Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
<'i*iadero , '••• Plantarlum, semina- Cristal de ro 'a . crystallua ínontanus ; C r u e l d a d , /• Cruedelltas, inhuma-
riuin; he animales, aléndis aniraallbus De cristal, crystalllnus. nltas, sasvitia, ferocía, lmmanltas, acer-
destínatuí locus; adj. fecündus , uber, C r i s t a l i n o , a, adj. Crystalllnus. — bitas, feritas, inclementía; Acción cruel,
feí tnis. En las cristalinas aguas, lvmpharum in crudéle factum. — Todo su ademan anun-
criadilla,/- Testioülus; Raiz, ffu- specülo. Cristalino (parecido al cristal),ciaba crueldad, cmdelltas toto ore emi-
ber; Dim. dé criada, ancillüla. cryatallo similia. cabat. Crueldad que se aplaca pronto,
c r i a d o , ^ " . Famülus; Con otro, con- c r i s t a l i z a c i ó n , /. Instar cryBtálli facilis sasvitia.
íén ua ; t¿ué a 'ompdna, pedisequus; adj. oongelatlo. cruelmente, adv. Cmdelíter,
i i itus , uutrltus, genltua , prodüctua, C r i s t a l i z a r , a. In crystálli for- stevé, inhumanlter, immaníter, acerbé.
eat us. m a m effingére; Cristalizarse, crystáili c r u e n t a m e n t e , udo. Cruénter,
c r i a d o r , a, m. f. Nutrítor, altor, instar congelascéro. cruenté.
nutricíus, alüninus ; El Criador, Dios, c r i s t i a n a m e n t e , adv. Pié, religi- C r u e n t o , a, adj. Cruéntus, cruen-
creatoi, procreator , sator , supremus oso, chriatiauo more, prout chriatianum tátus, sanguinoléntus.
opifex, s u m m u s rerum condítor. decet. C r u j í a , /. (náut). Fori, orum. —
C r i a n z a , / - Urbanitas, civilítas, co- c r i s t i a n a r , a. V. b a u t i z a r . Pasar crujía (loe. fam.), padecer traba-
mitas; La cria d animales, nutrioatlo, c r i s t i a n d a d , / . Christiana relígío; jos, íerürania confici, dolorlbus vexari.
nutritío. — Cuidar de la crianza de al- Obseroancia de ta ley de Cristo, christi- C r u j i d o , m. Stridor; Dar crujido
gún", aliquem educare, instituere. ause religionis observatio. una cosa, atridére.
c r i a r , a. sacar de la nada, creare, c r i s t i a n i s m o , m. Religío christia- C r u j i r , n. Strideo, strido, fren deo.
e intuí*, edúcese: Producir, prodüco, na, fidelíum grex, christiana ecclesia. C r u s t á c e o , a, adj. Crustatus.
parlo, gigno, genero, progigno, próge- c r i s t i a n i z a r , a_. A d mores chris- C r u z , /. Crux; Suplirlo, patibülum,
nero; Alimentar á sus pechos, alo, uu- tianos alíquid efformare. crux, gabalus, furca, auapendlum ; Mor-
trio, laoto; Educar, educo, as, instrüo, c r i s t i a n o , a, adj. Christianus. — tificación , trabajo, vexatío, dolor, m o -
iiiátitño, informo; Ocasionar, parío, Ser buen cristiano , christianis moribus lestia, cruciatus, angor, serümna, al-
ro, occasiónem praráéo. — Criar ti addíctum esse. fiictlo. — Llevar su cruz con resignación,
uno dssde niño, ab incunabülis aliquem C r i s t o , in- Christus. vita? aerümnas patiénti animo ferré. Ha-
educére. Dios los cria y ellos se juntan C r í s t u s , m. Crucis forma alpha- cerse cruces, adrairatione percélli. Ade-
(fam.), siraílis simllem quaarit. Criada beto prasposíta. lante con la crux, eja, age, rumpe moras;
en la milicia desde sus primeros años, C r i t e r i o , ///. Criteríum ; Discerni- macte virtüte eato. De la cruz á la
a pueritla in castris versátus. Joven miento, judicium, discrimen, perspica- fecha, ab initío usque ad finem. Que-
bien eri.ido , bien educado, adolescens cia, mentís vis, acíes. darse en cruz y en cuadro, in sumnvim
optimíi inatitütus. Criar á uno en la C r i t i c a , / . Crisis, judicíum; Con- egestátem devendré, omni spe fraudári.
non <le su padre, aliquem patéruis cerniente á ta crítica, censoríus. C r u z a d a , /. Sacra crucis militia.
artíbus erudire. No en todos los países Criticar, «. Judicíum ferré, ad tru- c r u z a d o , o, adj. Stemmagentilitiura
se -ría de todo, non omnia fert omnia tínara revocare; Censurar la conducta cruce distinctum.
tellus. de alguno, alicüjus mores notare, vitu- c r u z a r , n. Decüsso.
c r i a t u r a , / . Creatura; Niño, infana, perare, reprehenderé, carp ere. C u a d e r n i l l o , ra. Codex; De cinco
parvulus. — Es una criatura, a d m o d u m C r í t i c o , m. Criticus; Et que habla pliegos, scapus ; Añalejo, divini officíi
juvcuia est, puer eat adhuc. 'Todas las con afectación, stili cultióris affectátor; recitándi ordo.
criaturas publican el poder de Dios, quffl- adj. Perteneciente á la critica, criticus, c u a d e r n o , tn. Codex.
cümque croata sunt Dei potentíam prje- censoríus. — Dias críticos (med.), cri- C u a d r a , /. Aula; Caballeriza, sta-
dlcant, enarrant. BÍmi dies. bülum.
C r i b a , /» Cribrum, vannus; Estar c r ó n i c a , / . Qhroníca, orum, chro- c u a d r a d a m e n t e , ado. A d a m u a -
tomo una criba, rem multiforem esae. níci libri, annales. sim, exácté, apté, accommodáte, ap-
c r i b a r , a. Cribro, vanno excérno. C r ó n i c o , a, adj. Chronicus. posíté.
C r i m e n , m. Crimen, seelus. com- C r o n i c ó n , ut. Breviora chroníca. C u a d r a d o , a, adj. Quadratua; V.
mi--um, nefas. — Era un crimen para c r o n i s t a , m. Chronicorum scriptor. p e r f e c t o : m. V. t r o q u e l ; La labor
ellas, ó entre aquellas gentes, nefas'erat C r o n o g r a f í a , /. Chronographía. en las medias, tibialia conua.
more eorum. Crimen de tesa r/tajestad, c r o n ó g r a f o , m. Chronographus. c u a d r a g e n a r i o , a, adj. (¿uadra-
majeatátis crimen, crimen perduellidnia. c r o n o l o g í a . /. ehrou-ología. genarlua.
En '¡ue eri me/i no has tenido parte f quod c r o n o l ó g i c a m e n t e , ado. Chro- c u a d r a g e s i m a l , adj. Quadrage-
acelus a maníbus u n q u a m tuis abfüit? nologicé. BÜnalis.
C r i m i n a l , adj. Criminaüs, crimi- C r o n o l ó g i c o , a, adj. Chronolo- euadrangular, y
noaua; El que por costumbre acrimina, glcua. c u a d r á n g u l o , a, adj. Quadran-
criminator, crimlni omnia verteos; m. cronologista y gülus, quadrangularis.
' 'uente, criminalis,flagitiosus,sce- C r o n ó l o g o , m. ChronologuB. cuadrantal, adj. Quadrantalis
hrütus, sceléstua. C r u c e r a , /. Anteriorura costarum triaugülus; Medida de líquidos, qua-
c r i m i n a l i d a d , /. Pravítas, per- radix. drautal.
«yersltaa, uequitla. C r u c e r í a , /• Gothíca architectüra. c u a d r a n t e , m. (¿uadrans; Por cua-
Dioeiooariía « pañol-Utino, drantes, quadraté.
5
fJG CIJA CUA ere
c u a d r a r , a. Quadrare; Trabajar n u n c pallet luna, n u n c rubet. Cuando rare; ó (en otro orden de ideas) decer-
las maderas en cuadro, ligna in q u a d r u m eso fuera cierto . . . etsi hoc verum cs- taro, contenderé, rixari.
dolare; n. Convenir, <• i cosa Bet . . . Cuando todo estaba en s. c u a r t i l l u d o , a. adj. Uestia crura-
con otra, aptari, accommodári, conveníre, c u m silébant omnía. ¿Hasta cuáná les a na.
congruére, cohaerere. — Ha cuadra lo de estar abusando de. nuestra pac i- c u a r t o , a, adj. Quartus ;m. Cuarta
que haces con lo que dices, aiíud facía, quoüsque tándem abutere patientíá no- parte, quadrans ; Ha' - iposenta,
aliud dicis. Cuadrarse (habí, del saludo stra? Cuando más, cuando mucho , ad domestica sedes, cubicülum, conclave,
militar), honoris gratia sistere. So cuá- s u m m u m . De cuando en cuando , ali- recessus; Dinero, pecunia. — Cuarto
dreos mucho á mi intento esas quando, interdum. ¿Sabes por cu praecipua sedluin contignatío.
mihi hasc n o n satis placent. mihi non penetraron los Cartagin caae- ••» muaa-um. Ho tener
arrídent. . ^ seis quo tempore Ilispaniam invaserint ten cuarta, pecunia carére. Tenst
C u a d r a t í n , m . Jíetallícuin frustü- Poani? Cuando quiera, quandocumque. atirtos, pecunia abundare. Poner
lum ad litterárum intervalla complénda Cuando quiera que, quotiescümque. ¡ li- cuarto, d o m u m instruere. Andar á la
(impr.). cuando acá'i ex quo tempore? ¿Dé cunndn .), maxírais angu-
c u a d r a t u r a , /. Quadratüra. acá Perico con guantes? u n d e n a m hic stíis premi. Dar un cuarto al pregonero,
c u á d r e t e , /«. Quadricüius. tam comptus? Cuantío quieras, ubi vo- in vulgus emitiere.
lea. ¿Cuando llegará? quando hic -rul- c u a r t o g é n i t o , a, adj. Quarto
c u a d r i c e n a l , adj. Quod quadra-
venlet? Cuando se me representa la tris- loco natus.
gesímo quoque anuo fit. tísima imagen de aquella noche, c u m C u a r t ó n , m. Grandior trabs.
C u a d r í c u l a , / . Quadrorum series subit illiua tristissíma no etis imago. Cuasi, ttfíc. Feré, quasi, fermé.
ad picturam exacté effingéndam ducta. C u a n t í a , /. Pretíum; Calidad de la
-cuaternario, a, adj. Quater-
C u a d r i c u l a r , a. Picturam in qua- •-. qualítas, genus.
C u a n t i a r , a. liona .cestimaro. narlus.
dros dividere.
c u a n t i o s a m e n t e , ado. Copioso. C u a t r a l b o , a, adj. Quatuor pedí-
C u a d r i e n a l , adj. Quadricnnalis,
c u a n t i o s o , a, adj. Magnus, nu- as, qua-
quadriennis, quadrímus.
merosas, copiosus. tv JT trireralum praefectus.
cuadrienio, í". Quadriennlum.
Cuantitativo, a, adj. Quantitatis c u a t r e r o , m, Abígéus.
C u a d r i g a , /. Quadríga.
capax. c u a t r i d u a n o , a, adj, Quatri-
cuadril, m. Coxaa os princeps.
C u a n t o , a, adj. Quantus, quotus. duanu3.
C u a d r i l á t e r o , a, adj. Quadri-
— Tantos, cuantos . . . tot, quot . . . c u a t r í n , m. N u m m u s quidam; /-."/
latérus.
o antes, q u a m p r i m u m . dinero -• general, pecunia.
C u a d r i l o n g o , a, adj. Quadrilon-
compraste el caballo? quanti ei Cuatrinca, /. Quatemío.
gus; Cierta formación de la tropa, pe-
e q u u m ? Cuántas v c u a t r o , adj. Quatuor.
dltum coplee quadrilonga forma ra-
partida . . . quotíes de illíus prefi | cuatrocientos, os% adj. QuaArin-
strüctee.
«... Cuantas veces le reo, quotíes genti, quadringoui ; En orden, quadri.11-
C u a d r i l l a , /. Sodallum turma, tur-
illum -.-ideo. En cuanto á mi ... quod
ba, caterva, grex. gentesíinua; Cuatrocientas veces, qua-
ad m e speetat . . . Cuanto más
C u a d r i l l e r o , í/.-.Quaterno'ruindux; dringentléa.
naturaleza misma parece advertirlo,
Individuo de la hermandad de cuadrille- C u a t r o d o b l a r , a. Quadruplico.
térquam quod natura ipsa monere
ros, quaternorum singüli.
tur. Cuanto más . . . tanto más . .. qu<"> c u a t r o p e a , /. Pro venditione be-
C u a d r i l l o , Ito, m. Quadricüius;
magis . . . eó magis . . . ¿Cuánto ra que stiárum vectigal.
Arma arrojadiza, misslle telum qua-
ga ese caso? quid si hoc non con- C u a t r o t a n t o , m. Quadruplum.
drum.
tingat? Cuánto anhelan los komb C u b a , /. Cupa, cadna, dolium. —
C u a d r i m e s t r e , m. Quadriméstris.
alabanza! q u a m cupíunt homínes lau-
C u a d r i s í l a b o , a. adj. Quadrisyl- las '-ufáis, vinarias capas metiri.
dari! Mas por cuanto todos corramos et
labus. quatuor syllabis conatana. c u b e r o , rn. Doliarius.
mismo peligro . . . c u m autoin
C u a d r i v i o , m. Quadrivhim, c u b e t a , /. Doliolum.
eodem discrimine versémur .... Cuanto
c u a d r i y u g o , tn. Quadrijügus eur- C u b e t o , m. Dolium. — Todo tal
a ¡o primero, primum. imprimís. Ct
rus.
basta, quod satis est. ¿Cuánto tiemp di I .-/¿beto , cuneta dabit agellus Ooc
C u a d r o , tn, Q u a d r u m ; Pintura, ta-
que fue destruidti Cartago? quamprídem fam.).
bula picta.— Quedarse en cuadro (mil.),
Carthágo fuit deleta-? cubicar, a. Cubo.
agmen ad solos dnces redígi.
c u a r e n t a , adj. QuadragTnte. C u b i c o , a, adj. Cubícus.
c u a d r u p e d a l , adj. Quadrüpes.
c u a r e n t e n a , /. Quadragcnarium. c u b i c u l a r i o , m. Cubicularíua ta-
c u a d r u p e d a n t e , adj. Quadrupe-
C u a r e s m a , /. Quadragesíraa. mulus, a cubículo servus.
dans, quadrüpes.
c u a r t a , /. Quarta pars. c u b i e r t a , /. Operculum, tegumen
cuadrúpede y t u m , tegumen, velamen, velamentum.
C u a r t a l , m. Quadrantaríus pañis;
C u a d r ú p e d o , a, adj. Quadrüpes, amictus ; De la cama., stragüla, Btragü-
Mídala tle !-• Tuadrantal.
quadrupedua. lum, tapes, toral; Sobre de una caria,
C u a r t a n a . /. Febris quartana. epistolar invólüerum.
c u a d r u p l i c a c i ó n , /. Quadrnpli-
c u a r t a n a l , adj. Ad febrim quartS- c u b i e r t a m e n t e , ado. ciám.
catlo.
nam pertínens. C u b i e r t o , u, adj. Coopertus, tectus,
C u a d r u p l i c a r , a. Quadruplico,
c u a r t a n a r i o , a, adj. Quartana velátus. — (-abierto de heridas, confectus
quadrüpl 5,
febri laborans. vulneríbus, defessus vulneríbus, Cffis.;
C u a d r u p l o , a, adj. Quadrüpltts. onustus vulneríbus, T a c ; plenus vul-
Coartar, a. Terram quartó arare.
c u a j a d a , /. Coagulátum lac. nerum, Liv. A cubierto de la traición,
C u a r t e a r , a. In quartas partes di-
cuajadlllo, m. Tenüis in sérica tutus a perfidia. Cubierto de polvo, spar-
vidSre; Descuartizar, corpus iu fruata
tela labor. •us pulvere. Cubierto dé semgre, <-•"'•
dividere; Echar la paja del cuarto,
c u a j a d o , m. Obsonlum ovis, car- respersus, oppletus, Liv.; perfÜBua san-
quarti licitan; Cuartearse,findi,rimas
nlbus, leguminibus, saccháro concretum. agSre. guine, Virg.; imbütus. tinctus sangui-
ne, (tv.; oblítus cruore, Tac. — Sust, 8ei -
C u a j a r , m. Ventricülua; verbo, a. m
c u a r t e l , - Quarta para; hislri-tovicio de mesa, fercülum, utonailía ain-
Coagulo, gelo, congelo, denseo. — Cuajar de una ciudad, urbis reglo; Cuartel dondegülia praudontibua appoBita; Techado,
de adornos una cosa, multiplíci orna- se aloja la tropa, castra; cuartel ab iinbre tutus locua.
mento alíquid decorare. Cuajarse, co- ral de la guerra, belli sedea. — Jjat • C u b i l , m. Cubile, spelñnca.
agular!. So cuajó la pretensión (fam.), tet, dedentíbus se parcere. C u b i l e t e , ift. Turricüla; calicnlus.
malé succcBBit petitlo. So me cuaja c u a r t e l a d o , adj. Por quartas di- eubilla, /. y
(fam.), non placet, mihi non arridet. visum stemma. c u b i l l o , ni. Cantharis.
Ho puede cuajar la nieve, coalescére nix cuartelar, a. Stemma quadrifaríam C u b i t a l , adj. Cubitalis.
c u b i t o , m. CubítuB.
uequit. partiri. C u b o , ni. (get/m.) Cubus, tesaSra.
c u a j a r o n , m. Grumülus ex liqui- •cuartelero , m. Militaría cubicüli C u b r i r , a. Tego; Con veto, velo; Di-
do concretus. custos. simular ocultando, celare. «— Cubrir de
C u a j o , m. Coagülum; La acdon de c u a r t e r a , /. Mensura quindécim aplausos, plauau proséqui, Phndr.l daré*
cuajar, coagulatío, coagmeutum. — Ar- modloa capíens. alícui plauaum multiplícem, Cíe, Oubrit
rancar de cuajo alguna cosa, alíquid ui-rru , explicare sum-
c u a r t e r o , a, adj. Frumentariórum
radicltns_ «vellere. Tener buen cuajo, ptus belli. Cubrir el mar con
valde edacemesse, ó (met.) nimis len- reditüum exactor. dras, con sternere maro classlbue. .\\iv-\
t u m et patientem esse. Ensancha ese C u a r t e r ó n , m. Quadrans. contabulare mare claalbus, S U P C Cubrir-
cuajo frnet. fam.), macte animo. Cuarteta, /. TetraBtíchou. se la cabeza , oporire, adoperlre eaput
C u a l , adj. Qualis. Cuarteto, m. Stropha quatuor ver- Cic.*; velare caput, Cela.' Cubrir
cualquier y sibua constans; Mus. Muaíca compo- • nza, rubóre snutbldi.
C u a l q u i e r a , adj. Quivis, quilíbet. sitio quatuor voclbus vel instruméntis ideros, angustias prSMidlls tenl
c u a n , adj. Quám. Oubrit tt con < i escudo, clj i•-
aptata.
defenderé. Cubrirse - < b?m
C u a n d o , ado. C ú m , quando, ubi. cuartilla , /. Ponderis vel modíi velare.
Esta voz tiene cabida en un crecido nú- quarta pars; De papel, chartie qua- C u c a ñ a , / . Ludí gcnuB*, Lo que sí
mero de frases y modismos, y su corres- drans. i, ,,1,1/11,1 i> abajé, bo
pondencia en latín es muy varia seyun cuartillo, m. de líquidos. fiexta-Bfl pal S8 labore jiarta.
las diversas modificaciones que puede re- c u c a ñ e r o , a, adj. Induatrínfl.
ríus; De granos, quadrans; De real,
cibir el pensamiento, como lo demuestran c u c o r n e l i n , /. Blatta lucífuga.
ios ejemplos siguientes; Cuándo está pá- minlmi argentSi quarta pars. — Andar
lida lo luna* cuándo de color de sant/re á tres menos cuartillo (estar falto de re-
cursos) , in egestate ease, inopia labo-
("TE CTTL CUM 67
C u c l i l l a s (en). DomTesi** ad h u m u m proposítum vcniiimua. Iba llegando gente C u l o , m. Culus; La extremidad po**
'•'un [bu a. sin a- "ium prope infinita mul- terior o inferior de una cosa, pars po-
CUClt|lo« m, Ooccyx. i«iud.i adveí stíea.
éneo, ^ enn i erücss aimlüa. -cuerda, /. Funis. C u l p a , /• Culpa, noxa, vitium, er-
C u c u l l a , /. Cucüllus. ratum, delictum, peccatum, acolua. — He-
C u c u r u c h o , m. Cucüllus papyra-
cuerdamente, ado. Consñitb. chor la culpa á otro, culpam in altérum
c u e r d o , a, adj. Mentía euí com-
con ferro.
CUCharA,/. Cochloare; Vasija, urce- pOB; Juicioso, prudens, cordátua.
C u l p a b l e , adj. Calpabllis, crimi-
us; / riéum cochlearo. c u c r e z u e l o , tu. Porceilus.
noaus. — Culpable del más enorme crimen,
C u c h a r a d a , / . C o c h l o a r i u m - )íeier C u e r n a , m. Vaa corneum.
ausus ultímum BCCIUS. Culpable de una
i oda, seso confabula'ioni alío- C i i e r n e z u e l o , m. Culter incürvus.
fa'ta, culpa} proximus.
üné ímmiscere. c u e r n o , m, Cornu.
c u e r o , m. Corium.
culpablemente y
C u c l i a r a l , m. CochlearíbuF • m C u l p a d a m e n t e , adr. Culpabillter,
[i KUCCUIUS. e u e r p e c i c o , lio, to, zuelo, Bcelestó.
C u c h a r e r o , m. Cochlearíua faber. ¡a. Corpuscülum.
C u l p a d o , o, adj. Reus, sons, no
c n c l i a r e t a , /. Parrum cocbléar. C u e r p o , m. Corpus. — Cuerpo de re-
cepa, noxius, sceleatus.
c u c h a r e t e a r , a. O U a m cochieSri serva, subsidia, Cic; cohortea ó copias
C u l p a r , a* Culpare, culpam in ali-
.,.,.n- subsidiar loe, Liv. Cuerpo de guardia,
to$ de otro, non vocatum adesse, alienia q u e m conferre.
praesidíum, excubíae. Huir el cuerpo, se
rebus BO invocatnm immiscére. c u l t a m e n t e , adr. Cuité, q o m p U ,
alicui subripore. Huir el golpe hurtando
c u c h a r e t e r o , a, m.f. Oochlea- pollté, Ornato ¡ Con afectación, fueoao
el cuerpo, corporia declinatione ictum
ríum faber ; Sitio rn que se <••, verborum cultu, ínflate, túmida.
effugere, EA cuerpo de la iglesia, terapli
las cacharas, cochlearíum repoaitoríum. spatíum, ar£a. Pelear cuerpo á cuerpo, c u l t e r a n i s m o , m. Fucatus di-
cen'li m o d u s .
C u c h a r o n , m. Cochloare majua, colláto pede inter ae dimicare. Quedar-
tudicüla. — Tener el cacharon, ó la culterano, a, y
se con alguna cosa en e/ cuerpo (loe. /«'".),
", clavum tenore, c u l t e r o , a, adj. Fucatus; Et que
alíquid praeterire, alíquid silentío pre-
ciichicliear, n. Consusürro, mua- usa un estilo afectado, fucáté, tumíde,
mere.
nmsslto, aummlssa voce colloquor. ínflate loquens.
C u e r v o , m. Corvus. corax; Marino,
c u c h i c h e o , in. Muaaitatlo. C u l t i v a d o , a, adj. C U U U B , excul-
mergua. — Venir el cy¿r*?p, auxilíum reci-
C u c h i l l a , / Culter; Espada, gla- tua, aubactus. — Ingenio bien cultivado,
pere (fam.).
díuB, ensis; De alajmrda, secüris, fer- perp-rlítum mgeníum.
C U C s C O , m. Nucleus, os; La pi
rum. — Excepto en la extremidad, donde C u l t i v a d o r , a, m. f. Cultor, agri-
del molino del aceite, molínum saxum.
eslaba la cuchilla, príeterquam in extre- cultor, agrícola, rurícóla, sator; Cufien
C U C s t a , /. Clivus, clivura, tumülua.
m o unde ferrum ataret. dttr de las letras, litcrárum studiosus.
c u e s t i ó n , /. Qussstlo.
C u c h i l l a d a , /. Ictus ccDsim in- C u l t i v a r , a. Coló, excolo.— Culti-
c u e s t i o n a b l e , adj. Dísputabílis.
fhetus. var el campo, colere agrum. Cultivar
c u e s t i o n a r , a. Disputo; iu con-
< u< híllrjo, m. Cultéllus. istad de alguno, uti alíquo fami-
troversiam adduQO.
c u c h i l l e r í a , /. Cultrariorum vi- liaríter. Cultivar la memoria, memurííe
c u e s t i o n a r i o , m. Quiestiónum
cua; La tienda, cultrarla officlua- El studere. Cultivar los estudios, literis
collectio, compila tío.
oficio, cultrarli ars. diligenter incumbére. Cultivar la poe-
C u e s t o r , m. Qucestqr; Et que pide
C u c h i l l e r o , m. Cultraríua faber, sía, commercium habere c u m M U B Í B .
limosna, eleemosynarius quaestor.
cultrorum opifex. C u l t i v o , '". Agricultura; Cuidado
cuestuario, a, y de fomentar una cosa, studíum; Ins-
CUCllillO, m. Culter; Cuchillo de c u e s t u o s o , a, adj. Quaístuoaus.
monte, venatorfus culter. — Ser señor de trucción, enseñanza, doctrina, institutío.
C u e s t u r a , /. Quaestura. C u l t o , ra. CultU3, veneratio, obae»
' y cuchillo, jua capíte plectendi ha- c u e v a , /. Spelúnca, specus, antrum,
bere. Mandó pasar á cuchillo á todos los latibülum. quíum.
adultos, edixit ut omnes púberes inter- C u l t u r a , /• Agricultura, cultus
C u é v a n o , m. Corbis, cálatlius. — Des- terríe subactío ; Civilización, urbanitas,
ficeréntur. Ser el cuchillo de alguno, pués de vendimiar, cuévanos (toe. fam.),
permoléatum^ esse alícui. Quien á en- comltas; Cuitara intelectual, doctrina
seró aaplunt Phryges. eruditío.
chufo mata á cuchillo muere, par parí c u e v e r o , rn, Excavator, ia.
refertur. c u m b r e , /. Cacumen, fastigíum
C u e z o , m. Mactra. — Meter el cuezo, j u g u m , montis veTtex, superiora loca.
Cuchufleta, /. Jocus. sese temeré ímmiscere. — En la cumbre del poder, in suprema om-
c u é b a n o . V. c u é v a n o . C u i d a , /. Femina puellaa curátrix. n í u m rerum potestate. La cumbre de la
c u e l g a , /. Pensiles UVSB. C u i d a d o , ia. Cura, sollicitüdo, atu- fortuna, fortunas fastigíum.
C u e l l i e r g u i d o , a, adj. Erectus dium, auxietas , diligentía. — Enfermo c ú m p l a s e , m. Proecéptum regía
Solio. de cuidado, gravi morbo laborans. Cui- diplomata exsequendi.
C u e l l o , vi. Collum, jugülum. jugü- dado con dejarte sorprender, cave ne C u m p l e a ñ o s , m. Natalis dies.
lus, guttur, cervix ; De la ropa, fasció- decipiaria. Con cuidado, aecuráté.
c u m p l i d a m e n t e , ado. Exacté,
la collaris. — Decantar el cuello, collum c u i d a d o s a m e n t e , ado. tstudíósé,
perfecto, affatím, plené, cumúlate.
erigére, ó (met. prosperar), secündiy re- diligenter. aecuraté.
C u m p l i d e r o , a, adj. Finióndua;
bus uti, prospera fortuna valere. C u i d a d o s o , a, adj. Studiosus, sol-
Conveniente para algo , congrüena, c-un-
C u e n c a , / v Scutélla lignea, Can- licítus, diligens.
veníens, aptus, accommodátus, apposi-
dad del ojo, ocüli cavum. C u i d a r , a. Curo, curam adhibeo. —
tus.
C u e n c o , (ÍI. Vas lutéum; Para co- Cuidar de la salad, valetudini inserví-
C u m p l i d o , a, adj. Largas, abñu-
lar , vas fictile linteis lixivio deter- re. Cuidar de las costumbre», raorum
dans, amplua; cumulátus, plenus, óm-
gendis. habere rationem.
nibus numeris absolütus; Cortes, otft-
C u e n d a , /. Funicülus, loraméntura. C u i t a , /- .¿Rrümna,rasera*,luctus,
ciosus, officíi plenua, diligens, comia.
C u e n t a , /. Computatlo, ratio ; Libro labor, miseria.
urbánus , affabíiis; "tust*, m. [l i
de cuentas, rationum tabülse; Cuentas c u i t a d a m e n t e , adr. Ansié. cortesía, obsequium, urbanitas, comíta*,
"-arto, globüli. — Ajusfar cuentas C u i t a d o , a, adj. Miser, anxius; observantia; Tari. pas. del cerbo cuiil-
con alguno, rationem inire c u m alíquo. Apocado, timidus, ignávus, pusillaul- plir. V. esta pal.
/* en cuentas ó ajustar cuentas epn- mis.
mismo, rem mataré perpendere. Cumplidor, m. Exsecutor.
C u j a . /. Scapus coriáceas.
Corre de mi cuenta, negotium me*um C u l a d a , / . Ictus cluníbus impáctus. cumpliiuentar, a, Obaequi, gra-
est
* • no entien- C u l a n t r i l l o , m.. Adiántum , cal- tulári. -- Cumplimentar las órdenes su-
tnea quidem sententía, m e o quidem Lithrichon. periores, jussa exsequi, maudata i
io. So querer cuentas con otro, al- C u l a t a , /. Postíea sclopeti pars; cere.
teríua societátem fugére. Me tiene poca En la-s aratas de fuego el tornólo dé la c u m p l i m e n t e r o , a, adj. Nimia
cuenta, parum mihi prodest. Vioir con recámara, sclopeti clavus versatilis; La officio sus.
•mucha cuenta, sibi multum cavere. Ten parte posterior de cualquiera osea, po- c u m p l í m i e n t o , m.*. CompiemSn-
oravo- stíea. tum; Cortesía, officium, obsequium, pu-
rura soeietates vita. Caer en la c • C u l a t a z o , m. Ietus parte poética blica verba. — Hacer alguna, cosa por
in saniorera mentem revocan*. I impáctus. puro cu ai pli miento, ostentationia tantum
•. •'•• .--i * - vivere. So C u l c u s i d o , m. Malé sartuB. gratia alíquid faceré. Todo es cumpli-
'.na c >sa, parvi C u l e b r a , /. Coluber, anguis, ser- mientos ese hombre, nihil aiíud hic ho-
«alíquid faceré. Dar cuenta de su comi- pens, draco. De culebra, auguíuus. Que m o q u a m officióaa verba reddit.
macépti negotíi rationem reférre. cria culebras, anguifer. c u m p l i r , a. Impléo, perficío, ex-
C u e n t i s t a ,fít.Susurro. c u l e b r e a r , n. Serpo, ínserpe, re- pleo. ñnio . perágo , abaólvo, exsequor.
C u e n t o , ///., cantidad. Decíes cen- po, repto, adrepto. — Cumplir cor/to general y como soldado,
•>. fábula, fabélla, com- C u l e b r i l l a , /. Anguioülus; Enfer- imperatoris et militia officía exsequi,
mentari --tisurrus. rumor. medad cutánea, impetigo ; ffendé\ SaU., ó prestare, Cses. Cu//iplir/e á ano
rmuratío, detracti*. - Cuentos de fissura. sus deseo», aliquem voti compotera fa-
. añiles fábula?. Vino muy á cuen- c u l e b r i n a , /. Tormentum. bcllí- ceré, t'u¡a¡dir con todos, ofrlciosum se
. oppürtunisslmé ceci- curn parvura. ómnibus exhibere, urbanítátia officía
dit, ú opportuníssíma fuit admonitío. C u l e b r ó n , tn, Callidus, vafer, sa- ómnibus príestare. Habiendo cumplido
l el cuento, hic diíficultatis cardo gax, astütus, versütus; Aum. Je c u - ya sesenta años, c u m sexageslmum jam
vertitur. Dejarse de cuentos, rem serió l e b r a , ingena coluber. setatia a n n u m egisset. Cumplido ya el
tractáre. Vamos á nuestro cuento, ad C u l e r a , / . Excrementorum vestigia. término fíe la vida, cevifiuíbuaexpletis.
C u l e r o , iu. Linteum excremeutis Cumplir con alguno, obaervantias officiis
in tanti u m excip»«idiR aliquem aatigfacere. Cumplir com ía
bm
68 CHA CHA CHA
iglesia, paschale prseceptum exsequi. C u r a n d e r o , m. Empirlcus, cir- C u r s a n t e , //(.Frequentans.assidüua.
Cumplir lo prometido, promlsais stare. cumforaneus medícus. c u r s a r , a. F»qu6nto; La unioer*
Cumplió con todos Jos demás, ceteris C u r a r , a. Curo, medeor, medícor, sídad. acaaemlam frequentáre, litéria
ómnibus officía urbana praestítit. Cum- medicínam facío; n. ¿Sanar, convale- in academia opéram daré.
ple al bien público , ad reipublícse salü- scere, e m o r b o recreari; Curar (carnes, Cursillo, m. Litterarium curricu-
tem interest. Cumple á mi propósito pescados, etc.), durare, indurare; Cu-
lum.
decir algo de la conjuración, juvat, ex- rarse (ponerse en cura), remedía adhi-
bere, medico uti. — Curar tos lienzos, Cursivo, a, adj. Caracteres obllqui.
pedit, opérse pretíum est de conjura-
lintea dealbare. Curar las maderas, c u r s o , m. Cursus, iter, tinéris; De
tione paucis dicere.
ligna indurare. Curar las dolencias tiempo, temporis decürsus, cursus, suc-
c ú m u l o , rn. Cumülus, acervus.
del alma, aními affectionlbus mederi. oessio. — Curso literaria, Üterarlum cur-
C u n a , /. Cunae, cunabula, incuna- Curarse en salud (met.), impendentla riculum , aunüum Btudiorum spatíum.
büla. mala declinare. Estar curado de espan- Con el curso del tiemqo ó de los años,
cundir, «. Serpo; Propagarse, mul- tos, ad omnia esse paratura. Et tiempo annis labentíbus.
tiplicar!, augeri, crescere. — El mal va todo lo cura, omnía fert aetaa. C u r t i d o r , m. Coriaríus subactor.
cundiendo cada dia, serpit quotidíe ma- c u r a t i v o , a, adj* Curandi vim ha- C u r t i d o s , , m. Macerata corla.
lum. Fué cundiendo la noticia de labens. c u r t i d u r í a , /. Coriaría officlna.
C u r a t o , m. Parochi m u n u s ; El c u r t i m i e n t o , m. Cor iórum mace-
derrota del ejército, de exercítus clade
territorio, paroecía. ratlo, subactlo.
fama increbüit. Cunde tanto como el
C u r e ñ a , /. Tormentl bellíci plau- C u r t i r , a. Coria subigere, macerare.
aceite, tam late quam oléum diffundítur. strum. — Curtir á uno en el trabajo, aliquem
C u n e o , ru. Cuneua militaría. C u r i a , /. Curia ecclesiastíca, fo- labóri assuefacere. Curtirse con el sol,
C u n e r a , /. ítegíoa infantes in cu- r u m ; Consejo, senado, curia. — Por cu- solis. ardoribus obdurescere, induran.
nabülia motans femína. rias, curiátim. Estar curtido en alguna cosa, versatum,
C u n e r o , a, adj, Infana exposítus. C u r i a l , adj. Curialis. exercitátum in re alíqua esse. Curtido
C u n e t a , /. Foasicüla. C u r i o s a m e n t e , ado. Curióse; en los trabajos, a-ruinnia asauefactua,
C u ñ a , /. Cuneus. Diligentemente, diligenter, aecurate, se- c u r u l , adj. Curülis.
d*üló, navíter, assidüé, studiosó; Con C u r v a . /. Linea curva, náut., cur-
C u ñ a d o , a, m, f. Levir, glos.
aseo, m u n d o , cuité, polité, lauto. vura 'ignum.
C u ñ e t e , m. Doliolum, cadus. curvatura, y
C u r i o s e a r , n. Aliórum dicta aut
C u ñ o , i». Typus monetaríus; La facta curiosíüs pervestigáre, scrutári. Ciil'i ¡ d a d , /. Curvatura, curvltus,
impresión que deja el cuño, typi monc- incurvatío, sinus.
taríi signum. C u r i o s i d a d , /. Studíum; Deseo
de averiguar, curiosítas, oceulta scru- C u r v i l í n e o , a, adj. Curvilineus.
c u o c i e n t e . Quotlens. C u s i r , a Incurioso suere, sar'cire.
C u o t a , /. Quota pars. tándi libido ; Aseo, munditles , cultus,
nitor, lautítia; Cosa hecha con curiosi- C u s t o d i a , / . Custodia; Para ex-
C u p o , ni. Veetígalis assignata pars. poner > l Santísimo Sacramento, Sacra
C u p r e s i n o , a, adj. Cupressínus. dad, con primor, res aff abro structa,
diligentissímó elaborata. pyxis.
c ú p u l a , /» Tholus.
CIITJOSO, a, adf. amigo de sa'<• r. custodio, ¡a. Custos.
C u p u l i n o , tu. Tholi lanterna.
C u r a , ni- Parochus ; Cualquiera sa- Curiósus, indagator, occülta scrutáudi C u t á n e o , a, adj. Ad cutem pertí-
cerdote, sacérdoa. avídus; Primoroso, Sffabré structus, di- nens.
C u r a b l e , adj. Curabílis, medica- ligenter elaboratus; Diligente, diligens, Cutícula, /. Cutícula, extíma.
bilis. studiosus, sollicítus, satagens; Aseado, Cuticular, adj. A d cutem pertí-
c u r a c i ó n , /. Curatio, aanatío. mundus, purus, tersus, lautus, nitidus, nens.
C u r a d o , a, adj. Indurátus; Sana- cutir, a. Contundo, pertñndo, ob-
cultus.
do, percuratus; So curado, incurátus. —
C u r r u c a , /. Curruca. tundo.
Henejicio curado, parochi beneficíum.
C u r a d o r , a, m. /. Procurator, cu- c u r r u t a c o , a, adj. Exquisita? ve- Cutis, /. Cutis.
rátor; El que cura, medícus; De lien- stis munditla; nimium indülgens. Cutre, ut. Avárua, miser, sórdida
zos, carnes, etc., fullo ; Curador ad bona, C u r s a d o , a, adj. Expertus, versá- parcus.
pupilli bouorum procurator. tus, perítus. c u y o , y a , adj. Cujua, a, um.
c u r a d u r í a , /. Cura, tutela.
CH.
c h a b a c a n a m e n t e , adv, inculto. chafarote, m. Acinaces, ensis, c h a m u s c a d o , a, adj. Sotado de
impolité, incomposité, incondíté, inor- incürvus gladíus. algún vicio. Vitío affectus; Part, pas. del
naté, fnconcinné, incorapté, c h a f a r r i n a d a , /, Macula, litüra. verbo c h a m u s c a r . V. esta pal.
c h a b a c a n e r í a , /. luconcínnltas, c h a f a r r i n a r , a. Maculo, íítürís C h a m u s c a r , Í*. Levíter conibu-
immunditia, squalor. f.edo. rere.
c h a b a c a n o , a, ttdj._ Incültus, ru-
c h a f a r r i n ó n , V. c h a f a r r i n a - c h a m u s c o , m. g
di»». inipuhtus, vilis, vultraris. — ilaad/re
d a . Echar un chafarrinan á uno, de- c h a m u s q u i n a , /. Levis ambustío;
injguis Minervas h o m o .
decore alíquem afficere; A si mismo, Clin/, rixa, simülta.-t, ¡íllcrcati-», jur^-uin
c h a b e t a , / • Bracteóla terrea; Jui-
probrum admitiere. convicíum. — Oler ti. chamusquina, rem
cio, niene, ratío, consilíum. — P\
c h a i , m. Muliebre bumerale. semiüstara olfacére, ó {met. por notar
la chabela (toe. fam.), ineptire, insa-
c h a l a n , a, m. f. M a n g o , versütus indicios de riña), impendentis jurgli in-
nire. •» *TI. 11 tor. dicia deprehendere.
C h a c o l í , m. V i n u m exile, acre. c h a l a n e a r , a. MangonT/o. c h a n c e a r , n. y
Chacolotear,**. Equum inalé fer- c h a l a n e r í a , /. Mangoníum.
ratura soléis crepitare. c h a n c e a r s e , r. Jocári, nugas age-
c h a l e c o , m. Thorax. re, jocularlbus dictÍB ludSre, caviliari.
c h a c o l o t e o , tn, Crepitatío.
c h a c o t a , / . Jocus,risus,cavillatío, chalupa,/. Scapha, linter, cymba. c h a n c e r o , a, adj. Jocdsus.
ludus. cavillus, scomma, jocatío cachiu- c h a m a r a s c a , /. Minuta ligna. chanciller, tn. Cancellarius, tabu-
nis celebrata. — Echar algo á chacota, c h a m a r i l e r o , m. Attritaruní re- larlo praeíectus.
joco alíquid verteré, ducére. Hacer rum mercaturam exercens. chancillería, /. J*uridlcus con-
chacota, irridere. Por pura chacota, joci c h a m a r i l l ó n , m. Imperitus lusor. ventua.
tantum causa. c h a m a r i z , m. Fringilla spínus. c h a n c l e t a . V. chinela. Anda*
c h a c o t e a r , n. Jocári, jocoso ca-
c h a m a r r a , /. ltudis palla. en chancleta, solütis calcéis incedere.
villari, jocularlbus dictis ludere, ca-
chinnis perstrepére. C h a m a r r e t a , / . Chlamydüla, mani- c h a n c l o , m. Soccus.
c h a c o t e r o , a, adj. Joculator. cata palla. c h á n c h a r r a s m á n c h a r r a s , /•
C h a c h a r a , /. Garrulltas. c h a m b e r g a , / . Chlamys ampia et PraHextua, excuaatío.
c h a c h a r e a r , n. Garrió, blatéro, as. oblonga; Seguidilla de estribillo irregu- c h a n f a i n a , f, Ferciílum ex pul
C h a c h a r e r o , a, rn. /. Garrulus, lar, verslbus imparlbus cantiuncüla. m o n e minutatim conciso.
blatéro. onia. c h a m b e r g o , «, adj. üotündus C h a n f l ó n , ? » . Contusa moneta; o^/
c h a f a l l a r , a. Incülté sarcír-e, in- galerna. Rudis, incültus, inconi ítus, Impolj
condíté, impolité reficere. c h a n t r e , m. Pra»cé r,
c h a m e l o t e , v. c a m e l o t e . ZW«
c h a f a l l o , m. A a s u m é n t u m malé c h a n l ría, /. «'..«.«.. iris munus.
sartum. de aguas, t ela sérica uudulata; be flo-
chanza /
c h a f a l l ó n , a, m.f, Ineptus sar- res, tela sérica íloribus íntextis varie- c h a n z o n e t a , /'. Jocus, iusu
tor. gata. catlo. - Chanza pesada, LUiberalia jucua.
C h a f a r , a. Fcedo, deturpo detéro. c h a m i c e r a , / . Combusti nemóría En chanza^ per jocum. / tur de ettan*
— Chafar á uno (toe. fam.). alícui oa ob- semíusta ligna. za, faceté dícére. Hablar de chama,
truderé, aliquem ellnguem reddére, ad C h a m i z o , m. Semiüatum lignum. uugari.
silentíum- afligere. c h a m o r r a , /. Detonsum caput. « c h a p a , /• BvaotSa Uuirlna.
c h a m o r r o , a, adj. Capite deton c h a p a r r a , J. Coche ancho de cielo
sus; Trigo chamorro, triticum api cum
mutllam gereu*.
Clíl em CHO 69
bajo. Ampia rbcda. demissiori tr-gii c h í b a l o , m. Hcedülus. futílis, nullíua momenti. — Estar de chi-
chibetero, y rinola, festivé agere, facetó BO gerere.
I.chaparro.
c h i b i l a l . iu- Uxdile, capríle. e h i r i v i a , / . Siser.
c h a p a r r a d a . ' (.Chaparrón.
c h i b o , nt. Hirous, hjedus. C h i r l a d o r , a, m. fL Garrulus, vo-
c h a p a r r a l , m. Qicétum.
c h i c a d a , / . Agnellorum infirmíorum ciferátor, fremens, clamoaua.
c h a p a r r o , m. Ilex.
c h a p a r r ó n , m. Rapídus ac vehé- grex; Sitiada, pueri Utas, puerilis levitas. C h i r l a r , n. Garrió, vocifero, voci-
mens imber. C h i c o , a, adj. Parvus, exigüua, te- feror, exclamo, inclámo.
C h a p e a r , <*. Bracteis ornare, laml- nüia , exilia, minütus, brevia, contrac- c h i r l e , m. Arietinum stercua.
nia muñir*- tus, modícus, angüatus; m. Muchacho, C h i r l o , ra. Oblongum in fado vul-
c h a p e r í a , f. Bracteátum opua. puer, juvenis. — Chico con grande, una, nus ; La .señal que deja, cicatrix.
aimul, paríter, conjunctim. Chico pleito, •chirria-tlero, a, y
chapeta. V. c h a p a . leve diaaídíum. c h i r r i a d o r , a, adj. Stridens. fre-
c h a p í n , ia. Bolfia, -vindalíum ; De
c h i c o l e a r , a. Facetiari. mens, stridórem edens.
la reina, nuptiálo vectigal.
c h i c o l e o , m. Jocus, facetíae. chirriar,_ a. Stridere; Chillar los
c h a p i n e r í a , /. Sandaliarii ara,
c h i c o r r o t i c o , c a , dim. de c h i - pájaros, garriré; Cantar desentonada-
< ha pinero, m. Sandaliorum artí-
c o . Parvülua. mente, invltis musia canere.
fex, vendítor.
c h i c o r r o t i n , m. Puaillua. c h i r r i d o , i». Argütus avíum gar-
c h a p i t e l , rn. Capitélium.
C h i c o t e , a, m. /. Robüatua juvenia. ritus.
c h a p o d a r , a. Amputo, deseco, In-
C h i c h a , /. Caro ; Bebida de maíz, c h i r r i o , m. Stridor.
oidq, denlo, reseco.
ex indico frumento potío. — Hombre de, c h i r r i ó n , m. Carrüca stridüla;
• c h a p o t e a r , «. Humecto ; Hoipear
pocas chichas {loe. fam.), exiguo corpo- Carro de dos ruedas con soto una caba-
• i agua de modo que salpique, aquam
re, exigüia viríbua homo. llería, carrülua.
quatoro.
c h a p u c e r a m e n t e , adv. impolité,
chicharra, /- V. cigarra. Ha- c h i r r i o n e r o , m. Stridentis carrüli
blar como una chicharra, garrülum eaae. ductor. t
imperito, incondíté, inconcinne.
Cantar la chicharra (loe. fam, para sig- c h i s g a r a b í s , m. H o m u n c i o , ho-
c h a p u c e r í a , / . Rude, incondltum,
nificar que hace calor), diem sestuare. muncülus turbulentua.
impnlitum, inconcinnum opua.
C h i c h a r r e r o , m. Locus aestüans. C h i s g u e t e , m. Vini hauBtuB.
C h a p u c e r o , a, adj. liu.de opua;
C h i c h a r r o , "*. tícomber ; Atún pe- C h i s m e , tu- R u m o r , ausürrua, ob-
Artífice, rudia opifex.
queño, thynnülus. trectatío, malodlca fábula; jil. Trastos
chapuz,..''- lrameraío ; náut. Kau-
c h i c h a r r ó n , m. Crusta pinguodí- inútiles, uteiiBÍlía dotrita inneceasarla.
ticua palua. V. c h a p u c e r í a .
nÍB tórrida. , c h i s m e a r , ». Maledicos rumores
c h a p u z a r , a. Mergo, iramorgo;
C h i c h e r í a , /. Potionia indicas ta- ultro citroque deferre, apargere.
Chapuzarse, se mergere, immergi.
berna. C h i s m o s o , a, adj. Suaürro, obtrec-
c h a q u e t a , /. Manicatus thorax.
C h i c h i s v e o , m. Assidüum obse- tator, detractor, maledlcena.
C h a q u e t e , tn. Talorum ludus.
quium. C h i s p a , /. Scintílla; Diamante pe-
c h a r a n g u e r o , a, adj. V. c h a - C h i c h ó n , rn. E x contusione tumor. queño, ininuscülus adamas; Pequeña
p u c e r o ; Barco ligero, cymba. gota de agua at coatenzar á llover,
chifla,/» Fístula, tibia; Instrumen-
C h a r c a , /. Stagnum. pluvias guttüla; Migaja, partícula,
to de libreros, libraría dolabella.
C h a r c o , m. A q u a stagnans. — Pasar exigua cujüsvia reí para; Sumen,
c h i f l a d u r a , /. Sibilatío, sibilátua,
el charco (toe. fam.), m a ñ a portraMaíre, acies, ingenium , acumen , vena. —
sibllus, sibílum.
vada transilíre. Echar chispas (loe. fam.), valde iratum
C h i f l a r , n. Sibílo; Adelgazar los
C h a r l a , /. Garrulitaa, verboaítas, esse, prce iracundia excandescere, aub-
libreros las pieles, pelles dolare.
loquacitaa. irasci. Ser una chispa, vivldum ease.
Chillido, m. Sibilatus, sibilatío, si-
charlador, a, m. f. V. c h a r - bllus, sibílum. c h i s p a z o , m. ScintillsB ictus; Chu-
latán. c h i l i n d r i n a , /• Nullius momenti me, suatirratío, obtrectatio detractío.
C h a r l a r , n. Garriré, blaterare. rea. C h i s p e a r , n. Scintilláre; Llover po-
C h a r l a t á n , a, m. /. Garrulus, bla- c h l l i n d r o n , m. Chartarum ludua. co, minutátim pluere.
tSro, Ioquax, nugax, vaniloquua, locu- C h i l l a , /» Fístula aucupatoría; c h i s p e r o , tn. Ferráríus faber; Co-
tuléjus. Tabla, tabula tcnulor vilisque. hete que arroja mucha* chispas, crepi-
C h a r l a t a n e a r , n._ Garriré, blate- c h i l l a d o r , a, adj. Sibílum edens; tacülum scintíllaa emittena.
rare, inania verba effutire. sibílua, a, u m , stridena. C h i s p o r r o t e a r , a. Scintíllaa emit-
c h a r l a t a n e r í a , /. Garrulitas, lo- C h i l l a r , n., StridSo; Imitar el chi- iere, jaculari.
quacitaa, blateratua, verboaítaa. llido de los animales, animallum voces C h i s p o r r o t e o , m. Luminaríum
c h a r u e c a , /., arbusto. Terebinthus. imitari. stridor.
C h a r n e c a l , m, Locua terebinthis C h i l l i d o , m. Stridor, acütus vocis C h i s p O S O , a, adj, Stridülus, acin-
consitus. sonus. tTllas abundé emittena.
c h a r n e l a , /. Verticülum. C h i l l ó n , a, m. /. Immodicus voci- c h i s t a r , n. Hiaco, mutío. — No se
C h a r o l , rn. G u m m i gluten. ferátor; adj. Colores demasiado fuertes atreve á chistar , ne hiacore quidem
C h a r o l a r , a. G u m m i glutíne illi- y mal combinados, resillens vehémens, andet.
nire. malé concinnatua color. c h i s t e , ru. Lepor, venustas, sales,
C h a r o l i s t a , /. G u m m i glutíne illi- c h i m e n e a , / . Caminus., fumarium. gratia, elegantia, feativítaB, facetía?, fa-
nlens. c h i n a , / . Calcülus, scrupülua, la- ceté dictum aut factum.
c h a r p a , /. Balteus. . pillus. c h i s t e r a , /. cistüía.
c h a r r a d a , /. lnurbanum dictum, c h i n a r r o , m. Lapíllus. c h i s t o s o , a, adj. Facetua, venüs-
factura; Adorno de mal gusto, incon- c h t n c h a r r a z o , m. Ictus ense im- tus, elegans, urbánus, lepídus, Balaus.
cinnus ornatus. páctus. argütus.
c h a r r a m e n t e , a d v . Inculto, im- c h i n c h a r r e r o , m. Locus cimicl- c h i t a , / . AatragaluB. — Dar «
polité, inornató, inedmpté, inconcinne. bus acatena. chita (loe, jam.), scopum atti&gSre
c h a r r e r í a , /. InconcinnuB orna- c h i n c h e , /» Címex. valer tina chita, parvi moraéuti
tus. inconcinne aptáta ornamenta. c h i n c h e r o , m. Cimícum recepta- Tirar á do* chitas, dúos lepares inaéqui
« c h a r r e t e r a , J. Faaciola tibiális; cülum viminlbus textum. C h i t i c a l l a , rn. Tacítus oceultátor.
La hebilla,fíbula;Divisa militar, hu- c h i n c h o r r e r í a , /. Susurratlo, C h i t i c a l l a n d o (ir ó andar), loe.
merorum militare insigne. suaürus, commentum. fam. Tácito, silenter incedóre.
C h a r r o , a, m. /. Rustícus, rudia, c h i n c h o r r e r o , a, adj. Susurrator, c h i t o , m. Talus, taxíllus. — Irse o
inurbáuus, impolítua, incültus; De mal susurro. chitos (toe. fam.), nihil agere, frustra
gusto, inconcinnus, incondítus, malé c h i n c h o r r o , m, Piscatoríum rete. tempua tereré, per inania queque diva-
decoratus. C h i n c h o s o , a, adj. Mole'stua, gra- gári.
c h a s c o , m. Jocus, ludificatio; Su- vis, durus, odiosus , incommodua, im- c l ú t o n ! interj. St l Tace , sile, fa-
ceso inesperado, adversus et inaperatus portünus, tsedío affielena. vete Jingüis.
evéntua. C h i n e l a , /. Crepída. C h o ! interj. E h o I
C h a s q u e a r , a. Strideo, crepito; C h i n e s c o , a, adj. Sinensis. — A la c h o c a , /. Accipítris preda in es-
Dar atasco ó zumba, irrideo, illüdo, jo- chinesca, sinensium more. cam data.
cor, nugor. Chino,a,adj. Sinensis. — ¿ Somos chi- c h o c a d o r , a, m. f. CollTdens, con-
c h a s q u i d o , tn, Crepitus, stridor, nos? adeone stolidi sumus? m. Lengua flictátor, impactor.
Bonu3, fragor. china, sinlcus sermo. C h o c a n t e , adj. Molestus, incom-
c h a t o , o, adj. Depressus, obtuaua, c h i q u e r o , m. PorcTnum cubile. modus, fastidíens, taadlo afffcíeus.
humilis; De nariz aplastada, depressi c h i q u i c h a q u e , rn._ H o m o lignis C h o c a r , n. Encontrarse violenta
naris. serrandis mercede condüetus. mente una cosa con otra, confligo, col-
c h a u l , ra. Sinenaía tela sérica. c h i q u i r r i t í n , a, adj. Pusíllus, u d o ; Combatir, certo, dimlco, congré-
C h a z a , /. Pilse repüls® mora. parvülus, puevülus. díor; Provocar, lacesso, irrito, exacer-
C h a z a d o r , m. Repülsse pil-re de- C h i q u i t o , a, adj. Pusíllus, pusilla.— bo, provoco, exaspero, invado, adorior,
tentor. Hacerse chiquito; inscíum se simulare, aggredíor; Disgustar, vexo, torqueo;
c h a z a r , a. Pilso repula» cursum doctriuam celare. tcedlo eaae, molestia afficere.
intercipére. Chiribitil , ui. Despicabílis d o m ü s c h o c a r r e a r , a. Scurram a-rere.
C h í a , r. Capitlum, lugübre syrma ; pars; Pieza muy pequeñas cubicülum. c h o c a r r e r í a , /. Scurrilltaa.
De la beca, tsenía supra doraum de- C h i r i m í a , / - Fístula, tuba; m. El c h o c a r r e r o , s, adj S«enrrí]
fíüens. que toca la chirimía, tibicen. acurra, nugátor, nugax. §
C h i b a , /. Capella. c h i r i n o l a , /. Puerilis báculo mn
Indui
70 DAD DAM DAN
C h o C l a r , n. G l o b u m lusoríum rec- C h o r r i l l o , ni, Consuétüdo; rumaLritaturis famülus, minister; i
ta In orbem ferreum imraitfere. quotidiáui impendí i assidnitas. — irse vat*-r, fraudulentos, nebtilo.
