposita liberas esse el quemadmodurn 

celeris eonstilutionibus nostris continetur disponi sancimus. 

111. Cum autem otnnium causarum finem celeriler procedere velimus, illorum guoque fraudibus adversamur, 

qui tantummodo actiones proponunt nec tamen eas usque ad finem litis persequi volunt, dicenlts 

legem esse quae caveat ne quis actiones suas exercere invitus cogatur. Hanc tgilur fraudem cum «r- 

latum V 1 d processerit T l jj 10 respomutn om. V 1 |j executori) 

••»•••••8 V\om.R l § 11 si citra] ••cituri? 1 U 

ut aliquia IV g 12 quilibet] quibus T 1 quiuis T x i excutor 

7*8 14 denarium K J 17 poena] ••• R l | ex hao] et ex 

hao V U 21 practcr V* in rcu. |) facta Znchariae) facturo 

(factus R 1 ) libri I 22 petitori V 1 jj res(?)sartietur T l | 

24 iussibua V\ obsecundant T x || 25 superna eet.] jna — 

eausaa tcr. R* in rai. 1 vertus () maiestate] tua maieatatc 

V y divinitate glouema etse vidit Zaehariae § condili 

T* | 28 liberta» R* liberatag Fg 33 rubr. Si amonito reo 

aotor iudicium deseruerit (dederit R) RTin marg. {ex Iul) \ 

Ornnium Beek) Omnem libri || 34 provenire Beek] ptruenire 

libri | 36 iudicium vulg.] iuditii Ji VT fl 37 roomioetn 

R 1 apneminem T a \ exercere tuat T g 38 iffitur] 

ergo R l 

L noiTJeai Bf % 13 roXftqooi Af\ 14 Xixoat xpvaov L |) 

19 iv8o£oxdxov] magnifici e Q xo/iijxoe xr}t &slas rjfiSv 

nsftovaiat B comitis rerum prirataram e IuL g 20 rc5 

rjfttxtQa* 8t]fioalo> L »ie xb TjpixeQov 8tjft6atov B H 

21 6 ht TavxTje aixta&tit L | 22 *vjut(uivot MLB* 

vniftatvev Bf, vno/iivoi Scrimger | 28 cvvtoiv L* I 31 

xafrd AtLB*] xa&b Bf | 37 vofutv] Cod. 3, 7 

2 pulssato F|J restituet R*) restituit R l V restituerit 

T l reatituat T*wlg. | 5 affirmat T x g 7 profiteantur 

T l | 8 praediximus] ••••mu» R x |] 9 antelatum] ••••e-

ET DE DECIMA PARTE LITIS 527 Nov. CXII 3 

xelevo/usv, xjj tov fivTjpovev&evToe vo- festinantes iubemus memoratae Iegis auxilio non eos 

ftov poTj&eiq ftfj xexofjc&ai xove xaxd nvos ras olxsia? uti, qui contra aliquem suas proposuerint actiones 

ivaywyas jtQort&eviat, tire Sia dgxixijs fit&oStlas sive per iudiciariam conventionem aive per preces 

iht 8M ikffittov flaotXe? nQoiytQOfiEviov xal xa} Si- principi oblatas et iudici insinuatas et per eum ad 

xaorjj iptpaviôfiivoiv xai SS aixov e/c yvaaiv xov av- 5 scientmm adversarii deductas, vel sub legitimo iudiiiSixov 

atpojudvcjv xal iito voplfiq» roy Sixaarov i£- cis coeptas examine. Iniuste enim agere rccusat, 

trdatn aq%ofiiviav. oi Sixaitos ya^ ivaytiv itnqmiii- qui paratus adyeraarium Buum ad iudicium vocavit, 

im otnt cos ixoifios xbv airov avriStxov eis Sixyv cum baec excuBatio pulsato magis quam actori contxdfoaev, 

onoxt r\ rotavrr] naQairtjais xd} ivayo/itvtp veniat. Quamobrem sancimus actorem coeptum nepaXXov 

tJ7te(> rtp ivayovti dgfto&t. Sib dsanttofitv lOgotium usque ad finem litis exercere. Si vero cautbv 

ivdyovra xo aQx&ev npayfia ftixQi ntQaxot xrte sam persequi distulerit, damus pulsato licentiam iu- 

SLXTJS iyyvfivd&iv ei 8s im&eXfreiv xcp jt^dyuart dicem apud quem lis coepta est postulandi, ut ab 

vnipfyxat, SiSonev apeiav xcji iva%frivxi xbv Bixa- eodem actor ad iudicium aut per se aut per legitimum 

cTJjy aixeiv nnq t§ 17 Sixtj it(M>xaxri(>x& T l 1 v xjj aut precibus noBtrae oblatis clemeDtiae jussio nostra 

yfiixipq yaXrjvoxTjxt ngosEvsx&ftawv xiXewn ruuov super hoc prolata sive scriptis sive per mandata 

nt(i xovxov rzMyr/Xd-ev ttx$ iyyQayae eXxe Sta (iav 35 iudici fuit intimata, et ea adversario per eum co- 

Sirav xal xaj otxaoxTj ydyovev ififavrje xnl xiZ avxt- gnita, etiam Bic licebit pulsato ire ad cotnpetentem 

lixy iyvoia&rj, xai ovxa>t igierat xtp iva%Shxi itfbs ludicera et per eum suum adversarium simili modo 

xbv aQfi68tov ievcu Sixaaxrjv, xal 81' «vrov xbv X8iov vocare, ut 8i quidem sui praeBCntiam actor fecerit, 

ayxiSixov xaxa xbv o/ioiov xaXeTv XQOKOV, oitxi ei causa secundum legum ordioem examinata finein legifiiv 

rf]v iavxov ntiQovoiav 6 ivdyoav sioiijoaixo, xb 40 

ttqayfia xaxa xtjv xu>v vomov xd£iv i£exa£6ptvov ntQaf 

10 QeanCCfifUv xbv ivayovxa — 23 SixaCTfaiov B* I. e. 1 p. 228 Zaeh. 

187. argumentum notatur 'PoTt. 8, 1. 

stinguere studeamus iubemus memorutae legis auxilio non uti eos qui actiones suas contra aliguem proponunt 

sive yer convenlionem iudicialem sive per preces imperatori oblatas et iudici insinuatas alque per eutn in 

notitiam adversarii perlatas et a iudicc legitimc examinari coeptas. Hequc enitn iuste recusat agere qui 

promplus adversarium suum in ius vocavit, cum eiusmodi recusatio reo magis quam actori conveniat. Propterea 

sancimus, ut actor coeptam causam usque ad finem persequatur; si autem causam persequi distulerit, 

rco licaniiam damus postulandi a iudicc apxid quem lis contestala est, ut per eum actor aamonealur in 

iudicium venire vel per se vel per Ugilimum procuratorem. Et si id neguaquam Jecerit, tribus edictis 

propositis vocelur, Ua ut unaquaeque vocatio non minore quam iriginla dierum interyallo concludatur. 

Jubemus enim ordinarios iudices non solum pracconum vocibus, sed praeterea etiam edictis propositis quamcumque 

litigantium parlem absentem in iudicium vocarc: nam praeconum vocem pauci qni praesentes reperiunlur 

audire possunt, edicta vero per multos dies propostta omnes fere cognoscere possunt. Ceieris 

autem omtiibus iudidbus, gui ex imperiaU iussione causas cxaminant, per praesmtem tegem concedimus 

1 parles quae in iudicio praesto noti suni propositis edictis vocare, ne causae infinitae maneant. Quodsi 

apud iudicem lis inilium non cepit, sed tanlummodo libello conveiitionis quis pelitus est, vel precibus nostrae 

serenitati oblatis iussio noslra de hoc processit sive in scriptis sive per mandala et iuaici insinuata est 

atque adversario nota reddita, sic quoque reo licebit competcntem iuaicem adire el per cum adversarium 

suum simili modo vocare, ut siquidem praeseniiam std fecerit actor, res secundum ordinem legum cxami- 

2 xaxd xiveav L fl 6 xal (et Jul.)) tel i. e. 17 f, ^ x«J 

Zachariae Q 8 TO»v L | avrov cum Scrimgero vulg. H 10 

r?7«p J/ 17 £^| 12 /xw/mii;»»»' L | intX&siv L i— fc - J 

ÎIVJB'1 9tivB | 13 vntexl&ruu vniQxltjtxai B B' |U H 14 7iqoxaxafX&jj itQOxaxaQx&jj LI3 e g 

17 notr.au B?'] norfoot MLB e | 18 iSixxtav (rjxoi TXQOyqa^fMXtav 

$. v. if) ML] itQoypaufidxtov {et tic conttanter) 

B | 20 OQ8iva(>iovt\ ififid&fiovi B B Sixaexas) 

Sixntrtht ijyovv xovs ippdfr/iovs M D 12 t8ixxuv L II 

23 a7toXtfi7tav6ftevov fttQOS B c 1 meroorato R | legis] litii T 

t fiiqot anoXiftitavoftevov 

titj L | 26 nposxt&eftsra L 6 27 xals xaxa L* || 

30 nQOiTifrMfiivoif L | itQoxt&efuvaiv itQoypappdxan' 

xaXtUt&at B? B 31 Stafulvot L \ 33 tvrix&n Ls\ ivtx^t\ 

M trax&r) B \ 35 (tav8axav LBs) pavodxov Af 1 

37 lyide&T]] per eum cognita it ff fl d 38 ^«' 8' avrov LB^l 

£4' «avrov J/Z?' U 40 nro^pijfftnv A° | ^TroofaoiTO MLB 

1 | 2 uti] ut R l { suas 

om. R || proporaerant V | 3 iudicariam R iuridiariam V\\ 

4 «inuatai R* || 5 legitimi Tvulg. | 7 qui] quu li § 

paratum T l | uocabit V | 8 auctori R g 9 auotorem V Q 

13 iudicium] iuditiura iudice T H legitimum inperator 

proouratorcm T a | 16 vocatione ContiuM] cautione libri | 

17 concludendi T l conducenda R || 18 dictis T l | praepoaitis 

FJ 19 ligatorum T% 21 inueniuntur R l ) non inueniuntur 

R*VT \ 22 sic] si« T l ; delendum videtur || 

posita libri, corr. Osenbruggcn g 23 iudicibua om. R l) 

24 itucasionem R* \ 2b permancant R || 32 tamen R || 

quacumque T l l 33 iussione T || 35 fuit T) fuerit RV 

vulg. fl intima T 1 Q 38 ut] et TQ aotor om. V% fccit T

Nov. CXII 3 ep. 528 DE LITIQIOSIS 

2 vofiiuov Si%Ea&ai. d Si nQortfrefi.iviov XOJV iSitcrmv 

xAqfreis ets xb 8ixaaxrtgtov iXfrtlv xal xds iSias 

ivaycoyas jj bt' iavxov fj Stfi voftifiov {xad-anEg eTgijxai) 

2 timura sortiatnr. Si vero prqpositis edictis vocatus 

ad iudicium venire et suas intentiones aut pcr sc aut 

per legitimum (sicut dictum est) procuratorem propoivxoXicoe 

nQO&eivai firj povXrj&eit), xrjvixavxa exegav nere noluerit, tunc aljud unius anni spatium ei coiieids 

iviavrov jtQo&teftiav avrqi avyxu>Qovficv. f,e iv- 5 cedimus, intra quod nisi snam iotentionem fuerit perxbi 

ei firj xfi iSia £ne££X9oi ivaytoyy, diSopev aSeiav 

T($> Stxaffrf, 

eecutus, darnus licentiam iudici et absente adversario 

1 xai anovros tov dvrtSixov T«S XOV jtgos- partis permanentis allegationes secundum nostras 

t$(>evaavros fttQovs Stxaioloyias xaxa TOVS r^szeôvs lcges cxaminare et veritate subtilius requisita legivoftovs 

i£e-ic.h,eiv xai T/;S aXrj&eias ax(u/3u>s ^rovfievr.e tiraam proferre sententiam. Si vero intra praedictum 

vofiifiov itQotpiQeiv yrjtpov. ei 8i dvrbs rije ei^/iiinje 10 anni spatium venerit et suas intentiones exercere 

rov evbs drtaviov nQO&eopiae naoayivrjxat xai ras voiuerit, iubcmus iudicem modis omuibus expensas 

iSiat ivaycoyas iyyvftvdaat SovXrjdêirj y xehvoîev xbv 

SixaoTTjv naai xQonoti xa avaXcoftaxa rjyovv oanav^yel 

BUinptus, qaos propter Htem pulsatos perroanens 

iu iudicio sustinuit, aute omnia exigere actorem ct 

(laxa^ anef» Sia xrjv 8Ut\v 6 ivax&iis TIQOSESQEVOV pulsato dare, et sic actorem permanere donec causa 

xq> SixaaxTjgitp vnef/Bive, ngb navxtov eisngaj-ai 16»'15 tinem secunduin leges accipiat. Kam si tantumtnodo 

ivdyovxa xni x(o aixia&tvxt naQaoxtTv, xai ovxto xbv venerit et expensis sive sumptibus datiB solum annale 

ivayovxa TxooteSaevaat fiixpis oxov xb jtQayfta ndoas tempus interrumpere voluerit, et iterum ab iudicio 

8t£i,Tai xaxa xoli vofxovs. ti yaq fiovov naQayivrjxai recedens usque ad exitum causae non permanserit, 

xal xcHp 8anavr,ftaxa>v eixe tflfitcopaxiov otSofievov iubemus eum post praedictas edictorum et annalis 

porov xbv iviavotalov xpovov 8iux6yai povXr^&eitj, x«i20spatii observationes ab omui cadere actione, quam 

jtdXtv avaxtogciv xov 8ixaaxj,Qiov (te%Qi neQuxoi xrtt 

ino&iaetos pij nagafteivji, xeXsiofiev avxbv fiera xae 

tiQtifiivai xwv iSlxrov *xai xov iuavoiaiov dtaax^sibi 

competere contra pulsatum existimabat. De- 

terior narnque dolus eius agnoscitur qui interniptam 

iterum litem deseruit, quam qui semel coeptam dereftaxoi 

irapaxijQTjoets itaar,s dycoyije dxninxeiy rjv aqô- liquit. Legis autem privilegio, quae nolentibus non 

£etv avxqi xaxa xov £vax9"irxoe vneXdft/Sare. %tlowv 25 imponit necessitatem propnas actiones movere, illis 

yaQ 6 ixtivov 86Xot yivcoaxerat Ssne iyxoneiaav avfris tantummodo uti concedimus, qui nullam secundum 

xrv Sixrjv xaxaXeXotnsv. rjneQ ixtlrov oins ana£ xr,s praedictos modos adversario moverint quaestionem. 

x&^to 7 ]* Sixrji aTtioxrj. xqi Si xov vofiov itqo- 

fp v (j (itj ijtixifrivxoi dvayxitv yt 

xols ftfj fj flovXo- 

ftivoit xat iSias iSi ivaycoyds id xivtiy i dxeirots di xall 

l e. 8 p. 228 Zach. 

2 nata finem legitimum accipiat. Sin autem propositis edictis vocatus in iudicium venire el actiones suas 

vel per se vel per legitimum (uti dictum est) procuratorem proponere noluetit, titnc alterum unius anni 

spatium ei conccdimus, inlra quod si actionem stiam non perscqualur, licenliam iudici damus etiam dbsente 

adversario allegaliones partis guae praesto fuit secundum leges nostras examinandi et verllale accurale 

quaesila legilimum catculum proferendi. Quodsi intra praediclum unius anni spaiiutn venerit et actiones 

suas cxercere voluerit, iubemus iudicem omnino sumptus sive expensas, quas reus in iudicio permanens 

propler iilem sustinuit, ante omnia-ab actore exigere el reo praestare, alque ila aclorem praesto esse, donec 

causa secundum leges finem accipiat. Nam si verierit solum et expensis sive dispendiis praestilis annate 

dumtaxat tempus tnterrumpere voluerit, ac rursus a hidicio receaais usque aa finem causae non permanserit, 

iubemus eum posl praedictas edictorum et annalis spatii observationes omni aclione excidere quam 

sibi conlra reum competere existimabal. Deterior enim fraus illius esse inteltegitur qui interruplam litem 

iterum dcseruit, guam eius gui semel a contestala lite destitit. Legis autem privilegio quae necessUaiem 

non imponil invilts actiones suas movendi, illis solis uti permittimus gui nullam guaestionem secundum 

praedictos modos advcrsus adversarios movent. 

Epilogus. iiaec autem omnia valere sancimus in cavsis qvae nondum vel per iudicialem sen 

tentiam vel per amicaUm conventioncm vel per aliatn decisionem lege agnitam finitae sunt. 

4 TTQOS&tivai L B fttj) xal L a | ivbi Ivtavxov ixi- 

QCLV itQO&tOfiiav aindi L ixiqav avxy TtQofreapiav 

evbe iviavxov B' v. l. (| 6 imi-iX&oi ivayaiyr;] ine}iX&ottv 

dyojyij (dycoyqv X°) ML vnefceXfroi ivaytoyff 

(v. l. ineitXffoi dtaycayfj) B' (| 7 itQoS&Sgtvovros L || 

10 jroo

IN MEDIO LITIS NON FIEBI 529 Nov. CXUI pr. 1 

festam, ut omnes ea quae pro eorum utilitate sanximus 

a BC custodienda cognoscant. 

(dat. iv. id. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. Dat. 111. id. Sept CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

auuo XV. Basilio vc. cons.) [a. 54!] anno XV. Basilio v. c. cons. 

pir 5 

H AIATAEI2 S22TE EN ME2J2I AIKH2 MH 

riNE26AI eEI0Y2 TYII0Y2 H 0E1A2 KE- 

AEY2EI2, AAAA KATA T0Y2 TENIK0Y2 

N0MOY2 TEMNE26AI TA2 YI1O0E2EI2. KAI 

SJ2TE THN HAP0Y2AN AIATASIN IIPO TH2 10 

TSN DP02ftnftN BEBAIfl2ES22 ENTATTE- 

20AI TOI2 UPATT0MEN0I2. 

(0 avxbs flaciXeis OsoSoTtp ind^yjg TtoaixtO(>loJv?) 

(IJgooift to*•.) Tlnvta xnxa xois TjfttriQovi vo/tovs 

CXIII. Auth.CX. GolI.VniUtll 

Rr IN MEDIO LITIS 

NON FIERI SACRAS FORMAS AUT SACRAS 

1USSIONES, SED SECUNDUM GENERALES 

LEGES DIRIMI NEGOTIA fy 

Idcm Aug. Theodoto pp. 

(Praefatio.) Omnia sccundum nostras leges 

fiovXoutvot xni rrjv tovrojv Suvaiuv a xwv ntQifSXtTixiov Tjuuiv QtftuevSaîwv in bac regia civitate spectabilium uostrorum referenf, 

ixtQov xivos, Staxvnovanv avtdls ontos ifwt xrtv dariorum aut altcrius alicuius disponentem eos, quo- 

Nov. CXIII (Aathent. CX «- ColL VIII tit. 11: glos.t.) Graeee extat in ML, c. 1 (OcantÔfuv aaxt Sixije ) —3 tn 

U 2, 6. '23—26.— Epjt. Theod. 113, Athan. 4, 16. Iulian. eonst. CVL 

c. I QtanKflfitv waxe Sixrje — 530,5 Siaxvnaxjecos repetilur in -67,1,17; eadem ex B 2,6,23 «n B' B 4 p. 131 Zach. 

(e/. i/33,5/>. 251 Znch.) 

c. Ipr. summurium ex Ath. repetitur in paratitlit Ath. 5 $ 8. 

CXUI. 

CONSTITUTIO NE IN MEDIA LITE SACRAE SANCTWNES VEL SACRAE IUSSIONES FIANT. 

SED SECUNDUM GENERALES LEGES CAUSAE DECIDANTUR. ET UT PRAESENS CONSTI- 

TUTIO ANTE PERSOfitARUM CONFUIMATWNEM ACTIS 1NSERATUR. 

(Idem Augustus Theodoto praefecto praetorio.) 

(Praefatio.y Cum omnia secundum lcges nostras agi velimus earutnque vis ttt custodiatur sludeamus, 

placuil nobis praesentem legem scribere ad ipsarum legum observalionem. Comperimus enim iudicum 

nonmdlos, qui eos qui causas dicunt extrahere velint atque dilationes suas occultare stndeanl, satpe praclexlu 

uti quod dicant sacras sancliones vel sacras itissionts vel depositiones speclabilium nostrorum referendariorum 

sibi insinuaias esse, tamquam quae praecipiant quomodo causas examinare vel iudicare ipsos 

oporteat. 

Ac proplerea sancimus, ut dutn lis examinatur sive in pecuniariis sive criminalibus sive aliis quibuslibel 

causis emergentibus apud iudiccs sive hic sive in provinciis, neque pragmalica sanclio neque aliud 

rcscrjplum neque divina nostra iussio ulla scripta aut non scripta vel depositio in hac regia urbe a spectubihbHS 

referendariis noslris vel alio ullo, quae praccipiat iis quomodo coepta causa examinanda vel 

1 eam jR* || 2 custodicndo R l || cognoscat T | 3 nubspr. 

praestat V\ itnpr. don. iust. V\ 4 uiro clarisimo consulem 

F|j 7 autcm R a | 8 sed om. R 1 sccundum quod generales 

legea T dc sccunda gencroli )ege V | 9 dirimi 

ncgotia F] dedcrint in (dcdcri R) negotiis RT, decidi 

uegotium /Z s in marg. J 13 tbeodoto T |) 16 srribere] 

suscipere T l \ ad] et ad T | 18 eis V* in ras. U tergi- 

Tersari] ucraari R l fi l!l cclari V a cclcrare R | 20 quift 

RV] quod Tvuly. \ 21 dispositiones VT l J 25 examinadatur 

R a | 26 in otn. R l p qnibuslibct aliis R | 27 sire 

in] sire otn. V g 28 pragmaticam R l 3 iv. id. 8ept. {& eiSwv ^tTtxtfifiQloiv Alh.)] m. id. 

Sept. ? v. id. ecpt. Iul. 

fl 2\) •Bcriptioncm /2* 

praescriptioDem i-u/

Nov. CXIII 1 530 IN MEDIO LITIS 

oZ.nv T} xglveiv vnodsatp, xaxatpavri yt- modo decet incohatum examinare aut iudicare negidis 

Sixnôvaivr} xarafavrj yivofttvr,v xoaxiiv, otium, insinuari iudicantibus aut insinuatam valere, 

aXla xaxa rovs yenxovs TJUMV vo/tovs ine Sixns t|- sed secundum generaleB nostras leges causas examierd&o&ai 

re xai itfivtafreu- rb yay inl TJJ reov vopav nari et decidi: qupd enim ia legum positnra est 

xQivSftevov iôvaia oix av SerjfreiT} iirbshl-ad-ev Sta- 5 potcstate, non egebit aliqua extrinsecus clispositioue. 

ivnwatws. ti yaq T«S tit fjuite ino&iots k't.&

NON FIERI SACRAS FOEMAS 531 Nov. CXIII 1—3 

nxav ij//wf ^tfpEQevSaQlwv. xnl ravra yapev, eixe cicutibus spectabilibus nostris referendariis. Et haec 

tx frtiov tjiiwv &eo7tiafiaros Stxaêiv ns iTazfrt} tixs dicimus, sive ex sacra nostra sanctione iudicaro 

ix noosrdgecos ctQxixijS eixe xaxd xo ia>v aiqsxmv i\ quispiam deputatus est sive cx pracccpto iudiciali 

Siayvotiiovoiv ayrjpa. irfi t,rjrijafcos sive secundum arbitrorum aut compromissariorum 

, eixe iyypdipaie ctVe yQnfifidiiov #eWs. dXXd 5 schema quacstionem audit, Bive scripto sive sine litxay 

« TIS iwv Sixatirajv T7-s iSiae TJiQiifoovcov ao- teris. Sed vel ai quis iudicum propriara despiciens 

rrîas & xivos TOIOVTOV xolfni]aeie yrt(pov ireyxelv, salutem ex aliquo tali praesumpserit sententiam protavrrjv 

oiincoi axvgov tlrai fiov).vus&a, OJS fiijdi ix- ierre, banc ita infinnam esse volumus, ut ncquo apxkfaov 

ngosdeiofrai firjSi xrtv £x xa>v y.o/unoouiaacor pellatione indigeat neque ex compromissis inferatur 

Indyuv TCOIVTJV' rjfiels ydg anavras TOVS Stxaazae 10poena: no9 enim omnes iudiccs secundum gencrales 

xaxa tovs yevtxove rjfKov vofiove xae xt. igexdaets xds uostras leges et cxaminationes et sententias facere 

te xQiaeti noieiud-ai fiavlofts&a. 'ExeTvu 8i ttov av- volumus. Illud quoquo indubitatum est, quia ncquo 

wfioloyrjîivfav iativ, we ovSi ctQxtxq ns xQaxr,aei xi- iudicialis quaelibet valebit iussio extra quod ordih.vais 

jtttQu TC Siaxerayftevoi' xioSe y/uaiv tto rSfjco. natum est bac nostra lege. 

CAPUT II. 

IIpos Tovrots 8i xdxelpo rols Sixa^mnae eiSeraitb Super baec autem et illud iudices nosse opus 

Xt>td»>, (os nqoir,x6v iaxiv alxois xai xdi i'%t xai viv est, quia competens est eos et quae adlmc ct nunc 

xivovfiivaijZfliTJaeis xmd rovs ysvixovs tjfiaiv Ttfivetv moventur quacstioncs Becundum gencrales determiviftovt, 

xav tC rts f,Srj &eiov gf&aaev Ttomaauevos nare lcges, vel si quis iam praecessit imytrans 

9ioma/ta Siaxdrrov xfjv rov btxaarov £$i%aaiv ^ sanctionem dispoueutem iudicantis examiDationem 

xftoiv. TOV yag rowiro T* nootanuevov rjdt] yrjwov 20 aut Bententiam. Ei cnim, qui tale aliquid impetra- 

T« aincneXovs ovnto lervx^xora nvSiv £x reov amu) vit iam Beutentiamqne deiinitivam nondum promeruit, 

nmooiopivwv eocpsXela&nt BovJ.ofiB&a. ti ydq ana£ nihil ex his quae impetravit prodesse volumus. Si 

fy&aoe yttjyos avroreXf;e oo&tiaa, olSrtfiwe ravrrjv enim eemel praevenit sententia de&nitiva data, neix 

rovSs rjuajv noXvTTQayftovtiafrtn xov rS/iov xelevo- quaquam banc ex hac nostra perscrutari lege iubefitv, 

xnv ei ^xxXrjxue inr^xoXov&riatv rj xai dvawrjAa- 25 mu8, licct appellatio subsecuta eit aut retractationis 

(frtaewt iart iis iknis xaxa xrjS yr,(pov. rrjp Si ftr\ est aliqua spes contra scntcutiam. Eam autem quae 

ivTiolaav fiev ror Sixdtyvra fj §ixd£,tiv fieXXovxa xt- non disponet quidcm iudicantem aut iudicare iutuhvatv, 

ortio; Siot xfjv ^xrjatp noieiofhu T} x^laiv rum iussionem, quomodo oportcat quaestioncra tieri 

dndyeir, xtjv Si Sixqv anovSrj nttQado&Tjvai vofiUuo aut iudicium iuferri, causam vero Btudio tradi legi- 

Povko[xivT,v rj xijv xiov •ntnQny/iivoiv Ineiyovoav £x- 30 timo vult aut actorum imponit editionem aut iudi- 

Sooiv TJ xov Sixaoxr,v diayxdôvaav vopifiov ivtyxtlv cem coget legitimam proferre sententiam aut simul 

f>i

Nov. CXIU 3 ep. 532 IN MEDIO LITIS NON FIERI 

avrav siStvai nQovoia%\ xai firjSiva TOVSI tjftaiv rov tiam, et nullus hanc Bacram nostram circutnveniat 

&tlov 7iaQanQosnotr,aaa&ai vofiov firjSi ayvoiav in* legem neque ignorantium in ea proponat, sancimus 

avxio nqoitivtad-at, d-ev TXQO- ter cius virtutem temptantur circa alia et circa ipsam 

xioXiocie ia naQa TTJV avrov Svva/uv tyxsi- forsan persouarum tirmatiouem, et praevaricari cam 

negi xe ia aXXa negi re avTTjv cos tixds ITJV nitentibus pcr multam interminata refrenabit a tali- 

TXQOiamcov fiefiaicoatv, xai rots naoapaivEiv ainov 10 bus eos praesumptionibus et propriis tempus non 

x£iQov &eov Sonot nags- 

Xapoftev fpvXdxxta&ai xe rrjv rifiexignv noXixeiav xnl 

VTi* avxdif yoovqEiafrat Sia navxos evxonefra. 20 

('EniXoyoe.) Td xoiwv naQaaxavxa qfilv xai Sia (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 

xovSe roi beiov SitXovfieva vSftov •>} ar} intôxf] naga- banc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 

fpvXdât fiif O7ievaaxa>t naot Si SrtXa xnxaaztjadxo, servare quidem studeat, omnibus autem palatn faciat, 

ngoxt&elixa piv aixbv xaxd rat-xTjv xfjv tiSaiuova jio- proponens quidem eam in bac felicissima ci?itatef 

Xiv. nQotxdyfinai Si xois ig i'l>ovi xQapivri nobt xois 25 praeceptis autem sollemnibus utens ad provinciarum 

xwv lnaQx i {(j> tfxei ie' âaiXeiaS vnaxeiq BnaiXtiov 

Thtod, 

x ) VT\ nostram sacraro 

Rulg.\ 3 accipientc Beck\ accipie* V 1 accipere R V l T 

vulg. j 4 cx proemiis V 1 in ras. || 6 prohibet V\l *aliain 

libri U 8 firmutionem] prae firmationem R a || 9 per multam 

/2 1 ] pcr multa WVTvnlg. | interminatam Beckl 

rcfrcnauit R VT, corr. vulg. fl 10 et propriis] propriis /{ 

et proprioribus T*, s. v. R 1 || 11 sinit R V\ sinat T sinet 

vulg. U et iustitiam V et in iuiustitiam T Ij 12 propteret — 

21 placuerunt scr. R* in ras. 3 w. || 13 ponimus 7'J undiquc 

— alias causas tcr. V x in ra*. \ vs. | 14 cnutas ti^vuig.] 

causas VT || custodiendas T l \ \ 5 inperio T l et inpcrium 

R\\ 16 custodie» ?'• castodiri vulg. % nostramque RT* 

vulg.] nostram VT* || h

UT DIVINAE IUSSIONES Nov. CXIV 

CXIV. Auth. CIX. Coll. VIII tit. 10 

R UT DIVINAE IUSSIONES SUBCRIPTIONEM HABEANT 

GLOEIOSI QUAESTORIS R 

Idem Aug. Tbeodoto pp. 

(Praefatio.) Nostrae serenitatis sollicitudo remediis invigilat subiectorum, nec cessamus inqairere, 5 

si quid sit in nostra republica corrigendum: ideo namque voluntarios labores adpctimus, ut quietem aliis 

praeparemus. Unde ad universorum utilitatem pertinere perspeximus, Bi sacras etiara iussiones cum competenti 

iubeamus cautela procederc, ne aliquibus liccat cas pro sua voluutate couficere. 

CAPUT I. 

Nam praesenti lege decernimus nullam divinam iussionem neque per vlri magnifici qaaestoris adiutores 

neque per aliam cuiuslibet militiae aut dignitatis aut officii personam cuicuinque iudici coniectam 10 

a quolibet suscipi cognitore, cui magnifici viri quaestoris adnotatio subiecta non fuerit, qua contineatur et 

inter quos et ad quem iudicem vel per quam fuerit directa personap, quatenus omni postbac ambiguitate 

submota uulla cuilibet excusationis rclinquatur accasio; scientibus iudicibus yel administratoribus uuiversis, 

quod si in quolibet negotio sacram susceperint iussionem, nisi cui viri magnifici quaestoris fuerit Bubiecta 

1 notatio, ruulta viginti librarum auri »*••, et officiuni corum siniili poena plectetur. Quibus iubemus, si qua 15 

ad eos iussio talis advenerit, mox ad pracdictum virum magnificum quaestorem reterre, aut cum illo qui 

haec iogerit destinare, ut in eum vindicta procedat quam iu falsarios iura nostra constituunt, Tbeodote 

pareus karissime atque amantissirue. Quam lcgem perpetuo valituram celsitudo tua ad universorum faciat 

pervenire notitiam. Dat. kal. Nov. CP. (itnp.) dn. lustiniaui pp. Aug. auno XV. Basilio vc. cons. [a. 541] 

Nov. CXIV (Authent. CIX=> Coll. VIII tit. 10: gloss.) Latine tantum extat. Habetur etiam in appendice Juliani 

(M» cons. CXXXI kp.DLXXXVl, lul." cons. CXXXI kp.DLXXVII, in lul." folio exciso non extat nisi particula 

utrema si qua ad cos iussio (15) — notitiam). — EpiU Theod. 114 (inde ML, B 2,6,27 c. schol.), Athan. 22, 6. 

Irubr. De sacris diuinis (sic) subscriptionem habere 

gloriosi qucstoria Jul. bu> IIsQi xov ras d"eias xeXeiocii 

(%ttv inoy(>a

Nov. CXV pr. 534 UT CUM DE APPELLATIONE 

PIE CXV. Auth. CXI. Coll.VUI tit. 12 

H AfATASIS £ EXEI KEOAAAIA. TO IIPQTON- EN IV UT CUM DE APPELLATIONE COGNOSClTUR 

THI EHETA2EI TQN EKKAHTQN KAI TON ANATH- SECUNDUM ILLAS LEGES DEBEAT IUDICARI 

AA4>HZEQN KAI TQN EK TQN AIKASTQN ANA0- QUAE TEMPORE DATAE SENTENTIAE OBTINE- 

PQN KAT EKEINOrS TOrS NOMOrZ TEMNEI6AI 5 BANT, NON SECUNDUM EAS QUAE POSTEA PRO- 

TA2S mO0E2EI2 TOr2 KPATOrNTA2 EtN TQl KAI- MDLGATAE SUtfT, ET DE ALIIS CAPITDLIS. 

PQI THS ^H0>Or H TH2 MHNrZEQ2, Or MHN 

TOr2 rZTEPOiN TE0ENTA2. 

B. El TQN AIKAZOMENQN TO EN MEPOS AnO- 

TAEHTAI TA12 AIKAIOAOriAI2 APKOrMENON, TO 10 

AE ETEPON riIEPTI9ETAI Q2 OTK APKOrMENON, 

0 AIKA2TH2 AIAOTQ ENA KAI AEITEPON KAl 

TPITON MHNA IIPO0E2M1AN, TOYTQN AE HAPEA- 

0UNTQN MHKETl ANAMENETQ, AAAA TH4>0N 

AIAOTQ. 15 

T. AITIAI TOIL TONErSI TH2 KATA TQN nAIAQN 

_ ErAoror AXAPIZTIAZ. 

A. AITIAI TOIS nAl2l TH2 KATA TQN TONEQN 

ErAoror AXAPI^TIAZ. 

E. QSTE TOr2 nEN0OrNTA2 KAI TO»S nPOZ-20 

HKONTA2 A1TT0I2 ENTOS TQN ENATQN EK MIIAE- 

MIA2 AITIAS 2rNEXE20AI H IT10lMIMNH2KE2eAI. 

£. HEPI ANTI4>QM1£EQN KAl OMOAOriQN, EI TIS 

ANTIQNHZEI H OMOAOrHZEI TO IKANON 201 

nOIQ, H TO IKANON 201 rENHZETAl nAP EMOr 25 

KAl TOrAE KAI TOrAE, H KAl TO IKANON 201 

rENHZETAl nAP EMOr H TOrAE H TOrAE. 

'0 avxos paaiXtvt 0eo§6xq> indgxqf xmv dvaxoXixcov Idem Aug. Theodoto pp. 

*HX9tv tie yvcHatv xrjt r;fisxe'gasdO (Praefatio.) Pervenit ad scientiam nostrae scyaXijvotrjxos, 

a>i Sixrjs xivTjd-eiarje ftexa^v Eioxa&iov reuitatis, quod ^cuxn) inter Kustathium Tirum rexov 

&sotpiXioxdxov imaxonov TIJS TXIO nokuos xal verentissimum Tloae civitatis episcopum et Pistum 

Illaxov Sinxovov xT;s TeXfir,ooia)v ixxXrjalas ynjfos diaconum ecclesiae Telniissenae fuisset causa comtx^Xfjs 

TtQoriXd-e nnoa tov xî inaQxlas rjyovfterov, mota, processit a rectore provinciae definitiva sen- 

' rts HXXXTJZOS intSofrr]. oi Sixaaxai xolt-w, nao' 35 tentia, contra quam appellatio est porrecta. ludiccs 

Nov. CXV (Authent. CXI=* Coll. VIII tit. 12: gloss.) Graece extat in ML, A/. 216 T (ri-vXos gvaros), pleraque in Ii 

variis loci.i, mngna pars in Prochiro et Epanayoge (v. in/ra).— Epit. Thtnd. 115. Athan. 7,7(8). Iulian. const. CVII. 

CXV. 

UAEC CONSTITUTIO SEX HABET CAPITA: PIUMUM, UT /JV EXAMIMNDIS APPEUATIOmBUS ET RETRACTATlOyi- 

DUS ET RELATIONIBUS WDICUM SECUNDUM ILLAS l.EGES CAVSAE DECIDANTVR QVAE TEMPORE SENTEXTIAE 

VEL RELATIONIS VALEBAST, KEQUE VERO QVAE POSTEA LATAE SUNT. 

2. SI ALTERA PARS UTIGANTWM CONTENTA ALLEGATWNIBUS RESVNTIET, ALTERA DIFFERAT UTPOTE NOU 

CONTENTA, IUDEX UNIUS ET ALTERWS ET TERTII MEXSIS DILATIOSEU DET, HIS AUTEM PRAETERLAPSIS KOX 

AMPLIUS OPPERIATUR, SED SENTESTIASl FERAT. 

3. CAUSAE INGRATITUDJNIS WSTAE QUAE PARENTIBUS SINT ADVERSUS LIBEROS. 

4. CAUSAE INGRATITUDIMS WSTAE QUAE LIBERIS SINT ADVERSVS PARESTES. 

5. UT LUGENTES ET PROPINQUI EORVM INTRA NONUU DIEM NVLLA DE CAUSA PETANTUR VEL IN IVS VOCENTUR. 

6. DE COKSTITVTAE PECUNIAE OBLIGATIONlBUS ET SPONSIOMBUS, SI QUIS ITA COSSTITUAT VEL SPOXDEAT 

SATIS TIBI FACIO, VEL SATIS TIBI FIET A JJE ET AB HOC ET ILLO, VEL ETIAM SATIS TIBI FIET 

A ME YEL AB HOC VEL ILIO. 

Jdem Axigustus Thcodoto praefecto sacro praetorio per Orientem. 

Praefatio. Pervenit ad notitiam serenitatis nostrae, lite mota inter Eustathium deo carjssimum 

episcopum urbis Tlo et Pistum diaconum ecclesiae Telmessensis senlenliam definitivam a praeside provinciae 

prodiisse, contra gttam appellatio porrecta esset. Proinde xudices, apud quos appcllatio examina- 

2 rubr. IJeol iyxXrjtov^ xal negl Sixaôfitvwv, xai 

negl exhcrcdationos, xnl neol nev&ovvroiv, xnl nsgi 

avxKpwvtjaewi Theoj. IJSQI XCOV ano vo/iov xaXovftivoiv 

XXTK>OV6UO>V A H 7/ Sidxai-iS F otn. L in tttla || s (££ L) 

fyti xtfdXaia imlex ML\ p* MfaXaia £% tl M in textu 

t^Bi xtwaXnia z Alh. (index) || 3 iyxXfjXOtv (et ita saepius) 

M U xiov avaxfijXatpTjoeaJv AJL, Ath. inder] avayrjXafnoti 

Ath.cod. in textu | 4 8txaaxr,Ql(ov index Alh. (] 5 xm 1 

aiaxe xaz' Ath. | 6 xovs xoaxovrxas Halnander] xaxa 

{xcd Ath. in lextu) xovt xgaxotvxas ML Alh.\ 7 fj) xai 

Ath. in texlu, om. index At/i. || 8 xefretxas, xal xa ijjr,! 

religuis omissit Aih. R 9 /?'.] xo Seiixegov (sim. in *cqq.) 

index L | drxoxdêxat L (] 10 xo Si EXEQOV — 11 dexovpavovL, 

index Af\ om. A/, indtx L |j 16 T»;6] TOTS M in textn, 

TJ}9 et tutv om. L in textu || 18 5'. Alxlai - 19 axaQtaxiat 

om. index L || xard om. L a oexai om. index M |j 26 17 xal] 17 L in textu § 2S ivtcr. 

yivxoxQnxcoQ tovortvtavds avyovajos iadvivj rcS iv- 

Soôxnxto Soôxnxt inaQxo* nQxo* fdiv itqwv nqauxto^lav xb rtxagxov rxg 

«710 vndxov d xal naxqixlwv l A | 30 5 A marg. | | 32 riii ii 

xXonoXecvs A Q 33 niOToii MA || xeXftrjaaitav M] rtlfitooeatp 

LA 

2 Ut Tvulg.] om. RY\ 3 dcbeant T\ 4 data i?» | obtineant 

R\h sunt promulgate T \ 30 eercnitatis nostrae 

li fl 31 oum add.vulg. | eustnchium RVT, corr.vu/g. | 

32 Tloae Heimbach] thole T thone R teleno V in ras. I 

33 diaconem F|| Tclniisscnae] celmisccne T cclmisene R 

cel****** V 

Q 20 uiare xo rovs L in trrtu || 

22 OvnoEC&ai L in texlu | 23 ff'] txxov index L H ttvxtf 

L in lextu (Theod.) |j 25 nap' iuov — 27 

1 celsccle l'* | fuisset commota causa V* 

• ••••••••• raota V ([ 35 appellatio est] appellatione R l 

appellationem T l appellationem est V 1 B Iudices] rubr. 

Si noua lex post porrcctam pronocationem promalgctor 

Tmarg. (ex lul.)

COONOSCITUR SECUNDUM ILLAS 535 NOV. CXV pt*. 1. 2 

olt r; &xXrjxos igqxd&xo, dptpi^dXXovxn ngbs xfji' yfte- igitur, apud quos appellatio ventilabatur, dubitantes 

xipav dvTJyayov jftBQoxtjxa, noxsgov aga xaxa xoiis ad nostram clementiam retulenint, an secundum leges 

ovvrns vofiovs, yvlxa ngojjXd^Bv t) aixoxEXrjs yij- quae obtinebant, quando processit defiuitiva sententia, 

rj xaxa xi]v Svvnptv xov vbfiov xov fiExn xfjv an secuudum tenorem legis quae post definitivam 

nXij \frjfov nag 1 TjficHv tpoiTr(oavxos TTJV avrrjv 5 sententiam a uobis promulgata est eandem cau&am 

t>> atpeXov iêraaat. rjpBle xoiwv Siy.awv EI- examinare deberent. Nos itaque iustum esse pervai. 

cvt-ElSojuev xaxa xovs vbuovi xovs iv xio y.atQt? speximus secundum legcs quae obtinebant tempore 

tijs SsSofievTfS \)irj ixsivovi xovs voftovt naga xtov Smyvio- decernimus quae tempore sententiae aut certe relafibvipv 

6{tq>.30 Sed et haec praosenti addimus Eanctioni, ut quia. 

v - yag ftsxa^b xibv 8ixaZ,opivwv eod-* Sxt ovp- inter litigatores aliquando contingit unam quidem 

frdxsQov fiev xa»v pEpiiJv rals iSiais anoxdâ- partem Buis allegationibus reuuotiare, aliam vero 

SixatoXoyiats, xo Si aXXo ytvdiaxov iavxb xaxbv scientem se zualas causas babere post cognitionalia 

c. / excat B 9, 2, 7. 

c. // {'EnsiSrj 8i fiBxa£v ) extat B 7, 4, 4. — Sunmarium habetur 'Fbn. 15, 7 (ubicitatur VEaga. QI), summa 

Ath. repetitur in puratiltis Alh. 5 § 13. 

batur, cum ambigercnt ad clemenliam nostram rettulerunt, utrum secundum leges quae vatuissent quo 

lempore definitiva sententia processit, an secundum vim legis a nobis posi de/milivam sententiam promulgalae 

eandem causam exuminare deberent? Nobis ipilur par esse visum est secimdum leges quae 

lcmpore latae sententiae valebant praedictam appellatioms causam examinari atque secundum eas tenninum 

accipere; placuit aulem ut etiam inposterum, si quando eiusmodi dubitatio oriatur, ea similetn in 

modiim terminelur. 

I. Ac proplerea sandmus, si quando de causa aliqua definiliva sententia processerit et appellatio 

subsccuta sit, ut iudices appellationis secundum eas leges, quae tempore definitivae scntcntiae valebant, 

rci finem imponant Idque ipsum videlicet observetur etiam in retraclandis fjloriosissimorum praefeclorum 

senlenliis el in relationibus tudicum, quando utraque pars omnibus aUegatwnibus suis rcnuntiaveril iwrficesque 

pvr relationes suas quid statm oporteat inlerrogent. Jn omnibus enim quos diximus casibus illas 

leges a cognUoribus custodiri sancimus, quae lempore senlentiac aul certe relationis valebant, tametsi 

postca legem ferri contingat quae novi quid slatuat el vim suam ad praeteritas quoque causas referat. 

II. Sed hoc quoque praesenti lcgi adicimus. Quoniam enim inter litiguntes interdum contmgil ut 

allera pars allegalionibus suis renuntiet, allera autcm cutn intellegal se malam habere causam post cognitio- 

1 &lr,xatoixo M |! Tigoi] tii A fl 2 rjyayov A \ itQOxtQor 

/1 || 0 otptXov L \ ft' A marg. || elvat om. A \ 

7 xaxa roi/i] xovs om. A jj xa) om. L a \\ 8 8t8opi'vr]S 

MA] StSofiivTtS L || 13 y' A marg. I Kal &Ean(£oftty, 

ti 7XOXE) 0EaniX,oftEv xnxa xovs vo/tovt xovs iv 

xq xaiQqt xijt Sitiofiivqs \f>f] om. B e fl ttgi' 

fiivois] TjfietiQOts A U 26 »/

Nov. CXV 2. 3 536 UT CUM DE APPELLATIONE 

x ngayfta /ma rovs 8iayvajoTixoi>s ayiavae xal ccrtamina ct dilationes, quas probationum causa le- 

T«C TCQofraoftlas, Se oi vofioi rwv anoSeigeatv ivexev ges concedunt, nolle confiteri allegationes sibi sufovyxcopovai, 

fifj fioilso&ai bfioXoysiv aQxilv iavi°»ftevov rfj ineQfriaei xaxavayxd£eiv inissione proponere. Quod si non fecerit, tunc ad 

ivxot xQidxovxa rjiteQoJv ftsxa xb anoxai.ao&ai xb 10 eius malitiam superandam alius unus mensis indulixtoov 

fiBQos onsQ av povXrjxtu Sixa xivbs vnsQ&doewi geatur ab iudice; si vero et sic distulerit, alterius 

ttgoTt&ivat. SiteQ ei prj itoirtotte, xtjvixavxa nqbs rb unius ei dilatio praebeatur: ita ut si usque ad praevtxjjoai 

XTJV avxov novrjglav aXXov £va (irjva naoa dictos tres menses quoB litigatoribus protrahentibus 

xov Bixaaxov yiXoxifieio&ai. ei Se xal ovxas vni(}- concessimuB suas non proposuerit allegatioues, tunc 

&/]xtu, evds ixeoov firjvbs noo&tofiiav avxio naQi%e~ 15 cognitor non amplius expectans mudis omnibus senovxcoi 

ftivroiye aisxs ei fis'xgt xiov tigrjfiivwv tentiam proferat legibus consonantem, vel si voluerit 

fitjvwy ovs xois intQxi&tfiiron litigatorat avv- referat, ne litigatoribus male certautibus liceat cau- 

%Qiaa(xev xas iSiat StxaioXoyias ft^ noofrrjoci, XTJVIX- sarum exitus ultra protrahere. 

avxa xbv StxaaxijV frij nXeov drauivovxa naot XQOnois 

yrjipov nQoyeQUV xois vdftois avfifiaivovvav, r\ 20 

tijitp fiovXotxo dvatpeQBtv. jtQOS xb ftf] xolt Sixaô/iiroiS 

xaxcos 8ixov

COGNOSCITUR SECDNDUM ILLA8 537 Nov. CXV 3 

iMiSrj T«S airiae, ig ilv ol TXIUSH axdptarot aifedov ex quibus ingrati liberi debeant iudicari, in diversis 

xQivso&ai, iv Sinipooois vd/iois Suanapuevae xal oi legibuS dispersas et non aperte declaratas inveniyavtQus 

tiQr}/iivas svgopsv, cov al piv oiSi al-iat nnis, qnaruia aliquae nec dignae Dobis ad ingratitu- 

Tiuiv itQot axapiariav fSogav, aXlcu Si xairot o|ia* dinem visae • sunt, aliquae vero cum cssent dignae 

ovcai TiaQsXeitp&tjaav, Sia rovro avayxaiov tlvai ow- 5 praetermissae sunt, idco necessarium esse perspvxiliSofiBi^ 

Tavrcts ovoftaaii xco jtaQovrj. rofta* Ttt^tla- mus eas noniinatim praeseuti lcge cornprehendere, 

fiilvôisre naqu ravrae fitjSeul igeivcu ijj £T4QOV *-O- ut praeter ipsas nulh liceat ex alia lege iugratitufiov 

axaQiailas aixlav awiTt&£vai, ei UTJ xas XU> vtpei dims causas opponere nisi quae huius constitutiouis 

•trjt naqovarts diaxdêoit ivegitxofitvas. serie continentur. 

Jhins oi Stxaias rr,s axnQiorlas ravvat dvai 10 Gausas autcm iustas ingratitudinis has esse decerypjftôftedâ 

• nimus: 

1 ii iit loli iSiois yovtloi xetQas int^dloi. 1 Si quis parentibus suis mauns intulerit. 

2 «' (iaQslav xal anQeni} vjiQiv avxols inaydyoi. 2 Si gravem et inbonestam iniuriam eis ingesacrit. 

3 ti ijil £yy.X7]ftanxaie aijiais avicZv xaxrjyoQâBta 3 Si eos in critninalibus causis accusaverit, quae 

raJt ufj ovaaii xara paadiwt {} jtoXntias. 15 UOQ sunt adversus principem seu rempublicam. 

4 u fiera tprtQfiaxwv xooixco im/3ovXevoai neiQa&eir). modo insidiari temptaverit. 

6 ti xfj iSiq firjxQviu rj xfj xov naxgoe naXXnxiSi 6 6 Si novercae suae aut concubinae patris filiuB sese 

vios iavxbv ovpfjigeie. ' ( 20 miscuerit. 

7 ii avxoyavxTjs xaxa xdiv yoviav 6 vidsyiryxiit, 1 Si delator contra parentes filius extiteritet per 

xal Sta XTjS iSCm xaxafitjvvaetoe fiaosiat ai-xovs £*;- suam delationem gravia eos dispendia tecerit susfiias 

vnofitivut jtaqaaxBvaatu. tinere. 

8 d ovitftj} xivn raJv sig/jutvcop yoviav iyxexXel- 8 Si quemlibet de praedictis parentibus inclusum 

o&ai, oi 8'e naldee oi Swaftevoi /| dSia&ixov ini 25 ease contigerit, et liberi qui possunt ab intestato ad 

•tijy tovxov 8ia8oxqv iX&eiv airri&ertei nap' aixov, eius successiouem venire, petiti ab eo, vel unus ex 

rj yovv 6 tlt i£ nvxcov, f/i, (fovXrj&eUv eis xijv eavxdiv bis in sua eum noluerit hdeiussioue suscipere vel 

lyyvtjv xovxov avaStgao&cu rj vni$ nQotconov fj xov pro persona vel debito, in quantum esse oui petitur 

zoiovs, tit oaov imxrfitios elvai 6 aixovfuvoe dno- probatur idoneus. Hoc tatnon quod de bdoiussione 

Stixyviat. rovxo /uevxotye ont(j neQi xris iyyvrjs i&ea- 30 censuimus ad masculos tantummodo liberos volumus 

niaafttv tii xovs d^gsvas xai fiovov avffxsiv nalSas pertitiere. 

flovX6fie&a. 

9 ti ihyxfrdr) xie xwv naiSa>v, oxt ixwXvae xovs 9 Si convictus fuerit aliquis liberorum, quiaproiSiovs 

yovtii itotjcaff&at $ia&i)xr]v, aisxe si /tiv fino bibuit parentea suos condere testamentum, ut si qui- 

10 Aixiai 8i — 541,17 itfortv xrjQtaaovaiv habel B* A 71 p. 122 Zach. (inde B l.e. Eeimb.). — Summa 

§ 1—12 est in Ecloga 6,13, § 1—14 tn Ecloga privata aucta 7,16 18. 

§8 tummam Atk. repetunt paratitla Alh. 15 § 8 et lib. ntQl StatpoQwv avayvtaouaxcav § 10 p. 194 Heimb. 

causas, ex quibus liberi ingrati iudicari debeant, in diversis legibus dispersas neque clarc prolalas invenimus, 

quarum aliae ne idoneae qttidem ad ingraltiudinem slaluendam nobis visae aliae quamvis idoneae 

praetermissae sunt, proplerea nccessarium esse nobis yisum cst eas nominatim praescnti lege comprehendere, 

ita ut praeler eas nemini liceat ex alia lege ingralitudinis causam opponerc nisi eas quae serie 

praesentis conslitulionis continentur. Caitsas autem iustas ingratitudinis has esse deccrnimus: 

1 Si quis parenlibus suis manus inlulerit. 

2 67 gravt et inkonesla contumelia eos affecerit. 

3 67 eos in criminalibus causis accusaverit nisi quae advcrsus principem aut rcmpublicam sunt. 

4 67 cum oeneficis ut veneficus converseiur. 

5 67 vitae purentum per veneficium vel alio modo insidiari temptaverit. 

6 67 cvm noyerca sua vel concubina patris filius corpus miscuerit. 

7 67 calumnialor adversus parentes filius exiiierit et per delationem suam effecerit, ut gravia damna 

verpclerenlur. 

o 67 quem ex praedictis parentibus iii carcere inclusum esse conligerit, et liberi qui ab inteslato ad successionem 

eius venire posstnt, ab eo rogali, vel unus ex iis, noluerinl in fideiussionem suam eum recipere 

sive pro persona sive pro debito, in quanlum idonrus esse is qui rogatus est probclur. Hoc tamen quod 

de fideiussione sanximus ad masculos dumtaxal liberos pertinere votumus. 

9 Si quis ex liberis conviclus sit prohibuisse suos parenles quominus testamentum facerent, ita ut si 

1 /£ uv ol\ oi l£ oiv Srj A || coftXov A \ 6 Q 

Xafliiv v6fia> /! B 8 aixiat) L a e Q 9 ntQitxofiiva L a || 

10 Alxlai\ & marg. A Q xavrrjs L \ 12 §§ 1—8 numeros 

S—tj apponit M, sim. A (c/I ad 538, 3. 13. 21) | K*iQ n 

JPrac/,. ( impdXXot L imjldXXti B> v. l. | 13 ti Me] 

7* LAB'Proch. Epan. R airtols vfaiv Pr. Ep. ft 14 «' Mc) 

V LAB % Ep- y xal Pr. \înl iyxXrjfiaxtxije aixiat et 

15 xrjs fir ovorji Pr. |j avxdtv om. A | *xaxJiyoQâoi 

MLA Pr. xaxTjyoQriOti B* Ep. | 15 xaxa) rj xaxd B' || 

Txohxitat] ini xovxav yrtQ dnoxrjpiaoovxai oi naldei 

LPr. Ep. s 117 aXXy] Tj nai htQ B Q) 

rbv xotovrov anbxXt]qov tjyat &eont£op$v add. Pr. || 

19 tt\ 1) Ep. B naXXaxiSt MA\ naXXaxrj (nnXaxrj L) L 

B'Pr. £p. I 6 vide om. AB', 6 vibt eavrop om. Ep. || 

20 * ovfifit£oi AI xaxctfiiEot A intfii£ot L ififti£u, v. l. 

fti^tt B* (ii£oi Pr. evfiTtlnxti (Ug. ovftnXaxji) Ep.Jfi 

21 »t] fj MEp. | 6 vios) ovxot Pr. axnov At 6 vide 

ante teaxa coll. B' g 22 (taqtlav avxovf ^tj/uiav A J av- 

roTs Pr. plerique Q 23 *naâexsvdffo$ MLA Pr. naga- 

Oxivdatt B* Ep. | 24 «*] T} « Ep. («' A marg.) | ovfifimr] 

A | eiwfievtov A e Pr. Ep.] iSitov MLB' || 25 ini ML\ 

lit AB' Pr. Ep. 8 26 xovttav Pr. fl StaSoxijv tt&tlr] iX- 

&tlv xXrjpovo/ilav L ft 27 r/ yovv — avxcSf om A | tis] 

ijzl B* || 28 vno8i%aahin A Pr. \ »/ vnep] vni(> xov A 8 

30 fiivxot Ep. || neQi] om. L'y inl B* Pr. Ep | 33 ia 

Amarg. \ «] fj li Ep, | 34 8ta&ijxtjv notqoaofrat Ep. 

R Vpr. (1 debebant Vpr. | in dircraii] in u«u V % || 

2 inrenitnus cet.] |uenimus — 12 si quis scr. R 1 in rcu. 

5 w. | 3 aliqua T l |J 4 aliqua? V a | 5 prospesimus R fl 

7 nullu K |j 8 qua F 1 1 eius JT |J 9 continentincntur V 1 (1 

ingratitudinis iustas i?(*)l| 12 singutis §§ numtrotl—Xltll 

apponit JT 3 , ll-llll R\ V-XIIII R* || intulerat R l \\ 

15 >eu] se V 1 || 16 Si) »iuo T\ ut] aut T x || 17 riUe] 

ut « T\ ueuctitium T Q 18 temptaucrat R Q 19 sese] le 

V\ 21 Si] Vel it rjexisterit T\ 22 ei. T x | 27 eum 

oTTi. R l T fl 28 pro om. R l fl 29 tfn R | 33 coniunctus IV U 

34 coucedere /?• I ut — 538,1 tcstamentum bi* *cr. R l

Nov. CXV 3 538 UT CUM DE APPELLATIONE 

rnvra Sia&rjxr,v notyoaa&rtt Svvrj&eisv, aSemv ai- dem postea facere potuerint testamentum, sit eis pro 

xdle elvai vnig xfjs loidvTTji aixiai xbv nmSa ano tali causa filiurn exberedandi liceutia; Bi autem ia 

xXrjQovdficov nottiv e* Si xal iv airfj T?J tccoXvost ipsa prohibitione sine testamento aliquis ex parenli- 

8t'xa Siafrrfxrjs iwv yoviwv Tis rsXsvrâeis, xni aXXot bu'8 decesserit, et alii aive qui ab intestato ad beresire 

dg nSiad-txov eie xfjv iov isXsvTâavros xXrioo- 5 ditatem defuncti aut cnm ipso filio qui testamentum 

vofilav rj fiez 1 avrov xov TtaiSds xov xf/v Sia&rjxr/V fieri prohibuit aut post illum vocantur, sive illi quos 

yevtafrat xtoXvaavros rj ftsr' avxbv xaloifievoi, eita heredes aut legatarios habere volebat, vel qui lacove 

tt).r,Qop6[*ove tj Xrjynxaoiovs fyeiv yfiovXs-zo, eiVe sionem aliqimm ex prohibitione testamenti sustinueoi 

ftXdfirv nva ix x?;s xcoXvaetat trfi Sta&qxrjs vno- runt, hoc ipsuni approbaverint, sccundum alia3 lcges 

fisivavres xovxo airo anoSeiâuv, xaia xovs dXXovs 10 super lioc positas talia negotia terminentur. 

roftuvS xove negi xovxov xei/xivovs ia xotavxa ji^dyftara 

negatovo&a). 

10 ti naqd yvwfirp xiov yovitov ftexagv xwrjycov rj 10 Si praeter voluntatem parentum inter arenarios 

fiifuov iitvxdv 6 vids iyxmaXiûe xal iv xovxca xw aut nrimos sese filius sociaverit et in hac professione 

dnixr,5svftari Siafieiveis, ei ftfj xvyjbv xni oi yovels xijs 15 permanserit, nisi forsitan etiam parentes eius proxoiavxrjs 

dnixr;devaecoe yeyovaoiv. iessionis fucrunt. 

11 ei' xtvi ix xcov eiorifievtov yovicav flovXofitvip xfj 11 Si alicui ex pracdictis parcutibus volenti filiae 

iditt x}"vyaTQi TJ iyydvr} dvSoa Sovvat xal ngolxa xaxd suae vel nepti maritum dare et dotem secuudura 

xr;v Svva/ttv xrjs iSias neQiovaias vnsQ avxrji naga- vires substantiae Buae pro ea praestare illa non concxelv 

ixeivr] firj awaiveay, dXX' alaxQov fliov dni- 20 senserit, sed luxuriosam degere vitam elegerit. Si 

Xel-rjxai. si Si fts'%gi eixoai nivxs ivtavxcdv rjXixlae fj vero usque ad viginti quinque annorum aetatem perxtvydxTjg 

yivr\xai xnl oi yovels vjiEQ&cayxnt tavxrtv venerit filia et parentes distuleriut eam marito codrogi 

owdxpai, xul 'iotos ix xoixov avfiâiij tls xb pulare, et forsitan ex hoc coutigerit in suum corpus 

iauxrje 

— ulfi(oy\ filuott Pr. Ep. || 14 o vibe invxbv L || 

*dyxaxate£ot (dyxaxaXtîi B*) libri || 15 *Siaftiivoi ML, 

B' v. /., Pr.unus, Staftivoi B' v- /., A Pr. Ep. \ xijs xotavxys 

LPr.Ep.] xoiavxrtt MB* rije avrijs A cius e H \1 tft 

narg. AL D tX xtvi] rj ei xtvt A Ep. || iiQi}(iivwv om. 

Nom. m \ 18 dxyovrj B'Nom. m || xai nQolxa— 19 naqnayiiv 

ow. Nom. m || 19 TTJV dvvnpiv] xrtv iSinv 8vvafttv A || 

vnip avxf>t\ avxfj B* v. l. | 20 dxtlvrj om. Pr. Ep. U avvairiar^ 

B' v. /.. Ep.] awatvtoet AILA, B' v. /., Nom. m 

ovraptor) Pr. |J intXe^rjxat MLB* Nom. m ] Siuyttv im- 

gj Ae Pr. Ep. |j 21 numerum ta apponit A |j ti Se 

28 nXtjftfieXâaaa om. Pr. H 8i\ fiivioiye Ep. |j /uixo 

XT «rt ii • 3 /„ X7_ _ •*» H • Ck... . * . • 1 tt 

25 fiirrotye] fttvxoi Ep. ftiv A || 26 Xoyi&afrai TIJ 

yaxqi A xd) drS()i Xoyi&o frut L a || 28 xovxo om. A f 

29 «' 8e TIS /1 Uy' wary. A) || fiaveirj Pr. v. l. § 30 t\ xai 

xtvet A || aixcu] avxatv L a || 31 nvxov om. A a \\ 33 fih' 

om. A | TJJS om. B' \\ 34 anaXXny^ Pr. B tioxto Pr.pltrique 

| 35 fiuvXoniva) A 

2 exheredem dandatn licentiam (dnnda licentia /?') R | 

3 aliquis — 9 hoc ipsum scr. T % in ras. 6 w. | 4 quij 

quidam /i» |j 6 probibuit Vvulg.] probibuerit RT\ S ) jj 

1 legatarios (fieri add. Tpr.) uolebat habcre T( % ) | 10 posita 

II 1 g 14 tninos T l minimos R l \ se /'|| filia V filio» 

R* || ...tiauurit R* || 15 forsan T\\ 16 fuerint T\ l9*-7uel 

nepti — substantie sue om. R a || 19 concesserit RT jj 

21 annos R a g 23 contigcrit om. T || 25 tm RT a | 27 coramississe 

R x || 30 ei] eis RT eins V \ 31 oliis RV l [ eis 

F l || 32 eius om. R \\ 33 prebuerit Vfl a talitanui Li* J 

34 utruni] utrum ei R a

COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 539 Nov. CXV 3 

xoht rjiieXyxdxas a%af>iGTov rj a%nQlarovs iv xrj iSiqgentem 

filium vel fillos aut cognatos ingratum vel 

yoayai Stafrqxr]. ei Se dv TT} voaip xrfi ftaviae nv- ingratos io 8UO scribere testamento. Si autera ia 

iov xarixoftevov dgaxixoe xie tSot anb %u>v idicov furoris morbo eum detentum extraiieus aliquis yiderit 

fo naiSwv ij ovyyevwv rj dXXcov in* nirov

Nov. CXV 3 540 UT CUM DE APPELLATIONE 

xav&ev tie rtjr ixxXr\aiav neoisXfroi eie aixfinXioxtov ad ecclesiam pervenerit, captivorum rederaptioni pro- 

Qvotv nQox,o)Qtiv. dXXa invxa ftiv oaov Inl toit ficiat. Sed haec quidem quantum ad persouas dicta 

eigrjxat, afltg ano xXrtoor6fuov noisiv ovx sunt, quas exheredare non licct nisi ingratitudinis 

f} xat rjje axaoioxias aiiias yoaipqvai xai causas scribi ct approbari coutigerit: occasionem 

i t ovuftaiTj - nv dvayvwOfidxtav § 10 p. 194 Heimb. (ex Alh.) et 'Fan. 36,4. — 

29—541,11 summa Ath. repelitur in paratitlis Ath. 13 §6. 

pervenerit ad capiivorum redemptionem proficiat. Sed haec quidem de personis dumtaxat dicta sunt, quas 

exheredare non licet nisi ingratiludinis causas scribi el probari contigerit: occasionem vero nohis ad 

qeneralem legem facieiidam praesens causa dedit. Alque propterea generaliter praecipimus, ut si ille qui 

m captivitate delentus sit liberos twn habeat et, cum ceteri qui ad hereditatem eius ab intcslalo vocantur 

rcdhnere eum non studeant, in captivitate decesserit, nemo eorurn qui eum neglexerunl ad hereditatem 

eius veniat, eliamsi ante captivilatem testamentum forte ab eo factum sit, in quo personas memoratas 

heredes scripserit. Sed hic quoque institutione hereaum itrita facta et celeris teslamenti capitibus in suo 

robore mansvris substaniiae eiusmodi personarum simili tnodo ecclesiis civilatum unde oriundi sunt addicantur, 

neve in alias causas ullas nisi in redempliones captivorum expendantur: ut unde ilti a svit 

redempH non sunt, inde aliorum redemptioncs procurentur, parilerque iliorum animae ex liac pia actione 

subleventur. Atque id ipsum observetnr eliamsi aliam extraneam personam ante captivitalem heredem 

scripseril isque sciens se ab illo heredem scriptum esse ex captivilate eum redimcre neglexerit. Ifanc 

autem poenam in illos valere sancimus, qui octavum decimum aelutis suae annum impleverint. In ciusmodi 

vero causis, quando pro redemptione captivorum necesse sit pecuniam dari, si quis propriam pecuniam 

non habeat, liceat ei, si praediclae aelaiis sit, mutuam pecumam sxmere et res mobiles vel itnmobiles 

B' I aixfiaXtbxov om. Pr. i 2 p 

B' |J 3 aTXOxXtjQOVOfiov A, Pr.v.l., dTXOxXrjpovOfiwS Pr. 

unus B 4 T«XS] ta Pr. \ aixias om. Pr. \\ 5 npowaotv 8i — 

1 waxi tintp) Ei 8i Pr. \ 6 noujoao&at] frio&ai Ep. j| 

hib xai oia xovxo) noscitur obtulisse; scd ? H 7 xe- 

&eonlX,o[XBv A || Saxe ftntp] co« ti Ep. I 8 6 iv 

xfaiq Xqtp&elt AcPr.Ep.] iv aixpaXooiq Artf&elr] 

{nQOtXqtpfreii] B % ) xal MLB* || /uy] ftiv /ITJ Ep. U *£J7 

B*xv. l. U xal rcZv dXXtov) xcav aXXutv 8i £/>., rdiy dX- 

Xtov om. A J 9 TOVXOV) ixtlvov A J d£ a8ta&txov post 

xnXovfiiviov coll. Pr., om. ff H 10 anovSatpvxai L a onov- 

8aadvxtov A |) 11 iv\ dXX' iv Ep. \ xeXtvxâtn Pr. unus] 

xeXtvTTjaoi eett. Q tx om. Ep. || 12 £pxta&ai ii xnl] tta- 

XtiaSat xa*> Ep- \ 16 xXrtqovfteviov L, B* v.L\10 pr\ 

/irjxs A |f 21 Sanavaa&m Pr. K 22 aaxa om.A % { 24 

ifwloK om. B'Ep. Q 25 •tovtov avxov Pr., avrov om. A || 

26 »1 om.Ep. g 27 ypayrg ML, B* v. l.] ygdytie A Pr. 

ypawoiev (sic) JEp. yfayoi B* v. l. g xdxiivos — 28 xitjj- 

(fovopov om. A 9 xdxsivo Haloander ex ff U iavx&v />°, 

iavxb Haloander | 28 xovxots L* 8i xovxov Pr. plerique 

H 2Q aftBXtjoat L dfteXijoot MA Pr. Ep. dêXâu B', 

afteXâtiM Scrimgtr jj 30 d'eojx(£op$v] fraonit,Ofjev xal 

ftorov A | 31 TJ7S TjXixlas xrpi iavxcvv B' v. l. | iavxbv 

M 8 irmvroy] XQovov L || 32 8i] fiivxoiy» Ep. H 8rj M) 

om. LAB' Pr. Ep. g imip] ftepl A fl 33 tirj\ ioxt Pr. 

Ep. fl 34 xQ T l!* axa om. A || 35 V7tdpxfl P r - vndpjpt A 

sit e | 36 fjj\ xal A 

1 redemptione R l 0 2 dicta] data F 1 T l I 3 eihere- 

dare] hrdare V 1 |J 4 causa T || scribi] ubi Ji l | approbare 

T l (| oontigerint T \ 5 a om. vulg. |j lcgem om. R | 

7 ciuitate 72* | detcmptas F| 8 eius om. R | 9 redimire 

3P(irf.24)J 10 neglexerit T g 14 bio Ii} hao VTvulg. \ 

17 ecclcsie duitatis T U 18 et in nullii Beck | 19 ot 

om. R' S 21 cx causa hao T\ aubleuctur V 1 | 22 pcrsonam 

extianeam T \ 23 scripserit] Bcripserint T scripstt 

RVvulg. \ heredc* T* (| 25 Bcglcxit? F* H 26 illoa] illos 

quoque R 1 eos quoquc T | aetatb suae annum (anum V) 

RV) annum suac etatia T || 27 complcuerunt V\ Tcro 

om. T U 28 redemptione captiuorura T || 29 dare T f 

si] nne T l $ 30 ait aetatis Vvulg.] etatis sit RT* statis 

T l B 31 mutuandi — tnobile et immobiles acr. V* 

in ras. 1 rs

COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 541 Nov. CXV 3 

tirt "dia fyei elrt T« XOV t.v aix(ia\o>alq xQarovfie- ponendi, Bive ipsius propriae sint sive illius qui io 

vov, ineiSrj iv rolt ilpTjfievoie anaai rols vneg dvaQ- captivitate detinetur, quoniam in praedictis omnibus, 

Qvatat aixjua?u6ro>v SiSda&at rj avaUaxso&cu Sti- quae pro capiivorum redemptione data vel expensa 

xvv/tirois xd loiavxa avvaXXdyfiaxa toe na.Qa nqoi- probabuntur, contractus huiusinodi tamquam a perunov 

avTej-ovolov xal isleiae rjlixias ovxot ytvSfisva 5 sona suae potestatis et lcgitimae actatis factoa ita 

piflata elvat napaseeXevofis&a' fit]Sevos xoXs fiera xajv firmos csse decernimus, nullo eis qui cum huiusmodi 

fotovrcov TtQotioTtoJv ini xdls fivij/tovev&eioats aiiiais, personis in meraoratis causis quo praedictum est 

xafrdntf» etgrjrat, awaXXdrrovat TtQoxQlfinros yivofii- modo contraxerunt praeiudicio generando: necessivov, 

avdyxTjv SrjXaSij exovros xoi> l* rijs nixfiuXutaias tatem scilicet habente eo qui ex captivitate redierit 

Inavsoxo/iivov xd rotavra avrnXXnyftara fie/iaia yyel- 10 tales contractus ratos habere et cis tamquam suis 

afrai xai xovxoit (oe iSiott oxaxr] ixxXrjalq om. A, tv om. Nom. am | 16 O(t» 

&oSoôxnxjjv Pr. Nom. d | 17 xrjpvxxeiv (KrjQvaativ Pr.) 

A Pr. Ep. s | Ttooagas MA s] inxa L Pr. Ep. Nom. dm j| 

19 %ni\ om.As, TtQioxrjv Pr. Ep. || Kcovaxavxtvov7i6Xt£\ 

npiuTqv ndd. Pr. Ep. || xt om. Ae Pr. Ep. ]j 19 xal om. Pr. 

Ep | XaXxnS6vi\ xaXx^^vt Nom. m , xqv iv Kcjvaravxtroirnolr.i 

SftrriQav, coiavxcoi xni xrjv tv KaJvaraittvoviroXti 

xoltrjv [xo SBVXIQOV, xr\v xax* alxr,v irp> fiaadiSn 

izoXtv d&Qoia&tioav xo XQIIOV [xb igixov om. 

Nom. d ) Nom. dm ), xni xtjv iv Nixaiq xo Stvxtpov add. Pr. 

Ep. Nom.* m |j 20 8in/ttvataiv Pr. Sutfitlvovaiv A% 11 

adttnv om. A* | 23 anb xXqQOvoptov MA\ nnoxlrôvopovi 

L Pr. NoM. dm anoxXrjQove Ep. \\ iv om.L || 24 xovxo] 

xavxa A, Pr. pltrique (cf. ad s) 1 ini] ntol Pr. plerirjue U 

25 aiilait A xd euxia Pr. p/erique § xoit op&oSo&is 

naiff» A (| 20 aiooiv\ ovv L \ 27 xutv vofitav xuiv fjSt]] 

twv rtSij voftiuv A jj aXXtav om. /V. !• atQtrtndtv Jtpotêvix- 

Sivxtov A nQOtvtx&e-vx&v aipextxobv Nnm. dm | 28 xnl 

tove) toic ow. A U 29 xnvxn — 31 ntQinxvaa6ftt.vat\ 

wtavxtos Si xal mgl xole iaxioBlxat xal ftovod~eX^tas 

xal tixovoftdxovs xnl oani dkiai (fioianS tial na(>a 

xt}i xafroXixrjs xal ajiocxoXtxrjS dxxlrjoiat dnoxtjQvooofiBvat, 

si (>i m. v. l.) xni rairaii faiQa&tuv Xivts 

ivexoftepot, T« nvxa ntQi xovtove annvrns nnnpafinxait 

ipvhixrta&iw oiaxt ei noit yovBit CVQB&BTBV fiiii 

xiov amiQifrfttjfiivayv aigtosov ij xal ixigq xivi xovxmv 

nnânXrâiq xnnxOftBvot Pr. {sim. Ep.). Pro xavxa 

malim xavxa \ 30 NBOXOQIOV] XOV vioxoQiavov L 

1 siae ipsiui proprie RT) ipsius aiue prupriu V siue 

propriae ipsius vulp. || 2 omnibus quae] otnnib** A' 1 H 

3 pro om. V | dacta R l Q pensa V | 4 probantur V || 

buiusmodi] personas ndd. R a J 5 et legitimae aetati» 

om. V | 8 traicrunt T x contraxcrint vuly. [j 9 qul ei) 

qui ex qui T a || 10 wtus V 1 fi his V\ 12 orthodoxia R 

orthodoxiis F || 13 filium luum T | catholico non esse 

fidei T | 16 fide rectissima V 1 || praedicare R V] pracdicant 

Tvulg. g 17 niccnam et constautinopolitanam T || 

18 ephcsenam R cffcsinam T effesianara V ( calchidonen- 

Bem V calccdonenBcm RT il 19 rccitate V fl hiatum non 

notanl libri; Mupplendum (ct permnnserint eiusmodi liberi 

in eadem infidelitatc, damus parcntibus eorum) licentiam J 

licentiam] babeat add. V l T habcant add. vulg. | 20 causa 

maxime R \ 21 boo V) haeo RTvulg. |*22 decernimus 

7'II prouidentia R l | 23 salris] uniuersalius T l | 24 et 

circa] et om. R J 25 accepbalos R acefalos V | conscruare 

T \ 26 iudaico V* in rat. j| nestorio T || 27 accopbalorum 

R •••«rum F 1

Nov. CXV 3 542 UT CUBI DE APPELLATIONE 

aousvot xai Sta tovro ix irji xotvtovias rrjs xa&oXt- et ideo ab ecclesiae catholicae communione separati, 

XTJ'S ixxXr,aini xexcooiofidvoi, ftij igelveu airoTs dXXovs non liceat eis alios heredes sibi instituere nisi libexXr](>ov6povs 

iavrolg ivtarav ei firj nnlSae opfoSoi-ovs ros orthodoxos et ecclesiae catholicae communicanxal 

rfi xad-olixrj ixxltjaiq xoivtovovvxas, rj naiScov (ifj tes, vel liberis non existentibus agnatos vel cognatos 

vndvxwv tovi i£ aQosvovovine xai ix frijXvyoriae ovy- 5 qui scilicet catbolici sint. Quodsi forte ex filiis alii 

ytvels, xad-ohxovt SrjknS^ xvyxdvovxae. ei Si eos el- quidem sunt orthodoxi et ecclesiae catbolicae com- 

KOS ix id>v naiSwv xivis ftiv riaiv dgd-oSogoi xnl TTJ municantes alii vero ab ea separati, omuem parenna&oXixri 

ixxXr,aiq xoivcovovvTte, SiXXoi 8i ix xavxrjs tum Bubstantiam ad filios tantum catholicos pcrxtxwotofuvot, 

naaav ITJV rc5v yoritov neqiovainv «s veiiire sancimus, licet ultimas voluntates huiusmodi 

rove nniSas xai fwrov xoie xad-oXixovs Trcpte^ca^rt* 10 personae fecerint contra teuorem huius nostrae con- 

&6a7u%o/uei>, d xal rtXevmiue /3ovXrjff£is xd rotavxa stitutionia aliquid disponentes. Si vero postbac franQononn 

TtotrjaaivTo TictQa XTJV Svva/uv rairtje ri/aJv tres ab ecclesia aeparati ad eam conversi fuerint, 

•trjs diaxdgeios Starvnovaas. « Se ftexd xaixa oi aSeX- pars eis competens in statu quo inventa fuerit tem- 

oiofie'vot iiti Tavrrjv ava- pore quo redditur eis praebeatur, ut uullara de 

oT(>t'y>ovoi, TO aQfioôv aviols fieoos iv iio axvfian, 15 fmctibus aut gubernatione medii temporis inquietuiv 

(o evQs&sir] xara ibv %o6vov xad 1 ' Sv dnoSiSoxai, dinem vel molestiam catholici patiantur qui ante 

xoinois naoex,ta&ai, OJSXB ftrjStfiiav 7ISQI XWV xa^- praedictas res detiuebant, quoniam huiusmodi rerum, 

ndiv ij T^S dioiy.tjatws xov fiiaov %QOVOV 6xkrtatv tj quaa ex fratrum parte non communicantium caiztax&entv 

rove xu&of.txovs inofttvetv xols ngtorjv tbolici possidebant, sicut alienationem vetamua ita 

xa ftvjjfiovEv&evTa nQdyfiarn StuxâxTJaavxai, ineiSr; 20 praeteritorum teroporum fructus aut gubernationem 

TWC xoiovxiov jrgnyfidrojv, axiva ix xrje fioiQas xdiv uullatenus ab his a quibus detentae sunt exigi vel 

aSt/.(pa>i' xcov fiij xoiviovovvxutv oi oQ&odol-ot ixrrj- retractari permittimus. Si autem usque ad fincm 

cavxo, wsneQ xijr ixnoirtatv xtokvo/xsv, ovxto xai xcov vitae suae ln eodem errore non communicantes periiXftovTiov 

xQovtov xovs xjtpnove tj trjv Sioixr,ttiv manserint, tunc catholicos fratres vel heredes ipsos 

ftapa xovxtov vovoftiat>. ti Si xai oi nriiSeS xal oi iyyvxaxot 

37 —543,8 summarium Ath. repetilur in paratitlis Ath.2%1. 

a communione calholicac ecclesiae separati, non liceat iis alios sibi heredes instituere nisi liberos orihodoxos 

et catholicae ecclesiae communione utentes, aut liberis non exlantibus ex adgnalione vel ex coqnatione 

propinquos, qui scilicet caiholici sint. Quodsi ut fit ex liberis alii orthoaoxi sunt et calholicae 

ecclesiae communione ulunlur, alii autem db ea separati sunt, omnem parenium substantiam ad solos 

liberos calholicos pervenire sancimus, etiamsi eiusmodi personae ultimas voluntates fccerint quae contra 

vitn huius conslilutionis noslrae praecipiant. Si vero postea fralres ab ecclesia separati ad cam reverterint, 

portio iis debita in eo statu, in quo inventa fuerit guo tempore redditur, iis praebealur, ut lamen 

nullum de fructibiis vel de administratione medii temporis incommodum molestiamve caiholici patiantur 

qui praedictas res prius detinuerant, quoniam einsmodi rerum, quas cx porttone fratrum nnlla ecclcsiae 

communione utenlwm orthodoxi acquisiverunt, sicut alienalionem prohwemus, ita ne praeleriii quidem 

lemporis fruclus vel administrationem ullo modo ab iis qui eas detinuerunt, exigi vel retractari itwemus. 

Quodsi usque ad finem vitae suae in eodem errore ii gui ecchsiae communione non vtuntur perseveraverint, 

tttm orthodoxos fratres vcl heredcs eorwn plenissimo dominii iure easdem res possidere sancimus. Si vero 

liberi quidem omnes pervcrsi alque a communione catholicae ecclesiae alicni reperti sint, alii autem proxbni 

ex adgnalionc aut ex cognatione orthodoxam fidem colere et in ecclesiae communione esse probati sint, 

hi liberis haereticis praeponaniur et in eorum heredilatem succedant. Si vero el libcri et proximi adgnali 

1 xa&oXixrji] dylat A || 2 i£j) Pr. phrigue |j avxovs 

A, Pr.pleriqtie || PXXOVS om. Pr.v.L \ 3 iavxols avtoxav 

Zi ivtaxav iavxols Nom. d j| 4 xotvavovvxas] avyyeveis 

Nom. fl 5 xai) fjAfttx om. A Pr.Ep. Nom* m ^ fl 6 xafroXixove] 

OQ&obofcovs Pr. Ep. |j 9 eis xoie] rovs om. A || 

10 fiorovs Pr. unwt, Ep. || TOVS oo&oBoôvs Pr. Ep. | 

&QX ea & at Ep- li 11 xtXevoftev A |) ftovXjjs eie xd Nom. m |j 

12 jtotrjoaivxo (noiâatxo v. /.) Pr.] notrjaoivxo ML 

Nom. dm inotrtaavxo A || xavxrje r,(ta>v T»je} rf/C xoiavxrjt 

fjpaiv A\\ 13 Siaxvnovaavxct L x \ tt\ oi L x \\ oirrjt 

ixxXrjffiai xe%(0{>i(j{tiroi dSe/.yoi A fl 14 dvaGTQiycoai 

Nom.' n Ep. liuaxoixpovat Pr. v. l. \ 15 dp/ioxxov Pr. Ep. !| 

16 xaxo. xbv xoovov ov Pr. plerique xad"' ov %qovov 

A\\1 aiexe] u>S Pr. g 19 xovs OQ&OSOÔVS Pr. || xovs 

Ttpoiijr] tae 7XQ(6rtv A \ 20 intiSr]] ini Se A | 22 xoi- 

Viovovvxo)v\ xfj lxx).rjala add. A \ intxxfjaavxo L | 

23 ixtoXvofitv Pr. wnu? || xiov om. Nom. m Jj 25 xovrioi'] 

xwv A (| Sif.xQaxqfrqoav A || 27 iv xrj nXavrj xrj aixrj 

A jj 28 * diaftttt ouv [StajisroievPr. v.l.) libri jj 30 aixa) 

xoiavra A J Zluiv om. L \ nuvxts om. M f, 32 ixxXrjalaS 

om. Ep. H 33 aXXot Si — 35 dno8etx&eie» om. Nom. m j| 

ix om. A Nom. d || 34 OQ&OSOÔV] catbolicam g | xai om. 

A || 35 tlrcu] tlty xnl Pr. Ep. \ xdiv naiStav om. Pr. 

unus, xcbv om.A | 37 xXrtQovoftiav\ xtXtiofitv add.A | 

tcai om. Pr. unut, s i oi om. A |j xai om. L a 

2 heredes alios T\\ 3 ecclesias F B 4 vel libcris] Tel om. 

iJ« | 5 sint Vvulg.] sunt #7J ali R l B 6 «iut T\l co 

R H separati omnem] scparationem T a separationc T* g 

substantiam parcntum T || 8 tamen catholicos R catholicos 

tantura (tamcn T l ) T\\ 10 personae om. Fg 12 eam on. 

T l l 13 fuerit] sunt T l 14 reditur R reditus T\xX\ 

ct T' H 17 res V] om. RT H huiusmodi] huiusmodi uera 

RVT % uero huiusmodi T % \ 18 catholice V 1 g 19 praeridebant 

T* residebant V 1 U 21 detentac] dctente RT detenta 

V| 23 non del.R 3 | 24corum R || 25 dominio? T l \ 

26 quidcm om. 2' J 27 communioni V a fl 29 communicatores 

Rl^ vulg. \ esse] coclcsie R*

COQNOSCITUB SECUNDUM ILLAS 543 Noy. CXV 3 

T/JS xoivtovias xt;s 

j-tvoi Tvyx ttoafiixc&v airtrov fieoiftvd/fiev, noaq> fiaX- provideotia cst uostrae sollicitudiuis adhibcuda. 

lov vriet) xrfi xcov yv%cov aaxrjQiae jtQOvo7]Xixa>ra.xTjv 20 

ifQtnxiSa Sil avveiSfsêiv. 

15 Eht xoivw Tiaaas rde eiQijiidvae xtjs axaqtaxiae lb Sive igitur omnes memoratas ingratitudinis cauatrius 

eixt (faveons i£ avxdiv eire /tinv oinyS^nora oi sas sive certas ex his sive quaniiibct uuam parentes 

yoyel» xJ- iSiq iyyQaynuv Sin&^xri, xai oi ygafofie- tcstamento BUO inseruerint, et Bcripti heredes nomivot 

xXrûavoftoi xrjv 6i'Ofiaa&tXanv fj xas dvouua&el- 25 natam vcl nominatas causas vel unam ex his veram 

cai ttixim i\ fiiav tt- alxcov dlr^d 1 ^ ilrat Seil-Eiav, essc monstraverint, tcstamentura suam firmitatcm 

rfjv 8ia&i',xqv xr,v iSiav fyeiv ioxiv nagaxeXevoftsd-a. habere decernimus; si autem baec observata non 

ti i Si xnvxa fif] f naotupvXaxfreitj, Xfr fitîv î yCveo&ai & ixoo- fuerint, fi nulium li exheredatis h d i liberis libi praciiuliciutn ili gexpifta 

xois ano xXijgoroftmv yQftrftlai naiaii; a/.X* nerari, sed quautum ad iustitutionem hereduni per- 

Soo»' eis xS)v ivaxaatv xiov xXrjpovo/icov dvqxei T7;s30tinot testameuto evacuato ad parentum bercditatem 

Stu&qxrf qf uxvQovpivrii Q p i tk xi)v ) xtov yoviav y xXrjooro- j liberos tamûam ^ ab intestato ex aequa q parte p pper 

itiav xoys nalSas i$ dStu&ixov i£ ior/s fioiQat toxe- toxe vcnirc, vcnirc ne hberi falsis accusationibus condemnentur 

f*r) xoit nrilSas nsnXnofitvais xaxrjyooiait vel aliquam circumscriptionem in parentum substiiua^ 

fj xtvu jxcgtyyacpTiv iv xalsxwv yovtcov tiis patiantur. Si tamen contigerit in quibusdaiu 

ncniovaiuii vnofuveiv. ti ftevxoiys avftfiait) tv xioi 35 

22 Etra xoivvv — 35 vnoftiveiv et 544, 6 Kai xavxu — 10 SiaTvntaaut habct £' A 71 />. 120 Zach. (inde 

B 35, 8, 3G Htimb.). 

vel cognati a communione orthodoxac fidei atieni sint, tum si quidem habilum clcricortim parenles eorum 

habcahl, ad ecclesiam civitatis ubi domicitium habebant rcs eorum pertinere volumus, ita tamen ut si 

tcclesiaslici intra anni spatium res eiusmodi personarum vindicare neglexerint, earum dominhim fisco 

twstro vindicetur; sin laici sint, si/ie ulla disiinciione subslantiae eorum ad sacras rcs privatas nostras 

similitcr pcrveniant. Quae valere volumus, etiamsi sine testamento tales personae deccsscrint. Omnia 

autem quae conlra celeros haereticos in reliquis conslitutionibus praeccpta sunl et contra Kestorianos et 

Acephalos et ceteros omnes qui catholicae ecclesiae communione non utuntur, in qua praedicta sancta quattuor 

concilia et palriarchac pracdicantur, etiam conlra heredcs eorum shniliicr obscrventur. Kam si pro 

mundanis causis laboramus, quanto magis pro salute animarum providissimam curam adhibere oporiet. 

\b Sive igilur omnes pracdlctas ingraliludinis cansas sive certas ex iis sive unatn quamlibet parentcs in suo 

Uslamenlo scripserinl, et scripli heredes metnoralam memoralasve causas vel utiam ex iis vcram csse probaveritit, 

testamentum suatn vim habere iubemus. Si vero haec non observala sint, nullum praeiudicium 

fiat liberis exheredalis, scd quantum ad inslitulionevi hercdum altinet lestamento irrito facto ad hereditatem 

parenlum liberi ab intcstato ex aequa parte veniant: ne liberi fictis accusationibus condemnentur aut 

ullam circumscriptionem in bonis parcntum patianiur. Si tamen contigerit in quibusdam eiusmodi icsta- 

1 adyvdxot (dSrnxoi A) TJ xoyvdxot MLA] ovyyBvEit 

Pr. Ep. Nom. dm |j xtjs xoivcovias] tx xrfi xoivavittt Pr. 

plerique, Ep., xfjt om. A || 2 xvyxdveuv L Q 3 xXygixbv Pr* 

v. i | 4 avtajv LAeNow. dm ] nvxa M Pr.Ep. || 5 ftivxoi 

iV. pleru/uc, Ep. |) «•' om. vV/yl Nom. m (cf. atl 6) || 6 TCfM&taftias 

iviavxov Nom m \\ xii] xb L b tiff xa M (unde ei xa 

•Beck omisio « 5 non recte) || 7 ngnvfta L [| afieXrjaciav L, 1 

tixe xal (liav A J 21 iyypdyouv A. Pr. plerique, Ep. 

Nom. m (tfitXrjaeuv L*Nom. d fieXrtaauv A || 8 tflaxto MA 

\Aih., Theoti., jtfomoc.)] Sr^toaico L xafiteuf) Pr. xatteiqt 

Ep. Nom dm J 9 wai] f*o» LNom. dm || 10 Ta &Ein r,fidiv 

UQipaxa (iSioxXTjxa s. v. L) MLA xh &eta rjfiiuv iSio- 

XT/jxa Nom. dm xb &stov rjficHv iSixbv Pr. Ep. rcs privatai 

nostras s l| IXCQIEpxeofrni] xshvofiey add. L' 2 cx s" || 

ll xav\ xai Pr, || ii\ tis AWi. m |j xu xoiavxa TtQoacoTtn 

XoQii 8ia&itxr,s Nom. im || 12 xtXtvxrtotiBv Pr. unm] XE/AV- 

Tijffoi ML Pr. v. /., Ep. Nom. drn TEXevxtjtJt] A |j ndvxoiv — 

2l awEtSftotiv om. Ep. || 14 xiov om. L || 15 xwv dXXaiv 

onnvxiav) dXXtJv A H xwy om. LN»m. d (1 16 itQolex&ci- 

°a«] ngax&tlatti M |{ 17 xioaafjtt ovroSot] ijzxn avvo- 

"0» Pr. Ep. Nom. dm xiooaose avvodoi xnl ni Xonxai L B 

18 aixiov tc/.rjoovvfHov Pr. avxdiv xlrôorouicov A \\ 

2() xcov avxoip yfâir /1 \ 21 avvf.iacptouv Sti L tfids 

&il avvuaftgttv A {cf. s) !| 22 Eht] El Pr. ^xottw] 8i 

Hp. l 23 fartQa:] xtvai B* v. /., Ep. \ i$ om. Ep. J| 

yQaifOfiivotS A || naialv om. Pr. phrique || 30 dvrjxei] nd- 

Xiv ijxtiv Pr. l l 32 32 i£ i£ dSia&txov S i v MLB MLB* (Iu (Iui ab intestato ntes 

Tcnicntcs)! xovs ij; dSiu&dxov Pr Pr. dt dt i£ i£ dSia&ixov A A cc 

(cf. Ath. aStn&ixfo: SoxrX xeXsvxuv 6 yortvt) |j 34 xaxaxnivEO&ai 

ftrfxa xivct Pr. Ep. xaxt%OfiEvovS xivd. A 

1 sq. religionis — habuerlnt ad suppl. R* in ras. 1 v. II 

2 communicatione 72F|sunt Vvulg. || 4 rcs] et res R 

5 ita om. R l H 6 iudicaro 7' 1 1| ncglcxerit li |) corum R* || 

7 Gsci nostri iuribuB T |j rin T | 8 sunt R vulg. || 9 Banccimus 

pcrucnire R | 11 tules] de talcs T a g onimbus om. 

I'|| 12 quae contra ceteros] qui contractos T x |j 14 acefa- 

Io3 Fanccpbalos II j] 16 non] ct non T l || comniunicantur 

RV coniniunicatur T (| 19 aollinitudini ^T K 25 vcl noniinatas] 

ct nominalas T \ 26 monstraucrit R \ 28 fucrit 

R || eibereditatis R l | 33 aliqua T aliam V | circuniscriptioue 

T jj 34 tm R


rotavrais Sta&r^xnn Xrjynxa xiva rj «ptSeYxopfitaoa rj talibus testamentis quaedam legata vel fideicommissa 

iXev&egias fj imxQoncovSoasis xaxaXeup&ijvat fj dXXa aut libert&tcs aut tntorum dationes rclioqui vel quae- 

oia§rt7JOT8 xByaXaia xols vofiou iyvtoa/ttra 6vo/iaffO'ijlibet alia capitula concessa legibus nominari, ea 

vcu, xavxa jzdvxa xeXsvoftev TiXTjoovafrat xai SiSo- orania iubemus adimpleri et dari illis quibus fuerunt 

o&ai dxetrois oli xaTeXeitp&T], toe ei xaxa xovxo xb5 

derelicta, ut tamquam in koc non rescissum obtineat 

ftioot (iij avaroanBlaa ij 8iad"rjxtj dxodret. Krtl xavxa testamentum. Et haec quidcm de parentum ordina- 

ftev neî xdtv Sta&rjxcav iu>v yovdaiv SiervncoaauBV vimus tcstamentis. 

CAPDT IV. 

Jtxmov Si slvni awtiSoftsv xal ix rov ivnvxiov lustum autem perspeximua et e contrario de lintoi 

jXnxxop£va>v, aVrep prohibitione serrandis quae in parentum pmoDi 

ini rro xaiv yovitov noosioTtw Suaxifca/tev. distiuximus. 

6 ti ovftfintr; xov dvSga xfj invxov yfiexrj eis aval- 5 Si contigerit aut viram uxori suae ad interitum 

Qtatv ri ixaxaaiv xrte diaraias SoZvat fagfiaxov, f) 30 aut alienationem mentis dare venenum aut uiorcm 

Tt,v yafiexijv xtp dvSgt, i aXXq/ xqdnt? xbv txtot> tnarito, vel alio modo alterum vitae alterius insidiari. 

XTI xov iriqov £corj intflovXtiaat, xo (dv xoioiiov tale quidem utpote publicum crimen constitutum 

fyxXrjfia ola publicov inu^x 01 ' x&xa xovs vofiuvS d^- 

e.JV 10 fit} dgeivat fir-xt xdts — 15 8ia9^xaiS hahei B* K 14, 4 p. 401 Zach. (inde B l. e. 37). 

16 xas 8i aixias T»JS dxnpiaxtae xwv yoviotv TIQOS xove nalSaS ravxas tlveu xeXeiofttv — 545, 24 nt(l 

xu>v yovitov Stexvnojoaftsv B* A 71 p. 126 Zaeh. (inde B l.c). — Summarium e.IV extat in Ecloga 

privala aucta 7, 19. 20. 

mentis legata quaedam vcl fideicommissa vel libertates vel tutorum dationes rclinqui vel alia qualiacumque 

capila legibus agnita nominari, haec omnia impleri iubemus alqxie illis dari quibus relicta sunt, tamquam 

in hac parte non eversum testamentum valeret. Alque haec gwdem de testamentis parentum constituimus. 

IV. Aequum aulem esse nobis visum est eliam e contrario de testamentis liberorum eadein cum 

quadam distinctione constituere. Sancimus igitur, ne liberis liceat parenles suos praeicrirc vel ulld modo 

a rebus suis, in quibus potestatem testandi habent, eos plane alienos reddere, nisi causas quas enumcraturi 

sumus in testamentis suis specialiter scripserint. flas aulem esse iubemus: 

1 Si parenies libcros suos ad interilum vitae dederint, excepta tamcn causa ad critncn maieslatis refercnda. 

2 Si vetieficiis vel incantationibus vel alio modo parentcs vitae fiberorum insidiatos esse demonstratum sit 

3 Si pater cum tiuru sua vel concubina proprii filii corpus miscuerit. 

ic St parenics liberos suos testamenla facere proliibuerint in rebus, in quibus tcstandi poteslatem habenl; 

ut videlicel omnia in prohibitione eiusmodi Wstamentorum observenlur quue in parentum pcrsona distinximus. 

5 Si forte maritus uscori suae ad interitum vel mentis alienationem venenum dederit, vel uxor mariio, 

vel alio modo alter alterius vilae insidiatus sit, eiusmodi quidem crimen ulpote publicum secundum legct 

1 AijyoTo {Xtyara A) MLA e) rj Xr,ynxa ().iyaxa Ep.) Ep. xalvaeuv L |j 26 TOU om. Ep. \ navxtov — 28 8u~ 

Pr. Ep. B fj (piottxoftfiian L r} iftSixofticaa JiJA TJ xnl axiâuiv om. Ep. | xtov om. A e j xf, om. L (] 28 xip ot». 

Xa niaxet xivl nnpars&tvxa Pr. Ep. jj 2 iXev&tQlnt rj ' ~ _ - - - . . 

om. Jl/D ijttXQonciv A || Soattt] xat (adscr. t. v. M") 86- 

atie M Q 5 tot ei M Pr.) tos uv ti L cos A (tae ti — 

dxpaxei om. Ep.) % tb fttQOS om. f fl 6 ftrj avaxQnn^vnt 

xr^v 8ta9fjXT)v xQtrtovOttv A | 8 »f' marg. A \\ xai om. 

Ep. H 10 8iaaxo/.ijs Ep y 11 7roa*T«(>itu3 M ngatxia- 

Qtxovt A aftvrtftovtinovi L B* dnoftXrjoove Pr. Ep. j| 

13 Siaxifrto&ru iôvaiav fx&vot Pr \ xovxovt] avxovi 

A | 14 «» aQi&fiovftev] xfjs d%aQiax(as B*. at 

ont. L x | 15 iStxutS iv xalt otxelcuS /1, dv et iSiXcoi 

om. B' | lyyQayoiev MLA, Pr. plerigue, Ep.f iyypa- 

\ptutv xnl aixol B* (nominaverint {•) | 17 $ingufis §§ 

numcros apponunt a'—rj'A, a—$* L jj «s] Jtgos A |J 

20 it\ 17 A, B* v. /., Ep. H ol yovtle vm.Ep. || 21 imfiovXevovtte 

B* R 22 ai\ rj A || TtaXXnxij B' /V. Ep. [| 

Moixiiov M] iStov LAB* Pr. Ep. || 24 lij 17 A | Sta- 

&r,xrtv A Q notTjoaO&ai A Pr. Ep. Q 25 xtuXvaatev A Pr. 

xb M g 32 fii» om. A, Pr. unu* g 33 ola om. Pr. v. /., Ep. j 

publicon M, novfikxov LA Pr. Ep. Srjftoatov B* 

1 Te)] et T g 2 qualibet V\ 4 oxnnibus T | fuerunt V\ 

fucrint RTvulg. g 5 ut V) et RTvutg. | hoo] ea T j 

8 et c om. Ffi 12 habct R l | 13 qua» ex eorr. V*\ ennmerabimus 

T] enntneranimai RVvulp. g 14 nominnait 

!r D 15 &sse om. R § 17 numeros parayraphix adponvnt 

JPT* g 1? tui RT\l 20 malcficis V uenefitiU T l | 21 insidia 

V 1 imidiari V* | probantur V J 24 conccdcre R l 

V x \ proibuerit R x \ 25 babet /

COQNOSCITDR SECUNDUM ILLAS 545 Nov. CXV 4 

& xai vofiifirfi ixdixrjoecot aîova&ai d~eanito/ttv, 

xcils Se nittaiv uSetap elvai iv xali iSims 

iYfn firjSiv ix xcov iSiiov HSQIOVOMOV ixsivtp xfi 

secundum leges examinari et vindictam legitimam 

promereri decerniraus, Jiberis autem esse licentiam 

nibil in suis testameutis de facultatibus suis illi 

persouae relinquere quae tale scelus uoscitur com- 

xaxa.Xtp.7tn.vsiv xep xb xouivxo ftvooi ns- 

gxti yivotaxopivio. i 

5 misisse. 

6 si xiov naiSar % evbs avxoiv h> uarlq xvy%d- 0 Si iiberis vol uno ex his in furore constiUito 

vovxos ol yoveis tppovxloiti ttinov diieXijoewv, Ttdvxa pareiites eos curare neglexerint, omuia et hic obxal 

Ivxa.v&a jxapitfvXuxxead-ai nposxdxxofiiv, axiva seryari praecipimus quae de parentibua furiosis sum(>i 

rwy [ituvofitvoiv yoviiov drcoxtpo» HÊCniaaptv. perius disposuimus. 

7 xovxois TOTS frtfiaoi xai rr;v xfj* ai/tmXwaiai ov/t- 10 7 His casibus etiam cladem captivitatis adiungim imus, 

fOQav npoixi&eutv, iv y ei rovs naliSas xgaxtldfrat g in q qua si liberos detincri ct p per p pareutum con- c 

xai 8ta rfjs toiv yovcov xaTatpgovqaeuti 17 iftelfias teniptum yel neglegentiam non redemptos ab hac 

urj avaQovafrtvtat xeXevxtjoat irj, ur)8o.fuot roii luce transire contigerit, nullatenus eorum parentes 

TOVTOW yovtls l d ds dxde 

nsQiovains fyxeo&ai rwv nnl- ad facultatcs perveniant liberorum, de quibus filii 

Su)v if* alt Sicni&ea&at ol naldei ^Svravro, dkla 15testari potucrant, sed omnia iu boc quoque capitulo 

nnvra xai iv IOVTM TW xecpa/.ako tpvXdxtr.o&vn iljtfo serventur quae et de parentibus vel cognatis atque 

xai Tttoi yovtwt' xni coguaUfj' xni adgnatw»- rcuv t| agnatis, qui ab intestato ad taliura perBonarum iura 

aSia&irov tis rd IOVXOJV Sixma xakovuiviov tj negi vocantur, aut dc cxtraneis scriptis bercdibus supra 

TW)' H-IOTMWV yqacpofisvcov xXrjQovQficov avwxtQii) Sis- ceuBliimus. 

xvncoaufiev. 20 

8 ei rit ix rmv mvj/iovsvfrivvotv naiStov VQQ-OSOÔS 8 Si quia de praedictis liberis ortbodoxus constiivyxaviov 

atofrrjxnt rov iSiov yovt.n fi yovelt /«17 tlvm tutus scnserit suum pareutem vel parcntes non esse 

::

NOY. CXV 4. 5 

546 UT CUM DE APPELLATIONE 

xuiv imxgoncop xal xdiv aXXwv xefaj.aicnv, ««uuncf rum dationibus seu aliis capitulis, sicut superiua 

dvcoxegco tigrjrai. xrtv iSiav ixovxuiv iaxvv. et xt Se dictum est, suam obtinentibus firmitatem. Si quid 

T negl Xrjydxov rj (piduxofifilaoov rj iXev&egtoHv rt dX- autcm aut pro legatis sive iideicomimssis aut liber- 

Xtav oitovSriTfoxe xepcdaicov iv dXXoiS vo/uoii evgedêirjtatibus 

aut quibuslibet aliis capitulis in aliis legibus 

xavxrj xfi diardj-ei ivavxlov, xovxo xgaxsiv xax' ov- 5inventum fuerit buic constitutioni contrarium, hoc 

Stva fiovXofte&u xgonov. Kal avxai f/ev xrje exhere- nullo inodo volumus obtinere. £t hae quidem exdationos 

rj praetcritiouos al noivai xo ye cie xde xrjs heredationis aut praeteritionis poenae quantum ad 

uxagtaxias aixins xaxd xu>v etorj/iercov ngoscSntov iimratitudinis causas contra praedictas personas sta- 

dtexvTtoifrtfGctv e'C xivsf oe i£ avxoiv eiff iyxXt']iinxa tuendae sunt; si quae autem ex bis mter crimiDa 

dpayegovxttt, xovt xovxcov jigdxrognt xai xde aXXas 10 reputantur, earum auctores etiam alias poenas fien- 

vnoftipetv noipas xaS xois vofioit dtcogtOfiivaS. tiant legibus detiuitas. 

CAPUT V. 

Tavxa Si Siervntoffcifiev, Tva xal roie yovsle xal Haec autera disposuimns, ut et parentes et filios 

rovt nalSas dnb tijs xcHv dia&Tjxdiv v/3u£(os iXevd-egio- a testamentorum iniuiia libcros reddamus. Cetirum 

atofiev. ei Se nvse xXqoovopoi ovofiaa&elev, xav ei B\ qui heredes fueriat nominati, etiamsi certis rubus 

Qrjzole ngayfiaatv aQxeofrfjvai ngosrnxêlev, iv xovxtp 15 iussi fueriut esse contenti, in hoc teatamentum quixrjv 

ftiv OKifrtjXTir firj avnxgsnsad-at ngosxaxxofiev, dem nullatenus solvi praecipimus, quicquid autem 

oneQ S* av vniXaxxov avxols xije ix xcowoftwv fioi- raiuus eis legitima portione relictum est, hoc 8exaxaXeupfrjj, 

xovxo xaxa xovt aXXove qfioiv vo- cundum alias nostras leges ab beredibus aditnpleri. 

f e itnQa xmv xXrjgovoftatv anonXTjgovif&at. ftla yaQ Sola enim cst nostrae sercnitatis intentio a parentiioxi 

rrjs rjftsxiQai yaXr\v6xt,xos fgovxii xb XTJV V@QIV 20 bus et liberis iniuriam praeteritionis et exheredatio- 

T^S praeteritionos xal exberedationoc xcov yovicov xal nis auferre. Gonsiderare namque debent parcntes, 

xcbv jialSaty dveXeiv. axoniiv yag oyeiXovoiv oi yo- quia et ipsi filii fuerunt et eadem a suis parentibus 

vsle, oxt xal aixoi nalSes yeyovaot xalra aira. naga speraveruut, et similiter qui nuac filii sutit debent 

xciv oixeitov yovitov ia%t]xaoi, xal nctQanXrâicoi oi Btudere parentum aniuos sanare, quia et ipsi parenvvv 

ovxss vioi anovSdêtv xove xwv yovicov Xnyioftovs 25 tes fieri desideraut et a suis optaut filiis bonorari. 

&eoa7teveiv, intiStj xai aixoi yovsTe inifrvfiovoi ysvs- Unde et constat ad utriusque partis utilitatem atque 

ad-at xal vno xcov iSicov ei"xovxai xtfirj^vai nniSoiv. cautelam praesentem legem fuisse prolatam. Quam 

o&ev SfjXov xa&eoxTjxev eit xfjv xatv dfKpoxigcav cocpe- ex bac occasione promulgandam esse perspeximus. 

Xeiav xai datfdXtiav xbv naqovxa atfogav vopov ov ln aliquo autetn negotio disceptautcs iuvenimus Puloi 

^cooic aixias, dXXd ngoipaatcos ytvonivrfi awsiSo- 30 cberiam gratam quidem filiam a sua genitrice fuisse 

usv TtQoeveyxeTv. tvpofisv yhg IlovXxtgtnv ev%dgtoxov dictaru, exheredatam autem testatnento nominatam 

ftiv &vyaxe'ga nagd. xfje iSiae ftrjxgde Xeyfriloav. dno tam in paternis quam in matcrni3 facultatibua. £t 

xXi^QOvofHov Si xaxd xfjv Sta&Tjxqv ovofiaofreiaaV) 

xovxo fiev Ini xaiis nargrpois XOVTO Si xal ini xoli 

c. V 14 Ei 8i xivae — 23 dveXiiv extat B 41, 5,2 c. sehol. — Summa Aih. repetitur in paratitlis Ath. 9 } 8, 

tumma Theodori in B%. 

€t cetera cavila, sicut stipra dictum est, vim suam habeant. Si quid autcm vel de legalo vel fideicommisso 

vel lioerlatibus vel aliis uliis capitibus in aliis legibus reperiatur huic tonstituliom contrarium, hoc 

nullo modo valere volutnns. Aique hae quidem exheredalionis vel praeteritionis poenue quantum ad i/igratitudinis 

causas adversus praedictas personas statulae sunt; si quae auiem ex its ad crimina referuntur, 

eorum auctores ceteras quoque poenas tegibus definitas subeant. 

V. Haec vero coitsltluimus, ut el parentes el liberos a tcstamentorum iniuria liberaremus. Si qnl 

autem heredes nominati sint, etiamsi certis rebus contenti essc iubeanttir, in hoc quidem casit teslamenium 

non rescindi praecipimus, sed si quid iis minus legiiima parte relictuti sit, hoc secundum ceteras Uges 

noslras ab heredibus suppleri. Vua enim est serenitatis nostrae cura, ut iniuriatn praeterilionis ct exheredationis 

parentum et Hberorum tollamus. Etenim considerare debent parentes se tpsos qnoque liberos 

fuisse atque eadem a parentibus suis esse consecutos, et similiter liberi qui nunc sunt operam dare deheni, 

vt parenlum suorum animos foveant, quoniam el ipsi parentes fieri cupiunl alquc a liberis suis honorari 

exopiant. Unde manifestum est ad utrorumque ulititalcm et securitatem spcctare praesenlem Uyem, guum 

non sine causa, sed aata occasione proferre visum esl. Compeiimus enim Pulcheriam licct gratam jiliam 

a matre sua dictam tamen exheredem in teslamento nominaiam esse tam palcrnorum quam maiernorum 

1 x' airtov So&ivxos Pr. Ep. 

lcgatis sive fiduicummissis e | 4 iv om. Pr. | 5 ivavxlov 

xrj 3taxd£ei A Q 6 TJJB ^fheredationos (». v. dnoxXrjgoavvTjs) 

fj ixgaexegitiunoa [s. v. dftvr/ftoavtnjt) M 

xrje 4£nere

COGNOSCITUB SECUNDUM ILLAS 547 NoV. CXV 5 

fttjXQipoie ngdy/iaaiv. xal rbv pev xoiovxov xdgtriv. talera quidem Ecripturam, quia dolo eam et macbiiniintg 

SoXtp xal ftyx nv ji ovvxeOs'vxa fyvca/tev, xax natione quorundam compositam fnisse comperimus, 

ovliva xgonov xgaxiiv avve%(OQr}aa.fiev, %rtv Si d~vya- uullo modo permisimus obtinere, filiam autem hereliqaxXrigovofiov 

xov nargbs xal xrje /ir/rgbe yevialtfu dem patris ac matris iussimus fieri, sicut et scriptis 

itaQBxeXfvadpe&a, xafrdnegxai T) iyygayos ngoeX&ovoa 5 prolatum Buper bac causa nostrum manifestat arbintfi 

xov avxov 7todyftaros r]fiBxE'ga xgiais STJXOI. trium. 

1 M$fivr)fiE&a ngbe xovxots vofiov nag* t)ftd»v v xoiovxcov 30 verit actiones, eas Bccundum leges ezerceat, nullo 

nôidTroiv nvui &x£tv vopioetsv dycoyde, rnvine xaxd 

tois vcfxovs iyyvftvaîxco, (ITJSEVOS SqXadr) xoit iv- 

§ 1 (16 QEOnRfluEv (iTjdBvi navxaXoje il-eTvai... .) habent Prochiron 37,1—3, Epnnnqogt 35, 2, B 23,2,2 (inde 

D' X 2, 28 p. 684 Znch.). priorem partem MEpvrj/jts&a — &ion££oft£v xolwv suppl. B%, initium (v. 7—9 XQ eovi 

ovoumi) hnbet Epanaqoqe 35, I. — Summanum extat 'f\>n. 7 (uhi citatur vtaga gtd'), tumma Thtod. in B% (ubi 

pro QaXeXalov scrib. OeoScogov), summa Alh. repetitur in paratitlis Atk. 6 § 3. 

bonorum. Aiquc eiusmodi chartam gnoniam dofo et machinalione compositam cngnovimus, nullo modo 

valere passi sumus, sed fitiam heredem patris et tnatris fieri iussimus, quemadmodum etiam iudicium 

nostrum de eadem re in scripiis prolatum declarat. 

1 Meminimus praeterea legem a nobis pro/ectam esse, per guam iussimus nemini ommno licere corpora 

defntulorum debili nomine dctinere vet eorum sepullurae impedimentum afferre. Sed in praesentia 

cognnvimus nonnullos defuncli cuiusdam patrem a funere filii sui reoertentem debiti nomine detinnisse; 

uc propterea pium et humanum esse vobis visum est eiusmodi crudelitatem hac jnissima lege vrohibere. 

Sancimus igitur, ne cui omnino liccat hercdes defuncti vel parenles vel liberos vcl uxorem vel adgnatos 

vel cognalos vel afios affines eius vel fideiussores ante novem dterum spalium, in quibus lugere videntur, 

convenire aut ullo modo molestare aut admonilionem ullam iis offerre aut in iudicium eos vocare sive 

debiti nomxne quod a defunclo proficiscitur sive alterius ullius causae gralia quae ad memoralas specialiler 

personas speclet. Si quis auiem intra novem dies aliguem ex praediclis personis delinere aut convenire 

aut stipuiationem aliguam vel protnissionem vel fideiussionem ab eo petcre ausus sit, haec omnia irrita 

ttte sancimus. Post novem vero dies exactos si quis contra eiusmodi personas actiones quasdam habere 

1 xbv\ rovxov Ep. B 2 ftrjxaff/] machinatione quornudam 

$r || ovvxsXtofrevxa Ep. | 3 xQaxtlv XQQTIOV L \ 

5 naqnxsXtvofu&a Ep. g lyyqdtpa>t Ep. | itQoeXfrovaa 

po


dyovoi TTooxoifMaros ix ravnjs T»?e nqo&eafilae negi videlicet actoribus praeiudicio ex hoc intervallo circa 

7itt()nyQatprtv (yQpt j rj iv dXXrj j oiqSrjnors vofiifiqt 8i- temporalem 

p 

praescriptionem 

pp 

aut in alia quacumque 

iq jtavxeXais ytvo/tevov. 

legitima allegatione penitus generaudo. 

legitima allegatione penitus generaudo. 

CAPUT VI. 

Hobs joiroie xal dXXo xiyaXaiov ITQOS tas dvri- Ad haec aliud capitulum ad pecuniae constitutio- 

7Joeis fjyow inoaxiaBts anoflXinov Ts ix ndor^ cisngdgtcos ilsvd-eQov (pvXdr- ab omni exactione liberum servari. Si quis antem 

Tta,'>««. c( §d TIC eiTim ytvrjaerai ooi xo Ixa- 15dixerit fiet tibi satis a me ct ab ilio et illo, 

vbv nno' i/toi xai nnQa rovSe xal iovSef iilis quidem quos nominaverit non consentientibu3, 

ixeiroti /tiv ovs av ovoudaeiey, ti fiij awaivtaovai, nulluin ex tali voce fieri praeiudicium, sed nec ipsum 

firjSiv ix ri;? totavrqs (piovr)« yiveafrai TiQoxqifta. dXXa qui hoc dixerit pro illis personis quas nominaverit 

(tT}§e nvrdf iov TOVTO tinovra vnig ixtivoiv IOJV aliquam exactionera sustinere, pro se autetn quod 

jTgosaincov aneo ovofidoeiev aTinirijciv nvn vnonivetv, 20 secundum leges debero monstratds fucrit pro rata 

vnrg invxov 8i ontg ix xov xard tove vouovi dno- tantum portione persolvere. Si autem dixcrit fiet 

Seixvv/uvov XOEOVS inotptihov fareir] xard TO izti- t i b i 8 a t i s a u t a m e a u t a b i l l o Ct i l l o , tunc 

fiaX)x>v avxio fteoo* fiovov xmaftdXhiv. ei di einot nominatis quideni simili iuodo uon consentientibii9 

yevôttjai aoi to ixavbv nag' i/tov ij nnga nullum iieri praeiudicium, ipsum autetn qui hoc pro- 

•rovSe f) rovSe, Ttjvtxavra 7ols ftiv dvofiuo&elat 25 miscrit integrum quidem debitum cogi persolvcre; 

wgosaJTtoii xazn xbv opotov rgonov fir/ awiuvoiat si quam autem contra nominataa personas putaverit 

fitjSi iv yiveo&ai nooxgtua, uvtbv 8i xbv xovxo dvri- sibi actionem competere, eam sccundum lcgea adtpo>vr,aairia 

dy.igmov (tivrb xQdosuvayxd&o&ai xnia- versus eos proponere et legum auxilio perpotirL 

pdXXtiv el' rivtt 8i xara JWV orouaafrivriov ngoivmcov 

vofiiattev iavrio ug/io&tv nyutyrjv, x(ilxr,v xard 30 

tois vo/iovs X«T' nvxmv TigoTi&ivnt xai xrte xtav vofitov 

fiorfttias dnoXaveiv. 

(ÊniXoyos.') "Anavxa Se xnvxa xpaxtlv &EOJTI%O- (Epilogus.) Haec autem obtincre 8ancimua in 

ittv iTii xuii vnofrtoeatv aTxdoais, oocu fii]noi Siy.aoxixjj causis omnibus, quac uondum iudidali senteutia Tf-1 

c. VI {0tcm%Oftev et noxi xie ) exiat li 26, 2, 3 (incle B* A 50,1 p. 80 Zach.). Summum habel Avpemlix 

Kciogae 2 l J (Zachariae ArixSoxa p. 190) «/ Anonymus Bodleianut ib. p. 215 (in utroque citatur veaga gy ), Alh. 

summa rtpetitur in parutitlis Alh. 15 § 8- 

putaverit, eas secundum leges exerceat, ila scilicet ut millum praeivdicium actoribus ex isla dilatione circa 

temporalan praescriplioncm aul in alia ulla legilima allegatione omnino oriatur. 

VI. Pratterea aliud quoque caput quod ad conslilutae pecuniae obliyationes seu promissiones 

spectat praesenti lege definire nobis visum est. Sancimus igilur, si guando fjuis aui pro se aut pro a!ia 

persona pecuniam consdluerit dicetis forle alicui satis tlbi facio, ul is in quanlilalem quamcumque dixctil 

omnibus modis obligctur et constiiulum u se impleat atque debitum solvere cogaiur. Si quis autm 

dixcrit satis tibi fiet, is cum eiusmodi verba in>persona!iler prolata sint, pcrindc ac si ni/iil dixeril, ab 

ornni exuclione liber servetur. Quodsi quis dixeril tiet tibi satis a me et ab hoc et illo, illis quidem 

quos nominaverit, nisi consenliant, nullum ex eiusmodi voce praeiudicium orialur, sed ne ipse quidem qui 

hoc dixit pro illis personis quas nominaverit exactionem ullam subeat, pro se vero id qttoa ex dehilo 

secundum leges proualo dchcre eum apparuerit pro rata dximtaxat parte solvat. Si vci~o dixcrit fiet tibi 

Batis a me yel ab hoc vel illo, tunc personis quidem nomimitis simili modo non conseulieiUibus nullum 

fiat praeiudicivm, ipse vero qui hoc consliluil integrum debitum solvere cogatur; si quam autem contra 

personas nominatas pulavenl sibi competere aclionci, hanc secundum leges advcrsus eas inslitual et 

legum uuxilio frualur. 

Epilogus. llncc aulem omnia valere sancimus in causis omnibus quaecumque twndum iudiciali 

1 Ttgoxglpaxot anle yirOfiivov (3) r.tll. A \ xQ 

itaQnyQntprti A j| vofiiutp om. Pr. Jip. § 4 tO"' mnrtj. A 

7 xn >*] fj vm. Ti* |; * dvxicfatvffioi (nvTtfiovtjOCt J3') lihri j 

8 rtvi xvxbv A || 9 loiio L || rt dv sfae A \ 10 nXij- 

QOIV A |J 12 itnrj A || olu] Sia A \\ 14 dx ndarjs] dndorji 

coni. Ihimhach non rtcle |j 16 xnl jtoga] nngd om. 

A |[ xal xoiiSt om. B' v. l. | 17 ixeivove L a A |j av om. A fl 

owaivovatv A U 18 xpifux L || 19 XOITO] XOIOVTOV A j 

20 aneg] uneg av A 'I * ovoftnaoi (ovofidatt B') libri || 

vixoaxrtvai A$2l *q. ontg tx xov — ijioipeiXtov (partirj] 

xb xaxcr xoie roftovs dno8etxvx'ftevov X9* 06 ^ wntq 

otftiXtav ipavTi A, ix xov tt anodeixrvfievov x$ tOv B 

om. P I 23 fiovov fitgos xaxafidXXuv A ftigos xaxa- 

(idXXttv {xaxafinXttv L a ) fiovov L || 24 nag' ifiov) uut 

ft me ff I nagd xovSe) Ttapa om. />, B< || 25 i] xovSe] 

Hal xovot A e H 26 irgosajnots om. f | 27 avxbv] xbv 

A jj JOV xovxo om. A, ibv om. L 1 } 28 xaxafiaXeiv L* | 

30 vofiiaoi iavxcij dgfi6t,tiv MLDf roplcoitv avxdi d^ 

ftoêiv A iavxiji dQ[i6Z,tiv vofii£,tiB*', vofiioutv»vrip»>\ 

31 ai-rbv L l || xu>v roftaiv] legis e B 32 unopdXXtiv 

L a H 33 "Anavxa 8i raixa] Jlaec autem c H 34 ino- 

&t'oeot ndame A 

2 in nliquacunique V a U 3 ignorando T l Q 4 ruhr. De 

constituta pecunia HTin marq. (cx lut) jj 5 promusiuni; 

T y 6 aut pro se] aut om. V 8 7 pecunia V | 8 Tel] aut T\ 

quicumque V 1 cuique T\\ tibi satis fatio (factio T l ) Ti> 

9 eum] in eum R x | dixit 7\ dixerit om. /2 1 1 10 auam 

om. R x | 11 persoluerc compelli Tg 12 fivt tibi satis Ji \ 

ut] et V\ 13 dlcto] prolato T\ 14 conseruari T\ 15 et 

illo Ii*vulg.] et V, om.H l T\\ 16 illis] ei« T\ om. T l \ 

18 baec TQ iliis] aliis T | 21 tn R g si] sin T l si qoii 

T* (| 24 aut V Q 25 integrum} ipsura iate?rmn T \ 26 aut 

72* 8 persunaa om. H Q 27 eam] tam 1 | 23 praepunere '/

UT NEQUE MILES 549 Nov. CXVI pr. t 

fjtpq» 

ar, ' 

nQoygafifti 

xain 16 avv^jtfae Tiooxi&epivtov, nooixd^Bioy Se npdi 

tove xiav inetQX 1 amicali convcntlone sopitae sunt, pater kariBsime atque 

amantissiine. Celsitudo itaque tua praesentem 

nostri nuoiiais generalem constitutionein edictia quidctn 

iu bac regia urbe more solito propouendia, 

^ apxomns oze/.Xofievaiv eis Ttjv 5 praeceptionibus autem ad provinciarnm rectorea diri- 

andvxoiv yvwuiv iX&tiv naQaaxevaauxco. 

geudis ad oinuium notitiam faciat perveuire. 

Dat. k. Febr. CP. imp. dn. Iustiuiani pp. Aug. 

anuo XV. pust cous. Basilii v. c. ind. V. [a. 542] 

Pl? 

IIEPI 2TPATI2T2N. 

CXVI. Auth. CVIII. Coll. VUI tit 9 

io R UT NEQUE MILES 

NEQUE FOEDERATUS OBSER- 

VET DOMUI PRIVATPAE AUT 

POSSESSIONI ALICUIUS R 

'0 airde /SaaiXeve 0soS6rtp indpxV nqamoqitav. 

(IIooolft tov.) Msxa xrjv xov Seanoxov &eov cvpiviiar 

uOifdl&ia •xotv rjftsxtQOiv VttTjxooiv rj xtbv ax(>(ixnoxtxiav 

Ttgavftdx&v doxt/ xni xaxdaxaaie' xovxcop 

ynjt TiQovoiu freov

Nov. CXVI 1 ep. 550 UT NEQUE MILES 

oXxois rj xxr,aeaiv omoeovv jrgossSgsvovras xal xtvae nibus aut qualitercumque observantes et quasdam 

avxoit idianixat nXrjgovvxas xpeim, alsre ei /tfj ivros 

trigiuta dierum ngo&BOftiai agt&fiovpiviov dnd rfjt 

eia proprias inplentcs utilitates, quod uisi intra tri- 

ginta dierum dilatiotiem computatorum ab insinuatior.e 

xaxa TOJIOV ifttpnreias xije nagovarjt rjftcov diarvncj- per loca praesentis nostrae dispositionia eos expuaecot 

xovxovt dnoSiait-ovoiv, ai ftiv aisxatv xcHv i%6v' 5 lerint, substantiae qtndem habentium eos aut retirtav 

avrovs ij xonrovvrcov oiotai Srj/ievati VTIO^XT]- neutium publicatiom subiectae tisco applicabnntur, 

&tiaat Tv argaxeuov onoias £%ovaiv pellentur, inilites vero et loederati qui eis poat dilaiS-tofriiaorint, 

oi Se oxgaxtwxai xal foiSeodroi oi tioncm observaverint non solum militia spoliabuntur, 

rovrote fisra rrjv ngofrtofiiav nngaftivovrss ov /IOVOV 10 sed etiam ultiraa austinebunt Supplicia. Scii"ntibu3 

irti ^civjjt dtpcuge&ijeovrai, dXXd xal rae els eoxarov et uniuscuiusque proviuciae iadicibus, quia si aliqui 

vnofievovat xiftwgias- tiSoruiv xal tav ixnarrjs in- inveuiantur in locia quae ab his exactionibus aut 

agxias dqtpvxtov, a>s ei nres evoafreiev iv iols Tortots convictoribus aut personis aliquibus aut dominiis aut 

TOIC 7ictQ y airdiv i&vvofttvoii jj imxQonoie naiv rj possessionibus aut quibuslibet propriis utilitatibua 

ngosainots rj oixoie rj Stanoratt rj xrrjaiatv rj zale oi- 15 permanentes, et non celeriter istos comprehenderiat 

anovv iSnoTtxaTe xgeiate noossSperovTes, xal ftfj anov- et suppliciis subdiderint, et milites quidem ad nu- 

Saico: xovrovs ovaxdiai rs xal Ttfiiogiais vnopdXo)oit 

mcros suos transmittant in quibus militant, foedera- 

taliovs ftev atQaxitoxat cie xove dgtfrpovs Ixnifiyio- tos vero ad proprios optiones, et ipsi X librarum 

uv iv oh oxpaxeiovxai, tovs Si yotdegdxovs JZQOS auri poenam exigeutur, et iasuper exilio tradentur 

toiis iSiovs onxiowSi xal avxol dva decem librarum 20 utpote nostras iussiones praesumeutes negligere. 

auri 7toivr,v slengax&âovxai, xai nodg xovxots d£ogiq Neino igitur neque divino quodam typo de hoc forsan 

jxagaSoftrjOovTai ws xwv r,ftexiQtav xeXexoecov xoXfxrj- facto ncque praeceptis iudicum utatur, nec aliquis 

aavxet dfiet.rjoat. ftrfieis xolwv jtqxe dtuo xtvi rvnip nostrorutn iudicum huiusmodi aliquos typos aut praenegi 

xoixov a>: eixos yevo/iivto /irjxe ngosxdt-eoiv dg- ceptiones iudicum Buscipiat, sed cum omni celcritate 

%6VXOJV {xQârjxiUy f/rjde xis xaiv rjuexegcuv dgxovrtav) 25 miiites quidem ad proprios numeros, foederati yero 

xoiovxovi iirat rvnovs TJ ngotxageis dpxtxae ngot- ad suos optiones revertantur et pro communibus 

Segrjxai, dXXd usxd ndarjs xaxvrrjxos oi ftiv oxgaxKv- certeut rebus: nullo modo enim de cetero coucwiixrrt 

eis xove iolove dgt&fiove oi Si tpot8e(>dx(n nqos mus nostros miiitea aut foedoratoa in quibusdam 

xovt iavxaiv onxiovat inavtXfraiat xai inig rcav xoi- omaiuO privatis UtilltatibUB OCCUparL 

%'iov dyaviocjfxat nâyfidttov. xax' oiSira ydg XQO-ZO 

1XOV XOV XoiTtOV avyxtOQOlfitV XOVS flflBXSQOVS aXQCLxttvxae 

rj tpotStQnxove £v XMJI navxcXcoi iSicorixals 

dnaoxoXtlo&ai xoslais. 

(ÊniXoyos^ Td xoivw nagnaxdvxa rjpiiv xal (EpiloguB.) Quae igitur placuerunt nobis etper 

Sta xov 7ingovxoi Sr^Xov/isva vSftov rj arj vnegoxrj 35 pracsentem manitesta sunt legem, tua emineutia 

yuiooxovoa xaxd. /iiv xrp aiSaiftova xaixrtv noXiv coguosccos in bac quidem felicissima civitate edictb 

habere studuerunt qualicumque tnodo detentos et privatas quasdam operas ipsis praestantes, nisi intra 

triginla diernm spalium ab tnsinuatione praesentis constitutionis noitrae in eo loco facta numerandonim 

eos cccpulerint, bona eorum qui eos habent aut delinent publicationi subiecta fisco addiclum iri, ipsos auttm 

dignitatibus et militiis quas habent exutum iri, miUles vero eC foederatos qni post praefinitum tctnporis 

spatium apttd ilios permaneant non solum cingulo privatum iri, sed eliam extrema subiluros esse supplicia; 

ac sciant eliam provinciae cuiusqae praesidcs, si qui in locis qui ab ipsis guhentantur invenli smt 

vel apud procuratores aliquos vel alias personas vel in domibus vel apnd domiuos earum vel in possesswnibus 

vel in qualibuscumque privatis operis detenti, nisi eos acriter comprehenderint et suppliciis subiecc 

rint, atque tnilites ad numeros in quibus tni/itant, foederatos autem aa o/tliones suos traiismiserint, ipsos 

quoque denarum librarum auri poenam persoluturos esse ac praeterea exiiio traditum iri, quippe qui 

wsswnes nostras neglegcre ausi sitit. Nemo igitur aut sacra ulla sanctione de hoc forte lata aut praeceptis 

magislraluum (utatur, neve ullus ex nostris magistratibus) eiusmodi sancliones vel praecepta magU 

slratuum suscipiat, sed cum omni celerilate et mililes ad suos numeros et foederati ad suos optiones 

revertantur et pro rebus publicis dbnicent. Neque enim ullo modo in poslerum permitlimus ut milites vel 

foederali tioslri in ullis ornnino privatis operis occupeiitur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per praesentcm legcm declarantur tua subtimitas 

1 OTXOJSOVV] aut qualitcrcumqac f | 2 cSsxe] leq. totJ || 1 aut qualitcrcumque] aut del Beck | 2 eiui T 

3 triginta dierutn M] xgiytvxa Steuov/i, s.v. X'rjuegcoy 

L |[ 4 xaxd XOTZOV M] xaxd xbv xonov L J 6 ovaiav L |l 

8 axQaxitov M || 12 vnoftivovai L || 14 i&wofxivrfi L 

exactionibus g || intxgonoie L, cf. e] ini xonots M\\ xiaiv 

rj npooujTion M] xtdv 17 ixtgots (exegoit del. m. l) f) 

riQOOurnoit L aut personis aliquibus g. In hac voee et 

deincepa enumerulls corrupleta latet; utique tnalim TJ itgostbnoii 

v Seanorrtit iv oixoit rt xxrjotai xaii oiaienvr 

xxi.'' 15 rj oixois om. 5 || deondxais) ilominiis c || 17 vno' 

ftdXXovoi L || 18 eis] xai ele L || xovs dgifrftovi] numeros 

suos f (cf. 28) U txniftyovtrtv M Q 19 tfotSsgdxogat 

L | 20 deccm librarum auri Ms\ £ Xixgiov L |J 23 57. 

*firtSi /ifjSe ML |j 25 ^xgârjrat — dgxdyrwv propter 

homoeoteleuton omissa in blL suppUvi n g [xgT,xnt /ifjSi 

iuppl. cum IJaloandro vuiy.) || 2S tpotSegdxOQOi L || 29 

iAxlcovai L (| 30 aycovioavxai ML \\ 31 zov komov 

cai. L 

l J| 

quod nisi] niai qui 7" | dierum triginta '1\ dierum om, 

R x || 3 dilatatiomr» Fdilationcs/^lj^computatos Fcomputatus 

II computatam T computandorum vufg. | 4 pr&eeentis 

temporis nostrae R* || eipulerit li fl 6 publicationis 

V\ 7 ipsi otn. T x | 8 dilectionem Jl 1 V 1 dcieotioncro 

T\ 9 ubscruauerunt T B 12 ab hia] bis om.T (sub hii 

eunt vulij.); deest verbum \ exacturibua vufg. \ 13 oonuictoribus 

T x vidg.] couiunctoribus R VT*; Ug. conductoribus 

(cf. Cod. 4, 65, 31. 3*>)? | aut domibus antt aut 

doniiniis a

UT LICEAT MATRI ET AVIAE 551 Nov. CXVII pr. 1 

iSixrmv xrtTtt TO aivrj&es ngori&efiivotv, iv Si rale secundum morem propositis, in proyinciia vero praehuoxinn 

ngosrdt-EUJv oxtlXofiivcuv naa% SfjXa xnra-- ceptiooibuB destinatis omnibus manifesta constituere 

OTTJOM ansvanru}. Dat. v. id. Apr. CP. imp. dn. Iusti- festinet. (Dat. id. Apr. CP. imp. dn. Iustiniani 

niani pp. Aug. anno XVI. post cona. Basilii vc. [a. 542] pp. A. anno XVI. post cons. Basilii vc.) 

PIZ 

IIEPI AIA$OP£N KE$AAAI2N 

KAI AY2E22 TAMOY. 

6 CXVIL Auth.CXII. Coll.VHItit.l3 

R UT LICEAT MATRI ET AVIAE 

ET ALIIS PARENTIBUS POST LE- 

GITIMAM PARTEM LIBERIS DE- 

RELICTAM QUO MODO VOLUE- 

10RINT RESIDUAM FACULTATEM 

DISPONERE, ET ALIA PLURA 

CAPITULA R 

Idem Aug. Theodoto pp. 

V- (Praefatio.) Diversis capitulis ad nos relatis 

('0 avroS fiaatXsvs 0eo86rq? ijfaQXV 

(Tlgoolfiiov.y diayoocnv xecpaXataiv 

dvayxaiov elvat awtidofuv ytvtxtp xaif.a 15 necesBarium esse perspeximus generali baec lege 

Siatvnwaat vufiip. disponere. 

CAPUT I. 

0e rj T^ &vynrg(, rj filio vel filiae, nepoti vel nepti et dcinceps descentyyovy 

TJ iyyovrj, rj ioie i OQCO T< xnl aigtoei, et ye fiov/.tjfrtUv, tasre ibv voluerint, ut pater aut qui omnino eos babet in ponariga 

ij rbv oXas £%ovta. toirtovs intl-ovoiovt iv 25 

Nov. CXVII (Authent. CXII•=* Coll. VIII tit. 13: gloss.) Graece txtat in ML, in B variis loeis, magna part in 

Prochiro et Epanagoqe (vid. mfra). — Epil. Theod. 117, Alhan. 10,9. Jutian. const. CVIII. 

c.I 6tonit,ofuv aSeKtv ilvat .. exlat B 41, 5, S. — Summas repetunt Theodori B%, Athanatii c.Ipr. parO' 

lilla Ath. 9 $ 15, /16. nsgl Snupogaiv avayvaaftdrofv § 16, e. I § 1 paratitla Alh. 13 § 12. 

cognoscens in hac quidem felici civitate edictis more solilo propositis, in provinciis autem praeceptis missis 

manifesta omnibus reddere studeat. 

CXVll. 

DE DIVERSIS CAPITIBUS ET SOLUTIONE MATRIMONIL 

Praefatio. Liversis capilibus ad nos relatis necessarium nobis visum est generali Uge ta constilucre. 

I. Sancimus igitur licere et malri et aviae et ceteris parentibus, postguam liberis portionem ex 

legibus debitam reliquerunt, reliquam ipsorum substantiam, sive in sohdum sive ex parte volucrint, 

filio vel filiae, vel nepoti vel nepii, vel deincevs descendentibus donare vel eliam per ultimam voluntaiem 

reiinquere sub /tac lege et condicione, si quidan voluerint, ut pater aut qiacumque eos in po- 

1 iSixxtov L | 3 T. id. apr. if[ id. Apr. gAih.vulg. 

ftrjvi angiXXiqt Theod. | CP. — Basilii vc. (c/. c)J /JactXtlas 

lovativtavov %b tt' ftrta rm> vnartiar Baatlitov 

Alh. Ihii ie' {SaaiXtias uera vnartlnv BaatXiiov 

Theod. bilisar. uo. conss M jj G rubr. TJigl — Xvaeais 

yiiftov {ydfuav L) ML] IJegi ydftcov xal QenovSiuv xal 

yvfjttiwv naiSiov xnl Siacpopcov xt

Nov. CXVII 1. 2 552 UT LICEAT MATRI ET AVIAE 

rovrois .xoie itgdyftaot ftijre UStimfructo*' /rfxe xrjv testate in his rehus neque usumfructum nec qnod- 

olarovv jiavrs?.die fierovaiuv Sytiv. tavia yuQ Srj xnl libet penitus habeant participium. Hoc eniin et 

i£anixols ijSivavxo xMxaXifiixdvew, o&ev olSt/nia xdlt extraueis rolinquere poteraut, uude uulla parentibus 

yortvotr cofeXcia ngoseyivExo. xovxo Si ov fiovov utilitas nasceretur. Hoc itaque non solura pareuti* 

%6is yovevaiv, aXXa xal navri nQoiconco iêlvai naoa- 5 bus, sed etiam omni pcrsonae iicere praccipimus. 

1 xeXevdiic&a. xa 8i jxQnyfinxd ?a ovxco xarnhu- 1 Res autem ita relictas sive donatas positis 8ub 

itavofzeva TJ StoQOVfiEva xoii vneôvaioit nooSconoit, potestate porsoais, si quidcm pertectae sunt aetatis, 

ti ftev xeXalas ttaiv TJXIXICIS, xnv vntôioioi taaiv, licet sub potcstate sint, licentiam babeant quo volunt 

aSeiav iyixcoaav xa&' ov BovAovtat xounov Siotxtiv modo disponcre. Si vero aetate minores aint, per 

u oe rrjv iiAixiav waiv uxe/.ete, vt ovntQ av avrtooi tOquem perspexerit testator aut donator baec guber- 

6 testator tj 6 Scugovftevos avxd StotxelG&ai, -pexgis iicntur, donec illi quibtis douata suut aut rclicta ad 

OIOLV Axelrot olt iSaiQrld'r] rj xaxsXet'^pd'7] eis xst.iiav perfectam actatcm perveniant; liceptiam babeute 

fXfrcooiv TkXixiav. dSttav iôtTOS xov diaxt&tpevov testatore vel donatore et matri ct aviae borum qui- 

fj SaiQOvfisvov xai xfj ftrjXQl xnl xrj fidfifir, xovxatv olt bus res collatae sunt ipsarum rerum si voluerit gu- 

%a TTpdyfiara itaQeaxe&i? TTJV rcov aindtv ngayfiaxcov, 15 bernationem comniittere, licet maritis iunctae sint 

ei BoiXoixo, 8io(xt]aiv xaxanwisvoai, xav avvuixuiaiv memoratae mulieres, ita tameu si et ipsae buiusmodi 

avoQaatv ai etQrîtvai ywcuxes, OVTCO ftevrot einep gubernationem suscipere voluerint. Si vero forsan 

xal avral T>]V IOKIVXIJV Sutixqoiv xaraSt^rta&ai (iov- is qui rclinquit aut donat nullum bis dispensatorcm 

Irjfrcbaiv. ei Si cus eixos 6 xatahfindvcav rj SOJQOV- determiuaverit, aut ab eo datus buiusmodi guberjitvoi 

ftrtSe'va xovxon diotxrjxvv opioeie, 17 6 nctQ av- 20 nationem subire noluerit, aut moriatur antcquam 

xov SeSofttvos xi)v xotavxrjv oioixtjoiv vnek&tiv rj fi-^ illi perlectae fiant actatis, iubemus iudicem compc- 

fiovXt]9eiT] rj /if) Svvrj&eirj, f) xeXtvrrjosie jrpiv ixtirovs tentem curatorem iide dignum cum legitima tideius- 

teXeias rjXixias ysvda&at, xrjvixavxn xsktvofiev xbv sione rebus talibus ordiuare, qui debeat relictam 

d.Qft68iov dgxovxa xovodrcooa nîomaxov uerd to/ii- talibuB personis substantiam gubernare atque custo- 

(tov iyyvr,i xoti rotovxoit rt(tdyunat TtpopdXXtO&ai, 25 dire, donec illi ad perfcctam, sicut dictum est, aeta- 

oytiXoi-ia xr,v xaxnXettp&elaur xois romvxou noostem perveuiaut. ln illis enim casibus legcm «juao 

coTion nsQiovaiav diotxrjaal xe xni wvXd^m, ut'xgts usum parentibus praebet volumus custodiri, qiubus 

oxav ixeivot, (os tiQtjxai, tii Ttleiav q/.ixiuv i'X(ra>oiv. uon iuest specialiter buiustuodi condicio. 

iv ixeivoit yrtQ xoit &£[iaat xov vofiov xov xr,v xQ'r 

atp xole yoreiai naQixflvia ftovXoftt&a izaoayvXdxxe- 

30 

ofrai, ole ovx fyxnxat iSixdis xoiavxrj aioeate. 

xovxois Si xdxeipo voftofrexqoat 

a>trt ti TtS viov f\ & S ^S i yv~ 

CAPUT IL 

Ad haec autem et illud sancire perspezitnus, nt 

si quis filium aut filiam habens de libera muliere, 

c. // exlat B 28,4,49 (B* 11 \,t p. 534 Zach.). — Summam habet Epitome 24,42 (== Anon. Bodleiantu apud 

Zacharine idvdxS. p. 215), summat repetunt Theodori B^, Athanasii parutitlu Ath. 11 §2. 

c. //— VIpr. tummaria habet Anon. Bodleiuntu ap. Zachariac AvixS. p. 208. 

testatc habcat, in his rebus neque xtsumfruclum neque ullam otnnino communionem habeat. Hacc enim 

etiam extraneis retinqucre polerant, unae nullutn ad parentes commodum pcrventurum erat. Hoc autem 

1 non solum parentibus, sed eliam omnibus personis Uccrc praecipimus. lies vero ita relictas vel donatas 

personis sub poleslate conslitulis, si quidem perfectae uetalis sint, quamvis sub potcslate sitit consiiluli 

facultatem quo velint modo adminislrandi habeant, sin aetate minores sint, per eutn quemcumque slatuerit 

testator vel donator administrentur, donec illi nuibus donulac yel rdiclae sunt ad perfectam aclaiem venerint. 

Habeat aulem licentiam (estator vel aonator ct niatri et aviae eorum quibus res collalae sunt 

earundem rerum, si voluerit, adminislrationan credere, liccl praedictae mulieres maritis coniunclae slnt, 

ita tamen siquidem ipsae quoque talem administralionem reapere voluerint. fjuodsi forte is qui res relinquit 

vel donat nulfum iis aamiiiislralorem constitueiit, vel qui ab eo dalus est talem admimslralionem 

suscipere aut noluerit aut non potucrit, vel tnortuus sil antequam illi pei fectae aetatis fiant, tunc competentem 

iudicein iubemus curatorem fide dignurn cum legitima fideiussione eiusmodi rebxis deslinarc, qui 

substantiam eiusmodi personis relictam et administrare et cuslodire dcbeat, donec illi, uti dictum esl, ad 

perfectam aelatem vencrint. In iltis enim casibus legem quae usum/niclum parenlibus praesltt observari 

volumus, quibus eiusmodi condicio specialiter non est imposita. 

II. J>raeterea auiem illud quoque sancire decrevimus, ut si quis filium vel filiam habens ex libera 

1 *ftrt8i MLB U otsufructon, s. v. moi %SV aiv xXondiv 

(sic) A/, XQh atv KnQnvbv LB \\ */«joe AILB |J 4 nqoa~ 

eyivtxo B H 5 xai Afe] om. LB || 6 xa o'vxo\ xa om. B || 

10 av om. B I aweiSot L owfjSu B |J 11 xtaxdxaq M, 

Siad-eperot LB % 12 oxov B \\ IS alxai L \ 20 *OQtaot 

MLB |j 21 ineXd-eh-L vnta&X&civ BJ 17 om.s H 22 17 fifi 

SVITJ&BIT] om. s, (tri om B [| *xeXtvxrtasi MB xtXevxrjO» 

Z. 1 xeXevxtjOtj iJ^vulg. |) 23 XTjvixavia om- s \ 25 xols] xov 

L* || 27 ntQKrvalai L a g 28 oxov li \ 33 1$ iXevO-epns 

gXtoV B % 

1 usufructum 6 |j quolibet Vb quislibct v Q 2 habeat Rv 

babcnt T | haeo Vbv | et om. R x b \ 3 poterant vulg.\ 

poterat libri | nulla a parentibus V | 5 etiam om. v jj 

omni] omnino bv || 6 ita nm. V || donatas cet.] tas — 8 licentium 

scr. 11 * in rat. 1 vs. | 1 potestatem v | perferti« 

fc |l sunt — 8 potestatc om.b || sunt Vv] sint RftT 

vulg. |l 8 habeut T\ quod Vbv |! 9 modo om. T l E 

\ aetatem 

bv || minoris b || 10 quam V que b 8 pcrspcierint bv 

Drspexerunt Tl «•••••• /i 1 || 11 relictam v donata recta 

R l |J ad] nnt V\\ 12pcrfccta b [| ueniant Fg habentei 

tcstatore b habcntcm tcstatorem v \\ 13 horum] eorura 6 

et borum T || 14 collccto V 1 j| «int V || uolucrint Vrulg. j 

15 iniuncte TbvV eunt T fi 16 tm R \tx om. \' x g \\m 

T x g 17 subire noluerit R (| forsitau b postquam v\li 

his Vbv || qui om. v U rcliquit aut donet T B 19 determinauerint 

6 determimiti trit V rxel dctcrniinaacrit T 

ordinaucrit R vulg. | aut] ut R l || datum v dictas b | 

20 nolucrint T l j| 21 fiant perfecte r|| copctcute T l conpitcntcra 

b competere R x | 22 lcgitimam iussioncm 6 jj 

23 talibus rcbus R || ordinare v vulg.\ ordinari R VTb | 

relicta b Q 24 substantia 6 fl 25 aiout dictum est ad perfcotam 

V U sicuti T |j aetate b || 2G enim om. b | quae 

om. T§ 27 partibus T x patribns T 2 fi prebcat 6 praebent 

R* praebcutom T 1 1 custodiri vvlj.] custodire ht/ri \ 

32 rulr. De eo qui filius ab aliquo in instrumcnto notninatus 

eat Tmnrg.,De eo qui ab aliquo instruraento nominatus 

cst filius R marg. (ex Iul.) jj ut om. v |) 33 de 

RVT] ex bv

ET ALIIS PAEENTIBU8 553 Nov. CXVII 2. 3 

vnjxof, fie&' r,s ydfios ovvterao&ai Sirarai, ttnot cum qua nuptiae consistere possunt, dicat in instru- 

ir avfipohtiqt eire dyooalq) ens iSiq ^«p» avyyeyynumento sive pubiico sive propria manu conscripto et 

ftiru xal fyovxi vnoygaipai XQICOV paonvQiov at-ioni- habenti subscriptioncm trium testium fide dignorum, 

Giiov riTB iv Stafrfari tiie inl nodgecos vziouvrâitav sive in testamento sive sub gestia monumentorum, 

roinov rj TtxvTTjv viov avrov clvat rj &vyaxtqa, xnl firj5 

bmic aut hanc lilium suutn esse aut filiam, et DOTl 

noos&f, xni Stxuicor ooa tols ytt;aioie nmoiv ol r}[tiferunt leges, utpoto ipso patrc, sicuti dictum est, 

uooi naptxovoi vofiot, ola tov JIMQOS airov, ws 10 filios proprios cos vocantc. Kx hoc enim et cum 

uoi]iai, jwldae idiovs avroiis anoxnXiawioe. ivisv- eorum matre moustratur lcgitimum habuisse matri- 

&er yag xal fierd xfji avrcov pTrroos Siixwxnt v6fuinonium, ut rjeque ab ea pro nujitiarum fide alia 

ftor ioMxst-at yduov, aitTB ftTjoinaQ* uvirje noos probatio requiratur. Si autem pater ex ipsa muliere 

iTtv iov yd/uov d niaitv i itfQnv ddnoSsij-i S j i & J f r niultos filios habcns uui ex eis testimonium quolibet 

a Si 6 mnfjg ix r7;e nvrê yvvaixdi noi.Xovs nai- 15 ex praedictis pracbuerit inodis, sufticere etiam aliiB 

Sas Hxiov £rl i£ aiuov fca^rvniav xafr* oimSrjnora ex eadem muliere natis ad legitima iura patris testi- 

tojt' tiQTjutvott' TirtQnoxot rQontov, UQXBIV xal rdli dXmonium uni datum. 

ioil 7uts ix tffi avi ijt yvvaty.be Texêiai nooe ta totv 

iv/iiftcop Sixaia ITJV tip ev\ 8eSo/iet--rtv IOV 71 axobi 

20 

CAPUT III. 

Kni lovio Si rp naoovari StardUt avveiSofiev Hoc quoque pracsenti constitutioni perspeximus 

npot&ewai, tSste sli'ns dygdcpcos xmd SidO-eou- ya- adiciendutn, ut si quis ex uon scripto per affectum 

tHx>)i' yvraTxa Idfioi xai jtalSns ^l «tr/;s noitjaano, liuptialcm uxorem acceperit et ex ea filios procreafa&irioi 

Si TOV ngbs ali^f yd/iov ovft^T/ aliov xnl verit, soiuto autem matrimonio contingat eum etiam 

iiiQav iiyayia&ai ywalxa jietd nQoixwtov avftfio- 25 aliam ducere coniugem cum dotalibus instrumentis 

i.a(tav, xnl eg avTrjt ofioioit noirjaaatâi TtaiSas, firj- et ex ea similiter filios procrcare, nullura drca pa- 

Sl,- negi inv rrnroionp x/.T]ooioftinv ioli ix rrjt dnoul- ternam bercditatem aliis filiis ex indotata coniuge 

*ov ya/tatijs lexfrtlai naial jtgoxoifin ylvta&m, d),ixt natis praeiudicium fieri, sed cura aliis filiis ex se- 

//tTfi twc dXXaiv nniStov itav i* xrfi Sevrepne nxîv- cunila natis uxore, quae cum dotalibus instrutncntia 

ii»v ynftBTrjS irfi ftexa nooixwcov avfiôXaitov avroixij- 30 copulata est, ad patris et illos hcreditatem vocari, 

aaorji tlt idyrov naiQos xaxeivovs xaXtXafrat xAijpov, cum etiam ex solo affectu possit consistere matriola 

xnl ix ftovrjs diafriaewt Swnfuvov IOV ydfiov monium. Quod similitcr valcre volumus, etiamsi 

owiaxaad-ni. onen ofioitae xoarsiv fttwXo/ied-n, U xni prius quideii) cum dotalibus jnstrumcntis iungatur 

npcJTov fiev fteid ngoixquop

Nov. CXVII 4.5 554 UT LICEAT MATRI ET ATIAE 

CAPTJT IV. 

i i vofiov itgcSyv i^£fcavf,anuev xtltxovxa Qaia vero legem dudum protulimus iubentem aut 

17 TtQoiwoa yiveo&at ovfifioXaia r\ dXXae avardoeis dotalia fieri documenta aut alias probationes procetiQouvai 

yivo/tivas naga xole ixxXjjatcxSixois, Si* tov dere iactas apud ecclesiae defensores, per quas nuxoie 

yri/tovs jtpos/tx£t f}Efiai(na&cu, fj yovv opxove ptias competat confirmari, aut certe sacrameuta praenaoexsad-ai, 

ini xov nagovxoe awsiSofitv xnXXwv 5beri, in praesenti perspeximus melius disponere ea 

Siarxmwaai xd negi roircov IZQs, 

et ftiv ftovXti&ciev 17 8wr,fttiet>, oi xta- Btrumentis ducere uxores; si autem etiam hoc non 

Xvnuev fiexd ngoixqiatv avft/HoXatcov dyeo&at ya/xexde' 25 custodiorint, et ex solo affectu celebratas nuptias 

ti Si xal xovxo^fii) na.Qa

ET ALIIS PARENTIBUS 555 Nov. CXVU 5. 6 

fiigos jfje avrov ntoiovoiae, *ai ireoov /tera substantiae, et alfam post bacc fecitnus legem de- 

itenotTjxafAtv VO/MV T6V btoQtôfxa, ti TIS dno- ceinentem, si quis indotatam uxorem per affectiim 

(ov yvvalxa xnxa Std&eaiv ftovov lafloi xni /

Nov. CXVII 6. 7 556 UT LICEAT MATRI ET AVIAB 

rcov riov nllav d"eiinrojv raiv fir, nsQtexofterav rq> continentur praesenti lege, propriam habeat fortitu- 

Tteoovii. roiup TT]V iSiav k'%tiv i xiov avibvxiov xui xmiovxitii' Tiqoiwniof ixuiepne 

(pvoicos xgnxiiv xtXevufitv 

c. VII fuit in 22 31,6,13 secundum Tipucitum et indicem Reginae, principium el Jinem (v. 17 — 23. 35—38) iervat 

B' F 8, 5. 6 p. 164 Zach. — Summas habent Appendix EcLogae 2 {Zachariae V/J«XJ. p. 186) et Anonymus Bodleianus 

ib. 215, summaria Epitomt 24, 46 extr. 49, 10 extr. 

casibus gui praesenti lege non continenlur suain vim habeat. Constantini vero piac memoriae lcgem ad 

Greqorium scriptam, et interprelationem de ea factum a Marciano piae memoriae, per quas mnlierum 

comugia, quae Conslantini tex abiecla vocavit, cum viris guibusdam dignitatibus decoraUs prohibenlur, 

nullo plane inodo valere patimitr, sed facuUatem damus volenlibus, etiamxi quibuslibei magnis digmlalibus 

dccorenlur, eiusmodi mulieres cum dolalibus instrumeniis sibi copulandi. Ceteri autem praeter eos 

nui magtiis dignitalibus decorati sunt {acullalem habcanl eiusmodi mulieres duccndi, sive in scripits vohterint 

sive sola nuptiali uffcctione, dummodo sint liberae et cum quibus liccat nuptias cdcbrare. 

VII. Scd illud guaque definire visutn cst nobis, ut si giumdo malrimonium iitter virum et uxoron 

solvi contigent, Iiberi ex eiusmodi matrimonio procreaii nullo modo ex dissolulione matrimonii i«iuria 

affxcianlur, sed ad parentum heredilalem vocentur ex patris substantia sine dubitalioue atendi. £t 

si guidem paler causam aivorlii praebuit et ma'er ad secundas nuptias non venit, apud tnatrem ulanlnr 

palre sumptns praebenle; sin auicm culpa malris matrimonium solutiim esse probatur, Umc apud pairem 

liberi et hubitent cl alantur. Quodsi forle pulcr inops, tnater autcm loatples sit, apnd eam inoves 

liberos manerc ab eague ali praecipimus. Quemadmoaum enim liberi locupleles malrem eijentem alere 

coguntur, ila par esse iudicamus cliam a malre locuplcte iiberos ali. Quod uutem de alenda matre (ibcrisqxte 

egentibus definivimus, hoc quidem eliam in omnibus ascendentibus et descendentibus personis ulriusque 

sexits valere iubemits. 

2 ia%iv mn M (j xiovaxnvxtvov M [| 3 voftor] Cod. 5, 

27, I 1M ytvouifTjy L\\b Mapxtaroi'] Cod. 5, 5, 7 || 6 8i' 

wv\ di' ov B; § 8 xcolvovxft L x xioXvoitn /, 2 |j 9 xoif 

rtif om. L I 15 iXsvfriooi B^, B' v. l. || 19 roii xotoviov\ 

ioLTov(om. v. I.) xov 13' || 2',\ aixooxQtipofiEvoi M a \ 

24 nagiox*] pracbcat £- |) 25 XQtrpiaifoiaav malit Znchcf 

riae >ine cuusa || 30 ntvopivotv L a | 32 arayxa&xrtt L i 

34 xii xixra rptfEO&at L U 35 tttol rovt ntudns xnl 

rfjv firjttoa xQitpEOfrui L \ rf;v firjxtga] xbv jxaxtgn 

B 

1 tcnentur /27'|j babent T\ 2 eoiistintino T l | pi»c] 

diuiune T || 3 super ea vulq. \ 13 scripta R || tni R \ 

14 liceat Tvulg. || 17 rul>r: De liberis ex to matrimonia 

natis quad repudio dissolutum cst fest et R) (juemailmodutu 

alantur IIT marg. [er Iuf.) !j ut e»n. Tj 1 ( J matritnonio 

add. Oseubriiggen (nuptiis Bcrlc) | 21 pcrantum /?', 

parcntum om. T Q 23 Ug. praebuit? || ad| et od V\ uenerit 

Tvulg. | 24 nutiiendis K|| ex]icn.sa \ rx H 25 «i uero] siu« 

7' 1 , uero 17« rns. hnbet V 3 J niatris V* in rax. | o«tenditur 

V] ostcndatur HTvulg. | 26 patri R a inatretn T», 

patrem in ra*. V 1 |j et mancant] et om. T l | 28 tero 

oin. tt l T l || locupletiorem T l || 29 cam vulg.] quam libri \ 

ab ca om. T* \\ 30 locnplctiore» T \\ 32 locupletii /{' jj 

alentia T l j 33 defiuimus K|in] et in V

ET ALIIS PARENTIBUS 557 Nov. CXVII 8 

CAPUT VIII. 

ExiSj Si nolXas dv xoTs naXaiaXs xal ijfieTtQoie Quia vero plurimas in veteribus et nostris inveniivQOfit.v 

voftoie aixiai i| to» evxeqtos «t i&v yafitay mus legibus causaB ex quibus facile nuptiarum BOhilictit 

ylvoviai, toiiov ivtxa owtiSofiev lx tov- lutiones fiunt, ea cftUBa perspeximus ex his absciiiere 

TWI' neqielEiv rtvai, aine^ rjtuv ava*iai ngbs 16 aliquas, qnae nobis indignae ad solvendas nuptiaB 

vuv ydfiovs ifarrjaat; xni rnvras fiovov bvo- 5 visae Bunt, et eas Boium nominatim praesenti inrl 

1(0 TCitQovrt ivxaâi vdftcp, inig wv eiXoymi serere iegi, pro quibus rationabiliter potest sive vir 

arcu tire dvr](> eas yvti) QenovSiov ntfiTtsiv. xas sive mulier repudium nrittere. Nunc autem causaB 

aiiiai £g a>t> 6 dvtjo QSTIOVSIOV dxivSvvcJS ex quibus maritus repudium sine periculo mittero 

tv Svvarnt xoi xrp> nooixa TJJS yvvaiy.be dno~ potcst et dotem uxoria lucrari (servato in ca domiuio 

xeoSnlvstv, pvXaTTOfttviji xijs in* rtt-rf/ SeoTtorsias 10 ex eodem matrimonio filiis, aut filiis non extantibus 

tots ix rov nirov ydjuov naioiv, rj nai$a)v oix 6v- frui etiam proprietatc) has esse disponimus: 

imv (tnohiveiv [avxbv] rcai xrfi SeanoreiaSy xavrae 

(ivat SiftrvrTOVftev. 

1 Ei xnrh rrjs finoihias fiovXevoftevots xiol OVVOISBV 1 Si contra imperium cogitantibus aliquibus conscia 

>| ^v*»^ x«i xto iSUo dvSî fiij tpavsoMati. ei Si ol5estraulier aut etiara suo viro non iudicet. Si autem 

avr;(> TOVTO naga T/}S yvratxde dnayysXd-iv aiconrtasi, vir hoc a muliere denuntiatutn tacuerit, liceat mut$ioj0 

rrj yvnwA J»' o'wvSrt7iojB noostonov xovxo lieri pcr quamcumque personam hoc declarare iranooiayyiXXetv 

xji (laadeiq, di:re xdv avSga firjSefiiav perio, ut vir uullana ex hac causa rcpudii inveniat 

tx rax^xrfi xrjs nixias Qenovdiov avgtlv ngotpaotv. OCCasionem. 

2 Ei -neoi fioiisias 6 dvfjg vouidf.t, tivvaafrai xrjv 20 2 Si de adulterio maritus putaverit posse Buam 

invxvv yafiexrjv iXeyxfrrjvai, nooirjxti xov avSga noo- uxorem convinci, oportet viruin prius insctibere muxtoov 

dyygatpaa-frat xr\v ywaiy.n fj xal xov fiotxdv, lierem aut etiam adultcrutn, et si buiiismodi accuxui 

siTtig r, xoiaiiT} xarrjyogta dXrj&qs anoSeix^p. satio verax ostenditur, tunc repudio misso habcre 

rqiixavra qenovSiov jte/inoftevov fyetv xbv dvSga virum super aute nuptias donationem etiara dotem, 

Ttobt ifj Ttgo ydnov Hiogea xal xr,v Ttgoixa, xal 7rr»oc25et ad haec, si iilios non babct, tantum accipere ex 

TOI'TOJS, ei nriloae fif) f/,oi, xoaoxnov XafipdvBiv ix aiia uxoria substantia quantum dotis tertia pars esse 

tr^t dlXrit rijs ywatxbe negwvaias oaov T^S ngotxbe cognoscitur, ut eius proprictati et dos et a nobis 

TO TQIXOV (ugot eJvm yivcoaxexm, a>sxe TJJ nl-xov 8e- detinita poena applicetur. Si enim filioa habuiTit 

anoTtiu xal iyv ngoixn xai xt]v nng' rjuwv ognj&ei- ex eodem matrimouio, iubemuB et dotem sccuudum 

aav nowrjv ngoixvgova&ai. 11 yctg naidas fyoi ix 30 

tov nirou avrotxeaioVf xtXevofiev xal xfjv jtgotxa 

c. VIII. IX exhibent Proehiron 11,1. 5—18 et passim interpolata Epanagoge 21, 5. 6; B 29, 7,1 (B* PA, t p. 151 

Zach.) ubi c. 8 § 1 vv. 24 ^x etv TO»» dvSga — 558,14 jzQOSxvgovo&ni v6ftovs omissa sunt eorumque loco intertum 

novellae CXXXIVc. 10 xtXtvoptv ixsivns rcts noivat — yvXdxxBofrai: unde eadem eodem modo contatninata habentur 

tn L. — Summas praestant Nomoc. XIV tit. 13,4 />. 613 Pitra, Ecloga privata aucta 2, 21. 22 in. 

§ 1. 2 summtirium ex Theod. repetit S^. 

§ 2 (— 558,3 xtfttoQEia&ai) extnt in *chol. /?•; initium (— 22 fiotxbv) ex B habet Nomoc. im XIVtil. 1, 32 tt 11. 1 

coniunrtwn eum novtllaeCX.XX.lVc 10, ubi vid.— £>ummam §2 exhibet Epitomt 49,10, initium respicitur 

'Pon. 14, 1. 

VIII. Quoniam aiuem multas in anliquis ct nostris legibus causas invenimns, ex quibus facile 

matrimonionim dissolutiones fiunt, provterea \ilacuit nobis ex earwn tiumero quasdam auferrc, quae nobis 

indignae visae sitnl ad matrimonia smvenda, alque cas solas nominatim pracscnti Ugi insercre, propter 

quas iure sivc vir sive muiier repudium millere possit. Causas igilur ex quibus maritus sine pericnlo reliudiutn 

millcre potest el doiem mulieris lucrari, ita ut dominium eius liberis ex eodem matnmonio naiis 

servetur, aut liberis non extanlihus eliam dominio frui, hnsce esse constituimus. 

1 Si conlra imperalorem motienlibus aliquid quibusdam conscia fueril mulier neque td marito suo indicave/it. 

Quodsi tnaritns hoc a muliere sibi nuntiaium reiicuerti, liceat mulieri per qualemcumque personam 

hoc ad impwutorem rcferre, ul maritus nullum ex hac causa rcpudii praetexium invenial. 

2 Si aduUerii marilus uxorem suam convinci possc existimaverit, convcnit maritnm prius libellum dare 

de muliere vcl etiam de adullero, el siguidem cinsmodi acaisalio vera esse probata sit, tum repudio misso 

maritus praeler donalionem unte nuptias doteni quoqite habeat, ac praeterea, si liberos non nabcat, tanlum 

cx retiguis bonis mulieris accipiat quantum dotis terlia pars esse tntellegilur, ut dominio eius el dos 

et poena a nobis definita addicatur. Si enitn liberos ex eodem coniugio habcat, iubemus et dotem secun- 

j — 7 ntfiitBiv om. B' i| 8i om. Pr. Ep. B || 

xai vfifTiooit om. Pr. |j 2 vopott evQOfiev Pr. I! 4 avdîoi 

Pr. Ep. B || 7 Svvaxat — nifiTtBiv) xove yafiovs 8ix';OT] ;] Pr.Ep^ p 8 8 19 $*7tov8iov] $ ] Xv- 

eimt ydfiov d Pr. Ep. Ep | 20 o aarrjp 

Svrrj&fj iXiyâi xfjv 

ywaixa reliqua q parte § 2 omi»ta B' \ vofitatt rchol. B'] 

l libri lib l 21 avxov Nnmoc.*"» 1, 32 H 22 xtjv yvom. 

tchoL B* | xal om. B' | 23 JJ TOI- 

1 H 3 fiunt] et (del. R 1 ) fuerit R () ea causa in ras. 

V* ^ abscidcre ed. pr.] nbacedere li VT l abscindere T* 

vulg. || 4 quae a nobis digno 7' 1 || ad golucndas] absoluendas 

VT l fl 5 aise in ra.i. V* || Bolas R \ 7 mulier»» T \ 

9 luctnri V\ 10 aut filiia B>\ aut filiabus R*VTvu!g. j| 

11 prophctatem V* |j esse] esse aliu ^ 1 | 14 §§ 1—6 numeros 

I — VI adponunt IPT 1 in marg. | conscia cat RT 

vulg.] consentiat V|| 15 suo om. R \\ indidct K, t.v. nunciet 

V* | sin T',, 17 quacumquo RV* || 18 nulla VT \\ 

22 adulterium R l V l T l || accusati V x \ 23 uera K* uerax 

esse Tvulg. | 25 «i om. R> |j 26 quando T l | 27 et a] et 

om. T* U 23 aplicetur T \ 29 iuberemus V || etiam T

NOY. CXVII 8. 9 558 UT LICEAT MATBI ET AYIAE 

xaxa rovs negl xovxov vofiovt xal xrtv aXXrjv rtje yvvatxbs 

ntotovoidv xoili nniai yvXnxxeofrai, xai ovxws xbv 

ftotyov vofiifiais iXe.yypfi.svov afia xjj yvvantl xi/icogtla&at. 

xni el fiiv i'xoi 6 fiotxoS yvvaixa, Xajtfi/tveiv 

avxr\v fljv T8 iSiav rtfloixa xal ifjv 8ta xois ydfiovt 

duweuv, ttiite ti yraltJas £%oitv, (tovrjS xrjv yvvnXxa 

xtj: %or,anoi dnoXnvtiv xrfi Scooeas, xr,s Sea7XOTBi'ae 

xnxa xoi-e vo/iovs xciis naioi tpvXaxxofievrje' xr,v Si 

aXh]v xov avtSoos negiovaiav xaiis aixov jtatoiv i£ 

TjutitQas xov o\'y.ov 20 5 Si nolente viro foris domum manserit, nisi foraan 

/itivfj, ei ft^roiye xvyj>v nnoa. xoli iSioif yovsvatv. npud proprios pareutes. 

6 I£av inntxois fj 9euxg!>iS tj xvvr,yioiS nno>tyitf]~ 6 Si circensihus aut theatris aut atnpbitbeatriB inter- 

Tat irti X(o &e(ooriaai ayvooxvioi rj xai xivXvovxos fuerit ad spectandum iguorante aut prohibente viro. 

xov aydooe. 

7 Ei jtevxoiye ov{if3rj xtra 8i'xn /nae xwv nootiorj- 25 7 Si ergo contigerit aliquem citra uuam praedictafiivwv 

alruof xrtv iavxov ynîtxrtv xov iSiov ofxov rum cauBarum Buatn uxorem domo propria expellcre, 

dîa&râaatât, iSstt ixehijv ftfj i'xovOav yovels Tioot ut illa non babens parentcs apud quos possit ma- 

ovs Svvaxai fieirnt i£ avayxrjS e"£u> xrtv vvxxa Stncre ex necessitate foris babitct nocte. iubcmus 

ayeiv, xeXevopev /ii}8e/iittv tlvai x avios xovxov aiiioi ytvsxat. 

auctor exsistit. 

CAPUT IX. 

Tas Si aixias, vneo tov tvXoyat Svvaxai xcp av- Causas autem pro quibuB rationabiliter potest 

8Q\ naoa T^S yvvaixot nepneofrat gsnovStov xai d£ viro a muliere mitti repudium (et) ex quibus potest 

§4 argnmtntum notat Nomoc. XIV tt/. 9, 3t p. 570 Pitra, exscripsit tx B N»moc. m ib. 

dwn leges hac de re latas et reliqua mulieris bona liberis conservari, alquc ita adiilterum legilime convictmn 

uua cum muliere puniri. Et si quidem aduller uxorem habeat, ea tam dotem suam quam donc 

tioncm propter nuptms accipiat, ita ut si Uberos hubeanl, solo mulicr usufructu donationis fruaiur. cum 

dominium secundum leges lil/eris servetur; reliquam vero mariii substanUum liberis eius ex UheralUate 

uoslra donamus. Sin autem liberi non praeslo sint, sancimus ul antenuptiaUs quidem donutionis dominium 

tmilieri cotnpetat, reliqua vero mariti subslantia om/iis /isco secundum veleres Uges addicatur. 

