Está en la página 1de 1851

Molina 3

Concepcin y realizacin : Marc Thouvenot (CELIA, CNRS) Traduccin: Carmen Herrera (DL-INAH) Dedicado a : Michel LAUNEY y Alexis WIMMER

Introduccin
El Molina 3 es la reunin y combinacin del Molina 1 y del Molina 2, los diccionarios elaborados por Fray Alonso de Molina, publicados conjuntamente en 1571, bajo el ttulo de "Vocabulario en Lengua Castellana y Mexicana y Mexicana y Castellana"1. El Molina 1 corresponde a la parte EspaolNhuatl, mientras que el Molina 2 a la parte Nhuatl-Espaol, los nombres que actualmente se les dan a las dos lenguas. El Molina 3, la conjuncin del 1 y del 2, es un diccionario Nhuatl-Espaol. Por qu es necesario un diccionario as? Aunque el diccionario elaborado por Molina es notable en mltiples sentidos, su uso no deja de presentar algunas dificultades. Entre las principales hay que mencionar que cerca del 30 % de la riqueza del Molina 1 no fue recuperado en el Molina 2, y como el orden est en espaol, las palabras nahuas son difcilmente accesibles. Las grafas empleadas para el nhuatl no son totalmente homogneas, a lo que se aade un ordenamiento alfabtico extrao a los usos actuales. Asimismo, la ortografa del espaol hace en ocasiones difcil su lectura. En la presente versin, el Molina 3, nos hemos dedicado a resolver los dos primeros puntos, reservando el ltimo para una prxima versin, el Molina 4. En su edicin original, el Molina 1 tiene 17,441 entradas y el Molina 2 ofrece 23,724. Despus de voltearlo, esto es, transformar el diccionario Espaol-Nhuatl en uno Nhuatl-Espaol, el Molina 1 tiene 36,292 entradas y al introducir como entradas las palabras que no se encuentran en primera posicin, el nmero asciende a 43,235. Al efectuar esta misma operacin en el Molina 2, ste pasa a tener 28,196 entradas. El Molina 3, por su parte, cuenta con poco ms de 71 mil entradas, agrupadas bajo cerca de 40 mil entradas principales (33,863 de ellas, diferentes).

Molina, Fray Alonso de, 1970, Vocabulario en lengua Castellana y Mexicana y Mexicana y Castellana. Estudio preliminar de Miguel Leon-Portilla. Mxico, Editorial Porra.

Presentacin
El Molina 3 presenta las siguientes caractersticas: aca : alguno. (2) alguno o alguna. (1) Todas las entradas fueron agrupadas bajo una ortografa normalizada. Cuando la ortografa de Molina es idntica a la normalizada, la traduccin simplemente es seguida de los nmeros 1 o 2 que indican de qu parte del diccionario de Molina proviene tal escritura. acachapolin : cierto genero de langostas. (2 Acachapulin) langosta. (1 acachapulin) lagosta dela tierra. (1 acachapulin) Cuando a una misma entrada corresponden varias entradas en Molina, todas son mencionadas. Si la ortografa de Molina difiere de la adoptada, entonces el nmero 1 o el 2 aparece antes de la palabra tal como est escrita en la parte correspondiente del diccionario original. Por tratarse de una paleografa de las partes 1 y 2 de Molina, la ortografa original fue respetada escrupulosamente. Esto permite al lector darse cuenta de la inconveniente modificacin de una palabra, si accidentalmente hubiera cambiado por aplicrsele operaciones indebidas. atletilia, nic Deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) atletilia, nin aniquilarse o deshazerse. Preterito: oninatletili. (2) Boluerse nada o aniquilarse. (1) Humillarse, apocandose o aniquilandose. (1) Tornarse nada. (1) atletilia, nite deshazer o apocar a otros. Preterito: onitlatletili. (2) atletilia, nitla aniquilar alguna cosa, o tornarla anada. Prete: onitlaatletili. (2) Deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) Para los verbos que pueden conjugarse con distintos prefijos se introdujeron subentradas. acalli + Nao, para mercaderia. (1 tiamic acalli) Quebrarse la naue. (1 tlapani in acalli) Naue de passaje. (1 tepanahuiloni acalli) Galera. (1 huei acalli) Naue, generalmente. (1 castillan acalli) Naufragio padecer. (1 nopan tlapani in acalli) Algunas entradas del Molina 3 son seguidas de un signo + . Este signo indica que no se trata de una entrada incluida originalmente por Molina, sino que fue creada a partir de una secuencia en nhuatl que contiene dos o ms palabras: cada una de las que siguen a la primera palabra se convirti en una entrada en el Molina 3.

Tratamientos
La reunin del Molina 1 y del 2 fue posible a travs de la realizacin de cinco grandes operaciones: 1) Transformacin del Molina 1 en un diccionario Nhuatl-Espaol

2) 3) 4) 5)

Modificacin de las grafas en el Molina 1 y 2 Tratamiento de los prefijos verbales Tratamiento de las entradas que contienen varias palabras en nhuatl ; Tratamiento de los idem

Debido a la gran cantidad de entradas, se puso especial cuidado en realizar todas estas transformaciones a travs de operaciones automticas, en la medida en que fuera posible. Para ello se escribieron y pusieron a prueba programas especficos, por lo que las modificaciones manuales fueron consideradas como un ltimo recurso.

1) Transformaciones del Molina 1 en un diccionario Nhuatl-Espaol


A cada entrada en espaol corresponde al menos una traduccin en nhuatl. Ocasionalmente la traduccin se limit a la expresin idem o lo mismo, pero en numerosos casos, Molina propone varias traducciones. Por ejemplo: Abatir a otro, humillandolo. nite, tlanitlaa. nite, tlalchitlaa. nite, icnonemachitia Abatido assi. tlatlanitlaztli. tlatlalchitlaztli. tlaicnonemachitilli Abatimiento tal. tlatlanitlaaliztli. tetlalchitlaalizli. teicnonemachiliztli Luego de invertir el orden de las entradas, se procedi a realizar dos operaciones: las palabras que no fueran verbos simplemente se aislaron y se asociaron a la traduccin espaola. Abatimiento tal. tlatlanitlaaliztli. tetlalchitlaalizli. teicnonemachiliztli se transform en tlatlanitlaaliztli : Abatimiento tal. tetlalchitlaalizli : Abatimiento tal. teicnonemachiliztli : Abatimiento tal. mientras que Abatir a otro, humillandolo. nite, tlanitlaa. nite, tlalchitlaa. nite, icnonemachitia se convirti en : tlanitlaa, nite : Abatir a otro, humillandolo. tlalchitlaa, nite : Abatir a otro, humillandolo. icnonemachitia, nite : Abatir a otro, humillandolo.

2) Modificacin de las grafas en el Molina 1 y 2


Una de las dificultades de las lenguas del siglo XVI, y el nhuatl es un ejemplo destacado, se refiere a las mltiples grafas que puede tener una misma palabra.

De no haber normalizado la ortografa se habra llegado a tener ms de una entrada para una misma palabra y, sobre todo, no se podran reunir diversos diccionarios de esta lengua. Por ello se trata de un punto fundamental. Es muy frecuente encontrar la misma palabra escrita de una forma en el Molina 1 y de otra en el Molina 2, o incluso al interior de la misma parte del diccionario. As, ehecatl aparece con esta forma en el Molina 1, y se escribi eecatl en el Molina 2. La palabra ilochtia se escribe as en el 1 y en el 2, pero tambin se escribe ylochtia en el 1. ehecatl Ayre. (1) Espiritu o soplo. (1 e-ecatl) viento, o ayre. (2 Eecatl.) ilochtia, nic : Mudar la sentncia, o el decreto que alguno auia dado. (1) ilochtia, nin : Desigualar enel precio delo que se compra. (1) ilochtia, niqu : Tornar atras o detener el relox que anda delantero. (1) tomar arras el relox, o tornar a embiar algo al que me lo embio, o mudar o reuocar la sentencia q[u]e se auia dado, o vender algo por menos delo q[ue] vale. Pr: oniquilochti. (2) Hazer detener el relox que anda delantero, tornandolo atras. (1) ilochtia, nite : tornar a otro, desde donde le auia ydo a acompaar. pre: oniteilochti. (2) Resistir. (1 nite, ylochtia) Tornar a otro guiandolo. (1 nite, ylochtia) Boluer a alguno del camino. (1) ilochtia, nitla : achicar o acortar algo. Preteri: onitlailochti. (2) Restraar o restriir. (1 nitla, ylochtia) Abreuiar. (1) Acortar o achicar. (1 ni_tla, ylochtia) Estrechar algo. (1 nitla, ylochtia) Escotar cortar alguna cosa, assi como vestidura. (1) Acortar o estrechar edificio. (1) Despechar vasallos, afloxandoles el tributo. (1 nitla, y_lochtia) Achicar algo. (1) Escatimar. (1) Esta normalizacin tambin tiene por objetivo facilitar la lectura. Desde el siglo XVI, la ortografa del nhuatl ha evolucionado y buena parte de los cambios corresponden a los usos actuales. Las modificaciones introducidas corresponden a las que figuran en la siguiente tabla, establecida por Carmen Herrera y publicada en todos los diccionarios pictogrficos realizados con Pohua y Tlachia. Normalizado a c /_a,o,C,# c /_e,i ch cu/_a,e,i e h /V_V hu /_a,e,i i l /V_V,C m n Valor fonolgico / a / a: / /k/ /s/ / tC/ / kw/ / e / e: / /'/ /w/ / i / i: / /l/ /m/ /n/ Grafas de las fuentes a c /_a,o,C,# c /_e,i ch qu/_a cu/_e,i uc/_C,# cuh, cu, vc/_C e nada, h v /_a,e,i uh/_C,# uh, u i, y, j l m n

o p qu /_e,i t tl tz x y /V_V z /_a,o,C,#

/ o / o: / /p/ /k/ /t/ / tl/ / tS/ /S/ /y/ /s/

o p qu/_e,i t tl tz x i,y,j /_a,o z /_C,#

Estas transformaciones se pusieron en prctica con la ayuda de una serie de reglas simples del tipo : iua = ihua. Estas reglas se aplicaron en un cierto orden (vase en la siguiente tabla la columna 5), teniendo en cuenta la posicin de la cadena en la palabra (tabla, columna 4). En la siguiente tabla se encuentra el detalle de estas reglas, ejemplificadas en su gran mayora con casos del Molina 2, donde se puede ver la forma de la palabra de partida (columna 6) y el resultado despus de la aplicacin de la regla de normalizacin (columna 7). 1 2 *lu [ ] _ + h ha aze hc ozel qua ze zen he teu$ teue aua aue 3 lo 4 indif. indif. indif. indif. indif. indif. fin. indif. indif. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. 5 1 2 1 1 1 1 2 1 1 1 1 2 3 2 3 3 2 3 1 1 2 3 1 2 2 * 6 7

a a a a a c c c c c c e e e e e h h

a a a a a ace c ocel cua ce cen e e e teue teu$ ahua ahue

Nacazecatoca, nacacecatoca nino. Tlahcauacaliztli. tlacahuacaliztli Tlaixquayotl. * * tlaixcuayotl

Teuexiuh. Tzaualoni. Tlauellotl.

tehuexiuh tzahualoni tlahuellotl

h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h hu hu hu hu hu hu hu hu i i i i i i i i i i i i i m

aui c$ ch ee eua eui g iua iui lui niue oua oui teui u$ ua ue ueue uh ui uiui xua xui aoa cioa eoa lvi oal ooa v via euy hi y yc yh yl ym yn yp yq yt yx yz hm

ahui ch c$ ehe ehua ehui h ihua ihui lhui nihue ohua ohui tehui uh hua hue uehue u$ hui uihui xhua xhui ahua cihua ehua lhui ohual ohua hu huia ehui i i ic ih il im in ip iq it ix iz m

indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. dbut. dbut. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. dbut. fin. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif.

2 3 1 1 2 2 1 2 2 1 2 2 2 1 3 2 2 3 1 2 2 1 1 2 2 1 1 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Tlauiloni. * * Eecayo. Altepeua. Tlapaleuia. Ciuayotl. Xiuitl. Tlatlaluitectli. Aniueliti. Tlapoualli. Nouian. Tlapalteuilotl. * Toquizua uacqui. Teca uetzquiztli. Noueueyo. * Iztiuiuiac. Ixualiztli. Tlaxuiztli. Yaoana, nite. Teocioa. Ayeualiztli. Yoalli. * * Hicoxquauhtla. * Xocoycxitl. Tlayhiotentli. Tlaylacatzolli. Momaymati. Paynaliztli. Tleypampa?. Occenca yquac. Tocaytl. Achi yxquich. Mayztlacoa, nite. Tohmitl.

tlahuiloni ehecayo altepehua tlapalehuia cihuayotl xihuitl tlatlalhuitectli anihueliti tlapohualli nohuian tlapaltehuilotl toquizoa huacqui teca huetzquiztli nouehueyo iztihuihuiac ixhualiztli tlaxhuiztli yahuana teocihua ayehualiztli yohualli

icoxcuauhtla xocoicxitl tlaihiotentli tlailacatzolli momaimati painaliztli tleipampa? occenca icuac tocaitl achi ixquich maiztlacoa tomitl

n o o o o o o o o o o o o o o o o p p q s s t u u x x y y y y y y y y y y y y y yo z

hn cul ho mu nu nul o$ pu teu tul uz xu yul zu hp np hq cazti ht v hx os aia aie aiu eia hia ia ie iie io oia pia quio uio oiu

n col o mo no nol o o o o po teo tol oz xo yol zo p mp q s casti t u u x ox aya aye ayo eya hya ya ye iye yo oya piya quiyo uyo oyo z

indif. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. dbut. dbut. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. indif. indif.

2 2 2 2 2 2 1 1 1 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4 3 2 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1

Teopixcatihnatli. teopixcatinatli Cultic. coltic Mumuztli. * Tenulli. momoztli tenolli

Amacapulin. Teutl. Caxtulli. Cuzcamecatl. Xumalli. Tlayulli. Centzuntli. Tlahpoaliztli. inpatolli. Tlapahqui. * Tlahtlilli. Ocvalca. ??? dios Tlaiauani. Tlaiualli. Teneianiliqui. Ihia, nin. Iaicecepoa. Atle ie tepaccan. Yoiaue. Apiaztli. Tequiotl. Viuioquiztli. Noiuan. ooltic.

amacapolin teotl caxtolli cozcamecatl xomalli tlayolli centzontli tlapohualiztli impatolli tlapaqui tlatlilli ocualca diox tlayahuani tlayohualli teneyaniliqui ihya, nin yaicecepoa atle ye tepaccan yoyahue apiyaztli tequiyotl huihuiyoquiztli noyoan zozoltic

Una de las dificultades para el tratamiento automtico surge con la secuencia grfica <oa>. Corresponde a dos sonidos diferentes, de los cuales uno efectivamente puede corresponder a <oa>, y el

otro, a <ohua>. La palabra cohuatl serpiente da una buena idea del problema. En las fuentes se encuentran las tres formas, segn la siguiente distribucin : Coatl Bnf_361 Bnf_362 CF Guerra Molina 1 Molina 2 Rincon Wimmer Cohuatl Bnf_362 CF Wimmer Cooatl CF

Los autores modernos eligieron las siguientes formas: En 1975 R. Andrews escribi ctl; M. Launey en 1979 escribi chutl, mientras que F. Kartunnen (1983) escribi ctl y comenta : "Because the sequence is internal it is impossible to determine if it should be or hu." J. Campbell no modifica la ortografa de Molina y escribe coatl. J. Bierhorst (1985) eligi la forma ctl. Frente a la dificultad para encontrar criterios objetivos que permitan distinguir las dos posibilidades, en esta versin del Molina 3 se eligi no modificar la escritura <oa> en ausencia de informacin suplementaria. Afortunadamente, este tipo de informacin existe en ciertos casos. Se trata de los verbos y especficamente de su forma en pretrito. En efecto, los verbos que terminan en oa tienen un pretrito en o, -oac o bien ouh : -oa -oa -o -oac
Acaloa, nitla. acanalar madero, o cosa semejante. Preterito: onitla__acalo. Acayoa in milli. tornarse caaueral la eredad. Preteri: oacayoac. Amapoa, n. leer libro, o relatar proceso. Prete: onamapouh.

-oa

-ouh

El pretrito en ouh indica que se puede transformar la grafa <oa> en <ohua>, modificacin que se extendi a todas las formas derivadas de los verbos en cuestin. Se puede notar una diferencia entre el Molina 1 y el Molina 2. Frecuentemente palabras escritas <oa> en el Molina 2, se escriben <oua> en el Molina 1, forma que permite el cambio en <ohua> sin dificultad. Las transformaciones hechas en el Molina 2 a partir del criterio de la forma del pretrito fueron copiadas en el Molina 1. Esto permiti, por ejemplo, transformar todos los verbos poa del Molina 1 en pohua.

3) Tratamiento de los prefijos verbales


Las traducciones en nhuatl que corresponden a las entradas en espaol del Molina 1, frecuentemente tienen la siguiente forma: Mirar. ni, tlachia. nite, itta Aqu el prefijo est claramente separado del verbo y basta que el programa cambie su posicin despus de haberlo extrado. De modo que ni, tlachia se transforma en tlachia, ni y nite, itta en itta, nite. Sin embargo, en numerosos casos el Molina 1 presenta una dificultad: cuando los verbos fueron escritos con la forma nitlaxxxx sin introducir una separacin entre el prefijo y la raz verbal. La separacin automtica del prefijo de la raz verbal plantea dos problemas: cuando se elide la vocal inicial del verbo al entrar en composicin con el prefijo objeto, o bien cuando el prefijo y el principio del verbo se confunden. Elisin de la vocal inicial del verbo. Esto sucede si la vocal inicial del verbo es una < i > que al seguir a la < a > del prefijo, por ejemplo en nitla + icuiloa, no se forma *nitlaicuiloa, sino nitlacuiloa. En este tipo de casos, el corte despus de nitla- no proporciona la raz verbal correcta, lo que significa que el programa debe reponer la < i > faltante al principio de la raz, para obtener la forma del verbo icuiloa. Cada vez que es posible que se produzca un fenmeno de este tipo, el programa verifica en la otra parte del Molina si existe la raz verbal reconstruida. Si no es el caso, la raz verbal se introduce tal cual fue cortada. El segundo caso proviene del hecho de que la raz verbal puede empezar por <tla> o por <te>, as que es preciso corroborar si esta slaba pertenece al prefijo o bien forma parte del radical verbal, por las razones que sean. De nuevo, el programa corta en el lugar debido, una vez que revis la existencia o no de tal raz en el Molina 2. Para realizar el tratamiento automatizado de los prefijos fue necesario identificar previamente sus formas y hacer la lista correspondiente: an, ani, anicno, anicte, anino, anite, anitla, m, mo, mote, n, nech, ni, nic, nicno, nicno, nicte, nin, nino, ninote, ninoten, ninotla, niqu, nite, nitetla, nitla, no, non, nonte, note, notla, ti, tic, tit, tito, to Fue importante manejarlo como una lista por las combinaciones de los prefijos sujeto (generalmente ni-, pero a veces ti-), con los prefijos objeto (cuya vocal final puede elidirse), y tambin porque para las formas negativas Molina prefij la negacin a- a los pronombres sujeto ligados . Lo ms usual es que en el Molina 2 los prefijos aparezcan de la siguiente forma : xxx. nitla. Traduccin. Pretrito: onitlaxxx Un punto separa la raz verbal del(os) prefijo(s). En la paleografa los puntos fueron reemplazados sistemticamente por una coma. Este tratamiento no plante ningn problema en la mayor parte de los casos (como en ni, nic, nitla, nite.....), en la medida en que cualquier duda sobre la identificacin de un prefijo se solucion a travs de la forma que tiene en el pretrito.

No obstante, en algunos casos Molina incluy en la parte reservada a los prefijos elementos cuya naturaleza es dudosa. En estos casos, la poltica adoptada fue la siguiente: si el prefijo tiene su lugar en el pretrito, entre el aumento del perfecto y la raz verbal, de acuerdo con el esquema esperado, entonces se consider como prefijo. Los distintos prefijos son un indicador de la clase a la que pertenece el verbo, por lo que gracias a ellos se pudieron etiquetar las races verbales en verbos intransitivos, transitivos, bitransitivos y reflexivos.

4) Tratamiento de las entradas que contienen varias palabras


No es raro encontrar entradas en nhuatl, especialmente en el Molina 1 despus de invertir el orden, que se forman con varias palabras. atleipan nitlachia = Desdear o menospreciar. Todas las palabras que no aparecen en la primera posicin sistemticamente fueron introducidas como entradas en el diccionario. En este ejemplo, la segunda palabra es nitlachia. Antes de colocar esta palabra como entrada suplementaria se efectu la operacin del punto anterior, esto es, se separ la raz verbal de sus prefijos. Aqu se trata del prefijo sujeto ni-, ya que la raz verbal es tlachia. Por ello, cuando se consulta el diccionario se encuentran reunidas todas las entradas de tlachia, independientemente de que el verbo aparezca o no al principio de la entrada y tenga o no prefijos. Se aade un signo + a estas nuevas entradas para sealar claramente que no se trata de una entrada original, sino de una aadidura, y tambin para hacer notar que el significado asociado no corresponde stricto sensu a la entrada, sino que es la traduccin del conjunto de palabras que aparecen en la columna Paleografa.

5) Tratamiento de los "idem"


En muchos casos del Molina 2, el venerable franciscano no tradujo el nhuatl cuando detrs de una primera palabra hay otras que en espaol son sinnimas. Acalco tepacho. patron de nao. Acalco tepachoa. idem. Acalco tepachoani. idem. Molina remplaza la traduccin por idem. Esta frmula no es problemtica si se respeta este orden de palabras y si es visible porque todas estn juntas, situacin que no se respeta ni en el Molina 3, ni en el Gran Diccionario Nhuatl (GDN). Las formas que se obtienen despus del tratamiento automatizado permiten no perder ninguna informacin que proporciona el original: Acalco tepacho. patron de nao. Acalco tepachoa : idem. (Acalco tepacho.: patron de nao.) Acalco tepachoani : idem. (Acalco tepachoa.: idem. (Acalco tepacho.: patron de nao.))

Bibliografa
ANDREWS, J. RICHARD 1975 Introduction to Classical Nahuatl, Austin, University of Texas Press, 502 p. CAMPBELL, R. JOE 1985 A Morphological Dictionary of Classical Nahuatl, A Morpheme Index to the Vocabulario of Fray Alonso de Molina, Madison, The Hispanic Seminary of Medieval Studies, 485 p. KARTUNNEN, FRANCES 1983 An Analytical Dictionary of Nahuatl, Austin, University of Texas Press, 349 p. LAUNEY, MICHEL 1979 Introduction la langue et la littrature aztque, tome 1 : grammaire, Paris, L'Harmattan, 416 p. [Traduccin al espaol : Introduccin a la lengua y a la literatura nhuatl, Mxico, UNAM, 1992, 409 p.] 1980 Introduction la langue et la littrature aztques, Tome 2 : littrature, Paris, L'Harmattan, 429 p. MOLINA, FRAY ALONSO DE 1970, Vocabulario en lengua Castellana y Mexicana y Mexicana y Castellana. Estudio preliminar de Miguel Leon-Portilla. Mxico, Editorial Porra.

a : en composici[n] & per sincopan, quiere dezir no, assi como, amo nitlacaqui, que quiere dezir, no entiendo. et per sincopam dizen, anitlacaqui. et sic de alijs. (2) a + : a a a. del que se rie. (2 HA ha ha) a a a. del que se rie. (2 HA ha ha) a a a; del que serie. (1 ha ha ha) a a a; del que serie. (1 ha ha ha) a a a : ha) a xax : ac : a a a. del que se rie. (2 HA ha ha) a a a; del que serie. (1 ha ha

ay ay. interjection. del que se quexa. (2)

aquien. (1)

ac + : encomendar su necesidad al mayor, per metaphoram; dizen. (1 nictlatlacaauiloa ymmoyollotzin ac nimitznomachitia, atiuitz) ac nimitznomachitia, nictlatlacahuiloa inmoyollotzin : en mucha estimacion tengo a v[uest]ra merced. i no merece. v. m. que yo le sea pesado, y le de desasossiego. (2 Ac nimitznomachitia, nictlatlacauiloa ynmoyollotzin) ac tlatquihua? : cuyo?. (1 ac tlatquiua?.)

ac yehua? : qual dellos?. (2) ac yehuatl? : ac yehuatli? : qual dellos?. o quien es aquel?. (2) quien es este?. (2) cual o quien?. (1)

ac? : quien? o qual? preguntando. (2) aca : alguno. (2) alguno o alguna. (1)

aca + : espantarse o ass[m]brarse. pr: iuhquin aca atlnopan oquitecac. (2 Iuhquin aca atlnopan quiteca) no otro alguno, o ninguno otro. (2 Amoma aca occetlacatl) espantarse. (1 yuhqu[n] aca nechquauitequi) si alguno. (1 yntla aca) idem. preteri: iuhquin aca onechquauitec. (Iuhquin aca atlnopan quiteca: espantarse o ass[m]brarse. pr: iuhquin aca atlnopan oquitecac.) (2 Iuhquin aca nechquauitequi) si alguno. (2 Intla aca) enninguna parte, o lugar. aduerbio. (2 Niman aca) aca? + : por auentura alguno?. (1 cuix aca?.) (2 Cuix aca?) acacalotl : cueruo marino. (1) acacampaxo : cueruo marino. (2) por ventura alguno?. aduerbio.

beuedor assi. (1)

acacampaxoa, n : beuer agua arrojndola muchas vezes enla boca, con la mano. preterito: onacacampaxo. (2) beuer agua con la mano, arrojandola a la boca. (1) acacampaxoani : beuedor assi. (1) beuida assi. (1)

acacampaxoliztli : acacaxactic :

ralo, lo texido. (1) lagosta dela tierra. (1 acachapulin) otro genero de l[n]gostas. canasto hecho de

acachapolin : langosta. (1 acachapulin) cierto genero de langostas. (2 Acachapulin) acachatl : (2) langosta. (1)

lagosta dela tierra. (1)

acachiquihuitl : canasto grande de caas. (1 acachiquiuitl) caas. (2 Acachiquiuitl) acachto : antes o primero. (1)

primero, o primeramente. aduerbio. (2) idem. (Acachto: primero, o primeramente.

acachtopa : antes o primero. (1) aduerbio.) (2) acacocoyotl : acacuextli : acacueyatl : acacuiyatl :

cuentas gordas que se crian en ciertos arboles. (2) caal depescado. (2) cierta rana. (2) rana. (1) cierta rana (2)

acahualla : yeruaal crecido. (2 Acaualla) acahualli : baldia tierra. (1 acaualli) hornos. (2 Acaualli) acaixhua : acaixtli : yeruas secas y grandes para encender

lo mesmo es que acayoa. preterito: oacaixuac. (2 Acaixua) udo de caa. (1) udo de caa. (2)

acalacana, n : hazer encallar el nauio o la barca. preterito: onacalacan. (2) encallar barca o canoa, llegando la a tierra. (1) acalaquia, nin : embar[c]arse. (1) acalaquia, nite : embarcar a otro. preterito: oniteacalaqui. (2) embarcar a otro. (1) acalaquia, nitla : meter algo d[e]baxo del agua, o hundirlo. preterito: onitlaacalaqui. (2) acalco + : cossario. (1 acalco teichtacamictia, acalco tenamovani) sntina de naue. (1 acalco hiyayaliztli) desembarcar. (1 acalco ni, ualtemo) embar[c]arse. (1) embar[c]arse. (1) embarcar a otro. (1)

acalco iyayaliztli : acalco ni, hualtemo : acalco nicalaqui : acalco ninotlalia : acalco nitetlalia :

acalco nitlacalaquia : embarcar, meter algo enel nauio. (1) acalco nonquiza : desembarcar. (1 acalco nonquia) acalco teachcauh : patron de nao. (2)

acalco teichtacamicti : cossario. (2) acalco teichtacamictia : id[m]. (2) cossario. (1 acalco

acalco teichtacamictia, acalco tenamohuani : teichtacamictia, acalco tenamovani) acalco teichtacamictiani : acalco tepacho : idem.

(Acalco teichtacamictia: id[m].) (2) patron de nao. (2)

patron de nao o de carraca. (1)

acalco tepachoa : idem. acalco tepachoani : nao.)) (2) acalco tetlali :

(Acalco tepacho: patron de nao.) (2) idem. (Acalco tepachoa: idem. (Acalco tepacho: patron de

embarcador. (1) embarcador. (1) embarcador. (1)

acalco tetlaliani : acalco tetlaliqui :

acalco tiacauh :

capitan de nao. (2) patron de nao o de carraca. (1) patron de nao. (2)

acalco tiachcauh : acalco, nitetlalia :

id[m]. prete: acalco onitetlali. (2) mastel de nao. (2

acalcuachpancuahuitl : mastel de naue. (1 acalquachpanquauitl) Acalquachpanquauitl) acalcuachpanitl : vela de naue. (1 acalquachpanitl) Acalquachpanitl) acalcuachpantli : vela de naue. (1 acalquachpantli) Acalquachpantli) acalcuauhyollotl : Acalquauhyollotl) acalcuexcochtiani :

vela de nao. (2 vela de nao. (2 mastel de nao. (2

mastel de naue. (1 acalquauhyollotl) gouernador dela proa. (1)

acalcuexcochtli : popa de nauio o de canoa. (1) acalhuaccaquixti :

popa de nauio. (2)

el que saca naues del agua. (2 Acaluaccaquixti)

acalhuaccaquixtia, n : sacar naues del agua. preterito: onacallaluaccaquixti. (2 Acaluaccaquixtia, n) acalhuelteca, n : gouernar la nao con el tim[n]. preterito: onacalueltecac. (2 Acaluelteca, n) acalhueltecac : el q[ue] gouierna desta manera la nao. (2 Acalueltecac) idem. (Acalueltecac: el

acalhueltecani : gouernador dela proa. (1 acalueltecani) q[ue] gouierna desta manera la nao.) (2 Acalueltecani)

acalhuelteconi : gouernalle de naue. (1 acaluelteconi) timon o gouernalle. (1 acaluelteconi) gouernalle, timon o leme. (2 Acaluelteconi) acalhuia, nin : nauegar para recrearse. preteri: oninacalhui. (2) nauegar para plazer. (1) acalhuia, nitla : passar algo en nauio o barca. pre: onitlaacalhui. (2) acalimachoni : gouernalle de naue. (1 acalymachoni) gouernalle o timon. (2)

acaliyayaliztli : sentina de nauio. (2) acalla yayaliztli : acallachiani : sentina de nauio. (2)

piloto. (2)

acallachiani inteachcauh : piloto principal. (1 acallachiani ynteachcauh) piloto principal. (2 Acallachiani ynteachcauh) acallachixca teachcauh : (2) idem. (Acallachiani ynteachcauh: piloto principal.)

acallachixca tiachcauh : acallalhuaccaquixtia, n acallamocuitlahui : acallanehuani : acallanehui : :

piloto principal. (1) sacar naues del agua. (1)

marinero. (1 acallamocuitlaui)

flete o passaje de nao. (2 Acallaneoani) el que fleta naue. (2 Acallaneui)

acallanehuia, n : fletar naue. (1 n, acallaneuia) acallanehuia, nin : fletar naue. preterito: oninacallaneui. (2 Acallaneuia, nin) fletar naue. pr: oninacallaneui. (2 Acallaneuia, nin) fletar naue. (1 nin, acallaneuia) acallanelo : marinero. (1) remador o grumete. (2)

acallaneohuani : passaje de naue o de barca, s: el precio. (1 acallaneouani) flete que paga el passagero. (1 acallaneouani) acallapanaliztli : naufragio. (1) adonde se quiebra la nao. (2) quebrantamiento de naue. (1) naufragio,

acallapani, n : padecer naufragio desta manera. preterito: onacallapan. {vel. nopan otlapan yn acalli.} (2) naufragio padecer. (1) acallaxtlahuilli : passaje de naue o de barca, s: el precio. (1 acallaxtlauilli) flete. (2 Acallaxtlauilli) acallaxtlahuiloni : passaje de naue o de barca, s: el precio. (1 acallaxtlauiloni) idem. (Acallaxtlauilli: flete.) (2 Acallaxtlauiloni) acallayayaliztli : sntina de naue. (1)

acallaza, n : echar naues al agua. preterito: onacallaz. (2 Acallaa, n) naues echar al agua. (1 n, acallaa) echar naues al agua. (1 n, acallaa) acallaza, nitla : idem. preterito: onitlaacallaz. (Acallaa, n: echar naues al agua. preterito: onacallaz.) (2 Acallaa, nitla) echar naues al agua. (1 nitla, acallaa) acalli : barca, nauio o canoa. (1) barca, canoa. &c. (2) canoa. (1) batel o canoa. (1) nauio,

acalli + : quebrarse la naue. (1 tlapani yn acalli) naue, generalmente. (1 castillan acalli) galera. (1 vey acalli) naue de passaje. (1 tepanauiloni acalli.) naufragio padecer. (1 nopan tlapani yn acalli) nao, para mercaderia. (1 tiamic acalli) padecer naufragio. pret: onopan tlapan yn acalli. (2 Nopan tlapani yn acalli) acalli cemmantihuitz : flota de naos. (2 Acalli cemmantiuitz) acalli cenmantihuitz : flota de naos quando nauegan. (1 acalli c[n]mantiuitz) acalli centettihuitz : flota de naos quando nauegan. (1 acalli centettiuitz) idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.) (2 Acalli centettiuitz)

acalli pepexocatihuitz : flota de naos quando nauegan. (1 acalli pepexocatiuitz) idem. (Acalli centettiuitz: idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.)) (2 Acalli pepexocatiuitz) acalli quitzacutihuitz : flota de naos quando nauegan. (1 acalli quitzacutiuitz) idem. (Acalli pepexocatiuitz: idem. (Acalli centettiuitz: idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.))) (2 Acalli quitzacutiuitz) acalli tepeuhtihuitz : flota de naos quando nauegan. (1 acalli tepeuhtiuitz) idem. (Acalli quitzacutiuitz: idem. (Acalli pepexocatiuitz: idem. (Acalli centettiuitz: idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.)))) (2 Acalli tepeuhtiuitz) acalmaitl : costado de nao. (1) costado de nauio. (2 Acalm[aitl)

acalmocuitlahui : marinero o grumete. (2 Acalmocuitlaui) acalmocuitlahuiani : Acalmocuitlauiani) idem. (Acalmocuitlaui: marinero o grumete.) (2 (Acalmocuitlaui: marinero

acalmocuitlahuiqui : idem. (Acalmocuitlauiani: idem. o grumete.)) (2 Acalmocuitlauiqui) acalnemachili :

el que gouierna la nao con el timon, o leme. (2) gouernador dela proa. (1) el que gouierna la nao conel

acalnemachiliani : gouernalle. (2)

acaloa, nitla : acanalar madero, o cosa semejante. preterito: onitlaacalo. (2) acanalar madera o piedra. (1) acalpan necaliliztli : pelea de naues por la mar. (1) acalpan tlayecoliztli : pelea de naues por la mar. (1) acalpapano, n : para plazer. (1) nauegar para se recrear. preterito: onacalpapanoc. (2) nauegar

acalpatiotia, n : fletar nauio. preterito: onacalpatioti. (2) acalpatiotl : acalpatiyotia, n acalpatiyotl : acalquixoayan : flete que paga el passajero. (2) : fletar naue. (1)

flete que paga el passagero. (1) puerto de mar. (2)

acalquixohuayan : puerto de mar. (1 acalquixouayan) acalquixtia, n : del agua. (1) acaltecoya : acaltecoyan : sacar naues del agua. preterito: onacalquixti. (2) embarcadero. (1) puerto de mar. (1) puerto de mar, o embarcadero. (2) naues sacar

acaltema, nitla : cargar la nao, o embarcar y meter algo con ella. pre: onitlaacalten. (2) embarcar, meter algo enel nauio. (1) acaltepito : acaltepiton + : barca pequea. (1) naue pequea. (1 castillan acaltepiton)

acaltetema, n : idem. prete: onacalteten. (Acaltetema, nitla: lastrar la nao. prete: onitlaacalteten.) (2) acaltetema, nitla : lastrar la nao. prete: onitlaacalteten. (2) lastrar la naue. (1) acaltetepon : escorpion. (1) acaltetepontli : Acaltetepuntli) tiro escorpion o serpiente. (1 acaltetepun) lagarto ponooso; tiro, serpiente ponoosa o escorpion. (2 Acaltetepun) idem. (Acaltetepun: tiro, serpiente ponoosa o escorpion.) (2 lastre dela naue. (1) lastre de nao. (2)

acaltetl tlatilincateconi : acaltic :

acanalada cosa assi. (1)

acanalada cosa, o acucharrada. (2)

acaltica n, ipano : acaltica naci :

nauegar como quiera. (1)

nauegar hasta el cabo. (1)

acaltica necaliliztli : pelea de naues por la mar. (1) acaltica nemiliztli : nauegacion. (2) nauegante. (2)

acaltica nemini : nauegante. (1)

acaltica ni auh : nauegar como quiera. (1) acaltica nin, ahahuiltia : acaltica panoliztli : nauegar para plazer. (1 acaltica nin, ahauiltia) nauegacion. (2) nauegante. (2)

nauegacion. (1)

acaltica panoni : nauegante. (1) acaltica tlayecoliztli : acaltontli :

passajero desta manera. (1)

pelea de naues por la mar. (1)

barca pequea. (1) naue pequea. (1

acaltontli + : lanadera de texedor. (1 pacyo acaltontli) castillan acaltontli) acalyacatl : acamapilli : acame : proa de naue o de canoa. (1) puntero. (2) algunos. (2)

proa de nao. (2)

algunos o algunas. (1)

acampa : ni en vn lugar ni en otro. (1) ni avna parte ni a otra. (1) ninguna parte, o ni a vna parte ni a otra. aduerbio. (2) acampa + : de ninguna parte. (2 anniman acampa)

de

acan : ni en vn lugar ni en otro. (1) o lugar. aduerbio. (2)

en ningun lugar. (1)

en ninguna parte

acan + : medida sin tassa o termino. (1 niman acan tamachiuhqui) en ningun lugar. (1 niman acan) en ningun lugar. (1 niman ac[n]) enninguna parte, deninguna parte o por ninguna parte. (2 anniman ac[n]) acan huitz itlaocol : ombre sin piedad y misericordia. (1 acan vitz ytlaocol)

acan itlacauhqui ininacayo : gentil y hermoso hombre o muger. (1 acan ytlacauhqui yninacayo) acan ixmahui : atreuido desta manera. (1 acan ixmaui) (2 Ac[n] ixmaui) acan ixmahuiliztica : acan ixmahuiliztli : acan ixmahuini : atreuido y desuergonado.

atreuidamente assi. (1 acan yxmauiliztica) atreuimiento assi. (1 acan ixmauiliztli)

atreuido desta manera. (1 acan ixmauini)

acan neci : estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1) acan nino, tlalia : no tener sosiego ni reposo, andando de aca para alla. (1)

acan ninotlalia : no tener reposo ni sosiego. (2 Ac[n] ninotlalia) acan nixmahui : atreuerse con desuerguena. (1 acan nixmaui)

acan nontenequi : desechar o despedir a alguno. (1) acan ommonequi : desechado assi. (1)

acan ompohui : idem (Acan oyeuati: cosa insufficiente y falta, o persona de quien no se haze caso.) (2 Acan ompoui) acan ontlamachiyoa : idem. (Acan ompoui: idem (Acan oyeuati: cosa insufficiente y falta, o persona de quien no se haze caso.)) (2 Acan ontlamachioa) acan ontlamamachiyohua : acan onyehuati : acan oyehuati : (2 Acan oyeuati) acan quenami : acan teicniuh : ynsuficiente. (1 acan ontlamamachioua)

ynsuficiente. (1 acan onyeuati) cosa insufficiente y falta, o persona de quien no se haze caso. cosa sana, entera, sin tacha ni macula. (2) esquiua persona. (1) esquiua e inconuersable persona. (2)

acan teicniuhyotl :

esquiuidad assi. (1) cosa q[ue] no

acan tenenehuixca : no tener par niygual. (1 ac[n] teneneuixca) tiene par o ygual. (2 Acan teneneuixca) acan tetechaxiliztli : esquiuidad assi. (1 ac[n] tetechaxiliztli)

acan tetlanehui : cosa muy semejante a otra, q[ue] no se puede differenciar la vna dela otra. (2 Acan tetlaneui) acana, m : sea, o nosea en alguna parte, o lugar. (2) sea en alguna parte. (1) encallarse la nao. (1) encallar el nauio, o barca. pre: omacan. (2) acana, nic : naues sacar del agua. (1) acana, nitla : hazer encallar el nauio o barca, o sacarla a tierra, y auentar o alimpiar semillas al viento. prete: onitlaacan. (2) auntar trigo o cosa semejante. (1) acanhuel niauh : hallarse mal y muy atribulado y atajado de alguna aflicion sinremedio alguno. (1 acanuel niauh) acanhuel nicchihua : hallarse mal y muy atribulado y atajado de alguna aflicion sinremedio alguno. (1 acanuel nicchiua) acanquenami : acantetlanehui : acantoc, m : acantoc, nin : sana cosa en si. (1) semejante con otro. (1 acantetlaneui) echado assi. (1) echado estar y tendido. (1) estar echado. (1)

acanuitz iteicnoittal : ombre sin piedad y misericordia. (1 acanvitz yteicnoittal) acapechtli : balsa para passar rio. (1) o balssa para passar rio. (2) acapetlatl : acapitzactla : acapitzactli : estera de caas. (1) carrizal. (1) aro de caas. (1) aro de caas,

estera de caas. (2)

carrizal. (2) carrizo, o especie de caa. (2) trauieso

carrizo especie de caa. (1)

acatcane : trauiesso. (1) ynquieta cosa sin reposo. (1) d[e]sassosegado y d[e]sc[n]certado. (2) acatia : acatl : acatla :

hazer caa la mata de mayz que crece. preterito: oacatix. (2) caa hueca. (1) caaueral. (1) caa. (2) caaueral. (2)

acatlatectli :

cauto. (1)

acatzahualiztli : limpieza. (1 acatzaualiztli) acatzanatl : acaxcahua? : Acaxcaua?) acaxitl : tordo paxaro. (1) tordo. (2) quien es el dueo desto ?. preguntando. (2 alberca. (2)

cuyo?. (1 acaxcaua?)

estanque de agua o xaguey. (1) pilar de agua. (1)

acaxtontli :

pilar de agua. (2)

acayetl : acayoa

caa o cauto de sahumerio. (1 acaietl) acaixhua (2 acayoa )

caa de sahumerio. (2)

= : =

acayoa in milli : tornarse caaueral la eredad. preteri: oacayoac. (2) acayotl : (2) cosa del cao de la orina o de la verga del animal, o la misma verga. : chupar cautos de sahumerio. (1)

acayyechichina, n

acayyechichinaliztli : chupamiento desta manera. (1) acayyechichinani : acayyechichinqui : chupador tal. (1) chupador tal. (1)

acazacahuitztli : grama, yerua conocida. (2 Acaacauitztli) acazacatl : carrizo especie de caa. (1 acaacatl) Acaacatl) acazacatla : acazomo : carrizal. (1 acaacatla) carrizo, especie de caa. (2

carrizal. (2 Acaacatla)

quia no. aduerbio. (2 Acaomo)

acazomoye : quia no es el. (2 Acaomoye) acazoyemo : quia aun no. s. se ha hecho. &c. (2 Acaoyemo) acecec : dessabrida cosa; i; nogustosa al paladar. (1) gusto, o cosa semejante. (2) acecentli : las dichas yeruas asperas. (2) acecentli = : = acicintli (2 acecentli) fruta desabrida al

aceceyoa : henchirse el mahizal de yeruas asperas, por no le auer labrado. preterito: oaceceyoac. (2) aceceyoa = : = aciciyoa (2 aceceyoa )

aceite + : azeite de aguacates. (1 auaca azeite) azeite de almendras. (1 almendras azeite) azeite rosado. (1 rosas azeite) aceite chiuhqui : azeitero que lo haze. (1 azeite chiuhqui) aceite contontli : azeytera. (1 azeyte contontli)

aceite cuahuitl : oliua o azeituno. (1 azeite quauitl) aceite cuauhaquia, n : oliuas plantar. (1 n, azeyte quauhaquia)

aceite cuauhtla : oliuar, lugar de oliuas. (1 azeyte quauhtla) aceite molino : molino de azeite. (1 azeite molino)

aceite namacac : aceite patzcac : aceite texoni : aceite tezqui : aceiteyo :

azeitero que lo vende. (1 azeite namacac) molinero de azeite. (1 azeite patzcac) molino de azeite. (1 azeite texoni) molinero de azeite. (1 azeite tezqui)

azeitosa cosa. (1 azeiteyo)

acelana, nite : espulgar o quitar liendresa otro. preterito: oniteacelan. (2) sacar liendres. (1) acelin : acelli : acello : liendre. (1) liendre. (2) lendroso lleno de liendres. (1) lendroso, cosa llena de liendres. (2) lendrero. (2)

aceltitlan :

lendrero lugar de liendres. (1)

acentetia + : doblez tal. (1 an acentetia tetlatol) dobladamente hablar. (1 an acentetia notlatol) doblado assi. (1 an acentetia ytlatol) achacali : camaron grande. (1)

achacalin : camaron grande. (2) achalalatli : paxaro otro. (1) aue de agua. (2)

achalchihuitl : marmol piedra marmolea. (1 achalchiuitl) idem. (Achalchiuhtetl: piedra como marmol o de jaspe.) (2 Achalchiuitl) achalchiuhtetl : achaquin : piedra como marmol o de jaspe. (2)

no se quien es, o no sequi[n] se es. (2) : anteponer o preferir al ygual ami. (1)

achcauhmati, nite

achcauhuia, nitlate : ser mejorado en lo que se reparte. preterito: onitlateachcauhui. (2) achchica : acada passo. (1) mvchas vezes. (1) poquito. (1) vn

achi : poco, nombre adjectiuo. (1) en alguna manera. (1) poco, o poca cosa, o en alguna manera. aduerbio. (2)

achi + : poco menos. (1 an achi quexquich) grangear o adquirir algo enlo que sevnde. (1 ytlocpa achi valuetzi) poca cosa, o vnpoquito. aduerbio. (2 an achi) las ocho horas del dia poco mas o menos. (2 Ye achi vecaca yn tonatiuh) achi centlacol : achi cocole : mitad vn poco menos. (1) fiera cosa vn poco. (1) casi tanto. s. como esso, o

achi ixquich : poco mas o menos. (1 achi yxquich) poco mas o menos que esso. aduerb. (2 Achi yxquich)

achi mochintin :

casi todos ellos. (2 Achi muchintin) oler assi vn poco. (1 achi n, auiyaya) grangear o adquirir algo enlo que sevnde. (1) grangear o ganar algo en lo que se vende. prete: achi

achi n, ahuiyaya : achi nic chitonia : achi nicchitonia : onicchitoni. (2)

achi nicnextia : idem. preterito: achi onicnexti. (Achi nicchitonia: grangear o ganar algo en lo que se vende. prete: achi onicchitoni.) (2) achi pozactic : achi pozahua : achi pozahuac : achi quentel : hinchado vn poco. (1 achi poactic) hinchado vn poco. (1 achi poaua) hinchado vn poco. (1 achi poauac) mejoria de dolencia. (1)

achi temamauhti : fiera cosa vn poco. (1) achi tepiton : achi tlahuele : achi tlatlac : menor, nombre comparativo. (1) fiera cosa vn poco. (1 achi tlauele) medio quemado. (1)

achi tlaztaztoc : escuro lugar no muy claro. (1) achi tlehuacqui : medio assado. (1 achi tleuacqui) achi tliltic yayactic : negro vn poco. (1) achi xoxouhqui : achi yeyuhqui : achi yolli : achi yuhqui : achica : achica medio crudo. (1) poco mas o menos. (1) medio biuo. (1) casi assi, o casi le parece, o es semejante a el. aduerbio. (2) amenudo, o frequentemente. aduer. (2)

amenudo o frequentadamente. (1)

+ : amenudo, o frequentemente. aduer. (2 an achica)

achica nitlacua : comer amenudo. (1 achica nitlaqua) achica onantica : estar algo lexosel lugar, o auer buen trecho hasta el. (2) achicahuac : floxa cosa enel cuerpo. (1 achicauac) flaqueza, de cosa

achicahualiztli : floxedad enel cuerpo. (1 achicaualiztli) magra. (1 achicaualiztli) achichiacpan : idem.

(Achichiactli: manantial de aguas, o fuentes.) (2)

achichiactli :

manadero o manantial. (1)

manantial de aguas, o fuentes. (2) (Achichiactli:

achichiahuitl : idem, o fontanales. (Achichiacpan: idem. manantial de aguas, o fuentes.)) (2 Achichiauitl) achichiapan : manadero o manantial. (1)

achichican tlanahuatia : achichiyahuitl :

mandon que mucho manda. (1 achichican tlanauatia)

hontanales. (1 achichiyauitl)

achicolli : garauato de palo, para sacar agua de pozo. (1) achicualli : (1 achiqualli) razonable cosa algun tanto buena. (1 achiqualli) mejor vn poco.

achihua, n : hazer cacao. prete: onachiuh. (2 Achiua, n) echar cacao de vna xical en otra para hazer espuma. (1 n, achiua) achihua, nitla : hazer algo. prete: onitlaachiuh. (2 Achiua, nitla) achihuacqui : achihualhuetzi : Achiualuetzi) seco vnpoco. (1 achiuacqui) lo mesmo es que. achinicchitonia: preterito: achioualuetz. (2

achihualiztli : ylicito assi. (1 achiualiztli) pecado cntra natura. (1 achiualiztli) cosa ilicita que no se deue hazer. (2 Achiualiztli) achihualiztli achiualiztli) + : ynconueniente, cosa que no conuiene. (1 amo monequi idem. (Achiualiztli: cosa ilicita

achihualoni : ylicita cosa. (1 achiualoni) que no se deue hazer.) (2 Achiualoni) achilquilitl :

yerua que se cria en agua comestible. (2)

achincampa : pordonde quiera. (1 achinc[m]pa) idem. (Achincayepa: d[n]de quiera, o ad[n]de quiera que, por d[n]de quiera. aduerbio.) (2) achincanin : pordonde quiera. (1) d[n]de quiera, o ad[n]de quiera que, por casi ygual cosa a

achincayepa : pordonde quiera. (1) d[n]de quiera. aduerbio. (2)

achineneuhqui : semejar o quasi parecer vna cosa a otra. (1) otra, o que se parece la vna ala otra. aduerbio. (2) achinicchitonia: achipanquetza, nin achipil : = : : = achihualhuetzi (2 achinicchitonia: )

engrandecerte, eleuarse vanamente con soberuia. (1)

vnpoquillo aduerbio. (2)

achiquentel + : idem. (Yeachi ninimati: estar algo mejor dela enfermedad. pre: yeoachi ninima.) (2 Ye achiquentel)

achiquezquican : achiquin :

en muchas partes. (1)

nose quando. s. acaecio esso. aduerb. (2)

achitetlan nica : estar cerca. (1) achito : achito alguna poca cosa. (1) + : alguna poca cosa. (1 an achito) vn poco. aduerbio. (2) + : poquito. (1)

achiton : achiton

vnpoquillo. aduerbio. (2 an achiton) (Achitonca: vn poco de tiempo. aduerbio.) (2 Achiton escuro lugar no muy claro. (1 achiton tlayuua) algun tanto de tiempo. (1)

achiton cahuitl : idem. cauitl) achiton tlayohua :

achitonca : vn poco de tiempo. aduerbio. (2)

achitonca + : en muy breue tiempo. (2 Cenca an achitonca) vnpoco de tiempo. aduerbio. (2 an achitonca) poco tiempo, aduerbio. (1 an achitonca) momento de tiempo. (1 an achitonca) achitoncahuitl : achitzin : algun tanto de tiempo. (1 achit[n]cauitl)

vn poquito, o poca cosa. aduerbio. (2) algun

achitzinca : vn poco de interualo, o espacio de tiempo. aduerb. (2) tanto de tiempo. (1) achitzinca + : momento de tiempo. (1 an achitzinca)

achitzincahuitl : idem. (Achitzinca: vn poco de interualo, o espacio de tiempo. aduerb.) (2 Achitzincauitl) algun tanto de tiempo. (1 achitzincauitl) achiuel ni, quitoa : achiuel nic, chihua : achiuh : medianamente dezir algo. (1) medianamente hazer algo. (1 achiuel nic, chiua) casi assi como. (1) casi

casi assi, o casi desta manera. aduerbio. (2)

achiuhqui : idem. assi como. (1)

(Achiuh: casi assi, o casi desta manera. aduerbio.) (2)

achiuhqui itloc quiza : semejar o quasi parecer vna cosa a otra. (1 achiuhqui ytloc quia) achiyamanqui : achiyamaztic : achiye : muelle cosa vn poco. (1) muelle cosa vn poco. (1)

vn poco mas, aduerbio. (2) poco mas o menos. s. sera ello. aduerbio. (2)

achiyeiuhqui :

achiyohuia, nitla : Achiyouia, nitla)

teir con el dicho color. preterito: onitlaachiyoui. (2

achiyotehuia, nitla : mezclar el dicho almagre con otros colores. preteri: onitlaachiyoteui. (2 Achiyoteuia, nitla) achiyotetl : achtli : achto : adv. (1) achto achto + : = : almagre entero, o en pedaos antes que lo muelan. (2) simiente. (1) antes o primero. (1) primero;

grana o semilla de yeruas. (1)

primero, o primeramente. aduer. (2)

al principio, s: quando comente a hazer algo. (1 yn achto) = achtopa (2 achto aduer) prima enlas horas. (1 achto neteochiualiztli)

achto neteochihualiztli : achto niteihua :

embiar adelante. (1 achto niteiua)

achto nocihuauh : primera muger, s: mia. (1 achto nociuauh) achto nompehua : adelantarse en camino. (1 achto nompeua) adelantamiento assi. (1 achto ompeualiztli) embiado assi. (1 achto tlaiualli)

achto ompehualiztli : achto tlayohualli : achto yaliztli : achtoniauh :

adelantamiento assi. (1) adelantarse en camino. (1) visauelo. (1) ermano de tu bisahuelo. (1) primero; adv.

achtontli : visabuelo. (2 Acht[n]tli) achtopa : (1)

lo mesmo es que achto. aduer. (2)

antes o primero. (1)

achtopa + : idem. (Ocyeachto: y primeramente, o ante todas cosas. s. harcis esto. &c.) (2 Ocye achtopa) achtopa +, nic : maxcar elpan alos nios. (1 nic, quaqualia achtopa) achtopa = : = achtotipa (2 achtopa)

achtopa hualla :

antecessor mio. (1 achtopa valla) : pensar antes. (1) pensamiento assi. (1)

achtopa ilnamiqui, nitla achtopa ilnamiquiliztli : achtopa ni, yauh : achtopa niauh :

preuenir, anticiparse yendo primero. (1)

adelantarse en camino. (1) embiar adelante. (1 achtopa nitlaiua) adelantarse en camino. (1 achtopa nompeua)

achtopa nitlayoa : achtopa nompehua :

achtopa ompehualiztli : adelantamiento assi. (1 achtopa ompeualiztli) achtopa otlatocat : antecessor mio. (1) ombrey muger primeros. (1 achtopa

achtopa tlacaxinachtin adan yuan ehua : tlacaxinachtin Adan yuan Eua) achtopa tlayohualli : achtopa yaliztli :

embiado assi. (1 achtopa tlaiualli) adelantamiento assi. (1)

achtopaitoa, nitla : profetizar. preterito: onitla achto paito. (2) prenosticar. (1 nitla, achtopaytoa) profetizar. (1 nitla, achtopaytoa) achtopanuia, nin : antuuiarse o adelantarse. (1) antes o primero. (1)

achtotipa : lo mesmo es que achtopa. (2) achtotlacat : mayor hijo. (1)

aci, anon : biuir en pobreza y necessidad, o no llegar, ni alcanar con la mano adonde esta la cosa. preterito: aononacic. (2) aci, n : llegar con la mano, o alcanar conella a d[n]de algo esta, o llegar al lugar d[n]devoy. preterito: onacic. (2) alcanar o llegar alo que esta en alto. (1) allegar a lugar. (1) aci, nite : alcanar al que camina, o va huyendo, o ala caa. preterito: oniteacic. (2) tomar prendiendo. (1) ygualar con otro. (1) alcanar al que camina, o al que huye. (1) aci, non : idem. preteri: ononacic. (Aci, n: llegar con la mano, o alcanar conella a d[n]de algo esta, o llegar al lugar d[n]devoy. preterito: onacic.) (2) alcanar o llegar alo que esta en alto. (1) allegar a lugar. (1) aci, nonte : alcanar al que camina, o al que huye. (1) aci + : esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci yniuelica) esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci yniauiyaca) esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci yniauiaca) hazerlo el hombre ala muger. (1 tetech n, aci) sobrevenir. (1 tepan n, aci) seguir hasta el cabo. (1 teuan n, aci) penitencia no entera. (1 ayeua amo aci tlamaceualiztli) aci +, m : pensar. (1 noyollo maci) reconocer, o certificarse de algo. prete: onoyollo macic. vel. noyollo omacic. (2 Yollo maci, no) aci +, n : conocer muger. (1 ytech naci) buscar de rayz la verdad. (1 ynelhuayocan naci) nauegar hasta el cabo. (1 acaltica naci) tener parte con alguna muger. prete: oitech nacic. (2 Itech naci) tener conuersacion y parte con muger. pre: otetech nacic. (2 Tetech naci) tener buena dicha, o acertar conlo que pretendia, o buscaua. preter: ipan onacic. (2 Ipan naci) esquiuar. (1 atetech naci) morirse el enfermo. pre: oitech nacic yntlaltecutli. (2 Itech naci intlaltecutli) verificar enteramente, o examinar el negocio. pre: inelhuayocan onacic. (2 Inelhuayocan naci) aci +, non : acercarse a algo. preterito: yeitech onacic. (2 Yeitech nonaci) acercarse a algo. (1 yeitech nonaci) acercarse ala posada el caminante. (1 yeitech nonaci) aciaz acic : + : el que no quisiere. (1 yn aquin aciaz) cumplida persona. (1)

acic + : lo mesmo es que teitec acic. (2 Teitic acic) cosa que se siente mucho y llega alas entraas. preterito: oteitec acic. y toma se in bonam & malam partem. (2 Teitec acic) entraable cosa. (1 teitec acic) acica caqui, nic : comprehender lo que se dize. (1)

acicacaqui, nitla : comprehender, o alcanar a saber enteramente la cosa, o el negocio. preteri: onicacicacac. (2) acicaitta, nitla : idem, o ver algo perfectamente. preterito: onitlaacicaittac. (Acicacaqui, nitla: comprehender, o alcanar a saber enteramente la cosa, o el negocio. preteri: onicacicacac.) (2) acicamati, nitla : onitlaacicama. (2) acicatemoa, nitla : onitlaacicatemo. (2) saber, o entender algo perfectamente. preterito: buscar algo con mucha diligencia y cuidado. prete: buscar algo con mucha diligencia. (1)

acicintli : lo mesmo es que acecentli. (2) aciciyoa : acilin : acilli : acillo : lo mesmo es que aceceyoa. preterito: oaciciyoac. (2) liendre. (1) liendre. (2) lendroso. (2) lendroso lleno de liendres. (1)

aciltitlan : acini :

lendrero lugar de liendres. (1)

cumplidor tal. (1)

acini + : esquiua o braua cosa. (2 Atetech acini) saqueador o d[e]spojador [n] guerra. (2 Tetlatqui acini) robador assi. (1 tetlatqui acini) acitihuetzi, nite : alcanar de presto a los que van adelante caminando, o alos enemigos, o ala caa, arremeti[n]do a tomalla. pr: oniteacitiuetz (2 Acitiuetzi, nite) reir risando. (1 nite, acitiuetzi) acitihuetzi, nitla : caar o arrebatar algo aceleradamente. pre: onitlaacitiuetz. (2 Acitiuetzi, nitla) rebatar. (1 nitla, acitiuetzi) acitiuh + : neteilhuiliztli) el estado enque esta el pleyto. (2 Oncan acitiuh yn estado dela causa. (1 oncan acitiuh) tienes pena de algo?. (2)

acitlaic tinentlamati? : acitlali : aliofar. (1)

acitlalin : aljofar. (2) acitlani, notechnic : onicacitlan. (2) permitir que se acerque, o llegue algo ami. pre: notech

aciz + : recibireys vuestra paga. (2 Amotech aciz in amo tlaxtlauil) acada vno de nosotros cabra su parte, o cada qual recibira su premio y galardon. (1 ceceyaca totech aciz yntotlaxtlauil)

acmo huei tlacatli :

dia pequeo. (1 acmo vei tlacatli) arriba enlo alto. (1)

aco : arriba, o en lo alto. aduerbio. (2) aco nicac : estar enlo alto. (1) aco nicololoa in notilma : aco nitla, tlalia : aco ouetzin noyollo :

haldas poner en cinta. (1 aco nicololoa yn notilma)

poner encima. (1) contemplar. preteri: aco oouetzinnoyollo. (2) cabellos crespos que v[n] hazia arriba. (2 Aco pa

aco pa itztiuh tzontli : ytztiuh tzuntli) aco tlachia, n acoatl :

: mirar arriba. (1) serpiente del agua. (1) culebra de agua. (1)

culebra de agua. (2)

acoatototl :

paxaro de laguna, que se abulle en el agua. (2) quien te podra ya ayudar?. (2 Acoc mitzpaleuiz?) sobrado de casa. (1)

acoc mitzpalehuiz? : acocalli :

sobrado de casa. (2)

acochiztli nicnochihualtia : velar la noche. preterito: acochiztli onicnochiualti. (2 Acochiztli nicnochiualtia) velar. (1 acochiztli nicnochiualtia) acocholoa, n : saltar en alto, o dar saltos de plazer. prete: onacocholo. (2) saltar de abaxo. (1) acocholoa, non : saltar de abaxo. (1) acocili : acococo : camaron pequeo. (1) cierta yerua que se cria en las fuentes o lagunas. (2) mansedumbre. (1) delicadez de buen tratamiento. (1

acocolecayotl :

acocoliztlapalihuiliztli : acocoliztlapaliuiliztli) acocopilhuaztli : canal. (1)

acocotli : yerua que parece hinojo, o auenencia para sacar miel delos magueyes. (2) auenencia con que sacan vino. (1) hinojo siluestre. (1) acocotli + : hinojo. (1 castillan acocotli)

acocoyotl : cuentas gordas que se crian en arboles. (2) acocozazalic : acocqui : breuaje o beuida prouechosa para las paridas. (2 Acocoaalic) liuiana cosa. (1) crecer el rio. (1)

cosa liuiana. (2)

acocui, m : crecer el rio. pret: omacocuic. (2)

acocui, nic : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1) acocui, nin : leuantarse del suelo, o empinarse el cauallo, o rebolar el aue, o batir las alas qu[n]do quiere bolar. pre: oninacoc. (2) corcobo dar. (1) leuantarse. (1) acocui, nitla : alar o leuantar algo en alto. prerito. onitlaacoc. (2) alar algo. (1) soliuiar lo esado. (1) leuantar a otra cosa. (1) acohuic : hazia arriba. (2 Acouic)

acohuic nitlachia : mirar hazia arriba. preterito: acouic onitlachix. (2 Acouic nitlachia) mirar arriba. (1 acouic nitlachia) acohuic nonte, itta : acohuic nonteitta : Acouic nonteitta) acolchimalli : mirar arriba. (1 acouic nonte, itta) mirar al que esta arriba. preterito: acouic ononteittac. (2

el huesso dela espalda. (2)

acolehua, nitla : amagar, o bracear aliando el brao. prete: onitlaacoleuh. (2 Acoleua, nitla) bracear, menear el brao. (1 nitla, acoleua) acolehuilia, nitetla : idem. pre: onitetlaacoleuili. (Acoleua, nitla: amagar, o bracear aliando el brao. prete: onitlaacoleuh.) (2 Acoleuilia, nitetla) acolli : ombro. (2) ombro de hombre. (1) murezillos. (1)

acoltzontli :

los pelos de encima del ombro. (2 Acoltzuntli)

acomana, m : alterarse o alborotarse la gente que esta ayuntada. (1) turbarse el agua con tempestad de viento. (1) turbarse y heruir la mar con tempestad. prete: omacoman. (2) acomana, nin : alborotarse o turbarse. preteri: oninacoman. (2) acomana, nite : alborotar alos otros. preterito: oniteacoman. (2) alborotar gente. (1) rebato hazer. (1) alterar o alborotar desta manera. (1) acomitl : tinaja de agua. (1) tinaja de agua. (2) haziarriba. (1) delo alto. (1) de arriba, o

acopa : darriba abaxo. (1) hazia arriba. (2) acopa itta, nonte :

mirar arriba. (1)

acopa itztiuh tzontli : pospelo. (1 acopa ytztiuh tzontli) acopa pettiuh tomitl : pospelo. (1) acopa pettiuhtzontli : redropelo. (1) acopa tlachia, n : mirar arriba. (1) aquiami. (1) mirar al cielo. (1)

acopa tlaeltzacutli :

acopaitta, nite : mirar al que esta en alto. prete: oniteacopa ittac. (2) acopaitta, nitla : mirar alo que era en alto. preterito: onitlaacopaittac. (2)

acopatlachia, n : mirar hazia arriba. preterito: onacopa tlachix. (2) acopina, nitla : abrir anja. preterito: onitlaacopin. (2) (1) abrir anja para cimiento de pared. (1) cimiento abrir assi.

acoquechilia, nitetla : pujar en almoneda. preterito: onitetlaacoquechili. (2) pujar en almoneda. (1) acoquetza, m : crecer el precio delo q[ue] se vende. pret: omacoquetz. (2) encarecerse algo. (1) empinarse algo, o leuantarse la mar conla tormenta. preterito: omacoquetz. (2) acoquetza, nitla : pujar en almoneda. (1) augmentar o doblar el trabajo a otros, o pujar en almoneda. preterito: onitlaacoquetz. (2) doblar el trabajo. (1) acoquixtia, nite : sublimar o enxalar a otro. prete: oniteacoquixti. (2) acoquixtia, nitla : altar o leuantar algo en alto. prete: onitlaacoquixti. (2) alar algo. (1) empinar o henestar algo. (1) leuantar a otra cosa. (1) acoquiza, n : leuantarse en alto o encumbrarse o medrar. prete: onacoquiz. (2 Acoquia, n) subir. (1 n, acoquia) acoquiza +, n : medrar por mejorar. (1 nino, yocatia nahcoquia)

acoquizaliztli : subida. (1 acoquializtli) subida del que va subi[n]do, o del que seva encumbrando, o del q[ue] va medrando. (2 Acoquializtli) acoquizqui : medrado. (2) acotlachia, n : (1) subida cosa. (1) cosa sublimada o puesta en alto, o el que ha mirar al cielo.

mirar hazia arriba. preterito: onacotlachix. (2)

acotlaza, nin : asossegarse y consolarse. preteri: oninacotlaz. (2 Acotlaa, nin) desenhadarse. (1 nin, acotlaa) recrearse. (1 nin, acotlaa) acotlaza, nite : asossegar y consolar al afligido. prete: oniteacotlaz. (2 Acotlaa, nite) recrear a otro. (1 nite, acotlaa) sosegar a otro. (1 nite, acotlaa) desenhadar o recrear a otro. (1 nite, acotlaa) aliuiar a otro del trabajo. (1 nite, acotlaa) acouechiliztli + : contemplacion. (1 teyollo acouechiliztli) sosegarse el

acouetzi, n : sossegarse y consolarse. preterito: onacouetz. (2) mismo. (1) consolarse y animarse. (1) acouetziliztli : acouetziliztli consolacion tal. (1) + : contemplacion. (1 teyollo acouetziliztli) contemplar. (1) idem

acouetzin noyollo :

acouetzini + : contemplatiuo. (1 yyollo acouetzini) contemplatiuo.) (2 Iyullo acouetzini) acouetzqui : acoyaliztli + : liuiana cosa. (1) consolado assi. (1)

(Iyullo acoyanl:

cosa liuiana. (2)

contemplacion. (1 teyollo acoyaliztli)

acoyani acoyanl

+ : + :

contemplatiuo. (1 yyollo acoyani) contemplatiuo. (2 Iyullo acoyanl) contemplar. prete: socarrena

acoyauh in noyollo : contemplar. (1 acoyauh yn noyollo) oacoya in noyollo. (2)

acoyoctli : sangradera de agua cogida. (1) socar[r]ena del agua. (1) en ribera de rio, albaar o sangradera de agua. (2) acoyuctli : idem. agua.) (2) acpatl :

(Acoyoctli: socarrena en ribera de rio, albaar o sangradera de

oua que nace enel agua. (1) trama d[e] tela, o el q[ue] quiere

acqui + : echado assi. (1 tetlan acqui) adulterar (2 Tetl[n] acqui)

actehuatl + : aunque seas quien fueres, o aunque seas de grande estima. (2 Intlanel cenca actehuatl) actia, nitla : encorporar o entremeter. (1)

actica : metido estar. (1) actica, n : estar metido o hincado [n] alguna parte. pre: onacticatca. (2) acticac : estar hincado. (1) acticac, n : idem. pre: onacticaya. alguna parte. pre: onacticatca.) (2) actihue : actihue refrescarse. (1 actiue) + : desenojo. (1 et actiue) (Actica, n: estar metido o hincado [n]

actihuetzi : assiento hazer el edificio. (1 actiuetzi) hundir se la tierra, casa o troxe. (1 actiuetzi) caer de improuiso y hundirse la casa, &c. (1 actiuetzi) hundirse la sepultura, o la casa vieja. prete. oactiuetz. (2 Actiuetzi) actihuetzi, n : hundirse en tierra o lodo; &c. (1 nactiuetzi) caer de improuiso hundi[n]dose [n] hoyo que no se parecia. pre: onactiuetz. (2 Actiuetzi, n) sumirse en agua o en cosa assi. (1 n, actiuetzi) caer n hoyo pequeo. (1 n, actiuetzi) actihuetzi in tlapohualli : (1 actiuetzi yn tlapoualli) actihuetzi pachihui : faltar lo que se cnto por no se auer bien contado.

sumirse la sepultura. (1 actiuetzi pachiui) hundimiento

actihuetziliztli : cayda de pared o de casa. (1 actiuetziliztli) assi. (1 actiuetziliztli) hundimiento tal. (2 Actiuetziliztli)

actimoteca + : diuulgarse o estenderse la fama d[e] algo, por todas p[ar]tes. p: tep[n] oactimotecac (2 Tepan actimoteca) estenderse, o bolar por todas partes la fama de nuestro seor dios. prete: nouian otepan actimotecac yniteyotzin dios. (2 Nouian tepan actimoteca initey otzin dios)

actimoteca, tepan : oactimotecac. (2) actinemi + :

bolar la fama de algo por todas partes. prete: tepan

vestido de blanco. (1 yztacatitlan actinemi)

actitlaza, nic : hurdir la tierra. preterito: onicactitlaz. (2 Actitlaa, nic) hundir tierra. (1 nic, actitlaa) actitlaztli : hazienda disminuida, desperdiciada, destruida o robada. (1)

actiuh, n : yr trotando. prete: onaactia. (2) actiuh +, n : entremeterse en algun negocio. (1 tetlan nactiuh)

acua : reumarse el vaso o la tinaja quando es nueua. (1 aqua) ay ay ay; quexandose. (1 aqua) reumarse la vasija nueua. (2 AQua) ay ay. del que se quexa delo que le duele. interiection. (2 Ahqua) acuacualaquiliztli : aquaqualaquiliztli) acuacualaquiztli : acualcan : bexiga de quemazn, o de otra manera. (1 bexiga, o hinchazon llena de aguaza. (2 Aquaqualaquiztli) lugar indecente y malo. (2 Aqualcan)

mal lugar. (1 aqualcan)

acualitoa, nite : dezir mal de otro. prete: oniteaqualito. (2 Aqualitoa, nite) maldezir o murmurar. (1 nite, aq[ua]litoa) acualitoa, nitla : maldezir algo. (1 nitla, aqualitoa) acuallachihua, n : Aquallachiua, n) hazer alguna cosa mala. prete: onaquallachiuh. (2

acuallachihualiztica : con malas obras. (2 Aquallachiualiztica) acuallachihualiztli : acuallachihualli : Aquallachiualli) obras malas. (2 Aquallachiualiztli) mal hecho. (1 aquallachiualli) obras mal hechas. (2

acuallachihuani : malhechor. (1 aquallachiuani) acuallamatini : acuallatolli : Aquallatolli) acualli : letrado malo. (1 aquallamatini)

mal hechor. (2 Aquallachiuani)

palabras malas. (1 aquallatolli)

palabras malas. (2

mala cosa. (1 aqualli)

cosa mala. (2 Aqualli)

acualli + : peor, comparatiuo de malo. (1 ocualca ynic aqualli) ostinar a otro. (1 ypan nitechicaua yn aqualli) peor, comparatiuo de malo. (1 cenca aqualli) acualli ayectli nicchihua : hazer cosas malas. (1 aq[ua]lli ayectli nicchiua)

acualli ipan nechicahualiztli : ostinacion. (1 aqualli ypan nechicaualiztli) obstinacion o perseuerancia enel mal. (2 Aqualli ypan nechicaualiztli)

acualli itech nematiliztli : abusion. (1 aqualli ytech nematiliztli) acualli teitoliztli : fama mala. (1 aqualli teitoliztli) salida en mal. (1 aqualli tepan mochiualiztli)

acualli tepan mochihualiztli : acuallitocaitl :

nombre malo. (1 aquallitocaitl) salida en mal. (1 aquallitzonquializtli)

acuallitzonquizaliztli : acuallotica :

mal o malamente. (1 aquallotica)

acuallotl : maldad o malicia. (2 Aquallotl) acuallotl + : aquallotl) peoria enesta manera. (1 cenca aquallotl) maldad. (1 ayecyotl

acualtiliztli : ynjusticia. (1 aqualtiliztli) malicia. (1 aqualtiliztli) mal, nombre substantiuo. (1 aqualtiliztli) idem. (Aquallotl: maldad o malicia.) (2 Aqualtiliztli) acualtin : malos. (2 Aqualtin)

acuapanahuaztli : punte de maderos. (1 aquapanauaztli) acuappanahuaztli : acuauhpanahuaztli : acuauhyotl : acuecueyachin : puente de madera. (2 Aquappanauaztli) ponton o puente de madera. (1 aquauhpanauaztli)

cao de agua. (2 Aquauhyotl) sanguijuela. (1) sanguijuela. (2)

acuecueyo : ondoso, lleno de ondas. (1) acuenyo : ondoso, lleno de ondas. (1) lagarto grande de agua. (1) ola. vel. onda de agua. (2)

acuetzpalin : acueyotl : acueyotl

ola o onda de agua. (1) + :

ola grande. (1 vey acueyotl) : abarrancarse. (1 nin, acuezcomauia)

acuezcomahuia, nin acuezcomatl :

abarrancadero assi. (1)

acuicilin : camaron pequeo. (1) acxoyatototl : cierto paxaro. (2) aquel dellos amas mas?. (2 Acye yn occenca

acye in occenca tictlazotla? : tictlaotla?) acye inoc cenca cualli ? : acye? :

qual dellos es el mejor. (2 Acye ynoc cenca qualli ?) qual dellos?. preguntando. (2)

cual o quien?. (1)

acyehua :

aqual de dos. (1 acyeua)

acyehuan? : quien son aquellos?. (2) acyehuantin : idem. preguntando. (Acyehuan?: quien son aquellos?.) (2)

acyehuatl : aqual de dos. (1) acyehuatl + : cualquiera. (1 ao acyehuatl) sea, o sea quien se fuere.) (2 ao acyehuatl) acyehuatl? : aczan ninomati : adan + : cual o quien?. (1) tenerse en mucho con presuncion y altiuez. (2 Acan ninomati) idem. (aoacye: qualquiera que

ombrey muger primeros. (1 achtopa tlacaxinachtin Adan yuan Eua)

aehecatl : marea viento dela mar. (1 aeecatl) el viento que trae el aguacero, o la marea. i. el viento que viene de la mar. (2) aehecatl + : (2 Vei aehecatl) aehuacomitl : aelehuiliztli : aetiliztli : ahacatla : marea viento dela mar. (1 vey aeecatl) zaque para agua. (1 aeuacomitl) ynconueniente, cosa que no conuiene. (1 aeleuiliztli) ligereza. (1) caauerallo. (2 Aacatla) chismear. (1 marea, viento dela mar.

caaueral. (1 aacatla)

ahachcui, nite : nite, aachcui) ahachti, nite : nite)

chismear. pret: oniteaachcuic. (2 Aachcui, nite)

ser criado o paje de otro. preterito: oniteaachtic. (2 Aachti,

ahaci, n : alcanar a saber algo enteramente, o tener familiaridad muy particular con personas de calidad. preterito: onaacic. (2 Aaci, n) alcanar a saber algo de rayz y enteramente, o tener mucha familiaridad con algunos seores. (1 n, aaci) escudriar la escriptura o cosas arduas. (1 n, aaci) ahaci, notech : lastimarme las hortigas o cosas semej[n]tes, passando por ellas. pr: notechoaacic. (2 Aaci, notech) ahacini : escudriador desta manera. (1 aacini) el que alcana a saber algo enteramente o el que tiene familiar conuersacion con personas de calidad. (2 Aacini) ahacqui : (2 Aacqui) ahacqui, n modorro. (1 aacqui) : atronado furioso. (1 aacqui) atronado o surioso.

modorrear. (1 n, aacqui) trote. (1) trotar. (1) trote del que camina. (2 Aactializtli)

ahactializtli : ahactiuh, n :

ahahuacuauhtla : enzinal. (1 aauaquauhtla) enzinal o robledal (2 Aauaquauhtla)

robledal de robles. (1 aauaquauhtla)

ahahuatla : enzinal. (1 aauatla) idem. (Aauaquauhtla: enzinal o robledal) (2 Aauatla) robledal de robles. (1 aauatla) espinal. (1 aauatla) ahahuia, n : regozijarse y tomar plazer. preterito. onahauix. (2 Ahauia, n) gozarse como quiera. (1 n, ahauia) deleitarse. (1 n, ahauia) alegrarse. (1 n, ahauia) ahahuia, tecan : alegrarse del mal de otro. prete: teca onahauix. (2 Ahauia, tecan) ahahuia + : escarnecer del que le acaecio algun desastre. (1 teca n, ahauia) burlar de alguno riendose del. (1 tecan, ahauia) alegrarme del mal de otro. (1 teca n, ahauia) holgarse del mal ageno. (1 tepan n, ahauia) ahahuia +, n : alegrarse del mal ageno. preter: tepan onahauix. (2 Tepan nahauia) tomar plazer o alegrarse del mal ageno. prete: teca onahauix. (2 Teca nahauia) ahahuialia, nin : relamerse o saborearse. preteri: oninahauiali. (2 Ahauialia, nin) ahahuializpan : ahahuializtica : ahauializtica) ahahuializtica en alegria. (2 Ahauializpan) alegremente. aduerbio. (2 Ahauializtica) + : alegremente. (1

alegremente assi. (1 teca ahauializtica)

ahahuializtli : gloria. (1 ahauializtli) alegria. (2 Ahauializtli) glorificacion tal. (1 ahauializ[t]li) gozo desta m[a]nera. (1 ahauializtli) alegria. (1 ahauializtli) ahahuializtli ahauializtli) ahauializtli) + : burla assi. (1 teca ahauializtli) gloria vana. (1 annen alegria tal. (1 teca ahauializtli) gloria verdadera. (1 nelli

ahahuialtia, nite : dar alegria y contentamiento a otros. (1 nite, ahauialtia) deleitar a otro. (1 nite, haauialtia) alegrar a otro. (1 nite, ahauialtia) ahahuiani : plazentera cosa. (1 ahauiani) plazentero. (2 Ahauiani) ramera puta onesta. (1 aauiani) gozoso assi. (1 ahauiani) alegre y regozijado. (1 ahauiani) ahahuiani + : alegre assi. (1 teca ahauiani) : echar de aca para aculla a alguno, empuxandolo. (1 nite,

ahahuictlaza, nite aauictlaa)

ahahuilia, nite : burlar o retoar a alguna persona. pret: oniteahauili. (2 Ahauilia, nite) burlar de manos. (1 nite, aauilia) retoar. (1 nite, aauilia) halagar. (1 nite, ahauilia) ahahuilmauhtia, nite : cocar a alguno. (1 nite, aauilmauhtia)

ahahuilnemi, n : rufianear. o luxuriar. preterito: onahauilnen. (2 Ahauilnemi, n) rofianear. (1 n, ahauilnemi) luxuriar. (1 n, ahauilnemi)

ahahuilnemiliztli : ahauilnemiliztli) ahahuilnenqui : ahahuilpan : ahauilpan)

rufianeria o luxuria. (2 Ahauilnemiliztli) rufian. (1 aauilnenqui)

rufianeria. (1

rofian. (1 ahauilnenqui)

lugar de recreacion. (2 Aauilpan)

vertos de plazer. (1

ahahuiltia, m : puta honesta. (2 Mahauiltia) ahahuiltia, nin : espaciarse, recrearse o passear ti[m]po. prete: oninahauilti. (2 Ahauiltia, nin) holgar. (1 nin, ahauiltia) espaciarse por via de recreacion o passatiempo. (1 nin, aauiltia) ahahuiltia, nite : dar plazer a otro. preteri: oniteahauilti. (2 Ahauiltia, nite) ahahuiltia + : nauegar para plazer. (1 acaltica nin, ahauiltia) nadar debaxo del agua. preterito: onaauitzocalac. (2

ahahuitzocalaqui, n : Aauitzocalaqui, n) ahahuitztli :

cuchillas de las alas de las aues. (1 aauitztli)

ahahuixca : alegremente. aduerbio. (2 Ahauixca) ahahuiyaliztli : ahai, nitla : nitla) plazer o deleyte. (1 ahauiyaliztli) hazer algo muchas vezes, o amenudo. preterito: onitlaaax. (2 Aay, vaar

ahaltia, nin : baarse enel agua. preteri: oninaalti. (2 Aaltia, nin) lauar se fuera de vao. (1 nin, aaltia) ahaltia, nite : vaar a otro assi. (1 nite, aaltia) ahamapohua, n ahamaque : : leer assi amenudo. (1 n, aamapoua) ausente estar. (1 aamaque)

estays ausentes. (2 Aamaque)

ahameyalla : ahameyallo :

manadero o manantial. (1 aameyalla) manantial cosa. (1 aameyallo)

ahami, n : m[n]tear o caar en diuersas partes. preteri: onaan. (2 Aami, n) caar. (1 n, aami) ahamini : casador tal. (2 Aamini)

ahamitinemi, n : andar monteando o casando. preterito: onaantinen. (2 Aamitinemi, n) andar monteando o caando. (1 n, aamitinemi) ahamoxpohua, n : leer assi amenudo. (1 n, aamoxpoua)

ahamoxtli : cabello largo que dex[n] a vn lado alas moas, quando las tresquilan. (2 Aamoxtli) cabello largo q[ue] dexn avnlado alas moas quando las tresquilan. (1) ahamoxtli + : cabello largo que dexan a vn lado dela cabea alas mojas guando las tresquilan. (2 Atzotzocolli, vel, ahamoxtli)

ahamoxtli, atzotzocolli : cabello largo que dexan alas moas al vn lado dela cabea, quando las tresquilan. (2) ahana, nin : espaciarse o recrearse, y desperezarse. prete: oninaan. (2 Aana, nin) passar tiempo. (1 nin, aana) holgar. (1) recrearse. (1 nin, aana) desperezarse. (1 nin, aana) espaciarse por via de recreacion o passatiempo. (1 nin, aana) ahapopoti, n : nadar debaxo del agua. prete: onaapopotic. (2 Aapopoti, n)

ahaquetza, n : alar y abaxar amenudo la cabea, como loco. prete: onaaquetz. (2 Aaquetza, n) alar y abaxar la cabea amenudo, assi como loco. (1 n, aaquetza) ahaqui, n : gozarse y auer muy gran plazer, o hazer alguna cosa c[n] faltas y defectos. preterito: onaac. (2 Aaqui, n) ahaquia, nitla ahaquiliztli : ahatemi, n : : meter muchas vezes. (1 nitla, aaquia) modorreria. (1 aaquiliztli) estar abuhado. pre: onaaten. (2 Aatemi, n) abuhado assi. (1 aatenqui)

ahatenqui : abuhado. (2 Aatenqui) ahatlapallo :

hojosa, cosa con hojas. (1 aatlapallo)

ahaxiliztli : el acto de alcanar a saber algo enteramente. (2 Aaxiliztli) escudriamiento tal. (1 aaxiliztli) ahaxixa, nin : mearse de miedo. prete: oninaaxix. (2 Aaxixa, nin) mearse de miedo. (1 nin, aaxixa) ahaxixa, nite : mear o cagar a otro. preterito: oniteaaxix. (2 Aaxixa, nite) mear o cagar a otro. (1 nite, aaxixa) ahaxixxo : meada cosa con meados. (1 aaxixxo)

ahayohuia, nitla : cal[n]tar algo con el huelgo. preteri: onitlaayoui. (2 Ahayouia, nitla) calentar algo con el huelgo. (1 nitla, aayouia) ahaztli : ala para bolar. (1 aaztli) ala pequea. (1 aaztontli)

ahaztontli :

ahua : cibdadano. (1 aua) prouincial cosa desta prouincia. (1 aua) ahua, nite : reir a otro. preterito: oniteauac. (2 AVa, nite) reprehender. (1 nite, aua) corregir de palabra. (1 nite, aua) reir risando. (1 nite, aua) baldonar vn hombre a otro, diziendole las tachas o faltas que tiene. (1 nite, aua.) ahua +, m : reir vnos con otros los de vna familia. preterito: netech omauaque. (2 Netech mahua) lo mismo es que monetechaua. pre: omonetechuique. (2 Monetechuia in mahua) ahua, tepehua : ahuaca aceite : ciudadano, o vezino de pueblo. (2 Aua, tepeua) azeite de aguacates. (1 auaca azeite)

ahuaca chiahuallotl : ahuacamilli : ahuacamolli : (1 auacamulli) ahuacatl :

azeite de aguacates. (1 auaca chiauallotl)

eredad, o tierra de auacates. (2 Auacamilli) manjar de auacates con chilli. (2 Auacamulli) manjar de auacatl.

fruta conocida, o el compaon. (2 Auacatl)

ahuachia, nin : rociarse con agua. preterito: oninauachi. (2 Auachia, nin) rociarse. pre: oninahuachi. (2) ahuachia, nite : rociar a otro. prete: oniteauachi. (2 Auachia, nite) rociar a otro. preterito: oniteahuachi. (2) rociar a otra cosa. (1 nite, auachia) ahuachia, nitla : rociar algo, o regar para barrer. pre: onitlaauachi. (2 Auachia, nitla) rociar algo. preterito: onitlaahuachi. (2) ahuacho : cosa que tiene rocio. (2 Auacho) rociada cosa assi. (1 auacho) rociar el

ahuachpixahui : llouiznar. pret: oauachpixauh. (2 Auachpixaui) ti[m]po. (1 auachpixaui) llouiznar. (1 auachpixaui)

ahuachquiyahui : idem. prete: oauachquiauh. (Auachpixaui: llouiznar. pret: oauachpixauh.) (2 Auachquiyaui) rociar el ti[m]po. (1 auachq[ui]aui) llouiznar. (1 auachq[ui]aui) ahuachtli : rocio. (1 auachtli) ahuachtzetzeliuhtoc : ahuacqui : llouiznar. (1 auachtzetzeliuhtoc)

enaguaada tierra. (1 auacqui) enzina. (1 auaquauitl) roble

ahuacuahuitl : roble, o enzina. (2 Auaquauitl) arbol. (1 auaquauitl) ahuacuauhtla :

robledal, o enzinal. (2 Auaquauhtla)

enzinal. (1 auaquauhtla)

ahuacuauhtomatl : bellota de enzina, o de roble. (2 Auaquauhtomatl) vellosa de roble o enzina. (1 auaquauhtomatl) bellota de enzina o de roble. (1 auaquauhtomatl) ahuahuia, nin : espinarse. preteri: oninauaui. (2 Auauia, nin) ahuahuia, nite : espinar o pnsar. (1 nite, auauia) ahuapahuac : floxa cosa enel cuerpo. (1 auapauac)

ahuapahualiztli : floxedad enel cuerpo. (1 auapaualiztli) ahuaque tepehuaque : ahuatecolotl : ahuatetz : ciudadanos, o vezinos de pueblo. (2 Auaque tepeuaque) gusano lanudo. (1 auatecolotl)

gusano lanudo. (2 Auatecolotl)

chaparro, o coxcoja. (2 Auatetz) carrasco arbol verde. (1 auatetzmuli)

ahuatetzmoli :

ahuatetzmolli : idem. (Auatetz: chaparro, o coxcoja.) (2 Auatetzmulli) mata grande. (1 auatetzmulli)

brea o

ahuatl : enzina. (1 auatl) enzina, roble, gusano lanudo o espina. (2 Auatl) espina. (1 auatl) gusano lanudo. (1 auatl) roble arbol. (1 auatl) ahuatla : enzinal, o robledal. (2 Auatla) enzinal. (1 auatla)

ahuatomatl : bellota de enzina, o de roble. (2 Auatomatl) vellosa de roble o enzina. (1 auatomatl) bellota de enzina o de roble. (1 auatomatl) ahuatza, n : n, auatza) agotar agua. preteri: onauatz. (2 Auatza, n) agotar el agua. (1

ahuatzaliztli : agotamiento de agua. (2 Auatzaliztli) agotar agua. (1 auatzaliztli) ahuatzalli : agua agotada. (2 Auatzalli)

agotamiento, o el acto de

agotada agua. (1 auatzalli)

ahuatzani : agotador de agua. (2 Auatzani)

agotador tal. (1 auatzani)

ahuatzetzelihui : llouiznar. (2 Auatzetzeliui) ahuatzqui : agotador de agua. (2 Auatzqui) ahuayo : cosa espiosa. (2 Auayo) agotador tal. (1 auatzqui)

espinosa cosa. (1 auayo)

ahuayo coyametl : puerco esp. (1 auayo coyametl) ahuazhuatamalli : empanada de tamal grande. (2 Auazuatamalli) auazuatamalli) empanada grande. (1

ahuecatlan : mar alta. (1 auecatlan) abismo, s: agua profunda. (1 auecatlan) abismo de agua muy honda. (2 Auecatlan) agua honda y profunda. (1 auecatlan) honda agua. (1) pielago de rio omar. (1 auecatlan) ahuecatlan auecatlan) ahuecho : + : mar alta y profunda. (2 Vei auecatlan) mar baxa. (1 amo cenca auecatlan) rociada cosa assi. (1 auecho) rociar el ti[m]po. (1 auechq[ui]aui) mar alta. (1 vey

ahuechquiyahui :

ahuechtli : rocio. (1 auechtli) ahuehuetl : cedro. (1 aueuetl) ahuel + : no auer remedio de poderse hazer. (2 Nim[n] auel) idem. (anniman amo: en ninguna manera.) (2 anniman auel) en ninguna manera. (1 niman auel) ahuel cenneixcueyoniliztli : punto de tiempo o momento, como abrir y cerrar el ojo. (1 auel cenneixcueyoniliztli) ahuel chihualiztli : ympotncia assi. (1 auel chiualiztli)

ahuel icpiticatontli in nictemaca : dar poquita cosa. (1 auel icpiticatontli yn nictemaca)

ahuel ixcuitlaticatontli nictemaca : ixcuitlaticatontli nictemaca) ahuel maniliztli : ahuel miquini : ahuel monotza :

dar poquita cosa. (1 auel

llanura de agua. (1 auel maniliztli)

ymmortal cosa. (1 auel miquini) incorregible. (2 Auel monotza)

ahuel motlacahualtia : yncontinente, q[ue] no seva ala mano. (1 auel motlacaualtia) ahuel ni, tlatoa : ahuelchihualiztli : ahueli : ahueliti : no poder hablar. (1 avel ni, tlatoa) ymposibilidad. (1 auelchiualiztli) ymposible, lo que no se puede hazer. (1 aueli)

no poder. (1 aueli)

ymposible, lo que no se puede hazer. (1 aueliti) ympotncia assi. (1 auelitiliztli) ymposibilidad. (1

ahuelitiliztli : auelitiliztli)

ahuelitilizzotl : ymposibilidad. (1 auelitilizotl) ahuelitini : ahuellalatoa : ahuellamamani : ahuelmoquetza : ymposible, lo que no se puede hazer. (1 auelitini) atado en hablar. (1 auellalatoa) destemplado ydesabrido estar el tiempo. (1 auellamaman) flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 auelmoquetza)

ahuia, an : padecer. (1 an, auia) ahuia, n : tener lo necessario y dar contento. prete: onauix. (2 Auia, n) alegrarse. (1 n, auia) ahuia, tecan : escarnecer de alguno, o holgarse de su mal. prete: teca onauix. (2 Auia, tecan) ahuia + : gloriarse o glorificarse. (1 na, hauia) dezir mal el juego. (1 amo paqui amo auia yn patolli) padecer de contino. (1 aycn, auia) ahuia +, n : escarnecer deotro, o holgarse desu mal. preter: otepan naauix. (2 Tepan nauia) ahuia in patolli : dezir bien el juego. (1 auia yn patolli)

ahuiac : dulce y suaue canto o musica. (1 auiac) cosa suaue y olorofa, o cosa gustosa. (2 Auiac) suaue cosa al sentido del gusto. (1 auiac) moxcatel. (1) ahuiac auiac) ahuiac + : estar derramado el buen olor por todas partes. (2 Centlamamani ic = : = ahuiyac (2 auiac) = ahuiacamachoni (2 auiac)

ahuiaca :

suaue, o gustosamente. aduerbio. (2 Auiaca)

ahuiaca

= :

ahuiyaca (2 auiaca)

ahuiaca machoni : apetitoso al gusto. (1 auiaca machoni) ahuiacamachoni : lo mesmo es que auiac. (2 Auiacamachoni)

ahuiacamati, nic : saberme bien elmanjar gustoso y suaue, o la cosa olorosa. preterito: onicauiacama. (2 Auiacamati, nic) ahuiacayotl : Auiacayotl) ahuiacayotl = : suauidad o fragrancia, o olor de cosa sabrofa y gustosa. (2 = ahuiyacayotl (2 auiacayotl)

ahuialia, nic : sabroso hazer el manjar. (1 nicauialia) ahuialia, nitla : perfumar o ahumar algo. prete: onitlaauiali. (2 Auialia, nitla) ahuialia =, nitla : = ahuiyalia (2 auialia )

ahuializtica ahuializtli : ahuializtli auializtli)

+ : alegremente assi. (1 teca auializtica) suauidad de olor, o de cosa guftosa y sabrosa. (2 Auializtli) + : escarnecimiento assi. (1 teca auializtli) alegria tal. (1 teca escarnecido desta

ahuialli + : escarnecido o auergonado. (2 Ica auialli) manera. (1 yca auialli)

ahuiani : deshonesta muger y desuergonada. (1 auiani) puta, o mala muger. (2 Auiani) muger desuergonada, y desonesta. (1 auiani) puta del burdel. (1 auiani) ahuiani, n : estar al partido. (1 n, auiani) ahuiani + : escarnecedor tal. (1 teca auiani) alegre assi. (1 teca auiani) ahuiani calli : burdel, o puteria. (2 Auiani calli) mancebia puteria. (1 auiani calli) ahuianiti, n : ahuiaya, n : burlador tal. (1 teca auiani) burdel. (1 auiani calli)

ser puta. pre: onauianitic. (2 Auianiti, n) tener o dar de si buen olor. preterito: onauiax. (2 Auiaya, n)

ahuic : a vna parte y a otra. aduerbio. o cosa reziente o fresca. (2 Auic) reziente cosa fresca. (1 auic) fresco reziente. (1 hauic) ahuic huechiliztli : bambaneamiento. (2 Auic vechiliztli) aotra. (1 auic vechiliztli) cayda a vna parte y

ahuic huetzi, n : bambanearse. preterito: onauic vetz. (2 Auic vetzi, n) ahuic huetzini : ahuic huetzqui : anqueador. (1 auic vetzini.) caydo assi. (1 auic vetzqui) desasossiego tal. (1 auic nemiliztli)

ahuic nemiliztli :

ahuic nenqui : vagamundo, o inquieto. (2 Auic nenqui) sin reposo e inquieta. (1 auic n[n]qui) ahuic ni huehuetzi : ahuic ni, tlachia : bambanearse. (1 auic ni ueuetzi)

desasossegada persona,

mirar por diuersas p[ar]tes. (1 auic ni, tlachia)

ahuic niauh : idem. prete: auic onia. (Auic yauh, n: vaguear, o ser vagamundo. prete: onauic ya.) (2 Auic niauh) anquear. (1 auic niauh) andar sin reposo de vna parte aotra. (1 auic niauh) ahuic nihuetzi : anquear. (1 auic niuetzi) correr de aca para aculla. prete: auic oninotlatlalo. (2 mirar por diuersas p[ar]tes. (1 auic nite, itta)

ahuic ninotlatlaloa : Auic ninotlatlaloa) ahuic nite, itta : ahuic omotlalo : ahuic yaliztli : yaliztli) ahuic yani : ahuic yaqui : ahuic yauh : ahuic yauh, n :

auentado ganado. (1 auic omotlalo) idem. (Auic yayaliztli: bambaneamiento, o vagueacion.) (2 Auic anqueador. (1 auic yani)

vagamundo. (2 Auic yani) caydo assi. (1 auic yaqui)

ynquieta cosa sin reposo. (1 auic yauh) vaguear, o ser vagamundo. prete: onauic ya. (2 Auic yauh, n) cayda a

ahuic yayaliztli : bambaneamiento, o vagueacion. (2 Auic yayaliztli) vna parte y aotra. (1 auic yayaliztli) ahuiccampa ni, tlachia : tlachia) ahuichia, nite ahuicmotlaloa : ahuicniauh : auicniauh)

ojear, mirar a vn cabo y a otro. (1 auiccampa ni,

: rociar a otra cosa. (1 nite, auichia) auentarse y espantarse el ganado. (1 auicmotlaloa) no tener sosiego ni reposo, andando de aca para alla. (1

ahuicpa nitla, cuania : mover en diuersas partes. (1 auicpa nitla, quania) ahuictica nipano : ahuictlaloa, nin : Auictlaloa, nin) nauegar con remos. (1 auictica nipano) correr de aca para aculla. prete: oninauictlalo. (2

ahuictlaza, nin : desasossegarse el enfermo dando buelcos del dolor que padece. preterito: oninauictlaz. (2 Auictlaa, nin) bueltas o buelcos dar enla cama. (1 nin, auictlaa) ahuictlaza, nite : arrojar o empuxar a alguno de aca para alla. (1 nite, auictlaa) echar de aca para aculla a alguno, empuxandolo. (1 nite, auictlaa) ahuictli : remo para remar. (1 auictli) remo de marinero. (2 Auictli)

ahuictopehua, nite auictopeua) ahuicuetzi, n ahuicyauh, n : :

arrojar o empuxar a alguno de aca para alla. (1 nite,

caerse a vna parte y aotra. (1 n, auicuetzi) caerse a vna parte y aotra. (1 n, auicyauh)

ahuilcemilhuitia, n : gastar el dia fin prouecho. pr: onauilcemilhuiti. (2 Nauilcemilhuitia) gastar todo el dia en vano y sin prouecho. (2 Auilcemilhuitia, n) gastar mal el tiempo. (1 n, auilcemilhuitia) ahuilchihua, nite : sosacar algo a otro. preterito: oniteauilchiuh. (2 Auilchiua, nite) sosacar. (1 nite, auilchiua) ahuilhuehue : viejo luxurioso rufian. (2 Auilueue) regar

ahuilia, nitla : regar la huerta o los trigos. &c. prete: onitlaahuili. (2) la huerta. (1 nitla, auilia)

ahuilihui, n : apocarse con los vicios. preterito: onauiliuh. (2 Auiliui, n) enuilecerse y apocarse por los vicios. (1 n, auiliui) ahuililama : vieja. luxuriosa y mala muger. (2 Auililama) : gastar demasiado. (1 nitla, auilizitta)

ahuilizitta, nitla

ahuillanahui, n : empeorarse el enfermo poco a poco, sin sentir, o sin hazer mucho caso dela enfermedad. prete: onauillanauh. (2 Auillanaui, n) ahuillanauhtiuh : empeorarse poco a poco alguna cosa. (1 auillanauhtiuh) ahuillanauhtiuh + : burla burlando yrse poco a poco empeorando la cosa el negocio o la enfermedad. (1 yuian auillanauhtiuh) ahuillatoani : Auillatoani) hablador vano. (1 auillatoani) hablador de vanidades. (2 habla tal. (2

ahuillatoliztli : habla enesta manera. (1 auillatoliztli) Auillatoliztli) ahuillatolli : juego de palabras. (1 auillatolli) passatiempo. (2 Auillatolli) ahuilnemi : dissoluta muger. (1 auilnemi) ahuilnemi, n : fornicar. (1 n, auilnemi) ahuilnemiliztica :

palabras vanas, o de

rufianear. (1)

luxuriosamente assi. (1 auilnemiliztica)

ahuilnemiliztli : rofianeria. (1 auilnemiliztli) exercicio de luxuria. (1 auilnemiliztli) fornicacin. (1 auilnemiliztli) vicio. (1 auilnemiliztli) luxuria. (1 auilnemiliztli) vida carnal o luxuriosa. (2 Auilnemiliztli) ahuilnemini : vicioso. (1 auilnemini) vicioso. (1 auilnemini) luxurioso. (1 auilnemini) carnal y

ahuilnenqui : carnal y vicioso. (1 auilnenqui) luxurioso. (1 auilnenqui) sensual persona. (1 auilnenqui) fornicador. (1 auilnenqui) putaero. (1 auiln[n]q[ui]) puta ramera. (1 auilnenqui) persona carnal y luxuriosa. (2 Auilnenqui) ahuilpahuia, nite : atraer a otro con halagos. pret: oniteauilpaui. (2 Auilpauia, nite) yncitar. (1 nite, auilpauia) ahuilpehualtia, nite : comenar como de burla para engaar. (1 nite, auilpeualtia)

ahuilpopoloa, nitla : ser prodigo y destruydor de la hazienda. preterito: onitlaauilpopolo. (2 Auilpopoloa, nitla) ahuilpopoloani, tla ahuilquica, n : : prodigo gastador. (1 tla, auilpopoloani)

caer de su estima. (1 n, auilquica)

ahuilquixtia, nin : infamarse o apocarse. preteri: oninauilquixti. (2 Auilquixtia, nin) perder la honra. (1 nin, auilquixtia) aceuilarse o apocarle. (1 nin, auilquixtia) apocarse y aceuilarse enlo que haze o dize. (1 nin, auilquixtia) enuilecerse y apocarse por los vicios. (1 nin, auilquixtia) aceuilarse apocarse o disfamarse. (1 nin, auilquixtia) desonrarse. (1 nin, auilquixtia) ahuilquixtia, nite : infamar o apocar a otro. pret: oniteauilquixti. (2 Auilquixtia, nite) disfamar o otro. (1 nite, auilquixtia) deshonrar a otro. (1 nite, auilq[ui]xtia) afrentar a otro. (1 nite, auilquixtia) ynfamar. (1 nite, auilquixtia) ahuilquixtia, nitla : vsar mal de su officio, no haziendo el deuer. preterito: onitlauilquixti. (2 Auilquixtia, nitla) vsar mal de algo. (1 nitla, auilquixtia) gastar en mal. (1 nitla, auilquixtia) ahuilquixtiani, m : aceuilado. (1 mauilquixtiani) vicioso. (1 mauilquixtiani) aceuilado. (1 mauilquixtiani) vicioso y apocado, que disfama y apoca asi mesmo (2 Mauilquixtiani) ahuilquixtiani, tla : prodigo gastador. (1 tla, auilquixtiani) ahuilquixtilo, n ahuilquiza, n : : ynfamado ser. (1 n, auilquixtilo)

apocarse o aceuilarse. prete: onauilquiz. (2 Auilquia, n) vicio. (1 auilquializtli)

ahuilquizaliztli :

ahuiltelpocati, n : rufianear o luxuriar. preterito: onauiltelpocatic. (2 Auiltelpocati, n) garonear. (1 n, auiltelpocati) ahuiltelpochti, n : idem. preterito: onauiltelpochtic. (Auiltelpocati, n: rufianear o luxuriar. preterito: onauiltelpocatic.) (2 Auiltelpochti, n) garonear. (1 n, auiltelpuchti) ahuiltelpochtontli : Auiltelpochtontli) garon. (1 auiltelpuchtontli) moo rufianejo. (2

ahuiltia, nic : hazer mal al cauallo o ginetear. pre: onicauilti. (2 Auiltia, nic) ahuiltia, nin : passar tiempo. preterito: oninauilti. (2 Auiltia, nin) passar tiempo. (1 nin, auiltia)

ahuiltia, nite : dar plazer a otro con algun juego regozijado, o retoar a alguna persona. prete: oniteauilti. (2 Auiltia, nite) retoar. (1 nite, auiltia) ahuiltia + : escarnecer. (1 teca nin, auiltia) mofar escarneciendo. (1 teca nin, auiltia) falsar contrahazer. (1 teca nin, auiltia) ahuiltia +, nin : burlar de alguno riendose del. (1 teca ninauiltia) ahuiltia in cahuallo, nic : hazer mal al cauallo, o ginetear dndo carreras; &c. (1 nic, auiltia yn cauallo) ahuiltitlantli : mensajero de vanidad. (1 auiltitlantli)

ahuitequi, nitla : enxaluegar pared con aguacal. preterito: onitlaauitec. (2 Auitequi, nitla) enxaluegar. (1 nitla, auitequi) blanquear pared con agua cal. (1 nitla, auitequi) ahuitl : tia. (2 Auitl) tu padre. (1 auitl) tia hermana de padre o de madre. (1 auitl) ermana de

ahuitoca, nin : tomar por si la reprehension quese da a todos en general. preterito: oninauitocac. (2 Auitoca, nin) sentirse dela reprehension, tomando porsi lo que n general se amonesta atodos. (1 ninauitoca) pensar alguno que le reprehenden otros y que le rien. (1 nin, auitoca) ahuitzocalaqui, n : nadar debaxo del agua. prete: onauitzocalac. (2 Auitzocalaqui, n) nadar debaxo del agua. (1 n, auitzocalaqui) ahuitzotl : cierto animalejo de agua como perrillo. (2 Auitzotl) ahuiyac : suaue cosa al sentido del gusto. (1 auiyac) sabroso manjar. (1 hauiyac) lo mesmo es que auiac. (2 Auiyac) sabroso ser el manjar. (1 auiyac) suaue cosa al olfato. (1 auiyac) olorosa cosa, que da buen olor. (1 auiyac) olorosa cosa que huele. (1 auiyac) ahuiyac + : olorosa cosa que da mucho olor. (1 centlali moteca yc auiyac) olorosa cosa que da mucho olor. (1 cenca auiyac) ahuiyaca : lo mesmo es que auiaca. (2 Auiyaca) suauemente assi. (1 auiyaca)

ahuiyacamati, nitla

: saber el manjar. (1 nitla, auiyacamati) suauidad desta

ahuiyacayotl : lo mesmo es que auiacayotl. (2 Auiyacayotl) manera. (1 auiyacayotl)

ahuiyalia, nin : relamerse. (1 nin, auiyalia) saborearse o relamerse. (1) ahuiyalia, nitla : lo mesmo es que auialia. preter: onitlaauiyali. (2 Auiyalia, nitla) sahumar. (1 nitla, auiyalia) perfumar. (1 nitla, auiyalia) olor hazer o dar. (1 nitla, auiyalia) ahuiyani calli : puteria. (1 auiyani calli)

ahuiyaya, n : lo mesmo es que auiyaya. preteri: onauiyayac. (2 Auiyaya, n) oler bien, echando de si olor. (1 n, auiyaya) oler, echar de si olor. (1 n, auiyaya) ahuiyaya + : oler assi vn poco. (1 achi n, auiyaya) anquenin n, auiyaya) oler assi vn poco. (1

ahuiyaya

=, n :

ahuiyaya (2 auiyaya )

ahuiyayaliztli : sabor de manjar. (1 auiyayaliztli) olor suaue, osuauidad de cosa suaue y olorosa. (2 Auiyayaliztli) olor como quiera. (1 auiyayaliztli) olor bueno. (1 auiyayaliztli) ai, n : exercicio tener assi. (1 n, ay) ai, nitla : hazer alguna cosa exterior. prete: onitlaax. (2 AY, nitla) (1 nitla, ay) hazer algo exteriormente. (1 nitla, ay) trabajar.

ai + : beuer maamorra, pinol, purga o xaraue. (1 nitl, ai) el que haze algo. (1 yn ida ay) interjection del que se quexa. (2 Elele ay ay ay) haragan. (2 Atle ay) interjection del que se quexa. (2 Elele ay ay ay) interjection del que se quexa. (2 Elele ay ay ay) ai +, n : hazer algo. pret: itla onax. (2 Itla nai) despender el tiempo n algo. (1 ytla nay) ai atlayectilli xocomecatl : vid con brao[s]. (1 ay atlayectilli xocomecatl) aic : nunca, o en ningun tiempo. aduerbio. (2 Ayc) ayc) en ningun tiempo. (1) nunca en ningun tiempo. (1

aic + : nunca jamas, o en ningun tiempo. (2 anniman aic) enningun tiempo. aduerbio. (2 Niman ayc) en ningun tiempo. (1 niman aic) en ningun tiempo. (1 niman aic) aic cahui : siempre, perpetuamente, o sin cessar. aduerbio. (2 Ayc caui) aic miquiliztli : immortalidad. (2) aic miquini : immortal. (2) ymmortalidad. (1 ayc miquiliztli)

ymmortal cosa. (1 ayc miquini)

aic nihuellamati : (2 Aic niuellamati) aic polihuiliztli : aic polihuini : aic quemman :

nunca tener contento ni consolacion. prete: aic oniuellama. immortalidad. (2 Aic poliuiliztli)

ymmortal cosa. (1 ayc poliuini) en ningun tiempo. aduerbio. (2)

aic quemmochihua : cosa que no recibe alteraci[n] o mutansa. i. que siempre esta en su ser y perfection. (2 Aic quemmochiua) aic yuhquin tiquitta : estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1 ayc yuhquin tiquitta) aiccahui : siempre, aduerbio. (1 aiccaui) rara cosa que pocas vezes acaece. (1 ayccencamuchiua) modorro. (1 aycholoayan choloa)

aiccencamochihua : aicholoayan choloa : aicma quemman : aicn, ahuia :

en ning[n] tiempo. aduerbio (2 Aycma quemman) padecer de contino. (1 aycn, auia)

aicni, huellamati : aicpolihuiliztli : aicquemman : aictlamiliztli : aictlamini : ailiztli + :

padecer de contino. (1 aicni, uellamati) ymmortalidad. (1 aycpoliuiliztli)

nunca en ningun tiempo. (1 aycquemman) perpetuidad. (1) perpetua o continua cosa; perpetua riqueza. (1 ayctlamini) ocio por ociosidad. (1 atle ayliztli)

ailotiliztli + : menguante dela mar, o el acto de menguar la mar. (2 Vei aylotiliztli) menguante dela mar. (1 vey ailotiliztli) aimel motta : aimo mozcalia : aini + : discordes y enemistados. (1 aymel motta) menor deedad, s: el q[ue] esta debaxo de tutor. (1 aymo mozcalia) exercitado en negocios. (1 muchi ayni)

ocioso. (1 atle ayni)

aitech maxitlani : maxitlani) aitech necahualoni :

ocasionado, que se siente de pocas cosas. (2 Aytech ynfiel de quien no se fia. (1 aytech necaualoni)

aitech netlacaneconi : ynfiel de quien no se fia. (1 aytech netlacaneconi) aitechmaxitlani : nio q[ue] llora mucho. (1 aytechmaxitlani) rezia. (1 aytechmaxitlani) aitectli : golfo de mar. (2) golfo de mar. (1 aytectli) flaca, cosa no

aithuallapixqui : guarda o portero de patio gr[n]de. (2) aithualli : patio o patin de casa. (2) aithullapixqui : aitic : patn de cata. (1 aythualli)

portero de claustro. (1) golfo de mar. (1 aytic)

golfo de mar. (2)

aitic calacqui :

engolfado. (1 aytic calacqui) engolfarse. (1 aytic ni, calaqui)

aitic ni, calaqui :

aitic nitla, quixtia : sacar de pielago. (1 aytic nitla, quixtia) aitzin : aitztetl : espantadiza cosa. (1 aytzin) molleja en las aues. (1 aytztetl)

aixmahuiliztica : osadamente assi. (1 aixmauiliztica) aixmahuiliztli : aixmahuini : osadia con locura. (1 aixmauiliztli) osado con locura. (1 aixmauini)

aixmaniliztli :

llanura de agua. (1 ayxmaniliztli) cosa que no se puede contradezir ni resistir. (2)

aixnamiquiliztli :

aixnamiquiztli : idem. (Aixnamiquiliztli: cosa que no se puede contradezir ni resistir.) (2) yncomportable, insufrible cosa. (1 ayxnamiquiztli) aixtlahua, nin : rodear la muger los cabellos ala cabea componiendose. preterito: oninaxtlauh. (2 Aixtlaua, nin) aixtlatzihuiliztli : ymportunidad assi. (1 ayxtlatziuiliztli)

aixtlatzihuini : ymportuno. (1 ayxtlatziuini) importuno o no cansable. y cosa que nunca pierde el lustre, assi como la ymagen, o cosa semejante. (2 Aixtlatziuini) aizca iyollo : aizca noyollo : embelesado o abouado, o trasportado y arrobado. (2) arrobarte o trasportarse. (1 ayzca noyollo) estar embelesado desta manera. prete: aiz ouetz yn noyollo. arrobarte o trasportarse. (1 ayzuetzin noyollo) cosa deleznable,

aizoetzi noyollo : (2 Aizuetzi noyollo) aizoetzin noyollo :

alactic : deleznable cosa como nguilla, xabn mojado; &c. (1) assi como anguilla, pan de xabon mojado, o flema. &c. (2) alactic alacton = : + : = alaztic (2 alactic) = alahuac (2 alactic)

nio delicado muy tierno, o nia. (2 Cone alacton)

alahua, nin : resbalar. prete: oninalauh. (2 Alaua, nin) resbalar o deleznarse. (1 nin, alaua) caer resualando o yendo se me los pies. (1 nin, alaua) deslizar o resbalar. (1 nin, alaua) alahua, nite : untar a otro con vnguento, o con cosa semejante. prete: onitealauh. (2 Alaua, nite) vntar. (1 nite, alaua) alahuac : alahuac flema. (1 alauac) + : lo mesmo es que alactic. (2 Alauac) colera verde. (2 Cuztic alauac)

colera verde. (1 cuztic alauac)

alahuac nic, chicha :

escopir gargajos. (1 alauac nic, chicha) estera hecha de juncia. (2 colerico. (2 Cuztic

alahuacapetlatl : estera de juncia. (1 alauacapetlatl) Alauacapetlatl) alahuacayo alauacayo) alatla + :

colerico de humores. (1 cuztic alauacayo)

+ : maluar. s. el lugar donde se crian. (2 Tlala alatla)

alaztic : resbaladiza cosa. (1) resbaladiza cosa. (1) deleznable cosa como nguilla, xabn mojado; &c. (1) lo mesmo es que alactic. (2) alcaldeyotl : alcaldia. (1)

allacatl : calabaa luenga. (1) auenencia con que sacan vino. (1) larga, o auenencia para sacar miel delos magueyes. &c. (2) almendraz aceite : azeite de almendras. (1 almendras azeite)

calabaa

almendraz chiahuacayotl : alo : papagayo grande. (1) alo + :

azeite de almendras. (1 almendras chiauacayotl) papagayo grande. (2)

papagayo grande y colorado. (2 Chichiltic alo) rociar a otra cosa.

alpichia, nite : rociar con la boca. (1) alpichia, nitla : rociar algo. preterito: onitlaalpichi. (2) (1) altar yixquen : frontal de altar. (1 altar yyxquen)

altar yixtlapachiuhca : frontal de altar. (1 altar yyxtlapachiuhca) altepecalacoayan : altepecalacohuayan : puerta o entrada de ciudad. (2) puerta d[e] ciudad. (1 altepecalacouay[n])

altepecuaxochquetza, n : amojonar los terminos del pueblo. preterito: onaltepequaxochquetz. (2 Altepequaxochquetza, n) sitio poner assi. (1 n, altepequaxochquetza) altepecuaxochtli : sitio por cerco del pueblo. (1 altepequaxochtli) o mojones de pueblo o ciudad. (2 Altepequaxochtli) altepehua : prouincial cosa desta prouincia. (1 altepeua) Altepeua) terminos

vezino de ciudad. (2

altepeitta, n : visitar los pueblos, villas, o ciudades. pre: onaltepeittac. (2) visitar los pueblos. (1) altepemaitl : (1) aldea. (1) altepemame : altepemilli : altepenahuac : Altepenauac) villano que mora en villa. (1 altepemaytl) aldea, o aldeano. (2) aldeas o aldeanos. (2) tierras o eredad es del comun. (2) comarca de pue[b]lo. (1 altepenauac) comarca de pueblo. (2 ordenanas de pueblo. comarca de pue[b]lo.

altepenahuatilli : (2 Altepenauatilli) altepenanyotl : altepenayotl :

ley del pueblo. (1 altepenauatilli)

matriz de las cibdades. (1) principal ciudad, que es cabea de reyno. (2) procurador o

altepepalehuiani : fauorecedor de pueblo. (1 altepepaleuiani) fauorecedor de pueblo. (2 Altepepaleuiani)

altepepan : de villa en villa. (1) pueblo. (2)

por las villas, y ciudades, o de pueblo en

altepepehualtiliztli : poblazon, obra de poblar assi. (1 altepepeualtiliztli) fundacion de pueblo. (2 Altepepeualtiliztli) altepequixoayan : puerta de ciudad. (2) altepequixohuayan : altepetenametica : puerta d[e] ciudad. (1 altepeq[ui]xouay[n]) cercada cibdad. (1) ciudad cercada de muro. (2) cerca o muro de cibdad. (1) muro

altepetenamitl : cerca de cibdad o pueblo. (1) de ciudad o devilla. (1)

altepetenan xitictli : portillo de muro, o de cerca de ciudad. (2) altepetenancoyoctli : portillo de muro. (1) portillo de muro de ciudad. (2)

altepetenanquetza, n : poner terminos o mojones ala ciudad. preterito: onaltepetenanquetz. (2) altepetenanxitictli : altepetepanquetza, n altepetepantli : (2) portillo de muro. (1) : sitio poner assi. (1) terminos, o mojones dela ciudad.

sitio por cerco del pueblo. (1)

altepetequipanoliztli : oficio publico. (1) altepetl : pueblo de todos juntamente. (1) pueblo, o rey. (2)

obra publica, o oficio publico. (2) rey. (1) lugar e pueblo. (1)

altepetl + : vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 yn altepetl [n] ytlanca yn occe altepetl) villa, o ciudad cercada de muro. (2 Tlatenantilli altepetl) henchir toda la prouincia o tierra. s. la palabra diuina, o llegar a todas partes. s. la predicacion del euangelio. prete: oquitzacutimoman. (2 Quitzacutimomana yn altepetl) villa cercada. (1 tlatenantilli altepetl) cibdad o ciudad. (1 vei altepetl) aldea dela ciudad, o barrio (2 Ima ycxi yn altepetl) villa cercada. (1 tename altepetl) prouincia. (1 vey altepetl) vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 yn altepetl [n] ytlanca yn occe altepetl) ciudad. (2 Vei altepetl) villa cercada de muro. (2 Tename altepetl) altepetl ipantlatoani : fauorecedor de pueblo. (1 altepetl ypantlatoani) altepetl ipapana : de villa en villa. (1 altepetl ypapana)

altepetl iteicneliliz : fauor de pueblo. (1 altepetl yteycneliliz) altepetl itepalehuiliz : altepetl itlaocol : altepetlacatl : orden sacra. (2) fauor de pueblo. (1 altepetl ytepaleuiliz)

fauor de pueblo. (1 altepetl ytlaocol) hombre del pueblo. s. lego no ordenado de

lego no ordenado. (1)

altepetlacuilo :

coronista. (1) armas de ciudad. (1 altepetlauiztli) armas dela ciudad. (2

altepetlahuiztli : Altepetlauiztli)

altepetlalia, n : poblar o fundar villa o pueblo. pre: onaltepetlali. (2) poblar ciudad o lugar. (1) altepetlalia, nin : reuelarse c[n]tra lacabecera. prete: oninaltepetlali. (2) altepetlaliani : poblador assi. (1) fundador de pueblo o vil[l]a. (2)

altepetlaliliztli : altepetlalilli : altepetlalli :

poblazon, obra de poblar assi. (1) pueblo ya fundado. (2) tierras del comun. (2)

ley del pueblo. (1) eredad del comun. (1)

altepetlalli + : ysla tierra cercada de agua. (1 anep[n] tlaca altepetlalli) ysla tierra cercada de agua. (1 vey apanca altepetlalli) altepetlatlalilli : ordenanas de pueblo. (2) : robar lo publico. (1) robo dela cosa publica. (1 altepetlatqui

altepetlatqui ichtequi, n

altepetlatqui ichtequiliztli : ychtequiliztli) altepetlatquica ichtecqui :

hurtador de aquesto. (1 altepetlatquica ychtecqui) hurto desta manera. (1 altepetlatquica

altepetlatquica ichtequiliztli : ychtequiliztli)

altepetlatquica ichtequini : hurtador de aquesto. (1 altepetlatquica ychtequini) altepetlatquiichtequini : robador delo publico. (1 altepetlatquiychtequini) subjecto o comarca de ciudad o pueblo,

altepetlianca : comarca de pue[b]lo. (1) o aldea de ciudad. (2) altepetlipan

+ : cibdadano. (1 vei altepetlipan tlacatl)

altepetlipapana : de pueblo en pueblo, o por los pueblos y ciudades. (2) altepetlitechpohui : altepetzintia, n : ciudad o lugar. (1) comarcano. (1 altepetlitechpoui) fundar pueblo. preterito: onaltepetzinti. (2) fundador de pueblo. (2) poblar

altepetzintiani : poblador assi. (1) altepetzintiliztli : altepeyolloco :

fundacion de pueblo. (2)

el rion o medio de la ciudad. (2)

altia, n : baarse. prete: onalti. (2) altia, nin : idem. prete: oninalti. (Altia, n: baarse. prete: onalti.) (2) baarse. (1) vaar lauar se fuera de vao. (1)

altia, nite : baar a otro, o hazer mercedes el mercader rico, o sacrificar y matar esclauos a[n]te los idolos, o ofrecer ornamentos al templo o yglesia. prete: onitealti. (2) baar a otro. (1) matar sacrificando hombres alos ydolos. (1) altia +, n : + : hazer arder el fuego. (1 nitla, como naltia) agua con que se bao alguno. (1 ne altilatl)

altilatl

amaaaztli : ala de papel. (1) amaatlapalli : amac : amacalli : ala de papel. (1) allende el rio. preposicion. (2)

allende el rio. (1) libreria. (1)

libreria, o corola de papel. (2) encor[o]ar. (1)

amacaltia, nite : encoroar. preterito: oniteamacalti. (2) amacaltilli, tla amacapolcuahuitl : Amacapulquauitl) amacapolin : Amacapulin) : encoroado. (1)

moral, arbol conocido. (1 amacapolquauitl)

moral. (2

mora fruta deste arbol. (1 amacapulin)

mora, fructa conocida. (2

amachiztli icmi vino : donzel vino. (1 amachiztli ycmi vino) amacopilli : coroa. (1) coroa de papel. (2) encor[o]ar.

amacopiltia, nite : (1) amacopiltilli, tla amahuia, nitla : amahuitecqui : :

encoroar a otro. prete: oniteamacopilti. (2) encoroado. (1)

empapelar algo. preterito: onitlaamaui. (2 Amauia, nitla) batidor de papel. (1 amauitecqui)

amahuitequi, n : batir papel, quando lo haz[n]. prete: onamauitec. (2 Amauitequi, n) batir papel. (1 n, amauitequi) amahuitequiliztli : amahuitequini : Amauitequini) amahuitzolli : amaitl : batimiento tal. (1 amauitequiliztli) batidor tal de papel. (2

batidor de papel. (1 amauitequini) coroa. (1 amauitzolli)

estero de mar. (1 amaytl)

estero de mar. (2)

amaitzoma, n : enquadernar libros. preterito: onamaitzun. (2 Amaitzuma, n) encuadernar libro. (1 n, amaytzuma) amaitzomaliztli : encuardernacion. (1 amaytzomaliztli) (2 Amaitzumaliztli) enquadernacion de libros.

amaitzonqui : amalacachtli :

encuadernador. (1) anoria de agua. (2)

enquadernador de libros. (2 Amaitzunqui)

amalacotic teocuitlatl chalchihuitl : oro o piedra preciosa hecha de forma de cierta yerua dicha amalacotl. (2 Amalacotic teocuitlatl chalchiuitl) amalacotl : cierta yerua redonda que se cria enel agua. (2) amamachiyotl : materia o dechado, de dnde sacamos algo. (1) aprenden a escreuir. (2 Amamachiotl) materia delos que

amamachiyotlacuiloltzacua, n : sellar escriptura. prete: onamamachiotlacuiloltzacu. (2 Amamachiotlacuiloltzaqua, n) sellar escriptura. (1 n, amamachiyotlacuiloltzaqua) amamani : tempestad hazer. (1) tempestad. (1) auer charcos de agua, o hazer tempestad. (2) tempestad. (2)

amamaniliztli :

amana, n : hazer cacao o otra beuida semej[n]te, o adiuinar en agua. prete: onaman. (2) amana, nin : turbarse el coraon. (1) distraherse interiormente, turbarse alborotarse o desasossegarse. preterito: oninaman. (2) alterarse y turbarse por algun negocio, o por estar ya al cabo o en passamiento. (1) ruydo hazer y patear con yra. (1) desasossegarse. (1) amana, nite : desasossegar a otro. (1) ynquietar molestar. (1) amana + : enhadarme alguno. (1 nech, amana) nit, amana) amanaliztli : agua. (2) adiuinacion assi. (1) alterar a otro desta manera. (1 adiuinacion en

agoreamiento assi. (1)

amanalli : aluerca o algibe. (1) alberca o estanque de agua. (2) amanamaca, n : amanamacac : (2) amanamacoyan : papel. (2)

cisterna. (1)

estanque de agua o xaguey. (1)

vender libros o papel. preteri: onamanamacac. (2) librero que vende libros. (1) librero que vende libros o papel. tienda de libros o de

tienda de libros. (1 amanamacoy[n])

amanani : agoreador tal. (1) adiuino tal. (1) el que haze cacao para beuer. (2) amanani = : = amanqui (2 amanani)

adiuino que adiuina en agua, o

amaneahapantli : amaneapantli :

manta rica con q[ue] se ceian y adornauan los nobles. (1) manta rica con que se arrean y atauian los caciques. (2)

amanehuac : cosa tierna nueua y rezien cogida. (2 Amaneuac) amanqui : lo mesmo es que amanani. (2)

amanteca :

oficiales de artes mecanicas. (2) oficial de arte mecanica. (2) arte de oficial mecanico, o cosa que jugar alos naypes. jugador de

amantecatl :

amantecayotl : arte mecanica. (1) pertenece ala dicha arte. (2)

amapatoa, n : jugar alos naipes. preterito: onamapato. (2) (1) jugar juego de fortuna. (1) amapatoani : naipes. (2) jugador assi. (1) jugador en esta manera. (1)

amapatohuia, nin : jugar alos naypes. (1 nin, amapatouia) amapatohuia, nite : jugar con otro a los naipes. prete: oniteamapatoui. (2 Amapatouia, nite) jugar assi con otro. (1 nite, amapatouia) amapatoliztli : amapatolli : naipes. (2) amapoahuani + : juego de naipes. (2) juego de fortuna. (1) juego de naypes. (1) naipes juego. (1)

letor dulce y suaue. (1 nematca amapoauani)

amapohua, n : leer libro, o relatar proceso. prete: onamapouh. (2 Amapoa, n) relatar processo. (1 n, amapoua) leer. (1 n, amapoua) amapohua + : leer otra vez. (1 yenocepa n, amapoua) letor que lee. (1 amapouani) : lector, o relator de proceso. (2

amapohuani : Amapoani)

amapouhcatzonquixtia, n amapouhqui : proceso.) (2) amaquique? :

leer hasta el cabo. (1) idem. (Amapoani: lector, o relator de

relator de processo. (1)

quienes soys vosotros?. o qualesquiera de vosotros. (2)

amatepetia, nin : hazer de papel algunas cosas cortadas o labradas para ofrecer alos dolos. prete: oninamatepeti. (2) amatl : amatl amatl) amatl) amatl) amatl) papel. papel. oro, o papel. (1) papel. (2)

+ : historia de ao en ao. (2 Cexiuh amatl) quaderno. (2 Nonqua mani passarse el papel, o cosa semejante. pret: opapanuetz. (2 Papanuetzi yn pargamino. (1 eua amatl) rezma de papel. (1 centlalpilli yztac castillan carta de marear. (1 vei apan amatl) passarse el papel. (1 chichicaui yn cvaderno. (1 cecni mani amatl) passarse el papel. (1 popolaqui yn amatl) (1 yztac amatl) passarse el papel. (1 papanuetzi in amatl) passarse el (1 ylaqui yn amatl) papel. (2 Iztac amatl) oropel, o oro batido, pan de de plata. (2 Teocuitla amatl) escriuano. (2)

amatlacuilo :

amatlacuilo + : escriuano principal. (1 vey amatlacuilo) principal y mayor. (2 Vei amatlacuilo) amatlacuilo escrihuano :

secretario o escriuano

escriuano publico. (1 amatlacuilo escriuano) carta escreuir. el

amatlacuiloa, n : escreuir carta. preterito: onamatlacuilo. (2) (1)

amatlacuilocan : escriuania publica (scilicet) el lugar. (1 amatlacuiloc[n]) lugar publico, donde escriuen escripturas. (2) amatlacuilolcuepa, nite amatlacuiloli + : amatlacuiloli) : responder a carta. (1)

libramiento de dineros, o de cosa semejante. (2 Teicneliliz

amatlacuilolitquica tlaxtlahuilli : porte de cartas. (1 amatlacuilolitquica tlaxtlauilli) amatlacuilolitquitcatlaxtlahuilli : porte de cartas. (2 Amatlacuilolitquitcatlaxtlauilli) amatlacuiloliztli : escriuania publica, el oficio. (1) sellada assi. (1 tlatzintlan conocimiento o obligacion

amatlacuilollamachiyotilli + : amatlacuilollamachiyotilli) amatlacuilollaneltiliztli : en escripto. (2)

conocimiento de paga. (1)

amatlacuilollatzacualiztli : selladura. (1 amatlacuilollatzaqualiztli) amatlacuilollatzacutli : amatlacuilolli : (1) sellada escriptura. (1) carta escripta. (1) letra carta mensajera.

carta mensajera. (2)

amatlacuilolli + : libelo difamatorio. (1 temauizpololiz amatlacuilolli) libramiento de dineros. (1 teicneliliz amatlacuilolli) libelo difamatorio. (1 tetentlapiquiliz amatlacuilolli) amatlacuilolmachiyoana, n : quitar sello ala carta, o a otra escriptura. preterito: onamatlacuilolmachioan. (2 Amatlacuilolmachioana, n) sello q[ui]tar alo escripto. (1) amatlacuilolmachiyotia, n : sellar carta o escriptura. prete: onamatlacuilolmachioti. (2 Amatlacuilolmachiotia, n) sellar escriptura. (1) amatlacuilolmachiyotiani : sellador de carta, o de escriptura. (2 Amatlacuilolmachiotiani) sellador. (1) amatlacuilolmachiyotiani + : sellador desta manera. (1 tlatzintlan amatlacuilolmachiyotiani) amatlacuilolmachiyotiliztli : selladura de carta o de escriptura. (2 Amatlacuilolmachiotiliztli) selladura. (1)

amatlacuilolmachiyotiliztli + : amatlacuilolmachiyotiliztli)

selladura desta manera. (1 tlatzintl[n]

amatlacuilolmachiyotilli : carta o escriptura sellada. (2 Amatlacuilolmachiotilli) sellada escriptura. (1) amatlacuilolnanquilia, nite : responder a carta. prete: oniteamatlacuilolnanquili. (2) responder a carta. (1) amatlacuiloloyan : el lugar publico, donde es[cri]uen los escriuanos. (2) escriuania publica (scilicet) el lugar. (1 amatlacuiloloy[n]) amatlacuiloltontli : cedula o carta pequea. (2) cedula o carta pequea. (1)

amatlacuiloltzacua, n : cerrar carta. prete: onamatlacuiloltzacu. (2 Amatlacuiloltzaqua, n) amatlacuiloltzacualiztli : Amatlacuiloltzaqualiztli) cerradura de carta, o de escriptura. (2

amatlacuiloltzacuani : el que cierra carta o escriptura. (2 Amatlacuiloltzaquani) sellador. (1 amatlacuiloltzaquani) amatlacuiloltzacutli : carta o escriptura cerrada. (2) amatlacuiloque + : escriuano principal. (1 yn tiachcauh yn amatlacuiloque)

amatlapallapachoa, nitla : cubrir con las alas la gall[i]na a sus pollos. preterito: onitlaamatlapallapacho. (2) amatlapalli : ala de aue, o de papel. (2) ala para bolar. (1)

amatlapalli + : vna hoja de arbol, o de yerua de anchas hojas. (2 Ce amatlapalli) vna hoja de arbol. (1 ce amatlapalli) amatlapaltepehua, nitla : deshojar. (1 nitla, amatlapaltepeua) echar hojas

amatlapaltia, m : echar hojas el arbol. preterito: omamatlapalti. (2) los arboles. (1) amatlapaltontli : ala pequea. (2) ala pequea. (1)

amatlatzontli : quaderno o cartapacio. (2 Amatlatzuntli) cartapacio. (1 amatlatzuntli) amatzcalli : concha o venera pequea. (1) armeja. (1) ostia pescado. (1) amatzoncalli : amatzotzomatli : capacete de papel. (2)

encuadernado libro. (1)

ostia dela mar o almeja. (2)

cabellera de papel. (1)

ciertos papeles que ofrecian alos idolos. (2 Amatzutzumatli)

amaxac : lugar donde se diuide el rio en muchas partes. s. en arroyos o acequias. (2) diuision de ros. (1) amaxactli : idem (Amaxac: lugar donde se diuide el rio en muchas partes. s. en arroyos o acequias.) (2) diuision de ros. (1)

amaxayacatl : amaxca :

maxcara de papel. (2)

caratula de papel. (1)

vuestra cosa. (1) moral, arbol conocido. (1

amaxococuahuitl : moral. (2 Amaxocoquauitl) amaxocoquauitl) amaxocotl : mora fructa conocida. (2) amaxtoque? amazolli : amehua : + :

mora fruta deste arbol. (1)

que hazeys?. (2 Tle amaxtoque?)

papel viejo. (2 Amaolli) cosa torpe y pesada. (2 Ameua) torpe cosa. (1 ameua)

amelahuacachihualiztli :

ynjusticia. (1 amelauacachiualiztli)

amelahualiztica : ynjustamente. (1 amelaualiztica) ametzcalli : ostia dela mar o almeja. (2) agua de fuente. (1) fontanal lugar de fuentes. (1) fontanal lugar

ameyalatl : agua de fuente. (2) ameyalco :

manantial de agua o de fuentes. (2)

ameyalla : idem. de fuentes. (1) ameyalli :

(Ameyalco: manantial de agua o de fuentes.) (2) fuente manantial. (1)

fuente de agua. (2)

ameyalli + : fuente, de vida. (2 Yoliliz ameyalli) fuente de bondad. (2 Qualtiliz ameyalli) fuente de vida. (1 yoliliz ameyalli) ameyaltontli : ameyoltontli : ami, n : (1) ami fuente pequea. (2) fuente pequea. (1) montear, caar fieras. (1) caar.

montear o caar. prete: ona. (2)

+, n : dichoso y bienauenturado yo. (2 Quemmach nami) basta cosa o maoral, assi como manta, &c. (1) soys assi como ouejas. et sic de alijs. (2 Iuhquimma amichcame)

ami matqui : amichcame amicoa : + :

morir todos de sed. s. tener todos gran sed. prete: oamicoac. (2)

amictinemi, nic : dessear algo, como el que anda muerto de sed. prete: onicamictinen. (2) tener sed o desseo dela virtud. pre: onicamictinen. (2) amictla + : mar baxa. (1 amo ce ca amictla) abismo, s:

amictlan : agua honda y profunda. (1) abismo, agua profunda. (2) agua profunda. (1) mar alta. (1) pielago de rio omar. (1)

amihuayan : lugar de monteria o caa. (2 Amiuayan) amilia, nite : montear o caar para otros. prete: oniteamili. (2) o aues para otros. (1) amiliztli : montera o caa. (2) amilli : tierra de regadio. (2) veuo de pescado; y assi dolos de mas. pescado blanco, como albur. (1) monteria caa de fieras. (1) caar hombres

caamiento. (1)

amilotetl : hueuos de pescado blanco. (2) (1) amilotl : amiloyan : pescado blanco, como albur. (2) monteria, el lugar. (1)

amilpampa ehecatl :

viento meridional. (2)

viento meridional. (1) tosca cosa. (1)

amimati : liuiano de poco seso. (1) fea cosa deshonesta. (1) amimati xolopitli : amimilli :

basta o tosca cosa. (2)

loco como quiera. (1) ola o onda de agua. (1)

ola, o onda de agua. (2)

amina, m : doliente de camaras. (2) doliente decamaras. (1) amina, nin : hazerme mal el agua, por la auer beuido despues de auer comido pepinos o yeruas crudas. prete: oninamin. (2) amini : montero o caador. (2) montero. (1) amini itzcuintli : galgo. (2) montero caador de fieras. (1) galgo. (1 amini ytzcuintli) caador o

amiqui : immortal cosa. (2) amiqui, an : soltero o soltera no casados. (1 anamiq[ui]) amiqui, n : tener sed, o morir de sed. preterito: onamic. (2) tener sed. pre: onamic. (2) concertar o concordar en lo que dizen. (1) tener sed. (1) gana tener de beuer; y assi delos de mas. (1) sed auer. (1) amiqui, nic : tener sed spiritual de alguna cosa. prete: onicamic. (2) anhelar mucho por algo. (1) h[m]bre auer o tener hambre de qualquier cosa. (1) amiqui +, n : oluidar generalmente. (1 anitlal, namiqui) vezino del que tiene heredad junto ala suya. (2 Tetepan namiqui) alindar c[n] heredad de otro prete: onitetepannamic. (2 Tepan namiqui, nite) encontrarse cn enojo. (1 nite, qualanca namiqui) vezino en terminos. (1 tetepan namiqui) amiquiliztica : amiquiliztli : amiquini : cosa. (1) ymmortalmente. (1) sed o immortalidad. (2) sed gana de beuer. (1) muerto de sed. (1) ymmortal

cosa immortal, o el que tiene sed. (2) idem.

amiquiztli : beuer. (1)

(Amiquiliztli: sed o immortalidad.) (2)

sed gana de

amix amonacaz xiccuicau :

sed auisados prud[n]tes y sabios. (2)

amiximati : persona prospera y rica, o el que no se conoce. (2) amiximati i tlacual : amnonotztlani : abundoso en c[m]bite. (1 amiximati y tlaqual)

achacoso ser. (1) no; aduerbio para negar. (1)

amo : no. aduerbio para negar. (2)

amo + : luego; aduerbio. (1 niman amo vecauh) enninguna manera. aduerbio. (2 Niman amo) dezir mal el juego. (1 amo paqui amo auia yn patolli) antes no. (1 caye amo) vino puro sin agua. (1 motq[ui]ticavino amo ayo vino) no, e ninguna manera. (1 niman amo) negar de todo en todo. (1 anniman amo nicnocuitia) enfermizo. (1 viuilinto amo teoquichtlamachti) no, e ninguna manera. (1 an niman amo) penitencia no entera. (1 cotonqui amo tzonquizqui tlamaceualiztli) penitencia no entera. (1 ayeua amo aci tlamaceualiztli) menos; aduerbio comparatiuo. (1 quenoque yn amo) en ninguna manera quiero. (2 Niman amo nicea) el que no, o aquel que no. (2 In amo) antes no. aduerbio. (2 Caye amo) alreues. (1 an amo yuhqui) en ninguna manera. (1 an niman amo) negar de todo en todo. (1 an niman amo nicnomachitoca) en ninguna manera. (1 niman amo) flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 niman amo chicauac) lexos dela verdad. (1 niman amo nelli) menos; aduerbio comparatiuo. (1 occenca amo) no, e ninguna manera. (1 caa amo) en ninguna manera. (2 anniman amo) en muy breue espacio de tiempo. (2 Niman amo uecauh) idem. (Niman amo nicea: en ninguna manera quiero.) (2 Niman amo nicnequi) recibireys vuestra paga. (2 Amotech aciz in amo tlaxtlauil) no por que yo no quiera. (1 ca amo maca nicnequi) amo caci : escassa cosa en peso o en medida. (1) entera cosa o sana sin macula ni falta. (1) entera cosa o sana sin macula ni falta. (1) mar baxa. (1)

amo can quenin : amo canquenami :

amo ce ca amictla : amo ce yehuan :

ninguno dellos. (2) idem. (Amo ce yehuan: ninguno dellos.) (2)

amo ce yehuantin : amo ceceyo :

magra carne. (1)

amo cenca ahuecatlan : mar baxa. (1 amo cenca auecatlan) amo cenca ixquich : poco menos. (1 amo cenca yxquich) medico que sabe poco. (1) baxar la boz. (1 amo cenca ni, ninauati)

amo cenca mimatini ticitl : amo cenca ni, ninahuati :

amo cenca patio : barata cosa. (1) amo centetia intotlatol : yntotlatol) discordia endar pareceres o votos. (1 amo centetia

amo centlamantli yehua : amo cetia totlalol :

nivno ni otro de cosas inanimadas. (1)

discordia endar pareceres o votos. (1)

amo chicahuac : flaco que no puede pelear. (1 amo chicauac) flaca, cosa no rezia. (1 amo chicauac) flaca, cosa magra o magnta. (1 amo chicauac) amo chicahuac octli : amo cihuahua : amo cocole : vino rebotado o desuanecido. (1 amo chicauac octli)

soltero. (1 amo ciuaua) mansa cosa. (1)

amo cocoliztlapalihui : delicada muger. (1 amo cocoliztlapaliui) amo coyahuac : estrecha cama o mesa. (1 amo coyauac) de puerta o como vestidura o vasija. (1 amo coyauac) amo coyahualiztli : amo cuacuahue : estrecha cosa como entrada

estrechura assi. (1 amo coyaualiztli)

mocha cosa sin cuernos. (1 amo quaquaue) ynjusta cosa. (1 amo qualli) astosa

amo cualli : fea cosa. (1 amo qualli) cosa. (1 amo qualli)

amo cualli notenyo nitoloca : fama mala tener. (1 amo qualli notenyo nihtoloca) amo cualneci : fea cosa. (1 amo qualneci)

amo cuauhtic : baxa cosa, dizese de personas, de arboles, colunas o pilares, &c. (1 amo quauhtic.) amo etic : liuiana cosa. (1) faltar el que auia d venir. (1 amo ualla)

amo hualla :

amo hueca : cerca, preposicion. (1 amo veca) amo hueca quitztica : quitztica) amo huecahuani : amo huecapan : amo huecatlan : vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 amo veca

muger que pare amenudo. (2 Amo vecauani) baxa casa o pared, &c. (1 amo vecapan) somera cosa. (1 amo uecatlan) parir la muger amenudo. (1 amo vehcauhtiuh ni,

amo huecauhtiuh ni, tlacachihua : tlacachiua) amo hueinahuatil :

soys muy obligados. (2 Amo veinauatil) no poder. (1 amo veli)

amo hueli : cosa impossible. (2 Amo veli) amo huelic : amo hueyac :

dessabrida cosa; i; nogustosa al paladar. (1 amo uelic) corta cosa, no larga. (1 amo veyac)

amo hueyacayotl : breuedad. (1 amo veyacayotl) amo icquen nicchihua in noyollo : recebir en paciencia y con alegria las aduersidades. (1 amo ycqu[n] nicchiua yn noyollo) amo icquen ninochihua : no se me dar nada delo que acaece, ni hazer caso dello. (2 Amo icquen ninochiua) amo ihui : mal o malamente. (1 amo yui) estar dios lexos del pecador.

amo in tech huelca iniyollotzin, intlahueliloque : (1 amo yn tech uelca yniyollotzin, yntlaueliloque) amo inamic : desigual cosa. (1 amo ynamic)

amo intech maxitia : amo ipo :

estar dios lexos del pecador. (1 amo yntech maxitia)

desigual cosa. (1 amo ypo) cosa delicada como vidrio que luego se quiebra. (2 Amo gloton. (1 amo yxuini)

amo itech maxitlani : ytech maxitlani) amo ixhuini : amo ixmahui :

gloton que nunca se harta. (2 Amo ixuini) osado. (1 amo yxmaui)

amo ixnamiquiztli : yxnamiquiztli) amo ixquich :

cosa que no se puede contrariar o resistir. (2 Amo

menos es que lo otro. (1 amo yxquich)

amo ixtlapaltic : corto de vista. (1) amo ixyeyecauhqui : medida sin tassa o termino. (1 amo yxyeyecauhq[ui])

amo izoyo : desigual cosa. (1 amo yoyo) amo machiliztica : amo macitica : cumplida. (1) amo melahuac : amo miec : ygnorantemente. (1) falta, cosa no entera, ni

no estar c[m]plido ni cabal. (1) ynjusta cosa. (1 amo melauac)

siniestra cosa. (1 amo melauac)

poco, nombre adjectiuo. (1) basta cosa o maoral, assi como manta, &c. (1) dissoluto. (1) ylicita cosa. (1) escusada cosa, no necessaria. (1)

amo mimati : amo mimatini : amo monequi :

amo monequi achihualiztli : achiualiztli) amo mopiloani :

ynconueniente, cosa que no conuiene. (1 amo monequi

ynobediente, rebelde y presumptuoso; per metaphoram. (1)

amo mopilollani : ynobediente, rebelde y presumptuoso; per metaphoram. (1) amo motlacamati : disforme cosa. (1) amo motlaliani : desasossegada persona, sin reposo e inquieta. (1) el que no se quiere yr de casa, quando el dueo della lo

amo mototoquilizma : echa fuera. (2) amo nacayo : amo namique :

magra cosa, como hombre flaco. (1) soltero o soltera no casados. (1) soltero. (1)

amo nechtequipachoa :

no sentir pena ni hazer caso. (1) distancia assi. (1 amo neuan tlachializtli)

amo nehuan tlachializtli : amo nenamictiliztli : amo nenehuiliztli :

solteria de aquestos. (1) desigualdad. (1 amo neneuiliztli) discordia endar pareceres o votos. (1 amo nepaniuiyn tratar mal y castigar crudamente ysin piedad a

amo nepanihuiin totlatol : totlatol)

amo nepilhuiliztica onitemicti : otro. (1)

amo ni, huecahuani ahuel cecexiuhtica in niquintla catilitiu : parir la muger amenudo. (1 amo ni, vecauani auel cecexiuhtica yn niquintla catilitiuh n) amo ni, hueliti : no poder. (1 amo ni, veliti) amo ni, quixnenehuilia : quixneneuilia) amo ni, tlahuelitta : dessemejar, no parecer a su padre; &c. (1 amo ni,

descontentarse de algo. (1 amo ni, tlauelitta)

amo ni, tzintlalteppachihui : no tener sosiego ni reposo, andando de aca para alla. (1 amo ni, tzintlalteppachiui) amo nic hueyaquilia : amo nic, mati : abreuiar. (1 amo nic veyaquilia)

no saber. (1) yncnsideradamente hazer algo. (1 amo nic,

amo nic, nematcachihua : nematcachiua) amo nican ninomati :

hallarse mal en algun lugar. (1)

amo nicea : no q[ue]rer. (1) amo nicia : no q[ue]rer. (1) amo nicnemitia : carecer del vso de alguna cosa. (1) tirar certero. (1)

amo nicnenquixtia :

amo nicnocaccanenequi : hazer como que no le oyo. (1) amo nicquixtia : dessemejar, no parecer a su padre; &c. (1) estimar en poco o en nada. (1 amo nictlaotilia)

amo nictlazotilia :

amo niman : no luego. (1) amo niman? : porventura no luego?. s. se hara. (2)

amo nimapapachiuhqui : gastar demasiado. (1) amo ninahuati : callar. (1 amo ninauati) tacharlos testigos. (1)

amo nino, caqui : recusar al juez. (1) amo nino, teithuicanequi :

hazer como que no lo veo. (1)

amo nino, teiximatcanenequi : hazer como que no leconozco. (1) amo ninocaqui : no me satisfazer lo que algunos me certifican, o no estar por lo que se sentencia, apelando dello, y tachando los testigos o recusandolos. (2) amo ninocaqui = : amo ninocaqui) amo ninonextia : = nonnocaqui + (2 amo ninocaqui) = amo nonnocaqui (2

esconderse. (1) esconderse. (1)

amo ninote, ittitia :

amo ninote, iximatcanenequi : fingir que no conoce a alguno. (1) amo niquinehua : tirar certero. (1 amo niquineua)

amo nitla, ixyeyecoa : gastar demasiado. (1) amo nitlatolhuelic : amo no : desgracia tener en hablar. (1 amo nitlatoluelic) tampoco; aduerbio. (1)

ni; conjunction; por no. (1)

amo nonemachpan : no aduertiendo yo, o sin p[n]sar enello, o sin estar aduertido. (2) amo nonnocaqui : lo mesmo es que amo ninocaqui. (2) tacharlos testigos. (1) amo notech nicaxitlani : amo notzallani : recusar al juez. (1)

no permitir que llegue alguno a mi. (1)

mohino, dessabrido, q[ue] no quiere que alguno le hable. (2) raez cosa de hazer. (1 amo oui)

amo ohui : ligera cosa de hazer. (1 amo oui) facilcosa. (1 amo oui) amo ohui inicaquiztica : amo ohui mochihua :

clara cosa de entender. (1 amo oui ynicaquiztica)

facilmente hazerse. (1 amo oui mochiua)

amo ohuicayo : amo ohuicayotl :

ligera cosa de hazer. (1 amo ouicayo) ligereza assi. (1 amo ouicayotl) pulpa carne sin hueso. (1)

amo omiyo nacati :

amo onteehuitia : ynsuficiente. (1 amo onteeuitia) amo onteyehuitia : amo oquichtli : amo ozcalia : cosa falta e insufficiente. (2 Amo onteyeuitia)

flaco que no puede pelear. (1) tonto desuariado. (2) gloton, que no se satisfaze con quanto

amo pachihuini : gloton. (1 amo pachiuini) come. (2 Amo pachiuini) amo paqui amo ahuia in patolli : patolli) amo paquini : amo patlahuac : malencolico. (1)

dezir mal el juego. (1 amo paqui amo auia yn

estrecha cama o mesa. (1 amo patlauac)

amo patlahuac hueyatl : mar estrecho. (1 amo patlauac veyatl) amo pouhqui : ynfinito en numero. (1) no sentir pena ni hazer caso. (1) no sentir turbacion ni alteracion en su consciencia. (2 Amo

amo quen nicmati : amo quen ninochihua : quen ninochiua)

amo quen nocommati : no se me dar nada por lo que acaece, o no sentir ni hazer caso de nada. prete: amo qu[n] onocomma. (2 Amo qu[n] nocommati) amo quena innotlacaquia : amo quenca in notlacaquia : sano de juyzio. (1 amo quena ynnotlacaquia) tener sano y entero el juyzio. (2)

amo quenca in noyollo : sosegada ypacifica tener el alma. (1 amo quenca yn noyollo) amo quenca innotlacaquia : ynnotlacaquia) amo quimati : juizio bueno tener y sano. (1 amo quenca

ygnorante. (1) no quadrarle algo a alguno. (1)

amo quimopanitia : amo quimopotia : amo quin canin :

no quadrarle algo a alguno. (1) no ha poco tiempo, o antiguamente. (2)

amo quin quexquichcahuitl : idem. (Amo quin quexquichcauh: idem. (Amo quin canin: no ha poco tiempo, o antiguamente.)) (2 Amo quin quexquichcauitl)

amo quin quexquichcauh : antiguamente.) (2) amo quin quezquixihuitl : amo quinamiqui : amo quincanin :

idem.

(Amo quin canin: no ha poco tiempo, o

no ha pocos aos. (2 Amo quin quezquixiuitl)

escassa cosa en peso o en medida. (1) antiguamente. (1) antiguamente. (1 amo quinquezqui xiuitl)

amo quinquezqui xihuitl : amo quixaci :

distar en perfection o mejoria. (1) distancia assi. (1) distar en perfection o mejoria. (1 amo quixneneuilia) distancia assi. (1 amo quixneneuililiztli) ynfiel de quien no se fia. (1 amo teuelyollotiliztli)

amo quixaxiliztli : amo quixnenehuilia :

amo quixnenehuililiztli : amo tehuelyollotiliztli : amo tehuie : amo teicniuh :

franco liberal. (1 amo teuye) esquiua persona. (1) ynhumano sin caridad. (1) dessemejante assi. (1 amo teixneneuilia) desacato tal. (1)

amo teicnoittani : amo teixnenehuilia : amo teixtililiztli : amo temini :

gloton. (2)

amo tenemachpan : supitamente, o adesora, o de improuiso. (2) amo tenenehuiliztica : dessemejantemente. (1 amo teneneuiliztica) amo tequixti : dessemejante assi. (1) dessemejantemente. (1) desconfiar de alguno. (1) desconfiado assi. (1) desconfiado assi. (1) desconfiana tal. (1)

amo tequixtiliztica :

amo tetech ninotlacanequi : amo tetechmotemachiani : amo tetechmotlacanequini :

amo tetechnetlacanequiliztli : amo tetzahuac :

rala cosa o rara. (1 amo tetzauac) desgracia tener en hablar. (1 amo

amo teyolpachihuiti notlatol : teyulpachiuiti notlatol) amo tiacauh :

flaco que no puede pelear. (1)

amo titla : no eres nada. (2)

amo tito tlatolnepanoa :

discordia endar pareceres o votos. (1)

amo tlaaquillo iguera : higuera loca. (1 amo tlaaquillo higuera) amo tlaaxiltilli : amo tlacaneci : escassa cosa en peso o en medida. (1) disforme cosa. (1)

fea muger o hombre. (1) fealdad assi. (1)

amo tlacanexiliztli : amo tlacaqui :

gruesso, o boto de yngenio. (1) ynquieta cosa sin

amo tlacatlalia : inquieto que no para o desasossegado. (2) reposo. (1) amo tlacayotl : amo tlacuahuac : amo tlahuele : pecado cntra natura. (1) flaca, cosa no rezia. (1 amo tlaquauac) mansa cosa. (1 amo tlauele)

amo tlamahuizoani : amo tlamini : amo tlamitini : amo tlanqui : amo tlatlacole :

desconocido assi. (1 amo tlamauioani) ynfinito en numero. (1)

cosa infinita o inacabable. (2) no sabio. (1) ynfinito en numero. (1) ynocente cosa. (1)

amo tlatlamachuia : abarrisco lleuar el ladron quanto auia en casa, o d[e]struir el yelo o la piedra y granizo, todas las sembradas, vias y fructales. (1) amo tlatlamachuiliztica : amo tlatolhueyac : amo tlazotli : abarrisco. (1)

corto de razones. (1 amo tlatolueyac)

vil cosa de poco precio. (1 amo tlaotli)

amo tlazoyotl : cosa que vale poco, o que no se deue hazer caso della. (2 Amo tlaoyotl) vileza poco precio. (1 amo tlaoyotl) amo totocama : importuno y moledor, que no se quiere despedir. (2) el que no quiere ser despedido o echado de casa. (2)

amo totoquilizma : amo xochiyo :

magra carne. (1 amo xochio) cenceo pan. (1) gruesso, o boto de yngenio. (1)

amo xocotexo tlaxcalli :

amo yollo : fosa cosa hueca. (1) amo yollo chicahuac :

hombre de poco animo e inconstante. (2 Amo yollo chicauac)

amo yollo tlapaltic : inconstante.) (2) amo yollochicahuac : amo yollotlacuahuac : amo yollotlapaltic : amo yuampo : amo yuan neci :

idem.

(Amo yollo chicauac: hombre de poco animo e

floxo enel animo. (1 amo yollochicauac) deleznable e inconstante persona. (1 amo yollotlaquauac) floxo enel animo. (1)

diuersa o diferente cosa. (1 amo yu[n]po) diuersa o diferente cosa. (1) distante assi. (1)

amo yuan tlachia : amo yucoxqui :

fea muger o hombre. (1)

amo yuhca teyollo : derebato o de improuiso. (1) acaso, o de improuiso e fin pensar. (2) acaso y sin pensar, acontecer me algo . (1) adesora. (1) amo yuhquin ticnemitia : partes. (1) amo zan huel molhuiatl : molhuiatl) estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras no qualquier agua de por ay. (2 Amo an vel no solamente quiere. (2 Amo an ixquich

amo zan ixquich quimonequiltia : quimonequiltia)

amo zan nictlaca nequiltia : castigar justamente y con razon. (1 amo an nictlaca nequiltia) amo zan quenami : cosa no assi como quiera. i. cosa de mucha estima. &c. (2 Amo an quenami) no es assi como quiera. (1 amo an quenami) amo zan quenin quimopolhuique : an quenin quimopolhuique) amo zan quezquintin : amo zan quezquipa : trataronle inhumanamente y cruelmente. (2 Amo

no poca gente, o no poco ganado. (2 Amo an quezquintin) no pocas vezes. (2 Amo an quezquipa)

amo zan tamachiuhqui : cosa fin medida y sin peso. (2 Amo an tamachiuhqui) amo zan tlacecen : an tlacecen) muchas y differentes cosas, o de diuersas maneras. (2 Amo ynfinito en

amo zan tlapohualli : cosas innumerables. (2 Amo an tlapoalli) numero. (1 amo an tlapoualli) amo zan tlapohualpa : amo zan yeyyo : innumerables vezes. (2 Amo an tlapoalpa)

no solamente. (1 amo an yeyyo)

amo zanioque : no solamente ellos, o no son solos ellos. s. los que se han de saluar. (2 Amo anioque)

amo zanitla : anitla) amo zannen :

no es cosa de por ay, o no es cosa de poco precio. (2 Amo no en vano, o no sin razon. (2 Amo annen) no se desperdiciara. (2 Amo annen poliuiz)

amo zannen polihuiz : amo zanquenin :

no assi como quiera. (2 Amo anquenin) dar grandes bozes. (1 amo anquenin ni, tzatzi) muchos sin

amo zanquenin ni, tzatzi :

amo zanquezquintin : ynnumerable gente. (1 amo anquezquintin) numero. (1 amo anquezquintin) amo zantlapohualpa : amo zantlapohualtin : amo zaquema : ynnumerables vezes. (1 amo antlapoalpa) sin cuento. (1 amo antlapoualtin)

antes si, o ello deuio de ser assi, o quia si. (2 Amo aquema)

amo zazan quenin ni, tzatzi : dar grandes bozes. (1 amo aan quenin ni, tzatzi) amo, ni tlapactia : dar pena, enojo y aflicion a otro. (1)

amo? + : porque no?. (2 Tleypampan amo?) porque no; demostrando?. (1 tleynic amo?.) porque no; demostrando?. (1 tleypampan amo?) por auentura; preguntando?. (1 cuix amo?.) porque no?. (2 Tleinic amo?) porque no?. (2 Tleican amo?) amocan eltzoyo : doblez. (2) persona acabada en virtud y charidad, y sin alguna tacha o = quenami + (2 amocan eltzoyo) = amocan quenami (2

amocan eltzoyo = : amocan eltzoyo) amocan quenami : amocan quenca : amocaneltzoyo : amocanquenami : amocatzahuac : amoce yehuan :

lo mesmo es que amocan eltzoyo. (2) entera cosa o sana sin macula ni falta. (1) sin macula ni defecto. (1) sin macula ni defecto. (1) limpia cosa. (1 amocatzauac) ni vno ni otro, de cosas animadas. (1) muchos algun tanto. (1) poco menos. (1)

amocenca miequin : amocenca quexquich :

amochi popozoquillotl : espuma de estao. (1 amuchi popooquillotl) amochicahuac : amochicomitl : deleznable e inconstante persona. (1 amochicauac) barril de estao. (1)

amochihuia, nitla : amochiuia) amochipahuac :

estaar algo. (2 Amuchiuia, nitla)

estaar. (1 nitla,

loro entre blnco y negro. (1 amochipauac)

amochipopozoquillotl : escoria de estao. (2 Amochipopooquillotl) amochitl : amochitl estao metal. (1 am[u]chitl) + : estao. (2 Amuchitl) estao. (2)

azogue. (1 yuli amuchitl)

azogue. (2 Yuli amochitl)

amochiyotia, nitla : nitla) estaar. (1) amocnelilmati :

estaar algo. preterito: onitlaamochioti. (2 Amochiotia,

desconocido assi. (1) desconocido assi. (1)

amocnelilmatini : desagradecido. (1) amocococauh : amocotontlani : corregido. (2) vuestra cosa. (1) auarinto. (1)

escasso. (1)

auariento, oel que no quiere ser

amocoyahuac : angosta cosa assi como caa, acequia, calas, camisa, cesto o cosa semejante. (1 amocoyauac) amocualcan : amoetic : amohuan : desabrigado lugar. (1 amoqualcan)

ligera cosa. (1) con vosotros. (2 Amouan) : lauar la cabea con xabon. (1 nin, amouia)

amohuia, nin

amohuic ninoquixtia : yo hago el deuer con vosotros, o descargo mi consciencia. (2 Amouic ninoquixtia) amoihui : falsamente. (1 amoyui) sana cosa en si. (1 amoytlacauhqui)

amoitlacauhqui : amoixpan :

ausente. (1) no estar c[m]plido ni cabal. (1 amoixq[ui]ch) cosa sin tassa ni medida. (1 amoyxyeyecauhqui) xabonero que lo haze. (2)

amoixquich :

amoixyeyecauhqui : amolchiuhqui :

xabonero que lohaze. (1)

amolhuia, nin : lauarse con xabon. preterito: oninamolhui. (2) amolhuia, nitla : enxabonar algo. preterito: onitlaamolhui. (2) xabonar. (1 nitla, amulhuia) enxabonar o xabonar. (1) amollalia, nitla : idem. preterito: onitlaamollali. (Amolhuia, nitla: enxabonar algo. preterito: onitlaamolhui.) (2) enxabonar o xabonar. (1) amolli : xabon. (1 amulli) yerua xabonera, que sirue dexabon. (1)

amolnamacac : amoloni :

xabonero que lo vende. (1)

xabonero que lo vende. (2)

heruir la olla o la fuente a borbollones. (1) lo mesmo es que apooniloni. (2)

amoloniloni : amoma + : ampoui)

no perteceys, o no soys de otro alguno. (2 Co amoma occetlacatl ytech

amoma aca occetlacatl : no otro alguno, o ninguno otro. (2) amoma ce yehuantin : ninguno dellos. (2)

amoma ic miquiz : no morira con esso, o por esso. (2) amoma zan quenami : amomach yuhqui : amomachiliztli : amomachiuhqui : amomalhuiani : no es assi como quiera. (2 Amoma an quenami)

notanto; comparatiuo. (1) ynorancia. (1) ygnorancia. (1)

no assi. o no tanto, o no tal. s. como esto. comparatiuo. (2) fea cosa deshonesta. (1) atreuido desta manera. (1) atreuido o

amomamatini : deshonesta cosa. (1) desuergonado. (2) amomelahuacayotica : amomelahualiztli : amomiquini :

atuertas. (1 amomelauacayotica) ynjusticia. (1 amomelaualiztli)

ymmortal cosa. (1) heruir la olla a

amomoloca : heruir la olla o la fuente a borbollones. (1) borbollones. (2) amomonahuatilmati : amomonauatilmati)

el que no quiere que le manden cosa alguna. (1

amomopilhuia : abarrisco lleuar el ladron quanto auia en casa, o d[e]struir el yelo o la piedra y granizo, todas las sembradas, vias y fructales. (1) amomotlaliani : andariego, o inquieto. (2)

amomoxtli : verde cosa como el moho que se cria enel suelo, o en las paredes q[ua]ndo llueue algnos dias sin cessar. (1 amumuxtli) amonacayo : flaca, cosa magra o magnta. (1) amonacaz + : sed auisados prud[n]tes y sabios. (2 Amix amonacaz xiccuicau)

amonahuac : con vosotros, o par de vosotros. (2 Amonauac) amonahuatilma : Amonauatilma) ymportuno. (1 amonauatilma) importuno y moledor. (2

amonahuatilmati : idem.