C h o c l o , m. Soccus. con el chorrillo, trita via porgara, ante- • c h u m a c e r a , /. Tab§llá soaphfti la-
C h o c l ó n , tn. Globi lusoríi iti or- cedentlum gregem sequi, a l i ü m m api- i . srposíta.
b e m ferreum lmmiss.io. oionibus inconsulto adbssrere. f c h n n g n . /. (estar fíe) Festivo loqui,
c h o c o ,tot.Sepiola, el chorrillo tic hacer alguna cosa, alicui . uugári, jocári.
rei assuefacere. C h u p a , /. Tliorax.
C h o c o l a t e , /'-.Ex. cacao, saccháro
C h o r r o , m. Scatebra, soaturigo, 3a-
et c u n a m o m o confecta massa. c h u p a d e r o , *, adj. Absorbens, tis.
lientis aqua; Ímpetus.
C h o c o l a t e r a , /. Culinarlum vas c h u p a d o , a, adj, Macer, ttscuen-
C h o r r a n , m. Cannábis expu-
potioni quse vulgo chocolate dicítur •nuaius, gracílis.
co uri cié adié. c h o t a c a b r a s , / . Caprimüigus, bá-
priiuulga avia. c h u p a d o r , «, adj. Absorben», ou-
C h o c o l a t e r o , m. Massas qua-> vul- gens ; Pieza de cristal para érltrétéhvr á
go chocolate dicítur confector. C h o t o , tu. Hsedus; Hijo de toro y
ca'a, vitulüs. los linos, crystallína crepundia.
chocha, ó
C h o t u n o , a, adj. Hircinns, capri- c h u p a d u r a , /. Exsuctío.
c h o c h a p e r d i z , /. Scolopax, rus-
nus ; Corderofiscoy -iebllis c h u p a r , a. Exsú-,o; btrn
ticüla.
et infirmus agnellus. — Oler ó cht/tu/tv, ebibore. — Chapar con engaños los
C h o c h e a r , u. Senío ineptire, msa-
hireum olere, hircinura olórem edere. de airo (met. jam.), alicüjus opes ti
nire, delirare, desipére.
CllOVa, /. Mom-düla. absumere. Chuparse los dedo
c h o c h e z , /. Delira seneetus; Dicho
c h o y a , /. Cornlx. maxi n ti
ó hecho de hombre que chochea, delira • c h u p e t e , m. (ser una cosa di
senia verba, gesta. C h O E , dar ó hacer ch-'.
Rei novitate corrípi. — Dé eho:, subít6, ñus tam, grataruj delicíis plenum tsna
c h o c h o , a, adj. Dellrua, stultus, do-
meus, iusanleus, iuaipíena; m. Altra- repente, de improvisa. Cliupetill, /'(. Thorax.
muz, globülus ex sacchar.-- et cinnamo- c h o z a , /. Casa, t u g m í u m , m,-«. c h u p e t ó n , m. Suctio.
m o confectus, dulciarius bolua ; pl. Go- mapalia, íum. C h u p ó n , ra- Furuncülus ; St gi
losinas, cupedise, duíciaria, bellaria. c h o z n o , a, ui. /. Pro nep o tia filius. astucia soiisaca los bienes de otro, sueco,
C h u f e t a , /. Manuále ignitahülum. c h u b a s c o , • >. >• • mima, labda, alteríua opea dolo absümena.
C h o l i s t a , m. -Pulmonum frequens proeélla, ilftber, pluvia vélico,. C h u r d ó n , m. Masaa ex fragis et
comessor. C h u c a , /. Cóncava tali pars. saccháro condita.
C h o l l a * /. Sincíput; Capacidad, c h u c e r o , >n. Miles hastatus, spi- c h u r l a , /. y
mens, ratio, conailíum. •*- Hombre de enl.it.«r. c h u r l o , /a. Culcus.
cholla, aanaB mentía h o m o , vir m a g n a c h u c h e a r , n. Industrié Véi C h u r r e , m. Liquamen.
prudentía prsedltua. obmürmufate,ftKi8á|re,(uus-
c h u r r i b u r r i , m. Fasx popüli, pie-
c h o p a , /. Sparus, melanürua; c,¡- sltarc, sttsurrare.
bierta en la parte superior de la popa, c h u c h e r í a , /. frivola roa; deli- becüla; deapicabília homo.
in auperiori uavia parte tectorlum. catre cupedía1, Cu. '«tffiiosa C h u r r i e n t o , a, adj. Pingui hu-
C h o p o , m. Popülus nigra, alnus. venandi ct aucupandi ratio. more madidus.
C h o q u e , m._ Colliaío, conflictus; C h u c h e r o , ¡fíí,, Industríús venátor. c h u r r o , a, adj. DoterioriB lame
.''•', armatorum coi.itlii.-tii - , ttori- c h u c h u , //(. Cánls. pecus.
gresslo; Disputa, altercatío, rixa, simül- c h u c h u m e c o , m. Homuncülus, ho- C h u r r u l l e r o , tn. Garrulus, dicux,
tas, jurglum, inimicitía, dissensio, dis- mnnclo. verbosua, Ioquax, inania verba effutleua,
sidíum.
C h u e c a , /. Os cum osse collidena; loeutuleiua.
c h o q u e z u e l a , / - Fatélla, rotula.
c h o r i c e r o , Wl. Botularíua. Juego, dísci ludua; Chasco, joeus, ludus, c h u r r u s c a r s e , /*. Torreri, semiu-
C h o r i z o , 111. Botulus ex carne Bull- uugffi, ludiucatio. atulari.
ía, confectus. C h u f a , /. Cyperus. — Ecimr phufas C h u r r u s c o , Ifl. Frustum pañis torre-
C h o r l i t o , m. Scolopax. — CaéeSa >ie. (loe. fam. por échaj »), minitári,
fáctum.
chorlito, h o m o levi judíelo, mentía minas arroganter jactare, blaterare.
c h u S e r i a , /. Aquce muís») ex cy- c h u r u m b e l a , /. Paatoritía fistula,
inops. tibia, avena.
C h o r r e a d o , a, adj. Telie serlcaa péris taberna.
c h u f l e t a , /. Jocus, ludua, ecomraa, c h u r u m o , m. tíuccua.
variegátSB genus.
C h o r r e a r , n. gtülare, paulatira de- jooulatlo, cavíllum. c h u s . ni m u s (»« decir). Ne mu
fluere; Acudir poco apoco, paulatina c h u f l e t e a r , n, Jocor, cavillor, ri- tire qu-dem, tacere, süere.
advendré; Acabar de suceder, recens dl i, . . i indo, illüdo. c h u s c o , a, adj. Lepídus, facetas,
esae. c h u f l e f C r O , m. Jocator, cavillator.
venüstus.
c h o r r e r a , /- Aqu*», cujüavia i¡- C h i l l a d a , / Venustas, lepor ; Dicho
, pi i.caclter dictum, factum. C h u s m a , /. Remigíum, náutica pu
quoria decuraua; Gum bes; Conjunto de gente soeb,ftesp\ \
misóla , aubucül» anterior ornatus; c h u l e a r , a. Jocis, facotis dictis im-
peleré. plebecüla, minuta plebs.
Adorno de que pendía la venera en el c h u z a z o , ai. Spicüli ictua; QHtKü
C h u l e r í a , / - Venustas, lep-.r.
traje de golilla , Ueuiola equestris ordí- grande, spicülum.
C h u l e t a , / - A ^ u m cumia frUBtum.
ii ¡a ineigno suatínene; fasciola o qua c h u z o , ia. Spicülus, ünicüluai.
c h u l e t a d a , /. K x assis carnis fru-
equítnm insigne pendebat. A chuzos (loe. fam.), copióse, abunde
stid ol'soulum.
C h o r r e t a d a , / Inopinátua liquo- c h u l o , a, m. f. Lepídus, facétus, affatiui. — Echar chuzos {met.', valde irá
ris s&lientis ímpetus. — Hablará c vonüstua; Sirciente dé los toreros, lauro- scí, pr8B iracundia excandescere, ira.
todas, pr-epropéré, featinanter loqui. pereelli.
C h u z ó n , a, adj. Festivus jocátor,
dicax, venüstus; versütus, vafer.
E. '
ral dulzura en el decir, natívus lepos.
e , conj. Et ao. atque, — Lo justo é injusto,Ebro, rio de España. Iberua. laudea obteríre. A todos los ecllr'"'-
justum et injüstum, fas atque nefas.
ebulición y con su talento, Ingenio omne» anteibat.
e a , interj. Eja, age, — Ea pue.., oja eclipse, m. Eclipaiaj De sol, de lu
HO, macte animo, macte ebullición, /. Ebullitío.
e b ú r n e o , a, adj. Ebúrneas. va, solis, luna? laborea j eolia, luna» de
virtüte. Ea, acaba, eja, age. rumpe fectío, ileliquíum.
inoras Con otro ea llegnrtmo-s ó la al-E c c e h o m o , m. Jeau-Christi, ut a eclipsis, /. Ecthllpaia, ia.
-jirov.), labor improbus omnía vin-Pilato populo productua fuit, imago. eclíptica, /. Eclíptica.
cit. eclesiásticamente, adv. Pié. re-
ligioso; eccleaiaatico more, ecclesiaatí- écloga. Écloga, ecloge.
ebanista, m. Ebeníni operis faber. eco, ni. Echo, úa. - Hacer eco. cnu-
é b a n o , m. Ebenum, ebénus. cum in modum.
eclesiástico, a, adj. Eccleaiaatl- aonáro ; ¡Jamar una cuta la aH-iiomi.
ebriedad. V. embriaguez. animum excitare. 8er uno ti 'cu i»
e b r i o , a, adj. Ebrius, ebriosus, vi- cua; Clérigo, clencua.
eclipsar, a. EclTpaim producere. otro. loquentia verba aervüiter repa-
noléntus, temulentus.
e b r i o s o , a, adj. Ebriosus, vinosus, — El sol se eclipsará, aol deficiet. Eclip- tere.
bibax, potor, potator. sar la gloria de alguno (muí,), aJtcüjua e c o n o m í a , /• (Economía; Del Hem-
EDI EJE ELE 9£
po y cosas inmateriales, dittributío; ff«, plo esse , vírtütis exempla probere. — e j e c u t o r , a, m.f. Patrator; De la
raies, paroltas, parcimonia, frugalítas, 'ar sobre arena (met.), caduca et justi 'ia, verdugo, lictor, tortor, carnlfex;
moderatío, parcus rerum usus. facilo labentía construére, oleum et o- Ejecutor de un (• st amento , testamcnti
e e o i i o u i i c a m c i i t e , adv. Pareó, peram perdSre. procuratióni praiposltus.
iiimtincuter, modérate*. editicativo, a, adj. Exempláris. e j e c u t o r i a , / . Judiéis exsequon-
e c o n ó m i c o , ts, udj. (Economícus; e d i f i c a t o r i o , a, adj. yKdificato- dre litterae; Titulo de nobleza, nobilltas
. roue, sórdido parcus, ríue. jure declárala et publlcis litteris con-
minero sordídus i Moderado, abstinens, edificio, rn. Tftdifleium, cedes. sígnala.
parcus, ten üi victu contontus. edil, m. MdÚíB. e j e c u t o r i a , /. Exseeutoris m u -
e c o n o m i s t a , m. Politicte racono- edilicio, a, adj. ^Udilitíus. nus.
i itus.
edilidad,/. ^Ediiítas. e j e c u t o r i a l , adj. Exacquendw
e c ó n o m o , m. CEconómus; El que litterae.
editor, m, Editor.
i loa bienes del pródigo ó del e j e c u t o r i a r , a. Litem penítüs di-
e d u c a c i ó n , /. Educatío, institu-
rei 1 imiliáris curátor, ¡idminíster. rimere,
íalo , disciplina, informatío. — Que ba
e c u n b l e . adj. -flíquabília, e. e j e c u t o r i o , a, adj, A d exsecutio-
ua educación, liberalíter in-
e c u a c i ó n , /. yK quatio. n e m pertínens.
stitütus.
e c u a d o r , m. -MquEtox. e j e m p l a r , adj. Imitatióne dignus,
e d u c a d o r , a, m. /. Educutor, in-
e c u a n i m i d a d , /. TEqualítas aní- imitándUB' ///. Modelo, specímen, exem-
stitutor, moderator, rector.
mi, anímj constantía, 89q,uauittutftB. pluni. — Virtud ejemplar, eximía vir-
e d u c a n d o , a, m. /. Educándua,
e c u e s t r e , adj, Equéetria. tus. Varón animus rirtütis,
nirirniius; alümna.
e c u l e o , m., potro para atorme'/'^r. •virtutíbus prsestans vir. Hacer un ejttftt-
EqiUilüUB.
e d u c a r , a. Educo, nutrió, imbuo,
illüstre in aliquem suveritatis
e c u m é n i c o , adj. (Ecumenícus. uni- institüo. — Educar á rlos hijos, libtiros
varsalit. instituere. Se educ^ - tinen- exemplum edére. Serci/á de ejemplar á
tos cou su pudre, a pucritia in exercítu Los venideros, erit documéntum poatéris.
e c u ó r e o , a. adj. iEquorous.
c u m patre versátus est. Aío hay en la antigüedad un ejemplar
e c h a d a , /. Jactus, üs ; El a
e d u c c i ó n , / . Eductío. de esto, nullum apud vetereB hujüsce
echarse, culiatío.
e d u c i r , a. Educére. rei exemplum reperlas. JVfl tiene ejem-
e c l i a d e r o , m. Stratum, lectus.
e c h a d i l l o , tn. Infans exposítus. e f e c t i v a m e n t e , udi.. Orto, pro- plar, caret exémplo.
e j e m p l a r m e n t e , ado. Píe, recté;
e c h a d i z o , a, adj. EniissarluB-, Su- fectó. quidem, sané, revera, rcapse.
efectivo, a, adj. OertuB. De manera que sirca de escarmiento, iu
ófingido,in vulgus jactátus.
e c h a d o r , a, m, /. Jactátor, jacu- e f e c t o , //(.Efféctus. — En efecto, sa- exemplum.
ne, quidem, rcapse. Llevar á efecto, ad e j e m p l i f i c a c i o n , /. Dilucidatío
lator.
exíturn perducere. Efecto de la Si cxemplorum ope facta.
e c h a d u r a , /. Incubatio, oubatío.
e c h a m i e n t o , m. Projectio* D*\ al- . fortuito factum. A este efecto se e j e m p l i f i c a r , a. Exemplis illus-
• algún sitio, eliminatio. ha de evitar que , . , quapropter, quoeír-trare.
ca cavÓndum est ne . . . Surtir « ejemplo,7/1. E x e m p l u m . — Por ejem-
e c h a r , a. Jacio, ejicío, conjícío,
finem assequi, ad optatum venire. Ser plo, exempli, verbi gratia. Dar buen
projicio, jacto, mitto, emitto, fundo,
profündof_ effündo, pello, expello, de- de mal efecto, non decére, dedecere. La ejemplo, alíis exémplo esse. Dar mal
muerte tle tjrsar tuco efecto el i/utn ejemplo, vitiorum exempla aliis exhibe-
jicio, detrúdo, extrñdo ; lindar las ¡llan-
Marzo, idíbus Martíi Csesar interfectus re. Me explicaré con un ejemplo, rem
tas* g e m m o , germino, egigno ; Inclinar,
est. No ei todos causó ¡aten efecto ia no-exémplo dilucidábn.
Inclino, inflecto. — Echar suertes, sor-
ticia, non ómnibus arrisit nuntíuro. />'?- e j e r c e r , a. Exerceo^ Un empleo,
tiri. Echar maldiciones,rxiaAedicero. Echar
jar sin efecto una ley, legem abrogare. m u n u s , magistratum gerere, obire. —
I contra uno, probriB alíquem ira-
e f e c t u a r , a. Exsequi, efficere, re Ejercer las funciones de padre para con
petero. Echar la culpa á otro, culpam
ipsa alíquid prestare. alguno, patrem ae alícuí exhibere. Ejer-
in allum verteré. Echar de menoé al-
e f e m é r i d e s , /. Epheraerídes. cer la medicina, medicas artes profitéri.
guna cosa, alicüjus rei desiderío labo-
e f e r v e s c e n c i a , /. Effervescentía ; e j e r c i c i o , m. Exercitium; Ojicio,
rare. Echar bravatas, ^minitari, minas
oion, acaloram it¡uto del Ánimo, aní- profesión, miniateríum, officíum; Paseo
jactare. Echar á uno á paseo, alíquem
mi agitatio, ardor, vehementía. á pié ó a caballo, ambulatlo, equitatío,
a se abjicSre. Echar de ver, animadver-
eficacia, /. Efficaela.- nis.
tere. Echar la cuenta de los gastos,
e f i c a z , adj. Effícax, operosus, ac- e j e r c i t a n t e , parí. act. Exercens .
sumptus 6upputare. Echar penas á un
tuosus. m. El que hace ejercicios espíritu ales, j>i\t
lado, curas, sollicitudlnes poneré. Echar
e f i c a z m e n t e , ado. Efficaclter; E- exercitationíbus per alíquot dies addio-
por el atajo, breviorem viam insequi.
xactamente, impensé. tus.
Echar la casa por ¡a ventana (loe. fam.),
eficiencia, /. Efficentía. e j e r c i t a r , a. Exerceo, exercíto^--
sumptíbus non paroere. Echar á uno de
eficiente, adj. Effieíens. Ejercitarse, se in alíqua re exercere.
it, alíquem pronum mitteri. Echar-
e f i c i e n t e m e n t e , ade. Efficien- Ejercitarse en las artes liberales, in ar-
lo todo a rotlar, omnia perturbare, per-
ter. tlbus ingenüis versári. La memoria se
miscere. Echarse en el surco, animo de-
efigie, /. Effigies, imago, species. aumenta ejercitándola, memoria exeo •
fici. Echarse á dormir, aecumbore, quié-
e f í m e r a , / . Uníus diei febrjs. lendo augetur. Cada cual debe •
ti se tradére, ó (en otro orden de ia
e f í m e r o , a, adj. Unius tantum tarse en el arte que conoce, q u a m qui í-
rei curam abjicere. Echar á perder, vi-
diei, labens, fugax, fluxus. que norit artem in hac se exerceat.
tiáre, deturpare, faidare, corrumpere.
efluvio, m. Eftiuvíum. Ejercitar obras de caridad, pietatie in
Echar en cara un de/ito. crimen alicui
é f o r o , ///. Ephotus. alíos officía implere.
objícere. Echar et sello á una cusa, rem
e f u g i o , m. Effugium, subteTfugíum, e j é r c i t o , m. Exercítus, agmen,
perficere, absolvere, ad umbilícura du- evaslo. acies; De infantería, pedester, pedestris
cere. Echaban fuego sus ojos, ocüli ar- e f u s i ó n , / . Effusío; Abundante, pro- exercítus ; De caballería , equites, equí-
dobant. Ya echan hoja las selvas, nunc fusio.
tátus.
frondent süvse. e g i d a , /. -¿Egis, idis. e j i d o , ia. Terra inculta.
e d a d , / . .23 tas; Juvenil, juventus; é g l o g a , /. Écloga, ecloge. ei, l a , l o , ari. sin correspondencia
Propia para seguir una carrera, matu- e g o í s m o , ///. Sui tantum coramodi latina. El, ella, ello, pron. Ule, illa, il-
ra setas. — E d a d de la discreción, ratio- curatio.
lud. El mismo, ipse, idem.
nalis a-tas. Edad de oro, aureum secü- e g o í s t a , tn.' S u « ipsíus utilitátis e l a b o r a c i ó n , /• Elaboratío.
lum. Desde la primera edad, ab ipsis tantum studiosus , omnia ad utilitatem e l a b o r a r , a. Elaboro, pollo.
iucunabülis, a teneris unguicülis. Nom- suam referens. e l a c i ó n , /. Elatío, arrogantía, su-
bre de esta edad, id tetatis h o m o . Eran en e g r e g i o , a, adj. Egregius, exi- perbía; Grandeza de alma, aními elatío,
a edad todas las cosas comunes, mius, insignis, conspicüus , excéllens, magnanimítas; Hinchazón dt estilo, ela-
omnia ómnibus erant tune temporis prsestans. t u m , inflátum, tumldum dicendi ge-
oommuuía. Doncella que está ya en e j e , m.. A x i s ; De una puerta, cardo, nus.
edad para casarse, virgo uubílis. Hom- ínis.
e l a s t i c i d a d , /. Flexibilltas.
bre de edad avanzada, «tétate provéctus e j e c u c i ó n , / . Exsecütío, exsequu- e l á s t i c o , a, adj. Elexibllis.
homo. tío. — Poner en ejecución, exsequi. Traer e l é b o r o , m. Helleborum.
_ e d e c á n , tn. Prciécti castrorum ad- aparejada ejecución (for.), exsequutio- e l e c c i ó n , /. Electio ; Deliberación,
jütor. nis injunctionem, ó exsequutioneni se- deliberatlo,
e d e m a , m. Tumor. c u m ferré. . e l e c t o , a, part. pus. irr, de e l e -
e d e m a t o s o , a, adj. 'lumidus. e j e c u t a n t e , part, act. Exsequens, gir* Klectus, designatus_.
edición, /. Editio. perséquens. e l e c t o r , a, m. /• Elector, creíftor.
edicto. rn. — Publicar un e j e c u t a r , «. Exspquor, perficío,
e l e c t o r a d o , m. Príncípís electoriv
edicto, edictum ':'.¡ndar j>or conticio, perago, absolvo,finio.— Eje-
diüo.
licto, edicto decernére, cavere, ju- cutar sus designios , cousilia perficere.
e l e c t o r a l , adj. A d electorem per-
bére. ttar ¡a sentencia, lege agere. Ha- tínens.
e
tor. d
struo, i
fabrícor;
ejemplo, f i c a c
e d iiffexstrüo, i ó
iiccaviruuum
Dar n ,
ard,o rbuen
a. / . _
constrüo,
, a. ^Edificatío;
edifico,
exémplar.
ej*>mplo
m. condo, Buen
f.x insdifíco,
allfis
iEdificá-
molíor,
"Tem- promptua
imperio
lícó,
eejecutivamente,
j enulla
c u defünctua.
t i vmora
'ado
o , a,
¡a
iuterposlta.
udj.
orden
lustans,
adv,
del Statim,
rey
urgens,
, rt;gia
11- exaltar
cuie lcoramunieare;
citate
hementer
eé caffíci.
tsu
r iaccendere,
ánimoj,
cz oia—,dr a,Electrizar
a,
d a.
,udj.
El-ctnzarse
alicüjus
/.infUmmare.
Electricitátem
Electrícítas
Electricus?
áa nuno
i melectri-
u m(mei.,
?ve-
alí-
\rf» EMB EMB EMB
e l e c t r o , 7/1. Electrum. d u r a ; Coste material del embalaje, embastecerse, r. Nimis pingm-
e ***-•* ^ v u a r l o , m. Electuaríum. mercíbus involvendis et tegendis im- acare, nimis piugueni fieri.
eleiii-mcía , /.. lepra. Elephantia, pensa. e m b a t e , tn. Fluctüum, undárum
elephanti-wsis. e m b a l a r , a. Sarclnas struere, com- Ímpetus; Acometida impetuosa, impetuosa
e l e f a n c í a c o , a, adj. (¿ue padece ponere. aggressío.
la elefauLtJi. Elephantiacus. e m b a l d o s a d o , m. Solum lateri- e m b a u c a d o r , a, m. f. Seductor
e l e f a n t a , /. Elephas femína. illusor, nebülo, deceptor, nugátor.
bus stratum.
e l e f a n t e , ///. Elephas, elephántus. e m b a u c a m i e n t o , ^ / ' . muslo, pra
e m b a l d o s a r , a. Solum lateribus stigla?, fraus, deceptlo, nugas.
e l e f a n t i n o , a, adj. Elephantínus.
sternere, componere, ornare, cooperlre. e m b a u c a r , a. Illüdo, Bodüco, de-
e l e g a n c i a , /. Elegantia; Mermo-
e m b a l i j a r , a. BulgA. recondere. ciplo, fallo, circumvenío.
mosui • •/. cultu»». concinnitas,
pulchritüdo, decor, venustas. — Con e m b a l s a d e r o , m. Aqua stagnans. e m b a u l a r , a. In camerátum scri-
elegancia, ceganter. Sin elegancia , in- e m h a l s a m a d o r , a, ///. /. Pollínc- nium alíquid condere, in arcara alíquid
eleganter, inurbané. Hablar con tor; Perteneciente al embalsamador, pol- iuducore, inferre; Comer mucho (met,
aa-, órnate» diserté loqui. linctorlus. fam.), exsaturari, cibo se ingurgitar,',
e l e g a n t e , adj. Elegans, composí- e m b a l s a m a r , a. Cadavera un- cibo replerí.
tus, excültiLai, concinnus, venüstus. e m b a u s a m i e n t o , m. Aními SUH-
guentis condíre.
pensio, stupor.
e l e g a n t e m e n t e , ade._ Elegánter, e m b a l s a r , a. In aquam stagnán-
e m b a z a r , a. Fuscáre, fuscum co-
bellé, p u l c L é , diserté, órnate, coüapo- tera immittere , inferre , inducere , im- lorem inducen?; Admirar, dejar absor-
síté. mergSre. to, stupefacére, admirationem movén*;
elegía», -". Elegía, elegus, elej
e m b a l s e , m. [n aquam stagnántem Embarazar , detinere . impediré, prte pe-
e l e g í a v o , a, adj. Elegiacus, ad
immersio, immissío, inductío. diré; Embazare*, fastidiarse de alguno
elegíam sp^tfíans.
e m b a l u m a r , a. Amplioris molía cosa, alíquid fastidire, alicüjus reí fas-
e l e g i b l e , adj. Elígi dignus; quod
sarcinam iucequalem impon ere ; Emba- tidio affíci; Empacharse. verecundia
elisi potest.
affici. pudóre suffñndi, hoerere.
e l e g i r , a. Elígo, lego, deligo, se- lumarse, pluríma ac gravissima negotia
e m b e b e c e r , a, Mentem uugis, ob-
lígo, opto, excerpo, surno. — Elegir por iu se suscipeíe. Lectamentis allicére, rapare; t -
stt.-rte, sorte _leg*--re* Elegir po e m b a l l e n a d o r , o. m, f. Vestíum crse. quedarse embelesado, itupef.£ri
poutifícem creare. Eligid de estas dos
balenariis virgülis munitorum artífex. extra se rapi, in n-i oontemplatione \u
cosas la que queráis, utrum placet su-
e m b a l l e n a r , a. Vestes balenariis rere.
mlte.
elemental y virgülis muñiré. enibebecidamente, adv* IITOOM
e l e m e n t a r , adj. Elementarme, e m b a l l e s t a d o , m. Nervórum sideraté, inconsulto.
elementicius. contractio. e m b e b e c i m i e n t o . / / ' , stupor. M U
e l e m e n t o , //'. Elementum- Be las e m b a l l e s t a r s e , r. In procinctu s ü u m alieuatlo.
, elementa, rudimenta. ballistara habere, arcum intendére. e m b e b e d o r , «, m. /. irabíbeus.
e l e n c o , m. Elénchus. e m b a n a s t a r , a. In corbem mit- e m b e b e r , «. imblbo, perbíbo, su-
e l e v a c i ó n , /. Elevatío, elatio, go, exsugo; Contener en ff. contiue,.,
tere ; Comer con ansia , cibo se ingur-
sublimltas, celsítas, celsitüdo. includo, comprehendo, complector: Eu,
gitare. papar, imbuo, tingo; Encajar, iudüco,
e l e » a d á m e n t e , ado. Alté, subli- e m b a r a z a d a , adj. f. Grávida,
miter. iutrotluco , intromitto. — Embeberte,
prcegnans mulier. empaparse en alguna COM, aliqua re
e l e v a d o , a, part. pas. Elevátus,
fastigiátus, celsus; adj. (tiiet.) Subiímis. e m b a r a z a d a m e n t e , adv. Prse- imbuí, aliquam rem penítuB edocéri,
e l e v a r , a. Elevo, attollo, minor, pedité. porspectam habere.
promineo ; Crecer , subir , consürgo; e m b a r a z a d o r , a, m, f. Prtepe- e m b e l e c a d o r , a, m. f. Prasstigia-
/ jreirst . ensoberbecerse, BÚperMo. —díens, impediens, obstans. tor, decipíens, delusor, docéptor.
rse (hublando de una montana), e m b a r a z a r , a. Praepedío, impe- e m b e l e c a r , a. Deciplo, deludo.
crescere in altitudlnem, Liv.. ó exire iu dío, obsto, implico, diBtineo. Me Imito fallo.
altitudlnem, Plin.; in sublime fastigíum embarazado con infinitos negocios, plu-
exsurgére, Curt. Elevar en tos aires, rímis distinoor negotíis. e m b e l e c o , m. Fraus, dolus, fal-
Embarazado lada.
in sublime tollere, Phaedr. Eh. curte en por preguntas capciosas, eaptiosis inter-
los aires, subiímis abire, Liv. E¡> < e m b e l e ñ a r , a. Venoflclis Bopíre.
rogationibus circumscriptus. Embaraza
hasta las nubes (habí, del estilo CO sus miembros un súbito temblor, subítus e m b e l e s a r , a. In admiraüonem
nudo), nubes et inania captare. Elevando praepudit ossa tremor. rajiére, alíquem in se trabere , dt-fixura
las manos al cielo, tendens ad sidera e m b a r a z o , tn. Obstacülum, obex, tenere; Embelesarse, ubsiupeseére, defi-
palmas. impedimentum ; Preñe:, gravidltas. xura barreré.
JUlicon y K l i c o n a , m. Helicón, e m b e l e s o , m. Mentís abstraqtíío,
e m b a r a z o s a m e n t e , adv. Diffi-
nis. alienatio; Objeto embelesador, res men-
cilé, ajgré, vix.
elidir, a. Elidere. tem raplens, a n i m u m delíxura teneni.
e m b a r a z o s o , u, adj. Prtepedíens,
e l i j a r , a. lu liquido coquere. e n i b c l l a q u e c e r s e , r. Pallacem,
molestus.
elipsis, /. Ellipais. dolosum fieri.
e m b a r b a s c a r , a. Verbasco a q u a m
e l í p t i c o , a, adj. Elliptlcus. e m b e l l e c e r , «. Orao, decoro, iiu-
inficere; Confundir, embarazar, impli-
e l i x i r , m. Qua;dam medicinalis nesto, splendorem afldo, pulchrura, vo-
care; Embarbascarse, enredarse el arado
pollo. nüstum fado.
entre las raices, radicíbus aratrum hse-
e l o c u c i ó n , /. Elocutlo. embermejar, y
rére, detineri.
e l o c u e n c i a , /. Eloquentia. e m b e r m e j e c e r , u. Eubsfaolo, ru-
e m b a r b e c e r , «. Pubésco, puboo.
e l o c u e n t e , adj. Eloquens, facün- brum reddo. — Embermejecerse, irubes-
e m b a r c a c i ó n , / . Navis; El tiempo
dUB. cere , pudóre suffündi, verecundia af-
oue dura la navegación, navigatío.
e l o c u e n t e m e n t e , ado. Eioquén- fíci.
e m b a r c a d e r o , m. Navium etaiío.
ter, lacundé. e m b e r r i n c h a r s e , r. Pra: irá fre-
e m b a r c a d o r , m. Institor, mer-
elogiar, a. Laudo, celebro, aliquem eator. mere , ira rapi, iracundia excandos-
laudíbus extollere, efferre. e m b a r c a r , a. N a v e m on erare. — cere.
elogio, //<- Eloglum, prtedicatlo, Embarcarse, n a v e m conscendere, Oass., e m b e s t i d a , /. ímpetus, aggreisío,
o ascenderé, Phsedr. ; in navem ascen- invaslo, iucurBio, incürsus; Detención
commendatio. laus.
deré. Nep, Emburrar n uno, ¡di,juera in inoportuna que se hace á uno, mora alí-
elucidación, /. Elucidatio. cui inopportüno sermone illátft.
eludir, a. Eludo, ludifíco, fallo, navem imponere, ó in naves conferre. e m b e s t i d o r , a. m, f. Moléstuí et
e m b a r c o , m, In navera conscensío.
rircumvenlo.— Eludir una ley, legi frau- fallax expostulator.
e m b a r g a n t e , part • tet. Obstans; So
dem faceré. embargante, nihilominua, uihilo scclüs, e m b e s t i r , «. Impfito, Invado; Aco-
e m a n a c i ó n , /. Emanatío. taraen. meter pidiendo, inopportüué expostu-
e m a n a r , n. Emano, procedo, pro- e m b a r g a r , a. Sequestro. V. i m - lare.
ficiscor, originem traho, duco. e m b e t u n a r , a. Bitumíne liulre.
pedir y s u s p e n d e r .
e m b i j a r , a. Ligno indico tíngSre,
e m a n c i p a c i ó n , /. Emancipatío. e m b a r g o , m. Sequestratlo; Em-
baryo del estómago , stomachi eruditas. e m b l a n d e c e r , a. v. ablandar;
e m a n c i p a r , a. Emancipare, sui
— Sin en,', argo , tamen , o ibi InmlnuB, emblandecerse, miserari, misereri, mise-
juris efficere. ricordia capi.
nihllo seclús.
e m b a c h a r , a. Pecüdes tondendas e m b l a n q u e c e r , a. Dealbáre; Em*
e m b a r n e c e r , n. pingue-seo.
in ovili condere. blanquecerse, albeacére, candesc<Sre.
e m b a rn izad u ra , /. IncrusUtío.
e m b a d u r n a r , a. Coinquino. e m b l e m a , m. Emblema, ati».
e m b a r n i z a r , a. «Gummi incrusta-
e m b a i d o r , a, m.f. Seductor, de- e m b o b a m i e n t o , m. i e m b e -
re, alíquid junípero dílüto oblinerc.
ceptor. leso.
e m b a r q u e , m. Iu navem impositío.
e m b a i m i e n t o , m* Seductío, ludi- e m b o b a r . V. e m b e l e s a r .
e m b a r r a d o r , a, m. f. Lutans, ta- e m b o b e c e r , a. Btupefacére; Em-
dcatío, deceptlo.
ctor, incrustator. bobecerse, obstupescere, hterére.
e m b a í r , o, Seducére , decipSre.
e m b a r r a d u r a , /. Lutatío. embobecimiento, m, stupor,
fallare. e m b a r r a r , a. Lutáre; Manchar a stupídltas. *
e m b a j a d a , /. Legatío; Empleo de uno, juto leudare i Embarrarse, luto m - e m b o c a d e r o , m. Ostium, fauces,
fin-bajador, legati munus. quinári. angüetum os. — Estar al embocadero,
e m b a j a d o r , rn. Legátus, orátor. e m b a r r i l a r , a. Cado includSre. propé, in promptu esse.
embalaje* m- V, enfardela- e m b a s a n i e n t o , m. .¿Edificii b¡\aia.
e m b a s t a r l a . Telara acu pingén-
d a m fulcro aptáre.
I EMB RMI VMP \)i
e m b o c a d o , a, part. pao. dei verbo Embravecerse, fur&re, síevír*», irritar!. — rito, oximíus. pri
e m b o c a r . V, esta ptsl.; adj. Agradable lena, ir¿ percítus. dignitáte conspicüus, insígu
a ion td euo), suávis, lenis, e m b r a v e c i m i e n t o , / . / . Furor, fe e m i n e n t e m e n t e , adv. Eminenter,
dulcí1-. |uoGndUB, gratus. ritas, B83TÍ1 i'i.faroita.
e m b o c a d u r a , t. Transmissfo; Dé perbellé, prs
e m b r a z a d u r a , f. Aptafio brachío
•i «, Miimíuis ostfum; Del vino, sua- ¡"« i ' -i-- do, scuti, parma? emisario, rn. Emissaríuin ; Mensa-
t íttt , lenltas; De un instrumento de jero, emissaríus, nuncius. legátus.
i, O B , oris; V- e m b o c a d e r o . —embrazar, a. Brachío aptáre. emoliente, adj. Emolllens, demül-
•' oeadura . tibié • fistülá. e m b r e a d u r a , / - Ex pice bitümen. cens.
duloé i-Ttiere. e m b r e a r , a. Pice linire, navigíi
e m b o c a r , a. Ori inferre; Entrar
e m o l u m e n t o , m. Emolumentum.
junctüras st i
por si .,,,, per a r c t a m v i a m in e m b r e g a r s e , r. Dissidüs impli-
e m p a c h a d a m e n t e , adv. Impe-
'grSdi; n. Hacer ene, lo que diré.
ca 11, jurgü - i inini aceri,
falsum altquid peí iiadSre, n u g a s nar- e m p a c h a d o , a, adj, Timidus. pu-
r mucho u tle prisa , \ • • ri re, e m b r e ñ a r s e , r. ínter dumeta se
sillanimis.
LutTre, cibo se ingurgitare. :i bdSre, se recipi re
e m p a c h a r , a. Impedio, obsto. V.
e m b o l a r , a. Glóbulos ligneoe tau- e ai b r i a g a d a m e n te. adv. Ebríé,
a h i t a r , d i s f r a z a r . — Empacharse,
rorum oorníbus InfigSre ebriosé.
erubescere, verecundia suffÜndi, prx-
e m b o I i sitiador , m. Obtrectátor, e m b r i a g a d o , a, part. pas. ine-
pediri.
BUVUX1 KtOT, in.i IcíllcilS. briatUB, ebrius, mero saucíus.
e m p a c h o , m. Pudor; Estorbo, obex ;
e m b o l i s m a l , adj. A d e m b o l i s m u m e m b r i a g a r , a. Inebriare; Embria-
Empacho de estómago, difficilis cibi con-
spectans, intercalaría. garse, vino se ingurgitare. Inebrian;
coctío.
e m b o l i s m a r , a, Maledícis rumo- Enagenar, a n í m u m rapére, abstrfthSre.
e m b r i a g u e z , / . Ebrietas; Enage- e m p a d r o n a d o r , m. Census de-
i ilms jurgla moveré, simultátes exci- scriptor.
tare. namiento, mentís abstractío.
e m b r i d a r , a. Frenare, freno in- e m p a d r o n a m i e n t o , m. Census.
e m b o l i s m o , /". Embollsmua, in-
struere, frenum aptáre. e m p a d r o n a r , a. Uensere, iu cen-
tercalatlo; Em rollo . implicatlo, diffi-
e m b r i ó n , m. Iniormis fcetus. sum reférre ; Empadronarse, nomen,
cúltas ; Confusión , reruin commi \t ¡o,
e m b r o c a r , a. Transfundo. censura, bona profitéri. — El que soto
perturbatio.
e m b r o c h a d o , '/, adj. Auro, ar- empadrona su persona, capite census.
é m b o l o , rn. E m b o l u m .
gento intextus, distinctus. lia it ndose empadronado en otra ciudad,
e m b o l s a r , a. In crumenam con-
embrolla. V. e m b r o l l o . alía civitáte adscita.
dere, n u m m o s marsupío excipere.
e m b r o l l a d a m e n t e , adv. Implí- e m p a l a g a m i e n t o , m. Fastidium,
e m b o l s o , m. Pecunia* in crumenam
cito. satietas, tasdium, nausea.
iinmisslo.
e m b r o l l a d o r , a, m. f. Impli- e m p a l a g a r , a. Fastidíre, satietá-
e m b o n a r , n. Tu"eliorem reddére.
cator. tem afierre; Empalagarse (met.), mole-
e m b o ñ i g a r , ff. Bovino ~stercore
e m b r o l l a r , a. Implicare, confun- stia affíci.
coperire, bovínum stercus induciré.
e m b o q u e , m, Trajectío", tranKutis- dere, permiscere, perturbare. empalago, m. V. e m p a l a g a -
sío; (met.) Engaito, fraus, dolus, fal- e m b r o l l o , m. Dolosa rei implica- miento.
lada. tío. e m p a l a g o s o , a, adj. Fastidiosus;
e m b o r n a l , ?«. Foramen in navlbus embrollón, r. e m b r o l l a d o r . Zalamero, molestus, tiediosus, molesté
ad aquárum emissionem. e m b r o m a d o r , a, adj. Verbis do- Mancuerne.
e m b o r r a c h a d o r , a, m. /. ine- losis alíos deciplens. e m p a l a r , a. Stipíte alíquem ab imo
briator. e m b r o m a r , a. Turbas concitare, ad s u m m u m transfigere.
e m b o r r a c h a r , a. Inebriare; Aton- jurgla, aimultates ciere; Engañar con empalizada,/. V. estacada.
tar, sopore afficere; Emborracharse* in- enredos, fallére, decipére. ludificáre. e m p a l m a d u r a , /. Coagm-antatío,
ebrian, vino se ingurgitare. e m b r u t e c e r , a. Mentis acíem ob- copulatío.
e m b o r r a r , a. Tomento replére, tundére ; Embrutecerse, etíerári, brutis e m p a l m a r , a. Coagmentáre, copu-
infarciro; Comer mucho y de pjdsa, de- simílem reddi. lare.
glutiré, sese ingurgitare. e m b u c h a d o , m* Fareimen. e m p a n a d a , /. Artocreas, átis; En-
e m b o r r a z a m i e n t o , //• Operi- e m b u c h a r , a. F a r d o , infercío, re- gaño, fraus, oceultatio.
m e n t u m , operculum. ferclo^ Comer mucho á medio mascar, e m p a n a d o , a, udj. Cubicülum in-
e m b o r r a z a r , a. Suillam carnem deglutiré, voráre. terina alíis habitacülis circumdátum.
lindas imponere, immittere, indu- e m b u d a r , a. Infundibülum aptáre; e m p a n a r , ff- Pane incrustare; Sem-
ce) *-. Andar en enredos, fraudes machinan, brar, seminare, frumenta serere.
emborricarse, r. Stupídura dolos exstruere; Hacer que entre la caza e m p a n d a r , a. Inflectére, curvare,
reddi. en el puesto, feras venatüi abigere. incurvare.
e m b o r r i z a r , a. L a n a m carmi- e m b u d i s t a , m. Dolósus, fallax, ver- e m p a n d i l l a r , a. Chartam chart»
nare. sütus, frauduleutus. in ludo fraudulenter apponere, binis pa-
emborrullarse, r. Altercári, e m b u d o , m. Infundibülum ; Enredo, gellis dolum exstruere.
rixan, jurgía, simultátes habere. dolus. fraus. e m p a n t a n a d o , a, part. pa*. Has-
e m b o s c a d a , / - Insidiar;. — Cogido en e m b u r u j a r , a. Congerere, conglo- rens. — Estar empantanado, in luto
una emboscada, per insidias deprehen- b a r e ^ conglomerare, indiscriminátim hasrére.
8113. colligare. e m p a n t a n a r , a. Inundare, locura
e m b o s c a d u r a , /. Insidiárum or e m b u s t e , m . Fallada, techna; Bu- ccenosum reddére; Meter en un pantano,
do, dispOBÍtío. jerías, muliebría monilía. in luto demergére; Embarazar el curso
e m b u s t e a r , n. Frequenter m e n - de un negocio, negotium disíinere, im-
e m b o s c a r , a, y e m b o s c a r s e , r. tiri . pediré. — Empantanarse, meterse en una
Insidias parare, in sylvara se abdere, e m b u s t e r í a , /. Fallada, menda- dificultad, in arctum desilire.
sese recipere. cíum. e m p a ñ a d u r a , /. V, envoltura.
e m b o s q u e c e r , n. Sylvesco. e m b u s t e r o , a, m. /. Mendaciorura e m p a n a r , a. Infántem pannis in-
e m b o l a d o r , a, m.f. Hebetátor; he- architectus, mentíens, m e n d a x , verbis volvere; Oscurecer una cosa tersa, rei
beiátrix. deciplens. nitorem obscuráre; Manchar la fuma,
e m b o t a d u r a , f., y embutidera,/. Ferrum infixioni ignominia afficere, famae labecülam inu-
embotamiento,///. Hebetatlo, he- clavorum deservlens. rere.
e m b u t i d o , m. Opus tessellátum. e m p a p a r , a. I m b u o ; Empaparse,
betüdo, obtuslo.
e m b u t i r , a. Opus tessellátum con- imbibi, imbuí; De algún afecto, idea ó
e m b o t a r , a. Hebeto, obtundo, re-
ficere; Meter una cosa dentro de otra, doctrina, nimio reí studío imbuí.
tündo, gladii, cultelli, novacüla.* acíem
farcírej Comer demasiado, sese cibo in- e m p a p e l a d o r , «, m. f. chartís in-
perstringo; Poner en Un bote, vasi im-
gurgitare, cibo repleri. volvens.
mittere ; Embotarse (met.), hebetári, ener-
e m e n d a b l e , adj. Emendabílis. e m p a p e l a r , a. Chartís involvere.
vari, hebescére.
e m e n d a c i o n , /. Emendatío, casti- e m p a p u j a r , a. Cibo ingurgitare,
e m b o t e l l a r , a* Liquores in lage-
gatlo, correctlo, lima. cibo replére.
nas infundere.
e m b o t i j a r , a. Pavimentum lage- e m e n d a d a m e n t e , adv. Emén- e m p a q u e , m. Sarcinárum confec-
uifl _ sternere; Embotijarse (hincharse), date. tío.
inrlari, tumescere; (enojarse) prse ira- e m e n d a d o r , m. Emendátor, is. e m p a q u e t a r , a. Sarcínas confi-
cuudia excandescere, irá corrípi. e m e n d a r . V. e n m e n d a r . cere , in íascera cogeré, componere,
e m b o z a r , a. Pallio facíem velare; emérito, adj. Eraerltus. struere.
Embozarse, F a c í e m pallio obtegere; e m e r s i ó n , /. Emerslo. e m p a r a m e n t a r , a. Ornare, exor-
(met.) Velar, disfrazar alguna cosa, alí- emético, a, adj. Vomificus. nare.
quid velare, tegere. e m p a r c h a r , a. Spleníum adhibere,
e m b o z o , m. Velamen ; Modo arti- e m i g r a c i ó n , /. Emigratío, migra- splenío medicari.
ficioso de darse á entender sin expUcttr- tlo. e m p a r e d a m i e n t o , m, ínter pa-
se claro , parábola, simüitüdo. — Qui- e m i g r a r , n. Emigro, in allum lo- riétes reclusío.
tarse el embozo, consiüa sua detegére. cum migro, alío me confero. e m p a r e d a r , a. Arctis parietibus
plané aperire. - eminencia, /. Eminentía, promi- circumeludére, iutra pariétes obducere.
e m b r a c i l a d o , a, adj. Brachíis nentia, altitüdo ; Excelencia, excellentia, e m p a r e j a d o r , ///. iEquans, exae-
gt-status infans. quans.
e m b r a v e c e r , a. Irrito, exaspero; !
prsestantla.
e m i n e n t e , adj. Emtnens; En mé- e m p a r e j a d u r a . /. Exiequatio, x-
L>it»cJouarío «M-Mi'tol.latiTao.
quatio.
emparejamiento, m. Exaequa»
tío.
93 EMr EMP EN
e m p a r e j a r , a. Parera faceré, pa- e m p e r a d o r , m. Imperátor. empobrecimiento, m. Paupcr-
rem sibi adjungere; n. Emparejar con e m p e r a t r i z , /. Imperátrix. tas, pauperies, egeatae, iuopia.
otro, obviara alicui occurrore, in alium e m p e r c h a r , a. Pertíca suspen- e m p o l v a r , a. Pulvere cunsporgSre,
incidere; Ser igual una cosa con otra, dere. illtnore, fcedáre; ó_ (en otro orden de
aequári. e m p e r e j i l a r , a. Fucáre, ornare, .\uie fucáre, ornare.
e m p a r e n t a d o , a, adj. (estar bien). exornare; A , exornári. e m p o l l a d u r a , /. A p u m sobfllei.
Cum uobilissírais faraillis affinitate de- emperezar, a, //emperezarse, e m p o l l a r , a. Incubare; Procrear
vinciri. r. Pigrescere, cunctari, socordia atque jas, apea procí i
e m p a r e n t a r , a. Affinitate con- ignavia duci. e m p o n z o ñ a d o r , a, m, f. Vone-
jungi. e m p e r n a r , a. Fibülis, uncis fer- fícus.
e m p a r r a d o , m. Ambulacrum vi-
tíbus obumbrátum, vineárum complu-
réis muñiré, firmare. emponzoñamiento, m. Venen-
e m p e r o , conj. Sed, tameu, veruni- cíum.
•vlum. taraen, attamen. e m p o n z o ñ a r , a. V e n e n u m infun-
e m p a r r a r , a. Vitíbus obumbráre, e m p e r r a r s e , r, Obstinári, fero- dere. — Ei ieneno
locura pergülis instruere. cíüs contenderé. sagittas armare, Virg., ó tinggre, Curt.
e m p a r v a r , a. Messem ad tritüram j e i n p e s a d o r , m. E x radicíbus scir- Emponzoñar aigí á ;<• T-
aptáre. porum manipülus. fquid inürére, corrumj
e m p a s t a d o r , m. Plasmátor, is. e m p e z a r , a. Incipere, exordíri, e m p o r c a r , a. Spurco, fcedo.
e m p a s t a r , a. Mass¡iplasmare ; pint. initium capessere. — Solo se e m p o r i o , nt. Emporium.
colorem obducere. empezar, tantuinmodo incepto opus est. e m p o t r a r , a. _ Opere oaamenttno
e m p a s t e , rn. Apta colorum obduc- Empezó á bajar la marea, mare reci- • , fulcria firmare.
tío iu tabülis pictis. •*» procare ccepit. e m p o z a r , a. In puteum demit-
e m p a t a r , a. Adaíquo; Suspender e m p i c o t a d u r a , /. Ad palum af- tere.
una resolución, inhibére, impediré, ob- fixío. e m p r a d i z a r s e , r. In pratum
stare, ofñcere. — Empatarse con uno, e m p i c o t a r , a. Columnas alligáre, evadere, convertí,
parera alicui esse, alícui ajquari. Se e m p r e n d e d o r , a, m. f. Reru-m
palo a 11 difficilium Kusceptor, aggressor.
emjiataron los votos de los jueces, adaa- e m p i n a d u r a . f. Erectío.
quáruut judices. e m p r e n d e r , a. Aggredíor, ordíor,
e m p a t e , m. JEquatío.
e m p t i i a m l e n t o , m. Erectio, sub- suseipío, incipio, molíor. —
latío.
e m p a v e s a d a , / . Militaría testudo. , magnas molía opua ag-
e m p a v e s a r , a. Testudlue tegere, e m p i n a r , a. Erígo, attollo, elevo, gredi. E. fugam ca-
tueri, textlli septo instruere. — sursum fero; Beber im
Empa- .'">.), pessere. '• iter in-
ve ar una nave, n a v e m fasciolis versi- largó potiont indulgere, nimium bibá- btituére.
coloríbus ornare. . e m p r e s a , f. F a d n u s , opus, in-
cem esse; Empinarse, erigí, sursum ceptuin, consilíum, proposítum ; Em-
e m p e c a t a d o , a, adj. Improbus, ferri; ó (en otro
turbulentus. presa del escudo, emblema. — Apartar
ubes et inania captare. d uno de st tiem ab in-
e m p e d e r n i d o , a,_part. pas. de
e m p i n g o r o t a r , a. ítem rei su- cepto deterrere. S on su
e m p e d e r n i r . Obstinatus, durus, in-
perimponéi trotarse, s empresa, opus assidüé proséqui. AV»
duratua.
ferri. abandonar a bonsilí > nou
e m p e d e r n i r , a. Induro; Empe-
e m p i o l a r , a. Falconcs pedícis im- desistiré. Es difícil empresa, ma
dernirse, obdurári, pietati imperviura
plicare; Aprisionar, vincire. molis res est. Salir con .»•
fieri.
e m p e d r a d o , rn. Lapidíbus strá- e m p í r e o , adj. Caplum; Lo perf,-- consilía perficere.
ta via. i ccelestis, erapyreus, u-the- e m p r e s a r i o , a, m. f. Alicüjus
e m p e d r a d o r , m. Pavimentórum reus, divinus. reí locutor, conductor.
struetor. e m p í r i c a m e n t e , adv. Empiríco- e m p r é s t i t o , m. Mutuatío, mu-
e m p e d r a r , a. Lapidíbus Bter* r u m more.
de tropiezos ó dt e m p í r i c o , a, adj. J'mpiricus.
tüurn.
esperaré, inar;quálem reddére. e m p i z a r r a d o , m. Lapidéis la- e m p r i m a d o , m. Ultima lana; caí-
e m p e g a , / . Gluten; Marca ti- mel lis s truc tum tet minátió.
nado lanar, signum picéum quo pécora e m p i z a r r a r , a. Lapidéis lamellis e m p r i m a r , a. Lanam ultím6 car-
ruere. minare.
notan tur. e m p I usf a d t i r a , /. Emplastratio.
e m p e g a d u r a , /. Illiniméntum pi- e m p u c h a r , a. Convolüta fila in
e m p l a s t a m i e n t o , m. Emplastra-
ceum. lixiviam immittere.
tio.
e m p e g a r , a. Pico; Marcar- e m p l a s t a r , a. Cataplasma irapo- e m p u j a r , a. Trudo, pello, Im-
nado lanar, pico oves notare, ül lücáre, pi- pelió, compello, adígo. — Empujar ti
e m p e i n e , tn, Imus venter; 1 gmentis illi i • •
terso de uno de su puesto, aliquem de loco de-
sordíbus fi « nspur- turbare. Empujar d uno d Con,batir,
m> t/u | •
in prrelía a l i q u e m tvudere.
Empeine dei pié, superna pedís pa* e m p l a s t e c e r , a. .¿Equáre (pint.). e m p u j e , m. Ímpülsus, impulsío. —
e m p e i n o s o , a, adj. Iinpetigiuo- e m p l a s t o , m. Emplastrum.- / U empuje de lot • parte
8U8. . iidínc uti, de l" muralla, ariétum pulsu muri pars
e m p e l a r , n. Pilare, pilos immit- malé se habí n ctum esse.
tere.
con üit.
e m p l a z a d o r . m, icens.
e m p e l e c h a r , a. Marmóreos lapi- e m p l a z a m i e n t o , m. Diei indic-
e m p u j ó n - m. Impulsío; Dar >le
des copulare. tio. • •ne -, aliquem pulaára; Meter a
em pujones, impidiere; Echar á einjiii-
e m p e l o t a r s e , r. Eixari. e m p l a z a r , a. Diem alícui indi-
e m p e l l a r » u. Impelió, concito, ur- empleado, a, adj. Alícui muneri ., extrudere, deturbare.
cogo. addlctus, muñere fungens, — ¡fon está e m p u l g a d u r a , /. Tensío, exten-
e m p e l l e j a r , a. Pelliculáre, pellí- mérito hace patímur. eío.
bus obducere, tegere. Dar pur bien emph "do, acceptum alí- e m p u l g a r , a. Tendere, exteim-
e m p e l l e r , a. Impeliere, con quid habere. e m p u l g ü e r a , /. Extrema otr?i In
urgére. premere. V m p i c a r , a. Impendo, insumo; balista; pl. Emp E3 alíquam
e m p e l l ó n , m. ímpülsus, impídalo. praMpouo, prasficio. — i , iotia pollicíbua -
— l violen ter, dure, ;-. bre, usurpare nomen. Em% china. — Apretar ti uno
• nin I" im t.J | aiiipn-m Cüll-
aent* i r, vio- los medios, omnía experiri. i-.,,
stringere.
lenter aliquem extrudere. una palabra en sen --ido. trans-
férre verbum. Emplear á uno e m p u ñ a d o r , a, m.f. M a n u touens,
e m p e n a c h a d o , a, adj. Cristatus. arripíena.
e m p e ñ a d a m e n t e . a3e. Tenací- servicio, alicüjus opera uti. Emplearse
en alguna cosa, alícui e m p u ñ a d u r a , / . <'•<
ter. obstiiiáto animo. e m p u ñ a r , a. Capülum manu ta-
e m p e ñ a m i e n t o , m . Oppigneratío. lempo, oleum et opéram
perderé. ñere. i.mrif lar fu • .-¡Ium
e m p e ñ a r , a. Oppignéro, obligo, Btringcre.
iri do j Pone. e m p l e i t e r o , a, m.f. Spartaríus.
e m p l e o , //'. Usus, officíum, -honor, emulación,/. ^Emulátlo.
i essorem aliquem adhibere. emulador, r rl
*
«<*, ass aliénum contrahére; ó eri munus. — Empleo d\ 1 usura
emular, a. A Ttof.
<>'ro • as), s u m m a ope niti, temporis. Suspender ó uñé é m u l o . /, •
viribus incumbére. i. muñere alíquem ad tem]
e m p l o m a d o ! - , m. Plumbarius ar- emulsión, /• Mulsa i
'. fidem obligare. _ emunclorios , i ! ríi
" »-
e m p e ñ o , ;//. Conátus;. Obligación tifes. orum.
onciencia, etc., officíum; T.-- e m p l o m a r , a. Plumbáre. e m u n d a c i o n , f. '
contentío. e m p l u m a r , a. Plumia induére,
,.ere. e n , prep. In, mtra, auper, «um. —
e m p e o r a m i e n t o , m. In deteriüs Esta p¡ • po ¡don /•>>• • """'
mutatío. e m p l u m e c e r , ». Plumescere, plu- mmlo. etC, • ittfm
e m p e o r a r , a. Deteriorem reddo; mas emittere. a nto. — I n la - i-'du'f,
.resco, in pejus ruó. — l e m p o b r e c e r , n. In egestátem ad- in urbe. En el estío, per «itát.-ni. *v*
emp- ducere; Venir a pobreza, in angustias
e m orarse
mtnnfere.
ftü e(hablando
p' e,q uingravescere. de una
ñ e c e r , a. enferme-
Minuere, im- rei familiaris addüci.
