Nr, 3 ILI RI A 1974

Aleksandra MANO

NEKROPOLI 1 DYSTË I APOLONISË

(Gërmime të vitit 1962)

Kërkimet ne nekropolin e qytetit të Apolonisë zenë një vend të konsiderue- shëm aë fûshën e studimeve të arkeologjisë antike të vendit tonë. Ato kanë një rëndësi të veçantë, mbasi na lejojnë të zgjerojmë njohuritë tona dhe najapin një tablo më të qartë mbi jetën ekonomike, shoqërore dhe kulturore të këtij qyteti.

Gërmimet e bëra më pare ne nekropolin e Apolonisë prej studjuesve të huaj * kanë qënë mjaft të kufizuara, më tepër të rastit dhe nuk kanë ndonjë vlerë të madhe shkencore, mbasi mungo jnë përshkrime të sakta të varreve të zbuluar dhe të gjetjeve të tyre.

Vetëm mbas çlirimit nën drejtimin e arkeologëve shqiptarë, krahas gërmi- meve ne qytet filluan kërkimet sistematike edhe ne nekropolin e tij.2

Me shumë interes janë sidomos gërmimet e tumës I të ndërmara gjatë vi- teve 1958-1 959 3. Ajo që bie më tepër né sy né të gjitha këto gërmime ësjitë se shumica dërmuese e varreve të zbuluar i përkasin periudhës më të lashtë të jetës se qytetit shekujve VI-IV, si dhe kohës helenistike, ndërsa mungo jnë pothuajse krejt varret e periudhës romake.

Shenjat e para të një riekropoli të periudhës romake dolën ne dritë ne vitin 1962, gjatë punimeve për hapjfcn e kanalit të madh grumbullues të ujrave të kë- netês se dikurshme, Levan-Pojan. Zbulimi i këtij nekropoli paraqiste interes dhe një rëndësi të veçantë për topografinë e historinë e qytetit si dhe për jetën e tij. Nga ana tjetër, meqënëse né historikun e kërkimeve të Apolonisë »deshej për herë të pare një varrezë e gjërë e kohës romake, u morën masa për pezullimin e përkohshëm të punimeve për hapjen e kanalit dhe u vendos që të bëheshin gërmime sistematike ne zonën ku ishin ndeshur varre (fig. 1)

Puniniet për hapjen e këtij nekropoli filluan më 17 gusht dhe zgjatën deri më 10 tetor 19624.