(Amonauatilma: importuno y moledor.) (2 Amonauatilmati)

amoneconi : escusada cosa, no necessaria. (1) amonehuan : vosotros ambos ados. (2 Amoneuan) amonehuan tlachia : amonehuatinemi : amonelnozo : amoneltitica : distar en perfection o mejoria. (1 amoneuan tlachia)

biuir en pobreza. (1 amoneuatinemi) pues no?. (1 amonelnoo) condicional cosa. (1) cosa dubdosa, o que esta en condicion. (2)

amoneneuhcayotica :

diferentemnte desta manera. (1)

amoneneuhcayotl : diferencia assi. (1) amoneneuhque : amoneneuhqui : amonetolpiyani : diferir o diferenciarse vna cosa de otra. (1) desigual cosa. (1) diuersa o diferente cosa. (1)

quebrantador de fee. (1 amonetolpiani) dessemejar, no parecer a su padre; &c. (1 amonic,

amonic, nenehuilia : neneuilia) amonicnequi :

no q[ue]rer. (1)

amonipinahua, nitlacuachichihuia : desuergonarse. (1 amonipinaua, nitlaquachichiuia) amoniquinquixtia in notahuan in nocolhuan : degenerar, no haziendo el deuer segun su nobleza y linaje. (1 amoniquinquixtia yn notauan yn nocolhuan) amonite, ixtilia : amonitla ixtamachia : amono : desacatar. (1) gastar demasiado. (1)

tampoco. aduerbio. (2) acaso y sin pensar, acontecer me algo . (1) achacoso assi. (1) + : el que no quisiere ser corregido. (1 in amonotzallani) (Amo notzallani: mohino, dessabrido, q[ue] no quiere que descontentarse de algo. (1 amonoyollo pachiui)

amononemachpan : amonotzallani : amonotzallani

amonotztlani : idem. alguno le hable.) (2) amonoyollo pachihui : amonozo :

pues no?. (1 amonoo) + : no os aprouechara nada. (2 Amotle amonquiazque)

amonquizazque

amopatlahuac : ang[o]sta cosa, assi como tabla, heredad, pared, adobe, camino o cosa semejante. (1 amopatlauac) amopilhuia : (1) amopilhuiani : amopinahuani : amoquequetza : amoquimati : amoquinioctli : destruirlo todo el yelo, la tempestad o los enemigos y ladrones. castigador tal. (1) desuergonado assi. (1 amopinauani) desuergonado. (2) ynorante. (1) aguado, que no beue vino. (1)

amoquinquexquichcauh : antiguamente. (1) amotech aciz in amo tlaxtlahuil : tlaxtlauil) amotecococai octli : amotehuampo : recibireys vuestra paga. (2 Amotech aciz in amo

donzel vino. (1 amotecococay octli)

desigual cosa. (1 amoteuampo)

amotemini : gloton. (1) amotenaquillani : cabeudo porfiado. (1) amotenaquilma : amotene : cabeudo porfiado. (1) desenfrenado, s: de mala lengua. (1)

bota cosa, no aguda. (1) desconfiana tal. (1) desconfiar de alguno. (1)

amotetech netemachiliztli : amotetech ninotemachia : amotiquita : amotiquiximati : amotla paltic : amotlacamati : amotlacatl :

carecer del vso de alguna cosa. (1) carecer del vso de alguna cosa. (1) flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1) fea muger o hombre. (1) ynhumano sin caridad. (1) pecador en esta manera. (1)

amotlahueyaquililli :

abreuiada cosa. (1 amotlaueyaquililli)

amotlaixtililli : desacatado. (1) amotlan : amotlapal amotlatol cabe vosotros, o con vosotros. (2) + : + : esforaos quanto pudieredes. (2 Ixquich amotlapal xicchiuacan) y en vuestro vulgar hablar. (2 Inic ypam mocuepa amotlatol)

amotlatolaxiliztli : amotlatolpan amotlatqui : amotlazocamati :

hablador de cosas altas. (1)

+ : y en vuestro vulgar hablar. (2 In amotlatolpan) vuestra cosa. (1 amotlatq[ui]) desconocido assi. (1 amotlaocamati) desconocido assi. (1 amotlaocamatini)

amotlazocamatini : amotlazotli :

barata cosa. (1 amotlaotli)

amotle amonquizazque : no os aprouechara nada. (2 Amotle amonquiazque) amototocama : ymportuno. (1) desasossegada persona, sin reposo e inquieta. (1

amotzintlalteppachihui : amotzintlalteppachiui) amoueca :

de cerca. (1 amoveca)

amoueca nite itztica : estar cerca. (1) amoueca tlachia : corto de vista. (1 amoveca tlachia) amouecan nica : estar cerca. (1)

amouecapa : de cerca. (1 amovecapa) amouecauh : poco tiempo, aduerbio. (1 amovecauh) amouecauhtica amouei : + : de alli a pocos dias. (2 Niman amouecauhtica)

poquito. (1 amouey) escuro lugar no muy claro. (1) caritriste. (1 amovetzcani) poquedad de otra cosa. (1) libreria, o tienda de papel. (2)

amouellaneci : amouetzcani : amoueyyotl :

amoxcalli : libreria. (1) amoxcualnezcayotl : amoxicuilo : amoxitoa, n : n, amoxytoa)

illuminacion de libros. (2 Amoxqualnezcayotl) escriptor de libros. (2) leer. (1

librero que escriue libros. (1)

leer libros, o relatar procesos. prete: onamoxito. (2) constante, que no se cansa. (2)

amoxiuhtlatiani : ymportuno. (1)

amoxmachiyotl : registros de libro. (1 amoxmachiotl) registros de libro. (2 Amoxmachiotl) amoxnamacac : vendedor de libros. (1 amuxnamacac) (1) vendedor de libros. (2)

titulo de libro. (1) librero que vende libros.

amoxnamacoyan :

tienda de libros. (1)

tienda de libros o de papel. (2) libreria adonde se guardan los

amoxpiyaloyan : libreria. (1 amoxpialoy[n]) libros. (2 Amoxpialoyan)

amoxpohua, n : leer libro, o relatar el proceso. prete: onamoxpouh. (2 Amoxpoa, n) leer. (1 n, amoxpoua) amoxpohuani : leydo hombre, que lee mucho. (1 amoxpouani) letor que lee. (1 amoxpouani) lector de libros, relator de proceso, o hombre leydo. (2 Amoxpoani) amoxquimiliuhcayotl : amoxtemmalhuiloni : amoxteniztalli : amoxtentli : libro.) (2) amoxtepito : amoxtepiton : cobertor de libro. (1) margen de libro. (1) cobertura de libro. (2) margen de libro. (2)

margen de libro. (1 amoxtenyztalli) margen de libro. (1) libro pequeo. (2) libro pequeo. (1) libreria. (1) librero que escriue libros. (1) idem. (Amox__temmalhuiloni: margen de

amoxtlacentecoyan :

amoxtlacuilo : escriuano de libros. (1) escriptor de libros. (2) amoxtlatiloyan : libreria. (1)

libreria donde se guardan los libros. (2)

amoxtlatlamachilli :

libro illuminado. (2)

amoxtlatlatlamachiani : yluminador de libros. (1) amoxtlatlatlamachiliztli : yluminacion de libros. (1) idem. (Amox__tlatlamachilli: libro

amoxtlatlatlamachilli : yluminados libros. (1) illuminado.) (2) amoxtlatlatoltzintiliztli : amoxtlatol neltilia, n :

principio de libro. (1) autorizar escriptura. (1) principio

amoxtlatolpehualiztli : prologo de alguna obra. (1 amoxtlatolpeualiztli) de libro. (1 amoxtlatolpeualiztli) argumento, o principio de libro. (2 Amoxtlatolpeualiztli) amoxtlatoltzintiliztli : principio de libro. (2)

amoxtlatolxeloliztli : capitulo de libro. (1) amoxtlatolxexeloliztli : amoxtli : diuision, o capitulo de libro. (2) libro de escriptura. (2)

libro como quiera. (1)

amoxtli + : misal. (2 Misal amoxtli) baptisterio. s. el libro para baptizar. (2 Tequatequiliz amuxtli) libro acabado. (1 yecauhqui amoxtli) breuiario. (1 tlatlatlauhtiliz amoxtli) missal. (1 missal amuxtli) arte para de prender. (1 tlamatiliz amuxtli) calendario. (1 ylhui tlapoal amuxtli) libro acabado. (1 tzonquizqui amoxtli) bautisterio o baptisterio, s: el libro con que baptizan. (1 tequatequiliz amoxtli) calendario. (2 Ilhuitlapoal amoxtli) amoxtli icuitlapam mimiliuhca : mimiliuhca) amoxtli itenchipahuaca : amoxtli iteniztaca : amoxtocaitl : amoxtontli : amoxxeloliztli : lomo de libro. (1 amoxtli ycuitlapam

margen de libro. (1 amoxtli ytenchipauaca)

margen de libro. (1 amoxtli yteniztaca) titulo de libro. (2)

titulo de libro. (1 amoxtocaytl) libro pequeo. (1)

libro pequeo. (2)

capitulo de libro. (1) capitulo de libro. (2) (Amo an tamachiuhqui: cosa fin medida y sin peso.)

amoxxexeloliztli :

amoyan tatamachiuhqui : idem. (2) amoyan tiquenami : amoyei tlalli :

no eres assi como quiera. i. eres marauilloso. &c. (2)

estrecha tierra. (1 amoyey tlalli)

amoyocauh : vuestra cosa. (1) amoyollo : desmemoriado. (1) o boto de ingenio. (2) floxo enel animo. (1) oluidadizo. (1) oluidadizo

amoyollo + : sey ciertos o tened entendido. (2 Mayuh ye in amoyollo) ynconstante. (1 amoyollo chicauac amoyollo tlapaltic) vuestro coraon de carne. (2 Nacatl amoyollo) sed ciertos, o tened entendido. (2 Mauel yuhye in amoyollo) amoyollo chicahuac amoyollo tlapaltic : amoyollo tlapaltic) amoyollo tlacuahuac : amoyuhqui amoza : + : ynconstante. (1 amoyollo chicauac

liuiano de poco seso. (1 amoyollo tlaq[ua]uac)

es al reues, o al c[n]trario. (2 an amoyuhqui) aosadas que deue ello de ser assi. (2 Amoa)

aosadas. (1 amoa)

amoza quema : amozan icel :

antes si. (1 amoa quema) no solamente el, o no solo el. (2 Amoan icel) no qualesquier palabras de por ay. (2 Amoan ilhuiz no sera escura ni maraada. (2 Amoan yxpoliuhqui

amozan ilhuiz tlatolli : tlatolli) amozan ixpoliuhqui yez : yez)

amozan nen cualaniliztli : qualaniliztli) amozan nic, nempehualtia : nempeualtia)

saa con causa y ocasion. (1 amoan nen castigar justamente y con razon. (1 amoan nic, castigar justamente y con razon. (1

amozan nic, tlacanequi in nictlatzacuiltia : amoan nic, tlacanequi yn nictlatzacuiltia) amozan niquixpehualtia : niquixpeualtia) amozan tlapohualli :

castigar justamente y con razon. (1 amoan

sin cuento. (1 amoan tlapoualli) muchos sin numero. (1 amo[n] tlapoualtin

amozan tlapohualtin ixachintin : yxachintin) amozan yeyecauhqui : amozanel : amozanio :

cosa sin termino. (2 Amoan yeyecauhqui) aosadas que si. (2 Amoanel)

aosadas. (1 amoanel)

no solamente. (2 Amoanio)

amozannen cualaniliztontli : saa tal pequea. (1 amoannen qualaniliztontli) amozanyeiyoque : amozcaliani : ampohui + : ytech ampoui) no solamente ellos solos. (2 Amoanyeiyoque) loco como quiera. (1) no perteceys, o no soys de otro alguno. (2 Co amoma occetlacatl

ana : m. dar de si el cordel o la soga. preterito: oman. (2) ana, m : enroscarse la culebra. (1) dar de si el cordel. (1) dar desi el cordel, o lasoga. &c. preterito: oman. (2) ana, nic : recebir. (1) recebir por el sentido. (1) alcanar o tomar lo que esta en alto, assi como plato, ropa o cosas manuales. (1) ana, nin : crecer enel cuerpo. preterito: oninan. (2) crecer el hombre. (1) abstenerse de algo, o yrse ala mano. (1) ana, nite : tomar, asir, o prender, o adiestrar ciego. pre: onitean. (2) adiestrar ciego. (1) prender. (1) asir o prender a otro. (1) ana, nitla : trauar, o asir algo, o apartar y quitar alguna cosa. preterito: onitlaan. (2) quitar, apartar algo. (1) arrancar o sacar lo que esta hincado. (1) coger algo arrancandolo. (1) trauar. (1) desarrugar lo arrugado. (1) ana, nonte : acompaar a otro desde su casa. (1) ana, tita : trauarse o asirse vnos a otros delas manos para danar. prete: otitaanque. (2) ana + : cosa correosa como vlli. (2 Ma ana) ana +, m : llouer gran espacio de tiempo. (1 ceualatl momana) agorear en agua. (1 atlnic, mana) gota coral o morbo caduco. (1 tlayouallotl tep[n] momana) atreuido en hablar o importuno y moledor. (1 teixtlan mana) esparzirse el olor por todas partes. (1 yuhquin centlalli momana yniuelica) atordido estar. (1 tlayuuallotl nopan momana) ayudar a otro. (1 tep[n]ni nomana) charco. (1 atl momana) ana +, n : desenuainar espada. preteri: onespada an. (2 Espada ana, n)

ana +, ni : desensillar bestia. (1 ni, cauallo silla ana) desenuaynar la espada. (1 ni, espada ana) ana +, nino : contenerse o abstenerse, yendose ala mano. (1 nino, tlacaualtia, nin, ana) ana +, nitla : remedar. (1 tetech nitlaana) anac : (1) estar yo ausente. (2) ausente estar. (1) faltar no estar en casa.

anahuacayotl : cosas que se traen de tierras comarcanas. (2 Anauacayotl) estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1 anauacayotl) anahuatilpiyaliztica : yrregularmente. (1 anauatilpializtica) anahuatilpiyaliztli : yrregularidad. (1 anauatilpializtli) yrregular. (1

anahuatilpiyani : irregular, o priuilegiado. (2 Anauatilpiani) anauatilpiani)

anal : ribera de qualquier agua. (1) allende el rio o mar, o dela otra parte del rio. &c. (2) allende el mar. (1) allende el rio. (1) analco : ribera de rio. (1) idem. (Anal: allende el rio o mar, o dela otra parte del rio. &c.) (2) allende el mar. (1) dela otra parte del rio. (1) analcopa : idem. (Analco: idem. del rio. &c.)) (2) analcopa niauh : analiztli analli : analli analoni + : (Anal: allende el rio o mar, o dela otra parte

passar allende el mar. (1) desenuaynamiento de espada. (1 espada analiztli)

ribera de rio, o de mar. (2) + : ribera de mar. (1 vey analli) + : compas de hierro. (1 tlayollo analoni) vender agua. pre: onanamacac. (2) aacan. (1) aacan o aguador. (1) aacan. (1) aacan o

anamaca, n : anamacac :

aguador o aacan. (2)

anamacani : idem. aguador. (1) anantli :

(Anamacac: aguador o aacan.) (2) madre de rio. (1)

madre de rio. (2) :

anatlacuiloa, n anayotl :

escreuir como quiera. (1) ala de tejado. (1) luengo vn poco. (1 [n]catontli) o adverbio para llamar.

ala de tejado. (2)

ancatontli :

cosa larguilla. (2)

ane : hao. (1) ola, hao, oys. aduerbio. para llamar. (2) (1) a; para llamar. (1) ane, nicca : ola, oyes; para llamar a otro. (1)

anecaccanenequiliztli : dissimulacion tal; y assi de los de mas sentidos. (1) anechihualyetoquiliztli : aneci notechmonequi : negacion desta manera. (1 anechiualyetoquiliztli)

carecer delo necessario. (1)

anecini incochcayotl : miseria de pobreza. (1 anecini yncochcayotl) anecini initechmonequi : menesteroso. (1 anecini ynitechmonequi)

anecnelilmachiliztli : desagradecimiento. (1) anecnelilmatiliztli : aneconi : aneconi desconocimiento assi. (1) ylicita cosa. (1)

cosa no necessaria, ylicita y sin prouecho. (2) = : = anequiliztli (2 aneconi) escassa y mezquinamente. (2)

anecotonaliztica :

escassamente. (1)

anecotonaliztli : escasseza o auaricia. (2) anecotontlaniliztli : anecuicuitiliztli : anecuitiliztli : anecuitiliztli auaricia, o escaseza. (1) dissimulacion tal. (1)

negacion tal. (1) + : negacion enesta manera. (1 juramentotica anecuitiliztli) torpedad o

aneehualiztli : torpedad del que es pelado y torpe. (2 Aneeualiztli) torpeza. (1 aneeualiztli) anehuetzi : cosa vtil y prouechosa. (2 Aneuetzi) aneicaliliztli : aneiximachcho : necedad. (1 aneycaliliztli) notoria, cosa conocida. (1) dissimulacion tal. (1)

aneiximatcanenequiliztli : anel, niteitta : oniteittac. (2)

mirar a otro de mal ojo, o c[n] aborrecimiento. pre: anel

aneloloni : instrumento para mecer cacao quando lo hazen. (2) aneloloni = : = apozoniloni (2 aneloloni)

anemachiliztli :

fealdad assi. (1) negacion tal. (1)

anemachitoquiliztli :

anemalhuiliztli : fealdad assi. (1) anemamatiliztli : atreuimiento, o desuerguena. (2) atreuimiento assi. (1)

anematcayotl : anematiliztli : (1) anemohua : hanemoua)

tosquedad. (1) tochedad o necedad. (2) necedad. (1) dissolucion generalmente.

ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede. (1 no sin prouecho. (1 anen vetzi) flaqueza, de cosa magra. (1) solteria de aquestos. (1) desasossegada persona, sin reposo e no sin prouecho. (1)

anen huetzi :

anenacayotiliztli : anenamictiliztli :

anenqui : desasossegado e inquieto. (2) inquieta. (1) anenquizqui :

cosa vtil y prouechosa. (2)

anepan tlaca altepetlalli : altepetlalli)

ysla tierra cercada de agua. (1 anep[n] tlaca

anepanolli : ayuntamiento de aguas que entran en alguna parte. (2) ayuntaminto de ros o de aguas. (1) anepantla : golfo, o en medio dela laguna, o dela mar. (2) anepantla calacqui : engolfado. (1 anep[n]tla calacqui) golfo de mar. (1)

anepantla ni, calaqui : engolfarse. (1) anepilhuiliztica : abarrisco, o sin dexar nada. aduerbio. (2)

anepilhuiliztica onitemicti : tratar mal y castigar crudamente ysin piedad a otro. (1) anequiliztli : lo mesmo es que aneconi. (2) ylicito assi. (1)

aneteiximatcanenequiliztli : fingimiento assi. (1) anetenaquiliztica : desenfrenadamente assi. (1)

anetenaquillaniliztli : desenfrenamiento tal. (1) anethuicanenequiliztli : dissimulacion tal. (1)

anetlacahualtiliztli : yncontinencia. (1 anetlacaualtiliztli) anetlaliliztli : desasossiego tal. (1) ymportunidad assi. (1) loania assi. (1) arrobarte o trasportarse. (1) estar abouado o absorto y embelesado. (2)

anexiuhtlatiliztli : aneyolitlacoliztli : anic yehua ilhuia : anic yehuailhuitica :

anic, cahualiztlamati : negar lo pedido. (1 anic, caualiztlamati) anic, mati : anicaxcahuia : no saber. (1) adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 anicaxcauia)

aniccahualiztlamati : no querer ser priuado delo que tiene o possee. preterito: aoniccaualiztlama. (2 Aniccaualiztlamati) anicchihuaznequi : anicmamati : rehusar, o escusarse. (1 anicchiuaznequi) modorrear. (1) desatinarse. (1)

bouear dezir bouerias. (1)

anicnequi : no querer. prete: aonicnec. (2) anicniximatcanenequi : dissimular que no vee alguna cosa. (1) anicnocaccanequi : dissimular que no oye. (1)

anicnocuicuitia : dissimular enfermedad. (1) anicnothuicanenequi : anicnothuicanequi : anicte, tlacomaca : dissimular que no vee alguna cosa. (1) dissimular que no vee alguna cosa. (1) prodigamente dar la hazienda o lo que me es pedido. (1)

anicte, tlamachmaca : prodigamente dar la hazienda o lo que me es pedido. (1) dar prodiga y largamnte. (1) anicuelmati in nonacayo : anicyehualhuitica : anihuel, caquizti : anilia initilma, nic aninematca tlatoa : aoninematcatlato. (2) anino, cnelilmati : malo estar. (1 anicuelmati yn nonacayo)

embouecerse mirndo algo. (1 anicyeualhuitica) sonar mal. (1 anivel, caquizti) : desabrigar o despojar aotro. (1 nic, anilia ynitilma) hablar sin tiento, o dezir necedades. pre: desagradecer. (1) desconocer el beneficio recebido. (1)

anino, huelmati : malo estar. (1 anino, uelmati) anino, nahuatilma : ymportuno ser assi. (1 anino, nauatilma)

anino, totocama : ymportuno ser assi. (1) anino, xiuhtlatia : ymportuno ser assi. (1)

aninocotontlani : ser auariento o escasso, o sentirse luego de qualquier cosa. preterito: aoninocotontl[n]. (2) auaricia tener. (1 aninocot[n]tlani) aninonahuatilma : ser importuno. preterito: aoninonauatilma. (2 Aninonauatilma) ahincar importunando. (1 aninonauatilma)

aninopehuilma : idem. preteri: aoninopeuilma. (Aninonauatilma: ser importuno. preterito: aoninonauatilma.) (2 Aninopeuilma) ahincar importunando. (1 aninopeuilma) aninote + : fingir o hazer como q[ue] no conoce a alguno. preteri: aoninoteiximatcanenec. (2 Iximatcanenequi, aninote) aninotlacayocuya : echar juizio. (1)

aninoxhuicamati : glotonear. preterito: aoninoxuicama. (2 Aninoxuicamati) h[m]brear comer muchas vezes sin poder hartarse. (1 aninoxuicamati) aninoxicollani : desdearse de hazer algo. (1) rechaar. (1 anitla, uelcaqui)

anitla, huelcaqui : anitlacatl : anitlacatlatoa :

ynhumano ser. (1) desmandarse en hablar. (1) desatinadamente hablar. (1)

anitlaixcuauhuia, anitlatlamati : desmndarse y atreuerse a hazer algo. (1 anitlaixq[ua]uhuia, anitlatlamati) anitlal, namiqui : anitle : anitlei : oluidar generalmente. (1)

no soy nada. (2) idem. (Anitle: no soy nada.) (2) tampoco; aduerbio. (1)

ano : tampoco. aduerbio. (2) ano quiloyan : anoce :

meadero, lugar donde orinan. (1)

oquia. coniunction. (2)

anocholoayan nicholoa : modorrear. (1) anoic : anomo : ni tampoco jamas, o ya nunca. (2) tampoco no. aduerbio. (2) tampoco; aduerbio. (1)

anonaci : biuir en pobreza y necessidad, o no llegar alo alto, o alo baxo. prete: aononacic. (2) anonacitinemi : anonacitinemi biuir en pobreza y miseria. prete: aononacitinen. (2) = : = anonnonamiqui (2 anonacitinemi )

anonehuatinemi : idem. pre: aononeuatinen. (Anonacitinemi: biuir en pobreza y miseria. prete: aononacitinen.) (2 Anoneuatinemi) anonemachpan : acaso y sin pensar, acontecer me algo . (1) hazer poquedades o desatinos. prete: anonezcalicayo

anonezcalicayo ninaitia : oninaiti. (2)

anonnazi :

biuir en pobreza. (1 anonnai) lo mesmo es que anonacitinemi. prete: aononnonamic. (2) biuir en

anonnonamiqui : pobreza. (1)

anonteaquia : desfauorecer o no hazer cuenta de alguno. prete: aononteaqui. (2) desfauorecer a alguno. (1 an[n]teaquia) anontenequi : idem. pre: aonontenec. (Anonteaquia: desfauorecer o no hazer cuenta de alguno. prete: aononteaqui.) (2) malquerer. (1) desfauorecer a alguno. (1) anontepohua : idem. pre: aonontepouh. (Anontenequi: idem. pre: aonontenec. (Anonteaquia: desfauorecer o no hazer cuenta de alguno. prete: aononteaqui.)) (2 Anontepoa) anontetlayecoltia : anoompa : anoquia hazer pesar a otro. (1)

desatinarse. (1) + : mear con otros. (1 teuan n, anoquia) bomba para desaguar. (2) bomba o cosa semejante para verter

anoquiloni : agua. (1) anoquiloyan :

lugar donde derraman agua o donde orinan. (2)

anotech ninaxitlani : ser mohino o inconuersable, vocasionado. preterito: anotech oninaxitlan. (2) achacoso ser. (1) anotloc nicnequi : malquerer. (1)

anqui : demanera que. (1) montero, o caador, o cosa luenga o larga. (2) montero caador de fieras. (1) largo en luengo. (1) caador o montero. (1) anqui itzcuintli : anquichichi : galgo. (2)

galgo. (1) + : se ays bien venidos. es salutaci[n] (2 O

anquimihioyohuiltique anquimihioyouiltique) anquitoa? + :

que dezis?. o que os parece?. preguntando. (2 Quen anquitoa?)

antli + : idem. (Tlayolloanalli: cosa compasada y traada con c[m]pas.) (2 Tlayollo antli) aue despechugada. (2 Tlaciciotca antli) vn gajo de razimo de vuas, o de otros razimos de plantanos, datiles. &c. (2 Centla antli) la decima parte, cosa, o el decimo par. (2 Inic matlactlan antli) desensillada bestia. (1 cauallo tla silla antli) anunciacion + : cuanto ay desde la anunciacion a pascua de nauidad?. (1 yn anunciacion quexquich ycquitztica ynitlacatilitzin totec) aoc neehualiztli : aoc nenhueli : pesadumbre, torpedad, o pereza. (2 Aoc neeualiztli)

no puedo ya con ello, o no lo puedo ya sufrir. (2 Aoc nenueli)

aoc niccelia :

hartarse con hastio. (1)

aoc niyehuati : no ser ya para nada, por estar flaco y debilitado. pre: aoc oniyeuatic. (2 Aoc niyeuati) aoc nocochiz nicmati : no tener ya cuenta conel sueo. o con el dormir. preterito: aoc nocochiz onicma. (2) aoc notlacual nicmati : oluidarse o no tener cu[n]ta con el comer. preterito: aoc notlaqual onicma. (2 Aoc notlaqual nicmati) aoc onquisa inquiyahuitl : no cessar de llouer. (2 Aoc onquisa inquiauitl) no

aoc onquiza in cepayahuitl : no cessar de neuar. (2 Aoc onquia in cepayauitl) cessar de neuar. (1 aoc onquia yn cepayauitl) aoc onquiza inquiyahuitl : aoc quiceliani : no cessar de llouer. (1 aoc onquia ynquiauitl) harto y enhastiado. (1)

enhadado o desganado. (2)

aoc tlacanemiliztli : aoc yehuatini :

desasossiego inquietud de persona viciosa y luxuriosa. (2)

entorpecido por pereza. (2 Aoc yeuatini) harto y enhastiado. (1)

aoc yyelquittani : aocac :

no esta ya aqui. (2) ninguno otro te podra ya ayudar. (2 Aocac

aocac huel cetla catl mitzpalehuiz : vel cetla catl mitzpaleuiz) aocaxca : aocaxcan :

apenas o condificultad; aduerbios. (1) idem. (Aocaya: apenas o con dificultad. aduerbio.) (2) apenas o condificultad;

aocaya : apenas o con dificultad. aduerbio. (2) aduerbios. (1) aocca huelli : aocca yehuati : aoccampa : aoccan :

no auer ya lugar desocupado enel combite. &c. (2 Aocca velli) cosa debilitada torpe, o pesada. (2 Aocca yeuati) de ninguna parte. (1)

ya de ninguna parte, o a ninguna parte. (2) ya en ninguna parte. (2)

aoccan cecni :

a ninguna o de ninguna otra parte, o en ningun otro lugar. (2)

aoccan niyehuati : pararse torpe flaco y debilitado, o no poder conualecer. preterito: aoccan oniyeuatic. (2 Aoccan niyeuati) entorpecerse. (1 aoccan niyeuati) aoccan yehuatiliztli : entorpeciminto. (1 aocc[n] yeuatiliztli) aoccan yehuatini : entorpecido. (1 aoccan yeuatini)

aoccanca yyollo : dissoluta muger. (1) aoccanni + : entorpecerse, y ser desaprouechado, o desdichado. pret: aoccan oniyeuatic. (2 Yeuati, aoccanni) aoccayehuatini : Aoccayeuatini) aocmehua : aocmo : idem. (Aocca yeuati: cosa debilitada torpe, o pesada.) (2

torpe cosa. (1 aocmeua) ya no. aduerbio. (2)

aocmo + : pareceme que no so yo, o pareceme que estoy fuera de mi. (2 Iuhquin aocmo nehuatl ninomati) aocmo chicahuac : flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 aocmo chicauac) aocmo cualli eztli : sangre corrompida. (1 aocmo qualli eztli)

aocmo huei cemilhuitl : dia pequeo. (1 aocmo vey cemilhuitl) aocmo huei tonatiuh : aocmo motlalia : aocmo nolhuil : aocmo nopani : dia pequeo. (1 aocmo vei tonatiuh)

desasossegado o e inquieto. (2) degenerar, no haziendo el deuer segun su nobleza y linaje. (1) degenerar, no haziendo el deuer segun su nobleza y linaje. (1)

aocmo onacoa : no caber la gente enel meson, o en lugar semejante. preterito: aocmo onacoac. (2) aocmo quimati : aocmo tlazoti : loano o gallardo. (1) vilecerse el precio. (1 aocmo tlaoti) demasada cosa. (1)

aocmo yeyecauhqui :

aocmo yuhnineci : desfigurado estar. (1) aocmotlalia yyollo : dissoluta muger. (1)

aocmotle ic ninotzinquixtia : no tener con que escusarme. preteri: aocmotle ic oninotzinquixti. (2 Aocmotle yc ninotzinquixtia) aocnel niquittaz : hartarse con hastio. (1)

aocni + : no parecer ni tener ser ni arte d[e] hombre. pre: aoconitlacanez. (2 Tlacaneci, aocni) idem. pre: aoc oniyeuatic. (Yeuati, aoccanni: entorpecerse, y ser desaprouechado, o desdichado. pret: aoccan oniyeuatic.) (2 Yeuati, aocni) aocniyehuati : aocnoconyecoa : aoconmomatoca : entorpecerse. (1 aocniyeuati) no poder ya con ello, o no poder ya sufrirlo. (2) suzia cosa muy suzia. (1 aoc[n]momatoca)

aoconnematoquiliztli : suziedad asi. (1 aoc[n]nematoq[ui]liztli) aoconquiza : aocquenitto : llouer gran espacio de tiempo. (1 aoconquia) ynfamado. (1) exercicio de luxuria. (1)

aoctlacanemiliztli : aoctlane :

desdentado. (1)

aoctle + : no ay cosa que sele yguale. (2 Niman aoctle yuhqui) que remedio ay, o que podemos ya hazer; i; no le ay; y portnto prestemos paciencia?. (1 ca aoctle ypatica) quando no ay nada o quando falta todo. (1 yn aoctle) aoctle huehueliliztli : entorpeciminto. (1 aoctle ueueliliztli) aoctle hueli : estar ya impotente para trabajar, por flaqueza y enfermedad. (2 Aoctle veli) entorpecido. (1 aoctle ueli) entorpecerse. (1 aoctle ueli) aoctle huelitiliztli : entorpeciminto. (1 aoctle uelitiliztli) aoctle huelmochihua : esquilmada tierra. (1 aoctle uelmochiua)

aoctle huetztoc : desembaraado. (1 aoctle vetztoc) aoctle ic titotzinquixtizque : no tendremos ya alguna escusacion. (2) = aoctle

aoctle ictitotzinquixtizque = : = titotlamizque + (2 aoctle yctitotzinquixtizque) = itech + (2 aoctle yctitotzinquixtizque) itech titotlamizque (2 aoctle yctitotzinquixtizque) aoctle immaitla? : no ay otra cosa?. (2 Aoctle ymmaitla?)

aoctle in notequiuh, onitequicauh : vacar el officio. (1 aoctle yn notequiuh, onitequicauh) aoctle ipan ninotta : aoctle ipan nitto : ypan nitto) desmerecer. (1 aoctle ypan ninotta) ynfamado ser. (1 aoctle ypan nitto) ynfamado. (1 aoctle

aoctle ipan teittalizzotl :

ynfamia. (1 aoctle ypan teittalizotl)

aoctle itech titotlamizque : lo mesmo es que aoctle yctitotzinquixtizque. (2 Aoctle ytech titotlamizque) aoctle motemachia : abundancia tal. (1)

aoctle yuan inic tlazotli : no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas. (2 Aoctle yuan inic tlaotli) aoctle yuhqui inic ni, tzatzi : tzatzi) dar grandes bozes. (1 aoctle yuhqui ynic ni,

aoctle yuhqui inic tlazotli : idem. (Aoctle yuan inic tlaotli: no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas.) (2 Aoctle yuhqui inic tlaotli)

aoctlei :

no ay ya mas. (2)

falta por mengua. (1 aoctley) desmerecimiento assi. (1)

aoctleipan nettaliztli : aoctleuetztoliztli : aoctli :

des[m]barao. (1 aoctlevetztoliztli) vino del mie. (1)

vino hecho de miel y agua. (2)

aocuapahua : aocuel :

flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 aocuapaua) no poder ya. (1 aocvel)

no poder ya hazer nada. (2)

aocuel momapatla : momapatla) aocueli : idem.

flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 aocvel (Aocuel: no poder ya hazer nada.) (2) entorpeciminto. (1 aocyeuatiliztli)

aocyehuatiliztli : aocyehuatini : aohuachaceite :

entorpecido. (1 aocyeuatini) azeite de pepitas. (1 aouachazeite) raez cosa de hazer. (1 aoui)

aohui : cosa facil de hazer. (2 Aoui) ligeramente. (1 aoui) aohui tlapani : aohuica :

cosa que facilmente se quiebra. et sic de alijs. (2 Aoui tlapani)

facilmente. aduerbio. (2 Aouica)

aohuicayo : ligereza assi. (1 aouicayo) aohuitiliztica : aohuitiliztli : aolhuazatl : aolhuaztentli : aolhuaztli : aommocaqui : aommomatoca : aommothua : idem. aommotta : idem. desaliado. (1) ligeramente. (1 aouitiliztica) ligereza assi. (1 aouitiliztli) agua de pozo. (2) brocal de pozo. (2) pozo. (2) agua de pozo. (1) bocal depozo. (1)

pozo. (1 aoluaztli)

rebelde. (1 a[m]mocaqui) desaliado y suzio. (2) desaliado. (1) desaliado. (1)

(Aommomatoca: desaliado y suzio.) (2) (Aommothua: idem.

(Aommomatoca: desaliado y suzio.)) (2) boueria. (1 aompa

aompa eehualiztli : eeualiztli) aompa necua :

bouedad tal. (1 aompa eeualiztli)

bouear dezir bouerias. (1)

aompa niccaqui : aompa niquitta : aompaeehua :

echar a mala parte las cosas. (1) echar a mala parte las cosas. (1 a[n]pa niquitta) bobo. (1 aompaeeua)

aompaeehua xolopitli : bouo assi. (1 aompaeeua xolopitli) aompayotl : desgracia. (1) aonehualiztli : aonmaxiliztli : falta por mengua. (1 aoneualiztli) falta por mengua. (1 a[n]maxiliztli) rebeldia. (1)

aonnecaquiliztli :

aonneehualiztli : torpedad o torpeza. (1 a[n]neeualiztli) aonnemaquiliztica : aonnematoquiliztli : adeseo. (1) auarienta y escassamente. (2)

desalio assi. (1)

aonnethualiztli : desalio assi. (1) aonteaquiani : aontenequi : aontenequiani : desfauorecedor tal. (1) desfauorecedor, o inconuesable. (2) idem. (Aontenequi: desfauorecedor, o inconuesable.) (2) malquerencia. (1)

aontenequiliztli :

aontenequini : desfauorecedor tal. (1) idem. (Aontenequiani: idem. (Aontenequi: desfauorecedor, o inconuesable.)) (2) aontlaaquilli : aontlanectli : desfauorecido assi. (1) desfauorecido assi. (1) desatinado assi. (1)

aoompa : atado que no sabe ni se amaa a hazer nada. (1) inabil, o el que haze la cosa al reues. (2) aoompaeehua : idem. (Aoompatzi: idem. al reues.)) (2 Aoompaeeua) aoompatzi : desatinado assi. (1) reues.) (2) aoquic : idem.

(Aoompa: inabil, o el que haze la cosa

(Aoompa: inabil, o el que haze la cosa al

ya nunca mas. aduerbio. (2) couarde, o de poco animo. (2 Aoquich yullo) afeminado. (1) enhadado que no quiere arrostrar al trabajo. (2) bordon de caa macia. (2)

aoquich yollo : aoquichyollo :

aoquiel quittani : aotlatopilli :

bordon de caa macia. (1)

aotli : aoztoc :

cao de agua. (2) abismo, s: agua profunda. (1) pielago de rio omar. (1) anegarse algo. (1

apachihui : anegarse todo y henchirse de agua. (1 apachiui) apachiui) apachihuiliztli : diluuio general. (1 apachiuiliztli) apachihuiliztli apachiuhqui : apachiyohua : (1 apachioua) + :

diluuio general. (1 cemanauac apachiuiliztli) anegada cosa. (1) cosa anegada. (2) diluuio venir.

enaguaada tierra. (1)

anegarse todo y henchirse de agua. (1 apachioua) diluuio general. (1 apachioualiztli)

apachiyohualiztli :

apachoa, nitla : echar algo en mojo. o regar la ortaliza. pre: onitlaapacho. (2) regar la huerta. (1) anegar algo. (1) poner debaxo de agua. (1) echar algo en mojo. (1) remojar. (1) apachtli : ouas que se crian dentro del agua. (2)

apahuia, nitla : embaruascar pescado. preterito: onitlaapaui. (2 Apauia, nitla) embarbascar. (1 nitla, apauia) apaltic : cosa mojada con agua. (2) surco para sacar el agua. (1) sangradera de agua. (2) chufar o

apampitzactli :

apampohua, nic : hazer sangraderas de agua. (2 Apampoa, nic) chocarreara. (1 nic, apampoa)

apan + : marina cosa dela mar. (1 vey apan mochiua) carta de marear. (1 vei apan amatl) esponja dela mar. (1 ylhuica apan mochiua onectic) apana, nin : arrearse o ceirse con manta de algodon, o con otra cosa semejante. preterito: oninapan. (2) regaarse. (1) apanahuia, nite : passar a otro dela otra parte del rio o dela mar. prete: oniteapanaui. (2 Apanauia, nite) apanatl : apanca agua de cao. (2) agua de cao. (1)

+ : ysla tierra cercada de agua. (1 vey apanca altepetlalli) marina yr

apancayotl + : cosa que se cria y se haze enla mar. (2 Vei apancayotl) cosa dela mar. (1 vey apancayotl) apano, n : passar ala otra parte del rio o del mar. prete: onapanoc. (2) dessa parte del rio. (1) apanteca, n : apantlecaxitl : hazer cao de agua. preterito: onapan tecac. (2) brasero grande. (2) brasero grande. (1)

apantli :

acequia de agua. (2)

acequia. (1) manadero o manantial. (1)

apapatztla : apatzca, n :

manantiales de agua. (2)

torcer ropa mojada, o espremir algo. pre: onapatzcac. (2) segundo vino. (1

apatzcalhuino : aguapie, o vino segundo. (2 Apatzcaluino) apatzcalvino) agua pie o vino segundo. (1 apatzcaluino) apatzcalli : apatzquitl : apazchihualoyan apaztepito : umo de yeruas espremidas. (2) hontanales. (1) + : idem.

caldereria donde se hazen. (1 tepuz apazchiualoyan) (Apazyaualtontli: lebrillo pequeo de barro.) (2)

apaztli : lauadero lebrillo. (1) lebrillo, o barreon grande de barro. (2) barraon. (1) bacin de barro o lebri-llo. (1) bacin de baruero, o ba-cia. (1) apaztli + : lebrillo grande de barro. (1 vey apaztli) lebrillo grande de

apazyahualli : lebrillo grande de barro. (2 Apazyaualli) barro. (1 apazyaualli) apazyahualtepiton :

lebrillo pequeo. (1 apazyaualtepiton) lebrillo

apazyahualtontli : lebrillo pequeo de barro. (2 Apazyaualtontli) pequeo. (1 apazyaualtontli) apetztli : apetztli apich : barniz como margaxita, con que se solin embixar. (1) + : jalde color. (1 cuztic apetztli)

margaxita. (2)

aterido de frio. (1) idem. (Apichauhqui: aterido de frio.) (2)

apich cecmiquini :

apichahuiliztli : aterecimiento tal. (1 apichauiliztli) apichauhqui : apichauhtica : apichauhtica, n apilhua : aterido de frio. (1) aterido de frio. (2)

aterido de frio. (1) : aterecerse o tiritar de frio. (1)

maera que no pare. (1) sacar como agua de

apiloa, n : sacar agua de algiue o pozo. preteri: onapilo. (2) pozo. (1) apilolchiuhqui : apilolli : cantarero. (1) cantaro pequeo. (1)

jarro qualquiera. (1)

jarro de barro. (2)

apilolli + : jarro de vino. (1 vino apilolli) cangilon. (1 vei apilolli) cangilon. (2 Vei apilolli) galleta, vaso para vino. (2 Quauh vino apilolli)

apiloltontli : apinahua :

jarrillo. (1)

fea cosa deshonesta. (1 apinaua) desuergonadamente. (2

apinahualiztica : atreuidamente assi. (1 apinaualiztica) Apinaualiztica)

apinahualiztli : atreuimiento assi. (1 apinaualiztli) desuerguena tal. (1 apinaualiztli) fealdad assi. (1 apinaualiztli) desuerguena. (2 Apinaualiztli) apinahuani : deshonesta cosa. (1 apinauani) muger desuergonada, y desonesta. (1 apinauani) deshonesta muger y desuergonada. (1 apinauani) atreuido desta manera. (1 apinauani) desuergonado. (2 Apinauani) apinahuani cihuatl : apipilhuaztli : (2) apipilolli : muger desonesta. (2 Apinauani ciuatl) canal. (1) arcaduz de barro. (1) arcaduz.

caon de asotea. (1) alcaduz. (1) idem.

(Apipilhuaztli: arcaduz.) (2) camaras tener. (1) tene[r] camaras de

apitza, m : doliente decamaras. (1) apitza, nin : tener camaras. pre: oninapitz. (2)

apitza +, nic : camaras de sangre tener. (1 eztli nicapitza) sangre. prete: eztli onicapitz. (2 Eztli nicapitza) apitzalli : camara assi. (1) camaras. (2)

apiyaztli : cao de fuente. (1 apiaztli) (2 Apiaztli)

arcaduz de barro. (1 apiaztli)

arcaduz.

apizmicoa : tener todos hambre, o morir todos de hambre. pre: oapizmicoac. (2) apizmicqui : descaecido. (1)

apizmictia, nite : matar de hambre a otro. preteri: oniteapizmicti. (2) hambre hazer tener a otro. (1) matar de hambre a otro. (1) apizmictica, n : estar muerto de hambre. (1 napizm[i]ctica) hambre. preteri: onapizmicticatca. (2) apizmictinemi, n : apizmiqui, n : auer hambre. (1) estar muerto de

andar muerto de hibre. pre: onapizmictinen. (2)

morir de hambrc. (1) morir de hambre. preterito: onapizmic. (2) hambrear auer hambre. (1) descaecer de hambre. (1) descaecimiento tal. (1) hambriento. (1) hambre. (2) hambriento. (2)

apizmiquiliztli : hambre. (1) apizmiquini : apizotl :

muerto de hambre. (1)

gula o glotonia. (2 Apiotl) gloton. (2 Apizteutl) glotonear. (2)

apizteotl : gloton. (1 apizteutl)

apizti, n : h[m]brear comer muchas vezes sin poder hartarse. (1)

apizti

+, ni

glotonear. (1 ni, poati, n, apizti) gloton. (2)

apiztli : apiztli

hambre. (1) + :

gloton. (1 vey apiztli)

apizzotl :

gula. (1 apizotl) casa fin

apochquiyahuayocan : lugar sin chimenea. (1 apochquiyauayocan) chimenea. (2 Apochquiauayucan) apoctli : baho que sale del agua. (1) baho de agua. (2)

apohualiztica : apohualiztli :

ynfinitamente. (1 apoualiztica) ynfinidad assi. (1 apoualiztli)

apolactia, nite : sumir debaxo de agua. (1) apolactia, nitla : sumir o hundir algo enel agua. prete: onitlaapolacti. (2) meter de baxo del agua. (1) apopozoquillotl : espuma de agua. (1 apopooquillotl) Apopooquillotl) espuma de agua. (2

apotzahuia, nin : anegarse. preterito: oninapotzaui. (2 Apotzauia, nin) apotzahuia, nitla : anegar la ortaliza, o otra cosa assi. prete: onitlaapotzaui. (2 Apotzauia, nitla) apozonalli : (2 Apoonalli) apozonallotl : Apoonallotl) apozonillotl : apozoniloni : apozoniloni = : ambar o espuma de agua. (1 apoonalli) espuma de agua. (1 apoonallotl) espuma de agua. (1 apoonillotl) lo mesmo es que aneloloni. (2 Apooniloni) = amoloniloni (2 apooniloni) dar bueltas enla cama. prete: appa oninomayauh. (2 Appa quien, o qual dellos?. (2) ambar, o espuma de agua.

espuma de agua. (2

appa ninomayahui : ninomayaui) aquehuatl? : aqueman : aquemman :

cual o quien?. (1 aqueuatl?)

nunca en ningun tiempo. (1) en ningun tiempo. aduer. (2) idem. (Aquemman: en ningun tiempo. aduer.) (2 Aquemman

aquemman cahuitl : cauitl)

aquemmancahuitl : nunca en ningun tiempo. (1 aquemmancauitl) aquemmanian : aduer.)) (2) idem. (Aquemman cauitl: idem. (Aquemman: en ningun tiempo.

aquen nechihualiztli : ympassibilidad, dote del cuerpo glorificado. (1 aqu[n] nechiualiztli) impassibilidad de cuerpo glorificado. (2 Aquen nechiualiztli) aquen nic mati = : aquen nic mati) = nocommati + (2 aquen nic mati) = aquen nocommati (2

aquen nicmati : nocurar ni se le dar nada. (1) algun negocio. prete: aquen onicma. (2) aquen nicmattica :

no se me dar nada, ni curar de

estar desapercebido y descuydado. (2)

aquen nocommati : lo mesmo es que aquen nic mati. (2) aquen nopan : no me toca esse negocio ni tengo cuenta con el. (2) desapercebimiento tal. (1 aqu[n] quimattica teyollo)

aquen quimattica teyollo : aquen techihuani : aquen tlamati :

inocente, que no haze mal a nadie. (2 Aquen techiuani)

el que no haze caso de nadie. (2) lo mesmo es que aquen tlattaliztli. (2)

aquen tlathuiztli : aquen tlatta :

trauiesso y desuergonado. (2) trauesura, o desuerguena. (2) + (2 aquen tlattaliztli) = aquen

aquen tlattaliztli :

aquen tlattaliztli = : = tlathuiztli tlathuiztli (2 aquen tlattaliztli) aquen topan : aquenancommati : aquenca :

no toca anosotros, ni tenemos que ver en esse negocio. (2) no lo sentis, ni. se os da nada dello. (2)

no va nada en ello, o no haze al caso. (2) saluo como quiera. (1) mansa cosa. (1)

aquenca iyollo : aquenca yyollo :

aquenmochihuani : durable cosa. (1 aquenmochiuani) aquenquimattica : desapercebido. (1) aquentlatta : trauiesso. (1 aq[ue]ntlatta) trauessura. (1)

aquentlattaliztli :

aquentlatuiztli : trauessura. (1) aquequeza, nitla : pisar bien la tierra o el suelo, para edificar pared sin hazer otro cimiento, ni abrir anja. prete: onitlaaquequez. (2 Aquequea, nitla) ciminto hazer assi. (1 nitla, aquequea)

aquetza, n : leuantar o altar la cabea, o hazer cacao. preterito: onaquetz. (2) alar la cabea. (1) hazer cacao para beuer. (1) abaxar y alar amenudo la cabea. (1) echar cacao de vna xical en otra para hazer espuma. (1) aquetzaliztica : aquetzaliztli : leuantando la cabea. (2) paparriba. (1) el acto de leuantar, o alar la cabea. (2) rio que se seca atiempos. (1) acequia de agua, que

aquetzalli : acequia. (1) no corre a tiempos. (2) aquetzaltia, nite :

hazer altar la cabea a otro. prete: oniteaquetzalti. (2)

aquetzani : hazedor tal. (1) aquetzca cihuatl : muger desuergonada, y desonesta. (1 aquetzca ciuatl) deshonesta muger y desuergonada. (1 aquetzca ciuatl) muger desonesta y fin verguena. (2 Aquetzca ciuatl) aquetzqui : hazedor tal. (1) aquetztimani : bocarriba estar la vasija. (1)

aquetztinemi, n : andar erguido, y leuantado el cuello. prete: onaquetztinen. (2) andar herguido. (1) aquetztoc : bocarriba estar la vasija. (1) aquetztoc, n : estar echado despaldas. preterito: onaquetztoca. vel. onaquetztoya. (2) papo arriba estar. (1) despaldas estar. (1) aqui : venderse yemplearse la mercaduria. (1) aqui, an : no caber en algun agujero. preterito: aonac. vel. aononac. (2) aqui, n : caber en agujero. preterito: onac. (2) caber en lugar. (1) aqui, non : caber en lugar. (1) aqui + : embeuerse algo [n]mi. p: onotechac. (2 Notech aqui) aqui +, n : tomar apechos el negocio. (1 itl[n] naq[ui]) echarse con la que esta durmiendo. (1 tetlan naqui) poner pecho al negocio. (1 ytlan naqui) poner pecho alos negocios. preteri: oitlan nac. (2 Itlan naqui) tener gran calentura. preterito: comic onac. (2 Comic naqui) aqui +, non : echar el cueruo. (1 yc nonaqui) aqui axca? : cuyo?. (1)

aqui intonatiuh : ponerse el sol. preteri: oonac yn tonatiuh. (2 Aqui yntonatiuh) aqui tlatqui? : cuyo?. (1)

aquia, nic : calarse calas. (1) aquia, nicual : aadir algo alo que se cuenta y relata. prete: oniqualaqui. (2) aquia, nin : vestirse. (1 ninaq[ui]a) aquia, nitla : trasponer arboles, hincar estacas, o meter algo en agujero. preteri: onitlaaqui. (2) meter. (1) encaxar vna cosa en otra. (1) hincar. (1) aquia + : fauorecer con voto. (1 tetlan nite, aquia) otro. (1 tepan nite, aquia) sustituir en lugar de

aquia +, nic : entremeter algo entre otras cosas. (1 ytzatzalan nicaquia) plantar magueyes. (2 Metl nicaquia) aquia +, nicn : vestir alreues. (1 ni, quixcuepa yn nicnaquia yn notilma) aquia +, nin : meterse, o ponerse endificultad y peligro. prete: oninocuican aqui. (2 Ouican aquia, nin) aquia +, nite : poner en peligro a otro. (1 nite, ouican aquia) aquia +, nitla : encubrir o dissimular culpa de otro; per metaphoram. (1 petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia) ensear. (1 nociyacac nitlaaquia) ensear. (1 noyomotlan nitlaaquia) [n]cubrir delicto de otro. metapho. (2 Petlatitlan icpaltitlan nitlaaquia) encubrir o dissimular culpa o delicto de otro. preterito: ycpaltitlan onitlaaqui. (2 Icpaltitlan nitlaaquia) emplear en algo la hazienda. prete: ipan onitlaaqui. (2 Ipan nitlaaquia) aquia, nonn : aquiani + : vestirse camisa o vestidura cerrada. preterito: ononnaqui. (2) persona que esta en gran peligro y trabajo. (2 Momiccan aquiani)

aquiliztli + : puja en almoneda. (2 Valla aquiliztli) peligro. (1 neouican aquiliztli) enterramiento. (1 tetlallan aquiliztli) gota coral o morbo caduco. (1 comic aquiliztli) riesgo. (1 tlaouican aquiliztli) peligro del que cae y semete en cosas trabajosas y peligrosas. (2 Neouican aquiliztli) calentura rezia, o gota coral. (2 Comic aquiliztli) aquilli + : aquilli) aquiloni + : cosa augmentada y aadida, o embite en[e]l juego. (2 Valla estaca de arbol para plantar. (2 Quammaitl aquiloni) necedad. (1) tonto o necio. (2 Aquimamatcaua)

aquimamachiliztli : aquimamatcahua :

necio. (1 aquimamatcaua)

aquimamatcayotl : modorreria. (1)

tonteria o necedad. (2)

aquimamati : mente capto. (1) bruto o bestial. (1) desatinado assi. (1) atado que no sabe ni se amaa a hazer nada. (1) desaliado. (1) necio. (1) bobo. (1) bouo assi. (1) modorro. (1 aq[ui]mamati) desaliado, torpe, que no haze cosa bien hecha. (2) aquimamatiliztica : neciamente. (1) necedad. (1) desalio assi. (1)

aquimamatiliztli : bouedad tal. (1) boueria. (1) necedad o tochedad. (2) aquimamatilizzotl : aquimmacaquimatiy? : aquimmacaquittay? :

modorreria. (1 aquimamatilizotl) quien ignora esto?. (2) quien no vee esto?. (1)

aquimochihualyetocani : negado assi. (1 aquimochiualyetocani) aquin : aquin? : quien?. (1) aquien. (1) quien, o a quien?. preguntando. (2)

cual o quien?. (1)

aquique? : aquiqui

quienes?. (2) enriscado. (1 mouican aquiqui) magnifico enlos gastos. (1 aquitetlaomaca ytlatqui) largo liberal. (1 aquitetlaomacani yazca)

+ :

aquitetlazomaca itlatqui : aquitetlazomacani yazca :

aquitia, nitla : encorporar o entremeter. (1) emplear la mercaduria, o hazer caber algo en alguna parte. preterito: onitlaquiti. (2) aquitia +, nite : Tiamic aquitia, nite) aquitzontli : aquiuhquiyo? : mohatrar. pre: onitetiamic aquiti. vel. nitlanecuiloa. (2 mohatrar. (1 nite, tiamic aquitia)

guedija de cabellos o vedija. (1) quien es tal como esse?. (2 Aquiuhquio?)

aquixtia, nitla : enxaguar la ropa despues de lauada. pre: onitlaaquixti. (2) aquixtia +, m : huir alexos. (1 vehca nino, maquixtia) segundo vino. (1) bomba para desaguar

aquixtil vino :

aquixtiloni : bomba o cosa semejante para verter agua. (1) nauio, o cosa semejante. (2) aquixtilpilli : incorregible. (2) abouado assi. (1 aquiyeua ilhuitani)

aquiyehua ilhuitani :

aquiyehuailhuia : ynquieta cosa sin reposo. (1 aq[ui]yeuailhuia) aquiyehuailhuiliztli : abouamiento, o embelesamiento . (1 aquiyeuailhuiliztli) embouecimiento. (1 aquiyeuaylhuiliztli) abouamiento, o embelesamiento. (2 Aquiyeuaylhuiliztli) aquiyehuailhuitani : aquiyehuailhuittani : embouecido. (1 aquiyeuailhuitani) abouado o embelesado. (2 Aquiyeuaylhuittani)

aquizalli : rio que se seca atiempos. (1 aquialli) asnaconetl : asno conetl : aszi at : + : pollino hijo de asna. (1) borrico. (1)

(2 Cuitlaotlauhqui perezoso assi) quia, o porventura. aduerbio. (2)

por auentura. (1)

atac : atacac :

estar tu ausente. (2) ausente estar. (1)

atahuayo + : encomendar mi necessidadal que me puede socorrer en ella, catandole primero la beniuolencia. metaphora. (2 Atiuitzo atauayo ipan nimitznomachitia) atanelli : ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede. (1) mal, o ende bien. (2) atapalcatl : ataque : anade pequeo. (1) anade, o pato pequeo. (2) ende

ausente estar. (1)

estar nosotros ausentes. (2) algiue, cisterna, o xaguei. (2)

atatactli : algiue o cisterna. (1) atatapalcatl :

ostias dela mar. (2) menospreciar. (1) ymportunamente. (1)

atcicpac nitlachia : ate atlamachtica : ate cochtli : ate tiquittaz :

estanque de agua o xaguey. (1) empero tu lo veras. s. lo que no crees. (2) afligidor desta manera. (1)

ateatlamachtiani : afligidor desta manera. (1) afligidor. (1) afligidor. (2) ateatlamachtiliztli : aflicion. (2) desobediente. (1)

atecacqui : teso inobidiente. (1)

protervo y desobediente. (2)

atecahualiztica : ymportunamente. (1 atecaualiztica) atecahualiztli : ymportunidad assi. (1 atecaualiztli)

atecaquiliztica : desobedientemente. (1) atecaquiliztli : atecaquini : atecauhqui : atecochatl : atecochtli : desobediencia o rebeldia. (1) desobediente. (1) ymportuno. (1) importuno y molesto. (2) agua de xaguei. (2) xaguei. (2)

agua de xaguei. (1) aluerca o algibe. (1)

atecocoli : caracol muy grande que sirue de bozina, ode corneta. (1) atecomatl : calabaa redonda. (1) atecomatl ateconi : + : calabaa redonda. (2)

tetuda de grandes tetas. (1 chichiual atecomatl) atanor. (2)

atanor. (1)

atecucolli : atecui, nite :

caracol de agua. (2 Atecuculli) capar a otro. preterito: oniteatecuic. (2) capar a alguno. (1)

atecuicitli :

cangrejo. (2) ynhumanidad assi. (1) + : menosprecio. (1 ateixco, ateicpactlachializtli)

ateicnoittaliztli : ateicpactlachializtli ateicpactlachiani

+ : menospreciador. (1 ateixco ateicpactlachiani)

ateimachiti : acaecimiento supito o de improuiso, o cosa que no preuiene ni auisa antes que venga. (2) ateimachitica : ateipan : subitamente. (1 ateymachitica)

ausencia. (1) (Yenoye ateyecteneualiztli: desalabana.) (2 Yenoye

ateitoliztli + : idem. ateitoliztli) ateixco :

menospreciar. (1) menospreciador. (1)

ateixco ateicpactlachiani : ateixco ni, tlachia : ateixco nitlachia : (2)

atreuerse con desuerguena. (1) ser atreuido y desuergonado. prete: ateixco onitlachix.

ateixco tlachia : ser atreuido, y desuergonado. (2) ateixco tlachiani : atreuido desta manera. (1) atreuidamente assi. (1)

ateixco tlachieliztica :

ateixco tlachieliztli : atreuimiento assi. (1) ateixco, ateicpactlachializtli : ateiximachiliztli : menosprecio. (1)

desconocimiento tal. (1)

ateixitta : mal criado. (1) ateixittaliztica : menospreciando; aduerbio. (1)

ateixittaliztli : menosprecio. (1) ateixittani : ateixpan : menospreciador. (1)

en ausencia de algunos. (2) desacatador. (1)

ateixtiliani : atel :

ser perezosos o desganados. (2) desacato tal. (1 atemauiztililiztli)

atemahuiztililiztli : atemaliztli :

ydropesia. (2)

atemamachiliztica : atemauhca ittani : atemauhcaittaliztli : ateme : atemi : atemi, n :

atreuidamente assi. (1) menospreciador. (1) menosprecio. (1) piojoso. (2) anegarse algo. (1)

piojento o piojoso. (1)

anegarse todo y henchirse de agua. (1) ser ydropico. preteri: onaten. (2)

atemia, nin : atemia, nite : atemitia, nitla atemitl : atemitl atemo :

espulgarse. preterito: oninatemi. (2) espulgar me. (1) espulgar a otro. preterito: oniteatemi. (2) espulgar a otro. (1) : anegar algo. (1) piojo. (2)

piojo. (1) + :

piojo blanco del cuerpo. (1 yztac atemitl)

yndigesto, no digerido. (1)

atemohuia, nite : afrentar o baldonar a otro. preterito: oniteatemoui. (2 Atemouia, nite) afrentar o enxabonar y baldonar a otro. (1 nite, atemouia) atemoliztli : atempach : yndigestion. (1) persona muy piojosa. (2)

piojento o piojoso. (1) ranaquajo. (1)

atempolocotli : aten huexotl :

ranaquajo. (2)

vimbrera arbol. (1 aten vexotl) antepecho de aotea. (1) ala de tejado, o

atenamitl : ala de tejado. (1) antepecho de aotea. (2) atenantontli :

antepecho mas baxo. (1)

atencoconahuia, nin : buscar atiento piojos o pulgas. preterito: oninatencoconaui. (2 Atencoconauia, nin) atencoconahuia, nite : buscar atiento piojo o pulga a otro. (1 nite, atencoconauia) atenemachiti : atenemachpa : acaecimiento subito. (1) adesora. (1) derebato o de improuiso. (1) de improuifo o subita cosa. (1)

atenemachpan : subitamente. (1) supitamente. aduerbio. (2)

atenemachpan mochihua : subita cosa. (1 atenemachp[n] muchiua) atenemachpan nitemictia : atenemachpan temictiani : matar a traicion. (1 atenemachp[n] nitemictia) matador tal. (1)

atenoa, nitla : assentarse ala orilla del rio o del mar. prete: onitlaateno. (2) sentarse ala orilla del rio. (1) atenqui : cosa. (1) atentli : cosa llena de agua, o anegada, assi como nao o barca. &c. (2) ribera de rio o de mar. (2) ribera de qualquier agua. (1) anegada

atentli + : costa de mar o la orilla ola ribera. (1 vei atentli) ribera de mar. (1 vey atentli) ribera o orilla dela mar. (2 Vei atentli) playa, o costa de mar. (2 Ilhuica atentli) orilla de la mar. (1 vey atentli) orilla de la mar. (1 ylhuica atentli) costa de mar o la orilla ola ribera. (1 ylhuica atentli) atentli nictoca : yr costeando o por la ribera. preteri: atentli onictocac. (2) costear, andar por la costa dela mar. (1) atentoca, nitla atenyo : : costear, andar por la costa dela mar. (1) piojento o piojoso. (1) flaco

cosa piojosa. (2)

ateoquichtehuihui : enfermizo, debilitado, y flaco. (2 Ateoquichteuiui) que no se puede tener o enfermizo. (1 ateoquichteuiui)

ateoquichtlamachti : idem. (Ateoquichteuiui: enfermizo, debilitado, y flaco.) (2) flaco que no se puede tener o enfermizo. (1) ateoyehuacayotl : franqueza liberalidad. (1 ateoyeuacayotl) atepocatl : ranaquajo. (2) ranaquajo. (1)

atepotzco : dela otra parte de rio, o de la laguna. (2 Ateputzco) atepotzco ni, yauh : yr dessa parte dela mar. (1 ateputzco ni, yauh)

atepotzco niauh : yr dela otra parte del rio o mar. prete: ateputzco onia. (2 Ateputzco niauh) atequia, nite : mojar a otro echandole agua. preterito: oniteatequi. (2) [m]ojar a otro echandole agua. (1) atequia, nitla : regar. preterito: onitlaatequi. (2) regar para barrer. (1) regar la huerta. (1) atequilizteapaztli atequixtia, nite : alguno. (1) atetech acini : atetech naci : + : pila de baptizar. (1 nequa atequilizteapaztli) capar a otro. preterito: oniteatequixti. (2) capar a

esquiua o braua cosa. (2) esquiuar. (1) esquiuar. (1 atetech ninomat) estraarse. (1 atetech nipachiui)

atetech ninomati : atetech nipachihui : atetechacini :

esquiua persona. (1)

atetechninomati : estraarse. (1) atetechniquiza : atetemi, n : estraarse. (1 atetechniquia) abuhado estar. (1) ola grande. (1) compaon. (2) turma de animal. (1) compaon o

atetepeyotl : atetl : cojon. (1)

teso inobidiente. (1)

atetlacaittaliztica : atetlacamachiliztli : atetlacamatiliztica : atetlacamatiliztli : rebeldia. (1) atetlacamatini : atetlacamatqui :

famosamente assi. (1) contumacia. (1) rebeldia. (1)

desobedientemente. (1) desobediencia. (2) tesoneria assi. (1) desobediencia o rebelde. (1)

desobediente y contumaz. (2) desobediente. (1)

desobediente. (1)

atetlacatiliani : amarreador. (1) atetlacatililiztli : atetlaeamatini : amarreamiento. (1)

contumaz inobediente y rebelde. (1) rechao. (1 atetlauelcaquililiztli)

atetlahuelcaquililiztli :

atetlamachtiani : ymportuno. (1) atetlamachtlauhtiani : magnifico enlos gastos. (1) atetlamachtlauhtiliztli : magnificencia tal. (1)

atetlamachuiani : castigador tal. (1) atetlamini : muger castiza. (1)

atetlazocamachiliztli : desagradecimiento. (1 atetlaocamachiliztli) atetlazocamatini : desagradecido. (1 atetlaocamatini)

atetlazomaquiliztica : largamente o liberalmente. (1 atetlaomaquiliztica) atetlazomaquiliztli : magnificencia tal. (1 atetlaomaquiliztli) (1 atetlaomaquiliztli) atetlazotlaliztli : ateuhtli + : malquerencia. (1 atetlaotlaliztli) largueza assi.

los riones. (2 Cuitlapan ateuhtli) roca enla mar. (1)

atexcalli : roca de la mar. (2)

atexicolli :

el bolson de los compaones. (2) + : desalabana. (2 Yenoye ateyecteneualiztli) maldiziente assi. (1 ateyeq[ui]toani) fama mala. (1)

ateyectenehualiztli ateyequitoani :

maldiziente. (2)

ateyequitoliztli : atezca tlalhuactli : (1 atezca tlaluactli)

el acto del maldezir. (2)

marisma, s: todo lo que la mar suele cubrir quando crece.

atezcahuia, nin : mirarse enel agua como en espejo. prete: oninatezcaui. (2 Atezcauia, nin) atezcahuia, nitla : niuelar agua. preterito: onitla atezcaui. (2 Atezcauia, nitla) niuelar con agua el edificio. (1 nitla, atezcauia) atezcatl : charco de agua, o niuel para niuelar agua. (2) (1) charco. (1) niuel desta manera.

atezcatl + : lago o laguna, o niuel grande para niuelar agua. (2 Vei atezcatl) laguna o lagunajo. (1 vey atezcatl) lago de agua. (1 vey atezcatl) atezquilitl : berro. (1)

atia : ralear hazerse ralo. (1) derretirse desta manera. (1) atia, n : derretirse o regalarse algo, o pararse ralo lo espesso, o alegrarse mucho. preterito: onatix. (2) alegrarse mucho. (1) atiatlalacatl : ansar o pato grande. (1)

atic : clara cosa trasparente. (1) rala cosa o rara. (1) cosa derretida, o cosa rala, o cosa traspar[n]te como cristal. &c. (2) trasluziente cosa. (1) fresco reziente. (1) derretida cosa assi. (1) christalina cosa trasparente. (1) atictetl : piedra que se trasluze. (1)

atihui + : encomendar su necesidad al mayor, per metaphoram; dizen. (1 nictlatlacaauiloa ymmoyollotzin ac nimitznomachitia, atiuitz) atihuitzo atahuayo ipan nimitznomachitia : encomendar mi necessidadal que me puede socorrer en ella, catandole primero la beniuolencia. metaphora. (2 Atiuitzo atauayo ipan nimitznomachitia) atilia, nitla : derretir algo, o frechar arco. preterito: onitlaatili. (2) derretir metal o cera. (1) ablandar cera o derretir algo. (1) ragalar derritiendo. (1) frechar el arco. (1) hundir metal. (1) atilia + : fundir metales; y assi delos demas. (1 tepuztli nic, atilia) hundible cosa que se puede

atililoni : cosa fundible que se puede derretir. (2) hundir. (1) atiliztli : raleza de cosas ralas. (1) atitlan : enel agua, o junto al agua. (2) metido assi. (1)

atitlan tlatlalilli :

atitlanaquia, nic : metapho. (2) atitlanaquia, nitla :

desperdiciar la hazienda. preterito: onicatitlanaqui. hundir o meter algo enel agua. prete: onicatitlanaqui. (2) orina.

atl : guerra. (1) agua, orines, guerra, o la mollera de la cabea. (2) (1) agua. (1) mollera dela cabea. (1)

atl + : lauazas. (1 tlapapac atl) beuida de mayz cozido. (2 Pool atl) mar. (2 Ilhuica atl) crecer alguna cosa, o aumentarse mucho. preteri: iuhqu[n]atloueiyac, omoteponao, omotomauh (2 Iuhquin atl veiya, moteponaoa, motomaua) corren buenos arroyos o rios de agua. et sic de alijs. (2 Quaqualli quiquia yn atl) estrecho de mar entre dos tierras. (2 Imonamicyan in ilhuicac atl) agua de pies. (2 Necxi papac atl) salobre agua. (1 poyec atl) suero de leche. (1 chichiualayo atl) mar generalmente. (1 ylhuica atl) lauazas. (1 tlapac atl) agua callente. (1 totonqui atl) encaar agua. (1 tlallitic nicuica yn atl) menguante dela mar. (1 vey atl ynecuepca) manta agua que corre y va llana. (1 yxmantiuh atl) olas grandes hazer. (1 motetepeyotia yn atl) mar generalmente. (1 vey atl) agua biua. (2 Yuliliz atl) juntarse los ros o arroyos. (2 Cetia yn atl) agua cozida. (2 Icucic atl) emmendar castigando. (1 tetlquauitl nictetoctia atl cecec) olas grandes hazer. (1 motetepetlalia yn atl) agua que va sosegada y mansa. (1 yxmantiuh atl) agua biua. (1 yuliuani atl) hidionda boluerse el agua. (1 tlayliui in atl) manta agua que corre y va llana. (1 c[m]mantiuh atl) menguante dela mar. (1 vey atl ilotca) crecer y augmentarse mucho alguna cosa. (1 yuhqui atl veiya) beuida de cacao con mayz. (1 cacaua atl) aguafria. (2 Itztic atl) agua de testimonio y verdad. (2 Neltiliz atl) aguabiua. (2 Yuliuani atl) agua que va sosegada ymansa, como tabla de rio. (2 Ixmantiuh atl) estrecho de mar entre dos tierras. (2 Ipitzauayan in ilhuica atl) lo mesmo es que quaqualli atl quiquia. (2 Quiquia inquaqualli atl) hazer grandes olas el agua prete: omotetepeyoti. (2 Motetepeyotia in atl) idem. (Motetepeyotia in atl: hazer grandes olas el agua prete: omotetepeyoti.) (2 Motetepetlalia yn atl) atl +, nic : agotar el agua. (1 nic, uatza yn atl) atl +, nino : espantarse. (1 nino, tonalcaualtia yuhquin atl nopan quiteca) atl cecec : agua fria. (2) agua fria. (1)

atl cecec itech tlapacholli : el que fue castigado o corregido. (2) atl cecec tetechnicpachoa : castigar, reprehender, o corregir a otro. preterito: atl cecec tetech onicpacho. (2) atl cecec, tzitzicaztli itechtlapacholli : tzitzicaztli ytechtlapacholli) atl ichololiz : atl icocoyo : atl ihohui : emmendado. (1 atl cecec,

chorro de agua. (1 atl ychololiz) vena de agua. (1 atl ycocoyo) vena de agua. (1 atl yhoui) corriente de agua. (1 atl ymopiloayan)

atl imopiloayan : corriente de agua. (2) atl ini : beuedor de agua. (2)

atl iquizayan : atl itemoayan :

arroyo. (1 atl yquiayan) corriente de agua. (1 atl ytemoayan)

atl moloni : atl moloyan : atl momamana : atl momana :

fuente manantial. (1) fontanal lugar de fuentes. (1) hazerse charcos de agua. preteriro. atl omomaman. (2) charco. (1) mear. (1) adiuinar en agua.

atl nic, noquia : orinar. (1) atl nicmana : (1) atl nicnoquia :

agorear en agua. preterito: atl onicman. (2) orinar. prete: atl onicnoqui. (2)

atl tlatzacutli : presa de agua. (1) atl totonqui : agua caliente. (2) arroyo. (1) batalla o guerra. metapho. (2) agua callente. (1)

atl yotlatocayan : atl, tlachinolli : atl, tlacualli :

mantenimiento, o comida. (2 Atl, tlaqualli) afligido y perseguido de otros. (2)

atla atlamachtilli : atlaca :

marineros, o gente maluada. (2) disforme cosa. (1) cosa inquieta y desasossegada. (2) fealdad assi. (1) descortes. (1 atlaca tlatoa, tenmamaceual)

atlaca cemelle : atlaca icac :

atlaca nexiliztli :

atlaca tlatoa, tenmamacehual : atlaca tlatoliztica : atlacaca :

descortesmente. aduerbio. (2)

ynquieta cosa sin reposo. (1) reboltoso desatinado y loco. (2) desconcertado y desatinado. (1)

atlacacemele : atlacaicac : atlacamani : atlacaneci :

ynquieta cosa sin reposo. (1 atlacaycac) estar la mar alterada con la tormenta. (2) hombre bestial. (2) malicioso. (1) bruto o bestial. (1)

atlacanemi : vellaco. (1) dissoluta muger. (1) malicioso. (1) malquisto. (1) hombre desconcertado dissoluto y vicioso. (2) trauiesso. (1) maligno. (1) bruto o bestial. (1) atlacanemiliztica : malignamente. (1) maliciosamente. (1)

atlacanemiliztli : vicio. (1) dissolucion tal. (2) vellaqueria. (1) soltura para mal. (1) atlacanemini : vicioso. (1)

trauessura. (1)

atlacaqui : el que no entiende ni oye, o el incorregible. (2) manera. (1) atlacaquiliztli : desobediencia del incorregible. (2) rebotadura assi. (1) atlacaquini : ynabil cosa. (1)

rebotado enesta

tesoneria assi. (1)

atlacatl : sealado en mal. (1) desconcertado y desatinado. (1) ruyn. (1) mal criado. (1) vellaco. (1) maligno. (1) ciuil o apocado. (1) marinero, o mal hombre. (2) trauiesso. (1) maluado. (1) malicioso. (1) marinero. (1) ceuil persona. (1) peruerso. (1) atlacatl cahuallo : atlacatlatoa : desbocado cauallo. (1 atlacatl cauallo)

descortes o mal hablado. (2) hablador de

atlacatlatoani : idem. (Atlacatlatoa: descortes o mal hablado.) (2) soberuias. (1) desmandado assi. (1) atlacatoliztli : atlacayeliztli : atlacayeni : atlacayotica : atlacayotl : vellaqueria. (1) habla desta manera. (1) dissolucion generalmente. (1) dissoluto. (1) inhumanamente. aduerbio. (2) ceuilmente. (1)

maldad. (1) trauessura. (1) inhumanidad o crueldad. (2) ynhumanidad assi. (1) ceuilidad. (1)

atlacoani : herrada para sacar agua. (1) atlacomolatl : agua de pozo. (2 Atlacomulatl) agua de pozo. (1)

atlacomolhuia, nin : abarrancarse, caer en hoyo o pozo. preterito: oninatlacomulhui. (2 Atlacomulhuia, nin) caer en hoyo hondo. (1) abarrancarse. (1 nin, atlacomulhuia) atlacomolli : (1 atlacomulli) atlacomoloa, n : pozo. (2 Atlacomulli) pozo. (1 atlacomulli) abarrancadero assi.

hazer hoyo o pozo. preterito: onatlacomulo. (2 Atlacomuloa, n) bocal depozo. (1

atlacomoltentli : brocal de pozo. (2 Atlacomultentli) atlacomultentli)

atlacopa + : idem. preterito: atlacopa onitlamin. (Mina, atlatica nitla: tirar vara con amiento. pret: atlatica onitlamin.) (2 Mina, atlacopa nitla) atlacopa nitlamina : tirar vara con amiento. preteri: atlacopa onitlamin. (2) amentar, tirar con amiento. (1) tirar cn aminto. (1)

atlacoyoctli :

sumidero de agua. (2)

sumidero de agua. (1) famoso en mala parte.

atlacualitolli : persona de ruyn fama. (2 Atlaqualitolli) (1 atlaqualitolli) atlacuezonan :

ninfa, vel. onenufar, flor de yerua de agua. (2 Atlacueonan)

atlacui : non. yr por agua al rio. preterito: ononatlacuito. (2) atlacui, n : sacar agua de pozo o de xaguei. pteterito. onatlacuic. (2) aacar agua. (1) sacar como agua de pozo. (1) atlacuic : aguador o aacan. (2) aacan o aguador. (1)

atlacuihuani : herrada para sacar agua. (2 Atlacuiuani) herrada para sacar agua. (2 Atlacuiuani) herrada para sacar agua. (1 atlacuiuani) atlacuini : aacan. (1) atlacuitiuh, non atlacuiz, non : : aacan o aguador. (1) yr por agua. (1)

yr por agua. (1)

atlahuanani : aguado que no beue vino. (2 Atlauanani) aguado, que no beue vino. (1 atlauanani) aguado que no beue vino. (1 atlauanani) atlahuelitta : atlahuelmamani : mal contentadizo. (2 Atlauelitta) destemplado ydesabrido estar el tiempo. (1 atlauelmamani) abreuiador. (1 atlaueyaquiliani) abreuiadura. (1 atlaueyaquiliztli) tirar cn

atlahueyaquiliani : atlahueyaquiliztli :

atlahuia, nitla : amentar, tirar con amiento. (1 nitla, atlauia) aminto. (1 nitla, atlauia) atlaihiohuiliztli : Atlaihiouiliztli) atlaihiyohuiliztli : atlaihiyouiliztli) atlaixcuauhuiani : atlaixittalli : impassibilidad de cuerpo gloririficado. (2 ympassibilidad, dote del cuerpo glorificado. (1 desmandado assi. (1 atlaixquauhuiani)

menospreciado. (1) gastador en lo demasiado. (1 atlaixtamachiuani)

atlaixtamachihuani :

atlaixyeyecoani : gastador en lo demasiado. (1) atlaixyeyecoliztica : atlaixyeyecoliztli : destempladamente assi. (1) destemplana tal. (1)

atlaixyeyecoqui : destemplado assi. (1)

atlalalacaconetl : atlalalacatl :

ansarino. (2)

ansarino. (1)

ansar. (2)

ansar o pato grande. (1) cisterna. (1) algiue o cisterna. (1) estanque

atlalilli : aluerca o algibe. (1) de agua o xaguey. (1) atlalli : tierra de regadio. (2)

atlalnamiquiliztli : atlalnamiquini :

floxedad assi. (1)

oluidadizo. (1) : echar ala mar o alijar por la tempestad. (1 nitla, atlam

atlam mayahui, nitla mayaui) atlam micqui :

ahogado en agua. (2) ah[o]gamiento en agua. (2)

atlam miquiliztli : atlamach :

amontones. (1)

atlamachtia, anite : ymportuno ser assi. (1) atlamachtia, nech : tener presuncion y soberuia de algo. prete: onechatlamachti. (2) atlamachtia, nite : hazer pesar a otro. (1) lisonjear, traer la mano por el cerro, cumpliendo con todos, por hazer su hecho; &c. (1) afligir mucho a otro. (1) afligir o fatigar a otro. (1) atlamachtica atlamachtilli + : ymportunamente. (1 ate atlamachtica) + : afligido y perseguido de otros. (2 Atla atlamachtilli) desconocimiento assi. (1 atlamauioliztli) desacatado. (1 atlamauiztililli)

atlamahuizoliztli : atlamahuiztililli : atlamamatini :

desmandado assi. (1)

atlamatcayotica : soberuiamente. (1) atlamati : presuntuoso. (2) atlamati, n : soberuecerse. (1) ensoberuecerse. (1)

atlamati +, n : tener atreuimiento y presumpcion, por ser fauorecido de alguna persona potente. &c. pret: tetech onatlama. (2 Tetech natlamati) confiar en alguno. (1 tetech natlamati) atlamatiliztica mocemati : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1) atlamatiliztli : presuncion. (2) soberuia. (1)

atlamatiliztli + : atreuimiento q[ue] alguno tiene y p[re]sumpci[n], por ser fauorecido d[e] alg[n] gr[n]de (2 Tetech atlamatiliztli) confiana tal. (1 tetech atlamatiliztli)

atlamatini : atlamatqui :

soberuia cosa. (1) ensoberuecido. (1)

atlamauhcaittaliztica : osadamente assi. (1) atlamauhcaittaliztli : osadia con locura. (1 atlamau[h]caittaliztli) atlamauhcaittalli : atlamauhcaittani : atlamiliztica : atlamiliztli : atlammicqui : atlammicqui, n menospreciado. (1) desmandado assi. (1) osado con locura. (1)

ynfinitamente. (1) ynfinidad assi. (1) ahogado assi. (1) : ahogarme enla mar o en agua represada. (1) ahogamiento tal. (1) correr reziamente el pescado enel agua. (1

atlammiquiliztli :

atlammotlamina in michin : atlammotlamina yn michin) atlan + :

alijar nauio. p: atlan onontlatoxauh. (2 Toxaua atlan nontla) buzano que anda debaxo del agua. (1)

atlan calacqui :

atlan calaquini : buzano que anda debaxo del agua. (1) atlan chane : atlan chaneque : atlan nemini : pescado, generalmente. (1) marisco, s: cngrejos, caracoles; &c. (1 atlan chaneq[ue]) animal de agua. (1)

atlan netlaminaliztli : corrida assi. (1) atlan ni teitta : sortear, echar suertes con cordeles o mayz. (1) atlan ninotlamina : ninotlamina) nadar reziamente. preterito: atlan oninotlamin. (2 Atl[n]

atlan nite, calaquia : sumir debaxo de agua. (1) atlan nitecalaquia : atlan niteitta : oniteittac. (2) abullir a otro enel agua. pre: atlan onitecalaqui. (2) agorear en agua. preterito: atlan

adiuinar en agua. (1)

atlan nitla, calaquia : meter de baxo del agua. (1) atlan nitla, tlalia : atlan nitlacalaquia : meter de baxo del agua. (1) poner debaxo de agua. (1)

meter algo enel agua. preterito: atlan onitlacalaqui. (2)

atlan nontlatoxahua : alijar nauio. (1 atl[n] nontlatoxaua) tormenta. preteri: atlan onitlatoxauh. (2 Atlan nontlatoxaua) atlan teittaliztli : adiuinacion assi. (1) assi. (1) agoreamiento assi. (2) atlan teittani : en agua. (2)

alijar nauio con agoreamiento el que agotea

sorteamiento assi. (1) adiuino tal. (1)

hechizero que mira en agua. (1) cossario. (2)

atlan temictiani :

atlan tepehua, nitla : alijar nauio. preterito: onitla atlan tepeuh. (2 Atlan tepeua, nitla) echar ala mar o alijar por la tempestad. (1 nitla, atlan tepeua) atlan tlacalaquilli : atlan tlalia, nitla metido assi. (1) sumido. (1 atlan tlacalaq[ui]lli)

: echar algo en mojo. (1)

atlan tlaza, nitla : idem. preterito: onitlaatlantlaz. (Atlan tepeua, nitla: alijar nauio. preterito: onitla atlan tepeuh.) (2 Atlan tlaa, nitla) atlan toxahua, nitla toxaua) : echar ala mar o alijar por la tempestad. (1 nitla, atl[n]

atlan, niteitta : agorear en agua. (1) atlan//tlaza, nitla atlan//tlaa) atlanaquia, nitla atlancalaqui, n atlancayotl + : atlancayotl) atlanelollo : : : : echar ala mar o alijar por la tempestad. (1 nitla, poner debaxo de agua. (1) buzano entrar enel agua. (1) cosa dela mar. (2 Vei

marina cosa dela mar. (1 vey atlancayotl) cosa pura, y no mezclada con otra. (2)

atlanelollo cacahuatl : beuida de cacao solo. (1 atlanelollo cacauatl) atlanematcachiuhtli : ynconsideradamente hecho assi. (1) consideracion ni cordura. (2) atlannemini : pescado, generalmente. (1) alijar nauio. (1 atlannontlatepeua) cosa hecha fin

atlannontlatepehua : atlanonotzalli : atlanteittani : atlantemictia :

maldisciplinado, o mal doctrinado. (2) agoreador tal. (1) cossario. (1)

atlantoxahua, nitla : idem. preterito: onitla atlan toxauh. (Atlan tlaa, nitla: idem. preterito: onitlaatlantlaz. (Atlan tepeua, nitla: alijar nauio. preterito: onitla atlan tepeuh.)) (2 Atlantoxaua, nitla)

atlapaccaihiohuiani :

ympaciente no sufrido. (1 atlapaccaihiouiani) ympacientemente. (1 atlapaccayhiyouiliztica) ympaciencia assi. (1 atlapaccaihiyouiliztli)

atlapaccaihiyohuiliztica : atlapaccaihiyohuiliztli : atlapactli :

suzio por no estar lauado. (1) ala para bolar. (1) ala de aue, o hoja de arbol,

atlapalli : hoja de arbol. (1) o de yerua. (2)

atlapalli + : vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1 cuitlapilli, hatlapalli) vn ala deaue. (1 ce atlapalli) pueblo de gente menuda. (1 cuitlapilli, atlapalli) hoja de yerua. (2 aca atlapalli) gente menuda, vasallos, o maceuales. (2 Cuitlapilli atlapalli) atlapaltontli : ala pequea. (1)

atlaquemmanti : no se ofrecer tiempo oportuno para hazer algo. preterito: aotlaq[ua]mmantic. (2 Atlaquemm[n]ti) atlaquenmanti inic nic, chihuaz : tiempo no tener para hazer algo ni opportunidad. (1 atlaquenm[n]ti ynic nic, chiuaz) atlatica + : atlatica nitla) tirar vara con amiento. pret: atlatica onitlamin. (2 Mina, tyrar vara con amiento.

atlatica nitlamina : amentar, tirar con amiento. (1) preterito: atlatica onitlamin. (2) atlatl : atlatlac : amiento para tirar. (1) enaguaada tierra. (1) amiento. (2)

atlatlaca mamani :

destemplado ydesabrido estar el tiempo. (1)

atlatlaca tlatoliztli : descortesia. (1) atlatlacamamani : tempestad hazer. (1) atlatlacamamaniliztli : tormenta de mar. (1) atlatlacamani : tempestad. (1)

hazer tempestad, o tormenta. pr: aotlatlacaman. (2) tempestad o tormenta. (2) amarreado. (1)

atlatlacamaniliztli : atlatlacatililli :

atlatlacatlatoliztica : descortesmente. (1) atlatlacoliztli : ynocencia. (1) atlatlacoltica : atlatlacuic : agua. (2) ynocentemente. (1) aguador; busca. (1) aacan o aguador. (1) aguador que acarrea

atlatlalacaconetl : atlatlalacatl :

ansarino. (1)

ansarino. (2) ganso. (1) ansar. (2)

pato o ansar. (1)

atlatlalilizpiyaliztica : atlatlalilizpiyaliztli :

yrregularmente. (1 atlatlalilizpializtica) yrregularidad. (1 atlatlalilizpializtli) quebrantador de ley o de

atlatlalilizpiyani : yrregular. (1 atlatlalilizpiani) ordenanas. (2 Atlatlalilizpiani)

atlatlalilpiyani : idem. (Atlatlalilizpiani: quebrantador de ley o de ordenanas.) (2 Atlatlalilpiani) atlatlamachihualiztica : Atlatlamachiualiztica) abarrisco, osin quedar nada. aduerbio. (2

atlatlamachuiliztica : abarrisco. (1) atlatlamatini : desmandado assi. (1)

atlatlazocamatiliztli : desconocimiento assi. (1 atlatlaocamatiliztli) atlatlazotlaliztli : atlatollamiliztli : atlatollamini : franqueza liberalidad. (1 atlatlaotlaliztli) habla desta manera. (1) parlon. (2)

hablador que habla mucho. (1)

atlatzicuinia, nite : salpicar o mojar a otro con agua. prete: oniteatlatzicuini. (2) mojar a otros con agua suzia de algun charco, o con lodo. (1) atlauhtla : idem. (Atlauhyo: lugar barrancoso.) (2) barranca grande. (2)

atlauhtli : barranca alta. (1) atlauhtli + :

caua de fortaleza. (1 yaocal atlauhtli) arroyo o barranca pequea, con agua o sin ella. (2) quebrada de monte. (2) quebrada de monte. (1 atlauhxumulli) lugar barrancoso. (2)

atlauhtontli : atlauhxomolli : atlauhxumolli : atlauhyo :

barrancoso lugar. (1)

atlaxilia, nitla : abrir la era para regarla. prete: onitlaatlaxili. (2) abrir la era para regalla. (1) atlayectenehualli atlayectilli + : desalabada persona. (2 Yenoye atlayecteneualli)

+ : vid con brao[s]. (1 ay atlayectilli xocomecatl) (Yenoye atlayecteneualli: desalabada persona.) (2 material persona. (1 atlayolizmatcachiuani)

atlayequitolli + : idem. Yenoye atlayequitolli) atlayolizmatcachihuani :

atlayolizmatcachiuhtli : atlaza, nin : nin) atlazoyotl : Atlaoyotl) atle :

material, cosa grosera. (1)

pelear o agonizar con la muerte. preterito: oninatlaz. (2 Atlaa, vileza poco precio. (1 atlaoyotl) cosa de poco precio. (2

nada, o ninguna cosa. (2)

atle + : ser codicioso de quanto ay. prete: atle oniquixcauh. (2 Ixcaua, atle niqu) carnal y vicioso. (1 quixcauia yninacayo, atle ytechquimaxitillani) abundoso. (1 tlatquiua, atle quitemachia) persona necessitada y pobre. (2 Oneua, atle) sin. preposicion. (2 In atle) biuir en pobreza. (2 Monequi, atle notech) atle ai : haragan. (2 Atle ay) ocio por ociosidad. (1 atle ayliztli)

atle ailiztli :

atle aini : ocioso. (1 atle ayni) atle caci : no tener par niygual. (1) atle cana monequiz : no se empleara nada desto en alguna otra cosa. (2) sosegada ypacifica tener el alma. (1 atle commati yn

atle commati in noyollo : noyollo) atle huelai :

ympotente cosa. (1 atle uelay) ympotncia assi. (1 atle uelitiliztli) malenconia. (1 atle velmachchotl) desdicha. (1 atle

atle huelitiliztli : uelitiliztli) atle huelmachchotl : atle huelnic :

vaguear. (1 atle velnic) mengua ynopia. (1 atle vetztoliztli)

atle huetztoliztli :

atle icnictlazotilia : estimar en poco o en nada. (1 atle ycnictlaotilia) atle icninotequipachotiuh : yr a alguna parte sin temor o empacho de cosaque aya mal hecho y cn cara descubierta. (1 atle ycninotequipachotiuh) atle icuacuauh : mocha cosa sin cuernos. (1 atle yquaquauh) ninguna cosa le sobrepuja, o excede. (2 Atle imma

atle imma quimopanahuilia : quimopanauilia)

atle immaca onicchiuh : no dexe de hazer cosa alguna. (2) atle immaitla : atle imonecca : (2) no cosa alguna. (2) cosa sin prouecho. (1 atle ymonecca) cosa inutil y sin prouecho.

atle inamic : no tener par niygual. (1 atle ynamic) cosa que se le yguale. (2) atle inecca : cosa sin prouecho. (1 atle ynecca) sirue para nada. (2 Atle ynecca) atle inecoca : (2) idem.

no tener par, o no auer

cosa fin prouecho que no

(Atle ynecca: cosa fin prouecho que no sirue para nada.)

atle ipac : malencolico. (1 atle ypac) atle ipam motta : cosa vil, que nose estima ni tieneen nada. (2) atle ipampohui : novale nada, o no haze al caso. (2 Atle ip[n]poui)

atle ipan ni, tlachia : menospreciar. (1) atle ipan nicmati : atle ipan ninotta : oninottac. (2) estimar en poco o en nada. (1) tenerse o estimarse en poco. preterito: atle ipan desacato tal. (1)

atle ipan teittaliztli : atle ipouhca :

ynfinito en numero. (1 atle ypouhca) ynhumano sin caridad. (1 atle ytechca tlacayotl)

atle itechca tlacayotl :

atle itechpa tiquitta : cosa sin prouecho. (1 atle ytechpa tiquitta) atle itlacayo : ynhumano sin caridad. (1 atle ytlacayo)

atle itlalnamiquiliz : floxo enel animo. (1 atle ytlalnamiquiliz) atle itlatlacol : ynocente cosa. (1 atle ytlatlacol) atle itlazo : atle iueli : franco liberal. (1 atle ytlao) persona sin autoridad. s. que no puede nada. (2)

atle iyohuicauh : suelta cosa diestra. (1 atle iyouicauh) atle mitzicololtiz : atle monectoc : ninguna cosa te estoruara. (1)

auer toda ab[n]dancia delo necessario. (2)

atle nechicximimictia : ninguna cosa me impide o estorua. preterito: atle onechicximimicti. metaphora. (2) atle nechonquixtia : onech[n]quixti. (2) no me aprouechar nada mis diligencias. &c. pr: atle

atle neelleltiliztli : soltura para mal. (1) atle neneliuhtica : pura cosa. (1)

atle nicmamattiuh : yr a alguna parte sin temor o empacho de cosaque aya mal hecho y cn cara descubierta. (1) atle nicnemitia : gastar demasiado. (1) atle nictemachia : atle niman : abundar en riquezas. (1)

en ninguna manera. aduerb. (2)

atle niquimacaztiuh : yr a alguna parte sin temor o empacho de cosaque aya mal hecho y cn cara descubierta. (1) atle niquixcahua : Atle niquixcaua) atle nomacehualti : atle nompohui : ser apretado o escasso. preterito: atle oniquixcauh. (2 desdicha acaecer. (1 atle nomaceualti)

no se hazer caso de mi, o no ser tenido en nada. (2 Atle nompoui) presumir. (1 atle non, tepoua) biuir en pobreza. (1) biuir en necessidad ypobreza. prete: atle ononeuatinen. (2

atle non, tepohua : atle noncuatinemi : atle nonehuatinemi : Atle noneuatinemi) atle nonquiza : nonquia)

no me aprouechar mis diligencias. prete: atle ononquiz. (2 Atle ynhumano ser. (1) biuir en pobreza. (1)

atle notechca tlacayotl : atle notechmonequi : atle notlacayo :

enpobreza biuir. (1)

ynhumano ser. (1)

atle noyollo quimati : desalmado ser. (1) atle ompohui : no sehaze caso del. preterito: atle oompouh. (2 Atle ompoui) pobreza enesta manera. (1 atle oneualiztli) desdicha. (1 atle onquializtli) mengua ynopia.

atle onehualiztli : (1 atle oneualiztli) atle onquizaliztli :

atle ontepohualiztica : presumptuosamente. (1 atle ontepoualiztica) atle ontepohualiztli : presumpcion. (1 atle ontepoualiztli) menosprecio del que tiene en poco y menosprecia a los otros. (2 Atle ontepoaliztli) atle ontepohuani : Atle ontepoani) atle pacyotl : presumptuoso. (1 atle ontepouani) menospreciador assi. (2

malenconia. (1)

atle quicahualiztlamati : guardoso delo suyo. (1 atle quicaualiztlamati) escasso. (1 atle quicaualiztlamati) avariento, escasso y apretado. (2 Atle quicaualiztlamati)

atle quicahualiztlamatiliztli : quicaualiztlamatiliztli) atle quicahualiztlamatini : atle quichihua : atle quimacaci : atle quimamati : atle quimati :

auaricia, o escaseza. (1 atle

auarinto. (1 atle quicaualiztlamatini)

haragan. (1 atle quichiua) loano o gallardo. (1) atreuido, o sin empacho, y osado en hablar. &c. (2) ynorante. (1) ygnorante. (1) ignorante. (2)

atle quimattica : segura cosa. (1) atle quimonamictia : esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1) atle quimopachihuia : esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1 atle quimopahchiuia) atle quinemitiani : atle quinenehuilia : atle quitemachia : atle quitlazotla : atle quixcahua : Atle quixcaua) gastador en lo demasiado. (1) no tener par niygual. (1 atle quineneuilia) franco liberal. (1) rico y prospero. (2)

franco liberal. (1 atle quitlaotla) codicioso o escasso. (2

cobdicioso de dinero. (1 atle quixcaua) auarinto. (1 atle quixcauani)

atle quixcahuani : atle quiyolitlacoa :

loano o gallardo. (1 atle quiyolitlcoa) perdon desta manera. (1)

atle tetechneaxitiliztli : atle tonecoca : atle yaxca : atle yayoca :

no somos necessarios o prouechosos, para cosa alguna. (2) menesteroso. (1 atle iaxca) yrreprehensible. (1 atle iayoca) lugar desconsolatorio, o de ninguna recreacion. (2 Atle ie

atle ye tepaccan : tepaccan) atle yecyotl :

malenconia. (1) suelta cosa diestra. (1 atle yueueyacauh)

atle yuehueyacauh : atle yueli : atle yuelmach : atle yuhqui :

ympotente cosa. (1) malencolico. (1) no tener par niygual. (1) no auer cosa semejante. (2)

atle yyec : malencolico. (1) atle yyollo : floxo enel animo. (1) desalmado floxo. (1)

atle yyollo quimati : atleai :

haragan. (1 atleay) ociosamente. (1 atleayliztica)

atleailiztica : atlecaci :

no tener par, o no auer quien sele yguale. (2) lugar sin chimenea. (1) ninguna cosa. (1 atley) falta por quando no

atlecallocan :

atlei : nada, ninguna cosa. (1 atley) mengua. (1 atley)

atlei + : quando no ay nada o quando falta todo. (1 yniquac atley) ay. (2 In atlei) atleimmaitla : atleinecoca : atleiohuicauh : atleipan : atleipan ninguna cosa. (1 atleymmaitla) escusada cosa, no necessaria. (1 atleynecoca) diestra persona. (1 atleiouicauh) menospreciar. (1)

no tener en nada alos otros. (1) + :

estimar en poco o en nada. (1 an niman atleipan niquitta) desapercebido. (1 atleipan vetztica)

atleipan huetztica : atleipan motta :

vil cosa de poco precio. (1 atleypan motta) desdichadamente. (1 atleipan nepoaliztica) desdicha. (1 atleip[n] nepoaliztli)

atleipan nepohualiztica : atleipan nepohualiztli :

atleipan ni, quitta : preciar en poco o menospreciar. (1 atleypan ni, quitta) tener en poco a otro. (1) atleipan ni, teitta : atleipan nic, mati : atleipan nicmati : atleipan ninotta : desacatar. (1) preciar en poco o menospreciar. (1 atleypan nic, mati) tener en poco a otro. (1 atleypan nicmati) estimarse en poco. (1) no sentir pena ni hazer

atleipan niquitta : estimar en poco o en nada. (1) caso. (1 atleypan niquitta) atleipan nite, itta :

menospreciar. (1 atleip[n] nite, itta) no

atleipan niteitta : desdear o menospreciar. (1 atleip[n] niteitta) estimar ni tener en nada a otro. prete: atle ipan oniteittac. (2)

atleipan nitlachia : atleipan nito :

desdear o menospreciar. (1)

ser tenido en poco. (1 atleipan nihto)

atleipan teitta : menospreciador. (1) atleipan teittac : desacatador. (1) con menosprecio.

atleipan teittaliztica : menospreciando; aduerbio. (1) aduerb. (2 Atleip[n] teittaliztica) atleipan teittaliztli : menosprecio. (1) Atleip[n] teittaliztli) atleipan teittani : de nadie. (2) desacatador. (1) desden. (1)

desprecio, o menospreio. (2

despreciador, que no estima ni haze caso

atleipan temachiliztli :

menosprecio. (1)

atleipan temati : menospreciador. (1) atleipan tlachia : menospreciador. (1) menosprecio. (1) desden. (1 atleip[n]

atleipan tlachializtli : tlachializtli) atleipan tlattalli :

desacatado. (1)

atleipan yetica : desapercebido. (1) atleipan yetica teyollo : atleipanca iniyollo : atleipanca teyollo : desapercebimiento tal. (1)

desapercebido. (1 atleipanca yniyollo) desapercebimiento tal. (1)

atleipanittalli : menospreciado. (1) atleipanmopohuani : atleipanniteitta : desdichado. (1 atleip[n]mopouani) atreuerse con desuerguena. (1)

atleipantematiliztica : menospreciando; aduerbio. (1) atlenenelihuiliztli : atleni, quixcahua : s[m]pleza sin doblez. (1 atleneneliuiliztli) escasso ser. (1 atleni, quixcaua) auaricia tener. (1 atleniccaualiztlamati)

atleniccahualiztlamati :

atleniquixcahua : auaricia tener. (1 atleniquixcaua) atlenotech nic naxitilillani : perdonar por regalo. (1)

atlenoyollo quimati : no se sentir culpable en lo que le acusan, o no le acusar la consciencia. prete: atle onoyollo comma. (2)

atleonehua :

pobre con gran miseria. (1 atleoneua) desdichadamente. (1 atleonquializtica)

atleonquizaliztica : atleonquizani :

desdichado. (1 atleonquiani) destruir patrimonio. (1) destruicion tal. (1) destruidor tal. (1)

atlequen niquitta : atlequenittaliztli : atlequenquittani : atlequimamati : atlequimati :

atreuido en hablar o importuno y moledor. (1) no sabio. (1)

atlequitemachicayotl : franqueza liberalidad. (1) atlequixcahua : escasso. (1 atlequixcaua) auaricia, o escaseza. (1 atlequixcaualiztli) desapercebimiento tal. (1 atletepan vetztaliztli) tornarse en nada. pre: onatletix. (2)

atlequixcahualiztli :

atletepan huetztaliztli :

atleti, n : tornarse nada. (1)

atletia, n : tornarse nada. (1) idem. prerito. onatletix. (Atleti, n: tornarse en nada. pre: onatletix.) (2) boluerse nada o aniquilarse. (1) atletilia, nic : deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) atletilia, nin : aniquilarse o deshazerse. preterito: oninatletili. (2) boluerse nada o aniquilarse. (1) tornarse nada. (1) humillarse, apocandose o aniquilandose. (1) atletilia, nite : deshazer o apocar a otros. preterito: onitlatletili. (2) atletilia, nitla : aniquilar alguna cosa, o tornarla anada. prete: onitlaatletili. (2) deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) atleuel ixpan : idem. guarda secreto.) (2) atleuel piyaltiloni : atleueli : (Atleuelitic: persona deslenguada o desenfrenada, que no ynfiel de quien no se fia. (1 atleuel pialtiloni) desdichado. (1) persona deslenguada o desenfrenada, que

cuitado o desdichado. (1)

atleuelitic : desbocado en hablar. (1) no guarda secreto. (2) atleuelixpan : desbocado en hablar. (1)

atleuelquichihua : atleyollotiliztli : atleyuhquin nican : (1)

ympotente cosa. (1 atleuelquichiua) floxedad assi. (1) estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes.

atleyyollo quimati :

descuidado. (1 atleyyullo quimati) descuidadamente. (1 atleyyulloquimatiliztica) descuido. (1) beuer agua, vino o cacao. (1)

atleyyolloquimatiliztica : atleyyolloquimatiliztli : atli, n :

beuer agua o cacao. prete: onatlic. (2) chorro de agua, de alto abaxo. (2) chorro de agua. (2)

atli temoayan : atlichololiz :

atlihuani : vaso para beuer. (1 atliuani) atlihuani + : hurta agua o escarnidor vaso. (1 necoctene atliuani) o hurta agua. (2 Necoctene atliuani) atliliztli : atlini : atliohui : beuida tal, s: el acto de beuer. (1) escarnidor,

beuedor assi. (1) canal de tejado. (1 atlioui) : dar a beuer o de beuer a otro. (1)

atlitia, nite atlixco :

encima del agua, o en la superficie. (2)

atlixco ni, tlacxihuitequi : nadar por encima. (1 atlixco ni, tlacxiuitequi) atlixco ni, tlamaneloa : atlnic, mana : nadar por encima. (1)

agorear en agua. (1)

atlnopan + : espantarse o ass[m]brarse. pr: iuhquin aca atlnopan oquitecac. (2 Iuhquin aca atlnopan quiteca) atltzitzicaztlitetech + : corregir, o castigar a otro. p: itzticatltzitzicaztlitetech onicpacho. metaphora. (2 Itztic atltzitzicaztlitetech nicpachoa) atlyohui : atocatl : canal de tejado, o manadero de agua. (2 Atlyoui) araa de agua. (2)

atochietl : poleo, yerua conocida. (2) atochiyetl : poleo, yerua conocida. (1) ahogar me en

atoco : lleuar algo el agua del rio. (1) atoco, n : lleuarme, o ahogarme el rio. preterito: onatococ. (2) agua que corre. (1) atococ : ahogado assi. (1) ahogamiento tal. (2) ahogamiento assi. (1)

atocoliztli : atoconcaquiz

+ : tomaras el consejo que sete da. (2 Atoconcuiz, atoconcaquiz)

atoconcuiz, atoconcaquiz : atocpa :

tomaras el consejo que sete da. (2)

tierra buena y fertil. (1)

atocpachoa, nitla : hazer fertil la tierra, meti[n]do enella las auenidas delas aguas. preterito: onitlaatocpacho. (2) estercolar el campo, o huertas. (1) atocpan : atocti : tierra gruessa y fertil. (2) tierra gruessa humida y fertil. (2)

atoctia, nite : echar enel rio a otro. preterito: oniteatocti. (2) echar a alguno el rio abaxo. (1) lleuar algo el agua del rio. (1) atoctia, nitla : echar algo enel rio paraque lo lleue. preterito: onitlaatocti. (2) gastar en mal. (1) echar algo enel rio paraque lo lleue la corriente. (1) atoctli : fertil tierra. (1) lo mesmo es que atompitztli. (2 Atouitztli)

atohuitztli : atolin : atolli :

juncia, o espadaa. (1) maamorra o poleadas. (1)

atolli + : puchas. (1 totonca atolli) taluina de qualquier cosa. (1 tetzauac atolli) puchas. (2 Totonca atolli) puchas. (2 Comic atulli) tez de alguna cosa liquida y quajada como la lapa o nata de leche quaxada o de poleadas, quando estan frias o de almidon o de cosa semejante que tiene tez enla sobre haz. (1 yxtzotzoliuhca yn atolli) viejo arrugado que le cuelgan las arrugaduras como gualdrapas. (1 aiuhqu[n] atolli) ordiate para dolientes. (1 ceuada atolli) atoltic : cosa muy blanda, como higo muy maduro. &c. (2) atultic) blanda fruta. (1) atolticayotl : atomiyo : blandura assi. (1) blanda fruta. (1

pelada cosa sin pelos. (1)

atompitztli : pilar horadado de fuente, sobre el qual sepone la taa. &c. (2) pilar de fuente sobre que se pone la taa delos caos que corren. (1) atompitztli = : = atohuitztli (2 atompitztli)

atonahui, n : tener calentura con frio. preterito: onatonauh. (2 Atonaui, n) calentura tener assi. (1 n, atonaui) atonahuiztli : calentura tal. (2 Atonauiztli) fiebre o calentura. (1 atonauiztli) calentura con frio. (1 atonauiztli) atonahuiztli + : terciana calentura. (1 viptlatica atonauiztli) ciciones. (2 Teitic nemi atonauiztli) ciciones, o calenturas continuas. (2 Tetechyetinemi atunauiztli) criar bao. (1 nitic mocomaltia yn atonauiztli) ciciones. (1 teitic nemi atunauiztli) ciciones. (1 tetechyetinemi atunauiztli) atonahuiztli nitic yetinemi : tener ciclones. pret: atonauiztli onitic yetinen. (2 Atonauiztli nitic yetinemi) ciciones tener. (1 atunauiztli nitic yetinemi)

atonalittaloni :

relox de agua. (2)

relox de agua. (1) relox

atonalmachiyotl : idem. (Atonalittaloni: relox de agua.) (2 Atonalmachiotl) de agua. (1 atonalmachiotl) atonauhtinemi, n : tener ciciones. preterito: onatonauhtinen. (2) tener. (1 n, atunauhtinemi) atotomoctli : atotonilli : atoyahualoni : ola grande de agua. (2) agua caliente. (2) ola o onda de agua. (1)

ciciones

agua callentada al fuego. (1)

bomba para desaguar algo. (2 Atoyaualoni)

atoyahuia, nin : echarse enel rio. pre: oninatoyaui (2 Atoyauia, nin) caer engraue delicto. (1 nin, atoyauia) ahogar me en agua que corre. (1 nin, atoyauia) atoyahuia, nite : echar aotro enel rio. prete: oniteatoyaui. (2 Atoyauia, nite) echar a alguno el rio abaxo. (1 nite, atoyauia) atoyahuia, nitla : echar otra qualquiera cosa el rio abaxo. preterito: onitlaatoyaui. (2 Atoyauia, nitla) echar algo enel rio paraque lo lleue la corriente. (1 nitla, atoyauia) atoyaixnamiqui, n atoyamichin : atoyapitzactli : : rio arriba yr. (1) baruo, pescado. (1)

barbo, pescado. (1)

riatillo pequeo rio. (1) rio pequeo. (1)

atoyapitzactontli : atoyatencatl :

morador de rio. (1) morador de rio. (1) morador de rio. (1 atoyatenco ychan)

atoyatenco chane : atoyatenco ichan :

atoyatenco nemi : morador de rio. (1 atoyat[n]co nemi) atoyatentli : ribera derio. (2) : ribera de rio. (1)

atoyatepotzmama, n

rio abaxo yr. (1 n, atoyateputzmama) guijarro. (1)

atoyatetl : guijarro. (2) atoyatl : rio. (1)

atoyatl + : rio ahocinado o arroyo que corre con furia. (1 ol[n]tiuh atoyatl) junta de dos rios. (2 Icetca inome atoyatl) junta de dos rios. (2 Inepaniuhca yn ome atoyatl) remanso de rio. (2 Iteuilacachiuhyan in atoyatl) remanso de rio. (2 Imomanayan atoyatl) junta de dos ros. (1 ycetca ynome atoyatl) junta de dos ros. (1 ynome atoyatl) atoyatl imomanaya : atoyatontli : remanso de rio. (1 atoyatl ymomanaya) riatillo pequeo rio. (1) rio pequeo. (1)

rio pequeo. (2)

atozan :

cierto animalejo como rata. (2 Atuan) : quexarse primero que otro ante el juez. (1 nin, attouia)

attohuia, nin attzan :

mvchas vezes. (1) raer amenudo. (1) raer amenudo. (1)

attzan nitla, chichiqui : attzan nitla, ixchichiqui : atzacqui :

el que cierra o atapa el agua que corre. (2)

atzacua, n : atapar o cerrar el agua, para que no se salga. preterito: onatzacu. (2 Atzaqua, n) atapar agua. (1 n, atzaqua) atzacua, nin : aislarse. preter: oninatzacu. (2 Atzaqua, nin) ayslar se. (1 nin, atzaqua) atzacualiztli : atzacualoni : Atzaqualoni) atapamiento assi. (1 atzaqualiztli) tapon con que atapan y cierra el aberca de agua. &c. (2

atzacuani : atapador tal. (1 atzaquani) atzan : amenudo, o frequentemente. aduerb. (2) frequentadamente. (1) atzan + : acada passo. (1) amenudo o

muchas vezes, o amenudo. aduerbio. (2 an atzan) replicar. (1)

atzan ni, quitoa : atzan nitlacua : atzanitoliztli : atzcalli :

comer amenudo. (1 atzan nitlaqua) replicacion. (1 atzanytoliztli)

ostia dela mar. (2)

atzelhuia, nin : rociarse con agua. preterito: oninatzelhui. (2) atzelhuia, nite : rociar a otro con agua. preteri: oniteatzelhui. (2) rociar a otra cosa. (1) atzelhuia, nitla : rociar o regar el suelo para barrer. preterito: onitlaatzelhui. (2) regar para barrer. (1) atzintlalteppachihuiliztli : desasossiego tal. (1 atzintlalteppachiuiliztli) atzonuia, nin atzotzocolli : tresquilan. (1) : chapear enel agua. (1) cabello largo q[ue] dexn avnlado alas moas quando las

atzotzocolli + : cabello largo que dexan alas moas al vn lado dela cabea, quando las tresquilan. (2 Ahamoxtli, atzotzocolli) atzotzocolli/ huel/ ahamoxtli : cabello largo que dexan a vn lado dela cabea alas mojas guando las tresquilan. (2 Atzotzocolli, vel, ahamoxtli)

atzotzona, nitla : hazer cimi[n]to de pared sobre la tierra pisandola mucho, sin abrir anja, o lauar ropa dando golpes conella en alguna piedra. preterito: onitlaatzotzon. (2) ciminto hazer assi. (1) atzotzontli : estaca de cimiento de edificio, donde ay laguna. (2) cimiento de casas. (1) atztzan ni, tlalnamiqui : atztzan tlalnamiquiliztli : pensar muchas vezes. (1) pensamiento assi. (1) estacas de

atztzan tlanahuatiani : mandon que mucho manda. (1 atztzan tlanauatiani) auh : e conjunct[i]on. (1) y. conjunction copulatiua. (2) mas, conjunction. (1) y, conjunction. (1) auh, n : mi mollera. (2) auh, ni : yr, o yo voy. prete: onia. (2) yr a alguna parte. preterito: onia. (2) yr. (1) auh + : nauegar como quiera. (1 acaltica ni auh) yr a lugar. (1 ompa ni, auh) auh +, ni : andar sin reposo de vna parte aotra. (1 auic niauh) adulterar. (1 tepan niauh) caminar apie. (1 ycxipan niauh) entender en algun negocio. (1 ypan niauh) yr despacio. (1 yyulic niauh) acertar enloque se dize o haze. (1 yp[n] niauh) anquear. (1 auic niauh) adelantarse en camino. (1 achtopa niauh) idem. prete: auic onia. (Auic yauh, n: vaguear, o ser vagamundo. prete: onauic ya.) (2 Auic niauh) caer en desgracia tuya. (2 Ipan niauh ymmoqualantzin) yr dela otra parte del rio o mar. prete: ateputzco onia. (2 Ateputzco niauh) ausentarse. (1 nino, yeltia, canapa niauh) passar ala otra parte dela sierra. (1 tlateputzco niauh) passar por donde esta alguno o topar alguna cosa. (1 ypan niauh) caminar a cauallo. (1 caualloypan niauh) hallarse mal y muy atribulado y atajado de alguna aflicion sinremedio alguno. (1 acanuel niauh) passar allende el mar. (1 analcopa niauh) atinar o acertar en algo, o paliar por donde otro esta, o encontrar con el. preterito: ipan onia. (2 Ipan niauh) cometer adulterio. preter: otepannia. (2 Tepan niauh) yr por debaxo. (1 tlani, niauh) auh inaxcan : auh ini : y agora. (2 Auh ynaxcan)

y esto. s. acaecio. (2 Auh yni) mas, conjunction. (1 auh ynoccequi) mas, conjunction. (1 auh ynocquexquich) mas si; conjunction. (1 auh yntla) mas,

auh inoccequi :

auh inocquexquich :

auh intla : ysi, conjunction. (2) conjunction. (1 auh yntla) auh intla camo :

mas si; conjunction. (1 auh yntla camo) ysi viniere. (1 auh yntla vallaz) ysi no quisiere. (1 auh yntlacamo ciaz) y si ninguno, o si estuuiere ausente. (2 Auh intlacanoac)

auh intla huallaz : auh intlacamo ciaz : auh intlacanozac :

auh inyeimman, in otlaimmantic : y venido, o llegado ya el tiempo determinado. (2 Auh inyeimman, yn otlaimmantic)

auh niman : y luego. aduerbio. (2) auh nitecaqui : auh quencao? : auh? : auhini : auhye : ax + :

luego encontinente. (1)

alcanar de cuenta a otro, entendiendole. (1) pues como es esso?. (2)

pues que ay?. que se haze?. (2) mas, conjunction. (1 auhyni) y. coniunction. (2) ay ay ay; quexandose. (1 ax ax) ay ay ay; quexandose. (1) cierta arena conque asierran o cortan las piedras preciosas. (2) cierta sauandija de agua como moxca. (2) mio, cosa mia, pronombre.

ax ax : axalli :

axaxayacatl :

axca : agora, tiempo presente; aduer. (1) axca, n : cosa mia. (2) cosa mia. (2) posseer. (1) (1) mi cosa, pron[m]bre. (1) axca, nite : ajeno ser. (1) axca hurto axca axca axca axca?

+ : agora poco ha, o denantes. (1 quin axca) agora luego. (1 niman axca) delo sagrado. (1 teopan axca ychtequiliztli) +, m : y sino tuuieres hazienda. et sic de alijs. (2 Intlacatle maxca) +, n : abundar en riquezas. (1 miec naxca) +, ni : hurtar lo sagrado. (1 ni, teopan axca ychtequi) + : cuyo?. (1 aqui axca?)

axcahua : dueo de algo. (1 axcaua) seor de hazienda. (1 axcaua) dueo de algo, o rico y prospero. (2 Axcaua) abundoso. (1 axcaua) posseedor. (1 axcaua) rico. (1 axcaua) axcahua, n : abundar en riquezas. (1 n, axcaua) axcahuaque : axcammochipa : axcampa : dueos de alguna cosa, o ricos y prosperos. (2 Axcauaque) de aqui adelante, o desde agora para siempre. aduerbio. (2)

luego, desde luego, o con tiempo. aduerbio. (2) luego sin tardana. (2 an axcampa) luego; aduerbio. (1 an

axcampa + : axcampa)

axcampa cualcan : agora es tiempo oportuno y conueniente. (2 Axcampa qualcan) agora es tiempo oportuno y conueniente. (1 axcampa qualcan) axcan : agora. aduerbio. (2) de tiempo. (1) agora, tiempo presente; aduer. (1) oy; aduerbio

axcan + : luego ala hora. aduerbio. (2 Niman axcan) historia delo que dep[re]sente se haze, o acaece. (2 Quin axcan nemilizamatl) de aqui adelante, o en el tiempo venidero. (2 In axcan yn ompa titztiui) aeste mismo tiempo. (2

Yenouel axcan) agora pocoa. aduerbio. (2 Quin axcan) luego; aduerbio. (1 niman axcan) a este tiempo, o aeste mismo tiempo. (1 yenouel axcan) axcan mochihua : axcancayotl : presente cosa. (1 axcan mochiua) presente cosa. (1)

axcantlatolli + : idem. (Quin axcan nemilizamatl: historia delo que dep[re]sente se haze, o acaece.) (2 Quin axcantlatolli) axcapan, n : axcapiyaliztli : axcapializtli) axcatia, nicn : apropriar parasi. axcatia, nicte : (2) axcatia, nite : axcatica axcatl : + : enmi tierra, o seorio. (2) posession de hazienda. (2 Axcapializtli) possession. (1

aplicar, o apropriar para si cosa. preterito: onicnaxcati. (2) (1) dar la posession de alguna cosa a otro. preterito: onicteaxcati. enagenar. (1) dotar. (1)

abundosamente. (1 miec axcatica) possession. (1) comn

hazienda. (1)

axcatl + : cosa, o hazienda comun que pertenece atodos. (2 Nepan axcatl) cosa, s: de todos. (1 nepan axcatl) abundancia tal. (1 miec axcatl) axcatontli : alguna pequea cosa, o pegujal. (2) pegujal. (1)

axhuia, nitla : untar o embixar algo con cierto vn guento que se llama axin. preteri: onitlaaxui. (2 Axuia, nitla) barnizar con este barniz. (1 nitla, axuia) axictli : axicyo : remolino de agua que corre. (2) remolino de agua. (1) remolinado assi. (1) ahocinar se el venida

rio con remolinos que haze el agua. (2)

axicyotia, m : rio. (1)

ahocinarse el rio. preterito: omaxicyoti. (2)

axihualiztli : llegada delos que vienen de alguna parte. (2 Axiualiztli) o llegada. (1 axiualiztli) axihualiztli + : comunion. (1 ytetzinco axiualiztli sacramento)

axihualiztlisacramento + : comunion o allegamiento al sacramento del altar. (2 Itetzinco axiualiztlisacramento) axihuayan : meson, o diuersorio. (2 Axiuayan) guarida. (1 axiuayan)

axilia, nic : alcanar asaber algo enteramente. preterito: onicaxili. (2) entender o saber la cosa perfectamnte. (1) axilia, nitetla : montear, o caar para otro. prete: onitetlaaxili. (2) caar hombres o aues para otros. (1)

axiliztli + : el acto de tener parte, o ayuntamiento con muger. (2 Tetech axiliztli) acertamiento o buena dicha. (2 Ipan axiliztli) acertamiento assi. (1 ypan axiliztli) axiltia, nic : hazer que llegue algo a alguna parte. preterito: onicaxilti. (2) axiltia, nite : acompaar o seguir a otro hasta su posada. preterito: oniteaxilti. (2) acompaar a otro hasta su posada. (1) axiltia, nitla : suplir, o aadir lo que falta. prete: onitlaaxilti. (2) cumplir lo falto. (1) aadir algo alo que esta falto. (1) hinchir lo que falta. (1) suplir lo que falta. (1) axiltia, notechnic : allegar algo assi. preteri: notech onicaxiti. (2) axin : cierto vnguento desta tierra. (2) : seguir hasta el cabo. (1) barniz de otra manera. (1)

axitia, nite

axitia +, m : estar dios lexos del pecador. (1 amo yntech maxitia) axitia +, nin : comulgar. prete: itetzinco oninaxitisacramento. (2 Itetzinco ninaxitia insacramento) comulgar. (1 ytetzinco ninaxitia yn sacramento) axitia +, nitla : hazer llegar vna cosa a otra juntandolas. (1 nitla, netech axitia) axitlani, notechnic : permitir que llegue algo a mi. preterito: notechonicaxitl[n]. (2) axitlani +, m : cosa delicada como vidrio que luego se quiebra. (2 Amo ytech maxitlani) ocasionado, que se siente de pocas cosas. (2 Aytech maxitlani) axitlani +, nic : permitir, que alguno llegue ami. (1 notech nicaxitlani) no permitir que llegue alguno a mi. (1 amo notech nicaxitlani) axitlani +, nin : ser mohino o inconuersable, vocasionado. preterito: anotech oninaxitlan. (2 Anotech ninaxitlani) achacoso ser. (1 anotech ninaxitlani) axittomoni : ampollas hazer el agua. (1)

axittomonia, n : hazer ampollas o campanillas el agua. pret: onaxittomoni. (2) axittomonia, nitla : idem. pret: onitlaaxittomoni (Axittomonia, n: hazer ampollas o campanillas el agua. pret: onaxittomoni.) (2) axittomoniliztli : axittontli : de agua. (1) axittotomoctli : axitzacua, nin : axixa, nin : mear. (1) axixa, nite : axixa axixa el acto de hazer ampollas enel agua. (2) burbuja de agua. (1) ampolla

ampolla o campanilla de agua. (2) ampolla tal. (1)

tener estangurria. preterito: naxitzacu. (2 Axitzaqua, nin) orinar o hazer camara. pre: oninaxix (2) mear o cagar aotro. prete: oniteaxix. (2) orinar. (1) cagar. (1)

+ : mear con otros. (1 teuan nin, axixa) +, nino : cagarse de miedo. (1 nino, mauhca axixa) priuada, o las necessarias. (2) latrina

axixcalli : necessaria o priuada. (1) priuada. (1) priuada. (1)

axixcocoliztli :

piedra esta mesma enfermedad. (1)

axixcocoya, n : tener enfermedad de piedra, o de estangurria. pre: onaxixcocoyaya. (2) piedra tener por enfermedad. (1) estrangurria tener. (1) axixcocoyaliztli : axixcocoyaliztli + : axixcocoyaliztli) axixcomitl : (1) axixcozahuiani : axixcoauiani) enfermedad de piedra, o de estangurria. (2) estrngurria assi. (1 neaxixtzaq[ua]liztli, seruidor bain. (1) bacin o seruidor.

seruidor, o bacin. (2)

atericiado. (2 Axixcoauiani)

atericiado, doliente de tercia. (1 tericia

axixcozahuiliztli : tericia, enfermedad. (2 Axixcoauiliztli) enfermedad. (1 axixcoauiliztli)

axixcozauhqui : idem. (Axixcoauiani: atericiado.) (2 Axixcoauhqui) atericiado, doliente de tercia. (1 axixcoauhqui) axixicpa cuitlatl : cosa quajada que parece [n] la orina, assi como hilazas, o la bexiga del animal. (2) axixicpacuitlatl axixiopacuitlatl : = : = axixtetzahualiztli (2 axixicpacuitlatl)

hilazas que parecen enla orina. (1) auer gana de muladar.

axixmiqui, n : tener gana de orinar. preterito: onaxixmic. (2) orinar. (1) gana tener de hazer aguas. (1) axixpan : (1) muladar, o lugar donde se proueen. (2)

latrina priuada. (1)

axixpiyaztli : axixtecomatl : axixtecomatl

el cao dela orina. (2 Axixpiaztli) la bexiga dela orina. (2) bexiga de orina. (1)

+ : orinal. (1 teuilo axixtecomatl)

axixtetzahualiztli : lo mesmo es que axixicpacuitlatl. (2 Axixtetzaualiztli) hilazas que parecen enla orina. (1 axixtetzaualiztli) axixtli : orina. (1) meados. (1) axixtzacua, nin : (1 nin, axixtzaqua) axno conetl : axomolli : axoquen : meados o orines. (2) meados las orinas. (1) meada de

estrangurria tener. (1 nin, axixtzaqua)

estangurria tener.

burrico. (2)

estero de mar. (1 axomulli) cierto paxaro de pluma blanca. (2)

axoxohuilli : abismo de agua profunda. (2 Axoxouilli) profunda. (1 axoxouilli)

abismo, s: agua

axtlahua, nin : rodear ala cabea los cabellos la muger, componiendolos. prete: oninaxtlauh. (2 Axtlaua, nin) coger los cabellos y rodearlos ala cabea la muger. (1 nin, axtlaua) componer la muger sus cabellos rodeandolos ala cabea. (1 nin, axtlaua) cabellos componer assi. (1 nin, axtlaua) axtlahualli : axtlaualli) axumolli : aya + : ticmati?) cabellos compuestos y rodeados ala cabea de la muger. (1

estero de mar. (2 Axumulli) aun estas como modorro lleno de sueo?. (2 Cuicenca aya temico potrico menor que de ao. (1 aya uel

aya huel cexiuhtia cahuallo conetl : cexiuhtia cauallo conetl)

ayac : ausente. (1) nadie, por ninguno o ninguna. (1) ninguno, o nadie, o estar alguno ausente. (2) ausente estar. (1) ningun hombre o muger. (1) faltar el que auia d venir. (1) ayac + : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 ayac ytloc, ayac compoua) ayac ceme : ninguno dellos. (2) ayac compohua : el que no estima en nada ni tiene respecto alos otros. pre: ayac ocompouh. (2 Ayac compoa) ayac ipannite, mati : menospreciar. (1 ayac ip[n]nite, mati)

ayac itloc, ayac compohua : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 ayac ytloc, ayac compoua) ayac ixco tlachia : ayac ixcotlachia : ayac ohualla : ayac yhuihui : yuiui) desuergonado y presuntuoso. (2) presuntuoso y soberuio. (2 Ayac yxcotlachia)

faltar el que auia d venir. (1 ayac oualla) idem. (Ayac yuan: no tiene par, o nadie se le compara.) (2 Ayac

ayac yuan : no tiene par, o nadie se le compara. (2) ayac zan moyocuyaz : Ayac an moyocuyaz) ayacachoa, n : nadie se atreuera a hazer. s. algo de su auctoridad. (2

taer ciertas sonajas. preterito: onayacacho. (2) (Ayacachoa, n: taer

ayacachquetza, n : idem. preterito: onayacachquetz. ciertas sonajas. preterito: onayacacho.) (2) ayacachtli : dormideras. (2) sonajas otras conque baylan. (1)

sonajas hechas a manera de

ayacan :

aun en ninguna parte o lugar. aduerbio. (2) achacoso assi. (1) persona que sesiente luego de qualquiera cosa. (2) achacoso ser. (1)

ayachi connectieni : ayachi connectinemi : ayachi noconnectica : ayachi quimati :

desaliado. (2)

ayachi quimatiliztli : desalio assi. (1) ayachihuimati : ayacma : desaliado. (1 ayachiuimati)

nadie, o ninguno. (2) ningun hombre o muger. (1) desocupado

ayactlacatl : casa que no se mora. (1) lugar o camara. (1) ayactlatlacatl : ayacuel : soledad. (1)

temprano. (1) (Ayauhtimani: hazer niebla,

ayahui : niebla hazer. (1 ayaui) idem. pre: oayauh. niebla. preterito: oayauhtimanca.) (2 Ayaui) ayahuitl : niebla o neblina. (1 ayauitl) neblina, o nuue del ojo. (2 Ayauitl) ayahuitl, quitlacoa tonacajiotl : tonacajiotl) ayaic :

nuue de ojo. (1 ayauitl)

ublo del pan. (1 ayauitl, quitlacoa

aun nunca. aduerbio. (2) aun no has buelto?. (1 ayaiztiuitz?) aun no has buelto?. (2

ayaiztihuitz? : Ayaiztiuitz?) ayamaque ayamo : ayamo + : + :

antes que vosotros tuuiessedes ser. (1 yn ayamaque) aun no. aduerbio. (2) antes que. (2 Iniquac ayamo)

aun no. (1)

antes que. (1 yniquac ayamo)

ayamo cenca quennoconmati : quennoc[n]mati)

aun no lo siento ni hago caso dello. (2 Ayamo cenca

ayamo chicahua octli : mosto vino de maguey. (1 ayamo chicaua octli) ayamo chicahua vino : ayamo cuallihuino : ayamo icuci : (1) ayamo niman : mosto. (1 ayamo chicaua vino) mosto. (1 ayamo quallivino) cruda cosa; i; no cozida.

verde cosa no madura. (1 ayamo ycuci) y no luego. (2)

ayamo temo : yndigesto tener el estomago. (1) manjar que esta por digerir en el estomago. (2) ayamo tentzone telpochtli : ayamo tlachia :

yndigesto, no digerido. (1)

el

mncebo ano baruado. (1 ayamo t[n]tzone telpuchtli)

menor deedad, s: el q[ue] esta debaxo de tutor. (1) cruda cosa; i; no cozida. (1)

ayamo tlacxutilli :

ayamo tlapactli ichcatomitl : lana suzia. (1 ayamo tlapactli ychcatomitl) ayamochichia octli : mosto vino de maguey. (1)

ayamotemoliztli : yndigestion. (1) ayamouecauh : ayapopolli : ayaque : poco antes. (1) manta basta y aspera. (2) ausente estar. (1)

estar algunos ausentes. (2) temprano. (2)

ayaquemman :

temprano. (1) menor deedad, s: el q[ue]

ayaquimati : boal negro o otro estrangero. (2) esta debaxo de tutor. (1) boal persona. (1) ayaquimatiliztli : ayatac ayataque ayate? : memoria de edad assi. (1)

+ : antes que tu fuesses. (1 yn ayatac) + : antes que nosotros tuuiessemos ser. (1 yn ayataque) aun no has buelto?. (1)

aun no has buelto?. (2)

ayate? + : aun no has buelto?. dando priesa al que va con algun mandado. (2 Cenca ayate?) aun no has buelto?. (1 c[n]ca ayate?) ayatemico + : titlachia?) aun miras las cosas como modorro?. (2 Cuicenca ayatemico no se sentir la cosa, siquiera como el que suea algo. (2) (Ayatemico nicmati: no se sentir la cosa, siquiera

ayatemico nicmati :

ayatemico nitlachia : idem. como el que suea algo.) (2) ayatemo :

yndigesto, no digerido. (1) yndigestion. (1) antes que nosotros tuuiessemos ser. (1 yn ayatitleme)

ayatemoliztli : ayatitleme ayatl : + :

manta delgada de algodon, o de maguei. (2) memoria de edad assi. (1)

ayatlachializtli : ayatle :

aun no ay nada. (2)

ayatle quicua : el que esta ayuno. (2 Ayatle quiqua) desayunado. (1 ayatle quiqua) ayauh cozamalotl :

ayuno, el que no feha

arco del cielo. (2 Ayauh coamalotl)

ayauhcozamalotl : arco del cielo. (1 ayauhcoamalotl) ayauhcuahuitl : ayauhquauitl) ayauhcuauhtla : ayauhtimani : nieblina. (1) ayaxan itto : ytto) ayaxca : ayaxcan : (1) pino aluar. (2 Ayauhquauitl) pino mas ecxelente. (1

pinar lugar de pinos. (1 ayauhq[ua]uhtla) hazer niebla. preterito: oayauhtimanca. (2) niebla hazer. (1) hazer niebla o

hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 ayax[n]

apenas o condificultad; aduerbios. (1) con dificultad, o apenas. aduerbio. (2) dificultosamente o apenas.

ayaxcan + : hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 nicteonamiqui ayaxcan oniquittac) ayaxcan neci : hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1)

ayaxcan nitla, cuania : mouer con dificultad. (1 ayaxcan nitla, quania) ayaxcan nitla, olinia : mouer con dificultad. (1) ayaxcan quichihua : espaciosa cosa, s: tardia. (1 ayaxcan quichiua) apenas o condificultad;

ayaya : apenas, o con difficultad. aduerbio. (2) aduerbios. (1) dificultosamente o apenas. (1) ayayaque ayaznequi + : + :

antes que aquellos tuuiessen ser o suellen. (1 yn ayayaque) el que no se quiere yr. (1 yn ayaznequi) estar abouado o pensatiuo no

aye nicmattica : embouecerse mirndo algo. (1) aduertiendo alo que le dizen. (2)

aye niquilhuitica : embouecerse mirndo algo. (1) idem. (Aye nicmattica: estar abouado o pensatiuo no aduertiendo alo que le dizen.) (2) aye quimattaliztli : embouecimiento. (1) el que esta hecho pausan o abouado. (2)

aye quimattieni : embouecido. (1) aye quimattiliztli : ayeccan :

embouecimiento assi. (2) en mal tiempo o sazon, o lugar malo. aduerbio. (2)

mal lugar. (1)

ayecocuemitl

+ : hauar. (1 castillan ayecocuemitl)

ayecoliztli : ayecomilli : ayecomilli ayecotli : ayecotli + :

yncomportable, insufrible cosa. (1) eredad de frisoles gordos. (2) hauar. (1 castillan ayecomilli)

cosa insufrible. (2)

frisoles grandes. (1) + :

frisoles gordos. (2)

haua, legumbre. (1 castillan ayecotli) malicia. (1) maldad o malicia. (2)

ayectiliztli :

ayectlachihua, n : Ayectlachiua, n) ayectlachihualli : Ayectlachiualli) ayectli : ayectli

hazer cosa mala. preterito: onayectlachiuh. (2 mal hecho. (1 ayectlachiualli) cosa mala. (2) cosa mal hecha. (2

mala cosa. (1) + :

hazer cosas malas. (1 aq[ua]lli ayectli nicchiua) mal o malamente. (1) mala y falsamente. (1) maldad o malicia. (2)

ayecyotica : ayecyotl :

mala cosa. (1)

mal, nombre substantiuo. (1)

ayecyotl acuallotl :

maldad. (1 ayecyotl aquallotl) penitencia no entera. (1 ayeua amo aci

ayehua amo aci tlamacehualiztli : tlamaceualiztli)

ayehualiztli : yntolerable cosa. (1 ayeualiztli) yncomportable, insufrible cosa. (1 ayeualiztli) cosa insufrible, o incomportable. (2 Ayeualiztli) ayehualiztli ipan nicmati : Ayeualiztli ypan nicmati) ayel : perezoso. (2) floxo por negligencia. (1 ayel cuitlaotlac) discordia assi. (1) tener algo por cosa incomportable y pesada. (2

ayel cuitlazotlac : ayel nettaliztli : ayel teitta :

esquiua persona. (1) esquiuidad assi. (1) aborrecedor. (2)

ayel teittaliztli : ayel teittani : ayel tenotza :

aborrecedor tal. (1) esquiua persona. (1)

ayellatoa : esquiua persona. (1) ayequitoa, nite : dezir mal de otro. preterito: oniteayequito. (2) murmurar. (1 nite, ayeq[ui]toa) maldezir o

ayeyecauhcayotl : tosquedad. (1) ayeyecauhqui : tosca cosa. (1) cosa tosca o basta, o cosa sin discrecion. (2) miel o coja semejan-te. (1) ahao, ola, oys. cosa. (1) xugosa cosa. (1) umoso. (1) a (1) cosa aguada, como vino o miel. &c. o el (2)

ayo : aguada cosa, assi como vino, aduerbio, para llamar. (2) aguada hao, ola, oyes. (1) por auentura. q[ue] es corregido y reprehendido. ayo + :

vino puro sin agua. (1 motq[ui]ticavino amo ayo vino) alcanado assi de cuenta. (1 ayuh caconi) alcanado assi de cuenta. (1 ayuh ittoni) agua miel. (1) echar a mala parte las cosas. (1 aiuh nic caqui) sospechar. (1 ayuh nino, mati) echar a mala parte las cosas. (1 ayuh ninomati) entender al reues la cosa. pre: ayuh onitecac. (2 Ayuh nitecaqui) alcanar de cuenta a otro, entendiendole. (1 aiuh niteitta) alcance de cuenta. (1 aiuh tecaquiliztli) alcance de cuenta. (1 aiuh teittaliztli)

ayo caconi : ayo ittoni : ayo necutli : ayo nic caqui : ayo nino, mati : ayo ninomati : ayo nitecaqui : ayo niteitta :

ayo tecaquiliztli : ayo teittaliztli : ayo tlattalli : ayo vino :

alcanado assi de cuenta. (1 ayuh tlattalli)

vino aguado. (1)

ayoa tlacualloa : hazer banquete o combite, por respecto del que se casa. &c preterito: oayoac otlaqualloac. (2 Ayoa tlaqualloa) ayoa tlacualoa = : = tlacualohua tlacualohua (2 ayoa tlaqualoa ) ayoc : corregido assi. (1) abundar en riquezas. (1) abundancia tal. (1) abundancia muy gran de de + (2 ayoa tlaqualoa ) = ayohua

ayoc miximati notlatqui : ayoc miximati tlatquitl : riquezas y bienes. (2) ayoc ni, pinahua : ayoc nicmati : ayoc nipinahua : ayoc quimalini : ayoca teyollo :

perder la verguena. (1 ayoc ni, pinaua) caducar. (1)

perder la verguena. (1)

tener ya perdida la verguensa. (2 Ayoc nipinaua) insensato. (2) subitamente. (1 ayuhca teyollo)

ayocac :

ya no esta aqui, o ya no parece. (2) concha de tortuga. (1) concha de tortuga. (2)

ayocacallotl : ayocacatzintli : ayocaxca :

[es] lo mesmo que ayocac, mas es reuerencial. (2)

apenas o condificultad; aduerbios. (1)

ayocaxcan : con difficultad o apenas. aduerbio (2) ayoccampa : ya de ninguna parte. (2) ayocmo : ya no. aduerbio. (2) vid enhiesta sin rodrigon. (1 ayocmo vapauillo

ayocmo huapahuillo xocomecatl : xocomecatl) ayocmo noconcaqui : ayocmo ommocaqui : ayocmouecauh : ayocnino + : ayocnino)

ser proteruo e incorregible (2 Ayocmo noc[n]caqui) rebelde. (1)

poco despues. (1 ayocmovecauh) perder a otros la verguena. prete: ayoc oninomama. (2 Mamati, perder la verguena. (1)

ayocnino, mamati : ayocnoconcaqui :

rebelde ser. (1)

ayocozqui : cosa basta y tosca. (2 Ayucuzqui) ayocquimatini : ayoctlacatl : ayoctlacayotl : caduco. (1) pecador en esta manera. (1) fama mala. (1) pecado cntra natura. (1) auer abundancia de todo lo que es

ayoctle monectoc : abundancia tal. (1) necessario, o no saltar nada. (2)

ayoctle monequi : abundancia tal. (1) idem. (Ayoctle monectoc: auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada.) (2) ayoctle motemachia : idem. (Ayoctle monequi: idem. (Ayoctle monectoc: auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada.)) (2) ayoctle tlazotli tlatquitl : abundancia tal. (1 ayoctle tlaotli tlatquitl) idem. (Ayoctle motemachia: idem. (Ayoctle monequi: idem. (Ayoctle monectoc: auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada.))) (2 Ayoctle tlaotli tlatquitl) ayoctlei : ayocuan : no ay mas, o ya se acabo. (2) cierto paxaro de diuersos colores. (2 Ayuquan)

ayocuapahua : ayocuxcanemini :

flaca, cosa doliente. (1 ayocvapaua) inquieto y desasossegado, o desconcertado. (2 Ayucuxcanemini) fealdad assi. (1 ayucuxcanexiliztli)

ayocuxcanexiliztli : ayocuxcayotl :

tosquedad. (1) basta cosa o maoral, assi como manta, &c. (1

ayocuxqui : tosca cosa. (1) ayucuxqui) ayohua tlacualohua : (2 Ayoua tlaqualoua) ayohuachiahuacayotl : ayohuachtli : Ayouachtli) ayohui : ayohui

lo mesmo es que ayoa tlaqualoa. pre: oayouac otlaquallouac. azeite de pepitas. (1 ayuuachiauacayotl) pepitas de calabaa. (2

pepita de calabaa. (1 ayouachtli)

sueltamente. (1 ayoui) = : = ayohuica (2 ayoui)

facilmente, o fin difficultad. (2 Ayoui)

ayohui cualaniliztli : yra arrebatada. (1 ayoui qualaniliztli) ayohui cualanini : yrado subitamente. (1 ayoui qualanini) idem. et sic de alijs. (Ayoui poonini: idem. (Ayoui momociuiani: apitunado y supito.)) (2 Ayoui qualanini) ayohui huetzi : deleznable e inconstante persona. (1 ayoui vetzi) facilcosa. (1 ayoui apitunado y (Ayoui momociuiani:

ayohui mochihua : facilmente hazerse. (1 ayoui mochiua) mochiua)

ayohui momocihuiani : yrado subitamente. (1 ayoui momociuiani) supito. (2 Ayoui momociuiani) ayohui pozonini : yrado subitamente. (1 ayoui poonini) apitunado y supito.) (2 Ayoui poonini) idem.

ayohui poztequi : flaca, cosa no rezia. (1 ayoui poztequi) ayohui temicti cocoliztli : cocoliztli) ayohui tlahuelcuini : ayohui tlapani : landre que mata en pestilencia. (1 ayoui temicti

yrado subitamente. (1 ayoui tlauelcuini)

flaca, cosa no rezia. (1 ayoui tlapani)

ayohuia, nitla : callentar algo con el huelgo, o echar el huelgo. prete: onitlaayoui. (2 Ayouia, nitla) espirar echar el huelgo. (1 nitla, ayouia) ayohuica : ayoianyo : sueltamente. (1 ayouica) lo mesmo es que ayoui. (2 Ayouica)

sin medida, termino ni modo. (1 ayuianyo)

ayoichiqui, nite : rapar o raer bien el pelo elbaruero. pre: oniteayoichic. (2) rapar raer el pelo. (1) ayolhuaztli : ayollo : pozo. (2) rudo. (2 Ayullo)

ruda cosa de ingenio. (1)

ayollo chicahualiztica :

ynconstantemente assi. (1 ayollo chicaualiztica) floxedad assi. (1

ayollo chicahualiztli : ynconstancia. (1 ayollo chicaualiztli) ayollo chicaualiztli) ayollo tlapaltic : afeminado. (1)

hombre de poco animo. (2) floxedad assi. (1)

ayollo tlapaltiliztli : ynconstancia. (1) ayollocayotl : rudeza. (1)

ayollochicahualiztli : poquedad de animo. (1 ayollochicaualiztli) ayolloco : golfo de mar. (1) golfo de mar. (2) estable cosa que esta firme. (1 ayomiq[ua]nia muchipa

ayomicuania mochipa yuhca : yuhca) ayomo matini : ayomomatini :

sospechoso que sospecha. (1 ayuhmo matini) malicioso. (1 ayuhmomatini)

ayonematiliztli : sospecha. (1 ayuhnematiliztli) ayopalli : color entre morado y naranjado. (2 Ayupalli) amatista, piedra preciosa.

ayopaltehuilotl : christal amarillo. (1 ayopalteuilotl) (2 Ayopalteuilotl)

ayoppa + : no nacer dos vezes. i. que despues dela muerte, no ay remedio de tornar abiuir otra vez encfte m[n]do. (2 Ayoppa in tlacatiua, ayoppa in piltiua) ayoppa in tlacatihua, ayoppa in piltihua : no nacer dos vezes. i. que despues dela muerte, no ay remedio de tornar abiuir otra vez encfte m[n]do. (2 Ayoppa in tlacatiua, ayoppa in piltiua) ayoquic : nunca mas. aduerbio. (2)

ayoquixtia, nitla : espremir o sacar sumo de yeruas, o quitar el agua a lo que se echo en mojo, o el caldo alo que se cozio. preterito: onitlaayoquixti. (2) espremir o sacar umo de yeruas o cosa assi. (1) ayotapalcatl : concha de tortuga. (1) concha de tortuga. (2) vaso de calabaa. (2)

ayotectli : galapago dela mar o tortuga. (1) ayoteittani : ayotetl : malicioso. (1 ayuhteittani)

calabaa generalmente. (1 ayutetl)

calabaa o melon. (2)

ayotia, nitla : aguar algo. pre: onitlaayuti. (2 Ayutia, nitla) aguar algo. prete: onitlaayoti. (2) aguar algo. (1) aguar el vino. (1 nitla, ayutia) aguar el vino. (1) ayotl : tortuga. (1 ayutl) umo. (1 ayutl.) galapago dela tierra. (1) tortuga, o umo de yeruas estrujadas. (2 Ayutl) tortuga. (2) ayotl + : caldo esforado. (1 techicauh naca ayotl) caldo esforado. (1 chicauacnaca ayotl) salmuera. (2 Izta ayutl) umo o substancia de carne. (2 Nacatlapatzca ayotl) ayotli : calabaa generalmente. (1 ayutli) calabaa. (2)

ayotoca, n : ayotoco :

sembrar semilla de calabagas. pret: onayotocac. (2)

todos siembran semillas de calabaas. (2)

ayotontli xoxouhca cualoni : pepino. (1 ayotontli xoxouhca qualoni) ayotzincuepa, nin : bolsear o trepar al modo de espaa. pre: oninayotzincuep. (2) boltear al modo de espaa. (1) ayotzoyacatl : calabaa pequea y tierna, cogida por sazonar y curada al sol, para comer entre ao. (1) calabaa cogida sin sazon para curarla al sol, y guardarla para comer la guisada entre ao. (2) ayoxaxahuactic : ayoxochitl : ayoxochquilitl : ayoxuchitl : ayoyannemi : ayoyayo : ayoyo : xugosa cosa. (1 ayoxaxauactic) flor de calabaa. (2) idem. (Ayoxochitl: flor de calabaa.) (2) flor de calabaa. (2 Ayuxuchitl)

flor de calabaa. (1)

desconcertado y trauiesso. (2 Aiuiannemi)

cosa prolixa, fin medida ni termino. (2 Aiuiayo) xugosa cosa. (1)

azaca, n : acarrear agua, o ser aac[n] y aguador. preterito: onaacac. (2 Aaca, n) aacar agua. (1 n, aaca) acarrear[] agua. (1 n, aaca) azacac : azacan : aacan. (1 aacac) aacan o aguador. (1 aacac) aguadero; busca. (1 aacan)

aguador; busca. (1 aacan)

azacani : acarreador de agua o aacan. (1 aacani) idem. (Aaca, n: acarrear agua, o ser aac[n] y aguador. preterito: onaacac.) (2 Aacani) azacatl : azahuatl : paja gorda y macia. (2 Aacatl) arador del cuerpo. (1 aauatl) cierta sauandija de agua. (2 Aauatl)

azanitla ipan ticmatiz : Aanitla ypan ticmatiz)

idest, nolo ternas por cosa de poco valor. (2

azaquema : azazaca, n azazacac :

antes si. (1 aaquema) :

antes si, aduerbio. (2 Aaquema)

aacar agua. (1 n, aaaca)

aacan. (1 aaacac)

azazacani : aacan. (1 aaacani) azazo : por auentura. (1 aao) quia por ventura. aduerbio. (2 Aao)

azazoquitla? : azcalli :

quia ay otracosa mas que esto?. (2 Aaoquitla?)

alabastro, o cosa semejante. (1) hormiguero. (1 azcaputzalli) hormiguero. (2 Azcaputzalli)

azcapotzalli : azcatl : azcatl

hormiga animal ceido. (1)

hormiga. (2)

+ : hormiga ponoosa. (1 tlatlauhqui azcatl) ala de aue. (2) hormiguero. (2)

azcatlapalli :

azcaxalli : hormiguero. (1) azcayo :

cosa llena de hormigas. (2) h[n]chirse de hormigas. preterito: nazcayoac. (2) porventura, o quia. aduerbio. (2 Ao)

azcayoa, n :

azo : quia. (1 ao) azo cana : azo yuh : azocan : azoquema : azoza :

quia en alguna parte o lugar. (2 Ao cana) aunque. (1 ao yuh) quia. (2 Aocan) quia es assi. (2 Aoquema) quia porventura. s. vendra. &c. (2 Aoa)

azozan ic tiquimmocniuhti? : quia. s. heziste algo para tomar los por amigos?. (2 Aoan ic tiquimmocniuhti?) azozan nohuian : quia en todas, o por todas partes. (2 Aoan nouian) quia lo tomaste de tu auctoridad, o lo hurtaste. (2 Aoan

azozan te oticcuic : te oticcuic)

azozan ticmahuizcauh : quia lo dexaste por temor. (2 Aoan ticmauizcauh) azozannen : quia fin prouecho o sin razon. s. heziste algo. (2 Aoannen) aztapiltic : aztatepito : aztatepiton : blanca cosa, en gran manera. (1) garceta, o gara pequea. (2) garceta. (1) cosa muy blanca. (2)

aztatl : aztatl

gara aue. (1)

gara. (2) gara. (2 Tlaca aztatl)

+ : ciguea. (1 nextic aztatl) garceta. (1)

aztatontli : aztauhyatl : (2) aztayoa :

assenssios o cosa semejante a ellos. (1)

axenxos, o asenssos.

henchirse algun lugar o arbol de garas. preterito: oaztayoac. (2) ala para bolar. (1) ala de aue. (2) ala pequea de aue. (2)

aztlacapalli :

aztlacapaltontli : baptismo + :

ala pequea. (1)

despues del baptismo. (1 ynoyuh nicceli yn baptismo) nouillo. (1 buey nueuo)

buei nhueuo : c : (1) (2)

en, preposicion. (1) a denotando o dando a entender la persona que padece. es preposicion, y tambien es seal de persona que padece, de numero singular.

ca : ya; aduerbio de tiempo. (1) porque respondiendo la causa. (1) que, para dar causa. (1) porque. conjunction para dar razon de algo. (2) que; conjunction. (1) ca, an : demanera que. conjunction. (2) de arte que, o demanera que. (1) demanera que. (1) ca, mo : cosa llena de arena. (2) de ti. (2) cosa llena de neruios. (2) idem. o de chinas. (Moca xalli: cosa llena de arena.) (2) pedregoso de piedras menudas. (1) pedregal. (2) cosa llena de pulgas. (2) lleno de lodo. (1) cosa llena de lodo. (2) ca, nech : de alli o alli. (1) alli. aduerbio. (2) ca, ni : lo mesmo es q[ue] nican vel neci. (2) estar, o ser. preterito: onicatca. (2) a hao, ola, oyes. (1) estar ser. (1) ser. (1) residir. (1) ca, nic : ola, hao, oys, para llamar a alguno. (2) a; para llamar. (1) o adverbio para llamar. (1) ca, nitla : comer tarde. (1) ca, no : gozase de mi mal. prete: onocapac. (2) de mi. (2) disfamar asi mismo. preteri: noca onitenonotz. (2) entristece de mi mal. preterito: noca otlaocux. (2) fama mala tener. (1) gozase aquel de mi mal. preter: onoca vellama. et sic de alijs. (2) darme de recudida algun cargo o officio. pre: noca otlapatiloc. (2) derecudida darme algun oficio o cargo. (1) disfamarse. (1) engaarse. (1) ca, to : encordio otro. (1) toca de muger o tocado. (1) de nosotros. (2) ca + : quitar la hazienda por sentencia. (1 tlatzontequiliztli ca nitetlatquicaualtia) helo alli, o all esta. (2 Nechcapa ca) muy mucho; aduerbio. (1 occ[n] ca) aqui esta, o helo aqui. (2 Nican ca) mar baxa. (1 amo ce ca amictla) perdurable. (1 cemicac ca) cosa que siempre permanece. (2 Muchipa ca) lo que esta encima de otra cosa, o lo primero. (2 Tlaixco ca) hombre experimentado. (2 Ixpan ca) ca +, nech : antiguamente, o los aos passados (2 Ocye nechca) dias ha. (2 Yecuel nechca) dias ha. (1 yecuel nechca) ca +, ni : estar de baxo. (1 tlani nica) estar cerca. (1 tetech nica) estar al agua quando llueue. (1 quiauhyatlan nica) tener officio de regir y gouernar.

metaphora. (2 Petlapan ycpalpan nica) estar encima de algo. p: ipan onicatca. (2 Ipan nica) estar acompaando a otro. preterit: tetlan onicatca. (2 Tetlan nica) estar cerca. (1 achitetlan nica) estar encima. (1 pani nica) tener cargo de regir y gouernar. pre: ycpalpan petlapan onicatca. (2 Icpalpan petlapan nica) estar encima. (1 ypan nica) estar de baxo. (1 tlatzintlan nica) estar cerca. (1 amouecan nica) gouernar. (1 petlapan, ycpalpan nica) estar de baxo. (1 tlalchi nica) permanecer. (1 muchipa nica) estar en el campo. (1 milpan nica) ca +, nic : ola, oyes; para llamar a otro. (1 ane, nicca) ca +, no : aquel escarnece o burla de mi. prete: noca omocacavauh. (2 Mocacayaua, noca) ca +, ti : dulor o dulura. (1 ynecu tica) ca +, to : saber o sentir algo. (1 noyollo, c[n] toca) assechar estando enterrado, demanera que apenas se le parece la cabea. (1 nino, tlallan toca ynic ninotepachiuiz) afrentar o enxabonar y baldonar a otro. (1 nite, nouian toca) baldonar vn hombre a otro, diziendole las tachas o faltas que tiene. (1 nite, nouian toca) ca amo maca nicnequi : no por que yo no quiera. (1) ca aoctle ipatica : que remedio ay, o que podemos ya hazer; i; no le ay; y portnto prestemos paciencia?. (1 ca aoctle ypatica) caamo : no; aduerbio para negar. (1) no, o no es assi. aduerbio. (2)

caaquia + : el que no haze caso de sus deudos por estar el rico. metapho. (2 Ima ycxi ytlan caaquia) cac, maz ez reuerencial = : = ayocacatzintli (2 cac, mas es reuerencial) aqui estan. s.

caca + : ralas estar las caas o cosas assi. (1 veueca caca) arboles ralos, o cosas semejantes. (2 Nican caca) cacactia, nino : calarse apatos o sandalias. (1)

cacahua, mo : espacio o interuallo como enel canto, o dando golpes cessando de darlos de quando en quando. (1 mocacaua) pausa o interualo delos que cantan, o dan golpes. (2 Mocacaua) cacahua, tito : dexarse o apartarse muchas vezes los casados, o passarse los vnos alos otros los que caminan, o los que trabajan y cauanla tierra adestajo. preterito: otitocacauhque. (2 Cacaua, tito) aporfia hazer algo. (1 tito, cacaua) cacahua +, mo : priuar con alguno. (1 notech mocacaua) beuida de cacao con mayz. (1 cacaua atl) : contrahazer o falsar cacao. (1 ni, cacaua chichiua)

cacahua atl :

cacahua chichihua, ni cacahuaatl :

beuida de cacao. (2 Cacauaatl) ardor

cacahuaca, ni : tener gran destempl[n]a y calor enel cuerpo. prete: onicacauacac. (2 Cacauaca, ni) gorgear a menudo las aues. (1 ni, cacauaca) tener o calor. (1 ni, cacauaca) cacahuacentli : Cacauacentli) maorca de cacao. (1 cacauacentli)

maorca o pia de cacao. (2

cacahuachichihua, ni : contrahazer el cacao para engaar. pre: onicacauachichiuh. (2 Cacauachichiua, ni) cacahuachichihualiztli : cacahuachichihualli : cacahuachichihuani : cacahuachichiuhqui : cacahuachichiuhtli : cacahuachihua, ni : contrahazimiento de cacao. (1 cacauachichiualiztli)

contrahecho cacao. (1 cacauachichiualli) contrahazedor tal. (1 cacauachichiuani) contrahazedor tal. (1 cacauachichiuhqui) contrahecho cacao. (1 cacauachichiuhtli) hazer cacao para beuer. (1 ni, cacauachiua)

cacahuachiuhqui : hazedor tal. (1 cacauachiuhqui) cacahuaniliztli : fama o rumor de nueuas. (2 Cacauaniliztli) cacauaniliztli) fama de nueuas. (1 tostado

cacahuapinolli : beuida de cacao, o la harina del. (2 Cacauapinolli) cacao y mayz para beuer. (1 cacauapinolli) cacahuapozonallotl : espuma de cacao. (2 Cacauapoonallotl) cosa assi. (1 cacauapoonallotl) cacahuapozonillotl :

espuma de cacao o

espuma de cacao o cosa assi. (1 cacauapoonillotl)

cacahuaquiliztli : destemplana del cuerpo o calentura. (2 Cacauaquiliztli) destemplana tal. (1 cacauaquiliztli) cacahuatl : grano de cacao. (2 Cacauatl) cacao, almendra y moneda. (1 cacauatl)

cacahuatl + : beuida de cacao con flores secas y molidas. (1 xochayo cacauatl) beuida de cacao con axi. (2 Chillo cacauatl) beuida de cacao con ciertas flores secas y molidas. (2 Xochiayo cacauatl) beuida de cacao con flores secas y molidas. (1 xochiayo cacauatl) beuida de cacao solo. (1 atlanelollo cacauatl) beuida de cacao con axi. (1 chillo cacauatl) cacalaca : sonar el caxcauel, o la vasija de barro que tiene dentro pedrezuelas, o el cacao daado quando lo cuentan, o echan enel suelo, o cosa semejante. prete: ocacalacac. (2) cacalacaliztli : quebradas. (1) cacalacca + : estruendo o sonido de cosas que bradas. (2) estruendo de cosas

la calua o entradas dela fr[n]te. (2 Tixqua cacalacca) caxcauel de barro, (2) andar de casa en casa. preterito: onicacalac. (2) andar de casa en casa. (1 tepan nicacalaqui) (Cacalaqui, ni: andar andar de casa

cacalachtli : cacalaqui, ni : en casa. (1) cacalaqui

+, ni :

cacalaqui tepanni : idem. preterito: tepan onicacalac. de casa en casa. preterito: onicacalac.) (2)

cacalaquia, nitla : acarrear y meter algo en alguna parte. prete: onitlacacalaqui. (2) meter muchas vezes. (1 nitla, cacalaq[ui]a) acarrear y meter algo en alguna parte. (1) cacalaquiliztli : andadura assi. (1) cacalaquini : andador tal. (1)

cacalatza, nitla : hazer ruido reboluiendo xicalas, o nuezes, o cosas semejantes o abriendo y cerrando caxas, caxones, o puertas y ventanas. pre: onitlacacalatz. (2) cacali, nite : cacali, nitla : cacalli : cacallo assaetear o flechar. (1) assaetear o flechar. (1) graja o cueruo. (1) cueruo. (1)

cueruo. (2) + :

caxcara de hueuo. (1 y cacallo yntotoltetl) caxcara de nuez, bellota,

cacallotl : caxcara de nuez, o de cosa assi. (2) auellana, &c. (1) hollejo de legumbre. (1)

cacalotl : cueruo, o tenazuela de palo para despauilar candelas, o para comer granos de mayz tostado enel rescoldo. (2) graja o cueruo. (1) cueruo. (1) cacamac : abuhado assi. (1) boquear, o abrir y cerrar la boca muchas vezes. preterito: abuhado assi. (1) abuhado

cacamachaloa, ni : onicacamachalo. (2) cacamactic :

abuhado assi. (1)

cacamahua, ni : estar abuhado. preterito: onicacamauac. (2 Cacamaua, ni) estar. (1 ni, cacamaua)

cacamanalhuia, nite : dezir gracias o donayres. (1) cacamanalhuia, tito : echarse pullas, o dezir gracias y donayres los vnos alos otros. (2) cacamanalhuia, to : echarse pullas los vnos alos otros passando tiempo. pr: otocacamanalhuique (2) echarse pullas. (1) cacamanaloa : cacamatl : juglar. (1)

maorcas pequeas de mayz, que nacen cabe la maorca mayor. (2) ronchas. (2 Cacamoliuiliztli) roncha. (1 cacamoliuiliztli)

cacamolihuiliztli : cacamoliuhqui :

colcha para cubrir la cama, o cosa semejante. (2) colcha de cama. (1 cacamoliuhqui cochiuani) tierna cosa vnpoco. (1)

cacamoliuhqui cochihuani :

cacamotic : cosa blanda como batatas bien cozidas. (2) cacane : carrilludo. (2) carrilludo. (1)

ombre carrilludo o de grandes mexillas. (1)

cacapaca, ni : ocacapacac. (2) cacapaca + :

sonar las chinelas o alcorques qu[n]do andan con ellas. preteri: gomitar querer. (1 noztlac cacapaca)

cacapania, nino : restallar o hazer cruxir los dedos estirandolos. preterito: oninocacapani. (2) cruxir los dedos estirandolos. (1) cacapantiuh, ni : chapear la herradura dela bestia. pre: onicacapantia. (2) cacapantiuh in tepozcactli : chapear la herradura. (1 cacapantiuh yn tepuzcactli) cacapatza, nitla : hazer ruido con los pantuflos, o chinelas quando andan. preterito: onitlacacapatz. (2) cacaque : calado con apatos. (1) persona calada, o que trae apatos. (2) calada persona. (1) cutaras traer. (1) cacaqueque : personas casadas assi. (2) assechar

cacaqui, nite : escuchar asechando. preterito: onitecacac. (2) escuchando. (1) cacaqui, nonte : espiar o acechar. (1) cacattza, nitla : recalcar. (1)

cacatza, nitla : atar fuertemente alguna cosa, o embutir o recalcar algo. preterito: onitlacacatzac. (2) tupir algo. (1) cacatza =, nitla : = tzitzitza (2 cacatza ) negro de guinea. (1)

cacatzac :

hombre negro, o negra. (2) idem.

cacatzactli :

(Cacatzac: hombre negro, o negra.) (2)

cacatzilpiya, nitla : atarreziamente algo. prete: onitlacacatzilpi. (2 Cacatzilpia, nitla) atar fuertemente. (1 nitla, cacatzilpia) apretar atando algo. (1 nitla, cacatzilpia) cacatzoa, nino : cacatzoa, no : cacatztza, nitla desperezarse. preterito: oninocacatzo. (2) desperezarse. (1) : hinchir recalcando. (1) desperezarse. (1)

embutir o recalar. (1)

cacauhtoc + : estar agonizando y finandose. pre: onoconcauhtoya, vel onoc[n]cacauhtoca. (2 Nocon cacauhtoc) cacaxactic : atada. (2) mantarala y mal texida, o cosa semejante, o cosa floxa y mal

cacaxalli : cosa mal atada y floxa, o mal apretada. (2) cacaxaltic : manta rala y mal texida. (2)

cacaxtli : escalerillas de tablas para lleuar algo acuestas el tameme, o cierto paxaro. (2) augarilla donde lleuan la carga. (1)

cacaxtolli ocecen : vel cacaxtultetl ocecen. de deziseis en deziseis, o a cada vno deziseys. (2 Cacaxtulli ocecen) cacaxtolli omeei/ huel/ cacaxtoltetl omeei : de deziocho en deziocho, o cada vno deziocho. (2 Cacaxtulli omeei, vel, cacaxtultetl omeei) cacaxtolli omoome/ huel/ cacaxtoltetlomoome : de dezisiete en dezisiete, o cada vno dezisiete. (2 Cacaxtulli omoome, vel, cacaxtultetlomoome) cacaxtolli onnanahui/ huel/ cacaxtoltetl onnanahui : de dezinueue en dezinueue, o cada vno dezinueue. (2 Cacaxtulli onnanaui, vel, cacaxtultetl onnanaui) cacaxtolli/ huel/ cacaxtoltetl : Cacaxtulli, vel, cacaxtultetl) cacaxtolpa : de quinte en quinze, o cada vno quinze. (2

cada quinze vezes. (2 Cacaxtulpa) cada deziseis vezes &c. (2 Cacaxtulpa oceceppa)

cacaxtolpa oceceppa :

cacaxtoltetl + : de quinte en quinze, o cada vno quinze. (2 Cacaxtulli, vel, cacaxtultetl) de dezinueue en dezinueue, o cada vno dezinueue. (2 Cacaxtulli onnanaui, vel, cacaxtultetl onnanaui) de deziocho en deziocho, o cada vno deziocho. (2 Cacaxtulli omeei, vel, cacaxtultetl omeei) cacaxtoltetlomoome + : de dezisiete en dezisiete, o cada vno dezisiete. (2 Cacaxtulli omoome, vel, cacaxtultetlomoome) cacayaca : desboronarse algo. preterito: ocacayacac (2)

cacayacatimani : estar ralas las caas enel caaueral, o cosas semejantes. preterito: ocacayacatimanca. (2) cacayacatimani inacatl : ynacatl) ralas estar las caas o cosas assi. (1 cacayacatimani

cacayachilia, nitetla : desboronar o desmigajar algo a otro. preterito: onitetlacacayachili. (2) cacayachilia cacayactic : cacayactli : cacayahua, nino =, nitetla : = cacayaquilia (2 cacayachilia )

cosa rala, como manta, o arboleda. &c. (2) idem. : (Cacayactic: cosa rala, como manta, o arboleda. &c.) (2) falsar contrahazer. (1 nino, cacayaua)

cacayahua + : mofar escarneciendo. (1 teca nino, cacayaua) cacayahua +, nino : burlar o escarnecer de otro pre: teca oninocacayauh. (2 Teca ninocacayaua) embaucar. (1 teca, ninocacayaua) enlabiar engaando. (1 tlatolchichiualiztica teca ninocacayaua) cacayahua, + : burlar o escarnecer de otro, o engaarle. preterito: teca oninocacayauh. (2 Cacayaua, teca nino) cacayahua, teca nino : burlar o escarnecer de otro, o engaarle. preterito: teca oninocacayauh. (2 Cacayaua, teca nino)

cacayaquilia, nitetla : lo mesmo es que cacayachilia. prete: onitetlacacayaquili. (2) caccanenequi, anicno : hazer como que no oye ni entiende. preterito: aonicnocaccanenec. (2) dissimular que no oye. (1) caccanenequi +, nicno : hazer como que no le oyo. (1 amo nicnocaccanenequi) idem. preterit: much onicnocaccanenec. (Much nicnocaccayetoca: presumir que lo sabe y entiende todo. preterito: much onicnocaccayetocac.) (2 Much nicnocaccanenequi) caccencaye : cacchihua, ni cacchiuhcan : cacchiuhqui : caccocopina, nino caccocopina, nite caccocopinqui : : especialmente, o principalmente. aduerbio. (2) apatos hazer. (1 ni, cacchiua) apateria. (1) apatero. (1) : : apateria. (2) apatero. (2)

descalarse los apatos. (1) descalar a otro los apatos. (1)

descalo. (2)

caccopina, nino : descalarse los apatos. preteri: oninocaccopin. (2) caccopina, nite : descalarlos a otro. preterito: onitecaccopin. (2) caccopina +, ni : desherrar bestia. (1 ni, cauallo caccopina) horma de apatero. (2)

caccopinaloni : caci :

forma de apatero. (1)

justa cosa. (1) escassa cosa en peso o en medida.

caci + : no tener par niygual. (1 atle caci) (1 amo caci) cacicaitta, ni cacicamati, ni

