Page 76 - Laudioko berbak / Palabras de Llodio - Felix Mugurutza Montalbán

76
lekuan. Edonola ere, gaztelaniazko conhorte berbatik dator eta hori, halaber, conhortar aditzetik, hau da, confortar horren parekotik. Definizio akade- mikoaren arabera, biek esan nahi dute 'norbaiti adorea, indarra, kemena ematea', hain zuzen ere, jorratzen ari garena.
Edo, bestela esanda, "estoy desconortado" eta 'estoy desconhortado' da eta, muturreraino eramanda, 'estoy desconfortado'. Hala ere, horrek ez du era- gozten konorte berba zalantza barik euskarazko lexikoaren parte izatea, mai- legu linguistikoa izan arren.
Hemos querido traer aquí esta palabra, muy usada entre nuestros mayores, y que hace referencia al 'perder el sentido', 'marearse' y que está relacio- nada con el término konorte, 'sentido, consciencia'. Por ello, entre nosotros, decir "estoy desconortado" equivale a 'estoy inconsciente, mareado'.
Sin embargo no usamos tal cual la palabra que la origina, konorte, muy usada en euskera y sobre todo en su zona occidental, donde estamos. En cualquier caso, proviene en realidad del castellano conhorte, del verbo conhortar y que es mismo que genera confortar. Según su definición académica, ambas son 'dar vigor, espíritu y fuerza a alguien', justo lo que estamos tratando.
Es decir, nuestro "estoy desconortado" no es sino 'estoy desconhortado' o, yendo al extremo, 'estoy desconfortado'.Lo cual no quita para que la palabra konorte forme parte del léxico del euskera, sin duda alguna, por mucho que se trate de un préstamo lingüístico.
DINDIRRI
Gure herrian dindirri hitza erabiltzen da gaztelaniaz ere sudurzuloei darien 'muki garden' eta oso likidoari esateko. "Estar con dindirri", beraz, 'mukia jariatzea' da, sudur estuarekin gaudenean.
Alderdi orokorrei erreparatuta, eta gure udalerriko mugetatik harago, esan dezakegu 'muki jario' hori dela esanahirik hedatuena. Hala ere, izotz- kandelak edo garrangak izendatzeko erabiltzen da, baina baita soinekoen dandarra, animalien adarrak, edozein oihalen piltzarrak izendatzeko ere, hau da, sostengu handirik gabe eskegita dagoen edozer izendatzeko.
Eta dindirri berbaren jatorrizko esanahia den muki likido horretara itzulita eta horrekin lotua, gingirri dugu, dirudienez, aurrekoaren aldaera, baina alde txiki batekin: 'sudurzuloetako hazkura' da. Baina ez dugu euskarazko azken hitz hau Laudioko gaztelanian txertatuta topatu.