3 Si qnalicumqne vwdo mulier vitae marili insidiaia sit, vcl aliis hoc facicniibus conscia id marito non 

indicuverit. 

4 Si cum cxtranete vlris nolenlc marilo convivetur vel cum iis lavelnr. 

5 Si nolcnie marilo extra domum manseril, nisi forte apud parenles suos. 

6 Si in circensibus vel theatris vel in arena spectandi cuusa intersit ignorante vel prohibente marito. 

7 JS* quern vero conligeril praeter aliquam ex praedictis causis uxorern snam propria domo expellere, 

ut illa 7ion habens parentes apud qnos manere possil ex necessitate fotis noclem iransujal, tubemns 

nullum esse viro potestatem proptcr hanc causam repudium miilcndi uxori, propUrca quod ipse eius rei 

auctor exlilit. 

IX. Causae vcro, propter quas iure potest marito ab uxore mitli repudium et ex quibus ipsa et 

t «7. xaxa — vvfiovt o/n., anle xoit natai add. xaxa 

xovf fynQoad^tv cooiCfdvovs (lOQiaptivovs om. Ep.) vo- 

fiovt Pr. Ep. [1 3 1'ouinoJs] Ofiolwz /V. v. l. | 4 i^** Ep. || 

5 T« orn. Pr. Ep, || xai xrtv TC(>6 ydftov TJXOI Sta rois 

ydttovt Ep I D /£ fjfiBxioni (fiioxipiai om /V fl 11 xtjt 

fii t f p 

Oioinv Ttricav Ep |J 15 *Env\ i | [ g || 

17 (partyaioet M tt t B'v.l. || 19 afSgnai] uvSgtioiv rj 

yvvrj Nom. m |j 19 avfinoaiat,^ y cvXXovexat Bf Nom. m 

convivit aut lavatur e || 21 pivri M a || ei /tr/ n ye LB \ 

vaa Pr. codd. pterique \\ iSiott om. Bf | 22 jj &tiis] 

fj om. B l T« orn. Pr. Ep, || xai xrtv TC(>6 ydftov TJXOI Sta rois 

dttovt Ep- I D /£ fjfiBxioni (fii.oxipiai om. /V. fl 11 xtjt 

iiv\ xhtv fiiv xrjs Pr. coJd. pltrique j| xfjv ont.Pr. || 13 neQiioinv 

Ttricav Ep |J 15 *Env\ iv L |[xov iSiov nvSgni B( || 

|| nanayevijoqxai Pr. itagaflaXr} Ep. J 

Ep- II *S«»'«yx?jJ om. Ep. || 30 genovdiov — ywenxi] %o>mO&rjvai 

irfi yvvaixos Pr. Ep. |j 31 ylvtxn%\ xaxiaxrj 

Ep- II «^- ^*" S ^* tt «T«"«S — (ttTtovSiov'] Thi (tixias 81' o>v 

evlvyai Svvaxm {} yvvfj tov ardybi ôpifft^^ya* Pr. 

j?p | 33 nnQa\ ne%i B l 

1 de ho V*t de om. T J filiis] uiris filiis T* | conseruarc 

T a |j 2 atlalterium 10 \ coniunctum R x g 5 ut 

Beck\ et lihri |j si om. lt x R habuerit T habcant al. [ 

6 Iruatur mulier R || 7 eis VT l g 8 ex] extra /2* | 9 quideni 

donatiunes V a donationis quidcm It Q 10 omnem 

mariti J 1 J H antiquam adplicatnus legem T | 15 uiro 

11* V* jj 17 iuditiauerit H l || 18 marito et extraneu V $ 

convivit) coiuit iuncta T l \\ aut cum eis lauutur in rut. 

V* aut (ut T l ) cam cis lauetur T aut lauatur cam 

vaR \ 21 apud] ad T\ 22 nut anphitcatris T aut eniphitheatris 

li, om. V | interfuit R V || 25 ti ergol >>g°° 

V 1 || oontigcrc T l Q circa T l g 26 uxorem «uam R \ 

27 aut R* et T|Japud] ad /i' K J| posset T% 29 marito 

nullam esso T^ 31 existit V] existat RTvulg. \ 32 rubr. 

De repudiis ab uxore mittcndis RT mp. (ex Iul.) \ pm 

om. li l H 33 rcpudium mitti T, mittiom. R ] et add- 

Btck

ET ALIIS PARENTIBUS 559 NOY. CXVII 9 

wv Svvaxai xfp %* ngdlxa Xatipavstv xal xrtv Sta 

roi/s ydfiovt dmtixslv Stogtdv, Oftoitos xoTi naiai ipv- 

Xa^râofiivTjt xF]S ini xft Siogeq 8sa?toxs{ae, fj nal- 

Sav ftf] vnovxoiv &x etv et dotem accipere et propter nuptias donationem 

exigere (similiter filiia Bervanda donationis proprietate, 

aut tiliis non extautibus habere etiam buius 

xai irtv tnvxTjs Seonoxeiav, dominium) has esse solas disponimus: 

ravrat elvni ftovae Siaxvnoiftev. 

1 'Enr xaxd trjs paaiXtlae fj avrbe povkevarjrni T» 1 Si contra iraperium aut ipse cogitaverit aliquid 

fj IOVXO Tiff* /SovXevofievois avveiScbs ftfj

Nov. CXVIl 9. 10 560 UT LICEAT MATRI ET AVIAE 

owexws pivnv iXt.yyrjim, xal ann£ xal Sls vincitur, et semel et secundo culpatus aut per BUOS 

yjfreis rj Sia tutv iavrov yovitav rj Sia xuw xfje parentes aut per mulieris aut per alias aliquaa title 

yvvaixbs rj Si* irsoiov xivdv aîoniaTiov JIQOSCOTIO)}' dignas persouas buiusmodi luxuria non abstinuerit, 

rijc Totavxrjt dotXyeius ftrj dnoaxrjxm, i^slvai xjj yv- Jicere mulieri pro hac causa solvere matriraoniuin, 

vatxi xai vziko ravrrji rrjs aiiias SutXveiv ibv ydftov, 5 et recipere datam dotern et antenuptialem douatioxrii 

avaXn/tfiaretv rrjv SeSouevrjv 7i$olxa xai ii]v TIQO- nem, ct pro tali iniuria tertiara partem aestimationis 

yafttaiav Siooeav, xai VTTCQ T/;S -zotavTrji vfipscos ro quam antenuptialis facit donatio ex eins substanti 

iQirov fttQos xfjs SinxtfiTjaeats, rtv r\ nooyafiiaia noul percipere, ita tamen ut, si filios habuerit, usu solo 

Sioptd, *•* xije dXXrjs uinov nsQiovains Xafipdveiv, mulier potiatur reruin quas ex autenuptiali donatione 

otTft> /iirroiys wsxe, ei nalSas £#>«, xr,s xQ>]auoi [to-lOet poena tertiae portionis mariti substantiae acccvrts 

dnvXaveiv rijv yvvaixn xa>v Trgnyfidxtor, aneo pent, dominio communibus filiis conservando. Si 

ix xrfi Txooyaftiaiat Siootas xai irtz THHVTJS rov igi- autcm filios ncm habuerit ex eodem matrimonio, 

rov ftrnovi rr,s TOV drdpd* neqtovaiai Xdflot, xije 8e- habere eam taliuui rerum etiam proprietatem praeanoreias 

-r-.i; xvtruif Tiatai cpvXarxofihVq*. ti yaQ cipiEQU3. 

nnlSaS ftrt eyoi ix rov UVTOV avvoixeaiovy t'xBiv av- 15 

rrtp t(dv d xmovxiov 

X 

d xal ITJV 8sonoitiav 

CAPUT X. 

j 3i xal dnb avyatvtOF.cns rtvee fiiy.ni rov Quia vero et ex consensu aliqui usque ad praep 

o ; rovt nooe dX/.r}Xovs SuXvov ydftovs, zovro sens alterna matrimonia solvebant, boc dc cctero 

rov Xotnov yivta&m oiStvl ovyxioyovjisv TQOTU», ti 20 fieri nullo sinimus modo, nisi forte quidam castitatis 

fii} xvxov Tivei au)tpQoavvr,i ini&vpiq xovxo nottjaov- concupiscentia boc fecerint. Si autem huiustnodi 

011'. ei Si xai xd xotavxa nootu/na TuuSns ex oif7 'i pcrsonae filios babuerint, tam dotera quatn ante- 

JOVXO ftiv XTJV jiQoixa xoixo Si xijv nQoyrtfiutiav Sco- uuptialem donationem eorum iiliis conservari dispopsav 

xols avxwv .615 Pitra. 

catur, et semel atgue iterum reprehensus vel per suos vel per vxoris parenies, vel per alias aliguas versovtis 

(\de diynas eiusmodi tuxuria twn abslinuerit, liceat mulieri propter hanc qnogue catisam dissolvcre 

maLrimonium, el reciptre dotem dalatn el donatiorwm ante m/vlias, et pro eiusmodi tniuria tertiam jparlcm 

aestimaiionis, quam donatio ante nuptias ef/icit, ex reliqua tilius snbstaniia cnpere, ita tamen ul st libcroi 

habeat, usu/ructu soio rerum quas ex donalione ante nuptias ci poena terliae partis subslantiae marili 

acceperit fruatur, cum dominium commwiibus libcris conservctur Si enim tiberos non habeat ex eodcm 

matnmomo, eiusmodi rerum eam etiam dominium habere inbanus 

X. Quoniam autem etiam ex consensu nonnnlli usque adhuc mnlrinwnia inter sc conlracta solvebant, 

id in poslentm ficri nullo modo putimur, nisi qui forte castitatis desiderio id fecerint. Quodsi rittstnodi 

personae ctiam liberos habeant, tam dolem quam donntionem ante nuptias libcris comm cuslodiri 

slatuimus. Si quis autem ex illis, maritus forte sive uxvr post malrimonhan propter casiitatem ex coii' 

sensu solutum alias coulrahere nuptias compertus sit vel luxuriose yivcre, iubemus, si quiclem, uli diclitm 

est, liberi exteut ex praedicto coniugio, iis praeler dytan et donationem propler nupttas etiam domimum 

tradi refiqnae subslantiae eins pcrsonae quae haec commisisse convicla sit. Qnoasi libcri imperfectae 

aetatis sint, praecipimus ut gubenientur et alantur ub illo parcnle qui nihil hwc lcgi contrarium fecit. 

£>i vero ambo parentes in eiusmodi peccatum inciderint, tttm utriusque parenlts substantia Uberis andicatur, 

administrator autetn iis, dtitn imperfeciae aetatis sunt, designetur cura competeiitis imiicis. vel eliam 

1 iliyxrirni\ conTincitur r fl 2 xd)v xt,i] xdv om. L |j 

3 HQOiu>T\u>v\ ftaQXVQOJP Pr. Kp. || 5 xni oin. e ( 6 11QOyafiin(nv) 

ngb ydftov Pr. Ep. jj 7 xb Pr. Ep.] nm. M 

LBl^ dXXr^ om. «r I 10 p6vr,i ow. L |j 1B xai om. B' || 

18 aweriaeus M fl 21 noirjoajow tchol. Ep. \ 22 xal 

om, tr.hoL Ep. S !l 25 dvrj()] aut tnaritut (t. «. fj dvr,{>) ? || 

ivx

ET ALIIS PARENTIBUS 561 NOY. CXVII 10. 11 

%ovxost rj xal xaiv dXXtav oTe xavxa naga xdiv f}fiexio&p 

innixQamai voftoiv. ei Si naiSee ftrj mat, xr\v 

IOV ixarigov •nqozconov nBQtovaiav xdis drjfioaioiS 

loyuSfiuii ngoixvgova&at, xni xovs xavxa nXmifzsXr,aavtai 

vojiifiois vnofidXXtO&ai xifttOQiaie. aXkuit yht) 

S^vîv ydfttov yivso&at ix avvcuviosoJS ovStvl Xoycp 

quibus baec ez nostris legibus sunt commissa. Si 

autem filii non sint, utriusque personae substantiam 

fisci rationibus applicari, et eos qui talia deliquerunt 

legitimis subdi suppliciis. Aliter enim separa- 

5 tionem matrimoniorum tieri ex consensu nuUa ratione 

permittimua. 

CAPUT XI. 

Tb fitvxoi nag" rjftdiv vofiod-Bxrj&ev ncgl xcHv iv Quod autem a nobis sancitum est de bis qui in 

eSirqt ovxtov xai £v axgaxelais xaxaXeyofidvatv, expeditionibus sunt et in militiis constituti, sive mitixt 

oToaxKuiai slev etre fotSsQaxoi BXXB ayoXdqtoi 10 lites sint sive foederati sive scholares sive alii quitht 

dD.ot xivie vq>* irioav oiavovv axgaxBlav kv- dam sub alia quacumque militia armata constituti, 

onlov xaiaXByousroi, xdXXiov Staxvnwaai avveiSofisr. melius ordinare perspeximus. Et iubemus quantos- 

*ai xdevofuv oaovsSrjnoxB iviavxols £v isnsSixui fisi- cumque annos in expedito manserint, sustinere hovwot, 

TCBQtfiivsiv Tas xovxcov yafiBxds, xdv fifj ygdu- rum uxores, licet nec litteras nec responsum aliquod 

fiaxa ij anoxgiaiv xiva jtagd xeov iSiow dvSgwv $e-15 a suis maritis susceperint. Si qua vero ex huiuslcurrat. 

ei Ss xis ix xcov xoiovxcav ywaixwv xbv modi mulieribus suum maritum audierit mortuum, 

Ihov avSga dxovoei xExeXBvxrjxevai, oiSi XOXB tli ueque tunc ad alias eam venire nuptias sinimus, nisi 

ixigovs avxr\v iX&elv ydfiovt dmxgenouev, ti fiij ngo- prius accesserit mulier per se aut per suos parentea 

XIQOP nagaydvrjrat TJ ywh St' Bavxfje TJ Std xwv iSicov aut per aliatn quamcumque personam ad priores 

yovimv rj St' dXXov olovofinoxa ngosionov ngbs T»VS 20 uumeri et cartularios, in quo huius maritus militangiogas 

xov uQi&fiov xal xoiit cartulariovs, Iv q> 6 bat, et eos seu tribunum, si tamen adest, interrogaxavxrfi 

dvTtf> ioxgaievBxo, xal xovxovs rjxoi xbv xgi- verit, si pro veritate mortuus est eius coniux, ut illi 

(iohov, el' ya ndgaaxw, igcoxqari, ei xals dXrj&eian sanctis evangcliis propositis sub gestis monumento- 

J ~ ' ' T)aev 6 aixji awoixtjane, disxa ixelvove xibv rum deponant, si pro veritate vir mortuus est. Et 

BvayyBXiiov •nqoxaip.ivviv inl ngd^sws vnoftvt]- 25 postquam haec gesta monumentorum coufecta mulier 

xaxaxi&ea&at, ei xaTs dXtjO-Bints 6 dvyg XBXB- pro suo testimonio perceperit, etiam post haec iuber 

xcti fisfr' 8 xavxa ngdgei. xd vnofivtjfiaxa mus manere eam uuius anni spatium, ut etiam post 

:a r\ yvvt] ineq xî iSiae fuxgxvgia: lx~ huuc decursum liceat legitimas contrahere nuptias. 

tiftrj, xul ftsxd xavxa XBXSVO/JBV fuveiv alxijv svbs Si autem praeter hauc observationem mulier prae- 

Iviavxov SidoxTjftu, tosxa fiexd xrjv avxov 7iaoa§Qofir:v 

ifctvat xavxri vojuiuov avvaXXdrxetv yafiov. el Si 

naoa xavxtjv xfjv nuqaxrigriaiv r\ yvvij xo).fir;ou els 

c. XI extat B 28, 7, 3 (decurtatum B' P 4,3 p. 154 Zach.) tt inde Nomoc. m XIV tit. 13, 3; maxima pars (10 EXXB 

axQaxidixai shv — 562, 8 dvaXa.fifidveiv) in Prochiro 11,1»—21, Epanagoge 21, 7. — Summa habetur Nomoc.XIV 

tit. 13, 3/>. 612 Pilra, v. 14—30 summarium 'Pon. 24,39. 

celerorum quibus haec a legibus nostris commissa sunt. Sin liberi non extent, alterius personae substantia 

publicis rationibus addicalur, algue qui haec talia commiserunt legitimis suppliciis subiciantur. Aliter 

enim solulionem matrimonii ex consensu fieri nulio tnodo patimur. 

XI. Quod vero a nobis sancitum est de iis qui in expeditione sunt et in militias refcruntur, sive 

milites sint sive foederati sive scltolares sive alii aliqui in aliam qnalemcumquc armalam militiam relati, 

metius constituere plactiit. Atque iubemus, quotcumque annos in expedilione manserint, uxores eorum 

txspectare, etiamsi niitlas litteras nec responsum a maritis suis acceperint. Si qua vero eiusmodi tnulierum 

maritum suum defunclum esse audierit, ne tum qiddem ei ut ad alias nuptias veniat concedimus, 

nisi prius mulier per se vel per parentes suos vel per aliam qnalemcumque personam priores numeri et 

chartularios, in quo maritus eius mililabat, adierit et eos vel tribunum, si modo praesto est, intcrrogaverit, 

num re vera coniux ipsius defunctus sil, ut illi sanctis evangeliis propositis sub gesiis monumcniorum 

deponanl, num re vera marilus defunclus sit. Et ubi haec mouumenla geslis excepta tnulier pro 

testimonio suo accepit, etiam postea cxspectare eam unius anni spalium iubemus, ut post eius decursum 

legUimum ei matrimonium contrahere liceat. Quodsi contra hanc observationem mulier ad aliud matri- 

1 t} om. C | 3 ixaxtgov (f)] ixtqov rj ixaxigov Ep. 

ixigov M || 8 vopo&exjjfriv] nov. XXII c. 14 || iv om. L || 

91$xt8ixq>] xal-axicovi L s. v. xaândivi B l Nom. m xaj-i- 

Jion lit xa£si8iotS B' |j xal iv) xal xuv iv L \ 10 tXxa 

OTQaxuoxai — \\S xal om. Nom. m \\ 12 sq. xdXXiov — xnl 

om.Pr.Ep. |1 13 ££nB5ixq>] xn£axid>vt B l Nom. m xa£iSi'q> 

B( Q pivwai Pr. pivovtn Bf, Pr. unus | 14 fti) ygdfifiaxa 

(ygd/4/ta Nom. m ) rj dnoxgtoiv) nec Ktteras nco 

respunsum c |) 17 axovoai MB] dxovat] L Pr. Ep. | ovSi 

xoTt] ovStnio Nom. m olSdnoxe Pr. plerique, Ep. || 18 av~ 

xbv Nom. m | ydfxovi iX&slv Ep. | dntxgenofiBy] avxijv 

imxQjnoftev JM|| 19 naQayevtjcqTcu Pr. plerique, Ep. |j 

invxrfi M Pr. e] avrtjs LB Ep., Pr. unus \\ 20 3i' om. 

Narn.'" g ngbs xovt %aQxovXaglovs xai XrjyaxagiovS (Xiyaxagiove 

Ep.) xul Tgtflovrovi xov aqt&uov Iv f, om. 

22 *q. tovxove—ndqsaxiv Pr. Ep. jj 21 xov dgi&fiov 

om. B l U tus cartularius M xove ^rt(»Toi'd}-ti xa i f 

m xtj avxrj Pr.y om. e $ vonlfxsat Pr. Ep. l| 

32 xoXfiftau LB Pr. E^p.] xoXftijaoi M Nom. m 

3 dclinquuntur 7i J 4 subdet T\ separatione R % teparationcs 

Ii* | Srubr. De uxoribua militum RTinmg. 

(ex Iul.) | Quod — 10 scolarec tcr. V 1 in ras. 1 vv. || 

do u R l fi quae T l || in om. R l | 9 constitutis H l T l || 

milites sint eiro om. Vf), sint om. R Q 10 «colares {et 

sie infra) RVT R 11 miltti R l g armata] e*t add. T* 8 

13 anno T l || expcditiono F 1 | 16 suum] siuo RT\ 17 

cam om. V\ 18 pcr se RV~\ aut per se Tvulg. H 19 quam» 

libet R || 20 et om. R x | 21 tili R l | adest] addere 

T l J 22 Ulis WV | 23 gcstis m ras. V*\ 24 vir om. 

V\ 25 confertur R* | 26 etiam] et R* | 27 eam manere 

V g etiam del. Beck || 28 discuraum RVT, eorr. 

vulg.

Nov. CXVII11—13 562 UT LICEAT MATRI ET AVIAE 

Srtoov iX&eiv yrlfiov, xal aliij xal 6 ayaySftevos av- Bumpserit ad aliud venlre matrimonium, et ipsa et 

rrjv TtQos yd/tov cie ftoixol Tiftcogeiod-ajoav. ti Se oi qui ducit eam uxorem velut adulteri puuiantur. Si 

inl noal-Ews T7tofivT]ftdro)v fisfr' ooxov xara&efievoi autem qui sub gestis monunientorum cum iureiurando 

ilsyx&ioai fteia ialxa nXaaxws xaxa&dpevoi, airol testati suut convincautur etiam postea false depoftiv 

rfje argnrsias yvftvoii/ievoi Sdxa %ovoiov XnouJv 5 suisse tcstimonium, ipsi quidem militia nudati X 

noivfjv aweXafrfjOovxai xaxafiaXXetv Ln' Ixeivov ov auri librarum poenam coinpeilentur exsolvere illi 

eyjevoavro rereXevr^xsvai, avidi Si aSeiav ixixio, ei quem meutiti sunt mortuum esse, ipse vero liceutiara 

Xdir,, ITJV iSiav ynusrrjv avaXaâvtiv. ei Si babeat, si voluerit, suara uxorem recipere. Si vero 

os sYij ixelios ovztvoe negl x^s xeXevxTts •% scbolaris tuerit ille de cuius morte dubitatio est, a 

(fpi}i$ iaxi, naoa ttov ztotoxojv xrfi o%oXijs xrtilOprimis schoJae et actuario, si autem foederatus, ab 

tov axxovaoiov, ei Si (poiSeQaxos, naga rov onrio- optioue eius memoratam depositionem accipere eius 

voi airov ii]v eiQT]fuvr,v xtndfreaiv xofji&o&ai ii]v uxorem. His observandls et circa alioa omnes qui 

ixeirov ycifitxqv XOVTIOV nagafvXaxxOftdvmv xai neni in &tm&t& militia referuntur. 

rois aXXovS anavras toiis eie SvonXov axqaztiav 

dvatptQOfiivovs. 15 

CAPUT xn. 

Tait Si clgijfiivaie ahiats owsiSopsv xal Tavras Pracdictis itaque causis perspeximus etiam has 

aaxi nQ»s&dvai, il- d>v rovs ydftovs Sixa notvrfi nominatim adicere, ex quibus matrimonia sine poena 

StnXveiv, lovxtan xrtv re neoi xatv /tfj Svra- licet transigere, boc est de bis qui non potuerint 

il- agxrjs xov ydiiov /tiywad-cu -ictis knvicjv ab initio Duptiarum misceri suia uxoribus et quae 

yfTali xal id naod trfi tfiottoi dvSodai StSofieva 20 per naturam viris concessa suut agere, insuper de 

Ttourztiv, xai Ttoos ye ritv nsgi xdjv iv awtaxthxi bis viris ac fcmiuis qui consistente matrimonio sancti- 

TM yd/uo elXnpj) fiiov xal ri]v iv potaoiTjoiois oixij- monialem couversatiuuem et monasterii babitationem 

aiv indtyofjd) av dvdgiov r; yvvatxdjv, xni {irp>) ntoi elegerint, et de bis persouis quae iu captivitate alitatv 

iv aixnaXwatq ini rtva xoovo» Siaxgarovfiivcov quanto tempore detinentur. la his erjim tribus ca- 

TtQoiaincov. ini roviots yaQ 10'n -TQKJI &dfiaai td 25 sibus quae de eis prioribus nostris legibus contineuntgi 

avrtHv TOIC ngozeuots rjpajp vo/iots nsguxofteva tur tirma esse sancimus. Memorataa igitur omues 

fttfiata dvai &e ixegiexofidvae solas sufticcre iubemus ad transactionem legitimofiovas 

aQxelv xtXtvofitv TXQOS trjv SidXvatv xdtv vofti~ rum matrimoniorum, reliquas autem omnes vacare 

awoixeaiaiv, rae Si Xotndt anuaas ngyelv ixaon- 30 praecipimus, uullamque aliam causam citra eas quae 

ofafra, xni ftTjSefUav dXXrjv^ aitlny nXijv iu>v nomioatim inscrtae sunt buic legi posse solvere Jegifil 

iyxeifidviov xoyxco xiu vofiip Svvaa&ai Stn- tinium matrimonium { sive nostris sive vetcribus lcgi- 

Xvtiv ropi/wv ydftov, tirs rjfie-idoois eixe naXaioxtQois buB COntinetUT. 

' ofiott. 

CAPUT XIII. 

rj Sd xtvtt ywaixti fj avSgte uadftvcot fiovXo- 35 Quia vero quaedam mulieres inhoneste volentcs 

t,?tv anovSiiôvai xovt idiove StaXveiv ydpovs, vivere festinant propria matrimonia solvere, sancic. 

XII in. (— 18 StaXvetv) exlat B 28, 7, 3 (B* /M, 4 p. 155 Zach.), clausula (27 Tds eigijftdvas....) B 28,7,5. 

cXJ.ll (— 504, II Stanozsiav) om. B et L, in quibus loco eius habttur nov. CXX.X1V c. 11. — Summae extant 

Nomoc. XIV tit. 11,1 /J.590 (— 563,27) et 13,4 p. 614 Pitra. 

C.XIII—XV tummas habet Anonymus Bodleianus ap. Zachariae \AvdxS. p. 216. 

monium venire ausa sit, et ipsa et qui eam duxit tamquam adulleri puniantur. Si vero ii qui sub 

geslis monumentorum cum iureiurtoido deposuerunt postea convicti sint falso deposuisse, ipsi quidan 

militia exuti decem librarum auri poenam solvwe illi quem defunctum esse mentiti sunl compellentur, ille 

autpn, si vclit, potestatem habcat coniugcm suam recipiendi. Quodsi scholaris sit ilie de cuius morle dubitatio 

est, a primatibus scholac et acluario, sin foederatus, ab optione eius praedictam depositionem uxor 

itlius accipiat; atque haec observenlur etiam in ceteris omnibus qui ad armalam mililiam referuntur. 

XII. Pracdictis autem causis etiam has nominatim addere nobis placuit, ex quiOtis nuplias sine 

pocna solvere licet, hoc est et quae ad eos pertinet qui ab initio matrimonii non possunt cutn uxoribns 

suis se miscere neque ea quae a natura viris concessa sunt agere, et insuper quae spectat ad eos qui 

constante malrimonio vilatn retigiosam et habitationem in monaslaiis elegerunt viros vel mulieres, dcnxque 

quae ad eas personas qxiae in captivilate ad tempus aliquod delinentur. In his enim tribus casibus 

ea quae de iis prioribus nostris legibus conlineiilur firma esse sancimus. Praediclas igilur omnes causas 

praesenti lege comprehensas sotas sufficere iubemiis ad soiutionem legitimorum malrimoniorvm, relirjuas 

autem omnes cessare praecipimus, ncquc ullam aliam praeter eas quae nominatim huic legi inseriae sunt 

posse legitimum malrtmonium solvere, sive nostris sive antiquioribus conlinetur legibus. 

XIII. Quoniam autem mulieres quaedam vel viri innoneste vivere volentes malrimonia sua toltcre 

1 dyofttvot B* v. /., /V. y 2 nQOt\ «c Pr. Ep. Nom. n \\ 

et] oi Bf 1 [| 3 OQXCOV 2?' § 4 dXeyx&diOi fuxa xavxa) 

xavxa cvgi&cisv B convincantur etiam postca sr, 

& i — xaxa&dfievoi om. Nom. m |j 5 ddxa XI' 

Q xglov Nom. m |f ÔT>

ET ALIIS PARENTIBUS 563 Nov. CXVII 13 

9ta7t[t,outv, et Tioxi xis yvvrj fiix a tivbs xav nôuqr^- mus, fji quando mulier citra aliquam praedictarum & 

fiiiwv fjidv aixid/v ôvXrj&ei^ xbv noos xbv awot- nobis causarum voiuerit mariti Bolvere matrimonium, 

ttovvxn SiaXvocu ydfiov. aSetav fiiv avxijv fiij k'xetv licentiam quidem eam non babere hoc agcre, si vero 

zovxo nodxxetv, ei Si iniyeivT] xfj xotavxy doeftel permanserit in buiusmodi impia voluntate et repunooaigioei.xai 

QBnovStov nduyri xcp dvS(>i, xeXevoftev 5 dium marito transmiserit, iubemus dotem quidem 

%i]v fiif nooixa TW dvSgl fiofrtjvcu xois xoivols naial viro dari commuQJbus filiis secundum legem servanxaxa 

xoie vdfiovi yvXaxfrqaofisvijv, si Si TtaZSas ftrj dam, si autem filios non habuerit, lucrum fieri 

//o«e»', xioSos yiveofrai xaj drSgi, XTJV 8e yvvaZxa marito, mulierem vero periculo iudicis negotium 

*.w$vvq> xov Sixaaxov xov xfje vno&taean dxgoaaa- audientis tradi. episcopo civitatis in qua comraumter 

Iiivov nngaSiSoa&ai xa> imaxonco xrfi noXecos xa&' 10 domicilium babuerunt, quatenus illius providentia in 

qV xoivmt XTJV OXXTJOIV slxov, diexe rfj ixtivov JIQO- moDasterium ipsa mittatur, ut debeat donec advoia 

dp fioiaaxTjoicp avxrjv ifipXri&rjpai SfsiXovoav vixerit ibi consistere. Et si quidem filios babuerit 

fie'xot xfjt iSiat £a>rjs ixeZae TtpoixaoxsgeZv. xai ei /tiv buiuBmodi mulier, duaa partes propriae eius BubnaiSas 

fyot r\ xoiavxtj yvvrj, xb Siftoigop (teQot xvs stantiae dari filiis, tertiam vero monasterio in quo 

idixrjs avxrjt negiovaias So&r,vat xoZ» naial* xb oi 15mittitur applicari iure proprietatis; si vero filioa 

xoixov juigoe xd} ftovaaxr}oiio iv u> iu/3dXXexcu noot- non babuent, sunt autem ei parentes, duas quidem 

xvpad-rjvai Seanoxsias Sixalco' ei Si' naZSas fir} k'xot, partes eius substantiae monaBterio praeberi tibi mittiai 

Si avxfj yoveZs. xb ftip Sipotgop fiiyos xr,e oiarjs titur, tertiam vero partem illius parentibus dari, nisi 

-.'._- •_/ /. —_. --o. ^ o._ i.. tamen sub potestate eam babentes inrationabili reconsenserunt: 

in hoc euim consentientes nibil 

jenitus ex substantia filiae babere permittimus, 

al6ya> awrjvtaav QEZIOVSUO • xovxto yaQ owaivioap- sed baec omuia venerabili monasterio volumus apxm 

oiSiv aixove napxeXcis ix xrjs oialai xrjs &vya- plicari; porro neque filiis neque parentibus existenti- 

Ixetp avyxcooovutv, dXXd ndvxa xq> eiayet ftopa- bus ei omnem Bimiliter eius substautiara competere 

lca jtQosxvoova&at (iovXofie&if firjxg Si nniSoiv 25 monasterio. Si vero iudex qui oegotium examinat 

yoiiiov ovxtop avxr^ naoap ofiolats xrjp avxijs boc non fccerit et tradiderit in hoc deprebensam 

neqiovoiav xio ftovaaxrjQiio ngosrjxeiv. ei Si 6 dixa- civitatis episcopo, ut debeat in monastcrium mitti, 

oxi;; 6 xyv vnod-eatv i^trdaas xolxo fifj norfosi xal si quidem in bac felicissima civitate sit iudex, ipse 

nnoafabau xr,v eii xovxo xaxuyivcooxoftdvrjv xd) xijt quidetn XXV librarum auri poenam exigitur, officium 

nuXtcM iniaxontp otptlXovaav dfifiXq&rjvai dv fiova- 30 autem eius aliaa X; si vero in provincia sit buiusarrjoiio, 

it fiiv xaxa xaixqp xf/v elBaifiova noXiv BIIJ modi iudex et non egerit quae a nobis in hoc iussa 

o ao^cov, aixbs uiv eixoot xQvaiov XixQutv noirrjv Bunt, X librarum auri persolvat poenam, et oiticium 

damxrjd-Tioezai, n Si xd£n avxov ixegai Ssxa- ei Si eius alia9 V; si vero iudex fuerit noa habens cinxaxa 

xo>gav tiirj o xotovxos aQx

Nov. CXVII 13—15 564 UT LICEAT MATRI ET AVIAE 

ftov GTtovSdaei xnl aXoycos ^BTTOVSIOV itdfiyei, xeXevousv 

dnoSoivai uiv aixbv r,v vneSegaxo ngolxa afia 

xfi JTQO ydfiov ocooea, xal xooovxov ix xye dXXys avxov 

TiEQiovolne itagexeo&ai xrj ywaixi oaov xb xqixov 

fisoos xT}S 7tooyctfualas Scuoeas TTOIEI. xul ei uev tioiv 

«r'T;7 7iaiSss, ftorrjv xnv XQTJGIV xrje xe 7iQoya.fiia.ias 

ScoQiat xai xov nao' Tjinbv ngozxe&evxos xqixov [t£- 

QOVS £x.eiv XT^V yvvrtlxa, xfjv Se SeOTTOxeiav xols naial 

v £'%£iv xi]V yvraixa 

jtoos xfj XQ r transigere studuerit matrimoninm et inrationabiliter 

repudium destinare, iubemus reddere quidem eum 

quam susccpit dotem una cum sponsalicia largitate, 

et tantum cx alia eius substautia praeberi mulieri 

5 quantum tertiam partem sponsaliciae faciet largitatis. 

Et si qnidem sunt eius iilii, solum usum et 

antenuptialis donationis et a nobis additae tertiae 

. partis mulierem habere, proprietatem vero liliis conscrvari, 

filiis autcm non existentibus babere nuilie- 

iO£t xnl xr\v inl xoie avxots ngdylOrem 

super usum in ipsis rebus etiam proprietatem. 

ftaoi ds.anoxf.inv. Knl xds eioq/uevae fiev Staxvnoiaeis Et praedictas quidcm dispositiones de solutis ratio- 

Ttegi XCJV eiXoycos ?; dXoycot SiaXvouevtov ydftiov Sisxvnabiliter aut inrationabiliter nuptiis ordinavitnus, et 

jrcooaftev, xni nnvxa xd 7ieoi xeov eiorjutvtov &sudxcov omnia de memoratis casibus secundum banc nostram 

xnxd xftvxtjV rj/iaiv xfjv Sidxaj-iv XQivso&ai xt xal constitutiouem iudicari et decidi decernimus. 

Siooiô/usv. 

15 

CAPUT XIV. 

El Ss xis xfjv iSiav yafiexfjv ftdoxigtv 1} gvXots Si quis autem propriara uxorem flagellis aut 

xvnxrtoei p(M's xtvos xiov alxitHv, Se xaxa xd>v yv- fustibus ceciderit sine aliqua causarum, quas contra 

nubexTjV xov ydftov SidXvatv aQxelv jiagexE- uxorcs ad matrimoDH solutionem sutficere iussimus, 

d-a, ydftov fthv SidXvaiv ix xoinov yiveo&at matrimonii quidem solutioncm ex boc iieri nolumus, 

ov povAbfit&ay xbv Si drSpa xbv Setxvvpevov ^wots 20 virura autem qui monstratur sine huiusmodi causa 

xotavxTjs alxiae fidaxtîv rj £vXois xvnxrâai xr\v kav- vel flagellis vel fustibus cecidisso suam uxorem tan- 

•tov yafiexifv xoaoviov VTIBQ xrjs xotavxTjs vpgEOJi 1% tum pro buiusmodi iuiuria ex alia aua dare sub- 

%Jjs dXlrfi axxoi SiSovai negiovaim x$ yvvaixi xal stantia uxori etiam constante matrimonio, quantum 

cwtoTidxoi xov ydfwv, oaov xb xqixov xrts TIQO ydfiov tertia pars antenuptialis facit largitatis. 

•noiel SuiQsds. 25 

CAPUT XV. 

Jlgbs xovxoie Ss xdxtivo rtQosxl&sfiEv, disxe eJVrfp His quoque etiam illud adicimus, ut si quis forsan 

xte (6t eixbs vnonxevoei xtvd povXeo&ai xrj xrts iSiai suspicatur aliquem velle suae uxoris illudere castiyrtiisxfje 

ovfinalgat ocotpgoovvr} xal napnyyeXias ni-xd} tati et contestattones ei ex Bcripto tres destinaverit 

' i xQtie ixTtinxpEi ixovoas ftagxvgias dvdgdiv babentes testimonia virorum fide dignorum, et post 

)v, xal fisxd xavxns xde xQsit iyygnfovs 30 bas tres ex scripto contestationes invenerit eum conxgxigins 

eiQot alxbv awxvyxdvovxa xfj^ iavxov venientem suae uxori, si quidem in sua domo aat 

yatiBxri, ti jiiv £t's xbv XSiov olxov rj xbv aix7ts xr;e ipsius uxoris aut adulteri aut in popinis aut in subyvvmxbs 

fj xov JWIXOV rj iv noonivdis % iv JIQO- urbanis, esse liceotiam marito propriis inauibus taaaxeioit, 

slvai dSttav xa) avSgl xaii olxsiats "' 

cXllIextr. (11 Kai xas elgjjftivae....) XIV. XV exlant £28,7,7 (indt c.XlV B' P 4, 6 p. 157 Zach. et 

Konwc. m XIV tit. 13,4). 

c. XIV summarium exhibet Epitome 49,8. 

c. XVpr. habet Prochimn 39, 42, pr. et § 1 (— 5P>6,C atoxrjQiav aixtaexai) passim interpolata Epanagoge 40,47. 48- 

Summam Theod. repetit B^. 

sludeat et sitte causa repitdium viittat, iubcmus reddere cum dotan quatn accepit simul cum donatione 

ante nvptias, atqtte tantum ex reliqua eius substantia mulieri praesturi guantum. lertia pars donationis 

ante nttplias efffcit. Et si quidem xlla liberos habeat, solum usnmfruclum el donalionis ante miplias el 

tertiae partis a nobis addiiae habeal mulier, dominium vero liberis custodialur; liberis autem non extantibus 

mulier praeter uswnfrucium etiam dominium in iisdem rebus habeat. Atque praedicta quidetn 

praecepta de nuptiis iuste vcl iniuste solutis statuimus, el otnnia quae ad casus moao dtctos pertinent secundum 

hanc nosiram constitutionem tudicari et decidi decernimus. 

XIV. Si quis autem uxorem suam flagellis vel fuUibus verberarit sine aliqua earum causarum, quas 

contra mulkres ad matrimonium solvenaum snfficere iussimus, malrimonium qnidem solvi eam ob causam 

nolumus, virum autem qui sine eiusmodi causa flagellis vel fustibus uxoretn verberasse convincalur 

tantum pro eiusmodi conlumelia ex reliqua sua substantia constanle eliam matrimonio mulieri dare volumus 

qitantum tertia pars donationis anlc nuptias efficit. 

XV. Praeterea autem illud quoque adicimus, ul si quis forte, ut fit, suspicetur aliquem uxoris suae 

caslitati illudere velle, eique denunttationes ires scriptas miserit teslimoniis virorum fide dtgnorum munitas, 

ulque post has .tres tesialiones scriplas deprehenderit eum cum uxorc sua convenientem, si quidan in 

propria domo vel in domo ipsius mulieris vel adulteri vel in popinis vel in snbitrbiis, liceat marito stds 

ff] destinare (i. e. ntfirpai) e R 6 avxfjt Me, corr. 

Scrimger |] 16 Se om. Nom. m || 19*7- ydfiov — fiov?.6p.sd'a 

om. Nom. m | 21 xotavxrjs] XTJS xoiavxrfi Bt | ftdoxtgtv) 

Tel flagellis s j 22 yafttxijv] ywalxa M a ^ 23 avxtje 

Uic) Nom. m Q itsQiovaias StSovat LB |) 27 irtomtvati 

nva a>S eixbs B Q 28 ifinaiâi £p., quemadmodum coni. 

Jieitzius (illudere s Iul.) || 29 ixitdftyrj Ep. [| d^tojitaxtop 

U%'8QO>V Pr. XQtdJv d^tontaxwv dvdpdiv B l jj 31 /*«pxvqlat 

Pr. plerique, Ep. \ iavxoi} avxov Pr.Ep. |J 32 xav~ 

rt;e Pr., om. B?, Pr. v. L || 33 xov\ rbv xov Pr. pleriqut || 

noojxtvats] xajvqXttoit s. v, L; nonivaii Reitzius: sed 

cf.Isidor. Orig. 15,2,42 (popinis ?, popina, v.l. propisa, 

propriam, prupina Jul.) \\ 34 iSian B l pr. 

4 tn R l T l || 6 ei vulg. Q 7 donationem T l dita RT* (j 8 conseruore Ubri, eorr. Btck g 10 etiam] et 

V || 11 praedictam quidem dispositionctn disaolutis (dii- 

•olutionU T 

0 ad- 

a ) T \ 13 do memoratis] demoratia R l demonstr&tis 

V\\ constitutionem nostram F|| 14 dicidi T x I! 

16 rubr. Si quia uiorera suatn flagellis castigarerit RT 

mg. (ex Iul) \ 18 uxorem T \ 21 eicidiise T | ta R l 

T 1 B 22 sna om. T g 24 largitatem T K \ 20 rubr. Si quis 

suspicatus fuerit de aliqno uelle eum pudori uxoris iue 

deludere Tmg. Si quis suspicatoa fuerit ab aliqao illadi 

castitatem sue uxoris R mg. Si quu suspicatus fuerit aliq?icm 

sne uxoria castitatem illudere uclle Vmg. {ex Jul.) jj 

etiam] et ad T l fl addimui T\ 27 raspitiatur T l «usoipiatur 

V 1 g velle auae] •••••• R x |j uiori T | 30 ex 

scripto vulg.] scripto HV icriptas T || coDtcstattone V x |j 

inuenerint T" (| 32 uioris ipsiui V || aut adultcri] adulteri 

aut V fl 33 marito om. T

ET ALnS PARENTIBUS 565 Nov. CXVH 15 

tov roiovxov aveXcTv olSiva xlvSvrov irrev&tv tlXa- lem perimere nullum periculum ex hoc formidanti. 

povfieno. ti Si iv dXXco ronep xbv toiovjov evoot Si autem in alio loco talem invenerit cum sua uxore 

fttra xijt iavxov yautTTji SiaXsyoftsvov, ovx h'Xaxxoy loqueutem, Don minus tribus testibus fide dignis 

iQtiv /iTv(>(Dv aîoniaxav ovyxaXovfitvcov, di* cov convocatis, per quos probare possit quia eum cum 

lg Svrarat OXMBQ airdv fiera trte iavrov ya- 5 sua coniuge comperit, iudici tradere crimina exami- 

; g, rro UQXOVTI TtaqatiiSovai x

Nov. CXVH 15 ep. 566 UT LICEAT MATM ET AVIAE 

^ Q a i avyxtoâojuev Ttva8oijd-£iav ecclesia tale 8celus studuerunt perpetrare permittiix 

itov ixTtlTjataartxiov eigioxeiv Sgiov; «JUa naoi mus aliquod auxilium ez ecclesiasticis terminis inryoTion 

TOVTOVS rols do%ovoi TfapaSiiioofrat, xal riuco- venire? Sed omnibus modis hos iudicibus tradi et 

$iav vnofiivetv rtt aj-wi xa.d~toia.aiv oi tovs dytcoxd- poenam sustincre, qua digni sunt qui sanctissima 

TOVS TOTCOVS fiolvvetv loXuwvres. 6 ydg dxelae dpag- 5 Ioca violare praesumunt. Qui enim ibi delinquit, 

idtxav nov aa)xrtoiav aijtjan; x«« ytvixais Si diatv- ubi salutem petet? Et generaliter disponimus, ut si 

sioTfisv,'iva ddvTH evooi ifjv iSinv yaftezTjv rj d~vycniya quis invencrit suam uxorem aut filiam aut neptem 

#j! iyyovrjv jj viuytjv iv ciayeai xonott fiexd iiros aut Bponsam ia venerandis locis cum aliquo loquen- 

•StnJisyofihTjv xal vnovortaiit aiaxgns ydqtv aixCai ai- tem et 8uspicatu8 fuerit turpi3 gratia causae eo3 colxoin 

ovropiXtZv, naoaSiSovm aiiovs xwixSixto 17 toli 10 loqui, tradat eos defensori aut aliis eius sanctissitnae 

dkXois trfi av-ifit dyicoxdiTje dxx?.Tjaiite xXr,Qtxaiis, oitxs ecclesiae clericis, ut ipsi suo periculo utrasque perloviovi 

ito tSito xtvSvvta ixdrsoa nooscona xsxtogia- Bonas divise custodiant, douec iudex eos accipiat et 

ftivois tpvXd^m, nxQH av 6 toi i6nov dgxcov xovrovi secuudum leges causam disceruat. 

g Xp p xara rovt vofiovt ro Ttgdyfta d axonrjoeie. j 

('EniXoyoe.) "Aneotoirvv Sta rov TZCCQOVTOS xal 15 (Epilogup.) Quae igitur per praesentem et in 

tie xo 8tr,vexts iaxiovros vo/iov TJ ^/terega durvncoae perpetuum valiturara legem nostra detinivit tranquilyaXrjvoTqi, 

£v ndoi icils nôngrjuevots d~iftaai xgnxtlv litas, iu omnibus praedictis casibus valere volumus, 

povi.opEfra, nlfjv ti firjnco ^Sixnattx^ yrt

DE HEREDIBUS AB INTESTATO 567 Nov. CXVIII pr. 1 

PIH CXVIII. Auth.CXIII. CoU.IXtit. 1 

AIATASI2 ANAIP0Y2A 

TA ADGNATIKA AIKAIA KAI 

TYflOYSA TA2 ES AAIA0ETOY 

KAH2EI2. 

'0 alroe paaiXevs Ileroco riT}p.ivovf svoiaxovrse, bus teinporihus prolatas inveiiientes, , p per q quas noa 

J»' (ov oii Stxaicos SiafOQa fQ rijs j i£ g d&'in&exov SiaSo- lOiuste ditferentia ab intcstato successionia inter cogua- 

%j fgii rcop ovyyevaiv 4£ aQmvcov it xal &T]XEK5V tos ex masculis et fcrainis introducta est, necessail;ty?jyexrnt, 

avayxdiov elvai aweiSonev naaat 6fiov rium ease perspeximus omnes simul ab intestato 

tat i£ aSia&iiov xfjs avyyeveias diaSoxns 3ta IOV cognationum successioues per praesentem legem clara 

•naqovxoi vofiov aafei xai awrofito Simoeaei SKITV- compendiosaque divisione disponere, itaque prioribtis 

nwaai, aitjt idiv HOOT£QO>V voftiov iiliv VTCBQ lavrrji 15 legibus pro bac causa positis vacantibus de cetero 

•trfi airias re&eifiivotv agyovvriov tov Xotnov TaiTo ea sola servari quae nunc constituimus. Quia igitur 

ftovn •nnQafvla.Tttad-a.i antg vvv Sintvnovftev. 'EmiSrj omnis generis ab iatestato successio tribus cognoscitoiwv 

naoa r, tov yivovi ij; aSia&hov StaSoxij TQIOI tur gradibus, boc est asccndentium et descendonyrwQiêrai 

i/t^sat, roxniart rij it rdfv nvioviiav xal tium et ex latere, quae in agnatuB cognatosque di- 

T^ iil)v xanovrtov xai xfj itav ix nlnyiov, ijtit eis 20 viditur, primam essc disponimus descendentium BUCadgtiatous 

xai cognatofc dtatpstrat, •JTOIOITJV tlvcn Sia- sessionem. 

Tvnov/uv trtv itav XUIWVTCOV StaSoxqv- 

CAPUT I. 

EY T*S roivvv %

Nov. CXVIII 1. 2 568 DE HEEEDIBUS 

yv 6 itXevxr,aae, in* ixelvoit SrjXadij rdlt sub potestate fuit qui defunctas est, in illis videartva 

ttaxd roiis dXXove rjfidiv voftove rolt 

ov Ttpoenopiêrai. inl yap rjj xQvaei rcoy 

licet quae secundum alias nostraa leges patribus 

non adquiruntur. Nam in usu earum rerum, qui 

yfjv toiniov oyedovar] TtooiTtoQi&o&cu rj yv- debet auquiri aut servari, nostras de his leges pa- 

Xdrxetr&at rovt negl rovxiov rjfidiv^vofwvs rdls yo- 5 rentibus custodimus, sic tamen ut si quem borum 

veiat tfvXaxxofitv OVTCO pevroiye, coezt ei nva xov~ 

raip xa>v xaxtovxtov nnWae xaxaXmovxa xeXevxrjaw 

avfiflalT), rovs ixtivov viove rj &vyard(>as rj rove aXXovt 

descendentium filios relinquentem mori contlgerit, 

illius filios aut filias aut alios descendentes in pro- 

prii parentis loco succedere, sive sub potestate Jexaxtovxas 

eis xbv TOV iSiov yorecos tonov vneieuvai, functi sive suae potestatis iaveniaatur, tantam de 

ciVe vnet-oloioi xw reXevxfoajTt tire aireôvatot EVQE- lObereditate morienhs accipiciites partem, quanticum- 

&iitv, toaovrov ix xrjt xlrjgovofiias xov TsXevTTJoav- que sint, quantam eorum parens si viveret babuisset: 

roe Xa[i(lavovxai fiioos, oaoi8rtnore av c5otvy oaov 6 quam successionem ia Btirpes vocavit antiquitas. Ia 

avxcbv yorevs ti neQiTjv ixoftiêro, ijvrtva 5ia§oxr,v hoc enim ordine gradum quaeri non volumus, sed 

in Etirpes fj agxaiory,: ixaXeaev. inl xavxrje ya(> TTJS cum filiis et filiabuB ex praemortuo filio aut filia nctd&tos 

xbv Ba&fidv £rlxtlad-at oi povXofte&a, aXXd 15 potes vocari sancimus, nulla introducenda differentia 

f a xav viwv xnl xa>v d"vyax$Qtov yQ xove ix (xov) () sive masculi seu teininae sint, et sive ex masculo- 

nqoxsXsvxrtaavxot sXsvxaaxot viov i i; i &vyaxQos &vyQos iyyovovs iyoovs xaXeiGfrai xXiGfra 

&£oi, xai i eire i£ aootvoyoviai eixs quidem id d de successione i ddescendeutium d t i ddisposuimus: i i 

^x &t]Xvyoviae xaxayovxcu, eixa int£oioioi eize xal 20 consequens autem esse perspexitnus et de ascendenavxegovoioi 

eZraav. Kal xainca fiev ntpi irjs xwv tibuB constituere, quomodo ad desceadeutium BUCxaxiovxotv 

Staooxtje ixvncbaaftsv axolov&ov oi elvcu cessiouem YOCantur. 

CvvtiSofitv xal Tieoi xxov aviovxoiv Stardâa&at, onois 

av eis XTJV ivav xanovraiv HXTJ&CIBV SS 

CAPDT II. 

£• xotwv 6 xeXevxroas xaxtovxas fiiv ftrj xaxaXinoi 25 Si igitur defunctus descendentes quidem non dexXrjoovoftovs, 

naxrjo Se r; (U]xr((> % dkXoi yovtle alxo> reliuquat heredes, pater autcm aut mater aut alii 

iniCjiaovai, navxotv xaiv ix nXayCov ovyyevaiv xov- parentes ei supersint, omnibus ex latere cognatis 

xove npojtpao&ai &eaniôftar, i^rtQr}fiivtov ftovtov hos praeponi sancimus, exceptis solis fratribus ex 

v ig ixaxeqov yovias awanxofiivav xco xeXev- utroque parente coniunctis detuncto, sjcut per subj 

y «Js Sid xdiv Qrfi SqX.co&tjaexat. ei Si noX- 30 sequcntia declarabitur. Si autem plurimi asceuden- 

Xol xajv avibvxcov neQieioi, xovxovs nQotifzaad-ai xe- tium vivunt, bos pracponi iubemus qui proximi gradu 

Xeiojiev, oinvis iyyvxegoi tevae xt xal drj.eiat, eixa nQot prjxoos etxs HQOS paterni sint. Si autem eundem babent gradum, cx 

naxQos ehv. ei Si xbv aixbv ^xovfft fln&fiov, i£ lorjs aequo inter eos hereditaa dividitur, ut medietatera 

£is aixoie TJ xXrtgovofita Siaige&ijaexat, WST« xb fisv 35 quidem accipiant omnes a patre ascendentes, quantiijftiov 

?M/*pdvety ndvxas xovs ytQot naxqbs dvtovxas, cumque fueriut, medietatem vero reliquam a matre 

oaoiSqnotB dv a>ai, xo Si vnoXomov rjfiiffv xoiis d 

c. 11 El xolvw 

peculiis L c. 

29 avvanxofidvav et 569,2 *l Se fisxd — 13 Stdcuxautv vofiov ex B habet Tractatus de 

is gui defunctus est, praeponi iubemus, in illis scilicet rehus auae secundum alias lcges noslras palribu* 

non adquiruntur. De usufructu enim /ictrum rerum qui iis aaquiri vel servari dcbet Unes noslras de his 

latas parentibns servamus; ila tamen ut si quem horum descendentium tibcris relictis aecedere conligerit, 

illius filii aut filiae aut reliqui dcscendentes in parentis sui loctim succedant, sive in poteslate de/uncti 

sive sui iuris invenianlur, tantam ex hereditate aefuncti partem accepturi, quotquot sint, quantam parens 

ipsorum si supersles esset accepturus esset, quam successionem in stirpes anliqutlas vocavit. Jn hoc tnitn 

ordine gradum reqitiri nolumus, sed cum filiis et filiubus nepoles ex praemortno filio filiave vocari sancimus, 

neve ulla aijferentia indiicatut ulrum masculi an feminae sint, et utrum ex masculina an ex feminina 

jprogenie descendunt, utrum in potestate an etiam sui iuris sint. Et haec quidem de descendentium 

successione statuimus: consequens autem esse nobis visum esl etiam de ascendeiUibus decernere, quomodo 

ad descendentium successionem vocentur. 

II. Si igilur defunctus descendentes quidem hercdcs non reliquerit, pater autem vcl mater vel alii 

parentes ei superstites sint, omnibus ex lalere coynatis eos pvaepom sancimus, exceptis solis fralribus defunclo 

ex utroque parente coniunclis, sicut per ca quae sequuntur declarabitur. Quodsi mulli ascendentium 

supersunt, eos anteponi iubemus, qui gradu propiores inveniantur, tam masculos quam fcmmas, 

sive malerni sive paterni sint, Si autem eundem graaum obtinent, ex aequo inter eos heieaitas dividelur, 

ut dimidiam partem omnes paterni ascendentes accipiant, quotcumque sint, reliquam autem dimidiam ma- 

1 in illis] illi T || 2 leges oostras alias T\ parcntixrjbui 

V || 3 carum VT] barum R vulg. g quibus debet V 

lovot 

quae debent T* g 5 tin RV§ 6 relinquentes T\ 7 illii 

Xovai B || 12 Xafi@dvovxas B' \\ oaov savxtiv o yovcvt Z" B 8 locum vulg. g 9 inucniatur HVT, corr. vulg. Q de 

B* || 14 in stirpcs MLs\ xaxd aeiodv t. v.L xaxd aet- hereditatc] ...*.......« F> || 15 diffentie V | 16 icu 

gav i^ Xarti B, xov yirov: in marg. manus reetntistima femine V] siue fenrinae RTvulg.^ et om.RT\ 17 liue 

Mg 16 xov add. HaloawitT \ 17 ixyovovi B» J 19 aiol feminarum V|j 18 siuc sub Tvulg. | 19 deposuimut lt 

B \ xal om. B' \ 20 xaxdyavxai Scrimger J xal om. 

B'ff H 22 ittxvndanfiBv LBf || Si om. L \ 25 ttaxa- 

Xinr} Tract. B 26 avxtov L avxov B* | 28 /tovcov om 

TracL D 29 adsXtpcov Me\ ditXtfUV xai dStXcponaiScJv 

LB (ei nov. CXXVII,\ interpoiata, cf. ad 569, 2. 6) B 

32 BIXIVBS il fi 33 d"fjXBiai B* H «trs n^be naxpbs 

BXTB nobs ftrjxqbe L1B (c/. ad e) | 35 ait avxovi] av- 

TOIff B' 

l l 

21 quodammodo T l | 22 rocentur vulg. | 26 autem om. 

Tl aut alii] alii alii V a g 27 eis V \ 29 parentes R l J 

conuictia V coniuncti coniunctu R x Q dcfunctos F" f 

30 sin V |j 31 uiuunt RV\ iuuerit T | hos] hoc R* 

• • V 1 || 32 siue materni »cu paterni V] siue paterni iiue 

matcrni RTvulg. 0 33 habet R l | 34 hcredita* om. V \ 

diuidatur R vulg. | 35 descendentei V\ 36 aliquam V \ 

• mutre om. R

AB INTESTATO VENIENTIBUS 569 Nov. CXVIII 2. 3 

aviovxas, oooveSrptoxe av alxovs evgsfrrjvai ascendentes, quantoscumque eos inveniri contigerit. 

tj. ei Si fiexa xiov aviopxcop evpsfrdioip dSaX- Si vero cum ascendentibus inveniantur fratres aut 

tfoi i" afoX fia&/iu} dpiop- cum proximis gradu ascendentibus vocabuntur, si et 

xav xXr)&fiaopxat, ei xai TtaxfjQ rj ftr(xr,Q cYrjaar, dtai- 5 pater aut mater fuerint, dividenda inter eos quippe 

(ovfiivys tie aixoie SrjXaSfj xf,s xXrjQovopias xaxa. xbv iiereditate secundum personarum numerum, uti ct 

xwv nooswncop agifrfwv, iva xiti' xdiv dviopxtov xnl ascendentium et fratrum singuli aequalem habeant 

xwv ahihptov Sxaaxos iarjv 1'xoisy fiolgav. o&Stftiav portionem. Nulliun usum ex iiliorum aut iiliarum 

%oi,ctp lx xrje xcov viwp rj d~vyaxdg jxapxe-10 dicare, quouiam pro bac usus portione hereditatis 

la/i ixStxelp, ineiSrj dvxl xairrje xrje %gr,ato)s fitgos ius ct Becundum proprictatem pcr praesentem dedinrnjj 

rrti xXrjgopo/iine xnl xaxa Seonoxtias Sixaiov nnis legcm. DitTcrciitia nulla servanda inter perso- 

Sta xov jtaoopxos SfSeoxauep rSfiov. oiSs/uds tpv- nas istas, sivo fcminae Beu masculi fuerint qui ad 

htxxoue'pt]S otafogas fuxaj-v xu»p 7tgo»i6no)p xovxtop, hereditatem vocantur, et sive per masculi seu per 

iixe \TrjXtiat tixt aggepes enjoav oi ngbs xfjv xXrjgo- lSfcminae personam copulantur, et sive suac potestatia 

vo/iiav xaXoiftevoi, xal eixe §S aguepos r\ &rt'teos BCU SUb potCState fuerit cui BUCCedunt. 

ngoiwTtov avpdjxxopxm, xai eixe avxeôvoiot eixe vittôiatos 

r\v OP SiaSixopxat. 

'TndXotnop iaxiv Xva xal XTJV xgixrjp oglaojftsp Rcliquum eat ut tertium ordincm dccernamus, qui 

rd$tv, fJTit ix nXnyiov xaXuxai xni ets adgnatous xai 20 vocatur ex latere et in agnatos coguatosque dividicognatovf 

Siat(>Hxat, ipa xal xovxov xov /ugove 8ta- tur, ut et hac parte disposita undiquo perfecta lcx 

a..' navxaxo&ev 6 vdfioi xtXetos eiQefreit]. iuveuiatur. 

CAPDT III. 

Ei xolwv 6 xtXsvTijffas ftrjxe xnxwvxas fijxe dpiop- Si igitur defunctus ncque dcscendentes neque 

xat xuiaXsifst. Tigwxovi ngbe XT.V xXr;gopo/uap xa- ascendentcs reliquerit, primum ad hereditatcm voca- 

Xolfitp xoit ddeXfoi-e xai xds doeXcpas xnve ix xoy 25 mua fratres et sorores ex eodem patre et ex eadein 

avxoi naxgbs xai xrjs avxfje firixgbs xex&tvias, ovs matro natos, quos etiatn cum patribus ad lieredita* 

xal ftexa .xwv naxiQcop itgbs xi)v xXr]gtno/nav ixaXd- tcm vocavimus. His autem non existentibus in seaafitp. 

xovxcop Si prj inovxtop ip Sevxtgq xnêi ixei- cuudo ordinc illos fratrea ad hereditatera vocamus 

vovt xovt dStXtfoie ngbi xqv x).r]Qopoftiap xaXovftep, qui ex uuo parcnto coniuucti sunt defuncto, sive pcr 

oixtvei £!• irds yovtcos avvdnxovxai xa> xehvxr;aavx 30 patrem solum BCU per matrern. Si autcm defuncto 

tht Sin xov nnxgbs ftopov UXE din xrje firjxgos. si Si iratrcB fuerint et alterius fralris aut sororis prae- 

TW xtXtvxrtoxE?.evxrl(idpxcop naTdfS, xlrj&râop- de patre et matrc thiis masculis et fcminis, et quanti- 

T«I ngbs XTJP xXr,govouiap olxoi pexa xa>p jrpos naxgbt cumquo fuerint, tantam ex hcreditate portioncm perxal 

ngbs firjxgbe^&Eicop, dpgipu/p xe xai drj.eicov. xnl 35 cipicut, quantam corum parcns luturus esset accioaoiS^noxe 

ap tuoi, xooovxov ix xrfi xXrjgopoftiai Xqyopxai 

/itgos oaop o avxtop yovevi TJ/IE?.?.^ Xtt/tfidviiP 

terni ascendentes, quolcumque forte inventi sint. Si autem ciim ascendenlibus invenianlur fratres vel 

sorores defuncto per ulnunque parentem coniuncli, cum propioribus gradu asccndenlibus vocabunlur, 

eliamsi paler aut matcr sint; hcrcditate scilicet inter eos pro numero pcrsonarum dividenda, ut lam ex 

ascendcntibus quam ex fralribus aequalem quisque parlem habeat. Neve idlum usumfnictiim ex filiorum 

aut filiarum portione in hoc casu sibi ommno vindtcare palri licent, quoniam pro hoc usufruclu partem 

ei heredilatis ipso dominii iure per praescntem legem dcdimus. Nevc tdla diffcrcnlia inler has personas 

observeiur, utrvm feminae an masculi sint qui aa hercdiialem vocantur, el ulrum per masculum an per 

feminam coniungaulur, el vtrum sui iuris an in potestnte fuerit is cui succedunt. 

Reliquum esl ul lertium quoque ordinem definiataus, qui ex latere appellalur et in agnalos ei cognalos 

dividitur, ut hac quoque parte definita lex undique perfecla appareat. 

III. Si igitur defunclus ncqiie descendenles neque ascejidenlcs reliquerit, primos ad hereditalcm 

vocamus fralres et sorores ex eodem patre et eadcm matre genilos, quos eiiam cum parentibus ad hereditatem 

vocavimiis. Jlis autem non exlanlibus in secundo ordine illos fratres ad hereditatem vocamus, qui 

ex uno parente copulanlur dcfunclo, sive per patrem solum sive per matrem. Quodsi defunclo fralrcs 

exient ei alterius iam dcfuncti fratris sororisvc filii, hi cum thiis palemis et matentis, tam masculis quatn 

feminis, ad hereditalem vocabuntur, et quotcumque sint, taulam ex heredilate partcm capient guanlam 

2 aStXfol ij liSeXipal Me\ fj dSeXcrol ij y 

natSti, *. v. » aStlfai L aStXrpol r\ dOtXjonatSil B* 

f./. oStlfol tj tlSsXipal v {ft om. B') xnl niJtlf6jta*SeS 

-fi' v. /., Bf adtXtpoi xai aSe/.yai fj dStXfonawiS Tract. 

3 ntriusque F|J dcfuncti V, cum multo mngis ergo 

cnm ultcrioribus add. R x | 4 si] set R l U et] ctsi R II 

5 aut] ct V § fucrint vulg.] fucrunt (fucre T) libri | 

diuidcndam V {| 7 habcnt T Q 9 pater R % V || 11 secundum 

om. 7'|| per om. T l jj lcgcm dedimus Tfl 13 siue masculi 

Biue fcmine T || seu V] siue R vufg. || masculi] •••• R* || 

fuerit T | 14 et om. T || «eu pcr] per om. T || 15 potcstatct 

V B 16 «iue Tvulg. \ fuit A'« || cui] qui R 3 1 19 ut] in 

R* J tertium] intcrium 7' 1 || 20 uocautur V g in] intcr 

11* U 21 ao V x |J 23 ncquo aspendentes ntque descendentei 

V, ultlmas lilleras es tt quae itquuntur usque oc/27 

his non ciistcn| scripnit V 1 in ras.3 versuum J 21 relinqucrit 

R 1 relinquere R' ({primos Rvutg. fl 25 ex cadcni] 

ex om. Vi 1 {

Nov. CXVIII 3 570 DB HEREDIBU8 

Zflatv. S&ev dx6Xov&6v ioztv, iva ei xvxbv 6 pere si superste3 esset. Unde consequens est, nt 

fVTiiaas aSeXtpos, ov oi naiSti 7t£(jietai. 8i* si forte praemortuus frater, cuius filii vivunt, pei 

ixaxtgov yovecDt xu> vvv TeXevxrjoavrt •nqotu>n(o avv- utrumque parentem nunc defunctae personae iungerjnteTO. 

oi 8i negidvxts dSsXyoi Std rov naxgbs batur, superstites autem fratres per patrena solura 

ftavov xvxbv tj xrje (ITJXQOS alxat avv^nxovxo. jigoxi- 5forsaa aut matrem ei iungebantur. praeponantur 

ftt.&diaiv oi rovxov nalSes xtbv iSicov &eicov, ti xai istius filii propriis thiis. licet tertio sint gradu IBJve 

xgixov tlol fiaVftov {eixs ngbi naxgbe eixa ytgbs /nj- a patre Bive a matre sint tbii, et sive maaculi sive 

xgbe eiTianv oi &eToi, xai ehs dggevet EIXB &rjXemi), feminae), sicut eorum parena praeponebatur, si vitUineg 

o aixaiv yoveve jigoBxipdxo ei ntgiijv. xai ix veret Et e diverso, si quidem superstes frater ex 

xwv îvavxicav. ci 6 pev nEgtto» dSeXfbs il; ixaxegov 10 utroque parente couiungitur detuucto, praemortuus 

yovtioi avvnnxaxiu xio x*Xtvif)aavxi. 6 Se ngotiXev- autem per onum parentem iungebatur, buius tilios 

xrjnae Si' ivbe yovicat awTJnxno, xois IOVXOV naiSas ab bereditate excludimus, sicut ipse si viveret ex- 

£M xfje xXrjoovoiiias dnoxXEiopev, diineg xal avxds ei cludebatur. Iluiusmodi vero privilegium in boc or- 

TIBOITJV tiexltUxo. TO Se xotovrov ngovopiov £v xavxrj dine cognationi3 Bolis praebemus fratrum masculoxjj 

xd&i xfjt avyyeveiae fiovots nage'xo/xev Tote xu>v lbrum aut feminarum tiliis aut iiliabus, ut in suorum 

yk.i dggivtov r} ^/.«twv violi rj &vyaxgdotv, parentum iura Buccedant; nulli âutem) alii orpnino 

xnl avxols xdle ic5v ddBXrpaiv nutal xbxa iaixr}v x^v20 ierainis, sive paterui sive matenri sint. Si autem 

slegytoiav nage'xoftev, OXB ftexd xcbv iSitov xgivovxai cum fratribus detuncti otiam ascendentcs, sicut iam 

&ticov dogavcov re xai d~rXeid>rt sixa ngbs nargbe diximus, ad bereditatem vocantur, nullo modo ad 

eixB ngde /irjxgbe thv. ti oi ftaid. xdiv dSeXffdiv xov successionem ab intcstato tratris aut sororis lilios 

»-t3,.,^.-AT«,,^«'- ^,«; «.,./.,rrp /•/..'• £$„ *Tnnc:~n.i*,, »,,,m- vnfQr! permittimus, ueque si ex utroque parente eoxru 

ctviu >s riOrj 7igoemof{£v. ngc 

rr,p xXqgovofiiav y.nXnlvxat, ovStvi xgonq» ngbs xrjv2bTum pater aut matcr defuncto iungebatur. Quando- 

^l ddiafrixov StaSoyjv xoiis xov ddsXyuv fj xr,i dSeX- quidem fratris et sororis tiliis tale privilegium derjf,e 

TinlSas xaXeiafrat avyxojgovpev. oiSi si d^ ixa- derimus, ut in propriorum parentum succedentes 

XBOOV yovicae 6 avxcav naxrtg »J ftrjxrjg OVVTJ-JIXBXO xo> locum soli in tertio constituti gradu cum bis qui i 

xaXevxrjaavxi. onoxa toiwv xdii xol dScXfov xni r^c Beruudo gradu suut ad hereditatem vocentur, illud 

dSsXffje naiai xoiovxo ngovdftiov SeSioxafiev, iva ibv 30 palani est quia tbiis detuncti masculis et femiuis 

•tcbv yovioiv vTzetswttxes xonov fiovoi xgixov ovxtt sive a patre sive a matre praeponuntur, si etiam ilU 

âd-uoT' fisxd xutv ix Savxegov (la&nov ngbs XTJV xXrr 

tertium similiter cognatioma obtineant gradum. 

govofiiav xaXwrxai, ixalvo TtgodqXov ioxiv. oxt xtuv 

&eioiv zov xaXevxrâavxot aggivcov xe xal &t]Xeid}f, 

«iTfi itgbi TCaiubz tixt ngbs firjxgbs ttrjaav, ngortftcbv-3b 

TO«, li xal ixtlvot xgixov vftoitos ovyyaveias (iafrfibv 

1 fyoiBv. El Si (xr,xB dSeXjovt fti',xe nnlSas aStl- 1 Si vero ncque fratrcs neque filios fratrura, aicntl 

, coe tigrptafiev, 6 xeXavxrjOas xfiraXeiyet, ndviae diximus, defunctus roliquerit, oninea deiuceps a la 

xove icpt^s ix nXayiov ovyyavEis ngbs xfjv xXrjgovo~ tere cognatos ad hereditatem vocatnus secundum 

fiiav xaXovfiev xaxd. TTJV svbs ixuoxov /Saôu ngoxi- 40 uuiuscuiusque gradu3 praerogativam, ut viciniores 

i/, tva ol iyyvregot xcp (ia&fuo avxoi x~

AB INTESTATO VENIENTIBUS 571 Nov. CXVIII 3 -5 

ngorificovrai. si Si noXXol xov avrov fia&fiov pradu ipsi reliquis praeponantar. Si autem plurimi 

fr xaia TOV raJv 7iooewncvv api&fiov pf f£ fieia£i. 

^Qfia StatQeO-qaercu, O-ae OUBQ O iu i capita i oi i 

eiusdem g gradus invenianiur, , secundum ppersouarum 

nuinerum inter i eos bercdftas bdft dividitur, diidi quod d in i caliyovoi 

voftoi. pita nostrae leges appellaut. 

CAPUT IV. 

OiSsfiiav Se eJvm fiovX6fie&a dimpoohv iv olqSrj- 5 Nullam vero esse volumus differentiam in quanoxt 

Siadoxji jj xlrjoovofuq fieta^v ia»v ngbi tijv cumque successione aut bereilitate inter eos qui ad 

x/.rjgovofiiav xaXovfiivtov aoocpov ij &rjlEid>v, ove ngbt hercditatem vucantur ma3culos ac feininas, quos ad 

ir,v xXrtQovo/xiav xotvuis wyioafuv xaXelad-ai, tire i>, n/J.d jinvtwv ofioiait tit rrjv im-TQonrjv 25 ad tutelam vocandis quique ex masculorum quiquc 

yat.oifiivcov xibv te St' aoof.royorlus itov ie Sin &rj- ex feminarum prole deaceDdunt minori coniuncti. 

Ivynvius Tfp avfifliy avvanropivaiv. ravia Si Uyofisv, Haec autem dicimus, si masculi et perlectae aetatis 

it apptres xai iihtui irtv rj/.sxinp tirtonv xni imb BlDt Ct nulla legO probibeantur tutelam SU8Cl])erc Denrfiwoi 

vonov xcokionni it}v inngo7tr,v vnsX&tlv que excusatione competonti sibimet utuntur. Muiierifir,Si 

iixovaariovt aofidôiar] airole xixorjvrat. T«Ie30bu8 euim ftiam nos intcrdkimus tutelae Bubire ottiyao 

ywniî xni jj/uli anayootvoftsv ia irfi intrQonrjs cium, uisi mater aut avia tuerit: liis enim solis 

ini/Lfoiv XetTovgyrjftciTa, ei ut) firjrjg r, fidftfirj eirf sccundutn bereditatis ordioem ct tutelara subire pcr- 

Tnnrais yng fwvmt xnra JTJV T/]C xXqoovoftiai ra!-tv jnittimuB, si inter gcsta et nuptiis aliis et auxilio 

uai rfjv inftQonr,v vneXêh' iipieiuv. inv iv inofivtj- Velleiani senatusconsulti renuntjant. Hacc enizn serfinat 

xni ydnou ittQon xni xi} (lorfteiq tov Utf.Xeia- 35 vantea omnibus a latcre cognatis ad tutelam praepoviiov 

Soy/mtoi: aTinyooeiacoai. tavra yay yvlaTTov' nuntur, tcstamciitariis solis tutoribus praecedentibus 

vai niitniop rwv ix nXayiov avyyevwv eis jrtv ini- eas: dcfuncti camque voluutatem et eleciiouem prae- 

Xf/onr^v Tiiionftqfttaovzrtt, itHv tostarnentariwr ftovioy 

intrftonutv nuohififiavovriov avxnf xi)v ynq rov ml$mijaavroi 

fiuv/.râiv i» xal intXoyrjv nooxtfiuaCtai 40 

v-30 —572,10 summa Ath. repetitur in paratitlh Alh. 13 §9. 

ipsi ccleris pracponnntnr. Qnndsi mulli eiusdem gradus inveniantur, pro nunxero personarum inter eos 

naeitiias Uiviilclur, id qnod in capita lcjes nostrae appeiant. 

JV. Ainf/am anicm difjerenliam csse vohimus in ulla succcssione aut hereditate i»ler eos gui ad 

heredilalcm vocnntur musculos el feminas, qitos communiler ad hcrcditalem vncari cnnslimimus. sive per 

miiscn.um sive /*cr /emiuam defnnclo coniunycbanlur: scd in omnibns successionibus adtjualonnn et cognatvruin 

dilfcrenliam cessure inhetmis, sive propier femininam personam sive propicr enuutcipalionem vcl 

almin qiicnilibet modum prioribus legibus trucmbalnr, uiqne omnes si/w ulla eiusmodi dijjirenlia sccundum 

cutjnatnmis suue yradnm ad coytialorum ab inlcslato successionem vcnire inbemus. 

V. Ex iis uutem quae de hcreditale diximus cl consiiluimus etiam quae ad tulelam pertinenl 

mnnifesla smil. Sancimus enim, ut quo quisque yrudu et ordine ud hcreditalem vel solus vei cum aliis 

vocalnr, eli:im munus luletae suscipiat, neve ulla differenlia ne hac qvidcm in parte per a?/ua/iouis unl 

coijiiuitoitis itira inirodvculnr, sea onmes simililcr ad tuielam vocenmr tam qui ex niasculiita proyenic 

qtiain oni ex feminma impuberi coninnyunlur. liacc autem dicimus, si mascutt et perfeciae aeiatis sint 

nec iilla lege lulelam sttscipere pro/iibeantur neque excusatione sibi compeiente utantur. Mnlieres enim 

nos qnnque itiielae muuera subire velamus, nisi maier vel avia sil: his enim solis secundum ordmcm hercdiiuiis 

ciiam luielam suscipere perpuliimus, si aclis inlervenienlibus et nuptiis aliis et bcueficio Vclletam 

St'(i reiinnliuveriiil. Huec enim si observeut, omnibus ex latcre Cvgnalis ad lulelam praeponenmr, ul soli 

ttslamaitarii lulores eas praccedanl: tiam defuncti voluniatem et elcclioncih pracferri voltimns. Si vero 

3 in capita M\ ivxnnita L xata xi\'M> nnnyoQtvoovat L rcnuntiant f |] 38 testamentatiwn 

M T« s (i. e. x* xai) tameatarifi/n L 

3 dtuiditur VT\ diuidntur II rulg. \ in cupiteuita {sic) 

nostrae lfgis V 1 \ 4 oppellantur 3T* g 5 vero om. T\ cs«e 

uolumus V] esse uolumus csse 11 nolumus essc Tvulg. \\ 

6 hereditate intcr cel.) ttin'cr — it pcrsonnm scr. R 7 

in ra*. 2 verxuum { 9 nugculini RT || 12 fcminc T x \ 

13 modum quemlibit T || tractabat T l J 16 nb intesto 

{tic) praecipinias uenire T | lb rubr. De kgitima lutrla 

et de matre tt auia tutclam liberorum aministrantibus 

(atnministrantibus bberorum T) TtT in nan/. (er Iui.) !| 

20 tnitn om. V fl 21 quo] quod Vfl uacantur RVT X | aoli 

T l | 27 et om. R | 2 ( .l stbi tnrtuuntur T\ 30 etiam) ct 

T | tutelc subite 7 1 aubire tutcle R l| 31 luerit vulg.) 

fucnnt RVTl 33 ti] iU si V % 34 Velleiani on\.T\ hoo 

T l 35 proponuntur V

Nov. CXVIII 5. 6 ep. 572 DE IIEREDIBUS AB INTESTATO 

tl Si noXXol tbv alrbv rJje ovyyevtias poni volamus. Si autcm plurimi eundem cognationis 

flafrpbv xalovvrai nobt ii]v ijntQomqv, xs- babentes gradum ad tutclam vocantur, iubemus corn- 

Xvofv avjovs xonfj owsl&orras naqa i aqypv-u, muniter convenientibus apud iudicem, cui huius 

q> XOVJOV fitXet Tov'pepovs, iva rj xal TtXeiovae, oaot partis sollicitudo est, uDum aut plures, quanti ad 

noot rrjv dioixrjoiv xr/c oioias aQxovaiv, i£ aviwv 5 gubernationein Bubstantiae sulliciant, ex ipais cligi 

intXi^na&at xai oro/tdaai, xnl IOVXOV fj toviovt ia et denuntiari, et eum vel eos uiinoris rea guhernare, 

•tov di-ijftov nQrtyfiata Siotxeiv, rov rrts dniTpoixtjs tutelae periculo otnnibus imminente qui ad tutelam 

xtrSvvov naotv intxtifiivov tois npbe trj" iniTQonrjv vocantur, et eubstantiis eorutn minori tacite subiaxaloiuevots, 

xai id>v ovoiav avrcbv auanrjuwt vno- centibus pro huiusmodi gubernatione. 

xttuivtov np avTjpcp vneQ laixqs trje §toixr';oecos. 10 

CAPUT VI. 

Tal-ta Se nnvra. ooa ntol fitaSozdjv rov ytvovs Ilaec autem omnia quae de BucccsfiionjbuB generis 

i&taniofifiev in' ixiivots ôvkdftsdâ xoatslv, oaoi iije sanximus, in illis vulumus obtinere, qui catholicae 

xnfrolixrjs vnnQzuvoi Ttiojtwi. inl yag idli aigeit- fidei suut. 1D haereticis antem iam a nobis positas 

xols toiit r,Sr) JIOQ' rjfiuiv is&ivxat vdftovt fiefiuiovt lcges tirraas esse praecipimus, nullam novitatem aut 

ehai xeXtvofizv firjS&va xaiviafibv rj ildrtaxsn' £x IOV 15immiautionem ex praesenti iutroduceutcs lege. Quac 

rov *lovXiov ftrjvbs TJJS nnQoiarje £xtr,s £mvepqoeco: 20 emergunt. Praecedentes namque casus, qui usque 

avvt^t} rj xai ftsxa tavra ovfiflrjotTui. ia yag TIQO- ad memoratuui tempus pertransieruut, secuuduin vc- 

XafiovTn &euaxa ia fi£x°i *ov fivrifiovtvfrtvzoi x{'o- teres lcgcs incidi praecipimus. 

vov anof}ai>Ta xaja tovt nnXniovt vdfiovi tiftveo&ai 

X& 

'II ivSogoTqs xolwv 17 aij ra dia2b q finadsia inoxEifievtov Buetudiuis providentia, ita tamen ut sine onmi disayvwaxov 

yeviofrat ir\v r!js iifi£it\ms y/tegoTTjioi neol peudio civium aut provincialium iu omai loco prae* 

TOVTOVS Ttf>6voiav ovrat fittTot djixs Si/,n ndarj: sexitis legia fiat insinuatio. 

^Tjniat iwv TtoXiTUtv xnl inan^ttOTCov iv nnvxi iditip 

i^v tov nnQovxoe rofiov iuipdvtiav yeveafrat. 35 

Dat. XVII. k. Aug. Scptimo Miliario imp. dn. Iu- I)at. 111. id. *• CP. imp. Iustiuiani anno XVI. pc. 

stiniani pp. Aug. anno XVII. post cons. Basilii vc. Basilii anuo II. 

anno II. ind. VI. [a. 543] 

1359. tumma Ath. repelitur in parntltlit Alh. 3 § 0. 

multi gui eundem cognalionis gradum obtinent ad lulelam vocantur, iubcmus eos communUer convenire 

apud viagislralnm, cui haec res curae esl, et unuin vel eliam plures, gnotguot ad bonorum adminislralioncm 

sufficiant, ex ipsis eligere el nominarc, atqne illum vel illos res impuberis administrare: ut 

pcriculum luielae omnibus immineat qui ad tutelam vocantur, eonanque bona tacilae /typot/iccae iure iinpuberipro 

hac adminislralionc obligentur. 

VI. Hacc aittem omnia quaecumqxie de mccessionibus generis sanximus, de illis valere volumus, quicumque 

calholicae simt fidel. l)e hacreticis enim leges iam a nobis lalas finnas esse iubemus nutlam innovalionem 

vel dcminulionem ex praesenli legc subiluras. Quue igilur per hanc consiilnlionem in pcrpeluum 

observandam serenitas noslra sanxil, de illis casibns valere volumus qui ab initio tnensis lulii praesenlii 

sextae indictionis conligcruut vel clinm postea conlingcnt. Praeteriti ctiim casus qui usque ad temput 

modo memoraUtm evenerunt ut secundum veleres leges dcadanlur praecipimus. 

Epilogus. Tua igitur gloria quae per pracsentem legem a nobis conslituta sunt ut ad omnium 

nolitiam veniant j>rospiciat, in hac quutem rcgia civilate edictis more solilo propositis, in provinciis vero 

mandatis ad clarissimos earum praesides missis, ul neviini corum qni imperio noslro snbiecd swtl tnunsuetudmis 

nostrae circa eos providentia incomperta sil; ila tamen ut siite utlo civium et provwcialium 

detnmcnto omnibus locis prneseulis legis insimtalio fial. 

4 /tiXhi ML\ 10 ravrtje r%s] huiusniodi c|| 11 #»adoxfjv 

J/° U 3G suhscr. hahet lul.F w , ilem lul. co

UT 8P0NSALICIA LARGITAS 573 Noy. CXIX 1. 2 

pie 

£2TE TIIN AIA T0Y2 

TAM0Y2 A&PEAN 1A1KON 2YN- 

AAAArMA EINAI, KAl IIEPI 

ETEP2N KE4»AAAI2N. 

'O avxos fiaaiXeie Tltx^ xij> ivSo&oxdxcp 

noatxcogiiov. 

CXIX. Auth. CXIV. Coll. IX tit. 2 

R UT SPONSALICIA 

LARGITAS SPECIALIS SIT 

CONTRACTUS, ET DE DIVERSIS 

6 CAPITULIS R 

Idcm Aug. Petro gloriosissimo praefecto sacrorum 

per Oricntem praetoriorum. 

CAPDT I. 

Ti;v 8tn role yd/wvs SatQBav avvd?.Xny/ia iStxov Sponsaliciam largitatem contractum speciaiem cssc 

ilvni xe xnl xoivso&at xai fifj xule dXXnte ScoQBali ct iudicari et non aliis donationibus cam connumeani)v 

owMotfrfieia&at Sta rov nagoiTos vd/iov &eo7ri'IQr&ri per praesentem sancimus legcm, quoniatn pro 

£, iTieiSfj avr' «r-rjjs j iaoirjs j nooixbi imdidornt. ea aequaiitas q dotis otfertur. Sive igitur g liat sub 

xolwv yevijxat ini ii TtQa^scas ^ ii inofivTjfttirajv i ifttpa- gestis i mouumeiitorum t i eiua i insinuatio i i i sive ti etiam non, 

vi,s eirs xul /irj, xelsvoufv avr?,v Sta ndvxiov iiv iubemus eam per omnia Biium robur babcre tam 

ihiav fytiv iaxvv, xoixo ftiv XQOS rr,v yvralxa tovio apud mulierem quam apud virum, sive ab ipso viro 

tSi ngds tbv UVSQO., IIXB TIUQ' axrov rov ajSgds ttre 15 sive ab altcro aliquo muiieri detur seu conscribatur, 

nn(>' BT£QOV rtvde tfj ywaixi iniSiSorm (rot xara- yel in viri perBonam donatio liat, quateuus ipsas res 

•/1'CHferai, rjyow tie rb TOV urSgbi jigosionov r\ So>Qta in nuptialem conscrib;it donatiocem, Et haec valere 

yirera, tf'4' ^" «I'TII Ttgityftarn tie yafMtrp xara- praccipimus, cuiuscutnque sit douatio quantitatis, 

Scootnr. xai rulxa xoaieiv xehvofjtv oai}t vel Bi Qon, sicuti est dictum, iusinuetur. 

noaorrjro: rj SWQIU, xdv ftq yitrqicti, xa&d>s20 

ipa: 

CAPUT II. 

Kai TOITO Si Sta rijs naQolarfi &£

Nov. CXIX 3—5 574 UT SPONSALICIA LARGITA8 

CAPUT III. 

Knl rovxo nobe £nl rovrots nagaxeXevofie&a, alsxe Et hoc insuper iubemus, nt si quis in aliquo 

ei7ieg T»S £V XIVI avftfioXniqt irtoov itoirjoqiai [tvr;(irtv docuraento allerius faciat menfioncm documenti, nulavftjituaiov, 

(trfie/iinv £x xavxrjs T^S fivrûrjs annixT}- lam ex hac memoria tieri cxactionem, nisi et aliud 

oiv yiveofrat, nXfjv et ufj xnl xo Sreoov ovftfioJ.awv, documentum, cuius memoria in secundo facta cst, 

olttvoi ftrtjfirj X«T« xo Bei-zeyov yiyove, nyoxofiio&rit}, 5 proferatur. aut alia secundum leges probatio exhiw 

ixiga Tingaaxt^sirj xnxd xovS vofiovi dni.detj-is, beatnr. quia et quantitas, cuiiis uiemona facta est, 

ortneo xnl rj noaoxqs ijs fivr,fir] yiyova xcils d/.rîfeuttt pro veritate debetur. lloc enim et in VCteribus legi— 

inoa gify 

x«. 8" L )) xovxo] Sui T?/C nitfJoSarje &£07tiZ.ouiv ndd. L a \\ 

Ttpdi ini ML\ TIQOS B vulg. || 2 notqoexai Bf jj 8 tvgioxofiev] 

inveuitur f || 9 v6fioit\ cf. adtiitwntntum Diy. 

22. 3 in Jine appoiilum (/ p. 649 n. t Afommx.) |j 1 0 < L 

iharq. || di om. L || cinoxe om. D c || 11 nnpaxoXovftovOTjs 

jB'|| 13 *tp&dooi lihri |i nixov i? c || * yartQwont {tfavtf/taaet 

B c ) lihri || 16 xal 6 Sixnaxijs] et li iudux e (j 17 dpapd/.t]xat 

MB ( ] dvapdXXr/xrtt LBJ\ 19 tnx-xm (sic) L |) 

20 \f>i)\ T^ V^yq» B || voftifitp] Sixatov B c y 21 t L 

marg fl 23 vdftot) Nov. LXXXll c. 12 v L m dpxovxatv 

B 1 v. /. || 27 ngoatvtx^tlrj M itQotvtx&ji B' v. I U 28 

+vo(itaot (ronioei v. l. vo/iiay B*) libri II fia(>eio&at B' 

v. i. [ 29 nyoOfpiQttv MB f ] TH>»tpi(>*iv LB' \\ 30 vnn^jfOiS 

L°, B" v. I. |j rj rols TOVXIOV — 31 titdyovoiv post 33 

coll. L, r} tols xaS Sixai tiiityovotr om. B e 32 iT(>osevax&''i 

|J 

rai 

1 ruhr. Si quis in aliquo instrumento altcrius instru* 

menti mentionem fccerit imcntioneni fecit alteri insirunienti 

T) HT in tnarg. \ex IHI.\ || 2 nulla V \ 3 exactione 

V\\ a.liud 7* H 5 aut) ut ti l U ulia nm. T \ prohatione 

fl 1 | fi po.it facta est w. prufcratur — enbcatur |v. 5) 

repelil ll" || 10 rubr. De nppcllationibm RT in mnrg.(tx 

lul.) || 12 occutrit li* | 15 contromittunt H l T* | etsi iu| 

trr. V % in spntio vne. || diitjnitis diebus susoipere bit str. 

li l | 17 et om. RT | 21 rubr. De rctractutionihu» »entcntiururn 

praefecti Tin marg. («x Inl.) | hoo 7'I 22 p«rspexitnus 

11] prospeximus VT vulg. | 23 decentcr 7" I 

gloriosit«inii om. V g 24 protulerunt T\ 25 offerrc 1 \ 

26 pracfectoTum] pp. T || 30 obtulerunt R I cons«;iliarios 

T" | 31 probutam RT m 1) 32 »ecttto V U excu»»tjODO 

R X

8PECIALIS SIT CONTRACTUS 575 Nov. CXIX 5—7 

f^ nttQaSiSnad-ai rrtt> %f>>,v anoxnfrioTaaftru. ti Si iv- intra memoratas decem dierum indutias post prolaio( 

rrt fivijfiovtvffeiarfi xu>v Sixa ijfitgiov noofreafiias tam seuteutiam Doa obtulerit libelluin is qui putat 

(itrn to xt)v %fn,tpov noowex&tvat firj dntSoitj ibv Xl- se laesum, iubemus causao executionem sine tideiuafidXov 

6 vofiiûtv ptpA.d

Nov. CXIX 7—9 576 UT SPONSALICIA LABGITAS 

xagv xwv TXCIQOVTCOV xal itxoot fttxa£v tav anovxtav praesentes ct viginti inter absentes non cootestatus 

fit} dtafiaozvQ^xai ttaxd xoiti vopove xbv ayoQaaxrjv iuprit secundura lcges emptorem aut donationem acij 

xbv xqv Swotav Sexoptvov rj ixslvov tU ov xa cipientcm aut illum ad quem res alio quolibet modo 

itqdypaxa a).kio ouoSrtnoxs rQonip fiexevex&efyy rbv translatae Bunt, e«m qui tales res habet firme cas 

xa xotavxa nqdyfinxa xoutôuevov fieflaicos xavxa 5habere, post decennii videlicet iuter praesentes et 

txeiv, /tBxa xfjv xr,i Sexaexiae SijXovoxt inl %a»v itaqov- vicennii inter abseutcs decursum. Si autem ignorat 

•tiov xai xrjt Bixoffaexine tnl xu>v dnovxtov jtaâSô- verus alienatarum rerum dominus, et quia res ei 

fir,v. ti Si ayroEl 6 a).t}Oê xa>v ixnoiij&tvxaiv nqay- competuut et quia alienatio lacta est, non aliter 

fidxiov Stanoxrp xai oxi ia ytoiiyftaxa alrtjf nôsfjxBi hunc excludi nisi per tricennalem praoscriptioncm, 

x«» Srt yiyovtv T} 4x7toit]ait, xBXEvoftsv fii) dXXtas xov-10 non valente diccre eo qui res hoc modo possidet, 

xov nnoxXeieofrai nXi\v e/ fjrj Sta xijs naonyQayi-s qnia ipse bona tide possidet, quando a mala fide 

xije xQKixovxasxinSi fit] Svva/ievov Xsyay rov xd jrp«v- possidente haec accepit. 

fiaxa xovxq» xq> xoontp vtfiofiivov, oxt itvxbi xaXfj 

niarei vi/iercn, onoxe. naqa xov xaxrj izioxsi vtfirtfttyxoi 

xavxa ixoftiaaxo. 15 

CAPUT VIII. 

IJtQl Se xrfi nffonygnfê xrjs SexctBxlas tavxa Sta- De praescriptione VCTO deccnnii haec ordinare 

Ti-TKoant awsidonBv, aitxe unoxi xts iv xrj tiQji/iivri persppximus, ut si quando quispiam in praedicta dexrjs 

StxaBxine X9 ovt *fl rtagayQaffj^ ijxi xtvai ftiv ivl* cennii temporali praescriptione in quibiiBdam quiavxoie 

nagdiv eitj Ini xtvae Si dnajv, dXXovs XOQOV- dem annis praesens sit in quibusdam vero abBenB, 

xov: nnw inavxois jrgbi xfi SexaBxiq nôtxsd~Jtvatt 20 alios ei tantos annos Buper decennium adici quantos 

oaove i£ avxrjs xrts Sexaexint ancbv yiyovs. xaixa $e ex ipso decennio abscns fuit. llaec autem omuia 

narxa^ uxiva negl xr,s xponxrje (OQioctficv naQnyoa- quae de temporali praescriptionc decrevimus, uon in 

yJJf, ovx Iv rals ixQoXafloiaats aXX' iv xals peXXovaais praeteriti3 sed in futuris et tantum post pracsenxal 

fiorov fxexit xbv jingovra vofiov vnofrtotoi xa xdi tem lcgem negotiis atque causis valere praecipimus. 

xQnxtiv naQaxsXsvofit&a. 25 

CAPUT IX. 

Si npb rovxov rofiov 7iQor,ynyofitv, WSXB Quia vero ante hoc legem protulimus, ut testator 

XQVS Siaxi&eftivovt f) %ttoi iSiq rj Sin TWV ftaQxvQ(ov nut manu propria aut pt-r testes uomina beredum 

xd 6v6fiaxa xiov xXqoovoficov iyyqdtfttv xaii dtn&t]- scribat ia tcstaincntis, aguovimus autem ex huiusxnts, 

i'yvaftsv Si ix xije xomixrfi uxoifJtias noXXat modi subtilitate plurima testamcuta dcstructa, testadm&rjxas 

avaxQanrtvatt ola xtbv Stuxi&tftivoiv ftrj 30 toribus iion valentibus buiusmodi custodire subtili- 

Sw((,uivcav xrtv xomvxrjv axoiffetav naQa

SPECIALIS SIT C0NTRACTU8 577 Nov. CXIX 9—llep. 

i pf, tlxt SS eavxov ns eiVe irigov 

ngosdnov ro Svofia xov xhjoovoftov joovf yyQyi, BIJISQ 

l xfjv Xomrjv k 

6 xeaxdjioQ 

sancimus, sive per se aliquis sive per alteriuB personam 

nomen heredis inscripserit, si omniuo reliquatn 

legitimam observationem in testamento testator 

servavcrit. 

CAPUT X. 

Tbv Si vouov, §i' ov i^taniaafisv ftt] (isxatpeQe- 5 Legem vero, per quam sanximus non transferri 

c&ai eis ixeQove xd tie xbv rjfiixf.gov olxov anb eiayovs ad alios rcs quae ad oostrata domutn ex vener&bili 

(y.xXrjalae negtegxofieva ngdyfiaxa, a'/pXat,et.v &eon(- ecclesia pervenerunt, vacare sancimus tam ia his 

tofuv, xovxof/iv ijti xolt JJJ;; eie xbv r\fiixtqov olxov quae iam ad nostram domum legitime pervenerunt 

iOfufUDS ntoul&ovai, xovxo $i xul xole fiex * xavxa quam quae postea pervenire futura sunt. 

[itXXovai TCSQitQxeo&m. 10 

CAPUT XI. 

Eiizoxe Se xi» Sidfrrjxiu xat xi ngay/ia dxivrjxov Si quando autera aliquis testamentum faciat et 

rf> iSia (paudiq fj extgco xtvi noonoTxio dvoftaxt Xrjyn- aliquam rem immobilem Buae familiae aut alteri cuivov 

xaxaXelxfrjj xai idtxcos eiTtj} /irjSsvl %Qov(p xo avxb ctimque pcrsonae nomine legati reliqnerit et specianQayua. 

ixnoteiad-nt, dXXd Tcaqd xdis xXrjgovo/wis r} liter dixerit nullo tempore Lanc rem aliepan, sed 

SiaSoxoit ixeivov qtrtvi xaxaXeitp&r, Stauiveiv, inixov-15 aut apud heredes aut apud successores illius cui 

rov xov Xtjydxov xsfevofjev xbv tpaXxioiov vofiov %d>- relicta est permanere, in boc legato iubcmus Falcifnr 

navxeitS; firj fyetv, inetSfj xt)v ixnolrjoiv xovxov diam legem locum penitus non habere, quouiam 

ahoi ixaiXvoav 6 Siu&tfievo:. xavxa 8i xgaxtiv xe- alienationem eius testatpr ipae prohibuit. Haec autem 

hvoftsv in % ixtivon xdis &d[ia

Nov. CXX pr. l 578 DE AUENATIONE 

PK 

nEPI EKII0IH2E22 

KAI EM$YTEY2E22 EKKAH- 

2IA2TIK2N nPAOlATGN. 

'

ET EMPHYTEOSI 579 Nov. CXX 1 

fev ini xt i(o ngosdnta ainov xov in persona eius qui accepit et aliis duobus deinceps 

laupdvovroi xal dXXtov Svo iye^s xXtjgoroftoiv, firj heredibus, non amplius sexta parte instantis canoniiov 

txrrjs fioiQas xov itpEaiunoi xavovos avyxo- nis dimittimus ei qui eraphyteosis iure accepit. De 

Qovuivov T xavovt naqa xa>v Sioixovvxiav ipsa yenerabilia loca in emphyteosin haec secundum 

TOIS niTovi tlaysTs tonovt tie ifnpvxevaiv xavxa xaxa 10 praedictum modum accipienti et aliis duabus suc- 

TOV el^Tjftevov IQOTIOV xu> Aa/u/irivovxi xai dXXais Svo cessionibus dari, et nullam omnino relevationem, 

StaSoxals SiSoa&at, xai /JtjSiva navxeXtos xovfio/iov, scd augmentum fieri. Si vero non bahent ipsa proadaxai 

nposfrrjxTjv yiveofrat. si Se firj fyn xa avxa astia aliquos omnino reditus, licentiam praebemus 

nQoaaxBta xiva navxeX&s nootoSov, aSeiav jta^t'xo- ordinatoribus venerabilium locorum in aliqua quanti- 

\ttv xols StoixrjxaTe xdiv evaytSv xonmv Ini xtvi no- 15 tate baec, sicut praedictum est, in emphyteosin dare. 

ffoxrjtt xavxa, cos nQoeigqxai, cie ifupvxcvoiv SiSovat. 

1 Ei Si ovftfiait] olopS^noxs TiQayfia t* nvoi xoiv 1 Si vero contigcrit quamlibet rem ex aliquo praeligrjuivcoy 

tvayav xonoiv ifitpvxevxixio dixaico StSo- dictorum venerabilium locorum emph)teotico iure 

nivov )7 ele fiaaiXixbv olxov rj $te xb O-eiov rtfiav xa- dato aut in imperialetn domum aut in sacrum nostrum 

fiiiiov T; ete noXiv xira 7} tii fiovXtvTtJQioy rj tie aXXov 20 aerarium aut in civitatem aliquam aut in curiam 

rtra tvayrj dlxov neQuX&slv, aSewv jzapt'xoficv xols aut iu aliam aliquara venerabilem domum pcrvenire, 

oixrjtaJs xu»v eiaydy xoncov vw" J>i> i£ aQxrfi rj lp- licentiam praebemus ordinatoribus venerabilium locois 

yiyovtv, ^vixa negiiX&ri eie ev xa>v BIQIJ- rum, a quibus a principio emphyteosis facta est, 

v TtQoscon&v rj xoiavxtj ifitpvxevats, oao'mov L \ 1 Xafiorxoi L | fiij om. L \\ 

3 T£* Sxxtjt B* I ifcatdixoi Cv. /., D' v. /., instantia f || 

ovyxcoQovfiivov] dimittimus (1. e. ffry^wôiy/cv?) e J 4 xrjv 

iufvxevatv] cmpliytcosi» (v. l. emphytcosin) iure jr Q Si 

om. B || 5 iwv om. M Q avxfj om. L || ixxXrtoia fif.ydXi} Mt 

utyaXrj otii. li D 0 xoii inl\ xolt om. L \\ % xa xoiavxa 

nQoaoxeia) baeo c i 10 tie om. D e g 13 xit aixa Cslul.] 

xavta xa M[, xa — jiarxtXdts om. B || 15 TOJV XO- 

Ttuv xdiy tvaycov L | 18 XQOIIOIV B c 1 persona R\ pcrsonam VTvulg. Q acctpcrit T \ 2 non] 

et non vulg. Q scxta] de JiT 

|| Sidoptrov] dato 

(i. e. diSopivipi) s || 19 xapiiov LDEpnn. |_20 rj tti 

PoyXnni'iQtov CsJul. (c/. 'Ath., Theod. «= Bt)\ rj ftovXevtfiqiov 

Mfj, om.BEpnn. \ 22 dtp* a>v LBCEpan. || 23 

niQirjX&lv C D tv] £v xt Epan. | 24 »J xoiaixr}) sive ipsa 

) C|| 29 tCntQ) eo quod s g imnoTe 

C£pan, e) airroli MI,B \ 30 vopiotitv Cpltrique U 8i 

°«. Epan. g 31 ntydXr} om. B% C v. l. | 32 naXaiai] 

lin al C nidcn M

Kov. CXX 1—3 580 DE ALIENATIONE 

, ol 8i fi*'T]f(ovevfrevTes eiayeTs olxot ols Sia- praedictae vero venerabiles domus, quibus competunt 

ol tdnoi roirovs avotxodofifjoai /«J Svvav- loca, haec rcaedificare non possunt, licentiara damus 

aSemv SiSouev TOIS toiiotv Siotxrjrnii xd} xije ipsis ordinatoribus earum empby teoseos perpetuo iure 

fprevaeats Sirjvtxsi Sixalip ixSiSovai rois airove tradere ipsa loca, ita tauien ut empbyteosis in tcrtia 

xonovs, ovxca /uevrotys aisre xyv iftyvreveiv r\ inl 5 parte pensionum, quae ex habitationibus adhuc stanxgixrj 

poioq xa>v axeyovofiituv, aitva ix xa>v oixrj/na- tibus colligebantur, ex principiis temporis emphyxav 

£n eareorcov awrjyero, ix nQooifilcov tov XQOVOV teoseos procedat, aut si emphyteota voluerit magis 

xov ipyvxevunxos itQoi£vai% 17 tCntQ 6 ifHpvzevTTjs sub isto pacto accipi, ut loca primitus aedificct, t-t 

povXTjfretTi fiaXXov inl rovrtp rio o$q> Xafieiv TOVS 16- ex additis illic per aestimationem pensionibus medieixove, 

diixe itQoxeoov oixoSofiTJaai xai ix xmv IXQOS- 10 tatem partis dari venerabili dotnui a qua ipsa loca 

yivofiivwv ixelae xaxa Siaxiftr,aiv cxsyovo/xitav TO accepit, et boc fieri concedimus, uti vero huiusraodi 

ijfuav fitoos SiSovai icji einyel ofxq> i£ ov TOVS avrovs empbyteotam et illic inventa (de) depositis habitaronovs 

XafiBavsi, xal rovro yevto&ai avyxtoQovfisv, tionibus materia. 

xeXQrjO&at oi xbv IOIOVTOV i/icpVTSvrfiv xal rdls ixelae 

svQiaxofiivatS 4x xcav xaxevex&evxcov oixrjficntov vXats. 15 

CAPUT U. 

Ei Si xts povAr/d-eiTj olovSfaore itQayfia axivrjxov Si vero aliquis voluerit quamlibet rcm immobilem 

ivouaxt XQTJOEWS XaSelv naoa xrfi ayt.toxaxrfi fteydXqs nomine usus accipere a sauctissima maiore ecclcsia 

ixxlr,alae T^S fiaadiSoe noXecoi fj ivds xdiv fivijfto- regiae civitatis aut unius memoratarum yenorabilium 

vev&evraiv eiayd>v oixtov, , f] fif] nXXios xovxo Xa/ifta- /ft domorum, , non aliter hoc accipiat p nisi aliam mox 

vixto ei /iT] ixBQov ei&vs n$nyfia Seanoxeias Sixaia> 20 20 rem dominii iure praebuerit, praebuerit ex ex quo eandem rem 

naodaxjj tto eiaysl oXxq? 1% ol x6 avxo tiQayfia accepit, tantutn habentem reditum quantum habet 

Xaftfidvtt, xoaavxrjv i'xov noosodov OTIOOTJV k'xei. xd res, quae ei datur, et non maioribus fisci praestanpayfta, 

SneQ avxto SiSoxat, xai fii] nltioat drjpo- tionibus pragravatam, ut post eius raortem, aut post 

aion xeXiafiaai ^fâQrjfievov, diexe ftexa xitv avtov tempus in quo datio usus coavenit (noa transcenxsXtvxyv, 

rj fisxa xbv( XQOVOV itp' Sv fi 86vn xrfi 25 dcns videlicet accipientis vitam) utraque res integra 

XQvottos awTiQEoe^ {jir, vneQâirot-xa SrtXn$q xrp> xov et ia dominium et iu usum in eandem venerabilera 

/.aju/Jdvorxo: Z,(orjv) ixdxsQOv ngdyfta in axeQaiip domum perveniat. 

xai xaxa SeanoxeCnv xai xaxa xgijotv eis xbv avxbv 

siayfj olxov TieoieXfrtiv. 

CAPUT III. 

Tde fiia&oioei; Se jtaod. xtov avxcHv eiaydiv oXxtov 30 Locationes vero ab ipsis venerabilibus domibus 

yiveo&ai cvyxwQovftev «s ov» av xols awaXMxxov- fieri concedimus in quantoscumque coutrabcniibus 

oiv ivtavxove owagEariy fxrj ineQpaivovoas SqXaSq annos placuerit, non trauscendeutibus videlicet trixbv 

xQiaxovxaexij XQOVOV. ginta annorum tempus. 

c. // Et TIS hahet Epanagoge 10, 9. 

c. III interpolatum exhibent Prochiron 15, 5, Epanagoge 10, 7. 

praebetnr, memoratae antem venerabilcs domus ad quas haec loca pertinent ea reficere non possunt, 

potestatem damtts administratoribus earum pcrpetuo emphyteuseos iure illa loca locandi, ita tamen ul 

emphyteusis vel sub tertia parte pensionum, quae ex acdificiis adhuc stantibus colligebanlur, ab initio 

temporis emphyteuseos procedat, vel si emphyleuta hac potius condicione ea loca accipere velit, ut prius 

aedificet et ex pensionibus illic sccundum aestimalionem redituris dimidiam parlem venerabili domui 

praestet a gua Ula loca accipit, etiam hoc fieri permittimus, uti aulem emphyteulam talcm eliam maleria 

ibi ex dirutis aedificiis inventa. 

II. Quodsi quis voluerit quamlibet ran immobUem ususfructus nomine a sanctissima maiore ccclesia 

regiae civitalis vel una ex memoratis venerabilibus domibus accipere, non alitcr eam accipiat nisi staiim 

aliam rem venerabili domui a qua eam rem accepit dominii iure praestiierit, qtiae tantum redjtum habeai 

quantum habet res, quae ei datur, nec pluribus publicis tributis gravuta sit, ut post mortem eius, vel posl 

tempus in quod usum dari placuit (non excedens scilicet vitam eiits qui acccpil) ulraque res in integrum 

et dominii et ususfruclus iure ud eandcm venerabilem domum perveniat. 

III. Locattones autem ab iisdem venerabilibus locis fieri permillimus in tot annos quot contrahentibus 

placuerit, ut nimirum non excedant tempus triginta annorum. 

2 firj\ ov L J 3 xovs xovxtov Siotxrjxa: L ipsis ordinatoribus 

earum c 0 5 r; om. s || 9 fiovirjd-rj Epan. R xovt 

ronovS, cJtxe] ut loca sr fi 10 dvotxoSofJtrâat B* B *«*] 

« B e g 13 xonovs om. C || yiveo&ai C Epan. || 14 Si} 

Si xal L, B' v.l. || roiovxov] xovxtov C || ixBi&ev L, 

B* v. l B 15 U om. B* v. l. | 16 T*S om. B c || xivrjxbv 

C H p Xafipdvsiv B c fl 19 Bvaytov om. CEpan. II 21 

naQaaxot Cv. l.Êpan. \\ x$ tvayel oixqt om. f fi 22 onoaov 

C\ 25 iy] fj xal B || v

£T EMPHYTEOSI 581 Nov. CXX 4. 5 

CAPUT IV. 

Ei Si ovfifiait] xtvd itov ziQrjfiivav svaycov oixfov Si vero contigerit aliquam praedictarum veneraovofinxi 

Bijfioaiatv awxtXtuov y dXXrjt oiauovv avfi- bilium domorum nomine fiscalium tributorum aut 

flaivovarje dvdyxrjs rio evayEi o'Cxto xQrjfidxatv SETJ&TJ- alterius cuiuslibet supervenientis necessitatis veneravct, 

igEiveu xols xovxov SioixTjxaTs dxivrjxov ngayfia bili domui pecuniis egere, liceat eius ordinatoribus 

inoxt&iafrai xai Sovvai sit iSixbv ivixvQov, iva 6 5 immobilem rem [aut] supponere et dare in speciale 

SavEtaxTje vt'ftT}xai xb aiib nQuyfia xal xoie xovxov pignus, ut creditor possideat eandem rem et eius 

xaonovs dvaXiyrjxai xai Xoyi^rjxai eavxio xu ftiv iie fructus colligat et reputet sibi tam in bis creditis 

alia xa Savsia&dvxa xQnt" 

Tns Si i/ifvrsvaeis xal v xai xae 

vxaerinv fiia!)-d>aEts povXou 

1 ) T« Se EIS xoxovi fii] pccuuiis quam iu usuris, non autem maioribus quam 

nhiovs xov xExdqxov /itqovs xt;s ixaxoaxrfi. « Ss quarta parte centcsimae. Si vero persolveriut clebixaxapdXcooi 

xb y.(>eos ol TtooEardJres xov avxov ev-lOtum praepositi eiusdem vencrabilis domus aut ex 

ayolt oXxov rj ix x&v xaonwv ctXTjgco&fj 6 Sursiax^s, fructibus adimpleatur creditum, redeat itcrum res ad 

inavEXtftlv ndXiv xb jTQayfia ini xbv eiayij olxov i£ venerabilem domum ex qua data est. 

ov xai StSuxnt. 

CAPUT V. 

vnsQ Emphyteosis vero et bypothecas et ultra quiantvxasTiav 

fu'a!)-d>a£ts povXousfra yivEod-ai naga fiiv 15 quenuium volumus fieri & sanctissima maiore ecclextjs 

ayiioxdxTjs fteyaXrji txxirtaim xr/g flaoiXiSos n6- sia regiae civitatis conscientia et consensu beatissimi 

hcoi yvdfirj xai owaivdoei xov ftaxaQtcoxdxov xav- buius civitatis episcopi et patriarcbae, iurantibus 

TIJS aQxumaxilnov xai •jtaxQidq%ov, dftvvvxwv naqov- praesentibus deo amabilibus oeconomis et cartulariis 

TO; aiixov TWV XE &Eocpi).EQxdx(ov oixovoftoiv xni xdtv eiusdem sanctissimae maioris ecclesiae, quia noti ad 

xafnovXuQioiv tije avxrjs dyiaixdxi]s peyaXijs ixxXrtaiae, 20 praescriptionem iuris eius contractus eificiatur; in 

(o; ov nqbi Tzeoiyoafrjv rd>v xavxrfi Sixniatv tb aliis vero venerabilibus doraibus, si quidem suut 

owdXXny/in yivexat' ini Si rols dXXoie tlayiaiv oT- cartularii, ipsoa acquali modo iurare praesente eo 

xon, ti fiiv tiat xctQxovXaQioi, avioie xbrioov xoonov qui praeest venerabili dotnui, si vero non sint carofivivat 

naqovxos xov nQOEaxunoz xov eiayovs o'i*ov, tularii, per eos qui praesunt venerabilibus domibus 

ti Si fir\ EIOI £rtorot.7.«oxt>*, avxovs roii nQOEoxwxas 25 propositis sanctia evangeliis contractum tieri in scri- 

TWV tiaycbv oiy.wv 7i()oxEifisv

Nov. CXX 5. 6 582 DE ALIENATIONE 

mv, cus ei TOKJVTJ n yttvjTai, xal xovxo iviaxvoov quid fiat, et boc invalidura erit et omnem substanxal 

naoay xr,v ntqiovoiav aixdtv re xdtv Xaft- tiam tam eorum qui accipiunt quam oeconomorum 

(iavoruov xai xdjv olxovo/xaiv xal %aoxovX.aQloiv xal et cartulariorum et ordinatorum, quibus secunduin 

8totxtjxc5v, ols xaxa xbv eigijuivov XQOUOV awdnxov- praedictum modum coniuncti sunt, in venerabilem 

TCM, eis xbv elayrj olxov £g ov xb ngayfta Xappavovai 5domum, de qaa rem accipiunt, post obitum eorum 

fiera %i\v avtaiv xelevxrjv neQieX&elv xtXsvouev. pervenire iubemu9. 

CAPUT VI. 

Kal xavxa ftiv ini rrts ayiwxdirjs fiiydXrjs ixxXri- Et haec quidem super his quae sunt oiaioris ccaias 

xal xcov tiQT}fi£vtov evayaif oXxtay xwv iv xfi clesiae et praedictarum venerabilium domorum iu 

fiaotXiSt noXsi xai xjj avxrje neototxiSi rvyxavorriov regia civitate et eius circuitu adhaerentium dispo- 

Suxvnioaafiev. 4jti'8i rnTs dlXais dytojxdxais 4x- 10 suimus. In aliis vero sanctissicris ecclesiis et mouaxhqaiats 

xnl fiovaaxrjQioie xal £evdioi xal voaoxo/teiots steriis et xenodochiis et nosocomiis seu reliquis venexal 

Xotnols eiayioiv otxots xols iv andaais xdie tn- rabilibus domibus quae in oranibus provinciis nostrae 

a%%iais trfi rjfiextQat noXixeiat xetftsvots, oi firjv aXXa reipublicae positae sunt, verum etiam mouasteriorum 

ttai fiovaaxr,Qion iv xfj /3aaXiSi noXet xal xjj aixije in regia civitate et eius circuitu adhaerentium con- 

7tt(>K>ixi8t rvyxdvovatv axoXoi&tot SioQlaai aweiSopev. 15sequenter definire praevidimus. 

1 "ASeiav toivw SiSo/iev roTs eiQr^tivoit siayiaiv oX- 1 Licentiam igitur damus praedictis venerabilibus 

xois uij ftovop TtQosxatQov tfnpvxevmv noieiofrcu xcov domibus non solum ad tempus empbyteosin facere 

axivnxtov Ttqayfidxoav xa>v avroTe HQOSTJXOVTIOV, aXXa immobilium rerum sibi competeatium, eed perpctue 

xai dirjvexaJs xavxa ifitpvxtvxtxq) Sixaitp xdli /3ovXo- haec emphyteotico iure volcntibus dari. Et si quifiivois 

8i86vat. xal ti (tiv aynoxarai aaiv ixxXrj- 20 dcm sanctissimae sint ecclesiae vel aliae venerabilcs 

oicu r\ ixepot tvayelt olxot, wv rrjv Stoixrjaiv 6 xaxa domus, quarum guberuationem loci sauctissimus epixonov 

ooiioxaxot intaxonoi rj 8t' iavrov rj 8ia xov scopus aut per BO aut per Tenerabilcm clerutn facit, 

eiayovs avxov xXr,qov nouHxai, xaxd yvojurjv aixov cum voluatate eorum et consensu tieri buiusmodi 

xal awaCveoiv yivto&at r6 xoiovrov avvdXXaypa, ofi- contractum, iurantibus praesente co oeconomis et 

vivrtov napovxos aixov rcov oixovofitav xai Stoixrj- 25 administratoribus et cartulariis ipsius venerabilis doxcuy 

xal %aqrtovXa^loiv xov airov eiayovt otxov, ios £x mus, quod ex hac crophyteosi nullum damnum eixavxTjs 

xfjs dfifvrevaetos olSs/uia fyjfila rd> aixa> iv- dem venerabili domui intertur; si vero ptochia aut 

ayii otxtp ixdyerai' ei 8i nxtaxeia fj £sv(Dves rj vo- xenones aut nosocomia aut reliquae venerabiles docoxofttia 

tj Zxtqoi tiaytii olxoi . e. episcopo) et V eo tt vulg. | 2G emphytosi (jir) V jj 

damnum om. R* |j 27 toohia R ptochii VT\ 1% exenooes 

T l R 31 adornatium R l adordinantium F*A S | 32 non 

om. R | et] etiam T | et conomi T l || xenon Beck) xcnonrs 

RVvulg. xenonis 7*Q potochium V a Q 33 nosochomium R

ET EMPHYTEOSI 583 Nov. CXX 6 

tvt\ tvayr\s otxos, tbv itfjoeaxwxa xovxoiv xb awdX~ praepositum ipsius contractum fieri, iurantibus ordi- 

hty/jia notsiafrai, Oftvvvxtov xcov SIOIXTJXIOV XU>V avxdiv natoribus earundem venerabilium domorum praesen- 

tvayav oixtov nagovaict xov &eo quem R x g 27 amplius 

om. R l | quarta] a quarta R l V 1 | nolucrit] non 

ualucrit T* | 28 eos] per cos vulg.; ted. c/. IuL, ubi Haenel 

temere correxit per cos (vid. ad 584,3) | 29 qui a] quia V" 1 

qui R % H 30 sint episcopi R | 31 orphanotrofii 7*| ptoootrophi 

V tochotrophi R protrohii T | aut scenodochi V 

aut scenodochia R, om. T \ 32 noeocomia R x nesocomii 

72»r' | aut om. V 1

Nov. CXX 6 584 DE ALIENATIONE 

MvaytSv oXtccov dtoixrjrat, itaQ airtdis xoTt ayita- rum ordinatores, apud sanctissimos patriarchas, a 

rdjots naxgiagxan *>¥* ( * >v xctQorovovvxai v ngofiitX- quibus ordinantur aut praeponuntur, monumenta 

Xovxat vnoftvrifxaxa noulo&cu, xai fie&' ogxov iu>v fieri, et cum iureiurando ordinatorum et conseusu 

8totxnx6iv xai awaiviaecoi xov nltiovot pegovs ru>v amplioris partis in eis deservieutium debitum maniiv 

axnole Xeixovgyovvxtov xb XQ COS yivea&ai yavegov 5 festari et quia non est possibile de rebus mobilibus 

xal oxi ovx iaxi Swaxov Ix ngayftaxos xivryrov xovxo istud persolvi; eos vero qui a metrqpolitis ordinantur, 

Stalvd-fivai' xovs Si vnb fxrtxoonoXnoiv imaxonoiv sive episcopi sint sive arcbimandritae sive orpbano- 

XeiQoxovovfievovs, tXxs snioxonoi cootv iixs ngxtfiav- tropbi sive ptocbii aut aliarum vcnerabilium do- 

Splxat ehe 6g 

ngoxtO-ivai ini tixotstv rîigm, xal 30 ditionem fieri pretio modis omnibus pro debito dando, 

p x& xgoitip ngoxginttv tovs dyogdaai fiovXo- ut non aliter babeat emptor munitionem, nisi pretium 

p s xo dxivrjxov ngayfia, iva 6 nXeia* naqixiov pro ipso debito persolvatur, et hoc cvidenter inscrix&v 

dXXatv izgoxipri&ri. xovxxat 

cum Scrimgero vulg. || 28 xov inoftiXovroi Cs 

lul. (cf. 585,12)] xovin* cdftXeia ovxos [ovxas 31) MLB || 

29 evayovf] xov tvayovs £, iov (deinde tpatium 3 fere 

liit. /ortasse casu relictum) M (J r6nto xrfi noXetuS L (| 

32 nXstta CLB\ xb nXiiov M nXiov Coll. 87 cap., Ath. jj 

34 yevdff&at CH 37 xaxa^nXX^ L,Cv.L 

2 praeponantur T | 3 ficrij facere proposuit flaenel ad 

lul 410 nou dd (sed cf. 587,25. 588,1) { et] ut Ji VT* J 

consensum F 1 fi 4 partis om. R 1 Q in eis deseruientibns 

R V 1 in eisdem ««ruientibus (scraientis T") T |J debitum] 

in debitam R 1 id debitmn R* V || 5 et om. Tg possibilcs 

^ 1 J 6 persolui istad T |) eos] pcr eos vulg. (c/, ad\Q) \ 

qui a] qoia V 1 j) 7 orphanotropbii T | 8 siue ptocbii T\ 

om. R V, sire ptocbotrophi vulg. |) 10 huiusmodi — 12 ordinantur 

tcr. 1 7> in ras. 2w. | Ug. conscribere? {$edef. 

ad3)\ 11 aut a vulg.] aut RV a. T \ 12 habcant T\ 

propriam R*\ 13 iurisdictionem F"fl aut monasteria om. 

V |] xenonas R zcnona T || 14 domus R l T\ 15 modam] 

domodum T a \ ficri gesta R || tiu R [| 17 fiantj sint V* 

fiunt V H 18 domus R X T 0 sustineant T* g 19 uolumus 

RT 1 f( 20 buiusmodi om. T | raonumentorum T l B 

23 fiunt T Q sanctissimis V 1 fl 24 aut metropolitas] opud 

metropolitas V\ 25 praedicti T*] praedictos R*VT l per 

pracdictos R 2 vulg. || domos V 1 g 26 *proponatur R l proponantur 

Vvulg. praeponanttir T re« proponatur R x 9 

27 isto] de iato R 1 Q ortent V 1 1 28 qui plus] quibus V l \ 

praebeut R |j 29 Tero om. R g procedcntibus T] praecedentibus 

RVvulg. | 30 pretium T | 31 habeat eraptor 

munitionem vulg.] babeat emptor uenditioncm V babeat 

mcntionem (emptionem R 1 ) emptor R eroptor habe«t 

emtionem T jj nisi] ut si R x

ET EMPHYTEOSI 585 flov. CXX 6. 7 

n$&' ooxov TJJ- wveaxfi ovyygatpf}, xnl on olSiv TZQOS batur, quia nihil ad laesiooem aut praescriptionem 

phi^v r/ negivQafijv rol axnov siayovt oXxov yive- eiusdem venerabilis domus eificitur. Si vero secunxat. 

ti Si xnra ibv tiqripivov rgonov ayoQaaxrjs rov dum praedictum modum emptor huiusmodi rei non 

xoiovrov n^dyftaros firi evQed-fj, xslevoftev i6v otpsi- invenitur, iubemus creditorem ex iure praedictarum 

Uutvov tx xivot tcjv eiot}ft£v(ov evaycov ol'xtoy ico 5 venerabilium domorum, quod pro Boluto dicitur, eanimiUo 

OTXSO pro Boluto Xeysrai xqv altijv Xappdveiv dem accipere possessionem, lusta et districta aesti- 

xxfjatv, dtxaiae xai axoifioZs 8iarifiâ£(os ywofu'vr,st 

matione facta, et addita in pretio decitna parte uni- 

xr(i ixQoiTt&£UEi>T]s icp Tiurina.il Tye SexdtTje fioloas versae aestimationis in ipsa quantitate accipere rem 

•tov navxbe nn^fiaroi eie xaixrjv XT)V noooxrjxa Xnu- creditorem pro solutione certo doininio possessurum, 

(lavur xb TCQayua xbv Saveioxijv avxl y.axaôlije Jile- 10 ita tamen ut ordinatores debitricis venerabilis domus 

fiaiq SeaTiorsia xxqd-qaoftevov ovxto /isvxotye thixB et amplior pars in eo deservientium buiusmodi venxovt 

Swttc7]xde xov inotpEilovxot ivayove o'ixnv xai x6 ditionibus conseutiat. Quae autem praebctur in boc 

nUov fxiQot xcuv 4v avxtji kenovgyovvxtov xale toiav- immobilis res non per electionem crcditoris detur, 

Tojj noaotoi ewaiviiv. rb Si •naoexousvov ini xovrw sed secundum aequitatem aliud quidem fructiferarum 

axivjjxov nQciyfia fiij xax' imXoyfjv xov Saveiaxov 15 aliud vero ct Btcrilium possessionum eiusdem veuetiiSoc&ai., 

akhl xara xi)v iaoxrjxa tovxo ftiv -nav iv~ rabilis domus ct in reditu earum et in fiscali solu- 

•nbqtov tovxo Si xai dnopatv XXTJOSCOV XOV avxov tv- tione et reliquae ordinationis. 

oyovt oixov xai rijs xovxcov TIQOSOSOV xni Sijnooiwv 

3 xai xrfi Xomfje xaraaxdasws. Ei Ss T>» » ini- S Si vero quis aut cpiscopus aut oeconomus aut 

dxonot fj oixovo/ioe fj StotxyjxTje oiovSrjjzoxs svayovs 20 ordinator cuiuslibct veuerabilis domus sive in regia 

cixw e'ixe iv rfj /HaadlSt noXei eixB £v xaTs inaQxiaie civitate sive in provinciis constitutae pecunias crexeifiivov 

x^Vf l dra iSavsiaaxo y ftexd xavxa Saveiae- didit aut postbac crediderit, iabemus neque ei8 haec 

xat, xsXevo/iev firjxe avxole xavxa xaxaXoyi&afrai VTTCO reputari pro venerabili domo, nisi primitus ostendexov 

tlnyoie oixov, ei fiij 7IQ6TSOOV Ssiôvaiv oxi ds riut quia in utilitates praedictae venerabilis domus 

xotias xoii eigtjfievov evayovs oixov xalxa n$oexMpioe, 25 ista profecerunt, neque ipsum creditorem aut hcre- 

/"jjTt avxbv xbv Savtiaxi]v r} xove xXrjQovduovi uixov des eius contra venerabilcm doraum babere aliquara 

xara rov einyovi otxov ixeif xtvd. VTIEQ alxuiv dyw- pro ipsis actiunem, nisi moustraverint quod in utiliyrjv, 

ii ftr/ Seigtrvoiv cos eis aixiae xcp elnyeX oixcp tatibus venerabili domui competentibus pecuniac pronôtrôiaat 

xd xQVf ia ' ta nôexto^rjaev, dlXd xaxd fecerunt, sed contra mutuas accipientem pecunias 

xoy Saveiffrt/uvov xd x^t iaxa v J &>v aixov XXTJQO- 30 aut bercdes eius proprias njoveant actioues. 

vofitov xaS idias xivtiv ivaycoyds. 

CAPUT VII. 

Kai xovxo Se xsXswfiev, cSexe i^riQTjfiivr,: xr,e dytoi- Hoc vero iubemus, ut exccpta sanctissima maiore 

X(ixr,i fteyd).T]s ixxlrjoias xrts /SaodiSos Tio/.ecot xal ecclesia regiae civitatis ct vcuerabilibus orphauoc. 

VII pr. {Kelevo/uv aaxe — 5S5, lt) habet Epanagoge 10, 10, summam Coll. 87 cop. 15 (inde app. Nomoc. 

cap. eccl. 13). 

ivrando in instrumento emptionis inscriptum sit simulque hoc, nihil in fraudem vel ad circumscriptionem 

ehtsdem venerabilis domus fieri. Quodsi yraediclo modo emptor eiusmodi rei non inveniatur, iubemus 

creditorem alicuius ex vraedictis vcnerabilibus domibus iwe quod pro soluto dicitur eandem possessionem 

accipere, iusta et subtifi aestimationc facla, atque addita pretio decima parte totius aeslimationis in hanc 

quantilatem accipere creditorem rem pro solutione firmo duminio acquirendam: iia tamen ut admmislratores 

debitricis venerabilis domus et maior pars eorum qui in ea minisleria obeunt eiusmodi yendiiionibiis 

S 

conseniiant. Quae autem ad hoc praestatur res immobilis non secundum clectionem creditoris dclur, sed 

ro aequabili portionc tam feriilium qitam sterilium possessionum eiusdem venerabUis domus el rediltis 

earum et publicorum Iributorum et reliqui status. Si qui autem sive episcqpus sive oeconomus sive 

administrator cuiuscumque venerabilis domus sive in regia civitate sive in provinciis silae mutuam pecuniam 

acceperit vel postea acceplurus sit, iubemus neque ipsis eam in rationes venerabilis domus imputari, 

nisi prius ostenaerint eam tn usum praedictae yencrabilis domus profecisse, neque ipsum credilorem 

vel heredes eius conira venerabilem domum eo nomiue ullam actionem habere, nisi ostenderint in causas 

ad venerabilem domum pertinentes eam pecuniam profedsse, sed conlra eum qui mutuam pecuniam accepit 

vel heredes cius suas acliones movere. 

VII. Hoc quoque iubemus, excepta sanctissima maiore ecclesia regiac civitatis et venerabili orphano- 

1 fted 1 ' OQXOV — ovyyQctfjj xai om. s Q aJrciaxij B 

Ath. viartxrj [corr. in marg. cod. Alonacensii) C U 2 av~ 

xov om. L [| 3 xov CL] om.M(B) | 6 SntQ—Xiytxni\ 

xr\t nQoxtfiâscot JB Q pro soluto Csluf.] npoaoXovxo L 

TtQoxohwzo M it(>b aoXovxo Ath., xijs [rrts om. M) 

jr(>0T4/ir;a«o>s ML s. v. |) 7 yevoftevqs B \ 9 xavrny C 

Jul.] avxrjv MLBs || Xaftj3a%'tiv Cglul.] xai Xaftflaveiv 

MLB {rectius xal anle eii xavxrjv legisst videtur Iul.) || 

11 /livroi C H 13 iv avxtp] ivtavxdt M Q 17 xal] xal 

xaiv B e TWV B* | airtov om.LB' | 18 xovxov B || 19 xai 

om. L |j fi om. L || 22 Saveiorixat CB jj 23 *ur,di libri || 

Itg. avxolii (| intQ CB e (cf. IuK Theod.)] wto ML(cf. 

Aih.) \ 24 8iii-(oatt> Cfl 25 nQOBtîvov Cfl 28 8ti$a>oiy 

C\ 30 fj Ce /«/.] xai MLB || xt.riqov6fi(av avxov C S 

31 aycoyds Cunus, B | 33 (Uyd?.rts om. B? 

1 persoriptionem V \ 1 anle Si uero in R inseruntur 

haec: emptore non inuento res eatimata districte creditori 

datur in solutum, adtlita in praecio dcoima parte univierte 

cstimationis consensu ordinatoria et maioris partis 

ibi seraientium acccdente, set ea res sit mediocris inter 

cetera» inspecta qualitate et honore; tcholion, quod repelitur 

in margine, errore tn contextum receptum delct II* 

nota vacat adscripta \ 3 huiusmodi Tvulg.] buitu RV l 

6 pcnsionem T l Q iusta] ct iusta T || examinatione T 1 |j 

7 addito R l \ printipio T l | 9 creditorem om. VI possessorum 

V 1 g 10 tm It | ordinator V ordinaturum T | 11 in 

eo V] om.RTvulg. \ desertium V 1 |j ucnditoribus libri, 

corr.vulg. | 12 conscntiant Tvulg. y Quae Beck] quod 

libri B probetur T | 13 immobiles R l VI || detur R vuiy.) 

dcntur VT R 14 iniquitatem T l aequalitatem T* |j fructiferarium 

R fl 15 et om. Tvulg. g sterelium V \\ 16 fisci R || 

17 reliqna ordinatiune Beck Q 19 rubr. Si episcopo aut 

jconomo ucl ordinatori ecoleste pcooaniam quis crediderit 

II in marg. | episcopo aut oeconomo aut ordinatori vulg. H 

21 constitutae] ciuitate R a |j credidit aut postbao om. R |! 

22 posthac] post V\ crcdidit FJ iubcmus om. V jj hoo T\ 

23 prius T | ostrndcrit R, V 1 in marg., om. V 1 1| 24 domus 

uenerabilis J 1 * Jj 25 ista om. R D profeoerunt V b vulg.] pro* 

fernnt/JFT 1 profuerunt T*| ante creditorem inR 1 inseritur 

large bio creditorem accipi (Ug. accipe) alioquin 

fraudi locus erit; tcholion in margine repetitum dtl. /l* || 

26 "uenerabilis domus (domus om. R l ) libri Q 29 accipientcm 

Rvulg.] accipicntcs VT\ peouniaa] nuptias peccunias 

R a 8 30 propriatur R l \ 32 baeo R V fl ut] ex ut T* |1 

33 rcgia V 1 1 orphanotrophis R

Nov. CXX 7 586 DE ALIENATIONE 

xov eiayovs dqfavoTQotpEiov xal j-evwvcov nal nxca- tropbiis, xenonibus et ptochiis, quae sunt in regia 

X$l StafoQon 5 tate quam in diversis provinciis coostitutia pennuxetfiivois 

dvxaXXayds noos dXXqXovs noiei- tationes ad invicem facere, quando utrique venerai, 

oxav ixaxtQqt tvayil omo? fvXdxx7]xai io v evaydiv oixtov rd>v xe iv xfj /Sa- rabilibus domibua quae in regia civitate Bive ia aliis 

atXtSt nofoi xdtv re iv xaii inaQxiatt ovxtov (d!;TjpT}- 25 provinciis sunt, exccpta sanctissima niaiore ecclesia 

(tdvrjs xijs dyitoxdxrjs fieydXrjs ixxXqolai xrtt (iaodiSos regiae civitatis, praetlium haboat plurimis tiscalihus 

noXtois) xxr,otv Ex Ot noXXois §T)fioaiu& xeXdoftaai @e- tributis gravatum, cx quo nullus infertur reditiu 

paQTjfidviiv, ij; r,s oiSEfiia tiiaysxai jiQotoSoi rqi eiayel veuerabili domui, licentiam praebemu3 eiusdem vcoixco, 

dSetav naQe'xofttv xolt xov airov eiayols otxov nerabilis domus ordiuatoiibus tale praedium alienare 

SioixTjxaTe xr\v XOHXVXTJV xxrtaiv ixnoisiv oupSrjnoxe 30 quolibet modo voluerint ad perfectam securitatcm 

•zQonqt (lovXrideiEv nqoe xb XvotxeUsxov avxov dayovs eiusdera venerabilis domus, gestis monumentorum 

otxov, vnofirrjitdxcov Srj).aSrj xai dnl xjj xomvxij ix- videlicct in buiusmodi alienatione conficiendis ab illis 

7ioirtaet nqaxxofidvtav n«g* ixeivois, ay' a>v oi'Siot- a quibus ordinatores talium locorum praeponuntur 

xrjral xiov xoiovxtov xontov nqofidXXovxai rj xîooxo- Bi?e ordinantur, et iurantibus in sanctis scripturis 

vovytai, xal Oftvvvxtov dni xcov ayiatv yqatftbv Tft5»»35 

§ 1 w. 17—32 habet B' E 11, ". — v. 17—23 clausula immutata extant in Epanagoge 10, 11, eadem tx B ei' 

scripta in Nomoc. dm XIVtit.\l,i; summaria habtnt Coll. 87 cap.il, Nomoc. XIVtit. 11, i, Ecloga ad Prochiror. 

mutata 23,2 p. 116 Zach. 

irophio et xenonibus ct ptochiis guae tn regia civitate et intra cius fincs sunt licere omnibus sanctissimis 

ecclesiis et venerabilibus domibus ncc non monasleriis et in regia civilate et in diversis provinriis silis 

permutationes inter se facere, dum uirique venerabili domui indemnitas servetur, consenlientibus in scriplis 

aut per deposilionem eiusmodi contractui non solum adminislratoribus utriusgue yenerabilis domus, sed 

eliam maiore parle eorum gui in iis ministeria obeuni. Quae autem ab imperiali domo ad quemcumquc 

venerabilem locum pervenerunt vel postea pervenlura sutit nnllo modo vendi vel obligari vel pepnuiari 

vel omnino alienari permiuimus, ne tum qutdetn si inter se venerabites domus ciusmodi quid egerint. 

1 Qvoniam autem coqnovimus ab aliquwus etiam alienationes monasteriorum ita fiert ul ea ex sacro 

statu in privatam condicionem transferantur, hoc quoque omnibus modis prohibemus. Si qutd vero ciusmodi 

factum deprehendatur, facullatem concedimus sanctissimo loci tllius episcopo lale monasterium vindicandi 

et in pristinum statum reducendi. Quodsi quae ex praeiictis venerabilibus domibus tam quae in 

regia civitate guam gnae in provinciis sunt {excepta sanclissima maiore ecclesia regiae civitaiis) possessionem 

habeat multis publicis tribulis praegravalam, ex gua nullus reditus venerabili domui proveniat, 

facullatem concedimus eiusdem veneraoitis aomus administratoribus talem possessionem quocumque tnodo 

velint ad utilitatem eiusdem venerabilis domus alienandi, ut scilicet monumenta in tali quoque alieiialione 

conficiantur apud illos, a guibus administratores eiusmodi locorum designantur aut creanlur, iurentque per 

1 xov eiay.ovs oQfnvoTQo^pticni] vencrabilibus orpbanotropbiis 

c || 2 xal om. Epan. f | 7 fvXdxxtxai Epan. II 

9 uovtav C-B^B 11 iv avrols] iavxois Cplerigue |j /?«- 

Ctltxov otxov] fiaadixrfi Zf || 12 xonov AICs Iul.At/i. 

(Theod.)] olxov LB || negieX&ovxa] fj iiiQieX&ovra C 

curitatcm e Q 32 xal om. ff fl 33 ty' mv Zachariae (e/. ad 

579,22. 5S4,2)|| 35 xtov itQoeoxioxtov] praesidc(?j e 

pferique Q 14 ivaXXxixxia&ai B H dJ.Xcos Coll. 87 cap. 

Ath. || ixnoisio&ai Coll. 87 cap. s Iul. Ath. (Theod.)] vitoxElad-at 

MLBG |) 15 «] ol M |J nods dXXrjlovt) ad 

altcras e D oi om. B 1) 16 itQagotev C fl 17 ante § 1 inttritur 

in B novellne CXIX c. 10 B xal om. Cs Epan. j) 

18 T^J fb Epan. | 19 tvaymyi]v [dytoyrtv v.l.) C| 21 

ytvopevov CB* !| evQt&fi C v.L D f

ET EMPHYTEOSI 587 Nov. CXX 7. 8 

nooiaxtoTOJv xov xotoixov eiayovs otxov xal rov praeside eiusdem venerabilis domus et ampliore 

n/.tioros uigovs rtov lv ahxco Xsixovpyovpxatv, (os parte in ea deservientium, quod neque per proditio- 

ovre xaxa jtQoSoaiav ovxe ngbt xdgtv rj oiavStjjtoxe nem neque per gratiam aut quamlibet praescriptio- 

nigtygafTjv TJ ixnoltjaie yivexai, dXXd Sia xb fvXax&qnem alienatio fiat, sed ut servetur immunita3 eidem 

vai to d/jXa/3is xep avxco evnyel oixcp. xdls Se oixo- 5venerabili domui. Oeconomis vero et ordinatoribus 

vofioiS xai SiOixTjTtii: xal xaQxovXagioii xu»p onovSrj- et cartulariis ubicumque venerabilium domorum connore 

ovrav eiayaiv OXXCOP xal xots avxiiip yovcvol xe Btitutarum et parentibus eorum et filiis et aliis, 

xai natai xal xole dXXote rols TJ xaxd yevos fj xaxa qui secundum gcnus aut Becundum matrimonii iura 

yrtftixdv Sixaiov avxcilt avvanrofievoiS fito&ioaetS TJ eis coniunguntur, locationes aut emphyteosis aut 

eis fj ayoQnniat fj inod-fjxas nqaynaxtav axi-10 emptiones aut hypothecas rerum immobilium ipsis 

roTs avrols evnydoiv oixois nQosrjxovxotv vneis- venerabilibus domibus compctentium subire aut per 

nrai tj 8t* invxiliv fj Sid nnoev&arov mposcoTiov, xa&d se aut per interpositapi personam, sccundum quod 

xai rols iv rfj /3aoiA£St noXei ovotv, ini rais avrals et bis qui in regia civitate sunt, eisdem pocnis pro- 

Tionati anayogevo/ttv. hibemus. 

CAPUT VIII. 

El Sd v xojttav 

v. 5 — 14 extant B* E 11, 7 tt Nomoc* XIV tit. 8, 13. 

c. VJU epitomen habet AnonymusBodUianus 17 {Zachariae *Avixb. p.2lS), summam 'Pon. 25, 19. 

sacras scripluras ii qui praesunt tali venerabili domui et maior pars eorum qui in ca ministeria obeunt, 

nequc per prodilionem neque ad graliam aut ad ullam circumscriptionem fiert alienationem, sed ut veneraoili 

dotnui indemnitas servelur. Oeconomos autem el adminislratores et chartularios venerabiliwn quae 

ubique sunt domuum eorumque parentes el liberos et ccteros qui vel cognalione vel affinitate iis coniunguntur 

locationes vel empkyteuses vel cmptiones vel hypothecas rerum immobiliwn ad casdem venerabiles 

domos perlinenlium vel per se vel per interposilam personam subire, sicuti eliam eos qui in regia civitate 

sunt, sub iisdem poenis vetamus. 

VIII. Si gui autem conductor vel anphyieula rei quae pcrdnet vel ad sanctissimam maiorem 

ecclesiam vel ad aliam venerabilcm domum quocumque loco rei publicae nostrae sitam aul deteriorem 

reddiderit rem quam aut acccpit aut poslea accepturus est, aut per biennium emphyteuticum vcl localionis 

canonem a se promissum non solverit, facultatcm damus voierabili domui, a qua locatio vcl 

emphyteusis facta est, et ea guae pro lempore praeterito debentur atque veterem stalum rei locatae vel 

in emphyleusin dalae ab ilfo exigendi et expcllendi eum de emphyteusi vel localione, ut de mcliorationibus 

nequeat ullam aclionem contra vcnerabiles domos movere. Quodsi administralores earutn 

nolint eum expellere, praecipimus ut ab eo exigantur quae ex locatione vel cmphyteusi debcrc intellei/ilur, 

donec aulem lempus defxnxtum praetericrit, rem ipsi datam relineat eaque de quibus convenerit 

praeslet. Quodsi refugerit, facultatem praebemus praepositis eorundem venerabilium locorum, indemni- 

2 avroit L | 3 *ov8i — oiSi libri \ ij om. Cv.l, 

posl olavSrjnoxt eoll. C unus | 4 f] om. Cv.l.\ 5 avxa} 

om. C | 6 onovSrjnoxt ovxuv] oia>v8tjitoTe L |j 7 xe 

om. £88 xoit f^\ xdii om. Nomoc. A , rj om. c R 12 iavlov 

Cfj 13 TOIS om. Cv. I. | 15 »} om. L \ fito&toxtjs DC 

Alh. Theod. (? //*/.)] pto&toxbe ML \ npdyfiaxos] alicuius 

rci f R 18 jroiijffp Anon. BodL. cum Scrimgero vulg. || 

OTttq 17] 17 om. C v. I., L | 20 avrdj L \ ifttpvxevxtxbv) 

fj ifHpvxtvxtxbp Cv. l. Q 22 17 17] 17 om. L \ 23 rovxov L 

[lal.)\ TOVXOP C xovjcp MD Bola c g 26 ntgl) /irt8i ntoi 

L (r/. ad 538, 2) 1 28 «*J oi M I pij om. C |) 01 xovrtop 

Sioixrjxai] praedicti ordinatores s | ixflcdiTp Cv.i, LB\\ 

30 iu MLB) iniq Cs B 32 ntpaioJar] cum Scrimgero 

vulg. g 8t86ftepop // 8 34 avxiop om. Cv. /., B | -concov] 

oixan> xonatp (*«c) L 

1 •pracsente Hbri, praepositis Oitnbruggen [| ucnerabilibus 

V a H domus om. Y l |j 2 deseruitium V j proditione 

/?' perditionem T x | 3 aut] a«t pcr R | 4 imminutas 

cidem uenerabili VR l eidem ucncrabili immunitas T | 

6 constitutorum V U 7 ct Beck] ut IIT aut Vvutg. || et aliis 

om. R || 8 *qui] quibus (de quibus T a ) libri g 9 eius T l 

ei 7?||coniungitur VT\ empbyteosis V] empbitcosin HT§ 

10 cniptionem JT@ II competentibus /i6ri, corr. vulg. fl 13 

his] ipsU R | qui vulg.] quae libri J eisdem poenis V, om. 

RTvulg.; sub iisdcm poenis Beclc | 15 cnpbiteuti T l 

emphitcoticus R | alicuius vutg.] cuius {om.T 1 ) libri | 

16 competcDtibus R l l 17 adulteri R' || 19 quod] quidem 

vulg., det. Beck | 20 non] m 1. «. mibi R g qai ab eo 

promissus est Beck; qaod el est del. Heimbach\\ 21 orapbytcoticis 

V'T % emphiteoticus R | canoncm V7' 1 ] canone 

R l T* canon ii* g dabimus R l | 23 «oia ITJ solo R 

solutn vulg. || pro praecedenti] proccdenti R l (| 24 locare 

V B 25 rci om. R l g cgi R l fl deici R' | sirc] nel JT«, 

om. T' | 26 valcntcm vulg. \ de emponimatis V de cponeinatia 

R deponcmati» T l | ucnerabilcm domum T || 28 

quidcm cum] cum om. R |J 29 lirc] sue R |] 30 cognotccretur 

A'° j) diffinitiuum T | 33 indemnitates T

Nov. CXX 8. 9 588 DE ALIEKATIONE 

/jf xoXs eiayiaiv ofxois Ix rtov ixeivov ngayftatoiv 

negifcoteiv, fii} Svvafiivov fir,Sk ivxav&a TIIQI 

CAPUT LX. 

tatem venerabilibus domibus de eiusdem rebus fieri, 

non valcnte neque hic de empouematis aliquid praetendcre. 

Taii Se dyia>xdxais ixxXr,aiats 'OSqffoov xal To/uscos Sanctissimas vero ecclesias Odessi et Tomeos cixcur 

nohcov inixQinofttv ixnoulv jtQayfiaxa dxivtjxa 5 vitatum praecipimus alienare res immobiles pro captivnio 

xr,e xtav aixiiaXcoxcov dvaQQvatois, nXijv ti jti) vorum redemptione, nisi sub bac condicione posseatnl 

xavxrj XTJ alotasi XTTJGEIS xtves avxait iS60rtauv, siones aliqui eis dederunt, ut nullo modo bas alienent. 

ifp' o) xnxit'ftqSiva XQOXOV xayxae ditnoulo&ai. xal Et hoc autem concedimus, ut HierosolyDiorum sanctisxoi

ET EMPHYTEOSI 589 Nov. CXX 9. 10 

xonots iv xs xjj fiaotUSt noXst xai iv ndaan xdle civitate quam in omnibus nostrae reipublicae proir,s 

Tjfisjeone nolixelas inaQxiait^ xeifiiyoie indyeo&at vinciis positis inferatur possessiones steriles aut frugixuÊis 

dnooove rj einoQovs onovSrjnoiB xtt/ievae feras uuilibet constitutas emere, ut non invcniantur 

lovtla&at, Xva (ii\ evQsfrwoi Sia ravrrjv xr,v itQotpa- por banc occasionem et quas babent perdere aut 

oiv xai Ss £'%ovatv dnoXXvvxee rj xgitaiv ivexofievoi. 5 debitis obnoxiare. Si vero quis voluerit rem inimod 

Si TIS povXri&eir] 7tgdyfta axirrjrov ovofian xgv- bilem nomine usus accipere ab aliqua praedictarum 

? dvcoxioco eifnjxat, awtcxa- periuB dictum est, constitutis pracdicta Bupertiua 

fiivijs xa ivQtaxofieva ntQtxxa axevtj r/ dXXois tlayioi vasa aut aliis veoerabilibus locis necessaria babentixonois 

xe eiav £'x° vat ntoXeiv i} x tove * tlv xa ^ oftoicos bus vendere aut conHare et siiniliter vendere et eociingdaxeiv, 

xni %r,v alxap xi/tTjp eis xb xe eoi na Q~ 35 rum pretium in debitum praebere, ut nou immobiles 

*XUvt oisx» (trj xd dxivrtxa ngdyftaxa ixnoitTo&ai. res alienentur. 

c IX § 1 (6 Ei xts povXrj&eirj ) el c. X. XI (— 590,18) ex B exscripta extant Nomoc. dm XIV til. 10, 4. 

cXfere ad verbum citat Nomoc. XIV tit. 2,2, exscriplum er B exhibet Nomoc. dm ib. 

civttate et in omnibus rci publicae nostrae provinciis sitis imponi possessiones steriles vel ferliles ubicimque 

sitas emendi, ne proptcr hanc causam eveniat ut etium eas quas habent amiltant vel debilis obr.oxii 

fiant. Si quis autem voluerit rem immobilem ususfruclus nomine accipere ab aliqua praedictarutn 

venerabilium domuum (guemadmodum supra quoque de venerabilibus domibus quae in regia civitate sitae 

Sfunt constituimus), non aliter eam accipiat tiisi aliam statim rem dominii iure venerabili domui, a qua 

illam rem accipit, praestiterit, quac tantum reditum habeat, quantum habet res quae ipsi dalur, nec pluri' 

bus tributis fjravata sit, ul posl moriem illius vel tempus in quod usum dari ptacuit (non excedens sci' 

licd vitam enis gui accepit), utraque res in integrum et dominii et usus/ructtis iure ad eandem venerabilem 

domum jperveniat. Atquc haec quidcm de rcbus immobilibus pracccpimus. 

X. De sacris autem vasis quae ad eandem sanctissimam maiorem ecclesiam regiae civitatis vel ad 

alias domos oratorias quocumque rei publicae nostrae loco sitas pertinent generaliter conslituimus, nc 

aliter illa veneant vel oppignerentur nisi pro caplivorum redemptione. Quodsi plura vasa in aliqua ex 

tnemoratis venerabilibus aomibus sint quae nulli usui necessario inserviant, et contingat talem venerabilem 

tocum debitis praegravari, nequc aliae res mobiles ex quibus debita solvi debeant in promplu sint, facultatem 

iis concedimus, actis, stcuti supra dictum est, intcrvenienlibus quae esse superjlua reperiuntur vasa 

vel aliis venerabilibus locis quae iis indigent vendendi vel conflandi et similiter venaendi, pretiumque eorum 

in debitum praeslandi, ne res immooiles aliencntur. 

1 xoTtott] yp. xal oTxoie CMonacentis in mg. ||T«7S TJJIBrioait 

nohxtintt xnl inagx^t L B 3 rj\ xal C || 4 fiff 

oin. C || 6 oi'6ftaxt xgtjaeio: ngdyfta dxivtjxov Nomoc. (tm || 

XQiovS L H 8 xa&d. — orxa»v om. C fl otxaiv om. L a || 

M w ii i — 

om.L y xrtl LCfNomoc.*" 1 ] om.M(D) I 19 inX 

omoe. a || 22 avxtj om. e, Nomoc.* 2,2 | aytandxrj 

om.Cv.l. l 23 aXlots om. Nomoc. m pr. 2,2 \ oixois o»i. 

C phrvjut | TOTT(]> om. L | 25 avxa ninpdoxetv Nnmoc. m 

2,2 117 iitoxl&eo&ai om. C| 26 xfjt om. L" || 23 eti om. 

C(certe abest a Monacensi) elul. | xwotv dvayxaiav Nomoc. 

m 10,4 || 29 xonov eiayij Nomvc. m 2.2 || 30 aXXa om. 

Cv. 1.1 tnvrjxd] manifcstae s fl 31 oftlXt] JVomoc m 2, 2 || 

X?ir) Nomoe. dm 10, 4 |j ndeiav avxots SiSofitv om. L || 33 

TIX evQKJxoftsva] praedicta g memorata lul. (1. e. xa IIQTJftivai) 

J| niQixxd] negl xa Cunus, Nomoc. m 10,i || $vaya~ 

otv oXxots B e | 34 xai] rj J3 e , Cv.L, TJ xal C unu* |J 

35 avxitv Nomoc. m 2,2 

2iuferantur T l jj frutifera» FJ 5 obnoxiarc F*in rax.\\ 

6 aliquo R Q praedictorum R l | 8 domibus om. Ii | posite 

sunt T || 9 accipiant UOri, corr. vulg. || 10 mox om. R, 

rem om. T^ praestitit T\ 11 acccperit T\ tamen JF2»Z' 1 J 

babcntes 7'j 13 grauatum T\ 14 obitum 7*11 in quo] a 

quo /?, in quod lieclc Q 15 accepit li || 16 integram T H 

17 dominii T| 18 penienirct R x | hoo R \\ 21 ru/»r. De 

«acris uaats cuiusuis eoolcsie ucl oratorii sub certa fonna 

alienandis R in tnarg. (cf. IuL) | sacrosanctis T | 23 oratorii 

domibus R vulg. domibas oratorii T fl loco nostrae] 

•:• F»|| 24 positis R*vulg.] posiU V x poaite /i»K*r| 

25 aliter om. V | 26 ereptione R V \ aliqnem Faliquo /2'J 

27 memoratorutn V\ 29 domum !T|dcbitis agrauari B 

apgrauari dcbitis T | 31 ei RT | 32 praediota] supradicta 

K|| 35 non on. R\ post res add. R l

Nov. CXX llep. 590 DE ALIENATIONE ET EMPHYTEOSl 

CAPUT XI. 

Ei 8i Tfftpd xd StTjyoQevfieva r,(uv xco TWQOVXI Si vero praeter haec quae iascrta sunt praesenti 

avvdXXayfia xi ytvrjxai ini xoTs Siaytpovot lcgi contractus fiat super competentibus rebus mo- 

TtQuypaai xivrjxdls xe xal dxtvrjxote ivl xtov tiotjfiibilibus et immobilibus uni memoratarum venerabiviov 

tvaycov oixcov, dvaSiSoo&at fiiv rrj avxfj uyioilium domorum, reddi quidem eidem sauctissimae ecxaxt) 

ixxXnaia vioi xt5 svayti o'ixq> xb Ttgayfia ' ' 5clesiae sive venerabili domui rem, super quam tale 

xo xi nagrixoXov&râe /itxd xaiv xov fiicov aliquid Bubsecutum est, cum medii tempons fructixagjrwv, 

/uerixaj 8i rcag' avxfj jcal xb xifirjfia bus, maneat autem apud eam et pretium aut antiib 

avxiSfagov r\ xb inig dfieiytios rj dXXrjs olasovv dorum aut quod pro permutatione aut alia qualibet 

aixlas aixijj SeSofitvov. si Ss iftyvxevais itQax&tiri occasione ei datum est. iSi vero empbyteosis agatur 

naqa xa SiTjyoftevfteva r)ftlv, dvaSiSoo&cu xfj ayico- 10 praeter haec quae disposita sunt a nobis, reddi 

xdxr) ixxXqaiq y xoie eiayiat xonoie xb avxb'ngaypa sanctissimae ecclesiae sive venerabllibus locis eanxsXetofiev, 

xai xbv ifupvTtvxijv xb ndxxov xeXelv xaxa dem rem iubemus, ct emphyteotam sccundum quod 

ii]v Sivaptv xatv ifupvxevxixaiv cvfifioXaitov ei Si placitum est dare et pactum finire secundum virtutem 

SwQrfteir} nqdyua ixxXriaiaaxixbv rj ixeoov evayoZs emphyteoticalium instrumentorum. Si vero donetur 

ojxov, xal aixo dvaSiSoa&ai xjj ayiandxji dxxXrjaiq 15 res ecclesiastica aut alterius venerabilis domus, et 

»} TOTS dXXots evaytai xonois fiexa xtov 'xov ftioov banc reddi sanctissimae ecclesiae aut aliis veneraxgovov 

xaQitwv, xal xoaovxov ixeqov Saov d$iov ioxt bilibus locis cum medii temporis fructibus, et tanxb 

avxb itQayua. ei Si vno&rjxi] nagd. xavxa 8o- tum aliud quantum valebat res ipsa. Si vero bypo- 

&eirj, 6 Savstoxtjs xb inoipedofievov aTioXXixto xal xb theca contra haec detur, creditor quod debetur 

aixb nQayfia x{q 

xaxa8ixatpitivaiv. Ei Ss xt TIQO xovxov xov demnandis. Si vero aliquid ante banc legem secunvd/iov 

xaxd xae naXaide Staxdgeie yeyove, xeXeio/uv dum antiquas constitutiones factum est, iubemus hoc 

xovxo naai xQonois XTJV iSiav fytiv ioxiv. ndvxa 25 modis omnibua propriara habere virtutem. Omnia 

Si, oaa nagd xoie naXaiois vSfiovs yiyovtv, dvnxQci- vero quae contra antiquas legcs facta sunt revocari 

nr\vai d"to7iit,ofitv, xai xd ngdyftaxa xa naQa xr,v sancimus, et res quae contra virtutern earum data 

Svvaftiv aincov SeSouiva xolt eiayiatv oixon dvnbC- est venerabilibus domibus reddatur; ct de cetero se- 

8oo&at. xov 8e XOMOV xaxa xbv aaoovxa roftov cundum praescntem legem omnia tieri disponimus, 

ndvxayivsa&ai Siaxvnovutv, oxoXa£oioo>v pcxd xavxa 30 vacantibua post haec omnibus aliis constitutionibus 

naaiov xcov dXXcov Siaxdgeaiv xav inl xdls xoiovxots quae Buper talibus casibus dudum loquebaotur. 

{'EniXoyoe.) 7/ vnejtoxij xolwv 17 aij aneg 8ta (Epilogus.) Eminentia igitur tua quaepcrpraexov 

nnpovxoi voftov e/s xb 8ir;vexis ia%iaovxa

UT QUAB PER PAETES FIUNT 591 Nov. CXXI pr. 1 

Sixa fifitQae jtgorid-efiiv&v, xal firjSevbs vni(> 

Tji xfjs aixias iv xait inapxiais oxaXXopivov. 

yag nQovoovfiev, itotq» xQorn? Stva xrjs rcov 

o-xtbp pXafiqs naotv fj naqoiaa Tjficbv ysvixij 

Stdral-iS iftaiavfji xaxaoxairj. 

Dat. VII. ld. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XVIII. post cons. Basilii vc. anno III. [a. 544] 

proposito et nullo pro tali occasione in provinciis 

destiuando. Nos emm providimus, quali modo eine 

collatorum laesione omnibus praesens nostra generalis 

constitutio manifesta fiat. 

Dat. vn. id. Mai. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 

anno XVIII. pc. Basilii vc. anno III. 

PKA 

IIEPI TOY TA2 MEPIKA2 KATAB0AA2 T2N T0K2N E12 TO 

AIIIAA2I0N AOriZE20AI. 

Avxoxqa-uoQ ÎovOTivtavbs Avyovaxoe AqaiXlip af>x,ovxi TrtQaov. 

J Q f v ! ) BovXevxae Seo/ievovs OQcHvres

Nov. CXXIl pr. 1 592 EDICTUM DE CONSTITUTIONE 

ois ivrev&ev avvdyeo&ni xr,v xdiv Ttiftfr' vofuCfiatov jtoaoxrjxa' xbv Ss xijs^vno&ioeae axQoaaafuvov, oix 

ivTefrv(iT}fiivov fiiav tlrai xov nttpxbs iyxXi]fiaxm aixlctp, firj TTootSdâa&nt avxovt, akXet fiovXrj^tjpai *ara- 

Stxdaat avrovQ xovs iâxoaiovi %ovv xoiwv rj/uexepcop vo/ttot' fiTjSip vrtEQ xb dtitXaotov xaxafinXXsa&ai povXofiivcov ttai xavxqv ixovxa>v 

nqbs xovi &fi7ZQOo8 r ev SiatpoQnf, oxi oi uev taxcav /ue'xpt xov SntXaaiovoS xa %Qiay ei ftqSeuia yiyovs 

xaxaj3oXTjy rjfiiav Si xal xae fieoixa? xaxafioXaS Xvetv xa btfkrjfiaxa Ss^nftevcov, eintQ axgt xov StrtXaoiopos 

ytvoivxo, &£O7tt%ofiev xaxa xovxo ylvea&at xbv cvlkoyiauov, xai oaov av eie xovs %iXiovs iXXiinoi %fn>s ftsxa. xfjv nttidevatv xr\v xaxa tptXav&Qconiav xov Seanoiov &tov yevo- 20 

fti%jv oi xas ngay/utxeias xai xas /ue&oSeias fiexepxoptvoi xal oi dinyootov xe%v(5v xal oi ns^l xfjv yijv ioydroi, 

isxt ye fiijv xnl oi vavxai, otptiXovxei ftaXXov xaXXlovee yevdo&at, cie nXeove&av Sedioxaoi, xnl d'»nAoaiovai 

xai xginXaoiovas xtftus xe xai fiia&oiiS napa xfjv aQX a ^ av ovvjj&iiav ijiitflxovai 

CAPDT I. 

JSweiSoftcv xoCwv Std •3'eiov iStxrov naatv txTtayoosvffat TJJV xoiavrr]v n?.tove!-iavt xai ftrjStva xov 

Xoinov xoXftav 7iQayfxaxsvxr,v ^ iQyaxrjv rj xtxvixriv Q oiasSqTtozt fie&oSov jj ifinoolas f\ yerjnovias nXtiova »5 

Nov. CJCXIl Graect tantum eztat in M f. 394 r in appendice Edictorvm Justiniani sexto loco poiila, in ttrie 

novellarum omittitur (17 Si Qxff ov% svpi&rj schol. M in marg.). Fuisse eam tn B 55, 14, 4 testantur Tipucitut, indtx 

Coislinianus, index lieginne (fit. XC&P fiaotXixdJy ve xl. to' ^ SXTJ vsa^d adnot. in marg. L). — Epit. Theod. 122 

(inde L), Athan. 21,3. 

nongentomm quadraginta novem aureomm summa conficiatur; eum vero, qui de eo negotio cognovisset, 

cum non constderasset unam esse totius accusationis cavsatn, se non admisisse, sed in sortem sescentorum 

aureorum condemnare voluisse. Ilaque pctierunt ut hac necessilate exuerentur, et computato toto debito 

quingentorum aureorum, si unum et qumquaginla solverent qui reliqui essent ad mille solidorum quantilatem, 

et a tolo debito liberarentur et feneraticiam caulionem sescenlorum aureorum reciverent. 

II. Jtaque quoniam leges nostrae nihil supra duplum solvi volunt, eamque a prioribus discrepantiam 

habent, quod tllae quidem debita usque ad duplurn sistebant, si nulla soluiio facta esset, nos autem eas 

quoque solutiones quae per partes fiant debila solvere vermisimus, siquidem usque ad duplum perveniant, 

sancimus ttl secundum lioc fiat compxitatio, atque itii si quantum reliqui sit ad rrdlle aureos solvant 

ctiam feneraticiam sesceiitorum aureorum cautionan recipiant, ne ex hac causa eveniat ut muUiplicatum 

debitum exigatur. 

Epilogus. Magnificentia igitur tua quae nobis placucrunt et per hanc sacram pragmatham 

sanctionem declarantur ad opus et effectum aaducere studeat, ut et interpretalio conlra haec prolata in 

sententiis, qvarum supplices meminervnt, abiciatur, et omnia quae per obreptionem et ab una parte adversus 

legem acta sunt vcl agentur cessent. Divinitas te servet per iuultos aonos, frater iucundissime. 

CXXH. 

EDICTUM DE CONSTITUTIONE ARTIFJCUM. 

Praefatio. Cognovimus post castigationem quae secttndum domini dei clementiam contigit tot 

qni negotiationes et ariificia exercent et diversarum artium opifices et agricullorcs nec non nautas, ctim 

potius meiiores fieri deberent, avariliae se dedisse, et dupticia atque trtplicia pretia mercedesque conira 

veterem consxtetudinem exigere. 

I. Placuit igitur nobis per sacrum ediclum omnibus eiusmodi avaritiam interdicere, neve ullut 

m posl, ilerum negottator aut agricola aut arlifex cx quucumque arte vel negoliatione vel agriculiura 

L] om. 311| ipaxoaCoip xtaaa^dxopxa ivia. L (] 

4 xaxapdXoiep Haloander] xaxa@dXoi ML, xaxetfldXXotep 

cum Scrimgero vulg. || h>a Scrimyer) ix M tP L || 5 Xmo- 

fjirove L Q 7 voptop] Cod. 4,32,27; nov^ CXXXVIII |j 

8 oi /lip) Cod. 4, 32,10 |) 9 einiQ L\ anso J/, aineo 

Zachnriae^ 10 XOVXOP ML, corr. flabandtr fl 11 xovxo 

avrois Zachariae] xovs aixovS ML fl 14 T« JV/] Si L |j 

y»POfiipt)S llaloander (j 16 clatuulam latinam eum tubtcr. 

om. L \ Y\ xvii M Ath.] xvin app. Iul. (J maias om. 

/ul." | bilisario uo, cons. (uo. om. lul.", cons. om. Jul. b ) 

app. IuL bilisar. uo. conss. M inaxein; BeXtaaQiov Ath. |J 

19 ru6r. "iSixxov {"Edtxxop L, om. B) IXBQI 5taxvnwaia>; 

xexfixdip Theod.(L) B\ "iStxtop xov tice/Jeaxdxov q/wiv 

deonoxov lovaxtpiapov M "Siaxt xois nâyfiaxtvxat xnl 

xtxvixaS xal yeqjtopovs xai pavxai xni itdpxa xa inta 

xaxa xrjv agâtap awfj&Btav XctftfidpBiv ual 

tos f/p 7100 xov &avaxixov [1. e. ante puttm 

anni 541, cf. Theophanes chronogr. ad Iustiniani annumXVX 

xal prtSsv nXtov Ath. || 20 natStwsiv] i. e. xo 

&apaxixop, e/. Ath. \ 25 olai$t)novxs 5t Q ftt&oStias 

malit Zachariae sine causa

DE SANCTISSIMIS ET DEO AMABILIBUS 503 Nov. CXXIII pr. 

naxt tQya iy xai xiva BiSr} tovovfiivovs' olSs yag avxois iâivat rtXiov tov S&ovS xov Siaxetayftivov 

naQtyjiv avyxtooovftev. ytvwaxovrcov xaiv nXiov T» TJJS naXatds avtvj&eias int&jxovvx&v, v nctQ* rjftcSv Siartxayfiivtov dfteXtj&eltj. 

l)at. x. k. Apr. CP. v imoxontov imSidovxutv ontos 

Xgti ylvto&at S |j 18 ftayiaxQot xtov &tiatv {qpaiy add. L) 

Ofwixltuy ML] ijtrtQXV noaixtDQiay» Ath. ff, Gregorixu 

Magivtt Epitl. 13,45 // p. 1252 ed. BenedicL Exemplar 

toniHtutionis ad Petrum praef. pratl. missum fuissc M 

confirmat in fine noveltae J 21 aXXoiv SiaaoQcav xtfa- 

Xaioiv LSilul.] Sintpopcov xttpaXaiatv alXotv M \ 22 

rjSrj fiiv xiva S Q 23 disxvnajoautv] nov. CXXXl \ inl 

oi xov naQovxoe xa neQl\ xd oi irepi sola Ugitte vidttur 

s fi 25 tJ»oTaS«ff»] e/. nov. VI. VaL 

14 sanctissimis cit. Gregor. ep. 13, 45] sanctissimis episcopis 

libri, vulg. | 15 et] ac Gregor. | 16 episcopis et 

cleriois Gregor.] cpiscopis et de oleriois V et oleriois R 

clcricis Tvulg.)] 17 l)i L-XL-II. (Wc) T H 18 pp.] praefecto 

VT p. R B 25 cum om. T |J correptione R | hanc V

Nov. CXXIII 1 594 DE SANCTISSIMIS 

CAPUT I. 

roivw, oadxts nv xQ cia 

%f , xQ y p Sancimus igitur, g , q quotiens opus p fuerit episcopum pp 

axonov xxetpoTovq&TJvca, p q &J , Jtovs XxXqgtxois qg i xai xois QIZQIO- 

ordinare, inare clcricos ct ct primates civitatis civitatis, cuius futurus 

TOVS xrje TxoXecos TxoXecos, r)e r)e fteXXet o o iniaxonos ^«v iSioiv 5 culo l suarum animarum i dicentes d i t in i ipsis ii decrctis, d t i quia i 

yvxcbv [xal ixaarov avia/v Sftvvvat xara rwv Q-eitov ncque propter aliquam donationem ncquc propter 

/.oyioiv, xal iyygayeiv iv airoTs] Xsyopxas iv aitols promissioncm aut anricitiara aut propter aliam quanixoTe 

yr}tpiofiaaiv, ort ovre Std nva Soatv ovts Sia libet causam, sed scientes cos rectae et catholicae 

imoayeaiv tj ft),Cav ?; 8t* dXXrjv olavSjnoTs airiav, fidei et honestao vitae esse (et) litteras nosse bns 

a)X tiSoxes airovs xfjs ogd-Zs xnl xa&o/axê niaxeme 10 elcgerunt, et quia neque uxorera ueque filios aliquis 

xai ceftvov elvai fiiov [y.ai vjiip xb xgiaxooTov iroe] eorum habet, neque concubinam aut filios naturales 

xai yQa/xftaxa ciSevat tovxovs iTnXil-avxo, xal on cognoscunt eum babuisse aut habere, sed ct si prius 

ovxe yantTTjv ovxe nalSde xts i§ ainiov £#«, ovSi uxorera aliquis ex cis babuit, et ipsam unam et 

naXlaxfiv rj nalSai tpvaixovs ytvcSoxovoiv aixbv loyr^ primam et ncque viduam iieque viro couiunctam nec 

xivai ij i'x 

nao 

et v, dW d xal nqoxtqov yaftert';v T

ET DEO AMABILIBUS 595 Nov. CXXIII 1. 2 

2 xo) Sr,fioalia ixStxovfuvatv. JCSofiev Si aStiav xols 2 vindicandis. Damus autcm licentiam decreta 

xa fr;f{o/i(txa 7xotovfievois, ef xiva xocftxbv Sixa fiov facientibus, Ei quempiam laicorum praeter curialem 

Imol xai xageeAxov agtov xtjs nooetQrjfiivrjs intXoy?ts et officialem dignum memorata electione esse putativat 

vofilaovaiv, xbv xotovxov rifia aXXois Sio XXTJQI- verint, hunc cum aliis duobus clericis aut monacbis 

xoti i ftovaxols imXel-ao&at, ovxto pivxot tra 6 xoa/u- 5 cligere, ut si laicus hoc modo ad episcopatum eliga- 

' o xovxi? xq> xQoitio tis imaxonr,v imXsyeis MV • tur, nou repente episcopus ordinetur, sed primo 

; iniaxonos x Et ^ ovr i^tl» dXla. itQ

Nov. CXXIII 2 596 DE SANCTISSIMIS 

XBQOV xr\v xax* avxov nQOxtd^tiaav aixlav (etT£ jtngovxos 

xov xatriyboov xai xr\ TCO.Q' avxov TtQoze&elarj 

aixiq ine&ovxoSy eixe x«u dvaflaXXofievov ini rpsls 

fil,vas lijv iSiav xaxtjyoQlav TxXrjouiaat) f 

jx«5«'rci> ixelvos, vtp* ov rjfiEXXev 6 iniaxonos X ei propositam causam (sive praesente accusatore et ab 

eo propositam causam exequente, sive etiam ditferenfe 

per tres menses suam accusationem implere) diligenter 

examinari ab illo a qtio futurus erat episcopus or- 

P°~ 5 dinari. Et si quidem obnoxium eum accusationi inxoveiofrai. 

xal ei fiiv vnsv&vvov avxbv xfj xaxrjyoQiq - venerit, prohibeatur ordinatio; si vero obnoxius non 

tigot, tcoXvsa&a} r/ %uqoxovia^ ti Si vnsv&vvos ftij ostendatur, ordinatio quidem non impediatur, accu- 

tpavEirj, rj ftev %ttQOTOvia firj ifinoSi^tff&co, 6 Si xaxijsator autem, sive non probavit nive etiam fugit proyoooi, 

eixe fff} dneSstêv citxe xal dndtpvyev xfjv rtpopositam a se accusatiunem, provincia in quababitat 

xs&tlaav nnp' avxov xaxriyooiav, i* xrts inagx^ &» lOabiciatur. Si quis autem ante examinationem accuolxel 

ixfiaXXta&co. & Ei '5i 5i xie ngb b ii-exdoecos ii xbv satum ordinaverit, ordinatus quidem sacerdotio re- 

•a. %tiooxovftozi, 6 /iiv x^Qoxotnj&sis T^S pellatur, qui vero talcm ordinare festinaverit, superius 

lo&eio&a), 6 Si xbv xoiovxov xoXfir,aa? dictae subiaceat poenae tam in aunaii prohibiiione 

xft dvcoreoco etgrjftevr] ijtoxsia&oi noivfi, sacri roinisterii quam etiam ut omnes eius res ecxovro 

fiev ini xrj iviavaiaiq xtoXvoei xrts &eias Xct- 15 clesiae viudicentur. 

xovpyias xovxo Si xal inl xto jtdvxa avxov xd ngdy- 

1 ftaxa xfj ixxXqoiq ixStxq&fjvai. Jlgb Si xdvrtov 1 Prae omnibus illud Bervari sancimus, nt nullus 

ixeivo yvXax&rivai &e(iJ:aasl\ [| 19 xetgxrrofctxai 

L \ 20 afiaQxtj&etr) LBf | o* StSovrei] ct dantes s" |j 

28 T« om. L | Xafid>p et 29 yevSfievos Epan. (Iui) jj 

txgdyfiaxa et ainbv om. D c | 34 xov iyyvTjrov] fidciussortim 

c || 35 dXXrjv] anetXfjv M\ dycjyijv] dioxfjv li c jj 

37 Stdoxto L 

1 sq. sire — causam om. ST* H 5 cum] •• T l l accusationi 

OsenbrUggen] accusatio R VT X accusator T*vulg. || 

6 non ostendatur — 7 inpediatur (pediatur in ras.) add. 