ENO KXC ENC !>9
al templo, intra temnlum. i» medio del I , «o, instruraéntum insortioni deser- e n c a n i j a m i e n t o , rn, M adíes.
e n c a n i j a r , a. Extenuare, Rnoani-
!•
encajndura , /. Insertío, junc-
UU lUX l'M jarse, a-gritudine attenuíri.
tura.
profectione, e n c a n i l l a r , a. Stamen fusis glo-
e n c a j a r , a. Inserere, insertare, im-
Tiene cal > mul- merare.
mittere, inducere , inferre, intrudero ;
les y modismos , y para e n c a n t a d o , a. Incantátus; Dis-
••• den-
•i ti en tr,Enio, alienatus.
tro de otra, conjungére, coneludere;
•
'•, de-
e n c a n t a d o r , o, m. f- Venefícus.
cipere. — j •<> encajar e n c a n t a m i e n t o , m. Incantamen-
ano, frustra. refrán <-n tu embajada, caVé ne adagíum tnm, incantatio, cantámen, incantamen,
¡a del rey , roram rege quodvia in narratione intrüdas; cave fa^cinatío,
poco tiempo, brevi. Para decirlo en ne aaagiís narrátiurj porgas. e n c a n t a r , a. Incautare, devovére;
pocas palabras, ut paucis absolvam. En EnCl ' :/reeho , ÍU 0 -upar toda (a atención de alguno, ali-
l partes , ubique. /. arctUm desilíre; o (en otro orden de cüjus sensum arripere, ad se tTahere,
posthac, in postéruui. En cuanto sea 'yteas en alguna parte, so in- m e n t e m abstrahere.
posible, quoad fieri possit. En gran vocatum ingerere. e n c a n t a r a r , a. In « m a m mittere.
manera, magnopére. En di rífl modo, e n c a j e , m. Insertío; Labor de em- encanto, m. > • e n c a n t a m i e n t o ;
q u o d a m m S d o . En ninguna parte, nus- l,u idos , o taracea, tesselláiuin opus ; £<-** que suspende ó embelesa, incantamen-
quam. E n fi constata, per te atat. fin reticulátus tum. incantatlo.
mi mano está , in m e est. En hecho de limbus, reticuláta. in-nia. e n c a n t u s a r , a Blandiri, illecebris
verdad, equidem, profectó, revera, sané, e n c a j e r a , /. Telíe reticuláta^ tex- captare, alíquem delinire.
roápse. En nuestra casa apud nos. En trix, e n c a ñ a d o * m. Aquaedüctus.
ni . .. quod ad m e speetat . . . e n c a j o n a d o , m. ínter as seres duc- e u - C a ñ a d o r . o, m. /. (Uomerarlua.
•da. infausto. En buena tus parles ferreus. e n c a ñ a d u r a , /. Secális culmua.
ocasión, opportün* e n c a j o n a r , a. Arca includere. e n c a ñ a r , a. Per tubos aquam du-
e n a c e i t a r s e , r. Bancescere. e n c a l a b o z a r , a. in ergastüium ; Poner cana • nér tas plan-
e n a g u a c h a r , a. A q u a replére. conjicere, demittere. tas, arundinea crate vallare; Devanar
e n a g u a s , /» Muliebris interior cy- e n c a l a b r i n a r , a* Fcetore cere- 'da en tas canillas, sericum in cau-
clas. IMTMU B [Ticen.-; /.'•< :alabr¡narse, obsti- nis involvere. — Encanarse las mieses,
e n a g u a z a r , a. Térras aqua re- nári, obstínate agére. « tes in calámum adolescere.
plére. e n c a l a d a , /. Phalerárum pars. ' l i c a ñ í z a d a . /. Aruudinéum sep-
e n a j e n a b l e , adj. Q u o d alienari e n c a l a d u r a , /. Ope calcis deal- tum.
potest. batío. e n c a ñ o n a r , n. Echar cañones las
enajenación,/, y e n c a l a r , a. Calce dealbare; Meter ores, plumescere; Dar ó una cosa ta
e n a j e n a m i e n t o , m. Ali en una cafa ó cañón, in tubum immittere. forma de catión, foljicüli formam indu-
abalienatlo; Enajenamiento del alma, e n c a l m a d u r a , /. Effervescentía, cére ; Encaminar una cosa por un canon,
aními cvagatlo. «estuario. in tubum immittere; Encanillar, texto-
e n a j e n a n t e , part. act. Alienaos, e n c a l m a r s e , r. JEstuáre, fatí- ria fila involvere, glomerare.
abalienans. gari. e n c a n u t a r , a. In tubüli formam
e n a j e n a r , a. Alienare, abalienáre; e n c a l o s t r a r s e , r. E x primí post aptáre.
Sacar fuera de sí, abs trabe ve, sensíbus partum lactis suctione infantem a>»gro- c n c a p a c e t a d o , a, adj. Galeatus.
enalbardar, «. Clitellas impo- tare. e u c a p a c h a d u r a , /- Sportuiárum
e n c a l v e c e r , n. Calvescore. olí'is pi&narum cumulua,
enamoradamente , adj. Aman-
e n c a l l a d e r o , m. syrtis. e s c a p a c h a r , a. Sportulisinmittere.
ter, cupldé. e n c a p a d o , a, adj. Palliatus,pallio
e n c a l l a d u r a , /. Kavís íliisío ad
e n a m o r a d i z o , a, adj. In amorem vada. involütus.
prociivia, pronus. e n c a l l a r , n. N a v e m vadis illldi, in c n < a p e r u z a d o , a,adj. Cucullátus.
e n a m o r a d o , a, adj. Amore cap- scopülís hairere. e n c a p i l l a r s e , r. Caput induére,
tus, animo neger. e n c a l l e c e r , n. Oceanoscere. veste cooperii-.-.
e n a m o r a d o r , a, m. f. Amasíus, e n c a l l e c i d o , a, part. pas. Occal- e n c a p i r o t a d o , a, adj. Cucullátus
amasia. látus; adj. Muy acostumbrado, valde as- encapotadura,/, y
e n c a p o t a m i e n t o , tn. Supercilium.
e n a m o r a r , a. Ad amorem blandi- suetus.
e n c a l l e j o n a r , a. Per angiportum e n c a p o t a r , «- Pallio tegere
tlis allicére; Enamorarse, alicüjus amqre iiidu. liarse, frontem contrahére, superci-
capi,flagrare,arderé. ^ e n c a m a r a r , a. In horréum mit- lium attollere, tor vis oculis as JI icére ;
e n a m o r i c a r s e , /*» Levi amore af- tere, hórreo asservare. l apOtarse et cielo, ccelum obuubilári,
fíci. e n c a m a r s e , r. In lecto decum- densis nubibus tegi, obscurári.
e n a n o , a, m* f. Pnraillus, pumilus, bere. — Encamarse la caza, in cubili de- e n c a p r i c h a r s e , r, Sua; sententlsa
pumllo; adj. Pusíllus, brevis, parvus. cumbere. Encamarse las mieses, segetes tenaelter adhaerere.
e n a r b o l a r , o. Elevo. inclinári. e n c a p u c h a r , a. Cucüllo tegere.
e n a r c a r . a. Arcübus dolía con- e n c a m b i j a r , a. Per receptacüla e n c a r a d o , a, adj
atringére. aquam ducere. carado, facíe pulcher, vel déformis.
e n c a m b r o n a r , a. Spinís sepíre;
enardecer, a. y enardecerse, Fortificar con hierros , muñiré, firmare. e n c a r a m a r , a. y e n c a r a m a1r s e ,
*•*. Incendere; inflammári, accendi, ira- r. Elevare, sese áttoLle;,', rtrtrAle
e n c a m i n a r , a. Viam ministrare, e n c a r a m i e n t o , m. VisÜs directlo.
cundia corripi.
iter ostendére; Encaminarse, proficisci, e n c a r a r , n. y e n c a r a r s e , /.
e n a r e n a c i o n , /. Árense et calcis
petere (dícese tamb. en elfig.).— Esto
comraixtío. Facíe ad facíem intuí
se encaminaba á obligar á todos al com-
e n a r e n a r , a. Arena operire, are- e n c a r a t u l a r s e , K Larva indüí.
bate, hoc eó valebat, ut omnes ad de-
n a m spargere. e n c a r c a j a d o , a. adj. Pharetratus.
p u g n á n d u m ingratüs cogerentur. Enea-
e n a s t a r , a. Hastile aptáre, capülo e n c a r c a v i n a r , a. Fósese immittere,
minar bien los negocios, recté res dis-
instruere. m f'ossam dejicére; Llenar fie mal olor,
ponére, administrare.
e n c a b a l g a m i e n t o , m* Lignea fcetore afficere.
e n c a m i s a d a , /. Súbita et nocturna
compages ad tormenta bellíca susti- e n c a r c e l a c i ó n , /. In carcerem
indusiatorum milítum aggressio.
nenda. detruslo, conje, «
e n c a m i s a r s e , r. Hostíum castris
e n c a b a l g a r , a. E q u o insidére. e n c a r c e l a r , a. In carcerem con-
noctu invadéndis milites exteríús subu-
e n c a b e l l e c e r s e , r. C o m a m alére. cülis indui. jirrto, detrudére; Encarcelar (carp.),
e n c a b e s t r a r , a. Capistráre; Ha- comprimere, constringeré.
e n c a m p a n a d o , a, adj. In formara
cer que las reses bravia < sigan á los e n c a r e c e d o r , <>, m. f. Amplificá-
tintinnabüli confectus.
mansos, armenta ducere; Encabestrarte, toí, rnagmlóqu.ax." magniloquu.á.
e n c a n a l a r , a. Per canales a q u a m
capfstro illaqueari. e n c a r e c e r , a. E.em'verbisextollére;
ducére.
e n c a b e z a m i e n t o , m. Census. Subir ef precio de alguna cosa, reí pre-
encanalizar. V. e n c a n a l a r . tíum augére. — Se encarecen los c•
e n c a b e z a r , a. C e n s u m per capíta e n c a n a r s e , r. Torpere, stupeie.
describérc; Encabezarse, vectigalía con- annona ingravescit. A'o se pit-
e n c a n a s t a r » a. In canTstmm im- ear ecer cmi palabras Su soberbi.i, frix
ventione factá redimere. mittere
e n c a b r i t a r s e , r. E q u u m peetus verba sufficíunt superbíaí ipsius decla-
e n c a n c e r a r s e , r. Cancro labo- rando.
mán'usque arrígere, rare.
e n c a d e n a c i ó n , /. y e n c a r e c i d a m e n t e , odv. Magno-
e n c a n d e c e r , n. Candefacére.
pére. impeusé.
e n c a d e n a d u r a , /, y e n c a n d e l a r , n. Flores floccülis
e n c a r e c i m i e n t o , m. Exaggeratío,
e n c a d e n a m i e n t o , m. Concate- simiiei emitiere.
e n c a n d i l a d o , a, adj. Erectus. magniloquentia.
natio.
e n c a d e n a r , a. Catenáre, catenis e n c a n d i l a r , a. L u m í n e opposíto e n c a r g a r , a* Commendáre; En-
alligáre, deviucire; Unir unas cosas con ocülos uerstringére; f)eslumbrar, cir- cargarse, alíquid agendum suscipere. —
otras, nectere, connectere, ligare, col- curavenire ; Animar ús lumbre, ignem ex- Encargar a uno el gobierno de una pro-
ligare, conjungére; Dejar á uno sin ac- citare; Encandilarse, ocülos scintilláre. vincia, provincias alíquem prteficore. En-
i movimiento, impediré, obstrin- e n c a n w e r , n. Canescere; Enmo- cargarse de los negocios del Estado% rem-
gere. hecerse , jÉrujíineiQ contraharé: Enveje- publícam capessere. Encargarse de la
• e n c a j a d o r , m. InaSrena \ Tnstnt* cer, senesoare.
I educación de un niño, puerum instituem
d u m Buscipére.
7*
100 ENO ENC ENC
e n c a r g o , m. Negotium, munus, también en el fig.). — El bosque se en- e n c o g i d a m e n t e , adv. Timídé, pu-
m a n d á t u m , cura. cendió por la noche, lucus incénsus est síllo animo.
e n c a r i ñ a r , a. y encariñarse, tempore nocturno. Encender luz, lumen e n c o g i d o , a, adj. Pusillanímis, ti-
r. A m o r e afficere; affíci. accendere. Encenderse en cólera, prce midus, parvo animo.
e n c a r n a c i ó n , /. DivTni Verbi in- iracundia excandescere. Se encendió de e n c o g i m i e n t o , m, Contractío;
carnatio. súbito la guerra, súbito exársit bellum. Cortedad de ánimo, pusillanimítas, vere-
e n c a r n a d i n o , a, adj. S-ubrüber. e n c e n d i d o , <•. adj. Úe color de cunda cunctatío.
e n c a r n a d o , a, adj. Carnéus color, fuego, rubeua, flammeus, igneus; Part. _ e n c o h e t a r , _ a . Igue missíli crepi-
ruber; part. pas. del verbo e n c a r n a r , pus. de e n c e n d e r . 1. esta pal. tante tauros vexáre.
V. esta pal. e n c e n d i m i e n t o , m. Ardor. encojar, a. y encojarse, r. Clau-
e n c a r n a d u r a , /. Carnis natura; e n c e n i z a r , a. Ciñere spargere. d u m faceré, fieri.
Herida de instrumento en la c^wrrTe, e n c e n t a d o r , a, m. /. Inceptor. e n c o l a d u r a , /. Conglutinado, glu-
vulnus. e n c e n t a d u r a , f. Inceptío. tin améntum.
e n c a r n a m i e n t o , m. Carnis reno- e n c e n t a r , a. 'Delibáre; Cortar, e n c o l a m i e n t o , m. Glutinatlo, glu-
vatio. mutilare. tinamentum.
e n c a r n a r , n. H u m á n a m carnem c n c e p u d o r , m. Lignoam compá- e n c o l a r , o. Glutináre.
induére; Criar carne la herida cuando e n c o l e r i z a r , a. Irrito; Encoleri-
gem sclopeto aptans. zarse, in aliquem furére, alicui iraBci,
•se va curando', carnem accrescere; In-
troducirse en la carne alguna arma, e n c e p a r , a. In compedes conji- succensere.
telum corpori infigi; Hac- cere. e n c o m e u d a b l e , adj, Quod com-
presión en el ánimo alguna cosa, alíqua e n c e r a d o , ?n. Linteum ceratum; mendari poteat.
re vehementer affíci; a. (pint.) Dar co- adj. _ De color de cera, cereus; Espeso, e n c o m e n d a d o , m. Fidueiaríus
lor de carne, cameis coloribus expri- densatus, spissátus. cliens; Part. pas. del ceibo e n c o m e n -
mere. e n c e r a m i e n t o , m. Ceratüra. dar. V, esta pal.
e n c a r n e c e r , n. Pinguescére. e n c e r a r , a. Cero, incero; Manchar e n c o m e n d a r , a. Comméndo, eom-
e n c a r n i z a d o , a, adj. Inflammátus, con cera, cera inquinare. mítto^ Encomendarse, sese in alicüjus
sanguíneo colore suffüsus. e n c e r o t a r , a. Cerato oblinire. clientelam etfidemcommendare, tutum
e n c a r n i z a m i e n t o , m. Carnis de-
e n c e r r a d e r o , m. Stabülum. V. tradére; n. Llegar á tener encomienda
voratío, edacitas; Crueldad, crudelitas,
RBevítia. feritas, immanítas, ferocía. encierro. de orden, equestris ordínis cenanm adi-
e n c a r n i z a r , a. Carne cibáre; En- e n c e r r a d o r , m. Occlusor ; Delga- pisci.
carnizarse, carne inescari, carnes avi- nado mayor, por oficio, taurorum, b o u m encomiástico, o. adj. Laudativua,
dissímé devorare. — Encarnizarse con al- in lanicnam ¿eductor.
e n c e r r a m i e n t o . ///. Occlusío ; Re-
lauda toríua.
guno (met.), in alíquem dessevíre, furere, e n c o m i e n d a , /. Mandátum; Re-
irasci, casco ímpetu rapi. liento, clausura, ciaustrum.
e n c e r r a r , «.Includo, claudo. con- comendación, commendatio• Amparo, pa-
e n c a r o , m. Enlxus intultus.
clüdo, amblo, circumdo, cingo, Bsepío ; In- trocinium, proteetio; Mei r/o*, 3 al uta-
e n c a r r i l a r , a. y
cluir._includo, continéo . comprehéndo, tío; Renta, stipendium, pi
e n c a r r i l l a r , a. V i a m monstráre;
ampléctor, complector.— Encerró 1 Ion a- e n c o m i o , m. Praaconíum, laus, com-
Dirigir ,m asunto, rem dirigere, apté
nados, pécora stabülis concludére ó intra mendatio.
gerere ; Encarrillarse, r. F u n e m in tro-
septa immittere. En esto se en -ierra e n c o m p a d r a r , a. Affinitatem ex
chica implícari.
todo, haec totius rei s u m m a . Encerrarse bapi ¡amate contrahére.
e n c a r r o ñ a r , a. Inficere, corrum-
(retirarse del mundo), insolitudínem con- e n c o n a m i e n t o , m. tri 11rtío,exa-
pére ; Encarroñarse, infíci, corrümpi.
fugére, in claustra se recipere. Atajó cerbatio (dicese también en ei
e n c a r r u j a r s e , r. implícari, in-
-••gos encerrándosi e n c o n a r , a. Exulceran
tricári, retorquéri.
silencio, preces ejus taciturna obstina- bare, irritare (dicese también
e n c a r t a c i ó n , / . Censüi aubjectlo.
tioue compressit. e n c o n o , //'. Odium pervícax, male
e n c a r t a d o , a, adj. Proscríptus.
e n c e r r o n a , /. Spontaneus in abdí- volentia.
e n c a r t a m i e n t o , nt. Proscriptío.
ta secessus. e n c o n o s o , a . adj. Noxius; iré
e n c a r t a r , a. Proscribere, in pro-
e n c e s t a r , a. Cista includere malevólus, invidus, iní-
scriptorum n u m é r u m reférre, abséntem
e n c í a , /. Gingiva. micus.
reuní condemnáre.
e n c í c l i c o , a, adj. V. c i r c u l a r . e n c o n t r a d i z o , a, adj. Obvíus. —
e n c a s c a b e l a d o , a, adj. Crepita-
e n c i c l o p e d i a , /. Universas orbis contradiso, sese obvíum Burra-
culis instrüctus.
doctrinas, láre.
e n c a s q u e t a r , a. Piléum, galerum
e n c i c l o p é d i c o , a, adj, A d uni- e n c o n t r a d o , a, adj. Adversus,
caplti inducere; Hacer creer, suadere,
versas orbis doctrinas spectans. opp o sítua; Part. pas. del verbo e n c o n -
inducere; Encasquetarse, obstinarse en
e n c i e r r o , m. Incluslo; Recogí na 1- t r a r . V. esta pal.
u.na cosa, a n i m u m obfirmáre, obstináto
to, solitüdo, recessus, secessus, clausu- e n c o n t r a r , ". Reperío, I m
animo alíquid _tenere, senteiitice suas
ra; Prisión, ergastülum, carcer. nanciscor; Encontrar, tropezar inoj
tenaclter adhaírere.
e n c i m a , a<iv. Supra, super; Ademes, ti a im nt e. offendfire. — Encontt
e n c a s t a r , a. Animalium genus m e -
prseter, prateréa.— Por encima, superno, uno (.hallarle en su camino), alícui oceur-
lioris genéris incubatione propagare.
super. rere, alícui obviam venire obviumfiéri;
e n c a s t i l l a d o , //, adj. Altivo. Elá-
e n c i n a , /. Quercus, aescülus, ¡lex ; (enemistarse eon él) in i min tiam cum
tus, supérbus, arrogans.
De madera de encina, ó pt t >• aliquo contrahére. Encontrarse los afee
e n c a s t í l l a d n r , a, m. f. Munitor.
la encina, quernus, quercéua, ¡jesculeus, tos, voluntades, etc. (conformarse), con-
e n e a s til l a m i e n t o , /". Munitío,
iliceus. — Encina consagrada á Júpiter, veníre. Encontrarse lat opiniones (dis
mu-nimentum. m u n i m e n .
sacra Jovi quercus. <rj dissentire. Encontrarse junto
e n c a s t i l l a r , a. Ar.-e locum rau-
encinal y i,n tugan, oonourrSre, conveníre. 8e en-
nire; n. apura regibus cellülas instruere;
e n c i n a r , m. Quercétum, Uicetum, contraron las dos nov •> trso
Encastillarse, casteilo se muñiré; 06-
ceseuletum. que la una se abrió por computo, adeé
stinarse en su parecer, sententiaí sua
e n c i n t a r , a. Taraiolis ornare. grávíter conflixerunt naves, ut altera
tenacíter adhserere.
e n c i n o , m. Pascüus ager. eárum tota collabefieret. Ahora non en-
e n c a v a r s e , r. Animalía in latibü-
e n c l a u s t r a d o , a, adj. Claustro contraiws con que era falso ¡a noticia,
lis abdi.
nunc d e m u m vidéraus falsum allatuin
e n c e b a d a m i e n t o , /.,. MorbuB ex septus, interclusus. esse nuncium.
e n c l a v a d u r a , / . E x clavo intimé
nimio hordeo jume-ntis prEebíto. adacto vulnus (habí, de las caballerías); e n c o n t r ó n , m. Occürsus, ímpetus,
e n c e b a d a r , a. Hordéo opplere. Muesca para la unión de do tablas •> contiietus.
e n c e b o l l a d o , m. Obsoníum capis maderos, c a v u m tabulárum conjunctio- e n c o p e t a d o , a, adj. Elátus.
conditum. ni aptátum. e n c o r a c h a r , «• Coriáceo aacco im-
encelar, a. Zelotypíá afficere; En- e n c l a v a r , a. Clavos infigére. mittere.
e n c l a v i j a r , a. Connécto, fibülo.— e n c o r a j a d o , a, adj. Loricátua¡
zelotyplá exüri.
Enclavijar lo 1 dedos, «digítos decus- Cubierto de cuero, corlo indütus.
encella, m. Fiscélla casearia.
8 are. e n c o r a j a r y encorajarse, r.
encellar, a. Cáseos infisccllaef- e n c l e n q u e , adj. Infírmus, debí- A n í m u m addere; excand.-M •
formare. lis, imbellis, enervis, ínvalídus, fractus, e n c o r a r , a. Corio obdu<
e n c e n a g a d o , a, adj. Cceno im- mollia. , e n c o r c h a r , a. In alvearíum
raersus; En los vicios, vitíis turpissímée n c l í t i c o , a, adj. Enclítícus. immittere.
inquinatus. enclocar y e n c o r c h e t a r , a. Uncinia instruere.
e n c e n a g a m i e n t o , m. in cceno e n c l o q u e c e r , a. Giocítáre. e n c o r d a r , a. Fidíbus instruere.
volutatio. e n c o b a r , n. A v e m ovia incubare. e n c o r d e l a r , ". Panlbua libare,
e n c e n a g a r s e , r. In cceno volu- encobijar. V. cobijar. L¡ cuna, lectura fnnlbui íntexere.
tari; En los vicios, in vitiorura volu- e n c o b r a d o , a, adj. Cnpro mir- e n c o r d o n a d o , a, udj. Torüliaín-
tabro iramergi. Btructus.
tum; De color de cobre, cupri colorem e n c o r d o n a r , //. Torulia inatra
e n c e n c e r r a d o , a, adj. Crótalo in- referens.
strüctus. Atucar cm cordón un vestido, reHticuli*
encoclar. V, e n c l o c a r . coiistringere.
e n c e n d e r , a. Inflammo. incendo,
e n c o g e r , a. Contráho; El a e n c o r i a c i ó n , /. Vulneris ad cica-
ur<>. exuro, aduro. cornbüro, cremo; In-
a n i m u m Jeprimére; Las reías, vela ob- trieera peruuctio.
cendiar, ignem_ ex citare, ignem subdere,
ducere; Encogerse, tener cortefíad,])UBiUstr-e n c o r n u d a r , a. T o m í n violare;
«gübjicere, Bubjectis fiammis urere; En-
nimitáte laborare, pudóre teneri. — Criar cuernos cornüa giguéie.
cenderse, exardescére, inflammári (dicese
Encogerse ite hombros, h u m e r o r u m oon-
• ractione annuere.
ENC ENE ENE 101
e n c o r o z a r , a. Influnl cuoüll e n c u m b r a m i e n t o , m. Exalta- e n e b r i n a , /. Junipéri granum.
quem notare. tio ; Altura, altitüdo, fastigíum, apex, e n e b r o , m. JunipSrus.
e n c o r r a l a r , a. Intra septa vértex. e n e j a r , a. Botas axi committére,
<.-lu<i<-r<-. e n c u m b r a r , a. Extollo, ev&ho, ef- axe instruere.
e n c o r t i n a r , a. Cortinis ornare, in- fero ; n. Subir a la cumbre, jugum su- e n e l d o , m. Anethum.
perare, montem conscendere. — Encum- e n e m i g a , /. Inimicitía, invidía,
encorvada, /. IncurvatTo, inclina-
brarse (met.), envanecerse, animo efferri, Hialevolentia.
tío. — Hacer la encorvada, m o r b u m simu-
superbíre. Encumbrarse una montana,
lare. e n e m i g a m e n t e , adv. luimlcé,
m o n t e m eminére.
e n c o r v a d u r a , /. Curvatura, cur- infenso animo.
e n c u n a r , a. Infántem cunabülis
VAHU'U, aduncltas, flexus, orbis, curva- e n e m i g o , a, adj. Inímicus, infen-
imponere.
do, siuus. sus, aversus, infÜstus , aliénus, irátus;
e n c u r e ñ a d o , a, adj. Tormentarlo
e n c o r v a r , a. Curvo, incürvo, flecto,
carro impositus. in. f. Inímicus, hostis. — Ser enemigo
inflécto, sinüo, torqueo, intorqueo, ca-
e n c u r t i r , a. Aceto macerare. de la murmuración, obtrectationem aver-
mero, recurvo ; Encorvarse, incurvescé-
e n c h a n c l e t a r , a. Cropídas in- earí. Poner en fuga al enemigo, hostes
re. — Se encorva el olmo, curvi formam
duére.
accipit ulmus. Encorvado por el peso de fugare. Como enemigos, hostilíter. La
e n c h a p i n a d o , a, adj. Fornici in-
i, senlo confoctus. iniquidad es enemiga de la luz , iniquí-
nixus, supra fornícem constructus.
e n c o s t r a d u r n , /. Incrustatío. tas odit lucem.
e n c h a r c a d a , /. Lacüna.
e n c o s t r a r , a. Incrusto; Echar una e n e m i s t a d , / . Inimicitía, dissen-
capa á alguna cosa para su resguardo, e n c h a r c a r s e , r. Inundan, ina-
quari. sio, dissidíum, odíum, simültas, aver-
crusta tegere.
e i l C O V a d u r a , / . In cryptam immis- e n d e b l e , adj. Debílis, enérvis, im- Batio, inimica voluntas.
810. becillis. e n e m i s t a r , a. Inimícitíam inter
e n c o v a r , a. In cryptam immittere; e n d e c a s í l a b o , a, adj. Hendeca- alíquo a concitare; Enemistarse, ab ali-
><Tváre, asserváre, continere; syllabus. cüjus amicitia sejüngi. — Estar enemis-
Obligar á uno á ocultarse, alíquem in la- tado con alguno, inimicitías cum alí-
e n d e c h a , /. Níenlas ,flebílecar-
tebras adigere. — Encovarse, esconderse, quo gerere, alieno in aliquem esse ani-
se abBcondere; lalitáre. men.
e n d e c h a r , a. Namías,flebílecar- mo.
e n c r a s a r , a. concrassáre, spissare.
e n c r e s p a d o , a, part. Críspátus. men canere. e n e r g í a , /. Vis, erBcacfa, virtus.
e n c r e s p a d o r , m. Calamlstrum, e n d e m o n i a d o , a, adj. A daemo- e n é r g i c a m e n t e , ado. Vehemen-
e n c r e s p a d u r a , /. Crispatio. ne obséssus , energuménus ; Muy uialo, ter.
e n c r e s p a m i e n t o , m. Horripilatio, sceleratisslmus, pravus, nequam. e n é r g i c o , a, adj. Vehémens, po-
horror. e n d e m o n i a r , a. Dsemonemin ali- tens, valídus.
e n c r e s p a r , a. Crispare; Encrespar- e n e r g ú m e n o , a, m.f. Energu-
quem immittere.
se (las vías del mar), agitari, tumescére,
surgere; (el ánimo de alguno), excitari, e n d e n t a d o , a, adj. (blas.) Den- ménus.
tátus. e n e r o , m, Januaríus.
excandescere, accéudi, animo astuare.
e n c r e s t a d o , a, adj. Supérbus, elá- e n d e n t a r , a. (náut.) Inserere, e n e r v a r , a. Enervo. — Se enerva
tus, arrogans. connectére. la oración, oratio flaccéscit. Enervarse
e n c r e s t a r s e , /*. Cristam erigere. en la ociosidad, per otíum languescere.
e n d e n t e c e r , n. Dentio, is, dentes
e n c r u c i j a d a , /. Trivíum, compí- e n f a d a d i z o , a, adj. A d iram pro-
eraittére.
tum. nus.
e n d e r e z a d a m e n t e , adv. Dí-
e n c r u d e c e r , a. Efferáre, ssevum e n f a d a r , a. Alicüjus anímum of-
recté.
reddére, ad eaevitiam provocare; Encru- fendere, alícui stomachum faceré. —
•••-, sasvire, desaevire, irritári. e n d e r e z a d o , a, adj. Favorable.
Opportunus, aptus, convéníens, accom- Enfadarse, succensere, irasci. Enfadarse
e n c r u e l e c e r , a. Sa;vum reddére, de alguna cosa, alíquid fastidíre, taedio
ad aaevitíam provocare, efferáre; En- modatus, apposltus; Part. pas. del ver-
habere.
cruelecerse, furere, sasvire, descevíre, fren-bo e n d e r e z a r , v. esta pal.
dere.^— Encruelecerse con ó contra uno, e n d e r e z a m i e n t o , m. Directío, e n f a d o , 7/2. Fastidium, tsedium, aa-
in alíquem debacchari. erectlo. tietas.
e n c u a d e m a c i ó n , /. Líbrorum e n d e r e z a r , a. Dirigere, corrigere, e n f a d o s a m e n t e , adv. Molestó.
compactío; La cubierta, teguraentum. in directumfíectere;Poner derecho, eri- fastidióse, importuné.
e n c u a d e r n a d o r , m. Líbrorum gere, statuere; Arreglar, ordináre, com- e n f a d o s o , a, adj. Moléstus, fasti-
concinnátor. ponere , disponere, conformare; Poner
diosus, incommodus, importünus.
e n c u a d e r n a r , a. Libros concin- en caminó, in viam deducere. — Ende-
á Dios nuestros pensamientos, co- e n f a l d a d o r , m. Acicala grandlor
nare, compingere. — Encuadernarse con accingendis vestlbus.
otro, in gratiam alicüjus se insinuare. gitationes nostras ad D e u m verteré.
e n d i a b l a d a , / . Larvatorum inor- e n f a l d a r , a. Inferiores arborum
e n c u b a r , a. In dolium condere;
A los reos, culéo insuere. dinatus strepítus, tumultuosa concur- ramos amputare; Enfaldarse, defluén-
e n c u b e r t a r , a. Stragülis cooperi- sado. tes vestes colligére, accingi.
re; Encubertarse, muníri, tegi, muniml- e n d i a b l a d a m e n t e , ado. Nequí- e n f a l d o , m. Vestlum defluentíum
ne se defenderé, tueri. ter, nefarlé. collectio, contractío.
e n c u b i e r t a , / . Fraus, occultatío. e n d i a b l a d o , a, adj. Foedus, dé-
e n f a r d a r , cu Sarcíaas conficere.
e n c u b i e r t a m e n t e , ado. Clara, formis; Muy malo, detestabílis, nefarius,
nequam, scelerátus, pervérsus. e n f a r d e l a d o r , m. Sarcináruu.
clancülum , clancüld , secretó, tecto in aptator.
recéssu; Fraudulentamente, clandestino, e n d i a b l a r , a. Pervertére; Endia-
blarse^ revestirse del diablo, a daemone e n f a r d e l a d u r a , /. Sarcinárum
perfldé, dolóse.
obsideri. confectío.
e n c u b i e r t o , a, adj. Cascus, occül-
e n f a r d e l a r , a. In fascem redi-
tus, arcanus; Part. pas. del verbo e n - e n d i l g a d o r , a, m. f. inductor.
gére-
c u b r i r . V. esta pal. endilgar, a. Dirígo, duco. é n f a s i s , /. Emphásis.
e n c u b r i d o r , a, m. f. Celátor, oc- e n d i o s a m i e n t o , m. Superbía, ar-
cultator. e n f á t i c a m e n t e , adv. Per empha-
rogantía, elatío; Enagenamiento, aliena- sim.
e n c u b r i m i e n t o , ///. Occultatío.
tío, a senslbus abstractío. enfático, a, adj. Emphásim affee-
e n c u b r i r , a. Celo, occulto, occü-
lo, tego, obtégo, condo, recondo, velo, endiosar, a. Divinitatis particípem tans.
abdo, pnetexo, — Con ese nombre encu- faceré; Endiosarse, superbíre; Suspen-
e n f e r m a r , n. -ZEgrotáre, languere,
bre, disfraza su delito, hoc prffitexit no- derse, extasiarse, in D e u m arrípi. languescere, aegra valetudlne uti ; a.
mine culpara. Encubre su dolor profun- e n d o r s a r , a. Syngrapham in alte-
ríus gratiam rescribere. Hacer enfermar, morbum afferre, morbo
do, premit altura corde dolorem. Encu-
brir á uno alguna cosat alíquem alíquid e n d o r s o , m. Syngráphse rescriptío. afficere.
6 de alíqua re celare. e n d o s a r . V. e n d o r s a r . e n f e r m e d a d , / . Morbus, aegritü-
e n c u e n t r o , m. Occürsus, collisío, e n d o s e l a r , a. Umbellam formare. do, languor, febris.
conflictus; Entre dos ejércitos, pugna, e n d o s o , v. e n d o r s o . e n f e r m e r í a , /. Vaietudinarium.
prsellum, certamen, congréssüs; Oposi- e n d r i a g o , m. .Monstrum. e n f e r m e r o , a, vi. /. Valetudina-
ción, adversario , oppositío. — Salir al e n d r i n a , /. Prunum sylvestre. ríi priefectus, Eegrotorum curátor, ad-
encuentro al enemigo, hosti occurrére, miníster.
e n d r i n o , m. Prunus spinosa.
hostlbus obviara iré. Salir al encuentro
e n d u l z a r , a. Dulcoro; Suavizar, e n f e r m i z o , a, adj. Valetudina-
á.uno (met.), hacerle frente, alícui ob-
aisiere; ó (en otro orden de ideas) anti- mitigo; Endulzarse, dulcescére. ríus; Lo que ocasiona enfermedades, in-
ciparse _á ti en alguna cosa, aliquem e n d u r e c e r , a. Durare, indurare, salnbrís.
prseveuire, prsoccupave. e n f e r m o , a, adj. JEgrotus, infír-
obfirmáre, durum reddére; Exasperar,
e n c u i t a r s e , r. Contristári, maerore m u s , «seger, invalídus, languídus, lan-
exasperare, irritare, exacerbare; Endu- guens, morbídus.
affíci. recerse , indurescere, rigescere. — En-
e n c u l a t a r , a. Superiorem alvea- e n f e r v o r i z a r , a. Stimülo, accén-
durecerse en los pesares, callum dolori. do, acüo, exacüo, incito ; Enfervorizar-
ríum partem augere, producere. obducere. Endureceos, y reservaos para
e n c u m b r a d o , a , adj. Subiímis, se, inflammári, excitari.
el dia de la prosperidad, duráte, et vos- e n f e u d a c i ó n , /. Feudí imposítío.
•latus, editus, excelsus. met rebus sérvate secündis. e n f e u d a r , a. Feudi lege donare.
e n d u r e c i d a i u e n t e , ade. Pertí- e n t i e l a r , a. Librae lances eequáre.
nacíter. e n t i l a r , a. In seríem redigére.
e n d u r e c i m i e n t o , m. ' V. d u r e - e n t i s t o l a r s e , r. Fístulosum, uice-
z a ;e n eObstinación, pervicacía. rosum fieri.
CUB. b r a l , m. Juuipéris consitus lo- tlcus.
e
enfíteilta,
nflite éuustiisc,om.
, /.
a,
Emphiteuta.
Emphyteüsis.
adj. Empbyíeu-
_ . _.-
102 BSt. ENG ENJ
enflaquecer, a. Enervare,^ exte- engatillado, a, adj. Collo cras- engrudarior, »,. Oonglutinator,
nuare : n. Ponerse ffoco, lang sus et cervíce erectus. is.
e n f l a q u e c i m i e n t o , m. .ktteflua- e n g a t i l l a r , a. Férreo instrumento e n g r u d a m i e n t o , .... Glutiaátlo.
tío, extenuatlo. üb-triuj.u o. e n g r u d a r , a. Glutipáre,
e n f l a u t a d o , a, adj. Inflatus, tur- e u g a t u s a m i e n t o , m. Assentatío, e n g r u d o , ni. Gluten.
gídus. tumens. de leu i men rum, blandí mentum. e n g r u m e c e r s e , ,-. Iu grumoa
e n f l e c h a d o , a, adj. Sagitta in- e n g a t u s a r , a. Assentior, blandior, COS | u :n¡.
strüctus. e n g u a l d r a p a r , a. Stragülii in-
e n f o s c a r s e , r. TorYÓintuei!
delenío.
Btrué
rse en un ue, ocio, negotío implícari; e n g e n d r a b l e , adj. Quod generari e n g u a n t a r s e , r. Manicaa ¡üd
Éneo potarse ,el cielo, c c e l u m obuubilari, potest. e n g u e d e j a d o , a, adj. «Jo
nubíbus obdüci. nubilum reddi, e n g e n d r a d o r , a, ,,,. /. Genitor,
e n f r a n q u e c e r , a. Immünem fa- generator, progenitor, sator, parens, calami-tral us. cincinn.utuii.
ceré. pater. e n g , l i d i a d a s , atij. pl \6tds.) l'u-
e n f r a s c a m i e n t o , rn. Implicatío, • 11 Ti tse búccinaa,
e n g e n d r a r , a. Gigno, prdgi
intncatio. e n g u i j a r r a r , a. Saíxi
e n f r a s c a r , a. Lacienis infundere; genero, prógenero. creo, procreo,
prodüco. — La i sentirá los enguirnaldar,
Enfrascarse fanzarzarst >. dumutis im-
ciclos, otiositas o m n í u m malórum radix. e n g u i z g a r , a. Inatígare, incitare.
plican ; (ai'f X a un ^Liluul.u iu
negocio), o m n e m curam alicui rei adhi- Los fuerte.-, enpendran ti los fuertes, for-
tes- creantur fortibus. e n g u l l i d o r , a. ,,,./._llcllüo. edax.
bere.
e n g e n d r o , «... V. f e t o ; l'urs, ¡„- e n g u l l i r , a, Goylutiro. vnuie.
e n f r e n a d o r , / " • Frenan»». Iren.-tor.
e n f r e n a m i e n t o , / " . Erenatío. nis. for/„e, fcetus informis. — M engurruñarse, ,-. Moarürc afitbl,
prayia m o , (búa iiuer.
- e n f r e n a r , a. Frenare, iuíieuáre;
e n g e r i d i i i ' a .
enharinar,
Jlefrenar, contener., tener á raya», con- enhastiar, á, / enhastiarse, r.
tiñere, cohibére, compescére, tenere. e n g e r i m i e n t o . ...
e n f r e n t e , adv. E regione, contra; ingerir, a v. ingerir; incluir, Fasti.ilii...ni..!i,i affíci.
e n h a s t i l l a r , d. Sagfttai in plia-
Los di T.lversarii; ¡Lo '¡ue está inserere. introducére.
retra collocaru.
enfrente, contrari e n g e r t a c i o n . /. Insertan..
«Tliiil ti j a r . B; Alvuaiium ora spar-
e n f r i a d e r a , /. Sítüla algifíca. e n g e r t o , tu. V. I n g e r t o ; ttéicta
tiu. Li'ii.ro ocoludére.
e n f r i a d e r o , ut. liei refrigerando de coaas dicersas, dUáimilium rerum
e n h e b r a r , a. Filum por acum in-
destinatus locus. c o m m i * tio.
serere ; Kefi->iii>-<, sentencias, etc, l u u g á
e n f r i a m i e n t o , tn. Bfeirigeraiio. e n g i b a r , a. Gibbosum faceré, gibba
serie connectére, copulare, conjungére,
e n f r i a r , a. Frigefacío ; Entibiar, afficere.
coacervare.
frigere. — Enfriaron ie .,,/•- e n g i n a , fi v. a n g i n a .
e n h e r b o l a r , a. üre.
seos, pia ejus studía languerunt. ' e n g l a i i ' l a d o , a, y
e n h e s t a r , o, Bri,gé¡re, extoUeré.
se enfrie su cólera, C u m ira ejus defer- e n g l a n t a d o , á, adj. (filas.) Glau-
e n h i l a r , a. Filum per acús foranum
vescát. dibua onustup.
i n a e r é r e ; Ensartar n-jss-s-s. sentencias
e u f u n d a d u r a , /. Béieriíó, í*e- e n g o l a d o , a, ad). Carbaao collári,
.'V.. nullo delectu co uuiu-
pletln. tonque militari oruaius.
vare; toner en orden, ordjnare,
e n f u n d a r , á. Integumento obte- engolfar, n. y engolfarse, ,'. inserere; Encaminarse á únjih, aliqud
gere; Ll Igré, freiré. In altuin vedi, provehi; En ¡us til tendere.
e n f u r e c e r , a . Irrito : / litteris se abdére; En MI ¡pensamiento, o e n h o r a b u e n a , / ' . Cóngratuláti
olationis occasiónem praebrn . nieditatione absorben. — Se en- rabiléis, sea, b e n e tibi vortat, p r o -
cer se, furere, prae iracundia ex. golfó en la política, ae totum rei publicas biurú tibi cedat.
acere, ira cbrrrpi, dedidit. e n h o r a m a l a , /. (ns). Abi iu ma-
e n f u r r u ñ a r s e , /. Iráscor. e n g o l i l l a d o , a, adj. (Jam.). Pri- lam crucom.
e n g a f a r , a. Ballistam ictui parare; i moruro rulo.,-.
La escopeta, sclopetum ictüi parátum e n h o r n a r , a. Iu fui-num iramit-
e n g o l o n d r i n a r s e , r. Kfi.n¡, su- t.U u.
portare, perbíre, nimia arrogantía duci. V. e n a - enhuerar, a. Ova infeé.
e n g a i t a d o r , m. Seductor, decep- moricarse. ódSfe.
tor, corruptor. e n g o l o s i n a r , ,¡. Inescare, alli- e n i g m a , >,,. üSnigma, noaua.
e n g a i t a r , a. Sedüco, deciplo, cor- ' tsinarse, voluptate trahi. e n i g m á t i c o , a, adj. ásnigmatioua,
rümpo, fallo. e n g o l l e t a d o , a, adj. Elatus, su- difficílis, abstrüsus.
e n g a l a n a r , a. Orno, e pérbus, arrogans. e n j a e z a r , a. Eiiaum phaltSrli in-
e n g a n c h a d o r , a, m. f. Ai (engolletarse, .. Superbíre, of- Btruere. — Enjaezado, pbalüiis iirnatui..
e n g a n c f i a m í e n to, •. & I ferri, arroganter ao gerore. instrüctus.
Del toldado, allectionis prein ('••jalbegador, a, »,. f. DeííbJtM.
e n g o m n d u r a , /'. Gummitlo.
e n g a n c h a r , a. Unco prehe i e n j a l b e g a r , a. DealbJre. — Enjal-
Con arte, blanditiis allicere , Con dinero, e n g o m a r , a. Gummi liníre. begarse el rostro, f a c í e m fucáre, pi
pecunia nllicore. e n g o r d a d e r o , ni. Saginaríum. tis illiniru.
e n g a n c h e , rn. v. e n g a n c h a - e n g o r d a d o r , ... ni.fi Saojnitor. enjalma, f. Clitella,
miento. e n g o r d a r , ct. Bagináre; Po e n j a l m e r o , ,„. Clitellaríus.
e n g a n d u j o , m. Contorta fila ex . pingueseore; Enriquecei-sé (met.), e n j a m b r a r , a. Vernácula examina
fimbria pendentía. diteacére. capeio, congregare; Producir en abun-
e n g a ñ a b o b o s . V. e n g a i t a d o r . e n g o r r o , rn. Obex, impedimenlum, dancia, t-opioso- ferré,
e n g a ñ a d o r , a, m.f. Deceptor. obstaculum, mora. e n j a m b r e , i». A p u m examen; Mul-
e n g a ñ a r , Decipio , ludo , eludo, e n g o r r o s o , a, adj. Moléstus, dif- titi/il de ¡tes simas ó cosas , m u l t i t u d o ,
Callo, circumvenío, dolis capto; Enga- ti ci I i s. copia, congeries.
ñarse, errare, in errorem prolábi, de- e n g o z n a r , «. Compagíbus versa- e n j a r c i a r , a. Navim armamóntis
tilituis instruere. instruere.
cípi.
e n g a ñ o , m. Fallada, dolus, fraus,
engrandar. V. a g r a n d a r . e n j a u l a r , a. Caveá includere, In
mendacíum, artificíum. — Deshacer un e n g r a n d e c e r , a. Dilato, augeo, cavéam miUure.
engaño, dolum detegere. adaugeo; Alabar, extóllo, effero, eom- e n j o y a r , a. Gémmiá ornare; líer-
m e n d o , praedíco, celebro. moséar, r^ecórSre ; /nuo./,,/- (as piedras
e n g a ñ o s a m e n t e , adv. Fraudu-
lenter, dolóse.
e n g r a n d e c i m i e n t o , m. Ampli- en las joyas, geminas inscreu •.
e n g a ñ o s o , a, adj. Dolósus, jn.-i- ficatío ; Ponderación, verborum magñifi- e n j o y e l a d o , a, adj, Gemmia dia-
diosus, captiosus, fallax, circumventor, centía. tínctus.
fraudátor. e n g r a n e r a r , a. In horreum im- e n j u a g a d u r a , / . Gotio; la accUM
e n g a r a b a t a r , a. U n c o prehen- mittere. de enjuagar, purgaméntum, puii'
dSre; Engarabatarse, incurvári, inflécti. e n g r a n u j a r s e , r. Puatularum e n j u a g a r , a. Oa abluere; Aclarar
e n g a r a b i t a r s e , r. Conscendo, in eruplione laborare. lo jabonado; abluere, abatergere.
altum ascendo. e n g r a p a r , a. Ferréis nexibua co- e n j u a g u e , m. lii.,uor ori ablucn-
pulare. d o ; Nei/ts:tuciu„ clandestina e Ilegal (mel.),
e n g a r b a r s e , r. Elevan. colluaio.
e n g a r c e , m. líexus. e n g r a s a c i ó n , /. Pinguedínia in-
fUBÍO. e n j u g a d o r , a, m.f. l-ixaiccátor.
e n g a r g a n t a r , a. In guttur im- e n g r a s a r , a. Crassare , pinguefa- e n j u g a r , " . Exeicco; Laslágt
uiittere. ingurgitare. cSre; Untar con grasa, pinguedine liníre. sudor, etc., abstergeré; Enjugai
e n g a r i t a r , a. Specülis instruere; e n g r e d a r , a. Creta liníre, in- iiii<si- cel . n
Engañar astutautente, vafré decipére. apergere. fiéri.
e n g a r r a f a r , a. Apprehendére. e n g r e i m i e n t o , m. Elatío, fastus. e n j u i c i a m i e n t o , m. Litia In-
e n g a r z a r , a. Innecto, connécto. e n g r e i r , a. Elátum, aupérbum atructío>
e n g a s t a d o r , a, rn.f, Inserens. reddére; Engreírse, superbíre. e n j u i c i a r , a. Litem instruoro; De-
e n g a s t a r , a. Insero, includo, cir- e n g r i f a r s e , /-. Crisparí. tt-r/nitisr enjuicio, s e n t e n t í a m proiiiin-
cumclüdo. e n g r o s a r , a. Pingue, crassum tiáre.
e n g a s t e , m. Innoxio; Cerco de lo reddére; Engrosar un ejército, exercítum e n j u n d i a , /. Adapa, pingueds.
engastado, oircúlua emblema muníens. augere; n. Hacerse corpulento, crasse-
Bcére, pinguiórem reddi.
ENM ENE ENS 103
enjundíus-t», a, aáj. Pinguis, opi- e n m o l l e c e r , a. MoUíre. e n r o ñ a r , o. Scabioaum rcddíSre.
•
e n m o r d a z a r , a. Freno línguam e n r o s c a d a m c u t e , ade. sí mi-
e n j u n q u e , ra. Gravi us OIIUB navis eohibere. óse.
fundo [rapasi tum. e n m u d e c e r , a., á uno. Ad silcn- e n r o s c a d u r a , f. Sinuaíio.
e n j u t e z , /. Siccítas, aridítas.
tlum redigdre; n. Pera , mu- enroscar, a. Simio, curvo, incür-
e n j u t o , a, part. pas. irr. de enj
tescere, obniutescere ; Guardar silencio,vo,flecto,tnflecto.
US ; a-lj. De pOCü I
ves, exTlis, macer, macilentus, gracills;
silero, tacere. — Enmudecieron todos, enrubiar, a. Rubefacére; Enrubi-
conticuero omnes. arse, flave-'cére.
tu. pl, l-'.-ir tos, excitando ¡gn:¡ :ii• t.-«. ligua.
e n n e g r e c e r , a. Denigrare,nigrum e n r u d e c e r , n, Hebescero, hebeta-
e n l u c e , m. Noxuts, copulatío, eon-
reddero, n. Ponerse negro, nigrescere.
<t<>, nUptíse, oonjugíum. ri, tardiorem in dies fieri.
« e n n o b l e c e r , a. Nobilitáre illu-
e n l a e i a r , n, y e n l a c i a r s e , r. enruinecer, ». In deteriüs abire.
Btraro; Adornar, ornare, exornare, de-
LaiiL*u. d u m fieri. e n s a b a n a r , a. Sin done involvere.
corare.
e n l a d r i l l a d o , r/t. Solum lateribus ensacar, a. In saceos mittere.
e n n o b l e c i m i e n t o , rn. Nobilitatío,
stratum.
decus, honor, splendor. ensalada,/. Acetaríum; Mezcla de
enlndrillador, m, V. solador. e n n u d e c e r , n. Geniculare, geni- COSas, commistio.
efiladríMadura, /. V. enla- cüla accipere. ensaladilla. /. Promiscua bella-
drillado. e n o j a r , a._ E x a c e r b a ^ infensum
e n l a d r i l l a r , a. Lateribus Bternere,
ria saccháro condita.
reddére; Enojarse, succensere, iraaci,
muñiré. •Ó ub irasci. e n s a l m a d o r , a, m, f. Luxatórum,
e n l a n a d o , á, adj. Lana coopertus. e n o j o , m. Ira, indignatío. fractorum ossíuin reítitütor; El que ha-
cnluzable, adj. Quod connecti e n o j o s a m e n t e , adv. Grávíter, cía creer que curaba por ensalmo, iucan-
potest. irató. tator.
e n o j o s o , a, adj. Odíosus, permo- e n s a l m a r , ' ' . L u x ata. effracta ossa
e n l a z a d o r , -7, m. /. Connectena.
lestus, gravis, incommodus. restituerc; Curar por ensalmo, incauta-
e n l a z a r , a. Necto, connécto , iu-
e n o r m e , adj. Euormis, immánis, re, incantationíbus medicinara faceré.
neeto, conjüngo, copulo, nudo, ligo,
ingens; Torpe, turpis, pravus, inho- ensalmo,'/.. Superstitiosum carmen,
i, stringo.
nestus. incantatío. — Hacer algo por ensalmo, rem
eille-t'Iluguillado, a, adj. Flica-
e n o r m e m e n t e , adv. Enormíter, cit6 períipere.
to, rugoso collári ornatus.
immoderaté, immodíco. e n s a l o b r a r s e , r. Aquas corrüm-
e n l e g i a r , a. In lixiviam immor-
e n o r m i d a d , /'. Enormítas, i m m a - pi, putre scei
gére.
nítas. e n s a l z a d o r , a, rn. j. Laudátor,
e n l e n z a r , a. Lintel glutinati fas-
e n q u i c i a r , a- Cardíni imponere. commend&tor.
cíis muñiré.
e n l i g a r s e , r. Visco teneri, implí- e n q u i l l o t r a r s e , r. Superbíre; ensalzamiento, m. Exaltatío,
cari. Enamorarse, amore accendi. laus, commendatio.
e n t i z a r , a. Licia addere. e n q u i r i d i o n , m. Enchyridíon. e n s a l z a r , a. Exalto, extollo.effe-
e n l o d a d u r a , /. Luto aspersío, e n r a m a d a , / . Ornatus ex arborum ro ; Alabar, laudo, oelobro, c o m m e n d o ,
sordes. ramis; Cobertizo, ex arborum ramis u m - predico, — Ensalzar á uno (elevarle i
e n l o d a r , a. Lutofcedare, inquinare, bracülum. empleos), alíquem ad honores perduce-
aspergeré. e n r a m a r , a. Ramis ornare, inum- re ; (colmarle cíe alabanzas) aliquem lau-
e n l o q u e c e r , a., á uno. Dementare, brare. díbus efíerre, in ccelum tollere. Ensal-
infatuare; n.. i'erderel juicio, insanire, e n r a n c i a r s e , ». Rancescero, ran- zarse, sibi nimíura tribuere.
mente destituí, delirare, desipére. cídum fieri. e n s a m b l a d o r , m. Sculptor.
e n l o q u e c i m i e n t o , m. insania, e n r a r e c e r , a. Rarefacore ; Enrare- ensambladura,/, y
furor, amentía, dementía. cerse, rarefiSri. e n s a m b l a j e , m. Junctüra, com-
e n l o s a d o , m. Solum quadris lapi- e n r a s a r , a. Planáre, a;quare. pactío.
díbus stratum. e n r a y a r , a. Rotis radíos aptáre.
e n r e d a d e r a , /. Convolvülus ar-
e n s a m b l a r , a. Coagmentare, con-
e n l o s a r , a. Quadris lapidíbus so- jungére.
lum sternere. veusis.
e n r e d a d o r , a, rn. /. IUaqueans; ensancha,/. V. e n s a n c h e . Dar
e n l o z a n a r s e , r. Luxuriare.
Chismoso, susurro, mendax, amicitiarum ensanchas a uno, nimium alicui indul-
e n l u c i d o r , a, m.f. Dealbator.
turba tor. gere.
e n l i i c i m i e n t o , ru. Dealbatío.
enlucir,-:/. Dealbáro; Poner bri- e n r e d a r , a. Irretire, illaqueare; ensanchamiento, m. V. ensan-
llante, detergeré, abstergeré. Rodear, envolver, convolvere, implicare ;
Juguetear, ludere, colludere; Eure- che.
e n l u s t r e c e r l a . Beiu nitídam xed- e n s a n c h a r , tu Laxo, extendo, ex-
deiv. turban , inquietan. — Enredar a uno,
ponerle en un empeño, alíquem in dis- plico ; Ensancharse, tumescere, super-
e n l u t a r , a. Funebri apparátu ope- bíre, nimium sibi tribuere. — Ensan-
nre, funebri veste induére; Oscurecer crimen vocáre.
e n r e d o , m. Iiuplícatío; Impertinen- charse el corazón, a n í m u m «dilatan, re-
(met.), obscuráre. — Enlutado, vestido crean, diffündi. •
de luto, atratus. cias que ocupan, tricas, a r u m ; Intriga en
las composiciones dramáticas, complica- e n s a n c h e , ' " . Desahogo. Laxaraen-
enmaderación,/, y tum, recreatío, aními rémissío ; Difata-
tío, nodus; Embuste, mendacíum, com-
e n m a d e r a m i e n t o , m. Contigua- mentum, fraus, dolus. c¡on, explicatío, extensio, araplificatio ;
tío. e n r e d o s o , a, adj. Intricatus. Ensanche de un vestido, vestis luxatío.
e n m a d e r a r , a. Contiguare. e n r e j a d o , ra. Clathrus ; Dibujo de — Dar ensanche al corazón, aníraum
e n m a g r e c e r , a. Emaeío;re.En- hilos ó sedas, opus transversisfilisela- diffundere.
flaquecer, maerescere, macescere, graci-boratum. e n s a n d e c e r , / / . Insanire, ineptire,
1 e n r e j a r , a. Clathro;" El arado, vo- de-ñpere, delirare.
mere arátrum instruere. e n s a n g r e n t a r , ' ' / . Cruentare, san-
e n m a n t a r , a. DorsuaH stragülo e n r i a r , a. Cannábim macerare, sub- guino fcedáre, inficere, tingére, imbuere,
cooperíre; eu'tilintarse, mcerore affíci. iré re. conspergére; Ensangrentarse, irritari,
e n m a r a ñ a r , a. Intricáre, impli- e n r i e l a r , a. Auri, argenti virgas excandescere, furore corrípi. — E-
care. — Enmarañar un negocio, rem effermare. grentarse contra alguno, in alíquem cru-
triéis involvere. e n r i p i a r , a, R u d u s intrudere. delissimé invehí, in alíquem debacchari,
e n m a r a r s e , r. (náut.). N a v e m a e n r i q u e c e d o r , a, -m.f. Dítans, desjsvlre.