: entender o saber la cosa perfectamnte. (1) : entender o saber la cosa perfectamnte. (1) ciertas rayzes que tienen sabor de

cacomitl : castauelas de tierra. (1) castaas. (2) caconi

+ : alcanado assi de cuenta. (1 ayuh caconi)

cactehua, nic : oyr algo antes que sevaya, o antes que se muera. prete: oniccacteuac. (2 Cacteua, nic) cacti + : herrador de bestias. (1 cauallo cacti) Cauallo cacti) herrador de bestias. (2

cactia, nino : calarse los apatos, o cacles. prete: oninocacti. (2) calarse apatos o sandalias. (1) cactia, nite : calar apatos a otro. preteri: onitecacti. (2) calar aotro. (1) cactia +, ni : herrar bestias. prete: onicauallo casi. (2 Cauallo cactia, ni)

cacticac : desembaraado. (1) vazia cosa. (1) desierta casa o pueblo. (1) casa que no se mora. (1) desocupado lugar o camara. (1) lugar desocupado como sala o camara. (1) casa desamparada que no se habita. (2) cacticacayotl : cacticaliztli : vaziedad assi. (1) des[m]barao. (1)

cactihuetzi : espacio o interuallo como enel canto, o dando golpes cessando de darlos de quando en quando. (1 cactiuetzi) hazer bonana despues dela torm[n]ta, y aclarar el tiempo. preterito: ocactiuetz. (2 Cactiuetzi) cactililli : cactiloni + : tinta de apateros. (1) pujauante. (1 tepuztli cauallo cactiloni)

cactimani : sereno y claro tiempo hazer. (1) desierta casa o pueblo. (1) espacio o interuallo como enel canto, o dando golpes cessando de darlos de quando en quando. (1) idem. o hazer bonana y buen tiempo, o auer silencio vn poco de tiempo, o estar la ciudad assolada de repente y destruyda. (Cacticac: casa desamparada que no se habita.) (2) cactimaniliztli : calma en la mar. (1) serenidad de tiempo. (1) soledad, o bonana le tiempo, o calma. &c. (2) cactitinemini, nino cactlamamaniliani : : cutaras traer. (1) el que remienda apatos. (2) soledad. (1)

cactlamaniliani : remendon apatero. (1) cactlaza +, ni : desherrar bestia. preterito: onicauallo cactlaz. (2 Cauallo cactlaa, ni) desherrar bestia. (1 ni, cauallo cactlaa) cactli : calado, lo que se cala. (1) cacles, o apatos, sandalias. &c. (2) apato. (1) cutaras o sandalias. (1)

cactli + : uecos. (1 castillan cactli) herradura de bestia. (1 cauallo cactli) cutaras de nobles caualleros, muy bruidas y negras. (1 tliltic tlacueyonilli cactli) cosa enteramente entendida y sabida. (2 Tlamacica cactli) cosa bi[n] c[m]preh[n]dida y ent[n]dida. (2 Tlaacica cactli) cactlilhuiloni : cactlilli : idem. cactoma, nino : tinta de apateros. (1) tinta de apatero. (2)

(Cactlilhuiloni: tinta de apatero.) (2) descalarse los apatos. (1)

cactonqui : descalo. (2) cactotoma, nino : desatar los apatos, o descalarselos. prete: oninocactoton. (2) cactotoma, nite : desatarlos o descalarlos a otro. prete: onitecactoton. (2) descalar a otro los apatos. (1) cacuani +, nitla : comer templadamente, haziendo abstinencia de quasi lamitad delo que le era necessario segun su complesion. (1 nitla, xeliuh caquani)

cacuapalitl : cacuapalli : (2 Cacvapalli) cacuia, nitla : recalcando. (1) cacxopetlatl :

suela de apato. (1 cacvapalitl) horma de apato. (1) suela o norma de apato, o cosa semejante. hinchir

caminar calado o con apatos. prete: onitlacacui. (2) suela de apato. (1) suela de apato. (2)

caczo, ni : hazer cacles o apatos. preterito: onicacoc. (2 Caco, ni) hazer. (1 ni, caco) caczo chichiuhqui : caczoc : remendon apatero. (1 caco chichiuhqui)

apatos

apatero. (1 cacoc)

hazedor de cacles, o apatero. (2 Cacoc) punon o alena de apatero. (2 apateria.

caczohuani : Cacoani) caczohuayan : (2 Cacoayan)

alesna o punon. (1 cacoani) apateria. (1 cacouayan)

apateria. (2 Cacouayan)

caczolchichiuhqui : caczolehuayotl :

el que remienda apatos. (2 Cacolchichiuhqui)

los callos delos pies. (2 Cacoleuayotl)

caczolehui, ni : tener callos en los pies. preterito: onicacoleuh. (2 Cacoleui, ni) callos tener en los pies. (1 ni, cacoleui) caczolli : callos delos pies. (2 Cacolli)

cahua, anite : ymportuno ser assi. (1 anite, caua) cahua, mo : quebrarse el hilo dela gente que yua en orden o en procession. pre: omocauhque. (2 Caua, mo) parar lo que anda, de cosas ynanimadas. (1 mocaua) quebrarse el hilo dela gente. (1 mocaua) escampar la lluuia. (1 mocaua) cessar de llouer, o de llorar, o de hazer algo. pre: omocauh. (2 Mocaua) cahua, nech : desembriagarse. prete: onechcauh in octli. (2 Nechcaua in octli) desembriagarse. (1 nechcaua yn octli) descargarse de algun oficio. (1 nechcaua) cahua, nic : dar seal el que compra. (1 niccaua machioti ynic ytla niccouaz) apartarse del camino. (1 niccaua yn otli) alar de obra. (1 niccaua yn notequiuh) dezmar. (1 niccaua yn tlamatlactetilia) dexar algo. (1 nic, caua) cahua, nino : callar, o cessar de hazer algo, o quedarse en algun lugar el que vino de otra parte. prete: oninocauh. (2 Caua, nino) cessar de hazer algo. (1 nino, caua) callar. (1 nino, caua) dar asi mismo. (1 nino, caua) alar de obra. (1 nino, caua) quedarse. (1 nino, caua) estancar, pararse yendo andando. (1 nino, caua) cahua, nite : dexar o desamparar a otro o exceder y sobrepujar alos otros. pre: onitecauh. (2 Caua, nite) quitarse los casados. (1 nite, caua) partirse de lugar o depersona. (1 nite, caua) dexar o desamparar a otro. (1 nite, caua) sobrepujar. (1 nite, caua) desamparar a alguno. (1 nite, caua) cahua, nitla : dexar algo, o lleuar alguna cosa a otra parte. prete: onitlacauh. (2 Caua, nitla) dexar algo. (1 nitla, caua) cahua, nonte : acompaar a otro hasta su posada. (1 nontecaua) aco[m]paar a otro hasta su casa. prete: onontecauato. vel. onontecauh. (2 Caua, nonte) acompaar a otro hasta su casa. pret: onontecauh. (2 Nontecaua)

cahua + : traycion hazer o tratar. (1 temac nite, caua) perder alguna cosa por pereza o negligencia. (1 nixcoyan [n]ic, caua) en fin o en conclusion. (1 ayc nino caua) cahua +, nic : dexar de hazer algo por neglig[n]cia, o dexar de hazer vna cosa por otra. preterito: aniuhoniccauh. (2 aniuh niccaua) ser mas auentajado, o mejor que otro. prete: veca oniccauh. (2 Veca niccaua) dexar de hazer vna cosa por otra. (1 aniuh niccaua) dexar de hazer vna cosa por otra. (1 yuh niccaua) dexar de hazer vna cosa por otra, o no hazer caso ni vengarme del que me injurio. pre: iuh oniccauh. (2 Iuh niccaua) cahua +, nino : comprometer en manos de alguno. (1 tetech ninocaua) fiarse de otro confiandose del. (1 tetech ninocaua) dar o entregar alguno asi mismo en manos de otros, o cometer su causa o negocios a otro, dexandose [n] sus manos. prete: temac oninocauh. (2 Temac ninocaua) comprometer, o ponerse enlas manos de otro. pre: tetech oninocauh. (2 Tetech ninocaua) fin o conclusion delo que digo o hago. (2 a ic ninocaua) cahualiztlamati, anic : no querer ser priuado de lo q[ue] possee, defendi[n]dose. preterito: aoniccaualiztlama. (2 Caualiztlamati, anic) cahualiztlamati cahualiztli cahuallo : Cauallo) + : + : negar lo pedido. (1 anic, caualiztlamati)

venta por menudo. (1 tlapixauhca caualiztli)

ipan niauh. yr o andar a cauallo. prete: cauallo ipan onia. (2

cahuallo + : garaon cauallo. (1 tequetzani cauallo) freno para cauallo o mula. (1 ytepuztenilpica cauallo) haca. (1 tepiton cauallo) desbocado cauallo. (1 atlacatl cauallo) ensillada bestia. (1 sillayo cauallo) garaon cauallo. (1 tlacuini cauallo) desenfrenado cauallo. (1 tlatepuztetnmecayoantli cauallo) desherrada bestia. (1 tlacactlaxtli cauallo) yeguarizo. (2 Ciua cauallo pixqui) potro de dos aos. (2 Oxxiuhtia cauallo) freno de cauallo. (2 Itepuz temmecayo cauallo) apearse. preterito: ipan oniualtemoc yn cauallo. (2 Ipan niualtemo yn cauallo) cauallo emmantado. (2 Tlapachiuhcayo cauallo) barboquejo o boal de cauallo. (2 Yecamecayo cauallo) pujauante. (1 tepuztli cauallo yzteximaloni) desherrada bestia. (1 tlacaccop[n]tli cauallo) potro de dos aos. et sic de alijs. (2 Onxiuhtia cauallo) boal de cauallo. (2 Iyacamecayo cauallo) yegua. (2 Ciua cauallo) yegua. (1 ciua cauallo) pujauante. (1 tepuztli cauallo cactiloni) paramentado cauallo. (1 tlapachiuhcayo cauallo) potrico menor que de ao. (1 aya uel cexiuhtia cauallo conetl) harriero. (1 oztomeca cauallo pixqui) apearse del cauallo. (1 ypan niualtemo yn cauallo) freno para cauallo o mula. (1 ytepuztemmecayo cauallo) potro de dos aos. (1 onxiuhtia cauallo) ginete. (1 cototzyetiuh ypan cauallo) potrico menor que de ao. (1 conetontli cauallo) cahuallo +, nic : hazer mala al cauallo, o escaramuar a cauallo. prete: onictlatlalochti in cauallo. (2 Tlatlalochtia in cauallo, nic) hazer mal al cauallo, o ginetear dndo carreras; &c. (1 nic, tlatlalochtia yn cauallo) cinchar o ponerla cincha alcauallo. (1 nic, cuitlalpia yn cauallo) hazer mal al cauallo, o ginetear dndo carreras; &c. (1 nic, auiltia yn cauallo) cahuallo caccopina, ni cahuallo cacti : Cauallo cacti) : desherrar bestia. (1 ni, cauallo caccopina) herrador de bestias. (2

herrador de bestias. (1 cauallo cacti)

cahuallo cactia, ni : ni)

herrar bestias. prete: onicauallo casi. (2 Cauallo cactia,

cahuallo cactlaza, ni : desherrar bestia. preterito: onicauallo cactlaz. (2 Cauallo cactlaa, ni) desherrar bestia. (1 ni, cauallo cactlaa) cahuallo cactli : herradura de bestia. (1 cauallo cactli) cahuallo calquetza, ni calquetza) cahuallo cihuatl : cahuallo cuahuitl : : establo hazer o caualleriza. (1 ni, cauallo

yegua. (1 cauallo ciuatl) estaca para atar bestia. (1 cauallo quauitl)

cahuallo cuitlapilli : cola de cauallo. (1 cauallo cuitlapilli) cahuallo cuitlapiltzontli : cerdas de cola de cauallo. (1 cauallo cuitlapiltzuntli) cerdas de cola de cauallo. (2 Cauallo cuitlapiltzuntli) cahuallo ichichiuhca : guarnicion de cauallo. (1 cauallo ychichiuhca) cahuallo icpalana, ni : desensillar bestia. (1 ni, cauallo icpalana)

cahuallo icuitlalpica : cincha de cauallo. (1 cauallo ycuitlalpica) cahuallo icximecatl : cahuallo ilpilloyan : suelta de mula o decauallo. (1 cauallo icximecatl) estaca para atar bestia. (1 cauallo ylpilloyan)

cahuallo ipan icpalli : silla de cauallo. (2 Cauallo ipan icpalli) cahuallo ipan nietiuh : caminar a cauallo. (1 cauallo ypan nietiuh) cahuallo ipan ninotlalia : caualgar a cauallo. (1 cauallo ipan ninotlalia)

cahuallo ipan nitleco : caualgar a cauallo. (1 cauallo ypan nitleco) cahuallo ipan yani : caminante assi. (1 cauallo ypan yani)

cahuallo ipan yetiani : caminante assi. (1 cauallo ypan yetiani) cahuallo ipanicpalli : silla de cauallo o mula. (1 cauallo ypanicpalli) cahuallo itzapiniloca : espuela de hierro. (1 cauallo ytzapiniloca) cahuallo mailpiya, ni : manear bestias. preteri: onicanallo mailpi. (2 Cauallo mailpia, ni) manear bestias. (1 ni, cauallo maylpia) cahuallo mecatl : cabestro. (2 Cauallo mecatl) cahuallo nechmama : caminar a cauallo. (1 cauallo nechmama) juegos a cauallo. (1 cauallo netlatlaloliztli) sillero que las haze. (1 cauallo paneua

cahuallo netlatlaloliztli :

cahuallo panehua icpalchiuhqui : ycpalchiuhqui) cahuallo panehua icpalli :

silla de cauallo o mula. (1 cauallo paneua ycpalli)

cahuallo pati :

albeitar. (2 Cauallo pati) idem. (Cauallo pati: albeitar.) (2 Cauallo patiani)

cahuallo patiani : cahuallo patiliztli :

albeiteria. (1 cauallo patiliztli) : desenalbardar bestia. (1 ni, cauallo

cahuallo pepechtlamamallalia, ni pepechtlamamallalia)

cahuallo pepechtlazaliztli : desenalbardadura. (1 cauallo pepechtlaaliztli) cahuallo pepechtomaliztli : desenalbardadura. (1 cauallo pepechtomaliztli)

cahuallo pixque impan icac : cauallerizo. (1 cauallo pixque ympan ycac) cahuallo pixque intiachcauh : cauallerizo. (1 cauallo pixque yntiachcauh) cahuallo pixqui : cauallerizo. (1 cauallo pixqui) cauallerizo. (2 Cauallo pixqui)

cahuallo quetzontli : cerdas delas crines. (1 cauallo quetzuntli) crines de cauallo. (1 cauallo quetzontli) crines de cauallo. (2 Cauallo quetzuntli) cahuallo quimamani : cahuallo silla ana, ni caminante assi. (1 cauallo quimamani) : desensillar bestia. (1 ni, cauallo silla ana) : desensillar bestia. (1 ni, cauallo silla quixtia) xaquima. (2 riendas de

cahuallo silla quixtia, ni cahuallo temmecatl : Cauallo temmecatl)

xaquima de bestia. (1 cauallo temmecatl)

cahuallo temmecayotl : rienda de freno. (1 cauallo temmecayotl) cauallo. (2 Cauallo temmecayotl) cahuallo tenilpiya, ni cahuallo tepiton : : enfrenar. (1 ni, cauallo tenilpia)

haca. (1 cauallo tepiton) : : desenfrenar cauallo. (1 ni, cauallo enfrenar. (1 ni, cauallo tepuztemmecayotia)

cahuallo tepoztemmecayoana, ni tepuztemmecayoana) cahuallo tepoztemmecayotia, ni

cahuallo tepoztlatlatquitl : herramental. (1 cauallo tepuztlatlatquitl) cahuallo tequetzaltiani : tequetzaltiani) cahuallo tla silla antli : yeguarizo que echa garaon. (1 cauallo desensillada bestia. (1 cauallo tla silla antli) desensillada bestia. (1 cauallo tla silla

cahuallo tla silla quixtilli : quixtilli) cahuallo tlacualtiloyan :

establo de bestias. (1 cauallo tlaqualtiloyan)

cahuallo tlacuitia, ni : (2 Cauallo tlacuitia, ni)

echar garaon alas yeguas prete: onicauallo tlacuiti. garaon echar. (1 ni, cauallo tlacuitia)

cahuallo tlacuitiani : yeguarizo que echa garaon. (1 cauallo tlacuitiani) cahuallo tlamamalpepechanaliztli : desenalbardadura. (1 cauallo tlamamalpepechanaliztli) cahuallo tlamamalpepechanani : tlamamalpepechanani) cahuallo tlamamalpepechanqui : tlamamalpepech[n]qui) cahuallo tlamamalpepechantli : tlamamalpepechantli) desenalbardador. (1 cauallo desenalbardador. (1 cauallo desenalbardada bestia. (1 cauallo

cahuallo tlamamalpepechtlatlaxtli : desenalbardada bestia. (1 cauallo tlamamalpepechtlatlaxtli) cahuallo tlamamalpepechtlazani : tlamamalpepechtlaani) cahuallo tlamamalpepechtoma, ni tlamamalpepechtoma) cahuallo tlamamalpepechtomani : tlamamalpepechtomani) cahuallo tlamamalpepechtonqui : tlamamalpepechtonqui) cahuallo tlamamalpepechtontli : tlamamalpepechtontli) desenalbardador. (1 cauallo : desenalbardar bestia. (1 ni, cauallo desenalbardador. (1 cauallo desenalbardador. (1 cauallo desenalbardada bestia. (1 cauallo

cahuallo tlapachiuhcayotl : paramentos de cauallo. (1 cauallo tlapachiuhcayotl) cubierta o manta de cauallo. (2 Cauallo tlapachiuhcayotl) cahuallo tlatquitl : guarnicion de cauallo. (1 cauallo tlatquitl) cauallo el, jaez. &c. (2 Cauallo tlatquitl) cahuallo tzapinia, ni : guarnicion de

espolear herir conella. (1 ni, cauallo tzapinia) espolada. (1 cauallo tzapiniliztli)

cahuallo tzapiniliztli :

cahuallo tzatzapitzaliztli : espolada. (1 cauallo tzatzapitzaliztli) cahuallo tzotzopiniliztli : espolada. (1 cauallo tzotzopiniliztli) establo hazer o caualleriza. (1 cauallo

cahuallo utlacuayan niczaloa : vtlaquayan nicaloa) cahuallo xotemecatl :

suelta de mula o decauallo. (1 cauallo xotemecatl) : desencabesterar. (1 ni, cauallo xotemecayotoma)

cahuallo xotemecayotoma, ni

cahuallo xotemecayotomaliztli : xotemecayotomaliztli) cahuallo xotemecayotomani : cahuallo xotemecayotonqui : cahuallo yacailacatzoa, ni

desencabestramiento. (1 cauallo

desencabestrador. (1 cauallo xotemecayotomani) desencabestrador. (1 cauallo xotemecayotonqui) : azial poner ala bellia. (1 ni, cauallo yacailacatzoa)

cahuallo yyacailacatzoloca : azial. (1 cauallo yyacailacatzoloca) cahuallo yyacamecayo : boal de bestia. (1 cauallo yyacamecayo) cahuallocaccopina, ni : desherrar bestias. prete: onicauallo caccopin. (2 Cauallocaccopina, ni) cahuallocactia, ni cahuallocalli : : herrar bestias. (1 ni, cauallocactia)

establo de bestias. (1 cauallocalli) caminar a cauallo. (1 caualloypan niauh) yeguada de yeguas. (1

cahualloipan niauh :

cahuallome + : requa. (1 centlamantin oztomeca cauallome) centlamantin ciua cauallome) cahuallomecamalinqui : cabestrero. (1 cauallomecamalinqui) cahuallomecatl : cabestro. (1 cauallomecatl)

cahuallopan ehua icpaili :

salla de cauallo. (2 Cauallopan eua icpaili)

cahuallopan neahuiltiliztli : juegos a cauallo. (1 cauallopan neauiltiliztli) cahuallopan neixnamicixililiztli : justa assi. (1 cauallopan neixnamicyxililiztli) cahuallopan netlalochnamiquiliztli : netlalochnamiquiliztli) cahuallopan ni, teixili : justa assi. (1 cauallopan

justar. (1 cauallopan ni, teixili)

cahuallopan nite, tlalochnamiqui : justar. (1 cauallopan nite, tlalochnamiqui) cahuallopan teixililiztli : justa assi. (1 cauallopan teixililiztli)

cahuallopan, nemiminaliztli : juego de caas. (1 cauallopan, nemiminaliztli) cahuallopati : albeitar. (1 cauallopati)

cahuallopatiani : albeitar. (1 cauallopatiani) cahuallopixqui + : harriero. (2 Oztomeca cauallopixqui) ser desamparado, o dexado. pre: onicaualotiquiz. (2

cahualotiquiza, ni : Caualotiquia, ni) cahualotiuh + :

eredero. (1 ytech caualotiuh)

cahualtia, nicno : echar o desechar algo del pnsamiento. (1 nicno, caualtia) abstenerse de algo, o yrse ala mano. (1 nicno, caualtia) cahualtia, ninotla : yrse ala mano o abstenerse de algo. pre: oninotlacaualti. (2 Caualtia, ninotla) cahualtia, nitetla : vedar a otro, o yrle ala mano. pre: onitetlacaualti. (2 Caualtia, nitetla) cahualtia +, nite : quitar alguna hazienda a otro por sentencia. pre: onitetlatzontequilica tlatquicaualti. (2 Tlatzontequilica tlatqui caualtia, nite) cahualtiliztli cahuani, mo : mocauani) cahuani, ni : + : dieta o templana enel comer. (1 netlaqualiz caualtiliztli) callado que guarda secreto. (1

persona callada. (2 Mocauani)

esclarecerse o afamarse. (1 ni, cauani)

cahui + : ser consumado y gran pecador. (2 Onicmac caui ynnitlatlacoani) siempre, perpetuamente, o sin cessar. aduerbio. (2 Ayc caui) cahuia, nicno : (2 Cauia, nicno) dexar algo para si el que reparte algo a otros. pre: onicnocaui.

cahuilitiuh, nech : eredar por testamento. (1 nechcauilitiuh) cahuilitiuh, nicte : dexar algo a otro antes que se va ya, o antes que se muera. pret: onictecauilitia. (2 Nictecauilitiuh) cahuitl : cahuitl cauitl) caizca : cayzca) tiempo. (2 Cauitl) + : idem. espacio de tiempo. (1 cauitl) tiempo. (1 cauitl)

idem. (Achitonca: vn poco de tiempo. aduerbio.) (2 Achiton (Aquemman: en ningun tiempo. aduer.) (2 Aquemman cauitl) he aqui, aduerbio. (1

veys aqui, o heaqui. aduerbio. (2 Cayzca)

calacoayan :

puerta o entrada para entrar o salir. (2) lugar

calacohuayan : puerta, por do entramos o salimos de casa. (1 calacouayan) por donde entran y salen. (1 calacouayan) calacohuayan calacqui : + : entrada o puerta dela muerte. (2 Miquiz calacouayan) entrado. (1)

el que entro o se metio en alguna parte. (2)

calacqui + : enriscado. (1 tepeouican calacqui) enriscado. (1 qua[u]houican calacqui) engolfado. (1 aytic calacqui) sometido. (1 tetlan calacqui) engolfado. (1 anep[n]tla calacqui) emboscado. (1 quauhyoacatla calacqui) embocado. (2 Quauhouican calacqui) enriscado. (1 texcalouican calacqui) buzano que anda debaxo del agua. (1 atlan calacqui) entremetido assi. (1 tetlan calacqui) escudado con escudo. (1 chimaltitlan calacqui) calactihuechiliztli calactihuetzi, ni : Calactiuetzi, ni) + : arrojadura tal. (1 tetlan calactiuechiliztli)

entrar de presto. preterito: onicalactiuetz. (2

calactihuetzi +, ni : colarse, o meterse entre otros. prete: tetlan onicalactiuetz. (2 Tetlan nicalactiuetzi)

calactihuetzi, tetlanni : arronjarse o meterse entre otros. pre: tetlan onicalactiuetz. (2 Calactiuetzi, tetlanni) calactihuetzqui + : arrojado assi. (1 tetlan calactiuetzqui)

calactiuh, ni : combidarse sin ser co[m]bidado. prete: onicalactia. (2) combidarse en combite. (1) calactiuh calani : calani, ni +, ni : entremeterse en algun negocio. (1 tetlan nicalactiuh)

reteir el metal. preteri: ocalan. (2) : reteir el metal. (1)

calania, nitla : bruir algo, o cutir o herir vna cosa con otra. prete: onitlacalani. (2) bruir lo encalado. (1) calaq +, nitla : esconder algo. (1 petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia, ycpaltitlan nitlacalaq) calaqui : venderse yemplearse la mercaduria. (1) calaqui, ni : entrar o meterse en alguna parte. prete: onicalac. (2) (1) entrar.

calaqui + : engolfarse. (1 aytic ni, calaqui) entrar secretamente o ahurtadillas en alguna parte. pr: onichtacacalac. (2 Ichtaca calaqui) camino, o senda que va aparar a alguna casa. (2 Techan calaqui otli) camino que va a alguna casa. (1 tech[n] calaqui otli) doler lahijada. (1 ytztic nitic calaqui) engolfarse. (1 anepantla ni, calaqui) someter. (1 tetlan ni, calaqui) doler lahijada. (1 cecuiztli nitic calaqui) calaqui +, n : entrar escondidamente. (1 n, ichtaca calaqui) calaqui +, ni : escudarse. (1 chimaltitlan nicalaqui) embar[c]arse. (1 acalco nicalaqui) entrar en monte espesso. (1 quauhyoacatla nicalaqui) enriscarse. (1 tepeouican nicalaqui) emboscarse. (1 quauhyoacatla nicalaqui) entrar en monte espesso. (1 quauhtla nicalaqui) adargarse. (1 chimaltitlan nicalaqui) esconderse. (1 contzalan, xopetlatitlan nicalaqui) idem. prete: xomulco tlayouayan onicalac. (Xomulco petlatitlan nicalaqui: esconderse. metap. prete: xomulco petlatitlan onicalac.) (2 Xomulco tlayuayan nicalaqui) esconderse. metap. prete: xomulco petlatitlan onicalac. (2 Xomulco petlatitlan nicalaqui) enriscarse. (1 quauhouican nicalaqui) esconderse. (1 xomulco tlayuuay[n] nicalaqui) esconderse. metaphora. p: xopetlatitlan onicalac. (2 Xopetlatitlan nicalaqui) enriscarse. (1 texcalouican nicalaqui) lo mesmo es que chimalcaltia. prete: chimaltitlan onicalac. (2 Chimaltitlan nicalaqui) esconderse, o entrar en lugar escuro y tenebroso. pre: tlayuuayan onicalac. (2 Tlayuuayan nicalaqui) encubrirse. (1 xopetlatitlan nicalaqui) entrar en monte espesso. (1 quauhytic nicalaqui) calaqui tonatiuh : ponerse el sol. (1)

calaquia, nino : entrar con otro asoldada. prete: oninocalaqui. (2) entrar ajornal o a soldada. (1) calaquia, nitla : meter o encerrar trigo o cosas semejantes en casa, pre: onitlacalaqui. (2) rendir por rntar. (1) recudir con la renta. (1 nitla, calaq[ui]a) rentar o tributar . (1) meter. (1) encerrar pan o vino. (1) calaquia + : sumir debaxo de agua. (1 atlan nite, calaquia) echar en la carcel. (1 teilpiloyan nite, calaquia) escudar a otro. (1 chimaltitlan nite,

calaquia) fauorecer con voto. (1 tetlan nite, calaquia) meter de baxo del agua. (1 atlan nitla, calaquia) calaquia +, nic : entremeter algo entre otras cosas. (1 ytzatzalan niccalaquia) entremeter algo entre otras cosas. (1 ytzalan niccalaquia) calaquia +, nite : abullir a otro enel agua. pre: atlan onitecalaqui. (2 Atlan nitecalaquia) calaquiliztli : entrada en alguna parte. (2) entrada. (1)

calaquiliztli + : sometimiento. (1 tetlan calaquiliztli) entrada desta manera. (2 Ichtaca calaquiliztli) entremetimiento tal. (1 tetlan calaquiliztli) entrada assi. (1 ychtaca calaquiliztli) calaquin tonatiuh : ponerse el sol. preterito: ocalac in tonati[u]h. (2) buzano que

calaquini + : huron para caar conejos. (1 tochcalco calaquini) anda debaxo del agua. (1 atlan calaquini) calaquinime : esculcas. (1) calcahua, nino calcahualli : escuchas, o esculcas de ciudades. (2) : mudar casa. (1 nino, calcaua) casa que no se mora. (1 calcaualli) : echar determino. (1 nite, calcaualtia)

escuchas delas ciudades o

calcahualtia, nite

calcayotl : distancia o el espacio que ay entre viga y viga, en lo que esta maderado. (2) concauidad entre viga y viga. (1) calcayotl = : = cuauhcoyahuac (2 calcayotl)

calcecehualco : calcehualco :

desabrigada casa. (1 calceceualco) casa o lugar desabrigado. (2 Calceualco) reparos

calchichihualiztli : reparo o remiendo de casa. (2 Calchichiualiztli) de casa. (1 calchichiualiztli) calcocolli : rebueltas. (1) calcohuia, nino casa de muchas bueltas y rebueltas. (2) :

casa de muchas bueltas y

comprar casa, y assi delas de mas cosas. (1 nino, calcouia) techo dela casa. (1 calquaytl) techo dela casa. (1

calcuaitl : techo de casa. (2 Calquaitl) calcuatl : calquatl) idem.

(Calquaitl: techo de casa.) (2 Calquatl)

calcuechuia, nitla : entiznar algo c[n] hollin, o deshollinar alguna chimenea. preterito: onitlacalcuechui. (2) calcuicho : cosa hollinienta. (2) calcuichochpana, ni : (1) holliniento. (1) deshollinar.

deshollinar. prete: onicalcuichochpan. (2)

calcuichochpanani : calcuichochpanqui : calcuichololoa, ni : (1)

deshollinador. (2) idem. (Calcuichochpanani: deshollinador.) (2) deshollinar.

deshollinar. preterito: onicalcuichololo. (2)

calcuichpopohua, ni : idem. preterito: onicalcuichpopouh. (Calcuichololoa, ni: deshollinar. preterito: onicalcuichololo.) (2 Calcuichpopoa, ni) deshollinar. (1 ni, calcuichpopoa) calcuichtepehua, ni : idem. preterito: onicalcuichtepeuh. (Calcuichpopoa, ni: idem. preterito: onicalcuichpopouh. (Calcuichololoa, ni: deshollinar. preterito: onicalcuichololo.)) (2 Calcuichtepeua, ni) deshollinar. (1 ni, calcuichtepeua) calcuichtlaza, ni : idem. prete: onicalcuichtlaz. (Calcuichtepeua, ni: idem. preterito: onicalcuichtepeuh. (Calcuichpopoa, ni: idem. preterito: onicalcuichpopouh. (Calcuichololoa, ni: deshollinar. preterito: onicalcuichololo.))) (2 Calcuichtlaa, ni) deshollinar. (1 ni, calcuichtlaa) calcuichtli : hollin de huego. (1) puerta falsa o postigo. (2) postigo, puerta trascasa. (1) dueo de casa. (1)

calcuitla coyoctli : calcuitlacoyoctli : cale :

dueo o seor dela casa. (2)

calhuia, nino : comer mayz tostado enel rescoldo, con tenazuelas de palo o de caa. preter: oninocalhui. (2) tostar mayz enel rescoldo. (1) cali +, nitla : arrojar a otro por ay, con enojo, y desden. (2 Teca nitlacali) alhajas de casa. (2) portal de dentro de casa. (1)

cali tlatlatquitl : calitecpa calixtli : calitic :

dentro de casa. (1) prouision de casa. (1)

calitic monenequi :

calitic nitlahuelmana : solar, echar suelo ala casa. (1 calitic nitlauelmana) caliticpa : hazia dentro de casa. (2) caliticpa nonte itta : mirar adentro. (1) caliticpa nontlachia : mirar hazia dentro de casa. prete: caliticpa onontlachix. (2) mirar adentro. (1) calixatl : portal de casa. (2) frontera o delantera de casa. (1)

calixcopa : frontera o delantera de casa. (2) calixcuahuitl : Calixquauitl) idem.

(Calixquatl: portada, delantera o frontera de casa.) (2

calixcuaitl :

frontera o delantera de casa. (1 calixquaitl) portada de

calixcuatl : portada, delantera o frontera de casa. (2 Calixquatl) casa. (1 calixquatl) frontera o delantera de casa. (1 calixquatl) calixtli : agual. (2)

calixtli + : portal de dentro de casa. (1 calitecpa calixtli) de casa. (1 quiyauacpa calixtli) calixxotl : portada. (2) calla : portada de casa. (1) poblacion. (1)

portal de fuera

poblacion o caseria. (2)

calla pouhqui : cosas que se tratan c[n]munmente entre la gente popular. (2) vulgar, cosa comun. (1) calla telli : casar, lugar donde solia auer casas. (2)

callalia, nite : dar la casa por carcel, o despedir de casa al criado. pre: onitecallali. (2) despedir al paje o criado del palacio. (1) encarcelar, dar la casa por carcel. (1) callalli : solar o tierra que esta junto ala casa. (2) (1) solar de casa. (1) callalli callampa : callan : = : = calmilli (2 callalli) fuera a lugar; aduerbio. (1) fuera en lugar. (1) eredad junta con la casa.

fuera de casa. (2) idem.

(Callampa: fuera de casa.) (2)

callanehuia, nino : alquilar para si casa de otro. prete: oninocallaneui. (2 Callaneuia, nino) alquilar casa de otro. (1) callanehuia +, mo : morador de casa ajena. (1 techan mocallaneuia) alquilar casa a otro. preteri: onitecallaneuhti. (2)

callaneuhtia, nite : callapixqui callatelli : + :

alcalde de cartel. (2 Teilpil callapixqui) casal, lugar donde solia auer casas. (1)

calli : casa, o tenazuelas de palo o de caa para comer mayz tostado enel rescoldo. (2) casa. (1) cueruo. (1) calli + : casas reales, o de grandes seores. (2 Tecpan calli) acada casa. (1 cecen calli) venta. (1 oztomeca calli) ostario de ostias. (1 ostia calli) pocilga o ahurda de puercos. (1 coyame calli) sagrario. (1 sacramento calli) mancebia puteria. (1 auiani calli) idem. (Teopan: yglesia, o templo.) (2 Teopan calli) corral de gallinas. (2 Totoltepan calli) cabaa para guardar los magueyes. (1 tlachica calli) puteria. (1 auiyani calli) majada o posada. (1 milpan calli) bodega. (1 vino calli) boueda. (1 tetlapachiuhqui calli) burdel, o puteria. (2 Auiani calli) tienda de platero, o plateria. (2 Teocuitlapitzca calli) sacristia. (2 Teotlatqui calli) ostiario para ostias. (2 Ostia calli) burdel. (1 auiani calli)

calli tlatlatquitl :

prouision de casa. (1 cal[l]i tlatlatq[ui]tl)

callotia, nino : aposentarse o hospedarse en casa de otro. pre: oninocalloti. (2) ospedarse. (1) aposentarse. (1) posar en posada. (1) callotia, nite : aposentar, o hospedar a otro. pre: onitecalloti. (2) aposentar a otro. (1) espiar ver adonde entra. (1) ospedar por amistad. (1) callotia, nitla : hazer encaxe para engastonar algo enel. pre: onitlacalloti. (2) encaxadura hazer. (1) callotia + : aluergarse en alguna casa. (1 tepal nino, callotia) ospedarse. (1 tepal nino, callotia) callotia +, mo : el que biue o mora en casa agena. (2 Tepal mocallotia) morador de casa ajena. (1 tepal mocallotia) vesped. (1 tech[n] mocallotia) callotia +, nino : aluergarse o biuir en casa agena. pre: tepaloninocalloti. (2 Tepal ninocallotia) callotl + : lanterna. (2 Oco callotl) dar casa aotro. preteri: onitecalmacac. (2) edificar algun

calmaca, nite :

calmana, ni : edificar o labrar casas. preteri: onicalman. (2) edificio ni, calquetza. (1) calmanaliztli : edificacion assi de casas. (2)

edificacion tal. (1)

calmanani : edificador assi. (1) calmeca tlatolli : palabras dichas en corredores largos. e tomase por los dichos y fictiones de los viejos antiguos. (2) calmelactli : sala grande y prolongada, o corredor dela casa. (2) casa. (1) sala larga. (1) calmilli : lo mesmo es que callalli. (2) eredad del comun. (1) esquina de casa. (1) canton o corredor de

calnacaztli : esquina. (1) calnehuiantli :

canton o esquina de casa. (2)

eredad del comun. (2 Calneuiantli) sala alta y larga. (2) sobrado de casa. (1)

calnepanol melactli : calnepanolli :

sobrado de casa. (2) sala alta. (1)

calnepanolmelactli :

calnonotza, nino : concertarse enel pleito que tratan. pre: oninocalnonotz. (2) ygualarse enesta manera. (1) calocuilin : capullo de seda. (2) capullo de seda. (1) casa de

calohuicantli : casa de muchas bueltas y rebueltas. (2 Calouicantli) muchas bueltas y rebueltas. (1 calouicantli) calotli : camino o senda que va aparar a alguna casa. (2) alguna casa. (1)

camino que va a

calpampilli : calpampillotl : calpan

hidalgo. (2) hidalguia. (2)

hidalgo. (1 calpanpilli) hidalguia. (1 calp[n]pillotl)

+ : en cada barrio, o cada barrio. (2 Cecen tlaxila calpan) andar de

calpanoa, nite : andar de casa en casa. preterito: onitecalpano. (2) casa en casa. (1)

calpanuia, nite : vel, nitla. andar de casa en casa, repartiendo o pidiendo el tributo. &c. preteri: onitecalpanui. vel. onitlacalpanui. (2) andar de casa en casa. (1) calpatla, nino calpixcayotl : : mudar casa. (1) mayordomia. (2) mayordomia. (1)

calpixqui : mayordomo. (2) calpolhuia, nitla : Calpulhuia, nitla)

mayordomo de otro. (1)

conuocar o ayuntar todo el barrio. pre: onitlacalpolhui. (2 barrio. (1 calpulli)

calpolli : casa o sala grande, o barrio. (2 Calpulli) sala. (1 calpulli) calpolpampohui : Calpulpampoui)

vezino de pueblo, o cosa que pertenece a algun barrio. (2

calpolpan pohui : vezino de barrio. (1 calpulpan poui) calquechilia, nino calquetza, ni : calquetza +, ni : edificar edificio para si. (1)

edificar o labrar casa. preterito: onicalquetz. (2) : establo hazer o caualleriza. (1 ni, cauallo calquetza) edificacion tal. (1)

calquetzaliztli : edificacion de casa. (2) calquetzani : edificador assi. (1)

calquetzqui : edificador tal, o albai. (2) oficial. (1) edificador assi. (1)

edificador de edificios, s: el mostrenco. (1

caltech + : mostrenco. metaphora. (2 Xomulco caltech nemini) xomulco caltech nemini) escondidamente. (1 xumulco caltech) caltech nic, quetza : caltech tlaquetztli : arrimar ala pared cosas largas. (1) arrimada cosa assi. (1)

caltechictla motlani : arrojador tal. (1) caltechictlamotlaliztli : caltechtli : arrojamiento assi. (1) rincon. (1)

pared. s. la hazera della. (2)

caltechtli + : amparado assi. (1 xomulli caltechtli quimotocti) esconderse. preter: xomulli caltechtli onicnotocti. metapho. (2 Xomulli caltechtli nicnotoctia) esconderse. (1 xumulli caltechtli nicnotoctia) ampararse o esconderse ala sombra. (1 xomulli caltechtli nicnotoctia) caltechtli ic nicmotla : dar con algo por essas paredes. prete: caltechtli yc onicmotlac. (2 Caltechtli yc nicmotla) caltechtli ic ninomotla : darse de golpes enla pared. prete: caltechtliyc oninomotlac. (2 Caltechtli yc ninomotla) caltechtli ic nitlamotla : arrojar algo ala pared. (1 caltechtli yc nitlamotla)

caltechtli icnicmotla : arrojar algo ala pared. (1 caltechtli ycnicmotla) caltechtli icnino, motla : topar cn pared; &c. (1)

caltechtli ictlamotlaliztli : arrojamiento assi. (1 caltechtli yctlamotlaliztli) caltechtli ictlamotlalli : arrojada cosa assi. (1) caltechtli ictlamotlani : arrojada cosa assi. (1 caltechtli yctlamotlalli) arrojador tal. (1 caltechtli yctlamotlani)

caltentli : la hazera dela pared delas casas. (2) caltetzontli : cimiento de casa, hasta medio estado de pared. (2 Caltetzuntli) cimiento de pared desde el suelo hasta medio estado en alto. (1 caltetzuntli) caltia, nino : hazer o edificar casa para si. prete: oninocalti. (2) edificio para si. (1) caltia, nite : edificar casa a otro. preterito: onitecalti. (2) caltoca, nite : andar de casa en casa. preterito: onitecaltocac. (2) casa en casa. (1) caltontli : retraymiento o retrete. (1) caltzacua, preterito: caltzaqua) caltzacua, encarcelar nino : retraerse o recogerse, y encesrarse en casa o en monesterio. oninocaltzacu. (2 Caltzaqua, nino) retraerse o apartarse. (1 nino, nite : encarcelar a otro. preterito: onitecaltzacu. (2 Caltzaqua, nite) a otro. (1 nite, caltzaqua) echar en la carcel. (1 nite, caltzaqua) casal, edificar

andar de

caltzacualli : casar lugar d[n]de solia auer casas. (2 Caltzaqualli) lugar donde solia auer casas. (1 caltzaqualli) caltzacualoyan caltzalantli : calzaloa, ni : + :

sima por carcel de mazmorra. (1 tetlallan caltzaqualoyan) calle. (1)

la calle entre las casas, (2)

hazer paredes de casas. preterito: onicalalo. (2 Calaloa, ni) calcetero. (1 calas chiuhqui)

calzaz chiuhqui : calcetero. (2 Calas chiuhqui)

calzaz cocopina, nino : quitarse las calas. prete: onino calas cocopin. (2 Calas cocopina, nino) descalarse las calas. (1 nino, calas cocopina)

calzaz cocopina, nite : quitar a otro las calas. prete: onitecalas cocopin. (2 Calas cocopina, nite) descalar a otro las calas. (1 nite, calas cocopina) calzaz ixcuepcacopina, nite : idem. prete: onitecalas yxcuepcacopin. (Calas cocopina, nite: quitar a otro las calas. prete: onitecalas cocopin.) (2 Calas yxcuepcacopina, nite) descalar calas al redropelo. (1 nite, calas ixcuepcacopina) calzaz totochcopina, nite : quitar a otro las calas al redropelo. preteri: onitecalas totochcopin. (2 Calas totochcopina, nite) calzaz totoma, nino : desatacarse. prete: oninocalas toton. (2 Calas totoma, nino) calzaz totoma, nite : desatacar a otro. preterito: onite calas toton. (2 Calas totoma, nite) desatacar a otro. (1 nite, calas totoma) calzaz tototochcopina, nite tototochcopina) calzaz yilpiya, nino calzaztia, nino : : : descalar calas al redropelo. (1 nite, calas

: atacar las calas. (1 nino, calas yylpia) calarse calas. (1 nino, calaztia) desatacarse. (1 nino, calastutuma)

calzaztutuma, nino calzolli :

casa vieja. (2 Calolli) cubierta de cama. (2) idem. (Cama ixquemitl: cubierta de cama.) (2)

cama ixquemitl : cama ixxotl :

cama tlapachiuhcayotl : mnta de cama. (1) camacahua, nic : soltarse le alguna palabra, la qual no quisiera auer dicho. prete: oniccamacauh. (2 Camacaua, nic) camachalcuauhyotl : camachalli : el huesso de toda la barua. (2 Camachalquauhyotl) quixar o quixada. (1) abrir la boca. abrimiento

quixada. (2)

camachaloa, ni : abrir mucho la boca. preterito: onicamachalo. (2) (1) boquear. (1) camachaloliztli : abertura dela boca. (1) de boca assi. (1) boqueamiento. (1) camachalotinemi, ni

abrimiento de boca assi. (2)

: andar la boca abierta. (1)

camachichia, ni : tener amargor enla boca. preterito: onicama chichiac, vel. onicamachichix. (2) amargarme la boca. (1) camachichializtli : camacoyahuac : amargor tal. (1)

hombre de gran boca. (2 Camacoyauac)

camactic : cosa tierna y reziente, como la maorca de mayz antes que este del todo sazonada y seca. &c. (2) seco vn poco medio seco o sazonado, como mayz o frisoles. (1) camahiyayaliztli : camahua : (2 Camaua) hedor de boca. (1)

pararse el mayz serazo, o casi del todo sazonado. preterito: ocamauac.

camahuac : cosa seraza desta manera. (2 Camauac) seco vn poco medio seco o sazonado, como mayz o frisoles. (1 camauac) tierno mayz que esta seco y no del todo curado o cosa assi. (1 camauac) camaixquemitl : camaixxotl : mnta de cama. (1) mnta de cama. (1)

camanalchihua, nitla : hazer algo por via de burla o passatiempo. prete: onitlacamanalchiuh. (2 Camanalchiua, nitla) burlando hazer algo. (1 nitla, camanalchiua) camanalhuia, nite : enlabiar, dezir gracias, o burlar de palabra. preterito: onitecamanalchiuh. (2) enlabiar engaando. (1) burlar de palabras. (1) camanalitoa, nic : camanalitoa, nitla : onitlacamanalito. (2) burlando dezir algo. (1) dezir algo por passatiempo, o de burla. preterito: burlando dezir algo. (1)

camanallatoa, ni : idem. preteri: onicamanallato. (Camanalitoa, nitla: dezir algo por passatiempo, o de burla. preterito: onitlacamanalito.) (2) camanallatolli : (2) juego de palabras. (1) palabras de passatiempo, o de recreacion.

camanalli : burla tal. (1) camanaloa, ni : onicamanalo. (2) camanaloani : camanaloliztli :

chufa, o burla de palabras. (2) dezir chistes, o gracias. preterito:

chufar o chocarreara. (1)

dezidor de gracias assi. (2) chufa, o burla de palabras. (2)

camapaca, nino : enxaguarse, o lauarse laboca. preterito: oninocamapac. (2) enxaguarse la boca. (1) lauar la boca. (1) camapaca, nite : lauar la boca a otro dandole con que. preterito: onitecamapac. (2) camapaca + : gargarismo hazer. (1 patica nino, camapaca) camapaca +, nino : hazer gargarismo. pre: patica oninocamapac. (2 Patica ninocamapaca) camapantli : carrillos de la cara. (2) carrillo dela cara. (1) cerrar la boca. (1)

camapiqui, nino : cerrar la boca. preterito: oninocamapic. (2) camapotoniliztli : hedor de boca. (2) hedor de boca. (1)

camatapalli :

los paladares. (2) darse golpes, o bofetones assi mismo [n] la boca. pret: dar tapaboca amanera de bofeton. preterito: onite carrilludo. (2)

camatecapania, nino : oninocamatecapani (2) camatecapania, nite : camatecapani. (2)

camatetic : carrilludo. (1) camatetl :

carrillos grandes. (2) + : ynfamia. (1 tetlauelilo camatilizotl) boca. (1)

camatilizzotl camatl :

boca. (2)

camatlapachiuhcayotl : manta, o cubierta de cama. (2) camatlapoa, nino : abrir la boca. (1)

camatlatia, nite : herrar con fuego la cara a otro preterito: onitecamatlati. (2) herrar enla cara. (1) camatochomiotl : camatqui : el bello sotil delos labrios. (2)

teso inobidiente. (1) desquixarar a otro o abrirle la boca mucho. preterito: descarrillar o desquixarar con las manos. (1) desquixarar.

camatzayana, nite : onitecamatzayan. (2) (1) camatzontli :

el bello de los carrillos. (2 Camatzuntli)

camayyayaliztli : hedorde boca. (2) camilcectic : camilectic : amarilla fruta. (1) cosa morena, o fruta que pinta. (2) morena cosa baa. (1)

camilehua : pitantar las cerezas, o la fruta, o pararse moreno. preterito: ocamileuac. (2 Camileua) comenar a madurar la fruta, s: pintar la fruta. (1 camileua) amarillecerse la fruta, que comiena a madurar. (1 camileua) camilihui : comenar a madurar la fruta, s: pintar la fruta. (1 camiliui.) amarillecerse la fruta, que comiena a madurar. (1 camiliui) sazonarse la fruta. (1 camiliui) camisa maitl : manga de vestidura; y asside los de mas. (1 camisa maytl) : : desnudarse ropa cerrada. (1) desnudar a otro ropa cerrada. (1)

camisacopina, nino camisacopina, nite

camisatia, nino : vestirse la camisa. preterito: oninocamisati. (2) camisatia, no : vestir me camisa. (1) camisatli + : collar de vestidura. (1 yquech yn camisatli)

cammach intixtepetla : como eres tan ciego. s. que no vees lo que te conuiene. (2) cammach mitzicnoma intloque in nahuaque? : de donde mereciste el beneficio que el seor te a hecho?. (2 Cammach mitzicnoma intloque in nauaque?) cammach mocnopil ? cammachmomacehual ? : de donde ati tanto bien ?. (2 Cammach mocnopil ? cammachmomaceual ?) cammachmomacehual + : de donde ati tanto bien ?. (2 Cammach mocnopil ? cammachmomaceual ?) cammantiuh atl : camo + : manta agua que corre y va llana. (1 c[m]mantiuh atl)

mas si; conjunction. (1 auh yntla camo) color morado. (1) color morado escuro. (2)

camopalli : morado color escuro. (1) camopaltia : camopaltic : escuro.) (2) camotic : hazerse morado. (1)

morado color escuro. (1)

idem.

(Camopalli: color morado

tierna cosa. (1)

cosa tierna, o blanda como batatas. (2) batata, fruta conocida. (1) batata,

camotli : turma de tierra o cosa assi. (1) rayz comestible. (2) camotli campa : + :

anahoria. (1 castillan camotli.)

aqualparte. (1)

campa + : estrangero. (2 an campa valla) hazia dondequiera. (1 ao yn campa) adonde, o adondequier. aduerbio. (2 In campa) por ay adonde quiera. aduerbio. (2 ayan campa) campa immitzcocoa : ymmitzcocoa) adnde, o en que parte del cuerpo te duele?. (1 campa

campa? : por donde; preguntando?. (1) dedonde?. (1) hazia donde; preguntando?. (1) adonde?. (1) adonde, o aque parte, o por donde?. aduerbio para preguntar. (2) campachilhuia, nicte : arrebatar a otro algo para comer selo. preterito: onictecampachilhui. (2) campana + : esquilon. (1 piaztic campana) campana bendezida, o c[n]sagrada. (2 Tlateochiual campana) campana esquilonada. (2 Piaztic campana) campana chiuhqui : campanero que las haze. (1) campanero que las haze. (2)

campana pitzqui : campanero que las haze. (1) campana tziliniqui : campana yollotli : campanero que las tae. (1) badajo de campana. (1) badajo de campana. (2)

campaxilhuia, nicte : (2) campaxoa, nite c[n]paxoa)

comer lo que arrebato a otro. preterito: onictecampaxilhui. bocados dar. (1 nite,

: adentellar o morder sin sacar bocado. (1) :

campaxotihuetzi, nite c[n]paxotiuetzi)

bocados dar arremetiendo contra alguno. (1 nite,

campopona : ombre carrilludo o de grandes mexillas. (1) campopotztic : ombre carrilludo o de grandes mexillas. (1 campuputztic) carrilludo. (1 campuputztic) idem. (Campopoactic: carrilludo.) (2) campopozactic : ombre carrilludo o de grandes mexillas. (1 campopoactic) carrilludo. (1 campupuactic) carrilludo. (2 Campopoactic) campotzoa, ni : carrillos. (1) campotzoani : campotzoliztli : campotzoqui : campoxoa, nite : can + : hinchar los carrillos. preterito: onicampotzo. (2) hinchador tal. (1) hinchadura assi. (1) hinchador tal. (1) adentellar, o dar bocado. preterito: onitecampoxo. (2) hinchar los

entera cosa o sana sin macula ni falta. (1 amo can quenin) por donde; preguntando?. (1)

can cuixpa? :

can onhuehuetztinemi yyollo : pensatiuo. (1 can onueuetztinemi yyollo) can yeuel ? : can yeye : can? : hazia que parte?. (2)

esso mismo. (1 c[n] yeye) adonde?. (1) adonde?. aduerbio. para preguntar. (2)

cana : en alguna parte. (1) por algun lugar; aduerbio. (1) en alguna parte, o lugar. aduerbio. (2) a alguna parte. (1) cana, ni : tomar o comenar a exercitar el officio o cargo que se me enc[n]mendo, o agonizar y estar en passamiento. preteri: onican yn notequiuh. (2) malo estar mucho, quasi ala muerte. (1) desenuaynar la espada. (1) tomar. (1) cana + : estio tener en lugar. (1 centonal cana ninemi) quia en alguna parte o lugar. (2 Ao cana) no se empleara nada desto en alguna otra cosa. (2 Atle cana monequiz) cana +, ni : edificarse, tomando exemplo de otro. (1 tetech nicana) entresacar algo. pre: itla onican. (2 Itlan nicana) seguir o ymitar vida de otro. (1 tetech nicana) alentar o tomar huelgo el que tae trompeta. (1 nihio nicana) entresacar algo. (1 ytzal[n] nicana) alentar descansando. (1 nihio nicana) entresacar algo. (1 ytlan nicana) tomar exemplo de otro. pre: tetech onican. (2 Tetech nicana) cana nite, tlalia : poner en lugar. (1)

cana nitla, tlalia : cana yaliztli :

poner en lugar. (1)

ausencia. (1) cosa delgada, como tabla, estera, lieno, o

canactic : delgada cosa assi. (1) cosas semejantes llanas. (2) canactontli :

cosa delgadilla assi. (2)

canahua, nitla : adelgazar tablas, o piedras anchas o la loa guando la haz[n]. &c. preterito: onitlacanauh. (2 Canaua, nitla) adelgazar tablas o piedras. (1 nitla, canaua) batir metal. (1 nitla, canaua) canahuac : pao de lino o delana. (1 canauac) delgada cosa assi. (1 canauac) cosa delgada desta manera, lieno, o manta delgada de algodon. (2 Canauac) canahuac + : lieno pao de lino. (1 yztac canauac) delgada. (2 Iztac canauac) canahuac caxitl : escudilla. (1 canauac caxitl) canahuac tlaixpechchotl : canahuaca namacac : lieno, o manta muy

escudilla. (2 Canauac caxitl)

sauana de lieno. (1 canauac tlaixpechchotl)

lencero, que vende lienos . (1 canauaca namacac) sienes, parte dela aladar de delgadez

canahuacantli : sienes parte dela cabea. (1 canauacantli) cabea. (2 Canauacantli)

canahuacantzontli : cabellos los viejos. (1 canauacantzuntli) cabellos. (2 Canauacantzuntli)

canahuacayotl : delgadez de cosas llanas y anchas. (1 canauacayotl) assi. (2 Canauacayotl)

canapa : de alguna parte. (1) en alguna parte. (1) por algun lugar; aduerbio. (1) a alguna parte. (1) en alguna parte. aduerbio. (2) canapa +, nino : ausentarse. (1 nino, yeltia, canapa niauh)

canapa yaqui : canapaonia : canauhconetl :

ausente. (1) ausente estar. (1) patico, hijo del anade. (1) anadino. (1) idem. anadino. (2) (Canauhconetl:

canauhconetontli : anadino.) (2) canauhquilitl : canauhtetl :

patico, hijo del anade. (1)

verdolaga yerua. (1) veuo de patos. (1)

verdolaga. (2) hueuo de pato, o de anade. (2) anade. (1) anade, o pato. (2)

canauhtli : pato anade domestica. (1) canauhtli + :

pato anade domestica. (1 castillan canauhtli)

cancuix? : adonde?. (1 c[n]cuix?) preguntando. aduerbio. (2) cancuixpan? : adonde?. (1) preguntando. aduerbio.) (2) candela yacacotona, ni : idem.

adonde, por donde, o aque parte?. (Cancuix?: adonde, por donde, o aque parte?.

despauilar candela. (1) despauiladura. (1)

candela yacacotonaliztli :

candela yacacotonani : despauilador. (1) candela yollotli : candelayollotl : canel : pauilo de candela. (2)

pauilo de candela. (1)

pues es assi, o pues assi es. aduerbio. (2)

canel totechitauhqui : pues es assi que nos esta prometido. (2) canelli : cierta cosa y verdadera. (1) + : recelo assi. (1 teuicpa nemat canemiliztli) m[m]brudo de grndes mi[m]bros. (1 ypano canvey ynina cayo) especulatiuo. (1 moyolnonotzanih canimmach nemi yyollo) especular. (1)

canemiliztli canhuei canimmach + : + :

canimmach nemi noyollo :

canimmach omitzicnoma intloque nahuaque? : cuantas mercedes te ha hecho nuestro seor?. (1 canimmach omitzicnoma yntloque nauaque?.) canin? : hazia donde; preguntando?. (1) preguntando?. (1) adonde?. (1) caniuhya? : aque tiempo?. (1) caniuhyan? : dedonde?. (1) por donde;

enque tiempo (preguntando)?. (1)

cuando, o en que tiempo?. (1) idem. (Canneltiazque: adonde emos de yr.) (2)

cannelpa tiazque : cannelpa tiazque? : canneltiazque : canozo : canquenami

adonde emos deyr?. (1) adonde emos de yr. (2)

adonde emos deyr?. (1 canneltiazq[ue])

es assi, o ello es assi, afirmando algo. (2 Canoo) + : entera cosa o sana sin macula ni falta. (1 amo canquenami) carrilludo. (1 cantepunaztic) ombre carrilludo o de grandes mexillas. (1) carrillos. (2)

canteponaztic : cantetetic : cantli :

carrillo dela cara. (1 c[n]tli)

canxicana + : canxicana)

de donde tengo de auer lo necessario ala vida. (2 Canxiccui,

canxiccui, canxicana : de donde tengo de auer lo necessario ala vida. (2) canyeno yehuatl : esse mismo. (1 c[n]yeno yehuatl) canyepa : canyepa? : aqualparte. (1) hazia donde; preguntando?. (1) adonde?. (1 c[n]yepa?)

canyeuel + : ymmitzcocoa) canyuhyan? :

adnde, o en que parte del cuerpo te duele?. (1 cayepa canyeuel aque tiempo, o [n] que tiempo aduer. (2)

canyyolic : mansamente. (1 canyyulic) cao capa + : + : helo alli donde esta, o hela alli. (2 Ompa cao) encapado. (2 Mo capa quimoloqui) capilla de capa. (2) idem. (Capa quechquemitl: capilla de capa.) (2)

capa quechquemitl : capa tzontecomatl : capani :

cruxir, o restallar las coyunturas delos dedos quando los estiran. (2) hazer ruido con los apatos. preterito: onitlacapani. (2) escla[v]ina. (1) capilla de capa. (1) cosa fofa. (2) cerezo verde arbol. (1

capania, nitla : capatepiton :

capatzontecomatl : capaxtic :

fofa cosa. (1)

capolcuahuitl : cerezo seto. (1 capulquauitl) capulquauitl) cerezo arbol. (2 Capulquauitl) capolcuahuitl capolcuauhtla : + :

cerezo seto. (1 vacqui capulquauitl) cerezal. (2 Capulquauhtla) cereza. (1 capulin) cerezo, el

cerezal. (1 capulquauhtla)

capolin : cerezo verde arbol. (1 capulin) arbol, o la fruta del. (2 Capulin) capolla : cerezal. (1 capulla)

cerezal. (2 Capulla) vn grano de razimo

capollotl + : grano de algun razimo. (1 centetl capullotl) dvuas, &c (2 C[n]tetl capullotl) capoloctli : capotzahui : capotzahui, ni vino de cerezas. (1 capuloctli)

vino de cerezas. (2 Capuloctli)

pararse negro preteri: ocaputzauh. (2 Caputzaui) : ennegrecerse. (1 ni, caputzaui)

capotzahuiliztli : (2 Caputzauiliztli) capotzauhqui :

ennegrecimiento tal. (1 caputzauiliztli)

negregura assi.

ennegrecido assi. (1 caputzauhqui)

cosa negra. (2 Caputzauhqui)

capotztic : negra cosa. (1 caputztic) caque : caqueque : calada persona. (1)

cosa negra. (2 Caputztic)

persona calada con apatos. (2)

personas caladas assi. (2) : cutaras traer. (1)

caquetinemi, ni

caqui, anite : desobedecer. (1) caqui, nic : recebir por el sentido. (1) caqui, nite : obediente ser. (1) obedecer. (1) caqui, nitla : oyr, entender, o escuchar. preterito: onitlacac. (2) oyr como quiera. (1) escuchar como quiera. (1) caqui, nonte : asechar, o espiar, oyendo lo que se dize. preterito: onontecac. (2) caqui + : echar a mala parte las cosas. (1 aiuh nic caqui) recusar al juez. (1 amo nino, caqui) tacharlos testigos. (1 amo nino, caqui) caqui +, nic : echar a mala parte las cosas. (1 aompa niccaqui) echar abuena parte lo que se dize o haze. (1 quallipan niccaqui) comprehender lo que se dize. (1 ancen niccaqui) comprehender lo que se dize. (1 nic, acica caqui) caqui +, nino : no me satisfazer lo que algunos me certifican, o no estar por lo que se sentencia, apelando dello, y tachando los testigos o recusandolos. (2 Amo ninocaqui) caqui +, nite : alcanar de cuenta a otro, entendiendole. (1 auh nitecaqui) entender al reues la cosa. pre: ayuh onitecac. (2 Ayuh nitecaqui) caqui +, nitla : comprehender lo que se dize. (1 nitla, macica caqui) caquilia, nicte : oyr lo que otros dizen. preteri: onictecaquili. (2) caquiliztli + : comprehendida cosa assi. (1 tlamacica caquiliztli) comprehenssion assi. (1 tlamacica caquiliztli) intelligencia perfecta de alguna cosa. (2 Tlamacica caquiliztli) enteray perfecta intelligencia dela cosa. (2 Tlaacica caquiliztli) caquini + : comprehendedor tal. (1 tlamacica caquini)

caquitia, nicte : denunciar algo a otros. (1) dar relacion de algo aotros, o notificarles algo. pre: onictecaquiti. (2) caquitia, nitetla : idem, o hazer oyr alos sordos. preterito: onitetlacaquiti. (Caquitia, nicte: dar relacion de algo aotros, o notificarles algo. pre: onictecaquiti.) (2) hazer entender alguna cosa a otro. (1) caquizti : sonable cosa. (1) caquizti, ni : sonar, y oyrse bien el que habla, o canta. preterito: onicaquiztic. (2) sonar comoquiera. (1) caquizti + : sonar bien. (1 vel ni, caquizti) sonar mal. (1 anivel, caquizti) sonar enderredor. (1 ypanoc ni, caquizti) sonar enderredor. (1 nouiyan ni, caquizti) desentonado. (2 Nonqua caquizti ytuzqui)

caquiztilia, nitla : onitlacaquiztili. (2) caquiztiliztli : caquiztini :

exponer, declarar, glosar o interpretar algo. preterito: notar algo en otra cosa. (1) son, o sonido. (2) cosa que suena bien. (2) digno de ser creido. (1) sonido, o

son o sonido. (1) sonable cosa. (1)

caquiztli : son o sonido. (1) persona de credito. (2)

sonido. (1)

castillan + : espiga de trigo. (1 centlaquechcuitl castillan centli) puerro. (1 vey castillan xonacatl) rezma de papel. (1 centlalpilli yztac castillan amatl) clauo de especie. (1 vel castillan chilli) castillan acalli : naue, generalmente. (1)

castillan acaltepiton : naue pequea. (1) castillan acaltontli : naue pequea. (1) castillan acocotli : hinojo. (1) hauar. (1)

castillan ayecocuemitl :

castillan ayecomilli : hauar. (1) castillan ayecotli : castillan cactli : castillan camotli : castillan canauhtli : castillan chiancaca : castillan chilli : haua, legumbre. (1) uecos. (1) anahoria. (1) pato anade domestica. (1) aucar de castilla. (1) especie de especiero. (1) pimienta especie conocida. (1)

castillan chilnamacac : especiero, que las vende. (1) castillan chilnamacoyan : castillan cihuatlatquitl : castillan copalli : castillan ecuemitl : castillan emilli : castillan etl : especieria lugar donde las venden. (1) saya de muger. (1 castillan ciuatlatquitl)

estoraque olor. (1) hauar. (1) hauar. (1)

haua, legumbre. (1) gallo de castilla. (1 castillan vexolotl) capon. (1 castillan vexolutl tlaatecuitl)

castillan huexolotl :

castillan huexolotl tlaatecuitl : castillan lino xinachtli :

linaza, simiente de lino. (1)

castillan michua tzaltepiton : michua tzaltepiton) castillan nacatlaoyo tlaxcalli :

sardina arrencada pece conocido. (1 castill[n] pastel de carne. (1)

castillan ocoxochitl : trebol yerua. (1) castillan omixochitl : lirio blanco o aucena. (1) castillan pitzahuac etl : castillan quetzaltototl : castillan tehuilocaxitl : lentejas legumbre. (1 castillan pitzauac etl) pauo, paua o pauon. (1) vidrio o vidro. (1 castillan teuilocaxitl)

castillan tetzilacatl : sonajas. (1) castillan texocooctli : vino de mananas. (1) castillan tlaoltezqui : molinero q[ue] lo cura. (1) castillan tlapalpopozo : tlapalpopoo) castillan tlatolli : castillan tlaulli : castillan tlaxcalli : rosa flor, y mata conocida. (1 castillan

romance lengua romana. (1) trigo. (1) pan de trigo. (1) mollete pan muelle. (1 castillan tlaxcalonectli) hacha que corta de dos partes. (1)

castillan tlaxcalzonectli :

castillan tlaximaloni necoctene : castillan tonalxihuitl : castillan totolin :

mananilla yerua conocida. (1 castillan tonalxiuitl)

gallina de castilla o gallo. (1) lirio. (1)

castillan tzacuxochitl :

castillan xilotzontli : raspa de espiga. (1 castill[n] xilotzuntli) castillan xochitl : (1 castillan xuchitl) castillan xonacatl : clauellina. (1 castillan xuchitl) puerro. (1) aio. (1) floro rosa de castilla.

castillan yahuacalli : fusta; genero de naue. (1 castillan yaoacalli) castillanepazotl : yerua buena. (1 castillanepaotl)

cat +, nitla : signo en que alguno nace. (1 notonal, yeynipan nitlacat cuetzpalin) condicion tener assi. (1 yuh nitlacat) condicion tener assi. (1 yuh ipan nitlacat) el signo enque naci, el alma, o la porcion y racion mia. (2 Notonal ynipan nitlacat) idem. (Iuh niquiz: ser su natural condicion aquella desde su nascimiento.) (2 Iuh nitlacat)

cate + : estar dos o tres cosas juntas. (1 cepan cate) apartados vnos de otros. (1 veueca cate) estar dos o tres cosas juntas. (1 yuan cate) caticac, ni : estar. (1) estar en pie. pre: onicaticaca. vel. onica tic aya. (2) enhiesto

caticac +, ni : estar delante del seor. (1 teixp[n] nicaticac) cuesta. (1 cencan nicaticac) catl + :

agra fierra o

ninguno otro te podra ya ayudar. (2 Aocac vel cetla catl mitzpaleuiz) aqual de dos. (1 catleuatl) + : qualquiera dellos, o qualquier cosa que sea, (2 In ao qualquiera dellos. (2 ao catlehuatl) qual dellos?. preguntando. (2 Catleuatl?)

catlehuatl : catlehuatl catleuatl)

catlehuatl? :

catli ye? : qual dellos?. preguntando. (2) catli? : catlie : catlye? : catolhui ques del?. o qual es?. (2) aqual de dos. (1) cual o quien?. (1) + : el que juega con rosas como c[n] pelota. (2 Mocecen catolhui) lo mesmo es que nican ca. (2 Nican

catqui + : helo aqui. (1 nican catqui) catqui) catzactia, ni : ensuziarse. (1)

pararse suzio. preteri: onicatzactiac. vel. onicatzactix. (2) morena cosa baa. (1) ensuziar

catzactic : suzia cosa. (1) suzio por no estar lauado. (1) hosco bao en color. (1) cosa suzia. (2) catzactilia, nitla : algo. (1) catzactiliztli :

ensuziar algo. preterito: onitlacatzactili. (2) suziedad. (2)

suziedad. (1)

catzahua, ni : pararsesuzio. pre: onicatzauac. vel. onicatzauh. (2 Catzaua, ni) ensuziarse. (1 ni, catzaua) catzahua, nino : ensuziarse. pre: oninocatzauh. (2 Catzaua, nino) catzahua, nite : ensuziar a otro. preterito: onitecatzauh. (2 Catzaua, nite) catzahua, nitla : ensuziar algo. (1 nitla, catzaua) estragar. (1 nitla, catzaua) catzahuac : cosa suzia. (2 Catzauac) suzia cosa. (1 catzauac) suzio por no estar lauado. (1 catzauac) suziedad. (1 catzaualiztli)

catzahualiztli : suziedad. (2 Catzaualiztli) estrago. (1 catzaualiztli) cauh + :

suyo, cosa de alguno. (1 ycoco cauh)

cauhtehua, nic : dexar a otro, o a otra cosa, e yrse luego a alguna parte. pre: oniccauhteuac. (2 Cauhteua, nic) cauhtehua, nino : quedarse. (1 nino, cauhteua) manda hazer assi. (1 nino, cauhteua) cauhtehua + : testar, hazer testamento, o detenerse y quedarse en algun lugar. preterito: oninocauhteuac. (2 Cauhteua nino) cauhtehua nino : testar, hazer testamento, o detenerse y quedarse en algun lugar. preterito: oninocauhteuac. (2 Cauhteua nino) cauhtica : espacio de lugar. (1) espacio, o anchura desala, o de camara. &c. (2) espaciosa cosa, assi como lugar ancho y espacioso. (1 tlacauilli de camino en algun lugar. prete: oninocauhtiquiz. (1 nino, cauhtiquia) desamparar a otro de precio. prete: nite) desamparar a alguno. (1 nite, cauhtiquia)

cauhtimani : cauhtimani + : cauhtimani)

cauhtiquiza, nino : quedarse (2 Cauhtiquia, nino) quedarse. cauhtiquiza, nite : dexar, o onitecauhtiquiz. (2 Cauhtiquia, cauhtiuh, nino : oninocauhta. (2)

dexar memoria de si, o hazer testamento. pr: oninocauhtia. vel. dexar memoria de si. (1) hazer testamento. (1)

caxahua : afloxarse la enfermedad. (1 caxaua) aliuiar se la enfermedad. (1 caxaua) descrecer el rio. (1 caxaua) desmesurarse lo lleno. (1 caxaua) caxahua, ni : tornarse flaco y sin carnes, o descrecer y menguarla mar, o el rio, o afloxar la pestilencia. prete: onicaxauac. (2 Caxaua, ni) menguar. (1 ni, caxaua) emmagrecerse. (1 ni, caxaua) tomaste pequeo. (1 ni, caxaua) caxahua, nite : enflaquecer a otro. preterito: onitecaxauh (2 Caxaua, nite) emmagrecer a otro. (1 nite, caxaua) aliuiar a otro. (1 nite, caxaua) caxahua, nitla : afloxar algo, o desbastar alguna cosa, o quitar y disminuir algo del tributo. pre: onitlacaxauh. (2 Caxaua, nitla) aliuiar quitando a otro algo del tributo o dela carga. (1 nitla, caxaua) despechar vasallos, afloxandoles el tributo. (1 nitla, caxaua) afloxar lo que estaua apretado con ataduras. (1 nitla, caxaua) desbastar algo. (1 nitla, caxaua) caxahua in nococoliz : arreziar o conualecer dela enfermedad. (1 caxaua yn nococoliz) caxahuac : afloxada enfermedad. (1 caxauac)

caxahualiztli : enflaquecimiento, o flaqueza del que esta flaco. (2 Caxaualiztli) emmagrecimiento. (1 caxaualiztli) floxedad assi. (1 caxaualiztli) caxahuatiuh, ni : tomaste pequeo. (1 ni, caxauatiuh)

caxahuatiuh/ huel/ caxauhtiuh, ni : tornarse flaco, o desmedrar enla hazienda. pre: onicaxauatia. vel. onicaxauhtia. (2 Caxauatiuh, vel, caxauhtiuh, ni) caxahuilia, nitetla : aliuiar o disminuir la carga, o el tributo a otro. pret: onitetlacaxauili. (2 Caxauilia, nitetla) aliuiar assi a otro. (1 nitetla, caxauilia)

caxancailpiya, nitla : atar algo floxamente. pret: onitlacaxancailpi. (2 Caxancailpia, nitla) atar floxamente. (1 nitla, caxancailpia) caxani : afloxarse lo atado. prete: ocaxan. (2) afloxarse. (1)

caxania, nino : recaer el enfermo. preterito: oninocaxani. (2) recaer en enfermedad. (1) caxania, nitla : afloxar lo atado, o desarmar la ballesta, y afloxar el arco. pre: onitlacaxini. (2) desarmar ballesta. (1) afloxar lo que estaua apretado con ataduras. (1) caxanilia, nitetla : onitetlacaxanili. (2) caxanqui : (1) aliuiar a otro la carga o el tributo. prete: floxa cosa no apretada. (1) afloxado.

cosa floxa o mal atada. (2)

caxauhqui : enflaquecido assi. (2) caxauhtiuh, ni

emmagrecido. (1)

: desmedrar nhazinda. (1)

caxauhtiuh +, ni : tornarse flaco, o desmedrar enla hazienda. pre: onicaxauatia. vel. onicaxauhtia. (2 Caxauatiuh, vel, caxauhtiuh, ni) caxcomolli : caxitl escudilla. (2 Caxcomulli) escudilla. (1 caxcomulli) escudilla. (1 canauac caxitl)

+ : escudilla. (2 Canauac caxitl) vasar. (2) plato. (2) valar. (1) plato. (1)

caxmanaloyan : caxpechtli :

caxpechtli + : plato grande. (1 vey caxpechtli) mas metales. (1 teocuitla caxpechtli) caxpechtontli : caxpiyaloyan : caxpiyani caxpiani) + : plato pequeo. (2)

plato de plata; y assi delos de

platel plato pequeo. (1) valar. (1 caxpialoyan)

vasar. (2 Caxpialoyan)

repostero, o guardador de baxilla de plata. (2 Iztac teocuitla embudar algo. (1 caxpiaztica nitlateca) embudada cosa. (1 caxpiaztica tlatectli) embudo. (1 caxpiaztli)

caxpiyaztica nitlateca : caxpiyaztica tlatectli : caxpiyaztli :

embudo de barro. (2 Caxpiaztli)

caxpochehua, ni : embarnizar de negro la loa antes que la cuezan. preterit: onicaxpucheuh. (2 Caxpucheua, ni) caxtepiton : caxtil : salsera. (2) salsera o salsereta. (1) idem. (Caxcomulli: escudilla.) (2) almagre baxo. (1

gallo, o gallina de castilla. (2)

caxtlahuitl : caxtlauitl)

almagre baxo. i. no muy fino. (2 Caxtlauitl)

caxtolcan : [n] qu[n]ze partes, o [n] cada quinze p[ar]tes. (2 Caxtulcan) caxtolcan oceccan : ocecc[n]) caxtolcan omexcan : caxtolcan omoccan : caxtolcan onnauhcan : caxtolipilli : semejantes. (2) caxtollamantli : en deziseys partes, o en cada deziseys partes. (2 Caxtulcan [n] deziocho partes. &c. (2 Caxtulcan omexcan) en dezisiete partes. &c. (2 Caxtulcan omoccan) en dezinueue partes. &c (2 Caxtulcan onnauhcan)

trezi[n]tas mantas, tortillas, pliegos de papel, o cosas quinze partes, cosas, o pares. (2 Caxtullamantli)

caxtollamantli + : de diez y siete cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli omome centlamantli) de diez y nueue cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli onnaui centlamantli) la quinzena cosa o parte. (2 Inic caxtullamantli) de diez y seys cosas vna &c. (2 In caxtullamantli once centlamantli) de diez y ocho cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli omei centlamantli) de quinze cosas vna, o de quinze pares vn par. (2 In caxtullamantli centlamantli) caxtolli : quinze, vel caxtultetl. (2 Caxtulli)

caxtolli + : de diez y siete vno. (2 In caxtulli omome ce) de diez y nueue vno. (2 In caxtulli onnauice) el quinzeno. (2 Inic caxtulli) de diez y seys vno. (2 In caxtulli once ce) de diez y ocho vno. (2 In caxtulli omei ce) de quinze vno. (2 In caxtulli ce) caxtolli oce/ huel/ caxtoltetl oce : caxtultetl oce) caxtolli omei/ huel/ caxtoltetlomei : caxtultetlomei) deziseys. (2 Caxtulli oce, vel, deziocho. (2 Caxtulli omei, vel,

caxtolli omome/ huel/ caxtoltetl omome : d[e]zisiete (2 Caxtulli omome, vel, caxtultetl omome) caxtolli onnahui/ huel/ caxtoltetl onnahui : caxtultetl [n]naui) dezinueue (2 Caxtulli onnaui, vel,

caxtololotl : quinze maorcas demayz, de cacao de camotes anahorias, o de cosas semej[n]tes. (2 Caxtulolotl) caxtololotl oce : deziseys maorcas assi. (2 Caxtulolotl oce) caxtololotl omei : caxtololotl omome : caxtololotl onnahui : caxtolpa : deziocho maorcas. (2 Caxtulolotl omei) dezisiete maorcas (2 Caxtulolotl omome) dezinueue maorcas. (2 Caxtulolotl onnaui)

quinze vezes. (2 Caxtulpa) quinze tanto. (2 Caxtulpa yxquich)

caxtolpa ixquich :

caxtolpa oceppa : deziseys vezes. (2 Caxtulpa oceppa) caxtolpa oceppa ixquich : dezisiete tanto. (2 Caxtulpa oceppa ixquich)

caxtolpa omexpa : deziocho vezes. (2 Caxtulpa omexpa) caxtolpa omexpa ixquich : deziocho tanto. (2 Caxtulpa omexpa ixquich)

caxtolpa omoppa : dezisiete vezes. (2 Caxtulpa omoppa) caxtolpa omoppa ixquich : caxtolpa onnappa : dezisiete tanto. (2 Caxtulpa omoppa ixquich)

dezinueue vezes. (2 Caxtulpa onnappa) dezinueue tanto. (2 Caxtulpa onnappa ixquich)

caxtolpa onnappa ixquich : caxtolpantli : Caxtulpantli)

quinze rengleras, o hileras de personas, o de renglones. &c. (2 deziseys rengleras assi. (2 Caxtulpantli oce) deziocho rengleras. (2 Caxtulpantli omei) dezisiete rengleras. (2 Caxtulpantli omome)

caxtolpantli oce : caxtolpantli omei : caxtolpantli omome :

caxtolpantli onnahui : dezinueue rengleras. (2 Caxtulpantli onnaui) caxtolpohualli + : siete cientos. (2 Centzuntli yp[n] caxtulpoalli)

caxtoltetl + : de diez y seys vno. (2 I[n] caxtultetl once centetl) de diez y siete vno. (2 In caxtultetl omome centetl) de diez ynueuevno. (2 In caxtultetl onnaui c[n]/t/tetl) d[e]zisiete (2 Caxtulli omome, vel, caxtultetl omome) idem. (Inic caxtulli: el quinzeno.) (2 Inic caxtultetl) dezinueue (2 Caxtulli onnaui, vel, caxtultetl [n]naui) deziseys. (2 Caxtulli oce, vel, caxtultetl oce) de quinze vno. (2 In caxtultetl centetl) caxtoltetlomei cayahua, nino : + : deziocho. (2 Caxtulli omei, vel, caxtultetlomei)

ynjuriar. (1 nino, cayaua)

cayahua + : mohatrar. (1 teca nino, cayaua) cayahua +, nino : idem. pre: teca oninocayauh. (Teca ninocacayaua: burlar o escarnecer de otro pre: teca oninocacayauh.) (2 Teca ninocayaua) caye : caye amo : ya; aduerbio de tiempo. (1) antes no. aduerbio. (2) antes no. (1) sea en

cayecualli : bien ella, o sea assi, otorgando algo. (2 Cayequalli) buen hora. (1 cayequalli) cayehuatl o : cayehuatlo : elle es. &c. (2) esse, essa, esso. (1)

cayepa canyeuel immitzcocoa : adnde, o en que parte del cuerpo te duele?. (1 cayepa canyeuel ymmitzcocoa) cayepa? : hazia donde es?. (2) idem, o hazia donde. (Cancuixpan?: idem. (Cancuix?: adonde, por donde, o aque parte?. preguntando. aduerbio.)) (2) por donde; preguntando?. (1) cayo + : m[m]brudo de grndes mi[m]bros. (1 ypano canvey ynina cayo) monta tanto, o es assi como &c (2 Cayuhquimma) vieja cosa. (1 yeicoya cayotl)

cayoquimma :

cayotl + : ynfernal cosa. (1 mictlan cayotl) oriental cosa. (1 tonatiuh yquiayan cayotl) caza amo : cazamo : no, e ninguna manera. (1 caa amo)

que no sera assi. aduerbio. para negar. (2 Caamo)

cazanelli : ciertamente es assi, o ello es assi verdad. aduerbio. (2 Caanelli) ciertamente. (1 caanelli) ce : vno o vna, vel, centetl. (2)

ce + : idem. (Amo ce yehuan: ninguno dellos.) (2 Amo ce yehuantin) de diez y ocho vno. (2 In caxtulli omei ce) el viernes. (2 Icchiquacemilhuitl in ce semana) de catorze vno. (2 Immatlactli onnaui ce) de doze vno. (2 Immatlactli omome ce) de diez vno. (2 Immatlactli ce) ninguno dellos. (2 Amo ce yehuan) de diez y seys vno. (2 In caxtulli once ce) de quarenta vno. (2 In ompoalli ce) ninguno dellos. (2 Amoma ce yehuantin) de treze vno. (2 Immatlactli omei ce) de onze vno. (2 Immatlactli once ce) de quinze vno. (2 In caxtulli ce) el primero. (2 Inic ce) de diez y siete vno. (2 In caxtulli omome ce) deveinte vno. (2 In cempoalli ce) de aqui avn ao, o el ao venidero. (2 Inaxcan ce xiuitl) mar baxa. (1 amo ce ca amictla) ce amatlapalli : arbol. (1) ce atlapalli : ce ehecatl : aquilonar. (1) vna hoja de arbol, o de yerua de anchas hojas. (2) vn ala deaue. (1) ciero viento. (1) leuante del inuierno. (1 ce eecatl) viento vna hoja de

ce ichtli : vna hebra de hilo de maguei. (2) ychtli)

hebra de hilo de maguey. (1 ce hebra de hilo o de lino

ce icpatl : vna hebra de hilo de algodon, o de lino. (2) o de algodon. (1 ce ycpatl) ce icxe mesa : ce/ + : mesa de vn pie. (1 ce ycxe mesa)

vnavez vno. (2 Ceppa ce, vel, ceppa centetl) querer

cea, ani : no querer. pre: aonicez. (2) no q[ue]rer. (1) cea, ni : querer, o consentir. preteri: onicez. (2) permitir algo. (1) por voluntad. (1) otorgar inclinando la cabea. (1) otorgar. (1)

cea +, ni : amo nicea) cealiztica :

en ninguna manera quiero. (2 Niman amo nicea) voluntariosamente. (1) consentimiento o voluntad. (1)

no q[ue]rer. (1

cealiztli : voluntad. (2) cealtia, nite :

voluntad razonable. (1)

ynduzir, generalmente. (1)

ceamatl cuelpachihui : vn pliego de papel. (2 Ceamatl cuelpachiui) ceamatl cuelpachiuhqui : ceani : pliego de papel. (1) voluntarioso. (1)

el que consiente y otorga algo. (2) vna ala de aue. (2) aparte. (1)

ceatlapalli : cecca : ceccan :

de vua parte. (1)

encierta parte, o en vna parte. (2)

aparte. (1)

ceccan ninotlalia : (2)

reuelarse contra la cabecera. preterito: ceccan oninotlali.

ceccan titoquixtia : hazer vando algunos contra otros, o ser de diuersas parentelas. prete: ceccan otitoquixtique, vel, otitocecc[n]quixtique. (2 Cecc[n] titoquixtia) ceccanquixtia, nino : hazer vando porsi, o estraarse delos otros. pret: oninoceccanquixti. (2) ceccanquixtia, nitla : apartar, o diuidir vnas cosas de otras. prete: onitlaceccanquixti. (2 Cecc[n]quixtia, nitla) cece meltia, nino cecec : : recrearse. (1) cosa. fria. (2)

fria cosa, ytztic. (1)

cecec + : castigar, reprehender, o corregir a otro. preterito: atl cecec tetech onicpacho. (2 Atl cecec tetechnicpachoa) reprehension. (1 ytztic cecec tetechpacholiztli) emmendar castigando. (1 tetlquauitl nictetoctia atl cecec) agua fria. (1 atl cecec) reprehender. (1 ytztic cecec tetech nic, pachoa) el que fue castigado o corregido. (2 Atl cecec itech tlapacholli) agua fria. (2 Atl cecec) cecec, cececa : + : emmendado. (1 atl cecec, tzitzicaztli ytechtlapacholli) friamente. (1)

cececalli : cada casa, o acada casa. (2) cececcanquixtia, nitla cececni : : partir en partes. (1) endiuersas partes. aduerbio. (2)

apartadamente. (1)

cececni quizaliztica : miembro a miembro; aduerbio. (1 cececni quializtica) cececnimotlalia : diuidirse assi. (1)

cececniquixtia, nitla : diuidir o apartar algo en diuersas partes. pret: onitlacececniquixti. (2) partir en partes. (1) cececnitlalia, mo : diuidirse assi. (1) apartarse los q[ue] estan juntos, poniendose cada vno en su lugar particular. (2) cececnitlalia, nitla : poner cada cosa porsi. preterito: onitlacececnitlali. (2) diuidir algo. (1) cecehuia, nino : descansar a ratos. preterito: oninoceceui. (2 Ceceuia, nino) holgar. (1 nino, ceceuia) cecehuia, nite : amansar al yrado. (1 nite, ceceuia) entreuenir, poniendo paz. (1 nite, ceceuia) cecehuia, nitla : enfriar cosa caliente. (1 nitla, ceceuia) cecehuia + : pacificar la tierra por guerra. (1 yaotica nitla, ceceuia) cecehuia +, nitla : pacificar y allanar la tierra con guerra. prete: yaotica onitetlaceceuili. (2 Yaotica nitlaceceuia) cecelia, nino : recrearse. pret: oninoceceli. (2) refrescarse. (1) cecelia, nite : refrescarse. (1) cecelia, nitla : enfriar cosas calientes. preterito: onitlaceceli. (2) otra cosa. (1) enfriar agua. (1) enfriar agua. (1) cecelic : cosa fresca, assi como arbol, o verdura. (2) ternilloso cosa de ternillas. (1) ternilla entre hueso y carne. (1) cosa ternillosa. (2) ternilla, entre carne y

resfriar a

cecelicayo : cecelicayotl : huesso. (2)

cecelmaca, nino : recrearse. preterito: oninocecelmacac. (2) cecelmaca, nite : recrear a otro. preterito: onitececelmacac. (2) recrear a otro. (1) cecelpatic : limpia cosa. (1) cosa muy fresca y limpia. (2)

desenhadar o

ceceltia, nino : desenhadarse. (1) recrearse. (1) ceceltia, nite : recrear a otro. prete: onitececelti. (2) deleitar a otro. (1) halagar. (1) desenhadar o recrear a otro. (1) hazer plazer a otro. (1) recrear a otro. (1) rogar halagando. (1) alegrar a otro recreandolo. (1) ceceltic : cosa fresca y verde. (2)

cecema cueyupan : de vna ola enotra, o de onda en onda. (2) cecemacueyopa : cecemaltepepa : ondear de onda en onda. (1) acada ciudad. (1) acada pueblo, o en

cecemaltepepan : acada pueblo, o en cada pueblo y ciudad. (1) cada pueblo, o ciudad. (2) cecemaltepetl : acada ciudad. (1)

cada pueblo, o acada pueblo. (2)

cecemaltepetlipa :

acada ciudad. (1)

cecemaltepetlipan : cecemeltia, nino : cecemeltia, nite : recrear a otro. (1) cecemeltic : cecemetztica : cecemetztlipan : cecemicxitl :

en cada pueblo, o por cada pueblo. (2) desenhadarse. (1) recrear, o dar solaz a otro. preterito: onitececemelti. (2)

cosa entera, sana, o plazentera. (2) cada mes. (1) cada mes. (1) acada pie. (1) cada pie, o atada pie. (2) historia de cada dia. (2) cada dia. (2) cada mes, o demes ames. (2)

cecemilhuiamoxtli : cecemilhuitl :

ystoria de dia en dia. (1)

todos los das y todas las noches. (1)

cecemilhuitlacuilolli : ystoria de dia en dia. (1)

historia de cada dia. (2)

cecemmana, nic : auntar ganado. (1) cecemmana, nite : despoblar pueblo. (1) ahuyentar o esparzir ganado o gente. (1) desbaratar gente. (1) cecemmana, nitla : derramar, esparzir, o sembrar algo por el suelo, assi como trigo, mayz mantas, o comida. &c. o desbaratar gentes, o ganados. preterito: onitlacecemman. (2) esparzir, odescarriar. (1) desparramar. (1) desconcertar lo concertado y bien puesto. (1) derramar grano, o otras cosas. (1) cecemmani : desparramarse. (1) despartirse o descarriarse los que estauan juntos. (1) derramarse desta manera alguna cosa. (1) derramarse assi alguna cosa. (2) cecemmanqui : auentado ganado. (1 cecemm[n]qui) derramada cosa, desta manera. (2) derramada cosa assi. (1) sendos, o cada vno, o

cecemme : sendos. (1) acada vno, de cosas animadas. (1) acada vno. aduerbio. (2) cecemmecapan : manojo amanojo. (2)

cecemmetztlipan : cada mes, o encada vn mes. (2) cecemotli : famoso en mala parte. (1) persona de mala fama. metaph. (2) cecemotli, ni : fama mala tener. (1) cecempohualcan : encada veinte partes. (2 Cecempoalcan) de veinte en veinte, o cada vno veinte.

cecempohualli/ huel/ cecempohualtetl : (2 Cecempoalli, vel, cecempoaltetl) cecempohualpa :

cada veinte vezes. (2 Cecempoalpa)

cecempohualpa ommatlatlacpa : cada tre[n]ta vezes. (2 Cecempoalpa ommatlatlacpa) cecempohualtetl + : vel, cecempoaltetl) de veinte en veinte, o cada vno veinte. (2 Cecempoalli,

cecen : acada persona. (1) acada vno de cosas inanimadas. (1) acada vno, de cosas animadas. (1) acada cosa no redonda. (1) cada vno sendos. (1) cecen calli : acada casa. (1)

cecen chinampan : acada barrio. (1) cecen quiyahuatenco : cecen tianquiztli, ni cecen tlacamecayotl : cecen tlamamatlac : acada puerta. (1 cecen quiauatenco) : fama mala tener. (1)

acada linaje. (1) en cada grada, o grada a grada. (2)

cecen tlaxila calpan : en cada barrio, o cada barrio. (2) cecen tlayacapa : acada collacion. (1) cecen tlayacapan : acada barrio. (1)

cecen/ huel/ cecentetl : cada vno sendos, o acada vno sendos, o acada vno dellos. (2 Cecen, vel, cecentetl) cecencahua, nino : apercebirse para hazer algo, o despachar negocios. pre: oninocecencauh. (2 Cecencaua, nino) atauiarse y componerse. (1 nino, cecencaua) despachar negocios. (1 nino, cecencaua) disponerse o aparejarte. (1 nino, cecencaua) cecencahua, nite : disponer, aparejar o aderear a otro. (1 nite, cecencaua) cecencahua, nitla : disponer y aparejar alguna cosa. (1 nitlacecencaua) cecencalli : acada casa, o cada casa. (1) acada cant[n], o acada esquina. (2)

cecencalnacazco : acada canton. (1) cecencalnacazpa : acada canton. (1) cecencalnacazpan : (2) cecencalpa : cecencalpan : idem.

(Cecencalnacazco: acada cant[n], o acada esquina.) acada casa. (1)

acada casa, o cada casa. (1) encada casa, o acada casa. (2)

cecencalpolpan : acada barrio. (1 cecencalpulpan) o collacion. (2 Cecencalpulpan) cecencalpolti : cecencalpoltin : Cecencalpultin)

encada barrio, o acada barrio,

acada gente de barrio ocollacion. (1 cecencalpulti) acada barrio. (1 cecencalpultin) acada quadrilla, o barrio. (2

cecencatolhuia, nino : jugar con flores como con pelota. preterito: oninocecencatolhui. (2) jugar con rosas. (1) cecenchinampan : a cada barrio, o en cada barrio, y parcialidad. (2)

ceceni :

de vua parte. (1)

cecenmani : auentarse y espantarse el ganado. (1 cec[n]mani) cecenmecapan : manojo a manojo, aduerbio. (1 cec[n]mecapan) a cada puerta. (2 Cecenquiauatempan) dem. (2 Cecenquiauatenco) acada puerta. (1 cecenquiauat[n]pan) jugar con rosas. (1)

cecenquiyahuatempan : cecenquiyahuatenco : cecenquiyahuatmpan : cecentelhuia, nino cecentepepa : cecentepepan : :

acada ciudad. (1) en cada pueblo o ciudad. (2) acada cosa redonda. (1) cada vno

cecentetl : acada vno de cosas inanimadas. (1) sendos. (1)

cecentetl + : cada vno sendos, o acada vno sendos, o acada vno dellos. (2 Cecen, vel, cecentetl) cecentetl totlatol : pareceres. (2) discordia endar pareceres o votos. (1) discordar en los el que en

cecentianquiztli : famoso en mala parte. (1 cec[n]tianquiztli) todas partes tiene ruyn fama. (2) cecentin : sendos. (1) sendos o cada sendos. s. se les dara. (2) cada linaje. (2) cada qual. (1)

cecentlacamecayotl : cecentlacatl : qual. (2)

acada persona. (1)

cada vna persona, o cada

cecentlacxiliztica : cecentlalia, nic : oniccecentlali. (2) cecentlalia =, nic :

passo a passo. aduerbio. (2) ayuntar o recoger razones en fauor de algun negocio. pre: = cecepanoa (2 cec[n]tlalia )

cecentlalia iniyectenehualoca, nic : ayuntar en alguna cancion todos los loores de hazaas que alguno hizo. (1 nic, cecentlalia yniyecteneualoca) cecentlalpilpan : manojo a manojo, aduerbio. (1) cecentlamamatlac : manojo amanojo. (2)

grada a grada; aduerbio. (1) idem. (Cecen tlamamatlac: en

cecentlamamatlapan : grada a grada; aduerbio. (1) cada grada, o grada a grada.) (2) cecentlamanca : manada a manada, aduerbio. (1) diuididas y apartadas vnas de otras. (2)

estar las partes cada vna por si,

cecentlamantilia, nitla cecentlamantin : cecentlamantli :

distinguir razones. (1) manada a manada. aduerbio. (2)

manada a manada, aduerbio. (1) cada vna cosa. (2)

cecentlamantli yyeliz noncua quizaliztli : cecentlamantli yyeliz nonqua quializtli) cecentlaxilacalpa : acada barrio. (1)

genero de qualquier cosa. (1

cecentlayacapan : en cada barrio, o a cada barrio. (2) cecenyaca moquetza in notzon : cecenyacamoquetza itzon : cecenyohual : cecenyohualli : espeluzarse. (1 cecenyaca moquetza yn notzon)

espeluzado. (1 cec[n]yacamoquetza ytzon)

cada noche. (2 Cecenyoal) todos los das y todas las noches. (1 cecenyoualli)

cecenzotl izopo : parear o hermanar o cotejar vna cosa cn otra o cnchauar algo. (1 cecenotl yopo) cecepanoa, nic : lo mesmo es que cec[n]tlalia. preteri: oniccecepano. (2) ayuntar en alguna cancion todos los loores de hazaas que alguno hizo. (1) cecepanoa in tlatolli, nic : aadir palabras. (1 nic, cecepanoa yn tlatolli)

cecepatic : espantable cosa que pone gran temor. (1) fria cosa muy fria. (1) rigoroso. (1) cosa muy fria. et per metaphoram. cosa muy espantable. (2) cecepoa +, no : adormecerse la mano. (1 no, ma cecepoa)

cecepocatiquiza, ni : espantarse de supito. prete: onicecepocatiquiz. (2 Cecepocatiquia, ni) espantarse. (1 ni, cecepocatiquia) cecepocatiquizaliztli : espanto supito. (2 Cecepocatiquializtli) cecepoctic : adormecido miembro. (1) cosa adormecida o entomecida. (2)

cecepohua, ni : entomecerse alguna parte del cuerpo. prete: onicecepoac. (2 Cecepoa, ni) entomecerse el pie. (1 ni, cecepoua) pasmarse elcuerpo. (1 ni, cecepoua) cecepohua + : entomecerme el pie. preteri: onocxicecepoac. (2 Nocxi cecepoa) entomecido o tollido. (2 Cecepoac) entomecido pie. (1) adormecido miembro. (1) entomecido assi.

cecepohuac : cecepouhqui : (2)

cecepouhqui icxitl : cecepouhquimaitl : ceceppa :

adormecido pie. (1 cecepouhqui ycxitl) adormecida mano. (1)

cada sendas vezes. aduerbio. (2)

cecexihuitl : cecexiuhtica :

cada ao. (1 cecexiuitl) cada ao. (1)

cada ao. aduerbio. (2 Cecexiuitl)

cada ao, o de ao a ao. aduer. (2) resfriarse. (1)

ceceya : enfriarse. (1) enfriarse el agua. (1) ceceya, ni : enfriarse, o resfriarse. pr: oniceceyac (2)

ceceyaca : cada vno. (1) acada qual, o a cada vno por si. (1) acada vno, de cosas animadas. (1) cada qual. (1) cada qual, o cada vno por si, o a cada vno por si. aduerbio. (2) cada vno porsi, o cada qual, o acada vno. aduerbio. (2) ceceyaca moquetza totzon : espeluzarse los cabellos, o tomarnos grima. preterito: ceceyaca omoquetz totzon. (2) ceceyaca quicuiz itlaxtlahuil : itlaxtlauil) cada qual recibira su paga. (2 Ceceyaca quicuiz

ceceyaca totech aciz intotlaxtlahuil : acada vno de nosotros cabra su parte, o cada qual recibira su premio y galardon. (1 ceceyaca totech aciz yntotlaxtlauil) ceceyaca totechaciz intotlaxtlahuil : acada vno cabra suparte, o cada qualrecibira su premio. (2 Ceceyaca totechaciz yntotlaxtlauil) ceceyo : ceceyo seuoso lleno de seuo. (1) + : magra carne. (1 amo ceceyo) seboso. (2)

ceceyotl : meollo o tuetano de huesos. (1) tuetano del hueso. (1) seuo de animal. (1) caa, s: el tuetano o meollo. (1) rionada. (1) sebo de animal, rionada, tuetano. o caa de vaca. (2) ceceyotl + : seuo derretido. (1 tlaatililli ceceyotl) vn braado. (2)

ceciyacatl : cecmicoa :

tener todos gran frio, o morirse de frio. prete: ocecmicoac. (2) enerizado assi. (1) aterido de frio. (1)

cecmicqui : elado assi. (1) cecmictica, ni

: aterecerse o tiritar de frio. (1)

cecmiqui, ni : morirse de frio. pret: onicecmic. (2) morir de frio. (1) elarme de frio. (1) tener frio. (1) aterecerse o tiritar de frio. (1) frio tener. (1) enerizarse por frio. (1) yerto estar de frio. (1) cecmiquiliztli : cecmiquini : (1) cecmiquini + : aterecimiento de frio. (2) aterecimiento tal. (1) frio liego. (1) aterido de frio.

aterido y muerto de frio. (2) idem.

(Apichauhqui: aterido de frio.) (2 Apich cecmiquini)

cecni : en otra parte o lugar, o en cierta parte, o por si aparte. aduerbio. (2) aparte. (1)

cecni + : cecni)

a ninguna o de ninguna otra parte, o en ningun otro lugar. (2 Aoccan cosa que esta por si aparte. (2) cvaderno. (1)

cecni mani :

cecni mani amatl : cecni titomana : cecni tlaca :

hazer algunos vando por si. preterito: cecni otitomanque. (2) nacion de gentes. (1)

cecni tlatolli ic nitlatoa : hablar en lengua estraa. (1 cecni tlatolli yc nitlatoa) cecni yauh itozqui : cecnihicac : cecniquiza : desentonado. (1 cecni yauh ytuzqui)

vna cosa. (1) vna cosa. (1 cecniquia) particularmente. (1) particular cosa. (1)

cecniquizcayotica : cecniquizqui : cecnitlalpan :

cosa differente de otra. (2) partida parte del mundo. (1)

cecocamati, mo : soberuio y presumptuoso. (2) cecocamati, nino : tenerse por mejor que otro. prete: oninocecocama. (2) tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1) cecocamati, tito : vnirse y hazerse a vna, o hazerse vna mesma cosa. preterito: otitocecocamatque. (2) hazerse vna mesma cosa en dios o en charidad. (1) cecualo : elarse algo. preterito: ocequaloc. (2 Cequalo) cequalo) quemarse las miesses con yelo. (1 cequalo) elarse las plantas. (1 elada

cecualoc : persona, o animal elada, aterida o muerta de frio. (2 Cequaloc) cosa. (1 cequaloc) cecuappitzahui, ni : tener calambre. preterit: onicequappitzauh (2 Cequappitzaui, ni) cal[m]bre tener. (1 ni, cequappitzaui) cecui, ni : tener frio. prete: onicecu. (2) cecuiztli : frio. (2) frio. (1) doliente assi. (1) doler lahijada. (1) dolencia tal. (1) frio tener. (1) tener frio. (1)

cecuiztli iticcalacqui : cecuiztli nitic calaqui :

cecuiztli teiticcalaquiliztli :

ceehecatl : ciero, viento aquilonar. (2) cehua : (1 ceua) hazer frio. prete: oceuac. (2 Ceua) hazer frio. (1 ceua) frio hazer.

cehuada atolli :

ordiate para dolientes. (1 ceuada atolli) pan de ceuada. (1 ceuada tlaxcalli) llouer gran espacio de tiempo. (1 ceualatl momana)

cehuada tlaxcalli : cehualatl momana :

cehualcalli : ramada para sombra, o miradero. (2 Ceualcalli) miradero, lugar de donde miramos. (1 ceualcalli) ramada sombra de ramos. (1 ceualcalli) cehualcaltia, nino : ampararse del calor del sol c[n] alguna sombra. prete: oninoceualcalti. (2 Ceualcaltia, nino) ampararse con sombrero o con cosa semejante, d[e]l sol. (1 nino, ceualcaltia) cehualcaltia, nitla : cubrir haziendo sombra. (1 nitla, ceualcaltia) cehualhuia, nino : idem. pre: oninoceualhui. (Ceualcaltia, nino: ampararse del calor del sol c[n] alguna sombra. prete: oninoceualcalti.) (2 Ceualhuia, nino) cehualhuia, nite : hazer sombra a otro. (1 nite, ceualhuia) cehualhuia, nitla : hazer sombra a otros. preteri: onitlaceualhui. (2 Ceualhuia, nitla) cubrir haziendo sombra. (1 nitla, ceualhuia) escurecer otra cosa o hazer sombra. (1 nitla, ceualhuia) sombra hazer. (1 nitla, ceualhuia) cehualli : cehuallo : ceuallo) sombra de alguna cosa. (2 Ceualli) sombra. (1 ceualli) sombria cosa. (1

cosa que tiene sombra, o cosa sombria. (2 Ceuallo)

cehuallotia, nitla : hazer sombra a otros. pre: onitlaceualloti. (2 Ceuallotia, nitla) sombra hazer. (1 nitla, ceuallotia) cehualloticac : cosa que tiene o haze sombra. (2 Ceualloticac) hazer el arbol. (1 ceualloticac) cehuallotitlan : ceuallotitlan) cehuallotl : ala sombra, o enla sombra. (2 Ceuallotitlan) sombra de alguna cosa. (2 Ceuallotl) sombra tener o sombrajo. (1

sombra. (1 ceuallotl)

cehuapahua, ni : aterirse, o pararse yerto de frio. preterito: oniceuapauac. (2 Ceuapaua, ni) yerto estar de frio. (1 ni, ceuapaua) enerizarse por frio. (1 ni, ceuapaua) cehuapahuac : ceuapauac) aterido assi de frio. (2 Ceuapauac) enerizado assi. (1

cehuapahualiztli :

aterimiento tal de frio. (2 Ceuapaualiztli) hazer frio.

cehuatoc : hazer frio. p: oceuatoya. .[ve]l. oceuatoca. (2 Ceuatoc) (1 ceuatoc)

cehui : apagarse el fuego o la lumbre. (1 ceui) desenconarse desta manera lo hinchado. (1 ceui) enfriarse. (1 ceui) cehui, ni : aplacarse el ayrado, o apagarse el fuego o amatarse la vela, o enfriarse la cosa caliente. pre: oniceuh. (2 Ceui, ni) desembrauecerse. (1 ni, ceui) sosegarse el mismo. (1 ni, ceui) desencapotarse el que estaua enojado. (1 ni, ceui) amansarse el ayrado. (1 ni, ceui) desenojarse. (1 ni, ceui)

cehui

+ :

apagarse el fuego o la lumbre. (1 tletl ceui)

cehuia, nino : descansar. preter: oninoceui. (2 Ceuia, nino) vacar el officio. (1 ninoceuia ytechpa in noteq[ui]uh) descansar. (1 nino, ceuia) reposar. (1 nino, ceuia) cehuia, nite : descansar a otro, ayudandole a lleuarla carga, o aplacar al enojado. p: oniteceui (2 Ceuia, nite) desenojar a otro. (1 nite, ceuia) lleuar la carga a otro para que descanse. (1 nite, ceuia) amansar al yrado. (1 nite, ceuia) sosegar a otro. (1 nite, ceuia) desapassionar. (1 nite, ceuia) ayudar a lleuar la carga a otro paraque descanse vn rato. (1 nite, ceuia) descansar a otro. (1 nite, ceuia) aliuiar a otro del trabajo. (1 nite, ceuia) cehuia, nitla : enfriar lo caliente, o matar y apagar el fuego o la vela. pre: onitlaceui. (2 Ceuia, nitla) apagar fuego. (1 nitla, ceuia) enfriar cosa caliente. (1 nitla, ceuia) escurecer otra cosa con mayor luz. (1 nitla, ceuia) cehuia +, nitla : desenconar lo hinchado. (1 nitla, poauaca ceuia)

cehuiliztli : cehuilo : ceuilo) cehuiloc : ceuiloc)

desembrauecimiento. (1 ceuiliztli) elarse las plantas. (1 elada cosa. (1

elarse las plantas. pr: oceuiloc. (2 Ceuilo)

persona o bestia clada y muerta de frio (2 Ceuiloc)

ceichcatl : res cabea de ganado menor. (1 ceychcatl) celia : echar las plantas. (1) brotar los arboles. (1) celia, ni : prender brotar o retoecer la planta. preterito: oniceliac. vel. oceliz. (2) reuerdecer. (1) rebentar la planta. (1) renouar el arbol o layerua. (1) prender la planta. (1) retoecerlos arboles. (1) celia, nic : confirmarse. (1) confirmarse. (1) recebir par assi. (1) recebir. (1) celia, nite : hospedar a otro. prete: oniteceli. (2) admitir a alguno a alguna cosa. (1) celia, nitla : recebir alguna cosa. preterito: onitlaceli. (2) celia +, nic : hartarse con hastio. (1 aoc niccelia) enpaciencia recebir algo. (1 nic, pacca celia) celia +, nitla : enpaciencia recebir algo. (1 nitla, pacca celia) celia in totlatol : lo mesmo es que centetia in totlatol. pre: ocetiac yn totlatol. (2 Celia yn totlatol) celia ininacayotzin totecuiyo yesu christo, nic : consumir el sanctissimo sacramento. (1 nic, celia yninacayutzin totecuiyo Iesu christo) celic : celica : celica cosa fresca y verde. (2) frescamente. aduerbio. (2) frescamente. (1)

+ : pimpollo de pie de arbol. (2 Qauitl ytzin celica)

celpaltic : limpia cosa. (1)

celpatic : cosa muy fresca y reziente, o cosa tierna y verde. (2) reziente. (1) tierna cosa como p[m]pollo; i; muy tierno. (1) celpatic + : :

fresco

muy tierna cosa, como pimpollo de arbol. (1 simile celpatic) halagndo atraer. (1) recrear con alguna cosa a otros. p: ic onitlacelti. (2 Ic

celtia, nite

celtia +, nitla : nitlaceltia)

celtic : brotado arbol. (1) idem. (Celpatic: cosa muy fresca y reziente, o cosa tierna y verde.) (2) fresco reziente. (1) tierna cosa como p[m]pollo; i; muy tierno. (1) celticatontli : celticayotl : celtiliztli : assi. (1) cem mani : cosa ternezuela y fresquilla. (2) ternezuelo tierno vn popo. (1) ternura. (1) brotadura

ternura de cosa reziente, fresca y verde. (2)

verdor, o frescura de arbol que brota y retoece. (2)

llana cosa. (1) codada. (1 cem mulicnitepiniliztli) recompensar algo copiosamente. prete: recompensar o retribuir. (1)

cem molicnitepiniliztli : cemacicanamictia, nite : onitecemacicanamicti. (2)

cemacicapotia, nite : idem. preterito: onitecemacicapoti. (Cemacicanamictia, nite: recompensar algo copiosamente. prete: onitecemacicanamicti.) (2) recompensar o retribuir. (1 nite, cemacicapohtia) cemacicatzacutimani in cemanahuac in mayanaliztli : estar cercado dehambre el mundo. (2 Cemacicatzacutimani yn cemanauac yn mayanaliztli) cemaciticamino : estar entero. preterito: oninocemaciticatca. (2) brao medida del vn ombro cucharada vna. (1 hoja de libro. (1)

cemacolli : brao, medida del vn hombro ala mano. (2) ala mano. (1) medida de vn brao. (1) cemacuahuitl : cemaquauitl) cemamatlapalli :

vna cucharada de algo. (2 Cemaquauitl) vna hoja de arbol, o de yerua ancha. (2)

cemana, nitla : continuar, o perseuerar hasta el cabo. pre: onitlaceman. (2) continuar algo. (1) perpetuar o continuar. (1) durar hasta el cabo perseuerndo . (1) perseuerar en bien. (1) cemana + : esta estendida la misericordia de dios por todo el mundo. (2 Oquitzacutimoman ynitetla ocolilitzin dios yn nouian cemanau) cemanahuac : el mundo. (2 Cemanauac) mundo. (1 cemanauac)

cemanahuac + : estar cercado dehambre el mundo. (2 Cemacicatzacutimani yn cemanauac yn mayanaliztli)

cemanahuac apachihuiliztli : diluuio general. (1 cemanauac apachiuiliztli) cemanahuac itamachiuhca : medida del mundo. (1 cemanauac ytamachiuhca) medir el mundo. (1 cemanauac nitla, tamachiua)

cemanahuac nitla, tamachihua :

cemanahuac tlatamachihuani : me/e/didor del mundo. (1 cemanauac tlatamachiuani) cemanahuac tlatamachiuhtli : medido mundo. (1 cemanauac tlatamachiuhtli) cemanahuac tlatoani : prncipe solo e[n e]l mndo. (1 cemanauac tlatoani) mapamundi o bola de cosmografia. (1 cemanauactli (Cemanauac: el mundo.) (2 Cemanauatl) senzillo cosa no doblada. (1) mundo. (1

cemanahuactli imachiyo : ymachiyo) cemanahuatl : cemanauatl) cemani : cemanqui : idem.

cosa senzilla (2)

cosa ygual y seguida. (2) tierra firme. (1)

cemantoc tlalli : tierra firme y larga. (2)

cematlapalli : vna hoja de yerua ancha, o vna ala de aue, o vna hoja de libro. (2) hoja de libro. (1) cematlapalli ehuatl : cematlapaltontli : hoja de pargamino. (1 cematlapalli euatl) vna hoja pequea destas, o vna ala pequea. (2) hoja pequea. (1 cematlapaltontli euatl) vezindad. (1 cematzaqualtin) comn cosa, s: de todos.

cematlapaltontli ehuatl : cematzacualtin :

vna vezindad. (2 Cematzaqualtin)

cemaxcatl : cosa, o hazienda de toda la comunidad. (2) (1) ceme + : ninguno dellos. (2 Ayac ceme)

cemehua, ti : ser todos de vna parentela, o de vna nacion o familia. (2 Ticemeua) ser ambos de vna edad, o de vna parentela. (2 Cemeua, ti) ser vnos por via de parntesco. (1 ticemeua) ser de vna edad ambos. (1 ti, cemeua) cemehua, tito : leuantarse a vna todos juntos. (2 Titocemeua) leuantarse en vno. (1 tito, cemeua) cemehua =, ti : = ticentlaca (2 ticemeua)

cemehualiztli : cemelle + :

parentesco por sangre. (1 cemeualiztli) disforme cosa. (1 atlaca cemelle) maorca tal pequea. (2)

cemelotontli :

cemeltia, nite : recrear y dar plazer a otro. preterito: onitecemelti. (2) desenhadar o recrear a otro. (1) alegrar a otro recreandolo. (1)

cemetztli ipan tlaco : mes y medio. (1 cemetztli ypan tlaco) cemi + : idem. (a cemmayan: vltimadamente, o esta sola vez, o por despedida. aduerbio.) (2 a cemi) cemianilia, nic : esconder le a otro todo quanto tiene. preterito: oniccemianili. (2) cemicac : siempre, aduerbio. (1) para siempre jamas. aduerbio. (2) continuamente osiempre. (1) perdurablemente. (1) cemicac + : durar para si[m]pre. (1 muchipa cemicac ninemi) fuente de vida. (1 yameyallo yn cemicac yuliliztli) duracion assi. (1 muchipa cemicac nemiliztli) perpetua o continuamente. (1 muchipa cemicac) cemicac ca : perdurable. (1) vida perdurable y eterna. (2) duracion assi. (1)

cemicac nemiliztli : cemicac ninemi :

durar para si[m]pre. (1) perpetuidad. (1)

cemicac yeliztli : cemicac yeni :

perpetua o continua cosa; perpetua riqueza. (1) ymmortalidad. (1) perpetua o continua cosa; perpetua

cemicac yoliliztli :

cemicacca : cosa perdurable y eterna. (2) riqueza. (1) cemicacnica : cemicniuhyotl : permanecer. (1)

vnica amistad delos que se ama. (2)

conuersacion. (1)

cemicxotla, nite : onitecemicxotlac. (2) cemicxotla, nitla : cemihiohuia, nitla : Cemihiouia, nitla) cemihiyohuia, nic cemihuitiltia, nite :

menospreciar del todo alos otros. preterito: acocear a otro o tirar coz o coces. (1) hollar. (1) padecer del todo, o siempre: preterito: onitlaccmihioui. (2 padecer de contino. (1 nic, cemihiyouia) : detener a otro vn dia. (1)

cemilcahua, nitla : oluidar algo del todo. preteri: onitlacemilcauh. (2 Cemilcaua, nitla) quitar d[e] la memoria. (1 nitlacemilcaua) cemilhui + : yugada de tierra. (2 Quaquaue yn cemilhui tlaelimic) tierra. (1 quaquaueque yn cemilhui tlaelimic) cemilhui nenemiliztli : andadura de vn dia. (1) cemilhuielimictli : obrada de tierra. (1) jornada camino de vn dia. (1) yugada de

cemilhuinenemiliztli : jornada de vn dia. (2)

cemilhuitequitl : obra, o trabajo de vn dia. (2)

tarea de alguna obra. (1)

cemilhuitia, ni : tardar, o estar todo el dia en alguna parte. preterito: onicemilhuiti. (2) durar vn dia. (1) cemilhuitiloni : mntenimiento humano. (1)

cemilhuitiltia, nite : detener a otro por espacio de vn dia. preterito: onitecemilhuitilti. (2) cemilhuitl : vn dia. (2) dia y noche. (1) dia. (1)

cemilhuitl + : dia pequeo. (1 aocmo vey cemilhuitl) todo el da. (1 vei cemilhuitl) todo el da. (1 vel yuh cemilhuitl) cemilhuitl +, nic : gastar todo el dia sin prouecho. preterito: onicnempolo yn cemilhuitl. (2 Nempoloa in cemilhuitl, nic) gastar el dia y la noche en vano y sin prouecho. preter: onicnenquixti yn cemilhuitl yn ceyoal. (2 Nenquixtia yn cemilhuitl yn ceyoal, nic) gastar todo el dia sin prouecho. pr: onicnencauh yn cemilhuitl. (2 Nencaua yn cemilhuitl, nic) lo mesmo es que n[n]quixtia yn+cemilhuitl. &c. preterito: onicnentlaz yn+cemilhuitl yn ceyoal. (2 Nentlaa yn cemilhuitl yn ceyoal, nic) passar todo el dia sin prouecho. (1 nic, nenquixtia yn cemilhuitl) cemilhuitl cenyohual : dia y noche. (2 Cemilhuitl cenyoal) cemilhuitl ipan nepantla tonatiuh : dia y medio. (1 cemilhuitl ypan nepantla tonatiuh) cemilhuitl monenemi : vna jornada. (2) jornada camino de vn dia. (1)

cemilhuitl tlaxtlahuilli :

jornal, o paga de vn dia. (2 Cemilhuitl tlaxtlauilli)

cemilhuitlaxtlahuilli : jornal precio del trabajo devn dia. (1 cemilhuitlaxtlauilli) ceminailia, nic : esconder, o ocultar a otro toda su hazienda. preterito: onicceminaili. (2) cemipilli : veinte mantas, esteras, pliegos de papel, o tortillas. &c. (2) cemitalhuia, ninotla : proponer firmemente alguna cosa. preterito: oninotlacemitalhui. (2) proponer enla voluntad. (1) cemithualtin : cemitime : porsi. (2) vna familia. (2) familia. (1)

hijos de vna muger, o de vn vientre, aunque ayan nacido cada vno nacidos, o engendrados de vn vientre, no mellizos. (2 an

cemitime + : cemitime)

cemitoa, nic : deliberar o proponer determinadamente de hazer algo. (1) cemitoa, nitla : proponer firmemente alguna cosa. preterito: onitlacemito. (2) proponer enla voluntad. (1) prometer. (1) deliberar o proponer determinadamente de hazer algo. (1) determinar y proponer de hazer algo. (1) cemitoa, tic : ser muchos de vn parecer y sentencia, o de vna determinacion. preterito: oticcemitoque. (2)

cemitqui, nite : regir y gouernar a todos. prete: onitecemitquic. (2) regir a todos. (1)

gouernar y

cemitta, nite : mirar a otro de hito en hito. prete: onitecemittac. (2) mirar de hito en hito. (1) cemitta, nitla : estar muy atento, o absorto en algun negocio. preterito: onitlacemittac. (2) embeuecerse en algo. (1) absorto estar en algun negocio. (1) cemixca, ni : p[or]meta. (1) noticia dar a algno delo q[ue] le ade acaecer, auisndole

cemixcahuia, nic : estar ocupado y entender en fola vna cosa. preterito: oniccemixcaui. (2 Cemixcauia, nic) cemixcolli : vna cucharada de algo. (2) cucharada vna. (1) llanura o llano. (1) llana cosa. (1)

cemixmaniliztli : llanura de cosas yguales y llanas. (2)

cemixmanqui : cosa llana e ygual, como tabla, o suelo. (2) ygual cosa como suelo, pared o tabla. (1) cemixmanqui = : = cemmanqui (2 cemixmanqui)

cemixnahuatia, nino : proponer determinadam[n]te alguna cosa. preterito: oninocemixnauati. (2 Cemixnauatia, nino) escarmentar. (1 nino, cemixnauatia) determinar de enmendar lavida. (1 nino, cemixnauatia) cemixnahuatia, nite : despedir del todo, o para si[m]pre a alguno, o echarle de casa. prete: onitecemixnauati. (2 Cemixnauatia, nite) despedir de todo n todo. (1 nite, cemixnauatia) cemixnahuatia =, nino : = cennahuatia (2 cemixnauatia )

cemixnahuatitiuh, nite : despedirse de alguno pa se yra alguna parte y nunca mas boluer. pre: onitecemixnauatitia. (2 Cemixnauatitiuh, nite) despedirse de otros assi. (1 nite, cemixnauatitiuh) cemixnehuatia, nite cemixquich + : : condenar por sentencia. (1 nite, cemixneuatia)

todo sin quedarnada. (1 vel cemixquich)

cemixtia, nitla : ygualar cosas llanas, como tablas, o suelo. preterito: onitlacemixti. (2) cemixtlapalli : cemixtli yuic : vna carga de tameme de lea. (2) mirar todos a vna cosa. (1) carga de lea. (1)

todo ojo le mira. (1)

cemixtlihuic : mirar todos alque representa algo en farsa, o alque castigan enla plaa. (2 Cemixtliuic) cemiztetl : vn xeme. (2) cemiztitl : idem. cemmaca, ninote : xeme medida. (1) palmo tendido o xeme. (1) xeme medida. (1)

(Cemiztetl: vn xeme.) (2) someter. (1)

cemmahuizcui, ni : temer algo, o quedar siempre atemorizado de algun espanto. &c. preterito: onicemmauizcuic. (2 Cemmauizcui, ni) cemmalacatentli : vna husada, o vna maorca de hilado. (2) maorca de hilo. (1)

cemmalacatl : idem. (Cemmalacatentli: vna husada, o vna maorca de hilado.) (2) husada o maorca. (1) cemmalacatl icpatl : cemmama, nic : (2) cemmama, nite : regir a todos. (1 cemmama, nitla : cemman yan : maorca de hilo. (1 cemmalacatl ycpatl)

lastar y pagar todo lo que los otros pecaron. pret: oniccemmama. regir y gouernar atodos. pret: onitecemmama. (2) nitec[m]mama) lastar, pagar por todos los que pecaron. (1) de todo entodo, o vltimadamente. aduerbio. (2) gouernar y

cemmana, mo : llouer sin cessar. prete: omocemman (2) llouer gran espacio de tiempo. (1) cemmana, nic : diuulgar, o publicar algunas nueuas. prete: oniccemman. (2) echar fama. (1) auntar ganado. (1) predicar o diuulgar. (1) cemmana, nite : ahuyentar o esparzir ganado o gente. (1) descercar alos enemigos. (1) cemmana, nitla : esparzir, derramar, o echar algo por el suelo. preterito: onitlacemman. (2) cemmanca : perpetuamente. aduerbio. (2) senzillamente. (1)

cemmanca necuiltonoliztli : cemmanca nemiliztli : cemmanca yeni : cemmancayeni :

perpetua o continua cosa; perpetua riqueza. (1)

vida eterna. (2)

cosa estable y perpetua. (2) ymmortal cosa. (1)

cemmani : descarriarse, o auentarse el ganado, o apartarte los que estauan juntos, yendose cada vno porsu parte, o cosas senzillas, o cosas que estan llanas e yguales. (2) auentarse y espantarse el ganado. (1) senzillo cosa no doblada. (1) cemmaniliztli : llanura de cosas llanas e yguales (2) senzillez no dobladura. (1) llanura o llano. (1) llana cosa.

cemmanqui : pareja cosa ygual. (1) lo mesmo es que cemixmanqui. (2) (1 c[m]manqui) auentado ganado. (1) cemmantihuitz + : flota de naos. (2 Acalli cemmantiuitz)

cemmanyan ninotlatlalilia : idem. preterito: cemmanyan oninotlatlalili. (Cemmanyan ninotlatzontequilia: proponer de todo en todo la emmienda. preterito: cemm[n]yan oninotlatzontequili.) (2) cemmanyan ninotlatzontequilia : proponer de todo en todo la emmienda. preterito: cemm[n]yan oninotlatzontequili. (2)

cemmapichtli : cemmapichtli

manojo, o hace de cosas menudas y largas. (2) = : = cemmapictli (2 cemmapichtli) hacezillo pequeo. (1 c[m]mapichtontli)

cemmapichtontli : manujuelo assi. (2) cemmapictli : cemmapilli :

lo mesmo es que cemmapichtli. (2) vna pulgarada, para medir. (2)

cemmapilli inica toueimapil : pulgada medida. (1 cemmapilli ynica toueymapil) cemmati, nitla : estar muy atento a algun negocio, fin diuertir se a otro. preterito: onitlacemma. (2) embeuecerse en algo. (1) entender en sola vna cosa. (1) cemmatiuh, nic cemmatl : : proceder por yr adelante. (1 nic, c[m]matiuh) braa. (1)

vna braa, para medir. (2)

cemmattiuh, nic : proceder adelante, o proseguir lo comentado. preterito: oniccemmattia. (2) cemmatzotzopaztli : vn codo, medida desdel dicho codo hasta las puntas delos dedos. (2 Cemmatzutzupaztli) codo medida hasta lapunta del dedo menor. (1) braa desdel hombro hasta la punta delos dedos. (1) cemmayan : de todo en todo. (1) vltimadamente, o esta sola vez, o por despedida. aduerbio. (2 a

cemmayan + : cemmayan)

cemmecatl : vn manojo o hace de cosas menudas, o vna riestra de ajos o de cebollas, o vn sartal de chilli. o vna suerte de tierra. (2) haze o haz de cosas menudas. (1) cemmecatl xonacatl : cemmecatontli : cemmelahua, nic riestra de ajos o de cebollas. (1)

hacezillo pequeo. (1 c[m]mecatontli) : declarar lo obcuro y dificultoso. (1 nic, cemmelaua)

cemmiahuayotia, nitla : exceder o sobrepujar a todos en alguna facultad. preterito: onitlac[n]miauayoti. (2 Cemmiauayotia, nitla) cemmiquini : cemmitl : el que muere para siempre. (2) muerto que del todo se muere. (1)

medida desdel vn codo hasta la otra mano. (2)

cemmixcuepa : perderse el q[e] camina, no tornando a atinar al camino. prete: omocemixcuep. vel. ocemmixcuep. (2) cemmiyahuayotia, nitla : sobrepujar. (1 nitla, cemmiyauayotia) vn empuxon con el codo. (2)

cemmolicpi tepiniliztli :

cemmolicpitl : codo medida hasta lapunta del dedo mas largo de lamano. (1) codo, medida hasta la punta del dedo mas largo. (2) cemo mocholli platanoz : platanos) cemochilli : platanos.) (2) cemocholli : razimo de datiles o de platanos. (1 cemo mocholli

vn

idem. (Cemochilli: gajo o razimo de vuas, o de datiles y gajo o razimo de vuas, o de datiles y platanos. (2) colga[j]o de vuas o de cosa semejnte. (1) gajo de vuas. (1)

cemocholli xocomecatl : razimo de vuas. (1) cemocholli zoyatlaaquilotl : razimo de datiles o de platanos. (1 cemocholli oyatlaaquilotl) cemololoa, nitla : lastar o pagar yo todo lo que los otros hizieron, o cometieron. prete: onitlacemololo. (2) lastar, pagar por todos los que pecaron. (1) cemolotl : (2) maorca assi generalmente. (1) maorquita pequea. (1) cosa llana e ygual, como suelo o tabla. (2) vna maorca de mayz, o cosa semejante.

cemolotontli : cemonoc :

pareja cosa ygual. (1) vezindad. (1)

cemonoliztli :

vezindad. (2) concorde

cemonotiuh : yr el canto ygual y bien entonado. pre: ocemonotia. (2) y concertado yr el canto. (1)

cempactia, nic : darte a todo plazer y alegria, o fruir de algo. prete: oniccempacti. (2) gozarse de algo como de fin. (1) consolarse dandose a todo plazer. (1) cempanquiza, ni : andar en procession. preteri: onicempanquiz. (2 Cempanquia, ni) andar en procession. (1 ni, cempanquia) cempanquizaliztli : procession. (2 Cempanquializtli) procession. (1 cempanquializtli

cempanquizaliztli tlayahualoliztli : tlayaualoliztli)

cempantli : vna hilera o renglera de cosas, o vn renglon de escriptura. (2) hilada de piedras o deladrillos enla pared. (1 c[m]p[n]tli) cempantli tlacuilolli : renglon de escriptura. (1) cempoa, nic : sumar enla cuenta. (1) perder me o desruyrme totalmente. pre: onicempoctlantic.

cempoctlanti, ni : (2)

cempohual quimilli : quatrocientas mantas, o quatrocientas cargas o lios de mantas. (2 Cempoal quimilli)

cempohual tianquiztli : ferias o mercados de veinte en veinte dias. (2 Cempoal tianquiztli) cempohualcan : en veinte partes. (2 Cempoalcan) en treinta partes. (2 Cempoalcan ommatlaccan)

cempohualcan ommatlaccan : cempohualilhuitl :

veynte dias. (2 Cempoalilhuitl)

cempohualipilli : quatrocientas mantas, esteras, pliegos de papel, o tortillas. &c. (2 Cempoalipilli) cempohuallamantli : cempohuallamantli cempohualli ce) + : veynte cosas, partes, o pares. (2 Cempoallamantli) + : la veintena parte o cosa. (2 Inic cempoallamantli) el veinteno. (2 Inic cempoalli) deveinte vno. (2 In cempoalli

cempohualli oce/ huel/ cempohualtetl oce : vel, cempoaltetl oce) cempohualli omei/ huel/ cempohualtetl omei : vel, cempoaltetl omei)

veynte y vno. (2 Cempoalli oce, veynte y tres. (2 Cempoalli omei, veynte y cinco. (2 treynta y vno. (2

cempohualli ommacuilli/ huel/ cempohualtetl ommacuilli : Cempoalli ommacuilli, vel, cempoaltetl ommacuilli)

cempohualli ommatlactli oce/ huel/ cempohualtetl ommatlactli : Cempoalli ommatlactli oce, vel, c[m]poaltetl ommatlactli oc)

cempohualli ommatlactli omei/ huel/ cempohualtetl ommatlactl : treinta y tres. (2 Cempoalli ommatlactli omei, vel, cempoaltetl ommatlactli ome) cempohualli ommatlactli omome/ huel/ cempohualtetl ommatlact : Cempoalli ommatlactli omome, vel, cempoaltetl ommatlactli o) treynta y dos. (2

cempohualli ommatlactli onnahui/ huel/ cempohualtetl ommatla : treinta y quatro. (2 Cempoalli ommatlactli onnaui, vel, cempoaltetl ommatlactli o) cempohualli ommatlactli/ huel/ cempohualtetl ommatlactli : treynta. (2 Cempoalli ommatlactli, vel, cempoaltetl ommatlactli) cempohualli omome/ huel/ cempohualtetl omome : veynte y dos. (2 Cempoalli omome, vel, cempoaltetl omome) cempohualli oncaxtolli oce/ huel/ cempohualtetl oncaxtolli o : treynta y seys. (2 Cempoalli oncaxtulli oce, vel, cempoaltetl oncaxtulli oce, v) cempohualli oncaxtolli omei/ huel/ cempohualtetl oncaxtolli : (2 Cempoalli oncaxtulli omei, vel, cempoaltetl oncaxtulli omei) treynta y ocho.

cempohualli oncaxtolli omome/ huel/ cempohualtetl oncaxtolli : treynta y siete. (2 Cempoalli oncaxtulli omome, vel, cempoaltetl oncaxtulli omom)

cempohualli oncaxtolli onnahui/ huel/ cempohualtetl oncaxtol : treynta y nueue. (2 Cempoalli oncaxtulli onnaui, vel, cempoaltetl oncaxtultetl o) cempohualli oncaxtolli/ huel/ cempohualtetl oncaxtolli : Cempoalli oncaxtulli, vel, cempoaltetl oncaxtulli) cempohualli onchicuace/ huel/ cempohualtetl onchicuace : Cempoalli onchiquace, vel, cempoaltetl onchiquace) cempohualli onchicuei/ huel/ cempohualtetl onchicuei : Cempoalli onchicuei, vel, c[m]poaltetl onchicuei) cempohualli onchicume/ huel/ cempohualtetl onchicume : Cempoalli onchicume, vel, cempoaltetl onchicume) treinta y cinco. (2 veynte y seys. (2 veynte y ocho. (2 veynte y siete. (2 veynte y nueue.

cempohualli onchicunahui/ huel/ cempohualtetl onchicunahui : (2 Cempoalli onchicunaui, vel, cempoaltetl onchicunaui) cempohualli onnahui/ huel/ cempohualtetl onnahui : onnaui, vel, cempoaltetl onnaui) cempohualli, huel cempohualtetl : cempohualpa :

veynte y quatro. (2 Cempoalli

veynte (2 Cempoalli, vel cempoaltetl)

veinte vezes. (2 Cempoalpa) veynte tanto. (2 Cempoalpa ixquich) veinti vna vez. (2 Cempoalpa oceppa) veinti tres vezes. (2 Cempoalpa omexpa) veinti cinco vezes. (2 Cempoalpa ommacuilpa) treynta vezes. (2 Cempoalpa ommatlacpa) treynta tanto (2 Cempoalpa ommatlacpa ixquich)

cempohualpa ixquich : cempohualpa oceppa : cempohualpa omexpa :

cempohualpa ommacuilpa : cempohualpa ommatlacpa :

cempohualpa ommatlacpa ixquich : cempohualpa omoppa :

veintidos vezes. (2 Cempoalpa omoppa) veinti seys vezes. (2 Cempoalpa onchiquaceppa) veinti ocho vezes. (2 Cempoalpa onchicuexpa) veinti nueue vezes. (2 Cempoalpa onchicunappa) veinti siete vezes. (2 Cempoalpa onchicuppa)

cempohualpa onchicuaceppa : cempohualpa onchicuexpa : cempohualpa onchicunappa : cempohualpa onchicuppa : cempohualpa onnappa :

veintiquatro vezes. (2 Cempoalpa onnappa)

cempohualpantli : veynte rengleras, o hileras de cosas, o veynte renglones. (2 Cempoalpantli) cempohualtetl + : veynte y cinco. (2 Cempoalli ommacuilli, vel, cempoaltetl ommacuilli) veynte y ocho. (2 Cempoalli onchicuei, vel, c[m]poaltetl onchicuei) treinta y cinco. (2 Cempoalli oncaxtulli, vel, cempoaltetl oncaxtulli) treynta y siete. (2 Cempoalli oncaxtulli omome, vel, cempoaltetl oncaxtulli omom) treynta y seys. (2 Cempoalli oncaxtulli oce, vel, cempoaltetl oncaxtulli oce, v) treynta.

(2 Cempoalli ommatlactli, vel, cempoaltetl ommatlactli) treynta y dos. (2 Cempoalli ommatlactli omome, vel, cempoaltetl ommatlactli o) treynta y vno. (2 Cempoalli ommatlactli oce, vel, c[m]poaltetl ommatlactli oc) veynte y tres. (2 Cempoalli omei, vel, cempoaltetl omei) veynte y nueue. (2 Cempoalli onchicunaui, vel, cempoaltetl onchicunaui) veynte (2 Cempoalli, vel cempoaltetl) treynta y ocho. (2 Cempoalli oncaxtulli omei, vel, cempoaltetl oncaxtulli omei) treinta y tres. (2 Cempoalli ommatlactli omei, vel, cempoaltetl ommatlactli ome) treinta y quatro. (2 Cempoalli ommatlactli onnaui, vel, cempoaltetl ommatlactli o) veynte y dos. (2 Cempoalli omome, vel, cempoaltetl omome) treynta y nueue. (2 Cempoalli oncaxtulli onnaui, vel, cempoaltetl oncaxtultetl o) idem. (Inic cempoalli: el veinteno.) (2 Inic cempoaltetl) veynte y seys. (2 Cempoalli onchiquace, vel, cempoaltetl onchiquace) veynte y siete. (2 Cempoalli onchicume, vel, cempoaltetl onchicume) veynte y quatro. (2 Cempoalli onnaui, vel, cempoaltetl onnaui) idem. (In cempoalli ce: deveinte vno.) (2 In cempoaltetl centetl) veynte y vno. (2 Cempoalli oce, vel, cempoaltetl oce) cempohualxihuitl : cempoalxiuitl) cempohualxiuhcayotl : veynte aos. (2 Cempoalxiuitl) veinte aos tiempo. (1

veinteal cosa de veinte aos. (1 cempoalxiuhcayotl)

cempolihui, ni : perecer para siempre. preterito: onicempoliuh. (2 Cempoliui, ni) perecer sin remedio y para siempre. (1 ni, cempoliui) cempolihuiliztli : cempoliuiliztli) perecimiento tal. (2 Cempoliuiliztli) perecimiento tal. (1 muerto que del todo

cempolihuini : loque perece para siempre: (2 Cempoliuini) se muere. (1 cempoliuini) cempoliuhqui : el que perece para siempre. (2)

perecido assi. (1)

cempopolhuia, nic : destruir le algo a otro totalmente, o perdonarle todas las offensas que le hizo. prete: oniccempopolhui. (2) cempopoloa, nitla : destruir del todo quanto ay. prete: onitlacempopolo. (2) destruir patrimonio. (1 nitla, c[m]popoloa) destruir patrimonio. (1) cempouhtitlaza, nic : menospreciar totalmente a otro. prete: onic cempouhtitlaz. (2 Cempouhtitlaa, nic) cempouhtitlaza, nite : menospreciar. (1 nite, cempouhtitlaa) cen : en vno, aduerbio. (1) enteramente, o del todo, o j[n]tamente. adu. (2) todo en todo. (1) juntamente; aduerbio. (1) de

cen + : juntamente, o a vna, o en vno. aduerbio. (2 an cen) vno vez y nomas biuimos eneste mundo, sin tornar otra vez a biuir enel. (2 a cen yequixoa intlalticpac) de todo en todo. (1 vel cen) cen cuauhacalli : media hanega, medida. (2 Cen quauhacalli) cen ipanocan : entodas partes. (2 Cen ypanocan)

cen itech ninoquetza : idem. preterito: cen itech oninoquetz. (Cen itechninopiloa: continuar, o proseguir sin cessar lo comenado. pre: cen itech oninopilo.) (2)

cen itechninopiloa : itech oninopilo. (2) cen necehuilli :

continuar, o proseguir sin cessar lo comenado. pre: cen

legua. (1 cen neceuilli) passo del que se passea. (1)

cen necxianaliztli : cen necxiantli :

passo del que se passea. (1)

cen neicxiantli : passada tendida. (1) cen nemi : en vno biuir dos. (1) legua. (1) gusano de mayz. (2) de diez ynueuevno. (2 In caxtultetl onnaui c[n]/t/tetl)

cen netlalolli : cen ocuilin : cen/t/tetl + :

cenca : esperar con desseo lo que ha de venir. (1) muy, o mucho, o cosa est[a]ble que no se muda. (2) estable cosa que esta firme. (1 c[n]ca) mucho; aduerbio. (1) ymportuno ser assi. (1) cenca + : mas, aduerbio comparatiuo. (1 ocye cenca) y aunque muy mucho. aduerbio. (2 Intlanel cenca) alo mas mas. (1 ymmanel cenca) baxar la boz. (1 amo cenca ni, ninauati) alo mas mas. (1 yntlanel cenca) suspensos estar y fuera de si con gran admiracion de cosas grandes y marauillosas, que oyen o veen los hombres. (1 techpouhtitlaa ynticmauiotoque, cenca teyolquima teotlato) cuan grande es. (1 quenin cenca vey) quan grande es?. (2 Quenin cenca vey?) alomas mas, o aunque mucho. (2 Immanel cenca) estable cosa que esta firme. (1 [n] cenca) poco menos. (1 amo cenca yxquich) mar baxa. (1 amo cenca auecatlan) barata cosa. (1 amo cenca patio) qual dellos es el mejor. (2 Acye ynoc cenca qualli ?) aunque seas quien fueres, o aunque seas de grande estima. (2 Intlanel cenca actehuatl) aun no lo siento ni hago caso dello. (2 Ayamo cenca quennoc[n]mati) cosa permaneci[n]te, estable y que no se muda. (2 an cenca) medico que sabe poco. (1 amo cenca mimatini ticitl) cenca acualli : peor, comparatiuo de malo. (1 cenca aqualli)

cenca acuallotl : peoria enesta manera. (1 cenca aquallotl) cenca ahuiyac : olorosa cosa que da mucho olor. (1 cenca auiyac)

cenca ayate? : aun no has buelto?. dando priesa al que va con algun mandado. (2) aun no has buelto?. (1 c[n]ca ayate?) cenca chichic : amarga cosa demasiadamente. (1) nutria animal conocido. (1 cenca chiyauacayo michin)

cenca chiyahuacayo michin : cenca cihuanotza :

dessaynarse. (1 cenca ciuanotza) dessaynamiento. (1 cenca ciuanotzaliztli)

cenca cihuanotzaliztli :

cenca cihuanotzani : desainado, porse dar mucho a mugeres. (2 Cenca ciuanotzani) dessaynado. (1 cenca ciuanotzani)

cenca cualli :

fina cosa como grana. (1 c[n]ca q[ua]lli) hermoso. (1 cenca qualnezq[ui]) diferenciando en colores. (1) espumosa cosa llena de espuma. (1 c[n]ca

cenca cualnezqui : cenca cuicuiltic :

cenca huelpopozoquillo : uelpopooquillo)

cenca imix in tequiuh : estar algunos mirando algo con gran atencion, notando todo lo que se haze. (1 cenca ymix yn tequiuh) cenca itech tlamochihua cualli tlalli : qualli tlalli) cenca iuhco : cenca ixachi : fertil tierra. (1 cenca ytech tlamochiua

assi assi, del que esta enojado. (1 c[n]ca iuhco) muy mucho. (1 cenca yxachi) sabio en excesiua manera. (1 cenca yxe, nacace)

cenca ixe, nacace : cenca iztac :

blanca cosa, en gran manera. (1 cenca yztac)

cenca mahuiztic : marauilloso. (1 cenca mauiztic) cenca miec : cenca miecpa : cenca mimatini : muy mucho. (1) mucho en cantidad. (1)

muchas vezes mas. (1) sabio en excesiua manera. (1 cenca mihmatini) sensual persona. (1)

cenca moceceltiani :

cenca moei tlamanizoa : marauillarse mucho. (1 cenca muey tlamanioa) cenca monegui : cenca nelli : forado es. (1) lexos de dubda. (1) correr. (1) dar grandes bozes. (1) quemar mucho. (1) mojarse mucho. (1 cenca nichaquani)

cenca ni, totoca : cenca ni, tzatzi : cenca nic, tlatia : cenca nichacuani : cenca nipalti : cenca paquini : cenca patio :

mojarse mucho. (1) familiar cosa. (1) costosa cosa. (1) caro valer la cosa. (1) muger castiza.

cenca pilhua : fertil persona, que engendra muchos hijos. (2) (1) castizo. (1) cenca pocyo : humosa, cosa llena de humo. (1)

cenca pozoncayo : espumosa cosa llena de espuma. (1 cenca pooncayo) cenca pozonillo : espumosa cosa llena de espuma. (1 c[n]ca poonillo) cenca quemmochihua innollo : turbarse y alterar se el coraon, o recebir algun desgusto y desabrimiento de algo. prete: cenca icquen omochiuh ynnoyollo. (2 Cenca quemmochiua ynnollo) cenca quimatataca quitemoa in tominez : quimatataca quitemoa yn tomines) cenca teicniuh : cenca tepetla : cobdicioso de dinero. (1 cenca

familiar cosa. (1 cenca teycniuh) montosa, cosa alta. (1)

cenca tetequipachoani : ymportuno. (1) cenca tetequipacholiztli : cenca tetlauhtiani : cenca tlacatl : ymportunidad assi. (1)

franco liberal. (1)

mansa cosa. (1)

cenca tlacayotl : mansedumbre. (1) cenca tlamahuizoltic : marauilloso. (1 cenca tlamauioltic) cenca tlatlazotililiztli : cenca tlatole : cenca tlazotli : tlaotli) careza. (1 cenca tlatlaotililiztli)

palabrero. (1) costosa cosa. (1 cenca tlaotli) caro valer la cosa. (1 cenca

cenca tleanquimati : cenca tleticmati : (2) cenca tonac : cenca totoca : cenca totocani :

mirad mucho en este negocio. (2 C[n]ca tleanquimati) mira mucho y ten gran cuidado desto que te encomiendo. &c. mucho en cantidad. (1)

auer gran abundancia de colas. (2)

correr reziamente el pescado enel agua. (1) corredor assi. (1)

cenca tzone cuahuitl : capado arbol. (1 cenca tzone quauitl) cenca yenoconnequi : esperar con desseo lo que ha de venir. (1) dias ha. (1)

cenca yequezqui : das ha. (2) cenca yuhco : (2)

assi assi, del que se enoja contra el que haze la cosa mal hecha. en muy breue tiempo. (2 Cenca an achitonca)

cenca zan achitonca :

cenca zanachitonca : cenca anachitonca) cenca zancana :

punto de tiempo o momento, como abrir y cerrar el ojo. (1

en muy pocas partes o lugares. (2 Cenca ancana)

cencahua, nino : disponerse o aparejarte. (1 nino, cencaua) aparejarse. (1 nino, cencaua) componerse y aderesarse. (1 nino, c[n]caua) atauiarse y componerse. (1 nino, cencaua) aderearse. (1 nino, cencaua) cencahua, nite : disponer, aparejar o aderear a otro. (1 nite, cencaua) cencahua, nitla : aparejar algo assi. (2 Cencaua, nitla) componer y aderesar algo. (1 nitla, c[n]caua) disponer y aparejar alguna cosa. (1 nitla, cencaua) sazonar. (1 nitla, cencaua) proueer algo. (1 nitla, cencaua) aderear o adornar algo. (1 nitla, cencaua) perfecionar. (1 nitla, cencaua) guarnecer o aderear. (1 nitla, cencaua) aparejar algo. (1 nitla, cencaua) cencahua + : aparejarse, apercebirse difponerse, atauiarse, o aderearse. pre: oninocencauh. (2 Cencaua nino) cencahua nino : aparejarse, apercebirse difponerse, atauiarse, o aderearse. pre: oninocencauh. (2 Cencaua nino) cencahualtia, nitetla : priuar a otro de quanto tiene, prete: onitetlacencaualti. (2 Cencaualtia, nitetla) confiscar los bienes. (1 nitetla, cencaualtia) cencahuei : muy mucho. (1 cencavey) cencahuilia, nitetla : aparejar algo para otros, o poner buen orden y concierto. preterito: onitetlacencauili. (2 Cencauilia, nitetla) cencalli : vna familia. (2) familia. (1) familia. (1)

cencaltin : idem. cencaltiticate :

(Cencalli: vna familia.) (2)

estar todos juntos en vna casa. (2) vn abrimiento de boca, o vna boqueada. (2) boqueada. (1)

cencamachaloliztli :

cencamatl : vn bocado de vianda, o vna palabra. (2)

bocado de vianda. (1)

cencamatl icnicuepa immotlatoltzin : replico yo vna palabra, alo que vuestra merced dize. prete: cencamatl iconiccuep ymmotlatoltzin. (2 Cencamatl icnicuepa ymmotlatoltzin) cencan nicac : agra fierra o cuesta. (1 c[n]can nicac) agra fierra o cuesta. (1)

cencan nicaticac :

cencani + : desainarse el dado mucho a mugeres. pre: cenca oniciuanotz. (2 Ciuanotza, cencani) cencapatio : cencaqui, nic : cara cosa en precio. (1) escarmentar. preteri: oniccencac. (2) escarmentar. (1)

cencatlahueliloc : cencayehuatl :

sealado en mal. (1 cencatlaueliloc)

mayormente, aduerbio. (1)

cenciacatl : cenciyacatl : cencoatl :

braso, medida desdel sobaco ala mano (2 C[n]ciacatl) brao medida del sobaco ala mano. (1) medida de vn brao. (1)

culebra grande y muy pintada. (2)

culebra muy pintada y grande. (1)

cencocopi : zizania, que parece mata o caa de mayz, y nolo es. (2) zizania o neguilla. (1) carrizo especie de caa. (1 c[n]cocopi) neguilla. (1) cencocopititlan : lugar donde ay esta zizania. (2) cencocopitla : carrizal. (1) entodas partes, o por todas

cencol : en todas partes o por todas partes. (1) p[ar]tes. aduer. (2) cencuahuacalli : media hanega. (1 cenquauacalli)

cencuahuitl : gajo de vuas. (1 cenquauitl) semejante. (2 Cenquauitl)

vn razimo o gajo de vuas, o de cosa

cencualtilia, nite : hazer a otro acabado y perfecto en bondad. pre: onitecenqualtili. (2 Cenqualtilia, nite) cencuauhxumatli : cucharada vna. (1 cenquauhxumatli) cencuchara : cucharada vna. (1) vn camellon entre dos surcos, o vn

cencuemitl : escuadron debatalla. (1) esquadron de batalla. (2) cencui, nic : continuar algo. (1) quanto ay. pre: oniccencuic. (2) cencuilia, nitetla : onitetlacencuili. (2)

continuar, o proseguir algo, o tomar todo

tomar a otro todo quanto tiene. preterito:

cencuitlaxcolli : parentesco por sangre. (1) cenhuecapanolo, ni : ser ensalado entera, o perpetuamente. pre: onicenuecapanoloc. (2 Cenuecapanolo, ni) cenhuehuetiliztli : edad vna. (1 cenueuetiliztli)

cenhuetzi, ti : caer juntamente algunos. preterit: oticenuetzque. (2 Cenuetzi, ti) caer juntamente algunos. (1 ti, cenuetzi) cenhuetziliztli : cayda juntamente. (1 cenuetziliztli) Cenuetziliztli) cenhuetzque : cenhuetzqui : ceninolicpitl : caydos assi. (1 cenuetzque) caido con otros juntamente, o caydo para siempre. (2 Cenuetzqui) medida de vn codo. (1) caida desta manera. (2

cenitech nino piloa : cenizhuatl :

continuar algo. (1 cenytech nino piloa)

hoja de mayz curada y seca. (2 Cenizuatl)

ceniznatl : hoja de maorca de mayz seca. (1 cenyznatl) cenmana, nitla cenmantihuitz cenmapichtli : : poner en vno. (1 nitla, c[n]mana) + : flota de naos quando nauegan. (1 acalli c[n]mantiuitz)

haze o haz de cosas menudas. (1)

cenmecatl : manojo o manada. (1 c[n]mecatl) cenmitl : braa, medida desde el codo, hasta laotra mano. (1 c[n]mitl)

cennacaztli : cuarto de carnero o de cosa semejante. (1) cuarteron de pan, de torta o de cosa semejante. (1 c[n]nacaztli) cacho de conserua. (1) vn quarto de carnero, o vn quarteron de pan, o vn cacho de membrillo. &c. (2) cennahuatia, nino : lo mesmo es que cemixnauatia. preterito: oninocennauati. (2 Cennauatia, nino) determinar de enmendar lavida. (1 nino, cennauatia) cennahuatia, nite : despedir de todo n todo. (1 nite, cennauatia) cennahuatitiuh, nite : despedirse del todo de algunas personas, el que se va a otras tierras, para nunca mas boluer. preteri: onitecennauatitia. (2 Cennauatitiuh, nite) cenne panoa, nitla : cennecehuilli : lo mesmo es que cenneloa. preterito: onitlacennepano. (2)

vna legua. (2 Cenneceuilli) trago de cosa liquida. (1) vn passo, o vna

cennecomonilli : soruo, quanto vna vez soruemos. (1) vn soruo otrago. (2)

cennecxianaliztli : trnco de bestia. (1 c[n]necxianaliztli) passada del que anda, o vn tranco. (2) cennecxiantli : idem. o vn tranco.) (2)

(Cennecxianaliztli: vn passo, o vna passada del que anda,

cenneixcueyoniliztica : en espacio de vn abrir y cerrar el ojo, o enpestaear vna vez. (2) cenneixcueyoniliztli : punto de tiempo o momento, como abrir y cerrar el ojo. (1) vn abrir y cerrar el ojo, o vn pestaear. (2) cenneixcueyoniliztli + : punto de tiempo o momento, como abrir y cerrar el ojo. (1 auel cenneixcueyoniliztli) cenneloa, nitla : mezclar o reboluer unas cosas c[n] otras. preterito: onitlacennelo. (2 C[n]neloa, nitla) mesturar. (1) mezclar. (1) cenneloa =, nitla : = panoa + (2 cenneloa ) = cenne panoa (2 cenneloa )

cennemi, ni : cennemi, ti :

durar para si[m]pre. (1 ni, c[n]nemi) biuir, o morar juntos. preterito: otic[n]nenque. (2)

cennemiliztli : eterna. (2)

duracion assi. (1)

vida delos que biu[n] y moran juntos, o vida

cennentlaloloyan : cauallos. (1) cennepanoa, nitla cennequetzalli : :

estadalla, carrera o lugar, donde corren hombres o mezclar. (1) vn estado. (2)

estatura. (1 c[n]nequetzalli)

cennequetzalli, toctacayo :

estado o estatura, medida. (1) carrera o corrida. (1) vna

cennetlaloliztli : corrida de carrera. (1) carrera, o vna legua. (2)

cennetlalolli : termino o espacio de carrera. (1) corrida. (1) carrera o corrida. (1) idem. (Cennetlaloliztli: vna carrera, o vna legua.) (2) cennetlaloloyan : carrera, o lugar donde corren. (2 Cennetlaloloy[n]) cenniccaqui + : comprehender, o percebir de vna vez lo que se dize. prete: ancen oniccac. (2 an cenniccaqui) cennicuica : lleuar alguna cosa entera, o lleuarla para no boluerla. prete: ocennicuicac. (2) cennipalani : cenocuilin : podrecerse del todo. (1) gusano de mayz en maorca. (1) cernicalo. (2)

cenotzqui : cernicalo. (1)

cenquetza, nitla : perseuerar continuando lo comenado, o tomar algo a destajo. preter: onitlacenquetz. (2) continuar algo. (1) cenquimilli : vna carga de m[n]tas, o ve[n]te m [n]tas. (2)

cenquixoa : ayuntarse la gente. (1) cenquixohualiztli : ayuntamiento assi. (1 cenquixoaliztli)

cenquixtia, nitla : apartar escogendo algunas cosas de entre otras, o recoger lo que se esparzio por el suelo, assi como auellanas nuezes. &c. o quando se quiebra el hilo donde esta ensartadas las cuentas. &c. pre: onitlacenquixti. (2) escoger lo mejor. (1) reduzir. (1 nitla, c[n]quixtia) cenquiza : ayuntarse la gente. (1 cenquia) cenquiza, ni : embidar en juego. pre: onic[n]quiz. (2 Cenquia, ni) jugando, poner la cantidad de dineros, que en tres o quatro juegos le ha ganado su contrario, para que en vn solo juego se desquite de todo, o que el otro le gane enel vltimo juego otro tanto qunto enlos otros tres o quatro le ha ganado, quasi embidar o reembidar. (1 ni, cenquia) cenquiza, ti : salir todos, o ayuntarse ycongregarse en algun lugar. pre: oticenquizque. (2 Ticenquia) ayuntarse o congregarte en algun lugar. pre: oticenquizque. (2 Cenquia, ti)

cenquiza + : jugando, poner la cantidad de dineros, que en tres o quatro juegos le ha ganado su contrario, para que en vn solo juego se desquite de todo, o que el otro le gane enel vltimo juego otro tanto qunto enlos otros tres o quatro le ha ganado, quasi embidar o reembidar. (1 ycni, cenquia) cenquizaliztica : puramente. (1 cenquializtica) cenquizaliztli : ayuntamiento assi. (1 cenquializtli)

cenquizca : puramente. (1) cenquizca mahuizotl : mauiotl) honra o dignidad consumada y perfecta. (2 Cenquizca

cenquizca mahuizzotl : majestad. (1 cenquizca mauizotl) cenquizca tlacamachoni : digno de ser obedecido en todo y por todo. (2) hombre p[er]uerso

cenquizca tlahueliloc : maligno. (1 cenquizca tlaueliloc) ymaluado (2 Cenquizca tlaueliloc) cenquizca tlahuelilocayotica : cenquizca tlazotlaloni : Cenquizca tlaotlaloni)

malignamente. (1 cenquizca tlauelilocayotica)

digno de ser enteramente amado y querido. (2

cenquizcacualli : enteramente bueno. (2 Cenquizcaqualli) cenquizcacualtilia, nite : sanctificar perfectamente a otro. pre: onitecenquizcaqualtili. (2 Cenquizcaqualtilia, nite) cenquizcahuei tlatocayotl : majestad. (1 cenquizcavey tlatocayotl)

cenquizcaitta, nic : alcanar a saber muy bien el negocio. pre: oniccenquizcaittac. (2) entender o saber la cosa perfectamnte. (1) cenquizqui : cosa entera y perfecta. (2)

cenquiztaliztli : pureza. (1) cenquiztica : fina cosa como grana. (1) o cosa no diuidida ni partida. (2) cenquiztoc : estar todo junto. (2) vna mata de yerua, de cardos, o entera cosa. (1) cosa entera o fina,

centacatl : mata o pie de qualquier yerua. (1) vna lechuga, col. &c (2) centacatl = : = centecuchtli (2 centacatl)

centeca, nic : ayuntar o recoger razones en fauor de algun negocio. preteri: oniccentecac. (2) ayuntar en alguna cancion todos los loores de hazaas que alguno hizo. (1) centeca, nitla : poner todas las cosas por orden y concierto. pre: onitlacentecac. (2) centecochtli : mata o pie de qualquier yerua. (1 c[n]tecochtli)

centeconetl : centecpantin : centecpantli :

hijo vno solo. (1)

vn hijo solo, o vna hija sola. (2)

veynte personas, o veynte cabeas de ganado. (2) veynte tamemes, casas, piedras, bestias. &c. (2) dar botin a muger s. echarse muchos con ella. pre: echarse muchos con vna. (1 nite, c[n]tecpanuia) botin

centecpanuia, nite : onitecentecpanui. (2) dar. (1) centecuchtli : centecutli : q[ua]drilla. (2)

lo mesmo es que centacatl. (2) escuadron debatalla. (1) esquadron de batalla, o vna

centelchihua, nite : maldezir o menospreciar a otro, y desecharlo del todo. pr: onitec[n]telchiuh. (2 Centelchiua, nite) centelchihua, nitla : renegar. (1 nitla, centelchiua) centema, nitla : allegar o recoger algunas cosas en vn lugar. pre: onitlacenten. (2) ayuntar en vno mayz, cacao o otras cosas assi. (1) recoger alguna cosa. (1) poner en vno. (1) centemilli : centenamitl : (2) sementera. (1) vna sementera. (2) vn esquadron de batalla.

escuadron debatalla. (1 ce[n]tenamitl)

centequilia, ticto : ser todos de vna sent[n]cia y parecer. pre: otictocentequilique. (2) centequilia centetia + : + : aun a hazerse todos. (1 ticto, centequilia) discordia endar pareceres o votos. (1 amo centetia yntotlatol) = totlatol + (2 centetia in totlatol ) = celia in totlatol (2 centetia in totlatol ) = toyollo + (2 centetia yn toyollo ) cetia in toyollo (2 centetia yn toyollo ) = in in + (2 + (2

centetia in totlatol = : centetia in totlatol ) = centetia in toyollo = : centetia yn toyollo ) = centetia inintlatol :

concordarse algunos entre si. (1 centetia ynintlatol)

centetia intoyollo : estar vnidos los coraones y animos delos que se aman. pre: oc[n]tetiac. vel. ocentetix yn toyollo. vel. ocentet in toyollo. (2 Centetia yntoyollo) centetilia, mo : hazerse muchas cosas vna, como la pella de nieue, de muchos granos della. &c. preterito: omocentetili. o de diuersas volunta des vna. (2) hazerse de muchos granos de nieue vna pella, o cosa semejante. (1) centetilia, nitla : juntar diuersas cosas envno. pro te. onitlacentelili. (2) juntar o ayuntar vna cosa con otra. (1) centetitiuh : concorde y concertado yr el canto. (1)

centetl : vna. (2)

piea; lo mismo es que pedao; vel. (1)

hijo vno solo. (1)

vno o

centetl + : idem. (In ompoalli ce: de quarenta vno.) (2 In ompoalli centetl) de treze vno. (2 Immatlactetl omei centetl) de onze vno. (2 Immatlactetl once centetl) el sabado. (2 Icchicumilhuitl in centetl semana) de diez y siete vno. (2 In caxtultetl omome centetl) idem. (In cempoalli ce: deveinte vno.) (2 In cempoaltetl centetl) sabado. (1 ycchicomilhuitl in centetl semana) de doze vno. (2 Immatlactetl omome centetl) el primero. (2 Inic centetl) de diez y ocho vno. (2 Incaxtultetl omei centetl) vnavez vno. (2 Ceppa ce, vel, ceppa centetl) de diez y seys vno. (2 I[n] caxtultetl once centetl) de quinze vno. (2 In caxtultetl centetl) de catorze vno. (2 Immatlactetl onnaui centetl) de diez vno. (2 Immatlactetl centetl) centetl capollotl : vn grano de razimo dvuas, &c (2 C[n]tetl capullotl) de algun razimo. (1 centetl capullotl) centetl cuacuahue : vna res de ganado vacuno. (2 C[n]tetl quaquaue) cabea de ganado mayor. (1 centetl quaquaue) centetl cuacuauhtentzone : quaquauhtentzone) centetl ichcatomitl : centetl ixinachcho : res cabea de ganado menor. (1 c[n]tetl grano

res por

vn vellon o vellocino. (2 Centetl ychcatomitl) grano de semilla. (1 centetl yxinachcho)

centetl metztli ipan tlaco : mes y medio. (1 centetl metztli ypan tlaco) centetl yachcho : grano de semilla. (1) centetlichcatomitl : centettica : vellocino o vellon. (1 centetlychcatomitl) cosa que esta entera. (2)

entera cosa. (1)

centettihuitz + : flota de naos quando nauegan. (1 acalli centettiuitz) idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.) (2 Acalli centettiuitz) centettiuh : centexcalli : (2) centiachcauh : centihuitze : Centiuitze) centla antli : datiles. &c. (2) centlaantli : de vuas. (1) centlaca : centlacati yr el c[n]to bi[n] c[n]certado. p: oc[n]tettia (2) hornada vna cozedura. (1) mayor de todos. (1) ser de vna edad ambos. (1 centiuitze) ser ambos de vna edad. (2 vna hornada de pan, o de otra cosa.

vn gajo de razimo de vuas, o de otros razimos de plantanos, razimo de vuas. (1) razimo de datiles o de platanos. (1) gajo

p[er]sonas devna mesma par[n]tela o familia. (2 C[n]tlaca) + : vestidura fin costura. (2 an centlacati tilmatli)

centlacatiliztli : centlachipinilli :

parentesco por sangre. (1) gota quando cae. (1) vna gota de cosa liquida. (2)

centlachipiniltontli : vna gotilla de cosa liquida. (2) centlachipintli : gota quando cae. (1) liquida.) (2) centlachipintontli : idem. (Centlachipinilli: vna gota de cosa

gota pequea. (1) mitad de alguna cosa. (1) la mitad

centlacol : medio, lamitad delo entero. (1) de algo. (2)

centlacol + : mitad vn poco menos. (1 chico centlacol) tanto y medio. (1 yxquich ypan centlacol) mitad vn poco menos. (1 achi centlacol) centlacol cuamatlatl : media cofia. (1 centlacol quamatlatl) centlacol cuauhacaltontli : centlacol icxitl : centlacol metztli : medio celemin. (1 centlacol quauhacaltontli)

medio pie. (1 centlacol ycxitl) media luna. (1)

centlacol tacol : molledo. s. desde el hombro hasta el codo. (2) centlacolhuia, nite : partir con otro la mitad de alguna cosa. pre: onitecentlacolhui. (2) centlacollatamachihualoni : centlacolli : centlacolli + : media libra. (1 centlacollatamachiualoni)

mitad de alguna cosa. (1) tanto y medio. (2 Ixquichipan centlacolli) luna de mediada. (1) media luna. (2)

centlacolmetztli : centlacoloa, nitla : (2) centlacotl :

diuidir o apartar la obra por medio. pr: onitlacentlacolo.

pedao. (1) vn pedao d[e]lo [n]tero, o d[e]lo pr[n]cipal (2 lomo entre sulco y sulco. (1) manojo o manada.

centlacotontli : pedao. (1) C[n]tlacot[n]tli) centlacuentectli :

vn camellon de tierra. (2)

centlacuitlalpilli : vn manojo o hace de cosas menudas. (2) (1) haze o haz de cosas menudas. (1) centlacuitlalpiltontli : hacezillo pequeo. (1)

vn manojuelo o hacezillo de cosas menudas. (2) arbol o cosa semejante de vna braa de gruesso.

centlacuitlanahuatectlicuahuitl : (2 Centlacuitlanauatectliquauitl)

centlacxitl : pie de verso o copla. (1) passada tendida. (1)

vn passo. (2)

passo del que anda. (1)

centlahuipantli : vna ristra de ajos, o de cebollas o vn s[ar]tal de axio de cuentas (2 Centlauipantli) riestra de ajos o de cebollas. (1 centlauipantli) centlaixtlapantli : la midad de cosa hendida o aserrada por medio. (2) vna hoja de libro. (1)

centlaixtli : cosa senzilla, o vna hoja de libro. (2) senzillo cosa no doblada. (1) centlaixxotl : senzillez no dobladura. (1)

centlalcahuia, nic : apartarse totalmente de algo. o desampararlo pa si[m]pre: pr: oniccentlalcaui. (2 Centlalcauia, nic) centlali moteca ic ahuiyac : olorosa cosa que da mucho olor. (1 centlali moteca yc auiyac) centlalia, mo : montar. (1) summar lo que se cuenta. (2) ayuntarse la gente. (1) centlalia, nite : ayuntar, congregar, o acaudillar gente. pre: onitecentlali. (2) acaudillar. (1) centlalia, nitla : allegar, recoger, o amontonar algo. prete: onitlacentlali. (2) poner en vno. (1) reduzir. (1 nitla, c[n]tlalia) ayuntar algo. (1) recoger alguna cosa. (1) allegar o amontonar algo. (1) rebaar. (1) centlalia in noyollo, nic : emmendar la vida. (1 nic, centlalia yn noyollo) determinarse en algun negocio. (1 nic, centlalia yn noyollo) centlalia noyollo, nic : noyollo. (2) centlalilli : maizal. (2) determinarse en algun negocio. prete: oniccentlali

monton de maorcas de mayz, quando las acaban de coger del olorosa cosa que da mucho olor. (1 c[n]tlalimani

centlalimani icahuiyac : ycauiyac) centlalli + : yniuelica)

esparzirse el olor por todas partes. (1 yuhquin centlalli momana vna rezma

centlalpilli : manojo o manada. (1) haze o haz de cosas menudas. (1) de papel, o vn manojo de cosas menudas. (2) centlalpilli iztac castillan amatl : castillan amatl)

rezma de papel. (1 centlalpilli yztac vn manojuelo, o hacezillo de algo

centlalpiltontli : hacezillo pequeo. (1) (2 Centlalpilt[n]tli) centlaltecli : centlaltectli : vn soruo. (2)

soruo, quanto vna vez soruemos. (1)

soruo. (1)

centlaltequiliztli : vn soruo.) (2)

soruo, quanto vna vez soruemos. (1)

idem.