T*, om. T 1 B 8 probauerit Vvutg. g 9 accusatione T l 

actus actionem R || in qua] quam T 1 1 10 habitiatur T l || 

ante] ean T* 8 12 fcstinauerit Vvulg.] featinauit RT 1 

13 in Rvulg.] om. VT \ 14 misterii VT li ret eius T \\ 

15 iudiccntur R g 17 rubr. Ut nulla pecnnia data cpiscopus 

consecratur (sic) Tin marg. (exlul.) J omnibns) autem adi. 

Berk ||obseruari T(lul.) | 18 pcr om. FJ 19 ordbentur 

R l U quod T x 0 aut li l J ipse T l | 20 semet ipios ««) 

(tipsos — 24 pro bac causa da| tcr. T* in ras. 3 vertuum 3 

21 sanctas /17'] eacras F|| 22 donationein «ubitiunt V 1 

{t.v. .g- subiciuntur V 3 ) subiciunt damnationi T{*) | 23 

aut] et R | 24 deri vulg.] clerici RV clericata 7'! 1 ) | 

rcmoaeantur R re-nouentur T{*) J 25 illiui R V \ 27 rerum 

del. T* | factus RVT*] fuctus e«t T l vulg.l 28 «!ttara 

rcs R l datam rem R*T l | 29 ucndicandam &T* 

uendicandus R' || 30 sed] se V\ omno R l \ 32 fideiu»sionum 

T l || obligationcm schol. R] dominationcm T % 

donationem V dationem li l T* \\ 33 actionem £eck] cautionem 

libri B super hoc qui F) qui snper hoc Rvulg, 

qui super haec qui (qui dcL T*) 2'g 34 professionc Vj 

35 alium R

ET DEO AMABILIBUS 597 Nov. CXXIII 3 

CAPDT III. 

Et xts fitvxot dx xuv imaxoTtcor eixe ngb zjjs iSias Si quis autem episcoporura sive ante suam ordixttQorovias 

tixe^fisxd XTJV x £l Q°^° v ^ av povXrj&rj jd nationcm sive post ordinationem voluerit proprias 

iî« ngayfiaxa ij pigos ig avxdir jrgoeayayslv xjj ix- res aut partem earum ecclesiae offerre cuius sacer- 

*lrtaia r/s xrtv ieQmavvrjv XafifiavEi, oi fiovov ov Y.OJ- dotium accepit, non prohibenius et ovDni condeniliofiev 

xai ndoqs xaxaSixrfi xai noivrjs xov nnpovxos 5 natione et poena praesentis legis liberum eum sanvofwv 

HEV&EQOV alxbv Eivai d'eonit)o}isv, aXXd xai cimus, sed etiam omni laude dignum iudicamus, 

navrbi inaivov dîov xgivoftsv, ineiSrj xovxo ovx quoniam hoc nOQ est emptio, sed oblatio. Pro coniariv 

dyogaaia, dXXd ngosfogd. 'Tnig awrj&etwv Buetudinibus illa sola pcrmittimus praeberi ab ordi- 

«5« Ixiiva fiova avyx&govfxsv na^xEo&ai dnb xii>v natis episcopia. quae subsequenter praesenti legi 

iuooxovovfiivaiv iTttoxoTxav, axiva ifE^rts no nagovxt 10 inserta sunt. Iubemus igitur beatissimos quidem 

vouio ifuptQExai. xE?.evofiEv xoiwv xovs fiiv ftaxagiu)- arcbiepiscopos ct patriarcbas, boc est senioris Komae 

riiiovs aQxtfTtiaxoTiovs xal 7taxQingx nS j xovxtaxi XTJG ct Constantinopoleos (et Alexandriae et Tbeopoleos) 

nntofinEQas 'PaifiTjs xai KcovaxavxivovnoXEcos xai et Hierosolyraorum, si quidem consuetudo babet epi 

'AliârSoeins xai OEovnoXeas xai 'IsgoaoXvfitov, ei scopis aut clericis in eorutn ordinatioue minus quam 

fxiv rj owri&Ein. £%u imaxonois TJ XXJJQIXOTS iv xrL av-15XX libras auri dari, ipsa solummodo praeberi quae 

td)v ^sjpoTovta Hlaxxov TJTIBQ X' xQ va i° v Xixgas Sl- consuctudo rccognoscit, plus autem ab bac quanti- 

5oo9at, xavxa fxova nai)e'xEiv aiiEg t) awfidsia yi- tate nihil supra XX auri libras praeberi. Metropovataxu 

• ei Si JVXEOV JVQO XOVXOV XOV VOUOV nageixExo, litas autem a propria synodo aut a beatissimis patrifirtSiv 

VTXEQ xas x xov xQvatov Xixgne Sidoa&ai. xovt archis ordinatos et alios omnes episcopos, qui aut a 

i« firjxoonoXixas xoiis vnb xrjs idias awoSov rj inb 20 patriarcbis aut metropolitis ordinantur,

Nov. CXXIII 3. 4 598 DE 8ANCTISSIMIS 

~vrr.j, 8i86vat vrtig tvd~QoviaaTixa>v ftev vofi. v\ 

naai 8i xciis aXXoit xdls i£ ti&ovs Xa/uj3dvovot vofi. o. 

ei Si iXaxxov ukv xcHv nivxe olx &'Xaxxov 8i xa>v 

Xixqcov TTQOSOSOV r\ ixxXtjaia i'x £l xov 

f 

Ttaqix 

ftev ivfrgoytaOTixcov vofi. irf, naoi 8i 

tlv 

xols i£_ i&ovs Xctftfldvovot vo/i. xS'. ei 8i iXaxxov 

ftiv xwv XQicHv ovx tsXaxxov 8i oi xwxwv 

Svo xov ^pvo/i 

XixQtov 7) noaoxrjs xa>v nqosodcov TJJS ixxXrjaias etge- 

&e(r], Sioovai vnsQ iv&Qoviaaxixcov uev voft. tff, iniq 

8s fidotjS aXXrjs ovvTj&sias vofi. tg. inioxonov ya(> 

ixxXrjalas SXaxxov 8vo xQ va ^ ov XITQCOV itgosoSov ixovarji 

oixs vneg iv&ooviaanxcJv ovxe ineQ aXXrjs oias- 

Srjnoxe awrj&eiae Sovvai xi avyxfOQovftev. Tavxa Se, 

ansQ Ttaoexco&at SiEXvnwaaftev, 6 jiQobios npeoBvxtQoi 

xov x^tpotovovvxos imoxojiov xai 6 agxidtaxoros 

vno8v/J>fiivot xoie i£ £0"ovs Xanpdvovotv StatQelxaaav. 

javxa xoiwv xeXevofiev •jzaoi XQonotS itagapvXdxxeo&at, 

Xva ftrj £x xwv xotovxav nootpdoiav 

xal ai ixxXrjaiat XQ tsat fiaQvvaivxai xai ai leocoavvat 

~~'~ ftoi yivtovxai. ei 8e xis vnio xfjv jinp' yucHv 

~"~ iv noaoxrjxa vnso iv&Qoviaoxixcuv rj avva& 

y quidem dari solidos L, omnibus autem aliis ex consuetudine 

percipientibus solidos CC. Si autem minus 

quidem V non minus autem III auri libras ecclesia 

rcditus habet, praebere pro iotronisticis solidos X 

5et VIII, omnibus autem ex consuetudine percipientibus 

solidos XXIIII. Si autem mious tres non autem 

minus duas auri libras quantitas redituum ecclesiae 

comperiatur, dare pro intronisticis quidem solidos 

XII, pro omni vero alia consuetudine solidos VI. 

lOEpiscopum enim ecclesiae minus duas auri libras 

reditus habentem lieque pro iatronisticis ncque pro 

alia qualibet consuetudiue dare aliquid permittimua. 

Haecautem quae praebere disposuimus, primus pre- 

&byter ordinantis episcopi et archidiaconus suscimen- 

15tes ex consuetudine percipientibus dividant. Haec 

igitur iubemus omnibus modis observari, ut non cx 

talibus occasionibus ecclesiae dcbitis praegraventur 

et sacerdotia venalia fiant. Si quis autem ultra 

quantitatem a nobis definitam pro intronisticis aut 

20 consuetudinibus quolibet modo praesumat accipere, 

iubemus, quicquid plus accepcrit, triplum ex rebus 

oiovSrjTtoxe xqonov xoXfirjaett Xa/3tTv, x£- eius vindicari ecclesiae dantis. Sed haec quidem 

vy et xt ixXiov Xd/3ot, xgtnXdotov ix xcov iXQtty- pro episcoporum ordinatione dicta sunt. 

fidxav avxov ixStxsia&at xfj ixxXrjaia xov SeScoxoros. 

Kal xavxa fth> vnif xijs xTT}S naQa %rp> lis aut ofticialis citra praedictam observatioaem ordiitQouQtjpivTiv 

naâxrtqj\aiv x Et Q°' lovr i$* ir i' T0 ^ s ya(> 30 uetur: tales euim episcopatu remotos curiae aut 

xoiovxovs TJJS imoxonrjs dnoxivovuevovs xfj fiovXfj TJXOI oificio restitui iubemus, ut non ex tali fortuna sacerrfi 

r«J« artoxa&ioxao&at xeXevofiev, tva ftfj l* xr,s dotio fiat iniuria. lllos autem, qui ante hanc nostraa 

xotavxijS xvxtfS xfi ieocoaivr] vfigis yevqxat. ixeivovs 

9i, oTxives ngo xuvSa ^ftaiv xov ropov ano fiovXevXf 

e. 111 extr. {Tavxa fxiv iniQ ...) et IV ex B habet Nomoc. dm XIVtit. 1, 3G. 

c. IVextr. (599,7—10) habent Nomoc. L tit. 14 y>. 619 Voell. ex S, B* T 5, 1 p. 648 Zach. ex B. — Summam 

Ath. v. 27—30. 599,7—10 repetunt paralitla Ath. 18 § 1 et Nomoc. XIV tit. 1, 36, v. 33 — 599,7 paratitla Ath. 8 §i 

el Nomoe. L tit. 3 p. 607 Voell. 

dare pro calhcdratico solidos guinquaginta, ceteris autem omnibus qui ex more accipiunt solidos septuaginta. 

Sin minorem quidetn quinque non minorem aulem tribus auri libris reditum ecclesia habet, pracstare 

pro calhedratico solidos octodecim, omnibus aulem qui ex more accipiunt solidos viginti quatiuor. 

Sin tninor quidem tribus non minor autetn duabus auri libris quantitas redituum ecclesiae rtperialur, 

dare pro cathedratico solidos duodecim, pro omni autem reliqua consuetudine solidos sedecim. 

Episcopum tnim ecclesiae quae minorem duabus libris auri redilum habeat nec pro cathedratico nec 

pro alia ulla consueludine quicquam dare permiUimus. Ea aulem quae praestari consliluimus, primus 

presbyter episcopi creantis et archidiaconus accepta iis qui ex consuetudine capiunt dislribuant. Haec 

tgitur omnibus tnodis observari iubemus, ne ex eiusmodi causis et ecclesiae debitis praegraventur et saccrdotia 

venalia fiant. Si quis vero ultra definitam a nobis quantilatem pro calhedratico vel consueiudine 

ullo modo accipere quicquam ausns sit, iubemus, quidquid plus acceperit, triplum ex rebus ipsius ecclesiae 

eius qui dedit vindicari. Atque haec quidan de cpiscoporum creatione dicta sunt. 

IV. Post creationem autem et servili et adscppticia condicione episcopos liberos esse iubemus; 

nisi curialis vel officialis contra praedictam observationem creatus sil: tales cnirn homines ab episcopalu 

remotos curiae vel officio reslilui iubemus, ne ex tali condicione sacerdotio iniuria fiat. Illos aulem, qui 

1 fiir om. S \vofi.v SBAtli.} v vo/t. ML^ 2 aXXots 

TOIS el XanfSavovoi om. S fi o'\ o$ L CC (i. e. a) s | 

3 ftiv om. i> || 4 XIXQOJV xov ^pvo/ov LB | 17 ixxXqaia 

om. L | 5 ftiv vitfy LB | iv&goviaoxtxov L (id. 9) || 

naot Si TOTS MB s Iul.] xal xols S naai 8i TOTS dXlois 

xois Lvulg. | 9 «/?'] i£ Ath. | 10 ts SIul.) s vel 

% MLBs ift Ath. || 11 x(R

ET DEO AMABILIBUS 599 Nov. CXXIII 4—6 

evgs&eiev n i i x ? i 

r > T H S 

xo$avxi]S xvxrfi itev&igovs slvat, xb Se vouiiiov 

Ix xoiv avxiov Ttgayfidxaiv T/J fiovXfj xni xto 

Srjfioaicp StSorai, olxco ftivxotya aisxs /i7]$e/iiav iXdxtaoiv 

xa ixxXrjoiaaxixa Sixnta vnoftsivai ini xole 

npdyfMHTiv, aneg fiexa XTJV intaxorcijv imxxq&irxa 

xfj ixxXrjaiq avxcJv Sincptgeiv Siexv7vcoaafitv. El Si 

avftfirj xbv %EiQO-tovovfttvov i-niaxonov vnb TTJV XOV 

iSiov yovitot tôvaiav elvai, ££ avxrjs rijs V 

avttôvaios tarco. 

lcgem ex curiali fortuna inveniuntur episcopi ordinati, 

huiusmodi quidem fortuna liberos esse, legitimam 

vero partem ex propriis rebus curiae et tisco 

dare, sic tamen ut nullam inminutionem ecclesiastica 

5iura Bustineant in rebus, quas in episcopatu adquisitas 

ecclesiae eorum compctere disposuimus. Si 

vcro contigerit ordinatura episcopum sub proprii 

parentis potestate esse, ex ipsa ordinatione suae 

potestatis sit. 

10 

CAPUT V. 

Tovt Si &£Ofi?.eaTd.Tovi f xai fx ftovaxovs 

firjSevos S vofiov iniTQonove i 17 xovgdxcogas oiovSrj- iS 

nort KQosconov yirca&ai avyxcooov/tev. xovs Si nge- 

Deo autcm amabiles episcopos et monacbos ex 

nulla lege tutores aut curatorea cmuscumque per- 

sonae tiori pennittimus. Fresbyteris autcm et diaopvrtQovs 

xal Siaxdrovi xai vnoSiaxovovs iio Btxauo conis et subdiaconis iure et lege cognationis [tutclam 

ml fiovqt rr,e avyytvtiai eis inirQonTjv rj xovQnrco-15 aut curam suscipcre hereditatis permittimus proprie 

(clav xaMVfievovs rfjv Totavrqv XttTovoylav vnoSixe- et solo gradu cognationis] ad tutelam et curam voo&ai 

avyxtogovftsv, ej fidvroiye eioco iBaanocov fxr\va>v catis bpiusmodi suscipere administrationcm permittiagi&ftovftevait* 

i?j ov ixXtj&rjaav TICIQU rq> doftoSup mus, si tamen intra quattuor mcoses ex quo vocati 

Stxaarrj iyyqdqxos tpavEQc&oovot xb TOIOVTOV Xenovg- sunt apud compctentcm iudicem scripto declarcnt 

yr,na oixsiq nooaipeoEi xaTadegao&at. xai ei ns ws 20 talem administrationem propria voluntate suscepisse. 

tixos avxcov lovro notrjoet, ftrjSev ix TOVTOV neol dXXrjv Et si quis eorum forsan hoc fecerit, nullum ex boc 

imxoovcTjv 17 xovoaxtoQeiav ngoxoifxa inouEvixo). in alia tutcla aut cura praciudicium patiatur. 

CAPUT VI. 

l4).V oiSi ixlrinxoQa rj dnanrjxTjv Srjuoaiojv aw- Alium autcm fieri Busceptorem aut cxactorcm fiscaithiiav 

^ fiiad-wxrjv xshov n aXXoxtoiwv xxrâioiv rj lium functionum aut conductorcm publicorum aut 

HOXJQaxtoQa oixov rj ivxoXia dixrfi rj iyyvrtxr,v vneo 25 alieuarum possessionum aut curatorem domus aut 

•uov xoiovxav aixicov intaxonov rj oixovouor rj aXXov procuratorem litis aut fideiussorem pro talibus cauy.XrtQixbv 

olovSrjitoxe fiafrftov fj fiovaxbv iSicp ovoftaxt sis cpiscopum aut occonomum aut alium clericum 

^ T^S ixxXrjaias « xov /ioraaxr](>iov vneieidvcti avyxro- cuiuslibet gradus aut monachura proprio nomiuc aut 

Qovfttv, tva fifj Sifi xavxqs tfjs nooydaemi xal xuTs ecclesiae aut mouasterii subirc non sinimus, ut non 

uyioit oixoa tflpia yivrjxai xal al &eTai vTitiqtaiai i/i- 30per hanc occasionem ct sauctis domibus damnum tiat 

c. V (— 17 avyxcngovf/ev) habent Epanagoge 9,l.2elexS Nomoc. L tit. 14 p. 619 Voell. Initlum (— 13 avy%ot- 

Qovfttv) ex D repetit D' E 37,2 p. 335 Zach. — Summaria extant 'Pon. 17, 4, Nomoc. XIV tit. 8,13, ipsum caput 

11 B exscripsit Nomoc. d ib. — Theodori summam repetit schol.L, Ath. summam paratltla Alh. 13 §1. 

c. VI (— 600,15) ex S habet Nomoc. L tit. 14 p. 618 VoelL, ex B B' K18,1 -f E 11,1 (p. 434. 293 Znch.); eadem 

aliquanlum tnutata Epanagoge 9, 3 + 10, 3. Ex B inilium (•— 30 ifinoSi£a>vxai) repetit Nomoc. dm XIV tit. 8. t, 

p. 600,17—32 Nomoc." 1 8, 13, integrum caput Nomoc. d ib. — Summarium extat in Nomoc. XIVlil.S,l2; tummam Ath. 

600,17—21 repetunt parntitla Ath. 2 § 2, t;. 25-32 paratitla Ath. 15 § 1. 

ante hanc lcgem nostram ex curiali condicionc extiterint episcopi creati, tali quidem condicione liberos 

esse, legitimam autcm partem ex rcbus suis cttriae et fisco aare, ila tamen ut nullam deminutionem iura 

eccksiastica paliantur in rcbns, quas post capcssitum episcopatnm adquisitas ad ecclcsinm eorum pertinerc 

consliluimus. Quodsi forte episcopus creatus sub palris sui potestate sit, ex ipsa crcalione sui iuris sit. 

V. Deo carissimos aulem episcopos et monaclws cx nulla lege tutores vel curatores ullius personae 

ficri permiltimus. Prcsbyteros vero et diaconos et subdiaconos iure solo cognationis ad tutelam vel curam 

vocatos huiusmodi munus suscipere permitlimus, si tamen inlra quatluor menses numcrandos ab eo tempore 

quo vocati sunt apud competenlem iudicem in scriptis declaraverint se huiusmodi munus sita sponlc 

suscepissc. Et si quis corum forte hoc fccerit, nullutn inde praeiudicium de alia tutela vel cura patialur. 

VI. Scd ne exceptorcm quidem aut exactorem fiscaUum tributorum aut conductorem vectigalium 

vel alienarum possessionum aut curatorem domus aut procuratorem litis aitt fidciussorem pro talibus causis 

episcopum vel oeconomum vel aliutn cuiuscumque gradus clericum vel monachum proprio aut ccclesiae aut 

monastcrii nomine existerc permitlimus, ne per haiic causam cl sanclis domibus damnum infcratur et di- 

2 xvxr,t om. L || tlvni Mg Iul.] tlvat deoni&fuv L, 

vulg. H 3 fiiQoe L e Iul. Ath.] fiigos, xovxioxi xb Ivraovyxiov 

M (cf. ad 594, 34) |] avxiov dedi ex eIul.(aina>v Znchariue)] 

avxov ML |j 4 [tivxotye M] fiivxoi L || 6 /isxa 

XTJV lniaxo7iT]v] in (i.e. xara?) episcopatu 5- I 10 avxiôvoiov 

elrai &, iaxa> om. Nomoc. d || 12 xovgdxooat JB 

Epan. {et sir. infra) || 14 xai Siay.orovs] xal om. Noinoc. d \\ 

15 xal 0w.il/ 0 |) vofti? Sv.l., Nomoc. d ,e || r,\ xal Nonoc. 

d H 16 xoKtitxrjv om. Epan. Q viroSextofrcu Xttxovgylav 

.!> || 17 pivxoi Bf \\ 18 agi&fiovfiivav om. e \\ 21 

xoirtoot B c H 23 'AXV oiSi] Alium autem (1. e. aXXov 3i) 

fieri s |j 24 fna&oixov M || 17 xovgdxaga] xovgdxoga xal 

Kpan. || 25 otxov] oXxov (om. L°) f} Stoixtjxrjv Z (| 20 xu>v 

xotovxotv S s Iul. Alh. (c/. 600, 5)] xovxav xa>v MLB || 

2'J tva — 30 ifi7io8it,(ovrai om. S Epan. f 30 al om. J/|j 

tnno5i£ovxai AIL Nomoc." 1 

1 ordinanti R fl 2 quidem] qui dc V quidcm dc F s || 

tsse legitimam] colegitimam T l f| 5 Buscipiant T| quas] 

quia 7* 1 | in episcopatum adquisitas V 1 scopatutn (in episcopatu 7 

adquisitas cpi- 

%J ) T J 6 competere] compctcro 

eurum Ii % || 8 ex] et ex K|| 11 rubr. De preabytcria diaconis 

et subdiaconis iure cognationls ad tutelam uocatis 

T in marg. (ex Iul.) Q deos R x fl amabiles autem V || 

12 cuiusquo R j 13 prcsbjtcros Tvulg. II diaconibus R* 

diaconos (diaconcs T 3 ) T vulg. | 14 subdiaconos Tvulg. | 

iure cognationis et lege F, et lego om. R, et lege — 15 

proprie et 16 grndu delet Osenbriiggen J tutclam — 1G cognationis 

del. Beck D 16 cognationis] ct cognationu V j| 

17 huiusmodo sdministrationctn auscipcro R\\ 18 tin V\\ 

19 scripto dcclarant R l scripto dc»»«»« T l decla««« F 1 

dcclaret scripto V* Q 20 propria] pro V Q 23 rubr. De 

clcricis ut cxccptorcs uel exactores publicarum tributionutn 

out conductores acctigalium aut aliarum (tcr. alicnarum 

possessionum) uel curatorcs litis uel fidciussorcs in 

talibus causis non fi.int T in marg. (ex Iul.) D autcm om. 

T l || exauctorcm T* | 24 publicarum libri, corr. Beck jj 

aut alienarum] aut om. R" || 25 posscssionum ant scr. V 1 

in ra*. 6 liu. | 26 procuratore T % | 27 yconomos V yconium 

7" 1 H 28 nomine proprio V\ 29 finimus R simus K|| 

ut] aut R x U 30 sanctis] in sanctis II 1

Nov. CXXIII 6 600 DE SANCTISSIMLS 

vTcu. Ei fiivroi ixxXqoious TJ (lovaoxrpiois xxtj- 

CE(S rtves naQcacelfiBvat evQe&cisv, uai povhq&titv oi 

et sacra ministeria impediautur. Si autem ecclesiis 

aut monasteriis possessiones quaedam adiacentes iniStoixrjxal 

tmv avrav evaydiv oixwv tit fiia&toaiv rj veniantur, et voluerint dispensatores ipsarum veneraifitpirevaiv 

ravras Xafielv, njvtxavra ndvrav reov bilium domuum in conductionem aut emphyteosim 

xAtjQtxcov xai tcHv ftovaxd>*> vrteg -zwv rotovxcov aincop 5 bas accipere, tunc omnibus clericis et mouachis pro 

t) iv aixijf xd} evfipoXaiio rj inl 7IQOLÊCOS vnofitv}fia- his causis iu ipso instruraento Bub gestis monumenioluev ei Si otxo- clerici alii fuerint hoc delinquontes, jioenam eos pe- 

Sftot rj dXXot xXrjqtxoi elsv oi xovxo TiXrjftueXtaavxee, cuniariam qualem episcopus eorum probaverit cxigi 

otvTjv j alrovs xxgyuaxtxTjv g y j fjv j dv 6 iniaxonos avxcDv ecclesiae viudicandam: cum etiam qqui 

conductionera 

Soxifidaeis eisn^dxxea&at rn ixxXrjaia i X i ixSixTjd-rjGoui- i S d teloneorum l aut cuiuslibet ilibt possessionis i i aut t publica- bli 

VTJV ' onoxe xai oi xr\v \ f fiio&aiai.v xwv xtXtav ^ ot«s- 25 rum collatiouum perceptionem pp aut exactionem aut 

Sj j B xxijastos j r} } Sij/ioaituv Si tpoQatv HX HxXrjxpiv fj fj d dnai- sollicitudiuem lliidi d domiis b baec credentes d aut t fili fiileiussores 

rriotv Tj €pQovxiSa oixov avxois Ttioxeiaavres rj dyyvrjrdt eos pro memoratis causis suscipieutcs nullam contra 

avxovt vjtiQ TCJV ftvrjftovBv&eiaaiv aixitov Stj-dftevot ecclesiam aut monasterium aut res eius aut guberfir;8eu(av 

xard xijt ixxXrjaias r\ xov uovaaxrjQiov rj nantium, aut contra illas personaa quibus crediderint 

TWV ngay/idxcov avxov fj Stotxrjxiov, y xax' ixtivwv 30 aut contra facultates aut fideiussorcs eorum babeant 

x&v jipoeorrttov, ols nioxBvaovoiv, fj xaxd xvav ov- actionem. llli vero qui publicarum collationum aut 

oicov ^ iyyvtjxiav alxcav ixixtoaav dycoyrjv. ixsivo^ tributorum susceptionem aut conductionem aut ex- 

Si oTxtvee Sr,uoaicov avvxeXeuov fj xsXcov ixXqytv 7} actionem mcmoratis pcrsonis credidcrint aut fidepio&tooiv 

f} anaixTjotv TOIS ftnjftovev&clat nQosdtnoa iussores eos acceperint, si quod publico damnum 

ntaxeiaovaiv f} iyyvrjxds avxoiis Stgaivro, tt TiC iq> 35 contingat, boc ex propria facultate restituere com- 

Stjfioaltp tyj/tia ovjuftaiT), ravxijv ix rrje otxeias vno- peliuntur. 

axdaecas dnoxaxaaxrjaa^ avayxaafrqaovxai. 

vina ministeria impediantur. Si quae vero ecclesiis vel monasteriis possessiones confines inveniantur, ac 

velint administratores earundem venerabiUum domuum in conductionem vel empliyleusin eas accipere, tunc 

omnibus clericis et monachis pro talibus causis vel in ipso inslrumenlo vel per actorum confectionem et 

consenlienlibus et pro utilitale venerabilium locorum hoc fieri declarantibus, eiusmodi conauclionem et 

emphyteusin procedere permiltimus. Sed et ipsis sanctissimis ecclesiis ceterisque venerabilibus domibus 

facultatem damxis conductiones et emphyteuses inter se faciendi, et ctericis similiter ut ecclesiarum suarum 

possessiones conducant et administrent (consensu tamen episcopi et oeconomi) permittimus, exceplis personis 

guas per aliam legem hoc facere prohibuimus. Si guis aulem quid contra ea quae dicta suni fecerit, 

si qwdem episcopus sit, omnes cius res quae ex quacumque causa vel pcrsona sive ante episcopulum 

sive postea ad eum pervenerint ecclesiae eius vindicari sancimus; sin autem oeconomi vel alii clerici sint 

qui td cotnmiserint, pecuniariam ab iis poenam quam episcopus eorum aestintaverit exigi ecclesiae vindicandam: 

quandoquidem etiam qui locationem vectigalium vel ciiiuscwnque possessionis vel publicorvm 

tributorum susceptionem vel exaclionem vel curalionem domus iis credtderint vel fideiussores eos pro 

memoratis causis accepeiint, nullam contra ecclesiam vel monasterium vel res eius vel adminisiratores, vel 

contra eas personas quibus crediderint vel coiitra supstanlias aut fideiussores eorum actionem habcant. 

llli autem qui publicorum tributorum aut vectigalium susceptionem vel locationem vel exactioncm memoratis 

personis crediderjnt vel fideiussores eos acceperint, si quod damnum publico contigerit hoc ex propria 

subsiantia resarcire compellentur. 

2 tv(>t&tZoiv S [) 3 aixcov otn. L (] 4 rcov f 

xai %d»v xXriQixav B* || 5 tdtv (iova-/a>v\ xd>v om. L a || 

6 fj om. s || ij om. ? || 7 * a * awatvoivxcov] xaxaxt&c/ttvtov 

xal awaivovvxtov 23', xal om. Se || 11 dXXoii) Xoi- 

nois L I) 12 dXXijXai Nomoc. d |) rovs xXr^txove Nomoc. d jj 

14 xov aixovofxov xal rov iniaxonovNomoc. d | 16 a S\\ 

v6fxov\ Cod. 1, 2, 24 § 1. 8 1 ixcoXvaafiBv] reliquam partem 

capitis om. S || 17 xi nairjati LBf Nomoc. d ] xi noir\aoi 

M\B C noirtaei xt Nomoc. m || 18 avxov xd] xd avxov 

Nomoc. m i rd if MNomoc. im ] xd om.LB J 19 0x071%: 

Nomoc." 1 | 20 neQteX&ovxa] etxe TIQO XTJS intaxon^t 

etxe fitxd xavxa add. Nomoc* | 24 *3oxifid

ET DEO AMABILIBUS 601 Nov. CXXIIl 7—9 

CAPUT VII. 

OiSerl Si xcov agxovxcov ij-ioxai xovt &tofdeazd- Nulli vero iudicum licebit deo amabiles cpiscopos 

rovs imaxonovs avayxdt,eiv eis SixaaxrjPtov ^ nagays- gy g cogere ad iudicium venire p pro exhibcndo testimonio, , 

vni? IOV veiftcu fiaorvQtav, dX/. 6 Sixaarrjs sed iudex mittat ad eum quosdam ex personis mininQos 

airovs xivas ix ia>v nootutntovt xcov strantium sibi, ut propositis evangeliis secundum 

j(f£V(ov avTtp, iva npoxetftevcov itov dylav 5 quod dccct saccrdotes dicant quae noverunt. 

tvayycXicov xaxd xo jtQtnov teQtvaiv tijuaaiv aneQ 

yivioaxovatv. 

CAPUT VIII. 

AlV oiSi intq iivoe ^//a-rixjjs rj iyx?.TjfiarixTJ: Scd neque pro qualihet pecuniaria vel criminali 

ahias inlaxonov TtQoi aQxovia nolmxov rj axgaxiio- causa episcopum ad iudiccm civilem aut militarcm 

rtxov axovra ij Sidyeo&ai % jtaoiaraa&ai Sfya fiaot- 10 invituin producere vcl exbibere citra imperialem iuskxrjs 

xefovoeios avyxiooovfiev, n/.Xd xbv dqxovxa ibv Bionem pennittimus, sed iudicem, qui tale aliquid 

xovro tixt iyygatptai cixs ayodfios jrpoSTa£nt xoXftrj- sive ex scripto sivo ex non scripto pracsumpscrit 

anvra fitia ii}v xr,s £,OJVT]S ctcpaioEoiv x' xgvoiov Xt- imperarc, post ciuguli privatiouem XX librarum auri 

tQuiv nowijv xaiapahlv xeXsvoftzv zfj ixxlqaiq TJS 6 poenam persolverc iubcmus ecclesiae cuius episcoiniaxonos 

Stax&tjiai fj nagaajrjvai nposEtdx&t] do- 15pus produci aut exhiberi iussus est; executorem sij 

xal xov ixptfiaoxov 6/iotws ftexa xr\v xtjs militer post ciiiguli privationem et verbcribus subayaiptoiv 

xal (iaoavoti v7ioâX)j>(iivov xai iv dendum et in cxilium deportandum. 

ntftnouivov. 

CAPUT IX. 

yQf Si xoit &eo

Nov. CXXIII 9. 10 602 DE SANCTISSIMIS 

axonos oiovStjnoTc tonov ano$rt/urtaei, ftij nleov evde que loci profectus fuerit, non amplius uno anno 

iviavtov %i\v idiav xaxaXifinavexot ixxXriciav. rovs suam relinquat ecclesiam. .Episcopos autem in re- 

8i intaxonovs xois xaxa rrtv (iaotXiSa noXtv, o5c etorj- giam civitatem (sicut dictum est) venientes, cuiuslibct 

TC«, TtaQaytvofiirovt, olasSqnore ehv Bioixrjaetat, itqb fuerint diocesis, prae omnibus ire ad beatissimum 

navxtov ajttevat nqbe xbv fiaxaqttuxaxov aqxientaxo- 5 archiepiscopum Constantinopoleos^ et patriarcham, et 

nov KavaxavxivovnoXetos xal na.TQia.Qxnv, xal OVTOJS ita per eum ad nostram introire tranquillitatem. 

5*' aixov jtqbs ir\v r\(itxiqav tisiivai yaXr}v6xr,xa. Citra autem hanc nostram dispositioneni aut proxois 

Si itaqa ravxqv rjfiaiv xrtv Siaxinaaiv f) ajtoSq- ficiscentibus aut ultra definitum unius anni tempus 

fiovaiv ^ vnig xbv aqiofidvov rov ivtavxov xqovov extra suam ecclesiam facientibus primum quidcm non 

i'£a> xrfi iSias ixxlrjoiae noiovai itqSnov fiev fifj x°QV~ 10 ministrari ab oeconomis propriae ecclesiae expensas, 

ytlo&ai naqa xmv olxovoft&v xfjs iSias ixxXyalas Sa- deiude admoneri eos per litteras sacerdotum sub 

Ttdvas, iheixa Si vnofitfivTJoxeo&ai airovs Sia ypa/i- quibus agunt, ut revertantur ad suas ecclesias, diffendxcav 

xtav Upicov iy* ovs xeXovaiv, ditxs inaveXdêlf rcutes autem reverti secundum sanctas evocari reets 

xas iSiae ixxXrjaias, V7te(ni9e/uivovs Si vnoaxq&yai gulas. Et nisi intra definitum a sacris canonibus 

xaxa rovs iegovs xaXelo&cu xavovae. xal ci fifj ivxbs 15 tcmpus revertantur ad suas ecclesiaa, ipsos quideru 

xov oQiZpftivov jtaga xoiv ieqiav %qovov inooxqexpov- episcopatu expelli, alios autcm pro eis meliorcs ordictv 

eis xas idias ixxXrjaias, aixove /liv rr.i intoxonrjs nari secundum praesontis legis virtutem. Hoc ipsum 

iîo&eiG&at, htQovs Si dvr' avxdiy xaXXiovat x e ^°- et super clericis valiturum, cuiuscumque ordlnis fuexovelofrat 

xaxa xijv rov rtnqovxos voftov Svvafuv. rlnt aut ministerii. 

xovxov avxov xal inl xols y.Xrloix6ls xgaxovvxos, oiov 20 

Stjnoxe fla&ftov elev T} vnrjqeaias. 

CAPUT X. 

"Jva Si jtaaa rj ixxXrjGiaaxKT] xaxdffxaais xal oi Ut aulem omnis ecdcsiasticus status et sacrae 

&iioi xavoves inifielcos tpvXdxxoivxo, xeXeioftev £va regulae diligenter custodlantur, iubemus unumquemtxaaxov 

fiaxnQicoxaxov aQXiznioxonov xai naxgidQxv v Q ue beatum arcbiepiscopum et patriarcbam et mctroxal 

fi^TQonoXixriv xox/s oatandxovs imaxojtove xois 25 politam sanctiasimos episcopos sub &e coostitutos in 

vn' aixovs xeXovvxas xara xijv aixfjv inaqx^v ana^ eadem provincia semel aut secundo pcr Bingulos 

17 Sis xafr' ixaaxov ftos jiQos eavxbv avyxaXtiv, xal annos ad se convocare, et omncs causas subtijitcr 

naoas xas aixhs dxqiâis i&xaêiv Sextvas oi inl- examinare, quas episcopi aut clerici aut monachi ad 

axonoi jq KXTJQIXOI rj /tovaxol TXQOS dXXjXovs Sx ova h invicem habent, easque disponere, et super liaec 

xal xaixae Siaxi&evai xard xovs ixxljjaiaaxixois xa- 30 quicquid extra regulas a quacumque pcrsona delinvovas, 

xal ngbs xovxots tX T* itaga xois xavovas If; quitur eruendari. 

olovSrjrtore jtqosionov rjtagx^xat SwQ&ovo&at. 

1 Idnayooevo/iev Si xoTs oaicordxott imoxonois xal 1 Interdicimus autem sanctissimis episcopis ct prcsnotopviiootz 

xal Staxovois xal inoStaxovois xal dva~ byteris et diacouibus et subdiaconibus et lcctoribus 

c. X pr. (— 32) cm. D et Zit in quibus pro hac parlicula inseruntur nov. CXXXVII c. 4 — 6. S quoque non 

habel nisi § 1 v. 33—603, 7 (inde Nomoc.Ltit. 28 p. 635 VoelL) et § 2 (inde Appendix Nomoc. L tit. cap. eccl. 5 p. 662 

Voell.). Ex D § 1 (v. 33 — 603,4 naqaytyea&ai) repetit B* T2 p. 611 Zach. — Summarium prioris partis extat 

Nomoc. XJVtit.SfS coniunctum cum argumento nov. CXXXVIl c. 4 sq., aUerius partis ib. 9, 27 p. 559 Pilra; Alh. 

summam pr. repetit Nomoc. L tit. 49 p. 659 Vocll. 

fectus sit, non amplius uno anno ecclesiam suam relinquat. Episcopi autem qui in regiatn urbem, vti 

dictum est, veniunt, cuiuscumque sint dioecescos, anle omnia bcalissimum archiepiscopum Constantinopolis 

et palriarcham adeant, ataue ita per eum ad serenitatem nostram ingrediantur. Qui autem contra hanc 

constitutionem nostram vel proficiscuntur vel ultra definitum anni iempus extra ecclesiam stiam degunt, 

iis primum quidem impensae ab oeconomis ecclesiae suae ne ministrenlur, deinde ipsi per lUUras sacerdotum 

quibus subiecti sunt admoneantur, ut ad ecclesias suas redeanl; quodsi reverti aifferanl, secxmdwn 

sacros canones vocentur. Et nisi inlra tempns a sacerdotibus definitum ad ccclesias suas rcverterint, ipsi 

quidem episcopatu repellanlnr, alii autem tpsorum loco meliores secundum vim praesenlis legis crcentur. 

Alque hoc idem etiam in clcricis valeat, cuiuscumque gradus sint vel ministerii. 

X. Ut autem omnis ecclesiasiicus stalus sacrique canones diligenlcr cnstodiantur, inbamis unumquemque 

beatissimum archiepiscopum et patriarcham et metropolilanum sanctissimos episcopos sibi subtectos 

in cadem provincia semet aut bis per singulos annos apud se convocare, et omnes causas quat 

episcopi vel clerici vel monachi intcr se habent accurate examinare, easque componere sccundum ecclesiaslicos 

canones, ac praeterea si quid contra canones a qualicumque persona commissum est emendarc 

1 lnlerdicimus aulem sanctissimis episcopis et presbyleris et diaconis et subdiaconis et lectoribus et 

1 oloaSr^Tioxs, om. ibnov Epan. |) aTioStjfiârj JBf |j 

2 xaxaXaftfiavdxto Nomoc. d H 4 naQayevo/iivovS Epan. jj 

8 XTJV om. L H % om. Epan. lul. j 10 noiovai i. e. degentibus 

(Iul., cf. exempla a C. de Boor collecta Theo~ 

phanisp. 767)] oiaxQtPrjv add. cum Baloandro vulg. {B? 

firj\ tteXevoftev fifj Bf sancimua non Iul. \ 13 iv x?.r;gixoiv Epan. \1\ rj vjtTjqeaias LB 

s Jul.] vnrjqsalai M Nomoc* rj iv vnrjqeala Epan. H 30 

xaxa — xavdvas om. s II 34 xal inoStaxovots xal SiaxorotS 

Lt xal vnodiaxoroiS om. B? 

1 ! 2 relinqueret RT X \ aut F> \ 4 fuennt 

vutg.\ fuirit Ubri || 5 et patriarcham] ct om. T l g 7 autem 

Tvulg.] om.RV \ aut] ct aut V || 10 yconiis T» \ U 

admonere libri, corr. Beclc \ per] qoi V* || snb) pro f l \ 

12 agere R l | 13 sccundum reuerti V* fl euocari F(/u/.)] 

reuocari RTvulg. Q 14 intcr T l Q ad V g 16 epiacopatam 

T l y depclli T(| tneliorcs pro eis T\\ 17 ipso vulq.\ 

18 valitaro vulg. || cuiusque li || ordinis aut ministerii 

fuerint T || 22 rubr. De episcoporum conciliis per oinûloa 

annos faciendis T in marg. (ex luL) |] autcm] •• T l S 

sacro 72 U 23 cuatodiatur V 3 (| 24 metropolitani /?' | 2G 

simul r 1 9 28 ad inviccm om. T l 1 29 eosque RT \ 

et om. R l T | super RT] insupcr V\ hoo Y\ 31 emendare 

vulg. |) 33 rubr. De episcopis uel aliis religiosu airis 

ad tabulam ludentibus Tin marg. (ex /«/.) || sanclis 11VI 

34 ac subdiaconibus V


yvoaxais xal itavri dXXto olovdijnoxe evayovs xdyfta~ et omni alii cuiuslibet venerandi collcgii aut sche- 

XOS ^ OxrjfiaTOS xa&texcbxi xafiXi£eiv rj itbv xd xoimatis 

constitutis ad tabulam ludere aut talia ludeutiavxa 

nnit,6vrtav xowatvovS rj &£OJQt]xhs yiveofrai rj bus participes aut inspectores fieri aut ad quodlibet 

Ui oiavSrjTxo-ie &dav xov &ea)(>rl0cu %a(>iv itaQnyivsspectaculum 

Epectaudi gratia venire. Si quis autem 

od"at. ei Se T»S ig avxdiv xovxo d/idgxoi, xeXevOfiev 5 ex eis hoc deliquerit, iubcmus hunc in tribus annis 

xovxov inl r^sts iviavxovs anb ndarje evayovs vnrjQe- vcncrabili ministerio prohiberi et monasterio redigi. 

ciitt xcoXiea&ai xni fiovaoxjjgiqt i/ifidXXeofrai. ei Si Si autem in tncdio tcmpore ostenderit dignam sui 

iv Tfp (liocj) xgortp SsiJ;£t a£iav xov iSiov nxaiofia- vitii paenitentiam, liceat et sacerdoti sub quo conloi 

[isinvotav, dSetav elva$ xtp itQti itp* ov xixaxxai stitutus cst minucre tempus et hunc rursus proxal 

IXaxxovv xbv %$6vov xai tovxov ndXw xjj iSiq 10 prio reddere miniBterio, scientibus quoque sanctisai- 

anoSiSovat vntjosalq' eiSoxtov xai tdiv baiaxdxwv mis episcopia debentibus baec vindjcare, quia si tale 

inioxoncov xdiv 6tpttX6vxa>p xavxa SiexSixtTv, we ti aliquid agnoscentes non vindicaverint, ipsi rationem 

ii IOIOVXO fta&ovxes ftfj dxSixfoovoiv, avxoi Xoyov deo pro tali causa persolvent. 

T(j> &tq> vnsQ xavxfjS TIJS aixins vtpiôvai 

2 MrjSeva 8i tniaxonov dxovia xaxavayxd&o&at 15 2 Nullum autem episcopum invitum cogi quemlibet 

oiovStjnoxe xXr,Qtxbv vjt* ainbv ovxa xov iSiov XXTJ* clericum sub se constitutum de proprio clcro dt- 

QOV dnoXveiy. 

mittere. 

CAPUT XI. 

Tlaoi. 8i roXs imaxojtois xal ngaoflvxtoois dnuyo- Omnibus autem episcopis et presbyteris interdici- 

(tio/iBv d(fooit,f.tv xiva xfjs dylas xoivwvias, KQIV 17 miis segregare aliquem sancta coinmunione, anteahia 

8etx&fi dV r,v oi iy.xXrjataaxixol xavoves xovxo 20 quara cauBa monstretur propter quam sanctae regulae 

ytvia&at xsXeiovoiv. ei Ss xts naqk xavxa r>js dylas boc fieri iubent. Si quis autem practer baec sancta 

xoivwylas xtvd XWQIOBI, ixsivos fiiv ot aSixcos dnb communione quemquam segregaverit, ille quidem qui 

xrfi xoivcavtas ixfOQia&Tj Xvoftevov xov xaqicfiov inb iniuste a communione scgrcgatus est soluta excomxol 

fitltflvoi ieoitoi xrfi dylas d]-ioio&o> xoivan-fae, municatione a maiore sacerdote sanctam mereatur 

6 Si dSixat xiva xrj? dyiat xoivuivlai x a Q iaai 10X- 25 communioncm; qui vero aliquem sancta cummuuione 

fu';oae naat xQonon vnb xov lentwi tf' oV xixaxxai scgregare praesumpscrit, modis omnibus a sacerdotc 

ZUQiad-qaexat xrjs xoivaivCas io»a«i 

TJva jtfomoc. L tit., Nomoc.'" | $S) tbs SNomoc* |j 23 x 0 *' 

(tafols S | Xvoiievoi Epan. \ xov Staftov Nomoc. im l| 

24 xov om. S I a£iovo&cu (m'c) L (( 25 6 di dSixoiS xiva 

xrt{ aylat x

Nov. CXXIII 11—14 604 DE SANCTISSIMIS 

2 EX ns Si iniaxonos xaxa rovs ixxXqoiaoxtxovs 

xavovat TTJS 'ugoavvrfi ixpXq&els xoXfirjatiev int^vai 

xfji noXsjus i£ rjs igepXij&rj, rj xaxaXineiv ibv xo- 

Ttov iv $ ixsXeva&rj Stdysiv, xeXevofisv xovxov fiovaaxrtglta 

iv dXXrj inaQxlct xafreaxcoxt nagaSiSoa&ai, 

tva anep iv xfj itgaavvQ ijftagxe dtdytov £v T Stog&ajaqzat 

2 sacerdoti. Si quis autem episcopus secundum ec» 

clesiasticas regulas sacerdotio pulsus praesumpserit 

ingredi civitatem ex qua pulsus est, reiinqueaa locum 

in quo iussus est degere, iubemus hunc mona- 

5sterio iu alia regione coustituto tradi, ut quae in 

sacerdotio deliquit degens in monasterio corrigat. 

CAPUT XII. 

Si ovx aXXcoe %,uQcu avyxoigol- Clericos autera non aliter ordinari perraittimus, 

Qafiiiaia Xaaot xal ogfryv niaxiv xal nisi litteras sciant et rectam fidem vitamque babeant, 

osvvdvfyovoi, xai otxe naXXaxrjv ovxs yvotxohs 10 et neque concubinam aut uaturales habuerunt aut 

- i) fyovoi TtalSae, d.XX' rj owcpQovcos fiiovvxas ij babeant filios, sed caste viventcs aut uxorem legitiov 

xal alxfjv fitav xai TTQWTTJV iax*}- mam et ipsara unam et primam habentes neque vi- 

T) Zxovxas^ xal /ijjSe XVQOLV firjSi Sta&vx&eioav duam neque separatam a viro neque aliter legibus 

dvdgds ^fiqSi dXXtos TOJS vdfiois TJ xal xoJs &tion xa- aut Eacris canouibus iatcrdictam. 

voatv djijjyog£Vftev7]v. 15 

CAPUT XIII. 

J7Qeff(lvTsgov Si iXdrzova twv rqidxovxa iviaxniov Presbyterum autem minorcm XXXV anaorum 

vco&at ovx iitvxQinoptv, dXX' oiSi Sidxovov tj iito fieri non permittimus, sed neque diacouum aut sub- 

iJ fjxxova xtitv eixoamsvxe, i i S i ovdi ddvayvuiaxrjv 

diaconura minorem XXV, neque lectorem rainorem X 

xdiv oxxtoxaiSexa iviavrujv, Siaxoviaaav Si et VIII annorum, diaconissam vero in sanctam ectv 

dyiq ixxJ.qaCq fit] x £l $oxopeXa&a^ T;'TIS iXdxxtav 20 clesiam non ordinari quae minor est annoruin XL 

iaxiv iviavxwv 

ydfiovs. 

reaaagdxovxa fj eie devxcQOVs rtX&e aut ad secundas venit nuptias. 

CAPDT XIV. 

Ei Si iv xtp xaipp xije x e '(*oxoviae xov xXrjgir.ov Si autem tempore ordinationis clerici cuiuscurnolovSqnoxe 

rdypaxoi ^ fla&fiov xaxjjôoos T»S dva- que collegii aut ordinis accuBator aliquis apparuerit, 

n. 40,15] 

Xt Ls Theod. U 17 oii ovyxeogovpBV L fl 18 oiSi B Nowoc. 

L tit.] OVTB Si ML Nomoc. dm dXX * ovSi S || 19 oxxa>~ 

xaiSexa M dexaoxxca B irf (««' L a ) L ff Nomoe. dm Theod. 

Ath. (cf. Iul.)] oxxcb S 'Pbn. 30, t x' Nomoe. XlVtit., vbi 

T) legit Balsamo in scftol. p. 847 Voell. (inconsiderate numerum 

in ipso eonttxtu novellae potitum in Basilicu auctum 

etse dictitans) || 21 ivtavxav xtaca^dxovra B] iviav- 

TOTS fi M ixcuv ft S xtaaagaxovxtov L l xiaaagaxovxa 

L 3 1 rubr. Episcopus si deiciatur de episcopatu, in roona* 

sterio sit Tin marg. \ quis] ia B 

S 28 iv xaii %ugoxovian xdiv iTciaxonatv L || 29 

uvojxtpca] c. 2 

l || 3 locus V 1 g 4 in 

om. T l | cst iussus V | monasterio in] in monastcrio T 

monastcrio B V || 5 aliqua religione T* (| tradij traditum 

II 1 VI 8rubr. Quales clerioi fieri debeant Tin marg. (tx 

Iul.) B nos V 0 praccipimus V\ 9 habent T\ 10 et om. 

V || habuerint V 1 vuty., uitaque add. V 1 | aut habcant 

lineola tubducta dtl T* Q 11 legitimam] le (lic) T\ 12 neque 

riduani] uiduam non T l | 13 neque om. R l 1 a om. V\ 

14 interdictnm R % \ 16 rubr. Cuius etntis presbiteri diaconi 

Bubdiaconi item diaoonisse fieri debeant T in marg. 

(ex lul.) || 17 diaconem T | aut} neque V U subdianum 

T\ 18 XV T l 0 leotorem minua R minos lectorem T l 

minores lectores T a { XVIII T g 19 «ancta eclesia T \ 

20 non om. T fl qua R l Q XL annorum RTI 23 rubr. De 

accusationibus clcricorum Tin marg.(tx Iul.) \\ tempore am. 

V I H cniusque/iV | 24 aliquid ^ 1 Q 26 uniuersas R l G 

27 quas JR* {| mudis T * Q quas] tam quas li a ; quae td. 

Vtn. 1494 al. fl 28 sancciuimua R-T x

ET DEO AMABILIBUS 605 ttov.CXXIII 14. 15 

1 Ei Si 6 fte'XJLa>v x ei QOTovsus&ai Sidxoros fif] Ifcot 1 Si vero futuruB ordinari diaconus non habuerit 

ywalxa xafra dvayxiow eY^rjxat êvxêlaav axrxco, fifj UXOrem sidlt BUperitlS (lictum est iunctam Sibi, 

aUcoi xtiooTovsio&w, ei firj ngorsgov vnb rov x sl Q°~ p on aliter ordinetur nisi prius ab ordinante eum 

TOIOVVTO: aixov iocoxri&eis inayyeiXrjxai dvvaa&ai interrogatus promiserit posse post ordinationem et 

/tsja TTJV %BtQOTovlav xai #«uots rofttftqs yafisrfjs xsiooxovovvxos iv xa} qui ordinat in tempore ordinationis permittere diarfjs 

x e Q j xQ *QOTovias inixoine.iv TW Siaxovoj j f ftexd conum aut Bubdiaconum p post ordinationem uxorem 

ihv xtiqorovlav l yaperr}v JLa/ifiuvsiv JLfi ti i Si IOITO yi- i accipere. i IB I autem qui i permittit iti episcopus i expella- ll 

ujiT«t, 6 iniTQiyas Qy inlaxonos T»JS J intaxonrje j ixfial- fi tur ab episcopatu. pp Si vero poat ordinationem ppres 

li& el l Si ftsxa rijv i %t%oozovla.v fi noBafivxegos 1710 10 bt byter aut di diaconus aut t subdiaconus bd uxorem dduxerit, r i 

Sidxovos rj inoSidxovot ayayrjxai yafzerrjv, ixQakAt- expellatur a clero et curiae civitatis iJlius in qua 

a&co xov xXrjgov xni xy fiovi.fi rrje nofocos, iv y XXTJ- clericus erat cum propriis rebus tradatur. 

(uxos rt> r,t>, ftexa xtov iSitov npayftdxatv naoaSiSoafro) 

naoaSiSoafro). 

2 ti 08 avayvcoaxrji Ssvxeoav ynfierrjv aydytjxai, ij 2 Si vero lector sccundam ducat uxorem, aut prinqd>TTjv 

jiev %r\oav Si rj Sia£evy&£ioav dvSods r} TOTC 15 mam quidem viduam (aiitem) aut separatam viro aut 

voftms rj roJe icgots xavooip aTtrjyoQsvfiivrjv, fiTjxdn legibus aut sacris canonibus iuterdictam, nequaquam 

eis aXXov ixxXrjataaxixov /Safrftdv nooâivsxco • ei Si ad alium ecclesiasticum ordinern provebatur; sed si 

iS Tgonq* eis fisi&va fia&ftov nQoax&eit}, ix- quolibet modo ad maiorem ordinem perducatur, exalxov 

xai xa) nQozioco dnoxa&ioxdo&co. pellatur eo et priori restituatur. 

CAPUT XV. 

irjSi (iovXevxas fj raêcorae xAqpixovs ylve- 20 Scd neque curialem aut officialem clericum fieri, 

/xrj ns ix rovrov rd> eiayel XXTJQ^ vftQis ut non ex hoc venerabili clero iniuria fiat. Si vero 

t. ei Si ia xotavxa ngoiiona £v xXf;Qq) talea personae ia clero constituantur, tamquam nec 

xaxaxayji, ds pf] ytvoftcrTjs T^S ^«(«oioytas xy idiit ad ordinationem perductae propriae fortunae restixvxy 

dizoxa&toxdoo-ajaav, nXhv ei ftrj toe eixot ftovaxt- tuantur, iiisi forsan monachicam vitam aliquis eo- 

HOV filov TIS i£ avxatv ovx i'Xaxxov Sexanivxe iviav 25 rum non miniiB XV annos implevit: tales enim orxdiv 

Stywoe' xove xotovxovs yap x £ tQ°veia&ai xe- dinari praecipimus, lcgitima videlicet parte (a) curiali 

hiofiev, xfjs voftiftrfi SrjAovori fioiât dno xov Bov- curiae et fisco danda. Sed in clero constituti mo- 

Itvxov xfi povArj xnl ita Srjftoaiea diSofidvTje. aXXa nacbo condecentem vitam impleant. Si enim post 

xal 6v x oxoirj, iacebat fortunae reddatur, si etiam maxime tali ecxfi 

povXfi 7] xfi Trt|e* fj xfi rvxjl fl vjitxeixo dnoStSoo&ai, 

ti xai rd ftdXiaxa xotovxip ixxAr]Oiaaxix(o {lfrd) 

c. XV (— 28 8i8oftdvT}t) ex S repetit Appendix Nomoe. L tit. cap. eccl. 3 p. 661 Voell. Ex B pr. habtt Nomoc. 

dm XIV tit. 9, 29, § 1 (— 12 TtagaSoâovxai) id. 9,16 et B* K 18, 4 p. 434 Zach. — Summam pr. praeslat No~ 

moc. XIV tit. 9, 29. v. 24 8q. argumentum notatur 'Fbn. 34, 2. 

Alteram cap. XV partem (inde a v. 28 aXXa xnl ...) et e. XVI pr. om. S, 

1 Si autctn qui diaconus ordinandus est uxorem non habeat secundum ea qnae supra dicta sunt sibi con~ 

iunctam, non aliter creelur, nisi prius ab eo qui eum crealurus est inlerrogatus promiserit se post creationem 

etiam sine legitima uxore caste vivere posse, neve liceat ei qui creaturus est tempore creationis 

diacono permittere, ut post creationcm uxorem ducat. Si vero hoc fiat, qui id permisit episcopus episcopatu 

repellalur. Quoasi post creationem presbyter aut diaconus aut subdiaconus vxorem auxerit, de 

2 clero repellatur et curiae civitatis in qua clsricus erat cum rebus suis iradatur. Si vero lector 

secundam uxorein duxeiit, vel primam quidetn sed viduam vel separatam a viro vel legibus sacrisvc 

canonibus reprobatam, nequaquain in alium ecclesiasticum gradum proccdat; quodsi qualicumque modo in 

maiorem orainem promolus sit, repellatur eo ct priori resiituatur. 

XV. Sed ne curiales quidem aut officiales clerici fiant, ne qua inde venerabili clero iniuria fiat. 

Quodsi eiusmodi personae in clerum adlecti sint, tamquam non facta creatione condicioni suae reslituantur, 

nisi forle guis ex iis vilam monachicam non minus quindecim annis Iransegerit: tales enim homines 

creari iubeinus, ut scilicet legitima pars a curiali cwiae et fxsco detur. Sed eliam in clerum adlecti dignatn 

monacho vitam peragant. fiam si quis ex iis post honorem clcricatus uxorem duxcrit vd concubinam 

habuerit, curiac vel of/icio vel foriunae cui subiecius erat rcddatur, guanlumvis in talem ecclesiasticum 

2 £tvx9"eioar alxtu xa&a aroiTtQot UQTJXCU Nomoc. dm 

9,22 || 3 vnb M\ dnd LB D 4 inayydfoxai L\b ftexa] 

xal fiexd Nomoc." 1 j| *«l om. Nomoe. dm | voftlfiov y Staxovtyi] r; inoStaxovq» udd. 

S plerique, e I 8 AafitTv Nomoc. m | ei — yivtjxat om. s jj 

11 fj vnoStdxoros om. iVbmoc. 1 " 9,29 B dydyexat yafitxrjv 

L vafitxijv dydyoixo S| 12 xfi (lovAfi LSsIul.Ath.] -tij 

Tngei B, Ii 8. v. xrj (tovXrj xai xd£ei M (cf. ad v. 20. 32. 

606,11; Heimbach Anecd. II p. LXII) J iv §] ij>' rjv 

S 1 & v V — 13 jtQayndxwv om. /# fl 13 ISiair] oixeioiv 

Nomoc 9,22 || 19 avxov) dn' avxov L, om. SJj 20 povitxrraS 

rj xageojxas XXTJQIXOVS ylviofraiAISNomnc. n {Notnoc. 

d a ylvtofrat incipil)) xagecbxas (.«. v. add. r\ flovXtv- 

Xat) KXTJQIXOVS yirea&ai L, fiovAsvxde rj om.B', curialem 

aut officialcm clericum fieri s {tim. Iul.) || 21 xXtjgqt Ss] 

otxta fj xXrjpca M otxoi LB || 22 yivrjxat Nomoc. dm || T« 

«n. 5 v. /., B Nomoc. m Q 23 xnxaydyt] B |j 25 iXaxxov 

O* | 27 T^S vofilfirjs — 28 3i8o/iit'T]i

Nov. CXXIII 15. 16 606 DE SANGTISSIMIS 

iyxaxaXsyr;, iv q> xts xaxaypivos ov xioXvsxat anb xv iSiiov 25 causam propriis emolumentis aut aliis portionibus 

i n rdiv dXXtav fg ftegixtxaiv avxbv unoaxe- buac pprivari. 

1 Q ^ aXXd XXd fj S gevoSoxov gS g x TJ J x q f j 1 Sed Sd neque q xenodochum aiit nosocomum aut ppto 

voaoxofiov rj dXXov olovbrjnoTe eiayovs oixov SIOIXTJ- chotropbum hb aut t alium li quemlibet lib venerabilis bili ddomus 

xrtv rj oiovSqnoie ("xxXqataortxbv tpoovxiaâ x£iQ{£,oi-xa gubernatorem aut quamcumque ecclesiasiicam solli- 

StSovau xt ixtlvqt^ iv coll. B r l| 27 aut nosocomum aut ptochotrophum ? || 

28 aXXov oiovSrjnoxt B* alium quemlibet s J 32 TJ om. Nomoc. 

m || 33 ytvoftevos LB' 

J tencbat R l T l fl 2 probetur TR et om. T || 3 capere 

T [J monachis] et monachis T l || 4 quamlibct R || 5 gradnm 

ecolcsiastionm T \\ transferatur V 1 tronsferantur F 8 

transferetur R* g etsi nulle F] etai nulli (nuli R*) TR* 

et simile 72' fj 7 constitutos V 1 constitutus R l et tale R etiam tale T* |) et quia T 

g 9 tale] 

l R a posito RV * 

proposito T Q 10 aut] aJ 1 ' J dignitatcm aut militiam 

R l | 11 rubr. De hia qui ante tcmpora constitutioni» 

clerici faoti sunt Tin marg. (tx Jul.) (| Qui] quia /2 1 1 13 

per om. R' | pecounia R g munia (om. R l ) complere 11} 

complete munia V munera complere Tvuhj. jj llrubr. Ut 

(neque add. T a ) clerici sine pecunia fiant T in marg. (ts 

/u/.) I olericus R V 2 T | cuiuBque RV j 18 ei om. RT g 

alii 0J7J. F|) cuilibet] ciuilibus T* fl 19 committimus R l \ 

20 bis om. R x | •ordinantium (ordinatum T l ) niinistrantes 

Ubri (sunt add. vulg.) \ 21 emolumento T l g 22 conetituuntur 

K| 23 nulla) et nolla vulg. \ propriis om. Fjj 

24 clericis Vvulg. | 27 rubr. Dt locorum uenerabilium 

aministratores sine peounia fiant T in marg. (tx M.) jj 

xenodocbium aut nosocomium RT Q ptocotrophum R ptochotropbium 

T 1 R 28 aliura om. V\ quamlibet Fg 29 gabernationem 

T l |j quioumque T l Q ecclcsiasticam om. R^ 

30 illi a] illa i2* |j 31 alicuioumqne R | commissa] compromissa 

R § 32 gubersationem V 1 g 33 fit R*vulg.) sit 

VT, om. li 1

ET DEO AMABILIBUS 607 Nov.CXXIII 16. 17 

TJTOI iov x).rj(>ov Jj JTJS ifiTzioitv&elars alicp oiasS^nors atit huiusmodi clero commissae sibi cuiuscumque 

dtoixrjosats yvftvoid-rjaejat, xwv Seoofitvtav ixSixavfti- gubernationis nudabitur, bis quae accipiuntur viodivav 

rip evayel xonq», ovnvos xb xoiovxov TiQosoinov candis venerabili loco cuius talis persona ordinatioifjr 

x"QOTOt>iav rj foorTiofta r} 8toixrtatv l').aêv. ei nem aut Bollicitudinem aut gubernationem accipit. 

Si xo/iixds xoo/iixds tij tiTj 6 lppdvtv lappdvtov T} T} fieo(xT)sjiv6fvoi, fieo(xT)sjiv6fuvoi, tb 5 Si autem saecularis sit qui accepit aut mcdiator 

8o9iv StnXovv anairr]9rjaExaiy anarr]9rjaExai xai iio tvayii i6nm factus est, quod datum est duplum repetitur et vcne- 

iv w -to totovrov nQostonov rr,v Swixrjoiv rj ifjv rabili loco ia quo talis persona gubernationem aut 

%ugoToviav rj triv tpQovxiSa Skafie naQexiofrto. ordinationem aut soilicitudinem suscepit praebeatur. 

2 Ei St ns x?.r,gtxbs ,g oiovSynoze y / /iafrfiov f j fj 8totxT]rf;s ]; 2 Si quis autem clericus cuiuslibet gradus sivc guoiovSijnotB 

SjnotB eiayos eiayovs oo oixov j rj ngb rs rrjs xtQoxovts xtiQoxovtas % js trjs 10 bernator cuiualibet venerabilis domus aut ante ordiift7iiov- nationem commissam sibi cuiuscumque gubernationis 

tiSoi fj fttra Tavxa povXrj&^ ti xwv iSioiv nQaypa- aut sollicitudinis aut postea aliquid volucrit suarum 

tav nQosayaysiv xy iy.xlrjaia, iv »; ôTOfmat, rj rcrum offerre ecclesiae, in qua ordinatur, aut loco, 

ico IOTCIO, ovnvoe rfjv Sioixrjatv rj rfjv nfo&eofiiae iviavrov xnl fiorov xqv xi'xr}v25e,t servilcm fortunam probarc et suurn servum aconoSctxvvvai 

xai xbv XSiov SovXov avaXafifidveiv. Ei cipere. Si vero servus sciente domino sive nesciente 

Si (SolrXos £(T£ eiSoros etxe dyvoovvxoi IOV Seanorov, sicuti diximus eo, quod in clero constitutua est, 

xa&antQ tiQTjxafiBv, ix xov xaxaXeytjtai xq> xXrtQ{p liber factus ccclesiasticum ministcrium rcliqucrit et 

iliv&eqoi yero/ievos xr,v ixxXrt 30 vitium COUtradatur. 

Stanotrj cii SovXsiav TxaoaStduofro). 

c. X VIIpr. ex S repelit Nomoc. L tiL 33 p. 640 VoelL; ex B pr. Nomoc. dm XIVtit. 1, 36 et 9, 32, § 1 id. 1, 34. — 

Summas habet Nomoc. XlVtit. locis cit., pr. summam Ath. repetunl paratitla Alh. 18 J 1, Theodori e. 40 particulam 

schol.L et B^. V. 23—26 summaria extant 'ibn. 24,15. 43. 

clero vel commissa sibi qualicumque administralione privabitur, et guae data sunt religioso loco vindicenlur, 

cuius talis persona creaiionem vel curam vei administrationem accepit. Quodsi laicus sit qui 

accepil vel mediator facius esl, duplum eius quod dalum est ab eo cxigetur, ei religioso loco in quo 

2 talis persona administrationem vel creationem vel curam accepit praestetur. Si quis vero clencus 

cuiuscumque gradus vel administrator cuiuscumque rcligiosae domus aut anle creationem vel commissam 

sibi qualemcutnque administrationcm vcl curam aut poslea ex propriis rebus ccclesiac, in qua creatur, vel 

loco, cuius administrationem aut curam recipit, aliquid offerre voluerit, non so/um non prohibcmus hoc 

fieri, sed potius exhortamur eos, ut pro salute animae suae haec talia faciant. Aios enim tlla tantum dari 

prohibemus, quae privalis quibusdam personis praestanlur, nec vero quae sanctis ecclesiis aliisque religiosis 

domibus ojfcrunlur. 

XVII. Si servus sciente nec contradicente domino in clerum adlectus^ sit, ex ipsa adlectione libcr 

el ingenuus sit. Nam si ignorante domino crcalio facta sil, liceat domino intra anni unius spalium condicionem 

eius probare et servum suutn redpere. Si vero servus sive scicnte sive ignoranle domino cx 

adleclionc in cierum, sicuti diximus, liber factus ccclesiasticum ministcrium reliquerit ct ad laicam vilam 

transieril, domino suo in servilulein tradalur. 

1 ^TO» xov] aut huiusmodi (/. e. "; xoioixov) s\rj xr,i\ 

r, eratum in L, om. s \\ 2 twr Si SiSofitrotv Nomoc. m bis 

qnae accipiuntur ; | 3 -ry] avxoi L a | xonq>] oXxto L \\ 

CI/TIVOS] tv o) L a | 4 q-poyriSa Epan. 8 »7 xfjv dtolxrj' 

oiv SXafiov Nomoc. m || 5 »7 Epan. |j XaJ3d>t> Epan. (?) || 

yivoftBfOi L Epan., B' v. t. (y) | 6 Hofrev otn. L a | 7 xtjv 

XtiQ&torlav T} xfjv Sioixrtatv fj xb yQovxiOfta Nomoc." || 

9 ft ii» 8i S ei Se noxi TIS D ! \ 10 tiayovs oiovdrjnoii 

S, oiovSfjTtoxs om. Epan. || otxov] xonov S Epan. R 

^ r^s] »; jigb xi,s S, »7 om. e R 11 Tucxtv&iloris Epan. jj 

oiasSqnoxt om. S Q 12 fiov?.rj&eirj S R 14 xt)v Stoixqciv 

iy (fQoyxiSa L xrtv tpoomiSa »7 XIJV Siolxrtaiv Nomoc. m || 

15 0(5 xoiXxofiBv] ov om. Nomoc.'" fl 16 tmxQinofitv S 

Epan. 9 inip atotriqlat Nornoc." 1 0 18 uovov AID^s {Iul.)] 

ftova SLB e Nomoc. m Q a 5 () 19*y. ov ftijv— TXQO

Nov. CXXUI 17—19 608 DE SANCTISSIMIS 

1 Tois Si ivanoyQatpovs iv avxais ftovats rais xnjaeatv, 

iv ah eiaiv ivanoyoaipot, xXijgtxois xal naoa 

yvc&fitjv rcSv Ssanoxav yivea&at avyxtoQOv/tev, ovxco 

ftivrotye (Ssxe xXrjQixovs avxovs yivofidvovs xi]V 

eiftsvqv avxois yecvQylav TtXtjgovv 

1 Adscripticios autera in ipsiB possessionibus quarum 

suot inscripticii clericos et praeter voluntatem 

dominorum fien permittimus, ita tamen ut clerici 

facti impositam sibi agriculturam adimpleant. 

CAPUT XVIII. 

EX Tts evxrrJQtov olxov naraaxsvci.au, xal fiovXrj- Si quis oratoriam domum fabricaverit et volucrit 

9elt) iv avxqi XXTJQIXOVS rcoofidXXea&ai ij aixos tj oi in ca clericos ordinare aut ipse aut eius heredes, si 

xovxov xXij(iov6fioii ei xds oanavas avxol xols XXTJQI- expensas ipsi clcrids ministrapt et dignos denomittols 

xopqyovot xal d£iovs orofidoovoi, xovs ovoftanant, denominatos ordinari. Si vero qui ab eis elia&evxas 

zstgoxovsla&at. ei Si rovs itap* avxdjv ini- lOguntur tamquam indignos prohibent sacrae regulae 

Xtyivxas o>s dvaj-iovs xcoXvaovaiv ol &eioi xavoves ordinari, tandem sanctissimuB episcopus quoscumque 

XBtooxovTj&rjvai, xrjvtxavxa 6 xatv xontov 6o$eaxaxoS putaverit meliores ordinari procuret. 

iniaxonos ovs dv vofiiar) xalXlovae TTQofioXXso&ai tppov- 

1 T«£«Tv iv exaarq» f}ad"fi(p dxxXrjOiaaxixq' iusque ordinis ecclesiastici primatibus eos qui haec 

itQanevovxcov, xal xois xavra firj naQatpvXdxxovxas non custodierint regulari multae subdentibus. 

-xavovixqi dixixifiicp vnof!aXX6vxa>v. 

20 

CAPUT XIX. 

Tbvs 3i xnl Staxovovs xal imoSia- Fresbyteros autem et diaconos et subdiacono3 et 

tcovovs xal dvayvtoffxas xal yaXxas, ovs ndvxas xXrr lectores t et caDtores, t quos omnes clericos lri appellamus, ll 

QMOVS xaXovftev, TO n^dyftaxa td d

ET DEO AMABILIBU3 609 NOF. CXXIII 19-21 

yoviuiv tiaiv ij-ovatav, ovxea fidvxoiyc wsxe IOVS 

ay naiSas rj xovxcov fitj inovxav xovS yovels 

10 vofiifiov (itQOS i&fr 

state, sic tamea ut horum filii aut his non extantibus 

pareutes eorum legitimam partem ferant. 

CAPUT XX. 

Tois Si fi Q^ xai Siaxorois, Revercntissimis autem presbyteris et diaconibus 

tl svQefrtitv ineg xcârtx^s alxias ypsv8ofia$rvQ^- 5 etiam si inventi fuerint pro peciiniaria causa falsum 

oavies, ctQxioei dvxl fiaanvav inl rpeFs ivmvrois testimonium perbibuisse, sufticiat pro verberibus in 

xcooiêad-u rtjs &eias inr,psalas xrd fiovaarrj^toti tribus annis separari sacro ministerio et monasteriis 

t. ineo 8i iyxlijfinxtxuiv aixtcav ei ytv- tradi. Pro crimiualibus autem causis si falsum 

sinouv, rtje j iv iw xXrjoco j | a|ios y/ yv/ivov- testimonium dixeriut, , clero nudatos glcgitimis 

subdi 

ftivovs Tuli roftifwn iino^dlXta&at ^ d l X & noivais i nooerdT- d llOpoenis O i praecipinius ii Rli Reliquos autcm omues i in aliis lii 

lofier. Tovi Si Xontovi IOVS iv rals dlXati ixxlqata- ecclesiasticis ordiuibus constitutos, si falsum testiauxals 

idJ-eaiv dvcKpspo/usvovs, c< nXaaxrjv fiaoxvgiav monium cuiuslibct causae sive pecuniariae Bive critv 

oitoSfiTioic rtgdypaTi sirs xgTjf/aTixtp ehs iyxlqna- minalis dixisse coaviucantur, non solum ecclesiastico 

nxc$ tior^dvai SuXcyxfrefyanv, (ti) ftdvov TOV xAqoov oiiicio repelli, sed etiam verberibus subdi. 

xairr/S ixxXqoiaortxqs -ia^tu)i ixpdXJ.eofrai, aXXa xal 15 

fiaoavoiS vnopdXXeoitai. 

CAPUT XXI. 

Ki ris xard nvoi xlrjotxov rj povaxov rj Siaxovlo- Si qu!s contra aliquem clericum aut monacbum 

nrti Ij iiovaoTftiae r; day.rtroiai t/oi nva dytayfjv, §t- aut diaconissam aut monastriam aut aBcctriam babet 

daoxtTot nooxeQov ihv oaiunaxov lnloxonov wxtvi aliquam actionem, doceat prius sanctissimutn episco- 

•tovxwv ixnaxos vTtoy.eutu, 6 Se xo ngdyfia ftExaj-v 20 j>um cui borum unusquisque subiacet, ille vero cauavicjr 

dtaxotvexco. xal ei fiiv exrixtoof fiioot TOIS sam inter eos iudicet. Et si quidem utraque pars 

x(>ivo/itt>oi* iftjovxdoEi, xeXsioficv Sid xov xmd tbv his quae iudicata sunt adquievcrit, iubemus per Joei 

tonov ctQxoisioe invxa Ixflifiuanig xtlticp nagaSido- iudicem haec executioni perfectae contradi. Si quis 

o&ai. ei t>£ tti iu>v Sixa£ofiivu>v £>>x6i Sdxa rjpepwv autem litigautium intra X dies coutradicat his quae 

ioi xoli xBxpt/terou, xr^nxnlxa o xdiv xonav 25 iudicata sunt, tunc locorum iudcx causam examiuet. 

xb itQtiyfiu ej-txaZ,exa), xnl ei BVQOI xfjv xpioiv Et si invenerit iudiciuin recte tactum, etiam per senysvonivr;v, 

xai Sid yirôv iSiai xavxrjv fie- tentiam propriam hoc confirmet et executioni propriae 

floj xni dxSiflao-fuj) nagaSiOorto xd xoi&evxa, xal tradat quae iudicata Bunt, et non liceat secuado ia 

pij i£ioxat xio Ssvxegov iv ry lotovrq? nQdypaxi 

c. XX ex S repetit Appendix Nomoc. L tit. cap. ecel. 4 p. 661 VoelL, tx D Nomoc. dm XIV tit. 9,17. Priorem 

partem (— 10) additatnentis auctam habet Epanagoge 9, 12. — Ath. tummam repetunt paralit/n Ath.b §2. 

c. XXI ex D repelit Nomoc. dm XIVlit. 8, 4 tt Nomoc. m 9,17; ex Spr. (— 610,5yvfivd&o&at) et clausulam § 2 

(611,5-9) repetit Nowoc. L tit. 15 p. 620 Fbe//., § l et § 2 (— nQoiconov 611,5) Appendix Nomocanonit L tit. 

cap. eccL 13 />. 670 Voell. — Summae extant Nomoc. XIV lit. 9,| p. 533 Pitra, pr. ib. 9, 6, 8 2 in. ib. 9,34; Alh. 

tumma pr. et § 2 repetilur in paratillis Aih. 4 § 2, 5 $2, 15 § 1; v. 24 — 610,5 tummarium ut Foit. 8, 9. — Initium 

laline versum (Si quis — 23 perfectae contradi, cf.ads) tx kapitulo L VI conttitutionis citat Gregorixu Magntu in 

tpittula de qua dixiwut ad c. VIII. XIX. 

Uale parenhtm sint, ita tamen vt eorwn liberi vel his non extaniibus parentes eorum legitimam partem 

auferant. 

XX. Religiosissimis autem presbyleris et diaconis, si de causa pecuniaria faltum testimonium dixisse 

deprehendantur, tormentorum loco suf/wiet, ut per tres annos a sacro ministerio separenlur et monasteriis 

tradaniur. De criminalibus aulem causis si falsum testhnonium dixerint, dignitaie cleri nudalos legilimis 

poenis subici iubemus. Ceten autem in reliquos ecclesiasiicos ordines relali, si fatsum teslimomum in 

quaeumque causa sive pecuniaria sive criminali dixisse convicti sint, non solum ex clero et ecclesiastico 

ordine eiciantur, sed etiam tormentis subiciantur. 

XXI. Si gnis conlra quem clericum vel monachum vel diaconissam vel monacham vel ascetriam 

aclbnem aliquam habeat, pptts edoceat sanctissimum episcopum cui eorum unusquisque subiectus est, is 

auktn causam inter illos diiudicet. Et si quidem utraque pars iudicatis adquiescat, iubemus ea per praesidem 

loci plenae exccutioni tradi. Si quis aulem ex litiganlibus intra aecem dies coniradixerit iudicaiis, 

lunc locorum praescs causam cognuscat, et si sententiam recle latam reppererit, suo quoque calculo 

tam cbnfirmel tt executioni Iradat iudicala, neve liceat ei qui iterum in tali causa victus esi appellarc. 

1 ftifxoi Epan. jj 2 f->*> om. Nomoc* | 5 et] xai ti Sf || 

B tq. irtavxovS — fxornajrtpioit om. Nomoc. m | 8 Irtt- 

SiXoofrni S | ei tm. L |j xpsvSq ftaQxvgiav SL Nomoc." 

1 )) 9 TJ/f Iv ivp xXf}0(o uj-iae MLB Inl.] xov xj.rjoov 

Ss Epan. fj 12 ti\ tii Bf NomocA \\ 13 tix$ iyxirjpartxiii 

titB xC r iM aTtyc ^ I J fi l^ duheyyfteioav L Stt/.iy- 

X&rlaat> Ii c | TOV xlfjgov xnl om. p B 15 xrji rdt-ecat n.S 

ixxlrjaiaaTixrjt L |) 17 xXrjptxov] rj XXTJQIXOV L { 18 rj 

uovaoxfiins om. S j i#» MLB lul. Nomoc. L tit.\ i~/n Ss 

fyov Nctnoc." 1 9,1" H dyotyr,v MEF, Sv.l.) ivaytoyqv S 

v,L, LNomocJ 1 "* dywra i§f|| 19 ooitoxaxov om. B i) 20 

Toiitav) xonmv Nomoc. d |j 6 Si] ixilvoi Si S \1\ Sia- 

KJUMTO)] In Bf reliqua pars pr. in epitomen rtdacla, § I 

omissa est \\ 22 xpiroptvoit A4LB Nomoc.L tit.] xtxptusfoti 

S Q lft]avxdaot Nomoc.' 1 1| xnxit xor {xov om. L") x6nov 

MLe(luL)] xaxd xbv vopov B c 1 filium T 

, oin. S | 23 xtXtitp 

«n. S 1 25 6 inl xav xonutv «S \ 27 x«t om. Nomoc.* || 

2S /x/3ifiaa/i(o] executioui propriae S 29 § xui LB] xd M, 

»»7i. 8 || iv oin. S 

l H 2 eorum om. T l Q ferantur T a | 4 rubr. 

De tcstimoniis clericorum Tin marg. (exlul.) | et Tvulg.] 

aut R V || 5 et »i T» \ fuerint om. t l g pro om. R | 6 prohibuisse 

T l [| in dtl. T* vulg. g 7 mUtcrio H VT | 9 dixerit 

R duxcrint V 1 g nudatus2ij| lcgitimoi subdi V 1 aubdi 

legitimis T g 10 in aliis om. W j 12 cuilibet II*T ciuilibct 

R l Q criniinali R | 13 conimunicantur R l | 14 eipelli T \ 

sed — subdi om. R l | ctiatn om. T l | \1 rubr. DeclcricU 

mouachis diaconissis assisteriis conueuicndii in oiuili uel 

criininali causa Tin marg.(tx lul.) fi aliquatn R F|l 18 monasteriara 

VT 3 monasteria R l T 1 |j aut otn. R l H assistriam 

R assistcriam VT\ habeat Tvuly. |j 19 doceatj adeat V* 

in ras.t R 3 vulg. | 21 diiudicet Gregor., uidclicet f l || 

Kt om. ii'2'll 22 i» V'P qui R l H dicta T l B adquieucrint 

R, Grei/or. v. L | iudicern loci T \ 23 eiccutione R l | 

24 X diea (dies — iudlcata suut t| scriptit II 1 in ras. 1 v*.) 

itTvulg.] dics X VI 26 etiam pcr scntentiam] et prae 

sentbin T x || 27 ot om. F| 23 aecundo] s**o Ii l

Nov. CXXIH 21 610 DE 8ANCTISSIMIS 

r« ixxaXsia&m. et 8i r\ xov aqypvxos yijipos tali causa victo appellare. Si vero iudicis sententia 

itninia BIJJ roTs naod rov dsotpiltaxdxov imaxonov contraria fuerit bis quae a deo amabili episcopo 

xtxpiftevon, xijvixavxa %coQav k'xsiv xijv EXXXTJXOV xaxa iudicata sunt, tunc locum habere appellationem contije 

yrifov xov a^gwToc, xal xavxr,v xaxa xi]v rajv tra sententiam iudicis, et banc secundum legum orvofiwv 

xd£tv dvanov ita tamen ut accusata persona nullo modo cogatur 

' dvayxdtflxai iyyxnjxijv dtSovat, dXXd fideiussorem dare, 6ed solam cautiouem sine iure- 

Si vero sententia praesidis contraria sit iis guae a deo carissimo episcopo iudicata suntt ittnc appellaiio 

contra sententiam praesidis locutn habeat, eaque secundum legum ordinem referalur et exerceaiur. 

Quodsi ex impcrialt iussu vel iudiciali praecepto episcopus inter qualescumque personas iudicet, appellaiio 

1 ad imperatorem vel ad eum qtii causam tratismisit referatur. Si vero crimen sit quod adversus 

qualemcumque ex memoratis religiosissimis personis deferatur, si quidem apud episcopum quis accusetnr 

et ipse veritalem invenire possit, de honore vel gradu eum secundum regulas ecclesiasticas deiciat, atque 

tuuc iudex competens eum comprehendat et secundum teges causam examinans eidem finem imponaL Quoilsi 

prius civilem praesidem accusator adeat et crimen per legitimam inquisitionem probari possil, tunc q>iscopo 

locorum acta manifesta fiant, et si ex iis compertum sit proposita illum crimina commislsse, tunc 

ivse episcopus eum secundnm canones honore vel gradu quem habet privet, iudex auiem vindictam ei 

tegibus covgruam inferat. Si vero episcopus acta non iuste confecta putaverit, tunc licebit a moram facere 

quominus personam accusutam honore vel gradu privet, ita tamen ut talis persona legilimae cautelae 

subictatur, itaque causa ad nos cum ab episcopo tum vero etiatn a iudice referaiur, ui nos ea cognita 

2 quae nobis videantur iubeamus. Si quis autcm de pecuniaria cansa ccntra aliquam ex memoratis 

personis actionem aiiquam habeat, et episcopus inter eos tudicare differat, liceat actori civilcm praesidem 

adire, ita tamen ut persona accusata nullo modo cogatur fxdeiussorem daret sed tantummodo promissionan 

1 xtvrj&dvrt S vtxrj&tvxt Nomoe. L tit. jta&dvxi ($ie) 

Nomoc. m 8,4 H rov] na^d rov S | 2 xdls &eoptXe0xdxois 

imaxonots Nomoc. m 9,17 |j 5 te MSNomoe. dm ] om. 

L11 e , Suntu || 6 fiivxoi S 8i L |) T} dex°*VS S || 

npdêtosB" | 7 xplvjj AfB(JuL)] XQIVU LSS xqivoi JVo- 

»toc. m t 5 unut | ftsxa£v\ xa fiaxa£v S Q olov8rjn

ET DEO AMABILIBU8 

611 Nov. CXXIII 21. 22 

fiovov• oftoXoyiav avev ogxov fiexa vno&^xrjs xdiv iS iurando cum hypotbeca suarum remm exponere. 

nQftyftareav dxxi&eo&ai. Ei 8i vjtig dyxXrjftaxtxqS tu,-Si 

vero pro criminali causa accusatio contra aii- 

TwS xatrjyogin xnxa rtvoe tiov /tvriftovsv&dvxtov nQOS- quam memortttarum peraonarum proponatur, sub 

(bnav dnoxe&eit], vitb xrtv vofii/iov dawdXeiav xb legitima cautela accusata fiat persona. Si autem 

vaiTjYOQOVfievov ylvBO&ai ngotconov. Ei oi ixxXrjaia- 5 ecclesiastioa causa est, nullam communionem baortxov 

tCrj xb ngdyfia, fit]Sefiiav xotvtovlav ixdxaxtav beaut iudices civiles circa talezn examinationem, sed 

ei nohnxol aQ%ovxES nqbs xrjv xotavxrjv dgdxaotv, sanctus episcopus secundum sacras regulas causae 

aXX oi oattoxaxoi ijtiaxonoi xnxa xovs legovs xavo- finem imponat. 

vas xcg Ttgdyfiaxt ndgae dnixi&dxeocav. 

CAPUT XXII. 

Et xtree Si oaitoxaroi inlaxonot xrjs avrrjs awoSov 10 Si qui vero sanctissimorum episcoporum eiusdem 

rtft %fjs SioixrjOEtos ixsivrjs avafpEQEo&ut fb ngayun, lcges huic praebeat finem. Si vero contra metroxaxuros 

xaxd xovs xavotas xai xovs vdftovs rovxco poJitam talis aditio fiat ab episcopo aut clerico aut 

âoExi-xw negas. ei 8i xaid (tr\xQonoXixov xoiavxn alia quacumque pcrsona, dioceseos illius bcatissimus 

nooiihvais yivrftai eirs naod imaxonov etre naqa patriarcha simili modo causam iudicet. Pro omnixkrjoixov 

y d).).ov oiovSrjnoxe ngoswitov, 6 tfje Sioi- 30 

xrptais ixEivtjs fiaxaotcoraxos 7iaTQidQX71S xaxa xbv 

ofiotov xqonov xb ngdyfta XQIVSXOI. 'Tneg Si naaatv 

e. XXII ex B repetit Nomoc. dm XIV tlt. 8,4; ts S initium (— 20 Svvapivov) repetit Nomoe. L tit. 1 p. 607 

Yoell., clausufam (v.32 — 612,6) Appendix Nomoc. L tit. cnp. eccl. 19 p. 671 VoeU. — Summa extnt Nomoc, XIV 

tit. 9,1 p. 539 Pitra, clausulae summuriiim ib. 9,34. — Alediatn sententiam (19—26 Si autcra — pracbcat finem, cf. 

ad 5) latine versam citat Gregorius Magnus in epistula de qua diximus ad c. VIII. XIX. XXI. 

sine iureiurando cum hypoiheca suarum rerum edere. Sin de criminali causa accusatio contra aliquam ex 

mmoralis personis deferatur, persona accusata legitimae cautelae subiciatur. Quodsi ecclesiastica sit 

causa, magistratus civiies nullatn communionem haoeant in eiusmodi cognitione, sed sanctissimi episcopi 

secundum sacros canones ncgolio fxnem imponant. 

XXII. Si gui vero sanctissimi episcopi eiusdem concilii controversiam aliquam inter se habeant sive 

de iure ecclesiaslico sive de aliis quibusdam rebus, prius metropolilanus eorum cwn duobus aliis concilii 

sui episcopis causam iudicet; et nisi utraque pars iudicatis adguieverit, tunc beatissimus patriarcha illius 

(lioecesis inter eos cognoscat, atque ilta defimat quae cum ecclesiasticis canonibus et legibus concinant, 

ila quidem ut sentenliae eius neulra pars contradicere possit. Si autem a clerico vel alio quocumque 

interpellalio contra episcopum propter qualemcumque causam facta sit, prius sanctissimus eorum melropolitanus 

secundum sacros canones tt leges nostras caiisam diiudicet, et si quis iudicalis conlradixerit, ad 

beatissimum patriarcham illius dioecesis res deferalur, et ille secundum canones et leges ei finem praebeat. 

Quodsi contra metropolitanum eiusmodi interpellalio sive ab episcopo sive a cUrico vel alia qualicumque 

persona facia sit, aioecesis illius beatissimus patriarcha simili modo causam iudicet. In omnibus autem 

1 ftexa ndarje ino&rjxTjs 3/|| iSiiav) oixslcav Sv.l. fl 

5 yivia&co ngosanov Nomoc. m 9,17 TtQotconov yivio&co 

Aomoc. m 8, 4 | 7 TIQOS — dgtraaty om. S |j 8sg. oi oonolarot 

inlatunxoi — inixi&exoiaav] «anctus (religtosua 

Iul.) episcopus — iinponat eluL o intaxonos (0» inl- 

oxonoi Nomoc. L tit.) S, ubi om. w. Tq> ngnyfiaxi TttpaS 

imxi&ixmaav |J 9 nepae xq> ngdyfiaxa Nomoe. im \ 12 

nvuv om. Nomoe. m || 14 3vo om. Ssrlul., /ortasse recte g 

15 i/t(uiv$t L | 17 xaxtiva — 32 xQivexto om. B? | 18 

«Tivrtj S Nomoc. dm U 20 xal om. S |j 21 xaxd om. NomoeA || 

iniffxdneav N6moc* m | 22 rcgdixov om. s | airtoiv om. Lt 

tiuj f, undt avxov malit Zaehariae || 23 dyfovt] UpovS 

51 24 xit

Nov. CXXIil 22. 23 612 DE SANCTISSIHIS 

xatv airtcuv, EXXE naQcc rn iSicp ftrtxoonoXixri s't'z£ bus autem causis, pro quibus apud propriutn motro- 

TCttQa narpiapxf] etxe nap akkots oloisSijnou 8nca- politam sive apud patriarcbam sive apud alios quosaxais 

iniaxonol ivnyovrai, firtStfiiav iyyitjv rj 6fio- cumque iudices episcopi conveniantur, nullam tide- 

Xoyiav ineo xtje Sixrjs ananeia&toaav, ovxot fiivrot iussionem aut cautionem pro lite exigantur, sic 

Xva xal avtoi onotdaoeoot xwv inayoftivcov ainois 5tamen ut ipsi studeaut illatis sibi causis semet ipsos 

aixtdiv eavxovs Suvkvrovv. absolvere. 

CAPUT XXIII. 

Tovs Si oixovofiovs xal nxtoxoxQotpovs xal geroSo- Oeconomos autcm et xenodochoa et nosocomos 

xove xal voaoxSfiovi xal rois xdv aXXcov tlaywv et ptochotrophos et alioruta venerabilium locoruin 

otxcav Sioixrtxds y.al rois dXXovt anavxas XXTJOIXOLS gubernatores et alios omnes clericos iubemus pro 

xeXtiofiev iixea teov ifMioTEvfraoiuv avxois Sioixrj-10 creditis sibi guhernatiouibus apud proprium cpiscoatcov 

naoa xtp iSiqp imaxonip (o vnoxeivxcu ano- pum cui subiacent conveniri et rationeui suae guber- 

•xoiveafrai xal roit XoyiGfiois xf/« iSias $ioi*rtouoi nationis facere, et exigi quod ex ipsis debentea ostenjro«iff3"a«, 

xal eie7iodxxeo&€u STISO E"£ avxiuv oipsi- dantur, illi venerabili rcddendum domui, ex cuius 

Xovxs* ctxoSeix&eiTiaav, ixeivcp xio ivaytl unoSod^rjao- ordinatione debitum apparuerit. Si vero putaverint 

fiEvov oixat ouxtvos ix x7)t Stotxrjoatos xo %oioi tpavety. 15 sc gravari, post repetitionem metropolita causain 

ei Si vopiaatsv iavxobs flepaorja&ai, fitxa irtv anai- examinet. Si vero metropolita fuerit coiitra qnaiatrjaiv 

6 fitjTqonoXixris xb nofiyfia iiera^trco. ti Si quam praedictamm personarum huiusmodi causas 

firjxoonoXfoqs «iV/ 6 xnxd nvos xwv eiorj/uvutv JTOOS- exaininana ct debitum exegerit, et cxactua pvitavcrit 

wnwv T«S xoinvtut aliiat igtxdoas" xal- xo x? eos 8e gravatura, dioceseos illius bcatus patriarcha cau- 

Bie7Toa£as, xai 6 tUnoax^tli vouioat iavrdf /3e/i/.d- 20 sam determinet. Non euiin concedimus pracdictis 

tp&at, 6 xrts Stoiarâtcoi ixeivrti (taxnoiunaxos ixaroiao- personis pro njcmoratis causis ante examinationem 

xrjs xb aQayfia Siaxoiririo. oiSe yao avyxioooZ/tev et exactioncm debiti proprios episcopos declinare et 

xois ngoeipijftirote nooiutnots ini xwv fivrôvevbetaoiv ad alia venire iudicia. Si quis autein cx ecclesiastiidf 

7tgb xrfi ij-sxnoecoe xal x'r}i anaixâtajs xov cis, cui aliqua talis dispensatio credita cst, ante 

xiii-e iSiovi tnioxdnovt anetfeiyeiv xal tis aXXn 25 rationum expositiouem et dcbitorum solutioncm moyirtofrai 

Sixaarrjoia. tt xtt Si ix xaiv ixxXqata- riutur, iubemus eius hcredcs simili modo et ratloni* 

axtxiov xtva xoiavxr\v \ Sioixqatv q iftniaxev&els f TTOO rijs j bus et exactionibus subiaceie. 

xdtv d loyiaftwv l iutQafrioeafS fr xai i xtjs j xwv dnocreiXo/ueraiV 

dX 

xaraôXiis xsXevxtjOEie, xeXfvofiev xolt avtov xXrjoovoftovs 

xaxa xbv Sftoiov toonov xal xoii XvyiOfiaTs 30 

xal xdis anatxtjosotv vnoxelofrat. 

c. XXIII tx B repetit Nomoe. dm XIVlit. 9,1; tx S, ubi huius capitis txeerpta tantum habcntur, repetit Nomoc. L 

tit.8 p. 613 Voell. lnitium (— 13 xal eisngdxxsofrat) habet Epanagoge 9,19. — Summam praestat Nomoe. XIV 

M9,1 p. bW Pitra; Ath. tummam repelunt paratitta Ath.2^1. 

causis, sive apud melropolitanum suum sive apud patriarcham sive apud alios guoscumque iudices episcopi 

conveniuntur, nulla ab iis /ideiussio aut promissio pro lite exigatur, ita tamen ut ipsi quoqne studeanl 

a causis sibi illatis sese expedire. 

XXIII. Oeconomos autem et ptochotrophos et xenodochos et nosocomos et ceierarum venerabilium 

domuum administralores aique ceteros clericos omnes iubemus de commissis ipsis administrationibus apud 

cpiscopum suum cui subiecli sunt respondere et rationes administralionis suae rcddcrc, utquc exigi ao iis 

si quid eos debere inde probatum sit, illi venerabili domui reddendum cuius ex adminisiratione dtbitum 

apparuerit. Si autetn se gravaios putent, post exactionem metropolitanus rem examinet. Quodsi metropolitanus 

sit qui conlra aliquam ex praedictis personis ciusmodi causas examinaverit cl debilum exegerit, 

atque is a auo exactum est se detrimento affecium esse pulet, dioeccsis illius beatissimus patriarcha rem 

ditudicet. lieque enhn praedictis personis permitlimus in memoralis causis anle examen el cxactionem 

debili episcopos suos fugere atque ad atia iudicia venire. Si quis autem ex ecclesiasticis cui talis administratio 

commissa est ante rationes reddilas et dcbita solula deccsserit, iubcmus heredes eius simili modo tt 

rationibus et exactionibus subici. 

y crre] causis pro qnibus s \ 2 naQa xq> 

7iaxQtdpxj3 B c f Nomoc. L tit. ft 4 Sixijs] Stoixtjaetos S 

plerique R 7 cap. XXIII praeter clausulnm xtXtvofUv xoiis 

xXrjoovo/tove xa>v diotxijxaiy — vnoxtlafrat, item cap. 

XXIV- XXVIIin.(614,11) om.Bt \ fj nxaixoxqofovs L, 

xal nxtaxoxQOfOvt post 8 xal voaoxoftovs colt. Epan. 

lul. s || 8 xovs om. Nomoc. d (j 10 dftntaTtv&ivxoJv Nomoc. 

m | 13 nXrjpova&ai Epav. || 16 ro/iioatey Nomoc. llm ] 

vo/tlaouv MLB || 20 sisnQax&ev Nomoc. d D *vofu'ooi 

M LD H Pepaorjo&ai L s B 22 oi yag L J 23 tt^fteroiS 

Nomon.' 1 " 1 |j 25 xal om. S plerique || 26 ti Si xtS 

L | ix om. Nomoc. L liU fl 29 * xtXtvrrjaoi (xBXevxr,or} S 

unu», xiXevxi)eiiw, xhs npoetgrjuevai 

noivaS eulafiovfitroi, Ss xaxa xdiy inioxona>v 

Inrjyayev rj Sidxaû. Quihus quae respondtant in contexlu 

novellae non inveniuntur 

1 pro qaibus Vwilg.] m. RT; Ug. sive? g 3 fidciiussione 

V fidem iussionem T\ 5 tin V J isti T \** R l \ 

7 rubr. De aministrattombus ({. administratoribu») uenerabilium 

locorum propter administrationem Boam ad iudicium 

nocatia Tin marg. (tx lul.). In teqq. rubricae non 

iam adnotantur I Iconos T* B xenodotbos V\ nosochomos 

T | 8 ptocotropbos V ptoehotrochus /2(11 aubiacet RT l 

subiacerct V | «ueniri 7 l U gubernationis aue ratiouem T\ 

12 ex ipsis vulg.] et ipsi /i'6rt||ostendatur T l ostendantii 1 

ostenduntur VR 1 B 13 illi om. R g domui (et domui T y ) 

reddendum T|j 14 appauruerit V\ putauerit R 3 T p«»««» 

R l B 15 mctropolitam W [| 18 cxaminatus libri, corr. 

vulg. [| cxigerit VT l \ 19 bcutissimus vulg. \ 21 porsonis 

om. II 1 | moratts T l Q 22 et cxaetioncm om- V\ dcbert 

T x | episcopos] dcbitos R l § 23 adj ab R l j| cx om. R* T\ 

ccelesiaiticus T\ 24 condita V Q ante rationum] a nostro- 

Tum R l ante hurum? R 3 f\ 25 eipositionuin R \ dcbitarum 

R l T || 26 eiua hercdes] beredes eius K J eius V 1 

eos R

ET DEO AMABILIBUS 613 Nov. CXXIII 24-26 

CAPDT XXIV. 

Et T«S Si inlaxonos ij XXTJOIXOS i£ olusv oxtXX6fitvoi fif/xe episcopis destinati ucque pro suis episcopis neque 

inio iwv iSiwv dntaxoTtafv fir>xa inio Tzpdyfiaroe pro causa ecclesiae aut debito publico aut privato 

T^« ixxltjaiat r\ xQiovi drjfiooiov rj iStcoxixov xtva iv- aliqnam convcntionem sustineant, nisi mandatum baaytayriv 

q anaixTjaiv ino/jEvixiaanv, ti /JTJ ivxoXas 15 buerint a suis episcopis aut oeconomis, ut aliquos 

fyoiev naoa xtov idicov dTitaxontov rj oixovoftiov, alsze conveuiant: tunc enim solis illis qui ab eiB convcuaiv 

dvdystv TTjvixavxa yag fiovoie roT$ naQ* alruiv ninntur damus Jicentiara, si quam obligationem hairayouiKjii 

SiSouf.v aSeiav, dnv xiva dvaycoyfjv txcoat bent contra ccclesiam aut contra episcopos eorura 

HaTa T^S dxxXr,aiat rj rov dmoxonov, xxt' avxwv TIQO- proponere. Si vero ct in quibusdam causis vel actionftivat. 

ti Si xal inl nat TtQayftaaiy i} ayoiyrj eav-20 nibus sernet ipsoB obligatos lecerint in tempore in 

xovs dvoxovi noiijoovotv dv i«P x« dv q> ras dnoxpi- quo responsa laciunt, et pro bis conventioues susciotti 

noioiivxat, xal xas intQ xoimav dyayatyas avxovs pient. 

CAPDT XXVI. 

Ei Si xai dniaxonoi fj xlr,Qixol inig rf,s noXetos Si vero et episcopi vel clerici pro civitate aut pro 

rt rfjs iSiai dxxlr,aias Stn jtfiofieiav nra 17 Ê/OOTO-25 suis ecclesiis propter legationcm vel ordinationem 

viav dmaxoTtov ete xrjr âaikiSn jtohv rj tv dllio episcopi ad rcgiam civitatem vel ad alium quemlibet 

olipSijTiore xontp dvSrjfiijaovat, xtXsvoftsv ainovt firjSa- locum proficiscantur, iubemua eos nullani molestiam 

fiiav dnnxfreiav rj oxXrjatv dno oiovSijnore ni>oiwnov aut importunitatem a qualihet pcrsona sustiuere, lii 

a i , dSeiae oiarji tols vnevfrvvovs avxovt £x tiv centia existente his qui obligatos eos putant se hafie&' 

S eit ITJV dnaQx^v vnooxgiyovaiv 30 bere, postquam ad provinciam revertuntur, convenire 

e. XXIV—XXVIII tx B repetit Nomoc. im XIVtit.9,\, summam praestat Nomoe. ib. p.HOPitra. 

c. XX VI summam Atk. repetit libellu* ntQi Starpogcov avayvtoofidxcov § 1 p. 191 Beimbach. 

XXIV. Si qui autem ex quacwnque provincia episcopus vel clericus Conslantinopoli invcnialur, et 

guis actionem conlra eum tnovere voluerit, si quidem lilis contcslalio in proviucia de cadem causa facta 

esl, ibi lis pcragatur; sin nondwn coepta est, apud sotos gloriosissimos praefcctos praelorio Orientts vel 

apud iudices a nobis deslinalos iis qui cum conveniunl respondeat. 

XXV. Rcligiosissimi autem apocrisiarii cuiuscumque sanclissimae ecclesiae, qui in regia civitate 

degunt aut ad bealissimos vatriarchas aut melropolitanos ab episcopis suis mittunlur, neque pro episcopis 

sws neque pro negolio ecclesiae suae vel debito publico aut privalo actionem ullatn vel exaclionem subeant, 

nisi mandatum habcant ab episcopis stiis aut oeconomis, ut aliqnos eonvcnianl: lunc enim solis iis qui 

ab ipsis conveniunlur facultalem damus, si quam actioncm contra ecclesiam aut episcopum habeant, cnm 

advcrsus illos instiluendi. Quodsi etiam in quibusdam causis vel actione se obligaverint eo tempore quo 

responsn faciunt, de his quoqne actiones suscipinnt. 

XXVI. 67 aulem episcopi vel clerici pro civilate vel eccksia sua propter legationem aliquam aut 

episcopi creationcm in regiam civitatem sive in alivm qucmevmque locum pervenerint, iubemus eos tiullum 

onus aut molcsliam ab ulla persona pali, cnm liccat its qui se illos obnoxios habere pulant, postquam in 

1 in mrj. Xd 1 ' capitis numerum nntat 3f (ft est in B) | 

i» TIS 8i S] ei 8s Tis L tirtt MD [| 2 tvQt&fj S | ftov- 

•irjfrify S B (Nomoc. dm ) B 4 Ti? dnrtQxia in liiura tx xrj 

iSia dnaQxla corr., xr\ iSla iroXst *. v. add. L g 6 naQa — 

inapzoit] apud gloriosissifnum praefcctum ? (| tmapôtS 

Nomoc. m | 8 Stxaaxats MBSelul] xoTi 9elott 8txnaxals 

L vulg. male interpolutum || aixbv om. S J anoxplvao&at 

S | 11 naQa\ npbe S nagd (xdiv ftt]X(>07toXixt5v) ngbs 

tt dtindt 17 (itQos Toi'S) ftfjrpoTioXixaS coni. Znchnriae', 

*ed traditam leclionem firmat Itd. \ 12 OttXXofitvoi om. 

pf>y post naxQWQxas ».11 wppl. Nomoc." 1 | *ftrj8i SL, 

fifjxt — tntoxontav om. MB Nomoc. m R 13 *ftrtSi ML 

&S I 14 Srjfiooiaxov Nomoe. dm 6 15 17 analTfjctv om. s | 

16

Nov. CXXIH 26—28 614 D£ SANGTISSIMIS 

ivdyetv avrols, ovSsvbt xoiS vofiPQovaiv £x eiv ttvrois 

ijiBV&vvovs ywopivov itooxQtftaxoe nepi xpovtav napayQatprjv 

Sia tbv %oovov% ov iv T»} xoiavxr) anoSrjfiiq 

ik 

CAPOT XXVII. 

eos; nullo [in] his qui se putant habere eos faciendo 

praeiudicio de temporalibus praescriptionibus propter 

tempus, quod in tali causa protraxerant. 

E'C noxe Si airta avatpvfi xov vno/tvtjoiv rj ixfit- 5 Si quando autem causa emerserit, ut admonitio 

tfibv nqoiEvex^nvat inig olaeSrjTcoxe %(MJ/*OT»X^S et exeeutio inferatur pro qualihet pecuniaria causa, 

aixCae tXxe Stj/uooias sXxe iSianixTJs XXTJQIXO} r; /tovax(>v npojSdXXead-at xbv inkq xov npdyftaxos dno- autem liceat sive per se sive per procuratorem moxoivovfuvov. 

jois Si fiova%ois ifceoxat cXxa Si iavxcov nasterii causas agere; scieute qui haec praevaricatur 

ure SS ivxoXioiv xdt iSiat rj xds xov fiovaaxriQiov 15 iudice vel executore, quia et cingulo spoliabitur et 

Sixas npaxxetv p ciSoros xov xavxa napaâtpovxos p^ p poenam V librarum auri exigitur g p per magnificentiB- g 

Sixaaxov fj ixfitflaoxov, cae xal xrje ^COVTJS yvfivcj&r} yvfivco&rj- simum comitem privatarum rerum; executore vide 

cerat xal aotvip> «' x^ iov Xttqav sitnQax&âexai licet Euper haec et verberando et in exilium diri- 

•naoa xov fteyaXongeneaxdxov xofirjTos xdiv nQifiaxiov * gendo: locorum sanctisBimis episcopia provisuris, ut 

xov ixflifiaoTov SrjXovoxt TXQOS xoixote xal fiaoavovs 20 nihil bis coDtrarium fiat, aut si aliquid committatur, 

vnofttvovxos xai tie l£o(>iav nefinojievov. xdiv xaxa memorata ultio procedat. Iudice vero viiidictani 

xonov oanoxdxcav Imoxonav nqovooivxoav. iva firj- ditferente imponere ad nostram Bcientiam episcopos 

Siv xovxtav ivavxiov ytvqxat, rj eiTieg xt aftaQxrj&^ referat. 

iva ij eifnjftevt] txdixtjoiS itQoiX&oi. xov Si dgxovxos 

xi}v ixSixriaiv dvafiaXXofisvov int&etvat ets rjfitxiqav 25 

cidqaty 6 inloxonos dva.. 

Q Si ovoftax* nnv itQosainov iv oiqSn- 

Ttoxt ixxXrjataaxtx^ xd&t xaxaXeydfttvov, *ai TIQOS 

CAPUT XXVIII. 

Sportularum vero nomine omnem personam in 

quocumque ecclesiastico officio coastitutam, et ad 

c. XXVII in. (— 13 ditoxgtvovfitvov) ex S repetit Nomoc. L tit. 33 p. 640 Voell. — Ath. iwnmam prioris partis 

repetunt paratitla Ath?b § 2. 

e. XXVIII tummam Ath. repetunl paratitla Ath. 5 $ 2. 

provinciam reverterint eos convenire, neve ullum iis qui se illos obnoxios habere putant praeiudicium fiat 

tn temporali praescriptione propter tempus quod in tali profectione traxerint. 

XXVII. Quodsi quando causa emerserit, ut admonitio vel executio de qualicumque pecvniaria 

causa sive publica sive priyata afferatur clerico aut monacho aut monachae aut ascetriae cuiuscumque 

monasterii, et maxime mulierum, sinc iniuria et cum convenienti honore admonitionem et executionem 

fieri iubemus, nullam vero monacham vel ascetriam a monasterio detrahi, sed procuratorem ab iis inslitui 

qui de causa respondeat. Monachis autem liceat sive per se sive per procuratores proprias vel monasterii 

lites agere; sciatque qui haec transgressus sit iudex vel executor, fore ut et cingulo spolwtur et multa quinque 

Iwrarum auri ab ipso exigatur per magnificenlissimum comitem j>rivatarum; atque executor quidem 

praeterea tormenta quoque subeat et in exiltum mittatur. Sanctissimt autem locorum episcopi provtdeant, 

ne quid his contrartum fiat, aut si quid commissum sit, ut praedicta vindicta procedat. Quodsi praeses 

vindictam inferre differat, ad notitiam nosiram id episcopus referat. 

XXVIII. Sportularum autem nomine unamquamque personam in qualicumque ecclesiastico ordinc 

1 avxoTs — ^x eiv °" l « -S'» v - ntfeybe inserto ante yivofuvov 

I fttjSevbs S || aixovs Sx^w Numoe. m Q 2 vnev&vvovs 

om. s fl iiEpl — 4 naQtiXxvaav om. S |) negl XQ°~ 

vlav napaygay>Tjv] de temporalibus praescriptionibus 5- |j 

3 dnoSrjftiq] causa sr | 5 aixla LBSsIut.] aixia xte M |j 

avafavjj S unus || t]\ et ff fl 7 xXypwip] fj XXTIQIXOV NO* 

moe. m B 8 ftovaaxglai Nomoc. m ftovaaxqla B c Nomocfi 

^ ^V doxrjxQlq om. Sclul. |j oiovStjnoxe /to~ 

jQ] aut (vel Iul.) cuicumque monasterio s lul. | 

9 xal om. Nomoc. dm s || 10 xai xbv dxfltfJaoftbp om. s I 

11 firjdBfilav Si\ ftij ftevxot Sjs(Iul.) || fiovaaxr,qiav L a j 

12 l(peXxBod"a.iNomoc. n || 13 anoxQirovfievop MB e ] ano~ 

xQtvopsvov SLBf Nomoc. dm \\ 15 tfi* ivxoXio>v\ per procuratorem 

g J ids idias rj om. c | xov om. Bf S 16 eitirgdtTttr 

Nomoc. m || 18 XITQCOV ^^t;tf/ov Nomoc. a Q 19 

naga — itQtfldxtov om. B r | xaiv nptfiaxcov] xdtv i8txd>v 

MLs.v., B c Nomoc. dm || 20 JIQOS tovxoit otn. Bt || 

21 Twv— 24 TCpoeX&ot om.S^ 22 xonov) xonorv MB c (s) 

xov xojtov Bt Nomoc m 1 nullo] nullo eos R* g in del. Beck || qui V 

| 23 ivavxla Bt^TJ — 24 5T(K>eX&ot 

om. Bf || T*] xtvi NomocA g 24 TtQosiX&Tj B* U 25 

1 ] quae 

RT que V* || babere eos Btclc (qui add. obligatos)] habcre 

eis (in ras. V 3 ) libri J praciudicio fatiendo H 3 , fatiendo 

om. /2 1 Q 3 protraxerant V) protraierint Tvulg. protraxerit 

R Q 5 ut vulg.) tuno RVTl 6 exousatio R | 7 monache 

T 1 (| aut nonasterie F* aut monastcrio V 3 T l , 

dtl. T 2 8 8 cuique R || 10 amonitione T l adiiomonitioncm 

R a || monastcria RT l monaatcrio V | aut asaistriam 

(asaisteria T 1 ) monasterio (monasteria R") RT, om. V\\ 

11 procuratione R l g 12 qui] quod R || pro om. V\ 13 

eive per] sive om. R (] sive per} per om. R J monoateriis R l \ 

14 scicnti R l | quara T x |) baec om. V\ praeteruaricatur 

R a | 1& iudiccm R x a iudico T a || executorem R l executione 

T l || et] in T 1 || cingulos T a Q expoliabitur K| 

16 VI X V\ 17 comitem T l % rerum om. R l g executorem 

VT X execut»»» R* 0 18 et RT) etiam V 8 uerberamdo 

R 1 uerba»«»«ta R l ncrberamenta T uerbera suot 

inepta V 1 uerbera sumpta V 9 H dirigendum R l VT* 

degendum T 1 * |j 19 sanotis T | 20 fiat (cuntra fiat II') 

contrarium R I aut] ut R l T fl aliqui R l | 21 uitio R l 

T x B iadicem RVT* Q 22 differentem imponcre /i l dif- 

avafiaXXo/ierov XTJV ixdixrjotv S | 26 dvaftQsxio] 6 dva- 

ferente intempore V inferre diffcrentcm (differcnte T z ), 

ftgixai (sic) L |J 27 OJZOVQXOVXCOV M ano^xovXXtov S in marg. al. inpunere T \ 23 referatur V | 27 Bportulft- 

plerique (et sic in/ra), OVVTJ&*II5V MM.V., B 

rutn] dc aportularum R % ( peraonam om. V 1 \ 28 eccle* 

siastico om. T l

ET DEO AMABILIBU3 615 Nov. CXXIII 28. 29 

xoirots Siaxovtoaav xal povaxbv xal aaxrjrQiav xai haec diaconissam et monachum aut ascetriam aut 

fioidaxQiav vneQ ndarjs iyxXTjpaztxrjs xal xQTjftanxTJs monastriam pro omni criminali et pecuniaria (causa). 

aixlaiy Sarje av eirj 7ioa6zr]Toe, sXxc and xhjQixov cuiuscumque sit quantitatis, sive a clerico sive a 

iijs dno xtvos Iv axqitxeia xataXeyoftdvov vn6fxvr\aiv quolibet in militia constituto admonitiouem 6usci- 

8e£ovrai, rj iv tjj fiaodiSt noXei ij iv xaii inapxiais 5 piant aut in regia civitate aut in provinciis quibus 

lv ah Sidyovaiv, ov nXtov xsaadgtav xegaxlcov 8i- deguiit, ne amplius quattuor siliquas dare permitti- 

Sovai avyx&QQvit.ev. tl Si T»S i£ rjfiexiqai xelevaews mus. Si vero ex nostra iuBsione aut ad iudicem aut 

JJ aQxovioi fj fiaxaQiotzatov narotaQxov axaXcle ix- ad beatiasimam ascetriam missus executor in aliam 

^tfaaxTjs «s dXXas tnaQx^ ai vnoftvijaiv nQotayayoi provinciam admonitionem offerat alicui memoratarum 

xwl tcov ftvrjftovsv&ivxcav nQosconw, ftt) •ntQnnioa) 10 personarum, non ultra unum solidum accipiat. Si 

ivbt rofiiofiaroe xo/tt&o&w. ei Si xai imsQ /uids xai vero pro una eademque causa multas ex meinoratia 

irjt avTTjs aixiat nollovs ix rcov /iv^ftovev&eyrcoy personis admoneri contingat, unam et solam persoix$osc6na>v 

vnofivTja&rjvat ovpfiaiT), ivos xal povov nam pro omnibus sportulas dare sancimus. EpisconooioJTxov 

vTtip ndvjcov anoQxovXa xopflêo&cu &e~ pus euim pro rebus suae ecclesiae nullam exactiooni&fiev. 

inlaxonos Si vneQ icavîtqayfiatwv T^sl5nem molestiamque sustineat, sportularum vero si pro 

i^ms ixxXrjains ftrjSsftlav lud-oSelav v oxXrtoiv vfKSja- talibus causis admoneatur, exigatur; actiones videad-co- 

anoQrovXa Si el vni icov iotxaiv nqayfidra}-at onoQTovXa compellatur, et si quidem militat, cingulum perdat, 

foXfitov iv SinXqi onep iXafle ru} ananrj&ivtt KQOS- si vero clericus fuerit, a clero removeatur. 

airtqj dnoSovvai ovvco&eia&to, xai ei ftev axâztvexai, 

xai tr\v ^civijv dnoXXvrco, ei 8i XXTJQIXOS eXrj, xov xXijiXXfr 

25 

CAPUT XXIX. 

ToXs 3i TiQeopvxeQois xal 8tax6vois xal vTtoStaxo- Presbyteris autem et diaconibus et subdiaconihus 

n xai naai toie dXXoit idls iv XX^QC^ ^Q^ •te-tayuevois •tetayuevois et omnibus in clero conscriptia non babentibus uxoyafterde 

xaxd toiis &ciove xavovat ajtayo- rem Becundum sacroB canones interdicimus etiata 

xai rjfteis xaxa ii]v lobv aylaw xavdvcov nos sccundum sanctarum regularum virtutem mulie- 

, ywaixa rtva iv ra> iSiq oixcp ijisisaxjov 30 rem aliquam in propria domo superinductam habere, 

i i xal &vyarQoi xai dStXfrjt tamen citra matrem aut sororem aut filiam et alias 

c. XXIX ex B repetit Nomoc* XIV tit. 8,14; in. (— 616,1 Ixtptvyn) et elautulam (616,12 tnidxonov...) cx S 

repeiit Notnoc. L tit. 28. 27 p. 635. 634 Voell., tx B habet B l K 18, 6 p. 435 Zach. — Summam praestat Nomoc. 

XIV tit. 8,14. 

conslitutam, ac praelerea diaconissam et monachum el ascetriam et monacham pro omni criminali et pecuniaria 

causa, cuiuscumque sit quantitatis, sive a clerico sive ab aliquo in miCilia conslituto admomlione 

petiti sint, sive in regia ciritate sive in provinciis in guibus degunt, non plus quam qualtuor siliquas dare 

permittimus. Si quis autem ex iussione nostra sive praesidis sive beatissimi patriarchae executor missus 

in alias provincias alicui ex memoratis pcrsonis admonitionem obtulerit, ne ultra solidum unttm accipiat. 

Sed etiam si forlt de una eademgue causa plures ex memoratis personis admoniti sint, ut wiius solius 

personae pro omnibus sportulas accipiat sancimus. Episcopus aulem pro rebus ecdesiae suae nutlam executionem 

aut molesliam subeat; sportulae vero, si de propriis causis admonitus sit, ab eo exiganlur: ul 

scilicet actiones quae conlra ecclesias instituuntur oeconomi suscipiant, vcl illi qui ad eam causatn consfituli 

sunl. Qui vero adversus haec sporlulas exigsre ausus sit, m duplum quoa accepit personae a qua 

exactae sunt reddere compellatur, et si quidem militat, eliam cingulum amittat, sin clericus sit, e clcro 

expellatnr. 

XXIX. Presbyteris aulem et diaconis et subdiaconis et ceteris omnibus in clero constitutis tixores 

non habenlibus secundum sacros canones nos quoque interdicimus secundum sanctorum canonum vim, ne 

quam mulierem in domo sua extrinsecus inlroauciam habeant, excepta tamen matre et filia et sorore el 

1 xal aaxfjTQtav xal uovdargiav] aut ascetriam aut 

monastriam s Q 2 xal] rj B |J 3 onoarfi S \\ 5 fj om. S | iv 

Tjj — inagxian om. Bf || 6 &d bcatissimam ascetriam s || 

oxulfj 5 U 9 eie] 4n l S | aXXat dnngxias) aliam provinciara 

f | nQOtdymv S\ 11 evds om. slul. |j Si xal] xal 

otn. L l 14 anoQTOvXXa M, owri&elas {et nic infra) B |j 

xopt&od-at MLB] Si8oa&ai 5?(/H/)| 15 8i\ enim s \ 

1G tvoxXrta%v S || 17 8i om. Nomoc. dm || ei SsiAlh. Theod. 

Nomoc.XIVtit.)\ ftT]8i ei (8i ti add. t. v. in litura L, ti 

«"»• Nomoc. dm ), MLB (/«/.) tam antiqua quam manifesta 

interpolatione Q inif> Ttav iSixdfv] pro talibu» e fl ngayftdrcoy 

om. B \\ 18 dywyds S | 19 xaxd TWV lxxXrtai(ov 

5 (tul. v. /.) I 21 OTtopTOvXa $. v. owrftiias L || 24 xai 

°m. Nomoc/ || IOV XXTJQOV om. Bt \ 25 ixfZaXio&a M || 

26 fiS" nota capitit in mg. M (pt eit in h) \ 27 naai om. 

lul, TOIJ dXXois otn. Ss |j iv fty XXTJOCO B c 1 sut sistriam iZFct aut assisteria T 

\\ xaxaXtyo- 

JMVO»S ftrj (xal fiij v. l.) S B 28 yafitxdt] uxorem e || 

29 Vfitis M\ ayi neo vulg. | siquas T l filii 

quas /i 1 1 7 nostra ex F| 8 beatissima 10 V* |) asistriam 

(sistriam /i s ) missus R*V* sistria rea missus WV l nstiare 

amissus T l assistriam rctnissus T 1 | alias prouincias 

Tvulg. \ 9 tnoratarum V \ 10 solidum H l T 1 ] 

unum solidum VT*vulg. sol. unum Iltchol. || 11 una 

pro Ii x I multis R x T Q 12 personis] causis personis II 1 (| 

ammoneri V amm»»» H l anto mori T |j contigerit T \ 

13 prae V \ dari R \ 14 enim] vero vulg. || tuae ecclesiae] 

siue ex rebus R || 15 molestiam T l I sportulas R l \\ 

vero 8i] nomine si T" 1 act V\ 16 amoneatur T admoneat 

V 1 0 exigatur Beck] exactor libri jj 17 ecclesias T \ ecoooniii 

R x ycononii3 R 1 | 18 illis vulg.] aliis {otn. T l ) 

libri g 19 tero om. R l J hoo? 2T 1 !J sportulas exigere T % , 

exigere om. T l % praesumpscrint V || 20 que jT* Q acceperit 

T \ oredere T l || 21 compellantur FJ militant et 

perdant VT\ 27 et om. T x | uxores T§ 28 sacraa V R 

29 saorarum T | mulierum VT l | 30 propriam domum T% 

auperinduotum /2* Q 31 tamen] tum id l , dtl. R* \ matrem] 

in matrem /2 1

Nov. CXXHI 29-31 616 DE 8ANCTISSIM1S 

xal tdSv alAatv nôsconav, axwa naoav vnoyilav ix- personas, quae omnem Buspicionem effugiunt. Si 

tptvyti. ei rts 8i naQa xaitrjv XTJV TtaQoupvXaxTiv yv- quis autem abBque hac observatione mulierein in 

vaixa Iv xd} iSlep otxip oxfi, ijtts Svvarcu nvrw ijio- sua domo habet quae potest ei suspicionem inferre, 

ylav inayetv, t xal ana£ xai Sls rj wr» rov iStov et semel et secundo a suo episcopo ant a Buis clcriinioxonoy 

Ij inb zdJr idicav avyxXtjQtxwv vjtoftvrj- 5 cis admonitus, ne cum tali muliere habitaret, eicere 

a&els,^ OJSTS ftera roiavnjs ywaixbs [irj oixeTv, ixfia- eam de sua domo noluerit, aut accusatore appa- 

Xslv aliTjv ix IOV idtov oXxov ftt] d-eXô^, t} xttttjyoQov rente probetur inhoneste cum mulicre conversari, 

tpaivouivov anoSiix&ji aaiftvoit fiera xotavxye yvvai- tunc episcopus eius secundum ecclesiasticos canones 

xbs avaatQitpso&at, xrjvtxavxa 6 iniaxonos avtov clero eura amoveat curiae civitatis cuius clericus 

xarn xois ixxXrjaiaaxtxovs xavoras xov XXTIQOV avxbv 10 erat tradendum. Episcopum vero nullam penitus muix/JaXXexto, 

T/} {IOVITJ xijs noXscos j rje xXrjgixbs jg j ijv pjraXa£et, 6 iepei>s permittimus. Si vero hacc non observet, sacerdos 

iy ov riraxrat inofttftvrjaxirco xaxnrjv, tva naat 20 8ub quo subiacet admoneat eatn, ut omnibus modis 

rônote ibv totovtov avBqa dxpdlXy rov iSlov otxov. talem virum eiciat sua domo. Si vero boc distulerit 

ti Si rovro intQ&Tjrai nQagai, rije ixxXrjOtaorixrje agere, ecclesiastico ministerio et propriis emolumcnvnrjQeaiae 

xal rtoy iStcov SiaQicav aXXorgiov/n'vT] iv tis alienata monasterio tradatur, et ibi omni suae 

fiovaarrjQiq) napaStSoa&to, xdxet ndvra xov rrjs iSiag vitae tempore degat: rcbus eius, si quidem filios 

XQOVOV SiartXetTto' xcov nqayfiaioy»


ala fj xw Intoxontp rj rols XXTJQIXOTS f} rdts dXlots 

vntjQtxait TtjS ixxXtjalas vpQttos rt inaydyoi, xsXevofitv 

xovxov flaodvovs vjtofislvai xai tie i&oqiav iXBfttp&ijvai' 

« Si xal avxa xd &ela fxvarr/gia xrti xds 

episcopo aut clericis aut ministris aliis ccclesiae iniuriae 

aliquid inferat, iubemus bunc vcrbcra sustinere 

et in exilium mitti. Si vero et baec sacra mysteria 

 

Epan. | 14 xaiv xoncav om. B Epnn.s, Sunut | xai] rj 

S unus | xal xatv — 24 intoxonwv om. L errore propter 

homoeoteleuton commisto Q 16 ovx) fif) B?\ 17 notovotr) 

ov xtXovaiv Epan. g 18 « ftrj om. B e f 20 *xaXiaoi 

libri H 21 avxovt flaaraêtv] tptptiv aixovs Epan. £ 24 

xaiv xonoiv oatoixdxov (oaiairaxcov om. Bf) ITCKJXOnait 

B g xai] aut etiam (i. t. fj xai) s I 25 xaxd xbt> 

xonov LB C per loca f | 27 rjfuuv om. B> || ix8ixrtoet M 

fatxSixqaBt B c diBxSixijcrj Bf | 28 ftotvas om. 3/ B 

29$q. 0. XXXIII om. e || 30 xnl rwt] xal nt^l xaiv L fi 

/tovaxiav] xXrjqixaiv xal ftoraxiHv Sv.L 

1 ministeriis aliis V aliif ministris (ministeriis T 1 ) 3T*R 

iniuriam VT l v»lg. I 2 aliquam Vvulg. g ubera T x miniaferia add. Beck || 5 capite puniantur T 

\ 

3 et in] aut in VT aut etiam in R | bic R J 4 et «acra 

2 [] ipsum 

T | litaniis (e/ $ic conttanter) vulg. Q 6 repcriuntur Beck [) 

7 et] ut Beclc |j Tcrbcribus] et ucrberibus R | 8 etiam 

om. T x 8 9 costincat T\ Et] Et haeo Beck\ 10 ctiam] 

et R | 14 sanctis T | 15 qualis T*vulg. g in qua] ubi 

V | 16 non om. T* | etj qui R* V |] faoiunt om. R< 

V I l 17 ctiam] etiam qua (quaa V quasi, in tnarg. al. quos 

R a ) saccrdotei R VT, qnae ex versu Buperiore temere repetita 

sunt | 18 in vutg.] et RVT Q leUnia» T* fl in 

om. T\ 19 prcponi T 3 { et del. T* fl uocauerint T l uacauerint 

T 1 | 20 ccbrandas T | sacras V | 21 consuere 

eos T l B perfare V 1 perfcrro V* | 22 clencia et epiicopis 

(episcopos 7" 1 ) 7'|| celebraro T§ hoo T§ 23 sanctia 

R J 25 pracsento nostras leget uirtute R l VT praescnti 

nostrao legi uin (n'c) R\ corr.vufg. | 26 transocnderc IV T 

transoen eum ipatio 3 litt. V 1 | iudicauerit T l 9 praediotas 

poesas patictur ituerit R* (vulq.) ex/u/., nifallor, 

om. R x V 1 T praedictia penis mbinccbit t. v. V*. Jn eodd. 

tenientia eontinuatur verbit monastcrioratn et reuerentisaimoram 

monachorum disporitionem manifesto corruplis tx 

rubrica eapp. teqq. inscripta (e/. ad 622,29), 9110 guidem 

tx margine in conteztum temere intrusa ip$a enuntiati 

elausula loco $uo deturbata ut j) 29 De om, R } VT$ add. 

R 2 | 30 diipositionem libri, corr. vulg.


CAPOT XXXIV. 

f toiwv vbv apfiav rj rov fl^/tay^- Iubemus igitur abbatem aut arcbimandritam in 

xtjv iv ixaozq) povaoTijQiq) npo/3dXXeo&ai ftrj ndvxcas unoquoque mouasterio ordinari non omnino secunxard 

rois fla&ftovs tavtftovaxdiv, dXX* ov ndt-xes oi dum gradum mouachorum, sed omnes monachi meftovaxol 

r] ol xaXXtovos iitoXrjyjscos ovxes intXit-ovxat, lioris opinionis existentes eligant, propositis sanctis 

jiQoxttfiivav xatv ayicov evayysXiav Xeyovxes, asol- 5evangehis dicentes, quia neque propter amicitiam 

Si Sia (piXiav rj SS dXXrjv olavSiJTiors %OLQIV, dXXa aut oliam quamlibet gratiam, sed scientes eum ct 

ywioaxovxti avzbv xal T/J rciarei OQ&OV xai tq? @iq> fide rectum et vita castum. et guberuatione dignum 

cobtpf/ova xai rfjt Siotxyoeos d^tov xal Swdfitvov TTJV et qui possit nionachorum disciplinam et omuetn 

xwv fiovaxcov dmoTt't(tT]v xal jtaaav xfp> xov fxova- monasterii statum utiliter custodire eum elegeruot; 

atrjQiov xardaraaiv ôât/^ws M 17, 2 p. 507 Zach., c. XXXV-XL Nomoe. XIV tit. 11,1. 

c. XXXV ex B repetit Nomoc. Am XIV tit. 9,32. Initium tantum integrum (— 22 xo ftovaxixbv axVM a )> re ^' 

guorum brevis epitowe csl in S indeque in Nomoe. L tiU 33p. 639 Voell.— Summas praestant Nomoc-XIVtit.ll,Z, 

Pon. 26,12; Ath. summam repelunt paratitla Atfi. 18 §1. 

XXXIV. Jubemus igitur abbatem vel archimandriiatn in singulis monasleriis non omnino secundwn 

gradus monachorum creari, sed quem cuncli monachi vel qui melioris existimaliimis sunt clegerint, propositis 

sanctis evangeliis dicentes se non propter amicitiam vel aliam ullam graliam, scd guod sciant 

esse eum et fidei rectae et vitae castae et adtninistratione dignum et qui possit monaclwrum disciplinam 

omnemque monasterii statum utiliter custodire, eum elegisse; atque sanctissimus episcopus, sub quo monastcrium 

conslitutum est, eum gui ita elcclus est omnibus modis abbatem creet. JJaec autcm omnia quce 

a nobis staluta sunt de creatione abbalum, eiiam in venerabilibus fcminarum monasteriis el asceteriis 

valere iubemus. 

XXXV. Si quis autem ad monachicam vitam se conferre voluerit, iubetnus, si quidem cognitum sit 

eum nulli condicioni subiectum esse, praesuletn monasterii, cum ei visum sit, habitum illi praestare 

Sin autem cognilum non est, num tillt condicioni subieclns sit, per tres annos non accipere eum habi 

tum monachieum, sed inira praediclum tempus praesulem motiasterii vitam eius expenri. Et si quis 

intra triennium extilerit qui aicat eum vel servum vel colomon vel adscripticium suum esse, vel etiam cum 

agricutturam fugeril vel cum quid furalus sit vel propter deliclum aliquod monaslerium eum inlrasse, eaque 

comprobala sint, domino suo ille reslilualur una cum rebus guas in monaslerium introduxisse probalus 

1 xoiwv] Si LB H dfifiuv M aflav Bf o@dv L 

2 tv MS\ tovs iv LBJ| 3 xovs pad-ftovs] gradum s if 

(lovaxcbv) dXXct xaxd xds nQaêit add. L (ex Theod., ut 

vid.) I) ov om. s || 4 fjj] xal Ecl.> om.tr |j imXi\tovxai. Ecl. |j 

& Xiyovxes ante yXQOxetfievoiv coll. Nomoc. dm , otn. Ecl. \ 

ovSi MB c s\ ov LBfEcL Nomoc im lul. \ 6 8i om.LB c s 

(Iul.) || xdptv] oxiaiv BCfal xbv (llov No>noc. dm g 10 X9Tl~ 

aiftios om. Bf | 15 TOIS XOJV ywcuxaiv evayiff* S | 17 

ftopnaxtxbv J3' | 18 ei om. Nomoc. m 9,32 || yvuQtfioe] Sfj- 

Xoi S XXTJQIXOS Nomoc* 9, 32 | utjSefiiq hcl. \ 19 tvxTi] 

xvxq SuvJUxij L 0 20 avvtlSot i> v. l. j| napdcxfl Ec^ •"°* 

inoc. d 9,32 B yvo)Qit,rpcai S plerique \ 21 « B^Nomoc. m 

9,32j rj Ecl. s Iv Nomoe. m 11,1, om. AfLS | vnoxetftBvos 

S unus H 22 Xafielv Nomoe. m 9, 32 | xo fiovax*xbv oxrjfia 

S Nomoc dm 9, 32 || 23 ixxbs Nomoc. m 9,32 B 24 avxov 

Ecl. U 25 rts om. B( (| xoXiovbv] pia&ioxbv LBNomoc. dm 

11,1; *. v. JJTO» [iiafrioxbv AI jj 26 xovxov Tdtov Nomoc. Am 

9,32 II 27 ytUQy^xrpf Ecl. ^28 nxato (sic) L l || xal ravra 

om. s | 30 aniq\ roiv a>vneQ Bf 

2 non omnino F s in rat. 4 litt., non ideo R l \ 4 eligantur 

libri, corr. vulg. |) praepusiti V || 5 propter] pcr 

VT\\ amicitias R \ 8 disciplina T l \ 10 sanctissimum /] 

et saaotissimum Vvulg., etsanctum Ii J| 11 coDBtitutumest 

V 2 in ras. || modis omnibus Rvulg. |{ 13 propterj prae 

T*\\ ordinationum R || 14 abatum V { 15 architrlia R 

arcbiatris VT \\ 17 monasticam Tg J8 quod TO nulli T* 

vulg. |J 19 eubiaccat T g 20 praebea» vulg.] pracbet libri J 

21 ciuilibua R> Q subiaoeat T || intcr VT \ 22 et) ut VI* 

vulg., scd Heimbach | 23 excipiat T % I huius VT*] homiaia 

huios RT 1 huius hominia vulg. || conuersatiuno T 

conuersionem RV { 24 emiserit T* B 25 dicens] dicens 

se 7*| ascriptitium V'T\ inscriptitium V hunc incriptitiutn 

R | 26 suutn] siae T l Q hunc om. R (cf. ad 25) 3 

essc aut] aut csse T l , aut om. V Q etiam R*Tiuly.\ et 

R l V 0 fugienteg R tt || 29 huno] eum R


(iovct^Q eisayaycov, Xoyov itgoxeQOv toe oiSsv vnofitvtX 

itcifM. xov idiov Seanoxov Xa/jfidvovxa. ei Si 

ivxbs XQtexias fir,Sels ivaydytj xtvi xd\v tiqrinivav 

ixQOSonav, 6 rjyovfievoi xov fiovaaxrjoiov fiexd TTJV 

nnQa$(>Ofir}v xov XQIBXOVS XQOVOV, ei xbv xoiovxov avSga 

aîov *(?(*$, xdxe SiSoxca nvxaj xb cyriiLa, xal [irjSeis 

avxd} fiBxa xavxa oxXyaiv iitip tvygrfi dnttpegdxai, iv 

ooqt fitvroiye iv xcjt ftovaaxTjpico Stdysi * xa Se itQayftara, 

antQ ets ro fiovaoxrjQiov eitayayav (paveirj, xcj> 

deixwfitvtp Seanoxj] dnoSiSoo&a). ci Sd xis xwv eigrj- 

[tivoiv nqoianitov xaxafoiyei xo fiovaaxrjgtov xai eis 

xoofintdp eX&o^ pCov, ij iv xale noXeatv rj iv ayqdis 

n£oi£Qx eTat in monasterium introdoxisse, iusiurandum primum 

quia nihil patietur a suo domino percipientem. Si 

autem intra triennium nullus quaesierit aliquam memoratarum 

personarum, abbas monasterii post trans- 

5 cursionem triennalis temporis, si talem virum dignum 

iudicaverit, tunc det ei schema, et nullus ei postea 

sit molestus pro fortuna, donec tamen in monasterio 

deget; res autem, quas in monasterium introduxisse 

videtur, illaesae domino reddantur. Si quis autem 

10 memoratarum personarum reliquerit monasterium et 

ad saecularem veniat vitam, aut in civitatibus aut 

in agris circumiens propriae fortunae tradatur. 

» ijl iSiq xvxfl itagaStSoofrco 

CAPUT XXXVI. 

'Ev naoi Si xols fiovaaxrjQiots, aneo xoivofita xa- lu omnibus autem monasteriis, quae coenobia di- 

Xovvxai, xeXeiopev xaxa xois fiovaxixovi xavovas iv 15 cuntur, iubcmus secundum monacbicos canones ip 

irl oixco navxas oixely xal xotvcue xQeipea&at, xai uno habitaculo oniiies (habitare et communiter ali, 

xaxa xbv ofioiov XQOTIOV iv evl oixco navras xe%to- et simili modo in uno babitaculo omnes) separatim 

(>iofiiv(os xa&evdeiv, aiere apoipaSbv aXXijXois fiaQxv- dorraire, ut mutuum alterutris testimonium castao 

qiav xqs OCOWQOVOS Siaytoyf,e naQe'x etv avxovs, nXrjv conversationis praebeant, nisi quidam tamen ex eis 

ti fiT) xivts £§ aixutv fj Sia xr)v xQoviav iv /xovaarrj- 20 aut propter longaevam in mouasterio conversationciu 

(>lt? aaxtjoiv T/OVXCOS flovXdfievot t,^v fj ytjgcos rj aeo- quiete volentca vivere aut senectutis atque corporis 

(tauxrjs ao&eveias %O.QIV iv iSiaC,ovot xeXXiois evSov iufirmitatis causa in remotis celhilis intra monasterov 

ftovaaxrjpiov xvyxdvovat Simrcovxai' xovxo §e rium constitutis degant; boc autem cum conscientia 

fitxa siSijaccoe xai yrojftrjt xov rjyovpivov yivtofrai. et voluntate abbatis ticri. Haec omnia in monaatexovxav 

andvxoiv xal negl xa fiovaaxr,Qia xnl aoxn- 25 riis et asceteriis feminarum servantibus. In nullo 

•xfiQia xobv yvvaixcov naqaae uXXo fiovaaxrjQiov iavxols noieiv. ti sit nova mouasteria acdificare, locorum sanctissimus 

8i itXtiova e'trj xa. xotavxa fiovaoxrjota, Tva /irjSi 

avayxrj ydvrjxai vda fiopaaxrjoia oixoSofttTo&ai, 6 xcov 35 

c. XXXVI om. S. 

sit, fide prius a domino suo accepta nihil se passurum esse. Si vero intra triennium nemo aliquam ex 

praedictis personis convenerit, praesul monasterii post triennii tempus praelerlapsum, si talem virum 

dignutn iuaicel, tunc ei habitum praebeat, neu quisquam ei postea molesliam propter condicionetn adferat, 

quamdiu scilicel in monasterio degit; res autem quas eum m monaslerium inlroduxisse apparuerit, ei qui 

dominus probatus sit reddantur. Si quis aulcm ex praedictis personis monasterium reliquerit et ad saecularem 

vitam transierit, vel in civitatibus vel agris aeambulet, suae condicioni tradatur. 

XXXVL /n omnibus autem monasteriis, quae coenobia yocantur, iubemus secundum monachicos 

canones in una domo omnes habilare et communiler ali, atque simili tnodo in una domo omnes separatim 

dormire, ut mutuum sibi invicem testimonium castae vitae pracbeant, nisi qui ex iis aut propler diuturnam 

in monasterio exercitationem quiete vivere volentes aut sencclutis vel tmbecillilatis corporis gratia in 

separatis cellulis inlra monasterium constitulis deyant: hoc vero sciente ac voUnte praesule fiat. Atque 

haec omnia etiam in monasteriis et asceteriis feminarum obscrventur. JSullo autem reipubhcae nosirae 

loco in ttno monasterio monachos et monachas habitare vel dupUcia quae dicuntur monasteria esse 

permittimus. Vbi vero tale monasterium reperiatur, omnibus tnodis iubemus viros a feminis separari, et 

mulieres in quo sunt monaslerio manere, viros autem aliud sibi monaslerium condere. Quodsi plura sinl 

eiusmodi monastcria, ut necessitas nulla sit nova monasteria aedificandi, sanclissimus locorum episcopus 

1 oiS&y LBelul.] olSev Stivbv M (ws oiiSev avxbv 

Sgaaei xaxov nov. V, 2 § l extr.) \\ 2 tSiov om. EcL \\ Xa/tfidrovxot 

L a anoXapfldvovxa Nomoc. m 11,1 |j 3 draydyoi 

Nomoc. im 11,1 || 6 *Qiv$ MB C Nomoc. am 9,32] xqivoi L 

Nomoe. dm 11,1 vulg., XQIVCI Bf Ecl. | 7 oxXrjOtv ftexa 

ravxa B || xixfjs] TJJS TJ^S Nomoc. m 9,32 j eiafsgixio 

Nomoc. dm 9,32 H 9 xd) Beixwfiivq>\ illaesae sr | 10 azto- 

SiSoxca Ecl. anoSiSoa&uiaav Bf 0 T» Nomoc im 11,1 || 

12 fXd-T/NomoctnUil fl tais om. Ecl. \ noXeoiv] 17 iv 

tait inapxiais add. 2#J 13 negttQxerai\ circumiens s || 

drxoSiSoa&co Ecl. \\ 14 anaoi B c Ecl. Nomoe. am Q xaXovv- 

Tai xoivopnt Bt j 15 xavovas] xvnovs L Q lv oro. B e jj 

17 xajo] ufj xrtTfi L K iv B] otn. ML Q 19 nXrjv ei ftfj — 

24 yivea&at om. LJ3 (j 21 i} cafiaxtxijs] atque oorpori« 

e | 25 xal ntQi] xal om. s B xai doxTjxrjpta om. B e || 

2C ifvXaxxofiivtoy Nomoc.


oatojxaroz iitiaxonos loiit ftovaxovs fitia \5>v episcopus monachos cum monachis et feminas cum 

xal ras ywalxae fisja rdjf yvvaixaiv xt%ca- fcminis separare et in aliis monasteriis congregare 

iv dXXois xa» oXXots povnaTTjoion awayaytiv procuret, quaecumque vero babent communia, inter 

rcOt T« Si nQayfiaxa oon tyrpvat xotva fie- eos eecundum competens eis ius dividere. Fecninis 

Ji avicbv xma ib aQft6t,ov avtols Sixaiov Siai- 5 autem quemcumque ipsae elegerint sive presbyterum 

o&a. rale Si yvvai%iv ov av avral indcitavrtu sive diacopum ad faciendum eis responsum aut 

tirs TxozafivTioov eixe Stdxovop ele to Ttoitiv aixale Banctam eis communionem portandam sanctissimus 

TT 3 B 22 aut R'Tvu/9.] om.IVVt 

23 relinquens — 25 masculi uel feminae R vulg.]

ET DEO AMABILIBUS 621 Nov. CXXII 37. 38 

tt pi%oi p% rfjs j iSins ^ j rois aitoii Intfieivaiev, f , xal si usque q ad suam vitam in bis perseveraverint, p , et res 

TT]- Bubstantia competerc volumus. Si tamen in redemp- 

&irra rt yaraêifêvia fterd rfjs aXbjS aixdty vno- tionem captivorum aut egentium alimenta Bub praeaxdaecos 

Siatftpeiv xeXevofttv. ei fiivrot ijxl dvaogvoei 10 diclis COndicionibllS substitutio aut restitutio fiat, ex 

axxfiaXu>itov rj Trrcoxiov dnozQOffi vnb jds eiorîsrai 

aloiaeti vnoxaxdoxaais rj dnoxardazaat» yevrrzat, i!; 

olStvbt xtov eigrjuevcov XQOjtaiv xavxrjv djioxXtieofrfU 

cvyxiooovfttv. 

nullo memoratorum modo eam excludi permittimus 

CAPUT XXXVIU. 

Ei Si yvvrj TJ dvijg rbv fiovaxwbv indi^trtat fiiov 15 Si qua mulier aut vir monacbicam elegerit vitam 

xai EtstXd-rj eit xl fiovaaxriqiov naiScov ovx vnovxu>v, et intraverit in monasterium filiia non extantibus, 

TW ftoi'aoTT]()icp £v dj cisrjl&e xd TTQayfiaxa aixov 

Siatpcpsip xtXsuofisy. ei 8i xo xotomov TiQosconof 

mouastcrio in quo iDgreditur et res eius competere 

iubcmus. Si vero talis pcrsona filios babeat, et non 

na\5at fyoi, xal ftij nglv tieikfrri eis xb fiovaaxrjQtov antequam intret in monasterium de suis rebus feneni 

icov oixeiiov 7ioayfidx(ov noitjoei Siarvncoatv 20 cerit dispositionem et lcgitimam partem filiis dej>uxai 

iQ vofu/iov fieoot xoTt naiolv dpogieei, xai ov- taverit, etiam sic liceat (ci) et postquam ingrediiur 

io)t i\iax(o aiixcp xnl ftexd xo eiesXfrelv eli xb ftova- nionasterium Buain facultatcm in proprios dividere 

oxtjpiof t?)v iSiav ovoiav tis xove iSiove Stelstv nal- Hlios, ita tamen ut nulli iiliorum Buorum minuat 

Sat, ovxco /ttvTotya WSXB ftjjSi ini ivi xwv eavxov legitimam partcm; quam vero non dedcrit filiis pariXaixtoaat 

xb vopifiov fitooi- xb Si fir, SeSo' 25tem, monasterio compctat. Si vero omnem substanxoiii 

Tiaiai fitgo; xia fiovaaxrôii^ Stapegixio. 

ntianv xfjv iSiav oioiav fttxaj-b xcHv TiaiStov 

ftovXrj&eir], xov oixeiov avxoi ngotconov rols 

tiain inter filios dividere voluerit, propria sua per- 

Bona filiis conuumerata, unam sibi partcm modis 

omuibus retineat quae debeat iuri monasterii com- 

&fiovfiivov, ev eavxiy fupoe ndai iqonon petcrc. Si vero in monastcrium degens moriatur, 

6 xov fiovaozrigiov 30 antequam inter filios suos proprias distribuat res, 

ti Se iv xtji fioyaoxqgiip Sidyiov xeJ.evrff lcgitimam partem tilii percipient, reliqua Tero Bubngiv 

fiBxa^v TWC oiv.tl(ov naiSotv xd 'iSia Sia- stantiae pars monaBtcrio compctat. 

) 7igdyftara, xb fiiu vofttftov fitgoi oi TtalSeS 

iat, xb Si Xombv xrjS ovaias xu> ftoyaoiTjpiqt 

ho. 35 

c. XXXVIII-XL

Nov.TJXXIlI 39—41 622 DE 8ANCTLSSIM1S 

CAPUT XXXIX. 

j Si fura£y rtvcov xara. vofiov ytvoui- Sponsalibus quoque secundum leges factis inter 

tixt 6 ftvrjarrtQ ejs fxovaatrôiov tisdX&Tj, ava- aliquos, sive Eponsua in monasterium ingrediatur, 

avixa xa vnip rijs ftvrjoTeias aQqa^wvcov 6v6- recipiat quae pro sponsalibus arrarum nomine data 

8t8oftfva,îi'rt y fivrjarrj xbv ftovaxixbv §iov sunt, sive sponsa monacbicam vitam elegerit, illa 

, ixeiva ftovov dnoStSorto Srtva ofioicas 5 solummodo reddat quae Bimiliter arrarum nornlue 

y ovoftart ZXape, rijs noivijs ixartQio fidpei accepit, poena ntrique parti concedcnda. 

CAPDT XL. 

Ei Si ovveoTd>TO$ *Vi rov y&pov 6 avrto fiovos n Si vero constante adhuc matrimonio aut vir solus 

rj yvvij fiovrj eisil&rj eis /jovaarrîov, Sia).vto&o> o aut uxor sola intraverit in monasterium, solvatur 

yapos xai Sixa. QtnovSiov, fie&* $ ftevrot xb itQos&nov 10 matrimonium et citra repudium, postquam tamen 

xo litEQxofitvov eis fiovaax^Qtov 16 oxw


pjv xataXiftnavovras aSs axaplcrovs anoxXeieiv xrjs relinquentes yelnt ingratos a sua excludere heredi- 

iSins itXriQovofiiai VUEQ aixfas itQo tov povaxixov fltov tate ministerium ante monachicam vitam subsecutos. 

rtaQaxoX&v&rjadarjs. 'AnayoQevofiav Si rdls yovevotInterdicimus 

autem parentibus filios 8UO8 monachi- 

TOVS iSiovs naiSas fiova%txbv piov inilsyofierovs iwv cam vitam eligentes ex venerabilibus monasteriis 

tlaycSv povaaxTjQlav atpdkxeiv. 

5 abstrahere. 

CAPDT XLn. 

'Eav fiovaxbs xaraXeiyij xb XSiov fiovaaxTjQiov xai Si monachus reliquerit suum monasterium et in 

tk dXXo eistX&T], tX iiva nQaypaxa. iv xv aaveitj, x$ nasterium dereliquit babere videbitur, priori monavoioTw 

fiovaatr]giio, iv co ig dpyrjs eisijX&e, xavxa sterio in quo ab iuitio ingressua est eas competere 

Hiatfi}>tiv xekevoftev. IJoovoeTv Si rovs ooicoxdxovt 10 iubemus. Providere autem sauctissimos locorum epiirov 

•toniav imoxoTtovS) Iva jiqxs ftovaxoi prp* f 10 ' scopos, ut neque monacbi neque monachae circurad 

eis xas noXm ntQiepxuvTai, dXX ei xtva eant civitates, sed si quod necessarium responsum 

v anoxgiotv £x otev i ^'" rc ^ v iSiatv anoxQi- habueriut, per proprios responsarioB boc agant in 

xavxrjy Ttgaxxextooav iv xols iSiois avxoi suis manentes monasteriis. 

f s s fiovaoxTjolois. 'Eav fiovaxos xnxaXeiyjTj 151 Si inonachus reliquerit monasterium et ad saecu- 

TO ftovaoxTJQtov xal «s xoafiixov piov fiexiX&ri, xov- larem vitam migraverit, hunc militia et honore, BI 

•tov xfji ozQttxelas xai xrjs Tifirjs, st xiva k'xet, 'nqiaxov quem habet, prius Bpoliatum ab episcopo locorum 

& ix xov iniaxonov xcov xonaiv xai xov et provinciae mdice in monasterio nutti, et res, quas 

OLQX OVXOS c ' s ftovaax^qiov fiaXha&ai, poBtea habuisse probatus fuerit, monasterio in quo 

xa» xa ngdyftaxa, Saa fisxd xavxa k'x^v Seixfrei?], x 20 mittitur competere. Si vero rursus reliquerit monafiovaaxr,Qiq> 

iv a> d/iftciAXexat SimptQEtv. ei 8i xal sterium, tunc eum iudex provinciae in qua inventus 

nahv xaxaXsiyei xb ftovaaxrjQiov, xoxe avxov 6 a^- fuerit teneat et subdito sibi ofiicio connumeret. 

X

Nov. CXXIU 43. 44 624 DE SANCTISSIMIS ET DEO AMABILIBUS 

ttav xal xcov oixovoficov aixcSv, ov ftfjv dXXd xal 

xiav ixdaxrjs inagxiae aQxbvxcov xql xd/v avxaiv 

jdêcoy dxSixeTofrat, rovs Se ia xotavxa XX 

aavxas xai xois /itxaaxovxas avxaiv xbv eis y j 

xlvSvrov vno/tivetv, xrjv Si xoiavxtjv yvvalxa nav- 

nec non etiam cuiuslibet provinciae iudices et eorum 

otficia vindicari, eos autem qui talia deliquerunt et 

participes eorum sceleris capitale periculum sustinere, 

talem vero mulierem ubique (quaeri) et cum 

xa%ov ava^tjxeTo&at xai fisia iav iSicov 7XQayp.dxoiv 

iv fiovaoirjQicp ifipdXXsafrai, iv ty datpnXiaxsoov ipv- 

Xaxxea&at dvvarat, iva firj xal ixdXtv tv i avxa) 

iyxXyftaxi tvQsfrtiT]. ti fttviotye Staxoviooa iirj xal 

naiSas Ifyot vofifoovs, xb vofiipov fieoos SiSoo&cu xois 

itmaiv. £( Si eiaai evbs ivinvrov pexa xb yrajo&rjvai 

io XOIOVTO ftvaos xa xotavxa ngdyftaxa naQa xwv 

eiaydiv oixcav ftr] ixSixq&eii]. xtXevofisv naoi IQOUOIS 

xbv x6fit]xa tcav notftaTOJV T tjftere'Q(p ylaxto xavxa 

HQOSXVOOVV, xov xwv tonoiv aQxpvroS xuv dfJtXrjoav- 

IOS xd avra nodyixaxa ixSixrj&qvai xrjs £covris cupat- 

Qovfiivov xai jtooiTiftov e XQ V 5propriis rebus (in) monasterio recondi, in quo cautius 

custodiri possit, ut non rursus in eodem crimine 

reperiatur. Si vero diaconissa fuerit et filios babuerit 

legitimos, legitimam partem dare filiis. Si 

vero iutra unum aunum postquam coguoverint tale 

10 facinus tales res iuri venerabiliurn domoruni non 

vindicentur, iubemus omnibus modis comitem privatarum 

nostro fisco Las assignare, locorurn ludice 

qui neglexerit easdcm vindicare cingulo privaudo 

et muliam V librarum auri a comite pnvatarum 

15 exigendo. 

°'OV Xnqwv vnb xov 

xofitjxos xiov itQt@dxwv eisngaxxofiivov. 

CAPUT XLIV. 

Jlaat Si xa&dna^ xdls tv f } dvaoroerpofiE- Omnibus itaque q ggeneraliter 

in saeculari vita con- 

vonf xai fiaXiata xoii xa oxyvtxa fQxf i «v-20 versantibus ib et t maxime i ttheatralia h l i exercentibuB tib viris ii 

Sgdai xe xal ywcuî. xal ftTjv^ xai xais nQoiaxafiivats ac mulieribus nec nou et prostantibus iuterdicimus 

anayoQsiofttv MexQrjofrat ax^fto-xt ftovaxov fj pova- uti scbemate monachi aut monastriae aut ascetriae 

ciQtas rj aaxrjTQias rj olt^SrjnoxB xqontp rovio fiiuel- aut cuiuscumque personae huius imitari, scientibua 

a&ai, iniaxauivtav ndvroiv xd)t> xoXfitavxfov fj xQrjaa' universis praesumeutibus aut uti tali scbemate aut 

a&at xd) -totovxio axfjftart rj fu/iqoaod-ai j} ipital£ai 25 itnitari eum aut illudere in quacumque ecclesiastica 

cis oiavdrjitoxa ixxXrjautaxtxijv xaxdaraaiv, Sti xai disciplina, quia et corporalia supplicia sustinebunt 

acoftnxixae xtpco()ias vnooxTjoovxat xal iôoiq ixa(>a- 

So&âovxat. IXQOVOOVVXOV xov rotovxov oi fiovov 

et exilio coutradentur; provideutibus huic rei locorum 

episcopis et qui sub eis sunt clericis, sed etiam 

xaif xaxa xonov oanoxdxotv imaxoniov xal xwv vn' civilibus militaribusque iudicibus et quae Bub ei3 

aixove xlyoixcov, aXld. xal xcHv itolntxwv xai xaiv 30 suut otficiis et locorum defensoribus. Pocnas aatem 

CXQaxtaixixcov agxovxtov xal xtov VJI* aixovs xdfecov 

xai xdiv xaxa xonov ixSixcov. Tas Si jzoivas xas xtp 

c.XLIVet epU. in S decurtata repetit Appendix Nomoc. L til. cap. eccl. 21 p. 671 VoelL, c.XLIV{—27 naj«- 

Soâovxai) ex B repetunt B* M 17, & p. 508 Zach., Nomoc. ] otxip B Q 16 xa aixd] 

xa xoiavxa Bf Nomoe. m t Nomoc. L tit. | nQa.yp.axa 

om. s | ixStxtjaat (post apeXtjaavxos ».15 coll.) S || 

dipaiQovfit'vT]t Bf H 17 XixQuiv LDS(s /«/.)] XlxQas M\ 

18 tioTigax&Tjoopwov S plerigue, L B c f Nomoc. m | 19 

xoffnixa}] xoafitxqi fHcp Haloander ex jr \ 20 xois om. L \ 

22 fj fioraoxglas LSsIul.] om. MB j| 23 oi(o8qjtoxe 

XQoncp xovxo] cuiuscumque persouae (i.e. itQotwnov) huius 

e U 25 iftjialgat eit] £(mai%etv B' | 28 xov xotovxov] 

xovxov S e H oi fiovov om. S plerique, ff R 29 baiatxdxtav 

om. Ss 9 xai — 30 xXrîxHv om. S [j 30 aXXa] oi 

fifjr aXXa S plerique \xcov oxQaxnoxixc5v\ rdiy om. Slj 

fortasse rectiut' Zachariae 

1 non etiam eorutn caiuslibct R non unius cuiuslibet J r iudicem T ({ ct] etiam V | 2 iudicari T 

|J 

l | autera om. T || 

3 sustinebit R l T | 4 Tero om. T l || ubique VT X ) nbicumque 

RT* vulg. | * quacri addidi \ 5 in add. vulg. D 

recondi T l vulg.] reddi R VT* | cautus R l J 6 eadem R l \ 

8 legitimam R*Tvulg.] et legitimam R l V\{ dari vulg.\ 

9 citra R l || annum unum 2, annum pott cognouerit 

eo'f, V B *cognouerit VT cognoscitar Rvulg.; an teg. 

oognitam sit? |) 10 facinus] commisisset t.v.add. F 3 , coramiaisse 

add.vulg. fl iure R x T*t om. T l | domuum RT\ 

non om. R 3 V Q 11. oomtnitem V comiti R oommitti T y 

commiti T b Q 12 fisco nostro R vulg. g bas] haec R | iudicera 

T 2 t iudice reslituit T z | 13 easdem] rea add. vulg- { 

14 auri 0/71. R auri a om. T l Q coramite F| 16 exigendo 

vulg.] ezigenda VT exigcndam R \\ 19 itaque] itaque in 

T° g saeculari] saeculo in T 1 B 21 prostrantibns RV pro- 

Btratibus T 2 || 22 uti vulg.] ut RT ••• V 1 nco non et V* 

et ut V || scemati RV l T\ monasterie T\ aut asvstrie V 

aut sistrie T\ om. RT l | 23 huius T 1 ] ius V hi« RT* 

huiasmodi vulq., hoc Heimbach | inmitari V imrautari 

R || 24 aut] ut R l 3 uti tali] in tali R l T 1 ultlttati T B 

25 inmitari R || cum om. vufg. jj illuderc] illud «t R y 

disciplina ccclesiastica R a \\ 26 quia et] ct del. T* J 27 contraduntur 

R |) huio vulg.) huius libri \ 23 etiam] et T* [ 

29 cuilibet Tg quae vulg.\ qui RVTftZQ »unt om.R x \ 

Pocnas] P».«. r 1

OT LITIQANTES IUKENT 625 Nov. CXXIV pr. 1 

naoovrt v6fiq> iyxttfievae, cuxtves xai jinS nqordoots 

vcnots tialv lynoa[itvaty ov /tovov iv taiit f*eXXovoivt 

alla xai iv xoit nooXafiov/tt &dfinatv f,ioi afiag*rj- 

fiaat xoareXv xai niiat xônott dxSixsTo&at &sanl£ofiir' 

ra Si Sta xov itnqovios voftov veatari Staxvno- 

9ivxa ini ftovott xoie ftdXXovat x(?° voti naâtpvXdxiioftat 

xsXevoftev. 

('Eniloyos.y 'H aij xoiiw irdo$6xi;s axtva SiA 

rov naQovxos vo/iov xov tii xb diyvsxis iaxyoo 

T)t}pfii(>a i&tamat yaXrjvotrjt, xaxa navxa t 

vai TtoorOTjodxio, xai tit rqv andvjtov yvdtatv xaxa 

-xavTrjv xr/y fiaaiXiSa TIOXIV itQOXt&efiivtov idixxcov 

«ydyoi. Dat. k. Mai. CP. imp. dn. lustinlani pp. Aug. 

annoXX. post cons. Basilii yc. annoV. iud. IX. [a. 

fr Jlijoi^ inoQXV nQatxiooiiov. 

I'KA 

praesenti legi insertas, quae et prioribus legibus 

sunt notae, oon solum in futuris, sed etiam in 

praecedentibus casibus seu delictis valere et omnibus 

modis vindicari sancitnus; per praesentem eoim 

51egem nuper dispositas in solis futuris temporibus 

servari iubemus. 

(Epilogus.) Tua igitur gloria quae per prae- 

Bentem lcgem in pcrpetuum valituram nostra sauxit 

10 tranquillitas per omtiia custodiri provideat. 

546] 

15 

D. kal. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani pp. A. anno 

XVIII. post cons. Basilii YC. anno III. 

CXXIV. Auth. CXVII. Coll. IX tit 5 

DEPI TSN AIKAZ0MEN2N. 

I^ UT LITIGANTES 

IDPENT QUIA NEQUE PROMISERUNT DARE 

IUDICIBUS NEQUE DABUNT: ET DE SPOR- 

20TULIS; ET UT QUAE IDBENTUR REFEREN- 

DARII COMPLEANT ET NON MISCEANT 

8EMET IPSOS CAUSAE ET PER, SE EXE- 

QUANTUR fy 

'0 avxbs (laatlevs ilrrpy ijrapxqt nqatxtoQttov 

Idem Aug. Petro pp. 

f Tbv naftovxa vbuov nQotpiQOfisv,2b {Praefatio) Praesentem legem proferimns, nt 

xav dixaaxmv xafrafwrrjs ftwtQa&fi xal et mdicum puritas appareat et non valeat lltigan- 

Sia Soaeos xois voftovs tium suffragium circumvenire leges. 

CAPDT I. 

xotvttv. oaixis na^ oioteSrjnoxt Stxa- Iubemus igitur, qnotiens apud qaoscnmqae iadi- 

7} apxovxai Sixai fj fxxXrjxot ilnaôvxtu, npb 30 cantcs aut administratores litea aut appellationes 

Epil. om. L, ubi eius loco odicitur novelhe CXXXYII e. 6 extr. (Beâtnvftcv Si xtti ....) et eptl. 

Nov. CXXIV(Aulhent. CXVU= Coll.JX tiL 5: gloss.) Graece cxtat in ML, Bl,4,b. — Epit. Thtod. 124, 

Athan. 5,3. Iulian. contt. CXXII. 

c. / in. (— 626, M iuivnoiaar) tx D habent B* J 20, » p. 229 Zach.t Nomoc. m XJVtiL 13,18; 626,11—21 repeftt 

Ecloga J—X Bat. 

sores. Poenas autem praesenti Ugi insertas, quae auidem cliam prioribus Ugibus cognitac sunt, non solum 

in futuris, sed etiam in praeteritts casibus seu delictis valere et omnibus modis irrogari sancimus; quae 

vero per praaentem lcgem recens stalulae sunt, tas solis futuris temporibus observari iubanus. 

Epilogus. Tua igitur gloria quae per praesenlem Ugem in payetuum valUuram sercnitas 

nostra sanxit ut per otnma observenlur prospiciat et ad omnium notiliam edictis in hac rcgia civitate 

propositis perducat. 

CXXIV. 

DE LITIGJKTIBUS. 

Idem Augustus Petro praefecto praclorio. 

Praefatio. Praesentem lcgem proferimus, ut et iudicum inlegritas appareat neve liligantes per 

largilionem leges circumscribere valeant. 

I. lubemus igitur, quoticscumque apxid quoslibet iudices vel lites incohantnr vel appellalioncs 

1 iyxttfifyas roftto L fl 2 ov fiovov] ov fiqv Bf || 

5 Si\ eniin e g 11 sg. xal tie — ayayoi om. s | 12 itQOin9e/tivt]v 

S plerique Q iSlxxoiv om. S (| 13 subscr. habent 

/u/. rw , iltm lul. c (i. t. Colonientis Wollrqfianu») \ k. maL 

(mag. /«/.»•) MSIul.s] pnvi [p. Ath.) ftatca Ath. Theod. B 

cp. imp. dom. iaatin. (v. I. iustian.) pp. aug. S (cf. sr) cp. 

iustin. pp. aug. M po. (sic) dn. iustin. pp. Iul." cotistantinopoli 

dom. iust pp. lul* imp. iustinia. IuL" ivS. & 

paodtlas 'iovaxwiavov Ath., om.Thtw/. | 14 ann. XX 

(XX 1 » 1 Sv. L) Slul.*" xb * Ath.) ann. XVIII «• #TM tr( 

Thtod., om.MIul* || post cons. (£upro 9s.libri) biuihi 

»no. V 5 pc. basilto anno V Iul. w fitxa xijv vnaxilav 

BaoiXitov xb t [xb i om.Ath.cod.) Ath. Theod.; basilio 

Ttliqui.* omistit M, po. bilisarii ann. coniol. Iut. c post cons. 

bilitarii Iul.' (post cont. Uaailii yc. ann. III (v. l. II) s) | 

15 xajtniptp&t] — nQana>(>{a>y unus addit M (ef. ad 

593, IS) | 17 rubr. TltQl *d>v 3nta£o(ttvav ML (17 oXtj 

*iopa [i. e. tn B rteepta est] adtl. L in textu)) /7ep» 8t' 

taôuivatv Theod., index L "Qcxt xovS Stxatpfttvovt 

OTI oidiv S£o> xcov oQrt&tvjwv xfj Ciaxa£ei 

StSoaat xa&* oiovSrjnoTt xponov fx tl ^ xn } oXXa Svo 

xstpaXaia Ath. (cf. s Itil.), 17 7i«f< trjs xa&aQOTTjxof rair 

opxaty iu>v iixatv dtaXaft/3dvovoa QXS' viapd cit. Nomoc. 