Utóre recedere, in altura navigáre. locupletatnr. e n s a ñ a r , a. Irritare, furorem coa-
e n m a r i d a r , n. Maritare, nubere. e n r i q u e c e r , a. Dito, locupieto, citare ; Ensañarse, dessevíre, furore cor-
e n m a r i l l e c e r s e , r. Paiiescére, divitiis, opíbus augeo; Adornar, orna- rípi.
im reddi. re; n. Hoc rse rico, ditescere.. e n s a r t a r , a. Filo transverso con-
e n m a r o m a r , a. Fuñe ligare. e n r i s c a d o , a» adj. í^rserüptus, prae- nectere; Juntar muchas cosas sin orden,
ceps, impervius, fragosus, asper. congercre, coacervare.
e n m a s c a r a r , a. Larvam induére.
e n r i s c a r , a. Erigere, — Enriscarse, e n s a y a d o r , m. Examinátpr; De
— Enmascarado, personatus, larvatus. oro y plata, m e tali o rum inspector.
juga raontium petere, in prterüptis se
e n m e l a r , a. Melle, ungere * Hacer abdére. e n s a y a r , a. Experior, aggredíor,
•as, mellificáre; Hacer agra- tentó, peticlitor, probo, exploro ; Ensa-
e n r i s t r a r , a. Hastam intendére.
grativm reddére. yarse, assuefacere operi, experimeutum
„ e n r i s t r e , ///. Hasta? directío,
e n m e n d a c i ó n , / . Emendatio, cor- cap ere. — Ensayar una comedia, ad see-
e n r o b s i s t e c e r , a. Roborare, fir-
rectio. n a m proludere. Ensayar la calidaa
m u m faceré. ,
e n m e n d a d o r , a, m. f. Einendátor, de ¿os metales , ad lydium lapídem me-
e n r o d e l a d o , a, adj. Clypeo m u -
itor, corrector. talla examinare.
nitus.
e n m e n d a r , a. E m e n d o , castigo, e n s a y e , m. Metallorum examinatío
e n r o d r i g o n a r , a. Vites arboribus
eorrigo, m e n di s pufgoj Resarckr, d a m n a pro batío.
illaqueare, lustibus irretire.
repen,iere; Reformar un . seu- e n s a y o , m. E x a m e n , experimentum,
e n r o j a r (ant.) y
teniíim revocare. — Enmendarse, ad prolusío.
e n r o j e c e r , a. R u f u m reddére, rú-
bonara frugem se recipere. e n s e b a r , a. Sebo obducere, ül>-
beo colore tingére ; Encenderse el rostro,
e n m i e n d a , /. Emendatio, casti- nire.
rubescere, ruborem concipere.
gatio, correctio; Reparación (for.% com- e n s e l v a d o , «, adj. Locus sylvS-
e n r o n q u e c e r , n. Raucire, raucum
pen satío. BU¿, nemorosus, sylvestris, sylvis fre-
evade re, vocém obtundére.
enmohecer,'i. y enmohecerse, enronquecimiento,m. Raucítas. quens, crebris arboribus consitus.
r. Mucescére. enselvar. V. emboscar.
e n s e n a d a , / . Statío navális, sinus,
flexus, curvatura lítus.
e n s e n a d o , «, adj. Sinnósus
10-1 ENT EXT ENT
e n s e n a r , a. Insinuó; Meter en una dam. Eso no se entiende con nosotros, e n t o r n a r , a. Verso, vorto, portara
¡da, in maris sinum n a v e m im- haec nihil ad nos. ad limen traho,
mittere. e n t e n d i d a m e n t e , adv. Intelh- e n t o r n i l l a r , a. R e m cochleátam
e n s e ñ a , /. Signura, vexillum. genter. conficere.
e n s e ñ a n z a , f . Disciplina,doctrina, e n t e n d i d o , a, part. pus. Intellec- e n t o r p e c e r , a. Torp5rem faceré,
eruditío, institutib. tus; adj. Doctus, sapiens perítus, pru- inducere; Et ingenio, hebetare, obtun-
e n s e ñ a r , a. Doceo, edocéo, insti- dens.—• Darse por entendido, rem intel- dére ; Enti.rpecri\se (quedar sin sentido'.
tüo, informo, erudío , monstro, indico. lexisse signis manifestare; ó (en otro torpere, sensibus destitüi; (qu,.
— Ensenar el camino, vjain conimon- orden de ideas) gratias agere, reférre; torpe) torpescere, pigrescere.
strare. Ensenando aprendemos, docendo ó (en otro sentido) quawtioni congruens e n t o r p e c i m i e n t o , m. Torpor,
docemur. Enseñarse á d- :, responsum daré. De los sentidos, sensuum stupor.
verdad, veritáti assuefacére. Más ent - e n t e n d i m i e n t o , m, Intellectus, e n t o r t a d u r a , /. Inflexío, curva-
nan las obras que las palabras, exém- mens. ratio. consilium. tura, curvatio.
plo praestat q u á m verbis praiTre. Ei e n t e n e b r e c e r , a. Obscuráre. e n t o r t a r , a. Incürvo,flecto,in-
fábula nos enseTia . . . hsec fábula BÍgni- e n t e r a m e n t e , adv. Plené, omní- flicto ; Hacer tuerto á uno, altero ocülo
fícat, admonet . . . Estar mal ensi no, penitus, prorsus. privare, aliquem luscum facore.
malé assuétum esse. e n t e r a r , a. Instrüo; Enterarse, de e n t r a d a , /. Aditus; Ea acción de
e n s e ñ o r e a r , a. y e n s e ñ o r e - entrar, iugressus; Principio de un escri-
re alíqua edoceri.
a r s e , r. Dominor, impero, occüpo, ta, initium; Amistad con alguno, gratia;
e n t e r e z a , /. Integritas; Rectitud,
pótíor. tequilas; Seoera observancia de ta dis- Enfraila de un puerto, ostium. — En
e n s e r a r , r. Sparteo opercülo mu- • i . severa disciplinas observantía; todas partes tiene entra./.!, ubioümqus
ñiré. , fortitudo, constantía, ínagnani- aditus il li patet. Entrada por salida,
e n s e r e s , pl. >n. Res, supellectilia. mltas, aními robur. accepti et expensi «qualítas.
ensillado, a, adj. Dorso subáctus. e n t e r i z o , a, adj. Integer. e n t r a m b o s , bos, adj. Ambo,
e n t e r n e c e r , a. E m o í h r e ; Enter- utérque.
ensilladura,/. Jumenti dorsum.
necerse, mollescere; Mover ó moverse a e n t r a m p a r , a. In laquoos indu
ensillar, a. Équum sternere.
compasión, miserationem excitare niise- cere; illaqueare; Entramparse, na
e n s o b e r b e c e r , a. Superbíam e*>m-
reri. — Enternecido, misericordia captus.num contrahére, a*¡re aliono gravan.
movere; Ensoberbecerse, superbíre, su-
• e n t e r n e c i d a m e n t e , adv. Tenere, entrante, //V. ad. IngredíenB, in
perbía eflerri, intumescere.
mollíter. trans. — Entrantes y salientes, duinfls fre-
e n s o g a r , a. Restíbus ligare.
e n t e r n e c i m i e n t o , m. Misericor- quentatores.
e n s o p a r , a. Offam imbuere.
dia; El acto t¡'- enternecer y enternecer- e n t r a ñ a , /. Viscus, eris, exta, vi-
e n s o r d e c e r , a. Surditate affi-i . tenerítas, teneritüdo. scera. — Echar las entrañas, vebementi
Ponerse sordo, obsurdescere; Hac e n t e r o , a. adj. Integer. absolutas; nausea commovéri. No tener entrañas,
sordo, n o n responderé. Magnánimo, constans, firmus, proposítí pietati impervíum esse. De to mas pro-
e n s o r d e c i m i e n t o , m. Surditas, tenax; Recto, justus, sanctus, probu fundo de tas tntrañas, ex intimo corde.
auriura hebetatío. Fuerte, solídus. — Por • nt¡ r •. ab e n t r a ñ a b l e , adj. Intímus.
e n s o r t i j a m i e n t o , m. Crinínm in solidum. e n t r a ñ a b l e m e n t e , ade. Intimé.
crispatío, crispati crines. e n t e r r a d o r , m, Vespni... e n t r a ñ a r , n. A d anímam UBque
e n s o r t i j a r , a. Crispare, crines in e n t e r r a m i e n t o . V. entierro. penetrare; Entrañarse, aretissiraó oon
cincinnos flectére. e n t e r r a r , a. Sepeliré, humare, tu jüngi.
e n s o t a r s e , r. Luco se abdére, iu inulare, sepulcro condere, componere; e n t r a p a j a r , a. Pannis, liion
n e m u s se conjicére. Clocar, hincar en la tierra, infodióte. involvere.
e n s u c i a d o r , a, m. f. Inquinator, .! todos ios he enterrado, o m n e s compo- e u t r a p a r , a. Pulvere farinario co
fcedator. t-iii. Enterrado á costa del público, pu- m a m obturare ; Eatraparse, pulvere pan
e n s u c i a m i e n t o , m, inquíuameu- blicó elatus. No enterrado, inhumatus, 1IU1II iiilici.
tum, inquinatio. e n t r a r , a. Introducir. Intrüdo, In
insepültus. Enterrarse en vida, in soli-
e n s u c i a r , a. Foedo, maculo, in- eludo. insSro; n. Vasar de afuera ades
tudinem se recipere.
quino, conspiren, turpo, detürpo. tro, intro, introéo, ingredlor, introgre
entibiar,*/. TepefacSre, languor era
e n t a b l a d o , m. Tabulatum; Tabla- díor. — Entrar en COnsí eeum
alicui afferre ; Entibiarse , bepeBuere ;
zón, compL»- reputare, cogitare. Entrar a gobernó i
Anojar «n el fervor, segnlüs agoré,
e n t a b l a d u r a , f. > el Estado, rempublícam capeasen!. A'o
e n t i d a d , / . Essentía; Coxa ds en-
entraba en SUS planes detenerse en Rn 1,1,1
e n t a b l a m e n t o , m. Contignatío, tidad , res gravis, haud parvi pen-
largo tiempo, ñeque consilíum erat Ro-
tabulati*,. denda.
mee diutius commorari. No entra eso
e n t a b l a r , a. Contigno; Lina pre- entierro,/. Humatío; S eh mi-i mirus, id mihi c o m m o d u m non
t--it ion, dispondré; Uno su cida, vitara pu Lorum ; Las exequia . • • fun us. est. Entraron ios senadores en cuidado,
reffté instituere. e n t i g r e c e r s e , r. Furor-. cura incessit patríbus. Entrar en sos
entablillar, a. Tabellas et fusclis vire. pecha, Buspicionem concipere. Entrado
os eílractum adatringS e n t i m e m a , m, Enthymema. en dias, estáte provéctus. Muy entrada
e n t i m e m á t i c o , a, adj. Ad entby- la noche, multa nocte. Entrarse de
e n t a l a m a d u r a , /. Piaustroium
raeraa pertínens. golpe, irruere. Entrar en ratón, ani-
operculum. m u m revocare.
e n t a l e g a r , a. In saccum i t entintar, a, Atramento infii
e n t r e , prep. ínter. — Entre $w
tere. / i, cuadro, picturam coloríbus distin in somnio, per Bomnium, Entre todo
entallahle, ; v Quodsculpipotest. entiznar, a. i -tiznar; Lastimar (sobre todas), prce ómnibus, supef om-
la fama, diffamarc, labecüla n o m e n ali- nes; {unidos sus esfuersos) viribus con
e n t a l l a d o r , m. Sculptor.
cüjus aspergeré. jünctis.
e n t a l l a d u r a , /. Bculptüra.
e n t o l d a m i e n t o , m. Obumbratío, e n t r e a b r i r , '/. Semiaperío.
entallar, a. Sculpo, cíelo.
e n t o l d a r , a. Veli» ohumbrure; Con e n t r e a n c h o , ot, adj. AüquantíS
entallecer, n. Germinare, germina t tpices, etc. las paredes, aulsis ornare; 1 u TM Latus.
cmittére, pullulare. • ¡arse, superbíre, erigí. e n t r e - f a n a l , m. Sp..iium intei
entapizar, a. Aulléis ornare. e i l t o m i z a r , a. Tomicíbus circum- striatüras onlumnas.
e n t a r i m a d o , m. Tabulatum, con- ligare. e n t r e c a n o ,_(/. adj. Bemioínuí,
tabu latió. e n t o n a c i ó n , /. PraBcentío; Aji- canis cupillis asperHiis.
e n t a r i m a r , a. Contabuláre, tabu- nacion de voz, tonus .* Arrogancia, super- e n t r e c a v a r , a. Levíter excavare.
bía, arrogantía, elatío. e n t r e c e j o , "*. Superoilium.
IIB insternere.
e n t o n a d o r , u_, /•-. /. Prsscentor; Arrojar él entrecejo, supercilium tollSre.
e n t a r q u i n a r , a. Cceno agrum fce- Bel órgano , orgaiioruin folies infim-s.
cundare; Ensuciar con tarquín, cceno e n t r e c e r c a , /. Spatíum ínter
e n t o n a r , a. Adamüssim caí septa.
inquinare. l)ar viento á los órgano*, organorura
e n t e , m. E n s ; Hombre ridiculo, ho- folies vicissim attollere; Dar tono ú la e n t r e c l a r o , a. adj. Sublucldus.
e n t r e c o g e r , a. íntercipio, ís.
muncio ; Ente de razón, imágo rei non voz, prsecinere; Dar vigor á las fibras,
e n t r e c o r o , m. ínter cliorum ot
existéntis. roborare, fulcire ; Dar su punto á las altare spatíum.
e n t e c o , ,*-, adf. Infírmus, debilis, tintas en la pintura, pigmenta con- e n t r e c o r t a d u r a , /. Intevdilo.
pusillanimis. languídus. gruénter aptáre. — Entonarse (desvane- e n t r e c o r t a r , a. Intercidfire.
e n t e l e r i d o , a, adj. Frigóre tor- cerse), intumescere, superbíre. e n t r e c r i a r s e , r. intemásci.
pens. e n t o n c e s , adv. Tune, tum. e n t r e c u b i e r t a s , /. Spatíum ín-
e n t e n a , /. Antenna. e n t o n e l a r , a. In dolium immit- ter navis tabulaba.
e n t r e d i c h o , m. Interdlctum. — Po-
e n t e n a d o , a, m. f. Privignus. tere, cadis includere.
ner entredicho, tacrii cives Interdleíre.
e n t e n d e d o r , m. intelligenB. e n t o n o , m. V. e n t o n a c i ó n . * Quitar el entredicho, interdictura tol •
e n t e n d e r , a. Intelligo, capío, ac- e n t o n t e c e r , a. Infatuare, stupl- lere.
cipio, concípío, percipío, agnósco, cog- d u m reddére ¡ Entontecerse, hebetari, e n t r e d o b l e , adj. Medius intrr
nósco, sentío, perspicío, animadverto.— stupídura reddi. tenüem et compactura.
Entender en alguna cosa, alíquid trac- e n t o n t e c i m i e n t o , m. Hebetüd», e n t r e f i n o , a, adj. Mediocris. me-
tare. No se entiende con todos esa leg,' hebetatío. dius.
n o n omnes ea lege tenéntur. To rae en- e n t o r c h a d o , m. Funicülus seri- e n t r e g a , /. Traditío, deditlo.
tiendo , quid a g a m probé novi. Enten- cus filo áureo, argénteo circumvolütu?.
derse con alguno, c u m alíquo conveníre, e n t o r c h a r , a. Filo aurí'-.. argt-n-
consentiré. Lo cual da á entender . . , j teo filum circumvestÍTe.
quod signiflcat. . . A mi entender, m e o
quidem judíelo. Entiendes lo que digo ?
tened
*iue no quid
entiende,
dicam? ne Nadie
sutor
se ultra
meta en
crepí-
(o
ENT ENü ENV 105
e n t r e g a r , a. Trado, dodo, do, entretela, /, Pannus interposítus, e n u m e r a r , a. Enumerare, reférre,
prasbóo , tribüo; Encomendar , confiar, lintoum veati interjéctum. percurrere, percensére.
mando, committo — Entregar una ciu- entretelar, a. Telam interponere, e n u n c i a c i ó n , /. Enuntiatío.
dad al saco, urbem dirjpíondam tradére. linteum veati interjicére. e n u n c i a r , a. Enuntiare, manifes-
En'regar su alma á Dios, animara ef- tare, proférre.
fláre, spiritum emittero. Entregar las
entretenedor, a, m. /. Lepídus,
e n u n c i a t i v o , a, adj. Enuntíaus,
cuentas, rationes deponere. Entregó 'i facotus, venüetua. enuncíatívus.
su patria por tintero, auro patrlam ven- entretener, a. Morara alícui fa- e n v a i n a r , a. In vaginam recou-
didit. Entregarse al enemigo, hOBti ae ceré, moras nectere; Divertir, oblectare,dere, gladíum in vaginam mittere.
tradére. Entregarse enteramente al estu- delicias alicui faceré; Entretenerse, re- e n v a l e n t o n a r , a. Á n i m o s infun-
dio, BO totum literis devovére. Entre- crean, anímum remitiere. — Entrete- dere, virtutem addere; Envalentonarse,
garte al sueño, somno, quiéti ae daré. con la lectura de los poetas, poe- efíerri, extolli. erigí, superbíre.
e n t r e g e r i r , a. Intorsorére. tárum scriptis oblectari. Entretener d e n v a n e c e r , a. Inanater extollere,
e n t r e j u n t a r , a. Connectere. uno con canas esperanzas, aliquem vana superbum reddére; Encanecerse, super-
e n t r e l a z a r , a. Innectere. ape pioducere. Entretener el tiempo, ho- bíre, erigí, arroganter se gerere.
e n t r e l i ñ o , rn. Vineárum, olivetó- ram fallere. Entretenerse, más de lo justo, e n v a r a m i e n t o , m. Membrorum
ruin iuterjeetro VÍEB. plus a?quo cunctari. rigor, torpor.
e n t r e l i s t a d o , a, adj. LineÍB va- e n t r e t e n i d o , a, adj. Facétus, di- envarar, a., y e n v a r a r s e , r.
riegátus. cax; Meritorio, muneris ape deserviena. Torpore afficere, rigescere.
e n t r e l u c i r , n. Apparere, prospici. e n t r e t e n i m i e n t o , m , Oblecta- e n v a s a d o r , a. m.f. Infüsor; Em
e n t r e m e d i a s , ado. Intor. mentura, ludus. budo grande, infundibülum.
e n t r e m é s , m. Attellaua, mímica, e n t r e t i e m p o , m. Ver, et autüm- e n v a s a r , a. Infundo, instlllo, im-
iutercalaris scena. nus 1 hiberna inter et asstlva témpora in- mítto, ingero, injicío.
e n t r e m e s e a r , *. Iu miiuícis sce- terjecti menses. e n v e d i j a r s e , r. Intricári, impli-
nis personara agere. e n t r e u n t a r , a. Interlíno. c a n ; Ensartarse, reñir unos con otros
e n t r e m e s i s t a , m. Bieviorum, fa- e n t r e v e n a r s e , r. Per venas dif- (met. fam.), rautüis jurgiis impeti.
cotorumque dramatum auctor, actor. fündi. e i n e j e c e r , n. Debilitare, vetñstum
e n t r e m e t e r , ". Interséro, insero; e n t r e v e n t a n a , /. Solidum ínter reddére; Envejecerse, senescere, insenes-
Entrem.íi rse, sese alienis negotüs im- fenestras spatíum. ceré ; Hacerse cuja una cosa, veteras-
portune ímmiscere. e n t r e v e r , a. Quasi per caliginera cere^ Durar mucho, diu perseverare, per-
e n t r e m e t i d o , a, adj. Alienis ne- videre. raanere.
gotüs seso importunó iramíscons. e n t r e v e r a d o , a, adj. Immlxtus, e n v e j e c i d o , a, adj. Acostumbrado
e n t r e m e t i m i e n t o , m. Interpo- interraíxtus. (me/.).Expertu6,afleuétus.— Enfermedad
sitlo, ínterjectío. e n t r e v e r a r , a. Intermiscere,inter- envejecida, inveteratus morbus.
e n t r e m e z c l a r , ". Interseriré. serere, interponere, interjicére. envejecimiento, m. V. vejez.
e n t r e m o r i r , u. Semimortüumesse, e n t r e v i s t a , /. Congressus, collo- e n v e n e n a d o r , ¿,m.j. Veneficus,
e u t r e n c a r , u. Alvearia fulcris quíura. venefiea
•*»ransverais instruere. e n t r i p a d o , a, adj. Interaneorum
e n t r e n z a r , «. Fasciolas texcro. e n v e n e n a m i e n t o , m. Veneni
morbus; Enojo, sentimiento, odíum, ira, prsbitío.
e n t r e o í r , a. Subaudíre. pcena latens, dolor tacítus.
ent r e o r d i n a r i o , a, adj. Medio- e n v e n e n a r , a. Veneno.—'Envenenar
e n t r i s t e c e r , a. Moestitíam afferre, auno, veneno alíquem necáre ú occi-
cris, in,'dnis. affligére, contristare; Entristecerse, moe- dere.
e n t r e p a n e s , m. Tense tractus non rere, tristitía affíci, contristan, dolóre
seminatus. e n v e r d e c e r , n. Virescere, fron-
premi. dere, germinare.
e n í r e p a ñ a d o , </. adj. Quadris ta- e n t r i s t e c i m i e n t o , ?n. Tristitia,
bülís cumi>aetus. e n v e r g a r , a. (náut.) Funibus vela
mceror, mcestitia, dolor, angor, squalor, ligare.
e n t r e p a ñ o , m. LocuUunéntun, ; anxietas.
Espacio entre dos pilastras , interco- e n v é s , m. Tergum.
e n t r o j a r , a. In horreum recon- e n v e s a d o , a, adj. Aversam facíem
Lumníum. dere, in granarium immittere.
e n t r e p a r e c e r s e , r. Apparere. ostendens.
. e n t r o n c a r , a. Origlnein alicüjus e n v e s t i d u r a , /. Dígnitátis con-
e n t r e p e c h u g a , /. Carnis frustu- e quadara stirpe demonstrare; Contraer
lum sub avíum pectore. cessio.
parentesco, affinitate conjüngí. e n v e s t i r , «. Jus, dignitatem con-
e n t r e p e i n e s , m. Rudior lana ín- e n t r o n e r a r , a. Globülum ia l'e-
ter peetiues resulens. ferre; Cubrir, investiré, induére, te
nestellum introducere. . e n v i a d o , tu. Míssus, legátus, nun-
entrepelar, n. y entrepelar- entronización, /. Summi bouo- cius; Part. pas. de e n v i a r . V. esta
s e , /'• Pilos diversi esse colorís. ris fastigíum. pat.
e n t r e p e r n a r , n. Crura alteríus e n t r o n i z a r , a. A d thronum eve- e n v i a r , a. Mittere; Enera, emitie-
oruribus interponere. here, ad s u m m i honoris t'astigíum effer- re; Delante, pnemittére. — Enviará uno
e n t r e p i e r n a s , /. luteríor femo- re; Entronizarse, extolii, efíerri. — lue- á paseo, alíquem in malam crucera mit-
rum pars ; De lienzo ó paño, femoralíura go que se entronizaron ta soberbia y la tere. Enviar al destierro, aliquem aman-
sarcímen. avaricia, ubi superbía atque avaritía iu- dáre, in exíilura mittere. Endar de em-
e n t r e p u n z a r , a. Iuterpungére. vasero. bajador a uno, aliquem legare. Envió á
ent r e r e n «4;lonadura, j. Nota ü- e n t r o n q u e , m. Necessitudínis vin- ((amar ó. su yerno Agripa , generum
nSis interjecta. culum. Agrippam ad se arcessiri jussit. Envia-
e n t r e r e n g l o n a r , a. Interscri- e n t r u c h a d a , /. Clandestinum ne- do del cielo, ccelo demissus.
bere. gotium. callida cousilía. e n v i c i a r , a. Corrumpére ; Enviciar-
entresaca y e n t r u c h a r , «. Peiiieio, aliicio. se, nimia cupiditate ferri.
e n t r e s a - c a d u r a . f. íuteriucatlo. e n t r u c h ó n , m. Claudestiuus ma- e n v i d a r , a. Iu ludo provocare.
e n t r e s a c a r , '. Seiígo, sepdnu, iu- chiuator, allector,
tercipio; EntresaCur tu? ramas de los envidia, /. Invidía. V. e m u l a -
e n t u e r t o , m. Injuraj Dolores de
* nterlucare. ción.
las paridas, parturieutis tormína.
e n t r e s i j o , m. Occñlta res. — Tener e n v i d i a b l e , adj. Invidéndus.
e n t u l l e c e r , a. (met.) Torpore affi-
una cosa muchos entresijos, difficultatl- e n v i d i a r , a. Invidere; Lo lícito
cere ; n. Tullirle, m e m b i o r u m torpore
bus iniplieátam esse rem. Tener uno run- corrí pi. ©mulari.
e n v i d i o s o , a. adj. Invídens, -emú
chos entresijos, callídum, versütum esse e n t u m e c e r , a. Torpore afficere;
lator, invidiósus.
aliqumi. Entumecerse, intumescere, rigescere.
e n v i l e c e r , a. Deprimére. vilem
entresuelo, m. Intermedlum ha- e n t u m e c i m i e n t o , m. Torpor, tor-
reddére^ Envilecerse, a n i m u m abjicere,
bitacülum. pedo, stupor, lauguor.
degenerare, vilescere.
e n t u m i r s e , r. Torpere. torpescere.
entresurco, m. Porca, lira, scam- e n t u n i c a r , a- Crusta calcea pane- envilecimiento, •//. Abjectío a-
num. tera pingendum liníre. ními.
entretalla y e n t u p i r , a. Obstruo, obdüco. e n v i n a g r a r , a. Aceto condire, in-
e n t u r b i a r , a. Turbare, inquinare, ficere.
entretalladura, ;'. Figura ec- _ e n v i l i a r , a. A q u a m vino tenme-
typa. turbidum faceré; Alterar, oscurecer, tur-
e n t r e t a l l a r , c?. Intercido, sculpo; bare, obscuráre *_ Enturbiarse (met.), des- rare.
Estrechar alguna persona ó cosa, inter- ordenarse, turbarí, perturban, permia- envió, m. v. r e m e s a .
oludére, intercipére. ceri, confundí. envión, m. V. e m p u j ó n .
e n t r e t a n t o , ade. Interea, ínter entusiasmar, a., y eilVirar, a. Liguéis clavis muñiré.
base; Entretanto que . . . interea d u m , e n t u s i a s m a r s e , r. VeLemeutiu.3 enviscamiento, m. Víscí unctio
quoad ; Mientras que, quaradíu. permovere; permoveri, divino quasi af- e n v i s c a r , a. Visco liníre. inungere;
e u t r e t e j e d u r a , '. Intertextío, in- flatu duci, inspiran. Azuzar, ad iram provocare; Enviscarse,
sertío. e n t u s i a s m o , m. F U T O T , oestrum •
pegarse los pájaros é_ insectos con la
e n t r e t e j e r , a, lutertéxu, cuusero, Capricho extraordinario, celeríus judi- liga, visco capi, implícari.
insero; E-dizar una cosí con otra, in- cíum. e n v i t e , m. Provocatío; Oferta, spon-
necto, annecto, connécto; Intercalaren entusiasta, nt. (Estro agitante lo- sío, obiatio.
un escrito, interséro, interpono. quens, divino quasi spiritu aífiatus. e n v i u d a r , n. Viduári; vidüurn, vi-
e n t r e t e j i m i e n t o , m. intexendí e n u m e r a c i ó n , /, Enumeratio-, düara conjúgis morte evadere.
labor. Cómputo, supputatío; La accio.t de co,\- e n v o l t o r i o , m. Invólüerum. inte-
tar, dinumera tío. gumentura; De curta*, litterárum faáci-
10t, EPO ERk ESC
envoltura,/. Infantiles panni. epodo v e r o g a r , ".fifogaíe,diatribuére.
e n v o l v e d e r o •'• e n v o l v e d o r , e p o d o n , m. Epodua, Epodos, i. erogatorio, m. Erogatoriue ca-
m., Paiinus iuvolvéutlo aptus. e p o p e y a , / . Epicum poema, heroi- nális.
e n v o l v e r , a. Invüívo, implico, ír- c u m carmen.
^erótico, a, adj. Eroticus. amuto-
retio , illaqueo; Envolverse, iruplicari, e q u i ••• n g u l o , ¡n. iEqualium angu-
permiseeri. conirniscéri. lórum figura. nus.
e n v u e l t o , o, part. pa%-, Je e n v o l - e q u i d a d , / . iEquitas, ecquum, rec- e r r a b n n d n , «, adj. r. errante.
v e r , lnvolütua; Rodeado, implexus; tum. justum ; Motleracion en el precio, e r r a d a m e n t e , adv. Falso, falaé
Do'-laJo. ciroumvolütus, obvolütus. pretii moderatío, iniminutlo. e r r a d i c a c i ó n , /. Sradicktlo. « •
C l i y e s a d u r a , /. Incrustado gyp- e q u i d i s t a n t e , adj. iEquidistans. stirjuitio.
Bea. e q u i d i s t a r , n. -3i,juó distare. e r r a d i c a r , «. Eradíco, exstirpo,
e n y e s a r , a. Gypsare, gypso indu- e q u i l á t e r o , a, adj. ÜSquilatorus, avéllo. convSílo, ábseindo.
cere, incrustare. sequilateralis. e r r a d i z o , a, "<ij. r. e r r a n t e .
e n y u g a r , a. Jugo vincire. e q u i l i b r a r , a. Librare, ad aequili- e r r a d o , a, adj. Krrana.
e n z a i n a r s e , r. Torvia ocülia con- brlum redigére. e r r a j , ,//. Carbo ex oleárum ini-
Bpicere, ferociam jactare. e q u i l i b r i o , m. .ajquilibrium, aequa- ciéis.
eiUítMIíirrailo, a, adj. Ovina pelle mentum. e r r a n t e , aáj. Enana, vagabündus,
indütus. e q u i n o , a, adj. Epuinus, ad e q u u m vagus, aberraría.
e n z a r z a d o , o, adj. Intricatus, im- apectana. e r r a r , a. Errare, in errorem dclülu .
plexus ; Part. pos. de e q u i n o c c i a l , adj. .aiquinoctialis. n._ Andar_ errante, errare, vagári, diva-
e n z a r z a r , a. Rubis operire, in- e q u i n o c c i o , ro. -ffiquinoctíum, di- gan, palari. — E, rar et sin,ino, a vía
atruére , circumvolvére; Poner zarzo.* érum ae noctíum aequalitaB. aberrare, deflectere. Errar el tiro, scu-
dónde .-te cria la seda, arundinéis crati- e q u i p a j e , ro. Sareiua; Del ejército, p u m non attingere. Errar U, eocacigtt,
bus instruere; Sembrór (a discordia impedimenta, orum ; Ve los navios, na- vita; iustitutum perperain eiigére. Er-
entre otros, jurgia, simultátes conci- vális apparátua. rar completamente, tot., ctelq aberrara.
tare; Enzarzarse, rubis implio-ári; Mé- e q u i p a r , a. Ornare, instruiré. e r r a t a , /. M e n d u m , erratum.
teme en cosas arduas (met.), difficillí- e q u i p a r a c i ó n , /. JtSquiparatlo, e r r á t i c o , a, adj. Errans, vagus,
mis ne-'otiis implícari. comparatio, collatío. vagabündus.
e n z u r r o n a r , a. In peram immit- e q u i p a r a r , /,- .¿Equiparo, comparo, e r r á t i l , atli. IncertUB, ancepa.
tere; Encerrar una cosa en oíra, inclu- confero, a?quo, excequo. adiequo. e r r e , /. Errt que erre. Pertinacíter.
dere, indére. e q u i p o n d e r a r , a. -íEquáiis pon. e r r ó n e a m e n t e , adv. Errore, p u
e p a c t a , /. Epáctae, árum; /. deris esse, pondere asqúari. errorem.
para el régimen del o/icio dio, no, re- e q u i t a c i ó n , / . Equitatíó, equitátus. e r r ó n e o , a, adj. Errore imbütus,
citándi officii eccleaiastici tabula» di- e q u i t a t i v o , «, ad>. jííquua, reotua, a veritate aberrana.
urna.. . juBtus, debítus, legitimus. e r r o n í a , /. Odium, livor.
epéntesis,/'. Epenthésis, is. . e q u i v a l e n c i a , /. -SSstiniationiB e r r o r , m. Error; Culpa, lajisiis,
é p i c a m e n t e , adv. Heroícé. aaqualitas. error, erratum, delictum.— Estar
epi,•«•<lio, «i. Epicedlum. e q u i v a l e n t e , adj. -ÍEqué valena, error, errore teneri, in errore versári.
e p i c e n o , «, adj. Epiccenus. Ídem valens. iSaitr de su error, errorem suum
e p i c í e l i e o , a. A d epieyelum spec- e q u i v a l e n t e m e n t e , adv. Ji'.-\nc. nosse. Dejar todos sus errores, errores
tans. e q u i v a l e r , /,. JEquivalere, tauti- omnes exuere.
e p i c i c l o , /». Epicyclua. d e m esae. e r u b e s c e n c i a , /. Erubescontia.
é p i c o , i,, adj. EpícuB, heroicus. — e q u i v o c a c i ó n , i. Deceptlo, error. e r u c t a c i ó n , /. v. e r u c t o .
Poema épieo, perpetúum carmen. e q u i v o c a d a m e n t e , adv. Decep- e r u c t a r , a. Eructare, rucian.
e p i c ú r e o , a, adj. Epicuréus. tione, errore. e r u c t o , nt. Eructatio, nis.
e p i d e m i a , /. rcstilentla, lúea, con- e q u í v o c a m e n t e , ade. Ambigüia e r u d i c i ó n , /.Eruditío; Ciencia \,
tagium. verbis. bellas letras, acientía; Grosera, piuguia
e p i d é m i c o , a, adj. Epidemua, pe- equivocar, o. Fallo, decipio; Minerva; Vasta, muluplex doctrina. —
epidermis, /. Cutícula extima. Equivocarse, falli, decipi. — f. Jlssttrsa lleno tle erudiCtOn , llllllliplH'i
e p i f a n í a , /. Epiphania; manifes- confundirse una cosa cim otra', n'in rei eruditione conapérsa uralio.
i ui . BÍmillimam esse. Equivocarse alltabiar; eruditamente, adv. Erudito,
epi f o n e m a , /. Epiphonema, accla- verba aliquem invitum cominutüre. docto.
Huillo. e q u í v o c o , a, adj. .¿Equivocua, du- e r u d i t o , a, adj. Erudítm ; El hom-
e p i g á s t r i c o , a, adj, Epigaatricus. bius. ancepa ; m. A m b i g ü u m verbum. bre erudito, humaiiiorum litterárum cul-
e p i g l o t i s . . Epiglottis, ia. e r a , f.Mis,, tempus, a-tas; Donde tu perpolitus homo.
e p í g r a f e , ni. A r g u m e n t u m ; Sen- se trilla, aréa; De huerta, areola. — E n e r u p c i ó n , /. Pustulatío, acabiea;
de los escritos, la era presente, Jiac aetáte. /'.- ./" volcan, explnsio iguia e muntia
leniuia, utis, inscriptío. e r a l , ni. Vitülua bimus. visceribuB erumpentia.
e p i g r a m a . /. Kpigrárama, atia. e r a r , a. Areolas disponere. e r u p t i v o , i/, adj. Impetiginoaua,
e p i g r a n i a t a r i o , a, adj. Epigram- e r a r i o , ,„• .airarium. ecabioaua.
K r a t o , /. Eráto, us. e r v i l l a , /. Ervorum Bcmen.
epigramático, a. y e r e c c i ó n , /. Erectio, institutio. e s b a t i m e n t a r , a. Sccáutem um-
epigramista, ".. f. Epigramma- e r e c t o r , ro. Erector,. conditor. bram delineare; Causar sombra un cuerpo
. i i . e r e m í t i c o , a, adj. ErcmiticuB. en otra, u mbra, e.
e p i l e p s i a , / . Epilepsia. e r e n l i t o r i o , vi. Eremitárum ha- e s b a t i m e n t o , m. Hccana umbra.
e p i l é p t i c o , a, adj. Epilepticua. bitatio. e s b e l t e z a , . / . pint. Procerua».
e p i l o g a l , adj. Compeudiarius. e r g u i m i e n t o , ,,,. Erectio, latió. esbelto, it. Prooérua.
e r g u i r , a. Erigére; Erguirse, ef- e s b i r r o . V. a l g u a c i l .
e p i l o g a r , a. In compendium redi-
íerri, extolii, auperbire. e s c a b e c h a r , a. M i m a eondire.
gére. .
erial y e s c a b e c h e , w. Muría,
e p i l o g o , in. Epilogue, conclusio,
e r i a z o , a , adj. Torra árida, in- e s c a b e l , /". íicabéllum, aeamnum,
peroratio; Compendio, compendíum.
culta. aedile.
e p i n i c i o , m. Epinicion.
e r i g i r , a. Erígo, fundo, etatuó, con- e s c a b r o , ,/.. Scabíea, acabrea.
e p i s c o p a d o , ro. Kpiacopítus, pon- e s c a b r o s a m e n t e , adv. A8p6ré,
itos. Btitüo.
e r i s i p e l a , /. Eryaipéías, atis. pra'rupté.
e p i s c o p a l , adj. Epiacopalia. e s c a b r o s i d a d , /. Scabritía; Im-
e p i s ó d i c o , a, adj. A d digressi- erisipelar, a. y erisipelarsc, reza en el trato, el hubla, escrito, etc.,
o n e m pertínens. r. ErvBipeláte inficere; iníicí. aaperítaB.
e p i s o d i o , rn. Digreaaio. e r i z a d o , a, adj. Lleno de espinas. e s c a b r o s o , u. adj. Scaber, U M . r,
e p í s t o l a , /. Carta. Epístola, lit- Echiuatua; Encrespado, horrídus, asper. confragósus,pra»rñptuB, salebroaus, seru-
tera,; Parte de la misa, epístola; El sub- hirsutos, hispidus. — Estil,) erizado de péua, saxüsus; Difícil, difficilia, ardüua,
diaconado, Bubdiacóni dignitas. metáforas, metaphoría abundans dícendi moléatus, injucündus; .1/uí acondteipnar
e p i s t o l a r , adj. Epiatolária, episto- genus. Obra erizada de dificultades, peri- do, asj aeuavia. — Estilo e-,ca-
licua. culoaa» opua plenum alea». brón,, íiorriduin dii-endi genus.
e p i s t o l a r i o , ro. Epistoláruin líber. e r i z a m i e n t o , ro. Horripilatio. e s c a b i i l l i m l e n t o , m. Evasío.
epitafio, t/t. Epitaphium, sepulcrá- e r i z a r , a. Hiapido, crispo; Erizar- e s c a b u l l i r s e , r. Evadére, prufu-
lis mecriptio. se, ínhorrescére. — Se le erizaron los gere, ca- e consjieetu eLabi.
epitalamio,,,,. Epitbalamium. bello,, diriguére coma). e s c a l a , /. Scala ; Is
e p i t a s i s , /. Epitásis. erizo, m. Ericiua; De la castaña, nes, statio. — A escala ri>ía (mil.), inter-
e p í t e t o , ro. Epithétum apposítum. calyx, echinua; Erizo marino, ecbinua díu, per ilíum ; Descubiertamente, aportó,
e p i t o m a r , a. in epitomen redi- esculentua. manifesté, paiam, coram.
gére. , e s c a l a d a , ;. Jluri aggroseío ac»-
e p i t o m e , ni. Epitome, ea.
e r m a f r o d i t a , ro, Hermaphroditua,
láruiu ope.
é p o c a , f. Tempue certum ex quo androgynua. e s c a l a d o , u. adj. (habí, tle los fe-
Mi ni numarantur; tempua, aataa. ermita, /. Sacéílum, rusticana aedi- ces abiertos pur la barrio,,). Ferro ín-
oüla. CÍBÍ piscea.
e r m i t a ñ o , m. Eremita ; El solitario, e s c a l a d o r , «, Di, /. Mieniuro acá-
anaohoreta, éoanobita. lai u m o|,e aggreaflor.
e a c a i a m i e n t o , m. RompimUnto dt
una gured ti tejado. Perforado; ¿,
ESC ESC ESC 107
' los muros, m C s e a ü o , m* Scamnum, scabellum, tar en cabeza agena, all orum disc-ere
ical.-niin ope oonscenslo. sedíle. pericülo. Escarmentado, pericúlo doctus.
e s r n 1 ni*. . . ScaJíi admotis iu ur- Tara escarmentar d los demás, ut ce-
e s c a p a d a , /. Fuga.
Dem Lrrumpere; Homper una pared teris documento yit.
e s c a p a r , u. Salir de un apuro, lava-
infringere, perffingoro, perforare; e s c a r m i e n t o , tn. Ex píópi
dero , ^proripere , effugéro;
\a compuerta eyuiat alieno perioulo documentum; Ca
aufugero, prolab}. — Se escapó de entre
agutsdüctus cataractain attollere, amo- muleta, peena, supplicium. — /fu
e maníbus elapsus est.
ver»'. escarmiento, insigne severitátis exem-
parse de una oufstioñ, de una dificultad,
e S C a l d a d 0 a a, adj. Proprío vel plum edüre. Esto servirá d
etc. {met.), quEestioncm, difficultatem
, 51o cautus, odoctus. á tos venideros, id posteris documen-
eludore. Tarde ó temprana nn se me,
e s c a l d a r , a. A q u a fervénte a m b u -
irá, serífis, ocyüs mihi peonas da- tum erit.
rfiro
bit. Ninguno escapó con vida, omnes e s c a r n e c e d o r , a, m.f, Irrisor,
e s c a l e r a , i. Scula.
e s c a l e r i l l a ) /". en eljtsego de nai- interíecti suut. Escapar al fuego, at Bubsannatnr.
hacha, d la tempestad, etc., ab igne, se- e s c a r n e c e r , a. Irrideo, subsáuno,
,tre pagellse. — En escalerilla,
illüdo.
in u cal y» m o d u m . curi, tempestate liberari. Encaparse de
e s c a l e t a » / . Bollicia torméntis le- e s c a r n e c i d a m e n t e , adv. Con-
la prisión, custodisa se subducere.
• .:n--,i. temptltls.
e s c a l f a d o r , tn* Parva olla oper- e s c a p a r a t e , m. Armarlum, scri- e s c a r n i o , m. Irrisio, ludibríum.
en] • punctiin perforáto; lira-serillo, fo-nium. e s c a r o , nt. Scarus; El que tiene
eíllus. escapatoria,/. Effugium; Excusa, los pies y tobillos torcidos, tortis pedibufl
e s c a l f a r , ". O v a coqqere. Evasío, — No hay escapatoria, teneris un-incédens.
e s c a l f a r o t e , rn. (Jruribus fovendis dique. e s c a r o l a , /. Intybus, cichoreum
oeroa.
e s c a p e , m. Evasío; Fuga apresu- hortense.
e s c a l o f r i a d o , a, adj. Frigóre
Horrídus, hprrore laborans. ruiti, velox, concítala fuga. — A esca- e s c a r o l a d o , a, adj. Intybi colo-
rem referens.
e s c a l o f r i ó , ni. Horror. pe, prseproporó. celerrimé. Marchó á la
e s c a r p a , / . Declivítas; En fortifi-
e s c a l ó n , //(. Gradu ff, «ca- ciudad á_ torio escape, equo citáto in ur- cación, intim» ad m u r u m fossa**.
la. — íes, infiv'dlu;formam. bem invectus est. e s c a r p a d o , a. adj. Doclívis; Part.
e s c a l o n a , f. Espede tle cebolla pa- escapulario, m. Scapularis amic- pas. de e s c a r p a r . V. e*ta pal
ra simiente, Ascalonia i tus. e s c a r p a d u r a , /. Pra-rüptus loctís.
e s c a l p e l o , m. Scalpellum, acal- e s c a q u e , m. Tessella. e s c a r ¡ r a r , a. Scalpo; Cortar en
prum. plano inclinado, decITvem reddére. —
e s c a q u e a d o , a. adj. Tesscllatus.
e s c a m a , / . S q u a m a ; /'. *¡till . (iñstu- Escarpar un foso, intlmum fossa; labrum
la: Resentimiento, damni recordátío. escara. /. Crusta.
munitione instruere.
e s c a r a b a j e a r , n. Circumcürsoj
escama itá 4 Escribir mal. tortuosas litteras ducere;
e s c a r p e l o , m. Scalpellum.
e s c a m a d o , m. Squainátiin el: e s c a r p i a , /. Uncinatus clavus, un-
Punzar, piínrzere. clnus.
ium opus.
c s c a i n a t l u r a , /. Squamarüni abla- e s c a r a b a j o , m. Scarabréus. e s c a r p i d o r , m. Pectén extrícandTs
tío. e s c a r a m u j o , m. Caninus rubus ; capillis.
e s c a m a r ,ft.Desquamái, Su /rufo, cynosbatos. e s c a r p í n , m. U d o ; Zapato, levior
en / e for- e s c a r a m u z a , /. Velitatlo, levior, calceus.
mara elaborare. — Escamar d uno, de- pugna; Disputa, contentío; Pendencia, e s c a r z a n o , a, adj, circus semi-
sazonarle, aliquem offondere, exacerbare. jurgíum. rixa, convicíum, simültas. círculo miuor.
Escamarse de alguno, alicüjus consuetu- e s c a r z a r , a. Alvearía castrare.
c s c a r a m u z a d o r , TO. Veles, pro-
dinem lu yi e s c a r z o , TO. Favus melle vacüus;
cursator.
El acto du escarzar, alvearíum castrado-
escanibronal, m. Dumósus lo- e s c a r a m u z a r , n. Velitüri, lovia
Materia fungosa de los árboles, fuugua.
cus. certamína conserere.
e s c a s a m e n t e , adv. Pareé, teuutter
escamilln,/. Squamüla. ^ e s c a r a p e l a , / . Rixa; Divisa, tes-
Con dificultad, legré, vix.
e s c a m o * tío, m. Keliquía;, residüa sera.
e s c a s e a r , a. Pareó largiri; Ahor
escamonda, /. Interlucatío. e s c a r b a d e r o , m. Scalj>tum sulum.
rar, dirainuére; Faltar, deficere, miuü.
e s c a m o n d a d u r a , / . Abscissorum e s c a r b a d o r , a, m, f. Seaiptor.
e s c a s e z , /. Parcítas, parsimonia
ramurum congeries, escarbcidura, /. Scalpfúia. parcimonia._— Escasez de víveres, an-
e s c a m o n d a r , a. Interlüco, luxu- e s c a r b a o r e j a s , m. Auriscaiprum. nona; difücultas.
e s c a r b a r , a. Fodicare; Inquirir cu- e s c a s o , a, adj. Parcus, tenax;
riantes ramos amputo; (met.) Limpiar,
riosamente, perscrutári, pervestigare. ri- Eat'o no entero, deficiens, justo brevior;
•-, mundáre, abstergeré. mári. — Escarbarle á uno la conde Mezquino, sordídus, avárus, tenax, illi-
e s c a m o n e a , /. Scammonía. conscientioa stiruülis pungi. berülis; Escaso de protección, opis
e s c a m o n e a d o , a, adj. Scammonía** escarcela, /. Pasccoiu egeuus.
succum referens. del cazador, pera; Armadura, férrea fe- e s c a t i m a r , a. Detráho; Torcer el
e s c a m o n e a r s e , r. Exacerban, moris armatüra; Especie de cojia, mu»sentido de las palabras y escritos, cor-
offendi. rumpere, depravare.
liebris ornatus.
e s c a m o s o , a, adj. Squamis instrüc- e s c a t i m o s o , a, adj. Dolósus, im-
e s c a r c e o , m. Tumídse raaris un- probus.
tus, squamosus.
e s c a m p a r , n. I m b r e m cessare; C - áx ¡ En los caballos, equorum circuni- e s c a y o l a , /. Artificiális lapis.
sar en alguna operación, cessare, ab giste- vulutiones. e s c e n a , /. Scena; Choza de rumas,
re ; Despejar atpun sitio, locum reiin- escarcina, /. Acináces. umbracülum.
quére, i lere. escarcinazo, m. Acinacis ictus. e s c é n i c o , a, adj. Scenicus, ad sce-
e s c a m u j a r , a. Olea»; íñtcrlucare. e s c a r c h a , /. Pruína, gelu, glacies. n a m pertínens.
e s c a m u j o , m. Raruus ab olea avül- e s c a r c h a d o , m. Phrygíum opus e s c e p t i c i s m o , / . Scepticorum doc-
BUS. trina, secta.
auro argentove crispatura.
e s c a n c i a d o r , a, ru. f. Pincerna. C S c é p t i C O , a, adj. Sceptícus.
e s c a n c i a r , a. v i n u m aecumbentí- e s c a r c h a r , ñ. Korem cougelari; «. e s c l a r e c e r , a. niüstro, explico,
bus ministrare; Beber, vinum bibere. Desleír la tierra, terram aqua diluére. expouo, explano; Ennoblecer, riobillto,
e s c a n d a . / . Fár, arris; ador. e s c a r c h o , m. Kubens piséis. orno, decoro, ináígnlój celebro; n.
e s c a n d a I i z a r , u.Scandalizo; scan- e s c a r d a , /. Sarcülum ; Lt labor de Apuntar el dia, lucescere. — Ya ca es Ca-
daluní Escandalizarse', ecañetá- escardar, sarritüra, sarculatío. reciendo, lucescit hoc jam.
lum pati. e s c a r d a d o r , a, m.f. Sarríens, sar- e s c l a r e c i d a m e n t e , ade. Prte-
CSClílldalo, ni, Scandalum; Albo- claré, splendídé.
rltor.
roto, tumultúa, concitatio, strepítus, con- e s c l a r e c i d o , a, adj. Clarus, illü-
vicíum; Asombro, stupor. . e s c a r d a r , a. Sarrio, consarrio, sar-
stris, insiguis. couspicuus, spectándus,
e s c a n d a l o s a m e n t e , ádt>. Petu- cülo, eximius, praístans, nobllis.
lanti i caciter, inverecundo. escardilla, v. escardillo. e s c l a r e c i m i e n t o , m. Illustratío,
e s c a n d a l o s o , a\ adj. Sean escardillar, a. V. e s c a r d a r . claritas. explanatio, dilucidatío.
praebens, vulgátaj nequitíre h o m o , ne- e s c a r d i l l o , m. Sarcülum; Lo esclavina, /. Humerorum amicu-
quam, libidínosus; Reboltn.iot tumultuo- « '.rdüi flos. lum.
sus, conviciátor, turbulentus, jurijiosus. e s c a r i a d o r , m. Parva terebra, in
esclavitud, f. Servítus, jugum, ser-
e s c a n d a l l a r , <*. Jlarí3 altitudinem terebelli formam dispositus clavus.
e s c a r i f i c a d o r , M . Scalprum, Bcal- vitíum. famülatus, ministeríum.
bolide
e s c a n d a l l o , m. Eolia, ídis. pellum. esclavizar, a. In servitütem re-
é s c a ñ d é c e p C Í a , / . Iracundia, ira. e s c a r i f i c a r , a. Scarificare, vulnéri dipére; Ocupar incesantemente, negotils
e s c a n d e c e r , </. Inflammüre, irri- crustam detrahére. plurimis distinere. — Esclavizará á %us
tan-, e s c a r i z a r , a. Plagas abstergeré. enemigos, hostes servitiu premet. Soy
Via excandescere, ira e s c a r l a t a , / . Coccinum; Color tie ¡do noble para d.jarme esclavizar
corripi. carmesí, coccinéus color; (irana jiña, :uerpo, major s u m et ad .majdra
e s c a n t i l l a r , a. Linea inter i nobilior purpura; Vestidura de gu geuítus, q u á m ut mancipium sim mei
d.vi dere. coccínea ve-tis. oorporií.
e s t a ñ a , /. Hordei genu». c escarlatill , m. Purpura ignobi-
líor.
e s c a r m e n a r , u. Extrieáre, dis-
criminare, expediré. — Escarmenar á
uno. alíquem multare, cárpete.
e s c a r m e n t a r , a. Castigo, carpo;
n.^ Tomar
fieri, escarmiento,
documentum periciUe
capere. cautum
— Escarmen-
108 ESC ESC ESE
esclavo, a, m. f. "Mancipium, ser- escorbútico, a, adj. Ad gingiva- escuadrón , m. Cohora, agmen,
vus ; captivus. r u m tabem pertínens. turma, phalanx. — Escuadrón r<
e s c l u s a , /. Repagülum aquis de- e s c o r b u t o , m. Gingivárum tabes. levis armaturaa turma. Por el p
tinendis. e s c o r c h a p í n , m. Navis oneraria. abierto en loe martillas penetraba •<
e s c o b a , /. Scopce, árum. e s c o r d i o , m. Scordíum. Ciudad esas,tirones Je.jentearmatltt. prr
• e s c o b a d a , / . Mundatío, scopis m u n - e s c o r i a , /. Scoría, metallorum )mr- piitentia rulnis agmina aruiatorum va-
datse sordes. gamenta, retrimeuta; Cosa vil, res vilis, debant in urbem.
e s c o b a j o , m, Detrito scopa;; De despicabílis. nullius pretÜ. — La escoria e s c u a d r o n a r , a. A g m i n a in tur-
uvas, scapus. de la sociedad, Uex popüli. m a s dividere.
e s c o b a r , a. Verrere; m. Scopis con- e s c o r i a c i ó n , /. Excoriándi actus. e s c u a d r o n i s t a , m. (mil.) Bqnltum
situs locus. e s c o r i a l , m. Locus scoriis abün- ordinátor dux.
e s c o b i l l a , / . Scopüía. dans. e s c u c h a , / . Excubitor , excubiai;
e s c o b i l l ó n , m . Bellicis torméntis e s c o r i a r s e , r. Excorian. La que por oiicio escucha en los coleyios
repurgandis aptatum instrumentura. e s c o r p i ó n , m., pez. Cottus scor- de ninas IJ concentos de monjas, aus'cul-
e s c o b i n a , /. Terebra? ramenta. píus; Máquina de guerra, scorpío, nis; tátrix custos.
e s c o b o , 111. Fruticétum. Animal ceneiujso. nepa, scorpío. e s c u c h a d o r , a, m, /. AuscultStor,
e s c o c e r , «. Acríter prurire; Alt. e s c o r z a r , a. Minüo, imminüo. auscultans.
enojar, causar resentimiento, pungere. e s c o r z o , TO. Catagrapha. e s c u c h a r , a. Ausculto, audío. ad-
perstringere, grávíter permovere; Es- e s c o r z o n e r a , /. Viperina herba. verto, aures adhibeo, arrectis auríbus
cocerse (met,), perstrlngi, subirásci. e s c o t a d u r a , /. Vestis incisi*> in ad_sto. — Escucharte á sí mismo . utr,,.
escocimiento, m. V. escozor. superna parte. ctato sermone loaui. Escucha y no ul-
e s c o d a , /. Scalprum. e s c o t a r , a. Recído; Extraer agua c/Jt-.-, lo tjiie voy a decirte, hoc tibi di-
C S C O d a d e r o , m. Locus ubi cervi de un rio, etc., a q u a m ab aniñe, etc., ctum tolle memor._ Escuchaban con la.
cornüa refrícant. derivare. mayor atención, intenti ora tenebant.
e s c o d a r , a. Lapides excidére, po- escote,tn. V. e s c o t a d u r a ; / e s c u d a r , a. Clypoo tegere; Defen-
lire. t¡.¡o, tenuissunitilireticulum; De dinero, der (i uno de un pel'-jro, defenderé,
e s c o f i e t a , /. Huliebre capitis or- symbola. tueri; Escudarse, clypoo se tegere, de-
namentum. e s c o t e r o , a. adj. Expedltus onere. fenderé, muñiré.
e s c o f i n a , /. Scobína. e s c o t i l l a , /. Navis valvas. e s c u d e r a j e , m. Famülatus acu
e s c o f i n a r , a. Scobínálimare, polire. e s c o t i l l ó n , 7u. Valvas versátiles tigerúli.
e s c o g e r , a. Selígo; Gerde para la in proscenü pavimento. e s c u d e r e a r , a. FamuiSri.
guerra^ militum deléctum habere. — e s c o z o r , rn. Acris vulneris pruri- e s c u d e r i a , /. Scutigeriili famü-
Escogió de cada diez uno para a tus; Sentimiento del ánimo, nicestitía, latus.
muerte, decimum q u e m q u e in suppli- mceror, luctus, angor. e s c u d e r i l , adj. A d scutigorulum
cium misit. e s c r i b a n í a , /. Tabcllionis m u n u s . pertínens.
e s c o g i d a m e n t e , adv. Prudenter. e s c r i b a n o , m. Scriba. e s c u d e r i l m e n t e , ade. Scutigorüu
e s c o l a p i o , m, Scholárum Piárum e s c r i b i e n t e , m. Librarius. more.
eodalis. e s c r i b i r , a. Scribo, conscribo, alí- e s c u d e r o , tn. Famülus scutigerií-
e s c o l a r , m. Scholastícus; adj. quid literis committo, memorias m a n d o . lus ;_ llidattio , vir ingenüus ; De a pie,
Scholaris, ad scholas pertínens. — Escribir al dictado, scribere ex ser- pedestris famülus.
e s c o l á s t i c a m e n t e , adf. Adin- m o n e alteríus. Escribir en cifra, scri- e s c u d e t e , m. Refuerte ,/•• ta ropa
star schola;. bere notis. Escribió de la misma m,i- blanca, m u n i m e u ; Ju,ño qu» hacen las
e s c o l á s t i c o , a, adj. Scholastícus, nera las demás guerras, eodem m o d o atjisis en tai aceitunas, olearum perni-
ad scholas pertínens. relíqua bella persequütus est. Dejar es- cies ; Escudete de cerradura, ser» scu-
e s c o l i a d o r , m. Scholiástos. crito á la posteridad, memorias prodére. tüluin. — ¡injertar á escudete, scutülis in-
e s c o l i a r , a. Scholiis illustrare. Escribirse, literárum habere c o m m e r s serere.
e s c o l i m a d o , a, adj. Iníírmus, de- cíum. Le. escribió de su propio puno e s c u d i l l a , /. Scutella.
bilis. '¡ole (¡ue viniera, ei scripsit m a u u e s c u d i l l a r , a. Jua in acutollas
e s c o l i m o s o , a, adj. Asper, diffi- sua ad se venlret. Un libro escrito en infundere.
cilhuiá natura. griego, lib^r grascé confectus. Escribir e s c u d i l l o , a, m. Clypeolmn; Ce
e s c o l i o , m. Scholíum. el nombre de uno en el húmero de los oro, auréua numnmlus.
e s c o l t a , /. i'r.i-.-uiium proscriptos . alicüjus n o m e u in proscri- e s c u d o , „,. Scutum, clypous; Oe
e s c o l t a r , a. Stipáre, presidio i ptorum n u m é r u m reférre. cerradura, serfe scutiiliun; Amparo,
comitarí, custodia ciugere. e s c r i ñ o , m. Scrinium. patrocinio, prfieaidíuiu, tutela, auxiliutn,
e s c o l l e r a , /. Scopülus artificia lis e s c r i t o , ///. Scriptum; Part. pus. aubsidiuin ; Escudo de armas , Btcmraa.
littoralíbus aídificíis tuendis. del verbo e s c r i b i r . V. esta ¡ni. e s c u d r i ñ a b l e , adj. Invealisalii-
e s c o l l o , m. Scopülus, saxum, rupes, e s c r i t o r , m. Scriptor, auctor. lis.
perieulum; Lleno de escollos, scopulosus. e s c r i t o r i o , m. Scrinium; De es- e s c u d r i ñ a d o r , a, m. f. Scrutátor,
— Escollos de ta juventud, lubrica cribano , tabularíum ; Despacho , scriba- perscrutator, iavestigátor.
lescentía;. r u m officlua. e s c u d r i ñ a m i e n t o , m. Scrutatio,
e s c o m b r a , /. R u d o r u m purgatío. e s c r i t u r a , / Seriptío; Instrumento pervestigatio, investigatio.
e s c o m b r a r , a. Eruderáre, rudera público, scriptüra solemnis, publicas e s c u d r i ñ a r , a. Serutor, investigo,
escombro, m. Kudus. rudera, pur- littera; ¡ Es ritura Sagrada, Sacra Scrip- rimor.
garaenta. türa, Biblia, oram ; Oe obligación, n o m e n . e s e n c i a , /. Schola, litterarius lu-
e s c o n c e , m. Angülus. e s c r i t u r a r , a. Syngrüpham faceré, dus; La enseñanza, doctrina; El edificio,
e s c o n d e d e r o , m. Latibülum. syngrapha obstringére. gymnaalum. — Escuela de baile, Baltato-
e s c o n d e r , a. Abscondo, condo, re- e s c r i t u r a r i o , a, adj, Scriptura- rius liuhib.
condo, abdo, tego, obtogo, celo; Escon- ríus ;_ Inteligente en la sagrada escritura, e s c u e r z o , m. Terreatria rana.
derse, latescóre, latitare, in occülto esse. Sacrarum litterárum interpres. e s c u e t o , a, adj. Libor, expoditua,
— Estaba escondido en casa de Publio e s c r ó f u l a , /. Scrofüla?, árum. solütus.