(Centlaltecli:

centlaltequiliztontli : vn soruito. (2) centlamachtia, nic : gozar, o fruir de algo. pret: oniccentlamachti. (2) consolarse dandose a todo plazer. (1) centlamachtia, nite : glorificar, o enriquecer a otro. prete: onitecentlamachti. (2) centlamamani ic ahuiac : Centlamamani ic auiac) estar derramado el buen olor por todas partes. (2

centlamamani icahuiac : esparzirse el olor por todas partes. (1 centlamamani ycauiac) centlamamanquizqui : centlaman quizqui : cosa diuersa, o differente. (2) particular cosa. (1)

centlamantin : manada de ganado menudo o mayor. (1 centlam[n]tin) yunta de bueyes o mulas. (1) hato, o atajo de ganado, o vna y[n]ta de bueyes. (2) centlamantin cihua cahuallome : cauallome) centlamantin cuacuahueque : yeguada de yeguas. (1 centlamantin ciua

hato de vacas. (1 centlamantin quaquaueque) rebao de ganado.

centlamantin ichcame : hato de ouejas. (1 centlamantin ychcame) (1 centlamantin ychcame) centlamantin ichcame cequi ichcatl : ychcame cequi ychcatl)

atajo de ganado o manada. (1 centlamantin

centlamantin oztomeca cahuallome : requa. (1 centlamantin oztomeca cauallome) centlamantin yaoquizque : escuadron debatalla. (1) guarnicion de gente. (1) pauesada de armados. (1) vn esq[ua]dron de soldados. (2 C[n]tlamantin yaoquizq[ue]) centlamantin yolque : rebao de ganado. (1) vn par. (1) vna cosa. (1) vna cosa, vn

centlamantli : articulo o parte. (1) negocio, o vna parte, o vn par. (2)

centlamantli + : de treze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli omei centlamantli) de diez cosas vna, o de diez pares vno, o de diez partes a vna. (2 Immatlactlamantli centlamantli) de doze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli omome centlamantli) de catorze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli onnaui centlamantli) de diez y ocho cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli omei centlamantli) de diez y seys cosas vna &c. (2 In caxtullamantli once centlamantli) es otra cosa muy disserente, o muy de otra manera. (2 Occenca centlamantli) nivno ni otro de cosas inanimadas. (1 amo centlamantli yehua) muy de otra manera, o muy diferentemente. (2 an occenca centlamantli) de diez y nueue cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli onnaui centlamantli) de diez y siete cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli omome centlamantli) de quinze cosas vna, o de quinze pares vn par. (2 In caxtullamantli

centlamantli) de onze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli once centlamantli) aun ay otra cosa allende lo ya dicho. (2 Ocno centlamantli) centlamantli neneuhque : par de dos cosas yguales. (1)

centlamantli tonacayo inoncuaquizaliz tonacayo : centlamantli tonacayo ynonquaquializ tonacayo)

miembro, parte del cuerpo. (1

centlamapictli : puo o puado assi de cosas largas, como de pajas o yeruas. (1) puo o puado lo que alli cabe, como de cosas de mayz o otras semillas. (1) vn puo o puado de garuanos o de cosa semejante. (2) centlamapictli centlamatzolli : semejante.) (2) = : idem. = centlamotzolli (2 centlamapictli) (Centlamapictli: vn puo o puado de garuanos o de cosa

centlamatzololli : puo o puado lo que alli cabe, como de cosas de mayz o otras semillas. (1) idem. (Centlamatzolli: idem. (Centlamapictli: vn puo o puado de garuanos o de cosa semejante.)) (2) centlamia, nic : acabar del todo alguna cosa comestible. prete: oniccentlami. (2) esforarse para algo. (1) acabar o consumir comida. (1) consumirlo o acabarlo todo. (1) centlamia, nitla : auenturarse. (1) centlamitiuh, nic : despedirse de otros el que se quiere partir e yr alexos tierras, o reynos. prete: oniccentlamita. vel. tia. (2) centlamitiuh, nite : despedirse de otros assi. (1) centlamotlalli : pedrada. (1) vna pedrada. (2)

centlamotzolli : puo o puado lo que alli cabe, como de cosas de mayz o otras semillas. (1) lo mesmo es que centlamapictli (2) centlamotzololli : otras semillas. (1) puo o puado lo que alli cabe, como de cosas de mayz o

centlanahuatectli cuahuitl : arbol, pilar o coluna de vna braada de gruesso. (1 centlanauatectli quauitl) centlanahuatectli tlaquetzalli : arbol, pilar o coluna de vna braada de gruesso. (1 centlanauatectli tlaquetzalli) centlani : honda cosa profunda. (1) abismo, cosa profunda y baxa. (1) (1) pielago de rio omar. (1) abismo, cosa muy honda, o pielago. (2) centlaniyotl : centlaolololli : hondura. (1) profundidad de cosa muy honda. (2) pella de manteca, o de cosa assi. (2) mar alta.

pella cosa redonda. (1)

centlapal : de vua parte. (1) centlaquechcuitl : centlaquechcuitl + :

de vn lado, o del vn lado. (2)

vna espiga de trigo, de chia, o de cosa semejante. (2) espiga de trigo mocha. (1 otzontepeuac centlaq[ue]chcuitl)

centlaquechcuitl castillan centli : espiga de trigo. (1) centlaquechtli : centlaquimilolli cerro de maguey. (1) + : vn cerro de maguei, o de lino. (2)

repuesto. (1 nepapan centlaquimilolli) vn tercio de carga o cosa semejante. (2 Nepapan

centlaquiquimilolli + : centlaquiquimilolli)

centlatatnachihuaioni ipan tlaco : libra y media. (1 centlatatnachiuaIoni ypan tlaco) centlatectli : reuanada. (1) pedao. (1) rueda como de pescado. (1)

centlatectli tocino : lonja de tocino. (1) torrezno de tocino. (1) vn jamon de tocino, o vn pedao de alguna cosa, vna reuanada de algo, o vna rueda o taraon de pescado. (2) centlatepacholli : pedrada. (1) vna pedrada. (2) monton de cosas

centlatepeuhtitlalilli : monton de cosas menudas. (1) menudas, assi como de trigo, mayz. &c. (2) centlatepeuhtitlalilli tlalli : centlatetectli : madexa. (1) monton de tierra. (1)

vna madexa de hilo, seda. &c. (2) vn pedao de algo. (2) hazienda de todos en comun. (2)

centlatlapantli : pedao. (1) centlatquitl :

comn cosa, s: de todos. (1)

centlatzayantli : pedao. (1)

vna parte o pedao delo [n]tero. (2)

centlatzonehuacatlalilli : monton de cosas menudas. (1 centlatzoneuacatlalilli) monton de mayz, o de cosas menudas. (2 Centlatzoneuacatlalilli) centlatzoneuhtli : monton de cosas menudas. (1) idem. (Centlatzoneuacatlalilli: monton de mayz, o de cosas menudas.) (2) centlatzontequilia, nite : siempre. (2) centlaxotlalli : juzgar o sentenciar juntamente a todos, o para vna reuanada de algo. (2)

reuanada. (1)

centlaxotlaltica :

con vna reuanada. (2) vn

centlaxuchtli ichcatl : copo de algodon o de lana. (1 centlaxuchtli ychcatl) copo d algod[n] o de lana (2 Centlaxuchtli ychcatl)

centlayahualolli centli : razimo o colgajo de mayz. (1 centlayaualolli centli) colgajo de mayorcas de mayz, o de cosa semejante. (2 Centlayaualolli centli) centlaza in noyollo, nic : despedirse dela amistad de otro. pre: oniccentlaz yn noyollo (2 Centlaa yn noyollo, nic) determinarse en algun negocio. (1 nic, centlaa yn noyollo)

centlaza noyollo, nic : determinarse [n] alg[n] negocio, o escarmentar. pre: oniccentlaz noyollo. (2 C[n]tlaa noyollo, nic) centlazotl : Centlaotl) puntada con aguja. (1 centlaotl) vna puntada de aguja. (2

centlazotla, nite : Centlaotla, nite)

amar enteramente. preterito: onitecentlaotlac. (2 maiz seto en maorcas. (1) maorca

centli : maorca esta misma ya seca. (1) de mayz curada y seca. (2)

centli + : espiga de trigo. (1 centlaquechcuitl castillan centli) razimo o colgajo de mayz. (1 centlayaualolli centli) miesses. (1 vactoc centli) colgajo de mayorcas de mayz, o de cosa semejante. (2 Centlayaualolli centli) centli yizhuayo : hoja de maorca de mayz seca. (1 centli yyzuayo) centoca, nitla : no dexar nada, o comprar todo quanto se vende. preterit: onitlacentocac. (2) centonal : todo el estio, o tiempo seco. (2)

centonal cana ninemi : estio tener en lugar. (1) centopehua, nic : desechar, o menospreciar algo del todo. preterito: oniccentopeuh. (2 Centopeua, nic) centzitzquia, nic : oniccentzitzqui. (2) centzommaye : centzonmaye : asir para siempre algo. i. perseuerar. preteri:

ciento pies. (2 Centzummaye) ciento pies otro. (1 centz[n]maye) vna espiga de trigo o de chia. (2

centzontecomatl : espiga de trigo. (1) Centzuntecomatl)

centzonteti, ni : endurecerse o obstinarse. preterito: onicentzuntet. (2 Centzunteti, ni) centzontlatolle : paxaro que canta mucho. (2 Centzuntlatolle) centzontli : mata o pie de qualquier yerua. (1) ortaliza, o de yerua. (2 Centzuntli) centzontli + : matlacpoalli) quatrocientos, o vna mata de

ocho mil y seys cientos. (2 Cenxiquipilli ypan centzuntli ypan seys cientos. (2 Centzuntli y pammatlacpoalli) siete cientos. (2 Centzuntli yp[n] yr juntos a alguna parte, o caer juntos. (2)

centzontli i pammatlacpohualli : centzontli ipan caxtolpohualli : caxtulpoalli) cenui, ti : ymos todos juntos. (2) caer juntamente algunos. (1)

cenui +, ti : ticenui) cenxiquipilli :

alahe todos juntos vamos ygualmente. (2 Yequene ticenyaui vel, ocho mil. (2) ocho mil y seys cientos. (2

cenxiquipilli ipan centzontli ipan matlacpohualli : Cenxiquipilli ypan centzuntli ypan matlacpoalli) cenxumatli : cucharada vna. (1)

cenyacana, nite : gouernar y regir a todos. (1) onitecenyacan. (2) cenyaliztli : vezindad. (1)

gouernar, o regir a todos. pret:

vna venzindad. (2) yr el canto bi[n] concertado

cenyauh : concorde y concertado yr el canto. (1) y ordenado. (2 C[n]yauh) cenyeliztli : (2) familia. (1)

familia. o gente que biue en vna casa juntamente.

cenyohual : toda la noche, o entoda la noche, o vna noche. (2 Cenyoal) cenyohual cenyoal) + : toda la noche. (1 vel c[n]youal) dia y noche. (2 Cemilhuitl

cenyohual n, itztoc :

velar toda la noche. (1 cenyoual n, itztoc)

cenyohual n, ixtlatui : velar toda la noche. (1 cenyoual n, ixtlatui) cenyohual n, ixtozzoa : velar toda la noche. (1 cenyoual n, ixtozoa) cenyohualitztoliztli : velada la noche. (1 cenyoualytztoliztli) cenyohualitztoni : velador de toda la noche. (1 cenyoualytztoni) velada la noche. (1 cenyoualyxtlatuiliztli)

cenyohualixtlatuiliztli : cenyohualixtlatuini :

velador de toda la noche. (1 cenyoualyxtlatuini) velada la noche. (1 cenyoualyxtozoliztli)

cenyohualixtozzoliztli : cenyohualli :

vna noche. (2 Cenyoalli)

cenyohualtia, ni : durar algo toda la noche, o estar en alguna parte toda la noche. pre: onic[n]yoalti (2 Cenyoaltia, ni) durar vna noche. (1 ni, cenyuualtia) cenyollotli : braa medida del pecho ala mano. (1) de braca, desdel pecho ala mano. (2) medida braa. (1) vna pierna de medida

cenzotl : piea; lo mismo es que pedao; vel. (1 cenutl) m[n]ta, o vna piea de lie[n]o. (2 Cenotl) cepan : juntamente; aduerbio. (1)

juntamente, o en compaia. (2)

cepan cate :

estar dos o tres cosas juntas. (1)

cepan nemi :

en vno biuir dos. (1)

biuir, o morar juntos. (2) estar

cepanca : estar dos o tres cosas juntas. (1) juntas estar dos cosas. (1) juntas, o ayuntadas algunas cosas. preterito: ocepancatca. (2)

cepanoa, mo : vnirse o hazerse vna misma cosa. prete: omocepanoque. (2) cepanoa, tito : hazerse vna mesma cosa en dios o en charidad. (1) vnirse, o hazerse vna misma cosa, por via de amistad y bien querencia. pre: otitocepanoque. (2) cepanuia, nic : mercar en vno. (1)

cepayahui : hazer nieue o neuar. (1 cepayaui) neuar, hezer nieue. (1 cepayaui) idem. preterito: ocepayauh. (Cepayauhtimani: neuar. pret: ocepayauhtiman.) (2 Cepayaui) cepayahuitl : nieue. (1 cepayauitl) nieue. (2 Cepayauitl)

cepayahuitl + : no cessar de neuar. (1 aoc onquia yn cepayauitl) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhquin cepayauitl yc iztac) neuar, caer la nieue. (1 tzetzeliui yn cepayauitl) no cessar de neuar. (2 Aoc onquia in cepayauitl) cepayahuitl huetzi : hazer nieue o neuar. (1 cepayauitl vetzi) cepayauitlouetz. (2 Cepayauitl vetzi) cepayauhtimani : cepoctic : cepoctli : hazer nieue o neuar. (1) neuar. pret:

neuar. pret: ocepayauhtiman. (2)

adormecido miembro. (1) persona entomecida, o tollida. (2)

cepohua : adormecerse, o entomecerse otro qualquier mi[m]bro del cuerpo. (1 cepoa) cepohua, ni : estar yerto y aterido de mucho fro, o estar [n]tomecido algun miembro del cuerpo, o adormecido. preterito: onicepoac. (2 Cepoa, ni) cepohua, nitla : souajar algo. pre: onitlacepouh. (2 Cepoa, nitla) souajar. (1 nitla, cepoa) cepohua + : idem. pre: onocxi cepoac. preteri: onocxicecepoac.) (2 Nocxi cepoa) cepohuac : entomecido pie. (1 cepouac) idem. (Cepoctli: (Nocxi cecepoa: entomecerme el pie.

cepouhqui : entomecido pie. (1) adormecido miembro. (1) persona entomecida, o tollida.) (2) cepouhqui icxitl : cepouhquimaitl : ceppa :

adormecido pie. (1 cepouhqui ycxitl)

adormecida mano. (1) vegada por vez. (1) vna vez. (2)

vna vez. (1)

ceppa + : vez primera. (1 quin ceppa) vnavez vno. (2 Ceppa ce, vel, ceppa centetl) ser la primer vez q[ue] acaecio algo. (2 Quinic ceppa) ceppa ce/ huel/ ceppa centetl : vnavez vno. (2 Ceppa ce, vel, ceppa centetl)

cequi : alguna parte de alguna cosa. (1) estaua entero. (2) cequi + :

algo, o alguna parte delo q[ue]

atajo de ganado o manada. (1 centlamantin ychcame cequi ychcatl) faltar lo que se cnto por no se auer bien contado. (1 algunos, o los vnos. (2)

cequi opolihuito : cequi opoliuito)

cequintin : los vnos. (1) cetca;

+ : mi deudo, hermano o hermana. (2 Cetca; no)

cetca; no : mi deudo, hermano o hermana. (2) cetia, ti : vnirse, o hazerse vna cosa por via de amistad. pre: oticetixque. (2) cetia + : discordia endar pareceres o votos. (1 amo cetia totlalol) juntarse los ros o arroyos. (2 Cetia yn atl) lo mesmo es que centetia yn toyollo pre: ocetiac yn

cetia in atl :

cetia in toyollo : toyollo. (2) cetia inatl :

ayuntarse los ros. (1 cetia ynatl)

cetica niccohua : comprar vn real de pan o de otra cosa. prete: cetica onicouh. (2 Cetica niccoa) cetilia, nite : casar los nouios, o conchauar y conformar alos desconformes. pret: onitecetili. (2) vir. (1) ayuntar en vno, o hazer que dos cosas sean vna. (1) desposar o casar. (1) cetilia, nitla : hazer de algunas cosas vna, juntandolas. prete: onitlacetili. (2) ayuntar en vno, o hazer que dos cosas sean vna. (1) cetilia, tito : hazerse vna mesma cosa en dios o en charidad. (1) hazerse muchos vna cosa, o vnirse por via de amistad. pre: otitocetilique. (2) cetilia +, nite : desposar o casar. (1 teoyotica nitecetilia) vnion o conformidad de personas. (2) elada o yelo. (1) yelo o elada. (1) yelo, o

cetiliztli :

vnion. (1)

cetl : carambano o yelo. (1) carambano. (2) cetl mopipiloa : cetla + :

cerriones de yelo. (1)

ninguno otro te podra ya ayudar. (2 Aocac vel cetla catl mitzpaleuiz)

cetlacatl : vna persona. (2) cetlacayo : no deudo mio, hermano o hermana. (2) cettitica : es uno el ser delas tres personas diuinas, o es vna su essencia. (2) ceuecapanolo, ni : ser ensalado para si[m]pre: pre: oniceuecapanoloc. (2)

ceuechililo : (2) ceuechililoc : ceuelitiliztli : ceuetzi :

elarse las plantas. (1) elada cosa. (1) entero poder. (2)

elarse las plantas. pr: oceuechililoc.

persona o animal elada y muerta de frio. (2)

elar. (1)

elar. prete: oceuetz. (2)

ceuhqui : desembrauecido. (1) desencapotado. (1) desenojado. (1) desembrauecido, aplacado o amansada, o desmedrado en honra y dignidad. (2) ceuhtiuh, ni : yr desmedr[n][n]do [n] h[n]ra y dignidad. (2) honra y oficio. (1) desmedrar en

cexihuitl + : maro mes tercero. (1 vel, yc yeimetztli yn cexiuitl) el mes de julio. (2 Icchicuntetl metztli in cexiuitl) junio mes. (1 ycchiquacem metztli yn cexiuitl) despues de passado vn ao. (1 ynoiuh cexiuitl) despues de passado vn ao. (1 yn yeyuh cexiuitl) ya anda envn ao. s. que acontecio algo. & sic de alijs. (2 Yeyauh cexiuitl) antao. (1 ye cexiuitl ye monamicti) julio mes. (1 yc chicontetl metztli yn c[e]xiuitl) nouiembre mes. (1 ycmatlactetl oce metztli yn cexiuitl) setiembre mes. (1 icchicunaui metztli yn cexiuitl) el mes de junio. (2 Icchiquacemmetztli in cexiuitl) cexiuh amatl : historia de ao en ao. (2)

cexiuh tlacalaquilli : tributo de vn ao. et sic de alijs. (2) cexiuh tlacuilolli : cexiuhamatl : historia de ao en ao. (2)

ystoria de ao en ao. (1)

cexiuhcayotl coyametl : marrano cochino de vn ao. (1) cexiuhtia, ni : estar o tardar vn ao en algun lugar. pre: onicexiuhti. (2) durar vn ao. (1) cexiuhtia + : marrano cochino de vn ao. (1 ye cexiuhtia coyametl) menor que de ao. (1 aya uel cexiuhtia cauallo conetl) cexiuhtica : entre ao. (1) potrico

entre ao, o en vn ao, o despues de vn ao. (2)

cexiuhtiz + : andar en vn ao que se hizo o acontecio algo. (1 ye yauh cexiuhtiz ynmochiuh) cexiuhtlacuillolli : ceya, ni : ystoria de ao en ao. (1)

querer o consentir. prete: onicez. (2) permission assi. (1) vno dellos, o vna dellas. (2) idem. (Ceyehuan: vno dellos, o vna

ceyaliztli : ceyehuan :

otro, vno delos dos. (1)

ceyehuantin : dellas.) (2)

otro, vno delos dos. (1)

ceyehuantin innahuin tlatoque : ynnauin tlatoque) ceyohual :

prncipe vno de q[ua]tro. (1 ceyehu[n]tin

dia y noche. (1 ceyoual)

ceyohual +, nic : lo mesmo es que n[n]quixtia yn+cemilhuitl. &c. preterito: onicnentlaz yn+cemilhuitl yn ceyoal. (2 Nentlaa yn cemilhuitl yn ceyoal, nic) gastar el dia y la noche en vano y sin prouecho. preter: onicnenquixti yn cemilhuitl yn ceyoal. (2 Nenquixtia yn cemilhuitl yn ceyoal, nic) ceyohual ixtozoani : ceyotl : chacalin : chacalli : velador de toda la noche. (1 ceyoual yxtooani) tuetano de huesso. (2)

meollo o tuetano de huesos. (1) camaron grande. (2) camaron grande. (1)

chacayolli : callos que se les hazen a las mugeres encima de los pies de estar moliendo en metlatl. (1) callos delos pies, o delas manos. (2 CHacayulli) chachacayolihui in noma : tener las manos llenas de callos. pre: ochachacayoliuh. (2 Chachacayoliui in noma) chachacayoliuhqui : chachacayoltic : encallecido con callos. (1) cosa llena de callos. (2)

encallecido con callos. (1)

chachachalaca, ni : gorgear o hablar alto. prete: onichachachalacac. (2) gorgear a menudo las aues. (1) chachacuaca : Chachaquaca) salpicar el lodo, andando por lodaales. prete: ochachaquacac. (2

chachacuachihuiliztli : aspereza tal. (1 chachaquachiuiliztli) chachacuachiliztli : aspereza de cosa aspera. (2 Chachaquachiliztli)

chachacuachoa, nitla : hazer aspera alguna cosa. preterito: onitlachacha quacho. (2 Chachaquachoa, nitla) aspero hazer se assi. (1 nitla, chachaquachoa) chachacuachtic : Chachaquachtic) aspera pared o piedra. (1 chachaquachtic) cosa aspera. (2

chachacuatza, nitla : Chachaquatza, nitla)

chapatear enel lodo. prete: onitlachachaquatz. (2 moho, o vello de arboles.

chachahua : marhojo o moho delos arboles. (1 chachaua) (2 Chachaua) chachahuatl : (2 Chachauatl) liron animal. (1 chachauatl)

liron, o cierto animal como rata.

chachalaca, ni : parlar mucho, o gorgear las aues prete: onichachalacac. (2) gorgear las aues. (1) bozear, hablar alto. (1)

chachalacaliztli : ruydo de bozes. (1) estruendo de cosas quebradas. (1) murmullo de gente. (1) parla assi, o estruendo de vasos quebrados, o murmullo delos que parlan. (2) chachalacaliztli chachalacani : = : = chachalaquiliztli (2 chachalacaliztli) parlero assi. (2)

gorgeadora aue. (1)

chachalania, nite : reboluer a otros muchas vezes. preteri: onitechachalani. (2) porfiar enesta manera. (1) chachalania, nitla : id[m]. pre: onitlachachalani. (2) chachalania, tito : reboluerse riendo vnos con otros. prete: otitochachalanique. (2) chachalaquiliztli : ruydo de murmuradores. (1) gorgeamiento o el gorgear delas aues. (1) rebato o alboroto. (1 chachalaq[ui]liztli) lo mismo es q[ue] chachalacaliztli (2) chachalaquiztli : bullicio o rumor de gente. (1) ruydo de murmuradores. (1) rebato o alboroto. (1) ruido delos q[ue] parl[n] o murmur[n]. (2) chachalatli : cierto paxaro. (2)

chachalca, ni : hablar rezio y con enojo, o graznar las ansares, o estar caxcada la vasija de barro. prete: onichachalcac. [ve]l. ochachalcac. (2) bozear, hablar alto. (1) chachalhuia, nicte : acrecentar mucho el tributo alos otros, o resquebrajar, o maltratar o q[ue]brar algo. pre: onictechachalhui. (2) chachalihui + : hablar ronco. (1 nitozca chachaliui) hazer aspera alguna cosa. pre: onitlachachalo. (2)

chachaloa, nitla :

chachamahua, nino : jactarse o blasonar y contar sus hazaas. prete: oninochachamauh. (2 Chachamaua, nino) alabarse con jactancia y presumpcion. (1 nino, chachamaua) jactarse. (1 nino, chachamaua) chachamahua, nite : adular, o lisongear a otro. prete: onitechachamauh. (2 Chachamaua, nite) adular; busca lisongear. (1 nite, chachamaua) lisonjear, traer la mano por el cerro, cumpliendo con todos, por hazer su hecho; &c. (1 nite, chachamaua) chachapaca : llouer gotas grandes. (1) caer gotas grandes guando llueue.

chachapani : llouer gotas grandes. (1) preterito: ochachapan. (2) chachapani inquiyahuitl : inquiauitl) chachapatli : chachapatontli : olla. (1)

gotas grandes caer quando llueue. (1 chachapani olla de barro. (2) puchero, o olla pequea. (2)

puchero debarro. (1)

chachapatza, nitla :

chapatear por lodaales. preterito: onitlachachapatz. (2)

chachayaca : derramarse por el suelo trigo, mayz, o cosa semejante, o caerse poco a poco la pintura dela ymagen. pre: ochachayacac. (2) chachayacatimani : estar ralas las caas en el caaueral, o cosa semejante. preterito: ochachayacatimanca. (2) chachayacatimaniinacatl : chachayacatimaniynacatl) ralas estar las caas o cosas assi. (1

chachayahua, nitla : idem. pre: onitlachachayauh. (Chachayatza, nitla: derramar o esparzir por el suelo trigo, mayz, o cosa semejante. preterito: onitlachachayatz.) (2 Chachayaua, nitla) esparzir, odescarriar. (1 nitla, chachayaua) derramar grano, o otras cosas. (1 nitla, chachayaua) chachayahui : derramarse desta manera alguna cosa. (1 chachayaui)

chachayatza, nitla : derramar o esparzir por el suelo trigo, mayz, o cosa semejante. preterito: onitlachachayatz. (2) esparzir, odescarriar. (1) chachayauhqui : derramada cosa assi. (1) cosa esparzida. (2)

chachayoliuhqui : cosa llena de callos. (2) chacuachtli : tia. (2 Chaquachtli)

chacuani : mojarse mucho la ropa, o cosa assi. preterito: ochaquan. (2 Chaquani) chacuani, ni : mojarse. (1 ni, chaquani) chacuani chacuani + : mojarse por de dentro. (1 tlanipa ni, chaquani) +, ni : mojarse mucho. (1 cenca nichaquani)

chacuania, nite : mojar mucho a otro. pre: onitechaquani. (2 Chaquania, nite) mojar a otra cosa. (1 nite, chaquania) chacuaniliztli : chacuanqui : mojadura. (1 chaquaniliztli) mojado assi. (1 chaquanqui) cosa mojada assi. (2 Chaquanqui)

chahuacocoya : estar afligida la muger porque su marido esta amancebado, o por tener alguna graue enfermedad. (2 Chauacocoya) chahuaconetl : Chauaconetl) chahuanan; + : antenado de muger. (1 chauaconetl) mi madrastra. (2 Chauanan; no) mi madrastra. (2 Chauanan; no) madrastra muger del padre. (1 chauanantli) antenado de muger. (1 chauapilli) madrastra. (2 entenado de muger. (2

chahuanan; no : chahuanantli : Chauanantli) chahuapilli : Chauapilli)

entenado de muger. (2

chalani : desacordar o discordar las bozes delos cantores. (1) caxcarse la vasija de barro, o de cobre o desentonarse el canto, o el instrumento musical. prete: ochalan. (2)

chalania, nite : reboluer a otros. p: onitechalani. (2) chalania, nitla : cutir, o herir vna cosa con otra. preteri: onitlachalani. (2) herir vna cosa en otra. (1) chalania, tito : contender, o reboluerse vnos con otros. prete: otitochalanique. (2) contender vnos con otros. (1) diferencias tener assi. (1) chalaniliztica : desacordadamente assi. (1) vasija cascada, o canto desentonado. (2)

chalanqui : desacordadas bozes. (1) chalchihuitl :

esmeralda basta. (2 Chalchiuitl)

chalchihuitl + : la mesma piedra es que quetzalchalchiuitl. (2 Quiltic chalchiuitl) piedra preciosa casi como esmeralda. (2 Paltic chalchiuitl) piedra para la hijada o orina. (2 Xuchitonal chalchiuitl) piedra preciosa casi como esmeralda trasparente. (2 Ompa ontlaneci chalchiuitl) oro o piedra preciosa hecha de forma de cierta yerua dicha amalacotl. (2 Amalacotic teocuitlatl chalchiuitl) entera virgen. (1 oc chalchiuitl) chalchiuhiximatqui : lapidario. (2) pedrero de piedras preciosas. (1) lapidario de piedras preciosas. (1 chalchiuhyximatqui) chalchiuhtica + : resplandecer con piedras preciosas y joyas, o con otros arreos y atauios deque esta adornado, atauiado y arreado. preterito: quetzaltica chalchiuhtica onitlanexti. (2 Quetzaltica chalchiuhtica nitlanextia) luzir con piedras preciosas. (1 quetzaltica, chalchiuhtica ni, tlanextia) chalcuitlatl : chalia, nitla : (1) yerua dela golondrina. (2) estrenar alguna cosa nueua. prete: onitlachali. (2) estrenar. basta lana.

chamactic : cosa gorda y crecida, o cosa bata como lana gruessa. (2) (1) chamactic = : = chamahuac (2 chamactic)

chamahua, ni : crecer el nio, o com[n]ar a estar de sazon la marorca de mayz, o de cacao. preterito: onichamauac. (2 Chamaua, ni) chamahua, nite : lisonjear. preter: onitechamauh. (2 Chamaua, nite) chamahuac : lo mismo es que chamactic. (2 Chamauac) basta lana. (1 chamauac)

chamahuac ichcatl : oueja burda, de gruessa y aspera lana. (2 Chamauac ichcatl) oueja grosera o burdalla. (1 chamauac ychcatl) chamahuac ichcatomitl : lana gruessa. (1 chamauac ychcatomitl) chamahuac, ichcatilmachiuhqui : ychcatilmachiuhqui) chamahuaca tilmahua : chamahuacatilmahua : sayalero que obra sayales. (1 chamauac,

venido de xerga o de sayal. (1 chamauaca tilmaua) persona vestida dexerga. (2 Chamauacatilmaua)

chamatl : el que se jacta y alaba vanamente. (2) que asi mismo alaba. (1) champochtli : champochtli + : arcillo de oreja. (2 Champuchtli)

alabado desta manera; i; el arcillo. (1 champuchtli)

arcillo de oreja. (2 Nacaz champuchtli) alhajas. (1)

chan yeloani : chane :

dueo de casa. (1)

chane + : pescado, generalmente. (1 atlan chane) morador de monte. (1 quauhtenco chane) morador de rio. (1 atoyatenco chane) natural de otra tierra. (1 vehca chane) saluaje, o montaes. (2 Quauhtla chane) saluaje. (1 quauhtla chane) estrangero, o aduenedizo. (2 Veca chane) morador del cielo. (2 Ilhuicac chane) aduenedizo. (1 veca chane) morador del cielo. (1 ylhuicac chane) morador de bosque. (1 quauhnepantla chane) chaneque + : marisco, s: cngrejos, caracoles; &c. (1 atlan chaneq[ue])

channonotza, nino : concertarse los que traen pleito. prete: oninochannonotz. (2) ygualarse enesta manera. (1) chantia, nino : (1) chantia + : biuir o morar en algun lugar. pre: oninochanti (2) poblar denueuo. (1 yancuican nino, ch[n]tia) alhajas de casa. (2) idem. alhajas. (1) morada hazer.

chantlatquitl : chantli + : chantli) chanyeloani :

(Teopixcacalli: monesterio de religiosos.) (2 Teopixca

alhajas de casa. (2)

chapani, ni : mojarse mucho, o caer en tierra la massa, el lodo o cosas semej[n]tes. pre: onichap[n] (2) mojarse mucho. (1) mojarse. (1) chapania, nitla : echar enel suelo, o por ay lodo massa o cosa semejante. prete: onitlachapan. (2) abarrar o dar conel lodo enla pared. (1) chapanqui : cosa muy mojada. (2) mojado assi. (1) chapineria. (1

chapinez chihualoyan : chapineria. (2 Chapines chiualoyan) chapines chiualoyan)

chapinez chiuhcan : idem. (Chapines chiualoyan: chapineria.) (2 Chapines chiuhcan) chapineria. (1 chapines chiuhcan) chapinez chiuhqui : chiuhqui) chapinezchihua, ni : Chapineschiua, ni) chapinero. (2 Chapines chiuhqui) chapinero. (1 chapines

hazer chapines. preterito: onichapineschiuh. (2 langosta. (1 chapulin) lagosta dela tierra.

chapolin : langosta. (2 Chapulin) (1 chapulin)

chauh;

+ : mi comblea. (2 Chauh; no)

chauh; no : mi comblea. (2) chauhnecocoya : endemoniado. (1) chauhnecocoya, ni : estar endemoniado, preteri: onichauhnecocoyac. (2) chayahua, nitla : esparzir o derramar por el cuelo trigo, o cosa semejante. pret: onitlachayauh. (2 Chayaua, nitla) sembrar esparziendo las semillas. (1 nitla, chayaua) chayahui : esparzirse assi trigo, o caer nieue. pre: ochayauh. (2 Chayaui) neuar, caer la nieue. (1 chayaui) derramarse desta manera alguna cosa. (1 chayaui) chayotli : fruta como calabacilla espinofa por [n]cima o como erizo. (2 Chayutli) calabacilla chica y espinosa. (1 chayutli) checer, = : = tlayohua (2 checer, o hazer escuro ) esperar aalguno. (1)

chia : cierta semilla de que sacan azeite. (2) chia, nite : esperar a alguno. preteri: onitechix. (2)

chia + : velar. (1 youatzinco tlauizcalpa nite, chia) chia +, nite : velar al alua a guardando a otros. (2 Yuuatzinco tlauizcalpa nitechia) chia = : = chian (2 chia) lardar. (1

chiahua : mancharse alguna cosa. prete: ochiauac. (2 Chiaua) chiahua, nitla : manchar algo. prete: onitlachiauh. (2 Chiaua, nitla) nitla, chiaua) chiahuac : cosa grafienta. (2 Chiauac)

chiahuacatlaatililli : manteca derretida. (2 Chiauacatlaatililli) chiahuacayo : chiahuacayotl : idem. (Chiauac: cosa grafienta.) (2 Chiauacayo)

grossura, o grassa. (2 Chiauacayotl)

chiahuacayotl + : p[n]gue d[e] tocino, o d[e] torrezno (2 Tocino chiauacayotl) azeite de almendras. (1 almendras chiauacayotl) azeite de nuezes. (1 nuezes chiauacayotl) chiahuallotl + : azeite de aguacates. (1 auaca chiauallotl) pulgon que

chiahuitl : otra biuora, o pulgon q[ue] roe las vias. (2 Chiauitl) roelas vias. (1 chiauitl) biuoras otras. (1 chiauitl) chiahuizapatzca, ni : Chiauizapatzca, ni)

espremir la sanguaza. prete: onichiauizapatzcac. (2

chiahuizaquixtia, ni : idem. (Chiauizapatzca, ni: espremir la sanguaza. prete: onichiauizapatzcac.) (2 Chiauizaquixtia, ni) sanguaza sacar. (1 ni, chiauizaquixtia)

chiahuizatl :

sanguaza. (2 Chiauizatl) grasiento. (2 Chiauio)

chiahuizo : azeitosa cosa. (1 chiauio) chiahuizotl : chiahuizotl chiahuiztli : chialo : chialoni : + :

grassa, o grossura. (2 Chiauiotl) manteca de vacas. (2 Vacas chiauiotl) vmor. (1 chiauiztli) humor. (2 Chiauiztli)

esperado. (1) digno de ser esperado. (2) aguardar aotro conla comida, o c[n] otra cosa. prete: aguardar o esperar a otro con la comida o con otra cosa assi. azeytera. (1)

chialtia, nic : onicchialti. (2) (1)

chiama contontli :

chiamachihua, ni : hazer azeite de chia. pret: onichiamachiuh. (2 Chiamachiua, ni) azeyte de chia hazer. (1 ni, chiamachiua) chiamachiuhqui : azeitero que lo haze. (1) azeitero q[ue] haze azeite dechia. (2)

chiamahuia, nitla : (2 Chiamauia, nitla) chiamana, ni :

embarnizar algo con azeite de chia. pret: onitlachiamaui. barnizar algo assi. (1 nitla, chiamauia)

coger chia. (1) azeitero que lo vende. (1) azeitero que lo vende. (2)

chiamanamacac :

chiamapatzca, ni : chiamapatzcac :

sacar azeite de chia. preterito: onichiamapatzcac. (2)

azeitero q[ue] saca azeite de chia. (2)

chiamatl : barniz con que dan lustre alo que se pinta, s: el azeyte de chia muy cozido. (1) azeite de chia. (1) azeite de chia. (2) chiampatzca, ni chiampatzcac : chian : : azeyte de chia hazer. (1)

azeitero que lo haze. (1) lo mesmo es que chia. (2) maapan de la tierra. (2)

zargatona. (1)

chiancaca : aucar negro desta tierra o maapan. (1) chiancaca + :

aucar de castilla. (1 castillan chiancaca) biuoras otras. (1) cierta biuora. (2)

chiauhcoatl :

chicactic : rezia cosa. (1) chicactic = : =

cosa rezia y fuerte, o persona anciana (2)

chicahuac (2 chicactic)

chicahua, ni : arreziar o tomar fueras, o hazerse viejo el hombre o la bestia. pret: onichicauac. (2 Chicaua, ni) enuegecerse la muger. (1 ni, chicaua) enuegecerse el hombre. (1 ni, chicaua) chicahua, nic : confirmar lo dicho o hecho. (1 nic, chicaua) chicahua, nino : animarse o esforarse. (1 nino, chicaua) fortalecerse. (1 nino, chicaua) esforarse para algo. (1 nino, chicaua) chicahua, nite : esforar a otro, pr: onitechicauh. (2 Chicaua, nite) esforar a otro. (1 nite, chicaua) animar dar esfuero. (1 nite, chicaua) chicahua, nitla : fortalecer o guarnecer algo, y esforar y animar. pre: onitlachicauh. (2 Chicaua, nitla) firmar o fortificar. (1 nitla, chicaua) fornecer o fortalecer. (1 nitla, chicaua) chicahua + : mosto vino de maguey. (1 ayamo chicaua octli) confiar en alguno. (1 tetechnino chicaua) restribar en algo. (1 ytech nino, chicaua) zelar. (1 ypan nino, chicaua) mosto. (1 ayamo chicaua vino) chicahua +, ni : ostinarse en mal. (1 ypan nichicaua yn tlauelilocayotl) chicahua +, nino : estribar, o c[n]fiar enel fauor del poderoso. pre: tetech oninochicauh. (2 Tetech ninochicaua) estribar o confiar en algo. prete: itech oninochicauh. (2 Itech ninochicaua) chicahua +, nite : confirmar en gr[cia]. (1 graciatica nitechicaua) ostinar a otro. (1 ypan nitechicaua yn aqualli) chicahuac : robliza cosa rezia. (1 chicauac) animoso desta manera. (1 chicauac) anciano. (1 chicauac) enuegecido. (1 chicauac) fuerte cosa. (1 chicauac) rezia cosa. (1 chicauac) rezio no doliente. (1 chicauac) esforado assi. (1 chicauac) firme cosa. (1 chicauac) sana cosa en si. (1 chicauac) anciana muger. (1 chicauac) lo mesmo es que chicactic. (2 Chicauac) chicahuac + : flaco que no puede pelear. (1 amo chicauac) ostinado confirmado en mal. (1 oypan chicauac yn tlauelilocayotl) vino rebotado o desuanecido. (1 amo chicauac octli) flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 niman amo chicauac) flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 aocmo chicauac) flaca, cosa magra o magnta. (1 amo chicauac) ynconstante. (1 amoyollo chicauac amoyollo tlapaltic) flaca, cosa no rezia. (1 amo chicauac) grande de coraon. (1 yollo chicauac) hombre de poco animo e inconstante. (2 Amo yollo chicauac) chicahuac cihuatl : muger varonil. (1 chicauac ciuatl) fuertemente. (1 chicauaca)

chicahuaca : firmemente. (1 chicauaca) firmemente, o fuertemente. (2 Chicauaca)

chicahuaca tetlatzacuiltiani : justiciero juez. (1 chicauaca tetlatzacuiltiani) fuerte iusticiero. (2 Chicauaca tetlatzacuiltiani) chicahuaca tlaneltoca, ni : creer firmemente. (1 ni, chicauaca tlaneltoca) fee firme y const[n]te. (2 Chicauaca

chicahuaca tlaneltoquiliztli : tlaneltoquiliztli)

chicahuaca tlatzontequini : justiciero juez. (1 chicauaca tlatzontequini) justiciero juez. (2 Chicauaca tlatzontequini) chicahuacaca, ni : estar firme. (2 Chicauacaca, ni)

chicahuacatlalia, nitla : hazer edificio bien fundado y fuerte. pre: onitlachicauacatlali. (2 Chicauacatlalia, nitla)

chicahuacatlaneltoca, ni : Chicauacatlaneltoca, ni)

creer firmemente. pret: onichicauacatlaneltocac. (2

chicahuacatlaneltoquiliztli : fee firme. (1 chicauacatlaneltoquiliztli) chicahuacatlazotla, nite : amar fuertemente. pre: onitechicauaca tlaotlac. (2 Chicauacatlaotla, nite) amar fuertemente. (1 nite, chicauacatlaotla) chicahuacnaca ayotl : chicahualiz + : caldo esforado. (1 chicauacnaca ayotl)

nuestro proprio esfuero o virtud. (2 Toneixcauil chicaualiz) firmeza. (1 chicaualiotl) + : fortaleza o firmeza. (2

chicahualizotl : Chicaualiotl) chicahualiztica

ynconstantemente assi. (1 ayollo chicaualiztica)

chicahualiztli : fortaleza de varon. (1 chicaualiztli) virtud por la fortaleza o esfuero. (1 chicaualiztli) grndeza assi. (1 chicaualiztli) fuera reziura. (1 chicaualiztli) firmeza. (1 chicaualiztli) sanidad en si. (1 chicaualiztli) vehemencia. (1 chicaualiztli) reziura desta manera. (1 chicaualiztli) esfuero en esta manera. (1 chicaualiztli) reziura. (1 chicaualiztli) esfuero. (1 chicaualiztli) enuegecimiento. (1 chicaualiztli) idem. o esfuero y animosidad. (Chicaualiotl: fortaleza o firmeza.) (2 Chicaualiztli) chicahualiztli + : ayollo chicaualiztli) floxedad assi. (1 ayollo chicaualiztli) ynconstancia. (1 cosa firme, estable

chicahuatica : estable cosa que esta firme. (1 chicauatica) y permaneci[n]te. (2 Chicauatica) chicaloa, nonte chicalotitlan : : echar por fuera de casa a alguno. (1)

entre espinas o abrojos. (2) yerua que lleua abrojos o espinas. (2)

chicalotl : abrojos otros. (1) chicalotl + :

abrojos otros. (1 tlacatecolo chicalotl) espinal. (1) lugar de abrojos o espinas. (2) cosa que tiene espinas. (2)

chicalotla :

chicaloyo : espinosa cosa. (1) chiccaloa, nonte : (2)

echar por fuera a alguno de casa. prete: onontechiccalo.

chiccanahua, nite : idem (Chiccaloa, nonte: echar por fuera a alguno de casa. prete: onontechiccalo.) (2 Chiccanaua, nite) echar por fuera de casa a alguno. (1 nite, chiccanaua) empellon dar assi. (1 nite, chiccanaua) chicha, ni : chicha escupir. prete: onichichac. (2) escopir. (1)

+ : escopir gargajos. (1 alauac nic, chicha)

chichi : perro o perra. (1) perro, o perra. (2) chichi, ni : mamar. prete: onichichic. (2) mamar. (1)

chichi, nitla : remendar vestidura o apato. &c. prete: onitlachichic. (2) surzir o coser. (1) adobar texendo agujero d manta. (1) chichi, to : pulmones o liuianos. (1) liuianos o boses de asadura. (1) boses, o liuianos, o la saliua y escopetina (2) chichia, ni : azedarse algo, o tornarse amargo. prete: onichichiac. vel. onichichix. (2) amargo hazerse. (1) chichia, nite : asechar o aguardar a otro, para le hazer mal. pre: onitechichix. (2) espiar o acechar. (1) chichia, nitla : esperar el criado, aver que le mandara su amo. (1) chichializtli : chichic : chichic amargor. (1) amargura, o amargor. (2) cosa amarga. (2)

amarga cosa. (1) + :

amarga cosa demasiadamente. (1 cenca chichic) passarse el papel. pre: ochichicauh. (2 Chichicaui)

chichicahui :

chichicahui in amatl : passarse el papel. (1 chichicaui yn amatl) chichicahuiliztli : (2 Chichicauiliztli) mancha o manzilla. (1 chichicauiliztli) mancha o manilla.

chichicahuiztli : mancha o manzilla. (1 chichicauiztli) chichicaquilitl : cerraja yerua. (1) chichicatl : chichicauhqui : chichicayotl : chichichi, nitla chichicoa, nitla : mnzillar. (1) hiel. (1) hiel. (2) cosa manchada o manzillada. (2) cerraja, yerua. (2)

manchado o manzillado. (1)

amargor d[e] hiel, o d[e] cosa semej[n]te (2) : remendar vestidura o apato. (1) m[n]char assi algo. prete: onitlachichico. (2) mnchar o

chichiconahui/ huel/ chichiconauhtetl : Chichiconaui, vel, chichiconauhtetl) chichiconauhtetl + : chichiconauhtetl) chichicooccan :

de nueue en nueue, o cada vno nueue. (2

de nueue en nueue, o cada vno nueue. (2 Chichiconaui, vel,

[n] cada siete ates, o cada siete p[ar]tes (2 Chichicoocc[n])

chichicoome/ huel/ chichicoontetl : de siete en siete, o a cada vno siete. (2 Chichicoome, vel, chichicoontetl) chichicoontetl + : chichicoontetl) chichicotlatoliztli : enfermedad assi. (2) chichictic : de siete en siete, o a cada vno siete. (2 Chichicoome, vel, desuario assi. (1) desuario del que tiene frenesi o otra cosa manchada o manzillada. (2)

manchado o manzillado. (1)

chichictilia, nitla : manchar assi algo. preterito: onitlachichictili. (2) mnchar o mnzillar. (1) chichictlapanqui : chichictli : metalado. (1 chichictlap[n]qui) ametalado. (2)

mancha o manzilla. (1)

chichicuaceccan : encada seys partes, o acada seys partes. (2 Chichiquaceccan) chichicuacen/ huel/ chichicuacentetl : Chichiquacen, vel, chichiquacentetl) chichicuacentetl + : chichiquacentetl) chichicuaceppa : de seys en seys, o cada vno seys. (2

de seys en seys, o cada vno seys. (2 Chichiquacen, vel,

cada seys vezes. (2 Chichiquaceppa)

chichicueei/ huel/ chichicueetetl : de ocho en ocho, o cada vno ocho. (2 Chichicueey, vel, chichicueetetl) chichicueetetl + : chichicueetetl) chichicueexcan : chichicueexpa : de ocho en ocho, o cada vno ocho. (2 Chichicueey, vel,

en cada ocho partes. (2) cada ocho vezes. (2)

chichicunanappa : cada nueue vezes. (2) chichicunanauhcan : chichicuuppa : en cada nueue partes. (2)

cada siete vezes. (2) cosa manchada assi. (2)

chichicyo : manchado o manzillado. (1) chichiento :

yerua como beruena. (2)

chichihua : ama que cria. (2 Chichiua) chichihua, nino : aderearse componerse, o atauiarse. prete: oninochichiuh. (2 Chichiua, nino) aparejarse. (1 nino, chichiua) atauiarse y componerse. (1 nino, chichiua) aderearse. (1 nino, chichiua) componerse y aderesarse. (1 nino, chichiua) pulirse, aderearse. (1 nino, chichiua) aderearse o polirse y componerse. (1 nino, chichiua) disponerse o aparejarte. (1 nino, chichiua) chichihua, nite : aderear destamanera a otro. preterito: onitechichiuh. (2 Chichiua, nite) aderear a otro assi. (1 nite, chichiua) disponer, aparejar o aderear a otro. (1 nite, chichiua) chichihua, nitla : aderear alguna cosa. preterito: onitlachichiuh. (2 Chichiua, nitla) sazonar. (1 nitla, chichiua) disponer y aparejar alguna cosa. (1 nitla, chichiua) componer y aderesar algo. (1 nitla, chichiua) formar reduzir a cierta forma. (1 nitla, chichiua) aderear o adornar algo. (1 nitla, chichiua) aparejar algo. (1 nitla, chichiua) chichihua +, ni : contrahazer o falsar cacao. (1 ni, cacaua chichiua) chichihua +, nino : vestirse de hornamentos ecclesiasticos. pr: oninoteopixca chichiuh. (2 Teopixca chichiua, nino)

chichihual atecomatl : tetuda de grandes tetas. (1 chichiual atecomatl) chichihualaapilol : tetuda de grandes tetas. (1 chichiualaapilol) grandes tetas. (2 Chichiualaapilol) chichihualatecomatl : Chichiualatecomatl) idem. muger de

(Chichiualaapilol: muger de grandes tetas.) (2

chichihualayo + : queso fresco. (1 y[n]cuic chichiualayo tlatetzauhtli) queso fresco (2 Yancuic chichiualayo tlatetzauhtli) chichihualayo atl : suero de leche. (1 chichiualayo atl) suero de leche. (1 chichiualayo patzquitl)

chichihualayo patzquitl : chichihualayoatl :

suero. (2 Chichiualayoatl) idem. (Chichiualayoatl: suero.) (2

chichihualayopatzquitl : Chichiualayopatzquitl)

chichihualayotetzahualoni comitl : ora vaso de barro. (1 chichiualayotetzaualoni comitl) chichihualayotl : leche generalmente. (1 chichiualayotl) leche. (2 Chichiualayotl)

chichihualayotl + : nata de leche. (2 Ichiyauaca in chichiualayutl) queso curado, y anejo. (2 Tlatetzauhcauatzalli chichiualayotl) cuajada de leche. (1 tlatetzaualli chichiualayotl) cuajada de leche. (1 tlatetzauhtli chichiualayotl) requeson. (1 mopalticaqua tlatetzauhtli chichiualayotl) queso. (1 tlatetzauhtli chichiualayotl) queso. (1 tlatetzauhcauatzalli chichiualayotl) req[ue]son o quajada (2 Mopalticaqua tlatetzauhtli chichiualayotl) chichihualcahualtia, nite : destetar al nio. preteri: onitechichiualcaualti. (2 Chichiualcaualtia, nite) destetar al nio. (1 nite, chichiualcaualtia) chichihualixamexcayotl : Chichiualixamexcayotl) suero de leche. (1 chichiualixamexcayotl) suero. (2

chichihualli : teta. (1 chichiualli) teta. (2 Chichiualli)

vbre teta de parida. (1 chichiualli) muger de

chichihualmecapal : tetuda de grandes tetas. (1 chichiualmecapal) grandes tetas. (2 Chichiualmecapal)

chichihualnanatzihui, ni : tener retesadas las tetas. preterito: onichichiualnanatziuh. (2 Chichiualnanatziui, ni) retesar las tetas. (1 ni, chichiualnanatziui) chichihualnanatzihuiliztli : retesamiento de tetas. (1 chichiualnanatziuiliztli) retesamiento assi. (2 Chichiualnanatziuiliztli) chichihualpatzca, nitla : ordear. (1 nitla, chichiualpatzca) herrada para

chichihualpatzconi : herrada para ordear. (1 chichiualpatzconi) ordear. (2 Chichiualpatzconi)

chichihualtomahua, ni : retesarseme las tetas. pre: onichichiualtomauac. (2 Chichiualtomaua, ni) retesar las tetas. (1 ni, chichiualtomaua) chichihualtomahualiztli : chichihualtotomahualiztli : retesamiento de tetas. (2 Chichiualtomaualiztli) retesamiento de tetas. (1 chichiualtotomaualiztli)

chichihualtzitzitzquia, nite : tentar los pechos, o tetas a otra. preterito: onitechichiualtzitzitzqui. (2 Chichiualtzitzitzquia, nite) chichihualtzitzquia, nite : idem. preterito: onitechichiualtzitzqui. (Chichiualtzitzitzquia, nite: tentar los pechos, o tetas a otra. preterito: onitechichiualtzitzitzqui.) (2 Chichiualtzitzquia, nite) chichihualyacahuitztli : peon de teta. (1 chichiualyacauitztli) (Chichiualyacatl: pel[n] deteta.) (2 Chichiualyacauitztli) chichihualyacatl : Chichiualyacatl) chichihuia, nitla : Chichiuia, nitla) peon de teta. (1 chichiualyacatl) idem.

pel[n] deteta. (2

h[n]chir algo de saliua. preterito: onitlachichiui. (2 cenizos colorados, o mediomorados. (2)

chichilhuauhtli : bledos morados. (1)

chichilia, nitla : azedar o hazer amargo algo pre: onitlachichili. (2) auenturarse. (1) amargo hazer algo. (1) hazer amargo algo. (1) chichilihui, ni : pararse bermejo o colorado. pre: onichichiliuh. (2 Chichiliui, ni) embermejecerse. (1 ni, chichiliui) chichiliqui + : el que se anima y esfuera. (2 Moyollo chichiliqui) embermejecido. (1) amargor. (1) bermeja cosa o colorada. (2)

chichiliuhqui : chichiliztli :

amargura o amargor. (2)

chichiloa, nitla : embermejar. (1)

hazer algo bermejo o colorado prete: onitlachichilo. (2)

chichilocuilin : lombriz de estomago. (1) lombriz qualquiera. (1) ceuo para pescar. (1) lombriz, o ceuo para pescar, o lo[m]brizes del hombre. (2) chichiltia, ni : chichiltic : chichiltic alo : pararse bermejo pr: onichichiltiac (2) bermeja cosa. (1) cosa colorada o bermeja. (2)

papagayo grande y colorado. (2) carmesi pelo, raso o torna sol colorado. (2) carmesi seda texida colorada, raso o tornasol. (1)

chichiltic pepetzca :

chichiltic seda tilmatli :

chichiltic tepozoztotl : minero de cobre. (1 chichiltic tepuzoztotl) idem. (Chichiltic tepuzquixtiloyan: minero de cobre.) (2 Chichiltic tepuzoztotl)

chichiltic tepozquixtiloyan : minero de cobre. (1 chichiltic tepuzquixtiloyan) minero de cobre. (2 Chichiltic tepuzquixtiloyan) chichiltic tepoztli : chichiltic tlapalli : cobre metal. (1 chichiltic tepuztli) color bermejo o colorado. (1)

chichiltic vino : vino tinto. (1) chichina, nite : chupar el hechizero al enfermo, haziendole enten_der que le saca los hechizos, o la enfermedad; &c. (1) chichina, nitla : chupar algo, o tomar sahumerio de olores con caas. pre: onitlachichin. (2) embeuer. (1) chupar cautos de sahumerio. (1) chupar algo. (1) chichina, qui : reumarse la vasija embeuiendose enella algun licor. prete: oquichichin. lo mesmo se dize dela esponja, o de cosa semej[n]te que embeue en si algun licor. (2) chichinaca : doler la llaga. (1) escozer la llaga. pret: ochichinacac. (2) chichinaca, ni : tener dolor, pena o aflicion. pret: onichichinacac. (2) padecer. (1) penar, recebir pena. (1) chichinaca + : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 quihiouia, ictoneua yc chichinaca yn noyollo ynnonacayo) chichinaca +, no : tener dolor, o mal d[e] cora[n] o alg[n] aflici[n] interior. p: noyollo ochichinacac (2 Yollo chichinaca, no) chichinacac : chichinacaca; doliente assi. (1) + : dolor de llaga. (2)

mi dolor y pena. (2 Chichinacaca; no) mi dolor y pena. (2)

chichinacaca; no :

chichinacapoloa, nite : afligir y atorm[n]tar a otro prete: onitechinacapolo. (2) atormentar o afligir a otro. (1) afligir mucho a otro. (1) penar por tormento. (1) chichinacatinemi, ni : andar atorm[n]tado y afligido. prete: onichichinacatinen. (2) chichinalhuia, nitetla : onitetlachichinalhui. (2) quemar mi[e]ses, o campos de otro. prete: dolor generalmente. (1) dolor o tormento.

chichinaquiliztli : dolor assi. (1) (2) dolor, o fatiga. (2) chichinaquiliztli

+ : aflicion interior. (1 yollo chichinaquiliztli) furias del

chichinaquiztli : dolor generalmente. (1) miseria de pobreza. (1) infierno. (1) idem. (Chichinaquiliztli: dolor, o fatiga.) (2)

chichinatza, nite : atormentar y afligir a otro. preteri: onitechichinatz. (2) afligir o atormentar a otro. prete: onitechichinatz. (2) atormentar o afligir a otro. (1) afligir mucho a otro. (1) penar por tormento. (1) chichinatza +, nite : afligir a otro assi. (1 nite, yollo chichinatza)

chichincalihui : sahornado de sudor. (1 chichincaliui) chichincalihui, ni : sahornarse. pr onichich[n]caliuo (2 Chichincaliui, ni) sahornarse. (1 ni, chichincaliui) chichincalihuiliztli : sahorno desta manera. (1 chichincaliuiliztli) sahornamiento. (2 Chich[n]caliuiliztli) chichincaliuhqui : chichini : sahornado. (2) sahorno o

el que mama. (2) mamanton o mamon. (1 chichinipul) mamanton, o mamon. (2

chichinipol : Chichinipul) chichinoa, chichinoa, con huego. chichinoa, chichinqui

nino : chamuscarse, o quemarse. pret: oninochichino. (2) quemarse. (1) nite : chamuscar o quemar a otro. preterito: onitechichino. (2) quemar (1) nitla : tostar varas verdes o cosa assi prete: onitlachichino. (2) + : ventosa p[ar]a curar enfermedad. (2 Tee chichinqui) cosa linda, limpia y hermosa. (2) amarga

chichipatic : cosa muy amarga. (2) cosa demasiadamente. (1) chichipeliuhqui : llagado. (2) chichipica : chichipictli :

llagado, lleno de llagas. (1)

gotear algo. pret: ochichipicac. (2) gota de cosa liquida. (2)

chichipini : llouiznar, o distilar alguna cosa liquida. preterito: ochichipin. (2) destilar o gotear algo. (1) distilar. (1) chichipini in quiyahuitl : chichipini inquiyahuitl : chichipiniliztica : chichipiniliztli : chichipinqui : llouiznar. (1 chichipini in quiauitl) gotas pequeas caer assi. (1 chichipini inquiauitl) gota a gota; aduerbio. (1)

gota agota. aduerbio. (2) destiladura. (1)

distilacion. (1)

destilada cosa. (1)

chichipiyazoa, ni : lanar la saliua por entre los dientes. preterito: onichichipiao. (2 Chichipiaoa, ni) escopir lanndo la saliua como con xeringa. (1 ni, chichipiaoa) chichiqui, nino : estregarse, o rascarse ala pared, o a otra cosa. preterito: oninochichic. (2) estregarse o rascarse. (1) refregar. (1) fregarse estregandose. (1) chichiqui, nitla : entretexer agujero de manta, y raspar, o rallar algo. pret: onitlachichic. (2) rallar con rallo. (1) roar. (1) raer. (1) esponjar con esta esponja. (1) chichiqui + : raer amenudo. (1 attzan nitla, chichiqui)

chichiquilihui intoctli : intoctli)

maorca demayz por q[ue]jar (2 Chichiquiliui

chichiquilitzatzi, ni : dar gritos de temor, o de dolor. preterito: onichichiquilitzatzic. (2) alaridos o aullidos dar. (1) chichiquilitzatziliztli : chichiquilitzatzini : gritos desta manera. (2) alarido tal. (1)

gritador assi. (2)

chichiquiliztzatzatziliztli : grita. (1) chichiquiliztzatzi, ni : gritar. (1) lloro assi. (1)

chichiquiliztzatziliztli :

chichiquiliztzatzini : gritador tal. (1) chichiquilli : chichiquilli flecha harpon. (2) + : flecha harponada. (1 mitl chichiquilli)

chichitia, nite : dar a mamar. (1) leche dar. (1) amamantar, dar a mamar. (1) chichitia, nite/ huel/ nitla : dar amamar. preterito: onitechichiti, vel, onitlachichiti. (2) chichitl : liuianos o boses de asadura. (1) bofes o escopetina. (1) saliua, o bofes. (2) escopetina que se escupe. (1) saliua dela boca. (1) buetagos o escopetina. (1) chichitli : mancha. (2) chichito : perrillo, o guzquejo. (2)

chichitoca + : centellear el fuego. preter: tlemuyotl ochichitocac. (2 Tlemuyotl chichitoca) centellear el fuego. preteri: tlemoyotl ochichitocac. (2 Tlemoyotl chichitoca) centellear el fuego. (1 tlemoyotl chichitoca) chichiton : idem. (Chichito: perrillo, o guzquejo.) (2) perrito de halda. (1) chichiuhqui + : remendon apatero. (1 caco chichiuhqui) : esperar el criado, aver que le mandara su amo. (1) perruno, cosa gozque; perrillo. (1)

chichixtica, nitla chichiyotl : de perro. (1) chichtli : noche. (1) chico :

perruno, o qualquier cosa de perro. (2 Chichiyutl)

lechuza, o pito q[ue] taen los muchachos. (2) auiesamente aduerbio. (2)

lechuza aue dela

chico centlacol : mitad vn poco menos. (1)

chico niteicuania : deponer a alguno del cargo que tenia. prete: chico oniteiquani. (2 Chico niteiquania) deponer de seorio o de oficio. (1 chico niteyquania) chico nitla, cuania : chico teicuaniani : mouer aparte. (1 chico nitla, quania) deponedor assi. (1 chico teiquaniani)

chico teicuaniliztli : depos[]icion tal. (1 chico teiquaniliztli) chico tlanahuac yauh inmixtli, oehecapoliuh : deshazerse las nuues con los grandes vientos. (1 chico tlanauac yauh [n]mixtli, oehecapoliuh) chicocaqui, nic : oyr algo cn enojo o desgracia. (1) entender al reues la cosa. (1) chicocaqui, nic/ huel/ nitla : entender alreues algo (2) chicocentlacol : semejante. (1) chicocua : quarto de animal, o parte del. (2) cuarto de carnero o de cosa

medio comido. (2 Chicoqua)

medio comido. (1 chicoqua) medio comido.

chicocuacua : idem. (1 chicoq[ua]qua)

(Chicoqua: medio comido.) (2 Chicoquaqua)

chicocuatic : idem. (Chicoquaqua: idem. Chicoquatic) medio comido. (1 chicoquatic)

(Chicoqua: medio comido.)) (2

chicohuia, nite : mejorar a otro. preter: onitechicoui. (2 Chicouia, nite) mejorar a vno mas que a otro. (1 nite, chicouia) chicohuia, nitetla : dar algo mas a vno que a otro el que reparte alguna cosa. p: onitetlachicoui (2 Chicouia, nitetla) chicoitoa, nite : murmurar, o dezir mal de otro. preter: onitechicoito. (2) maldezir o murmurar. (1) murmurar. (1) chicoitoa + : murmurar con otro. (1 teuan nite, chicoitoa)

chicolhuia, nitla : hazer algo con garauato, o garfio, o colgar algo de algun garaugato. preteri: onitlachicolhui. (2) chicolli : garauato. (2 Chiculli) garauato. (1)

chicoloa, nitla : entortar algo. preterito: onitlachicolo (2) chicoltia, nitetla : persuadir algo a otro con importunidad. pre: onitetlachicolti. (2 Chicultia, nitetla) chicoltic : cosa coruada, torcida, o tuerta comos garauato o cayado. (2 Chicultic) cola tuerta como garauato. (2) chicomacatl : chicome : chicome cierta yerua medicinal. (2)

siete. (2) + : siete vezes siete. (2 Chiquaceppa chicome)

chicomolotl : chiconahui : chiconauholotl : chiconauhtetl :

siete maorcas de mayz. &c. (2) nueue. (2 Chiconaui) nueue maorcas de mayz. (2) nueue. (2) nueue cosas, o partes, o nueue pares. (2)

chiconauhtlamantli : chicontetl :

siete. (2) julio

chicontetl + : ylos otros siete. et sic de alijs (2 Inocno chicontetl) mes. (1 yc chicontetl metztli yn c[e]xiuitl) chiconxihuitl : siete aos. (2 Chiconxiuitl) cosa de siete aos. (2)

chiconxiuhcayotl :

chicopa ixquich tetlaxtlahuiltiliztli : ixquich tetlaxtlauiltiliztli)

setenas penas del hurto. (1 chicopa

chicoquixtia, nitla : pagar parte dela deuda, o sacar algo a fuera en edificio, o descubrir por descuido culpa agena. pre: onitlachicoquixti. (2) descobrir culpa de otro por descuido. (1) desemparejar cosas llanas. (1) desemparejar cosas largas. (1) chicoquiza, ni : apartarse dela virtud. preterit: onichicoquiz. (2 Chicoquia, ni) torcer de lo bueno. (1 ni, chicoquia) chicoquiza in nonetlauhtil : disminuirse las mercedes que recibe de otro. pre: ochicoquiz. (2 Chicoquia in nonetlauhtil) chicoquiztiuh tlaxtlahuiliztli : censos. (1 chicoquiztiuh tlaxtlauiliztli)

chicotamachihua, nitla : medir corto o salto, o medir tuerto. pre: onitlachicotamachiuh. (2 Chicotamachiua, nitla) medir tuerto. (1 nitla, chicotamachiua) chicoteicuaniani : chicoteicuaniliztli : deponedor desta manera (2 Chicoteiquaniani) deposicion d[e] officio o cargo (2 Chicoteiquaniliztli) atreguado. (1 sospechar. (1)

chicotlahueliloc : loco atreguado. (2 Chicotlaueliloc) chicotlaueliloc) loco de atar. (1 chicotlaueliloc) chicotlamati, ni :

ser sospechoso. prete: onichicotlama. (2)

chicotlamati + : celar o tener celos. (1 tetech ni, chicotlamati) chicotlamati +, ni : sospechar algo d[e] otro, o tener celos. pre: tetech onichicotlama. (2 Tetech nichicotlamati) chicotlamatiliztli : sospecha. (2) sospecha. (1)

chicotlamatini : celosa. (1) chicotlapanqui :

sospechoso o celoso. (2) cosa no entera. (2)

sospechoso que sospecha. (1)

celoso o

mitad vn poco menos. (1)

chicotlatetoa, ni : onichicotlateto. (2)

desuariar el enfermo con la rezia calentura. pre: desuariar el enfermo. (1)

chicotlatetoani : enfermo que desuaria assi. (2) chicotlatetoliztli : chicotlatlatoa, ni : desuario tal. (2) desuario assi. (1)

desuariar el enfermo. (1)

chicotlatoa, ni : desuariar el enfermo, o blasfemar el blasfemo, o hablar cautelosam[n]te. preterito: onichicotlato. (2) desuariar el enfermo. (1) blasfemar. (1) chicotlatoani : el enfermo que desuaria, o el blasfemador, o cauteloso hablador. (2) blasfemo. (1) chicotlatoliztli : chicotlatolli : (1) desuario tal. &c. (2) desuario assi. (1) blasfemia.

palabra cautelosa, blasfemia, o palabra auiesa. (2) poner o componer algo desigualmente. pre: desemparejar cosas largas. (1)

chicoueyaquilia, nitla : onitlachicoueyaquili (2) chicoxxihuitl :

siete aos, tiempo. (1 chicoxxiuitl) sietenal. (1) torcer de lo

chicoxxiuhcayotl : chicoyauh, ni : bueno. (1)

apartarse dela virtud. preterito: onichicoya. (2)

chicoyolloa, ni : sospechar. preterito: onichicoyolloac. (2) chicoyolloani : hombre sospechoso y malicioso. (2) siniestra cosa. (1)

chicoyotl : sospecha. (2) chictlapana, nitla : (2) chictlapanqui : chicuace :

ametalar algo de diuersas colores. pre: onitlachictlapan. metalado. (1)

cosa ametalada assi. (2)

seys. (2 Chiquace) el sexto. (2 Inic chiquace) seys vezes seys. (2 Chiquaceppa

chicuace + : chiquace) chicuaceccan : chicuacemilhuitl

enseys partes. (2 Chiquaceccan) + : viernes. (1 yc chiquacemilhuitl ynce semana)

chicuacemipilli : ciento y veinte mantas, tortillas. &c. (2 Chiquacemipilli) chicuacemolotl : seys maorcas de mayz o de cacao. &c. (2 Chiquacemolotl)

chicuacempantli : seis rengleras, o hileras de algo. (2 Chiquacempantli) chicuacempohualipilli : dos mil y quatrocientas mantans, tortillas. &c. (2 Chiquacempoalipilli) chicuacempohualli : chicuacen + : ciento y veinte. (2 Chiquacempoalli)

hombre de seys dedos enlas manos. (2 Mapil chiquacen) seys. (2 Chiquacentetl) + : idem. (Inic chiquace: el sexto.) (2 Inic chiquacentetl)

chicuacentetl : chicuacentetl

chicuacentlamantli : chicuaceppa :

seys cosas, partes o pares. (2 Chiquacentlamantli)

seys vezes. (2 Chiquaceppa) siete vezes siete. (2 Chiquaceppa chicome)

chicuaceppa chicome :

chicuaceppa chicuace : seys vezes seys. (2 Chiquaceppa chiquace) chicuaceppa ixquich : chicuacolli : chicuali : siete tanto. (2 Chiquaceppa ixquich) cayado. (1 chiquacolli)

cayado o cosa semejante. (2 Chiquacolli)

datiles. (2 Chiquali) despojar a otro en juego. pre: onitechiquatili. (2 lechuza aue dela noche. (1 chiquatli)

chicuatilia, nite : Chiquatilia, nite)

chicuatli : lechuza. (2 Chiquatli) chicucan : chicuei :

en siete partes, o siete raciones. (2) ocho. (2) el octauo. (2 Inic

chicuei + : agosto mes. (1 yc chicuei metztli ycexiuitl) chicuei) ocho vezes ocho. (2 Chicuexpa chicuei) chicueilhuiquixtiliztli : ochauas o ochauario. (1)

ochauario. (2)

chicueilhuitequipane : semanero. (1 chicueylhuitequipane) chicueilhuitequippane : semanero. (2) chicueilhuitequippaneque : chicueilhuitl : semaneros. (2)

ocho dias, o vna semana. (2)

chicueilhuitl semana : semana. (1 chicueylhuitl semana)

chicueilhuitlateomatiliztli : ochauas o ochauario. (1) chicueilhuiyo : (2) chicueipilli : semanera cosa. (1 chicueylhuiyo)

ebdomada, o ochauario. (2)

festiuidad que tiene ochauario.

ciento y sesenta mantas, tortillas, pliegos de papel. &c. (2) entortar cayado o cosa semej[n]te. pre: onitlachicuelo.

chicueloa, nitla : (2) chicueolotl : chicuepantli : chicuepohualli : chicuetetl : chicuetetl + :

ocho maorcas de mayz. &c. (2) ocho r[n]gleras o hileras d[e] alg[n]a cosa (2 Chicuep[n]tli) ciento ysesenta. (2 Chicuepoalli) ocho. (2) idem. (Inic chicuei: el octauo.) (2 Inic chicuetetl)

chicuetlamantli : ocho cosas, pares, o partes. (2) chicuexcan : en ocho partes, o ocho raciones, (2)

chicuexpa : ocho vezes. (2) chicuexpa chicuei : chicuexpa ixquich : chicume + : ocho vezes ocho. (2) ocho tanto. (2)

el septimo. (2 Inic chicume) ciento y quarenta mantas, tortilla pliegos de papel, esteras. &c. siete rengleras o hileras de algo. (2) ciento y quarenta. (2 Chicumpoalli) nueue

chicumipilli : (2) chicumpantli : chicumpohualli :

chicunahui + : idem. (Inic chicunauhtetl: el noueno.) (2 Inic chicunaui) vezes nueue. (2 Chicunappa chicunaui) chicunahuilhuitica : nouenas de nueue dias. (1 chicunauilhuitica)

chicunahuipilli : ciento y ochenta m[n]tas, tortillas esteras. &c. (2 Chicunauipilli) chicunappa : nueue vezes. (2)

chicunappa chicunahui : nueue vezes nueue. (2 Chicunappa chicunaui) chicunappa ixquich : chicunappohualli : nueue tanto. (2) ciento y ochenta. (2 Chicunappoalli)

chicunauh mictlan :

lugar postrero y mas prof[n]do del infierno. (2)

chicunauh tianquiztli : mercado o feria de nueue en nueue dias. (2) chicunauhcan : en nueue partes, o nueue raciones. (2)

chicunauhpantli : nueue rengleras o hileras. (2) chicunauhtetl + : el noueno. (2 Inic chicunauhtetl)

chicunauhtianquiztli : feria de nueue n nueue dias. (1) chicuntetl : chicuntetl + : siete. (2) el septimo. (2 Inic chicuntetl)

chicuntlamantli : siete cosas, pares, o partes. (2) chicuppa : siete vezes. (2) siete tanto. (2)

chicuppa ixquich :

chielia, nic : aguardar a otro con refresco o con otra cosa, o guardarle algo para quando venga. pre: onicchieli. (2) aguardar o esperar a otro con la comida o con otra cosa assi. (1) chieloni : esperado. (1)

chieltia, nic : idem. pre: onicchielti. (Chielia, nic: aguardar a otro con refresco o con otra cosa, o guardarle algo para quando venga. pre: onicchieli.) (2) esperar a alguno con la cena, o con otro regalo, o negocio. (1) guardar algo a alguno, para quando venga. (1) chieltia, nicno : aguardar o esperar sin temor al enemigo. pre: onicnochielti. (2) esperar al enemigo sin temor. (1) aguardar al enemigo con esfuero y animo varonil. (1) chiematl : chien : azeite de chia. (2) zargatona. (1)

chien cuema, ni : sembrar chia. (2) chihua : vaguear. (1 chiua) chihua, mo : acaecer. (1 mochiua) chihua, nic : establo hazer o caualleriza. (1 nicchiua) tributar. (1 nicchiua yn tlacalaquilli) exercicio tener assi. (1 nic, chiua) chihua, nic/ huel/ nitla : hazer algo. pret: onicchiuh vel. onitlachiuh. (2 Chiua, nic, vel, nitla) chihua, nite : engendrar a otro. preterito: onitechiuh. (2 Chiua, nite) engndrar. (1 nite, chiua) criar dios algo de nueuo. (1 nite, chiua) chihua, nitla : formar reduzir a cierta forma. (1 nitla, chiua) hazer algo exteriormente. (1 nitla, chiua) chihua + : vencer. (1 vel nite, chiua) exercitarse. (1 ye nic, chiua) esecutar. (1 ye nic, chiua) confites hazer. (1 niconfites chiua) facilmente hazerse. (1 miciuhca chiua) poner por obra algo. (1 yenic, chiua) amaarse a hazer algo. (1 vel nic, chiua) medianamente hazer algo. (1 achiuel nic, chiua)

chihua +, mo : trigo tremesino. (1 eymetztica muchiua tlaulli) mayz tremesino. (2 Eimetztica mochiua tlaulli) bien fortunado y prospero. (2 Muchi techuel mochiua) ser malsin. prete: chiquimolin maquizcoatl onochiuh. (2 Chiquimolin, maquizcoatl mochiua) venir sobre mi algun desastre o infortunio. (2 Tetolini nopam mochiua) acaecer o acontecer en mi tiempo. (1 nopam mochiua) esponja dela mar. (1 ylhuica apan mochiua onectic) caer fiesta. (1 ylhuitl mochiua) prospero. (1 muchitech vel mochiua) facilcosa. (1 ayoui mochiua) facilmente hazerse. (1 ayoui mochiua) facilmente hazerse. (1 amo oui mochiua) presente cosa. (1 axcan mochiua) acontecer algo en mi tiempo, o acaecerme algo. pr: nopan omochiuh. (2 Nopam mochiua) acaecerme algo. (1 ytla nopan mochiua) cosa occidental, o del poniente. (2 Tonatiuh ycalaquiam mochiua) cosa que se haze o cria eneste tiempo. (2 Tonalco mochiua) ocidental cosa. (1 tonatiuh ycalaquian mochiua) ynuernal cosa de inuierno. (1 tonalco mochiua) subita cosa. (1 atenemachp[n] muchiua) facilmente hazerse. (1 yciuhca mochiua) marina cosa dela mar. (1 vey apan mochiua) antes que esso acaeciesse. (1 ynayamo mochiua) desdicha acaecer. (1 tetolini nopan mochiua) chihua +, ni : hazer confites. preterito: oniconfites chiuh. (2 Confites chiua, ni) chihua +, nic : hazer algo spherico o redondo. (1 ololtic nicchiua) atiempo o coyuntura hazer algo. (1 ymonequian nicchiua) hazer algo adrede. (1 an nictlacanequi yn nicchiua) esforarse para algo. (1 yxquich notlapal nicchiua) asabiendas y de voluntad hazer algo. (1 noyollocopa yn nicchiua) hallarse mal y muy atribulado y atajado de alguna aflicion sinremedio alguno. (1 acanuel nicchiua) hazer o dezir algo adrede, o por passar tiempo. preterito: aniuhonicchiuh. (2 aniuh nicchiua) auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl tlapalli nicchiua) esforarme qu[n]to puedo. (2 Ixquich notlapal nicchiua) hazer algo en tiempo y sazon. (2 Ichiualoyan nicchiua) idem. preterito: tiatl iuitl o nicchiuh. (Tiatl yuitl nictlalia: dar a otro buen consejo y auiso, o dar buen exemplo. preterit: tiatl iuitl onictlali. metapho.) (2 Tiatl iuitl nicchiua) amaarse a hazer algo, o darse buena maa enlo que toma entre manos. preterit: velonicchiuh. (2 Vel nicchiua) camaras de sangre tener. (1 tlailli nicchiua) asabiendas y de voluntad hazer algo. (1 noyollo tlama yn nicchiua) hazer algo adrede. (1 anic ninoqueloa yn nicchiua) celebrar missa. (1 missa nicchiua) jurar, hazer juramento. (1 juramento nicchiua) adrede dezir o hazer algo. (1 aniuh nicchiua) guerra hazer. (1 yaoyotl nicchiua) hazer algo adrede. (1 an yuh nicchiua) hazer cosas malas. (1 aq[ua]lli ayectli nicchiua) milagros hazer. (1 tlamauiolli nicchiua) recebir en paciencia y con alegria las aduersidades. (1 amo ycqu[n] nicchiua yn noyollo) hazer juramento. preterito: juramento onicchiuh. (2 Iuramento nicchiua) bastante ser para algo. (1 vel nicchiua) hazer algo de mala gana. prete: anel onicchiuh. (2 Anel nicchiua) despender el tiempo n algo. (1 ytla nicchiua) atiempo o coyuntura hazer algo. (1 ychiualoyan nicchiua) tener camaras de sangre. pre: tlailli onicchiuh. (2 Tlailli nicchiua) hazer algo. pret: itla onicchiuh. (2 Itla nicchiua) chihua +, nino : contrahazer, o arrendar a otro, o representar persona en farsa. preterito: tepan oninochiuh. (2 Tepan ninochiua) no sentir turbacion ni alteracion en su consciencia. (2 Amo quen ninochiua) arrendar o contrahazer a otro, o tomar persona n farsa. (1 tepan ninochiua) caber me buena fuerte. (1 vel ninochiua.) acertar enlos negocios. (1 vel ninochiua) representar en farsa. (1 tepan ninochiua) no se me dar nada delo que acaece, ni hazer caso dello. (2 Amo icquen ninochiua) chihua missa, nic : missa dezir. (1 nic, chiua missa) testar hazer testamento; busca hazer testamento. (1

chihua testamento, nic : nic, chiua testam[n]to) chihualiztica + :

discretamente. (1 tlanematca chiualiztica)

chihualiztli : Chiualiztli)

possible cosa que puede ser. (1 chiualiztli)

cosa fatible. (2

chihualiztli + : forma de letra. (1 letra chiualiztli) ympotncia assi. (1 auel chiualiztli) el acto de obrar recta y justamente. vel. obra justa y derecha. (2 Tlatlamelauhca chiualiztli) chihualoni : Chiualoni) chihualoni chiualoni) chihualoyan chiualoyan) + : possible cosa que puede ser. (1 chiualoni) facilcosa. (1 yciuhca chiualoni) cosa hazedera. (2

facil cosa de hazer. (2 Iciuhca chapineria. (2 Chapines

+ : chapineria. (1 chapines chiualoyan) apateria. (2 apatos chiualoyan)

chihualtoca, nicno : jactarse o alabarse que hizo alguna cosa, no la auiendo hecho. preterito: onicnochiualtocac. (2 Chiualtoca, nicno) alabarse con mentira auer hecho de algo. (1 nicno, chiualtoca) chihualtoca =, nicno : = chihualyetoca (2 chiualtoca )

chihualyetoca, anicno : negar que no lo hizo. (1 anicnochiualyetoca) negar auer hecho alguna cosa. pre: aonicnochiualyetocac. (2 Anicnochiualyetoca) chihualyetoca, nicno : lo mesmo es que chiualtoca. pre: onicnochiualyetocac. (2 Chiualyetoca, nicno) alabarse con mentira auer hecho de algo. (1 nicno, chiualyetoca) chihuani, nic : exercicio tener assi. (1 nic, chiuani)

chihuani + : el que obra justicia y equidad. (2 Tlatlamelauhca chiuani) chihuani +, mo : prospero. (1 muchitech vel mochiuani) maral cosa deste mes. (1 maro ypan mochiuani) arrendador assi. (1 tepam mochiuani) idem. (Muchi techuel mochiua: bien fortunado y prospero.) (2 Muchitech uel mochiuani) chihuani +, nic : soler acostumbrar. (1 yuh nicchiuani) chihuaz + : tiempo no tener para hazer algo ni opportunidad. (1 atlaquenm[n]ti ynic nic, chiuaz) chiictachcauh + : mayor vn poco. (1 oca chiyctachcauh) echar agua de chilli en alguna cosa. pre: onitlachilaui. (2 agua de axi. (1) aguachil, o agua de axi

chilahuia, nitla : Chilauia, nitla) chilatl : (2)

aguachil o agua de axi. (1) maamorra con axi. (1)

chilatolli :

chilcacahuatl : beuida de cacao con axi. (1 chilcacauatl) chilli. (2 Chilcacauatl)

beuida de cacao con salssa o guisado

chilchomolli : manjar d[e] chilli y tomatl. (1 chilchomulli) d[e] axi o chilli verde (2 Chilchomulli) chilchotl : axi o chilli verde. (2)

chilcuema, ni :

sembrar chilli. (2) salssa o guisado echar especias

chilhuacmolli : manjar d[e] chilli y tomatl. (1 chiluacmulli) de axi seco. (2 Chiluacmulli) chilhuia, nitla : echar axi [n] alg[n] m[n]jar o guisado (2) enel guisado. (1) chilli : axi o pimienta desta tierra. (1)

axi. o pimienta de las indias. (2)

chilli + : especie de especiero. (1 castillan chilli) pimienta especie conocida. (1 castillan chilli) clauo de especie. (1 vel castillan chilli) chilli nicaaquia : chillo : trasponer chilli. (2)

cosa q[ue] tiene axi, o cosa guisada c[n] chilli. (2) beuida de

chillo cacahuatl : beuida de cacao con axi. (1 chillo cacauatl) cacao con axi. (2 Chillo cacauatl) chillotia, nitla : onitlachilloti. (2) chilmalacatl : echar axi en algun manjar, o guisado. prete:

cierta yerua grande y redonda. (2) escudilla de guisado, o potaje de salssa, o guisado de axi. (2

chilmolcaxitl : escudilla. (1 chilmulcaxitl) chilli. (2 Chilmulcaxitl)

chilmolli : salsa o potaje de chilli. (1 chilmulli) Chilmulli) chilnamacac + :

especiero, que las vende. (1 castillan chilnamacac) especieria lugar donde las venden. (1 castillan

chilnamacoyan + : chilnamacoyan) chilteca, ni : chilteco :

sembrar axi. (2)

coger todos axi. (2) coger axi dela mata donde se cria. prete: onichiltec. (2) paxaro de pluma colorada. (2) ensartar axi. pre: onichiloc. (2 Chilo, ni) coger

chiltequi, ni : axi. (1) chiltototl : chilzo, ni :

chilzoani : aguja larga pa[ra] hazer colchones, o pa[ra] ensartar axi. (1 chiloani) chilzohuani : idem. chilli) (2 Chilouani) chilzolloni : (Chilolloni: aguja, o cosa semej[n]te para ensartar

aguja, o cosa semej[n]te para ensartar chilli (2 Chilolloni)

chilzoloni : chiloloni)

aguja larga pa[ra] hazer colchones, o pa[ra] ensartar axi. (1

chimalcaltia, nino : adargarse, o escudarse, y guarecerse con rodela del sol y del agua. preteri: oninochimalcalti. (2) arrodelarse; busca adargarse. (1) adargarse. (1) escudarse. (1) chimalcaltia, nite : adargar o escudar a otro assi. preteri: onitechimalcalti. (2) adargar o escudar a otro. (1) escudar a otro. (1) chimalcaltia chimalcaltia chimalcaltia = : = chimaltitlan nicalaqui (2 chimalcaltia ) =, ni : = calaqui + (2 chimalcaltia ) =, nino : = chimallapachoa (2 chimalcaltia ) escudero, que haze escudos. (1) el que haze rodelas. &c. (2)

chimalchiuhqui :

chimalco niccalaquiannoma : niccalaqui[n]noma) chimalitquic :

embroar rodela o cosa assi. (1 chimalco soldado de rodela. (2)

escudero, que los lleua. (1)

chimallapachoa, nino : lo mesmo es que chimalcaltia. prete: oninochimallapacho. (2) adargarse. (1) chimallapachoa, nite : adargar o escudar a otro. (1) escudar a otro. (1) chimalli : escudo. (1) rodela. (1) adarga o rodela. (1) (1) rodela, adarga paues, o cosa semejante (2) chimalli + : guerra. (1) paues.

guerra, o batalla. metapho. (2 Mitl chimalli) escudero, que los lleua. (1)

chimalli quitqui :

chimaltia, nino : hazer rodela pa[ra] si, o guarecerse c[n] ella del sol y del agua. pre: oninochimalti. (2) adargarse. (1) escudarse. (1) chimaltitlan calacqui : escudado con escudo. (1) chimaltitlan nicalaqui : adargarse. (1) escudarse. (1) chimalcaltia. prete: chimaltitlan onicalac. (2) chimaltitlan nite, calaquia : escudar a otro. (1) chimaltizahuia, nitla : embarnizar c[n] el dicho barniz preteri: onitlachimaltiaui. (2 Chimaltiauia, nitla) chimaltizatl : barniz blanco. (1 chimaltiatl) blanco. (2 Chimaltiatl) chimaltzacuilia, nino chimouhqui : : escudarse. (1) yesso de espejuelo, barniz lo mesmo es que

puto que padece. (1)

chinalhuia, nitetla : quemar campos, o miesses de alguno. prete: onitetlachinalhui. (2) chinamitl : seto. (1) chinamitl + : cerca desta manera. (1) seto o cerca de caas. (2)

cosa cercada d[e] paredes o d[e] tapias (2 Tep[n] chinamitl)

chinampan

+ :

acada barrio. (1 cecen chinampan) cerca desta manera. (1) cercado de seto. (2) cercar de

chinancalli :

chinancaltia, nino : seto la heredad. (1) chinancaltia, nite : chinancaltia

hazer seto para si. pre: oninochinancalti. (2)

hazer seto para otro. preteri: on itecninancalti. (2) chinantia (2 chinancaltia ) cercar

=, nino : =

chinantia, nino : lo mesmo es que chinancaltia. prete: oninochinanti. (2) de seto la heredad. (1) chinantia +, nino : cercar de paredes la huerta. &c. prete: oninotepan chinanti. (2 Tepan chinantia, nino) chinequiztli : nio q[ue] llora mucho. (1) nio que llora mucho. (2)

chinoa, nitla : quemar los campos. preteri: onitlachino. (2) (1) chamuscar algo. (1) chipaccaltic : limpia cosa. (1) cosa muy limpia. (2)

quemar los campos.

chipactic : limpia cosa. (1) chipahua : aclararse y asentarse qualquiera licor que estaua turbio v rebuelto. (1 chipaua) pararse limpio, o pararse clara el agua turbia, o purificarse algo. pre: ochipauac. (2 Chipaua) chipahua, nino : alimpiarse o purificarse. preteri: oninochipauh (2 Chipaua, nino) chipahua, nite : alimpiar o purificar a otro. prete: onitechipauh. (2 Chipaua, nite) chipahua, nitla : alimpiar purificar, o afinar algo. preterito: onitlachipauh. (2 Chipaua, nitla) ahermosear o hermosear algo. (1 nitla, chipaua) remondar. (1 nitla, chipaua) afinar algo. (1 nitla, chipaua) hermosear. (1 nitla, chipaua) limpiar. (1 nitla, chipaua) clarificar o purificar algo. (1 nitla, chipaua) alimpiar algo. (1 nitla, chipaua) purgar alimpiar. (1 nitla, chipaua) chipahuac : cosa limpia, hermosa, o clara. (2 Chipauac) fina cosa como grana. (1 chipauac) fina lana o algodon. (1 chipauac) limpia cosa. (1 chipauac) clara, cosa no turbia. (1 chipauac) hermoso. (1 chipauac) linda cosa. (1 chipauac) gracioso enesta minera. (1 chipauac) gentil y hermoso hombre o muger. (1 chipauac) chipahuac, ni : gracia tener assi. (1 ni, chipauac) chipahuac chipauac) + : mucho mas hermoso y lindo que todo lo demas. (2 Ocvalca ynic graciosamente. (1 chipauaca) limpiamente. (1 chipauaca)

chipahuaca :

chipahuaca nemini : chipahuaca tlatoani :

carta persona y continente. (1 chipauaca nemini) gracioso enesta manera. (1 chipauaca tlatoani) gracia en hablar. (1 chipauaca tlatoliztli)

chipahuaca tlatoliztli :

chipahuaca tlatoltica : graciosamente assi. (1 chipauaca tlatoltica)

chipahuacanemi : carta persona y continente. (1 chipauacanemi) chipahuacanemi, ni : biuir casta, y limpiam[n]te. prete: onichipauacanen. (2 Chipauacanemi, ni) chipahuacanemiliztica : castamente. (1 chipauacanemiliztica) chipahuacanemiliztli : continencia, calidad, o vida limpia. (2 Chipauacanemiliztli) castidad o continencia. (1 chipauacanemiliztli) chipahuacanemini : persona continente y casta. (2 Chipauacanemini)

chipahuacanexiliztli : lindeza. (1 chipauacanexiliztli) chipahuacatl : agua dulce. (2 Chipauacatl) agua dulce. (1 chipauacatl)

chipahuacayotica : chipahuacayotl :

gentilmente assi. (1 chipauacayotica)

gentileza tal. (1 chipauacayotl) lindamente. (1 chipaualiztica)

chipahualiztica : ynocentemente. (1 chipaualiztica) limpiamente. (1 chipaualiztica)

chipahualiztli : gentileza tal. (1 chipaualiztli) gracia o hermosura. (1 chipaualiztli) claridad assi. (1 chipaualiztli) hermosura. (1 chipaualiztli) limpieza, hermosura y lindeza, o claridad de agua no turbia. (2 Chipaualiztli) ynocencia. (1 chipaualiztli) lindeza. (1 chipaualiztli) limpieza. (1 chipaualiztli) chipayaliztli : hedor de cabron o desobaquina. (1)

chipayayaliztli : hedor de soba quina. (2) chipehuiliztli ezquiztica : ezquiztica) chipelhuia, nitetla : chipelihui : llaga reziente can sangre. (1 chipeuiliztli

descostrar algo a otro. preterito: onitetlachipelhui. (2)

descostrarse. pret: ochipeliuh. (2 Chipeliui)

chipelihuiliz tepiton : llaga pequea. (1 chipeliuiliz tepiton) chipelihuiliztli : llaga. (2 Chipeliuiliztli) llaga como quiera. (1 chipeliuiliztli) abertura de llaga. (1 chipeliuiliztli) chipelihuiliztli temallo : chipelihuiliztontli : chipelihuiztontli : llaga con materia. (1 chipeliuiliztli temallo)

llaga pequea. (1 chipeliuiliztontli) llaga pequea. (2 Chipeliuiztontli)

chipeloa, nitla : hender por el caaueral, o por cosa semejante, o abrir los beos de la llaga. pret: onitlachipelo. (2) chipichtlalia, nino : lo mismo es que cototztlalia preterito: oninochipichtlali. (2) encogerse, acorrucarse, hazerse como vn ouillo, juntando las rodillas con la cabea. (1)

chipilotl : cristal fino. (2) chipini :

christal finissimo. (1)

gotear, o caer gota. pret: ochipin. (2)

chipinia, nitla : echar gotas en alguna cosa. pret: onitlachipini. (2) chipinia +, nite : pingar can tocino al esclauo &c. pre: onitetocinochipini. (2 Tocino chipinia, nite) chipoli : caracol. (2 Chipuli) raspar, o rallar algo. pre: onitlachic. (2)

chiqui, nitla :

chiquihuia, nitla : lleuar algo en cesto o espuerta, o colar algo con cesto. preterito: onitlachiquiui. (2 Chiquiuia, nitla) lleuar algo en espuerta. (1 nitlachiquiuia) chiquihuitl : cesto, o canasta. (2 Chiquiuitl) chiquiuitl) cesta. (1 chiquiuitl) chiquilichtli : cigarra. (2) cigarra. (1) canasta o canastillo. (1

chiquilitzatzi, ni :

dar grandes gritos. preterito: onichiquilitzatzic. (2)

chiquilitzatzi +, ni : dar grandes gritos de temor. prete: onimauhca chiquilitzatzic. (2 Mauhca chiquilitzatzi, ni) chiquilitzatziliztli : gritos destamanera. (2) chiquilitzatzini : chiquiliztzatzi, ni gritador assi. (2) : gritar. (1) llorar con bozes. (1 ni, chiq[ui]liztzatzi)

chiquiliztzatziliztli : grita. (1) chiquiliztzatzini : chiquimoli : chiquimoli + : gritador tal. (1) lloroso desta manera. (1)

chismero. (1) chismero, o malsin. (2 Maquizcoatl chiquimoli) sirguerito paxaro. (2) chismero. (2) sirguerito aue. (1

chiquimolin : chiquimulin)

chiquimolin, maquizcoatl mochihua : ser malsin. prete: chiquimolin maquizcoatl onochiuh. (2 Chiquimolin, maquizcoatl mochiua) chiquimolinmochihua : chiquimoloa, nitla : onitlachiquimolo. (2) chiquitl + : malsin. (1 chiquimol[n]mochiua) hazer encaxes, o muescas en palos o piedras. pret:

canasto grande de caas. (1 quauhotla chiquitl) canasta grande texida de caas (2)

chiquiuh topilli :

chiquiuhchihua, ni chiquiuhchiuhqui : chiquiuhtontli :

cestas hazer. (1 ni, chiquiuhchiua) el que haze cestos. (2) cestero. (1)

cesta pequea. (1) : colar algo con cestillo. (1)

chiquiuhuia, nitla chitatli :

redezilla para lleuar de comer por el camino. (2)

chitecolhuia, nitetla : doblegar algo a otro, como vara, o cosa semejante. preterito: onitetla chitecolhui. (2) chitecoloa, nitla : chitecuini : ochitecuin. (2) hazer aros, o cosa semejante. prete: onitlachitecolo. (2)

yrse encendiendo el fuego, o dar estallido el fuego. pre:

chitencoloa, ni : coxquear, o andar a pie coxcuelo. pre: onichitencolo. (2) chitencololoa, ni : chitoliuhqui : andar a pie coxcuelo. preter. onichitencololo. (2)

lo mesmo es que coliuhqui. (2)

chitoni : saltar el astilla, o la cuenta qu[n]do la quieren ensartar, o centellear la lumbre o el fuego preter: ochiton. (2) saltar las astillas. (1) chitoni + : idem. pret: tlemuyotl ochiton. (Tlemuyotl chichitoca: centellear el fuego. preter: tlemuyotl ochichitocac.) (2 Tlemuyotl chitoni) idem. preterito: tlemoyotl ochiton. (Tlemoyotl chichitoca: centellear el fuego. preteri: tlemoyotl ochichitocac.) (2 Tlemoyotl chitoni) centellear el fuego. (1 tlemoyotl chitoni) chitonia, nic : soltarseme alguna palabra en perjuyzio de otro. pre: onicchitoni. (2) chitonia, nitla : hazer saltar la cuenta que queria ensartar, o las astillas de algun madero, o de cosa semejante. pre: onitlachitoni. (2) chitonia + : grangear o adquirir algo enlo que sevnde. (1 achi nic chitonia) chitonia +, nic : grangear o ganar algo en lo que se vende. prete: achi onicchitoni. (2 Achi nicchitonia) chitonia in tlatolli, nic : soltarse mela palabra con descuido e ynaduertencia. (1 nic, chitonia yn tlatolli) chitontiquiza, ni : saltar con apresuramiento para hazer algo, o para echar a huyr. preterito: onichitontiquiz. (2 Chitontiquia, ni) saltar y correr yendo de priesa a algun negocio. (1 ni, chitontiquia) salir arrebatadamente. (1 ni, chitontiquia) yr depriessa. (1 ni, chitontiquia) chitontiquizaliztli : acto del que se leuanta apresuradamente para yr a hazer algo, o para huyr. (2 Chitontiquializtli) salida enesta manera. (1 chitontiquializtli) chittolihui : lo mesmo es que cueliui. preterito: ochittoliuh. (2 Chittoliui) doblegarse. (1 chittoliui) acostarse o entortarse la pared o el madero. (1 chittoliui)

chittoliuhqui :

acostado assi. (1) hazer aros, o cosa semej[n]te. pre: onitlachittolo. (2)

chittoloa, nitla : doblegar algo. (1)

chiuhcan + : idem. (Chapines chiualoyan: chapineria.) (2 Chapines chiuhcan) chapineria. (1 chapines chiuhcan) chiuhqui + : confitero. (2 Confites chiuhqui) calcetero. (1 calas chiuhqui) azeitero que lo haze. (1 azeite chiuhqui) monedero, que haze moneda, como tomines o cuartos. (1 cuarto chiuhqui) campanero que las haze. (2 Campana chiuhqui) campanero que las haze. (1 campana chiuhqui) chapinero. (2 Chapines chiuhqui) calcetero. (2 Calas chiuhqui) apatero. (2 apatos chiuhqui) chapinero. (1 chapines chiuhqui) confitero. (1 confites chiuhqui) chiuhtlani, nic : mandar aotro que haga algo. (1) hazer a otro que haga alguna cosa. (1) chiuhtlani, nic/ huel/ nicte : mandar hazer algo a otro. pre: onicchiuhtlan. vel. onictechiuhtl[n]. (2) chiuhtli + : obra recta yjusta. (2 Tlatlamelauhca chiuhtli)

chixcaca, nino : tener confiana, o esperar algun beneficio. prete: oninochixcacatca. (2) esperar algun bien. (1) chixtoc, ne : estar esperande me alguna cosa. (2) cundida

chiyactic : mancha de azeite o de manteca, o cosa llena de grassa. (2) mancha. (1) chiyahua, ni : ni)

mancharse o henchirse de grassa, prete: onichiyauac. (2 Chiyaua,

chiyahuac : grasiento, lleno de grassa. (1 chiyauac) chiyahuaca tlaatililli : chiyahuacayo : chiyauacayo) chiyahuacayo manteca derretida. (1 chiyauaca tlaatililli) grasiento, lleno de grassa. (1

grassiento. (2 Chiyauacayo)

+ : nutria animal conocido. (1 cenca chiyauacayo michin) grassa por grosura. (1 chiyauacayotl) + : manteca de puercos. (1 coyame chiyauacayotl) : sanguaza sacar. (1 ni, chiyauizapatzca)

chiyahuacayotl : chiyahuacayotl

chiyahuizapatzca, ni chiyahuizatl : chiyahuizo : chiyahuizzo : chiyahuizzotl : chiyalia + :

sanguaza. (1 chiyauizatl) idem. (Chiyauacayo: grassiento.) (2 Chiyauio)

grasiento, lleno de grassa. (1 chiyauizo) grassa por grosura. (1 chiyauizotl) grossura. (1 chiyauizotl)

pararse laperra cachonda o la yegua; &c. (1 mote, chiyalia)

chiyaltia, mote : pararse cachonda la perra. &c. pre: omotechiyalti. (2) chiyaltia, nic : lomismo es que chielia. preterit: onicchiyalti. (2) chiyaltia + : pararse laperra cachonda o la yegua; &c. (1 mote, chiyaltia) : embarnizar con azeite de chia. (1 nitla, chiyamauia)

chiyamahuia, nitla

choca : rebuznar el asno. (1) cantar las aues generalmente. (1) cantar el buho. (1) arrullar la paloma. (1) gair el perro o el raposo. (1) balar la oueja. (1) choca, ni : llorar, balarla oueja, bramar el leon o el toro, cantar el buho o las otras aues. pret: onichocac. (2) llanto hazer. (1) bramar. (1) llorar generalmente. (1) llorar con lagrimas. (1) choca +, ni : llorar sin proposito, o sin porque. (2 annictlacanequi nichoca) llorar mucho. (1 n, ellelquia in nichoca) chocani : chochol : llorador. (2) bramador. (1) lloroso assi. (1)

boal hombre o muger. (2) patihendido. (1) talon enel animal. (1)

chocholli : talon o pie de venado. (2)

chocholoa, ni : andar dando saltos, o huyr muchas vezes, o hazer el officio que le es encomendado c[n] muchas saltas y defectos. prete: onichocholo. (2) huir amenudo. (1) chochololiztica : dando saltos o consaltos, o huyendo amenudo. (2) aduerbio. (1) chochololiztli : modorreria. (1) botar la pelota. pret: onicchochololti. (2) : botar pelota. (1) modorro. (1) trote. (1) trotar. (1) salto a salto;

chochololtia, nic : chochololtia, nitla chocholoqui : chocholoqui, ni

tonto, o sin juyzio. (2) : modorrear. (1)

chocholotaliztli : chocholotiuh, ni : chochon :

trote del que camina. (2)

yr trotando. preterito: onichocholotia. (2)

boal persona. (1)

chochopoca, ni : sarpollirse, henchirse de sarna. prete: onichochopocac. (2) sarpollido estar. (1) chochoponi, ni : idem. pre: onichochopon. de sarna. prete: onichochopocac.) (2) chochopotza, nitla : onitlachochopotz. (2) chocquiztica : chocti, nite : (Chochopoca, ni: sarpollirse, henchirse

comer o tragar grano o semilla el paxaro. pre:

llorosamnte. (1 chocq[ui]ztica) ser digno de llorar. (1)

choctia, ne : onechocti. (2) choctia, nite : otro. (1)

llorar por algo, o hazer me llorar mis pecados, o cosa assi. pre: hazer llorar a otro. preterito: onitechocti. (2) hazer llorar a

cholhuia, nic/ huel/ nitla : saltar arroyo o acequia. pret: oniccholhui. vel. onitlacholhui. (2) cholhuia, nitla : saltar allende de algo. (1) choloa : chorrear el agua. (1) choloa, ni : huyr, saltar, o ausentarse, o saltar o chorrear el agua. pre: onicholo. (2) huir como quiera. (1) saltar. (1) choloa, non : echarse a nadar. (1) choloa + : saltar en otra cosa. (1 tepan ni, choloa) saltar hazia otra cosa. (1 teuicpa ni, choloa) hollar. (1 ypan ni, choloa) modorro. (1 aycholoayan choloa) saltar a lexos. (1 vehca non, choloa) huir alexos. (1 vehca ni, choloa) descabullirse. (1 temacpa ni, choloa) choloa +, ni : huyr delos contrarios, retirandose. (1 teixpampa nicholoa) escaparse antes que le echen mano. (1 teixpampa nicholoa) idem. preterito: temacpa onicholo. (Temacpa neua: escaparse, o descabullirse. prete: otemacpa neuac.) (2 Temacpa nicholoa) modorrear. (1 anocholoayan nicholoa) escaparse de ntre las manos. (1 temacpa nicholoa) choloa +, non : saltar gr[n] trecho. p: veca on[n]cholo (2 Veca n[n]choloa) choloani : choloani huydor o saltador. (2) + : huidor. (1) saltador. (1)

huidor assi. (1 teixpampa choloani) + : derecudida. (1 tetech chololiztica) huyda assi o salto. (2) huida enesta

chololiztica

chololiztli : huida desta manera. (1) manera. (1) salto generalmente. (1) chololiztli + :

huida tal. (1 teixpampa chololiztli)

chololtia, nino : echar a huyr. preterito: oninochololti. (2) chololtia, nite : hazer huyr a otro. preterito: onitechololti. (2) huir hazer a otro. (1) ahuyentar o hazer huir a otro. (1) chololtia, nitla : soltarseme el prefo o la caa, q[ue] auia tomado. prete: onitlachololti. (2) huir hazer a otro. (1) choloqui las manos Teixpampa teixpampa + : escapado asi. (1 temacpa choloqui) descabullido o huydo de entre de algunos. (2 Temacpa choloqui) el q[ue] se descabullo y huyo. (2 choloqui) descabullido. (1 temacpa choloqui) escapado assi. (1 choloqui) : huir como quiera. (1)

choltia, nino

chonecocoya : endemoniado. (1) chonecocoya, ni : estar endemoniado. preterito: onichonecocox. (2) chonequiztli : muger. (1) delicada o tierna persona. (2) delicado h[m]bre. (1) delicada

chontalli : estrangero o forastero. (2)

chopili :

grillo que canta como cigarra. (2) grillo especie

chopilin : idem. (Chopili: grillo que canta como cigarra.) (2) d[e] cigarra. (1 chopil[n]) chopilotl : christal finissimo. (1) chopinia, nite : picar. (1)

picar la biuora, o comer el paxaro. preterito: onitechopini. (2) gair contra otro. (1)

choquilia, nite : llorar a otro. pre: onitechoquili. (2) llorar a otro. (1) choquililoni : choquililoni, ni dignode ser llorado. (2) : ser digno de llorar. (1)

choquilitzatzi, ni : dar bozes, o gritar con llanto y lloro. preteri: onichoquilitzatzic. (2) choquilitzatzi =, ni : = choquitzatzi (2 choquilitzatzi )

choquiliztli : gaido desta manera. (1) lloro, o llanto, balido de oueja, bramido de leon o otro, aullido de perro, o de lobo, o canto de buho y delas otras aues. (2) llanto. (1) balido de ganado. (1) lloro. (1) choquiliztli = : = choquiztli (2 choquiliztli) lo mesmo es que choquilitzatzi. preterito: bozes, o gritos del que llora. (2)

choquitzatzi, ni : onichoquitzatzic. (2) choquitzatziliztli : choquitzatzini :

el que llora dando gritos. (2) orar a dios con gemidos y lagrimas. (1

choquiz tlatlauhtilia in dioz, nicno : nicno, choq[ui]z tlatlauhtilia yn dios) choquizcuauhteuhtlaza, nino choquizquauhteuhtlaa) :

llorar con golpes. (1 nino, motete lastimero. (1) guayas,

choquizcuicatl : canto lastimero y de lloro. (2) canto de dolor. (1)

choquiznemmictia, nino : llorar amargamente d[n]dose golpes y messandose. &c preterito: oninochoquiznemmicti. (2) choquiznenmictia, nino choquizo : : llorar con golpes. (1)

cosa llorosa, o llena de lloro. (2 Choquio) desmayarse o amortecerse de mucho llorar. pret: (2 Choquiotlaua, ni) hazer gran llanto, dandose golpes y messandose. preter: Choquiotlaua, nino)

choquizotlahua, ni : onichoq[u]itiotlauac. choquizotlahua, nino : oninochoquiotlauh. (2 choquiztica :

llorando, o con llanto. (2)

choquiztlalhuia, nite : mandar llorar a otros. preterito: onitechoquiztlalhui. (2) choquiztlatlauhtilia in dioz, nicno : orar a dios con lagrimas y llanto. preterito: onicnochoquiztlatlauhtili in dios. (2 Choquiztlatlauhtilia in dios, nicno) rogar o orar a dios con gemidos y lagrimas. (1 nicno, choquiztlatlauhtilia yn dios) choquiztli : gaido desta manera. (1) llanto. (1) lo mesmo es que choquiliztli. (2) bramido. (1) canto de aues generalmente. (1) lloro. (1) choquiztzatzi, ni gemido. (1) : llanto hazer. (1) llorar con bozes. (1) llanto. (1) gritar con

choquiztzatziliztli : lloro assi. (1) grita desta manera. (1)

guayas, canto de dolor. (1)

choquiztzatzini : lloroso desta manera. (1) choquizzo : lagrimosa cosa. (1 choquizo) choquizzotlahua, nino chpana, nitla : : llorar con golpes. (1 nino, choquizotlaua) barrer. (1)

barrer, preterito: onitlachpan. (2)

chrismatica nicmacpalalahua in sacerdote : Chrismatica nicmacpalalaua yn sacerdote)

vngir al sacerdote el obispo. (2

chrismatica nicmapalalahua in sacerdote : vngir al sacerdote. (1 chrismatica nicmapalalaua yn sacerdote) chrismayotia, nite : a algno. (1) chrismayotilli christanoyotl : christianoyotl : + : chrismar a alguno. preteri: onitechrismayoti. (2) confirmado o chrismado. (2 Tla chrismayutilli) crismar

christiandad. (1) christiandad. (2)

christo + : dia de nascimiento. (1 ytlacatiliz ylhuitzin yn totecuiyo iesu christo) (2 Iesu christo) el nacimi[n]to. o natiuidad de [uest]ro seor (2 Itlacatilitzin totecuiyo Iesu christo) christiano. (1 itetzinco poui yn totecuiyo iesu christo) la festiuidad del nacimi[n]to d[e] n[uest]ro seor iefu christo (2 Itlacatiliz ilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) fee o creencia. (1 yneltococatzin totecuiyo iesu christo) pascua de nauidad. (1 ytlacatilizilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) la venida o aduenimiento de nuestro seor iesu christo. (2 Iuallalitzin totecuiyo Iesu christo) christo +, nic : consumir el sanctissimo sacramento. (1 nic, celia yninacayutzin totecuiyo Iesu christo) christo, + : pisada de pie. (1 ytlacxipetlaltzin totecuiyo iesu christo, tetipan quimocauil) chrito + : comunion. (1 yceliloca yninacayotzin totecuiyo jesu chrito) : casarse a escondidas. (1)

chtacanamictia, nino

cia, ani : no q[ue]rer. (1) cia, ni : querer, consintiendo, o otorgando algo. preterito: oniciz. (2) permitir algo. (1) querer por voluntad. (1) cia +, ni : no q[ue]rer. (1 amo nicia) : abarcar debaxo delsobaco. (1 nitla, ciacauia) sobarcar algo. preterito: oni tlaciacapacho. (2) sobaco. (2) abarcar

ciacahuia, nitla

ciacapachoa, nitla : debaxo delsobaco. (1) ciacatl :

sobaco lugar debaxo del brao. (1) voluntariosamente. (1)

cializcopa :

cializtli : voluntad razonable. (1) cialtia, nite : ciammicqui :

voluntad, o el acto de querer algo. (2)

atraer a otro haziendole querer algo. preterito: onitecialti. (2) cansado, o fatigado. (2)

ciammictia, nite : cansar fatigar o acossar a otro. preterito: oniteciammicti. (2) cansar a otro. (1) fatigar a otro. (1) ciammiqui, ni : estar muy cansado. preterito: oniciammic. (2) fatiga del cuerpo. (1) cansancio, o satiga. (2)

ciammiquiliztli : cansancio. (1) ciani : ciaohua : ciaz + : voluntarioso. (1)

el que quiere, o consiente. (2)

estar todos cansados. prete: ociaouac. (2 Ciaoua) ysi no quisiere. (1 auh yntlacamo ciaz) fatigado o cansado. (1) cosa flaca y seca. (2)

ciciammicqui : cicicuil :

magra cosa, como hombre flaco. (1)

cicicuilihui, ni : pararse flaco y seco. pret: onicicicuiliuh. (2 Cicicuiliui, ni) magrecerse, pararse flaco. (1 ni, cicicuiliui) enflaquecerse. (1 ni, cicicuiliui) cicicuilihuiliztli : cicicuilihuiztli : cicicuiliuhqui : enflaquecimiento tal. (1 cicicuiliuiliztli) flaqueza assi. (2 Cicicuiliuiztli) idem. (Cicicuil: cosa flaca y seca.) (2)

enflaquecido assi. (1)

cicicuiloa, nic : enflaquecer a otro. preterito: oniccicicuilo. (2) cicicuiloa, nite : enflaquecer a otro. (1) cicicuilotl : flaqueza, de cosa magra. (1)

cicicuiltia, ni : pararse flaco enlos huessos. prete: onicicicuiltix. (2) cicicuiltia, nite : enflaquecer a otro desta manera. prete: onitecicicuilti. (2)

cicicuiltic : cosa assi. (2) cicicuitia, ni

enflaquecido assi. (1) : enflaquecerse. (1)

flaca, cosa magra o magnta. (1)

flaca

cicinoa, nino : jactarse o vanagloriarse. preterit: oninocicino. (2) con jactancia y presumpcion. (1) ciciotcaana, nitla ciciotcaehua, ni cicitlallo : : : despechugar aue. (1) despechugar aue. (1 ni, ciciotcaeua)

alabarse

estrellado. (1)

cosa estrellada, o llena de estrellas. (2) passarse el papel. pret: ociciauac. (2

ciciyahua : passarse el papel. (1 ciciaua) Ciciaua)

ciciyahuhquetza, nonte : visitar frequentemente y saludar a alguno. pret: ononteciciauhquetz. (2 Ciciauhquetza, nonte) ciciyahui : fatigado o cansado. (1 ciciaui) ciciyahuiliztli : cansancio, o fatiga, (2 Ciciyauiliztli) ciciyahuiztli : fatiga del cuerpo. (1 ciciyauiztli) : visitar amenudo. (1)

ciciyauhquetza, nonte ciciyotcaana, ni :

despechugar aues. preterito: oniciciyotcaan. (2)

ciciyotcayehua, ni : idem. pre: oniciciyotcayeuh. (Ciciy_otcaana, ni: despechugar aues. preterito: oniciciyotcaan.) (2 Ciciyotcayeua, ni) ciciyotoma, nite ciciyotomaliztli : ciciyotomiliztli : ciciyotonqui : cicuilli : : matar despedaando. (1) resquebrajadura. (2) resquebrajadura. (1) cosa resquebrajada. (2) cuerpezuelo, o jubon. (2)

resquebrajado. (1)

vestidura del cuerpo hasta la cinta. (1) cidro. (1 cidra quauitl) cidral. (1 cidra quauhtla)

cidra cuahuitl : cidra cuauhtla : cieno cihua : + :

cidro arbol. (2 Cidra quauitl) cidral. (2 Cidra quauhtla)

(2 oquiatl cieno) mugeres. (2 Ciua) esclauas. (2

cihua + : yeguada de yeguas. (1 centlamantin ciua cauallome) Tlatlacotin ciua) cihua cahuallo : yegua. (1 ciua cauallo)

yegua. (2 Ciua cauallo)

cihua cahuallo pixqui : yeguarizo. (2 Ciua cauallo pixqui) cihua cuecuech : muger deshonesta y desuergonada. (2 Ciua cuecuech)

cihua cuecuenoti, ni : darse mucho a mugeres. pre: oniciuacuecuenot. (2 Ciua cuecuenoti, ni) cihua ichcatl : oueja. (2 Ciua ichcatl)

cihua impac : mugeril hombre aficionado a mugeres, no en mala parte. (1 ciua impac) aficionado a mugeres, y no en mala parte. (2 Ciua impac) cihua impach : aficionado a mugeres, y no en mala parte. (1 ciua impach) flor dela muger. (1 ciua yn cocoliz) retraymiento de mugeres. (1 ciua ynnecali zaquaya)

cihua in cocoliz :

cihua innecali zacuaya : cihua micqui :

biudo. (2 Ciua micqui) toca de muger, o cosa semejante. (2 Ciua faxa de muger, o

cihua necuatlapacholoni : nequatlapacholoni)

cihua necuitlalpiloni : faxa de muger. (1 ciua necuitlalpiloni) cosa assi. (2 Ciua necuitlalpiloni) cihua nelpiloni : faxa de muger. (1 ciua nelpiloni) faxa de muger, o cosa assi.) (2 Ciua nelpiloni) cihua nemactli ipan nenamictiliztli : ypan nenamictiliztli) idem.

(Ciua necuitlalpiloni:

arras de casamiento. (2 Ciua nemactli

cihua nemilice : aficionado a mugeres, y no en mala parte. (1 ciua nemilice) aficionado a mugeres. y no [n] mala parte. (2 Ciua nemilice) cihua netotiliztli : dana de mugeres. (2 Ciua netotiliztli)

cihua oquichtli : hombre de dos sexos. (2 Ciua oquichtli) cihua tecutli : tecutli) cihua tecuyotl : idem. (Ciua tecuyutl: ama o seora de esclauos.) (2 C[i]ua

ama o seora de esclauos. (2 Ciua tecuyutl) pariente por casamiento. (2 Ciua teuanyulqui)

cihua tehuanyolqui :

cihua teopixqui : monja. (2 Ciua teupixqui) cihua teoyotica tepachoani : abadesa de monjas. (1 ciua teoyotica tepachoani) idem. (Ciuateoyotica tepacho: abadesa.) (2 Ciua teoyotica tepachoani) cihua tetlauhtilli ipan nenamictiliztli : arras de casamiento. (2 Ciua tetlauhtilli ipan nenamictiliztli) cihua tlacamichin : cihua tlacotli : serena de la mar. (2 Ciua tlacamichin)

sierua. (1 ciua tlacotli)

cihua tlahueliloc : cihua tlahuicale : cihua tlatlatquit : cihua tlatoani : cihua tlayelli :

hombre dado a mugeres, o mala muger. (2 Ciua tlaueliloc) persona que tiene seruicio de mugeres. (2 Ciua tlauicale) axuar. (2 Ciua tlatlatquit)

seora principal, assi como reyna marquesa. &c. (2 Ciua tlatoani) las pares de la muger. (2 Ciua tlayelli)

cihua tlazohua : aficionado a mugeres, y no en mala parte. (1 ciua tlaoua) aficionado a mugeres, y no en mala parte, (2 Ciua tlaoua) cihuaayotl : cihuacahuallo simiente de muger. (1 ciuaayotl) + : potranca. (1 onxiuhtia ciuacauallo) yeguarizo que las guarda. (1 ciuacauallopixqui) m[n]struo, camisa de muger, o

cihuacahuallopixqui :

cihuacocolli : mestruo de muger. (1 ciuacocolli) su costumbre. (2 Ciuacocolli) cihuacoyametl mixiuhqui : cihuacuecuech :

puerca grande y parida. (1 ciuacoyametl mixiuhqui)

muger desuergonada, y desonesta. (1 ciuacuecuech)

cihuacuecuechme : muger desuergonada, y desonesta. (1 ciuacuecuechme) cihuacuecuenoti, ni cihuahua : Ciuaua) cihuahua : darse mucho a mugeres. (1 ni, ciuacuecuenoti) casado varon. (1 ciuaua) marido hombre casado. (2

marido. (1 ciuaua) + :

soltero. (1 amo ciuaua) pariente por parentesco

cihuahuanyolcatl : pariente por casamiento. (2 Ciuauanyolcatl) casamiento. (1 ciuau[n]yolcatl)

cihuahuanyolcayotl : parentesco por casamiento. (2 Ciuauanyolcayotl) por casamiento. (1 ciuauanyolcayotl)

cihuahuatia, nino : casarse el varon. preterito: oninociuauati. (2 Ciuauatia, nino) desposarse. (1 nino, ciuauatia) casarse el varon. (1 nino, ciuauatia) cihuahuia, nino : desainarse, por darse mucho a mugeres. prete: oninociuaui. (2 Ciuauia, nino) enfermar por se dar mucho a mugeres. (1 nino, ciuauia) cihuaichcatl : cihuaitetl : oueja. (1 ciuaichcatl) vientre de muger. (2 Ciuaytetl) vientre de muger. (1 ciuaytetl) vientre de

cihuaititl : idem. muger. (1 ciuaytitl) cihuamicqui :

(Ciuaytetl: vientre de muger.) (2 Ciuaytitl)

embiudado o biudo. (1 ciuamicqui)

biudo. (1 ciuamicqui)

cihuamiqui, ni : embiudar el varon. preterito: oniciuamic. (2 Ciuamiqui, ni) embiudar el varon. (1 ni, ciuamiqui) cihuamiztli : leona. (2 Ciuamiztli) leona hembra. (1 ciuamiztli)

cihuamoncahua, nite : acompaar ala nouia. pret: oniteciuamoncauh. (2 Ciuamoncaua, nite) acompaar ala nouia el pariente o deudo della. (1 nite, ciuamoncaua) cihuamontia, nino : (2 Ciuamontia, nino) cihuamontli : (1 ciuamontli) tomar nuera, casando alguno asu hijo. pre: oninociuamonti. casar al hijo. (1 nino, ciuamontia) nuera, muger de tu hijo.

nuera muger de su hijo. (2 Ciuamontli)

cihuamopiya intepixcauh : cihuamopiya inteyacancauh :

prelada. (1 ciuamopia yntepixcauh) prelada. (1 ciuamopia ynteyacancauh)

cihuanacayo : hombre delicado. (2 Ciuanacayo) delicado h[m]bre. (1 ciuanacayo) flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 ciuanacayo) cihuanecuatlapacholoni : toca de muger o tocado. (1 ciuanequatlapacholoni) arras de casamiento. (1 ciuanemactli

cihuanemactli ipampa nenamictiliztli : ypampa nenamictiliztli) cihuanemilice : ciuanemilice) cihuanotza + :

mugeril hombre aficionado a mugeres, no en mala parte. (1 dessaynarse. (1 cenca ciuanotza)

cihuanotza, cencani : desainarse el dado mucho a mugeres. pre: cenca oniciuanotz. (2 Ciuanotza, cencani) cihuanotzaliztli + : dessaynamiento. (1 cenca ciuanotzaliztli)

cihuanotzani + : desainado, porse dar mucho a mugeres. (2 Cenca ciuanotzani) dessaynado. (1 cenca ciuanotzani) cihuaoquichtli : cihuapahua, ni : (2 Ciuapaua, ni) ombre y muger. (1 ciuaoquichtli) tener mucho frio, o elarse, y morirse de frio pre: oniciuapauh. tener frio. (1 ni, ciuapaua) seora de sieruos. (1 ciuapilli)

cihuapilli : seora, o duea. (2 Ciuapilli) duea. (1 ciuapilli) cihuapilli + : reyna. (1 vey ciuapilli)

seora grande. (1 vei ciuapilli) mouela de edad mas pequea. (1

cihuapiltzintli : mouela. (2 Ciuapiltzintli) ciuapiltzintli) cihuapiltzinyotl :

mocedad de aquestas. (1 ciuapiltz[n]yotl)

cihuapotia, nicno : tomar por compaera vna muger a otra, por via de amisad. preterito: onicnociuapoti. (2 Ciuapotia, nicno)

cihuatecutli : ciuatecutli)

seora de sieruos. (1 ciuatecutli)

ama de sieruo. (1

cihuatehuanyolqui : cihuateopixqui :

pariente por casamiento. (1 ciuateuanyolqui)

monja. (1 ciuateopixqui) abadesa. (2 Ciuateoyotica tepacho)

cihuateoyotica tepacho : cihuatepito : cihuatepiton :

hembra pequea. (1 ciuatepito) muger pequea. (1 ciuatepiton) arras de casamiento. (1

cihuatetlauhtilli ipampa nenamictiliztli : ciuatetlauhtilli ypampa nenamictiliztli) cihuateuh : mugerilmente. (2 Ciuateuh) cihuatic : cosa mugeril. (2 Ciuatic)

mugerilmente. (1 ciuateuh) mugeril cosa. (1 ciuatic)

cihuatica huanyolcatl : pariente por casamiento. (1 ciuatica vanyolcatl) cihuatl : muger. (2 Ciuatl) hembra en qualquier genero. (1 ciuatl)

cihuatl + : matrona muger honrada. (1 ylamatlamatqui, mauiztic ciuatl) judia. (1 judio ciuatl) muger desuergonada, y desonesta. (1 aquetzca ciuatl) muger varonil. (1 chicauac ciuatl) abadesa. (2 Teoyotica tepacho ciuatl) hombre que tiene dos naturas. s. de muger y de varon. (2 Tepule ciuatl) muger desonesta y fin verguena. (2 Aquetzca ciuatl) muger desonesta. (2 Apinauani ciuatl) esclaua. (2 Tlacotli ciuatl) yegua. (1 cauallo ciuatl) deshonesta muger y desuergonada. (1 aquetzca ciuatl) cihuatl +, nic : hazerlo el hombre ala muger. (1 nic, cui yn ciuatl) cihuatl mopixtinemi : monja. (1 ciuatl mopixtinemi)

cihuatl motlacamatini : seora de casa. (1 ciuatl motlacamatini) cihuatl oquichtic : cihuatl oquichyollo : cihuatl pilhua : muger machorra. (1 ciuatl oquichtic) muger varonil. (1 ciuatl oquichyollo)

muger casada y parida. (1 ciuatl pilhua) abadesa de monjas. (1 ciuatl teoyotica tepacho) abadesa. (2 Ciuatl teoyoticatepacho)

cihuatl teoyotica tepacho : cihuatl teoyoticatepacho : cihuatl tepole :

ombre y muger. (1 ciuatl tepule) moa de seruicio. (1 ciuatl tetlauical)

cihuatl tetlahuical :

cihuatl tetlan nenqui : moa de seruicio. (1 ciuatl tetlan nenqui) cihuatl yacayo : el cao dela generacion dela natura dela muger. (2 Ciuatl yacayo) serena dela mar. (1 ciuatlacamichin)

cihuatlacamichin :

cihuatlacopotli : sierua o esclaua con otra. (2 Ciuatlacopotli) con otra. (1 ciuatlacopotli) cihuatlacotli : esclaua. (2 Ciuatlacotli) sierva pequea. (1 ciuatlacotontli) dado a mugeres. (1 ciuatlaueliloc)

sierua con otro o

cihuatlacotontli : cihuatlahueliloc :

cihuatlahuelilocati, ni : darse mucho a mugeres. prete: oniciuatlauelilocat. (2 Ciuatlauelilocati, ni) darse mucho a mugeres. (1 ni, ciuatlauelilocati) cihuatlahuicale : persona que tiene seruicio de mugeres. (1 ciuatlauicale) cihuatlamacazqui : raposo, animal conocido. (2 Ciuatlamacazqui) conocido. (1 ciuatlamacazqui) cihuatlampa : hazia la parte de poniente. (2 Ciuatlampa) medio dia. (1 ciuatlampa) raposo animal

sur, la parte de viento de

cihuatlampa ehecatl : viento del poniente. (2 Ciuatlampa ehecatl) poniente. (1 ciuatlampa ehecatl) cihuatlan : sur, la parte de medio dia. (1 ciuatlan) cihuatlanque : cihuatlanqui : cihuatlatoani : cihuatlatoani cihuatlatquitl cihuatlayelli : cihuatlazohua : ciuatlaoua) casamenteros. (1 ciuatlanque) casamentero. (2 Ciuatlanqui)

casamentero. (1 ciuatlanqui)

seora grande. (1 ciuatlatoani) + : + : reyna. (1 vey ciuatlatoani) saya de muger. (1 castillan ciuatlatquitl)

pares dela muger que pare. (1 ciuatlayelli) mugeril hombre aficionado a mugeres, no en mala parte. (1 muger pequea. (1 ciuatontli) hembra

cihuatontli : mugercilla. (2 Ciuatontli) pequea. (1 ciuatontli)

cihuatotol ixpopoyotl : gallina ciega. (2 Ciuatotol ixpopoyotl) cihuatotolin : gallina. (2 Ciuatotolin) gallina. (1 ciuatotolin)

cihuatotolixpopoyotl : gallina ciega. (1 ciuatotolixpopoyotl) cihuayo : persona que se sirue de mugeres. (2 Ciuayo) seruicio de mugeres. (1 ciuayo) cihuayointi : ciuaiuinti) cihuayointi, ni hombre dado a mugeres. (2 Ciuayuinti) : persona que tiene dado a mugeres. (1

darse mucho a mugeres. (1 ni, ciuayuinti)

cihuayollo : afeminado sin animo y couarde. (2 Ciuayollo) afeminado. (1 ciuayollo) flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 ciuayollo) cihuayotl : la madre do concibe la muger. (2 Ciuayotl) madre en los otros animales. (1 ciuayotl) madre do concibe la muger. (1 ciuayotl) cihuitia, nitla : acuciar o dar priessa. (1 nitla, ciuitia) priessa. (1 nitla, ciuitia) solicitar. (1 nitla, ciuitia) cili : cilin : caracol muy chico. (1) caracol chiquito. (2) acossar, s: dar

cima, nitla : a derear la hoja de maguei para sacar el cerro. prete: onitlacin. (2) lauar cerro de maguey. (1) aderear la hoja del maguey para sacar el cerro y hazer del muchas cosas. (1) cimahuia, nitla : echar rayz de cimatl enla miel de maguei para darle buen parecer. preterito: onitlacimaui. (2 Cimauia, nitla) cimatl : cierta rayz de yerua. (2) lebrada. (1 cinaca mullitlatextililli) lebrada. (1) gusano de mayz en maorca. (1) maiz seto en maorcas. (1) amarillo assi. (1) blanquecino

cinaca mollitlatextililli : cinacaetzalli : cinocuilin : cintli :

lebrada. (2)

gusano de mayz. (2)

maorcas de mayz secas y curadas. (2) lo mesmo que ciyocopictic. (2)

ciocopictic : assi. (1)

ciocopinaliztli : demudamiento tal. (1)

blancura tal. (1)

ciocopini, ni : lo mesmo es que ciyocopini. pre: oniciocopin. (2) amarrillecerse el rostro. (1) demudarse el color. (1) blanco pararse el rostro o descolorido, por enfermedad. (1) ciocopiniliztli : amarillez desta manera. (1) ciocopinqui : ciotoma, nitla : ciotomi : (2) lo mesmo es que ciyocopinqui. (2) amarillo assi. (1)

descoser costura. preterito: onitlacioton. (2)

descoserse la costura, o resquebrajarse alguna cosa. prete: ocioton. ciruelo de castilla. (1 ciruela quauitl) ciruelo arbol. (2 Ciruelas quauitl)

ciruela cuahuitl : ciruelaz cuahuitl :

citepiton : lebrastilla. (1) citlali : estrella. (1) cometa que dura mucho tiempo. (2) cometa encendida. (1)

citlalimpopoca :

citlalin :

estrella. (2) exalacion de cometa. (2) cometa que corre. (1) camino de sanctiago enel estrellado. (1)

citlalin tlamina : citlallicue : cielo. (1) citlallo :

camino de sanctiago enel cielo. (2)

estrellado, cosa que tiene estrellas. (2)

citlallo ilhuicatl :

cielo estrellado. (1 citlallo ylhuicatl) luzero estrella dela maana. (1)

citlalpol : luzero dela maana. (2 Citlalpul) citlaltepito : estrella pequea. (1)

citlalton : estrella pequea. (1) citlaltontli : citlaltzintli : estrella pequea. (2) estrella pequea. (1) tia estrella pequea. (1)

citli : liebre animal. (1) liebre, abuela, o tia hermana de abuelo. (2) hermana del auelo o del auela. (1 cihtli) abuela, liebre, o tia hermana de abuelo. (1) ermana de tu ahuela. (1) citontli : lebrastilla o lebraston. (2) lebrastilla. (1)

ciuhcatlatoa, nitla ciuhcayo, ni :

: significar mal venidero. (1)

desemboluerse alguno y ser diligente. (1)

ciyacahuia, nitla : sobarcar algo. preterito: onitlaciyacaui. (2 Ciyacauia, nitla) sobacar o sobarcar. (1 nitla, ciyacauia) meter en el seno. (1 nitla, ciyacauia) ciyacapachilhuia, nitetla : lleuar alguna cosa sobarcada para otro. preteri: onitetlaciyacapachilhui. (2) ciyacapachoa, nitla : sobarcar algo. preterito: onitlaciyacapacho. (2) el seno. (1) sobacar o sobarcar. (1) ciyacapiqui, nitla : seno. (1) ciyacatl : sobaco. (2) sobarcar algo. preterito: onitlaciyacapic. (2) sobaco lugar debaxo del brao. (1) meter en meter en el

ciyacatocuayayaliztli : sobaquina hedor. (1 ciyacatoquayayaliztli) ciyacatocuayyayaliztli : hedor de sobaquina. (2 Ciyacatoquayyayaliztli) de cabron o desobaquina. (1 ciyacatoquayyayaliztli) hedor

ciyahua, nitla : remojar algo. pre: onitlaciauh. (2 Ciyaua, nitla) remojar algo, o regar la ortaliza. preterito: onitlaciauh. (2 Ciaua, nitla) relntecer alguna cosa. (1 nitla, ciaua) echar algo en mojo. (1 nitla, ciaua) remojar. (1 nitla, ciyaua)

ciyahuhcahua, nino : idem. preteri: oninociauhcauh. (Ciauhcanequi, nino: enhadarse, o cansarse. preterito: oninociauhcanec.) (2 Ciauhcaua, nino) entibiarse enel proposito. (1 ninociauhcaua) ciyahuhcanequi, mo : entibiado enel proposito que tenia. (2 Mociauhcanequi) ciyahuhcanequi, nino : enhadarse, o cansarse. preterito: oninociauhcanec. (2 Ciauhcanequi, nino) entibiarse enel proposito. (1 nino, ciauhcanequi) ciyahuhquetza, nite/ huel/ nitla/ huel/ nonte : saludar a otro. preteri: oniteciauhquetz. vel, onitlaciauhquetz. vel, ononteciauhquetz. (2 Ciauhquetza, nite, vel, nitla, vel, nonte) ciyahuhquetza, nonte : visitar yr auer. (1 n[n]teciauhq[ue]tza) ciyahuhquetza, tito : saludarse vno a otro. (1 titociauhquetza) ciyahuhqui : despeado. (1 ciauhqui)

ciyahui : fatigado o cansado. (1 ciaui) ciyahui, ni : cansarse. prete: oniciauh. (2 Ciaui, ni) cansarse. (1 ni, ciaui) carecer delo necessario. (1 ni, ciaui) despearse. (1 ni, ciaui) ciyahui, nic : adquirir con trabajo lo necessario a la vida pret: onicciauh. (2 Ciaui, nic) adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 nic, ciaui) ciyahuiliztli : cansancio. (2 Ciauiliztli) cansancio. (1 ciauiliztli)

ciyahuiltia, nite : ciyahuitia, nite ciauitia) ciyahuiztli : ciyaliztli : ciyaltia, nite :

cansar a otro. pret: oniteciauilti. (2 Ciauiltia, nite) cansar a otro. (1 nite, ciauitia) fatigar a otro. (1 nite,

cansancio. (2 Ciauiztli) permission assi. (1) : yncitar. (1)

cansancio. (1 ciauiztli)

halagndo atraer. (1)

ciyauhquetza, nite : saludar a alguno. (1) ciyauhquetza, nitla : saludar a alguno. (1) ciyocopictic : descolorido assi. (1) el que tiene descolorido, o demudado el rostro de miedo de espanto, o de [n]fermedad. (2) ciyocopinaliztli : de mudamiento assi. (2) miedo auer. (1)

ciyocopini, ni : de mudarse destamanera. prete: oniciyocopin. (2) descolorido estar de miedo o de enfermedad. (1) ciyocopini =, ni : = ciocopini (2 ciyocopini ) demudado assi. (2)

ciyocopinqui : ciyocopinqui

demudado assi. (1) = : =

ciocopinqui (2 ciyocopinqui) lomos de animal. (2

ciyotcayotl + : lomo de animal. (1 cuitlapan ciyotcayotl) Cuitlapan ciyotcayotl) ciyotl : lebruno cosa de liebre. (1)

lebruno. cosa de liebre, o de abuela. (2)

ciyotoma, nitla ciyotomi, ni clerigosme : clerigosti : co : :

descoser. (1)

resquebrajarse. (1) clerezia. (1) clerezia. (1)

en, preposicion. (1) no perteceys, o no soys de otro alguno.

co amoma occetlacatl itech ampohui : (2 Co amoma occetlacatl ytech ampoui)

coachihua, nite : combidar a alguno. preterito: onitecoachiuh. (2 Coachiua, nite) combidar aotro. (1 nite, coachiua) coacihui, ni : coacihuiztli : coaciuhqui : tollido. (2) tener gota, o perlesia. (2 Coaciui, ni) gota, o perlesia. (2 Coaciuiztli) gafo. (1) gotoso desta gota. (1) gafo, gotoso, perlatico o biuoreznos. (1 tequan

coacocone + : biuoreznos. (1 tequani coacocone) coacocone) biuoreznos. (2 Tequani coacocone) coaconetl + : biuorezno. (1 tequani coaconetl) caxcauel de biuora. (1)

coacuechtli :

caxcauel de biuora. (2) pellejo, o hollejo de culebra. (2 aramora. (2 Coauitzmecatl) ponoa de biuoras. (2)

coaehuatl : cuero de culebra. (1 coaeuatl) Coaeuatl) coahuitzmecatl : coaiztlactli :

aramora. (1 coauitzmecatl)

ponoa de biuora. (1 coayztlactli)

coamati, nitla : hospedar a alguno por amistad. preterito: onitlacoama. (2) ospedar por amistad. (1) coamichi : anguilla. (1)

coamichin : anguilla. (2) coamitl : aramora. (1) aramora. (2) combidar aotro. (1) ruda, yerua medicinal. (2)

coanotza, nite : coapatli :

combidar a otro. (2)

ruda, yerua conocida. (1)

coateca, nite : assentar ala mesa los combidados. prete: onitecoatecac. (2) c[m]bidados poner ala mesa. (1) coatequiti, ni : (2) trabajar en obras publicas, o de comunidad. prete: onicoatequit.

coatequitl : coatetl :

obra publica, o de comunidad. (2)

hueuo de culebra. (2)

coatl : nacido con otro. (1) serpiente generalmente. (1) sierpe o serpiente. (1) lombriz de estomago. (1) mellizo. (1) culebra generalmente. (1) culebra, mellizo, o lombriz del estomago (2) coatl + : biuora generalmente. (1 tequani coatl) biuora blanca y larga. (1 yztac coatl) biuora blanca. (2 Iztac coatl) biuora o serpiente ponoasa. (2 Tequani coatl) coatlaca : recogida gente de diuersas partes o tierras, ayuntadas en algun barrio o villa. (1) ayuntamiento de naciones. (1) ayuntamiento de naciones. (2) coatlalia, nite : asentar ala mesa los combidados prete: onitecoatlali. (2) c[m]bidados poner ala mesa. (1) coatlamitl : coatlancapolin : coatlantli : coatlanxocotl : coatli : aramora. (1) aramora. (2)

fruta de aramora. (2 Coatlancapulin) colmillo. (1) aramora. (1) aramora, o colmillo. (2)

fruta de aramora. (2)

cierta vara que remojada beuen el agua della. (2) hollejo, pellejo, o cuero d[e] culebra (2) idem. (Coaxincayotl: hollejo, pellejo, o cuero d[e] culebra) (2

coaxincayotl : coaxonehuatl : Coaxoneuatl) cochaana, nino : cochaana, no :

desperezarse. pre: oninococha[n] (2) desperezarse. (1)

cochcahua, nite : dexar durmiendo a otro e yrse. preterito: onitecochcauh. (2 Cochcaua, nite) dexar a otro durmiendo e yrse. (1 nite, cochcaua) cochcahua, nitla : dexar de hazer algo por se auer dormido. (2 Cochcaua, nitla) cochcamachaloa, ni : bostezar. (1) cochcamachaloliztli : cochcanenequi, mo : cochcanenequi, nino : oninochcanenec. (2) bocezar. preterito: onicochcamachalo. (2) bocezo o postezo. (1) bostezo. (2) bocezar o

fingido assi. (1) el que finge que esta durmiendo. (2) fingir que duerme. (1) fingir alguno que duerme preterito:

cochcatlapiquia, nino : idem. preterito: oninocochcatlapiqui. (Cochcanenequi, nino: fingir alguno que duerme preterito: oninochcanenec.) (2) fingir que duerme. (1) cochcayotia, nino : cochcayotia, nite : cenar o de cenar. (1) cenar. pre: oninocochcayoti. (2) cenar. (1) dar de cenar a otro. preterit: onitecochcayoti. (2) cena dar a otro. (1) dar a

cochcayotl : comida. (1) cena. (1) mntenimiento humano. (1) cena. (2)

dia y victo. (1)

bastimento assi. (1)

cochcayotl + : mantenimiento humano. (2 Neuhcayotl, cochcayotl) m[n]tenimi[n]to humano. (2 Neeuhcayotl, cochcayotl) cochcayotl, neuhcayotl : m[n]tenimi[n]to cotidiano (2)

cochehua, nino : leuantarse de dormir. preterito: oninococheuh. (2 Cocheua, nino) despertar. (1 nino, cocheua) cochehua, nite : despertar a otro haziendola leu[n]tar dela cama. preterito: onitecocheuh. (2 Cocheua, nite) despertar a otro. (1 nite, cocheua) cochi, ni : dormir. preterito: onicoch. (2) dormirse. (1) dormir. (1)

cochi + : dormido assi. (1 yytzoc cochi) el que duerme teniendo abiertos los ojos. (2 Iytztoc cochi) ospedarse. (1 tepal ni, cochi) cochi +, ni : dormir con muger. p: oitl[n] nicoch. (2 Itlan nicochi) ser huesped, o hospedarse en casa de alguno. pre: tepal onicoch. (2 Tepal nicochi) dormir los ojos abiertos. (1 ni, ytzzoc nicochi) echarse con muger. (1 ytlan nicochi) aposentarse. (1 tetlan nicochi) aposentarse encasa de otro. pre: tetlan onicoch. (2 Tetlan nicochi) cochia cochian + : majada de hato de vacas. (2 Quaquaueque yn cochia) + : majada de ganado. (1 quaquaueque yn cochian)

cochiantli : camara o celda para dormir. (1) celda o camara para dormir. (1) camara, o celda para dormir, o la cama y el lecho. (2) cochiatl : pestaa. (1) las pestaas. (2 Cochiatl, vel, tocochia) colcha de cama. (1

cochiatl/ huel/ tocochia :

cochihuani + : colcha de cama. (1 cacamoliuhqui cochiuani) tlachcauipilotl cochiuani) cochihuanito : cochihuaniton : cochihuaya : manta pequea de cama. (1 cochiuanito) manta pequea de cama. (2 Cochiuaniton) aposento. (1 cochiuaya)

cochihuayan : dormitorio. (1 cochiuayan) manida de jornada. (1 cochiuayan) meson. (1 cochiuayan) camara o celda para dormir. (1 cochiuayan) posada o meson. (1 cochiuayan) dormitorio, meson, celda o camara para dormir. (2 Cochiuayan) cochihuayan cochiliztli : = : = cocochihuayan (2 cochiuayan) sueo. (1) sueo del que duerme. (2)

dormimiento. (1)

cochillo tentli : filo de cuchillo. (2) cochini : cochini dormilon. (1) + : dormilon. (2)

dormidor tal. (1 yytztoc cochini)

cochipilotl : cochipilotl + :

capullo de gusano. (1)

capullo de gusano. (2)

capullo de seda. (1 seda cochipilotl)

cochitia, nite : dar posada a otro aluergandolo, o hazer dormir a alguno. pre: onitecochiti. (2) dormir hazer a otro. (1) aluergar a otro. (1) aposentar a otro. (1) cochitlehua, ni : saltar dela cama con presteza el q[ue] estaua durmiendo. pret: onicochitleuac. (2 Cochitleua, ni) leuantarse de dormir. (1 ni, cochitleua) cochitta, nitla : ver alguna cosa entre sueos. preterito: onitlacochittac. (2) soar. (1) cochiyoloa, nino : velar. (1)

cochizmahua, nite : pegar a otro el sueo. preter: onitecochizmauh. (2 Cochizmaua, nite) dormiendo hazer a otro dormir. (1 nite, cochizmaua) cochizmahua =, nite : = cochmahua (2 cochizmaua )

cochizola, nite : quitar el sueo a otro. preterit: onitecochiolo. (2 Cochiola, nite) cochizoloa, nino : desuelarse, o desechar el sueo. prete: oninocochiolo. (2 Cochioloa, nino) desuelarse. (1 nino, cochioloa) cochizoloa, nite : desuela[r] otro, nole dexando dormir. (1 nite, cochioloa) cochizpan + : [n] sueos, o est[n]do durmi[n]do ellos (2 In cochizpan) sueo. (1) sueo. (2)

cochiztli : dormimiento. (1) cochiztli nicnochihualtia : Cochiztli nicnochiualtia)

dormir mucho. prete: cochiztli onicnochiualti. (2

cochmahua, nite : lo mesmo es que cochizmaua. prete: onitecochmauh. (2 Cochmaua, nite) dormiendo hazer a otro dormir. (1 nite, cochmaua) cochmiqui, ni : dormirse todo, o estar muerto de sueo prete: onicochmic. (2) dormir mucho. (1) cochmiquini : cocho : cochome : cochotl : soolento. (1) sooliento. (2)

papagayo. (2) papagayos. (2) papagayo. (2) dormilon. (1) perezoso muy d[e]scuidado y

cochpal : dormilon. (2) negligntissimo. (1)

cochpetlahua, nite : descubrir, o quitar la ropa al que duerme. prete: onitecochpetlauh. (2 Cochpetlaua, nite) descobijar a otro. (1 nite, cochpetlaua) cochqui : dormido. (2) dormido. (1)

cochqui

+ :

huesped. (2 Tetlan cochqui)

aposentado. (1 tetlan cochqui)

cochquixtia, nitla :

desuelarse. preterito: onitlacochquixti. (2)

cochteca, nite : arollar, o adormecer al nio. preterito: onitecochtecac. (2) dormir hazer a otro. (1) arrollar el nio. (1) adormecer al nio. (1) cochtipilcac, ni : dormir teniendo la cabea colgada. preterito: onicochtipilcaca. vel, onicochtipilcaya. (2) dormir, teniendo la cabea colgada. (1) cochtipilcatoc, ni : idem pre: onicochtipilcatoca (Cochtipilcac, ni: dormir teniendo la cabea colgada. preterito: onicochtipilcaca. vel, onicochtipilcaya.) (2) dormir, teniendo la cabea colgada. (1) cochtlachializtli : cochtlachieliztli : vision entre sueos. (2) vision en sueos. (1)

cochtlaza, nite : adormecer a alguno con encantamiento, para robarle su hazienda. preterito: onitecochtlaz. (2 Cochtlaa, nite) dormir hazer a otro. (1 nite, cochtlaa) adormecer a alguno con encantamiento, o en otra manera assi. (1 nite, cochtlaa) arrollar el nio. (1 nite, cochtlaa) cochtli + : estanque de agua o xaguey. (1 ate cochtli) estar durmiendo tendido. preterito: onicochtoca. vel. estar tendido durmiendo. preterito: onicochtoca. vel. estar durmiendo. (1) dormirse. (1)

cochtoc, ni : onicochtoya. (2) onicochtoya. (2) cochuetzi, ni :

cochuia, nite : hazerlo ala muger que esta durmiendo. prete: onitecochui. (2) echarse con la que esta durmiendo. (1) cochyayactica, ni : cabecear de sueo. (1)

cochyayatica, ni : cabecear, o dormitar de sueo preterito: onicochyayaticatca. (2) dormitando estar. (1) coco : sierua. (1) moa de seruicio. (1) criada de casa o siruienta. (2) criada osiruienta. (1)

cocoa : culebras, o mellizos. (2) cocoa, mo : doliente o enfermo generalmente. (1) enfermo. (2) cocoa, nech : escozerme o dolerme alguna parte del cuerpo. pre: onechcoco. (2) escozer. (1) doler el bao. (1) cocoa, nino : estar enfermo. pre: oninococo. (2) lisiarse. (1) malo estar. (1) cocoa, nite : lastimar a otro. pre: onitecoco. (2) correr a otro escarneciendo del. (1) llagar hiriendo. (1) herir. (1) lisiar o daar. (1) cocoa + : doler enalguna parte del cuerpo. (1 nech, cocoa) cocoa +, mo : doliente assi. (1 ytzontecon mococoa) doler las tripas. (1 nitic mococoa) doliente assi. (1 ynacaz mococoa) dolerme el vientre o las tripas. pre:

nitic omococo. (2 Itic mococoa, n) dolerme el coraon. prete: onoyollo mococo. (2 Yollo mococoa, no) cocoa +, nech : doler el estomago. (1 noyollo ixco nechcocoa) cocoani + : doliente assi. (1 mocomal cocoani)

cococ : cosa que quema la boca assi como pimienta o chilli. (1) quemazon assi. (1) quemar alguna cosa como pimienta o axi. (1) tribulacion. (1) cosa que quema y abrasa la boca, assi como el axi, o pimienta. &c. (2) cococ + : cosa que quema mucho la boca assi. (1 tlauel cococ) afliction y trabajo (2 Teopouhqui, cococ) cococ moteca : cococ omotecac : angustia,

auer carestia de bastimentos. prete: cococ omotecac. (2) carestia tal. (1) empobreciminto. (1 cococ teopuhqui empobrecer a otro. (1 cococ teopuhqui tetech empobreciminto. (1 cococ teopuhqui

cococ teopoqui teittitiliztli : teittitiliztli) cococ teopoqui tetech nicpachoa : nicpachoa) cococ teopoqui tetechtecaliztli : tetechtecaliztli) cococ teopoquitlattitilli : cococ teopouhqui :

empobrecido. (1 cococ teopuhquitlattitilli)

aflicion, trabajo o angustia (2) padecer. (1) encontrar con trabajos y afliciones. pre: empobrecer a otro. (1) afligir o fatigar a otro. (1)

cococ teopouhqui nicmati :

cococ teopouhqui nicnottitia : cococteopouhqui onicnottiti. (2) cococ teopouhqui nicteititia : cococ teopouhqui nicteittitia :

cococ teopouhqui nopan omoyacati : venir sobre mi muchos trabajos. (2) cococ teopouhqui notech moteca : padecer. (1)

cococ teopouhqui timalihui : pobre con gran miseria. (1 cococ teopouhq[u]i timaliui) cococahua : dueo de algo. (1 cococaua) posseedor. (1 cococaua) cococahua, ni : ser seor o dueo de hazi[n]da. prete: nicococaua nicatca. (2 Cococaua, ni) cococapoloa, nite : afligir o maltratar a otro. pr: onitecococapolo. (2) afligir o fatigar a otro. (1) cococatl : hazienda. (1) hazienda o sustentacion dela vida. (2)

cococatlatoa, nite : desmandarse en hablar. pre: onitecococatlato, (2) desmandarse en hablar. (1)

cococauh, nite : cococauh, no : cococayotl : cocochihuaya : cocochihuayan :

ser esclauo de otro. (2) ajeno ser. (1) posseer. (1) mi cosa, o mi hazienda. (2) mengua ynopia. (1) aposento. (1 cocochiuaya) lo mismo es que cochiuayan. (2 Cocochiuayan)

cocochteca, ni : dormitar, o cabecear de sueo. prete: onicocochticatca. (2) cocochteca, nite : engaar o enlabiar ala muger. prete: onitecocochtecac. (2) enlabiar ala muger, o halagar a alguno con palabras blandas. (1) cocochtica, ni : cabecear de sueo. (1) : dormitando estar. (1)

cocochtlaza, nite cococihui, ni : cococmoteca :

encantar para hurtar. (1 nite, cocochtlaa)

abrasarme la boca el axi, o la pimienta. &c. (2 Cocociui, ni) carestia auer de mantenimientos. (1) empobrecido. (1 cococteopuhqui ytech tlatectli) empobrecerse. (1)

cococteopoqui itech tlatectli : cococteopouhqui yenotech moteca :

cocohua : ermanos mellizos de vn vientre. (1 cocoua) hermanos de vn vientre o mellizos. (1 cocoua) geminos, hermanos nacidos de vn vientre. (1 cocoua) cocohua, mo : fatigado o cansado. (1 mococoua) cocohua, nino : enfermo estar. (1 nino, cocoua) cocohua, nite : lastimar. (1 nite, cocoua) cocohualoni cocol, nimo : cocolcui, ni : hazerse. (1) + : moneda de oro o de plata. (2 Teocuitla cocoualoni) soy a ti encomendado, para que tengas de mi cuydado. (2) hazerse brauo e impaciente. prete: onicocolcuic. (2) brauo brauo

cocolcuitia, nite : embrauecer a otro. preterito: onitecocolcuiti. (2) hazer a otro. (1) prouocar a yra. (1)

cocole : ympaciente no sufrido. (1) colerica e impaciente persona. (2) furioso de enojo. (1) colerico ayrado. (1) brauo hombre. (1) fiera cosa. (1) cruel persona. (1) cocole, ni : ympaciente ser. (1) cocole + : fiera cosa vn poco. (1 achi cocole) mansa cosa. (1 amo cocole)

cocolhuia, nicte : entortar algo a otro, o lastimarle. o maltratarle algo. preter: onictecocolhui. (2) cocoli : ria, o enojo. (2 Coco]li) aborrecer

cocolia, nite : aborrecer o querer mal aotroe prete: onitecocoli. (2) a otra. (1) querer mala otro. (1) malquerer. (1) odio tener. (1)

cocolicailpiya, nite

: ligar con hechizos. (1 nite, cocolicaylpia) recaer

cocolilochtia, nino : recaer en enfermedad. pre: oninococolilochti. (2) en enfermedad. (1) cocolilochtia, nite : acrecentar a otro la enfermedad. (1) cocoliloni : odioso. (1) aborrecible cosa. (2) cocoliz + : aborrecible cosa. (1)

digno de ser aborrecido. (1)

flor dela muger. (1 ciua yn cocoliz) enfermar. prete: onicocolizcuic (2) enfermar. (1)

cocolizcui, ni :

cocolizcuitia, nite : hazer enfermar a otro. pret: onitecocolizcuiti. (2) fatigar a otro. (1) enfermar o hazer enfermar a otro. (1) cocolizo + : cosa pestilencial. (2 Vei cocolio) con enfermedad. (2) + : delicada muger. (1 amo cocoliztlapaliui) : acrecentar a otro la enfermedad. (1 nite, enfermedad. (1) enfermedad o

cocoliztica : cocoliztlapalihui

cocoliztlapihuilia, nite cocoliztlapiuilia) cocoliztli : pestilencia. (2)

passion del cuerpo. (1)

cocoliztli + : enfermedad contagiosa. (2 Temauh cocoliztli) haua de bestias. (2 Maaquetol cocoliztli) landre que mata en pestilencia. (1 ayoui temicti cocoliztli) dolencia tal. (1 necuitlaxcol cocoliztli) despoblarse el pueblo por pestilencia o guerra. (1 motonallan tlamachtia in cocoliztli) passion trabajosa. (1 vey cocoliztli) pestilencia. (1 vey cocoliztli) crecer la enfermedad. (1 veiya yn cocoliztli) dolencia tal. (1 necomal cocoliztli) crecer la pestilencia o enfermedad. (2 Molhuia yn cocoliztli) cocolizzo + : pestilencial cosa. (1 vey cocolizo) dar ocasion aque aya bregas y barajas prete: causa ser dela enfermedad de otro. (1) furia o furor. (1) rancor o yra

cocollalilia, nite : onitecocollalili. (2) cocolli :

enojo tal. (1)

cocolli + : rancor yra enuejecida. (1 vecauh cocolli) enuejecida. (2 Vecauh cocolli) cocollo : cosa flaca y seca. (2) cruelmente. (1) ympacientemente. (1)

cocollotica :

con ria y enojo. (2)

cocollotl : crueldad tal. (1) cocolmicqui : cocolo :

ympaciencia assi. (1) cosa mortezina. (2)

enojo y ria. (2)

mortezino. (1)

magra cosa, como hombre flaco. (1)

cocoloa, nitla : graznar o cantar el gallo dela tierra, o yr por bueltas y rodeos a alguna parte, pre: onitlacocolo. (2) cocolochoa, nitla : reburujar manta, papel, o cosa semejante prete: onitlacocolocho. (2) arreburujar algo, assi como papel, manta, e[s]tera o cosa semejante. (1) maraar o enhetrar. (1) cocolochtic : crespa cosa. (1) cosa crespa. (2) enflaquecerse. (1)

cocoloti, ni : pararse flaco yseco. p: onicocolotic (2) magrecerse, pararse flaco. (1)

cocolotia, nite : enflaquecer assi a otro. preteri: onitecocolotix. (2) enflaquecer a otro. (1) cocolotic : cenceo enxuto. (1) enflaquecido assi. (1) magnta. (1) cosa flaca y seca. (2) cocolotiliztli : (2) enflaquecimiento tal. (1) flaca, cosa magra o

lo mesmno es que cicicuiliuiliztli.

cocolotiuh, nino : andar ramoneando o culebreando. pre: oninococolotia. (2) andar culebreando. (1) cocolotiuh, nitla : yr por bueltas y por rodeos a alguna parte. (1) cocoloyotl : flaqueza, de cosa magra. (1)

cocoltia, nicno : encargarse de algo. (1) cocoltia, nicte : encargar algo a otro. (1) cocoltia, nitla : turbar o meter renzilla. (1) (1) cocoltiani + : malsin. (1 teyollo cocoltiani)

reboluer o turbar a otros.

cocomoca : hazer ruido la llama. (1) encenderse mucha paja junta o monton de lea y arder con gran furia y ruido. (1) ruydo hazer la llama del huego. (1) hazer ruido la llama. prete: ococomocac. (2) cocomocani + : el q[ue] tiene tor[n] o dolor de tripas (2 Iti cocomocani) hazerse barroncoso algun lugar. prete: ococomoliuh. (2 barrancoso lugar. (1 cocomultic) : + : lugar lleno de barrancos. (2)

cocomolihui : Cocomoliui) cocomoltic : cocomonia, nino cocomoquiliztli

paladear el nio quando mama. (1) toron de tripas. (2 Iti cocomoquiliztli)

cocomotza, nino : paladear el nio qu[n]do mama pre: oninococomotz. (2) paladear el nio quando mama. (1) cocomotza, nitla : hazer estruendo con los pies. prete: onitlacocomotz. (2) patear, hazer estruendo. (1) estruendo hazer con los pies o con golpes. (1) coconahuia, nite : atraer a otro con palabras y dones, o induzirlo. pre: onitecoconaui. (2 Coconauia, nite) atraer por halagos, o induzir a alguno con dones y palabras halagueas. (1 nite, coconauia)

cocone :

nios o nias. (2) hijos bastardos. (2 Ichtaca

cocone + : biuoreznos. (2 Tecutlacoauh cocone) cocone) coconeitta, nino : oninococoneittac. (2) coconeyotl : coconeyotl + :

fingir que tiene poca edad el que es de mucha. pr: muchacherias o nierias. (2)

mocedad como nieria de nios. (1)

nierias de aquestos. (1 pipillotl coconeyotl) goma de arboles. (2) cosa que quema mucho la boca.

cocopalli : goma de arbol. (1)

cocopatic : cosa que quema mucho la boca assi. (1) (2) cocopatic, tlahuelcococ :

quemar assi mucho. (1 cocopatic, tlauelcococ)

cocopehui, ni : caerseme la caspa, o las postillas. pre: onicocopeuh. (2 Cocopeui, ni) caerse la caspa o las postillas dela sarna, &c. (1 ni, cocopeui) cocopehuiliztli : cayda de caspa o de postilla. (1 cocopeuiliztli) de caspa assi. (2 Cocopeuiliztli) cocopina, nitla : desabotonar algo. pret: onitlacocopin. (2) despegamiento

desabotonar. (1)

cocopina +, nino : quitarse las calas. prete: onino calas cocopin. (2 Calas cocopina, nino) descalarse las calas. (1 nino, calas cocopina) descalarse los apatos. (1 nino, apatos cocopina) cocopina +, nite : quitar a otro las calas. prete: onitecalas cocopin. (2 Calas cocopina, nite) descalar a otro las calas. (1 nite, calas cocopina) cocopinaliztli cocopinani cocopinaz + : + : descalamiento tal. (1 teapatos cocopinaliztli)

descalador de apatos. (1 teapatos cocopinani) : descalar a otro los apatos. (1 nite, apatos cocopinas) descalado assi. (1

+, nite

cocopinqui + : descalado assi. (1 moapatos cocopinqui) mocalas cocopinqui) cocopintli cocoque : + : descalado assi. (1 tlacalas cocopintli)

afligidos o maltratados de otros. (1) bledos o cenizos. (1) cenizos, yerua comestible. (2)

cocoquilitl : cocote :

aspera y braua persona. (1)

cocoti : criada osiruienta. (1) cocoti, ni : seruir la criada de casa. p: onicocotic. (2) cocoti cocotl : + : criada que sirue encasa. (2 Tepiti, cocoti) garguero. (1)

cocotli : cocoto :

tortola o tortolilla aue. (1) tortolilla, o cuco. (2)

tortola. (2)

garguero. (2)

cocotoca : romperse la red. (1) quebrarse o despedaarse el hilo la manta, o ro[m]perse la red. &c. pre: ococotocac. (2) cocotoctic : assi. (2) cortada cosa, s: no entera. (1) cosa quebrada o despedaada idem. (Cocotoctic: cosa

cocotoctli : cortada cosa, s: no entera. (1) quebrada o despedaada assi.) (2) cocoton : sierva pequea. (1)

cocotona, nite : pellizcar a otro. p: onitecocot[n]. (2) cocotona, nitla : desmenuzar o despedasar pan, o cosa o cosa semejante. pre: onitlacocoton (2) despedaar carne. (1) desmenuzar pan o cosa semejante. (1) cocototza, nite : cocototza, nitla : onitlacocototz. (2) (1) apedaos sacar el nio muerto del vientre. (1) cortar algo muy menudo, o hazerlo pedaos. preterito: cortar algo muymenudo. (1) desmenuzar pan o cosa semejante.

cocototzahui, ni : tullirse. pre: onicocototzauh. (2 Cocototzaui, ni) tollirse piernas o braos. (1 ni, cocototzaui) cocototzahui = : = cototzahui (2 cocototzaui ) arrugamiento de manta. (1 cocototzauiliztli) gafo. (1) tollido, o gafo. (2)

cocototzahuiliztli : cocototzauhqui : cocototzca, ni : cocototzic :

tollido assi. (1)

estar encogido de cuclillas. pre: onicocototzcatca. (2) crespa cosa. (1)

cocototzoa, nitla : arreburujar algo, assi como papel, manta, e[s]tera o cosa semejante. (1) arrugar manta. (1) arrugar o plegar algo. (1) cocototztic : arrugada manta ocosa semejante. (1) rugoso cosa arrugada. (1)

cocotzacua, nino : Cocotzaqua, nino) cocotzoa, ni : (1) cocotzoani : cocotzocua, nino cocotzoltic : cocotzultic)

atrauesarseme el bocado. preterito: oninococotzacu. (2 correr ligeramente.

correr ligeramente. preteri: onicocotzo. (2) corredor tal. (1) : corredor assi. (2)

atrauesarse elbocado. (1 nino, cocotzoqua)

el q[ue] tiene estrechogaznate, y aesta causa come poco apoco. (1

cocotztehua : ombre de grandes pantorrillas. (1 cocotzteua) grandes pantorrillas. (2 Cocotzteua) cocoxcacalli : (2) cocoxcanacayo : cocoxcatzintli : cocoxcayotl : enfermeria. (1) espital de pobres. (1) doliente. (2)

hombre de gordas y

enfermeria o hospital.