XIVtit.\3,l% | 24 m>aixai()ia>v MAth.s) xaiv itQoiv 

ix(>niTa)Qloiv L | 26 xal oi — 27 Sia Soaetos] et non >aleat 

litigantium luffragium f 1 28 nopoypnyai L || 30 ij 

om. B* I aQ%ovoi L s R i&Tatflvxai £xxXrt-toi B* 

1 legi T % r»/y.] lege Ji VT l || et] et in V etiam vulg. R 

3 rclictis 72 VT, corr. vulg. [| 4 iudicari R | 5 dispositam 

libri, corr. vulg. \ 9 sq. tranquillitaa Bancxit nostra T| 13 

tubxcr. dedimus tx Bamb, I et Pistoriensi | niad. Pist. 11 

dono iust. Bamb., om. PUt. | an. XVIII Bnmb.] ante Pist. | 

14 post OITIS bili Tn. Bamb. pi uic Pist. || an. 111 Put.] 

an. U Bamb. | 18 proruiserint R » 20 ut et V, et om. R f| 

iubentur 0«. R | referendarum T* Q 21 et] et ut T | 22 sc 

jpsos J 1 J et se ex perecquantur T % || 24 pp. petro /2 U 

25 lfgem profcrimus] ponimus legem T U 26 et om. V )| 

indicium R g puritas] «uffragium ct puritas V \\ oaleant 

R H 27 luffragium om. V 1 j 30 UtU T x

Nov. CXXIV 1. 2 626 UT LITIGANTES IUKENT 

ra nQcoxorvTta xav Sucatp/tivtov JIQOSCOTIO, examinantur, prae omnibus principales litigantinm 

vi tte ovs toe eixds iv fiioq> r\ ino&eois perfionas, aut illos ad quos in medio negotium forte 

fitrsvBx^rj, naQovaia rwv SixaaxdJv anxofiivovs iu>v migraverit, praesentia iudicum tangentea eancta evanayttov 

evayyaXlotv Sfivvvai, Sx^ ovSiv jtavrcAais xolt gelia iurare, quia nibil penitus iudicibus [aut] patro* 

Sacaaxaie ngooraaiae %RQIV y dXXco oltpSqnoTe itQoe- 5 dnii causa ipsis vel alii cuicumque personae pro 

tonco vjtip ravTTjs xijs ahias xafl"' oiovSrinors xQonov hac causa quolibet modo dederunt aut promiserunt 

SeSioxaaiv jq vnio%ovto^ fj ftera ravra Scoaovaiv t) 8S aut postea dabunt vel per Be vel per aliam quamiavrwv 

y St' alXovoiovSr^noze /liaov TtQosconov,^ cumque mediam personam, exceptis his quae prorioiqfxivcav 

xovxav anva rdis iSiote awrjyoôis vnig priis advocatis pro patrocinio praestant aliisque perxjje 

avvTiyoglas nagdxovatv fj xaile aXXois 7iooec6nots, 10 sonis, quae nostrae leges dari disposuerunt. Hoc 

aixeg oi riftersQoi vopoi SiSoa&ai. Stsrvncoaar. xovxo autem servari praecipimus et in sacro nostro con- 

Si naQayvXaxTEo&atTieoexdTTOfiev xal iv xqj &eiq> sistorio, quando consultationes intromittuntur, ut 

rjfiaiv conBistoriqi, oxav coneultationes dsdycovxai, sub praesentia eacri senatus memorata sacramenta 

Jisxsjzagovotq xjqs itQai ovyxXfjxov xoit ftvrj^tovBvd-£v praestentur. Si autem, ut contingit, aliqui litigantium 

rae OQXOVS itaQSYBG&ai. ei Si coe tixos xnes rcov St-15nequeunt ad iudices advenire, tunc iubemus prae- 

Hatpfiivfov fifj ovvavrai jrpos xovs Sixaaras TtaQa- sentes quidem iurare praedictum iusiurandum, ad 

yiveo&a^, xoxt xeXevOfiev xovs nctQoviae ftiv o/ivveiv absentcs autem dirigi ex ofiiciis minlstrantibus alirov 

nQoetQTjfiivov ogxov, itifineo&ai Si ngds xois quos cum adversa parte, ut eis praesentibus memoanovrat 

ix xav inrjQsxovfiiviov xdgecop xtvas fiera rata sacramenta Bimiliter praebeantur. Si vero murov 

££ ivavxiae fitQovi, tSere itagovxiov avxoav Tot>c201ier fuerit, quae propter honcstatem vitae extraneis 

f OQXOVS ofioicos nttgdx 80 ^'' ** ^* ywrj BITJ, viris se monstrare non consuevit, tunc et absente 

Sia xfjv ceftvoxtjxa xov fiiov Igconxols arSgdoiv adversario ex officio missos memorata suscipere 

Tw Seixvvvat oix eiai&ev, xqvtxavra xal dnovros sacramenta. Si autem abesse partes in aliis locis 

xov avxi8ixov xois ix xrfi xa&oas itefinoftevove xois contingat aut nnam earum, praecipimus absentem 

ovev&evxas Sexeo&ai OQXOVS. ti Si ansXvm xa 25 in provincia in qua deget iusiurandum modo a nobis 

iv dXXote ionois avfipair) fj h> ig avxtov, xeXevo- dicto sub gestis monumentorum apud iudicem profuv 

xbv anovra 4v XJI inaezttt iv f/ Sidyet xovi vinciae aut apud locorum defensorem praebere. Illo 

ogxovs xara. xbv eloyfievov nap rjpcov xqdnov inl videlicet generaliter observando, nt si quis litigantium 

Trodgecjs vnoftvTjftdxtap naga xcp agxovxi xrjs tnaQ- absens aot praesena huiusmodi iusiurandum praebere 

%ias rj naga x$ xatv xontuv ixSixq> napexeiv ixeivov 30 noluerit, et hoc manifestetur itidici, per Bententiam 

Srj?.ov6xt yevtxws naQtHpvXaxrofidvov, 'iva et xts xoiy eius actor quidem casum actionis, reus autem con- 

StxaôfiivoJV aitatv 7} naqav xbv xotovxov OQXOV Tiagn- demnationem BU8tineat. 

ayiiv pf) &sXqost, xal xovxo tpavegco&rj xip 8ixaaxrlt 

xctxa yirj(pov avxov 6 ftiv ivaytov xr\v fxnTOXTiv fj^S 

ayayrjs, 6 Si ivayofuvos xaxaSixrjv vTto/ielvj}. 35 

CAPDT H. 

El Si xis ix xiav SixoXflfiivtov ««tij SeSaxivcu xivl Si quis autem ex litigatoribus dixerit dedisse ali- 

/j vjtooxea&ai, xal xo nqostonov iêinj;, xai xovxo cui aut promisisse, et personam declaraverit et hoc 

c. 1 extr. [v. 30—35) et II {— 627,31) er B habet Nomoe. m XIVtil. I. c; c. II in. (— 627, 22) exhibtt B' l c. 

cxaminantur, ante omnia principales litigantium personas, vel illos ad quos, ut fit, intcrim causa translala 

sil, in praesentia iudtcum tactis sanclis evangeliis iurare, se nihil penitus iudidbus patrocinii gralia, 

vel alii ulli personae ob hanc causam ullo modo dedisse vel promisisse, vel postea daturos esse sive per 

se ipsos sive per aliam ullam interpositam personam, cxceptis iis quae advocatis suis pro jpatrocmio 

praebent vel ceteris personis, quae quidem leges nostrae dart statuervnt. Hoc autetn observart praccipimus 

etiam in sacro nostro consistono, quando consultationes introducuntur, ut in praescntia sacri scnatus 

memorata iuramenta praestenlur. Quodsi qui ex litigantibtts ad iudicem forte venire non possunt, tunc 

iubemus praesentes guidem praedidum iusiurandum iurare, ad absentes autem aliquos ex ministranlibus 

o/ficiis mitti una cum parte adversaria, ul ipsis praesentibus praedicta iuramenta similiter praestcntur. 

St vero mulier sit, Qîoe propter vitae honestatan extraneis virts se ostendere non soUat, tunc etiam absente 

adversario officiales missi memorala sacramenta susdpiant. Quodsi abesse partes aliis in locis vel 

unam earum conligerit, iubemus eum qiii absens est in provincia in qua degit sacramenta secundum 

praedictum a nobis modum actis intervtnientibus apud praesidem provinciae vel apud defensorem locorum 

praestare. Atque illud nimirum in vniversum observetur, ut si quis liligantiwn absens vel praesens tale 

iusiurandum praestare noluerit, idque iudici manifestum factum stt, per sententiam eius si actor est actionis 

iacturam, si reus condemnationem subeat. 

II. Si quis autem ex liligantibvs dixerit se dedisse alicui vel promisisse, et personam nominaverit 

2 tos om.L\] f} otn.Bf [| 3 napovaia] iv napova(q{id. 16) 

Haloandtr (B?) 0 5 X"Q lv ] X a Nomoc. m B *j aXXq>] ipai» 

vel alii s [) 6 vitig — tqonov om, B e |j 8 St om. B* v. /., 

Nomoc. m $ fUaov om. Nomoe. m pr. || 11 antp] quibus IuLt 

vnde olsnip Haloander (cf. Theod. £o>(>«S xwv avvrjyo' 

pwwv xal xdiv 4£ £&ovi SiSofiivcov) || 12 ngosxdrxofitv 

om. B c JScl. | 13 constitctoria» M axQoaxrjQltp M s. r., 

B I xovsultationes M ewtXtvatis B awtXevais t.v.L^ 

tiadyovxat L |j 16 Svvaxeu B e Svvcovrcu Bf ivvovxax 

L H 18 8i om. X,* | 19 xaltoyxwv B e 0 26 cvâlvtt. Bf \\ 

27 xois OQXOVS\ iusiurandura f || 33 &eXr;et^ MNomoc. m \ 

dthqon LB Q 35 vjto/itlvoi. L vno/tivet B e g 36 ix 

otn. Lji tinoi B* v.L | iiivxivtu B c | xivl L 2 s] xialv B e 

xi Mu x B'f, ora. B* v. J., lul. {in Nomoc. m 2 quos] quosoumqae iudicantei R 

loais partefolii 

abscisa periit) \ 37 ifrinoi B* 

a \ tnedio T\ medium 

R V vulg. (J 3 enangelica T° | 4 aut del. Btek | 

5 aliis R l V 1 1 7 rel per te] rel om. R Q alium R l H mediam 

qaamcumqne VT Q 8 prins R l Q 10 bacc R vulg. \ 

11 et om. T\\% quando] qm u e. quoniam R l g ut] aut 

R l 0 14 contigwit T non contigerit R l oontigit R* | 

aliquid F 1 | 15 uenire V^vulg. Q 16 ad om. F(j 17 aliqois 

T l || 19 praebeant T Q 21 contaeuerit T \\ 24 absceDte 

T l \ 25 in om. V g prouintiam RV\\ in om. T | degit 

vulg. U a nobis modo T" fl 27 looorum defensores T* defensionem 

loooram R \ 28 obsemando gencraliter R | 

29 buiuamodl iosiurandum on. V | iurandum T % \ 30 

et] ex V 1 H 36 dedisse om. R fl 37 promixisse R

QUIA NEQUE PEOMISERUNT 627 

, airds /tiv inl xjj xrjs Sixrjs ixflaaa ovy- probaverit, ipse quidem in eventu litis veniam medl-iovo&o, 

6 8i rj Soaiv ij vnooxaotvxara- reatur, qui vero accepit aut protnissionem suscepit 

at detxvvfievos, ei fiiv x(plt" t Tutti $Xrj 17 ino- aut ei probatur, si quidem pecuniaria sit causa, 

xb fiiv SiSdftevov xpuxXovv, xb oi vnoa%e$lv quod quidem datur triplum, quod vero promittitur 

ijtb tov xofiTjros icuv Ttptfidxcoy ttsnpaxre- 5 duplum a comite privatarum exigatur, et dignitatem. 

od-a), xai itjv a£iav rjxot dqx*i v fjv fy" iip* cxaxepov scu cingulum qaod habet in utroque casu amittat 

&i/iajot anoXXvrto. ti Se iyxlijfianx^ eitj rj xarrjyo- 8i autem criminalis sit accusatio, confiscationem 

pia, Sqfievoiv trjs iSias neQiovaias vnofievira xal eis propriae Bubstautiae patiatur et mittatur in exilium, 

i£ogiav nB/inio&oj, Ssrts Sia Xrjxpiv dXXoxpiov fyxXrjfia qui propter acceptionem alienum crimen in se transtit 

iavxbv ionovSaae fisxevtyxeiv. ei Si rfjv ooaiv rj 10 poni festinavit. Si vero datum aut promissum litiitjv 

vnoaxeaiv 6 litigator ftt} SwTjd-jj Bsigai, ofivvxa gator probare nequiverit, iuret persona quae datum 

TO •nqotanov ib TTJV Soaiv vrot vnoax&aiv ?.iy6ftevov aut promissum dicitur suscepisse, quia neque per 86 

xaroSti-ao&at, on ovre Si iavxov ovxe 8t 7 aXXov neque per aliam personam aut accepit aut promisnoosainov 

rj iXafis T* tj vnoaxeatv foxe, xai tov roi- sionem habuit, et hoc praebito sacramento ipse quioinov 

OQXOV naQsvofidvov ainoe piv dXev&sgos Soxu), 15 dem liber sit, litigator autem, qui non potuit osten- 

0 Si litigator 6 /UTJ Svvrjd-elt Sslgai inl ftiv tdls XQI~ dere, in pecuniariis quidem causis aestiioationem 

ftartxais airian ifjv anorifttjaiv T^S Sixijs inb tov litis a comite privatanim exigatur, lite quippe even- 

V.6(J7]TOS ru>v nqi^nxtov eiejtpaxxeo&io, xfjs SIXTJS Stj- tum proprium susticente, in criminalibus autem con- 

1 xrjv iSiav fxfiaoiv avaftavovarjs, inl Si xols fiBcationem suarum rerum 8U8tineat, et causa apud 

xixnie Stfpevoiv xdiv oixsiav iiQaypa.T0v vno- 20 competentes iudices secundum legum ordinem ter- 

, xal xb nQayfta naga xdls aQfioSlots Sixaoxals minetur. Si autem a litigatore manifestata persona 

xaia tfjv ro>i> vdfitav xdgtv negaiova&io. d Si xb memoratum refutaverit iusiurandum, tam in criminanaoh 

IOV Stxatflfiivov fpaveqoi&ev nQozantov zbv pvrj- HbuB quam in pecuniariis causis memoratis subiaceat 

/lovEv&ivra napatxyaexai OQXOV, XOVXO /iiv inl xais poenis. Si quis autem litigantium iuraverit noa 

t/xlr,/iaxixais xovxo Si xai ini inli xQV! iaXiXais «*-25dedisse aut promisisse, intra X vero menBes post 

fiati rals ftvyfiovEvfreioaie vnoxsfofrat noivdit. ti 84 prolatam sententiam numerandos ostendatur dedisso, 

ns TWC Sixat,ofie'vo)v oftoaet firj 8e8toxdrat fj tnay- mcmoratae poenae et contra danteB et contra acciyti)Mo&at, 

ivxbs Si xtaaaqav fttjviov /texa xb HQO- pientes babcant locum. In causia autem, quae per 

tvtx&ijvai xi\v \priv 8t86v- 30 tutores aut curatores praestent, 6i qua vero memoxav 

xaxd XB xoav ia.fiâv6vxoov x°*Q av ££ovotv. 'Ev ratarum poeuarum locum habuerit per talia sacra- 

Si xuls dixats Trtis 8t' inixpoTUov ?} xovpaxaigap npaxtouivoni 

xois fiev opxovs oi inixponoi tjxoi xovodxatpse 

napextTtooav eixis Si ix xciv tipi](idva>v noivu>v x>- 

(av kifloi Sia xatv xourvxoiv opxaiv, xavxrjv oi inl- 35 

v. 26—31 summartum extat 'PoJt. 17, 5, argumentum notal Nomoc XIV tit. 13,18. 

v. 31 — 623,3 summam AlL repetunt paratitla Ath. 13 $4. 

el hoc probaverit, ipse guidem in exitu liiis veniam mereatur, qui autem datum vel promissum accepisse 

convictus erit, si qmdem pecuniaria sit causa, triplum eius quod datum est, duplum aulem eius quod promissum 

est per comitem rerum privatarum ab eo exigatur, atque dignitate seu magistratu quem habet in 

utroque casu exuatur. Sin criminalis sit accusatio, publicationem subslantiae suae patiatur et in exilivm 

tnitiatur, qui quidem largitione accepta crimen alienum in se transferre studuerit. Quodsi daiionem vel 

promissionem liligalor probare non potuerit, persona quae datum vel promissum dicitur accepisse iuret 

fe neqne per se neque per aliam personam vel accepisse quicquam vel promissum sibi habere, atque lali 

iureiurando praestito ipse quidetn libcr sit, a litigalore vero, qui probare rern non potuerit, in pecuniariis 

quidem cansts aestimatto lilis per comilem rerum privatarum exigalur, lite scilicei exitum suum expectante, 

in criminalibus autem publicationem rerwn suarum patiatur, alque res apud compelentes iudices secundum 

legum ordinem lerminelur. Quodsi persona a Utigante nominata memoratum tusiurandum dare recusawril, 

tavi in criminalibus quam in pecuniariis causis memoratis poenis subicialur. Si quis auiem ex titiganlibus 

iuraverit non deaisse sese neque promisisse, et intra quattuor menses a prolata sentenlia numerandos 

probetur aliquid datum vel promtssum esse, praediciae pocnae tam contra dantes quam conlra 

accipienles locum habebunl. In causis aulem quae per tutores vel curatores aguntur sacramenta quidem 

tulores vel curatores praesient, si qua vero ex praedictis poenis propter eiusmodi sacramenta locum 

1 a7to8el£oi B' v. /., anoSsl^T] f7a!oander(ava8tt£T] Bl) |j 

2 fj 86atv\ aocepit s | xaxaSefcao&at Ssixvvfiivoi] Si£dfjtvos 

B e suscepit aut ei probatur e Q 3 ij om. B C \A 8tSoftivov 

B'f B 5 xdiv nptpaxoov] xfjs iSixrjs tjftdiv (rjfitor 

om. B') ntpioveiae B" {Nomoc. m ) \ eianpdxxea&at L || 

" ij ow. L | 8 oixtlae Bf H ovalat Nomoc. m Q 11 olitigator 

M olitigatajr L 6 Sia8ixos (o 8tdxovoi Nomoc. m ) M $. v., 

B \ 12 rjxoi] v xi}v B* Nomoc n g 13 *ov8i 3ILB || ai- 

rov L B *d8i MLB || dXXoxptov L\ 14 fj om. B> | T» 

ow. e | 7 om.M U 15 firxat MB* NomocS* | 16 Am£a 

to>r L Xtrtydx8'p (*i"c) M 8id8ixos (Sidxovoi No 

18 xwv npt/3dxatv] xijs iSixrjs {Tjfioiv add. NomocF) 

avotae B u Nomoc m fl 19 8i om.Nomoc. m || 20 

nxaTs om. Nomoc. m pr. D 24 napaixrjOTjxai / 

26 xalt — noivals) trjv anoxlfirjeiv T^s Sltcqs vnb rov 

*o/ifjxoS T«5v npi/Jdxcov (ex v, 11 tg. errore repetita)^ L 9 || 

ii o/ioar} Bl \ 28 xtavdqotv) decem ff (err. ex S' noto 

or 'o)l 29* T* om. L% xtti vnooxtfriv om. r fl 30 Tjpnpivtu 

M \ $i86vxov\ 8t*a1sOftivan Il 

*• I 35 xov toiovxov opxoy L 

B* \ 33 

1 qnide me inucntu R l quidem inuentu i2 2 1 2 soice* 

pit aut ei] snscepisu Beck; Itg. suscepit et? | 3 ri] et 

ei H l l 5 priyatarum] rerum add. T % (vulg.) \ 8 mittant T % 

mutatur R l |j auxilium 7* | 9 propter) per T x \ 11 probaucrit 

V 1 1 iure V 1 1 pcrsonam IV \ 12 neo T, neque 

per »e om. li (j nec T | 15 quae V \ 17 priuatorum R priuatarum 

rerum T(vulg.) |j 19 causae Tvulg. || apud com- 

petentem iudicem T \ 20 terminetur R 1 ] terminentur VT 

vulg., om. R l [| 21 *manifcstatur libri fi persona V*) pcr- 

sone R l penona quae RtVTvulg. |) 22 niemoratum rel 

V 2 in ras. 10 litl. || 23 memoratis] memoratU causi V° I 

24 autem om. R l \\ 25 promisse R non promisisse Tvulg. Q 

X vero] nero X V X decem nero R X et VlIIl uero 

T l H 26 propalatam T f p dediue] dedisse aat promisse 

intra X ^ 0 , dedisse aliqnid aut promiaisse Beck || 27 raeo 

ratc V | 28 babent T g 29 agantur V || agnntur — 30 

curatores om. R % || tutores quidem R[*)T \ 30 memoratonim 

R

Nov.CXXIV 2-4 628 UT LITIOANTES IURENT 

xgonoi %rot xovgdxtvges vizoptvdxwaav, ftrjSsvbs ix 

toixov ngoxglfimos ytvoftsvov rols ino dntxgonrjv 

rjxot xovqaiiOQeiav elvat yivtooxoftevots. 

menta, hanc tutores aut curatores Bustineant, nullo 

ex hoc praeiudicio generando his qui sub tutela aut 

cura esse noscuntur. 

CAPUT III. 

Kal rovro Si xeXevoftev naga ndvxtov T&V Stxa- Et boc qunque praecipiraus ab omnibus iudicibus 

ardi%> lovio ftiv OTpaiHOTixrov IOVIO Si ito).irtx

qUIA NEQUE PROMISERUNT 629 Nov. CXXIV 4 ep. 

s, xbv avxby vouov fiefiatovvxes xsXevojnev, xovs 

\nrov$ oetpeQerongiovi inl xats airints ak 8t- 

Sdoxovaiv tjxot dvatftQOvat nQOS tijv fjfiexiQnv yaXrj- 

petit facere manifestas, easdem legcs finnantea iubemus 

8pectabiles referendarios in causis quas docent 

seu referunt ad nostram tranquillitatetn nullam ha- 

vortjxa fxrfisftlav iêiv aSsutv ij avxoyt 17 xoi>$ avxdtv bere lieentiam. eos aut adiutores eorum, vel per 86 

(iorftove 8t* iavrtSv f\ 8t' dXXov olov8t]noxe noouonov 5 vel per aliam quamcumque personam tenere aUquem 

xpaxuy xtva jj vno tyyirp noteiv rj T» eisnQnxxetv aut Bub fideiussores facere aut aliquid exigere, aut 

rj dvayxdt,e%v SiaXvaus rj ovfupiovd xtva /xtid xuiv cogere transactiones aut pacta quaedam cum BUIS 

iSitoy dvxi8ixvat. olSiv yaQ que cauea se permiscere. Nihil enim aliuu facere 

iXXo nouiv aixovs avyxcogovfiev, ei fifj fiovov xat 10 eos concedimus nisi solas nostras iussionea in quo- 

Tjfxnioas xtXtvoeie itp' oiqSrjTioxe vnofreoet iyypdfas cumque negotio aut ex Bcripto aut ex non Bcnpto 

ij dyodtptjs nqo(pt(>ofiivas xois aQfioSiois jj xols «ya>- prolataa com]>eten(ibus aut doputatis insinuare iudi- 

Qiaftivots Sixaaxaie ipfaviC,nv. ti 8e rt TSiv jtQoxotua navxsXws pertulerit, nullum praeiudicium pcnitus circa ius 

HIQI xb 'iSiov Sixmov vnooxyoexai, 6 oe xt XOIOVTO proprium Eustinebit, qui vero tale aliquid egit, ex 

nodâi ix xrfi iSias ntotwaias xrtv tflfilav xijv xa) sua subatantia datnnum laesae pcraonae dclatum per 

pXnftivxi nooicomo intvfxfrsioav Sid xov dpuoSlov competentem iudiccm restitucre compellitur, et suapxorxos 

apayxaa&tiotxai dnoxaxaaxrjaai, xai ngo» 20-per haec cinguli ct dignitatis sustinebit amiBSionem. 

xovxots xfjv xtjs fyovTjs xal dgias a7io/3oXijv vnoaxq- Haec autem omnia iabemus non Boliim in futuris 

ffrrm. Tavxa 8i •navxn xqaxelv xeXeio/tev /tfj povov causis, sed etiam iu bis quae iam incohatae nondum 

tv TOTS fiiXXovai ngdyfiaatv, dXXd xai iv rdlt fj8r) tamen sunt terminatae servari. 

aQx&tlaiy oCnco Si nspatto&sTatv. 

{'EntXoyos.) 7/ afj xoiyvv v-ntooxh xbv napovxa 25 (Epilogus.) Tua igitur eminentia praesentem 

vofiov tis xb Sirjrsxis ioxiaovxa iSixxtay xaxa xb legem in perpetuum valituram edictis sollemnibuB ia 

tiafrbs iv xfi (iaotXidi noXsi npoxifrcfiirojv ets XTJV regia civitate propositis ad omniura notitiam venire 

andvxtov yvwaiv iX&eiv napaoxevaadxco, ivire ndv procuret, ut omnes aguoscant quae pro communl 

•xat yviovai xa vneo xrjs avxdi*> xotvrfi zvtoytoias eorum beneficio a nobis disposita suot. 

nap* rifnSv 8taxv7im9tvxa. 30 

I)at. XVII. k. lul. (imp. dn.) Iustiniani (pp. Aug.) Dat. xvi. kal. Ian. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XVIII. pc. Basiiil vc. anuo III. ind. Vll. [a. 544] anno XIX. pc. Basilii vc. (anno IV.) [a. 545] 

manifestas faciant, eandem legem confirmantcs praecipimus, ut spectabiles referendarii in causis quas 

docent vel referunt ad noslram serenilalem nullam habeant polcstatan, sive ipsi sive eorum adiutores, per 

se vel per aliam ullam personam quemquam comprehendmdi aut pdeiussioni subiciendi aut qnicquam 

exigenai, aui cogendi transactioncs aul pacliones ut/as cum advcrsariis suis facere, aul utio tnodo in 

ulla causa sese immiscendi. Neque enxm quicquam aliud eos facere permitlimus, nisi ut nostras tantnm 

iussiones in quacumque causa m scriptis vei sine scriptis prolatas compelentibus vel delegatis ivdicibus 

insinuent. Quodsi quid quis ex iis nuic legi contrarium peragere ausus sit, is quidem qui damnum 

aliguod vel circumscriplionern in rebus suis pnssus esl nullum omnino praeiudicium circa ins suum sustinebit, 

gui autem eiusmodi qnid fecit ex substanlia stia damnum personae iniuria affeclae iliatum ptr competentem 

iudicem rcsarcbe cogelur, cl praeterea cinguli vel dignitalis amissionem subibit. Haec autem 

omnia non solutn in causis futuris valere iubemus, sea etiam in iis quae iam incohalae nondum vero terminatae 

sunt. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas ut pracsens lex in perpetuum vatilura ad omnium notitiam 

veniat eaictis more solilo tn regia civitate proposilis provideat, ut omnes agnoscant quae in commune eorum 

benefidum a nobis conslitula runt. 

1 xbv avxbv xQojtov L° easdem leges s II xsXtvofitv 

om. L | 4 r\ nixois) 17 om. ; H enxnwv M || 5 8t' iavxtor] 

ij ht' invxiov B r || 6 iyyvrjy] fidciussores e fl T«] xtva 

L S 8 • iv scripsi ex S {!"/.)] rj MLB, delemlum eentet 

Zackariae (c/. Thtod. ft^xc ftrjv l/tfnyvvixuaav taviovS 

oXtK TOIOVTOIS itQaypaat) | 9 oidi B f || 10 avxots Bf jj 

ftofov} solas s Q 11 dyypn fwi)f aat ex scripto y êl 

scriptis /u/.; unde leg. rj iyypdipasi I 14 m xoXfiTJoot 

HLB l 26 iiixxaiv L % 28 nnpaxiXtvadxo* M % 31 mbscr. 

dat basilio uo. CODSS. rtliqui* omisxis M \ daL xvn 

(xcii b, xii Ulin.) kal. iulias anno XVIII [Utin^ anno 

XVIII am. Ito) post cons. basilio (rr, orlisarii b, bilixari 

Vtin.) anoo III (anno III om. b) ind. VIII (indictione 

boctaua 6, debebat esso ind VII) /u/.* u Utin., i£nj>(ovri&n 

iv fxst $7]' xrjt flaoiXtlaS vnaxtlq BnOiXtiov 

to y Theod., ex quorum eonsentu subtcriptionem conititui; 

dhier.tam txhibeni s {ubi vid.) el {practtr diei notam cum f 

consentiem) Ath.i lyqd

Nov. CXXY 630 UT IUDICES NON EXPECTENT 

PKE 

AIKA2T2N. 

{'0 aixos fiaotXsve Ilixqtf 

(JlQOolftiov.y 'JSnsiSq xivts xiav Stxaaxiov fiexa 

noXXois xrfi 8(xt]S aydivas xal nXeiaras tflfiias xoTs 

§ixa£oft£vots yivoftevas ini xais itaQ avrols xtrovfts- 

CXXV. Auth. CXVI. Coll. IX tit. 4 

R UT IUDICES NON EXPECTENT 

IUSSIONEM, SED QUAE VIDEN- 

TUR EIS DECERNANT R 

5 Idem Aug. Gabrielio p. u. 

(Praefatio.) Quoniam quidam iudicantium post 

multa litia certamina et plurima litigantibus facta 

dispendia in negotiis apud eos motis suggestiouibus 

vaiS ino&taeot ftrjyvaeat xexQivxat TIQOS XTJV rjfisre- utuntur ad nostram tranquillitatem, praeseuti gene- 

QCLV yalt]voxT]xa, xal xovxo xtjj nagovxi yevixd) *>6fiq> 10 rali lege hacc perspeximus emendare, ne dilationes 

aweiSoftev Sto^&coaaa&at, diere firj vneQ&saiv xais negotiis ex hoc fiant et aliud rursus priocipium 

vnofrtotoiv ix xoviov yivea&ai xai dXXo naXiv TIQO- examiaatioues accipiant. 

oifnov xds it-erdoeis Xafifidvuv. 

avrols 

fiiv T« 

xal 

iavxov 

CAPUT I. 

KeXsvousv xolvw firjSiva xatv Sixaortov *a&* oiov- Iubemus igitur nullum iudicantium quolibet modo 

%r\noxt tQonov fj XQOVOV inl tait nn^' airoJs ngo- 15 vel tempore pro causis apud se propositis nuntiare 

& i s dixais ftrjvvtty ngos TTJV rjfiextQav yaXrj- ad noetram tranquillitatem, sed examinare perfecte 

dXX' lls-td&iv leXeiws rb nqayfia xai oneg causam et quod eis iustum legitimumque videtur dexatov 

xai vo/ui/iov ipaveirj xpivetv. xai ei cernere; et si quidein partea cessaverint in his quae 

EQrj dftjavjcdant tols xexptpevois, TTJV yrijf ov decreta sunt, ezecutioni contradi sententiam secunaaftta 

jict(>a$iSoo&ai xara irjv xav vofioiv 20 dum legum virtutem. Si autem aliquis putaverit ex 

ei oi TIC vopiaeis ix xrjt avxoxsXovs y/rj, xal utatur legitima, et haec secundum ordinem legibus 

avxrjv xaxa xi]v vnb xav vofttov Sicogurfievtjv iy- delinitum examinetur et perfectum auscipiat termiyvpva&o&at 

xdgiv xal xiXeiov ndoas Sexea&a*. ei oi uuin. Si autem duo vel amplius fuerint coguitores 

8io xal nXUovtt elev xrjs SUTJS dlayvcogovas, xal jie- 25 Jitis, et aliqua inter eos emergat dissonantia, etiam 

ra£i> avxiov ava. 

('EniXoyos.y Ta xoiwv BM XOV naqovxos rofiov (Epilogus.) Quae igitur per praesentem legem 

TOV ets xo Sttjvexis ioxvoovxos naqa TJJS rjfiextQas 30 in perpetuum valituram nostra traaquillitas defiiuvit, 

Nou. CXXV (Authent. CXVI—* Coll. IX tit. 4: gloss.) Qraece extat in MLt cap. 1 in B 7,1,18 cum tchoL — 

Epit. Theod. 125, Athan. 4,17 (inde paratitla Ath. 5 § 9. 8 § 5). lulian. eonsU CXll. 

cxxv. 

DE IUDICIBUS. 

Idem Augustus Petro praefecto praetorio. 

(Praefatio.y Quoniam nonnulli ex iudidbus post multa litis certamina et pluritna damna litiganttbus 

in causis apud ipsos motis illata relaiionibus usi sunt ad nostram serenitatem, hoc quoque praesenti 

generaU lege emendare nobis visum est, ne inde in causis dilationes fiant et atittd rursits princtpium 

cognitiones capiant. 

L Iubemus igitur nullum iudicvm ullo tnodo aut tempore in causis apud eos propositis ad nostram 

serenilatem rem deferre, sed perfecte examinare causam et guod sibi iustum atque legitimum visum sit 

iudicare. Et si qmdem partes iudicalis acquieyerint, sententia eliam execuiioni tradatur secundum legum 

tenorem. Si guis autem cx definiliva sententia se damno affectxan esse putavcril, Ugitima aypellatione 

utatur, eague secundum ordinem a legibus definitum excrcealur et perfectum finem accipiat. Quodsi duo 

pluresve smt litis cognitores, et inter eos dissensus oriatur, sic quoque iubemus unumquemque eorum 

quanadmodum ipsi videatur sententiam suam ferre. 

Epilogus. Quae igitur per praesentem Ugem inperpeluum valituram a nostra serenitalc statuta 

2 rubr. ITtgl Stxaaxav ML Theod.} "SJaxt xois 8ixaaraS 

fttj avafiivuv &t(as xtXtiiattS, aXXa xa Soxovvxa 

OVTOI? yfrqfi^ta&tu Alh. s Q 5 inscr. om. MLt tupplevi 

cx Ath. (cf. subtcr. Theod. infra ad 631,10). Gabrieli 

praff. urbi inscriptum exemplar sequilur ff, ubi vid. Q 

6 'EnnSri xivts LsAtLTheod.] JJoXXol rtrii 3/ || 10 

xai xovxo] haec s H 12 ino&totv L l 1 xovxoav L\ 19 

iiopivr)v ixyvpvd&o frcu L iyyyfiva£eo&at 8ie>pKffievrjv 

B? | 25 T^S] oi irfi B* | xal] et aliqua (i.t. 

xal xtsi) s G 26 dvarpvti B e Q 27 uvxav B e 

1 Nov. CXXV= Auth. CXVl om. R, in T rapetitur 

inter extravagantes in appendic» ab alio librario tcripta 

f. 179 (— D). ln cod. Monaeensi (olim Frinngensi) 6359 

extat extremo loeo tcripta post nov. CXXIII •» Aulfu 

CXXXIVf. 76 (= F) I 2 rubr. om. DF% 5 intcr. om. F, 

Id. A. reliquis omistit D |j pprum T pplrum V ppo aL 

(ue. praetoriomm vel praetorio); p. u. i. e. praefecto orbi 

restituit Zachariae (e/. lo. Lydut de mag. 3, 39) \ 6 qui* 

dem F 0 indieanti V iudicantibus T l D | 7 htiganti* 

bus] a litigantibus Fvulg. Q 9 tranqmllitatem] legem uel 

ad tranquillitatem D (] lege generali V | 10 hoo Fvulg. ' 

11 ex hoo negooiis F\ 17 legitimura V*\ dcnnero F 

18 et om. F g cetauerint F non cessaucrint T 1 1 in] «t 

F | quod T l | 19 decerta F 1 creata T l detraoU T*F\ 

oontradi] mandarent F | sententia T | 20 ei) esse F \ 

21 laesus T l (j 22 legitima utatur F| hoe Fvulg. | 23 

soscipiatur T l J 24 autem] enim T | duo] uel duo F | 

cognicione JT || 25 aliquam-— dissonaotiam F\ 26 iic 

om. D B unumquem T l |j eorum Fvulg, | 27 sua dare 

«ententia V 1 H 29 igitur] autem T

EXEMPLUM SA.CRAE LEGIS €31 NOT. CXXVI pr. 1 

y j j potofrtvxa rovxo p 

Qx} rovxo tam tua celsitudo quam omnes alii iudices maiores 

Si xai navtts oi aXXot Sixaarai /^ xe xal iXdx- et minores custodire festinent, ut nullus penitus 

Q p ^ i anevaartooav, iSixrcov fiev iv tav- ignoret quae pro utilitate noBtrorum collatorum a 

TJ/ TTJ flatjiXiSi noXei xara xb avvrjdss naqa TJJS aljs nobis disposlta Bunt, ita tamen ut uuiversis interdi- 

VSICQOX^ nôxtd-e/tevay, nQoixa&wv Si KQOQ rois 5 catis per propria praecepta, quatenua Bine ullo inxmv 

hnagxtaiv XaftnQoxaxovs aq%ovxai xaxajte/iiro- iusto dispendio nostris collatoribufl iusinuatio legis 

fiivcov, tHsxE itdvxas yveoyeu xa vni^ xiji xcSv Sixa- praesentis fiat. 

tyfi&voiv dtpeXsiaS naQ* rjfiwv vouofrexq&evxa. 

Dat. id. Oct. GP. imp. p dn. Iustiniani pp. Aug. anno 9 Dat. xv. kal. Ian. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

XVII. VII post cons cons. Basilii vc vc. anno II. II [a. [a 543] anno XVII. post cous. Basili vc. anno IL 

I2ON 0EIOY NOMOY nEPI EKKAHT2N. 

{'0 avxbs flaoiXevS OEOSOXCO inaQxV npaixto^lcav.) 

(fffv.y OeoSoatos xal OvaXevxivtavds ol xrfi &eiae Xrjgecos vofnf Siexv7ttoaavf yaveQas f 

xcov vnofrioetS xbv xoiaiaxwoa xdv 9siov naXaxiov a/ia xcp ijtagxv xu>v avaxoXixwv Itowv jtQcuxoiQlav xqi 15 

xaxit xaiQov xbv &()6vov xr\S arti vnegoxrfi Sienovxt xaxa xb oxrjfnt xmv aaxqtov ££exa£eiv. evQofuv Si iv 

xaii xotavxatS dgexdotoi nqayua yiveofrai xal vrjt noXtxeiaS xai avrrje xfji (iaaiXela.s avdîov. oi ya.Q Sixa- 

%vfievoi xal ol ivxoXsii xni ot xovxtov ovvT/yoooi xui ndvxes oi iv xals xotavxais vno&dotaiv inriqexovvxfS 

wi rjfiwv avjdjf xa&rjuevcov xai axoocofiivcov xovxo fiiv ia&rjxt xovxo Si vnoSrjfiaot xal Qijfxaat naga xols 

iifiBxiqoit ao/pvaiv ixexpijvxo, oU fxovovs xexorja&ai 7tQOirtxsi xovt jtybs xrjv ftaaiXelav elstovxaf dXXa xal 20 

avxoi oi Sixaoxal ovx i£ iSiov nffOicSitoVj dXX' ds fjpuiv avxdtv nagovxcov xal StaXaXovvTtov xds olxelas 

i yrijtpovs 

CAPUT L 

"Oneg xov Xonxov iv olafSrjnoxc SixaaxrjQlcp yivea&cu xcolvofiev, &eonl£omes xbv fiiv xaxa xaigbv 

TCQo. xov &eiov rificov naXaxiov Sfta xfj aavxov vnef>oxfi ijxot xu> xaxa xatqbv inaQXV xdiv ISQWV nQcu- 

T inaxtlav BaaiXttov 

Ath. basil. vo. consa. 3/ |] 12 rubr. "iaov — ixxXrpcan> ML 

Theod.] IIZQI ixxXrjxtiiv Ath.; rj o\ij vsaqa ($c. in B recepta 

est) i.v.Ll 13 inscr. om. ML, addidi ex Alh. || 14 

BaXtvxwHxvbs cit. Thtod. \\ &tt'ae) tlatfiovS cit. Ath. |j 

Cod. 7, 62,32 (c/. nov. XXJJI c. 4) 1] 15 indexv 

vnaqx

Nov. CXXVI 2. 3 ep. 632 EXEMPLUM SACRAE LEGIS 

CAPUT II. 

*Ev naoatS 8i xdts ixxXrjxoil xovxo xpaxelv xtXsvofitv, iva oadxte ixxXrftov y$ro/tt'vT]S tvrbt xov v vdfttftov tSovvat nigas. « Si fiovos 6 xrtv vixj]xt>trjv 

yrjtpov Xafiibv eisiXfrot, xni int^TjTTjiteie 6 ixxaXovftevos firj cvQe&tfy, dvafievEiv xovs dixaoxaS fifj povov I'T\V 

xtXsvxnlav xvgiav, dXXd xal xbv T/J» reparatiouos XQorov, xovxiaxt xovs TO«IS ftfjvas. xnl ti ftrjSi trivtxalta 

6 ixxaXovfuvos evoe&eirj, firjxin rrj rov XQOVOV naQaSQOftf, xvQova&ni rr,v xfnjipov, aXXa xal ix ftias f 

roi>s Stxaaras l£trat,tiv tovro uiv T« ntjtQayfiiva TOVTO 8i T

UT FRATJUS FILIl BUCCEDANT 633 NOF. CXXVII pr. 1 

PKZ 

CXXVII. Auth. CXX. Coll. IX tit. 7 

flEPI AAEA4>0IIAIAfiN KAHrONOMOYNTftN UT FRATRIS FILII SUCCEDANT AD IMI- 

AMA T0I2 ANIOYZl, KAI UEPl ETEPi2N TATIONEM FRATRUM ET ASCENDENTIBUS 

KE4>AAAIgN. 

EXTANTIBUS; ET UT MULLERES NON 1N- 

5S1NUATA ANTENUPTIALI DONATIONE NON 

LAEDANTUR, NON INSINUANS ADTEM VIR, 

VEL SI COMPETAT NUPTTALE LUCRUM, EO 

NON FRUATUR; ET RURSUS UT MULIERES 

NON SECUNDO NUBENTES DOMINAE SINT 

10PARTIS SPONSALICIAE LARGITATIS, QUAN- 

TUM PARS FACIT UNIUS FILII; ET UT SIMI- 

LES SINT POENAE UTRIUSQUE SEXUS, DUM 

SINE CAUSA RATIONABILI REPUDIUM 

MITTITUR. 

*O avros ftaotAsie Baaaco rt5 iv8o£

Nov. CXXYU 1. 2 634 UT FBATBIS FILU SUCCEDANT 

f ^ a t ei n£Qir\v. ravra 8i 9eanl£ou.ev nepl ixat- accipere si vixisset. Haec vero sancimus de illia 

vtav TWV aSeXfonatScov cov 6 naxfj^ j^ i§ § ixaxdôv ^ yo- y fratris filiis quorum q pater p ex utroque q parente p iunge g 

vicas ovtnjnreTo T$ TelevTijaavri TelevTijaavri, xal djtkais eintiv batur defuncto, defuncto et absolute diclendum quem eis deui)oiav 

ainols SeSc&xafiev xdtjtv oxe /uera fiovav xa- mus ordiuem quando cum BOlis vocantur fratribus, 

Xovvrat tiov dSiXywv, taixrjv aixovs £%tiv xtfavopsv 5 eundem eos habere iubemus et quando cum fratrixai 

oxe ptxa xwv dStXyuiv ttaXovvxtu xatv dviovxav bus vocantur ascendentium aliqui ad hereditatem: 

rtvis itqbs tbv KXTJQOV. hoc iubentes ex kaleudis Ianuariis praesentis undecimae 

indictionis. 

CAPUT II. 

Eivo ye /tfjv afrov inavoQ&aJaecos rtvos tlvai Ulud quoque dignum correctione aliqua esae iudircs^ 

fiiQos airb xov naQovxos notov/uefra vo-10 cantes, partem hoc praesentia facimus legis. Ex 

ig avzTJs yaQ xijs xtav nQtxyftaxcav evgioxovres ipso enim rerum invenientes experimento necessarium 

avayxaiov elvai xais yvvaigl ngarroftevtav esse mulicribus actis monumentorum antenuptiales 

vnofirrjnaxtov ras ngb rcov ydftcov Stogeas iftcpaviê- donationes insinuari, ut vel si principalia instrua&at, 

Xva xav ei rdiv npiurozvjtajv avftfioXaicov ix- menta pereant, quod facile est, per monumenta cis 

ntooiev, nQOfleiQoi Sid tcov v7to(ivr}p.diojv alrais al 15 matrimonii probatio maneat, sancimus necessitatcm 

rtiQt rov yaftov avardaets inaQxotev, d"eani£opev habere viros ipsos aut etiam q.ui pro eis autenuptiadvdyxrjv 

fyetvTovt dv8()as airovs t} xal^ rois vni^ leB seu propter nuptias donationes scribunt, si quinaixcJv 

7XQO ydpov jjroi Sia ydpov ScoQsas xaxayqd- gentorum soHdorum transcendit quantitatem, insi- 

a- nuare eam in actis monumeutorum in regia quidem 

vK,tiv ravTTjv nQaxxoftivtov vnofivtj/udxcov Inl fiev 20 civitate apud magistrum census, in provinciis autem 

xjjs (iaotXiSos noXeios nagd. x$ payioxQcp xa>v x^v apud civitatis uniuscuiusque defensorem aut apud 

aoiv, iv Se xals innQ%iais naoa xw xfjs jtoXecos exd- quos omnino talia documenta confici possunt. Si 

OTT]S ixSixio rj naQ ols oXcos ia rotavxa ino/ivfifiaia vero non insiuuent eas, quantum quidem ad partem 

awiorao&ai Svvaxat. si Se firj ifitpavioovai xavxas, mulieris etiam sic ea8 valere iubemus, et si tempus 

oaov /uiv itgbi xb fiegos xrjs ywaixds xal ovxeos

AD IMITATIONEM FRATRUM 635 NOF. CXXVII 2—4 

KQaxTOfievojv vnoftvrjftaxtov 10$ eigTjxai. xb yao xavtionem 

inslnuavit actis monumentorum, sicuti dictum 

av8(>(ov ixovtoiv il-ovoiav xov iftyavi&iv xas SOJQBCLSest. 

Viris enim habentibus potestatem insinuare do- 

ibv vntQ xov firj ifjtpavtafrijvut xtvSvvov xaTs yvvai£iv pationes pro non insinuatis periculum mulieribua 

intxtlo&ai axonov Tjfiiv elfat Soxel. 

imminere meptum nobis esse videtur. 

CAPUT III. 

'EjxtiSrj Si xal xat yvvalxas xae eie Sevxegov yd- 5 Quia vero et mulieres ad eecundaa nuptias non 

fiov oix dpxnutvas 7iQOTifirtoeois xivos dîas Tiaqa ias venientes praepositione aliqua dignas ultra eas quae 

Sevreooyafiovoas elvai rofiiÔfiev, &eoni£ofiev, st xis secundo nubuut esse putamus, ^sanciraua,) si qua 

aixoâXXofidvr) xbv avSga ixepcov dnoa%Oixo vdfiav^ amisso viro alteria abstincat nuptiis, habere quidem 

avxfjv xi]v %^rtatv xijs jrpo ydftov S

Nov. CXXVIII 1 636 DE COLLATORIBUS 

('EntXoyos.) Tbv naqovxa roivw ytvtxbv iifiSv (Epilogus.) Praesentem igitur generalem novoftov 

SfjXov rj afj IV$O£6TTJS notrjati Sta tcav awet- stratn legem rnanifestara tua gloria faciat per edicta 

&Kjfit'ra>v iSixnov rols te TJJV fttyaXrjv xairrjv oi- soliemnia et his qui hanc maxitaam dvitatem et qui 

xovai noXiv toie te ras lnaQxias olxuvaiv, c&sra firjdtva provincias babitant. nt nullus omuium quae ad satcov 

na*nra>v ra inl acoirjpiq xotrjj vevofio9trr,ftiva 5lutem commuuem sancita sunt a nobis iguoret 

nap y rjfxdiv ayvorjaai. Dat. k. Sept. CP. imp. dn. 

Iustiniaui pp. Aug. anno XXII. post cons. Basilii vc. 

anno VII. ind XL \a. 548] 

TKII CXXVIII. Auth.CXXXIII.CollIXtit.14 

TH2 T2N AHM02T2N 10K DE COLLATORIBUS ET ALIIS 

ANY2E22 KAi KATAB0AH2 CAPITUUS R 

KAI ETEPSN KE$AAAJ2N. 

'0 atrbs paotXeiis Iltxpq» no ivdogordxq» Idem Aug. Petro pp. 

CAPUT I. 

"Oaa Ttpds axfiXtinv xa>v fftexeotav inoxtXwv ooa 15 Quaecumque ad utilitatem nostrorum collatorum 

jvSdôvns StanQdxxeo&at xai rov nnpovia xi&e- respiciunt (studentes perficere et praesentem ponicnus 

tv vofiov, St' ol 9eantL,ofiEv, xaxa xbv %iXiov ijxoi legem, per quam eancimus) per Iuliurn vel Augustum 

Avyovaxov fiijva fttdi ixdarrjg inittfiiârios ids fitpi- mensem umuscuiusque indictionis particulares disxd: 

Siarvnwaets ttov avvxtXtiuiv xrfi ftMjyvoTjS ini- positiones collationum futurae indictiouis in foro 

rtfifioeiot iv T olySijrtoxc ovofinxi xovio turiis aut alio quolibct tara in specie quam in auro 

fiii/ iv t\bu xouxo di iv xovoiip drj/iooicov Ivtxtv 25 fiscalium causa imminet, indicantes quoque specierum 

inixtixaty yavegovoas Si xai xu>v tiSiov xr\v anoxi- aestimationem secundum mensam et in unoquoque 

firjotv xaxd xfff XQanttâv xal xr\v lv ixdojcp xonco 

Nov. CXXVIU [Authent. CXXXUI^ CoU.JXiU. 14: ^/o«.)# Graece extatin ML, c. 22—24 in B 6,3,41.11.14; 

prior pars fuit in D 56, 18 ifli- io>v fiaatkixaiv vs rtuga Qxrf ano Tfjs ap#js ij vtaoa ftt'xpt SiatpecttJi x/9 

tchol. L), unde particulaa servavi/ B s (vid. in/ra). — Epil. Thtod. 128, Athan. 20,1 (inde partem repetunt paratitla 

Ath. 4 § 21, lib. ntgl SiatpOQtav avayvoiafidxtav § 20 p. 197 Ileimbach). Iulian. eonst. CXXIV. 

Epilogus. Praesentem igilur gcncralem legem noslram lua gloria manifestam pcr consucla edicta 

faciet ei iis qui in hac magna avilate habilant et gui provincias incoluut, ut nemo omnium ea quae pro 

communi salute a nobis sancila sunt ignoret. 

XXVIII. 

DE PUBLICORUM TRIBUTORUM EXACTIONE ET SOLUTIONE 

ET ALIIS CAPJTIBUS. 

Idem Augustus Petro gloriosissimo praefecto praetorio. 

I. Cvm quaeeumque ad utilitatem subiectorum nostrorum spcctant perficere studeamus, eliam prat' 

sentetn legem ferimus, gua sancimus, vt tnensc Iulio vel Auguslo uniuscuiusque indictionis parlicutares 

delegaliones tribulorum futurae indictionis in iudicio gloriosissimorum cuiusque dioeceseos praefeciorum 

nostrorum actis confeclis manifestae fiant, quae signtficent quantutn in unaquaque provincia vel civitate 

pro singulis iugis vel iuliis vel centuriis vcl quibuscumque aiiis nominibus tam in specie quam in auro 

Iributorum nomine impositum sit, ac specierum quoque aestimalionem indiccnt secundum mensam et secun- 

J| k. wrt. M kal. setb. /«/.*; 

, firjvl l iavovttQltp i (c/. ad d 634, 64 ?) ) 

conp. inp. donn. iustian. aug. ann. XXII Iul. b 

6 svbscr. om. s", ha 

xalarSdiy 'lovl£a>v Ath. 

Theod. B p p g 

p s 'lovortviavov 'lor ib xff ff Ath. Ath Stu xff trts trs fiaai 

leias Theod. cp. dn. iust. pp. aug. M | 7 post cons. — 

ind. XI (c/. ad 634, 7)] vnnreia BaetXtlov tb £' ivS. a 

(corr. ta) Theod. fttra rrjv iixareiav BaaiXtiov rb X 

Ath. post cons. basilii (ual|L Iul. b ) ann. sexto (vel VI) IuL 

conss M fl 10rubr. Ihol — XBpaXaio*» ML, /?56,1S] Tlegl 

awrtXtardiv xal alXtov xtyalaitov Ath. s IIif>i tov delegatoi 

xal ntpl ttQvonwv Theod. [| 13 innQXV ?*(>

ET ALHS CAPITULIS 637 Nov. CXXVIII 1—3 

g owrjQ-etav, xal xl i£ avtaiv cts ii)v apxav loco tenentem (consuctudinem), et quid ex bis in 

iiifi(>ia&ai TJ iv ixnarri 1-naQxia SiSoofrcu ij Snnava- arcam interri aut in unaquaque (provincia) dari aut 

ofrefir;oBcoi, xal 81' 5 oemiis uniuscuiusque indictionis et per eoa proponl 

avxwv ngorid-ea&ni iv raTs in' aiijove xa&taxtoaats in civitatibus sub eis Constitutis intra Septembrem 

itoltoiv ivxds IOV 2knrefi.fioiov ftrjvos fj 'Oxxa>/3(>(ov aut Octobrcm mensem; sed etiam volentibus excmplaaUa 

xai xois flovXofjivois xd taa rovrwv ix rov dt- ria horum ex foro gloriosissimorum praefectorum 

iov jtov irSoôTtiiwy indgxcav awneQ&iras sine dilatione dari, ut collatorcs agnoscant quewadt, 

Nov. CXXVIII 3—6 638 DE COLLATOEIBUS 

xara xbv xQonov xas ijto%as ijyovv a/isgi~ piunt. Si vero secundum praedictum modum desasj 

j y xtXevofiiv avrovt xai noivrjv Sexa cepta sive securitates non fecerint, iubemus eos et 

XIXQCOV anaiTeio&ai teai finadvovs vnofiivetv. poeuam decem auri librarum eiigi et tormentis Bubdi; 

oftoicos vijs inaQxlas *' xqvalov XIXQCOV Bimiliter iudicem provinciae decem auri librarom poeitoivTjv 

eisnparTOfitvov, ei JIEQI rovrov ngoseXsvo&eis 5 nam exigi, si de hoc interpeUatus pon vjndicaverit 

ftrj ixSixrjoti xcti aweXdffst ras anoyas rjrot dfxegiftvias et compulerit desuscepta sive securitatea Becundum 

xa&* TJV StcoQioafisv rcit-iv avyyQa.(pr\vai. quem deiinivimus ordinem conscribi. 

CAPDT IV. 

Kai rovxo 81 ouXevofiev nagawvXax&TJvai, cSsrs tX Haec autem iubemus observari, nt si quis forsan 

TIS d$ eixds rv 10 exigitur, aut pro fiscalium quantitate, omnibus modis 

ST}UOOIOJV noooxTjxoe, naoi XQOUOIS xovs xcov Srj/ioaiiov fiscalium descriptionum cuBtodes cogi a provinciae 

djioypacpd/p tptXaxas dvayxti&ofrai vno xov xfjs innQ- iudice, aut illo neglegente a locorum sanctissimo 

%ias CLQXOVXOS., r} dxeivov dftclovvxos itaga rov xav episcopo, eas proferre et fiscalium ostendere quantixdncov 

ooiarcaxov imffxonov, xavtas npotptpEiv xal tatem et secundum virtutem publicae descriptioois 

vijv xa>v Sijftoctimv aTcoSeixvvvai noaoxTjra xax« T^vl5exigi possessorem. 

Stvafttv xfjs Srjfioalas dnoyây^s, xai ovxios eisngdxxsa&at 

ibv xtxxrjfiivov. 

CAPUT V. 

Kal Iv xovxip Sijols Tjpexegois awxeXiaxais potj- Et in hoc quoque nostroB collatores adiuvare perovvElSo/iev, 

tvsxe ftrj dvdyxtjv indyea&at xois speximus, ut non necessitas inferatur possessonbus 

HTTJXOQOW vnoSixxas Svoftd^tiv xrjs iv xgvoty awxe- 20 sub hypotbecas decimationes nominare in auro col- 

Xeiae ngbs xb firj xiva ix xovxov ino/ueveiv aixovs lationis, ut non aliquam ex hoc patiantur ipsi Iaesio- 

@Xdflr\v, aXXa toixovt ok iv ixaaxrj ina(>x,iq rj noXet neni, sed eos quibus in unaquaque provincia aut 

6 xivSwos xrjs xwv Srjfwaicov dnatxTjOBios Inixuxou, civitate periculum fiscalium exactionis imminet, sive 

tYie aqypvxts thv eixa noXtxevoftevoi eixc ij-dxxaiQis iudices siut sive curiales Bive exactores seu yindices 

iYxe pivStxes tixe xavovixdgtoi r, dXXoi nvee, xa> iSitp 25 aut canonicarii aut alii quidatn, proprio pericuio et 

xivSvvq? vjToSizea&ai xd xs^fiara xal ixnefiTieiv, rj 6U8cipere pecunias et transroittere et expendere in 

xai dvaXioxtiv £is as dyagia&rjaav XQ cia s- quibus deputatae sunt utilitatibus. 

CAPUT VI. 

Kai xovro Si nagaipvXax&iqvat xeXsvoftev, tosrr xa- Et hoc custodiri iubemus canonicarium talem in 

vovixaQiov xoiovxov iv xfj inaQxia cteXXsaifat, Ssxts provinciam destinari, qui possit pericuio ordinantium 

Svvaxat xcp xivSvvcp xwv 7XQofiaX)Mfiircov avxbv eis- 30 eum exigere tiscalia tnbuta, ut per nullam occasiongdxxuv 

xa StjfiooKt xtXrj, WSXF. xaxa ftrjStfxlav 7106- nem impulsorem post eutn mitti et damnum subiectis 

tpaotv i^neXXtvxijv fiex' airbv ixTriftneo&cu xni fyj- inferri: impulsoris (enim) et ipsum Tocabulum de ce» 

fiiav -roTs VTtoxtXeoiv indytiv rov yap i^jtsXXevxov 

xal avTTjv xr\v jiQoerjyoQiav xov Xomov dvatoovftsv. 

Quodsi secundum praedictum modum apochas seu secwitates non /ecerint, hibemus eos decem librarum 

auri poena peti et tormenta subire. Pariterque a praeside provinciae decem librarum auri poena exigatur, 

si ea de causa conventus id non vindicaverit neque effecerit ut apochae seu securitates eo quo staluimus 

modo conscribantur. 

IV. Sed hoc quoquc observari iubemus, ut si quis forte subiectomm de possessione, cuius notnine 

tributa exiguntur, vel de tributorum quanlitate dubitet, omnibtis modis publicarum descriptionum custodes 

cogantur a provinciae praeside, aut illo neglencnte a sanctissimo locorum episcopo, illas proferre et 

tnbutorum quantilatem secundum tenorem publicae descriptionis demonstrare, atque ita a possessore 

exigantur. 

V. Scd in hoc quoque subiectos nostros adiuvare placuit, ne possessoribus necessitas ajferatur sitsceptores 

nominandi trihitorum quae in auro conferuntur, ne quid ipsi damni inde subeant, sed ut ii quibus 

in guaque provincia vel civttate periculum exaclionis tributorum impositum est, sive iudices sint sive 

curiales sive exactores sive vindices sive canonicarii sive alii ulli, suo periculo pccunias suscipiant ct traiit' 

miltant, vel etiam in eos usus ad quos desiinatae sunt erogent. 

VI. Sed hoc^ quoque observari iubernus, ut canonicarius tatis in provinciarri mittatur, qui vossit 

periculo eorum qui eum instiiuerint tributa publica exigere, neve ulla de causa compulsor (expeiUvta) 

post eum mittatur et damnum subiectis inferat: compulsoris enim ipsum nomen in posierum tollimus. 

1 fftot (tXxt ovv v. l.) B s fl 6 ix8ixâij L fl 7 Sicoolaaftey] 

Si cogioufiev M || avyyiyQatpivai L J 8 TOVTO] 

haeo s Q 81 L) om. M || 15 xaxa) et secundum e || 16 xal 

ovxtos om. 5" || 20 vnoSexxas] sub hypothecag decimationes 

? (leclio ni fallor orta tx duplici scriptura vno&TjxaS 

et Ssxaxae) U TJJS tv X£V (xovcd) Ath.) awxeXeiaS 

Ath. s [vnodcxxas xov xQvaiov Theod. susceptores eorum 

quae in aere — pensitantur Iul.)] xovs iv XQvalca cwxtXeaxds 

ML fl 24 i£dxro(>ts M i£dxo>i> (tic), t. v. anatrvxTis 

L (c/. nd 639,33) g 25 fiivdtxes] s. v. ixSixot L H 26 vno- 

8t'xeo9ai] et suscipere s I fj M\ om. Ls || 32 iiniXevxijy 

(et ita conttanter) L (l^ruXzvxrfi etiam Ath. cod., 4£anv' 

XevxtjScod. Theod., i£neXev

ET ALIIS CAPITULIS 639 Nov. CXXVIII 6- 8 

ti Si nventrijSeios Bvgefrrj 6 xnvovtxdgioef /tfj ifcnsXhvtriS 

nefineG&a), dlX* ixeivov dnoxivovuivov dXXot 

axtlXio&o) xavovixdgios. xal airtbv Si xov xavovixa- 

(JIOV doxeio&at xsXevo/uv rdis togiofievats owq&eiais 

xai ftrjSefiiav rols vnoxaXiotv indyetv ftXdflqv 

tero perimimus. Si vero non opportunus inveniatu. 

canouicarius, non impulsor mittatnr, sed illo remoto 

alter dirigatur canonicarius. Ipsum quoque canonicarium 

contentum esse iubemus deputatis conBuetu- 

5dinibus et nullam aubiectis inferre laesionem. 

CAPDT VII. 

Et nore Si ovppairi imôXfjv olqeSiinoTE xrrjaeas Si autem aliquando contigerit Buperindictionem 

oSovXoiv TJ ofioxrjvawv yevso&at, ij- ixeivov iov cuiuslibet possessionis conservae aut contributariae 

VOV xeXevopev rbv rrjv dntftoXrjv Sexo/tevov dnai- fieri, ex illo temporo iubemus superindictutn suscifrat 

vnig CLVTTJS T« Srjfwoia, ig ov napeSod-t] aqi pientem exigi pro eo liscalia, ex quo tradita e8t ei 

âXXofiBvr] xrrjots. (it) dXXios Si rfjv 10 Buperindicta possessio; non aliter autem superin- 

ei fj ftfj iyygdcpwe yygp negl g rovrov i^ yivrj- dictum tieri, nisi ex scripto dc boc examinatio fiat 

naga xcp rrje j ii inagxias ddgxoiTi, 

xal yr^tpos avrov apud provinciae iudicem et sententia eius procedat 

kfry SioQi£ovoa ibv oftilovxa $i£aad-

Nov. CXXVIII 8—12 640 DE COLLATORIBUS 

ylvea&cu, d pi} xb Siaxijs nfHxpdotws xwv £§nxxaigiov fieri, nisi quod pro occasione exactorum aut curia- 

/} /3ovXtvxd)v § pivdixav 1} xa§etaxdiv X"Qv n rjxrov l! — —* ——* ! ~"* -** i ~ ! - i: , q p 

lium aut vindicum aut ofticialium — eius ~— peius —•— aut —* 

ytvofuvov Tv tv taii inaq%iai% Sanavtoftivtov ftt) ei$~ 5 bus in provinciis expensis non exigantur collatores 

n^HtT-xta&ai TOVS avvrelearas xa Xeyofttva naQanofi- ea quae dicuntur transmissoria, et pro hia autem 

mxa, xal inio tav Ixntftnoftivtov 81 /*TJ nXtov quae transmittuntur non amplius praeberi horum 

i rcjy i§ apxv 5 & v ixdcxg inapxitf 8utivnto- quae ex iuitio in unaqaaque provincia deputata sunt 

CAPUT X. 

Tbi/s 81 iv roiS inaQxlais vnlp oiasovy Srjfio-10 Eos autetn qui in provinciis pro quibuscumque 

altov eisnga&tos axtXXofidvovs pr} aXXas aoxta&ai publicis exactionibus diriguntur, nun aiiter incobare 

xijs anaixôeujs, cC firj nQoxiQnv iv xq> xaxa xwQctv exactionem, nisi prius iu provinciali iudicio insiaua- 

SixaojTjgita Ifitpaviaovat ras ijnxe&eloas aiTols nsgl verint impositas sibi de boc iussiones, ut exsolxovxov 

xeXevatis, aiixe xois xaxapdXfovxas xa Snfio- ventes tiscalia tributa nulli pro bis periculo aut 

ota xiXrj ftqSevi ini(> xovxtov *wSvvq> tj Zflfilq vno- 15damuo subiaceant; boc ipso et super privatis negoxtTa&ai' 

xovxov airtov xai Inl xols iSicmtxais vno- tiis observando. 

d-toeot ipvXaxjofiivov. 

CAPDT XI. 

Kal rovxo 8i xiXcvofttv, casxe roJs Srjftooicov dnai- Hoc quoque iubemas eis quibus fiscalium exactio 

XTjaiy lyxtxttQiopdvots firjSiva iSiantxiov nftaypaxiov iniungitur nullam privatarum causarum executionem 

ixpâofibv xaranioTEito&ai, dXXa ual £• xt aixols 20 committi, sed et si quid eis tale fuiungatur, oullo 

xoiolxov iyxtxôtaxat, firjSet i ipoTtqt xoXftnv av- rnodo eos praesumerc boc agere, ne occasiooe publi* 

TOVS xovxo n^dxxtty, aisxe ftrj xrj npofdoti xwv 8JJ- carum fuuctionum nostri subiecti laedantur. 

fiooiiv awxtXtuov xovs rjfiixtQovs vnoxtXtis xaxa- 

& 

CAPDT XII. 

El 81 xat TIS rdls dXrjd-etats Srjftoaias inoftiXav 25 Si autem et aliquis pro veritate publica debens 

awxtliiai iinot t$ ixfitâax^ tlvat avxd} ixiqov tributa dicat executori esse sibi almm debitorem, 

toav ftfj j iîlni ^ T«P TP dx/3t/3aaxrj dx/3/3axrj 5xXroiv 5xXrtoiv xtvt xtvt^ %$ non licere executori mol^tiam aliquam denominatis 

Indyuv, el pi] 6 7T(>d>xos xQtaiaxrjs ano- inferre, nisi primus debitor probetur nullo modo 

xaxa ftrjSiva tQonov navxiXuis owdfXBtos xas omnioo posse publica tributa persolvere. lloc tamen 

cwxeieias xaxafidkXuv xai xovxo yt p£v 30 prius reqniri apud iudicera provinciae, si pro veri- 

TO» nQoxiQov tTjxttofrot itaQa xa> apxovxt xijs Inao- tate debitor est is qui denominatus est, et ita fiet 

xfas, *i vals aXtj&iiats xv t(l ' OTT ] t iaxiv 6 ovofuto&ete, exactio. In utroque vero casu si quis exequi aut 

xal ovxw vouifKos yivta&o* r/ etsnga^ts tv ixaxiQfp 

&tuaxt. ei oi T»S lxf}ifldoat rj anatxi,oai naqa xa 

c XII summarium habet B* T 7, 22 p. 617 Zach. (ex B 56, tS, 0). 

hoc fiat nisi id quod nomine exactorum vel cwialium vel vindicum vel officialium peius factum aut deminutum 

sil ei qui suscepturus est restitualur. 

IX. Sed fioc guogue iubcmus pro pccuniis vel speciebus quae m provinciis crogantur, non exigi 

a subiectis parapompica quae dicuntur, negue pro iis qui cmillunlur plus praestare eos quam quod ab 

inilio in singulis provinciis conslitutum est. 

X. li aulan qui in provincias propter quamvis publicorum exacllonetn mUtuntur ne aliter exactionis 

initium faciant nisi prius in provinciali iudicio datas ipsis de ea re iussiones insinuaverint, ut qui 

publica tributa solvunt nulli periculo aut damno ea de causa subiciantur; atque hoc ipsum etiam in privalis 

causis observelur. 

XI. Sed hqc quoque iubemus iis quibus tribulorum exaclio iniuncta est nullam privatarum rerum 

exactionem committi, verum etiam si qmd iis eiusmodi iniunctum sit, nullo modo id eos agere auderc, ne 

nomincpublicorum Iributorum subiecti nostri damno afficiantur. 

XII. Sed etiam si guis qui revera publica tribula debeat executori dicat alium sibi debUorem esse, 

ne liceal execuiori molestiam ullam ei qui nominatus est afferre, nisi primus debilor nulto omnino modo 

publicis tributis solvendis par esse probatus sit; hoc tamen prius apud praesidem provinciae quaeratur, num 

rcvera debitor sit is qui nominatus est, atque ita legitime cxaciio /lat in utroque casu. Si vero quis adversus 

1 ytvia&ai B* || iâxxoQtov B' || 2 n flovXevxtov 

om. B c |J xa^tcoxaiy] officialium eius f |) 10 vnig oiatovv 

SrjfiooicDV cisnQa^ttas] pro quibuscumque publicis exaotionibus 

?, vnig — extXkopivovs om. L\\ 18 8c om. L \\ 

TOVS — 19 iyxtxttoiauivovs L || 26 avx Haloander] 

avxoi M L H 27 xq> ovo/iao&cvxt] denominatis s B 30 

xataflaXiiv M |j yt jtcvxot AI\ pcvjoiyc L{s) fort. rtctius\ 

33 vofilfioii om. s || iv txaxiqq? &tftaxt. et 8i Tts ML 

{cf.Ath. ixaxcqov tov «(yjojfOS 8oxtftd£ovxos. 6 bi xxi.)] 

in utroque vcro casa si qais ?, guod pracfcrt Zachariae, 

ixaxeoov &e'fia ad cap. 11 et 12 referene (e/. Theod. 

§ 13. 14) 

1 quod om. T | per oceasionem vulg. || 2 indicum T 

vulg. || 3 suscipit vulg. | 4 quoque] etiam T |) speciebos 

in T 1 in ra*. \ 8 unaqae VjJ 10 autem om. T || 12 auditio 

V a || insinuauerit T || 13 imposita V 1 \ exsolveatcs] hec 

solucntcs K(l 15 subiaceant V] subiciant T «ubiciantur 

vulg. || 18 Heo T |) 19 iungitur T B •••cutionem T° 8 

21 eos pracsumere T\ praesuroere eos vulp., eos om. F|j 

25 8in V 3 || et om. Tvulg. g publica cet.] bltca — 30 prius 

requi| ser. V 1 in spat. vac. A\ vs. fl 27 molcstia aliquam V 

aliquam molestiam T |j nominatis T | 28 primos Btck\ 

prius libri |j dcbitorem T |j 29 tra V | 31 debitor cstj 

debitorem T l || quidetn nominatus V qui nominatus T || 

fiat vulg. || 32 casos V 1

ET ALIIS CAPITULIS 641 Nov. CXXVIH 12-16 

nao rifiaJv SiaxvTtcofrevxct xoXufjOeie, xai TJJS âivrji 

yvftvafrrjoexai xai Srjfitv&eis d§OQiy B', 

Tiaooxovs SarpiXsicJv s. v. L || 28 rd alxa) bas (1. e. xavxa 

lai) ff || 29 ixxkijota ixaajijs noXtcJt L | 30 xaxa B*s 

M.) xal ML 

i exigere] agere T \ 2 priuabitur T j 3 tradatur F 1 4 exigitur V \ pena T R 5 auri libris V librarum auri T 

vulg. | pene lupiaceat T R 7 •oriptornm VT 

r|| 

l [| 8 ministrantibus 

publico T l || eicusationem T || 9 retedeant T |J 

uti] ut in V 1 | 10 ab eis om. T Q in] in se V \ exactioncm 

F 3 1| 12 possident T% oontingant T 1 1| 13 iDscriptis 

VT l inscripticios td. princ. | 14 tq. pro ea — pro eis sup~ 

plevi(iim. Beck et OsenbrUggen) {] 15 molestia F|| 16 sustinentem 

V sustincntes Ty corr. OitnbrHggen | propria forte 

T| tali] et tali TQ 17 fnnctione Vvulg. luccesaione T \\ 

scse T D 20 in] cx T g 22 se om. F|| liae in measuris aiue 

in ponderibus Tvulg. Q 23 habeat T || 24 et 25 a add. 

vulg. || 26 pro teinpore T\ per tempora Vvulg. J 27 in cw. 

7'y 29 *extra] ex V et vulg., otn. T \\ illatio] in laico V

Nov. CXXVIII 16. 17 642 DE COLLATORIBUS 

[iiav navrtlajs elvai aSeiav rdie rav^Srj/toaltov anat,- esse licentiam fiscalium exactoribus communicare 

trjraTs imxoivioveiv rols xQW aaiV - f rtva T0 * s tqyois pecuniis quae operibus et frumentis civitaium et 

*ai atrtoviHols iwv nolecov rjxot iyaiyoTs rj aXXois aquaeductis aut aliis quibuslibet sollemnibus aut saoioieSr,nore 

ooXeftriote 77 aaXngioit aycoQia&Tjaav, 17 lariis depatatae sunt, aut rctinere aliquid ex eis aut 

nagaxgnreiv T« ig aircHv t] eii i'Stov tcegSoe diiofpige- 5ad propnum lucrum redigere, sed sine aliqua dilatione 

ad-1't. dXXn di%a xivbe avafiolrjs rjjisitoaecot invta aut imminutione has praebere, ut proficiant in qninaQtxew, 

aisxe jcgoxtogsiv tie a« il; dgxfje atpiogiodt}- bus ab initio deputatae sunt operibus. Sed neque 

aav xe siaS - dXXd firjSs rove xxr,xogai xwv noh-tov rj possessores aut habitatorea civitatum praesumere 

cixr)iuQas loXudv OICOST]7IOTOVV xgonio atpaioeiafrai n quolibet modo auferre aliquid ex ipsis pecuniis aut 

4!- aindjv id>v xiPlpdxcov V ovo/inTt Sutygacpcjv tj 10 nomine descriptionum aut pro sportulis dare aliquid 

inig anogxovkav SiSovai T* ix xovxatv rj avaXiaxeiv. ex his aut expendere. Si quis autem aut dare aut 

ei Ss r«e ij Soivat rj Xaftelv d£ avrtov roXftr,aeie, xe- accipere ex bis praesumpserit, iubemus eum de suo 

levo/iav avibv oixo&ev iv di7iXjj nooovr]Tt toixo rjj in duplic) qûanlitate hoc civitati reddere. Sed ncoXe 

anoSidovai. dXXa /urjSi rovs xatv innpxidiv ao- que provinciarum iudices aut eorum officia aut alium 

rj rae tovrtov rdgeit tj aXlov oiov8t}novB nav- 15quemlibet omniao patticipium babere aliquod ad 

uerovainv fyeiv nva yrpos ia eigrjfiEva %QV~ praedictas pecunias aut eorum dispensationi seraet 

fiara rj rfj roviiov Stoixrjoei iaxrtov nageft^nXXsiv ipsum iniscere; sed civitatis sauctissimum episcopum 

dXXa TOV'ixnaTT}t izoXetas oaicoxnrov inioxonov xal et primates nec non et eius possessores constituere 

IOVS ngarrevovrae tf]i noXecoe, ov /iqv dXXa xal TOVS quidera patrem civitatis et frumeutarium et alios 

ai>TTJe MjrjTogae nQopaXXsa&ai pev ibv naxiqa ibv 20 huiusmoai dispensatores, singulis autem annis im- 

T^« noXsios xai iov atxcjvr^v xai dXXove toioxnovi pletis sanctissimum episcopum cum quinque primati- 

Stoixrjids. ixaoTov Se drtavrov nATjpovfierov ibv batca- bus civitatis ratioues exigere eos qui ab ipsis ordi- 

TrtTov iniaxonov ftna ntvrs ngaitevovjwv rije no~ nati suut, et si quid ex talibus ratiociniis apparuerlt 

Xeois rove Xoytafiovs dnatrtiv xove nag' avrdiv ngo- debitum aut remausiBse, exigi huiusmodi dispenBatopXtj&etrns- 

xai eX T« ix id>v towvxa)» Xoytauwv 25 res periculo eos constitueutium et utilitatibus quibus 

(pavsirj ijiotpsiXoftevov rj anopelvav, eisrtoaTTea&ai deputata sunt reservari. Si quis autem ex praedictis 

rovs roiovtuvi 8iotxT)-tas no xtvSvv^ xtav avxovt ngo- dispeusatoribus inefficax inveniatur, repente hunc 

fiaXXofteviov, xal Taic £o«trc

ET ALIIS CAPITULIS 643 Nov. CXXVIII 17—19 

/tr;ie ei npay/iartxdv rj aXXov rvnov rj &eTov xofi- [scripti], nec si pragmaticam aut aliam sanctionem 

(IOVHOQIOV Xdftot intxQtnov airto T« TOIOZTOV. dXX* aut sacrum cotnmonitorium accipiat praecipieus ei 

si 11 xoiovxo yivj)jai, aSeiav Hyziv tbv ixdoxys jto~ aliquid tale. Sed si quid huiusmodi fiat, hcentiam 

lt(»s oauoxaxov iniaxonov xai xoie iavrrte nQwitvov- babere uniuscuiusque civitatis sanctissimum epiacoias 

fif/ anoxgivea&ai VTIEQ TWV uQrjfiivtDv xtcpnXaiwv 5 pum et eius primates non respondere pro memoratia 

tots roioviotg TtQottonois, avaytQsiv Si eis ijuds, iva capitulis talibus personis, referre autem ad nos, ut 

IOVIO yivdaxovxes xal rfjv ina%freiaav xale jtoXtai hoc agnoscentes et illatum civitatibuB damnum ex 

tflpiav ix rijs aircav ovaiat ajioxaiaairjvai xehioio- corum Bubstantia restitui iubeamus et competentem 

fitv xal irjv jtQosfjxovaav ixSixtjatv toiis xotoixois vindictam talibus inferamus. 

inaydywftev. 10 

CAPUT XVIII. 

JIQOS rovToie xeXevoftev rove oxQivtapiove rwv £$• Super boc iubemus scriniarios operum sub praeytov 

rovt vno xovi inaQxove xwv Uowv npancogicov fectis sacrorum praetoriorum constitutos nullum parxtXoivxas 

ptjSe/iiav pexovoiav ngbs xa xomvra Xoycf ticipium ad talia ratiocinia omniao habere, vacanti- 

&iata navxeXtus i'xetv, aqyovvxoiv andvxatv 8S atv bus omnibus per quae eis sive generaliter sive speaixole 

eixs yevixdie eixe iStxcos xi xoiovxo n^tor,v ijti- 15 cialiter aliquid tale pridem concessum est aut postea 

xfrgajtxat rj fiexa xavxa noQia&ein. tovs ydg xntEQ impetretur. Pro praedictis enim causis rationes nulli 

xav eiQrjfiivtov aixicov Xoytafxohs ovodva inixginea&ai committi volumus nisi nos prodesse civitatibuB aesttfiovX6fte&a, 

ei firi rjfieit avfiftQsiv xale -noXiatv fjyt]- mantes virum bonae opinionis et dignitate ornatum 

odfievoi dvSga evimoXt/nxov xal aîtt xexoofiTj/utrov elegerimus, qui debeat a nobis in scriptura diviiiam 

indel-ofis&a xbv ocpsiXovra naq' ^ftdiv fyyqafov ittiav 20 iussionem percipere continentem per nostram piam 

xiXtvoiv Xapeiv ntqiiypvaav Sta rjfiextgas evoefiovs Bubscriptiooem et illius nomen et dignitatem et cauvnoata)s 

xal xb ixsivov ovo/ia XB xal a£iav 6as et terapora quorum ei ratiocinia committimus. 

xai xas aixiat xal xohs %QOVOVS WV avxco rovs Xoyi- £os autem qui a talibus persnnis rationes exiguntur 

afwvs inixQinofiev. xove Si vnb xa>v xoiovxtov noos- omnem habere cautelam iubemus, aliam quaestiouem 

tonoiv Xoyofreiov/uevovs ndaav S%tiv aoydXuav naQa- 25 nullatenUB SUStlnentes. 

xeXtv6fu&at ixeQav tfytrjaiv ftqdafidJs ijiofiivovxat. 

CAPUT XIX. 

IIQOS xoixoie &eoni£ofltv firjSevl irfi rjfiexiQat no- Ad haec Eancimus nullo reipublicae noBtrae loco 

Xixtiae xoncp xbv aixbv xai aoxovxa elvat xai xono- eundem ipsum et iudicem esse et loci servatorem 

xTjgTjxtjv xd>v ivSoôxdxcov innQxatv rj axpaxrjyidos gloriosissimorum praetectorum aut magistromilitatus 

(Jf^f, aXXa fiySe xiva tisn^nîv SrjfioaCtov avvxe- 30 cinguii. sed nec aliquem cxactionem tiscalium tnbu- 

Xttcuy x ei QiJa ov T a xonoxT)QT)xi]v elvai xtav ivSoôxdtcov torum agentem loci Bervatotem esse gloriosissimorum 

inaQxcov xal axQnxrjyiSos, xai dnXdie tiniiv ftrjSiva praefectorum aut magi8trorurn militum; et simpliiv 

tdlt inagxiate ylvta&ai xonoxrjorjxTjv inaQxcoi\ ti citcr dicendum, nullum in proviociis fieri loci ser- 

/JT] i£ rifieiepas iyypdtpov xeXevotios dv xols i£neSixois, vatorem praefectorum, niai per uoBtram scriptam 

onov xotta iaxl xai xonoxrj^rjxijv indgxoiv nifineo&cu 35 iussionem io ezpeditis, ubi utilitas exigit et loci 

T^S avxfjs inaQxoxTjxos xbv otpeilovxa nqovoiiv xd>v servatorem mitti eiusdem praefecturae, qui debeat 

c. XVIII argumentum ex Ath. notant paratitla* Ath. 22 $ 9. 

c. XIX. XX om. L. 

iudicis neque si pragmaticam vel aliam sauctionem vel sacrum commomlorium accipiat quod ei tale aliquid 

commllat. Sed si qxtid eiusmodi fiat, liceat sanclissimo cuiusgue civitatis epxscopo et primalibus eius 

de praedictis capilibus eiusmodi personis non respondere, sed aa nos referre, ut his cogniiis et illatum 

cimlaiibus damnum ex ipsorum substantia restitui iubeamus et convenicntem vindictam talibus personis 

infligamus. 

XVIIL Praeterea iubemus scriniarios operum qui sub praefeclis sacro praetorio constituti sunt 

nullam omnino communionem in eiusmodi ratiociniis habere: ul omnia ccssent per quae iis sive genera- 

Uter sive specialiler tale quid olim commissum fuit vel post haec concedatur. Rationes enim ae praediclis 

causts nemini commttti volumus, nisi nos civilatibus id conducere arbitrali virutn bonae existimationis 

et dignitate ornatum elegerimus, qui a nobis sacram iussionem litteris perscriptam accipere debeat, 

quae per piam subscriptionem nostram contineat et nomen et dignitatetn ildus et causas et lempora 

quorum ei raliocinia commillirnus. Eos aulem a quibus raliones per eiusmodi personas rcpetuntur omnem 

securitatem habere praecipimus neque aliam umquam quaeslionem tubire. 

XIX. Praeterea sancimus, nullo rei publicae nostrae loco tundem et magistratum esse et vicarium 

gloriosissimorwn praefeclorum aut magislrorum militum, nec magis quemquam cui exaclio publicorum 

tributorum iniuncla esl vicarium esse gloriotissimorum praefectorum aut magislrorum miliium; alque ut 

simpliciier dicamus, nullttm in provinciis fieri vicarium prtufectorum nisi ex nostra iussione litlens pcrscnpta 

in expeditionibus, ubi opus est vicarium praefectorum eiusdem praefecturae mitti, gui miliiaribus 

1 *fij]8i ML !| xofiOvrjxoQiov, $.v. ovffioXatov L | 8 xt- 

Xtvoofisv L | 11 TIQOS xovxoti] Super boo sr | 12 indqtovi 

Scrimger (Thcod. inapx*»*')] VTidpxovs ML Q 22 

i L || 25 loyo&Bxovfidvovs om. L 

T II 21 et illiui] ot illius T\ dignitates T \ 22 et tempora] 

ipsas T g ratiocini T l | 23 qui a] quia V\ 24 

aliquam Tvulg. \ 25 «uitinemu* T |j 27 sauci*** £*• \ 

nullo] in illo V in nullo T 1 vvlg., om. T l B no«tre in rau 

T nostro V | 28 ipsum delendum videtur jj 29 magistro- 

1 scripti V b T soriptis V* vulg., deL Beck Q 2 com- militatus V 1 ] magistroram militatus (limiutus T) V*T 

nonitarium V eommentariom T || accipia V Q 4 sanctum vulg. | 30 iet neo aliqucm «n ras. V | aliquem V\ aliquam 

T\l agaoscentes] hao nosccntes V g 8 iubemus T | et] ut Tvulg. | exactione» F 1 | 32 magistroruni militutn eet.] 

2* B 9 «7« inferamus. super hoe scr. V 2 in xpat. vac 1 vs. || |rum militum — 35 et loci seruato] in rat. A\ vt. om. V\ 

U Insuper T |) hoo] leg. haec (r/. c. 23 tn.)? || praefextis 34 nisi — 35 looi seruatoj suppL V J 34 prnefectorumj 

T 8 13 habere om. V H 15 pridem tale F|] 16 Pro om. praefectorum gloriotissimorum T\ per nestram F( a ) pro 

T gcasis r(j 17 exiatintantcs Tvulg. R 19 qui om. V 1 || nostra T (j scriptam V{ 7 )) om.Tvulg. U 35 iuasione T |) 

diuina iusaione T || 20 percipere om. T 8 contempncntcm exigitur V

Nov. CXXVIII 19—21 644 DE COLLATORIBUS 

fjf ei Se T* naga ravxa providere militaribus expensis. Si quid autem extra 

] 6 fiev vonorriQTpcTjv iavxov noiTjoas X' fiaec delinquatur, qui quidem loci servatorem suum 

QV %ovoiov itotvTjv^ eienQax&wiaxat, dnoxa&taxwv fecit, XXX auri librarum poenam exigitur, restituens 

xal naaav 8andvr,v rj tflpiav yv av JSia tov nap' et omne damnum quod per eum qui ab eo directus 

airov^ oxaXdvxos rtvis vnofielpauv, 6 Si yeveo&ai 5 est aliqui pcrtulerint, qui vero fieri praesumpait et 

d"ap()7Jaas xai rrje (Slas apxys *al ij-ovaiae xal OTQCI- proprio cingulo- et dignitate et militia privabitur et 

reias dâtê&âerai xai Sexa %Qvaiov XIXQUIV noivrjv decem auri librarum poena multabitur. 

CAPUT XX. 

f Q roirois xal roiit &v rals inap- Prohibemus ad baec et in provinciis existentes 

%lau Svxas aQxovxas noXixtxoie %t xal axQaxitoxi-10 iadices civiles et militares in civitatibua aut castris 

xois ip rais noXeoiv JJTO* xdaxgois T07fOTT]o?]Tas iv loci servatores in commissis sibi provinciis facere, 

rale xaxamorev&elaan avxdlt inaoxiatQ nouTv, ig ex quo videlicet in provinciam accesserint et ia 

ov StjXaSfj eis xr\v lnaQxiav napayevaivrai xal iv quantum in ea administrant; quinque auri librarum 

oao/ iv avxjj agxovor nevxa xâiov XIXQCOV noivrjS poena imminente tam facienti loci servatorem iudici 

iittxeifiivrjt rovxo ftiv xcp noiovvxt xonoxrjorjxfjv ao-15 quam fieri praesumenti. Antequam vero in provinxovxi 

xovxo Si xqi yevio&ai ToXfiqoavri. TIQIV Si iv ciis veniant iudicea, damus licentiam eis vices agentes 

rals inaQxl a & naoayiviovxai oi aQxorxss, SiSoftev av- suos instituere, qui omnia debeant usque ad sui 

rots aSeiav xonoxTjorjxat eavxcov ngofiaXXea&ai ndvxa praesentiam agere quae possint ipsi iudices facere, 

otpeiXovxas fiexgi xfje avxaivjnaQovaias 8ta.7t(>axxso&ait citra tamen novissimum Bupplicium aut membri inaxtva 

Svvavxai oi avxol agxovres noieTv, Siâ uiv- 20 cisionem. Sed et si qui8 ex iudicibuB secundutn iusxotya 

iaxdxrjs xtucogiai rj fieXove dnoxonr}e. dXX' ei sionem nostram in aliam regionem mittatur, liceat ei 

xai T%iav ixnBpcp&fi, iîaxco aixip xaxa xbv 

Oftoiov Tf>6nov TO7ioxt}Qrjxi}v iavxov notelv. 

CAPUT XXI. 

KsXevofisv Si 7idvx 

avyxtopovfiav olq>8rjnoxs /u(£opt fj iXdxxovi axgct' tari iudici aut latronum insecutores aut violentiaxicoxixy 

fj^ nohxixi? aQvovxi rj XnaxoSttoxxas r} fito- rum iubibitores aut tribunos pro talibus causia ia 

xcaXvxas rj XQÔVVOVS vnip xcov xoiovxcov aixtdiv tv 35 provinciis ordinare, aut qui debeant aliquoa eiar- 

TOIS inagxCan TtQofidXXtofrat, rj xoiit 6y>eiXot>xdt nvas 

c. XXI parlem (KeXevofiev ndvxas — 32 dfiXafteit tpvXdxxta&ai et 645, 2 et Se xts — 5 jioivrjv xaxaflaXtlv) 

habet Epanagoge 7, 7. 

expensis prospicerc debeal. Si quid vero adversus haec commissum sit, gui quidem vicarium sibi fecerit 

triginta Ubrwrum auri poena muuabitur, restituturus eliam omne dispendium vel damnum quodcumque per 

eum gui ab ipso missns est atiqui passi sint, qui autem vicarius fieri ausus sit et magislratu suo et potestale 

et militta privabitur ei decem Ubrarum auri poena muUabitur. 

XX. Praeterea autem prohibemus etiatn magistratus qui in provinciis sunt et civiles el .militares, 

ne in civitatibus vel castris vicarios in commissis sibi provinciis faciant, ex quo scilicet in provinciam 

venerinl et quamdiu in ea magistratum gerant; cum quinque librarum auri poena immineat tam qui faciat 

vicarium magistratui guam ei qui fieri ausus sit. Antequam vero magislratus in provincias veniant, 

potestatem iis damus vicarios sibi constituendi, qui usgue ad eorum adventum omnia quae ipsi magislratus 

facere possunt peragere debeant, excepto tamen ultimo supplicio aut membri abscisione. Sed 

etiam si quis ex magistratibus iussu nostro in aliam provinciam mittatur, liceat ei sitnili modo vicarium 

sibi constituere. 

XXI. Iubemus autem omnes magistratus tam militares guam etiam civiles ipsos inquirere in 

eos qui latrocinia aut violentias aut rapinas rerum vel mulierum aut alia ulia facxnora in provinciis 

committunt et supplicia iis legitima inferre, ac ne his quidem de causis quicquam accipere constieiudinum 

nomine, ut subiecti nostri undique illaesi serventur. Neque enim ulli maiori vel minori militari 

vel civili magistratui permitlimus aut latronum pcrsccutorcs aut biocolytas (violentiarum prohibitorcs) 

aut tribunos propter eiusmodi causas in provinciis constituere, aut eos qui cxarmare aliquos debeant, 

4 Sandvrjv fj om. e | 5 * vnofialvoitv M | 20 oi 

aixol] ipsi ff |j 25 xovs aQxovxas LsEpan. Iul. (Theod.]\ 

xonaQxat M || 27 xovs L JEpan.] xds M R dgnay^s M || 

30 vo/tifias L b § 32 ita^vXax^^vax h || 34 ^ nohttxcjj 

om. e 

1 militaribus] militibui in V* | quis V 1 | 2 delinquatur 

committant quidam sernatorem looi Buum fecit 

XXX (committant — XXX acr. V* in rot. l\ vs.) V deliquatur. 

looi quidem aeruatorem siue qui hoo fecit XXX T 

delinquatur et committatur, qui quidem looi aeraatorem 

snum feoitXXX vulg. | 3 auri libranun F] librarum auri 

Tvulg. \ pena VT \ exigetur V*vulg. fl 5 aliqui T] ali- 

quid V | protulerint T I praeaumpserit Tvufg. |J 7 librarum 

auri Tvulg. | 9 ad om. T | etiam T\ 10 castri Fj) 

11 locis V*fl oommisai V 1 1 prorinoiia om.T\ 13admiserint 

T g librarum auri T | 14 faoicnte V 1 1 iudicii V l T 1 

15 fieri om. T\ pracsument V 1 | pronintias V\ 16 iudices] 

ad iudices V | ei» om.T\ 17 que T l g 19 cura V \ 

tamen om. T\ 20 et si] et om. T\ 21 regionem] regionero 

nostram T\ ei on. T\ 22 looia Fg 29 catuis om. T\ 30 

consuetudinum Heimbach] consuetudinem V consuetudinis 

Tvulg. | nominem V | 31 costri om. T\ illes»»»»uentur 

T l \ 32 militari om. V\ 33 inseoutorea latronum 

T | uiolentiaru*«**tores T l B 34 oaaibos T J 35 exarmare 

V 1 in. ras.] examinare T vulg.

ET ALHS CAPITULIS 645 Nov. CXXVIII 21—24 

av xaxa XCUQOV indQxc" eiusdem provinciae; scientibus quia, si hoc comxxl 

xqaxxtvx&v xrje aixije lnaf>xiat, tiSoxmv tos d plere neglexeriiit, ipsi ex propriis facultatibua omnia 

TOVTO nXrjQoJaai afieXtiaovaiv, aixol ix rcov iSlcov neQi- damna laesis restituere compellentur. 

ovauov ndaae xae Kflfiias xoTs pXaf3eToiv dnoxaxaaxTJ- 30 

aai dvayxao&TJaoviai. 

Et 9i ns xwv CLQXOVXIDP ra>v 

ti7j tis aXXtjv aQXT)v r\ 

tit aXXrjv 

CAPUT XXIV. 

fiexaxXt}i 

Si quia autem ex iudicibus provinciarum aut erocetur 

ad aliam administrationem aut opus ad aliam 

e. XXII extat B 6,3, 41. Post hoe caput in L inseritur particula nov. CLXI c. 1 pi} niQaxcofrtlcrjS Si rrjs Sixrji — 

*cera xa npoeigjjueva npoXovoqe (= B 6,3, 9). 

c. XXIII (KeXsvofttv xovs XCJV inngxidjy — 26 anoxa&loxao&ai) et XXIV clautula immutala habet Epan- 

«goge 7, 6; e. XXIII (18 Et Si avfifiairj ). XXIV. XXV extant B 6, 3,11.14. 

ne per eiustnodi occasiones plures violentiae provincialibus inferantur. Si quis autem ex magistratibus 

haec non observaverit, intellegat sc non solum commisso sibi magislratu privatum iri, sed ettam decem 

librarum auri poenam soluturum esse; is autem qui eiusmodi rem suscipere audeat posl tormenta et substantiae 

publicationetn in exilium miltalur. 

XXII. Praeterca iubemus praesides provinctarum eorumque officia, si qxiando de civitate in dvitatem 

aliam transeant, neque angariis neque descriptionibus aut aliis expensis subiectos oncrare, sed ex 

annonis auae ex fisco publico iis designatae sunt sumptus facere. 

XXIII. Praelerca sancimus, ut praesides provinciarum omnibus modis post depositum magistratum 

guinquaginta dies in provinciis commorentur iisque qui actiones aliquas contra ipsos moturi sint respondeant 

Si quos vero eorum ante completos quinquaginta dies provinciam deserere contigerit, iubemus 

omnes qui dammim aliquod ab iis perpessi sunt convemre apud sanctissimum metropoleos episcopum eiusdem 

provinciae, et actis confectis unumquemque tactis sanctis evangeliis damna sibi illaia manifesta facere, 

atque ex subslantia eius contra quem eiusmodl acta confecta sunt omne damnutn laesis resarciri, providenlia 

tt periculo eorum qui quoque tempore sunt praefectorum et tractatorvm eiusdem provinciae: qui sciant, si 

hoc implere neghxerint, se ipsos ex propriis /acultatibus omnia damna iis qui laesi sunt resarcire coactum iri. 

XXIV. Si qxds autem ex praesidibus provinciarum vel evocetur ad alium magistratum vel negotium 

2 inaQxtcoxan cum Haloandro vulg () 3 7ia(>atpvXa£et 1 ut non] ne T | 2 prouincialibu» infetantur 7* B 

L] napiHpvXdgoi il naQatfvXd^Tj Epan* jj 4 oyaiQsi- 3 agnoscat V\ 5 qui F] quod Tvulg. J praeBumpait T \ 

&t] yv/tvova&at Epan. |j 5 xai' om. e fl 9 xal] ov M || 6 asaumere T \ tonnenta] tonnentorura V tonnenta nero 

avxwv wv om. e 8 ei 7x0x1] tixt L \ $ts\ aut ad e \ 10 *firt3e Tvulg. D 7 *dirigendo] dirigendum et in (in om. V) exi- 

— /u]8i MLB J 17 ivaytoyae — xivovaiv) irdyetv av- lium rcfegando (religando V) VT g 8 et om. T1 offlcia] 

Tols fiovXofttvoit Epan. |j 18 xiva BeEpan. | i\ avxuv eomm add. vulg. \ 9 aut om. vulg. H nenerit T \ 10 ne- 

om. B | 19 xaxaXntiiv] XafrtXv xal xaxaXintlv B | 20 que descriptionibus] aut descriptionibas T111 fiioo (tic) 

«VTaJy ML\ avrov BeEpan.Iul J tyjftlai xivat Epan. |j V\ 14 Naper V\ 15 depositione V\ 18 oompletos F> 

21 ayianartp B Q xtje firtxQon6Xtos imoxonq? LBg in spat. vac. | 20 aliqaos V\ 21 §ub gestii] subiectii T II 

Epan.] imaxonta xtfi firjxponoXeas M \ 23 {xaoxov) 23 sibi F] om. Tvulg. | 24 talia] a talia V» | faota om. T \\ 

kxaorov avxdiv BEpan. | 25 yiyortv) ovvicxTj Epan.\\ 25 restitui leais T B 26 ct tracte ut horum eius T et 

26 anoxa&iaxaad-at — 30 pXafieiaiv om.L | 29 nirâj- contrate ut horara eiuadem F 

eai B] om.Min lac. circ 10 /1«. [| 32 tj om. Epan. \ psxa- 

*k»q L | 33 tis eEpan. Iui] ij MLB | tie MBe) y L, 

tit — 646,1 xaxaniottv&iit) om. Epan. 

1 in rat., corr. OttnbrUggen | 

27 heo TJ 28 n^lexerit rj ex V) de Tvulg. fl 29 compelletur 

T\ 33 optu ad] ad om. V

Nov. CXXVIII 24. 25 ep. 646 DB COLLATORIBUS 

xeXsio/iev avrbv voftlftov ivxoXitos 

pftf TOTS xae ivaytoyai VTCSQ tflfiioiv itoori- 

&elatv anoxoiveo&ai. ontQ ei pr\ ngti&ia. iteoni&fiev 

xal vnofitnquaxa yiaQa iq> 6atofraT(^ iniaxonif^ xa&ias 

avortdgca eigrjxnt, jiQaxxeofrat, xai rdle vnio xa>v £ijftuor 

rdiv dnax&etatov aiirols Sftoaaat xaxa rnv xav 

evcjv Svvapiv jtaaav t,rjfilav anoSiooo&at, 

q oftoiois xal xivSvvtp raiv xaxa XCUQOV ina(f 

xal iatv ixdaxtjs inapxias XQaxxevxcov. 

provinciam ei credatur, iubemus eum legitimo procuratore 

constituto conventiones pro damnis proponentibus 

respondere. Quod nisi fecerit, sancimus 

monumenta apud sanctissimum episcopum. sicut 8U* 

5 perius dictum est, agi, et pro damnis illatis eis iurantibus 

secundum gestorum virtutem omne damnam 

reddi, providentia Bimiliter et periculo per tempus 

praefectorum et uniuscuiusque proviuciae tracteutarum. 

CAPDT XXV. 

t ndffae Si rae x^paxixas notvae rae TW nagovxt 10 Omnes autem pecuniarias poenas quae praesenti 

neQiexouevas vno xov xaxa xatgdv xSfttjxos xcov lege continentur a comite per tempus pnvatarum 

ngiflaxiov eisnpdxxea&at xovs xbv naqovxa vopov /ifj rerum exigi eos qui praesentem legem non Bervant 

tpvXaxxovxas xal TW rjfiextQcp flaxcp ixStxeia&at &e- et nostro tisco vindicari sancitnus, qui nisi eas vinamôfjev, 

osxte et firj xavxa ixSi*rtoci, avxds /lexa dicaverit, ipse cum ministrante eibi scbola ex propria 

ifjs inrjQexovatjs avxq! oxolije ix xfjs iSim aixov 15 facultate liuius quautitatem solvere cogitur. 

ittQtovaias XTJV rovxwv noooxTjra xaxaflaXeiv avay- 

xao&Oexai 

os.y "Axwa tolvw Sia xov naQovxoe aafo* 

MLB Epnn. | &£oni£oftit> om. B || 4 xal om. s Eparu || 

na.Qa\ yevofvxai nnQa, om. v. 5 nQiixxta&at B || 5 xols 

om. B fl 10 jzotvae xas om. M, ras om. B | 11 xa>v 

TtQipdxiov] TIJC iSixrjs iteQtovalas B \ 12 (ITJ otn. L J 

13 ifiaxtyiX Srj/jooiqf B || 14 xaiia] eas V D 1& avxqt 

om. L U avxov cutn Haloandro vulg. | 16 xovxory] huius s || 

18 *q. axiva — iaxvaovxos bis tcripsi L || 19 otoxr^tioSovS 

vdftov xovxo eie Mt vofiov toi awtrjQtwSovt xov eie 

L priore toeo | 20 tvoepeias M a \ 23 ioixxov L ediotis 

quidem p, unde fiiv add. cum Haloandro vulg. | 24 XTJV Af\ 

vavxfjv XTJV L e H sollemniter propositis, praeecptis autem 

ad clarisaimos provinciarum iudiccs directis p, unde 

OwTj&cos npoxt&efiivtav, itQOtxd^toav 8s JVPOS xois 

XaftnpoxdxavS xwv inaq%iibv df>%ovxat aieXXoftiviov 

cum Haloandro vulg. | 25 naot] omnibas collatoribus (i. e. 

jxaat xoTs ircoxtXim) s | 26 subtcriptionem om. e, habtnt 

luU^y item codd. JuL Mediolanensit et Utinentis || TIII. id. 

Iun.] rf 18. iovvi. Ath. id. iun. M vm (cm b vii w) kal. 

itin. (iul. bUulf ftrjvl tovvttp Theod. \ CP. — anno XIX.] 

fiaatXtias Jovoxtvtavov xb *& Ath. ixei ITJ' xfjt fiaat- 

Xelas Theod. dn. iust. pp. aug. M |j 27 post cons. Basilil 

anno IV.] /xexa xrtv inaxeiav BaoiXelov xo 8" Alh. Thtod. 

post cons. bilisarii (uelisaria b) anno IV. IuL [pm. luL"\, 

basilio uc. cos. 3/|) isd. VIII. Jul., om. cett. 

1 credatur vulg.] oedatur V* in ras. ooncedatar T S 

5 agere T (J 7 similite T || 8 prouintia V* in rat. || traotaeatarum 

V tractutarum T | 10 puenas om. r| 11 |taium 

rerum V* in tpat. vac, rerum om. vulg. \ 14 administraote 

T U 15 cogetur vulg. J 18 per om. T \ salutarecu legem V) 

legem salutaretn nostram T legem nostram salutarem 

vulg. | 21 et immotaj non mota T B festinet — Tenire 

om. T B *t add. vuig. J 22 perreoire vulg. | faoiat — 25 

fiant om. F 1 , luppl. F* U 24 apud VT] ad vulg. | claiissimos 

V{*) vulg.] gloriosissimos T I iudices prouinoiarum 

V( 3 ) g 25 manifeste T | fiant] lannarum add. V* ktine 

add. T B 26 subscriptione carent libri; nam quae tn T 

txtat dat. kal septembris constan. a mst. impcratore pp. 

an. Xll. pc. coniuncta cum rubrica constitutionis insr 

quentis Auih. LII*= nov. XL Vpertinet ad eoruL Auth. Ll 

w nov. LIJ

DE SAMAEITIS 647 Nov. CXXIX pr. i 

PK6 

nEPI 2AMAPEIT2N. 

CXXIX. 

DE SAMARITIS. 

Auth. CXXII 

avxbe fiaoiXsbe "ASSalip itqcuxoiQloav!) Idem Aug. Addaeo pp. 

OiSev ovxa fiiya xiov inrjxocav (Praefatio) Nullum ita magnum subiectomm 

riftexeQcov iaxiv djudpt7]fiaf cos fifj XTJS ii Snostrorum delictum est, quod non nostra clementia 

Tiftdiv dgicod-TJvat tpiXavd-QojnLat. xdv yag ei xd nag medeatur. Licet enim eorum facta odio babentes ad 

alxwv yeyovoxa fitar,aavxes itQoe xrjv inep alxaiv vindictam pro eis insurgamus, tamen tempus medendiavaaxwfiev 

ixSixijaiv, dXXd xbv xatgbv &eQanBvov- tes et counmonentes modia cornpetentibus delinquenxet 

xai xois nQosqxovoi xois dfiaQxdvovxai tovfrexr}- tes rursus ad nostram clementiam remeamus, iustioavxes 

XQOJXOIS itdXiv Ttgbe xi]v rjpwiv aixaiv tpiXav- 10 tiam iracundiae beniguitatis reconciliantes rationibus. 

&Qumiav indvtftev, xb Sixaiov XTJS ogyrjs dyad-oxrjxos Quale quiddam et praeseus nostra celebrat lex. SaxaxnXsaivovxss 

Xoyta/xole. bndlov 8r) xt xal 6 itapcbv maritas enim pridem atroces et eiatos contra Chriijftdjv 

jiQayftaxBvstat vbfios. JSaftapstxae yd^ nqu>i\v stianos et in omniuoi velut novissimani superbiam 

Soaowofidvovt xal xaxenatgoftevovs Xotaxiarwv xal excedentes plurimiB quidem poenis aftiiximus, uua 

7i(>os xt]v dndvrtov (SsneQ la%dxr(v dnbvotav dgoxei- 15 vero maxime, quod ueque testamenta ipsi possint 

Xavxae noXXote ftiv imxifiCois iooxpQoviaafiev, ivi Se conscribore neque horum defuncti absque cognatis 

ftdXtcxa rd} /iTJxe Sm&ijxas aixovs dvvao&ai yqdfetv qui ab intestato vocantur hereditatem tranamittere, 

firyi* lovxav xeXevTwvzas [Siad-ijxTjs] ^wois TOIS i£ nisi ad hereditatem ex utroque casu vocatos rectae 

ddm&axov xaXov/tevoie avyyeviat itaQa.nip.netv xbv Cbristiariorum fidei esse contiogeret. Interdiximus 

XXTJQOV, nXrjv ti ftfj xois nods xovs XXTJQOVS ££•5 

noitrorum om. T \ 6 odio vulq.] deo VT | 8 cotnpo- 

filS Irfddatqt cum Leunclavio vulg.) fl 5 xivbs om. g |j nentes V\ 11 no«tras V\ 14 affligimus V afBximu» T | 

jftdiv (nostra s)] l£ TJS M, i£rje cvm Scrimgero vulg.; 15 te»tamentis T\ 17 uocator V\ 18 oasu T\ om. V 

coni. Zachariat \ 15 iletxtlXavxaS A£$i% *xtXtv- Vocatos vulg.] uocatuj V, om. JT{| 19 interdicimua T§2 

Jxtov M; XiXtvzoivxaS correxi et iia&qxrjs seclusi punere] rebus add. vutg. II forsan vulg. I 23 tuno memi- 

c 

/: ff) eoll. 648,11. 24 g 19 nalov/iivovB M g 23 •xivae neribus V | 24 eadem F(j 25 reseruabimus V\ 26 neo] 

(ali(jUaa j-jj T^s 3/ || 24 nqdyfiaaiv om. s I inndav ftrj\ nequo nostram (nostram dtU m. rec) oeo T\ 27 exprea- 

n 

î forto s-1 26 v6fuf\ Cod. 1,5,17 | 28 nv vulg. ex s] snm T 

Xr 

.* M B 29 *oiSi — olSi M g 30 hiptv om. f

Nov. CXXIX 1—3 

648 DE SAMARITI8 

inl avrfje fiiveiv oQyifc xaxd rwv oi voaovvrcov in ipsis permanere contra eos qui non in propiori- 

tQy 

anXâta, irddvres xs ftdXiara ndvrav xats 

xov officmdrov xfjs Kataagecav (irjXQonoleios 

bus languent, praestantes maxime omnium Sergii 

Banctissimi Caesariensium episcopi iustis petitioniimoxonov 

Stxaiais airrtasaiv Se vnfy aixdip inotr,cajo,t 

fiaQxvQaiv fuv xoi xaXUovas avxove^ yeyovivait 

xijv ifivyjLav 8i trjv JTQOS XOV Zneiia %QOVOV aixwv 

bus quas pro eis facit, testimonium quidem per- 

5 hibentis meliores eos factos, quietem vero eorum in 

futuro tempore promittentis, ad praesentem eacram 

iyyvofuvos, inl xbv nagovxa &tiov rjfiwv iXrjlv&a- nostram venimus legem, per quam Eancimus licenfttv 

vSftov, 8S ol &£07z(£o[iev a8eiav rfpai âftapei- tiam esse Samaritis iam scribere tcstamenta et 8uas 

xas Xotnov yQcctpeiv Sia&tjxas xai xat apdiv avxdiv propriaB dispensare substantias, eicut et aliae prae- 

Sunxeiv oiaiae, coi oX xe dXXoi nnQsxovai vo/toi Std 10 bent leges et por praesentem nos decernimus, et sine 

xe xov naQovxos 8toQlt,oftsv, (xal) Sta&r/xoiv xe?.ev- testamentis morientes ab intestato vocatos secundum 

x&vxas x w Qte 4* *v *i dSia&exov xafovftdrtov tcaxa imitationem aliorum bominum heredes babere eos, 

(li/ujoiv HXrjQovofitia&cu xatv dXXap dv&Qtontov au> praeter ea quao (per) pracsentem nostram transxovs, 

nlijv oaa 8ia xov naQovxos rjfieis /ue&aQfiooo- ponimus legem. Sed et donationes eis permittimus 

fitv vofiov. xal ScoQeae Si ainole iTtixpiitoptv ypd-15 scribere et legata dare et accipere et huiusmodi 

fpuv xal Xrjydxa SiSotat xe xal Xafifiaveiv xai ra contractuB facere cum omni licentia. Qui enim testari 

xoiavxa avvaXXdxrtiv in' dSelat dnaoT}s. oi yaQ Srj 

Staxifoo&cu StSwxoxee xal ndaav Sioixtia&ai xijv 

ovalav avxovS naS av ntQi fiEQtxrfi Stoixqoews Svs%e- 

20 

dedimus eis et omnem dispensare substantiam, quomodo 

de particulari dispeusatione negabimus? 

CAPUT II. 

t dXV oi xijv avxTjV dnoSiSopep xd£tv XQI- Sed tamen non eundem reddimus ordinem Chricrturols 

x» SiaSoxois xai â/iaQsixaie, noM.rjv Si stianis et Sarnaritis, multum vero et merito meliora 

tixoxais xols xd xaXXico ^^rjaxsvovai XTJV itQovopiap sectantibus privilegium praestamus. Unde si quis 

nagixoftep. O&BP ei xts aixtop Stad-qxaip xsXtvxtop eorum slne testamentis moriatur filios ad deum dis- 

XCOQIS \rj xai] ndlSas xd TVQOS &eop 8i^gT7ftt'pove xaxa- 25 cretos relinquens, soli vocabuntur ad buius bercdi- 

Jiinoi, iiopot xXrj&Tjiaopxou 7TQ6S xqv xovxov xhqoovo- tatcm qui rectam Cbristianorum allegaut fidem, aliis 

ftiav ot xrtpoQ&^p XWP XgtartapcSv n^ta^tvovxie cxclusis quicumque ipso detinentur quo defunctu9 

nioTip, xdip dXXtap ixxhioutvcov oaoi xijs avtijs £%ov- crrore. Haec autem dicimus non super filiis solis, 

-tai xcp xsXtvxrjoavxi nXapTjs. xavxa Si tpafitp ovx sed etiam aliis cognatis, ex quacumque sint linea, 

inl nalScov ftopop, dXXd xal xdiv dXXtov avyyep&y, 30 ut rccta sectautes lilis qui non proxima colunt prae- 

£$ onoias dp tUv aei^de, diexe xois ogfrd &(>rloxevov- ponantur; tamen si eundem qui vocantur omnes 

Ttts xiop ov naQanXijaia xifuopxav TCQoxipijotp £x eiv ' gradum adscribaut aut unam ad bereditatem ha- 

TIA^V » xbv avxov ndvxtt oi xaXoifttvoi paSpbv beant vocationem. Nop enira his qui ex longiore 

iniyQdtpoivxo i} /ulap itQos XOP xXr/oov fyoisp xd£tv. gradu sunt et a vicinioribus [et] exclusi licct meliora. 

ovSi ydp Stj xoXi ix paxqoxtQov fiadjtov xal iizb 35 scctantes, damuB privilegium. 

icov iyyvxiqotp ixxXuofiivott, xdv ei xa xaXXita ^QV 

oxtvoup, XTJP xaxd xdiv iyyvxiqcav ngoxifirjoiP SiSofttv 

xai itqopofilap. 

CAPUT III. 

dXX* oi>x tSsxe xal dftexaftdXrjxoy tlvai xo ^ Nec tamen paenitcntiae locum in causa exclu 

xdit dnoxXeio/iivoie ix xovxov. ti yaQ Sq 40 sis auferimus ex hoc. Kam si voluerint et postea 

pulemus in cadem ira perseverare adversus eos qui pari morbo non iam affecti sunt, alque tnaxime omnium 

indulgcamus Sergii sanclissitni Cacsariensium metropolis episcopi iustis precibus, quibus pro iis usus est, 

guippe gui et testelur meliores cos factos esse et quietem eorum in fulurum tempus promiltat, ad praesentem 

divinam legem noslram venimus, qua sancimus, ut Samaritis iam liceat testamenla scribere et de 

bonis sttis disponere, quemadmodum et ceterae leges permittunt et pcr praesentem statuimus, et sine 

'eslamento defunclis ut ex iis qui db inteslato vocantur ad imitationem celerorum hominum heredes succedant, 

exccplis iis quaecumque nos per praesentem legem mutabimus. Ac donationes quoque iis scribere 

permiuimus legataque et dare el accipere et eiusmodi contraclus cum omni liccnlia facert. Qui etiitn 

concesserimus iis testari ei de omni subslantia disponere, quomodo in parliculari dispositione gravemur? 

II. Quamquam non eundem locum reddimus Ckristtanis successoribus et Samaritis, sed magnum 

merito privilegium iis qui meliora sectantur concedimus. Unde si quis eorum sine ieslamento decedens 

liberos guod attinet ad dei cullum discrepantes relinquat, soli ad hercditaiem eius vocabunlur qui rectam 

prae iis qui non similia colunt praerogalivam habeant: ita tamen si cundem omnes qui 

gradum sibi vindicent vel unum ad hereditatem ordinem habeant. Neque enim iis qui rmotiore gradu 

sunt et a propinquioribus cxcluduntur, etiamsi meliora sectentur, contra propinquiores praerogalivam et 

privilegium damus. 

III. Quamquam res non eo valel, ut ne paenitentiae quidem locus relinquaiur iis qui hinc exclu- 

1 inl xrfi avxTJS ftiiveip OQvijt (c/. 647,11) Zachariae) 1 *prioribas libri (cf. 30) J 2 leg. T | 

logniore gradaa sunte aduicinioribns V Q 34 et om. vulg. || 

35 sectantibui vulg. | 40 ex hoo Beck) et hoo V ct et 

hoe Tvulg.

DE SAMAIUTIS 649 flov. CXXIX 3. 4 

0ovXi}&eiev xal psxa ravra itpdr rfj*> OQ&TJV toiv ad rectam Christianorum fidem reverti, qui pro hoc 

Xqtotiaviov niaxtv inavsA&eiv oi naga roxno xmv hereditate ezclusi sunt Euas recipient portiones, ita 

xXtjoojv anoxkto&evrte, rde oixetat anolrjxpovrat fioi- vocandi ad hereditatem tamquam si rectao huius 

(as, ovrcj xalov/ievoi. itQos ibv XXTJQOV WS av £t xal religionis extitiBsent, Bolis fraudati medii temporis 

tt)v aqx>)v it]t oQpqs xavxrje d~^rjaxeias ovrct dxiya5 

fructibuB. Si vero et testamenta Bcripserit ahquis 

vov, fiovaiv OTBQovfiBvoi icbv TOV ftiaov XQOVOV eorum, valere quidem ea quantum ad religionem 

nwv. ti Si xai Sta&jjxas yQdtpEii tn axndiv, iQooJ iubemus. Si autem pater aut etiam aliquis ascen- 

ftir xaxnae 16 ye oaov ini rfj &QT}axtlq XSXBVOJUEVdentium 

alter aut aliquis q descendentium est qqui 

testa- 

«(' $e fs f naxpo p f} } xal xis xnv aviovjatv j SXEQOS Q y menta t conscribit, ibit si i quidem id omnes ex ordiue di qui i add 

y.al rcov xanovxov 6 ras S$adijxas Sd yQatpov VTXOLQXOI, 10 hereditatem vocantur eiusdem cum eo erroris sint, 

ti fitr navree itpsê oi TIQOS xbv XXTIQOV xaXovjiBPoi disponat de substantia sicut yoluerit; si vcro borum 

^ avxijs j avxiji j nlavr]e inaQxoiev, Sioixrjaei TO negl qui ex gradu hoc vocantur aliqui eiusdem quo pater 

int nt ooialas 

il coe av ifrXfo i Se S ys xa>v x ix i xov erroris i sint, i bis Li non relinquat l i t ultra lt (duas) ( d ) substan- b 

no nlnov pa&ftov xaXovpivoav xivie xrje 'avxfjc avxfj TW narpl tlae uncias, reliquis ad eos qui recta colunt deferennXdvtis 

vnaQxoiEv, TOVXOIS ov nsgantQca xaxaXtiyjst 15 dis, tamen nisi aliqui forte Cbristianis ex eis relintiiiv 

Sio xfje nEQtovoias oiyxic&v, xov Xemo/xdvov nobs quat legata: scrvando etiam bic paenitendi locum 

TOVS xa. OQ&O. ^jjaxsvorras ayofie'rov, nXijv ei fxfj volentjbus, ut possiut acqualitate frui cutn eis qui 

T»J xvxbv XQiaxtavoie l§ avxwv xazaXdyei jiQeoBiia. ab initio Christiani fuerunt, sicut ab intestato dufvXaxxoftevov 

xdvxav&a xolt /xsTafisXeTod-ai (HovXofiB- dum decrevimus. Ad bunc itaque ordinem et partem 

rou xov Svvaa&ai irjs iaoxrjxos dnoXavstv nobs rove 20 dcinofficiosi damus ascendeutibus et desccndeutibus 

1$ KQXTJS XQiaxiavovS) atnsQ inl tav i\ aBia&i-tov recta sectantibus dogmata et forte laesis per cele« 

Y&daavxES SuoQtoa/uev. ngbt xav-ujv Se xfjv xdgiv xe bratas in testamentis rerum divisioncs. 

xal xr}v fioiQav xai de inofficioso SiSopsv dviovai xe 

xal xaxtovai xols td ogfrd &(njaxEvovat doyfiaxa xal 

'ioioi dSixrj&Etoi xara xas yevofitvas inl xais diad~q- 25 

xais tdiv jzgayftdxcov Siavo/idg. 

CAPUT IV. 

JiSoftsv Si avxole xal Sagsus SiSovat re xai nqt- Concedimus autem eis ct donationes dare et acc/Stia 

xa.TaXifina.vsiv iXevd-Eoiais xe oixixas xtfibv cipere ct lcgata relinqucre, libertatibus Bervos bono- 

'-—v XB xai JIQOS dXXrjXovs, olSiv xov itqcurjv rare, contrabere quoque ad inviccm, nihil ea qtiae 

xe&Eiptrov xcoXvovros voftov. xbv yaq 30 a nobis pridem posita est probibcnte lcge. Nostrum 

..... uv 

dnoxXelopsv navTEJLdis, oiSsfdav i£ Ixetvov xov dimus oninlno, nullum ex iiJa lege ad eorum hereropov 

7tobs xovs aixcov xXfaovs T} xas alxaiv olaiai ditates corumque Bubstantias aut docutncnta partiid 

avfifioXata ftexovatav £%EIV SwdftEvov. xavxa cipium babere valentibuB. llaec autem dicimus non 

3 

t tpafisv olx inl ToiSficXXovci ftovov, dXla yap dq35in futuris Bolum, sed etiam in praetcritum, ut nec 

xal inl rqi f&daavrt, aisxe firjSe VJISQ xdtv xrjvixaina pro bis quae tunc facta sunt aut noster fiscuB aut 

ytyovoxtov ij xbv r}fi£reQov q>laxov rj ITEQOV xmv nav- alter omnium substantias pcrscrutetur eorum (qui 

TCJV xiva rde olaias noX\mqay(iovv.v xat alxwv. oi enim in futuris cleraentiam dedimus, quomodo do 

yao xd fitXXovxa y>iXavd"Qo>7iBvadfiBvoi ni- 

duntur. Etenim si postea ad rectam Christianorum fidem redire velint qui hac de causa ab hcreditatibus 

txclusi sunt, porliones suas accipient, ita ad heredilatem vocandi lamquam si ab inilio rectae huius religionis 

fuissent, solis tnedii temporis fructibus privati. _ Quodsi quis eorum ctiatn testamentum scripserit, 

valere quidem hoc quantum ad religioncm iubemus. Si vero paier vel etiam quis alius ascendenlium vel 

etiam dcscendentium sit qui tcsiamenta scribat, si quidem omncs dcinceps qui ad herediiatem vocantur in 

todcm cum ipso versentur errore, de substantia qxiomodo voluerit disponct; sin autem ex iis qui ex eodem 

gradu vocantur aliqui in eodem cum patre errore versenlur, hts twn xillra duas uncias substantiae 

relinquet, reliquum axttem ad eos qui recta seclanlur, deferetur, nisi quis forte ex iis legata Christianis 

reliqueriL Atque hic quoque iis qui paenitenliam agere voluerint facullas servetxtr aequalitate cum iis qui 

ab initio Chnsliani fucrunt fruendi, quemadmodum de iis qui ab inlestalo vocantur supra consliluimxis. 

Praeler hunc vero ordinem et partem etiam de inofficioso querelam ascendaitibus et dcscendentibus 

concedimus, qui recta dogmata sectaniur ei forsitan per distribuliones rerum in teslamentis factas iniuria 

affecti sunt. 

IV. Concedimus autem iis etiam ut et donaliones faciant et legata relinquant el strvos libertaie 

honorent et inter se guoque conlrahant, neve ullo modo lex prius a nobis lala his obstet. Fiscum enim 

noslrum et omnem aliam rei publicae partem omnino excludimus, ne quicquam ex illa lege cum eorum hereditalibus 

vel substantiis eorum vel contractibxis commune habeant. Ilaec autem non de fxituris solum, sed 

etiam de tempore praeterito dicimus, u/ ne propter ea quidem quae iam facta sunl aut fiscus noster aut 

alius omnium utlus substantias eorum pcrscruietur. Qui enfm ae fuixait humanilale usi simus, quomodo 

de praetcrilis subtilem ralionem ineamxis? llaque praesenti humanitate nostra digni habiti gratias pro- 

4 xal XT?V CIQXVV M(lul.)] om. s | 9 fj xal xo/v xartovxmv) 

aut aliquis descendentium c I 13 îfcXrjooi 

M 8 ix xov avrov fia&fiov] cx gradu noo s | 23 fwioav 

xal) xal om. s |j Setvopytxioto M fl 30 vS/iov) cf. ad 

647,26 U 34 Swdfttvo*'] yalentibus (i. e. Swa/iivaivt) s |j 

39 xd Scrimger (c/. c)] xbv M |j 40 waxt] ut omni modo 

(i. c. WOTB navrl XQontf) r | 41 »?£iay«Vo«s M 

1 ad om. V\\ fidem Christianorum vulg., fidem om. T 

rtucrtis T Q 2 hereditatem T jj 3 «J ab initio add. Beck 

5 aliqnid T || 6 ualcre in ras. T Q 9 eonscribat T\ 11 

disponant tt uoluerint libri | 12 quo] qui T \ 13 relinquant 

!T|]dua* add.vulg. \ 14 *recte libri\ tiolant V g 

15 aliquis vutg. | relinquat V) relinquatur T g 16 loco 

vutg.llS fiunt T | dudum V) om. Tvulg. | 19 deoernimus 

T | adhuo utraque ordincm V | partcm vulg.] patcr 

VT | 20 deinofiioiosi] et do inofficioso vulg. | descentibus 

VT 0 21 delebratas V I 28 libertatibut vulg. fl 

29 contradere V g ci T \ 32 hereditatcm T | 33 rabstantias] 

subitantias rcrum V | 35 in futuris] in om. V |) 

neque T || 37 alter om. T g eorum qui] corumquc T

Nov. CXXX pr. 1 650 QUOMODO OPORTEAT 

s SuoXovtip &*v rs xai tjftv, *al ^ytto ys m g gratias p profiteantur deo et nobis et Sergio g sanctls- 

4> baiayiaiy %$ ngbe rairr}v rifias tos fidi*cxa tijv simo im ad ha hanc nos o quam maxune circa eos proTO 

nepl avrovs ixxaXsaapivtp } i yiXavd-ptoniav. X cant» i clementiam. l i 

CEnlXoyos.y 'H xoiwv arj drSo&xtjs xijv nap (Epilogus.) Tua igitur glona nostram in eis 

Tjfimv e'n avxovs iniSeSuyftevrjv yiXav&panlav Sia 5 declaratam bumanitatem (per) praesentem nostram 

toi napovios tjftcov vdfiov ytvoioxovoa S/jXa xais in- legem cognoscens manifesta per pruvincias sollemai- 

MIIJTES TRANSITUM 651 Nov. CXXX 1—3 

ftaios omiovas inoSixea&at ra eXBt] Siâ nvos Sta- suscipere species sine qualibet tergiversatione et ero- 

OTfwtpTjs xai Qoyeieiv IOIS iâgxon xal xole axQaxici- gare magistris militum et militibus in specie minixats 

xas iv elSst xopTjyovfi&as awovas, £%£tv Si rovs stratas annonas, hahere autem eosdein optionea deavxoi/s 

dnriovas xai tijv agxopiofuvijv avroli HQO- putatam eis occasione emolumenti quintam deciznam 

faaet nnpafivd"iae nevrtxaicexdxyv ftoiQav. xa 8i d£ f> portionem. Ex consuetudine autem et recauta tieri 

t&ovt recauta yivea&ai jtaoa ttav onnovwv xols imo- ab optionibus coHatoribuB pro bis quae ab his extdiaiv 

imip twv nag' aijcor Sanavtofiiviov, xnSvvto penduntur, periculo eomm qui cum eis Bunt iudicum 

id>v cif avTole ovxmv &-&Q%O}V xai xotfiovvwv xal et tribunorum et comitum et diasostarum et delegaxofirjTcov 

xal SiaaioaraJv xai dclegatorcuy xal rcov torum et uniuscuiusque numeri pritnatum; et nullo 

ixaoxov xaypaxos npo>zavovx airca Specles autem quae inveniuntur in unoquoque loco 

pd xove oTpaxiwxas, xal ftfj ixega in^xeTv ipsas accipere milites, et non alias quacrere quae in 

iv fi airjj inapîa ov% eipiaxovxai, xal £x ipsa regione nOD inveniuntur, et propter boc tergix 

oxQcxpTjv rj Ijjftiav inayayeiv xois tjfiexegois 20 versationem aut damnum iuferre noBtris collatoribus. 

xnoxiXdai. 

CAPUT HI. 

Tfjv Si yivofidvTjv Tiaga xcov XXTJXOQWV Sanavyv Eam vero quae tit a nostris possessoribus exxcd 

StiXovptvrjv Sta riav recauta»»' xtXtvoftsv Xoylt,a- pensa et declaratur per recauta lubemus reputari 

a&at aixoTt napa xov &Q6VOV xrts afji vjieQo%r,s %io(>ls eis a scde tuae celaitudinis sine qualibet tergivereaxijc 

oiaeovv 8iaaxQowt]t fj b,fiiai fj inivoim tit T^f25tioue aut darano aut invcntioue in collatione quam 

vwxiXetav tfjv nag alxcav xq> Srjftoaiq» SiSoftivrjv ab eis fiscus capit pro indictione illa, in qua exineq 

xfjs imvtftqeeais ixeivrjs, xa&' rjv i? Sandvrj yl- peiiBa fit. Si vero ampliuB quam professionis sunt 

ve-ta*. si Si jtXeiova xdiv owxsXovuivwv naga xcbv ab bis qui dant species inveniantur expeusae, iubeitScaxoxtov 

xd eiSt} evQed-ji xa araiioxofteva, xtfovo- mu8 ex omni corpore fiscaliutn eiusdem provinciae 

fitv ix xoi Tiavxdt awfxnxos x8o£6- 35 eis iaferenda sunt secundum sequentem indictionetn, 

T^TOS, tjyow jxagnxQaxeiv ayxovs xalna ix xatv nap* et baec reputari eis ex omai modo ab eia qui 

O-vxaiv avvxtXov/xivuiv xaxit XTJV iipe£r]S inwipyoiv, 

*ai xavxa Xoyi£ea&ai airois ix TQOJIOV navxot 8ta 

ullis ambagibus ct ducibus ac mililibus annonas in specie subministratas erogare, habere autem eosdetn 

optiones eliam destinatam ipsis emolumenti nomine guintam dccimam parCem, Solita vero recauta ab 

optionibus fieri collatoribus pro impcnsis ab iis faclis, periculo ducvm qui cum iis sunt et tribunorum et 

comiium et diasostarum et delegatorum et uniuscuiusque numeri praepositorum; neque uilo modo gratis 

miliies a collatoribus sumpius accipere, sive ex causa apparaius forte non facti sive introituum nomine, 

guorum ipsam appellatiunem prbrsus tollimus, ut undique illaesi et indemnes subiecti nosiri serventur. 

II. Species autem quac quoque loco reperiuntur ipsas miliies accipiant, neve alias requirant quae 

in eadem provincia non reperiunlur, indeque vcxationem vet damnum subieclis nostris inferant. 

III. Sttmptus autem a possessoribus faclos el per recauia demonstralos iubemus imputari iis a 

scdc tuae sablimitatis sine ulla vexatione aut damno aul fraude in tribuia ab iis fisco praestanda per 

iUum indictionem, in qua sumptus fiunt. Quodsi plura guam ab iis confcrcnda erant ab iis qui specics 

dederuni eroguta inveuianlur, iubemus ex toto corpore fiscatium eiusdem jjrovinciae iis satisften qui ultra 

propria tributa expenderint. Si vero eadem provincia non habet fiscaha quae sufficiant ad expensam 

factam, iis qui illam expensam fecerunt ex gencrali mensa satisfiat quae a lua gloria administraiw, vel 

rctincant haec ex iis quae ab ipsis insequenti indictione conferenda sunt, eaque omnibut modis imputentur 

1 67171 (ovas (et sic infra conslantcr) ATfl 4 xal om. C Hin 

(ct in V) emolumentii libri \ quintatn] qui nostram 

6 recauta] $. v. tvxQtiziopuxa L (>V. 652, 15) I 7 Sia- T ( 5 partetn T | 6 ab optioaibus] adoptionibai V |j cxitavwfitvtov 

L Q 9 xoftixtov L | diUgatdrcov, t. v. tvxQspediuntur T | 8 diacosUrum T \ 11 faotae vulg.\ facta 

niaxdif L 8iXiyaxdtpa)v M | 13 ivtxottwv, t. v. eiaoSov /i'6rt | introitorum] antbidutortuu T* (| 12 etiam] contra T\\ 

L tvteroftam M || avxdiv Lfi 1 17 tXSrj xa\ xa om. L \ 13 peremimu» (

Nov. CXXX 3-6 652 QUOMODO OPORTEAT 

a Srjfjoaia awovtatv. roircov a-ndvrav stQoiov- fiscalia exigunt. His omnibus admittendis et ob- 

TMI' T« xal •naqatpiXaiiouivtav xivdvvcp rfje i» arjs servandis periculo et tuae gloriae et singularom proivSoioTijrot 

xal ioxTjv ds- ab eis facta est expensa, sicuti superius diximus, 

avel rec&utatv yevofievtoy xols fiiv vnoxeXioi naqiyjuv retiuere autem banc quantitatem quae ex gestis defj 

xal JjjyitEod-ai XTJV jtag' alxdjv yBvoftivrjv Sandttjr, 30 claratur ex hi3 quae delegata sunt de fisco principixa&aitBQ 

avtoxiQot dq^xafitv^ naQaxQaxtiv Si avxiyv bus miiitiae et militibus qui expensam fecerunt. 

xrfv jxoooxtjxa xi]v Sid xfji jr(»a|ea>c SijXovfievnv 4x 

xdiv SrjXyyaxBVOfievaJV aitb xov Srjfioofov xoie ^lfaôiS 

xal xoit axgaTicorais xois xrjv Sandvr^v 

CAPUT VI. 

UQOS xoixoie xeXtvoftsp xoiit tjfisxtôvt i^dqx 

«IVe xai roiis Staacoôpxas xb axQaxevfia xal dclegatoras 

iv xals naooSoie nQozi^nxttv eis ixtivov ibv 

xonov iv $ fis'?.Xet tb ijftdxtqov oiQdxevpa xaxaviav, 

Ad baec iubcmus prlncipes militiae nostros sire 

eos qui dcducunt excrcitum et delegatores in transitus 

praemitterc ad illum locum, in quo futurus est 

noster excrcitus applicare, et praeparationcm facere 

iis per eos qui fiscatia exigunt. Atque haec omnia procedant atque observentur periculo et tuae gloriae 

et cuiusgne f>rovinciae tractalorum et pracsidum et officiorum iis obsequentium et susceplorum et curialium 

et omnium gui fiscalia traclant. 

IV. Scd noc quogue observari iubemus, ne guisguam ducum aut milUium nomine iransUus vel a 

civitatibus vel praediis tn pecwiia numerata quicquam auferat. Si quis vero inveniatur qui pro transitu 

in pecunia numerata quicquam auferat, iubcmus ab eo qui quid eiusmodi fecit duplum eitts, quod eo 

nomine auferre ausus sit, exigi. 

V. 5/ qui vero ex noslris ducibus aut militibus aut optionibus eorum non fccerint recaula factarutn 

ab ipsis expensarum, iubemus collatores qui expcnsas subminislrarunt, acta conficienda curarc, si 

quidem praescs in illis locis invcnialur, apud eum et sanctissimum civitatis episcopum, sin praeset in illis 

locis non inveniatur, apud sanclissimum civitatis episcopum vel defensorem focorum, quibus possessio subiecta 

est ex qua expensae factae sunt, et per eiusmodi acta palam facere, quinam ex ducious nostris vel 

guali cum exercitu transitum facientcs recaula non fecerint, et quanlam summam expenderint; atque 

eiusmodi acta ad iuam gloriam mUtantur, tua vero sublimilas Uanquam recaulis factis subiectis quutem 

praebeat vel etiam imputet expensam ab iis faclatn, qucmadmodum supra dfximus, ipsam autcm quantilatem 

actis demonstratam retincat ex iis quae a fisco dclegata sunt ducibus et militibus qui expensam fecerunU 

VI. Praeterea iubcnws duces nostros vel etiam eos qui excrcitum deducunt et delegatorcs in transitu 

fackndo tmte mittere ad illum locum in quem exercitus noster perventurus est, et expensas apparandas 

8 iâpxovxtov L H 9 rdtv add. Zachariae J 10 sq. rt 

fipdveiv—anaQyvQUJ/itp om.M\ 11 Xaftfidvwv] annonam 

accipere s R 14 tq. xires — ixoirjoovai] quis — fecerit 

f g OTQaxiarrcHv dedimut ex e /u/.] axgaxev/tdxcuv 

ML^ l 20 eveefalt] L fl 22 x tx8txta\ dofensoreg s II 

25 jjj et e (| 28 vnsQoxr)v\ iSandvrjaav xal TTJV add. L a fl 

31 avxrjv M\ xavnjv Ls | 33 diXiyaxtvofievory ML, Sa- 

Xtyaxtvofulvcav cum Haloandro vulq. || T

MLITES TRANSITUM 653 Nov.CXXX 6—9 

*ai hotfiaaiav nouXv rdjv Sajtarrj/iaxoiv, xal ftf] aifi- expensarum, et non mittere ad alias civitateB aut 

nuv «s itiQas nokets % Kzâeis rj ^«wp/a, tos Stj otpei- possessiones aut praedia, quasi debeat exercitus ibi 

ti rdiv xov aTârev/taroe ixeiae uslvai, xai &* manere, et ex hoc pecunias accipere de posBessioniaQyvQoXoyeiv 

xde xxTJasis xal ra %toqla. ti Si bus et villis. Si autem accipere aliquid pro hoc 

Tt vnep TOVIOV lolprjaovoi, xsXeiousv xai ovrco 5 praesumpserit, iubemus etiam sic quidem memorata 

jv tio7]ft£VTjv nqa^v yiveo&ai Srjiovaav x6 re gesta fieri significaatia et unde et cui datum eat, et 

xai %ivi StSorat, Xoylêa&cu Si xole &fua>- reputari damnificatis a tua gloria aut praeberi sei 

naoa rfjs «rjjs £V$O£6XT}TOS rj 7taQi%to9ai xaxa cundum praedictum modum omnia quae ex talibua 

•tov avaxiQO) rifiiv eigrjfitvov xqonov navxa Saa Sta gcstis significautur, priacipes aatem militiae et quo- 

T^C xotavxys nQd&ws SriXcod-eiTi, xois Se igdgxovs xal 10 cumque modo diasostaa nostri ezerdtus et delegaiok 

ontosovv 8iao(6£ovxas xb yftsreQov oxQaxsvfta tores in duplici quantitate dare quae accipere praexal 

rois delegatoras i%> dinkaoion noaorrjxi Sovvai sumpserint, pro hoc autem metatores etiam suppliantp 

Xafliiv ToX/iâovv dqxovxcov rcav inaQ^mv owSoia-15 Si qui vero iudicum provinciarum coUudentes forta 

noXXdxts xdie Siaa(>as L || 19 xovt xotovrovt] eo» e J 

25 Tavxa oi] Hoo autem ipsum (u e. Tavtb ii\) g | 

?axiXevo/itv L m | 30 toax$ ftfi Si Ljnbi vv. CJOXS — 

Mtv&t(>lav prioribus continuantur) e] oiaxt fifj M \ fiijlajoiv 

(e/. Theod.)] uixdxoiv ML | 32 il-tivat navx*- 

* w 5 sic] si V | 6 et 

cui} ] et om. V | 7 dampnificanti* p VT 1 a tua — 9 aignificantur 

om. m. V\ V B praebere J~ ' ~ 

« M] TtarctXoi: litivai Le I 35. 37 fuxdra ML 

1 ! 9 quodcumque VI 10 dio- 

«ostaa T I 11 praesumpierunt /i6ri, corr.vulp. | 16 dia- 

•ostaa V dioiostaa T, oum diasostis vulq. | pracparauerunt 

V\ 18 producant V g 21 donatione Fj 22 modum om.Tl 

26 *transitos libri transitibui vulp. (cf. ad 652,36) g 27 

qoi om. F|-28 a VT\ om. vulg. Q 30 nt non autem V] 

ut autem non T vulg. | mercatorum V I 33 domuuraj 

domioium V | 34 sibi metata wlg.) n inmetata VT | 

35 leg. reienrariT | 36 dictu T deccptU V

NOT. CXXXI pr. 1 654 DE ECCLESUSTICIS TITULIS 

('EniXoyos.) Ta xolwv naQaaxdvxa r\fnv xal (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 

Sia xov nagovxos St]Xoi/ieva vd/iov ij afj iv8o$6xr]S per praesentem declarata sunt iegem, tua gioria in 

t'v xe tfi fiaatXiSi noXet •••*•, xai xole xaxd xov 16- regia civitate et per loca sanctissirnis episcopis claizov 

ooiarrdxots intaxoitois xols xe Xaftjtoordxois xrov rissimisque provinciarum iudicibus et oranibus nostris 

£na(>x*t*>*' a-Qipvai. xnl naot xois rjftsxegots vnottXtaiv 5subiectis in unaquaque provincia et civitate palam 

iv ixdaxrj ijzagxicx xal noXet 8rj?.a xaxaaxrjadxot, wSxa faciat. ut sciant nostri Bubiecti qnae a nobis pro 

eiSevat IOVB tiuBxiQOvS inoxtXeie ra naq' i^ficuv vneo eorum indemnitate disposita sunt et agnoscant, quia 

TJJS avrcov dpXa/3eias Siaxvnta&evxa xal ytvajoxeiv, si contra haec aliquid agatur et qui laeduntur taci- 

eas etTiep naoa xavxd xi npax&ettj xal oi dStxovturnitati causam tradideriut, ipsi huiusinodi laesioftevoi 

anonfi xo itQaypa naâSwaovaiv, ainoi 

xotavxrjs /HXd/SrjS eavxoTs aixiot ysyt^ffovxat. 

rijs 10 nia sibi auctorea tient. 

Dat. k.. Mart. CP. (xwv om. L) tis iaS aytcaxdras 

txxXrjalns (opwvxtov add. Halonnder tx v. 23) ML vulg, 

JIIQI xav (xtov om. index Ath.) ixxXrfliaoxixtbv tlxXtov 

A'Ji. f Tltpl ixxXijaiaaxixaiv xavavnrv xai Ttpayfidxmv 

dnoxaxatrxdotfoe xal oQtpavtnqotpiav. "iaov dtiov rvnov 

Tfieod.; om. A |J 18 'O avxoe finatXivs] afxoxgdxatft tov 

ariviavbs A (| 19 nQaixagitov MA) xtav it(>anatpiatv L\ 

20 xdtv ML Atf>.) om. A B Theo-i. g 22 ixxXtjoim] xov 

9eov ixxXtjaias A (| xai xovs — otxovs om. Bf I oixovi 

LAB%\ xonovs xcd ofxovt M fl 23 oQtovxa A § nootyipofiei 

Bf || 24 vopov Sv.l |) 25 rtaadgav LASsAlk., 

Jut., NomocXIVtiu] inxa MB 

2 declarata sunt] declarataa Fg 3 et per] et om.T [ 

5 in om. r | 8 contra vulg.] eitra VT |j «aciturnitati 

vulg.] taciturnitati» T taciturnitate F(|9 eaus* T % in 

derint V|| huiusmodi onu V \ \0 fiant Tfl subscripliont 

carent iibri (nam guae in T adieitur eun ru&riea contt. 

insequentit Auth. CXXII (=* Nov. CXXIX) coniuncto 

dat. xvii. kal. oci. cap. (tic) imp. domini oostri iu»tiniani 

pp. eog. (itc) ad contt. Auth. CXXI (» Edia 8) 

pertinet) | 17 titnlis] constitutio noua add. V \ 22 pcraitentibus 

^ 1 g 24 saoraa V

DE ECCLESIASTICIS TITULIS 655 Nov. CXXXI 1—3 

fcov avvoSwv ixxe&evxas rj fie^mto&evxas, xovxiaxt expositae sunt aut firmatae, hoc est in Nicaena tre- 

xr,s iv Nixcuq xvitv iir{ xai xi\s iv KwvaxavxivovnoXet centorum decem et octo et in Constantinopolitana 

tav ayiot» QV naxtQ(0T7]t 'lovoxiviavijs xfjt rjfttxeQas naxqiSos t-îv Primae Instinianae nostrae patriae babere semper 

asl vnb xi]v oixainv StxmoSoainv xovs imaxonovs sub Bua iurisdictione episcopos provinciarum Daciae 

id>v inaQxwv Daciae mediterraneac xal l>acias ri- mediterraneae et Daciae ripensis. Privalia et Dardapensias, 

Praevalews xni Dardanias xal Mvaiat T^s20niae et M^siae superioris atque Pannoniae, et ab eo 

"—-'-"" *al Ilawoviae, xal nnq' aixov xovxovs ho8 ordinari, ipsum vero a proprio ordinari con- 

, aixbv Si vnb xrjs oixeias avvoSov 

c II ex B hahet EcL Bas. I—X. 

e. II (OeonitflfiBv xaxd xoiis xcov ayiatv avvoScoy OQOVS 

(/.83* ttf. 85); aryumtntum notat Nomoe. XIV tit. ib. 

...)—IV ex B bu txhibet Nomoc. m XIV tit. 1,5 

eonciliis expositi vel confirmati sunt, hoc cst Nicaeno trecentorum decem et octo et Constantinnpolitano 

cailum quinquaginta sanctorum palrum et Ephesino primo, in quo Nestorius condcmnatus est, et CaLchedonensi, 

in guo Eutyches cum liestorio anatnemaiizalus est. Praediciorum enim sanctorum quatluor conciliorum 

et dogmata tamquam divinas scripturas accipimvs et canones tamquam leges servamus. 

II. Ac propterea suncimus ut secundnm eorum regulas sanclissimus veleris Romae papa primus 

omnium saceraotum sit, beatissimus aulem archiepiscopus Coiistanlinopolis Novae Romae secunaum locum 

obtineat post sanctissimam apostolicam sedem veteris Romae, ceteris vero omnibus anteponalur. 

III. Beatissimus autem gui quoque tempore est archiepiscopus Primae luslinianae patriae nostrae 

semper habeat sub propria iurtsdictione episcopos provinciarum Daciae medilerraneae et Daciae ripensis, 

Pracvalitanae et Dardaniac et Moesiae superioris et Pannoniae, iique ab ipso creenlur, ipse vero a pro- 

2 -rije] xdiv LS D xdiv xitf] ayltov naxiqcov xal paxa- 

(jimv add. A, xa& rjv 6 dpeios ave&efimio&r} s. v. 

aild. L, xa&' fjv (naxdowv xa&' TJV B f ) "Aqttot 6 xrjs 

ftaviai intow/ios ava&tfiaxio&r] add. B \ TTJS} xdiv S | 

tanntvovnoXti L | 3 xdiv ayiav om. «S, dyicjv et italigav 

om. A || naxtQtov] vtp' ijv o fiaxtSovtos 6 nvtv- 

HaTOfJiV i£nxoata>v A || 

xafr' ijy — 5 dvtfrtfiaxio&r]] ofxoltaS S fl 5 avi&tftarCaftr)) 

npos xavxate xfjt iv Ka>i>oxnvrivovit6X$i xo 

itvrtqov, 8S Tji 'S2piyc'v>}e ntxa xdiv ttvxov avyygafp- 

Hatwv xal ixepoi xtvss Svoatfitis naqtSetyftaria^rjaav 

*al fri xf.s iv KwvoxavxivovnoXei xb xfixov, tjxit 8tafooovt 

cugtoue &(>Miu/3tvaa6- 

T«pav 5 || 11 xeov itpttov ndvxuv A Q ftaxdqiov Bf % 

'2 xetvxivovnoXtats L, om. Ecl. fi xije om.A Nomoc m %iatv xaX xd igrjs reliqua parle capilis omUsa S 0 daîas 

L 

|| 

'3 lêiv Tbt> om. et xbv ftnxaptonnxov cum nQOX*udafrai(\h) 

hngit S[c/. ad 17) | inlaxonov SA\\1 Sx"*\ *««'

Nov. CXXXI 3—5 656 DE ECCLESIASTICIS TITULIS 

&ai, xal iv aixais xdls inoxeiftevais avrcb 

ts xbv xonov Insxeiv avxbv xov djioozoXixov 

&oovov xa-Tcc xd ooiafrivxa dnb xov dyiov 

BiyiAiov. 

CAPUT IV. 

cilio, et in subiectis sibi provinciis locum obtinere 

eum sedis apoatolicae Bomae secundum ea quae 

definita sunt a sanctissimo papa Yigilio. 

t Kcd xbv oftoiov XQOTZOV xb Slxaiov xrjs apxtegio- 5 Simili quoque modo iuB pontificis, quod episcopo 

ffvvrjs, ontQ TQJ iniaxonq» 'lovoxiviaisijs KapxySovos Iustinianae Carthaginis Africanae civitatis dedimua 

xrjs Atfqixiqt Stoixrjoecoi SeScuxauev £g ovntp 6 &ebs ex quo deus hauc nobis restituit, servari iubemus. 

xavxrjv rip.lv ditoxaxioxriae, (pvXdxxeo&at xeXevofuv. Sed et aliae civitates et harum episcopi, quibua in 

xal ai aXXat Si noXeit ttai oi xovxtov iniaxonoi, oh diversis locis metropolicum ius praestitum est, huiv 

Sittfogote xoitoit ftTjxgonoXixixbv Sixaiov nag-10 iusmodi privilegio in perpetuum potiantur. Orania 

eaxi&rji xov xaovxov •ngovofxiov tie xb Sirjvexis dno- (autem) privilegia vel solacia, quae ex imperiali 

Xav£xa>oa.v. ndvxa 8B xa ngovSfua xai xde naga/iv- munificentia aut etiam alio quolibet modo sanctis 

d-ias, ansg ix /3aoiXixfjs tpiXotiidai 7} xal xad"' ixegov ecclesiis aut aliis venerabilibus locis collata aunt, 

oiovSrjnoxe xgonov xalt dyiatt ixxlqoiais rj eregots firme eis per omnia conserventur. 

oefiaofilois xonois nageax^d~^> (Je/3aia}S avxoit Std ndv- 15 

xcuv (pvXdxxso&ai. 

CAPUT V. 

Ilgds xovxots &eaixi£ofiev, xal itaaav xaiv dyuo- Ad haec sancimus omnium sanctarum ecclesiarum 

xdxtov ixxXrjaidJv xai xiov dXXcov aefiaafxiwv oixtov et omnium venerabilium domuum posscssionea no- 

xds Kxrjaeis fi^xa frvnagde Xetxovpytas firjXB extraque sordidas functioncs nequc extraordinarias deordinarias 

Siaygayae vno/tevetv. ci ftivxoi oSoaxgco- 20 scriptiones sustinere. Si tamep itineris Bternendi aut 

•alai rj yetpvgcov oixoSofirje rj dvavecoaetot xgela ytvt]- pontium aedificii vel reparationis opus fuerit, ad 

xcu, xaxa fiiuTjotv xcov dXXcov xxtjxogatv xb xoiovxov uistar aliorum possessorum huiusmodi opua et sanctas 

fgyov xai xae dyiat ixxXrjofae xal xovi aXXovt at- ecclesias et venerabiles domos complere, dum sub 

fiaOftlove oXxovs nXtjgovv, rjvixa vn* ixEivr\v xixxrjvxat illa possident civitate sub qua tale fit opus. Si qnae 

xi\v noXiv vtp* t}v xb xotovxov ylvtrai tgyov. eX 25 vero res ex curialium substantiis ad quamlibet sacro- 

xiva 8i ngdyfiaxa dnb (lovXsvxixdJv vnoaxdastov tie sanctam ecclesiam aut aiiara venerabilem domum 

oiavSjjnoTB dyttoxdxrjv ixxXrjoiav rj aXXov oacldofiiov secundum lcges venerunt aut postea venerint, liberas 

olxov xaxa xoiie vopovs iXrjXv&aaiv fj ftexa xavxa eas esse sancimus dcscriptioue lucrativorum. 

jtegitX&iBOiv, iXev&ega elvai xavxa &eOTc{£lOfitv xrjs 

xtav lucrativa»' 8taygatprjs. 

30 

•pria synodo creetur, et in ijtsris provinciis ei subieclis locum obtineat sedis apostolicae Romanae secundum 

ea quae a sancto papa Vigtlio conslituta sunt. 

IV. Atque pari moao ius pontificalus, quod episcopo Iuslinianae Carthaginis Jfricanae dioeceseos 

dedimus ex quo dcus hanc nobis restituit, servari iubemus. Sed etiam ceterae ctvitates earumque episcopi, 

quibus in mversis locis ius metropoliticum praestitum est, eiusmodi privilegio in perpetuum fmanlur; 

omnia autem privilegia et solacia, quae ex tmperiali liberalitate vel etiam alio qualtcumque modo sanctis 

ecclesiis vel aliis venerabilibus locis praestita sunt, firmiter iis per omnia scrventur. 

V. Praeterea sancimus et omnium sanctissimarum ecclesiarum et reliquarum venerabilium domuwn 

possessiones neque sordida nwnera neque extraordinarias descriptiones subire. Si tamen viamm stcrnendarum 

vel pontium struendorum aut reficiendorum necessilas indderit, ad instar ceterorum possessorum 

eiusmodi opus etiam sanctae ecclesiae ceteraeque venerabiles domns exequantttr, ubi quid in ea civitate 

possident tn qua eiusmodi opus /?/. Quodsi quae res ex curialium substanliis ad qualemcumque sanctissimatn 

ecclesiam vel aliam venerabilem dotnum secundum leges venerunt vel postea perventurae sunt, liberas 

eas esse sancimus a descriptione lucrativorum. 

1 nixais om. A e \ 3 &govov f>c6firjs A g rd] xbv B c 

T«t TjSrj Nomoc. m H dnb MLB] vnb A Nomoc. m || dyttoxdxov 

A | 4 ndnna. ML \ fiaaiXtiov A\h Kal) Knxa 

malit Znchariae | 6 xrts iovoxiriavrjs Nomoc. m | ;jaLo7- 

Sovos L Nomoc. m Q 7 yifQtxrjs] iv dfotxrj Nomoc. m || 

SioixTjOeajs] civitatis e Q 8 rjfiiv xavxrjv Nomoc. m || ajia- 

•xaxiaxr\at LB C \ 9 ai om.AL^ 10 ftrjXQonoXtxbv Mg 

• ftTjxQonoXtT*» A a H lt dnoXaîxaaav Nomoc. m || 12 

ndvxa — 16 tpvXdxxta&cu om.A, ubi {f. 184 T tned. ~ 

f. l88 r ) ante e. 5 inseruntur novellae CXXIII txcerpta 

Athnnatiana {cf. Witte in Krit. Jahrbucher f. deutsche 

JRechUwUs. 1847, p. 187) | xal) vel s | ai itaQapv&tai 

Haloandrum secutus Scrimger, vidg. (cf. ad 16) | 13 anep 

Haloander] aantq AILB g xal om. B e Nomoc. m oSoaxQioala tt 21 oixoSoft^ S | 21 ydnjxat jwc/a ^l', 

Xgeia om. A 

[) 14 

ayumdraiS Bf \ 16 avXdxxsts&ai Zachariae] yvXarxia&ia 

MLB |) 17 JIpo: rovroie &eo7tl£ofuv] 0son(£ofxiv 

(pvXdTieofrai irgbt xovxoit S Q xal om. e B ndaas 

tds dynoxdxae ixttXrjaias xal xove dXXovs eeflao/iiovs 

cixovty om. xde xxqoeis A | ayimxdxav om. S, sanctarum 

c | 18 xwy dXXcov} omnium s |j 19 *ftrj8i $v7tct(>ds 

MLB fir) frvnagde SA I ftrjxt MLB] firjSi A i] S v. L, 

rj ngoaxaiQovs iôglae rj S plerique | eiatraordinarias L 

i£tr&or8ivaglas M ixaxgaogStva vel I£xga6g$iva S S£a) 

xanr xtxaypivav (Staxixayfiivav L) SILs.v., B | 20 

Siaygafds] oiasSijnoxs dtaygatfdt A oladqnoxs S Q 

a Q 22 xa-cd ftlfirtaiv om. A | «XXav om. 

S y oixrjxogoiv Bf B 23 xal xas] xal om. L \ aXlovs 

om. s | 24 nXqpcov M \ r\vixa — 30 Staygatpiji om. S g 

xexxrjvxcu XTJV JIOXIP] xfjv noXtv xa&toxavxcu rsXovocu 

A || 25 vtp* fjv om. B I Sgyov yivexat B, uli rtli' 

qua pars capitis omitlitur |J 28 xoirt om. A \ 29 mgiel- 

&ovoiv L H xavxa tJvai L, xavxa om.A | 30 lacrati- 

/3coy L locrati/9a>f A 

5 rubr. De archiepiscopo cartagincsi /2 in marg. {cf. 

Iul.) H modo quoque R \ pontifici T | 6 cartaginis RT 

chartaginis V\ affricane R VT Q omtatis] dioeccsis Btch | 

dedi** R* Q 7 huno R | 8 episcopi* V 1 1 9 metropolitioam 

vulg. || praestitatum V % \ 10 patiantur T x | 11 autcm 

add. vulg. |) Tel] et BeekJ solatio T l | 12 alios F> | 

14 firma V\ confiraetur F 1 confirmcntut V*\ 17ruir. 

De priailegiia posseuionnm ad nenerabilea looos pcrtinentium 

(pertinentibuB T) RTin marg. (exlul.) | uncti*» 

simartun ecclesiarum T ecclesiarara sanotarum R | 18 domorum 

R vulg. H 19 extraordinarios V 1 1 20 si om. RT | 

tm R I 21 opua] si opus RT g 22 poaseronim V\ 23 «t 

V" vulg.] om.RV l T, et aliaa Beek 8 complercdum F a 8 

24 possidet RVT, corr. vula. g «it VT\ 27 Tcnerint] ueniunt 

T\ 28 discriptiono T\ lucratuorum T l

DE ECCLESIASTICIS TITULIS 657 Nov. CXXXI 6—8 

CAPUT VI. 

*Avxl Se xatv xgovitov napaygcHpcov xtov Stxa xai Pro temporalibus autem praescriptionibus X et 

tixoat xai xgtdxovxa iviavrcov xais dyiaiS ixxXrjoiatS XX et XXX annorum sacrosanctis ecclesiis et aliis 

xni xolt aXXoie anaot. cepaafiioiS XOTCOIS ftovr\v XTJV universis venerabilibus locis solam quadraginta anno- 

TWV xtaaagdxovxa Iviavxatv nagaygacprjv dvxixlfrarum praescriptionem opponi praecipimus; hoc ipsum 

o^rti ixQosxdxxopev xovxov avxov yvAaxxopdrov xal 5 servando et in exactione legatorum et hereditatum 

iv xjj anatxrtast xc5v Xtjydxaiv xai xSv xXrjgovofncov quae ad pias causas reJictae euut. 

t(iv eis tvoefieis airias xaxaXeXei/iftevioy. 

CAPUT VII. 

Ei xts Si povXrjdeli] oixoSoftrjaai oeftdofiiov tvxxr\- Si quis autem voluerit fabricare vencrabile oratogwv 

rj fiovaaxfigtovt fifj aXXws aêfffo» xov oixoSo- rium aut monasterium, non alitor incobandam fabriftrjfiaros, 

ti firj 6 xcov xonav oaimxaxoe iniaxonot 10 catn, nisi locorum sanctissitnus episcopus orationem 

ilyhv ixeioe noirjaet xai xbv xifiiov rtrj&i omvgov. ibi fecerit et venerabilem fixerit crucem. 

1 0 Si «jra| dpxofjsvos fj viov xxit,etv eixxrjgwv rj 1 Si vero semel coeperit aut novam aedificare baxaXaibr 

dvavtovv, xQonott anaoiv dvayxaîadâ) nnga silicam aut veterem renovare, modis omnibus comtov 

ftaxagicoxdxov xtov xoniov eTiioxonov xai xc5v oi- pellatur a beatissimo locorum episcopo et oeconomis 

xovofiav avxov xal xoi noXixixov agxovxos y aixos, 15 eius et civili iudice eam explere, et si is distulerit, 

ti jiegteir], rj xovxov xeXevxdivxos oi XXT}QOV6(IOI ai- boc morieute heredea eius opus incobatum adimrov 

ib ogx&ev fyyov nXrjgovv. ' pleant. 

CAPUT VIII. 

E'i xit iv xcp iSlqt olxco T" ngoaaxelcp rj ^woto ix- Si quis in sua domo aut suburbano (aut) praedio 

UixovQyiar xoXftqoet dnixe/.eoai ûXXoie ecclesiasticum miuisterium ministrare praesumpserit 

ovyxcogqoet hi%a xXrjoixcbv xa} oouoxdxep 20 aut aliis- cclebrare concesserit sino clcricis sanctis» 

tntoxonco xwv xontov vnoxetftevcov, xeXevoftev xbv simo locorum episcopo SubiacentibuB, iubetnus banc 

olxov xovxov rj Tcgodareiov rj ^wo/a*' onov xotovxo xi domum aut suburbauum aut praedium, ubi tale alia/tapTtjd-eiT] 

xfj xaxa xbv xonov ayicoxdrT] txxXr\oiq quid dclinquitur, loci illius sanctissimae ccclesiao 

ixSixtiafrai Sia xov &eoftXsaxa7ov imoxdnov xai vindicari per deo atnabilcm episcopum et oecono- 

•tov oixofofiov avxov xal xov noXixixov xu>v xonmv 25 mum eius et civilem iudicetn locorum. 

1 aqxovxoi. ei Si ayvoovyxos xov xdiv xoncov 8e- 1 Si vero nescieute locorum donrino eius curatores 

onoxov oi alxov tpQovxiaxai tj ftia&l;dftevoe iVomoc. 3,14. ll,l||| 14 xov oixovopov 

A || 15 itZv noXixtxav A a J fj avxbe ei ittQitltj 17] 

iv* avxbs ei jttgieaxiv rj A eam cxplcre, et si is di«tulerit 

(1. e. vntQ$itt}l) t B 16 xavxou xtXtvroJvxos om. 

4 l avxov] avxov xeXivxtjaavxos A | 18 xn) i8loj [e/. 

»ov. L VIII)] iSioixtxai £cl. (Ath. Theod. Nomoc.) || yr(»o- 

«xaaito Nomoc. d R 19 xoXftrjoei ijnTtXtaai Eel. Namoc d \ 

loXftrfioi imxeXiaat MLB Nomoc. m notrjaai xoXfirjaot 

A } tj aXXotS imreXiant om. B e Nomoc. 4 |j 20 avyx^CJ- 

"u LB* Ecl] avyxtoQrioot MAB f Nomoc. dm H 22 tov- 

*ov MB\ xovxov Ll c, om. A | rj xb ngodoxuov fj xb 

ov A rj jiQOtiaxtlov T} xiov Nomoc. m i 23 ttaxa 

xoncov iVbn«oc. m xaxa xcnov Namoc. d Irubr. De praescriptione XL annorum contra uenerabilea 

domos compctento R V in marg. (ex /«/.) | talibus 

autcm descriptionibus Ji 

\ 25 xov 

l g 3 uniuersis om.R^ 4 ipsum 

liV) ipso Tvulg.l 5 «cruand. T l \\ Srubr. De edificalione 

(edifGcatione It) ueaerabilium locorum RTin marg. 

(ex.Iul.) || fabicaro V Q ucncrabilcm R | 9 incboandum 

R | fabricam] praecipimus «. v. add. tchot. T Q 10 oratio 

R l g Jl ibi om. T || 14 bcatissimorum R a || et yconomis 

eius V* in tpat. vac. |j 15 eamj eum T J exp««» V 1 1| 

16 adimpleatur T* | 18 ruhr. Si quis in domo sua (in 

suo loco R) eoclesiastica tninistcria fccerit R T in marg. 

(ef. Iul.) H aut add. Beck || praedio V) om. RTvulg. | 

19 mistcrium T \ 22 aut praesidium T l , aut om. Vn 

aliquid tale V | 24 deum R | yconutn T % | 25 ciuile V* 

ciuili rfliudico Z* j 27 aut emphvtcote — 28 loci nul| 

scr. V* in rat. 1} vs. H 28 exerceri] fecerint aut eieroeri 

Bcck 0 pcrmiscrit /27'* | doniino V 3

Nov. CXXXI 8—10 658 DE ECCLESIASTICIS TITULIS 

ibv ftiv Sean6rr,v TOV xonov fiijSiv ngoxgifta tj £17- praeiudicium aut dispendium Bustinere, eos autem 

fiiav vnoftivtiv, lois $s xovxo noirjoavxas fj yevdo&at qui boc fecerunt aut fieri perraiserunt ex provincia 

avyxi0oi',aav-ias ix tijs tnao%lai onov xovxo dfiagxrj- ubi boc coinmissum est expelli, rebus eorum loci 

&eirj ixpdXieu&ai, ituv n^nyftnTotv avruiv ri} xaxa illius sanctissimae ecclesiae viudicandis. 

ibv lonov ayttaxdjTj ixxXi\oiq ix$ixuvfj.£vu)v. 5 

CAPUT IX. 

JSt Tte eie ovofia tov fitydXov &sov xal ig Si quis in nomine magni dei et salvatoris nostri 

di Irjffoii XOIOTOV xXrjQovoidav rj Xr\yaiov xaru- Iesu Christi bereditatem aut legatum reliquerit, iube- 

, xeXeiofiev TTJV ixxXr\oiav IOV tonov iv u> 6 mus ecclesiam loci in quo testator domicilium ha- 

fievos ii]v 0'ixrjaiv el%e Xaflslv TO xaiaXeXeififie- buit accipere quod dcmissum est. 

1 rov. ei Se T«S k'va ta>v dyicav xXrjQovofiov ygnipti101 

Si quis autem uuum sanctorum heredem scripserit 

fj Xrjydrov ainio xaraXinot, xai fiij idtxiDe ovofidou aut legatum ei reliquerit, et non specialiter nomina- 

rbv IOTXOV iv tuneo iariv 6 oefidofiiot olxoe, evos- verit locum in quo est venerabilis domus, invenian- 

9tli\aav Si iv riv avrc^ ionco f\ tfj jioXet nXeiova tur autem in eouem loco aut civitate plura oratoria 

evxrrjpta rov avxov dytov, ixaivca fidXXov T yCveo&at. ei Si iiibs rov ivtavrov fif) noif}episcopi 

et civilis iudicis, xenodochium autem et 

ptocbium aut aliam venerabilem domum iutra unum 

1 fieri annum. Si autem intra annum non fecerint 

aovoiv oi xXrjQovofiot tbv fcvajva 17 oloySrjncns os- heredea zenodochium aut quamlibet venerabilem do- 

c. IX—XII ex B habet Nomoc. im XIV tiU 2, 2 txtr. 

c. IX § 1 summum Theodori repetit B?. 

c. X pr. § 1 tx B habent Nomoc. dm XIV tit. 2, 1, B* J 21, 1 p. 218 Zach. — Summas praettant Nomoc. XIV 

tit. 2,1 p. 484 Pitrat Epitome 8, 13 p. 331 Zach.; Theodori summam repetit Bf; pr. argumentum notatur 'Jhn.28,16 

tt 24, 41. 

dominus quidem loci nullttm praeiudicium aut damnum patialttr, gui autem id fecerunt vel ficri permise~ 

runt ex provincia ubi hoc commissum fuerit expellantur, atgue eorum rcs sanctissimae loci ecclcsiae vindicenlur. 

IX. Si guis nomtni magni dei et servatoris nostri lesu Christi heredilatem vel legalum reliqucrit, 

1 iubemus ecclesiam loci ubi testator domicilium habuil accipere quod rellctum est. Si quis autem 

unum ex sanciis heredem scripserit vel legatum ei reliqucrit, nec proprie locum ubi sit venerabilis domus 

nominaverit, alquc in eodcm loco vel dvitale plura oratoria eiusdem sancti inveniantur, pauperiori potius 

domui quod reliclum cst praebeatur. Quoasi in civitale non sit domus eius qui nominatus est sancii, 

inveniatur autem in territorio eius, i/ii detur. Si vero ne in terrilorio quidem eiusmodi domus invcnialw, 

tunc ecclesiae civilatis in qua teslator- domicilium habuit guod reliclum esl praebealur. 

X. Si quis aedificationem venerabilis oralorii vet xenodochii vel plochii vel orphanolrophii vel 

nosocomii vel alius venerabilis domus in ultitna voluntate fieri statuerit, iubemus oralonum quidem intra 

quinque annos cura episcopi locorum et magistratus civilis perfici, xenodochium autem et plochtum vel aliam 

1 venerabilem domum intra unum annum fieri. Quodsi inlra annum heredes xenodochnim vel qualeni' 

1 tbv dionoTtjv fiiv A \ 6 tis ib Srofta L ovofian 

Bt §1 Xaydiov AL Nomoe. m || 8 y] TJ A H 9 fax» 

B Nomoc. m || 10 8e om. L f| xXrjgoyoftiav A || ygnxpti M] 

ygdyot ALB H 11 Xeydrov ANomoc || xmakiTtoi 3/|| 

ovofiacti A Nomoc. A eorr.] ovofidooi ML oroudar] B e 

Nomoc. d pr. Nomoe. m (j 12 eipe&aioi A Q 13 TJ om. M J 

14 *q. ixtlvtp — ntviXQOTtgco] Tfp ntvtxgortgw finXXov 

oYxqt A U 15 TO xaraXnrpi}iv\ nagaXrjtphiv M II itagaoxt&rjrat 

A || 16 olxoe] 6 oJxoS B c || 17 sq. airrjs — 61xos 

om. A B 18 ftrjSi Nomoc. dm ) f/tjrt ML nn B e fl 20 

Eox* B || 21 na(>aoxtv7]v Nomoc. m 2, 2 || oepaopiov om. 

in lacuna M g evxrtjglov] oixov tvxxrjQiov S oixov Nomoe. 

dm || 22 voeoxopov Nomoc. m 2,2 J 23 Iv) iv tjj B e 

app. Nomoc. L tit. 15 || yivtofrai S plerique Q SiaxvjicioTj 

Svtl. H 24 TOJ rbv A j) fiev om. L || xXrjgoZo&ai M ytviafrai 

Nomoc dm || 25 xeXevofttv om. M H tatv iontov\ 

9tofiXtardrov S | 26 noXixtxov om. S \ xbv Si — 659,4 

TtXriQ&frtiri om. S | xal MABe) r\ L | 27 ivtavxov ivbs 

A |j 28 yeviad-cu B* v. /., Nomoc* m || IOV om. B* Ntr 

tnoc! tm \ /lonjataatv Nomoc* 2, 2 

1 ant sustinere dispendium R VT, eorr. vulg. 13 permissum 

J | 6 rubr. Si quis in nomine domini nostri 

(nostri om. T) Icaa Cbristi bereditatcm uel legaturn reliquerit 

(reliquerit hereditatem uel legatum T) RTin mary. 

(ex lul.) H dei magni R || 8 testor V || 9 demiwum V 1 } dimissum 

RV*Tvulg. || 10rubr. Si quis in numine sancti 

martiris (sancte marie R) hereditatem uel legatum reliquerit 

RVin marg. (exlul.) Q unum Banctorum] uniuenorum 

r i D 11 ei 01». Ffl relinquerit RT l 0 14 cst om.R | 16 

nominatim ii 1 |j in tcrritorio] intcritorio RT(id. infra) | 

17 detur om. R l H Si] neque si V 1 | 18 repperitnr V{ 19 

habuerit Tvulg.\ demissura R X V\ dimissum RtTvulg.l 

20 eat om. T l || 21 rubr. Si quis in ultima uolunUU 

domum religiosam (uenerabilem domum /?) fieri dispo- 

suerit (disposuit T) RT in tnarg. (ex lul.) g 22 icnochii 

R | pbitochii aut orphatrophii T \ nosochomii V noioohomii 

T nosocomia R a g 26 autera et VT) aut R autcm 

aut vulg. y 27 pthocbium T || domum] 1 tcitatore ndd. 

T a g inter T x |J 28 Sio T fi fecerit R 1 1| 29 quamlibetl 

pthochium aut aliam T

DE ECCLESIASTICIS TITULIS 659 NOF. CXXXI 10. 11 

pd(f/ttov olxov vno xov Sia&tpdvov Siaxviuo&ivxa. mum a testatore dispositam fieri, iubemus eos domum 

ytvtafrcu, xeXevofiev xovxovt olxov rj ayoQa&iv fj aut cotnparare aut locare, ubi possunt quae iussa 

ptafrovo&at, onov Svvavrai xa xeXsva&evxa nXr}Qs av 6 xoiovroe ot/Jaantaixaxos olxos nXtjQofreit]. expleatur. 