Volumnio, latebat apud Publium Volum- e s c r o f u l o s o , a, adj. Scrofülis la- e s c u l p i r , «. Sculpo, lnao&lpo.
nium. No se me esconde, bien sé ,. . non borans. e s c u l t o r , m, Sculptor.
m e fugit. . . e s c r u p u l i z a r , a. Scrupülis angi. e s c u l t u r a , /. Sculptüra; Obra d»
escondite, y e s c r ú p u l o , m. Scrupülus, religío, tulla, opus sculptum.
anxíétas, haesitatio. — Meter á uno en e s c u p i d e r a , /. Salivarium vaa.
escondrijo, m, Latibülum; Juego escrúpulo, alicui religiónem injicére.
e s c u p i d u r a , /. Sputum.
le muchachos, puerorum sese abdentium Sin escrúpulo alguno, siné ulla religione. e s c u p i r , o. Exapfio; Brotar posti-
ludus. Hacia escrúpulo de irse, illum abeúndi llas, erumpére; Despreciar, reapuore.
e s c o n z a d o , a, adj. Obliquus. religío ceperat. No hago escrúpulo de — Escupir á ano, aliquem irridére, ludi-
escopeta, /. Sclopetum, igniaria tributar á vuestro rey toda clase de ho- brio habere.
ristüla. nores, mihi vero n o n est grave quemvis e s c u r a s (á), ads. ObBCÜró; A -
escopetar, a. Efifodio. honorem habere regi. gas, caica mente.
e s c o p e t a z o , m. Sclopeti explosío, e s c r u p u l o s a m e n t e , adv. Reli- e s c u r r i d i z o , a , adj. Lubrlcua.
gioso; Con exactitud, aecuráté, adamüs- — Hacerse escurridizo, elabi.
ictus. sim, diligenter. e s c u r r i d u r a s , /. Liquóris ti
escopetear, a.^ Sclopeti iteratis ex- e s c u r r i r , a. Liquória re],
plosioúibus impeleré; Escopetearse,
escrupulosidad, /. Religío^
e s c r u p u l o s o , a, adj. Scrupulósus, exhaurire; n. Destilar, etilláre, inatiJbi
Sclopetis utrlnque pugnare. religiosus. re; Deslizarse una cosa sobre otra, -
escopeteo, m. Sclopetis dimican- e s c r u t i n i o , m. Scrutimum. bi, diffluére; Escurrirse (met.), ííeaj
tíum pugna. e s c r u t i ñ a d o r , m. Scrutátor. ee, e conapéetu abire, dilabí, aufugore.
escopetería, /. Militia sclopetia e s c u a d r a , / . A n c ó n ; Desoldados e s d r ú j u l o , a, adj. Dactyücus; m.
de á pié, manipülus, cohors; Escuadra Dactylus.
¡ustrÜcta. e s e , e s a , e s o , pron. Ie, ea, ¡«1;
e s c o p e t e r o , rn. Sclopetaríus. naval, ciaseis; Cuadrilla de gente, turba,
turma, globus, multitudo. — Hecho a Ese mismo, iate, iata, íBtud. — Eso no l »b-
e s c o p l e a d u r a , /. Foramen scal- aitl Por eso, id56, idcirco. En esa et-
escuadra, ad n o r m a m exáctus.
pro apertum. e s c u a d r a r , a. A d n o r m a m diri- cuela ejercitó su juventud, ibi juvent.item
escoplear, a, Scalpro incidSre. gere, exigere, formare. auam exeroüit. A eso alude lo -jue dtei
escoplo, m. Eabri lignaríi scal- e s c u a d r e o , m. Are» dimensío,
pram. computatio.
i;si- I 3P Esr 109
Aristóteles, huc speetat quod AristotS- lustrum. Espacio de cien arios (un siglo), Se esparció la noticia, rumor inCTebfiit.
les ait soculum. Espacios imaginarios, com- Dejó esparcidos sus cabello* á merced
esencia, /. Natura. mcntitia m u n d i spatía. Por espacío_ de del ciento, c o m a m dedit difíundSre ven-
e s e n c i a l , adj. EIssentialis; Su** veinte anos , viglnti annis ó per viglnti tis.
lubstantíalis.— Lo mas esencial de annos. e s p a r r a g a d o , m. Fercülun* aspa-
i. Lum, <niod m á x i m a op- e s p a c i o s a m e n t e , adv. Spatiosé, ragis conditum.
portet. Circunstancia esencial, res sino sensim. e s p a r r a g a r , a. AsparÜgos decer-
.(.i., n o n . pere.
espaciosidad, /. Spatíum, ampli-
e s e n c i a l m e n t e , adv. Naturm ra- e s p a r r a g o , rn. Asparagus; Palo
túdo, capacitas. largo y derecho, longurium.
tioue, vi. espacioso , a. Spatiosus, amplus,
€*sfcra, /• Spha*ra; El cielo, coolum ; e s p a r r a g u e r a , /. Asparágis con-
capax , lato patens; Pausado, tardus, situs locus.
dt una persona, conditío, status,
ordo. lentus, segnis, piger. e s p a r r a g u e r o , a, m. f. Aspara-
e s f e r i c i d a d , /. Rotundítas. e s p a d a , /. Ensis; De dos cortes, gorum collector.
e s f é r i c o , a, adj. Sphrcricus. anceps gladíus; Pez, xiphlas,_ffi. e s p a r r a n c a d o , a, adj.' Divari-
e s f e r o i d a l , adj. Spheeroídem re- e s p a d a c h í n , m. Gladiator, sica-
• . catus.
e s f e r o i d e , / Sphaeroídes, is. ríus, rixator. e s p a r r a n c a r s e , r. Crura divari-
e s f i n g e , /• Sphinx, gis. e s p a d a ñ a , /. Palüstris gladiolus. care.
e s f o r z a d a m e n t e , adv. Strenüó, e s p a d a ñ a d a , /. Subítus vomítus. e s p a r t e ñ a , /. Sparteum es
viriliter, fortíter, audácter. e s p a d a ñ a l , m. Locus gladiolis pa- mentum.
e s f o r z a d o , a, adj. Strenüus, mag- lustribus abündans. esparteria, /. Spartaria taberna.
nnViiuuy, generosus, fortis, invictus, in- e s p a d a ñ a r , a. Expando.
territus, animosus, audax. espartero, a, m. f. Spartarius.
e s p a d a r , a. Linuin, cannabum spa- espartílla,/. Seopüla spartea.
e s f o r z a r , a. Confirmare, a p i m u m
excitare; Esforzarse, niti. — Esforzar la thre lignéíe ope arístis purgare. espartizal, m. Spartaría, orum.
voz, vocem adaugere. Esforzar un argu- e s p a d e r í a , /. Gladiorum officlna. esparto, m. Spartum.
mento, argumentum roborare, confirma- e s p a d e r o , m. Gladiorum artífex. e s p a s m ó d i c o , a* adj. Ad spasmum
re. Esforzarse contra la corriente, in espadilla, f. Knsicülus; Instru- pertínens.
adversas aquas pugnare. A poco que se mento para espadar el cánamo y lino,
espátula, /. Spathüla.
esfuerce, si paulüm adnitatur. ligneus gladiolus.
e s f u e r z o , m. A n i m u s fortitudo; e s p a d i l l a z o , m. Chartarum pic- especería, /. Aromatum taberna.
ímpetu, fuerza, nixus, ús ; Valor, auda- tarum adversa sors. especia, /. Aroma, atis.
cia ; Confianza, fiducía; Favor, ayuda, e s p a d í n , m. Gladiolus. especial, adj. Specialis, princeps,
auxilíum, subsidium, juvámen. e s p a l d a , /. Tergum; Del vestido, pecuháris, prsficipuus.
e s f u m a r , a. Picturam obumbrare. vestis dorsum tegens. e s p e c i a l i d a d , /. Singularítas,
e s g r i m a . /. L u d u s gládiatóríus. e s p a l d a r , m. Humerále. specialítas.
e s g r i m i d o r , m, Gladiator. e s p a l d a r a z o , m. Ictus pland im- e s p e c i a l m e n t e , adv. Prsecipüé,
e s g r i m i r , a. Digladiári, cortare, páctus.
dimicare. maxímó, príesértim.
e s p a l d e a r , a. Undas puppim vi
e s g u a z a b l e , adj. Pervíum vadum. quat ere. especie, /• Species; imagen, ima-
e s g u a z a r , a. Vado transiré. e s p a l d e r o , m. R e m e x puppi in- go ; Caso, suceso, qusestio, eventus. —
e s g u a z o , m. Vadi*transítus. nixus, Escapársele ó uno una especie, t* i
e s g u i n c e , m. Corporis contor- e s p a l d i l l a , / . Scapülae, arum; Del inconsulto alíquid dicere. Hombre de
sío; (¿esto, nutus COntemptiOUem expri- vestido, posterior thoracis pars. ntala, especie, h o m o improbus, nequam.
ma)-. espalditendido, a, adj. Supinus, e s p e c i e r o , m. A r o m a t u m edulíum
e s l a b ó n , m, Catenai annülus. resupluus. vendítor.
e s l a b o n a d o ? , m, Concatenator. e s p a l d ó n , m. V. rastro ; Valia e s p e c i f i c a c i ó n , /. Explicatío,
e s l a b o n a r , a. Concatenare, con- artificial, agger. explanatio, dilucidado.
jungére, nectere, connectere. e s p a l d u d o , a, adj. Ampio dorso, e s p e c i f í c a d a m e n t e , adv. Ex-
e s m a l t a d o r , a, m. /. Encaüstes. pressé.
tergo.
e s m a l t a r , a. Auro, argento casia- e s p e c i f i c a r , a. Explico, singilla-
re ¡ Adornar de varios colores, variis e s p a n t a b l e m e n t e , adv. Terribi- tim nomino.
colorlbus ornare, distinguere. — Campos líter. e s p e c í f i c o , a, adf. Specialis, pro-
fados de dores, florea rura, florí- e s p a n t a d i z o , a, adj. Pavídus, ti- príus; m. Medicaméntum peculiari vir-
D U S conspérsa prata. Cielo esmaltado de midus, imbellis, meticulosus. tüte praedítura.
as, ccelum plurimis stellis distinc- e s p a n t a d o r , a , m.f. Territans, e s p e c i o s o , a, adj. Speciosus; Apa-
tum. terrorem incutíens. rente, simulatus.
e s m a l t e , m* Cielatüra; Labor con e s p a n t a j o , m. Terriculamentum, e s p e c t a b l e , adj. Spectabílis, con-
te sobre un metal , encausticum larva. spiciendus, speetatu dignus.
opus; Lustre, esplendor, splendor, de- e s p a n t a n u b l a d o s , m. Sycophan- e s p e c t á c u l o , rn. , Speetacülum ;
cus, ornamentum, ornatus. ta. Lastimoso, miserabilis facíes.
e s m a l t í n , m. Cseruleum encausti- e s p a n t a r , a. Terreo, conterríto, e s p e c t a d o r , a. nt. /. Spectátor.
cum. exterreo, turbo, conturbo, terrífico, ter- e s p e c t r o , m. Spectrum.
e s m e r a d o , a, adj. Valde exac- rorem affero, incutío ; Espantarse, ex- e s p e c u l a c i ó n , /. Speculatío, con-
tus. p^avescere, terrore percelli, coramoveri; templatio, meditatío, consíderatío; Ven-
e s m e r a l d a , /. Smaragdus*, Cosa 6Jen otro orden de ideas) mirári, demi- ta, compra ó permuta, lucrosa negotia-
de esmeralda, sniaragdínus, smaragdi- rari, obstupefieri. — Espantar á los lo- tio.
nims. bos, lupos arcere, procul abigere. e s p e c u l a d o r , a, m. f. Speeulator,
e s m e r a r , a. Perpolio; Esmerarse, e s p a n t o , m. Pavor; Amenaza, mi- conteraplator.
oninem opéram et studíum in alíqua re nae, arum. e s p e c u l a r , «. Speculári, medita-
collocáre, totis viribus conári. e s p a n t o s a m e n t e , ado. Horrenda. ri, contemplan; Traficar, negotiari.
e s m e r i l , m. Smiria; Pieza de arti- e s p a n t o s o , a, adj. Horriftcus, hor- e s p e c u l a t i v a , /. Speculatrix fa-
llería, tormentum bellícum minoría dia- ribílis, horrendus, tremendus, terribilis; cultas.
metri. Maravilloso, mirificus, mirabilis, mirus, e s p e c u l a t i v a m e n t e , adv. Theo-
e s m e r i l a r , a. Smiríde perpollre. stupeudus. rieé.
e s m e r o , m. Cura, studíum, diligen- K s p a ñ a , / . Hispania, Iberia; Cosa de e s p e c u l a t i v o , a, adj. In contem-
tía, sollicitúdo. España, Hispanícus. platione sistens, spectativus.
e s m o l a d e r a , / . Cos, otis. e s p a ñ o l , a, adj. Hispanícus; na. e s p e j a d o , a , adj. Specülis in-
e s ó f a g o , m. Canalicülus. La lengua española, hispauus s e r m o . — strüctus.^ •
e s o t r o , a, adj. Alius, a, ud. A la española, hispano more. e s p e j e a r , «. Renidere.
e s p a b i l a d e r a s , /. y espabi- e s p a ñ o l i z a r , a. Hispánum reddé- e s p e j e r í a , /. Speculorum, dome-
re ; Españolizarse, hispanos mores in- sticá^que supellectílis taberna.
lar, a. V. d e s p a b i l a d e r a s y des-
duére. e s p e j e r o , m. Speculorum artífex,
pabilar. e s p a r a v á n , m. Falco palumba-
e s p a c i a r , a. Dilato, explico, ex- vendítor.
rius; Enfermedad de las bestias, bestiá- e s p e j o , m. Specülum.
. distendo, propago, disjüngo; r u m tumor in poplíte.
irse), deambulare; (re- e s p e j u e l o , m. P a r v u m specülum;
e s p a r a v e l , m. Reticülum. La hoja del tafeo, schisti bractea.
i considero ñon •>• e s p a r c i d a m e n t e , "de. Sparsim,
• exspatiari, in rei contemplatione e s p e l u z n a d o , a, adj. Hispídus,
effüse, separatim. horrídus.
la?tánrer immorari.
e s p a r c i d o , a, adj. Alegre. JFestl- e s p e l u z n a r s e , r. Hon-ipilari.
e s p a c i o , in. De lugar ó tiempo. Spa-
vus, hiláris, lepídus. facétus, jucündus. e s p e r a , /. Exspectátio ; Plazo seña-
tíum, tempóris Buccessns; Tardanza,
e s p a r c i m i e n t o , m. Disperslo; lado por el juez, prostituta dies, pree-
mora, cunctamen , cunctatio, tardítas;
Di tpejo . alegría , festivltas, hilaritas, stitütum tempus. — Hombre de espera,
Kspa ','iti'iaijcolumna, inter-
lactitía, gaudlum, jucunditas. prudens cunctator. No tiene espera, di-
,.• • -umuium ; Entre vena y vena, inter-
e s p a r c i r , a. Spargo , dispérgo, lationis est impatíeus. Tener espera,
v-mium ; E'ifre ceja y ceja. intercilium.
conspergo, fundo, effundo, diftündo, matüré agere.
- Espacio d>- c¡nco años (un lustro).
emitto; Divulgar, vulgáre. divulgare, e s p e r a n z a , / . Spes; Confianza de
publicare, in vulgus edere; Esparcirse, lograr algo, fiducía rei assequendse. —
a n i m u m laxare, a n i m u m remitiere, re- Contra toda esperanza, prseter spem.
crean, exspatiari. — Esparcir la arena Hurf.ir lut esporonzas de uno, aíiqueiu
con toi p'i i. pedThus spargere aro nam.
110 ESP FST
ape fraudare. Alimentarse de esperan- año, etc.. rei termínum cederé, efflue're, e s p o s o , a, m. f. Sponsus, s],-
zas, ape illüdi. Ya no me queda espe- abire. e s p u e l a , /. Calcar .
ranza de volver á ver mi patria, nec espiritar, a., y espiritarse, r. lus, fax, iucitamentum, aculeua.
mihi jam patriam apes ulla videndi. Stimulare, agitare; imitan. pernmvéri. 11,1- ••.pu,-las si ea'tillo, luilcuiiu éq'u,
e s p e r a n z a r , a. S p e m daré. e s p i r i t o s a m e n t e , adv. Spírita- Bubdére. Poner espuelas al
e s p e r a r , a. Sperare; Aguardar, liter. dhaiem accendere, iuflamroarc.
exepectáre, praestolari, opperíri. — .-lii- e s p i r i t o s o , a, adj. Vivax, cfflcax, e s p u e r t a . /. Sporta, fiacua.
tes de lo ,¡ue se esperaba, ape citííis. spiritu pleuua. e s p u l g a d é r o , m. Loen
e s p e r e z a r s e , r. i. d e s p e r e - espíritu,/,,. Spiritus; Don sobrena- dis puljeibus aptus.
zarse. tural, gratia supernaturalis; Virtist, cien- e s p u l g a d o r , a, m.f. Pulicni
e s p e r e z o , m. Pandiculatio, m e m - cia mística, pietas ; Vigor natural, vi- sectator.
brorum porrectio. gor; Valor, vixtua; Alma, anima, ani- e s p u l g a r , <... y e s p u l g a r s e , ,
e s p e r m a . m. Sperma. mus, m e n s r — Sin espirita, languidé. Pedículos, pulicea expiscari;
e s p e r m i i t i c o , a, adj. Spermatícus. Hombre de poco espíritu, imbellis, pusil- con cuidado, diligenter in,],
e s p e r n a d a , /. Caténa? postremus lanimis h o m o . El espíritu Je la ley, le- tari (metX
angülus. gis finís, seopus. Levantar el espíritu, « " s p u l g o , BI. Pulícum insectat'i,,.
e s p e s a m e n t e , adv. Spissé, dense. a n i m u m erigére. Hombre de grande es- e s p u m a , / . Sjunua; Dé litro, ni
e s p e s a r , a. Spisso, denso L adden- píritu, foi'tissímus vir. trum. — Llenarse Je espun
so, constringo ; Espesarse, densari, con- e s p i r i t u a l , adj. Spiritualia. cere. Cosa ¡le espum .. aplii
densan, coagulan. e s p i r i t u a l i d a d , /. K e r u m ¡jpiri- <f'ie ' ouiter.
e s p e s o , a, adj. Spissus, spissatus, tuallum condiiio. Hacer espuma, apumare. y,.,
densus, crassus; e s p i r i t u a l i z a r . ... Spiritualiter in,i. despumare.
creber, frequens, assidüus; Desaseado, interpretan; Sútíll'sar, attenuare. e s p u m a d e r a , /. Spnthflla.
sordídus, í'cedus, i m m ü n d u s , spurcus, espiritualmente. Spiritua- e s p u m a j e a r , ». Spumáre.
squalens. liter. e s p u m a j o s o , a. „.ti. Spumosui,
e s p e s o r , m. Crassítüdo, Inis. e s p i t a , /. Epistomlum; Borracho, CSJ,limar, a. Despumare; n. I
e s p e s u r a , /. Spissitüdo, crassítü- ebrius (tum.). lar espuma, spuiu
do, densitas ; Desaseo, spurcitíes, squa- e s p i t a r , a. T u b ü l u m cuppa'aifigére. e s p u m a r a j o , m. Sppnátua, -
lor, fceditas, sitúa, sordes. e s p i t o , m. Longu, i- /<<>,- espumarajos Je ira. vehementer
e s p e t a r , a. Infigére, transfigcre, e s p l e n d e n t e , adj. Splendens. ef- agitari, ira percitum esse, pra iracundia
translodere; Decir, narrare, éiiarraré; fülgens, nítens, coruscaua, luí; .Maiolcscére.
Espetarse, intumescere, erigí, inll collücens (poet.). e s p i i m e r o , m. Salina», arnm.
e s p e t e r a ' , /. Abácua cúliuaríus. e s p l é n d i d a m e n t e , adr. Splenoji- e s p u m o s o , ,,, udj. Spumoaíie, spu-
e s p í a , m. Explorator*. speeulator. dé, lauté, magnifico, s, meUB, Bp*uÍQlfer.
e s p i a r , a. SpebtÜárl, éxpí e s p l e n d i d e z , / . Splendor, iauti- e s p u r i o , ,,. adj. Spuríns; /.,.
considerare, prospicere; (uáus .Vavun tia, niaunificentla. contrahecho, adulterinus.
anchura fuudataiu moveré. esplendida. . .Splcndldus, e s p u r r i a r , a. Conspcrgere.
espibio . Buperbua, nragniflcus, BUmptu • e s p u t o , m. Sputum. 8puta¿i5ntum.
e s p i b i o n , ui. Cervícis luxatüra esplendor. , . .uigor, e s q u e b r a j a r , ,,. Hio, s,
espicanardí, »,. Nardi spica. nitor, lux. lumen, jubar; Ño leza, ,,,,- u p i i 1.,.
e s q u e l a , /. Schedüla. BCheda.
e s p i c a n a r d o , m. Andropogon bilitas. decus, gloria, u
e s q u e l e t o , ,,,. Ogsium nuu» eom-
e s p l é n i c o , a. adj. Spleulcua, sple- r, < > i. 1 1 1 < 1 ü 11,
espiche, I». Spicülum. nis morbo laborans.
e s p i g a , /. Spica; ¿11 parte supe- e s p l i e g o , m. Céltica na. esquena,/.Ilorai apiña.
rior de la espatla, ensia pars su, e s p l í n , ,„. {ngenlum (etrioum, dif- e s q u e r o , m. Marsuplum, coriai,:,
in capülum introniisea ; J.a junta de un ficilé. cruniciia.
madero que entra en otra, ináititlua espolada, e s , p i i c i a r , a. Adumbrare, deli-
cardo. e s p o l a z o , » . . Calcaris ictua; De ci- neare.
e s p i g a d e r a , / . Spiciléga. ño, longus vini haustus (fam.). e s q u i c i o , IB. Adumbratio, delinea-
e s p i g a d o , a, adj. Proceras. e s p o l e a d u r a , o i'íuga calcaríhua tío.
e s p | g a d o r a , . / . V. e s p i g a d e r a . espolear, /-. Calcarlbus agitare; e s q u i f a d a , / . Scapha» onus.
e s p i g a r , i.. Segétem spicam • calcarla equo admovere; Incitar, imi- e s q u i l e , m, Scapha; arq. Kottnlz.
tere; o. Coyer espigas, spicaa legere, tare, atimuláre. e s q u i l a , / . Crcpitacülum; Campana
colligéro; Dar á unt, cosa ta io, e s p o l e t a , /. Pietüi» iio u, tiutiiinabiiluiii.
. aiiquid in épica: formam compo- e s p o l í n , i«. Angüatus ia,hu e s q u i l a d o r , ,„. Tonior pncorís.
ndré. tnnus; Tet ,:,;,. e s q u i l a r , a. Pecüdes tondere.
e s p i g ó n , ?/i. Spica agréstis spinó- Btincta. e s q u i l e » , ni. I'ecüdum toiisiu.
aa; Punta Je un instrumento, epiciiluni. esquiliiiKiso,,/, adj, (fam.). í'aati
e s p i g u i l l a , ita,/. Cinta a .
espolinar, diosus.
bus uisiiu,.uam texere.
Faacióla. e s q u i l m a r , o. Fructus colligire.
e s p o l i o , /«. Spolium.
e s p i n a , /. Spina, aentia, veprea, e s q u i l m o , m. Fructus, reddítn .
e s p o l i s t a , i,,. Servus a pedlbusj
rubus ; Aetüla puntiaguda, aculéus, acu- provéntus.
ios espolio», honorum
miuata assüla, 'met.) Recelo, sospecha, e s q u i l ó n , i», '('iutiiiiuiliülum.
epiacopi morientis condü
cura, aollicitüdo, angor, anxiotas. — e s q u i n a , f. An,-,,,,, apgulQf,
e s p o l ó n , i,,. A n ü n c u s unguia a-
Tener atravesada una espina en el co- e s q u i n a d o , o, adj. Angulátus.
viuní / nace, ro-
razón . aollicitudínem animo infixam guiaría.
Btrum navis.
haerére. e s q u i n a z o , ,,,. Ancón, angülus.
e s p o l v o r e a r , a. Pulvérem excu-
e s p i n a l , adj. Dorsuília. 1". e s - _ e s q u i n z a r , ... I.mtei irueía minu-
tere; Esparcir poi encima alguna cosa
pinar. tatim di\ ule, e.
hecha polco, conspi i
e s p i n a r , m . Spinetum, dumetum, e s q u i v a r , a. Fugío, vito, rccüsu ;
e s p o l v o r i z a r , " i'uivcrare.
rabétum ; {met.) Dificultad, impedimen- varee, reapuére. lástidire, f
e s p o n d e o , ,«. Spon,
tum, difficulta8; v. a. Punzar con sari.
e s p o n j a , f. Spon- , pu-
ñas, 8pinia pungere; (met.) Du i e s q u i v e z , / . Asperítas, cnntü,n|,tus,
m e x ; El que con maña Capa los bienes
con las palabras, verbis lcedére ; Rodear despicatus. — Con ísauicez, l.oiu
de otro, alléctor, is.
pinos lo, árboles, rubia cingéie, per coii.eiiijituiii.
e s p o n j a d o , /«. Sacchari favus.
vepribus vallare. e s q u i t o , a,,uli. Fastídióeua, MPtr,
e s p o n j a d u r a , J. In spongia; si-
e s p i n a z o , na. Dorsi apiña; Dos ditficilis.
miiituilluem inflatio, intumescentla.
nuJos de él, vertebra». e s t a b i l i d a d , / . Stabilitas, oonst.u,-
e s p o n j a r , „. Harefacere; Espon-
e s p i n e l , a,. Punís piscatorius. tla, perseverantia.
jarse (met.), intumescere.
e s p i n e l a , / . D e c e m veraibua con- e s t a b l e , adj, Stabilis, constan.
e s p o n j o s o , «, adj. Spongiosus.
atans poesía. mus, permanens.
e s p o n s a l e s , m. Sponsalla, Ium.
e s p i n e t a , /. Fidiculüre organum e s t a b l e a r , a. "ilansuefacíirc, •
e s p o n t á n e a m e n t e , adv. Sponte,
miuo.is nii.úi. auetuní reddére.
ultro.
e s p i n g a r d a , /. Grandíua aclope- e s l a b l e c e d o r , a, m, i I
e s p o n t á n e o , a, adj. Spontaneus,
tum. e s t a b l e c e r , ... J
ultronéus.
e s p i n i l l a , / . Tibia. constituere; AJtrmar, 001
e s p o n t o n , m. Hasta militaris.
e s p i n o , nt. Spinua; Majuelo, oxy- t,s., ,-,•-, Heiiern ío.-a,,, domicilian] .'•.
espontonada,/. Hustaj honoria
acáu. atitucre.
gTatia demissio.
e s p i n o s o , ", aJj. Spinosua, apini- e s t a b l e c i m i e n t o , m. Statütum ,
e s p o r t e a r , a. Sportis portare.
fer; h'fi -il. ardüus. operoeua, diffícilia. sanctio; Fundación, erectio, ínstítutlo
e s p o r t i l l a , /. Sportüla,fiscus.fia-
espión, m. v. espía. — Después ae su <
célla.
e s p i r a , /. Spira. sitin, pustquam sedem lus lucia p
e s o o r t i l l e r o , „,. Gerülus, bajulá-
e s p i r a l , adj. Spiralia, e. runt.
tor, bajülus.
e s p i r a r , a. Exspírare; Tomar alien- e s t a b l e m e n t e , «•/>• StablUter, <«,-
e s p o r t i l l o , m. v. e s p o r t i l l a .
to, reapiráre; n. Morir, extrémum apirí- mltcr.
e s p o s a s , f. Maniese, m a n ü u m vin*
tum edére, a n í m a m agére, exhalare ¡ establo', m. Stabülum; Dt ••-
oüla.
Espirar, acabarse el plazo, el mes, el capriic; De ovejas, ovil. • ''"•
hile; De puercos, aulle.
EST EST EST UI
estaca , /. Hades; Rama 4 palo estancar, n. DetinSo , impedío; <estehar, a. Pannum in alieno col-
onde, tuloa; Clavo para madero», cla- suspendo, interrumpo. locare et j... ¿flore imbuatur.
T U S trabalis; Rodrigón pura, sostener e s t a n c i a , /. Mansío; Aposento, cu- e s t e l a , /. [náut.) Vestigitim navis
las vides, VUIIUH. — No de bicülum, cubile. in aqua.
pared, totam d o m u m expilúvit, omnía e s t a n c i e r o , rn. Rustid praedíi pro- e s t e l í f e r o , a, adj. Stellíffer.
it, nihil relíqul fecit. curatnr. e s t e l i o n , ui. Stellio.
e s t a c a d a , / . Vallum; Obra de esta- e s t a n c o , m. Monopolíum; Sitio e s t e p a , y. Cistus lauricoma.
ca* , vallátum opuá ¡ • > cados, e s t e p a r , th. Cis tis consitus locus.
toara un desafío, arena. — Q mercíum monopolio obstrictárum ta- e s t e r a , ./'. Storéa.
la esta ilrá vinci. berna; adj. (náut.) Ferruminatus, navi- e s t e r a r , a. Storeis paviuieutum
peri f, ¡j (en oh • irrito gationi aptus. sternere.
u abire, re infecta decedére. e s t a n d a r t e , m . Vexillum, signum; estercoladura, /. y
e s t a c a r , d. A d palum alligáre; De cofradías , ktc, religiosoe sodalitatis estercolamiento, in. Stercoratío.
i sstatas, infixis tena; palia vexillum. e s t e r c o l a r , a. Stercoráre, limo
assignare. e s í a n g u r r i a , /. Stranguría, urina? terram saturare, segetes laetas reddére;
e s t a c a z o , rn. Palo impáctus ictua. difficüItaS*" n. Arrojar las bestias el escreinento
e s t a c i ó n , /. Statío. — / e s t a n q u e , m. Stagnum, piscina; cus emitiere; m. Estercolero, steujHili-
anni tempus. Estación del in- Estanque de ánades y gansos, aviaríum. niuzn.
vierno, de la primavera, del estío, del e s t a n q u e r o , m. Stagnoruui custos; e s t e r c o l e r o , m. Sterquilinium ;
otoño, bíberniun, vernum, acstívum, auc- El que vende el tabaco, taburnaríus pu- « stiércól. stercoraríum ; El
tumnale sidus, tempus. Andarían esta- blica; tabaci veuditioni praepOsltus. que retira el estiércol, BterquilinÜ pur-
ttones, templa pietatis causa adire. e s t a n q u i l l o , m. Taberna ubi ta- gátqr.
e s t a c i o n a l , adj. A d anni témpora "bacum vciiálü uxpoiiitur. e s t e r < ' O Ü z o , a, adj. Stercorarius.
• it.) StationáÜs. estante,part. act. Prasens, habítans* e s t e r c u e l o , ni. Stercoratío.
e s t a c i o n a r l o , a, adj. Stationarlus, adj. Ganado que no sale de su suelo, e s t e r e o g r a f í a , /. Stereographia.
•tatidnai ius planeta. nativis pascüis adscríptus. ad longínqua e s t e r e o g r á f i c o , a, adj. Stereo-
•
e s t a c i o n é i s » , a, adj. Pus stationi- pascua non migrans ; Permanente, stans, graphicus.
e s t a e t c , /• Stacte, stacta. prrmauena ; m. Armario para libros, e s t e r e o t i p a r , a. Caracteríbus fixia
e s t a d a . /. Mora, mansío. pu fieles, etc., pluteus, librorum reposi- et immobilíbuB imprimere.
e s t a d i o , vi. Stadíum. toríum, scrinium. e s t e r e o t i p i a , / Stereotypía.
e s t a d i s t a , m. Rei poli tí ese pontus. _ estantería-» /• Pluteórum, scrini- ^ e s t e r e o t í p i c o , a, adj. Stereoty-
e s t a d í s t i c a , / * Census; Economía 0111111 series. picus.
política, rei políticas scientia. e s t a n t i g u a , / . Spectrum; Persona e s t e r e r o , m, Storearum opifex.
e s t a d i z o , a, adj. Statívus. alia, seca y tuttl vestida, h o m o macilen- estéril , adj. Stenlis, iufecündus,
e s t a d o , m. Conditío, status, habi- tus, gracílis, larvalis. aridus; Hembra estéril, effeta.
tus\ .rn ca- e s t a n t í o , a, adj. Stagnans.hgerens; e s t e r i l i d a d , /. SterUltas, infecun-
sado , soltero, clérigo, etc,, vitae genus, Desidioso, segnis, deses, reses, ignávus, dltas; Palta de cosecha, frugum pe
vitaB ratío, vitoB ínstitütum; Los estHdos iners. — Aguas estantías, stativae, sta- nuría.
principales de un reino, como el eolesiás- gnant.es aqufe. e s t e r i l i z a r , a. Sterílem reddére.
tico, el de la nobleza, etc., pnecipüi re- e s t a ñ a d o r , m. Stannans. e s t e r i l l a , /. Tegeticüla; Trencillo,
gni ordínes. — El bien del Estado, uni- e s t a ñ a d u r a , /. Obductío ope áurea vel argéntea fascioia.
versi regui 6alus, reipublícao utilitas. Stanni. e s t e r n ó n , m. Os pectoris anteríus.
Hollándose las cosas en tan mal estu- e s t a ñ a r , a. Stannare, stanno obli- e s t e r o , rn. Storearum aptatio; Pai-
lto , c u m in his angustíis res esset. niie. sa que se forma con las aguas del mar,
En cualquier estado que se /talle, quoquo e s t a ñ e r o , m. Stannorum operum sestuaríum.
m o d o se res habeat. Caer de su antiguo artifex, vendítor. e s t e r q u i l l n l o , m. Sterquilinium.
->, a prístina fortuna deeidere. To- e s t a ñ o , m. Stannum. e s t e r t e r o s o , a, adj. Stertore la-
mar estado, vitse rationem suscipere, e s t a q u i l l a , /. Clavülus ligneus; borans.
iustituére. Convocar los estados, comi- De Metro, clavus ferreus. w e s t e r t o r , m. Stertor, difficílis ba-
tía indicare. e s t a q u i l l a d o r , m. Grandíor su- lítus.
e s t a f a , /. Dolosa emunctío, pecu- billa. e s t e v a , /• Stiva; En los coches, in-
nia» aucupium. e s t a q u i l l a r , a. Clavis liguéis affi- curvum lignum.
e s t a f a d o r , a, m. f. Dolósus emünc- gere. e s t e v a d o , a, adj. Varus.
tor. e s t a r , aux. Con gerundios y verbos e s t i é r c o l , m. Stercus, fimus.
e s t a f a r , a. Strophis ac fallacíis pe- reétprocos no tiene cotrespbñdehcfá la- H s t i g i a , /. Stygía.
cuninn cinunffere. tina, v. g. Estar trabajando, laborare; e s t i g i o , a, adj. Stygíus.
e s t a f e r m o , m. Ludiera statüa. n. Existir, existere. — Estarse quieto, estilar, a. y más frec. e s t i l a r s e ,
e s t a f e t a . /. Tabellariarum d o m u s ; stare, sistere. Estar mana sobre maño, r. Soleré, uti; Arreglar al estila, aa
El corr.o ordinario, tabeilaríus. otiosum esse, nihil agére. Estar alerta, n o r m a m componere, redigére.
e s t a f e t e r o , m, Tabellarais. in tentum esse, vigilare. Pistar bien ó estilo , m. Stylus ; Varita en los
e s t a g n a c i ó n , /. Stagnatio. mal con alguno, gratum, acceptum o relojes de sol, g n o m o n ; Modo de hablar
CstaíaCÍOII, m. Ordo, gradus. ingratura, odiosum esse alicui. Estar y escribir, oratio , elocutío , modus, ge-
e s t a l l a r , n. Stridere, fragosé dis- en peligro, in dubíum venire. Estar en nus dicendi; Uso coman, consuétüdo,
frrógr, c u m sonítu frangí; Recentar de todo lo que se debe hacer, nihil eorum m o s . — Estilo familiar, tenue, exíle di-
ira (met.), ira corrípi, prae iracundia quae facto opus sint rtegligere. Estar cendi genus. Pistilo culto, elegans, comp-
excandescere. agobiado de deudas, aere alieno opprimi. tus sermo. Estilo elevado, sublime, sub-
e s t a l l i d o , m. Stridor, fragor, so- Estoy convencido de tu jidelídád, mihi de lime oratiónis genus. Estilo limado, ac-
nitus. — Dar un estallido, vehemeutem fide tua persuasum est. Estoy en eso, curátus sermo. Estilo jtuído , proflüens
stridórem edere. Estar para dar un tecum sentío. oratío. Estilo ramplón, pedestris sermo.
estallido , d a m n u m , malum imminere. e s t a r c i d o , m. Transmisso carbo- Estilo desaliñado, dissolütuin dicendi
e s t a m b r e , m. f. Stamen; De la nario pulvere delinéala figura. geuus. Estilo medio, eleganB, florida
vida, vita, vitas cursus. e s t a r c i r , a. Imagíneui, figüram dictío. Estilo hinchado, campanudo, tu-
e s t a m e n t o , m. Praecipüi regni or- transmisso carbonario pulvere deline- m í d u m dicendi geuus. Hombres por el
dínes; El grado de cada ciudadano , ci- are , adumbrare. estilo, id generis homínes. Al estilo de
vium ordo, gradus. e s t á t i c a , /. Statica. Atenas , Atben.iensíum more. Es p>or el
e s t a m e ñ a , / . Staraineum textum. e s t a t u a , / . Statüa, simulácrum, si- estilo que su hermano, fratri simiLUmus
estampa,'jf, Imago; Largura total g n u m . — Levantar una estatua, poneré est.
de un itdutoee ó animal, corporis forma, statüam, Nep.; statüam statuere, Cic., e s t i m a , /. -¿Estimatio. — En grande
habitas. ó iustituére, Plin. Estar hecho una es- estima, magni. maxími.
e s t a m p a d o , a. part. Impréssus; tatua, nihil agere. Quedarse hecho una e s t i m a b i l i d a d . /. J-Estimabilítas,
j ita impressis coloribus tela; estatua, obstupescere, incerto animo hae- quod aestimatiouem conciliat.
•••. Col orum impresalo. rere. e s t i m a b l e , adj. .¿-Estimabílis.
e s t a m p a d o r , m. Impressor. e s t a t u a r i o , m. Statuarius fictor. e s t i m a c i ó n , / , ^stimatio; V, c a -
e s t a m p a r , a. Imprimo . excudo, e s t a t u i r , a. Statüo, constitüo, de- r i ñ o ; Mérito, dignitas; Crédito, nomen,
signo. cerno. laus, decus.
e s t a m p e r í a , /. Offlcina imaginlbus e s t a t u r a , / . Statüra; Alta, corporis e s t i m a r , a. .ffistímo ; Juzgar, puto,
• indis. celsitüdo. duco, censeo . arbitror. — Bitim'ar una
e s t a m p e r o . rn. Iniagínum impres- e s t a t u t o , m. Statütum, constitutío, cosa por su justo valor, aiiquid suo m o -
sarum artifex, vendítor. indtitutüiñ, lex. mento ponderare. Estimar en mucho,
e s t a m p i d o , m. Horribílis fragor. — e s t o , ta, t o , pron. Hic, hasc. hoc; en poco, en nada, magni íestimare, par-
Este •• i estampido, hu- is. ea, id. — En este ¿"puesto, his posí- vi penderé, nihíli ducére. i\'o estimar en
jus rei fama longe lateque pervagáta tis. En esto (entre tanto), interea. Este un bledo, teruntíi non faceré.
est. quiere la guerra, ajuei desea la paz, e s t i m a t i v a , /. Judicium; En los
e s t a m p i l l a , /. Cíelatum chirográ- alius bellum quaerit, alius pacem exop- instinetus.
phum. tat. La human.dutl, esto es, los hombres, estimnlar, a. Stimülo. V. Inci-
es t a m pita, /, Parva imago. humanítas. id est , h u m á n u m genus. tar.
Por esta razón , ideó, qnapropter.
112 EST EST EST
e s t i m u l o . Stimülus. — Estímulos de e s t o r b o , tu- Obex, impedimentum. e s t r e m e c e r , a. Tremefacio, com-
las virtudes, virtütum ignicüli. e s t o r n i j a , /. Ferreus annülus. m o v e o ; Estremecerse, tremeré, contre-
e s t l O , m. .¿Estas; Lugares en jue se e s t o r n i n o , m. Sturnus. miscére. — Hizo estremecer al OUmpo
pasa el estío, aestiva, orum. e s t o r n u d a r , n. Sternuere; A menu- con un solo gesto, nutu totum tremefe-
e s t i p e n d i a r i o , adj. Stipendia- do, sternutáre. cit Olyrapum. Estremecerse á la cis.'a
ríus. e s t o r n u d o , ni. Sternutaméntum. del peligro, ad perieulum borrescere.
e s t i p e n d i o , m. Stipendium. e s t o t r o , t r a , adj. Alter, alíus. e s t r e m e c i m i e n t o , /<•». Tremor
e s t i p u l a c i ó n , /. Stipulatío. e s t r a b i s m o , m. Oculorum dis- trepidatío, horror, pavor.
e s t i p u l a n t e , part. act. Stipülans. to rtío. e s t r e n a , /. Strena; Principio del
e s t i p u l a r , a. Stipulári. e s t r a d a , / . Iter, ineris; Encubierta, uso de una cosa, rei primordlum , pri*
e s t i r a d a m e n t e , adv. Yiolénter; a telis tuta portícus;. Batir la estrada, mordialis usus.
•• 'atente, aegré, vix. insidias explorare. e s t r e n a r , a. R e nova primum uti..
e s t i r a d o , a, adj. Aventajado. Pr¡e- e s t r a d o , m. Stratum; Estrados, Estrenarse, initium faceré.
stans, excéllens; (met.) El que afecta curía. e s t r e n o , m. Inchoatío.
gravedad, tumídus, elatus, supérbus. estrafalariamente , adv. in- e s t r e n q u e , m, Sparteus rudens.
e s t i r a r , a. Proteudo, distendo, ex- composlté, incondité, inconcinne, ridi-
tendo, expando, dilato; Estirarse, pan- e s t r e ñ i d o , f , part. Obstrüctus
cülé. adj. Mezquino, parcus.— Estar estreñid*
diculari, m e m b r a exporrigere. e s t r a f a l a r i o , a, adj. Incomposi-
e s t i r ó n , rn. Intensío . intentío. — ventris difficultate laborare.
tus , inconditus. inconcinnus; (met.). e s t r e ñ i m i e n t o , m. Obstructío.
Dar un estirón, brevi excrescére. Dar Extrava gante, ridicü lus.
un estirón de orejas, auricülam velli- e s t r e ñ i r , a. Obstruo, adstring«í.
care.
c s t r a g a d a m e n t e , adv. Pravo, constringo; Plstreñirse, ventris dífficul
inordiuáté. tate laborare.
e s t i r p e , f. Stirps. genus, oi*ígo.
e s t r a g a d o r , a, m.f. Corruptor, e s t r é p i t o , ni. Strepítus, crepitm,
e s t i v a , /. Lastre de las embarcacio-
destructor. sonus, stridor; Confusión, tumültus, m o
nes. Saburra.
e s t r a g a r , a. Tifiare, corrumperé, tus, turba, seditío.
e s t i v a d o r , m. L a n a m in'saccopre-
foedáre, depravare; corrÜptis, pra vis e s t r e p i t o s a m e n t e , adv, O-ais
mens.
moríbus inquinare. — Hombre de cos- Btrepítu.
e s t i v a l y e s t i v o , adj. JEstívus.
tumbres estragadas, perdítis moribus e s t r e p i t o s o , a, adj. Strepítaaw.
e s t i v a r , a. Stipo; Apniar la lana
homo. e s t r í a , / . Stria,
fi las sacas, lanam premere, constrin-
e s t r a g o , m. Vastatío ; De la guer- e s t r i a r , a. Strio, as.
gere.
ra, strages; De costumbres, m o r u m cor-
e s t o c a d a , / . Ensis ictus punctim estribadero, m. Fulcrum.
ruptela. — Hacer estragos en la* ciudades,
inflíctus ; La herida, plaga, vulnus. e s t r i b a r , a. Inmtor. — E n esto estri-
oppídis vastitátem inferre.
e s t o f a , /- _Tela caelata ; Condición, ba todo, in hoc sita sunt omnia, in hoc
e s t r a m b o t e , m. Stropha carmíni
naturaleza, natura, genus. conditío s u m m a rerum consistit.
superaddita. f
e s t o f a d o , m . Vino, aceto condltum e s t r i b e r ó n , m. Fulcrum promí-
e s t r a m b ó t i c o , a, adj. Incompo-
obsonium. nens.
situs, inconcinnus, ridicülus.
e s t o f a d o r , a, m . /. Caelátor. e s t r i b i l l o , m. Intercalaría versus;
e s t r a n g u l , m. Tubae insufflandt»
e s t o f a r , a. Cáelo; En Palabras repetidas con frecuencia e t/tu-
lingüla.
pcalpro aurum retegere. jiortunamente, inopportüna verbi repe-
e s t r a t a g e m a , m. Stratagema, mi-
e s t o i c i s m o , n*. Doctrina stoica, tí tio.
litarás calliditas, versutía; (met.) astu-
stoicorum secta. e s t r i b o , m, Sustentacülum.
tia, callidum consilium.
e s t o i c o , a, adj. Stoícus. e s t r i b o r , m. Dextrum navigíi
e s t r a t e g i a , /. Ducendi exercitfts
e s t o l a , (. Stola. latus.
scientia.
e s t o l i d e z , /. Stoliditas, hebetüdo, e s t r i c t a m e n t e , adv. strictó.
e s t r a z a , /. Vilissími panni frus-
pigrities, torpor. e s t r i c t o , a, adj. Strictus.
tum ; Papel de estraza, charta emporé-
e s t ó l i d o , a, adj. Stolídus, obtüsus,
tica. e s t r i d e n t e , adj. (poet.). Stridülus,
hebetatus.
e s t r e c h a m e n t e , adv. Constríctó, stridens.
e s t o l ó n , iu. Amplior stola.
arete, augusto ; Apretadamente, oonfer- e s t r i d o r , m. (poét.) Stridor. sonitus,
e s t o m a c a l , adj. A d stomachum
té, conjünctim, colligatim ; Rigurosa- strepítus, m u r m u r .
pertinens ; stomácho ütilis.
mente, amaré, acerbé, austeré; Misera- e s t r o , m. (Estrus, spiritus, in-
e s t o m a g a r , a. Slomachari, stoma-
te, pareé, sordídé. sania.
c h u m alicui moveré, fastidio alii' * .
e s t r e c h a m i e n t o , m. Coarctatio, e s t r o f a , /. Strophe,
Es hombre que me estomaga, aversor
nis. e s t r o p a j e a r , a. PariStes acopia
homínem.
e s t r e c h a r , a. Coarcto; Apretar, detergeré.
e s t ó m a g o , m , Stomachus, ventri-
constringere; Precisar, urgére. —Estre* e s t r o p a j e o , ///. Pariotum perfri-
cülus. — Estómago débil, lassus. reso-
chame, coarctari, contráhi; o (en otro catlo.
lütus stomachus. Estómago aventurero,
orden de ideas), sumptíbus parcere. e s t r o p a j o , ••-. Scopüla t-parlua;
-parasltus epülo {fam.). Asrntar^
Estrecharse dos personus. necessitudlne. Co n inútil, contempfcibflis, despicabais,
estómago, aegré cibum canco-
amico fcedere jungi. Alit st- estrecha lanullius pretíi res.
quére. Tener buen estómago, stomaclio
,1 entre don mares, ibi Hispania estropajosamente, adv. lialbé.
valere; ó (en otro orden dt ideas pati-
dúo inter maria cuneatur. e s t r o p a j o s o , a, adj. Iíalbun, bl®-
énter forre. Sombre de esto
e s t r e c h e z , / . ^Angustias; Enlace su8; Desastrado. incültus, squalídus,
invícti aními vir. Su fatuidad me ,
<>'•• 'as ,,.,,<:. connejcío ; amistad intima, squalens, Bordídus.
re el estómago, mihi stomachum m
amicitia, necessitüdo; P'alta de lo ne- e s t r o p e a d o , a, part. Pessundátus;
liomínis arrogantía.
(••••iria, inopia, penuria, egestas. adj. Inútil, debilitatus.
estomaguero,/". Textura las e s t r e c h o , a, adj. Arctus, angüs-
stomácho fovendo deservíens. e s t r o p e a r , a. Pessundo.
tus , coarctatus; Ajustado , apretado, e s t r u c t u r a , /. Structüra.
e s t o m a t i c o n , m. Emplastrum sto- pressus, strictus, constrictus; Miserable,
mai.ho fovendo. e s t r u e n d o , m. Strepítus, fragor,
parcus, sordidus; Austero, austirus, BO- crepitus ; Confusión, tumültus, convicí-
e s t o p a , /» Stuppa; Tela de estopa, -\erus, rigídus; Intimo, intimus, proxi-
stuppeum textum. u m ; Pompa, pompa, apparatus, ostenta-
m u s ; m. brazo angosto de mar, fretum, tio. magniñcentla,
e s t o p a d a , /. Stuppea copia. a-stuarium.
e s t o p e ñ o , a, adj. Stuppcus. estrujadura, /. y
e s t r e c h u r a , /. Estrechez de un
e s t o p i l l a , /. Stuppa subtilíor; e s t r u j a m i e n t o , m. Pressío, com-
terreno.^ Angustia?; Recogimiento, clausu-
Lienzo, tela stuppea Bubtilíor^ presf ío,
ra, recessus, secessus; Peligra, perieu-
e s t o p í n , m. Tubulus incendiarius. e s t r u j a r , a. Premo , comprimo,
lum, discrimen , res dubíae; Intimidad,
e s t o p ó n , tn, Crassior stuppa. exprimo. — Estrujar la uva , uvas suc-
m á x i m a necessitüdo, familiarizas.
e s t o p o s o , o, adj. str-peus. c u m exprimere.
e s t r e g a d e r a , /. Strígilis.
e s t o q u e , m. Longior graciliorque e s t r u j ó n , m. PresPÍo, conipressío,
e s t r e g a d e r o , m. Locus lavandls
ensis; Yerba, gladiolus. e s t u a n t e , adj. -/Estüans, a*stuosus.
et detergendis vestibus aptátus.
e s t o q u e a d o r , m. Gladio, ense e s t u a r i o , m. il^Htuarium.
i'^riens.
e s t r e g a d u r a , /. Fricatio. e s t u c a r , a. Fictitío marmore in-
e s t r e g a r , a. Frico, perfríco, de- crustare.
e s t o q u e a r , a. Gladio, ense fe-
frlco. * e s t u c o , m. M a r m o r flctitíum.
rire.
e s t r e l l a , /. Stella, sidus. — Ponei a e s t u c h e , "<•» Theca, capsula; Cierta
e s t o q u e o , m . Ensis punctío.
uru) e,i h,\ estrellas, alíquem laudibuBcuita en algunos jurgas, primea ¡•*>)tj-' in
e s t o r a q u e , m. Storax, styrax.
efferre, ad astra tollere. Subirse, l>-r Hi- soría pagel ia. — N'/- un estuche (loe. fam.)\
e s t o r b a r , n. Obsto, impedio, cohi-
tarse á las estrellas, intumescere, su- aolértem, ingeniosum esse.
beo, officio, reprimo.^- Estorbar fi u •>
perbíre. e s t u d i a d o r , m. studiosus. Üi
en su sueno, na dejarle dormir, fraudare
e s t r e l l a d o , a, adj. Stellátus, stel- valde addictus.
aliquem somno, Ov. ; prohibere aliquem
lis sparsus, conspersus, distinctus. e s t u d i a n t a z o , ///. J'raestantissi
somno, Cic.; abrumpere s o m n u m alicui
e s t r e l l a m a r , /. Plantágo coroni- m u s scholastícus,
Virg. Estorbar la vista, no dejar ver,
foiia. e s t u d i a n t e , m. Scholastícus.
prospéctum impediré. Quien te estorba
e s t r e l l a r , adj. Stellaris; rer'i. estudiantil y
d- -ir la verdadl quis tibi obstat quo-
a. A l h d o , perfringo, obtéro. — Se e s t u d i a n t i n o , adj. Scholaris. — i
mínus verum dicas ? So quiero estorbar
estrelló contra la costa, litori ÍIIISUB ja estudiantina, sebolári modo.
en ninguna parte , nolo uspiam esse
est.
molestum.
e s t r e l l ó n • m. Preegrandia stflla.