flaca, cosa doliente. (1) contrecho. (1)

contrecho. (2) flaqueza de enfermedad. (2) nuez dela garganta. (2)

flaqueza, dolncia. (1)

cocoxixipochtli : nuez delcuello. (1 cocoxixipuchtli)

cocoxoca : zongotear el cuerpo o la vasija, por no estar llena. (1) ongotrear la vasija o cuero que no esta lleno. (1) veuo que fuena por estar mnguado. (1) zonglotear, o baucar la vasija, o sonar el hueuo menguado. preter: ococoxocac. (2) cocoxoca cocoxoca cocoxoni : +, n = : : hazerse me la boca agua. (1 n, iztlac cocoxoca) = cocoxoni (2 cocoxoca)

lo mesmo es que cocoxoca. (2)

cocoxonia, nic : enxaguar vasija. (1) cocoxonia, nitla : enxaguar la vasija. preterito: onitlacocoxoni. (2) baucar. (1) cocoxqui : enfermo generalmente. (1) lacio o marchito. (1) generalmente. (1) enfermo, o cosa marchita. (2) cocoxqui + : doliente de tripas. (2 Itic cocoxqui) doliente o enfermo

cocoya : enfermo generalmente. (1) doliente o enfermo generalmente. (1) cocoya, ni : estar enfermo. pre: onicocox. (2) malo estar. (1) enfermo estar. (1) enfermar. (1) cocoyahuac tlatzetzeloloni : aranda. (1 cocoyauac tlatzetzeloloni) cocoyahuac tlayectiloni : aranda. (1 cocoyauac tlayectiloni)

cocoyaininacayo : flaco que no se puede tener o enfermizo. (1) cocoyame : cocoyame puercos. (2) + : piara de puercos. (2 Miequintin cocoyame) andar agatas. pre: onicocoyonenen. (2) gatear, andar

cocoyonenemi, ni : agatas. (1)

cocozazalic, ni : comer muy despacio, saboreandose y tomando mucho gusto en lo que come. (1 ni, cocoaalic) cocoztic ixtelolotli : garos ojos. (1 cocoztic yxtelolotli) cocuini + : fauorecedor assi. (1 teyola cocuini)

cofradiayotl :

cofradia. (1) comprar

cohua, nitla : comprar algo. preterit: onitlacouh. (2 Coua, nitla) algo. (1 nitla, coua)

cohua +, nic : comprar vn real de pan o de otra cosa. prete: cetica onicouh. (2 Cetica niccoa) comprar tres reales de algo. (2 Yeitica niccoa) cohuacihuiztli : cohuaciuhqui : couaciuhqui) cohuaehuatl : cohualiztli cohuapilhua : + : perlesia dolencia. (1 couaciuiztli) perlatico doliente della. (1 couaciuhqui) hollejo de culebra. (1 couaeuatl) simonia. (2 Teotequi coaliztli) parida de dos mellizos. (1 couapilhua) tollido. (1

cohuatetl : veuo de culebra. (1 couatetl) cohuatihuayan teachcauh : cohuatlancapolin : principe del combite. (1 couatiuayan teachcauh)

mora de ara. (1 couatlancapulin)

cohuatlanxocotl : mora de ara. (1 couatlanxocotl) cohuaxincayotl : cohuaxonehuatl : cohuia, nicno : hollejo de culebra. (1 couaxincayotl) hollejo de culebra. (1 couaxoneuatl) comprar algo para si. preterito: onicnocoui. (2 Couia, nicno)

cohuilia, nic : comprar de otro. (1 nic, couilia) cohuilia, nitetla : comprar algo para otro. prete: onitetlacouili. (2 Couilia, nitetla) colcehuia, nite colelectli : : caruon hazer. (1 nite, colceuia) demonio. (1) idem. cierto demonio. (2) (Colelectli: cierto demonio.) (2)

diablo. (1)

coleletli : diablo. (1) colesquiyotl : colestectli : colez iquiyoyo : colez quiyotl :

demonio. (1)

bretones. (2) colino. (2) breton de col. (1 coles yquioyo) breton de col. (1 coles quiyotl)

colez tapayolli : repollo de bera. (1 coles tapayolli) coleztectli : colino. (1 colestectli)

colhuia, nitetla : lleuar a otro por rodeos a alguna parte, o rodear por no passar por donde esta alguno. pre: onitetlaculhui. (2 Culhuia, nitetla) colihui : encoruarse. (1 coliui) doblegarse. (1 coliui) torcerse la punta del alesna; l; simile. (1 coliui) acostarse o entortarse la pared o el madero. (1 coliui) torcerse, o acostarse la pared. preterit: ocoliuh. (2 Coliui) coliuhqui : encoruado assi. (1) torcida cosa assi. (1 coliuhq[ui]) assi. (1) cosa torcida, o acostada. (2) coliuhqui coliuhqui + : = : mocha cosa sin cuernos. (1 quaquauh coliuhqui) = chitoliuhqui (2 coliuhqui) acostado

collatia, nite

: caruon hazer. (1) tio hermano de abuelo o abuela. (1)

colli : auelo, abuelo o aguelo. (1) ermano de tu ahuelo. (1) coloa, nino : oninocolo. (2) coloa, nitla : onitlacolo. (2) colochahui :

entortarse, o encoruarse, o rodear caminando. preterito: encoruar, o entortar algo, o rodear yendo camino. prete: torcer lo derecho. (1) encoruar algo. (1) arrugarse la ropa. pret: ocolochauh. (2 Colochaui) hazer rodear al que camina. prete: onitetlacolochti. (2)

colochtia, nitetla : cololiztli + : cololiztli)

reuerencia del que casi hinca en tierra la vna rodilla. (2 Necxi

colotic : varonil esforado. (1) valiente persona. (2) fuerte varon y muy esforado. (1) delgada persona. (1) animoso desta manera. (1) colotl : colotli : ydolo. (1) alacran. (2) rocadero. (1) coroa. (1) escorpion, alacran. (1) armadura de manga de cruz, o de andas &c. o coroa. (2)

coltic : cosa tuerta, o torcida. (2) cosa tuerta o torcida, assi como camino, arbol o vara. &c. (2 Cultic) tverto cosa no derecha. (1) com mati noyollo : com matini : comalli : saber o sentir algo. (1)

sentible cosa. (1) bao. (1)

comal adonde cuezen tortillas de maiz &c. o el bao. (2) cisco de comalli. (2)

comaltlilli : comatl comic

+ : vaso de oro. (2 Cuztic teocuitlate comatl) + : hazer gran calor. (2 Iuhqui comic) calentura rezia, o gota coral. (2) gota coral o morbo

comic aquiliztli : caduco. (1)

comic atolli : comic naqui :

puchas. (2 Comic atulli) tener gran calentura. preterito: comic onac. (2) echar a cozer algo. (1)

comic nocontlalia : comic,

+ : hazer calor. (1 yuhquin comic, yuhquin temazcalco) calentura tal. (1)

comica quiliztli : comicatolli : comicnaqui : comitl :

puchas. (1) calentura grande tener. (1) barril de barro. (1) olla. (1)

olla, o barril de barro. (2)

comitl + : ora vaso de barro. (1 chichiualayotetzaualoni comitl) idem. (Itech oixquiuh in xoctli: pegarse la olla.) (2 Itech oixquiuic in comitl) vinagrera. (2 Xocouino comitl) grama, yerua conocida. (2 aca comitl) tinaja de barro. (1 vey comitl) pegarse la olla. (1 ytech oyxquiuic yn comitl) vinagrera. (1 xoco vino comitl) comitl itzimmanca : comitl itzinmanca : hondon de vasija. (2) hondon. (1 comitl ytzinmanca)

commati + : certificado estar o tener por cierto. (1 yuh noyollo commati) experimentada persona. (2 Much vel commati) sentir y entender que la cosa es assi, o acusarme de algo la consciencia. pre: onoyollo comma. (2 Noyollo commati) certificado estar o tener por cierto. (1 noyollo commati) sosegada ypacifica tener el alma. (1 atle commati yn noyollo) commati noyollo : sentir, o gustar algo spiritualmente. prete: ocomma yn noyollo. (2) commatiliztli + : sabiduria assi. (1 teyollo commatiliztli)

commatini : p[er]sona melindrosa, sentida, o mohina (2) commatini + : sabio que entiende y siente bien las cosas. (2 Iyollo commatini) sabio que siente las cosas. (1 iyollo commatini) commattiuh, no commocahuilia : : hallar algo de presto. (1) c[n]cede, o otorga algo su merced. (2 Co[m]mocauilia) : hazer arder el fuego. (1)

como naltia, nitla

comolihui : hazerse barrancoso lo que era llano. preterito: ocomoliuh. (2 Comoliui) comoloa, nitla : hoyo. (1) hazer hoyos, o barrancos. pret: onitlacomolo. (2) ahoyar o hazer

comonaltia, nitla : onitlacomonalti. (2)

hazer que se encienda y echo llama el fuego. prete: encender, hazer arder la lumbre. (1)

comoni : encenderse y echar llama el fuego. preterito: ocomon. (2) la lea. (1) arder echando llama. (1)

encenderse

comonia, mo : alterarse, o alborotarse la gente. preterito: omocomoni. (2) alterarse o alborotarse la gente que esta ayuntada. (1) comonia, nite : alterar, o alborotar la gente. pre: onitecomoni. (2) rebato hazer. (1) alterar o alborotar desta manera. (1) alborotar gente. (1) comonia, nitla : golpear o herir. (1) comonia, tito : alborotarse, o alarse el real, para se retirar. pre: otitocomonique. (2) comonqui : fuego encendido y con llama. (2) compadrazgo. (2) encendida cosa assi. (1)

compadreyotl : compoa, no :

compadrazgo. (1)

tener enalgo aotro. (1)

compohua + : el que no estima en nada ni tiene respecto alos otros. pre: ayac ocompouh. (2 Ayac compoa) tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 ayac ytloc, ayac compoua) con + : saber o sentir algo. (1 noyollo, c[n] toca) : : caruon hazer. (1 nite, conalceuia) caruon hazer. (1)

conalcehuia, nite conallatia, nite

conana, no : alcanar o tomar lo que esta en alto, assi como plato, ropa o cosas manuales. (1) concacauhtoc : estar agoniz[n]do y para espirar el enfermo. (2)

concacauhtoc + : estar alguno agoniza[n]do, y para espirar. (2 a yuhquin concacauhtoc) concanauhtli : conchihua, ni : anade grande y parda. (2) anade grande. (1)

hazer algo de barro. (1 ni, conchiua) tienda de olleros. (1)

conchiuhcacalli : olleria. (2) conchiuhqui : concui, no :

hazedor tal. (1) recabar o recaudar. (1) nio delicado muy tierno, o nia. (2) nio o nia tierna. (2) idem. nio o nia que aun no habla. (1)

cone alacton : conechichilli : conechichilpil : conecuitlatl :

(Conechichilli: nio o nia tierna.) (2) suziedad de nios. (1)

suziedad de nios. (2)

coneitta nipiltontli ipan ninehua, nino : edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1 nino, coneitta nipiltontli ypan nineua)

conematlatl :

red en que nace el nio. (1) paales de nio. (2) paales para criar nios. (1)

conequimiliuhcayotl : conetia, nicno : conetl :

prohijar la muger a alguno. pre: onicnoconeti. (2)

nio o nia. (2)

conetl + : borrico. (1 asno conetl) ternera o bezerro. (2 Quaquauc conetl) vn solo hijo, o vna sola hija. (2 Icel conetl) burrico. (2 Axno conetl) potrico menor que de ao. (1 aya uel cexiuhtia cauallo conetl) biuorezno. (1 tequancoa conetl) conetontli : idem. (Conetl: nio o nia.) (2) nio o nia que aun no habla. (1) conetontli cahuallo : nio o nia pequeos. (1)

potrico menor que de ao. (1 conetontli cauallo)

conetzotzomatli : paales para criar nios. (1) coneyotl : nieria. (2) niez, edad de aquestos. (1)

coneyotl + : nieria o muchacherria. (2 Telpochca coneyotl) nieria, o muchacherria. (2 Telpoca coneyotl) bastardia assi. (2 Ichtaca coneyotl) confirmacion + : confirmado assi. (1 oquiceli confirmacion) hazer confites. preterito: oniconfites chiuh. (2 Confites confitero. (2 Confites chiuhqui) confitero. (1 confites

confitez chihua, ni : chiua, ni) confitez chiuhqui : chiuhqui)

conmonamctia + : de tu voluntad y con toda determinacion te echas ap[er]der. met. (2 Iccemayan mixcoyan moneuian tocomottitiato conmonamctia yn a) connamiqui + : caer enla cuenta, ent[n]diendo el negocio, de que no estaua satisfecho. prete: noyollo oconnamic. (2 Noyollo connamiqui) connectieni + : achacoso assi. (1 ayachi connectieni)

connectinemi + : persona que sesiente luego de qualquiera cosa. (2 Ayachi connectinemi) contetoquili : sucede. (1) cosa que sucede o viene despues de otras. (2) sucessiua cosa que

contetoquiliani : successor desta manera. (2) contlamia, no contlaza, no : : beuer hasta el cabo. (1)

sucessor de otro. (1)

echar a cozer algo. (1 no, contlaa) tiznar aotro con tizne de ollas. prete: onitecontlilhui.

contlihuia, nite : (2)

contlilhuia, nino : tiznarse assi. (1) contlilhuia, nite :

tiznarse con aquel tizne. pre: oninocontlilhui. (2) tiznar assi. (1) cisco. (1) tizne o

contlilli : tizne de ollas, o de cosa semej[n]te. (2) hollin. (1)

contoca + : idem. pr: onoyollo contocac. (Noyollo connamiqui: caer enla cuenta, ent[n]diendo el negocio, de que no estaua satisfecho. prete: noyollo oconnamic.) (2 Noyollo contoca) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 noyollo c[n]toca) venir ala memoria o caer enla cuenta o enel negocio, acordandose delo que tema ya muy oluidado. (1 noyollo contoca) contoca in noyollo : noyollo. (2) contocaliztli + : caer enla cuenta deloque se dize. pre: ocontocac yn sabiduria assi. (1 teyollo contocaliztli)

contocani + : idem. (Iyollo commatini: sabio que entiende y siente bien las cosas.) (2 Iyullo contocani) sabio que siente las cosas. (1 iyollo contocani) contontli + : azeytera. (1 chiama contontli) azeytera. (1 azeyte contontli) contzalan : encubrirse. (1) contzalan, xopetlatitlan nicalaqui : contzinehua, no conzolli : copactli : : esconderse. (1) jarro de vino. (1 vino contontli)

beuer hasta el cabo. (1 no, contzineua)

cuna de nios, o cantaro y vasija vieja. (2 Conolli) el paladar. (2) paladar. (1) naueta de encienso. (1)

copalacaltontli : naueta de incienso. (2) copalchipinia, nite : copalhuia, nitla : onitlacopalhui, (2) copalli :

pingar a otro con copalli. prete: onitecopalchipini. (2) encopalar alguna cosa, assi como encerado. prete: encienso. (1) grassa para escreuir. (1

incienso. (2)

copalli + : estoraque olor. (1 castillan copalli) tlatzcan copalli) copallo : arbol gomoso, o cosa semejante. (2) vendedor de incienso. (2)

gomoso lleno de goma. (1)

copalnamacac : copampohua, ni copehua, ni :

vendedor de perfumes. (1)

: chocarrear o dezir chufas. (1 ni, copampoua) chocarrear o dezir chufas. (1 ni, copeua) basta cosa o

copetic : cosa basta o grossera, como manta o cosa semejante. (2) maoral, assi como manta, &c. (1)

copichahui : acucharrarse algo, o acanalarse. prete: ocopichauh. (2 Copichaui) acucharrarse algo. (1 copichaui) acanalarse o acucharrarse. (1 copichaui) copichoa, nitla : acanalar assi. (1) arrollar manta, estera, papel o cosa semejante. (1) acucharrada cosa. (1)

copichtic : cosa acucharrada. (2)

copina, nitla : sacar vna cosa de otra, o por otra, o sacar algo con molde, assi como adobes, o vasos. prete: onitlacopin. (2) sacar vna cosa de otra. (1) trasladar escriptura. (1) ymagen sacar de otra cosa. (1) copina +, n : idem. preteri: onespada copin. (Epada ana, n: desenuainar espada. preteri: onespada an.) (2 idem. preteri: onespada copin. (Espada ana, n: desenuainar ) copina in espada, nic copinaliztli : desenuaynar la espada. (1 nic, copina yn espada)

+ : desenuaynamiento de espada. (1 espada copinaliztli) cuo de

copinaloni + : molde de imagen de vaziadizo. (2 Teixiptla copinaloni) moneda. (1 tomin copinaloni) copitl : luciernaga. (2) luciernaga. (1)

coquipolactia, nite

: atollar a otro. (1)

corona +, ni : coronar a rey. prete: oniteocuitla corona nanquili. (2 Teocuitla corona nanquilia, ni) coronahua : coronado, o persona con corona, o ordenado de corona. (2 Coronaua) coronado assi. (1 coronaua) coronatia, nite : coronar a alguno, o ordenarle de corona. prete: onitecoronati. (2) coronar, hazer de corona. (1) coronatia +, nite : coronar a rey o a reyna. pre: oniteocuitla coronati. (2 Teocuitla coronatia, nite) coronatiliztli corregidoryotl : + : coronacion de rey. (2 Teteocuitla coronatiliztli) corregimiento. (1)

corregimiento. (2)

cotaloa : cocar la ximia o lamona. (1) cantar la rana. (1) gruir el puerco. (1) cotaloa, ni : cantar la rana, cocar la ximia, o gruir el cochino. pre: onicotalo. (2) roncar. (1) cotaloani : gruidor assi. (2) gruidor assi. (1)

cotaloliztli : ronquido. (1) gruimiento tal, o ronquido del q[ue] duerme. (2) canto de rana. (1) gruido de puerco. (1) coti, nitla cotoccoatl : : trabajar en cosa de tributo. (1) biuora otra pestilencial y de gran ponoa. (1)

cotoctic : cotoctli :

cosa que le falta algo o alg[n] pedao. (2) mendrugo. (2) mendrugo. (1)

cotona, nic : quebrar assi. (1) abreuiar. (1) cotona, nite : pellizcar. pret: onitecoton. (2) pecilgar. (1) pellizcar. (1) cotona, nitla : cortar o despedaar algo, o coger la fruta del arbol con la mano, o coger espigas, o abreviar algo. pre: onitlacoton. (2) matar, sacrificando animales o aues. (1) cortar quebrando. (1) cotona +, nite : atenazar a otro. pret: onitetepuzcacalocoton. (2 Tepuzcacalo cotona, nite) cotonaliztica + : atenazadas. aduer. (2 Tepuzcacalo cotonaliztica) o adentelladas. aduerbio. (2 Tetlan cotonaliztica) cotoni : quebrarse la cuerda o el hilo soga. &c. prete: ocoton. (2) la soga o hilo. (1) quebrarse el hilo. (1) cotonia, nic : abocados, quebrarse

dar parte de su hazi[n]da a otro. prete: oniccotoni. (2) partir algo con otro. preterito: onictecotonili. (2)

cotonilia, nicte : cotonqui + : cotonqui)

cordel quebrado en dos partes o cosa semejante. (2 Occan penitencia no entera. (1 cotonqui luna de mediada. (1

cotonqui amo tzonquizqui tlamacehualiztli : amo tzonquizqui tlamaceualiztli) cotonqui metztli : cot[n]qui metztli)

luna demediada, o m[n]guada. (2)

cototzahui : lo mismo es que cocototzaui. prete: ocototzauh. (2 Cototzaui) encogerse assi. (1 cototzaui) cototzahui, ni : arrugarse alguno o alguna. (1 ni, cototzaui) cototzahuiliztli : arrugamiento tal. (1 cototzauiliztli)

cototzalhuia, nitetla : plegar algo a otro, o arrugarle alguna cosa. pre: onitetlacototzalhui. (2) cototzauhqui : arrugado assi. (1)

cototzca, ni : estar sentado de coclillas. preter. onicototzcatca. (2) assentado estar assi. (1) cototzhuacqui : cototzuacqui) cototzhuaqui : cototzhuaqui, ni marchito o lacio. (2 Cototzuacqui) marchito assi. (1

marchitarse lo verde. preterito: ocotzuac. (2 Cototzuaqui) : marchitarse. (1 ni, cototzuaqui) marchitadura. (1 cototzuaquiliztli)

cototzhuaquiliztli :

cototzhuaquini : cosa que suele marchitarse, arrugarse, o secarse. (2 Cototzuaquini) marchitable cosa. (1 cototzuaquini)

cototzoa, nino : lo mismo es q[ue] cototztlalia. prete: oninocototzo. (2) assentarse de coclillas. (1) cototzoa, nitla : encoger la costura. preterito: onitlacototzo. (2) encoger como costura. (1) cototztic : encogido, o lleno de empacho. (2) cototztiliztli : encogida persona no atreuida. (1) encogimiento assi. (1)

encogimiento assi, o empacho. (2)

cototztlalia, nino : ponerse de coclillas, encogerse o encaramarse. pre: oninocototztlali. (2) encaramarse. (1) assentarse de coclillas. (1) encogerse, acorrucarse, hazerse como vn ouillo, juntando las rodillas con la cabea. (1) sentarse en coclillas. (1) cototztlalia =, nino : = cototztlalia ) cototzoa (2 cototztlalia ) = chipichtlalia (2

cototztli : ruga de cosa arrugada. (1) cototzyetiuh ipan cahuallo : ginete. (1 cototzyetiuh ypan cauallo) cototzyotl : cotzana, nino : encogimiento o empacho de verguena. (2) despearse. (1) encogimiento assi. (1)

cotzcua, nite : enhechizar a alguno. preteri: onitecotzqua. (2 Cotzqua, nite) hechizar. (1 nite, cotzqua) cotzoani : el que corre ligeramente. (2) panturrilludo. (2) corredor tal. (1) ombre de grandes pantorrillas. (1)

cotztatapayoltic : cotztetl :

pantorrilla dela pierna. (1) los nieruos dela pantorrilla. (2) vena udosa de piernas. (1)

cotztlalhuatl :

cotztlatlaloatl : vena udosa de piernas. (1 cotztlatlaluatl) cotztli : pantorrilla. (2) pantorrilla dela pierna. (1) ombre de grandes pantorrillas. (1)

cotztotomactic :

panturrilludo. (2)

coxolitli : faisan. (2)

faysan aue. (1) ongotrear la

coxoni : zonglotear, o baucar la vasija. preteri: ocoxon. (2) vasija o cuero que no esta lleno. (1) coxonqui : cosa seca y muy molida. (2)

poluos de cosas secas molidas. (1)

coyahua : ensancharse el agujero. pre: ocoyauac. (2 Coyaua) ensancharse desta manera. (1 coyaua) coyahua, nitla : ensanchar algun agujero, o descortezar varas. prete: onitlacoyauh. (2 Coyaua, nitla) ensanchar casa, costal, vasos, agujeros o cosas assi. (1 nitla, coyaua) deshollejar. (1 nitla, coyaua)

coyahuac : cosa ancha, assi como cao de agua, o ventana. &c. (2 Coyauac) ancha cosa, assi como ventana, agujero, cao de agua, caon, casa o ropa cerrada. (1 coyauac) coyahuac + : estrecha cama o mesa. (1 amo coyauac) de puerta o como vestidura o vasija. (1 amo coyauac) coyahuac tezcatl : coyahualiztli : coyahualiztli coyame estrecha cosa como entrada

espejo grande. (1 coyauac tezcatl) anchura assi. (1 coyaualiztli)

anchura tal. (2 Coyaualiztli) + :

estrechura assi. (1 amo coyaualiztli)

+ : morcilla de puerco. (2 Tlaeztemitilli coyame cuitlaxcolli) pocilga o ahurda de puercos. (1)

coyame calli :

coyame chiyahuacayotl : manteca de puercos. (1 coyame chiyauacayotl) coyame cuitlaxcolli tlaeztentli : coyame eltzotzolli : morcilla. (1) papada de puerco. (2)

papada de puerco. (1)

coyame nacahuatzalli : tocino. (2 Coyame nacauatzalli) coyame nacaztlatectli : pestorejo de puerco. (1) coyamecalli : ahurda de puercos. (1) ahurda de puercos. (2)

coyamechiyahuacayotl : manteca de puerco. (2 Coyamechiyauacayotl) coyameconetl : lechon. (1) lechon. (2)

coyamecuitlaxcolli coyameme :

+ : morcilla. (1 tlaeztemitilli coyamecuitlaxcolli)

puercos. (2) piara de ganado men[u]do; y assi delos de mas. (1 miequintin tocino. (1 coyamenacauatzalli) porquero. (2)

coyameme + : coyameme)

coyamenacahuatzalli : coyamepixqui : coyametepiton : coyametl :

porquero. (1)

lechon. (1 coyametepit[n]) puerco. (2)

puerco o puerca. (1)

coyametl + : marrano cochino de vn ao. (1 ye cexiuhtia coyametl) puerco montes. (2 Quauhtla coyametl) puerco montes jaualin. (1 quauhtla coyametl) najas aguzarel jaualin. (1 motlant[n]tia yn coyametl) puerco esp. (1 auayo coyametl) marrano cochino de vn ao. (1 cexiuhcayotl coyametl) puerco esp. (1 vittzo coyametl) cochio de vn ao. et sic de alijs. (2 Yecexiuhtia coyametl) coyametl icoatlan : nauaja de jaualin. (1 coyametl ycoatlan)

coyametl icuitlatecon tlanacatentli : ycuitlatecon tlanacatentli) coyametl yeltzotzol : coyametontli : coyoacxoyatl : coyoca

obispillo de puerco. (1 coyametl

papada de puerco. (2) puerquezuelo. (2) cebolla albarrana. (2)

puerco pequeo. (1)

cebolla albarrana. (1)

+ : zumbar. (1 nih, coyoca)

coyochoca : aullar el adiue. (1) coyochoca, ni : aullar como adiue. preterito: onicoyochocac. (2) coyochocaliztli : aullido assi. (1) coyoctic : agujero. (1) cosa agujerada. (2) coyoctli + : : agujero, o cosa agujerada o horadada. (1) agujero, o

puerta falsa o postigo. (2 Calcuitla coyoctli) alaridos o aullidos dar. (1 nite, coyoua)

coyohua, nite

coyolacatl : vara o caa con que pescan, alcabo del a qual ponn el anzuelo con el ceuo. (1 coyulacatl) caa larga para pescar. (2 Coyulacatl) coyolli : anzuelo. (1 coyulli) cuna de nio. (1) caxcauel grande. (1 coyulli)

coyolomicalli : coyolomitl : coyoltontli : coyonenemi, ni :

estuche de punones. (1) punon. (1)

estuche de punones. (2) punon, o alesna. (2)

alesna o punon. (1)

caxcauel pequeo. (1 coyultuntli) andar agatas. pre: onicoyonen[n] (2)

coyonia, nitla : agujerar, o horadar algo. preteri: onitlacoyoni. (2) taladrar. (1) horadar. (1) abrir o horadar pared. (1) hoyo hazer. (1) agujerear. (1) agujerar algo. (1) ahoyar o hazer hoyo. (1) cauar en madero o en piedra. (1) coyonilli + : cosa horadada en dos partes (2 Tlaoccan coyonilli) agujero, o cosa agujerada o horadada. (1) adiue pequeo. (1) agujero, o

coyonqui : agujero. (1) horado. (2) coyopil :

zorra pequea. (1)

adiue pequeo. (2)

coyoquetza, nino : coyoquetza, nite : (2) coyotl :

ponerse en quatro pies. pret: oninocoyoquetz. (2) tomarse como brutos animales. preterito: onitecoyoquetz. adiue. (1) adiue. (2) adiue pequeo. (2)

zorra o raposa. (1)

coyotontli : coyoxochitl :

zorra pequea. (1)

adiue pequeo. (1)

cebolla albarrana. (2)

coyoxuchitl : coyunenemi, ni coyunilli + :

cebolla albarrana. (1) : andar agatas. (1) agujerado y horadado en muchas partes. (2 Tlamieccan coyunilli)

cozahuia : sazonarse las miesses. (1 coauia) cozahuia, ni : pararse amarillo. prete: onicoauix. (2 Coauia, ni) amarillicerse. (1 ni, cuauia) cozahuia, tla : tla) cozahuiztoc : cozahuiztoc + : sazonarse y secarse los panes. pret: otlacoauiz. (2 Coauia, miesses. (1 coauiztoc) miesses. (1 tonacayotl coauiztoc)

cozahuiztoc, huactoc : estar secos y agostados los panes. (2 Coauiztoc, vactoc) cozamalotl : cozamalotl cozamatl : + : arco del cielo. (1 coamalotl) arco del cielo. (2 Coamalotl)

arco del cielo. (2 Ayauh coamalotl) comadreja. (2 CVamatl) comadreja. (2 Coatli) idem. (CVamatl: cosa amarilla

comadreja. (1 cuamatl)

cozatli : comadreja. (1 cuatli) comadreja.) (2 Cuatli)

cozauhqui : ruuia cosa. (1 coauhqui) amarillo assi. (1 coauhqui) o ruuia. (2 Coauhqui) color amarillo, o oro fino. (2 Cuauhqui) cozauhqui + : oro. (1 tetl coauhqui) oro. (2 Tetl cuauhqui)

cozcacuauhtli : aguila de cabea bermeja. (1 cozcaquauhtli) bermeja. (2 Cuzcaquauhtli) cozcamecatl : sartal de cuntas. (1 cuzcamecatl) semejante. (2 Cuzcamecatl) cozcapetlatl

aguila de cabea

sartal de cuentas, o de cosa

+ : collar [n]cho d[e] oro. (2 Cuztic teocuitla cuzcapetlatl)

cozcateuh + : tener gran amor el padre al hijo. metaphora. (2 Quetzalteuh, cozcateuh ipan nimitzmati) cozcateuh quetzalteuh i pan nicmati : amar a su hijo, assi como a joya, o piedra preciosa. (2 Cozcateuh quetzalteuh y pan nicmati) cozcateuh quetzalteuh ipan nimitzmati : tener en gran estima el padre a su hijo. (1 cuzcateuh quetzalteuh ypan nimitzmati) cozcatia, nino : cozcatia, nite : arrearse con cadenas de oro y joyas. prete: oninocozcati. (2) arrear assi a otro. preterito: onitecozcati (2)

cozcatl : cuenta de rezar. (1 cuzcatl) joya, piedra preciosa labrada de forma redonda, o cuenta para rezar. (2 Cuzcatl)

cozcatl + : piedra preciosa, que se pone en anillo o enjoya de oro. (1 yxyullo cuzcatl) cadena de oro o de plata. (1 teocuitla cuzcatl) piedra preciosa que se pone en anillo. &c. (2 Ixyollo cuzcatl) cozcatl quetzalli : hijos y hijas. (1 cuzcatl quetzalli) metaphora. (2 Cuzcatl quetzalli) cozcatl; quetzalli ipan nimitzmati : (1 cuzcatl; quetzalli ypan nimitzmati) hijos o hijas.

tener en gran estima el padre a su hijo. idem.

cozcatlahuipantli : sartal de cuntas. (1 cuzcatlauipantli) (Cuzcatlatectli: sartal de cuentas.) (2 Cuzcatlauipantli) cozcatlatectli : Cuzcatlatectli) cozolco cozpol : + : sartal de cuntas. (1 cuzcatlatectli)

sartal de cuentas. (2

niear hazer cosas de nios. (1 quauic coolco nonoc) bermeja persona. (1 cuzpul) amarillicerse.

hombre muy bermejo. (2 Cuzpul)

coztia, ni : (1 ni, cuztia) coztic : coztic

pararse amarillo. pr: onicuztiac. (2 Cuztia, ni) amarillo assi. (1 cuztic)

cosa amarilla. (2 Cuztic)

+ : taheo enla barba. (1 tentzon coztic) colera verde. (2 Cuztic alauac)

baruiroxo. (1 tentzon cuztic.) colera verde. (1 cuztic alauac) colerico de humores. (1

coztic alahuac :

coztic alahuacayo : cuztic alauacayo)

colerico. (2 Cuztic alauacayo)

coztic apetztli : jalde color. (1 cuztic apetztli) coztic durazno : melocoton la fruta del. (1 cuztic durazno) collar [n]cho d[e] oro. (2 Cuztic teocuitla

coztic teocuitla cozcapetlatl : cuzcapetlatl) coztic teocuitla oztotl :

minero de oro. (2 Cuztic teocuitla oztotl)

coztic teocuitla tlaneliuhcayotl : liga enel oro. (1 cuztic teocuitla tlaneliuhcayotl) coztic teocuitla tlatemantli : tlatem[n]tli) coztic teocuitlacohualoni : piea o tejuelo d[e] oro (2 Cuztic teocuitla

moneda de oro. (1 cuztic teocuitlacoualoni) collar de oro. (1 cuztic teocuitlacuzcapetlatl) collar de platero que

coztic teocuitlacozcapetlatl :

coztic teocuitlacozcatl : joya de oro. (2 Cuztic teocuitlacuzcatl) oro. (1 cuztic teocuitlacuzcatl) coztic teocuitlahua : platero que labra oro. (2 Cuztic teocuitlaua) labra oro. (1 cuztic teocuitlaua)

coztic teocuitlamachiyotia, ni teocuitlamachiyotia) coztic teocuitlamachiyotl :

quilate dar al oro. (1 ni, cuztic

quilate de oro. (1 cuztic teocuitlamachiyotl) liga enel oro. (1 cuztic teocuitlaneliuhcayotl)

coztic teocuitlaneliuhcayotl : coztic teocuitlaoztotl :

minero de oro. (1 cuztic teocuitlaoztotl)

coztic teocuitlapitzqui : platero que labra oro. (2 Cuztic teocuitlapitzqui) platero que labra oro. (1 cuztic teocuitlapitzqui) coztic teocuitlapopozoquillotl : teocuitlapopooquillotl) espuma o escoria de oro. (1 cuztic

coztic teocuitlaquixtiloyan : minero de oro. (2 Cuztic teocuitlaquixtiloyan) minero de oro. (1 cuztic teocuitlaquixtiloyan) coztic teocuitlate comatl : coztic teocuitlatecomatl : coztic teocuitlatl : vaso de oro. (2 Cuztic teocuitlate comatl) vaso de oro. (1 cuztic teocuitlatecomatl) oro. (1 cuztic teocuitlatl)

oro. (2 Cuztic teocuitlatl)

coztic teocuitlatlatemantli : piea o moneda de oro. (1 cuztic teocuitlatlatem[n]tli) coztic teocuitlatomin : moneda de oro. (1) coztic teocuitlaxaltetl : grano de oro. (2 Cuztic teocuitlaxaltetl) oro. (1 cuztic teocuitlaxaltetl) coztic tepoztli : aofar. (1 cuztic tepuztli) coztic vino : cozticapetztli : coztictlaulli : vino haloque. (1 cuztic vino) jalde, color amarillo. (2 Cuzticapetztli) maiz amarillo. (1 cuztictlaulli) chrismado, o cosa consagrada co[n] chrisma. (2 Tla grano de

crismayotilli + : crismayotilli)

croz + : la parte baxa del madero dela cruz, q[ue] esta hincado, o metido enla tierra. (2 Tlallampa yatica cruz) el brao dela cruz. (2 Inepaniuhca yn cruz) los braos dela cruz, o el madero atrauesado dela cruz. (2 Ixtlapal yatica cruz) croz +, nic : jurar falso. (1 nic, tlapictennamiqui cruz) croztitech : enla cruz. (2 Cruztitech) crucifixo. (1 cruztitech mamaouhticac)

croztitech mamazouhticac : ctlaza, ni :

echar a mal. (1 ni, ctlaa)

ctlaza +, ni : trasnochar. preterito: iuh onictlaz yuualli. vel oiuh nictlaz yuualli. (2 Iuh nictlaa yuualli) id[m]. p: itlaaloyan onictlaz (2 Itlaaloyan nictlaa)

cua, nite : morder, o comer a otro. pre: onitequa. (2 Qua, nite) morder o mordificar. (1 nitequa) cua, nitla : comer algo. preteri: onitlaqua. (2 QVa, nitla) comer. (1 nitla, qua) cua, non : por si. (1 nonqua) esquiuar. (1 nonqua ninemi) esquiuar. (1 nonqua ninoquixtia) singularmente. (1 nonqua nequixtiliztica) aparte, o porsi aparte. aduerbio. (2 Nonqua) estraarse. (1 nonqua ninemi) desentonado. (1 nonqua caquizti ytuzqui) cvaderno. (1 nonqua mani amatl) idem. vel. genero de qualquier cosa fingular. (Nonqua nequixtiliztli: singularidad tal.) (2 Nonqua quializtli) quaderno. (2 Nonqua mani amatl) singular cosa. (1 nonqua moquixtia) guardar alguna cosa dela hazienda principal para suplir despues las necessidades que se ofrecen y ocurren. (1 nonqua nictlalia yn atepan notechmonequiz) aparte. (1 nonqua) desentonado. (2 Nonqua caquizti ytuzqui) apartadamente assi. (2 Nonqua nequixtiliztica) singular y apartada cosa por si. pre: nonqua omoquixti. (2 Nonqua moquixtia) singularidad tal. (2 Nonqua nequixtiliztli) desentonado. (2 Nonqua quiuica ytuzqui) particular cosa. (1 nonqua quizqui) cua + : apechugar con otro. (1 teuic n, cua) asperamente assi. (1 yhquintequa qua) cua +, nic : biuir de mi sudor y trabajo, o ganar sueldo. metapho. (2 Notzontecon nelchiquiuh nicqua) sueldo ganar assi. (1 notzontecon nelchiquiuh nicqua) cua +, nite : messar a otro. preterito: onitequamomotzo. (2 Momotzoa, nitequa) cua +, nitla : comer amenudo. (1 achica nitlaqua) comer amenudo. (1 atzan nitlaqua) cua +, non : genero de qualquier cosa. (1 cecentlamantli yyeliz nonqua quializtli) cua tlacazotl : desmelenado. (1 q[ua] tlacaotl)

cuaatequia, nino : echar agua sobre la cabea, o lauarsela, o baptizarse. pret: oninoquaatequi. (2 Quaatequia, nino) lauar la cabea. (1 nino, quaatequia) cuaatequia, nite : lauar a otro la cabea desta manera. preterito: onitequatequi. (2 Quaatequia, nite) cuac : estremidad de alguna cosa. (1 quac) cabezpelado. (2 Quacacayactli) cabezpelado. (1 quacacayactli) cabeudo de cabea ancha.

cuacacayactli : cuacanahuac : (1 quacanauac)

hombre de cabea ancha. (2 Quacanauac)

cuacayahua, ni : pelarsele la cabea. preterito: oniquacayauac. (2 Quacayaua, ni) pelarse la cabea o pararse caluo. (1 ni, quacayaua) cuacecelic : lo mesmo es que quacecelicapil. (2 Quacecelic)

cuacecelicapil : mancebillo que aun no tiene cerrada la mollera, y metaphoricamente se dize del que tiene poca experiencia delas cosas. (2 Quacecelicapil) cuacecelicapil = : quacecelicapil) = cuapapatztic (2 quacecelicapil) = cuacecelic (2

cuacecenihui, ni : tener grima, espeluzarseme los cabellos de temor, o temblar de miedo. pret: oniquaceceniuh. (2 Quaceceniui, ni)

cuacecepoca : espeluzado. (1 q[ua]cecepoca) cuacecepoca, ni : tener grima, desta manera. pre: oniquacecepocac. (2 Quacecepoca, ni) espeluzarse. (1 ni, quacecepoca) cuacecepoca =, ni : = cuacuecueyoca (2 quacecepoca )

cuacecepocac : cuacecepocac

el que tiene grima assi. (2 Quacecepocac) = : = cuacuecueyocac (2 quacecepocac) grima. (2 Quacecepocaliztli) = : = cuacuecueyocaliztli (2 quacecepocaliztli)

cuacecepocaliztli : cuacecepocaliztli

cuacecepohualiztli :

grima assi. (2 Quacecepoaliztli)

cuacenihui, ni : temblar o estremecerse todo el cuerpo de miedo, o tomando me grima. (1 ni, quaceniui) cuachachal : (1 quachachal) hombre de gran cabea. (2 Quachachal) ombre de gran cabea. (1 quachachal) cabeudo de gran cabea.

cuachalania, nino : darse alguna cabeada. pret: oninoquachalani. (2 Quachalania, nino) golpe darse con la cabea o darse cabeada. (1 nino, quachalania) cuachcallalia, ni : paramentar cama. (1 ni, quachcallalia) cuachcallalia, nitla : emparamentar algo. preter: onitlaquachcallali. (2 Quachcallalia, nitla) cuachcalli : manta de pared. (1 quachcalli) pauellon, cielo de cama, paramento, o tienda de mantas enceradas. (2 Quachcalli) tienda de lieno. (1 quachcalli) cielo de cama. (1 quachcalli) paramentos de cama. (1 quachcalli) cuachcalpipiloa, ni : emparamentar sala, o cosa semejante. prete: oniquachcalpipilo. (2 Quachcalpipiloa, ni) paramentar sala. (1 ni, quachcalpipiloa) cuachcalyahualli : quachcalyaualli) cuachhamitl : cuachichictic : cuachichictli : quachichictli) pauellon de cama. (2 Quachcalyaualli) pauellon de cama. (1

vandera. (1 quachhamitl) clerigo que tiene hecha la corona. (2 Quachichictic) corona de clerigo. (2 Quachichictli) corona de clerigo. (1

cuachichil : pardal, o gorrion. (2 Quachichil) quachichil) pardal o gorrion. (1 quachichil) cuachichilli

gorrion aue conocida. (1

+ : cauallete de pared. (1 tepan quachichilli) otro paxaro de cabea colorada. (2 Quachichiltic)

cuachichiltic :

cuachichiqui, nite : Quachichiqui, nite)

hazer corona a clerigo. pre: onitequachichic. (2

cuachichiquile : aue, o cosa semejante que tiene cresta de pluma. (2 Quachichiquile) encrestado con cresta de pluma. (1 quachichiquile) cuachichiquilli : cresta de pluma. (2 Quachichiquilli) pluma. (1 quachichiquilli) cuachichiquilli + : : crespa de paxaro, s: la

cauallete de pared. (2 Tepan quachichiquilli) disoluto ser. (1 nitla, quachichuia)

cuachichuia, nitla

cuachicpalli : almohada. (1 quachicpalli) almohada o coxin. (2 Quachicpalli) cabecera o almohada. (1 quachicpalli) coxin. (1 quachicpalli) cuachicuia, nitla : Quachicuia, nitla) cuachocuilin : ser disoluto y desuergonado prete: onitlaquachicui. (2

polilla. (1 quachocuilin) pendon. (1

cuachpamitl : estandarte, vandera, o pendon. (2 Quachpamitl) quachpamitl) estandarte. (1 quachpamitl)

cuachpanitl : idem. (Quachpamitl: estandarte, vandera, o pendon.) (2 Quachpanitl) vandera. (1 quachpanitl) estandarte. (1 quachpanitl) cuachpanitquic + : alferez. (1 yaoc quachpanitquic)

cuachpantli : pendon. (1 quachpantli) idem. (Quachpanitl: idem. (Quachpamitl: estandarte, vandera, o pendon.)) (2 Quachpantli) vandera. (1 quachpantli) estandarte. (1 quachpantli) cuachpanyoacalli ic nipano : nauegar con velas tendidas. (1 quachpanyoacalli yc nipano) cuachpepech zouhqui : el que haze la cama, tendi[n]do las m[n]tas, o el que tiende las alhombras (2 Quachpepech ouhqui) cuachpepechtecac : idem. (Quachpepech ouhqui: el que haze la cama, tendi[n]do las m[n]tas, o el que tiende las alhombras) (2 Quachpepechtecac) repostero el que lo tiende. (1 quachpepechtecac) cuachpepechtli : colchon, alhombra, o cosa assi. (2 Quachpepechtli) que se tiende. (1 quachpepechtli) colchon. (1 quachpepechtli) cuachpepechtli + : xergon. (2 aca quachpepechtli) manta pequea de cama. (1 quachpepechtontli) repostero el que lo tiende. (1 q[ua]chpepechouhqui) manta grande de algodon. (1 repostero lo

cuachpepechtontli : cuachpepechzouhqui : cuachtli : quachtli)

manta grande de algodon. (2 Quachtli)

cuachuia, nitla : (1 nitla, quachuia)

aforrar algo. (1 nitla, quachuia) hazer algo con mantas. colar algo con lienso. (1 nitla, quachuia)

cuachyotia, nite

pagar ala ramera vn vestido. (1 nite, quachyotia) encrespar el cabello aotro prete: onitequacocolocho. (2 crespa persona. (1

cuacocolochoa, nite : Quacocolochoa, nite) cuacocolochtic : quacocolochtic)

crespa persona. (2 Quacocolochtic)

cuacocototzoa, nite : encrespar a otro el cabello preterito: onitequacocototzo. (2 Quacocototzoa, nite) encrespar algo. (1 nite, quacocototzoa) cuacocototztic : crespa persona, o de crespos cabellos. (2 Quacocototztic) persona. (1 quacocototztic) cuacocoztic : quacocoztic) cuacolochoa, nite persona de cabellos ruuios, o roxos. (2 Quacocoztic) : encrespar algo. (1 nite, quacolochoa) crespa

roxo. (1

cuacototzoa, nite : encrespar a otro el cabello. prete: onitequacototzo. (2 Quacototzoa, nite) encrespar algo. (1 nite, quacototzoa) cuacoyonia, nino : nino) cuacoyonia, nite : Quacoyonia, nite) cuacoyunia, nite : descalabrarse. preterito: oninoquacoyoni. (2 Quacoyonia, descalabrar a otro. preterito: onitequacoyoni. (2 descalabrar cn otra cosa. (1 nite, quacoyunia)

cuacua, nic : dar bocados, o roer cordel, o cosa semejante. pre: onicquaqua. (2 Quaqua, nic) cuacua, nite : dar bocados o dentelladas a otro. pre: onitequaqua. (2 Quaqua, nite) dar bocados. (1 nite, quaqua) morder no sacando bocado. (1 nite, quaqua) bocados dar. (1 nite, quaqua) cuacua, nitla : pacer el ganado. preterito: onitlaquaqua. (2 Quaqua, nitla) roer. (1 nitla, quaqua) cuacuahue : toro, o animal que tiene cuernos. (2 Quaquaue) cuernos. (1 quaquaue) cornuda cosa que tiene

cuacuahue + : buey o nouillo capado. (1 tlaatecuitl quaquaue) gusano con cuernos. (1 ocuilin quaquaue) buey o nouillo capado. (1 tlaatequixtilli quaquaue) nouillo. (1 telpuchtli quaquaue) arado. (2 Yelimiquia quaquaue) toro, animal. (2 Oquich quaquaue) vna res de ganado vacuno. (2 C[n]tetl quaquaue) gusano con cuernezillos. (2 Ocuilin quaquaue) res por cabea de ganado mayor. (1 centetl quaquaue) mocha cosa sin cuernos. (1 amo quaquaue) cuacuahue i mantecayo : manteca de vacas. (2 Quaquaue y mantecayo) cuacuahue iceceyo : manteca o sebo de vacas. (2 Quaquaue yceceyo) vacas. (1 quaquaue yceceyo) cuacuahue ichiyahuaca : manteca de vacas. (1 quaquaue ychiyauaca) cuacuahue icuitl : boiga. (2 Quaquaue ycuitl) boiga. (1 quaquaue ycuitl) manteca de

cuacuahue imantecayo : manteca de vacas. (1 quaquaue ymantecayo) cuacuahue in cemilhui tlaelimic : tlaelimic) cuacuahue itepol : quaquaue ytepul) yugada de tierra. (2 Quaquaue yn cemilhui vergajo de toro. (1

vergajo de toro. (2 Quaquaue ytepul)

cuacuahue nictlatotomilia : cuacuahue nictlatutumilia :

desyunzir los bueyes. (2 Quaquaue nictlatotomilia) desyunzir los bueyes. (1 quaquaue nictlatutumilia) arado. (1 quaquaue

cuacuahue yelimiquia : reja de arado. (2 Quaquaue yelimiquia) yelimiquia) reja de arado. (1 quaquaue yelimiquia) cuacuahueconetl : ternero hijo devaca. (1 quaquaueconetl) cuacuahueque : quaquaueque) hato de vacas, o boyada. (2 Quaquaueque)

ganado mayor. (1

cuacuahueque + : piara deganado mayor; y assi delos de mas. (1 miequintin quaquaueque) hato de vacas. (1 centlamantin quaquaueque) hato de vacas. et sic de alijs. (2 Miequintin quaquaueque) boyada. (1 tlanechicoltin quaquaueque tlauilanque) desyunzidos bueyes. (1 tlatutuntin quaquaueque) arar los bueyes. (1 elimiqui yn quaquaueque) hato de vacas. (1 miequintin quaquaueque) cuacuahueque in cemilhui tlaelimic : cemilhui tlaelimic) cuacuahueque in cochia : cuacuahueque in cochian : yugada de tierra. (1 quaquaueque yn

majada de hato de vacas. (2 Quaquaueque yn cochia) majada de ganado. (1 quaquaueque yn cochian)

cuacuahueque in cuauhquech tlahuilanaya : yugo para vir bueyes. (2 Quaquaueque yn quauhquech tlauilanaya) cuacuahueque in tlahuilanaya : idem. (Quaquaueque yn quauhquech tlauilanaya: yugo para vir bueyes.) (2 Quaquaueque yn tlauilanaya) cuacuahueque incuauhquech tlahuilanaya : yugo para vir. (1 quaquaueque ynquauhquech tlauilanaya) cuacuahueque intlahuilanaya : yugo para vir. (1 quaquaueque yntlauilanaya) cuacuahui, ni : cuacuahuic : cuacuahuitiuh, ni cuacuahuitl : quaquauitl) ser leador. pre: oniquaquauh. (2 Quaquaui, ni) leador. (2 Quaquauic) : leador que va por lea. (1 quaquauic)

yr por lea. (1 ni, quaquauitiuh) cuerno de animal. (1

cuerno de animal, o astas. (2 Quaquauitl)

cuacualaca : tronar, o hazer ruido lo que hierue enla olla a borbollones. preterito: oquaqualacac. (2 Quaqualaca) hazer ruido lo que se cueze y hierue enla olla enel fuego, o tronar quando quiere llouer. (1 quaqualaca) atronar o tronar. (1 quaqualaca)

cuacualaca, tla : tronar. pre: otlaquaqualacac. (2 Quaqualaca, tla) cuacualacaliztli : cuacualacani : cuacualani, ni heruor assi. (1 quaqualacaliztli)

heruiente cosa. (1 quaqualacani) : estomagarse enojarse. (1 ni, quaqualani)

cuacualia, nic : maxcar la madre al nio pan, o cosa semejante. pre: onicquaquali. (2 Quaqualia, nic) cuacualia achtopa, nic : maxcar elpan alos nios. (1 nic, quaqualia achtopa)

cuacualli atl quiquiza = : = incuacualli + (2 quaqualli atl quiquia) = quiquiza incuacualli atl (2 quaqualli atl quiquia) = atl + (2 quaqualli atl quiquia) cuacualli quiquiza in atl : corren buenos arroyos o rios de agua. et sic de alijs. (2 Quaqualli quiquia yn atl) cuacualtia, nic : incitar, prouocar, o dar priesa a otro. prete: onicquaqualti. (2 Quaqualtia, nic) priesa dar a alguno, paraque haga algo, o paraque de lo que le piden. (1 nic, quaqualtia) cuacualtia, nitetla : apacentar ganado. preterito: onitetlaquaqualti. (2 Quaqualtia, nitetla) cuacuamecatlatla, ni : desatinarme o enloquecerme. pre: oniquaquamecatlatlac. metapho. (2 Quaquamecatlatla, ni) cuacuammatia, Quaquammatia, cuacuammatia, Quaquammatia, quaquammatia) mo : echar ramas el arbol. pret: omoquaquammati. (2 mo) nite : enhaspar a otro. preterito: onitequaquammati. (2 nite) enhaspar. (1 nite, quaqu[m]matia) aspar a alguno. (1 nite, garrocha. (2 Quaquammiminaloni) garrocha. (1 cosso

cuacuammiminaloni : quaquammiminaloni)

cuacuammiminaloyan : cosso, donde corren toros. (2 Quaquammiminaloyan) donde corren toros. (1 quaqu[m]miminaloyan) cuacuamminaloni : idem. cuacuappitzahui, ni cuacuappitzahui

(Quaquammiminaloni: garrocha.) (2 Quaquamminaloni)

: enertarse los miembros. (1 ni, quaquappitzaui) = cuacuauhti (2 quaquappitzaui )

=, ni :

cuacuappixqui : boyerizo. (1 quaquappixqui) boyerizo, o vaquero. (2 Quaquappixqui) ganadero, o pastor. (1 quaquappixqui) guardador de ganado mayor; yassi de los de mas. (1 quaquappixqui) cuacuappoliuhqui : animal mocho fin cuernos. (2 Quaquappoliuhqui)

cuacuatihuetzi, nite : risar el cauallo con otro. p: onitequaquatiuetz. (2 Quaquatiuetzi, nite) risar los cauallos. (1 nite, quaquatiuetzi)

cuacuauc conetl : ternera o bezerro. (2 Quaquauc conetl) cuacuauc ichiahuaca : Quaquauc ychiauaca) cuacuauh + : idem. (Quaquaue yceceyo: manteca o sebo de vacas.) (2

muelas cordales. (2 Totlancoch quaquauh) mocha cosa sin cuernos. (1 quaquauh coliuhqui) cabrero. (2 Quaquauh tentzompixqui) hojosa, cosa

cuacuauh coliuhqui :

cuacuauh tentzompixqui :

cuacuauhatlapallo : arbol lleno de hojas. (2 Quaquauhatlapallo) con hojas. (1 quaquauhatlapallo) cuacuauhconetl : bezerro, o ternera. (2 Quaquauhconetl) quaquauhconetl) ternero hijo devaca. (1 quaquauhconetl) cuacuauhixcuapepechtli :

bezerro. (1

melena de buey. (1 quaquauhyxquapepechtli) hojosa, cosa con hojas. (1

cuacuauhizhuayo : arbol con hojas. (2 Quaquauhizuayo) quaquauhyzuayo) cuacuauhnotl : cuacuauhpixqui :

primogenito, o primogenita. (2 Quaquauhnotl) vaquero. (1 quaquauhpixqui) animal mocho, sin cuernos (2 Quaquauhpoliuhqui) leador que va por lea. (1 cabrero. (1

cuacuauhpoliuhqui : cuacuauhqui : quaquauhqui)

leador. (2 Quaquauhqui)

cuacuauhtentzompixqui : guardador de cabras. (1 quaquauhtentzonpixqui) quaquauhtentzonpixqui) cuacuauhtentzonconetl : cabrito. (2 Quaquauhtentzonconetl) quaquauhtentzonconetl) cuacuauhtentzone : quaquauhtentzone) cuacuauhtentzone + : cabron o cabra. (2 Quaquauhtentzone) cabrito. (1

cabra o cabron. (1

res cabea de ganado menor. (1 c[n]tetl quaquauhtentzone) lana de cabras o

cuacuauhtentzontomitl : lana de cabras. (2 Quaquauhtentzontomitl) pelote. (1 quaquauhtentzontomitl)

cuacuauhtepancalco : soto o corral de vacas, o de bueyes. (2 Quaquauhtepancalco) soto. (1 quaquauhtepancalco) cuacuauhtepancalli : soto. (1 quaquauhtepancalli)

cuacuauhti, ni : lo mismo es que quaquappitzaui pre: oniquaquauhtix. vel. oniquaquauhtic. (2 Quaquauhti, ni) enertarse los miembros. (1 ni, quaquauhti) cuacuauhtiliztli : Quaquauhtiliztli) cuacuauhtiliztli + : enuaramiento de miembros q[ue] se paran yertos. (2 dolor de costado. (2 Yomotlan quaquauhtiliztli)

cuacuauhtique :

personas ya adultas, altas o largas. (2 Quaquauhtique)

cuacuauhtla : floresta. (1 quaquauhtla) arboledas o bosques. (2 Quaquauhtla) bosque de arboles. (1 quaquauhtla) arboleda. (1 quaquauhtla) cuacuauhtlaza, nite : desmochar animales. (2 Quaquauhtlaa, nite) animal. (1 nite, quaquauhtlaa) desmochar

cuacuauhuia, nite : dar cornada el toro. preteri: onitequaquauhui. (2 Quaquauhuia, nite) cornada dar. (1 nite, quaquauhuia) cuacuecuechoa, nino : sacudir la cabea, no consintiendo, o negando algo. preterito: oninoquacuecuecho. (2 Quacuecuechoa, nino) cuacuecueyoca : espeluzado. (1 q[ua]cuecueyoca) cuacuecueyoca, ni : lo mesmo es que quacecepoca. prete: oniquacuecueyocac. (2 Quacuecueyoca, ni) espeluzarse. (1 ni, quacuecueyoca) cuacuecueyocac : lo mismo es que quacecepocac. (2 Quacuecueyocac) lo mesmo es que quacecepocaliztli. (2 Quacuecueyocaliztli)

cuacuecueyocaliztli : cuaehuayotl :

el cuero dela cabea. (2 Quaeuayotl) cabeudo de cabea

cuahuacal : hombre, o muger de ancha cabea. (2 Quauacal) ancha. (1 quauacal)

cuahuacalli : media hanega, medida p[ar]a medir trigo, o mayz. &c. (2 Quauacalli) media hanega. (1 quauacalli) cuahuetl : frisoles grandes. (2 Quauetl) frisoles grandes. (1 quauetl)

cuahuic cozolco nonoc : niear hazer cosas de nios. (1 quauic coolco nonoc) cuahuihuilana, nite : arrastrar a otro delos cabellos o messallo. pre: onitequauiuilan. (2 Quauiuilana, nite) cuahuihuitla, nite : messar o repelar a otro. preteri: onitequauiuitlac. (2 Quauiuitla, nite) messar. (1 nite, quauiuitla) repelar a otro. (1 nite, q[ua]uiuitla) cuahuihuixoa, nino : Quauiuixoa, nino) lo mesmo es que tzonteconuiuixoa. pret: oninoquauiuixo. (2

cuahuilacatzoa, ni : jugar, o traer el palo con los pies, o torcer y juntar los arbolicos o ramas tiernas y largas unas con otras. preterito: oniquauilacatzo. (2 Quauilacatzoa, ni) cuahuilacatzoa cuahuilacatzoani =, ni : = = : = = : cuauhtlatlaza (2 quauilacatzoa ) cuauhtlatlazani (2 quauilacatzoani) = cuauhtlatlazaliztli (2 quauilacatzoliztli)

cuahuilacatzoliztli

cuahuilana, nite : messar o repelar a otro. preteri: onitequauilan. (2 Quauilana, nite) arrastrar a otro delos cabellos. (1 nite, quauilana) lleuar arrastrando de los cabellos. (1 nite, quauilana) cuahuimoloa, nitla : poner algo enla cumbre del xacalli. (1 nitla, quauimoloa) desmoronar o d[e]sboronar terrones o cespedes. (1 nic, dar de palos a otro, o herirle en la cabea con palo, o aadon o con palo. pre: onitequauitec. (2 Quauitequi, nite, quahuitequi) descalabrar cn otra cosa. (1 nite,

cuahuitequi, nic : quauitequi) cuahuitequi, nite : desboronar terrones con nite) dar de palos. (1 quauitequi)

cuahuitequi +, nech : idem. preteri: iuhquin aca onechquauitec. (Iuhquin aca atlnopan quiteca: espantarse o ass[m]brarse. pr: iuhquin aca atlnopan oquitecac.) (2 Iuhquin aca nechquauitequi) espantarse. (1 yuhqu[n] aca nechquauitequi) cuahuitic nemi : morador de bosque. (1 quauitic nemi)

cuahuitl : madero. (1 quauitl) arbol generalmente, palo o madero. (1 quauitl) madera. (1 quauitl) enfermedad. (1 quauitl) cuahuitl + : naranjo arbol. (1 naranja quauitl) guia o pimpollo lleuar, o tener el arbol. (1 yzcallo in quauitl) peral, arbol conocido. (1 peral quauitl) estaca para atar bestia. (1 cauallo quauitl) arbol, pilar o coluna de vna braada de gruesso. (1 centlanauatectli quauitl) naranjo. (2 Naranja quauitl) idem. (Nelhuayo quauhtoctli: arbol o estaca con rayzes para plantar.) (2 Nelhuayo quauitl) arbol de melocoton. (2 Melocoton quauitl) oliua o azeituno. (1 azeite quauitl) rama de arbol. (1 ymama yn quauitl) limon el arbol. (1 limon quauitl) copa de arbol. (1 ymalacayocan yn quauitl) lima el arbol. (1 lima quauitl) melocoton, arbol conocido. (1 melocoton quauitl) hacina de lea. (1 tlatecpicholli quauitl) tinada de madera. (1 tlacententli q[ua]uitl) reprehender. (1 tetl q[ua]uitl nicte, toctia) rama de arbol. (1 yytzcallo yn quauitl) emmendado. (1 tetl quauitl tlatoctilli) digno de castigo. (1 tetl quauitl toctiloni) alamo, o otro arbol semejante. (2 Pepeyo quauitl) cidro arbol. (2 Cidra quauitl) tronco de arbol cortado. (2 Tetepuntic quauitl) horca. s. el palo o rollo de d[n]de cuelgan y ahorcan a algunos. (2 Temecanil quauitl) capado arbol. (1 cenca tzone quauitl) arbol o pilar de dos braadas de gruesso. (1 ontlanauatectli quauitl) reprehension. (1 tetl q[ua]uitl tetoctiliztli) castigar riendo, o de palabra. (1 tetl quauitl nictetoctia) tocon de arbol cortado. (1 tetecuintic q[ua]uitl) ciruelo de castilla. (1 ciruela quauitl) membrillo, arbol conocido. (1 membrillo quauitl) enfermedad o castigo. metaphora. (2 Tetl quauitl) corregir y castigar a otro pre: tetl quauitl onictetocti. (2 Tetl quauitl nictetoctia) madroo, el arbol. (2 Tepetoma quauitl) tronco de arbol cortado. (2 Tetecuintic quauitl) peral, arbol conocido. (2 Peral quauitl) membrillo, el arbol. (2 Membrillo quauitl) arbol, o otra cosa assi de dos braadas de gruesso. (2 Ontlacuitlanauatectli quauitl) el que es castigado y corregido o reprehendido de otros. (2 Tetl quauitl tlatoctilli) ramas de arbol. (2 Imama in quauitl) la copa del arbol. (2 Imalacayocan in quauitl) hacina de lea ayuntada, o maderos ayuntados. (2 Tlatecpicholli quauitl) ciruelo arbol. (2 Ciruelas quauitl) cidro. (1 cidra quauitl) cuahuitl itzimpazoliuhca : los renueuos que echa el arbol al pie. (2 Quauitl ytzimpaoliuhca) pimpollo alpie del arbol. (1 quauitl ytzimpaoliuhca)

cuahuitl itzin itzmolinca : idem. (Qauitl ytzin celica: pimpollo de pie de arbol.) (2 Quauitl itzin itzmolinca) pimpollo alpie del arbol. (1 q[ua]uitl ytzin itzmolinca) cuahuitl nepaniuhtoc : cruz de palo. (2 Quauitl nepaniuhtoc) nepaniuhtoc) cruz. (1 quauitl

cuahuitl nic, tlachinalhuia : quemar los arboles. (1 quauitl nic, tlachinalhuia) cuahuitl tecuintic : arbol o palo con ganchos. (2 Quauitl tecuintic)

cuahuitl tetl nictetotia : reprehender, corregir, y castigar a otro. pret: quauitl tetl onictetocti. (2 Quauitl tetl nictetotia) cuahuitl tetl quinequi : tener alguno necessidad de ser reprehendido y corregido, o dessear alguno ser corregido y enmendado de otros. (2 Quauitl tetl quinequi) cuahuitl tetl quitetoctiani : castigador tal. (1 quauitl tetl quitetoctiani) cuahuitli + : granado arbol. (1 granada quauitli) pimpollo alpie del arbol. (1 quauitlytz[n]celica)

cuahuitlitzincelica :

cuahuitlyuinti + : seras assi como el que toma palos o piedras para se matar. i. haras mucho mal ati mismo. metaphora. (2 Iuhquimma tetlyuinti quauitlyuinti ictimochiuaz) cuahuitz : cabeudo de cabea larga. (1 quauitz)

cuahuitz mecatl : ara. (2 Quauitz mecatl) cuahuitzmecatl : ara. (1 quauitzmecatl)

cuahuitzmecatla : aral. (1 quauitzmecatla) cuahuitzoc : (1 quauitzoc) cuahuitzoctic : hombre de larga cabea. (2 Quauitzoc) idem. cabeudo de cabea larga.

(Quauitzoc: hombre de larga cabea.) (2 Quauitzoctic) andar hecho loco, o desatinado. (2 Quauitzotinemi, ni)

cuahuitzotinemi, ni :

cuahuitztic : figura ahusada hazia arriba, y ancha abaxo. (2 Quauitztic) figura ahusada hazia arriba y ancha abaxo. (1 quauitztic) cuahuitztla : aral. (2 Quauitztla) abrojos otros. (1

cuahuitztli : ara, o cierto abrojo. (2 Quauitztli) quauitztli) ara. (1 quauitztli) cuaichpol : desmelenada persona. (2 Quaichpul)

desmelenado. (1 quaychpul)

cuaitl : estremidad de algo, o la cabea. s. lo alto della como es la superficie del caxco, vertex. (2 Quaitl) estremidad de alguna cosa. (1 quaytl) cuaiztac : cano dela cabea. (2 Quaiztac)

cuaiztac, ni

canas tener assi. (1 ni, quaiztac)

cuaiztale : cano dela cabea. (2 Quaiztale) cuaiztalihui, ni : pararse cano dela cabea. preter: oniquaiztaliuh. (2 Quaiztaliui, ni) encanecerse la cabea. (1 ni, quaiztaliui) cuaiztalli : canas dela cabea. (1 quaiztalli) quaiztalli) canas dela cabea. (2 Quaiztalli) cuaiztaltic : Quaiztaltic) cano dela cabea. (1 quaiztaltic) encanecida cabea. (1 cano dela cabea. (2

cuaiztaya, ni : encanecer, o tornarse cano dela cabea. preterito: oniquaiztayac. vel. oniquaiztaz. (2 Quaiztaya, ni) encanecerse la cabea. (1 ni, quaiztaya) encanecerse la cabea. (1 ni, quaiztaya) cuaiztemina, nite cualaaquia, ni : capon dar enla frente. (1 nite, quaiztemina)

: forjar, dezir palabras forjadas. (1 ni, qualaaquia) con buenas obras. (2 Qualachiualiztica)

cualachihualiztica : cualanaliztli :

saa. (1 qualanaliztli)

cualanaltia, nite : idem. prete: onitequalanalti. (Qualancuitia, nite: dar enojo a otro. preterito: onitequalancuiti.) (2 Qualanaltia, nite) enojar a otro. (1 nite, qualanaltia) cualanca namiqui, nite cualanca tlaquequeza, ni tlaquequea) : : encontrarse cn enojo. (1 nite, qualanca namiqui) ruydo hazer y patear con yra. (1 ni, qualanca

cualancacaqui, nic : oyr algo con enojo. preteri: onicqualancacac. (2 Qualancacaqui, nic) oyr algo cn enojo o desgracia. (1 nic, qualancacaqui) cualancacopa; + : Qualancacopa; no) cualancacopa; no : Qualancacopa; no) con mi yra e indignacion, o estando yo enojado. (2 con mi yra e indignacion, o estando yo enojado. (2

cualancacui, ni : enojarse, o tomar pena y enojo. prete: oniqualancacuic. (2 Qualancacui, ni) embrauecerse. (1 ni, q[ua]lancacui) cualancacuitia, nite : embrauecer a otro. (1 nite, q[ua]lancacuitia)

cualancaitta, nite : mirar a otro con enojo. pret: onitequalancaittac. (2 Qualancaitta, nite) odio tener. (1 nite, qualancaitta) cualancaittoni : aborrecible. (2 Qualancaittoni) odioso. (1 qualancaittoni)

cualancanemi : ayrado largo tiempo. (1 qualancanemi) cualancanemi, ni : andar enojado. prete: oniqualancanen. (2 Qualancanemi, ni)

cualancatlaquequeza, ni : Qualancatlaquequea, ni)

patear de enojo. pret: oniqualancatlaquequez. (2

cualancatlaquequezaliztli : pateamiento. tal. (2 Qualancatlaquequealiztli) ruydo enesta manera. (1 qualancatlaquequealiztli) cualancayotica : cualancayotl : cualancui, ni : ni, qualancui) cualancuic : ayradamente, o con yra. (1 qualancayotica) enojo. (2 Qualancayotl) ympaciencia assi. (1 qual[n]cayotl) enojarse. (1

enojarse preterito: oniqualancuic (2 Qualancui, ni) enojado, o indignado. (2 Qualancuic)

enojado. (1 qualancuic)

cualancuitia, nite : dar enojo a otro. preterito: onitequalancuiti. (2 Qualancuitia, nite) molestar dando mucho enojo. (1 nite, qualancuitia) enojar a otro. (1 nite, qual[n]cuitia) prouocar a yra. (1 nite, qualancuitia) cualancuitiliztli : enojo tal. (1 qualancuitiliztli)

cualani : estomagado. (1 qualani) cualani, ni : enojarme. preterito: oniqualan. (2 Qualani, ni) encruelecerse. (1 ni, qualani) estomagarse enojarse. (1 ni, qualani) querellarse del amigo. (1 ni, qualani) enojarse. (1 ni, qualani) coraje tener. (1 ni, qualani) cualani + : cualani +, ni : niqualani) enojarse de otro. (1 tetech ni, qualani) enojarse contra alguno. pre: tetech oniqualan. (2 Tetech ayrar

cualania, nite : enojar a otro. preterito: onitequalani. (2 Qualania, nite) a otro. (1 nite, qualania) enojar a otro. (1 nite, qualania) cualaniliztli : querella assi. (1 qualaniliztli) enojo. (2 Qualaniliztli)

enojo tal. (1 qualaniliztli)

cualaniliztli + : saa con causa y ocasion. (1 vel qualaniliztli) saa con causa y ocasion. (1 amoan nen qualaniliztli) yra enuegecida. (1 vecauh qualaniliztli) yra arrebatada. (1 ayoui qualaniliztli) idem. (Vecauh cocolli: rancor o yra enuejecida.) (2 Vecauh qualaniliztli) cualaniliztontli : enojo pequeo. (2 Qualaniliztontli) saa tal

cualaniliztontli + : saa tal pequea. (1 amoannen qualaniliztontli) pequea. (1 vel qualaniliztontli)

cualanini : ympaciente no sufrido. (1 qualanini) renzilloso. (1 qualanini) querelloso desta manera. (1 qualanini) ayrado. (1 qualanini) embrauecido assi. (1 q[ua]lanini) furioso de enojo. (1 qualanini) persona que se enoja muchas vezes, o yracundo. (2 Qualanini) cualanini + : yrado subitamente. (1 ayoui qualanini) idem. et sic de alijs. (Ayoui poonini: idem. (Ayoui momociuiani: apitunado y supito.)) (2 Ayoui qualanini) cualanini, tlahuelcuini : saudo. (1 qualanini, tlauelcuini)

cualanitia, nite : dar enojo a otros. preterito: onitequalaniti. (2 Qualanitia, nite) enojar a otro. (1 nite, qualanitia) cualanqui : enojado. (1 qualanqui) mohino enojado. (1 qualanqui) encruelecido. (1 qualanqui) ayrado. (1 qualanqui) el que esta enojado. (2 Qualanqui) cualanqui, ni : ympaciente ser. (1 ni, qualanqui) cualantehua, ni : leuantarse e yrse muy enojado. preteri: oniqualanteuac. (2 Qualanteua, ni) rebentar de enojo. (1 ni, qualanteua) cualanti motlalia, ni : encapotarse de enojo. (1 ni, qualant[i] motlalia)

cualantia, nite : enojar a otro. preterito: onitequalanti. (2 Qualantia, nite) enojar a otro. (1 nite, qualantia) cualantica : cualantica, ni : mohino enojado. (1 qualantica) enojado estar. (1 qualantica) estar enojado. preterito: oniqualanticatca. (2 Qualantica, ni)

cualantihuechiliztli : yra arrebatada. (1 qualantiuechiliztli) idem. (Qualantiquializtli: enojo, o yra arrebatada.) (2 Qualantiuechiliztli) cualantihuetziliztli : yra arrebatada. (1 qualantiuetziliztli) idem. (Qualantiuechiliztli: idem. (Qualantiquializtli: enojo, o yra arrebatada.)) (2 Qualantiuetziliztli) cualantimotlalia, ni : encapotarse y estar muy enojado. prete: oniqualantimotlali. (2 Qualantimotlalia, ni) cualantimotlaliliztli : encapotamiento. (1 qual[n]timotlaliliztli) assi. (2 Qualantimotlaliliztli) cualantimotlaliqui : cualantinemi, ni : ni) encapotado. (1 qualantimotlaliqui) andar enojado. preterito: oniqualantinen. (2 Qualantinemi, encapotamiento de encapotamiento

cualantinemiliztli : saa enuejecida. (1 qualantinemiliztli) enojo. (2 Qualantinemiliztli)

cualantinemiliztli + : yra enuegecida. (1 vecauh qualantinemiliztli) idem. (Vecauh qualaniliztli: idem. (Vecauh cocolli: rancor o yra enuejecida.)) (2 Vecauh qualantinemiliztli) cualantiquizaliztli : yra arrebatada. (1 qualantiquializtli) arrebatada. (2 Qualantiquializtli) enojo, o yra enojo

cualantli : coraje. (1 qualantli) rancor yra enuejecida. (1 qualantli) tal. (1 qualantli) furia o furor. (1 qualantli) enojo. (2 Qualantli) cualanyotica : cualanyotl : ayradamente, o con enojo. (2 Qualanyotica) discordia assi. (1 qualanyotl)

cualaquia, ni : embidar. (1 niqualaquia notlatlanitol) doblar el trabajo. (1 ni, qualaquia) aadir palabras. (1 ni, qualaquia) rebidar. (1 ni, qualaquia)

cualaquia +, ni : doblar el trabajo. (1 ocnoixquich niqualaquia) tanto. (2 Ocno ixquich niqualaquia) cualaquitiuh, ni : rebidar. (1 ni, qualaquitiuh)

aadir otro

cualaxtli : coraje. (1 qualaxtli) cualca : abuen tiempo; aduerbio. (1 qualca)

cualcan : coyuntura buena yoportuna. (1 qualcan) atiempo ysazon. (1 qualcan) con sazon y tiempo. (1 qualcan) buen lugar. (1 qualcan) en buen tiempo. (1 qualcan) lugar abrigado y decente, o buentiempo, o abuen tiempo y sazon. (2 Qualcan) cualcan + : abrigado lugar. (1 yeccan, qualcan) tiempo oportuno. (1 velipanyotl qualcan) agora es tiempo oportuno y conueniente. (1 axcampa qualcan) agora es tiempo oportuno y conueniente. (2 Axcampa qualcan) mientras haze buen tiempo, o mientras es tiempo oportuno y conueniente. (2 Inoc qualcan) cualcantilia, nitla : Qualcantilia, nitla) cualcanyotl : aderear, o componer algo. prete: onitlaqualcantili. (2

sazon. (1 qualcanyotl) : guisar manjares. (1 nitla, qualchichiua)

cualchichihua, nitla cualcui, ni :

traer algo. (1 ni, qualcui)

cualitoa, nino : alabarse que es bueno. preterito: oninoqualito. (2 Qualitoa, nino) alabarse con jactancia y presumpcion. (1 nino, qualitoa) alabarse. (1 nino, qualitoa) cualitoa, nite : alabar, o dezir bien de otro. pret: onitequalito. (2 Qualitoa, nite) bendezir y alabar a otro. (1 nite, qualitoa) abonar a otro enla fama. (1 nite, qualitoa) dezir bien de otro. (1 nite, qualitoa) alabar a otro. (1 nite, qualitoa) cualitolo, ni : ser alabado de otros. preterit: oniqualitoloc. (2 Qualitolo, ni) tener buena fama. (1 ni, qualitolo) cualitquitihuetzi, ni : ligeramente traer algo. (1 ni, qualitq[ui]tiuetzi)

cualitta, nino : contentarse de si mismo. (1 nino, qualitta) cualitta, nite : parecerme bien, o agradarme alguna persona. prete: onitequalittac. (2 Qualitta, nite) cualitta, nitla : agradarme algo assi. preteri: onitlaqualittac. (2 Qualitta, nitla) parecerme bien algo. (1 nitla, qualitta) aprouar algo por bueno. (1 nitla, qualitta) agradarme algo. (1 nitla, qualitta) cualixtlahua, tla cualiztlatolli + : qualiztlatolli) : escotar enesta manera. (1 ni, tla q[ua]lixtlaua) palabras de hechizeros para matar. (1 teyollo

cuallachihualiz yoliliztli : obras buenas de vida. (2 Quallachiualiz yoliliztli) cuallachihualiztli : obra buena. s. la q[ue] se exercita. (2 Quallachiualiztli)

cuallachihualiztli ic malintiuh ic ilacatziuhtiuh in notlane : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli yc malintiuh yc ilacatziuhtiuh yn notlane) cuallachihualiztli nictoctia in notlaneltoquiliz : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli nictoctia yn notlaneltoquiliz) cuallachihualiztli nicuicaltia in tlaneltoquiliztli : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli nicuicaltia yn tlaneltoquiliztli) cuallalia, ni : rebidar. (1 ni, quallalia) : rebidar. (1 ni, quallalitiuh)

cuallalitiuh, ni

cuallalnamiquiliztli : buen pensamiento, o buenos pensamientos y consideraciones. (2 Quallalnamiquiliztli) cuallamatini : cuallatoliztli : Quallatoliztli) cuallaza, ni : letrado bueno. (1 quallamatini) letrado bueno. (2 Quallamatini) habla graciosa y buena. (2

gracia en hablar. (1 quallatoliztli) echar algo de arriba. (1 ni, quallaa)

cuallaza +, ni : quitar algo de mipersona, y darlo alos otros. (2 Notechpa niquallaa) cualli : gracioso enesta minera. (1 qualli) sana cosa en si. (1 qualli) sancta cosa. (1 qualli) gracia como quiera. (1 qualli) buena cosa. (1 qualli) cosa buena. (2 Qualli) cualli + : fina cosa como grana. (1 c[n]ca q[ua]lli) ynjusta cosa. (1 amo qualli) mediano entre grande y chico. (1 an qualli) fama mala tener. (1 amo qualli notenyo nihtoloca) fea cosa. (1 amo qualli) alguntanto bueno, o vnpoco mejor. (2 Quentel qualli) mejoria en cada especie. (1 ynoccenca qualli) tener sed o desseo dela virtud. pre: onicamictinen. (2 Nicamictinemi yn qualli) perseuerar enel bien. prete: ipan oninen in qualli. (2 Ipan nine mi in qualli) cosa linda, graciosa y excelente. (2 Vel qualli) dotado de gracia. (1 oquimaceuh yn qualli yectli) sangre corrompida. (1 aocmo qualli eztli) manual cosa. (1 anipan qualli) qual dellos es el mejor. (2 Acye ynoc cenca qualli ?) astosa cosa. (1 amo qualli) razonable cosa algun tanto buena. (1 quentel qualli) razonable cosa algun tanto buena. (1 yp[n] qualli) fertil tierra. (1 cenca ytech tlamochiua qualli tlalli) perseuerar en bien. (1 ypan ninemi yn qualli) odrezillo odre pequeo. (1 an ypan qualli euaxiquipilli) dotado de gracia. (1 oquicnopilhui yn qualli yectli) mejor vn poco. (1 ocachi q[ua]lli) ombres sanctos. (1 qualnemiliceque qualli ynyullo) idem. (anipan yectli: idem. (anipan: cosa manual o mediana, o algun tanto, o en alguna manera.)) (2 anipan qualli) cualli ic onquizani : cualli iconquizani : cualli ipammacho : dichoso, o venturoso. (2 Qualli ic onquiani) venturoso. (1 qualli iconquiani) el que es tenido por bueno. (2 Qualli ypammacho) perseuerancia assi. (1 qualli ypan nemiliztli)

cualli ipan nemiliztli :

cualli ipan nemini :

perseuerante. (1 qualli ypan nemini) tomar en buena parte. (1 qualli ypan nic, cuepa)

cualli ipan nic, cuepa :

cualli ipan niccuepa : echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep. (2 Qualli ipan niccuepa) cualli ipan nicmati : idem. prete: qualli ipan onicma. (Qualli ipan niccuepa: echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep.) (2 Qualli ipan nicmati) cualli ipan nictlachialtia : idem. preterito: qualli ipan onictlachialti. (Qualli ipan nicmati: idem. prete: qualli ipan onicma. (Qualli ipan niccuepa: echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep.)) (2 Qualli ipan nictlachialtia) cualli itozqui : cualli iyollo : entonado assi. (1 qualli ytozqui) virtuoso. (1 qualli iyollo)

cualli neixcuitilli teixpan nictlalia : edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1 qualli neixcuitilli teixp[n] nictlalia) cualli nihitic nicnemitia : nicnemitia) tratar penssar algo interiormente. (1 qualli nihitic

cualli onnenamictiliztli : ventura buena; i; buen encuentro. (1 qualli onnenamictiliztli) buen encuentro, o buena dicha. (2 Qualli onnenamictiliztli) cualli onquizaliztli : buen sucesso y fin de algo. (2 Qualli onquializtli) cualli otli : camino llano y limpio. (1 qualli otli) dichoso, o

cualli quimonamictiani : venturoso. (1 qualli quimonamictiani) venturoso. (2 Qualli quimonamictiani)

cualli tepan mochihualiztli : salida en bien. (1 qualli tepan mochiualiztli) cualli tlalli : cualli yectli : tierra buena y fertil. (1 qualli tlalli) bien, nombre. (1 qualli yectli) dezir bien. (1 qualli yectli niquitoa)

cualli yectli niquitoa :

cualli yectli quimotemaquiliani : dador delos bienes espirituales y temporales. (1 qualli yectli quimotemaquiliani) cualli yyollo : q[ua]lli yyullo) Qualli yyullo) cualli? + : + : simple persona sin doblez. (1 q[ua]lli yyullo) ombre sancto. (1 hombre de buen coraon sincero y sin doblez, o hombre sancto. (2 quan bueno es?. et sic de alijs. (2 Yeic qualli?) mosto. (1 ayamo quallivino) ventura buena; i; buen encuentro. (1 quallionquializtli)

cuallihuino

cuallionquizaliztli :

cuallipan niccaqui : niccaqui) cuallipan nicmati : nicmati)

echar abuena parte lo que se dize o haze. (1 quallipan echar abuena parte lo que se dize o haze. (1 quallip[n] echar abuena parte lo que se dize o haze. (1

cuallipan nictlachialtia : quallipan nictlachialtia) cuallipan niquitta : niquitta)

echar abuena parte lo que se dize o haze. (1 quallipan

cuallitzonquizaliztli : salida en bien. (1 quallitz[n]quializtli) cuallotica cuallotl : cuallotl + : religiosamente. (1 yecyotica, quallotica) bondad. (1 quallotl)

mediania assi. (1 quallotl) + : :

polideza. (1 vel quallotl) acudir o recurrir a alguna persona. (1 ni, qualmati) : : echar algo de arriba. (1 ni, qualmayaui) venir a recebir a otro. (1 ni, qualnamiqui) cosa vistosa y galana. (2 Qualneci) gentil y hermoso hombre o muger. (1

cualmati, ni

cualmayahui, ni cualnamiqui, ni cualneci :

galan. (1 qualneci)

cualneci + : fea cosa. (1 amo qualneci) nouian qualneci yninacayo)

cualnemilice : virtuoso. (1 qualnemilice) ombre sancto. (1 q[ua]lnemilice) hombre de buena y sancta vida. (2 Qualnemilice) cualnemiliceque : hombres de buena vida. (2 Qualnemiliceque) cualnemiliceque cualli inyollo : ynyullo) ombres sanctos. (1 qualnemiliceque qualli

cualnemilizmachiyotl : seal de virtud enlos nios. (1 qualnemilizmachiyotl) cualnemiliznezcayotl : seal de virtud enlos nios. (1 qualnemiliznezcayotl) cualnemiliztica : con buena vida. (2 Qualnemiliztica) cualnexiliztica : lindamente. (1 qualnexiliztica) galanamente. (1 qualnexiliztica)

cualnexiliztli : galania. (1 qualnexiliztli) lindeza. (1 qualnexiliztli) hermosura. (1 qualnexiliztli) gracia o hermosura. (1 qualnexiliztli) gala. (1 qualnexiliztli) galania, o lindeza de cosas vistosas y graciosas. (2 Qualnexiliztli) cualnexoani : gala. (1 qualnexoani) idem. (Qualnexiliztli: galania, o lindeza de cosas vistosas y graciosas.) (2 Qualnexoani)

cualnextia, nitla : hermosear, o agraciar algo. p: onitlaqualnexti. (2 Qualnextia, nitla) hermosear. (1 nitla, qualnextia) ahermosear o hermosear algo. (1 nitla, qualnextia) cualnezca : graciosamente. (1 qualnezca) cualnezca tlatoani : cualnezcatlatoani : gracioso enesta manera. (1 qualnezca tlatoani) gracioso y galan hablador. (2 Qualnezcatlatoani)

cualnezcatlatoliztli : graciosa y hermosa habla. (2 Qualnezcatlatoliztli) cualnezcatlatoltica : graciosamente assi. (1 qualnezcatlatoltica) o habla graciosa. (2 Qualnezcatlatoltica) c[n] platica,

cualnezqui : galan. (1 qualnezqui) linda cosa. (1 qualnezqui) hermoso. (1 qualnezqui) gracioso enesta minera. (1 qualnezqui) galan, o de buen parecer. (2 Qualnezqui) cualnezqui, ni : gracia tener assi. (1 ni, qualnezqui) cualnezqui + : hermoso. (1 cenca qualnezq[ui]) : ligeramente traer algo. (1 ni, qualnotlalochtia)

cualnotlalochtia, ni

cualo + : eclipsarse el sol. (1 tonatiuh qualo) eclipsarse la luna. (1 metztli qualo) eclipsarse la luna. (2 Metztli qualo) eclipsarse el sol. p: tonatiuh oqualoc. vel. oqualoc intonatiuh. (2 Tonatiuh qualo) cualocatl : cancer. (1 qualocatl.) cancer, o aratan. (2 Qualocatl) aratan. (1 vei qualocatl) aratan o

cualocatl + : cancer. (1 vei qualocatl) cancer pestifero. (2 Vei qualocatl)

cualoni : manjar generalmente. (1 qualoni) comestible cosa. (1 qualoni) comedera cosa. (1 qualoni) bastimento assi. (1 qualoni) cosa comestible. (2 Qualoni) cualoni + : pepino. (1 ayotontli xoxouhca qualoni) cozer. (2 Xoxouhca qualoni) cualtia : Qualtia) cosa que se come sin

restaurarse y hazerse bueno, lo que estaua daado. prete: oqualtix. (2

cualtia + : jugar adar a comer tierra, hinchndo la boca dela dicha tierra al que pierde el juego. (1 titotlatlal q[ua]ltia) cualtihuani : virtud generalmnte. (1 qualtiuani) virtudes o bondades. (2 Qualtiuani, yectiuani)

cualtihuani, yectihuani :

cualtilia, nite : sanctificar hazer sancto. (1 nite, qualtilia) cualtilia, nitla : hazer bueno y aderear lo que estaua daado. (1 nitlaqualtilia) restaurar, o aderear lo daado. preteri: onitlaqualtili. (2 Qualtilia, nitla) afinar algo. (1 nitla, qualtilia) polir. (1 nitla, qualtilia) adobar lo que esta mal hecho. (1 nitla, q[ua]ltilia) limpiar. (1 nitla, qualtilia) hermosear. (1 nitla, qualtilia) remediar. (1 nitla, qualtilia) ahermosear o hermosear algo. (1 nitla, qualtilia)

cualtiliz ameyalli :

fuente de bondad. (2 Qualtiliz ameyalli)

cualtiliz tlaaquillo : lleno de buen fruto. (1 qualtiliz tlaaquillo) cualtiliztica : Qualtiliztica) graciosamente assi. (1 qualtiliztica) con bondad. (2

cualtiliztlaaquillo : Qualtiliztlaaquillo)

cosa que tiene fruta de gracia y bondad. (2

cualtiliztli : gracia o hermosura. (1 qualtiliztli) sanctidad. (1 qualtiliztli) virtud generalmnte. (1 qualtiliztli) bondad. (1 qualtiliztli) bondad. (2 Qualtiliztli) cualtin : buenos y sanctos. (2 Qualtin)

cualtoca, ni : venir a ver o a visitar a otro. prete: oniqualtocac. (2 Qualtoca, ni) acudir o recurrir a alguna persona. (1 ni, qualtoca) cualtoca, nino : tenerse por bueno. preteri: oninoqualtocac. (2 Qualtoca, nino) fngir ser bueno. (1 nino, qualtoca) tenerse por bueno. (1 nino, qualtoca) cualtotoca, ni : visitar amenudo a alguna persona. pre: oniqualtotocac. (2 Qualtotoca, ni) muchas vezes visitar a alguno. (1 ni, qualtotoca) cualtototza, ni : ligeramente traer algo. (1 ni, qualtototza)

cualtzacua, ni : reuelarse contra la cabecera. pre: oniqualtzacu. (2 Niqualtzaqua) cualtzacua, nic : rebelarse. (1 nic, qualtzaqua) cualyetoca, nino : tenerse por bueno, y jactarse dello. pret: oninoqualyetocac. (2 Qualyetoca, nino) cualyetoca, nite : tener a otro por bueno. prete: onitequalyetocac. (2 Qualyetoca, nite) cuamanqui : figura ahusada hazia baxo y ancha arriba. (1 quamanqui) ahusada hazia baxo, y ancha en lo alto. (2 Quamanqui) figura o cosa

cuamatlatia, nino : ponerse aluanega o cofia de red. pre: oninoquamatlati. (2 Quamatlatia, nino) aluanega ponerse. (1 nino, quamatlatia) cuamatlatl : cofia. (1 quamatlatl) o cofia de red. (2 Quamatlatl) cuamatlatl + : aluanega de red. (1 quamatlatl) aluanega

media cofia. (1 centlacol quamatlatl)

cuamecatlatla, ni : dolerme la frente dela carga que lleuo con mecapalli. preterito: oniquamecatlatlac. (2 Quamecatlatla, ni) cuametlapil : cabeudo de cabea larga. (1 quametlapil) cabea. (2 Quametlapil) cuametlapiltic : idem. hombre de larga

(Quametlapil: hombre de larga cabea.) (2 Quametlapiltic) esgrima delos que ensean a esgremir. (2 Temac

cuammachtiliztli + : quammachtiliztli)

cuammaitl : rama de arbol. (1 quammaytl) cuammaitl aquiloni : cuammaitlaquiloni : cuammalina, nitla :

rama de arbol. (2 Quammaitl)

estaca de arbol para plantar. (2 Quammaitl aquiloni) ramo para plantar. (1 quammaitlaquiloni) retorcer. (1 nitla, qu[m]malina)

cuammatequi, ni : podar vides o arboles. prete: oniquammatec. (2 Quammatequi, ni) podar vides o arboles. (1 ni, quammatequi) cuammatequiliztli : Quammatequiliztli) cuammatequini : cuammati, nic : cuammati, nitla podadura. (1 quammatequiliztli) poda o podadura tal. (2

podador tal. (1 quammatequini)

podador assi. (2 Quammatequini)

sentirse mucho el que es reprehendido. (2 Quammati, nic) : sufrir. (1 nitla, quammati)

cuammaxac : horcajadura de arbol. (2 Quammaxac) cuammaxalolli : horca para reboluer el trigo. (1 quammaxalolli) gajos. (2 Quammaxalolli) cuammeca tecolotl : cuammecatecolotl : horca de dos

mochuelo, aue conocida. (2 Quammeca tecolotl) mochuelo aue conocida. (1 quammecatecolotl)

cuammihuia, nitla : apalancar. preterit: onitlaqu[n]miui. (2 Quammiuia, nitla) apalancar. (1 nitla, quammiuia) cuammilli : palo para asaetear o picota. (1 quammilli) cuammimilli : pilar de madera, o palo rollizo. (2 Quammimilli) garrote, o palo. (2 hincar

cuammimiltontli : garrote. (1 quammimiltontli) Quammimiltontli)

cuammina, nitla : atrancar puerta desdel suelo. (1 nitla, quammina) vna cosa en otra, assi como clauo en tabla. (1 nitla, quammina) cuammitl : palanca. (1 quammitl) palanca. (2 Quammitl)

cuammomotla, nino : jugar alos bolos. preteri: oninoquammomotlac. (2 Quammomotla, nino) jugar alos bolos. (1 nino, quammomotla) cuamomotzoa, nite : messar a otro. preterito: onitequamomotzo. (2 Quamomotzoa, nite) messar. (1 nite, quamomotzoa) repelar a otro. (1 nite, quamomotzoa) cuamotzollalia, nite : idem. prete: oniquamotzollali. (Quamomotzoa, nite: messar a otro. preterito: onitequamomotzo.) (2 Quamotzollalia, nite) cuanaca : encrestado como gallo de castilla. (1 quanaca) gallina de castilla o gallo. (1 quanaca) gallo o, gallina de castilla. (2 Quanaca) cuanacatl : crespa de gallo de castilla. (1 quanacatl) gallina. (2 Quanacatl) cresta de gallo o de

cuanacayotl : cuanatzinca = : quanatzinca)

la carne del caxco dela cabea. (2 Quanacayotl) = cuatlapanca; to (2 quanatzinca) = cuatlapanca; + (2

cuanatzinca; + : comisuras, junturas o rayas del caxco dela cabea. (2 Quanatzinca; to) cuanatzinca; to : comisuras, junturas o rayas del caxco dela cabea. (2 Quanatzinca; to) cuanepantla; + : la coronilla dela mitad dela cabea. (2 Quanepantla; to)

cuanepantla; to : la coronilla dela mitad dela cabea. (2 Quanepantla; to) cuania, nitla : desembaraar algo. (1 nitla, quania) mouer de lugar. (1 nitla, quania) poner allende o en otro lugar. (1 nitla, quania) mouer de lugar. (1 nitla, quania) tirar o quitra alo d[e] lugar apartarlo. (1 nitla, quania) apartar algo. (1 nitla, quania) quitar, apartar algo. (1 nitla, quania) cuania + : mover en diuersas partes. (1 auicpa nitla, quania) mouer con dificultad. (1 ayaxcan nitla, quania) mover en diuersas partes. (1 mieccampa nitla, quania) mouer hazer otra cosa. (1 tetech nitla, quania) mouer aparte. (1 chico nitla, quania) mouer hazer otra cosa. (1 tetlan nitla, quania) mouer hazer otra cosa. (1 teuic nitla, quania) cuanlocatl : cuanuacqui : cuanuaqui, ni : podrecimiento tal. (1 qu[n]locatl) enflaquecido assi. (1 quanuacqui) enflaquecerse. (1 ni, quanuaqui)

cuanuaquiliztli : enflaquecimiento tal. (1 quanuaquiliztli) cuanuatza, nite cuapaca, Quapaca, cuapaca, Quapaca, : enflaquecer a otro. (1 nite, quanuatza)

nino : lauarse la cabea. pre: oninoquapac. vel, oninoquapacac. (2 nino) lauar la cabea. (1 nino, quapaca) nite : lauar a otro la cabea. prete:. onitequapac. 1. oninoquapacac. (2 nite) parir la muger a menudo. pre: oniquinquapanotia. (2

cuapanotiuh, niquin : Quapanotiuh, niquin) cuapapatztic : cuapatlach : (1 quapatlach) cuapatlani, ni

lo mesmo es que quacecelicapil. (2 Quapapatztic) hombre de cabea ancha. (2 Quapatlach) cabeudo de cabea ancha.

: bolar porarte en vn madero rollizo. (1 ni, quapatlani) desboronar o quebrantar terrones. pre: onitlaquapayan. (2

cuapayana, nitla : Quapayana, nitla)

cuapayana in tlaltetl in zacatzontetl, nic : desmoronar o d[e]sboronar terrones o cespedes. (1 nic, quapayana yn tlaltetl yn acatzontetl)

cuapazoloa, nite : Quapaoloa, nite) cuapepelli : quapepelli)

maraar a otro los cabellos. p: onitequapaolo. (2 corona de clerigo. (1

corona de clerigo. (2 Quapepelli)

cuapepeloa, nite : Quapepeloa, nite) cuapepeltic : cuapetlazol :

hazer corona a clerigo. prete: onitequapepelo. (2

clerigo que tiene corona, o de corona. (2 Quapepeltic) desmelenado. (2 Quapetlaol) desmelenado. (1 quapetlaol)

cuapitzahuac : figura ahusada hazia arriba, y ancho en lo baxo. (2 Quapitzauac) figura ahusada hazia arriba y ancha abaxo. (1 quapitzauac) cuapopol : desmelenado. (2 Quapupul) desmelenado. (1 quapupul)

cuapopoloa, nite : maraar el cabello a otro. prete: onitequapopolo. (2 Quapopoloa, nite) encrespar algo. (1 nite, quapopoloa) cuappachcentlaulli : cuappachtia : cuappachtia, ni cuappachtli : maiz leonado. (1 quappachcentlaulli)

pararse leonado el color. preteri: oquappachtiac. (2 Quappachtia) : hazerse pardo. (1 ni, quappachtia) color leonado, o medio morado. (2 Quappachtli) (Quappachtia:

cuappaltia : idem. preterito: oquappaltiac. vel. oquappaltix. pararse leonado el color. preteri: oquappachtiac.) (2 Quappaltia) cuappanahuaztli : puente de madera. (2 Quappanauaztli) cuappanahuaztontli : puente pequea assi. (2 Quappanauaztontli) desta manera. (1 quappanauaztontli) cuappantli : puente de madera, o quadril. (2 Quappantli) quappantli) punte de maderos. (1 quappantli)

puente pequea

cadera o quadril. (1 puente

cuappantontli : puente pequea assi. o quadril pequeo. (2 Quappantontli) pequea desta manera. (1 quapp[n]tontli) cuappatoa, ni : cuappatoani : cuappatoliztli : cuappatolli : cuappetlacalli : cuappiloa + : jugar al axedrez. preterito: oniquappato. (2 Quappatoa, ni) jugador deaxedrez. (2 Quappatoani) el acto de jugar al axedrez. (2 Quappatoliztli) juego de axedrez. (2 Quappatolli) axedrez. (1 quappatolli)

arca o caxa de madera. (2 Quappetlacalli) forcejar. (1 ytech nino, quappiloa) asserraduras de madera. (1 quappinoli)

cuappinoli :

cuappitzactli :

palo delgado. (2 Quappitzactli)

cuappitzahui : empedernecerse o pararse duro el pan o cosa assi. (1 quappitzaui) cuappitzahui, ni : enuararse, o pararse yerto. &c. preter: . oniquappitzauh. (2 Quappitzaui, ni) enuararse. (1 ni, quappitzaui) enhertarse. (1 ni, quappitzaui) cuappitzahuiliztli : quappitzauiliztli) enuaramiento assi. (2 Quappitzauiliztli) enuaramiento. (1

cuappitzauhqui : persona enuarada o yerta, cosa aspera, crudia, o acucharrada, assi como tortillas secas. &c. o persona cencea y enxuta. (2 Quappitzauhqui) enuarado. (1 quappitzauhqui) enertado assi. (1 quappitzauhqui) cuappitzauhqui = : = cuappitztic (2 quappitzauhqui)

cuappitzoa, mo : pararse yerto el muerto. preter: omoquappitzo. (2 Moquappitzoa) yerto pararse el muerto, quando espira . (1 moquappitzoa) cuappitzoa, nino : pararse yerto como palo. prete: oninoquappitzo. (2 Quappitzoa, nino) pararse yerto. (1 nino, quappitzoa) cuappitztic : aspera yerudia cosa, assi como cuero, tortillas secas, &c. (1 quappitztic) cenceo enxuto. (1 quappitztic) lo mesmo es que quappitzauhqui. (2 Quappitztic) enertado assi. (1 quappitztic) aspera cosa. (1 quappitztic) empedernido desta manera. (1 quappitztic) cuappitztiliztli : quappitztiliztli) cuappixqui : aspereza tal. (1 quappitztiliztli) aspereza assi. (1

montaero, que la guarda. (1 quappixq[ui])

cuaquimiliuhcayotl : pao de cabea. (2 Quaquimiliuhcayotl) cofia. (1 quaquimiliuhcayotl) pao para cubrir la cabea. (1 quaquimiliuhcayotl) cuaquimiloa, Quaquimiloa, cuaquimiloa, Quaquimiloa, cuarto nino : nino) nite : nite) tocarse o cubrirse la cabea. pre: oninoquaquimilo. (2 tocar o cubrir la cabea a otro. pre: onitequaquimilo. (2

+ : quarto moneda conocida. (2 Tepuz quarto)

cuarto chiuhqui : monedero, que haze moneda, como tomines o cuartos. (1) cuatalachi : (1 quatalachi) hombre de gran cabea. (2 Quatalachi) cabeudo de gran cabea.

cuatatapa : desmelenado. (2 Quatatapa)

desmelenado. (1 quatatapa)

cuatatapatia, nite : maraar a otro los cabellos. pre: onitequatatapati. (2 Quatatapatia, nite) encrespar algo. (1 nitequatatapatia) cuataz, nic : yo yre comiendo alguna cosa. (2 Quataz, nic)

cuatechalania, nite : dar a otro de cabeadas. prete: onitequatechalani. (2 Quatechalania, nite) dar de cabeadas a otro. (1 nite, quatechalania)

cuatecoma : hombre o muger de gran cabea. (2 Quatecoma) (1 quatecoma) ombre de gran cabea. (1 quatecoma) cuatecon : motilon. (2 Quatecon) :

cabeudo de gran cabea.

cuatecoyonia, nite

descalabrar con piedra. (1 nite, quatecoyonia)

cuatecuia, nino : tocarse con pao de cabea, o con almahizal. pre: oninoquatecuix. (2 Quatecuia, nino) cuatecuiya, nino : tocarse desta manera. (1 nino, quatecuiya) cuatecuiya, nite : tocar a otro desta manera. prete: onitequatecuix. (2 Quatecuiya, nite) tocar con toca assi. (1 nite, quatecuiya) cuatenamaz : hombre o muger de gr[n] cabea. (2 Quatenamaz) cabea. (1 quatenamaz) ombre de gran cabea. (1 quatenamaz) cabeudo de gran

cuatepachoa, nite : descalabrar a otro con piedra o dar pedrada. pre: onitequatepacho. (2 Quatepachoa, nite) descalabrar con piedra. (1 nite, quatepachoa) cuatepehui, ni : pelarse la cabea. s. caerse el pelo. preterito: oniquatepeuh. vel. oniquatepeuac. (2 Quatepeui, ni) pelarse la cabea o pararse caluo. (1 ni, quatepeui) cuatepinia, nite : dar coxcorron con la mano, o dar capon. pre: onitequatepini. (2 Quatepinia, nite) coxcorrn dar a otro cn la mano. (1 nite, quatepinia) capon dar enla frente. (1 nite, quatepinia) dar coxcorron. (1 nite, quatepinia) cuatepitzinia, nite : descalabrar o quebrantar la cabea a otro. pre: onitequatepitzini. (2 Quatepitzinia, nite) descalabrar con piedra. (1 nite, quatepitzinia) machucar la cabea a otro. (1 nite, quatepitzinia) cuatepozzotia topilli, nic cuatequia, Quatequia, cuatequia, Quatequia, : enastar lana. (1 nic, quatepuzotia topilli)

nino : lauarse la cabea, o baptizarse. pre: oninoquatequi. (2 nino) nite : lauar a otro la cabea, o baptizarlo. pre: onitequatequi. (2 nite) bautizar o baptizar a alguno. (1 nite, quatequia)

cuatequixquicihui : h[m]bre o muger que tiene mucha caspa enla cabea. (2 Quatequixquiciui) casposo. (1 quatequixquiciui) cuatequixquitl : quatequixquitl) cuatetexotl : caspa dela cabea. (2 Quatequixquitl) los sesos dela cabea. (2 Quatetexotl) caspa dela cabeja. (1

cuatetexquixtia, nite : desmeollar, o sacar los sesos a otro. pre: onitequatetexquixti. (2 Quatetexquixtia, nite) desmeollar. (1 nite, quatetexquixtia) cuatetextilia, nite : hazer saltar los sesos a otro, o quebrantarle la cabea. preteri: onitequatetextili. (2 Quatetextilia, nite)

cuatetextli : q[ua]tetextli) cuateteztli :

los sesos dela cabea. (2 Quatetextli) meollos dela cabea. (1 quatetextli) idem.

sesos por meollos. (1

(Quatetextli: los sesos dela cabea.) (2 Quateteztli)

cuatetzotzona, nino : topetar, o darse golpe en la pared, o en otra cosa con la cabea. preteri: oninoquatetzotzon. (2 Quatetzotzona, nino) topar con la cabea. (1 nino, q[ua]tetzotzona) golpe darse con la cabea o darse cabeada. (1 nino, quatetzotzona) cuatetzotzona, nite : dar a otro de cabeadas. p: onitequatetzotzon. (2 Quatetzotzona, nite) calabaadas dar. (1 nite, quatetzotzona) dar de cabeadas a otro. (1 nite, quatetzotzona) cuatexotl : idem. (Quatextli: los meollos, o sesos dela cabea.) (2 Quatexotl) cabeudo de

cuatexpetla : hombre, o muger de cabea ancha. (2 Quatexpetla) cabea ancha. (1 quatexpetla) cuatexquimiliuhcayotl : membrana, o tela los sesos dela cabea. (2 Quatexquimiliuhcayotl) cuatextli : los meollos, o sesos dela cabea. (2 Quatextli) quatextli) meollos dela cabea. (1 quatextli) cuatexxotl : cuateyollotl : cuatezon : cuatezonoa, Quateonoa, cuatezonoa, Quateonoa, meollos dela cabea. (1 quatexxotl)

sesos por meollos. (1

la coronilla del medio dela cabea (2 Quateyollotl)

motilon. (1 quateon) nino : motilarse, o tresquilarse. prete: oninoquateono. (2 nino) nite : motilar o tresquilar aotro. pr: onitequateono. (2 nite) motilar. (1 nite, quateonoa) motilon. (2 Quateontic)

cuatezontic :

cuatezpi, nite : messar o repelar a otro. preterito: onitequatezpic. (2 Quatezpi, nite) messar. (1 nite, quatezpi) cuatiaz, nic : yo yre comiendo. s. algo. (2 Quatiaz, nic)

cuatihuetzi, nite : dar dentellada, o bocado arremetiendo contra alguno. preterito: onitequatiuetz. (2 Quatiuetzi, nite) bocados dar arremetiendo contra alguno. (1 nite, quatiuetzi) reir risando. (1 nite, quatiuetzi) cuatihuetzi, nitla : comer apriessa. (1 nitla, quatiuetzi) cuatlacaczotl : cuatlahueliloc : cuatlalhuayotl : desmelenado. (2 Quatlacacotl) loco, o desatinado. (2 Quatlaueliloc) las venas o neruios dela cabea (2 Quatlalhuayotl)

cuatlapachiuhcayotl : toca, o pao para cubrir la cabea. (2 Quatlapachiuhcayotl) velo o toca de muger. (1 quatlapachiuhcayotl) pao para cubrir la cabea. (1 quatlapachiuhcayotl)

cuatlapachoa, nino : cubrirse la cabea con toca, pao, velo, o manto. prete: oninoquatlapacho. (2 Quatlapachoa, nino) tocar se assi. (1 nino, quatlapachoa) cuatlapachoa, nite : cubrir la cabea a otro desta manera. prete: onitequatlapacho. (2 Quatlapachoa, nite) cuatlapana, nino : (2 Quatlapana, nino) cuatlapana, nite : Quatlapana, nite) cuatlapanca; quebrarse, o quebrantarse la cabea. prete: oninoquatlapan. quebrarse la cabea. (1 nino, quatlapana) quebrantar a otro la cabea. p: onitequatlapan. (2

+ : lo mesmo es que quanatzinca. (2 Quatlapanca; to)

cuatlapanca; to : lo mesmo es que quanatzinca. (2 Quatlapanca; to) cuatlapohua, nic : destechar casa. pre: onicquatlapo. (2 Quatlapoa, nic)

cuatlapolhuia, nicte : destechar casa a otro. pret: onictequatlapolhui. (2 Quatlapolhuia, nicte) cuatlapouhqui : casa destechada. (2 Quatlapouhqui)

cuatlatla, ni : tener gran ardor y dolor de cabea prete: oniquatlatlac. (2 Quatlatla, ni) arder la cabea del gran sol o fuego. (1 ni, quatlatla) arder la cabea de dolor. (1 ni, quatlatla) cuatlaza, nino : Quatlaa, nino) cabecear con presumpcion y vanidad. prete: oninoquatlaz. (2

cuatlaztinemi, nino : andar cabeceando con presumpcion y vanidad. preterito: oninoquatlaztinen. (2 Quatlaztinemi, nino) andar cabeceando. (1 nino, quatlaztinemi) cuatonalcueponi, ni quatonalcueponi) : arder la cabea del gran sol o fuego. (1 ni,

cuatonallecueponi, ni : arderme mucho la cabea del gransol. pre: oniquatonallecuepon. (2 Quatonallecueponi, ni) cuatzaccayotl : capitel de coluna. (1 quatzaccayotl) capitel de coluna de piedra redonda. (2 Temimil

cuatzaccayotl + : quatzaccayotl)

cuatzayana, nite : herir, o dar cuchillada a otro [n] la cabea, o henderle la cabea. preterito: onitequatzayan. (2 Quatzayana, nite) descalabrar cn otra cosa. (1 nite, quatzayana) cuatzilcoltia, nite cuatzilinia, nite cuatzitzin : cuatzoma, ni : ni, q[ua]tzuma) : : capon dar enla frente. (1 nite, quatzilcoltia) capon dar enla frente. (1 nite, quatzilinia) desmelenado. (1 quatzitzin) vrdirtela. (1

desmelenado. (2 Quatzitzin)

vrdir tela. prete: oniquatzun. (2 Quatzuma, ni)

cuatzomitl : quatzomitl)

los lisos dela tela. (2 Quatzomitl)

lisos dela tela. (1 tranado de

cuatzontlacuiyalli : tranado de muger. (2 Quatzontlacuiyalli) muger. (1 quatzontlacuiyalli)

cuatzontli : coleta de cabellos. (1 quatzontli) cabellos que cuelgan sobre la fr[n]te. (2 Quatzuntli) cabellos, o pelos dela cabea. (2 Quatzontli) cabellos que dexan enel cogote alos muchachos quando los tresquilan. (1 quatzuntli) cabellos de la cabela. (1 quatzuntli) cuatzontli + : dar buen ex[m]plo. metap. (2 Xiotl quatzuntli nicteca) exemplo. (1 xiyotl quatzuntli nicteca) dar buen

cuatzotzona, nino : dar golpe conla cabea enel vmbral dela puerta, o en otra cosa semejante. prete: oninoquatzotzon. (2 Quatzotzona, nino) topar con la cabea. (1 nino, quatzotzona) cuauh + : parde los arboles. &c. (2 Nauac quauh) galleta vaso para vino. (1 quauh vinoapilolli)

cuauh huinoapilolli :

cuauh nanahuatl : goma de arboles. (2 Quauh nanauatl) cuauh vino apilolli : galleta, vaso para vino. (2 Quauh vino apilolli)

cuauhacalli : media hanega, para medir, o canal demadera. (2 Quauhacalli) canal de madera grande para passar agua con ella a alguna parte. (1 quauhacalli) cuauhacalli + : media hanega, medida. (2 Cen quauhacalli) celemin. (1 medio

cuauhacaltontli : celemin, o cosa semejante. (2 Quauhacaltontli) quauhacaltontli)

cuauhacaltontli + : medio celemin. (1 centlacol quauhacaltontli) celemin. (1 tlacacic quauhacaltontli) cuauhacatl : varal. (2 Quauhacatl)

varal vara grande. (1 quauhacatl)

cuauhacocui, nitla : apalancar. preterito: onitlaquauhacocuc. (2 Quauhacocui, nitla) apalancar. (1 nitla, quauhacocui) cuauhalo : papagayo grande y verde. (2 Quauhalo) artesa. (2 Quauhapazpechtli)

cuauhapazpechtli :

cuauhapaztli : batea. (2 Quauhapaztli) artesa o cosa semejante. (1 quauhapaztli) batea para lauar oro. (1 quauhapaztli) cuauhapipilhuaztli : canal de madera. (2 Quauhapipilhuaztli) canal de madera grande para passar agua con ella a alguna parte. (1 quauhapipilhuaztli) cuauhaquia, ni : plantar arboles, o estacas de oliuas. &c. prete: oniquauhaqui. (2 Quauhaquia, ni) estacas de plantas poner. (1 ni, quauhaquia) plantar arboles. (1 ni, quauhaquia) cuauhaquia, nino : emboscarse. preterito: oninoquauhaqui. (2 Quauhaquia, nino) emboscarse. (1 nino, quauhaquia)

cuauhaquia

+, n

oliuas plantar. (1 n, azeyte quauhaquia)

cuauhaquilli : plantas de arboles, o estacas de oliuas. &c. (2 Quauhaquilli) postura de plantas. (1 quauhaquilli) cuauhaquilli + : estaca para plantar. (1 tlamatectli q[ua]uhaquilli) hoja de arbol. (2 Quauhatlapalli) hoja de arbol. (1 pestillo o

cuauhatlapalli : quauhatlapalli)

cuauhayotl : cerradura de palo, o postillo. (2 Quauhayutl) cerradura de palo. (1 quauhayotl) cuauhcacalachtli : cuauhcacapolin : cuauhcactli :

cerradura, o postillo de palo. (2 Quauhcacalachtli)

agallas de arboles. (2 Quauhcacapulin) sandalias de madera. (1 quauhcactli) choclo. (2 Quauhcactli)

cuauhcalalachtli :

pestillo o cerradura de palo. (1 quauhcalalachtli) echar en la echar en la

cuauhcalco niteteca : encarcelar a otro. (1 quauhcalco niteteca) carcel. (1 quauhcalco niteteca) cuauhcalco nitetlalia : encarcelar a otro. (1 quauhcalco nitetlalia) carcel. (1 quauhcalco nitetlalia)

cuauhcalco tetequiliztli : encarcelamiento. (1 quauhcalco tetequiliztli) encarcelamiento. (2 Quauhcalco tetequiliztli) cuauhcalco tetlaliliztli : encarcelamiento. (1 quauhcalco tetlaliliztli) (Quauhcalco tetequiliztli: encarcelamiento.) (2 Quauhcalco tetlaliliztli) cuauhcalco tlatectli : encarcelado. (1 quauhcalco tlatectli) Quauhcalco tlatectli) idem.

encarcelado. (2 idem.

cuauhcalco tlatlalilli : encarcelado. (1 quauhcalco tlatlalilli) (Quauhcalco tlatectli: encarcelado.) (2 Quauhcalco tlatlalilli)

cuauhcalco, niteteca : encarcelar a alguno. pret: quauhcalco onitetecac. (2 Quauhcalco, niteteca) cuauhcalco, nitetlalia : idem. preterito: quauhcalco onitetlali. (Quauhcalco, niteteca: encarcelar a alguno. pret: quauhcalco onitetecac.) (2 Quauhcalco, nitetlalia) cuauhcalhuia, nitla : lleuar algo en jaula. (1 nitlaquauhcalhuia) lleuar algo en jaula grande de palo. prete: onitlaquauhcalhui. (2 Quauhcalhuia, nitla) cuauhcalli : carcel. (1 quauhcalli) jaula grande. (1 quauhcalli) jaula grande de palo, adonde estau[n] los presos por sus delictos. (2 Quauhcalli) cuauhcalpixqui : carcelero. (1 quauhcalpixqui) grande de palo. (2 Quauhcalpixqui) carcelero, o guardador de jaula

cuauhcaltepiton : jaula pequea. (1 quauhcaltepiton) Quauhcaltepiton) cuauhcaltontli : jaula pequea. (1 quauhcaltontli) de madera pequea.) (2 Quauhcaltontli) cuauhcamac :

jaula de madera pequea. (2 idem. (Quauhcaltepiton: jaula

hendedura, o agujero de madero. (2 Quauhcamac) idem.

cuauhcamactli : resquicio o hendedura de palo o tabla. (1 q[ua]uhcamactli) (Quauhcamac: hendedura, o agujero de madero.) (2 Quauhcamactli) cuauhcapolin : agallas de arbol. (1 quauhcapulin)

cuauhcelicayotl : retoo de arbol. (1 quauhcelicayotl) ramo del renueuo. (1 quauhcelicayotl) renueuo de arbol. (1 quauhcelicayotl) renueuo, o pimpollo de arbol. (2 Quauhcelicayotl) cuauhcellotl : renueuo de arbol. (1 quauhcellotl) renueuo, o pimpollo de arbol.) (2 Quauhcellotl) cuauhchayahuac : rexa de palo. (1 quauhchayauac) quauhchayauac) rexa de madera. (2 Quauhchayauac) idem. (Quauhcelicayotl:

verjas de palo. (1

cuauhchayahuacayotia, nitla : enrexar con rexas de madera. prete: onitlaquauhchayauacayuti (2 Quauhchayauacayutia, nitla) enrexar cerrar con rexas. (1 nitla, quauhchayauacayotia) cuauhchayahuallo : rexada cosa desta manera. (1 quauhchayauallo) enrexada assi. (2 Quauhchayauallo) cosa

cuauhchayahuallotia, nitla : enrexar algo desta manera. prete: onitlaquauhchayaualloti. (2 Quauhchayauallotia, nitla) enrexar cerrar con rexas. (1 nitla, quauhchayauallotia) cuauhchicolli : garauato de palo, para sacar agua de pozo. (1 quauhchicolli) garauato de palo. (1 quauhchicolli) garauato de palo. (2 Quauhchicolli) cuauhchimal : mono, animal conocido. (1 quauhchimal) quauhchimal) mono, animal conocido. (2 Quauhchimal) cuauhchimalli : Quauhchimalli) cuauhchimalli escudo. (1 quauhchimalli) + : mona animal conocido. (1 paues. (2

paues. (1 quauhchimalli)

manta para combatir. (1 vei quauhchimalli)

cuauhchinamitl : varandas. (1 quauhchinamitl) antepecho de madera. (1 quauhchinamitl) palizada defension de palos. (1 quauhchinamitl) varandas, o antepecho de madera, o palenque, talanquera o estacada. (2 Quauhchinamitl) cuauhchiquihuitl : Quauhchiquiuitl) cuauhchocholli : escrio. (1 quauhchiquiuitl) chiquiuitl de tablas. (2

corma. (1 quauhchocholli)

corma de palo. (2 Quauhchocholli)

cuauhchocholpol : persona alta de cuerpo. (2 Quauhchocholpul) cuauhcholpol + : alto de cuerpo. (1 quauhtitipul, quauhcholpol)

cuauhcococonetl : mueca de nios. (1 quauhcococonetl) cuauhcocolli : can de madera. (1 quauhcocolli) can de madera. (2 Quauhcocolli)

cuauhcocotoctli : pedaos de madera. (2 Quauhcocotoctli) cuauhcocoyoctli : cepo prisin. (1 quauhcocoyoctli) en madera. (2 Quauhcocoyoctli) cepo, prision, o agujero hecho

cuauhcomitl : pulpito de palo. (1 quauhcomitl) barril de madera. (1 quauhcomitl) cuba o cosa semejante. (1 quauhcomitl) bota, pipa o tonel. (1 quauhcomitl) pulpito de madera, o tonel, pipote o pipa. (2 Quauhcomitl) cuauhcomitl + : quauhcomitl) cuauhconetl : cuauhcoxolitli : cuauhcoyahuac : cuauhcoyametl : Quauhcoyametl) pipa. (1 vei quauhcomitl) aguilocho. (1 quauhconetl) faisan. (2 Quauhcoxolitli) lo mesmo es que calcayotl. (2 Quauhcoyauac) puerco montes jaualin. (1 quauhcoyametl) jaualin. (2 pipa o tonel grande. (2 Vei

cuauhcoyoctli : agujero hecho en madero. (1 quauhcoyoctli) cepo prisin. (1 quauhcoyoctli) cepo, prision, o agujero hecho [n] madero, o madero agujerado. (2 Quauhcoyoctli) cuauhcuetzpalin : lagarto animal. (1 quauhcuetzpalin) cuauhcuezcomatl : troxe otra. (1 quauhcuezcomatl) cuauhecahuaztli : escalera de palo. (1 quauhecauaztli) cuauhehuatl : Quauheuatl) corteza de arbol. (1 quauheuatl) corteza de arbol. (2

cuauheloxochitl : flor otra quasi dela misma hechura. (1 quauheloxochitl) cuauhicpalli : escao. (1 quauhicpalli) assentadero de palo. (2 Quauhicpalli)

cuauhicuiloa, ni : entallar en madera. prete: oniquauhicuilo. (2 Quauhicuiloa, ni) entallar. (1 ni, quauhicuiloa) cuauhicuiloa, nitla : esculpir cauar en madera. (1 nitla, quauhicuiloa) cuauhicxitl : pie de vanco. (1 quauhicxitl) ancos de palo. (1 quauhicxitl) cepo prisin. (1 quauhicxitl) cepo, prision, o ancos para andar. (2 Quauhicxitl) cuauhilacatzo : bolteador tal. (1 quauhilacatzo) jugador tal. (1 quauhylacatzo)

cuauhilacatzoa, ni : boltear con los pies vn palo rollizo. pre: oniquauhilacatzo. (2 Quauhilacatzoa, ni) boltear vn palo rollizo con los pies. (1 ni, quauhilacatzoa) torcer varas o vides y parras. (1 ni, quauhilacatzoa) jugar el palo con los pies trayendolo al rededor, o acodar vides, o torcer y entortar varas. (1 ni, q[ua]uhylacatzoa)

cuauhilacatzoani : bolteador tal. (1 quauhilacatzoani) quauhylacatzoani) bolteador assi. (2 Quauhilacatzoani)

jugador tal. (1 juego de

cuauhilacatzoliztli : juego desta manera. (1 quauhylacatzoliztli) boltear palo con los pies. (2 Quauhilacatzoliztli) cuauhilacatzoqui : jugador tal. (1 q[ua]uhylacatzoqui)

cuauhilacatztli : prensa para apretar. (1 quauhylacatztli) husillo de lagar. (1 quauhylacatztli) husillo delagar, o prensa para apretar. (2 Quauhilacatztli) cuauhimolhuia, nitla : poner alguna cosa que parezca bien encima dela casa de paja. preterito: onitlaquauhimolhui. (2 Quauhimolhuia, nitla) cuauhitic : lo interior del monte, o del arboleda. (2 Quauhitic) cuauhitic nicalaqui : entrar en monte espesso. (1 quauhytic nicalaqui)

cuauhitzcuintli : vanco. (1 quauhytzcuintli) cuauhitzmolinalli : retoo de arbol. (1 quauhytzmolinalli) ramo del renueuo. (1 quauhitzmolinalli) renueuo de arbol. (1 quauhitzmolinalli) renueuo o pimpollo de arbol. (2 Quauhitzmolinalli) cuauhitzmolincayotl : pimpollo para plantar. (1 quauhitzmolincayotl) idem. (Quauh__itzmolinalli: renueuo o pimpollo de arbol.) (2 Quauhitzmolincayotl) cuauhixhualli : planta para plantar. (1 quauhixualli) planta con su raya y tierra. (1 quauhixualli) pimpollo para plantar. (1 quauhixualli) pimpollo o renueuo de arbol para trasponer. (2 Quauhixualli) cuauhixhuallotl : pimpollo para plantar. (1 quauhixuallotl) idem. (Quauh__ixualli: pimpollo o renueuo de arbol para trasponer.) (2 Quauhixuallotl) cuauhixtlahuatl : desierto. (1 quauhixtlauatl) yermo desierto con arboles. (1 quauhixtlauatl) desierto, tierra llana con arboledas. (2 Quauhixtlauatl) cuauhizhuatl : cuauhmatlatl : Quauhmatlatl) cuauhmaxac : hoja de arbol. (1 quauhyzuatl) hoja de arbol. (2 Quauhizuatl) brea, o maleza de monte. (2

maleza o brea. (1 q[ua]uhmatlatl) horcajadura de arbol. (2 Quauhmaxac)

cuauhmecatecolotl : Quauhmecatecolotl) cuauhnahuac : cuauhnanacatl : Quauhnanacatl) cuauhnanahuatl : cuauhnanahuayo :

cierta yerua que se cria en los arboles. (2

cerca o junto alos arboles. (2 Quauhnauac) hongo de arbol. (1 quauhnanacatl) goma de arbol. (1 quauhnanauatl) gomoso lleno de goma. (1 quauhnanauayo) hongo de prado. (2

cuauhnapaloa, nitla : apuntalar o apoyar la caa. pre: onitlaquauhnapalo. (2 Quauhnapaloa, nitla) apoyar la casa. (1 nitla, quauhnapaloa) cuauhnecomitl : colmena. (1 quauhnecomitl) (2 Quauhnecomitl) colmena, o cantaro de miel de auejas.

cuauhnecozayoli : abeja de miel que cria dentro del arbol. (1 quauhnecuayoli) aueja de miel que cria en los arboles. (2 Quauhnecuayoli) cuauhnecozayolli : cuauhnecquixtia, ni aueja de miel; busca abeja. (1 quauhnecuayolli) : castrar colmenas. (1 ni, quauhnecquixtia)

cuauhnecupixqui : colmenero. (1 quauhnecupixqui) cuauhnecutla : cuauhnecutli : Quauhnecutli) cuauhnepantla : Quauhnepantla) colmenar. (1 quauhnecutla) colmenar. (2 Quauhnecutla) miel de auejas. (2

miel de auejas. (1 quauhnecutli)

lo interior o el medio del desierto o del monte. (2 morador de bosque. (1 quauhnepantla chane) morador de bosque. (1 quauhnepantla nemi) cierta beuida de mayz

cuauhnepantla chane : cuauhnepantla nemi :

cuauhnexatl : beuida de mayz cozido. (1 quauhnexatl) cozido. (2 Quauhnexatl) cuauhocotl : tea de pino. (1 quauhocotl)

tea de pino. (2 Quauhocotl) resina de arbol. (1

cuauhocotzotl : goma de arbol. (1 quauhocotzotl) quauhocotzotl) goma de arbol. (2 Quauhocotzotl)

cuauhocuilin : carcoma de madera. (1 quauhocuilin) gusano de madera. (1 quauhocuilin) carcoma o gusano de madera. (2 Quauhocuilin) cuauhohuican calacqui : enriscado. (1 qua[u]houican calacqui) Quauhouican calacqui) cuauhohuican nicalaqui : embocado. (2

enriscarse. (1 quauhouican nicalaqui)

cuauhololli : porra para aporrear. (1 quauhololli) mao para majar. (1 quauhololli) mao para majar, o porra para aporrear. (2 Quauhololli) cuauhololli + : mao grande. (1 vey quauhololli) mao o porra pequea. (2

cuauhololtontli : mao pequeo. (1 quauhololtontli) Quauhololtontli) cuauhotla chiquitl : cuauhoxitl : Quauhoxitl)

canasto grande de caas. (1 quauhotla chiquitl) cierta resina de arbol. (2

resina de arbol. (1 quauhoxitl)

cuauhpachtia : Quauhpachtia) cuauhpachtli :

tornarse pardo el color. preteri: oquauhpachtiac. (2 leonado color. (1 quauhpachtli) punte de

cuauhpanahuaztli : ponton o puente de madera. (1 quauhpanauaztli) maderos. (1 quauhpanauaztli) puente de madera. (2 Quauhpanauaztli) cuauhpantli : quauhpantli) cuauhpatlani, ni cuauhpatolli : ponton o puente de madera. (1 quauhpantli) :

punte de maderos. (1

bolar porarte en vn madero rollizo. (1 ni, quauhpatlani)

juego de axedrez. (1 quauhpatolli)

cuauhpetlacalli : arca. (1 quauhpetlacalli) cuauhpinolli : (2 Quauhpinolli) cuauhpitzactli : asserraduras de madera. (1 quauhpinolli) palo o vara delgada. (2 Quauhpitzactli) enuararse o pararse yerto. prete: oniquauhpitzauh. (2 aspereza tal. (1 quauhpitzauiliztli) brea o maleza de monte. (2 asserraduras de madera.

cuauhpitzahui, ni : Quauhpitzaui, ni) cuauhpitzahuiliztli : cuauhpotzalli : Quauhputzalli) cuauhquech + :

maleza o brea. (1 q[ua]uhputzalli)

yugo para vir bueyes. (2 Quaquaueque yn quauhquech tlauilanaya)

cuauhquechilia, nitla : apoyar o apuntalar, casa o poner rodrigones alasvides o plantas pequeas. pre: onitlaquauhquechili. (2 Quauhquechilia, nitla) apoyar la casa. (1 nitla, quauhquechilia) rodrigar vides. (1 nitla, quauhquechilia) poner rodrigones alas vides o alos arbolicos peq[ue]os. (1 nitla, quauhquechilia) cuauhquechtli : cepo prisin. (1 quauhquechtli) cepo, prision. (2 Quauhquechtli)

cuauhquetza, mo : alterarse o alarse el miembro prete: omoquauhquetz. (2 Moquauhquetza) alarse o alterarse el miembro del varon. (1 mo, quauhquetza) cuauhquetza, nitla : componer lea. (1 nitla, quauhquetza) cuauhquetzalli : hacina de lea. (2 Quauhquetzalli) quauhquetzalli) lea hacinada. (1 quauhquetzalli) cuauhqui : leador. (2 Quauhqui) hacina de lea. (1

leador que va por lea. (1 quauhqui)

cuauhtanatli : cuauhtapazolli : quauhtapaolli) cuauhtechalotl : cuauhtecpantli : quauhtecpantli)

arca. (1 quauhtanatli) brea o maleza de monte. (2 Quauhtapaolli) harda o hardilla. (2 Quauhtechalotl) maleza o brea. (1

harda. (1 quauhtechalotl) rexa de palo. (1

verjas o rexa de madera. (2 Quauhtecpantli)

cuauhtecpanyo : quauhtecpanyo)

enrexada cosa. (2 Quauhtecpanyo)

rexada cosa desta manera. (1 estatua de bulto.

cuauhteixiptla : imagen de bulto de madera. (2 Quauhteixiptla) (1 quauhteixiptla)

cuauhteixiptla xinqui : el que haze o labra imagines de bulto en madera. (2 Quauhteixiptla xinqui) cuauhteixiptlaxinqui : estatuario que las haze. (1 q[ua]uhteixiptlaxinqui) cuauhtelolohuia, nino : jugar alos bolos. (1 nino, q[ua]uhtelolouia) : jugar alos bolos. (1 nino, quauhtelolomimilhuia) : jugar alos bolos. (1 nino, q[ua]uhtelolomomotla) bola de madera. (1

cuauhtelolomimilhuia, nino cuauhtelolomomotla, nino cuauhtelolotli : quauhtelolotli) cuauhtelolotli

bola de madera. (2 Quauhtelolotli) +, nic :

bolear. (1 nic, tlatlaa yn quauhtelolotli)

cuauhtema, nitla : emmaderar casa. preteri: onitlaquauhten. (2 Quauhtema, nitla) emmaderar casa. (1 nitla, quauhtema) maderar con madera. (1 nitla, quauhtema) cuauhtemalaca elcuauhyotl : exe de carreta. (2 Quauhtemalaca elquauhyotl) carro. (1 quauhtemalaca elquauhyotl) cuauhtemalaca tlapechcuauhyotl : tlapechquauhyotl) cuauhtemalaca tlatlecahuilon : tlatlecauilon) cuauhtemalaca tlatlecahuiloni : tlatlecauiloni) piertigo de carreta. (2 Quauhtemalaca carrillo, o polea. (1 quauhtemalaca polea o garrucha. (2 Quauhtemalaca exe de

cuauhtemalacachiuhqui : carretero que las haze. (1 quauhtemal[a]cachiuhqui) cuauhtemalacahuia, nitla : carretear, o subir algo c[n] polea o garrucha. p: onitlaq[ua]uhtemalacaui. (2 Quauhtemalacauia, nitla) carretear, lleuar algo en carreta. (1 nitla, quauhtemalacauia) subir algo con garrucha o polea. (1 nitla, quauhtemalacauia) cuauhtemalacatl : carreta. (1 quauhtemalacatl) quauhtemalacatl) rueda de carreta. (1

cuauhtemalacatl ic tlazotl : exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl ic tlaotl) cuauhtemalacatl ic zotoc : cuauhtemalacatl ictlazotl : cuauhtemalacatl iczotoc : exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl ic otoc) exe de carro. (1 quauhtemalacatl yctlaotl) exe de carro. (1 quauhtemalacatl ycotoc)

cuauhtemalacatl itic onoc : cuauhtemalacatl itic onoz :

exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl itic onoc) exe de carro. (1 quauhtemalacatl ytic ono)

cuauhtemalacatl yelcuauhyo : estornija de carro. (1 quauhtemalacatl yelquauhyo) cuauhtemalacatlapechcuauhyotl : quauhtemalacatlapechquauhyotl) cuauhtemalacatlatlecahuiloni : cuauhtemalacaxinqui : pertigapalo de cierta forma para carreta. (1 polea. (1 quauhtemalacatlatlecauiloni)

carretero que las haze. (1 quauhtemalacaxinqui) carretear,

cuauhtemalacayacana, ni : regir carro. (1 ni, quauhtemalacayacana) guiar carretas. (1 ni, quauhtemalacayacana) cuauhtemalacayacanani : carretero que guia y lleua carreta. (1 quauhtemalacayacanani) cuauhtemalacayacanqui : carretero. (2 Quauhtemalacayacanqui) quauhtemalacayac[n]qui)

regidor de carro. (1

cuauhtemalacayollotl : exe de carreta. (2 Quauhtemalacayullotl) exe de carro. (1 quauhtemalacayollotl) maa de carreta. (1 quauhtemalacayollotl) cuauhtemalli : tinada, o rimero de madera. (2 Quauhtemalli) (1 q[ua]uhtemalli) cuauhtematlatl : cuauhtencatl : cuauhtenco : trabuco. (2 Quauhtematlatl) montaes. (2 Quauhtencatl) morador de monte. (1 quauhtencatl) tinada de madera.

halda o orilla de monte. (2 Quauhtenco) morador de monte. (1 quauhtenco chane)

cuauhtenco chane :

cuauhtenco nemi : morador de monte. (1 quauhtenco nemi) cuauhtenhuetzi, ni : caer enel suelo de cansado. p: oniquauhtenuetz. (2 Quauhtenuetzi, ni) caer de cantado. (1 ni, quauhtenuetzi) cuauhtentli : idem. (Quauhtenco: halda o orilla de monte.) (2 Quauhtentli) : apoyar la casa. (1 nitla, quauhtenacatia) palizada defension de

cuauhtenzacatia, nitla

cuauhtepantli : palenque o estacada. (2 Quauhtepantli) palos. (1 q[ua]uhtepantli)

cuauhtepetlatic : cosa tupida, assi como seto de caas. &c. (2 Quauhtepetlatic) espessa cosa assi. (1 quauhtepetlatic) cuauhtepetlatic cuauhtepiton : = : = cuauhtilactic (2 quauhtepetlatic)

madero pequeo. (1 quauhtepiton) pestillo o

cuauhtepotzotli : cerradura o pestillo de palo. (2 Quauhteputzotli) cerradura de palo. (1 quauhteputzotli)

cuauhtequi, ni : cortar lea, arbol, o palo, o talar montes. pre: oniquauhtec. (2 Quauhtequi, ni) talar monte. (1 ni, quauhtequi) desmontar otalar montes. (1 ni, quauhtequi) cortar lea. (1 ni, quauhtequi) cortar arboles. (1 ni, quauhtequi) cuauhtequiliztli : quauhtequiliztli) cuauhtequini : cortadura assi. (2 Quauhtequiliztli) tala. (1

cortador tal. (2 Quauhtequini)

cuauhtetema, nitla : emmaderar casa, o ayuntar madera o lea. pret: onitlaquauhteten. (2 Quauhtetema, nitla) emmaderar casa. (1 nitla, quauhtetema) maderar con madera. (1 nitla, quauhtetema) cuauhtetepontli : tronco de arbol, o estaca o palo hincado enel suelo. (2 Quauhtetepuntli) estaca o palo hincado enel suelo. (1 quauhtetepuntli) tronco de arbol. (1 quauhtetepuntli) cuauhtetepontontli : tronco o estaca pequea. (2 Quauhtetepuntontli) pequeo. (1 quauhtetepuntontli) cuauhtexolotl : quauhtexolotl) mano de mortero. (2 Quauhtexolotl) tronco

mano de mortezo. (1 artesa o cosa

cuauhtexpetlatl : artesa, o cosa semejante. (2 Quauhtexpetlatl) semejante. (1 quauhtexpetlatl) cuauhtexticatotontin : arista. (1 quauhtexticatotontin)

cuauhtextli : asserraduras de madera. (1 quauhtextli) asserraduras o acepilladuras de madera, o carcoma de palo. s. el poluo como harina. (2 Quauhtextli) carcoma los poluos que salen de la madera. (1 quauhtextli) acepilladuras o aserraduras. (1 quauhtextli) cuauhtezacatia, nitla : apoyar la casa. pro. onitlaquauhteacati. (2 Quauhteacatia, nitla) cuauhti +, no : tener dolor de costado. prete: onoyomotl[n]quauhtic. (2 Yomotlan quauhti, no) doler el costado. (1 no, yomotlan quauhti) cuauhtic : grande de cuerpo. (1 quauhtic) hombre alto de cuerpo, o de gran estatura. (2 Quauhtic) largo en luengo. (1 quauhtic) alto de cuerpo. (1 quauhtic) cuauhtic + : doliente assi. (1 yomotlan quauhtic) baxa cosa, dizese de personas, de arboles, colunas o pilares, &c. (1 amo quauhtic.) cuauhtica nemi, quiltica nemi : nemi) cuauhticanemi : cuauhticapol : quauhticapul) labrador o maceual. (2 Quauhtica nemi, quiltica

vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1 quauhticanemi) hombre alto, de cuerpo. (2 Quauhticapul) alto de cuerpo. (1

cuauhticatontli : luengo vn poco. (1 quauhticatontli)

cuauhticayotl : altura de cuerpo, o estatura gran de. (2 Quauhticayutl) (1 quauhticayotl) largura assi. (1 quauhticayotl)

longura.

cuauhticpac nihualtetlaza : echar a otro del arbol abaxo. pre: quauhticpac oniualtetlaz. (2 Quauhticpac niualtetlaa) despear o arrojar aotro del arbol abaxo. (1 quauhticpac niualtetlaa) cuauhticpacuallatlaztli : cuauhticpacualtetlazani : despeado assi. (1 quauhticpacvallatlaztli) despeador tal. (1 quauhticpacvaltetlaani)

cuauhticpacuia, nite : idem. preteri: onitequauhticpacui. (Quauhticpac niualtetlaa: echar a otro del arbol abaxo. pre: quauhticpac oniualtetlaz.) (2 Quauhticpacuia, nite) despear o arrojar aotro del arbol abaxo. (1 nite, quauhticpacuia) cuauhtilactic : lo mismo es que quauhtepetlatic. (2 Quauhtilactic) assi. (1 quauhtilactic) espessa cosa

cuauhtilia, nitla : arrechar o alterar el miembro. pre: onitlaquauhtili. (2 Quauhtilia, nitla) alar assi el miembro. (1 nitla, quauhtilia) arrechar, o alterar el miembro. (1 nitla, quauhtilia) leuantar o alterar el miembro. (1 nitla, quauhtilia) cuauhtililiztii + : quauhtililiztii) cuauhtiliztli : cuauhtiliztli trote o apresurami[n]to del que camina. (2 Necxi

yjada, enfermedad. (1 quauhtiliztli) + : dolencia tal. (1 yomotlan quauhtiliztli) aspar a alguno. (1 quauhtitech nite,

cuauhtitech nite, mamazohualtia : mamaoaltia) cuauhtitimpol :

hombre de gran estatura. (2 Quauhtitimpul)

cuauhtitipol, cuauhcholpol : alto de cuerpo. (1 quauhtitipul, quauhcholpol) cuauhtizahuatzalli : palo seco, o leo. (2 Quauhtiauatzalli) q[ue]mar. (1 quauhtiauatzalli) lea seca para

cuauhtla : montaa o montaas. (1 quauhtla) desierto. (1 quauhtla) montaa, arboleda o bosque. (2 Quauhtla) serrania tierramontaosa. (1 quauhtla) bosque de arboles. (1 quauhtla) arboleda. (1 quauhtla) cuauhtla + : montaa deleytable. (1 tepapaquiltican quauhtla) naranjal. (1 naranja quauhtla) cidral. (2 Cidra quauhtla) naranjal. (2 Naranja quauhtla) oliuar, lugar de oliuas. (1 azeyte quauhtla) campo. (1 acatla quauhtla) cidral. (1 cidra quauhtla) cuauhtla chane : chane) saluaje, o montaes. (2 Quauhtla chane) saluaje. (1 quauhtla puerco montes

cuauhtla coyametl : puerco montes. (2 Quauhtla coyametl) jaualin. (1 quauhtla coyametl)

cuauhtla nanacatl : quauhtla nanacatl)

hongo del monte. (2 Quauhtla nanacatl)

hongo de prado. (1

cuauhtla nenqui : saluaje. (2 Quauhtla nenqui) cuauhtla nicalaqui :

saluaje. (1 quauhtla nenqui)

entrar en monte espesso. (1 quauhtla nicalaqui) jaualin puerco siluestre. (1 quauhtla oquichcoyametl)

cuauhtla oquichcoyametl : cuauhtla zacatla : cuauhtlacatl :

campos o montaas y auanas. (2 Quauhtla acatla)

morador de bosque. (1 quauhtlacatl)

cuauhtlacayotl : serrana cosa de sierra. (1 q[ua]uhtlacayotl) cosa de monte o de mo[n]taa, o cosa campesina o montesina. (2 Quauhtlacayotl) campesina cosa. (1 quauhtlacayotl) montaesa cosa assi. (1 quauhtlacayotl) montaes, cosa de montaa. (1 quauhtlacayotl) cuauhtlachane : montesa cosa de monte. (1 quauhtlachane)

cuauhtlacuicui, ni : entallar en madera. prete: oniquauhtlacuicuic. (2 Quauhtlacuicui, ni) entallar. (1 ni, quauhtlacuicui) cuauhtlacuicuic : entallador tal. (2 Quauhtlacuicuic) quauhtlacuicuic) cuauhtlacuicuililiztli : entallador. (1

podadura. (1 q[ua]uhtlacuicuililiztli)

cuauhtlacuicuiliztli : el acto de hazer entalladura, o podadura de arboles. (2 Quauhtlacuicuiliztli) esculptura assi. (1 quauhtlacuicuiliztli) entalladura. (1 quauhtlacuicuiliztli) cuauhtlacuicuitl : cosa entallada, o madera labrada con entalladura. (2 Quauhtlacuicuitl) entallada cosa. (1 quauhtlacuicuitl) cuauhtlacuilo : esculpidor desta manera. (1 quauhtlacuilo) entallador de madera. (2 Quauhtlacuilo) esculpidor tal. (1 quauhtlacuilo) entallador. (1 quauhtlacuilo) cuauhtlacuiloa, ni : entallar en madera. preteri: oniquauhtlacuilo. (2 Quauhtlacuiloa, ni) esculpir cauar en madera. (1 ni, quauhtlacuiloa) esculpir cauar en duro, como en piedra o en madera. (1 ni, quauhtlacuiloa) entallar. (1 ni, quauhtlacuiloa) cuauhtlacuiloa =, ni : = cuauhtlamati (2 quauhtlacuiloa )

cuauhtlacuiloliztli : entalladura desta manera. (2 Quauhtlacuiloliztli) esculptura assi. (1 quauhtlacuiloliztli) entalladura. (1 quauhtlacuiloliztli) cuauhtlacuilolli : esculpida cosa assi. (1 quauhtlacuilolli) entallada cosa assi. (2 Quauhtlacuilolli) esculpida cosa en piedra o en madera. (1 quauhtlacuilolli) entallada cosa. (1 quauhtlacuilolli) cuauhtlahualehua : montesa cosa de monte. (1 quauhtlaualeua) maapa majar

cuauhtlahuiteconi : maa para majar lino. (2 Quauhtlauiteconi) lino. (1 quauhtlauiteconi)

cuauhtlalilli : quauhtlalilli)

tinada de lea. (2 Quauhtlalilli)

tinada de lea. (1

cuauhtlamachtli : cosa labrada o entallada en madera. (2 Quauhtlamachtli) entallada cosa. (1 quauhtlamachtli) cuauhtlamati, ni : lo mismo es que quauhtlacuiloa. pr: oniquauhtlamat. (2 Quauhtlamati, ni) entallar. (1 ni, quauhtlamati) cuauhtlamati +, nitla : lo mesmo es q[ue] tetechni nochicaua. pr: tech onitlaquauhtlama. (2 Tetech nitlaq[ua]uhtlamati) confiar en alguno. (1 tetech nitlaquauhtlamati) cuauhtlamatiliztli : Quauhtlamatiliztli) cuauhtlamatqui : entalladura. s. el acto de entallar algo. (2

entallador. (1 quauhtlamatqui)

cuauhtlamelahua, ni : andar hechovagamundo. p: oniquauhtlamelauh. (2 Quauhtlamelaua, ni) andar vagueando. (1 ni, quauhtlamelaua) cuauhtlamochihua : montesa cosa de monte. (1 quauhtlamochiua) cerrar con llaue de palo. (1 quauhtlancochtica

cuauhtlancochtica ni, tlatzacua : ni, tlatzaqua)

cuauhtlancochtica nitlatzacua : cerrar el pestillo con la llaue de palo. prete: quauhtlancochtica onitlatzacu. (2 Quauhtlancochtica nitlatzaqua) cuauhtlancochtica tlatzacutli : pestillo cerrado con llaue de palo. (2 Quauhtlancochtica tlatzacutli) cerrado assi. (1 quauhtlancochtica tlatzacutli) cuauhtlancochtli : llaue de palo, o can de madera. (2 Quauhtlancochtli) de madera. (1 quauhtlancochtli) can

cuauhtlapana, ni : rajar madero, prete: oniquauhtlapan. (2 Quauhtlapana, ni) rajar madera, partir o diuidir algo. (1 ni, quauhtlapana) cuauhtlapanaliztli : el acto de rajar madero. (2 Quauhtlapanaliztli) tablado, o andamio. (2 cadahalso. (1 quauhtlapechtli)

cuauhtlapechtli : tablado. (1 quauhtlapechtli) Quauhtlapechtli) andamio. (1 quauhtlapechtli) cuauhtlapochinaloni :

percha. (1 quauhtlapochinaloni)

cuauhtlapochinaltiloni : maa para majar lino. (2 Quauhtlapochinaltiloni) maapa majar lino. (1 quauhtlapuchinaltiloni) cuauhtlaquetzaltontli : coluna de madera assi pequea. (1 quauhtlaquetzaltontli) cuauhtlateconi : hacha para cortar lea. (2 Quauhtlateconi) lea. (1 q[ua]uhtlateconi) hacha para cortar

cuauhtlatia, nitla : destemplar cosas de hierro al fuego. pre: onitlaquauhtlati. (2 Quauhtlatia, nitla) dest[m]plar cuchillo; &c. (1 nitla, quauhtlatia)

cuauhtlatlac : cuchillo o cosa de hierro destemplada al fuego. (2 Quauhtlatlac) destemplada cosa assi. (2 Quauhtlatlac) cuauhtlatlac cuchillo : destemplado cuchillo o cosa semejante. (1 quauhtlatlac cuchillo) cuauhtlatlamanililoni : botana de odre o de cuero. (1 quauhtlatlamanililoni) cuauhtlatlaza, ni : lo mismo es que quauilacatzoa pre: oniquauhtlatlaz. (2 Quauhtlatlaa, ni) boltear vn palo rollizo con los pies. (1 ni, quauhtlatlaa) cuauhtlatlazaliztli : lo mismo es que quauilacatzoliztli. (2 Quauhtlatlaaliztli) bolteador

cuauhtlatlazani : lo mismo es q[ue] quauilacatzoani. (2 Quauhtlatlaani) tal. (1 quauhtlatlaani) cuauhtlatzacualli : quauhtlatzaqualli) palenque o estacada. (2 Quauhtlatzaqualli)

palenque. (1

cuauhtlatzacualoni : cerradura o postillo de palo. (2 Quauhtlatzaqualoni) pestillo o cerradura de palo. (1 quauhtlatzaqualoni) cuauhtlatzacuillotl : puerta de tablas. (2 Quauhtlatzacuillotl) madera. (1 quauhtlatzacuillotl) puerta de

cuauhtlatzacuillotl + : puerta que se cierra con dos puertas. (2 Ontemani quauhtlatzacuillotl) puertas ambas ados. (1 ontemani quauhtlatzacuillotl) cuauhtlatzoa, nitla quauhtlatzoa) : batir hueuos, o maamorra, betun, &c. (1 nitla,

cuauhtlaxichtli : estaca hincada enla pared, para colgar algo della. (2 Quauhtlaxichtli) cuauhtlaxillotia, nitla : apoyar o apuntalar algo. prete: onitlaquauhtlaxilloti. (2 Quauhtlaxillotia, nitla) apoyar la casa. (1 nitla, quauhtlaxillotia) cuauhtlaxillotl : poste o puntal, para apuntalar algo. (2 Quauhtlaxillotl) poste para sustentar pared. (1 quauhtlaxillotl) cuento para sustentar pared; &c. (1 quauhtlaxillotl) cuauhtlaza, ni : desmontar, talar, o cortar arboles. pre: oniquauhtlaz. (2 Quauhtlaa, ni) desmontar otalar montes. (1 ni, quauhtlaa) cortar arboles. (1 ni, quauhtlaa) cuauhtlaza, nite : echarse muchos con vna muger o dar botin. pre: onitequauhtlaz. (2 Quauhtlaa, nite) echarse muchos con vna. (1 nite, quauhtlaa) cuauhtlaza, nitla : botin dar. (1 nitla, quauhtlaa) cuauhtlazacatla : yermo desierto con arboles. (1 quauhtlaacatla) cuauhtlazalollaxintli : pva para enxerir. (1 quauhtlaalollaxintli) cuauhtlazolli : hornija, tamara o retama para encender hornos. (2 Quauhtlaolli) hornija, tamara o retama para horno. (1 quauhtlaolli)

cuauhtlazonehualli : acepilladuras largas. (2 Quauhtlaoneualli) largas. (1 quauhtlaoneualli)

acepilladuras

cuauhtleco, ni : gatear, trepar, o subir por el arbol arriba. prete: oniquauhtlecoc. (2 Quauhtleco, ni) encaramarse. (1 ni, quauhtleco) gatear subiendo. (1 ni, quauhtleco) cuauhtlecoc : cuauhtli : encaramado en arbol. (2 Quauhtlecoc) aguila. (1 quauhtli) piedra de aguila. (1 tetl encaramado. (1 quauhtlecoc)

aguila. (2 Quauhtli)

cuauhtli + : aguila blanca. (2 Iztac quauhtli) quauhtli ytlatlacatiliaya)

cuauhtoca, ni : plantar arboles o estacas. preteri: oniquauhtocac. (2 Quauhtoca, ni) estacas de plantas poner. (1 ni, quauhtoca) plantar arboles. (1 ni, quauhtoca) cuauhtoctli : arbol o estaca para plantar. (2 Quauhtoctli) plantar. (1 quauhtoctli) planta para

cuauhtoctli + : arbol o estaca con rayzes para plantar. (2 Nelhuayo quauhtoctli) planta con su raya y tierra. (1 tzinteyo quauhtoctli) estaca para plantar. (1 tlatetectli quauhtoctli) cuauhtoltecati, ni : exercitar el officio de entallador. pre: oniquauhtultecatic. (2 Quauhtultecati, ni) entallar. (1 ni, quauhtultecati) cuauhtoltecatl : quauhtultecatl) entallador tal. (2 Quauhtultecatl) entallador. (1

cuauhtoltecayo : cosa entallada, o cosa de arte de entalladura en madera. (2 Quauhtultecayo) entallada cosa. (1 qu[au]htultecayo) cuauhtoltecayotl : cuauhtomatl : entalladura. (1 quauhtultecayutl)

bellota, o cosa semejante. (2 Quauhtomatl) madero pequeo. (1

cuauhtontli : palo, o arbol pequeo. (2 Quauhtontli) quauhtontli) palo pequeo o palillo. (1 quauht[n]tli) cuauhtotomatl : quauhtotomatl) agallas de arbol. (2 Quauhtotomatl)

agallas de arbol. (1

cuauhtotomoliuhcayotl : boton o brotadura de arbol. (1 quauhtotomoliuhcayotl) cuauhtotopoctli : pito, aue conocida. (2 Quauhtotopoctli) cuauhtotopotli : pito aue. (1 quauhtotopotli)

cuauhtzacua, nite : encarcelar a alguno. preteri: onitequauhtzacu. (2 Quauhtzaqua, nite) cuauhtzacua, nitla : emmaderar casa, o techar de aquiani. (2 Quauhtzaqua, nitla) techar de aquiami. (1 nitla, quauhtzaqua) emmaderar casa. (1 nitla, quauhtzaqua) maderar con madera. (1 nitla, quauhtzaqua) cuauhtzalan : entre arboles. (2 Quauhtzalan) entre arboles. (1 quauhtzalan)

cuauhtzatzapictli : quauhtzatzapictli) cuauhtzatzapitzo : cuauhtzatzapitztli : quauhtzatzapitztli) cuauhtzatzapitzyo :

rexa de madera. (2 Quauhtzatzapictli)

rexa de palo. (1

cosa que tiene rexas, o cosa enrexada. (2 Quauhtzatzapitzo) rexa de madera. (2 Quauhtzatzapitztli) rexa de palo. (1

rexada cosa desta manera. (1 quauhtzatzapitzyo) rajar

cuauhtzatzayana, ni : hender o rajar maderos. (2 Quauhtzatzayana, ni) madera, partir o diuidir algo. (1 ni, quauhtzatzayana)

cuauhtzicuehualli : astillas o rajas grandes de madera. (2 Quauhtzicueualli) raja de madera. (1 quauhtzicueualli) astillas largas que faltan dela madera. (1 quauhtzicueualli) cuauhtzicuehualtontli : astilla o rajuela pequea. (2 Quauhtzicueualtontli) pequea de madera. (1 quauhtzicueualtontli) cuauhtzontetl : tronco de arbol o de madero. (2 Quauhtzontetl) quauhtzontetl) tronco de arbol. (1 quauhtzontetl) raja

cepa de lea. (1

cuauhtzontetontli : tronco pequeo de arbol, o de palo. (2 Quauhtzontetontli) tronco pequeo. (1 quauhtzontetontli) cuauhtzonteyotl : idem. (Quauhtzonyotl: tronco de abolorio, o parentesco de linage.) (2 Quauhtzonteyotl) generacion como linage. (1 quauhtzonteyotl) cuauhtzonyotl : tronco de abolorio, o parentesco de linage. (2 Quauhtzonyotl) linage. (1 quauhtzonyotl) generacion como linage. (1 quauhtzonyotl) cuauhtzotzocolli : horca de dos gajos. (2 Quauhtzotzocolli) gajos. (1 quauhtzotzocolli) horca de dos

cuauhtzotzontli : estaca para cimiento de pared donde ay agua. (2 Quauhtzotzontli) estacas de cimiento de casas. (1 quauhtzotz[n]tli) cuauhuaccayotl : flaqueza, de cosa magra. (1 quauhuaccayotl)

cuauhuacqui : hombre flaco que notiene sino los huessos. (2 Quauhuacqui) chupada y seca persona. (1 quauhuacqui) flaca, cosa magra o magnta. (1 quauhuacqui) cuauhuaqui, ni : Quauhuaqui, ni) pararse flaco y seco como vn palo. prete: oniquauhuac. (2 : magrecerse, pararse flaco. (1 ni, quauhuaqui

cuauhuaqui ilotin nonacayo, ni ylotin nonacayo) cuauhuaquiliztli : cuauhuatza, nite : Quauhuatza, nite)

enflaquecimiento assi. (2 Quauhuaquiliztli) enflaquecer a otro desta manera. prete: onitequauhuatz. (2

cuauhuatzalli : palo seco, o leo. (2 Quauhuatzalli) lea seca para q[ue]mar. (1 quauhuatzalli)

palo. (1 quauhuatzalli) palo pequeo o

cuauhuatzaltontli : palillo seco. (2 Quauhuatzaltontli) palillo. (1 quauhuatzalt[n]tli) cuauhuecupixqui : colmenero. (2 Quauhuecupixqui) cuauhuehue : viejo enla guerra. (1 quauhueue)

cuauhuia, nitla : gemir con dolor. preteri: onitlaquauhui. (2 Quauhuia, nitla) gemir con dolor. (1 nitla, quauhuia) cuauhuitequi, nitla : talar montes, o hender madera con cuas. prete: onitlaquauhuitec. (2 Quauhuitequi, nitla) desmontar otalar montes. (1 nitla, quauhuitequi) talar monte. (1 nitla, quauhuitequi) cuauhuitzcolotl : espino arbol. (1 quauhuitzcolotl) cuauhuitzcolotla : espinal. (1 quauhuitzcolotla)

cuauhuitzmecatl : ara. (1 quauhuitzmecatl) cuauhuitzmecatla : cuauhuitztla : aral. (1 quauhuitzmecatla)

aral. (1 quauhuitztla) ara. (1 quauhuitztli) cierto

cuauhuitztli : abrojos otros. (1 quauhvitztli) abrojo. (2 Quauhuitztli) cuauhxayacatl : Quauhxayacatl)

caratula de palo. (1 quauhxayacatl)

caratula de madera. (2

cuauhxeloa, ni : rajar madero, o hazer lea. pret: oniquauhxelo. (2 Quauhxeloa, ni) rajar madera, partir o diuidir algo. (1 ni, quauhxeloa) cuauhxicalli : batea para lauar oro. (1 quauhxicalli) batea. (1 quauhxicalli) batea, o cosa semejante hecha de madera. (2 Quauhxicalli) cuauhxihuitl : ramo de arbol. (1 quauhxiuitl) ramos de arboles. (2 Quauhxiuitl)

cuauhxima, ni : carpintear, labrar madera. prete: oniquauhxin. (2 Quauhxima, ni) dolaralgo. (1 ni, quauhxima) carpintear. (1 ni, quauhxima) cuauhximalli : ydolo labrado de madera, o palo labrado. (1 quauhximalli) acepilladuras largas. (1 quauhximalli) astillas largas que faltan dela madera. (1 quauhximalli) acepilladuras, o astillas pequeas, y palo o ydolo labrado. (2 Quauhximalli) cuauhximaloyan : carpinteria, el lugar donde carpintean. (1 quauhximaloyan) carpinteria, o barrio de carpinteros. (2 Quauhximaloyan) cuauhxinachtli : estaca para plantar. (1 q[ua]uhxinachtli) plantar, o cosa assi. (2 Quauhxinachtli) estaca de oliua para el

cuauhxincan : carpinteria, el lugar donde carpintean. (1 quauhxincan) barrio, o calle delos carpinteros. (2 Quauhxincan)

cuauhxincayotl : carpinteria, s: el oficio de carpintear. (1 qua[u]hxincayotl) officio de carpinteria. (2 Quauhxincayotl) cuauhxinqui : carpintero. (1 quauhxinqui) carpintero. (2 Quauhxinqui)

cuauhxiuhcotona, nitla : deshojar arboles, o cortar ramos dellos. preterito: onitlaquauhxiuhcoton. (2 Quauhxiuhcotona, nitla) deshojar. (1 nitla, quauhxiuhcotona) cuauhxiuhecauhyotl : cuauhxiuhpazolli : Quauhxiuhpaolli) ramada sombra de ramos. (1 quauhxiuhecauhyotl) ramal o ramon. (1 quauhxiuhpaolli) ramon. (2 enramar algo.

cuauhxiuhquimiloa, nitla : enramar. (1 nitlaquauhxiuhquimiloa) preter: onitlaquauhxiuhquimilo. (2 Quauhxiuhquimiloa, nitla)

cuauhxiuhtlaza, nitla : deshojar o quitar ramos delos arboles. prete: onitlaquauhxiuhtlaz (2 Quauhxiuhtlaa, nitla) deshojar. (1 nitla, quauhxiuhtlaa) cuauhxiuhtzacuilhuaztli : ramada sombra de ramos. (1 quauhxiuhtzacuilhuaztli) arbol que tiene muchas

cuauhxiuhyo : ramoso lleno de ramos. (1 quauhxiuhyo) hojas y ramas. (2 Quauhxiuhyo)

cuauhxiuhyotia, nitla : enramar algo. prete: onitlaquauhxiuhyoti. (2 Quauhxiuhyotia, nitla) enramar. (1 nitla, quauhxiuhyotia) cuauhxocpalli : Quauhxocpalli) horma de apato. (1 quauhxocpalli) horma de apatero. (2

cuauhxomahuia, nitla : sacar algo dela olla con cuchara de palo o hataca. preterito: onitlaquauhxomaui. (2 Quauhxomauia, nitla) sacar algo cn cuchara de palo. (1 nitla, q[ua]uhxomauia) cuauhxoxotla, ni : asserrar madera. preterit: oniquauhxoxotlac. (2 Quauhxoxotla, ni) asserrar madera. (1 ni, quauhxoxotla) cuauhxoxotlaliztli : asserradura de madera, s: el acto de asserrarla. (1 quauhxoxotlaliztli) el acto de asserrar madera. (2 Quauhxoxotlaliztli) cuauhxoxotlani : Quauhxoxotlani) cuauhxumatli : Quauhxumatli) asserrador. (1 quauhxoxotlani) cuchar de palo. (1 quauhxumatli) asserrador de madera. (2 cuchara de palo. (2 bataca o

cuauhxumatli + : hataca o cuchara grande de palo. (1 vey quauhxumatli) cuchara grande de palo. (2 Vei quauhxumatli)

cuauhyectia, ni : escamondar o podar arboles. pre: oniquauhyecti. (2 Quauhyectia, ni) podar vides o arboles. (1 ni, quauhyectia) cuauhyectiani : podador tal. (2 Quauhyectiani) podador tal. (1 quauhyectiani)

cuauhyeloxuchitl :

cierta flor de hechura de yeluxuchitl. (2 Quauhyeloxuchitl)

cuauhyoacatla :

bosque muy espesso. (1 quauhyoacatla) emboscado. (1 quauhyoacatla calacqui) entrar en

cuauhyoacatla calacqui :

cuauhyoacatla nicalaqui : emboscarse. (1 quauhyoacatla nicalaqui) monte espesso. (1 quauhyoacatla nicalaqui) cuauhyohuacatla : bosque o arboleda espessa. (2 Quauhyouacatla) cuauhyohuacatla quiza, ni : Quauhyouacatla quia, ni) cuauhyohuacatlaquiza, ni :

desembolscarse. pret: quauhyouacatla oniquiz. (2 desemboscarse. (1 ni, quauhyouacatlaquia)

cuauhyohualiztli + : confiana que se tiene en alguna persona poderosa, en quien estriba. &c (2 Tetech quauhyoaliztli) confiana tal. (1 tetech quauhyoualiztli) cuauhzalo : enxertador de arboles. (2 Quauhalo) enxeridor. (1 quauhalo)

cuauhzaloa, ni : enxerir, o enxertar arboles. pre: oniquauhalo. (2 Quauhaloa, ni) enxerir. (1 ni, quauhaloa) cuauhzaloa, nitla : cubrir, o enmaderar casa. preterito: onitlaquauhalo. (2 Quauhaloa, nitla) emmaderar casa. (1 nitla, quauhaloa) maderar con madera. (1 nitla, quauhaloa) cuauhzaloliztli : enxertamiento. (2 Quauhaloliztli) cuauhzalolli : cuauhzaloqui : cuauhzonectli : enxerto. (1 quauhalolli) enxeridor. (1 quauhaloqui) enxerto. (2 Quauhalolli) enxertador. (2 Quauhaloqui)

corcho o cosa semejante. (1 quauhonectli)

cuauhzonehualli : acepilladuras o aserraduras. (1 quauhoneualli) cuautlamatqui : entallador assi. (2 Quautlamatqui)

cuaxamania, nino : quebrantarse o quebrarse la cabeza. pre: oninoquaxamani. (2 Quaxamania, nino) quebrarse la cabea. (1 nino, quaxamania) cuaxamania, nite : quebrantar la cabea a otro. pre: onitequaxamani. (2 Quaxamania, nite) descalabrar cn otra cosa. (1 nite, quaxamania) quebrar la cabea o los caxcos a otro. (1 nite, quaxamania) quebrantar la cabea a otro. (1 nite, quaxamania) caxcar cabea o xical. (1 nite, quaxamania) cuaxeloltia, nino : hender los cabellos por medio dela cabea. prete: oninoquaxelolti. (2 Quaxeloltia, nino) cuaxelotia, nino quaxelotia) : hender los cabellos por medio dela cabea. (1 nino,

cuaxicalli : calauerna. (1 quaxicalli) caxco dela cabesa. (1 quaxicalli) caxco dela cabea, o calauerna. (2 Quaxicalli) cuaxicalpapatzpil : mouelo de blanda cabea, o que aun no tiene cerrada la mollera. (2 Quaxicalpapatzpil)

cuaxicalpapatztic : idem. (Quaxicalpapatzpil: mouelo de blanda cabea, o que aun no tiene cerrada la mollera.) (2 Quaxicalpapatztic) cuaxincayotl : caspa o portillas de tia. (1 quaxincayotl) postillas de tia de muchachos. (2 Quaxincayotl) cuaxincayotl = : = cuaxonehuatl (2 quaxincayotl) caspa dela cabea, o

cuaxipetz : cabezpelado. (1 quaxipetz) cuaxipetzihui, ni : hazerse caluo. preterito: oniquaxipetziuh. (2 Quaxipetziui, ni) pelarse la cabea o pararse caluo. (1 ni, quaxipetziui) caluo hazerse. (1 ni, quaxipetziui) encaluecerse. (1 ni, quaxipetziui) cuaxipetzoa, nite : hazer caluo a otro. preterito: onitequaxipetzo. (2 Quaxipetzoa, nite) encaluecer a otro. (1 nite, quaxipetzoa) cuaxipetztic : cuaxipetztli : caluo assi. (1 q[u]axipetztic) calua. (1 quaxipetztli) caluo. (2 Quaxipetztic)

calua. (2 Quaxipetztli)

cuaxittomonia, nite : hazer tolondron a otro en la cabea. prete: onitequaxittomoni. (2 Quaxittomonia, nite) tolondrones hazer a otro. (1 nite, quaxittomonia) hazer a otro tolondron enla cabea. (1 nite, quaxittomonia) cuaxixipochahuiliztli : higo dolencia dela cabea. (1 quaxixipochauiliztli) o lobanillo, dolencia dela cabea. (2 Quaxixipochauiliztli) higo,

cuaxixipochahuiliztli = : = cuaxixiquipilihuiliztli (2 quaxixipochauiliztli) = cuaxoxalli (2 quaxixipochauiliztli) cuaxixipochoa, nite : hazer a otro chichones, o tolondrones enla cabea. preterito: onitequaxixipocho. (2 Quaxixipochoa, nite) cuaxixiquipilihuiliztli : q[ua]xixiquipiliuiliztli) Quaxixiquipiliuiliztli) higo dolencia dela cabea. (1 lo mesmo es que quaxixipochauiliztli. (2

cuaxixitonahuiliztli : idem. (Quaxixiquipiliuiliztli: lo mesmo es que quaxixipochauiliztli.) (2 Quaxixitonauiliztli) cuaxixittonahuiliztli : higo dolencia dela cabea. (1 quaxixittonauiliztli) cuaxochmachiyotl + : mojon piedra. (1 tetl quaxochmachiyotl)

cuaxochnamiqui, nite : alindar heredad conla de otro. prete: onitequaxochnamic. (2 Quaxochnamiqui, nite) alindar vna eredad cn otra. (1 nite, quaxochnamiqui) cuaxochnamiqui, tito : idem. preterit: otitoquaxochnamicque. (Quaxochnamiqui, nite: alindar heredad conla de otro. prete: onitequaxochnamic.) (2 Quaxochnamiqui, tito) cuaxochpanahuiltia, nite cuaxochquechilia, nite : : echar determino. (1 nite, quaxochpanauiltia) deslindar heredades. (1 nite, quaxochquechilia)

cuaxochquetza, ni : amojonar terminos, o lindes prete: oniquaxochquetz. (2 Quaxochquetza, ni) amojonar terminos. (1 ni, quaxochquetza)

cuaxochtia, nite : idem. preter: onitequaxochti. (Quaxochquetza, ni: amojonar terminos, o lindes prete: oniquaxochquetz.) (2 Quaxochtia, nite) amojonar terminos. (1 nite, quaxochtia) cuaxochtli : (1 quaxochtli) cuaxocomicqui : Quaxocomicqui) mojon olinde de heredad. (1 quaxochtli) linde entre heredades. termino, o linde de tierras, o de ciudades. (2 Quaxochtli) loco, o desatinado, o el que siempre esta borracho. (2 lo mesmo es que lo mesmo es que

cuaxonehuatl : caspa o portillas de tia. (1 quaxoneuatl) quaxincayotl. (2 Quaxoneuatl) cuaxoxalli : higo dolencia dela cabea. (1 quaxoxalli) quaxixipochauiliztli. (2 Quaxoxalli)

cuaxoxolacqui, ni : ser caluo, o tener entradas en la frente hasta lo alto dela cabea. (2 Quaxoxolacqui, ni) cuaxoxomolacqui : caluo desta manera. (1 quaxuxumulacqui) cuaxoxomolacqui, ni : idem. (Quaxoxolacqui, ni: ser caluo, o tener entradas en la frente hasta lo alto dela cabea.) (2 Quaxuxumulacqui, ni) caluo ser assi. (1 ni, quaxuxumulacqui) cuaxoxomolihui, ni : caluo hazerse desta manera. (1 ni, quaxuxumuliui) entradas dela

cuaxoxomolli : calua o las entradas dela cabea. (1 quaxuxumulli) frente. (1 quaxuxumulli)

cuaxoxomoltic : caluo desta manera. (1 quaxuxumultic) cuaxoxomoltic, ni : idem. (Quaxuxumulacqui, ni: idem. (Quaxoxolacqui, ni: ser caluo, o tener entradas en la frente hasta lo alto dela cabea.)) (2 Quaxuxumultic, ni) cuayahualli : rodilla para cargar la cabea. (1 quayaualli) rodilla, o cosa semejante que ponen enla cabea para lleuar algo sobre ella. (2 Quayaualli) cuayointi, ni : desuanecerseme lacabea, o dolerme mucho. prete: oniquaiuintic. (2 Quaiuinti, ni) desuanecerse. (1 ni, quaiuinti) doler mucho la cabea. (1 ni, quaiuinti) cuayointia, nite : desuanecer a otro la cabea. preterito: onitequaiuinti. (2 Quaiuintia, nite) desuanecer a otro assi. (1 nite, quaiuintia) cuayointic : desuanecido. (1 quaiuintic) desuanecido dela cabea. (2 Quaiuintic) dolinte assi. (1 quaiu[n]tic)

cuayointiliztli : desuanecimiento. (1 quaiuintiliztli) dolor tal. (1 quaiuintiliztli) desuanecimiento tal. (2 Quaiuintiliztli) cuayollotli : coronilla lo alto dela cabea. (1 quayollotli) el medio dela cabea. (2 Quayollotli) la coronilla, o

cuazacamoa, nite : messar a otro. preterito: onitequaacamo. metapho. (2 Quaacamoa, nite) messar. (1 nite, quaacamoa)

cuazaloa innopilhuan, ninquin : parir la muger a menudo. prete: oniquinquaalo yn nopilhuan (2 Quaaloa ynnopilhuan, ninquin) cuazonehua, ni : tener grima, o espeluzarseme los cabellos de gran frio. preterito: oniquaoneuac. (2 Quaoneua, ni) cuaztale : cano dela cabea. (1 quaztale) cano dela cabea. (2 Quaztale)

cuaztalihui, ni : encanecerse dela cabea. prete: oniquaztaliuh. (2 Quaztaliui, ni) encanecerse la cabea. (1 ni, quaztaliui) cuaztalli : cano dela cabea. (2 Quaztalli) cuaztaya, ni : encanecerseme la cabea. preteri: oniquaiztayac. (2 Quaztaya, ni)

cuchillo + : destemplado cuchillo o cosa semejante. (1 quauhtlatlac cuchillo) destemplado cuchillo o cosa semejante. (1 tleticaytlacauhqui cuchillo) mangorrero cuchillo. (1 vey cuchillo) mangorrero cuchillo. (1 ypanocmonequi cuchillo) traspassar el cuchillo el coraon dela virgen. (1 yuhquinma cuchillo oquitocaticalac yni yollotzin) cuchillom[n]gorrero (2 Ipanocammonequi cuchillo) cuchillo icallo : caxa de cuchillos. (1 cuchillo ycallo.) cuchillo itenatea : filo de cuchillo o de cosa assi. (1 cuchillo ytenatea)

cuchillo itenitztica : filo de cuchillo o de cosa assi. (1 cuchillo ytenitztica) cuchillo itzitzquiloca : cuchillo itzitzquiloyan : cabos de cuchillos. (1 cuchillo ytzitzquiloca) mango de cuchillo. (1 cuchillo ytzitzquiloyan) filo de cuchillo. (2)

cuchillo tentli : filo de cuchillo o de cosa assi. (1) cuchillo tzincuauhyotl : cuchillohuia, nite :

mango de cuchillo. (1 cuchillo tzinquauhyotl)

dar cuchillada. (1 nite, cuchillouia)

cuchillotzincuauhyotl : cabos de cuchillos. (1 cuchillotzinquauhyotl) cuchipilotl : capullo de gusano. (2)

cucolin : vastosidad del agua, o cosa comestible que se cria entre ciertas yeruas del agua. (2 Cuculin) cucolli : cucuxqui : ferocidad. (1 cuculli) puto que padece. (1)

cueacxolhuia, nitla : saltar el arroyo o acequia de agua, o cosa semejante. preterito: onitlacueacxolhui. (2) saltar allende de algo. (1) cuecacapatza, nino : hazer sonido o ruydo la muger con las naguas o saldillas, quando anda. pre: oninocuecacapatz. (2) hazer sonido con las naguas o haldillas la muger, quando anda. (1) cuechactic : cosa humida, o mojada. (2)

cuechahua : humedecerse. (1 cuechaua) pararse algo humido, o liento. (2 Cuechaua) cuechahua, ni : lentecerse hazerse liento. (1 ni, cuechaua) cuechahua, nitla : relentecer o humedecer algo. pre: onitlacuechauh. (2 Cuechaua, nitla) relntecer alguna cosa. (1 nitla, cuechaua) rezentar hazer reziente. (1 nitla, cuechaua) cuechahuac : (1 cuechauac) liento por humido. (1 cuechauac) cosa lienta y humida. (2 Cuechauac) humido. (1 cuechauac) vmido.