2 xai ei f/ev avxbs 6 dta&tfieros ogiaet xovs owei- 5 2 Et si qnidem ipse testator decreverit, qui debeant 

Xovxas tjtvoSoxovs yevta&ai rj nxeoxoxgotpovs fj aXXovexenodocbi 

fieri aut jrtochotrophi aut alteri talcs 

totovxovS Stoixijxds eira role iSiots xXijQOvofiott xiqv gubernatores, sive suis heredibus huiusmodi electio- 

xotaijtjv iniXoyrjv naoaoxoi, XEXEVOUEV xgonote anaoi nem commiserit, iubemus modis omnibus beredes 

rovs XXIJQOVO/IOVS aixov xa JICIQ avxov Siaxvna)- eius quae ab eo definita sunt adimplere, locorum 

&srxa nXrjoovv, iu>v xaxa xbv xonov fiaxnoiundi cov 10 beatissimia episcopisinspicientibus, sigubernatio recte 

Intaxoniov inomevovicoV) el xaXcut rj dioixrjois ngo- procedit, et si invenerint non utiles existentes rectopaipet, 

xal ti evQcaai fitj ôjjdtJMOue ovxat xove SWIXT]res, licentiara habeutibus sine damno alios pro eis 

xdt, aSeiav l%6vxiov dvev tyjjuias aXXovs avxi xovxiov opportunos efficere. 

faS TXOieiv. 

CAPUT XI. 

El Si xni T«C inio avfionvasos atxftnXatxov TJ ano- 15 Si q quis autcm etiam p pro redptnptiono p pcaptivorum 

xXrjoovoftiav j fj Xrjyaxov y xaxaXinoi tv aut alimentis lii pauperutn hereditatem h d i aut legatum l reli- li 

y xtvrjxols ls ij axivTJrois, a T J r o s BXXE anal anal; i eixe e iixrfawv, a w v querit ia rebus mobilibuB aut inmobilibus, sive semel 

xai xovxo xoonois anact xaxa xrjv xou Sta&efttvov Eeu annale, et hoc modis omnibus secuudum testayvdfttjv 

anb xtov xeXevofrevxaJv xovro noirjoat nXt]~ toris voluntatem ab his quibus iussum est boc facere 

1 Qova&co. ei Si firj iSixuis einot noiov ionov nivTjot 20 1 compleri. Si autem non specialitcr dixerit, quoxavra 

xaxiXine, xeXevofiev xov oauaxnxov tniaxonov modo pauperibus hacc reliquit, praecipimus sanctisxrfi 

nSXecJs iv r\ xr\v o'ixr\aiv 6 Stad-tfitvot tl%i naga- simum episcopum civitatis in qua testator babuit 

Xappdveiv xa aiia itQdyficna xai xolt xijs ainrjs domicilium percipere easdem res et eius civitatis pau- 

2 TcSXecos nivrjat Siavepetv. ti Si xal vnio avaQQv- 2 peribus erogare. Si autem pro redemptione captiaiw; 

aixfiaXunaiv xi xnxaXtXeinxat xai firj 6 vofiaaxi 25 vorum aliquid relinquitur, et non nominatim testator 

0 §iaxf£fieve einoi, Sta xivat xpr) yeveo&ai xip> dixerit, per quem oporteat fieri redemptionem, etiam 

avaQgvotv, yni ovxcos xeXevofiev xa jzodyf/axa xa ini sic iubemus rea ad hoc relictas locorum episcopum 

rovxtp xnxaXetcfxyivxa xbv xaiv xbnoiv inioxonov xnl ct eius oeconomos accipere et huiusmodi pium opus 

xbv xovxov oixovo/jov XafieZv xai xb xoiovxov eiattiie impiere In omnibus cnim talibus piis voluntatibus 

1'oyov nXrjgovv. iv naams yap xals xoiavxais evae- 30 sanctissimoB locorum episcopos volumus providere, 

fliai povXqoeoi xoiiS oatonniove xtbv xoniov intoxo- 

e. XI pr. § 1. 2 ex B habet Nomoc. A XIV til. 2, I, eadem bi» txtcripta Nomoe. m ib. f. 184 T et f. 189 r ; § 3 — 

XII § 1 Nomoe. dm XIVtit, 2,1. — Maior pars (— 660.10 anoXXivnt) in epitomen rtdacta exhibetur B* J 21, 2 p. 218 

Zaeh., eiusdem partis summa, §4 inlegra extat in EcL Bas. I—X. — Summtiria § 1 stmt in Nomoe. XIV tit. 2,1 

p. 491. 493 Pitra, summa § 3 — XII § 1 ib. p. 4S4 Pitra. Argumentum § 3. 4 nolat 2?2 41, 4,1 {IV p. 149 n. 5 

Heimbach). 

cumque venerabilem dormm a testatore fieri iussam non perfecerint, iubemus eos domum vel emere vel 

2 conducere, ubi iussa expleri possiut, aonec eiusmodi venerabilis domus perficialur. Ac sive ipse teslalor 

definiverit, qui xenodochi vel ptochotrophi vel alii eiusmodi administralores fieri debeant, sive heredibus 

suis eiusmodi eleclionem concesserit, iubenws modis omnibus heredes eius quae ab ipso slatula sunt 

exequi: alque bealissimi locorum episcopi inspiciant, num administralio recte procedat, et si administralores 

parum uliles esse invenerint, liceal ipsis sine damno atios in eorum locum idoneos consliluere. 

XI. Quodsi guis etiam pro redemptione captivorum vei alimoniis pauperum hercdilalem vel legatum 

in rebus tnohilibus vel immobilibus sive semel sive quolaunis reliquerit, hoc qxioque tnodis omnibus secun- 

1 dum teslatoris voluntatem ab iis qui hoc facere iussi sunt impleatur. Si vero non proprie dixerit, 

cuuts loci pauperibus ea religuerit, tubemus sanctissimum episcopum civitalis in qua teslalor domicitium 

2 habuit easdem res accipere et pauperibus eiusdem civitalts distribnere. Quodsi quid etiatn pro captivorum 

redemptione reliclum eit, neque nominutim testator dixerit, per quetn redempiionem (ien oporleal, 

sic quoqne iubemus res ad hoc reliclas locorum episcopum eiusque oeconomum accipere, et pium eiusmodi 

opus perficcre. In omnibus enim eiiistnodi piis volunlatibus sanctissimos locorum cpiscopos providerc 

f B* || Tvitai&evra B* Staxvitto9evxos 

Nomoc. 1 " 2,1 || 2 ij ayoQat,tiv\ rj om. A |j 3 7tXrjpoifr 

AL{Nomoc.XIVtit.2.\) | 4 as^ntrutoe LB'(e) 0 

QU>JtiT) JIJ] nXrjQW&rj LB xiltioJ&fj A |] 5 ogi^tt [ t ] 

unus) S | 6 ytviafrai om. 5 || 7 uxt} rj xnl A || 9 xoie 

xXrjQov6fioii S H avxov om. SA J Ttrrp' avxov om. S || 

10 nXrtQwaai NomocA | xaxa xdiv xonov M xaxit xbnov 

[xonaiv Nomoc. m ) SLB^ ftnxapiojxnxotv om. S Q 

12 ovxas] tlvai SA || 13 t'xtty SA\ avr' airttav S || 

15 Ei — 30 nXrjQOvv om. S\ 8i xat om.Nomoc. 41 " 2.1, 

*ni om. A\\T} xni anoxpof^t Nomoc* 2, 2 | 16 Xtyaxov 

AL Nomoe." (e/ *ic infro) | xnxaXtinot B r Nomoe. m 2,21 

11 tixt ixijatov] i) xni ixrjotov A | 18 TTJV yvafirjv xov 

Sta&tfitvov Bf\\ 19 noulo&at LB e , om. Bf || jtXtjpov- 

Nomoe. d 2,2 || rlvtov A || ylvta&ai L vutg. g 27 Qy 

ftaxa om., itQayfinxa poit xaxaXetw&tvxa add. A | 28 

inioxonop xuv xonatv A | xonov Nomoc. m 2, 2 j| 29 xov 

xovxov olxovofiov] eius oeconomos g | Xnfitlv] Xafjfldvitf 

Nomoc. dm 2,J \ 30 naai A g xait om.S |j 31 xovi] xal 

xovs L || xwv xonav imaxonovs SALBe] imaxonovs 

xu/y tonatv M 

a&ai Nomoc. m 2, 2 nXrjpova&at XMXMVO/UV Nomoc. m 2,1 

T\XriQd>acu Bf \ 20 ftfj om. L l , ovx poil i8txtos add. L 1 \ 

tinti B 1 Nomoc. im 2,2 |J itotov xoitov] quomodo (i.«. ttoiov 

fônovi) s | xnvxa nevrjat Nomuc." 1 2,1 allero toco R 21 

*axaXt'Xotne AB C Nomoc. dm xaxi)jnm L* tt T^S noXttas 

inioxonov A H 22 nngaXafiiiy Nomoc. m 2,1 || 23 xoTs 

ow. M || 24 xoi om. B? | ayaogvaiott rdiv aixjiaXcJxav 

M aixunXojxtov ayagaCatcoS B r I) 25 xaxaXtXotntv AB C \\ 

xoi ftif Sfo/iuaxl] ftf{ ovoftaaxi Si Nomoc. dM 1 duposita R 

2,1 [| 26 tXnr\ 

1 \\ 2 uisa R l || 6 xenodochii T «ceoodocbi 

V\\ optocotrophi V ptbocbii Tj aliter V 1 1| 7 gubernatioaca 

T x 1 electionem haiusmodi R P 8 comiserint 

FU 9eiu$J eis 2"(J 11 inuenerit VT\ 12 aliis li\ Ibrubr. 

De redemptione captiuorum et de alimoniis (alimcntis T) 

pauperum RT in marg. (cx lul.) | 16 aut om. R Q aut 

legura (legatum V 3 ) — tut inmobili| ser. V 2 in spat. 

vac. B 17 aut inmobilibus om. R l | 18 teu V\ aut RT 

sire vulg. | testationis T* testatorem R l R 19 uisutn /i 1 || 

20 autem non om. V jj 21 reliquerit praecimua T fl 22 

duitatia cpiscopum R | 23 et om. R % D 24 errogare T || 

rubr. De his pcr quos fiat redeaptio R in marg. 1 25 aliquid) 

et aliqnid V g relinquatur RT\2f> dixit T$ oportet 

V \ 28 eiusdetn R \ cunomos R yoonomu» T x yconoir.um 

T 7 \ 29 impleri tibri, corr. vulg.

Nov. CXXXI 11. 12 660 DE ECCLESIASTICIS TITULlS 

jroys f}ovX6{tE&a jioovotTv, tosrs jtavra xaxa xt]v xov nt secundum defuncti voluntatem universa procedant, 

Ts/LBvryoavros povlrjaiv itQofiaivEiv,-si xat T« pdXtara licet praecipue a testatoribus aut donatoribus internaoit 

tiav Sia&efiivtov TJ itvv Scaoijoafiepcov dntjyo- dictum sit eis habere ad haec aliquod participium. 

Qti&t) avxolt E%EIV itgbs xavxd xiva fiexovatav. 

3 ti Si ol javra noijjaai xsXtvofrivxes 'Siital; xtd Sls 5 8 Si autem qui haec facere iussi sunt semel et senaga 

IOV fiaxaotcoxdxov twv tontav imaxonov xai cundo a beatissitno locorum episcopo aut huius oecotwv 

xovxov oixovofitov Sia S^fxoaiiav noosconcov ino~ nomis per publicas personas admoniti distulerint 

ftivjofrtvTes vitEQ&covxai ia biarimco&tvxa nXqgwoai, quae disposita sunt adimplere, iubemus eos omne 

neXeioftev rovrovs anav KIQSOS y.araksitp&ev avroTs lucrum relictum eis ab eo qui baec praecepit amit- 

TtaQa TOV Tuvra. xe?.evoavzos dnoXXvvat, rovs 8e baiu>-10 tere, et locorum episcopos omnes res cunctis, aicuti 

xdxovs roiv i6noiv iniaxonovs ndvxa xd ngdyfiara dictum est, piis causis distributas cum fructibus et 

ra nacan, tus eiorjrai, rale euaefldaiv aitiais drpooi- augmentis medii temporis et memorato lucro vindlafrtvta 

ftszd xnonwv xai inavâEwv zov fiiaov %oocare et quae testator disposuit adimplere, scientes 

vov xnl tov ftrrjfwvevfrtvjo: xtoSovt ixSixtiv y.ai quia, si neglexeriut, pro his omnibus rationem deo 

anea 6 StafrtfisvoS Sisrvncoos 7i/.ijooiv, tiSoxas wS 15 persolvent. 

ei gqfrvfirjaatev vneQ TOVTOJV jidvroiv Xoyov TCO &eui 

4c naotgovoiv. ei fiivjoi 6 oatcoiuros TU>V i6na>v 4 Si autem sanctissimus locorum episcopus reliiniaxonot 

naoaXinoi it jdiy rjftiv Eigrifiivcov, iîaxta querit aliqnid borum quae a nobis dicta Bunt, liceat 

xai itp oaicojdrcp alrov firjjônoXir^ ravra anaiztlv et sanctissimo eius metropolitae haec orania exigere 

xal IXXTJQOVV. xal navxi Si ixioâ'dStia earco TJ7v20et complere, et omoi alio licentia sit huiusmodi 

toiavjT]v Xfyir\aiv. xiviiv xal anovSdêiv, Tva jgonois movere quaestionem et studcre, ut tnodis omnibus 

anaaiv ai TOtavrcu tloiptXs aixiat nXrjpco&aJotv. causae piae corapleantur. 

CAPDT XII. 

Ei Si 6 xXyoovofio: xd eie cieepeTs atxiae xaxa- Si autem heres quae ad plas causas relicta sunt 

XeXttftfidva firj nXrjQwoti, Xdyojv xrjv xaxahup&tlisav non impleverit, dicens relictam sibi substantiam noa 

aixip jtEQiovoiav (itj agxilv its xnvrns, xsXeio/iev 25 sufficere ad ista, praecipimus otnni Falcidia vacante 

navtbs xov ix xov yaXxiSiov xigSove cxoXd&vxos quicquid invenitur in tali substantia proficere prooaovSrjnoxt 

Evot&rj iv xfj xoiavxrj ovaiq ngoxotgEtv visione sanctissimi locorum episcopi ad causas quiirgovoiq 

xov dytoixdxov xa>v xoncov intanonov tii xae bus reJictum est. 

aixiat tis at xaxu).t'Xtmxai. 

Ex B reptlunt e. XII § 1 Nomoc. m XIV tit. 9, 27, § 2 Nomoc.* 1 * XIV tit. 2, t et 10, 4; pr. § l saepius deatrtata 

B* J 21, 2 p. 218 Zach., pr. — §2 in. (— 661,12 txnotEla&at) Ecl Bas. I—X. — Summaria § 1 exhibent Nomoe. 

XIV tit. 9, 27/>. 560 PiVro, 'Pbn. 19, 7 (ubi cilatur viaga grj), Aih. summam repetunt paratitla Ath. 17 §2. Summam 

§2 habet Nomoc. XIVtit. 2, t p. 493 PiVra; Theodori tummam Bf. 

volumus, ut omuia secundum voluniatem dcfuncti procedant, etsi vel maxime a testatoribus vel donatori- 

3 bus vetiti fuerint quicquam cum iis commune habere. Si vero qui haec facere iussi sunt scmel 

aut bis a beatissimo locorum episcopo eiusque oeconomis per publicas personas admoniti distulerint exequi 

quae statuta simt, iubcmus eos omne lucrum ab eo qui haec iussit tpsis relictum amittere, sanclissimos 

avtem locorum episcopos omnes res otnnibus piis causis, siculi dictum est, deslinatas cum fructibiis el 

incranentis medii temporis et lucro modo memorato vindicare et qvae leslalor slatuit implere, cum sciant 

4 se, si id neglexennt, de his omnibus deo rationem reddihrros csse. Si guid tamen eomm quae a 

nobis dicla sunl sanctissimus locorum episcopus praetermiserit, liccat etiam sanctissimo eius metropolilano 

ea exigere et exequi. Atque cuivis alii Uceat eiusmodi quaestionem movere et operam dare, ut modis 

omnibus eiusmodi piae causae expleantur. 

XII. Si vero heres quae ad pias causas relicta stint non execntus sit, dicens relictam sibi subttantican 

ad illas non sufficere, iubemus omni iucro ex Falcidia cessante quanlumcumquc in tali substaniia 

invcntum sit cura sanctissimi locorum episcopi proficere ad causas ad quas rclictum esl. 

3 rtapa r 

toris substantiam ad pia» causas non sufficere dixerit 

R in marg. (ez lul.) Si testatoris «ubstanti* dicator noa 

sufficere ad iata T in marg. | Si] Si quis V | 24 reliota 

R 1 1| 26 quicquid] qni quid R | prouisione V] pro 

instione RTvulg.

DE ECCLESIASTICIS TITULIS 661 Nov. CXXXI 12. 13 

1 tl Si Xrjydxov nuQa xivoi ite cvas^sU aiiiat xara- 1 Si autem legatum ab aliquo ad pias cansas redCt}, 

xeXevofisv tiaoi firjvaiv «£ dno xrje iftyavt- linquitur, iubemus intra menses sex ab insinuatione 

rrjs Strt&iixqs aQ&(iov(iiv- 

Stjnoxt om. Nomoc.

Nov. CXXXI 13. 14 662 DE ECCLESIASTICIS TITULIS 

noxe xQonco fterafspttv. eie aixuaXeurtov Ss dvdggv- ferre personas. In captivorum vero redemptionem 

atv xai nxo>xu>v anoxoorpas xal eie dXXne evae^ste et egentium pabula et alias pias causas aut pro 

alztas, rj vnio tov ovft- sacerdotium habuemnt competere. In illis euim soelxov 

dtayigeiv. dn' dxehois yao /uovov rols lummodo rebus licentiam eis alicuandi aut relinfaaiv 

aSetav avroTs xov dxnoulv fj xaxaXi/md- quendi quibus voluerint damus, quaa ante episcopa* 

ols av povXri&cirjanv avyxo)Qovftsv, anep jigo 10 turn probantur babuisse, post episcopatum vero quae 

r»Jc dnioxonrjs anoSttx^watv daxnxoree, f) fiexa XTJV ex genere sibi coniuncto ad eos devolutae sunt, 

imaxonfjv anb xcSp xaxa yevos avxoTs awtjfiftdvtov quibus ab intestato usque ad quartum gradum BUCeis 

avxovs neoteXfrot, ove i£ a8ia&ixov Slvavtai ptxQ* cedere potuerunt. 

2 xsxaQxov /3ad-fioi> SiaStxeofrat.. xnira Si anavxa^ 2 Haec autem omnia, quae diximus de rebns qtiae 

CLTIEQ eigrjxafiev ntgl xtav nQnyfiaTwv xoiv fitxa x^v 15 post episcopatum devolutae suut ad sanctissimos 

imaxonijv neQieQ%ofiiva)v eis xole oaitaxutove intaxo- episcopos, et in revcrentissimis orpbanotropbis et 

novs, xal ini xwv eiXafieaxdxcov oQ6(paiv xal ptochotrophis et nosocomis et ceroutocomis et xenonxcoxoxgofiov 

xal voooxofiiov xai yeQovxoxofitov xal docbis et omnibus alits rectonbus venerabilium do* 

xni navxtov xc5v aXXiav SIO^XTJXIOV xd>v muum valere saticimus in rebus quae in tempore 

ftitav oixcov xoaxslv &eanCt,ofiEv ini xoli ngdy 20 propriae administrationis secundum praedictum mof 

xole lv x

DE ECCLESLASHCIS TITULIS 663 Nov. CXXXI 14 

ulov Tunov. ei Sixi roiovzov afingrrjdslr)t 6 ftav alps- Sin quid tale committitur, haereticus quidem quicquid 

mos ei ii inig la&Tqs rijs aixiae Tiaoaa%oi IOVIO pro tali causa praebuerit amittat, buiusinodi vero 

anoXiaei, xa SeioKtvxa ngdy/taxn TW aepaofiiio tonto res venerabili loco a qno etiam datae sunt vindicenatf 

ol tenl iSod^rjaav ixSmeiafrcooav, 6 Si Sioix^xfje tur, rector autem domus, qui ipsas res dedit haere- 

7ov oixov 6 ta nvra jigdyftaxa rw aigenxu) SeScoxias 5 tico, omni gubernatione removeatur et in monastenriarjs 

ajioxiveio&io SioMrto£u>s xni eii fJoraarr/Qioy rium recludatur, et nno anno sancta communione 

i[i{tallio&a), xal ini i'va iviavidv xfjs ayiae xoivea- segrcgetur, cum haereticis prodidit Cbristianos, 

vlat x i °Q l t^d"oi, oexte nigsitxois XQIOXKXVOVS ngoSi- 

1 $u)x£v. Ei Si og&6Soios xrjjaiv k\cat>, iv jj tanv 1 Si autem ortbotloxus possessionem habens, in qua 

ayla ixxXt]a{a, ixnoirjasi rj xctralsixpei rj xar' ifupvTtv-10 est sancta ecclesia, alienaverit aut reliquerit aut per 

01»» rj fiiafriootv TJ xma oiavSqixoTe Sioixtjotv ruvryjv empbyteosin aut per conductionem aut pcr quam- 

SiSuxey 'lovSaitt/ fj JtafiageiTT) fj "Elt.yn ij Moviavi- libet gubernationem hanc dedit Iudaeo aut Samarioijj 

fj 'AQsiavtp ij aXXio aiQtrtxw, ij aytoixatrj ixxXq- tano aut pagano aut Montauo aut Ariano aut alio 

oia rtjs auxtjs xojfxrje TTJV XUVTCOV deonoretav £xSi- baeretico, sancta ecclesia eiusdem vici buius vindicet 

2 xtirta. Ei Ss its ia»v aloenxwv, ok awaî9ftov- 15 2 proprietatem |alienationis]. Si quis autem baerefttv 

xal iovi Neoropiavoie xal tove idxetpdXovt xai ticorum, quibus ctiam connumeramus Ncstorianos ct 

tovt Euivxiaviards. ToXfiyoet anrj?.atov TT/S t^tac Acepbalos et Eutychianistas, pracsumpserit spelunamajiae 

oixoSofirjaai rj 'lovSaloi viav awayotyr\v cam suac incredulitatis aeiliticare, aut ludaei novam 

xarnoxevdoa^ y ttov lonav ayia inxXrjaia tat oi- syuagogam coustituere, locorum sancta ecclesia aedi- 

3 xoSo/ias rrj loia Seanoieiq ixSixiixco. ei 8i rte xar' 20 3 ficia suae proprietati detendat. Si vero quis per 

i/tfvievatv JJ /tia&coatv rj hioav oiarSijnoTB Sioixrj- empbyteosin aut conductioncm aut etiam aliam quamotv 

tijv iSinv diSmxs xrfjatv r tmoixto 7tQoeto7iior cumquc gubernationem dedit possessioncm buiusmodi 

ti (tiv iyiraioxev 6 SeonoTije rrje xTTJoeeot, ori aigtnxui personae, si quidem Bciebat dominus possessionis 

ravxqv xnrsTiiarevaev, ndoas ras nQotoSovt ixsivov quia haeretico banc commisit, omucs reditus illiua 

xov XQOVOV zov ntQtexouivov rtp awaXXayfiait ITJV £X- 25 temporis quod in contractu transiit ecclesiam civiidrjoiav 

Ttjs noXeas vtp T}V rj xrrjois StdxeiTat ixStxsiv tatis sub qua posscssio constituta est vindicare. Si 

W Si rjyvou 6 SeanozTjt T^C xtjaetos, oii aigsttxde vero ignorabat dominus possessionis, quia haereticus 

riv 6 ravrtjv iftmarev&eis, avxdv fier tbv deoTtojtjv erat cui baec commissa est, ipsum quidem dotninum 

Sta ii\v ayvoiav atftpiov yvXaxdyvat, ibv 8i aioert- propter ignorantiam indemnem eervari, baereticum 

xbv iv ixniiQfo &iftati xai ixpXrj&ijvai xtov xirjatmv 30 vero in utroque casu expelli de possessionibuB et 

xal tr\v ovaiav avrov iu} Srjfioaito nQoexvQcofrijvai. Eubstautiam eillS applicari fisco. 

Quodsi quid eiusmodi commlssum sit, haereticus quidem si quid pro ea causa praeslilit id amillet, res anlcm 

eiusmodi venerabili illi ioco a quo eliam dalae sunl vindicenlur, adminislrator vero domus qui easdem res 

haeretico dedit ab omni admimsiratione removtaiur et in monaslerium conicialur, ac per unum annum a 

1 sacra communione separetur, quippe qui haereticis Christianos prodiderit. Si autem orihodoxus possessionem 

habeiis, in qua est sancla ecclesia, eam alienaveril vel retiqueril vel in emphyteusin yel conductionem 

vel in quatcmcumque administrationem ludaeo vel Samarilae vel pagano vel Monlanistae vel 

2 Ariano vel alii liaerelico dederit, sanctissima eiusdem vici ecclcsia horum aominium vindicet. Si quis 

vero haereticorum, quibus eliam Ncsiorianos el Acephalos et Eutychianisias adnumcramus, speluncam imvielalis 

suae aedificare, sive ludaei novam synagoyam extruere ausi sint, sancla locorum ecclesia aedificia 

3 dominio suo vindicet. Si quis autem in emphyleusin vel conduclionem vel aliam qualemcumque admini~ 

slralionem possessionem suam riusmodi personae dederit, si quidem dominus possessionis noscebat se eam 

haerelico commisisse, omnes redilus illius temporis quod conlraclu conlinelur ecclesia ciyitatis cui possessio 

subiecta est vindicei; sin ignorabat dominus possessionis haerelicum esse cui ea commissa sit, ipse guidem 

dominus ob ignorantiam indemnis servetur, haerelicus autem iii ulrogue casu et possessionibus exualur 

et eius subslantia fisco addicatur. 

1 roiovrqf C II 2 taxnr\i x^fi] rfjt rotavrrje A (] •nttQa.- 

«XOt TOUTO M] naqdayptxo LB> nngdoxoiACs || 3 anolioti 

CB) anoXiaoi MAL || Tit Si\ xai ia A U tonto] 

oXxa» L | 4 xal om. A { ixSixTj&ijoovTai C H 5 avia] 

29 81' dyyoiav dtfpiov B c 5, 3, 16 d^rj/uov 8ia xijv 

ayroiavB* 1,1,53 jj 30 xal om. s H 31 aixuv om. Cplerique 

1 Sin quid (Si quid autcm vulg.) — 2 causa scripri 

loiavra AL || 6 eie] cis 16 Cv. L \ 7 âXXiad-co C | Zva. 

om. A H 8 osrte — ngoSiSioxtv vn. A jj nooaSiSioxtv C 

ptcrique, naîSfaxtP LB \ 10 rj xax'J 17 om. Ai M \\ II rj 

xaia ftiofrtuaiv Cs, JB C 1,1, 53 || r\ oiudijTioie dnuxrjatt 

A \ 12 8t$a>xd)e Ll vulg. | 'JovSatq)] iovSaico 7} niptiixm 

L [c/. ad 13) uiuiSrjnOTB aignixio C | rj JEaftaQtirr] 

— 22 npastojitp om. C. Sant § 2 inserta (quam Iulianus 

(jvoque prattermisit) sententiarum el continuatio turbatur et 

ratio obscuratur'. ul »».13 fj ayKaxarrj — 22 7iôttin(a 

postmodo interpolata esse swtpicio sil\\ 13 r\ aXXtp aipe- 

•uxip om.L | ayia Ae (] 14 rovxov As\\ dttxSixtizta B c b, 

1,16 | 16 xal rovs Evxvxtnrtaxds] xal xovt om. At rovS 

cm. No»ioe. m J 17 ToXftrjooi MLB | 18 dmoxiae] niartafS 

LB (&grjoxciae Nomoc. XIVtit.) fl 19 )jj rj Z" J dytaf 

laxt] BNomoc. m g 20 T

Nov. CXXXI 15 ep. 664 DE ECCLESIASTICIS TITULI3 

CAPDT XV. 

01 8i o 

^ x , 

pf imtQOTteov xai xovoaxwQcov 

ovxto fiivioi iva xal y.aQis ixavoSo- 

Orphanotrophi vero tutorum et curatorum fungantur 

officio, ita tamen ut et sine satisdatione vxapovXaQlcov naQovxcov 

xai inofxvr^ftatoiv itQavzofitvoov iv ftiv xfj /3aoi- 

X{8i noXei jiaQa rto finyiarocu iiov x-qvatov, iv Sk xais 

tabulariis et snb gestis monumentorum in bac qui- 

dem regia civitate apud magistrum census babitis, ia 

provinciis autem apud iudices earum aut defensores 

inaQxinrt itnoa xois dgx»vatv ainwv rj roTe ixdixots locorum orpbanotrophos accipere et custodire, et si 

xav xoncov Xafi/3dvttv rovt bQtpavofootpovs xal tpvXdr- 10 necessarium putaverint, etiam alienare et pretium 

xetv, xai ei dvayxalov voftiaovai, xnl ixnoieiv xal ro 

xoixtovîlftTjixa-itiii oQfavoTs tpvXdvietv, fj ixEQa ngdyearum 

orphanis conservare, aut alias res pro illis 

emere, non autem subiacere tutelaribus aut curafiaxa 

dvx' ixsivav ayogdêiv fii} vnoxeio&at 8i ini- toriis rationibus. 

1 xQonixois 7j xovgaxcoQixois Xoyiofiois. 'PyXdxxeo&at 1 Servari autem iuliemus venerabili orpbanotrophio 

Si xsXsvoftsv xfo tvayel oQfavorôfeup xavxije xrts /?«-15 buius regiae urbis et xenodochio quod appellatur 

otXiSos noXcats xal ito j-svwvi xco xaXovpevcp xov xrjs sauctae memoriae Sampso ct sub eius gubernatione 

oalae fiv^ftrjs J?apy

DE INTERDICTIS COLLECTIS 665 Nor. CXXXII 

PAB 

1AIKTON nEPI ITI2TE22 K2N- 

2TANTINOYJ1OAITAI2. 

CXXXII. Auth.CXXX.Coll.IXtiU2 

DE INTERDICTIS COLLECTIS 

HAERETICORUM R 

Imperator Caesar Flavius Iustinianus felix inclitus 

5 victor ac triumphator sempcr Augustus edictum Constantinopolitanis. 

Q etrai xal fifyiorov dya&6v naaiv avfrgio- Primum esse et maximum boaum omnibus hominon 

mazevo/xev ii,v ifp a?.t]d~ovs xai aftojniyrov rwv nibus credimus verae et immaculatae Cbristianorum 

Xoiauawov jiiorea/s 6g&i,v 6(to?.oyiav, tis xb did fidei rectam confessionem, ut per opinia baec robondvxcov 

avrrjy y.QaxivEo&ai, xai navxai rovt irjs 10 retur et omncs orbis terrarura sanctissimi sacerdotes 

oiy,ovfiiri]t oatioicnovs iegeas tis ofiorotav owacp&r;- ad concordiam copulentur et coiiBono immaculatam 

vai xal vftofwvcos rijv ogfrijv icov XgKJxiarcop ni- Cbristianorum confessionem praedicent et omnem 

oziv 6/joXoyelv ie x«i XTJOVTI£IV, ttal naaav jtQopa- occasioncm quae ab baereticia invenitur auferant: 

oiv naQa idtv aioexixwv icpevQiuxoptivriv dyaipe&jjvcu' Cjuod O&tenditur et ex diversis couscriptis a oobis 

oneo Seixwicu ix i&v nag' rjficov Siayoocos yQacptv- 15 Jibris ct cdictia. Sed quoniam haeretici neque dei 

Tw X6yu>v Tfi xai iSixiiav. dXX' ineintQ oi aigsiixoi cogitantes timorem neque iiitenninatas talibua poenas 

ItfjtB xbv lov &eov ivvoovvtES xal aixobe dno- perdant, sed magis concurrant ad sauctara dei ecairjrat 

rrje^ aigsrixrjs fiavlai xal /njSi rds irigcav 25 clesiam, in qua recta praedicantur dogmata et omrfwxas 

8i' dndirjs anokXirai, dXXa ftaXXqy ngosSga- nea baerescs cum principibus suis anatbematizantur. 

(itiv ri] dyiu xov &toi ixxXrjaiq, iv tj td ogfra NOSBC enim volumus otnnes, quia ei dc cetero aliqui 

TtQtapeiErai Soyfiata xal naaai ui aiQtattt ftera iuveniantur aut contrariaa collectas facientes aut 

•xwv agxriyoJv ainaiv ava&tfta-tiXovrai. yivdaxtiv yag apud ECmet ipBOS collecti, neqnaquam Otnnino eos 

a-navxai fiouXSfiEfra, tos « rov Xotnov xiris EXQE&IO- 30 fcrimus, sed domus quidcm ubi aliquid delinquitur 

oip ^ 7iagaavvdyorTES rj ngde avxovs avvayoftevot, 

ovxrri uarTeXmi lommv dvE^6ftE&n, dXXa TOVS fiev 

oixois, t'vd~a T« zoiovxov aungxdvexat, T»J aylq iiQos 

Nov. CXXXH (Authent. CXXX =« Coll. IX tit. 12: gloss.) Graece extat in ML, B\,\. 58 [54; cf. Zacharia 

Beltr. z. Krit. u. Restilution der Basiliken, St. Pelersb. 1877, p. 4. 15] {inde Nomoc."" 1 XIV tit. 3, 15). — Ep 

Thtod. 132, Athan. 3,4 (inde Coll. contt. eccl. III 3,4, paratitla Ath. 2 j 6), Nomoc. XIV tit. 3,15. 

CXXXIL 

EDICTUM DE FIDE CONSTANTINOPOLITANIS. 

Primum et summum bonum omnibus hotninibus esse credimus vcrae el inlegrae Christianortim 

fidei reclam confessionem, ut ea per omnia corroboretur, et omnes orbis terrarum sanctissimi sacerdoles 

concordia coniungantur et uno ore rcclam Chrislianorumfidem profilcanlur ct pracdicent, el omnis praetexius 

ab haerelicis invenlus tollalur, id quod ex libellis et cdictis diverso niodo a nobis conscriptts demonslratur. 

Sed quoniam hacrelici neque dei timorem menle concipientcs neque pocnas ex lcgum severi' 

late huiusmodi hominibus denuntiatas reputantes diaboli opus pcrficiunt, el nonnullos cx simplicioribus 

dtcipienles a sancta dei catholica et aposlolica ecclesia aliena conventicula el baplismata clam celebrant, 

pium esse cxislimavimus per praesens ediclum noslrum latcs homincs horlari, ui el ipsi ab haeretica »'nsania 

abstjneant neve aliorum animas per fraudem perdant, sed nt potius ad sanctam dei ecdesiam ac~ 

currant, in gua recta dogmata coiuntur omnesque haereses cum ipsarum aucloribus anathemaie pctuntur. 

Scire enim omnes volumus, si qui in poslcrum reperianlur aut qui conoenlicula illicila habcant ant qui 

apud eos conveniant, nullo omnino pacto nos haec fieri passuros esse, sed domos ubi tate quid commillaiur, 

1 'JSixrov MB Theod., index L) "ESixxov L in (txtu, 

Ath. | TUQI nlajEOJS MLB] ntgl aiQexixwv Ath. Theod. 

ic/.s) I ycovoiavxivov noXixan (xoivnvovnoXixait L in 

texlu, xoiVOxavxlvovnoXswS index L) MLB\ imcr.stvTO* 

XQaxwQ 'lovoxtviavbs Ko3YOxavxivovnoXixa.it (xavaxavxivovnoXtots 

cod.) Aih. {cf.s)^ 7 xai om. Nomoc. m Q 11 

oalovs B { | 12 6fio

Nov. CXXXIU pr. 666 QUOMODO OPORTET 

Qf dxxlrjoiq, loli 8i naqaavvayovatv fj ngb: 

avxois awayOfiivois %a& ix xv jtotvds 

iTxax&rjrai xj jiaai igonoie g xeXevouev. 

Dat. prid. non. Ail April CP. împ.) dn. Iustiniani pp. 

Aug. aono XVIII. post cons. Basilri vc. anno III. 

[a. 544] 

HEPI M0NAX2N KAI A2KH- 

TP12N KAi AlAr2IH2 AYT2N. 

Avxoxpdxuto 'lovaitvtavds Aiyovaros 'lcadyyrj rd) iv- 10 

Soôtdxta indgxv •iwv ieguiv TJ?S Eu>as ngmxtogicov 

xo Sevxegov, ano vndxcov {ogSivagiutv) xal -naxgixiia. 

sanctae assignamus ecclesiae, his autem qui colligunt 

aut qui apud se collignntur ex coustiiutionibus poenas 

mterri omnibus modis iubemus. 

CXXXTII. Auth. CXXXI. 

R QUOMODO OPORTET MONA- 

CHOS VIVERE R 

Idem Aug. Menae beatissimo episcopo. 

Q f . ) '0 fwrjgvs fiios xai ij xar' ainbv (Praefatio.) Singulari9 vita eiusque contemfrojoia 

ngdyfid dariv Ugov xal dvdyov av-zo&ev zas platio res est sacra et ex hoc eveheus anitnas ad 

yvxdi eie &tov, xai ov /idvov totpelovv avrove xovs 15 deum, et non soluin iuvans eos qui ad hoc acceeii 

xovxo noQiovras, dlXa xal rolt dlloit anaai Sia dunt. sed etiam aliis omnibus per eius puritatera et 

lijs auxov xa&aooTrjroi xal rrje nooi 9eov ixereias Bupplicatiouem ad deum praebens inspectam utilitanapcxofievov 

XT}V nqinovaav unfiXstav. ofrsv xote ie tein. Uude et priscis imperatoribus studii fuit et a 

•nowTjv avxoxodxooat TOVTO SisanoCSaaxai xai rjfiiv nobis non pauca sancita sunt de eorum honestate 

ol (tirQta vtvofJoO-£TT]Tai TIEQI T^S avTutv aefivorijioe 20 et ornatu. Sequimur ctenim sacras regulas et antiie 

xai xoafiioiTiros. dxokov&ovfitv yag tois &eiois xa- nuos patres. qui baec sanxerunt, quia nibil segae 

voat xai IOIS dyicordrois naifjdoiv, oinep raira ivo- nt ad quaestionem imperiu coinmunem oninium hotiofcjTjaav, 

inaSr) firjSiv dfiarov iaxiv tii ^xrjaiv rainura sollicitudinem cx deo suscipienti. Dudum 

TT; fiaatXeia XOIVTJV ndvrtav dv&oainajv imoxaaiav quidem scripsimus constitutionem volentem in multiix 

&eoii 7zapalaf3ovoj]. rj$q fiiv ovv dygriipafisv did- 25 tudine existeotes monachos ia comniune degere setagiv 

fiuvAoftevijv xove eis nlfjfros ovxae /iovaxoiis iv 

Nov. CXXXIII (= Authent. CXXXI) Graece extat in ML, A tit.i/. 201, in Collectione XXV capilulorum 23 

(== C), c. 1 (667,16 0eon££ofiev ft7]Seva ) —6 in B e 4, 1, 17 24. — Epit. Theod. 133 (iWe pleracjue in B< 4, 

1,17—23), Alhan. 1,14 (inde Colt. const. eccl. 1111, U). Duo servantur exemplaria constitutionis in lectionibus haud 

raro inter se dUcrepanlia, alterum inscriptum lohanni praef. praet. in MLAB, alterum Afenae archiepiscopo in C 

et s {idemgue secuti sunt Ath. et Theod.). 

sanctae ecclesiae esse addtcturos, iis autem, qui conventicula illicita habeant aut qni apud eos conveniant, 

pocnas ex legibus constitutas infligi nos omnibus modis iubere. 

CXXXIU. 

DE MONACHIS ET SANCTIMONFALIBUS ET VITA EORVM. 

Imperator lustiniunus Augustus lo/tanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praelorio iterum, ex 

consufe (prdinario) et patricio. 

Praefatio. Vita monacldca et quae in ea peragitur contemplatio res est sacra quaeque suapte 

natura animas ad deum adducat neque ipsis solum utiiis sit qui se ad eam conferunt, sed eliam cetcris 

omnibus per puritalertt suam deique precalionem idoneam ulilitatem praeslet. Unde et ab anterioribus imperatoribus 

tn ea re sludium collocqtum est et a nobis non pauca de eorurn honestate alqve dignitate 

sancita sunl. Sequimur enim divinos canones et sanclissimos patres, qui haec sanxerunl, quandoquidem 

nihil non pervium ad inquisitionem existit imperatoriae maieslali quae communem ommutn hominwn curam 

a deo percqnt. Atque iam scripsimus quidem constitutionem, quue vull mouachos, qui magnum multilu- 

4 subscr. om. C Q d. pri. n apr. cp. M Sax. rov. 'Ajzgill. 

Ath. ij-Mpaivqdvi fttjvi fiattp Theod. | (laoiXeiae 'lovoxiviavov 

xo trf Ath. dn. iust. pp aug. A/, om. Theod. || 

5 fjtxa xt]v vnaxtlav DaatXeiov ro xexagtov {d" Theod.) 

Alh. 'Jheod. basilii uo. conss. M; annoIII. rtstituit Bientrft 

8 rubr. Ilegl — nvxuiv ML (cf. rubr. B 4, t)] Ilegl xov 

(o7ii. e, 'JExtga Stdxagts xov aixov C) nd>l Sti fitovv 

TOVS [xove om. Ath.) /uornxovt CgAth. Theod. | 10 inscr. 

uilxoxgdxoig — naxgtxitijt A (ubi pro xnagxto eorrezi 

inagxn» et insertti ogSivngiiov)] O avxos fJnOtXaie Mrjvq 

td) paxagitoxaxtp dnioxoncp Ce '0 avxos BnaiXtve 

Mt\vn ijtioxontp KtovoxavuyovnoXtojt Ath., O avxbs 

fiaoiAevS iaidvprj xdi ftaxngiwxdiai dgx**TiiOx6jta> ML 

duorum exemplarium inscripfionibtis ptrperam contaminalis 

| 13 alxdrv M \ 14 ivttyav Cv. l. Q avxo&ev} ivttv&ev 

A | 15 eis) ngbt A | avxois om. A fl 16 xovxo] 

avxb A |] nngovxat AL H 17 noot} tis A B itgareiat C 

v./. || 18 ngenovaav) inspectam'* : H

MONACHOS VIVERE 667 Nov. CXXXIII pr. 1 

xotvs oi fiiv iv xw xa&evSttv tiaiv, ot30ahi quidem in somno suut. alii vero vigilant. et om- 

&'iyQnyognai, xni ndvxws iaovxni xtvts oi rois xa&si- njno 6uut quidam donnieiUes inspicieutes. Si autcm 

Sovxas tnomtvovxti. ei Se rtva otxrj/taxd iaxiv tv 

v. 15 0eoni£oftsv — 29 ita 

p. 508 ZacL 

exlcwt B(A, 1,17, v. 15 Otaniôfiev — 32 Inonxivovxts B* M 17, 6 

dinem efficiunt in communi vivere secundum formatn coenobiorvm qvae vocantur, ac neque propria habere 

habilacula neque opes cumulare neque vitam absque teslibus agere, sed commuititer eos cenare et in commvm 

omnes cubare, el honeslam vitam sectari, et testes esse invicem honestalis, ac iuniores canitiem 

corum qui haec curanl revereri et dala opera eliam vigilias agere, ne quid intempcslivum ne per somnum 

qmdem fial neve inlwnestum celeris speclaculum, sca suam quisque noncstatem eliam inter dormicndum 

custodiat. 

1. Sed cvm nuntiata nobis sint quaedam, quae et maiorc et firmiore lege indigercnt, merlto ad 

hanc legem illius perficiendae el supplendae causa ferendam perventmus, per quam saticimus, neminem 

omnino propriam habere habilalionem neqxte cellulam quae vocatur, nisi solus in monaslerio sit vno forlc 

duobusve vunistris ulens et vitam in contemplatione el solhudme perugai. sed utiqve cum plurcs sinl uiri, 

wum esse eorum conventum et dum oranl el dum naturae opera peraguni quaecnmque reprehensione et 

suspicione carent; cl communiler, uli dictum esl. cenarc communilerque cubare. Ac si quidem tantus sit 

numerus, quanlum una domus capial (ila res habeal): ahoqui duae foriasse tresve sint domus quae eos recipiant. 

ricmo vero omnino quiaquam proprii haheal, sed noctu dieque in communi vivanl, ut nocies iis 

tandem cum diebvs observalionem habeunl. Iteque enim omnes semper dormiuni, sed manifesium est alios 

dormire alios vigilarc, el ulique fore aliquos qui dormicnlcs inspiciant. Quodsi quae siait habitacula in 

1 xo xdiv xaXovfiiviov] xb xaXnvfjtrov rwv A f \ 

2 oixrjoeie Ce (c/. uov. Vc. 3 /».3l.28)| xxqocie MLA II 

3 (xttv v1\ A nncQ «|*n LCe H 13 xal 

nOtpaXtaii\>ov\ cautcla s | npottStiio am. A | ini) xal 

ini Ci 15 fl«* qv A U firt8t'va] iwv fiovaxatv firjStvn A || 

1G iSiav Sxuv 0^*170«*') Heentiara habere habiiandi (1. e. 

nSimv fx* 1 ? oixfjOat t) s 8 f*r$*\ >J C, 01». e 1 17 ««' titXrjy 

«»' A) fuj fiovoe A Cc (c/. nov. V c. 3 p. 31. 3S)J om. MLB\ 

*axa) et (/. e. ttai ?> ff J ivl xvxbv tj nm j g 18 8vai C 

v.i. | xpivptvoe AC(e)] xpoiptvovB xpcv/uVovs ML | xal 

ACs] xaxa MLB || xbv) tov xdtv (r./. rov) B' \\ 19 

^mt,fi ACi\ Stnt^v MLB \ o/itos Cv. l. \ ovt&v] o xotv 

B' xcov A Q 20 avxcav am.A j avvakaiv C\ xal n>x°/ l toi cum Haloandro vulg. {B?) male; omitlitur ex usu pervulqato 

prioris enunttati apodosit Jacilt supplendo |) 24 elsv 

A || oaov] fis A | 25 8vo TVXOV TJ XQCTS C S rftit tj Sio, 

om. rvxor A f| 26 /xnStfi LB' § fiivroi] 8s cum Haloandro 

vulg.{Bt)l 27 fnjSiv om. Cff | 28 «Vrt ai\ ort xai A || 

29 ov yap) ovx ati \tic) A J aii om. A Q 31 iygtjyogaai 

LAC\ iygriyoQTjaav liyQjjydgrjai B' cnd. Lips.) MB || 

natnst Vv. /., L ndvxa B 

*~ 

vcjy] tixofiivoiv xt A § 21 notovvxtav A |] onboa MLB] 

ortas \Cs | 22 re om. B' || xa&iext]xa ftfLB] xn&ioxfj- 

*oi ( c 8mfiivoi A || 23 d>S tiffTjxai om. A H autia&woav 

U xa&svSiiatoav A || xal (om. B* v. /.) £t ftiy] tl ftiv- 

l U oi om. A fl 32 xivav A a 

1 cenobinm (scenobium /•) Hbri, corr. vulg. \ sccme 

et ( semet 7* \ 2 ncque — habitacula om. T B substantiain 

/ | 4 eos quidem comedere 7*| 6 ornatos libri, eorr. 

vulq. 1 alterutri libri, corr. vulq. Q inuenien» T | uerere 

(uere /) canitiem.7* 1 / uenerandae canitiei T* | 7 hoo T || 

8 •ompnimn /1 12 qnaedam libri, eorr.vulg. | 13 maiori) 

que digna maiori 7' 1 U leges 7*f|| praescntes / U 15 pcr 

quatn| quamqaam T ;nullam t%om.T§ 17 et monostcrium] 

leg. sn monaatcrio? | 18 *degunt Tt degant oL. vulg. | 

19 cum) oum tunc / g 20 ora tium vult/.] operantium 

Tt | 21 inculpabilem l" |) inacousabllem t a inaccurubiles- 

T | ct 001. T l | 22 sio /1| comedere T Q coromuniterque 

dormire T\ 27 ut et noctem < y 29 quia] quoniam 11 30 

Tcro] non T l \\ 31 quidem t Q si om. T x B autem] antc T

Nov. CXXXIII 1 668 QUOMODO OPORTET 

(tovnairtQtip tatv ijtb rbv oixovpanxbv aliqua habitacula sunt in qaolibet monasterio sub 

v (eixa ini) xavxrje xrje fieydlqe nbXeax \rj tua constitutorum sanctitate, sive in hac inagna civnb 

xr,v afjv ovroiv dyiaiavvtjv] eht ini xjjje av- vitate sive in eius per circuitum habitaculia sive a 

TJJS nsgiotxiSos, sixe nag' TJUCHV alxaiv fpxofiopij/iBva nobia ipsiB aedificatis sive ab aliis, seorsum habitaitxe 

nag' ejtgiof, i8td£ovoav oixrjoiv ixovxd xtvtop 5 tionem habeutia aliquorum monacborum, baec ouinipovaxdiv, 

xavxa navxa xafraigqoete xgonoie anaotv, bus modis depones aperiesque eis alterutra, ubi celedroi&is 

it avxole xr\v aXXrjXwv &e'ar, xai oyovrat brentur Quid euim fonuiuabunt hoc agentcs, semcl 

navnt T« JIOQ' dXXrjXcof jigaxrofiava. xi yap Srj xal ipsoa dicautes deo et abrenuntiantes publicae comescv?.aptjd-rjoovTat 

xuvxo npdxzovxee, anai- iavxovs dva- sationi? Et boc quidetn ita valere nunc et in fu- 

&dv\Ei d~e(o xai dnsinovrss ngds naaav SrjfiioSr} Siai- 10 turum omue Tolumus teinpus, uullo (sicut dictura 

xav; xal xovxo fiiv xavrr] xgmtlv vvv ie xal eis xbv esti babente habitaculum seorsum, sed congregandis 

e|^s anavxa povX6[ie&d XQOVOV, ovSevbe tae eigrjjai, omnibua et inspicientibus quae (ab) alterutria aguuifyonos 

otxTjatv iSiav. dXXd ovvafrgotôfiiran' d.7id.vxu>v tur. Certum enim est quia talia studebunt ea COQy.ai 

deujfjiviov %a nttQ* dXXrjXiov nâxxopevw ngo- stituere qualia omnino inculpabilia manent.

MONACHOS VIVERB 669 Nov. CXXXIII 2. 3 

CAPUT II. 

"EnBira xav il fttj xts ixxXqoia xaxa xb fiovaoxTj- Deinde vel si nulla ecclesia in monasterio sit, 

qiov eirj, ftrjSi ovxcas ngocpaaei xwv ixxXqouov ixtpoi- ncgue sic occasione ecclesiarum egredi (et) deambulav 

ddeois, tj xal nsgntdxovt ixeioa noieia&at xal lationes illicite illic facere et confatmlari cum quibus 

hivyxfl-vitv xialv oh ov JZQOSTJXOV, dXXd nagayirB' noo convenit, sed venire quidem tempore Bacri miafrcu 

fiev iv xtjf xctigw xrje ieoas Xtixovgyias a/ta T tj xtva xdiv ix rov yivove £%EIV iv •xiy pova- 30 aut aliquem ex genere habcre in monasterio dicat 

oxTjgiip fâeie ovyyivtia yag fiovaxoTs ini yfp oix Cognatio namquo monacbis in terra non est cae- 

c. IIIparticulae (v. 28—670,1. 16—18. 22—24. 671,1—18) extant in B'l.c, v.ilsq. avyyivtta — ptov citat Bt 

4,1,18. — pr. summarxum habel Ecloga ad Prochiron mutata 23,0 p. 116 Zaeh. 

II. Deinde etiatn si nulla ecclesia in monaslerio sit, ne tum quidem per causam ecclesiarum licen- 

(er cxeant, vel ibi ambulaliones conficiant et quibuscum non decei congrediantur, sed tcmjpore quidem 

sacri ministerii una cum praesule vel primoribus eorum et senioribits eo acccdant, mimsterio autem 

peracto omnes monachi ad coenobium reveriantur ibique consideant, el lam magno^ deo tupplicent quam 

sacras scripturas leclilent. Magnus enim csl sacer eiusmodi librorum chorus et qui possit uniuscuiusque 

animum emendare sacrisque eloquiis irrigare, quae $i coniinuo legant, numquam decipiantur nec ad humanas 

sollicitudines delabantur. In sanciissima autem quae in monasterio est ecclcsia quattuor vel quinque 

senes ex eodem monasterio sint, qnibus iam omne cerlamen in exercilalione peractum est quique digni 

habiti sunl clericali ordinationc, presbyterorum forlc vel diaconorum vel eorum qui deinceps sequuntur 

habitu praedili. Hi cnirn et cum adeunlibus couoquentur et quae ex sacris scripturis sunt disserent et 

tfficient, ut omnes esse tales viri perhibeantur, et sacram domum custodient, cum iuventutem audacem et 

terminos suos egredi votentem conlinenlia cocrceant. 

III. Neque vero ornnino ingredielur aut mulier in viriU monaslerium aut vir in maliebre vel nomine 

memoriae defuncli ibique sepulti vel ob aliam causam, el maxime si quis fratrem forle vel sororem 

vcl aliquem ex cognalis se in monaslerio habere dicat. Cognalio enim monachis in lerra non est, quippc 

1 tneixa] fnttra Si A J ei fitj xtt Ce] et ns fiij L vtoxfjxa ACs] xr\v vaoxtjxa Si MLB fl 24 xnl) xt xal 

HTj TIS B ij xtt M [de A non liquel) Q xaxa] /|a> xaxa C R 27 ovSi ML || tii om. M Q rj om. ACe | 28 xtiftivov) 

A\2 tXtj om. M H 3 aSedis ante txtiaa colL Ce |

Nov. CXXXIII 3 670 QUOMODO OPORTET 

iaxl idli yt rbv iv olgavq) t,T]Xd>aaai piov. rl yag 8ij lestem zelantibus vitam. Quid enim volentes tales 

xav povXojitvoi tas rotavxas eieSSovs noiâatvro, ingressus faciaut, nisf volunt agere aliquid interei 

(ii) /SovXovxai xt nodixeiv riov anrjyoQevfiivtov; dictorum? cutn liceat et viris competentia in virilil£bv 

ov xal ra avSoaai jigenovxa iv xdit avSgt- bus nionasteriis (viros facere et raulferibus similiter 

xols fiovaairjQtote avSgas nouXv, xai ra ywaiîv 5 deputata in muliebribus monasteriis) celebrare, nuilo 

ofwicos nnovevsfiTjuera fj iv zols ywaixeioie y f} ftovaart}- p permixto alteri nec si qquia 

forte frater dicatur 

ngatteiv yvvaixas. i ovScvbs Sb imfttywfitvov i &a- & esse aut t soror aut cognatus alter: l non enim i per 

rtQcp, ovSi eiris ivxdv d8e/lpdi ehai teyoiTo rj aStXpr] hanc occasionem ingredi sinemus alicni. Si enira 

rj ovyyevTje al).of ovSi yag xaxa taitrjv TT)V TIQO- ipsa principia abscidamus et per ipsum aspectum 

xpaatv eieiri;r6v slvai iiai ovvxai(>ovfiev. tl yao avras 10 insertam animabus dilectionem et ex boc lapsum 

Torc agxas ixxoxpcufiev xai it]v 8t avrr,i xfje ogdoecof probibeamus, erit multo possibilis ac facilior sacris 

ziixgivouivr}v lalt ywxaJt a.jtnxr]v xai^ ibv iwtvfrt» decertatoribus melioris vitae status. Omnes igitur 

oXtofrov xioXvoaiftEv, i'axnt noXkd) Qucov re xnl evxo- huic legi oboediant, et neque viri recondant in mup 

roTs ieyoTe aytoviaxaii rj tov xoeixrovos filov liebri monasterio sepulcra neque mulieres in virilibus 

inaxaaii. navxti roCvw r8t ic? voftip nei&e- 15 asceteriis fodiant. Nec viroa enim mulierum Btudia 

woav, xal firpct UVSQSS ajzoxi&ta^toaav iv vwai- decent nec rursus virorum in muliebribus collcgiia; 

xiicov novaaxt]oioiv ratpoit pqxe ywalxee iv dvdoixoTs nec ex hoc propter defunctos viventibus turpes et 

aoxt]TT](>iois xaxopvTTtofroooav. oixe yap av8(idoi yv~ mali principii tales pernrixtiones agi, ut tion iter ex 

vaixcorinSss nginovaiv ovxs ai&is avSpaJves xoit xwv hoc tiat naturac apud se inhoneste grassari et lu* 

yvvnixtov xaxaXoyoif ovSi ivrsv&ev 8ta xovs tsXsv- 20 dere et suas confundere causas et pietatis quasi vetijoavTas 

iols negiovai ras aaxwovas xavxae xai agxs- lamine coguationis scbemate baec agpre, quae neque 

xdxove im/tt£tae yivea&at povXofie&a, Xva firj ndgoSos dicere neque cogitare singularem vitam eligentihus 

Ivxtv&sv yivotxo ifi tpvoei jxgdt iavxfjv S firj Vefitt est bonum. HIo existente manifesto, quia necessaiQvtpav 

re xai naiêiv xal xa &£la xaxaioxivsiv ngiy- rium est sepulturae ministrantea et maxime lecUs 

fiaxa, xai eioe/Setae Sij&ev ngoxnXvft/uaxt xni T$ xijs 25 [non] ingredi monasteria. Sed ia virilibus quidem 

oaiae oxy/*art ravxa ngiixretv, aneg ovxe Xeytiv ovxe roonasteriis causa facilis est, in muliebribus noa ita, 

iwoeiv TOIC fiovtqorj fliov aaxovaCv iaxt xnXov. 'jSxel- propter memoratam iutcrdictiouem. 

vov 8i ovxos tpavegov, a)i avdyxrj xa&tarrjxs xovS 

lals xatpalt vnrjgerovêrovs xal /tdXiaxa xovs xt rfjv 

xXlvtjV aegovxnt rove re ogvxrovxae eisipoixnv eie xa 30 

fiovaoxriQia. iv fiiv rotc dvSotxois fiovaartjgiott xo 

Ttgayfta evxoXov iaxiv, iv 8i xoie ywaixtloiS ovx ov~ 

los, 8ta TTJV eigrjftivTjv anayogtvatv. 

qui caehstcm vitam secteniur. Nam quid tandem spectantes eiusmodi ingressm faciant, nisi guid eorvm 

guae prohibita swU agere velint? cum et viris qnae viros decent in virilibus monasteriis et similiter 

gvae muliertbus destinala sunt in muliebribvs monasteriis mulieribus agere liccat, nullo alleri admixlo, ne 

tum guidem si guis forlc fraler esse dicatur aut soror aut cognatus alius: nam ne per hanc guidem causam 

adilum patere cuiguam permiltimus. Nam si ipsa principxa praecidamus et illecebras guae per ipsvm 

adspeclum animis se insinuant et lapsum inde imminentem prohibeamus, multo facilior et expcditior existet 

sanclis luctaloribus meliorfs vitae inslilutio. Omiies igitur huic legi obtempereiit, ac neve viri recondanlur 

in muliebrium monastertorum sepulcris neve mulieres in virilibus asceteriis sepeliantur. Negue enim viros 

mulierum scdes negve rursus virorum habitacula mulierum collegia decent; tiegue inde propter defunctos 

iis gui superslites sunt inhonestas illas et perniciosas comtnixtiones fxeri volumus, ne via inde naturae 

aperiatur adversus se guod fas non est luxuriandi et ludendi et divinas res dedecorandi, alquc pielatis 

nimirum velumenlo et specie exequiarum en agendi guae neque dicere neque cogitare iis gui monachicam 

vilam exerceni bonum est. Cum auiem illud appareat, necesse esse eos gui sepulturis inserviunt et praeseriim 

qui feretrum portant quique fodiunt monasteria ingredi: in virilibus monasteriis res facilis est, in 

midiebribus non ita, propter prohibttionem modo diclam. 

I xbv Iv oigavq}] rbv ovQaviov A || 2 * xav] xal libri || 

Povlofievoi) firj fiovXofitvoi C, om. vl |) * noirjaoivxo 

MLAB inoiriaavxo C (| 3 ftovXotvxo xi B R ngdxxBiv 

TI C || 4 ^lov o»> LBC] i£bv ieorr. i£ a>t>) ov M 

i£bv yaQ A |) T«] rore C v. {., om. i? | 5 drSgdai C || 

Ta om. ^4 R 6 anovBVBftTjfiivote /1 || 7 yv»'aIxaC MLAB] 

om. C s D &axe'g(p A Cs] &axe'ga)v ML d~axigov B | (7 

vniu) || 8 ot'5e et T«S] «t xai /1 || aSeXfbv A 0 «!*'«» i«yoiro 

MB] tlvcu Xiyexat L tlvcn Xiyoi A Xeyoi elrat C 

dicatur essc s || aSsXyrjv A || 9 t] avyyevie C plerique, 

11 xnv avyytvrje A \ aXXos) rj dXXos C | 10 Btatxrjxbv 

tlvai xtai [xial om. L) avyxa>pooftBv AfLB] eis fiova- 

OTrjQiov ywaixttQV eiarjfrjxov ilvat avyxoiQovfiev xtvl A 

Bioiivai avyxtogov/utv xtvl Cg || airxae om. B 8 11 ixxoyatfitv 

Ce] 4xx6yo/*BV MLAB\ 8I avxrjs] 8ia B || 

12 titxQivOftivijv] firj xQlvotfiBV {xglvofiBv unus) C g Trjs 

V^JC^S Cv.U || anaxrjv MLAB) ayaTtrjv Cs || 13 xatXv- 

OOi>itr C xwXvaofitv cum lialoandro vulg. (B) || lariu Z, " 

Qatav XB A\ $nos xt C TtQuof xi MLB possibilis e 

14 xoii itpole dycJVKJTait] xavraie A, om. C\\ 15 xaxd 

orottit ('s\ xaxopfrutois MLAB\\ 16 ar8ga L§ ano- 

-nfrio&ajaav post tdtpots (17) colL B* \\ iv yvvatxtiarv 

fiovaaxTjgicav tnwots MLB] iv ywatxzltf fiovaoxtjgtqr 

tacpds (Tntprjt X"9 iV ^) ACff || 18 ctaxrjrrjpiots] uova- 

xove ravras (tales s) Cs, xal dgyexdxovt om. MLB \ 

22 povXSfis&a om.Cs\ 23 ivxBv»£v MLBs] ivrtv&er 

Sia xove XBXevTTjaavxas (ex 20) C, om. A || ylvoixo xrj 

(piaei. C xij (pvau yivono A || 24 &eia MLAB] oixtia 

Cs H 25 xai rdj) xni om. Cs H 26 off^«s] oo/af ^cjê A 

natXysiat C cognationis (i. e. ovyyBvBiasl) f U *ovJ«-— 

ov8i libri || 27 voelf .6 | ûor^jw/] TOV fiovrjgrj M B /^ 011 " 

ffiv J || ÔTJ ^4 Csr] om. A/J^B U 28 Sk\ om. Cs, 8rj cum 

Scrimgero vu/g. || ovxoi

MONACHOS VIYEEB 671 .Nov. CXXXITl 3. 4 

1 9sanitpfuv xoivw, etjtoxe fieXXot roiovro T* yivt- 1 Sandmus igitur, si quando aliquid futunim sit 

a&at xni framiod-ai rti yvvrj iv yvvntxtito ftoyaaxr]- tale fieri, et sepeliri mulier in muliebri mouasterio 

Qiq> [av$(>a yaq ovx ifpiefiev), xde ftiv evXafJsaxdxae (virum namque non sinimus), reverentissimas quidem 

ywaixae iv xu> oixeitp pdvetv xaxaywytip, ftovrjv Si feminas in 8uo manere babitaculo, solam vero ostia- 

•iwv &VQW()6V rj xae {hiQtogove x«* TJJV rjyovftivrjv Xaws5 

riam aut ostiariaa et abbatissam, in quo forte ipsa 

avrijv ei ôvlrjd-sirj naoslvat xole yivofievois, xai &ax- voluerit, interesse his quae aguntur, et ipsos iilos 

•xov inBivovt nydgavxafxa TIBQI irtv boiav vtvofito/teva agentes quae circa funus sollemnia sunt et sepulebrum 

xal rbv xayov oQv^nvtas xal xb aaifa xaXvrpavxat fodientes et corpus obvelantes repente discedere, ue- 

tvfrvt anoxtoQtivy firjre &eaaafie'vovs xivits xcHv eiXaque videntes aliquas reverentissimarum neque ab alifisaraxtov 

yvvaixcov /iqre nagti xivot ainoiv foafoV- 10 qua earuin visos. Sed peque aliam excogitent occa- 

Tcte. 'AXXa ftT]Si dXXjjv intvostxtoaav nQoyaotv rj dr- Bionem aut viri ad muliebria monasteria ingrediendi 

8pes rcHv tle yvvatxela fiot-aax^ta jtapoScov jj yvvnTxes aut mulieres viris deputata. occasione borum quae 

riov uvSodaiv aipojQiopivav, nQospaaei xu>v negl xijv circa funus aguntur, quas utique memoriaa vocaut, 

oalav jigaxxoftBvco*', os 8q ftv^fiat xaXoioiv, eie xgt- in tertiara et oonam convenientes diem, aut dum 

ir\v xai ivaxrjv owiovxes rj/tioav, rj rjvixa xeaaapa- 15 quadraginta complentur aut etiamannus: cuui Hceat, 

xovxa i^rjxotsv fj xal ivtavxot' ij-ov, ti fiiv yvvaixslov si quidera muliebre sit monasteriuin. tnuHeres omnia 

iirj xb fiovaari)oiov, yvvalxas anavxa itgdxxeiv, el Si agere, 6i vero virorurn, ipsos similiter, et noo occaavdptlov 

avSoae, xal firj noopaaet xaiv xowixoiv naqa- Bione taliiim observationum inhouestatem veuerabiliir\Qr\oe(ov 

aooliav xiva xole eiayiai (iovaaxr\qion bus monasteriis imponere. 

?9 

20 

CAPUT IV. 

ij Si ovSiv rwv vofiofrexovfiivtav ei /irj

Nov. CXXXIII 4. 5 

672 QUOMODO OPORTET 

QIOVS xois avxov xara ta fiovaaxTJQtrt, xa 

eos qui appellantur responsarii eias per monasteria. 

xai napa liov yeixovwv, fitj itoi rt rtovrjgbv tni itvos et requirat etiam vicinos, ne forte aliquid nequam 

.roiv fiovaatriîaiv twv &yyv&ev yivsxat, xal tavra in aliquo monasteriorum proximo fit, et baec uni- 

cinavra eaitj>Qovt£ix(o *«* rije nQoSqxovoqs aj-iovita versa castiget et competenti digna faciat providentia. 

7tgovoias. dXXd xal 6 no)xto% ixdarrjs ijxiaxonos xov- 5 Sed etiam uniuscuiusque civitatis episcopus huius 

IUV TtQOvoiav ixerof, etxe naxQidpxqs e'Cxe ftrjXQonoXlprovidentiam 

habeat, sive patriarcba sive metroponr)i 

tixt xal tav xafr' ixaaxov eirjt xal xovs evXaêlita sive singuli sint episcoporum, et reverentissiraos 

araTOvS ixSixovS trjs ixxXrjalae TJJS avtov axeXXerco defensores ecclesiae mittat baec requirentes et ser- 

lavxa dva^rjxovvxas xai yxaoatpvXdxxovxas xal firj vantes et non sinentes quicquam tieri extra quam 

ovyxtogovvxas fit]8' oxtovv yivea&ai t'ga> xov IXQOZ- lOdecet, sed et si quid (iat, velociter hoc emendare. 

•rjxovios, aXXa xai e! xi ytvoixo, &axxov xovxo inaroo- Sanctissimus autem patriarcha felicissimae huius 

&OVVTOS. 6 Si ayttuxaxos itaxQiaQxqS ravxTjt itje iv- urbis de monasteriis iiic positis similiter exatniuet, 

Saiftovot noXecos ta neoi xtov itnav&a fiovaaxrjQttov y C s II 25 

l l 3 monasterio T\ 

fitj sit Tt\\& prouidentia T \\ 1 singulis / | et om. 

T H 8 ecclcsiae niittat JDeck) et committant Tt\\\Oet 

om.t\\ 11 urbis huius t || 12 liio vulg.] his Tt S 13 et 

add. vulg. || 14 quos) tres (|| 16 ampUor vulg. | 21 constitum 

sicut supra diximus T || 22 et iam] etiatn T 1 1 

ct T»vulg. || monachicbum / \ 25 utilitatibus] bcreditatibus 

hutilitatibus t a || uirorura Tt] sit add, valg. g 26 eliam 

si Tvulg. H congat /" || 27 viros aut] uiros aut uel T 1 f | 

enuchos T || 28 senex T || 29 eis vulg.) ei Tt | 30 aliqua 

Beclc] alia Tt Q 31 ad unam aut T x \ reoerentissimam 

libri, corr. vulg. || 32 asistriarum T assistrinm t | 

pertinenli t pertinet T\\ 33 uoluerit T§ loquebantur t

MONACHOS VIVEEE 673 Nov. CXXXIII 5 

tcov ywawcov rcHv eis x6 fiovaarr,Qtov, rovxo ajua 8ta nulli feminarum quae in monasterio sunt, haec per 

%Qcbv ngdxxovxes • Ssl yaq reverentissimas ostiarias agentes. Oportet enim tales 

roiavras xtvds inl raie &vgais xerax&ai, dinsQ ofioiw; aliquas ad ianuas ordinari, quae simillter ingressus 

Tat tisoSovs xai igoSove ras «e xb fiovaarr,Qiov ino- et egressus in monasterium inspiciant et egressus 

nxtvovocu xai ras igodovs xcot.voovoi xal dp&xovs av 5 prohibeant et inaccessibiles yiris ingressus praeter 

Sgdoi iae sitoSovs jtXijv xatv dnoxQtaiaîtov xaxaoxq- apocrisiarios constituant. Illi vero ad ostiarias looovoiv. 

oi Si Tals xhgcooois ivxiiôvxai xai igovot quentur ct diceut suum adventum, abbatissae vero 

rtjv iavrcov ag>t^tvt ij Si rjyovftivrj fiav&dvovau XB per eas agnoscentcs et descendentes his loquentor, 

xai xaxiolaa xovxais ivxevfcxai, avxol 8i arolaovaiv et illi referent ad illaa de earum gubernatione aut 

in 1 ixslvnv xa TXIQI T/;S uincZr Siotxrjaecoi ^ rf/e 10 utilitate pro qua venerunt; et ita ct quae humana 

XQEIUS i(p fi naoayeyovaat' xai ovxtos xal xa av- sunt aguntur bene et castitas permanet undique a 

tyortiva TCQax&Tjoexat xaXwe xai 7} acofooavvrj 8ia- Dllllo tcmptata malo. 

fttvel navxaxo&ev tjr' oiSsvos netpaôfiEvt] xaxov. 

1 El Se xie a.[iaqxoi (xal yag rioMa xa av&qwmva, 1 Si quis autem deliquerit (nam multa sunt bumana, 

xai olx dv xis Svvatxo XT}V tpvatv ovxtos &ni,Qat C | 4 ias om. A | xni] re xal C | xat tis — 

i£o8ove om.A | inonxeioaiev Cf | 5 dfidxove dvSooiv 

ikoSovs C | 7 oi Si] ovSi M \ ivxsviovxai (xet-sov' 

tat L) SfLB] xe ivxev&pxai AC^x^v iavxwv ipovciv 

A \ 8 >J Si rjyovfiivTj /tav&dvovoa ftiv xai xanovaa 

MLB r, Si fjyovpivr] ftav&dvovoi xt xal St* avxaiv 

xauouoa A ai Si r,yovfiivai 81* airdiv [tav&avovcaire 

xal xanovaai Ce D 9 ivreiôvxai Ce \ avxol Si] 

y.al aixal 8i C |j aviaoveiv Cplerique || 10 in' ixsivr] B 

intxQiraaai (Ug. tn ixslvai) C ad illaa g | iavtoiv MB 

vulg. | 11 ijv C|| xal xd) xal om. B \ 12 Sia/uvet Bl 13 

dvSQ0Jv\ et in Tiris s D 27 ry xal] xty om. C | 28 einovxi 

om.s; cf. Evang. Lucae 15,10 | 29 dfiaQXUVxtav 

(sic) et d/utpxotXd/v Cv.l. | XQBIXXOV M XQBIXXOVO. C 

v. /., s 0 30 xd npdyuaxa CS \ xrjvixavxa ydvrjxai CIJ 

xal i£a>&elv ACs] SBI xal i£aj&sTy M 8d tlo&tiv B 

SteEwd-tiy L* iâJ&eJv L a |) 33 xal firj T« xuv avxov 

xaxcijy A xal firj fj aixla xdtv avxov (iavxov unus) xaxtSv 

C et non per eiua malum % 

2 reuerentissimam t \ hostiarias T hostiariam t J oportcat 

T 

ixrjQtaaôpivT) (pro 4nT}(>sa£ofidvTj) A | 16 iaxi) XSiov 

iati Cf. Rtspicitur verstu (Siinonidis) proverbii loeo cele~ 

bratut fttjSiv dfittQxiiv iaxi &tov xal advxa xaxoQôvv 

ic/.t Cod 1,17, 2 $ 13) || ftovov) iolum (1. e. povovl) s [) 

roixov C rovxo) A | 17 fidxQiov A g nxaioftaxos ex g 

Zachariae (c/. 21)] npdy/taxos AJLABC | 18 avxrjt L fi 

19 xaXXiav A | avaXapdov A \ 20 firj\ ftt}8i Cv.Ltt 

«notiooi A l| 21 fitlCtof 6] maioris (i. e. fuCôvosi) s | 

n 

C"^«TOS B fl 22 aro^d-coatois L\1b SXia&oy Ce Q 

*ex°f*evov A§T6 avxo (xalxbA) 8i\ xovxo Cs \ 26 xal 

l g 3 ingreasus vulg.] ingressos libri | 4 et cgreB- 

IUS vulg.] et egressos t, om. T\ cgresaum /| 5 uiros ingrcssibua 

librx, corr. vulg. | 6 apocrisarioa Tt || constituant 

vulg.] constituunt T constituerit 11 rcro) non T l \ hostiarias 

Tt^B dcscendente» vulg.] discedentes Tt$ loquentcs 

f a loquetur J 2 g 9 illaa] eas T | 15 poterit] poterit 

dampnare i' | natura Tt\ pccoet vulg.) peccetur Tt \\ 

16 enim hoo (| 17 c*t om. T || 20 Smittat T|| maiorcs' t; 

maior vulg. | 21 tncdcle T | 24 Smoaere T admouere t || 

* siucipiendus libri | 25 in mulicribus] in om. T l l 26 uiriis 

l || deo magno T I 28 peccato T l g potiorea vulg.\ 

potiosa T l practiosa T* t potiora al. || 29 medicine cou- 

«am T»| tunc] ut T l | 30 dari l

Nov. CXXXIII 5. 6 674 QUOMODO OPORTET 

xal irigois jtQosano/ta^tjrat ? coenep xi rmv Xoiftax- per eius malum etiam alii violentur, sicuti morbosorura 

xovrtov xal d&epanevxa voaovvrtav fioaxrjftdrotv. ov8i et incurabiliter languentium iumentorum. Non enim 

yag rj (iaaileta nsQioysrai xovxtov aptXovfiivtov olSi imperiuro deapiciet bos negligi neque retinebit inatpij-erai 

rrjs ayavaxzrtoecog xazd xov yyovftevov oiSi dignationem adversus abbatem neque contra locorum 

xaxd xov xdiv xbntov intaxonov xal xd»v iit* aixov 5episcopum et sub eo positos defensores ecclesiae, si 

ixxArjotexStxan', ei fifj xavxa xrjgoUv, cis avayxaids non baec observaverint, tamquatn necessaria sit etiam 

ovatjs xal xtj fiaatXeiq xfje xov ttgdyftaxos inifisXeia?. imperio rei diligentia. Si enim illi puris mauibus et 

et ydg ixeiroi tca&aqals xaXs xsgol xnl yv/xvais xais nudis animabus pro re publica Bupplicent (deo, maniyvxais 

xds vntQ rov noXtxevfiaros eixae jzQotnyoitv festum quia et exercitus) babebit bene et civitates 

T &£&, n(>68i}).ov a>s xal ra axgaxevfiaza ££ei xaXaie 10 bene disponentur (deo quoque beneplacito et propitio 

xal ai noXsts eioxa&rjeovat (&eov Si XXeco XB xai ti- existente quomodo non universa plena totius pacis 

fiBvovs xa&eaxmxos nat ovx kaxai ndvxa fieoxa naorjs et devotionis?) terraque nobis offeret fructus et mare 

tiQTivrjs x» xal eivopias;) xal TJ yr\ xe r,ftiv oXasi xag- quae sua sunt dabit, illorum oratione propitiationem 

novs xal rj daXaxxa xa oixEia Swaet, xffi ixetvtov tiyrfi dei ad omnem rempublicam deducente. Sed et ipsum 

xfjv ei/uveiay xov &eov nobi Sinaaav xrjv •noXixtiav 15 commune scbema hominum reverentius erit et vivet 

ovvayoverjs. aXXa xcd avro ye xb xotvov cxiifia. x5>v melius illorum erubescens perdurationem. Ideoque 

ai&Qfontov aiSeatftcozeyov iatat xal £yoei xdXXtov xfjv pariter conspiratio erit otnnium siraul pro malitia 

ixelvoov aiaxvvofiBvov xa&agoxrjxa. Ssxe fila aifi- omni, melioribus et sanctioribus studiis introductis 

nvota ysvyosxat, ndvxotv ofioy ngde xovxo GWXQS* et decentibus rerum. Quod nos requirentes causam 

xpvxtov xai l£oQi%of*4vT}e xa&' oaov otiv xe iaxt xaxiat 20 agiraus ut putamus utilem. 

andorjs, xcov xaXXiovav xa xnl ooioxiQcov inirrjSevfidxov 

avxeisayoftivojv. XB xal ipngenovxav xdls izgdy- 

(taaiv oneg jftile im&xovvxes npdyfta nQ&xxofisv, 

tSt ys nenKTrcvxafiev, %qriax6v. 

CAPOT VI. 

Kdxiivo yt ftfjv naai yvXaxxtod-at fiovX6fis&a XQO- 25 Ulud quoque omnibus eervari volumus modis, si 

itois, oisxe et

MONACHOS YIYERE 675 Nov. CXXXIII 6 

rainjs xnxaaxdaeas aXXafcdfisvov. SeT yaq SntXoZv Hcam hanc conversationem mutantem. Oportet enim 

tovto igyov xaiie (iovaL%dii xad-tardvcu, rj xdls &eiais duplex boc opas monachis esse, aut divinis vacare 

Ivaaxolslo&ai y^nfnls fj ra (iova%ois nqinovxa antQ scripturis aut quae tnonachoB deceant quae vocant 

xah\v eicn&aoiv i^yoxetoa fisXtxav te xai igydêa&af mauuum ppera meditari et operari: mens euim frustra 

Sidvont yaQ /larrjv aypXdtpvaa. ovSiv av xcov aya&av 5 vacans nihil bonorum parit. 

anoxixot. " 

'TneQ rovrcov ovv rovSs xl&tftev xbv voftov Inl Pro his namque hanc ponimus legem et in hac regia 

re xavxtje rrje paoiAldos noXstoe xQaxovvra inl xe civitate valentem et in gentibus omnibu8. Utique ad 

xwv ifrvaiv anavxaiv. xal yag Srj ngos ty.aaxov xwv singulos patriarcharum dirigimus eam ad cautelam 

iaicardrafv naxQiagxwv xaxanepyio/tev aixdv in* 10 observatiouemque competentem, illi ver.o sub se conivwaXeiq 

xe xai tpvkaxjj TtgotTjxovofli oi Se ngbs xoie stitutis eam metropolitis mittent, illi quoque omuiif 

iavTovt xexay/jievovs firjTQonoXixat ixnefixpovoiv, bus aliis innotescent episcopis, et per episcopos omnia 

ixiivoi Se TOIS aXXois anaat Siadeoaovatv dmaxonott, baec reverentissimis raonachis et abbatibus eorum 

•nni 8ta xutv tniaxoncov anavxa xuvxa xole tiXnfte- fient manifesta. Damus autem causae observatioatdxoie 

fiovaxoile xal xoTs rjyovfievots alxdt» ysvrjae- 15 nem non solum abhatibus monasteriorum singulorum 

rat (pavegd. SlSofiev Si xr^v xov npdyftaxos naâ- nec solum dep amabilibus episcopis neque sanctissi- 

XTJQTJGW ov povov xa> rjyovfievcp fiovr]i ixdoxTjt OVSB mis patriarcbis, sed bic quidom gloriosisgimis praeftovov 

xq) {yeoftXeaxaxui xdiv i6ncov inioxonco oiSi fectis sacrorum praetoriorum, ut si causa eguerit 

Tols datatxdiois uTjTQonoXUnit oiSe TOTS dyitordjon aliqua correctionc, cognoscentes a sanctissimis viris 

nenqiaQxoM, &XV ivxav&a fiiv xal xjj afj vneQox^, 20 exequantur, in provinciis autem illarum iudicibus 

iva et xivoe xo jigdyfia Serj&siT] a^poSgoxtQns £n[«] fir\ Xei[nrj] xtxQn[Siov\ adnotat 

m. 1 in marg. f. 174); errorem ex ordine duorum 

archetypi qualernionum turbato repetendum numeris novellarum 

in margine notatis corr. mnnus recentisvma § 17 xais 

xaiov 3/, Cunus | tirj] 17 (pro r, ?) C, om. Cv.l. || Std nav~ 

xo3v xote re uQoipivois ngoecinoti A Q 26 xots 7tQoid>noi9 

(ixgoeaxaixt L a ) «pâlc] xdit isQoit xavooi xal xoiS 

rjfttTtQois voftote xal iv xatS inaQxiaiS C (rf. ad e) | 

27 &BOV\ xbv &ebv Cplerique || ya om. C Q nndyxto» 

AC | 29 Stxnlue C I dueXovusrov MB\ ctueXovuivojp 

LAC 0 ixag' rjfiutv, dXXn Sut MLB\ aXX rjfitov Sia 

AC | 31 'Jtjaov XQIOXOV ont. A 

— 3 npenovxa om. C || 3 ttovaxole — 4 tioSftaatv om. 

schol. Bf, aniq xaXelv tifofraffiv om. B', siaifraoiv om. 

Cf 8 4 « OTTi. C, schol. B( D 5 avom. C || 7 ovvA) Si C 

Caraque c, otn. MLB Q xovSt] xavSs rjfiaiv A \ 9 xtSv 

oanaxdxtov naxQtaQ%a>v A) XOJP itaxpiapx&v Cc oattoxaxov 

naxgidqxV 1 ' M L B | 11 TiQOSqxovoTi] xq IZQOOijxovatj 

Cfl nQoe] ini A inb C |j 12 ittvxdtv M a (| ixnifixpovoi 

/xjjxfonoXixas B eam metropolitis mittent e [] 

13 xdxtivoi xe TXQOS xoii dXXoit A | SmStiaovaiv] in- 

Ooteicent ff ] 14 annyja xaixa Ce] anavxa. A xnvxa 

MLB 8 15 xnl xole] xdit nm. A || 17 (tovty Cvnus f| rcjt 

rryovftJwp) abbatibas c || 18 ftovov A e] povqt MLB, nm. 

V D deo amabilibus episcopis s | xd>v ronov om. Cc H 

oili — 19 fitjxoonoXlxais o»i. s II 20 xal [om. L*) rfj «77 

intfoxfi MLAB\ xoXe 4vSo£oxdxotS djzngx ots T 1 Tmitantem t\2 duple 3T* H 3 monacliicos / Hjjecent 

vuig. | 4 enim] huo 7** ^ 5 uaccani / J 7 namque T] 

om. t vulg. 8 8 Dtique] Utique enim Beek | 9 dirigemos 

Beck | cum T 

Nov. CXXXIV pr. 676 UT NULLI IUDICUM LICEAT 

anoXaveiv Std TJJS XCSV evXafltaxdx&v Christi clementia frui per reverentissimorum viro- 

xa&agoxqxoi, ijv v xal StaXvascos (Sia- 

Xiaecov index) yapav xal tipoQioiv xal ixiqtav xsqxthtlcav 

Ath. IICQI OQXOVXOV xai itepl fWi%Biat xcd Ttegl 

xtficopiwv xal nepi Savttaxdiv Theod. De Ticariis app. 

Jul. (cf. s) | J9 ^lovffrinavbe] avyovaxos add. AfL [| 20 

dXXetfiavixSs- yo&frixSs if Q Avxixbz — 21 "AfQixavb: 

om. L | 21 'AfQixavbs 31] rectius 'AfQixbl, cf. ad inser. 

l | 2 quam add. vulg. \ 

quoque] namque T\b Bcriptorom libri, corr. vulg. g ratas 

Beck) grataa tvulg. saoras T \ 9 et om. t, per om. T | 

11 tubscr. dat. m. id. maro. apinione tdce consul. sen-at 

unxu Neoburgensis, ubi addilur praecedentl nov. CXXXII 

*-Auth. CXXX; restitui ex Ath. subscriptionem exemplaru 

ad Menam archiepucopum dati | 13 nov. CXXXIVw 

Auth. CXXVII exlat etiam in Appendieit Iuliani eod. 

Berolinenti f. 194 (= 6) et Vtndobonenti consL CXXII 

(m* v) I 15 locura b | 16 certna 6 | 17 oonccssit R 118 Id. 

a. RVT\ ltnp. iustinianus aug. b Impr. aug. iustiaiinus 

v U 24 tubiectoram] pertinent«. v. adtcr. V 3 | 25 »Dcentionem 

b || *habent] habere libri babentes yulg. \ icmper] 

cupientes «. v. adscr. V |J diuersos b diueno R l T

HABEEE LOCI SERVATOREM 677 Nov. CXXXIV 1 

flas xoie rjfiextQois vnoxsXiaiv irtdyeofrcu ix xtov nqo- versas laesiones nostris subiectis infcrre ab emissis 

fiaV.Ofuvcov lonorrMnfioiv &v xaXe inaQxiatt itnqd xe vicariis in provincias ab aliquibus civilibus et mili- 

xtav noXtxixwv xai xwv axqaxuoxixiov dgxovxiov, xal taribus iudicibus, et de boc dudum legem scripsimus 

ntqi xovxov IJST] vdfiov iygdwajtev fieQixfjv xivet noiov- particularem aliquam facientes rei emeudationem. 

uevoi xov jigdy/iaxoe inavopfrcooiv 

CAPUT I. 

Nvv Si xtXeioxegov poq&rjaat xoTs iiftexeQois^ vno- Nunc vero perfecte iuvare nostros subiectoB atuxdioi 

cnovSd£ovxes 9eanit,o(iev, fir}Ssfiiav dSeiap dentes sancimus nullam licentiam babero pro temfyeiv 

xois xaxa xaigbv indgxovs xcHv xe avaxoXtxav pore praefectos tam Orientis quam Illyrici praetoiu>v 

xs naQa 'iXXvQtoTs nQaixwoCcov T} xoftrjxa largi- riorum aut comitem largitionum aut conritem priva- 

xovt imxwoiovs uQx°vx ai ' &v xais iftniaxev&ti- eis provinciis loci servatores eraittere in qualibet 

oais aixolt dnnoxiais xonoxrjQTjxas nQo^dXXsa&ai £i> civitate. Solum vero iubemus esse loci servatorem 

olqdiJTtoxe 7t6Xst. uovov Se xeXevofiev elvai xono-15 praefecturae in Osroena et in Mesopotamia, et si 

TJ?S inctQxoxyxos xbv iv 'OoQorjvri xal Meco- necessitas vocaverit, in aliis locis tempore expeditio- 

., xal ei xQeia xaXsaet, eis extQove xonove nis pro nutrimentis eius destinatos, et hoc quidem 

ixtfXQaxBvftaxoi vnig anoxQotptjt avxov axaXtj- per nostram iussioncm. His insuper iubetnus, ut 

vaixna, xai xovxo fievxot xaxa xeXevaw rjfitxiQav. ncque magistri militum neque duces in provinciis, in 

ngbs xovxoie xsXevofisv, cosxs firjxe oxQaiijXdxas fir\xt 20 quibus administrare iussi sunt, (babere) loci servatiovxas 

iif xaXe inaqxlais, iv als aqxsiv ixEXsvo&rjoav, tores aut biocolytas aut latronum expulsores. Si 

fysiv xonoxt](>t]xas rj pioxcvXixas rj /.TjoxoStcoxxas. ti Si vero coutigerit uecessitate faciente sive magistros 

ovpPjj xQcias xaXovorti eixe axqaxrjXdxas eixe Sovxas militum sive duces destinari per nostrara iussionem 

nefKfd-rjvat xa&* rifiExiqav xdXevotv iv ixsQoit xonois, in aliis locis, tunc fieri loci scrvatorem absentis, et 

TOT« yiveo&ai xo7iox7]Qr}xrtv xov dnovxos, xal ToJTo25hoc secundum nostram praeceptionem. Nulli vcro 

xar' imxQonfjv r^Êxiqav. MTJSEVI Si iîaxto noXi- liceat civili aut militari iudici circuire provinciam 

rixrp rj axQaxifoxtxcp dqxovxt nEQuivat XTJV inaQxiav sino causa necessaria. Si vero aliqua nccessitas voalxias 

dvayxaCae ^(HS. ei Se xis dvayxrj xaXiosi caverit tale aliquid fieri, expensia propriia hoc facere 

xoiovxo xi ylveo&at, Sandvaie oixeiais xovxo TCOIBJV 

c. I (0eoni£ofisv pTjdsfiiav ) — VI extat B C 6, 19, 1—6. 

c. I in. {0£O7tt£ofi8v — 12 xonoxTjQTjxas) habet Bt 6,19,1. 

v. 28 — 678,8 fiovXoftafra paucis mutatis habet Epanagoge 7,8. — Summam 678,2—8 tx Ath. repttunt 

paratitla Ath. 20 § 4. 

comperimus subiectis nostris varia inferri damna a vicariis qui in provinciis tam a civilibus quam militaribus 

magistratibus instiluuntur, atque ea de re legem tam scrtpsimus particularem quanaam emendationem 

rei adhibentes. 

I. Nunc vero perfectius subiectos nostros iuvare studentes sancimus, millatn facultatem habere qui 

pro tempore sunt praefectos praetorio et Oricntis el lllyrici aut comitem largitionum aut comitem rcrum 

privatarum vicarios in provincias emittendi, aut ipsos provinciarum praesides sui magistralus vicarios faciendi; 

sed ne provinciales quidetn magistratus in commissis sibi provinciis vicarios in ulta civitate instituant. 

Solum vero iubemits esse vicarium praefecturae in Osroena et Mesopotamia, atque si nccessitas 

postulaverit, in alia loca tempore expeditionis pro alimenlis eius mitli aliquem, et hoc quidem secundum 

tussum noslrum. Praeterea tubemus neque magislros militum neque duces in vrovinciis, in quibus cum 

imperio esse iussi sunt, vicarios aut biocolytas aut latrunculatores nabere. Quoasi contingat ut necessilate 

exigente sive magistri militum sive duccs ex iussu noslro in alia loca mittantur, tunc vicarius fial in locum 

abscnlis, idque ex noslro mandato. Nulli autetn civili aut militari magistratui sine necessaria causa circumire 

provinciam liccat. Si quae vero necessitas ut eiusmodi aliquid fiat exegerit, sumplibus propriis id facere 

Qftf L (] 2 naqd xe xcov] ab aliquibus 

(»'. c TIVWV) s jj 3 cdiv om. M\ 4 vofiov] nov. CXXVIII 

c. 19. 20 (c/. nov. VIII c. 4) || 6 vnoxaXiai] indyto&at ix 

rwv noofiaXofitvcov add. L a (ex v. 1) fl 9 largitiovov L 

XaQyixiovcov, s. v. rjxoi xwv drfiavQuiv M xav O^rjaav- 

QCJV B [j 10 ttQtfldxcov L\ om. 3f} xrjt iSixije ntQiovoiat 

M$.w., B || 12 xal om. Bt\\A nQoâXta&at L | 16 inap 

Uic) L | SaQoivTj B e | 17 *xaXt'o

NOY. CXXXIV 1. 2 678 UT NULLI IUDICUM LICEAT 

f rovs te aqxovxas xai rois TCQotf}xotnas iubemus tam iudices quam competentes eis et obnvrols 

xal iijv neid-ofiivrjv aixdis xdîv, firjis 8i ay- oediens eis officium, neque vero angariis aot his 

TJ xdis tcaXov/tevots iniSyjfiTjrixols rj ixigct quae vocantur epidemeticis aut alio quolibet dispene 

&)ft(q fiagipew rois r}fisTtQovs inorehls, dio gravare Dostros subiectos, neque vero consuetu- 

8i aviq&eias ovojitigetv {} &]*&*', atnep xvyjbv 5 dines nominare aut quaerere, qua3 forsitan aliqui 

%a>v itgtiTjyrjaaperaiv eis oixeiov xegSoe dSixate praedecessorum in proprium lucrum iniuste adin- 

' ia yaQ xaxdos intvootfieva ovSi fiaxoa venerunt: male enim adinventa nec ex longa cousueq 

(ieflaiovo&ai fiovAofis&a. eiSdrtov anavTtov tudine confirmantur. Scientibus omnibus praedictis 

nQostgrjftivon> aqxovtotv xtov noXixtxtov xe xal iudicibus civilibus et militaribus, quod si aliquid 

itconxdJv, ds et T* naQa ravia yivrjxat, ttal 6 lOpraeter haec fiat, et qui facit loci servatorem XX 

%onoTT}(>T)TT)v M xQvaiov Xt.xQ(~ov xaxafryost noi' auri libras inferet poenam et cingulo Bpoliabitur, et 

vrp xai xije t,(ovt]s ij-co yevyoerat, xal 6 yevso&ai qui fieri se adqulevit, cadens propria substantia exilio 

Mara8it;d(i8vos ixninxav xije oixeias neQiovaias iôQiq Subicietur. 

i f i h fri 

CAPUT n. 

Ilgde nXtlova Si ri?s rjpexeoas Siarvncoaeois dafd-15 Ad maiorem autem nostrae dispositionis cautelam 

Xetav xshvofiev, xove xaxa xonov dntaxonovs xni xovs iubemns, per loca episcopos et provinciarum rectoicuv 

inngx^v agxovxas xai aixois xovs xae noXets res et eos qui civitates habitant nullum contra praeoixoivxas 

firjSiva naQaxrjv naQovanv ijftdiv SiarvTita- sentem nostram dispositionera suseipere biocolytara 

otv Sertod-ai rj fiioxwXixrjv rj XjjoxoStobxxrjv xa&6kov aut latronum persecutorem; bmuino enim nuJlum 

ya.Q ovSiva xtov CLQXOVXIOV nolixtxoSv xe xal arqa- 20 iudicum civilium et militarium constitutum in pro-. 

xtcoxixdiv ivSrjfiovvxa xara xrtv xwgav i'xetv xono' vincia habere loci servatorem concedimus. Praecipne 

XTJOT]XT]V avyxcogovftsv. xai fidXiata ^ftiv xslevofisv quidein iubcmus provinciarum rectores sic recte convovt 

iribv AnaQxiwv dqxovxaz ovxat ogd-d>s Siayive- versari ct res gubernare, ut non necessitas fiat de 

ofrat xal ta ngdyfima xaXws Sioixelv, a>e fiy xQ BiaV qualibet re debente quaeri aut guberuari ad proyiveo&ai 

neol oiov8rtnoxe nQayftaxoe otpeiXovtos tyxr,- 25 vipcias aliquem destinari. Si vero opus fuerit trans- 

&};vai rjyovv Sioixrj&jjrai eis tds inaQxias xiva neft- mitti aliquos in provinciis oocasione publicarum expfrrjvat. 

ei Ss xal xQ^ a xaXiasi jtefKp&rjval xtvae iv actionum aut quarumlibet emergentium querellarura, 

rats inagxiais nQotpdasi Srjuoaiojv eisnQaêtov fj bci- neque ordinem neque nomeQ babere loci servatoris; 

QOJV oitovSrjnoxe avav t^xrjascjv [xonoxtjQTj- destiuatus vero in provittciain nullum quidem subrde]. 

ftrjre noosragtv ftTjxe ovofia ixixca xonoxi)grtxov- 30iectia iuferat dispeudium, creditum vero sibi opus 

yivdfievoe 8i 6 •ntuno^tvot xaxa xijv inapxiav ftrjSeftiv 

rdis vnoxeXdoiv inayixa £rjfiiavt xijv di 

& avxd} xQ E ^ av 7iXi}Q0vxia, TOU d(>x,ov- 

c II in. summam Ath. repetunt paratitla Alh. 1 § 4. 

iubemus et magistratus et qui ad eos perlinent et officium quod iis obtemperat, neque vero angariis aut 

epidemeticis quae vocantur aut alio ullo incommodo subiectos nosiros onerare, neque consueludines vocare 

aut quaerere, quas forlasse aliqui praedecessorum ad praprium lucrum iniusle excogitarunt: quae 

enim male excogilata sunt, ne longa qnidem consueludine confirmari volumus. Ac sciant omnes praedicti 

magistratus tam civiles quam militarcs, si quid adversus haec fiat, et eum qui vicarium instituent viginti 

librarum auri poenam soluturum atque cingulo spoliatum iri, et eum qui id in se rccepcrit, privatum substanlia 

sua exilium subiturum esse. 

II. Ad maiorem autem constitutionis nostrae cixutionem iubcmus episcopos locorum et pracsides 

provinciarum el ipsos qui civitates habitant nullum adversus praesenlem conslhulionem. nostram aul biocolylam 

aut lalrunculatorcm svscipwe; neqxie enim omriino ullum ex •magislralibus et civilibus et tnilitaribus. 

qui in provincia versetur, vicarium habere concedimus. Atque maxime quidem iubemus provindaiwm 

praesides ita recte se gerere et res bene adminislrare, ut necessitas non fiat ob uliam rem guae 

inquiri vel administrari debeat in provincias quemquam millendi. Verum etiam si necessilas exegertt ut 

aliqui in provincias publicarum exactionum vel aliarum quarumvis guaestionum emergentium causa tnillantur 

[vicarii], neve mandalum neve nomen vicarii habeal qui mitlilur; missus autem dum tn provincia 

versalur, neve ullum subieclis detrimenlum inferat et negolium sibi commissum exequalur, praesidc 

2 avxai Siaxaîv {dtdxagtv del. L*\ T«£tv L \ 3 Srjfirj 

xtxols L" 1 5 aonep MBEpan. s) antQ L vulg. I 6 XOJV 

om -8 J 1 ovSs ix ftnxQae ovvqfreias (ioTj&tio&ai Epan.^ 

8 fftpaioio&at fiovXoftefra] confirmantur sr || 9 xutv nO' 

Xntxur) iiov cir». L U 10 yivoixo L a | 11 XnQtav A/1 

Xitpai LBs B KafriarTjOi L \ 17 avxovS om. s |) 19 i/ 

f}ioxaikv\T)v\ IJ om. e | 22 xal om. s | 24 xaXais om.s || 

26 xtva om. L I 27 xai om. Ls\ *X$ tia xaXioot MLB 

opus fuerit s I! 28 extQwv om. s 1 29 * xonoxrj^rds de~ 

levi cum s (cf. app.^ Jul c. 3 p. 193 Haentl.) R 30 *ftrj8i 

— f*T]8i libri | nposxugiv) ordinem s H ovopaxa L a 

1 oboedientes b v \ 2 ncque] oum neque b v |J aut 

his] audia b j| 3 quae] qui R V | epidemcdicis 6 hepydeniedicis 

v cpidimiticia /? V epidimaticis T b epidimatacia 

T" I) alio] a R> J 4 gravare vulp.\ grouari (•••ari 

R x ) libri || vero om. Tvulg. I consuctudinm T l \ h. aliquid 

b v || 6 pracdeccssoram Beck] praedictorum libri I 

7 adinuenta v] adinuentas 6 adlnuenta malaeque (quod 

male R 1 F 1 quidem male F 3 ) consuetudinea nec ex 

longo tempore (afinnentur add. V) UVT vulg. | ncc) 

haec 6 || longa] longo tempore R a \ consuaetudinem b g 

8 iudicibus praedictis T | 9 civilibus] et ciuilibui T | 

aliquod E || 10 fiant T fatiant V | facis locum 6J 11 

liberas b || inferet Vvulg.] inferret 6 inferat RTv | 

ginculo 6 I) exspoliabitur v et populi habetur b | 15 marem 

F* Q nostro v g 16 episcopi 6 v | lectores v praefectores 

b j| 17 et eos — oontra om. 6 v | ciuitatem VT Q 

18 dispositione 6 | hiocolitam T biocolitaa 6 byocolytas 

v || 19 aut] an 6 v | peraccutore* RVT l b\ nulli v \ 

20 iudicium R | prouintiam 6 | 21 locum 6 I ecruatores 

Tb |j 22 quidam 6 autem quedam v [) uersari 6 v | 23 

et Vbv] autRTvulg. Q 24 qualibu» T| debentcm RVT 

dibentem 6 dicente v | quaerere 6v | aut (et v) gubernare 

6v, om. T, gubemari om. R l II prouintiam v prouintiarum 

6 || 25 distinari 6 Q 26 aliquas 6 |) ocuasiouem v \ 

exactio R l | 27 emengentium 6 |j 28 looum 6 I «?ruatori 

v || 29 prouintiis 6v g nullas bv\ inferat subiectis 

R\ aubiectis om. R x

HABEEE LOCI SEKVATOEEM 679 Nov. CXXXIV 2. 3 

xijs inaoxias xal xijs airov xd£sa)t fiorjd-ovvxav impleat, iudice provinciae eum et eius officio adiuiw. 

ai Si xol xnxd xov aQxovxos xv%bv xaxyyooTj- vante. Si vero et contra ipsum iudicem forte accunsuf9-[i, 

xrjvixavxa xeXsvofiev xal xrjv dm- satum transmittatur, tunc iubemus et provinciale 

xa£iv 'inovoyelv airq>. SsnsQ Si xaiXioftev officium oboedire ei. Quemadmodum enim prohibeas 

ysvso&at, ovxta rov ndvxa xivSwov xa- 5mus lori servatores fieri, ita omne periculum iubek'xttv 

TOVS xuiv ijtapxtdiv apôrrn» xal xijy mus babere iudices provinciarurn et eoruin offjcium, 

xdgtv, aiera yqovxiSa noisZo&ai xfjt xe xd>v ut Bollicitudinem faciaut tara publicarum exactionum 

tv dvvaeais xijs xe xwv XOTKOV xnxaaxdaecos quam locorum quietis, et ut omnis iniustitia et laesio 

ai xov ndaav uSixiav xni f}Xdgr,v avaoxt)leiv. Ei suspendatur. In quibus yero proviiiciis aut vindiccs 

* lv xaXt inapxicus TJ fiivStxse rj ix?.^nroge'i eioi TtuvlOaut ecleptores sunt fiscalium, et opus babuerint alL- 

, xal §er]d-d>oi xivos poTjdsiae, xeXsvoftsv xove quod adiutorium, iubemuB iudices provinciaruin et 

xaiv ijtaoxiav xal xds xagett avxwv ndaav officia eorum omne solacium et studium eis conxal 

anovdrjv aixdis avretsdysiv, aiixa dvefi- ferre, ut Bine impedimento fiscaliura exactio prows 

xr)v xcov Srjftooiojv stsnQa^tv npouvai. Knl cedat. Et omneB quae - motae fuerint Bive civiles 

ixdeat $& xas xtvovfidvas eixa %Qrjpaxtxas SITB iyxlt]- 15 sive criminales causas et competentC3 proviuriarum 

fiatixne vno&tams xni uQpot,ovaae xdisxcov inaqxKov iudicibus ipsos iubemus inquirere, ut illi proprio 

SpxMotv nvxoiie imxgennfiev tflxelv, oitre alxoie oi- periculo bas discutiant et legitimum finem eis inxiiy 

xivdvvqt xavxat iêrut,Eiv xal tdfiiuo» jtegae ponant. Super baec iubemus provinciarum iudices 

avxals ini&tivai. Ilode xoviois xeltvo/iBv xoie rwv mox quod luturi stint cingula suscipere, sive praeinctQxicov 

apô^Trts, rjvixa fitXXouv xae ayxag jtaga- 20 sentes Bive absentea sint, cautelam impendere tam- 

Xafifldraiv, Bixe nuQovxEs waiv eixB dnorxBt, a(ffd~ praefecturae quam nostria largitiouihus et comiti 

Xtuiv nQotxit&iaxdv xfj xe innQxorrjxi xal xals r;/*e- privatarum pro inferendis pecuuiis unicuique praexi(>ats 

lupyniooiv xai xto xopqxi xaiv npiftuTiov vnip dictarum dignitatum, cum etsi non caveant, tamiwv 

deayofievaiv ^mray exdarij xiov tigqiievwv quam tacientes cautelam ita iubemus eoa et oorum 

dgxv dyjiooiiov tis- exactionem faciuut. 

7i(>d!;tous, iv nli fiijxB axoivulpioi fir,xa ftiiSixei urjxa 30 

£%t(joi xtvae tlav iSico xivdvvq» xrjv dna.i%rtaiv noiovfievot. 

CAPUT m. 

Kal xovxo Si ijX&sv eit rjfids, ale xivtt xwv iv Et hoc pervenit ad nos, quod quidatn provinciar 

" •* •'—" agxovran' ovxwe daeâis pigorxat Ttgo- rum iudicea ita iuique aguut occasioue lucrorura, 

v. 19—27 summam Ath. repetunt paratitlu Atk. 15 § 2. 

c 111 in. summam Alh. repelunt paratitla Ath. 1 $4, respiciunt paratitla 6 § 1. 20 § 4. 

provinciae et officio eius ipsum adiuvantibus. Quodsi eliam contra praesidem forte accusatum missus sit, 

tum iubemus provinciale quoque officium illi apparcre. Quemadmodum autem prohibemus guominus vicarii 

fiant, ita omne periculum praesides provinciarwn eorumque officium suslincre iubemus, ut et exaclioni 

tributorum et locorum securitati et omni iniuriae damnogue reprimcndo curam adhibeant. Si 

vero in provinciis vel vindices vel exceptores tributorum sunt, iique aliquo auxilio indigeanl, iubemus 

praesidts provinctarum eorwnque officia omnem operam sludiumque iis conferre, ut sine impedimento 

Iributorvm exactio procedat. Atque omnes quae movenlur sive pecuniarias sive criminales causat provinciarum 

praesidibus competentes eos inquirere praecipimus, ut ipsi suo periculo eas examinent et legitimum 

finem iis imponant. Praeterea iubemus praesides provinciarum, ubi mapislratus suscepturi sint, sive 

pracsenles stnt sive absentes, et praefecturae et lurgitionibus noslris et comiti rerum privalarum cautionem 

praestare pro pecuniis unicuique praedictorum magislratuutn inferendis, cum etiamsi non caverint, tamen 

lamquam caulxone praesliia pariter ipsos eorumquc officia praedictis magislralibus obnoxios esse iubeamus. 

In illis autem provinciis el civilaliuus praesiaes periditari de exactione tributorum volumus, in quibus 

neque scriniarii neque vindices neque alit ulli sint qui proprio periculo exactionem facianl. 

III. Sed hoc quoque ad nos pervenit, nonnullos eorum qui in provinciis magistratum gerunt adeo 

2 xai om. L |) xaxd xov] contra ipsum fi. e. xar* 

ivxov TOV?) jr H 4 WOJIBQI /}' L in tnarg. Q XOITOXTIQT]xai 

xuXvoftBv L \ 1 XB om. L \ 9 xaxaoxiXXeiv L \\ 

£i Si iv xais dnaoxiats) In quibus rero provinciis c 

oxnis B | Tft5v TipiftaTiot] xtji idixrjt jcepiovoias B || 

24 cwayoftivmv L || 25 noii\

. CXXXIV 3. 4 680 UT NULLI IUDICUM LICEAT 

aiaxQ oxe Q^ s ^ ae i e W^* dia&jjxas avyxtoQtiv ut ncque testamenta concedant facere neque facta 

yiveofrai fitjSe yivopivas iftyavi£so&at, fiySe ya/xoie insinuare, neque nuptias aliquos facere aut super 

rtvat jtôtoftiXsiv fttjSe ta inl xale yafttxais ScoQeais nuptialibus donationibus monumenta componere, neijtoftvr,ftaia 

avvxdxxEo&ai, [trjSi ra rcov leXevraivTiov que defunctorum corpora sepulturae tradi neque rectoftaxa 

lacpais nagaSiSoa&at, ftr;Si nqaynaxav ava- 5 rum descriptionem concedant fieri aut aliud quid 

y(>a xijs £a>vT]s cingulum factos in exilium destipari, et de substantia 

yivo/iivovs iv igogtq nefimo&ai, xal ix rrjt ovoiae eoruin eveniens dispendium laesis in duplum restitui, 

aixcov rir» avfipaivovaav tflftiav rols TjdixTjfitrois 15non sublato eis neque alio quod est ex legibuB adxara 

xo SmXaaiov dnoSiSoo&cu, olx avrjQijftivije ai- iutorio. Omnem vero damus licentiam locorura Banxois 

oiiSi xijs aXXrfi xiqs- anb x&v vo/iotv^ fiorj&elas. ctissimis episcopis et primatibus civitatum huiusmodi 

rcaaav Se SiSopev dSeiav rols xaxa xbv xonov oaico- praesumptiones prohibere, ct studere ut haec omnia 

xdxon iniaxonois xai rdis itQtoxeiovat xmv nofoav sine impedimento et sine dispendio Becundum legura 

xa roiavxa iyxsiQtiftaxa xcolveiv, xai v voftatv Sivafiiv HQoiivaiy xal T« neqi xovxcov 

i 

1 Tae fiivxot xaxa rofiovs imSsSoftivas ixx?.fjovs 1 Illas vero quae secundum leges offeruntur appelxal 

St'xBa&at pov).6f*ed-a. ndvxut xoie aôi xns xal 25 lationes et suscipere volumua omnino iudices et eos 

xois xafr' fjfiexEQav xeXevaiv dxpotofitvovs, tixe /uet%o- qui secundura nostram iussionem audiunt, sive maioves 

uxe ildxxoves ehv, xai iy.Swovat xa nsnQaypiira res sive minores sint, et edere gesta sine aliqua 

Stxa xtvbs vneQd-eoecoe xois Sixaôfiivois^ dlixs iîxa- dilatione litigantibus, yX quaestio legitima de his proc*v 

voftifiov 7xtQI xoixcov nqoXivai. ngos xoixoit xe- cedat. Super haec iubemus appellatione porrecta 

Xevoftev, ixxlrjjov imdsSofiivris xaxa xdv vdfiov ftrjxe 30 secundum lcges neque exactionem fieri neque pos- 

4xf3t(}affftovs yivea&at firjxa vofihi nâyftdxcov fxtxa- scssiones rerum transferri usque ad fiuitivum super 

xi&to&ai fiixQi xsXtiat in* aixfj xoioecas. ea iudicium. 

CAPDT IV. 

ÊnnSij 8i

HABERE LOCI SERYATOREM 681 Nov. CXXXIV 4. 5 

ifta^ravovxae xgareiv, xai firj tTtQovs av& 7 ixiooiv, et non alios pro aliis, aut ex quibus nati sunt vicis 

17 i£ av wQfirjtnai %oiqiav oi xd iyxl^fiara rolun- qui crimioa praesumpseruut abum pro alio comprecnvrss 

dXXov avr' aXXov owt'xeir, rj tflfxlav rols av- hendere, aut damnum eorum inferre vicis, eed netav 

in&yiiv £

Nov. CXXXIV 5—7 682 UT NULLI IUDICUM LICEAT 

JQOS jbv aQxovxa xijs Inagxlat avrbv naQanipnetv comprehendere buiusmodl et ad iudicem provinciae 

iv TJ rjftapre, ras anb itov vo/iaiv rifiwgias vnoaxrj- transmittere, In qua peccavit, suppliciis legitimis 

aofisvov. ei Si 6 irjv drjftooiav tmaioh\v Sexoftevos subiciendum. Si vero qui publicam epistolam susfq&vftyoet 

xovxo noirjoat, tj oi TJJS xdl-ecos avrov ceperit neglexerit hoc facere, aut ofticiis eius trangoSwaovatv 

T) imxganevxes dfuAyeovoi, iijvtxavxa 5 dere, aut imperata neglexerint, tunc et ipsum iudicem 

*ai airov %bv dgxovxa xgels xpvafov Xixgas xai ir\v tres auri libras et olficium eius alias tres pro poena 

Ta£tv avToii exeoas rgels ineQ notvTjs xaxafldXAeiv inferre iubemus. Si vero iudex aat aliquis ofticii 

KtXavoftev. el Si 6 agxet, *al roino itgdgas £Xeyx&jj, lOagens convincatur, spoliatus cingulo exilio tradatur. 

yv/uvco&eis xrjs £oiv7]S iôgla naoadtSoofrcj. 

CAPUT VI. 

Kai xovio Si xeXevo/usv nagatpvXdTxeofrai nagd Et boc vero iubemus observari ab omni adminindorfi 

agxrjs, 'Cva inv avfififj fyygayov r}fisxi$av xe- stratione, ut 81 coutigerit in scriptis nostram iussio- 

Xav yeveo&at itgos xtva xdiv aQxovrwv, xai iv xd) nem fieri ad aliquem iudicem, et interea iste quiescat 

pxv h^ ixtlvov naqa- 15 ab administratione, is qui post illum susceperit digni- 

XTJV aQxv v 8ex £a & ai ndorfi agxrjs, Cva inv avfififj 

Xevatv yeveo&at itgos xtva xdi 

(texaZy ovros nav9fi xijs dpxvs, 

Aaftpdvovxa XTJV aQxv tavrTjv xal 4/upavi- tatetn accipiat eam et msinuet. Et si quidem privata 

t xai ei ftiv iSmnixdv eirj xb TtQdyfia, xal nXr}- est causa, et implere eam et exequi, quemadmodum 

vv aijb xal dnej-uvat, a>s av d ngos avxbv frvxs ad eum promermt rescriptum; si vero bulusmodi in 

ytygnftfttvij' ei Si r\ xotavrr] Syyqatpos xeXevais eis xo scriptis lussio publicum respicit, inquirat eam, et si 

Srjfiooiov oga, Ij-erdêiv xavxtjv, xai ei ftiv fiij /3?.d- 20 quidem non Iaeditur fiscus, quac in ea comprebensa 

nxextu xb Srjftooiov, xa iv avrfj mgtexoftava yiXrtgoi>v, sunt adimpleat, Bi vero ad laesionem est lisci, nihil 

ei Si rtgbs pXdprjv iaxi xoi 8rtfioahv, firjSiv in' aixfj super ea omnino agi, nuutiare vero nobis primum, 

navxeXdis ngdxxeofrat, fiyvveiv Si ets rjftae ixodriov, ut secunda iiostra tiat de hoc iussio. Si vero et 

a/era Sevxegav rtftwv yivea&cu nsgl xoiiov x&evotv. praecepta cuiuslibet iudicis sint, et prius quam inei 

8s xal jigosrdgets olovSqnore dgxovxos tirtaav, xal 25 sinuentur baec, aut praecipientem aut ad quem praenglv 

ifitpaviad~Tjvat xavxm ij xbv ngosrdfcavxa rj ngos cepta facta Bunt contigerit removeri de cingulo, et 

or ai •ngosrdfceie yeyovaat av/t^ anoxtvr^rjvat, TTJS sic qui factus fuerit iudex haec suscipiat et exigat, 

dgxrjSy xal ovxats 6 ytvSftevos ag%o)v xaixat Sexea&ta si legitime facta siut; si vero contra legem aut 

xai dxpi/3a£sTto, ei vofilftcae yeyovaaiv ei 8e naua contra publicum facta fiint, haec pro non Bcriptis 

xbv voftov tj xaxa tov Srjftootov iyivovxo% xavxas 30 esse iubemus. 

avxi ftrjSi yeygafifteviov elvat xeXevoftev. 

v 8ex £a & 

i i i S d i 

*EH£I8T) 8i xai xoiavxijv doefieiav iv 8iag>6oois xonoiS 

TT?C Tifitjdgas noXiTeias iyv&ftev dfta(ndveo&a$, 

CAPUT VII. 

Quia vero et buiusmodi iniquitatem in diversis 

locis nostrae reipublicae cognovimus admitti, quk 

t c. VIL VIII extat B 23, 2, 3. 4 «- B* X 2, 29. 30 p. 685 Zach. — Summam ex Ath. habet libellus tiegl &«tpogutv 

avayvioofidxoiv § 6 p. 193 Heimb.% Theodori summaria repetit B%. 

c. VII exhibet Anont/mus Bodleianus tit. 16 (cf. Heimbach jJvexS. I p. LXXV). Summam Ath. repetunt paratitla 

Ath. 15 §2, Bt 52,1,60. 

culo suo et officii sui comprehendere talem hominem eumque ad praesidem provinciae in qua delictum 

commisit transmittere supplicia legitima subitururn. Quodsi qui publicam epislolam accipit hoc facere 

neglexerit, aut officiales eius prodtderint vel imperata omiserint, tunc et ipsum praesidem tres auri libras 

et eius officium alias tres poenae nomine solvere iubemus. Si vero praeses provinciae sive quis ex officio 

eius lucri causa eiusmodi personam non comprehenderit vel compreliensam non transmiserit, idque fecisse 

convictus sit, cingulo exutus in exilium miUatur. 

VI. Sed noc quoque ab omnibus magistratibus observari iubemus, ut si forte scripta iussio nostra 

ad aliquem ex magislratibus destinata sit, algue is intoim magistratum deponat, qui post cum magistratum 

suscivit illam accipiat et insinuet: ac si qwdem priyata causa sit, eam et peragat et exequatur, tamquam 

si aa ipsum scripta fuisset; sin eiusmoai scripta iussio ad fiscum spectat, eam examinet, et si quidem 

fiscus damno non afficitur, quae in ea continentur cxeguatur, si autem ad damnum fisci perlinet, nihil 

omnino de ea agatur, sed aa nos pritnum referat, ut secunda nostra ea de re iussio fiat. Quodsi etiam 

mandata cuiuscumque magistratus sint, et ante quam ea insinuentur vd qut mandavit vel ad quan tnandata 

edita sunt magistratu moveri conliyerit, sic quoque is qui magistratu potitur ea suscipiat et cxequatur, ri 

legitimr facla sunt; si vero praeter legetn vel contra fiscum facta sunt, ta pro non scriptis esse iubemus. 

VII. Quoniam autem eiusmodi quoque impietatem in diversis rei publicae nostrae locis committi com- 

1 avrbv om. f \ 3 6] xal L \ \ Qafrvfifjoat Z» || fj oi 

— 5 a(ieXfi

BABEBE LOCI SERVATOREM 683 Nov. CXXXIV 7-9 

OTI o» Savetarnl xa rixva TCOV xoecoarovvxcov rolftdioi creditores filios debitorum praesumunt retinere aut 

mxexetv rj cis ire'xvoov r} eis SovXtxfjv iitr\Qeaiavt r\ in piguus aut in servile nrinisterium aut condactio- 

/IUI&OVV, xovxo ndat TQOJIOIS xcoXvofitv, xal xsXsvo- nem, hoc modis omnibus prohibemus, et iubemus, 

fisv, iX rts ipiolro xt nlrjîftsXtiasiy fir\ fiovov ix- ut si quis huiusmodi aliquid deliquerit, noa solum 

nlmuv avxbv tov xgeovs, aiXa xai toaavTijv dXXqv 5 debito cadat, sed tantam aliam quantitatem adiciat 

noaoxTjxa tcaraSixa&ofrai Sodrâoftsvvv xc\> XQOXTJ- dandam ci, qui reteotus est ab eo aut parentibus 

&t'vrt nttQ* aijov rj xols yovsiaiv avrov, xai fisxk cius; et poat hoc etiam corporalibus poenis ipsum 

rovxo xni acofiaxixals noivals aixdv xafrvno{ia).).ea&cu subdi a loci iudice, quia personam liberam pro deitaQa 

idiv xara XOTIOV dpxovxwv, inetdi] nQosconov bito praesumpserit retinere aut locare aut pignorare. 

iXtv&egov vnio XQ£OVS 4x6Xfirtae xaxaaxsiv rj ftta&co- 10 

oa» fj i d 

CAPDT VIII. 

Se avvEiSofiev VHEQ xr,e xc5v vTtoxeXwv Et illud vero praevidimus pro sabiectoram utillinavog&fooai, 

Xva et xu vwi} £v Savtiaxco tate corrigere, ut si qua mulier crcditi instrumento 

ttp avvaivdaet xcp oixeicp avSgl rj inoypdi/sei consentiat proprio viro aut scribat et propriam subj 

oixelav negiovaiav rj xal iavxrjv Mvoxov jroi- 15 stantiam aut ee ipsam obligatam faciat, iubemua 

y , KsXtvoftsv firjSiv xotovxov ia%vBiv fj Hanxelv, ehe nullatenus huiusmodi valere aut tenere, sive 6emel 

ana£ CITB noXXdxis TOIOVXO T» wrij rov avrov nqay- sive multotiens buiusmpdi aliquid pro eadem re fiat, 

fiuxos ysvqrai, etxe iSiamxdv tixe dtjnootov tXrj rb sive privatum sive publicum sit debitiun, eed ita esse 

jfa, aXX' ovxws elvni a>s av ti ftrjSi ysyqaftfiivov ac si neque scriptum esset: nisi manifeste probetur 

r,v, $1 ftti tpavegios anoSetxfofy, ort xa^ %(>>jftaxa sis 20 quia pecuniae in propria ipsius mulieris utilltate extSias 

avxijs xijs yvvatxds %oelas dSaTtavrj&Tj. pensae sunt. 

CAPDT IX. 

% AvayxaXov 8i vofii£ojiet' xaxsTvo noosrjxovarj fior,- Necessarium vero credimus et illad competenti ad- 

&eiq inavog&waai, 1'ra f>rtSsftia ywy mgi oiovSt}- iutorio emcndare, ut nulla mulier de qualibet re 

itoxe TiQayuaxoi xgijuanxov l£ olovS^nore aq%ovxos includatur aut custodiatur. Scd si quidem pro fislyxXdtfcai 

tj ^Xdxttycat. aXX' « fiev vnip drîoaicov 25 calibiiB dcbitis aut privatis pulsetur secundum legem 

xgtciv rj iStcoxtxaiv ivax&ety xaxa xbv vofiov r, ywij, niulier, aut per virum suum aut per Be aut per 

rj Sia xov avdgbs rj St iavxrjs T} SS otov Sav /3ov- quam voluerit personnm legitime respondeat et transiono 

nqotatnov rofiifitos anoxQiviad-a xni Siotxeixa) igat rem. Si vero vidua sit aut non a principio viro 

xo itQaypa. si Si xai x*3Q a *"7 V ffldl tV v x6vxoiv\ iudice ? 1 xonor om. AI111 /r> xotovxor taxyet t} xqaxti Proch. | 17 TOM>VTJ 

TI] totovrov Proch. Epan. (xb xoiovxov Proeh. unut) | 

18 Idixbv Proeh. Epan. |j 19 oÂr/xa] x?«s /VocA.£pan.J 

iyytyqafifiivov Bf Q 20 dno8six&elt] M\ dnodttxÛ I»B 

Proek. Epan. 0 21 I8anavrl9votiv B* v. l. idavtlo&T] 

Proeh. Epan. (iSavefo&qoav Prach. unu$) | 24 xf 7 ]f iCLTt ' 

*ov — aôvros om. e || 26 xbv om. LB> \ n om. L \ 

27 5»« xov dv$(>b$\ per virum suum

Nov. CXXXIV 9 684 UT NULLI lUDICUiM LICEAT 

ZVSQI yafirj&sToa, dgtaxco 6ftoieos XTJ ywaixi 7} 8t* coniuncta, liceat similiter mulieri aut pcr se aut 

iavxlqs ij 81 

dgxcov eirj, x xqvaiuv Xixpdiv, ei Si fjxxcov, 5 iores iudices sint, XX auri librarum, si vero minores 

1 %(>vaiov XtxQtov itotvT) vjioxelofrai, xois Si VIZOVQ- sunt, X auri librarum poeuae Bubiacere, oboedientes 

yovvxas avxolt inl xols nqoetpTjfisvoie yv/tvov/ievovs autem eis in praedictis causis spoliatos cingulo poexijs 

^tovrjs (iaadvois vnopdXAeofrat xai eis ti-oqiav nis subici et in exilium destiuari. Si vero mulier 

neftnsa&ai. ei 8i ^ yvvr/ ftexd. vofitfiov inofivr.aiv post legitimam admonitionem noluerit instituere aliprj 

povXtj&eiri nqofidXXea&ai xiva xbv ineQ avxns 10 quem, qui pro ea respondeat, aut litigans addicta 

dttoxqtvousrov, f} xal Stxnaafisvr) xaxaxqt&rj, ftyjSi ov- eit, nec eic iucludi aut custodiri cam, eed lcgitima 

ras SyxXelead-at ^ tpvXdxxeo&ai aixrjv, d).?M xa vo- in competentibus ei rebus procedere.. 

fiifta inl xoie nqosrtxovaiv avrfj nqdyuaoi TiQoCevai. 

1 Ei^ Si fyxXrjfta efy xb inayoftEvov xy yvvcuxt, icp' 1 Si vero crimen sit quod infertur mulieri, in quo 

£ dvdyxrj iaxlv aixfjv (pvXax&ijva*._ «* fdv iyyvrjxrjv 15 necessarium est ipsam custodiri, 61 quidem fideiusnqosdnov 

Svvrj&elrj naifaoxeTv, avxcji nioxtvfr/], ei 8i sorem personae potest praestare, ipsi credatur, si 

ifiooei (it) Svvaa&ai Sovvai iyyvr)xr,v, iJ-cofiooiav jioirj- vero iuraverit non posse se dare fideiussorem, iuraaet 

itef>i xrjs^ eis xi Sixaaxôiov irgosedqsiae. it Si toriam cautionem faciat de observatione iudicii. Si 

fiaQvxaxov eiQs&elrj xb fyxltjua iy* i? xaTqyogeltat, vero gravissimum iavcniatur crimen in quo accusatte 

fiovaaxrjqtov 7} eis uaxijxrîov dvpdXAiofra^, rj yv- 20 tur, in monastcrium aut in asceterium mittatur, aut 

vatl-i jiaQa8iSoa&cn^ aviijv 8S wv owaxbv atotpqovas muiieribus tradatur, per quas potest pudice et libere 

*ai iXev&eQlcos avxijy (pvXaxfrqvat, i'(os ov xb nqdyua custodiri doncc causa eius manifestetur, tunc autem 

avxije yHtvtowd 1 ?,' xoxe 8i dxeira nQofiaivEiv &n* avxrj illa procedaut in ea quae legibus definita sunt. JSulxd 

TOIS vofiois 8icjqiafiiva. otSeaiav yaq ywalxa lam enim muliereia pro pecuniaria fiscali sive pri- 

"'"*? XQ 1 l, uaxlx V i aixtas Sijfiooias rj iSicoxtxrfi {} v^%25vata causa aut pro criminali quolibet modo aut ia 

' Ttros oiovSrjnoxs i] sis tpQovgav fidXXeo&cu avy- carcerem mitti concedimus aut a viris custodiri, ut 

tv ^ St' dpSqdiv tpvXdxxso&a$, iva fiij Sia xu>v nou per huiusmodi occasiones inveuiantur circa caxotovxtov 

ttfOQficov evqs&wat neql xr)v aojyQoaivrjv fititatem iniuriatae. 

2 vfi(>t£6(ievat. MovdaxQiav (tivxoi r\ aaxrjTQtav 8S 2 Monastriam quidcm aut ascetriam per nullam 

ovSsftiav Ivayoiyrjv da-eXxeofrat avyxtoqovpsv ix xciv 30 actionera trabi concedimus de propriis monasteriis 

oixetcov fiovaaxrtQi(ov 17 daxtjxijgiav. aut asceteriis. 

§ 1 clamula (24—31) extat Nomoc. dm XIV tit. 9, I. — Summa Ath. § 1 repetilur in paratitlis Ath. 15 § 2, 

§ 2 tumma ib. 1 §4; tummarium § 2 habet Nomoe. XIV tit, 9,1 p- 541 Pitra. 

similiter midieri vel per se vel per quoscumqiie voluerit iura sua secundum legem proponere liceat. Qui 

vcro contra haec quicquam ex praedictis rekus facere audeat, iubemus eum, si mawr sit magistratus, 

viginti librarum auri, sin minor, decem librarum auri poenae subiacere; qui vero operam praestant iis in 

praedictis rebus, eos cingxdo exutos tormenlis subici alque in exilium mitti. Quodsi mulier post legitimam 

cilationem noluerit insiituere aliquem qui pro ipsa respondeat, vel etiam litem persecuta condcmnata sit, 

ne sic quidem includatur aut custodiatur, sed quae legitima sunt in rebus ad eam pertinentibus procedant. 

1 Si vero crimen sit quod in mulierem conferatur, propler quod eam custodiri necesse sit, si quidcm (idtiussorem 

pro persona sua dare possit, ei fiaes habealur, si autem iuraverit se fideiussorem dare non posse, 

iuratoriam caulionem praestel se in iudicio praesto fore. Quodsi gravissimum esse invenialur crimen propter 

quod accusetur, in monasterium vel in asceterium conicialur, aut mulieribus tradatur per quas casie et 

liberaliter custodiri possit, donec causa eius probetur; tunc vero illa contra eam procedant quae legibus 

definita sunt. Neque enim ultam mulierem propter causarn pecvniariam publicam vei privatam aut propter 

crimen ullum aut in carcerem mitti aut per viros custodiri permittimus, ne per huiusmodi occasiones casti- 

2 tali earum iniuriam inferri comperiatur. Monacham vero vel sanctimonialem per mdlam actionem 

e monasleriis suis vel asceteriis absirahi concedimus. 

1 yafitj&slaa dtSgl Bf Q 2 aitTJs /) j 3 xbv om. 

L | 4 siQr,utvav LB || 5 ftti^cop dqxfov iXr\\ znaiorcs 

iudices sint ? |) Xixgas L || rjxxiov] minorcs suut 5 || 

6 natvriv B c || 7 inl xois nqostqijfuvois (cf. 4) Uombergk] 

inl xaTs itQoeiQTjfitvais agxaii MLB, ex s aixiais pro 

aQxais corr. Leunclavius NotatL II 272, verba tamquam 

glossemu v. avxois delenda iudicat Zacharint fl 8 fiaodvois) 

poenis e $ 9 «0 TJ 3f$lO ixQofiaXdoSai LB C Q 11 dyavi- 

Xppivov B c || 13 inl xov nQoar,xovxos aixrj ixQuyfiaros 

B! U avxols L || 15 yvXax&rjvat avxrjv L, avtr,v 

onu Br | 16 ntaxevd-iirj B c f coni. est pro fuL g 20 rj 

doxjjtTjQiov L (cf. ad s), om. B || 23 avxrjS om. LD \\ 

8rj L a U avxTjS Bf )| 25 vneQ iyxXrjftaxos oiov8r,noxe\ 

pro criminali quolibet modo s fi 31 iSitov Nomoc. dm jj 

1 ant per ie] agere v | 2 quod v | secunduro] set R l |J 

3 ettmque T U vero om. V || preces 6 Q 4 aliquid] aliqnid 

aliqui T a || maioris 6 |) 5 librarum vulg.] libras 

libri | si vero] eiue R || 6 sint vulg. g X] deoennarum R \\ 

librarum anri R vulg., anri om. 7*1} pcne R] pcna V 

penam Tv poenas 6 \ 7 spoliatos T l vutg] spoliato R 

spoliati V epoliatis T 2 b v | cingulis v J 8 tubici tl\ 

8ubitict VT subiaoeant et 6 J exilio 6 v | 9 noluerit institucre] 

instituerit Ji 1 non institucrit R 1 1 alique iJ 1 aliquid 

v| 10 eam b || addicta] aut dicta v uicta R \ II sit] 

eino b | includit 6 | custodire Tb || legititnam b legitima 

iura R vulg. || 12 eis v || 14 mulicris v | quod 6 J 15 no- 

ocssario est ipsara b v ipsam necessarium cst T | ipsa V | 

si quode fideiussoris personam v |j 10 pracstaro poteat R 

vulg. H ipsa V fl dedatur R l § 17 se non posse T, se om. R [I 

iuratoria cautione v || 19 in quo] hii quod 6 | 20 monasterio 

b v || in om. RT || asoiterium 6 asisterium V ossiste* 

rium R sisterium T ascytherio v H mitatur T \ 21 *pudice] 

publice Hbri | 22 autem] •• 10 | 23 procedant illa b 

procedat illa v g eatn R VT \\ nulla 6 v } 24 muliero v | 

pecaniariam bv pecunia RV\ fiscalis V flscalium T % \ 

priuatam causam v jj 25 pro om. 6 v | crimiaalu v | 

26 caroere VTb\ credirau» bv \ aut] aut si 6 g a om. 

R Q iuris R l g custodit b H nt] aot R\ om. b 1 27 

per non R l | occasionem v j inueniatur 6 | 28 iniuriae 

6 v 1 29 monasteriam V a b monaateria R x V* v monasterias 

R 3 g asoitriam b asoytberia v asistriam T assisteria 

R l assiaterias R* Mcisteriam F* asoistcru F* | 

31 ascitcriis 6 ascyteriis v asisteriis T assiBteriis R «• 

scisteriis V

HABEBE LOCI SERVATOKEM 685 Nov. CXXXIV 10 

CAPUT X. 

Ei itoxB Sa fioixeiae byxXrjjia tpavsQcos anoSeixfreirj, Si quando vero adulterii crimen probetur, iube- 

•KthioftBv ixBivas xas noivas rols a/xaQzdvovaiv in- mus illaB poenas peccantibus inferri, quas Constandyea&cu, 

as Kavaxavxivot 6 xjje eiaeôvt h]^sas tinus divae memoriae disposuit; et lllis similibus 

huxvjtaxre' xdxeivtov xds ofioias vnoftsvorreov noirds, subiciendis poenis, qui medii (aut) zninistri huiusmodi 

OILUVES fieooi rj vnovQyol x xoiovxcg dae- tes huiusmodi inquitati, quattuor uncias eos secuafii':fiari, 

XBxqaovyxiov aixoiis xaxd xr\v rov oZO 

c. X. XI in texlu huius novellae om. L. 

c. X (xal tinsQ rb rrts fioixetas SyxXr,â cfavtQwS dnoStiz&eirj, r^vtxavxa Stafcvytov neunofitrov f 

ixEivas rde noivas ) exlat B 28, 7,1 adnexumnovellae CX VII c. 8 § 2 in. (557,23, ubi vid.), unde idetn eodem loco 

pariter contaminatum legitur in L f. 143. Ex B habent B' M16, 21 p. 506 Zach., Nomoc. dm XIVtit. 11, t; pr. et § 1 

Nomoc. im XlVtil. 1,32 (pr. et§l in. Balsamo ad Nomoc.XIV avxfp] in ipso s, avr^ om. 

•B* 1 fiovnoxriQiov L a | 24 x^» iSlas £a)i)s Nomoc. dm 11,1 

T^J £

Nov. CXXXIV 10. 11 686 UT NULLI IUDICUM LICEAT 

xd£tv SutiQovfuvov Xafifidvtiv, xas Si SxxA oiyxtae dum leges divisas accipere, octo vero uncias dari 

SlSoo&ai xtp ftovaaxtiqiip iv aj iyxXeUxai 17 xotavxrj monasterio in quo includitur huiusmodi mulier. Si 

ywri' ei Si prjxc xnxiovxas ftjxe dviovxae i'xoi, fj xai vero neque descendentes neque ascendentes babeat, 

aviovxee awinQaâv xfj xoiavjij aoefletq, naaav av- aut ascendentes consenserint huiusmodi iniquitati, 

rijs xt]v ovalav Xafigaveiv xb (lovaaxfiQiov. ixeivov 5 omnem eius Bubstantiam accipere mouasterium illi 

napacpvXaTTojutrov aiexa 8t' oXiov xdiv d~efiaitoy xa> conBervandam, ut per omnes casus "viro pacta dotaliavogl 

xa avftipava xa xols jtQoixcpois iixtpsQOfisva bus illata, instrumentis serventur. 

ovftfJoXatois tpvXaxxaa&tu. 

CAPDT XI. 

% EnsiSii Si xives^xbv Tjfiaxsqov vofiov naQafiaivuv Quia vero aliqui nostram legcm transcendere stueitov8d£ovoiv, 

iv q> iSmtos xas aixias ajiTjQtfrfiTjoa- 10 dent, in qua evidenter causas eiiumeravimus ex quifis&a 

it- wv fxovojv QenovSta Svvaxat ntfineo&at »/ buB solum repudia possunt transmitti aut a viro aut 

ix xov avSgbs rj ix xijs yvratxoe, xeXevofisv Ttao' ixei- a rauliere, iubemus praeter iilas causas nullo modo 

vas xas aixlas firjSsvl xQornp QsnoiSta ylvia&ai rj repudia fieri, aut per consensum nuptias solvi et 

igocoo&ai yivouera, rj xaxa Ovvniveatv xoi>S ydfiovs COncedere invicem delictis. 

StaXveiv xal avyx

HABERE LOCI SERVATOREM 687 Nov. CXXXIV 11. 12 

olav TOTS fiovaatrjQCoit iv ols ive/3JLy&Tjaav SiSoofrat, riis in quibus missi sunt dari, ut non propter hunc 

tva fif; 8ta ravrtjs xfjs neQivoias xal rd xov &eov contemptum et dei iudicium contemnatur et nostra 

xglfia xaxaygovij&eir] xai 6 rjfisxeQOS vSfios nagaffa&^. lex transgrediatur. 

2 slXXd xal xovs inovQyovvias rals Totavran Avctoi 2 Sed et miuistros talis solutionis nuptiarum aut 

fav yafttov TJ xa xotavxa adîfina avufiokaia avvxi- 5 qui buiusraodi incesta inatrumenta composuerint corfrivxas 

xais «S adiun noivaie vnofldXXso&ai xsleio- poralibus poenis subici iubemus et in exilium desti- 

S fiev xal eie i£oQiav nifinsa&ai. Ei Si oi xbv yd~ 3 nari. Si vero bi qui matrimonium aolvere praeftov 

Xvttv intxei(>yoavTis flovXy&dioi ndXiv eavroit sumpserunt voluerint iterum sibi coniungi prius quam 

av&vxfrfjvai itQiv iftplrj&aioi fiovaaTt]Qiois, dSttav mittantur in monasterio, licentiam eis damus boc 

avtols ScSoftev rovxo noielv, *tal xae TtooeiQrjftivas 10 facere et praedictas poenas concedimus eis et pronoivas 

avyx&QovfiBv avxole xal T«S idiae negiovolas prias habere substantias et ita ad invicem vivere, 

fyttv xal ovxofS npds dklrjlovt Z,ijv, v TiQayfinTcov dicent. 

avxav xd nag' rjftcov Siogta&evxa xoli ftovaatTjgioiS 

& 

CAPDT XII. 

Ef TIS Si xaxTjyoQTj&els inl ft°'X eit i npoSoaiq xwv Si quis vero accusatus in adulterio per proditio- 

Sixaoxutv T} dXXif oitpStjnoxe XQOJIIO xds dnb xov >o'-30nem iudicum aut alio quolibet modo a legibus poefiov 

notvdt dnotpiyoi, xai ftexd xavxa evÊ&tirj xrj nas effugerit, et post haec inveniatur mulieri de qua 

)watxl mql r,s KnxrjyoQrj&ri aiaxQoii owavaoxQtyo- accuBatua est turpiter conversatus aut in matrimoftsvos 

17 tis ydfiov Aafi/Jdvav alxTJv, xal rovio ytvrj- nium accipere eam, et hoc fiat vfvente marito aut 

Tcr* âjvros xov dvSQoe fj xal fisxd XTJV avxov ref.iv- post eius mortem, Dequo matrimonium valere iubetrtv, 

oiSi xbv yaftov igpuja&ai xeXevofttv, dXXd xal 35 

c. XII. XIII extant B 6,19, 8. 9. 

c. XII ex B habet Nomoc. dm XIV lit. 11,1; swnmam praestat Nomoc. XIV tiL ib.s 

moc L tit. 41 p. 652 Voel/. 

Alh. tummam repetit No- 

steriis in quae coniecti sunt dari, ne per hanc asluiiam et dei iudidum contemnalur et Ux nostra yiolelur. 

2 Sed cos quoque qui eiusmodi matrimoniorwn solutionibus operam praestant vel eiusmodi illicita in- 

3 strumenta componunt, corporalibus poenis subici et in exilium mitli iubemus. Si vero qui matrimonium 

solvere conali sunt, pnus quam in monasteria conicianlur, rursus inter se coniungi velint, facultatem 

iis damus hoc faciendi, et praeaictas poenas iis remittimus, ulgue bona sua habeant ac perinae inter se 

vivant tamquam si nullum eius generts peccatutn commissum esset concedimus. Quodsi alter nuptias re- 

4 vocare velit, si non consensertt altera persona, contra cum qui noluerit poenae valeant. Hacc autem 

omnia custodiri iubemus tam in hac regia civitate quam in provinciis per comilem rerum privatarum et 

icholam palatinorum et praesides provinciarum eorumqye ofpcia: qui sciant, si quid eiusmodi commissum 

neglexertnt neque haec omnia observaverint, se el exitium el pubUcationcm bonorum subiluros esse. Haec 

ipsa vero etiam sanctissimos locorum episcopos observare iubemus, ut cura eorum personac traditae in 

tnonaslcria coniciantur atque ex bonis eorum ea quae a nobis statuta sunl monasleriis praestentur. 

XII. Si quis autern aduUerii accusatus prodilione iudicum vel alio ullo modo legilimas poenas 

cffugerit, atque poslca dcprehensus sit cum muliere, propter quam accusatus cst, turpiter conversari 

vel eam in matrtmonium accipcre, idque vivo marilo vel etiatn post mortem eius faclum sit, ne valere 

tur v Q monastcriura RTvulg. |j eia liccntiam v | 10 facere 

et] et om.bj 11 et om. rgTiTcre] uere T\ om. R 1 si om. v B nih 6 Q fuisse 6 1 uno] non bv§ 

g 12 

uoliente T a || 

13 rcuocari V R alia] ct alia b altera T \ 14 uoluerit 

R* nolucrint T l | tcneat 6 eentiat v | poacne 6 g 16 

Tcro om. V g regiam hao ciuitatcra v 0 17 comitem 6 |j 

18 a palatinorum] •••••• R || et om. v | 19 et officiis — 

teglexerint scr. V* in spat. vac. l\ vt. I «i om. b [| neglcxcrit 

H || 20 alicuius del. V, altcrius v | 21 custodicnt 

R l g praescriptionem Tbv proscriptione li l g 22 aeruari 

VT\ anle et in b Htura est 2—3 litt. g 23 prouidentiam 

eos v Q 24 tq. et — quod tcr. V* in tpnt. vac. 4 vs., et 

— Tindiccnt om. v g eorum V{ 3 ) Q 25 ucndicetur T\ tindicetur 

vulg. | 29 accusator v | in alterio R l ^ ^ j y Bt 3 2 xavxrjs] xb Nomoc. 

ad adulterium 

v, in om. b [1 prodictioncra 6 | 30 alium 6 v || quodlibet 

b H 31 efugicrit b y hacc om. V U 32 accusatum 

est 6 accusatur v | matrimonio Vv | 33 accepcrit v g uinentem 

v | 34 post ciusj postenas b |j neque] et neqae ? 

b pr. B matrimonio b 

n |j xov om. B f 0 

3 xaxatpQovrj&Ti cum (Scrimgero vulg. \ xal — ixapaâ&fj 

om. Nomoc." 1 \\ 5 xov yapov B* \ avvxt&tvxts L j| 8 irti- 

XeIOOVvtes L \ iavxovt cvêvyvifat B |j 9 p.ovacxrtgico 

Nomoc." 1 ty ftovaOxt](>U>it L || 10 avxovs Nomoc. m | 13 

toiovxov BL, om. g || a/iaQtrîivov L R 17 xavxrj om. 

B l | 18 xdiv jtQipdxav] xcov paaihxwv ngtfidxatv, 

1.1. xaiv fiaoiXixoiv negiovotwv L, xal xfjt ittQiovolas 

add. Bl H 21 et] inv Bf || 22 ndvxa om. B % 23 nvxa 

om. Bf f || xtXtvofiev naqacpvXdxxtiv L B | 25 avxov 

if a H napndeSoftdva B | 30 x(>6mt>] itfjoawntp B c | 

xa M || anb xov voftov) a lcgibus ? B 34 17 xai] «tVc 

Nomoc.*, rj B e | avxov] d*f}v L a || 35 xai om. L 

1 missi] ei 6 U 2 contemptum] con um V % cum tpnU 

tac. 6—7 litt. H dc iuditio R x in dei iudicium b || 4 tali 

V\ om. 6 v || 5 *incerta VTb certa R v H instrumentum 

V 1 g conposuerunt b y 7 nero hii RT uobi V, hi om. bv | 

prtesumpscrint v Q 8 uoluerit R \ conungi b \ 9 mitta-

Nov. CXXXIV 12. 13 688 UT NULLI IUDICUM LICEAT 

tov xovxo nXr]fi/ieXrjs ( 8 23 nfMTKffâi] avxbv jiefinto&ai B\ li 8i «Jj 

17 î JL | 24 a7ra

HABERE LOCI SERVATOBEM 689 Nov. CXXXIV 13. 

2 "ttire Si ftfj ftovov ras «c owua noivae. aXXa xal 

ies tit xeVf tar f a 2 Ut autem non solum corporales poenae, sed etiam 

ies tit xeVf i h& ^ i ^ 

ii A 

tar f a fargtaxiQtts yhta&iu* âniôftey pecuniariae mediocriores fiant, sancimus eos qui ia 

luvs ini eyxAqjiaot xarrjyoQov/itvovs, dv oi vo- critninibus accusantur. in quibus leges monem aut 

/•oi Si^fisvaiv t} &avaxov 6(>i£trvaiv, iav iXeyx> l *d>aiv proscriptionem definiunt. si couvincantur aut con- 

% xnTaxot&wot, T«S aiidif ntgiovoias firj yivea&m 5 demnentur, eorum substantias non fieri lucrum iuxt\)Si>s 

xols aQzovoiv rj xals avicjv rd$eaiv, aXXa dicibus aut eorum officiis, Bed neque Becundum vetirfi 

ftma rovs jtaXaiois vSfiovs tty dtjfiooiip nvtae tcres leges fisco eas applicari: sert si quidem habenooixvQovofrnt. 

alX' ei ptv Z/oitv ttaiioviai, aijoiis ant descendentes, ipsos babere substantiam, si vero 

fyeiv iipr oiaiav, ôjîs r Std rov totovtov afiao- nou siut descendentes, 8ed ascendeutes usque ad teririfittios 

avTois HQosytvo/tirwv, ti Se pr) vnetot xanov- 10 tium gradutn, eos babcre. 

Tts, aXX atiovret dxQi rgirov (ia&fiov, avroie exetv. 

o ti Si^ yafuras kxovatv oi olrtos xaxaxQifriviES, 8 Si vero mulieres habent qui condemnati aunt, om- 

Tiaot tgonoie Kelsiofifv rnvrat xal rrjv nyolxa xnl nibus modiB iubemus istas et dotera et nuptialem 

ITJV ya/iucrjv Stogsav XitfiEiv. ti Si xnl Sixtt nooixds donationem accipere; si vero et Bine dotc talibus 

IOIS roiovxois TiQoiwnois avvwxrjaavy ii,v and xiov 15 personi3 couiunctae fuerunt. a legibus definitam parrrfitttQtov 

vouiov oQKi&eioav ftdioav ix TTJS oXrjs olains tem de tota substantia condemnati cas accipere. sive 

tov xitraxgt&ivTos taiiai laufiavuv, ti.it tixva e%»v- filios habeaut sive non Si vero nemincm praediclociv 

tiiM xai fiq. si Si firjSiia xwv npoetuTjfievcov rum habeat qui dcliquit tunc fisco sociari eius subiyoi 

6 nXri[ifie?.>'jons, TOT& K« fioxta nQOixvoovo&ai. stantiam In maicstatis vcro crimiue coudenmatis 

tr,v ixdvov neytoiaiav fiovXoftt&a. *Eni (itixoi rols20 veteres leses servari iubemus. 

ixl xa&oaiwon xainxQtvOfiivoiS xovs itaXatovS vvftovS 

yvlaTTtofrat xeXevoftev. 

CEnihoyos.y Jloovortaa.x(a xoivvv r\ arj £vdn£6xrje 

xov TiaQorxa &eioi r Tj/taiv ro/iov xttxa xavxrjv xrjv 

tvSalfiora TioXiv nQoêlvat, xai axeiXat xaxa T«ff25 

inaQzias xai xa.xatpa.VT] notrjoai xols xovxiov rjyovpivois. 

i v. 5 J 4 Sfjfievotv fj &draxov) niortt-ra 

aut proscriptionem ? fl 5 firj om. M | 6 aoôia»»] 

inl fxivtoi. TTJS xa&ooirootcoi oi ixaXcuoi vdftot xpcuoioi 

*ai Srjfieverat rj olaia xov ipoprjxoxos add. L", schoiion 

ad v. 20 sq. n mnrgine liuc intntsum (cf. Theod. 

§ 36) expunxit L* || 9 # 

JfiniuDt b 1 communicantur /?' | 6 sed om. Fj 7 eia R 

| habcant] ncres ant R) | 8 ducemlcntci b Q ipsot — 

descendentes (ditccndentcs b) bv] om. R VTvulg. \ baberi 0 

119 fx" 1» I ¥] Srjfioaut» LB | 20 povXo/Jt&a om. s||9 

sunt v g sed bv] et RVT vulp. [| descendentes p |j 10 

121 inl om. B \ xaraxQi&elat L | 23 epiloyi in ML eos] cssev | 12 et dotem] ei dote» v |J 14 donutionemj et 

additi pars prior {—7t(>o9tZvai 25) ad ilutonium pratf. donationeni R donationit v | et om. V vulg. | dote tali- 

vrhi, allera ad Petrum pratf. prattorio tpectat (ef. ad bus T vulg.] doUlibug RVbv |} 15 fucrtnt RV vulg.l 

676, 23); om. epilogum Be^ 28 tubtcr. om, A/h., habent pnrtcm totam substantiam v J 16 cu vulg.] eam /i'6rj[| 

'«i/.**, item Ulinensi* in appendice lul. p. 196 flatnr.l; 18 delinquit R g 19 In om. Vv | crimine om. v j con- 

ifitpovtjfrt] fitxa xrjv inaxtiav RaatXtiov is' ix$t xijs dempnari v g teruare RV \ subscriptionem tervant 6vjJ 

s Iheod. [| dat. k. mag. lul." |{ op. M] conslanpt. 29 uasilii bv

Nov. CXXXV 1. 690 NE QDI CESSIONE UTI 

PAE 

nEPI TOY MH ANArKAZE20AI TINA2 EK2TA212I 

XPH2A20AL 

( f f . y "Ooa xb &elof i^svfisviêadâi vy> jjftdjv •nqoxQintxat, xavxa inl xoTs vnrixooti 

av^dveofral xe xal SiaXdujieiv aycovtZpfta&a. ZtoadptoS xis ix rfjs Mvacov ijta.Q%ia$ xa&eoxcbs aiiv Saxovoi & 

Serj&eis iijuov iftiSafcev, tus inl xgqfiaot Srjftoaiots xe xal iSitoxixoiS ua&oSeiav vnofidvoiv ino xov irg xaioas 

Xapnooxaxov aQ%ovios inl V^QSI xal '{IOVT^ [ov yd(> inl xaiv %{n\fia.-i(ov jzsnov&e neQaaxovxiovoS tnioiSoofru 

XtfieXlovS ifov oixeioiv ngctyftdxiov avxov)' SnsQ aStxcoxaxov xal rdjy iv xecpaXalois Xvntjptov xa&eaiqxt. 

nov ydo Sixatov, xbv ana§ ix xov av/i pa^rjxoxos xal ov § 'xrje anoqiat ^vyrp xai xs ov xis avrqJ ngoipaaii 

yyfdxav x^9 iV vnoXa'/.emxai fj xQ va ^ ov i ofrev xr\v xov %QEOVS noirjaexcu nXrôaxsiv. ai Si Slxaia ttincji 20 

xiva 6 vofxoe »7 dnb xXrjgovOftiai jq 8e)Qsas avyyavcbv SiScoat xivrjxdfv rj dxivrjxtov ngayfidxtov, xai xovttov 

ixt Ivxbs ftt] xaxdaxrj, dpfxo&iv Si avxqi yaivexat, xai Svvaxbv fieoos is avxdiv fj xai xb oXov xolt oyuXofidvois 

oii'd£at (Slx

DE ABGEHTABIORUM 691 Nov. CXXXVI 1. 

('EntXoyos.y 'H CT) xoiyagovv intftsX^S xai ftXdêxos ptyeXonQinua xa ovxais jjfiiv jn/ot0wS 

ot&vxa. nagatpvla^dxa, i xqvaiov Xixpdiv kmxipaov Tool xal xov lyyvtjxov, ftrj avapirovxi xovt xrjs Stard^tooe 

fla&fwvs. Sia yaQ TJJV xciv dgyvQongaxdJv ntQi ta xoiva avp/36Xaia anovSrjv xa xoiavxa nqotiifxi&a aiftr 

fuva, ov Soxovvxa naqa xbv voftov tlvai, Sioxt ££eoxiv exdaxq> xcav StSofisvav avxuj jta(>a XQV va/tov xaxa- 

Nov. CXXXVI Graece tantum extat tn HL, c. 1—6 in B 23, 4, prooemium add. JB^. — Epit. Theod, 

136 (inde Bty, Athan. 15, 3, Anont/mus Bodleianus ap. Zachariae yivsxS. p. 221. Julian. contt. CXVIII. 

Epilogut. Diligens igitur et virtutis amans magnificentia tua, quae tatn pie nobit placuerunt, 

observet ac decem librarum auri multam statuat ei qui quid ex iis quae ae his a nobis sancita sunt transcendere 

audeat. Ncquc enim absque periculo erunt, verum ipsum dc vitae salute periatlum iis inferelurt 

ti qui vel tnero constlio ea guae iuste a nobis per hanc sacram legem constituta sunt labefactare temptent. 

CXXXVI. 

DE ARGENTARIORUM CONTRACTIBUS. 

Idem Augustus Sirategio comiti largitionum. 

Praefatio. Qui in collegio sunt argentariorum huius felicis avilalis supplices facti potentiac 

noslrae de tnullis capilibus nos rogarunt auxilio potiri cupienies, quippe qui tpsi quoque multis sese 

utiles pracslent, unde conslitutae pecuniae et mutui obligationes subeant omnis penculi plenas iVam cum 

sacra noslra extet constilutio, quae velit ut exactiones sccundum ordinem fiant, et primum quidem prin~ 

cipaUs rei eorumque res exctttiantur, dcinde autem fideiussores el mandatores et conslitutae pccunxae rd, 

eximi ab hac lege collegium ipsorum et acerbissima quaeque pati, guoniam ipsi quidem constilulionis 

auxilio uti negueant, sed protinus exiganlur, cum vcro ab altis conslilutae pecumae obligationes percipiant, 

ipsii non satisfaciatit pecuniae constiiutae rei vel eorum mandatores aut fideiussores; ac par esse ut aut 

ipri guoque communium legum participes sint aut ne ipsis quidem constitulio noslra adversetur. 

I. Sancimus igitur, cum qui ex its qui mensae argentariae praesunt mutitam pecuniam alicui 

(lederinU et vel consiitulae pecuniae obligationem vel fideiussores vel mandatores acceperint, atque opponaiur 

iit constitulio et ordo pcr eam introduclus, ut tum eliam in ipsos conslilutio valeal, nisi speciale pacium 

fecerint, ut liceat creditori tam principaUm debitorem quatn mandatorem et fidciussorgm convenire. non 

expectatis conslitutionis gradibus. Nam propter sludium argentariorum circa communes conlractus adhibiium 

ciusmodi pacla admittimus, cum non videantur contra legem esse, quoniam unicuique licet ea quae 

t 2 xdT\ rots M (c/. ad 3) B &£oniofr£vxo}v naQ* 

tyatv L | 3 roXfttovxtov Z°, xoXfimvxt om. in laruna 

6—7 littm Micuius exemplar viileiar habuine xoXftdtatv, 

c/. ad 2) I ovxtos L g Tots] xrti M [| 4 tlarjyriatoii. $. v. 

iv&vftqaecoe L | 5 d. VI k. Mart. (iypdfrj nob 4 xa- 

XavStav MaQx. Alh)] d. k. iu. mar. M ftrjr} paQxla 

Thtod. |j cp. bilisar. vo. conss. if, paotXeiae ^lovaxivia- 

*ov . , fiexa xi)v vnnreCav • • • . Ath. £xti XTJS [Xfjs 

eorfex, unde X' xijs aut Xrf corr. Zachariae) /JaatXtiaS 

Iovaxivmvov Theod.', CP. itrtp. dn. Iustininni pp. Aug. 

inno XXX post cons Basilii TC anno XVI (t. e. a. 

557) Zachariae | 6 PAq\ qXf Ath., Anon. JBodl. f| 7 

rubr. IJegl awaXXayfidroiv apyvQonQaxwy Anon. Bodl. 

xdtv cvvaXXnxxovxtoy xols aQyvpongdxan Ath. | 

AfLB] FltQl xdtv Theod. fl inxcr. otn. ML, inservt 

Ath. 1 9 Oi om. Anon. BodL U oixixai L* \ 10 

Ttv aixovvxis B1 \ ainoit M a J 11 noXfovs L* fl 

L vjxipx° VTat ^x px B | 12 oiaxdêtos] ^ ] nov. IV 

{13 fiavddtOQas {iriem 16) B\Si BSi dtl. cum Haloandro 

vulg. | 14 ndvxa B \ 15 /*iv om. B | 16 dvxia>a>vt]xaS 

B | nixtov B | 17 xal alterum om. L, xai avxois om. 

B 8 roftov] ovo/udxtov L" Q 19 invilaativ xtvt L \ 20. 

avxcu L 8 21 * noiT)

Nov. CXXXVI 1—3 692 DE ARGENTARIOEUM 

tpgovsi*'- aXX' «r T* yivotxo xotoino avjttpotvov, i^saxca avxois xal xaxa ngatxov xov fiavSdxaipos xai xara 

•tou iyyvrjxov xai xnza xu>i> d/.Xiov 7igosc6niav XCOQSIV diexe el /nev ftq yeypanxai cvfupcorov, ndvxios xQaxtiv 

xai &n avidls rrjv Stdxaîv, ti Si yiyqaTixai, xb ovfttpa/vov, slvcu xb xavoviôv xb ovvdXXayfia xdxti&ay xtrS 

tisnpd$;eis indytfffrai. 

CAPUT II. 

Jsvxsoot' Ss avxoTe xKpdXawv rtv xb xijs aXXi]S igatgeaecot, rjv nQcot]v inotânfitv. rjvixa xit TtQOtisrut 

VQOV XQaxtZflS oxyaxtvotxo rj xois oixeiovs nnlSai atgnxevouev, coire ui, Svvva&iu dnoxQijo&ai xovt 

cx(tnxevofxivovS avxoiv nniSas, otS ftt] ix •naxoiovtv axonxevaafiivovi %\i>rt(iux(av *} *xe(>ia&iv avxols nenogt- 

CftivioVf dXX' £* xeav Saveiddrxcov. xai f^xrjaav xai alxol r\ /trjdi in aiixule x c ^Q av &X. e **' ii,v xoiavxtjv noo- 

Xrjy/tv rj xnl aixole xa nvxa innQôu, wfxe et xiS SartiaduevoS Ttao avtcoi> axgaxeooixo tj xni oi aixov 

naiSbS, xai fiTj Svvri&tirj ixepco&ev Xioai ro 6tpXr;fia, xnl ix OtaTlodaews xi,S avrov JJ T7S xa>v Jiaiiojv oxQtf 10 

xtiai xb ixnvbv avxole yivea&at. rifiels xoiwv oi>xa dnXcHs xov vofiov xe&eixafiev, aXXa fitxa xrti nooitfxovar,S 

naQaxTjOTjaewe, oixs avazyeneiv avxbv guSitas vTtoftivOfitv, dXla &eO7ci£oftev, xgaxovar;* xrjs tfeias 

$iardj;Bfi}f xai xfjS npoXiyy/soie lavirjt xrjs xax avxtov (peQOfisvrji xttxd xrtv &eiav Siaxaîv ovx nvTtprjfieiTfi, 

Stort SoKOvoi noXXoXi av{t/3d/./.ovT£i ovx e£ oixsiuiv (innvxa n(>uxxuv XQ^lC-dxmv^ £]r.siv xai ctvxovi rqv au-tr 

itpovofiiav, dxfxe et xtt ajQarevoixo »7 oi avxov jtaiSes, XTJV fiiv avrov aiQaxeiav vjxoxelofrai jidvxcoi, tii ye 15 

xd>v nmoaaxofiivmv strj, o/toiuis Se Sij xal xrjv xait/ naiSatv, jtXtjv ei ftrj Setx&eirj xui nQOfavioxaxa. naf 

axrcdiv, Cis ij &x fttjxîiins xtov nalSun 1 ovaiae rj ix fiaaiXixrji (ftXoxiftiaS JJ aiqaxiia neqiyiyoviv avxoii. ti 

. . 2 0 

dvxifrtxov avx?is •d'eoantiav StSovxes fiovoiS xols TOV ttQtjftivov avaxijfiaxoi tptXoTiftoC-fttfra Std. xb xotvbv 

avxdtv XvaixeXeias, }}t> na(>i%ovxni xoii- avvaX?.dyfiaat, noXXoie opiXovvxes xivSvvoi» tva xds kiiq*' «>M' oixticov (ex v. 14) B 

itv Sixntov B | 27 8$affxpofijs LB\ XQO- 

M || avxov LPli J xovxo) xb Af jj 2S xxtjfriv npt^ 

& B (J 29 ixxB&tiorji L \ 30 xai Tifaitrjv) *al 

om. B

CONTRACTIBUS 693 Nov. CXXXVI 3—5 

layftaai (tvijfitj. xouxo yao el 3tapawv yqatftiaiv rj ypauftaitioii 

t] Xoyo&eaiots, dre'xea&a$ avxov xal xXt]ôv6ftovs avxov nuat ngoiqxatv &ianit,»ftep xponote, OTJXCLST) xdli 

e.JVtx B habel £' A 62 p. 99 Zach. (argumentum notat B'T 11, 21 p. 624 Zach.); Ath. summam repetunt 

paratitla Ath. 17 § 6. 

c F § 1 summam Ath. repetunt paratitla Ath. 17 § 6. 

o nobis poslularunt, immo vero etiam amplius gtiam poslularunt, siquidem omnibus poliora iura iis concedimus 

in rebus quae ex eorum pecuniis emplae probantur. Si vero contractus sme scripto factus sit 

fiatvc, et ipsi pecuniam dederint vel species guasdam iquod maxime avud praepositos mensae argemariae 

fieri consuevit, mundo forte muliebri vel argenio ob talia dato vel eliam vendito) nec vcro pretium 

acceperint, tunc liceat iis tamquam sua haec vindicare, etiamsi hypothecas non habeanl. Neque enim illi 

atiena possidebunt, qui pecuniam quidem non solverint, sed qvae ipsts ab aliis data sunt frustra dctineant, 

verum sive heredes relinr/uanl, heredes eorum aut qnae pro ipsis sunt aut ipsa guae data sunt, restituent, 

sive heredes non relmquant, licebit ipsis haec vindicare, neve ulla hypolheca contra eos in eorum rebus 

ab aliis adquisita valeat. 

IV. Quoniam vero legem tulimus, ne argentariae mensae pracpositi ulira bcsses usuras fcnerentur, 

illi autem uos docuerunt se etiam sine scripto fenerari solere, nec tamen fidem sibi'servari circa vsuras, 

vtpole cum mutuum sine scriptis contraclum nec slipulatio interposita stt, [secundum illud quod vulgo 

dicitur non convenire ul usurae absque siipulatione currant, quantumvis multi sint casus in quibus et stne 

siipulatione tisurac et ex solo pacto nascanlur, nonnunquam cliam ne ex paclis quidem, sed sua sponle irtlroductae 

nihilominus exigantur); proplerea snncimus, ut non sotum ex stipulatione usurae iis, sed etiam cx 

non scriptis lales praestentur quales lex ipsis stipulari concedit, hoc esl usque ad bessem cenlesintae. Nam 

qui omnibus propemodum inaigentibus opem ferre parali svnt, eos par tton esl iniuria a/fici ex eiusmodi 

sublititate. 

V. Hoc quoque nos docuerunt nonnullos contrahentet cum ipsis instrumenta et ratiocinia conficere, 

(1 alia publice in foro facere, alia ipsos sua tnanu conscribere, qnibusdam autcrn ab aliis cnnscriptis subscribere; 

atque pelierunt, ut si quid eixismodi qui cnmipsis contrahunl scripserint, obnoxii ieneaniur ipsiS' 

que per eos satis fial, neve eo abutantur dicantgue se instrumenta quidem vel cantiones vel ratiocinia 

lola siia tnanu conscripsisse vet aliis scribenlibus liaec subsignavisse, nec tamen pecuniam quae tis continealur 

ipsis dalam esse: ut xndc hypothecas habeanl et usuras besses, etiamsi scriptae non sint, percipiant. Nos 

igilur, quoniam latia communia sunt et mulla consideratione egent, ad ea uti convenit respondcmus. Si 

quis emm publicum instrumenlum feceril, tolumgue sua mantt scripserit, vel etiam ab aliis conscriplis subteripserit 

sive instrumentis sive raliociniis. sanctmus, ut is eiusque heredes omnibus modis teneantur persotialibus 

scilicct actionibus obnoxii. Nequc enim lemere hypothecam dabhnus iis qui de lioc pactum non 

1 tjtryoev L a \ 3 7tQayft6xo>t> R \ rb om. B \ 6 ov\ 

ti L x 1 xxr>aovxnt L] XTTJOOHXO MB\ 7 xaxapaXvvxtS 

L | itSofJtva B vulg. | 9 ngoayivofidvots cum Ualoandro 

vulg. | II vbfiot'] Cod. 4. 2 26 § 2 | 12 xibv x6- 

*w»' B f LB' Anon. Bodf.) dyndtpov M 

H 13 8i B' v. L | 14 ovfitrtavw t>6vov\ ev/iftavovfidrov 

L | 15 oxi om. L* \ * ovxe MLB \ 8ia LB) 

*ai Sid M (| 16 xai xuy Bf, B' V. /. (| dy?dqrp>y M* 

a B { I niroTf 6 vSftos Bf J 

17 ixolfitai L a \\ 18 XtnxotrjxoS dotxeia&ai t» | 19 avvaXXdooovxtt 

L B 1 noiovvxtt L \ 20 dyogaU L a | oixtiq) 

iSia L\2\ yqdyattv LB) y(>d\pouv M\owaX- 

Xdaeovrei B\%1 anoyorjo&ai Ll2'i avioiv Haloander] 

aiaoiv MLB \ 24 vnoitrxnS MB] xal ino&^xaf L 

J 26 npbs om. L a \ 27 xn\\ TJ Ilaloander; malim tj xal

Nov. CXXXVI 5. 6 694 DB AROENTAEIOKUM CONTRACTIBUS 

jxspoovaXlatS. ov yap av jtgoxelQtos Soiij/uv VTto&qxqv xoie xovxo fifj av/iipcovqeaoi, nXijv si firj Sttr&tiij iv xdis 

ypaftftaatv bXcot vnapiitvxtov ftvqpt] yeiofidvrj, (*«*) r\ vno&oivxo xa iavxdiv rj xovxo yovv xb aizlovv jrpoj- 

&eiev xtvSvvq) xdiv vnap%6vx av axxols, tj bXoJS n tp&tyj-ovxai JJ ypdycuev xoiovxov ondiov «S vno- 

&qxqe kvvoiav qidpei. xoxe yao xal XTJV vno&rjxrjv avxoXs napdxo/tar, d>S firytt TTJV xa&6Xov avaiv xav rofiov 

1 xwv rjfiextptav owxagdfcai (ir\xa avxovS dnooxepijoat xrjs Svvaxrjs ffojj&eias. Toxov 8d, et ftav (njxbv ovft- 5 

wcoviioaiev. xbv avftnecpoJvT]uevov elvat. ei Si xovxo uovov ydyganxaty tos inl xoxq/ xb SdveiOfta awdaxtj, fiq 

Svvaafrat xovs avfi^di.iovxas fo'ysiv, 10 

ovx av Svvatxo xoxov ^diov ttTiaixeiv, xov fiirxoi 

Xotnov xavxa jiagaxTjfyovfisvots aneq 6 naqav êlos vofiot SiSaioiv avrols. 

CAPUT VI. 

Eis ixsivo ftdvxoi xai eyoSpa avxotS fioTj&ovftav, oisra ei h*yo&iaia npotpdooiTO fxpvxa ^rjxws ixaavqy 

aixlav iyysyqaufidvtiv ets rjv SeSoxat xb xgvaiov, 6 Se inoyodipetav dv xoTs avxols Xoyofreoiois, el xal axiaxtjv 

avxbs oixeiq %eiql xrtv aixiav ov yqay/aiev, rj xal 6(ioXoyiav xiva vneo xoirov 7iotfjOaiTo tXxa dv Savetoftaxoi 15 

9yr\(iaxi etrs iv SictXvoecos ttxe xal dXXeos, firjxdn Svvao&ai xbv rovxo npdgavxa xcuv xaxa fitQOS aixiav 

anaixsip xas anoStiêiS, 3iXi]v ei ftrj xaxa itegiovolav oqxov ijtayayeTv fiovXoiio r\ avxq> ij xXrjoovofioiS xov 

Savaiaavxos. xovxo yap (xovov aircy napdxofiay, eXoto ftdvtoi xd>v xv avapyvpiq napaxofidvtov xQovon 1 . tl 

yop xal avxbs (f&daet napsX9tiv 6 xpovoe, ov$i o(txq> fiaovrousv avxovt' xovxo onsp xal iv xoit xn&uXov 

voftois iypatpaftiv. xalxoiye ovSi tovxo ix?H v ' r ° v Y&Q oixtict êtoJ yodxffavta rj xal Sovra Xoyo&ionyv 20 

7iov Sixaiov i)v ovxo)t ixuaXrj xafreaxavat xai vouiêtv, tuS xa ftr) dtSo/idva yoagretv; 

('EniAoyos.y Ta toiwv itapatsxdvxa rt(ilv xal 8ia xoiSe xov 9tiov jipayiinxtxov SrjXov/tsva vdftov 

r\ xe aij dv$o£6xrit xal nde irtpot xrti Tjftaxdpne noXixaicte dp^tov dxdoaia yvXaxiEiv eis xb Sirjvexei aTievaaxa, 

noivfjs librarum auri decem intxstftevrjs xaxd xd»v xavxa napafia.ivlvxa>v ri izapafiaivea&ai avyxoipoivxav. 

D. k. Apr. CP. Belisario vc. cons. [a. 535.] 25 

fecerint, nisi omnino in scrijttis bonorum mentionem factam esse prohetvr (et) aut sua ipsi pignori obligarint 

aut sallem hoc simpttciter adiecerint 'periculo eorum quae in bonts habeant', aut denique 

f 

tale aliquid dixerint scripserintve, guale ad hypothecae cogitaiionem ducat. Tunc enim hypothtcam 

uoque iis praebemus, ut neque universam legum nostrarum naturatn contttrbemus neque ipsos auxilio 

quod praestari potest privemus. Usurae autcm, si quidem certas pepigerint, pactae valeant. Sin hoc 

solum scriptum sit, mutuum sub usuris esse contractum, contrahentes aicere nequeant, quoniam uswae 

definitae non sint, propterea non fenebrem esse pccuniam, sed per pracsumptionem quasi besses usurae 

nommatim expressae sint ita fiat exactio. Atque noc quidem in posterum observetur. In ratiociniis vero 

iam confectis, etsi mentio usurarum facta non sit (quoniam manifestum est apud quemlibet argentariae 

mensae praepositum contraclus sub usuris fieri, nec qui ipse usuras dependit, absque usuris tmpensam 

facere poterit), liceat iis besses usuras exigere, in posterum tamen ea obscrvantibus quae piaesens sacra 

Lex ipsts largilur. 