ETI EXA KXC 113
estudiantón, ••/. Rustícus, incQltus etiqueta, /• AuÜci ritus; Cumpfi- exageración , /. Exaggeratío,
i [ous. ««n'u'iositas. ampliru-atío.
e s t u d i a r , a. Studeo; Cursar los e t i q u e t e r o , a, <"ij. Officiósae ur- e x a g e r a d o r , a, m.f. AmplificStor.
liólas frequentáro, literis va- banitVuts affectátor. e x a g e r a r , a. Exaggeráre, ampli-
í,,.-i,,t r ,(•• ni- fl, ui'-..- l'.tna. '". Mtn '. ficare, verbis efferre.
m e m o r i a alíquid arrípíírc. - e t o p e y a , r f. Kthopreia. e x a g e r a t i v a m e n t é , adv. C u m
i iu.i •»', peí •':• ri * -i con- E u c a r i s t í a , /. Eucharistía. exaggei atio nr, hiperbolice,
•'• e u c a r í s t i c o , a, adj. Eucharisdi- e x a g c r a t i v o , a, adj. Exaggérans.
une alud tempus UtSris CUB. e x á g o n o , -/. adj. Hexagonus.
i >T,I.|IK* Persarum. Estudio con Ans- e u f o n í a , /. Euphonía. e x a l t a c i ó n , / . Exaltatio ; '•
., ArÍHloirlein maglBtruiu habüit, e u n u c o , m. hunuchus, Bpado. que resulta de un fama ingens.
ar, Btudiis valedicere. e u r o , tu. E u r u s ; Euro noto, eurus e x a l t a r , <i. Exalto, extollo, m a -
NotuB. gnifico, effero. — Escalfar el mérito de
de estudiar, n u n q u a m Stu-
K u r o p a . una de las cinco ¡ alyuno, alíquem masrnifícis verbis ef-
día tntermísit, Ba estudiado bien las flt-l mundo. Kuropa ; Europeo, de Europa,
1 la bilis, irasci, ira cor-
costumbres de aquel pueblo, popüli m o - europaeus. rípi, prae iracundia excandescere.
i« i probó novit. eutrapelia. V. eutropelia. e x a m e n . /". E x a m e n , examinatío,
e s t u d i o , m. studíum ¡ Donde se eutrapélico. V. eu tropel i eo. probatio; Investigación, investigatio, per-
a, schola, g y m n a s í u m ; Del fifi-rata, e u t r o p e l i a , / . Moderatio. comitas ; scrutatío, inquisitio.
m u s é u m . — Con todo estudio, BCÜ urbanitas, lepos, festivitas. e x á m e t r o , adj. Hexameter.
de industria, data opora. Dejar los es- e u t r o p é l l C O , a, adj. DrbamiS, e x a m i n a d o r , a, m.f, Examin.i-
tudios, studíis valedicere. Prosperan los comis. tor, probator, explorÜtor.
e v a c u a c i ó n , /. Eva,•natío. e x a m i n a n d o , m. Examinándua,
estudios, calent literao. Los estudios van
e v a c u a r , a. Evacuó, vacuo, vacue- probandus.
I cadencia, frigent literao. Estudios e x a m i n a n t e , p a r t . act. Fxamíuans,
facío.
a-es, altiürum disciplinarum studía. e v a c u a t i v o , a, >¡ pensans.
e s t u d i o s a m e n t e , adv. Con estu- e v a c u a t o r i o , «, adj. Evacuándi e x a m i n a r , a. Examinare, expen-
Dedltá opera, ex anímo ; Cun apli- vim habens. deré, perpendere, exi^ére; Pro>>ur la
*, studiosó. e v a d i r , a, y e v a d i r s e , r. Vito, suficiencia de uno, tentare, probare, pe-
e s t u d i o s i d a d , /. Studí¡_amor. evado, fugío, effugío. riclitan, experlri : R
e s t u d i o s o , a, adj. Studiosus. e v a g a c t o n , /. Evagatio. scere. — Examinar las escritos -le alyuno,
e s t u f a , /. Caleíactoría machina. alicüjus scripta destringére. Ez
e v a n g é l i c a m e n t e , adv. Ev¡
e s t u f e r o , rn. Hypocaustorum ar-
líco more. los argumentos, argumenta expenderé.
tífex.
e v a n g é l i c o , «, adj. Evangelícus. Toda lo cual pu
estufilla , m. Chirothéca villosa ;
e v a n g e l i o , m, Evangelíum; Ecan- conmigo, quao licet m e c u m o m n i a reco-
Bra •< Hito, caminülus.
gelio chico ó alireviado, proverbíum. — gnoscas. Cuando examina en mi interior
e s t u l t a m e n t e , adv. siulté.
Es el mismo evangelio , verissímum est.
e s t u l t i c i a , J. Stultitía, insania. los dictámenes de algunos, cuín nonnul-
Decir el evangelio (loe. fam.), verum di-
e s t u l t o , o, adj. Stultus, a m e n s . cere. lorum sententías m e c u m ipse reputo.
e s t u o s i d a d , /. -Estus. e v a n g e l i s t a , m. Evangelista. Examinar su conciencia , conscientiam
e s t u o s o , tí, adj. jEstuüsus. e v a n g e l i z a r , a. Evangelizare, excutere.
e s t u p e f a c c i ó n , /. stupor. evangelíi praeconíum faceré, evangelíum e x a n g ü e , adj. Exsánguis; Sin fuer-
e s t u p e f a c t o , a, adj. Stüpefáetus, publicó praedicare. zas, languens.
stupeiis. percülsus, attonítus. e v a p o r a b l e , adj. Evaporári fa- e x a n i m a c i ó n , /. Exanimatío.
e s t u p e n d a m e n t e , ado. Miré, cílis. e x á n i m e , adj. Exanímis ; Sin aliento,
e v a p o r a c i ó n , / . Evaporado, va- auirao deféctus.
mirum iu m o d u m .
porum exhalatio. e x a r c a d o , m. Exarchi ditío.
e s t u p e n d o , a , adj. Mirus, mira-
e v a p o r a r , a. Evaporare, vapores e x a s p e r a c i ó n , j. Exasperatío,
bílis.
exhalare, emitiere; Evaporarse. evane- irritatio.
e s t ú p i d a m e n t e , adv. Stupídó.
scere, in vapores solvi. e x a s p e r a r , a. Exasperare, exacer-
e s t u p i d e z , /. Stupidítas; Torpeza
e v a p o r a t o r i o , a, adj. Evapora- bare ; Exasperarse, irasci, irritári.
• ¡tii nder, obtusio, hebetatío.
e s t ú p i d o , a, adj. Stupidus, bardus, tivus. excava y
18, socors, BtoÜdus, hebes. — Joven e v a p o r i z a r . V. e v a p o r a r . e x c a v a c i ó n , /. Excavatio.
estúpido, rudo, obesas naris adolescens. e v a s i ó n , /. Evasio, luga; Efugio, e x c a v a r , a. E x c a v o ; Las minas
e s t u p r a d o r , m. Stuprátor. effugium. de hierro, ferri cubiüa eruere.
e s t u p r a r , a. Stupro. e v e n t u a l , adj. Obventitíus. e x c e d e r , a. E x c e d o , praecéllo,
e s t u p r o , m. Stuprum. e v e r s i ó n , /. Eversío, destructío. praesto, exsupero, anteéo; Excederse,
estuque. V. estuco. e v i c c i o n , /. Evictlo, vindicatío. m o d u m n o n tenere, modestia?fineBtran-
e v i d e n c i a , /. Evidentia. perspi- silíre. — Nadie le excede en atento, ne-
e s t u q u i s t a , ru. Fictíiis marmoris
cuitas, deinonstratío, certitudo, secUrí- míni observantiá cedit. De tal
artifex.
taa. — Evidencia uta ral, rei voguitio que^ nadie le excede y pocos le igualan.
e s t u r g a r , a. Polio, pérfido.
certa, quae nisi temeré in dubíum vocári adéó ut anteferátur huic n e m o , pauci
e s t u r i ó n , m. Sturío, accipénser. n o n potest. pares puténtur.
é s u l a , /. Euphorbía palüstris. e v i d e n c i a r , a. Demonstrare. e x c e l e n c i a , /. Excellentia; De
e t a p a , /. Victualis portio militibus e v i d e n t e , adj. Evídens, apértus, ingenia, ingeníi praestantia.
dari sólita. manifestus, perspicüus. _ e x c e i e n t e , adj. Excéllens, prae-
e t e l a , l e , l o . Eccuin, ecce illum; e v i d e n t e m e n t e , adv. Evidenter. cellens, pracstans, eximius, egregius,
eccam, ecce illam ; eccillud , ecce illud. e v i t a b l e , adj. Evitabilis. insignis, conspicüus. — Excelente
e v i t a r , a. Vito , devíto, cavéo, de- ral, d u x optímus. Excelente orador,
é t e r , //(. iEther, eris.
clino. — Evitar que un lugar esté de- períectus orátor.
e t é r e o , «, adj. -^thereus.
sierto , l o c u m a solitudiue vindicare. e x c e l e n t e m e n t e , adv. Excoi-
eteriialsiiente y
Evitar el golpe hurtando uu poco el cuer- lenter.
e t e r n a m e n t e * adv. In aeternum,
Ín perpetúum. po, petitionem parva q u a d a m corporis e x c e l e n t í s i m o , , - / , adj. Trato miento
e t e r n i d a d , /- j*Eternítas ; Duración declinatione effugére. Evitar las redes, d.e ¡tersona. Excellentisáimus.
la de siglos, perennítas, atis. retía fallere. e x c e l s a m e n t e , adv. Excéisé.
e t e r n i z a r , a. In sevum protra- e v o , m. ¿lyura. _ e x c e l s o _ , a, adj. Excelsus, prse-
e v o c a c i ó n , /. Evocatío.
here ; perennare. — Eternizar el nombre . celsus, subiímis.
e v o c a r , a. Evocare.
de alguno, alicüjus n o m e n posteritati e v o l u c i ó n , /. Evolutio. e x c é n t r i c a m e n t e , adv. Extra
e o m m e n d a r e , ab interitu vindicare. e x , prep. Antepuesta á nombres de centrum.
e t e r n o , a, adj. .¿Etérnus; Lo que e x c e n t r i c i d a d , /. A centro aber-
dignidad. Antea, priüs.
dura largo tiempo, diutürnus, diu- ratío.
e x - a b r u p t o . E x abrupto. e x c é n t r i c o , a, adj. Excentricus.
tinus. e x a c c i ó n , /. Exactío; Tributo, e x c e p c i ó n , / . Exceptío. A excep-
e t C S Í O , adj. Etesius. tribütum, vectigal. ción de, praeter.
é t i c a , /. Ethíce, ethica; Los libros e x a c e r b a r , a. Exacerbo, exaspero, e x c e p c i o n a r , a. Excipere, excep-
que tratan de ella, ethica, o r u m . irrito. tiones objicere.
é t i c o , a, adj. Ethícus; Tísico, e x a c t a m e n t e , adv. Exácté. e x c e p t o , adv. Praster, nisi, extra. —
phthisicus, phthiBi laboran s. e x a c t i t u d , /. Diligentía, cura, stu- Todos excepto uno, omnes praeter u n u m .
e t i m o l o g í a , / . Etymologia, ety- d í u m , observantía. — Con exactitud, Excepto que yo no me halle presente, ni-
mon. religioso, aecuraté, q u a m diligentissimé, si quod ego n o n interfüi.
e t i m o l ó g i c o , a, adj. Etymologí- adamÜssim. e x c e p t u a r , a. Excipio, exclüdo,
raa, e x a c t o , a, adj. Exaetus, aecurátus, eximo.
e t i m o l o g i s t a , m. EtymologuB, diligens, g u a v u s , assidüus, sédülus. — e x c e s i v a m e n t e , adv. Extra mo-
origines verborum aecuraté inquirens, dum.
Exacto en el cumplimiento de todas sus
diligenter perscrütans.
obligaciones, omnis officii observantissí- excesivo, a, adj. Immodicus; Des-
e t i m o l o g i z a r , a. Yerborum ori-
gines perscrutari. m u s . Exacto en ta observancia de la proporcionado, i m m á n i s ; Altivo, insó-
K t í o p e , rn. .¿Ethíops. disciplina, disciplinfe_tenacissímus. lens, arrogans, supérbus. — Excesiva
e t i o p i a , pruc. del África. iEthio- e x a c t o r , m. Exactor. indulgencia, nimia indulgentia.
pí»; De Etiopia, ffithioplcus. e x c e s o , m. Nimietas, redundantía
I>|. .IOQU-ÍO «MpktíuI-UUDO.
3
114 EXE EXP EXP
Ventaja tle una cosa sobre otra, excellen- corps, pratoriáneo eohórtis centurío. — militarla expeditio. — Hombre de expe*
tia, preestantia; Delito, crimen, l'aeluus, Estenio dé ir á la guerra, de la milicia, dioion, h o m o industrius, gnavua.
acclua, flagitium. — Con exceso, nimia, belli, militlaB immünis. e x i » e d i < ' i o n a r i o , a, adj. A d ex-
e&lra m o d u m . Cometer excesos, intempe- e x e q u i a s , /. Exaeqnto, funus, pa- peditioneui promptus.expeditiouiacciuo-
rante agere. rentalia, ium, justa, orum. — Hr-er las tus.
e x c i t a r , «.Excito, incito, concito, exequias a sus padres., justa parentlbus expediclonero, m._ In curia ro-
c o m m o v e o , accéndo, adlioríov, stimülo*, solvere, persolvére. Atitlir á lot este. m a n a uegoiioium procurator.
Despertar, crigo, arribo, suscito, exper- quias, funus comitari. e x p e d i e n t e , ,«. Negotium, cauaa,
gefacio; Provocar, irritare. — Excitar ^ e x e q u i b l e , adj. Q u o d oxéqui pos- caubie documenta; Medio, ratio, modue,
eljodio contra ano, invidíam alícui con- sümus. via; Prontitud en el despacho tle los ne-
fiare. Excitarte á contempla? la natu- e x h a l a c i ó n , /. Exhalatio1 Qo:iot, expeditio, facilitas; Motivo, pre-
raleza, a n i m u m ad natural contempla- e x h a l a d o r , a. m. f, Exhalans. texto, causa, titíílus, praatoxtus. — To
tioncm erigére. e x h a l a r , a. Exhalare, vaporan., va- hallare vn expediente para que ot libréis
e x c i t a t i v o , a, adi. Excitans. porem emittére; Despedir olor, spiráre, de tan grandes males, at ego rationem
e x c l a m a c i ó n , / . Exclamatío. halare, exhalare; Exhalarse, evaporari, inveniam qua tanta ieta mala eíTugiátia.
e x c l a m a r , o. Exclamare. ovaueacére. — Exhalar el últiiuo suspi- e x p e d i r , a. Expedíro; Dar un de-
e x c l a m a t o r i o , a, adj. A d excla- ro, a u p r é m u m spiritum agere, ducére, creto, pnvsrribére.
mationero pertinena. emitiere. e x p e d i t a m e n t e , ade. Expedíte.
e x c l u i r , a. Exeludo, expollo, reji- e x h a u s t o , a, adj. Exhaustos. e x p e d i t o , a, adj. ExpcdituB, promp-
eío, prohibeo, abarcéo. e x h e i C r i a c i ó n , /. Hereditatis pri- tus.
e x c l u s a , /. Catarácta. vatio. e x p e l e r , a. Expolio, repollo, eji-
e x c l u s i ó n , /. Excluslo, exceptio. e x h i b i c i ó n , / . Exhibitio. cío.
C x c j u s h a , /. Repülaa. e x h i b i r , a. Exhiben, proforo, o- e x p e n d e d o r , a, m. f. Impéndona;
exclusitamenté y aténdo, prodo, edo, in m é d i u m prodüco. De moneda falsa Q de cosas robadas,
e x c l u s l t e , ade. Exclusivo, excep- e x h o r t a c i ó n , /. Exhortatl», ad- fraiidul«5utiis vendítor.
tione adhibitá. hortatio, monituin, impulsio. e x p e n d e r , a. Expendo, impendo.
e x el U N Í * o , a, adj. Excludcndi vi e x h o r t a d o r , a, ,«. /. Hortator, impensam fació.
praedttua. auctor, impulsor. e x p e n s a s , /. Sumptus, ¡mpensae,
e a c n g l t a b l e , adj. Q u o d excogitá- e x h o r t a r , a. Hortor, exhartor, ad- expeusuin. — A sus expensas, íeru suo,
ri potest. hortor, moneo, admoueo ,'conimonefa- auis iiupuusis.
e x c o g i t a r , a. Excogitare. cio . suadeo, acüo, intiáiumo , stimülo, e x p e r i e n c i a , (, Exporientla, exem-
e x c o m u l g a d o , ¡laudo, ».. Ex- incito. pluiu i o i u ni u s u s . — De mucliaexperieti-
c o m m u n i c a t u s vitandas. e x h o r t a t o r i o , o. adf. F.xiiovtatí- tiu en ti mando IJ lo, empleos1, m u l t u m
e x c o m u l g a d o 1 ' , m. Excommuni- vus. exhortatorius. in imperiis magistrat¡liiis,iuG versalita.
cat ouo. Bcntent.am proícrena, e x h o r t o , m. Hortatorín? littérjje. Amaestrado por tu éxueriencitl, usu do<J-
e x c o m u l g a r , a. Excommunicáre, e x h u m a c i ó n . /. EfToslo. tus.
aacria interdícere;_2Vaínr mal de pala- e x h u m a r , «. Effodére. e x p e r i m e n t a d o , a. adj. Expér-
bra, acríter incrop'*re. e x i g e n c i a , /. Exigendi vis, oon- tus, u s u , eMperieuila edóctus.
e x c o m u n i ó n , /. Excommunicatío, ditio. acliü. e x p e r i m e n t a d o r , a, m.f. Expo-
anatlioina, gacrorum interdictio. e x i g i b l e , adj. Q u o d exigi poteat. riiiiuntorum tentátor. probator.
e x c r e c e n c i a , • Eungus. e x i g i r , o. Exigo, pe_to, efflugito, e x p e r i m e n t a l , adj. Experientia
e x c r e c i ó n , / . Eyc.rementorum omis- rogo, poseo, postulo, luomuolo. proliatus.
810. e x i g ü i d a d , / . Exiguitía, i„o
e x c r e m e n t a r , » excrementa emit-
e x p e r i m e n t a l m e n t c , ah. Ex-
e x i g u o , u, -sli. E x i g u a , juiíviií.
iere, ejicóre. periniutitorum ope.
e x i m i o , u, aili. Eximios, prastaiis,
e x c r e m e n t i c i o , ..adj. A d excre- e x p e r i m e n t a r , a. Experiri, peri-
insignis, excolleiiH, priecéllens.
m é n t u m pertínens. eulum faceré; Echar de. ,er, aniniadver-
e x i m i r , ". E x i u m ; Eximirse tit-tus,
e x c r e m e n t o . D1. E x c r c m o n t u m ; ture, eoonngcere.
s ol'ticii ouus duuliiiare.
Cual',!'ur tuperjtuida, inútil, asquerosa, e x p e r i m e n t o , m. Expcriméütum,
e x i n a n i c i ó n , /. Vniíun uxinaui-
Bordea, íum. oxperii'iitia.
tio.
e x c r e m e n t o s o , <j, adj. Quod fa- e x p e r t a m e n t e , adv. Torito.
e x i n a n i d o , a, adj. Ext-epuatjifj.
cilo in excremeutnin convertitur. y. e x p e r t o , u, adj, Espertua, perítua-
existeiK'ia, /. lOxistuutia ; Xaltirtt-
e x p i a c i ó n , / . Expiatío, procuratio,
excrementicio. leta de una es,,, rei i o uo, ;
piacfllulu.
e x c r e t o r i o , „, adj, Excretoriua. pl. Existencias, existSnius. ,,,,,,,!,,,,
e x p i a r , o. Expiare, purgare, pcenam
e x c u r s i ó n , /, ExjmTgia, esc ursus, ditie, n o n d u m absñmptie rea.
luére; Parificar um, cota projunada,
Incurrió, e x i s t e n t e , adj. Exi
expiare, purificare.
e x c u s a , /. ExcusaHo, causa, purga- e x i s l i u i a c i o n , /. Existimatio.
e x p i a t i v o , n, ai Ij. Pnrgativus.
tlu i Ventaja, ¡mnumi'as, exentlo. — e x i s t i m a r , <-. Existimo.
e x p i a t o r i o , u, adj. PurjatofraJ.
Dando por excuta que era enemigo de existli*, n. Existo, num, exsto.
e x p l a n a c i ó n , /. Exp^inatlo, dlla-
los Atenienses, causan) interaéreue ad é x i t o , «. Exltua, evoiitua.
cldal.,,. expoBitiol
hostem ease Athenieusibqs. l ú x n d o . ns Kxodus.
e x p l a n a d a , f. Munimentum de-
e x c u s a b a r a j a , (, Cauistrurn oper- e x o n e r a c i ó n , /. Exoneratío.
clive.
ciiln m ti ii it u ni. e x o n e r a r , a. Exonero, deonéro,
e x c u s a b l e , a'lj. Gratis. levo. e x p l a n a r , «. >'. allanar; pe-
e x c u s a d a m e n t e , adf, Gratis. e x o r a b l e , adj. Exorabilis, placabi- clarm. i'\pJaiuu-e, enarrait', expoliare,
lia. ,lil uuulari'
excusado, u,tus, e x p l a y a r , a . Dilato, extendo | Eipa-
im tn ¡i ii i s; .Su /.i'iylu'i. u . u u u oís, su- e x o r b i t a n c i a , /. Excessus, iuima-
llít.lS IUOU UuOltlO. r¡,,r.... exapatiari, rtiL-nñii.aiiiniiii,, laxa-
pervacáneos, superfl i, e x o r b i t a n t e , udj. Nimiua, inusiti- re, remitiere; t¡spi'ayarte, 'extender/ítem
íia; m. Tributo, documaioiui ypctigal tllS, 1 111 111 c 1 < J , C ll S. i i explicación de alauna cosa, fusiüa aii-
principi conecaaun. e x o r b i t a n t e m e n t e , «ov. Immo- quid explicare, exponére.
e x c u s a d o ! ' , c tn. f. Excusator; dicó, iminodeíaté. e x p l e t i v o , a, mlj. Expletiva».
El que exime á otro de una carya, vica- e x o r c i s m o , m. Exorcismua. e x p l i c a b l e , adj. Hxpllcabllil,
riua. exor<*ista. ro- Exo, e x p l i c a c i ó n , / . Explicado, expla-
e x c u s a r , a, Excusare, purgare, re- exorcizante,parí.act. Exorcizana, natio, exp,,s¡,io.
levare, extra Culpam poneré; L,l>rar, daemones sacria adjuraun. e x p l i c a d e r a s , /. Eaeilltaa dicán-
eximir, liberare, eximere; Beftur, vita- e x o r c i z a r , a. Exorcizare, dserao- di (las "ai-i veces tronico).
re, devitarc, effugere, cavére ; Excusar- nes aacris adjurare. e x p l i c a r , a. Expliio. expone, ex-
se, ae alicui purgare, causam interse- e x o r d i o , '"• Exordiurn, initíum, plano. anodO, aperio, int.'i pietur. —
rére. prooemium. E.rplicur.%- con Jacilidad, liuuilenié di-
e x c u s i ó n , / In debitoris bona ac- e x o r n a c i ó n , /. Exornatio. cere. Explicar su pensamiento, aolmí
tio. e x o r n a r , a. Exorno. senBa exprimiere.
e x e c r a b l e , adj. Exaecrabili8. e x ó t i c o , «, adj. Exotíeus, [icregri- e x p l í c i t a m e n t e , adv. Exprésee,
e x e c r a c i ó n . /. Exsecratio. nus. manilesté, claró, aporté,
e x e c r a d o r , a, nt. /. Exsécrana. e x p a n s i b i l i d a d , /. Expansiónia e x p l í c i t o , a, adj. Explieítus.
e x e c r a n d o , a, adj. Exaecrándus. VÍ-. \UltU8.
e x e c r a r , a. Exsecror, detestor, abo- e x p a n s i ó n , / . Expansío, extenslo,
exploración. /. Exploratío¡ njs.
mínor. e x p l o r a d o r , a, m. f. Explorator,
dioitaiio.
e x e g é t í c o , a, adj. Karrationi de- inilauntor. Hpeeulator, invesligaiur.
e x i » a t r i a r s c , r. Patríaú sponte va-
aervicns su e x p l o r a r , o. E x p l o r o ; 1.a ilijicul-
ledicere. patria émigrSre'.
e x e n c i ó n , '. Exemptio, immunltas, tad ¡i-- un asunto, vadupi tentara.
e s p e c t a b l e , adj. SpeetabrUa, apeo,
libertas. vacatio. e x p l o r a t o r i o , ... U-'J. E-piurato-
tan,lus. riuin -iituiíjuiu.
e x e n t a m e n t e , adv. Liberé; Sen- e x p e c t a c i ó n , /. Bxapectatlo. e x p l o s i ó n , /. Exploalo, fraguia
s, sinceré. e x p e c t a t i v a , /. BxapectatSó. spes. cruinio. nep|tue,
e x e n t a r , a. V. e x i m i r . e x p e c t o r a c i ó n , ... Expeeídrándi e x p o l í e n l e . / n i / - ; . "'• Eipon'.!.»;''*-
e x e n t o , a, par'. E x e m p t u s ; adf. Si aciio. artt. E x p o n e n a ,,uu,uru-.
tio descubierto, patens, apértus ; Lilire de e x p e c t o r a r , a. Expectorare. e x p o n e r . «• Expíjii.,, «• • pi""'-'.. "P""
cargas, imraüpia, a b aliqua re solütus, e x p e d i c i ó n , / . Facilidad. Splertl», rio, e x p o n o , explano, UN],rimo; Arries-
liber; Folio de miramiento, a u d a x , pro- induatria. laciiitaa. expeditio ; Carñpalia, gar, discrimini c o m m i t t é r e ; Alegar, prQ"
c a x , petiilana; ru. üpcial de guardias de ferro. — Exponerte, á un peligro. P 0 H '
KA i; FAC FAC 115
« discrimen so offcrro. Se extiende de orienté fl o^ciden'fj ab e x t r a ñ a m i e n t o , m. AveTaío, re-
, extrema omnía eapo- oriento ad oecidSntem porrigítur. No jecti*,; Di*kftprro a país extranjero, ab-
rin. -• más fi esto , nolo ín legarlo, amandatío.
v\portado-,- . nis. iiitiiia immorari. I e x t r a ñ a r , a. Alienare, repeliere,
oipnrtar, « xtraho, de- tendidas, passis palrais endido rejicére ; Reprender, arguére, coarguSre,
la voz, percrcliüit fama. > corripére. increpare; Ver con mi mii
rxposicion, /. Kvpositío, explíca- muciio tu hombre, lougó vagabitur no- mirari, demirari, rei novitate permo-
te • perieulum, raen tuum. veri; Desterrar, av*icare, peí I iíre, ex-
i us.
C i p o s l t i v o , ", "dj. Expositlvu*.
extendidamente, y peliere, am.indare, ablegare, in exteras
extensumeiite, adv. Fusé. tes mittere.
e x p ó s i t o , ", ""./• Infans < .nosítus.
0 1 posíf o r , a e x t e n s i ó n , /. Exteusío. extranez, y
e x p r M U U C I I I O , ativ* Koípressó, e x t e n s i v a m e n t e , adv. Fusé, am- e x t r a ñ e z a , /. B a m m dictu aut
uo nombre, pió, longo, late. factu ; Averston, aversío, aversatío.
uoniin « consultó. e x t e n s o , a. adj. Extensos. — Pi extraño , a, adj. Exterus ; Raro,
e x p r e s a r . ". Exprimo, explico, ex- tenso, per singüla capíta, minutatim,
sigillatim, fusé.
singular, mirus, singularis. V, extra-
I vagante.
e x p r o s i o n , / . Expressío, declaratío, extenuación,/, i
e x t e n u a r , -. Ext* litare, extraordinariamente, adv. Ex-
mam' imaginum
Imminuere. tra orrlínem.
rcprrr '«um, dictum
e x t e n u a t i v o , a, adj. Extrnüans. e x t r a o r d i n a r i o , a, adj. Extra
aními '••
exterior, " ordínem res. extraordinaríua, inusitatuB,
e x p r e s i v o , o, adj. Optímó exprl-
exteriores, qute sunt in specie poaíta; inauétus, préster consuetudinem ; nt. Cor-
;ii i* m aignificandam valde ap-
/". I'".icíes, vultus, specie*. reo, novus nuncíua ; i'lato que se añade
tátus. v. a f e c t u o s o .
e x t e r i o r i d a d , / . Superi á la comida do co-itum^re, fercülum.
e x p r e s o , ,', a-lj. Expréaaua; m. Cor-
m a fades, vultus. e x t r a v a g a n c i a , / . Deviatlo; Ka-
reo, im •
e x t e r i o r m e n t e , adv, Extrin r'V(7, ineptia.
e x p r i m i d e r a , /. Vas expriraendo
citer m i n a d o r . > • Exter- e x t r a v a g a n t e , adj. Inordinatu?,
aptum.
minator. prffiposterus ; Impertinente, ineptus, in-
e x p r i m i d e r o , m. Instrumcntum
e x t e r m i n a r , ". Exterminare, trvwe- stila us ; f. Constitutío pontificia extra
exprimen do deaervíens,
tere, fundituR delere. corpus juris canonici.
o í p r l m i r , ". Exprimere; Declarar,
exterminio,^//. Exterminíum; in- e x t r a v a s a r s e , r. Extra vasa díf-
explicare, exponére, aperire.
solación, eversio, fíxcidium. fuiuli.
o v - p r o f e s o , adv. Data opera, con-
e x t e r n o , a, udj. ExtVrnus, extra- extravenarse» r. Extra venas
sultó.
ñen^. sanguiuein effuiuli.
e x p u e s t o , a, parí. Exposítua. — Kx-
e x t i n c i ó n , /. Exetinctio, eversío ; e x t r a v i a r , a. A via deducere; Sa-
\a&, ventis pervíus.
Ac-'un tir apagar, reatinetío, car imn roía il-' su /i/j/í/r.diatraliéro. —
Expuesto á lu vista, in medio posítua.
e x t i n g u i b l e , adj, Extinguibília. Ej-'rufiar..e, a via aberrare, deflectgre
e x p u g n a c i ó n , /. Expugnatín.
e x t i n g u i r , " . Exstinguo (gi'urralm. sn mala parte).
e x p u g n a d o r , m. Expuynator.
evertore, destruére, fundltiis tollere, pe- e x t r a v í o , '/'• Error; En las co*tum~
e x p u g n a r , a. Expugno, debcllo.
nitus doleré. /</•''•>, piorum ('"rruptío.
e x p u l s a r , a. Kejicío, repello, ex-
pelí,,, extrüdo. e x t i r p a c i ó n , /. Exstírpatio, .•••:.- e x t r e m a d a m e n t e , odv. Absolü-
e x p u l s i ó n , /. Expulsío.
I. I I I •; I t I . ,. te; Cu esmera, aecurató, praeclaró.
e x t i r p a d o r , ", '". /. Exstírpans. e x t r e m a d o , a, adj. Absolutua. ex-
e x p a r g a c i ó n , /. Expurgatío. extirpar,' - . p3xsti*n)0* A
e x p u r g a r , a. Expurgare. céllens , insignia, prffistana, egregius,
raiz, luiiilitiis evellere, exstirpare. eximiug.
e x p u r g a t o r i o , a, adj. Expíirgana; e x t o r s i ó n , / . Extorsío; Daño,per-
m. De libros prohibidos, index líbrorum juicio, d a m n u m , injuria, detriméntum. extremamente, adv. Summé.
prohibitorum. ^extríK-cioil, ./. Exportatío, extrac- e x t r e m a r , a. A d extrémum redi-
e x p u r g o , «i. Expurgatío. tío; (quint.) separatío, discretíi». gére. — Ex>r*>marse, totis viribus incum-
e x q u i s i t a m e n t e , adv. Exquisito, e x t r a c t a d o r , m. Iu compendíum bére, in re aliqua prestare, excellére.
aecuratíu-j, diligentiaaímd. redícrens. extremaunción,/. Extrema uno-
e x q u i s i t o , <». adj. Exquisltus, pre- e x t r a c t a r , a. In compendíum re- tío.
tiosus, insignia, precstans, egregius, exi- digére. e x t r e m i d a d , /. Kxtremítaa, rei
mí us. e x t r a c t o , rn. Excerpta, orum; Re- extrémum, finís. — Extremidad del rnun
é x t a s i s , in. Mentía alienatío. sumen de un escrito, compendíum. do, ultima térra.
e x t á t i e o , a, adj. Alieuationi men- e x t r a c t o r , m. Extrahens. e x t r e m o , a, adj, Extrémua, a u m
tís obnoxíus. _ e x t r a e r , a. Extraho, dedüeo. ex- m u s , ultíraus, supremus; Extrema vejes,
•extemporal, adj. v. e x t e m p o - porto; Extraer el juno, succum exsugere, s u m m a a?tas; ?//. Pars extíma, extrémum.
ráneo. exprimere. — De extremo á extrpuio, a capite ad cal-
e x t e m p o r á n e a m e n t e * adv. Ex- e x t r a j u d i c i a l , adj. Extrajudi- cem. a s u m m o ad s u m m u m . Con extremo,
teniporalitrr. cialis, extra judicium acta res. maxiinopeie. iliillnrse enel últimoextrenio,
e x t e m p o r á n e o , a, adj. Extem- extrajudieialmente, adv. Ex- s u m m a egeatáte laborare. Hacer le.
poralis. tra judicíum. mayores extremos, aními affectua extra-
e x t e n d e r , a. Extendo, distendo, e x t r a m u r o s . Extra muros, ordinaríia Bignis explicare. Es grac%9)0
porteudo, explico. — Se extiende, se e x t r a n j e r í a , /. Advense conditío, por extremo, venuatíaalmus eat.
ensanha la llanura, pateseit campus. peregrinitaa. e x t r í n s e c a m e n t e , ade. Extrin-
Extender la religión, religiónem pro- e x t r a n j e r o , a, adj. Extraneua, aecüa. ,
pagare. Se extendió la voz por todas las peregrinus. exter, exterua, alienigenus; e x t r í n s e c o , a, adj. Extrinaecua.
aldeas, in vicos omnes pervaait rumor. tn. /. Alienígena, advena. e x u b e r a n c i a , /. Exuberantla.
Cuanto se extiende la vista, qua late e x t r a ñ a m e n t e , ade. Miré, miri- e x u l e e r a c l o n , /. Exuiceratio.
patet prospéctus. Mucho se extendió la ficó, mirum in m o d u m , inusitató. e x u l c e r a r , a. Exulcerare, exas-
enfermedad, longé evagata eat vis morbi. perare.
e x u l t a c i ó n , / . Exultatío, gaudlum.
f a b r i c a » /. Construcción, Fabrica,
fábula,/. Fábula, fabella, commen-
F.f a c c i o n a r i o , a, adj. Partíum Btu-
fabrile opus, structüra, couatructío. fa-
bricatío; Edijicio donde se fabrica, fa- tum, figmentum; Disimulo, falsedad, ei- diosus, fautor.
mulatío, dissimulatio, falsítaa, fietío; f a c c i o s o , o, adj. Factiosua.
brilis oftieína. V. edificio. facil,^^;'. Facílis; Ligero, incons'antij,
Burla, derisio, irrisío, ludibríum. V.
f a b r i c a d o r , m. (met.). Macbinator.
mitología. — Cosa de pura fábula, levis, incónstans, mutabilis; Dócil, do-
de etnbustés | fraudum, cllis, suavia, lenis, cxorabília, mitís. —
raenJacinrum arcliitectus. nURatnrius, a, *ura.
Mujer fácil, parum puditía muller. Fá-
fabulador, m* Y* fabulista. cil me seria tiecir cuanto* reyes . . . me-
f a b r i c a lite, part. act. Fabricana \m.
E l a b u l i l l a , /. Fabella. _
fabrica, fabricátor, artí- morare possem qui reges ... Es cosa
fex, opifex, f a b u l i s t a , pi. Fabularum auctor, fácil, pronum est. in proclívi est.
fabulatwr.
f a b r i c a r , a. Fabrico,fabrícor,facío, f a c i l i d a d , /• Facilitas; Ligereza,
f a b u l o s a m e n t e , adv. Fabuloao,
coudo, anlitico, excudo, incinstantia; Prontitud, proclivítaa, ala-
(met.) Disponer, ordenar, or- ficto. Crítas.
líspono, iuveulo, excogito, m a - f a b u l o s o ,rt.aíf;. Fabuloaua, fictus, facilitar, a. Expedío, pronum facío.
chi n o r. effTctuB,fictitlua,commentu: I .< i IlllClltC , ade. Faciló; Ligera-
fabril, adj. Fabrilis. f a c c i ó n , / . Egregium facinus ; Ban- mente, temeré, levíter. — Esto lo arreglaré
fabriquero.;/*. V. fabricante; do, partido, factio, partes íum; Ser fácilmente, id facíli negotio expedíam.
En utjuitas igleéia». in ecclesiis cecono-militar, militaría diaciplinffl officíum; f a c i n e r o s o , a, adj. FacinorosuH
a.ai, pl. Facciones (el rostro), facíea, vultus, Iflagitioaua,acelestua, nefariug, nequam,
orla lineaménta.
a*
116 FAL FAM FAR
f a c i s t o l , m. Pluteus librarius ver- f a l s e a d o r , a, nu f. Adulterator, f á m u l a , /. (jam.). v. c r i a d a .
satílis. corruptor. f á m u l o , ra. Famülus.
f a c t i b l e , adj. Q u o d fieri potest. f a l s e a r , a. Adulterare; Flaquear, f a n a l , m. Pliarus. lucerna.
f a c t i c i o , a, adj. Factitius. deficere; Disonar, dissonare, absonum f a n á t i c o , a, adj. Fanaticus.
f a c t o r , ru. Xegotiátor* Arit, Factor. esse. — pulsear un testamento, testa- f a n a t i s m o , m. Fanaticorum illu-
f a c t o r í a , /. Negotiatoris m u n u s ; m e n t u m supponere, subjicere. 810.
De Comercio, mensa mercatoría. f a l s e d a d , /. Falsitaa, c o m m e n t u m , f a n d a n g o , ra. Hispánica? saltatio-
f a c t u r a , /. Mercíum ratío*, Cuenta fraus, dolus, perfidia. nis modus.
expresiva de las monedas, signatae pe- f a l s e t e , m, V o x ad s o n u m acütum f a n d a n g u e r o , a, m. /. Choreas ct
cunias conscriptio. infléxa. saltationes frequentans.
f a c u l t a d , /. Facultas ; Ciencia, di- f a l s í a , /. V. f a l s e d a d . f a n e g a , / . M c d i m n u a ; La porción
sciplina, ars; Permiso, venia, pótestas, f a l s i f i c a c i ó n , /. Adulteratio. que cabe en esta medida, portio mediui-
copia. f a l s i f i c a d o r , a, m.f. Falsifícus, n u m implens.
f a c u l t a r , a. Copiam, potestátem adulterator, corruptor. f a n e g a d a , /. V. Fanega de tierra.
alicui faceré. falsificar, a. Adulterare, vitiare, J u g é r u m . — A fanegadas, abundó, copióse,
f a c u l t a t i v a m e n t e , ade. Proprüa corrumpere. cumúlate.
cujusque scientia? vocíbus. falsilla, /. Regula, linea. f a n f a r r i a , / . Jactantia; De pala-
f a c u l t a t i v o , a, adj. A d faculta- f a l s o , a, adj. Fallax, mendax, per- bra*, ampullae.
tem pertínens; m. El que profesa una fa- fídus, dolósus, insidiósus ; Caballería f a n f a r r ó n , a^ adj. Jactator, va-
cul'atl, scientíse proíéssor. que tira coces, infidum, calcitrosum ju- nus ostentator, arrogans. gloriosua; De
f a c u n d i a , / . Facundia, eloquentia, m é n t u m ; Moneda falsa, adulterinus uu- apariencia g hojarasca, túmida, vana
dicendi copla. m u s . — Puerta falsa, furtivum ot-tíum. res.
f a c u n d o , a, adj. Facündus, elo- Los falsos dioses,ficti,commentitli dii. f a n f a r r o n a d a , / . Jactantia, arro-
queus. disértus. Cerrar en falso, indiligenter claudere. gantía, jactatío.
f a c h a , /. Facías. Edijicado en falso, non solidó structus. f a n f a r r o n e a r , n. Tuniídó jac-
f a c h a d a , / - Frona; Presencia, vul- f a l t a , /. Inopia; V. c u l p a ; De- tare.
tus; Del libro, portada, libri titülus. — fecto, vitium, m e n d u m ; De peso en la f a n f a r r o n e r í a , /. Superba lo-
Hacer fachada, e regione esae. moneda, deféctus, ús ; De elocuencia, in- quacítas.
f a c h e n d a , adj. Vanus, arrogans, facundla; De dinero, numeraria difficül- f a n f a r r o n e s c a , /. Arrogantf.mii
elatus, inflátus; /. Vanitas, arrogantía. tas; De cultura, inconeinnítas. — Por mores.
f a c h e n d e a r , «. Q u á m pluríma falta de. tiempo, temporia angustiis. Esa f a n f u r r i ñ a . /. Subirascéntis verba.
muñera affectáre. falta tiene, hoc vitío laborat. Nos hace f a n g a l , ra. Lutüaus locua.
fachendista,'/.//. V. f a c h e n d a . falta un jefe, opus est nobis duce. Por f a n g o , m. Ccenum, lutum.
f a d a , /. Especie de camuesa. Maii, falta de agua se secan los campos, prop- f a n g o s o , a, adj. Coandeus, luto
pomi genus; Hada, hechicera, venéfica, ter imbríum inopíam arent arva. Co- plenus.
saga, maga, incantatrix. meter una falta, culpam admitiere. Sin f a n t a s í a . /. Phantasía; Prest* i
f a e n a , / . Defattgatio, operosuslabor. falta, siné mora, certó. vanitas, arrogantía, Buperbía; Fice iva,
f a e t ó n , ///. Plaustrum, rheda; genus. f a l t a r , n. Jíeficlo, desum; Consu- c o m m e n t u m ; pl. Fa itasius, óranos de
f a g i n a , /. Ramaila, Ium, virgul- , deficere; Estar ausente, abesse. ¡u ría i pegados u tos con otros, oonglu-
torum fasces ; Toquf de guerra, classlcura. — Me fafta tiempo, temporia angüstus tináti uniones.
Meter fagina (met. fam.) efifutire, iueptíre. premor. Faltar á su deber, ab officío f a n t a s m a ,ra.Phantasma,atis¡ Hom-
f a g í liada, f* Ramallum congeries. deficere. muneri non satisfacere. Foco bre presuntuoso, supérbus, elatua, tu-
f a i s á n , a, m. f. Phasianus; pha- faltó que no le mataron, parum abfüit midus.
siana. quin occiderétur. Faltar el ánimo, ani- f a n t a s m a g o r í a , /. Spectrorum
f a j a , f. Fascía, taenía, vitta; De mu- m o deficere. .4 nadie le falta un que- óptica; ope repreesentatlo.
jer, mamilláre, strophium; Adorno de la bradero de cabeza, aua cuique solli- f a n t a s m ó n , a, m. f. Yalde tumí-
cabeza ó del cuello, redimicülum. citüdo. dus.
f a j a d o , a, adj. Gentilitíum fascüa f a l t o , a, adj. Deficiene; De juicio, f a n t á s t i c a m e n t e , adv. Floté; Con
depictum stemma (blas.). mente captus, mentís inops; Apocado, orgullo, tumídé, auperbé, arroganter.
f a j a d u r a , /. (naut.). Pice linltse debílis, pusillauímis, imbecillus.— Falto f a n t á s t i c o , a. adj¿ Pliautastlcus;
funes. de fuerzas, viribus deféctus. Fallo de Presuntuoso, vanus, arrogans, supérbus,
f a j a m i e n t o , ru. Fasciandi actío, todo, ómnibus egens. Falto de medios, tumídus.
efféctus. cgestate laborans. t a q u í n , m. Bajülus.
f a j a r , a. Faaciáre, faacíia ligare, ob- f a l t r i q u e r a , /. Locülus^ — Ra f a r a l l ó n , ra. (náut.). Promonto-
atringere. la faltriquera, c r u m e n a m radere. rium.
f a j e a d o , a, adj. Fasciatua, faacíia f a l ú a , /. Phasélus. f a r a m a l l a , /. Yaniloquentía, do-
circumaéptua. f a l l a r , o. En los naipes, misa» lus, fraus; //-. Embustero, dolósus, men-
f a j e r o , ra. Fascía, vitta, taenía. chartse n o n responderé; Determinar, re- dax, fallax h o m o .
f o j o s , m. Infantiles fascía;. solver (for.), deeernere, censére; n. Frus- f a r a m a l l e r o , a„ y
f a l a c i a , /. Fallada, dolus, fraus, trarse, deficere, deésse. f a r a m a l l ó n , a, m.f. v. f a r a -
astus, calliditaa, insidiie.— Con /alacia, f a l l e b a , /. Ferreus vectie occul- m a l l a en su última acepción.
doloso, A i auduléuter, insidioso. déndis forlbua. f a r á n d u l a , /. Fietío, dolus, fraus;
f a l a n g e , /. PhaJanx, gis. f a l l e c e r . V. m o r i r . Compañía de cómicos, histrión u m so-
f al ú r i c a , /. Phalarica. f a l l e c i m i e n t o , ra. Mors. cietaB.
f a l a z , adj. Fallax, mendax, doló- f a l l i d o , a. adj. Irrítus. f a r a n d u l e r o , a, tn. f, Histrío;
sus, inan-liosus, perfidua; Fingido, fu- fallí», rn. Decrétum. — Eehar el fallo, Hablador, trapacero, falsiloquus- vafer,
cátus. decernére. censen': ó (eñ <>fro orden de versütus.
f a l c a r l o , m. Falcatua milea. idea*), mortem augurari, ominan. f a r a u t e , m. Intérpres, internua-
f a l c e , /. Falx, eia. f a m a , /. Fama, nomen, rumor, mur- tíua; EL principal en la disposición dé
f a l c i d i a , /. Falcidía lex. mur, Bermo; Reputación, n o m e n , opinio, una cosa, reí caput.
f a l C o n , ut. Falconlum tonnéntum. exiatimatío. — Es fama, corren voces, ru- f a r d a , /. Tribütum. — Vanarla far-
f a l d a , / . Lacinia; F mor, fama eat. Dar fama á uno, alíquem da, rem multo emore.
en pl.), mulieria ima vestia; Falda de commendáre, laudíbus tollere. Tener f a r d a j e , rn. Impedimenta, Barcina;.
una res, coatia Bolüta caro; La parte buena ó mala fama, benó ó malé audire. f a r d a r , a. Aliquem rebus ómnibus
baja de un monte, montis radícea. — Cobrar buena fama, sibi b o n u m n o m e n inatruere.
Tener al niño en la falda, puerülum parare. f a r d e l , ///. Fascis, pera, man tica.
gremio fovere. f a m i l i a , / . Familia, d o m u s ; Paren- f a r d o , ru. Sareína.
f a l d a m e n t o , ra. V. falda. tela, agnatiu, cognatío, stirps, genus. — farellón, m. (náut.) V. fara-
f a l d a r , m. Armaturse para infra Padre, madre, hijo de familia, paterfa-
milías, materfamilias,fíliusfamilías.De
llón.
thoracem pendena.
f a r f a n t ó n , ut. Jactabñndus, vani-
f a l d e l l í n , ni. Inferior túnica m u - una familia ilustre, nobllí genere natus.
loquus.
liebria. f a m i l i a r , adj. Familiaris; De uso
f a r f a n t o n a d a , /. Jactantia, arro-
f a l d e r o , a, adj. Cania variegatua; comun, frequens, familiaris; m. A m l -
gantía. vaniloquentia.
Hombre que gusta de estar entre mujeres, cua ; Criado, famülua, servus. — Estilo
f a r f u l l a , m. Jíalbua, balbutíens.
effeminatus. mulierosus. familiar, familiaris sermo. Ser familiar
f a r f u l l a d a m e n t e , adv* Balbu-
f a l d i l l a , /. Inferior vestis ora. de alguno, aliquo valde familiaríter uti,
tiéntis more.
f a l d i s t o r i o , m. Subsellíum. consuetudlne alíquem devínctum tenere.
f a r f u l l a d o r , a, m.f. Mussator,
f a l d ó n , rn. M a g n a , amplíor lacinia. f a m i l i a r i d a d , / . Famíliarítas,con-
blatSrans.
f a l e n c i a , /. Error. suétüdo. amicitia, usus.
f a r f u l l a r , a. Incondité pronun-
f a l e u c o , rn. Phaleucíum carmen. f a m i l i a r i z a r , a, Frequens.faceré;
tiare ; Farfullar las u as, .
f a l i b i l i d a d , /. Erroris capacitas. Familiarizarse, _amiliariter c u m alíquo
agere.
f a l i b l e , adj. Q u o d fallare potest agere.
f a r g a l l ó n , a, m. f. Prwpoi
aut fallí, f a m i l i a r m e n t e , adv. Familiarí-
pra;propéró agen»; Desaseado, incump-
f a l s a m e n t e , adv. Falso,insidioso, ter, amiciasímé.
tus, incültus. - Artesano fargallón, im-
dolóse. f a m o s a m e n t e , adv. Optímé. polítua, incuriosua artífex.
f a l s a r i o , a, adj. Falaariua; Que f a m o s o , a, adj. Famoaua; Exce- f a r i s a i c o , a, adj. Pharíi-*nie<
dice mentiras, fallax, mendax, falsídícua, lente , perfecto, excellena, praacéllena,
f o r l s a i s i u o ,ra.Pb;ui:-.íi;órumaecta,
l'alsiloqnua. praeataña, egregius, eximiua, conapi- eos tus.
ciendus.
FAV ; ,.i, 117
f a r i s e í s m o , m. Pbarisaícnscultua. f a v o n i o , rn. Favoníus. f e m e n i l , adj. FeminíSus. rnuliebri**.
f a r i s e o , m Pbaiisd f a v o r , '"• Socorro. Auxilíum, subsi- f e m e n i l m e n t e , adr. Muliebríter.
f a r m a c é u t i c o , tn. Pharmaco] díum, prsesidíum, favor; Honra, honos, f e m e n i n o , a, adj. Feminéus.
f a r m a c i a , /. Pharmacia. favor; Favor del pueblo, populáris aura; f e m e n t i d a m e n t e , udo. pérfido,
f á r m a c o , tu, P h a n idica- Expresión de agrado* gTata verba: insidioso, doloso.
iniMi, medio. niiim, rcmedíum. m de cariño, amoria signum; Pri- f e m e n t i d o , a, adj. Perfídus, insi-
f a r m a c o p e a , /. Liber pharmaca vanza, gratia. — Con el favor de Dio*, dioeua. dolósus.
deacribens. i D e o j-avante, auspice Deo. .1//' harás f e n d i e n t e , li». Ictus cacsim inflic-
f a r m o c o p o l a , /. Pharmaoopola. un gran favor, pergratum mihi fpceris. tua.
farmacopólico, a, adj. Pharma- Tenia mucho favor con el rey, plurímum f e n e c e r ^ a. Finiré, finem faceré,
gratia apud regem valébat. Estar á fa- finem imponere; n. Morir, morí, exce-
eeutlcua.
vor tle alguno, pro aliquo esae. Pedir deré e vita; Acabarse una cosa, finem,
f a r o , "i. Pharua.
favor, alicüjus fidem implorare. Todo lo termínum habere, desinere, deficere, ces-
f a r o l , rn. Lantérna.
debo á tu favor, id totum tibi referoL aare.
f a r o l e a r , n. FaatoBÓ agere.
f a v o r a b l e , adj. Propitíua, secun- f e n e c i m i e n t o , m. Absolutio, finia.
f a r o l e r o , m. Lanternarlus._
dua; Lo que redunda en favor de otro, f é n i x , /. Phoenix; Único en su espe-
f a r o l ó n , rn. Ostentator, jactator.
prasens, favens. cie, unícua,
f a r o t a , /. Procax mulier.
f a r o t ó n , a, i», /. Procax, petülans. f a v o r a b l e m e n t e , ade. Favora- f e n ó m e n o , m. Phaenomenum; Cosa
bilíter. nueea, mirum quid, miranda rea.
f á r r a g o , nt. Fárrago, ínia, rerum
_ f a v o r e c e d o r , a, m. f. Fautor, ad- f e o , a, adj. Fcedus, déformis, infor-
indigesta moles, inordinata congeríea.
jütor, protector. mis, teter. squalídus; Desagradable, des-
f a r r a g u i s t a , m. N u g a r u m perítus.
f a v o r e c e r , a. Favéo, adjüvo, as- honesto, inhonéstua, impürua, abjéctua,
f a r r o , m. H o r d e u m decorticatum et
piro, adaum; Apoyar, patrocinan, de- pudeudua, probrosus, indecorua, igno-
contüsum; Semilla, fur, arria.
fenderé, tutári. — Favorecer á la ino- bllia.
f a r s a , /. Mimüla. mimus, mimícua
cencia, inuocentíae subveuire. Favore- f e r a c i d a d , /. Feracítas, fertilítas.
ludus ; El arte de la farsa, ni atri O nía.
cerse de alguno, ad alíquem confugere, f e r a z , adj. Ferax, fertllia, uber.
f a r s a n t e , a, m. f. Histrío, comca-
alicüjus opem implorare. Favorecido de f é r e t r o , m. Feretrum.
dus.
las Musas, M U S Í S accéptua. Favorecido f e r i a , /• Feria; Mercado, nundinae;
f a r s e t o , m. Jubón. Lanuglum, far-
por ¿a fortuna, fortuna aocünda uaua. Descanso, otíum.
tus thorax.
f a v o r i t o , a, adj. Charisslmua. f e r i a l , adj. A d feríaa, ad nundínas
f a s (por fas ó por nefas). Jure vel
f a z , / . Facies. — A prima faz, primo spectans.
injuria, hac vel illa ratióne, hac vel
aspectu. En faz y en paz, paíam et pa- f e r i a r , a. Nundinor; Suspender el
illa via.
cificó. trabajo, otíor.
f a S C C S , /. Fasces, íum.
fe, /. Fídea. — A fe, a fe mia, certé, f e r i n o , a, adj. Forinus.
f a s c i n a c i ó n , /. Fascinatlo; Alu-
n®. De buena fe, aincéró, ingenuo. De f e r m e n t a c i ó n , /. Fermentatío.
•inacion, deceptlo, fraus.
mala fe, fraudulénter , doloso. Tener f e r m e n t a r , n. Fermento.
f a s c i n a d o r , <-. m.f. Fascínátor.
f e r m e n t a t i v o , a, adj. Fermenta-
f a s c i n a r , a. Fascino; Alucinar, de- mucha fe en alguno ó en alyuna cosa,
plurímum alícui ó alicui rei tribuere. tionem excítans, promovens.
luriere, decipére.
f a s e , /. Phasis, astrorum aapectua. Guardar la fe prometida, fidem datara f e r m e n t o , ra. Fennéntum.
f á s o l e s , iu. Phaaclus. Bervare. Tener fe en las divinas prome- f e r n a n d i n a , /. Lintea tela.
fastidiar, a. Fastidlre; Enfadar, sas, dei promísais confidere. f e r o c i d a d , /. Ferocitas, feritas, fe-
molestiam afierre.—Fastidiarse de alguna fealdad,/. Dcformítas. V. des- rocía.
cosa, alíquid fastidlre, alíquid taedío ha- honestidad. f e r o z , adj. Ferox, ferus, truculon-
bere, alicüjus rei fastidio affíci. Fasti- f e a m e n t e , ade. Turpíter; Indigna- tus, crudélis, atrox.
diado, pert-JesuS. mente, nequlter, pravé. f e r o z m e n t e , ade. Ferocíter.
f a s t i d i o , m. Fastidium, tcedlum, F e b e , /- Phcebe, ea. f e r r a d a , /. Férrea clava.
nausea; Enfado, molestia, repugnantía. F e b e o , a, adj. Phcebeus. f é r r e o , a,_ adj. Ferreus; Del siglo
f a s t i d i o s a m e n t e , adv. Fastidio- f e b l e , adj. Debilis, imbecillis, in- de hierro, incültus; Tenaz, tenax, du-
so, fastidiénter. íTrmus. rus.
f a s t i d i o s o , a, adj. Fastidiosus. f e b l e m e n t e , ado. Infirmé. f e r r e r í a , /. OfficTna ferraría.
f a s t o , m. V. f a u s t o ; pl. Anales, f e b r e r o , m, Februaríus. f e r r e r u e l o , ra. Lacerna, pallium.
fasti, orum. f e b r i c i t a n t e , adj. (med.). Febri- f e r r e t e , m. Ferrugo, inis.
f a s t o s a m e n t e , ado. Supérbé. cítana, febri laborans. f e r r e t e a r , a. Ferreum aignum im-
f a s t o s o , a, y f e b r í f u g o , a, adj. Febrim fugans. primere; Labrar con hierro, ferro ínu-
f a s t u o s o , a, adj. Fastosus, fastuo- f e b r i l , adj. A d febrim pertínens. rere.
