O Pai Minho

No meu afán de buscar cousas de calidade sobre o noso río Miño, atopo nada menos que nunha librería de segunda man en Vilanova de Áncora un libro sensacional de  José María Gavinho Pinto e que escribe e moito sobre o río Minho, o noso río Miño.

Este é o libriño do autor.

Contraportada, marabillosa posta de sol, dende a foz do río Miño, en plena desembocadura. Pon por un lado en Portugués "Pór do sol" e polo outro "Lá lonje, na linha do horizonte, o Sol a beijar o mar".

 

Aquí poño o seu artigo que titula "O Pai Minho", unha proba máis do que é o Pai Miño en Portugal e cal debe ser o significado para nosoutros, os galegos,  cando falamos de este río; non é o que moitos pensan que decimos Pai Miño polo grande que é, o maior e máis caudaloso río de Galicia, non é eso. O Pai Miño era en realidade un pai para todos os ribeireños, unha auténtica despensa en tódolos sentidos, un pai que daba sempre de comer de moitas formas.

Vexamos o artigo marabilloso escrito polo portugués José María Gavinho Pinto.

--------------------------------------------

 

O Pai Minho

 

 

     O río Minho, ao longo dos séculos, alimentou sempre com muito peixe os povos das duas margens.

      Era no tempo da Guerra Civil de Espanha.

Fotografía de Eliseo Alonso, sacada do seu libro "Pescadores del río Miño" 1989. Mostra un sáves ou sable do río Minho. Era o peixe máis importante pola súa cantidade.

Nota: o artigo de José María Gavinho non trae fotografías, é un engadido meu para facilitar o lector de España o entender o texto.

 

 

      Os sáveis no rio Minho eram pescados aos milhares;  a pesca era feita de noite e de dia. De noite a arte era o tresmalho, rede de três panos, que só lhe era permitido pescar do pôr do sol até ao romper do dia. Cada barco tinha dois tripulantes e uma rede; os pescadores passavam as noites no rio sempre a remar. O rio Minho era sulcado por centenas de barcos portugueses e galegos que só regressavam a terra quando a noite dava lugar ao dia.

Tresmalhos, rede de tres capas. Dibuxo para axudar a entender o texto.

 

      Com a luz do dia os tresmalhos nâo pescavam porque os sáveis, tal como os homens, viam melhor de dia do que de noite e nâo caíam na armadilha.

        Do nascer ao pôr do sol, era para o aljerife, rede de un só pano e de arrastrar para terra. A pesca do aljerife era feita por cobradas constituidas por dez ou doce barcos com dois tripulantes. Cada cobrada tinha un chefe a quem os outros membros deviam obediência e os representavam perante a autoridade marítima. A pesca era feita nos vários bancos de areia dispersos pelo rio Minho que todos têm o seu nome. Varandas, Morraceira; Grilo; Rovaliceira; Sapinho; Torre e outras mais. Estes portos de pesca eran distriubuídos por sortelo pelas várias cobradas. Cada cobrada sabia o dia que lhe pertencia pescar en determinado posto.

O aljerife. Fotografía de Eliseo Alonso do libro "Pescadores do río Miño"

Insisto que as fotografías son para facilitar o texto.

Fotografía dunha quebrada, sete de eles, pescadores do baixo Miño de Alxarife (aljerife en portugués) son a "Quebrada de los Labucos" todos levan "promesas" polo tanto ese día a pesca superou os 500 sáveis, normalmente de mais de catro kg. cada un. Esos exemplares lévanos para a casa, como regalo. Esta fotografía é do libro Ribeiras del Baixo Miño 1997 de Praxiteles González e repito é para axudar o texto. Espero que non lle pareza mal o autor do mismo máximo cando  utilizo o galego para dar esta explicación. Ante calquera dúbida este é o meu email e retiro ou cambio ou  o que sexa.

 

          Os galegos tinham o mesmo regulamento e acontecía que, portugueses e galegos se juntavam no mesmo posto, fazian un acordo e pescavam em sociedade e no fim da faina a partilha sempre com o melhor relacionamento. Os galegos no tempo de Guerra Civil vinham pescar para o rio fardados de "Raqué-Tês" e cantavam o "Cara ao sol" que era o hino da "Falange". Uma historia no trabalho con algo de pintoresco que me foi contada por um homem filho da vizinha Guardia, residente na Republica Dominicana há oitenta anos. Este senhor emigrou para a Republica Dominicana com catorze anos de edade mas levou na sua mente os nomes de todos os bancos de areia dispersos pelo rio Minho que serviam de postos de pesca de Aljerife. Só ao fim de oitenta anos veio com os seus netos visitar a terra natal. Tinha portanto noventa e catro de idade e como ele tinha gravado na sua mente este acontecimientos!.

Nesta fotografía sacada do libro "Pescadores do río Miño" de Eliseo Alonso están os homes tirando da rede, o aljerife;  neste caso tamén hai un neno.

 

          Os homens puxavam a rede todos agarrados ao mesmo cabo. Eran quinze ou vinte homems, portugueses e galegos, uns á frente outros atrás. Tinham que fazer muita força para trazer a rede para terra a puxar no mesmo cabo, un galego á frente, o português atrás. Ao galego fugiu-lhe um gâs intestinal que fez estrondo, o português virou-se á porrada ao galego, o galego defendeu-se e disse que nâo tinha culpa -fugiu-me-. Perante esta zaragata os chefes das cobradas intervieram e levaram-nos para a Capitania do Porto de Caminha para serem julgados. O capitâo do Porto interrogou os homems, o primeiro foi o galego.

- Entâo diga como as coisas se passaram?

-Fugiu-me senhor comandante, fugiu-me!

-Fugiu-lhe o quê homem?

-Um peido. E o portugués virou-se a mim á porrada e eu defendi-me.

     Depois de ouvir o portugués, o Capitâo do Porto ditou sentença que por ser tâo justa e razoável  o galego passados oitenta anos, ainda recorda: "O portugués vai trés dias para a cadeia; o galego vai em paz porque o cu fez-se para c..."

 

      As lampreias, sáveis e salmôes do rio Minho, tinham a mais alta cotaçao nos mercados e melhores hotéis de Lisboa.

 

 

Volver á río Miño.                  Volver río Miño