cuechinia, nino : mouerse o menearse. preterito: oninocuechini. (2) cuechmicqui : cuechoa, nitla : moler assi. (1) espantadiza cosa. (1) espantadizo. (2)

heir la massa, o moler mucho alguna cosa. pre: onitlacuecho. (2) menuda cosa. (1) cosa muy

cuechtic : molida muy molida harina o otra cosa. (1) molida assi. (2)

cuechtilia, nitla : desmenuzar algo, o molerlo mucho. pre: onitlacuechtili, (2) quebrar desmenuzando. (1) cuechtli : cuecuech : cuecuech caracol largo. (1) trauiesso. (1) + : cierto caracol largo. (2)

trauiesso y desuergonado. (2)

muger deshonesta y desuergonada. (2 Ciua cuecuech)

cuecuechcahua, nitla : dexar algo por temor. prete: onitlacuecuechcauh. (2 Cuecuechcaua, nitla) dexar por temor. (1 nitla, cuecuechcaua) cuecuechmicqui : desmayado assi. (1) : acossar a alguno, persiguiendolo. (1)

cuecuechmictlia, nite

cuecuechmiqui, ni : tener fatigado y afligido el espiritu. pre: onicuecuechmic. (2) fatiga tener assi. (1) desmayarse de temor. (1) cuecuechmiquiliztli : fatiga del anima. (1) gota coral o morbo caduco. (1 cuecuechmiq[ui]liztli) desmayo tal. (1) fatiga tal. (2) cuecuechoa, nitla : moler mucho alguna cosa o hazer estremecer y temblar aotro. preterito: onitecuecuechquiti. vel. onitlacuecuecho. (2) cuecuechquilia, nitla : menear arbol o cosa assi. (2) cuecuechquitia, nic : estremecer o t[m]blar hazer a alguna cosa. (1) cuecuechquitia, nite : temblar o estremecer hazer a otro. (1) cuecuelachic + : amenudo, o frequentemente. aduerbio. (2 an cuecuelachic) amenudo. (2 Cuecuelachic, an)

cuecuelachic, zan :

cuecuelotiuh, nino : contonear en passeo. prete: oninocuecuelotia. (2) andear o andar andeando. (1) andar sin reposo del cuerpo, alando y leuantndo la cabea y los hombros, como loco. (1)

cuecuelotuh, nino

andar conpresumpcion. (1)

cuecuelpachoa, nitla : doblar o plegar algo muchas vezes. pre: onitlacuecuelpacho. (2) cogerropa plegandola. (1) trasdoblar. (1) plegar. (1) redoblar. (1) cuecuempohua, nic : Cuecuempoa, nic) contar camellones o eras. prete: oniccuecuempouh. (2

cuecuenohuia, nech : ser me alguna cosa ocasion de ensoberuecerme. preterito: onechcuecuenoui. (2 Cuecuenouia, nech) cuecuenoti, ni : ensoberuecerse. preterito: onicuecuenot. (2) ensoberuecerse. (1) cuecuenoti +, ni : cuecuenoti, ni) cuecuenotqui : soberuecerse. (1)

darse mucho a mugeres. pre: oniciuacuecuenot. (2 Ciua soberuio y presuntuoso. (2)

ensoberuecido. (1)

cuecuenyotiliztli :

heruor dela mar. (1)

cuecuepa : ranas. (2) cuecuepa, mo : desasossegado y fatigado estar el enfermo con el gran dolor que padece. (1) cuecuepa, nic : boluer muchas vezes alguna cosa lo de arriba abaxo, o prouar y experimentar alguna cosa. pre: oniccuecuep. (2) prouar o experimentar alguna cosa. (1) cuecuepa, nino : passearse. prete: oninocuecuep. (2) dar bueltas al derredor. (1) passearse de vna parte a otra. (1) cuecuepa, nitla : boluer muchas vezes alguna cosa lo de arriba abaxo, o ser vario en lo que dize. pre: onitlacuecuep. (2) boluerlo de tras adelante. (1) cuecuepcayotica cuecuepcayotl + : + : inconstantemente. (2 Yollo cuecuepcayotica) inconstancia. (2 Yollo cuecuepcayotl)

cuecuepoca : brotar las flores o cosa semejante, o sarpullirse. pre: ocuecuepocac. (2) cuecueptinemi, ni : cuecueptinemi, nino cuecueptiuh, nino : oninocuecueptia. (2) dar buelcos enla cama. pret: oninocuecueptinen. (2) : bueltas o buelcos dar enla cama. (1) yr rod[n]do por el suelo o cuesta baxo. pr: rebolcarse. (1)

cuecuetlaca : encenderse mucha paja junta o monton de lea y arder con gran furia y ruido. (1) hazer mucho ruido la llama. prete: ocuecuetlacac. (2) cuecuetlania, nitla : bl[n]dear lana o cosa semej[n]te. pre: onitlacuecuetlani. (2) blandear lana, espada o arbol. (1) cuecuetlanqui tepetl : montosa, cosa alta. (1) y montosa. (2) tierra llena de barrancos fragosa

cuecuetlatza, nitla : bl[n]dear lana o cosa assi. prete: onitlacuecuetlatz. (2) blandear lana, espada o arbol. (1)

cuecuetlaxihui, ni

desmayarse. (1 ni, cuecuetlaxiui) desmayo tal. (2 desmayado assi. (2

cuecuetlaxihuiliztli : desmayo. (1 cuecuetlaxiuiliztli) Cuecuetlaxiuiliztli) cuecuetlaxihuini : Cuecuetlaxiuini) cuecuetlaxiuhqui : descoraznado. (1 cuecuetlaxiuini) desmayado. (1)

cuecuetlaxoa, nino : desmayar, o cansarseno p[er]seuerando en lo comenado. preterito: oninocuecuetlaxo. (2) descoraznarse. (1) cuecuetlaxoa, nite : desmayar a otro desta manera. pre: onitecuecuetlaxo. (2) hazer desmayar a otro. (1) cuecuetz : trauiesso. (1) trauiesso y desuergonado. (2) cuecuetz, ni : desmesurarse. (1) cuecuetza, nino : menearse. (1) rebullirse o estar desasossegado. pre: oninocuecuetzo. (2) rebullir, o menear algo. preterito: onitlacuecuetzo. (2) comezon

cuecuetzoa, nino : bullirse algo. (1) cuecuetzoa, nitla : menear algo. (1)

cuecuetzoca, ni : tener comezon enel cuerpo. pre: onicuecuetzocac. (2) tener. (1) cuecuetzoquiliztli : comezon. (1) comezon tal. (2)

cuecueyoca : bullir los peces, gusanos. (1) bullir mucha gente enel mercado, &c. (1) trasluziente cosa. (1) bullir hormigas, pulgas, piojos, &c. (1) reluzir las piedras preciosas o los peces dntro del agua con el mouimiento que hazen, o el ayuntamiento delas hormigas o las lagunas y campos, o las gentes ayuntadas por el mouimiento que hazen. (1) cuecueyoca, ni : relumbrar o reluzir, o bullir y heruir los piojos, pulgas, gusanos, hormigas enel hormiguero, la gente enel mercado, o los peces enel agua. prete: onicuecueyocac. (2) hormiguear, bullir. (1) cuecueyoca =, ni : = cueyoni (2 cuecueyoca )

cuecueyochtli : cuecueyoctli :

arcillo. (1) arcillo delas orejas. (2)

cuecueyotia, mo : ondas hazer la mar. (1) hazer olas o ondas el agua. pre: omocuecueyoti. (2) hazer grandes olas la mar. preterito: omocuecueyoti. (2) cuecuezo, nitla : hiluanar lo que se ha de cofer. prete: onitlacuecueoc. (2 Cuecueo, nitla) hiluanar lo que se ha de coser. (1 nitla, cuecueo) cuecxolhuia, nitla : saltar arroyo, charco, acequia o cosa semejante. preterit: onitlacuecxolhui. (2 Cuecxolh[u]ia, nitla) saltar allende de algo. (1 nitla, cuecxolhua) cuecxolhuia =, nitla : = cueicxolhuia (2 cuecxolhuia )

cueicxolhuia, nitla : (2) cueitl : cuelachic

lo mesmo es que cuecxolhuia. preterito: onitlacueicxolhui.

saya, faldellin, faldillas. , o naguas. (2) + : vn breue espacio de tiempo. (2 an cuelachic) entortarse o torcerse. pre: onicueliuh (2 Cueliui, ni) = + : chittolihui (2 cueliui ) higo temprano o breua. (1 [n] cuelmochiuani hicox)

cuelihui, ni : cuelihui = :

cuelmochihuani cueloa, nitla : cuelpachihui

doblegar vara, o cosa semejante. preterit: onitlacuelo. (2)

+ : vn pliego de papel. (2 Ceamatl cuelpachiui)

cuelpachilhuia, nicte : doblar, o plegar ropa a otro. prete: onictecuelpachilhui. (2) cuelpachiuhqui + : pliego de papel. (1 ceamatl cuelpachiuhqui) doblar, o plegar mantas o cosa semejante. prete: doblar algo, assi como manta o ropa. (1) plegar. (1)

cuelpachoa, nitla : onitlacuelpacho. (2)

cuelpachoa + : redoblar. (1 occeppa nitla, cuelpachoa) cuelpachoa +, nitla : redoblar algo. preter: occepa onitlacuelpacho. (2 Occeppa nitlacuelpachoa) cuelyotl cuema + : fruta o otra cosa temprana. (2 an cuelyotl) sembrar chia. (2 Chien cuema, ni)

+, ni :

cuematlauhchihua, nitla : surcar la tierra c[n] arado preterit: onitlacuematlauhchiuh. (2 Cuematlauhchiua, nitla) surcar assi. (1 nitla, cuematlauhchiua) cuematlauhtli : surco de arado. (1) surco de arado, o de camellones. (2)

cuemitl : camellon de tierra. (1) lomo entre sulco y sulco. (1) eredad. (1) surco de arado. (1) cauallillo entre surco y surco, o camellon. (1) heredad, tierra labrada, o camellon. (2) cuenchihua, ni : cuenchihua +, n labrar tierra. (2 Cuenchiua, ni) : labrar tierra. (1 n, elimiq[ui]ni, cuenchiua) labor de tierra. (1 cuenchiualiztli) labor de tierra. (2

cuenchihualiztli : Cuenchiualiztli) cuenchihualizzotl : cuenchihuani : cuenchiuhqui :

labrana de tierra el arte. (1 cuenchiualizotl) labrador. (2 Cuenchiuani) ortelano. (1)

labrador tal. (1 cuenchiuani)

labrador tal. (1 cu[n]chiuhqui)

cuencholhuia, nitla : saltar arroyo o cosa semejante. prete: onitlacuencholhui. (2 Cu[n]cholhuia, nitla) saltar allende de algo. (1) cuentataca, nitla : hazer camellones para sembrar algo. pret: onitlacuentatacac. (2) surcar, hazer surco. (1) cuentaxtli : cuenta de rezar. (1) cuentas para rezar. (2)

cuenteca, mo : el hazerse los caualletes quando labran la tierra y hazen las eras. preterito: omocu[n]tecac. (2) cuenteca, nitla : hazer camellones. prete: onitlacuentecac. (2) surcar, hazer surco. (1 nitla, cu[n]teca) cuenticpactli : cauallete. (2) cauallillo entre surco y surco, o camellon. (1) camellon, o

cueololoa, nino : arrem[n]garse la muger, alando las faldillas, o las naguas. pre: oninocueololo. (2) arremangarse la muger. (1) cueololoa, nite : arremangar ala muger. (1) cuepa, nino : ladearme estando npie. (1) boluerme de donde yua, o boluerme delado, o dela otra parte. pret: oninocuep. (2) huir atras. (1) tornar dedo[nde] fui. (1) boluerse de donde auia ydo. (1) cuepa, nite : boluer a otro del camino. preterito: onitecuep. (2) boluer a alguno del camino. (1) tornar a otro guiandolo. (1) cuepa, nitla : boluer algo, o dar razon de si, o escusarse. p[r]eterit: onitlacuep. (2) rehusar, o escusarse. (1) boluer algo dela otra parte. (1) trastornar madero, vel simile. (1) trassegar vino o cosa liquida. (1) romanar. (1) trasladar de lengua en lengua. (1) apelar. (1) cuepa + : mirar atras. (1 niualno, cuepa) retraerse enla batalla o retirarse. (1 yaoc nino, cuepa) tomar en buena parte. (1 qualli ypan nic, cuepa) echar la culpa el acusado al que le acusa. (1 tepan nitla cuepa) cuepa +, mo : endurecerse obstinarse. (1 yuhquin tetl mocuepa noyollo) y en vuestro vulgar hablar. (2 Inic ypam mocuepa amotlatol) cuepa +, nic : echar las cosas ala mas flaca parte. preterito: antlein ipan oniccuep. (2 antlein ipan niccuepa) penar por el talion. (1 tepan niccuepa) echar la culpa de algo, alque me la echaua, vengarme dela injuria, o penar a otro por la pena del talion. preterito: otepanniccuep. vel tepan oniccuep. (2 Tepan niccuepa) echar a mala parte las cosas. (1 an tlein ypan niccuepa) echar la culpa el acusado al que le acusa. (1 tepan niccuepa) culpa echar a otro. (1 tepan niccuepa) echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep. (2 Qualli ipan niccuepa) cuepa +, nino : conuertirse o emendarse. (1 yuictzinco ninocuepa yn totecuiyo) conuertirse a nuestro seor dios. (2 Iuictzinco ninocuepa in totecuiyo dios) cuepa innotlatol, nic dado. (1) cuepan tlatolli, nic cuepca tlapaloa, nite cuepca; + : : mudar la sentncia, o el decreto que alguno auia

: traduzir de vna lngua en otra. (1) : saludar al que nos saluda. (1)

mi buelta, o mi tornada. (2 Cuepca; no) mi buelta, o mi tornada. (2)

cuepca; no :

cuepcachihua, nitla : hazer algo alreues. preterit: onitlacuepcachiuh. (2 Cuepcachiua, nitla) hazer algo al reues. (1 nitla, cuepcachiua) cuepcatlapaloa, nitla : saludar alque me saludo. preterito: onitlacuepcatlapalo. (2) cuepcayoa : pagarse, o resituirse alguna cosa. preterito: ocuepcayoac. (2) cuepcayotia, nic : cuepcayotia, nitla : onitlacuepcayoti. (2) embiar otra cosa n retorno. (1) dar algo en retorno, o pagar enla misma moneda. pre: embiar otra cosa n retorno. (1) dar en retorno. (1)

cuepcayotilia, nitetla : dar algo enretorno, o vengarse dela injuria. preterit: onitetlacuepcayotili. (2) recompensar o retribuir. (1) cuepilia, nic : idem. preterito: oniccuepili. (Cuepilia, nitetla: vengarse, o restituir lo ageno. preterito: onitetlacuepili.) (2) cuepilia, nicte : restituir. (1) tornar lo prestado. (1) cuepilia, nitetla : vengarse, o restituir lo ageno. preterito: onitetlacuepili. (2) restituir. (1) cuepilia inteaxca, nicte cuepiltia, nicte : onictecuepilti. (2) cueponaltia, nite : luzir hazer. (1) cueponcayo : : pagar deuda. (1 nicte, cuepilia ynteaxca)

vengarse, dar algo en retorno, o responder aproposito. pre: hazer resplandecer a otro. preteri: onitecueponalti. (2)

florida cosa. (1) abrimi[n]to de flor, o el acto de

cueponcayotl : floro rosa generalmente. (1) brotar la dicha flor. (2)

cueponi : brotar y abrir las flores. (1) florecer. (1) cueponi, ni : dar estallido el hueuo, o la castaa quando la asan, o abrirse y abrotar la flor, o la rota, o resplandecer alguna cosa. preterito: ocuepon. (2) estallar rebentando. (1) luzir con piedras preciosas. (1) luzir o resplandecer. (1) rebentar sonando. (1) cueponiliztli : &c. (2) brotadura tal. (1) luzimiento assi. (1) estallido destamanera.

cueponqui : brotada flor. (1) resplandecieute. (2) cueponqui tlanextia :

hueuo reb[n]tado, o flor abierta, o cosa

luzio o luziente. (1) blanquear delexos el calada hazer assi.

cueponticac : blanquear de lexos el edificio. (1) edificio. preterito: ocueponticaca. (2)

cuepoquetza, ni : hazer calada. preterito: onicuepoquetz. (2) (1) cuepotli : cueptli : calada de camino. (1) cesped. (1) cesped. (2) calada. (2)

cuetlachtli :

lobo o loba. (1)

lobo. (2)

cuetlahuia : marchitarse alguna cosa verde, o pararse lacia. preterito: ocuetlauiac. vel, ocuetlauix. (2 Cuetlauia) cuetlahuia, ni : marchitarse. (1 ni, cuetlauia) cuetlahuiani : (2 Cuetlauiani) marchitable cosa. (1 cuetlauiani) cosa que se suele marchitar.

cuetlahuiliztli : marchitadura. (1 cuetlauiliztli) cuetlahuini : marchitable cosa. (1 cuetlauini) se suele marchitar.) (2 Cuetlauini) cuetlalhuia, nitla : idem. (Cuetlauiani: cosa que

marchitar algo. p[r]eterito: onitlacuetlalhui. (2)

cuetlani : afloxarse la enfermedad. (1) encenderse mucha paja junta o monton de lea y arder con gran furia y ruido. (1) aliuiar se la enfermedad. (1) arder echando llama. (1) mitigarse, o afloxarse la enfermedad, o amansarse el viento rezio, o arder el fuego echando desi gran llama. preterit: ocuetlan. (2) cuetlani in ehecatl : assosegarse el ayre y la tempestad. (1 cuetlani yn ehecatl) sosegarse el ayre o la t[m]pestad. (1 cuetlani yn ehecatl) cuetlania, nitla : (2) quebrar palos, o cosas largas. preterito: onitlacuetlani. afloxada enfermedad. (1) llama que

cuetlanqui : encendida cosa assi. (1) haze gran ruido. (2) cuetlauhqui : lacio o marchito. (1)

mustia planta. (1)

marchito, o lacio. (2)

cuetlauhqui.quelochauhqui : cuetlaxcactli : apato. (1)

marchito assi. (1)

cuetlaxhuahuana, ni : adobar cueros. preterito: onicuetlaxuauan. (2 Cuetlaxuauana, ni) curtir pellejos. (1 ni, cuetlaxuauana) adobar cueros. (1 ni, cuetlaxuauana) urrar cueros. (1 ni, cuetlaxuauana) cuetlaxhuahuanani : curtidor. (1 cuetlaxuauanani)

cuetlaxhuahuanqui : curtidor. (1 cuetlaxuauanqui) adobador de cueros. (1 cuetlaxuauanqui) adobador de cueros. (2 Cuetlaxuauanqui) cuetlaxhuia, nitla : Cuetlaxuia, nitla) encorar algo con cuero adobado, pre: onitlacuetlaxui. (2

cuetlaxihui, ni : desmayar, o emperezar. preterit: onicuetlaxiuh. (2 Cuetlaxiui, ni) amortecerse de tristeza. (1 ni, cuetlaxiui) desmayarse. (1 ni, cuetlaxiui) cuetlaxihuiliztli : amortecimiento tal. (1 cuetlaxiuiliztli) cuetlaxiuiliztli) desmayo assi. (2 Cuetlaxiuiliztli) cuetlaxihuini : desmayo. (1

desmayado assi, o descoraznado. (2 Cuetlaxiuini)

cuetlaxiuhqui : manera. (1)

desmayado. (1)

desmayado, o descoraznado. (2) ahones. (1)

amortecido desla

cuetlaxmaxtlatl : ahones. (2)

cuetlaxmecatl : coyunda, soga, o correa de cuero. (2) coyunda de bueyes. (1) cuetlaxnahuanqui : urrador. (1 cuetlaxnauanqui)

correa de cuero. (1)

cuetlaxoa, nino : desmayarse, o amortecerse de tristeza. prete: oninocuetlaxo. (2) amortecerse de tristeza. (1) cuetlaxoa, nite : desmayar a otro. preteri: onitecuetlaxo. (2) cuetlaxtli : curtido. (1) curtida cosa assi. (1) cuero adobado. (2) baldres. (1) cuero

cuetlaxyamania, ni : curtir pellejos. (1) cuetlinia, nitla cuetzpal : :

adobar, o curtir cueros. preterito: onicuetlaxyamani. (2) quebrar o quebrantar palos o cosas largas. (1)

gloton. (1) salamanquesa animal. (1) lagartija. (1) glotonear. (1)

cuetzpalin : cuetzpalti, ni :

glotonear. prete: onicuetzpaltic. (2)

cuexanco + : tener el cargo de regir y gouernar alos otros. metaph. (2 No cuexanco no mamalhuazco yeloatiuh) en mis haldas. (2 No cuexanco) cuexanoa, nitla : lleuar algo en la halda. preteri: onitlacuexano. (2) cuexantli : haldas para lleuar enellas algo. (2) regao. (1) como de sayo; &c; para lleuar algo. (1 cuex[n]tli) cuexcochtetl : cogote. (1) colodrillo. (1) cogote, o nuca. (2) haldas de vestidura

nvca dela cabea. (1)

cuexcochtlaocoya, ni : tener esquinencia. prete: onicuexcochtlaocox. (2) esquinencia tener. (1) cuexcochtlaocoyalaiztli : cuexcochtlaocoyaliztli : cuexcochtli : esquinncia enfermedad. (1) esquinencia, enfermedad de garganta. (2) cogote. (1)

colodrillo. (2)

cuexpalli : cabello largo que dexan alos muchachos enel cogote, quando los tresquilan. (2) cueyamolli : guisado de ranas. (2 Cueyamulli) los de mas. (1 cueyamulli) cueyatl : rana. (2) rana. (1) manjar de pescado; y assi de

cueyoni : bullir mucha gente enel mercado, &c. (1) bullir hormigas, pulgas, piojos, &c. (1) cueyoni, ni : lo mesmo es que cuecueyoca. pret: onicueyon. (2) cueyupan + : de vna ola enotra, o de onda en onda. (2 Cecema cueyupan) ensilar pan.

cuezcomac + : ensilado pan. (1 tlall[n] cuezcomac tlatlatilli) (1 tlall[n] cuezcomac nitlatlatia) cuezcomachiquihuitl : nassa para trigo. (2 Cuezcomachiquiuitl) (1 cuezcomachiquiuitl) cuezcomalli : cuezcomatema tapadera de troxa. (2) +, nitla :

nassa para trigo.

ensilar pan. (1 nitla, tlallan cuezcomatema)

cuezcomatentli : cuezcomatentli cuezcomatitlan :

bordo de troxa. (2) + : ensilado pan. (1 tlatlallan cuezcomatentli)

entre las trozas. (2) alholi o troza de trigo o maiz. (1) espiradero de troxe. (1)

cuezcomatl : troxa o alholi de pan. (2) troxe de pan. (1) cuezcomaxictli : cui, nic : tomar. (1) respiradero de troxa. (2)

tomar algo, o tener parte el hombre c[n] la muger. pre: oniccuic. (2) echarse con muger. (1) recebir por el sentido. (1) recebir. (1)

cui + : trasdoblar el precio. (1 ycxpaixquich nic, cui) cui +, mo : atreuido en hablar o importuno y moledor. (1 teixtlan mocui) cuanto ay desde la ceniza ala pascua de resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) cui +, nic : mejorar en dolencia. (1 yenihiyo niccui) alentar descansando. (1 nihio niccui) triumfar. (1 tiacauhyotica niccui yn mavizotl) encentar algo. (1 yancuican niccui) idem. o imitar a otros. pre: tetech oniccuic. vel. otetech niccuic. (Tetech nicana: tomar exemplo de otro. pre: tetech onican.) (2 Tetech niccui) encentar algo. preteri: yancuican oniccuic. (2 Yancuican niccui) seguir o ymitar vida de otro. (1 tetech niccui) cui in cihuatl, nic cui, nocon : onoconcuic. (2) : hazerlo el hombre ala muger. (1 nic, cui yn ciuatl)

tomar o alcanar con la mano lo que esta en alto. pre:

cuica : chirriar las aues. (1) cuica, ni : cantar el cantor, o chirriar las aues. prete: onicuicac. (2) (1)

cantar.

cuica +, ni : encaar agua. (1 tlallitic nicuica yn atl) acertar con tiro alo que se tira. pre: ipan onicuicac. (2 Ipan nicuica) idem. preterito: vel ipan onicuicac (Velipan nictlaxilia: idem. preterito: vel ipan onictlaxili. (Velipanyauh: acertar aloq[ue] se tira. p: velipan oya.)) (2 Velipan nicuica) acertar alo que le tira. (1 vel ipan nicuica) cuica +, nic : dar enel blanco el que tira. (1 ipan niccuica)

cuicaamatl :

cancionero, o libro de canto. (2)

cancionero. (1)

cuicaana, ni : concordar o concertar las bozes. (1) cuicaana, nitla : concordar las bozes delos que cantan, el maestro de capilla, o entonarlos. prete: onitlacuicaan, (2) cuicachalani : desentonador de canto. (1)

cuicachalania, ni : desentonar o desconcertar el canto. pre: onicuicachalani. (2) desntonar elcnto. (1) cuicachalaniani : desentonador de canto. (1) cuicachalaniliztli : desentonamito assi. (1)

cuicachalaniqui : desentonador de canto. (1) cuicaitiaco : desentonador de canto. (1 cuicaytiaco)

cuicaitlacoa, ni : desentonar el canto. preterito: onicuicaitlaco. (2) desntonar elcnto. (1) cuicaitlacoani : desentonador de canto. (1 cuicaytlacoani) desentonamiento de canto. (2) desentonamito assi. (1

cuicaitlacoliztli : cuicaytlacoliztli) cuicaitlacoqui : cuicaito : cuicaito

desentonador de canto. (1 cuicaytlacoqui) entonador assi. (1)

cantor que comiena o leuanta el c[n]to. (2) = : = cuicatlazqui (2 cuicaito)

cuicaitoa, ni : comenar o leuantar canto. prete: onicuicaito. (2) comenar canto. (1) canto leuantar. (1) cuicaitoa =, ni : = cuicatlaza (2 cuicaitoa )

entonar,

cuicaitoliztli : cuicaitoliztli

comieno o leu[n]ntamiento de c[n]to. (2) = : = cuicatlazaliztli (2 cuicaitoliztli)

entonacion tal. (1)

cuicamaca, nite : entonar alos cantores. preteri: onitecuicamacac. (2) cnto desacordado. (1) cuicamatini : musico enseado enesta arte. (1)

entonar

cuicanamictia, nite : idem. preteri: onitecuicanamicti. entonar alos cantores. preteri: onitecuicamacac.) (2) cuicani : cantor. (2) cantor. (1)

(Cuicamaca, nite:

cuicani tototl : cuicanitototl : cuicapicqui :

ruyseor. (1) qualquier paxaro q[ue] canta mucho. (2) componedor de canto. (2) cantor. (1)

cuicapicqui

+ :

componedor tal. (1 tlayucoxqui cuicapicqui) componer alguna obra de canto. pre: onicuicapic. (2) composicion tal. (1) componer

cuicapiqui, ni : canto. (1)

cuicapiquiliztli : cuicapiquini : cuicatia, nite : (1) cuicatl :

componedor tal. (1) dar musica a otros. preterito: onitecuicati. (2) canto, o cancion. (2) cantar a otro. canto. (1)

cancion o canto. (1)

motete. (1)

cuicatl + : duo que secanta. (1 onte cuicatl) canto suaue. (1 yecca cuicatl) canto suaue. (1 velica cuicatl) canto suaue. (1 yamanca cuicatl) canto llano. (2 Melauac cuicatl) duo de canto de organo. (2 M[n]cauia cuicatl) duo que secanta. (1 moncauia cuicatl) canto llano. (1 melauac cuicatl) cuicatlali : cuicatlalia, ni componedor de canto. (2) : canto componer. (1) arte o sciencia de canto. (2) musica arte de cantar. (1) cantor. (1)

cuicatlamatiliztli : cuicatlamatini :

componedor de canto. (2) mandar a otro que cante. prete: onitecuicatlan. (2) hazer

cuicatlani, nite : cantar a otro. (1)

cuicatlaza, ni : lo mesmo es que cuicaitoa prete: onicuicatlaz. (2 Cuicatlaa, ni) entonar, comenar canto. (1 ni, cuicatlaa) canto leuantar. (1 ni, cuicatlaa) cuicatlazaliztli : lo mesmo es que cuicaitoliztli. (2 Cuicatlaaliztli) entonacion tal. (1 cuicatlaaliztli) cuicatlazqui : lo mesmo es que cuicaito. (2) entonador assi. (1) componer

cuicayocuya, ni : componer alguna obra de canto. pre: onicuicayocux. (2) canto. (1) cuicayocuyaliztli : cuicayocuyani : composicion tal. (1)

componedor tal. (1 cuicayucuyani) aun estas como modorro lleno de sueo?. (2) aun miras las cosas como modorro?. (2)

cuicenca aya temico ticmati? : cuicenca ayatemico titlachia? : cuichcho : holliniento. (1)

cuichectic : cuichehua, ni cuicho : :

cosa vn poco negra o ahumada. (2) negreguear. (1 ni, cuicheua)

negro vn poco. (1)

holliniento. (2)

cuichtli :

holln. (2)

hollin de huego. (1)

cuicui, nic : tener parte el hombre con la muger. pre: oniccuicuic. (2) hazerlo el hombre ala muger. (1) cuicui, nite : ayuntarse carnalmente el varon con la muger. (1) cuicui, nitla : entallar [n] madera, o alimpiar el suelo quitando lo que echan de la mesa. preteri: onitlacuicuic. (2) esculpir cauar en duro, como en piedra o en madera. (1) cauar en madero o en piedra. (1) escoplear. (1) esculpir cauar en madera. (1) barrer. (1) coger cosas esparzidas. (1) cuicuicani : grillo, especie de cigarra. (2) grillo especie d[e] cigarra. (1) grillo

cuicuicanito : idem. (Cuicuicani: grillo, especie de cigarra.) (2) especie d[e] cigarra. (1) cuicuihuani + :

escaruadientes, o mondadi[n]tes. (2 Netlan cuicuiuani)

cuicuihuia, nitla : piar el pollo. pr: onitlacuicuiui. (2 Cuicuiuia, nitla) piar el pollo o el halcn. (1 nitla, cuicuiuia) cuicuilchapoltic : cosa pintada de diuerfos colores. (2 Cuicuilchapultic)

cuicuilia, nino : hazerse de rogar, o negar el debito la muger, o resistir. pr: oninocuicuili. (2) hazerse derogar o resistir. (1) encarecerse tenerse en mucho. (1) cuicuilia, nitetla : arrebatar y tomar a otro algo, o robar la hazienda agena. p: onitetlacuicuili. (2) cuicuiliani cuicuillotl cuicuiltic + : + : + : ladron publico. (1 tecla, cuicuiliani) peca, o manzilla dela cara. (2 Ixchian cuicuillotl) diferenciando en colores. (1 cenca cuicuiltic) : cantar cantares en menosprecio y denuesto de otro. (1 nite, : fuera hazer a muger. (1 nicte, cuicuitlauiltia) merdoso. (1)

cuicuiquehua, nite cuicuiqueua)

cuicuitlahuiltia, nicte cuicuitlayo :

cosa llena de mierda. (2) golondrino. (2)

cuicuitzcaconetl : cuicuitzcatl : cuihuayan + :

golondrino pollo nueuo de golondrina. (1)

golondrina. (2)

golondrina. (1)

minero d[e] greda ode yesso (2 Tlalaalica cuiuayan) rabo por el saluonor. (1) saluonor. (1) sieso el saluonor. (1)

cuilchilli : el saluonor. (2)

cuilchilquixtia, nino : salirseme el siesso. (2) cuilhuia, nitetla : onitetlacuilhui. (2)

salirse el siesso. (1)

escreuir o pintar algo para otro o a otro. pre:

cuilia, nicno : tomar algo parasi, sin que nadie se lo de. pre: onicnocuili. (2) recebir par assi. (1) cuilia, nicte : tomar algo a otro. preterito: onictecuili. (2) cuililtia, nitla : encarecer algo. (1) encarecer mucho la cosa. preteri: onitlacuililti. (2)

cuillotic : hombre cenceo y delgado. (2) cuillotic + : gentil hombre, o muger. (2 Ipanocan cuillotic) escreuir o pintar algo. preterito: onitlacuilo. (2) pintar. (1) emprentar. (1 tepuztica nitlacuiloa) escreuir

cuiloa, nitla : como quiera. (1) cuiloa

+, nitla :

cuilompole : cuiloni :

llamar a alguno de fometico. (1 cuil[m]pule)

puto que padece. (1) hazerlo el pecado

cuilontia, nite : cometer pecado nefando. pret: onitecuilonti. (2) varn a otro varon. (1)

cuilonyotl : pecado contra natura, s: hombre con otro hombre. (1) nefando, de hombre con ho[m]bre. (2)

cuiltonoa, mo : rico. (1) cuiltonoa, nicno : fruir y gozar de algo. preteri: onicnocuiltono. (2) gozarse de algo como de fin. (1) cuiltonoa, nino : abundar en hazienda, o gozarse mucho. pre: oninocuiltono. (2) abundar en riquezas. (1) gozarse como quiera. (1) cuiltonoa, nite : enriquecer a otro. (1) [n]riq[ue]cer aotro. p: onitecuiltono. (2) enriquecer a otro. (1) cuiltonohua, nino : enriquecerse. (1 nino, cuiltonoua) : enriquecer a otro. (1)

cuiltonolhuia, ninote cuiltonoliztli + :

copiosa y entera riqueza. (2 Necen cuiltonoliztli)

cuiquehua, nino : cantar algun cantar en proprio loor. pre: oninocuiqueuh. (2 Cuiqueua, nino) cuiquehua, nite : cantar cantares de cosas que otros hizieron. preterito: onitecuiqueuh. (2 Cuiqueua, nite) cantar en alabana de otro. (1 nite, cuiqueua) cuiquehua, nitla : cantar algo de otros. preterito: anitlacuiqueuh. (2 Cuiqueua, nitla) cuitia, anicno : negar. (1) cuitia, nicno : conocer, o confessar a otro por seor, o conocer el delicto que cometio. preterito: onicnocuiti. (2) correrse de algo. (1) confessar a dios por dios. (1) confessar en juyzio, o ante juez. (1) cuitia cuitia + : negar con juramento. (1 juram[n]totica anicno, cuitia) +, nicno : negar de todo en todo. (1 anniman amo nicnocuitia)

cuitia +, nicte : priuar decosa amada. (1 ycnoyotl nictecuitia) hazer pobre a otro, o priuarle de alguna cosa. pre: icnoyotl onictecuiti (2 Icnoyotl nictecuitia) cuitia notlatlacol, nicno : conocer la culpa. (1)

cuitihuetzi, nic : dem. prete: oniccuitiuetz. (2 Cuitiuetzi, nic) tomar asechando. (1 nic, cuitiuetzi) cuitihuetzi, nino : tornar, o boluer sobresi, o es[n]tarse del trueno o de cosa semejante. preterito: oninocuitiuetz. (2 Cuitiuetzi, nino) atronarse o espantarse del trueno o de cosa seme-jante. (1 nino, cuitiuetzi) embaar y marauillarse de espanto. (1 nino, cuitiuetzi) retornar en si. (1 nino, cuitiuetzi) temblar o estremecerse todo el cuerpo de miedo, o tomando me grima. (1 nino, cuitiuetzi) cuitihuetzi, nite : apechugar, o arremeter contra alguno. preterito: onitecuitiuetz. (2 Cuitiuetzi, nite) tomar prendiendo. (1 nite, cuitiuetzi) arremeter contra otro o apechugar conel. (1 nite, cuitiuetzi) tener al q[ue] q[ui]e caer. (1 nite, cuitiuetzi) apechugar con otro. (1 nite, cuitiuetzi) fuera hazer a muger. (1 nite, cuitiuetzi) forar virgen o a otra qualquiera. (1 nite, cuitiuetzi) trauar pelea. (1 nite, cuitiuetzi) cuitihuetzi, nitla : arrebatar algo. (1 nitla, cuitiuetzi) tomar el negocio de presto. (1 nitla, cuitiueezi) rebatar. (1 nitla, cuitiuetzi) cuitinetziznequi, nite : tomar querer assi a otro. (1)

cuitiquiza, nic : tomar, o arrebatar algo depriesa preterito: oniccuitiquiz. (2 Cuitiquia, nic) cuitiquiza, nitla : tomar el negocio de presto. (1 nitla, cuitiquia) cuitla + : hacha de cera (2 Malinqui xico cuitla ocotl) necessaria o priuada. (1) priuada. (1)

cuitlacalli : latrina priuada. (1) priuada, o las necessarias. (2) cuitlacapani : cuitlacaxoa, ni

doler mucho el encordio antes que se abra, o cosa assi. (2) : encoger las espaldas, quando aotan a alguno. (1) encogimiento tal. (1)

cuitlacaxoliztli : cuitlacaxoqui :

encogido assi. (1) encogerse conel dolor delos aotes que le dan. pret: encogimiento assi. (2)

cuitlacaxxoa, ni : onicuitlacaxxo. (2) cuitlacaxxoliztli : cuitlacaxxoqui :

encogido destamanera. (2)

cuitlachihuia, nite : padecer hazer a otros por el mal que yo hize. (1 nitecuitlachiuia) acusar a otro, o procurarle mal sin merecerlo. pret: onitecuitlachiui. (2 Cuitlachiuia, nite) acusar falsamente. (1 nite, cuitlachiuia) cuitlacochin : maorca de mayz daada o degenerada. (1) degenerada y diferente delas otras. (2) maorca de mayz

cuitlacochtli : (2) cuitlacomitl :

aublado trigo, mayz ocosa semejante. (1) seruidor bain. (1) bacin o seruidor. (1)

mayz o trigo aublado.

cuitlacoyonia, nitla : horadar troxa, o casa. preterito: onitlacuitlacoyoni. (2) horadar. (1) cuitlacucic : madura cosa muy madura. (1) fruta muy madura. (2) huir atras.

cuitlacuepa, nino : (1)

huir atras. preterito: oninocuitlacuep. (2)

cuitlahuia, nino : combidarse en combite. preter: oninocuitlaui. (2 Cuitlauia, nino) combidarse en combite. (1 nino, cuitlauia) cuitlahuia, ninote : tener cuydado de otros. pret: oninotecuitlaui (2 Cuitlauia, ninote) bastecer al pueblo. (1 ninote, cuitlauia) proueer algo. (1 ninote, cuitlauia) cuitlahuia, ninotla : tener cuydado, o cargo de algo. pre: oninotlacuitlaui. (2 Cuitlauia, ninotla) procurar. (1 ninotla, cuitlauia) cuitlahuia, nitla : estercolar la tierra. preterito: onitlacuitlaui. (2 Cuitlauia, nitla) estercolar el campo, o huertas. (1 nitla, cuitlauia) cuitlahuia + : camarero. (1 tlatocapepechtli quimo cuitlauia)

cuitlahuiltia, nic : priesa dar a alguno, paraque haga algo, o paraque de lo que le piden. (1 nic, cuitlauiltia) forar virgen o a otra qualquiera. (1 nic, cuitlauiltia) cuitlahuiltia, nicte : costreir o forar. (1 nictecuitlauiltia) prouocar o constreir a otro, paraque haga algo pre: onistecuitlauilti. (2 Cuitlauiltia, nicte) cuitlahuiltia, nite : ynduzir, generalmente. (1 nite, cuitlauiltia) cuitlahuitequi, nite cuitlalpiya, nino cuitlalpiya, nite : : : deslomar. (1 nite, cuitlauitequi) ceirse. (1 nino, cuitlalpia) ceir a otro. (1 nite, cuitlalpia) : cinchar o ponerla cincha alcauallo. (1 nic, leon grande y pardo. (2)

cuitlalpiya in cahuallo, nic cuitlalpia yn cauallo) cuitlamiztli : cuitlamomotz :

pardo leon animal. (1)

floxo por negligencia. (1) floxedad, o pereza. (2) floxedad assi o negligencia. (1) floxo por

cuitlamomotzcayotl : cuitlamomotzyotl : cuitlananaca : negligencia. (1)

perezoso muy d[e]scuidado y negligntissimo. (1) floxo y perezoso. (2)

cuitlananacaihui, ni : andar lleno de pereza. prete: onicuitlananacayuh. (2 Cuitlananacaiui, ni) afloxar emperezando. (1 ni, cuitlananacaiui) cuitlananacatic : cosa muy gorda. (2)

cuitlananacatzcayotl : gordura de hombre. (2) cuitlananacayotl : afloxamiento assi. (1) floxedad y pereza. (2) cuitlanatzcayotl : cuitlanatztic : gordura. (1) floxedad assi o negligencia. (1)

gorda cosa. (1) lomo de animal. (1) espantarse la muger c[n] temor de algo. preter: lomos de animal. (2)

cuitlapam mimiliuhcayotl : cuitlapammauhtia, nino : oninocuitlap[n]mauhti. (2) cuitlapammimiliuhcayotl :

cuitlapampetlahua, nino : descubrirse, o desnudar se las espaldas. (2 Cuitlapampetlaua, nino) desnudarse las espaldas. (1 nino, cuitla[p]ampetlaua) cuitlapampoztecqui : quebrado del espinazo. (2 Cuitlap[n]puztecqui)

cuitlapampoztequi, nino : quebrantarse porel cuerpo, o deslomarse. preterito: oninocuitlapanpuztec. (2 Cuitlapampuztequi, nino) cuitlapampoztequi, nite : quebr[n]tar o deslomar assi a otro. preterito: onitecuitlapampuztec. (2 Cuitlapampuztequi, nite) cuitlapan : latrina priuada. (1) negligente. (2) cuitlapan ateuhtli : muladar. (1) muladar, o hombre perezoso y

los riones. (2) lomos de animal. (2)

cuitlapan ciyotcayotl : lomo de animal. (1) cuitlapan poztequi, nino puzteq[ui]) cuitlapan tlehualani :

quebrantarse por el cuerpo. (1 nino, cuitlap[n] cuitlapantonehua (2 cuitlapan tleualani )

=, no : =

cuitlapan xilotcayotl : lomo de animal. (1) cuitlapancuauhti, ni : estar deslomado, o c[n] gran dolor despaldas. pret: onocuitlapan quauhtic. (2 Cuitlapanquauhti, ni) deslomarse. (1 ni, cuitlapanquauhti) cuitlapancuauhyotl : Cuitlapanquauhyotl) cuitlapanimauhtia, nino idem. : (Cuitlapan ciyotcayotl: lomos de animal.) (2 atronarse o espantarse la muger. (1)

cuitlapantepotzchichiquilli : espinazo. (1 cuitlapanteputzchichiquilli) cuitlapantlatla, no : dolerme los riones. preter: onocuitlapantlatlac. (2) doler los riones. (1) cuitlapantlatlac : despaldas. (2) doliente assi. (1) doliente de dolor de riones, o

cuitlapantlatlaliztli : dolencia tal. (1)

dolor tal. (2)

cuitlapantlehualani, no : dolerme los riones. prete: onicuitlapantleualan. (2 Cuitlapantleualani, no) doler los riones. (1 no, cuitlapantleualani) cuitlapantlehualaniliztli : dolencia tal. (1 cuitlapantleualaniliztli) tal. (2 Cuitlapantleualaniliztli) cuitlapantlehualanqui : doliente assi. (1 cuitlapantleualanqui) riones. (2 Cuitlapantleualanqui) cuitlapantli : espalda. (1) espaldas. (2) dolor

enfermo delos

cuitlapantonehua, no : lo mesmo es que cuitlapan tleualani. preterito: onicuitlapantoneuac. (2 Cuitlapantoneua, no) doler los riones. (1 no, cuitlapantoneua) cuitlapantonehuac : doliente assi. (1 cuitlapantoneuac) o de las espaldas. (2 Cuitlapantoneuac) cuitlapantonehualiztli : Cuitlapantoneualiztli) enfermo delos riones, dolortal. (2

dolencia tal. (1 cuitlapantoneualiztli)

cuitlapantzontli : cerro de pelos. (1 cuitlapantzuntli) las espaldas. (2 Cuitlapantzuntli)

pelos, o cerro entre

cuitlapanuia, nitla : ser trasero caminando con otros, o enla virtud. preteri: onitlacuitlapanui. (2) cuitlapanxilotcayotl : lomos de animal. (2) cuitlapechoa, ni : onicuitlapecho. (2) cuitlapecholiztli : cuitlapechoqui : cuitlapetz : encoger el cuerpo qu[n]do es alguno aotado. prete: encoger las espaldas, quando aotan a alguno. (1) encogimiento tal. (1) encogimiento tal. (2)

encogido assi. (1) panudo. (1)

encogido destamanera. (2)

hombre panudo. (2)

cuitlapilana, nite : desrrabar animales o aues. preterito: onitecuitlapilan. (2) cuitlapilana, nitla : derrabar aues. (1) cuitlapilayacachoa, mo : omocuitlapilayacacho. (2) cuitlapilayacachoa, ni : oninocuitlapilayacacho. (2) cuitlapilayacachoa, nino : cuitlapilayacachoa colear el animal. (1) colear el animal. preter:

colear el perro o otro animal. preterito: rabear. (1) cuitlapillalaza (2 cuitlapilayacachoa )

=, nino : =

cuitlapilhueyac : raton. (1) cuitlapilhuihuitla, nic : pelar la rabadilla del aue o quitarle la cola. preter: oniccuitlapilhuiuitlac (2 Cuitlapilhuiuitla, nic) cuitlapilhuihuitla, nitla : derrabar aues. (1 nitla, cuitlapiluiuitla)

cuitlapillalaza, mo : colear el animal. (1 mocuitlapillalaa) cuitlapillalaza, nino : lo mismo es que cuitlapilayacachoa. preteri: oninocuitlapillalaz. (2 Cuitlapillalaa, nino) cuitlapilli : o de aue. (2) rabo de animal. (1) cola de animal. (1) cola, o rabo de animal, cola de cauallo. (1

cuitlapilli + : cola de perro. (1 ytzcuin cuitlapilli) cauallo cuitlapilli)

cuitlapilli atlapalli : gente menuda, vasallos, o maceuales. (2) cuitlapilli, atlapalli : pueblo de gente menuda. (1) plebeya; per metaphoram. (1 cuitlapilli, hatlapalli) vasallos o gente

cuitlapiltequi, nite : cortar el rabo, o la cola a algun animal o aue. preterito: onitecuitlapiltec. (2) cuitlapiltequi, nitla : derrabar animal. (1) cuitlapiltia, nino : ponerse rabo, o cola, o rebentar el cuexco, o la semilla. preterito: oninocuitlapilti. (2) rebentar como la simiente. (1) cuitlapiltzontli + : cerdas de cola de cauallo. (1 cauallo cuitlapiltzuntli) cerdas de cola de cauallo. (2 Cauallo cuitlapiltzuntli) cuitlapitz : panudo. (1) hombre panudo. (2)

cuitlapoztequi, nite

: quebrar el espinazo a otro. (1 nite, cuitlapuztequi)

cuitlatapallotl : gordura de hombre. (2) cuitlatapayollotl : cuitlatecomatl : cuitlatecontli : gordura. (1) bvche. (1) vientre. (2)

pana de vientre. (1)

el buche, o vientre. (2)

cuitlatecpichahui, ni : tener colicapassio. preteri: onicuitlatecpichauh. (2 Cuitlatecpichaui, ni) colicapassio tener. (1 ni, cuitlatecpichaui) cuitlatecpichahuiliztli : colicapassio, enfermedad (2 Cuitlatecpichauiliztli) colicapassio. (1 cuitlatecpichauiliztli) cuitlatepitzahui : colico, el que padece esta nfermedad ; tambien quiere dezir, restreido. (1 cuitlatepitzaui) cuitlatetecuica : doler mucho la llaga o el nacido prete: ocuitlatetecuicac, (2) doler la llaga. (1) cuitlatetepontli : cuitlatetepuntli) espinazo. (2 Cuitlatetepuntli) espinazo. (1

cuitlatetzmiliuhtinemi, ni : andar lleno de pereza y floxedad. pret: onicuitlatetzmiliuhtinen. (2) afloxar emperezando. (1) cuitlatexcalhuaqui, ni : onicuitlatexcalhuac. (2) tener [n]fermedad d[e] colicapassio. pre: colicapassio tener. (1)

cuitlatexcalhuaquiliztli : cuitlatexcalhuatzaliztli : cuitlatica + :

colicapassio. (1) colicapassio. (2)

encolar. (1 tzinacan cuitlatica nitlaaloa)

cuitlatitica : doler la llaga enconada, o el nacido antes que rebiente. pre: ocuitlatiticac. (2) cuitlatiticac : cuitlatiticac doliente assi. (1) + : doliente assi. (2 Yollo cuitlatiticac) + : dolencia desta manera. (2 Yollo cuitlatiticaliztli) dolor tal de llaga. (2) mierda. (2) dolor assi. (1) camara o mierda. (1) mierda. (1)

cuitlatiticaliztli

cuitlatitiquiliztli : cuitlatl :

estiercol omierda. (1)

cuitlatl + : betun fuerte. (1 tzinacan cuitlatl) cosa quajada que parece [n] la orina, assi como hilazas, o la bexiga del animal. (2 Axixicpa cuitlatl) cagarruta de oueja, f:. (1 ichca cuitlatl) cagarruta de oueja, f:. (1 maa cuitlatl) cuitlatlaza, nite : librar a otro de seruidumbre. pre: onitecuitlatlaz. (2 Cuitlatlaa, nite) librar de seruidumbre; per metaphor[m]. (1 nite, cuitlatlaa) cuitlatlotli : girifalte. (1) sacre especie de halcon. (1) halcon o sacre. (2) gorda cosa. (1 halcon. (1)

cuitlatolompol : cosa muy gorda o corpulenta. (2) cuitlatol[m]pul)

cuitlatzacuilia, nite : pagar sin culpa o lastar lo q[ue] otro hizo. (1) lastar, pagar por todos los que pecaron. (1) cuitlatzayani, ni : rebentar por las entraas. (1)

cuitlatzayani + : tener gr[n] temor o mearse de miedo. preterito: iuhquin ocnitlatzayan noyollo. (2 Iuhquin cuitlatzayani noyollo) mearse de miedo. (1 yuhquin cuitlatzayani noyollo) cuitlatzcocopictli : cuitlatzcopic : perezoso muy d[e]scuidado y negligntissimo. (1)

floxo por negligencia. (1) floxedad assi o negligencia. (1) floxo por

cuitlatzcopicyotl :

cuitlatzol : perezoso muy d[e]scuidado y negligntissimo. (1) negligencia. (1) cuitlatzol, ni : perezoso ser. (1) cuitlatzolli : cuitlatzollotl : perezoso muy d[e]scuidado y negligntissimo. (1) pereza. (1) afloxamiento assi. (1)

cuitlatzoltitinemi, ni cuitlatzolyotl : cuitlatzontli :

afloxar emperezando. (1)

floxedad assi o negligencia. (1) cerro de pelos. (1 cuitlatzuntli) : horadar. (1)

cuitlaxapotla, nitla cuitlaxayacatl : cuitlaxayatl :

las caderas del cuerpo. (2) manta delgada, o que cuelgan della algunas correas. (2)

cuitlaxcolchoca, no : rugir o sonar las tripas. prete: onocuitlaxcolchocac. (2) ruydo hazer las tripas. (1) rugir las tripas. (1) cuitlaxcolcocoxqui : cuitlaxcolcocoya, ni [n]fermo de dolor de tripas. (2) : doler las tripas. (1) doliente assi. (1)

cuitlaxcolicoyoca, ni : rugir las tripas, o tener dolor de tripas. pre: onicuitlaxcolicoyocac. (2) cuitlaxcolicoyoca, no : rugir las tripas. (1 no, cuitlaxcolycoyoca) cuitlaxcollahueliloc : gloton. (2 Cuitlaxcollaueliloc) cuitlaxcollaueliloc) gloton. (1 gula.

cuitlaxcollahuelilocayotl : glotonia o gula. (2 Cuitlaxcollauelilocayotl) (1 cuitlaxcollauelilocayotl) cuitlaxcolli : tripas. (2) tripas. (1 cuitlaxculli)

cuitlaxcolli + : morcilla de puerco. (2 Tlaeztemitilli coyame cuitlaxcolli) morcilla de carnero. (2 Tlaeztemitilli ichca cuitlaxcolli) morcilla. (1 coyame cuitlaxcolli tlaeztentli) longaniza. (1 cuiyame cuitlaxcolli tlanacatentli) cuitlaxcolmococoa, no cuitlaxcolpitzactli : : doler las tripas. (1) tripas delgadas. (1)

tripas delgadas. (2)

cuitlaxcoltecoyoca, no : rugir las tripas. (1)

rugir las tripas. preter: onocuitlaxcoltecoyocac. (2)

cuitlaxcoltecoyohua, no : idem. preterito: onocuitlaxcoltecoyouac. (Cuitlaxcoltecoyoca, no: rugir las tripas. preter: onocuitlaxcoltecoyocac.) (2 Cuitlaxcoltecoyoua, no) rugir las tripas. (1 no, cuitlaxcoltecoyoua) cuitlaxcoltecoyoquiliztli : cuitlaxcoltomactli : rugimiento delas tripas. (1) tripas gruessas. (1)

tripas gordas. (2)

cuitlaxeloa, nite : abalanarse o arronjarse y meterse entre otros. pre: onitecuitlaxelo. (2) arrojarse y meterse alguno entre otros. (1) abalanarse metiendose entre otros. (1) cuitlaxiloyotl : lomos de animal. (2)

cuitlaxitini, ni : rebentar por el vientre. preteri: onicuitlaxitin. (2) rebentar por las entraas. (1) cuitlaxoa, nitla : relentecer, o humedecer algo. prete: onitlacuitlaxo. (2) relntecer alguna cosa. (1) cuitlaxocotl : cuitlayo : cosa que pesa mucho. (2) cagada cosa. (1) merdoso. (1)

cosa llena de mierda. (2)

cuitlayoa, ni :

henchirse de mierda. preterico. onicuitlayoac. (2) descuydo, floxedad, o negligencia. (2)

cuitlazcopicyotl : cuitlazotlac

+ : floxo por negligencia. (1 ayel cuitlaotlac)

cuitlazotlahua, ni : desmayar o emperezar. preterito: onicuitlaotlauac. (2 Cuitlaotlaua, ni) afloxar emperezando. (1 ni, cuitlaotlaua) cuitlazotlahuac : perezoso, floxo y negligente. (2 Cuitlaotlauac) cuitlazotlahualiztli : pereza desa manera. (2 Cuitlaotlaualiztli) assi. (1 cuitlaotlaualiztli) afloxamiento

cuitlazotlahuatinemi, ni : andar desmazalado y lleno de pereza. prete: onicuitlaotlauatinen, (2 Cuitlaotlauatinemi, ni) andar desmayado. (1 ni, cuitlaotlauatinemi) cuitlazotlauhqui perezoso aszi : cuitrapanuitequi, nite : p: onitecuitlapanuitec. (2) (2 Cuitlaotlauhqui perezoso assi)

deslomar a otro, o darle c[n] algo enlas espaldas. por auentura alguno?. (1)

cuix aca? : por ventura alguno?. aduerbio. (2) cuix amo? : por auentura; preguntando?. (1) cuix zac? : aun todauia?. (1 cuix ac?.)

cuix zaoc? : a[n] todavia?. o porv[n]tura todavia?. ad. (2 Cuix aoc?) todauia?. (1 cuix aoc?) cuix zazantlein? : cuix? : cuix? + :

aun

es quia alg[n]a cosa poray?. adue. (2 Cuix a[n]tlein?) por auentura; preguntando?. (1)

porventura?. aduerbio. (2)

enque tiempo (preguntando)?. (1 yc cuix?) pues no?. (1) milano. (2) milano. (1)

cuixamo? : cuixin :

cuixitla? : por auentura alguna cosa?. (1 cuixytla?.) cuixmo : negar. (1) que no sera assi, o que no passaria assi. (2) no; aduerbio para

cuixpa?

+ :

por donde; preguntando?. (1 can cuixpa?.)

cuixzac? :

aun aun?. aun todauia?. aduerbio. (2 Cuixac?) longaniza. (1)

cuiyame cuitlaxcolli tlanacatentli : cuiyatl : cutztetl : rana. (2) rana. (1)

pantorrilla dela pierna. (2) nieruos de las pantorrillas. (2) idem. (Cutztlalhuatl: nieruos de las pantorrillas.) (2)

cutztlalhuatl :

cutztlatlalhuatl : cutztli :

pantorrilla dela pierna. (2) : madurar otra cosa. (1) cozer algo. (1) guisar manjares. (1) caxcauel, o

cuxiltia, nitla cuxitia, nitla

: madurar otra cosa. (1)

cuyolli : cierta manera de pan que ofrecian al demonio. (2 Cuyulli) anzuelo para pescar. (2 Cuyulli) cuyunenemi, ni : cuyuni : cuyunqui

gatear el nio que comiena a andar. pre: onicuyunenen, (2)

agujerarse o horadarse algo. preterito: ocuyun. (2) + : cosa hueca o horadada. (2 Iti cuyunqui)

dar mal exemplo : escandalizar; vide. (1) descomonion + : p[er]sona descomulgada (2 Ipan tlatlaxtli descomuni[n]) dezmero. (1)

diezmo nechico :

diezmo nechicoa : dezmero. (1) diezmo nechicoani : diezmo nechicoqui : dezmero. (1) dezmero. (1)

dioz + : la paz den[tr]o seor. (2 Itetlamatcanemitiaya [n] dios) desacate y ofendi a nuestro se[o]r dios. (2 Ixco icpac oninen in totecuiyo dios) idem. (Itechpouhqui in dios: cosa dedicada o diputada para dios.) (2 Itechpoui in dios) dedicado a dios, o cosa ofrecida y dedicada a dios. (2 Itetzinco itauhquin dios) hazia dios. (2 Iuictzinco in dios) esta estendida la misericordia de dios por todo el mundo. (2 Oquitzacutimoman ynitetla ocolilitzin dios yn nouian cemanau) dedicar algo a dios. prete: itetzinco oniquito in dios. (2 Itetzinco niquitoa in dios) el ser o la estencia de dios. (2 Iyelitzin in dios) idem. (Itecencuiltonoaya in dios: idem. (Itecempapaquiliztiaya yn dios: la bienauentur[n]a y gloria sempiterna que da nuetro seor dios.)) (2 Itecentlamachtiaya in dios) la bienauentur[n]a y gloria sempiterna que da nuetro seor dios. (2 Itecempapaquiliztiaya yn dios) estenderse, o bolar por todas partes la fama de nuestro seor dios. prete: nouian otepan actimotecac yniteyotzin dios. (2 Nouian tepan actimoteca initey otzin dios) despues del baptismo. (1 ynoiuh nicceli yniatzintotecuiyo dios) enla gloria eterna. (1 ytecempapaquiltiaya yn dios) consagrada cosa assi. (1 ytech itauhqui yn dios)

consagrar o dedicar algo a dios. (1 ytech niquitoa yn dios) consagrada cosa assi. (1 ytechpouhqui yn dios ytech opoualoc yn dios) dedicar algo a dios. (1 ytetzinco niquitoa yn dios) idem. pret: iuictzinco in dios onictlamelaualti ynnotlachiualiz. (Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual: en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual.) (2 Iuictzinco in dios nictlamelaualtia in notlachiualiz) el beneplacito de dios. (2 Iuelmach yn dios) enderear la intencion a dios. (1 yuictzinco nictlachialtia yo dios yn notlachiualiz) quiso, o fue seruido nuestro seor dios. (2 Iyollotlamatic yntotecuiyo dios) yra de dios. (2 Itlaueltzin in dios) consagrada cosa assi. (1 ytechpouhqui yn dios ytech opoualoc yn dios) en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual. (2 Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual) dedicar algo a dios. (1 ytetzinco nicpoa yn dios) consagrar o dedicar algo a dios. (1 ytech nicpoa yn dios) ay dios y seor nuestro. s. que nos ayudara. (2 Ommoyetztica yn totecuiyo dios) parayso celestial. (1 ytecentlamachtiayan dios) yra de dios. (1 yqualanilitztzin totecuiyo dios) yra de dios. (1 ytlaueltzin yn dios) yra de dios. (2 Iqualanilitzin dios) conuertirse a nuestro seor dios. (2 Iuictzinco ninocuepa in totecuiyo dios) la trinidad. de dios. (2 YEitilitzin dios) dedicar o ofrecer algo a dios. pre: itetzinco onicpouh in dios. (2 Itetzinco nicpoua in dios) idem. (Iyelitzin in dios: el ser o la estencia de dios.) (2 Iyeliz yn dios) cosa dedicada o que p[er]tenece a dios. (2 Itetzinco pouhquin dios) idem. (Itecempapaquiliztiaya yn dios: la bienauentur[n]a y gloria sempiterna que da nuetro seor dios.) (2 Itecencuiltonoaya in dios) su trinidad de dios. (2 Iyeitilitzin dios) desacate y offendi a nuestro seor dios. (2 Ixtzinco icpactzinco oninen yn totecuiyo dios) cosa dedicada o diputada para dios. (2 Itechpouhqui in dios) dedicar o diputar algo para dios pre: itech oniquito in dios. (2 Itech niquitoa in dios) cosa dedicada, o consagrada a dios. (2 Itech itauhquin dios) dioz +, nic : orar a dios. (1 nic, tlatla[u]htia yn dios) dioz +, nicno : orar a dios con lagrimas y llanto. preterito: onicnochoquiztlatlauhtili in dios. (2 Choquiztlatlauhtilia in dios, nicno) rogar o orar a dios con gemidos y lagrimas. (1 nicno, choquiztlatlauhtilia yn dios) orar a dios con gemidos y lagrimas. (1 nicno, choq[ui]z tlatlauhtilia yn dios) diozitlatlauhtiloca : doblar oracion assi. (1 diosytlatlauhtiloca)

+ : doblar el precio. (1 lo mesmo es q[ue] doblar el trabajo) frayle religioso de sancto domingo. (1 sancto dom[n]go dominical cosa. (1 domingo ytechpoui)

domingo + : teupixqui)

domingo itechpohui :

domingo itlatquicayo : dominical cosa. (1 domingo ytlatquicayo) durazno + : melocoton, fruta conocida. (2 Xuchipal durazno) melocoton la fruta del. (1 xuchipal durazno) melocoton la fruta del. (1 cuztic durazno) duraznocuahuitl : durazno arbol. (1 duraznoquauitl) e : eca o. interjection del que sequexa con dolor. (2) + : tercero en orden. (1 te eca) moscador para hazer ayre. (1 ecaceuaztli) moscador para moscas.

ecacehuaztli : (1 ecaceuaztli)

ecacehuaztli moxcador : (2 ECaceuaztli moxcador) ecachichina : ecacoatl : mantenerse del ayre el aue. (1) manga de nuue. (1)

manga tal. (2)

ecacoayo mixtli : nuue tempestuofa y c[n] manga. (2) ecacohuayo mixtli : nuue con toruellino. (1 ecacouayo mixtli)

ecahuatza, nitla : orear algo, poniendolo al ayre. onitlaecauatz. (2 Ecauatza, nitla) orear poner al ayre. (1 nitla, ecauatza) secar al ayre. (1 nitla, ecauatza) ecahuaztli : escalera de palo para alcanar algo. (2 Ecauaztli) palo. (1 ecauaztli) ecahuia, nin : combidarse en combite. (1 nin, ecauia) ponerse ala sombra. preterito: oninecauili. (2 Ecauilia, nin) sombra. (1 ecauillot) : sombra hazer. (1 nitla, ecauillotia) sombrajo. (1 escalera de

ecahuilia, nin : ecahuillot :

ecahuillotia, nitla

ecahuillotitlan : ala sombra, o debaxo delasombra (2 Ecauillotitlan) ecauillotitlan) ecahuillotl : ecamalacotl : sombra. (2 Ecauillotl) remolino de viento. (2) remolino de viento. (1)

ecamecatl : platica larga y prolixa de diuerias materias. (2) ecamecayotl : platica larga. (2 Ecamecayutl) lauredal, lugar de

ecapacuauhtla : monte de laureles. (2 Ecapaquauhtla) laureles. (1 ecapaquauhtla) ecapatli : laurel. (2) laurel arbol. (1)

ecapehuia, nin : amoxcarse c[n] moxcador, o hazer ayre conel, o conpao de manos. preterito: oninecapeui. (2 Ecapeuia, nin) ecapehuia, nite : hazer ayere desta manera a otro. preterito: oniteecapeui. (2 Ecapeuia, nite) ecapeyactli : manto. (1) ecapitzactli : ay[]re delgado fresco, y manfo. (2) ayre sotil y delgado. (2) fresco ayre muy templado y

ayre delgado. (1)

ecaquetza, nitla : (2)

auentar trigo, o cosa semejante. preterito: onitlaecaquetz.

ecaticpac : encima del ayre. (2) ecatoco, n : lleuarme por ay el viento. preterito: onecatococ. (2)

ecatoco + : ecatoco +, n : necatoco)

correr ligeramente. (1 yuhquin n, ecatoco) correr ligeramente. preterito: iuhquin onecatococ. (2 Iuhquin lleuar algo el viento. (1) corredor tal. (1 yuhquin

ecatoco ehecatoco : ecatoconi + : ecatoconi)

ligero corredor. (2 Iuhquin ecatoconi)

ecatzacua, n : idem. preterito: onecatzacu. (Ecatzacuilia, n: abrigar, o guardar algo del viento. preterito: onecatzacuili.) (2 Ecatzaqua, n) ecatzacuilia, n : abrigar, o guardar algo del viento. preterito: onecatzacuili. (2) ecatzacuilia, nin : abrigarse del viento. preter: oninecatzacuili. (2) abrigarte y defenderse delviento. (1) ecatzacuilia, nite : abrigar a otro del viento. preterito: oniteecatzacuili. (2) abrigar a otro del viento. (1) ecauhyo : cosa que haze sombra. (2) : sombria cosa. (1)

ecauhyotia, nitla ecauhyotica, n : ecauhyoticac :

sombra hazer. (1)

tener so[m]bra. p: onecauhyoticaya (2) sombra tener o hazer el arbol. (1) sombra. (1) ayre delgado. (1)

ecauhyotl : sombra. (2)

ecaxoctli : viento liuiano. (1) ayre sotil y delgado. (2) fresco ayre muy templado y manto. (1) ece : empero, conjunction aduersatiua. (2) echcocoa incactli, n

: matar el apato. (1 n, echcocoa yncactli)

ecuema, n : hazer comellones para sembrar frisoles o hauas. preterito: onecuen. (2) ecuemitl + : hauar. (1 castillan ecuemitl) estornudar. pre: onecuxo (2)

ecuxoa, n : estornudar. preterito: onecuxo. (2) estornudar. (1) ecuxoliztli : eehualiztli + : estornudo. (2) estornudo. (1)

boueria. (1 aompa eeualiztli)

bouedad tal. (1 aompa eeualiztli)

eel, n : ser diligente y solicito. (2) ser diligente y solicito. (2) diligente ser. (1) desemboluerse alguno y ser diligente. (1) eelehuia, m : hombre tirano. (2 Meeleuia) eelehuia, nitla : tiranizar. prete: onitlaeeleui. (2 Eeleuia, nitla) nitla, eeleuia) eexcan : [n] cada tres partes, o atada tres raciones. (2) tiranizar. (1

eexpa : eezo :

cada tres vezes. (2) cosa llena de sangre. (2 Eeo) ensangrentar algo. preterito: onitlaeeoti. (2 Eeotia, nitla) cardenales hazer a otro. (1)

eezotia, nitla : eeztema, nite eezzo : eheca : :

sangriento. (1 eezo) hazer viento, o ayre. preterito: oeecac. (2 Eeca)

ehecachichina : cerner el aue enel ayre. (1 eecachichina) ehecachichina, n : chupar ayre, o cerner y rebolar el aue quando anda bolando. preterito: onecachichin. (2 Eecachichina, n) ehecahuatza, nitla : (2 Eecauatza, nitla) ehecahuilo, n : orear algo poniendolo al ayere preterito: onitlaeecauatz. secar al ayre. (1 nitla, eecauatza)

padecer tormenta enla mar. preteri: oneecauiloc. (2 Eecauilo, n) picauiento. (1

ehecaixnamiquiliztli : picauiento. (2 Eecayxnamiquiliztli) eecaixnamiquiliztli) ehecanamictian tacal, m eecanamictian tacal) ehecapeyactli : :

tempestad de vientos padecer enla mar. (1 m, ayre delgado. (1)

ayre delgado y sotil. (2 Eecapeyactli)

ehecapolihui immixtli : desbaratar y deshazer el viento las nuues. preterito: oeecapoliuh. (2 Eecapoliui ymmixtli) ehecatica : con ayre. (2 Eecatica) ehecatica ixtlatla) ehecatl : + : quemarse la cara del ayre y del sol. (1 tonaltica ehecatica n, ayre. (1) espiritu o soplo. (1 eecatl)

viento, o ayre. (2 Eecatl)

ehecatl + : viento aquilonar. (1 ytztic ehecatl) viento aquilonar. (1 ce ehecatl) ciero viento. (1 ce ehecatl) viento liuiano. (1 piaciuhtoc ehecatl) enfermedad. (1 temoxtli, eecatl) enfermedad, o pestilencia. (2 Temoxtli, ehecatl) viento del poniente. (2 Ciuatlampa ehecatl) auerse ya asosegado el tiempo y cesado la tempestad y toruellino. (2 Ocuetlan in ehecatl) vientosur, o abrego. (2 Vitztlampa uitz ehecatl) viento abrogo. (1 tlauhcopa ehecatl) viento de tierra enla mar. (1 tlalhuacpan ehecatl) viento de poniente. (2 Tonatiuh iaquiampa ehecatl) viento de oriente. (1 tonatiuh yquiayampa ehecatl) viento de tierra, enla mar. (2 Tlalhuacpan ehecatl) assosegarse el ayre y la tempestad. (1 ocuetlan yn ehecatl) leuante del estio. (1 tonal eecatl) viento de oriente. (1 tlapcopa ehecatl) viento empopa. (1 teteputzuia ehecatl) viento de poniente. (1 tonatiuh yaquiyampa ehecatl) abregoviento lluuioso. (1 tonayanuitz ehecatl) viento de poniente. (1 ciuatlampa ehecatl) viento rezio. (1 hicoyoca ehecatl) viento de leuante o de oriente. (2 Tonatiuh yquiayampa ehecatl) viento solano o abrego. (2 Tonayampa vitz ehecatl) viento contrario, o viento en proa. (2 Teixnamiqui ehecatl) abregoviento lluuioso. (1 quiuhyo ehecatl) tempestad de vientos padecer enla mar. (1 ypan totoca eecatl) viento rezio. (1 tetecuica ehecatl) ciero viento. (1 mictlampa ehecatl) assosegarse el ayre y la tempestad. (1 cuetlani yn

ehecatl) viento abrego. (2 Tonayan vitz ehecatl) sosegarse el ayre o la t[m]pestad. (1 cuetlani yn ehecatl) leuante viento oriental. (1 tonatiuh yquiay[m]pa ytztiuitz eecatl) viento meridional. (1 amilpampa ehecatl) viento estiual. (1 tonal ehecatl) viento rezio. (1 xitetecuica ehecatl) viento en proa. (1 teixnamiqui ehecatl) viento que trae agua. (1 xopan ehecatl) viento en popa. (2 Tecuitlapauia ehecatl) idem. (Tonatiuh yquiayampa ehecatl: viento de leuante o de oriente.) (2 Tonatiuh iquiayan ehecatl) ayre o viento abrego, o que trae lluuia. (2 Quiauhyo ehecatl) viento abrego, o de medio dia. (2 Vitz ehecatl) viento meridional. (2 Amilpampa ehecatl) correr viento sotil y delgado. (2 Piaciuhtoc eecatl) viento en popa, o de popa. (2 Teteputzuia ehecatl) toruellino. (1 vey ehecatl) viento liuiano. (1 pitzauac ehecatl) leuante del inuierno. (1 ce eecatl) ciero. (2 Mictlampa ehecatl) ehecatl niquittitia : orear poner al ayre. (1 eecatl niquittitia) orear algo, poniendolo al viento. prete: eecatl oniquittiti. (2 Eecatl niquittitia) ehecatl topammoquetza : tempestad de vientos padecer enla mar. (1 eecatl topammoquetza) padecer tormenta enla mar. preteri: eecatl top[n] omoquetz. (2 Eecatl topammoquetza) ehecatoco + : lleuar algo el viento. (1 hecatoco ehecatoco) : abrigar algo del viento. (1 n, ehecatzaqua)

ehecatzacua, n

ehecatzacuilia, n : defenderse, o abrigarse del viento prete: oneecatzacuili. (2 Eecatzacuilia, n) abrigar algo del viento. (1) ehecatzacuilia, nitla : abrigar algo del viento. (1) ehecaxoctli : viento liuiano. (1) ayre delgado y sotil. (2 Eecaxoctli)

ehecayo : ventosa cosa de viento. (1) cosa ventosa o llena de ayre, o aguacero que viene con toruellino de viento. (2 Eecayo) ehecayo quiyahuitl : aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1 ehecayo quiauitl) viento con agua y toruellino. (1 ehecayo quiyauitl) aguacero con rezio viento. (2 Eecayo quiyauitl) ehecayoihiyo : ehecayotica : Eecayotica) espiritual, cosa de espiritu o soplo. (1 eecayoyhiyo) espirando o ressollando. (1 eecayotica) resollando. (2

ehua : resuscitar levntarse. (1 eua) ehua, amonic : no tener fueras para altar alguna cosa assi. preterito: amo oniqueuh. (2 Eua, amonic) ehua, n : partirme para alguna parte. prete: oneuac. (2 Neua) leuantarse el aue para bolar. pret: oneuh. (2 Eua, n) rebolar el aue. (1 n, eua) ehua, nic : tener virtud y fueras para alar, o lleuar alguna cosa pesada, o cantar alguna cancion. pret: oniqueuh. (2 EVa, nic) ehua, nin : leuantarse de dormir, o de donde esta echado. preterito: onineuh. (2 Eua, nin) leuantarse. (1 nin, eua) leuantarse de dormir. (1 nin, eua) ehua, nite : leuantar alq[ue] esta echado pr: oniteeuh. (2 Eua, nite) ehua, nohuic : dar fastidio, o dar enrostro el manjar al enfermo. preterito: onouic euh. (2 Eua, nouic) ehua, non : partirse para alguna parte. p: ononeuh (2 Eua, non) partirse de lugar o depersona. (1 non, eua) ehua, noquich : acometer varonilmente. preterito: onoquicheuac. (2 Eua, noquich)

ehua, quitot : (2 Eua, quitot) ehua, tecan : ehua, tehuann :

dexar dicho algo el tal. preterito: oquitoteuac. & sic de alijs. arremeter contra alguno. preterito: otecaneuac. (2 Eua, tecan) ser vanderizo. pre: oteuan neuac. (2 Eua, teuann)

ehua + : saltar contra alguno. (1 tecan, eua) salla de cauallo. (2 Cauallopan eua icpaili) darme en rostro el manjar. pret: onouic euac yntlaqualli. (2 Nouic eua yntlaqualli) vandear. (1 teuan n, eua) aborrecer o dar en rostro el man[j]ar al enfermo. (1 nouic eua yntlaqualli) ombrey muger primeros. (1 achtopa tlacaxinachtin Adan yuan Eua) hartarse con hastio. (1 nouic eua yn tlaqualli) hermanos, o hermanas. (2 Neuan eua) huyr delos contrarios, retirandose. (1 teixpampa n, eua) ygual de edad. (1 neuan eua) dar en rostro elmanjar. (1 nouic eua intlaqualli) saltar contra alguno. (1 teuic n, eua) leuantarse contra otro. (1 teuicpa n, eua) ehua +, n : desmndarse o d[e]scomedirse. (1 teuic neua) idem. prete: teixco teicpac oneuac. (Teixco neua: descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac.) (2 Teixco teicpac neua) hazerse del vando de otro, atreuerse y desuergonarse. pre: teuicpa oneuac. (2 Teuicpa neua) hazerse del vando de otro. pre: oteuan neuac. (2 Teuan neua) desacatar a otro, o apechugar y arremeter contra otro. pre: teuic oneuac. (2 Teuic neua) fauorecer, o socorrer a otro. prete: otepan neuac. (2 Tepan neua) descabullirse, escaparse echando a huir. prete: oteixpampa neuh. (2 Teixpampa neua) escaparse, o descabullirse. prete: otemacpa neuac. (2 Temacpa neua) escaparse de ntre las manos. (1 temacpa neua) fauorecer socorriendo a otro en algun peligro. (1 teuan neua) descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac. (2 Teixco neua) fauorecer socorriendo a otro en algun peligro. (1 tepan neua) huir como quiera. (1 teixpampa neua) descabullirse. (1 temacpa neua) escabullirse. (1 temacpa neua) escaparse antes que le echen mano. (1 teixpampa neua) ayudar a otro haziendose de su vando. (1 teuicpa neua) leuantarse contra otro. (1 teuic neua) ehua +, nin : madrugar. pret: yuuac onineuh. (2 Yuuac nineua) ehua +, nite : ofender. (1 nite, yolitlacoa teixco teicpac n, eua) ehua amatl : ehua huehuetl : pargamino. (1 eua amatl) aduf[]e para taer las mugeres. (1 eua ueuetl)

ehua, nitenahuatit : dexar mandado algo el que se va a otra parte, o el que se muere. (2 Eua, nitenauatit) ehua, tehuicn : lo mismo es q[ue] tecaneua. pre: oteuic neuh. (2 Eua, teuicn)

ehuaamatl : pargamino. (2 Euaamatl) ehuac + : escabullido. (1 temacpa euac) idem. (Temacpa choloqui: descabullido o huydo de entre las manos de algunos.) (2 Temacpa euac) ehuacactli : sandalias de cuero crudo. (1 euacactli) cuero crudio. (2 Euacactli) ehuacayotl + : limpiaduras. (1 pani euacayotl) secar pieles o cueros. (2 Euauatza, nitla) pellejero que los seca. suelas, o cutaras de

ehuahuatza, nitla : ehuahuatzqui : (2 Euauatzqui) ehuahuauana, n :

pellejero que las cura. (1 euauatzqui)

descarnar o adobar cueros. pret: oneuauauan. (2 Euauauana, n)

ehuahuauanqui : pellejero que las cura. (1 euauauanqui) euauauanqui) adobador de cueros. (2 Euauauanqui) ehuahuehuetl : Euaueuetl) pandero para taer. (1 euaueuetl)

adobador de cueros. (1

pandero o adufre. (2

ehuahuehuetzotzona, n : taer pandero o adufre. pre: oneuaueuetzotzon. (2 Euaueuetzotzona, n) ehuahuehuetzotzonani : taedora de pandero. (2 Euaueuetzotzonani) ehuahuehuetzotzonqui : panderetero que lo tae. (1 euaueuetzotzonqui) (Euaueuetzotzonani: taedora de pandero.) (2 Euaueuetzotzonqui) ehuahuetzotzonani : panderetero que lo tae. (1 euauetzotzonani) idem.

ehuahuia, nitla : aforrar algo con pellejos. preteri: onitlaeuaui. (2 Euauia, nitla) aforrar algo con pellejos. (1 nitla, euauia) ehuahuilacapitzo : gaytero. (1 euauilacapitzo) gaytero. (2 Euauilacapitzo)

ehuahuilacapitzoa, n : taer gaita. preterito: oneuauilacapitzo. (2 Euauilacapitzoa, n) ehuahuilacapitzoani : ehuahuilacapitztli : gaytero. (1 euauilacapitzoani) gayta. (1 euauilacapitztli) gaita. (2 Euauilacapitztli)

ehualiztli + : leuantamiento tal. (1 teucpa eualiztli) el acto d[e] desacatar a otro, y de sele atreuer y desuergonar, o de sehazer del vando de otro. (2 Teuicpa eualiztli) descabullimiento assi. (2 Temacpa eualiztli) leuantamiento tal. (1 teuic eualiztli) ayuda assi. (1 teuic eualiztli) huida enesta manera. (1 teixpampa eualiztli) acometimiento, descomedimi[n]to, o atreuimiento. (2 Teixco eualiztli) escabullimiento. (1 temacpa eualiztli) ofenssa. (1 teixco teicpac eualiztli) hartura con hastio. (1 teuic eualiztli) encuentro assi. (1 teuic eualiztli) apechugamiento tal. (1 teuic eualiztli) [m]palagami[n]to. s. el acto de [m]palagar y dar en rostro la comida al enfermo poniendole asco, o el acto de apechugar y arremeteter vno contra otro, o de desacatar a alguno (2 Teuic eualiztli) ehualti + : cosa que haze escapar de infierno. (2 Temictlampa eualti)

ehualtia, nite : perseguir a otro, o aherir el beneficio. preterito: oniteeualti. (2 Eualtia, nite) perseguir y lleuar de vncida alos enemigos. (1 nite, eualtia) ehualtia, nitla : hazer partir, o despachar los tamemes. preterito: onitlaeualti. (2 Eualtia, nitla) ehualtia +, nin : escaparse de ntre las manos. (1 temacpa nineualtia)

ehuamecatl :

coyunda de bueyes. (1 euamecatl)

ehuanamacoyan : pellejeria lugar donde se venden pellejos. (1 euanamacoyan) pellejeria. (2 Euanamacoyan) ehuani + : vanderizo. (2 Teuicpa euani) desmandado assi. (1 teuic euani) ayudador tal. (1 teuicpa euani) ofendedor. (1 teixco teicpac euani) huidor. (1

moyeltiani, teixpampa euani) descabullido desta manera. (2 Temacpa euani) apechugador. (1 teuic euani) harto y enhastiado de viandas. (2 Iuic euani) descomedido y atreuido que se viene ala cara. (2 Teixco euani) descabullido. (1 temacpa euani) huidor assi. (1 teixpampa euani) desmandado assi. (1 teixco euani) harto y enhastiado. (1 yuic euani) ehuaquemitl : vestidura de pellejos. (2 Euaquemitl) pellejos. (1 euaquemitl) ehuaquimiloa, nitla pellico de vestidura de

: aforrar algo con pellejos. (1 nitla, euaquimiloa) estar

ehuatica : assentado. (1 euatica) ehuatica, n : estar asentado. preteri: oneuaticatca. (2 Euatica, n) sentado. (1 n, euatica) ehuatilmatli : amarro. (2 Euatilmatli) euatilmatli) amarro. (1 euatilmatli)

pellico de vestidura de pellejos. (1

ehuatiquetza, m : empinarse el cauallo cosa assi prete: omeuatiquetz. (2 Meuatiquetza) empinarse el cauallo. (1 meuatiquetza) ehuatiquetza, nin : leuantarse. (1 nineuatiquetza) ehuatiquetza, nitla : empinar, o enhiestar algo. preterito: onitlaeuatiquetz. (2 Euatiquetza, nitla) empinar o henestar algo. (1 nitla, euatiquetza) leuantar o enhiestar algo. (1 nitla, euatiquetza) ehuatiquetza + : leuantarse otra vez. (1 occeppanin, euatiquetza) otro. (1 teuan nin, euatiquetza) ehuatiquetza =, nitla : = ehuatitlalia (2 euatiquetza ) leuantarse con

ehuatitlalia, nin : leuantarse para se asentar el que esta echado y tendido enla cama preterito: onineuatitlali. (2 Euatitlalia, nin) ehuatitlalia, nitla : lo mesmo es que euatiquetza. preteri: onitlaeuatitlali. (2 Euatitlalia, nitla) ehuatl : cuero por curtir o piel. (1 euatl) el, o ella (pronombre). (1 euatl) cuero por curtir, o mondadura y caxcara de fruta. (2 Euatl) aquel, aquella, o aquello. pronombre. (2 Euatl) mondaduras enesta manera. (1 euatl) hollejo de qualquier cosa. (1 euatl) piel o pellejo. (1 euatl) ehuatl + : cuero de vino. (1 vei vino euatl) odre para vino. (1 vey vino euatl) hoja pequea. (1 cematlapaltontli euatl) hoja de pargamino. (1 cematlapalli euatl) ehuatlahuauantli : adobado cuero. (1 euatlauauantli) follar. (1

ehuatlapitza, n : taer gayta. pret: oneuatlapitz. (2 Euatlapitza, n) n, euatlapitza) ehuatlapitzalhuehuetl : organo. (2 Euatlapitzalhueuetl) musico. (1 euatlapitzalueuetl) ehuatlapitzalli : gayta. (2 Euatlapitzalli) ehuatlapitzqui : gaitero. (2 Euatlapitzqui)

organo, instrumento

gayta. (1 euatlapitzalli)

ehuatlepitzaloni : suelles de organo. (2 Euatlepitzaloni) soplar. (1 euatlepitzaloni) ehuatlepitzaloni + :

fvelles para

fuelles pequeas. (1 tepiton euatlepitzaloni)

ehuatlepitzalonito : suelles pequeas de organo pequeo. (2 Euatlepitzalonito) fuelles pequeas. (1 euatlepitzalonito) ehuaxiquipilli : urron o burjaca de pellejos. (2 Euaxiquipilli) pellejos. (1 euaxiquipilli) urron de

ehuaxiquipilli + : odrezillo odre pequeo. (1 an ypan qualli euaxiquipilli) odre para vino. (1 vey vino euaxiquipilli) ehuayotequi, nitla : nitla) ehuayotia, nitla : cortar pellejos. preterito: onitlaeuayotec. (2 Euayotequi, encorar algo. (1 nitla, euayotia)

ehuayotilana, n : estirar pellejos. pr: oneuayotil[n]. (2 Euayotilana, n) ehuayotl : hollejo de qualquier cosa. (1 euayotl) mondaduras enesta manera. (1 euayotl) pellejo, y caxcara, o m[n]dadura de fruta (2 Euayotl) caxcara de granada, tuna, &c. (1 euayotl) hollejo de legumbre. (1 euayotl) piel o pellejo. (1 euayotl) ehuayotlaza, nitla : descortezar, o mondar algo, o escamar pescado. pret: onitlaeuayotlaz. (2 Euayotlaa, nitla) deshollejar. (1 nitla, euayotlaa) descortezar algo. (1 nitla, euayotlaa) escamar pescado. (1 nitla, euayotlaa) ehuaznequi : euaznequi) ehuia, ninotla : ehuihuitla, n : (2 Euiuitla, n) ehuihuitlac : ehuihuitlalli : ehuihuitlani : alear o sacudir las alas el aue, qundo quiere bolar. (1 mendigar o pedir por dios. prete: oninotlaeui. (2 Euia, ninotla) coger frisoles o hauas arr[n]cando las matas. pre: oneuiuitlac. coger frisoles o hauas. (1 n, euiuitla) cogedor tal. (1 euiuitlac) cogidos frisoles. (1 euiuitlalli) cogedor tal. (1 euiuitlani) hazer cierta hechizeria. prete: onite euilotlati. (2

ehuilotlatia, nite : Euilotlatia, nite)

ehuitia, nite : despachar mensajeros o tamemes, o esforar y animar a otros, o refocilar y dar de comer a algunos. prete: onitecuiti. (2 Euitia, nite) fauorecer con grita. (1 nite, euitia) despachar gente a alguna parte. (1 nite, euitia) animar dar esfuero. (1 nite, euitia) ehuitia ei : ei + : fauorecer con grita. (1 tzatziztica nite, euitia)

tres. (2 Ey) + : tercero en orden. (1 yc ei)

ei, tlallan oztotataca : eilhuitia, n : oneilhuiti. (2) eilhuitica : eilhuitl : eilhuitl

minar, hazer mina. (1)

detenerse, o tardar tres dias en alguna parte. preterito: altercero dia. (2)

tres dias. (2) + : martes dia dela semana. (1 yc eyluitl semana) tremesino, cosa de tres meses. (2) altercero mes. (2) trigo tremesina. (1 eymetzcayotl)

eimetzcayotl : eimetztica :

eimetztica mochihua tlaulli : mayz tremesino. (2 Eimetztica mochiua tlaulli) tremesino. (1 eymetztica muchiua tlaulli) eimetztli : tres meses. (2) eittitica : es trino en personas. (2)

el, an : ser perezoso y desganado. (2) dizque, o dizen que. (1) de arte que, o demanera que. (1) emperezar. (1) mirar a otro con enojo, o andar cn el rostrituerto, mirandolo con ojos turbios y ceudos. (1) hazer algo de mala gana. prete: anel onicchiuh. (2) aborrecer a otra. (1) hazer algo de malagana. (1) demanera que. (1) ser perezoso, o dizque, o dizen que. (2) el, n : desemboluerse alguno y ser diligente. (1) ser diligente y cuidadoso. (2) diligente ser. (1) ser diligente solicito y cuidadoso. (2) aliento tener assi. (1) el + : doblar el precio. (1 lo mesmo es q[ue] doblar el trabajo) : doler el pecho, por estar repleto de auer comido mucho. (1)

el pantlatla, n

elaqui, n : estar afligido y angustiado. (2) elcacatzca, n : dolerme los pechos, o el estomago por auer comido mucho. pre: onelcacatzcac. (2) doler el pecho, por estar repleto de auer comido mucho. (1) elcacatzcac : el que esta coneste dolor de pechos (2) dolor destamanera. (2) doliente assi. (1)

elcacatzcaliztli : elchiquihuitl : (1 elchiquiuitl)

dolor tal. (1) pecho, parte del cuerpo.

los pechos o el pecho. (2 Elchiquiuitl)

elchiquipetlahua, nite : despechugar a otro desta manera. pr: oniteelchiquiuhpetlauh. (2 Elchiquipetlaua, nite) elchiquiuhehua, nite : fatigar a otro. (1 nite, elchiquiuheua)

elchiquiuhpetlahua, nin : despechugarse, descubriendo los pechos. prete: oninelchiquipetlauh. (2 Elchiquiuhpetlaua, nin) despechugarse, descubrirse los pechos. (1 nin, elchiquiuhpetlaua) desnudarse o descubrirse los pechos. (1 nin, elchiquiuhpetlaua)

elchiquiuhpetlahua, nite

despechugar a otro assi. (1 nite, elchiquiuhpetlaua)

elchiquiuhpetlahua +, nite : desnudar a otra assi. (1 nite, elpampetlauanite, elchiquiuhpetlaua) elcicihui, n : elciciui) elcicihui sospirar. pre: onelciciuh. (2 Elciciui, n) elzozoloa (2 elciciui) sospirando. (2 Elciciuiliztica) sospirando. (1 sospirar. (1 n,

=, n : =

elcicihuiliztica : elciciuiliztica)

elcicihuiliztli : sospiro. (2 Elciciuiliztli)

sospiro. (1 elciciuiliztli)

elcima, nin : atrauesarseme el bocado enlos gaznates. pre: oninelcin. (2) atrauesarse elbocado. (1) ahogarse con algun bocado que se atraueso. (1) elcima =, nin : = eltepotlamia (2 elcima )

elcomalli : el bao. (2) elcuauhyotl + : exe de carreta. (2 Quauhtemalaca elquauhyotl) tranca de puerta. (1 tlatzacuillo elquauhyotl) exe de carro. (1 quauhtemalaca elquauhyotl) elefante + : marfil. (1 maatl elefante ycoatlan)

elehuia, niqu : apetito tener de algo. (1 niqueleuia) elehuia, nite : cobdiciar a alguna persona. preter: oniteeleui. (2 Eleuia, nite) cobdiciar persona. (1 nite, eleuia) elehuia, nitla : dessear o cobdiciar algo. preterito: onitlaeleui. (2 Eleuia, nitla) cobdiciar algo. (1 nitla, eleuia) cudiciar. (1 nitla, eleuia) dessear algo. (1 nitla, eleuia) dessear o cobdiciar honra o hazienda. (1 nitla, eleuia) desear algo. (1 nitla, eleuia) elehuia +, ni : cobdiciar honra. prete: onimauio eleui. (2 Mauio eleuia, ni) elehuia +, niqu : idem. (Occenca ye nicnequi: antes quiero mucho mas s. esto que aquello. &c.) (2 Occenca ye niqueleuia) elehuiani + : cobdicioso de cosas agenas. (2 Teaxca eleuiani) honra. (2 Mauio eleuiani) codiciador de

elehuilia, nic : cobdiciar algo a otro, o dessearle algo a alg[n]o. s. desse[n]dole alg[n] bi[n]. p: oniq[ue]leuili. (2 Eleuilia, nic) elehuilia, niqu : dessear algo a otro o para otro. (1 niqueleuilia) elehuilia eleuilia) + : desear algo para otro. preterito: onicte eleuili. (2 Nicte desseable cosa y de codiciar. (1 eleuiliztli)

elehuiliztli :

elehuiliztli + : cobdicia de cosas agenas, o el acto de cobdiciar y dessear cosas agenas. (2 Teaxca eleuiliztli) codicia, o desseo de honra. (2 Mauio eleuiliztli) cudicia delas cosas temporales. (1 tlalticpacayo eleuiliztli) elehuiloni : eleuiloni) cosa desseable. (2 Eleuiloni) desseable cosa y de codiciar. (1

elehuiltia, nicte : hazer dessear algo a otro. prete: onicteeleuilti. (2 Eleuiltia, nicte) hazer aotro que quiera algo, prouocandole aello. (1 nicte, eleuiltia) elehuiltia, ninote : procurar que otros me cobdicien. pre: oninoteeleuilti. (2 Eleuiltia, ninote) dessear ser codiciado y procurarlo. (1 ninote, eleuiltia) hazerse codiciar o procurar quele codicin. (1 ninote, eleuiltia) enamorar a otro. (1 ninote, eleuiltia) elele : ay ay ay; quexandose. (1) interjection del que se quexa. (2 Elele ay ay ay)

elele ai ai ai :

elelehuia, nitla : quexarse gimiendo con el dolor que padece. pre: onitlaeleleui. (2 Eleleuia, nitla) gemir con dolor. (1 nitla, eleleuia) elelehuia + : gemir al gemido de otro. (1 teuan nitla, eleleuia) : desigualar enel precio delo que se compra. (1)

eleleltia, nin

elilpiya, nin : faxarse o atarse los pechos. preteri: oninelilpi. (2 Elilpia, nin) elilpiya, nite : faxar. (1 nite, elilpia) elimicqui : labrador. (2) elimiqui, m : elimiqui, n : tierra. (1) labrador tal. (1) cauador desta manera. (1)

labrarse y ararse la tierra para sembrarla prete: omelimic. (2) labrar o arar la tierra. pr: onelimic. (2) cauar o labrar la arar los bueyes. (1 elimiqui yn quaquaueque)

elimiqui in cuacuahueque :

elimiquiliztli : labor de tierra, o el acto de labrar y arar la tierra. (2) labrana de tierra el arte. (1) labor de tierra. (1 elimiq[ui]liztl) elimiquilizzotl : idem. (Elimiquiliztli: labor de tierra, o el acto de labrar y arar la tierra.) (2 Elimiquilizotl) labrana de tierra el arte. (1 elimiquilizotl) elimiquini : gaan que ara. (1) labrador. (2) desta manera. (1) cauador tal o labrador. (1) elimiquini, cuenchihua, n elincoa, nin : elincoa, nite : labrador tal. (1) cauador

: labrar tierra. (1 n, elimiq[ui]ni, cuenchiua)

ahitarse. pre: oninelinco. (2) ahitar a otro. pr: oniteelinco. (2)

elixhuitia, nin : ahitarse. pr: oninelixuiti. (2 Elixuitia, nin) elixhuitia, nite : ahitar a otro. pre: oniteelixuiti. (2 Elixuitia, nite) ahitar a otro. (1 nite, elixuitia) ellacuahua, nin : esforarse y animarse. preterito: oninellaquauh. (2 Ellaquaua, nin) esforarse para algo. (1 nin, ellaquaua) ellacuahua, nite : esforar y animar a otro. prete: oniteellaquauh. (2 Ellaquaua, nite) esforar a otro. (1 nite, ellaquaua) ellahueliloc : atreguado. (2 Ellaueliloc) atreguado. (1 ellaueliloc)

ellatzilhuia, nite : aborrecer mucho a otro. pre: oniteellatzilhui, (2) aborrecer mucho a otro. (1) ellelaci, n : recebir o tener mucha pena y aflicion. prete: onellelacic. (2) estomagarse enojarse. (1) angustiarse mucho. (1) recebir pena. (1) ellelaci innichoca, n : llorar mucho. (1 n, ellelaci ynnichoca)

ellelaxitia, nite : dar mucha pena a otro. preteri: onitellelaxiti. (2) fatigar a otro. (1) molestar dando mucho enojo. (1) angustiar a otro assi. (1) ymportuno ser assi. (1) afligir mucho a otro. (1) ellelcehuia, nite : aplacar al ayrado, preterito: onite ellelceui. (2 Ellelceuia, nite) estoruar o impedir a otro. (1 nite, ellelceuia) ellelmachitia, nite : dar enojo a otro. preterito: onite ellelmachiti. (2) dessabrir o dar pena a otro. (1) ellelmati, nin : recebir desgusto y pena de alguna cosa. pre: oninellelma. (2) querellarse del amigo. (1) elleloa, nitla : dar pena. pre: onitlaellelo. (2)

ellelquixtia, nin : recrearse. preterito: oninellelquixti. (2) recrearse. (1) desenhadarse. (1) passar tiempo. (1) ellelquixtia, nite : recrear a otro. preterito: oniteellelquixti. (2) deleitar a otro. (1) desenhadar o recrear a otro. (1) hazer plazer a otro. (1) recrear a otro. (1) alegrar a otro recreandolo. (1) ellelquixtia + : espaciarse por via de recreacion o passatiempo. (1 nine, ellelquixtia) ellelquixtia +, nin : sestear tener la fiesta en algun lugar. (1 nepantla tonatiuh ninellelquixtia) ellelquixtia, tetechnin : (2) quebrar el enojo en otro pre: tetech oninellelquixti.

ellelquiza, n : recrearse, espaciarse o d[e]senhadarse y recebir o tener gran angustia y aflici[n]. pre: onellelquiz. (2 Ellelquia, n) espaciarse por via de recreacion o passatiempo. (1 n, ellelquia) ellelquiza in nichoca, n elleltemi, n : elleltemi : llorar mucho. (1 n, ellelquia in nichoca)

estar lleno de aflicion y angustia. prete: onellelten. (2) elleltentica (2 elleltemi )

=, n : =

elleltenqui :

el que esta hecho vna hiel y muy afligido. (2)

elleltentica : mohino enojado. (1) elleltentica, n : lo mesmo es que elleltemi. pret: onelleltenticatca. (2) elleltia, nin : arrep[n]tirse o pesarle delo que hizo, o refrenarse, e yrse ala mano. pre: oninellelti. (2) pesarme o arrepntirme de algo. (1) arrepentirse delo que hizo. (1) abstenerse de algo, o yrse ala mano. (1) embarasarse. (1) escatimar. (1)

elleltia, nite : estoruar o retraer a otro de alguna cosa, o impedirle. pre: oniteellelti. (2) estoruar o impedir a otro. (1) estoruar. (1) resistir. (1) embaraar a otro, impedirle. (1) ympedir q[ue] no se haga alguna cosa. (1) refrenar. (1) desconcertar a otros desta manera. (1) sofrenar. (1) elleltia, tit : desconcertarse los que se auian concertado. (1) elleltia elli : ellotica : (2) ellotl : +, nech : higado. (1) ympedimento tener. (1 ytla nechelleltia) el higado. (2) diligentemente. (1) diligentemente.

estudiosamente desta manera. (1) estudio o diligencia. (1)

desemboltura assi. (1)

diligencia. (2)

elmatlatl : el redao. (2) elmimicqui : elmimiqui, n : tartamudo. (1) tartamudo. (2) tartamudear. (1)

ser tartamudo, o tartamudear. (2)

eloizhuatl : hoja de maorca de mayz verde. (1 eloyzuatl) camisa de maorca de mayz verde. (1 eloizuatl) camisa de maorca de mayz verde. (2) eloizhuatl = : = elototomochtli (2 eloizhuatl) maorca de mayz verde, que tiene ya camisa de maorca de mayz

elotl : maorca la misma ya quajada. (1) quajados los granos. (2)

elototomochtli : hoja de maorca de mayz verde. (1) verde. (1) lo mismo es que eloizhuatl. (2)

elpampetlahua, nin : despechugarse, descubrirle los pechos. pre: oninelpan petlauh. (2 Elpampetlaua, nin) despechugarse, descubrirse los pechos. (1 nin, elpanpetlaua) desnudarse o descubrirse los pechos. (1 nin, elpampetlaua) elpampetlahua, nite : despechugar a otro desta manera. pre: oniteelpan petlauh. (2 Elpampetlaua, nite) despechugar a otro assi. (1 nite, elpampetlaua) elpampetlahua elchiquiuhpetlahua, nite elpampetlauanite, elchiquiuhpetlaua) elpan tlatlac : : desnudar a otra assi. (1 nite,

el que tiene este dolor. (2) dolor desta manera. (2) azedo tener el estomago. (1)

elpan tlatlaliztli : elpan xocoya, n :

elpantlatia, nite : dar gran pena y enojo a otro. prete: onite elpantlati. (2) dar pena, enojo y aflicion a otro. (1 nite, elp[n]tlatia) elpantlatla, n : dolerme los pechos o el estomago de mucho comer. prete: onelpan tlatlac (2) doler el pecho. (1) elpantlatla =, n : = eltzitzica (2 elpantlatla ) doliente assi. (1)

elpantlatlac :

doliente assi. (1)

elpantlatlac

= : =

eltzitzicac (2 elpantlatlac) dolencia tal. (1) = : = dolor tal. (1)

elpantlatlaliztli : elpantlatlaliztli elpantli :

eltzitzicaliztli (2 elp[n]tlatlaliztli) el pecho o los pechos. (2)

pecho, parte del cuerpo. (1)

elpanuia, nitla : lleuar algo en los pechos o haldear. prete: onitlaelpanui. (2) elpanxocoya, n : elpapalotl : elpatzoa, nite tener azedo e indigesto el estomago. prete: onelpanxocoyac. (2) la paletilla. (2) : quebrar o quebrantar las costillas a otro. (1)

elpetlahua, nin : lo mesmo es el pampetlaua. pret: oninelpetlauh. (2 Elpetlaua, nin) despechugarse, descubrirse los pechos. (1 nin, elpetlaua) desnudarse o descubrirse los pechos. (1 nin, elpetlaua) elpetlahua, nite : descubrir los pechos a otro. preterito: oniteelpetlauh. (2 Elpetlaua, nite) desnudar a otra assi. (1 nite, elpetlaua) elpopozahua, nin : estomagarse de enojo. preteri: oninelpopoauh. (2 Elpopoaua, nin) estomagarse enojarse. (1 nin, elpupuaua) elquequeza, nite : (2 Elquequea, nite) elquequea) eltapachtli : quebrantar las costillas a otro. preterito: oniteelquequez. quebrar o quebrantar las costillas a otro. (1 nite, higado. (2)

higado. (1)

eltemi, n : doler el pecho, por estar repleto de auer comido mucho. (1) dolerme los pechos por auer comido mucho, o por estar repleto. pre: onelten. (2) eltemiliztli : eltenqui : dolor tal. (1) dolor desta manera, o replecion. (2) elque esta repleto assi. (2)

doliente assi. (1)

eltepetla, n :

ser tartamudo. (2) herirse odarse golpes [n]los pechos

eltepinia, nin : herir los pechos. (1) preterito: onineltepini. (2) eltepitztli : la paletilla. (2)

eltepotlamia, nin : atrauesarseme el bocado. pre: oninelteputlami. (2 Elteputlamia, nin) lo mesmo es que elcima. pret: onineltepotlami. (2) atrauesarse elbocado. (1) elti, n : ser cuidadoso, solicito y diligente. preterito: oneltic. (2) verificarse algo. (2) abiuar se. (1) aliento tener assi. (1) eltia, nite eltiliztica : : forar. (1) agudamente assi. (1) diligentemente. (1) diligentemente. (2)

eltiliztli : agudeza tal. (1) brio. (1) estudio o diligencia. (1) diligencia cuidado, o gana para hazer algo. (2) eltzaccatl : entraas. (1) las entraas. (2)

eltzacua, nin : atrauesarseme el bocado. prete: onineltzacu. (2 Eltzaqua, nin) atrauesarse elbocado. (1 nin, eltzaqua) eltzacualhuaztli : eltzacui, n : la paletilla del estomago. (2 Eltzaqualhuaztli)

ser tartamudo. prete: oneltzacu. (2) entraas. (1 eltzacuiluaztli) tartamudo. (2) las entraas. (2)

eltzacuilhuaztli : eltzatzacqui : eltzatzacui, n

tartamudo. (1) : tartamudear. (1)

eltzitzica, n : lo mesmo es que elpantlatla. prete: oneltzitzicac. (2) pecho, por estar repleto de auer comido mucho. (1) eltzitzicac : doliente assi. (1) dolor tal. (1) lo mesmo es que elpantlatlac. (2)

doler el

eltzitzicaliztli : eltzonyo :

lo mesmo es que elp[n]tlatlaliztli. (2)

peludo de pechos. (1) vbre de puerca parida o de vaca. (1) papada de puerco. (2

eltzotzolli :

eltzotzolli + : papada de puerco. (1 coyame eltzotzolli) Coyame eltzotzolli)

eltzoyo + : persona acabada en virtud y charidad, y sin alguna tacha o doblez. (2 Amocan eltzoyo) elzozoloa, n : emilla : emilli : emilli emolli : Emulli) lo mesmo es que elciciui. (2 Elooloa, n)

lugar, o eredad de frisoles, o de hauas. (2) frisolar o hauar. (1) eredad de frisoles, o de hauas. (2)

+ : hauar. (1 castillan emilli) manjar de hauas. (1 emulli) guisado de frisoles, o de hauas. (2 ley imperial. (2 Itlatlalil

emperador + : emperador)

emperatriz. (1 ynamictzin emperador)

emperador itechpohui : ymperial cosa. (1 emperador ytechpoui) emperador itlatocayo : ymperio. (1 Emperador ytlatocayo) emperador netlacuilli : emprestido de reyes. (1) emperador yaxca : ymperial cosa. (1)

epahuaxmolli : (2 Epauaxmulli) epahuaxtli : Epauaxtli) epantitoc mesa : epantli : epatl :

manjar de hauas. (1 epauaxmulli) manjar de hauas. (1 epauaxtli) mesa de tres ordenes. (1)

guisado de frisoles o de hauas. frisoles o hauas cozidas. (2

tres ordenes de mesas. (2)

tres rengleras, o hileras de algo. (2) cierto animalejo que hiede mucho. (2)

epazohuia, nitla : echar desta yerua buena enel guisado. preterito: onitlaepaoui. (2 Epaouia, nitla) epazotl : eponyotl yerua buena desta nueua espaa. (2 Epaotl) + : ynabilidad assi. (1 mate eponyotl) concha de ostia dela mar. (1) concha de perla. (2) ostia pescado. (1) concha, o ostia nacar de perla. (1)

eptapalcatl : eptatapalcatl :

eptli : concha de ostia dela mar. (1) dela mar. (2) epyollotli : epyollotli escrihuano + : + : perla. (1)

perla preciosa, o aljofar. (2)

aliofar. (1 piciltic epyollotli) escriuano publico. (1 amatlacuilo escriuano)

espada + : desenuaynada espada. (1 tlacop[n]tli espada) desenuaynada espada. (1 tlaantli espada) espada +, nic : desenuaynar la espada. (1 nic, copina yn espada) espada ana, n : desenuainar espada. preteri: onespada an. (2) espada ana, ni : desenuaynar la espada. (1) espada analiztli : desenuaynamiento de espada. (1)

espada copina, n : idem. preteri: onespada copin. (Epada ana, n: desenuainar espada. preteri: onespada an.) (2 idem. preteri: onespada copin. (Espada ana, n: desenuainar ) espada copinaliztli : desenuaynamiento de espada. (1) vayna de espada o cuchillo espada. (1)

espada quimiliuhcayotl : espaa

+ : la g[n]te, o los naturales dela nueua espaa. (2 NVeua espaa tlaca)

espiritu + : idem. (Iuallalitzin epiritu ancto: la venida del espiritu sancto. et fc de alijs.) (2 idem. (Iuallalitzin espiritu sancto: la venida del espiritu) la venida del espiritu sancto. et fc de alijs. (2 Iuallalitzin espiritu sancto) et actihue : desenojo. (1 et actiue)

etecqui : etectli :

cogedor tal. (1) cogidos frisoles. (1) coger

etequi, n : coger frisoles conla mano, o con cuchillo. preteri: onetec. (2) frisoles o hauas. (1) etequiliztli : etequini : etetl + : el acto d[e] coger frisoles assi, o hauas (2) cogedor de frisoles desta manera. (2)

cogedor tal. (1)

tercero en orden. (1 yc etetl) massa de frisoles. (1) pesado hazerse. (1) harina de

etextli : massa de frisoles o de hauas. (2) hauas o frisoles. (1) etia, n : etic : etic + :

hazerse pesado. preterito: onetix. (2) cosa pesada. (2) pesada cosa. (1)

liuiana cosa. (1 amo etic) tener algo por cosa pesada. (2)

eticamati, nic :

eticihuitia, nin : pesado hazerse. (1 nin, eticiuitia) eticihuitia, nite : ser pesado a otro, o cansarlo con carga muy pesada. prete: ouiteeticiuiti. (2 Eticiuitia, nite) agrauiar con demasiada carga. (1 nite, eticiuitia) etilia, nite : idem. prete: oniteetili. (Eticiuitia, nite: ser pesado a otro, o cansarlo con carga muy pesada. prete: ouiteeticiuiti.) (2) agrauiar con demasiada carga. (1) etiliztli : pe[]sadumbre. (2) etixtimotlalia : peso enesta manera. (1) pesadumbre assi. (1)

hazerse pesada alguna cosa. pre: oetixtimotlali. (2)

etixtimotlalia nopan : ponerse sobre mi alguna cosa muy pesada. pre: onopan etixtimotlali (2) etl : frisol, o haca. (2) frisol. (1)

etl + : haua, legumbre. (1 castillan etl) diuersidad o diferencias de frisoles, hauas, o de otras legumbres. (2 Nepapan etl) lentejas legumbre. (1 castillan pitzauac etl) legumbre. (1 nepapan etl) cogidos frisoles. (1 tlatectli etl) etla : eredad de frisoles, o hauas. (2) detenimiento tal. (1) tercera parte. (1 te etlamanca) es entres maneras, o diferencias, o esta diuidido entres partes. frisolar o hauar. (1)

etlaliliztli : etlamanca + :

etlamantitica : (2)

etlamantli : etlamantli + :

tres cosas, partes, o pares. (2) tercera parte. (1 yc etlamantli)

etlaza, n : sembrar frisoles. pret: onetlaz. (2 Etlaa, n) etlazo : sembrar todos frisoles, o hauas. &c. pret: oetlaoc. (2 Etlao)

euhqui + : escapado assi. (1 teixpampa euhqui) descabullido y huido. (2 Teixpampa euhqui) idem. (Temacpa euani: descabullido desta manera.) (2 Temacpa euhqui) escapado asi. (1 temacpa euhqui) leuantado assi. (1 teuicpa euhqui) leuantado assi. (1 teuic euhqui) euhtehua, n : partirse con aceleramiento y corriendo para alguna parte. pr: oneuhteuac. (2 Euhteua, n) yr depriessa. (1 n, euhteua) euhtehua, nin : leuantarse de presto dela cama. pre: onineuhteuac. (2 Euhteua, nin) euhtli + : idem. (Tlaciciotca antli: aue despechugada.) (2 Tlaciciotca euhtli) manar de misangre. prete: onexaxauan. (2 EXaxauani, n) sangre lluvia. (2 Exaxauanilizlli)

exaxahuani, n :

exaxahuanilizlli : excan :

en tres partes. (2) de tres maneras, o en tres maneras. (2) formado en tres maneras; y assi de los de mas. (1 formado en tres maneras. (2 Excan ycac ictlachiuhtli)

excan icac :

excan icac ictlachiuhtli : exc[n] ycac yctlachiuhtli)

excan tlapanqui : cosa quebrada en tres partes. (2) excan tzayanqui : hendido en tres partes; y assi delos de mas. (1) partida en tres partes. et sic de alijs. (2) excomonion + : descomulgar a otro. (1 topan nictlaa excomunion) otro. (1 tetech nictlalia excomunion) exemplo exi, nini exihuitl : + : : escandalizar; vide. (1 dar mal exemplo) peer. (1) cosa hendida o descomulgar a

tres aos. (2 Exiuitl) tardar o detenerse tres aos en alguna parte. pre: onexiuhti. (2) acabo de tres aos, o al tercero ao, o

exiuhtia, n :

exiuhtica : tres aos de espacio. (1) espacio de tres aos. (2)

exiuhtica, iyexiuhyoc : acabo de tres aos o al tercero ao. (1) exohuia, nitla : exohuihuitla, n exohuihuitlac : dar a comer frisoles verdes y guisados. (2 Exouia, nitla) : coger frisoles verdes. (1 n, exouiuitla)

cogedor tal. (1 exouiuitlac)

exohuihuitlani :

cogedor tal. (1 exouiuitlani)

exotecqui : cogedor tal. (1) exotequi, n exotequini : exotl : : coger frisoles verdes. (1) cogedor tal. (1) frisol o haua verde. (2)

frisoles verdes. (1) :

expahuia, nitla

terciar barbecho o via. (1 nitla, expauia) sangre lluuia. (1 exxaxauaniliztli)

exxaxahuaniliztli : eyualli :

tres noches. (2)

ez + : nieruo. (1 lo mismo es que neruio) doblar el precio. (1 lo mesmo es q[ue] doblar el trabajo) (2 Teyollo izcali lo mesmo es que teyollizcali) eza, nitla : correr. (1 nitla, ea) costra o postilla de sarna. (2 EZcacauatl) vena sotil del cuerpo. (2)

ezcacahuatl :

ezcocopitzactli : vena sotil de sangre. (1) ezcocotli : vena generalmente. (1) ezcuicuiltic : ezmoloni, n : onezmolon, (2) ezmoloniliztli : entreuerado. (1)

vena de sangre. (2) entreuerada cosa. (2) manar de mi sangre. preterito:

manar de mi sangre. (1) sangre lluuia. (1)

sangre lluuia, o manantial de sangre. (2)

ezneloa, nin : ensangrentarse. preterito: onineznelo. (2) ensangrntarse. (1) ezneloa, nite : ensangrentar aotro. preterito: oniteeznelo. (2) ezneloa, nitla : ensangrentar algo. preterito: onitlaeznelo. (2) ensangrentar algo. (1) sangrentar. (1) ezo : sangriento. (2 Eo) ezoa, n : ensengrentarse. preterito: oneoac. (2 Eoa, n) ensangrntarse. (1)

ezoia, nin : ensangrentarse. preterito: oninezui. (2 Ezuia, nin) ensangrntarse. (1 nin, ezuia) ezoia, nitla : ensangrentar algo. preterito: onitlaezui. (2 Ezuia, nitla) ensangrentar algo. (1 nitla, ezuia) sangrentar. (1 nitla, ezuia) ezoitomiliztli : fluxo de sangre delas mugeres. (1 ezuitomiliztli) (1 ezuitomilztli) ezoitum, n : ezoitumi, n : costumbre tal.

venir ala muger su costumbre. prete: onezuit[n]. (2 Ezuitum, n) costumbre tener la muger. (1 n, ezuitumi) costumbre, o camisa de muger. (2 Ezuitumiliztli)

ezoitumiliztli :

ezotia, nitla :

ensangrentar algo. pre: onitlaeoti. (2 Eotia, nitla) estera labrada o pintada de colorado. (2) manar de misangre. preterito: sangrell[u]uia. (2)

ezpetlatl : estera labrada. (1) ezpipica, n : onezpipicac. (2) ezpipicaliztli : ezquixtia, nite

manar de mi sangre. (1) sangre lluuia. (1) :

l[l]uuia sangre. (1)

llagar hiriendo. (1) tener su costumbre la

ezquiza, n : costumbre tener la muger. (1 nezquia) muger. prete: onezquiz. (2 Ezquia, n) ezquizaliztli : costumbre tal. (1 ezquializtli) camisa. (2 Ezquializtli) ezquizqui : muger que tiene su costumbre. (2) ezquiztica + :

costumbre tal de muger, o su

llaga reziente can sangre. (1 chipeuiliztli ezquiztica) hazer cardenalesa otro. preteri: oniteezten. (2) cardenal tener assi. (1)

eztema, nite :

eztemi, n : tener cardenales. preterito: onezten. (2) eztemiliztli : eztetl : eztli : cardenal seal de golpe. (1)

piedra de sangre. (1) sangre de parentesco. (1) sangre. (1) sangre. (2) sangre corrompida. (1

eztli + : sangre corrompida. (1 aocmo qualli eztli) ytlacauhqui eztli) eztli iyohui : vena generalmente. (1 eztli iyoui)

eztli nicapitza : camaras de sangre tener. (1) eztli onicapitz. (2)

tene[r] camaras de sangre. prete:

eztli nicnoquia : camaras de sangre tener. (1 eztli nicnoq[u]ia) idem. preterito: eztli onicnoqui. (Eztli nicapitza: tene[r] camaras de sangre. prete: eztli onicapitz.) (2) eztli ohui : eztli tlapalli : vena de sangre. (2 Eztli oui) sangre generofa. (2) l[l]uuia sangre. (1 ezxaxauaniliztli)

ezxaxahuaniliztli : ezyoa, n : ezzo :

ensangrentarse. preterito: onezyoac. (2) sangriento. (1 ezo) sangrentar. (1 nitla,

ezzotia, nin : ensangrntarse. (1 nin, ezotia) ezzotia, nitla : ensangrentar algo. (1 nitla, ezotia) ezotia)

firmatia, nino firmayo : francisco

: firmar escriptura. (1)

escreuir firmndo. (1)

firmada escriptura. (1) + : frayle religioso de sant francisco. (1 san fr[n]cisco teupixqui) gracia de

gracia + : don de gracia, o deliberalidad. (2 Tetlauhtil gracia) adoption, o de prohijacion. (2 Tenepiltzintiliz gracia) graciatica nite yollotlapaltilia : confirmar en gr[cia]. (1) graciatica nitechicahua :

confirmar en gr[cia]. (1 graciatica nitechicaua) confirmado assi. (1 graciatica

graciatica tlacenchicahualli : tlacenchicaualli) graciatica tlachicahualli : granada cuahuitli : granada icueponca : granada ixochiyo : granada ixotlaca : granada peyotl : granada xocotl : hicoyoca :

confirmado assi. (1 graciatica tlachicaualli)

granado arbol. (1 granada quauitli) flor de granada. (1 granada ycueponca) flor de granada. (1 granada yxochiyo) flor de granada. (1 granada yxotlaca)

tela de granada. (1) granada fruta deste arbol. (1)

hazer ruido la llama. (1 hycoyoca) zumbido. (1 hycoyocaliztli)

hicoyocaliztli : hitacatl :

vituallas para hueste. (1 hytacatl) cierto paxaro. (2 Vacalquauhtototl)

huacalcuauhtototl :

huacalhuia, nitla : lleuar algo acuestas en vacalli. p: onitlauacalhui (2 VAcalhuia, nitla) lleuar algo en vacal. (1 nitla, vacalhuia) huacalihui, ni : tullirse desta manera. preterit: oniuacaliuh. (2 Vacaliui, ni) encogerse los neruios. (1 ni, uacaliui) huacalihuiliztli : Vacaliuiliztli) huacaliuhqui : Vacaliuhqui) encogimiento tal. (1 vacaliuiliztli) encogimiento tal. (2

encogido assi. (1 vacaliuhqui)

encogido de neruios, o tullido (2 angarillas

huacalli : ynstrumento como vanasta, para lleuar carga. (1 vacalli) para lleuar carga en las espaldas. (2 Vacalli)

huacaloa, nitla : acanalar algo. preterito: onitlauacalo. (2 Vacaloa, nitla) acanalar madera o piedra. (1 nitla, uacaloa)

huacaltic : acanalada cosa assi. (1 vacaltic) huacaz chiahuizotl : huacaz imantecayo : huacazchiahuizzotl : huaccayotl :

cosa acanalada. (2 Vacaltic)

manteca de vacas. (2 Vacas chiauiotl) manteca de vacas. (1 vacas ym[n]tecayo) manteca de vacas. (1 vacaschiauizotl)

secura. (1 vaccayotl)

huacholoa incitlalpol : idem. pre: oualcholoyncitlalin. vel. yncitlalpul. (Valcholoa in citlalin: salir el luzero del alea.) (2 Vacholoa yncitlalpul) huacqui : enflaquecido assi. (1 vacqui) menguado assi. (1 vacqui) enxuto hombre. (1 vacqui) emmagrecido. (1 uacqui) seco cosa seca. (1 vacqui) cosa seca, enxuta, o emmagrecida. (2 Vacqui) huacqui + : Toquizua uacqui) higos passados, o secos. (2 Hicox uacqui) hoja seca de mayz. (2

huacqui capolcuahuitl : cerezo seto. (1 vacqui capulquauitl) huacqui tlatlatilcuahuitl : huacqui xochitl yahuiyaca : huactoc + : lea seca para q[ue]mar. (1 vacqui tlatlatilquauitl) olores de cosas secas. (1 vacqui xochitl iauiyaca)

estar secos y agostados los panes. (2 Coauiztoc, vactoc) miesses. (1 vactoc centli) hazer gorgoritas. (1 vaualaca) lanar sangre, o otra cosa porla boca. prete: onitlaualani. abocanadas echar algo. (1 nitla, uaualania) hazer gorgoritas

huactoc centli : huahualaca :

huahualania, nitla : (2 Vaualania, nitla)

huahualca : gorgoritas hazer la redoma o cosa assi. (1 vaualca) la redoma, o cosa semejante. preteri: ouaualcac. (2 Vaualca)

huahualoa, nite : ladrar el perro a alguno. preterito: oniteuaualo. (2 Vaualoa, nite) ladrar contra otro. (1 nite, uaualoa) huahualoa, nitla : ladrar el perro. preterito: onitlauaualo. (2 Vaualoa, nitla) ladrar con otro. (1 nitla, uaualoa) ladrar los perros. (1 nitla, uaualoa) huahualtza, nite : idem. preterito: oniteuaualtzac. (Vaualoa, nite: ladrar el perro a alguno. preterito: oniteuaualo.) (2 Vaualtza, nite) ladrar contra otro. (1 nite, uaualtza) huahualtza, nitla : ladrar el perro. preterito: onitlauaualtzac. (2 Vaualtza, nitla) huahualtza + : ladrar con otro. (1 teuan nitla, uaualtza)

huahuana, nitla : escaruar, o hazer rayas enla tierra, reglar papel, traar o debuxar algo. p: onitlauauan (2 Vauana, nitla) rayar hazer raya. (1 nitla, uauana) traar. (1 nitla, uauana) reglar assi. (1 nitla, uauana) escaruar tierra o cosa assi. (1 nitla, uauana) reglar desta manera. (1 nitla, uauana) figurar. (1 nitla, uauana) raer borron. (1 nitla, uauana)

huahuana

+ :

adobar cueros. (1 ne, uauana) gafo, o tollido. (2 Vauapaua) gafo. (1 vauapana) tener la boca seca de h [m]bre yde sed. (1 noten vauaqui)

huahuapahua : huahuapana : huahuaqui hual : hualaci + :

haziaca. (2 Val) + : sobrevenir. (1 tepan ni, ualaci) yr creciendo o yr aumentandose alguna cosa. (1 valactiuh)

hualactiuh :

hualanaltia, nitla : encender o soplar carbones o brasas. prete: onitlaualanalti. (2 Valanaltia, nitla) encender carbones. (1 nitla, ualanaltia) hualaqui tetlatzacuiltiliztli : tetlatzacuiltiliztli) hualaz doblada pena assi. (1 valaqui

+ : el que ha devenir despues. (2 Quin valaz)

hualca + : idem. (Occenca tlapanauia: es cosa muy mayor o mas excelente y auentajada. s. que las otras.) (2 Occenca valca) hualca, oc : mucho mas. (2 Valca, oc) huidizo. (2 Valcholo)

hualcholo : huidizo lo que huyo. (1 valcholo)

hualcholoa : chorrear el agua. (1 valcholoa) hualcholoa, ni : huir de alguna parte. preter: oniualcholo. (2 Valcholoa, ni) huir de lugar. (1 ni, ualcholoa) saltar de arriba. (1 ni, valcholoa) estar en alto para caer. (1 ni, ualcholoa) hualcholoa in citlalin : salir el luzero del alea. (2 Valcholoa in citlalin) huyda de alguna parte. (2 aduenedizo. (1 veca

hualchololiztli : huida desta manera. (1 valchololiztli) Valchololiztli) hualehua valeua) + : huir de lugar. (1 teixpampa ni, ualeua) nones. (1 valueuetzi)

hualhuehuetzi :

nones. (2 Valueuetzi) estar en alto

hualhuetzi, ni : caer de alto. pre: oniualhuetz. (2 Valhuetzi, ni) para caer. (1 ni, ualuetzi) hualhuetzi valuetzi) hualitztiuh hualiza, ni + : + : :

grangear o adquirir algo enlo que sevnde. (1 ytlocpa achi derecudida dar golpe. (1 yuicpa valitztiuh) despertar. (1 ni, ualia)

hualla + : antecessor mio. (1 achtopa valla) natural de otra tierra. (1 ancanapa valla) faltar el que auia d venir. (1 amo ualla) estrangero. (2 an campa valla)

hualla aquiliztli : hualla aquilli : aquilli) huallaaquia, ni

puja en almoneda. (2 Valla aquiliztli)

cosa augmentada y aadida, o embite en[e]l juego. (2 Valla : pujar en almoneda. (1 ni, uallaaquia) puja en almoneda. (1

huallaaquiliztli : pujana tal. (1 vallaaquiliztli) vallaaquiliztli) rebite. (1 vallaaquiliztli) huallaaquilli : embite. (1 uallaaquilli) aadidas palabras. (1 vallaaquilli) huallacaqui, ni :

doblado trabajo. (1 vallaaquilli)

escuchar de secreto. (1 ni, uallacaqui)

huallachia, ni : tornar sobresi, o en si, omir hazia otro pre: oniuallachix. (2 Vallachia, ni) abrir los ojos. (1 ni, vallachia) tornar en si el beodo. (1 ni, uallachia) huallacuatiuh, ni : vengo comiendo. vel. partome despues de comer. pre: oniuallaquatia. ve. oniuallaquata. (2 Vallaquatiuh, ni) huallaiciuhcacui, ni huallaiciuhcaitqui, ni huallalaztli : : ligeramente traer algo. (1 ni, uallaiciuhcacui) : ligeramente traer algo. (1 ni, uallayciuhcaitqui)

cosa desechada, despedida o menospreciada. (2 Vallalaztli) venida o

huallaliztli : venida. (1 vallaliztli) aduiento. (1 vallaliztli) llegada. (1 vallaliztli) aduenimiento o venida. (2 Vallaliztli) huallamati : Vallamati)

acudir o frequentar alguna casa o lugar p: ouallama. (2

huallapanitlaza, ni : descubrir o desenterrar algo. pr: oniuallapanitlaz. (2 Vallapanitlaa, ni) sacar lo enterrado. (1 ni, uallapanitlaa) huallapantlaza, ni : idem. pre: oniuallapantlaz. (Vallapanitlaa, ni: descubrir o desenterrar algo. pr: oniuallapanitlaz.) (2 Vallapantlaa, ni) sacar lo enterrado. (1 ni, uallapantlaa) huallaquixtia, ni : sacar algo fuera. preteri: oniuallaquixti. (2 Vallaquixtia, ni) sacar lo enterrado. (1 ni, uallaquixtia) huallatlaliliztli : huallatlalilli vallatlalilli) huallatlaztli : huallauh, ni : vallauh) huallauh + : + : rebite. (1 vallatlaliliztli) cosa que sele aadio otro tanto. (2 Ocno ixquich

desechado assi. (1 vallatlaztli) venir haziaca. prete: oniualla. (2 Vallauh, ni) acaecerme algo. (1 ytla nopan vallauh) venir. (1 ni,

huallaz

+ :

ysi viniere. (1 auh yntla vallaz) : venir a ver o avisitar a otro. (1 nite, valmati)

hualmati, nite

hualmocuepa, ni : boluerse a mirar atras. pre: oniualmocuep. (2 Valmocuepa, ni) hualmocuepa hualmohuica : Valmouica) + : derecudida dar golpe. (1 yuicpa valmocuepa) venir alguna persona honrada. p: oualmouicac. es reuerencial. (2 idem. (Valmoyelti:

hualmomaquixti : huidizo lo que huyo. (1 valmomaquixti) fugitiuo o huidizo.) (2 Valmomaquixti) hualmomaquixtia, ni : Valmomaquixtia, ni)

acogerse o retraerse a algun lugar. p: oniualmomaquixti. (2 colgarse algo hazia nosotros.

hualmopiloa : chorrear el agua. (1 valmopiloa) p: oualmopilo. (2 Valmopiloa) hualmopiloa nocuilchil : Valmopiloa nocuilchil)

salirse el siesso. p: oualmopilo nocuilchil. (2

hualmopiloanocuilchil : salirse el siesso. (1 valmopiloanocuilchil) hualmoyelti : Valmoyelti) huidizo lo que huyo. (1 valmoyelti) fugitiuo o huidizo. (2

hualmoyeltia, ni : Valmoyeltia, ni) hualnicuania, ni hualnitoa, ni : ni, ualnitoa) hualnixquetza, ni :

huyr acogendose a algun lugar. p: oniualmoyelti (2 allegarse haziaca. (1 ni, ualniquania) oponerse. (1

oponerse a algo. pret: oniualnito. (2 Valnitoa, ni) : oponerse. (1 ni, ualnixquetza)

hualnocuepa, ni : tornar dedo[nde] fui. (1 ni, valnocuepa) atras. (1 ni, valnocuepa)

boluer a mirar

hualnomalacachoa, ni : boluerse a mirar atras. prete: oniualnomalacacho. (2 Valnomalacachoa, ni) boluer a mirar atras. (1 ni, ualnomalacachoa) hualnomaquixtia, ni : acogerse o retraerse a algun lugar. pret: oniualnomaquixti. (2 Valnomaquixtia, ni) huir de lugar. (1 ni, ualnomaquixtia) hualnopiloa, ni hualnotenehua, ni : : estar en alto para caer. (1 ni, ualnopiloa) oponerse. (1 ni, ualnoteneua)

hualnotlaloa, ni : venir corriendo o huyendo. pre: oniualnotlalo. (2 Valnotlaloa, ni) huir de lugar. (1 ni, ualnotlaloa) hualnoyeltia, ni : huir de lugar. (1 ni, ualnoyeltia)

hualpahuechiliztli : Valpauechiliztli) hualpahuetzi, ni : Valpauetzi, ni)

el acto de salir delo profundo del agua a encima della. (2 salir delo profundo del agua assi. p: oniualpauetz. (2

hualpaltzacua, nitla : entablar sobre vigas. pret: onitlauapaltzacu. (2 Valpaltzaqua, nitla) hualpan huechiliztli : salida enesta manera. (1 valp[n] vechiliztli) hualquica + : leuante. s. la parte ori[n]tal, donde sale el sol. (2 Ompa valquica tonatiuh) hualquiza, ni : idem. o salir haziaca. pret: oniualquiz. (Valpauetzi, ni: salir delo profundo del agua assi. p: oniualpauetz.) (2 Valquia, ni) hualquiza + : leuante, parte oriental. (1 ompa valquia tonatiuh)

hualquiza in tonatiuh : salir el sol. preteri: oualquiz yn+tonatiuh. (2 Valquia yn tonatiuh) hualquizaliztli : salida enesta manera. (1 valq[ui]aliztli) Valquializtli) salida tal. (2

hualtecalaquia, ni : conquistar y allanar la tierra, por guerra. pre: oniualtecalaqui. (2 Valtecalaquia, ni) pacificar la tierra por guerra. (1 ni, ualtecalaquia) hualtecalaquiani : pacificador enesta manera. (1 valtecalaquiani) conquistador tal. (2 Valtecalaquiani) hualtecalaquiliztli : pacificacion tal. (1 valtecalaquiliztli) (2 Valtecalaquiliztli) conquista assi.

hualtemo, ni : abaxar o descendir de alto. pre: oniualtemoc. (2 Valtemo, ni) decender de alto. (1 ni, ualtemo) hualtemo + : desembarcar. (1 acalco ni, ualtemo) hualtemo +, ni : apearse del cauallo. (1 ypan niualtemo yn cauallo) apearse. preterito: ipan oniualtemoc yn cauallo. (2 Ipan niualtemo yn cauallo) hualtemoliztli : Valtemoliztli) hualteoneci : decendimiento assi. (1 valtemoliztli) descendimiento assi. (2

hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 valteoneci)

hualtetlaaquililiztli : doblada pena assi. (1 valtetlaaquililiztli) hualtetlaza, ni : desechar o despedir a alguno. (1 ni, ualtetlaa)

hualtetlaza +, ni : despear o arrojar aotro del arbol abaxo. (1 quauhticpac niualtetlaa) echar a otro del arbol abaxo. pre: quauhticpac oniualtetlaz. (2 Quauhticpac niualtetlaa)

hualtetopehua, ni : desechar, despedir o echar a empuxones a alguno. pre: oniualtetopeuh. (2 Valtetopeua, ni) desechar o despedir a alguno. (1 ni, ualtetopeua) huanyolcatia, ninote huanyolcatl : huanyolcatl + : : parentesco tomar con otro. (1 ninote, uanyolcatia)

pariente por sangre. (1 vanyolcatl) pariente por casamiento. (1 ciuatica vanyolcatl)

huapactia : empedernecerse o pararse duro el pan o cosa assi. (1 vapactia) endurecerse, empedernirse o pararse aspera e yerta alguna cosa. prete: ouapactiac. (2 Vapactia) huapactic : aspera cosa. (1 uapactic) fuerte cosa. (1 vapactic) enertado assi. (1 vapactic) empedernido desta manera. (1 vapactic) cosa endurecida assi, o cosa dura desta manera. (2 Vapactic) huapactiliztli : Vapactiliztli) aspereza assi. (1 vapactiliztli) endurecimiento tal. (2

huapahua : empedernecerse o pararse duro el pan o cosa assi. (1 vapaua) yerto pararse el muerto, quando espira . (1 vapaua) endurecerse o pararse aspera o yerta alguna cosa. prete: ouapauac. (2 Vapaua) huapahua, ni : enuararse, encogerse me los neruios, o tener calambre. pre: oniuapauac. (2 Vapaua, ni) encogerse los neruios. (1 ni, uapaua) cal[m]bre tener. (1 ni, uapaua) enuararse. (1 ni, uapaua) enertarse los miembros. (1 ni, uapaua) huapahua, nino : crecer en edad, o esforarse y animarse. prete: oninouapauh. (2 Vapaua, nino) animarse o esforarse. (1 nino, uapaua) fortalecerse. (1 nino, uapaua) esforarse para algo. (1 nino, uapaua) crecer el hombre. (1 nino, uapaua) huapahua, nite : criar nios, o esforar y animar a otro. preterito: oniteuapauh. (2 Vapaua, nite) mantener. (1 nite, uapaua) animar dar esfuero. (1 nite, uapaua) huapahua, nitla : fortificar o guarnecer algo. preteri: onitlauapauh. (2 Vapaua, nitla) firmar o fortificar. (1 nitla, uapaua) fornecer o fortalecer. (1 nitla, uapaua) soldar. (1 nitla, uapaua) huapahua nitetlapaltilia, nite nitetlapaltilia) : esforar a otro. (1 nite, uapaua

huapahuac : aspera cosa. (1 vapauac) enuarado. (1 vapauac) rezia cosa. (1 vapauac) firme cosa. (1 uapauac) robliza cosa rezia. (1 vapauac) encogido assi. (1 vapauac) cosa aspera y crudia, o cosa enuarada y [n]cogida de neruios, o cosa fuerte y firme. (2 Vapauac) huapahuac + : animoso y esforado. (2 Yollo uapauac) sayal de lana grosera. (1 vapauac ichcatilmatli)

huapahuac ichcatilmatli : huapahuac ichcatl :

oueja grosera o burdalla. (1 vapauac ychcatl) sayalero que obra sayales. (1 vapauac,

huapahuac, ichcatilmachiuhqui : ichcatilmachiuhqui)

huapahuaca : (2 Vapauaca)

firmemente. (1 uapauaca)

fuertemente. (1 vapauaca)

fuertemente.

huapahualiztli : aspereza assi. (1 vapaualiztli) encogimiento tal. (1 vapaualiztli) enuaramiento. (1 vapaualiztli) esfuero. (1 vapaualiztli) firmeza. (1 uapaualiztli) yjada, enfermedad. (1 vapaualiztli) reziura. (1 vapaualiztli) calambre. (1 vapaualiztli) fuera reziura. (1 vapaualiztli) fortaleza, aspereza, calambre, enuaramiento, encogimiento de neruios, o dolor de hijada. (2 Vapaualiztli) huapahualiztli huapahuillo + : + : animosidad tal. (2 Yollo uapaualiztli)

vid enhiesta sin rodrigon. (1 ayocmo vapauillo xocomecatl) : rodrigar vides. (1 nitla, uapauillotia) calambre. (1

huapahuillotia, nitla huapahuiztli : vapauiztli)

pasmo, enuaramiento, o calambre. (2 Vapauiztli)

huapahuiztli notech motlalia : motlalia) huapalcactli : huapalcalcuatl : vapalcalquatl) huapalcalli : huapalchimalli

pasmarse elcuerpo. (1 vapauiztli notech

sandalias de madera. (1 vapalcactli) techo de aquiami. (2 Vapalcalquatl) tienda o casa de tablas. (2 Vapalcalli) + : manta para combatir. (1 vei vapalchimalli) tabla. (1 vapalitl) viga retablo de viga techo assi. (1

huapalitl : tabla o viga pequea. (2 Vapalitl) qualquiera. (1 vapalitl)

huapallacuilolli : cosa pintada en tabla. (2 Vapallacuilolli) pinturas en tablas. (1 vapallacuilolli) huapalli : tabla o viga pequea. (2 Vapalli) qualquiera. (1 vapalli) tabla. (1 vapalli)

huapalpan : encima o sobre la tabla. (2 Vapalpan) vapalpan) encima o sobre la tabla. (1 vapalpan) huapaltontli : tablilla. (2 Vapaltontli) tablilla. (1 vapaltontli)

sobre o encima delas tablas. (1

viga pequea. (1 vapaltontli)

huapaltzaccayotema, nitla : entablar sobre vigas. pr: onitlauapaltzaccayoten. (2 Vapaltzaccayotema, nitla) entablar algo. (1 nitla, uapaltzaccayotema) huapaltzaccayotia, nitla : idem. preterito: onitlauapaltzaccayoti. (Vapaltzaccayotema, nitla: entablar sobre vigas. pr: onitlauapaltzaccayoten.) (2 Vapaltzaccayotia, nitla) entablar algo. (1 nitla, uapaltzaccayotia) huapaltzacua, nitla : techar de aquiami. (1 nitla, vapaltzaqua) (1 nitla, uapaltzaqua) huapalxoxotla, ni : asserrar tablas. (1 ni, uapalxoxotla) entablar algo.

huapalxoxotlaliztli : huapalxoxotlalli :

asserradura tal. (1 vapalxoxotlaliztli) asserradas tablas. (1 vapalxoxotlalli)

huapalxoxotlani : asserrador de tablas. (1 vapalxoxotlani) huaqui : menguarse lo liquido. (1 vaqui) huaqui, ni : secarse, enxugarse al sol, mermar las cosas liquidas, o pararse flaco. pre: oniuac. (2 Vaqui, ni) enxugarse sin lineno. (1 ni, uaqui) magrecerse, pararse flaco. (1 ni, uaqui) enflaquecerse. (1 ni, uaqui) emmagrecerse. (1 ni, uaqui) secarse. (1 ni, uaqui) huaqui uaqui) + : anublarse el trigo. &c. desta manera. pret: opatzac uac. (2 Patzac

huaquiliztli : enflaquecimiento tal. (1 vaquiliztli) el acto de secarse desta manera. &c. (2 Vaquiliztli) emmagrecimiento. (1 vaquiliztli) sequedad. (1 vaquiliztli) secura. (1 vaquiliztli) huaquiltia, nitla : huaquiztli : secar algo. prete: onitlauaquilti. (2 Vaquiltia, nitla) secura. (1 vaquiztli)

sequedad. (1 vaquiztli)

huatza, nino : enxugarse. prete: oninouatz. (2 Vatza, nino) enxugarse con lieno o con cosa assi. (1 nino, uatza) huatza, nite : enxugar, secar, o enflaquecer a otro. p: oniteuatz. (2 Vatza, nite) enflaquecer a otro. (1 nite, uatza) emmagrecer a otro. (1 nite, uatza) huatza, nitla : enxugar, o secar algo. preterito: onitlauatz. (2 Vatza, nitla) enxugar algo. (1 nitla, uatza) secar. (1 nitla, uatza) huatza in atl, nic huatzalli uatzalli) + : : agotar el agua. (1 nic, uatza yn atl) (Hicox uacqui: higos passados, o secos.) (2 Hicox

idem.

huauhcuema, ni : huauhpozteco : huauhpoztecqui :

sembrar semilla de bledos. preter: oniuauhcuen. (2 Vauhcuema, ni) todos cogen bledos sazonados. p: ouauhpuztecoc. (2 Vauhpuzteco) cogedor desta manera. (1 vauhpuztecqui)

huauhpoztequi, ni : coger conla mano los bledos, o cenizos ya granados. pret: oniuauhpuztec. (2 Vauhpuztequi, ni) huauhpoztequini : cogedor desta manera. (1 vauhpuztequini) huauhquilitl : vauhquilitl) huauhteca, ni : huauhtli : cenizos, o bledos. (2 Vauhquilitl) bledos o cenizos. (1

sembrar semilla de bledos. prete: oniuauhtecac. (2 Vauhteca, ni) bledos o cenizos. (1 vauhtli)

bledos (2 Vauhtli)

huayolcatia, ninote : Vayulcatia, ninote)

contraer parentesco con otro. p: oninoteuayulcati. (2

huayolcayotl : huazoma, nino : huazoma, nite : nite) huazoma, nitla :

parentesco de consanguinidad. (2 Vayulcayotl) dessollarse con golpe. (1 nino, uauma) rascuar, desollar o roar a otro. pr: oniteuaun. (2 Vauma, rascuar o desollar. preterito: onitlauaun. (2 Vauma, nitla)

huazomi, ni : desollarme con golpe. preterito: oniuaun. (2 Vaumi, ni) rascuarme. (1 ni, vaumi) huazontinemi, ni : biuir necessitado y pobre. p: oniuauntinen. (2 Vauntinemi, ni) pobre estar y muy necessitado. (1 ni, vauntinemi) hueca : (1 veca) quedarse atras. (1 vehca) lexos. (2 VEca) lexos. (1 vehca) delexos. cerca,

hueca + : vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 amo veca quitztica) preposicion. (1 amo veca) hueca chane : estrangero, o aduenedizo. (2 Veca chane) chane) natural de otra tierra. (1 vehca chane) hueca hualehua : aduenedizo. (1 veca valeua) huir alexos. (1 vehca ni, choloa)

aduenedizo. (1 veca

hueca ni, choloa : hueca niccahua : Veca niccaua)

ser mas auentajado, o mejor que otro. prete: veca oniccauh. (2 apartado estar y muy arredrado de otro. (1 veca

hueca niccauhtica : niccauhtica)

hueca nictlallotitica : apartado estar y muy arredrado de otro. (1 veca nictlallotitica) hueca nino, maquixtia : huir alexos. (1 vehca nino, maquixtia) hueca nino, tlaloa : hueca nino, yeltia : huir alexos. (1 vehca nino, tlaloa) huir alexos. (1 vehca nino, yeltia)

hueca niquitztica : estar distante y lexos de alg[n]a cosa. prete: veca oniquitzticatca. (2 Veca niquitztica) estar apartado o lexos de otro. (1 uehca niquitztica) apartado estar y muy arredrado de otro. (1 veca niquitztica) hueca nitlachia : ent[n]der y prophetizar las cosas que h[n] de acaecer en[e]l ti[m]po futuro. p: veca onitlachix (2 Veca nitlachia) hueca nitlamattiuh : nitlamattiuh) lleuar larga derrota. preterito: veca onitlamattia. (2 Veca

hueca nitztiuh : idem. preteri: veca onitztia. (Veca nitlamattiuh: lleuar larga derrota. preterito: veca onitlamattia.) (2 Veca nitztiuh) hueca non, choloa : saltar a lexos. (1 vehca non, choloa)

hueca noncholoa : saltar gr[n] trecho. p: veca on[n]cholo (2 Veca n[n]choloa)

hueca ontlachiani : el que vee y entiende, o prophetiza las cosas por venir y futuras. (2 Veca ontlachiani) profeta. (1 veca ontlachiani) hueca quicahua : distar en perfection o mejoria. (1 veca quicaua)

hueca quimotlalcahuilitica : estar dios lexos del pecador. (1 vehca quimotlalcauilitica) hueca quimotztilitica in tlatlacoani : quimotztilitica yn tlatlacoani) hueca quinmotlalcahuilia : qu[n]motlalcauilia) estar dios lexos del pecador. (1 vehca

estar dios lexos del pecador. (1 vehca

hueca quitztica : distar vna cosa de otra. (1 veca quitztica) hueca tecahualiztli : distancia assi. (1 veca tecaualiztli)

hueca tecauhqui : distante assi. (1 veca tecauhqui) hueca tenehua, nitla hueca tlacatl : hueca tlachia, ni : profetizar. (1 nitla, veca teneua)

natural de otra tierra. (1 vehca tlacatl) : profetizar. (1 ni, veca tlachia) : encarecer algo. (1 nitla, veca tzatzilia)

hueca tzatzilia, nitla huecaca + : tonatiuh)

las ocho horas del dia poco mas o menos. (2 Ye achi vecaca yn peregrina cosa fuera

huecacayotl : cosa que se trae de acarreo. (2 Vecacayotl) de su tierra. (1 vecacayutl)

huecahua : aejarse. (1 vecaua) huecahua, ni : tener mucha edad, o detenerse y tardar en algun lugar. pre: oniuecauh. vel. oniuecauac. vel. oniuecauh. (2 Vecaua, ni) tardarse. (1 ni, uecaua) durar mucho tiempo. (1 ni, vecaua) permanecer. (1 ni, vecaua) edad tener mucha. (1 ni, uecaua) turar por durar. (1 ni, vecaua) retardarse. (1 ni, vecaua) huecahua, nic : detener largo tiempo alguna cosa agena, no la tornando con tiempo asu dueo, o diferir y dilatar algun negocio. pret: onicuecauh. (2 Vecaua, nic) huecahua, nino : retardarse. (1 nino, uecaua) huecahua, nite : detener por largo espacio a otro. pre: oniteuecauh. (2 Vecaua, nite) tardar a otro. (1 nite, uecaua) retardar a otro. (1 nite, vecaua) detener a otro haziendole tardar. (1 nite, uecaua) huecahua, nitla : diferir, o dilatar algo, o tardarse enhazer algo. prete: onitlauecauh. (2 Vecaua, nitla) alargar o dilatar tiempo. (1 nitla, uecaua) estender o dilatar tiempo. (1 nitla, uecaua) diferir o dilatar alguna cosa. (1 nitla, uecaua) huecahua, non : detenerse en alguna parte. (1 non, uecaua) huecahualehua : forastero o estrangero. (2 Vecaualeua) cosas que vienen de otras partes. (1 vecaualeua) estrao o estrangero, o

huecahualiztli : grndeza assi. (1 vecaualiztli) tardana, o la antiguedad delos viejos (2 Vecaualiztli) duracion tal. (1 vecaualiztli) tura por duracion. (1 vecaualiztli) antiguedad tal. (1 vecaualiztli) huecahualoni : tardadora cosa. (1 vecaualoni)

huecahuani : prolixo que tarda en hazer algo. (1 vecauani) cosa que dura mucho, o el que es tardio enlo que haze. (2 Vecauani) aejo. (1 vecauani) durable cosa. (1 vecauani) tardador que se tarda. (1 vecauani) huecahuani + : muger que pare amenudo. (2 Amo vecauani) parir la muger amenudo. (1 amo ni, vecauani auel cecexiuhtica yn niquintla catilitiuh n) huecahuitia : aejarse. (1 vecauitia) cosa aneja o cosa que ha durado mucho. (2 Vecauitia) tardon. (1 vecauitia) huecahuitia, ni : perseuerar o permanecer mucho ti[m]po. p: oniuecauiti. (2 Vecauitia, ni) durar mucho tiempo. (1 ni, vecauitia) permanecer. (1 ni, uecauitia) huecahuitia, nite : detener mucho a otro. p: oniteuecauiti. (2 Vecauitia, nite) detener a otro haziendole tardar. (1 nite, uecauitia) huecahuitia, nitla : guardar algo largo tiempo. p: onitlauecauiti. (2 Vecauitia, nitla) aejar algo, guardando lo mucho tiempo. (1 nitla, uecauitia) huecahuitiani : vecauitiani) aejo. (1 vecauitiani) durable cosa. (1 vecauitiani) tardon. (1

huecahuitiliztli : antiguedad o tardana. (2 Vecauitiliztli) vecauitiliztli) antiguedad tal. (1 vecauitiliztli)

duracion tal. (1 peregrina

huecahuitz : estrangero, o cosa que viene de acarreo. (2 Vecauitz) cosa fuera de su tierra. (1 vecauitz)

huecaitoa, nitla : dezir, o prophetizar lo por venir. prete: onitlauecaito. (2 Vecaitoa, nitla) profetizar. (1 nitla, vecaytoa) huecaitta, nitla huecaittani : : profetizar. (1 nitla, uecaytta)

el que entiende y prophetiza las cosas futuras. (2 Vecaittani) mirar alexos. (1 vehcani, tlachia)

huecani, tlachia :

huecaontlachializtli : profecia. (1 veca[n]tlachializtli) huecapa : de lexos. aduerbio. (2 Vecapa) delexos. (1 vecapa)

huecapa niquitztica : estar apartado y lexos de algo prete: vecapa oniquitzticatca. (2 Vecapa niquitztica) huecapa nite, itztiuh : seguir alexos. (1 vecapa nite, itztiuh) huecapa niteitztiuh : Vecapa niteitztiuh) huecapa quitztica : huecapa teitztica : seguir a otro de lexos. preteri: vecapa oniteitztia. (2 distar vna cosa de otra. (1 vecapa quitztica) distante. (1 vecapa teitztica)

huecapahuia, nite : seguir a otro de lexos. preterito: oniteuecapaui. (2 Vecapauia, nite) seguir alexos. (1 nite, uecapauia) huecapahuitiuh, nite : idem. pre: oniteuecapauitia. (Vecapauia, nite: seguir a otro de lexos. preterito: oniteuecapaui.) (2 Vecapauitiuh, nite) seguir alexos. (1 nite, uecapauitiuh) huecapan : glorioso. (1 uecapan) cosa alta. (2 Vecapan) soberana cosa. (1 vecapan) estremada cosa. (1 uecap[n]) alta cosa. (1 vecapan) huecapan + : baxa casa o pared, &c. (1 amo vecapan) torre para defender. (1 vecapan yaocalli)

huecapan yaocalli :

huecapanihui, ni : subir, o crecer en honra, dignidad y estado. prete: oniuecapaniuh. (2 Vecapaniui, ni) encumbrarse en honra. (1 ni, uecapaniui) esclarecerse o afamarse. (1 ni, uecapaniui) huecapanilhuia, ninote : enxalar, o sublimar a otro. prete: oninoteuecapanilhui. (2 Vecapanilhuia, ninote) huecapaniuhqui : enxalado y sublimado en honra y estado. (2 Vecapaniuhqui) encumbrado assi. (1 vecapaniuhqui) huecapanoa, nino : enxalarse, o engrandecerse. pre: oninouecapano. (2 Vecapanoa, nino) estimarse en mucho. (1 nino, uecapanoa) huecapanoa, nite : sublimar y engrandecer a otro. prete: oniteuecapano. (2 Vecapanoa, nite) engrandecer a otro. (1 nite, uecapanoa) enxalar a otro. (1 nite, vecapanoa) onrar poniendo en dignidad a alguno. (1 nite, uecapanoa) glorificar dar gloria a otro. (1 nite, uecapanoa) esclarecer o afamar a otro. (1 nite, uecapanoa) huecapanoloni : digno deser sublimado y [n]xalado. (2 Vecapanoloni) cosa. (1 vecapanoloni) huecapanyectenehua, nite : alabar y [n]grandecer aotro prete: oniteuecapanyectneuh. (2 Vecapanyecteneua, nite) huecatan : cosa honda y profunda. (2 Vecatan) diferencia que ay de vna persona virtuosa a otra. &c. (2 loable

huecatecahualiztli : Vecatecaualiztli) huecatecauhqui : Vecatecauhqui) huecateitztica :

auentajado, o mas excelente que otro en alguna facultad. (2 distante. (1 vecateitztica)

huecatlacatl : estrangero, o forastero. (2 Vecatlacatl) aduenedizo. (1 vecatlacatl) estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1 vecatlacatl) huecatlachia, ni : mirar alexos. (1 ni, uecatlachia)

huecatlan : honda cosa profunda. (1 vecatlan) huecatlan + : somera cosa. (1 amo uecatlan)

huecatlan i itic : huecatlan itic : huecatlanyotl : vecatl[n]yotl)

callado que guarda secreto. (1 vecatlan y ytic)

persona callada, cuerda y que guarda secreto. (2 Vecatlan ytic) hondura, o profundidad. (2 Vecatl[n]yotl) hondura. (1

huecatlatoa, ni : dezir lo que hade acaecer enel tiempo que esta por venir, o prophetizar. preterito: veta onitlato. (2 Vecatlatoa, ni) significar mal venidero. (1 ni, uecatlatoa) huecatlaza, nitla : procrastinar, diferir, o dilatar algo. pre: onitlauecatlaz. (2 Vecatlaa, nitla) alargar o dilatar tiempo. (1 nitla, uecatlaa) estender o dilatar tiempo. (1 nitla, uecatlaa) huecatlaztiuh, nic : diferir, o prolongar el negocio. &c. prete: onicuecatlaztia. (2 Vecatlaztiuh, nic) alargar o dilatar tiempo. (1 nic, uecatlaztiuh) huecatzatzilia, nitla : pedir mas de lo quevale la cosa, el que la vende. s. vender caro. preterito: onitlauecatzatzili. (2 Vecatzatzilia, nitla) huecatzatziliztiamiquiliztli : vehcatzatziliztiamiquiliztli) venta aquien de mas. (1

huecatzatzitia, nitla : idem. preterito: onitlauecatzatziti. (Vecatzatzilia, nitla: pedir mas de lo quevale la cosa, el que la vende. s. vender caro. preterito: onitlauecatzatzili.) (2 Vecatzatzitia, nitla) encarecer algo. (1 nitla, vecatzatzitia) pedir demasiado precio por lo que se vende. (1 nitla, vecatzatzitia) huecauh + : idem, (Yecuel quezquilhuitl: idem. (Yecuel quezqui: idem. (Yecuel nechca: dias ha.))) (2 Yecuel vecauh) en muy breue espacio de tiempo. (2 Niman amo uecauh) luego; aduerbio. (1 niman amo vecauh) huecauh cocolli : rancor o yra enuejecida. (2 Vecauh cocolli) enuejecida. (1 vecauh cocolli) rancor yra

huecauh cualaniliztli : idem. (Vecauh cocolli: rancor o yra enuejecida.) (2 Vecauh qualaniliztli) yra enuegecida. (1 vecauh qualaniliztli) huecauh cualantinemiliztli : idem. (Vecauh qualaniliztli: idem. (Vecauh cocolli: rancor o yra enuejecida.)) (2 Vecauh qualantinemiliztli) yra enuegecida. (1 vecauh qualantinemiliztli) huecauh nemiliztli : antiguedad tal. (1 vecauh nemiliztli)

huecauh tecutli : antiguo en officio. (1 vecauh tecutli) huecauh tecuyotl : huecauh tlatoani : huecauh tlatocayotl : antiguedad assi. (1 vecauh tecuyutl) antiguo en officio. (1 vecauh tlatoani) antiguedad assi. (1 vecauh tlatocayutl)

huecauhcayotl : vecauhcayotl) huecauhtica :

antiguedad o vejez. (2 Vecauhcayotl)

vejedad de tiempo. (1

despues de largo tiempo. (2 Vecauhtica)

huecauhtica nicpiya : guardar algo mucho tiempo, o anejar algo. p: vecauhtica onicpix. (2 Vecauhtica nicpia) aejar algo, guardando lo mucho tiempo. (1 vecauhtica nicpia) huecauhtica otlatocani : huecauhtiuh + : peregrino mucho tiempo. (1 vecauhtica otlatocani)

parir la muger amenudo. (1 amo vehcauhtiuh ni, tlacachiua) : diferir o dilatar alguna cosa. (1 nitla, uechcatlaa)

huechcatlaza, nitla

huechiliztli + : bambaneamiento. (2 Auic vechiliztli) salida enesta manera. (1 valp[n] vechiliztli) cayda a vna parte y aotra. (1 auic vechiliztli) huecualli : sea en buen hora. (1 vequalli) huehue : viejo o anciano. (2 Veue) enuegecido. (1 veue) huehue tocaitl : huehueca caca : huehueca cate : viejo hombre de mucha edad. (1 veue)

nombre tomado de sus antepassados. (1 veue tocaitl) ralas estar las caas o cosas assi. (1 veueca caca) apartados vnos de otros. (1 veueca cate) : diferir o dilatar alguna cosa. (1 nitla, ueuecatlaa) detarde en

huehuecatlaza, nitla

huehuecauhtica : de tarde en tarde o raramente. (2 Veuecauhtica) tarde. (1 veuecauhtica) de quando en quando. (1 veuecauhtica)

huehuechihua, nite : comunicar algun negocio con otro, dandole parte del o hazerle participante de algun bien. p: oniteueuechiuh. (2 Veuechiua, nite) hazer parcionero a otro de alguna cosa. (1 nite, ueuechiua) parcionero hazer a otro de algun bien, o de algun secreto. (1 nite, ueuechiua) huehuechiuhqui : (1 veuechiuhqui) huehuei : atabalero que los haze. (2 Veuechiuhqui) atabalero que los haze.

cosas grandes. (2 Veuei) viejo enel feso. (1 veueiciuhqui)

huehueiciuhqui :

huehueintin tlatoque : grandes seores. et sic de alijs (2 Veueintin tlatoque) huehueipol : veueipul) membrudo. (2 Veueipul) m[m]brudo de grndes mi[m]bros. (1

huehuelilia, nino : relamerse o saborearse. p: oninoueuelili. (2 Veuelilia, nino) saborearse o relamerse. (1 nino, veuelilia) huehueliliztli + : entorpeciminto. (1 aoctle ueueliliztli)

huehueloa, nitla : deshazer, desbaratar o derrocar algo. p: onitlaueuelo. (2 Veueloa, nitla) destruir algo. (1 nitla, ueueloa) esparzir, odescarriar. (1 nitla, ueueloa) huehuemecayotl : linage. (1 ueuemecayotl) vejezuelo. (1 veuento)

huehuento : vejezuelo. (2 Veuento) huehuentzi : huehuepil : idem. huehuepo; + :

viejo hombre de mucha edad. (1 veuentzi) (Veuento: vejezuelo.) (2 Veuepil) vejezuelo. (1 veuepil)

el que es viejo como yo. (2 Veuepo; no) el que es viejo como yo. (2 Veuepo; no)

huehuepo; no :

huehuepol : vejarron, o viejo ruin. (2 Veuepul) huehuetcatontli : vejezuelo. (2 Veuetcatontli) huehuetcayotl : veuetcayotl) huehueti, ni : (1 ni, veueti) veueti) vejezuelo. (1 veuetcatontli) vejedad de tiempo. (1

edad de viejos, o vejedad. (2 Veuetcayotl)

hazerse viejo. prete: oniueuetic. (2 Veueti, ni) viejo hazerse. enuegecerse el hombre. (1 ni, ueueti) hazerse viejo. (1 ni,

huehuetihua : ser combidados abodas, o ser todos participiantes de alguna cosa buena. prete: oueuetiuac. (2 Veuetiua) juntarse los viejos al casamiento. (1 veuetiua) huehuetiliztli : vejez. (2 Veuetiliztli) de varon. (1 veuetiliztli) huehuetl : huehuetl atabal. (2 Veuetl) + : enuegecimiento. (1 veuetiliztli) vejez

atabal. (1 veuetl)

aduf[]e para taer las mugeres. (1 eua ueuetl) dar cargo y oficio honroso a otro pre: oniteueuetlali. (2

huehuetlalia, nite : Veuetlalia, nite) huehuetlatolli :

historia antigua, o dichos de viejos. (2 Veuetlatolli) patrimonial cosa. (1 veuetlatquicayotl)

huehuetlatquicayotl : huehuetlatquit :

patrimonio. (2 Veuetlatquit)

huehuetlatquitl : patrimonio. (1 veuetlatquitl) huehueto : vejezuelo. (2 Veueto) vejezuelo. (1 veueto) renombre de linaje.