BUS. f e c i a l , rn. Fecialis, is. ferrugíneo, a, y
f a t a l , adj. Fatalia; Desgraciado, f é c u l a , /. Fa-scüla. f e r r u g i n o s o , a, adj. FerrugineuB,
omino3us. infaüstus, infelix, funestus. f e c u l e n t o , a, adj. Fasculentus. ferruginosus.
f a t a l i d a d , /• Fatum, fatális neces- f e c u n d a c i ó n , /. Fcecundatlo. fértil, adj. Fertílis, ferax, uber, pin-
eítas. f e c u n d a m e n t e , adj. Fcacündó, guis, fcecundus, copiosus.
f a t a l i s m o , m. Eerum o m n í u m prin- ubertim, copioso. f e r t i l i d a d , /.* Fertilítas, feracítas,
cipium in fato stabilíens secta. f e c u n d a r , a. Fcecundare, fcecun- ubertas. — Fertilidad del ingenio, inge-
fatalista, jidj. m. Fatalia necessi- ditatem afierre. níi fiumen.
tatis Buperstitiosus observator. f e c u n d i d a d , / . Fcecundítas, ferti- f e r t i l i z a r , a. Fcecundare, fcecun-
f a t a l m e n t e , ade. Fatalíter. lítas, ubertas. ditátem afferre.
f a t i g a , /. Befatigatlo, fatigatio, las- fecundizar. V. f e c u n d a r . f é r u l a , /. Férula.
sitüdo ; Molestia, cura, sollicitüdo, aní- f e c u n d o , o, adj. Fcecundus, fertí- f e r u l á c e o , a, adj. iFerulaceus.
mi angor. lis, ferax. f é r v i d o , a, adj. Fervídus.
f a t i g a d a m e n t e , adv. ^ g r é , vix, f e c h a , / . Data, datum. — Larga fecha, f e r v o r , ra. Fervor; Eficacia, effica-
difficülter. long-seva setas. cla, aními ardor. — Infundir fereor, áni-
f a t i g a d o r , a, m. f. Moléstus, in- ^ f e c h a r , a. Diem et locum inscri- m o s accendere. Llevado de su fervor,
commodus, gravis. bere. ardóre dicendi percítus.
f a t i g a r , a. Defatígo, fatigo, vexo, f e c h u r í a , /. Facinus. f e r v o r o s a m e n t e , adv. Fervén-
laaso. — No me atrevo á fatigarte con f e h a c i e n t e , adj. Fidem faciena. ter,flagrantistudío.
mis cartas, tibi literis obstrepere non f e l i c i d a d , /. Felicitas, beatítas, f e r v o r o s o , a, adj. Effícax, ardens,
audéo. Fatigarse en vano, frustra eníti, beatítudo. fiágrans. ^
contenderé, laborare; oleum et opéram f e l i c i t a c i ó n , /. GratuJatío, con- f e s t e j a d o r , a, m. f. Obsequiosus.
perderé. gratulado. f e s t e j a r , a. Obsequor; A un ami-
f a t i g o s a m e n t e , ade. Vix, «egré, felicitar, a. Gratülor; El que feli- go , amici gratia l-setitíce figna edere,
difficülter, molestó. cita, gratulator. a m í c u m lauto, splendidé tractáre. —
f a t i g o s o , a, adj. Defatigatua; Fa- f e l i g r é s , a, m. /. Parocho sub- Festejar á los santos, sanctorum sacra
tigosa ocupación, operosum negotium. ditus. solemnia celebrare.
fatuamente, adv. Yecorditer, f e l i g r e s í a , /. Párasela. f e s t e j o , m. Obsequium.
stulté. feliz, adj. Félix, faustus, beátus, f e s t e r o , m . Musicorum adminis-
f a t u i d a d , /. Fatuítas, vecordia, fortunatus, secundus, prosper. ter.
ineptia, stultitía. f e l i z m e n t e , adv. Feliclter. — Vivir fCStin , m. Ludicrum speetacülum,
fatuo., a, adj. Hebes; Loco, vecors, felizmente, beato vivere. convivium.
amens, stultus. f e l o n í a , /. Perfidia, infidelitas. f e s t i n a c i ó n , /. Festinatío, cele-
f a u c e s , /. F a u x , cis, guttur. f e l p a , /» Villosum, hirsütum serí- rltas.
f a u s t o , a. adj* Fortunatus, fauatua, c a m textum; Zurra, áspera castigatío. f e s t i v a m e n t e , ado. Festivo.
felix, prosper, beátus; m. Ostentación, — Dar á uno tina felpa (met. fam.), pla- f e s t i v i d a d , /.__ Festivitas; Agudeza,
fastus, pompa, osientatío. — El que rice gia alíquem mulctáre, fustibus malé ha- facetia, lepos, venustas, festivítaa.
con fausto, fastosus, fastuósus. bere. f e s t i v o , a adj. Festívus, venüstus,
f a u t o r , a, m. f. Fautor, defensor, f e l p a d o , a, adj. Pilosus. lepídus, facétus. — Dia festivo, festlvua,
Kndiosus, protector, amicus felpilla, /. Funícülus villosus. solemnia dies.
f a u t o r í a , /. Adjumentum. f e l p o s o , a. adj. Blanda lanugíne f e s t ó n , m. Taania; (aro.) encar-
favila, /. (poétj, pavesa. Favílla. mollis. pa ,* Bordado de cadeneta, acu picta en-
f e l p u d o , a, adj. Pilosus; rn. Rwdo, carpa.
storea pilosa.
118 FIG FIL FIS
f e s t o n e a d o , a, part. csasicxuá. f i g u r a , /. figura* V, r o s t r o , filosófico, a, udj. PhÜOBOpWOUS.
f e s t o n e a r , a. Eiicárpa acu pin- e s t a t u r a , p i n t u r a t Eigi-ra de tupí , filosofismo , ra. PÜtíoeopiiorum
gere. textil is figura; m. Hombre secta.,
f e t i d e z , /. Graveolentía. gravitas, grae>'dicl. irinatua h o m o ; n%, filósofo, ra. riua»; Hombre
odoria fiedítae. ridicula, ridicülus h o m o . — ¡ austero o retira iris x Itffi no-
f é t i d o , a. adj* FoBtidus, gravis, pe- ras; gcsticulári. Hacer figura, spectabí- m o ; adj, Fil j I .is, ad
stífer, fietens, putidus, teter. lem esse. pli ín»-. }«liruii peí«i
f e t o , ra. Fcetus, da. figurable* udj. Q u o d figurári po- f i l t r a c i ó n , / . Transfusío , pero.)
la tíi,.
f e u d a l , adj, A d beneficiaría prsedía test.
filtrar, «. TriinsíumW., jterbSlb.
pertin'-us. figuradamente, adv. Figúrate. filtro, '"» A d liquores percolfindóí
f e u d a l ! ? a d , /. Praedioruin beuefi- f i g u r a d o , a, a-ij. Figuratus i Ador- pannus; Bebedizo, pbiltrum, amatorlum
•ciariorum natura, conditío. nado de figuras retóricas, oratoríis figü- p*.« 1 i u m .
f e u d a t a r i o , a, adj. Beneficíarlis ris ornatus.— Lenguaje figurado, trana- fimbria, /. Fimbria, ora vestid in-
praeilíis obnoxíus. láta verba, traslatícíua sormo. Part. ferior.
f e u d i s t a , m. D e beneficiaríis prae- pa*. dtl verbo figurar* ( '. esta pal. fllllO, ut. Fiínuá, fimuni.
díis agfns. f i g u r a r , a. Figurare,fingere,effin- fíll, ut. IMUÍS ; Límite, terminu*, li-
f e u d o , ra. Beneficíarium praedium. gére, describére; n. ffaceirfigura,spec- m e s ; Desfgni , ecojiuá,flíiisínieha, con-
f i a d o , a, part. In creditiouem (la- tabilem esse. consplci; Figurarse, m e n - silíum, ratío ; Cu
tus; adj. Confiada, fretus. — Vender al te, animo alíquid effingere , excogitare. Lo úlli .. c t i-'inum, exitua. — Darán
liúdo, emptorls fide venderé. En fia- — Se me figuró que estaba presente Ci- • 1 a*í rxituní ju:niuccru
do, cautione data. cerón, mihi visus eat adesse Cicero. Se rei finem imponere. Ai finx
fiador, a, m.f. Praes, manceps, vas, me figuro que miente mucho , mendacis- fin, porro, d e m u m . postremo) tándem,
vadis,fldeijüsaor.— Dar fiador, cautio- símua est, ni fallor. denique. Al fin loria, non
n e m prsestare- exhibere. f i g u r a t i v a m e n t e , ado. Figúráti- nisi patratá canítur victoria pugna. Al
t i a m b r a r , a. Coctum &ut assuin ab vo modo. fin de /.i obrn , ad opería ealoem, Esto
igne removeré. figurativo,'-, ú'dj. Vi tepés-eséñ- se encarra'naba d un fin o, huc
f i a m b r e , / - Coctum aut assunii l'n-
tamü príeditus. longé alié apectabat. J'ener mal jai
gídum. figurería, /. Gesticulatío, gestus. tristem exitum habere. Hacer <•
fiambrera, m. Theea frigídis ob- f i g u r e r o , u, //•./, .Geaticulator. n, subdola • * \-o DQUIURI
ti aüa servandia. figurilla, ita,/. Siglllum; Pequeña, alíquid faceré. .1 1 cuti-
' f i a n z a , / . Fidejussio, cautío; lian-
despreciable, íiomuncülus. mos de los soldados . ut milítum vulun-
cana, fidejussio mensaria; De bó'rhpa- figurón, tn. Ijoihbre cuno. Plltu tates redimirét (í silú conciliaret. Sin
recer en juicio, vadimonium. — Dar, lidieulttJ h o m o , vanus, tumldus. fin, aíternó, perenníter.
admitir haciendas en fianza, praedes da- fija, /» Ferreus cardo. f i n a d o , a, adj. Mortüus, vita func-
te, accipere. tu?.
fijación, /. Sistendi actío; (7 filial, adj. Fiíücns; m. Remate, fi-
fiar, a. Vador, aris; Fiarse, con- Reposo, quies.
fidere, fidem alicui habere. -—• ff nia.
f i j a m e n t e ,rttftí,Fírmíter; Cuidado- f i n a l i z a r , a. Finiré, finem impone-
que fiarse en él, nulla in nomine fides. samente, diligenter, aecuraté.
No se fiaba de nadie ni de nada, ttfidue re, ad exitum perducere.
fijar, a. Figo, affigo, infTgo, prce- finalmente, uuc. Denique, tán-
homíni, ñeque lo«o cui(]uam Batia cre- figo; Establecer,firmare,statuere, sta- dem,
dere. Piarse de alguno^ se alicüjus fidei bilire; Determina. definiré, di-
permitiere. Fiar á uno por deudas, tes f i n a m e n t e , ado. Egregio, elegan-
cere, pnescribere. — 1 os en te r.
aliénum in ae recipere. ,t- juno , ocülos in aliquem conjicere,
fibra,/. Fibra; Raices pequeñas, fi- f i n a m i e n t o . V. f a l l e c i m i e n t o .
aliquem intentis oculis aépic^re. finar, n. V. f a l l e c e r . Finar.it
lamcuta. orum. el dia o'e ta entrevista, i.o{I"qníi diem teci-r con ansia wu cosa, reta depexue.
f i b r o s o , a, adj. Fibratus. dicere, praefiníre. Fi.ió su domicilia en
ficción, /. Fietío, figmentum, com- finca, /. Fuudus, JT,,
Magnesia , domicilium sibi Magnésico f i n e z a , / , perfeetío, bonita
m S n t u m ; Apariencia, apecíes, aimulatlo,constitüit. Fijarse en una cosa, rem
ostentatlo. mostración de /,, m voten ia • amoria pi-
atteutó considerare. / idicto- g n u m , pignus; Dádiva, donum, m^nus-
ficticio, a, adj. Fictitíus, c o m m e u - ••.'•• di la ; «•*, parís leges pnescribere.
titíua, cialum, amicitia1 plgfiüs. — Uizo th
fijo, a, part. Fixtls; t. firme, e s - finesas conmigo, humanisaímS me exee-
f i c h a , /. X u m m a r í a tesséra. t a b l e ; Dvflnido, atatütüé. — átiar-da
f i d e d i g n o , a, a-íj. Fide dignus. pit. Co*» ¡/ran fineza, perquám Ubera-
fijo en la fwmdi ib vité consejo, hoc tibi Uter.
f i d e i c o m i s a r i o , m. FideicomiNia-
dictum tolle niCmor. Tener fijo él p-'n-
sariua. fingidamente, ddv. Fíete.
sautiento en una cosa, alíquid intento f i n g i d o , a, adj. Fictas; ('.posti-
f i d e i c o m i s o , m. íideiaqniífli animo considerare.
fidelidad,/. Fidelitas, fides; z o ; Su/iuev'o, subdititíiiB.
fila,/- Serles. — Enfila, ex or. fingidor, a, m.f. Simulátor.
tttud, diligentía, fidei integrítaa, - Ei~ filadiz, m. Sericum ex disrüpÜa
delidad en las promesas • promiBsettbn f i n g i m i e n t o , m. Fietío; (' fá-
liombycia follículué. b u l a . - Con ungimiento^ cmentító, fletó.
conBtantla. Fidelidad que jamás jaita, filamento, m. Barba), fibra.
fallere nescíafides.Fidelidad iwpst simúlate.
filantropía, /. Philaflthrbííft. fingir, a. Fingo, simulo, comminis-
ta'de, inconcfiaaa fidea. filantrópico, a, udj- A d a m o r e m
f l d e O S , m. Maasa in fila dedüotu cor.
h u m a n i geni ria spectans. f i n i q u i t o , tu. Kationum confectío
fiebre,/. V* calentura. filántropo, m, H u m á n i generia
fiel, udj. Fidelis, fidus, fide conspi- et conaolidatío. — Dar /miquilo, bona
amátor. prodígere, abaumerc,
cüus, futiere nescíus; m. El en M a t e r i a . /. Inania verba.
. catholícus. finítimo, a, adj. Finitímus, 0011-
filatero, iu- ij«'\ua\, Mate!1 termínua , vicinus , propinquus, proxi-
f i e l a z g o , m. Mensurarum prefec- filete,rn.Fasciola insctílpta, ó acu
tura. mus.
picta. fino, a, adj. Delicatna, eximlus, pras-
fielmente, ade. Fidelíter, con^tanti filetear, a. Fimbríía ornare.
fide. ataus; Constante,fidelis,fidus, oonataua;
filiación, /. Filiatío, Ingenioso, subillis, peíales,*, solera.
«fieltro, rn. Coactílis pannus; bi i- filial, adj. Fil
íro para defensa del mal tiempo, la- f i n u r a , /. i'uriius.
filiar, a. Alicüjus n o m e n , tetátem, f i r m a , /. Subsc-n'ptío.
cerna. aliaque signa adscribére.
fiera,/. Fera, ferus; Fieras de ra- firmamento, m. Pinnamentunj,
f i l i g r a n a , /. Cancellátuin opus; firmar, a. pubsoriberei Fifma
piña. rapaceB bestias. — Como tan fieras, Cualquiera cosa delicada, delicátua.
ferarum more, adinatar ferárum. corto (juodam nomino in acriptüria uti.
filis, m. Urbana in rebus agondiB f i r m e , adjt Firmus, BUilVjlis, fl
f i e r a m e n t e , adv. Feroclter. dexteritaa.
f i e r e z a , /. Ferocitaa, feritas, I certua, constans, lminotus, imíflobuia.
filisteo, m. Círandioris statürae ho- — Mantenersefiruu-en su proposita, In
cía, immauítas; Altivez, Bpirltua, en« r- m o .
bía, arrogantía; Deformidad, deformltaa, Bententía perseverare, proposlti tonáccm
filo, ra. Acíes; Rabio so, perfunctoria ease,
toditas. exacutío. — Herir por los mismos jilos,
fiero, «, adj. Ferus, eflerUs, cíTidé- eodem gladio jugula/e. f i r m e m e n t e , ado. Fwtóiiw.
lia, barbarus, ssvus, ferox, iinmanis, filología,/. Philología. f i r m e z a , /. Firmítas; Apoyo , fir-
truculéntus, immltis; Intratable, inhu- filológico, ", udj. A d phílologíam m a m e n t u m ; Constancia de ánimo, aními
mánus, difficillímua, incivilis; Horroro- spectans. robur.
so, borribllis. hórridas, horrendas, m e f i l ó l o g o , m. Pbilologus. fiscal, adj. Fiscalis; ///. IMSCI pro-
tuéndua, terribllia. f i l o s e d a , /. Tela sérico et lana curator; ó rei criininália rjuffisltor.
fieros, M. Minaü, árum. — Us echa contexta. fiscalía, /. Fisci procurutória mu-
fieros, minas in m e jactat, filosofador, rn. f. PhiloBophans. nua.
fiesta,/. Festivitaa; De la iglesia, f i l o s o f a r , a. PhiíoBophari. f i s c a l i z a r , a. Fisci prncuratorem
festus dies; De nacimiento, natatuia, f i l o s o f a s t r o , m, Philoaophaater. agére — Fiscalizar las acciones de otro,
o r u m ; De los muertos, feralia.— Jiac-r filosofía, f* Phüosophla. aliorum acta inquinare.
fiesta, vacare. Estar de fiesta, festi- filosóficamente, ado. Phüoaophi- fisco, m. Fiacua.
vo animo ease. Guardar lasfiestas,sa- cé; Al rnrtdn d* los ¡tíátO/bS, •ffbíInunphí'OO fÍ,íga,/. Tridene; Burla, irruno, da-
cra solemnia celebrare, «diem festum mora. riBus, ludibríum.
colére. flk|íad<ir. «. m. /• v «**«»*-
figón, m. Gaupona,
ñ g o n - e r o , o, m . /. Caupo
FLE F0G roa 119
f i s g a r , a. ITarpftgono pitean; /tur- flojamente, ado. Remiasé, segní- f o g o s o , a, adj. Ardens, vehímens,
díquem dcridcTc, luiiitics-ré. ter. aocordltcr, pigro, lánguido, osci- violentus.
fisgón, ni. Saunlo, rihv den-sor. tán'or. fugóte, rn, Fascis virgultorUrd,
fisgonear, a. r. fisgar,burlar- flojedad, /• Debilitas, inflrmítaB, f o g u e a r , o. Ho minea, equoa Igni
se. Iftüguor; Desidia, ignavia, segnítíes, assuefacfiro; Limpiar con fuego una anua,
física, /. l'by-síca. desidia, Boconlía, torpor, Inertia, pigrí- torméntum ignis opo mundare, turmóuti
I |si( n a i e n l e , ade. Physícó; Real- tla. negligentía. fuligínom evertere.
flojo, a, adj. KemTssus, laxus; Pere- f o l g o , m. Saccülua pollicoui confo-
fisico, a, adj. Phy siena; m. El que zoso, ignávus, inerB, desidiosua, socors, vendis pedíbus.
profesa la física, physícaí profeaaor; piger, seguía, negllgcna; Pusilánime, im- f o l i a , /. Saltatío. — Ir una cosa por
i/, i i •", medícus. boclllua, animo remíssus. las folí ai. prseproporé alíquid agere.
fisiología,/. Pbysiología. floqueado, a, adj. Guarnecido de f o l i a c i ó n , / . Foliorum nuraeratío.
fisonomía, /. FacioB, vultua, frons, fleco, — Fimbriatus, fimbria ornatus, f o l i a r , a. Líbrorum folla numeris
oris lineaménta. Instrüctus. notare.
fisonomista y flor, /. Flos, — Perteneciente á la flor f o l i a t u r a , f. Foliorum numeratio.
fisónomo, in. Physiognomon. ó á las flores, floroua. Lo que trae ó f o l í c u l o , m.-Follicülus, sülqua.
fistola, /. Fístula. produce flores, floríger. El que coge f o l i o , fu. F o r u m .
f í s t u l a , f. Tutus, canalia; Flauta, flores,florilrgus.Guirnalda, dé flores, f o l l a d a , /. C a v u m artocreaa.
libia, aründo, calamus, ci- aertum. Sombrero de flores, atrophíum. f o l l a j e , m. Foliorum copla, fron-
cuta, buxus, avena. Campos cubiertos deflores,florea rura. díum ubertas.
fisto I-ir, adj. Piátúlarts. La jlor del incienso, pollen thuris. Mar- f o l l a r , a. Foliatüram fingere.
fistuloso, a, adj. KistulósUs. chó con laflorde la infantería, c u m ro- f o l l e r o y
flacamente, ado. Lánguido, imbe- bore pedltum próféctus est. Pan de
folie tero, m. Follíum artífex, ven-
cllllter, infirmó. ñor. primaríus pañis. Murió en la flor
flaco, a, adj. MacilentuS; Sin fuer- tle su edad, immaíüró decossit. Se des- dítor.
za*, languídus. — Ponerse fia&é, macre- liza á laflordel agua, s u m m a s perla- folleto, m. Schedüla alíquid novum
bítur undas. Andarse en flores, excu- et recens annuntlans; Impreso, leve
flneucho, a, adj. (fam.) Mac311us.
sationes quasrore, afierre. scriptum.
f l a c u r a , /". Maeies.
florear, a. FlorIbus_ornare. follón, a, adj, Dcsidiosus, segnis,
flagelación,/. Verberatío, flagel-
florecer, n. Fíorere, florescere, desea, iners, piger, ignávus; m. Cohete
latm.
flores emittero; Prosperar, vigere; Flo- sin ruido, pyrobolus sino crepltu emís-
flaglcioso, a, adj, Flagitioaus, sce-
recerse (el pan, el Queso, ere), mucére,
lerátus, Bcel&stus. sus; Vástti'/o, surcülua, propago.
mucescero. Miguel de Cervantes flore-
flagrante, Udj. Fiágrans. — En f o m e n t a d o r , «, m. f. Fovens
ció en el siglo diez y seis , Michael Cer-
fia-irante, adhucflagranticrimine. aleña.
vantes sexto décimo seculo vixit. Con
flugrar, n. Flagrare. f o m e n t a r , a Foveo, calefacio,
la paz florecen las letras, pace nitent
flamante, «ey. Perlucídus; Nuevo,
literas. Excitar,promooer, tueor, tutor, deféndo:
recens.
floreciente, adj, Florens; Vigo- Dar fomento, mulceo , alo. — Fomentar
flameo, m. FlammiSum velum.
roso, virena. una sedición, seditionem aliíre. Fomen-
flamígero, a, adj. Flammíger.
floreo, m. Palsestrica rudia.
flámnla,/. Vexillum, vexillaris pín- tar (a piedad, pietatem excitare.
Horero,"-). V. m a c e t a ; Vaso para
nula. flores, vascülum; El que hace 6 vende f o m e n t o , Bí. Fomentum; Pábulo
f l a n c o , m. Propugnacüli latus; Cos- flores,florumartífex, vendítor; (met.) fomentum, pabülum; Auxilio, auxilíum
tado de nn ejército, transversa acies; Chistoso, lepídus, facétus, venüstus. tutamen, subsidíum, praeaidlum.
De cualquiera cosa, latus; Retirado, in- floresta, /. N e m u s , silva.
fóines, m. Fomea, ítis.
teríus propugnacüli latus. florete, rn. GladiatÜra gladíis levio-
«flanquear, a. Muniménta apté ad f o n d a , / . Divcraorlum.
ríbua; gladlua, ensia levíor. f o n d a b l e , ao.}* Bolíde náutica men-
expugnandum collocáre. f l o r e t e a r , a. Floríbus ornare.
t l a o n , tit. Láctea placenta aaecbaro surabllia.
f l o r i d a m e n t e , ado. Fioridé, or-
oviaque confécta. nato. f o n d a d o , a,.adj. Fulcítus, muni-
M a q u e a r , n. Deficere, languescere, florido, a, adj. Florens; Lomas tus.
declinare, varillare. — Plaquear el áni- selecto de una cosa, sélectus, purus; f o n d e a d e r o , m. Commoda na-
•inimo eoncidtíre, deficere, animo Elegante, eliígaus. víum statio.
cadore. florífero y f o n d e a r , a. Fundum bolíde ten-
flaqueza, /. Debilitas, infirmltas, florígero, a, adj. Florífer (poét.).
uní.militas, languor. V. flacura. tare; Sacar del fon ¡o , res eubmersas
florín, m. N u m m u s flore distinctus.
flato, rn. Ventoaítas. extrahere; Examinar, ínquirere, por-
flota,/. Vectoría elassis; Escuadra
flatoso, a, adj, Ventositati ob- scrutári; Dar fondo una embarcación,
de buques de guerra , navalía elassis.
noxíus. navim ad portum appelJcre , navem
flotadura, /., • anchoris firmare.
flatulento, a, adj. Ventositate ple-
nus. flotamiento, m. Fricatio. f o n d e o , m. Navis inspectio.
flauta,/. Fístula, tibia, buxus. — flotar, n, Fluit o, innato. f o n d i i l o n , »». Cuppaí vinarí» fun-
Tocar iaflauta,fístula canore. flote, m. V. flotadura. — A flote, dus.
flautado, •*, adj. Blando modula- innatándo. f o n d i s t a , m. f. Caupo, hoapes.
tua ; rn. Registro del órgano, fistulamm fluctuación,/. Fluctuatío; Irreso- f o n d o , tn. F u u d u s ; (mil.) Para pba-
Beries, compléxus. lución, vacülatio, uutatío, dubitatío, ha3- langis intima; De bienes, bona, orum.
flautero, m. Tibiaríus. sitatío. — El fondo de una cosa, reí intima,
flautista, m. Tibicen, fllictunnte, part. act. Fluctüans. viscera, pcnetralla. Fondo militar, mi-
( l a u t o s , m. Oblectatío . jocua, lu- fluctuar, n. Fluctuó, fluíto; Estar litare rcraríum. Fondo del mar, dé un
dus. á riesgo de perderse, nutare, vacillare, rio, de un pozo, fundus , v a d u m , alti-
fleco. ?//. Floccus, villüs, cirrhi. fiuitare; Dudar, ntesitáre, dubitare, tüao. Niño de excelente fondo , eximía;
flecha. /. Sagitta. basrére. indolis puer. Escrito de poco fondo,
flechador, rn, Sagittaríus. Huetnoso^ a, adj. Fluctuosus. leve scriptum. Hombre de mucho fondo,
flechar, a. Sagittáre; n. A r c i m in- f l u i d e z , /. Flueutía; Del lenguaje, alta mente preedíius vir. Parece bueno,
tendére. affluentla. pero es un maleado en el fondo, sub bo-
flechazo, m. Saglttce ictus. fluido, a, adj. Fluens; Eléctrico, nitatis specie aními improbitátem tc¡**it.
flechero,TO._SagütarIus; El que fluidum electrlcum. Dar fondo, anchura naves fundare.
hace flechas, aagittarum artifex. fluir, n. Fluo, is. Echar a fondo una nave, navem depri-
f l e m a , /. Phlegma; TardcsniH-teiiti- flujo, m. Fluxus, úa-, V. cor- mére. Examinar á fondo una coaa, rOm
tüdo, cunctatio, mora. riente; De palabras, verborum copla accuratisslmé perpendere. Le conozco
flemático, a, adj. Phlegmatícus; á fondo, intus et in cute novi.
immoderata; De sangre, bremorrhagía.
Tardé, posadlo, piger, tardua, Ientua, be- f o n j e , adj. Mollis, spongiosus.
fluvial, adj. Fluvialis, fluviatilis, f o n t a n a , / , (poét.) V. f u e n t e .
gnis
f l e m ó n , m. T u m o r phlegmáte tur- flumineua. f o n t a n a l , odj. Fontanua; fontibu*
gens. fluxión,/. Fluxío ; Catarro, deatil- scaturiens; /•*. v. m a n a n t i a l .
f l e m o s o , a, adj* PhleffmaticuB. latío; De los ojos, lippitüdo. fontanar, m. V. m a n a n t i a l .
fletador, tn. Navís conductor. f o C O , m. Focua; geom. Linearum f o n t a n e r í a , /. Aquae ducénd-e
fletar, a. D e vectüra conveníre; na- centrum. ars; Conjunto de conductos de agua,
vem conducere. fofo, a, adj. Fungosus. _— Hombre aquseductüum copla.
H e t e , m. Naulus. — Pagar elfiete, pro fofo segniB, socors, iners, ignávus homo. f o n t a n e r o , m, Aquiíex. .
f
vectüra solvere. f o r a g i d o , o, adj. Grassator, prs=-
fogaril, m. Incénsi fasces ad signa
flexibilidad, /. Flexibilltas; V.
in bello danda, aut castra illuminanda. dator.
docilidad.
flexible, adj. Flexibílis , lentus, fogata, /. Kogus. foral, ad}, Forénais.
fíexilis; Animo dispuesto á ceder, flexi- f a g ó n , m. Caminas, focas, forua- f o r a l m e n t e , adv. Foreusi modo.
Us, docílis, lenis. cüla; De naeio, navia foculus; De arma f o r á n e o , a, y
9-exJon. /. Flftvln. infl-oJo. de fuego, pulveraríua catapultan alveolus. f o r a s t e r o , a , adj. Exter, aliení-
f o g o n a z o , TO. Fiamma in torménÜ gena, advena.
f o r c e j a r , n. Oblüotor; Resistir,
fóculo.
resisto, obsisto.
f o g o s i d a d . /• Ardor, vehemantia, f o r c e j o , m. N Í X U B , conatue.
i ímpetus. f o r c e j ó n , tn. Vioiántiu oU-ua.
120 FOR FRA FRE
f o r c e j u d o , a, adj. Robüstus, for- fortificante, part. act. Mnnlens. — A la francesa, gallíco inore, caUorura
tis. fortificarVu. Firmare, confirmare, moro.
f o r e n s e , adj. Forénsis , ad forum roborare; Hacer fuerte un lugar, locuin f r a n c e s i l l a , / . Pruni genus.
spectans.
f o r e r o , a, adj. E x instituto, ex
vallare, muñiré, circummuntre, muniti- M F r a n c i a , / . Reino de Europa. Cal-
lege. oníbusinstruere; Fortalecerse, roborári,ila; Ista de Francia, Francia, a*.
f o r j a , /. Ustrína. confirman, praívalescére. vigere. f r a n c o , a. adj. Muniflcus, liberalia,
f o r j a d o r , m. Excüssor. fortin, iu. Propugnacülum, castel- largus, magnificus; Exento, immünis,
solütus,liber; Sencillo, aimplex, siucérua,
f o r j a d u r a , /. Figuratlo. lum.
ingenüus, candídua.
f o r j a r , o. Confio, cudo; Formar, fortuitamente, ade. Forte, for- f r a n c o l í n , m. Attágen, «nis.
formare, figurare, effingére. — F nar tuito. f r a n e l a , /. Lanea tela.
una acusación, una mentira, judicium fortuito, a, adj. Fortultus. f r a n g e n t e , m. Casus, tristia evén-
confiare, mendacíum procudere. Volver fortuna,/. Fortuna, casus, sora, tUB.
ri forjar los versos mal hechos , malo fors, fatum; Felicidad, felicitas, pros- f r a n g i b l e , adj. Fragília, quod
tornátos incüdi reddére versus. peritas. — Fortuna faeorabte. fortuna se- frangí potest.
f o r m a , /. Forma; V. f ó r m u l a ; f r a n j a , /. Fimbria, limbus.
cunda, prospera, favens, ridens. benig-
f r a n j a r , a. Fimbria ornare, in-
Molde, typus. — E n toda forma, ad amus- na. Fortuna adeersa, fortuna iniqua, struere, preste xere.
sim. Sin forma , informis. De esta adversa, invlda, dirá, crudélis. Todos f r a n q u e a r , a. I m m ü n e m reddére;
forma, BÍC, ita, hoc m o d o , ad bunc m o - car re m ns la misma fortuna, omnes inDar libremente, liberaliter, generoso lar-
d u m . Argüir en forma, argumentundi eodem pericülo versamur. Probar fortu- giri; Remover los estorbos, expediré, im-
leges servare.
f o r m a b l e , adj. Formabilis.
na , fortünam periclitan, fortunas se pedimenta tollere. — Franquearse, pres-
f o r m a c i ó n , /. Formatlo. compo- committére. Por fortuna, casu, forte tarse a lo* deseos de otro, facilem se
sitio, structüra, fietío. V. f o r m a . fortuna. alicui prabére; Descubrir su interior,
f o r m a l , adj. Formális ; Serio, sevé- f o r z a d a m e n t e , adx. Coactó, vio- m e n t e m suam detegére, consilia aua*
rus ; Preciso, determinado, expréssus, lenter. patefacere.
signatus, disértus. — Texto formal de f o r z a d o , a, part. Coactua; m. El f r a n q u e z a , /'. Immunltaa; Libera-
la leg, ipsa legis verba. Hombre sin galeote, remex, ígis, remo addictus reus.Hd"tl, largitas; Sinceridad, siuceritas.
formalidad , levis , nullius gravitatis
homo.
f o r z a d o r , m. Violator. franquicia, /. Immunitaa.
f o r m a l i d a d , / - Rectitudo. diligen- forzar, a. Compelió, cogo. f r a s c o , m. Lagena; El cuerno de
tía; Graoedad, gravitas, severita-. forzosa, f. Compulsio, constrictío. los cazadores, pul veris pjrii tlieca.
f o r m a l i z a r , «. Pérfido, absulvo; f o r z o s a m e n t e , adv. Necessarló ; f r a s e , /. Phrasis; articu-
¡izarse, verbis offendi\ rem serió . violénter. -'• stylua, dictio. lo-
aut in m a l a m partem accip>' "•'» -ratio.— Ga ., »mbaj¿b¿j
forzoso, a, udi. Necessarius, ine- ciroumlocutioníbuB uti.
f o r m a l m e n t e . < Rite; vitabílis, inel uctabílis. f r a s q u e r a , / . Theca, repositoríum
: 16, expressé. diae f o r z u d o , a, adj. Viríbua praestans, 11 um.
f o r m a r , a. Formare, efformart Lacertosus, robustue, torosua, nervosus. f r a s q u e t a , / ' . Typi, prsali cráter.
-urare, confingeri orden, com- f o s a r . •<•. FossA sepíre, vallare. fraterna,/.(ibjurgatio. — Dar ana
ponere, iustituére, instruere. — Las f o s f ó r i c o , a, adj. Ijunien emittena. o gurgare, verbis corripüre
costumbres forman á cada uno su fortu- f o s f o r o , m. L u m e n emittena cor- f r a t e r n a l , adj. Fraternus.
na, sui ciiique mores fortünam ofEn- I 1-. lucídum corpus. f r a t e r n a l m e n t e , ado. Fraterna
gunt. Formar el ejército, acíem in fósil, adj. Fossílis, e. f r a t e r n i d a d , /. Fraternítas.
ere. Formar un designio, aiiquid moliri, f o s o • m. Fossa; Pequeño, fussüla ; f r a t e r n o , <•, ,ills.
consilium capere. Fo¡ >•• Ocnlto, cunicülus. f r a t r i c i d a , f. Fratricida.
un joven, adolescéntem virtutíbus infor- f r a c a s a r , u. Labefactari , di f r a t r i c i d i o , ///. Fratricidíum.
mare, imbuere. 1 ari, illidi, infringí. f r a u d e , / . Fraus, dolus, fallada,
f o r m i d a b l e , adj. F fracase».'/<• i or; Desgra- astus, insidia?.
Excesivamente grande, únmai cia, cal a oiii...-, infortunium, adversa for- f r a u d u l e n c i a , v. Ftaudulentís
f o r m i d o l o s o , a , adj. Formido- tuna. perfidia.
lOBUS. fracción,/". Fractío; artt. Fractua f r a u d u l e n t a m e n t e , adv. Frau-
f o r m ó n , TO. Scalpru nunicrus. dulenter,
f o r m u l o , • Formula; De io< tribu- f r a c t u r a , /". Fractura. f r a u d u l e n t o , a, adj. L-Vaudulén-
,ia verba. f r a c t u r a r , ". Frange, Luxo. tu-; <i*,l*.sus, fallaij in'rfidus.
f o r m u l a r i o , /. Fonnularum col- fragancia,/. V* f r a g r a n c i a ; El f r a y , m. Contracción de fraile.
lectio, t ai-ufo, ipsa crimln \< Fr ih-r.
fornelo, "<• Fornacüla. • atín, f r a z a d a , /. Lodix, stragülum.
fornicación, /. Fornica-tío. fragante. V. fragranté. f r e c u e n c i a , </
fornicador, a, m./. Form. fragata,./". Líbuxnica; f r e c u e n t a c i ó n , f, b'requentatlo.
; •
g a b a c h o , «, adj. Gallus.
G.
do, amaslus. a m a n s ; Galán de teatro, g a l g a , / . Gallica canis; Rueda en
g a b á n , m. Rustica lacorna. primus in scena actor. los molinos de aceite, trapStum, olearla
g a b a r d i n a , f. Bustíca quasdam g a l a n a m e n t e , ' " / ? . Elcganter; Con mola.
ves lis. grac(a, urbano, venusto, polité. g a l g o , m. Cania gallicus.
g a b a r r o , m. Jumentórum podagra. g a l a n t e , ádj. Comis, civílis, urbá- g a l g u e ñ o , a, adj. GracilSntus, gra-
g a b a t a , /. Hortera. (Jabata ó ga- nus, munificus; Festivo, festívus, lepí- cílis, maeilentus, tenüis.
vieta. dus, facel 03. •Italia, /. la Francia. G allia, Gallito,
g a b a z o , m. Sacchari contrita canna. g a l a n t e a d o r , m. <>i, , r árum.
g a b e l a , /. Tribütum, vectigal. g a l a n t e a r , a. Obsequi, m o r e m ge- d-tallcla, reg. de España. Galhe-
g a b i n e t e , m. l'nvatum cubicülum; ro ro. cía, Galléela,
Congreso, senatmum concilium. g a l a n t e m e n t e , adv. Comitor, ur- g a l i c i s m o , ru. Locutío galilea, gal-
gacel, at. V, g a m o . bano, obsequenter. ustrücta oratio.
g a c e l a , / . J tui cae, ádis*. g a l a n t e o , m. Obséqíuum, '•omitas, g á l i c o , m. Venérea lúea.
f a c e t a , /. Epheméris, diarium re- obsequiosa voluntas. g a l i c o s o , a, adj. L u o voneroa In-
rum gestárum. g a l a n t e r í a , /. Obsequium, iiríi inJí-
fecí US.
g a c e t e r o , rn. Ephemerldum auc- taa, comítaa, obsequiosa m-n»-. aun ca
g a l i n á c e o , a, adj. GallinacSus.
tor. voluntas; Bizarría, muniñcentiá, tííiq-
g a l i z a b r a , /., esperie de embarca-
g a c e t i s t a , m. Ephemerídum, rerum ralítas; Gracia, elegantia, splendor, ni-
ción. Celox, lenibua.
gestárum studiosus. tor, decus.
g a l o , a. adj. Francés* Gallus.
g a c h a s . / . Puls. — Salir a gachas, g a l á p a g o , m. Testudo; (met.) Di-
g a l o c h a , m. Lignea calceumSnta^
pedí bus manibüequo Ineedére. Animo simulado, bellaco, pellax, aagax, perfí-
g a l ó n , m. Fasciola; (náut.) tícnía
ii las gacha* (loe. fam), exige, macte dus, vafer, versütus.
lignea in navigíi latere poslta.
animo, macte virtüte. Hacerse unas ga- g a l a r d ó n , »*. Praamíum, pretíum,
g a l o n e a d u r a , /. Faaciólia omáta
chas, leniter eaptüri. dcmnlceri. reumneratio, morCen, m u u u B , donum.
textura.
g a c h o , a, aaj. Inclínátus, incürvus. g a l a r d o n a d o r , w, tterauue*
g a l o n e a r , a. Faacíis ornare, in-
g a c h ó n , a, m. f. Puer bianditlis g a l a r d o n a r , a. Bemanerán struere.
essuetus; adj. BruSloSb, atractivo, fa- muuerari, pensare, compensare, prscmlis g a l o p a r , n. Tolütim equum lnco-
cetua, venüstus. ornare. dére; Irá gran galope, equi cursu vclo-
gachonada / g a l b a n a , / Desidia, socordía, segni- cissimo ferri, equo citáto invehí.
g a c h o n e r í a , /. Blanditíes, bene- ties, languor, torpor, inertia. g a l o p e , ///• Equi cursua; Gran ga-
volentía.
g a l b a n a d o , a, adj. Galbanum co- lo/i'1, mcitatWsimus réloeii équi cinsus
g a f a , /. U n c u s ; Ta'dilla en la viesa — A f/alu/.-e. fentinanier, prwpruporb,
de trucos, uncínata tabella; pl. Gafas, lore referí ns, galbano colore similis. g a l o p e a d o , a, adj. Prejoepii ftli
conapicílla. g a l b a n e r o . a, adj. Lesidiüsus, 7u. Palladas, bofetadas- pugnis, coláphli
g a f e d a d , /. Nervórum contractío; seguís, aocors, piger, ignávus. verbor.'itio.
Lepra, lepra, elephantiásia. g á l b a U O , iu- Galbanum. galopear,ti.v. galopar.
gafete, »/. v. corchete, galeato, adj. Galeatus prologus. g a l o p i n , m. Pannosus; Descergon-
g a f o , a, adj. Nervórum contractione galénico, a, adj. Oalenzcnd,ad &a- zatlo, vafer, vilis, despicabais homun
laboraos ; El oue padece la enfermedad lénum vel ejua doctrinam spectans. cío; Taimado, callidus, versütus; Pin
de lepra, Ieprosua, elepbantíacus. galenista, ru. Galenicus, galénicas che, mozo >ie cocina, cuiinarius famülus
g a i t a , /. Tibia; Gaita gallega, tibía doctrina? sectator. g a l o p i n a d a , /. Vafri hominis tvu
utnculáris. — Estar de gaita, festivum tío.
esse, jocári.
g a l e ó n , ru. Grande navigium.
g a l l a d u r a , / Ovi aporma. _
g a i t e r o , m. Tibicen. g a l e o n e s , 1». Oneraru-a naves. g a l l a r d a m e n t e , udo. Eioganter,
g a j e , m. Munuscülum. — Gajes del galeota, /. Minor triremis. pru;stanter.
oficio, muneris iucommoda. galeote, tn, Kemex, ígis, remo ad- g a l l a r d e a r , n. Bexterítátem ostén-
g a j o , m. Arboris raniua. dic.us homo. tale.
g a l a , /. Vestis pretiósa, festiva, galera,/. Navis longa. — Condenado g a l l a r d e t e , m. Apiauatrfl, i*,
magnifica, splendida, elegans; Bizarría, á tas galera*t damnatus ad triremes, aplaustria, orum.
elegancia, venustas, uroaníus, lepos. — g a l e r a d a , /• Piaustri grandíoris g a l l a r d í a , /. Egregius corporU
Hacer gala de sus riquezas, divitias osten- onus; En la imprenta, typigraphicum habitus, formse prccstantla, Tcnustaa;
tare, jactare. castigationi aptatum exémplar. Denuedo, etrenuitaa, virtus, fortitudo,
g a l a f a t e , ru. Subdolus fur. g a l e r e r o , rn. Plauatrarlus. animi robur.
g a l á n , «•». Elegans, praestautl g a l e r í a , /• A m b u l a c r u m fenestra- g a l l a r d o , a, adj. Elegans, síre-
corpore, eximia forma h o m o ; Et qué t u m ; En las mi ñas, subterraneum am- nuua, venüstus, fortift, príestan»; 8eledOf
viste con aseo y compostura, politus, bulacrum; Galería de piularas, pinaco- exiiníus, ooospicuua. insignia-
m-ujp^-aa. urbánus, -secoáUus; Ena***}***- tbeca, pinacothece. g a l i e a i * . a. G a U u m galünis inaa-
g a l e r i t a » /. cogujada. Galerita,
alaúda.
g a l e r n o , adj (n-iut,). Lenis ventus.
1
i^*¿Jf«¿iJ*«ro. m. Maléfletiáaush o m o .
GAN OAB OAB 123
bare: Atsar la ro: amenazando, mfnací- g a n a p á n , m. Bajülns. g a r c e k w < a, adj. Vonatorías falOO.
t,.r CIÍIIM.IM- ; S i',, -.t¡ i entre "ir :, prte- g a n a p i e r d e , m* Ludus ita eonsti- g a r d u ñ a , /. Mustoia.
• i si bi vital |i g a r f a , /. Corvi ungucs; Tributo,
tñtm ut riotori victus praiatot.
g a l l e g a d a , /. G all al eórum multi- g a n a r , a . Lucrar!,luorifacere,acqui- vectigal. — Echar la garfa, ungulbus ar
tudo , ion propia de gillc- >mparare, abatinere ; Conquistar, ripere.
mos. occupáre. adsciscore; Aoen- g a r f a d a , / . U n g u í u m ictua,
g u l l e t a , / . Vinaria «aleóla ; Pande vincSre, excellore, pra:;;tare, su- g a r f e a r , a. Uncos jacóro, uncía
iu , . ua paula. perare, auteiro; Merecer por su trabajo, alíquid abripSro.
g a l l i l l o , '/'. Kpigluttls, epiglosais. aemerere, demereri. — Ganarla volun- garfil». '//. Harpago, uncus, tvticíhliS.
g a l l i n a , f. Gallina. — Ser un galli- tad á uno, alicüjus gratiam inire, alicü- g a r g a j e a d a , /. K. g a r g a j e o .
na (toe. fam.), imbollem eaae. Acostar- jus benevolentlam síbi concillare. g a r g a j e a r , n. Scrco; El que gar-
le eon ' . luminlbus nondura con dádiva"* á loi soldados, milítum vo- gajea a menudo, acreátor.
KocensU cubitum iré. luntátea largltione redernit. Tirar á ga- g a r g a j e o , nt. Exscrcatlo, exscrea-
g a l l i n a z a , / . Gallinarum stercus. narse amigos y crédito, diligentííis aml- tus.
g a l l i n e r í a , / - Galliuáruin mercá- cis famajquo serviré. g a r g a j i e n t o , a, adj. Exscreatióne
tus. g a n c h o , m. Uncus; De pastor, in- laboraus.
g a l l i n e r o , a, m.f. GaUinariuB, gal- cürvus baciílus. g a r g a j o , m. Conglobatum spu-
linarum vendítor; Lujar donde se alber- g a n c h o s o , a, adj. Uncinátus. t u m ; Muchacho desmedrado, languídus
ga* las gallinas, gaJIinarium, aviarium; g a n d a y a , / . V. tuna. — Andar á puer.
/••ii machas
la óanddya, otiosS vagári. g a r g a j o s o , a, adj. V. g a r g a -
mujeres, mulicrum frequens locus; Ces-
g a n d u j a d o , m. Pücátus limbus, jiento.
to tlonde se llevan gallinas, gallinarlus
fimbria. g a r g a n t a , /. Guttur; Del pié. ima
eorbls.
g a l l i p a t o , /«. Indlcus gallus.
g a n d u j a r , a. V. encorvar. cruria pars; De los montes, montlum an-
g a l l i t o , tn. El que sobresale ó hace g a n d u l , a, adj. Otiósus, vagus, va- gustia!. — En tai gargantas de la Etruria,
papel parte, Q u i inter cetoros gabündus. in fauclbua Etruríaa. Tener buena gar-
eminel [mel.) ¡ Dim. d$ g g a n f o r r o , a, adj. Improbus, va- ganta (cantar bien) , voce et cantu va-
g a l l o , m. Gallus. — Levantar el gus. lere.
(loe. fntu.), superbíre, v o c e m arrogántor g a n g a , / . Tetrao alcata. — Andará g a r g a n t e a r , n. Modular!.
extollore- Qtro julio nos cantara, alíter Caza de gangas, obvia quaequo aucupá- g a r g a n t e o , m. Moduiatío, vocis
babérent, ri, oonsectari, inflexío.
g a l l o f a , / . Pereginantibua o Gallia g a n g o s o , a, adj, Narlbua vocem g a r g a n t i l l a , / . Monild, ís.
m CompostiSUam appóni aolíta cibaría; mittena. g á r g a r a , /. Gargarizado.
(lo liza, olus; Chisme de poca sustan- g a n g r e n a , / , Gangfcena. g a r g a r i s m o , m, Gargarizatus, úa.
cia, c o m m e n t u m , fabella, narratiuucü- g a i l g r e n a r s e , r. Gangrena labo- g a r g a r i z a r , n. Gargarizo.
la ; Men,ligue:, mendicitas. — -Vivir a larare. g á r g o l a , /. Larva a q u a m ore
fa, mcudicitáte vitam tolerare, pro- g a n g r e n o s o , a, adj. Gangrena emíttens.
duciré. affectus. g a r g u e r o y g a r g ü e r o , m.
g a l l o f e a r , h. Vitam vagam et ino- g a n g u e a r , n, Naribus vocem mit- Bronchus; Iraquí arter idi aspora arteria.
• teie. g a r i t a , /- bpecüla; Lugar común,
gallofero, a, y g a n g u e o , m. Naríbus verborum cloaca.
g a l l o f o . ,t, adj. Mendícus. emiaslo. g a r i t e r o , m. Aleatorii ludi «ta-
g a l l ó n , m. Architoctonícua ornatus g á n g u i l , m. Piscatoria cymba. gister; El que frecuenta los garitos,
oapitella ciugena. g a n o s o , a, adj. Avldus, cupídus. aleátor, is.
g a l l o n a d a , / - Cespitibus confectus g a n s a , /. Anser femína. g a r i t o , ni, Aleatorium.
garles. g a n s o , ni, A n s e r ; Hombre alto y g a r l a . /. Garrulítas, loquacítas.
g a m a , / . D a m a femina. seco, languídus; Perezoso, segnis, socors, g a r l a d o r , a, m. f. Blaterator, gár-
g a n i a r r a , / . Adstrictorla freni cor- pigor, ign&vüa; m. /. Malcriado, rudis, rulos.
rigla. rustícus, iinpolitus, inurbánus. g a r l a r , a, Blaterare, nugare, gar-
g a m b e t e a r , n. E q u u m úngulas ad g a n z ú a , / . Clavis adunca, adulte- riré.
numérum moveré. rina clinis. g a r l i t o , m . Xassa; Lazo, asechanza,
g a m b e t o , rn. Chlamys, militáris la- g a ñ a n , »«.• Agréstis operarius. decipüla, rete. — Caer en el garlito, ille-
cero;!. g a ñ i d o , m. Gannitus, ús. cebris capi. Coger á uno_ en el garlito,
g a m e l a , /. Corbis. g a ñ i l e s , m. Fauces. alíquem improviso occupáre,
g a m e l l a , / . J u g u m ; Barreno aran- g a ñ i r , n. Gannio, nieto. f a r l o p a , /. Runcíua.
de, rude labrum lignBum. — Hacer venir gañón y a m a c h a , /. Toga senatoria; El
ó uno a la gamella, adigore, cogeré ali- g a ñ o t e , ni. Fnucíum canália. que la viste, togátus senator.
quem. g a r ó , m., pez marino, (rarus, garum.
g a r a b a t e a r , ». Harpago , as;
g a m o , m. Dama. Ha 'er garabatos con la pluma, malo ef- g a r r a , /. Unguis adüncus. — Caer
g a m ó n , »••. planta. Asphodélus. formataa literas ducere; Andar por ro- en las garras de alguno, in alicüjus m a -
g a m o n a l , at. Asp/iodelis consitus deos (met.), eircumire, ambugíbus uti. nus incidere.
locus. g a r a b a t e o , m. Harpaginia jactus. g a r r a f a , /. Phiala.
g a r a b a t o , m._Harpago;' Humildad g a r r a f a l , adj. Ingens, pregran
gamonito,'/,/. Dim. de gamón; il<-
de garabato, simulata humilltas. dis; Oosa exorbitante, enormis, immánis,
toño, arboria germen.
g a r a b i t o , m. Olitoria in macello immodicus.
g a i u o n o s o , a, adj. Asphodelis
g a r r a t i ñ a r , a. Surripere, rap5r6
abündans locus. taberna.
aut erre.
g a n i u u o , </, adj. tomado como g a r a m b a i n a , /. Futílis ornatus.
g a r r a n c h o , //*. R a m u s díssectus
Dama? pellis. g a r a n t e , m. Fidejñssor.
g a m u z a , / . Ibex ; Piel adobada, sub- g a r a n t í a , /» Fidejussio. garrapata, /. EÍCÍUUS.
acta pellis. g a r a ñ ó n , m. Admissarlus asinus. g a r r a p a t e a r , «. Littóraa inor-
g a m u z a d o , a, adj. Rupicapra? co- dinátó circumfiéctere.
g a r a p i ñ a , /» Liquor congelatus ;
lorem referens. g a r r a p a t o , tn. Varia et déformis
Curto t<j'd >, tela rigens.
g a n a , /. Desideríum, voluntas, libi- exaratío liiterarum, aut linearum.
g a r a p i ñ a r , a. Liquorem conge-
do, cupidítas. — De muy buena gana, g a r r a r , n. (náut.). N a v e m retroce-
lare.
libentissl&d- tibentissimo animo. Tener deré.
g a r a p i ñ e r a , /- Vas ad congelán-
gana de comer, esurire. De mala gana, das potiones aptatum. g a r r o b a . V. a l g a r r o b a .
ffigrC'. f a r n p l t a , /. Beticülum. g a r r o b a l , m. ¡Sil'iquia consitus
g a n a d e r í a , f Pecuaria; El trapi- a r a p a l l o , m. Spicülum papyra- ager.
có en'ganados, pecorum mercatür,a. :éuirt. g a r r o b i l l a , /. i-Egyptue silíquaí
ganadero, a taríns. — Ser garatusa, /. Blándifíse, M e c S b r » . dissectum lignum.
ganadero, pecÜaríám agere. Y/Í. Térra Cifcérlbtís g a r r o c h a , /. Pilum, spicülum.
g a n a d o , m. Pecus, oris, armentum,
garbanzal, g a r r o c h ó n , m. Lanceola.
gxex; dot verbo g a n a r . V. sata.
Cicer. garrofa, /. y
esta / garbanzo, ni. Elegantidm, venus-
g a n a n c i a , /. Luerum, qmeatus.
garrofal, m. V. algarroba y
garbear, n\
compendíum, atilitaa, c o m m o d u m ; Usu- tátom ostentare. Cribro purgare. garrobal.
ra, íuenus, fu3iieratio; Guncftteia de una g a r r ó n , m. A d u n c u s unguis. —
garbillar, a.Spaiteum cribrum. Tener <;arr,,ues, cautura._expertuni ease.
mano á otra, interpretíum. — Andar de g a r b o , //'. Corporis elegantla, pre-
ganancia, prospero res cederé. No le, garbillo, g a r r o t a l , m. Olivetum.
stautía, venustas; Generosidad, largitas,
arriendo la ganancia, non invidéo sor- g a r r o t a z o , m, Fustis ictus. -—
munificentla, liberalitas. — Con garbo,
tem. Dar á uno de garrotazos, fuatíbug alí-
venüsté.
g a n a n c i a l , adj. Lucrdsus, ad lu- q u e m mulctáre, verberare.
g a r b o s o , a, adj. Elegans, venüstus;
erum spectans; pl. Gananciales, bona g a r r o t e , m, Fustis; Suplicio, Btran*
Generoso, libcrális, muniflcus.
in matrimonio acquisita. gulatío. — Dat garrote á uno, gulam
•j-arbitllo, >••., Parturhata mixtio.
t r a n a u e i u w o , a, **ij QuAstuosus. alicui frangere, alíquein straugulare.
g a r r o t i l l o * m. Faunium ín^ain-
BAtÍO.