VI. In illo vero vel tnaxitne iis subvenimus, ut si ratiocinia pro/erantur quae definite singulas causas 

in quas pecunia data est inscriptas contineant, is aulem qui contraxit his ipsis ratiociniis subscripserit, 

etiamsi stngulas causas sua ipse manu non scripserit, vel etiam cautionem aiiquam de eo sive sub specic 

muttu sive transactionis sive etiam aliter confecerit, is gui hoc fecit nequeat amplius singularum causarum 

probationes exiyere, nisi forte cx abundanti iusiurandum vel ipst vel heredibus creditoris dcferre velit. Hoc 

enim solutn ei concedimus, intra ea lamen tempora quae exceplioni non numcratae pecuniae statula sunt. 

JNam si id quoguc tempus iam praeterierit, ne iurciurando quidem eos gravamus: id quod etiam in legil-us 

generalibus scrtpsimus. Quamquam ne hoc quidem fieri oporUbat: nam qui sua manu scripsit vel etiam 

ratiocinia dedil, eumqui par erat tam socordem fuisse putare, ut quae data non essent scriheret, 

Epilogus. Quae igilur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmalicam legetn declarantur, ea 

tam gloria tua quam qitivis alius rei publicac nostrae magislratus integra servare in perpetuutn studeat; 

cum poena librarum auri decem iis immineal qui haec vioient aut violari patianlur. 

1 ntpoovaXlan] noooantixdis B \ av om. M J 2 xal 

add. Zachariae, nisi anlea pro inapxflvxco* scribendum 

tit vno&rjxrji (cf. Ath. ti ftfj ydyovay vno&fjxrjs 

fivrifti]) | 3 avxdi L a | 4 (fdpot B 8 5 iavxovS L a | 6 8i 

otn. B (j xb om. B \ 1 xpvaiov) XQ eoi Haloander | 8 npoa- 

Xtjyiv Af H 9 intl M y yivo/tdrots L | pvrjpij f**] f] Anon. 

liodt.] pr] (tvriftri i cum Haloandro H l d vulg.: l g f) fii) i om. MLB 

B 

110 inl LD] we inl M H aoyvpov] oyvpov] aSixov aSixo L* g xb 

, „ - Zachariae || oi om. JB | 

«otxo MLB, (ftrj) TioiTjaoixo Hombergk mala 

diaXvaatoe L || atxidiv] avxdiv B fl 17 xXrjoovofup 2? | 19 

wd-doa^ L\ f&doot AIB || 20 voftots) Cod. 4, 30,14 f 3 

idyypdyafiav $t g 21 xai delendumi D 22 vopov ML*\ 

xvnov L a vulg. g 24 librtfrum aur\ decem rjxot £fvv 

i Xtxpuiv M AtxptSr XQvoiov Sdxa L\1b subtcr. iyeayij 

xaXdvSary 'yinpiXicov vnaxaias BtXtaapiov Atfu d, k. 

apr. cp. pp. bilisar. rc. conss. M (quod Zachariae probat 

interprctatuM poat Belisar. TO. cons. t. e. a. 536, addtnt 

fortaste emendandum etse XV k. Apr.)> dat. k. april. 

ppo. baail. anno /u/." (om. tubtcr. Iul. codd. rtllM fu]rbf 

fiapxiov fuxa xfjv vnaxslav Baoilalov xb tt Thtod. 

quae perperam repetita etse videntur ex tubscriptiotn R9~ 

vellae aequenti CXXXVII a Thtodoro appotita.

DE CREATIONE EPISCOPORUM 695 Kov. CXXXVII 1 

PAZ 

nEPI XEIPOTONIA2 Eni2K0II2N KAI KAHPIK2N. 

f IOV Seoitoxov 'itjaov Xotoxov xov &eov fjftdfv AvxoxoaxtoQ KaiaaQ (f iovaxtvutvfis avyovarot niigca payiaxQta 

iffixioty M *O nirxbt paatXsvt /7rrpq> payiorQtp Ath. || 

'Avxtxbs 'AXnvtxbs et in teqq. tvatfifjt et vtxrtxi)t tupptevi 

{cf. itucr. nov.XVll. XLIIL CXXXIV; edielum 

VII al.) |j *Ay L X C | WtqatfvXax^S C \ 11 dl 

TtiTiiOTivvrai C\ 12 xi om. C|| xoixov C v. l.\ xaxa- 

Xttv om. C 0 avaoxa.fttfra Serimger) dvaoxo~ 

ftt&a (dvaoxolut&a C untu) MCL | 20 yivrofrai C 

plerique | 21 9n

Nov. CXXXVH 1. 2 696 DE CKEATIONE EPISCOPORUM 

yttgôi inixEXQttvfiivoi evxta&at vjrip xov Xaov dvdgioi x?jS xov 9eov vnriQsaias siiQefrelsv, mus V7iio xa>v r 

Xaov nX7]fifteXt]ftdxa>v i^tXeovaât 8vvâovxat xbv •freor; oxi 8i xas ££v Cv.L, om. L | 20 

col. 477) 6 vov om. Greyor. g TJavXov\ I Timolk. 3. 2. S. 3 Basilius epist. 188 (ad Amphilochium) eap. 12 [Mi 

(cf. Tit. 1, 7 «7.) g 5 xnvoot xal C Gregor.] xavoaiv rj Patrol. XXXII col. 681) g 21 Btyaiwve BasiL, C.v.L[ 

ML Q in. *ni nQtafivxigtav £ra£» Gregor. |j 6 vrttpn~ navxtXwe C Bnsii] om. ML \ anexXaioa CL Basil. 

Xlovs C, Gregor. v. /. | dXrjmovt tv itaat xal dvBTid- anexXeioe, xal xois xixxofiivovs ix xoixtov Af 8 22 xayovS 

Gregor. | 7 xijv C Gregor.\ ?i(»oS xrjv ML \ 8 6 vova\ Synodi Nicnen. can. 3 {Manti Conci/. eoli IIp. 67 

avios] l. e. cap. 71 [coL 479 Afiyne) | 8$i xa&ag^rjvat C || 23 ftrjxM inloxoitov firjxt zxgioBvxtgov (iqxt Sidxo- 

WTZQOXHQQY L I 11 Fwyopiot] Lc. cap. 73 (ro/. 481vov 

C [| 24 nvl xdtv iv xtp xXr,Qtp Syn. Nic. \ 25 « 

Miyne) g 12 xbv ante npooxdiijy coll. L R T17S &eiai ftrj aQtt firjxtga C Syn. Nic] ti dpa ftrjxtQa L ti ftij 

XtnovQylas C XTJS dXq&tiae Grtgor. (J 13 dyyiXXiav iinapa 

A/ vulg. | >J 9tiav\ fj dSiXarjv tj 9tiav Syn. jVic. 

litura rx aXXtov) L |j So^daovxa] So£doovxaS xal ini { T} alterum del. Skutsch g £] 8t a Cv. L g n(>6soirto 

xb areo frvoiaaxTjQiov avaneftysovia xdt 9valat Greqor. naaay vnoyinv Siaixitptvys Syn. Nie. || 26 vbfwv noiov 

P 14 Sel] 8e M om. L || 15 xr\v om. Z. |) 15 iv xq> airxtp 

Xoycp} immo in laudatione Athanasii tpiscopi Alexandrini 

' C U 27 yiyrjjat CLB (c/. 594, l)] om. M

ET CLERICOBUM 697 Nov. CXXXVII 2. 3 

S r,s fiiXXei ijtiaxonos vai(>orovelff&aiy xal jtpoxetftevtoy xiov ayitov evnyyeXitov inl xoiai ztQOto&noit \ 

Oftaxa noielv, xal Exaaxov axnaiv Ofivvvat xaxd xaiv d~tiaiv Aoyiatr, xai ivyoatpetv iv nvtoli, oxt ovta Sid doaiv 

OVXB Std vjtoaxaatv fj tpiXinv fj X"C iv V di-Xtjv oiavSrjjtoxe HQOtjxd&eiav, a/.A. eiSoxet aixovs xfjs opfrrjS xat xa&o- 

Xtxr,5 nioxaws xai aeftvov @iov xai vneo xb xptaxooxbv Exoe elvm, xovxovs iittXeâvxo, xai cixi ovxa yausxrjv 

ovte jicuSae Xaaai xiva ij; avxatv £%tiv rj juxXXaxtjv rj italSae cpvoixovi ytvtooxovoiv nvxove iaxvxe'rat rj &x ttv t 5 

T \Oi 

XOViOfitVCOV 

10 

jiooiconoiv 6 ftsXxiov x £ 'G 0T0VT J'^'!l T j? ^ntXoyrj xal xtji xgCfiaxt xoZ %ti xov oixeiov pa&ptov, ti Hi Xaixbs 

v. 3—4 aXX* siSoxst — ineXii-avxo ex B exscripsit BaUamo ad Nomoc. XIV tit. lf 28 p. 848 Voell., v. 4 

argumentum notant 'Pon. 41,1, Nomoc. XIV tit. 1, 28 et Nomoc. m ib. 

v. 6 sq. argumentum notat Nomoc. XIV lit. 1, 23. 

c. III tummas habet Nomoc. XIV tit. 1, 8. 9,1 p. 466. 538 Pitra; ipsum caput — 26 JJ x ei P orOi>l ' a ** & repetit 

Nomoc. m 1, 8. Argumentum notat B'K 8, 1 p. 382 Zach. 

conveniant, el propositis sanciis evangeliis de tribus personis decreta fadant, et unusqttisque eorum per 

sancta eloquia iuret, alque in illis scribat se neque propter laryitionem txeque propter promissionem aut 

amiciiiam aut gratiam aut aliam ullam affectionem eos elegisse, sed cum sciant eos reciae el catholicae 

fidei atque Itoneslae vitae esse et triginta annis maiores, et scire se neque uxorem neque liberos qucnt' 

quam ex iis habere, neque concubinam aut liberos naturales se nosse eos habuisse vel habere, sed el si 

quis eorum prius uxorem habuerit, ipsam quoque unam, et ne viduam quidem neque a viro separalam 

neque sacris canonibus [et legibus] prohibitam; sed ne curiae quidem nec muncribus addicium aut o/ficialem 

esse quemquam ex iis qui eliguntur se nosso, nisi in monaslerio non minus quindecim annis monachicam 

yilam curialis aut officialis sine ulla reprehensione transegerit; scUicet observatione quae prius 

a nobis dicta est ctiam in his personis tn decrelis quae de iis fiunt cuslodienda: ut ex tribus pcrsonis 

ita declis melior creetur eleclione et iudicio creantis. Exigatur autem prius ab eo qui creandus esi per 

eum gui creat libcllus cum propria eius subscriptione, qui rationem rectae eius fidei comprehendat; 

pronuntiet vero idem eliam sacram oblalionem guae in sancta communione fit, et preces quae fiunt in 

sancto baptismate ceterasque precaliones. lusiurandum autem ipse quoque qtti crealur per sacras 

scripturas pracstet, negue per se neque per aliam personam se quicquam dedisse aul promtsisse neque^ 

posihac dalurum esse aut tpsi qui eum creat aut its qui dccrcla pro eo fcccrunt, aut alii omnium ulli 

pro ordinalione in ipsum conferenda fadenda. Si quis autem contra observationcm modo memoratam 

episcopus creatus sit, iubemus ei ipsum omnibus modis ab episcopatu repelli et eum qui illum contra haec 

ordinare ausus sit. 

III. Si quis autem accusatlonem aliquam contra eum qui episcopus aut presbyler aul diaconus 

aut alius clericus aul etiam praesul monasterii creandus est, qualicumque de causa iiisliluerit, differatur 

eiusmodi creatio, alque prius fial cxamen accusationis, praesente etiam accusatore et quae ab ipso delala 

swit exequente. Quodsi etiam accusator rem destiluat vet exequi difTerat^ sic quoque is qui creationem 

facturus est diligentissitnam quaestionem intra ircs menses inslituat. Et si quidem eum qux accvsalionem 

subiit sive secundum sacros canoncs sive secundum leget nostras rcum invenerit, prohibeatur creatio, sin 

vero innoxius apparuerit sive i>racsenle accusatore sive etiam eo absente, fial crcalio. Accusalor autem, 

tive praesens non probaverit sive desliluerit accusalioncm, si quidem clericus sit, de proprio gradu depel- 

2 Xoytov Bt J ov8e L Epan. | 3 oi8i L* \ 8ia om. L 

Epan. 8 4 xovxovS tlvnt Epan. | ovxi B\ ovSi MCL || 

5 *ov8i MCL ovSi nriiSat — avxcov om. B { TtvaS 

avxbr C (

Kov. CXXXVII 3—5 698 DE CBEATTONE EPISCOPOEUM 

ettj, xbv ngovqxovxa ^ owygoytoftby vnopevixto. ei Si xis ngb 4£exaoea>s xbv xaxTiyogij&ivxa xnQOXovrjeti, o 

xe ê«ÔTO*T-ffots xai 6 x Ei QOTOVT}&sis TTJS iegoiavvtjs iîo&sta&cJ 

CAPUT IV. 

'EneiSfj Si xb xois xavoatv eigtj/idvov Tttoi xdiy avvoStov xtov ocitoraxcov Irtwxoneov xcov dfttXovaaiy 

* ixdaxrjv ina.g%iav ylvta5"«* fit/CQi xov vvv • • • • • firj TxagawvXax&iv xtov dvayxatoxdxtov iaxiv ijtavogfrcoaai. 

oi ftev ovv ayioi anSoxoXot xal oi ixaxegas digioav oevxsgov ixovs ixaaxov yivea&ai avvoSovS 5 

xAv oaicoxdxoff iegetov rjxot Innjxonarp iv ixdaxr^ inngxiq, xai xa avapovfifvovs ftr] k'xovxae Si Sixatov dXXovs imaxonovs x t iQ oxov ^' iV t naga Si xols oatcaxdxoiS 

ftrjxgonoXixati sxdaxrjt inagxins xovt vn avxcHv x et g OTOVOV f ie ' vovS i ^V V T< * s xivovfiivas aixias i\ xd naga 

xtvtov TtgoiayyeXXoftera rj ngotpdaet nloxeoie rj xavortxcijv ZflXTjoewv tj Sioixrjaecoi ixxXrjaiaaxixwv ngayfxdxav 

Tj negl dmaxoncor TJ ngaa/3uxa'gcoy rj Staxovoiy 7} dXAcov xXrjgixwv fj ntgi Tjyov/ievcov fj fiovaxdiv, r\ Titgi 

xaxeyvcoeftsvov ivov /3i /3iov rj xai dXXcov xtvdiy StofttvoJv f inavog&coaecos g xivcla&at XB xal JIOOSTJXOVTCJS it-exd&a&w, 1 

xal xrtv in avxdis 

HQoievai xols 9eioit xavooi xal xoTs rjfiBxeQOit vdftoti 

CAPUT V. 

Mfj ftovov Si iy xate xa&* Ixaaxov fros ysvrjoofitvais CvvoSois xavxa tyjXEiofrai, aXXd xal oadxtt ar 

nvss xaxTjyogtj&tisv xiov iegeoiv jj xXrjgtxaJV fj tjyovftevatv rj ftovaxdtv rj negi Ttiaxeme ij ntgl aiaxgov fiiov 

r\ tos itagd xois &elov$ xavovas xi Siajigaxxoftsvot. xal ei ftiv iniaxonot siij 6 xaxrjyogoiftevoi. xbv xovxov 

fiTjxgonoXixtjv i^sxdtsiv xa Xsyofxara, ei Si ftr}XQO7ioXlxrjs eXrj, xbv ftaxagtcuxaxov agxttnioxo7iov v 2aitxtn(}g[cp f/Tjvi] ttttxa xby 'Oxxciflgiov uijva LU\ xois) xwv xols C v. l. xols xe Cv. l. 

tl Q°- 

TpvijoaS M a \ 3 xavociv] Apoitolorwn can. 37» Sj/nodi 

Antiochenae can. 20 (cf. Nomoe. XIV lit. 8, 8) R 4 ftrj 

7xagct(pvXax&ev MCL Nomoc.] iaxi ftfj itagnavXax&iv 

B* netfaxfri» (om. fiq) Nomoe. m ^ fttj nagty>vXax&i) cum 

Haloandro vulg.; hintum indicuvi ila fere tvppUndum

ET CLEBICOKUM 699 Nor. CXXXVU 5. 6 

xovxatv yaq ovxto tpvXaxxofxivcov xal oi laixol noXXrjs ivxev&ev negt is ifjv 6Qd"r,v ntoxiv xai 

(liov nfMxonTJs te xal dnavoQ&woeajs d^toj&TJaovxat 

CAPUT VI. 

JJQOS xovxott xeXtvofuv ndvrois imoxonovs te xal 7tgsa/2vxi nioxoxdxcg A««j> igaxovo/icvqs xi\v S~slay npoixofiidrjv xai xijv ini TQ> ayicp Banxiafiaxt jipossvxqv 

nouio&cu, jtQos xb xdvrsv&sv xat xrii* dxovovxtov ifrvxas eie nXtiova xaxaw£tv xai xt]v nQOS xbv deanozrjv 5 

&eoy SiavioTaa&cu SofcoXoyiav. ovxtos yag xcd 6 &elos dnd exoXoS dtddoxci, Xiycov iv x\, tipbs Kopivfriovs 

yrjwTjj imaxoXfi' inal idv svXoyyotjs r nvavfiaxt, 6 dvanXtjQuiv xbv xonov xov iSidxov 

7td>S iget xb 'dfiijv xqi êqJ ini XT\ ojj ei>%a(}iox{q; ijtatSfj xi XeyaiS oix olSe. ffv /liv yaQ 

xaXdHs eixagiaxels x g , dXX' 6 ixtQOS Q ovx olxoSofieliai. f xai ztdXiv iv xfj fj npb: p 'Pcofiaiovs f ovxtos Xeyef y 

xapSict fiBV yd.Q ntaxevexai eis Sucatoolvtjv, exoftaxt Si 6fioXoyeixai ele atoxrjQlav. Sia 

xaixa xolvvv ngosqxu xr\v inl xfi dyiq nposxofttdji xal xas dXlat nposevxds fitxd cpcovrjs TUIQO. xdiv oaiaxdicov 

iniaxoncov xe xnl ngtopmepcov TtQoiftQeodâi xq> xvglqt rjfiaiv 'iqoov XQKJXIO XM &*(£ r,udiv avv xxr,QOS rjfiaJv 'itjaov Xoioxov dnoXoytjaovxcu xal oiSi rjfitii xavxa 

1 yivcooxovxeS iv 

avxwv T« xdjv aQxovxorv xal xwv ntt&ofiivatv avxdls xdfcecov, toe eintQ firj xavxa naâawXdôvaiv, iaxdxate 20 

2 vnofHXTj&qaovxai ii^cooiaiS. Befiaiovpity Si xal Sia xov naQOvxo» vdftov anavxa xa jtao Tjftciv ir Siayogois 

Siaxdêai vevofto&exrjfieva TIEQI xe iinaxbnoiv xal npeoflvxJQCov xai Xomd>v xXrjgixwv xai nqos yt 

t-evodoxwv xai nxtoxpTQoatav xnl ogcpavcnQOipcov xal xav Xmncbv oaoi elaywv oixtoy jiQotaxavxai. 

'fiov fj afj tvSoôjije 

Sia nqo&tfidxav xoaa. xois Ofvrj&eis xonovs xrji fiaotXiSos noXecoe nQoxifrenivwv tis yvdiaiv ndrxa>v ayayiiv 25 

anovSaadxo? xal xaxacpavij notrjoat xols -leHv inafxtojv rjyovfievois. Dat. Yll. k. Apr. CP. imp. dn. Iustiniani 

pp. Aug. anno XXXVIII. post cons. Basilii vc. anno XXIIII. [a. 565.] 

c. VI pr. ex B repelit Nomoc. im XIV tit. 3, l; argumentum notat Notnoc XIV tU. ib. 

§ 1 tummarium habet Notnoc XlVtit. 8, 8. 

accusantur. His enim ita observatis laid quoque magno inde et in recta fide et in honesta vila progrestu 

atque emendatione potientur. 

VI. Praeterea iubemus omnes et episcopos et presbyteros non tacite, sed ea voce quae a fideli 

populo cxaudiatur sacrarn oblationem precesque in suncto oaptismate adhibitas faciant, ut indc quoque 

audientium animi ad maiorem conlritionem et de domino deo praedicalionem excilenlur. Ita enim sanclus 

quoque apostolus docet, cum dicat in priore epistola ad Corinthios: namque si benedixeris 

spiritu, quomodo is qui privati locum obtinet post tuam gratiarum actionem amen 

deo dicet/ quoniam quid dicas nescit. Nam tu quidem bene gratias agis, sed alter non 

aedificatur. Et rursus in epistola adRomanos ita dicit: corde enim crcditur ad iustitiam, ore 

autem confessio fit ad salutem. Propterea igitur quae in sacra oblalione fiunt vreces ceterasque 

clara voce per sanctissimos ei episcopos el presbyteros offerri par est domino nostro lesu Chrisio, deo 

nostro cum patre et spiritu sancto, sciantque sanclissimi sacerdoies, si quid horum neglexerint, et terribili 

iudicio magni dei et servatoris nostrt lesu Christi se rationem reddituros, et ne nos quidem haec 

1 cutn comperiamus quiele passuros aut impunila relicturos esse. lubemus autem etiam provinciarum 

praesides, sx quid eorum quae a nobis sanciia sunt neglegi viderint, primum quidem meiropolitanos el ceteros 

episcopos compellere, ut pracdiclas synodos celcbrent atque omnia impleant quaecumque de synodis per prae~ 

sentem legem praecepimus; quodsi eos moram faccre viderint, tunc ad nos referenl, ut a nobis conveniens 

emendatio procedal conlra eos qui synodos ceCebrare differant. Sciantque et ipsi praesides et officia quae 

2 iis obtetnperant, si haec non observaverint, ultimis se suppliciis subieclum tri. Confirmamus aulem per 

praesentem quoquc legem omnia quae in divcrsis constitutionibus et de episcopis et presbyieris et cctcris 

clericis ac praeterea xenodochis ct ptochotrophis et orphanotrophis et celens quicumque sacris domibus 

praesunt a nobis sancita sunt. 

Epilogus. Quae igiiur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur lua gloria per 

edicla locis consuetis regiae civitatis proposita ad omnium notiliam pcrduccre et provinciarum praesidious 

manifesta facere studeat. 

1 yag om. C | 6f>968o}-ov Cv. 1.1 2 Tf om. Cv.l. g 6 

OVTWSJ iv xovxqt C | 7 nqoixrj om. Nomoe. m m. 1 | dntaroXfj] 

imaioXJj ovxos C. Paulus ad Cor. I 14,18. 17 || 

iav\ firj add. L* $. v. fi tvXoyâets Nomoc. m ivXoyrji C 

{idtm meliorei cod. NT) \ T om. NT. eodd. meliores | b om. Nomoc* 

B dvanXrjQovv Nomoe.** | 8 iQtX\ linot L 8 9 Paulu* ad 

Rom. lU, 10 | 10 fiiv om. NT tibri meliores | ctoua J/[j 

dia om. Cv.l. | II tvxdi D* Q 12 xe om. L | rifidiy om. 

Nomoc.* m | 13 ra» ayiq» CL NomocA 1 "] T

Nov. CXXXVIII. CXXXIX 1 700 DE USURIS 

CXXXVIIL 

DE USURIS SUPER DUPLUM NON CONPUTANDIS. 

Imp. Iustinianus pp. Aug. Hermogeni magistro officiorum. 

Manifestissima est nostri numinjs constitutio, quae usque ad dupli quantitatem exactionem debiti 

concludit Si igitur creditores tui quidam in duplura acceperunt, alii adbuc minus consecuti sunt, hi qui- 5 

dem qui iu duplum ex usurarum quantitate per diversa tempora consecuti sunt, Dullam adversus te inquietudinem 

proponere concedantur, alii autem, si simili modo repleti fuerint, eo mpdo silere conpelluntur; 

et si debita sua consecuti fuerint, feneraticias cautiones recuperari, vel si reraauscriat, suis vlribus vacare, 

si preces verae suut, praeseutis oraculi Banctione deceruirau3. 

10 

Nov. CXXXVIIl Latine tantum extat in Appendice Iuliani const CXXXUl p. 197 Hanel (kp. DLXXXVJII 

7«/.» Jcp. DLXXXIX lut." kp. DLXXXVI lut.'). — EpiL Thtod. 138 (inde L et B 23, 3,78.79 m. •= £'T 11,10 

p. 624 Zach.) 

PA6 

2YrX2PH2I2 ITO1NH2 nEPI T2N A0EMIT2N TAM2N. 

'Ev ovdftaTt xov Ssanoxov 'Irjaov XQIOTOV XOV &eov r\fiu>v jilxov.ydxtOQ Kalaao 4>Xdfiios *lovoxtviavbs qp 

(xotjTi x, 

xovS xaxaflaXXofJBvovS xoxovs xaxa fispoi cod.Tfieod.)xb 

SinXovv ftrj vncQpnivEiv (BaaiXtxij xpian HBQI XOV eii xb 

Stn)j>vv geovrus xoxov add. cod.Thtocl.) Theod. veapd pXrf 

egftqvcia na>5 oi vneo xo SmXdeiov xoxoi oi naQt%ovxcu 

M 3 pp] perpetuus /u/. r ||Herniogeni magist.ro J hermogeniano 

Jul" ermogenianus lul." (J 4 et IulJ \ outninis 

A. Auguitinus) numiois libri |j constitutio] Cod. 4,32, 27 § 1 

|| duplu lul.* duplicem Iul.' || exactionem P. Pithoeut) et actionem 

libri\\b quidam /u/.*»|j6 quantitatem /ut**||nulla 

Jut."\\ 7 conpetantur Iul. w || alio IuW | si om. /u/." Q fuerunt 

eum tnudo sile de re compellentur lul.* |J 8 debita sua consecuti 

fuerint, feneraticias cautiones recuperari Zachariae) 

debita subsecuti fuerint, feneratitias (fenemtitia IuL b ) cautiones 

recuperare (recupcrarcnt lul?) libri (debita subsecuta 

fuerint fencratitta, cautiones rccuperare Hdnel) | remanserit 

/u/. r || euacuare IuU* | 9 praescnti Iul. v fl oraculis 

IuL w | aotione Iul. w pertinet (cf. Theod. vm^/oTjxtu Si ro xrifisvor iv xp 

ff veapq TIBQI xd>v xuxatv xd>v jtoiixtxuiv xqrliuxx(u)'\ 

\ 10 hiatum indicuvi, intercidit ulterum caput, cuitu argv 

mentum tervavit Theod. Fldaa &e(a xai paeiXtxij iQui\vtia 

iaxvv ex 

actionem lul.' y dectmimus] in librit 

additur clautula similis huio constitutioni graeca subsequitur 

quae iubet ia his tantum qnae oiuilates mntuantur 

(niutantnr /u/.*») locum non faabere (lucum non 

faabere om. luL**). Quae adnotatio ad novellam CLX 

et vd/tov (c/. rubr.) quae ad adnotationem 

non recte refert Zachariae | anliquitu esse hoe rtscriptum 

anno 53G ex nov. XXII e. 46 pr. (/>. 181, 34) verbit 

'Eqfioyivr\v xbv T^S iv$6$ov fivijfirjs tequitur; ante 

annum 535 (cui adscriptum tst a Bienero p. 526. 533) 

datum este tx novetla eiti* anni CXXI, ubi verbis c. I 

xal tvayxoi &slov nooioaa&a* XVTIOV xxX. (p. 591,16) 

hoe ipsum rescriptum respici viaetur, Zacharine t{fid-U 

qui varias eonttitutiontt Codicii X. V kal. Deo. 533 eiden 

Hermogeni inscriptas este tnonet | 12 rubr. /7cp« cvyxoi- 

(n}o$ats a&eptxoyaftidiv Thtod. || 13 Vtjaov om. L | 14 

xoptjxi —— ixpipaxaiv addidi ex intcr. novellae CLIV 

(cf. nov. XII) I 15 xovs TVQltovt L" xfte xvQlatr L*, 

xwv add. cum Haloandro vulg. | 10 avftpd)xnnat L,

UT POSSIT ET CONSENSU 701 Nov. CXL pr. 

tal xde avroixovaas xai xovs ixii&ev r*%&ivxas xe xal xexfrwoo/uvovS cos tixos avxdis BVLovt xal StadoxovS' 

ovx eis Tiapdfieiyfxa iriowv xovxo iutQ tjfioiv &eojziad'Et', a?.X' eiSoxot ireoov jiavxot, tus ei xi xoiovxov 

aliTJoeie, ngoe xcp ftrjSevbt xvyxdretv itov nixox ?i&?& at dixaiav xr,s xuv yduov Xvaecos ab invicem separari iustam non habentes solutionis 

olx Mxovxat 7tg6Elv xtva &et>a7xeiav, xal fiaXiaxa tavimus his reperire quandam medcliam, magis vero 

Nov. CXL inler lustini novellas secunda Grnece extat in Mf. 411 {f. 375 loco nov. CXL notatur r, Qfi' veaga 

ovx iyQawrj tuSe coi ovaa iovaxtvov xov fitxa xlv iovffxtvtavov, iy^diprj Si ftexd XTJV avfinlriQtootv xw\> iovanviavcov 

otaxdêotv, rtv xai evprjorjS (pro evgâeis) yeyQctfifitvrjv). — Epit. Theod. 140, Athati. 10, 11. Argumentum 

notat Nomoc. XIV tit. 13, 4 p. 615 Pitra. — Versionem latinam anliquant exhibel lut.P in appendice/. 177* 

tx quo eatn edidit Miraeus p. 190. Inest etiam in Iuliani Ulin. tt Trivulz. 

et nati sunt et forle nasciluri srios et succcssorcs; non ad exemplum aliorum hoc sancientes, sed ut 

ccleri omnes sciant se, si quid eiusmodi pclierint, praclerquam quod uihil petitorvm impetraturi sint, el bona 

amissuros et praelerea pocnis corporalibus subieclos in perpeluo exilio victuros esse. Nec vero quisquam iis 

quos specialt liberalilate dignali sumus, aul eorum uxoribus liberisve qui sunl vel futuri sunt aul svbslantiis 

sive per sententiam lui iudicii sive alio ullo modo molestiam affcret. 

Epilogus. Tua igilur gloria quae nobis placuerunC et per hanc sacram pragmaticam sanclionem^ 

quae etiam specialis liberalilalis nostrae vim habei, dcclaranlur ad opus ejfectumque adducere siudeat. 

CXL. 

UT MATRIMONIUM EX CONSENSU SOLVI POSSIT. 

Imperator Iustinus Iuliano praefecto urbis. 

Praefatio. Mairimonio venerabilius nihil est hominibns, unde existunt liberiet gencrum deinceps 

sequentium successiones regionumque et urbium habitaliones el optimus rei publicae stalus. Propterea nuptiae 

ut contrahentibus ita felices sint exoplamus, ul numquam sinislri daemonis opus fianl, neve coniuges inter 

se separenlur, cutn iuslam matrimonii solvcndi causam non habeant. Verum quoniam difficile est inier omnes 

homines hoc servare (»» lanla enim multitudine fxeri iiequit quin aliquot eliam insanae sitnultales incidant), 

•par esse existimuvimus huius rci medelam aliquam excoyilare idque maxime ubi infirmilas animi adco 

1 suov»] suu (xic er corr.) L, om. eum Haloandro vulg. 

|)2 xovxov nao TJ/HOV &iartta94yxol malit Zachariae 

tine cnma | 4 i&Qiq ... Sirjvtxti L, corr. Kroll cl. 88, 37. 

n.CXL VI epil. j| 5 *ovxt L | xov aov Sixnaxr;g(ov L) xrti 

dixaoxixfjs eum Haloandro vulg. || 8 itpnyfiaxixov ex 

note olSiv Ath. | 18 *aQlaxrj dedi ex Iulf] aQlatrjs Af 

|l27TOirrov Scrimger] IOVXOVS M his t. e. tovxott Iu& 

10 Incipit instim imp. noutlla constitutio ad Iulia- 

corr. L | conttitulionem recentiorem novella XII (cf. ud 11) nnm prefectutn urbi ilata («ic) quae ex greca lingua in 

aut eidem anno 535 aut anno 536, quibus annis Flori latinum sermoncm translata est Ut possit etc. cod.\ 12 

comitis rtrum privatarum in novetlU mentio eontinetur gotious eod. B 18 reipuplice cod. % 20 twe] ex eod. | 21 

(c/. nov. XXII exlr. p. 187, 9) probabiliter tribuil Biener ominis] homines cod., nutninis malit Krolt H 22 iolutionii 

p. 534 | 10 rubr. "Siaxt — yifiov M Ath.] Iltpl rov xaxa Oitnbriggen] absolutionis m. 2, absolutionem m. 1 co

Nov. CXL 1 702 UT POSSIT EX CONSENSU 

fv&a xa xjje fitxgorpvxtae ett xoaovxov dQ&efy, aJs illic nbi pnsillanimitas in tantum erigitur, ita ut inxal 

ftloos dStdXXaxrov lyyevia&ai xols owotxovat. placabilis horror fiat coniugibus una manentibus. 

xb ftiv olv naXcuov i%qv dxivSwtos tois xoioiiovs Antiquitus quidem licebat sine periculo tales ab indri 

dXXrjXav x&pi&od' 1 ** xara xoivrjv yroi/irjv re xai vicem separari secundum communem voluntatem et 

cwalveaiv xoixo nqdxxovxa^, ditxe xai vo/iovs xeTofrai 5 consensum boc agentes, Bic ut et plurimae tunc leges 

noXXovs io\xo Xiyovrds xe xal 8iogX,ovxas xai bona extarent hoc diceutes ct bona gratia sic procegratia 

xfjv ovxto nQoXovaav^ Xvaiv xwv ydfttov xfj na- dentem solutionem nuptiarum patria vocitantes voce. 

xqicp xaXovvxas wcovf}. vaxeoov Si xq> %r}s &sias Postea vero divae memoriae nostro patri pietate et 

Xiigeais ysvoftivq} rjfidiv naxgi eloe/Hsia xs xai oaxpgo- temperantia omnea ubicumque aliquaudo iraperantes 

cvvt) xois nconois fieâaiXevxoxns anavias vntpfla-10 excedenti visam est, qui ad suam utilem et firmam 

louivep, ngds xijv iaviov ^x^f^!» *» *ai fitâiav respicieus voluntatem. non autem miserias pusillanidnofiXtxfiavxt 

jiQuaipsaiv, ol ftijv tijs xcHv dXXtov xa- mitatis coniciens, leêm sancivit prohibens cum con- 

XamcoQov xt xal fitxgotpvxov yvtopijs oioxaoapivcp sensu coniugia solvi; quod nos quoque volebamns 

ydyQanxcu vofios tiQytov xaxa awaivtaiv Xvto&m nimis optinere in hoc ipso. Flurimi autem nos adxovs 

ydftovs' Sv yfiovXoftafra xal jjftele apoSpa xga- 15 ierunt inter se coniugium horrentes et abominantes 

x$iv xal fievuv if' iaviov. jtoXXol Si nQoirjX&ov et proelia discordiasque propter hoc domi contingere 

xbv JIQOS dXXrjXove yapov fitaovvris xe xai dno- accusantes (hoc quod valde doloriferum et triste con* 

--—7», yioXdftovs T« teai ftdxae oXxot Sia xovxo Bistit), dissolvere propter boc precantes conubia, vel 

yivufisvovi atxuofieiot (JOVXO OTCSQ Xiav inc68wov xal BI occasiones non babuerunt dicere, per quas Bind 

aXXcas dvKigov xa&emijxs) StaXvetv XB XOVJOV Seo- 20 timore boc lex dabat facere ipsos. Desideria vero 

ftevot, xav aixias oix ilxov Xiytiv, i$ av dSsios i et Btudium eorum pro bac re in aliquanto distulimus 

vSfios iSiSov xoixo nottlv avtols. xfjv Si ntol lavxa tempore, aliquando quidem monentes aliquando vero 

xoixtov intd-vfttav xe xal cnov8rtv int xtva %q6vov minaotes qiuescere eos ab inrationabili circa invicem 

dvefiaXXofie&a, noxi pev nnpaivovvxes noxi Si xai horrore et ad unanimitatem properare et melioris 

dnstXovvxts navaaa&at xov xax' dkX^Xmv dXoyov 25 fieri voluntatis. Agebamus vero plus nibil: quoniam 

ftiaovs IXQOS ofwroiav xe %a>$eiv xal rrts xaXXiovos [vero] difficile est inmutare semel detentos inratio* 

yivto&at yvcofirjs. inodxxofttv Si nliov olSev, inel nabili passione et horrore. Forsitan enim contiogit 

SvtxoXov StaXXdgat xovs anag dXoyiaxq) nd&et xe xal istis et iusidias adgredi ad invicem et venenis aliisxtxQartjfuvove. 

iviovs yao xoixaiv avftîfitjxe xal que ad mortem ageatibus uti, ita ut nec filios eis 

imfiovXas x

EDICTUM IUSTINIANI 703 Nov. CXLI pr. 

iiv Si ftrjxm rae xsxayftivas notvas xjj Siard^n rov constitutas poenas in constitutione nostri patris ad> 

naxqbs inl xtbv xara owa.lvtoiv xovs ya/novs versus eos qui cum consensu coniugii faciuDt soluatv 

si yaq 17 afioi^nSov Sid&eais ioi>s yd- tionem. Si enim s xd dXXa navxtL, 1 Bolvuut. Certum autem, ita ut omuia alia quantaonoaa 

xols voftoie xal SinfSQovxws xais &eiats [rifidiv] cumque legibus ac praesertim sacris constitutionibus 

8tevxtu nsqi xe nostri patris dicta 6unt de nuptiis et filiis occasionixwv 

ydtuov xai xa>v naiSwv xal xcZv aixtdiv, rf£ a>v busque, ex quibus praecipitur dissolvi nuptias (si et 

imxBxânxat SiaXvetv xbv ydftovt i] xai koyov £&(>(£ 10 sine ratioae, non. autem cum communi coQseosu, seov 

xata xoivtjv fievxoi yvt6ftrjvt xa&dniQ 6 iwqdiv cundum quod ct praesens nostra constituit dmuitas, 

r.fimv Siaxaxxti &eoftos, xoixo nQttzxovxtov, xal xdiv hoc auentibus et disponentibuB poenia interpositis), 

8io)()ia/isrtay aixals noivav xQaxrtasi xal ix xov 71 OQ- optiuere et ex praesenti nostra lege per omnia babere 

ovxoi Tjfidiv vofiov xai Sia ndvxtov ££et xfjy iSlav TirtUtem propriam. 

i 15 

CEntXoyos) Ta xolwv jtagaaxdvxa iJ^ Sid (Epilogus.) Quae ergo nobis visa sunt et per 

xov napovxos p &tiov BrjXoifiava jf vd/tov / j rj aij j iv8o^6xrjs ^j praesentem manifestata legem, tua gloria per con- 

Tv xavxg SrjXovoxt axtXXo- 

Htvtav Sia^vyioy tchol. B* adsigniticantibus rebus quae 

ouptiaa RoWunt IulJ> \ 7 rjftdiv dtL Zachariae (c/. Iul.f) 

II10 imxirganxat] praccipitur (». e. dnnircuctaii) IulJ 1 

(iaaiXtlat xai inajtlas ^lovarirov Avyovaxov ftovs a 

{tie itt cod.) Alh. | 23 rv.br. IIIQI ituprov Theod. 7J«xxov 

My L in indice] 'ESixrov L in textu jj iustinianu M 

ind., \om. L ind. g 26 TjniiXrtot xxX.] ad terrae motut 

anni 557 (m. Oct. et Dtc.\ cf. Theophanet p. 231 ed. dt 

Boor) reete re/ert Zachariae H 28 /07 fiovXofiivos xxX.] 

II fj\ si i. «. ti luLP || 11 o itagcur] et (1. e. xal 6) prac- EzechieL 33, U (c/. nov. LXXVH^ p. 381, 21) H 29} ndv 

»en» luLf | 12 xai xwv BtcoQtafiivav ainali noivwv] et itoi Zuchariue] ndvxai AiL || dyaxaxrjs M\ aroxfjs 

disponentibut poenis intcrpositia lul.P { 14 xai Sta] xai L vulg. 

om. luf.P | 17 &ziov om. lulf | 19 subscr. l$iq>o)t>T)\h] 

inl xov ngcjtov Htovi 'Jovaxirov (iovonviarov cod) 3 *in addidi\ 4 mcrito contraria edd. contraria cod.] 

xol tvatfitardxov Thtod. XVII k. oct. M XVIII 6x- H istos cod. | 5 dissolutac m. 1 cod. (| 6 soluuntur m. 1 cod. 

IW^KJ; Ath. [c/. lul.P) § Chalccdone Iul.f iv XaXxrjdovi |j ita ut) nt om. pr. cod. | 7 ac praesertim sacris Miraeus] 

Ath.\ cp A/||imp. dn.— indiclione XV] dn. imp. iustino adposita sacrisque eod. ao potisaimum «acris cum Pithoeo 

pp. nug. ann. pritnun. (*»c) M impcratore et consule vulg. || 10 *autom] ct cod. || 16 uita cod. fl 17 manifesta- 

lu»tino pp. Aug. anno primo ind quinta decima Iulf tam cod. J lb manifcstata cod.

EDICTUM IUSTINIANI 704 Nov. CXLI 1 

xai xrjs paxyofrvfiiae xov tptXnv&ptunov &iov, Xva ftfj xara rrjv oxXrjpav xal afiexavorjxov rjfjuiv xaqSiav 

&rjaavpiaa}/tev eavxois opyriv Iv r^ftioci opyr/S, dXXa navxai fiev xd>y 7iovr\Qtbv inixrjStVftdxcov xni 7igal;f.a)v 

anooxeo&ai, /idXioia Si xove rf] uvaaga xai &ta} fttfiiarjuivrj Stxaiois dvoaCa ngdl-et avvcanivxai' Xtyofitv 

Sij xijv icjp dgoivcov y&OQccv, rtv a&itos xoX/iaioi xtvsS dgpeves iv agpeOi XTJV aCx^foavvrjv xaxsgya£,6fitr(H. 

CAPUT I. 

"Iofttv yaQ ix xwv &sia>v ygcKpniv SiSaaxSftevot, noiav o &sbs xoXnatv Stxatav inriyayt TOTS Iv J1086- b 

ftots ngcoqv oixTjoaat Sia xijv neoi xrjy fti^tv xavxrjv fiavtav, cosxt fiixQ* TOV vvv ixtivqv xfjv yrjv dafiiaxtp TIVQI 

xaraxaito&cti, xov &eov Sia xoiixov natSaytoyovrxos rj[iaS cosxe xt]v dvoaiav xavxrjv dnoarêcpea&ai Ttâîv 

XayLtv Si naXiv, ola TCBQI XWV XOIOVXCOV 6 &eloz dnoaxoXos Xiyet, old xs ol xrjs TtoXixeiae SiayoQCvova 

cutte ndvxttt 6 &eq> nQOtntativ, xal •jXQOiayyelXat xu> fiaxapicoxdxio Tcaxgnxo 

xr\v voaov xal xQonov 0'egansias Xafitiv, xal xaxn xo yeyQaftfuvov xaqnov iveyaeiv ftexavoias, Xva 6 iatq~ 

aatfitv inl rjj xiov fuxavoovvxoiv aeoxTjgict • ols xal vvv xois dgxovxas in^sX&tiv dxeXevaauev xov &tbv 1 

&tpct7isvovies tbv Stxaiaie Tjfilv OQyttofxsvov. xai vvv (tev ngbi xb xu>v dyicov rjueQaiv otfias ISovxti yrapoxaXoiftev 

xbv fiXdv&gconov &ebv ovxat fisxarorjcat xovS TW xotovxip xijs dcitfiovi xavxrfi jtQaêcat iyxvXi- 

O&tvras f}o(>{i6(>q>. cos firjSi Sreoov r\fiiv dnet-eXevoecoS So\H]vat xaioov. nooayoQtvOfitv Si naoiv icpi^rji xo 

xotovxo xi avvttoooiv iavxols Tjfj.apxfjO&at, cos si ftfj xai navoovxai xai TtoosnyyeiXavxet eavxovs xio fiaxaQto) 

xax(p naxQiaQx 1 ! T^» oixelaS int(it.Xriv xotovxiov aaeBcov jiQa^scov xbv &sbv t- 20 

oupevoi tioio XTJS dyine ioQxfje, nixpoxtQaS envxols i7ta£ovoi xiftcopiae tui ovoefitiis xov Xotnov a 

aîot. oiiSi ydg ivSo&rjosxai ovSi a/itXij&ijoexat 17 xov ixgctyfiaxos ^xtjatt xai Sioo&watf aie xovs ftf] nooiayyeXXomat 

iavxovs tXaot XT)$ dyias eogrije\ rj xai iftfiivoviat xjj aixij dot/3el yipdît. tva fth Sia xrjt ninl 

xovxo ga&Vftias xa& r}fid*v xbv &SOP napopyloco/xap, nga£u> naQogwvxei ovxcos doef}?} xai anr}yoQtVftitrtv 

xai ixavrjv ovaav xbv aya&ov nagogytaat &ebv eit xfjv dnavxtav dncoXeiav. Proponatur Constantinopoli- 25 

lanis civibus nostris. Dat. id. Mart. CP. '(/. 11) y 4 xf] xu>v agpevotv ipfroga L\iv om. L \ igyatptuvoi 

M" y 6 xov L) om. M 0 7 xovxov 31] rovxo L 

d avooiav M ] avofiov L | 8 vofioi] cf. nov. LXX VII 

c. 1 pr. U 10 dpiapxavofiivT} M [] xoiovxov 3/] TOIOVxovi 

£, xoiovxov toiovxove eoni. Zachariae | ipvXdxxtc&at 

aviovs L 1 13 ytygaft/tevov] ef. Evang. Matlh. 3, 8 

U xagjiois avvuetyxtlv (tic) L |J 16 tjfiepuiv] fiegcov L l ; 

tcil. dierum paschalium (rf. 21. 23) B tiSoxu L \ 18 

jtgoeayoQtvofttv L || 19 ** /07 nai L\ *i xal fiii M\ 

navaavxes L a || iavxdlt L \ 22 yap 37] yovv L | ngoa~ 

ayytXovxas ML Q 24 xovto Scrimger] xovxov M xov~ 

xov L {xovxcov eoni. Zachariae) g 25 clausulnm latinam 

una cum luhtcr. om. L J 26 ciuidus M (| tubicriptione cartt 

Theod. cp. da. iust. 3/ Q post basilio ne. oonsc. M

DE IIS QUl EUNUCHOS FACIUHT 705 Nov. CXLII pr. l. 

TMB 

nEPl T2N EYN0YXIZ0NT2N. 

AVXOXQUXOIQ 'lovort* iav6s Aiyovaxot Mapfrdvrj nptfiaxtov}. 

xuat notvds, 

iitgoi Si /itxa tb xifiatpTj&^vut xal iv i&oglq inifHp&rjaav. imioi} roivw olSi ovxoti xrfi 

avoaias dnioxovxo ngi avvlaxooat ytvofttvovs zjys aSixov xavxrii v.qa^ta>t. 

Nov. CXLII Grnece tantum extat in ML, c 1. 2. m B 60, 51, 64 indeque in Nomoc m XIVtit 1,14. 

Theod. 142 (inde E*\ Athan. 18, 8; summarium habet Nomoc. XIV tit. 1, 14. 

c I argumentum ex Ath. referunt paratitla Alh. 4 § 20. 

CXLIL 

DE IIS QUI EUNUCHOS FACIUNT. 

Jtnperator Justinianus Augustus Marthani (comiti rerum privafarumy. 

Praefatio. Qtiae ab imperatoribus qui ante nos fuentnt poenae in eos gni eunuchos facere 

audent coristitutae sunt omnibus tnanifestae sunt. Qnoniam autem nonnulli salute *ua contempta non 

ila pridem impium eiusnwdi delictum perpetrare omnino ausi sunt, proplerea alii eorutn dignus poenas 

dederunt, alii post irrogala supplicia etiam in cxilivm missi sunt. lam quoniam ne sic quidetn a nefaria 

illa aclione abstinuerunt, sed latissime patuit eiusmodi flagilium, ut compturies ex multis pauci incolumcs 

evaderent usgue adeo ut nonnulli ex ipsis gui servati sunt m conspeclu noslro testati sint ex nonaginla vix 

tres servatos esse, quis sxiam salutem adeo contannil, ut haec^ neglegat atque inulta relinqunl? Nam si 

leges nostrae eos qm gladium contra aliquem stringunt suppliciis subiciunt, quomodo fxeri possit ut caedes 

tam impudenter comtmssas et rem contra deum pariter et nostras leges factam praelermittamusi tlccessa~ 

rium igitur duximus eos qui haec talia audent per praesentem legem exquisitius perscqui. 

I. Sancimus igitur ut qui in qualicumque ret publicae nostrae loco qualemcumquc personam 

castrare audent vel ausi fucrint, si qttidem viri sinl qid id ausi sunt vel audent, noc idem patiantnr quod 

fecernnt, el *i incolumes evasninl, bona eortim fisco addicantur per eum qui pro Umpore gloriae luae 

tnagistratu fnngilur, el ipsi in Gypsum millantur per omne vitae suae tanpus ibi mansuri. Sin aulem 

tnulieres sint quae id faatmt, eae quoque punianliir, et bona earum per eum qui pro tempnre codem magittratu 

funghur f\sco addicnntitr, ipsacque in exilium millantur: ut qva tx impielate lucrum sibi adquircre 

putarunt putantve, ex endem svpplicium et amissionem bonorum suorum subeant. Qui vero id maudarint 

et personas ad hoc tradtderint, vel eliam domos aul locum aliquem ad hoc yraebuerinl vel pratbcant, sjve 

virt sint sive mulieres, eadem supplicia subire iubemus, utpote qui iniuslac tltius actionis conscii facti sint. 

3 Map&avrj] MaXfrdvrje in Ciliciam nri*sw tntmoratur 

op. Procop. hint. cire. 29, iilem Mnrthanius comts 

dometticorum in Actis tynodi Moptsuexlrnat a. 550 ap. 

ifansi Coll ComciL JXp. 274 276. 288 (r/ AUmanni 

noL ad Procop. L e.) \ xofttjxt npiflaxn>v addidi tx Ath. 

|4 /5*. a (eorr. 8") xov xwSixos xl. fi(f Sinx. a xni (f 

txlat ichol. M (id. Thmil.). Adde Dig. 48, 8. 4 f 1 | 6 

To om. L\9 HMpidvo&frT^vat L \ 11 crfpovTns L \ 12 

f M || ovxtoe napidtlf l> fl 15 rj M13) tj xnl L |j 

Epit 

xoXfiâavxat LD {cf. J6. 21. 23)] xoXâoi-xas 3f\ 16 

rj om. ffamoc. m | 17 S 7t8noitjxnat et »1 ntotiav 

MB) xt/iwp(ae L vuly. Jj 22 npooamov Nomoc- fl 23 

] L

Nov. CXLII 2 706 DE IIS QUI EUNUCHOS FACIUNT 

CAPUT II. 

jivxovs Si rois aivovxta&evxas ixQJQv P**' «?"> Ticdaiortoeov xpovtov, TCXTJV xeXevofiev ciixi xove ano 

irfi duodecimae indictionis xov vvv naqeX&ovxos xvxXov evvovxio frevxas jtaq ovxivosovv iv xonots xrjs ijfititons 

jioXtxtiat iXsv&egovs slvat, xai xaxd firjSiva XQOTIOV rj oiovSrjnoxs tlSot avvaXXdyfiaxos tit SovXtiav 

xa&eXxea&at, ftrjSi av(i@6Xcuov in avxole dyogaiop rj iStoxetgov xa&* oiovSrjnoxs xgonov rj xaxd nsqivoiav 

ytvoftevov r; xal yavrjaoftevov xpaxeiv, dXXa firjSi xas Xeyoftivas dvaxgiaeiS ini xole xotovxois ytvBO&at ngot- i 

tonois TJ ytvoftevat xgaxBiv' dXXa xai ndvxns xovt xoiovxoit awaXXayfiaai rb Xotnov iinovqyovvxas xdi avoy- 

XBOCD Bigrjfievat xsXsvoftev vnooxfjvat jioivaS. ei /uvxot Sta. nd&ot avfz/3rj SovXov BvvovxKi&qvai, xdxiivov 

xeXavofttv xr,S ilev&egiae xvy^dvtiv oi yag i£ a.QX,rfi ovxse iXev&egot na&ei cJs eixie xotoiixq> neotninroyrtt 

iavxtHv Sypvaiv ifcovoiav, r\v av &eXwat &eoanBiav eavxols nqoidytiv. xoie evvovxnj&ivxas xolvw ano xov 

ftvrjfiovsv&evxoi XQOVOV iv xfj rjfitxegq noXtteiq naQ olcoSrjTtoxe nqoiwnio ovxae xeXevoftsv dva^rrj&iivnt xai 

iXsvd"iqovt elvcn xnl fiT}8tnoxe sis SovXsiav xovxove xa&e/.xeofrat. ti /xevxoi &a(>oi)oovo{ xives l£ avxmv xaiv 

evvovxio&evxtov xtvae fxexa xbv naqovxa rjficav iniaxeXi' vofiop, Stdofitv aSeiav xai avxole xaiis evvovxto&eiatv 

tos ana£ iXev&soias ix xov naQovxos r\[iu.v xvxoZei vofiov, ivxav&a fiiv xi) xe paaiXtiq Txgostdvai xep xs xara 

xaigbv dytcoxaxcp jiaxgidpxfl xai xaiis ii>8o£oxdxois rjpaiv aoymxu TtgosayyiD.tiv, iv Si xciis inaQx^ aii To ^ £ xard. 

xonov oanaxdxoit iniaxonoie xal xoit xovxiov dpxovoiv, itp t\> nqovoiq ndvx\ liberiore tlructura iuvgendum Q 

tivai (v. 3): quod verbum (vel iXtv&eqova&ai) interciJitte 

non recte putant Beek et Zachariae \ xois om. 

Nomoe. m J 2 XTJS om. L | duodecimae udictioois Sarimger\ 

duodecimaenduae intvefttpetae M de£lmia iniva- 

fiTjOMwS L Sexdrr,: intviftqoetos M. t. v., B | naqeX- 

96vroi Af] dntX&ovxos LB vnt&X&ovxof Nomoc. m || 

3 rj B\ O77i. M.L I) oiovSrjnoxa ildoi ow

DE BAPTIS MULIERIBUS 707 Nov. CXLUI pr. 

CXLIII. Auth. CXXXII. CoU. IX tit. 13 

R DE RAPTIS MULIERIBUS ET QUAE RAPTORIBUS NUBUNT R 

Idem Aug. Areobindo (pp->. 

(Praefatio.) Leiris interpretationem culmini tantum principali competere nemini venit in dubium, 

cum promulgandae quoque legia auctoritatem fortunae sibi vindicat eminentia. Meminimus itaque pro 5 

raptu mulierum, sive iam desponpatae fuerint vel maritis coniunctae sive non vel etiam si vidnae siut, legem 

ante posuisse, et capitis subiecisse supplicio non tantum raptorea, verum comites etiam eorum nec non 

alios qui eis auxilium tempore invasiouis contulisse noscuntur, et non tantum parentibus mulierum, verum 

consanguineis etiam et tutoribus et curatoribus in buiusmodi dedlsse per eandera legem vindictam, et praesertim 

poeuis locum dedisse, BI iam nuptae vel desponsatae mulieres rapiantur, cum non solum raptus 10 

mulieris, verum adulterium etiam per huiusmodi temeritatem committitur. Et super alias pocnas raptoris 

etiam nec non aliorum qui cum eo fuerint patrimonium raptae mulieri yindicari per eandem legcm praecepimus, 

ut dotis etiam marito dandae legitimo copia per raptoris ei ministraretur substantiam. lllo quoque 

specialiter adiecto, ut nulla sit mulieri vel virgiui raptae licentia raptoris eligere matrimonium, sed cui 

parentes voluerint excepto raptore legitimo matrimonio copulari, nullo modo nullo tempore licentia mulieri 15 

raptae permissa raptoris se coniungere matrimonio: sed parentes etiam, si tali consenserint matrimonio, 

deportari praecepimus. Sed mirati sumus, quod conati sunt aliqui dicere raptam mulierem sive volentem 

sive nolentem, etsi raptoris amplcxa sit matrimoniutn contra nostrae constitutiouis tenorem, debcre tamen 

raptoris eam habere substautiam vel quasi legis praemium vel ex testameuto forte, Bi hoc etiam factum 

esse contigerit Qui enim talia dicere praesumpserunt, praedictae legis seriem intellegere non potuerunt. 20 

Nov. CXLIII (Authent. CXXXIl= Coll. IX tit. 13: gloss.) Latine tantum extat in Authentieo et in Appendiee 

luliani (IuU> f. 171, Jul." eons. CXXXII kp. DLXXXVII, IuV eons. CXXXIIkp. DLXXXIII, luW kp. 

DLXXXV, Iul. c [i. e. Coloniensis olim Wallrqfianus X 8]; ftr App. luL codice Iul.P simillimo recepta est in Lege 

Romana canonice compta e. 199 /. 101 [= /; unde transiit in Collectionem Anselmo dedieatam 7, 24 c/. Maasstn 

Sitzungsb. d. Wien. Ak. 1860,22]). — Constitutio secundum varicu codd. seripturas (cf. ad v. 3) et Areobindo 

(praef. praeL Oritntis) inscripta tt Leoni (quem prae/. praet. Italiae fuiste itatuit Biener Gesch. der Nov. p. 26 

not. 59, praef. praet. lllyrici Zachariae zur Gesch. des Authenticum p. 8 = Sitzungsber. der k. pretus. Akad. d, 

Wist. 1882 p. 1000) in corpore CLXVJII novellarum bis posita erat, n. CXLIII et n. CL. Utriutque lod summam 

habtt Theodorus 143 JJeQl yvvaixbs aonayeiarfi et 150 IJe^l nr,e yctftTj&elarje TQ» opndoavrt aintjy {inde 

L n. Qfty et n. gv\ B 60, 5S, 2 — 5 et ib. 6). Epit. Alhatu 11, 6, Anonymi in cod. Bodleiano apud Zachariae 

I4vdx8. p. 222 eiusdemque in Nomoc. XIV tit. 9, 30: uterque rubricam habet Uepi a^nayeiaê ywcuxos xai ycLftfjdtlotjt 

(yaftovfterrjt Ath.) T) mulierum 

et sponsatae et de (et om. v, et do om. w) qui 

rapiunt cas (ea w) Iul. ttw t Incipit alia constitatio de 

rapta uirginam uiduarum etmatrimonialiTim/u/.i'(«tni./); 

De tcrris uel domibus uel uineis quae relinquerunt ecelesiae 

Iul. e errore J et om. R vulg. | inscr. om. lul. bcn ', 

In nomine domini nostri iesu christi imp. caesar flauius 

iuitinianus alamannicus goticus francicus germanicus 

uiticus (aquitannicus /) alanicus nuandalicus africug 

(affricanua /) pius felix inclitus uictor ac triumphator 

setnper augustus lconi Iul.v / 'O avrot Titaxbt fiaoiXels 

tovarntarot apafttvSqi levedivt {proli4(>tol3iv8q>,j4iovT$ 

Tel Aiotvi) Athunatii cod. Bodl. [cf. ad subscr.) \ Areobindo 

vulg.] auriobindoa V ariobinda R arebinde T g pp. 

addidi\\ 4 Legis interpraet(ati)onc8 cit. Anon. Bodt.\\c\i\iaini 

Kculminis Iut* \ tantum Itamen ii 1 T x ) RVTl, 

/u/.« eorr.] thaytii lul* ta TTHN /«/.» yTHN Iu?.", 

TTNN Iut. e pr. | compere V 1 1 Tenit] ucro lul." | 5 eum 

/«/.* | qnoque] qaidem Iul. btat R auctoritate V'Iul. c P || 

nindicari Iut. r , vindicet vulg. 1 eminentiam IuL* \ 6 

raptum Iut. w |J mulieris V g tibi pr., sibe eorr. Iul.* | 

disponaate F 1 IUI^P g fucrit Iul. c I sive non] si uenit 

•ft'| bidue lul»> B iunt VT luL' | legim (lcge lul.»)] 

Cod. 9, t3,1 | 7 antea /u/.*('/?) vutg., ante appusuisse 

hl.P | potuisse R* | et om. lul.** | capiti F* / j subiaciise 

W Bubicisse Iul. tn ' e «ubisae T g supplitium T l Q 

Umen II 1 T l § nero luh" | comitcs (comtnites V 1 ) ctiam 

V lul.**»] etiam comites (comitem R l ) RT /«/.' vu/g. 

ctiam et oomitea IulJ> l | eurum] ipsorum Iul. r • • (et ?) 

•oruni IuU> pr. | 8 alios] et alios (aliaa / pr.1) Iu/.w l 

iquod prae/ert Zaehariae) | ei§] ex eis Iul. m ex /«/.' ei 

{trato *) MJ 11 anxilia V auxilio Iul."* | tepore /1 tamea 

R l T* I uerum consanûincU etiam (et T*) R VT] conttnjruinei 

»ed etiam luL* et oonsanguineis ted etiam Iul.* 

CoDMDguineia etiam IuL* uerura tamcn et coosangaineis 

ttiam tul.rl§9 vtprixuom. 77|jin] et /u/.», om. IulSlvutg., 

hominw t. v. add. T 1 1 eadem Ipr. | presentim Iul. v acriptis R 

prae- 

s vulg. | 10 nupta Iul." Bvel disponsatae IuL*f 

om. Iul. e U mulieres — raptus om. V 1 H rapiuntur lul." | 

aptus Iulf | 11 adulterium etiam] adultcrium et T etiam 

adulterium R lulf l vulg. | per om. 11 tcmeritate Iut. e Q 

et insupcr alias Iul. c et sponsalias Iul. b et si sponsatae 

IuL n> | raptorcs Iul.* rcctores IuiJ* | 12 neo non om. 

IulJ> / J aliorum] et aliorum Iul. ve | fueriut Iul bru> ] faerit 

Iul. e fuerant IulJ> l fuerunt RVTl mulierii R l | uendicare 

Tlul.*" | eundem R x eadem IuL* | lcgo/u/J» B praecepimns 

Beck] praecipimos libri fl 13 dotem IuL* doctis / 

|| et V || dando legitimo Iul. b dande legitima R 7 lul* 

dande ex lcgitimo Iul. w legitimo dandae lul.* l vulg. || 

copiam / copulari F | pcr] prae /u/.", om. R l |) raptores T 1 

raptori R l | eii Iul. we U ministrctur (ministratori R") 

RT vulg. | subitantia VT 1 Iul b **v D ille /u/. w illud Iul* 

corr., IutJ> 11 14 adiectum est ut Iul.** l \ ucl nirgini — 

eligere ma] in ras. 1 vs. ter. V\ oirginis lul." | raptae] 

raptac permissa V | licentia om. Iul. e pr.y /«/.**•», del. R* | 

ruptoTes eligi aibi matrimonio Iul. v raptori te mbdere 

matrimonio/ | 15 uolunt VT \ csccpto R l scepto IulJP 

|| raptoris Iul* raptae IulV \ nnllum modo Iut.f | nulla 

tempore /«/.» | licentiara R a V 1 V c /«/.»« /1 mulicru F 1 

Iul.P l | 16ipermissa raptori / raptoris permissa Jul. e | 

oontingcre T* | tedj ce IuL* pr. | si om. R l | talij illi 

tali T | 17 deporta cum tpatio 6 litL F 1 \ praecepimut 

Beck) praecipitnui /i'6ri, exilio add. Iul. c P l (cY. ad 708, 2) 

| aliquid R l Iul. tc | rapta Iul.f* | muliere lulfi | tiae nolentem 

siae uolentcm RV \ 18 nolente Iul.* | raptores 

IuL' | ampleia sit V Iul. H l) sit amplexa R ampleierit T 

implexerit /u/.» amplexarit Tul." | tenore Iul.P" tenerem 

/u/.* | tamen] tantum RTIul.* irritam tamcn ex /?() 

19 raptorcs Iul,* | eam ante tamon coll. Iul.*t ante 

raptoru R vulg. jj tubstantia Iul. b \ rel om. Iul. w | lebis 

Iui. e pr. || praeminm — 20 legis om. lul.* | tettamentum 

R x teBtamentis R* | hoo om. V || etiam om. JulJ t 

|| eue om. / | 20 oontingerit V contingnerit T 1 oontegcrit 

Iul.P | alia /u/.* | praesampserint /w/ v l| uries /«/.*

Nov. CXLIII 1 708 DE BAPTIS MULIERIBUS 

Qui cniin tale stare matrimonium, etsi rapta volncrit, probibulmus et ob hoc parentes raptae malieria deportatiouis 

subieciuius poenae, si buiusmodi cousensqrint matrimonio, quoznodo raptas imiliereg raptorum 

eligentea conubium praemiis honorasscmus raptae datis mulieri? Superfluam igitur eurum dubitatiouem vel 

m posteruni resecantes priorem legem per praesenttm interpretari cenauhnus. 

CAPUT L 

Sancimus itaqne, si rapta mulier, cuiuscumque sit condicionis vel actatis, raptoris nnptias eligetulas 5 

esse ccnsutTit, parentibus pra sertim uon conseuticnlibus, nec ex bcncficio legis nec ex tcstamento raptoris 

bereditatem accipere vel quocumque modo substautiain viudicare, sed praemium quod per legem uostram 

raptae mulieri datum est, ut raptoris et eorum qui auxilium ei tempore invasionis praebuerint stibstantiam 

vijidicet, hoc ad parentes, si ambo vel unus supersit, qui nuptiis specialiter non probaotur consensisse, ex 

tempore raptus ipso iure transferri, et patrimoniutn raptoris non iain raptam babcre nmiiercm quae couiugio 10 

se raptoris inqtiiuare oon pigult, sed iu personas trnn&ferri qnas snperius nominavinius eius non consentientes 

coniugio. Nam ncfaiios buiusmodi coitus poeuis corrigi, non praemiis competit bonorarl Quodsi 

parentes iam decesserimt vel buiusmodi scelcri consenscrunt, substaiitia raptoris nec iion aliorum qui facinoris 

fuerunt participes tisci uiribus viudicetur. Quam iuterpretationem nou in futuris tantmumodq casibus, 

verum in praeterifis etiam valere sancimns, tamquam si nustra lex ab iuitio cum iuterpretatione tali promul- 15 

gata fuisset, Areobinde pater karissime atque amautissime. 

(Epiiogus.) Quae igilur per banc lcgem nostra stafuit acternilas, celsitudo tua effechii mancipari 

obscrvarique praecipiat. Dat. XII. kal. lun. CP. imp. dn. lustiuiaui pp. Aug. auno XXXVII. pc. Basilii 

vc. anno XXII. [a. 563.J 

1 quia R* \\ tales ln!. e talem IULP tale in? /1] instarc Iul.P 

j[ nrntrimonio lul." matrinionium iiuit Iul.P l j| raptn] rapta 

mulieris Iul. e || ptuhibimus JuL bw prohibemus Ju(. c f l J| 

et] ctiam T x \ ob hoc] ab boo Iul. u > adhuo Iul.Pl boc 

/u/.* || deportationem Iul. v |j 2 subicimus pocnae R 1 V 

subiciemuB poenae R x Iul. e poene subiecimus (subiciemua l) 

exilii Itil.P l {c/. ad 707,17) || conscnserunt V consenserit 

/u/.* 10 B raptorum mulicrcs lul.P B raptores V 1 raptoria 

V 1 raptort-B raptorura R l || 3 conubio lul. brwc concubitum 

Jut.P l jj proemiis bouorassem Iul." H dantia 2' 1 , 

om. l \ mulieris R x Jul. ae . niulim dutis JULP inulicri 

doctibua / (J supcrflua /U/.*P || dubitatione lulJ> Q 4 intcrpretari 

om. Iul. e pr. g 5 censimus lul.*, om. lnlJ" jj cuiusque 

/ | sint Iul. c J aetatis vel conditionia Iul." pr. [I 

raptores IulJ B 6 consueaerit lul. e Q praescntim T x |j 

non om. T \ legis mo] neo om. Iul. b || raptorea / Q 7 bereditate 

Iul. b bcrcditatis Iul. w ad hercditatem T\ om. 

Iul.Pl | accipere iu/. 6 """] susoipcre RT l accedere VT* 

accedere iubemus lulfl fl quodque V% aed] uel scd R" 

|| prituum Iul. c Q 8 ut] et Iul." || borum V | ei auxilium 

li vulff. uuxilium et Iul. e pr., Iul." auxilium co Iul. v || 

pracbuerit V 1 praebuerunt Iul. v § sub3tantiae Jv/. a bona 

jR VXIIQ. 0 9 ncndiccnt T aindicent IU1.P 11| hoc] gi boc 

Iul. e fl'ad] a lul." fl parcntes R VT\ patrem /«/.»"» putroin 

uel ad inutrcm lul. c P l \ vdj uel ai /1| unum IuL e Q nuptiis 

specialiter] nuptialiter /«/.* || probatur V | concessisse 

Iut. a Q 10 raptus ipse Iui. PW raptfi subsc Iul. c pr., raptu 

ipso corr. Iul.' raptus hia pro / £ transfcrri] transferre 

quaa superius /u/.«"» transferri qua supcrius /«/.* transferri 

quua A' 1 (c/. v. 11) Q rnatrinioniuni lul.' matrimonio 

7u/.* in matrimonium lul." H tam luL* |) rapla Iul. b P H 

habere muliere Iul.^P" 1 muliircm babere /«/.* \ quaej 

quam IulJ> l Q coniungio Iul. e J 11 raptorcs lul. w \ inquinari 

Iul.P l \ pinguit Iul." || persona /«/.' pr. | eas V 

earum / corum Jul.P | conscnticnte lul." | 12 nam — 

bonorari poxt uendiccntur (v. 14) cnll. T g nefarius 

Iul.tP nepharium lul. v y om. T g otjbitus T /u/.* coitos 

lul.P B poenus lulJ> ptnitus /u/.*" 1 R corrigis /u/." 1 1| pn>cmiis 

luL* II honori /u/. fr ,,13 iam parcntis V\\ decesserint 

Iul. rc Q vel] qui V, om. Jul» Q sctleris Jul. bvve fi consunserint 

Iul. cvw § substnntiam lul. bc P' l | nec non] atque 

Iul.P 11 qui om. Iul c pr. Q participcs tacinoris fucrunt T 

|| 14 utribus IuL* |j uiudieentur /u/.^ / uendiccntar T\\ qaa 

/u/.*| furis/i 1 | tantunimodum /u/.* | lo in ptia ctiam T 

etiarn in praeteritia (in pracscnti3 v) /H/.*P/|| nostram /«/.* 

|| cum om. Iut? | interpretationim Iul TC | tali] t;i!i a 

nobi» vuly. |J pruroa • ta V 1 1 16 iuu.^c IUL^P J ariobinde 

Jul.bwc ariobande /«/.• ariob inrle ft arobinde T rriob« 

inde V, lco /U/.P / || pareiis Iul.P 11| kme R V clarissime T 

|j ntque amantissime om. T, atque — statuit om. IuL' | 

17 nostram VJal. cw || statui Iul." | equitaa .Bri tuae 

Ya/.«", om. /«/.* || efftctu Jul." cffectum lul." fectui /u/." 

|| manciparc Iul. v inanpari (man om. pr.) / || 18 praccepiat 

Iui. b precipias IulJ>, post hoe voc. in lul? l addHur 

uale (uele p) lco parens carissime atque aniantissime || 

subscr. praestant Jul. b P /, om. /u/. rtce dat. (dat. cat Iul.P) 

XIL kal. iun. cp. imp. dn. iust. (dumno nostro iustiniano 

Jul.P l) pp. a. {aug.IulP) ann. XXXVII. (XXXVI 

Iul. b ) po. basilii (basilio /«/.*) uo. ann. XXII. M*t l 

il-trfavqfrT} firjvi iowttp £zti Xg (J}a BaotXtiov xo 

Y.p (ip 143) Theod. n. 143. 150, dat. xaJlavStov 'lavovaQioiv 

CP. finaiXeiat 'lovaxtviavov tb is' (corr. Xg') 

fterd ri]V vnareiav Baciktiov 16 x{? Ath. Alterum 

exemptur (nov. 143) mense lanuario {anno imperiiXXXVI) 

ad Areobindum, alterum (nov. 150) rncnse Iunio (anno 

imperii XXXVII) ad Leonetn missunt este opinatur 

Znchariae in ed.; idcm postta {Silzungsb. d. Berl. Ak. 

1882, 998 sg., cf. opp ed. nov. p. 9) mutata tententia 

prius exrmplar secundum Athanasium (ubi pro xo Y.$ 

scribendum putat 16 ff) kal. Ianuariia anno imperii XVI* 

p. o. ltasilii anno II. (a. 543) datum esse statuit ad 

Artobindtim praef. praet Africae {diversum illum ab 

Areobindo praef. praet. Orientis cui inscriptae tunt nov- 

145 — 147 a. 552. 553): quem illo anno ad bellum CU.TI 

Alauris gerendum in A/ricam missum a. 544 inUrfectum 

esse refert Procopius de belL VanrfaL 2, 24—18 (indtque 

Theophanea p. 210—213 ed. de Boor). Quod scite exeogitatum 

quamquam ex ipsa forma latina noveliae o/r* 

9uam eommendationem habet, tamtn neque Uves corlicnm 

in numerit corruptelat ad duos annos diversos rtftrrt 

licel neque ficri potuiste putamus, ut noveUa a. 543 

tcripla post viginli annos inutala inscriptione tamquain 

nova constitutio denuo emitleretur. Probabilius «tt novcUtun 

Leoni pr. pr. tivt Italiae tive Iliyrici ttvt A/ricat 

imcriptam «.

DE SAAIARITIS 709 NOY. CXLIV l 

2AMAPEIT2N. 

ait itnoit-tts xe xtu /.vxrcavxes tUrjAtyxirijoav. tooz,ti xoivvv r^/iti 

' aixwv xe&tvxa naga xov rjus-itoov nuxgbt roftov u.viivtiooao&u.i. 

CAPUT I. 

i.rj\p6ftevoi. r.t yao /ajStis xoixcov eYTj, T itgonnxio xnutsico xai xovxutv TztotovoiaS /tsxa xeXt.vxfjv g 

xt).tvofiev. diexg xai 6 noi'jrtv vt Sifiovs avxois x).r,Qovofttiv xe xai xXrjoovo/ieiafrat xal xifiZo&ai Xrjydxois rj xnxaXifmnveiv Ttgr.ofieia, 

a%oXriati ro Xontbv xal xalfdna]- iayyv olSsninv f^f.t. xrjs yag £x xovtov yiXav^Qotrtias dvnîovS tttviovi 

ano8ti£avxei elrni oi xa JSitftagsixiuv ftnivoutvoi ov% EXBQOV fj nyas «rrofs intfteurpovxat, dXloTOiot'/ierot 20 

fiv irjg ix xov usya).ov 9sov xcti aaixr,QOi rjfiwv 'Irjaov Xgioxov rpiXavfrootnini, iicjilnxovxe: Si xai xwr itouirjv 

avroli ix xrte T^/xsriocts Sofrnawv fiaoiXeias urfiy oii iiftv iva 

(tiXQt navxut inl xrfi oixaias SiafieivaiBv Sî 

Nov. CXLIV Iustini Graece lanium extat in M (f. 413 inter novellas Iuslini quinta) et L, c l. 2 in 13 

1,1, 66 [52; cf. Zachariae Deitr. z. Krit. u. ResttU der Bnsiliken, Sl. Petertb. 1877, p. 4. 14]. — Epit. Theod. 144, 

Athun. 3, 3 {'inde Coll. const. ecc.l. III3, 3), DaLamo ad Nomoe. XIV til. 4, 7. 

c. / et II pr. ex B habtt No»ioc. dm XIVtit. 10, 8, snmmarium Nomuc. XlVtit. ib. p. 586 Pitra. 

c I in. (— 13 OXOJS aiQtxixovs) habet Bt 1,1, 53 religuis omissis. 

CXLIV. 

DE SAMARFTIS. 

Imperutor Iustinus Diomedi praefccto sacro praetorio. 

Pracfatio. hnpiam Samaritarnm haeresin el omni ratiove carcnlem corum vcsaniam saepenumero 

lam piae memoriae parens imster quam nos ipsi operatn dedimus ul ad tneliora jjcrduceremus, 

eorumque animas a mnrbo quo dclincniur liberaremns: twque tumen in plerisqne corum id quod tiohis 

studio fuil secundum velerem usum perpecre valuimus. JVam nonunlli ex iis ad tanlam vcsaniatn progressi 

sunt, ut vel sulutari bapiismale impelralo denuo ad id malum unde discesseranl rcdirenl el eadem 

cum Samaritis honorare et eodem furore agi comperircntur. Itatjue jtar esse nobis visutn est velerem 

ilium el a patre uostro adversus eos prias lulam leycm renovare. 

I. Ac propterea sancimns, ut hercdes non fiant ex tcstamenlis vel sinc his, nen lcgata nccipiant 

aut donatioras tnodo res adquirant, sed ut ve ab inlesialo quiilcm vocatos successores habeanl Samaritas 

vel omnino haereticos, aut eos qui simulent qnidem sc recluni Chrislinnnrum /idtrn amplecli, re vera aitlem 

non ita sentiant neque huie consenlanea faciant, ncvc maijis lestamenla ipsi scribani aul leyata relinqnant 

ant donent, nisi orlhodoxi sint et fide et factis qni ea acceplwi sunt. JSam si netno hortim sit, ad sacratissimum 

aerarium bona eorxtm posl marlem pertinere iubemus. llaquc eliam quae olim iis a patre nostro 

praestila est sacra forma legis viccm oblinens, quae iis conccdil hereditatem adire €t transmittere el lcgarts 

hworari vel tegata relinquere, in posterum ccssabit, neque prorsus ultam vim habebit. Cum enim humavitale 

eius lcgis se ipsi indigitos osicnderint qtti Samaritarum vesania agitanlur, non alium qnntn se ivsos 

accusabnnt, qui qnidcm ct a clementia magni dei el servotoris mntri lesn Chrisli aiienenlur el Hberalitalibus 

privenlur oiim ipsis ab imperin iiostro ideo coticessis, ul ud melioretn lnenlem redeant, ncc vcro ul perpeluo 

in perversa opimone sua ycrscverenl. 

3 inncr. om. L jilxoxonrtog tovaxtrtarbs Ath. O av- 

TOS fiftatXevS {i. *. luxtinmi) 3/|| dnngxv \Ath.)) vyran^w 

M | -I xovxov L x 1] 6 aina L\~ *xara xb ndXai] xaxa 

TOVTO ndXai L xnl xdv xb ndXnt M xai xoTs ndXat 

rwn Hombergkio vulfj. \ toarB M] oxi L \ 8 ttal add. 

Znchnrwe \ xnvxn hlL rorr. llaloandrr % 9 xt xni XvX' 

teVT«e L\ xnl iXnxxone (xic) M | $ieXtyx& r t anv £* || 

10 KOT' avxhv xix&ivtn L | nnrgot ei c»rr. L | vouov] 

povov L\ K>1 Coil. l,.s, 17 | II 6toni±0fiiv fih xXrjforvfiMiv 

2>tfiagsixnS tx Sftfrrjxdiy inc. 13 | i.afStiv 

Akwor. 1 " p 12 ~xofn%fo&at f.n Alh.} ixnottlo&at M\\ 

tiaSojcov: Stfiv LU At',\ Mtaioyovi (unte hoe voe. 

hiotus etl 4 ftre Un.) M | 13 /icv LB\ om. M Ath. \ 

14 ngdxxovjoi I. \ xa xa xnxxrj (si'c) L xa ttvxT/ Ntwor.« 

lOT xn avxT,t B e rnvxa M (| lis de.l. Haloander g 

avxns L*\ 15 niaxoi L \ oi xaixa LB Aih.] om M\ 

16 tXt] xa) (iltv om. xq> L a ) LB Ath.] 17 T

Nov. CXUV 2 710 DE SAMAIUTIS 

CAPUT II. 

£Qfiev 8i xov vcaQovros voftov xoie xa JSnftaoeixcHv itgeofisvovxas yecogyovt, ovx alxmv %a(>iv, 

aXXa 8ta xde xdiv jtag avxBv yeagyovfievwv xtogiajv avazdaets xal Sia xoiis ixsifrev eieayoftdvovS xqi 8tjfioaiq> 

V>6QOVS xa xal TtQotoSove, ££ ayQotxias xe nkavwfievovs. xovxots yao yqatptiv itpiefitv xXrjQovOfiOvt T* X« 

Xqyaxagiovs xoie avxdiv avtovxas xa xtti xaxtovxas xal xovt ix nhtytov avxdiv ovyyerett, xav ei 2afiaQsnixf, 

7t/.dvTj XQaxolvxo, yscapyovvxue pivxot xa yij8ia, w5 xijs ivxev&ev tvitOQias sie xoie %a xctWa xextrji.ivovi i 

ipepofjsvvs xal 8* avxcov eit xb Stjftdaiov. xal Sia&rjxdjv Si X W Q 11 * "•' KQOQgiJ&tvxes inl xbv dXXftX(av jjSov 

tti.f]Qoy oia TTJV avxijv ngowaaiv. inel xal firtSerds XOVXCJV BVQHJXO[X£VOV xbv XVQIOV xol xtOQiov, Iv w ytto 

»;v 6 xsXetrrqoae, xa nttQ ixtlvov xaxaXeiipfrivxa. Xafxpdveiv povXopefra. xal xrtv xov in/iteiov xtiîv $XHV 

1 avxovy ola Sij xal xoie StjftoatovS ovs vnio ixelvov nlrjoovvxa. JSaftctQtixrjv Se axoaxeiea&ai jzttvxsJUo 

ov avyxtoQOvftev, aXX ov8i noXixtxbv fiexiivai tppovxiofxa, olSs fifjv cwrjyooalv rj avvedoevetv tj toli Xoyni-ra- {0 

2 TOiS avviaxaa&at QTJXOQOIV SXtos r\ viovS naioeveiv. Ei Si xal xives ix xovxtov xv%ovx£S tov aeorTjgicoSo 

fiaitxfafiaxos (pavelev ini XTJV nooxeQav nXavtyv inaveX&dvxeS, xa onfifia-ia nagcKpvXaxxofievoi TJ xal aXXa 

xtva ngixxovree xa SisXf.yxovta aixoie vnoxoioet xb aytov rtnoaXafielv (ianxiofia^ Sq/zsreo&ai xovxovs xtXei- 

Ofiev f xal itQot Q iÔQlav ^ Q SITJVSXTJ JJ naoaSiSoo&at. xdis 8i avxals iitayofiev yf noivitie xnl xovS aae^rj ^j nooaxaainv 

8 xaxa xrjs j op&ijs &ij xav Xi Xgiexiavaiv ixioxecos i xolt xotovxots anoveftovxas. anovefovxa KaXdis KXdi Si £ £%*iv SSoxel l xb b firjSi Si 1 

TXQOXBIPCOS avxoie sisSexeo&ai %qi axQaVTCp jiQosxpsxovxas flanxtoftaxi, dXXa fttxd xivot nagcHpvXaxtjs 

ftarrjxrjoeo)! iv aQxovvxi XQ° VC ? yivofiivrfi. ycj> xal nepaxt naoa$o&T}vai «XQo:ia*dxa). D. XV. k. IOQ. CP imp 

do. Iustini pp. Aog. anno VII. post cons. eiusdem anno VI. [a. 572.] 

c // § 3 ex S habet Nomoc. dm XIV til, 4, 4, rrpelit Nomoe. m 4, 7 (utroque loco initio ad textum ipsius JVomo* 

canonis in brevius eontracto); aummam Nomoc. XIV tiL 4, 4; c/. 4, 1. — § 4 tummam Ath. repetunt paralitia 

Ath. 18 § 3. 

II. Excipimus autem a praesenti lege colonos gui Samaritarum partes sequuntur, non ipsorum 

gratia, sed propter condiciones praediorum quae ab iis coluntur el propter tributa et reditus qui inde 

fisco inferunlur, cum praesertim ex rusticitate errent. His enim permittimus heredes et legatarios scribere 

et ascendentes et dcscendentes suos et cognatos ex latere, guamvts Samaritarum errore teneaniur, ut tamen 

agros colant, cum uberior inde proventus ad possessores praediorum et per eos ad fiscutn dcferatur. Sed 

eliam sine testamentis praedicti aUer ad alterxus hereditatem venient propler eandem causatn: guandoquidem 

etsi nemo horum inveniatitr, dominum praedii, in guo colonus eral qui defunctus est, guae ab hoc relicia 

sunt accipere volumus, et fisci locum eum obtinere, quippe gui eliam publicis tribuiis pro illo satisfaciat. 

1 Samaritam auiem militare plane non permittimus, sea ne ad civile guidem munus accedere neqxte advocatum 

vel assessorem esse vel omnino inter disertissimos rhetores referri vel adulescentes instituere. 

2 Si guos vero ex iis salutari baptismate impetrato ad priorem errorem redbre appareat, cum sabbata 

observent vel etiam alia aliqua agant quae coarguant per simulationem eos sanctum baptisma accepxsse, 

eos proscribi iubemvs et in perpetuum exilium tnilti. Atque iisdem poenis etiam eos subicimus. qui impium 

8 patrocinium contra rectam Christianorum fidem istis praestent. Bene autem se habere viactur, ut non 

protinus recipiantur cum ad immaculatum baptisma accurrant, sed cum quadam observatione et institulione 

per sufficiens tempus facla. Dicimus autem eos quidem gui bonam doctrinam omnino percipxant per duos 

annos tnstitui et scripturas guoad fieri polest discere, ac lum iemum ad sanctum redemplionis oaptisma 

acccdere, tanti ternporis paenitentia vcram redemptioncm lucratos. Qui autem admodum pueri sunt et 

4 doctrinam non intellegunt, eos permittimus etiam sine hac obseryalionc sancto baplismate dignari. Nullus 

aulem Samarita servum Chrislianum habebit, sed simuiatque is adquisitus fuerit, slatim in libertatem 

rapiaiur. Quodsi servus in simili atque ipse perversa opinione sil, liceat ei Christianorum fidem ainpCectenti 

statim etiam Romana libertate frut. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per praesentem legem declarantur tua gloria locis 

consuetis proponens ut ad opus effectumque adducantur praecipiat. 

1 i£atpovp.ev St] ixiôv /tev STJ M | XOVS xa) xavxa 

M | 2 ota. — xal om. B c | xde Nomoe. am ] xi\v ML II 

aixov L B avoxdoeis M Nomoe. an( ] axaxaaiv L (Ath.)\^ 

xove ixel&ev eiaayofiivove M Nomoc. Am \ xdt ixtl&sv 

aiaayoftdvat LB C | xtj> - 8r;/ioolq> LB* Nomoe. dm: \ om. M 

(| 3 (poôvs AI Nomoc. dm ] tpoQas L eicnpogds B* fl xovxovs 

Nomoc. m S 4 XtyaxaQlovS Nomoc- m || xai ti B e , ai om, 

Nomoc. Am 1 aaftapeixixTJ nXdvq xqaxoivxo B e Nomor. dm f p J 

\ 

Oaftaostxixr] nXdvrj Xdvrj xqaxoixo L aauaoixtxrj aauaotxixr} nXdvrj xga 

xoie xexxqntvas L 

| ol 

a H6 tpeoofttvov M | xbv 

l TtQopq&ivxts inl xav aXXrjXatv i£ovot xXt}$&vofiatv 

{ex xXqpttvbftove corr.) Affyl ftrjSev L° I 8 xafttiov 

B 1 10 noXixtxbv] inl noXmxbv L | 11 tj viovt 

LB) qv xov M D 12 inavtX&bvras L a 8i5a.oxa.XiaS Nomoc. 

fl cdft^nxa Afjj 

r\ \ xal xxa 

aXXa xtva L xal {rj xal Fahrotu*) dXXn xiva 

Ath 

Ath. ij 

ij nXXa 

nXXa x xtvn B rj rj xal M% 16 ainovi] Onftapsixas 

N * j| •qotpvXaxr^s Nomoc* fl 17 8i B* g TJJf ^(wyffr^S 

4 ] XWrf* 8t8aaxaXlaS Atk. Nomoc 

o r v 

XlVtit 4, 4 ftsia *f i?ffT^C 8i8aaxaXlas M \B') 

StSaoxar L || oXrjv AI a | aio&avoftitwe} iâxro 

sic) L 

i 

a - „ --.- — . r , ..mwîwrt 

[tic) L | 18 8val L | xarrjleio&ai Af xaraaxsic 

a | 18 8val L g xaxyXeto&at M 

TOTeJ xovt M | TXQopdpiofrat B c nQoatpxto&at Nomoc. u 

„ 19 XvxQcoattos L Nomoc. m dnoXovxQwasaii B* | ayiqf 

LB\ om. M !| xovi xoaovxove xQoyovt AI rrj xov xoaovxov 

Xqovov Nomoc. dm xrj xoaovxou xQ&ov B c | &noXovxQ&~ 

eiv B e || 20 SiSaoxaXinis L j owtovrae Nomoc. m 4, 7 | 

• tpiafiev Nomoe. m pr. 4, 4 >| napaxijoijatas] nnpa xrfl 

ias M I zic] X«C*TOS] A/D 21 xd}\ xov B*\ 22 avra> 

Haloander] airtd.v libri || o oixixtje ttq L] 6 oixtrrji 

ioxiv Af sirj 6 oixdxtjs B | 25 71 Qoxt&ilan L\*ubtcr, 

om. Ath., l£e

UT DE CETERO NULLAM LICENTIAM 711 Nov. CXLV pr. 

PME CXLY. Auth. CXXIII 

flZTE TOY AOIOOY MHAEMIAN AAEIAN UT DE CETERO NULLAM LICENTIAM 

BXKIN TON AOYKA HTOI BIOKfiAYTHN HABEAT DUX AUT BIOCOLYTA LYDIAE ET 

KATA 0>PYriAN EKATEPAN KAI DI2IAIAN LYCAONIAE IN PHRYGIAM DTRAMQDE ET 

HAPAriNESeAI H TINA2 TSN AYT0I2 I1P02- 5 PISIDIAM. ADVENIRE ET RELIQUA. 

HKONTflN 2TEAAEIN KAI2YNEXEIN TINA2, 

AAAA MHAE T0Y2 TfiN AYTS2N EDAPXIflN 

AUIENAI I1P02 T0Y2 TA2 T0IAYTA2 AP- 

XA2 EXONTA2 EIII TE AYKAONIAI KAI AY- 

AIAI K AI TINA2 IIAP' AYT0I2 YHO MEM*PIN 10 

DOIEI26AI, TflN nOAITIKfiN APXONTGN 

IKANQN KA6E2TQTftN TAI2 ANAO>YOME- 

NA12 YnO6E2E2IN EnEHlENAI. 

0 avxos ftaailels 'AQeofiivScp in&Qxq? itgcuxtaglov xal Idem Aug. Ariobindae gloriOBJSSimo pp. 

anb ijiaQx&v ffjs svSaiftovoe noXseoe xal axâxijXdxrj. 15 

f ) Toit ael naosfininrovai rrjv ngot- (Praefatio.) HIs quae semper incidunt compeixdojozt 

êganelav g evoiaxovras, inetSav ra tentem singulis g medicinam inyenientes, y aia- prius aliud quidem indisciplinationes populares aliud 

. xavrats rs xal noos ye Avxaovia xal sivhia 25 Lydiae militarem administrationcm praepoauimus, du- 

QcoTixTiv a.Qxt] v insa%r)oXvri)v ovoftdaavres xdv inl xoixov xov fxiqovs xe- ordinatus est partem. bed nuac adierunt nos qui 

Nov. CJCZ,F(«== Aulhent. CXXIII) Graece extat in ML, rvbrica tt e. 1 {BtajtlÔfuv i^â&at .....) tn 

B 6, 20. In M loco nor. CXLIII et rubriea et cap. 1 (QtanlXftfuv 4£T]Qrjo&cu ) pariter atque tn B scripta 

exkibetur adiecto brevi epilogo, tequitur statim ut n. CXLV inlegra novella. — JEpit. Theod. 145, Athan. 4,23. 

CXLV. 

KE ULLAM IN POSTERUM FACULTATEM HABEAT DUX SEU BIOCOLTTA JN UTRAMQUE 

VHRYGIAM ET PISIDIAM VENIENDI AUT ALIQUOS EX JIS QVI AD IPSOS PEHTINENT 

MITTENDI ET QVOSDAM COMPREHENDENDI, SED UT NE HABITATORES QUIDEM EARUN- 

DEM PROVimiARVM DISCEDANT AD EOS QVI EIUSMODI MAGISTRATOS 1N LYCAONIA 

ET LYDIA GERUNT, ET QUERELLdM COMRA ALIQUOS APUD EOS INSTITVANT, CUM 

CIVILES MAGISTRATDS IDONEl SINTAD CAUSAS QVAE EMERSURAE SINT PERSEQUENDAS. 

Idem Augustus Areobindo praefecto praetorio et expraefecto felicis urbis et tnagislro militum. 

Praefatio. Cum iis quae semper incidunt dignum per singula remcdium reperiamus, ubi neccstitas 

praeteriit, rurstts in priorem ordinem revertimur, quipve gut in ea dumtaxat parte quae laboravit 

mtdicinam cohibeamus. tale qnid eliam praesens sacra lex nostra vult. Nam cum pattlo ante tam 

turbas civiles, quam laironttm incursiones per Phrygiam utramque et Pisidiam ficri comperissemus, ita ut 

eius rei cura civilem administrationem excederet, et his provinciis et praelerea Lycaoniae et Lydxae militarem 

magistratum praefecimus, ducis seu biocolytae nomine imposito ei qui ad hanc rem constitutus est. 

1 rubr. Ilepl xov Sovxbe 17 flioxtoXvTOv Avxaovtai 

*a\ Avdias Theod. (cf. ;) | 3 xbv om. B e | tjxot] fj 

xov B rj ind. At\. | piat XOJIVXTJV Ath. | 4 xaxa] 

xal xara B e || xal UiOtSiav B 6 Ath. f] om. MLBf || 6 

axtlXttv] iv aixdis atiXltiv Ath. | 7 xovS xa>v avxaiv 

inafxtoiv initvai B c xoi/S xwv inaQxiwv avxbv antevat 

L rovs oixovvxae (xat') aitaS inaQxfas Svvaa&ai 

Xvxaovlav xal XvSfav M | 26 iitaoxrjOafitv — rtxay/uvov] 

ad conitilutionem nune deperditam novellii XXIV 

tt XXV recentiorem, fortatte aequalem nov. XLI re/ert 

Zachariae 

nctQaylvao&ai Ath. { 8 xovt om. L* | xas — fx 0 *" 1 * 1 *] 

*axa xaigbv xat ainas lôvtac aoxnt Ath. | 9 Av 

*aovlas xal

Nov. CXLV 1 712 UT DE CETERO NULLAM LICENTIAM 

rayftivov. aXXd *nl vvv ngos^X&ov TH&V oi as ixrgecpto&at xale innQxiaie 

(prorincias s) corrupta;fort. leg. tie avaQxl av ixxQiittofrai 

xas inrtffxlas (c/.IH, 21); OsenbrHgyen dvHÔfovlaS (cf. 

191, 19) vel simiU quid requiritt tvavSgtav non recte 

Zaehariae | 6 T»js] xaXe L a | xav •— innQxi^n] quod 

tninigtrant ei insolitorum dignitate? ff g 7 avxvwt L\ 

8 ov).Jst(i(iavoftivmv L | ^rj/iiae L | 11 xnd f iavxoie — 

13 avxdjv om. L g xa&* iavxwv vertit s | 13 xal 

ya^ Srj xai avrdiv] et f | 15 tvptfia L, om. f | 17 

xavxtj xk ftri Slxaia atio&a$ L a \\ 

24 post intoxiftafitv nQonjv quae neguuntur omnia om. Bl 

|)25 »J] ita? f || 26 xds inapX' L \ 28 jif>osr]x6yxa>r — 

avxoi; om. B( e ) | tvix*iv M priore loro \ 30 npot xois 

ixdaxoxt xnvxrjv {xoiTftc] ad unumqaemque bano habentem 

r H 32 tyxirjftdxtov B s (! 33 xqtnxovxa (X' M) 

Xtxqtov xC va ^° v 1 piscidiam T (id. infra) |j ut om. vulg. | 3 compensitu 

T | enim delet Beck | 4 ferre Bcelc | 5 ciagttlo 

V | quod — dignitate tensu eassa non exptdio; 

olim fuisse qui m. ei insultantium di^nitati putat Kroll 

|! ministrat V | insolitarum f | 6 dignilatem V | adpruehentium 

V | aliquurum 7* j 7 et ad militariutn V 

[l repleta] et repleta T \ 8 eis tsse V] esse eia T culg. 

j| 9 ad re correptionem V \ 10 qui (ex corr.) per prouincias 

T | 11 aliorum quictcm inTentum facientes, quo 

cinguli huius abuUntar ntqtfioXh vulg \ isti F* | 12 pust 

abutantur (habitantur T) add. hhri: pcrhiuole (perhjbole 

T) dioitar quando iudex habet multoi homine* et 

in ipsoi habet fidutiara (a vcrbit babot fidutiam incipit 

r); gloM.iam om. vuli). qunt tamm recpit mptfiolrj J 13 

eos vulg. \ 18 inscrti V | 22 cupatianam r | 23 liihauniis 

T liaconits r\ lidiis lihri fi 24 nulla VI prae«?nti] pnes.nti 

UmporeK||ett om. F||25 aut Beek) ita/i6n|26 dignitatcs 

libri | eiu» r | 27 du officio IUOJ de inofiioioso T 

M priore loco, LB | vfogittpiwvs M || 30 *ourrere] eurrigore libri | bano om. r | 31 digniUtcm 

prtore loeo 

om. Tr\ querelas V\ 32 fuerit om. V

HABEAT DUX BIOCOUTA LYDIAE 713 Nov. CXLV 1 

librarum auri, u>s fjfKor nnanv ndgoSov npos xde 

tigquivai r./iiy innoxiat aTioxleiovxwv xols xnra xni~ 

utpote nobis omnem transitum ad praedictas a nobis 

proviucias exclu-leutibiiB bis qui per tenipus hahue- 

ovoi xrtv UQX*I rint iliiniitatein, aut bis omnino qui in eorum ordincm 

relati fuerint, ut peque praecepta in illis provinciis 

avxai oixovoi noi- 5 aut contra eos qui in eis babitarit faciant, ncque 

aliter sibi aliquid viadicabunt eorum quae in eis 

V V T01 »' o/.ios tts xrtv x»£iv xrtv 

ai>s rijs avxoL, 7taooi,aiav 8iSo- vitatum prohibero eum aut eos qui ab eo destinati 

ptv xoTs xdiv TtoXetov iniaxonon etoyetv avxov ij xovs 25 fueriut irruere volentes, et cxpeilcre de locis cus, 

nap nvxov axeXXouivove int^rjvai SovXoitivovs, xal utpote scmel per praesentem sacram prohibitos leuein; 

anelaiveiv ruiv xonaiv avxovi u)t ajinj- ota xoii na- BUper quod ct poi'nam triyiuta libraruai auri iuiponi 

(>6vxoe &tlov xexcoXvfietove vofiov ngot xih xnl HOIVTJV tam ei qui pro tfmpore reget cingulum quam. bis qui 

triginta libraium auri imxela&at r

Nov. CXLVI pr. 714 UT LICEAT UEBRAEIS 8ECUNDUM 

QJvtu xox-xov xara rae nolett xbv vdftov xal 

nnai Sf,Xa yeviofrai ra xaxa xaixrjv rjfiiv nagaaxdvxa 

ii]v ngoyaaiv. Dat. VI. id. Febr. CP. imp. dn Iusti- Pat. id. Feb. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno 

niani pp. Aug. anno XXVI. pc. Basilii vc. anno XII. 4 ivSoôxarta 

CXLVI. Auth. CXXIV. 

R: UT LICEAT HEBRAEIS SECUNDUM TRA- 

DITIONEM LEGERE SA.CRAS SCRIPTURAS LA- 

TINE VEL GRAECE VEL ALIA LINGUA, ET 

10UT DE LOCIS SUIS EXPKLLANTUR NON CRE- 

DENTES IODICIUM VEL RESURRECTIONEM 

VEL ANGELOS ESSE CREATURAM fy 

Idem Aug. Areobindae pp. 

( J Q p } xgrjv fisv 'EBoaCovs xwv IBQCOV (Praefatio.) Necessariura quidem erat Hebraeos 

axoiovxae BiBXicov firj yiXoiS TtQoiXBvqxdvai xols ygcift- 15 sacros libros audientes noa solis liiteris adhaerere, 

ftaotv. aXXa jtQOS xae ivaizoxttpirae airdls nQoynj- sed ad reconditas eis prophetias respicere, per quas 

xeiae ogav, 8t tov xbv fiiyav &ebv xal awrrjoa xov magnum deum et salvatorem generis humani lesum 

xcSv av&QWTtoJv yevovs Iijoovv xbv Xptoxov tcaxav- Christum adnuntiant Sed etiamsi iuseusatis semet 

yiXXovOf nXr\v aXX' ei xai aXoyon atpas avxovs e^- ipsoa interpretationinus traileutea a recta usque nunc 

urjvetais £ni8i86t>T8S rrts ogfrrjs axoi xai vvv anona- 20gloria aberrant, taraen certari ad invicem non coraitXnvr\vxai 

86£t]S, oticot a^fKBrjxtlv nQoS aXXrjXovS prehenderunt sine iudicio eis reliuquere tumuitum. 

fta&ovxts avxove ovx ixa^rtQrjaafiev axqtxov avrols 

Nov. CXLVI (== Authent. CXXIV) Qraece extat m ML, c. 1—3 tn B e 1,1, 67 [5J, c/ Zachariae Btilr. 

x. Kritik u. Restitution der Basiliken, St. Petersburg 1877 p. 4. 15]. — Epit. Tkeod. 146, Alhan. 3, 5 (inde Coll. 

eonst. eccl. 1113, 5). 

ad civitatium episcopos, ut et proponatur haec lex in civitalibus et omnibus manifesta fiant quae per 

hanc causam nobis placuerunt. 

CXLVI. 

DE BEBRAEIS. 

Jdem Auguslus Areolindo gloriosissimo praefecto praetorio. 

Praefatio. Oportebat guidem Hebraeos sacros libros audientes non nudis Ktteris inhaerere, sed 

ad rccondila in iis vaticinia respicere, per quae magnum deum et servatorem humani generis lesum 

Christum adnuntiant. Atqui quamquam absurdis interprctationibus se ipsos tradenles a recia senlentia 

hucusque aberrarunt, tamen disceptare eos ihter se edocti non suslinuimus turbas iis reiinquere non di- 

1 itQoaxa&rjvat Jl/| 2 xaxa xavxrjv Zachanae] xar* 

avTTjy ML | 3 subscr. dat. XII. reliquis omissis il priore 

vice, quod ex tubscriptione praecedentit nov. CXLIV(quae 

tatnen in M non praecedit, sed inter lustini novella* exlat) 

translatum putat Zachariae fl Dat. VI. id. Febr. Contius 'ez 

antiquis mss*(l) (c/. svbscr. nov. CXL VI)] Dat. id. Feb. s 

d. IV id. scpt. M Jax. y IIII. 8. voeppg. (i. t. III re/IIU 

id. NoTembris) Ath. i^tcpcov^&rj ftrjvl tpefiQovaoioi Theod. 

fjCP.— XXVI. Biener (c/. tubscr. nov. CXLVl)] CP. 

imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno (X)XV s CPs Baoi- 

Xsiae 'lovoxtviavov xo XB Ath. £iu Xt (pro XM ) rrji 

BaatXeiat Theod. CP. dn. iust. pp. aug. M g 4 po. liasilii 

TO. anno XII f) utta ii]v vnartiav BaatXeiov 

xb fl {eorr. iff) Ath. vnaxeiq BaaiXtiov xb iy' Thtod. 

bilisar. uo. conss. A/ \ 7 Jitol iBgniwv nios Sel xat 

ypatpas avayiva>Oxtiv L "£2axa aSetav ilvai xots Bov- 

Xofiivott 'EJiQaiot: iv xait avvaytoyaie aixdiv Sta rrje 

i/.Xrjnxfje [ilXrjviSoi indtx) yoiv^s rj xai [xal om. index) 

T/-S ixaXtXTJe r\ xai (TJ xai om. index) Sia xJje xwv 

aXXiav yXarftrfi OvftfttrnpnXXofievrfi xois ronoit avnyivi yQatpnt (hucmque index) ioai* 

it-votlv {roalv Coll. 6aaiv xaxa xrp xatv o xnl xijv idtcvXov naga- 

Btioiv, xnl wait x'r\y nitQ 'EJgnioiS keyofiivi]v Stvtipwfltv 

tos ftij TOIE itQoXe (ovv)ftvnXrpfittnjv BiBXini 

xiot-v&rjrat leleioJi. xai aioTK xove fiij Xdyovxat noiaiv 

rj avaaxaaiv nttvros aneXnivta&at xonov, Sfia Si 

xal xovs firj OfioXoyovvja: xxiafia &tov ihai xovi 

ayyiXovs Ath. (ef. s) TIipl >rav avayivacxttv tovi 

'Efloaiove xaS ygarpae iXhjvKTrl xal iBoaioxi, xal niQl 

tivatqiaecot rrje dairtegoitTta>s, xai TVBOI xdJv fir} 6fio- 

Xoyovvxoiv noloiv rj avdciaaiv rj xovt dyyiXovf xxia/ia 

&aov tlvat Theod. Q i8(>aiarv (et sic comtanter) Af ] 

12 dgeoBivSq Ath. |J xatv C | 14 XQT) cit. Ath. eod. ( 15 

BiBXoiv axoiovxai cit. Ath., axovavxaS BlBXav Ualo~ 

ander {cf. ad 715, 4) I iptleis L | iXQnyuaoiv L ) 16 

ainoie 7tpo

TBADITIONEM LEQEEE SACRAS 715 Nov. CXLVI pr. 1 

xaraXtjteiv ragaxqv. 8$ avxriiv ydp xiov p j Propterea enim ipBorum quae primitus in medio ad- 

vsvfiivajv rtfnv TiooteXtvaicov dfin&Ofiev, d>t oi ftiv ducta sunt [proenenegmenou] quidam solius habentes 

ftovrjs fjcovtat XTte ippntdos tpatvrjs xal avxr^ xexQV'Heliraicae 

vocis et ipsa utentes ia sacrorum libro- 

a&M jtsgi TTJV xdiv ttQtov f}if)Xio)v didyvoxnv §oirum lectione volunt. neque Graecam tradere diguanhtvrat, 

oi Si xal xijv SXXfjvlSa nnpn?.nfipdv£iP aj-iovoi, 5tur, et multum dudum aurum pro hoc ad invicem 

xal noXvv rjdij %QOVOV ijiip xovxov TIQOS oyas nvxove eos commovit. Nos igitur buiusmodi discentes melius 

o-taoidtpvxjiv rjfieis xoiivv za n^qi rovxov paftovias iudicavimus esse et Graecam vocem ad sacrorutn li- 

xuXXiovS ixyivafiBv tlveu xovs xai xrjv eXXtjviSa tfatvrjv brorum lectionem tradere volentes, et vocem omnem 

ffpoe TJJV xtov iepcov fltflXicov avayvo>a) suum 

27 xfj Tcdvxtov LD\ xfi om. M || 2S ntfl iVoiyxtxfrvfiirrj 

/, iyxexptjtfttVT) Nomnc. m y f f j y p j f ) 

| 

ittql 

q 

f fi K l l 2 b N J So 

xfjv mafit Kroll [| 29 bre Nomoc.' 1 '" J xara Svo 

p t ] per xnnltos dirisos ff (I 30 StayoQOvs] Svo 

Nomoc. m $ 31 awrj&toiv B c | n(>6e Si yt— 716,5 ndrxts 

om. Nomoc m | 32 &avpdacu»v JB e | 33 OCJXTJQIOV NOmoc* 

1 in medio om. r\1 *pro«ne. neo me. neo V proone 

nemenon r proeneome non T; seclusi | quidam om. TJ\ 

sollius V \ 3 hebraiei Vr g uti vulg. \ 6 commovit eoi T 

(|meliore« wlg. 1 7 ad sncroram — 8 rocem om. Tfl 14 

sinagogat VTr | qaatn T* R 17 ipsis r; ipsoi Berlc j 18 

ultionem V, lectione Beck \ 20 eia T | 21 expositiunibus 

r | hebrabicara T | 22 bano vulg.] hao libri |j ooluerit 

r I 23 ignorantiae lihri, corr. vulg. | 24 hii 7" (| 

legunt] lcgant linguam V | 25 utantur] tradantur rel 

ntantur T | traditionem libri, eorr. vulp. Jj et] est et 

vulg. lab] prae vulg. | 26 *interpretatione V ioterpretationem 

rT {an in intcrprctatione? Krotl)\\ 27 Contingit rT 

|jet pcr tnultos quia Tj 31 quisquis r | 32 multoa antiquiurcs 

ealutarcs apparitioncs libri, corr. vulg.

Nov. CXLVI 1. 2 716 UT LJCEAT nEBRAEtS SECUNDUM 

(ttynXov dsov xal awxr,Qos rtftuv 'Irjaov Xpiorov ys- magni dei et salvatoris nostri Iesu Christi constituti 

yoruiei ofitoi ixeivtjv ftiXXttvoav ojsneg ogwitts %r\v tamcn iliam futuram tamquam videntes sacrorum li- 

KOI> it-pwi' (iifiXtov 7tagdSoffiv inoti.auvxo, noorftjxixtjs broram traditioncm feceruut, tatnquam propbetiae 

wtneg xngixoi nsQiXnfiynar,: avxovt; xni tnvtp /uev {rratia circumfulgente eos? Et hac quidcm utentur 

xgrjaovxat /idltara ndvxtf JTXTJI- aiU' tas dv firj xus ).ot- 5 praecipue onwes. Non tamen tamquam eis resiiluas 

nne ai oco tionem facultatutn nolcntcs sustincre, mc-liora vero 

dt awfia noirtov xnl jigos ye aifaigov/jBioi TWV ov- ct deo amabiliora volentibus nobis et iubeutibus. 

Ciibv dxofjes ii SiSovai xnX/iovd XB xal &tofiXi

IEADITIONEM LEGEEE SACKAS 717 Nov. CXLVI 2. 3 

iyxeigovvxae yng aixovi nngntpfHyyead^nt xi huiusmodi nltimis subdantur Suppliciis, illato errore 

v tale nnaoii iuxdrate vnofi 'IXonev xtfiwolats, ex hoc ludaeurum einemlantes geutem. 

xrti iTXEieayofievrjG n?.nvrjt ix xovxov xb xwv Eftoaitov 

fr i'tfro». 

CAPDT m. 

e&it Si avrovs Sin ravxrje rj ix£i'rr]s TIJS 5 OramuB vero in eos aut per istam aut por illam 

xi7,v ieguiv fSif}).tov axoiovras tfvintxtn&at linguam sacros libros audientes servare quidem iuter- 

xo y.dlhov xai nniana'tai nore nt-nvut- 10 quiescere aliquando errantcs, et de boc ipso otnuium 

[itrovt xal niQt nvxo xb ndvxioi' xniguaxaxnv tifing- [nrnyxntoxeoa] necessariora peccantibus, in duutD 

yeno, . . . 

noAMy nnoi SMKQKJIV slvat xni ngbi Bcriptam lilms et parum quod deest babcotum aU 

xovêXxiovos aigeaiv xbv tv itqaii ivxuutfivxa emcndationem, si scicntem quidem horum nibil, soluui 

xnl fiixQov xb Isinuv fyovxa nobs Swo&axnv, vero culturae incboatum nomine, et tamquam aticora 

x) xbv eiSoxa fiiv xoi-xav olbiv, ftovov Si xov i?,i 20 retinente sacra, et doctrinam diviuam puram haeri:a 

/ . "•/jQTTifihviw orofiaxot xnl dJineo ityxipae Eia appcllatiouem esse putantes. 

ieoai xal fid&T}iia frtiov xijv \f>iXr,v xrti 

elvnt 

('Enl).oyos.} Tct xoirvv nrtgnaxdvxrt rj/nv xai 

Strt xovSs xnv 9elov vo/wv Srjlovutra na{>aq>vln^Bi 25 

^4«> rj of; ivSoJ-oxtji xni »J nn&ofiiit) ffoi T«s»e, n«(ia- 

(fv).d£et Se 6 xaxn xaigov ini xtê aixi)t npxfji xa- 

X&qao/uvoe, xni oi ovyxcjoyoet navxthoi 'Efloaioti 

7taqa xavxu non"iv, aXXd TOVS dnaxttfxivove tj xctl 

xioXviiv bhot im/ttoovvxn.t xtCit tis aco/ia notuiov 30 

noivais vnotyris il-oolav oixilv drayxaaet, aifttioov- 

/itrovt xai xfiif ovcuav, roi piij xaid tavxov avxoli 

&eov XB xni flrttJiXiiae xnxa&oaovvea&nt. XM"*! M 

xai nôsrd^sat nooi xovi xrifv inupxitLv T/yovftivove 

itooxdxxotv aixuJv xbv rtfiertôv voftov, wsxa xal av- 35 

fcrre temptcnt, omnium exlremis supplidis eos subicimus, ab errore indidem introducto gentem Hebratorum 

yurgantes. 

III. Exoptamus autem, ut atm hac vel illa lingua sacrns libros audiunt caveant sibi ab interpretum 

pravitale, nec nudis litteris adhaereant, sed res aUinganl ct diviniores vcre setisus percipiant, ut ct quod 

mclius est addiscatit ei desinant aliquando errare atque in eo ipso qnod omnium gravisstmum est peccare, 

span in devm dicimus. Proplerea enim O7nnem iUis linguam ud sacrorum librorum leclionem apcruimus, 

ut omnes dcinceps eorum scienlia accepla ad meliora perdiscenda apliores rtddantur: cum in confesso 

sit, multo parauorem ad vera discerncnda el ad melius eligendum esse eum qui sacris libris innutritus 

est ncc mtiltum habet, quod deficiat ad correcllonem, quam qui nihil horum intelligit, sed soli cultus 

nomini inhaeret eoque tamquam sacra ancora lcnelvr, el divinam doctrinam nudam haercsis appeUalionem 

esse putat. 

Epilogus. Quae igitur placucrunt nobis et per hanc sacram legem declarantur custodiet quidem 

tua fflona et quod tibi obtemperat officium, custodiet aulem qui pro lempore in eoiicm magistraln constilutus 

erit, nec pcrmiltet omnino ffebrueos adversus haec quidquam facere, scd eos qui re xatv 

nnigtattnxotr M de hoc ipso omniuni neccssuriora e | 

13 f,vwlutuv L | 14 fiiplcov LB\ /9«/?>UW M\ 16 xav 

ii>fio).oyi,fiiva)v\ contessam p U vTidpxoytat L constituti 

panit.i (i. e. i'7irv»v] 

•oluin (i. e. ftorovl) y | 21 i^tjgrijntrov M iînoxrj- 

XQr,au L { 35 it$oxaxxtav avtmv M (e/. CLII1)] ngoaxdtxoty 

avxoli L 

Htvtav L' | 23 stvai om. B c 5 in del. vulg. | per Jstam] pcrsi^lant 7* || 7 lolas 

vulg.] i«>lt' libri g consirtcrantur r \\ 8 Itttere r VT, corr. 

vulg. | »ed) ucro seil 7* | 9 redocere V | 11 anarheotvpa 

T anarbeo tcpa V anabcotepa r; itcliuti | mccssariore 

c.oni. Skutsch \ pcntem vulg.] habcnti» libri | 18 icicntcm vulg.] le- 

yoftCôvxts f^ e e |j |j 24 24 epiloijutn om. om. ; ; f f 15 15 tov tov &eiov L] ] cumlum est HLri fl 10 inr.hoatum] inchuatum cst T $ 

lov nnqovcoi friiov fr M J M J J 27 Si J«] Si i xni mnle tum /Va- anchornre tcncnte V (ancora rctcntum vnhj.) | 20 et 

loqndro vuli). \ 28 'Efioniovi m>iv

Nov. CXLVU pr. 718 

DE EELIQUIS PUBLICIS 

xovs xovxov ftav&dvovras Tioofreivat xaxa noXiv ixdorrjv, 

MiSoras tus xnvxa ita(>ayv?xt.Txeiv XQedtv rjfiBxegav 

ayavaxxrjaw SeStoxas. Dat. VI. id. Febr. CP. imp. Dat. VI. id. Febr. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

dn. Iustiniani pp. Aug. aiino XXVI. pc. Basilii vc 4 anno XXYI. pc. fiasili vc. anno XII. 

aano XU. [a. 553] 

PMZ 

CXLVII. Auth. CXXT. 

C2TE TA2 EIKXDEIAOMENAS A0IIIAAA2 

TO12 EI1APXOI2 H TA12S LARGITIOZIN H 

T0I2 I1PIBAT0I2 H T£2I 6EI&I nATPIMOmsii 

2YrxsPEi2eAi EN OANTI EIAEI AXPI IO 

TH2 HAPEAeOY2H2 EBA0MH2 EHINEMH- 

DE RELIQUIS PUBLICIS NON EXIGENDIS ET 

DE DISCUSSIOME DIVERSARUM ACTIONUM. 

2E£2 KAI AYTU2 OO>EIAEIN. 

*O avxbe paOtXaiel^êofiivSep xt» ivSoôxdxqj gxV 

xtov iegojv Ttâtrojgicjv IT]S "Eta xal anb inaQ%tav 

xrje tidaluopoi xavxTjS noXstos xal axâxrjXdxr). 15 

Idem Aug. Ariobindae pp. 

( Q f ) El tcal Sandvrjt j vvv noXXfjs j SXTIBQ Q ( (Praefatio.) ) Etsi expensa p multa nunc saper p 

nori xq> nohrtvuart Sel, Sl xoaavxrjv fisyi&ovs i& iniSo- iiS quam q aliquando l q i d reipublicae ibli p oportet, p tt , tantam tt magai- g i 

ctv avfttreiq Xa(J6vxt dsov xal node tr]v xr,e TIQOS- tudiuis praebitionem beuiguitate accipieuti dei et 

^•ijxTjc avcdoyiav y role •nepixtifxtvott pf Ttooinoltfioivxt f augmeuti ad ratiouem snpeTimpositos expuguanti barjQs, 

Qos •na.aav na oftcot ot intvooiftev i n i e 66Sovt 

tos av xai 20 barus, omnem tamen providimus viam, utpote et eix^c 

x°eyy tas axdXvxa yivoixo xal firjSir ytXav- peusarum non probibiia iiaut et nulia misericortliae 

Qaniat slSoe neol xoie vnoxeXsTs xove rjfitreoovs species circa Eubiectos nostros relinquatur. Quanta 

TtapaXtftndvotxo. 6aa ftev ovv xole ixnaxoxa TIQOS- igitur singulis interpellantibus nobis et debita prae* 

toiotv rjftiv xal xQta tiQOTeivoptvois Srjftoata xai d.no- tendentibus publica et inopiam reddiiionis praeparate 

qiav xrfi dnoSoatias ixolfitat QT]atv oyecoi, xovxo Xtysiv oi>x vftsjepov nostrum est, pro bis scriptis et ipsis qui remuceraian, 

xtvv vnig xoixov ysyon/ifiivoyv yQa/tftaxov xai tiones acceperunt attestauiibus nobis. Sed quia moaittov 

xuv tdi ftlorifiiai Xaflovxtav i 

Nov. CXLVJI (ÂuthenU CXXV) Gratce extat in ML. — EpiL Theod. 147. 

vinciarum praesides lege nostra praemissa, ut ipsi quoque ea cognoscentes in singulis civitatibus proponant, 

cum sciant haec necesse esse observare eos nostram indignalionem veritos. 

CXLVII. 

VT RELIQVA QUAE DEBENTUR PRAEFECTIS VEL LARGITIONIBVS VEL PRIVATIS YEL 

SACHO PATRIMONIO IJS OMNI SPECJE REMITTANTUR USQUE AD PRAETEHITAM SEPTI- 

MAM INDICTWNEM ET IPSAM. 

Idem Auguslus Areobindo gloriosissimo praefecto sacro praelorio Orientis et ex praefeclo huius fdicis 

urbis et magistro militum. 

Praefatio. Tametsi nunc, sl umquam, tnultts sumptibus res publica indiget, quae tantum incrementum 

maynitudinis dei benignitate- cepit el pro ratione accessionis bella circumiacenltbus barbaris infert, 

tamen omnes vias excogitamus, ut et expensae sine itnpedimento fiant et nulla humanitatis species erga 

subiectos nostros praetermittalur. Alque guam multa iis qui quoque tempore nos adeunt tt publica debtta 

suamque in solvendo inopiam praelendunt, prompto animo largiamur, ulque uemo qui hvmanitati nostrae 

suppUcavit re infccta a conspectu nostro discesserit, hoc dicere non noslrum est, cum de hoc scrij>lae 

Utterae atque ipsi, qui tiberalitales impelrarunt, testimonium nobis praestent. Verum quoniam exiguum et 

3 dat. VI. id. Feb. «• datum g ft/3povngt'ov Ath.] d. 

id. febr. M iêrpwvjj&tj fiqvi tpiP(>ovaQiy Theod. | CP. 

— XXV e (laoiXtiae 'lovaxivmvov izovfi xe' Ath. Jrrtt 

xs Theod. CR. dn. iust. pp. aug. M \ 5 pc Basili uo. 

an. XII. g ftexn xfjv {xr,v om. Theorf.) vnmttav Batrt- 

Xtlov (/3tXiaaoiov eod. Thend.) xb tff Alh. Theod. basil. 

uc. OODSS. 3/3 7 rubr. IIIQI avyxoQrjatoe XomdStov 

8t]/wotiov Theod. (e/. rubr. nov. CXL VIII) | opetXo* 

fiivat index M \ 8 largitiorin index 3/ Xapyixiwoiv index 

L kaoytxloaiy ML in texlu | 9 npofiaTOtS index L 

|] •noTQtfioXifo pr. nntotftovaXito corr. ind. L | 12 axxoii 

ind. L | 13 apgtofiivSa XJ14 icoas L\\& Ei] fj eit. 

Theod. eod. | ia.ndva.is vvv noXXale L H fjntQ jxort L 

etiper quam (1. e. inip) aliquando f | 17 /ttyefrove om. 

L || 18 9tdi L" \ 19 •uperimp>sitos s | 20 fiapfidpove 

L m || 23 onoaa L g npoctv (iic) M g 29 

xtfilas L 

3 subscr. praestant Putoriensis et Etcorialensu | cap. 

libri l iust. pp. cog an. (ante PUt.) XXV libri (XXVI 

'ex mss* Contius) g 4 pao. Piat. \ basili Pist.] om. E>e. I 

an. Etc. ante Pist. | 6 nov. CXLVII — Autfu CXXV 

om. Ht inter exlravagantts in appendice ab alio librario 

tcriptam exhibet T f. 181» | 7 rubr. ora. V | 13 oriobinde 

T, Areubindo vulg.\ 16 expensam multam vulg.\ 

17 oportet T) est oportet V, esse oportet vutg. | Untnm 

y 3 18 praebitione T\ bentgnitatU V\ acoipit-ntu V 

accipii>Dtea T, eorr. vulg. |{ 19 *augiuenti »d (ad *ugmenti 

vulg.j] augmenti et VT \ rationem vulg) patruai 

VT (proportionem Heimhaeh) | expugnans lihri, rtnr. 

vulg. | 20 praeuidimui F, pruTidomus vulg. | 21 nolU 

vulg.] nullam T nullum V \ 22 species vutg.) «p«m VT 

|| relinquator V\ relinquant T \ 24 inopium VI \ reditionis 

praeparante T\ 27 scriptum T|28 atestibus utl 

ateatantibu» T\ modicnm vulg.

NON EXIGENDIS 719 Nov. CXLVII pr. 1 

ini n&ai xdis vnTjxoote notijaaa&at, 

dice et imperio indignum est de singulis interpellan- 

CAPDT I. 

roirov %dgtv inl rae naQoiaat &et'at funiiv ijL- propter hoc ad praesentes nostras yenimus donafitv 

Satgede, 81 tov &tG7it'£ofi£v £f atfsla&at f ndrrae tiones, , p per qquas 

saocimus dimitti omnibus oostris 

itTtQovi Q vnoreXtis ilXeifXfidtoiv navrolmv 6f8t 6f8t- suliiectis reliqua omniuo debita a praeterito circula 

na.Q aviatv anb xije IOV ngoxigov xvxXov 10 primae indictionis et eius, io quam praecedentes 

imvtftijaecae xal aixrjs, eie fjv rds ngoxigae nostras concludimus donationea, et nunc transacta 

ovrtxXtloafiev dcageae, M e X9 l T ^ c **(*"" napeX- septima indictione et ipsius, ut sint viginti et duo 

s ip86fit]9 intvsftr.aeot xKl CCVTJJC, a>t elvat anui continui in nostros subiectos a nobis factae 

Svo iiwv ift^fj* irjv eit rovs vixT,x6avi nag largiratis, et nulla reliqua exigi ad iila relata temfj 

fpiiottftlnv, xai pTjSe/ilav iXXtif»[*ai(ov 15 pora. Haec vero dicimus non in his quae in auro 

pg elvat ngcs ixeivovs avnyofiivtov rovs XQ°~ Bolum, sed etiam si argentura aut triticum aut qnaevovi. 

ravra Si tpafitv oi negl i6iv iv xpya(q> [i6vovy dam alia species debita sit, et boc quidem sive quod 

aXla xav « aqyvQos rj alros 17 Mrapov eloos xo XQ* 0 *' & subiectis debetur sit 8ive ab Illyrica praefectura 

arovftevov efy, xai rovro niv ei xa>v &Q6VWV ia>v aut sacrorum oostrorum thesaurorum, sive pro fructiouiv 

10 naqa xmv vnoxeXav ocpedofitvov «07, xovxo 20 bus sive pro residuis titulis quomodocumque interen- 

S» ti xfjs nnqa 'iXlvgiole &naQ-i6xT]xoi rj xav d~eio>v dis ab eis. Communem euim omuibus continue nostris 

T]ficov &Tiaav$u>v, «tr« vntQ tpootov eirs vntQ ixiQiov subicctis hanc nostram largitatem concedimus, ut 

xixXoiv ontoiovv tiiayopivtav aixdis. XOIVTJV yag Sfj nemo pro temporibua illis super eos inducat, qualemnaotv 

dtpeJ-TJs xdli rjfiBrtôtt ijtoreXiai. TCLVXTJV tjftwv cumque reliquorum facieua exactiouem, sive ab ipsia 

XTJV ftloxt/tiav nagizo/isv, toexa oiSels iniq x&v %QO- 25 destiuato cingulis aut qualitercumque ptiblicam pervtov 

txstvtov in nvToie Xomov ivsxâexcu XTJV oi- Bonam vindicante eive inferente praecepta aut depuavol-v 

iXXetufidzatt' noiovfttvot eisnga^tv, etxa nag tationes sit, quia buiusmodi quid accepit, et tanto 

avtaiv oxailofttroe xu>v apx*' v xoi onwioiv 16 continue noD exigenti tempore coutra subiectos auxol 

8rtfioaiov TIOOSCOTIOV oixtioi/xtvoi tirs nras int- ferimus exactionem, insuper et contra ipsum publitptgoutvos 

nposxd£eie rj ixxayde, imhoiys xal TOIS 30 cum. Qui enim dcbet continue tantum neglegeas, 

xoiovxo xi Xafifidvovat xal xoaovxov iy hlL \ 

navxo(an>] omnino (». e. navxolas) s | 10 naf* aixuv 

om. f | 11 ngaixtjs inntâtats) i. c a knl. Stpt. a. 

522 j| 12 /««£?«] et sr tt napiX&oiarjs M] SuXôiarjt L 

(«. e. usque ad kaL Sept. a. 544) Q 14 xois vnrjxoovt] 

&Mtro« «ubiecto» r | 15 ytvouinqv L \ iXnfifidxtuv hi 

[tt ita/ere eonstanter) | 16 avayofuvotv Le] dvayofUvtjv 

M | 19 *nl xovxo piv — 1 xovxo Si om. L \ $t 

Sc.rimger] ri M \ xwv &p6vaty xdiv aa/y om. S | 2) fj 

tri na.Q IXXvpiois inag%6xrjn TJ xivl xciy 9tU»y L || 

inngxÔTTjxos M U 2*2 ineq yogatv tXxt vniQ ixtpaty] 

pru frnctibui «T« pro residuu g | 26 in avrovt] vn avtoiy 

(avroy L a ) L \ Xrrnibv om. e B ivax9r,a»xm L in- 

(lucat ff | 27 itoiovfiivto* L f| 29 xtvds om. f | 30 intttotyi 

M] iniiya L tit quia ; j *td xoit xoicvro xi 

Xa/fldvoo) buiusmodi quid tocepit r | 31 tiongdâta 

L | 34 17 om. 

1 dignum T a \ e«t] et V | interpellationibui T* | 3 

uillam T | 4 prouintium 7* | 8 demitti VT | 9 eingnlo 

V\ 10 in vulg.] et VT{ad quara mavult Heimbach)\yn*cedentii 

VTy corr. vulg. I 11 concluiimus vulg. | lip. 

traatactae srptimae indiotionii ? | 12 septima] scpultora 

7* | 14 largitatit vulg.] lar>:itatea VT \ reliqui I | *ad> 

ex libri (ez illo relato tempore vulg.) | 11 boo om. 7" I 

18 rire

Nov. CXLVII 1. 2 720 DE RELIQUIS PUBLICIS 

?] anogxovXatv ^fiaXXov^ aX£ oi xatv ngtoxoxvnav ys- commodis magis et non principalibua factus, et nequc 

lofitvoe, xai ovzt nao iittivtop OVTB naoa xov Srjfto- ab eis neque a publico acciptens, non in teinpore 

clov Xaflcuy ovx iv xaioqt Xombv fiiftvrj-tat %

NON EXIGENDIS 721 Nov. CXLVII 2 

noirjeafxivtov. xnl noXho ys /IOXXOV xavxrjs lucrum facientium. Et multo magis hac nostra oxd$.«i(>uvfiav 

xfjs Siopeas titt xtov noXntxdiv x' iu>v xi yata xavtqv xr,v tlSaiuova noltv xcJy civitaie quam in aliis proviuciis, quuniam uon est iui< 

xaxa xds ijzapxinf, intl ys fii] dixmov iaxt xo- 5 stum tanto a nobis emisso auro pro occasioue muni- 

QOITOV itag Tjftajt' ixtpogrifrivios ôvatov noofioti tionis reipulilicae admmistrantes quidem lucrum in- 

•tfjt xov noXftevfinroi aatpaXelat lovt piv vnovuytj- iustura babere, fraudari vero loca uo&tra largitate aut 

xoTdj xigSos aSixov ?x tiv > OTtgaio&tu Si xove ionovi deliita eis tnunitione, aut civitates pccuniis quae ad 

Tije ij- Tjfuov (ptkoTipini tj rfjt ds [uaovutv, cimus [quae] a nobis in quibuBiiam capitulis laciam 

nlrv aXXa rr,e rjfiaiv ariu>v cpdavd-otonins intXnfrd- exccptionem locum haltere stiper bis quae iutper 

xnr oiSdva Swdfie&a xgovof, dtn tovio freoni- traiibiit primae iudictionis tetnponbus, bauc voro diii,v 

naQ itftiov ini iiai xswaXnioit ytvo/ttvqv 15 cimus sedccitn prideui annis lactam. De his enim 

eaiv x°*e av &'x £ * v inl TOIS ano T^S Srayxoi Sia- quae praecc>lunt temporibus simplicem et gtncralem 

SoiifiovaTjs nocarrjs intvEfir,atcot XQOVOIS, taiirtv Si omuibus couttnue nostram butnamtatem concediiuus 

%r,v sedecim TTOOO&SV annis yevofttvriv. ini imllam cxceptionem in ea facicutes, ut commuiiem 

YCLQ Sij Tine 7tooXa/3o7oi x(?°'on dnArjv xni yevixi,v otnnes homines perttuantur secu itatem, et nullatn 

naatv iipc£rje rrjv rtfiej£pav ft)u>xtft{av nagixoftsv ov- 20 reliqnorum cxactionem ex quaiibet occaBione ex illis 

Stfiiav iâigeatv ini xnvxn noiovfierot, O>»T« xoivrj pnicedere teinporihus. Hanc nos quiiiem subiectis 

itavxas ar&Qornovs anoXnveiv nftsgtfirine, xnl firjSs- hnmanitatem concedentes, deo maguo otlVrre actum 

filav iXXewfiaxeJV stengal-tv l£ oiaiuvv afogu^s i£ aestimavimiiB oportere, ut ODines bis perfruetites bonis 

ixtiveov ngoievni xtov xQortav. xavxrjv rjfieli xoiii graiias pro uustro imperio COufiteautur tnagno deo, 

fiiv vTzrjxooib iptXoxtfiâaa&ai, &BCO SS xto neynXco 25 qui et buuc nobis in meutem actuui ininisit. 

nqosnyaytiv XTJV jrpafti' rjyrjodfie&n Stlv, lot av nnvxti 

xwv ivxev&tv aitnXavovxet nya&wv X"Q iXai vneo 

trje TjftiTtQas finatAciaS ofioXoyulev xtu ptyaXi? &tqf 

xip xal xnvxrjv rjfiiv eie vovv fiaXonivip xrtv noa£tv. 

('ISnlXoyosy Ta xoiwv itagaoiavxa fjfiiv xal 30 

Sia tolds xov &e(ov Sr,Xot'(tava vdftov TJ aij iiteooxh 

antvarirat ngoe ttgyov axfrijvat xal nagayvXaxfrqvai 

enovSntnixto. Dat. XVII k Mai. CF.

Nov. CXLVIII pr. 1. 722 DE INDULQENTIA 

PMH 

nEPI 2YrX2PH2E22 A0IIIAA2N AHM02I2N. 

('iovazivoe Aiyovaxot JsSixiov.) 

f v ^ "Oar\v ftepl xn xotva xdiv npayfidxajv Bvfris £x ngootfittov xrts rjfisxioas /HaaiXslas 

ngovoidv x* xal anovSfjv xijs TiagaSofreiaqe t]filv ix &eov noXtzsiat xrjSoftzvot, i£ a>v rjSrj 5 

(xf yaregov xnxtaxrpautv anaat. xb yao St]/t6atov XQ* sat noXXois xaxantfogttafievov evoopxei xai 

JIOOS xr,v doxdxt]* dnopiav iXdaav eii iavrovt rjfxeli dvsifeifdfJB&a xb otpXrjua, fidgovt xe xai Svsxeotias noXhrfi 

dnaXXdâvxes xovxo. xai 16 GXQaxioixixbv Si nagapaviv rjSrj xr\ xdiv drayxaitov anogiq, d: 10 noXixtvfta 

xale xdv fiagftdgu/v itpoSots te xai iniSoouale dfiexgute xaxaflXdnxeafrat, xait"* ooov yiyovev rjftlv Svvaxbv 

xrjs Seuvtrtje innvoo&coaeios d^tovftev. nXqv dXX' olx ax(>i TOVTOV xai /tovtov 8eTv tutj&^ptsv ifjv neot iovt 10 

vnrjxoovi orrjrcu poTj&etav, oXXa xai TIVOS dXXrjs ftejaSoTvat Sijodio 

CAPUT I. 

Koivfjv lolwv xai ravTijv TjficHv TTJV avsoyeaiav ctfi anavras inBxreivovtes avyxaigovfitv tov 

&OVTOS YOOVOV tlEYOl TJ7ff ~~»«-« —- •* - 5 — *- •* — — .--'... 1 1 t . 5 —.~ 

reXdfv iXXeiftftata TW 

a XT e 

X9* l itgifitvtje i 

17 XTJV fipxrjv xwv nttga 'lX*.vpioii teucoy ngaixojgiuiv 17 xov ir8o£uxdxov '/ovoxivtarov indo%ov xwv inl Mveia: 

xtd JZxv&ias oxgaxKoxixdiv xnxaXoytov rj xal xdtv 9elcov rjftdbv &T}oavQwv fj xov isgoiidtov rjuwv xauulov 17 

xov freiov naxgtftoviov tj xov fizyaXongentaxdxov xovgdxwgof xdtv oixidtv' aXXd ndv oaov Si> xe xovaLo xal 

agyvgq» xnl ixegots ttSeat xexgscoaxtjftdvov tirj, xovxo ndat xoie otpeiXovat avyxoJOBia&co^ cooxe ovxt yeotgyoi 2 

ovxe /itofrcoxai ovxs £/i Srj/uooiq) iXktlftftaxa 

xitv «X?* T^S eigijfttvtjs inivsfii]aeioi xal avxrje 

CAPUT II. 

fcQfev 8i xavxtje r\fid\v xt]i tpiXoxifiias xde xt axpaxtatxtxai xai (potSegaxtxai dtscussionac. ravxiti 

yetQ xwu vnoxiXtJjv oi-Si oXtat xa&nnxsa&ai avftfiatvei, dXX' ixeivav xal ftovaiv xdtv ix xov Srjfiooiov XQriuaxa 

XOQ^yrj&ivxaiv, eit xtpSos xe oix>lov dneveyxafitviov xa xoit aTgaxitoxixoTs xdyfiaotv rj tfOtStoaxixoli imSo^ 

&t'vxa naQa xov Sqpooiov. tl Si xai xua nagd xaiie Xayo/tsroti vnoSixxatt tj ananTjxait fj ixXrjnxoQaiv ij 

Nov. CXLVIII lustini Graece tantum txtat in M (/410 inter luslini novellat prima) et L. —EpiL Theod. 148 

Athan. 20, 6. 

CXLVIIL 

DE INDULGENTIA RELIQUORUM PUBLICORUM. 

(lustinus Augustus ediclum.) 

Praefatio. Quantum providenliae et sludii in res communes statim a primordiis imperii nostri 

contulerimus, dum traditae nohis a deo reipublicae curam adhibemus, ex iis quae iam gessimus omnibxu 

manifestum fecnnus. Itscvm enim cum multis debitis oneratum et ad extremam inopiam adactum inveniremus, 

in nos ipsos aere alieno recepto onere atque difficultale magna liberavimus. Deinde ran militarcm 

rerum necessariarum penuria iam dilapsam, ila ut res publica barbarorum invasionibus irruplionibusque 

infinilis labefactaretur, quoad eius facere potuimus, idonta emendalione dignamur. Quamquam non in his 

tantum opem subicclis praestandam subsistere oportere pulavimus, sed etiam allerius cuiusdam clementiae 

participes faciendos subiectos arbitrati sumus. ut cos a reliquis fisco debilis liberaremus. 

I. Commune igitur hoc quoque benefxcium nostrum in omnes exlendcntes praeleriti temporix reliqua 

usque ad octavam et ipsam praesentis cycli indictionem a subiectis fisco debila remittimus, atque sancimus 

nullam fieri exactionem eorum quae in reliquis usque ad modo dictam indictionem debentur, sive'generalem 

sive specialem tnensam gloriae luae spectant vel praefecturam sacri apud Illyrios praelorii vel gloriosissimi 

lustiniani pracfecU numeromm militarium tn Moesia et Scythia vel etiam sacrorum nosirorum 

thesaurorum vel sanctisstmi noslri aerarii vd sacri palrimonii vel magnificentissimi curatoris domuum: 

verum quidquid tam in auro quam argento aliisque speciebus debitum fuerit id omne omnibus debitoribus 

remittalur, ut neque a colonls neque a conducloribus ncque ab emphyteutis neque magis a possessoribus 

reliqua fisco debila pro tempore quod est usgue ad praedictam indiclionetn et ipsam exiganlur. 

II. Excipimus aulem ab hac liberalttate twstra militares et foederalorum discussiones. Hae enim 

subiectos omnino non atlingunt, vcrtim illos solos qitibus a fisco suppeditatae sunt pecuniae et qui in 

lucrum proprium converierunt quae militaribus vel focderalorum ordinibus data sitnt a fisco. Sed n quac 

etiam apud eos qui dicuntur susceptores vel exaclores vel acceptores sive in auro sivc in argento vel 

2 mfir. IJegl ovyxtogfotcos Srjnoaiwy Ath., IJtgl Xot' xavxrje /11 16 opne Af|| 17 T

UT PRA.ESIDES PKOVINClARUM 723 Nov. CXLIX pr. 

iv %(nsaltp rj iv dpytgip ij xiav aXXoiv xcav iv tiSti xtXovftivmv t\Qt9titv naqa TMV vnoxtXatv Kara/3).T]fri'vTa, 

eltnQax&raovtat Qx^ xal nvxa xai xaxafiXtjd^naovrni fj olt ngotqxei gq icjv tloTjftivwv jf f]ftiv ]f noxpvttov. xp xbv ofioiov f xt 

tqonov xai roie aXXovi anavxat xovt X Xaftovxae xdiv di r^fteregntv avtxtXav X Xi t h l i 

wa iov t\ htgov n lx rwv gj 

fitvtnv tjftlv jf imrefiTioetov fi xai xovxo fitj fj xaxa&erxne eii 16 titjfiootot' jf rj j xnxafrtlrai ngosqxov gq »,»', ,, Ifyugox fyg f fttv 

Ttjs j nngoiarjt nngoiat rtfio>y rf> Stogtas, Stogts tutit ttt xovio inl 10 8rtfif- 

Xnflorxas x°nt iaxa anoaitoelv it xo Sr,fioaiov fiovXnfttrovS rjyaw ixtivovt. onov av ixzBjay/uvot ii-%oieif 

onts. n(>68t]Aov Se, toe ti rtve: ravtrje riftiav TtQOmafrofiBroi TTJS tpthrrtfiiat vnig twv avyxtOQOVfiivmv 

iXXiiftftaTtov xara ttvn 71 eoirotav i* twv vn*Tthav OftoXoyias 1* arTKpa>vrtaen tD.^fnaiv, fj xal tit iSuorixa 

fitratt&tixaat XP*«» V n)J. n TTOO» ntoty^n

Nov, CXLIX pr. 1. 2 UT PRAESIDES PROVINUIARUM 

•xa, avyxtxyfitvnv vnfjpxt, rovxo xal ijtavog&fooiti xnl xtXetov njrotf^vnt. fitqiftvriaavret roiwv onaH xo xs 

Srif'i>aiov xo xs iittptoov dfiXnfis; xt xai a£yptov 8tmeXit). 8urori&rt[iEv oxt Srj XOVTO guSiio» Igonev. ti xoiii 

Tjyovftivove xaiv inap/tcov ngoixa xns dgxb-S TiapaAapftavopias xai io Srjioaiov datpaXit,Ofitvovt oo&wi 1$ xnl 

louiuojs anrtot xoôtfat nagnaxtvdaaifiBV, navxos antxofdvovt xovxo fiev dStxrjfxaxo» tovxo Si xni Xrjp/iaxo; 

aiaxQOV re xai dXXuiS anr,yo^tvfi£vov. 

CAPUT I. 

*7i'« totvw firj Eeroi Ttvis litetsnrj&uivTtS xnls imtgxiniS aHixailtv aviaS tjfisk re ovxvuis xnXt xa\ 

avrdtf ivoxXoijttfta nontsXaiaeat, ngoiginofnv IOVS ixnoxrjs innoîni oatiordxove imoxoitovs xir\iogfov re 

xni oixTftoQoiv xoiis ayovxnS vd ngtotBta, Sin xotrt,e Setjaeios dioqeueiv iui ib yjfAixioof y.Qaxos rovt airoli 

inirj}Sti{Ot £'xsw nobs xrtv nQ%!v IT;» aiixaiv inapxint rofuContVove. xovrots ydp T« ai

DE BAPTIS MULEERIBUS 725 Nov. CL pr. 

CAPUT m. 

Tavxa ftiv ovv rjfJtis xoie iy xaXs lnao%lttts nnavxa nQOxrtQ\nxovre^. xrtl ravxij Stixvvvxtt otrrj rts 

iaxt n*()i rovS vnrjxtovt tptXar&Qconia, TXiio xe xai ti/tevrt xov ftibv nai.Xov iiofttv. tije tcov vnmtXdtv 

Sq/ittoiaiv cvXXoyqv anana jtpdixttv ngumfovpirovi in/ii(Hf'aivto, (ov8' r^fitis) xov )jotnov nvi\6 

(itfrn nvotiovicov aitcav x»l xovxovt aixtciuevtov. oi ydp XTJV l$ovaiv 

iniAoyf;s, 'iva xne opx" s nodixn Xctfifid*oviei tovs Srjfioaiove tisdyoiev qogovt arxoi t» nap nvxdiv 

fiTjSnpuot uSixoivxb. Qq&vnovixte oixot nefti xrjv xovxtov i.ttXoytjv dvexxoi xa&dnaj; ovx £povx{e. ifcatQovfiev xov ivxtv- 

9iv xivStrov. xn yap xoivy naoi XvaneXovvxa irqoxQivofitv rt/S aSix»v nQoaîatcDS rtov elt xb Srjfioaiov 

ay% tofiovelv d&eXovxarv. 15 

('EnlXoyos.) "S2ixs Si xa xaXwe f^ftlv TUtQnaxavxa tpnveoa naat yevfafrai, xeXevourv xfjv ortv vnepoxijv 

xaxd xs rrtv eiSuifiora xnxxrjv jxoXtv xai itijv xnl iv xals innQx* niS T< * itaqov &E7OV ZSIXXOV jiô^tlvat 

tit TOVS ntOKpitvtis ixdoxTjS noXttos xbvovt, CJSJB iir^Siva SiaXa&iiv rtjv i^tjv^t)fitrt]V itQOvotav xrti yaXtjv6' 

tifioi ijftwv VTitQ T« xov Sijfjoatov xni XTJS TftJf vnoxehuv dpXajitlat. Dat. XV. k. Febr. CP. (imp.) dn. 

IuBtini pp. Aug. (anno IV.) post COUB. eiusdem (anno 111.). [a. 569.] 20 

CL. Auth. CXXXU. CoU. IX tit. 13 

» DE RAPTIS MULIERIBUS ET QUAE RAPTORIBUS NUBUNT R 

In nomine domini nostri Iesu Christi Imperator Caesar Flavius Instinianus Alamannicus Gotbicus Francicus 

Germanica8 Anticus Alanicus Uuandalicus Africus pius felix inclitus victor ac triumphator semper 

Augustus Leoni. 25 

i xrje ynfirj&tiarjS T

Nov. CLI pr. 726 NE CURIALES AUT 

tatnen ronsangnineis etiam et tatoribus, et curatoribus huiusmodi dedisse per eandera Ipgera vindictam, et 

praeserfim potnis locum di disse, si iam nuptae vel degpousatae mulieres rapiantur. cum non solum raptus 

muiieiis. vcrum etiam adulterium per buiusmodi temeritatem committitur. Et supcr alias poenas rapturis 

etiam nec non aliorum qui cum eo fuerant patrimonium raptae mulieri vindicari per candem legem praecepimus, 

ut dotis etiam marito lejjitirao dandae copia per raptoris ei ministraretur substantiam. lilud quo- 5 

que Fpecialiter adiectnm est, ut nulla Bit tnulieri vcl vinnoi raptae licentia raptoris se subilere tnatrimomo, 

6od cui parentes volueriut, excepto raptore, legitimo matrimonio copulari, nullo modo imllo tcrapore liccntia 

mnlitTi raptae permissa raptoris se coniungere matrimonio: sed parentcs etiam. si tali cotisenserint raatrimonio, 

deportari praecepimus. Sed mirati suiiius, quod conati sunt aliqui dicere raptam mulierem Btve 

volentem sive nolentem. etsi raptoris amplexa sit matnraoniura contra nostrae constitutionis teuorem. debere 10 

tarnon raptoris eatn babere eubstantiam vel quasi leîs praeraium vel ex testamento forte, si boc factutn 

contigerit. Qui enim talia dicere praesumpserunt, praedirtae legis seriem inteilpgere non potuerunt. Qui 

enim tale stare matrimonium, etsi rapta voluerit, pruhibuiraua et ob hoc pareutes raptae muliena deportatiouis 

pocnae subiecimus, si fauiusmodi consenserint matrimonio, quomodo raptas mulieres raptorum eligentes 

concubitum praemiis bouorassemus raptae mulieri datis? Superfluam igiiur eoruin dubitationem vel in 13 

posterum resecantes priorem leêm per praesentem interpretari censuimus. 

CAPDT I. 

Sancimus itaque, si rapta mulier, cuiuscumque sit condicionis vel aetatis, raptoris nuptias eligendas 

esse censuerit, pareutibus praesertina non consentientibus, nec ex beneficio legis nec ex testameuto raptoris 

hereditatem accedere iuberaus vel quocumque modo substantiam vindicare, sed praemium quod per legcm 

nostram raptae mulieri datum est, ut raptoris et eorutn qui auxiliutn ei tempore iavasiouis praebuerint 20 

sub8tautiam vindicet, hoc ad patrem vel ad matrem. si ambo yel si unus supersit, qui nuptiis specialiter 

uon probantur conseosisse, ex tempore raptuB ipso iure transferri, et patrimonium raptoris non iam raptam 

Imbere mnlierem quam coniugio se raptoris inquinare non piguit, sed in personas transferri quas superius 

nominavimuB eorura nou consentieutea coniugio. Nam nefarios huiusmodi coitua poenis corngi, nou praemiis 

competit houorari. Qnodsi pareutea iam decesscruut vel buiusmodi sceleri consenseruut, substanti» 25 

raptoris atque aliorum qui farinoris fueruut participes tisci viribus vindicetur Quam interpretationem 

non in futuris tantummodo casibus, veram etiam in praetentis valere sancimus, lamquara si nostra lex ab 

initio cum iuterpretatione tali promulgata fuisset, Leo parena carissime atque amantiasime. 

(Epilogus.> Quae igitur per banc legem nostra statuit aeternitas, ceisitudo tua effectui mancipart 

observarique praecipiat. Vale Leo parens kar.ssime atque amantissime. Dat. XII. kal. Iun. CP. imp. dn. 30 

lustiniani pp. Aug. anno XXXVII. pc. Basilii vc. auno XXII. [a. 563.] 

PiNA 

TOY MH nAPA2TA0HNAI H A1AX0HNAI BOYAEYTFIN 

H TASE2THN AIXA BA2IMKM2 KEAEY2E22 EM ir8o£oxazq> dnd(*x Stxaaofievovs rj eii erigay nifinto&ai, 

noU.axts Si xnl &elat rjfiobv 7iogi£ea9a$ xtXtvaetS xovxo fiovlo/uvas' xai jjreiS &ei(u nQaytarxqi 

Nov. CLl Graeee tantum extut in ML, B 7,3,27 (nvrij i) veapa ov xeTtat «s Ti£o/iivT?v cod. Thfod. J 35 lait ina(>xi"is injer 

M pr. | 31) 'loMxt-vrj —- npaircopitoy om. L [dptofllt-Sqp 

vnttQXV Ttoy jtuatxtuQitov mule H om. B (r/. ad 727,1. s) H iT«V«« ^ | 39 nrttf 

Z"chartae\ rj ne B* U 7,1 

t 

TJS L

NE SACRAE FORBIAE QUAE 727 NOT. CLII pr. 

Ttno> xovxo xoiXv&rjvai, wsxe firjSiva xagewTTjv f/ fiovXtvxfjV ftr,xt i£ ixeone lie exioav dyio&at ^p pj 

i« ravrtjv &Lxea9ai XTJV evSaifiova noXiv, ti Si &M7at yevionai avAXufiai ntpi xovxov, xavxas ifttpavelt 

ytvio&at xai SixaarrtQ(c^ TJ}S aitt vneQOx^s tctti y/jjyovi dxoXov&ovS Xafiftdveiv 

CAPUT I. 

Hfitis xoiwv naoav /uiv aytayijv xai nnodaraaiv anoaiotyofitfra, ti Se dvdyxrj yivoiio xoiovxo xi 

iVai, oiSsvi xatv ^fisreoaiv dgxofxav nirjv fj xtp &Q6VCO xa} acu ovyxa)Qovfitv xa^t(6xt]v fj povlevxriv 5 

«s xavxtjv ayioytftov nottlv xr,v evSaiftova -ji6Xivy nXfjv ti fifj &eia xtXevais introinovaa xovxo faxtds yivoixo, 

TJV nqotr)x(t xai xi\v ar,v (utv&dveiv VTteoox*}v, xal f4.fi napa XTJV aijv yrti 

St]/io

NOY. CLIII pr. 728 DE INFANTIBUS EXPOSITIS 

CAPDT I. 

Ei rt xohw pixQ* *ov VVV itgbs {fXd/3ijv xov drjfioalov ytyore, xolxo nyvoov elvai xekvofiev. &seitlxov 

Xotnov ixaoiov &eiot> ngayfiaxtxor xvnov. etxe noos xov avyovaxdXiov itxt itQoe xbv Sovxa iixt 

jtobe xovi ovi Xotnove xdtv inagîdiv apxovias dpxovxas yn-oixo ngoyaott nooydott Srjuoaiutv Srjuoaiutv, xn&d eiprjxai eiprjxai, ndvxtot zidvxwi itparitêofrai 

xqi dixaoTTjpiiy XTJS ar\i inaooxifi* *«* ovxott ets xds inttoxias ntftneo&at Ttootaxtofitvov fiexa 7too»xnyftaxiuv, 

xafrd et(trtxa$, xr,s or4s vnepoxrtt. aiexa oaotp.ii' pfj 71 oo£ fiXdfiijv yivotvxo xov 8i,(ioaiov dsioi ximu, xovxovt 5 

xnl Stxtofrcu xal mtoxdxxeiv xtZv^ nQO*xayp.dxa>i>, xai ize/into&at naod xtje ff^s vnegoxfje eis xas imtQX " 

itj> q> xe neoaxi nagaSidoa&af ooot Si nude (3Ad/3i]v xov. Stjfioaiov xaxa awattnnyiiv yivovxai, S^x ea 

fxiv xf]v af/v vitaooxtjv xovt xoioviovs fteiOrs xvnov*, prj p} ixodxiBiv Se xet iv avxols iyxtifttvn yf nolv p 717 

noi 

(jov tie r,fiae araviyxoi. tva tl' xt ids ctxot noos fiXdfirjv xov Stjfiooiov yiyore, xovio dnnvogfratfrfj. OioiStjnox* 

xolvw &tlot jiQayfiaxixos TVJIOS nqofdaet Srjftoaicof yevoftevos f/17 ifttparrji y£vrtxai xu» &oov

DE US QUI IN OSROENA 729 KOT. CLIV pr. 

CAPUT I. 

Oaot xoivvv ovxtat iv ixxXr.otate ij piftait rj dXXots xonott aitopoitpfvxte St^xfrioai, xovxove nnat 

- iXevfriQovS Blrat 7tnpaxtXtr6fie&a, xav ti dxptfifjs xts an68n£it vnapx 0 * T«j> Ivttyovx* eif ro ' "" 

j £aifjt apxfj T/j xtov dXXwv dvitpcoTKOv xaxaXtnt 0'ivrne tvatfleiq xai nnp aixtov avitjQaytvias fcf 

tii dStxov SovXeiav xafriXxta&at; d).Xa xovxoti tov xt oanaxnxov aQxieniaxonov ir,t &enaa)jovixiu>v xai trtv 

vri nvtov dyinv xov &eov ixxXrjaiitv xni xrjv oijv ivSoôt^xn porjfrciv xni xr\v iXtvJegiav avxdii ixSixtlv 

&tO7ti£ofttv, ftrjSi xds dx xtov riftsjtQOiV vnftutv xa>y xavra TiQrtxxovtoiv Stntftvyovxtov notvds, ola ndarjt 

vTiavfr(>conias xai wftoTtjjos nsnX^gtofitvtuv [xai] TOOOVTOV ndarfi fitntyoyias x l ^Q ovot t oaov taitijv idli 10 

a&Xtmii(>ote indyovoi. 

(J£nikoyo6.) Ta xoiwv naQaoiavia TjfiTv xal Sid xovSi roi 9elov SrjXoifitva tinov rj xt afj lv$oxai 

o xaxa xaiQov xrjv aiti,v naQaXitv6fievos aQx,h v x»' V ntiJoptvT} tftlv xnfic tvytp xai ntpar* 

olvai xni naQtupvXax&qvai cnet adjco. xai notvrj yo(> imxtiaejat t .xovaiou Atxfjaiv xuxa xwv, xavxtt 

yfaivitv imxetpovvrwv ij napaftaivtoitai avyxtoQoivxoiv. DvX. piid. id. Uec. CP. (imp.) dn. lustmiani 15 

pp. Aug. (anuo XV.) Basilio vc. coos. [a. 541.] 

PNA 

nEPI T2N EN 02P0HNH A0EMIT22 2YNAAAATT0NT2N. 

'lovoxivtavos Avyovoioi naxiiae 

BaoiXtiov Aih. iliyavrj&r) ptjvi Stxt/tfipiut ft$i 

$$' vnaxilq BnoiXiUv Theoii. |j 18 ruhr. &tlot npa~ 

yftnxixbs xvnos n«(>» twc iy 'Oopoqvrj xnl M*oonotttftiq 

afrJuixor ei-vaXXafcdvxury yiipov Ath. | iv oaûtyij 

L. i* vOQOHvt] end. Thtod., om. index M in lacumi I 

ddtfiixtos et vnXXaxTovJOtr] aftifitxo) aftiwr Thtod. \ 

20 UnQnSolot TlS) IJn(>(id6£o>t cit. Alh. Thtod. Q 21 

pxias L | iri alxoit rtnn*.t,ftuivat L

CLIV I 730 DE nS QUI IN OSROENA 

*tya>Xvnivovs tfinlmorxts yniiovt. rjfttis xolwv xoixtov ftev ovSev navxeXtoe intarevan/iav' ov ydg rjyovf 

avfroiunovs ftsuot ovxai -rijs tjusxtgas noXtxeias xotovxo T» ngaxxeiv &agge~it> xai xrjv yovt\v XTJV euvxtur 

naxaiaxivuv xai xa Ivofiaxa ovyxettt: 

CAPUT I. 

"Siirt Kal iêgsvvav ravxa rjfiovXoptfra, xai et x$ xotolrov cXtos ningnxxtn. xovs dftagxnrovxas nqbi 

iaxdxrjv nytiv •ttucoginv. dXX* inuSr} xai xgovot inxi ftaxgbs xal ovSi ntaxsvofiev xotovxo xt yeyevTJottai 

7tAtjfiut'?.T]fta, ti aga xal xotoizo xt ovftf}tf}t]x8, xo piiy 7iagu>x'>x6s, oncoi Srj itoxe av i'xo«, avyxojgoifitv xoiS 

xrjv 'OogoTjvijv xai xrtv ftiarjv xeHv noxit/tay rits itxagxirti xaxoixoiat, ngixpnau xdtv iv ai'xals yeiOftewv 

SoQii pQ itpoSoiv, p xal ftdXtora f aygotxtxoii yg nXrôvi ^ ws ini xo nXelaxov OVTOS xoZ xavta i!;aftnoxeiv ;f Xayu- y 

utrov. xal l inl il xov vvv axt/fiaxos iuHfttv iH tlvat, l ovtiev ti noXvnpayftoroivxes Xi xdiv di axgi xqi veagas rjfiuiv i dd~sini 

Starri^tcos jitQi xirixov tue eixds nhjUfteXri&ivxiaV) aXXa &6h Y&Q T ^ og&a xe xal ngot- 20 

rjxorrn ygnrsiv xnl TOVS OXXOVS avtoxav eie xbv xotovxoy ^fjkov, aXX' ovx avxovt nodxxsiv nagarofia xni 

tis xfjv ngbt aXXrjXove xaxaqpcvyttv ftlfitjaiv. xavra xoiwv aoxtva£6vxcov. xovxo 8i avxo xols xrfi #uo«s xma ngo*xa£iv arjv Sia Ttpayyajifidxay 

naga xaiv oixiiatv dgx

UT MATRES TUTELAE 731 Nov. CLV pr. 

PiNE 

FIEPI TOY AEIN TA2 MHTEPA2 YnOKEI20AI EniTP0JIIK0I2 

AOri2MO12. 

jivxoxpdxtap lovaxtvtavot Auyovarot BeXioapiq* (oxpaxtjyq}). 

(17poolftiov.y IxExtjoiav dvexstvs Mdofra 17 Xaunpoxdxrj x xaxa voftovs ap/ioxxuv avxfi n i°' 15 

v xax aixr,S ytvoftivtov, xal «« xrte ijxtyivofiivrfi avxfi ptitBrfi rfi&nrtxo, npaâi 

TI xtav Svrafitfwv xatXvaat xd nooS xr)v a\xrts intBovXf,v fieXtxoifieia' xov v imUxt i-noxn&ioxao&nt Alk. | S»lv — vnoxilcfrat\ 

\moxtia9ai xdt /trjxipaS Theod. | 4 Oxpaxrjya} 

addidi rx Aih.\b dvtxttvt\ avitmiv r/f*Tr cit. Thtod. 

B 6 ytvouivov L | 7 xaxa&tfttvTjv) xal xaxafrtfiivrjv 

tnavwt Znrhariae perperam | 8 * npoaofnXrjaoi ML (cf. 

732, 6) | 9 roftett] Cod. 5,35, 5 | 1U prautat ovxt xtvot 

H Stdofi/rov L | 12 nQofinXpfifvt}» L g 14 fifj 

L B nti&tiv Haloander] nti&u ML I ^rjxt/aat L a g 15 

1ttl9uv ffafoander) nel&Mi ML \ avxrtv ML (ef. 732, 8) 

| 17 xal | xal noot L | 18 tl xai eum Unloandro vulg. 

tnalf | 20 xavxrjf L \ aioddnafrat L | 21 iv8ii£ao&at 

L | 23 nootto&ai t& L \ 2 24 xal l om. cum Scrimgero Si vulg. 

tnale g rofto&ioiav] Cod. 2, 41, 2 | 25 XQV a & at & | 

oiitov M" j| olxtlotv om. L°

CLV 1 732 UT MATBES TUTELAB 

Tavxa xoivvv xffi 

CAPUT I. 

xtov oixfioiv TiaiSiov xc 

avxfj 9tiq i]uwv vOftofreaiq, 

XTJV iixiXQOTijjv Mdgfras xfjs aixfje &vyaxgbe areSeâxo, detxvvrat xbv xois ro/ioit SuogiOfiivov avxijv nnga- 5 

cxtlv ogxof cos Sevxdgoit ov% 6fnXi',oti ydftoisy xni wt xdiv ogxtuv nttiiygovtjaaoa avviixrjaa ftiv dvSgi Strxdgut 

xni jfniSas i£ nlxov noirjoafidvt} StaXvattS vnig tije xa>v ngayfidiioy dnoxnxnaxdaetat nageaxevaaey eii 

iavirjv Ixtyiottai M-tgfrav xrjv XafinQoxnxTjv nvxrjt frvyaxdpa' iivvaa&at 8i naoav tfx*iv dSitnv 9'eantôfttf 

Mdofrnv XTJV XafiTtgoxdxrjv xa) Stxalta xfji dnoxaxaaxdastot y«»»J«jan5iTt, ydoxovoav /T» xni vvf ovnto «uvTijv 

dmftrjvat rov tixoarov ndfinxov ifte rjlixine Siovt, xax' otdiv dvztxetfidrqe nvxrj xr,s O~eins vofio&talm ifjt 10 

71 ap' ijtaiv fiev it&eiarjs, 9ea71 iôiarjs Si xove TtalSnt ftfj Sivaa&at xaxa xtov oixeitov yovdutv xtu xr,S drtoxmaaniatioi 

xQî tina ^' ai 8txn(t^ fif]di xoie djitXsu&doovt xajd xwv oixtitov nnxgcjvoii', Sia 10 Tiegi xu>f ava- 

StSty/idvcav xi,v xtZv oixeiotv jtniStav intxgon^v xov vofiov /irtSev titaXiyBO&ai, xolvntniov 8i xnl hiqav 

&eiav rjficov rofiofreoinv ferd xavta tpotxrtaitt 9toni'Cfivaav rovt xa&ioxa/idiovs inixgoTtovS /17 dXltui xnt 

xoiv rioiv intToonds dvaStxca&ai, ngiv 5.» kv xip xaipqi rfje iavitJv ngoftoXrje xnxn&otvxo /ITJ xovi viovi \5 

xaxaXtfindreiv aSepevStiixovs. xttl it ovfiftairi xai firirdyft xtov oixeiaiv itniliwv intxgOTxi^v dva8i£(tofrats xtti 

avxijt' xouio nqdixnv xai Tinatv iytxea&nt toit Intxgontxoie Xoyots, xal tineg EXEQOV (JOH joii invris 

oh oi rjftTtQOt vouot xoli in axeXote rjltxias ovot jinoav Stdoaoi nnQorâinv XB xni 

ftiv yao xai xb r;/tTeoo r;/itTeooy •&ettni&t &ettni&t xgdxoe if]V oqieiXoftkvrjv xoit yovtvat nnpn xu>v TtaiSutv oiSut xal ndoav 

xiufjv X8 xal &£Qan$inv, iv qt urjSeuin /3/.dfir] nag nvxdiv xat* ixtivaiv ytvotxo, xb Si xiov ix xov npoxtQOv 

yafiov TtniStov vneoopnv ovxs oaiov elvat xQivofttv ovxs nXXtoe ngoinxeir xd ix xrfi naipiuas rifowvaias tii 

ainovt ixfgiepxditevu irodyfiaxa xde xo

DE PKOLE COLONOBUM DIVIDENDA 733 Nov. CLVI pr. 1. CLVII pr. 

IIEPI TH2 MEPIZ0MENH2 T0NH2 T2N TE2Pr2N. 

(*0 avroi (laotXtve ) 

(ngooifitof.y 01 xa ttpdyfiaxa ngdxxovx$s xrjs xnrct 'Annfigtav ayiwxdxrje ixxXrjciat i8l8a£av 

yovs xtatv ixiqoit riQOirtxo>xat yeuiQylaaait avicov cwatpfrrivat xni jiat8i>noireae&nt, xai jjrraav djf"8o 

nviott xai xoie yttauyove xai xove xovxoiv naiSnt xfj /iTjxQtpcL yaaxQt xaxaxohw&ovvxas. aXXd iolxaoi xavxa 

airolrret ftrj tiSevat xf-v TjfitrtQav ,8tdxa£tv xijv ivayxos tppixtôaeav o xt /SovXsxat. 

CAPUT I. 

10 

xai ti fiiv laot iarlv 6 xatv xixfrivtajv agi&fiof, tli ovo ftcpi&Tat, ei 8i dvioos rj xnl tli uovos 

6 te, xyrtxavra rj yaoxqQ !/«« xb itldop, Sioxi xnl (ta.Xi.ov iftox^rjaa xal tli ftiv tSv 6 nnte axoiov&A 

rjj firjtol, 

XQKOV 8i ovxtov xmv xi%9ivxo)V ol Sio n ai Svo xfjt fttjtQot (aovrnt, 6 eli 8i rfj xov iltanoxov 

IOV nnxQOi axoXov&rjaci X& Seanotiiq, Si xal ovxtae del d xo IXBQMXOV, xn&nntg & l tlnovxts i& tip&rjfitv, j ij ynaxi]o i l£ l£n. 

xai xaxa xovio xai oi 'Anafttli fitQieiiav faeo&at xf^ yovrjv yivajaxitonrav, Xva xb iv noXXoit oxaota£ofiavov 1& 

X6rotS X(i6rotS ndfrtooiv a>S a>S vf vf tj/teiepav ydyove rofio&eoiav rofio&eoiav. 

PNZ 

IIEPI T2N EN AAA0TPI0I2 X2PT0I2 TAM0YNT2N TE2Pr2N. 

Avxoxqaxojq 'hvoxirtavoe Avyovaxoe AciZ,aqi# xo/irjn T^S "ECO. 

(riQOotfttov.y Ex xdiv tle r,(idt SinspoQaie avr\vty(iivwv nXrjfifteltla&ai xi xaxd xrtv utarjv xwv 20 

noxrtfHuv xai nQoe y» rfjv 'OaQor}vfjv ina^xiav dftdfroftev xdiv rjfinipuiv drdj-wv XQOVOV. evrtt&ia&nt ftiv 

yfiQ avxoie xoiis dx itatfOQotv \ Cod. 11, 

4S, 14 | 8 Owoixrtcaitr\ ovxtt awoixr,aaitv L m 11 Xaus L\tit 8\o fitQt%*xnt\ i£ioov ftif>(£tafrfn avxek 

xip naxpl xal xfj ftqxpt. iiovaijt fitvxotye rijf 

ftrjxpbe xrjv in tXoyyr Thtod. \ 12 xaxîie L | 13 

xr,t (trjxQOS feotiai M Ath.) xfj (UJXQI Inovxnt L | 15 

oi om. L | ftigtoxaiav (atofrai Al fiapiafrtfOiofrrit L || 

16 subtcriptio non aervatur; a. 539 paullo rtctntiorem 

1 9 tmt eonstitutionem ex v. 10 efjicitur\\ 18 rubr. Fltpl yato

tfov. CLVIII pr. 734 UT DELIBERANDI IUS ETIAM 

xovt dtonoras xovs yauovt StaXvttv f;$tj itQaxftdvxas JJ xove ytvoudvovs naiSas xcav yovdtov aftXxttv. xavlev&tv 

bXov xb xdtv xontov ixeiviov xitXnmiootiofrai ycwpyixov, Siaigovftdvtov ix ftiat arSoiav tt xni ywatxtov, 

ayilxofiivTjs Si yovrfi in xwv nagayayovxcjv ns tpws, xai pdvrjS rjftexigai slvai xb ityayfia nyovoiai. 

CAPUT I. 

0eoni£ontv xolwi', xov Xotnov ftev rovs x»'ovs, xni ftqSiva Svvaofrai Siaanov xovs nS^ 

Ovi atpfrivxae xttxd. xb xgaxovv jtooxeoov S&ui, 17 yeatgyslv XTJV -ngosrjxovcav aixoli aiayxti^saftai yrjv, dXXa 

ftrjSi xwv yovitov ayaiQsiofrai xovS nnioat ngocpdnsi TVÎ^S yewoyixfjS. dXi.d xav et xt xoiuirov fjtir] ytvofttvov 

£ivxtv, inavoofraioets xe xal xo7xo xai djtoSo&^vat nagnaxBvdant, eire nalSae ayuigefrrircu ovfifiifirjxtv 

iixe xal yvvnlxas, xois xs yoveZaiv xai xois awoixovat tpnfttv xov notr,aai T* xoioixov ngos xov 10 

SjtBtxn xgovov Vagoovvxos xni ntgl avxo xivSvvtioPxoe xb x at ^^ v - "^* o.naXXdxxta!ât xd owotxiatn xov 

vvv ijitxi&Kiidvov oiovs, xai oi yovtit xois nuiSas ixixioaav ix xavxrjt iucbv xrjs xtXevaeats, ov iuvnuivav 

axgtfioAoyeio&itt xdtv xa x ( °R^ a xtxxi]/*dvo*v xai d(pkXxeiv 17 xovs ovvaXXaâvxne »7 xoi.S nalHaS' 6 yao St) 

xotovxb T* notfjoai netocofttvoi xni jztgi aixb xivSvvtiian xb xaj^lov. 10 Sfj&ev jxetoaxai tovt yna^yovt (xStxtlv. 

CErtiXoyoe.) Ta xoivw nngnaxdvxa tjfttv xni Sia xovBs xov &*(ov jiqaypaxixov dqloiueva xvnov 15 

i) cfj fieyaXoiigensta xal rj Ttei&optvrj 001 id$iS xni 6 xaxa xaigov xfjs avrrjs dgxfjs rjyrjooutvos tis /(*VOK 

!..*.? KOj nagaqwXax&nvai nQOvorflaxut, trium librarum auri •noivrfi intxeifidvrjS xaxa nayxbs xov xavxa 

imx»tQovvxos. Dat. k. Mai. CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. anno XVI. pc. iiasilii vc. [a. 542.] 