huehuetocaitl : (1 veuetocaytl) huehuetzacqui : (1 veuetzacqui)

alcua, o nombre de linaje. (2 Veuetocaitl) atabalero que los haze. (2 Veuetzacqui)

atabalero que los haze.

huehuetzca, ni : dar carcajadas de risa. preteri: oniueuetzcac. (2 Veuetzca, ni) carcajadas de risa dar. (1 ni, veuetzca) huehuetzcani : huehuetzi + : risueo assi. (2 Veuetzcani) risueo. (1 veuetzcani) nones. (1 nepantla veuetzi)

bambanearse. (1 auic ni ueuetzi)

huehuetzotzona, ni : taer, tocar, o repicar atabales. p: oniueuetzotzon. (2 Veuetzotzona, ni) atabalear o taer atabales. (1 ni, ueuetzotzona) taer atabal. (1 ni, ueuetzotzona) huehuetzotzonaliztli : atabaleamiento. (1 veuetzotzonaliztli) huehuetzotzonani : (1 veuetzotzonani) atabalero que los tae. (2 Veuetzotzonani) taedor assi.

huehuetzotzonqui : idem. (Veuetzotzonani: atabalero que los tae.) (2 Veuetzotzonqui) atabalero que los tae. (1 veuetzotzonqui) taedor assi. (1 veuetzotzonqui) huehuetzquitia, nite : hazer reir a otros diziendo gracias. &c. pre: oniteueuetzquiti. (2 Veuetzquitia, nite) donayres dezir. (1 nite, ueuetzquitia) dezir gracias o donayres. (1 nite, ueuetzquitia) huehuetzquitia, nitetla : idem p: onitetlaueuetzquiti. (Veuetzquitia, nite: hazer reir a otros diziendo gracias. &c. pre: oniteueuetzquiti.) (2 Veuetzquitia, nitetla) huehueueyohuan; + : mis ministros d[e] justicia. s. los oydores o alcaldes de corte. &c. (2 Veueueyouan; no) huehueueyohuan; no : mis ministros d[e] justicia. s. los oydores o alcaldes de corte. &c. (2 Veueueyouan; no) huehuexcatlato : blasfemo, o rezonglon. (2 Veuexcatlato)

huehuexcatlatoa, ni : blasfemar o rezonglar. preteri: oniueuexcatlato. (2 Veuexcatlatoa, ni) blasfemar. (1 ni, veuexcatlatoa) huehuexcatlatoani : blasfemo o rezonglon. (2 Veuexcatlatoani)

huehuexcatlatoliztli : blasfemia. s. el acto de blasfemar o de rezonglar. (2 Veuexcatlatoliztli) huehuexcatlatolli : huehueyac veueyac) huehueyo; no) + : + : palabras de blasfemia. (2 Veuexcatlatolli) risco a peasco. (2 Tetl

risco de pea. (1 tetl veueyac)

cosa quese me endono y ofrecio como a viejo y anciano. (2 Veueyo; cosa quese me endono y ofrecio como a viejo y anciano. (2 Veueyo; viejo enel feso. (1 veueyollo)

huehueyo; no : no) huehueyollo :

huehueyotl : vejez de varon. (1 veueyotl) de viejos. (2 Veueyotl) huei : grande cosa. (1 vey) grande. (2 Vey)

vejedad, o costumbre y propriedad solene cosa. (1 vey)

soberana cosa. (1 vey)

huei + : grande sobre manera. (2 Tlacempanauia yc vei) hombre membrudo. (2 Ipanocan uei yninacayo) idem. (Ocachiton yc vey: vn poco mayor.) (2 Ocachi vey) es mucho mayor, o mas grande. (2 Occenca vey) cuan grande es. (1 quenin cenca vey) fiscal o friscal del patrimonio del rey. (1 ytlamocuitlauicauh uey tlatoani) hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 an vey neci) dia pequeo. (1 aocmo vey cemilhuitl) cuan grande es. (1 ynic vey) vn poco mayor. (2 Ocachiton yc vey) quan grande es, o que grande que es. (2 Inic vei) fiscal o friscal del patrimonio del rey. (1 ytlachixcauh uey tlatoani) ley del pontifice. (1 ytlatlaliltzin vey teopixqui) dia pequeo. (1 aocmo vei tonatiuh) dia pequeo. (1 acmo vei tlacatli) muy mayor. (2 Ocye vey) huei acalli : huei acueyotl : huei aehecatl : (2 Vei aehecatl) galera. (1 vey acalli) ola grande. (1 vey acueyotl) marea viento dela mar. (1 vey aeecatl) marea, viento dela mar.

huei ahuecatlan : mar alta. (1 vey auecatlan) auecatlan)

mar alta y profunda. (2 Vei menguante dela

huei ailotiliztli : menguante dela mar. (1 vey ailotiliztli) mar, o el acto de menguar la mar. (2 Vei aylotiliztli) huei altepetl : cibdad o ciudad. (1 vei altepetl) ciudad. (2 Vei altepetl) huei altepetlipan tlacatl :

prouincia. (1 vey altepetl)

cibdadano. (1 vei altepetlipan tlacatl) secretario o

huei amatlacuilo : escriuano principal. (1 vey amatlacuilo) escriuano principal y mayor. (2 Vei amatlacuilo) huei analli : ribera de mar. (1 vey analli)

huei apan amatl : carta de marear. (1 vei apan amatl) huei apan mochihua : marina cosa dela mar. (1 vey apan mochiua) ysla tierra cercada de agua. (1 vey apanca cosa que se cria y se

huei apanca altepetlalli : altepetlalli)

huei apancayotl : marina cosa dela mar. (1 vey apancayotl) haze enla mar. (2 Vei apancayotl) huei apaztli : huei apilolli : huei apiztli : lebrillo grande de barro. (1 vey apaztli) cangilon. (1 vei apilolli) gloton. (1 vey apiztli)

cangilon. (2 Vei apilolli)

huei atentli : ribera de mar. (1 vey atentli) ribera o orilla dela mar. (2 Vei atentli) orilla de la mar. (1 vey atentli) costa de mar o la orilla ola ribera. (1 vei atentli) huei atezcatl : lago o laguna, o niuel grande para niuelar agua. (2 Vei atezcatl) laguna o lagunajo. (1 vey atezcatl) lago de agua. (1 vey atezcatl) huei atl : mar generalmente. (1 vey atl)

huei atl ilotca : menguante dela mar. (1 vey atl ilotca) huei atl inecuepca : huei atlancayotl : (1 vey atlancayotl) menguante dela mar. (1 vey atl ynecuepca) cosa dela mar. (2 Vei atlancayotl) marina cosa dela mar.

huei castillan xonacatl :

puerro. (1 vey castillan xonacatl)

huei caxpechtli : plato grande. (1 vey caxpechtli) huei cemilhuitl : todo el da. (1 vei cemilhuitl) huei cihuapilli : reyna. (1 vey ciuapilli) huei cihuatlatoani : huei citlalin : (1 vey citlalin) huei cocolizo : seora grande. (1 vei ciuapilli)

reyna. (1 vey ciuatlatoani) luzero estrella dela maana.

luzero del alua. (2 Vei citlalin) cosa pestilencial. (2 Vei cocolio)

huei cocoliztli : passion trabajosa. (1 vey cocoliztli) cocoliztli) huei cocolizzo : huei comitl : pestilencial cosa. (1 vey cocolizo) tinaja de barro. (1 vey comitl)

pestilencia. (1 vey

huei cualocatl : aratan o cancer pestifero. (2 Vei qualocatl) qualocatl) aratan. (1 vei qualocatl) huei cuauhchimalli : huei cuauhcomitl : quauhcomitl) huei cuauhololli :

cancer. (1 vei

manta para combatir. (1 vei quauhchimalli) pipa o tonel grande. (2 Vei quauhcomitl) mao grande. (1 vey quauhololli) pipa. (1 vei

huei cuauhxumatli : bataca o cuchara grande de palo. (2 Vei quauhxumatli) hataca o cuchara grande de palo. (1 vey quauhxumatli) huei cuchillo : huei ehecatl : mangorrero cuchillo. (1 vey cuchillo) toruellino. (1 vey ehecatl) manta para combatir. (1 vei vapalchimalli)

huei huapalchimalli :

huei huinoehuatl : huei itauhcayotl :

odre, o cuero de vino. (2 Vei vinoeuatl) fama con mucha honra. (1 vey ytauhcayotl)

huei iztlacatiliztli : mentira grande. (1 vey yztlacatiliztli) huei mahuizzotl : fama con mucha honra. (1 vey mauizotl) huei mapilli : dedo pulgar. (1 vei mapilli)

huei michiahuacayotl : azeite de vallena. (1 vei michiauacayotl) huei ocuilin : gusano gordo. (1 vey ocuilin) nauegable cosa. (1 vei oncan panoua)

huei oncan panohua :

huei otlachiquihuitl : cesta grande. (1 vei otlachiquiuitl) huei quitoani : hablador de cosas altas. (1 vei quitoani) casas o palacios reales y de grandes

huei tecpan : casa real. (1 vei tecpan) seores. (2 Vei tecpan)

huei tecpancalli : idem. (Vei tecpan: casas o palacios reales y de grandes seores.) (2 Vei tecpancalli) huei teitoliztli : huei teixpan : fama con mucha honra. (1 vey teitoliztli)

manifiestamente. (1 vei teixpan)

huei temictiani : matador. (1 vei temictiani) huei tenyotl : fama con mucha honra. (1 vey tenyotl) legacia o embaxada del papa (2 Vei teupixca papadgo, dignidad deste. (1 vei teopixca tlatocayotl) ley,

huei teopixca titlaniztli : titlaniztli) huei teopixca tlatocayotl :

huei teopixcanahuatilli : ley del pontifice. (1 vey teopixcanauatilli) constitucion o decreto del papa. (2 Vei teupixcanauatilli) huei teopixcatetitlaniztli : legacia assi. (1 vey teopixcatetitlaniztli) huei teopixcatitlantli : huei teopixcatlatocayotl : legado del papa. (1 vei teopixcatitlantli) papadgo. (2 Vei teupixcatlatocayotl)

huei tepoztopilchichiquilli : harpon. (1 vey tepuztopilchichiquilli) huei tetenehualiztli : fama con mucha honra. (1 vey teteneualiztli) huei tetl : pea gran piedra. (1 vey tetl) huei tlacazolli : gloton. (1 vey tlacaolli) huei tlacnopilhuiliztli : merecimiento grande. (1 vey tlacnopilhuiliztli)

huei tlacualizpan : cerca de medio dia. (1 vei tlaqualizpan) dia. (2 Vei tlaqualizpan) huei tlahuilli : espejo grande. (1 vey tlauilli)

cerca de medio

huei tlaihiyohuiliztli : huei tlalli :

passion trabajosa. (1 vey tlayhiyouiliztli)

llanura de campo. (1 vey tlalli)

huei tlamacehualiztli : merecimiento grande. (1 vey tlamaceualiztli) huei tlamachiyoti : huei tlamatini : escriuano mayor y principal. (2 Vei tlamachioti)

doctor que ensea. (1 vei tlamatini) mao grande. (1 vey tlatetzotzonaloni) seor soberano. (1 vey tlatoani)

huei tlatetzotzonaloni : huei tlatoani :

rey. (1 vey tlatoani)

huei tlatoca netlacuilli :

emprestido de reyes. (1 vey tlatoca netlacuilli) persona platica y de grandes grandeza de

huei tlatole : grande en palabras. (1 vey tlatole) palabras. (2 Vei tlatole)

huei tlatoliztli : grandeza desta manera. (1 vey tlatoliztli) palabras. (2 Vei tlatoliztli) huei tlatolli : habla desta manera. (1 vey tlatolli) altas y grandes. (2 Vei tlatolli) huei tlequiquiz tlaza, ni huei tlequiquizoani : huei tlequiquiztli : huei tlonemitiani : huei tlotli : huei tocaitl : tocaitl)

platica o habla de cosas

: artilleria soltar. (1 ni, vei tlequiquiz tlaa)

artillero. (1 vei tlequiquioani) lombarda. (1 vey tlequiquiztli) halconero que los cria. (2 Vei tlonemitiani)

halcon. (1 vey tlotli) nombre por fama. (1 vey tocaytl) fama con mucha honra. (1 vey

huei tzotzocolli : huei vino ehuatl : vino euatl)

cantaro grande. (1 vei tzotzocolli) odre para vino. (1 vey vino euatl) cuero de vino. (1 vei

huei vino ehuaxiquipilli :

odre para vino. (1 vey vino euaxiquipilli)

huei xicocuitla ocotl : hacha para alumbrar. (1 vey xicocuitla ocotl) huei xiquipilli : saca o saco grnde. (1 vey xiquipilli) huei yeliztli : estado grande assi. (1 vey yeliztli) generosidad. (2 Vei yeliztli) gran ser, o gran estado y

huei yollo :

grande de coraon. (1 vey yollo) grandeza de

huei yollocayotl : magnanimidad assi. (1 vey yollocayotl) coraon. (1 vey yollocayotl) huei yollotica : magnanimamente. (1 vey yollotica)

huei zacapetlatanatli : seron desparto. (1 vey acapetlatanatli) hueica : (2 Veica) soberamente. (1 veyca) solenemente. (1 veyca) alta y soberanamente.

hueica yollo :

persona de. gran coraon y animosa. (2 Veica yollo)

hueicalli : sala. (1 veycalli) hueicamati, ni : tenerse y estimarse en mucho. pr: oninoueicama. (2 Veicamati, ni) hueicamati, nino : preciarse de si. (1 nino, veycamati) hueicamati, nite : estimar y tener en mucho a otro. p: oniteueicama. (2 Veicamati, nite) hueicamati, nitla : estimar y tener alguna cosa [n] mucho. pre: onitlaueicama. (2 Veicamati, nitla) estimar algo en mucho. (1 nitla, ueicamati) preciar tener en mucho. (1 nitla, veycamati) tener en mucho. (1 nitla, ueycamati) hueicayollo : magnanimo. (1 ueycayollo) grande de coraon. (1 veycayollo) animosidad

hueicayollotiliztli : grandeza de coraon. (1 veycayollotiliztli) tal. (2 Veicayollotiliztli) hueicayotl : estado grande assi. (1 veycayotl) grandeza de estado y dignidad. (2 Veicayotl)

solenidad. (1 veycayotl)

hueichiquihuitl michmaloni : nassa para pescar. (1 veichiquiuitl michmaloni) hueihuinoxiquipilli : Veivinoxiquipilli) idem. (Vei vinoeuatl: odre, o cuero de vino.) (2

hueilia, nic : doblar el trabajo. (1 nic, ueilia) hueilia, nino : estimarse, engrandecerse o ensoberuecerse. p: oninoueili. (2 Veilia, nino) presumir. (1 nino, ueylia) estimarse en mucho. (1 nino, ueylia) preciarse de si. (1 nino, veylia) soberuecerse. (1 nino, ueylia) soberuecerse. (1 nino, ueylia) engrandecerte, eleuarse vanamente con soberuia. (1 nino, veylia) hueilia, nite : engrandecer a otro. preteri: oniteueili. (2 Veilia, nite) engrandecer a otro. (1 nite, ueilia) hueilia, nitla : hazer mayor lo pequeo, o alargar y aadir o embidar en juego. preterito: onitlaueili. (2 Veilia, nitla) alargar algo. (1 nitla, ueilia) engordar algo. (1 nitla, ueylia) hazer grande algo. (1 nitla, ueylia) hueilillani, nino hueimapilli : hueimati, presumir. hueimati, anteponer : dessear o cobdiciar honra o hazienda. (1 nino, ueilillani)

dedo pulgar dela mano. (2 Veimapilli)

nino : tenerse y estimarse en mucho. p: oninoueima. (2 Veimati, nino) (1 nino, ueymati) nite : tener y estimar en mucho a otro. p: oniteueima. (2 Veimati, nite) o preferir al ygual ami. (1 nite, ueimati)

hueimati, nitla : estimar o tener en mucho alguna cosa. p: onitlaueima. (2 Veimati, nitla) tener en mucho. (1 nitla, ueymati) hueimecatl : hueinahuatil sirga. (1 veymecatl) + : soys muy obligados. (2 Amo veinauatil)

hueinequi, nino : tenerse en mucho. preterito: oninoueinec. (2 Veinequi, nino) estimarse en mucho. (1 nino, ueynequi) hueinicnotlaltia : ocupar lugar. (1 veynicnotlaltia) vei onicnotlalti. (2 Veinicnotlaltia) hueipol : grande cosa. (1 veypul) grandazo. (2 Veipul) ocupar mucho lugar. pre:

hueiquitoani :

hablador de cosas grandes. (2 Veiquitoani)

hueitepacho teopixqui : patriarca. (1 veytepacho teupixqui) hueitlahuilli : hueitlalli : espejo grande, o gran claridad y luz. (2 Veitlauilli) campo o tierra llana. (1 veitlalli) escriuano principal. (1 veytlamachiyoti) pecado grande. (1 macaxoc ueitlatlacolli)

hueitlamachiyoti : hueitlatlacolli + :

hueitlatocayotl : reyno. (1 veytlatocayotl) hueitlatquicayoti : patrimonial cosa. s. de hazienda. (2 Veitlatquicayoti)

hueitlequiquiztlazqi : artillero. (1 veitlequiquiztlazq[i]) hueitleyotl : majestad. (1 veytleyotl) halconero, que los cria. (1 veytlonemitiani) halcon, o sacre. (2 Veitlotli)

hueitlonemitiani : hueitlotli : hueitocaitl : hueitotonqui : hueixqui : Veixqui)

girifalte. (1 veytlotli)

nombre grande de dignidad, o estado. (2 Veitocaitl) diuieso o encordio. (1 veitotonqui) encumbrado en honra, o dignidad. (2 yr creciendo.

encumbrado assi. (1 veixqui)

hueixtiuh, ni : yr creciendo. prete: oniueixtia. (2 Veixtiuh, ni) prete: oniueixtia. (2 Niueixtiuh) hueixtiuh in metztli : crecer la luna. (1 veixtiuh in metztli) hueiya : hueiya crecer el rio. (1 veiya)

+ : crecer y augmentarse mucho alguna cosa. (1 yuhqui atl veiya)

hueiya in cocoliztli : crecer la enfermedad. (1 veiya yn cocoliztli)

hueiya inmetztli :

crecer la luna. (1 veiya inmetztli)

hueiya, + : crecer alguna cosa, o aumentarse mucho. preteri: iuhqu[n]atloueiyac, omoteponao, omotomauh (2 Iuhquin atl veiya, moteponaoa, motomaua) hueiyollo : animoso y de gran coraon. (2 Veiyollo) hueiyollocayotl : animosidad tal. (2 Veiyollocayotl) hueiyollotica : huel : animosamente. (2 Veiyollotica) bien. aduerbio. (2 Vel)

bien. (1 uel)

huel + : semejante con otro. (1 an vel iuhqui) noche muy noche. (1 ye vel yuuac) aqui parece bien, o enesto se vee claramente. s. que es o no es assi. (2 Nican vel neci) cosa manual mediana y portatil. (2 an vel motquitinemi) mucho mas blanco (2 Occenca vel iztac) ved o mirad como esta claro s. lo que aqui se trata. vel. pues bien parece aqui. (2 Ocanican vel neci) ninguno otro te podra ya ayudar. (2 Aocac vel cetla catl mitzpaleuiz) veynte (2 Cempoalli, vel cempoaltetl) o bienaventurado aquel. s. que va al cielo. (2 Quemmach vel yehuatl) dichoso tu. (2 Quemmach vel tehuatl) dichoso o bienauenturado yo. (2 Quemmach vel nehuatl) potrico menor que de ao. (1 aya uel cexiuhtia cauallo conetl) prospero. (1 muchitech vel mochiuani) o dichosos y bienauenturados nosotros. (2 Quemmach vel tehuantin) ya de veras esta el enfermo muy alcabo. (2 Oyequene vel omotlanalhui) lo mesmo es que quemachamique. (2 Quemmach vel yehuantin) no qualquier agua de por ay. (2 Amo an vel molhuiatl) moderadamente, o haga se con moderacion. (2 Maan vel iuhyauh) der gracias por el beneficio recebido. preterito: oniteicnelilmachiti. vel. oninoteicnelilmachiti. (2 Icnelilmachitia, nite, vel ninote) experimentada persona. (2 Much vel commati) fieldad o fidelidad tal. (1 tetech vel neyollotiliztli) lo mesmo es q[ue] nican vel neci. (2 Nica vel neztica) idem. (Muchi techuel mochiua: bien fortunado y prospero.) (2 Muchitech uel mochiuani) mesa portatile. (1 nouian vel monequi mesa) reziura despues de dolencia. (1 yequentel, vel yeliztli) prospero. (1 muchitech vel mochiua) bienauenturados, y dichosos vosotros. (2 Quemmach uel amehuantin) huel castillan chilli : clauo de especie. (1 vel castillan chilli) huel cemixquich : todo sin quedarnada. (1 vel cemixquich) huel cen : de todo en todo. (1 vel cen) toda la noche. (1 vel c[n]youal) saa con causa y ocasion. (1 vel qualaniliztli)

huel cenyohual :

huel cualaniliztli :

huel cualaniliztontli : saa tal pequea. (1 vel qualaniliztontli) huel cualli : huel cuallotl : cosa linda, graciosa y excelente. (2 Vel qualli) polideza. (1 vel quallotl)

huel ichpochotl : virginidad entera. (2 Vel ichpuchotl) huel icuac : oportunamente. (1 vel iquac) adu. (2 Vel iquac) ala sazon, entonces o almomento.

huel imman : ymman) huel inoma :

oportunamente. (1 vel ymman)

lo mesmo es que velyquac. (2 Vel

el mesmo; (scilicet) lo hizo odixo. (1 vel ynoma) escriptor de propria mano. (1 vel ynoma tlacuilo) escriptor de propria mano. (1 vel ynoma tlacuiloani)

huel inoma tlacuilo :

huel inoma tlacuiloani :

huel ipan : oportunamente. (1 vel yp[n]) huel ipan monequi : oportuna cosa con sazon. (1 vel ipan monequi)

huel ipan nictlaxilia : acertar alo que le tira. (1 vel ipan nictlaxilia) huel ipan nicuica : huel ipanyauh : acertar alo que le tira. (1 vel ipan nicuica)

acertar alo que le tira. (1 vel ypanyauh)

huel itech neci : dar a entender quien es. (1 vel itech neci) huel iuhceyohual : toda la noche empeso, o entera. (2 Vel iuhceyoal) cosa justa y

huel ixquich : cabal lo que viene justo oneua. (1 vel ixquich) cabal. (2 Vel ixquich) huel izqui : huel macho : huel mahuiztic : huel manqui : huel miecpa : huel mimati : estan, o son justos y cabales. (2 Vel izqui) manifiesto ser. (1 vel macho) marauillosamente. (1 vel mauiztic) raso cosa rasa y llana. (1 vel manqui) muchas vezes mas. (1 vel miecpa)

prudente persona, o cosa curiosa y polida. (2 Vel mimati)

huel mochittani : persona dichosa y venturosa. (2 Vel mochittani) huel monequi : forado es. (1 vel monequi) ser alguna cosa muy necessaria, o es muy necessario. s. que se haga assi. preterito: vel omonec. (2 Vel monequi) huel mopohua : legible cosa. (1 vel mopoua)

huel motlatlattiliani : escogedor tal. (1 vel motlatlattiliani) huel nechihualiztli : dicha buena. (1 vel nechiualiztli) manifiesto. (1 vel neci) veras no burlas. (1 vel nelli)

huel neci : manifiesto ser. (1 vel neci) huel nelli :

ciertamente. (1 vel nelli)

huel nemi : rezio no doliente. (1 vel nemi) huel nezcatlatoani : gracioso enesta manera. (1 vel nezcatlatoani)

huel nezqui : abultado en rostro y persona. (1 vel nezqui) nezqui) gracioso enesta minera. (1 vel nezqui) huel neztica : claramente parece. (1 vel neztica) sonar bien. (1 vel ni, caquizti)

manifiesto. (1 vel

huel ni, caquizti :

huel ni, quitta : pesar o ponderar el negocio con diligencia. (1 vel ni, quitta) huel ni, tlapepena : huel nic, chihua : escoger lo mejor. (1 vel ni, tlapepena) amaarse a hazer algo. (1 vel nic, chiua)

huel nicchihua : bastante ser para algo. (1 vel nicchiua) amaarse a hazer algo, o darse buena maa enlo que toma entre manos. preterit: velonicchiuh. (2 Vel nicchiua) huel nicnextia : manifestar. (1 vel nicnextia) escoger lo mejor. (1 vel nino, tlatlattilia)

huel nino, tlatlattilia :

huel nino, ztlacohua : cauto ser y auisado. (1 vel nino, ztlacoua) huel ninochihua : acertar enlos negocios. (1 vel ninochiua) (1 vel ninochiua.) huel niquitoa : dezir bien. (1 vel niquitoa) vencer. (1 vel nite, chiua) durar hasta el cabo perseuerndo . (1 vel nitla, caber me buena fuerte.

huel nite, chihua :

huel nitla, tzonquixtia : tzonquixtia)

huel nitlaquixtia : perseuerar hasta el fin dela obra comenada y hasta verla acabada. preterito: vel onitlaquixti. (2 Vel nitlaquixtia) huel nitlatzonquiztia : concluyr y acabar enteram[n]te la obra comentada. pre: velonitlatzonquixti (2 Vel nitlatzonquiztia) huel onehua : huel pohualo : alcanar y venir justa la cosa. pre: veloonuac. (2 Vel oneua) legible cosa. (1 vel poualo) dicha buena. (1 vel quializtli prospera cosa. (1 vel quiani) cosa mayor y mas principal. (2

huel quizaliztli ipannepohualiztli : ypannepoaliztli) huel quizani : huel teachcauh : Vel teachcauh) huel teaxca : huel teaxca huel techan : = :

prospero. (1 vel quiani)

mayor de todos. (1 vel teachcauh) propria cosa. (1 vel teaxca) = hueltetlatqui (2 vel teaxca) =

huelteyocauh (2 vel teaxca)

naturaleza, tierra de donde es alguno. (1 vel techan)

huel techihualiztli : huel tetlacuilol : huel tetlatqui : huel tetoca : huel tetoca = :

vencimiento desta manera. (1 vel techiualiztli) escriptura de propria mano. (1 vel tetlacuilol)

propria cosa. (1 vel tetlatqui) nombre proprio. (1 vel tetoca) = hueltocaitl (2 vel tetoca) escogido assi. (1 vel tlatlattalli) cosa escogida. (2 Vel

huel tlatlattalli : tlatlattalli) huel tocaitl :

nombre proprio. (1 vel tocaitl)

huel vino : donzel vino. (1 vel vino) huel yehuatl : aquel mismo, aquella misma, aquello mismo. (1 vel yehuatl) propriamente; aduerbio. (1 vel yehuatl) el mesmo; (scilicet) lo hizo odixo. (1 vel yehuatl) huel yehuatli : huel yehuatlo : aquesto mismo. (1 vel yehuatli) aquesso mismo. (1 vel yehuatlo) todo el da. (1 vel yuh cemilhuitl) toda la noche. (1 vel yuhcenyoual)

huel yuh cemilhuitl : huel yuhcenyohual : huel, + : ticenui)

alahe todos juntos vamos ygualmente. (2 Yequene ticenyaui vel,

huel, ic yeimetztli in cexihuitl : maro mes tercero. (1 vel, yc yeimetztli yn cexiuitl) huel, nemohualiztli : morada en esta manera. (1 vel, nemoualiztli) terciopel o lo mismo. (1 vel, puchinqui seda

huel, pochinqui seda tilmatli : tilmatli) huel, xocotl :

luna la fruta deste arbol. (1 vel, xocotl)

huel/ + : de dezinueue en dezinueue, o cada vno dezinueue. (2 Cacaxtulli onnanaui, vel, cacaxtultetl onnanaui) veynte y nueue. (2 Cempoalli onchicunaui, vel, cempoaltetl onchicunaui) de deziocho en deziocho, o cada vno deziocho. (2 Cacaxtulli omeei, vel, cacaxtultetl omeei) los que ayuntan assi a otros. (2 Tecetilianime, vel, tecetilique) veynte y tres. (2 Cempoalli omei, vel, cempoaltetl omei) de nueue en nueue, o cada vno nueue. (2 Chichiconaui, vel, chichiconauhtetl) deziocho. (2 Caxtulli omei, vel, caxtultetlomei) de seys en seys, o cada vno seys. (2 Chichiquacen, vel, chichiquacentetl) veynte y siete. (2 Cempoalli onchicume, vel, cempoaltetl onchicume) veynte y seys. (2 Cempoalli onchiquace, vel, cempoaltetl onchiquace) treynta y nueue. (2 Cempoalli oncaxtulli onnaui, vel, cempoaltetl oncaxtultetl o) cansarse de hablar. p: onotenquaquauhtic. vel. onitenquaquauhtic. (2 Tenquaquauhti, no, vel, ni) veynte y vno. (2 Cempoalli oce, vel, cempoaltetl oce) las pestaas. (2 Cochiatl, vel, tocochia) treynta y vno. (2 Cempoalli ommatlactli oce, vel, c[m]poaltetl ommatlactli oc) treinta y tres. (2 Cempoalli ommatlactli omei, vel, cempoaltetl

ommatlactli ome) treinta y quatro. (2 Cempoalli ommatlactli onnaui, vel, cempoaltetl ommatlactli o) veynte y dos. (2 Cempoalli omome, vel, cempoaltetl omome) treynta y ocho. (2 Cempoalli oncaxtulli omei, vel, cempoaltetl oncaxtulli omei) de ocho en ocho, o cada vno ocho. (2 Chichicueey, vel, chichicueetetl) de veinte en veinte, o cada vno veinte. (2 Cecempoalli, vel, cecempoaltetl) treynta y seys. (2 Cempoalli oncaxtulli oce, vel, cempoaltetl oncaxtulli oce, v) treinta y cinco. (2 Cempoalli oncaxtulli, vel, cempoaltetl oncaxtulli) treynta y siete. (2 Cempoalli oncaxtulli omome, vel, cempoaltetl oncaxtulli omom) treynta. (2 Cempoalli ommatlactli, vel, cempoaltetl ommatlactli) id[m]. pre: yeitech onompachiuh. &c. (2 Yeitech nompachiui, vel, yeitech nipachiui) treynta y dos. (2 Cempoalli ommatlactli omome, vel, cempoaltetl ommatlactli o) cabello largo que dexan a vn lado dela cabea alas mojas guando las tresquilan. (2 Atzotzocolli, vel, ahamoxtli) veynte y cinco. (2 Cempoalli ommacuilli, vel, cempoaltetl ommacuilli) veynte y ocho. (2 Cempoalli onchicuei, vel, c[m]poaltetl onchicuei) veynte y quatro. (2 Cempoalli onnaui, vel, cempoaltetl onnaui) tratar negocios de importancia, tomando consejo consigo, o con otros sobre loque conuiene hazer. &c. preterito: onitlanemili. vel. otitlanemilique. (2 Tlanemilia, ni, vel, ti) de dezisiete en dezisiete, o cada vno dezisiete. (2 Cacaxtulli omoome, vel, cacaxtultetlomoome) cada vno sendos, o acada vno sendos, o acada vno dellos. (2 Cecen, vel, cecentetl) dezinueue (2 Caxtulli onnaui, vel, caxtultetl [n]naui) d[e]zisiete (2 Caxtulli omome, vel, caxtultetl omome) de siete en siete, o a cada vno siete. (2 Chichicoome, vel, chichicoontetl) el acto de ygualar o allanar algo desta manera. (2 Tlaixmaniliztli, vel, tlaixmanaliztli) deziseys. (2 Caxtulli oce, vel, caxtultetl oce) vnavez vno. (2 Ceppa ce, vel, ceppa centetl) de quinte en quinze, o cada vno quinze. (2 Cacaxtulli, vel, cacaxtultetl) huel/ +, ni : tornarse flaco, o desmedrar enla hazienda. pre: onicaxauatia. vel. onicaxauhtia. (2 Caxauatiuh, vel, caxauhtiuh, ni) huelachto : primeram[n]te. aduerbio. (2 Velachto) huelaci : justo venir, que no falta nada, o nueua, oneua. (1 velaci) cosa justa. pre: veloacic. (2 Velaci) huelai + : ympotente cosa. (1 atle uelay) tonto e insipente. (2 Velatlacaqui) venir la

huelatlacaqui :

huelaxcan : agora eneste punto. (2 Velaxcan) huelca + : estar bien con alguno y tenerle aficion y buena voluntad. (2 Tetech uelca ynnoyollo) confiar de alguno. (1 teca velca noyollo) buena voluntad tener a otro. (1 tetech uelca ynnoyollo) estar dios lexos del pecador. (1 amo yn tech uelca yniyollotzin, yntlaueliloque) tener confiana y buen credito de otro, o agradarse desu c[n]uersaci[n]. &c. (2 Teca uelca noyyollo) yo tengo confiana en vuestra merced, o le tengo aficion. (2 Motetzinco velca yn noyollo) huelcaiyollo : saluo de peligro. (1 velcaiyollo)

huelcaqui, nitla : oyr algo a otro, aprouando lo que dize, o acceptando su petici[n], supplicacion y ruego. pret: onitlauelcac. (2 Velcaqui, nitla) aceptar peticion. (1 nitla, uelcaqui) aprouar por bueno lo que oyo. (1 nitla, uelcaqui) admitir lo que le dize, o haze. (1 nitla, uelcaqui) otorgar. (1 nitla, velcaqui) atenerse a su parecer. (1 nitla, uelcaqui) huelcaqui huelcaqui + : rechaar. (1 anitla, uelcaqui) = huelcaquilia (2 velcaqui )

=, nicte :

huelcaquilia, nicte : Velcaquilia, nicte)

lo mesmo es que velcaqui. pret: onicteuelcaquili. (2

huelcaquizti : sonar bien la campana, o cosa semejante, o entenderse bien lo que otro dize. preterito: vel ocaquiztic. (2 Velcaquizti) huelcaquizti, ni : sonar bien. (1 ni, velcaquizti) huelcaquiztli : huelcayyollo : huelcen : son bueno. (1 velcaquiztli) buen sonido. (2 Velcaquiztli)

el que esta sosegado, cont[n]to y seguro (2 Velcayyullo)

del todo. (1 velcen) toda la noche entera. (2 Velcenyoal) facultad

huelcenyohual :

huelchihualiztli : facilidad ligereza. (1 velchiualiztli) posibilidad. (1 uelchiualiztli) huelchihualoni : facilcosa. (1 uelchiualoni)

huelcualaniliztli : huelcualli : huelcuallotl : hueli :

saa o enojo justo yrazonable. (2 Velqualaniliztli)

polida cosa. (1 velqualli) lindeza assi. (2 Velquallotl)

possiblemente assi. (1 veli)

hueli + : no poder. (1 amo veli) entorpecerse. (1 aoctle ueli) entorpecido. (1 aoctle ueli) estar ya impotente para trabajar, por flaqueza y enfermedad. (2 Aoctle veli) cosa impossible. (2 Amo veli) huelic : sabroso manjar. (1 velic) apetitoso al gusto. (1 velic) sabroso ser el manjar. (1 velic) suaue cosa al sentido del gusto. (1 velic) cosa sabrosa y gustosa. (2 Velic) huelic + : dessabrida cosa; i; nogustosa al paladar. (1 amo uelic) suauemente assi. (1 velica)

huelica :

huelica cuicatl : canto suaue. (1 velica cuicatl) huelica tlatoa, ni : dulcemente hablar. (1 ni, uelica tlatoa) goloso, o amigo de manjares

huelicacuani : comedor delicado. (1 velicaquani) dulces y suaues. (2 Velicaquani) huelicacuani pocatl : huelicacuica, ni :

antojadizo assi. (1 velicaquani pocatl) cantar suauemente. (1 ni, uelicacuica) cosa gustosa al paladar.

huelicamachoni : apetitoso al gusto. (1 velicamachoni) (2 Velicamachoni)

huelicamati, nic : saberme bien y tomar gusto enlo q[ue] como. prete: onicuelicama. (2 Velicamati, nic) aplicarse o aficionarse a algo. (1 nic, uelicamati) huelicamati, nitla : saber el manjar. (1 nitla, velicamati) huelicamatiliztli + : sentimiento spiritual de las palabras de dios cn su auidad de deuocion o sabiduria y sciencia sabrosa. (1 teotlatol velicamatiliztli) sabrosa o suaue y gustosa sabiduria. (2 Teotlatol uelicamatiliztli) huelicanequi, ni : antojarseme algunas cosas de comer gustosas y suaues. pret: oniuelicanec. (2 Velicanequi, ni) antojarseme cosa de comer. (1 ni, uelicanequi) huelicanequiliztli : huelicanequini : Velicanequini) antojo tal. (1 velicanequiliztli) antojadizo assi. (2

antojadizo assi. (1 velicanequini)

huelicatlacuani : idem. (Velicaquani: goloso, o amigo de manjares dulces y suaues.) (2 Velicatlaquani) comedor delicado. (1 velicatlaquani) huelicatlatoa, ni : hablar dulcemt[n]e. p: oniuelicatlato (2 Velicatlatoa, ni) dulce hablador. (1

huelicatlatoani : hablador dulce y suaue. (2 Velicatlatoani) uelicatlatoani) huelicatlatoliztli :

el acto de hablar dulcemente. (2 Velicatlatoliztli) sabor de manjar. (1

huelicayotl : el labor y gusto del manjar. (2 Velicayotl) velicayotl) suauidad desta manera. (1 velicayotl) huelichpochotl : virginidad entera. (1 velichpuchotl)

huelicuac : ala sazon. (1 veliquac) huelicuac = : = imman + (2 velyquac) = huel imman (2 velyquac)

huelicuac inuilohua : huelihuian :

punto de partida. (1 velyquac ynuiloua)

buenamente. (1 veliuian)

huelilia, nic : sabroso hazer el manjar. (1 nic, velilia) huelilia, nitla : hazer sabroso el manjar. pre: onitlauelili. (2 Velilia, nitla) hueliliztli : sabor de manjar. (2 Veliliztli) sabor de manjar. (1 veliliztli)

huelillani, nino : Velillani, nino) huelimmanyotl : huelimmayotl :

dessear ser engrandecido y sublimado. p: oninoneilillan. (2

tiempo oportuno y de sazon. (2 Velymmanyotl) sazon. (1 velymmayotl)

huelinoma : el mismo. (2 Velynoma) huelinoma tlacuilo : elque escriue algo desu propria mano. (2 Velynoma tlacuilo)

huelinoma tlacuiloani : idem. (Velynoma tlacuilo: elque escriue algo desu propria mano.) (2 Velynoma tlacuiloani) hueliotl : poder, o potencia. (nombre) (2 Veliotl) abuen tiempo; aduerbio. (1 velipa ymonequian)

huelipa imonequian : huelipan : huelipan velipan)

t[m]plada o medianam[n]te, o abuen tiempo. (2 Velipan) + : en buena manera, o templada y moderadamente. aduerbio (2 an

huelipan nictlaxilia : idem. preterito: vel ipan onictlaxili. (Velipanyauh: acertar aloq[ue] se tira. p: velipan oya.) (2 Velipan nictlaxilia) huelipan nicuica : idem. preterito: vel ipan onicuicac (Velipan nictlaxilia: idem. preterito: vel ipan onictlaxili. (Velipanyauh: acertar aloq[ue] se tira. p: velipan oya.)) (2 Velipan nicuica) huelipan tlahuicaliztli : el acto de acertar alo q[ue] se tira. (2 Velipan tlauicaliztli) acertamiento assi. (1 velipan tlauicaliztli) huelipan tlahuicani : velipan tlauicani) acertador assi. (2 Velipan tlauicani) acertador tal. (1 acertada cosa

huelipan tlahuictli : acertamiento tal. (2 Velipan tlauictli) assi. (1 velipan tlauictli)

huelipantilia, nitla : hallar con tiempo y sazon lo que busco. pre: onitlauelipantili. (2 Velipantilia, nitla) acertar o hallar lo que se busca. (1 nitla, uelipantilia) huelipanyauh : huelipanyotl : acertar aloq[ue] se tira. p: velipan oya. (2 Velipanyauh) sazon. (1 velypanyotl)

huelipanyotl cualcan : tiempo oportuno. (1 velipanyotl qualcan) huelipayotl : tiempo oportuno y de sazon. (2 Velipayotl)

huelitech : consigo mismo. (1 velitech) huelitechpa : consigo mismo. (1 velitechpa)

hueliti : poderoso. (1 veliti) hueliti, ani : no poder, o no tener oportunidad para hazer algo. (2 Aniueliti) no poder. (1 ani, veliti) hueliti, ni : poder hazer algo, o tener suficiencia y ser bastante para algo. pre: oniuelitic. (2 Veliti, ni) poder; verbo. (1 ni, ueliti) bastante ser para algo. (1 ni, ueliti) hueliti + : no poder. (1 amo ni, veliti)

huelitia, nite : dar facultad, poder y autoridad a otro para hazer algo. pre: oniteueliti. (2 Velitia, nite) huelitia =, nite : = huelitiltia (2 velitia )

huelitiliztli : potencia. (1 velitiliztli) posibilidad, facultad, poder y autoridad para hazer algo. (2 Velitiliztli) poder nombre. (1 velitiliztli) possibilidad. (1 velitiliztli) facultad posibilidad. (1 velitiliztli) huelitiliztli + : todo poder de aqueste. (1 yxquich velitiliztli) todo el poder. (2 Ixquich velitiliztli) entorpeciminto. (1 aoctle uelitiliztli) desdicha. (1 atle uelitiliztli) ympotncia assi. (1 atle uelitiliztli) huelitiltia, nite : Velitiltia, nite) huelitimmochihuaz : lo mesmo es que velitia. preterito: ooniteuelitilti. (2 compadecerse algo. (1 velitimmochiuaz)

huelitini : poderoso. (1 velitini) el que es suficiente y poderoso para hazer algo. (2 Velitini) potente o poderoso. (1 velitini) possible cosa que puede ser. (1 velitini) huelitini + : todo poderoso. (2 Ixquich velitini) poder nombre. (1 velitizotl) : dezir bien. (1 nic, uelitoa)

huelitizzotl : huelitoa, nic

huelitta, nino : contentarse de si mismo. (1 nino, uelitta) huelitta, nitla : agradarme y parecerme bien alguna cosa. prete: onitlauelittac. (2 Velitta, nitla) atenerse a su parecer. (1 nitla, uelitta) aprouar algo por bueno. (1 nitla, uelitta) parecer me algo bien. (1 nitla, uelitta) parecerme bien algo. (1 nitla, uelitta) admitir lo que le dize, o haze. (1 nitla, uelitta) agradarme algo. (1 nitla, uelitta) huelittoni : cosa agradable assi. (2 Velittoni) quisto. (1 velittoni) huelixpanca : hueliyo : esperimentado. (1 velixpanca) galan. (1 uelittoni) bien

possible cosa que puede ser. (1 veliyo) possiblemente assi. (1 veliyotica)

hueliyotica :

hueliyotl : poder nombre. (1 veliyotl) huelizqui : cabal lo que viene justo oneua. (1 velizqui) huellachiuhtli : vellachiuhtli) huellachpantli : huellacpac : huellacuicuitl : huellacuillo : cosa bien hecha. (2 Vellachiuhtli) bien hecha cosa. (1

suelo o camino bien limpio y barrido. (1 vellachpantli) enlo mas alto y encumbrado. (2 Vellacpac) suelo o camino bien limpio y barrido. (1 vellacuicuitl) escriptor verdadero. (1 vellacuillo)

huellacuilo : escriuano que escriue bien y verdadero o pintor diestro en su oficio. (2 Vellacuilo)

huellahuapahualli : huellalattalli :

bien criado y doctrinado. (1 vellauapaualli)

cosa escogida. (2 Vellalattalli) emmendar, o corregir algo. pre: onitlauellali. (2 Vellalia, asosegarse y quietarse. pre: onicuellali ynnoyollo.

huellalia, nitla : nitla)

huellalia innoyollo, nic : (2 Vellalia ynnoyollo, nic) huellalilia, nitetla vellalilia)

: orden o buen concierto poner a otros. (1 nitetla, : asosegar y quietar a otro. (1 nic, uellalilia yni

huellalilia ini yollo, nic yullo)

huellamachtia, nite : dar contentamiento y plazer a otro. prete: oniteuellamachti. (2 Vellamachtia, nite) complazer aotro. (1 nite, uellamachtia) hazer plazer a otro. (1 nite, vellamachtia) dar alegria y contentamiento a otros. (1 nite, uellamachtia) deleitar a otro. (1 nite, uellamachtia) agradar o complazer a otro. (1 nite, uellamachtia) huellamaetia, nite : aplazer a otro. (1 nite, vellamaehtia)

huellamamani : estar sosegado el tiempo, o auer bonana, o estar todo bien regido, concertado y pacifico. pre: ouellamaman. (2 Vellamamani) en buen tiempo. (1 vellamamani) huellamamaniliztli : serenidad de tiempo. (1 vellamamaniliztli) sosegarse el ayre o la

huellamani : aclarar el tiempo. (1 vellamani) t[m]pestad. (1 vellamani)

huellamanitia, nitla : regir y gouernar pacificamente pre: onitlauellamaniti. (2 Vellamanitia, nitla) regir. (1 nitla, uellamanitia) huellamati, ani : padecer. (1 ani, uellamati) huellamati, ni : estar contento y alegre. p: oniuellama (2 Vellamati, ni) acierto lugar. (1 ni, uellamati) deleitarse. (1 ni, uellamati) acudir

huellamati + : gozase aquel de mi mal. preter: onoca vellama. et sic de alijs. (2 Noca vellamati) padecer de contino. (1 aicni, uellamati) huellamati +, ni : nunca tener contento ni consolacion. prete: aic oniuellama. (2 Aic niuellamati) huellanonotzalli : bien doctrinado y enseado. (2 Vellanonotzalli) criado y doctrinado. (1 vellanonotzalli) bien

huellapepenaliztli : escogimiento, acertado y bueno. (2 Vellapepenaliztli) escogimiento assi. (1 vellapepenaliztli) huellapepenalli : cosa bien escogida y elegida. (2 Vellapepenalli) huellapepenani : vellapepenani) escogedor tal. (2 Vellapepenani) escogedor tal. (1

huellapepentli : cosa bien escogida, o elegida. (2 Vellapepentli) (1 vellapepentli) huellaquixtiliztli : buen fin y acabamiento de alguna obra. (2 Vellaquixtiliztli) duracion tal. (1 vellaquixtiliztli) huellaquixtiliztli huellatoa, ni : huellatoani : vellatoani) = :=

escogido assi.

huellatzonquixtiliztli (2 vellaquixtiliztli)

hablar bien. prete: oniuellato. (2 Vellatoa, ni) persona bien hablada. (2 Vellatoani) gracioso enesta manera. (1

huellatoani tecpillatoa :

bien hablada persona. (1 vellatoani tecpillatoa)

huellatoliztli : el acto de hablar bien y graciosam[n]te (2 Vellatoliztli) gracia en hablar. (1 vellatoliztli) huellatzonquixtiliztli : lo mesmo es q[ue] vellaquixtiliztli. (2 Vellatzonquixtiliztli) duracion tal. (1 vellatzonquixtiliztli) huellazcaltilli : idem. (Yellauapaualli: bien criado y doctrinado.) (2 Vellazcaltilli) bien criado y doctrinado. (1 vellazcaltilli) huelli + : no auer ya lugar desocupado enel combite. &c. (2 Aocca velli) lana de ouejas. (1 vellon) + : mi beneplacito, o agradamiento (2 Velmach; no) mi beneplacito, o agradamiento (2 Velmach; no) + : malenconia. (1 atle velmachchotl)

huellon : huelmach;

huelmach; no : huelmachchotl

huelmacho : ser la cosa publica y notoria. preterito: vel omachoc. (2 Velmacho) huelmachoni : cosa apetitosa, sabrosa y gustosa. (2 Velmachoni) gusto. (1 velmachoni) huelmahuiztic : huelmana, nitla cosa admirable y marauillosa. (2 Velmauiztic) : ygualar cosas llanas. (1 nitla, uelmana) apetitoso al

huelmati, nic : saberme bien el manjar. preterit: onicuelma. (2 Velmati, nic) huelmati, nino : sentirme bueno de salud. prete: oninouelma. (2 Velmati, nino) conualecer. (1 nino, uelmati) hallarse bien dispuesto. (1 nino, velmati) huelmati, nitla : hallarse bien conla compaia de alguno, o estar ceuado y engolosinado de algo. p: onitlauelma. (2 Velmati, nitla) saber el manjar. (1 nitla, velmati) ceuado estar alguno en alguna cosa. (1 nitla, uelmati) huelmati + : malo estar. (1 anino, uelmati) huelmati +, nitla : idem. (Nouian nitlanequi: hallarse bien donde quiera.) (2 Nouian nitlauelmati) huelmiecpa : huelmimati : muy muchas vezes, o frequentadamente. (2 Velmiecpa) polida cosa. (1 velmimati)

huelmochihua

+ : esquilmada tierra. (1 aoctle uelmochiua) acertador. (1 velmochiuani)

huelmochihuani :

huelmomachtiani : docil y enseable. (1 velmomachtiani) huelmonemitia yecnemilice : huelmonequi : huelmotech : huelmotechpa : virtuoso. (1 velmonemitia yecnemilice)

necessariamente. (1 velmonequi) contigo mismo. (1 velmotech) contigo mismo. (1 velmotechpa)

huelmotlatlattiliani : escogedor delo mejor. (2 Velmotlatlattiliani) huelnechihualiztica : dichosa y venturosamente. (2 Velnechiualiztica) acertamiento,

huelnechihualiztli : acertamiento tal. (1 velnechiualiztli) dicha, o ventura felice y buena. (2 Velnechiualiztli)

huelneci : patente cosa. (1 velneci) esta claro y manifiesto. (2 Velneci) huelneci, ni : luzir con piedras preciosas. (1 ni, uelneci) huelnelhuayo : firme cosa. (1 uelneluayo) ciertamente, o verdaderamente. (2

huelnelli : lexos de dubda. (1 velnelli) Velnelli) huelnemiliztli :

reziura desta manera. (1 velnemiliztli) escogimiento assi. (1 velnetlatlattililiztli)

huelnetlatlattililiztli :

huelnetlatlattiliztli : escogimiento, o electi[n] delo mejor y mas excelente. (2 Velnetlatlattiliztli) huelnexiliztica : lindamente. (1 velnexiliztica) parecer, o con hermosa vista. (2 Velnexiliztica) linday graciosamente con buen

huelnexiliztli : gracia o hermosura. (1 velnexiliztli) lindeza. (1 velnexiliztli) galania. (1 uelnexiliztli) buen parecer, o gentileza y galania. (2 Velnexiliztli) huelnextia, nitla : abultar con pomposos ornamentos. (1 nitla, uelnextia)

huelnezca : graciosamente. (1 velnezca) huelnezca tlatoliztli : gracia en hablar. (1 velnezca tlatoliztli) huelnezcatlatoa : elegante y gracioso hablador. (2 Velnezcatlatoa) huelnezcatlatoliztli : habla elegante y graciosa. (2 Velnezcatlatoliztli) huelnezcayotl : disposicion tal. (1 velnezcayotl) parecer, o gentileza y galania.) (2 Velnezcayotl) idem. (Velnexiliztli: buen

huelnezqui : galan. (1 uelnezqui) linda cosa. (1 velnezqui) dispuesto gentil hombre. (1 velnezqui) cosa graciosa, vistosa y que parece bi[n]. (2 Velnezqui) huelnezqui, ni : gracia tener assi. (1 ni, uelnezqui) huelni, palani : huelnic + : podrecerse del todo. (1 velni, palani) vaguear. (1 atle velnic) pesar o ponderar el negocio con diligencia. (1 velnicyeyecoa)

huelnicyeyecoa :

huelninochihua : salir con su intento, o ser dichoso y venturoso. pre: vel oninochiuh. (2 Velninochiua) huelninotlanalhui huelnite, mictia : huelnitechihua : + : peor o mas peligroso estar. (1 oyequene velninotlanalhui) matar. (1 velnite, mictia)

vencer a otros. prete: velonitechiuh. (2 Velnitechiua)

hueloa, nitla : desboronar, deshazer o derribar algo pre: onitlauelo. (2 Veloa, nitla) deshazer o desboronar pared. (1 nitla, ueloa) hueloa =, nitla : = huelonia (2 veloa )

huelomic :

muerto del todo. (1 velomic) justo venir, que no falta nada, o nueua, oneua. (1 velonehua)

huelonehua :

huelonia, nitla : lo mesmo es que veloa. pre: onitlaueloni. (2 Velonia, nitla) huelpanahuiloni : nauegable cosa. (1 velpanauiloni) huelpohualoni : leyble cosa que se puede leer. (1 velpoaloni) cosa que se puede numerar y contar. (2 Velpoaloni) huelpopozoquillo + : cosa legible, o

espumosa cosa llena de espuma. (1 c[n]ca uelpopooquillo)

huelquetza, nite : remediar y sanar a otro. pre: oniteuelquetz. (2 Velquetza, nite) sanar a otro. (1 nite, velquetza) huelquilani : prospera y dichosa cosa. (2 Velquilani)

huelquizaliztli : buen successo, o buena dicha y ventura enlos negocios. (2 Velquializtli) huelteaxca : legitima cosa por ley. (1 velteaxca) de alguno. (2 Velteaxca) hazienda propria y natural

huelteca, nitla : aderesar y poner bien lo que esta acostado a vna parte y mal puesto. preter: onitlaueltecac. (2 Velteca, nitla) ygualar cosas llanas. (1 nitla, uelteca) aderear y componer lo que esta mal puesto y desconcertado. (1 nitla, uelteca) huelteixpan : publica y notoriamente. (2 Velteixpan)

huelteixpanca : manifiesto ser. (1 velteixp[n]ca) patente cosa. (1 velteixpanca) notoria, cosa conocida. (1 velteixpanca) ser cosa notoria y entendida de todos. (2 Velteixpanca) hueltepiltzin : legitimo hijo. (1 veltepiltzin) cosa que parece y es

hueltequixti : semejante con otro. (1 veltequixti) semejante a otra. (2 Veltequixti)

hueltetlacuilol : escriptura propria y de su mano. (2 Veltetlacuilol) hueltetlaocoliani tetlauhtiani : tetlauhtiani) largo liberal. (1 veltetlaocoliani

hueltetlaocoliliztli : largueza assi. (1 veltetlaocoliliztli) hueltetlatol : lenguaje propio. (1 veltetlatol) natura les palabras de alguno. (2 Veltetlatol) lenguaje proprio, o proprias y lo mesmo es que vel

hueltetlatqui : legitima cosa por ley. (1 veltetlatqui) teaxca. (2 Veltetlatqui) hueltetoca :

nombre proprio de alguna persona. (2 Veltetoca) lo mesmo es que vel

huelteyocauh : legitima cosa por ley. (1 velteyocauh) teaxca. (2 Velteyocauh) hueltilactic : hueltiuhtli : hueltocaitl : espessa cosa assi. (1 veltilactic) ermana mayor. (1 veltiuhtli)

hermana mayor. (2 Veltiuhtli)

lo mesmo es que vel tetoca. (2 Veltocaitl) relamerse. pre: oninoueltzona. (2 Veltzonoa, nino) : relamerse. (1 nino, ueltzonoua)

hueltzonoa, nino : hueltzonohua, nino hueltzontetl : huelyehuatl : Velyehuatl) huelyehuatli : huelyehuatlo :

tonto e insipiente. (2 Veltzontetl) personalmente assi. (1 velyehuatl) el mesmo en persona. (2

esto mesmo, esta m[e]sma, oesto mesmo (2 Velyehuatly) esse mesmo, essa mesma, o esso mesmo (2 Velyehuatlo)

huelyollotia, nite : segurar. (1 nite, velyollotia) huelyollotia, nitla : asegurar a otro, hazi[n]dole cierto de algun negocio, o fi[n]do y abonando a alguno pre: onitlauelyolloti. (2 Velyollotia, nitla) fiar enla hazinda abonndola. (1 nitla, uelyollotia) huelyyo + : solamente. (1 [n]ye velyyo)

huemmana, ni : ofrecer ofrenda. p: oniuemman. (2 Vemmana, ni) sacrificar o ofrecer. (1 ni, uemmana) ofrecer. (1 ni, uemmana) huemmana, nino : ofrecer asi mismo en sacrificicio. p: oninouemman. (2 Vemmana, nino)

huemmana, nitla : ofrecer alguna cosa assi. prete: onitlauemman. (2 Vemmana, nitla) huemmana +, ni : sacrificar o ofrecer algo al muerto. (1 ni, micca uemmana)

huemmanaliztli : sacrificio o ofrenda. (1 vemmanaliztli) ofrecimiento. (1 uemmanaliztli) el acto de ofrecer ofrenda. (2 Vemmanaliztli) huentica ni, tlacnopilhuia : sacrificando impetrar. (1 ventica ni, tlacnopilhuia) huentlatlatilli : sacrificio encendido. (1 ventlatlatilli) quemada en sacrificio. (2 Ventlatlatilli) ofrenda encendida y presente que se

huentli : ofrenda. (1 ventli) sacrificio o ofrenda. (1 ventli) da. (1 ventli) ofrenda. (2 Ventli) huentli + : ofrecimiento tal. (1 tlaacocutli ventli) idem. (Ventli: ofrenda.) (2 Ventzintli)

huentzintli : huepammecatl : (2 Vepammecatl) huepana, ni : (1 ni, uepana)

soga gorda para arrastrar vigas. (1 vepammecatl) arrastrar madera. p: oniuepan. (2 Vepana, ni)

soga o maroma.

arrastrar madera.

huepanaliztli : arrastramiento de madera. (1 vepanaliztli) madera. (2 Vepanaliztli) huepanani : arrastrador de madera. (1 vepanani) Vepanani)

el acto de arrastrar

el que arrastra madera. (2 viga

huepantli : arrastrada madera. (1 vepantli) viga por labrar. (1 vepantli) grande desbastada y por labrar. (2 Vepantli) huepantli + : viga de lagar. (1 vino patzconi vepantli) patzconi uehpantli) huepolli : cuado de muger. (1 vepulli) varon, o cuado de muger. (2 Vepulli)

viga de lagar. (2 Vino cuada de

cuada de hombre. (1 vepulli)

huepollotl : parentesco por casamiento. (1 vepollotl) y cuadez. (2 Vepollotl) huerso huerta + : medio verso. (1 tlaco verso)

parentesco de afinidad

+ : el que arrienda huerta de otro. (2 Mo huerta tlaneuiani) : arrendar huerta. (1 nino, huerta tlaneuia)

huerta tlanehuia, nino huetlapoyahua : huetlatztic : Vetlatztic)

anocher. (1 vetlapoyaua) largo en luengo. (1 vetlatztic) cosa muy larga y luenga. (2 longura. (2

huetlatzticayotl : Vetlatzticayotl)

largura assi. (1 vetlatzticayotl)

huetza, ni

reyr. (1 ni, uetza) reyrse. p: oniuetzcac. (2 Vetzca, ni)

huetzca, ni :

huetzca + : burlar de alguno riendose del. (1 tecani, uetzca) reyr con otro. (1 teuan ni, uetzca) el que esta finandose de risa. (2 Ommimictoc vetzca) escarnecer. (1 teca ni, uetzca) finado de risa. (1 ommimictoc uetzca) huetzca +, ni : reyr de otro. (1 teca niuetzca) finarse de risa. (1 nonmimictoc niuetzca) reyr demasiado. (1 nommimictoc yn niuetzca) reir y mofar de otro. preterito: teca oniuetzcac. (2 Teca niuetzca) huetzcani : risueo. (1 vetzcani) (2 Vetzcani) risueo, o cosa que se suele reyr naturalmente.

huetzcayotl : viga qualquiera. (1 vetzcayotl) viga labrada para edificio. (1 vetzcayotl) viga labrada, para maderar la casa. (2 Vetzcayotl) huetzcayotl + : viga que buela como can. (1 tlaananyotia vetzcayotl) viga que descanssa en pared. (1 tep[n]pan tlatl[n]toc vetzcayotl) viga que buela sobre la pared como can. (2 Tlaanayotia vetzcayotl) viga que descansa en pared. (2 Tepampan tlatlantoc vetzcayotl) huetzcayotontli : viga pequea. (1 vetzcayotontli) vetzcayotontli) viga pequea. (2 Vetzcayotontli) huetzi, ni : huetzi, non : caer. pre: oniuetz. (2 Vetzi, ni) echarse a nadar. (1 non, vetzi) viga pequea tal. (1 caer. (1 ni, uetzi)

huetzi + : apedrear o granizar. (1 teciuitl vetzi) recaer, caer otra vez. (1 yenoni, uetzi) hazer granizo o granizar. (1 teciuitl vetzi) nones. (2 Nepantla vetzi) vino aguapie. (2 Ic occan vetzi vino) granizar, o apedrear. preterito: teciuitl ouetz. (2 Teciuitl uetzi) reyr el alua. (2 Tlaztallotl vetzi) cosa sin dicha. pret: annen ouetz. (2 annen vetzi) segundo vino. (1 icoccan vetzi vino) recaer, caer otra vez. (1 occeppa ni, vetzi) no sin prouecho. (1 anen vetzi) deleznable e inconstante persona. (1 ayoui vetzi) idem. (Tixpampa quia: simiente de muger. &c.) (2 Tixpampa vetzi) neuar. pret: cepayauitlouetz. (2 Cepayauitl vetzi) amanecer. (1 tlaztallotl uetzi) caer cometa. p: xiuitl ouetz. (2 Xiuitl vetzi) simiente de varon. (1 tixpampa vetzi) segundo pan. (1 icoccan vetzi tlaxcalli) ynclinarse y aficionarse a alguna cosa. (1 ytech uetzi noyollo) hazer nieue o neuar. (1 cepayauitl vetzi) huetzi +, n : bambanearse. preterito: onauic vetz. (2 Auic vetzi, n) huetzi +, ni : anquear. (1 auic niuetzi) sudar. (1 ni, pan vetzi) huetzico + : venir en vano no auiendo effecto aquello a que auia venido. (1 onen ni, vetzico) huetzihuino + : aguapie. (1 yc occan uetzivino) cayda generalmente. (1 vetziliztli) cayda de alguno. (2

huetziliztli : Vetziliztli) huetzini : huetzini

caedizo. (2 Vetzini) + : anqueador. (1 auic vetzini.)

huetzitia, nino : assentarse persona de calidad. p: oninouetziti. (2 Vetzitia, nino) assentarse. (1 nino, uetzitia) posar asentarse. (1 nino, vetzitia) huetzitlaxcalli + : idem. (2 Ic occan vetzitlaxcalli) huetziztli : huetzqui : huetzqui (Ic occan quia tlaxcalli: segundo pan, o acemita.) cayda de alguno. (2 Vetziztli)

cayda generalmente. (1 vetziztli)

caido assi. (1 vetzqui) + :

caydo. (2 Vetzqui)

caydo assi. (1 auic vetzqui)

huetzquilia, nite : reirse de alguno. p: oniteuetzquili. (2 Vetzquilia, nite) huetzquilia, nonte : reyrse ala risa de otro. p: ononteuetzquili. (2 Vetzquilia, nonte) reyr ala risa de otro. (1 nonte, uetzquilia) huetzquiliztli : risa. (1 vetzquiliztli) risa. (2 Vetzquiliztli)

huetzquitia, nite : hazer reir a otro, o hazer algo por donde se rian de mi. p: oniteuetzquiti. (2 Vetzquitia, nite) huetzquiztlatolli : (2 Vetzquiztlatolli) huetzquiztli : juego de palabras. (1 vetzquiztlatolli) risa. (2 Vetzquiztli) palabras de risa.

risa. (1 vetzquiztli)

huetzquiztli + : escarnecimiento. (1 teca vetzquiztli) escarnecido. (1 yca vetzquiztli) burla assi. (1 teca uetzquiztli) risa, o escarnecimi[n]to q[ue] a otro se hace. (2 Teca uetzquiztli) huetzquiztomac : huetztaliztli huetztica + : risueo. (1 vetzquiztomac) risueo. (2 Vetzquiztomac)

+ :

desapercebimiento tal. (1 atletepan vetztaliztli)

desapercebido. (1 atleipan vetztica)

huetztiuh + : aprovechar en algo. (1 nixco, vetztiuh) yr abriendo los ojos y el entendimiento, para entender los negocios. (2 Nixco uetztiuh) huetztoc : echado assi. (1 vetztoc) huetztoc, ni : comer recostado. (1 nivetztoc yn ni tlaqua) estar echado. pre: oniuetztoca. vel. oniuetztoya. (2 Vetztoc, ni) echado estar y tendido. (1 ni, vetztoc) yazer. (1 ni, uetztoc) estar echado. (1 ni, uetztoc) huetztoc + : desembaraado. (1 aoctle vetztoc) yazija. (1 vetztoliztli) + : el acto de estar echado. (2

huetztoliztli : Vetztoliztli) huetztoliztli hueucca :

mengua ynopia. (1 atle vetztoliztli)

distancia de cosas apartadas vnas de otras (2 Veucca) oyr algo con desgusto y de mala gana. prete: onicuexcacac. oyr algo cn enojo o desgracia. (1 nic, vexcacaqui)

huexcacaqui, nic : (2 Vexcacaqui, nic)

huexcaitoa, nite : ofrecer al malo a alguno, o darlo a la yra de dios, maldiziendo. pre: oniteuexcaito. (2 Vexcaitoa, nite) maldezir o murmurar. (1 nite, uexcaitoa) huexcatlato : huexcatlatoani : huexcatlatolli : huexiuhtli : Vexiuhtli) blasfemo. (1 vexcatlato) blasfemo. (1 vexcatlatoani) blasfemia. (1 vexcatlatolli) consuegro o consuegra. (1 vexiuhtli) consuegro, o consuegra. (2 parentesco de

huexiuhyotl : parentesco por casamiento. (1 vexiuhyotl) afinidad. (2 Vexiuhyotl) huexocanauhtli : cierta anade, o pato. (2 Vexocanauhtli)

huexochachapactli : vimbrera arbol. (1 vexochachapactli) mimbrera. (2 Vexochachapactli)

mata grande de idem.

huexochapactli : sauze para bimbres como pimiento. (1 vexochapactli) (Vexochachapactli: mata grande de mimbrera.) (2 Vexochapactli) huexoloeltzotzolli : papada de gallo. (1 vexoloeltzotzolli) gallo. (2 Vexolotl)

huexolotl : gallo. (1 vexolotl)

huexolotl + : capon. (1 castillan vexolutl tlaatecuitl) castillan vexolotl)

gallo de castilla. (1 mata de

huexopazolli : sauze para bimbres como pimiento. (1 vexopaolli) miembrera. (2 Vexopaolli) huexotl : (1 vexotl) huexotl sauze gatillo arbol desta especie. (1 vexotl) sauze. (2 Vexotl) vimbrera arbol. (1 aten vexotl)

sauze arbol conocido.

+ :

huexotla : sauzeda, o arboleda de sauzes. (2 Vexotla) arboles. (1 vexotla) huexotlacotl : huey? + :

sauzedal, lugar destos mimbre. (1 vexotlacotl)

mimbre, o vara de sauze. (2 Vexotlacotl)

quan grande es?. (2 Quenin cenca vey?)

hueya, ni : hazerse grande, o crecer en honra y dignidad. p: oniueix. vel. oniueiac. (2 Veia, ni) encumbrarse en honra. (1 ni, ueya) engordarse. (1 ni, ueya) hueya + : a a. delque halla a otro haziendo algun maleficio. (2 Ye ye, yy, veya) crecer mucho mas mi fama. preterito: occenca oueix notenyo. vel. occenca oueyac notenyo. (2 Occenca veya notenyo) acrecentarse mis riquezas. preterito: occenca oveix nonecuiltonol. (2 Occenca veya nonecuiltonol) mas valer. (1 occenca veya notenyo) mas valer. (1 occenca veya nonecuiltonoliz) hueya inicocoliz incocoxqui : empeorar el nfermo. (1 veya inicocoliz incocoxqui)

hueyac : cosa larga o luenga. (2 Veyac) largo en luengo. (1 veyac) hueyac

prolixa cosa luenga y larga. (1 veyac)

+ : corta cosa, no larga. (1 amo veyac)

hueyac tilmatli : haldas que arrastrn. (1 veyac tilmatli) hueyacapol : hueyacatontli : veyacatontli) hueyacayotica : cosa muy luenga assi. (2 Veyacapul) cosa larguilla. (2 Veyacatontli) luengo vn poco. (1

prolixamente assi. (1 veyacayotica) prolixidad

hueyacayotl : longura. (1 veyacayotl) largura tal. (2 Veyacayutl) o longura. (1 veyacayotl) largura assi. (1 veyacayotl) hueyacayotl + : breuedad. (1 amo veyacayotl) haldas que arrastrn. (1 veyactlaquemitl)

hueyactlaquemitl : hueyaliztli :

el acto de crecer y de hazerse gr[n]de. &c. (2 Veializtli)

hueyapan tlalhuactli : marisma, s: todo lo que la mar suele cubrir quando crece. (1 veiapan tlaluactli) hueyapanca tlalli : hueyapantli : ysla tierra cercada de agua. (1 veyapanca tlalli)

acequia. (1 veiapantli)

hueyaquilia, nitla : alargar algo. preterito: onitlaueyaquili. (2 Veyaquilia, nitla) alargar algo. (1 nitla, ueyaquilia) hueyaquilia + : abreuiar. (1 amo nic veyaquilia) longura.

hueyaquiliztli : el acto de alargar o estender algo. (2 Veyaquiliztli) (1 veyaquiliztli) prolixidad o longura. (1 veyaquiliztli) hueyatl : hueyatl el mar. (2 Veiatl) + : mar estrecho. (1 amo patlauac veyatl) idem.

hueyatl inecuepca : ynecuepca)

(Vei__atl yylotca: menguante de mar.) (2 Veiatl mar estrecho. (1

hueyatl ipitzahuayan : estrecho de mar. (2 Veiatl ypitzauayan) veyatl ypitzauayan) hueyatl yilotca : menguante de mar. (2 Veiatl yylotca) hueyaz hueyi

+ : acrec[n]tarseha, o creceramas. s. su premio. &c. (2 Oc veyaz) + : poco mas. (1 ocachi veyi) grande hazerse. (1 veyya) hazerse grande. (1 veyya)

hueyya :

huezacotl : raton. (1 veacotl) huezhuatli : huezoi; + : cuada de muger. (2 Vezuatli) cuada de muger. (1 vezuatli)

mi cuada (dize la muger.) (2 Vezui; no) mi cuada (dize la muger.) (2 Vezui; no)

huezoi; no :

hui : hao, ola, oyes. aduerbio. p[ar]a llamar a otro, o interjection para hazer exclamacion, o para quexarse. (2 VI) ola. hao. oys. para llamar. (2) o adverbio para llamar. (1 vi) a; para llamar. (1 ui) huic : huic + : hazia. (1 vic) hazia el infierno. (2 Mictlampa uic)

huica, nite : yr con otros, o yr acompaando, o enc[m]paia de otros. prete: oniteuicac. (2 Vica, nite) acompaar a otro caminando. (1 nite, uica) regir. (1 nite, uica) seguir acompaando. (1 nite, uica) huica, nitla : lleuar algo. pre: onitlauicac. (2 Vica, nitla) lleuar. (1 nitla, uica) huica +, nitla : remedar o imitar alos de otras naciones. pre: ompa onitlauicac. (2 Ompa nitlauica) destruir los males e yerros del pueblo. (1 tlanauac nitlauica) huicaloni : subdito. (2 Vicaloni) sudito o sujeto. (1 vicaloni)

huicaltia, nic : hazer que vaya acompaada vna cosa con otra. pr: onicuicalti. (2 Vicaltia, nic) hazer que lleue alguno a otro consigo. (1 nic, uicaltia) huicaltia, nicno : yr en c[m]paia de otro. (1 nicnouicaltia yn pedro) huicaltia, nicte : hazer que alguno llene a otra persona, o a algun animal consigo. pr: onicteuicalti. (2 Vicaltia, nicte) huicaltia, ninote : seguir el hilo dela gente, haziendo loque los otros hazen. pr: oninoteuicalti. (2 Vicaltia, ninote) huicaltia, nitetla : dar quien acompae a otro. prete: onitetlauicalti. (2 Vicaltia, nitetla) proueer de compaero al que va alguna parte. (1 nitetla, uicaltia) huicanaquia, nino : peligrar. (1 nino, uicanaquia)

huicatihuetzi, nite : caer con alguno en tierra, arremetiendo contra el. pre: oniteuicatiuetz. (2 Vicatiuetzi, nite) caer arremetiendo con otro. (1 nite, uicatiuetzi) huicatinemi, mo : los que andan o biuen j[n]tos. Mouicatinemi) en vno biuir dos. (1 mouicatinemi) huicatinemi, nite : andar acompaando a otro. Vicatinemi, nite) acompaar al mayor, o al ygual uicatinemi) acompaar a otro caminando. (1 nite, huicatiuh, nite huicatiuh : prete: omouicatinenque. (2 pret: oniteuicatinen. (2 del que acompaa. (1 nite, uicatinemi)

acompaar a otro caminando. (1 nite, uicatiuh) flaca, cosa doliente. (1 anquenin mouicatiuh)

+, mo :

huicini, ni : leuantarse de priesa a hazer algo, o saltar dep[re]sto del lugar donde estaua. &c. pre: oniuicin. (2 Vicini, ni)

huicintihuetzi, ni : idem. prete: oniuicintiuetz. (Vicintiquia, ni: leuantarse de priesa desta manera para hazer algo. pret: oniuicintiquiz.) (2 Vicintiuetzi, ni) huicintiquiza, ni : leuantarse de priesa desta manera para hazer algo. pret: oniuicintiquiz. (2 Vicintiquia, ni) huicolli : jarrillo. (2 Vicolli) jarro qualquiera. (1 vicolli)

huicolloa : h[n]chirse el arbol de ramas grandes y coruadas, o inclinadas haziabaxo. (2 Vicolloa) huicollotecomatl huicollotl : + : vaso de dos asas. (2 Necoc uicollotecomatl) asa de jarro. (1 vicollotl)

asa de jarro. (2 Vicollotl)

huicoloa, nitla : blasonar y jactarse de gran linaje. pr: onitlauicolo. (2 Vicoloa, nitla) blasonar o jactarse de su nobleza y gran linaje. (1 nitla, uicoloa) huicoltepito : huicoltepiton : jarrillo. (2 Vicoltepito) jarrillo. (1 vicoltepiton)

huicoltic : cosa tuerta como asa de jarro, o pe[r]sona cencea y enxata. (2 Vicoltic) cenceo enxuto. (1 vicoltic) tverto cosa no derecha. (1 vicoltic) huicoltontli : huicoltzintli : vicoltzintli) jarrillo. (2 Vicoltontli) idem. jarrillo. (1 vicoltontli) jarrillo. (1

(Vicoltontli: jarrillo.) (2 Vicoltzintli)

huicotinemi, ni : andar acompaado honrosamente. pre: oniuicotinen. (2 Vicotinemi, ni) andar con pompa y acompaado. (1 ni, vicotinemi) huicotinemo : Vicotinemo) el que anda acompaado desta manera. pre: ouicotinemoc. (2

huicotinemoa : idem. pret: ouicotinemoac. (Vicotinemo: el que anda acompaado desta manera. pre: ouicotinemoc.) (2 Vicotinemoa) acompaado assi. (1 vicotinemoa) huictica : con coa, o pala de roble para labrar latierra (2 Victica)

huictli : coa. para labrar, o cauar la tierra. (2 Victli) coa o pala para cauar o deseruar. (1 victli) aada o coa de enzina, para labrar la tierra. (1 victli) huictli + : pala para traspalar. (1 patlauac victli)

huicuia, nitla : labrar, o cauar la tierra con coa. pret: onitlauicui. (2 Vicuia, nitla) labrar la tierra con victli, o pala. (1 nitla, uicuia) huihuica, nite : seguir muchas a algunos vezes yendo los acompaando. pr: oniteuiuicac. (2 Viuica, nite) seguir assi amenudo. (1 nite, uiuica) huihuicatinemi, nite : id[m]. preterito: oniteuiuicatinen. (2 Viuicatinemi, nite) seguir assi amenudo. (1 nite, uiuicatinemi)

huihuilinto : huihuilinto = :

enfermizo q[ue] no se puede tener de flaco. (2 Viuilinto) = huihuixqui (2 viuilinto) = huihuitoctontli (2 viuilinto)

huihuilinto amo teoquichtlamachti : enfermizo. (1 viuilinto amo teoquichtlamachti) huihuilinton : flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 viuilinton)

huihuiloa : yrse cada qual por su parte o a sus casas, quando es acabado el combite. &c. preteri: ouiuiloac. (2 Viuiloa) huihuilteccantli : coyunturas del cuerpo. (2 Viuilteccantli) miembro del cuerpo. (1 viuilteccantli) huihuiptlatica : coyuntura de

cada tercer dia, o de tercer [n] tercer dia (2 Viuiptlatica) : tras maana differir. (1 nitla, viuiptlatlaztiuh)

huihuiptlatlaztiuh, nitla

huihuitecticac texcalli : peasco, risco o despeadero (2 Viuitecticac texcalli) despeadero. (1 viuitecticac texcalli) peascos riscos o despeaderos espantosos y hndos. (1 viuitecticac texcalli) huihuitequi, nite : apalear a otro. prete: oniteuiuitec. (2 Viuitequi, nite) huihuitequi, nitla : sacudir ropa, esteras o cosa assi c[n] vara. pre: onitlauiuitec. (2 Viuitequi, nitla) sacudir. (1 nitla, uiuitequi) huihuiti, ni : ni) presidir o ser lugarteniente de alguno. p: oniuiuitic. (2 Viuiti,

huihuitla, ne : coger matas de frisoles. p: oneuiuitlac. (2 Viuitla, ne) huihuitla, nitla : pelar o desplumar aues, o coger yeruas con la mano sin las arrancar, o arrancarlas de rayz. pre: onitlauiuitlac. (2 Viuitla, nitla) coger algo arrancandolo. (1 nitla, uiuitla) arrancar algo de rayz. (1 nitla, uiuitla) desplumar. (1 nitla, uiuitla) huihuitoc tontli : enfermizo. (1 viuitoc tontli) flaco que no se

huihuitoctontli : lo mesmo es que viuilinto. (2 Viuitoctontli) puede tener o enfermizo. (1 viuitoctontli)

huihuitomi : flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 viuitomi) huihuitomi, ni : idem. pre: oniuiuitun. (Viuitoctontli: lo mesmo es que viuilinto.) (2 Viuitomi, ni) huihuitzo : espinosa cosa, o llena de puyas. (2 Viuitzo) viuitzo) huihuitztia : huihuitztla : espinal. (1 viuitztia) lugar lleno de espinas o puyas. (2 Viuitztla) espinosa cosa. (1

huihuixalhuia, nitetla : sacudir, menear o mecer algo a otro. pre: onitetlauiuixalhui. (2 Viuixalhuia, nitetla) huihuixca, ni : (1 ni, viuixca) temblar. pre: oniuiuixcac. (2 Viuixca, ni) temblar generalmente.

huihuixcaticac, ni

bambanearse. (1 ni, uiuixcaticac)

huihuixcatilia, nite : enflaquecer al enfermo demanera que ande temblando y para caerse de su estado. p: oniteuiuixcatili. (2 Viuixcatilia, nite) huihuixcatontli : el enfermo que anda temblando de flaqueza. (2 Viuixcatontli) huihuixcatotonti : enfermos debilitados assi. (2 Viuixcatotonti)

huihuixcayotl : temblor de enfermo, que esta muy flaco y enlos huessos. (2 Viuixcayotl) flaqueza, dolncia. (1 viuixcayotl) huihuixoa, nitla : sacudir o menear el arbol, o mecer la cuna al nio, o menear al que duerme paraque despierte, o prender por pena. pre: onitlauiuixo. (2 Viuixoa, nitla) sacudir arboles de fruta. (1 nitla, uiuixoa) prendar por pena. (1 nitla, uiuixoa) mecer o menear cuna de nioso cosa semejante. (1 nitla, uiuixoa) huihuixoa +, nino : cabecear negando. (1 nino, tzontecon uiuixoa.) huihuixoa +, nitla : sacudir, o menear y mecer dos cosas juntamente. pre: onitlaneuanuiuixo. (2 Neuan uiuixoa, nitla) mecer vno con otro. (1 nitla, neuan uiuixoa) huihuixoani + : el que sacude la cabea neg[n]do o no consintiendo. (2 Motzontecon uiuixoani) huihuixoliztli + : el acto de sacudir o mecer algunas cosas juntamente. (2 Tlaneuan uiuixoliztli) huihuixolli + : cosas sacudidas o mecidas j[n]tamente. (2 Tlaneuan uiuixolli) mecido assi. (1 tlaneuan uiuixolli) huihuixqui : lo mesmo es que viuilinto. (2 Viuixqui) flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 viuixqui) flaca, cosa doliente. (1 viuixqui) huihuiyoca, ni : temblar o tiritar de frio. prete: oniuiuiyocac. (2 Viuioca, ni) temblar generalmente. (1 ni, viuiyoca) aterecerse o tiritar de frio. (1 ni, uiuioca) huihuiyoca + : temblar los labios. (1 noten viuiyoca) aterecimiento tal. (1 viuiocaliztli)

huihuiyocaliztli : huihuiyocani :

aterido de frio. (1 viuiocani)

huihuiyoquiliztli : temblor, del q[ue] esta muerto de frio. (2 Viuioquiliztli) temblor tal. (1 viuiyoquiliztli) huihuiyoquiltia, nic : hazer estremecer o temblar algo. pre: onicuiuioquilti. (2 Viuioquiltia, nic) huihuiyoquiltia, nite : temblar o estremecer hazer a otro. (1 nite, uiuiyoquiltia) huihuiyoquiztli : idem. (2 Viuioquiztli) (Viuioquiliztli: temblor, del q[ue] esta muerto de frio.)

huila : persona tollida que anda agatas. (2 Vila) agatas. (1 vila) huilacapitzchiuhqui :

coxo que anda arrastrando

flautero que las haze. (1 vilacapitzchiuhqui) taedor tal. (1

huilacapitzo : el que tae flauta, o pisaro. (2 Vilacapitzo) vilacapitzo) flautero el que las tae. (1 vilacapitzo)

huilacapitzoa, ni : taer flauta. preterito: oniuilacapitzo. (2 Vilacapitzoa, ni) taer pisaro o cosa assi. (1 ni, uilacapitzoa) huilacapitzoani : flautero que la tae. (2 Vilacapitzoani) taedor tal. (1 vilacapitzoani) flautero el que las tae. (1 vilacapitzoani) huilacapitzohua, ni : flauta taer. (1 ni, uilacapitzoua)

huilacapitzoqui : gaytero. (1 vilacapitzoqui) huilacapitztli : flauta, o pisaro. (2 Vilacapitztli) flauta. (1 vilacapitztli)

huilacapitzxochitl : huilacapixochitl : huilacatochi :

jazmin de los vergeles. (1 vilacapitzxochitl) jazmin de vergel. (2 Vilacapixochitl)

caracol. (1 vilacatochi)

huilana, mo : haldas de vestidura que arrastran por el suelo. (2 Mouilana tilmatli) huilana, nino : andar arrastrando y agatas por el suelo. prete: oninouilan. (2 Vilana, nino) niear hazer cosas de nios. (1 nino, uilana) huilana, nite : traer por fuera. (1 nite, uilana) huilana, nitla : arrastrar algo. prete: onitlauilan. (2 Vilana, nitla) arrastrar algo. (1 nitla, uilana) traer por fuera. (1 nitla, uilana) lleuar algo arrastrando. (1 nitla, uilana) huilana +, nino : : entremeterse en algun negocio. (1 tetlan ninouilana) yr por madera. (1 nitla, uilanatiuh) sudito o sujeto. (1 vilanoni)

huilanatiuh, nitla

huilanoni : vasallo, o subdito. (2 Vilanoni)

huilantinemi, nino : andar arrastrando, o agatas por el suelo. pre: oninouilantinen. (2 Vilantinemi, nino) huilantiquixtia, nite : echar, o sacar a otro decasa a [m]puxones, o arrastrandolo. pr: oniteuilantiquixti. (2 Vilantiquixtia, nite) echar por fuera de casa a alguno. (1 nite, vilantiquixtia) huilantli : tollido que anda agatas. (2 Vilantli) vilantli) huililiztli uililiztli) huiloa : + : tollido que anda agatas. (1

plazo de tres dias. et sic de alijs. (2 Yeilhuitica tetlatene

todos van. prete: ouiloac. (2 Viloa)

huiloayan : el termino, o paradero de todos los viandantes. (2 Viloayan)

huilocalli : huiloconetl : viloconetl)

palomar. (2 Vilocalli) palomino. (2 Viloconetl)

palomar lugar donde crian. (1 vilocalli) palomino pollo desta especie. (1 partida

huilohualiztli : el acto de partirse todos a alguna parte (2 Viloaliztli) de lugar o de persona. (1 viloualiztli) huilohuayan : passadero, lugar por donde passan. (1 vilouayan)

huilopiltontli : idem. (Viloconetl: palomino.) (2 Vilopiltontli) desta especie. (1 vilopilt[n]tli) huilotl : paloma. (2 Vilotl) paloma aue conocida. (1 vilotl)

palomino pollo

huilotlatia, nite : hechizar a otro. pro. oniteuilotlati. (2 Vilotlatia, nite) hechizar. (1 nite, vilotlatia) huinetli : milano. (1 vinetli)

huino, yolcuepa : boluerse de otro parecer. (1 vino, yolcuepa) huinoapilolli huinoehuatl huinomilla : huinomilli : + : + : galleta vaso para vino. (1 quauh vinoapilolli)

odre, o cuero de vino. (2 Vei vinoeuatl) viedo lugar de vias. (1 vinomilla) via lugar de vides. (1 vinomilli)

huinoteca : escanciar vino. (2 Vinoteca) huinotecac : huinoxayotl : huinti, ni : escanciador. (2 Vinotecac) escanciador. (1 vinotecac)

hezes de vino. (2 Vinoxayotl) embeodarse. (1 ni, uinti)

huipana, nite : poner por orden y concierto la gente, quando ay procession. &c. pre: oniteuipan. (2 Vipana, nite) huipana, nitla : poner orden y concierto enlas cosas, o enla republica. prete: onitlauipan. (2 Vipana, nitla) concertar o poner en orden. (1 nitla, uipana) establecer. (1 nitla, uipana) ordenar. (1 nitla, vipana) huipancateca + : asentarse por orden, tito. (1 uip[n]catlalia, tito, uipancateca) asentarse por orden, tito. (1 camisa de india. (1 vipilli)

huipancatlalia, tito, huipancateca : uip[n]catlalia, tito, uipancateca) huipilli : camisa de india. (2 Vipilli) :

huipiltia, no

vestir me camisa. (1 no, vipiltia)

huipiltlappoyahuac : camisa de india que tiene la trama colorada y lodemas blanco. (2 Vipiltlappoyauac)

huipiltontli : huipilzolli : huiptla :

camisilla de india. (2 Vipiltontli) camisa vieja de india. (2 Vipilolli) tras maana; aduerbio. (1 viptla)

despues de maana. (2 Viptla)

huiptla + : idem. (Muztlatiz viptlatiz: maana o essotro dia, o vn dia delos, o de aqu a pocos das.) (2 Muztla viptla) huiptlatica : atercer dia. (2 Viptlatica) tres dias de espacio. (1 viptlatica)

huiptlatica atonahuiztli :

terciana calentura. (1 viptlatica atonauiztli)

huiptlatiz + : maana o essotro dia, o vn dia delos, o de aqu a pocos das. (2 Muztlatiz viptlatiz) maana o essotro dia, o vn dia destos, o de aqui apocos dias. (2 Moztlatiz viptlatiz) huitecnezcayotl : seal de herida despues de sana; o seales de hoyos de virguelas. (1 vitecnezcayotl) huiteco, ni : herido ser del rayo. (1 ni, uiteco) escoplo. (1 viteconi)

huiteconi : escoplo, o cosa semejante. (2 Viteconi) huitecqui : herido. (1 vitecqui)

huitequi, nite : herir, o castigar a otro. preterito: oniteuitec. (2 Vitequi, nite) apalear. (1 nite, uitequi) herir. (1 nite, uitequi) dar de palos. (1 nite, uitequi) llagar hiriendo. (1 nite, uitequi) herir assi. (1 nite, uitequi) hostigar. (1 nite, uitequi) huitequi, nitla : desgranar semillas con varas o palos prete: onitlauitec. (2 Vitequi, nitla) escoplear. (1 nitla, uitequi) golpear o herir. (1 nitla, uitequi) desgranar trigo, frisoles, lantejas, garuancos o cosas semejantes. (1 nitla, uitequi) huitequi + : diciplinar o aotar. (1 macatica nite vitequi) quebrar o quebrantar terrones. (1 tlaltetl nic, uitequi) huitequi +, nite : herir, o aotar a otro liuianamente. pret: oniteiuian uitec (2 Iuian uitequi, nite) aotar a otro con cuerdas o diciplinas. prete: mecatica oniteuitec. (2 Mecatica, niteuitequi) herir liuianamente. (1 nite, yuian uitequi) huitequi +, nitla : derribar aotro enel suelo. (1 teca nitlauitequi) huitlachia huitlatlamia huitlatztic : + : mirar atras. (1 nicampa uitlachia)

+ : achacar algo a otro. (1 tetech uitlatlamia) cosa muy larga, o luenga. (2 Vitlatztic) longura assi. (2 Vitlatzticayotl) largura assi. (1

huitlatzticayotl : vitlatzticayotl)

huitlatztiliztli : idem. longura. (1 vitlatztiliztli)

(Vitlatzticayotl: longura assi.) (2 Vitlatztiliztli)

huitolihui : doblegarse. (1 vitoliui) entortarse, o torcerse la vara, o cosa semejante. prete: ouitoliuh. (2 Vitoliui) pararse tuerta la vara o el madero. (1 vitoliui) tuerta pararse la vara. (1 vitoliui)

huitoliuhcanepaniuhqui :

cruzero. (1 vitoliuhcanepaniuhqui)

huitoliuhcaneponolli : cruzero. (1 vitoliuhcaneponolli) huitoliuhcatontli : puente, o arcotoral pequeo decalic[n]to. (2 Vitoliuhcatontli) puente pequea assi. (1 vitoliuhcatontli) huitoliuhqui : puente de arco. (1 vitoliuhqui) arco toral, o puente de calic[n]to. (2 Vitoliuhqui) arco tal de entrada o de puerta de patio de yglesia. (1 vitoliuhqui) arco toral de edificio. (1 vitoliuhqui) huitoloa, nitla : enarcar sin tirar flecha, o doblegarvara, o cosa semejante. prete: onitlauitolo. (2 Vitoloa, nitla) doblegar algo. (1 nitla, uitoloa) tirar saeta o flecha. (1 nitla, uitoloa) tirar con arco. (1 nitla, uitoloa) huitolohua, nitla : flechar sin tirar. (1 nitla, uitoloua)

huitomi : rebentar el nacido, o encordio deshazerse el edificio, o soltarse el agua que estaua represada. preteri: ouiton. (2 Vitomi) huitomi = : = huitumi (2 vitomi)

huitomilia, nitetla : derrocar, o deshazer pared, o edificio de alguno. pre: onitetlauitomili. (2 Vitomilia, nitetla) huitonqui : cayda cosa assi. (1 vitunqui) huittzo coyametl : puerco esp. (1 vittzo coyametl)

huituma, nitla : derribar, o deshazer edificio, o soltar el agua represada. pre: onitlauitun. (2 Vituma, nitla) deshazer o desboronar pared. (1 nitla, uituma) huitumi : caerse la pared, sierra o barranca. (1 vitumi) lo mesmo es que vitomi. (2 Vitumi) abrirse la llaga o nacido. (1 vitumi) desatarse. (1 vitumi) huitumiliztli : cayda de pared o sierra. (1 vitumiliztli) venir. (1 ni, vitz)

huitz, ni : venir. pr: oniualla. vel. oniuitza. (2 Vitz, ni)

huitz + : cosa oriental. (2 Tonatiuh yquiayampa vitz) ombre sin piedad y misericordia. (1 acan vitz ytlaocol) proceder delo interior. (2 Niticpa uitz) viento solano o abrego. (2 Tonayampa vitz ehecatl) vientosur, o abrego. (2 Vitztlampa uitz ehecatl) viento abrego. (2 Tonayan vitz ehecatl) cosa oriental o de leuante. (2 Tonatiuh yxcopa vitz) idem. (Titicpa quia: procede delo interior de nosotros) (2 Titicpa vitz) oriental cosa. (1 tonatiuh yquiayampa vitz) huitz ehecatl : huitz omitl : huitzahuayo : huitzaztatl : huitzcolotl : viento abrego, o de medio dia. (2 Vitz ehecatl) aguja pa[ra] coser. (1 vitz omitl) espinosa cosa. (1 vitzauayo) gara aue. (1 vitzaztatl) espina. (1 vitzcolotl) cierta gara. (2 Vitzaztatl)

espina de arbol espinoso. (2 Vitzcolotl)

huitzcolotla : Vitzcolotla) huitzcolotli : Vitzcolotli) huitzcoloyo :

espinal. (1 vitzcolotla)

lugar de arboles llenos de espinas. (2 varas espinosas. (2

varas espinosas. (1 vitzcolotli)

cosa que tiene espinas. (2 Vitzcoloyo) espino arbol. (1 uitzq[ua]uitl) arbol

huitzcuahuitl : brasil. (1 vitzquauitl) espinoso, o espino. (2 Vitzquauitl)

huitzehecatl + : viento abrogo. (1 vitztlampa vitzehecatl) tonayampa vitzehecatl) huitziloxitl : balsamo. (1 vitziloxitl)

solano viento. (1

huitzitzilepyollotli : perla. (2 Vitzitzilepyullotli) huitzitzilin : cierto paxarito. (2 Vitzitzilin)

huitzmallocallotl : agujero, donde se guardn las agujas. (1 vitzmallocallotl) agujero donde se guard[n] las agujas. (2 Vitzmallocallotl) huitzmallocomitl : huitzmallotl : Vitzmallotl) agujero, donde se guardn las agujas. (1 vitzmallocomitl) aguja para coser. (2

aguja pa[ra] coser. (1 vitzmallotl)

huitzmalocomitl : idem. (2 Vitzmalocomitl) huitzo :

(Vitzmallocallotl: agujero donde se guard[n] las agujas.) cosa que tiene espinas. (2 Vitzo)

espinosa cosa. (1 vitzo)

huitzoctica :

con palo rollizo de roble. (2 Vitzoctica)

huitzoctli : palanca de roble puntiaguda para arrancar cespedes y abrir la tierra. (2 Vitzoctli) huitzoia, nitla : punar con puya, o espina gorda. pr: onitlauitzui. (2 Vitzuia, nitla) punar con espinas gordas o cn puntas de maguey. (1 nitla, vitzuia) huitzomitl : huitzquehua, ni vitzqueua) aguja para coser (2 Vitzomitl) : rebossar el mayz o cosa semejante quando se mide. (1 ni, rebossadura assi. (1 vitzqueualiztli) : cercar la heredad de espinas, o de puyas de ma-guey. (1 colmar medida. (1 nitla, uitzquetza) : poner espinas o puyas de maguey. (1 nite, vitzq[ui]chilia) cardo, yerua comestible. (2

huitzquehualiztli : huitzquetza, nitla nitla, uitzquetza) huitzquichilia, nite huitzquilitl : Vitzquilitl)

cardo de comer. (1 vitzquilitl)

huitzquilitlitzontecon :

alcarchofa. (1 vitzquilitlitz[n]tecon)

huitzquiltzontecomatl : alcarchofa. (1 vitzquiltzontecomatl) alcarchofa. (2 Vitzquiltzontecomatl) huitzteca, nitla nitla, uitzteca) huitztic : huitztla : :

alcaucil, o

cercar la heredad de espinas, o de puyas de ma-guey. (1 cosa aguda de punta. (2 Vitztic)

agudo de punta. (1 vitztic) lugar de espinas. (2 Vitztla)

huitztlampa : sur, la parte de medio dia. (1 vitztlampa) hazia el sur. (2 Vitztlampa) huitztlampa huitz ehecatl : huitztlampa huitzehecatl :

sur, o del sur, o

vientosur, o abrego. (2 Vitztlampa uitz ehecatl) viento abrogo. (1 vitztlampa vitzehecatl) sur. (2 Vitztlan)

huitztlan : sur, la parte de medio dia. (1 vitztlan) huitztli : espina. (1 vitztli)

espina grande, o puya. (2 Vitztli)

huitztli omitl tetech nicpachoa : rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph. (2 Vitztli omitl tetech nicpachoa) huitztli, tzitzicaztli tetech nicpachoa : idem. preteri: vitztli tzitzicaztli tetech onicpacho. (Vitztli omitl tetech nicpachoa: rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph.) (2 Vitztli, tzitzicaztli tetech nicpachoa) huitzyecoltia, nino : hazer la fiesta del vino. preteri: oniuitzyecolti. (2 Vitzyecoltia, nino) hazer la fiesta del vino. (1 nino, uitzyecoltia) huiuxoa +, nitla : sacudir o mecer juntamente dos cosas. preteri: onitlanepanuiuixo. (2 Nepan uiuxoa, nitla) huixachin : espino arbol. (1 vixachin) huizacotl : liron animal. (1 viacotl) huollochicahua, nite : animar dar esfuero. (1 nite, vollochicaua) arbol espinoso, o espino. (2 Vixachin)

huomania + : aparejar y apercebir banquete, o el recebimiento que sehaze a alguna persona honrada. (1 yc ni, uomania) hyyac : hidionda agua assi. (1) : cosa hedionda (2)

hyyocahua, ni

emmagrecerse. (1 ni, hyyocaua)

i : engaos poner y artificios para daar a otro. (1) en composicion quiere dezir suyo, o del (2 Y) tomar alguna cosa a otro de burla y quedarse despues con ello de veras, no osando tornarlo asu dueo deverguna porse lo auer tomado o hurtado secretamente. (1) portillo o puerta falsa de casa. (1) hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1) guardar alguna cosa dela hazienda principal para suplir despues las necessidades que se ofrecen y ocurren. (1) i, nitla : beuer maamora, cacao, pinol, o cosa semej[n]te. preterit: onitlaic. (2)

i, tit :

el vientre o la barriga. (2)

i + : a a a; del que serie. (1 hi hi hi) estos, o estas. (2 Inique hi) amar a su hijo, assi como a joya, o piedra preciosa. (2 Cozcateuh quetzalteuh y pan nicmati) manteca de vacas. (2 Quaquaue y mantecayo) a a a. del que se rie. (2 Hi hi hi) callado que guarda secreto. (1 vecatlan y ytic) a a a; del que serie. (1 hi hi hi) virtuoso y de buenas entraas. (2 Yectli y yullo) abundoso en c[m]bite. (1 amiximati y tlaqual) a a a. del que se rie. (2 Hi hi hi) idem. (Quiniz: poco tiempoa, o no ha mucho tiempo. aduerbio) (2 Quinizqui y) seys cientos. (2 Centzuntli y pammatlacpoalli) i +, m : perseuerar enel bien. prete: ipan oninen in qualli. (2 Ipan nine mi in qualli) i +, nin : sonarse las narizes. pre: oninitzomi. (2 Tzomia, nini) esconderse, o guarecerse dela pluuia. pre: onininax. (2 Naya, nini) i +, tit : pelear vnos con otros, o escaramuar. pre: otiticalque. (2 Icali, titi) i cacallo intotoltetl : caxcara de hueuo. (1 y cacallo yntotoltetl) i i i : hi) a a a; del que serie. (1 hi hi hi) a a a. del que se rie. (2 Hi hi

ic : ypor esto, yportanto. (1 yc) porlo qual. (1 yc) cumplir con mi consciencia. (1 yc) por esto, o por lo qual, portanto, o por esso conjunction y aduerbio. (2) con. preposicion. (2) ic + : vn poco mayor. (2 Ocachiton yc vey) mecha de artilero, o de arcabuzero. (2 Icpatlamalintli yc motlequechia tlequiquiztli) adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 quihiouia, ictoneua yc chichinaca yn noyollo ynnonacayo) estar de codo. (1 nomolic yc nonoc) arrojar algo ala pared. (1 caltechtli yc nitlamotla) olorosa cosa que da mucho olor. (1 centlali moteca yc auiyac) acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli yc malintiuh yc ilacatziuhtiuh yn notlane) cosa formada en dos maneras. (2 Occan ycac yc tlachiuhtli) aduertir a otro paraque ande sobre auiso enlo que le conuiene. pre: ic onixonexcac. (2 Icnixonexca ic nitlamatzoa) el que biue mal y viciosamente. (2 Teuhtli tlaolli yc milacatzotinemi) dichoso, o venturoso. (2 Qualli ic onquiani) y luego por esto. s. se enojo. &c. (2 Niman ic) quia. s. heziste algo para tomar los por amigos?. (2 Aoan ic tiquimmocniuhti?) grande sobre manera. (2 Tlacempanauia yc vei) no tendremos ya alguna escusacion. (2 Aoctle ic titotzinquixtizque) exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl ic otoc) estar derramado el buen olor por todas partes. (2 Centlamamani ic auiac) mas contenta te con esto. (2 Maan ic pachiui ymmoyollo) biuir en pecados. (1 teuhtli tlaolli yc nin, ilacatzotinemi) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui tiatl yc iztac) darse de golpes enla pared. prete: caltechtliyc oninomotlac. (2 Caltechtli yc ninomotla) caer algo de punta, o con alguna punta. (2 Iyacac ic) no tener con que escusarme. preteri: aocmotle ic oninotzinquixti. (2 Aocmotle yc ninotzinquixtia) dar con algo por essas paredes. prete: caltechtli yc onicmotlac. (2 Caltechtli yc nicmotla) hablar en lengua estraa. (1 cecni tlatolli yc nitlatoa) exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl ic tlaotl) no morira con esso, o por esso. (2 Amoma ic miquiz) estar echado de codo. preter: nomolic ic ononoca. vel. nomolic ic ononoya. (2 Nomolic ic nonoc) tener algun impedimento, o ofrecerseme algun estoruo. pre: ocachi yc ononnellelti. (2 Ocachi yc nonnelleltia) fin o conclusion delo que digo o hago. (2 a ic ninocaua) ser alguno vtil y prouechoso para alguna cosa. pret: itla ic onontequixti. (2 Itla ic nontequixtia) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhquin cepayauitl yc iztac) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui ichca tlapuchintli yc iztac) acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli yc malintiuh yc ilacatziuhtiuh yn notlane) nauegar con velas

tendidas. (1 quachpanyoacalli yc nipano) maro mes tercero. (1 vel, yc yeimetztli yn cexiuitl) calendario. (1 sanctome ic yntonal moquetza) fisga para tomar pescado. (1 topilli yacatepuo yc michmalo) mucho mas por esto, o c[n] esto se pone en peligro. (2 Occenca yc mouitilia) ic +, nino : hazer lo que es en mi, o cumplir con mi consciencia, o dar lo que se me pide por auer fiado a otro, quando le colgaron el dia de su sancto. prete: yc oninoquixti. (2 Quixtia yc, nino) ic chicontetl metztli in cexihuitl : c[e]xiuitl) ic chicuacemilhuitl ince semana : ic chicuei metztli icexihuitl : ic cuix? : ic ei : julio mes. (1 yc chicontetl metztli yn

viernes. (1 yc chiquacemilhuitl ynce semana) agosto mes. (1 yc chicuei metztli ycexiuitl)

enque tiempo (preguntando)?. (1 yc cuix?) tercero en orden. (1 yc ei) martes dia dela semana. (1 yc eyluitl semana)

ic eilhuitl semana : ic etetl :

tercero en orden. (1 yc etetl) tercera parte. (1 yc etlamantli) menguante de luna. (1 yc iloti ym metztli) el jueues. (2) el mes de mayo. (2 Ic macuillimetztli yce

ic etlamantli :

ic iloti im metztli :

ic macuililhuitl semana :

ic macuillimetztli ice xihuitl : xiuitl)

ic matlactetl metztli ice xihuitl : el mes de octubre. (2 Ic matlactetl metztli yce xiuitl) ic mictiuhin metztli : menguante de luna. (1 yc mictiuh[n] metztli) ic nauhtetl metztli icexihuitl : ycexiuitl) abril, mes quarto. (1 yc nauhtetl metztli

ic nemaniliztli : aparejo tal. (1 yc nemaniliztli) ic ni, huomania : aparejar y apercebir banquete, o el recebimiento que sehaze a alguna persona honrada. (1 yc ni, uomania) ic ni, quixmotla : dar n rostro cnlos defectos que alguno hizo, diziendoselos enla cara. (1) ic ni, tlateca : aparejar y apercebir banquete, o el recebimiento que sehaze a alguna persona honrada. (1 yc ni, tlateca) ic niman : y luego [n]contin[n]te, o porlo q[ue]l. c[n]j[n]cti[n] (2) encontinente. (1 yc niman) ic nimanye : idem. c[n]j[n]cti[n]) (2) (Ic niman: y luego [n]contin[n]te, o porlo q[ue]l. luego

ic ninemi : solicitar o entender en algun negocio. prete: ic oninen. (2) ic nino, quixtia : descargar mi cnscincia cnalguno, hazindo lo q[ue] soy obligado. (1 yc nino, quixtia) ic ninomania : oninomani. (2) ic ninomania ic ninomania aparejar banquete, o recebimiento de alguna persona. pre: ic = : = ic nitlateca (2 ic ninomania ) =, ni : = tlateca + (2 ic ninomania )

ic ninoquixtia : hazer de mi parte el deuer, o c[m]plir con mi consciencia en algun negocio. preterit: ic oninoquixti. (2) ic ninotecoa : hazer algo adrede. p: ic oninoteco. (2) ampararse con algo. preterito: ic oninotzacuili. (2)

ic ninotzacuilia : ic niteixmotla :

lo mismo es que ixcomaca. pret: ic oniteixmotlac. (2) dezir a otro sus defectos enla cara. (1 yc

ic niteixmotla intetlatlacol : niteixmotla yntetlatlacol) ic nitequeloa : onitequelo. (2) ic nitlaceltia :

embaucar con algo a otro, o hazer alguna cosa adrede. pre: ic adrede dezir o hazer algo. (1 yc nitequeloa) recrear con alguna cosa a otros. p: ic onitlacelti. (2)

ic nitlamana in tlamatlactetilia : dezmar. (1 yc nitlamana yn tlamatlactetilia) ic nitlamatzoa : onitlamatzo. (2) auisara a otro de alguna cosa para que sea cauto. prete: ic

ic nitlapopohua icnixonexca : pagar la deuda con otra cosa. pre: ic onitlapopouh. &c. (2 Ic nitlapopoa icnixonexca) ic nitlateca : ic nitzatzi : vende. (1) lo mismo es que ic ninomania. pret: ic onitlatecac. (2) apreciar, poner o declarar el precio delo que vale lo que se (Icnoa: piadoso, o compassiuo.) (2)

ic noacatzintli : idem. ic nonaqui : ic nonoc : ic occan :

echar el cueruo. (1 yc nonaqui)

doliente estar de graue enfermedad. (1 yc nonoc) con esta ya son dos vezes, o en dos partes y lugares. (2)

ic occan huetzi vino : vino aguapie. (2 Ic occan vetzi vino) ic occan huetzihuino : aguapie. (1 yc occan uetzivino) ic occan huetzitlaxcalli : idem. (Ic occan quia tlaxcalli: segundo pan, o acemita.) (2 Ic occan vetzitlaxcalli) ic occan quiza tlaxcalli : segundo pan, o acemita. (2 Ic occan quia tlaxcalli)

ic omilhuitl semana :

lunes dia segundo dela semana. (1 yc omilhuitl semana)

ic onechtecaque : malo estar mucho, quasi ala muerte. (1 yc onechtecaque) ic onoc : doliente assi. (1 yc onoc) dolencia tal. (1 yc onoliztli)

ic onoliztli : ic oppa :

vez segunda. (1 yc oppa)

ic oppa tlacatiliztli : generacion otra vez. (1 yc oppa tlacatiliztli) ic oppa tlatlacatiliztli : generacion otra vez. (1 yc oppa tlatlacatiliztli)

ic polihui im metztli : menguante de luna. (1 yc poliui ym metztli) ic tehuic ninoquixtia : encargar la conciencia a otro. (1 yc teuic ninoquixtia) ic yei metztli ice xihuitl : el mes de maro. (2 Ic yei metztli yce xiuitl) ic yeilhuitl semana : ic, + : el martes. (2)

aprouechar a otro. (1 ytla ic, nontequixtia) cuando, o en que tiempo?. (1 yc?)

ic? : en que tiempo?. s. acaecio esso?. (2)

ica : en algun tiempo. (1 yca) en algun tiempo, o alguna vez. (2) con. preposicion para jurar, o por. (2) con. (1 yca) por, preposicion para jurar. (1 yca) ica + : no engaes ni burles anadie. (2 Macayac yca ximocacayaua) idem. (Iyacac ic: caer algo de punta, o con alguna punta.) (2 Iyacac ica) torno o bueluo sobre mi. (2 Iuhquin ica noyollo) de quando en quando. (1 an yca) ralas o raras vezes. (1 an yca) ica ahuialli : escarnecido o auergonado. (2 Ica auialli) manera. (1 yca auialli) ica huetzquiztli : ica neahuiltiliztli : ica necayahualiztli : ica necayahualoni : escarnecido. (1 yca vetzquiztli) escarnecido. (2 Ica neauiltiliztli) engaado de otros. (2 Ica necayaualiztli) escarnecido oburlado. (2 Ica necayaualoni) engaado escarnecido desta

ica necayauhtli : idem. (Ica necayaualoni: escarnecido oburlado.) (2) assi. (1 yca necayauhtli) ica nenonotzalli : disfamado. (1 yca nenonotzalli)

ica netenquelolli : idem. (Ica necayauhtli: idem. (Ica necayaualoni: escarnecido oburlado.)) (2) escarnecido. (1 yca netenquelolli) ica netimalolli : idem. (Ica netenquelolli: idem. necayaualoni: escarnecido oburlado.))) (2) (Ica necayauhtli: idem. (Ica

ica netopeuhtli : idem. (Ica netimalolli: idem. (Ica netenquelolli: idem. (Ica necayauhtli: idem. (Ica necayaualoni: escarnecido oburlado.)))) (2) escarnecido. (1 yca netopeuhtli) ica paquilli : escarnecido desta manera. (1 yca paquilli) escarnecido desta manera. (1 yca tlatelchiualli)

ica tlatelchihualli : ica yeyeloac :

hombre de mala fama. (2) enhiesto estar.

icac, n : estar en pie. preterito: onicaca. vel. onicaya. (2) (1) estar en pie. (1)

icac + : de tres maneras, o en tres maneras. (2 Excan icac) cauallerizo. (1 cauallo pixque ympan ycac) formado en tres maneras. (2 Excan ycac ictlachiuhtli) abad prelado o dignidad. (1 teoyotica tepan ycac) idem. (Peo yyullo: fiel de balana.) (2 idem. (Peso yyullo: fiel de balana.)) cosa inquieta y desasossegada. (2 Atlaca icac) otra cosa differente, o de otra manera differente delas de mas. (2 Occecni ycac) medianero, o cosa que esta en medio de algo. (2 Nepantla ycac) formado en tres maneras; y assi de los de mas. (1 exc[n] ycac yctlachiuhtli) pintura de vn color. (1 ancecni ycac tlacuilolli) priuar con alguno. (1 ytlan n, icac) formado en dos maneras. (1 occ[n] ycac yctlachiuhtli) cosa formada en dos maneras. (2 Occan ycac yc tlachiuhtli) parcionero que tiene parte. (1 teuan ycac) en otra manera. (1 occecni ycac) icac +, n : priuar con alguno. (1 yxpan nicac) estar cabe otro en pie. (1 itlan nihcac) estar enlo alto. (1 tlacpac nicac) agra fierra o cuesta. (1 c[n]can nicac) estar delante del seor. (1 teixpan nicac) estar enlo alto. (1 aco nicac) presidir, o gouernar. preterito: otepan nicaca. (2 Tepan nicac) estar empie cabe otro. pret: itlan o nihcaya. vel. intlan onicaca. (2 Itlan nihcac) presidir. (1 tepan nihcac) icac +, ni : asistir o estar enla presencia de los grandes. pret: onimauhcaycaya. (2 Mauhca ycac, ni) icac, itlann : privar con alguna persona noble. prete: ytlan nicaca. (2) (Icac, itlann: privar con alguna

icac, ixpann : idem. pre: ixpan nicaca. persona noble. prete: ytlan nicaca.) (2) icac? icac?. + :

qu[n]tas differencias o maneras de cosas son?. (2 Quezquican ycac?)

+ : cuantas cosas?. (1 quezquitlam[n]tli?.quexquic[n] ycac?.)

icacallo in totoltetl : caxcara de hueuo. (2) icahuaca, ni : gorgear las aues. (1 ni, hicauaca) bullicio o rumor de gente. (1 ycauacaliztli) gorgeadora aue. (1 ycauacani) (Icauallamayauhtli:

icahuacaliztli : icahuacani :

icahuallahuitzotli : idem. (Icauallatetezcalolli: idem. despedido y echado de casa.)) (2 Icauallauitzotli) icahuallahuizcolli : echado assi. (1 icauallauizcolli)

icahuallamayauhtli : despedido y echado de casa. (2 Icauallamayauhtli) assi. (1 icauallamayauhtli) icahuallatetezcalolli : idem. Icauallatetezcalolli)

echado

(Icauallamayauhtli: despedido y echado de casa.) (2

icahuallatetzcalolli : echado assi. (1 ycauallatetzcalolli) icahuaquiliztli : gorgeamiento o el gorgear delas aues. (1 ycauaquiliztli) murmullo de gente. (1 ycauaquiliztli) icahuaquiztli : gorgeamiento o el gorgear delas aues. (1 ycauaquiztli) murmullo de gente. (2 Icauaquiztli) bullicio o rumor de gente. (1 ycauaquiztli) murmullo de gente. (1 ycauaquiztli) icahuetzquiztli : escarnecido. (2 Icauetzquiztli) icahuiac + : esparzirse el olor por todas partes. (1 centlamamani ycauiac)

icahuillo : lo residuo s. la parte que que da delo pr[n]cipal, o las sobras. (2 Icauillo) residuo, parte que queda delo principal. (1 ycauillo) icahuiyac icalaquiam + : + : olorosa cosa que da mucho olor. (1 c[n]tlalimani ycauiyac) cosa occidental, o del poniente. (2 Tonatiuh ycalaquiam mochiua) + : ocidental cosa. (1 tonatiuh ycalaqui[n]pavitz) ocidental cosa. (1 tonatiuh

icalaquiampahuitz

icalaquian + : el poniente. (2 Tonatiuh ycalaquian) ycalaquian mochiua) ocidente. (1 tonatiuh ycalaquian) icalaquian tonatiuh : el poniente. (2)

po[ni]ente. (1 ycalaquian tonatiuh)

icalaquianyoc sancta sanctorum : ycalaquianyoc sancta sanctorum.)

entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1

icalaquianyotl + : cosa occidental o del poniente. (2 Tonatiuh ycalaquianyotl) ocidental cosa. (1 tonatiuh ycalaq[ui]anyotl) icalaquiayoc : icalaquiyanyoc : []aguan o entrada de casa. (2) entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1 ycalaquiyanyoc)

icali, nin : escaramuar, o batallar. preterito: oninical. (2) escaramuar. (1) icali, nite : pelear contra otros. pre: oniteical. (2) guerra hazer. (1 nite, ycali) batallar. (1 nite, ycali) pelear. (1) lidiar enesta manera. (1 nite, ycali) c[m]batir o pelear. (1 nite, ycali) hazer guerra a otros. (1 nite, ycali) icali +, nitla : derribar aotro enel suelo. (1 teca nitlacali) pelear vnos con otros, o escaramuar. pre: otiticalque. (2) medianeria desta manera. (1 nepantla ycaliztli)

icali, titi : icaliztli icallo : + :

vayna de espada o cuchillo espada. (1 ycallo)

icallo + : estuche de urujanos. (1 tepuztepatiloni ycallo) (1 cuchillo ycallo.) icamo : por lo qual no. aduerbio. (2) por esto no se hizo. (1 ycamo mochiuh)

caxa de cuchillos.

icamo mochiuh :

icampa : alas espaldas, o detras del. (2) detras de algo. (2) icampa, n : mirar atras. (1) echar algo haziatras. (1) detras de mi. (1) icampa in tepetl : yn tepetl) tras la sierra. (2) dela otra parte dela sierra. (1 ycampa

icampa intepetl : desotra parte dela sierra. (1 ycampa yntepetl) icampa tlacuilolli : escriptura en las espaldas dela carta o libro. (2) escriptura enlas espaldas. (1 ycampa tlacuilolli) icampa; + : de tras de mi. (2 Icampa; ni) de tras de mi. (2) detras de algunos. (2)

icampa; ni : icampa; te :

icaneahuiltilli : escarnecido. (1 ycaneauiltilli) icanecacayauhtli : icanecayahualoni : icani, mayahui : icanitoa, nite : nite, icanytoa) icapa icapahi + : idem. engaado assi. (1 ycanecacayauhtli) embaucado. (1 ycanecayaualoni)

tirar o arrojar algo poray. (1 ycani, mayaui) murmurar delos ausentes. prete: oniteicanito. (2) murmurar. (1

(Niman ye: y luego. conjunction.) (2 Nimanye ycapa) luego; aduerbio. (1 an ycapahi) escarnecido. (2)

+ :

icapaquilli : icaque :

estar algunos en pie. (2) + : guia por el mesmo guiar. (1 teixpan ycatializtli) : estar en pie. (1) guia

icatializtli icaticac, n

icatiuh + : yr alguno junto ami o apardemi o cabemi. (1 notloc ycatiuh) o guiador. (1 teyxpan ycatiuh) yr alguno junto ami o apardemi o cabemi. (1 notl[n] ycatiuh) lleuar candelas en las manos. (1 nomac ycatiuh incandela) icatiuh, notlan : yr alg[n]o par demi. preterito: inotlan oicatia. (2) icatiuh, notloc : idem. pret: notloc oicatia. demi. preterito: inotlan oicatia.) (2)

(Icatiuh, notlan: yr alg[n]o par

icatlatelchihualli : icauhtli : icayan

escarnecido y menospreciado. (2 Icatlatelchiualli)

hermano menor. (2)

+ : lumbral de puerta, lo baxo. (1 tlatzacuillotl ycayan) famoso en mala parte. (1 ycayeyeloac)

icayeyeloac : icce :

primero de muchos. (1 ycce)

icce metztli, ince xihuitl : enero. (1 ycce metztli, ynce xiuitl) iccemayan mixcoyan monehuian tocomottitiato conmonamctia in : de tu voluntad y con toda determinacion te echas ap[er]der. met. (2 Iccemayan mixcoyan moneuian tocomottitiato conmonamctia yn a) iccemetztli incexihuitl : iccen : el mes de enero. (2 Iccemetztli incexiuitl)

vltimadamente. aduerbio. (2) perseuerar, o continuar y proseguir algo. prete: iccen onicma. yo muero para siempre. (2) yo perezco para siempre. (2 Iccennipoliui)

iccen nicmati : (2) iccennimiqui : iccennipolihui :

icchicomilhuitl in centetl semana : sabado. (1 ycchicomilhuitl in centetl semana) icchicuacem metztli in cexihuitl : junio mes. (1 ycchiquacem metztli yn cexiuitl) icchicuacemilhuitl in ce semana : icchicuacemmetztli in cexihuitl : cexiuitl) icchicuei metztli incexihuitl : yncexiuitl) el viernes. (2 Icchiquacemilhuitl in ce semana) el mes de junio. (2 Icchiquacemmetztli in el mes de agosto. (2 Icchicuei metztli

icchicumilhuitl in centetl semana : el sabado. (2) icchicunahui metztli in cexihuitl : setiembre mes. (1 icchicunaui metztli yn cexiuitl) icchicuntetl metztli in cexihuitl : el mes de julio. (2 Icchicuntetl metztli in cexiuitl) iccuix? : quando, o enque tiempo, o que tanto tiempo aura?. preguntando. aduerbio. (2) aque tiempo?. (1 yccuix?.) cuando, o en que tiempo?. (1 yccuix?) ice + : el mes de maro. (2 Ic yei metztli yce xiuitl) el mes de abril. (2 Icnauhtetl metztli yce xiuitl) el mes de octubre. (2 Ic matlactetl metztli yce xiuitl) el mes de mayo. (2 Ic macuillimetztli yce xiuitl) iceceyo + : manteca o sebo de vacas. (2 Quaquaue yceceyo) (1 quaquaue yceceyo) manteca de vacas.

icecniquizaliz tonacayo : tonacayo) icecniquizaliztonacayo : icehuia, nite : nite)

miembro, o parte del cuerpo. (2 Icecniquializ miembro, parte del cuerpo. (1 ycecniquializtonacayo)

confundir y auergonar a otro. preterito: oniteiceui. (2 Iceuia,

icehuiyan : remanso de rio. (1 yceuiyan) icei : icel : icel + : tercero en orden. (2) solo aquel, o sola aquella. (2) sola cosa. (1 ycel) solo. (1)

no solamente el, o no solo el. (2 Amoan icel) vn solo hijo, o vna sola hija. (2) hijo vno solo. (1 ycelconetl)

icel conetl : icelconetl : icelia, icelia, preter: icelia, icelia,

n : comulgar. (1) nech : prouocarme alguno a ser deuoto, y aplicado alas cosas divinas. onechiceli yn teoyotl. (2) nic : aficionarse, o aplicarse a algo. preteri: oniquiceli. (2) niqu : aficionarse o aplicarse a algo. (1) comunion. (1 yceliloca yn sanctissimo

iceliloca in sanctiszimo sacramento : sacramento)

iceliloca ininacayotzin totecuiyo jesu chrito : comunion. (1 yceliloca yninacayotzin totecuiyo jesu chrito) iceliloca sacramento : la comunion, o recibimiento del sanstissimo sacramento. (2) icelilocatzin sanctiszimo sacramento : idem. (Iceliloca acramento: la comunion, o recibimiento del sanstissimo sacramento.) (2 idem. (Iceliloca sacramento: la comunion, o recibimiento de) icemilhuitica : vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1 ycemilhuitica)

icemilhuitl + : idem. preteri: onicnencauh. &c. (Nicnempoloa ycemilhuitl yceyoual: gastar assi el dia y la noche.) (2 Nicnencaua ycemilhuitl yceyoal) id[m]. pr: onicnentlaz &c. (2 Nicn[n]tlaa ycemilhuitl iceyoal) gastar el dia y la noche d[e]saprouechadam[n]te. p: onicn[n]quixti. (2 Nicn[n]quixtia icemilhuitl iceyoal) gastar assi el dia y la noche. (2 Nicnempoloa ycemilhuitl yceyoual) gastar todo el dia en vano osin prouecho. p: onicn[m]polo icemilhuitl. (2 Nicnempoloa ycemilhuitl) icemitoloca + : sumario, o resolucion. (2 Icenteneualoca, icemitoloca)

icemitoloca, icentenehualoca : resolucion, o sumario de algun tratado, o proceso. (2 Icemitoloca, icenteneualoca) icemittoca + : mapamundi o bola de cosmografia. (1 tlalticpactli ycemittoca) harina, lo sotil o la flor della. (1 yc[n]cauhca yn

icencauhca in yoltextli : yoltextli)

icencauhca inyoltextli :

flor de harina. (2 Icencauhca inyultextli)

icentenehualoca + : resolucion, o sumario de algun tratado, o proceso. (2 Icemitoloca, icenteneualoca) icentenehualoca, icemitoloca : icemitoloca) sumario, o resolucion. (2 Icenteneualoca,

icepohuac : atochado y desuergonado. (2 Icepoac) icequi, nitla : onitlacec. (2) tostar maiz, o garuanos en comalli prete: onitlaicec. vel. junta de dos ros. (1 ycetca ynome agosto mes.

icetca inome atoyatl : junta de dos rios. (2) atoyatl)

icexihuitl + : abril, mes quarto. (1 yc nauhtetl metztli ycexiuitl) (1 yc chicuei metztli ycexiuitl) icexiuhyoc : desde a vn ao, o despues de vn ao (2) ao. (1 ycexiuhyoc)

despues de passado vn

iceyohual + : gastar el dia y la noche d[e]saprouechadam[n]te. p: onicn[n]quixti. (2 Nicn[n]quixtia icemilhuitl iceyoal) id[m]. pr: onicnentlaz &c. (2 Nicn[n]tlaa ycemilhuitl iceyoal) idem. preteri: onicnencauh. &c. (Nicnempoloa ycemilhuitl yceyoual: gastar assi el dia y la noche.) (2 Nicnencaua ycemilhuitl yceyoal) gastar assi el dia y la noche. (2 Nicnempoloa ycemilhuitl yceyoual) ichan + : idem. (Millacatl: labrador o aldeano.) (2 Milla ychan) campo. (1 milla ychan) morador de rio. (1 atoyatenco ychan) morador de

ichca + : morcilla de carnero. (2 Tlaeztemitilli ichca cuitlaxcolli) blanca cosa assi como copo de algodon. (2 Iuhquin ichca tlapochinalliyc iztac) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui ichca tlapuchintli yc iztac) ichca cuitlatl : ichcacalli : ichcaconetl : ichcaehuatl : ichcahua : cagarruta de oueja, f:. (1) aprisco. (2) cordero. (2) aprisco de ganado. (1 ychcacalli) cordero. (1 ychcaconetl)

c[u]ero de camero. (1 ychcaeuatl)

dueo delas ouejas, (2 Ichcaua) dueos delas ouejas, o del algodon (2 Ichcauaque) armas de

ichcahuaque :

ichcahuipilli : armas colchadas para la guerra. (2 Ichcauipilli) algodon. (1 ychcauipilli) ichcame : hato de ouejas, o manada dellas. (2)

ganado menudo. (1 ychcame)

ichcame + : rebao de ganado. (1 centlamantin ychcame) atajo de ganado o manada. (1 centlamantin ychcame cequi ychcatl) hato de ouejas. (2 Miequintin

ychcame) hato de ouejas. (1 centlamantin ychcame) hato de ouejas. (1 miequinquintin ychcame) pegujal de pocas ouejas. (1 anquezquiteme ichcame) ichcame incochian : ichcanacatl : ichcanecuilo : majada de ganado. (1 ychcame yncochian)

carnero, s: la carne del. (1 ychcanacatl) regaton de algodon. (2)

ichcanecuiloque : regatones de algodon. (2) ichcapixcayotl : cosa pastoril, o que pertenece a officio de pastor. (2 Ichcapixcayutl) pastoril cosa. (1 ychcapixcayotl) ichcapixqui : ganadero, o pastor. (1 ychcapixqui) pastor. (2) pastor de las ouejas. (1 ychcapixqui) ouejero que guarda ouejas. (1 ychcapixqui) guardador de ganado menor; y assi de los de mas. (1 ychcapixqui) ichcapixqui + : mastin de ganado. (1 ytzcuintli ychcapixqui) pastoril cosa. (1 ychcapixqui ytechpoui)

ichcapixqui itechpohui :

ichcapiya, n : guardar ganado ouejuno, preterito: onichcapix, (2 Ichcapia, n) pastorear. (1 n, ichcapia) ichcateuhtic : ichcatextic : ychcatextic) flueco de lana. (2) idem. flueco de lana. (1 ychcateuhtic) flueco de lana. (1 perayle

(Ichcateuhtic: flueco de lana.) (2)

ichcatilmachiuhqui : el que labra en lana, y haze paos o sayales. (2) que haze paos. (1 ychcatilmachiuhqui)

ichcatilmachiuhqui + : sayalero que obra sayales. (1 chamauac, ychcatilmachiuhqui) sayalero que obra sayales. (1 vapauac, ichcatilmachiuhqui) ichcatilmatli : ychcatilmatli) fustan. (2) vestidura vellosa. (1 ychcatilmatli) fustan. (1 sayal de lana

ichcatilmatli + : picote o sayal. (1 poxactic ychcatilmatli) grosera. (1 vapauac ichcatilmatli) ichcatl : algodon, o oveja. (2) oueja. (1 ychcatl)

algodon. (1 ychcatl)

ichcatl + : vn copo d algod[n] o de lana (2 Centlaxuchtli ychcatl) oueja grosera o burdalla. (1 vapauac ychcatl) copo de algodon o de lana. (1 centlaxuchtli ychcatl) oueja grosera o burdalla. (1 chamauac ychcatl) oueja burda, de gruessa y aspera lana. (2 Chamauac ichcatl) atajo de ganado o manada. (1 centlamantin ychcame cequi ychcatl) oueja. (2 Ciua ichcatl) carnero, animal, o borrego. (2 Oquich ichcatl) borrego. (2 Yequalton ichcatl) oueja merina. (1 yamanqui ychcatl) borrego. (1 yecexiuhtia ychcatl) ichcatli techpohui : ichcatomitl : ouejuno, cosa d[e] oueja. (1 ichcatly techpoui) lana de ouejas. (1 ychcatomitl)

lana de ouejas. (2)

ichcatomitl + : lana merina. (1 yamanqui ychcatomitl) lanamerina. (2 Yamanqui ichcatomitl) vn vellon o vellocino. (2 Centetl ychcatomitl) lana gruessa. (1 chamauac ychcatomitl) lana suzia. (1 tlaillo ychcatomitl) lana suzia. (1 ayamo tlapactli ychcatomitl) ichcatzomitl : ychcatzomitl) idem. (Ichcatomitl: lana de ouejas.) (2) lana de ouejas. (1 peynar

ichcayectia, n : peinar, o cardar lana. preterito: onichcayecti. (2) cardando lana. (1) ichcayotl : ovejuno. (2) ichi : ichiahuaca ychiauaca) ichicahuaca ouejuno, cosa d[e] oueja. (1)

he aqui, aduerbio. (1 ychi) + : + : idem. (Quaquaue yceceyo: manteca o sebo de vacas.) (2 Quaquauc

estribo de edificio. (1 tepantli ychicauaca)

ichichicahui, n : tener manchada, o suzia la cara. preterito: onichichicauh. (2 Ichichicaui, n) ichichihua, nin : afeitarse la cara. preterito: oninichichiuh. (2 Ichichiua, nin) afeitarse la cara. (1 nin, ichichiua) afeitarse los hombres al modo antiguo. (1 nin, ichichiua) ichichihua, nite : afeitar la cara a otro. preterito: oniteichichiuh. (2 Ichichiua, nite) afeitar a otro assi. (1 nite, ichichiua) ichichihua, nitla : renouar lo caydo. (1 nitlachichiua) ichichilihui, n : tener enfermedad de ojos. preter: onichichiliuh. (2 Ichichiliui, n) ichichilihuiliztli : ichichiliuhqui : enfermedad de ojos. (2 Ichichiliuiliztli)

enfermo de los ojos. (2)

ichichiqui, nitla : acepillar, o raspar algo. preteri: onitlaichichic. (2) alisar madera. (1) acepillar. (1) acecalar. (1) ichichiuhca + : guarnicion de cauallo. (1 cauallo ychichiuhca) todas siete cosas, partes, o pares (2 Ichic[n]tlamanixti) camino llano y

ichicontlamanixti :

ichicticac otli : camino o suelo muy llano, barrido y limpio. (2) limpio. (1 ychicticac otli) ichicticac, tetzcaliuhticac in otli : hichicticac, tetzcaliuhticac yn otli)

suelo o camino bien limpio y barrido. (1

ichicuacentlamanixti : todas seys cosas, partes, o pares. (2 Ichiquacentlamanixti) ichicuetlamanixti : todas ocho cosas, p[ar]tes o pares (2)

ichicunauhtlamanixti : todas nueue cosas, partes o pares. (2)

ichihua, nin : Ichiua, nin) ichihualoca + :

afeitarse o embixarse al modo antiguo. pre: oninichiuh. (2 celebracion desta manera. (1 missa ychiualoca)

ichihualoyan nicchihua : hazer algo en tiempo y sazon. (2 Ichiualoyan nicchiua) atiempo o coyuntura hazer algo. (1 ychiualoyan nicchiua) ichinalhuia, nicte : onicteichinalhui. (2) ichiqui, nin : oninichic. (2) ichiqui, nitla : (2) ichiqui q[ue]mar, o achamuscar algo a otro. preterito:

estregarse o rascarse ala pared, o a otra cosa assi. pre: raspar el coraon del maguei para sacar miel. pre: onitlachic.

+, nin : entremeterse en algun negocio. (1 tetlan ninichiqui) + : manteca de vacas. (1 quaquaue ychiyauaca) nata de leche. (2 Ichiyauaca in chichiualayutl) nata, que nada sobre la leche. (1 ychiyauaca cuerda de maguey. (1)

ichiyahuaca

ichiyahuaca in chichihualayotl : ichiyahuaca inchichihualayotl : ynchichiualayotl) ichmecatl : cuerda de maguei. (2) ichololiz + :

chorro de agua. (1 atl ychololiz) estopa de lino o

ichpazolli : estopa de maguei o de lino. (2 Ichpaolli) maguey. (1 ychpaolli) ichpelihuiliztli : llaga como quiera. (1 ychpeliuiliztli)

ichpocaconeyotl : mocedad de aquestas. (1 ychpucaconeyotl) ichpocatepitonyotl : ichpocatepitoyotl : mocedad como nieria de nias. (1 ychpocatepitonyotl) mocedad o pequeez de mouelas. (2) mouela. (2)

ichpocatl : moa de edad pequea. (1 ychpocatl) ichpochcaconetontli : mouela. (2) ichpochcaconeyotl : mocedad de moas. (2) ichpochconetl :

mouela de edad mas pequea. (1 ychpuchcaconetontli) mocedad como nieria de nias. (1 ychpuchcaconeyotl)

primogenito, o primogenita. (2)

ichpochinqui tilmatli : fustan o ropa frisada. (2) ichpochotl : virgo de donzella. (1 ychpuchotl) virginidad de muger. (2)

ichpochotl + : mocedad de aquestas. (1 omacic ychpochotl) mocedad de aquestas. (1 yyolloco ychpuchotl) mocedad de moa de tierna edad ya crecida. (2 Omacic yyolloco ichpochotl) virginidad entera. (2 Vel ichpuchotl)

ichpochpilhua : parto. (2)

primeriza muger en parto. (1 ychpuchpilhua)

primeriza muger en mouela

ichpochpiltontli : o muchacha. (2)

mouela de edad mas pequea. (1 ychpuchpiltontli)

ichpochpiltonyotl : mocedad de aquestas. (1 ychpuchpiltonyotl) moas, o pequeez. (2) ichpochpiltzintli : mouela. (2) ichpochpiltzinyotl : niez de moas. (2)

mocedad de

mouela de edad mas pequea. (1 ychpuchpiltzintli) mocedad de aquestas. (1 ychpuchpiltzinyotl) mocedad o

ichpochtepitonyotl : mocedad como nieria de nias. (1 ychpuchtepitonyotl) mocedad o pequeez de moas. (2) ichpochtiliztli : edad de virginidad de muger. (2) ichpochtli : donzella. (1 ychpuchtli) virgen, o muger por casar. (2) moa de edad pequea. (1 ychpuchtli)

ichpochtli + : moa ya crecida. (2 Iyolloco ichpuchtli) moa crecida. (1 omacic ychpuchtli) moa crecida. (1 omacic yyolloco ychpuchtli) virgen o donzella. (1 ocuel ychpuchtli) moa ya crecida enedad. (2 Omacic iyolloco ichpuchtli) virgen que esta aun entera. (2 Ocvel ychpuchtli) ichpochtontli : ichpochtotoli : ichpochtotolin : ichpochyotl ichpoli : + : mouela de edad mas pequea. (1 ychpuchtontli) polla ya grande casi gallina. (1 ychpuchtotoli) polla q[ue] comi[n]a aponer hueuos (2) mocedad de moa ya crecida. (2 Iyolloco ichpuchyotl) cerraja, yerua. (2) estopa de maguei o de mouela. (2) mouela. (2)

cerraja yerua. (1 ychpuli)

ichpopolli : estopa de lino o maguey. (1 ychpupulli) lino. (2 Ichpupulli) ichpotzintli : ichtaca : (2)

mouela de edad mas pequea. (1 ychputzintli)

escondidamente. (1 ychtaca)

secretamente, o aescondidas. aduerbio.

ichtaca + : secretario. (1 ychtaca tlatolpixq[ui], ychtaca tlatolpiani) secretamente, o ahurtadillas. aduer. (2 an ichtaca) secretario ala oreja. (2 Inacaztitlan ichtaca notzaloni) ichtaca calaqui : entrar secretamente o ahurtadillas en alguna parte. pr: onichtacacalac. (2) ichtaca calaqui, n : entrar escondidamente. (1) ichtaca calaquiliztli : entrada assi. (1 ychtaca calaquiliztli) manera. (2) entrada desta

ichtaca cocone :

hijos bastardos. (2) bastardia assi. (2)

ichtaca coneyotl :

ichtaca ni, tlacaqui : escuchar de secreto. (1 ychtaca ni, tlacaqui) ichtaca nino, nacazquetza : ichtaca ninonacazquetza : oninonacazquetz. (2) escuchar de secreto. (1 ychtaca nino, nacazquetza) espiar o escuchar secretamente. pre: ichtaca

ichtaca nitlacaqui : idem. (Ichtaca ninonacazquetza: espiar o escuchar secretamente. pre: ichtaca oninonacazquetz.) (2) ichtaca tlacaqui, n : escuchar o espiar secretamente. pre: onichtacatlacac. (2) escuchamiento assi. (2) escuchador tal.

ichtaca tlacaquiliztli : ichtaca tlacaquini : (2) ichtaca tlachia, n :

assechador assi. (1 ychtaca tlacaquini) asechar mir[n]do lo que se haze. (2)

ichtaca tlachializtli : asechana del que mira y nota lo que se haze. (2) ichtaca tlachiani : ichtaca tlacuani : ichtaca tlacuilo : escriuano. (2) ichtaca tlacuilolli : assechador tal. (1 ychtaca tlachiani) comedor tal. (1 ichtaca tlaquani) falsario, escriptor falso. (1 ychtaca tlacuilo) escriptura falsa. (1 ychtaca tlacuilolli) (Ichtacatlatolpiani: secretario.) (2) secretario. (1 ychtaca falso assechador assi. (2)

ichtaca tlatolpixqui : idem.

ichtaca tlatolpixqui, ichtaca tlatolpiyani : tlatolpixq[ui], ychtaca tlatolpiani) ichtaca tlayohuayan : ichtacaconetl : bastarda. (2)

escondidamente. (1 ychtaca tlayuuayan) hijo bastardo o hija

hornerizo, hijo de pura. (1 ychtacaconetl)

ichtacaconetl ichtacapilli : bastardo o bastarda. (1) ichtacaconeyotl : bastardia tal. (1 ychtacaconeyotl) ichtacacua : comedor tal. (1 ychtacaqua)

ichtacamictia, nite : matar a traycion, sin que nadie este presente. pre: oniteichtacamicti. (2) matar a traicion. (1 nite, ychtacamictia) ichtacanimictia, nite ichtacanotzaloni + : : casar a otro escondidamente. (1)

secretario ala oreja. (1 ynacaztitl[n] ychtacanotzaloni)

ichtacapilli : ichtacapilli

bastardo o bastarda. (2) + : bastardo o bastarda. (1 ichtacaconetl ichtacapilli) bastardia assi. (2) bastardia tal. (1) hornerizo, hijo de pura. (1

ichtacapillotl :

ichtacapiltontli : bastardo o bastarda. (2) ychtacapiltontli) bastardo o bastarda. (1)

ichtacaquixtia, nite : dar de mano a alguno, para que se huya. pr: oniteichtacaquixti. (2) dar de mano al preso. (1) ichtacatlacaqui, n : assechar escuchando. (1) escuchar de secreto. (1)

ichtacatlacaquiliztli : assechana tal. (1 ychtacatlacaquiliztli) ichtacatlachia, n : assechar, mirando cautelosamente. (1)

ichtacatlachializtli : assechana assi. (1 ychtacatlachializtli) ichtacatlachixqui : assechador tal. (1 ychtacatlachixqui)

ichtacatlatoa, n : hablar entre dientes. preterito: onichtacatlato. (2) hablar entre dientes. (1) ichtacatlatolpiyani : secretario. (2 Ichtacatlatolpiani) : cohechar al juez. (1 nite, ichtacatlaxtlauia)

ichtacatlaxtlahuia, nite ichtacatxin : ichtacatzin :

escondidamente. (1 ychtacatxin) el que entra ahurtadillas o secretamente en algun lugar. (2)

ichtacayo : secreta cosa. (1 ychtacayo) ichtacayotl : cosa secreta, o secreto. (2) secreto. (1 ychtacayotl)

ichteca tetlatzontequiliani : juez de los ladrones. (1 ychteca tetlatzontequiliani) ichtecca : hurtiblemente. (1 ychtecca) juez de ladrones. (2) ganzua. (1 ychtecca tlatlapoloni)

ichtecca tetlatzontequiliani : ichtecca tlatlapoloni : ganzua. (2)

ichteccaquixtia, niqu : sacar algo furtiblemente. et sic de alijs. pre: oniquichteccaquixti. (2) ichteconi : surtible cosa. (2) ichtecqui : ladron. (2) hurtable cosa que se puede hurtar. (1 ychteconi)

ladron escondido. (1 ychtecqui) hurtador de

ichtecqui + : hurtador de aquesto. (1 altepetlatquica ychtecqui) aquesto. (1 tlatocatlatqui ychtecqui) ichtectli : cosa hurtada. (2) hurtible cosa assi. (1 ychtectli)

ichtequi + : hurtar lo publico o real. (1 nitlatocatlatqui ychtequi) hurtar lo publico o real. (1 naltpetlatquica ychtequi) ichtequi +, n : robar lo publico. (1 n, altepetlatqui ichtequi) ichtequi +, ni : hurtar lo sagrado. (1 ni, teotlatqui ychtequi) hurtar lo sagrado. (1 ni, teopan tlatqui, ychtequi) hurtar lo sagrado. (1 ni, teopan axca ychtequi) ichtequiliztli : ladronicio en escondido. (1 ychtequiliztli) el acto de hurtar. (2) robo de ladrones. (1 ychtequiliztli) hurto. (1 ychtequiliztli) ichtequiliztli + : hurto delo sagrado. (1 tlateochiualpan ychtequiliztli) hurto desta manera. (1 tlatoca tlatqui ychtequiliztli) hurto de hazienda real o de grandes seores. (2 Tlatocatlatqui ychtequiliztli) robo dela cosa publica. (1 altepetlatqui ychtequiliztli) hurto desta manera. (1 altepetlatquica ychtequiliztli) hurto delo sagrado. (1 teopan tlatqui ychtequiliztli) hurto delo sagrado. (1 teopan axca ychtequiliztli) ichtequini : ladron. (2) ladron escondido. (1 ychtequini)

ichtequini + : hurtador de aquesto. (1 tlatoca tlatqui ychtequini) ladron de hazienda real assi. (2 Tlatocatlatqui ychtequini) sacrilego el que lo comete. (1 teopantlatqui ychtequini) hurtador de aquesto. (1 altepetlatquica ychtequini) ichtli : caamo o cerro de maguey. (1 ychtli) cerro o copo de maguei. (2) hilo de maguey. (1 ychtli) cerro de maguey. (1 ychtli) ichtli + : vna hebra de hilo de maguei. (2 Ce ichtli) (1 ce ychtli) ichtzoncalli : cabellera de maguey. (1) acezar. (1 nihcica) carlear. (1) hebra de hilo de maguey.

icica, n : carlear, acezar, o yjadear. pr: onicicac. (2) carlear. (1) icicatinemi, n :

andar carleando. preterito: onicicatinen. (2)

iciciotca : pechuga de aue. (2) iciciyotca : pechuga de aue. (1 yciciyotca)

icihua nemach yetinemi : el que se atauia y compone para ser cobdiciado delas mugeres. (2 Iciua nemach yetinemi) icihui, n : apresurarse o darse priesa. preterito: oniciuh. (2 Iciui, n) apresurarse. (1 n, iciui) icihui, ni : acelerarse, dar se priessa. (1 ni, iciui) icihuiliztica : prestamente, o apresuradam[n]te. aduerbio. (2 Iciuiliztica) apresuradamente. (1 yciuiliztica) icihuiliztli : denuedo. (1 yciuiliztli) presteza, o apresuramiento. (2 Iciuiliztli) priesa. (1 yciuiliztli) aceleramiento. (1 yciuiliztli) apresuramiento. (1 yciuiliztli) icihuiliztli + : el acto de yr de priesa y contiento. (2 Nematca iciuiliztli)

icihuini : apresurado o acelerado. (2 Iciuini) apresurado. (1 yciuini)

denodado. (1 yciuini)

icihuitia, nin : apresurarse. (1 nin, iciuitia) icihuitia, nite : dar priesa. (1 nite, iciuitia) acuciar o dar priessa. (1 nite, iciuitia) priesa dar a alguno, paraque haga algo, o paraque de lo que le piden. (1 nite, iciuitia) agujerar a otro. (1 nite, iciuitia) apresurar a otro. (1 nite, yciuitia) icihuitia, nite/ huel/ nitla : dar priesa, o solicitar algo preteri: oniteiciuiti. vel. onitlaiciuiti. (2 Iciuitia, nite, vel, nitla) icihuitia, nitla : acossar, s: dar priessa. (1 nitla, iciuitia) solicitar. (1 nitla, yciuitia) icippa : iciuh : de maana, o por la maana. (2) maana. (2) maana del dia. (1) de maana. (1)

maana despues de oy. (1 yciuh)

iciuhca : presto, o de presto. o prestamente. aduerbio. (2) presto; aduerbio. (1 yciuhca) apriessa. (1 yciuhca) apresuradamente. (1 yciuhca) iciuhca chihualoni : Iciuhca chiualoni) iciuhca mochihua : iciuhca titlantli : facilcosa. (1 yciuhca chiualoni) facil cosa de hazer. (2

facilmente hazerse. (1 yciuhca mochiua) correo. (1 yciuhca titlantli) correo. (2)

iciuhca yauh, n : yr de priesa. prete: yciuhca onia. vel. oniciuhcaya. (2) iciuhcacayotl : agudeza tal. (1) facilidad ligereza. (1 yciuhcachiualiztli) presteza o promptitud. (1

iciuhcachihualiztli :

iciuhcatiliztli : priesa. (1 yciuhcatiliztli) yciuhcatiliztli) diligencia o presteza. (2) iciuhcayauh, n iciuhcayo : yciuhcayo) desembuelto apresurado, : ligeramente yr. (1)

apresurado. (1 yciuhcayo) diligentissimo y presto en lo que haze. (1 ligera cosa. (1 yciuhcayo) agudo, diligeute. (1 yciuhcayo) assi. (1 yciuhcayo) determinado y denodado. (1 yciuhcayo) denodado, o muy diligente. (2) idem. (Iciuhcayo: denodado,

iciuhcayollo : agudo, diligeute. (1 yciuhcayollo) apresurado, o muy diligente.) (2)

iciuhcayotica : ligeramente. (1 yciuhcayotica) agudamente assi. (1 yciuhcayotica) aguda y diligentemente. aduer. (2) iciuhcayotl : desemboltura assi. (1 yciuhcayotl) ligereza. (1 yciuhcayotl) priesa. (1 yciuhcayotl) presteza o promptitud. (1 yciuhcayotl) apresuramiento. (1 yciuhcayotl) apresuramiento o presteza y dilig[n] (2) iciuhqui : acelerado assi. (1 yciuhqui) acelerado y apressurado. (2) iciuhtiuh, n : andar apriessa. (1) determinado y denodado. (1 yciuhqui) ligeramente yr. (1)

yr depriessa. (1)

icmacuililhuitl semana :

jueues vn dia dela semana. (1 ycmacuililhuitl semana) mayo, mes quinto. (1 ycmacuilli metztli

icmacuilli metztli incexihuitl : yncexiuitl)

icmatlactetl metztli incexihuitl : otubre mes. (1 ycmatlactetl metztli yncexiuitl) icmatlactetl oce metztli in cexihuitl : metztli yn cexiuitl) icmi + : nouiembre mes. (1 ycmatlactetl oce

donzel vino. (1 amachiztli ycmi vino)

icmotlatlaliliani + : obligado cn juramnto. (1 juram[n]to ycmotlatlaliliani) obligado con juramento. (2 Iuramento ycmotlatlaliliani) icmotlequechia tlequiquiztli) icmotzacuili : algo. (2) + : mecha de artillero; &c. (1 icpatlamalintli ycmotlequecha [m]parado o guarecido d[e]ras d[e] el

amparado. (1 ycmotzacuili)

icnahuilhuitl semana : miercoles, dia dela semana. (1 ycnauilhuitl semana) miercoles. (2 Icnauilhuitl semana)

icnahuilihuinti : beuer en muchas tauernas hasta embeodarse. (1 ycnauiliuinti) icnauhtetl metztli ice xihuitl : xiuitl) icneelleltiliztli el mes de abril. (2 Icnauhtetl metztli yce

+ : recrecimiento tal. (1 ytla ycneelleltiliztli)

icnelia, nino : hazer bi[n] assi mismo. p: oninocneli (2) medrar por mejorar. (1 nino, cnelia) icnelia, ninonoma : idem. pre: oninonoma icneli. (Icnelia, nino: hazer bi[n] assi mismo. p: oninocneli) (2) icnelia, nite : hazer bien a otro. pret: oniteicneli. (2) galardonar la buena obra. (1) bien hazer a alguno. (1) galardonar el seruicio. (1 nite, ycnelia) recompensar o retribuir. (1) beneficio hazer a otro o merced. (1) mercedes hazer. (1) preuilegiar. (1) hazer bien. (1 nite, ycnelia) icnelia, nitla : aprouechar a otro. (1 nitla, cnelia) icnelia +, tito : hazer bien los unos alos otros. preteri: otitonepanicnelique. (2 Nepan icnelia, tito) icnelilmachitia, nite, huel ninote : der gracias por el beneficio recebido. preterito: oniteicnelilmachiti. vel. oninoteicnelilmachiti. (2 Icnelilmachitia, nite, vel ninote) icnelilmati, nino : ser agradecido. preterito: oninocnelilmat. (2) reconocer el beneficio. (1 nino, cnelilmati) icnelilmati, nite : agradecer algo a otro. preterit: oniteicnelilma. (2) gracias dar. (1) agradecer a otro alguna cosa. (1) dar gracias por el beneficio recebido. (1) icnelilmati, nitla : dar gracias por el beneficio recebido. (1 nitla, cnelilmati)

icnelilmati + : desconocer el beneficio recebido. (1 anino, cnelilmati) desagradecer. (1 anino, cnelilmati) icnemaniliztli : aparejo de banquete, o para recebir a alguna persona. (2)

icnemoa + : biue seya de otra manera, o ay agora otras costumbres. (2 Yecentetl ycnemoa) icnetlatlaliliztli + : obligacion enesta manera. (1 juramento ycnetlatlaliliztli) obligacion desta manera. (2 Iuramento ycnetlatlaliliztli) icnetzacuiliztli : con algo. (2) amparo. (1 ycnetzacuiliztli) [m]paro del q[ue] se ampara

icni, cenquiza : jugando, poner la cantidad de dineros, que en tres o quatro juegos le ha ganado su contrario, para que en vn solo juego se desquite de todo, o que el otro le gane enel vltimo juego otro tanto qunto enlos otros tres o quatro le ha ganado, quasi embidar o reembidar. (1 ycni, cenquia) icni, tlamatzoa : noticia dar a algno delo q[ue] le ade acaecer, auisndole p[or]meta. (1) icni, xonexca : noticia dar a algno delo q[ue] le ade acaecer, auisndole p[or]meta. (1) aduertir a o otro, paraque ande sobreauiso enlo q[ue] le conuiene. (1 ycni, xonexca) icnicmotla + : arrojar algo ala pared. (1 caltechtli ycnicmotla) + : estimar en poco o en nada. (1 atle ycnictlaotilia)

icnictlazotilia

icnicuepa + : replico yo vna palabra, alo que vuestra merced dize. prete: cencamatl iconiccuep ymmotlatoltzin. (2 Cencamatl icnicuepa ymmotlatoltzin) icniman : y luego ala hora, o encontinente. (1 ycniman)

icnimanye : y luego ala hora, o encontinente. (1 ycnim[n]ye) icninemi : solicitar. (1)

icnino + : ampararse con alguna cosa, o detras de algo. prete: oicninotzacuili. (2 Tzacuilia, icnino) icnino, + : topar cn pared; &c. (1 caltechtli icnino, motla)

icninotequipachotiuh + : yr a alguna parte sin temor o empacho de cosaque aya mal hecho y cn cara descubierta. (1 atle ycninotequipachotiuh) icninotlapaloa : auenturarse. (1 ycninotlapaloa)

icninotzacuilia : ampararse detras de algo. (1 ycninotzacuilia) icnite, + : llamar por nombre. (1 tetoca ycnite, notza)

icnite, ixmotla : arrojar algo alos ojos. (1) icnite, ixtlahuitequi : dar enlos ojos conlo que tengo enlas manos. (1 ycnite, ixtlauitequi)

icnitequeloa : icnitla, + :

mohatrar. (1 ycnitequeloa)

embaucar. (1 ycnitequeloa)

mandar assi en retorno. (1 occeppa ycnitla, nauatia)

icnitla, matzoa : aduertir a o otro, paraque ande sobreauiso enlo q[ue] le conuiene. (1 ycnitla, matzoa) icnitlaceltia : icnitlanahuatia icnitlapopohua : icnitlaxtlahua : echar el cueruo. (1 ycnitlaceltia) + : tornar amandar algo. (2 Occeppa icnitlanauatia)

pagar cn otra cosa lo que deuo. (1 ycnitlapopoua) pagar cn otra cosa lo que deuo. (1 ycnitlaxtlaua)

icniuh + : amigo de todos. (2 Muchitlacatl icniuh) afable persona. (1 muchitlacatl ycniuh) amigo entraal. (2 Noyollo icniuh) mi especial amigo. (2 Notech icniuh) icniuhitli : compaero. (1 ycniuhytli)

icniuhtia, nino : tomar amistad con alguno. prete: oninocniuhti. (2) icniuhtia, ninote : hazerse amigo de otros, o ganar amigos. pret: oninoteicniuhti. (2) amigos hazerse. (1) conciliar o procurar amigos. (1) icniuhtia, nite : dar aconocer a otros paraque se amen. pret: oniteicniuhti. (2) icniuhtla, nite : idem, o hazer amigos a los enemistados. prete: oniteicniuhtlac. (Icniuhtia, nite: dar aconocer a otros paraque se amen. pret: oniteicniuhti.) (2) pacificar, hazer paz. (1) amigos hazer a algunos. (1) hazer amigos alos que estan reidos. (1) icniuhtla, tito : hazerse amigos, o tomar amistad vnos con otros. prete: otitocniuhtlaque. (2) amigos hazerse. (1) hazerse amigos. (1 tito, cniuhtla) icniuhtlamati, n : (2) ser amigo, o hazer obras de amigo. prete: onicniuhtlamat.

icniuhtlamatini : amigable cosa. (1 ycniuhtlamatini) icniuhtli : amigo. (1 ycniuhtli) amigable cosa. (1 ycniuhtli) amigo. (2)

icniuhyotica : amigablemnte. (1 ycniuhyotica) porvia de amistad, o amigablem[n]te (2)

familiarmente. (1 ycniuhyotica)

icniuhyotl : compaia tal. (1 ycniuhyotl) amistad. (1 ycniuhyotl) familiaridad. (1 ycniuhyotl) conuersacion. (1 ycniuhyotl) amistad. (2) icnixonexca + : pagar la deuda con otra cosa. pre: ic onitlapopouh. &c. (2 Ic nitlapopoa icnixonexca) icnixonexca ic nitlamatzoa : aduertir a otro paraque ande sobre auiso enlo que le conuiene. pre: ic onixonexcac. (2) icno oquichotl : biudez de varon. (2) hazer biudo a alguno. preterit: oniteicno oquichtili.

icno oquichtilia, nite : (2)

icno oquichtli : icnoa :

embiudado o biudo. (1 ycno oquichtli)

biudo. (2)

piadoso, o compassiuo. (2)

icnocahua, nite : dexar huerfano y desamparadoa otro. pre: oniteicnocauh. (2 Icnocaua, nite) icnocahualo, n : ser d[e]samparado y d[e]xado huerfano (2 Icnocaualo, n) priuado,

icnocahualoc : pupilo, menor de edad debaxo de tutor. (1 ycnocaualoc) o desposseido deloque amaua, o huersano desamparado. (2 Icnocaualoc) icnocihuati, n : embiudar la muger. (1 n, icnociuati)

icnocihuatilia, nite : hazer biuda a alguna. preteri: oniteicnociuatili. (2 Icnociuatilia, nite) biuda hazer a alguna, matandole a su marido. (1 nite, icnociuatilia) icnocihuatl : embiudada muger o biuda. (1 ycnociuatl) biuda. (2 Icnociuatl) icnocihuayotl : icnohua : Icnoua) biudez tal. (1 ycnociuayotl) biuda. (1 ycnociuatl)

biudez de muger. (2 Icnociuayotl) piadoso, o compassiuo. (2 piadoso. (2 Icnouacatzintli)

piadoso. (1 ycnoua)

benigno. (1 ycnoua)

icnohuacatzintli : icnohuacayotl : Icnouacayotl) icnoitoa, nino : icnoitoa, nite :

benigno. (1 ycnouacatzintli)

mansedumbre. (1 ycnouacayotl)

piedad o compassion. (2

pedir algo con humildad, o como pobre. pret: oninocnoito. (2) pedir para otro desta manera. (2) misericordia auer.

icnoitta, anite : ynhumano ser. (1) icnoitta, nite : apiadarse d[e] otro. p: oniteicnoittac (2) (1) clemencia tener. (1) manzilla auer. (1 nite, icnoytta)

icnomachitia, nitene : humillar a otro. preterito: oniteneicnomachiti. (2) icnomati, nino : humillarse. pre: oninocnoma. (2) humillarse. (1 nino, cnomati)

icnonaqui : echar el cueruo. (2) icnonemachitia, nite : humillar, o abatir a otro. pret: oniteicnonemachiti. (2) humillar a otro con yra, vengandose del. (1 nite, ycnonemachitia) humillar a otro, paraque se emmiende. (1) abatir a otro, humillandolo. (1) icnonemitia, nino : biuir humilmente. prete: oninocnonemiti. (2)

icnonnelleltia + : recrecerse algo que impide. (1 ocachi ycnonnelleltia) ofrecerseme algun impedimento, o embarao. (2 Ocitla icnonnelleltia) icnonoc : icnonoc estar ya alcabo el enfermo. preterit:. oicnonoca. (2) + : recostarme de codo. (1 nomolicpi icnonoc)

icnooquichotl :

biudez de varon. (1 ycnooquichotl) : biudo hazer a alguno matandole a su muger. (1)

icnooquichtilia, nite icnooquichtli : icnopil, no : cnopil) icnopilcalli : (2) icnopilcuata :

biudo. (1 ycnooquichtli) ser merecedor o digno de algo. (2) digno ser de algo. (1 no, hospital de huerfanos.

espital de huerfanos. (1 ycnopilcalli) yngratissimo. (1 ycnopilquata)

icnopilhuia, nitla : alcanzar, o impetrar algo. pre: onitlacnopilhui. (2) alcanar lo desseado. (1 nitla, cnopilhuia) cnseguir lo d[e]sseado. (1 nitla, cnopilhuia) rogando assi impetrar. (1 nitla, cnopilhuia) merecer. (1 nitla, cnopilhuia) ympetrar, alcanar. (1 nitla, cnopilhuia) icnopilhuia +, nite : merecer el amor de otro. (1 nite, tlaotlaliz icnopilhuia) desagradecido. (1 ycnopillaueliloc) ingrato. (2

icnopillahueliloc : Icnopillaueliloc)

icnopillahuelilocamati, nite : tener a otro por ingrato o desagradecido. (2 Icnopillauelilocamati, nite) tener a otro por ingrato. (1 nite, ycnopillauelilocamati) icnopillahuelilocati, n : ser desagradecido e ingrato. pret: onicnopillauelilocat. vel, onicnopillauelilocatic. vel, onicnopillauelilot. (2 Icnopillauelilocati, n) icnopillahuelilocayotl : desagradecimiento. (1 ycnopillauelilocayotl) ingratitud. (2 Icnopillauelilocayutl) icnopilli : verfano sin padre. (1) pupilo, menor de edad debaxo de tutor. (1 ycnopilli) huerfano de padre. (1 ycnopilli) huerfano de padre. (2) icnopillotl : miseria de pobreza. (1 ycnopillotl) orfandad. (1 ycnopillotl)

icnopilmacacihui, n : Icnopilmacaciui, n)

ser [n]grato. prete: onicnopilmacaciuh. (2 ingratitud. (2 Icnopilmacaciuiliztli)

icnopilmacacihuiliztli :

icnopilmati, nitla : agradecer con humildad el beneficio. pre: onitlacnopilma. (2) agradecer con humildad. (1) icnopilotl : huerfandad y miseria. (2)

icnopilti, n : alcanar lo desseado. (1) merecer. (1) icnopilti, no : digno ser de algo. (1 no, cnopilti) merecer. (1 no, cnopilti) ympetrar, alcanar. (1 no, cnopilti) dichoso ser y bienauenturado. (1 no, cnopilti) icnopiltia, n : quedar huerfano. preterito: onicnopiltiac. (2)

icnopiltilia, nite :

hazer huerfano o pobre a otro. p: oniteicnopiltili. (2) huerfano de padre. (1 ycnopiltontli)

icnopiltontli : verfano sin padre. (1) huerfano de padre. (2) icnopiltotomactli :

yngratissimo. (1 ycnopiltotomactli) idem. (Icnopiltontli:

icnopiltzintli : huerfano de padre. (1 ycnopiltzintli) huerfano de padre.) (2)

icnoteca, nino : humillarse. pre: oninocnotecac. (2) humillarse. (1 nino, cnoteca) rogar al mayor. (1 nino, cnoteca) icnoteca, nite : humillar a otro. preterito: oniteicnotecac. (2) humillar a otro con yra, vengandose del. (1) icnotilia, nite : empobrecer a otro, o priuarle de algo. pre: oniteicnotili. (2) empobrecer a otro. (1) priuar decosa amada. (1) icnotilia icnotl : =, nite : = icnotlacatilia (2 icnotilia ) huerfano. (2)

pupilo, menor de edad debaxo de tutor. (1 ycnotl)

icnotlacatilia, nite : lo mismo es que icnotilia. prete: oniteicnotlacatili. (2) empobrecer a otro. (1) priuar decosa amada. (1 nite, ycnotlacatilia) icnotlacatl : verfano cn pobreza. (1) menguado. (1 ycnotlacatl) miserable pobre. (1 ycnotlacatl) pobre varon o muger. (1 ycnotlacatl) cuitado miserable. (1) huerfano, o pobre necessitado. (2) icnotlacatontli : pobrezillo o pobrezilla. (1 ycnotlacatontli) icnotlacayotl : pobreza. (1 ycnotlacayotl) miseria de pobreza. (1 ycnotlacayotl) miseria contraria de dicha. (1 ycnotlacayotl) mengua ynopia. (1 ycnotlacayotl) horfandad o miseria. (2) icnotlacualli : comida de pobres. (2 Icnotlaqualli)

icnotlamachtia, n : gozar o fruyr de n[uest]ro seor. pre: onicnotlamachti. (2) icnotlamachtia, nech : compadecerse de alguno. (1) icnotlamachtia, nite : poner compassion a otros. pre: oniteicnotlamachti. (2) entristecer a otro. (1) icnotlaquemitl : vestidura humilde de pobres. (2) : rogar al mayor. (1)

icnotlatlauhtia, nite icnotlatoa, n icnoyo : :

rogar al mayor. (1) piadoso. (1 ycnoyo) compassiuo y piadoso. (2)

mansa cosa. (1 ycnoyo)

icnoyo yyollo :

benigno. (1 ycnoyo yyollo) ser compassiuo y piadoso. (2 Icnoyoa yn noyollo) misericordioso. (1 ycnoyoua yniyollo)

icnoyoa in noyollo : icnoyohua iniyollo :

icnoyohualiztica : misericordiosamente. (1 ycnoyoualiztica) opiadosam[n]te. adu. (2 Icnoyoualiztica) icnoyohualiztli : misericordia. (1 ycnoyoualiztli) icnoyohuani yyollo :

c[m]passiua,

compassiuo y piadoso. (2 Icnoyouani yyollo)

icnoyollo : benigno y compassiuo. (2) icnoyotl : miseria de pobreza. (1 ycnoyotl) miseria. (2) piedad clemencia o misericordia. (1 ycnoyotl) icnoyotl nicte, ittitia : orfandad. (1 ycnoyotl)

priuar decosa amada. (1 ycnoyotl nicte, yttitia)

icnoyotl nictecuitia : hazer pobre a otro, o priuarle de alguna cosa. pre: icnoyotl onictecuiti (2) priuar decosa amada. (1 ycnoyotl nictecuitia) icnoyotl nicteittitia : idem. p: icnoyotl onicteittiti. (Icnoyotl nictecuitia: hazer pobre a otro, o priuarle de alguna cosa. pre: icnoyotl onictecuiti) (2) icnoyotl tlacuitilli : empobrecido desta manera. (2) ycnoyotl tlacuitilli) icnoyotl tlattitili : (2) idem. priuado de cosa amada. (1

(Icnoyotl tlacuitilli: empobrecido desta manera.)

icnoyotl tlattitilli : priuado de cosa amada. (1 ycnoyotl tlattitilli) icoatlan + : nauaja de jaualin. (1 coyametl ycoatlan) elefante ycoatlan) icoccan huetzi tlaxcalli : icoccan huetzi vino : marfil. (1 maatl

segundo pan. (1 icoccan vetzi tlaxcalli)

segundo vino. (1 icoccan vetzi vino) segundo pan. (1 icoccan quia tlaxcalli)

icoccan quiza tlaxcalli : icochca + : ycochca yneuhca) icoco cauh : icocoliz icocoyo + : + : + :

vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1 ynhaualnecini suyo, cosa de alguno. (1 ycoco cauh) passion del anima. (1 toyolia ycocoliz) vena de agua. (1 atl ycocoyo) simonia. (2 Teoyotl ycoualoca) simonia. (1 teoyotl ycoualoca)

icohualoca icolli

+ : desseable cosa y de codiciar. (1 neicoltiloni ycolli)

icoltia, mote : cobdiciador tal. (1) icoltia, nicn : cudiciar. (1) apetito tener de algo. (1) icoltia, nin : antojarseme alguna cosa, o cobdiciarla. pre: oninicolti. (2) desear algo. (1) antojarseme algo. (1) dessear algo. (1) icoltia, ninote : cobdiciar persona. (1) icoltia, ninotla : cobdiciar algo. p: oninotlaicolti. (2) cobdiciar algo. (1)

icomilhuitl semana : iconaci : iconaqui : iconaqui

el lunes. (2)

cumplirse el tiempo o plazo. (1 yconaci) truhan o chocarrero. (2) + : echacueruo. (1 ictlaceltia iconaqui) estar ya desauziado delos medicos. (2) hijo de animal manso. (1 maatl tlacaciuhqui yconeuh) + : venturoso. (1 qualli iconquiani) nombre comun o

iconechtecaque : iconeuh + :

iconquizani

icontetl tetoca : el sobren[m]bre de alguna p[er]sona. (2) sobrenombre. (1 ycontetl tetoca) icontetl tocaitl : icopi, n : sobrenombre. (1 ycontetl tocaytl)

cerrarlos ojos. pre: onicop. (2)

cerrar los ojos. (1)

icopilhuia, nite : (1 nite, ycopilhuia) guiar del ojo. (1) icopilhuitinemi, nite ojo. (1) icoppa : icoppa

hazer del ojo a otros. (2) ojear hazer seas con los ojos. cabecear haziendo seas a otro, que no diga algo. (1) : hazer siempre del ojo alas mugeres; busca guiar de

conesta es ya la segunda vez. (2) + : vez segunda. (1 ye icoppa)

icoppa tlacatiliztli : seg[n]da generaci[n], o natiuidad (2) icoppamanyan : icotoca, n : icotonca : vez segunda. (1 ycoppamanyan) roncar. pre: onicotocac. (2) roncar. (1)

pedao o parte de alguna cosa. (2)

icotonca + : miembro, parte del cuerpo. (2 Itlacoyo ycotonca in tonacayo) miembro, parte del cuerpo. (1 ytlacoyo ycotonca yn tonacayo) icotonca in tlamacehualiztli : tlamaceualiztli) parte dela penit[n]cia (2 Icotonca in

icotonca ixeliuhca intlamacehualiztli : parte dela penitencia; s: la sa[t]isfacion, o la contricion. (1 ycotonca yxeliuhca yntlamaceualiztli) icotoquiliztli : icox : ronquido, (2) ronquido. (1 ycotoquiliztli) higo fruta. (1) higo temprano o

higo, fruta conocida. (2)

icox + : higo temprano o breua. (1 [n] cuelmochiuani hicox) breua. (1 quiyacatia hicox) icox huacqui : higos passados, o secos. (2 Hicox uacqui)

icox huatzalli : uatzalli) icox tetzolli :

idem.