124 GAY GEN GER
g a r r n c h a , /. Trochlea. g a v i ó n . BI. Corbis terrá fartus; g e n e r a t i v o , a, adj. Genitális.
g a r r u d o , a, adj. Adüncis unguibus Sombrero grande, amplfor galerus, g e n é r i c a m e n t e , adr. Gcneratim.
extensis. g a v i o t a , /. Fulix, fúlica, gavia. g e n é r i c o , a, adj. Generális.
g á r r u l o , a, adj. Garrulus, Ioquax. g a y a , / . Vitta variegata; Insignia,
g é n e r o , m. G e n o s ; Modo ó manera,
victoriae laurea; Picaza, ave, pica. — La
g a r u l l a , /. Racemoruru soluta co- m o d u s , ratio.
gaya ciencia, poésis.
pla; (fam.) La gente baja, plebecüla. g e n e r o s a m e n t e , adj. Largé, ge-
g a y a d u r a , /. VersicoloribuB fa-
g a r z a , /. Ajrdéa; Real, árdea ciné- neróse, munificé, liberallter, cumúlate;
Bciis ornatus. Con calor, impígré, viriliter, ánimos-}.
rea ; Estrellada, asterias, ae.
g a r z o , a, adj. Caeruleus ; nt. Espe- g a y a r , a. Versicoloribus fasciis g e n e r o s i d a d , / » Genérosítas, mag-
cie de /tongo, agarícum. ornare. nanimítas , aními magnitudo; Liberali-
g a r z ó n , m. Elegans adolescens. g a z a , /. (náut.). Náutica funis. dad. Iiberalítas, munifiecntía; Valor
g a r z o n e a r , «. Amatorié obsequi. g a z a f a t ó n , tn. Absürdum. animo sitas, fortitudo, aními robur.
g a s a , /. Tela valde subtilis et rara. g a z a p a , /. Mendacíum. g e n e r o s o , a, adj. Generosue, no-
g a s t a b l e , adj. Q u o d consumí po- g a z a p e r a , /. Cuniculorum fovea; bilis, clara? indolis vir; Magnánimo, ani-
test. mosus, fortis. magnanlmus, strenüus,
De gentes perdidas, occülta et inhonesta
g a s t a d e r o , m. Dispendium, con- intrepidus, interritus, impávidos; Libe-
nebulonum congregatío. ral, liberalis , largus, munifícus, bene-
sumptío.
g a z a p i n a , /. Vilíum homínum 1ÍCU8.
g a s t a d o , a, adj. Attritus, obsole-
congregatío. •íiíénesis,/. Génesis.
tus; Part. pas. del verbo g a s t a r . V.
esta pal. g a z a p o , ///. Cunicüli catülus; g e n e t l í a c a , /. Genetbliología.
g a s t a d o r , a, m. f. ProdÍgus,_im- Hombre disimulado, versütus, vafer, cal- g e n e t l í a c o , a, adj. Gcnetliliá-
pendiosus, effúsus, profüsus, dissolütus, lidus ; Embuste, mendacíum, lallacía, cua.
nepos; Despensero, promus, cellaríus. fraus. g e n i a l , adj. Insitus; m. Inclinación,
g a s t a r , a. Impendo, expendo, con- g a z m i a r , n. Ligurire. natu rale studíum, índoles.
s u m o , insumo, sumptus fado; Disipar, gazmoñada g g e n i a l i d a d , / . Índoles, is.
deperdcre. consumere , absumére. confi- g a z m o ñ e r í a , / . Virtütis simulatío. g e n i a l m e n t e , ade. Buipte na-
cere , exbaurire, ligurire, voráre; Des- tura.
g a z m o ñ e r o , a, adj., y
truir con el uso , attenuáre , imininuere, g e n i o ,ro.Natura; Ingenio, capricho,
g a z m o ñ o , a, adj. Virtütis simu-
atterere; Echar á perder, oorrumpcre, ingenium,_ Índoles, natura. — Genio
lator.
vitiáre, fcedáre, deturpáre. — Gas dócil, cultura patiens índoles. Hombre
patrimonio, rem familiárem profundére, g a z n á p i r o , a, adj. (más us. en la
term. mase). Rustícus, agréstis, fatfius, de muy mal genio, vir difllcíUíma natu-
patrimoulum lacerare. Gastar el tiempo ra. Contra su propio genio ó inclinación,
en cano, frustra tempus tereré. Gastar stultus. stolídus.
invita .Minerva. Hombre de gran genio,
la pólvora en saleas, vana sequi, oleum g a z n a r , n. V. g r a z n a r .
prestantis ingeníi vir. El estudio sin el
et opéram perderé. g a z n a t a d a , /. Manibus in fauces
genio, studíum sino diviio vena.
g a s t o , tu- Dispendium; Coste, im- petitío. g e n i t a l , adj. Genitális; Partes ge-
pendium, impensa, expensa, sumptus. — g a z n a t e . V. g a r g u e r o . nitales, genitalia, íum.
Gado inmoderado, effüsus sumptus. g a z n a t ó n , ro. V. g a z n a t a d a . g e n i t i v o , adj,, generativo. Geniti-
Hacer el gasto en la conversación, collo- g a z o f i a , /. Commistas ccenae reli- * vos, genitális; m. Genitivo (urum.), ge-
quíis, sermonlbus materiam prsebere. q une. nitlvue, patrius casus.
Con poco gasto, parvo sumptu. g a z o t i l a c i o , m. Gazophylacium. g e n t e , / . Gens; Nación, natío, po-
g a t a , /. Felis femína. g a z p a c h o , ro. Offse genus pane, pülus ; Soldados, milites, milítum copla;
g a t a d a , /. Repentinus 1 opima fu- aceto, olea, sale, et aillo conditum; (fam.) Familia, familia, domus, proles.
gíeutis retrocessus; Astucia, solertla. Migas que hace la gente del campo, ex — La gente principal, primores popüli.
g a t a s (ó), loe. ade. Pedíbus mani- tórrida placenta confecta) mica?. La gente baja, plebecüla. Gran multitud
búsque incedere.— Salir á gatas (Jam.), g a z u z a , /. V e h é m e n s et molesta de gente, m a g n a h o m í n u m frequentia.
ttgró sese e pericülo expediré. famas. Quién llama ? — gente de paz, quis ja-
g a t a t u m b a , /. Simulatlo. gelatina. V, jaletina. n ü a m pultavit? — amicus adest, (¿ui cltut
g a t e a d o , a, adj. Feliueus, felínus. g e l a t i n o s o , a, adj. Glutinosos. de gente es esa f quidjhomínum est hoe I
g a t e a m i e n t o , m. Pedíbus mani- g é l i d o , a, adj. Gelídus, algldus, Entre la gente del campo, apud rustlcfr
frigídus. nos homines.
bueque incessío; El acto de arañar, di-
g e m e l a , / . Flor del jazmín ingerto. g e n t e c i l l a , / - Plebs Ínfima.
laceratío unguibus facta. Flos viola; et citrei gemínuna odorem gClltil, nt. Gentilis; adj. Gracioso,
g a t e a r , ". Pedíbus maní busque exspirans. •luí,ui, elegans, gratiosus; Grande, n#-
jncedére , perrepero , reptil!, I g e m e l o , a, tn. f, Gemellus, ge- table . ingens, pr-xinágnus.
(fam.), felem cutem perstringere, sau- minus. g e n t i l e z a , /. Corporis p rae a tan tía,
ciáre; Hurtar, subripere, furári. g e m i d o , rn. Gemitus, luctus, plan- venustas; Bizarría, ostenta-ion. fastua;
g a t e r a , /. Foramen. ctus, plangor, lamentum, ululatus, cla- Urbanidad, urbanitas, eomitaa.
gatería, /. Fclíum copia; Reunión mor, questus. g e n t i l i c i o , a, adj, GentiHtíos.
g e m i d o r , m. G e m e n s , geroebüu- g e n t í l i c o , a, adj. (¡cntilícua.
de gente soez, plebecülae concürsua, ca-
dua; Lo que. hace un ruin',, .<•,,,. ¡anteg e aln t i l i d a d , / . Geutilítas, ethnl-
terva; Engaño, fietío, simul;, gemido humano, querülus, gemebündus. Ciamua; Conjunto de losfjeitt'les,paga-
gatesco, a, adj. Felínus. g e m i r , n. d o m o , ingenio, gemiaco, nórum congregatío.
gatillazo, //'• Clavis catapulta* re- lugeo, suspiro, plango, queror. g e u t i l i z a r , n. Gentium falsos ri-
¡ • uli receaslo. — Dar gatillazo, spem g e n c i a n a , /. Gentiana. tus exercéru.
. frustran, aliquem decipere. g e n e a l o g í a , /• Genealogía. g e n t i l m e n t e , adv. Egregio; A
gatillo, ru. Dentharpaga; Rati g e n c a t o g i c o , a, adj. Genealogí- manera de los gentiles, ethnlcó.
furax puer; Pieza en las arma-i de fuego, CUB. g C I l t í o , m. H o m í n u m magna fre-
clavia retinacülum. g e n e a l o g i s t a , ro. Geneaiogus. quentia. turba, multitudo.
g a t o , rn. Felis, catua; Gato montes, g e n e r a b l e , adj. Generabllis, quod g e n t u a l l a , / . ínfima pleba, plebo-
gilvestris, immansuetus aslürus; Instru- geuerari potest. cüla, nebulonum grex.
ía ftto de hierro para agarrar, adstricto- g e n e r a c i ó n , /. Generatío; Casta, g e n u f l e x i ó n , / . Gcnuflcxío.
ríuB uncus. — Pasar como gato por as- geuus, eris ; Sucesión, progenies, posteri, g e n u i n o , a, adj. Genuinus, pro-
cuas (met. fam.), raptim, fugaeíter elábi. posterítas. príus.
Vender gato por liebre, fucum alícui fa- g e n e r a l , m. G y m n a a l u m , athenüí- g e o g r a f í a , /. Geographla.
cSre. u m , lycffiura; General del ejército, dux, g e o g r á f i c a m e n t e , adv. Gcogra-
g a t u n o , a, adj. Felínus. imperátor; Prelado de una orden religio-
pbicé.
g a t u p e r i o , m. Incondita potlo; sa, prepoBÍtus,_prefectus; adj. Común,
u/i-'ptír.va/.generaliajUni versus,commünia. g e o g r á f i c o , a, adj. Geographícua.
Embrollo, intriga, collusío, dolosa rerum g e ó g r a f o , m. Geographus.
permixtio. — Concilio general, cecumenica synodus,
cecumenícum concilium. General de la, g e o l o g í a , /. Geología.
g a u c h o , a, adj. (ar<¡.) Declivis.
g a v a n z a , /. Cynosbáti flos. caballería, equítum magister. General geoniancia,/. Divinatio ex terrft.
g a v a n z o , m. Cynosbatos, i. de artillería, prefectus fabrum, bellicó- ñreomálltico, ni. Ex terrá diviuá-
g a v e t a , /. Capsula scriníi ; Arca rum tormentorum magiator. En general tor!
para dinero, fiacus. (en común), generallter, universalíter; ó g e ó m e t r a , m. Geómetra.
g a v i a , /. Cavea furiosis detinendis; (sin determinar, indeterminadammente) g e o m e t r í a , /. Geometriee, ea-
.) Carcheaium. geneTatim. universo. g e o m é t r i c a m e n t e , ado. Geome-
g a v i e r o , m. In navi speeulator. g e n e r a l a , /• Clasaicum. triee.
g a v i e t a , /. Parva specüla. g e o m é t r i c o , a, adj. Geometrícu*.
g e n e r a l a t o , ro. S u m m a pretüra,
g a v i l á n , m. Accipíter; De la es- g e r a n i o , tit, Geraníum.
pada, enais vectes; Garfios de hierro, summi pretoria dignitas.
g e n c r a l i d a 1, /. Generalítaa. g e r m a n e s c o , a, adj. Gerroanícua.
ferréi uncini; Para desembozar el arado, ad i/eriiianuin ip«ctans.
rallum. g e n e r a l í s i m o , m. Supremus mi-
0 - e r m a n 2 n , /., paii A" Europa,
g a v i l l a , /. Manipülus, fascis; Mul- litíae dux; De una religión, supremus re- Germania.
titud, plebecüla, turba, caterva. gularíum ordínum praesul.
g a v i l l e r o , »*• Locue m a n ¡pí lía g e n e r a l i z a r , a. Divulgare, aii-
conger indis. quid OOlTtmUTia Tnd(]iÍTfr.
0T,0 r;oii r;0R 125
germania, /. Grassatornm obscQ- globoso, a, adj. Globosns, rotün- Colillero, <,. m.f. Collarlum ar-
Innsftatns sermo. — Hablar ••>> gorma* <\\tp,. tifex.
peculiar! latronum lermone Loqui, g l o r i a . /. Gloría, laus, nomen, fa- g o l o n d r i n a , /. Hirñndo, Inis.
g e r m e n . / / ' . Germen, semen, orígo, ina, splendor, honor, decus; Ri," g o l o n d r o , m. Desideríum, cupido,
germinación,/. < tur anta, s u m m a beatitüdo, n-terna justo- avidítas. — Andar en golondros (loe. fam.).
g e r m i n a r , n. Germino, pullülo. m m quies, sanctorum felicitas. — Cu- vana^ spe pasei. lampar de golondro,
Í J e r o n a , c. de Cataluña, Goründa. '•rirte ti,' gloria, m a g n u m sibi n o m e nalteríus impensa vivere.
g e n i n d e u s e , adj. GerundEnsis, parare, n o m e n ab alterna posteritáte g o l o s a m e n t e , adv. Guióse.
i ¡u'l.ini pertínens. ferro, memoriam sui q u á m m á x i m o Ion-
golosear, a. V. golosinar.
gara effieorP. Estar en sus ¡/lorias, sum-
g e r u n d i a d a , /. Vaniloquentia. g o l o s i n a , /. Cupedía?, delicátua ci-
m a m voluptátem capere, m á x i m a delec-
g e r u n d i o , m. Gerundlttm; F.i que bus; Deseo de alguna cosa. cupidítas,
frui.
-i'.-- con esta,i hinchado, va- g l o r i a r s e , r. D e re alíqua gloriá- appetltus; Cosa más grata que útil, de-
nilSquus. futílis condón ator, lectabais, grata res.
ri ; Complacerse. Iretári, gaudere.
g e s t i c u l a c i ó n , / . Gesticulatío, ge- g l o r i e t a . /. Umbracülum. golosinar ó g o l o s i n e a r , n.
stns. g l o r i f i c a c i ó n , / . Glorificarlo. Ligurire , cupedíia luxurioaiüa vesci
g e s t o , vi. Gestua; El semblante, g l o r i f í c a d o r , o,m.f. Glorificator, Lampr los platos, catílláre.
'"ades, os, vultus. — Estar de buen ó laudátor. g o l o s o , a., adj. Gulosus, liguritor,
mal fiesta, hilarem ease, tristem so vultu g l o r i f i c a r , a. Glorifico; Ensalzar, guio, hellüo, lureo.
prodére. Poner mal gesto, subirasci, g o l p e , ro. Ictus, percüssus, percus-
i « n o honóre. Iñudo alí-quem decorare;
frontem obduo8re, superciltom tollere. sío. verber, plaga; Desgracia, infortu-
Glorificarse, de alíqua re gloriári.
g i g a n t e , a,ro./. Gigas, antis; El nium, calamitaa, tristis casus, adversa
g l o r i o s a m e n t e , adv. (¡lorióse,
II otros en algo, portentum. res; Latido, pulsatio, palpitado ; Golpe
praselánV tle mar, Hístuántis maris unda. — <fifpe
giganteo, a, y g l o r i o s o , o, adj. Gloríosus, prse-
g i g a n t e s c o , a, adj. GiganteiiB. fh' agua, nimbus. proeélla. Golpe ¡le for-
clárus, mclytOS; El que está (tozando de tuna, súbita calamitas. Entrar*- de golpe,
g i g a n t e z , /. Proceritas, eximía Dios , ^gloriosus , beátus ; Jactancioso, properanter. festinanter ingredi. De un
magnitudo. ostentator, íactabundus. — Acción glo-
g i g a n t i l l a , /. Gigántis imaguncü- golpe, uno ictu. Fue un gran utitpc, egre-
riosa, pr;eclárum faclnus. gium , pra3clámm facínus fuit |
la lusoría et ridicula. g l o s a , /. Glossa, commentaríiim,
g i g a n t o n e s , m. Gigántum simulá- Moler á uno á golpes, piaseis aliquem
interpretatío, expositío; Reparo, objec- contundere, fustíbus verberare. ¿ Quién
ora — l-'cfiar ó uno los gigantones (fam.), tío, animadversío.
acrífer objurgare. tía golpes á la puerta! quia pultavit
g l o s a d o r , a, m.f. Commentátor, ostium ?
g i m n a s i o . m. Gymnasíum. explanátor. interpres.
g i m n á s t i c a , /. Gymnastlca ars. g o l p e a d o r , a, m.f. Puleátor.
g l o s a r , '/. Commentor, interpretor, g o l p e a d u r a , /. Pulsatio.
g i m n á s t i c o , a, adj. Gymnastícus, explico, expóno, explano; Poner repa- g o l p e a r , a. Pulso, percutió, ver-
g í m u i c o , a, adj, Gymnlcus. ros, objícere, animadvertere. bero.
g i i n n o s o f i s t a s , m. Gymnosopbi- g l o s a r i o , ro. Antiquaríum lexi- g o l l e r í a , /. Cupedía;, melliflüee
stte. árum. cón. dapes.
g i m o t e a r , a. Ingemiscere, conti- g l o s e , »l., anotación en los libros ó g o l l e t e , ro. Colli summítas.
nín'i plorare, cu en'as. Annotatio. g o m a . ">. G u m m i , ind.
g i m o t e o , ni. Continüi gemítus, as- g l o s i l l a , /. Minutíor litterárum g o m o s i d a d , /. GummoscB reí na-
lidua ploratío. charácter. tura.
g i n e b r a , /. Crepitacülum lignoum; g l o t ó n , a, m. f. Kellüo, ganeo, g o m o s o , a, adj. G u m m o s u s ; Lo que
Desorden, perturbatio; De voces, v o c u m onis; gula?, ventri dedítus. echa tle sí goma, g u m m e u s .
oonfusio. g l o t o n e a r , n. Helluári, ligurire, g ó n d o l a , / . Cymbüla.
g i n e t a , /., especie de comadreja. cupedíis indulcrere. g o n o r r e a , /. Gonorrhcea.
Viverra. g l o t o n e r í a , / . Helluatío, gula. g o r d a l , adj. Crassus, pinguis.
g í n g l d i o , m., yerba. Gingidiimn. g l u t e n , ///. Gluten, Inis. g o r d i f l ó n , a, ru. f. Obesus, prse-
g i r a d a , /. Quidam saltatíonia his- g l u t i n o s i d a d , /. Gluten. pTnguis.
pánicas gyrus. glutinoso, a, adj. Glutínosus. g o r d o , a, adj. Crassus, opimus, pin-
g i r a l d a , / . Statüa ventorum index. g n o m o n , m. Gnomon, horárum in- guis ; Lo que excede de la corpulencia
g i r á n d u l a , /. Yortex ignltus arte dex; Escuadra, qnandrándia lapidíbus regular,crassus, robüstus; Grande, enor-
factus; Artificio en algunas fuentes, ad .norma. mis, magnus, ingens; Poderoso, prin-
aquas in altum projiciendas artificíum. ceps, potena; w. Gordura, adeps, pin-
g n o m o n i c a , /. Gnomoníca, guedo. — Estofa gorda, crassum filum.
g i r a r , a. Gyro; Letras de cambio,
syngraphas expediré.
g n o m o n i c o , a, adj. Gnomonicus. Mentira gorda, m a g n u m mendacíum.
g i r a s o l , nt. Heliotropíum.
g o b e r n a c i ó n , /. V. g o b i e r n o . Hablar gordo (tomado como ade.). au-
g o b e r n a d o r , a, m. f. Gübernator, dacter loqui.
g i r a t o r i o , a, adj. In orbem se
moderator, rector. — Gobernador de una g o r d o l o b o , ni., planta. Verbás-
movens, gyrans. ciudad, de un castillo, de una armada, cum.
g i r o , tn, Gyrus: De letras de cam- etc., urbi, arci, classi, ó urbis, arcis, g o r d u r a , /- Adeps, pinguedo; Ro-
bio, syngraphas translatío; Amenaza, elassis, prsefectus. bustez, crassitüdo.
minre. — Tomar otro giro, ad alia diver- g o b e r n a r , a. Guberno, regó, di- g o r g o j a r s e , r. Segetes gurgulioue
tere. rigo, duco, dominor, moderor. impero. corrodi.
g i t a n a m e n t e , ado. Callldé, astüté. — Gobernar el Estado, rempublícam ad- g o r g o j o , m. Gurgullo, cnrculio,
g i t a n e a r , a. Blanditíis captare. ministrare. Dejarse gobernar de otro, al- ¿erügo ; Muchacho poco medrado, gracíli,
g i t a n e r í a , /. Hlecebne , blandi- teri ae dedere, ad alteríus nutum omnia minuta staturá puer.
menta, faciere. Gobernarse bien, se suáque bene g o r g o j o s o , a, adj. Gurgulióne cor-
g i t a n e s c o , a, adj. iEgyptiorum gerere. Gobernar sus pasiones, libidlni rosus.
propríum, peculiare. temperare. g o r g o r i t a , /. Bullüla.
g i t a n i s m o , m. iEgyptiorum copla, g o b i e r n o , ro. Gubernatío, ductus; g o r g o r i t e a r , n. V o c e m guttüre
congregatío. Empleo de gobernador, praitüra; El dis- inflectere, modulari.
g i t a n o , a, m.f. Vagabündi -2Egyp- stn'to, prsetoris ditio. — El gobierno del g o r g o r i t o s , m. pl. Vocis inflexio-
tli mpto vivere assueti; (met.) Mañoso mundo, mundi moderatio. Gobierno de nes, modulatíones.
para ganarse las voluntades, blandidi- la república, rei publicse administratio.
Muy práctico en el gobierno y en el des- g o r g o r o t a d a , /. Haustus.
cus. allector. g o r g n e r a . /. Colláre linteum, li-
g l a c i a l , adj. Glaciális. empeño de los cargos públicos, multum
in ímperiis magi strat i busque versátus. neus colli amictus.
g l a d i a d o r , m. Gladiator.
g o c e , m. Possessío; Con título déla gorja,/, v.garganta. — Estarde
g l a d i a t o r i o , a, adj. Gládiatóríus.
propiedad, usufriietus, us. gorja, prse Isetitla gestíre, hilarem esse.
g l a d i o l o , m. Gladiolus.
g o d o , a, adj. Gothícus, ad Gothos g o r j a l , rn. Sacerdotalia vestía para
g l a n d í g e r o , a, adj. Glandíger. spectans. collum cíngens.
g l á n d u l a , / . Glándula. d i o d o s , ro. pl. Gothi, orum. g o r j e a d o r , a, m. f. Inflexa voce
g l a n d u l o s o , a, adj. Glandulosus. g o f o , o, adj. Stultus, imperitus, in- modulátor.
g l a s é , /". Sérica tela argento et au- scíus; (pint.) Enano, homuncüli imágo. g o r j e a r , n. V o c e m canendo inflec-
ro *exta. g o l a , /. Guise m n n í m e n . tere, modulari.
g l a s e a d o , a, adj. A d serícam te- g o l e t a , /. Kavigiolum. g o r j e a r s e , r. Infántem verba ge-
lam auro vel argento textam pertínens. g o l f o * rn. Gurges, sinua; El mar en
ptire.
g l a u c o , m., oitra. Ostrea limax. toda su- extensión, mare.
g o r j e o , rn. Vocis modulatío, garru-
g l i c ó n i c o 6 g l i c o n i o , m. Glyco- g o l i l l a , /. Colli ornamentum car-
lus cantus.
níom, glyconíeum matrum. baso aubjectum, causárum judicíbus et
g o r r a , /. Pileus.
g l o b o , rn. Globus, orbis, spií-sera. — patronia uaitátum. — Ajusfarle á
la golilla (loe. fant.), alíquem corrigere, g o r r e r o , m. Pileorum opifex.
tn mnbo. ín'li»-orimniftt:T-i . c o n j ñ n c t i m . I
ad b o o a m frugem redigére. gorrín. V. gorrino.
126 GRA GRA GRA
g o r r i n e r a , /. Suíie. ¡a. g r a d u a d o , adj, A d gradum efec- dante de granos, regio frumentomm
g o r r i n o , m. Porcellus; Puerco, túa. ubérrima.
g r a d u a l , adj. Tu g r adus divisas, g r a n g u a r d l a , /. Turma ante
sus. is.
g r a d u a l m e n t e , ade. Gradátim, exercitum excubiaa agens.
gorrión, m. Passer, is. g r a n u l a , / . Texti laníji lanügo ex
g o r r i o n e r a , /. Latebra, spelünca. per graaup.
g r a d u a n d o , ?«. Gradu ¡nitiándiis, adverso relicta.
gorrista, m. Alienárum mensárum g r a n i l l o , »,. Granülum; En los ca-
g r a d u a r , a. ^Estimo, pondero ; Par
ultronéus assectator. narios, postula.
el grado, ad gradum promoveré, titülura
g o r r o , in. Pileus, operculum. g r a n i l l o s o , a, adj. Granatus.
conferre.
gorrón..... l'.gorr|sta ; Eludían- g r a n i t o , "i. Petra granata.
g r a l i l a , /. Moneto» limbua.
fe gorrón, ccenáruiu expilátor; Espiga de.g r a f ó m e t r o , rn. Mathematicum g r a n i z a d a , /. Grando, graniliuis
metal, sardo ; Guijarro p -fado, levis sí- turbo; Multitud de cosas qu--
lex, rotündus lapis; llons r instrumentum dimetiéndis angülis.
abundancia, ingens copla, conducidla,
scortátor; Gusano de Secta que por en- g r a j a , /. Munedüla.
illuvíes.
fermo no trabaja, otiósus ob inhrmitá- g r a j e a , /. Grana saccháro condita. g r a n i z a r , n. Grandínat. ábat.
tem b o m b y x ; C mzeea, g r a j e r o , tn. Graculofum nidua. g r a n i z o , nt. Grando. iuis; En los
pinguedinis torridíe residüum. g r a j o , m. Gracus, gracülus. ojos, macula instar nubis in ocelo.
gorrona, /. v. ramera. g r a m a , /. G r a m e n ; Cosa de grama, g r a n j a , /. Villa, villiila, suburba-
g o r r o n a l , adj. Locus saxósus, pe- graininéus. u u m , vicus, horti, orum.
tréus, lapidosus. g r a m a I, /. Gramineus ager. g r a n j e a r , a. Paro, comparo, ac-
g o r u l l o , m. Globülus. g r a m á t i c a , /. Grammatica; Gra- quíro. — Granjearse la voluntad de al
g o t a . /. Gutta; Enfermedad, articu- ti ¡ática parda (fam.), solertla, peritta, gano, alicüjus gratiam inire, aliuTijus
láris morbus, podagra; (Jota coral, epi- callidítas. benevolentiam sibi íuituparare. Sean
lepsia, caducas inorlius. g r a m a t i c a l m e n t e , ad,-. Gramma- jearse enemigos, inimicitías susciiiere.
g o t e a r , n. Stilláre; Dar ó recibir tlcé. Granjearse un enemigo pre*tá.ndoU di-
á pausa*, sonsim largíri, accipere. g r a m á t i c o , ,n. Qrammaticus. nero, argento inimicum ciñere.
g o t e r a , /. StiUid.rmm. g r a m a t i c o n , m. Grammatísta. g r a n j e o , ,«. Qusestus, luerum, ao-
g ó t i c o , a, adj. Gotlilcus. g r a m i l " « l , /. A d linum detergen- quisitío.
g o t o s o , a, adj. Arthriticus ; ü, duin tabula. g r a n j e r i a , /. Kei familiaris cum
no;, chiragricus. g r a m í n e o , a, adj., ¡/ quaestu administratiu; Utilidad, iiuaiBtus,
g o z a r , a. Fruor, potlor. utor, to- luerum. fructus, emolumentum.
g r a m o s o , a, adj. Grarninosus. gra-
•neo, possidoo; Gozarse, gaudere, Ircturi. g r í i n j e r o , a, m.f. Villicus; adj.
voluptáte affíci. — Hozar di- buena sa- minona. (us. tamb. como sust) El que «^ emplea
lud, óptima valetudiuc uti. lios g r a n , adj. V. g r a n d e . tas, mereator, nugotiátor.
buena opinión como médico, m a g o a m in g r a n a , /• Panus coccineus; Semilla, g r a n o , tu. G r a n u m ; /,.• una fruta,
medicina auctoritátem habere. gjunum; Tiempo en que dan el grano aclnus.
g o z n e , iu. Vertebra. ,es, teni|.us quo truui'S niatuics- g r a n o s o , a, udj. Granósus.
g o z o , ni. Gaudlum, lanítía, volüp- cunt; Cochinilla, coucus. osirum; Oolor g r a n u j a , /. Uvaa grana separata.
tas, obleetaméntum, delectatlo, jucun- que se da con ella, coccineus color.
g r a n u j a d o , «, adj., y
ditas. — Sallar de gozo, gaudio exsul- g r a n a d a , / . Puuicum m a l u m ; Gto-
g r a n u j i e n t o , «, adj. Graiióaut.
táré. No hay-.tozoemo ndiario, ignífera t'lans.
( • r a n a d a . r . it Amlalncía. Granata. g r a n u j o , nt. Vari, orum, tumor.
totam vitam miscent dolor ct guiiatiuiu.
Lti-iio ai- un secreto gozo, tacita dulce- Iliiberis. g r a n z a s , /. Acus,feria;/
dine perfusus. g r a n a d i n o , H, udj. de Granada. del metal, gypai metallorum réaidüa,
g o z o s a m e n t e , ade. Laeté, ovan- g r a n z o n e s , m. Palearum par» do
Granatensis; m. l granado,
ter. miili punici flus. rior.
g O Z O S O , a, adj. Gaudens. gaudlo g r a n a d o , m. Malus púnica; Su flor, g r a n z o s o , a, u-lj. Acerosus.
perfusus, líctus. hilaría. cytinus ; Granado, a. adj. Granlfer; Esco- g r a p a , /. Compágo forrea; Llana
g o z q u e , m. Canis gothicus. gido, Belectus, primus, praclarus, praí- en ¡as Qa.battsrias, ulcus aiticularo in
g r a b a d o , m. Ctelatüra, eculptüra; stans, pracclpuus. — ' bestiis.
Part. pas. del verbo g r a b a r . I del pueblo, primores popüli, honeatisaimi g r a s a , /. Pinguedo, adeps, craasi-
pal. Ínter civea. tüdo.
g r a b a d o r , a, m. f. Cielator, g r a n a l l a , /• Kamenta auri, ar- g r a s e r a , /. Vaa unguentanum;
tor. génti. De ocina, lanx coquinaria adipi reci-
g r a b a d u r a , m. Cselatüra, g r a n a r , n. Grana crassescere, gran-
tura. descére. graseza, /. Ciassitüdo.
g r a b a r , a. Cáelo, sculpo, lnscülpo, g r a n a t e , m. Carbuncülus. g r a s i e n t o , a. adj. Pinguia.
incido. — (trabar leyes en i g r a n a z ó n , /. l'rugum roaturitaa. g r a s i l l a , /. Vcruix, Icis; fl
incidiré ligno. Teui.-ndo g r a n d e , adj. M a g n u s , amplua, gran- enebro, juniperi resina.
ofensa en lo intimo de dis; Excelente, prieclárua, prsestans, exi- g r a t a . /• Inaurátis vaaibua porpo-
n u m servaus aub pectore vulnus. G mlua, insignia, conspicúus ; Los grande, I instrumentum.
etto en lu memoria, hoc tibi dictun ,,ei reino, proceres, maguátea, optimates. g r a t a m e n t e , « « v Graté.
m e m o r . ilra'iar alffuna éoea en oro. aii-— Hacerse grande, grandescíre, excroa- g r a t a r , ... Ina.nata vasa perpolire.
quid in auro lingere. cére. Si se pueden comparas gratificai'ion. /• Uretl* o°U»Ílfl
g r a b a z ó n , m. Opua caditum. pequeñas _C0't ¡os grande», si licet in praimium, retributlo; Sobresueldo, do-
g r a c e j o , m. Lepor, lepos, urbani- parvo exemplis grandibus uti. Todos num ttll '• ui.u-.uduiu.
tas. 11, grandes hombres , s u m m i quiquu g r a t i l i c a d o r , a. m.f. KemuUPran'
g r a c i a , /. Gratia, favor; Afabilidad, viri.
humanítas, suavitaa, facilitas, comitaa, remun'u <r.
g r a n d e m e n t e , adr. Magnoperé, g r a t i f i c a r , a. Eemuncror, gratiti-
affahi litas; Donaire, chille, lepor, I vehementer, imprimía.
urbanitas; Donaire en el exterior o pre- oor, compeuao, retribuu; Complacer,
g r a n d e z a , / . Magnitudo; Majestad, placeré, obaeqai, morem gerere.
s specioa, pulchritüdo, venustas. — majestas; De cuerpo, procerltas; De áni-
Dar gracias, gratias agere. habere, re- g r a t i t u d , / . Gralitüdo, gratua ani-
mo, magnanimitaa. mus. «rata beneficli memoria. — Con
férre. Sin yracia, infaceto, frigidé. g r a n d i l o c u e n c i a , /. Magnilo-
en gracia ¿ uno, alicui gratum, accep- ., uralé, grato animo. _
quentía. ' g r a t o , a, adj. Gratua, jucündus,
tum esse. De pora gracia, gratis.
g r a n d i l l ó n , a, adj. Justo gran- ar.. |,tus, suávis, dulcia, cama.
mucho yracia, m.iltua ei lepoB ínerat.
g r a c i o s a m e n t e , mii'. Festivo; De dlor, enormia. g r a t u i t a m e n t e , adt. Gratuito.
balde, gratia; Con gentileza, venüsté. g r a n d i o s a m e n t e , adv. PraiclSré, g r a t u i t o , a, adj. Gratultua.
g r a c i o s i d a d , /. Lepor, venustas. egregio, magnificó. gratular,'., «iratülor; Gratularle,
g r a c i o s o , a. m. /, M i m u s ; adj. Le- g r a n d i o s i d a d , /. Magnifíccntia, Bibi gratular!.
pídus, faectua, feativua, hiláris ; Sello, splendor. g r a t u l a t o r i o , a, odj. Gratula-
-tus, pulclier, decorua, formoaua. g r a n d i o s o , a, adj. Magnificus, toi in^. , ,,. ..
g r a d a , /. Gradúa; Tarima del al- spiendidus, rcgiua. g r a v a m e n , m. Onus, obllgatio.
tar, altái-ia scabellum. g r a n d o r , m. Magnitudo. g r a v a r , .'• Gravare, onus afierre,
g r a d a c i ó n , /. Gradatio, climax. g r a n e a d o , u, adj. Grauátus, gra- m u . uu aliicere.
g r a d e r í a , / . Gradüuní serles, gra- náiim digéstus; Salpicad,, de piulas, g r a v e , adj: Gravis; Cir
datio.
mauülis distinctus, maculüsus. circwnspictus. sevérus
g r a d o , n. Gradúa; Puesto, clase, , , l ü - t U S , llilliilliH, Í U - U
g r a n e a d o r , m., lAstrum, nto
ho,>5rie gradúa. — De grado ó por fuerza, ,, rtancía, magni momenti rea.
velis, nulia. Val de su grado, invité. badores. C u r v u m et echinátum ecal-
prum. g r a v e d a d , /• fesaits. Gravita»,
rudos, gradátim.
g r a n e a r , a. Seminare, semina spar- onua, pondus, moles; 0
g r a d u a c i ó n , /. G r a d ü u m dimen-
gere. deatia, gravitaa; Majestad au
aio ; Dignidad, dignitas; Grado en la
g r a n e r o , rn. Horrium; PaU abun- majiatsa, auotorita., auatóríaa, tstriUt»a,
milicia, dignitítia ordo.
OKI QUA (¡UA 127
icvorltan ; Firmeza de ánimo, conatan- g r i t a , /. Yociforatlo, convicTum. cla- g u a d a ñ e r o , m Falco metena.
• Timi magnitudo. mores, inenndítre vocea; Algazara, con- g u a d a ñ i l , m. Falce metena.
g r a v e m e n t e , ado, Grávíter; Con . lío.— />ar grita á uno, aibjHs alí- g u a d a p e r o , ">. Pirua sylvéster;
••< itignitato; Enoriif queifl al.[|_'cn«, o n t u m e l í i a alíquem exa- omida á lo* segadores,
enormitcr. gitare. luir una <jrita, alborotar, in- i u m adminíater.
¡¡rii.Hnciiin, /• Impéndena gra- pond [ta"*] rpeca edere. g u a d a r n é s , m. Ephippiórum repo-
g r i t a d o r , a, tn, f. Yociferátor, eitorium,
gravltar, n, impcndSo. Olamátor. ( • ( u a d i a n a , rn. rio de Extremadura.
g r a \ O S I » , ", adi. *! r;i\ is, molñstus, g r i t a r , n., personare, conclamare.
Anas, se.
>UB, i Qcominodus, p rd u"--, difficTj i ís. — (fritar á las armas, ad arma concia-
$ . á uno, alicui molostí» maro. g u a d i j e ñ o , m. Accitinus pugío
esto, alicui detrimeni«m afferre. g r i t e r í a , /. Incondíta** voces, fre- '"lix, accitacus, a, um.
g r a z n n d o r , a, tn./. Croclcns. cro- nViMi-i, strepítus, mugitus. g u a d r a m a ñ a , f. Fraus, dolua
otyans, g r i t o , m. Clamor ingens.— Llortir á fallacia.
g r a z n a r * n. Crocio, crocito. gritos, ejulare. Alzar el grito, vociferan. giialda, /. Reseda luteola.
g r a z n i d o , m. CíocitjfB, f*|f Hsi/t'.'iituti,' entonces lo< grito*, t u m g u a l d a d o , a, adj* Pallido colore
g r e b a , /. Ocrea. vero ingeminat clamor. R'-su^nan los i ¡ 11 c 111 -.
greca, /. Fascía linéia hinc inde grito* por la campi Tía, strepit o m n i s g u a l d o , a. adj. PallIr|uS, luteolus.
quadrátis, et inter se ecqualíter dis- m u r m u r e c a m p u s . Pu ireron el ¡/rifo en el g u a l d r a p a , /. Equi stragülum.
taiitílnis. cielo, c l a m o r e m sustulere a d sidera. Se
g u a l d r a p a z o , JU. (náut.). Velo-
C-4 r e c i a , paí* de Europa, Grábela. f.rfrerwce el bosque CQT\ tos gritos, stre-
pítu n e m u s resñltat. rurn ¡c
g r e c i s m o , tn. Grceclsmua, gragea gualrirapear, a. E x adverso lo-
g r i t ó n , a, adj. Yociferátor.
grecizar, «• Gra;cissare. g r o m o , m.f yema de los árboles, care, enllocare.
g r e c o l a t i n o , «, adj. Griecolatinus. gemina. g u a l d r a p e r o , m. Pannosus, cen-
g r o s e l l a , / . Grossularía. ton*ípua malé tectua.
g r c d í l . /. Crpta; Perteneciente á la
g r o s e r a m e n t e , ade. Rusticó, in- g u a n t a d a , /. Alapa.
greda, cretaríus. civiiíter. ¡un « I
g r e d a l , "i. Cretifodina; adj. Creta- g u a n t e , w*. Cliirotliéca, manica;, ma»
g r o s e r í a , / . Rusticltas, inurbanítas, n ü u m induméntum; La pitsma mano,
onn, crfetdaus. m o r u m asperítas, feritas.
g r e d o s o , a, adj. Cretósus, creta m a n u s ; pl. (¿ratificación, ultra pretíum
g r o s e r o , a, adi. Rustícus, inurba- m u n u s . — ¡-'.i-ltur el guante á una cosa
abündnns. nus, incivilis. Incültus, rudis, barbaras.
grefler, m. Regíffl dornús tabcllaríus. (loe. fam.), alíquid arripore. Arrojar á
g r o s o r , ni. Crassitas, den • uno ri guante, stipem per cjplta petere,
g r e g a l , m. Aqullo, ni-j; adj. Gre- f r o s u r a , / . Adeps, pingue cío, crassi- collfgere. Calzarse los guantes, m a n l c a a
0; Las extremitiuties de indnere. Poner á uno más blando que
gregnrio. a, adj. Gregarius. extrema animalíum membra. un guante, initem, facilem aliquem red-
g r e g u e r í a , /. Indiscretse et inter- g r o t e s c o , a, adj, Incomptus-» in- dére. t
mita' voces. curiosus, inconcinnus. V. g r u t e s o o .
g u a n t e r í a , /. Manicarum officina;
g r e g ü e s c o s , m. pi. Fcmoralla, g r u a , /. Trocblea, tractorla machina.
El arte de guantero, chirothecarum con-
lililí. g r u e s a , /. Duodenarlus numerus in
greguizar, n. V. g r e c i z a r . ficiendarum ara.
ee ductus; En las catedrales, príecipuua
g r e m i a l , tn, Suppáruin; adj. Gol- provéntus. guañír, n. Grunnío.
tegiatui. g r u e s o , a, adj. Crassus; Espeso, g u a p a m e n t e , udo. Strenué.
g r e m i o , m. Gremium; Corporación, Concretus, densus, spissus. g u a p e a r , n. Fortitudínem oaten-
colleglum; De asentistas, publicanórum( g r u i r , «., gritar las grullas. Gruere. tare; se de veste pretiosa jactare.
ordo. — ¡.os que son de an gremio, soda- g r u j i d o r , m. Vitris perpoliendis g u a p e z a , / . Virtus; En lo* vestidos,
Íes, ium. ferrum. ornatus.
g r e ñ a , /» Soluta c o m a , incomposíti g r u l l a , /. Grúa, ie. g u a p o , a, adj. Strenüua; Galán en
capílli; be caballo y león, juba. — Andar grullada,/. V. g u r u l l a d a ; AU el vext-ir, pulcher, elegans; <¿ue obsequia
r
á ta <jn- ia (Jam.), in capillum involare. guatites de ronda, satellítum turba ex- á una mujer, a m a B l u s (fam.).
g r e s c a , /• Strepítus, clamor, Biniüi- cublas agens. g u a r d a , / . Custos, odie; De ganado,
tas, rixa, convicíum. g r u m e t e , m. Nauticua tiruneülus, armentarlus ; Del templo, aeditüua; De
g r e y , /» Grex, gis; Congregación de operarlos. vista, oculatns custos.
los /teles,fidellumgrex; cla*e, condición,g r u m o , m. Grumus; Cosa opinada,
g u a r d a b o s q u e , m.Nemoriscustoa,
conditío. racemus ; La yema de los árboles, g u a r d a b r a z o , m. Brachíí arma-
g r i e g o , a, adj. Grcecus;m. Gra> gemma.
cum idioma. — Kn griego, gradeó. Hablar türa.
g r u m o s o , a, adj, In grumos coa- g u a r d a c a b r a s , m. Caprarum cu-
en grifjo (mrt. fam.), • qu.ee aucjiéutis
captum exsupéraut loqui. Griegos, m . gulátus. etos.
Gra;ci, orum. g r u ñ i d o , m. GrunnTtus, stridor. g u a r d a c a l a d a , /. Imbrícati tecti
g r i e t a , / . H i á t u s ; Del cutis, rima, g r u ñ i d o r , a, m.f. Grunnlena. feneatra.
fias tira. g r u ñ i m i e n t o , rn. Grunnitus.
grietado, a, y g u a r d a c a n t ó n , m. ^dium angü-
g r u ñ i r , n. Grunnío; Refunfuñar, lis tu ta n 11 is aptátus lapis.
g r i e t o s o , a, adj. Rimosus.
murmurare. g u a r d a c o s t a s , m. Praesidiarla
g r i í o , m. Animal fabuloso, g r y p h u s
g r u p a , /. Equi chinee. — Volver de navis.
ó grypus, gryps, ypis (mejor que yphie);
Ave, picúa. grupa, terga daré. g u a r d a d o r , a, m. f. Custos; De
g r i f ó n , rn, Frontis fístula. g r u p a d a , /. Proeélla, tempestas. la ley, observator.
g r i l l a , / . Grylli femína. g r u p e r a , /. Postiiéua. — ir á i a g u a r d a j o y a s , ro. Regiorum mo-
g r i l l a r s e , r., entallecer el trigo, las grupera, in postüéná sedore. nilium custua.
•>• •.'• ns, ftc. Oaulcm emitiere. g r u p o , m. Cumülus; Pint. y &<nelt, g u a r d a p o l v o , m. Operculum; Del
g r i l l e r a , / . Grylli cavea. Imagínum compositio. bolín de montar, ocrea? lorica pedíbua
g r i l l e r o , m. Compédes constrin- gruta, /. Crypta, spelünca, antrum. tegendis.
geua. g u a c a m a y o , m. Psíttacua. g u a r d a p u e r t a , / - Áulica, aula-
grillete, m. Ferreus compes. g u a c i a , /., árbol. Acacia. um.
g r i l l o , m. Gryllus; Tallo de las se- g u a c h a p e a r , a. Aquam pulsare; g u a r d a r , a. Custodio, servo, asser-
millas, caulis. — Andar á grillos, in aere n. Sonar alguna chapa suelta ó mal vo , tueor, repóno, recondo ; Vigilar,
piscari, futiliafigure.0rulos, rn., prisión. unida, etridere. cubo, exciibo; Conservar, aaservo, te-
Compedes ferrei; (met.) Embarazo, im- g u a c h a p e l í , m. Indícum lignum. n e o , retineo. — Guardar las fronteras,
pedimentum, obstacülum, obex. g u á c h a r o , m. Languídus, fcydro- fines late tueri. Guarda los manda-
g r i m a , /. Horror, stupor, tremor, mientos , serva m a n d á t a . Guardar la
PÍCUB.
terror, formido. — Dar ó poner grima, g u a c h a r r a d a , / Prascepsinaquam puerta, a d p o r t a m excubare. Guardar
terrurcm incutére, horroro afficere. lapsus. rencor á uno, odio in alíquem exagitari.
g r í m p o l a , /. (náut.) Navale vo- g u a d a f i o n e s . tu* P'. Bestiárum Los que guardaban los campamentos,
XlllUIQ< manica;. qui in statióne pro castris erant. Guar-
g r i ñ ó n , m. Ricüla, velamen. O u í í d a l q u i v i r , m. rio de Andalu- dar su palabra, promlssis stare. Guar-
gris, adj. LeucophscuB color; Hal- cía. íí;ctis, is. dar su puesto, o r d í n e m servare, g r a d u m
cón, laico leucopha-átua; Especie de co- g u a d a m a c i l , m. Aluta calata, de- tenere. Guardarse de los malo,, a b iiu-
madreja, sciurus ¿ (fam.) Frió, algor, picta. probis cavere. Guardarse para si y
frigldu8 aer. g u a d a m a c i l e r í a , /. Elaborata- para los suyos, se sibi suisque reserva-
g r i s e t a , /. Tftla sérica floribus iu- r u m alutarum npiñcíum. re. Dios fe 'juarde, salve, salvus sis
'Sxta. g u a d a m a c í tero, m, Elaborata- precor, felícem tibi h u n c d i e m exopto.
r u m a l u t a r u m opifex. Guardar modera -ion tA todo , m o d e sté
in ó m n i b u s se gerere. Guardar su dig-
g u a d a ñ a , /• Mesaoría raíz.
nidad, pro dignitate vivere. Guariiarse
de las malas compañías, improborum
eocietátem fugere, vitare. De ambas par-
tes ,j¿ guardó la palabra, utrinqu,> fid«a«
co ni ti tit.
128 HAB IIAB IIAB
g n a r d a r o p a , /. Yestiarium; m. g u e r r e r o , a, adj. Bellicóaus; ro. g u i s a n t e , m. L-egumínis genus ci-
El que cuida de esta oficina, vestíum Militaris vir, pra?liátor. cere miuutius.
custos. g u e r r i l l a , /. Partida de tropa li- g u i s a r , •'. Condío j Ordenar una
guardaruedas, m. V. guarda- gera. Yelitcs. — Salir á la guerrilla, cosa, coordinare, disponere.
cantón. iré praedátum in hostíli térra. g u i s o , vi. Conditüra, condimontum.
g n a r d a v e l a , m. (náut.) Adetrio- g u i a , /. Itineris dux; Director, ma- g u i s o t e , rn. Rusticum eondimon-
gister, ductor, moderátor. tum.
toríus veli funis.
g u i a d e r a , / . Gubernacülum; En giiítar, a. Cannabína resti lufre.
g u a r d e r í a , / . Custodia, custodie
el lagar y molino de aceite, torcularli, g u i t a r r a , /. Chelys, ridicula.
munus.
prseli repagüla. g u i t a r r e r o , ru. Fidiculárum opi-
guardia,/. Militáris custodia; Cen- g u i a r , a. D u c o , pra?eo, regó, di- fex.
tinela, custos, dis; Del rey. regia? cu- rigo. g u i t a r r i l l o , vi, Acutlor fidieúla.
stodia? miles ; De noche, vigil, is. — Estar g u i j a , / . Calcülus, scrupus, lapíl- g u i t a r r i s t a , m. Citharcedus: Afi-
de guardia, vigilias agere. Montar la lus. — Ser de pocas guijas, gracílem cionado á la guitarra, citharista, citha-
guardia, excublas suscipere. esse. ristria.
g u a r d i á n , a. ro. f. Custosj, ni. guijarral, ro. Solum lapidosum, g u i t ó n , a. adj, Vagus, mendícus.
Pra?sul, is; En los navios, armo r u m g u i t o n e a r , n, Yagari.
petrosum, silicibus abñndans.
custos. r guitonería,/. Yagatío.
g u a r d i a n i a , /. Prefectura ;_£,í g u i j a r r a z o , i». Lapide impáctus
ictus. g u l a , /. Gula, edaeltas, intemperan-
tiempo que dura este cargo, prsefectune tia.
tempus. g u i j a r r e ñ o , a, adj. Saxosus;
g u l o s o , a, adj. Gulosus, hellüo,
guardilla , /. Suprema concame- Hombre basto, inurbanus, incivilis, ru- J/ÜID, lureo.
railo. sticitátem pra? se ferena. g u l l e r í a , /. (met.) V. g o l l e r í a .
g u a r d o s o , a, adj. Parcus; Mezqui- g u i j a r r o , m. Sílex , siliceum sa- g o l l o r í a . /. ave. Cassita. Y. g o -
no, tenax, sordídus, avárus. xuin. llería.
g u a r e c e r , a. Tueor, protego, de- g u i j a r r o s o , a, adj. Saxosus, lapi- g ú m e n a , /. (náut.) Rudens.
feudo, subsidio sum; Guarecerse, in lo- dosus, glareosus. glilUla, ./• Pugionis genue.
cum tutum confugere, se recipere. g u i j e ñ o , a, adj. Saxosus, glareo- g u r b i ó n , m. Pannus sericus ex con-
g u a r i d a , /. Refugíum, perfuglum, sus; Empedernido, durus, difíicilis, acer- torto_filo; Torzal grueso, íilum serlcum
latibülum, latebra; Amparo, refugíum, bus. contoitum.
asylum ; hogar a donde se va con fre- guijo, 111. Lapillorum cumulus. g u r r u f e r o . m. Déformis equus,
cuencia, receptacülum, secessus. g u i j o n . rn, Tinea. cabállus.
g u a r i s m o , nt. Arithmefíca nota. g u i j o s o , a, adj. V. g u i j e ñ o . g u r r u m i n a , /. (fum.) Indubiia
— l!ío tener guarismo^ m o d u m excederé, guilla,/, Messis abñndans, copiosa.
g u a r n e c e r , a. Instruere; Engastar uxori Bubmisslo.
guillote, ro. Usufructuaríus; Hol- g u r r u m i n o , /". (fam.) Uxorius ma-
piedras en oro, g e m m a s auro inserere.
gazán, vagus, segnis, socors; Sencillo, rítus.
Guarnecer una plaza, praesidlum in ar-
candidus, simplex. g u r u l l a d a , / . Noctúrnus amato-
ce imponere, urbem piaesidíis firmare.
guillotina,/. Patibülum ubi ob- ruin grex; Gente -u cuadrilla, auiicó-
g u a r n i c i ó n , / . Fimbria; /
dé oro, etc., emblema, atis. — Guarni- trunoátur caput. r u m caterva.
ción de un vestido, pra?toxtus vestis lim- guillotinar, a, Caput in patíbulo glirilllo, m. Grumus, globülu*.
bus. Soldados de guarnición, preesidiaríi obtruncáre. g u s a n e r a , /. Ulcus vermiculo-
milites. Poner guarnición en. una pla- g u i n c h a r , a. Pungo, stimülo. Buzn* (met..fam.) Aními a'gritüdo.
•a, urbem pra?sidiis firmara, pra-sidinm g u s a n i e n t o , a, adj. Vermiculosu*.
g u i n c h o ,ro.Aculeus, stimülus.
in arce imponere. verminosos.
g u i n d a , / . Cerasum acre; En los g u s a n i l l o , a. 111. Vermicülua; Cier-
g u a r n i c i o n e r í a , /. Phalerárum navios, malí altitüdo. to tejido, venniculáta tela.
ofhcina. g u i n d a d o , a, adj. Corasís aoribua g u s a n o , tu, Vermis; De seda, bom-
g u a r n i c i o n e r o , ro. Phalerárum conditum. byx, cis; Revoltón, volvox, convolvü-
opifex. g u i n d a l , ro, Cerásis acribrA con- lus. — FJ. gu*ano de la conciencia, con-
g u a r n i d , m. Marsupíum. situs locua; El guindo, acidula cera- scientía? stimülus. Estar lleno de gusa-
g u a r r a , /. Sus femína, porca. sus. nos, vermlbus scatere.
g u a r r o , ro. Sus, porcus. g u s a r a p i e n t o , a, adj. Vei-mibui
guindaleta, /. Funis caunablnus;
g u a y a , / . Gemitua, planctus, luc- aquatícis abundaría.
plat, Fulcrum bilancis. g u s a r a p o , m. Tippülla ó tipülla.
tus. g u i n d a r , a. Funlbua attollere ; g u s t a d u r a , / . Libatlo, delibatío,
g u b e r n a t i v a m e n t e , ade. Siné lar alguna cosa á otro, subripero; gustatlo.
* i strepltu. Ahorcar, laqueo suspendere. g u s t a r , a. Delíbo, gust*-. degusto;
g u b e r n a t i v o , a, adj. Administra- guindilla, /. Indlci pipería genus. Complacerse en alguna cosa, obleotarl,
tlVUB. cupere, delectationem caperc; Agradar,
g u i n d o , in. Prunus cerasus.
g u b i a , / . Scalprum Bubtilius placeré, arridere.
Acus torméntis exploráudis. g u i n e a , /. Aureus Auglorum num-
g u s t i l l o , m. Acutülus 8H].'T
g u e d e j a , / . Cincinnus; Del mus.
g u s t o , '". Gustus; Sulmr. sajinr;
leo nía capillaméntum. — Tener tru- guiñada, / • V. guiñadura. ('mufla -fifia, volüptas; Arbitrio, volun
sa por la guedeja , occasiónem arri- g u i ñ a d o r , a, ro. /. Nictans, con- tad, arbitriutn, voluntas, arbitradla. —
pere. nívens. Cada cual tiene su gusto, tía bit sua
g u i ñ a d u r a , f. ríictua, nictatlo. quemque volüptas. Dar gusto a uno,
g u e d e j ó n , a, y
g u i ñ a p o , m. Detritus^ pannus ; alicui obsequi. m o r e m gerere. Con 'jus-
g u e d e j o s o , «, y Hombre andrajoso, h o m o pannosus, cen- to, con muchísimo gusto, libenter. liben-
g u e d e j u d o , a, adj. Cincinnátus. tonibus malé tectus. tissimó. Hacer su gusto, arbitrátu BUO
g u e r r a , /. Bellum, Mars; Et arte g u i ñ a r , a. Connivére,nictari ;(náut.) duci.
de La guerra, militia. — Prevenciones de H u c illuc n a v e m verteré, flectere.
guerra, bellicus apparatus. Alargar g u s t o s a m e n t e , adv. Jucündé.
g u i ó n , ut. Vexillum; Et que va g u s t o s o , a, atij. Jucündus, Al pa-
la guerra , bellum ducere. Declarar la guiando por delante, dux, ductor.
guerra, bellum indicüre. Dejar ta guer- ladar, Bapidus ; Alegre, festívus, la?tua,
guirigay, m. Intricátus sermo. hiláris.
ra, ab armis discedére. Dar fin á la
guerra , bellum conficere, restinguere. guirindola, /. Anterior subucüla? g u t u r a l , adj. Gutturális. Prony/n*
Tener guerra declarada con alguno, sese ornatus. dación gutural, confragósa pronuntia-
invicem oppugnáre. guirnalda,/. Sertum. — Hacer guir- tio.
g u e r r e a d o r , ro. Praeliátor. naldas, serta contexére, g u t u r a l m e n t e , adv. E x guttürc.
g u e r r e a r , a. Bello, dimico; Re- g u i s a d o , /". Condímentum, condi-
sistir, resistere. tñra, obsonium.
g u e r r e r a m e n t e , adv. Vi et ar-
mis.