PNB 

IIEPI TOY IIAPAIIEMTIE20AI TO TH2 AIA2KE¥E22 AIKAION 20 

KAr Eni ANHB2N. 

) 

( p f . y dir,oit r,filv dveyviaa&q QsxXas xrfi xal Mavovi, StSdaxovoa GixXav xivd xaxaXvaa* 

xov filoy iril JZegyiq 9vyaxoi xrjv avtfftov r,Xixiav dyovotj, ixxaiSsxd xt fioXiS rjfidQas intQrtoaaav xjj /«7Tf» 

Nov. CL VIII Graece tantum exlat in ML {fuit in B 35, 18, t secundum Tipucitum et indice* Coul. et regintu). 

— Epit. Theod. 15$ (inde B* K 14, 53 p. 209 Zach.), Athan. 9,13 {inde Anon. Bodlti. 23 p. 223 Zach.); summarium 

exhibet tchoL Epitomae 3, 16 p. 301 Zach. 

dissolvere iam contractas vel liberos inde natos a parentibus abslrahere, alque inde omnes illorum locorum 

colonos tnisere affligx, dum viri et mulieres per vim separentur, proles autem ab iis gui eam in luccm 

produxerunt absirahanlur, et rem sola nosira indigere providentia. 

I. Sancimus igitur, ut in posternm guidem praediorum domini colonos, quicumque ad eos ex Uge 

pertinent, quomodo voluerint cuslodiant, ne cum tis qui ex aliis praediis orti sunt nuptias contruhant; 

nuptiae vero adhuc contraclae ratae sinl, neu quisquam possit eos qui iam coniuncti sunt secundum moran 

qui antca oblinuit divellere, aut cogere vt terram ad ipsos pertinentem colant, sed ne liberos quidem a 

parenlibus abrivere nomine condicionis colonariuc. Sed eliam si quid forte eiusmodi iam facium cst, id 

quoque emendahis et rcstituendum curabis, sive liberos abripi contiyerit sive eiiam mulieres, a parenttbus 

aicimus el coniugibus: ut qui eiusmodi posleriore iempore quid facere audeat, etiam de ipso praedio 

periclitetur. Verum matrimonia a metu nunc imminenle liberentur, habeanique parenles liberos ex hac 

nostra iussione, neve possint praediorum possessores rem subtititer perscrutari et aut matrimonio iunctos 

aut Uberos abstrahere: qui enim quid dusmodi facerc conelur, etiam de ipso praedio periclitabitur, cvi 

sdlicet colonos vindicarc conatur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc saeratn pragmaticam fortnam declarantur 

tua magnificentia ct obtemperans tibi officium et qut pro tempore^ cixndem magistratum geslurus est ad 

effecium adducenda et observanda curet, cum trium hbrarum auri pocna unicuique immineat qui haec 

violare templet. 

CLVIJL 

VT DELIBERANDI IUS ETIAM AD IMPVBERES 

TRANSMfTTAWR. 

(Idem Auguslus 

Praefatio. Preces nobis recitatae svnt Thcclae, quae etiam Mano appellatur, quae ieclarant 

Theclam quandam vita defunctam esse relicta filia Sergia impuberem aelalcm ageiile, cutnque vix sedecim 

2 xb xo3v\ xbv L \ yttooyixrov M a g SiaiQovptvov M 

D 3 7iQooayovxtav L Q 5 oaotntq — 6 xvqiovt om. L || 

7 xijv Ilaloaniler] ftrj L, nm. M | yl\v dvttyxd£eofrai L 

|!8 yivdftitov L a | 9 inavoQ&aiani xt L\ 10 xnl L\ 

7] xai M, quod servari pntest xi in yt mutato ] T«] x

AD IMPUBERES TEANSMITTATUK 735 Nov. CLVIII pr. 1 

ttjv naiSa XfXtvxrjocu £ni XTJS Zvayxos evft/3dat]t xeov av&gdntov tp&ogjii' xal nSeXyijv fiev xijv t;fta>v Setj- 

•9elanv xn&tarnimi jr,ai xa> JFegytae nnioi, Koaunv Si xbv 0ixXas n$e). xr\t inl £ftJo«» dyogde, xai nv&to&ai xovxov negl raip vdfnov xiov xrjv 

ino&totv invxrjv ogtovxcov, xaxtivov iv ygov fti] Svvan&ai xov firtxgij>ov oixttovo&ai xXrjpov 

il ftfj Inixqonov ixot. dXX' ijt" ixeivovs tfigeo&ai xovxov olt ngfto^tiv tjftBXXav ti ftri jtgb» xbv xXrjgov 6 10 

•ttlevxqoas avrtfioz inb xa>v vofioiv ixX^&rj' xal oix slne ravxa fiovov inl xt,e %frjG, I 1 xbv XnXtiv Svvnutrov om M 

in *pat. vac. ca. 15 /ilt. || 15 ro/wv) Cod. (J, 30. 19 | 1G 

>Xr,gorofilnv tie avxbv xaxertxfrtiaav ML, corr. Haloander 

| aiitov Z« Q 17 xaxaXvnr] xov fiiov] xnxaXvau 

yraifiTjv L* |j avxov cum TJfiioandro vulg. j] 18 voftot'] nov. 

CX VIII c.3 § 1 et c 4 8 nal om L 19 /«« xnvxtji i'xuv L 

I rjfjign: Cuincius (c/. nov CXVUI e. 6)J rjfitxigm ML \ 

' " r l ' ' " ivnvxiov Scrimqer, 

ûrui uuuu f «j ^y. || 1.-3 UJV\ uv i-> y i.,1 tf.EV"iifvv rnrrupiuin, 

trtgov ffalonnder, dXXorgiOvi SchoeH | ytroptrov L a \ 

30 atTrtC Kroll\ avxi]v AfL, arxcbv {xc. x(ot> avrfrijxait') 

male Zncharint I pri. itl. iuL M\ id. iSa-v iov).i

Nov. CLIX pr. 736 DE EESTITUTIONB 

PN6 

CSTE TAZ YII0K.ATA2TA2EI2 MEXPI 

ENO2 BA6MOY I2TA26AI. 

'O axrds flaatXavs TiixQrn iq> iv8o£oxaxqp ini'(. 

xav ixQwv ngatxtagioiv xb /3'. 

CLIX. Autb.CXXVI. ColLIXtit.* 

R DE RESTITOTIONE FIDEICOMMISSI [ET NO- 

MINE FAMILIAEJ USQUE Al) QUOTUM GUA- 

DUM LOCUM UABET, ET QUIA FAMILIAE NO- 

5 MINE ETIAM flURUS CONTINETUR IV 

Idem Aug. Petro pp. secundo. 

(17pooip tov.*) Tottovxov rjfiiv tpiX 

(Praefatio.) Tanta nobis humanitatis cura 

TttpttOTiv, WS prjSi xai i8«uttxtis vnofrioeis, ooai est, ut neque privatas co^nitiones quae videntur 

Soxoiatv rjpiv t,^xrjatv ijitppatieiv 8ixaaxixrtv, vouoti 10 nobis quaestiunem excedere iudicialem legilms nostris 

rifitxtgois Sinoiêiv anahovv, tus pi} vno&taiv iSiut definire dedignamur, neque cogimioncin privatam ex- 

-tixrtv vneopaivovoav a»t>T}v tte Stxaarr,oioy tpcQopi- cedentem audire in iudicia per circuita louga liti- 

vr,v taxga xuve apyisflTjxtnrxas nnpnStSovn^ xqipfi. gantes tradcre alflictioni Alexander igitur gloriosus 

v8(>os xoivw o i> Suôraxos am',yayt noXf.nxit Buggcssit nubis multutiens. Hierium glorio>ae memo- 

'Itvtov xbv xrfi ivS6£ov pvrjptjs nvxov ncutoa 15 riae patrem 8uum srriben'em testamentum nomiuibus 

vxa 8ta&t)xas grtpa(tt tQrtaaa&at xovxoit' ,yBov- usum istis: ,,Volo autem et iubeo meoB heredes, Con- 

Xopat Si xni xeXtvu) xoiie ipuvi xXi.Quvopovs, Kcov- Btautinuni quidem virum clarissimum deputatam ei 

cxavilvov piv xbv Xaftnpoxaxot* xijv o axt>q> xov xoknuv xov 2o>- glnriosae memoriae, Calliopium vero yirum clarissio&tviuv 

xo nott xaxa 'A^Saôvoiov rov xrte it$6£ox> mum proaBtiutn Bytarium sive cata Pbilotbeum, paxya L per ctrcnita lonâ c | 2(> ntifj 

Jj a aixeb L* | 21 xontigloit L \ 23 xijv] xrj L \ pnpfttavov 

M(e\] apuiarov L vulg. | 27 a^Sovpd.it)iOf (/3 

er p eorr.) L \ 28 npodaiaiov] 7TQOS L \ 29 xov tptXo- 

&£ov St] ftXoiHov L cata Pbilotheum e 

2 «t nomine famtliae gecliui | 3 fiHe T J 4 quia R VT] 

quod vulg. | 5 etiam R [vufg.)] et V, om. T | 6 pp. 

om. T I 8 tantum V | II dedignari H v Tt dedigncmur 

viilg. | 12 in del. li 1 1 circuita loca T circuitos longu* 

V 3 vulg. | 14 «ucgessit V 1 | bycrium T bitrium R x ' 

15 scribento V\ 1G istis] in istis T l | meo»] in eo» V'P 

|| 17 gloriusisimum T$ lii sicnt supra dictum est Tg 19 

et proa8tium — 21 et domum om. R pronustrum 7 n 

proaustium J 3 | 20 scriptum] dictam TR 21 *cuta Mammianum] 

et cetcra niamianu V camamianum R cstanianum 

T (de cata gruecae praepositionis usu in latini- 

tute vulgari cf. WOlfjtin Archiv f. lat. Lexieogr. 4. JC6) 

22 antbimium 11 vulg. antbingnum T bitarium F| 23 

1lacerternas V blaccnai lll\ Blaocrnis vulg. | caU RT\ 

et omnia VQ et] ucro t-t V\ 2» «umitate VT$2b ainus 

om. R x | sustcnii V sustennii T «ustinui R | caU RT) 

et cetcra V\ ardalurium V archalurium II archalinum T 

2fi Tero om. T | Tirum om. R \ gluriosiuituum // | 27 

bitirium V bitaium T habitarium 72 | cata R] caihi» T 

ettcra V \ pbilutuum li phylotheura V | et adt/v/i | 28 

incienetii T inucoietu /? | 29 alitnare «x llamlurgenti 

Ostnbr&jgen

FIDEI COMMISSI 737 Nov. CUX pr. 

jiri xaxa avxaXXnyijv ftij aXXtos intaeS^7roxs, fitjSi per donationem, non per commutationcm, non aliter 

ixfiaXtlv tj aXXoxQidtaat Q xae aixas oixias TJ J xa nvo- ^ q quolibet modo, , ncquo q eici neque q alienareipsam 

do- 

yiyoanfitra nivre Ttivxe noodazeta noodaxttn xov xol iuov 6v6fiaxos 6v6(taxos xai mum aut suprascripta proastia a inco ioco non nomine et mea 

ilji ifir,s fttfnXiat. dX£ ei ftiv \ont(> tvjtfficu) yi- familia. Sed si quidem, (quod) oiaudum cst mihi, 

vonxo aixoJs nal8ts, xul inl jiataiy »; iyyovott yn\- 5 fiaut ci8 filii, et in filiis et nepotibus lcgjtiinia aut 

oiojj TJ xal )v x$ 8iaxufttvr,v xard xairqv xqv fia- in adiacentibus huic regiae civitati quatn iu AnticrtiSa 

noliv xai xr)v iv 'Avxioxilq. naiai xal iyyb- ochiam filiis et nepotibus singulorum legitimis aut 

vou ixaaxatv xois yvqofots TJ xai tpvaixois. maxtvot 10 naturalibus: credo cnira quod non deponant neque 

yap uJi ovx A&sxfaovtHv oi-8» ini fiaixav naidav super naturaiibus filiis aut nepotibus meam disposii) 

tyyorav xrtv ijtrv 8iaxijto)ow tcal /3lr,aiv. $i tioDcm et voluntatem. Si vero omuino sine tiliis 

Si tnl uapxtXel dnatSiq ndvxte r\ xntt ij th 4£ ai- omnes aut quidam aut unus ex cis moriatur (quod 

iiiv xtlevxyr} {§ (tri ytvotTo), ftoifofiai xai xelevco absit), volo et iubeo eos qui Bine filiis aut siue filio 

TOVS dnatSas ^ xbv dnaiSa piXlovxa xtXevxdv dno-15 futuri sunt morituri, restituere Buperstitibus sive 

xaxuoxfioat xdii nepioiioiv fj xdj neQiovxi avxd>v superstiti eorum fratri suprascriptas domos tam bic 

aSiXfio xas nQoysygaftftevas otxtas, xr,v xe ivxav&a quam in Antiochiam, et praemanifcstata quinque pro* 

xal TIJV iv y ^4yxioxetq, xal xa nQoSqXatfrerra jitrxa astia cum ooini eorum iure et omnibus compctentinQodaxtia 

ftera ndvtav aixdtv xd,v Sixai&v xai xfjs bus indrainenter, vacaute videlicet inter eos de tidelxaVoXov^ 

jxeQtoxnt dnapaXeinxais, agyovoqs 8j;Xa8q /is- 20 commissis aut legatis satisdatione. Volo enim et 

Ta£i> aixcSv %rtt ini xoli fideicotnitiissois rj Xtjydxots iubco, non exigere eos ab iavicem huiusinodi satisixaroSoaiat. 

Bi.iXopai yaq xai xiXtita pij dnatxilo&ai dationes; praesumentea sive pracsumentem praeter 

awovsTfrtQ dXJLr,}.a)vxdsToiavxatixa>o$ooias,xd>idni- meatn paternam et amabilem circa eos intentionem 

XUQOVVIIDV fjtoi in^xcioouvros TiaQa xov ifibv Tiaxoixbv exigere fratrea BUOS aut fratrem BatiBdationem in 

xai (fiXoaxoQyopnEgi avtovs oxojibv anaixiiv xois aSiX- 25 probibitis alienari rebus omni eos fidcicommisso cafovt 

avxwv fj xbv iSthpbv avxdv ixavoSoaiav ini dere." Et baec quidein in tcstamento dixit, scripsit 

TOIS xuiXv&tlow ixnotTjd-rjvai itQayfiaai navxeXij avxov autem et codicillos buiusinodi et ia ipsis UBUS verbis: 

xol iideicomuiissov Sxnxtooiv vnofiivovxoi ijxui vno ,,Manifestum igitur tacio, quia dudum quidem in 

w," xal xavxa jiiv inl xT,s Sia&rjxtjs tintW, scriptis fcci tcstamentum et quae in eo fiunt secuu- 

Si xai xuSixiX/.ov xoioixon xai xax' aiztiv 30 dum placitum mibi modutn disposui, et volo et iubeo 

voy g^/taat' ndrtXov xoiwv notdt, oxtnep f,8n orania quaecumque eodem testatnento continentur 

/ n t 8df l i 

, 

l 

p , 

Q i l 

qq 

ill l i b 

f yyqf id"»ftt]v 8tad"f,xt]v xal xa iv alxr, xaQr omnimodo valere, practer illa sola quae in boc meo 

ov foo£i fioi tponov duxincoaa, xai fiovXoum xai codicillo permuto aut subtrabo aliqua dcrelicta lextXsvut 

nd,vxa Saa rjj avxlj Sin&r^xrj ifupiosxa$ ix gata. Volo igitur ct iubeo proastiiim meum quod 

navxbs XQ&TIOV io%itiv, nXrp fiovcoi/ ixclvcov tov avZft 

tv tolxcf) ftov xaj xa)8txiXXtj> tnxaxvTuLam fj xai dfpikotfiai 

xtva xcuv xaxa?.sXsipfiera)v Xrlyd.xtav. fiov)x)fiai 

xoiwv xal xaXeioi xb nQOaoxsiov /IOV xb xaXoifttvov 

neque per donationem neque per permulalioncm negue alio quocumque modo, neque ampvere aut alienare 

easdem domos aut supra scripta quinque suburbana pracdia a meo nomine meaque familia. Sed si quidcm 

{guod txopto) nascantur iis liberi, el rcliclis liberis nepotibusve legitimis vel etiam naluralibus morianlur, 

singulos eorum depulalum sibi suburbanum praedium et domos, lam eam quae in hac regia urbe quam 

quac Antiochiae sila esl, suis quemque liberis el nepotibus Ugitimis vel etiam nalttralibus relinquere; persuasum 

enim habco eos ne in naluralibus quidem liberis nepotibusve volunlatem el disposiliunem vieam 

sublaluros esse. Si vero nullis omnino liberis rctictis omnes yel atiqui vel unus cx iis tnoriatur (quod 

absit), volo et iubeo, orbos vel orbum liberis moriluros superstitibus vel supersliii frairi suo sxtyra scnplas 

domos, tam quac hic quatn quae Anliochiae est, cl supra designata quinque suburbana praeaia cum ommbits 

eonim iuribus omuibusque qttae iis contincntur plcne atqne integre resiiiuere, cessanie nimirum inter 

eos satisdatione quae in fidcicoinmissis vel legatis obtinel. Vofo enim el iubeo non exigere eos a se in- 

auicm elium codicillos verbis in iis usum hisce: ,,Manifestum igitur facio me iam lcslamcntum scriplis 

mandasse el quae eo continenlur guemadmodwn mihi visum est disposuisse, atquc volo el iubeo omnia, 

quaccitinqi/e eidem leslamcnto insala sitnt omuibus modis valere iis soiis exceplis, quaecumque in his 

meis codicillis immutavcro, vel si quae lcgatis rcliciis adcmero. Volo iyilur et iubeo suburbanum pracdium 

1 dvxtXoyfjv L x ayxaloyijy L* | 2 ixflaXtiv M\ ixfidXXttv 

L eiei s\r\\ ncque s | xas avxas oixiott isxc) 

Al xrjv avxtjv oixiay Lf | 3 nivxt om. f J 4 faftr;h'as 

tx uitpaXilae corr. L § 5 avxols om. L Q fj iyyovoa) ct 

Ocpotibus f l| 6 wvatxnlt L a || 7 aixtp om. c || 0 OITC 

QX 1 '* !«'• «• ayxtoxttav ex corr.) Af {cf. e) \ 10 ixdaxutv 

ts s Zachariae) txaaxov ML | 11 a9iXT,oateiv ov6' L 

I 12 f} lyyovoJV xrjv ipr,v om. M in hiatu 10 fere /i«. 

I 13 i£ L\ an M\ 14 xiXtvxtpt) Haloandfr] xtltvxolf] 

M xtXevxdJv L | 21 ^tJicomni/sou L piSttxo/Aufooott 

M | Xtydxott ML \ 24 tjxot] ij xov coni^ Krolt J im- 

Xnpoirias L U napa Hatoander ex f] TJ napa HL Q 

26 rj xbv aSeXtpov aixa/v om. />, aixwr om. r \ 27 

XavxtXr\ — ijxofitavovTaiv] omni coi fideiconimisso cadere 

c | 28 fidicommissu M nttStxoftioov L | 30 8i 

*ai\ xal om. L \ xw8(xtXXor L (et *\c suepiiu) | 37 Xtfaxatv 

M 

1 oommutuationem T °° mnta tione (ttc) FJ2 modo 

om. RT§ eutici R; Itg. eicere? l alicnari T* vuly. \ 3 

luperscripta R (quinque add. Bcck) | 4 *quidem quod) 

quidcm libri quod vulg. \ 5 cii vuly.] ciui RVT\\ filiis 

cl] filii» aut Beck\§ defuncti V) si defuncti RT vulg. 

|j sunt R\1 quud] ut quod V \ domuin R\% ia om. V 

|| aditientibui T x || rcgie ciuitatis V ciuituti rcgie T | 

Antiochia vulg. g 9 *aut] ao lilri\ 12 line om. R l g 15 

futuri om. vuly. || 16 luprascriptos V" luperscriptos R | 

17 aDtiochiara VI'] Antiochia /2 vulg. |) 19 Gdeicomim 

Baut legati /"J20 »q. satudonatione tt latiiduoatiunes V 

24 latisdationcm] donationem «atU Fj 25 otnnino vulg. 

27 in Tvulg.\ om. R F| •uiu*] huiui R huiustuodi J 1 

usus est buiusmodi T* bit eit usus V | 28 factio V x | 

29 fccit V \ 30 et uolo V] uolo RT vulg. g 31 eodem 

vulg.] cidem R VT | 32 omnino T 8 33 pcrmitto R J aliqua] 

aut R l anto R* | 31 quod] qui R

Nov. CLIX pr. 738 DE BESTITUTIONK 

nQ, oni$ iv xjj npostprjfiBvrj Sta&qxrj Ko>v appellatur Cuparia, quod in praedicto testamento 

otnvtivqf xd) uryaXongeittaxdx^» /tov vid} xnxiXtnov, Constantino viro maguitico filio tneo dereliqui, dari 

Sodijvat xai dtrupioeiv xaXeias tofiijs x«i Stanoteiat et pertiuere perfecto possessioiiis et dominii iure 

Sixnitp 'ltQiq> Ttj> Xaftngoxdxip xai evyevtaxdxio /IOV Uierio viro clarissiino et tvyeveaxnxto meo nepoti, 

iyyorca, vitji hwvaxavxlvov xov fiByaXongeneoxaTv 5 filio Constantini vjri magnifici, iu intcgro ipsum profiov 

viov, aifxnav 16 alxb jiQndartiov fitxa xtov 6v- astium cum omnibus quae in eo sunt practoriia ct 

ttav ir avxu} noatriooicoy xai OxaXatv naawv xni xdiv ascensu et descensu axaXdh» omnibus et conductis 

[no9ttvpivtov eiie fviiov -tijs nvlrje sUs ti-ai xije nv- Bive illatis cum conclavi domuum et ergasteriis et 

Irjt otxTjfidrotv xal ioyntjiTîttov x«i IOV b-vroov xai baloeo et hortis tam iutra quam extra muros, et 

rdiv xrtnntv ruJv xe k'vSov xal xiov t£co TOV refyws 10 bippodromura et qimd in eo est bortum et cisternam 

xni iov iiiaodgoftov xni xov iv avrto xrtnov xal xtv- ct omnia omniuo quocumque modo competeutia niihi 

ere^vrjs xni navxbs dnXu.e xafr' OIOVSTJTCOTM tgonov iura super ipso proastio. Dari quidcm volo euudem 

agftd£ovt6s pot Stxaioo inl tojf -alxd} •ngonatiiw. proastium praedicto viro clarissimo meo nepoti Hierio 

So&qvcu ftdi-roi flovlouai t6 avto ixgodarttov ttp ixgo- facto 8uae potestatis per emancipationem a BUO patre 

etgtjuerq} Xafingoxdrep fov iyyovtp 'ieoico yuofxdvq) 15 post obitum meum, nulla data liceotia ei viro ho« 

aire£ovoiq> tear emai.cipationn nagd TOV olxsiov na- nesto nepoti meo, scd neque his qui eive ex hoc 

TOOS fisia trtv i/itjv ie?.evT>',v, firjitfuat $,Souivrts testamento sive ex testamento eiusdem viri clarissimi 

dStiat 1$ ai-reo tiyeviaxdrco fiov iyyorca, akka fiT\$a mei nepotis suscipientihus iura eiua vendere aut per- 

IOIS etrs fx ravir,s ftov irts Sia&^xrji tiia tx 8ml?rr 

mutare aut donare alicui aut quocumque modo alie- 

xTji rov ainov /Mftngoxarov uov iyyorov Siaêôuh oii 20 nare ipsum proastium aut partein aliquam ex eo aut 

xa aira Stxata xov dianio?.rta$ puberUte V\\ Un R | 29 rertitui Buk 

\ 30 eisdcm T

FIDEI COMMISSI 739 Nov. CLIX pr. 

faptXlnt rj ix rov dftov dvSfiaros." *Enl roixois fiiv quando de mea familia aut de meo nomine." In istis 

«xv avxlv aneX&tlv 'Itptov 8* rbv rfjs ivSolov fivrj- quidem ipsum procedere, llierium vero gloriosissimum 

ftrjg rrjv fiiv iixi xfjs Qaovnohtmv 8tnxeiue'vt]v olxlnv, domum, quae in Theopolitis adiacet et ex paterna 

Tj-in ix T^S naxuiâs tis aiTov Trigtrjjifrs SiaSoxrjs, in eum pervenit snccessione. aliis vendidisse persoirtQon 

8ia7iatlii6i ye xal xo xara insuper et per codicillos datum sibi proastium, in 

tov xu>SixtU.ov alrip 8t8ofjiiov TxQodtneiov, iip olt quibus omnibuB alieuatio interdicta est, Coustantiao 

anaaiv 17 ixnoiqais anôgsvrat, Kavaxavrlvta xd} gloriosissimo eius transmittere filio; illum vero mox 

T^S iv86£ov /tvriftrie avmv naândfiyat nntSi, ixeivov praegnantem relinquentem uxorem vita fupctum re- 

TS av&ti xvovaav xmaXtnovja tijv ya/ierf^v xeXev- 10 BcripsiBse testamentum, per quod disposuit, si non 

xfjam ibv fiiov, YQayavxa Sux&qxas xafr* Se Stsrv- nascantar lilii aut natus irapulies moriatur, tam martwatv, 

Nov. CLIX pr. 1. 740 DB RESTITUTIONB 

ftera xov vofiav 'A\i$avSQov %6v ivSogo- ipsum et alienantem proastium quod ei derelictum 

^êlv iri nvxai xov ys xai aixov TXQOSXTIOI- est, Buper quod alienationem inaequaliter aliia quod 

r,gnvra 16 nqodattiov onto avrio xQxtXclstjixo, i(p ei pater interdicens competivit; ct alios fratrum eius 

w xr,v ixnoirjatv Iv tocp xdtv alXwv 6 xoivbs naxr,f> hoc facere, et nostras legea, quoniam omnes continue 

nayoQivaaz ixiyxave' xai tovt aXXovs Si Sfj xiuv 5 in quibus tale aliquid dispositum est transgredi dexavxd 

rovxo notr,aaf 

insiSav Snavxts itps^t 

xai xovs ^fttxiQovt 

i>p ols xt xotovxo 

functi voluntatein, omnibus similiter substitutionem 

diccre, ut non perinutans eis inyicem pulsantes muitis 

at nagaâUv xrjv 10O teXevrrâarios yvaipqv, pro una cognitione iudiciis subiciantur. ldeo positas 

«naatv ofioioa iitv anoxaxaaraaiv avatptlv, a>s firj nos rememorare leges. Alexander vero gloriosua 

•afioiflaSbv airovi aX?,qlots ivdyovxm noXfols inig 10 magis quidem et de propriis alterutrum recte visus 

fitas vno&taetos Sixaoxrjgiois vnayio&af xciiv XB inep 

roinov xupivmv tjâs ai cfiiftvtjaxov tofiwv. ÂlQavest 

appellare, super coaicillum euim sapientem et 

de resitluis rebas voluntatem suam detunctum taciea- 

h hQoi Si 6 ivSoôraros iS^ ftdhata dh piv i xal nepi itbv tera fdiniliae res servari volens, sed iu proastio iu- 

otxidif ixaxioatv oofrolt klsyev iyxalelv ini yag xov EtloribuB vcrbis usus: nibil euim recte ei alienationera 

HmSixlXkov oatpij xal xfjv neoi ta.v Xotmov nQnyfia- 15 conferre illas ez imperiali hqc facere impelleuti iusv 

yvdftr^v aixov ibv anik&ovxa noifjoaa&ai rfj Bione. Yenerabilibus pro his rerbis usa est pars 

iniiq xa nqayfiaxa ngayfiaxa ipvAax&iijvcu ipvAaxirqvai poyXoptvov, povloficvov nXrjv nXi]v alterutra, alterutra tam tam testatoris interpretantes yoluutatein voluutatem 

uXX' inl xq> ngoaotEito SixatoxiQois Xoyois xsxgriafrcu' quam nostria utentes legibus, quae flibi ezpedire 

fitjSi ya.Q og&wi avxip xr\v £xTcoir,otv nQOtpdoBtv ixsl- putabaut. 

rae tx fiaoJ.ixrjs xovxo jtoulv ewio&Tjfrevxi XEXSV- 20 

aajt. ovxvois xe vnig xovrtov Xoyoie £x£xgr,xo utgos 

exdrefjoy, nr\ ftev xrtv xov xeaiarOQOi eg/ir^vevoyiti 

yvdfiTjv, Ttrj Si xols r,ftBtiQOU x

FIDEI COMMISSI 741 Nov. CLIX 1. 2 

fit'xgt ia>v naiScov arijacu xr,v anayooevaiv sl yitf> nem: si enim et ipsi filios relinquentes moriantur, 

Srj xai avxol naldas xaxahnoviet dntX&otev, oi no- • • * quod relictum est, neque \n longiore a filiorum 

XvrtQaypovtiv xb JLunofi$vov oiSi paxQoxiQav TIJS vita alieuatiouis prohibkionem voluisse facere: codi- 

•td>*> naiScov £toi}s xnv xrjs ixnotijoecos xdXvoiv itte* cillum vero in proastio solo factum probibere et his 

Xrjaa» notrâaa&af xov Si ye xcoSixiXXnv inl xa} ngo- 5 qui ex testamento Hierio gloriosao memoriao (iuniore 

aaieiio fiovov yevSfttvov anayoQevaat xal xols ix S$a- aicimus) rea suscipieutibus proastium alienare; etenim 

d-yxtjs 'hgiov xov xrfi ivSoôv ftvrjfirje (xov viov tpaftiv) istis qui retnanserunt velle defunctum pcrpetue ia 

ta noayfiaxa (JiaStgafiirots xb ngodoxsiov dxnoulv, familiam tnanere suam. Ea quidem quae m quao» 

xai 7IQOS ys xovxots inrtfpevov xoi fiovl^&ijvai xbv stionem deducta suut taJia 

antX&vvxa dtrjrtxais ini xfjs prtfitXjat fierair aixo. 10 

xa ftiv ovv aft, St wv sisnoiovot otpat avtoii miliae Bubstituentcs partem alienaverunt quae apud 

rols Itqtov Sixaiois oi pft ixtlvovs xf,s fafiiXias coB, tamquam io substitutioncm cz voluntato iuterin&QxovTrt 

ftiQOi, ixnoiTjadvxav xtva xcov nag av- dictorum unius. In proastio vero ncquo si dominum 

xdie xal oXcoe toinigil xfjv inoxaxdaxaatr ix yviiftrjt 25 codicilii llierium ostendant gloriosac memoriae, multae 

dnnyoQtvadvxotv (iias. ini Si ye rip ixQoaaxtitp, ov nobis visum est plcnum csse TtiQiepyfas quattuor 

STJ XVQIOV 6 xa8ixt)Xoi 'Itotov Ssixrvot xbv fvooôv postea geuerationes huiusmodi in modium deduci 

xfi pvr,firt, noXXr,s r,ftiv &o\tv dvafitaxov dlvui mqi- quaeationem. Nunc igitur gloriosissimis feminis Maria 

tQyias xhQaaiv VOXBQOV ysviais rijv rotai-xrjv tii fit- ct Maria adhuc superstitibus, quas et ipsas in familia 

cov ayso&at trjxqotv. wv ftiv yao Maglae xal Ma- 30 iacendo, nostris lcgibus ct nurus buiusmodi verbis 

(>{as xcay iv8o£ox&X€OV ixi ntQUwOrnv, dt Sfjnov xal 

avxas iv xfi cpatiiXlq d~ext'ov, xriiv rjfitteQtov vofitov 

xal xat vifitpas XOVTOV XOV jtQOiQTJpaxos a£iolrxa>v, 

decederent, curiose perscrufari gitod relictum est ncque longiorem liberorum vita prohibitionem alienalionis 

cffxcere voluisse; codicxllos vcro dc solo suburbano praedio factos eos quoque, qui ex testamcnto Uierii 

gloriosae mevioriae (iunioris dicimus) ret per successioncm cenissent, vetutsse suburbanum alienare, ac 

praeterea accedcrc, quod defunctus voluit perpeluo illud in familia manere. Atque eiusmodi sunt quae 

m controversiam vocata sunt. 

II. lam cum universam causam cum quanla dccet diligentia consideraremus, in ceteris quidan 

rebus, guarum Conslantinus gloriosae memoriae Uierii senioris fiihis ex tesiamento palris dominus factus 

tst, ne quaestionem quidem ullam recte institui putavimus, ab nctione vero de his rebus non solum Alexandrum 

vtrum gloriostssimum, scd etiam reliquam omnem familiam arcendam esse, cum et verba testamenti 

';atco:] tx 

xrjs notrtata)S AI fl i&iX*i Z/ | 6 xoli) xt,i L \ 9 xal 

no6s y» — fiovkrj&ijrat) etenim istis qui rcmanserunt 

Telle r 8 intjyfiivov xov povXrftr-vat J/J inrjyfiivov 

xov [xb cum Haloandro vulg.) povXqfrrjvat L | 10 avxov 

L* suam (1. e. aixov) f | 12 Si — oatjs om. e g 15 

6 om. L 0 nnl: tt xov naxQos om. s Q 16 olSi xr\v 

xvxovoav) nihil accipcre f | 17 ivlaxaofrcn M] dvtaxaa&at 

Ls || xrfi] xois M (1 18 0/0/^« L a | 19 anacav 

L H 21 aixdy xd»v — vidjy] ipsum — filium e E 22 

tisnoiovat a facieoUs 

xtoeohCXCATPoitoi T ei facicntes noioeGHCaKTPO- 

Zcof (axvgcuatwi tn. ree. in marg.) R eia facientea cum 

tpatio vacuo } v*. (nihil defioit nui grecum V* in marg.) 

V. Graeca verba iia\noiovetv cpae alxois interprttationi 

facicntea eoi adtcripta teclusi g 21 fatntlia V | 22 

aliennueruntque apud V\ 23 sabstitutione T|24 unui 

T\ 26 visura est] insumcre V\ csse) est /2 | nt$t$(>icc&o 

[niQUQyiat vu rte. in marg.) R nepi cum spatio b litt. 

(*. v. Gteoum m.*) T om. in tpat vae. 5—6 titt. V (Or«cnm 

deficit V* in marg.) |j 27 postea) eius poitea V |1 

gencraletioocs R* || 23 gloriosissimu RT\ gloriosii V 

vulq. l| 29 in] a V fl 30 ct nurui scr. V* in tpat. vae. \\ 

Ttrbig] pro uerbU T*, tcrbum Btck

Nov. CLIX 2. 3 742 DE EESTTTUTIONB 

in 6p9ms ovSi nponptovran Uh'£nr8go: 6 ivdo$6- promeritis, non recte neque competenter Alexander 

aTostTjv 7fao airoi nQoxttvouivriv ivaaxrâaxo 8ixrtv' gloriosus a 86 advenientem instituit Htem; transeundo 

*ai toixtov, a>s itoortoas TjStj ysvent vero et iBtorum, quod quattuor iam geaerationes transp 

j i Soxelv, oi* nv rno/trivat/utv £(>xaiav issc yidentur, oon tacere quidetn antiqnam taliter 

cvroi §i*aoTT]o(ots inofraaiv naoaSiSoo&ai, fitkkoxa 5 iudiciis cognitiouem tradi, toaxime Constantini tilia 

xrji Ktavaxavxiiov ntuiidiinl vias ovrat rfj$ rjhxlm adhuc pupillaris taliter aetatis functa ?ita, ut et 81 

KitxaXvffdatje xov piov, aiixe udv ti fiij btaîfiiros etiam sine testamento ille esset, in matrem eius per» 

ixtlros Ixiyxnvtv, »ie XTJV fi-qiiga. xfjv avxrjs ntoitl- venire proastium, non ipsiua novellae, iegi vero ut« 

&tlv *b npodoTtiov, oix avtfje xr,s viat xov vouov pote facta borutn causa, et nullius Hierii gloriosae 

8i tSineg ysvoftivov xovxtov aixlov, xal olXevbe ttop 10 memoriae heredibus circa voluntatem peccantibus eins. 

7eot'ou TOV^ T^S irSoôv fiVTJfiyt HiaSoxuv ntpi tijv Etenim (BJ) testamentum Constatitinus scribens subfiovXrtaiv 

afMQxavovxot xr,v avtov. *ai yuo el Sm- etitutiones aliquas tecit filia detuncta impubere, atta- 

&rjxai Kmvaxavilvot yqaytov vno*axnaxaosts xtrai men uil ex hoc introducitur ma^num et ipsius secuninoânxo 

xr,t naribs xeXevxtoarje avrflov, nXr^v aXX' dum hoc legiB pupillae matri substantiam praebente 

ovSiv inavfrsv eitdyexat ftdya, teal avrov xad" avxbv 15 testameotO citra traositum eam. 

xov vufiov xfi xrjs viat fTjxoi xfjv otaiav itaQt$oftivov 

8&7]xu> xcoffc anioiOTjS avxrt6. 

CAPDT III. 

rotvw lrf?J$avSgov xbv irlfo*6- Sanciraus igitur, neqne Alezandram virom glorioxaxov 

ij Tovs avxov nniSae /I»JI« xoia 8ta86xovs TWV 8um aut eius filios neque succesBores reliquorum Hieril 

Xotmov leoiov xov x?ts iv86£ov /iVTJprje xov ngtafiv- 20 gloriosae mcmoriae senioria filiorum neque alium quenxi%ov 

itnioaiv firtxe aXlov xtra x(bv navxwv eis xtjv dam ex ooinibus ia eius conBtitutum familia aut 

CVT1JV < ' *" "' " "" * ~ ~ 

Slaoint 

xa&eaxcJrto* 

Q oh xa nQayfiaxn xn&ioxr,xa vvv ij xal tit ove 25 fiituro pervenerint tempore, in quibus Hierius glorioxnxn 

ibv iî"s ntouXfroiav xoovov, if oh 'Ieîot 6 sae memoriae prohibens fuit alicnationem, aut omoino 

T^S ivSoôv fiv/jfu,: xtoXiaae ixvyxav» xfjv ixnoirjaiv, quae memorari prohibitione et familiae nomen et alifj 

oXtos ftiftvrâ&at ioinbv xqs xcoXioeui xal xov XTJS quod ius fabricare ex hoc, ut aliis Hierii gloriosae 

fitfitXias ovoftarot xai xt Sixatov xaxaaxevd&iv ix metnoriae filiis ipsis alienantibuB et convenientibus 

rovxov, ebg xai xtoy aXXcav 'hgiov xov xftt iv8o$ov 30 sicut et reliquorum alienationibos, et pritnitua leraftvrjitjs 

viiov xa avxcav ixnotrjaavxav jigdyftaxa xal rentur et ipsis et 8ucces8oribu8 qoae poasunt actiones 

avfttavr,

FIDEI COMMISSI 743 Nov. CLIX 3. 

fHeitos povov, aXXa xai xa>v Xotnajv, itp tov xtuXvoicvs 

ytrouti t]s Toiavrrjs diaSoxal roaavtcu naptl&ouv xal 

xd>v xlypovofttuv 6 •tefwzaloe Sia fieaov itvbt arrjfiov 

Sta8i£ano xov xKt,Qov irjvixavta yap xai iois f$u> rijc 

fa/idiae iov jrpaWov xtoXiaavxot aosuiv ix xov na- 

(iJtTos tjftcov vofiov na.Qanit>ntiv £j-si xa jiqdypaia. 

*oivbv yoiQ 8^ xovrov inotTjodfiefra xbv voftov xfje 

xe napoiotjs vnofriaiws xd>v xt ftixa xavxa yevrjao- 

fiirtov ovxia xoikiaaoiVy xr\v xe av/iBaaav wv Siait&ttxoxes 

fiXovuxiav xds xe ds sixos iaoftivas IIQOavaxomortss. 

('EntXoyos.y Ta xoiwv naQaardvra f,fiiv xal 

iia xov naôvros StjXov/ttva roftov t) oq ivSo^6tr,t 

&tXrat xaxa xavxrjv xrjv navtvSnifxovn noXtv xal 

non praesentis cognitionis solum, scd et reliquarum, 

in quibus probibitionis factae huiusmodi flucceesiones 

tantae processerint et beredum ultimus per medium 

aliquem pupillum Buccesserit. Tunc enim tempus et 

5 exteris a familia primi prohibentis licentiam habebit 

ex praesenti nostra lege trarumittere res. Communem 

enim banc fecimus legem tam praesentis cogpitionia 

quam post baec eveuieotium taliter probibitio- 

Dum, tam evenientem nuuc dirimentcs conteutioaem 

lOquam eas quae futurae iunt resecantes. 

xal ntQaxt napaSo&ijvai xai nagaqwXaxfrtjvai 15 

li i 

Kni vvv r\ noXtreia xrti xov xqatiaxov fiaotXicos 

ntQi xb vofufiov ftepoi dxpifitlas ie xai OJ-VTTJTOS ano~ 

Xniu. xat yap ift ajiaiSiq yivoftivas vjtoxaiaaxdotit 

Staxoiiae aafws, a>e tveaxt 7$ nôXa/inofxt2Q 

tv/np, SiStoxB xai xoie x$Xevrd>Ot &aîiy, d>S oiSeis 

cy avxcov xae yvotfiat naQaxivrjaeie, xai xoiS niptovatv 

afifpisfiriTTjOtaiv xal SiaSixaaiaiv XOQit ta xotuira 

ngot dXXyjXovi Siaxtfreva^, ftlav ftev vnofreoiv 

SnnroQ&coaaS, xotvg Si IXQOS anavxaS xbv Xoyov ix- 25 

ittvat, xai irtv svtQyeaiav ov Qtjxdie noosconotS, aXXa 

naai xols vnrjxoots iv ivl yaQiaafitvoi. jiQ

Nov. CLX pr. 1 744 EXEMPLUU SACRAB 

PS 

I2ON 0EIOY nPArMATlKOY TYnOY. 

'iovaxtvKtvbe A\yovcxoi IJanicp. 

Idptoroxpaxije 6 iXXoyiucbxaxoe narrjo xrje \4fpo8iCtiiov noXtcot ttal oi xax % avxrjr 

K8xxt]fiiroi ixixai yeyovaaiv r)pa>v, jpeffxOVTes xrtv tiprjpivrjv noXtv 5 

xai ftexd xtva 

IJocoxoy ftiv ixtivo rOftflÔftev xb xoiis tjfiBxtoovS roftovs ovrto xircts iy.Xafifitxviiv xe xal voeTv, c5e 

hntav&tp iavxols xa#' oV tjxtoxa ixor,v aSixrjfiaTtov nage'x* lv atpoqfids i8i8ax&rtiiBv yaq naoa xov xrje 

nbXtta: naxQOS ^t>atov cvrvbv tj&golo&cu xjj nolM ix jipio/3eia>y xaxuXtXetftftivov nnqa rirotv xrj Wypo- 

Staittov noXet, xai ojxws av /117 xovxo i£nn6Xotxo, xivas xSv iv Svvdftsi xfte noXtotS vci/iaa&ai rb xQ vt'gaa&n$ xrj noXei, Stas avxb xgvoiov naga rq> Xafiopxt ftivy xoif 

(tivxoi xb XQvaiov eiXrjwoxaSf intiSfj 8taxa£iv i&tjxa/xey vnip xb SmXaoiov pij avyxototia&at rdis 8 TOI> drjuootoit 

xqSio&m (,X^) * a l xaJv jioXscov. Ei 8i TIS xai uexa xorda rjudiv xbv naôiTa IVTIOV ixeuivS xaxnXdfioi xa 

naQ rjitiov vOfio&tXTj&ivra. xal anooxsor,oat fiovXn&titj xrp> noXtv xov 8e8ufiivov x^va/ovt xal xov x°° rOV 

navxbs onbeov rp n6X$t ino

DE PRAESIDIBUS 745 Nov. CLXl pr. 1 

P2A 

nEPI T2N APX0NT2N. 

(IIgooifnov.} Ov xb vofiofrsTiiv xa nqinovxa ftovov iaiiv ayafrbvftiyioxov, aXJJi xal xb xa 

afrivxa f fvXdxtetv axQtfiws Qf xnl JIQOS Q fQyov iiyety, y xai xove nnâfiaiyovruS ^fi xals dyuodiaiS vnofiaXXetv fi TXOIIKIS. 

xi ya yag oyeXoi eXoi iax iaxtu xtoy voatv vouatv, i» » fiexpt yQa/ifiaxutv yQaaxtv tltv OVTOI OVT xni ni urj xb %yi] %yi] S Sia ia,v v noay/Jixrwy 5 

aviwy xtti idjv tfgycuv ioli aQ%opiv jtttQt'xouvi lapev toivv-y xijy BaatXelay Otpodgn xu>*> vnoitldiv xrt8o- 

(iivTjv npoiKa ToS a(?%nS TOVS xutv ioxiobv 

r\yov(iivovt Xnpfiavtiv •noXXny.ii Stoptbaanv, Iva xni ainoi xa&aucjs 

xyuiuevnt xavratS xois apxoii^t-ots to ixntov T« xal Toor vi/iOMv, tb i>i SrjfiOOiov evnOQoirj rfj itbv vnoitKufP 

a{}Xa/3eiq. aXXa xavxa. uev xaza (n bv fis X^&rjy qX&M, iji nXeoie&q %u>v xaS tx^wtf nqtafiivoiv fiuXXov tj 

nujjiiXr^fpoxuv rtxrjfrevra, 

10 

CAPDT L 

ivnyetv fiovXoftivott anoXoysto&at. /irj nepaTto&ttorî Si rrji dixqi ticio %CJV nevrjjxoyra rj/xtowv, x ^ j f i 

piv ovai]S SiSotot nooxovoaccupa, iyxXrtitaxtxqS Si fiixC* n i(! u ios jierexat xrfi imo&ioton, itov 8ixaZ,6vxa)v% 

Nov. CLXI Tiberii (in indice novellarum eius Mareiano terlia) Grnf.ct tantum rrtat in L (17 pjfct' oitt yqf 

toSt, t ovca P' xtfiiQiov, r/v xai tVQrjatiS ytyoa/ifttvrjy pexa taixas xiitov Ad 1 ' tchol. M). Capitu l parte* 

dhcerptae et Caput 2 in B 6, 3, 9.12. 46 tt 41 (vid. iufra). — Epit. Theod. 161. 

c I pr. (Otanitflfttv uqx tiV M^— 16 SicvouJftivoit) txtat B 6,3,46 (30 hf). 

§ 1 (v. 18 firj neQaxot&tlar,s xf]S xata xov UQXOVXOS Sixqe—21 TiQoiovorfi) exlat B c 6,3,9; tn L eadem 

particulu (fitj nBQaxutttiisrjt Si xqS tilxrts — npo't'ovarjs) eliam novcllue CXX VIII inserta ett post c 22 (cf. p. 645). 

§ 2 alXa ttal tX xtvts xw-y apxovTtov xaxqi xtu avytiSoxt — 746, 2 ix ftiaS ftoloaS ttaxa xa 

txtant B 6,3,12 (inde Ecl. Bas. 1—X). 

CLXL 

DE PRAESIDIBUS. 

Praefatio. Non tantum legibus quae par est sancire summum bonum est, sed etiam sancita 

diligenter servare et ad effeclupi aaducere eosque qui ea violant idoneis poenis stibiccre. Quae enim utilitas 

erit legum, si eae in litteris contintuntur neque commoduin per rcs tpsas atque opera subieclis prae~ 

beant? Atque scimus imperalorem cutn vxagnum subiectis curam adhibeat saepius constituisse, ul provitt' 

ciarutn praesides gralis magislratus accipiaul, quo ct ipsi pure iis ulenlcs subiectis iustum et aequum 

impertianl, et fiscus per subiectorum incolumilatem rerum copia floreat. Sed haec quidetn paulaltm in 

oblivionem devenerunt avaritia devicta eorutn qui magistralus einunt magis quam acciptunt. 

I. Nos aufem leges de his latas renovantes sancimus, ut magislratum gerant illi qui ex bona existimatione 

spectati sunt ac plurimam in iusiitia exercenda curatn collocarunt, sine donis autem et lcargitioue 

omni magisiratus swctpiant, et subieclos quidem incolumet indemnesque conservent, publica vero 

tributa diligenter expediant, ueve vero ipsi aut assessores eorum aul cancellarii aut domestici aut ullus ex 

iis qui ad eos pertment quidquam au/erant a subiectis, msi in quadruplum (ut leges loquuntur) quod ab 

1 ipsis acceptum eti solvere velint, sed conteiiti sint iis quae ex fisco el lege ipsis depuiata sunt. Deinde 

magislratu abituri per legilimos quinquaginla dits in publico versentur, tisque qui litetn inlendere velint 

respondeant. Quodsi lis intra quinquaginla diet nondum finita tit, si qnidem pecuniaria sit, procuratorem 

dent, sin autem criminalis, usque^ ad terminum causae matuant; iudices autem, sive magistratus sint sive 

a praefectis dati, nisi inlra vigtnli dies a Ute coepla eam tcrminaverint, decem auri libris multmtur, cum 

2 lis secundum ea quae modo dicta sunt proredal. Si qui enim ex iliis mala conscienlia agitali clam aufugerint 

ct ad sacras aedes accurrerint, substanlia sua exuentur, quae inter eos gui iniuria affecli sunt, secun- 

2 xa>v om. Theod. || 4 aotimSieue L § 7 itoptaaeav] 

e/. nov. VIII. XVII. CXXVIII. CXLIX aL I 9 Ajg&w 

L m 0 11 9tanC£ofitv aQXMtv — 14 pooovf ora. Bf\ aqxtjv 

L l | 12 Stoqav B) SUQOV L | Si Haloander] xi LB fl 

13 Si £fi

Nov. CLXI 1.2 746 Dfi PBAESIDIBUS 

dxnaaouvxat, xoXs rtdtxrtfiivoit itgbe xov voftov xal xb rwv aStxtjftdxioy fiixoov xaixtjs Siaiga&rjaofitiTjs, xafr/i- 

•neo av rj Titoi xovrov ngoioiaa nga^te xnl ix fiu~e fioigai xnxa xo ngdrjv vtvofto&tTr^/iivov naoatjx^dtu. 

3 \xit eisax&ivra vjtig xd/y vitoxsXaiv Stafisvdrco fiefiata'] ptvovxoiv dqXovoxi xcd xcav dXXaiv fisfialav, oaa ngbs 

xr,v xdiv vnoxs7&,v XvoiTtletnv nao» xcbv a.Q%aivta>v tcalioi naga xrjs daoiXsiaf vtvofto&exqxai. winto fii xovi 

rairu 7iXr/ftuaXovrxa5 xoXdôusv, ovxoti xal xoie xaxa ravxrjv XTJV ixooyaaiv Xttfifiavovrde %t xdiv xBxtuXvfiivaiv 

nap avxaiv xf\ xov xexQanXaaiov xa&vnoflaXXofiuv dnoSoaei. 

CAPUT IL 

Kai xavxn vo/io&sxiiv in^X&ev r;filv xt\v xoiv inr^xioav Bvnooiav XB xal &sganeiav neoi itoXXov noiovfiiroii, 

ov fifjv xwv ivxev&ev eiiayofisptoy xjj paudtiq jtoocov. awaraiQoZfiev yag xais xaiv dg%bvxo>v SoGtat 

xni id na£ avxcbv 7iuosayvptvn xiu ftaotXtxq' X6yq> SUft'ragi& Btt nXtlarop oyxov hvatftgoptBva xqrjudxtov, l>a 

xnl xavxrj nws xb Srjfioatov BVQOHIV ti(oi xal jzgde evnoQcoxigav inavdX&oi xdîv dnijXXayftevov xaiv (rrt- 10 

tvatftajy eitayouivcov xtXsafidxtuv, i£ dtv xb piv axonxnuxixou xqetpbftstov xols noXafiioii ovxixa&iaiaxat, 

q-oovQii Si xovi XB aypovs xnl xds noXtit, dnoXavet oi xai xa Xoijxd xdyftaxa xaiv dnovBftti&evx&v avxols. 15 

--' xs xal noXets inavogfrotivxai xai to dXXa navxa Tf^vstatv ooa pXenct 7tgb* xb xotrji ovvdiaov xoli 

.) Ta xoivw ixngaffxnvxa Tjfnv xni fiia xovSa SrjXoifieva vopov f/ arj £vi 

evSaifiova noXiv iv xols cia/frbct xonoit npo&tjiei, OXBXBI Si xnl xaxd xas ijtngxim iot» awtifrtat xQconiti} 

notv, Tva ndvxBt eiSsier, oarj xtS TJHXV iffrt xov xe Srj/toaiov xfjt xs xu>v inrjxoaiv i;pa>v dft).aj3iiaf '20 

(Dat. . . . Dec. Tibcrii Constantiui tclicissimi Caesyis anuo I. ind. YIII.) [a. 574] 

§ 3 (3 pavovxtov STJXOVOXI — 6 dnoSoact) extat B c 6, 3, 46. 

duw legem et imuriarum modtnn dividalur, guemadmodum acta de ea re edita etiatn ex una parte, secun- 

'6 dum id quod pridem sancilum esl demonstrent. [Quae pro snbicclis introducta sunt firma maneant:] 

maneanlque nimirum firma etiam reliqua quae ad uhlitalem subieclorum de praesidibus bene ab imperalore 

sancita sunt. Quemadmodum autem eos qui ita peccant punimus, ita eos quoque qui quid per hanc 

causam ex rcbus prohibilis ab iis accipiunt quadmpli restitutioni subicimus. 

II. Atque haec ut sanciremus in tnentcm nobis venit, quod subieclorum prosperitatem et cnltum magni 

facimus, nec vero redituum inde reipubticae inferendorum. Etenim una cutn magistratuum largitionibus 

tollimus eliam suffragia quae imperialibus rationibus ab iis inferebantur, quae quidem magnum pecuniarum 

cumulum efficiebant; ut hoc quoque modo res publica sahite potiatur et ad prosperiorem ordinem 

redeat liberata praestalionibus quae ex cerlo tempore a nonnullis in delrimentum eius excogitala sunt. 

Maiestali enim nostrac unum hoc est studinm, ul provinciae ei bonis legibus utantur et in securilaie rersentur 

et praesidum iuslitia fntantur, utque publtca tribula nullo negotio inferantur. JVeque enim aliler 

res publica servari potcst nisi piis tribulis iilalis, ex quibus exercitus alilus hostibus resistit, agrosque et 

civitates cuslodit, ac reliqui quoque ordines commodis iis deputatis fruuntur, et muri et urbes itistaurantur 

ct reliqua omnia procedunt quaecumque ad communem subicctorum utililatem spectant. 

Epilogus. Quae igitttr nobis }>lacuerunt et per hanc legem declarantur tua gloria in hac felici 

civitate consuelis in locis proponet, mittct autem in provincias quoque solitis mandatis usa, ul omnes 

sciant, quanta nobis tam fisci quam subiectorum nostrorum incolumitatis cura sit. 

1 xo>r orn.B' || SuttQt&qaofiivois L [| xa&dntg]xal x«cfraniQ 

cvm Haloandro vulg. |j xad"dn*Q — 7iapa(nt]aoi om. 

B 1 |J2 noioxcaEcL \ nqdgteLB] 8iaxa£ts cum Haloandro 

vulr/ male || TO TtQWTjv vevofio&exrjftavor) nov. CXX VIII 

c. 23 | nagaaxriaot li\Z *verba xa tisax&svxa—pifiaia 

guat vidyo prioribus continuantur, secluii tx Theoilori summario 

huius sententiae xd aisevix&dvxa ino (i. VHIQ) XWV 

xmoxfixov Stafi$vixtoaa*' fiefiaia temtre in L interpolata Jj 

5 xaia xavxtjv £,] y.nx' alxhv J3 tyxexcoXvfinevatv L\\ 

G ifj B] om. L \ xa&\mopnkoftBv L | djioSwast L a avravatpovftBv Zachariat (sim. C. G. E. ITeimbach)] 

avvniQovfiav L ovvatQtixai ftiv B |j 9 sufragia L aovfpgdyta 

B \ 10 avQQOtev L || i*o« L 

jj 

7 inqX&sv B] imfjX&ay L vulg. || 8 xciv om. B || 

b \ i^j? L a B \ xd^ti 

L a g dntpevot]fiivoy L \ 11 sqq. cf. nov. CXLIX c. 2 

p. T24, 21 njq. | 13 aftBfinxovs L || 18 xovSt] xov 9BIOV 

add. Haloander temere B 19 axthl Haloander) xiXu 

L \ 20 atStiev Kroll] (Seltv L, XSoitv cum Haloandro 

vuly. II 21 subncr. rtfinxi ex Theodoro qui hnbet /£«ycjvijirr] 

firtvl Htxipfiyicp Ivd. tf inl tlfi (iaOiXtiaS Ttjitgiov.

SACSA FOBMA 747 Nov. CLXII pr. l 

vzn 

0EIO2 TYnO2 KATAITEMS0EL2 A0MNIK21 T2I ENA0E0TAT2I 

EnAPX2I IIEPI AIA$0P2N KESAAA12N. 

(IToooifiK)*>.')> 'Ercv&exo Tjftdiv TJ arj ivSoôrrfi mol xtrwv dinpts/3r/rovutvcj*> nnpd i&v tXXoytuoyxrtxwv 

xi,e ntiQa 'DAVQIOIS ayoyas TJJS $ixrts aywvtaxtov, aneo {fqoas yftMxtgas SiaxQtatcoe Stla&ai, aist« fifj 5 

Siqvexios oiaaidîo&ui. 

CAPUT I. 

Tb tolvw TtQtZrov xtfdXntov xoiovxov qv. FWTJ XIS ijti rolt nrtQa xov awotxr'aavros tiuQTj&tlotv avrrj 

irqay/taotv, ov firpr 7in^nSsSuutvotS, TjfiovXtxo xtXevxqoavxos xov dvSobs xal rjavxiny vyciyavxoe inl xfj 8a>Qsq 

rt iy.Sixtiv, cLi xvgla xovxatv XTJ XB Siogta xfj xa aiwnfj tov O.V3Q6S ytvouivt]. nvxexlfrexo nnqa 

X(ov H x o a v , v , Ttoqaypn^fjy q y p ^ nirr,P fioiijr fzsiv ivayofttvrjv ti xaxt'xot, ov firtv xni itaq ixtQOV dvranfrai 10 

invxa ixSixiiv. xb fttv ovv f^^ji & vxov r\v, \ fjiuli j Si nvtfA.vila0'rj}itv f l j } dntxa*eats ; i;n*renas ktyovarjf, y 

ibv Scoorjadfuroy, li xai /17 //17 dTtiQcoxtji^fj dTtiQcoxji^fj XTJ XTJV aodSoov naodSootv, avyur}v avnyur}v ixtv ix,t.iv idSont nciQadiSovnt tb datfjtj&e tb datfjtj&ey. o yitQ ov yitQ in in 

i^d iândxr,, olSi lSi f fv« yi>ufiftaxa siq yvfira rb ytvo/ierov, y / , nooirtxii t TtQaxrealât Q ovfifioXaiov. ffi JTQOftvtvorjartfiev Q j f Si S 

*al XTJV tov Cinciov vofiov rov naXatov vo/w&eaiav, w&eaiav iV tv Tzowvoa rt rrjt oixtlas rouo&taini ouo&taii nnenift nnenifttfiaro nQaniv 

1 rj nolixtta, rmavra ro/ioOêrovvra oriola xnxd to nnobv r,firpiSflr;ir)Ttu. Kui &$aoxuo£ovOT]S dnatxijattos JB || 22 naci ex 

corr. L

Nov. CLXII 1—3 748 SACRA FORMA 

f}tpatovo9'nt, ei Si dvButpnvtatoi fitivauv, VTxcgfiaifOiBv Si xb [tixoov xb Seouerov iiupavioseo:, /'B'XQI xoaovxov 

fiovov nvxaS iggdiafrai, fitygii ov xnl dvsfitpavlaxove xde bcooeai iaxvoai elvot- ixrtg' vjtdiv rerofto&ixrjTtu, 

vovxo yag iv vaxtQco voiio&BXTjOavxtS xgaxeiv alxb flovXofie&a, xnl /ir; dia xi+i> jtQOi&rprfV rije noaoxtjio 

Stanimsiv xal xb og&we S%,tvt> Svvoftirov, oneg y.ai ini xwv ttaSbXov Sotgtdiv tjdrj rauoe ^««'reooe /.S fJovXerai xovS xotovxove oixf^rogne xdJv x° i Q^ tov Sinfxivnv xrti 

xuiv dyQibv igydxas, olu ixeioB yevvT]&tviaS' xoixo yng Srj xb xov xoXorvov BoO^xru TTgosgii/tn. oi itngtxouiv 

cvy atxols adeiav dnoXtunavBtv ftev xb x ol 9^ ov * lC Sxsga Si xgijtto&at' aXX tincg 6Xu>t xex&eiiv xtvtt tv 

nvt xogU», ei ttiv d£ ivaitoygatfov ftrjrgos, ngbSfjXov «5? taovxai nhvxas Ivairoygatfoi, ei Si l£ iXsvfteoit;, 20 

fitvovfft fisv iXev&Bgot xni xa jtag aixcbv xxtj&ipxa iin nvroXe Haxai xnl ov jiBxoiXiov yevr,(JBxat xoiv 

xwv, ovx i£eXaiaovxtu Se xov xotgiov, dXXa xovxo ytwoyrtaovon>, oiSi iaxnt nvxois adsia xolxo /tiv dno 

VBIV MiBga Si nrgtvaaiBiv aXXoxgia, nXrjv si /ifj xvgtoi ytvoivxo XTIJOBIOS xtvoi iSiat, ixnvfjS obor,t x 

avrobs ntQl'avxT,v xnl /ti] avyxcogovorjs xal Exaga yeogytiv, BIS ixtlvr\v XB tuxnaralev' ineiroiyt nhai igonon 

alxovs ftivBiv &EO7iiZ,ofJir ini xov x^Qiov, iXev&igove /isv xaêardJTas, dnb Si xtjs oixrjateos xaxBxopivovf, 

xai xovxo fih> xf,Ss StaisTaxfra). 

CAPUT III. 

Ov* ano 8i xgonov fSo&v ^filv xnxslro £t]xi]&iv TjuBregrre 8$nxotOBMi aîdiaat. ei yag ivtiTioygafos 

ywi) ngbs tvanoygaipov xivbs Bxtgq/ ngnetixovxos fX&oi av^vylav, i^xfj&T] ixegl xrjs yovrjs, «• nalStt i£ avTu>v 

yivotvxo, noxEfiov ngosrpiov iati xd} btanoxr^ xov drSgut TJ xta dtanoxij T^W ywatxbz Sttupigstv xrjv yovrp: 

c 111 tummam Theod. repetit Bl 48, 26, S. 

nuatae fuerint, eae omnibvs modis silentio confirmentur, sin autem sine insinuatione manserint, excedant 

autem tnodum, gui insinuationc indigeat, usque ad eatn dumlaxat quantitatcm valeant. quatenus etiam 

non insinvatas aonationes ftrmas esse a nobis sancitum est. Hoc enim cum pnsteriore tempore sanxerimus 

vatere volumus, nec vcro projtter ndiectionem quantilatis inlcrcidere etiam ia qnod recle se haberc poterat: 

quod quidem etiam de donationibus in universnm iam lex tiostra dicit. Alqve haec non solurn in muliere 

et viro sed etiam in ceteris personis valeant, inter quas donationes conslante matrimonio prohibitae sunt. 

II. Praeterea de secwulo capite a sublimitale tua intetrogati sumus, num post constitutionem 

nostram quae si qui ex libera et adscripticio nascantur eos liberos esse vitlt propter malris condicionem 

existimandum sit, tomelsi adscripticii twn sint facli secvndvm ins antiquvm, tamen vliqve colonos ros 

fieri prapterea quod altera cnnstitutio nostra fiHis quoque colonorwn non permittat tervam relinquere. 

sed manere colnnns iubeal; idque multo magis ita esse oportere, quandoquidem omnino inter has j>ersonas 

ndscriptidorum sit progenies. Haec igitur interrogntiove tua in pracdicto capile covlinebnntur. Atgui 

mcntem noslram considerantes nosse oporlet numquam nos permitterc, vt liber ventcr adscripticium pariat, 

sed hanc quidem notam et signwn nato post legem tunc latam esse itnponendum, ut omnino liberlas cnn- 

1 veniat tis qui ex libera maire nascantitr. Si quis igitur ex libcra el adscripticio natus sit, vtanei is 

guidem libcr et matemam ingenuilatem nullo tnoao abtcit; oslendit autem constitutio a nobis projwsita 

se tales homines velle incolas praediontm cultoresque agrorum manere, utpote ibi gcnitos: hoc etum sibi 

vult coloni appcllalio. haqve non coucedhnus iis famltatem prnedium relinqnendi et ad alia se vertendi; 

sed si qui omnino in praeaio aliqno nati siiit, si quidem cx arfscriplicia tnutre, tnanifestum cst utique ent 

adscripticios futuros esse, sin ex libcra matre, manebunt qnidem liberi et qxiae ab iis acquisita sunt penet 

ipsos erunt vec peailium fiet dominomm, tiec tamen ex praedio egrcdientnr, sed hoc colent, neque ticebit 

tis hoc relinquere atqne alia obire atiena, nisi forle domini facii sint propriae alicuius possessionis, quae 

rtifficiat ad eos in ipsa occitpandos nec alia quoqm etiam colere permiltat, atque in illam transmtgra' 

rint. Alioqui omnibus modis ut maneant in praedio sancimus, liberi quidem consliluti, incolatu autetn 

delenti. Atque hoc qnxdem ita constitutum esto. 

III. iVo/i abs re antem nobis visum est illud quoque in quacstionem vocatum decisione nnstra 

dignari. Nam si adscripticia mnlier cum adscripticio aliquo qtii aa nfiiirn pertineat coniugium inierit, de 

prole quaesitum cst, si liberi ex iis nascanlur, utrutn ad dominum viri an ad domimtm mulieris prolttn 

1 • ftitvoiev MLB \ 2 ftovov tncite Zachariar. |J 3 

xovxo — fiovXifiBpa ttuvectat Zaefiarine J vopofrexq' 

cavxts] Cod. 8,53,36 § 9 j| aitxot B^>; leg. xni avxbt } 

4 rofios] Cod. 8, 53,34 $ 1 | 7 £gatxr,d-tjftBv jl/|| Sidrngiv] 

Cod. 11,48,24 Q 9 ovxne) tJvcu Zachnriae 'nisi altius 

cotruptela lateat'. Omnia snna. \ firj xni L |) xoXwvol 

A/] fitofrtoxol L, et »ie in/ra constanter | 10 8iaxn£tv) 

CoJ. 11, 49,23 § 1 | xovt] xov /y |l 11 Kni om. /> || J

DE RELEVATIONE 749 Nov. CLXIII pr. 

nali. TJ yaaxrjQ xfje anopds nf>oxf>ivia&a> xni farat xov dtanoxov xfjs prjxQce xb XBX&BV, ti 8i 8vo xi>xbv oi 

nnlSaif uegîa&iooav cifis, xb 

•nXtlov o xrjs /irjrqbs xmexixw xoXnos, ISSXB xotdiv ovxiov tois Svo ftiy tlvai xtjs ftrjxQOS xov tva 3i xov naxgoi, 

xni av&ts iav TIIVTB, xovi /isv xoei* xa>v xtx&ivxtoi' xov deonoruv xije firtxQOt xai -loi/S Svo xov naxpot. xai 

xuxa xai-xijv ir\v itaoavâtv 6 ayifrpos ^«'rî TO piv eis iaoxtjxa Sttnpeio&at Swaptvov nQosvifttav ifciorjs, 

xb 8i Tie^trrov, OTIBQ xni xnQteareQoy, xovto ixgotvditiov xjj ft]X(>( fel yaq xavxijv a£ta>aai •nXeiotos onovSfjt 

xr]v XB toSivaaav tcai xexovaav xal &Qt\f>aoav nuqa. xov xrfi r,dov^S nd^t^yov xr^v xov natSbi noiT\aapBvov 10 

yivBOiv. 

(ÊitlXoyos) Tit xoiwv xtpda xtji &tlq> noayftaxtxty xvnop TXtqtBxofUva ri ai] ivdoôxrjt ini xdiv 

Oftoitav &tpaxav nnQatpvXnxxBtv onsvoaxui. Kai yap Sfj xtii xotvbv ntoi xoixov yQaxf/OfiBV rofiov xavxa xt 

xai l'rf(>a xtva ngoeSmxvTtovvxte, aneo dvayxaiat vo/to&ioias tlvat nioxtvofitv. D. V. id. IUQ. Cp. (imp.) «in. 

lustiuiani pp. Aug. anno XIII. Apioue vc. coua. [a. 539.] 15 

pzr 

nEPl K0Y$I2M0Y AHM02I2N. 

(TJpooifiiov.') Niyiara xdiv iv avfrptojtots laxlv nya&a Sixntoovvi] r« xal tptXav&geonln, fj ftiv xb 

Taov ixdaxqt viftoxaa xal twv dXXoxQitov ovx iffitfiivt], TJ Si rtgbs k'Xtov XQt%ovan. ttai XQBIUV xovi Stoiiivov 

i/.tv&tQOvoa SvsxoXoiy. xavxa xr,v fiaotXeiav olSe xoOfitiv xai aawaXdii [xai] xb noXixtvfia Biaacx>Z,iiv xai 20 

xbv av&qdmivov xaXcot SiaxvpfQvdv fiiov. oftev xnl rtfiiv ix &BOV TO oxrjnxpa Xapnvat yivtxm ntpianov- 

Satjxov ix xointov dr; xatv nyn&wv SiacpaivKJ&ai Ttgciêcoy, iva xb XQrta^ftov xole vnrjxooti napixovxts xr)v /£ 

Nov. CLXIII pr. 1. 2. 750 DE RELEVATIONE 

xaxa xb avayxaiov 7TOo'ioiai]i BanavrjS imxeiiiifrjS xai atpoSoa xai Ovriofrovaijs r,ftai noXXois rtegtggtOfttvovt 

no/.efiOtt ovxviii notelafrnt xgrftdxo)v xdt tmSani ituvfaauv ovv ixavdie Tiiot nv ytvoixo xni irv 

y f i j bncot f g p g j g , 

TtXdoi fiorj&tiut, ib oi fainov xoli xotvoii Sunuvr-fiaatv ix itbt> paotXixaiv avzeuayayeZv O~T]auvgu>v. 

CAPUT I. 

Idva&evres xotyagovv xal xaxxt]v rjficov xi)v ygorxiSa TQ{U)V xvQiots) integniru Ufium canoncfii twv 

Sr]uoaicoi> ipogoiv |T^?] its quadrienniuin Snttgov/isiTjS, xovrtaii ifji piv fiseXsvoofuvrjS ivdir,s inivn/ir'jatu>t 

TftaQxrjv TOVTOV fnnoar, Tt,S Si fjern rnvrrjv dtxuTTjS toaovrov SXEQOV JIIOOS, 6/ioico; xni ti^s evStxitTtji (x«« 

dwdexa.TTjs') intveu/,a80S avit TSXUQTTJV fiolgav, av%'ajxofietoi)vxei xai xr>: onwsuvv vrceg TOVXOJV nftjttxo/tev 

tial awTj&eias. 

CAPUT II. 

\4tpisuev Si xovxoit xnl xa iX/.eiuiiara xov (p&aaai^xos %oovov fit'xgt nigajos xr,e Sgri nngeXfrovarjS 

quitltae imvefirjaeofS, xal &tani£,oftf,v (iTjtie/itav sXsngal-iv ytvtoQ-ai xaiv n»g rûoiv tpiXoxturfitvTwv iloeflwv 15 

te?â/inrojyt etra xrp> fieyiart,v analirfiiv xe xai vno- 

Sox.h v notTjOaftivc» xe xai notovfiiria Ttfutvoiati XQTIOS'* 1 * xtfTa xwv ytagydv xt xni inoxsXiat', fj xal TOI-S 

ijfiexigae Sojgsne eiseTtga£av ix xd»v fi£X.Qi TJ;S 7tt'/i7ixt]S inivturâeioi iXXti/ifinxotv xai xovxo firj xaxnfriviti 

fparBlrjaav, xois Srjfioaiots avxb xgonotS anaotv siixouiovoi Xoytaftoi». xole yag vnoxeXtls evegyexovvxti TJJ; 25 

yiapouaijs rtvxols ftsxafitStoxctfiev tf>iknvd'Qio7iia.s1 ov fitjv xni xoii xa Srjuoavt xilrj ).npol>aiv eis xigSoi oixciov 

dntvtyxao&at fiovXouevoiS xfjvSe xov grji/ivxos iyxnigov xavovos avy-/,oJQrtaiv inoiTjodpe&a' xJfi ixrjoiae ififio- 

Krfi xux' ovStva xgonov iXaxxovftivrje. Stl yag xb uirgov aitav xov xe aixov xnl xd>v aXXaiv tiSibv xal ovv 

xelBa^Tjvat xal eisxo/uO&TJvai xnxa xo eicofros xe xni verouiauiioi', xiov it/tTjudxiov xt;S avyxs%(O{>yfie'vrjS nng 

Tj/irirv xa.9'' ixaojov i'ros xexagxrti ftoignt inl xbv xgxgaexfj %obvoi> xaxa xr\v Srjfxoainy xgantâv XoytÔfiivay 

lolt vnoxe/.iat. xdie aXXoiS xoii nag avxtbv Iv xgvoitp avvxeX»vfttvotS rjxot xaiafiaXXo/uifcov dx xov Sr,uoaiov. 

valde urgentibus et nos multis bellis circumdatos mullas pecuniae expensas facere competlcnlibus. Aligunntum 

igilwr cogitavimus, gna fieri posset raiionc, ut et necessitati salisfaceremus et subdilorum inopiue 

mederemur, cumque nostra de hac rc sententia in mnltas parles dislraherctitr, pervicit tumen, ut ad 

humanitatem potius rcspiceremus e( deo acceptwn auxilium subditis jtruestaremus, quod vero communibus 

sumplibus deesset cx imperialibus potius tliesanris supptereinus. 

I. Dedicantes igilur hanc quoquc curam noslram domino Christo, atqne convenientia facientes praesentibus 

magni fesli salutaris ]>assionis sanclaeque eius resurrectionis diebus, merito illi pro republica 

hanc quogue praesentem donationem o/ferimus, qua concedimus agrico/is omnibusque collatoribus {idem 

est dicere praediorum dominis) integrum u»um canonem publicorum tributorum tn quadriennium eam 

dislribuentes, hoc est nonae quae futura cst indiclionis quartam eins parlem, decimuc vero insequentis tantam 

aliam partem, similiter etiam undccimae et duodecimae indiclionis quartas parles, simta minuentes 

eliam cnnsuetudines, quae quibus ulcunque pro his rebus praebcntur. 

II. licmiUimus aulcm eis eliam praeleriti tempons rcliqua vsque ad finem qninlac quae mine praeieriit 

indiclionis, et sancimus, ut nulia piorum tributorum a nobis condonatorum exactio fiat, sive ad 

mascimum magistratum haec pcrlinent sacri Oricntis praetorii, sive ad praefccluram Itlyrici, sive viayistralum 

insularum et mUiturium ordinum in Scylhia et Jt/oesia collocatorvm, sive ad satras tiostras largitiones 

vel eliatn alium magistralum; interdicenles curialibus ct cxceptoribns, scriniariis et cohortalihus, 

palalinis et exactoribus, nec non susceptoribus, et quicunque tributorum exaclionem el susceplionein gessit 

el yeril, ne agricolas et subdilos circumveniant aut etiam praediorum dominos datnno afficinnt, lamquom 

trilmla e remissis reliquis pro cis ante solverint aut etiain coustitula vel /ideiussiones et cautionrs aolose 

acceperlnt. Irriiam enim facimus omnetn qune contra liberatitalem nostram facla est vel ttiam fint circumscriptionem; 

cum illud manifeslum sit, si qui aufe doualioncm nostram ex illis i/sque ad quintam indictionvrn 

rcsiduis aliquid exegerini idque non solvisse invcniantur, eos id onmibus modis publiris ratiouibus 

illaturos esse. Ut enun subdtlis nostris benefaciamus, praesenletn eis liberalilatem largiti sumus, non vero 

etium cis qui publica tribula acceperunt et in lucrum suum verlere volitut, dictum praesentem canonem 

remisintus; annua annona nullo modo diminuenda. Omncm enim mensuram frumenli cclerarumque specierum 

cotisitelo et solito more contnbui el inferri oportet, pretiis quartae parlis per singulos annos in quadrienniuin 

a nobis remissae apud mensam publicam subditis impulanais in ceterisy quae ab ipsis in.auro 

1 xai cvvoi&ovarî] xnl del, Haloandtr vulg. |j 3 TtoXXd 

xi Haloander] noXXds xt L Q 5 Xtinov L] Xombv cum 

Hutonndro vulg. male |J 9rtcavQ0v L a | 7 rjfitgaiS om. 

L a 8 10 *xt)S lecluti; airrfi cum Haloandro vulg. | quadrenniura 

L H ivdxrjs Haloander] Sva xr,S L. Incipil 

kal. Sept. a. 575 | 11 xai dcoStxdxTje add. tlaloander 

(anb & tvStxxuovos ftiXQ* l ft Theod.) | 14 'slfiiutv 

Haloander] iyitfiev L H rtageXfrovOT]! Zachariae (c/, 

719, 12)] negitX&oioqs L i. e. usque adpridie kal. Sept. 

a. 572 B 15 qu nte (sic) L fl 17 vrtaaeiv L 1 fivfrlas L\ 

1S in verbis povXtvxdii xa ttal desinit L | 20 noijaai 

l I 21 CoTrupta hate tast vidit Haloandtr. Po$t 

Btaniixas exciiluse verbi causa dSixtlv recte slatuit 

Schotll; xoie xdtv %. Stanoxais, tus itga tpogovt . . . 

ngoxaxaflaXXovaiv perperam coni. Zachariae. Pro dti 

SiatpopovS postit a>9 Stj (vel Sfj&tv) tpunove fl ngoxarnfialoiaiv 

(sim. Zachariae) Krol(\ ii(>of}dXXovOtv L C/. 

nov. Mareiani 2 § 2 p. 275 Haenel | 23 xai i\u. Zaptat 

/, eorr. Haloaniler | 26 fitxaSiSdtxaptv l | xal 

Ilaloander] ya(> l fl Xafiolatv

DE IIEREDITATIBUS 751 JSov. CLXIV pr. 

tavrb 8i xoixo dv Oagorjvrj xni xfj Mtffg xaiv noxnfimv ngn^ârai X"Q tv t(Sp iv eTSsot awxeXov/itrcov 

vntQ it xa>v ano&ixuiv xai rijs axgnxnottyfji Sn7tdvr,s' ofioiois Si xai ini xciii XeyoftBvon xdiv tiScHv nXtoX' 

îots yivofxivoii ini xi xrfi AatjTtv %d>qat xal Bnanogov xni Xenaovvrtaov. Xrôvxat yaq xk xovxcov ix xov 

Sijfinotov xi[irtfiaxn xnxn xb xexnyfUvov litl xai: xQaTti^mS xatv inaq-^tav v&sv siidytxnt xaiJxa, aiixe xni 

avroirs TJJC rjptBxigae anoXavBtv xaxd xovxo (ptXavfrowninS. xrtv yng xdtv niixaiv eiSaiv titxofiiSrî' Qttfrvfisl- :- 5 

a&at jtnvxekai: ovx Saxtv datpaldi, xfjs dandvqe annQatrr}xov xa&toxqxvia: xni xa xoiva OVVIOTOJOTJS WS 

lintiv itQayftaxa, jtiOTBvouefra Si xni ix xavxrti r\uu>v xijs SaiQtdt /teydkns eoeofrat rp Tiohisiq 7TQ0t9rtxas, 

IOV O~tov ndvxa aiata fjinv §ia xtov xoiovxtov nnQt%O(i£vov nQa&otv. xcov nagofiuiveiv xoXftubvxatv xa nao 

HHutv vnio trjs xdiy dgxouet CJV cofeXsiai Stnxvnot&itna negi xe xtjv ovaiav xai xr,v atoxTjoiav avxijv xtv- 

SuVBVOfXlOV. 

('EniXoyos.) Ta xouvv jtapnoxdvxa r,fiTv xal Sin xov nagovxoe StjloifiBva &et'ov vo/iov 17 arj ivSo- 

10 

£OTTJS jiQoyQUftftaai %qoii*ii'V xnxn XB XTJV elfiaifwva noXiv xal ftfjv xal xat in avxrjs inagîaS fpavBgd. naoi 

notriairat, a>» pr,St'va xrji rftBXBQat SiaXatftTv

. CLXY 752 GENERALIS FORMA 

CAPUT I. 

fib &£07ti£,Ofi£Vi anavras df&ovcoi taiv oi/.ticov dnoXaveiv Ttgay^tdTfov T« x«i Stxaiojv xai xavra 

itTietv ini rove as ovx av xni ntgl xovxo %6 fitgoi ngovorjantfiev avxcov xai xrjt fjfxExigae TtvoiHifiuii fttxa~ 

8oij]fitv evsgytains; xaixa yr-p &£(£ ogioxsiv 7it7ie.iau.tifa. xai xavxijv Stxaioavvrjv tlvai tfa/;itv, xai xijf fiaoi' 

Xeiav i,filv ix lovxiav aov jtptorjv XvntjgcHv dntjXXny/tBvoy xai xoauinrfi 10 

t;$uofidrov xov tjuextpov xpdxuvs ngovoiui &£$ xa xal fi£x % ixiivov r;ui*> X r 'gtxas bftoXoyoir}, xb &eiov evxaii 

t$i/.iovtievov, Xva xai xruv •nol.tfxiwv xgaxrâavxsS noXXrjt aixqt xal aXXr}S ft£zaSoh]fiev aatpaXtias. 

(îCrtiXoyoS.y Td •xoiwv ziaqaaxdvxa rjfiTv xai 8id rovSe rov &£>ov vvftov St.Xoiifievn tpvXn^dxtuaav 

oX xe trSo£6xaxoi xovgdxiag£i xtov itticov oixutv oi xe rds fi£yiaxas fj xai IXdxxovS agxî i&vvttv inixBigauudvot 

xaxd xe XTJV evduifiora noXiv xarxrjv xai /ITJV xni iv xalt ijtnpxintS, Srjfttvaiv x£ xai xtgHtXixTjv vyo- 15 

Qi6fi£vot xiutogtav, ti yiapapaisv xd nag rificov &£Gjzio&t'yra. TJ aij xoirvv ii-Soôxrjs xbv nagtivia &£tov 

r)fti3t> vdfiov iv xots ima^fioiS 107101% xrjs tiSaiuovoi xavrrjs noitioi ngo^rjaet, axtktl 8i xai xaxd xat inngxim 

T«IS owi]&£ai X(*W(*£VT] negi xovxov ngosiaêai. ^Dat. . . . Dec. Tiberii Coustautiui felicissiuii Caesaria 

auuo 1. ind. VJ11.> " [a 574.J 

PZE 20 

rENIKO2 TYnOS nEPI AriOW.22 0AAA22H2 rPA*EI2 

A0MNIK2I T2I EN T A0H0TAT2I EIlAPXSr. 

'ESiSnêv rjude Jt]fii)rQioi 

'i/ ini &uXaooav drxbs exatbv noS novov X«T* av&alav. a/./a xai ix TtXayitw 

otptiXu elvat dxaifoxourjxos. xovxo yaQ ngoixi&tjotv b naod>v xvnos tfvKaixaiv xrtv Zrtvv. 

Nov. CfjXV Iustininni ut vid. (o/im formam pratf. urbi aut praef. pe. pulahant: cf, Biener D8 ss.) inlegra 

non exlal; Theodori epitomen exhibent l et B 58, 11,14. 

I. ldeo sancimus, ut omnes sine invidia bonis suis et iuribus fruantur eaqxie ad successores suos 

iransmittant, invadat autem nemo prorsus umnium bona torum aut successorcs eorum damnis implicet aut 

tilulos vel sigilla rebvs imponat contra guod lcyibus nnslris placuit. A'am etiam hereditntes ab inteslato 

in eorum succcssiombus confirmamus, ultimasque eorum volnnlulcs legiiime procedentes non tollimus. Si 

enim scmper vigilwnus et sollicili snmus ob subditorum bomim slatum alque eorum salulis tnagna noslrae 

potenline cura est, quidni etiam ab hac parle eis providebimus noslraqne beneficia promple largiemur? 

Ilaec enim deo placere confidimus et hanc iustiliam esse dicimus, alque imperiuin per Itaec twbis securum 

et imperlurbalum fore credimus. Adnumcrelur igilur haec quoque lex nostra reliquis nostris bene geslis, 

et suhditi prioribus molestiis liberati lantuque providentia a polentia nostra digni habiti deo tt post iilum 

nobis gratias agant, deum precibus propittanles, ut etiam hostibus devictis mullum eis aliam quoqud securitatem 

largiamur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et sacra hac lege declarantur, cum gloriosissimi sacrarwn 

domuum curatores observent tum illi, quibus maiores aut minores magistratus gerere tam in felici 

hac civitatc quam in provinciis commissum esl, et publicalionem bonorum et cajtita/em puenam mctuentes, 

si a nobis sancita violent. Tua igitur gloria sacram hanc legern nostram in conspicuis locis felicis huiut 

urbis proponet, tnitiet aulem etiam in provincias consuelis ad haec usa praeceplis. 

CLXV. 

GENERALIS FORMA DE PROSPECTU MARIS SCRIPTA DOMl- 

NICO GLORIOSISSIMO PRAEFECTO. 

Docuit nos Demetrius 

Prospectus in mare intra centum pedcs non solum ex dircctoy sed eliam per transversum novo 

opere impediri non decet. noc enim addil liaec fortna, quue Zenonis constilutionem servat 

et novdlam inlerpreialur. 

1 6tanlt,ofitv anavxae inc. B \ 1 avtav B\ om. l \\ 

& 71 QoiovaaS B) niQiovaai l vutg. j| dypvnvoifxev /1] 6 T« 

nnte xal add. cum I/al. vulg. g 7 ngovotjaafiev / | 9 rifiwv 

Attal. |] ntniexgvxajttv JB) naTtelOfufra l vuly. § rHuwv 

anle 6 add. l xndg, om. B | 11 xov Attal.) xovxo l, 

naga xov B | bftoXoytitto Aital. g 12 iûXovftivov 11| 

avrtp xal B\ aindtv l || 18 tubser. deut in l; i£etp Theod. l) 8opvTpta> ind. L, rqi doftivtxqi HaU 

|j ivxotoxdxto 11 indgXV om. Theod. /, ftabet iW. L gui 

addit ntql Stafopcov ttifaXtiatv. — vndgxv xwv npcu- 

rtOQltuv llal. U 23 i$idn£fv rtjune Jq/iyTQioS cit. Thtod. l 

(qui f] (tTjTTjg itemque lial. vulg.) ind. L | 24 '// inl 

ine. B g 9dXaoaav Theod. B, 9ak a /, 9aXdaarfi Hal. | 

ixarbi*] rtov Q Theod. p B \ $v&tlas Theod. cod. | nXaylat 

l | 25 dxtuvoxofiTjrtoS Thtod. cod. g \rtvotv l. Est 

Cod. VIII 10, n $ 4 | 2G T17V vtapdv] eonst. LXIII | 

subscr. deest; *i Theodoro Jides, post nov. LXIII (VII. 

id. Mart. a. 538) duta est forma. Dominiau annit 535 

—540 pr. pr. Hlyrtci fuit (nov. VI p. 47,34 VII p. 64, J 

VIIIp. 91,30 XXXIII. CLXII app.); iH Umporis formam 

ad evm mitti potuiut tx Cod. VIII 1U, 13 recU 

eoneludit Zachariae.

DE STERILJUM ADIECTIONE 753 Nov. CLXVl pr. 1 

IIEPI EniBOAHZ 

). ^ yjSia ij 

cvyxxTjoiv oXrtv, tlxa xelevxijaae vaxtoov napantftwets ITJV avtov Tteptovcinv tie i£cotixove n nnlSat, xaxilioi 

xbv Xaov xpLnov ixnotrtaunv xrfi ntoiovafas, rfl SttSil-avTO, x° } Qi° v V dynbv fj yrtSia n avyxxr\aiv ziva, xal 15 

xj> napa xwv diaSox&v ixnottj&iv ttS anoplav iXdan, oioxi xtvpnv ytvta&ai xfj rwv anopwv intBoXrj OVTB 

afia itaot xols 7tyoxxr,aafitioi? ovxa napd xrjv T/;C StaSox^t xdîv indyso&at xb fidoot xrjs XCJV ofiobovXcuv 

anopine xeXevofitv, aXXa nooxtoov ftiv xbv Tiaoa xtay ixtlvov naiStov fj SmSoxaiy iômxcHv xovxo xrijoafierov, 

8 vvv eis dftopiav rjlaae, xal xi,v axlvrtxov avxov nepiovaiay xijv intfioAtjv Stxiofrat, dntpov Si tovtov 

favivroi xal xrfi ovoijt avxq/ xxr,oewt inl xoie sis avxbv nnpanifttpavrae tpeptottiii rb fidpoe. ti Si fir^Si 20 

ai Tovrcov xrrtaett nobs xfjv irtKfooav ifjt awxtXtiae dpxiawat, XPX» xaixtjv ini xbv npcoxov xipior xbv tie 

xoiie naiSai tj xovS iâixtxovs rotxo itnoantjnpnvxa xhv dpxyv xal xijv dxlvtjxov ixtivov XTtOtv, li roixo 

SiXOixo rj ixiirov iteptovaia, inavnvat. OVIOJ TS i< xf,S annvxtov dnooinS tii xbv napa xov IXPCOXOV deanoxov 

xb x^ti^ V T ° v ayoov rj xd yi)Sia cutnjod/ierov xrtv aoxrtv ij xafr' oinvSrinoxt vofiifiov aixlav napeilrjfoxa. 

xaviov Si av CYTJ Xtyctv, xdv el jioXXai /ntxaî/ Tvyxdvottv StaSoxal ovaai. £a>t yitp at> 6 nQostxianpot 25 

Nov. CLXVI inter tdicta praef. praet. primum secundum indieem Marciani (c/. tchol. ad nov. CLXIll) 

Graeee tantum exlat in l. eap. I et cpilogus fuit in J5 5t5,20,1 tecundum Tipiic. tt ind. reyinae, unde libro nunc 

dtperdito usut td. Cuiaciut expos. 13G. — EpiU anon. Bodl. in eollectione edictorum eparchicorum I p. 266 Zach., 

fuit apud Theod. 166, std rubrica tantum tt exordium tupertunt. 

CLXVI. 

DE STERTLIUM ADIECTIONE. 

Flavius Theodorus Pelrus Demosthenes. magnificentissimus praefectus sacrorum praetorlorum et expraefcclo 

regiae urbis et ex consule, Flavius Faustus et Flavius Stephanus Flavio Ortalino clarissimo consulari 

Lt/diae. 

Praefalio. Cum oporteat legibus et praeceptis noslrarnm sedium bcne ordinala, si quando 

necesse sit, subdilis manifesliora reddcre, rie ulta eis nascalur quaeslio cum ile aliis tinn de slaitium 

aduc(io?iibus, quoniam alti censent eis, qui ex eadem substanlia fenilia possedirint, propioribus et conliguis 

eas adiciendas esse, atii vcro ad superiores el antiquiores conservas possessiones redeundum esse 

urgcnt, alii denique ad cunclos sinwl, qui antc posscderint, sine discrimine vcniunt: fnsis nos rebus mon 

adrectam et iuslam eius rei decisionem pcrvcnire voluimus, clara haec ac distincta suuditis reddenles. 

I. Si quis ipitur quaiulo ex causa legibus cotjnila alienavcrit agrum vdpraedium vel terras v«l 

complcxum possessionum totum, et poslea morieiis subsiantiam suam ad cxlrancos vel liberos Iransmiserit, 

illique pari modo ex subslantia, in quam succcsserunt, nraedia vel terras vel agrum v.el complcxum possessionum 

aliqvem alienaverint, et id, quod a sHCCtssoribus alienalum est, ad slcri/itatcm delapsum stl ut 

stmliUm adhclioni locus sit, neque simul omnibus qui ante possederunl, neque contra ordincm successionis 

onus stcrilitalis conservorum pracdiorum imponi iubctnut, sed prius eutn qui id, qtiod nunc ad sierilitalem 

redactum est, ab illius libcris aut cxlraneis successoribus acquisiverut, c( immobilem eius stibstanliam 

adiectionem suscipere; si vero is inops appareal ei quae ei est posscssio, onus ud eos trausferri, qui illud 

ad cum transmiserant; sin autcm ve horum quidem possessiones ad inlalionem conlribulioms valcanl, tunc 

eam ad primum dominum, qui illud inilio ad liberos aul exlraneos Irausmiserat, et immubilem possessionem, 

si hoc sustinval eius substantia, redire, et sic denique tx omnium inopia ad eum, qui a primo domino 

pracdium vel agrum vel terras inilio emil aut quavts Ugiiima ralionc accepit. Jdtm vero dicendum critt 

2 rulr. itfpl inifioXtvv l ind. L, TSixxov rttpl int* 

fioXiov ind. JI/, 7iiQi intfioXaiy tinopwv r, oXf] rtnpd 

ind Coisl. ntgl anoptov imfloXrfi ind. TKJ. TVTTOC Jt}' 

uoa&irovs ittpl int§oXt,e dnoqotv (ovhpwv eod. in 

ind.) anon. Bndl,, yivixbt xvnae rttpi dnopon> intfia- 

Xr,S {intpovXijS cod.) ypnyeis Jtjfioo&irti T

Nov. CLXVU pr. 1 754 QENEEALIS MAXIMA 

evnogov xxr)oea>s xa&' oiovSfjnoxt xgonov yivtafrai, xni xrjvtxavxa ib xtov awxeXeiaiv pdgos inig xovxtov 

avxois indyea&at, Tjvixa xai xfjv anooov aviols xxrjoiv dvaloyaiS nagnSofrfjvat ovfiftaiT], 17 oxt ngos xo b 

I_/J.- faixrjv avxovs ajtayogevaetav' ngo xoixov ovSi Sixaiov ioxl xtva xcils vnig xovxoiv ovvxeXticus 

(JETCiXoyot.} "£2sxt itgorotav xr\v Ortv Xafingoxrjxa TtotrjOaa&ai Ssl xavxa xaxa xovxov XOV xQoitov 

dtêo&ai re xal jrgouvat. il yao fiij xavxa nagatfvXnx^sirj, xa&a Snoglaafi%v, Xa&t Ttotvrjv iifta xft n«f 

i aoi TO|«» dva Sdxa xovoiov Xixgaiv xaxn&rjoav ij xal ixigq, cut tixos, imxifirjati (ititpvi TtBQmiaov* 1 

fievoi, ovSiv r,xxov xwv nao r\fiu)v SicootOficvwv xal ovxosS xqaxelv otpBiXovxoiv. xavxtjs yitq Svixa xrfi 

aixias xal NtxofiqSqs ix xrjs Tj/itxiâs dndoraXxai xdj-ecoe. 

rsz 

TENIK02 MEri2T02 TYnO2 nEPT TOY IT22 AEI 2TEAAE20AI 

Eni N0MH2 BA220Y TOY ENAOHOTATOY EnAPXOY. IS 

>' Ugaiv ngatxatgicov Xiyovaiv. 

(JJgootpuov.y Ta ftif aXXn, oaa Sierxmw&rj naoa xtov fiftixigtov &g6fo>v, xal £v xoirois Srjlovutva 

ygdftuaaiv rj nai aXXoiS ytvtxolt xvnoit xvs yfiexegas dgxrjs 17 ntgl xdtv imxoiQicov dgxovxotv xal xdêav 

Seiv iyvwftBV. 

CAPUT I. 

Ei yag xts axtvrjxov xtrbs avxiXaflga&at avcovSd^tov agx*xete ynjyove iiopfootxo, inl ftiv xtjs tlialpovos 

xavirjs oXtats dgxioit xv%bv rj xd£n xr;v CXOXTJV fiagxvgoioa. xijs xatv ngay/idxtoy xoixuv vOfir,!, ei xal xav 

Nov. CLX VII in collectione edietorum praef. praet. 24 seeundum indicem Mardani et scholion ad nov. CLXIII 

Graece tantum extat in l. Cap. I fuit in B 56, 21 unde libro nunc deptrdito IMU* edidit Cuiaciut expot. 137. — 

Epit. anon. JBodl. (apud quem at ed. 2) p. 266 Zach. 

etiamsi multae intereedant successiones. Quamdiu enim propinguior locuples est, ei qui anterioribus tmporibus 

possessiones habuerunt vel illorum bona nulla moleslia affici aebent. Et naec quidem ita sint 

disposila. Adiectiones autem sterilium, quibuscunque imponuntur, sive muttit eundemque ordinem obtinentibus 

sive pauds, pro portione fcrlilis possessionis, quae quulibet ratione apud eos ex cadcm subslantia 

est, fieri atque tum tnbutorum onus pro illis eisimpont, cum et tlerihs iis possessio pro portione tradita tii, 

aut cum se eam accepturos negayerinl; antea iustum non est quemquam trtbutis pro illis pendendis gravari. 

Epilogus. Quare providere tuam claritatem decet, ut haec hoe modo examinenlur et procedant. 

Si enim haec non observentur, sicut defitiivimus, sciCo ie una cum cohorte, quae tibi paret, aecem auri 

Ubrarum poenam solulurum vcl aliatn forlasse maiorem poenam subiturum esse, ita ut quae a nobis sancita 

sunt etiatn sic valere debeant. Ob hanc enim causam etiam Nicomedes ex cohorte nostra missus est. 

CLXVII. 

GENERALIS MAXIMA FORMA QUOMODO DEBEAT MJTTI IN 

POSSESSIONEM BASSI GLORIOSISSIMI PRAEFECTL 

Flavius Comitas Theodorus Bassus magnificentissimi praefecti sacrorum praetoriorum haec cdicunt. 

Praefatio. Celera quidem, quatcunque statuta sunl a nostris sedibus et publicis litteris manifestata 

aut aliis generalibus formis imperii nostri, quae vel de magislratibus provincialibus et officiis et 

omnino exactoribus loguuntur, qucmadmodum eos oporteat cum subaitis agere, vel de subditorum tn contractibus 

simplicitale et in sacris itlationibtis probiiate, vim suam habere volumtis etiam post praesentem 

nostram constitutionem, illud vero etiam clarius definiri oportere cognovimus. 

I. Si quis enim immobilem aliquam rem apprehendere cupiens ilecreta iudicis acceperit, in hae 

felid civitate cohors fortasse suffictet possessionem rerum eantm vacuam esse testata, si ex vidnis quoque 

1 oiffi anon. Bodl. B 2 olilB] xole vulo. | inax&iot ^ 

vnax^tiev B, iTinx&tioi vulg. Q 3 nap ainaiv B || 4 

awxtXdivl | 5 xrtv\ xbv B || ovfiftaivti B | 6 HQO xoinov 

Zachariae tx anon. Bodl. [fort. yap add.) ] itQOS xovxo 

l B i ovSev B 1 8 rovxov) xovxo l \ 10 Xv r fifjt ndie 8tl axtXXto&ai tit nvxtjv Ddaaov [(iieaov 

eoH.) xol Iv8o£otdxov inOiQxov) ind. lieginae (,,additur 

Biaaov xov irSoioxaxov vnaxov' 

* (1. t. Xvxgat) 

l i| xaxafrijoav 11) xal om. / Q 11 xdiv om. l \ fipXy l 

|| oxtoe / | 12 subtcr. deesL Demoithenes praef. praet. 

fuit a. 621—523 tl 529/30; primam hic diei prae/ertw 

ram verisimile est, quoniam non adililur xb SavxtQOv || 

14 rubr.^ ytvtxos — 15 in&Qxov l ind. L [qni om. 14 

Txtgl xov tt 15 xov) ind. Af, ntpl xov flaooov anon. 

BodL, naql xov — voft^s rubr. B ytvtxos xvnoi ntgl 

1 Cuiae.) yevutbs xvnos 

ittpl vofifje ygafiif fiaOqf xtp iv$o£oxdxqf ind. Theod. 

H 15 vndgxov l vulg. H 16 xdaaoi t | aliquid turbatum 

est; 6 ftsyaXongtndaxaxo: ina^xos . .. Xiytt Heimbaeh; 

ttd reete monet Zachariae post praefectum prineipes ojfieii 

eommemoratot fuissr. videri v [cf. 753. 4). fl 17 ntgl l | 

SX StjXovfitra Kll) Kroll) SijXo SXovvxa I, Soxovvxa oxovvxa fleim fleimb. rulg rulg- 8 

20 ol&oxrjxaS jxaS /1 21 itQoaxa^twi ^ vulg.] aaxn£tu>s aaxn£tu> £ /| 22 2*2 

t tyvoutv l | 23 JSi JS xte axivrixov i inc B g noQ io 

/ftimbaeh | 24 voulfi xovxoty B\ ti onon. Bodl.\ 

|| xal ix xatv anon. BodL

DE ADIECTIONIBUS 755 Nov. CLXVIII pr. 1 

yttxovcoy 17 avxt) xdi-ts Xtyot fia&eiv, toe ovStie ratv npay/tdxtov xovxtov tjttXiXrjnxaf iiti Si xdiv Iv xais 

innpxinis xttfiivtov inb xois xd>v xoniov ixSixote vnofivriftaxa [a\ naoanXrtaiaii xavxb xovxo nQaxxovxa 8trton 

owloxaafra$, fiagxvgiat fiiv ôvxa xav yuxovtav. XTjvixavxa Si aSeiav nnQ»x6fttv xoi: xdi \f>i',v £0>(us 17 nagddoais uiXXot ylvto&at, ngotovxot ivxav&a 

xov xai xove ytwgyovs TJXOI tpQOVXiaxas Xf>*l va * awo/ioXoyelv inl xcuv vnoftvrjudxtav, a>e xbv vevrtoov ilSetev 

%'Oftin xal 8tOnoxr4v xai xt, xov nagaSovroi axoXovd"r,anuv yvaiftjj xovxo avxdis inngtyavxot. Svfra Si av 

SxStxot fii) nagfj, xbv XafMQOxaxov xrfi inagxiai a^xoyra xa xotavxa cwioxav V7tofiriftaxa nQOSxaxxoptv w 10 

xbv ocitoxaxov xrts noXtats isqia, ixp T]V ij xxfjan iaxiv, vnio rts xa xotavxa nQaixtxai, ei noXXqJ xvxbv o 

TTt« inn(jx(as rjyov/ievos anoXeinotxo xaiv xonov, iv olt r\ naonSoait yivtxai. tv di xft (iaotXiHt xavxg noXei 

uui xovs xaXovfiivovs ixfiiBaOftovs xnl xa VTIEQ xeoy naqaioatotv owtorafisra ixfia^xvQta Qonijv ixavTjv 

StSorat xols TtaQtiXtjif oaiv r^yovfts&a. 

CEntXoyos.) IlQOSxaxxo/tav xoiwv xij ajj fitynXongentiq xai ITJ nBi&ofJtvrj aot xd£si xal naoi xoie 15 

tuna xtjv i&vrOftdvrjy vnb cov x^Qa-v Siaixuipivots ndvxotv ifi£its int/itXijoaofrcu xuv naqtyyvr\aafiivoiv opoiwi. 

PEII 

EniB0A2N. 

^TlQOtxaxxo/itv XTjvtrto rjyovv anoypaifTJ X 0 *?'* 1 9»*V**^ a * (ôvov, ov ftijv oixCrtt r\ aXXa irpdyfiaxa. 

rj 8i innpoQn 6ftoxr,vaoa yivsxat, (oiS SiSrjhxtxnt, xal 

npnyfidxotr 5 yivkxai tv xoii xowolt xde dnoyptifaS 

ixoyxetv. ov fiovov xcby dnoytyQapftivorp rj 

dvayiy(>dv ind. M ntqi 6fiooovXa>v inayxtxbs xvnot ov* dnoypdipaxat otSi noltxtxt)y oixt]Otv fj xtjno* 

ind. Coitl. (et ( reg.) g) inapxixbi px xvnof xarantfitp&tls fp i oix anoytyQitfifiivoy oidi aXXo navraXtas ol9t'y, xx^by npuoyiypnmat fl pr\v 

ind. Theod., iStxxov Zotrtxov ntgl xcby 6/toSovloty ZacHanae) fiiy B

NOT. CL.XVIII 756 DE ADIECTIONIBUB 

xd£is xai ol jtgdxxoocs rajv Srjfioaiotv tiscpoowv, avd rgtdxovra yovaiov XITQCOV vy 

vofiov vrtoftttrat tyjfiinv. id>v J.aftngordxatv ngxo>xtav xal xutv vntiQixovfiiviov avrols xdîiov xal id>v 

anavxa%ov ytjs dxSfxcov %a naq ijftuiv yevtxdJt Siaxtxayuiva.

CORPORIS CLXYIII 

NOVELLARUM APPENDICES. 

I. IUSTINIANI XIII EDICTA QUAE VOCANTUR. 

II. APPENDIX CONSTITUTIONUM DISPERSARUM.

I. 

IUSTINIANI XIII EDICTA QUAE VOCANTUR. 

A 

IAIKTON TPAÊN TOI2 AnANTAXOY TH2 0EO$iAE2TATOI2 

Eni2K0n0I2 KAI 0212TAT0I2 IIATPIAPXAI2. 5 

B 

IIEPI TOY MH IIAPEXEIN TOY2 APX0NTA2 A2YAIA2 AOrON 

Eni AHMO2IAI2 I1PO$A2E2IN. 

l O avxds (iaaiXtiiS 'latavvri inafxV nfaixoiQitov. 

(IJQOOI fttov.) '£x xaiv avevi%&ivxtov rtftlv ayodwwi itaQa xrfi arts dvSoôrrjjos iyvoifitv, ov utxQav 10 

natotrjxtpai Svtxoliav xjj xtov Srjftooitov

Ed. III pr. 760 DE ARMENIOJRUM SUCCESSIONB 

(jC«iv avxovt itQOtraxxofiivqt xoi/e iitnipetXoftdvOvs nag ai-xuiv Srtfto

DE MAGISTBATU 761 Ed. IV pr. 1 

CAPUT I. 

Kal ineiSi] fitua&rjxafisv Svayxoe ftappagixov xtva. xal &(>aavv elvat irap avxole vopov ol 'Pcoualois 

ovSi xft Sixaioovrrj rrts r,fiExioat nginovxa jtoXixeiat, oncoi av d(5gevtS ftsv xXrjgorOfioiev za/v yoviotv, O-rjXeiat 

Si ftrtxtu, Sin xovxo &eo7zi£,ofiev ?q> naqovxi &eitp %ga>(itvoi voftto Tcobi rrjv ai\v fteyaXongenetav^ Oftoiai 

tivat rat SiaSoxaS xal oaa role 'Pcoualav diaxexaxxat roftoie inl re dvSodJv irti re yvvaixdJr, xavxa xai ir 

'Aoftevia xgaxfiv. Std tovxo ydg Sn xni xovt fjfttxtpovs ixtioa xaxsneuxfxtftev vSfiovi. 'iva els avxoi/S a

Ed. IV 1. 2 762 DE MAGISTRATD 

tisayayovxts xal •na.vxa In _ uxpiXtiq xavxijS ngd£avxes, Sut rovxo ^rj&Tjftev xîvai ttal xrjv dgxrjr TTJS ngbs 

xio sitfiavcp Sqfioeiip nagdxttv otpei- 

XovxoS nQOfdaei TJJS xotaixrte ngoayoyrje, xov Se rb xtbv 5 

Xnftngoxdxotv xgifiovvtov voxagicov iineg xtjS ngip'r\v aiico SeSoftdvrjs Scogtas, oneg xal (Jeveiplxtov 6voftd£exai, 

xai xavxatt STJ xal ftovate dgxeiofrat avxov. xov /uoSsgdxtoooi xa&agov Soatcos ndarjs (pvXaxxouivov, xai 

fxoiTOS ftev xai xrjv xwv aXXtov axQaxiaxuJv inovgylav xa.9'* oaov avtco SiStoaiv r\ &eia TJ/UCOV Siaxa^t' 

CAPUT II. 

nX^y dXX di-aiotxov alxdj SISO/JBV xbv dgifrfibv xav dv8getoxdxa)v TBQXtoSsXudxoiv, ot dnl xr\t &01rtxrov 

X°^g ai dax vt unxa avxov xaxaxovetv into&ai xs avxco xai xdis avxov itei&ea&at xcXeiasaiv, onoam 10 

71 gotoiEV dnt xe xals xtov Srjfioaicop eiingaêaiv dni xe xals xdtv Smwaicov xa.xaaxdat.Giv ini xe xals x£)v 

rculeiov dnafreiais. xavxa xoiwv aztavxa. &eani1$[t8v xrtv ahv vTiegoxrjv dniarnuivrjv, didxt xnl ovftfioXct 

nag' r,(ia>v yivia&ai ngosexdx&r] ngbs xbv xrfi ctgxr;s xavxrje rjyovfievov, xds decem librarum auri xat vneg 

aiXTjnetav dx xwv XTJ* inagxio-S ipogcov dxxdxxetv, ovSiv iXaxxovftdvatv xcov Siaxexvncoftdrcov SiSoo&at Sxovt 

txdaxov xat 7tegi{iXdnxt0 ngtfitxijgico xtov Xa/uJtgoxdxeov xgiBovvoiv voxagiaiv jtaga xov xuis Srjuoaiots dtptarin- 15 

1 xoe Xoyianole, t?A ovSi nXeiovoe xtvoe ytvofidvtjt jigoe^Tjxrjs avxq>. E/tiv Si avxbv ngoxdgav /uiv anovStjv 

xr,v Titgi xo Srju 'ctov evvoiav, Sevxdgav 8i xr,v Jtegi xrjs evxagfas xtav noXewv, xal xgixrjv xt)v ngbs xovt 

iSicornS StxatoavvTjv, ndvxap, tut tiQrjxat, x&tv yeyga/ifidroiv jtag fjftaiv dv XT} 9ela fjfidiv Siaxd^st ngofdast 

2 xtjs xaxaoxdoews xd>v ftoStgaxcjgaiv xal xaiv Xomdtv dgxovxoav xal dri avjijr %a>oav Xa/ifiavorxwv. El 

fidvxoi ya b fafrtii dgi&ftbe xdiv xa&coououdva/v xegrtoSeXiidxtuv xaxa xsXevotv Tjfiexfgav els ertoovt (texa.axairj 

xonovt, avxtxaxaoirjoai, aisxa fi7]Siv avxiy narxeXdti dXXeinsiv T^S 

vtro[iiCfidvr,S ff, xe xai agxovarjS Qj /j /Sorj&eiue. xov TiegiftXeTtxov gft Sovxbs g jigbe xbv Qjf tigTjfidvov Xoyov ovSeftiav 

fteroi aiav' ovi)i yag Ijtiy.otviuvfjocu avxbv povXo/ue&a ovxt xoTe grjxuis StSofiivais axgaxiwxftis x(o g f q 

ftoSeonrcoot ovxa ISICOTCOV oidevi, ovxs xais ixelvwv Sixaie oxav &x° l£V 20 

îfos dXXrtXove, ovxs ti xwv iSicoxtov 

xts ns Ivdyotxo' dvdyotxo' TXQOS ngbe ove ovs olSefiCav oiStfiiav Se8(oxa/nv SeS(oxa/nv avxd} ftexovoiav, fterovaiav dnei inei TIOXV TtoXv xb ftcaov ftdaov £ £oxi oxgaxicoxixije xt ygov- 25 

xiSos xal ttoXixtxrts 8ioixr,ataS, xal Stl diaxixgio&at xavxa, xa&dneg oi naxdgss xije noXixeiat rjfiiv £xa£at> 

xs xai xaxtOTtjaarxo. tiSoxoiv •cdiv 7tegi^XdTtxtav Sovxuiv, cos sineg iuâXEiv iavxois d'aggriaatev Ttgdyfiadi 

TXoXtnxolt, oiSi xwv oxgaxitoxixwv avxtXfiyovxai xai vrcb xrtv dgx'i v xavxrjv xerdJ-ovTai. fiovXouefra yag 

xaxa firjSiv iXdxxova xi,v dgxrjv xavxr,v xfjt xov Sovxbe dgxrfi xafraordvat, aXX* avxdxôdâi fidv, u>i sfgyxai, 

xije xwv Srj/ioaicov eit7tgn^£O)t avv atpoSgoxrjxt ndorjf drxix^âi Si xai rfjs xdtv tStandtp anafreiae, xal ftfj 30 

ovy%u)QStv pTjxe xols jzegt^Xdnxoit 8ov£l ft^xt xdls Xn/j.nooxdxoit ^v)Agxon /i-qre xivl xav Svvaxotv oixav, 

aXXa fit]8i xcjj &e{q> tj/udiy nnrgifWvicp fj xois &BIOH ri/xdJv itgt/3dxoti 1} xdt &ei'cp rjfiwv o\xt> bXtov 

35 

ductis, omnibusgue ad eius utilitaiem aclis, proplcrea pufavimus oportere etiam magistratttm Phoeniciae 

ad Libanum ex ordinariis in spectabilem transferre, et moderatoris formam ei dare el annonas ci usque 

ad decem auti libras assignarc, ita ut ipse quidem propler hanc promolionem fisco nihil praebere debeat, 

sed Phoeniciae scrinii Iractator decem tantinn auri libras annuas det ex canone eiusdemprovinciae spectabili 

pro tempore primicerio clarissimorum tribunorum notariorum pro munere miper ei tributo, quod eiiam 

beneficium nuncupatur, ct illis solis contentus sit. Moderator auicm a muneribus omnibus puntm se conservet, 

atque etiam cctcrorum militum ministerio utatur, quomodo ei sacra nostra conslUutio pennittit; 

II. vcrumtamcn eximium illi damus fortissimorum Terliodelmatorum numerum, qui in Phoenicum 

rcgione cst, ut ei oboediant eumque sequantur et iussis eius pareanl, quaecunque ct de vecligalium exactionibus 

et de reipublicae disciplina et de civilaliim incolumilate proccdunt. Haec igilur omnia excellentiam 

tuam scienlem, quoniam etiam praecepta a nobis fieri iussa sunl ad huius magistralus praefectum, 

sancimus decem illas pro annonis libras auri ex provinciae tributis constUxiere^ ita ut minime imminuanliir, 

quac dari constituta sunt quolannis a publicarum ralionum procuralore spectabiti primicerio clarissimorum 

1 Iribunorum nolariorum, sed ne amplius quidem quicquam ei addatur. Sit antem primum ei sludium 

ut fisco prospicial, alterum ut disciplinam curet civttatum, tertium ut iustitia erga pnvalos utatur; cnm 

omnxa (ut dicltim est) qnae scripta sunt a nobis in sacra nostra constitutione de statu modcratorum reli- 

2 quorumque magistraluum statu, eliam in illo locum habeanl. Si vero dictus devotorum (erliodelmalorum 

numerus ex iussione nostra in alia transferalur loca, nos in eius locum allerum illi substituendum curabimus, 

ul nihil eum omnino ex sotito et sufficienle aujcilio deficiat. Spectabilis autem dux nultam habeat 

partem in ea quam diximus ratione: neque enim communionem ei esse volumus aut cum miUtibus nominatim 

dalis spcctabili moderatori, aut cum priyatorum ullo, neque in lilibns iUorum, si quas inter se 

habeanl, neque si quis pnvatontm reus sit: in quibus nullam ei partcm dedimus, quoniam tnultum 

interesl inter tnililarem curam tt civilem adminislrationem atque haec esse disiuncia oportet, quemadmodum 

patres reipublicae nobis ordtnarunt et consliluerunt. Scianlqtte speclabites duces, si rebus civilibus se 

immisccre ausi sint, ne miliiares quidem se exercituros esse et huic magistralui snbieclum iri. Volumus 

enim in nulla re infcriorem hunc magistralum ducis magislratu esse, sed operam dare sicut dictum est 

fiscalium exaclioni cum omni severitate, operam dare etinm privatorum incoluruitati, nec permittere aut 

spectabilibus ducibus aut clarissimis tribunis aut ulli ex domibus potentium, sed ne sacro quidem nostra 

patrimonio aut sacris nostris privatis aut sacrae nostrae domui, ut quicquam damni subiectis noslris inferant, 

nec flecti nec trepidare, sed forliter subieclis praeesse omniaque facere, quaecumque in aliis modera' 

toribus valcnt. Atque ita quae ad rerum summam pcrlinent ab eo adminislrenlur. 

4 itgoaytoyrfi Zachariae] itgoanyoyrfi M \ 6 Xa/tngoxnxq» 

ngifiixr,g{q> xd>v ntgtBXdnxiov xgiôvvotv J/, 

corr. Zaehariae || 7 xa&aga &f, eorr. Zachariae fl 9 os 

OaenbrUggen] toe M | 11 matim xaie Brjuoatcut oxdos- 

Civ Mtd c/. p. 69, 8 || 13 auii 1/| 15 jtgtfiixvgicp M^] 

xov M \ 16«/ ?X tlv M, * a * &x tiV Zaehariae | 23 «7. 

ovSi — oidi ovdi (sed ovxe ti xwv) M, corr. Scfioeil 

I 28 axgaxiQixwv At* | 31

FO&tfA PRAGMATICA 763 Ed. IV-VII pr. 

CAPDT III. 

'Extivo fiivxoi yiveo&ni xa xal xoarslv (iovXofte&a, xb xat aixrjoeit xtvv nt^tfiXinxcav Sovxcov ixslfre? 

avxove xof/iêa&ai, ono&tv av 6 neî^lanroe xije inagxias fioStodrcvg ixrdfceie, n\>6ftt}Xov ort cue ol ftsxd 

xoaavxrjs dSgaveias nQoidôvoi xols n^dyfiaaiv, tos ftrjdi xde oixeiat anrjaeit ioxtetf dnatTf4aait tiSoxee cot 

«« Ttaga xavxd xt nqdêmv, notvrjv vigiuti iibrarum auri xaxa&raovat. 

('jSniAoyos.) Ta xoivw nnonaidvxa rtfiiv xai Sid xovoe xov freiov 8q%ov/uava rofiov TJ aij 

xal neoaxi napadourai antvadico. 

II A1ATA512 ANATPOY2A THN T2N EKATON ENIAYT2N 

EIII T2N EYKTHP12N O1K2N. 

IAIKTON TOY EY2EBE2TATOY HM2N AESnOTOY 

10Y2T1OTAN0Y. 

TYnO2 

2YNAAAArMAT2N. 15 

Ev pvoftan rov Seanorov 'Jqaov XQIOTOV IQV &eol rifxcov Avxoxqdxtoq Kaiaaq Xdfiios lovartvinvos 

ZdXctftavixbs FoT&ixbs

Ed. VII pr. 1. 2 764 FORMA PRAGMATICA 

r,inx£gq nohrtiq ivavxlov xt OVfi/JalvaiV ti Si rj to xdtv avfrgtonivmv ngayfidxtov evftsxdfllqxov rt r\ xov 

&eiov vtvfxnxot xivrjaie xoTe dv&gtoniiots ivaxi]nrei xaxoTs, TJ dnayoftevq dvto&sv fiexd niae ««*• 

dtin irtt paa tltxrji nooroiat xe xal viXnv&gtoniat vnofrecis yiverai. onig xai iv rcu itagovxt avppiBr\xt 

yaovto ov Stofievop StTjyr/fiaroi. TJ yao eis jtdvras xoie xdnovt SteXfrovaa xov &avdxov negiaxaaie oiStvi 

avayxaiov tlvai noisi ixeivo dxovetv onsg Exaaxos vne/ieivev, izoXXwv xoivvv ola 0- djrgoonxov yevofttvav, 5 

aneg SvixoXats av dXXoS ijtijynye xôvoS. ol iv rd} xmv dgyvgongaxwv coiftaxeica xaxaXeyc/ttrot ngosfjX&ov 

Zfili; tfdaxovxts xtvttB xXrjgovouovS xai StaSoxovS xtvtov aygdipco: ncipa xdtv ogyvgonQaxtov ^pi/ffiov ff xal 

ugyvQov rj xni ixtga %'iSrj xouioaftsrtov eii dyycoftoovvrv 6gdi\ ola firjxs xdiv Xuflovxoiv neQiovxotv firfC* 

avtwv xdtv xXi}gov6fiav r} Stadoj.iot' Svvafitvcuv d; iyygdyatr i).£yxsa&at. 

CAPDT I. 

Tovxo xolvw &eganevaat C7tov8p£ovxes &eo7titoptv, xois tcaxa xovxov ei&vvo/tfrove xbv xgoitov itgo 10 

yt ndvxtov itgoe xo og&ov aweiSos dnoplinoivas attvdtndaxtos 6/ioXoyslv xa Sofrevxa nagn xwv agyvgongmwv 

ixsivots, cov aixoi ini]X9ov xa Sixata, xavxo Si xolxo xai xtvas negtovxas negl xovs ix xav xax' 

aixovs 

TTpotidrxoftey. 

xcbp rjftegrjaiti} 

ot dyva)[iovovvTEi xaxaâovaiv, 

ngoyftaxos aXq&is afttXrjaavrtS. 

antg SoXicoi xai xaxa uyvtofioovvqv 

CAPUT n. 

ijgvovvzo xgvyavxet ij yvavai xb xov 

Jevxsgov ^ftTv jtagd xdiv £H xoir avrov xwv dgyvgOTtgaxa/v acofiarelov av7]vi'%d"q xztp.dXaiov, WSTB firj 

dvayxa^ta&at avxoiil xriii ixgotftoopivms jtag* avxav xwv ovvaXXaxxiDv bftoXoyiaiS 17 mxxaxiott r, Xoyo&toiots 

xp ixtivoiv tcaxaygatfeloi ££(, tlxa dfixa>v Srjuoouvsa&ai avvaXXdyfiaxa rj xrtv xmv oixticav negtovatcSv ipavtgovad~ai 

xaxuoxaoiv, xnl pov).ou£voiS, at lixos, xots ^to&ev fttiôvns 17 iXdtxovas tfaiiev&at, dXXd xgrjrai xa 

yevofteva tis avxovt iSi('xttoa, xn&a tTgijxai, ygdftfiaxa XT]V iartv xa>v dyogaiatv avuôXaiajv Sirafj.iv iy.uv. 

* Kai iv xovxcp xoivvv rjfiiis iSov xivn fiicrjv ()aSi£ovT£S, rjneg y.ai xois dgyvgongdxat xaxa xav inl xoU 25 

ovofia tptgovat, xr,v uvagyvgiav fii) jtgo/3a?.X6fievoi, d?.Xa xni Svvrj&etT] ngbs xoixott 6 dgyvgoTtgdxrji 1$ ayogaiov 

yattfifimetov 16 i'yyga

DE ABGENTARIOEUM CONTRACTIBUS 765 Ed.VII 2—5 

Oix iXarxova xcav dyooaitov ovftftoXaiwv fyovxa 6itafttv, ola ovx daaaXsiat alidit Seoiatjs, dXXa /uorov xov 

oxruuTos. oiSevbe xoii ixexeiovai yivoftdiov TtQoxoi/j.axoi ix xov /XTJ iyxeZafrai vTto&rjxas fj xXrjoovvfHBV rj 

diaJoxtov ovofia xoli naga xaiv owaXXafcavxaiv eis avxoie iyygd

Ed. VII 5—7 766 FORMA PEAQMATICA 

ftivtjv xaxd&eatv, ota a£icov ovxetv vneo iavrcov nKtxavea&ai, otv f\ itiaxts xal ineo ixdqoiv dpxal» voftiêxcu 

HQ68T]XOV OV, cii ai ru> vdftto inonsaovvrat, ovSiv nvxovs tuwtXrâei. xb iyyvqxrjv (ii\ naqaayjiiv, nXXa xni ovxas 

Kctxa&jaovat xr,v rijt Ssxixxfjfiotpias noivrjv, wsneo xnl 01 itdyovrss avxdit xai ttQos ye oi TXOQ avxatv lva~ 

yofisvoi inJi ofiotate inoxe&riaoixai noipais. xavxije xal fiovijs rrs diacpOQas ini xnvxm xca xtyaXaicp ovatjt, 

oisxe, xafroTiEQ fftngoa&BV tTgrjrat, TO*S ix xov avax^ftaxos xcov aQyvgortQaxdiv ivayovoi ir\v xuv iyyvfjxuf 5 

Soatv ini rj StxairjfioiQia ttax' iStxqv rjfidiv xtva tpiXoxtfiiav Qvyxaxaigria&an 

CAPUT VI. 

'Enti$T) Si xal rb tie StacpoQa xots ixdxas iXxea&at Sixaaxrjgia (xai fiaXtaxa itXelcxovi S%ovtat awaiDJtxxas, 

xai ola. ovfiflaivet oXiyovs evyvtofiovas) ov fiovov avxols f}Xa(ii]Vy akla. xal xoli xotvois nqayfiaatv 

dfinoSiOfia tfiosiv evgiaxarat, xai iv rovxcp xu jicpsi xijv nQoxioav Tjutov nepi aixovs pt/uovpe&a i%QOfirj&eiav 

xai nagaxeXevofiefra alxois thai iStxovS Stxaaxde, e'ixe ivdyovaiv sixe ivayoivxo, TTJV XB arjv loyiotrjxa xal 10 

IHXQOV xbv ir2o£6xaxov xofirjxa xoiv &tiaiv fjfiuiv Aagytxtovaiv, anb vnaxaiv xai nnxolxtov, wixe naqa 

&axdg(p rovxotv xai xtvtj&tjoofievae pexa£v avxcov TS xai ixioatv oiasovv Sixat q xal ijSt) nttQa tols ngortQOv 

avxoie 7Z(*(> Tjftcov deSo/ievoie dtxaaxaXs tlxa anofitdJaaoiv ivaQ%&elaa.S axontio&at, xai aivxouoy xal xoii 

r,fttxegoie vofwis cvftflaivov 8e'xeo&ai iztQat, xai rovs txera» xrjs xdiv noat-m>pla>v xQifirfi dnaXXnxiOfiivovt 

oxoXdêtv xip oixtico ijiiitjSevfiaxi, xoaovxov XB Bvyrtofioviaxeoov tpsQca&ai neoi xa xtov imjxocov avvaXXar 1S 

ytxaxa., oaov 17 aixol ijxxovos ayvtaftoavvrti miQaivxai fj (oi) ayrto/ioveiv intxeiQolvzes ov avyxagovvxcu 

dSixovs avxols innpepeiv fiXdfias. 

CAPUT VII. 

idXX intlntQ fjfuv xal aXXov nva ruv SoXeQcHv av&gdiitcov ipavegaaav BoXov anayyelXavxtS, a>£ 

xtvBS fiev davtKjdfievoi rj Savtit,6u.Bvoi nttQa xdiv tx xov tipr,fte'vov avaxrjftaxos xor,uaxa fjyopaoav rj dyooa- 

£ovot xxâtv dxivqxov ovoftaxt xav oixticov ya/iexd>v tj akXoiv xivav negi avxovs 6vxo>v ngbt ne^tyâffjy 20 

Tr,s ytvixijt ino&nxqs xobv ovxsav avxoit xai iaoftivav ngayfidxtuv, xivis Si xd iavxols xexQetoaxrjfidva naoa 

xoiv V7ttvd"vva)v avaXaupdvovxti rj iv %Qrtfiamv fj iv axivrjxois nooioXov xois ngdyftaatv ovx eie XStov jrooeconov, 

dXXa xa&d eipr]xai f} **'s xb xd>v. cvnjiiovaajp 7} avyysvwv xi^y xoiavxrjv xaxafioXrjv r\ txyfitoTttw t} 

TiQaOiv yivta&at Tiaqa xatv inotptiXovxtav jtagaaxevdôvaiv, aitxa Sia xr,e xoiavTTi pa&oSov ixsivovs ftsv 

dnoolnv nQotoxhO&ai, xovs Si ix xov tigrjfidvov xdtv dpyvgongnxdiu GiOftaxeiov aveayixaS xvyxavovxat firj 25 

8vvaa&at ixaivoiS ivdystv, fc^be ovs ov Soxovai •jianoirrxivai awdXXayfta, xni iv xovxqi xq> xtite, 

ti 8eixd~eiT] xaiv inoyiEiXovxcov TIS SOXCO xb fitj vtfieo&ai xa avrcp noof^xotra notrjadfieioi xal eit Eiegov 

GicunrtQcvs xd otxeia fiaxayaydtv Bixttia, ££eTrai xois ivdyovai Sta rrts ia rem rj 81 aXXi;s vOfiifiov aytayrfi xai 

IXiyxtw xb ytvofttvov, x«i x a) Q e ^ v xara xd>v tiortfxivwv itQO-yitdxav coi xov %qiioaxov tvyxtii-otttov, xai 30 

rtavxaxo&ev xrjs firjxavê dnaXavvofidrrji xb d^rjfttov avxols dni xe xcp %i>dEi dnl xe roXs inl xovxq> yn ouivoit 

Sanavfâoi jteQinotsiv. Xofiav ycg xrjv xrfi or]% XoytoxijxoS xcci xov fivtifiot-ev&dvxot ivSoôxdiov avSqbi 

facta depositio, cum digni sint quibus per se credatur ei, quorum fides etiatn vro aliis sufficere ccnsctur. 

Manifeslum autem est, si legi succubuerint, nihil iilis profuturum esse, quod fideiussorem non dederint, 

sed nihilominus decimae eos partis poenam soluturos esse, quemadmodum eliam qui litem ipsis inferunt 

et insxiper qui ab ipsis in ius vocanlur, simililus poenis subicientur; hoc solo aiscrimine tn hoc capile 

servato, quod, sicut iam dicium est, actoribus e collegio argenlariorum fideiussorum ob decimam parCem 

datio proprio quodam nostro beneficio remissa est. 

VI. Quoniam vero etiam id, quod suppUces ad diversa tribunalia trahuntur (praesertim cum plurimos 

habeant contrahentes, et ut fit paucos probos), non solum ipsis damnum, verum etiam communibus 

rebus impedimentum inferre compertum cst, etiam in hac partc priorcm nostram circa eos providcntiam 

imitamur ac iubemus speciales iis iudices esse, sive agant stve conveniantur, tuam eloqucntiam et Pelrum 

gloriosissimum comitem sacrarum nostrarum largitionum, exconsule ct palricium, ut apud alterutrum 

fiorum quaecunque inter ipsos et alios movebuniur liles, aut etiam apud iudices antehac a nobis iis dalos 

deinde aefunclos iam molae sunt, examinentur et brevem nostrisque legibus convenientem finem accijiiant, 

et supplices praeloriorwn vexalione liberati proprio quaestxd vacent, tantoque liberalius in subditorum 

contractibus versenlur, quanto aut ipsi minorem improoilatan experiuntur, aut qui improbi esse conantur, 

iniusia iis damna inferre non sinuntur. 

VII. Sed quoniam eliam aliutn nobis dolosorum hominum dolum manifestanmt, denunliantes noif 

nullos mutuatos aut mutuanies a dicti collegii personis pecunias emisse aut emere possessiones immobiUs 

nomine uxorum suarutn aliorumve quorundam ad se pertinentium, ad circumscriptionem generalis hypo* 

thecae bonorum guae iis sunt aut crunt, nonnullos vero quae ipsis debentur a debitoribns recipieiites aut 

in pecuniis aut m immobilibus omnino rebus, non in suam personam, sed ut diclum est, aui in uxorutn 

aut cognalorum notnen huiusmodi solutionem aut cessioncm aut vendilionem ficri a debitoribus curare, 

ut per talem machinam illi quidcm inopiam praetendant, qui vero ex dicto argentariorum corpore beniyne 

iis crediderunt, in ius vocare nequeant illos, quibuscum •contractum inisse non videanlur, in hoc quoque 

capile parem munificentiam tam argentariis, quam qui adversits eos similes controversias movent exhibenteS 

iuhemus, si quis debitorum dolo fecisse demonstretur, ne res suas possideat, et ius suum clam in atterum 

transtutisse, licere actoribus per aclioncm in rem atiamve legitimam el faclum coarguere et advcrsus 

dictas res quasi debitoris sint procedere, et undique machinalwne pulsa aammitn suum el in debito ei in 

expcnsis 00 hoc faclis sarcire. Scimus enim eloguenliae tuae memoratique gloriosissimi viri diligentiam 

7 fx»vras Kroll] ovxns U g 9 cf. nov. CXXXVI 

ed. IX. | 11 inb vndxotv xni nnxgtxiotv M, corr. 

Scrimger \ 16 ^ alxol Kroll) oi ritol M \ oi add. 

Zachariae \ 22 or^ 3/* R 24 ino

DE ARGENTARIORUM CONTRACTIBUS 767 Ed. VII 7. 8 

Qfv^ xotavxrtv vnaoxtiv, SSTB ovro) rae xtvTj&elonS xal ovnco niqat Bel-afiivas rj xnl VOXBQOV 

aoftevas vno&iaEiS Stafreivat^ i re fnqxe xove ixixaS ix xije xatv xêcoaj^v dyvwfioavvrfi rj QqStovpyiae 

adixov vjtouBivai flXdfiTjv, ftjjre Si xovs a&cuovs Sid xcov dSixotv oxpeSlaiasaiv dxaioovt inoaxrtva% Siaaxôy>ns, 

aVA xai xa itgitiqv xois Serj&eXoi naQaoxe&ivxa xvgtn xai dodXtvxa ptretv, xal xd Sid xov nnobvxot 

&elov f\(ia)v fiXortfirj&ivxa jipayfiaxtxov xiaov xaia xbv tjuexsgov dxreXea^vat axonbv, o'intq anovSaô/ttv 5 

xovs VJITJXOOVS anavxai oofrdii xai dgqSiovpytTCJS xols jigayftaoi itgostivni, xnl xovs oysiXovxas Sia xb xols 

T^f jroAneias npdy/iaotv inov^ytiv ijovxov dnoXavnv piov fii] Sta xus xwv ayvaifiovovvxoif (tfl%o.vai 8ixaiois 

xal xale ££ avxdiv 7i^0S0fit?.eiv SvixtQtiaH xt xai ^rj/uiatS. 

CAPUT VIII. 

"On»Q Si iv exdaxtf xcov tlQrj/nvcov xscpaXaicov iSixaii ifrrixafiBv, xovxo yevtxcos iv xto rov Xoyov 

iniafQayiofiaxi &tivai avftiSoftev, &v }f gyf ngayfiartxov xvnov xeXMtiovxes xai xovxo jiQOfii&tfttv, Qf, OJSJB 

xijv i afjv f Xoytoxrjra X xal l anavxat xovS peyaXovz X agxovxas ovvsX&tlv X&l xols l iv i xejf j nqottqr\fiiv(f i avaxTjfiaxi ttaxa- 15 

Xsyouivon, ('dsie ttrs Std m>osiayf*dxcov ttxt Std yqaftftdriov tCxt St itiftov oiovdrjnoie awrj&ovs xqonov 

fieza trtt xov vofiov dxoXovJtas TVXSIV airovt xne deovarje imxovptae, xal 8vvr}iffjvai xaza xiZv ayvatfiovovvxtov 

poTjdrftrjvai, xai firj dvayy.aa&ftvai xal avjovs dyvcafiovae txtQOtt tpaiveafrai, dXXa fidXkov ifSsiâ' 

o&at xb sivoixbv xai svyvtoftov nQoi xovs iavxtop awaXXdxxat, ola XOVJOV xnl rjj xtav rftneQtov %Q'OVOIV 

uyad"6zt]Ti xai xoiS andarjs xrjs noXtzelut awaXXdy/iaai nqinovxoi, u>v xd ftdytaxu xai avayxmoxata Sid 20 

xov itgoBtorjfiivov dsi avoxTjpuxos yivexat. 

('j£rtiXoyos.) Td xolvvv Tta^naxdvxa tjftiv xai Std XOVSB XOV &M(OV jioayfiaxixov SrjXov/ieva xvnov 

rj OTJ Aoyioxrje xal nat SXSQOS Sixaairji xfte rjiiextgas noXnchte fitflaia yvXaj-dTat, dSeias oiaijt xolt ixixaie 

iv jtavrl SixaoTTjQiw, fteiôvi ie xnl iXdxxovi, ifnpavlêiv xovS$ xbv &elov n^

Ed.YIlI pr. 1 768 DE PONTICAE 

IIEPI TOY BIKAPIOY TH2 

HONTIKHS. 

"O avibs fiaaiXtve Baooqt rij> ivSot-oxdrq) &7iaQx c 'J 

xwv leocov nQatTcaoicov. 5 

VIII. Auth. CXXI. 

DE REVOCATIONE VICARII 

PONTICAE. 

Idem Aug. Eugeuio pp. 

^ p y 'IlfisJs fiiv oioxnv ras 7roXtrtxae 

agxai xdit xaia rrtv notxixiqy. dioixrâiv inao/jnis 

voftioavTss xbv arcofrev intitrorûivov xax ixeivovt 

(Praefatio.) Nos quidena sufficere civile3 ordj- 

nationes circa Ponticam dioecosiu provinciis consti- 

tuentcs, desuper per ipsa loca vicarium iu medio hoc 

xoit i6novs pixdoiov xato ibv iv fteaio xovxov Ijt- consensimus tempore, nemini eorum, quaepostea 

iaxoftsv xa^voVf ovSev xotv vaxtoov yerofttva/v ffao'10 facta saut ab eis, delinquere sperantes. Sed mox 

aixdtv afiagitj&tjoso&ai nQosSaxt.oantf d).X' ineineg ut ab ipsis cognovimus rerum, quod viri habitant 

i£ avtcbv i'yvafiev ix.ias dfisi- provincialium iudicum traditam sibi provinciam exire 

fieiv, iv als afta^xT}aovotv, oiSevbi xwv intxcooiav praesumente, ut multotiens quidem nos viros destitov 

xfjv imfoSofidvrjv' xrigav ixflaiveiv ioX- nemus ad provinciam et gravare expeasis publicum, 

> rjftS-t dvSâs ^ ixntftyai fy xara ••• vero p plus nihil, , non p praesente ordinatione de 

xrjy %wouv xai fi 

&l xh h S Srjjuoaiov, TiQaâi ^ 2 20 praeparato i iuvaute et t hhuiusmodi i d i iliit inlicita auferente. f 

Si nXiov oiSev, fiy TKIQOVOTJS aQpji Qpj T»)S ) &Z Z ixotftov f 

ftorj&ovari* xai xa xotavxa xcov dxonqfidrtov d avaoteX- X 

?.ovatii, 

CAPUT L 

oweiSoftsv avaxalioao&ai xt)v xov fiixaQiov ndXtv Praevidimus revocare vicarii iterum dignitatem, 

tt^xvv, xal xbv fiev xjjs FaXaxiat itqtaxrfi UQXOVXO. 25 ct cum quidein, qui primae Galatiae princeps est, 

firjSey ixfQov $ noXtxtxov (povov) agxovxa (dvai), nihil aliud nisi civilera tantummodo iudicem esae, 

xa&a TXQOTSOOV ?jv, JIQIV ûfts xqv xov fiixaptov ntoi- Becundum quod pridem erat, priusquam nos vicarii 

*)jovx*t aoxqv a$iq xe xal ctxTjott ftei£ovt xov inl aufcrremus administrationem, dignam et annonis plu- 

T>je Txodixr^ FaXaxCai ixiftijaapev aQ%ovxa' xbv fSw.a- rimis ille, qui priraae Galatiao Bonoratus C8t iudex, 

ptov oi nahv iniaxrjoai ndcats xuis xi\t Jlovxiy.iji 30 vicarium vero itcrum instituere omnibua Ponticae 

diotxTjoeco; inagxCais, cSsxe avxbv xbv ronov nXrôvv dioeceseos provincii3, ut ipsum locum •» • Don prae* 

(ov) XTJS iTtaqxoxrpoi povjjs, dXXit *ai xol ivSoôxd- fecturae solius, sed etiam gloriosissimi magistri sacro- 

Ed. VIII Graece extat in M, Latine in Anth. CXXL 

VIII. 

DE PONTICAE DIOECESEOS VICARIO. 

Idem Impcrator Basso gloriosissimo praefecto sacro praetorio. 

Praefatio. Nos quidem sufficere civiles magistratus Ponticae dioeccseos provinciis rali qlim exeogitatum 

illis locis vicanum in medio hoc teinpore inhibuimus, nihil corum, guae postca ab iis facta 

sunt, peccatum iri expectantes. Sed guandoquiaem ex ipsis rebus cognoviinus, viros habilare Zias pro~ 

vincias lalrociniis et caedibus innutritos el gui viros seinpcr congregent armatos iisgue adversus se utantur 

et poenas defugere pro his constitutas mutatis proyinciis, in guibus delicluri sunl, provincialium magistratuum 

nutlo ex tradita provincia egredi audente, ita ut saepe viros in provinciam emiserimus et fiscum 

expensis gravaverimxis, nihil vero pro/ecerimus, cum praesto non esset magistratus, gui promplum auxilium 

ferre et isiiusmoai flagUia reprimere posset, 

I. visum est reyocare iterum vicani magistralum et Galatiae primae praesidem nihil aliud esse, 

nisi civilem tantum iudicem, sicut anle erat, priusquam nos sublaio vicarii magislralu dignitate annonaque 

maiore primae Galaliae praesidem honoravimns; vicariwn autem detiuo omnibus Ponlicae dioeceseos provinciis 

praeficere, uf locum expleat non solius pracfecturae, ted ctiam gloriosissimi magistri sacrorum 

2 inxer. d« revocatione ricarii Ponticae g J 4 p] 

Eugenio e (cf. Zachariae anecd. 261 X;' Theophan. 235,1 

dt I3oort apud quem a. 545 anb iitaq%ov vocatur £uge' 

nius) | 4 indoxqf M\% ijttttrorjfiivov om. e \ ixttvovt] 

ipsa sj 9 iTtiaxofttv) consentimusi?) ?. C/.nov. VIII 

r. 3 } 10 ovSiv] nemini s 1 naq avxotv om. f \ 13 xnl 

fovots— 15 X9°*t t * vo * om - M*, suppl. in tnarg. Af*. 

Nonnullae litterae abicisae sunt, quas uncii includo: 

4vxM&\oa\futerot — [pnXo]a>OQOvvrae—[a]&Qo(£ovxts — 

x[ax' aXXrjX\o>v g 15 xdl del. Zachariae utentibus his f 

|{ 20 HQa£at om. g |j 26 ftbvov et tlvat supplevi ex f 

\rf. 111,3) \ 27 ntQuX&ovxit M | 28 a|*

DIOECESEOS YICARIO 769 Ed. VIU 1.2 

7ov ftayieroov tav 9eitav rifiiov oftptxleav xal JXQOS rnm oostrorum officiorum, sed et gloriosissimorum 

Y$ rwf iv$o£v OTpaiTjvwr' fxt ye (jtqv) xai magistrorum miiituin, adbuc verum etiam ••• iusuper 

i fityalon(>tnta%d\urv CIQXOVTWP, ©I np &stip rjfidiv domesticis et prolectoribus praesunt, ac talem habere 

iftoviu) xai iu> jftfiuiot ye pr,v xai ngoi yi So- licentiam et potestatein, [et] qualem ipsos iudices per 

ts [pev] xal ngotixxcoâtv itptoiaof xai 101- 5se factos in locis habero contigerit, ut neque dignitas 

ayxrjv^ txjttv dSetav ie xai i£ovaiav, onoiav aitove neque Bacerdotium neque cingulurn ncque militia nerovs 

aqyovxai 8» iavrwv ytvoftivovs ini tutv tonav que cuidatn ex omnibus alteri iurisdictionis buius 

txup ovvdftatvw ois-tB ftjjte _ agitt fitjrt iiQoMjvvq exceptari aliquem, sed omnem Eubiacere secundum 

fiijrs £oivTi fiqTt oTQaitin firjre xtvl xd»v ndvrtov siiuilem modum, sive privati sint, aive quodam cirirfytp 

IJJS SixaioSoaias ravxrtsJ^Qi)aâi nva, alXa 10 cumdati fiint cingulo aut dignitate aut militia aut 

navxas vjtoxelo&at xara xbv oftotov xqonov, itxt iv sacerdotio, • • in solis criminalibus (non euim solum 

W lh t , , t. i^X . . ^J t . ^ . militarem ili iudicem id hunc facimus), sed et ei i quis i super 

17 ojQaxtlnv r? xai UQWOVVI]V. xal oix inl civilibus voluerit agerc. Commune (enim) cinguJum 

ftovots iyxlrjftaotv (ov ydpftovov axâxtarxtxbv xbv hunc omnibus pcrsonis et onmibus rebua fadmus. 

uoxpvxa xovxov notovfttv), aXla xal ii TJS vniq %{nj- 15 

fjaitoy t&tXqoot ftt/jtpaafrat. xoivqv yag xfjv UQXV V 

TflVTJjv naai xe noosionois xai 71 avxotott nQayfiaot 

1 noiovuev. lAnodiSaptv 3i aixji xal o jtgdtjv tlx B 1 Rcddimus ei quod pridera babuit sacrum audito- 

&tiop axpoaxrîoPf disxe xas dxQi ntpraxoaiwp xc^- rium, ut usque ad quingentorum aureorura cognitio- 

V7to&iatie dpttQxu/tivas lxxXrtxtf xaxa xtpa xrjs 20 nes comprehenBas appellatione per aliquam Ponticae 

ixf/s SioiKâtan inagx^ av PV «aTa xavxtjv ayt- dioccesoos provinciam non ad banc auduci felicissi- 

T17V sidaiftova nohv, dila jiaq aiia} xaxa matn civitatem, sed apud eum secundum Bacram disxb 

adxQOP iStxdtea&at ex^fta, ttxs i* aixr.s rijs cuti figuram, Bive ex ipsa civilium iudicum motae 

xwp nohxtxwv aQxpvxoiv ixtvj&qoav $txato/Loyiar}as xtUiatat' ov- iussione; nemiui fiduciam dantes mox quod lis de 

livi 7ta$DT)oiitp BtSovxti, inuSa» ixxlr}9tTaa $ixt) ' appeilatione apud eum moveatur, appellatione BCxivoixo, 

itfiau devxipq xexeijofrat. ci fityxa yt Hxrj cunda • • •. Si tamen lis apud cutn mota sit prinnap 

avitj> *%vT}&iiri nowxdxvnos fyeois xt xaia xai- cipaliter et appellatio adversus eam detur, procedat 

•ttjs intSo9eir], nQofiqotTat xa id*p lfiotu>p xn&h 30 ad appellationem secundum quod pridem, priusquam 

nQoitQOf, n$ip r,(ias ivaoat xfjp opxqv, ws fH]S$vbs nos lstam adunassemus admiuistrationem, ac tl nulla 

iv piai? ysyovdxoi xaivov. xoCxo ydg STJ xal M in medio facta novetur. Hoc enim quoque in Gala- 

Tixr,oic0s yipta&ai, 

dnb d xfjs f ytixoros xaixrfi dq$apivtf Bi&wias 

cnndum quam provinciam Toluerit Ponticae dioeceseos 

fieri, a vicina bac incipienti Bitbynia usque ad 

pdxpii Idqtitvltoy avxwv xal Tpant£oip*xot xal

Ed. VIII 2. 3 770 DE PONTICAE 

us fih> xd fidxot vvv qftaoxrjftiva raif quidem, quae- hactenus delicta commissa sunt, com- 

Qj fBrel&eTv xtfitoginie (xal yag Sij tcai petentibus emendet suppliciis (et gladii ei coucedimua 

£lcpovs avrcp napixopitv aSeiav), fidliarn 8i %ols aro(t~ licentiaml, praecipue milites cobercere; nara si qui 

ncorats Iriel-tlfreiv, ti ntes avxtHv xoie oixeiovza.no- relinquentes loca talibus in statucniibus tradiderunt 

XtXomoxes XOJIOV: roTs TOIOIIOIS eitvxoie ixieS&xaaia' 5 inliatis, 6i quem autcm crimini obnoxium invenerit, 

d ti xtva Si av iyxXrjfiaaiy inoxeifisvov hunc exspoliet cingulo, quem habet, non expectante 

yvfivdtaei TTJS Z,(ovt]i. onoiav MQ av eum manifestum facere praepositae huiusmodi dignixdroi' 

olx avafuvtop xoixo Srjlov notrjaat tati quemadmodum seme) ct illius locum implens et 

f} fcoori rdle xotavxaie aroaniats dg%ji, wt Snag in omnibus de cetero liccntiam habens. Superesse 

xai xov ixttvrji xoitnv TIXTJOCOV xai xaia navttov \Qe\ coticedentihus timorern omnibus locis et vicis, 

iwe^Tjt aSetay i'xo)v. lt> rjuiiiv nQipdxwv rj xai xov &tiuv narptftovlov sirupliciter dicere. nulium locum foras eiua iuris* 

rj xai xffi rjfjercpns oixfas' nal dnlcSs tintlv ovSiva 15 dictione relioquentibus. 

xbnov (*'£

DIOECESEOS YICARIO 771 Ed. VIII 3 

fv vvv 6 irts inaqyjai r,yovpevos ijgf* XaBwv jxpoe proyinciae iudex habet actfpientem ad suum mini- 

Tjjv aixoi vTxr,Qtaiav' iml yt i*tivq> ftir oiSif IIIQOV sterium. Illi videlicct ad nihil aliud nisi iudici tanrj 

dfxovtt ftovov 6vii nohitxq» nigiirrj td>v rototmuv tummodo constituto cirili snperfluum eorum est opus, 

i} xotia, ia> Si ntQiftXin-up flixaQlio nrptvooitiv viio spectabili vero vicario, circumlustrare neceBsiavayxa&fuvfp 

arayxuin ra yjt iw*v9tv vvrjQiaias 5 tatem babenti provincias necessariutn huiuamodi xa\- 

3 laiiv.Tnaxoioftat Si aixa} jiaaa orgaxcia Iri 3 nisterium est. Obediet vero ei omnis militia ia 

ixtivovt ovan tovs ronovs, xal vnovpyyaovat xols illis constituta locis, et obedient his, quae dicuntur 

nag avrov Xsyoftivote So/tionxoi ie xni TIQOTIXTCOQIS, ab co, domestici et protectores et scholarii et milioxolaoioi 

xe xal aroajtforat' oi Seoftetot nQosrdl-eos tes, non egeotes praeceptia iudicialibus aut iussioniqi 

TJ xeXevaccos TipextQas, dXX' avny xa) xtjs 10 bus noEtris, Bed hoc ipso ••• iurisdictione. Adexnt 

vnovQyovvrts Stxaicp. vjtovpyqoovo» Si xa&' ministrabunt vero ea quae singuli babitant loca, niai 

vi Ixaorot Swyovoi xonovs, nlijv tl ftr\ rtt Stuaia quaedam iusta et inrecusabilis occasio auxilio maiore 

xai dnapaiTTjTos xptia fiEit,ovos fioi}&tias Sioftiytj egens . necesge cum constituat, ut ex aliis locis in 

nQOS dvayxTjv aiirov xaioairjatt TOV xai i£ iiiQojy alios istos transferre. 

4 tonuiv tis irioovi tonovt fittayayiiv. XqijoiTat 15 4 Utetur vero praeconis TOCO et lampadibus quatle 

xijpvxos (pcovf} xal Xafindot quattuor, us xal Sa- tuor et expcnsa pro hoc a nohis definita et (inj aliis 

navtjs naq Tj/aof vnig noiiov o^naîiarjSy xai lois insiguibus, quae civilis militarisque stint dignitatis. 

aXXots imoiifiois oaa noXtnxije re xai cTnantonxê Unde adrespoiiBum ei iubemus ministrare aa irnitaiauv 

aqi^s. o&cv xal ad responsum alri? xuXtiop*v tionem gloriosissimorum nostrorum magistrorum miv7iovpyeiv 

xora uiurtoiv xwv ivSot-oxd-iatv tjftdtv arpa- 20 litum, pcr quod ct disciplinam dabit militibus, si 

irjyoJv, jy, SS ol xai aatyoovtti y oTQaztujtai, Q , tinov xa- q quaudo vocaverit tcmpuB, p , ct congregat gg ad necessaria 

Xiati xtugos, xal awiSet S nob* b rnc avayxaiae xov rerum ministeria. i i i Quautas Q vero annonas d delegavimus l i 

noayfiaxtn vTxovQyias. Qy oaat di aixtjar.ts j ay y oigiaafiev gf ei et consiliat io eiuB et cius ofticio. et q quantaa oportet p 

autu) xe xal naoiSoco xai xrj vri aixbv xd£et xd£et, xal d de cetero cum, qui i primae i Glli Galaliae iudex id est, bb babere 

ooat StX xov hwiov xov xrfi JipwTj^s Falaiias i^you-25 pro se ft consiiiario et obedienti ei olficio, quod 

fttyov £%EIV vni(> airov xe xal jtttytSoov xnl xijs irtc vero ipsum pro dignitatis codicillis oportct praebero 

&o}ttvqi ainip xd&iot, ooa xi alxov vnig xd>v ii)t aut in divino DOBtro palatio aut in praetorio gloriort> rinanr nqot jtdanv i\ ted huo ipso iurisdictione 

s § 14 dvdyxrjt 3fJ\ 16 quartuor hl | 19 dSpi' 

anovaovfi M | 21 xaliatt] Tucarcrit (i. e. xaltons) s 

| 22 coDgregabit (i. c aw6$u) s | rcrom ministeria s 

^ 24 consiliario eius s | 30 \mdQX°>* ^» correxi | 36 

annarjs, aQXV v ex C Zuchariae) dno ndorjs apxys M 

I TOIS xonoit tt iifiwv om. % \ 37 nntfav] omnium % | 

38 naqavofiiav ex e Mommscn) nQovoulnv 21 

1 accipiens Beck g 3 constitUQnt VPist.f eorr. Beek 

B esl] et VPitU B 5 habent VPitt. \ 6 obedirc et constituti 

VP'*t', eorr. Beck | 7 obediunt F| 8 icolarii V 

scolari Piit. | 10 lacunam pott ipso ttaluit Schoell^ 12 

auiilium niaiorcs eget VPitU, eorr. Beek | 16 et prius 

om. Pitt. | diffinita T| in deL Bcck\ 17 militaribus F°, 

•qnae tuprascr. V b | dignitates FQ 18 ministrari V Pisl. 

) immitationcm V j 21 et om.V % , cnld. V 3 g congregabit 

Btck 0 22 onnos V | 24 gallatio V\ est) ct VPisL I 30 

Itg. reddidinms? | aduiotortam T| 33 ueris (ue ex uo) 

F 1 , aero V 1 1 administratione Vfl 42 qnod cvu V, quac 

ora. Pitl. | 43 praebcbit 001. Pi*U

Ed. IX pr. 772 DE ABGENTARIORUM 

eX Dat. XV. kal. Oct. ni(> avxav 

avxHfaivrjOai XQ T J"^ TOJV TivtZv rj ngayftaxav Sooeis, xal xoii fiiv xaxop&oio&ai xb anovdaôfttvov, aixovs 

Si aftekrjxi xaxaxi&tvai xb xQ v °iov fj xa nqa.yaa.xa, xal anXaJS ovxto ylvea&at xds dvxHptovjons, oix irxtX- 

Xoftiveov altcuv [xai] firj dXlcos xo xQâlov q xd noayfiaxa xaxafieXltty, itQiv av 6 xijv dvtnptoryaiv Xafi- 20 

(idvaiv anoStt^tv xobv X91H°^ XOJV V "*

Ed. IX pr. 1. 2 773 CONTEACTIBUS 

ZXtoi xafraod yiyovev rj ytvrtosxai 17 ipxoXq, CLSXE xb %ovalov rj xa npdyfiaxa ^tjxr^S eXato g f 

fidXXtir, aloiatcJS ovSeftias nQooxuuivrfi, afia xd» TtaoeX&tlv xijy noofrtofiiav iroxov xbv dvxsiXdfitvov xa&eoxdyat 

xp xov xQdovs ixxiati avxols xt xnl xoti nag avxav ixxaiori&eioiv rj xai ixxooovfiivoit, ftrj povoy tt 

xovxo iyyfatftai ivxttXdfiSvoi xvxotsv, dXXa xal ti aygdftas anay xb ngayfta ng^dsirj 

CAPDTI. 

'Hfttie xoivw floTj&roat xu> ixpdyfiaxi /$ovX6fievot (fitxa fidvxot ndarfi iaoxrjxoi ttal SixatoftvvrjS, xal 5 

tvsxe xov Xotnov jiaot xponois aoqakdii ngoiivat xttvxa) &aaniôfiBv /irj dXXcot avxovS aigela&at xat avxitpcovqatis 

vnstenvai, jtolv av Syygatfot airols nepi xovxotv ydvrjxai ivxoXfj anav xo ngdyfia, ertwt noxi 

noaxfrfji' Sdot, eafais 8top{£ovaat fir,8i dx xd»v xaXwv xovxwv nlaxtuiv eis okt&pov ngotpavTJ xa&agdis 

iuninxtiv. ti 8i ya xaxa xiva XQonov tyyqatpov fiiv firj yivono, x$° v °s 8i ooto&tir], xai attanânuv iy 

anavxa xbv xpovov txsivos, vntQ ov xa xijs dyxKptavâto)! yipotxo, xal /irj fiiftyoixo, StaSgdftoi 8i xal o 10 

XQovot, tlxa ftrjSi xaxa a.XXr\v SiftTjvov nxnb xovxo tv ftifjyti nonjaexai. ndvxatt xbv tvxtOJiuivov xaxafiaXtiv 

xtp dvxupcovTJoavxt xb x?*' us » ontQ av aTioflttx&eiti xaxa yvdfttjy avxov ixapd xtvos xdiv apyvQOv XQttjtt&je 

TtQOtaxdncov dvxnxtfcovr^fxfvov, xni ftri 3vvaa&ai fiijxa avrols fxtjit xdit avrwv xXrjQOVOftoH fj xols nno 

avxwv ixxtoptj&tTatv ij ixxcoQovfdvoiS xcv xoiovxov aviixtfrto&at )x>yov, dXX ixtivo xpaxtZv, ontq av TJ fdiv 

ivxoXuJv Stiêie niaiu% li ftiv Iv yqdfxfiaoiv avxat nooiX&ouv, xov StxdôyxoS xoii yodttftaaiy axoXov&ovv- 15 

TOS, li Si dyQafov ettj xb ovfitp&vov, xais tnl xovxi? oiSoftivats xaxa xot> vofiov dno8ti£saiv knoftivov. xoixav 

xQnxovvxtav inl xs xdiv ySrj ytrofiivotv xaxa xovxov xbv xoonov ini xe xd>v taoftdvon> avxitfwvTfitwv 

CAPUT II. 

Ei Si xal xis avxdls vncffXt'^'*! fj inoaxe&tttj &tântln Sin yoafiftaxcov q xal ypa/iftdxtav 

$tt*is 8i aixdgxnS xal vif*ifios do&eit] ij Sia xrjs xeov yQafiftnxtav (ivayroJOeaii TJ 3ia xrts ix xa>v /taQxvQcov 

niaeots xl xnvxtj ? tty *h v g ff ] j j yQff y J t /QQ 

niaxeots, xal xnvxtjv ?x oixi i (iX& l l& b i Xdi 

tty *h v oixeiay iayyv (iovXofie&a xal anauxtlo&ai xb avuntfptavrjftivov nnrxtXdis f*rf- 20 

dsvbs avxtXBtuivov voftov, di ixQrp' 7t(>6ixa xavxa (nffax&tjvaty, cXXn fif; tnl Soati xivl, Sin xb xiv ndvxa 

fliov alxdit' ix xovxov cvriaxaa&ai xai xoxovt avxois xtXeiv xai axtyovofita 8i86rat, xal xije xoivrjs Xvaixt- 

Xalas itQopepXfjafrai, ovx wn tflfitdivxo oi8i Zva navxoloit axQofot fttlvnuv, aXX' Xva xavxr/y fxotiv xd/v 

1 oWiioiv novoiv nngafivfrlav. Ei ftavxot ya Xoyirtfiovs tj dvxtavyygdyovs v avxoypdfovt nanoirjvxot fj 

Ttotfjootvxo rj ttvxoi TXQOS xtvas xo>v avxoit avftfiaXfavxioy, rj ixah ot n(>6s avxovt, iv oU TJ aisxofxiSrj xdiv 25 

Xgr^ftdxcov xal Sandvrj xaxayiygamai. xal yfn/tftnxn tptQono avxov xov xije xoantTr;! TCQoearrjxoroi xov xt 

vjioypawe'tas avxov, ovS. dp/uagixas xaXovOt, xal al&n xwv evfiâXXovxoiv ixQot avxovt, rj 8Ui navxbs vnb 

rfje xov avfipdXXovxos £a

Ed. IX 2—5 774 DE AKGENTARIORUM 

ctsxo/ujtjs rj TE Trjs daTidvtjt xatv y(Mf*fidx.atv itiaxtS, ndvxuts ixdxepov tlvat JTWTOV, xnl p.rj xb ftiv xax' 

oinwv xpareTv, xb Si inio avxcav dxvgov tJvat, dXXd djiantio&ai, oaa xrt Xoyo&iam dsi£ete, nXrjv tl pr} 

SdreQOv f\ ixdxBQov fiegoi nXdvrpr \fn;tpov rj ntgl xbxov fiXdflrjv vnofiSfisvrjxtvai oeigeisv. ti ydp rt xoiovxov 

npoyrtvcJs Stix&eir], «rjjs XOTII voftov Su>Q&eiata>s xovxo d&ovo&ai &eoni£ofitv, ultie Sxnoxov xov Stxaiov 

xal xfjs iaoxrjxos dnoXavttv. 5 

CAPUT III. 

Kal xovxo Si £8i8a£av, a>S nves £g avxo&v 6/ioXoylat naod nXttovtov xofnadfitvot xal rainas aXXrj- 

Xtyyvtos f) xaxd pavSdxov, elxa xo TtXaZexov xov xqtovS eiXrjtpoxsS, xai oXiyov nvbs ovxos xov xnoXeXeififiivov, 

ini xvoiov Sovvai. &eOixi£oftev ovv, ti xaixa ovxws £'x*', xb xais bfioXoyiati 

ntonxofjsrov %m>aiov xai nagd xov xeXsvxrjeavxos rj xa>v xeXevxijodvraiv SiOftoXoyrj&ev iv ygdfiftaai xois 

auxav ttSTtgdxxeo&ai XXTJQOVO/IOV; ftexa xov cvftnsifcovTtfiivov xoxov. 

CAPUT IV. 

Ei 8i xivBt iSaveicavio ij Saveiaoivro jteeg avxwv ivBxvpa Sovxsi, ilia iv xals Saritaxali yyQf 

Qyjav tj ijttXQsxfiaiBv avxois ite diangdaeeJi xtov ive%vQatv niarei avxatv ytvofievrjs xb xoyxav rifirjfia 15 

tis xo voeoS Xoyl£,eo&at, oi 8i xovxo jtgdâiev, ftt] noXvnoaypoveio&at avxove ftrjSi nqdyfxaxa vnio xovtoiv 

i"X tiV i f yQtxftptdxwv fortas*e non tanxtm | 4 ixaorov] 

in dfitfxntpiov anon. BodL Q 8 iXtlfiftaxi M \ \ 5 Imtfiyat 

iv M | aixois Zaehariat] xols M {ix Stanqd- 

Ittas tuetur epit-) f[ Xafiiir xo xlfHjpta xal Xoyiaa- 

ofrai tls xb XP*°S anotu JBodL Q 18 tyyQafoiS anon. 

Bodl. 8 20 otpQayte&dvxa eum Agylato vulg. Q 25 an 

avxots | 29 Stdragiv] Cod. 4, 32, 27. Cf. nov. CXXi. 

CXXX VIII

CONTBACTUBUS 775 Ed. IX 5—7 

xovxo «tvTOtS &eoantvovrts &eanR.ousv, inl xatv xviit aXrj&BiatS apyvQonpaxixdiv evvaXXaypdxtOV xatv 

rrtfitQOV TtQay&ivitov aStiav av-tole clvai, xal ti xv%ouv xbxoi vnig xo fiinidotov ini xovxott xols xp 

bihouirot, titnqaxxeiv avxoit xit otptiXoutva. pexa xov aiqÔfjirov xoxov, olx dvnyxat,oftevovs vnoXoyl£eo&at 

ovxt tis xoxov ovxe eis at>%diov ocpXrjfia xa rjSt].vnig xb xifaXaiov xaiaSefiXrjfieva' xnl ftrj avxixala&ai 

avrott tni xovttu xai ptovut xm> rjfiExtQay 8idxa£tv xrjr xov SmXaaioyos, dXXd xnxa xrjv tpiatv xcov ovufto- h 

Xaitov xavra avrovs anatxeiv, aXX' ovbi avxuiv drtoxorja&at hvvafiivtov HQOC xovt i)8i] avfi/HeflXtjxoxas avxdls 

xtj nap rjfJtvv xs&sicrj Sund£tt, olSi 8vraf*tva>t> ioyl^to&ai xovt q8t] xaiapeftXrjfierovS xoxovS rt sis xb StnXovV 

IOV xoxov v C(5 16 doYaiop OWXTIUU. 

CAPUT VI. 

} Si CvvexcoQrjaafitv £

Ed. X pr. 1 776 DE COHORTALIBUS 

yvvaixas, ravjrjv naf avraiy xttxa xbv vofioy evolaxtiv, oiSiv navxtXtot xa>v Tiooxotuadvjwv pla/3rjrcu Sia 

1 xrjy JtQCxofiiSrjv ovyxopov/tiyioy. Ei $e dvriavyy^difovs i&erxo itQoi rtvas 6/ioXoyias % SiaXvoeis 9 xai 

$latovv owfrrjxas ij xal ptxd xavtn 7toirjaanv, xat ai nap avrvJs xeifievat xaid Sino/itv • • • xi]V OTJV intôxV v (tovro onef &IJ xai xols &tofi- 

Edictum X Graece tantum extat in M. 

adversus mulieres fieri coegcrint, hunc secundum legem ex iis sentiant, ita ut nullo prorsus damno, gui 

1 protulerint, ex prolatione affici concedantur. Stn autem antisyngraphas ad aliguos confessiones vel 

liberationcs vel guaelilct pacta exposuerint aut ctiam posthac exponant, et quae apud ipsos manserunt^ 

variis tnodis perterint, eos qui antisyngrapha habent, ea proferre aut iusiurandum dare se nihil ciusmodi 

habere aut profare posse. Si enim hoc iusiurandum apud acta praesliterint, non vltcrius eos moUslia 

afftci oportet. Nemo vero excedet nostrae constiiutionis modum sub praelextu sportularum vel iudicialiwn 

expensarum, poenam vcritusy quae talia committenlibus imminet. 

VIII. Quoniam vero in precum exordio petierunt, ut ctiam tua exccllenlia sibi promdeat et liUs 

ipsis illatas audiat, ct si quos obligatos habeant aut alii ipsos, his sub forma specialis iudicis audientiam 

praebeat, proplcr sublilem legum cognilioncm el iusti observationem et facilem raiionum inventioncm, 

quibiis quae valde difficilia videntur et ab aliis non inveniuntur dissolvi queant, sancimus, ul secundum 

ea, quae a nobis constituta sunt, et audias eos sive actores sunl sive rei in specialis iudicis modum, et 

practerita secundum hanc legem componas, et quemadmodum aequum tibi videbititr, etiam futuris curam 

adhibeas, ut legitimum quoddam ac eonvcniens a nobis eis tribuaiur auxilium. Aequum est enim eos, qui 

pro omnibus se obslringunt omnibusque uliles sc exhibere student, etiam eximio aliguo frui auxifio; 

omnibus videlicet, quae ct hoc tempore et olim aut nostris legibus aut sacris pragmaticts forniis concessa 

iis sunt.incolutnibtis servatis, et in iis, quae antea fucla sunc et quae posthac (xcnt, locum habentibus. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt ac per hanc sacram pragmaticam dcclarantur legan.% 

ct gloria tua et quilibct altus rdpublicae nostrae iudex firma conscrvet. 

X. 

DE COHORTALIBUS. 

Praefatio. Provincialium cohortaUum dolum, quem circa fiscum habent, ex ipsis saepe rebus 

cognovimus. 

I. Quoniam igitur etiam hoc unum ipsorum audaciae caput esse cdocti sumus, quod fiscalia quidem 

in manus accipiunt, sed intra sacra loca se occullant et videnlur sibi hac ratione pocnas, quibus digni 

sunt qui castigeiitur, effugere^ sancimus, {id quod etiam dei amantissimis provincianun episcopit scripsi- 

1 Xafiijvcu M || 5 ovxe Mf eorrexi fl 6 StaTd*ta>s] 

Cod. 3, 2,5 g 9 npos del. Agylatus Q 12 9»cnlC,0fiiv at 

Zaehariat, fort. pro airtaiy aixijy Ugendum §16 vvv 

•tdtv Agylaeus] yavtdhr M | 20 dala eet contt, cerle ante 

Triboniani tnorttm (a. 545); reeentiorem contt. CXXXVJ 

\k' ApriL a. 536) putat Zaehariae, quod lum ad comitem 

saerarum largitionum pertinutrint argentariorvm cautae. 

Qvod parum eertum este vides tx ed. VII c 6 | 23 xa£ta>rcuy 

Agylaeiu) fiovX$vrd>y M g 26 malim i>f als g «xcidittt 

putaveriin aliquid eiusmodi: rtfSt itj> &titp xintf 

l TXpot. Poit vnt(K>xb y ivppltt Zaehariae

UT NULLAM COPIAM 777 Ed. XI pr. 1 

XtardroiS xdtv innpîcov inicxonon iyodyctfitv), wixe it xtvtt avxdbv ngoeipvyouv its xoie &tiovs ntpi/3oXove, 

cSimv eJvat xrj orj vnepo%rj xovxovs nooixdxxuv f£a> yiveod'ai xijs Inagxias ixeivtjS tlvai xt iv lyTttQ av 

Povl^&tiTjS XOTHU. xoinov Os nposrax&ivTOS dvdyxrjv ix tty tove &tO(piXioxdxovS intaxonovs lja> xa&njrav 

airoiit xutv ieotuv xatoitov, xbv xaXovfitvov A.a[ifidroviat X6yovt oxtntq iv ixtivott xaiis xonoit, iv ofc dntXdiiv 

• • • • avxois xois §rLuooievovrat aytiv inl IOVS tioTjfiivovt xonovi x 10 ?' 1 * T ^ s oiatovv fiv(xo?.fos. xaxa 5 

tovxo xoiwv r\ OTJ VTICQOX^ xals xaxa xd)v jal-naxtov xf>*l iJ 9' ia nQOixdiiiot. xdxiivo yap rfitiXt]ia% TO»S xe 

OeotptXeaiixotS (intaxonois xai rols) avxdtv xXrôixoit, cot tinep ftrj /iovXrj&tlty avxols fiexa xou xaXov/itvov 

Xoyov xrjs inao%ias txfiaXiiv xnl tls xors xonove, tis ovs a7t$axdXt]Oavt ayttv fitxn xrjt xov Xoyov nlaxttaz, 

«>s /*' xco Xo(p xu>v UQOJV x to v ixtlas Siaxpifitiv, oixofrti', dXX ovxi tx xd>v ilxxXrjaiaaxixuiv JIOQCJV, ovxot 

xb a^rjfnov xoit Srjfioaioii 7teotnotqoovfftv, ovfii aixov xov Tifoi xrjv iigaavvrjv iljrjgrjuevot xtvSvvov. IC 

(ÊniXoyos.) 'II xoivvv arj ineooxf} xa nagaaxavxa >J/*tv xai Sia rovO» xov &tiov TXpayftaxixov 

SqXovfteva v6(iov foyto xai TVioart nagaSovvat ontvaaxu. Dat........ 

1A 

S2TE MHAEMIAN AAEIAN EXEIN T0Y2 HAP' AirYHTIOIS ZYrO2TATA2 TE KAI XPY- 

2QNA2 TOY AOinOY YHEP 0BPYZH2 TI ADAITEIN, AAAA KA6* OMOIOTHTA TH2 15 

MErAAH2 TAYTH2 HOAEfiS TO XAPATTOMENON EKEI2B XPY2ION riNEZGAI, TA2 

dE ZcPPAHAAS ENTI6ENAI AYT0Y2 K.ATA TON 2220MEN0N EN Tfil XAPArMATI 

2TA0MON. 

'O avxoe fiaoiXivs Ilixgio T Si 7iQOGCO iraoâfiivr^v xols eTt' Aiyinxov avraXXdy/iuo$v dvoxklv xai tis xoaoviov djoniae Ixpaoav, 

uii iwia XQ v °ovS ttp exdoxij iui(tixtG9ai Xixpq, TIQOS xb Xombv araaxilXat xai navaat 8tiv rjyrjodfitfra, cos 

ay ftrj ftiXXg xal xif> 8rtuoaicp Xvuaivta&cu xai xoTs xav vnoxiXmv TtaqtvoxXtiv avvaXXdyftnat^ fiaXiaza bxi 

xal xb JIXSIOTOV, tas fyvauev, in aixr.t fiovrfi xrjt xu>v ldXi£ar8giwy ££exd&q xb xov nptiyftaxos dxonov, 25 

oi>x OVICJ xax' JiXyvnxov ij xat dXXas aoXns xrts Stotxqottos ixthtjs xrjt ijxapxias noXix$v6fitvov. 

CAPUT I. 

QusnCCouiv xoivvv, xaxa xb yidXai 7ioXixtvo6ftivov, xav li naQa rois Iv tnotf naQitp&afncu xpovovs 

iv xtiaiv djioXvTut xaXovfttvqp x a (? c ')'f iaTt t T ^ xaxu XTJV Alyvnxiaxijv 8wixrtaiv noXixtvto&eu 

Edktum XI Graece tantum extat in M. 

mus). ut, si qui eorum in sacra saepta confugiant, venia tuae exccttentiac sil iubendi hos excedere ilta 

provitida et tn guocunque velis loco esse; hoc autem imperato dei amanlissimi episcopi necesse habeant 

itlos ex sacris locis educere accepta fide quae dicitur, in illis locis, in quae discedere tussi sint tulos eos 

fore cl debere ministros vublicos ducere eos in illos locos sine ulla molesiia. Hoc igitur tnodo excellentia 

tua mandatis in cohortales ulalur. A'am illud guogue dei amantissimis episcopis et eorum clericis minati 

sumus, nisi velint eos cum fide quae dicitur ex provincia eicere et in loca, in (juae missi sunt, cum fidei 

stcvritate ducere, ut aeque alque in sacris locis illic morentnr, eos de suo, mmime vero de ecclcsiastias 

reditibus fisco indannitaiem pracstaturos esse ne a saccrdotii quidem periculo exemtos. 

Epilogus. Tua igitur exccltcnlia quae uobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam dcclarantur 

legem operi et effectui tradcrc studeat. 

XI. 

UT NULLAM COPIAM HABEANT PONDERATORES ET MQNETARII APUD AEGTPTIOS 

POSTRAC QUICQUAM PRO OBRVSSA EXIGENDl, SED AD INSTAR MAGNAE IWIUS 

URBIS SIGNATDM JLLIC AVRUM FIAT. SIGNA VERO ILLl IMPONANT SECUNDVM PON- 

DUS JN SIGNATO SERVATUM. 

Idem Imperalor Petro gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio ileium el comiti tacrarum largitionum 

ilcrum el excotisuli. 

Praefatio. Obrussam qxtae apud Aegyplios dicitur prioribus quidem tcmporibus incognitam, 

paulo autcm ante contractus in Aegyplo turbdre exorsam et ad tantam impudenliam progressam, Ut in 

unamquamque libram novem aurei dentur, in posterum reprimere ac tollcre oporiere putavimus, ne et 

ranpublicam lacdat et subdilorum contractibut tnoUsta sit, praesertim cum maxime huius rei absurditas, 

vt cognovimus, in ipsa sota Alexandria consederit, neque simililer pcr Aegyptum aut illius provindae alias 

civilates in usum pcrvcncrit. 

I. Sancimus iqilur, secundum anliguam consuetudincm, etsi per medinm tewmis in signatura 

Alexandrinorum absolula quae dicilur corrvpta cst, in Aegypliaca dioeceti aurum adininisirari, ita ut 

1 edietum ad epitcopnt miitum non servatnr | 5 ita 

fert nuppltrerim: antXfriiv (avxove ixiXtvcaS, aatpa- 

Xws dtax()iy>ovot xai OT» Zachariae Q 12 tvbicr. 

pratter dat. om. M. Ob prooemii brevilatem el epilogi 

formam anno 535 priortm ette legtm txittimat Zachariae 

19 pp xo p M\1Q tb p M \ 23 TXQOS XOV XO- 

M t) 24 ftXJjJi M | 26 Ixtivo M a \ 28 xoXi- 

M

Ed.XI 1-3 778 UT NULLAM COPIAM 

1 XQvoiov, ov Svvcifiivov xivbi vjxig fijfe xaxeut ijttvBvorifiivtjS ofloi^Tje ineijnatv notelo&ai TtvaSAWa xai 

xb xax' A'Cyvnxov noXtxtvo/tivov ôvaiov ovxtae iv xdle awaXXdyuaat v gy vgainootxos, g , tnxofrev xaxad"ôovatt d^ 

loirxo fiev i ix xtdv d x°g l i d^ d Si idi di 

T iY ov , u * rwv cvrols IB xai xdêatv dvvovoiv. xovro Si twv oiadiv uvxdis negtovauov, 

ov ftovov t

DE HELLESPONTO 779 Ed. XII pr. 1. 2 

IB 

IIEPI EAAH2II0NT0Y. 

(IIQooifitov.y 'EStSax&Tj xb TjfiixeQov XQnxoi 'itadwrjv oxpiriaptov (ntfnp&ijvaty xaxa xt\v 'EXXrjsnovxov 

dts St) TVTIOVI xivat iyxexetptopcrov ngoipdatt Xoyo&toiav noXixix&v noQtov rjxot xatv xaXovpiviov 

aoXtftvlav, xal a>s £v xfi X^QI yevoftcvos oiiSevbe oLTtia%ixo navxeXdis xutv tU agnayijv iaxdxrjv rjxovxajf, 5 

ras xe noXeiS Xtjioafievos xai inavsX&atv eis xavxrjv XTJ* ivSai/iOva noXxv avxbs ftiv xQvolov /teaxbs, xi] Si 

'KXXqsnovxitov %dtqq ndoav ajio/.mutv nivlav. xa ftiv ovv xax ixtlvov onolov nQOSTjxtt Siaxt&rjvai XQOTXOV 

xai &tQantvd'qvai xovs ijStxijfuvovs. Stcigiaxat nap" rjfiaiv. 

y 

E7tetSij Si XQ'? >ai 

CAPUT I. 

xrtv rwv xa xoiavxa aTtXrjoxlav xvn xb nav 

'- " - - * ini xf,s 

Cp itQOSt'X 

tlv i , ti xiS yivrrcai xaxa xi\v y/uoav 7i(>otfdo$t xoiavxrjs rwbs ^Tjxrjattos n in 

'EXXr\inovtitav rj i naoovxoe &tlov jiQayftaxtxou 25 

7v Soyt? xal TtJpari nagaoovvcu ontvadxa) Dat. XV. kal. Sept. GP. Belisario YC. CODS. [a. 535.] 

Edictum XII Graeee tantum extat in M. 

XII. 

DE HELLESPONTO. 

Praefatio. Edocta est noslra potcnlia Iohannem scriniarium in Hellcsponlum missum esse, quod 

ei fortnae commissae essent ob raliocinia civilium redituum aut solUmnium quae vocantur, et cum in provinciam 

venisset, a nulla prorsus earutn rerum, quae ad extremas acccdunl rapinas, abstinuisse, civiiales 

spoliantem el reversum in felicem hanc urbem ipsum quidem auro rcpletum, J/ellespontiorum vero regioni 

summa paupertate relicta. El de illo quidem quid aebeat fieri quove modo damnum resiilui affeciis, n 

nobis definitum est. 

I. Quoniam vero propter eorwn, quibus talia demandantur, avariliam putavimus oportere generali 

forma unieersae rei medcri, sancimus, ut, si quis eiusmodi quaestionis causa in provinctatn, sive Helle$~ 

pontiorum sive aliam quamlibet veniat, si guidem praesidis mandatwn habeat, nemo prorsus ci oblemperet, 

sed sine periculo cxaciionem eius exculial, sin autem cum sacra jtragmalica forma venerit, si quidem quod 

proferi commonilorium sit aut lilierae de hoc conceptae, ne its quidem obtemperelur, quippc quae per 

furtum et contra. noslram voluntatem prodierint, sin autcm quod ostcnditur pragmatica /orma stt, ne sic 

quidem ab eo fcstinanter quicquam agalur% sed talem pragmaticam formatn provinciac praeses accipiat et 

de ca ad tws referat et atterwn nostrum mandatum cxspectel, ut si eatn cumquc cui talis forma commissa 

est agtwscamus, altcra nostra procedat pragmatica forma quaeslionem fieri praccipiens, sin aulem aul 

rem aut personam reiciamus, mhil inde fiat, sed sacra forrna a provinciae praeside remiiiatur sciaite, si 

Jianc rcm neglexerit indeque damnum aliquod subditis noslris obvencrit, fore ut hoc ipse de suo resarciat. 

II. Permiltimus vero eliam episcopis ul, si provinciae praeses negligens sit et pragmalicam formam 

non inhibeat, sed ei, qui illarn producit, morem gerat, ipsi eam rem nobis denuntient, qui si hoc didicerimus, 

eum tamquam criminis socium et de magistralu dctciemus et cingulo eum atgue substanlia privabimus 

et cis, qui qualibet in re iniuriam passi sunt, indemnitatem praestabimus. 

Epitogus. Tua igilur snblimitas quae nobis placuerunt et praesentisacra declaranturpragmatica 

forma cognoscens operi et (ffectui iradcre studeat. 

2 ad Iohannr.m praef. prael. mista e»t forma \ 3 tfii- 

Tipov M \ ne/Hpftitvai addidi {yttia&ai Zachariat) (| 7 

diaxi&tivat M g 17 ytriofrat atm Scrimgero vulg. |j 22 

oladdidi\ 24 ntotnotâtoftty M\1b xai del. Skutsch; 

J f a pro fiav&dvovoa (quori post 9tlov pontbat 

vulg.) maluerat Beck \ 26 subtcr. Si. XV. k. i/|| bilitario 

TC. cons». M

Ed.XlII pr. 1 780 DE URBE ALEXAMDRINOBUM 

ir 

IIEPI TH2 AAEHANAPE2N KAI T2N AirYIITIAK2N 

EI7APXI2N. 

('0 avxos ftaoiXeisy *Ia)dvpr] rco ivSoôxdxco indgxq? xiav dvaxoXtxwv ieguJv ixpaixaglcov. 

(IIQoolfttov.} Ei xai xd Oftixgoxaxa xd/y ngftyuarcov TJje invxcuv d£iovutv rcgoyoias, itoXXqi ftdXXoy 5 

Tv eianQaêoiv iSoxu 

IUOS xtxax&at, dXX ovv xard xrjv Aiyvnxiaxrjv Stoixrjoiv ovxtos TJV ovyxBxvfiiva, tttaxs ftTjSi o xt ngdrrtxai 10 

xrtra %(bgav ivxav&a yivcoaxta&at, [xal] id"avftdaaftev xr\v fie'xgt vvv xov ngdyftaxos axtt$iav dXX i'8wxev 

6 &ebe xai xovxo xdit tjfuxtgots fvXaxfrrjvat xtttgoTe xai xals aalt vnovgytats. aioTieg ydg tj/tty xbv alxov 

xbv ixtl&ev ngospinxovxes, ovxtas oiSif Sitpoy fjziow eiatpignv dXX' oi fiiv awxeXeli xafrdnag laxvgiôvxo 

ndvxa eis oXoxXnoov dnaniTofrcu. oi naydovai 8i xai oi rtoXtxevousroi xai oi iwdxxooe; rcHv SnuoaCov xai 

oicHpBQOvxtos \oi) xara xotgoy agxovxet OVTIO XO ngayfta fttxgi vvv oitxlyreoav, ms f/rjosri ovmafrat ytvi- 1 

a9"a$ yvwgifioy, avxois 8i ftovote kntxtgSit. ineiSij xoivvv, sineq xaxaXinotuBV iv bf.ia.Si tb jrgayfta Stotxovfjtfoy, 

ovx dv noxe ioxvoat/uv avxb Sittxa&dgat xai xdfcat TcgoiT}x6vroovxioiv. 

ov ydg dv Sivatxo gqSicot its dvfrytixov vovS xoaaixats dgxiocu fitpifxvait xai xb ngayfta ovxcai 

SiaiteJycu, aiaxe. aia&riaiv ijftly dya&qv iy avxtp xaxaaxfjaat. 20 

CAPDT L 

did XOVTO xotyvv &tanl£ofitv xfjy aijv vnegox^v xcv8e jjfiiov xbv ini xoixqt vofiov nagnXaftfidvovaay 

ovxcat avxbv Stafrelvat, tvs d£iov taxiv tjpas fiiv 9~eanlaaiy xr\v 8i afjp ijitgox^v vnovgyijoai. XICJ; ovy 

rijs noXtoiS iqxtS icxl 

iaxwxciaofuv. fiovX6fte&a 8i 25 

aiixov a>fi tigqxat fif] /«ovijs 'AXef-aySpeiat, dXXd xal xdiv 8vo Aiyvnxtov {ftsxa xqv Etgijfiivjjy tâlotatv xov 

xe MaQtcoxov xai xov MevtXntxov) agxovxa xa&soxdvai, c5oxt xbv dqxovxa xbv iTiixogtov xwv tlor^fiiytay 

3io inagxicov in avxui xtrax&ai xal ftovco, xaddneg xal fii'x°' viv axjfmro: i^ct. xavtbv 8i tlnuv, ibv 

a\yovo~idXtov 8ta xb xr\i eigtjfisiijs fttyioxrjs noXctos TioXvdvfrpainoy ?x cir T

ET AEGTPTIACIS PROVINCIIS 781 Ed.XIU 1-4 

ru> navxi avfitptgeiv), 

ndvxtav xiov ixtiac < 

xu>v Svo Aiyi>nxoiv xafrdneg eigrjxat • 

rjyovfte&a 

xaxd 

tixt tnl 

CAPUT II. 

Bei yko xnl xrjs tixoa/tias rrjs n6Xea)S ngovotiv re xal xov ftrt$iv xaoaxuiSet yiveafrat xaxd xbv tiorj- 5 

fiivov Srjfiov j dXX i'%oria % IOP ini xijs j eiorjftevrjs jfj dgyijs gj xtxayftivov yf TTJV J XI ix rrjs j noXtxixijs j aQXMS QXM ivvapiv p 

Tij»' xe e ix xdiv oxgxdiv oxgaxtatxdiv iaxvv ia &tov ITQO novxoiv Tjyovfxtvov Tyovftvov xijs tvxa£ias tvxa£is xrjs j tioqftirrjs t iq ifs j noXtotS nX ngovotXv, g X , 

x xbv b xonov, ov, oaov in avroli xoU argaxKoxan g xaile xe iv 'ytXsâvSgslq ^ g q xdli dl xe iayn>xqi', ijv fiixot viv 6 nfQifiXenxoi avyovaxaXtot fx*h T « s 20 

XQ % 

Tttvrrjxoyxa fiiv 

xavxrjv fiovrjv Swaofttv xt\v na(>ayxq 

d )J 

j fx 

X j 

Qf 

^ d 

y 

di 

xh 

lib ri 

j 

f 

f 

avvovai xai xa ntvxtjxovxa xdntxat n)J.n fieyuXg xrj nngavâet xgqodfitvot quadraînta librarum auri ftovs 25 

ixdaxov XaupdvEiv inio anr\aiav ôv)J>^tba xni inig avry&Mtaiv xal xaXnvSixwv naga (iivSmos ix xaiv 

vnoxtxaynivcav xtySe XOJ xvnq> xonuv xe xal nixicoy. 

CAPUT IV. 

Oi Si ye avxq> nagiSgtiovxtS quinquc librarum auri Xtppovxai Ix xcov avxdiy xai ixigovt tnille solidos 

xai 17 xax' aixbv xd£i{, xnixoiye ngoxegov irtv xQixqv aixdiv fxovoa noooxijxa' xai farat xb ngctyfia Xaft- 

1 ngov T« xai xtov TjutxtQcov aîws di(pxrj[tivov xQovoiv. flgahrjv Si tlvai ipgovxlSa xtp xijv xoiavxtjv 30 

X y £x° /HovXo/tefra XTJV xtp aialai iuJ3oX7ti Stoixijaiv, aioxe aixbv fiiv xbv ntqi^Xtnxov avyovotdXiov 

iura imperii militaris, re non divisa neque ad duos magisiralus pertinente (hoc enim universae rex conducere 

putamus), sed unutn homincin dictae sedi praeesse, potestatem autem habere in omnes qui illic sunt 

milites, sive in ipsa AUxandrinorum magna urbe sive in utraque Aegyplo collocali sunt, sicuti dictum est; 

IL oportet enim et disciplinae avitatis providerc' et ne quid tumulluose in dicla plebe agatur; sed 

eum qui dictae adtninistralioni praepositus est, habenlem tam civilis iudicis potestatem quam militum vim 

deo in omnibus auspice disciplinae dictae civilatis providere, cum quantum ad milites ipsos et Akxandriae 

et utriusque Aegypti spectat locum leneat gloriosissimorum ei fortissimorum magislrorum pracsentatium 

et per onentcm, ut eliam ad responsum ei adsit ct mandatis eius audiens sit. Enl autem et officium lam 

augustalianum quam etiam ducianum, usque ad sescentos tamen, non ut seorsum duciani stnt seorsum 

augustaliani, sed ut unum officium fiat et una malricula, in qua centum principes sint, quinquaginta 

augustaliani officii, quinquaginla vero primates duciani, altcrnis vicibus collocati, ut primus sit augustatianus, 

secundus vero ducianus, • et hic deinceps modus observetur in centum eorum principibus, reliquum 

vero omtie ila conslitualur quemadmodum ei qui magistralum habel videbitur, ut tamen universum officium. 

ex augustalianis el duciants commixtum tion cxccdat viros scscentot; 

III. omnibus quae in his aguntur et ad tuam sedem et ad not per sublimitatcm tuam referendis, 

ut etiam a nobis si recle facta sint confirmentur. Et postquam offxdum conslitutum fuerit, nemo auquslalianus 

fiat absque probaloriis noslra manu subscriplis, sicut haclenus. Erit aulem universo huic officio 

uuguslaliani cognomen, praefcctus aulem ab imperalore elcclus imperatorio iudicio dignus habilus, qui administrationem 

suscipiet et puras servabil manus el vsquequaqite se dignum imperatorio iudicio praestabil. 

Hcque enim nos hoc solum ei e fisco dabimus cmolumentum, quod nunc usque spectabilis Auguslalis habet, 

quinquaginta annonas et quinquaginla capita. sed magno augmento usi quadraginta librarum auri quotannis 

pro annonis eum el pro consuetudmibus et calandicis accipcre volumus a vindice ex subiectis huic 

formae locis el tilulis. 

IV. Assessores autem eius quinque librarum auri accipient ex eitdem, et alios mille solidos cius 

offxcium, licel anlca lerliam eorutn pariem percepcrii; et erit res splendida el noslris temporibus digne 

1 disposila. JYimam vcro curam ei qui illam praefecturam habet esse volumus felicis embolae administralionan, 

ut ipse speclabilis Auguslalis et quod ei paret officium periculo sui ipsius et rerum quas 

M a 8 5 TI Zachariae] at M (an i? cf. 

C.XV1H S 1) | xctQaxcaSiS M*f xaqnx&Sovs M tt | 7 xffi 

iigrtpivrjS tvxa£ias xrts noXecos il, corr. Kroll g 9 xal 

tbv ivSo£oxaxov xal dvdgttoxaxov axpaxrjydv xd/y np. 

xov xe M, eorr. Zachariae J oiart Kroll] xt M, Ineunam 

statuit Zachariae {fiovX6ftt&a Si ) \ 11 Saxat 

Zachariat] iaxl M\ xal ftr,v Zaehariae] vai ftijv M jj 

13 01 HQaJTOt potl fiiv add. Zachariae^ tnihi in/ra 01 

ngdixoi delendum vidttur fl 14 xaxrofxivotv J/, corr. 

Zachariae J 16 /*»} Zachariat] fir/Siv M | 20 xciv HQOj3. 

eum Serimgero vulg. Q vnoyQ(tfOftivr,s M, cotr. Zachariae 

U 21 avrjj Muspectum | 6 aQX 01 *' Zachariae H 22 ois inserui 

(an a£tcj&el5i) g oS deU Zaehariae fl 25 avovai M 

| auri M\ 2S auri M\ 29 xax' aixuv cum Serimgero 

vulg. | 30 Si Zachariae] xt M fl 31 aioiai M. et ita 

semper fere

Ed.XIII 4—7 782 DE URBE ALEXANDRINOEUM 

ttal xijv nu&opuvtjv avxdi xaîv xivSvvq» oixeho xal xdiv ovxov avxd» xal iao/iivtov ngay/idxtav xal xtt>8wto 

xrfi aixov xagecos ov ncgl xavxa povov dXXa xal xt]V aoixrjgiav avxrjv aytovitaatje, naaav xi&eo&at nqovoiav 

xov xbv eigriftivov xrjs aiaias ipfloXijs aixov xai iaxatxtla&at xal xaxa IOUS vBfiofttafievovs xaiQovi Ixnifint' 

2 O&ctt. aXXa rovxov uiv tiongnxxtiv oaxts ££ ixaxigat iaxiv Aiyvnxov, xbv 8e dXXov ivvntg&dxuis vno- 

8ix tff & ai [*}] * a * ififiriXXsa&ai xols nXoiois nngaaxtvdûv xt cts tavxrjv ixjiiftneo&at xi\v siSaifiova noXiv, 5 

oaos xov xcc>'6ivs irjs avxfjS aiaias ififioXrjs daxt xijs dvxav&a nXioiTô/jtvijs. bftoicos 8i xal xbv nao tjftcov 

tptXoxtftoifievop TJJS fiiydXrj» xtov \dXe};av8gd(ov noXewi xbv fiiv dnatxslv, oaos dj- Aiyvnxov xafrioxrjxtv 

ixaxfgae, oixeiqt xtvSvvep xai xfjs aixov xdêtos, xbv 8s vnoSdxea&at onoaoe d£ ixdgov dfpixono xontov xal 

avxcp naQaSo&eiT} xaxa xb ftnXXov Sn oatpdaxtgov £p xoii dipe^rjs SrjXiad^rjaoftsvov, xal Sannrdv xa&dneg 

tX&iaxai Ttegl xb xgocptfiov xft$ avxfjs noXttas, olaxs xb a xai TxXtoXa&^vm Ttgbi xavxrjv rr.v siSaiftova 

niXtv iX xal l ppacuXiSa X S TIQO 7ie'gaxot ' xov avyovaxov /u;v6s, 6 xbv b S Se xov xgotrifiov xov n\&tv vipXrûa xaxa xgtd/v agxafiav 

anoTifiatfievov eisxoftioeie xaie xgandâts xaie oals. dXXa 7igoar)xti nivxcot avxbv xal xrtp d£ ixaxdgas 30 

Aiyinxov nXrtvagiav nguâi xaia xove elgijfiivovs xaigovt. 

CAPDT VII. 

'E7t£iSrj 8i T) dnl xrjs atoias d/tj3oXr,i (fgovxls^ avvrjfiftdvop xe xal ax°*H iaxov *X ei T° V TWV vavXeay 

', fiovXo/Jcfra xai xd ntgl xoviov 8taxvndJoait aiaxe SXoxXtjgop xtv ngdyftaxi xal ngoarjxovanp J - a •''••-• 

habet habiturusve est, et periculo officii eius non de his solum sed etiam de ipsa sahite periclitanlis 

omnem curam gerat, vt diclum felicis embolae frumentum et exigulur et slatutis temporibus evehatnr. 

2 Et id quidem exigat guod ex utraque cst Acgypto, reliquum vero sine dilatione suscipiat et navibus 

imponat et curet ad hancYclicem urbem exporlandum, quantum canonis est eiusdem felicis embolae quae 

navibus huc advehitur. Similiter vcro eiiam quod a nobis donalur magnae Alexandrinorum urbis frumentum 

partim exigal, quantum ex vtrague Aegypto consistit, proprio et officii sui periculo, partim 

suscipiat, quantum ex aliis locis adveneru et et tradituni sil secunaum ca guue in sequenlibus apertius 

dcmonsirabunlur, alqne erogel solito more in eiusdem urbis alimoniam, ut deo volente in omnibus abundantia 

utalur: peiicitlanlibus cum eodcm speciabiii Augustali, quantum ad exaclionem pertinet, et mililibus 

sub eo constilulis et clarissimis tribunis el omni civili et publico adiutorio, ul ab omui parle expedila 

res proeedat. 

V. Quod autem ex locis non sub eo constitutis adportalur, eatenus ei periadum adferre sancimus, 

ul postquam adporlalum sit ipse absque ulla cunctatione suscipiat et officium qnod ei paret el proprio 

pertculo navibus id vehat ad havc felicem urbem, vbique prospiciens, tie quicquam cxporteiur ex subieclis 

ipsi urbibus el provinciis et locis et stationibiis navium et osliis prius guatn felix tmbola ab Alexandrinorum 

urbe avectasit, ac ne postea quidem nisi qualenus a nobis permissum sit vel permiltatur per sacras 

nostras fortnas sedisque tuae iussiones; ad omnia vero militibus et obtempcranlibus, ut anlcu aictum est, 

quidquid eis imperaverit, naviculariis autem frtimcntum accipientibus et navibus imponenlibus indeque deo 

aucc ad hanc felicem urbem navigantibus. 

VI. Quodsi frumentum ex utraque Aegypto non txcgcrii neque quod felicis embolae est quae huc 

mittitur ad Alcxandrinorum urbem adportandum curaverit ci ad hanc felicem et regiam urbem milti anie 

finem mensls Augusli, quod aulem alimoniae esl a nobis donaiae per mensem Sepumbrem non importaverit 

in Alexandrinorum urbem, sciat fore ut per lernas artabas pro singulis aureis compulalione facta 

exigalur a sede lua guod dccst sive embolae sive alimoniae in eo quod ex utraque Aegyplo infertur et 

ipse praefeclus, tCiam cutn privatus factus erit, et htrcdes eivs ei successores et bona eius, quae nullo 

modo liberabuntur, donec quidquid hinc debet ad tres arlabas aestimatum mensis tuis intulerit. Ctierum 

oportet eum omnitio etiam plenanam facere ex ulragve Aegypto temporibus quae diximus. 

VII. Quoniam vero felicis emholae cura connexum el confusum habet naulorum tilulum, volumus 

etiam quae ad hunc perlincnt definire, ut plcnam rei convenienlemque curam iribuamus. Interim igitur 

2 xi&eo&ai Kroll (t/. e. g. 79, 20)] ytvio&at M || 

4 offTis] os Tijs M | f> r) teclusi (| nXooiS M \ xt] prac 

stat T< xal aut tale aliquid; eerte a nagaax*vd£ttv 

pendel ipfidXXto&at || 8 anoSi%iad-ai cum Sarimgtro 

vulg. || txaxigav M, corr. Zachariat |j 9 avxd} Zachariae) 

avxa 3/ || JT* Scrimger) iaxl M\ 10 Jju Ml 11 

M, corr. Zachariae | 14 alxtov M" || 15 dyxo- 

, ; M§ fitXrjoeois M^ 16 xal add. Zachanae^ 18 

ogfiujtr M j| 19 ngoa (tojr (lae. 3—4 litt.) A/ J 21 olt) 

ET AEGYPTIACIS PEOVINCnS 783 Ed. XIII 7—9 

xfjv Tioovoiav xtoos ow xbv xcov vavXatP knoSdxxrjv ôvXofiE&a firj aSetav i"x* iv naoiv iavxbp inefifldXXtiv 

xois StjftoaiotS xiXeoi, xai xidi ftiv xajv vnev&ivatv dvStSbrai xai xd xaXovfiera ipSoftaxtxa xoftiêa&ai xai 

ivxtv&ev xov 8t]ftoaiov gq&vfielv, heoovs Si naoit xb ngoorptov eiongdxxttp xal nXsiov Zocas fj ngbxiQOV xai 

nitgd xois vevofitaftdvovs (xaigois), xai ivxei&ev XapfidpBiv dtpogpijv xe xai &gxr,v xije xov ngdy/iaxos «vy- 

XvaecoSf xb ftiv anagaixrjxoy xcip vavXoiv oel ngoxcipofttpov, xqf Si ovyxexvfJtvco XT\P iavxov &t(>anciay 5 

&T}ga>pxa, xal vnegtpgovovvxa (iiv xwv xganeûiv xov Sixaaxtjgiov xov aov, dfioicoi Si unavxa xsgSovt %dgiv 

•vtp iavxbv nouia&at ancvSovxa. 

CAPUT VIU. 

'EnciSrj xoiwv rj arj vnegoxh ndvxa dygviivaS StotxovfJtrrj .dSiSaêp Tjftai, ooof avXloyff^txai xa>v 

vaiXaiP xavdtv 6 ix xfji jiXsâvSgicov x°9iy o ^'f iev(> ^t **' s vouiauaxoip fivQidSat oxxoi, ola xal xrfi evxvxovs 

atronofinlas tis oxxaxoaias fivgtdSa: avviovor}S, fiovXo/ts&a xas oxxeu xavraS ftvotnSas xwv rofttffftartov SiSo- 10 

c^rti 1$ tiav vavXiot> anoStxxji ix xdiv inoxexayfiivtov inngx i ^ v xa -l nbXecop xnl xoTttov xai ngooajncov 

Std xovxo yng iv svnogois inoirâifiB&a xrtv xotavxtjv ixxnyjjv, toaze firjSiv TtnvxsXwt (ITJXB i£ arafioXrjs 

pf/TB i£ iXXeiipeais xrjs aiaiaS aixonopnias ysvea&ai. 6 fiivxoi jitpiplenxos aiyovaxdXioe xnl jj nti&Ofitprj 

xd£ts avrcp, xnxa fiiav cis eigyxat yivofiivrj avaxgotprjv xe xal Svcoatv tx xe XCHP avyovaxnXtavtuv Sx xt xa>v 

npoxigaiv Sovxixwv, xde eionpdgeis noiTjOopxat xaiv noXtotv xai xctiv xontop xai xd>v 7igoaoinatv xoSv a- 15 

(yiOfieroiv ix xe xfjs l/fXe£avd(it{UV xai ixategat Aiyvnxov xto dnoScxcrj XWP vavXotP, OfioicoS xal avxov xov 

xtov vnvXcov anoSixxov xrtv xoiavxrjv tiovgaj-tv jioiovfievov, itp io xe oixtiot xivSvvw xov xe avyovaxaXtov 

toi tigrjxai xrp> xe avxov xdîv xaxxa anaixelv a/ta x$ djioSixTj] xiop vavXtop- (y) xal airtqi xivSvvot 

iizdaxt] xrts XOVXOJV ti7]S avxip xd£eaJS ovSi xov •frtocpiXtatdxov 

iniaxonov TJJS idXslzavSg.dcjp Xoyop itngdxtip tj d£aigelafrat xrje tiangd^tco: T^S Srjftoatas xivas ij im- 

XOIVOIVBIP xad"' olavovv aixiav xrj tigrjfidvri eiangdêi xTj avrjxotOT] xait xgantt,ait xfjt ot;S vneooxfjs rj xolt 

7tooownoiS xols dfwQiGfiivou avxji, nXrjp ti ftrj ôrt9tiai Svtxa xovxo aitfjatiav yEvdafrai oi xgaxxBviai xai 35 

naulorum susceptori yolumus non licere omnibus sese immiscere publicis tributis, et nonnullis debitorum 

remitlere et endomatica quae vocantur percipere ilagtte fiscttm neglegere, ab aliis vero praelcr id quod 

convenit exigere et plus forte quam antea et praeler legitima tempora, indeque occasionem pelere el 

inilium confundendae rei, naulorum nccessitalem semper praetendenti, ex confusione vero suum ipsitts commodum 

cavlanti, et mensas tui tribunalis despicienti, similiter vero omnia lucri causa sibi subicere conanli. 

VII'. Quoniam igitur sublimilas tua vigxlanter cuncia admmislrans nos fdocuit, quantus compuletur 

naulorum canon ex Alcxandrinopim urbe subministratus, ad octoginta milia aureorum, etiam felici 

frumenti missionc octogies centena milia comptente, volutnus haec octoginta milia aureorum dari naulorum 

suscepiori ex subicclis provinciis cl urbibus et locis et personis: iaeo enim lianc delegationem largatn 

fecimus, ne quid omnino neque ex dilalione neque ex defecin fclicis fnanenti missionis accidat. Spectahilis 

autem Augustalis et quod eiparet offxcium, ad unam ut dictum esl ex auguslalianis et qui prius fuerant 

ducianis coniunciiouem et confusionem redactum, exacliones facient ex urbibus et locis et personis delegatis 

nautorum susceptori ex AUxandrinorum xirbe et uiraque Aegypto, similiter ipso qtioque naulorum 

susceplore hanc exaclionem facicnie, ut proprio periculo el Augustalis sicut diclum est et eius officium 

haec exigat una cum susceptore nattlorum. Cui ipsi quoque pertculum imminet horum exactionis, ut sine 

rcprchcnsione aurum exigat ct in hunc vsum expendal et naviculariis distribuat sicut hactenus moris 

fuit; cum eodern naulorum susceptore haec peragenle et periculum subeunte in omnibus Auguslali et 

offieio quod ei parel el fortisshms cohorlibus per loca conslitulis cum suis tribunit. Oporlet enim omni 

modo vaulorum rationem compleri et tradi susceptori et ab eo iustum et Ugitimum in modum administrari 

et navicitlariis praestari pro tota felici embola. El haec quidem prima cura crit et adminisiralio secum 

coniuncta, felicis embolae el naulorum. 

IX. Secundo auiem bco volumus sublimitatem tuam et qui qxioque tempore hunc magistratum 

gesturus est et scriniarios et iractatores utriusque Aegypti et Alexandriae prospicere exaclioni publicorum 

tributorum ad ulramque mettsam tribunalis tuae subhmitatis conferendorum et specialem et gmeralem 

nimirum, ex urbibus et personis earumque fideiussoribus et locis ad hanc partem deputatis, subiectis et 

ipsis huic sacrae legi. JSec possit ommno neque spectabilis Augustalis neque offtcium ei parens nec dei 

amantissimus episcopus Alexandrinorum Xoyov dare aut eximere quosdam a publica exnctione aut immiscere 

se ullam 00 causam huic exactioni ad sublimitalis tuae mensas sive personas ad eam deputalas 

pertinenti, nisi auxilii gratia hoc ut fiat pelierint traclatores el qui locum eorutn in provincia supplent. 

3 ttXtiov Xawt rj vooxigov Kroll) tiXeiovtS o>t fttit- || 25 avxfj Zachariae male U 28 Alyvnxov Zachariae] 

itQOv M, 71 Xtlov fj (bt 71 poxtQOy Zachariae fj 4 xaif/ovS ari aiyvnxov M j] 29 TJJ T« iSixrj xr\ xe yivixrj M, corr. 

add. Zachariae |) 11 ngocwnoi» Ostnbruggen] npnao- Zochariae fl 33 xrte Zachariae] xwv M | xuv Stjfto- 

Soiv M \ 18 V °dd. Kroll \ 20 vvv add. Scrimgtr Q avv aimv Zacharia» fi 35 a.vxo> Af, corr. Zaehariae 

xwSvrtvorxot Af§ 23 anoxXrjpovaâi M, corr. Aoylaeus

Ed. XIII 9. 10 784 DE URBE ALEXANDRINORUM 

oi xbv aixdiv nl.rjoovvxBS xonov xaxd âJpnv. ei yap xovxo aixrjoovatv rj tintp Ttgoardtaitv 37 ai) ir3o£6xi]S 

xai oi xaxd xatobv XTJV a.vxi)v i'xovxts dpxqv, aydyxtjv ££et o xe xaxit xaiobv avyovoxdhos xai 01 in avxbv 

MafruHtitOfttvoi oxgaxidixat xai oi xoixcov xpifioirvoi xal rj ntifrofiivt] rd£ fteyaXo7Xosjxcax'dxio 

avyovaraXiia xai ndoa noXixtxfj xai Srjftoaia fJorj&eia, xai ina/ivvtiv xdis oxpirtaotois xole Oolt xai fiopaoxtvd&iv 

nnavxas xoi/S inoxeifitvovs xciii xoiavxats tiatpooais xals doftoôvaats ixnxiga xgane^ri xov Sixa- 5 

axt\glov xi.s aijs VTIEOOXTJS, 8ixftev, nXvv ti ftrj dni xovxtp xbv Xbyov Xdfiouv, i(p q>xe Sr,ftoaiq 

tpalvto&ai xal ndvxios tiaoi qrtxaiv ijfieouiv nav oaov 6ft0.ovot vb 8r\(*boiov ixnXrjocoaai 17 xrtv dnoxpiboav 

xols xQaxxtvxai» rj oxptvtap/ots naptxitv oatpdXstav' npbs T

ET AEGYPTIACIS PEOVINCIIS 785 Ed. XIII 10. 11 

cxaXios "i oi Aa/tnoorazoi xgipovpoi (17) 01 ngcaxtxovxtz xaip xayfidxtop, xqt re «fias xnl xrfi dgx^s naga- 

Xv&TjOOVTai xai &tganevaovat xd) Srj/toaiio xr\v aixijv tfluiav xal iStwxai yevdfitvot, xai ov negtopxcs îovov 

dXXa Sq y.at xtXtvxrjaapxst' ifiôvxat ydg avxoi xnl xXtjgopo/xoi • xait xotnvxnie anaixr;oeot xal xd avrciv 

sigdyuaxa, cuaxe tvXafieiq xaiv jioivcijv fxrjSev ctftagxdpEofrat xotovxop firjde $tat>(j>, xai Stjfievoiv 

vnoaxâovxat 0% xs Xctfingoxaxoi avxcJv xgtflovroi xnl oi iv aixois itgomiovxtt (oineg xal xefaXtxfjv xitteu- 25 

giav eviafltla&aiaav), xal xb nov xdypa fitxaaxav tx xf/S x^>^ ai & v T0 * s noggaxigai rov "laxgov ijxot Javov- 

2 piov noxafiov xortois fitraxe&ijatxai, xoii ixBlat Xtuixois xr.s nagatpvXaxfie tvtxa ngooxagxegr,aov. avxoi 

TS oi ngbs xb Srjfibaiov dyvcoftOfânvxet xai xrjp xotavxrjv uvdyxrtv dvctfieiravxes drjfiBvoiv xt xni iôgiav 

vjtoaxijaovxai SITJVSXTJ, xrjv 2eâaxovnoXixa)v xai IIixvovvxa>r, airteg ilalv £n iaxdxov x^s*»« xol Ev^tlvov 

Tlovxov xatoixijaofxes. • Tijv Se avxrjv xai dfioiav tpgoi-xiSa xijj ntgiftXinxcp avyovoxaXtca intxi&ifttv xai 30 

TXQOtpdoei xcbv largitionalicai»/ xixXaiv xai Ttdvxatp XCJP Txgoajjxovxotp eis raff &eias fificuv Xagyixwvas, QPV* 

Ofiiviop TtaQ avxoii xal xrjt avxov xd£ecos lixe xaxd XTJP ldXi£avSgt'a>v avxrjp iTxs xaxa sflyinxovt afifortoas. 

xai ydg XOVXCOP rjfup r) uvxij xa&eaxrjxe wgovxli, xal ngoo^xop iaxiv avxov xe xai xijv avxov xd£tv xtpdvvcp 

oixticp ngovoeJv ifj$ tiangd^tws xwv largltionalica;»' xeXwv xai XWP aixtuip dnaoaJv IOJV eis rdi &eias Tjftoiv 

depulata debet, id est sive Auguslalis sive clarissimi tribuni sive priores cohortium, dignitate ct magistratu 

privahuntur ei fisco hoc davmum restiluent etiam cum privali facli erunl, vec viventes solum vervm etiam 

defimctii tenepuntur enim ipsi heredesque eiusmodi exaclionibus et res eorum, ut poenarum mclu nihil 

4 tale commiUatur nec poenam cfTugiat, donec dcbiium tolum exsolutum sit. Si quis autem personam 

reatn e sanctis saeptis vel locis abstraxerit aut etiam exaclioni impedimento sil, oportet etiam hunc 

omnibus omnino quibtis exemptus tenebatur obstrictum ct cxaclioni cum heredibus suis et successoribus et 

rebus suis obnoxium esse. Eos vero ut diclum esl, qui omne periculum huius rei subeunt, iractaiores 

dicimus et scriniarios, eos etiam omnem potestatem et curam rei nabere totumque canonem qui mensis tuis 

ex dictis urbibus et proyinciis et locis compeiit transmiltere mensis sttblimitatis tuae, et generali el speciali, 

aliisque tradcre quibus ipse conslilucris. 

XI. Nos aulem sancimus spectabilem Augustalem nccesse habere etiam opem ferre tam eis qui ad 

hoc a sede tua mittuntur quam tractatoribus et scriniariis sive ei qui eorum locutn explet in exactionibus 

ad eos perlinentibus et ad generalem et spedalem tnensam referendis. Si qui autem ex dictis terris 

improbi circa fiscum fuerint et aliquem tumultum excilare sfuduerint, ut exaclionem effugiant, sancimus 

licere traclalori sivc scriniariis sive ei qui locum eorum oblinet de his certiorem faccrc tnagnificentissitnum 

Augustalem, hunc verq sui ipsitis et officii ei parentis periculo cogere mililes subveuire rci et comprehendere 

improbos et exigere quae mcnsts tuis aebcnlur proprio periculo, ut tam civili quam mililari 

manu haec agitata sine dilalione exigantur et in magnam hanc urbem imporlcntur. El sciant clarisslmi 

tribuni fortissimorum tnUitum et maxime primalcs eorum, sese si hoc neglexerinl nec omnia facere eos 

compulerint quae diximus, annonis quoque periclilaturos; rclinebunlur enim hae ab eo qui tum Auguslalis 

erit et inferentur mensis tuis ipsius perictdo, et bonorum publicationem sustinebunt clarissimi eorum 

tribuni et qui inter ipsos primates sunt [qui eliam capitalem poenam metuant), et universa cohors e regione 

mota in loca guac ultra Jslrum sive Dahubium sunt transferctur, ut illit limitibus custodiae causa ad- 

2 haereat. Ltque ipsi qui in fiscum improbi fuerunt el talem neccssilatem expeclaverunt, publicationem 

bonorum et cxdium snstinebunt perpetuum, in Sebaslopolitanorum el Pityuntium urbibus quae sunt in 

ore ultimo •••

Ed. XIII 11. 12 786 DE UEBE ALEXANDRINORUM 

dvT]xovawv largitioras, Saxs xae xotavxae Srjfioalae tiawopai xde xdls d"elotSt TJ/HCOV dpfioxrovaat 

xai eionpdixeofrai xal xaie &elatS rjfiu» cictpdpto&ai largitiotf* fiexd jtttvxbi xivd&vov xov — 

avyovaxaXlov ttnl xfjs net&ojudtTje aitqi idgecos. ti ydp T* XOVXOJV d/ieXTjfrtit], xlvSvvos aiixbv 

tnl XB xfi dgxjl £nl XB xfj nsoiovaiq xfi oixeiq. xal ou fiovov icas iitl xfje dgx^s iaxiv, dXXa xai VOTBQOV xal 

Inuddv xaixrjv dno&ono xal xaxa StaSoxcov avxov xal xXrjgovoficov' ivd^sxat ydo xats xotavrats tianpd^tatv 5 

ovx avxbe fiovoe, dXXa xal xXrjgovofioi alxov xal StdSoxot, k'ios dv jtdvza ixnXrjgaJGEitxv xd xait &tiaie fi(id>v 

8 largitioffiv ix xcHv vjtoxexayftdviov aixtp xoncov 6iptiX6fi*va. xal OVXB Xoyov davXlat xis 7iapd£ei xole 

vnoxet/tdvois avxy nXrjv ixsiviav, oi xal xvv xiidvvov • • • xr\S etonpdl-ews xa&dneg eiQtrtai yivofidvqt xiv- 

Svvto xov xaxd xaipov jXBpifiXdiixov avyovaxaXiov xnl T/JS nei&o/ievrje avxqi xd^sois, xft£va>v iixi xovs xa&a/aicofiivovs x&v •&elo)v largitiovtuv naXaxivove. ols xoixov ftdXet xov ftdgovs, xai 10 

xovs dXXcoi oxelXoftevove inl xovxo nagd xov nposaxcoroe xrfs avxfje ivxXaois dpxq* ifSoôxdrov dpxovxot. 

xai OVTB Xoyov avyxcogqaovat Sovvai xiva 7taga xd fyngoa&ev Stqyogevudva ttvxe ifinoStafid xi yevda&at 

ixeo ..J xde «ff7i(»a|e«s. oi xe tta&aonoftdvoi oxgaxiojxai [fj\ oi Iv xaif ^cJâis ixtirais xai ir xais noXsaiv 

ovxes xd avxd nciaovxai, ti fti} xdxeXvoi dfivvoisv xai ix XQOTTOV vtavxbs dvva&Btr] TO largitionalica xgVf 

15 

ta ' f:

ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 787 Ed. XIU 12—15 

xal i"£et TOVTOVSJ a£eeiv Jfffzai tpQOvils xq> TtEQtBlinrco avyovoxaXlq? xal rfj ittt&Ofitvri avxat 5 

xd£et, ijxis vnip xs xije azpaxicoxixrjs iaxcu Sandvijs, xrjs xs iv AXe£av8pt{q xrfi T« inl xcov Svo Aiyvnxtov, 

itov xe [inl] •noXixtxwv xal aoXsfivltov XBXCOV xrje fitydXrit xdiv % Al*âv8piaiv noXecoi xal xtup ixnxtpas 

Aiyvnxov. 8ti xoiwv xavxa xtvSvvtp xov nsQiflXinxov avyovaxaXlov xal xije Ttti&ojuvTjs avxa) id&oii xal 

anairtTofrai xai iniSidoa&ai, oixixt xov npdyfiaxos irpaxxofidrov Sta xov oxgivtagiov x/js cfji vnspoxijs, ov 

ix xov OTQaxicoTtxa Sioixelv ozQccxtcoxdv xaXovaiv Aiyvnxtoi' aXX* ovxos fiiv xa&daaS ntiravaexai, 6 8i 10 

nepifikenTOS avyovaxaXtos xal rj nu&ofiivT) T

Ed. XUI 15.16 788 DE UEBE ALEXANDRINORUM 

riiir XQOVOV Irfvaoxaaiov tov TJJC tvaefiovi Arj£fO)Sf f\vlxa Maotavos 6 rijs dv86£ov (fivtjfitje) dn avxd} xa. 

jjgdyftaxn fngane, y.axrtaxtjvat Stjftoaiav JZVXXTJV, IJoxapSvos xtjvixavxa xdtv Srj/ioaiotv xrjg idXsJ-avSgtaiv 

ngotaxtuxos xaxd ro xov fiivStxos oxfjfia, dv 7] nvxxf, dneygdyiaxo xov xov dl-aycoyiov xixlov ixyigovxa §ta- 

(poooit aixiait x 1 ^' 01 '* (?£&') xg vao ^ s ovxeos' xcgaxooiovs fiiv dvsvrpcovxa Svo xg va °vs xois Sijftoaiois (JaXavetois 

xtjs avxrjs noXsios, xcxg txoaioxs Si ivvin xai Sexa xto xalovfitvtu dvxixav&dgq>. xal nevtaxoaiovs nev- 5 

tjxovxa dxxtb xgvoovs ngos TIO rjfiiaet xia anoStxxr] xtSv vavXoJV, cai tlvat, xb dnoyeygnftfiivov dv %i).ioit 

sfgaxoffwis i^rjxovxa ivvia xovoois. yeveo&ai Se laxegov xal jtcgtnoirjaty jirtoct xcHv TtoXtxevo/xdvcav 777 

iixri aixin xoi iâytoyiov vo[uaftaxtov g\ xov Si xara xaigbv avyovoxaXiov xgiaxoatove nxoot xQ v °ovt xofiiu 

viig " ' "• "- '- -' " '—--*-- >--•---* •-• r..»î.*_..*... ..i 

tivuv Si xaxovgyiq xwv §i nXriaxoiv xXonfi v° ngayjta xaxa ftixgbv dXaxxtofrrjvai, xni dnoaregsta&at 

TO Srjftoaia fiaXavsin xrts xtbv xtxgaxoaioiv dvsvqxovxa fivo voftia/idxtov noaoxrjxos xal xd vavXa xijs xtov 

JXEI xaxooiiav 7ievxrjxovxa oxxd> ijjiiosos vofitoftdxiov eiayogds, 71 gojaaecos avxola So&eiorjs dx xov xivas xovxo 

piv dx xrjs avXrjs •xovxo Si dx xoiiv &Qov0t' xaiv adiv adeictr eavxois xaxaoxevdaai xai Tiooixa dxtpigsiv xegd- 15 

xrjs sigrjfuvrê i(5v AktâvSgEcov jibXscos xal ixega eiSr], aneg vixoxetxai xa} xoiovxttt xtXti, xal ovxa)S 

°-~ xaxa fiixgbv xr,v elgr^pttnjv no)uv. 

CAPUT XVI. 

„., xoiwv rr,v aijv vntgox^v xai xovxois dniaxaaav &sanit,outv, fir,x$ xa>v izsnogiauivcov 

xtoi navxsXwi xoioixeov &titov (»/) uoxixaiv rvncav SiptXot T* xa&eaxdvat, dX/.a ndvxai dniyivwaxeiv xovxo 

i? ..-•— xd>v XQ° VCOV •îgaiyytov xov dvSoôxdxov dbiSooav, firjxe xbv 7ttgifiXenxov avyovaxdXiov nXeiova 20 

ou&ijvai TW XB xaxd xaigov avyoi axa/.teg » • •, xai xbv ftiv wi ov Adfiot Xdyetv, xbv Si cot i7.axTOV Xafiot, 

dX% dx TTJS oXys 7toooxt]xoS xd)v %iXiaJv bxxnxoaioiv oydoqxovxa dvuia TOfiKJfidx&v xovytG&rtvat xgiaxoaiovs 

egqxovxa dvvda xgvooie (fiovXo/ie&a ydg xai rt fpiXav&gwnbxegov xr,t dxgipeiat ngaj-at)' xal Sid xqv xov 

xard xaiobv avyovoxaXiov avyxQoxriatv dXAove x'Xtove nevxaxoaiovi iixoat ôuoous fiovove dx xov xixXov 

tlocpigcGxfat, d£ u)v xoiis xgiaxooiovS eixooi xyvoovs iavxd} Xoyulxai 6 negijSXinxos avyovoxdXios ngofpdau 

xibv tqtdxovxa t£ JUOXCJV, oie dvdyxrj nagaoxelv aixto dnl xfj ITXTIOSgouiu xrje 'AXeâvSgtcav xaxk xo avco&ev 

xgaxovv £d~os, xovs Si vnoXoinovs x'Xiove Siaxoaiovt xaxaXoyi&ofrai av&ts nvxi^ tis xds otxijotn xds iavxov, 30 

ovxu} T« xb itgciyfia tvXvxov eivat xai xi}Y dnxaiav yvXdtxov bSbv xai fifjBtvi TtavreXaK dSetav xaxovgyiat 

nagtxdfiEvov. xrj yag xwv Srjftoaicov flaXaveiiav dyxavati xai xd> avxixavfraQcp (xa«) xois Srjfioaioit vavXoiS 

sfasii piae memoriae, quando Marianus gloriosae memoriae sub eo res administrabat, extitisse publicam 

labetlam tum, cum Polamon publicis Alexandrinorum urbis rebus vindicis loco praeerat, in qua tabella 

descripserat exagogii titulum diversis causis mille CCCCLXIX aureos expendenlem in hunc modutn: 

quadringenlos nonaginta duos aureos publicis balneis eius urbis, quadringenlos tmdeviginti anticantharo 

qui dicitur, quingentos quinquaginta octo aureos cum dhnidio susceptori naulorum, ut descripta summa 

millc quadringenios undeseptuaginla aureos efficeret. Postea aulem eiiam acquisitionem. eidem exagogii 

tilulo a curialibus faclam esse aureorum C, et Augustalem qui quoque tempore erat trecentos vtginti 

aureos accepisse pro (riginta sex equis quos ipse praebet ludis eyueslrihus dictae Alexandrinonim urbis: et 

hunc statum mansisse non solum per gloriosissimi Slrategii adminisirationem, sed etiam usque ad secundam 

indiclionem praeleriti circuli, quae fuil ante annos quindecim. Exinde autem aliorum ncgtegentia, aliorum 

dolo, plurimorum autcm furlo rem paulatim immviutam esse, privarique et publica balnea quadringenlorum 

nonaginta duorum aureorum summa et naula quingentorum auodesexaginta dimidit aureorum 

illationc, occasione illis dala inrie quod nonnulli partim ex aula partim a sedibus tuis veniam impetrarunt 

exporlandi etiam sine vccligali tegulas ex dicta Alexandrinorum urbe et alias species quae eiusmodi 

vecligali obnoxiae sunt; et sic pauialim dielam urbem imminuliouem csse passam. 

XVI. Laudantes igitur sublimilalem tuam quod eiiam in haec intenta fuit sancimus neqtie ex talibiis 

omnxno divinis aut praefecloriis formis a qmbusdam impetralis fructum ullum vercipi, sed omnes persolvere 

id quod usque ad tempora gloriosissimi Slrategii aederunt, neque spectabilem Augustalem ampliorem 

impensam facere quam aniea et temporibus gloriosissimi Strategii usitata erat, neque novata re aUingere 

quemquam vectigalia illa et sibi vindicare, sed antiqttum slatum conservari qui fuil usque ad gloriosissimum 

Stralegium el sub eo: neque contentionis occasionem dari Augustah qui quoque est tempore et 

vindici, quorum aller se nihil accepisse dicat alter minus accepisse, sed ex universa summa mille octingenlorum 

undenonaginla aureorum remitti ireccntos vndcseptuaginla aureos; (volumus cnim humanius 

quam acctiratius agere) et adiuvandi causa Auguslalis qui quoque tempore csl reliquos tanlum mille 

quingentos viginli aureos ex eo litulo expendi; ex quibus trecentos viginti aureos sibi imputabit specta~ 

bilis Augustalis nomine triginta sex equorum quos necesse habct suppeditare ludis equestribus urbis 

Alexandrinorum ex consuetudine dudum valente, rcliquos vero milte ducenios rursns sibi tn annonas suas 

impulare, et sic rem expedUam esse et pristini modi servantem et nemini prorsus improbilaiis copinm 

praebentem. Ad publicorum enim balneorum calefaclionem et anticanlharum et pubtica naula ex atiis 

tilulis impensas destinavimus, sicut subiecta huic divinae legi descriptione ostenditur. 

1 fivrjfiTje add. Zachariae \\ 4 vt-&' addidi (ef. l. 6S7.), pro Miupectum || 24 /acunam perspexit Zaehariae inserens rrp 

ovxcos posuit Zachariae \\ dwtvijxovxa M || 7 Si vaxtoov xt anoSdxx^ xatv vavltav, $ed vindici* potiut menUo 

Zachariat) 8tixeqovM§ 0 ovs ct-ros nngt'xtt R.Schnei- ercidit B 27 non plana haee; dXXove (ftrj xaxaflXaifai 

der] toanvxoit nagtxetv At |j 10 fitlvai Zachariae) eSaxe) Zacliarine non reete; malim certe (xois) dXXovt 

tlvcn M Q inl xrjs Zachariae) xov M \\ initium cepit haee jl *2B ixyiQto&ai Zachariae |j 20 nivXatv Ayytaeus] nrindictio 

kal. Sept. a. 523 || 12 diftaxtfâ^m Scrimgtr Xcuvoiv M | 32 xal add. J3eck Q 33 excidisse nonnuila 

non male j) 18 onoSexoftt&a M |j 19 xoiovxov 9tiov cognovit Zaehariae qui tupplet: ngoaoSot 5 »-«*dgxixov 

xvnov M, corr. Zachariae {rj add. R. Sehneider) 10i xjj vnoxnayfiiyr^ [J anoyQafrj Sl 

B 20 et 22 fiTJrt Kroll] prjSi M fl 22 xa» post dXXa

ET AEGYPTIACIS PBOVINCIIS 789 Ed. XIU 17.18 

CAPUT XVIL 

TJ Si xbv Ma.giioxriv V7tsfrrjxafi£v T tx xrfi AXi 

htl Sijftoxtxats axdasaiv dXiaxofiivovt tpciyuv ixeioe StadiSgdoxovxaS xde inayofitvas avxois napa xov ntgtfiXinxov 

avyovaxaXlov noivds, &eonR>ofuv aSeiav eivai xq) xaxd xaipbv 7xtgtflXtnxq> avyovoxaXico axtXXeiv 

ixsioc iitl xavrn xai ftovji xfi aixict xoftfievxagijotov ftaxa Brjfioaias imaxoXlfi ytvopevov tipbs xbv iwiôvxa 

xbv xbnov xov Xafinpoxdxov dgxovxos T»JS Aifivtov inapxias, dicxe xnl avvtx ttv avxovs xal 7icpa3i8ovat Std 5 

xwv vtp invxbv rafewxcov xe xal axgaxttoxdyy, iva prjoeis xov Srjfioolovs &ogvfiovs xaxd xm» 'AXe£av8gia>v 

noiovvxtav ixetae SiaStSpdaxot xai xds xov ntgt^Xtmov aiyovaxaXiov Siaipevyoi noivns, ngot x(j> xal alxqr 

x} fpovxis xco jtpdyftaxi xal 10 

navxaxo&ev ntpuaxaXîivrj xal StevxgtVTj&tloa xal firjStfiiav napexovaa xaite (lovXopivots ovyxvaua: xai xXojifjs 

CAPDT XVIII. 

'Epxev&sv Tjfiiie xaXtl TJ XOV • • • y/tfivxov h/ttrov v xax' ixiiva papfldpcop aQxovaav. BovXcfttfra yccp xal xbv Sli{ivT]e ntpiflXenxov 

Sovxa iSpva&at /tiv coi ctprjxai xnxd xb Ilagaxoviov xal xaS vnoxexayfttvas alxco noXetS, iv ali 15 

i'aovxai (oi") vn alxbv argaxicoxai xais avxov y.eXevOtaiv imTjpsxovftevoi' Xrjxptxm Si xal avxbs raS aytopi' 

Ofttvas. avxqi atxrjasis, vnip ftev xcuv iv c\'Sei dvvbvtov ivevrjxovxa xai xanixcov ixnxbv cYxoat vofiiaftaxa 

XtXta nivxe rixapxov, vyzep Ss rwv iv X9 va V avvbvwv ntvxrjxovra xal xanlxcov nevr^xorxa vofiioftaxa 

xexpaxooia, xal npos yt 17 net&Ofitvr] xo£is alxco voftiOfiaxa pnt,' tjfuav, xal oi axpaxidrtal ye ftijv, xoxniaxtv 

oi ix xfSv Aifivxibv 'IovffxiviaviSv xai Jlapaxovixcov 'lovaxiviavcav xaypdxcov (xtov} awtopta/iivtov TOIS 20 

tigrjftevois xonots, xas oixeias oixijoeis xa&dnep avxois wptot xb Sr.fxocnov Xrjxjiovxou' STJXOV 8e oxi xnl 

anatTa xd aoXtfina TO iv rals noXeai rals aixov imSo&rjaexat xa&dncp xal [itxgi vvv intSiSoxo. opoicos 

1 Si xal 6 intxcopios apx&v xal rj nei&ofiivTj ra£«s avxtp xds oixeiat ££ovat aixrjaett. dXX intiSrjmp li TIS 

anaaap xavxrjf ovXXoyioexai xrjv Sandvrjv, ovx av aixaQxrje el'fi rj ix xdiv xontov xtov vn aixov xsxaypivcav 

Tjxoi rf/S sltfiLav dTrapxine tiaxofnSrj, 3id xovxo dvayxaiov (pq&rjfitv npoo&eivai avxu} xal xbv xaXovfievov 25 

MapecbxTjv xaX xbv MtveXatxrjv (XTJV) noXtv TJTH npcaxrje Alyvnxloiv inagxiat iaxh: ovSi yap aXXtoe to^t-ffe» 

TOIS axpaxicoxais xois in avxbv xixayfUvoiS tx xov Srjfioaiov nagaoxtvd£,r.iv xopiyeTa&ai, ttnBQ ixigajfrev 

xa xrjs ioaeios fjgxt}xat xal is axxwv yivOfiivTfi 

XVII. Quoniam vero Mareotam Libyco iractui subiecimvs, et fieri potest ut nonnulli ex Alexandrinorum 

urbe in popularibus seditionibus deprchensi illuc fugiant illatas tibt a spectabid Augustalipoenas evitantes, 

sancimus licere spectabiliAugustan yui quoque tempore est mittere illuc ob hanc causam solam commentariensem 

cum litteris publicis ad eum qw clarissimi pracsidis provinciae Libycae locnm obiinebit, ut illos 

et comprehendat et per officiates et nulites sibi subiectos tradat, ne quis eorum qui publicos tumultus in 

Alexandrinorwn urbe tnoverint illuc aufugiat et poenas spectdbilis Augustalis detrectet: praeterquam 

quod ei qui istis parlibus praeest ipsi quoque licebit si quos tales invenerit et comprchendere et punire 

• • • • Aa haec igilur hunc magistratum definimus et constituimus, ut qnae hac lege descripsimus faciat; 

sic enim et sufficiens cura erit rei et undique composita et dislincta, nullamque confusionis et furti occasionem 

exs qui id voluerint praebens- 

XVIII. Hinc nos vocat ducis Libyci limitis cura, quem apud Paralonhim collocavimus, dantes ei etiam 

milUarcm manum barbaros qui iilic sunt coerccnlcm. Volumus enim etiam speclabilcm Libyae ducem 

sedere fuidem ut diclum est apud Paralonium el urbcs ei subiectas, in quibus erunt milites sub eo constiluti 

tussis eius obsequentcs; accipicl autem ipse quoque annonas ei deputaias, pro annonis in specie 

atmonas suas quemadmodum fiscus eis defxnivit accipient. Manifestum vero esl omnia sollemnia in urbibus 

ei subieclis datum iri, quemaamodwn eliam hactenus data sunt. Similiter autem eliam provincialis iudex 

1 et officium ci oblempcram proprias annonas habebunt. Verum quoniam si quis omnes hasce impensas 

computet non sufficiens erit ex locis ipsi subieclis sive ex Libyum provincia illalio, idcirco necessarium 

duximus adicere ei et Mareotum qucm vocanl et Menelaitam urbem quac est primae Aegypti provinciae. 

Neque enim aliter poterit efficere ut milUibus sub eo constitutis e fisco annona praestetur, si aliunde 

daiio pendeal et alii iudici competal, et innumerabiles inde exorientur sollicitudines et turbac proptcr 

dissidium iudicum. Verum ipse locis quae diximus praeerit, ipse proprio periculo ct officium a parens 

et civilis iudex ttna cum suo officio et exigent et distribnent qtiod colliyitur milUibus et sibi, ut it 

sumptus eorum et annonae hinc sumantur proprio periculo exacnone eorum facta. 

1 Avflixai 3/1 2 8ni$gdaxovxas if |J 4 xofitfxagr.atov 

M | ytvofiinjs Zachariat |j 7 Siajcvyti M [j nobt xo xal 

avxb Mf corr. Scrimger \ 8 xoivcZf xtjv £av Zachariae', 

de ixeivov xrjv ôe/rtv nXtjgoiv eogitat Skvtsch J| 9 avxols 

M a ut vid. !| 13 supplendum existimo t] xov (Sovxvt xov inl 

xov), similiter Zachariat || Xvftixov M \ 16 oiaddidi (18 

numerus corruptus; atS" ortum pulo t %X^ ut annona 

quinquc, capitus quattuor sit aureorum {cf. Cod. /27, l). 

X^Xtn ntvxe Tgtdxovxa (sic) Zachariac annonam 5'/*, 

capitum 4'/a aureorum fuisse ratus | /ortmse fuit dwo- 

vtav xsaaapdxovxa aul vofilofiaxa xsxgaxoaia irsvxrjxovxa 

| 20 tx xovxtov hflvwv iovax. xal nagd rin 

xaiy 3f, corr. Zachariae | TC»»' xayftdxtov Mt Ttuv del. 

Zachariae, ante d

Ed.XlU 19.20 790 DE URBE ALEXANDRINOEUM 

CAPUT XIX. 

"Oxais Si a-v firjSi ivxav&a Soiijpdv xtvi xexvd&tv firjSe •nXtiova Sandvqv povXeofrai noiilv r) iXdx- 

Xtyeiv xrjv eiaxofiiS^v. xal xovxo Sioixoifitvoi npoortx6vxo>S xfi ijtoxtiuevrj dnoygafrj xuiSs r 

[> aatpes xaieaxfjaaftev, SrjXcoaartes noooe pdv iaxir b xarav [onooos] 6 avr/xtov cis xo Sixaaxrjgiov xrji 

cis VTtegoxijS xai ix xdiv eipTjfiivtov inapxtdtv xs xai xontov eiaxouiCpp&voi. tx xffi stt/Zuijs avxijS xni xov 

Magttoxov xal xov MtvtXdtxov xrfi TtoXeays, noaa Si xa Sanavrifiaxa, anep ngoaJ,xov iaxiv ivxtvfriv yiveo&ai 5 

iztgi x» xovs agxoyias xai xas xd^cts xal xa aoXifivta. negl re XTJV xgoyrjv xwv xa&aioicofiivcDV axgaxicoxd-v. 

xov jiept/Menxov avyovoxaXiov navxeXdii ovSe/tiav $xovxoi ftexovatav ovSi xrjs avxov xa&ais ngbs xbv eigrjpivov 

Ooixa fjxoi xde vnoxtxayfiivat avxq> inapxiae xe xai noXeit xal xonovS, ovSe dXXov xd%v inix,cogiwv 

dgxovxotv xivost aXXa ainov xov ntgifi)Jiixov Sovxbs xai xov xijt yiipiimv noXixtxov dgxovxos S%ovxos naaav 

il*ovoiav (iv) xoit elorj/uevoiS xonois X9 r lf x ^' to>v re ^fexev" xal iyxXrjfidxoiv xal Stjftoaitov tianpaêav, aiaxt 10 

pdvxoi xbv -*-- 1% ' "' — " °- -" "'-' *- ' --"' --' -— --'- - r " * '-oixovvxas 

xixxrtvxai 

xals Srjf/oaiats eionpageotv vnoxeiofrat avxco fiovXoficita, tut jiaQgTja etv xai Ixndfinuv (ngbs) airxovS 

xal ancuxeiv xai nivxa jtQaTTsiv, oitooa 6 xrfi tiangaêcji fiovXtxat xgonos. 15 

CAPDT XX. 

Se xal ai &elat i)fxdtv largitioneB i* xav inagxi&v xovxtov xal xontov xwv vnaxovovxwv 

xq> tigrjudvtp TOV Aifivxov Xifiixov Sovxt xtra xo/uiôvxai, rjfttis Si xr,v tatjv xal bfioiav xcd in avxdit 

tpgovxlSa noioipt&a, &eaniôftev xbv rigriftdvov xijs sfifiitjs xai xov Mapsdnov xai zov MeveXatxov xffi 

noXtat (xal xavxa yap aixut TTgoos&rjxafisv) [xbv\ ritgifiXenxov Sovxa xni xbv xrjs iTiagiias dgxovxn xai 

xfjv avxu} jtei&ofidvrjv xa£iv xivSvvtp oixeicp xwv rwv largitionalica»*' xQ T if l( *' tcov £iongal;iv jtoulo&at xa>v £x 20 

ndvxav xatv elgrjftdviov xontov ocpe^jjfidvtov^ toaxe xaxd ftrjSsfilav HXXeiyiv xaixa xa&' kxaoxov £xos eiongdxxea&ai 

xal ixndpntafrat nap' avrtuy ini xijv *AXe1;nv8pdtov xal nagaSiSoa&cu x$ xaxa xaigbv ix xu>v xa&a)' 

otcuuertvv jtaXaxfvaiy inixgenofiivcp xijy xov Ttgatnoatxov nXrjQoyv ixeiaa xQ s ^ at/ ' inapuveif xt avxovt 

eiSoxaS c5s tis xbv alxwv iXtvaexai xiv&wov, xoxnioxt xov is dsl Sovxbe xov xe agxovxos xtav xs 7teid"o~ 

fidvatv avxols xd£ea>v, ei firj xovttov naat ngovorjaeiav xgonoif dfivvovxatv tii xovxo xai %d\v axoa-xiojxcov 25 

xal avxaiv xtvSvvevovxotv, ei firj inafivvauv, xavrne vjioatfjvm rat notrds, aoncg ine&tixauEv xal •*"'• inl *"'• 

xffi ÂXsâvSgioJv xai exaxegas Aiyvnxov xa&rjfidvon oxgaxicitaiS, ei ftrj xal avxoi xb jigayfta xfje ior}S 

d^Koasiav tfpovxlSoi. ov8i Xoyov xtvbs ini xals largitionalicals aixian naoa xds fyngoa&Bv StTjyogavitdvas 

alxiat nagixea&ai Svvafiivov xicl naga. yvtofiTjv xdtv xa&taaioifiivav naXaxiriov xrjs eigr]fuvT}t dgxrjS (^) 

xoiv dXXtot axtXXofiivarv iitl xfj xdiv largitionalicoj»' Srjuoaicoy eionpdfcti naga xov xaxa xaigbv aixwv 30 

"" dlka xai ivSov xdiv dtjvXtav %o}gia>v xrji tianga^stas ytvo/tdvtjS, xai xa>v dXXwv andvxiov ' ' " 

XIX. Ut autem ne hic quidem permittamus cuiquam machinari neve impensam maforem facere 

velle aut minorem dicere illalionem, ctiam hoc convenicnter disponenles descriptione huic sacrae legi subiecta 

planutn fecimus, demonstranles guantus sit canon tribunali tuae sublimttatis competens et cx dictis 

provinciis et locis conferendus, ex Libya ipsa et Mareota et Menelaita urbe, quantaeque impensue guas 

hinc convenit fieri et in iudices et officia et sollemnia ei in victum devotorum militum. Spectabilis autem 

Augustalis nullam omnino communionem habeat nec eius officium cum diclo duce sive provinciis et urbibus 

et locis ei subiectis, ncgue atius guisguam provincialtum iudicum, sed ipse spectabilis dux et civilis 

Libyum iudex omnem potestatcm habeat tn diciis locis in pecuniariis causis et criminaUbus et publicis 

exaclionibus, ita tamen ut iudex Libyae spectabili duci subaitus sit et omnes qui tstas regiones habUant 

possessores guoad possessiones suas earumgue incolas; nam eiiam si in aliis provinciis habitent, possessiones 

autem habeant in dictis urbibus et tocis guibus spectabitis dux praefeclus est, etiam hos similiter 

in pubUcis exaclionibus ei subiacere volumus, ut et ad eos mittere et exigere possit et omnia facere guaecunque 

exactionis modtts postulat. 

XX. Quoniam vero etiam sacrae noslrae largitiones «r his provinciis et locis, guae dicto Libyci 

Umitis duci parent, nonnulla percipiunt, et nos aegualem et similcm eliam illis curam impendimus, sancimus 

dictum Libyae ct Mareolae et Menelaitae urbis (nam haec guoque illi adiecimus) speclabilem ducem 

et provinciae iudicem et officium ci parens proprio periculo largitionalium pecuniarum exactionem facere 

quaecunque ex omnibus dictis locis debentur, ut sine ullo defectu haec quotannis exigantur cl transmillaniur 

ab cis ad urbem Alexandrinorum tradaniurgue ei ex dewtis palatinis, cui tum commissum 

fuerit ut illic praepositi munere fungatur. Et illos auxilium ferre scienles sibi periculo fore, id est 

duci gui guoque tempore ftterit et iudici et offtciis eis parenlibus, nisi his rebus omnibus modis providerint; 

opem huic rei ferentibus etiam militibus ipsis quoguc periculwn subeunlibus, si opem non tuUrint, 

easdem sustinendi poenas, quas irnposuimus etiam mtlilibus in ttrbe Alexandrinorum el utrague 

Aegypto constitulisy nisi et ipsi ncgotio aequalem curam admoverint. ficc poterit quisquam Xoyov in targilibnalibus 

lilulis praeler causas quas supra exposuimus cuiguam dare invitis devotis palatinis dictne 

administrationis vet eisy qui praelerea ad publicorum largitionalium exactitmem mhiunUir ab eo gia 

tuuc ipsis praeest; sed etiam inlra asyla exactio fict, el reliqua omnia simUiter in Libya ct Marcota et 

3 xnvwv onoaoff Si (Si dcletum) 6 M, delevi onoriae |{ jxgbs add. Agylaens || 17 Xifivxov M 

aot; bnwaovv pro onooos 6 (debehat 6 on) Zachariae 

|| 6 ntgt xt xov dgxovros M, ntgl it xovs xovxcov 

dgx,o*>xas Zachariae {IOVXOV non roii in M este dicens) 

|| ooXXifivta M\% tjxot Zachariae] xbv M, xal Beck || 

9 OLQXQVXOS il/, corr* Zachariae Q tov xtjs Kroll] xfjs 

xov M. xov xatv Agytaeut v\xlg. | 10 iv add. Agyfaeus 

| 11 agxovxa Zachariat] to 3/J 11 Sj]ftoai(ov Zaeha- 

a , Xifiixov 

M*$ $ Xifnxov f (xo ( in rat.) ) A/|| || iovxtxov M, , eorr. Ottnbruggen 

| 19 ydp d avra) ) Agylaeut] A l ] nagavrdf d M | xbv b 

dtl. Zachariae \\ 20 nurou? Zachnriae | largioaiticcua 

(ste)- £/1 24 alxbv M, corr. Znchariae | 25 ngOiorjrtut 

Af, corrtri | 26 aixtuv Zncharine) xa>» M g 28 largitionalicals 

M \ 29 tj xa/y aXXias Zachariae cL 786, llj 

xd.v oXoia M Q 30 laryitionaliciwn M

ET AEGTPTIACIS PBOVINCIIS 791 Ed.XUI 20—22 

inl jitpirji xnl xov Magtwxov xtd xov MeveXatxov xr,S AiyvjxxiaxrjS noXetos jiQaxxoftivoiv inl xals largitio- 

B&licats tianga^sai, xa&dntg stgjjxa/uy Seiv yerio&ai ini xijs AXsâvSgioiv xal ixaidoat Aiyvnxov ngoydosi 

lav aQxaoixwv aiongdgecoy. 

CAPUT XXI. 

Ovxs 8i xbv xcov vavXov Xbyov ovxe xbv xfte iStxrjs xal ysvtxrjs xqamXv^ r °v Sixaaxqqfov TJJs arfi 

ijiiQOxr,S £%tiv xtvd fierovoiav nayxeXcos nqbs xrjf Bigrjpevrjv xov Atftvxov XI/UTOV dpxqv xe xni tXojiQaîv 

• • • ovoas T«S ie vvv ngoaxt&eftevat, xovxiaxi xbv Magecoxrjy xni tbv MeveXatxtjv irtv itoXiv (xi} 

xdiv Aiyvnxicav kTtaqyjias, 8£ oxt tp&doaixes tj8r} StcpxTjadfie&a' xnl 8i] navxa rbv xavova tov xs ix fij 

xal xov Maotcjrov xal xov MsveXatxov T^S noXsms avvxiXoifievov tca&' oiordrjnoxe xQonov i£ oiovSfjnox» 

lirXov xdJv drrjxbvxoiv eit rijv »QXV V T^S orjs vnegoxrjS tis xavras Tiqo%(ooiiv rae dandvas Ss ffiugoa&ev 

eiorpta/tev, rovreart rds re dnoTgoyai rwv dQx.6vxcov xal xcbv ragecov xds T« aTQaxtoJnxdt ras xt ruv10 

Oo).t[tvi(ov ndvxoiv ia>v Tigcxpdoet -xtZv largitioualica?*' tiatfoqwv eifnjfteviov flfilv &x XQOTIOV jtavibi xoaxoivxwy. 

CAPUT XXII. 

*ETIU8T] Si xal xovxov xt&tftefra ngovOMtv xov firj xovs tj/tsxegovs inrjxoovs noXXa diaottjftaia xai xfjV 

Ivjiv&av owTpi/3r;v vnouivuv dSixovfierovs, aXHcoi xs Sia xb xbv MaQttoxrjv xai ytixova elvni xfjS li4Ae£av- 

Sgicov xnl tivas xu>v ixeios xagaxxovxtav atpixvovftivovi eie xbv Magecirt]v /irtxixi StSiivat xbv xffi *AXtâv- 

Soiuov ntoifiXtnrov aiyouoxdXtov, &toniZ,ofiev diaxs xbv xaxa xatgbv hxftnqoxaxov x7\S siifivtav noXtxixbv 15 

dgxovxa aidga intXiyto&at oixeitp xtvSvvto onovSalov xal xoixov ixniunsiv xbv aixov xonov itftj-Ofxa, ot 

xa&tsixai uiv iv xip Maqta>xr^ xai xq> MtftXdxxr\ xg noXti, xwv 8i aixcov xo^ftaxixdty xai iyxXr]fiaxixdiy 

xai xsov aXhov dndvxtov xuiv tv xr) ntgiotxidt xov Magtioxov xal xov MsveXatxov xrjs noXtcus ngaxrofttvcov 

dxgodasxat xal xd nqoai^xovxa ngdêi, xai ti xivii xmv l>4Xe£av8(>taiy axaatojSete ipvyotev, xoixovt xal avX- 

Xrjwerm xai ateXtl Ttgbs xbv niqifiXntxov avyovaxdXiov Srjfioaiav intoioXf;v ngos ixtlvoy noiovutvos, wcrje 20 

fttiSif dvtxSixrjxov xtuv ovxtos TigaxTOfiivov naguXifxndvta&at. ti ftirroi tpvybvroiv xtvtoy axaouoSoiv e/s 

xov Magec6rt]v b ntQifiXenxos aiyovardXioi (JovXrj&eitj xovxovs ava%iiv, aSeiav ££ei Sva rtHv vn aixbv xo/ifiEvxaQTjaicJv 

ixndfinsiv afta Srjfioaiq intoxoXrj ngos xbv itXrtQOvvxa xbv xonov xov Xaftngoraxuv xfts Aifliuiv 

ovxoi waxe ngovoia alxov xal xiv8vvtg ovvi%eo&cu xai nagaSiSoa&ai xovs dxaxxraavxas xal 

finco&ai. 

& fi fj p iniY(ogiq> j p g x , g qf xp 

xrjxoyxa xbv agtfrftov, diaxs avxbv t'%eiv xai xovs vnaxovovias xnl xolt inovgyovvxat *ai ixarbp tlvai xa 

Txgootjxovxa nqdxxtiv. inovgyt\aovat Si avx

Ed.Xin 22—24 792 DE UKBE ALEXANDRINOBUM 

iitl re TOTS aXiats aitaoiv, aiteo avayxij ngdxxeiv xbv nXrjQOvvxa xr,v xr,s ag 

avrqi X6yq> iraQapv&taS Xfrvodi ixaxov. taiirj. fiev T/fiiv ndqas iêtco xai xd 

Starax&eyia. 

^ s ^ av% iniSo&fjoovxat Si 

xrjs At^vxr\i S 

CAPUT XXIII. 

*Ax6Xovd"ov rolwv iariv ivxti&ev SiafJrjvai tjpas ini xb 0rjâi'xbv Xt/tixov, xovxdaxt Svo 

alantQ indaxrj fiev 6 nEQijiXsnxos Soi/£ b xavxrjv naQa.Xafifid.rcDv nap t]uwv xf/v Sioixrjatv vn 

Si xovxov xal ol xovxatv xwv iitaQitdiv ijzixajoioi aojcovxes, xal 1'arai xal avxbs ini rqs xov avyovaxaXtav 

tifiiji, [ei] tvoneo av ei xal avyovaxdXios TJV, vnoxsiaofievos xals Staxvncuosoi xrji afjs vntfo^s xal rd} 

SixaaxTjQicp xr.s Eio xaxa ndvxat oncae xal vvv 6 negiplsnxos alyovoxuXtds iaxi. SiSoftey ydp xal ndaav 

StxatoSoaiav xe xai dgovaiav, ijv 6 negiflXenxos aiyovoxdXtoS f%« • • • xoi xalt aviofrtv dpwQHjptvais avxu, 

xovxeoxt Qrjfiatai Sio. 

10 

CAPDT XXIV. 

Effxai Si aixtv fQOvxii xe xnl xlvSvvos, (Saxe IXQOXEQOV (ih> navxolaJi eiaTTgdrxeiv xbv tslxov xffi 

aioiae ifipoXr)S xal ixnt/tneiv xai nnoaStSdrat xa> ntQi/3Xdjxxip aiyovaxaXiia xfjs ldA.egar$Q£inv, xal naoacxsvd£siv 

aveXXtndis xaxa xas tiprjfisvas nQO&eOfitat xal avxqi xq> fyyip (ixneuneo&aty oixticp xwdivq> 

aixavxa xbv aixov (xbv) inifiaX?.ovxa xaTs avxov inag%iate re xal noXeai x«u TOJTOIS xai dvyxovxa xfj xe 

iftpoXfi xqS BvSalftovoS xavxrjs noXsas y.al xca nag fificbv wiXoxtfioviiercp XQO xijs JtXegavSgt&v, ovSs- 1 

pias avafioXijs TXBQI xovxtov ytvoftdvrjs, ola xai rcavjbs (xtvovvov avxbv oqcovxoi) xal xfjv nsid"oudvi]v aixy 

xa.%iv xw8w£vovx(ov xal xmv axQttxiwxwv XOJV inl xdis xonote ovxoiv xai rdiv xQtfiovvtQv xai ndatjs ixoXixtxfjs 

xal Srjftoaias SoTjfreias, ei pfj TSQOS xavxa dftvvotev. Seov xb fiiv xijs ivxav&a. dxne/iTtofitvrjt aialat 

ifi/SoXrjS uixgov iftpXtf9"qvat ftev nctQ avxov xale noxafilaie vavalv aixa} xd} k'(>y(p fiexQ 1 trfi ivdxrjs xov 

aiyovaxov firjvbe xai xr\v iri avxat nXrjvaoiav nag avxov Tcoax&ijvat, [xai] xaxaxopiO&fivai Si ulxbv xbv 20 

clxov eis xrjv lrfXe£nvSQ£o)v ftEXQ* T^S Bsxdxrje xov oenxefifigiov ftrjvos, xai nagaSiSoa&ai xy xfjs pieyaXonoenovf 

faccre necesse hdbet gui iudicis vxce fxmgitur: dabuntur autem ei solalii loco aurei centum. Et hic nobis 

finis sit eorum niiae ae Libyca dioecesi constituta sunt. 

XXIII. Vonsequens igitur est ul hinc transeamus ad Thebaicum limitem, id est duas Thebaidas, 

quibus praeesl spectabilis dux qui a nobis hanc administrationem accipit. Oboedient autem ei etiam provinciales 

harum eparchiarum iudices, et erit ipse quoque in honort• Augustalis, tamquam si ipse Augustalis 

essct, subiectus praeceplis sublimitatis tuae et tribunali Orientis in omnibus, sicut etiam nunc spcclabilis 

Augustalis est. Datnus enim omnem iurisdictionem et poleslatcm, quam spectabilis Augustalis habet.... 

dudum ei atlributis, id est duabus Thebaidibus. 

XXIV. Erit autem ei cura el periculum, ut primum quidem omnino exigal frumentum fdicit 

embolae, mitlatque et tradat spectabili Augustali urbis Alexandnnorum, el efficiat ut integrum temporibus 

qnae diximus et ipsa re transmittatur proprio verieulo omne frumentum, quod eius provinciis et 

urbibus el locis impositum est et pertinet ad cmbolam felicis huius urbis el alimoniam urbis Alexandrinorum 

a nobis donalam, nitlla in his mora interposita, quoniam omne periculum ad eum spectat et ad 

obtemperans ci officium; periculum suslincntibus etiam tnilitibus in locts constiiutis et tribunis et omni 

civili et ipublico adiutorio, nisi in his opem feranl. Hecesse autem erit felicis embolac mensuram quae 

huc emitlitur imponi ab eo navibus fluvialibus re ipsa usque ad diem nonum tnensis Augusti et plenariam 

de hoc ab eo fieri, transportari autem ipsum frumentum ad urbem Alexandrinorum usque aJ diem decitnum 

mcnsis Septembris ei tradi speclabili Augustali aul eis qui ab eo ad hoc deputantur; quam autern 

tarpimur magnae Alexandrinorum urbi atimoniam, usque ad diem quinium decimum mensis Ociobris. lllud 

emm in confesso est, nisi dictis diebits omne (rumenlum, lam felicis embolae quae huc mittilur quam alimoniae 

urbis Alexandrinorum, missutn sil ad urbem Alexandrmorum totumque spectabili Aupuslali traditwn, 

ipseque totam rem curaverit, omnino exactum iri ab ipso frumentt mensuram defictcntem et non 

traditam temis artabis pro unoquoque aureo computandis. Quod periculum non ad vitam eius neque ad 

magislratum solum pertinebit, sed etiam privatus faclus et defunctus uUeriorem tnorte sua exactionem 

habebit; heredes emm eius et bona eius hisce molestiis tenebuntur, itlius neglegentia perpetuum ds piericulum 

et curam et exactionem facessente, donec (olius debili talem in tnodum solutio facta sit. Ifec quicquam 

novamus requirentes quod haclenus non exlitcrit. Scimus enim Iohannem gloriosissimum Cometae 

2 xavxj] Agtflaem] xavxa M U sfiflyxrje Kroll] X*flvrjo 

M, s/ifivcuv Zachariat \ 5 inaxovoomat M, corr. 

Zachariae || 6 xointp Znchariae, at cf. 405, 5 | 7 «* del. 

Scrimger \\ d Zachariae\ iirj M \ 9 pott /•(*» laeuna 8 

fere UtU in AI; txcidit fere (xal xovxq> tni xals inapj^lats) 

TOIS || 11 gaxat Zachariae] ffaxt M { xal xivSvtos] 

axlvoyvoa il a || 13 ixniftnta&tu tuppl. Zachariae R 

14 xby add. Zachariae |j 15 olBtfnas Scrimgtr] 81 fitdo 

SIJi 16 malim nepl xovxo | suppl. Zachariae (qui ofoqdhnoi) 

|| 10 iwaxr,a M% 20 vn avxep eum Scrimgtro 

vulg. | xal del. Kroll [j 21 naQa8t86vat M, eorr. Zachariae 

j| 22 17 add. Serimger fl 23 bxxoJôiov M\1\ tot\ 

etcr M a g xi deL Zachariae | 25 axtXioftdvom M\\b 

verba eorrupta tie ftrt emendanda puto; xai ov ar 

ovxos nQofiaXoixo, aitorlatt ndvxatt xaxiu Zacharia» 

ita: ttai ovx av avxbt nQooxrtc

ET AEGYPTIACIS PEOVIXCIIS 793 Ed. XIII 24—26 

ffifj jzols ngb xrjs oifJnXr^gcoptaiS rov avyoiaxov ftrjyos xfjs agxt nageX&ovarje Tigaixr^s iirivefirto£at$ xbv 

ytaria otxov cia^vtyxey eit */]*» 's4Xtj;ay$gtiov xai ib xqvtxavxa xd). xrjv uvyovaxa/.iav fjroyit TinoiSioxey 

ngXrjv. xavxb Si xotxo tfrtpags xai 6 vvv itfi uinrjs apxqs avrtxofievoi, xovtiaxty '£2gi'cot> 6 iv8o£6xaxos' 

aartrae 7tXrjvagia$, XIJV xe inl luictvtov xt}V xc inl *S2giwvoi ysrofi£*i}v, ixntfKf&tiaai 17 aij vnegox^ xal 

rjutJs dntidoftev. gqfrvpias olv 1'tjxat uovrjt (* jtoodoaias ?o ftrj xai xoooixoti yeropivois axohjvbrjaai^ 5 

toaxt xal fiiitpra. xai iaxvgottgav avxbv inoirlaafisv xai xqv IOV axyovaxaXiov Ssociixauty alx

Ed. XIII 26—28 794 DE URBE ALEXANDRINORUM 

xd£eant itaxa rfjv vfXsl-arSgiiOv, na9'' ooov (CLI) vn avxhv xexayusvat xtZgal rt xal rtoXttS • • • xivSvvtvbvxwv 

xal xwv Xa/ingoxdxtov xgiBovvtov xal ndar}i noXtxtxfjs xal Srjuooiae ftorj&cias negi xe xr\v %fovr\v xai 

xijv ntgiovaiav xai xijv aanrjgiav avxrjt\ ei fifj inafiivaisv. dXXd xijs fiev ivxav&a evxvxovs aixonounias 

fidxgc dexdxys xov asnxBufiglov fitjvbs ixdoxi)S intvtprjoews el firj ixneuyjti xal rtctgadcoosi xajci xrjv'AiJtâv- 

Sgitov noXtv xd} xavxrjs alyovaxaXiqf r\ TOIS nag avxov jtgoâiXofidvoiS' xbv Si oi> nag' r\(i xijs lAXtâvSgioJf noXeati fiexgi nEvxtxcudexdxTjS xov oxxatfigiov /itjvbs axcXel xal nagaSoiaei xe~, 

avxa} ntgi/HXennp aiyovaxaXicg jj xdis nag aixov itgo/3aXXouevot$ e/s xovro' oneg xal ip&daavxts Suxvnuaafttv. 

yigdêi Si xijv ixXr\vagiav xaxa xb dvot&tv nag rjtidiv Starexayiiivov. 

CAPUT XXVII. 

"JSnetxa, oneg inofitvov £axi xop ngdy/mxt (tprtfiiv Sij xb x 

•xwv vavXcov xtxXqt, tiongdxxuv ndarjS fisnoascot gwfis xai dnatxelv xo ivxevfrev xgvaior arcav xai SiSovat 

xu} xwv vavXatv dnoSexxr] tiaui xHav xtxaypivoiv xaiga>» xax ovSev avxois imegflaivovxa, woxe ftrj i/modioai 

xd) xti)v vavXtov Xoyu>y oneg loxiv av&ts ifinoSiaua rijs aiaiae ififioXijs. xai yag 8rj xai 6 iirxtid^tv 

xlvSvvos ovxtos aixbv oy>exa$, woxe avayxaa&r/vat ndv oneg dv ftrj iinigo9£afioii xaxafidXoi xcb xuiv vavXatr 15 

djtoSixxj], xovxo StnXdotoy djtaixtlo&at avxov xe xai xr,v avxov xa&v. Ta Si oaa 4x irjs jiagaSiSofiivrji 

avxio nag rtftdiv x°^Q aS tioifdgtxai xals tgane^ni^ xt}s cr,t vnegoxtjt, xavxa Sin xt xrfi xd£etoe tf/t orjs intg- 

°X*i$ 8id xe xtbv oxgwiagicov tcal xgnxrevxuJv xwv elgTjfiivojv inagrituf oixsiqf avxov xivSivco anntxtladat 

fiovXbfte&a ix xd>y xoixtov tcal xtov noXscoy xal ngoautnoiv xd>v vnoxsiuivojv xiode yftaiv rq> &tic/ vofu? 

xai aaiptOxtgav noiovvxcov xtjv x/js tiGTxgdf-scos tvxoXiav' avxoi yag xavxa ixgdôvot xai ivxav&n neuxpovat. 20 

CAPUT XXVIII. 

Kai olSi Xoyov dovXias Saioei xtf, eirt 6 xrtv dgx*jv £x oiv M ? re nbXetoe tniaxonos tixs 6 r^s irfXsgay 

Sotaiy ixtQtfiXtixxos avyovoxdXioi, ei fth ngootaj-ts ysvrjxat xov &govov xov aov xavxa /3ovi.Ofievtj TJ xnl 

avxol oi xgnxxevxai t) oi cxgividgtot rj oi tbv xonov avxwv irtixovteS xovxo alxrjaovaty, iiti xTjS avxrji 

fttvxot jzgofrsofiias xal ini xoinoii xolt ogots, Itp ole av 6 •&govos b obe ngooxd&isv ij xai ax-xol (tovXtifreitv 

raiixa ysveo&ai* nXfjv ei fty xbv Xoyov Ivti xovxto Solsv, itp oli ticio grjxaiv (tjfttgutvy i^sX&ovxas aixovt 25 

ixrbs id>v UptHv %cjglu>v ngovotav &eafrat xov naat xgonoti TiXrjgaiaai xb 8r,fivatov ^r xb ixavbv nlxw 

noirflai, cis av xovxo XA/Sotev oxontiigtoi xov 8ixaaxr,giov xov aov oi nsgl xovxov xivSwcvovxt: SXoivxo* 

•xbv ydg naga xavxa 8i86usvov Xoyov ovSi Xoyov tlvai ftovXofie&a, aX)ut navxaxo&av xtjv iienga&v xal 

SvSov xwv itgdiv %OIQIO)V vnojitvtiv xbv Xaflovxa. ftdxrjv xbv xoiovxov Xoyoy, ngbs xd} xai xbv nogaaxbvxa 

XOVTOV vrtoxtia&at xv-is ivxsv&ev eiangdfeai xe xai fte&oSetatS xai xXrjgoiofiovi xt avxov xal StaSoxovi xai 3> 

ei fie xis %*$v &£OftXtoxdxcuv ijttoxonwv nagd xa tigrjfttva Soitj Xoyov, avdyxrjv l$ovOiv ol XJJ* 

Alexandrinonim, quantum repiones et urbes sub eo consliiulae conferunt: periculum subeuntibus eliam 

clarissimis tribunis et omni ctvili et publico adiulorio. tam circa cingulum quam circa substantiam atque 

ipsam salutem, si opem non tulerint. Sed felicis frumenu evcciionxs quae huc fit usque ad dcchnum diem 

tnensis Scptembris cuiusque indictionis mensuram mitlet et tradet in urbe Alexandrinorum eius Augustali 

vel his qui ab eo deputantur; quod autem nos alimoniae urbis AUxandrinorum larqimvr usque ad quinlum 

decimum mensis Oclobris mittet et tradet eidem spectabili Augustali vel his qui ad hoc ab eo deputantur, 

id quod etiam anlea disposuimus. Faciet autem plenariam secundum id quod supra a nobis constitutum est. 

XXVII. Deinde, quod rem scquitur (naula dicimus), curam el omne periculwn ei et provincicHbus 

iudicibus et officiis eis parentibus factsset, ttt ab urbibus et locis et personis quas in subiecta huic legi 

descriptione subdidimus et naulorum titulo assignavimus, colligant sine uVa imminutione et aurum inae 

omtic exigant et naulorum susceptori dent intra praefinitum tempus veqvaqnam hoc egressi, ne naulorum 

rationem impediant, id quod rursus impedimenlo est felici embolae. Elenim etiam periculum eius rei 

ita ad eum pertinebit, ut quidquid intra slalutum tempus naulorum susccptori non solverit, hoc duplum 

exigatur ab ipso et eius officto. Quaecunque vero tx regione a tiobis ei commissa mensis sublimitatis 

luae inferuntur, ea per officium sublimitatis tuae et scriniarios et tractatores dictarum provinciarum 

proprio eorum periculo exigi volumus e locis et urbibus et personis huic sacrae legi noslrae subiectis et 

planiorem reddentibus exactionis facililatem: ei enim haec peragent et huc mitlent. 

XXVIII. Ac ne Xbyov quidem asyli quisquam dabit sive qui imperium habet sive urbis episcopus 

sive urbis Alexandrinorum spectabilis Augustaiis, nisi iussio procedal sedis tuae hoc praecipiens aut 

eliatn ipsi tractatores et scnniarii vel qui eorum locum oblinent id petierint, eodem lamen die praefinito 

et cisdem condicionibus, sub quibus id ficri sedes tua pracceperit aut etiam ipsi id fieri voluermt. fiisi 

Xoyov ea dent condicione, ut inlra cerlos dies e sanctis lods egressi provideant, ut onmibus modis 

publico debitum exsolvant vcl satis ei faciant, quemadmodum hoc accipcre scriniarii tribunalis tui huitis 

rei periculum sustinentes voluerint. sibyov enim praeler haec datum ne esse quidem Xoyov volumus, sed 

omntno exactionem sustinere eiiam intra sancla loca eutn qui temere htiiusmodi Xbyov acceperil, et insuper 

eum qui hunc praebuerit obnoxium esse exaclionibus et conventionibus inde oriundis, et heredes 

eius et successores et subslantiam. Quodti quis dci amantissimorum cpiscoporum praeter ea quae dixi- 

1 al add. Zaehariat U in Kroll) iri M f 

govOt add. Zachariae, cxciderunt forsitan plura, ef. e. g. 

785,10. 790, 8 I 4 lacunam ttatuunt vulgo, quam ad exem~ 

plar loci 782, 26 sqq. txpltt Zaehariae; ted polin* ti pi) 

solum eorruptum esl (sententiue aptutn xo pixgov) || 6 

OxxatfiPgiov 31 Q oxiXXtiv xal nagaSdattr M, eorr. 

Kroll i 7 pott xovxo commate falto inttrpungunt^ vulgo 

(unde tt/ffnsg Zachariae) Q 10 avxois Zacftariae] avxw M 

B 13 vmgfiaivovxas Zachariat\ 14 faxat Zaehariat Q 

16 dnatxtlo&nt Agylaeus] anaixrfiai M, ditoxaxaoxijoat 

Zachariae \ 18 avxdtv Zachariae | 20 tiangd£evai 

Zaehariae Q 21 oi8i Kroll] ovxe M \ 24 fj Zachariae) 

«* M B 25 itp

ET AEQYPTIACIS PROVINCHS 795 Ed.XlII 28 

vn avtov' dxxltjains d~io

796 

II. 

APPENDIX CONSTITUTIONUM DISPERSARUM. 

DE ADSCRIPTICJIS ET COLONIS. 

Imp. Iustinianus Aug. Dominico praefecto. 5 

(Praefatio.) Adierunt nostram serenitatem Lugdunensium babitatores et hoc QOS docuerunt: quia 

ante proposuimus legem, per quam iussimus adscripticio3 vel colonos commiacentes se liberis muUeribos 

procreare filios ad siinililudiuein liberorum, [el] ex hoc detrimentari fundos ct eorum functiones, recedentibus 

agricolis velut cx uiero libero procedentibus. 

CAPDT I. 

Et boc corrigontes sancimus, secundum veterem legcra de adscripticiis et colonis constitutis agricolifl 10 

quod uascitur adscripticium et colonum fieri; scd si sola fuerit mulicr libera constituta cum procreaverit 

filios, tunc ergo nullo raodo patimur laedi ex boc penitus Jibcrum uterum, ut quae talis mulier tali viro 

sociata fuerit, ncque adscripticio ncque colono; in boc tantummodo casu obtinente lege. Sancimus crgo 

peneralem legcm, ut qui ex adscripticio et colono natus est patris nattiram sequatur. Sic ergo et indemnita9 

fisci collatoribus erit, parcus carissirae. Hoc ergo medentes praesentem dispositionem disposuimus, 15 

quam observare tuam celsitudiuem sancimus in omnibus lllyricianis partlbus, ut noa exinde deminutio 

aliqua dominis inferatur. 

(Epilogus.) Tua igitur gloria quae nobis visa sunt et per banc legem divinam significantar 

effectui mancipare fcstinet, mulla immincnte decem Hbrarum auri qui eam violaverit aut concesserit violandam. 

Dat. Vil. id. April. CP. imp. dn. lusliniani (pp.) Aug. aaoo XIV. lustino x&slaT]S) | 14 gcncrali lcge coni. Zachariae U 

\b fisci Zachariae] fisoo I>ilJ>, a fisco ct /1 hoo Kroll] in 

boc Iul.rl 0 posuimus /1 16 quem Iul.Pl \\ diminutio /1 18 

et onu l |] significantem Iul.P l, corr. Kroll (g 

Miraeu») |) 19 effcctu i jj xnnlcta /g imminentem JulJ> l 8 

20 subser. dat. sub id. (d. /) aprilis conatantinopoli 

(•lim /) imp. dom. nn. (dn*n. /) iustiniano aog. anno 

(an. Iul.P) iustino (aaitino/) consule /U/.P l || 22 bic 

babetar iuuio Ulin. jj pririlegio Pith.] priuilegia Utin. 

priTilcgiu Zach. || 23 Uizaceni Utin. Pith. (idtm v. 26) 

| 24 gotticus Utin. Pith. [J 27 hereacleus Utin. P quod 

ad modutn Utin., quod ad tnodo Pith., corr. Zachariae 

8 23 tpsam Zachariae) sua Pith. {Utin) |j usi Utin. H 29 

et post dicentcs om. Pith.

IUSSIO IUSTINIANI 797 App. III. IV 

quibus iam beneficiis gaudeatis et quae a nostra sunt raansuetudine conferenda. Unde precibus eoram 

summa cum benignitate Busceptis ad universa respondimus; et quantum apud nos eorum legatio valuit, 

ipsa testatur exhibilio praestitorum. Quaecumque igitur ad privilegia ve&tra vestrique concitii pertincnt, 

iuxta veterem firmanius disciplinam. Urate igiiur divinam misericordiam, ut et nos reipublicae et ipsam 

nobis servet incolumem, et quos a iugo subripuimus Vvandalorum, ultra florem felicitatis aatiquae sicut 5 

volumus erigainus. Dat. prid. non. Octob. CP. imp. dn. lustiuiani (pp.) Aug.' anuo XV. [a. 541.] 

III. 

IUSSIO IUSTINIANI IMPERATORIS PRO PRIVILEGIO CONCILII 

BYZACENI. 

Imperator Flavius Iustinianus Alamannicus Gotbicus Francicus Germanicus Anticus (Alanicus) Vvandalicus 10 

Africanus

App.V 

798 

DE METAXA 

2 

i 8e Ttaai ngoayOQCvtt tj £«rraf«s ini ltgotpdotaiv idtcoxixdl: axgaxttorais ftrj xexQ'P'& at Ka&olov 

. 7 

xf}f oiavov navovv Si avxdtv innyaytlv yy fttfrodsiav f xtoiv eiSoriov x£v xoiovxo xi ngdxxttv g imx**- x 

QOVVXOIV, tos ttai ndarjt dytoyrjs, ijv dy tos ttxos b vo/tos avxois iSiSov xnxa rd>t> tii&vvoftdvoiv, 

3 ixnsaoivtat 8C avxrjv xal fiovrjv rijv iyxtlgrjatv. Tovs di cupooiCpfiBvovS orqaiianns ele 

i^dwtfiv Stjftoaiuv nagaxtXevExai ndatjs onooxoilav dnsxea&at Irjipta); xal ptfSiv %a96iav 5 

4k itagd xtvos Xaftfidviiv, dXXit xaii oixelats dgxtla&ai onrjoean>. Tqv Si rtav etQqfiivcJv navrtov 

niQaipvXaxiiv IOIS xaja tbnov imaxonois re %al aQ%ovotv inirointt. 

5 HQOS toviots annyoQevet rots ao%,ovOi xui navxi iregqt olxotf itvos firj xaiaXvs.iv itoogelxai. 

Si xois ngay/taxevxds xcav xoiovxcov iyyias SiSovai xf) noXittQxiqs (0S ov nioXovoi xQvtpn dXld 

Srjftoaiq Tiaoav fjv Sxovdt ngayftaxtiay inel xtfitogovvxat. Xgrj di xaxd xaixa Xoyi&ofrat xto 

8rjfiooiq> xfjv xtfti]* jtavxbs TOV oXoorjoixov naod xov xoftrjioi xcov XaQytxtovotv xov StBof/evov 

jrap* avxov rt? Sjjftoaicp. 'O Si dyogdane vjxeg xb xax&iv dvayxaX,cfievos Sovvat ngoaayyiXXci 

rd) jtgdxij xal xo SmXovv dvangdxxit * Xotnov yaq 6 ngdxtjs xd ^Wwa ncioexai. 

App. V. Epitomen aervavit anon. cod. Bodl. 3399 foh 59, quam ed. Zachariae aneed. 263 adn. 46 et ed. 

nov. 11 293. 

2 Omnino autem otnnes vetat constitutio ob occasiones privatas mililibus uti aul ullum cuiquam 

per eos dolum parare; scientibus qui taie aliquid facere conaniur se eliam omni actione guam fere lcx 

3 eis dabat contra debitores privatum iri ob ipsum solurn conatum. Mililes aulem ad exactioncm publicorum 

delegatos iubet sportulis accipiendis omnino abstinere ac nihil omnino a quoquam acciperc, sed 

4 proprits contentos esse annonis. Eorwn autem quae dicta sunt omnium custodiam et episcopis et 

magisiratibus locorum committit. 

5 Praeterea vetat magistralus et ceteros omnes domum cuiusquam desiruere nisi propterea, ut 

eum domus domino renovet{t), ita iamen ut novo opere alius non offenaatur; d qui hoc fecit damni domus 

domino illali per duplum restitutionem et poenam decem librarum auri imponens et impcratoris iram 

his observandis et a magislralibus el ab iis qui publica tractant. Scripla est ... 

DE METAXA. 

Oportet metaxam commerciarios a barbaris emere quindecim solidis libram et rursus vendere tnetaxariis 

aut ceteris non pluris puram sine sphecomate aut alia appcndice aut sordibus. Si quis aulem 

qui non est commerciarius a barbaris anat quid metaxamque inde tmportet, potest eam auferre commcrciarius 

et anptor bonis ademptis in perpetuum expellilur. Sin autem commercimius aui tnetaxarius svpra 

dictam quantitatem vendat ematve, similiter vindicalur. 

Oportet autem talium negotiatores vades dare praefecturae urbis, se non clam sed publice venderc 

omnia quaecunque vendunt; puniunlur enim. Oporlet aulem secundum haec fisci ralionibus inferri a 

comite largitionum omnis hotoserici pretium quod ab eo fisco datur. Emptor atitem qui supra slalutum 

dare coactus est litcm intendit venditori et duplum reposcit; tum enim vcndilor quac aicta sunt palietur. 

1 nooytiaeatv eod. | 2 fte&oStav eod. || 3 ijv av tus 

tixoS Zach.] TJ dyavtojoti xos cod. jj 4 iyx tl Q iaiV c °d- 

Q 5 onoQXoiXXav cod. | 6 orjxâtatv cod. \ 9 loeu* 

comtptut; dyavaxxrtaai Zach. el. 'Enantiopharie in B 

/812 /76. avtftvyijaat SkuUch. Postit (el pr^ngoy 

xov dvavtdtatu /uxa r. S. { ytvopivrfi Zach.) yivopivov 

cod. C/. nov. CLXV Q 11 Jntrt&iToa tupplevi, Indyti 

ve.t indyovaa Htimbach \ dyavdxxwiv cod. \ 12 eodem 

fere tempore quo nov. CX VI datam este putat Zachariae 

|| 16 o

CONSTITUTIO PRAGMATICA T99 App. VI.VII 1—5 

VI. 

(Imp.) Flavius lustinianus Alamannicus Gothicus Francicus {Gpnnanicua) Anticus (AIanicus> Vvandalicos 

Africanus pius felix inclitus victor ac triumphator semper Augustus Faulo pp. Africae. 

Peruidimus scribere tuae magnitudini, ut ncminem de colonis qui temporibus Vvandalorum de possessione 

egressi sunt et inter Jiberos commorati eunt, iterum attrahi «t ad colonatus condicionem iterum 5 

reduci; quia volumus eos sicut temporibua Vvandalorum erant, BIC et modo aint. lnsuper autem dc cetero 

quicumque suam conterapserint terram et ad alienam se ducere toluerint, eos restituere iubemus. Dat. 

VIII. iri. Septembris Constantinopoli imp. dn. Iustiniani

App.YII 5-12 800 CONSTITUTIO PRAGMATICA 

actionem vel potentiam vel gratiam apud eutn habentibus, sive venditiono vel quibuscumque contracti titulis, 

inodo vero quod factum est prius rescindi desideraie, utpote per violentiam vel pcr metum tyrannici temporis 

factuni, sancimus omnibus esse licentiam sui recipiendi sive vindicandi vel possessionis a iudice adlpiscendae. 

pretiis tantummodo yidelicet restitutis, quae tamen eo qui Be dedisse pcrbibet adprobante veraciter 

constiterit exsoluta, nec aliquo postea modo vel fraude subtracta vel ab eo recepta; curn non absque 5 

ratione esse putamus, multa tunc temporis per metum vel vioientiam facta esse, quae nostris temporibus 

resciudt exposcit iustitia; poena videlicet instrumentis inserta propter praedictas sauctiones modis omnibus 

quiescente. Dat. eub die anno et cons. ss. 

6 De tempore postliminii, id est post captivitatem. Cum autem deo propifio nostro 

imperio sint otnnes restituti, sancimus pro nostrarum legum auctoritate triginta nec non et quadraginta 10 

anuorum praescriptionem, alias insuper Jegrbus • • • locum habere et suam tenere per omnia firmitatem, 

his dumtaxat temporibus, quae ab adventu tyranuorum bellica coufusiq comprehendit, nullatenus in prae- 

Bcriptiouum curriculis imputandis. Dat. id. Aug. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XXVIII. pc. 

Basiiii vc. anno XIII. [a. 554 ] 

7 Ut instrumenta inrita (non) revocentur. (Curn autem) cognovimus, dum hostilts ferocitas 15 

Roraanara civitatem vel alias obsideret, diversos contractus esse factos mter Komaoos qui obsidebantur 

yel etiam instruinenta conscripta, in praesenti vero quosdam praedictos contractua rescmdere vel etiam 

iostrumenta irrita revocare, sancimus, etsi postca per hostilein incursionetn huiusmndi docutnenta perierunt, 

nullam esse licentinm quae facta sunt infirmandi, sed omnes coutractus obsidionis tempore factos 

in Bua firraitate durarc, instrumentis etiam competentem vim babituris et nullo pcr eorum amissioncm 20 

dominis praeiudicio generando. Quod enim rite perfcctum cst, per fortuitos bclli casus subverti subtilitatia 

non patitur ratio. Dat. anno die et cons. ss. 

8 De rebus mobilibus vel immobilibus. Ecs iusuper mobiles vel immobiles seseque moventes, 

quas a Thcodorici regia temportbus usquc ad ncfandissimi Totilae superventum quocumquc iure vel titulo 

Romani possedisse noscuntur per Be vel usufructuarias vel alias persouns, per quas unumquemque prae- 25 

cepit possidere, in posterum sine aliqua concussione apud eos servamus, eo videlicet ordino, quo pcr praedicta 

tempora easdem res possedisse noscuutur. Dat. anno die ct indict. ES. 

9 Pro immunitatc tributorum. Ke autcm tributorum exactionis intuitu habitatores patiaptur 

molestias quascumque provinciarum, sandmus nullius maioris diguitatis officia pro exigendis functionibas 

dirigi, sed per provinciarum iudices et corum ofticia • • • quodcumque damnum collatores sustineie pro 30 

tributorura videantur exactione; licentia uon deneganda maioribus iudicibus et eorum officiis, si minus 

inJalae fuerint functiones, Ipsos iudiccs et eorum otficia convenire, et qtiod minus est inlatum exigere, ut 

tam publicae rationes quam collatoris utilitas procuretur. Dat. anno die et cons. ss. 

10 De confirmatione absolutionis tribntorum. Ipsarum enim functionum solutionem per 

consueta loca vel tempora solemniter praccipimus fieri, nulla inuovatione per hostilem adrentum solutioni 35 

tributorum penitus interenda, sed pro eua conEuetudine yel nostrorum beneficiorum tenore sive ad arcam 

sive in provincla unumquemquo solutionem in posterum etiam celebrare. Dat. anno die et cons. 83. 

11 Ut leges imperatorum per provincias ipsorum dilatentur. Iura insuper ?el leges 

codicibus oostris insertas, quas lam Bub cdictali programmate in Italiam dudum misimus, obtinere Baocimus. 

Sed et eas, quas postea promulgavimus conetitutiones, iubemus sub edictali propositione vulgari, (et) ex 40 

eo tempore, quo Bub edictali programmate vulgatae fuerint, etiam per partes itahae obtinere, ut una dco 

volente facta republica Jegum etiam nostrarum ubique prolatetur auctoritas. Dat. onno die et cons. BB. 

12 De suffragio collatorum. Provinciarum etiam iudices ab episcopis et primatibus nniuscuinaqne 

regionis idoneos eligendos et sufticientes ad locorurn administrationem ex ipsia videlicet iubemus fieri provinciis, 

quaa administraturi Bunt, 6ine Buffragio, solitis etiam codicillis per corapetcntem iudicem cis prae- 45 

standts ita videlicet, ut si aliquam. collatoribus laeBionem iutulisse inveniantur aut supra statuta thbuta 

1 grauam V \ nenditiones PU] uinditionis sive dooationis 

M, eorr. Pithotus, Tenditionis Haenel |) contractus 

Zaehariae R titnlos PM, titalo U || 2 uel P) ont 

3/£/[| tyrannicis V [| 3 posseasionea codd. Q 4 pracciis M 

|{ qnae] qui P \ 5 aliqai 11 || 6 potamus il U tcmporis 

Kroll\ tempore libri || 7 iustitiam U || an actiones? | 8 

et om. U\\9 tempora codd. (| post liminum P, postliminiura 

J/||est am. P \\ captiuitato P || dum MU \ nostri 

itnperii U (| 10 auctoritatcm. {/£11 pencriptioDem U fl 

aliis coni. Skutseh g cognitas tuppl. Zachariae, an definitam? 

(| sua U H 12 ad PM |j aduentum MUl confusione 

U \\ perscriptionem V || 13 CP.) cumt. PM, cons. 

(/ftdom. nn. iustiniano pp.^P, domn. n. iustiniano po. 

M, dom noslro iustiniano po. U\\ uug. om. MU\ anno 

XVIil. VI 14 basiU P&f, basilimn t/||vc om. U\ 15 

rubr. om. M || Don add. Zachariae (Otenbrvggen) | cum 

autem addidi\\ hostiles MU\\ 16 obsiderit Af, obsederet 

U |) contractos M, contractorcs V\) factusP[| obsedolaatar 

U I) 17 contractos U Q 18 irriU om. MU\ pro U || 

19 ea finnandi V ex eorr. () omnis M |) contractos V % 

factus M || 20 habituri P |j et V] «ed PM \ nullnm — 

praeiudicium generandum eodd., eorr. Zachariae || 21 

enim] domini P || fortuitu U\ belli casu» subrerti Za- 

chariae] belli casus ueiti P, bellica subuerti M, bellica 

subuertis U \ 22 et cons ] et conal. PM, consulibus U 

|| 23 rubr. om. l/, de rea mobiles uel immobilea PM j| 

24 theuderici U g tutele P g 25 unusquisque Zachariae. 

Mihi praccepit corruptum videtur g praecipit U |) 26 concussioncm 

V || quo] quod eodd. g 27 possedere 3/ g et 

indiet.] ia. d P§ ssta 3/)|28 cxactioncs PAf, exactione 

U g instituitu U || 29 nallus MU | 30 excidit verbi cauta 

exactioncm fieri, ne (sim. Zachariae) II quoctinqae damno 

V |j 31 liccntiam non dcnegandam PU g officii U | 32 

et prius om. U i| exegerc AI | ut tam Osenbruggcn} et 

tatn PU, actiam M || 33 puplice M\ rationis llaenel )] 

conlatores U H cons.] coostit. V || 34 absolutis codd., ao 

solutionc Haenel | 35 nallam innoualionetn V | aduentus 

U || 36 inferendns U \\ consuetudinem V g bedciorum 

3/ g aream U | 37 proriociam MU g die om. P \ coml. 

PAi, constit. f/1| 38 •

CONSTITUTIO PRAGMATICA 801 App.VII 

aliquid exegisse, vel in coemptionibus mensuris enormibus aliisquo praeiudiciia vel grayaminibus aut iniquis 

solidorum ponderibua possessores damnificasse, ex auia satisfaciant facultatibus. Quod etiam si quia de 

administratoribus aut actionariis de praeteritorum nefandorum tyrannorum tempore fecisse inveuitur, ex 

8ui8 facultatibus ei, a quo nbstulit, restitucre iuberaus, cum nos indemnitatem Bubiectorum undique volumus 

procurari. Dat. id Aug. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XXVIII. pc. BasiUi vc. anno XIII. [«. 554.] 5 

13 Ut proprietas unicuique restituatur. Curn autem cognovimus, inimicis deo propitio diverais 

expulsis provinciis quosdam greges invenientes ab illis relictas [et] suo eas vindicare domimo, licet ad alios 

antea pcrtinebant, sancimus causa discassa, quantum quidcm ad eos pertinet, eis praestari. Si quid yero 

ab aliis agnoscitur, dominum sua recipere, quod yero cx certo domino non cognoscitur, inter illos distribui, 

qui per eandem provinciam gregcs amisisse iuveniuntur, divisione pro rata portione scilicct facienda. Dat 10 

anno die et cons. sa. 

U De eo, cui aliquid ablatum est, ut restitnatnr. Si qui etiam collatorum pcr occasionem 

tributorum exactionis vel cuitislibet oneris praetcxtu aut aiio inrationabili iuodo a quibusdam in auro ?el 

in spcciebu3 laesi esse noscuntur, hoc etiam competenter ei, cui ablaturn est, iubcmus sine ambiguitate 

restitui, nt undique provinciarum babitatores legilimc sua rccipiant et nostri temporis possint ielicitatem 15 

Bcntire. Dat. anno die ct cous. ss. 

15 De servis, qui tyrannorum tempore liberas duxerunt uxores. Illud etiam practeritia 

capitulia inserendum esse ccnsuimus, ut, si qui pcr GotLicae fcrocitatis nefandissima tempora servi constituti 

liberas uxores iuveniantur duxisse, vel etiatn liberis bomiaibua ancillae coniunctae, licentiam quidem 

liberac personae disccdendi pcr praesentes nostroa mcreantur alTatus, ancilla vidclicct vol scryo in domi- 20 

norum suorum iura renuantibus, nullo praeiudicio donuiii3 servorum ytl ancillarum ex praeterito tcmpore 

yencrando. Si vero in postcrum etiaro conmgia tencnda csse putavcrint, nulium praoiudicium circa libertatcm 

propriam patiantur, iilu vcro maternam coiulicionem sequautur; quod etiam in illis, qui cx tali coniugio 

nati suut, obtinero iubemus. Dat. id. Aug. CP. imp. dn. lustniiuni pp. Aug. anno XXVIII. pc. 

iiasilii vc. anno XIII. [a. 554.] 25 

16 Dc servis vel colonis ab alio detentis. Scrvos etlam vcl colpnos, quos ab aliquo cootigit 

detineri, suis restitui dominis una cum medii tcmporis prole iubemus. Dat. die anno ct cons. 68. 

17 Dc deo dicatis virginibus. Cum autem tyraunicae ferocitatis praesumptionem res etiam inlicitas 

qnasi permissas egisse siuc dubio sit, sancimus, ut BI qui mulieres deo sacratas vel habitum religiosum 

habentes sibi coniunxisse inveniantur, nullam eas teuendi vel dotea forte conscriptas exigcndi licentiara 30 

babeant, immo magis nolenttB muliercs abstrabantur ac suis itcrum motiasteriis vel ecclesiis aut taucto 

proposito, cui dedicatae sunt, restituantur. Dat id. Aug. CP. ioip. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XXVIII. 

pc. Basilii vc. anno XIII. [a. .554.] 

18 Ne per comparatioues specierum collatores graventur. Ne vero pcr co§mptioDC8 

etiam quodcumque collatores dctrimentum eustinere Inveniantur, Banrimus pcr unamquamque provinciarn 35 

illarum fieri specieram coemptionem, quae per eandem provinciam abundare noscuntur; neque enim cius, 

quod ibi DOQ abunde nascitur, coempUonem fieri patimur; pretiis videlicet pro Bpecierum Tenalitate, quae 

tunc temporia in foro rerum venalium obtinere noscuntur, statuendis, ipsis tamen prctiis spccierum unicuique 

collatorum in tributorum imputandis exactionem. Commerciis videlicet navium nullo modo prohibendiB, 

ut et noster felicissimus exercitus possit nutriri et collatorea aurariaa functionea ex abundantitim 40 

Bpecierum comtnercio infundere valeant; distributione coemptionia pro arbitrio tam locoram antistitis quam 

primatum uniuscuiusque celebranda, ne coUatorea ex ofticiorum avaritia pcr qncmcumque modum 

opprimi vidcantur. Dat. die anno et cons. ss. 

19 A v MJ C Ul 6 Q B U r 1 8 61 jpODClCTlUU 8» Ut\j ¥ autem •»U*^*AJ nulla UUUO fraudis *t nuuio vel fti laesionia inwivuu provinciarum f/i VHUWJ naacatur 

occasio, iubemus in illis mensuris \el ponderibua species vel pecuniaa daii vel Buscipi, tquae 

bcatiasimo 45 

papae yel amplissirao scoatui nostra pietaa in praeBenti contradidit. Dat die anno et COOB. 

20 De mutatione aolidorum id est nonetae. Cum autem Bcimus, veteram Romanorum principum 

solidos per illa loca faciie inveniri, comperimus autem negotiatorea vel alioB quosdam proptrr mutanonein 

solidorum dispendium aliquod collatoribus noatria inferrc, sancimus solidos Romanorum principum 

iorma signatoB sine permutationis dispendio per omuea provinciaa ambulare et pcr eoB cclebrari contractus; 50 

1 nel inceptionibus (/, quocmptionibui P | inonnibua eali V | uio. P || 26 seraos 3W terao P | vel PU] et M 

P, inurmibus M, om. U {euius hine non iam omnet affero [| colonos tt detcntoi libri | teruui P | contcgit P1 27 

leetionet) \ aliis om. J/| 5 CP.] const. M(J, otn. P | dn.] unam M | consl. PM, coniul. U | 28 dicatua uirgine» 

dom. nn. P\M1) tloni U\ iustiniano eodJ. | Ang. om. U PMU | 29 si quii P j 30 eaa Osenbr.] eia libri | exi- 

I pc.] patrioi. M | basiii PM, basilium U \ uio. P\ 7 gendt — ao suis om. P vulg.\ 31 ao i/]âd (/132 dat. 

ct del. Zachariae | 9 agnoscetur P | ex certo Zachariae subd. id. M j CP.] const. /i'6ri | dom. nro (nn. P) iuiti- 

(a certo R. Schntider)] excepto codd. Q 10 rata scilicet niaoo libri | pp.] pio pp. PM, pio V H 33 basili Pift 

portiune iW | 11 consule PM, constit. U | 12 totum baailia V \ 34 pro P | collatorum libri g 35 unnm- 

c. XI Vom.U[ eo] eis PM g qui] quii PM I 13 exactionei qucmque Py anamquemque MU \ 36 cnim om. MU || 37 

Pi/jiant] ut P\ 1G eoml./>J/| 17 XIV U tt sic dein- babunde M | non fieri M | uenalitatem PM || 38 optictps 

Q18 gutbicae My gutice U\\ 20 atfatus anonymus in narg. nere P Q 40 an arcariai? | babundantium P|41 anti- 

Pith.) atfectm PM, afectu U\ 21 retncantibus Otenbr.\ •titcs P, antittctts M fl 42 regtonis addidi (e/ 800, 44), 

remancntibus PM, maocntibus V | 23 fili P\ tali cor- civitatis Zaehariat 0 auatia P g 43 consl. PM, conitit. U 

rttptum iudicat Zachariae. Discernitur inler eos qui nn- U 45 occamio P \ 46 cons. u.] coml. IUS. P, consL u. 

tcentur tt qui nuti sunt | 24 optinere P | idus u I CP.] il/, consti. u. U | 47 lolitorum 31 [| monite MU \ prin- 

eonst. PMy cons. U g dn.J dom. an. PlMI) dom U \ cipiuia P 

inftiniano libri \ pp] pio pp. libri \ 25 ba»ili J/, ba- 

88.

C0N8TJTUT10 PRAGMATICJL 802 App. VII 20—27 

eo qui dispendium aliquod pro mutatione solidorum inferre praesumpserit, pro unoquoque solido altenua 

tantum ei, cum quo contraxerit, inferente. Dat. id. Aug. CP. imp. do. Justiuiani pp. Aug. anno XXVIII. 

pc. liaBilii vc. anno XIII. [a. 554] 

21 Ut pretio satisfaciat de quo talit quis. Si qui3 etiam dc rebus immobilibus ad aliura pertinentibus 

aliquem ornatum vel materiam abstulisse inveniatur, modis omDibus restituere, vel si iam alicui 5 

iniuncta aiot aeditido, pretio satistacere coartetur, ut undique nostrarum legum conseryetur auctoritaB. 

Instrumenta etiam, quae ad alios pertinentia forte ab aliis detinentur, prioribus dominis iubemus rcstitui, 

ut omnes undique nostrarum legum adiutorio potiantur. Si vero instrumentum perisse inveniatur, cuius 

exemplar apud alterum invenitur, utpote duobus scriptis authenticis, prout ip contractibua solitum est, ex 

eo, quod apud partera alteram invenitur, aliud conscribi iubemua et parti dari, cuius iam iustmmenta 10 

perierunt, ut competentem possit habere cautelam. bed et si quis iustrumentum alienum sive ipse tollendo 

slve quocumque casu inveniendo malignitate vel incendit ?el absconilit aut corrupit aut quocumque xnodo 

habere desierit, tunc quanti interest eius, ad cuius iura instrumenU pertinebunt, is qui dolum fecit satisfacere 

compellitur. Dat. die aano et COUB. SS. 

22 Ut annona ministretur medicis et diversis. Annonam etiam, quam et Tbeodoricus dare 15 

solitaB erat et nos etiam Romams indulsimus, in posterum etiam dari praccipimus, sicut etiam annonas, 

quae grammaticia ac oratoribus vel etiam medicis vel iurisperitis aatea dari soiitum erat, et in poaterum 

Buam profe8sionem scilicet exerceutibus erogari praecipimus, quatenus iuvenea Jiberalibus studiis eruditi 

per nostram rempublicam floreant. Dat. die anno et cons. ss. 

23 Ut civiliter inter se caasas audiant. Lites etiam inter duoB procedentea Romanos vel ubi 20 

Kornana pereona pulsatur, per civiles iudices exerceri iubemus, cum talibua negotiis vel cauBis iudices 

militares loimiscere se ordo non patitur. Dat die anao et cons. ss. 

24 IIt mutationeB in BUO stata stent. Rei publicae pennutationes etiam yel comparationea riva 

competitiones cum pui>lico factas usqne ad adrentum aceleratae memoriae Totilae ia BU» hrmitate Bertamus, 

si tamen nulJi aliquid alio possidenti competit Dat die anno et cons. ss. 25 

25 Ut fabricae pnblicae serrentur. ConBuetudines etiam et privilegia Romanae civitatis vel 

publicarum fabricarum reparationi vel alveo Tiberiuo vel foro aut portui Romano aive reparationi fonnarum 

concessa servari praecipiraus, ita videlicet, ut ez isdem tantummodo titulis, ez quibas delegata fuerunt, 

praesteutar. Dat die anuo et cons. ss. 

26 Ut per negotiatores coemptioncs fiant. Super haec cognovimuB, Calabriae vel Apuliae 30 

provinciae possessoribus pro coemptiombus non inferendia superindicticium titulum impositum esae pro 

unaquaque mitleoa; unde coSmptiones per Degotiatores annis siogulis exerceri, in praesenti vero nôtiatoribus 

specierum coemptiones recusare temptantibus tam Buperindicticiam titulum qaam cofimptioDis onas 

provinciae possessoribus imminere; cum abunde mercatores sint, per quos possit exerceri coemptio, sancimas 

nagnitadine tua haec examiuante, si possibile sit per ncgotiatores Bpecies comparatas inferri, collatorea 35 

provinciae nullatenus praegravari, cum Buperindicticio titulo semel eis imposito coemptionis etiam onns 

mferre sit impossibile. JDat. die anuo et cons. ss. 

27 Ut qui voluerint ad praesentiam imperatoris navigare, non impediantur. Viroa 

etiam gloriosissimos ac magnificos scnatores ad nostrum accedere comitatum Tolentes sine quocainqae 

irapedimento venire concedimus, nemine prohibendi eos habituro licentiam, ne senatoribus nostris vel coQa- 40 

toribus debitus introitus quodammodo îdeatur exclndi. Sed etiam ad Italiae provipciam eondi eia et ibi 

quantum voluerint tempus commorandi pro reparandia posseasionibuB aperimus licentiam, cum dominis absentibus 

recreari poasessionea aut competentem mereri culturam diificite sit. 

Quae igitur per hanc dirinam pragraaticam Banctionera nostra statuit aeternitas, magnitudo tua 

modis omnibus effectui mancipare obaervarique procuret, poena deccra librarum auri itnminente contra 45 

temeratorea nostrarum insaionura. Pragtnatica dat. id. Aug. CP. imp. dn. Iustiaiani pp. Aug. anno XXVIII. 

pc fiasilii TC. anno XIII. Narsi viro ill. praeposito sacri cubiculi, Antiocho Tiro xnagnifico praefecto per 

Italiam. [a. 554.) 

1 eo — inferente Zachariae) eum (eam V) — inferat 

libri, eumque — inferre Haenel \ pro mutatione AW\ 

pennutationi P B 2 ei] et BIU J cum] oi P | controxerit 

M | idus U \ CP. — pp. om. V \ oonst. PM | dn.l 

dom. nn. PAI\ iutiniano PAf R pp. P] pio pp. M | 

3 pc.] pp. P | basili PM, basil. U \ nc MU) cons. 

P y anno om. M g Cap. 21 exlai in l{ege Romana 

canoniee eompta) foU 172" ubi pott inscr. add. Kap. XXI 

ex fine noucllde | 4 pretio U) prettnm PMl | tatisfaciant 

V B de quo MUl] et quod P | abstulit Zachariae | 5 

materiam abstolissit inueniantar M | iam otn. /1 6 mianctia 

P | pneo M | 7 aliura /1 ab om. M | pnorii P 

|| 9 inucnitur Pl) inueniatur M(J | autenticia P «tcnticia 

31 | contractig P | iolutom libri | 10 et] ut / | 

patri i/| qoi instrumentum / | 12 inueoiendam P\tX 

qnocamque 3/1 13 pertinobant Osenbruqpen | is P] hia 

MU fl 14 subser. om. l die et ann. hW \ 15 «nnonas 

miniatrentur libri \ quam theodericot Mt theudericm U 

\ 16 «olidus M pr. | 17 qoaa Baenel \ nratoribui MP |j 

ente M(J | lolidum M pr.\ 19 pnplicam P | anno et V\ 

aooo P, et anno 3f | 21 iudieet — rel (?) om. U | exercere 

iuuemus P | 22 patiantur 5W\ et om. PM\ 23 reu P 

S Tel om. MU | 24 eompetit petitionea P. condictionc» 

Gothofredus, compactiones Zachariae | puplico P\ tutelo 

P | finnamus P vulg. | 25 possidenti Zachariae olim] 

possidente /i6r« J et U om. i/ P \ 26 fabricaa pablieu 

libri 0 consuitudinem M fl priailegio P\11 puplicarum 

P | albeo P B fortui 3W | sire] aue MU | 28 hisdem MP, 

eisdem V | 29 et om. libri | 31 irtper indictium 4/^32 

unaquaeque MU | 33 temptantibni Ostnbr&ggen] temptantes 

PM g 34 an et cum? g maroatores P\ pro quo» 

i/| pusaint libri135 magnitadincm — ezaminantem /i'6rt; 

eorrexi g 36 mper indiotico M | bonot P\ 37 et om. 

libri | ts.] tp. 311 38 uoluerit tt impediatur P | 39 no- 

•trtm PM \ rolente» Beck] nolentibtu libri g 40 neminem 

libri | 41 prooincia P prouinciae undieis i/|42 oomeandi 

M | dominus P| 41 per hao M \ 45 effectn ilpr.t 

observare PM, eorrexi \ prooarit M | 46 prsgmttioam Pu, 

pragmat M g Const. — Aog. ora. M | CPJ conit. libri | 

dn.] dom. nn. P, doro. dro V | Initiniani] iuitiniau» 

pio P, iuat. pio V \ pp. P\ po. U | 47 basili libri | •*%. 

— cubionli om. V \ anthioco tibri | 48 iUlia libri

LEX PI ) DEBIT0RIBU8 803 App. VIII. IX 

VIII. 

LEX QUAE DATA EST PRO DEBITORIBUS IN ITALIA ET SICILIA. 

In norr.ne domini noBtri lesa Christl Imperator Caesar Flavins Iuatinianus Alamaunicus Gotbicus Francicus 

Gennanicus Uuandalicus Africauus pias ielix inclytua victor ac triuuiphator 

(eemper) Augustus Narsi Fanfronio et senatui. 5 

Cu B semper decursio barbarici temporis in novarum rerum * • • et veteribus legibus occasionem 

praebeat promulgandis, geueralibus hominum difficultatibus communi remedio subvenire necesae est. Uuifcrsae 

qu dem Italiae nos oblatae preces generaliter commoveruut, feneraticiis pecuniia reddendis aliquod 

iana anntte.e postulantes remedium, ne per commuQea culamitates et reditibus propriia fraudeutur et dobiti 

inpossibili solutioni Buccumbant. Talibus itaque precibus annuentcs cr 

multos annos. Dat X. k. Octobria Chalcedone imp. du. Iustiniani Aug. anno XXXII. pc.Fl. Basilii 

>c. auno XVII. ind. VII. [a. 55b.] 

App. VIII txtat in Vindob. 2160 in appendice Iuliani, ex quo tdidit Hiener Zeitschr. f. gtsch. Reehtsw.VZb2ss. 

App. IX exlat in Iuliuni eodice Utinensi f. i)2 T pott eorttL VI, tx quo tdidit Uaenel Ber. d. Sachs. Get. 1852 

p. 75 tt lulian. 'p. 225. . ; , . 

2 Ix cod. | 3 Alamannicus Kroll] alanicus cod. | 4 sionem, quae fuit anno 555 | 25 gotticus cod. ( genna- 

guandalicus cod. \ 6 in] intuita Zachariae; lacunam statui nius eod. m. 

| Yetcribus (non sanum)] vetcris iuris Zac.hariae | 7 praebeant 

cod. | 8 nos] nobis Zachariae jj oblate cod. |] 9 annuere 

Kroll\ rcnuere cod. inTenire SkuUch \ reditum — 

fraudetur — solutiouem succumbeat eod. | 11 per add. 

Beck, praesente lege Zuchariae | 12 data cod. |j 13 medietatis 

cod., corr. Zachariae interpunctione ante st tublata 

| 14 usuras cod. \ a die Zachariae] audict cod. | in 

add. Zachariae H 15 ocssantem cod. || si qua utrum cod., 

corr. Beck \ 16 oonueniri eod. 8 17 pignera cod. | 18 

solatio cod. | pignerum cod. Q ratam porttonem — partem 

cod. | 19 datorum Zachariae] actorum cod. 8 pignenim 

cod. | oocasionem cod. Q tempori» addidi, barbaricae (incursionis^ 

Zaehariae j suppremere cod. | 20 comprobare 

cod. B pigncra eod. fl 21 necessitate — faoiente Zachariae; 

an necessitatcm — augeotes ? g usura cod. | 22 augmentum 

cod. | 23 data est lex paulo post Francorum inva- 

1 J bandalicns cod. m l , u «r b ra 1 J alTricanus 

cod. U 26 triumfator eod. | africa cod. ( 28 repetitiunes 

cod. j| oolonas uel rusticaa cod., possis etiam (coluuos 

rel rusticos) vel oolonas rel rusticas || 29 tnonstratur 

cod. I| 31 >acros apices] ut app. VI \ promulgare cod. \ 

deberc rod. | tusticorum cod. m l g 32 aflricanU cod. |j 

33 sullam cod., nulli Zaehariae | tatn in riru quam 

Kroll] in uiris tam cod.f in Tiris aut Zachariat | 35 

deo] domino cod. || quo a tempore Kroll) quia tempus 

eod., quo tempore Zachariae | 36 protelas cod. \ 39 nullam 

prescriptionem eod. | 40 sed] ted et Zachariae non 

male I 41 repetitione» cod. \ 42 feriendi cod.,corr. Zachariae 

g 43 subscr. octubrii calcedona imp. doun iustinbno 

eod. | XXXII Zachariat] XXII? cod. ,,palluit 

numerus" I po.l cons. cod. I baaili uo. anno XVI indo. 

Ylleod.

INDICES. 

i. 

NUMERI VULGARES CUM EIS COMPARATI QUI SUNT IN 

ZACHARIAEI EDITIONE. 

Vulgo 

/- 

II- 

III- 

IV- 

V— 

VI- 

VII- 

VIII- 

IX- 

X- 

XI- 

XII- 

Zach. IXX 

XIV 

XI 

XIII 

XII 

XV 

XVI 

XVII 

xvm 

XIX 

XXII 

wV/ii-XXXVIU 

XIV— 

XV— 

XVI- 

XVII- 

XVIII- 

XIX- 

XX— 

XXI— 

XXII- 

XXIII- 

XXIV— 

XXV— 

XXVI- 

XXVII- 

XXVIII— 

XXIX- 

XXX- 

XXXI- 

XXXII— 

jrxxun 

XXXI Vf~ 

XXXV— 

XXXVI- 

XXXVII- 

XXXVIII— 

XXXIX— 

XL- 

XLl— 

XLII- 

XIIII— 

XLIV- 

XLV— 

XLVI— 

XLVII— 

ALVIII— 

XXXIX 

XXXV 

XXXVI 

XXI 

XLII 

XLIII 

XLVI 

XLVH 

XLVIII 

XL 

XXIII 

XXIV 

XXV 

XXVI 

XXXI 

XXXII 

XLIV 

XLV 

XXIX 

W V 

AAA 

XXVII 

VIII 

JLXXIV 

XLI L 

LI 

LII 

LVI 

LX 

LXI 

LXII 

LXIII 

LXVl 

LXIV 

Vulgo Zacb. 

XLIX— LXV 

L— LXVI 

Ll- LXVIIl 

III— LXIX 

LIII- LXXI 

LIV- LXX 

LV— LXXII 

LVI- LXXIV 

LVII— LXXIII 

LVIIl- LXXV 

LIX— LXXVI 

IX- LXXVII 

LXI— LXXVIII 

LXII- LXXX 

LXIII- LXXXIV 

LXIV— LXXXllI 

LXV— LXXXV 

LXVI— LXXXVI 

LXVII—LXXXYll 

LXVIII—LXXXVM 

LXIX— 

LXX— 

LXXI— 

LXXII- 

LXXlll- 

LXXIV- 

LXXV— 

LXXVI- 

LXXVII- 

LXXVIII- 

LXXIX- 

LXXX— 

LXXXI— 

LXXXIl- 

LXXXUI— 

LXXXIV— 

LXXXV— 

LXXXVl— 

LXXXVII— 

LXXXVlll— 

LXXXIX— 

XC— 

XCI— 

XCII- 

XCIII— 

xciv— 

xcv- 

XCVI- 

LXXXIX 

XC 

XCI 

XCII 

XCIH 

XCIV 

LXXIX 

XCV 

XXVIII 

XCVII 

XCVIU 

XCIX CI 

CII 

CIV 

cv 

CVHI 

CUI 

CVI 

cx 

CXI 

cxu 

CXUI 

CXIV 

cxv 

CXVI 

CXVII 

cxvm 

Vulgo 

XCVII— 

XCVIII- 

XCIX- 

0— 

Cl- 

Cll- 

CIII- 

CIV- 

cv- 

CVI— 

CVII- 

CVIII— 

CIX- 

cx~ 

CXI- 

CXII- 

CXIII- 

CXIV— 

Zach. 

CXIX 

cxx 

CXXI 

CXXII 

CIX 

LIII 

LIV 

LXXIX 

LXXXI 

CXXIV 

CXXVI 

CXXVII 

CXXIX 

CXXVIII 

cxxx 

CXXXI 

CXXXIV 

CXXXIII 

cxv— CXXXVI 

cxvi-cxxxvm 

CXVII— 

CXVIII— 

CXIX— 

cxx— 

CXXI— 

CXXII— 

CXXIII— 

CXXIV— 

cxxv- 

CXXVI— 

CXXVII- 

CXXVIII— 

CXXIX- 

cxxx- 

CXXXI— 

CXXXII- 

CXXXIII- 

CXXXIV— 

cxxxv— 

CXXXVI— 

CXXXVII— 

CXXXVIII— 

CXXXIX— 

CXL— 

CXLI— 

CXLII— 

CXLlll— 

CXLIV— 

CXLI 

CXLIII 

CXLV 

CXLVIII 

XX 

CXLVI 

CLV 

CLIII 

CXLIV 

CLVI 

CLYII 

CLII 

CLIX 

CL 

CLI 

CXLVII 

c 

CLXVI 

CLXVII 

XLIX 

CLXXIV II 

Lvm 

om. 

CLXXI 

CLXX 

CLXXIII 

om. 

Vulgo 

CXLV- 

CXLVI- 

CXLVII- 

CXLVIII- 

CXLIX- 

CL— 

CLI- 

CLII- 

CLIII- 

CLIV- 

CLV- 

CLVI- 

CLVII- 

CLVIII- 

CLIX— 

CLX- 

CLXI- 

CLXII- 

CLXIII- 

CLXIV- 

CLXV- 

CLXVI— 

CLXVIl- 

CLXVIIIed.Ied.IIed.IIIed.IVed. 

V— 

Zach. 

CLXI 

CLXII 

CLXIII 

om. 

om. 

CLXXIII 

III 

IV 

CXXXV 

LVII I 

CXXV 

CXXXIX 

CXLIX 

CLXV 

VII 

om. 

cvu om. 

om. 

LXXXII 

om. 

om. 

om. 

XVI 

V 

XXXIII 

LV 

CXXX 

ed. VI- CXLVI 

ed. F//-CXXXVII 

ed. VIII- CLVIII 

ed.IX- LIX 

td.X- VI 

ed.XI- CLXXII 

ed.XII- XXXVII 

ed.XIII- XCVI 

app. I— CXXIII 

app. II— CXXXII 

app.lll- CXL 

upp.IV- CXLII 

app. V— CLIV 

app. VI- CLX 

opp.VII- CLXIV 

avp. VIII— CLxvnr 

app. IX— CLXLX

II. 

ORDO AUTHENTICI ET CORPORIS 168 

COMPARATUS. 

NOVELLARUM 

uth. 

1 

2 

3 

4 

5 

6 7 

8 

9 

10 

11 

12 

Ib 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

23 

24 

25 

26 

27 

28 

29 

30 

31 

32 

33 

34 

Nor. 

I 

II 

III 

IV V 

VI 

VII 

VIII 

IX XXI 

XII 

XIII 

XIV 

XV 

XVI 

XVII 

XVIII 

XIX 

XX 

XXI 

XXII 

XXIII 

XXIV 

XXV 

XXVI 

XXVII 

XXVIII 

XXIX 

XXX 

XXXI 

CII 

CIII 

cv 

Auth. 

35 

36 

37 

3S 

39 

40 

41 

42 

43 

44 

45 

46 

47 

48 

49 

50 

51 

52 

53 

54 

55 

56 

57 

58 

59 

60 

61 

62 

63 

64 

65 

66 

67 

GS 

Nov. 

XXXIII 

XXXIV 

XXXV 

XXXVI 

XXXVII 

XXXVIII 

XXXIX 

XL 

XLII 

XLIII 

XLIV 

XLVI 

XLVIII 

XLVJI 

L 

U 

LII 

XLV 

LIII 

LIV 

LV 

LVI 

LVII 

XLIX 

LVIII 

LIX 

LX 

LXI 

LXXV—CIV 

LXII 

LXIV 

LXIII 

LXV 

LXVI 

Auth. 

69 

70 

71 

72 

73 

74 

75 

76 

77 

78 

79 

60 

81 

82 

83 

84 

85 

86 

87 

83 

89 

90 

91 

92 

93 

94 

95 

96 

97 

99 

99 

100 

101 

102 

Nov. 

LXVII 

LXVIII 

LXXI 

LXX 

LXIX 

LXXIV 

LXXII 

LXXIII 

LXXVI 

LXXVII 

LXXVIII 

LXXIX 

LXXX 

I.XXXI 

LXXXII 

LXXXIII 

LXXXIV 

LXXXV 

LXXXVII 

LXXXVIII 

LXXXIX 

XC 

XCII 

XCIV 

XCI 

xcv 

XCVI 

XCVII 

XCIX 

c 

XCVIII 

XCIII 

CI 

cvu 

Auth. 

103 

104 

105 

106 

107 

108 

109 

110 

111 

112 

113 

114 

115 

116 

117 

118 

119 

120 

121 

122 

123 

124 

125 

126 

127 

128 

129 

130 

131 

132 

133 

134 

NOT. 

CVIII 

CIX 

CX 

CXI 

CXII 

CXVI 

CXIV 

CXIII 

cxv 

CXVII 

CXVIII 

CXIX 

cxx 

cxxv 

CXXIV 

cxxx 

CXXXI 

CXXVII 

ed. VIII 

CXXIX 

CXLV 

CXLVI 

CXLVII 

CLIX 

CXXXIV 

LXXXVI 

CVI 

CXXXII 

CXXXIII 

CXLIII 

CXXVIII 

CXXIII

III. 

INDEX CONSTITUTIONUM AD TEMPORIS ORDINEM 

REDACTUS. 

Variam lectionem non aduotavi nisi maxime necessariam. 

Circa a. 512 

CLXVllI. Zoticuspr.pr. Or.lohannipraesidiCypri. 

a. 521-523 

CLXVI. Demosthenes pr. pr. etc. Fl. Ortalino praei 

sidi Lydiae. 

a. 533 

CLV. Belisario magislro militum. 

1). k. Febr. CP. dn. lustiniano pp. Aug. (III.) cos. 

Ante kal. Iun. a. 534 

10 CLI. lohanni pracfeclo praetorio Orientis ilcrum. 

Dat. XVII. 

a. 534 

CLIl. Iohanni pr. pr. Or. 

D. k. lun. CP. dn. Iustiniano pp. Aug. (IV.) et 

15 Paulioo vc. coss. 

Iuter prid.k.Mai. a. 531 et XVII. k.Mai. a. 535 

cd. 11 Iohanni pr. pr. Or. 

Ante XVII k. Mai. a. 535 

CXXXVllI. Hermogeni magistro officiorum. 

20 a. 535—536 

cii. IV. lohanni pr. pr. Or. 

CLIV. Fioro comiti sacrarum rerum privatarum. 

CXXXIX. Floro com. rer. priv. 

a. 535 

25 1. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. k. lan. CP. Bclisario yc. cons. ind. XIII. 

XXXVI Salomoni pr. pr. Africae. 

Dat. kal. Ian. CP. Belisario vc. COQB. 

II. Rermogeni mag. off. 

SO Dat. XVU. k. April. CP. Belisario TC. cons. ind. 

XIII. 

IV. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. XVII. k. April. ind. XIII. Flavio Belisario 

vc. cons. 

35 VI. Epiphanio patriarchae CP. 

Dat. XVII. k. April. CP. Bclisario vc. cons. 

III. Epivhanio palriarchae CP. 

Dat. XVII. k. April. CP. Belisario vc. cons. 

V. Kpiphanio palriarchae CP. 

40 Dat. XVI. k. April. CP. Belisario TC. cona. 

CXXXVI. Strategio comili largilionum. 

D. k. April. CP. Belisario vc. cona. 

IX. lohatmi patriarchae Romae. 

Dat. XVIII. k. Mai. CP. Belisario cons. 

1 XI. Calelliano archiepiscopo Primar. Iustinianae. 45 

Dat. XVIll. kal. Mai. Bclisario vc. cons. 

VII. Eviphanio patriarchae CP. 

Dat. XVII. k. Mai. CP. Belisario vc. cons. 

VIII. Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XVII. k. Mai. CP. Belisario vc. cous. 5» 

ed. I. Episcopis et patriarchis. 

Dat. XV.(?) k. Mai. CP. Belisario vc. COUB. 

X. tiermogcni mag. off. 

Dat. XVII. k. Mai. CP. Belisario vc. cons. 

CXXI. Arsilio praesidi Tarsi. 55 

Dat. XVII. k. Mai. CP. Belisario vc. cona. 

XVII. Triboniano quaestori sacri palatii. 

Dat. XVI. k. Nai. CP. Belisario vc. COUB. 

XII. Floro comiti rerum privatariun. 

Dat. XVII. k. lun. CP. Belisario vc. conB. 60 

XXIV. Iohanni pr. pr. Or. 

Dat XV. kal. luu. CP. Belisaiio vc. cons. 

XXV. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. lun. CP. BeliBario vc. cons. 

XXVI. lohanm pr. «r. Or. . 65 

Dat XV. k IUD. CP. Belisario vc. conB. 

XXVII. lohnnni pr. pr. Or. 

Dat. XV. kal. lun. CP. Belisario vc. cons. 

XXXV. Triboniano guaestori. 

Dat. X. kal. Iun. CP. Belisario vc. cons. 70 

LXXVII. Constantinopolitanis. 

Dat .... lun. Belisario vc cons. 

iXXXll. Agcrochxo praesidi Haemimonti. 

Dat. XVII. k. lul. CP. Belisario vc. cons. 

XXXIV. Agerochio praesidi Haemimonti. 75 

Dat XVII. k. Iul. CP. Bclisario vc. cons. 

XXXIII. Dominico pr. vr. per lUyricum. 

Dat XVII. k. Iul. CP. Bclisario vc. cona. 

XXVIII. Lohmmi pr. pr. Or. 

Dat. XVII. k. Aug CP. lielisario vc. cona. bO 

XXIX. lohanui pr. pr. Or. 

Dat XVII. k. Aug. CP. Belisario" vc. con8. 

ed. III. Acacio procons. Armeniae(?). 

Dat. X. kal. Aug. Belisario vc. cous. 

85 

XXXVII. Salomonipr. pr. Africae. 

Dat kal. Aug. Cr. Bclisario vc. cous. 

XV. Iohanni pr.pr. Or. 

Dat. id. Aug. CP. Bclisario vc. cona. 

XVI. Anlhhno patriarchae CP. 

Dat. id. Aug. CP. Belisario vc. cona. ind. XIII. 90 

8 III. tuppl. Zach.\ II (kal. Ian. CP. dn. Iustiniano 7«/.», om.e V. | 56 XVII. M. AtL] XVIII. app. lul. [| 

pp. Aug. III. coa.) (i. «. a. 6a3) suppl. Zach. | 14 IV. 58 XVI. k. M\ k. s Ath. fl (>0 XVII. id. iun. M ngo 

snppl. Zaeh. Q 28 fitxa XTJV inaxiiav BiXtaagiov Th(tod.) IM'. xaX. 'lovliiav Ath. p. 'luwiqt Th. VI. idua octubs. c 

|1 M XVII. k. Contius e nov. 22 p. 161, 27j XV. k. i/ Bamb. II. \ indio. XIIIL add. Bamb. \ «2 XV. kal. Iun. 

Xll. k. Ath. e k. Jut. fl tvS. •/ Ath.\ ivt. y Th. (1 33 M f lul.*] JtQO »«'. xaX. *IovXlmv Ath. k. lun. lul." /*• 

XVII. k. AprU. M Ath. M.«] kal. April. Iul. cett. XVII. *lowitp Th. | 06 XV. k. lun. M e] xrpo ti. xaX. iav- 

k. Iul. e 8 36 XVIL k. M\ k. Iui c Ath. Th. xaX. iavv. A vovaQ. Ath. kal. luniaa lulJ"* \ G8 XV. kal. Iun. Me 

G inantas Bthcapiov xal EvtQoniov Ath. {Th.)y tim. A IuL*\ nqo »•'. xaX. iavovaq. Ath. kal. Iun. Iul." J 70 

|J3S XVII. k. M\ &' xaX. Ath., k. 7u/.« e | 40 XVI. X. kal. lun. U Neob.] XVI. kal. iunia» lul. 

M\ XIII. s R, XII. s Damh. «j' Ath., om. JuL fl 42 

basil. lul* I 44 XVIll. kal. Bamb^ 11) VIIII. kl. luh* 

kul. /u/. al. VI idus Neob. firjvi ftatq> rj Ath. fir]v\ ftatot 

Th. (et ila temper) R 46 XVIII. Neob.} VI. M. % 49 XVII. 

k. M Ath.) XVlll. k. s Bamb. 11 k. e Vlul. \ ivS. ft 

add. Ath. Th. | 50 XVII. k. xnai. ifp. 78,17] XVI. k. ma. 

A\I p. 80, 41 XII. k. Mai. r p. 78,17 XIII. k. Mai. e 

P S8, 41 k. april. lul? april. lul* B 52 XV. k. Mai. 

Schotll\ XV. k. april. 3/, et XII. el XIII. et XIV. k. 

Mai. e 1 54 XVII. 21 /«/.*] XVIII. f 'liamb. II VII. 

6 ITQO I xaX. 

tovXitov Ath. /*. iovXlq? Th. XV. kal. Iun. Zach. \ VI 

Subscr. rtMtituta e Th. | 74 XVII. k. Iul. [Alh.)] XV. 

k. uali 3/ | ftera t. vnaxiiav BiXioaolov Th. | 76 

XVIII. k. iul. Iul» V. kal. mart. T u. iovX(q> fina x. 

vn. BiX. Th. 8 80 XVII. k. c Ath.] XV. k. M k. /«/.» 

1182 XVII. * 7«/.»] XV. J/,/3' Ath. VI. lul.« | 84 X. 3/] 

XVII. Zach. R 86 XVII. kal. Zach. fl ftexa T. Inar. B*L 

Th. | 88 id. g Ath.) XVI. id. M \ 90 id. g) XVI. id. M 

XIII. kl. 7«/.» xaX. Ath.

ed XII. Iohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. kal. Sept. CP. Belisario vc cons. 

XIII. Constantinopolitanis. 

Pat. id. Octobr. CP. Belisario TC. cons. ind. XIV. 

5 XIV. Constantinopolitanis. 

Dat. k. Dec. CP. Belisario TC. cons. 

a. 53G. 

XXIII. Triboniano mag off. et quaest. 

Dat. III. DOD. Ian. (JP. post cous JJelisarii vc. 

10 XXXVIJI. Iohanni pr. pr. Or. 

l>at. XV. k. Mar. Cl\ post cons. BeliBarii vc. 

XVI11. lohanni pr. pr. Or. 

Pat. k. War. CP. post cons. Belisarii vc. 

XIX lohanni pr. pr. Or. 

15 Dat. XVI. k. April. CP. post cons. Belisari vc. 

XX. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. April. CP. pc. Belisarii TC. 

XXI. Acacio procons. Armeniae. 

Pat. XV. k. April. CP. pc. Belisarii TC. 

20 XXII. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. April. CP. pc. Belisarii tc. 

XXX. Inhanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. kal. April. CP. p. c. Belisarii TC. 

XXXI. lohanni pr. pr. Or. 

25 Dat. XV. k. April. CP. p. c. Belisarii YC. 

XXXIX. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. kal. Mai. CP. p. c. Belisari tc 

XL. Peiro archiepiscopo Hierosolymorum. 

Dat. XV. k. Iun. CP. p. c. Beiisarii vc 

30 XLI. Dono quaestori exercitus. 

XV. kal. lun. ind. XIV. p. c. Belisarii. 

CII. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. VI. k. lun. CP. p. c. Belisarii TC. 

CIII. Iohanni pr. pr. Or. 

35 Dat. k. lul. CP. p. c. Belisarii TC. 

XLII. Menae patriarchae CP. 

Dat. VIII. id. Aug. CP. p. c. Belisarii TC. 

XLVl. lohanni pr. pr. Or 

?Dat. XV. k. Sept CP. p. c. Belisarii TC. 

40 a. 537 

XLIII Longino praef. urbi. 

Dat. XVI. k. lun. CP. p. c. Belisarii TC. anno II. 

XLIV. Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XVI. k. feept. CP. p. c. Belisaril TC. anno 

45 secundo. 

XLV. Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. Sept. CP. p. c. Belisarii TC. anno II. 

XLVIII. lohanni pr.pr. Or. 

Pat. XV. — " k. Sept. ~ t.CP.p. CP. p. c. Belisarii vc. anno II. 

50 XLIX. Iohanni pr. at. k. Oct. CP. imp. do. Iustiniani pp. Aug. 

anno XI. p. c. lielisarii vc. auno II. 

LV. Menae patrinrchae CP. 10 

Dat. XV. k. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

aniio XI. p. c. Belisani vc. anuo 11. md. 1. 

LVII. Menae patriarchae CP. 

Dat. XV. k. Nov. CP. irap. dn. Iustiniani pp. 

Aug. anno XI. p c. Bclibarii vc. anno 11. 75 

LVI. AJenae patriarchae CP. 

Dat. III non. Nov. CP. imp. dn. Iugtiniaui pp. Aug. 

anuo XI. p. c. Belisan vc. antio 11. ind. 1. 

LVIM. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. III. non. Nov. CP. imp. dn. Iustiniaoi pp. 90 

Aug. anno XI. p. c Belisari vc. anuo II. 

LIX. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. 111. nou. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 

Aug. anuo XI. p. c. Belisarii vc. anno 11. 

LX. Iohanni pr.pr. Or. 85 

Dat. k. pec. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Ang. 

anDO XI. p. c. iiensarii TC. anno II. 

LXI. lohanni pr. pr. Ur. 

Dat. k. Dec. CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XI. p. c. lielisarii vc. (anno II.) 90 

LXXV {=» (JIV). Triboniano quaeslori sacri palatii. 

(L)at. ... Dcc. CP. imp. du. lusttuiaui pp. Aug. 

anno XI. p. c. Belisarii TC. anno II.) 

LXIl. lohanni pr. pr. Or. 

l>at. kal. lanuariis CP. imp. dn. IuBtiniani pp. 95 

Aug. anno XI. p. c. Belisarii vc. (auno II.) 

CV. Slrategio comitt sacr. largitionum. 

Dat. V. k. lan. GP.

10 

15 

20 

25 

a. 538—539 808 

LXVI. Johanni pr. pr. Or. et consuli. 

Dat. k. Mai CP. imp. dn. Iustiniani 

anno XII. Iohanne vc. cons. 

LXVIl. Menae pairiarchae CP. 

pp. Aug. 

Dat. k. Mai CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anii XII. Iobanne vc. cons. 

LXVIII. lohatmi pr. pr. Or. et cons. 

JDat. VIII. k. Iun. CP. imp. dn. lustiniani pp. 

Aug. anno XII. Iobanne vc. cons. 

LXIX. Constanthwpolitanis. 

Dat. k. Iun. CP. imp. tln. Iustiniaiii pp. Aug. 

anno XH. Iohanne vc. cdns. 

LXX. lohunnl pr. vr. Or. et cons 

Dat. kal. lun. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug 

auno XII Iobanne vc. cons. 

LXXl. lohinim pr. pr. Or. et cons. 

Dat. k. Iun. CP. imp. dn. Iustiuiani pp. Aug. 

anno XII. Iobanne vc. cons. 

LXXII. Iohannijor. pr. Or. et cons. 

Dat. k. Itin. CP. nnp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XII. Iobanne vc. cona. 

LXXIII. Iohanni pr. pr. Or. et eons. 

Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 

Aug. anno XII. Iobanne vc. cons. 

LXXIV. lohanni pr. pr. Or. et cons. 

Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. Iustiniam pp. 

Aug. anno XII. Johanne vc, cons. iud. I. %ov 

&fiu/ iuiovt. 

LXXVI. Iohanni pr. pr. Or. et cons. 

30 Dat id. Oct CP. lmp dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XII. Iobannc vc cons. iud. II. 

Post VII. id. Mart. a. 538 

CLXV. Dominico pr. pr. lUyrici. 

Inter k. Sept. 538 et k. Sept. 539 

35 ed. XIII. Iohanni pr. pr. Or. 

a. 53» 

LXXVIII. Iohanm pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. Febr. CP. imp. dn. luBtiniani pp. 

40 

Aug. anno XII. Apione vc. cons. 

LXXIX. Menae palriarchae CP. 

Dat. VI. id. Mart. CP. imp. dn. IuBtiuiani pp. 

Aug. anno XII. Apiono vc. cons. 

LXXX. lohanui pr. pr. Or. 

Dat VI. id. Mart. CP. imp. dn. IuBtiniani pp. 

Au?. anno XII. Apiono vc. cons. 

CXXXIII. Johanni pr. pr. Or. {MenaeV 

Dat. XVII. k. Apr. CP. vot 

Ath. | 38 XV. k. febr. 3/] xaX. ytpp. Ath. p. ?$fifovagtif 

Th. kal. Sept. e | 41 VI. 3/] V. f (jiaqr. 

v. L aiSoie fitiiais Ath.) | 44 VI. id. Mart. Biener] VI. 

id. Mai. e VII. id. mai. Af fi. paoily Ath. Th. | 47 

XVII. k. apr. 3/] III. id. Mart. c & vSvcoy paQt. Alh. 

ft. tiapilt? Th. VII. C | fiaaiXtlas V. TO tv (v. L tf) 

Ath. aolus | 50 XV. MAth.] X. p (kaL madii F) | 53 

dat. XV. celerii om. 3/1 frtt iff Th. \ 55 Subscr. om. 

3/ Juh, e eodice ignoto ed. Pithoetu, congruunt Ath. 

Th. e (qui (q dat Apione p TO. COSI.) ) | | 58 Ion. r Ath. Tk ] 

«pr. J/| 61 XV XV. om. ll lul.?, k k. om. M M, p. *lXi *lovXiy Th Th. 

\ xb i? Ath. | 64 Om. 3/. n(0 tff xuX. (om. Iow.) 

Ath. k. Iun. /«/.** | 67 nq6 «' (v. /. it) tiduv {v. l. xaX.) 

pp. 

LXXXVI. Dat XV. k. Mai. imp. dn. Iustiniani 55 

Aug anno XIII. Apione vc. cons. 

LXXXIII. Iohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XIII. Apione vc. cons. 

LXXXIV. Iohanni vr. pr. Or. 60 

Dat. XV. k. Iun. CP. imp. dn. IuBtiniani pp. Aug. 


LXXXVII. lohanai pr. pr. Or. 

Dat. XV. k Iun. Septiuio inip. dn. Iustiniani Aug. 

anno XIII. Apione vc. cous. 65 

CLXII. Domimco vr. pr. Jllrjrisi. 

D. V. id. Iun. CP. lmp. dn. Iustiniani pp. Aug. 

anno XIII. Apione vc COD3. 

LXXXV. Basilidi mag. ojf. 

Dat. VII. k. Iul. Chakedonc imp. dn. lustiniaui "JO 1 

pp. Aug anno XIII. Apione vc. cons. 

I. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. k. Aug. CP. irap. dn. luatiniani pp. Aug. 


LXXXVIII. Iohanni pr. pr. Or. 75 

Dat. k. Scpt. CP. imp. dn. Iastiuiatii pp. Aug. 


LXXXIX. Iohanni pr. pr. Or. 

Dat. k. Sept CP. imp. da. Iustiniani pp. Aug. 

anno XIII. Apione vc cons. 8» 

XC. lohanni pr. pr. Or. 

Dat. k. Octob. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 


XCI. Iohanni pr. pr. Or. 

Dat. kal. Oct CP. (iinp. Iustiniani anno XIII. 85 

Apionc TC. cons.) 

XCII. Johanni pr. pr. Or. 

Dat. VI. id. Oct. (CP. imp. dn. Iustiniani pp. 

Aug. anno XIII. Apionc TC. cona) 

XCIII. Iohannipr. pr. Or. 90 

Dat. V. id. Oct.

Dat. XIII. k. Ian. imp. du. Iustiniaai pp. Aug. 

snno XIII. Apione vc. cous. 

C. 'Iohanni pr. pr. Or. 

Dat. XIII. k. jan. CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. 

5 Aug. anno XIII. Apione vc. coos. 

Post V. id. Iun. a. 53!) 

CLVI. 

a. 540 

app. I. Dominico pr. pr. Iltyrici. 

10 Uat. VII. itl. April. GP. imp. du. Iustiniani Aug. 

anno

a. 545—575 

Dat VIII. id. Iim. CP. imp. dn. Iustiniaai pp. 

Ant. anno XIX. p. c. Basilii vc. anno IV. 

ind. VIII. 

a. 546 

« CXXIII. Pelro pr. pr. Or. 

Dat k. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani pp- Aug. 

anno XX. p. c. Basilii vc. anno V. ind. IX. 

CXXVI. Theodoto pr. pr. 

IV. 

PROSOPOG APHIA NOVELLARUM. 

Ubi numerus tantum novellarum positus est, inscriptioncs aut subBcriptiones intellegendae sunt 

'Ayantjxos pontifcx Roraanus: nov. XLII p. 264, 2. 

*Ay*QotX toe t"ox a)v Aintnorxov -rijs 0pnxrji mcnse 

lunio a. 535: nov. XXXII et XXXIV*. 

ASSaloe fTtapxos ngntxwglmv a. d. XVII. kal. Iul. 

a. 551: nov. CXXIX. 

*Axnxios av&cTtazot sJofteriae mcnsc Martio a. 530: 

nov. XXI, XXXI p>236, l (cf. ad ed. III). 

J AXtfcavSooi 6 ivSoôxnxos (Xaungoxaxoi VOCatur 

p. 736, 2'.)) Ilierii filius nov. CLIX p. 736, 14. 

p. 740, 12. 

"!Ale£av§goe advocatns iudex nonrinatur a. d. VI. 

id. April. a. 539: nov. LXXXU p. 401,30. 

lAv aivlioi, vir spectabilis et advocatus fisci, iadex 

nominatura. d. VI. id. April. a. 539: nov. LXXXII 

p. 401, 24. 

*Avi>gim jrgeofivxsgos et anoxgicingtos Thcssaloniccnsis 

prid. id. Dec. a. 541: nov. CLlll. 

"A v !} t ii ot vg%ttTiioxo7cot et oixovuevixbs nnxginpy/;e 

mcnse Aug. a. 535: nov. XVI cf. noy. XLII 

p. 263, 25. 

Ânitav (Annitav) v. C. consul a. 539: nov. LXXVIII 

etc. (cf. ind. III). 

'Anntrov o itigiflXenxos, ex advocatis fisci, ungtSgos 

Marcelli iudicis mense Aprili a. 53!): nov. LXXXII 

p. 402, 20. 

Apraceraius(?) pracf. pract. Illyriae Attilanis temporibus: 

nov. XI p. U4, to. 

'Aodaftovgioe o jijs ivSoôv urr^ftr^t nov. CLIX 

p; 736, 27. 

— inaexoe TigaiTatgiav k. Sept. a. 548: nOT. 

CXXVll.— a. d. XV. k. Oct. a. 548: ed. VIII. — 

incerto tempore: nov. CLXVII. 

iaagioe v. c. OTQarTjyoe kal. Fobr. a. 533: nor. 

CLV.— consul anno 535: nov. 1 etc. (cf. ind. III). 

Q ivSot-oTaro:, cx praef. urbis, olim Magnaa 

Gracciae et urbis Alcxandriae administrator, 

iudcx constituitur a. d. VI. id. April. a. 539: 

nov. LXXXII p. 402,7. 

xoiQ advocatus iudcx norainatur a. d. VI. id. 

April. a. 5W: nov. LXXXII n. 401, 33. 

Eonus quaestor oxercltus a. d. XV. kal. Iun. a. 536: 

nov. XLI. — lial. Sept. a.-537: nov. L. 

Gabriclius pracfcctus urbi a. d. XV. kal. Ian. 

a. 543: nov.CXXVff. 

reg/iavve, ajib vndiiov xai TiatQlxioi, axgaxrjyoi 

xov &tlov 7iQaioivxov &. d. XV. k. April. a. 536: 

nov. XXII p. 1S6, 43. 

uip$6fltvdoS 6'naa%os xtiiv if,i £a) 7Tontro>Qlojv a. d. 

VI. id. Febr. a. 553: nov. CXLV. CXLVL— a. 

d XII. kal. Iun. a. 563: nov. CXLIII.^ 

'A^taroxparns o tXXoymfnaroi nmr,? irts Ayqo- 

SKSUOIV nvXtots nov. CLX p. "44, 4. 

'AâiXiot npxotv Tapoov a. d. XVII. kal. Mai. a. 535: 

nov. CXXI. 

'Aaxlijntos, axQivtnQio: rr,i xara T^V lat ajonrr;yiSot 

agxrfi mense Iulio a. 514: nov. CLVIII 

p. 735, 7.^ 

ui i ^Bvtia »J Xafijtoororrj, Scrgii uxor, kal. Fcbr. 

a. 533: nov. CLV p. 731, -. 

JBnatXiSfje anb vnarcov xni nnrgixiot magistcr sacrorum 

olficiorura a. d. XV. kal. Apr. a. 536: 

nov. XXII p. 166,35. — a. d. VI. id. Mart. a. 539: 

noT. LXXIX p. 390, io. — a. d. VII. kal. Iul. 

a. 539: noT. LXXXV. 

DaaiXtoe y. c. consul a. 541: nov. CVII ctc. (cf. 

ind. III). 

Jidooos (fortasse pleno nomJne v vffixiav^ ano 

vnaxoiv *(ti naxgixioi a. d. XVII. k. April. anni 

M5: nor.H. X; incertotemporo: nov.CXXXVHI; 

mortuus anto XV. k. April. a. 536: nov. XXII 

p. 181,21. 

Elyivtos fattQxos ngatxcjgiotv: ed. VIII c. 

Evyivtoe 6 xr/tf drSvgov pvr/irje nOT. CLIX p.736,2J. 

Evyivtot diaconusCpolitanus a. d. III. non. NOT. 

a. 537: nov. LIX p. 319,27. 

Evotfiios Tigtapixtgoi et xtinrjXtagxrfi CpolitanilS 

mcnso Maio a. 535: nov. XL p. 259,10. 

Evaxd&toe iniaxonos x^s TXvi noXtat k. Febr. 

a, 542: nov. CXV p. 534, 31.

Etpoutfiioi agxtsTTtaxoxos GiovzioXitat menseMartio 

a. 535: nov. VI epil. 2. 

i episcopus dcpositus: nov. XLII 3. 

Ertrtpxoe xov 'l?.Xvotxou prid. id. Dec. a. 541: 

nov. CLllI.. 

Heracliua vir reverendissimus mense Oct. a. 511: 

app. II. 

812 

Theodosius memorialis quaestoris a. d.X. kal. Tun. 

SL. 535 ad adiutoris munus evchitur: nov.XXXV S. 

OeoSox os Pxnpzos xiZv xi,i "l£a> nontTiooiiov kal. 

Iun. a. 541: noy. CXI. — IV. id. SepV a. 541: 

nov. CXIL — a.d.X. kal.Sept. a.54l: nov.CXM. 

— kal. Nov. a. 541: nov. CXIV. 

0t66aiQoe Cyzicenus, advocatus, iudex nominatur 

a. d. VI. id. April. a. 531»: nov. LX.XXI1 p. 401,34. 

Tbeodorus diaconus et responsalia ecclcsiae Carthaginiensis 

kal. Aug. a. 535: nov. XXXVII 

p. 244, 27. 

Ocofj-as qui iam in Armenia xnagi&tratum gcsscrat, 

XV. kal. Apr. a. 586 MOfiqs 'lovaxinavd» tertlae 

Armeniae fit: nov. XXXI 2. 

0

813 

Sabbatins memoralis quaestoris a. d. X. kal Tun. 

a. 535 ad munus adiutoris evehitur: nor. XXXV 8. 

Salomon praef. praet Africae kal. lan. a. 535: 

nov. XXXVI. — kal. Aag. a. 535: nov. XXXVII 

cf. nov. LXVI p. 342, IO. 

pfjQ epi8copu8 Theopolitanus sede deicitur: 

nov. XLU 1. 

gye 6 rfjs fxtyaAongenovt ftvr,fi7]S k. Febr. &. 533: 

nov. CLV p. 731. 6. 

2%itpavot 6 negipXenros dux Palaestinae kal. Iul. 

a. 536: nov. Clll p. 498,15.

IURIS CIVILIS - Koeblergerhard.de

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?