(Hicox uacqui: higos passados, o secos.) (2 Hicox

higos passados. (2)

icox texoxoctli : higos verdes, y por madurar (2) icox xoxoctetl : icoxcuahuitl : icoxcuauhtla : icoxhuacqui : icoxhuatzalli : hicoxuatzalli) icoxtetzolli : icoxtexoxoctli : icoyacatiuh : higos verdes, por madurar. (2) higuera. (2 Hicoxquauitl) higueral. (2 Hicoxquauhtla) higo antes que madure. (1)

higuera. (1 hicoxquauitl) higueral. (1 hicoxquauhtla)

higo seco fruta. (1 hicoxuacqui) higos enserados. (1 hicoxuatzalli) higo seco fruta. (1) higo antes que madure. (1) yr zumbando o haziendo ruido alguna cosa. pre: oycoyocatia. (2) higo seco fruta. (1

icoyoca : hazer ruido la llama del fuego, o la auenida rezia del rio, o el viento o huracan, o z[m]bar. pre: oycoyocac. (2) encenderse mucha paja junta o monton de lea y arder con gran furia y ruido. (1 ycoyoca) ruydo hazer la llama del huego. (1) icoyoca ehecatl : viento rezio. (1) icoyocaliztli : ruido o zumbido assi. (2) ruydo de viento. (1)

icoyocatiuh : yr rezio el rio. (1 ycoyocatiuh) ruydo hazer el rio que va rezio y lleua las peas con las avenidas de grandes aguaeros. (1 ycoyocatiuh) icoyoquiztli : icoyunca + : zumbido. (1) abertura de ania. (1 tlalapantli ycoyunca) yema de hueuo. (1 encima delo alto.

icoztica + : yema de hueuo. (2 Totoltetl ycuztica) totoltetl ycuztica) icpac : (1 ycpac)

encima delo alto, o enlo alto de alg[n]a cosa (2)

icpac + : corona de oro o de plata. (2 Teocuitla icpac xuchitl) cumbre de sierra. (2 Tepetl icpac) desacate y ofendi a nuestro se[o]r dios. (2 Ixco icpac oninen in totecuiyo dios) rey o reyna coronada. (2 Teocuitla icpac xuchiua) icpac +, nite : coronar a rey. pr: oniteteocuitla icpac xuchiti. (2 Teocuitla icpac xuchitia, nite) icpac xochichihua, n : hazer guirnaldas para la cabea. pre: onicpac xuchichiuh. (2 Icpac xuchichiua, n) icpac xochitl : guirnalda de flores para poner enla cabea. (1 ycpac xochitl)

icpac xochiyo : icpacactli : icpactzinco :

coronado con guirnaldas. (2 Icpac xuchio) alpargates. (2) alpargate. (1 ycpacactli)

encima dela cabea de alguna persona de calidad. (2)

icpactzinco + : desacate y offendi a nuestro seor dios. (2 Ixtzinco icpactzinco oninen yn totecuiyo dios) icpacxochitia, nite icpacxuchitia, nino : icpacxuchitia, nite : : guirnalda poner a otro enla cabea. (1) ponerse guirnaldas enla cabea. pre: oninocpacxuchiti. (2) poner guirnaldas assi a otro. parte. oniteicpacxuchiti. (2) corona de rosas o

icpacxuchitl : guirnalda de flores para la cabea. (2) guirnalda. (1 ycpacxuchitl) icpacyeohuani icpaili icpalana + : +, ni + :

ofendido, o acometido de otro. (2 Ixco icpacyeouani)

salla de cauallo. (2 Cauallopan eua icpaili) : + : desensillar bestia. (1 ni, cauallo icpalana) sillero que las haze. (1 cauallo paneua ycpalchiuhqui) assentadero. (1 ycpalli) posadero o asentadero. (1

icpalchiuhqui icpalli : ycpalli)

assentadero. (2)

icpalli + : silla o assentadero de palo de pino. (2 Oco icpalli) estrado. (1 tlatoca ycpalli) tribunal donde juzgan. (1 tetlatzontequilica icpalli) silla de cauallo. (2 Cauallo ipan icpalli) estrado. (1 tlatzontequiliz ycpalli) los estrados, donde juzgan o sentencian los oydores. (2 Tecutlatoca icpalli) tribunal, o estrados donde se pronuncia sentencia. (2 Tetlatzontequilica icpalli) seoria de gran seor. (1 petlatl ycpalli) silla de cauallo o mula. (1 cauallo paneua ycpalli) icpalpan + : ycpalpan nica) tener officio de regir y gouernar. metaphora. (2 Petlapan gouernar. (1 petlapan, ycpalpan nica) tener cargo de regir y gouernar. pre: ycpalpan

icpalpan petlapan nica : petlapan onicatca. (2)

icpaltitlan + : [n]cubrir culpa de otro. metapho. (2 Petlatitlan icpaltitlan nitlatlapachoa) encubrimiento assi. (1 petlatitlan ycpaltitlan tlaaquiliztli) encubrir o dissimular culpa de otro; per metaphoram. (1 petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia) esconder algo. (1 petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia, ycpaltitlan nitlacalaq) encubierta culpa. (1 petlatitlan, ycpaltitlan tlaaquilli) delicto encubierto assi. (2 Petlatitlan icpaltitlan tlaaquilli) escondida cola. (1 petlatitlan ycpaltitlan tlaaquilli) encubridor tal. (2 Petlatitlan icpaltitlan tlaaquini) encubrimientotal. (2 Petlatitlan icpaltitlan tlaaquiliztli) [n]cubrir delicto de otro. metapho. (2 Petlatitlan icpaltitlan nitlaaquia) encubridor tal. (1 petlatitlan, ycpaltitlan tlaaquiani) esconder algo. (1 petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia, ycpaltitlan nitlacalaq) callada cosa que no se diuulga. (1 petlatitl[n] ycpaltitlan)

icpaltitlan nitlaaquia : encubrir o dissimular culpa o delicto de otro. preterito: ycpaltitlan onitlaaqui. (2) icpaltitlan tlaaquiliztli : icpaltitlan tlaaquilli : encubrimiento assi. (2) encubierta culpa assi. (2)

icpaltitlan tlaaquini : encubridor tal. (2) icpaltzatzaztli icpateteca, n : icpatetl : + : silla real. (2 Teocuitla icpaltzatzaztli) vrdirtela. (1)

vrdir tela. pre: onicpatetecac. (2)

ouil[l]o de hilo. (2)

ouillo de hilado. (1 ycpatetl)

icpatetlalia, nitla : deuanar, hazer ouillo de hilo. pre: onitlaicpatetlali. (2) deuanar haziendo ouillo. (1) icpatetontli : icpatl : ouillo pequeo de hilo. (2) hilo. (1 ycpatl) ouillo pequeo. (1 ycpatetontli)

hilo. (2)

icpatl + : hebra de hilo o de lino o de algodon. (1 ce ycpatl) vna hebra de hilo de algodon, o de lino. (2 Ce icpatl) hilo de oro o de plata. (2 Teocuitlayo icpatl) maorca de hilo. (1 cemmalacatl ycpatl) hilo de oro. (1 teocuitlayo ycpatl) icpatl, + : mecha de artillero; &c. (1 tlequiquiz icpatl, tlamal[n]tli)

icpatlahuillatzicoltiloni : mechero de lampara. (2 Icpatlauillatzicoltiloni) mechero de cndil o l[m]para. (1 ycpatlauillatzicoltiloni) icpatlahuiloni : mecha de candil o de lampara. (2 Icpatlauiloni) o lampara. (1 ycpatlauiloni) mecha de candil

icpatlamalintli ic motlequechia tlequiquiztli : mecha de artilero, o de arcabuzero. (2 Icpatlamalintli yc motlequechia tlequiquiztli) icpatlamalintli icmotlequechia tlequiquiztli : mecha de artillero; &c. (1 icpatlamalintli ycmotlequecha tlequiquiztli) icpatlatetectli : vrdiembre. (2) icpayotia, nitla : icpiticatontli : icpiticatontli icpitl : vrdiembre. (1) tela por texer. (1)

enhilar aguja. p: onitlaicpayoti. (2)

cosa pequeica. (2) + : dar poquita cosa. (1 auel icpiticatontli yn nictemaca) luciernaga. (1 ycpitl)

luciernaga. (2)

icqueloloni :

embaucado burlado, o escarnecido. (2)

icquen + : no se me dar nada delo que acaece, ni hazer caso dello. (2 Amo icquen ninochiua) recebir en paciencia y con alegria las aduersidades. (1 amo ycqu[n] nicchiua yn noyollo)

icquexquich? : que tanto sera con esto?. (1 ycquexquich?.) eso, o conesso?. o con aquello?. preguntando. (2)

que tanto sera con

icquitztica + : cuanto ay desde la anunciacion a pascua de nauidad?. (1 yn anunciacion quexquich ycquitztica ynitlacatilitzin totec) ictech + : engaos poner y artificios para daar a otro. (1 miectlam[n]tli yctech tlachichiuilia yn tlacatecolotl) ictechmoyeyecoltia + : engaos poner y artificios para daar a otro. (1 miectlamantli yctechmoyeyecoltia) ictehuic ninoquixtia : hazer el deuer en algun negocio tocante a otros, o cumplir con mi consciencia. &c. pre: icteuic oninoquixti. (2 Icteuic ninoquixtia) ictenotzani + : llamador por nombre. (1 tetoca yctenotzani) embaucador. (1 yctequeloani) embaucami[n]to, o

ictequeloani :

ictequeloliztli : embaucamiento. (1 yctequeloliztli) eseamecimi[n]to (2) ictimocapaniz :

suceder te ha alg[n] mal por lo que agora hazes. (2)

ictimochihuaz + : seras assi como el que toma palos o piedras para se matar. i. haras mucho mal ati mismo. metaphora. (2 Iuhquimma tetlyuinti quauitlyuinti ictimochiuaz) ictitomomotla : culpa echar el vno al otro. (1 yctitomomotla)

ictixtiuh : yr muy cargada la carreta, o la barca. (2 Yctixtiuh) ictlaceltia : regozijar a otros el que dize gracias. pre: yc otlacelti. (2)

ictlaceltia iconaqui : echacueruo. (1) ictlachiuhtli + : formado en tres maneras. (2 Excan ycac ictlachiuhtli) formado en tres maneras; y assi de los de mas. (1 exc[n] ycac yctlachiuhtli) formado en dos maneras. (1 occ[n] ycac yctlachiuhtli) formado en dos maneras. (1 ontlamantli yctlachiuhtli) formado en tres maneras; y assi de los de mas. (1 yetlam[n]tli yctlachiuhtli) cosa formada endos maneras. (2 Ontlamantli ictlachiuhtli) formado o hecho en tres maneras. (2 Yetlamantli ictlachiuhtli) ictlaixcuecuetzihui : Yctlaixcuecuetziui) ictlamotlaliztli + : anochecer. preterito: otlaixcuecuetziuh. (2 arrojamiento assi. (1 caltechtli yctlamotlaliztli) arrojada

ictlamotlalli + : arrojada cosa assi. (1 caltechtli yctlamotlalli) cosa assi. (1 caltechtli ictlamotlalli) ictlamotlani + : arrojador tal. (1 caltechtli yctlamotlani) menguante de luna. (1 ictl[n]tiuhmetztli)

ictlantiuhmetztli : ictlazotl + :

exe de carro. (1 quauhtemalacatl yctlaotl)

ictlecatl : cernicalo. (1)

cernicalo. (2)

ictonehua + : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 quihiouia, ictoneua yc chichinaca yn noyollo ynnonacayo) icuac : entonces; aduerbio. (1 yquac) cuando; affirmando. (1 yquac) afirmando alguna cosa vel. entonces. aduerbio. (2 IQuac) quando

icuac + : el vmbral alto dela puerta. (2 Tlatzacuillotl yquac) oportunamente. (1 vel iquac) lumbrar de puerta lo alto. (1 tlatzacuillotl yquac) especialmente quando. s. acaescio aquello. (2 Occenca yquac) enesse mismo ti[m]po, o a esse mismo tiempo. (2 anyeno yquac) ala sazon, entonces o almomento. adu. (2 Vel iquac) icuacuauh + : mocha cosa sin cuernos. (1 atle yquaquauh) echado de cabea el

icuahuic tlaquetztli : echado assi. (1 yquauic tlaquetztli) agua, o despeado desta manera. (2 Iquauic tlaquetztli)

icuahuitzauhca intepetl : altura o cumbre de sierra. (1 yquauitzauhca yntepetl) punta, o c[m]bre de cerro (2 Iquauitzauhca intepetl) icualan ipan nemi : ayrado largo tiempo. (1 yqual[n] ypan nemi) mucho tiempo. (2 Iqualan ipan nemi) ayrado por

icualan ipan nemini : ayrado largo tiempo. (1 yqualan ypan nemini) idem. (Iqualan ipan nemi: ayrado por mucho tiempo.) (2 Iqualan ipan nemini) icualanilitzin dioz : yra de dios. (2 Iqualanilitzin dios) yra de dios. (1 yqualanilitztzin totecuiyo

icualanilitztzin totecuiyo dioz : dios) icualnemachilitzin : Iqualnemachilitzin) idem.

(Iqualnemachiliz: sus buenas costumbres.) (2

icualnemachiliz : sus buenas costumbres. (2 Iqualnemachiliz) icualoca + : eclipsi de luna. (1 metztli yqualoca) Metztli iqualoca) eclipsi de luna. (2

icualoca in tonatiuh : eclipsi del sol. (1 yqualoca yn tonatiuh) icualoca intonatiuh : icuan eclipsi del sol. (2 Iqualoca intonatiuh)

+, nitla : comer amenudo. (1 anic ninemi nitlaquan)

icuania, nin : dar lugar apartandose. preterito: oniniquani. (2 Iquania, nin) mudarse. (1 nin, iquania) apartarte de otro. (1 nin, iquania) dar lugar. (1 nin, iquania) icuania, nite : apartar a otro, o deponerlo y priuarlo desu oficio. prete: oniteiquani. (2 Iquania, nite) priuar de oficio. (1 nite, yquania) mudar a alguno de vn lugar a otro. (1 nite, yquania) deponer de seorio o de oficio. (1 nite, yquania) icuania, nitla : mudar, o apartar algo de vna parte a otra. pret: onitlaquani. vel onitlaiquani. (2 Iquania, nitla) desembaraar algo. (1 nitla, iquania)

icuania +, nite : deponer de seorio o de oficio. (1 chico niteyquania) deponer a alguno del cargo que tenia. prete: chico oniteiquani. (2 Chico niteiquania) icuanilia, nicte : apartar algo de alguno. preterit: onicteiquanili. (2 Iquanilia, nicte) apartar o arredrar algo de otro. (1 nicte, iquanilia) icuaniloni : mudable cosa que puedeser mudado. (1 yquaniloni) puede remouer y apartar de vna parte a otra. (2 Iquaniloni) cosa que se

icuaniloni quilitl : llanta de col. (1 yquaniloni quilitl) planta para trasponer, assi como colino, o lechuguino. (2 Iquaniloni quilitl) icuaololiuhca + : cabeo de sierra. (1 tepetl yquaololiuhca) sierra. (2 Tepetl yquaololiuhca) icuatepozo + : caxquillo de saeta. (1 mitl yquatepuo) iyacatepuzyo: caxquillo de saeta.) (2 Mitl iquatepuo) icuauhyo + : escobajo de vuas. (1 xocomecatl yquauhyo) madurarse la fruta, o cozerse algo. pret: verde cosa no madura. (1 idem. cabeo de (Mitl

icuci : madurarse. (1 ycuci) oicucic. (2)

icuci + : cruda cosa; i; no cozida. (1 ayamo icuci) ayamo ycuci) icucic : icucic madura cosa. (1 ycucic)

cosa madura, o cosa cozida. (2)

+ : pan cozido en horno. (1 texcalco ycucic tlaxcalli) agua cozida. (2)

icucic atl :

icucicatl : agua cozida. (1 ycucicatl) icuei + : mayor vn poco. (1 ocachiton ycvey) yn ycvey) vn poco mayor. (2 Ocachi ycvei) icuepca : por el contrario. (1 ycuepca) y al contrario, o por mayor de todos. (1 tlacempanauia

icuepca mochiuhtica : alcontrario. (1 ycuepca mochiuhtica) el contrario. (2 Icuepca muchiuhtica) icueponca + : ycueponca) flor de granada. (1 granada ycueponca)

azahar. (2 Naranjo mi hermano o

icuh; + : mi hermana menor. (dize el hermano mayor.). (2 Icuh; n) hermana menor. (dize la hermana mayor.) (2 Icuh; n) icuh; n : mi hermana menor. (dize el hermano mayor.). (2) menor. (dize la hermana mayor.) (2)

mi hermano o hermana

icuia, nitlate : liar algo c[n] cordeles, o d[e]uanar hilo o arrollar esteras, cueros. &c. p: onitlatecuix. (2) icuiloa, nin : icuiloa, nite : labrarse el cuerpo como moro. (1) escreuir matriculando . (1)

icuiloa +, nino : firmar escriptura. (1 nino, toca ycuiloa) icuiloa +, niqu : escreuir por minuta. (1 notlalnamiquiya niquicuiloa) escreuir por minuta. (1 noneyolnonotzaya niquicuiloa) icuiloa +, nitla : cifrar. preterito: onitlaouica icuilo. (2 Ouica icuiloa, nitla) cifrar. (1 nitla, ouica ycuiloa) icuiloliztli + : cifra. (1 tlaouica ycuiloliztli) empadronamiento, o el acto de escreuir a alguno enla matricula. (2 Tetoca icuiloliztli) cifra de escriptura. (2 Tlaouica ycuiloliztli) icuilolli + : cosa cifrada assi. (2 Tlaouica ycuilolli)

icuitl + : boiga. (1 quaquaue ycuitl) escoria de plata. (1 yztac teocuitlatl ycuitl) idem. (Iztac teocuitlatl yoquio: escoria de plata.) (2 Iztac teocuitlatl ycuitl) boiga. (2 Quaquaue ycuitl) icuitlalpica icuitlapam icuitlatecon + : cincha de cauallo. (1 cauallo ycuitlalpica) + : lomo de libro. (1 amoxtli ycuitlapam mimiliuhca)

+ : obispillo de puerco. (1 coyametl ycuitlatecon tlanacatentli)

icuiya, nin : coger, o reboluer los cabellos la muger ala cabea, o ceirse la culebra por el arbol arriba, o por el cuerpo del h[m]bre. p: oninicuix (2) coger los cabellos y rodearlos ala cabea la mu-ger. (1) icuiyat, itechnin : idem. pret: oitechninicuix. (Icuiya, nin: coger, o reboluer los cabellos la muger ala cabea, o ceirse la culebra por el arbol arriba, o por el cuerpo del h[m]bre. p: oninicuix) (2) icutontli : visnieto o vifnieta. (1 ycutontli) ycutontli) bisnieto, o bisnieta. (2) icuxiliztica : nieto o nieta dos vezes. (1

maduramente assi. (1 ycuxiliztica) madurez, d[e] cosa madura, o estornudar. prete:

icuxiliztli : madureza tal. (1 ycuxiliztli) cozimiento de cosa cozida. (2) icuxoa, n : estornudar. (1) onicuxo. (2)

estornudar. prete: onicuxo, (2)

icxe + : mesa de vn pie. (1 ce ycxe mesa) mesa yexc[m]pa icxe mesa)

mesa d[e] tres pies. (1 yey icxi

icxi + : mesa d[e] tres pies. (1 yey icxi mesa yexc[m]pa icxe mesa) mesa de vn pie. (1 ance ycxi mesa) el que no haze caso de sus deudos por estar el rico. metapho. (2 Ima ycxi ytlan caaquia) aldea dela ciudad, o barrio (2 Ima ycxi yn altepetl) icxi ilpiya, nite : atar los pies a otro, o manear bestias. pret: onite icxiylpi. (2 Icxi ilpia, nite) icxi imati, nino : ser ligero d[e] pies. p: oninocxi ima (2) (Icxi imati, nino: ser ligero

icxi imatini, nin : idem. pret: oninicxi ima. d[e] pies. p: oninocxi ima) (2)

icxiana, nino : oninocxian. (2) icxiantiuh, nino

darse priesa y alargar el passo el q[ue] camina. prete: menudear el passo, yendo a priessa. (1 nino, cxiana) : andar apriessa. (1 nino, cxi[n]tiuh)

icxicecepohua, no : entomecersele el pie. preter: onocxicecepoac. (2 Icxicecepoa, no) entomecerse el pie. (1 no, cxicecepoua) icxicecepohualiztli : entomecimiento. (1 ycxicecepoualiztli)

icxicepohua, no : idem. pret: onocxicepouh. (Icxicecepoa, no: entomecersele el pie. preter: onocxicecepoac.) (2 Icxicepoa, no) entomecerse el pie. (1 no, cxicepoua) icxicepohualiztli : entomecimiento. (1 ycxicepoualiztli) pie. (2 Icxicepoaliztli) entomecimiento del

icxichacayolihui, n : tener las mugeres callos en los pies, de mucho moler en metlatl sobre ellos. prete: onicxichacayoliuh. (2 Icxichacayoliui, n) callos tener assi. (1 n, icxichacayoliui) icxichachacayolli : callos que se les hazen a las mugeres encima de los pies de estar moliendo en metlatl. (1 ycxichachacayulli) icxicoacihuiztli : Icxicoaciuiztli) icxicocototzauhqui : gota de pies. (1 ycxicoaciuiztli) gota de pies. (2

gotoso desta gota. (1 ycxicocototzauhqui)

icxicoloa, nino : hazer reuerencia doblando la rodilla. pret: oninocxicolo. (2) icxicololoni : digno de reuerencia assi. (2)

icxicotlacotinemi, n : andar coxq[u]ando. preterito: onicxicotlacotinen. (2) icxicuauhtilia, nino : trotar. p: oninocxiquauhtili (2 Icxiquauhtilia, nino) icxicuauhtilia + : trotar. (1 ninoy, cxiq[ua]uhtilia)

icxicuecuetzoca : desasossegada persona, sin reposo e inquieta. (1 ycxicuecuetzoca) icxicuecuetzocaliztli : desasossiego tal. (1 ycxicuecuetzocaliztli) icxihuia, nitla : caminar a pie. pre: onitlacxiui. (2 Icxiuia, nitla) icxihuitequi, nitla : Icxiuitequi, nitla) icxihuitl + : nadar con los pies. preterito: onitlacxiuitec. (2

al tercero ao. (1 ynyeiuh ycxiuitl) : : arrastrar los pies. (1 nino, cxiichiqui) encabestar. (1 nite, ycxilpia)

icxiichiqui, nino icxilpiya, nite

icximachiyotl : pisada de pie. (1 ycximachiyotl) patada o huella. (1 ycximachiyotl) rastro de pisada. (1 ycximachiyotl) seal dela planta del pie. (1 ycximachiyotl) patada, o pisada, o seal del pie. (2) icximalina, nite : traspie echar. (1)

icximalma, nite : dar a otro tras pie, o [n]cadilla. prete: oniteicximalin. (2) icximatiloa, nitla : hollar. (1 nitla, ycximatiloa)

icximatoca, nitla : andar tentando con los pies. prete: onitlaicximatocac. (2) atentar con los pies. (1 nitla, cximatoca) icximatocatiuh, nitla : yr tentando con los pies. preterito: onitlacximatocatia. (2) icximecahuia, nitla icximecatl + : : casar fieras con lazo. (1 nitla, cximecauia)

suelta de mula o decauallo. (1 cauallo icximecatl) coxo del pie. (1) coxo del pie. (2) caminar

icxinecuiltic :

icxinenemi, n : caminar, o andar a pie. preterito: onicxinenen. (2) apie. (1) yr por sus pies. (1) icxinenemi, ni : yr assi a menudo. (1) icxinenemini : caminante assi. (1 ycxinenemini)

caminante assi, o peon. (2)

icxinenenque yaoquizque : icxinenenqui : peon.) (2)

pauesada de armados. (1 ycxinenenque yaoquizque) idem. (Icxinenemini: caminante assi, o

peon. (1 ycxinenenqui)

icxinetechmotla, nino : ludir el vntouillo conel otro lastimandose el que camina. preterito: oninocxinetechmotlac (2) icxinetechuia, no : idem. pre: oninocxinetechui (Icxinetechmotla, nino: ludir el vntouillo conel otro lastimandose el que camina. preterito: oninocxinetechmotlac) (2) icxiotli : senda o sendero. (1 ycxiotli) senda, o sendero. (2)

icxipaca, nino : lauarse los pies. preterito: oninocxipac. vel, oninocxipacac (2) lauar los pies. (1 nino, cxipaca) icxipaca, nite : lauar a otro los pies. preterito: oniteicxipacac. (2) icxipan niauh : icxipan niyauh : icxipan yani : icxipanniauh : icxipano, n : icxipano, ni : caminar apie. (1 ycxipan niauh) caminar apie. pre: icxipan onia. (2) el que suele caminar apie, peon. (2) andar apie. (1) vadear el rio. pret: onicxipanoc. (2) yr dessa parte del rio. (1)

icxipanuia, nitla : yr apie. pret: onitlaicxipanui. (2) nitla, cxipanuia) yr apie. (1 nitla, cxipanuia) icxipanyani : caminante assi. (1 ycxipanyani)

caminar apie. (1

icxipechtia, ninote : (2) icxipepechti :

tener a alguno debaxo de los pies. pret: oninoteicxipechti.

suela de apato. (2)

icxipepechtia, nicnoc : id[m]. pr: onicnocxipepechti (2) icxipepechtilia, nimitz : icxipepechtili. (2) icxipepechtli : icxipepechtli icxipetlalli : poner te yo algo debaxo de los pies. pret: onimitz

suela de apato. (1) + : alhombra. (1 tilma icxipepechtli)

rastro de pisada, o de patada. (2)

icxipetlauhtinemi, n : andar descalo. preterito: onicxipetlauhtinen. (2) icxipolactia, nitla : h[n]dir alguna cosa enel agua conel pie. pret: onitlaicxipolacti. (2) hundir con el pie. (1) icxipopohua, nino : limpiar me los pies, o enxugar los con touaja. prete: oninocxipopouh. (2 Icxipopoa, nino) icxipopohua, nite : enxugar assi a otro. preterito: oniteicxipopouh. (2 Icxipopoa, nite) icxipopohua, nitla : hollar. (1 nitla, ycxipopoua) icxipopoxoa, nitla : escaruar la tierra conel pie. prete: onitlacxipopoxo. (2) cauar la tierra o escaruarla con el pie, estando hablando con otro. (1) escaruar la tierra con los pies, estando hablando con otro. (1 nitla, cxipopoxoa) icxiquechilia, nite : armar ancadilla a otro. pret: oniteicxiquechili. (2)

icxitemoa, nitla : buscar algo atiento conlos pies preterit: onitlacxitemo. (2) buscar algo atiento con los pies. (1) atentar con los pies. (1 nitla, cxitemoa) icxitemotiuh, nitla : onitlacxitemotia. (2) icxitl : pie. (2) yr buscando atiento alguna cosa con los pies. pret: yr tentando con los pies. (1 nitla, cxitemotiuh) pie con que anda el animal. (1 ycxitl)

patada o huella. (1 ycxitl)

icxitl + : adormecido pie. (1 cepouhqui ycxitl) adormecido pie. (1 cecepouhqui ycxitl) pata macia. (1 macitica ycxitl) pata macia. (1 motquitica icxitl) medio pie. (1 centlacol ycxitl) icxitlahuia, nite : armar ancadilla a otro. preterit: oniteicxitlaui. (2 Icxitlauia, nite) traspie echar. (1 nite, icxitlauia) icxitlaloa, nino : alargar, o menudear el passo. preterito: oninocxitlalo. (2) menudear el passo, yendo a priessa. (1 nino, cxitlaloa)

icxitlaloa

+ :

trotar. (1 ninoy, cxitlaloa) : ancadilla dar a otro. (1) dar, o armar ancadilla a otro. pret: ancadilla dar a otro. (1) traspie echar. (1)

icxitlanuia, nite

icxitlaquechilia, nite : oniteicxitlaquechili. (2) icxitlatoa, n : (2)

hablar estando meneando los pies como pastor. pret: onicxitlato. quemar a otro los pies con tormento. pret:

icxitletotonilia, nite : oniteicxitotonili. (2)

icxitoca, nic : seguir por rastro, o seguir las pisadas de otro. pret: oniquicxitocac. (2) icxitoca, nino/ huel/ niqu : examinar la consciencia o la vida. pret: oninocxitocac. (2) icxitoca, niqu : ayuntar y recoger los peccados, trayendo los ala memoria para los confessar. (1) rastrear por el olor como podenco. (1) esaminar la consciencia, o la vida. (1) icxitoca, nite : seguir las pisadas de otro. preteri: oniteicxitocac. (2) seguir el rastro delas pisadas. (1) icxitoca, nitla : repetir. (1 nitlaycxitoca) corregir escriptura, o repetir la licion. prete: onitlacxitocac. (2) cobrar la hazienda yendo a procurarla. (1 nitla, cxitoca) cotejar vna escriptura con otra. (1 nitla, cxitoca) corregir escriptura. (1 nitla, cxitoca) icxitoca + : recabar o recaudar. (1 nocon, icxitoca) hazerseme ampollas enlos pies. prete: onocxitomon. (2) pie pequeo. (1) pie pequeo. (2)

icxitomoni, no : icxitontli :

icxitotoca, n : alargar el passo el que anda, o caminar apresuradamente. pre: onicxitotocac. (2) menudear el passo, yendo a priessa. (1) icxitotoca, nite : seguir por rastro a otro. preter: oniteicxitotocac. (2) icxitotoca, nitla : buscar algo vendo atentando con los pies. prete: onitlacxitotocac. (2) buscar por rastro. (1) buscar algo atiento con los pies. (1) icxitotocani : icxitotomoni, no caminante apresurado. (2) : ligero de pies. (1 ycxitotocani)

ampollas hazerse enel pie. (1 no, cxitotomoni) ampollas assi. (1 ycxitotomoniliztli)

icxitotomoniliztli :

icxixacualoa, nitla : pisar algo con los pies. pret: onitlacxixaqualo. (2 Icxixaqualoa, nitla) hollar. (1 nitla, ycxixaqualoa) icxixiotl : empeine del pie. (2) icxixixipochahui, n : Icxixixipochaui, n) tener torondrones enlos pies pret: onicxixixipochauh. (2 friera de

icxixixipochahuiliztli : friera de pies. (2 Icxixixipochauiliztli) pies. (1 ycxixixipochauiliztli)

icxixixipochauhqui : icxixiyotl :

el que tiene frieras enlos pies. (2)

empeine del pie. (1 ycxixiyotl)

icxixopehua, nite : dar puntillazo a otro. preterit: oniteicxixopeuh. (2 Icxixopeua, nite) pontilladas dar. (1 nite, ycxixopeua) icxixoxalli : icxiyoyomoca : ycxiyoyomoca) friera de pies. (2) andariego. (2) friera de pies. (1 ycxixoxalli)

desasossegada persona, sin reposo e inquieta. (1

icxiyoyomocaliztli : desasossiego e ynquietud del andariego que tiene comezon enlos pies. (2) desasossiego tal. (1 ycxiyoyomocaliztli) icxotla, nite : menospreciar a otro. preterito: oniteicxotlac. (2) (1) icxotla, nitla : estribar. (1 nitla, cxotla) menospreciar.

icxpaixquich nic, cui : trasdoblar el precio. (1 ycxpaixquich nic, cui) icza, mo : tomarse las aues. preterito: omocaq[ue]. (2 Ica, mo) icza, niqu : hollar, o pisar algo. prete: oniquicac. (2 Ica, niqu) icza, nitla : hollar. (1 nitla, yca) iczotl : iczotla : iczotoc ida + : palma otra que lleua datiles. (1 ycotl) palmar lugar de palmas. (1 ycotla) + : exe de carro. (1 quauhtemalacatl ycotoc)

el que haze algo. (1 yn ida ay) + : higuera loca. (1 amo tlaaquillo higuera) + : vena de piedra. (1 tetl yhecayo) gorjear las aues. prete: oihicacauacaq[ue] (2 Ihicauaca) tyrano. (2) : tiranizar. (1)

iguera ihecayo

ihicahuaca : ihicoltia, m : ihicoltia, nin

ihimati, nin : componerse, aderearse y pulirse. pret: oninihima. (2) componerse y aderesarse. (1) aderearse o polirse y componerse. (1) ihio motzacuani : asmatico. (2 Ihio motzaquani) ihio; t : baho del cuerpo. (2) atraer algo haziasi conel huelgo. prete: onitlaihioan. (2)

ihioana, nitla :

ihiocahua, n : d[e]sfallecer o saltarme el huelgo d[e] mucho trabajar o de enfermedad. p: onihiocauh. (2 Ihiocaua, n) ihiocahualiztli : desfallecimiento assi. (2 Ihiocaualiztli)

ihiocahualtia, nite : hazer desfallecer a otro desta manera. pre: oniteyhiocaualti. (2 Ihiocaualtia, nite) ihiocauhcaqui : desfallecido assi. (2) refocilar o dar de comer a otro. pre: oniteihiocuiti. (2)

ihiocuitia, nite :

ihiohuia, nic : padecer necessidad el pobre, o adquirir con trabajo lo necessario ala vida. pret: oniquihioui. (2 Ihiouia, nic) ihiohuia, nitla : padecer trabajos. pr: onitlaihioui. (2 Ihiouia, nitla) ihiohuiloni : cosa sufrible. (2 Ihiouiloni) atajar a otro sus razones. prete: oniteyhioilochti. (2) atapar el huelgo a otro. preteri: oniteihiomicti. (2)

ihioilochtia, nite : ihiomictia, nite :

ihiomotzacua, n : ataparseme el huelgo, o tener asma. pre: onihiomotzacu. (2 Ihiomotzaqua, n) ihionicana, n : tomar aliento, descansando. pre: onihionican. (2) (Ihionicana, n: tomar aliento,

ihioniccui, n : idem. pre: onihio niccuic. descansando. pre: onihionican.) (2) ihiopachoa, nite : ihiopachoa, nitla : ihioquixtia, nitla : (2) ihioquiza, n : (2 Ihioquia, n)

atapar el huelgo a otro. preter: oniteihiopacho. (2) abahar algo. preterito: onitlaihiopacho. (2) deshinchar bota o pelota de viento. pre: onitlaihioquixti.

bahear. pret: onihioquiz. et per metaphoram, mandar alguna cosa.

ihiotema, nitla : henchir algo de viento. preteri: onitlaihioten. (2) ihiotenqui : cosa llena de viento. (2)

ihiotia, m : echar de si resplandor, o proceder gr[n] frio dela nieue, o gran ardor o dela llaga. pre: omihioti. (2) ihiotia, nin : resollar, o peerse o tomar aliento o resplandecer y luzir con ricas vestiduras. prete: oninihioti. (2) ihiotia +, m : seca enla vedija. (2 Yaloyo ompa mihiotia)

ihiotica : ihiotl :

con aliento y huelgo. (2) aliento huelgo, o soplo. (2) vena de ayre. (2 Ihiotl iouia)

ihiotl yohuia : ihiotzacua, Ihiotzaqua, ihiotzacua, Ihiotzaqua,

nin : emmudecer o atrauesarsele el bocado. pre: oninihiotzacu. (2 nin) ahogarse con algun bocado que se atraueso. (1 nin, ihiotzaqua) nite : atapar el huelgo a otro. prete: oniteihiotzacu. (2 nite) alquilarse, o entrar a soldada. preter: oninihito. (2)

ihitoao, nin :

ihitoloca : glosa de obra. (1 yhytoloca) ihiyo : cosa que echa de si virtud. (1 yhio) asmatico. (1 yhio motzatzaquani)

ihiyo motzatzacuani : ihiyocahua, n ihiyocaua) :

aquexarse o fatigarse el que va cargado de gran carga. (1 n, aquexamiento tal. (1 yhiyocaualiztli) emmagrecimiento. (1 emmagrecer a

ihiyocahualiztli : yhiyocaualiztli)

ihiyocahualtia, nite : debilitar a otro. (1 nite, yhiocaualtia) otro. (1 nite, yhiocaualtia) ihiyocauhqui : ihiyocuitia, nite aquexado assi. (1 yhiyocauhqui) : dar acomer. (1 nite, yhiocuitia)

ihiyohuia, nite : soportar. (1 nite, yhiyouia) ihiyohuia, nitla : padecer. (1 nitla, ihiyouia) nitla, ihiyouia) pena tener. (1 nitla, ihiyouia) ihiyohuiloni :

penar, recebir pena. (1

sufrible por sufridera cosa. (1 yhiyouiloni) : atajar razones. (1 nite, yhioylochtia) : atapar el huelgo a otro. (1 nite, yhiomictia) atapar el huelgo a otro. (1 nite, yhiopachoa) abahar algo. (1 nitla, yhiopachoa) : deshinchar bota. (1 nitla, yhioquixtia) : bahear. (1 ni, yhioquia, nin, ipotocyotia) resollar. (1)

ihiyoilochtia, nite ihiyomictia, nite

ihiyopachoa, nite : ihiyopachoa, nitla : ihiyoquixtia, nitla

ihiyoquiza, nin, ipotocyotia, ni ihiyotia, m : ihiyotia, nin :

luzio o luziente. (1) alentar; tomar aliento. (1 nin, yhiotia)

ihiyotia +, m : mihiyotia)

seca que se haze enlas vedijas, por alguna llaga. (1 ompa

ihiyotica : espirando o ressollando. (1 yhiyotica) ihiyotl : baho dela boca. (1 yhiotl) huelgo de aliento. (1 yhiyotl) aliento, huelgo o resuello. (1 yhiotl) baho. (1 yhiotl) espiritu o soplo. (1 yhyotl) ihiyotl iyohui : vena de ayre o spiritu. (1 ihiyotl iyoui) emmudecer a

ihiyotzacua, nin : emmudecerse. (1 nin, yhiyotzaqua) ihiyotzacua, nite : atapar el huelgo a otro. (1 nite, yhiotzaqua) otro. (1 nite, yhiyotzaqua) ihohui + : vena de agua. (1 atl yhoui)

ihua, nite : embiar a otro a alguna parte o dar de mano al preso. p: oniteiua. (2 IVa, nite) dar de mano al preso. (1 nite, iua) despedir al criado. (1 nite, iua) despachar gente a alguna parte. (1 nite, iua) ihua, nitla : embiar mensajero. prete: onitlaiua. (2 Iua, nitla) ihua +, niqu : + : delegar. (1 nixiptla niquiua) vena de pedrera o de cantera. (2 Tetl iuauanca) la venida del espiritu sancto. et fc de alijs.

ihuahuanca

ihuallalitzin espiritu sancto : (2 Iuallalitzin espiritu sancto)

ihuallalitzin totecuiyo yesu christo : la venida o aduenimiento de nuestro seor iesu christo. (2 Iuallalitzin totecuiyo Iesu christo) ihuallaliz in espiritu sancto : idem. (Iuallalitzin epiritu ancto: la venida del espiritu sancto. et fc de alijs.) (2 idem. (Iuallalitzin espiritu sancto: la venida del espiritu) ihuan : ihuan iuan) + : y. y tambien. conjunction. (2 Iuan) mas, para continuar; aduerbio. (1 oc iuan) yten; conjunction. (1 oc

ihuanca : ihui :

estar vna cosa junto a otra. prete: iuanocatca. (2 Iuanca) desta manera, o assi. aduerbio. (2 Iui) assi o desta manera. (1 yui)

ihui + : mal o malamente. (1 amo yui) oquia es o fue assi. (2 Anoo yui) semejantemente, o dela misma manera. aduerbio. (2 anyeno iui) semejantemente. (1 an yui) aunque. (1 mao yui) ihuian : desatino y locura grande. interjection. (2 Iuian) contiento. aduerbio. (2 Iuian) mansamente, o

ihuian huitequi, nite : herir, o aotar a otro liuianamente. pret: oniteiuian uitec (2 Iuian uitequi, nite) ihuian nemiliztli : ihuian nemini : vida pacifica y sosegada. (2 Iuian nemiliztli)

pacifica y sosegada persona. (2 Iuian nemini)

ihuian tlacua, n : comer despacio y c[n] sosiego. pre: iuian onitlaqua. (2 Iuian tlaqua, n) comer despacio. (1 n, iuian tlaqua) ihuian yocoxca : mansa y pacificamente. aduerbi. (2 Iuian yocoxca) vida pacifica y sosegada. (2 Iuian yocoxca

ihuian yocoxca nemiliztli : nemiliztli)

ihuian yocoxca nenqui : pacifica y sosegada p[er]sona (2 Iuian yocoxca nenqui) ihuianyo : persona cuerda, atentada y reposada. (2 Iuianyo) modestia. (2 Iuianyotl)

ihuianyotl : ihuic :

hazia el. (2 Iuic)

ihuic

+ :

horro. metaphora. (2 Tlatequililli iuic imecapal) harto y enhastiado de viandas. (2 Iuic euani) yr depriessa. (1 n, iuicini)

ihuic ehuani : ihuicini, n ihuicpa : :

hazia, o contra. aduerbio. (2 Iuicpa)

ihuicpahualmocuepa : de resurtida dar golpeloque se arronjo. pre: iuicpa oualmocuep. (2 Iuicpavalmocuepa) ihuictzinco in dioz : hazia dios. (2 Iuictzinco in dios)

ihuictzinco in dioz nictlachialtia in notlachihual : en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual. (2 Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual) ihuictzinco in dioz nictlamelahualtia in notlachihualiz : idem. pret: iuictzinco in dios onictlamelaualti ynnotlachiualiz. (Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual: en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual.) (2 Iuictzinco in dios nictlamelaualtia in notlachiualiz) ihuictzinco ninocuepa in totecuiyo dioz : conuertirse a nuestro seor dios. (2 Iuictzinco ninocuepa in totecuiyo dios) ihuihui oticcauhque : (2 Iuiui oticcauhque) ihuinin : dexar alguna cosa por mas no poder, o por fuera de armas.

desta manera. aduerbio. (2 Iuinin)

ihuintia, nin : emborracharse. pre: oniniuinti. (2 Iuintia, nin) ihuintia, nite : emborrachar a otro. pre: oniteiuinti (2 Iuintia, nite) ihuintia, nitla : dar mal exemplo. prete: onitlaiuinti. metapho. (2 Iuintia, nitla) destruir el pueblo con mal exemplo. (1 nitla, iuintia) dar mal exemplo. (1 nitla, iuintia) ihuintic : borracho. (2 Iuintic) borrachez. (2 Iuintiliztli) dos dias despues. aduerbio. (2 Iuiptlayoc) pluma de aue. (1 yhuitl)

ihuintiliztli : ihuiptlayoc : ihuitl :

pluma menuda. (2 Iuitl)

ihuitl + : idem. preterito: tiatl iuitl o nicchiuh. (Tiatl yuitl nictlalia: dar a otro buen consejo y auiso, o dar buen exemplo. preterit: tiatl iuitl onictlali. metapho.) (2 Tiatl iuitl nicchiua) la flor dela harina. (2 Iuhquin iuitl textli) ihuitl, tlapalli, tizatl nictlalia : auisar a alguno y ac[n]sejarle lo quele conuiene. preterito: iuitl, tlapalli, tiatl onictlali. (2 Iuitl, tlapalli, tiatl nictlalia) ihuitontli : plumilla. (2 Iuitontli)

ihuiyoquiza, n : lo mismo es que iuiyotia. preteri: oniuiyoquiz. (2 Iuiyoquia, n) lo mismo es que iuiyotia. preterit: oniuioquiz. (2 Iuioquia, n) emplumecer. (1 niuiyoquia) encaonarse las aues. (1 niuiyoquia) ihuiyoquizqui : emplumecida aue. (2 Iuiyoquizqui) mudar la pluma el aue. preter: oniniuiyotepeuh. (2

ihuiyotepehua, nin : Iuiyotepeua, nin)

ihuiyotia, nin : emplumecer, o [n]caionarse las aues prete: oniniuiyoti. (2 Iuiyotia, nin) emplumecer. (1 niniuiyotia) encaonarse las aues. (1 nin, iuiyotia) ihuiyotia, nitla : poner plumas en alguna imagen, o adornarla con algun plumaje. preterito: onitlaiuiyoti. (2 Iuiyotia, nitla) ihuiyotia =, n : = ihuiyoquiza (2 iuiyotia ) = ihuiyoquiza (2 iuiyotia )

ihuiyotlaza, nin : mudar la pluma el aue. preterit: oniniuiyotlaz. (2 Iuiyotlaa, nin) pelechar el aue. (1 nin, iuiyotlaa) ihya, nin : aborrecerse estando mohino. preterit: oninihiac. (2 Ihia, nin) aborrecerse estando mohino y enojado. (1 nin, yhia) ihya, nite : aborrecer a otro. pre: oniteihiac. (2 Ihia, nite) aborrecer a otra. (1 nite, yhia) ihya, nitla : aborrecer el manjar el enfermo. pret: onitlaihiac. (2 Ihia, nitla) dar en rostro elmanjar. (1 nitla, ihia) asco auer o tener de algo. (1 nitla, yhia) ihya + : aborrecer o dar en rostro el man[j]ar al enfermo. (1 niqui, yhia) : oler mal. (1) : heder. (1) emmagrecido. (1 yhyyocauhqui) : espirar echar el huelgo. (1)

ihyac, n ihyaya, n

ihyyocauhqui : ihyyotia, nin ii :

aliso. (2) : fregarse estregandose. (1 nin, iychiqui) llagado. (2 Iychpeliuhqui) dichoso, o merecedor de algo. (2 Iycneliltini) idem. (Iycneliltini: dichoso, o merecedor de algo.) (2

iichiqui, nin iichpeliuhqui : iicneliltini : iicnopiltini : Iycnopiltini) iicoltia, nin : iilotihuayan : iilpic :

tyranizar. pre: oniniycolti. (2 Iycoltia, nin) passeadero. (2 Iylotiuayan)

cosa udosa. (2 Iylpic) persona pensatiua. (2 Iytic tlatetoani)

iitic tlatetoani :

iitlacauhca intilmatli : iitoloca :

raa de pao. (2 Iytlacauhca intilmatli)

glosa de algun testo. (2 Iytoloca)

iitta, nite : estar mirando alos otros. preterito: oniteiittac. (2 Iytta, nite) iitta, nonte : mirar amenudo. (1 nonteiytta) visitar amenudo. (1 nonte, iytta) yr ayer amenudo. (1 nonte, iytta) iittatiuh, nite : yr avisitar frequentemente. pre: oniteittato. (2 Iyttatiuh, nite) iitzcallo incuahuitl : rama de arbol. (2 Iytzcallo ynquauitl) iitzcallocan : iitzcanemi, ni : Iytzcanemi, ni) enlo alto o enla cumbre de alguna cosa. (2 Iytzcallocan) ser muy circunspecto y cuidadoso. pret: oniytzcanen. (2

iitzqui noyollo : ser auisado y muy entendido. (2 Iytzqui noyollo) iitztiuh innicchihua, n : (2 Iytztiuh ynnicchiua, n) iitztoc cochi : hazer algo asabiendas. prete: niytztiuh ynonicchiuh.

el que duerme teniendo abiertos los ojos. (2 Iytztoc cochi)

iixcuepca intilmatli : reues de vestidura, o de ropa. (2 Iyxcuepca intilmatli) iixpoxcauhca in vino : nata, o flor de vino. (2 Iyxpoxcauhca yn vino) iixtzotzoliuhca : nata de leche, o de cosa semejante. (2 Iyxtzotzoliuhca) iizhuayo : iizqui : cosa que tiene mucha hoja. (2 Iyzuayo) diligente y cuidadoso. (2 Iyzqui) mentir muchas vezes. preterito: oniyztlacat. (2 Iyztlacati, n) pellizcar, o pecilgar a otro. preterit: oniteilacatzcoton.

iiztlacati, n :

ilacatzcotona, nite : (2) pecilgar. (1)

ilacatzihui : torcerse la punta del alesna; l; simile. (1 ylacatziui) ilacatzihui, n : torcerse alguna cosa assi como la p[n]ta de alesna o cosa semejante. preterit: oilacatziuh. (2 Ilacatziui, n) ilacatziuhqui : cosa torcida. (2) torcida cosa assi. (1 ylacatziuhqui)

ilacatziuhtiuh + : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli yc malintiuh yc ilacatziuhtiuh yn notlane) ilacatzoa, nin : boluerse a vn lado de enojado. (1) ilacatzoa, niqu : emboluer nio. (1) ilacatzoa, nitla : arrollar manta, estera papel, o cosa assi, o coger y reboluer hilo, o cordel al dedo. &c. prete: onitlailacatzo. (2) reboluer hilo al dedo. (1) emboluer arrollando. (1 nitla, ylacatzoa) ilacatzoa +, nin : fauorecer a otro. preterit: tepan oninilacatzo. (2 Tepan ninilacatzoa) ayudar a otro. (1 tepan ninilacatzoa)

ilacatzoa, nin/i/ : boluer el cuerpo por no ver ni mirar al que aborrece, o ceirse la culebra al arbol. preterito: oninilacatzo. (2) ilacatzoa, tepannin : oninilacatzo. (2) ilacatzotinemi + : ilacatzotinemi) ilacatztic : ayudar a otro, haziendose desu vando. prete: tepan biuir en pecados. (1 teuhtli tlaolli yc nin, torcida cosa assi. (1 ylacatztic)

cosa torcida, o tuerta. (2)

ilacatztli + : idem. (Tlamamatlayaualli: caracol de escalera.) (2 Tlamamatla ilacatztli) caracol de escalera. (1 tlamamatla ylacatztli) cabellos dela frente crespos. (1 yxqua ilacatztli) ilacqui : anegada cosa. (1 ylacqui) barca, o canoa anegada. (2) anegar algo. (1 vieja. (2)

ilactia, nitla : nitla, ylactia) ilama :

anegar barca. &c. prete: onitlailacti. (2)

vieja muger de edad. (1 ylama)

anciana muger. (1)

ilama tototl :

solitaria aue. (1 ylama tototl)

aue solitaria. (2)

ilamachihua, nite : hazer a otro particionero de algo. pret: oniteilamachiuh. (2 Ilamachiua, nite) hazer parcionero a otro de alguna cosa. (1 nite, ilamachiua) parcionero hazer a otro de algun bien, o de algun secreto. (1 nite, ilamachiua) ilamaiciuhqui : ilamapil : matrona muger honrada. (1 ylamaiciuhqui) vejezuela. (2) idem. (Ilamapil: vejezuela.) (2)

vejezuela. (1 ylamapil)

ilamatcatontli :

vejezuela. (1 ylamatcatontli)

ilamati, n : enuegecerse la muger. (1) hazerse vieja. prete: onilamatic. (2) vieja hazerse. (1) hazerse vieja. (1 n, ylamati) ilamatiliztli : ilamatl : vejedad de muger. (1 ylamatiliztli) vejez de muger. (2)

vieja. (2)

ilamatlamatqui, mahuiztic cihuatl : matrona muger honrada. (1 ylamatlamatqui, mauiztic ciuatl) ilamato : vejezuela. (1 ylamato)

ilamatzin : vieja muger de edad. (1 ylamatzin) ilamayotl : vejedad de muger. (1 ylamayotl) ilantli : vieja. (2) vejez de muger. (2)

ilaqui : anegarse algo. (1 ylaqui) cundir la mancha estendiendose. (1 ylaqui) anegarse la nao. &c. o pasarse el papel, o cundir mucho la mancha de azeite, o de manteca. pret: oilac. (2) ilaqui in amatl : passarse el papel. (1 ylaqui yn amatl)

ilcahua, nitla : nitla)

oluidarse de alguna cosa. preterito: onitlalcauh. (2 Ilcaua, hazer oluidar algo a otro. preterito: onicteilcaualti. (2

ilcahualtia, nicte : Ilcaualtia, nicte)

ilcahuilia, niqu : oluidarse del agrauio q[ue] le hizier[n]. s. perdonandolo. prete: oniquilcauili. (2 Ilcauilia, niqu) ilhui tlapohual amoxtli : ilhuia, nicno : ilhuia, nicte : (2) dezir algo a ilhuia, ninote : juyzio. (1) ilhuia calendario. (1 ylhui tlapoal amuxtli)

consultar algo consigo mismo. pre: onicnolhui. (2) dezir algo a otro, o descubrirle el secreto. pret: onicteilhui. otro. (1) quexarse ala justicia. preterito: oninoteilhui. (2) pedir en

+ : arrobarte o trasportarse. (1 anic yehua ilhuia) (Ilhuia, nicno: consultar algo consigo

ilhuia, noconno : idem. pre: onoconnolhui. mismo. pre: onicnolhui.) (2) ilhuica + :

estrecho de mar entre dos tierras. (2 Ipitzauayan in ilhuica atl) esponja dela mar. (1 ylhuica apan mochiua

ilhuica apan mochihua zonectic : onectic)

ilhuica atentli : orilla de la mar. (1 ylhuica atentli) costa de mar o la orilla ola ribera. (1 ylhuica atentli) playa, o costa de mar. (2) ilhuica atl : mar generalmente. (1 ylhuica atl) astrologo. (2) mar. (2)

ilhuica tlamatilizmatini : ilhuicaamaitl : ilhuicac atl) + :

estero de mar. (1 ylhuicaamaitl) estrecho de mar entre dos tierras. (2 Imonamicyan in ilhuicac morador del cielo. (1 ylhuicac chane) morador del cielo. (2) idem. (Ilhuicac chane:

ilhuicac chane :

ilhuicac nemi : morador del cielo. (1 ylhuicac nemi) morador del cielo.) (2) ilhuicacayotica : celestialmente. (1 ylhuicacayotica) ilhuicacayotl : ilhuicaccayotl : celestial.) (2) ilhuicacopa : celestial cosa. (1 ylhuicacayotl) celestial cosa. (1 ylhuicaccayotl) de hazia el cielo. (2)

celestialmente. (2) cosa celestial. (2) idem. (Ilhuicacayotl: cosa

ilhuicacpa : hazia el cielo, o del cielo. (1 ylhuicacpa) ylhuicacpa) hazia el cielo, o del cielo. (2)

del cielo. (1

ilhuicacpa ni, tlachia : ilhuicacpahuic : ilhuicacuic :

mirar al cielo. (1 ylhuicacpa ni, tlachia)

hazia el cielo, o del cielo. (1 ylhuicacpauic) idem. (Ilhuicacpa: hazia el cielo, o del cielo.) (2) estrellero o astrologo. (1 ylhuicamachyotlamatini)

ilhuicamachyotlamatini : ilhuicatitech :

enel cielo. (2) cielo. (2)

ilhuicatl : cielo. (1 ylhuicatl) ilhuicatl ilhuicatl, + : + :

cielo estrellado. (1 citlallo ylhuicatl) abrirse el cielo. (1 matzayani yn ilhuicatl, xapotimo tlalia) : astrologo ser. (1) astrologo. (1 ylhuicatlamatilizmatini) astrologia. (2) astrologo.

ilhuicatlamatilizmati, n ilhuicatlamatilizmatini :

ilhuicatlamatiliztli : astrologia. (1 ylhuicatlamatiliztli) ilhuicatlamatini : (2) ilhuicatlitic : celestial. (2) ilhuice : ilhuice

estrellero o astrologo. (1 ylhuicatlamatini)

parayso celestial. (1 ylhuicatlitic)

cielo empireo, o parayfo

mucho mas. aduerbio. (2) + : antes mucho mas. i. magis ac magis aduerbio. (2 an ylhuice)

ilhuice niccencuitia : empeorar a otro, queriendole corregir con alguna reprehenssion. (1 ylhuice niccencuitia) empeorar a otro con el castigo y correction. pr: ilhuice oniccencuiti. (2) ilhuice nictlanalhuia : empeorar a otro, queriendole corregir con alguna reprehenssion. (1 ylhuice nictlanalhuia) ilhuice nitlahuelilocati : nitlauelilocati) empeorarse ser cada dia peor n mal. (1 ylhuice

ilhuice nohuiti : empeorarse ser cada dia peor n mal. (1 ylhuice nouiti) ilhuice ohuiti : empeorado assi. (1 ylhuice ouiti) empeorado assi. (1 ylhuice tlauelilocati) celebrar

ilhuice tlahuelilocati :

ilhuichihua, n : celebrar fiesta. pret: onilhuichiuh. (2 Ilhuichiua, n) fiesta. (1 n, ilhuichiua) ilhuichihualiztli : celebracion desta manera. (1 ylhuichiualiztli) de fiesta. (2 Ilhuichiualiztli) ilhuichihuani : Ilhuichiuani) celebrador de fiesta. (1 ylhuichiuani)

celebracion

celebrador de fiesta. (2

ilhuichiuhqui : ilhuil; + :

celebrador de fiesta. (1 ylhuichiuhqui) ser merecedor de algo. (2 Ilhuil; no) ser merecedor de algo. (2) idem. idem. (Ilhuil; no: ser merecedor de algo.) (2 Ilhuilti; no) (Ilhuil; no: ser merecedor de algo.) (2)

ilhuil; no : ilhuilti; + :

ilhuilti; no : ilhuiltilo, n :

ser hecho digno de algo sin merecerlo. pre: onilhuiltiloc. (2) celebrar fiesta. p: onilhuiquixti. (2)

ilhuiquixtia, n : solenizar la sierra. (1) celebrar fiesta. (1) ilhuiquixtiani : celebrador de fiesta. (2)

ilhuiquixtilia, nic : celebrar fiesta a algun sancto. pre: oniquilhuiquixtili. (2) ilhuiquixtilia, nite : solenizar la sierra. (1) ilhuiquixtiliztli : celebracion desta manera. (1 ylhuiquixtiliztli) celebracion de fiesta. (2) ilhuiquixtiqui : celebrador de fiesta. (1 ylhuiquixtiqui) (1 ylhuiquixtiqui) ilhuitani + : abouado assi. (1 aquiyeua ilhuitani) celebrador de fiesta.

ilhuitica + : de catorze en catorze dias. (2 Matlatlac ylhuitica onnanauitica) de diez en diez dias. (2 Matlatlac ylhuitica) ilhuitl : dia defiesta. (1 ylhuitl) semana. (2) fiesta de guardar, o qualquier dia dela

ilhuitl + : candelaria, fiesta de candelas. (1 tlauiliz ilhuitl) assi como sino fuera fiesta de guardar. (2 Iuhquimmaca ilhuitl) fiesta de guardar. (2 Pieloni y[l]huitl) de catorze en catorze dias. (1 matlatlac ilhuitl onnauitica) idem. (Matlatlac ylhuitica onnanauitica: de catorze en catorze dias.) (2 Matlatlac ilhuitl onnanauitica) de catorze en catorze dias. (1 matlatlac ilhuitl onnanauitica) hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 yn ye ylhuitl) aguinaldo. (1 neitlaniliztli ynipampa yluitl) fiesta de guardar. (2 Pialoni ylhuitl) ilhuitl mochihua : ilhuitl oquiz : (2) ilhuitl pielli : caer fiesta. (1 ylhuitl mochiua) fiesta passada o celebrada.

celebrada fiesta. (1 ylhuitl oquiz) fiesta de guardar. (2)

ilhuitl pielo : dia de fiesta de guardar. (1 ylhuitl pielo) pielli: fiesta de guardar.) (2)

idem.

(Ilhuitl

ilhuitl pieloni : fiesta de guardar. (1 ylhuitl pieloni) dia de fiesta de guardar. (1 ylhuitl pieloni) ferial dia o feriado. (1 ylhuitl pieloni) idem. (Ilhuitl pielo: idem. (Ilhuitl pielli: fiesta de guardar.)) (2)

ilhuitl quiza :

dia defiesta. (1 ylhuitl quia)

caer fiesta. (1 ylhuitl quia)

ilhuitlacaquitia, nite : (2) echar la fiesta. (1)

echar las fiestas. preterito: oniteilhuitlacaquiti.

ilhuitlalhuia, nite : idem. pre: oniteilhuitlalhui. (Ilhuitlacaquitia, nite: echar las fiestas. preterito: oniteilhuitlacaquiti.) (2) echar la fiesta. (1) ilhuitlapohual amoxtli : calendario. (2 Ilhuitlapoal amoxtli)

ilhuiz : atroche moche, s: sin tiento ni consideracion. (1 ylhuiz) desuariadamente o atroche moche. aduerbio, o mucho mas. (2) ilhuiz + : no qualesquier palabras de por ay. (2 Amoan ilhuiz tlatolli)

ilihuichihua, nitla : hazer algo desuariadamente, y sin consideracion. pre: onitlailiuichiuh. (2 Iliuichiua, nitla) hazer algo no cuerdamento o sin discrecion. (1 nitla, iliuichiua) ilihuiz : como quiera. (1 yliuiz) superfluamente. (1 yliuiz) atroche moche, s: sin tiento ni consideracion. (1 yliuiz) sin consideracion y desuariadamente. (2 Iliuiz) ilihuiz + : por demas, o demasiado. (1 an yliuiz) hablar cosas sin concierto o sin proposito. (1 [n] yliuiz nitlatlatoa) atroche moche, s: sin tiento ni consideracion. (1 an iliuiz) sintiento, sin consideracion sin estimacion, o poray como quiera. aduerbio. (2 an iliuiz) ilihuiz quitechihualtiani : descalabaado. (1 yliuiz quitechiualtiani) o d[e]scalabaado (2 Iliuiz quitechiualtiani) ilihuiz teahuani : descalabaado. (1 yliuiz teauani) idem. (Iliuiz quitechiualtiani: atronado o d[e]scalabaado) (2 Iliuiz teauani) ilihuiz tecualtiani : descalabaado. (1 yliuiz tecualtiani) idem. (Iliuiz teauani: idem. (Iliuiz quitechiualtiani: atronado o d[e]scalabaado)) (2 Iliuiz tequaltiani) ilihuiz tlatoani : Iliuiz tlatoani) hablador vano. (1 yliuiz tlatoani) hablador assi. (2 habla desta atronado

ilihuiz tlatoliztli : habla enesta manera. (1 yliuiz tlatoliztli) manera. (2 Iliuiz tlatoliztli) ilihuiznemi + : haragan. (1 an yliuiznemi) + : haragania. (1 an yliuiznemiliztli)

ilihuiznemiliztli

ilihuiznequi, niqu : querer o dessear algo sin raz[n] o causa, o sin proposito. pr: oniquiliuiznec. (2 Iliuiznequi, niqu) ilihuizo : cosa superflua o demasiada. (2 Iliuio)

ilihuizoia, nitla : hazer algo inconsideradamente. pre: onitlailiuizui. (2 Iliuizuia, nitla) yncnsideradamente hazer algo. (1 nitla, iliuizuia)

ilihuizotl :

idem.

(Iliuio: cosa superflua o demasiada.) (2 Iliuiotl) hornerizo, hijo de pura. (1 yliuizpiltonili)

ilihuizpiltonili :

ilihuizpopoloa, nitla : desperdiciar la hazi[n]da. prete: onitlailiuizpopolo. (2 Iliuizpopoloa, nitla) gastar demasiado. (1 nitla, iliuizpopoloa) ilihuiztlatoa, n : hablar cosas sin tiento ni consideracion. pre: iliuiz onitlato. vel. oniliuiz tlato. (2 Iliuiztlatoa, n) ilihuizzo : superflua cosa. (1 yliuizo) ilihuizzotl : ilitl : ilnamicoca; no) idem. + : superfluidad. (1 yliuizotl) (Ii: aliso.) (2) mi remembrana, o la memoria que de mi se haze. (2 Ilnamicoca; mi remembrana, o la memoria que de mi se haze. (2) traer ala memoria, o acordar algo a otro. prete:

ilnamicoca; no :

ilnamictia, nitetla : onitetlalnamicti. (2)

ilnamictlani, nicte : mandar o persuadir a otro q[ue] sa acuerde de algo. pr: onicteilnamictlan. (2) ilnamiqui +, nitla : pensar antes. (1 nitla, achtopa ilnamiqui) acordarseme

ilnamiquilia, nicte : acordarme delo que otro cometio o hizo. (1) d[e] loque otro cometio o hizo. pre: onicteilnamiquili. (2) ilnamiquiliztli + : pensamiento assi. (1 achtopa ilnamiquiliztli)

ilo onotlahueliltic : onotlaueliltic)

guai demi, o desdichado de mi. interjection. (2 Ilo

ilochtia, nic : mudar la sentncia, o el decreto que alguno auia dado. (1) ilochtia, nin : desigualar enel precio delo que se compra. (1) ilochtia, niqu : tornar atras o detener el relox que anda delantero. (1) detener o tomar atras el relox que anda delantero. (1) tomar arras el relox, o tornar a embiar algo al que me lo embio, o mudar o reuocar la sentencia q[u]e se auia dado, o vender algo por menos delo q[ue] vale. pr: oniquilochti. (2) hazer detener el relox que anda delantero, tornandolo atras. (1) ilochtia, nite : tornar a otro, desde donde le auia ydo a acompaar. pre: oniteilochti. (2) boluer a alguno del camino. (1) resistir. (1 nite, ylochtia) tornar a otro guiandolo. (1 nite, ylochtia) ilochtia, nitla : achicar o acortar algo. preteri: onitlailochti. (2) acortar o estrechar edificio. (1) acortar o achicar. (1 nitla, ylochtia) escatimar. (1) estrechar algo. (1 nitla, ylochtia) restraar o restriir. (1 nitla, ylochtia) escotar cortar alguna cosa, assi como vestidura. (1) achicar algo. (1) despechar vasallos, afloxandoles el tributo. (1 nitla, ylochtia) abreuiar. (1) ilotca + : menguante dela mar. (1 vey atl ilotca)

iloti : afloxarse la enfermedad. (1 yloti) aliuiar se la enfermedad. (1 yloti) afloxarse la enfermedad. pr: oilot. (2) iloti, n : boluerse o tornarse de donde yua. prete: onilot. (2) tornar dedo[nde] fui. (1) huir atras. (1) iloti + : menguante de luna. (1 yc iloti ym metztli) retraerse enla batalla o retirarse. (1 yaoc n, iloti) estancarse el agua que corria. (1 momanatlatzicoa yloti) iloti +, n : retirarse enla guerra. preterit: yaoc onilot. (2 Yaoc niloti) ilotiliztli : retraymiento assi. (1 ylotiliztli) tornada assi. (1 ylotiliztli) huida assi. (1 ylotiliztli) buelta del que torna a venir de donde auia ydo. (1 ylotiliztli) buelta assi, o retiramiento [n] la guerra. (2) ilotin nonacayo : pararse flaco. preterito: oilotin nonacayo. (2) ilottinemi, ni : oniylotinen. (2) ilpicayotl : ilpicayotl + : passearse de vna parte a otra. (1 niylottinemi) atadura, o cerradura. (2) cenogil. (1 tlanqua ilpicayotl) passearse. pre:

ilpiliztli + : el acto de atar algo assi. (2 Tlateteuh ilpiliztli) encabestramiento. (2 Necxi ilpiliztli) reatadura. (1 tlaoppa ylpiliztli) atacadura de calas. (2 Necalas ilpiliztli) reatadura de cosa atada dos vezes. (2 Tlaoppa ylpiliztli) el acto de atar vna cosa con otra. (2 Tlanetech ilpiliztli) ilpilli + : Tlaoppa ylpilli) ilpilloyan + : cosa atada fuertemente. (2 Tlateteuh ilpilli) cosa reatada. (2 cosa atada a otra, o con otra. (2 Tlanetech ilpilli) estaca para atar bestia. (1 cauallo ylpilloyan)

ilpiloni + : cenogil. (1 netlanqua ilpiloni) faxa de muger. (1 nexillan ylpiloni) reatador. (1 tlaoppa ylpiloni) cuerda para reatar algo. (2 Tlaoppa ylpiloni) ilpiqui + : ilpiqui) ilpitza, nite : ylpitza) ilpitza, nitla : reatador assi. (2 Tlaoppa ylpiqui) soplar a otro. pre: oniteilpitz. (2) soplar. pr: onitlalpitz. (2) encabestrado. (2 Mocxi soplar hazia otro. (1 nite,

ilpitza +, nitla : soplar por encima, o por defuera. prete: onitlapani ylpitz. (2 Pani ilpitza, nitla) soplar a fuera. (1 nitla, pani, ylpitza) ilpiya, nic : atar algo. (1 nic, ilpia) ilpiya, nino : ceirse. pre: oninolpi. (2 Ilpia, nino) ilpiya, nite : atar a alguno, o prenderlo y encarcelarlo. pre: oniteilpi. (2 Ilpia, nite) tomar prendiendo. (1 nite, ilpia) prender. (1 nite, ylpia) asir o prender a otro. (1 nite, ilpia) echar en la carcel. (1 nite, ilpia) encarcelar a otro. (1 nite, ilpia) ilpiya, nitla : atar alguna cosa. pr: onitlalpi. (2 Ilpia, nitla)

ilpiya + : reatar otra vez. (1 nitlaoppa ylpia) ilpiya +, niqu : reatar algo. prete: occeppa oniquilpi. (2 Occeppa niquilpia) reatar otra vez. (1 oppa niquilpia) reatar algo. preterito: oppa oniquilpi. (2 Oppa niquilpia) reatar otra vez. (1 occeppa niquilpia) ilpiya +, nite : atar los pies a otro, o manear bestias. pret: onite icxiylpi. (2 Icxi ilpia, nite) atraillar perros o cosas semejantes. (1 nite, neuan ilpia) ilpiya +, nitla : reatar algo. preterito: onitlaoppa ilpi. (2 Oppa ilpia, nitla) atar vna cosa con otra. preter: onitlaneuanilpi (2 Neuan ylpia, nitla) ilpiyani + : el que ata reziamente alguna cosa. (2 Tlateteuh ilpiani) el q[ue] ata alg[n]a cosa dos vezes. (2 Tlaoppa ilpiani) atrauillador tal. (1 tlaneuan ilpiani) iltecoani : soruible cosa que se sorue. (1 yltecoani) ilteconi : soruible cosa que se sorue. (1 ylteconi) soruer algo. pre: onitlaltec. (2)

iltequi, nitla :

im + : menguante de luna. (2 Ye mictiuh ym metztli) menguante de luna. (2 Inecuepaliz im metztli) dezir bien el juego. prete: opa[c] im+patolli. (2 Paqui im patolli) menguante de luna. (1 yc poliui ym metztli) menguante de luna. (1 yc iloti ym metztli) ima icxi in altepetl : aldea dela ciudad, o barrio (2 Ima ycxi yn altepetl) ima icxi itlan caaquia : el que no haze caso de sus deudos por estar el rico. metapho. (2 Ima ycxi ytlan caaquia) imac micohuani : matador. (1 ymac micouani) temer

imacaci, nite : temer a alguno. prete: oniteimacaz. (2) temer. (1) imacaci, nitla : tener respesto o temor reuerencial. pre: onitlaimacaz. (2) con verguena. (1) imacaxilia, ninote : idem. p: oninoteimacaxili. o temor reuerencial. pre: onitlaimacaz.) (2) imacaxoni : digno de ser temido. (2)

(Imacaci, nitla: tener respesto

digno de ser temido. (1 ymacaxoni) digno de ser

imacaxtlanqui : idem. (Imacaxoni: digno de ser temido.) (2) temido. (1 ymacaxtlanqui)

imacaxtli : idem. o persona graue yde auctoridad (Imacaxtlanqui: idem. (Imacaxoni: digno de ser temido.)) (2) graue persona, de auctoridad. (1 ymacaxtli) digno de ser temido. (1 ymacaxtli) imacehualtini : ymaceualtini) imachiyo + : merecedor de algo o dichoso. (2 Imaceualtini) merecedor. (1

mapamundi o bola de cosmografia. (1 cemanauactli ymachiyo) todas cinco cosas, partes, o pares. (2)

imacuillamanixti :

imalac + : muger horra que fue antes esclaua. metapho. (2 Tlatequililliyauh ymetl ymalac itzotzopaz) horro o horra de esclauo. (1 tlatequililti yauh ymetl, ymalac ytzotzopaz)

imalacacholoyan : en derredor. (2) imalacayocan :

enderredor, aduerbio. (1 ymalacacholoyan)

enla copa del arbol. (1 ymalacayocan) copa

imalacayocan in cuahuitl : la copa del arbol. (2 Imalacayocan in quauitl) de arbol. (1 ymalacayocan yn quauitl) imalhuiloca : guarda o cubierta de algo. (2) ramas de arbol. (2 Imama in quauitl)

imama in cuahuitl : ymama yn quauitl)

rama de arbol. (1

imamacauhcan in tlaximalli : espacio de entre viga y viga en lo que esta maderado. (2) imanahual : manta de cuna de nio. (2 Imanaual) manta reburujada que ponen al nio enla cuna pa que no se buelque. (1 ymanaual) imanahual piltzintli : manta reburujada que ponen al nio enla cuna pa que no se buelque. (1 ymanaual piltz[n]tli) imanian + : cantarera, donde ponen los cantaros. (1 tzotzocolli ymanian) manteca de vacas. (1

imantecayo + : manteca de vacas. (1 quaquaue ymantecayo) vacas ym[n]tecayo)

imatcanemi, nin : biuir recasadamente y sobre auiso. pret: oninimatcanen. (2) biuir, o andar sobreauifo y cautamente. prete: oninimatcanen. (2) imatcanemi + : recelarse sospechando. (1 teuicpa nin, imatcanemi) hablar cuerda y sabiamente. preterito: oninimatcatlato. (2)

imatcatlatoa, nin :

imati, m : sotil cosa. (1 mihmati) cosa sotil y curiosa, o conualecido de enfermedad. (2) auisada y cuerda persona. (1) imati, nin : ser prudente y auisado, o yr conualeciendo el enfermo. pre: oninima. (2) cauto ser y auisado. (1) recelarse sospechando. (1) guardarse. (1) yndustrioso ser. (1) conualecer. (1) astuto ser desta manera. (1) imati, niqu : maear. (1) imati, nitla : proueer, o disponer lo que se ha dehazer. prete: onitlaima. (2) proueer algo. (1 nitla, ymati) maear. (1) bastecer al pueblo. (1) imati + : ligero de pies. (2 Mocxi imati) mejorar en dolencia. (1 yeachi nin, imati yequenteltzin) arreziar o conualecer dela enfermedad. (1 yequentel nin, imati) imati +, m : prudente persona, o cosa curiosa y polida. (2 Vel mimati) basta cosa o maoral, assi como manta, &c. (1 amo mimati) imati +, nin : cauto ser y auisado. (1 nouiampa ninimati) idem. (Yequentel: razonablemente. s. meya, o estarya algo mejor el enfermo, o otra cosa. aduerbio) (2 Yequentel ninimati) conualecer dela enfermedad. pret: ye oninima. (2 Ye ninimati) estar algo mejor dela enfermedad. pre: yeoachi ninima. (2 Yeachi ninimati) imati +, nino : ser ligero d[e] pies. p: oninocxi ima (2 Icxi imati, nino) imatini + : idem. (Mocxi imati: ligero de pies.) (2 Mocxi imatini)

imatini +, nin : idem. pret: oninicxi ima. (Icxi imati, nino: ser ligero d[e] pies. p: oninocxi ima) (2 Icxi imatini, nin) imatlactlamanixti : (2) todas diez cosas, o todas diez partes, o todos diez pares. todas treze cosas. &c. (2) todas doze cosas. &c (2) todas onze cosas. &c. (2)

imatlactlamanixti omei : imatlactlamanixti omome : imatlactlamanixti once : imatlaquilhuiixti :

todos diez dias, o entodos diez dias. (2 Imatlaquilhuiyxti)

imattinemi, m : recatado assi. (1) imattinemi, nin : recasarse, o andar sobre auiso. pret: oninimattinen. (2) idem. pret: oninimattinen. (Ninimatcanemi: biuir, o andar sobreauifo y cautamente. prete: oninimatcanen.) (2) imattiuh, m : conualeciente. (1) imattiuh, nin : andar, o yr contiento. preterito: oninimattia. (2) contiento. (1 nin, ymattiuh) andar

imattiuh +, m : idem. (Yemimati: conualeciente de enfermedad.) (2 Ye mimattiuh) conualeciente. (1 yequentel mimattiuh) imaxpi, nin : rapar, o pelar la barba inferior. preterito: oninimaxpic. (2) hazer la barua ynferior. (1) imaxtli : pendejo o barba inferior. (2) pendejo o bedija. (1 ymaxtli) hazer

imaxxima, nin : rapar o hazer la barba inferior. prete: oninimaxxin. (2) la barua ynferior. (1) imecapal + : horro. metaphora. (2 Tlatequililli iuic imecapal) de esclauo. (1 tlatequililli yuic ymecapal)

horro o horra horro o

imecaxicol + : horro, o horra. (2 Tlacotonililli yaztauh ymecaxicol) horra de esclauo. (1 tlacotonililli yaztauh ymecaxicol)

imecayo + : ynstrumento de quatro cuerdas. (1 naui temi ymecayo) ynstrumento de quatro cuerdas. (1 mecaueuetl naui ymecayo) ynstrumento de cinco cuerdas; y assi delas demas. (1 mecaueuetl macuilli ymecayo) imeixtin : todos tres. (2) todos sesenta. (2 Imepoalixtin) todos tres. (2)

imepohualixtin : imeteixtin :

imetl + : muger horra que fue antes esclaua. metapho. (2 Tlatequililliyauh ymetl ymalac itzotzopaz) imetl, + : horro o horra de esclauo. (1 tlatequililti yauh ymetl, ymalac ytzotzopaz) imiahuayocan : enla cumbre de alguna cosa. (1 ymiauayocan)

imicca tanima : imiquiz + : metztli ymiquiz)

la muerte del alma. (2) conjunction de luna. (2 Metztli imiquiz) conjunction de luna. (1

imiquiztica tlaneltiliani : imitoayan niquitoa :

martyr. (1 ymiquiztica tlaneltiliani)

atiempo o coyuntura dezir algo . (1 ymitoayan niquitoa)

imix + : estar algunos mirando algo con gran atencion, notando todo lo que se haze. (1 cenca ymix yn tequiuh) imixpan nonotiquiza : passar alos que van enla delantera. preter: oimixpan nonotiquiz. (2 Imixpan nonotiquia) passar a los que van enla delantera. (1 ymixpan nonotiquia) imiyahuayocan : imma immaca + : enla cumbre, o enlo alto de alguna cosa. (2 Imiyauayucan)

ninguna cosa le sobrepuja, o excede. (2 Atle imma quimopanauilia)

+ : no dexe de hazer cosa alguna. (2 Atle immaca onicchiuh) assi como. (1 ymmacaan)

immacazan : assi como. aduerbio. (2 Immacaan) immacuilixtin : todos cinco. (2)

immacuilteixtin : idem. immaitla immaitla? imman + : + : + :

(Immacuilixtin: todos cinco.) (2)

no cosa alguna. (2 Atle immaitla) no ay otra cosa?. (2 Aoctle ymmaitla?) oportunamente. (1 vel ymman) dado que, o puesto cato. (1

lo mesmo es que velyquac. (2 Vel ymman)

immanel : aunque, dadoque, o puestoque. aduer. (2) ymmanel) aunque. (1 ymmanel) immanel cenca : immani : alomas mas, o aunque mucho. (2)

alo mas mas. (1 ymmanel cenca) aesta hora. (1 ymmani)

atal hora, o aesta hora. aduerbio. (2)

immanozoneliuh :

aunque sea assi. aduerbio. (2 Immanooneliuh)

immanti : ser ya hora o tiempo oportuno. s. para hazer algo, o venir y cumplirse el tiempo y hora. s. quese esperaua. pret: oimmantic. (2) immantilia, nitla : onitlaimmantili. (2) immati hallar algo atiempo y sazon, o a coyuntura. prete:

+ : mejorar en dolencia. (1 yen, immati)

immatlacteixtin : todos diez. (2) immatlacteixtin omei : todos treze. (2) immatlacteixtin omome : todos doze. (2)

immatlacteixtin once : todos onze. (2) immatlacteixtin onnahui : todos catorze. (2 Immatlacteixtin onnaui)

immatlactetl centetl : de diez vno. (2) immatlactetl omei centetl : de treze vno. (2)

immatlactetl omome centetl : de doze vno. (2) immatlactetl once centetl : de onze vno. (2) de catorze vno. (2 Immatlactetl onnaui centetl) de diez cosas vna, o de diez pares vno, o de de treze cosas vna. &c. (2) de doze cosas vna. &c. (2) de onze cosas vna. &c. (2)

immatlactetl onnahui centetl : immatlactlamantli centlamantli : diez partes a vna. (2)

immatlactlamantli omei centlamantli : immatlactlamantli omome centlamantli : immatlactlamantli once centlamantli :

immatlactlamantli onnahui centlamantli : de catorze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli onnaui centlamantli) immatlactli ce : de diez vno. (2) de treze vno. (2)

immatlactli omei ce :

immatlactli omome ce : de doze vno. (2) immatlactli once ce : de onze vno. (2) de catorze vno. (2 Immatlactli onnaui ce)

immatlactli onnahui ce : immatlaquixtin :

todos diez. (2)

immatlaquixtin omein : todos treze. (2) immatlaquixtin omome : todos doze. (2) immatlaquixtin onnahuin : immatlaquixtin onze : todos catorze (2 Immatlaquixtin onnauin)

todos onze. (2)

immazonel : aunque. (1 ymmaonel) immazoneliuh : aunque. (1 ymmaoneliuh) menguante de luna. (2

immetztli + : menguante de luna. (2 Yepoliui ymmetztli) Yeiloti ymmetztli)

immitzcocoa + : adnde, o en que parte del cuerpo te duele?. (1 cayepa canyeuel ymmitzcocoa) adnde, o en que parte del cuerpo te duele?. (1 campa ymmitzcocoa)

immixtli + : desbaratar y deshazer el viento las nuues. preterito: oeecapoliuh. (2 Eecapoliui ymmixtli) immocahua : sobrar lo que queda. (1 ymmocaua) immochihuazquia + : no auer effecto o no se acertar lo que se pretndia. (1 oommixcauh ymmochiuazquia)

immoyollo + : mas contenta te con esto. (2 Maan ic pachiui ymmoyollo) proposito. s. de hazer algo. (2 Iuhtictlaliz ymmoyollo) sey cierto, o ten entendido. (2 Maueliuhye ymmoyollo) immoyollotzi imomanaya + : + : hago gracias a vuestra merced. (2 Otlaotic ymmoyollotzi) remanso de rio. (1 atoyatl ymomanaya) remanso de rio. (2) entrambas personas. (1 ymomextin)

tendras

imomanayan atoyatl :

imomextin : ambos ados, o entrambos. (2) a dos personas o culebras. (1 ymumextin)

ambas

imompohualixtin : todos quarenta. (2 Imompoalixtin) imonamicyan + : mollera dela cabea. (2 Toquaxical ymonamicyan)

imonamicyan in ilhuicac atl : estrecho de mar entre dos tierras. (2) imonamicyan inilhuicaatl : ynilhuicaatl) estrecha mar entre dos tierras. (1 ymonamicyan

imonamicyan intlalli : estrechura de tierra entre dos mares. (2) imonecca + : cosa inutil y sin prouecho. (2 Atle imonecca) (1 atle ymonecca) imonecya : oportunamente. (1 ymonecya) cosa sin prouecho.

abuen tiempo; aduerbio. (1 ymonecya)

imonecyan : entiempo y sazon, o en buen tiempo y coyuntura. (2) imonequian : imonequian + : atiempo ysazon. (1 ymonequian) abuen tiempo; aduerbio. (1 velipa ymonequian) oportuna cosa con sazon. (1 ymonequian monequi) oportunidad. (1 ymonequian monequiliztli)

imonequian monequi :

imonequian monequiliztli :

imonequian nicchihua : atiempo o coyuntura hazer algo. (1 ymonequian nicchiua) imonequian nicnequi intlatquitl : yntlatquitl) gastar en bien. (1 ymonequian nicnequi

imonequiyan nicnequi : gafar algo prouechosamente. pre: imonequian onicnec. (2)

imonteixtin : ambas ados animalias, o paxaros. (2) ambas a dos animalias, o paxaros. (1 ymonteixtin) entrambos animales yrracionales. (1 ymonteixtin) imopiloayan + : ymopiloayan) imoztlayoc : corriente de agua. (2 Atl imopiloayan) corriente de agua. (1 atl

vn dia despues; vel; vn dia adelante. (1 ymuztlayoc) mugeril

impac + : aficionado a mugeres, y no en mala parte. (2 Ciua impac) hombre aficionado a mugeres, no en mala parte. (1 ciua impac) impach impan impatli impatolli + : aficionado a mugeres, y no en mala parte. (1 ciua impach) + : cauallerizo. (1 cauallo pixque ympan ycac)

+ : + :

ayuda echar o melezina. (1 tetlampanicte maca ynpatli) dezir mal el juego. (2 Moooma inpatolli)

in : sirue de hornato enesta lengua, y en composicion significa, los que. exemplo intlaqua. quiere dezir los que com[n]. &c (2) in achto : al principio, s: quando comente a hazer algo. (1 yn achto)

in altepetl zan itlanca in occe altepetl : vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 yn altepetl [n] ytlanca yn occe altepetl) in amo : el que no, o aquel que no. (2) el que no quisiere ser corregido. (1)

in amonotzallani :

in amotlatolpan : y en vuestro vulgar hablar. (2) in anunciacion quexquich icquitztica initlacatilitzin totec : cuanto ay desde la anunciacion a pascua de nauidad?. (1 yn anunciacion quexquich ycquitztica ynitlacatilitzin totec) in aoctle : quando no ay nada o quando falta todo. (1 yn aoctle) in aquin : el que, o aquel que. (2) el que no quisiere. (1 yn aquin aciaz)

in aquin aciaz : in atle : in atlei :

sin. preposicion. (2) quando no ay. (2)

in axcan in ompa titztihui : de aqui adelante, o en el tiempo venidero. (2 In axcan yn ompa titztiui) in ayamaque : antes que vosotros tuuiessedes ser. (1 yn ayamaque)

in ayatac : antes que tu fuesses. (1 yn ayatac) in ayataque : antes que nosotros tuuiessemos ser. (1 yn ayataque)

in ayatitleme : in ayayaque : in ayaznequi : in campa : in canin :

antes que nosotros tuuiessemos ser. (1 yn ayatitleme) antes que aquellos tuuiessen ser o suellen. (1 yn ayayaque) el que no se quiere yr. (1 yn ayaznequi)

adonde, o adondequier. aduerbio. (2) adonde. s.. estuuiere. &c. aduerbio (2)

in caxtollamantli centlamantli : de quinze cosas vna, o de quinze pares vn par. (2 In caxtullamantli centlamantli) in caxtollamantli omei centlamantli : caxtullamantli omei centlamantli) in caxtollamantli omome centlamantli : caxtullamantli omome centlamantli) in caxtollamantli once centlamantli : caxtullamantli once centlamantli) de diez y ocho cosas vna. &c. (2 In de diez y siete cosas vna. &c. (2 In de diez y seys cosas vna &c. (2 In

in caxtollamantli onnahui centlamantli : de diez y nueue cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli onnaui centlamantli) in caxtolli ce : de quinze vno. (2 In caxtulli ce) de diez y ocho vno. (2 In caxtulli omei ce)

in caxtolli omei ce :

in caxtolli omome ce : de diez y siete vno. (2 In caxtulli omome ce) in caxtolli once ce : de diez y seys vno. (2 In caxtulli once ce)

in caxtolli onnahuice : de diez y nueue vno. (2 In caxtulli onnauice) in caxtolteixtin : todos quinze. (2 In caxtulteixtin)

in caxtoltetl centetl : de quinze vno. (2 In caxtultetl centetl) in caxtoltetl omome centetl : de diez y siete vno. (2 In caxtultetl omome centetl) in caxtoltetl once centetl : de diez y seys vno. (2 I[n] caxtultetl once centetl) in caxtoltetl onnahui cen/t/tetl : de diez ynueuevno. (2 In caxtultetl onnaui c[n]/t/tetl) in cempohualixtin : in cempohualli ce : todos veinte vno. (2 In cempoalixtin) deveinte vno. (2 In cempoalli ce) idem. (In cempoalli ce: deveinte vno.) (2 In

in cempohualtetl centetl : cempoaltetl centetl) in chicomextin :

todos siete. (2) dem. (2 In chiconauixtin)

in chiconahuixtin :

in chiconauhteixtin : in chiconteixtin : in chicuacemixtin : in chicuacenteixtin : chiquacenteixtin) in chicueixtin :

todos nueue. (2) todos siete. (2) todos seys. (2 In chiquacemixtin) idem. (In chiquacemixtin: todos seys.) (2 In

todos ocho. (2) idem. (In chicueixtin: todos ocho.) (2)

in chicueteixtin : in cochizpan :

[n] sueos, o est[n]do durmi[n]do ellos (2)

in ida ai : el que haze algo. (1 yn ida ay) in itla quichihua : el que haze algo. (1 yn itla quichiua)

in miercolez inipam mocui nextli quexquichca quitztica ini : cuanto ay desde la ceniza ala pascua de resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) in nahuixtin : in nauhteixtin : todos quatro. (2 I[n] nauixtin) todos quatro. (2) todas quatro partes, cosas, o pares. (2) alli. (1 yn nepa)

in nauhtlamanixtin : in nepa : in o : alli. (2)

aquesse, o aquessa, aquesso, o despues que, o luego que. (2)

in oachto : y luego que, o despues que primero. (2) in oatto : idem. (In oachto: y luego que, o despues que primero.) (2) la otra vez, o lo que la

in occeppa : ala otra vez, o lo que la otra vez. (2) otra vez. (1 yn occeppa)

in oceppa : la otra vez, o lo que la otra vez. (1 yn oceppa) in ocompa titztihui : de aqui adelante. (1 yn ocompa titztiui) tiempo passado. (1 yn ocyenepa inompa

in ocyenepa inompa otihuallaque : otiuallaque)

in ompa otihuallaque : el tiempo passado. (2 In ompa otiuallaque) in ompa titztihui : in ompatitztihui : in ompohualli ce : adelante s. enel tiempo venidero. (2 In ompa titztiui) adelante, s: el tiempo andando. (1 yn ompatitztiui) de quarenta vno. (2 In ompoalli ce)

in ompohualli centetl : idem. centetl) in onemico :

(In ompoalli ce: de quarenta vno.) (2 In ompoalli

lo que fue y tuuo ser en tiempos passados. (1 yn onemico) despues de predicar; y assi delos de mas. (1 yn

in oontemachtiloc : oontemachtiloc) in oyequene :

despues que ya finalmente, o despues que de hecho. (2) despues de dos aos o despues de passados dos aos. (1 yn

in oyuhonxihuitl : oyuhonxiuitl) in quemman : in quemmanian : aduerbio.) (2)

alguna vez, o algunas vezes o ati[m]pos. aduerbio. (2) idem. (In quemman: alguna vez, o algunas vezes o ati[m]pos.

in quenin : como, o assi como. conjunction. (2) in quexquich : lo que. s. ouiere o se hallare. &c. (2) tanto quanto. (2)

in quexquich noixquich : in quiyahuitl :

llouiznar. (1 yn quiauitl) escriuano principal. (1 yn tiachcauh yn

in tiachcauh in amatlacuiloque : amatlacuiloque) in yacac niquiztiquiza : niq[ui]ztiquia)

passar a los que van enla delantera. (1 yn yacac

in yalhua : loque ayer, o ayer. (2) in ye ilhuitl : hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 yn ye ylhuitl)

in ye ompa titztihui : tiempo venidero o futuro. (1 yn ye [m]pa titztiui) adelante, s: el tiempo andando. (1 in ye ompa titztiui) in yeiuh yexihuitl : in yetlahuizcalehua : in yetlahuizcalpan : yetlauizcalpan) al tercero ao. (2 In yeiuh yexiuitl) en amaneciendo. (2 In yetlauizcaleua) idem. (In yetlauizcaleua: en amaneciendo.) (2 In

in yetlapoyahua : en anocheciendo. (2 In yetlapoyaua) in yeyuh cexihuitl : in zazo catlehuatl : catleuatl) despues de passado vn ao. (1 yn yeyuh cexiuitl) qualquiera dellos, o qualquier cosa que sea, (2 In ao

in zazo quenami : de qualquier manera o suerte que sea. (2 In ao quenami) inacatl + : ralas estar las caas o cosas assi. (1 cacayacatimani ynacatl)

inacayo + : persona viciosa y carnal. (2 Quixcauia ynacayo) viejo flaco y arrugado. (2 Pipinqui ynacayo) persona delicada, y tierna, assi como lo son los nobles criados en delicadez. &c (2 Piltic ynacayo) inacaz mococoa : doliente assi. (1 ynacaz mococoa) aconsejar, amonestar, o corregir a otro. pre:

inacaztitech ninopiloa : inacaztitech oninopilo. (2) inacaztitlan :

ala oreja. (2) secretario ala oreja. (2) secretario ala oreja. (1 ynacaztitl[n]

inacaztitlan ichtaca notzaloni : inacaztitlan ichtacanotzaloni : ychtacanotzaloni) inacaztlan : inachto : inahuac :

ala oreja. (1 ynacaztlan)

al principio, antes, o primero. aduerb. (2) apar del, o junto a el, o con el. (2 Inauac) consigo. (1 ynauac)

inahuac + : morada en esta manera. (1 ytloc ynauac yeloualiztli) morador enesta manera. (1 ytloc, ynauac nemini) morar cerca de algun lugar. (1 ytloc ynauac ninemi) morada en esta manera. (1 ytloc ynauac nemiliztli) inama, nite : yr ademandar la deuda alacreedor, inquirir y preguntar alos que han dicho algo contra mi, o alos que oyer[n] dezir mal de mi, para purgar me y dar aentender mi innocencia pre: oniteinan. (2) deuda pedir. (1) demandar la deuda. (1 nite, ynama) pedir la deuda. (1) inamatlacuiloque + : escriuano mayor (2 Intiachcauh inamatlacuiloque) apropriado

inamic : su ygual, o cosa que viene bien y quadra con otra. (2) para alguna cosa. (1 ynamic)

inamic + : no tener par, o no auer cosa que se le yguale. (2 Atle inamic) desigual cosa. (1 amo ynamic) no tener par niygual. (1 atle ynamic) inamictzin emperador : emperatriz. (1 ynamictzin emperador) inamonotztlani : el que no quisiere ser corregido. (1) echar las pares la muger. (1

inan + : culebra de hormiguero. (2 Tzicatl ynan) quitlaa yn inan)

inaquin yuhquii : el que es desta manera o desta condicion. (1 ynaquin yuhquiy) inatl + : ayuntarse los ros. (1 cetia ynatl) sin preposicion. (1 ynatle) quando no ay nada o quando falta todo. (1 ynatley)

inatle : inatlei :

inauhtlamanixti : todas q[ua]tro cosas, o q[ua]tro pares. (2)

inaxca mochipa : inaxcan : inaxcan

de aqui adelante. (1 ynaxca muchipa)

agora, o al presente. aduerbio. (2) + : y agora. (2 Auh ynaxcan) de aqui avn ao, o el ao venidero. (2 Inaxcan ce xiuitl)

inaxcan ce xihuitl :

inaxcan in ocompa titztihui : de aqui adelante. (1 ynaxcan yn ocompa titztiui) inaxcan mochipa : de aqui adelante. (2 Inaxcan muchipa) inaxcan xihuitl : ogao. (2 Inaxcan xiuitl) xiuitl) ogao; aduerbio de tiempo. (1 ynaxcan

inaya : antesque. aduerbio. (2) antes que. (1 ynaya) inaya, nin : esconderse, o guarecerse en algun lugar. prete: onininax. (2) aluergarse o guarecerse de la lluvia. (1 nin, ynaya) encubrirse. (1) esconderse. (1) inaya, nitla : encubrir o esconder algo. prete: onitlainax. (2) encubrir algo, generalmente. (1 nitla, ynaya) esconder algo. (1 nitla, ynaya) inayac : inayamo : sin preposicion. (1 ynayac) antesque. (2) antes que. (1 ynayamo)

inayamo mochihua : inayamoyoaz : inayanac :

antes que esso acaeciesse. (1 ynayamo mochiua)

antes que anochezca. (2)

antes que yo fuesse o tuuiesse ser. (1 ynayanac) antes que tuuiesemos ser, o antes que fuesemos (2)

inayatitleme : inayayac :

antes que aquel fuesse. (1 ynayayac) antes que tuuiesen ser, o antes que fuessen. (2) : matar el apato. (1 n, echcocoa yncactli)

inayayaque : incactli incal + : +, n

monesterio de monges. (1 teopixque yncal) +, nic : solar echar suelas. (1 nic, tlalia yncalvapalitl)

incaloapalitl incampa :

donde quiera; busca adondequiera. (1 ync[m]pa) adonde estuuiere. (1 yncampa yez) lleuar candelas en las manos. (1 nomac ycatiuh incandela)

incampa yez : incandela incanin : + :

donde quiera; busca adondequiera. (1 yncanin) adonde estuuiere. (1 yncanin yez) + : blanquear las miesses. (1 yztaztimani yncastillan tlaulli) todos quinze. (2 Incaxtulixtin)

incanin yez : incastillan

incaxtolixtin :

incaxtoltetl omei centetl :

de diez y ocho vno. (2 Incaxtultetl omei centetl) enero. (1 ycce metztli,

ince + : viernes. (1 yc chiquacemilhuitl ynce semana) ynce xiuitl) incemilhuitl :

passar todo el dia sin prouecho. (1 yncemilhuitl)

incemilhuitl +, nic : gastar mal el tiempo. (1 nic, nentlaa yncemilhuitl) gastar mal el tiempo. (1 nic, nenquixtia yncemilhuitl ynceyoual) incenyeliz + : real, de gente de guerra. (1 yaoquizque yncenyeliz)

incexihuitl + : el mes de enero. (2 Iccemetztli incexiuitl) el mes de agosto. (2 Icchicuei metztli yncexiuitl) otubre mes. (1 ycmatlactetl metztli yncexiuitl) mayo, mes quinto. (1 ycmacuilli metztli yncexiuitl) inceyohual ynceyoual) +, nic : gastar mal el tiempo. (1 nic, nenquixtia yncemilhuitl

inchan + : matriz de codornizes. (1 ooltin ynchan) monesterio de monges. (1 teopixque ynchan) escondrijo de fieras. (1 teq[ua]nime ynchan) inchichihualayotl + : nata, que nada sobre la leche. (1 yyxtzotzoliuhca ynchichiualayotl) nata de leche. (2 Itlaixo inchichiualayotl) nata, que nada sobre la leche. (1 ytlaixxo ynchichiualayotl) nata, que nada sobre la leche. (1 ychiyauaca ynchichiualayotl) inchichixtiuh + : hazerse poco apoco, o sin aduertir de mala condicion y de amargo coraon. (2 aniuhnenti ynchichixtiuh noyollo) inchihualoz +, nite : juramentar. (1 nite, nauatia ynchiualoz juramento)

inchoquiztli + : no cessar de llorar. (2 amache nicmattica inchoquiztli intlaocoyaliztli) incihuatl + : estar la muger preada. (2 Oitlacauh ynciuatl) (Valcholoa in

incitlalpol + : idem. pre: oualcholoyncitlalin. vel. yncitlalpul. citlalin: salir el luzero del alea.) (2 Vacholoa yncitlalpul) incochcayotl incochian + : yncochian) incococ + : + : + : + : miseria de pobreza. (1 anecini yncochcayotl) meson. (1 nenenque yncochian)

majada de ganado. (1 ychcame

miseria de pobreza. (1 ompa onquia yncococ teopouhqui) empeorar el nfermo. (1 veya inicocoliz incocoxqui) lo mesmo es que quaqualli atl quiquia. (2 Quiquia inquaqualli rama de

incocoxqui incuacualli atl)

incuahuitl + : arbol que tiene guia, o p[m]pollo (2 Izcallo inquauitl) arbol. (2 Iytzcallo ynquauitl) incuauhquech + : yugo para vir. (1 quaquaueque ynquauhquech tlauilanaya)

india tlaca : indioz

gente delas yndias. (2)

+ : dedicar o ofrecer algo a dios. (2 Itechnicpoa [n]dios) cosa sin

inecca + : cosa fin prouecho que no sirue para nada. (2 Atle ynecca) prouecho. (1 atle ynecca) inecoca + : (2 Atle inecoca) ineconi : yneconi) idem.

(Atle ynecca: cosa fin prouecho que no sirue para nada.) olorosa cosa que huele. (1

cosa para oler, o digna de ser olida. (2)

inecpachiuhca in tlamamalli : sobre carga. (2) inecpachiuhca intlamamalli : sobrecarga. (1 ynecpachiuhca [n]tlamamalli) inecu tica : inecuepaliz + : dulor o dulura. (1 ynecu tica) menguante de luna. (1 metztli ynecuepaliz) menguante de luna. (2) menguante de luna. (1 ynecuepaliz yn metztli)

inecuepaliz im metztli : inecuepaliz in metztli :

inecuepca + : idem. (Vei__atl yylotca: menguante de mar.) (2 Veiatl ynecuepca) menguante dela mar. (1 vey atl ynecuepca) inecui, nitla : oler algo. pr: onitlanecu. (2) rastrear por el oler. preterito: onitlatlanecu. (2)

inecui, nitlatla :

inecutiuh, niqu : rastrear por el olor como podenco. (1) inecutiuh, nitla : idem. pre: onitlanecutia. (Inecui, nitlatla: rastrear por el oler. preterito: onitlatlanecu.) (2) inehua, niqu : (2 Ineua, niqu) herrar el golpe no acert[n]do a lo que se tira. pre: oniquineuh.

inehua +, n : madrugar. (1 youac nineua) edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1 nino, coneitta nipiltontli ypan nineua) inehua +, niqu : tirar certero. (1 amo niquineua) ineitonil : carleamiento del trabajado y cnfado. (1 yneitonil) ineixcahuil in totecuiyo : totecuiyo) es proprio y pertenece a solo dios. (2 Ineixcauil in

inelhuayo : su rayz y principio. (1 ynelhuayo) inelhuayoc : ala rayz, o enla rayz del arbol, o de cosa semejante. (2) raiz. (1 ynelhuayoc) inelhuayocan : semejante.) (2) de

idem. (Inelhuayoc: ala rayz, o enla rayz del arbol, o de cosa de raiz. (1 ynelhuayocan) ala rayz del arbol. (1 ynelhuayocan)

inelhuayocan naci : verificar enteramente, o examinar el negocio. pre: inelhuayocan onacic. (2) buscar de rayz la verdad. (1 ynelhuayocan naci) inelhuayocan onacic : buscar y hallar assi la verdad. (1 ynelhuayocan onacic) la fee o creencia de nuestro seor. (2 Ineltococa yn idem. (Ineltococa yn totecuiyo: la fee o creencia de fee o creencia. (1 yneltococatzin

ineltococa in totecuiyo : totecuiyo) ineltococatzin totecuiyo : nuestro seor.) (2)

ineltococatzin totecuiyo yesu christo : totecuiyo iesu christo) inemalacachoayan inemalacachohuayan ynemalacachouayan) + :

quicial de puerta. (2 Tlatzacuillotl ynemalacachoayan)

+ : quicio o quicial de puerta. (1 tlatzacuillotl oriente.

inemanayan + : oriente, o donde sale el sol. (2 Tonatiuh ynemanayan) (1 tonatiuh ynemanay[n]) inemiliz : inenca professo en esta manera. (1)

+ : el mantenimiento corporal. (2 Iyulca ynenca tonacayo) junta de dos ros. (1 ynepaniuhca) el brao dela cruz. (2 Inepaniuhca yn cruz)

inepaniuhca :

inepaniuhca in croz :

inepaniuhca in ome atoyatl : junta de dos rios. (2 Inepaniuhca yn ome atoyatl) inepantla + : idem. fiel de balana.)) inepantlaicac + : (Peo yyullo: fiel de balana.) (2 idem. fiel de balna. (1 peso ynepantlaycac) biuar de conejos. (2 (Peso yyullo:

inetecayan + : biuar de conejos. (1 tochtli inetecayan) Tochtli ynetecayan)

ineuh oommineuh : no auer effecto o no se acertar lo que se pretndia. (1 yneuh oommineuh) ineuhca + : ycochca yneuhca) inexxo inezcayo vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1 ynhaualnecini

+ : pauesa o ceniza de centella muerta. (1 tlemoyotl ynexxo) + : nombre que significa muchas cosas. (1 tocaitl miec ynezcayo) vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1

inhahualnecini icochca ineuhca : ynhaualnecini ycochca yneuhca)

ini + : traspassar el cuchillo el coraon dela virgen. (1 yuhquinma cuchillo oquitocaticalac yni yollotzin) cuanto ay desde la ceniza ala pascua de

resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) beuedor de agua. (2 Atl ini) y esto. s. acaecio. (2 Auh yni) ini +, nic : asosegar y quietar a otro. (1 nic, uellalilia yni yullo) iniahuiaca iniahuiyaca + : + : esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci yniauiaca) esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci yniauiyaca) + : despues del baptismo. (1 ynoiuh nicceli yniatzintotecuiyo

iniatzintotecuiyo dios) inic :

con que, o paraque. aduerbio. (2)

inic + : no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas. (2 Aoctle yuan inic tlaotli) mucho mas hermoso y lindo que todo lo demas. (2 Ocvalca ynic chipauac) hasta agora, o e [e]l tiempo passado. (2 Ixquichcauitl inic otiuallaque) idem. (Aoctle yuan inic tlaotli: no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas.) (2 Aoctle yuhqui inic tlaotli) dar grandes bozes. (1 aoctle yuhqui ynic ni, tzatzi) peor, comparatiuo de malo. (1 ocualca ynic aqualli) hasta aqui o hasta agora, por el tiempo passado. (1 yxquichcauitl ynic otiuallaque) tiempo no tener para hazer algo ni opportunidad. (1 atlaquenm[n]ti ynic nic, chiuaz) cara con dos hazes. (1 anquitlatia ynic tlaueliloc) inic +, nino : assechar estando enterrado, demanera que apenas se le parece la cabea. (1 nino, tlallan toca ynic ninotepachiuiz) inic +, nitla : llamar tocando con la mano. (1 nitla, tzotzona ynic nitenotza) inic caxtollamantli : inic caxtolli : la quinzena cosa o parte. (2 Inic caxtullamantli)

el quinzeno. (2 Inic caxtulli) (Inic caxtulli: el quinzeno.) (2 Inic caxtultetl)

inic caxtoltetl : idem. inic ce :

el primero. (2) la veintena parte o cosa. (2 Inic cempoallamantli)

inic cempohuallamantli : inic cempohualli : inic cempohualtetl : inic centetl : inic chicuace :

el veinteno. (2 Inic cempoalli) idem. (Inic cempoalli: el veinteno.) (2 Inic cempoaltetl)

el primero. (2) el sexto. (2 Inic chiquace) idem. (Inic chiquace: el sexto.) (2 Inic chiquacentetl)

inic chicuacentetl : inic chicuei :

el octauo. (2) (Inic chicuei: el octauo.) (2)

inic chicuetetl : idem. inic chicume :

el septimo. (2) (Inic chicunauhtetl: el noueno.) (2 Inic chicunaui) el noueno. (2)

inic chicunahui : idem. inic chicunauhtetl :

inic chicuntetl : el septimo. (2) inic huei : cuan grande es. (1 ynic vey) Inic vei) quan grande es, o que grande que es. (2

inic ipam mocuepa amotlatol : y en vuestro vulgar hablar. (2 Inic ypam mocuepa amotlatol) inic macuilli : el quinto. (2) (Inic macuilli: el quinto.) (2) el decimo. (2)

inic macuiltetl : idem.

inic matlactetl : el decimo. (2)

inic matlactlan antli : la decima parte, cosa, o el decimo par. (2) inic monahuaitoa : y enla lengua de los nauas. (2 Inic monauaitoa)

inic mozonehuaz : presa de agua. (1 ynic mooneuaz) inic nahui : inic nauhtetl : inic ome : idem. (Inic nauhtetl: el quarto.) (2 Inic naui)

el quarto. (2)

el segundo. (2) idem. (Inic ome: el segundo.) (2)

inic ontetl :

inic otihuallaque : hasta aqui o hasta agora, por el tiempo passado. (1 ynic otiuallaque) hasta aqui, o hasta agora. s. el ti[m]po passado. (2 Inic otiuallaque) inic quimatiz : inic yei : paraque supiese. (1 ynic quimatiz)

el tercero. (2) idem. (Inic yei: el tercero.) (2)

inic yetetl : inica + :

pulgada medida. (1 cemmapilli ynica toueymapil)

inicanemi : sensual y vicioso. (2) inicaquiztica + : clara cosa de entender. (1 amo oui ynicaquiztica) de entender. (1 oui ynicaquiztica) inicnopillotl + : inicnotlacayotl) inicnotlacayotl + : inicnotlacayotl) inicocoliz + : escuro

padecer gran necessidad. (2 Ye ompa onquia ynicnopillotl padecer gran necessidad. (2 Ye ompa onquia ynicnopillotl

empeorar el nfermo. (1 veya inicocoliz incocoxqui)

inicuac : cuando quieraque. (1 yniquac) cuando; affirmando. (1 yniquac) quando. affirmando algo. aduerbio. o quando quieraque. (2 Iniquac)

inicuac +, nitla : sealar o expressar el dia que tengo de tornar, qundo voy a alguna parte. (1 nitla, teneuhtiuh yniquac nivallaz) inicuac atlei : inicuac ayamo : quando no ay nada o quando falta todo. (1 yniquac atley) antes que. (1 yniquac ayamo) antes que. (2 Iniquac ayamo)

inicuac o : entonces. (2 Iniquac o) inicuac onyez : y quando ouiere que. (2 Iniquac onyez) despues de comer. (1 yniquac otlaqualoc)

inicuac otlacualoc :

inicuac yetlapoyahua : en anocheciendo. (1 yniquac yetlapoyaua) inicuac yeyexihuitl : yeyexiuitl) inicuaco : inihuelica yniuelica) y despues de tres aos, o passados tres aos. (2 Iniquac

despues que. (1 yniquaco) + : esparzirse el olor por todas partes. (1 yuhquin centlalli momana esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci yniuelica)

inilhuicaatl + : estrecha mar entre dos tierras. (1 ymonamicyan ynilhuicaatl) estrecha mar entre dos tierras. (1 ytzoliuhyan ynilhuicaatl) estrecha mar entre dos tierras. (1 ypitzauayan ynilhuicaatl) inilhuicac tlatocayotl : ynylhuicac tlatocayotl) inin : inina + : entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1 esto. (1 ynin) este, esta, esto. (2)

este, esta, esto. (1 ynin)

m[m]brudo de grndes mi[m]bros. (1 ypano canvey ynina cayo)

ininacayo + : gentil y hermoso hombre o muger. (1 nouian qualneci yninacayo) hobacho. (1 opiltiac yninacayo) gentil y hermoso hombre o muger. (1 acan ytlacauhqui yninacayo) viejo arrugado que le cuelgan las arrugaduras como gualdrapas. (1 apipilcac yninacayo) liouacho. (2 Opiltiac ininacayo) hombre membrudo. (2 Ipanocan uei yninacayo) ininacayo, + : carnal y vicioso. (1 quixcauia yninacayo, atle ytechquimaxitillani) inintlamacehualiz + : dexaron exemplo de virtud y penitencia, s: los sanctos. (1 quitlapallotitiaque ynintlamaceualiz) inintlatlacol + : ynintlatlacol) inintlatol + : echarse la culpa el vno al otro. (1 quimotlatlaxilia

concordarse algunos entre si. (1 centetia ynintlatol)

inipam + : cuanto ay desde la ceniza ala pascua de resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) inipampa + : aguinaldo. (1 neitlaniliztli ynipampa yluitl)

inipan + : el signo enque naci, el alma, o la porcion y racion mia. (2 Notonal ynipan nitlacat) inipanin xihuitl : ogao; aduerbio de tiempo. (1 ynipanin xiuitl) eneste ao. (2 Inipanin xiuitl) inique i : iniquehi : estos, o estas. (2 Inique hi) estos; vel; estas. (1 yniquehy) + : menesteroso. (1 anecini ynitechmonequi) ogao, o

initechmonequi

initei + : estenderse, o bolar por todas partes la fama de nuestro seor dios. prete: nouian otepan actimotecac yniteyotzin dios. (2 Nouian tepan actimoteca initey otzin dios) initetla + : esta estendida la misericordia de dios por todo el mundo. (2 Oquitzacutimoman ynitetla ocolilitzin dios yn nouian cemanau) initilma +, nic : desabrigar o despojar aotro. (1 nic, anilia ynitilma)

initlatlacol +, ni : dar n rostro cnlos defectos que alguno hizo, diziendoselos enla cara. (1 ni, quixcomaca ynitlatlacol) initozqui + : perder la habla el enfermo. (1 ouetz ynitozqui) habla el enfermo. (2 Ouctz inituzqui) iniuh : segun; aduerbio. (1 yniuh) assi como. aduerbio. (2) comparando. (1 yniuh) assi como. (1 yniuh) iniuhca : iniuhque segun es. aduerbio. (2) + : segun; aduerbio. (1 yniuhca) tener perdida la como,

como qualquiera. (1 anyenoyuhqui yniuhque cequintin) como qualquiera delos otros. (2) como, comparando. (1 yniuhqui) assi como.

iniuhque cequintin :

iniuhqui : assi como. aduerbio. (2) (1 yniuhqui) iniuhqui occequi : yniuhqui occequi) inixayac + :

como qualquiera otra cosa. (2)

como qualquiera cola. (1

demudado assi. (1 omictimoman ynixayac)

inixquich : todo lo que, o todo quanto. (2) inixquich in quexquich : en tanto en quanto. (1 ynixquich yn quexquich)

inixquichcahuitl : hasta, p[re]posicion. (1 ynixquichcauitl) idem. (Inixquichcauh: mientras, o mientrasque, o entre tanto.) (2 Inixquichcauitl) entretnto. (1 ynixquichcauitl) en tanto que. (1 ynixquichcauitl) inixquichcauh : mientras, o mientrasque, o entre tanto. (2) que. (1 ynixquichcauh) mientras o mientras

inixquichica : idem. (Inixquichcauitl: idem. (Inixquichcauh: mientras, o mientrasque, o entre tanto.)) (2) en tanto que. (1 ynixquichica) iniyectenehualoca +, nic : ayuntar en alguna cancion todos los loores de hazaas que alguno hizo. (1 nic, cecentlalia yniyecteneualoca) iniyollo + : auisada y cuerda persona. (1 tlachia yniyullo) asosegar y quietar a otro. (1 nictlalilia yniyullo) auisada y cuerda persona. (1 yyzqui yniyullo) desapercebido. (1 atleipanca yniyollo) misericordioso. (1 ycnoyoua yniyollo) iniyollotzin, + : estar dios lexos del pecador. (1 amo yn tech uelca yniyollotzin, yntlaueliloque) inizquipa otimotlapololti : iniztlacatiliztli +, nicte ynyztlacatiliztli) inmetztli + : todas las vezes que te desatinaste. (2) : desmentir a otro con verdad. (1 nicte, ixcomaca

crecer la luna. (1 veiya inmetztli)

inmixtli, + : deshazerse las nuues con los grandes vientos. (1 chico tlanauac yauh [n]mixtli, oehecapoliuh) inmochiuh + : andar en dos aos que acaecio algo. (1 yeyauh onxiuhtiz ynmochiuh) andar en vn ao que se hizo o acontecio algo. (1 ye yauh cexiuhtiz ynmochiuh) innacian innecali innechcapa innehuan : + : + : + : estar alcabo, o enfinamiento. (2 Onacico ynnacian) retraymiento de mugeres. (1 ciua ynnecali zaquaya) hasta alli d[n]de aquel esta. (2 Ixquichca ynnechcapa) entrambas personas. (1 ynneuan)

ambas ados personas. (2 Inneuan)

innepa + : idem. Ixquichca innepa) inneteilhuiliztli innican + :

(Ixquichca ynnechcapa: hasta alli d[n]de aquel esta.) (2 hasta alli do esta alguno. (1 yxquichca ynnepa) + : estado dela causa. (1 oncan tzicani ynneteilhuiliztli) hasta aqui donde yo estoy. (2 Ixquichca innican)

innican quexquichica? : cuanto ay deaqui a tal parte?. (1 ynnican quexquichica?.) innicchihua + : atiento hazer algo. (1 annoconyocoya ynnicchiua) atiento hazer algo. (1 annocompiqui ynnicchiua) innicchihua +, n : hazer algo asabiendas. prete: niytztiuh ynonicchiuh. (2 Iytztiuh ynnicchiua, n) innichoca innihuetzca +, n + : : llorar mucho. (1 n, ellelaci ynnichoca)

morirse de risa, o reirse mucho. (2 Nommimictoc ynniuetzca)

innitlatlacoani + : ser consumado y gran pecador. (2 Onicmac caui ynnitlatlacoani) innitlatlacoani +, nic : ser consumado en maldad. pre: onicmacicaui. (2 Macicauia innitlatlacoani, nic) innix + : abrirse el entendimiento. (1 tlapoui ynnix yn noyollo)

innollo + : turbarse y alterar se el coraon, o recebir algun desgusto y desabrimiento de algo. prete: cenca icquen omochiuh ynnoyollo. (2 Cenca quemmochiua ynnollo) innonacayo + : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 quihiouia, ictoneua yc chichinaca yn noyollo ynnonacayo) innonetlacuil + : ganar conla hazienda que se da alogro. metapho. (2 Momimiloa ynnonetlacuil) innopilhuan, + : parir la muger a menudo. prete: oniquinquaalo yn nopilhuan (2 Quaaloa ynnopilhuan, ninquin) innotahua + : imitar el hijo asus padres, o parecerles enlas costumbres. preterit: oniquinquixti. (2 Niquinquixtia ynnotaua) innotlacaquia + : sano de juyzio. (1 pactica ynnotlacaquia) tener sano el juizio el que esta enfermo. (2 Pactica innotlacaquia) juizio bueno tener y sano. (1 amo quenca ynnotlacaquia) sano de juyzio. (1 amo quena ynnotlacaquia) innotlatlacol + : escusar sus pecados, echando la culpa a algo. preterito: itla itech onictlami in notlatlacol. (2 Itla itech nictlamia ynnotlatlacol) perseguirme mis pecados, poniendose delante los ojos, o representandoseme, o amenazandome. (2 Nixtentla momamalacachotinemi innotlatlacol) innotlatlacol +, nic : purgarse del pecado, s: pagando la pena. (1 nic, tzaqua ynnotlatlacol) innotlatlalil : [n]notlatlalil) mudar la sentncia, o el decreto que alguno auia dado. (1

innotlatol +, nic : mudar la sentncia, o el decreto que alguno auia dado. (1 nic, cuepa innotlatol) innotlatqui innotzaloca +, nic + : : gastar en bien. (1 nic, popoloa ynnotlatqui)

letania. (1 sanctome ynnotzaloca)

innoyollo + : afligirse y angustiar se mucho. prete: onicteopouh. &c. (2 Nicteopoa in nix ynnoyollo) inflamarse y abrasarse el coraon. prete: otlecomon ynnoyollo. (2 Tlecomoni ynnoyollo) estar bien con alguno y tenerle aficion y buena voluntad. (2 Tetech uelca ynnoyollo) buena voluntad tener a otro. (1 tetech uelca ynnoyollo) encenderse de yra. (1 tleualani ynnoyollo) innoyollo +, nic : asosegarse y quietarse. pre: onicuellali ynnoyollo. (2 Vellalia ynnoyollo, nic) ino : esse, essa, esso. (1 yno) que, conjuncion. (1 yno) aquello. (1 yno) despues que. (1 yno) luego

ino ontemachtiloc : despues que ayan predicado o despues de predicado, o enacabando de predicar o de ensear. et sic de alijs. (2) ino ontlacualoc : despues de comer, o en acabando de comer, o despues quetodos ay[n] comido (2 Ino ontlaqualoc) despues de comer. (1 yno ontlacualoc) inoachtopa : inoatto : luego que, conjuncion. (1 ynoachtopa)

luego que, conjuncion. (1 ynoatto) en tanto que. (1 ynoc)

inoc : mientras que, o en tanto que. aduer. (2) entretnto. (1 ynoc) inoc + :

qual dellos es el mejor. (2 Acye ynoc cenca qualli ?)

inoc cualcan : mientras haze buen tiempo, o mientras es tiempo oportuno y conueniente. (2 Inoc qualcan) inoc nontlacua : mientras como, o entretanto q[ue] como. (2 Inoc nontlaqua)

inoc quexquichcahuitl : mientras que, o entanto q[ue] (2 Inoc quexquichcauitl) inoc yenepa : el tiempo passado. (2)

inoc yuan : mas, conjunction. (1 ynoc yuan) inocatca : lo que fue y tuuo ser. (2) (1 ynocatca) inoccenca cualli : inoccenca yectli : inoccequi + : lo que fue y tuuo ser en tiempos passados.

mejoria en cada especie. (1 ynoccenca qualli) mejoria en cada especie. (1 ynocc[n]ca yectli)

mas, conjunction. (1 auh ynoccequi) hasta, p[re]posicion. (1 ynocyxquichcauitl) en tanto que. (1 ynocno)

inocixquichcahuitl : inocno :

entretnto. (1 ynocno)

inocno chicontetl : inocompa titztihui : inocompatitztihui : inocquexquich + :

ylos otros siete. et sic de alijs (2) adelante, s: enel tiempo venidero. (1 ynocompa titztiui) adelante, enel tiempo venidero. (2 Inocompatitztiui) mas, conjunction. (1 auh ynocquexquich)

inocquexquichcahuitl : en tanto que. (1 ynocquexquichcauitl) inoctlaca : mientras es de dia. (2) inocyenepa : entre dia. (1 ynoctlaca)

atras, s: en tiempos passados. (1 ynocyenepa) idem. (Inoc yenepa: el tiempo passado.) (2

inocyenepa in ompa otihuallaque : Inocyenepa in ompa otiuallaque) inoma : el mesmo. (2)

inoma + : escriptor de propria mano. (1 vel ynoma tlacuiloani) escriptor de propria mano. (1 vel ynoma tlacuilo) el mesmo; (scilicet) lo hizo odixo. (1 vel ynoma) inomatca tlacuilo : escriptor desu propria mano. (2) mano. (1 ynomatca tlacuilo) inomatlatoltzin : sus mismas palabras. (2) inome + : junta de dos rios. (2 Icetca inome atoyatl) ycetca ynome atoyatl) inome atoyatl : inompa junta de dos ros. (1 ynome atoyatl) junta de dos ros. (1 escriptor de propria

+ : tiempo passado. (1 yn ocyenepa inompa otiuallaque) atras, s: en

inompa otihuallaque : tiempo passado. (1 ynompa otiuallaque) tiempos passados. (1 ynompa otiuallaque) inompa titztihui :

adelante, s: enel tiempo venidero. (1 ynompa titztiui)

inompatitztihui : tiempo venidero o futuro. (1 ynompatitztiui) inoncan tilahuatoccuahuitl : entrar en monte espesso. (1 yn[n]c[n] tilauatocquauitl) inoncua quizaliz tonacayo : tonacayo) miembro, parte del cuerpo. (2 Inonqua quializ

inoncuaquizaliz + : miembro, parte del cuerpo. (1 centlamantli tonacayo ynonquaquializ tonacayo) inonemico : lo que fue y tuuo ser, o lo q[ue] ya passo. (2) inoquic : mientrasque, o entretanto. (2) (1 ynoquic) en tanto que. (1 ynoquic) entretnto.

inoquimonequian : mientras es tiempo oportuno. (2) inoquipan tlateotoquiliztli : en tiempo de la infidelidad, o en tiempo de la idolatria. (2) inoquixquicahuitl : Inoquixquicauitl) inoquixquich : idem. (Inoquixquichcauh: hasta. preposicion.) (2

entretnto. (1 ynoquixquich)

inoquixquichcauh : hasta. preposicion. (2) hasta, p[re]posicion. (1 ynoquixquichcauh) mientras o mientras que. (1 ynoquixquichcauh) inoquixquichica : entretanto, o mientrasque. (2) inoquiz yexihuitl : despues de tres aos, o passados tres aos. et sic de alijs. (2 Inoquiz yexiuitl) inotlaimmantic : y venido y cumplido el termino o el tiempo. (2)

inoyeco : lo que fue o tuuo ser, o loque ya passo. (2) tiempos passados. (1 ynoyeco)

lo que fue y tuuo ser en

inoyo cexihuitl : despues de passado vn ao. (1 ynoiuh cexiuitl) inoyo nicceli iniatzintotecuiyo dioz : yniatzintotecuiyo dios) inoyuh : poco despues. (1 ynoyuh) despues del baptismo. (1 ynoiuh nicceli

luego que, conjuncion. (1 ynoyuh)

inoyuh niccac :

y despues de entendido y oydo el negocio. (2)

inoyuh nicceli in baptismo : despues del baptismo. (1 ynoyuh nicceli yn baptismo) inoyuh ninocuantequi : despues que me baptize. (2 Inoyuh ninoquantequi) inoyuh ninocuatequi : inoyuh yexihuitl : inquexquich + : despues del baptismo. (1 ynoyuh ninoquatequi) despues de tres aos. (2 Inoyuh yexiuitl)

tamao quamao. (1 yxquich ynquexquich)

inquexquich noixquich : tanto quanto. (1 ynquexquich noyxquich) inquezqui + : tantas quantas, dizese de mantas esteras. &c. (2 Izqui ynquezqui) tantos quantos en numero assi. (1 yzqui inquezqui) inquezquime + : tantos quantos. (2 Izquime inquezquime) assi. (1 yzquime ynquezquime) inquezquintin : inquezquipa + : tantos quantos en numero

tantos quantos en numero assi. (1 ynquezquintin) tantas quantas vezes. (2 Izquipa inquezquipa)

inquezquiteme + : tantas quantas. s. reses. &c. (2 Izquiteme inquezquiteme) tantos quantos en numero assi. (1 yzquiteme ynq[ue]zquiteme) inquezquitetl + : tantos quantos, destamanera. (2 Izquitetl inquezquitetl) tantos quantos en numero assi. (1 yzquitetl ynquezquitetl) inquiyahuitl + : gotas pequeas caer assi. (1 chichipini inquiauitl) no cessar de llouer. (2 Aoc onquisa inquiauitl) no cessar de llouer. (1 aoc onquia ynquiauitl) gotas grandes caer quando llueue. (1 chachapani inquiauitl) inquiyenica otiquitlaco : que cometiste pecando. (2) lo que cometiste poco tiempo a, o lo que no ha mucho

insacramento + : comulgar. prete: itetzinco oninaxitisacramento. (2 Itetzinco ninaxitia insacramento) inteachcauh + : piloto principal. (2 Acallachiani ynteachcauh) (1 acallachiani ynteachcauh) inteachcauh intlatlamati : piloto principal.

momo principal. (1 ynteachcauh yntlatlamati)

inteaxca intech : intech

+, nicte

pagar deuda. (1 nicte, cuepilia ynteaxca)

enellos, o dellos. (2) + : estar dios lexos del pecador. (1 amo yntech maxitia) dellos. (2) el que ensea. participio. (2) + : mandon que manda a menudo muchas cosas. (2 anic nemi

intechcopa : intemachtia : intenahuatia intenauatia)

intepetl + : desotra parte dela sierra. (1 yteputzco yntepetl) punta, o c[m]bre de cerro (2 Iquauitzauhca intepetl) desotra parte dela sierra. (1 ycampa yntepetl) altura o cumbre de sierra. (1 ytzonyoc yntepetl) altura o cumbre de sierra. (1 yquauitzauhca yntepetl) intepixcauh intequitl + : +, ni prelada. (1 ciuamopia yntepixcauh) : tasar tributos. (1 ni, quixyeyecoa intequitl) dezir a otro sus defectos enla cara. (1 yc niteixmotla : matar el poluo. (1 nic, poloa ynteuhtli) prelada. (1 ciuamopia ynteyacancauh)

intetlatlacol + : yntetlatlacol) inteuhtli +, nic + :

inteyacancauh

inteyacancauh intlatlamati : momo principal. (1 ynteyacancauh yntlatlamati) intiachcauh + : cauallerizo. (1 cauallo pixque yntiachcauh) escriuano mayor (2) hasta ay do tu estas.

intiachcauh inamatlacuiloque :

intica + : hasta ay donde tu estas. (2 Ixquichca intica) (1 yxquichca yntica)

inticmahuizotoque, + : suspensos estar y fuera de si con gran admiracion de cosas grandes y marauillosas, que oyen o veen los hombres. (1 techpouhtitlaa ynticmauiotoque, cenca teyolquima teotlato) inticmatiao + : ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede. (1 oncan ynticmatiao) intilmatli + : reues de vestidura, o de ropa. (2 Iyxcuepca intilmatli) raa de pao. (2 Iytlacauhca intilmatli) raa de pao. (1 yytlacauhca yntilmatli) intixtepetla + : como eres tan ciego. s. que no vees lo que te conuiene. (2 Cammach intixtepetla) intla : si. conjunction condicional. (2) si, conjunstion condicional. (1) mas,

intla + : oxala. (1 yyo intla) mas si; conjunction. (1 auh yntla camo) conjunction. (1 auh yntla) mas si; conjunction. (1 tel yntla) mas si;

conjunction. (1 auh yntla) ysi, conjunction. (2 Auh intla) mas si; conjunction. (1 an yntla) osi, aduerbio. (1 yyo intla) ysi viniere. (1 auh yntla vallaz) intla aca : si alguno. (2) intla, yeyecoa : intlaca : si alguno. (1 yntla aca)

esperimentar o prouar. (1)

sino. conjunction. (2) sien ninguna parte. s. os oluidaredes de dios. et sic de alijs. si en ningun lugar, s: pareciere o se hallare. (1 si nunca. (1

intlacacan : (2)

intlacacan neciz : yntlacacan neciz)

intlacaic : si en ningun tiempo, y si nunca. s. pecaredes. &c. (2) yntlacaic) intlacamo : ysino. conjunction. (2) intlacamo intlacan : + :

sino, conjunction. (1 yntlacamo)

ysi no quisiere. (1 auh yntlacamo ciaz) si en algun lugar. (1)

y si en alguna parte. (2)

intlacana : si por algun lugar. (1) ysi [n] alg[n]a p[ar]te o lugar, o si aalg[n]a p[ar]te. (2) si a algun lugar. (1) si en algun lugar. (1) intlacanapa : idem. aalg[n]a p[ar]te.) (2) intlacanehuatl : intlacanelmo : intlacanozac : Intlacanoac) intlacanozac (Intlacana: ysi [n] alg[n]a p[ar]te o lugar, o si si de algun lugar. (1) si en algun lugar. (1)

y sino fuera por mi. (2 I[n]tlacanehuatl) y aunq[ue]no, o puesto caso que no, o dado que no. aduerbio. (2) y si ninguno, o si eftuuiere ausente o sino vuiere quien. (2

+ : y si ninguno, o si estuuiere ausente. (2 Auh intlacanoac) sino fuera por ti. (1 yntlacateuatl) y sino tuuieres hazienda. et sic de alijs. (2)

intlacatehuatl :

intlacatle maxca : intlacatli intlacua : + :

ygualdad de dia y de noche. (1 neneuhqui yntlacatli yuualli)

el que come. participio. (2 Intlaqua)

intlacualli + : aborrecer o dar en rostro el man[j]ar al enfermo. (1 nouic eua yntlaqualli) darme en rostro el manjar. pret: onouic euac yntlaqualli. (2 Nouic eua yntlaqualli) desmoler la comida o digerirla. (1 temo yntlaqualli) dar en rostro elmanjar. (1 nouic eua intlaqualli) intlacualli +, nicte : tasadamente y con gran miseria y escaseza dar algo al huerfano o alcriado. (1 nicte, ixtamachiuilia yntlaqualli) intlacuayan + : pesebre, o pesebrera. (2 Mamaa yntlaquayan) pesebrera. (1 mamaa yntlaquayan) pesebre o

intlahuelilocayotl yntlauelilocayotl) intlahuelilocayotl intlauelilocayotl)

+ : andar los vicios a vanderas desplegadas. (1 totocatoc +, mo : crecer y augmentarse mucho alguna cosa. (1 mo, tomaua

intlahueliloque + : estar dios lexos del pecador. (1 amo yn tech uelca yniyollotzin, yntlaueliloque) intlahuilanaya + : yugo para vir. (1 quaquaueque yntlauilanaya)

intlalli + : estrechura de tierra entre dos mares. (2 Imonamicyan intlalli) estrecha tierra. (1 ytzoliuhyan yntlalli) estrecha tierra. (1 ypitzauayan yntlalli) estrechura de tierra entre dos mares. (2 Ipitzauayan intlalli) intlaltecutli + : morirse el enfermo. pre: oitech nacic yntlaltecutli. (2 Itech naci intlaltecutli) intlalticpac + : vno vez y nomas biuimos eneste mundo, sin tornar otra vez a biuir enel. (2 a cen yequixoa intlalticpac) intlamacehualiztli + : parte dela penitencia; s: la sa[t]isfacion, o la contricion. (1 ycotonca yxeliuhca yntlamaceualiztli) intlamamalli + : sobrecarga. (1 ynecpachiuhca [n]tlamamalli)

intlamanitiliz + : gentil cosa de gentiles o costumbre gentilica. (1 tlateotocanime yntlamanitiliz) intlamatlactetilia + : diezmador. (1 quitemacani yntlamatlactetilia) diezmada. (2 Oipammaan yntlamatlactetilia) cosa

intlanazo : y si porv[n]tura, o acaso. l. mas. si. c[n]jun. (2 Intlanao) intlanel : aunque. (1 yntlanel) y aunque, o dado que. aduerbio. (2) y aunque muy mucho. aduerbio.

intlanel cenca : (2)

alo mas mas. (1 yntlanel cenca)

intlanel cenca actehuatl : estima. (2)

aunque seas quien fueres, o aunque seas de grande

intlanozo : mas si; conjunction. (1 yntlanoo) intlaocoyaliztli + : intlaocoyaliztli) no cessar de llorar. (2 amache nicmattica inchoquiztli

intlatequiliz + : real d[e] g[n]te de guerra (2 Yaoquizque yntlatequiliz) real, de gente de guerra. (1 yaoquizque yntlatequiliz) intlatlaliayan + : papo de aues. (2 Totome yntlatlaliayan) (1 totome yntlatlaliayan) intlatlamati + : momo principal. (1 ynteyacancauh yntlatlamati) (1 ynteachcauh yntlatlamati) intlatolli + : estado dela causa. (1 oncan tzicaui yntlatolli) concordar en lo que dizen. (1 nepaniui yntlatolli) papo delas aues. momo principal. concertar o

intlatquitl intlaxhuiztli yntlaxuiztli)

+ :

gastar en bien. (1 ymonequian nicnequi yntlatquitl) madurarse el nacido o encordio. (1 omotlali oicucic estar aparejada la paga, o el premio. (2 Yeic onoc y si, y si todavia, o mas si.

+ : + :

intlaxtlahuilli yntlaxtlauilli)

intlaza : mas si; conjunction. (1 yntlaa) conjunction. (2 Intlaa) intlazan : y si. (2 Intlaan)

intloque + : cuantas mercedes te ha hecho nuestro seor?. (1 canimmach omitzicnoma yntloque nauaque?.) de donde mereciste el beneficio que el seor te a hecho?. (2 Cammach mitzicnoma intloque in nauaque?) intoctli + : maorca demayz por q[ue]jar (2 Chichiquiliui intoctli) + : tiempo de yr. (1 yeimman ynt[n]peuazque)

intompehuazque intonal + :

calendario. (1 sanctome ic yntonal moquetza) ponerse el sol.

intonatiuh + : eclipsi del sol. (2 Iqualoca intonatiuh) preteri: oonac yn tonatiuh. (2 Aqui yntonatiuh)

intotecuiyo + : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 ytetztzinco quipouato yntotecuiyo) quiso, o fue seruido nuestro seor dios. (2 Iyollotlamatic yntotecuiyo dios) gozar o fruyr de n[uest]ro seor. pre: onicnotlamachti. (2 Nicnotlamachtia intotecuiyo) intotlatol + : discordia endar pareceres o votos. (1 amo centetia yntotlatol)

intotlaxtlahuil + : acada vno de nosotros cabra su parte, o cada qual recibira su premio y galardon. (1 ceceyaca totech aciz yntotlaxtlauil) acada vno cabra suparte, o cada qualrecibira su premio. (2 Ceceyaca totechaciz yntotlaxtlauil) intotoltetl intoxiuh + : + : caxcara de hueuo. (1 y cacallo yntotoltetl) ser [m]bos d[e] vna misma edad. (2 Neneuhqui [n]toxiuh)

intoyollo + : estar vnidos los coraones y animos delos que se aman. pre: oc[n]tetiac. vel. ocentetix yn toyollo. vel. ocentet in toyollo. (2 Centetia yntoyollo) intzatzililoca inuan + : + : letania. (1 sanctome yntzatzililoca)

canonizado. (1 sanctome ynu[n] tlapoalli) canonizar. (1 ynuan nicpoa yn sanctome)

inuan nicpoa in sanctome : inuilohua + :

punto de partida. (1 velyquac ynuiloua)

inyacac niquiztiquiza : passar alos que van en la delantera. pre: ynyacac oniquiztiquiz. (2 Inyacac niquiztiquia)

inye + : pasqua)

hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 mayuh ticmatica ynye en amaneciendo. (1 ynye tlachipaua) en amaneciendo. (1 ynye tlauizcaleua)

inye tlachipahua : inye tlahuizcalehua :

inye tlahuizcalli moquetza : en amaneciendo. (1 ynye tlauizcalli moquetza) inye tlahuizcalpa : inye tlalchipahua : en amaneciendo. (1 ynye tlauizcalpa) en amaneciendo. (1 ynye tlalchipaua)

inye tlapoyahua : en anocheciendo. (1 ynye tlapoyaua) inye yuh onxihuitl : yuh onxiuitl) inye yuhqui : despues de dos aos o despues de passados dos aos. (1 ynye

finalmente. (1)

inyehuatl : conuiene a saber. (1 ynyehuatl) inyeimman, + : yn otlaimmantic) y venido, o llegado ya el tiempo determinado. (2 Auh inyeimman, al tercero ao. (1 ynyeiuh ycxiuitl) al tercero dia. (1 ynyeiuh yeilhuitl) de aqui adelante. (1 ynyeompa titztiui)

inyeiuh icxihuitl : inyeiuh yeilhuitl : inyeompa titztihui : inyepascua + : ynyepasqua) inyeyan + : ynyeyan) inyoca inyollo

hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 maypanticmatica estrado. (1 tetlatzontequilique ynyeyan) estrado. (1 tlatoque

+ : solamente a ellos o a aquellos. (1 an ynyuca) + : + : ombres sanctos. (1 qualnemiliceque qualli ynyullo) flor de harina. (2 Icencauhca inyultextli) quienquiera. (1 ynao aquin)

inyoltextli

inzazo aquin : ipac ipal : + :

malencolico. (1 atle ypac) por el, o mediante el. (2) ospedadero assi. (1 ypal yeloani) hospedero. (2) por el, o mediante

ipal yeloani :

ipaltzinco : por, preposicion para jurar. (1 ypaltzinco) el. prepo. p[ar]a jurar (2)

ipam + : cosa vil, que nose estima ni tieneen nada. (2 Atle ipam motta) milla. (1 ontzontli ypam matlacpoualli neicxianaliztli) y en vuestro vulgar hablar. (2

Inic ypam mocuepa amotlatol) el que tiene vaguidos, o enfermedad de gota coral. (2 Tlayuuallotl ypam momanqui) ipam monamic : apretado assi. (1 ypam monamic)

ipam monamiquiliztli : apretamiento tal. (1 ypam monamiquiliztli) ipam mopic : apretado assi. (1 ypam mopic) apretamiento tal. (1 ypam mopiquiliztli)

ipam mopiquiliztli : ipam moquetza : ipam motzop :

endemoniado. (2) apretado assi. (1 ypam motzup)

ipam polihui : pagar vna deuda con otra. (1 ypam poliui) descuento de alguna cosa que se deue, dando o pagando vna cosa por otra. (2 Ipam poliui) ipam polihuiliztli : idem. (Ipam poliui: descuento de alguna cosa que se deue, dando o pagando vna cosa por otra.) (2 Ipam poliuiliztli) ipam polihuiliztli = : = polihuiztli polihuiztli (2 ip[m] poliuiliztli) ipam polihuini : + (2 ip[m] poliuiliztli) = ipam

cosa que se descuenta de vna deuda con otra. (2 Ipam poliuini) lo mismo es que ip[m] poliuiliztli. (2 Ipam poliuiztli)

ipam polihuiztli : ipammacho + :

el que es tenido por bueno. (2 Qualli ypammacho) + : desuanecido. (1 tlayuuallotl ypammomanqui) endemoniado. (1 ypammoquetza)

ipammomanqui ipammoquetza :

ipampa : por, preposicion para jurar. (1 ypampa) causa, o el porque se haze la cosa. (1 ypampa) por, preposicion para dar causa. (1 ypampa) por esto. dando razon ocausa porque se hizo la cosa. (2) ipampa + : martyrio. (1 tlaneltoquiliztli ypampa miquiliztli) porque respondiendo la causa. (1 ye ypampa) porque respondiendo la causa. (1 yehica ypampa) arras de casamiento. (1 ciuanemactli ypampa nenamictiliztli) martyr. (1 tlaneltoquiliztli ypampa miqui) graduado. (1 tlamauizotilli ypampa tlamatiliztli) graduado. (1 tlamauizomactli ypampa tlamatiliztli) graduado. (1 tlamauiztililli ypampa tlamatiliztli) arras de casamiento. (1 ciuatetlauhtilli ypampa nenamictiliztli) ipampa +, nite : graduar. (1 nite, mauizmaca ypampa tlamatiliztli) graduar. (1 nite, mauizomaca ypampa tlamatiliztli) graduar. (1 nite, mauiztlalia ypampa tlamatiliztli) graduar. (1 nite, ixtilia ypampa tlamatiliztli) ipampa ninotequipachoa : ipampahi : ipampai : compadecerse de alguno. (1 ypampa ninotequipachoa) por lo qual, o portanto, o porende. (2)

porende. (1 ypampahy)

ypor esto, yportanto. (1 ypampay) alunado. (1 ypampepeua) alunado, que tiene lucidos interualos.

ipampepehua : (2 Ipampepeua)

ipampohui : descuento. (1 ypampoui) ipampohui + : novale nada, o no haze al caso. (2 Atle ip[n]poui)

ipampohuiliztli : descuento. (1 ypampouiliztli) ipampolihui : descuento. (1 ypampoliui) descuento. (1 ypampoliuiliztli) tomar apechos el negocio. (1 yp[n])

ipampolihuiliztli :

ipan : sobre, preposicion. (1 ypan) encima de algo. preposicion. (2)

ipan + : echar las cosas ala mas flaca parte. preterito: antlein ipan oniccuep. (2 antlein ipan niccuepa) tener algo por cosa incomportable y pesada. (2 Ayeualiztli ypan nicmati) echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep. (2 Qualli ipan niccuepa) idem. preterito: qualli ipan onictlachialti. (Qualli ipan nicmati: idem. prete: qualli ipan onicma. (Qualli ipan niccuepa: echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep.)) (2 Qualli ipan nictlachialtia) silla de cauallo. (2 Cauallo ipan icpalli) idem. (Maan vel iuhyauh: moderadamente, o haga se con moderacion.) (2 Maanvel ipan) lo mismo es que noyollo c[n]namiqui. pre: onoyollo ypanya. (2 Noyollo ipan yauh) aparecer enfigura de otra cosa. pret: itla ic oninoquixti. (2 Itla ipan ninoquixtia) ayrado por mucho tiempo. (2 Iqualan ipan nemi) caminante assi. (1 cauallo ypan yetiani) caualgar a cauallo. (1 cauallo ypan nitleco) caminar a cauallo. (1 cauallo ypan nietiuh) aparecer en figura de alguna cosa. (1 ytla ipan nino, quixtia) arras de casamiento. (2 Ciua nemactli ypan nenamictiliztli) graduado [n] sciencia. (2 Tlamauiomactli ypan tlamatiliztli) nacemos con esta naturaleza y condicion, o inclinacion. (2 Niman yuh ypan titlacati) arras de casamiento. (2 Ciua tetlauhtilli ipan nenamictiliztli) ayrado largo tiempo. (1 yqual[n] ypan nemi) odrezillo odre pequeo. (1 an ypan qualli euaxiquipilli) acertar alo que le tira. (1 vel ipan nictlaxilia) acertar alo que le tira. (1 vel ipan nicuica) ginete. (1 cototzyetiuh ypan cauallo) desacato tal. (1 atle ipan teittaliztli) menospreciar. (1 atle ipan ni, tlachia) mediano entre grande y chico. (1 an ypan) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 noyollo ypan yauh) hazer algo de malagana. (1 tequitl ypan nicmati) condicion natural. (1 yuh ipan tlacatiliztli) tomar en buena parte. (1 qualli ypan nic, cuepa) perseuerante. (1 qualli ypan nemini) ostinacion. (1 aqualli ypan nechicaualiztli) ynfamado. (1 aoctle ypan nitto) ynfamado ser. (1 aoctle ypan nitto) libra y media. (1 centlatatnachiuaIoni ypan tlaco) mes y medio. (1 cemetztli ypan tlaco) oportunamente. (1 vel yp[n]) ynfamia. (1 aoctle ypan teittalizotl) apar[e]cimiento assi. (1 ytla ipan nequixtiliztli) maral cosa deste mes. (1 maro ypan mochiuani) edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1 nipiltontli ypan ninomati) perseuerancia assi. (1 qualli ypan nemiliztli) desmerecer. (1 aoctle ypan ninotta) echar a mala parte las cosas. (1 an tlein ypan niccuepa) tanto y medio. (1 yxquich ypan centlacol) oportuna cosa con sazon. (1 vel ipan monequi) condicion tener assi. (1 yuh ipan nitlacat) ayrado largo tiempo. (1 yqualan ypan nemini) libras dos y media. (1 ontlatamachiualoni ypan tlaco) estimar en poco o en nada. (1 atle ipan nicmati) tener en gran estima el padre a su hijo. (1 cuzcateuh quetzalteuh ypan nimitzmati) tener en gran estima el padre a su hijo. (1 cuzcatl; quetzalli ypan nimitzmati) mes y medio. (1 centetl metztli ypan tlaco) condicion natural. (2 Iuh ipan tlacatiliztli) desastrado. (2 Oui ypan yani) tener gran amor el padre al hijo. metaphora. (2 Quetzalteuh, cozcateuh ipan nimitzmati) tenerse o estimarse en poco. preterito: atle ipan oninottac. (2 Atle ipan ninotta) morir de coraje. (1 noqualan ypan nimiqui) caualgar a cauallo. (1

cauallo ipan ninotlalia) caminante assi. (1 cauallo ypan yani) desastrado. (1 oui ypan yani) dia y medio. (1 cemilhuitl ypan nepantla tonatiuh) obstinacion o perseuerancia enel mal. (2 Aqualli ypan nechicaualiztli) idem. (Iqualan ipan nemi: ayrado por mucho tiempo.) (2 Iqualan ipan nemini) encomendar mi necessidadal que me puede socorrer en ella, catandole primero la beniuolencia. metaphora. (2 Atiuitzo atauayo ipan nimitznomachitia) idest, nolo ternas por cosa de poco valor. (2 Aanitla ypan ticmatiz) idem. prete: qualli ipan onicma. (Qualli ipan niccuepa: echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep.) (2 Qualli ipan nicmati) despues que me baptize. (2 Nonequatequiliz ipan) dos libras y media. (2 Ontlatamachiualoni ypan tlaco) siete cientos. (2 Centzuntli yp[n] caxtulpoalli) ocho mil y seys cientos. (2 Cenxiquipilli ypan centzuntli ypan matlacpoalli) ocho mil y seys cientos. (2 Cenxiquipilli ypan centzuntli ypan matlacpoalli) ipan +, nino : edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1 nino, coneitta nipiltontli ypan nineua) ipan +, no : reconocer algo, o caer enla cuenta delo que no entendia bien. preterit: noyollo ipan oya. (2 Yollo ipan yauh, no) ipan axiliztli : axiliztli) ipan cualli : acertamiento o buena dicha. (2) acertamiento assi. (1 ypan

razonable cosa algun tanto buena. (1 yp[n] qualli) apretamiento tal. (1 yp[n] motzupaliztli)

ipan motzopaliztli :

ipan naci : tener buena dicha, o acertar conlo que pretendia, o buscaua. preter: ipan onacic. (2) ipan nechicahualiztli : zelo. (1 ypan nechicaualiztli) ipan neixquetzaloni : ypan neixquetzaloni) ipan nepohualiztli : cosa digna y merecedora de fauor. (2) fauorable cosa. (1

acertamiento o dicha. (2 Ipan nepoaliztli)

ipan neyolnonotzalli : considerada cosa. (1 ypan neyolnonotzalli) ipan ni tlacalaquia : emplear en algo la hazienda. (1 yp[n] ni tlacalaquia)

ipan ni, choloa : hollar. (1 ypan ni, choloa) ipan ni, tlaaquia : emplear en algo la hazienda. (1 yp[n] ni, tlaaquia)

ipan ni, tlatoa : proueer algo. (1 ypan ni, tlatoa) ipan niauh : passar por donde esta alguno o topar alguna cosa. (1 ypan niauh) atinar o acertar en algo, o paliar por donde otro esta, o encontrar con el. preterito: ipan onia. (2) entender en algun negocio. (1 ypan niauh) acertar enloque se dize o haze. (1 yp[n] niauh) ipan niauh immocualantzin : ipan nic teca : caer en desgracia tuya. (2 Ipan niauh ymmoqualantzin)

echar agua o cosas largas sobre otra cosa. (1 ypan nic teca)

ipan nic, poloa : pagar vna deuda con otra. (1 ypan nic, poloa)

ipan nic, tlalia : ymponer o poner por encima. (1 ypan nic, tlalia) encima. (1 ypan nic, tlalia) ipan nica : estar encima de algo. p: ipan onicatca. (2) nica) ipan niccuica : dar enel blanco el que tira. (1)

poner

estar encima. (1 ypan

ipan nichicahua in tlahuelilocayotl : tlauelilocayotl) ipan nicmati : ipan onicma. (2)

ostinarse en mal. (1 ypan nichicaua yn

poner por caso, ohazer cuenta que fue assi, o que no fue assi. p: poner por caso. (1 ypan nicmati)

ipan nicmati in yepascua in yeilhuitl : hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 yp[n] nicmati yn yepasqua yn yeylhuitl) ipan nicpoloa : pagar vna deuda con otra. prete: ipan onicpolo. (2) asestar tiro. p: ipan onicq[ue]chili. (2) assestar tiro.

ipan nicquechilia : (1 ypan nicquechilia) ipan nicteca : onictecac. (2) ipan nicuica :

echar cosas liquidas, o cosas largas sobre otra cosa. pre: ipan acertar con tiro alo que se tira. pre: ipan onicuicac. (2)

ipan nihualtemo in cahuallo : apearse. preterito: ipan oniualtemoc yn cauallo. (2 Ipan niualtemo yn cauallo) apearse del cauallo. (1 ypan niualtemo yn cauallo) ipan nine mi in cualli : (2 Ipan nine mi in qualli) ipan ninemi : (1 ypan ninemi) perseuerar enel bien. prete: ipan oninen in qualli. esecutar.

entender en algun negocio. preterito: ipan oninen. (2) entender en algun negocio. (1 ypan ninemi)

ipan ninemi in cualli : perseuerar en bien. (1 ypan ninemi yn qualli) ipan ninixquetza : ipan nino, chicahua : ipan nino, quetza : fiar enla hazinda abonndola. (1 ypan ninixquetza) zelar. (1 ypan nino, chicaua) hollar. (1 ypan nino, quetza)

ipan nino, tlaquechia : restribar en algo. (1 ypan nino, tlaquechia) ipan ninolpiya : tomar apechos el negocio. prete: ipan oninolpi. (2 Ipan ninolpia) aparecer en otra figura, o en semejana de otra cosa. p: estribar en algo. preterito: ipan oninotlaquechi. (2)

ipan ninoquixtia : ipan oninoquixti. (2) ipan ninotlaquechia : ipan niquitta :

assestar tiro. (1 ypan niquitta)

ipan niquiza : passar por do esta alguno, o encontrarse con el. prete: ipan oniquiz. (2 Ipan niquia) esperimentar o prouar. (1 ypan niquia) passar por donde esta alguno o topar alguna cosa. (1 ypan niquia) ipan nitechicahua in acualli : ipan nitla, poloa : ostinar a otro. (1 ypan nitechicaua yn aqualli)

pagar vna deuda con otra. (1 ypan n[i]tla, poloa)

ipan nitlaaquia : emplear en algo la hazienda. prete: ipan onitlaaqui. (2) ipan nitlacalaquia : idem. pre: ipan onitlacalaqui. deuda con otra. pret: ipan onitlapolo.) (2) (Ipan nitlapoloa: pagar vna

ipan nitlapoloa : pagar vna deuda con otra. pret: ipan onitlapolo. (2) ipan nitlapopoloa : idem. pre: ipan onitlapopolo. (Ipan nitlacalaquia: idem. pre: ipan onitlacalaqui. (Ipan nitlapoloa: pagar vna deuda con otra. pret: ipan onitlapolo.)) (2) emplear en algo la hazienda. (1 yp[n] nitlapopoloa) ipan nitlatoa : ypan nitlatoa) fauorecer algun negocio. preteri: ipan onitlato. (2) zelar. (1

ipan nonecuatequiliz : despues que me baptize. et sic de alijs. (2 Ipan nonequatequiliz) ipan nonenamictiliz : ipan nonotiuh : posible. (2) despues que me case. (2)

poner todas sus fueras enel negocio, o hazer todo lo ael acertar y tener

ipan nopohua : acertar y tener buena dicha. (1 ypan nopoa) buena dicha. (2 Ipan nopoa) ipan temo : alunado, que tiene lucidos interualos (2)

ipan teocuitlapohualo mesa : mesa de cambiador o banco. (1 ypan teocuitlapoualo mesa) ipan tepiton : comparatiuo. (2) ipan tetemo : menor, nombre comparativo. (1 ypan tepiton) alunado. (1 ypan tetemo) empleada hazienda, o idem. (Ipan menor, nombre

ipan tlaaquilli : empleada hazienda. (1 yp[n] tlaaquilli) caudal. (2)

ipan tlacalaquilli : empleada hazienda. (1 yp[n] tlacalaquilli) tlaaquilli: empleada hazienda, o caudal.) (2) ipan tlanamaco mesa : ipan tlapopololli : tlacalaquilli: idem.

mesa en que ponen lo vendible. (1 yp[n] tlanamaco mesa) empleada hazienda. (1 yp[n] tlapopololli) idem. (Ipan (Ipan tlaaquilli: empleada hazienda, o caudal.)) (2) cosa liquida, o cosa larga

ipan tlatectli : echada cosa assi. (1 ypan tlatectli) echada sobre otra cosa. (2)

ipan tlatlaxtli descomonion : p[er]sona descomulgada (2 Ipan tlatlaxtli descomuni[n]) ipan tlatoloni : (2) fauorable cosa. (1 ypan tlatoloni) cosa digna de ser fauorecida.

ipan totoca ehecatl : eecatl)

tempestad de vientos padecer enla mar. (1 ypan totoca dar la saeta o el arcabuz

ipan yauh : dar enel blanco el que tira. (1 ypan yauh) enel blanco. pre: ipan oya. vel. oipanya. (2)

ipan yauh in noyollo : caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 ypan yauh yn noyollo) ipan yauh noyollo : noyollo. (2) ipanca caer enla cuenta delo que no entendia. pr: ipan oya in

+ : esperar con desseo lo que ha de venir. (1 anoyollo ypanca) digna persona. (1 ypani) persona que le esta bien y le quadra alguna mejor. aduerbi. (2

ipani : cosa. (2)

ipani + : mejor; aduerbio de comparatiuo. (1 occenca ypani) Occenca ypani) ipanicpalli + :

silla de cauallo o mula. (1 cauallo ypanicpalli) quadrar o estar bi[n] sobre

ipaniti : conuenirle o quadrarle algo. (1 ypaniti) alguna cosa a alguno pre: oipanitic. (2) ipanitlacuiloa, n : escreuir. (1)

sobre escreuir. preterito: onipanitlacuilo. (2)

ipaniyotl : mediania assi. (1 ypaniyotl) ipannaci : acertar y tener buena dicha. (1 ypannaci) + : dicha buena. (1 vel quializtli ypannepoaliztli)

ipannepohualiztli

ipanniauh : atinar o acertar en algo. (1 yp[n]niauh) ipannicuica : ipanninehua ypannineua) + : atinar o acertar en algo. (1 ip[n]nicuica) tenerse por de menos edad dela que tiene. (2 Nipiltontli

ipanninomati + : idem. (Nipiltontli ypannineua: tenerse por de menos edad dela que tiene.) (2 Nipiltontli ypanninomati) ipannite, + : menospreciar. (1 ayac ip[n]nite, mati) despues del baptismo. (1 ypannonequatequiliz)

ipannonecuatequiliz : ipano + :

nauegar como quiera. (1 acaltica n, ipano)

ipano canhuei inina cayo : ynina cayo)

m[m]brudo de grndes mi[m]bros. (1 ypano canvey entodas partes, o por

ipanoc : en todas partes o por todas partes. (1 ypanoc) todas partes, o atodas partes. (2) ipanoc ni, caquizti : ipanoca : ypanoca)

sonar enderredor. (1 ypanoc ni, caquizti) detodas partes. (1

en todas partes o por todas partes. (1 ypanoca)

ipanocacuillotic :

gentil y hermoso hombre o muger. (1 ypanocacuillotic) cuchillom[n]gorrero (2)

ipanocammonequi cuchillo : ipanocan : ipanocan idem. + :

(Ipanocammonequi cuchillo: cuchillom[n]gorrero) (2) entodas partes. (2 Cen ypanocan) gentil hombre, o muger. (2) hombre membrudo. (2 Ipanocan uei yninacayo)

ipanocan cuillotic :

ipanocan huei ininacayo :

ipanocan ni, tlachia : mirar por diuersas p[ar]tes. (1 ypanocan ni, tlachia) ipanocan nitlachia : mirar a todas partes. preter: ipanocan onitlachix. (2)

ipanocayo : general cosa o generalidad. (1 ypanocayo) ipanocmonequi cuchillo : mangorrero cuchillo. (1 ypanocmonequi cuchillo) dar la saeta, o arcabuz enel

ipanti : dar enel blanco el que tira. (1 ypanti) blanco. prete: oipantic. (2)

ipantia, nitla : acertar, o atinar en lo que se dize. preterito: onitlaipanti. (2) acertar enloque se dize o haze. (1) ipantilia, nic : atinar o acertar en algo. (1) ipantilia, niqu : topar acaso con alguno. (1) acertar y tener buena dicha. (1) ipantilia, nite : hallar loque se busca, o dar sobre los enemigos. pre: oniteipantili. (2) dar sobre ellos. (1) ipantilia, nitla : acertar enloque se dize o haze. (1) atinar o acertar en algo. (1 nitla, ypantilia) atiempo o coyuntura hazer algo. (1) ipantlaco + : tanto y medio. (2 Ixquich ipantlaco) + : fauorecedor de pueblo. (1 altepetl ypantlatoani) acertar alo que le tira. (1 vel ypanyauh)

ipantlatoani ipanyauh ipapampa : ipapana + :

apostar. (1 ypapampa) de villa en villa. (1 altepetl ypapana)

+ :

ipatica + : que remedio ay, o que podemos ya hazer; i; no le ay; y portnto prestemos paciencia?. (1 ca aoctle ypatica)

ipatillo ipatiuh

+ : + :

delegado. (1 ytitl[n] yyxiptla ypatillo yn sancto padre) pnsion que sepaga por alquiler. (1 tlaneuhtli ypatiuh) quanto

ipatiuh? + : cuanto en precio, o quanto vale?. (1 quexquich ypatiuh?) vale?. (2 Quexquich ypatiuh?) ipepetlacaca : ipepetlacaca ipeuhca + : lustre de pintura. (2)

+ : lustre enla pintura. (1 ytzotl[n]ca ypepetlacaca yn tlacuilolli) nacimiento o principio. (1 ytzin ypeuhca)

ipeuhcan :

enel comieno, o enel principio, o al principio. (2)

ipilli + : dozientas mantas, esteras, tortillas o pliegos de papel. etc. (2 Matlac ypilli) ipitzahuayan ypitzauayan) + : mar estrecho. (1 veyatl ypitzauayan) estrecho de mar. (2 Veiatl

ipitzahuayan in ilhuica atl : estrecho de mar entre dos tierras. (2 Ipitzauayan in ilhuica atl) ipitzahuayan inilhuicaatl : ynilhuicaatl) estrecha mar entre dos tierras. (1 ypitzauayan estrechura de

ipitzahuayan intlalli : estrecha tierra. (1 ypitzauayan yntlalli) tierra entre dos mares. (2 Ipitzauayan intlalli) ipo : su ygual, o su compaero. (2) ipo + : desigual cosa. (1 amo ypo) + : exalacion o vapor. (1 tlalli ypocyo.) echar desi baho. p: oninipocyoti. (2)

ipocyo

ipocyotia, nin : ipololoca + :

perdon, o remission de pecados. (2 Tlatlacolli ipololoca)

ipotocquiza : vaporosa cosa que echa baho o vapor. (1 ipotocquia) ipotocquiza, n : idem. pre: onipotocquiz. (Ipocyotia, nin: echar desi baho. p: oninipocyoti.) (2 Ipotocquia, n) bahear. (1 n, ipotocquia) ipotocti : baho. (2)

ipotoctli : baho. (1 ypotoctli) ipotocyo : ipotocyotia vaporosa cosa que echa baho o vapor. (1) +, ni : bahear. (1 ni, yhioquia, nin, ipotocyotia)

ipotza, nin : (2 Iputza, nin)

idem. pret: oniniputz. (Ipotza, nin: regoldar. pret: oninipotz.) regoldar. pret: oninipotz. (2) regoldar. (1 nin, iputza) regoldar de

ipotza +, niqu : yndigesto tener el estomago. (1 xocoyac niquiputza) indigesto. pret: xocoyac oniquiputz. (2 Xocoyac niquiputza)

ipouhca

+ :

ynfinito en numero. (1 atle ypouhca) collar de vestidura. (1 yquech yn camisatli) collar de perro. (1 ytzcuintli yquechcuetlax)

iquech in camisatli : iquechcuetlax iquehuae : + :

cuesta que se sube. (1 hiqueuae)

iquehuilotla, nite : ligar con hechizos. preterito: oniteiqueuilotlac. (2 Iqueuilotla, nite) ligar con hechizos. (1 nite, yqueuilotla) iquei : tercero en orden. (2) vayna de espada o cuchillo espada. (1 yquimiliuhca)

iquimiliuhca :

iquin? : cuando, o en que tiempo?. (1 yqu[n]?) aque tiempo?. (1 yquin?) que dia (o mes) o que ao?. (1 yquin?.) enque tiempo (preguntando)?. (1 yquin?.) quando, o enque tiempo ?. preguntando. aduerbio. (2) iquitcacalli : (2) tienda de texedor. (1 yquitcacalli) tienda o casa de texedor. idem. (Iquitcacalli: tienda o

iquitcalli : tienda de texedor. (1 yquitcalli) casa de texedor.) (2) iquiti, n : texer tela. (2) iquitihualoni : iquitiliztica : iquitiliztli : iquitini : iquitqui : iquitta, n texer. (1 n, ihquiti)

telar. (1 yquitiualoni)

telar. (2 Iquitiualoni) texendo. (2) texedura, o el acto de texer. (2)

texendo. (1 yquitiliztica) texedura. (1 yquitiliztli)

texedor. (1 yquitini) texedor. (1 yquitqui) :

texedor. (2)

esperimentar o prouar. (1)

iquitta +, n : hallar ganancia y prouecho enel officio que vso. pret: itla itech oniquittac. (2 Itla itech niquitta) aprender de otro alguna cosa, o tomar ex[m]plo d[e] alg[n]a p[er]sona. p: tetechoniq[ui]ttac (2 Tetech niquitta) experimentar gr[n]des trabajos y necesidades. (2 Yecococteopouhqui niquitta) iquittli : texida cosa. (1 yquittli) + : minero de aguzaderas. (1 tepuztlatentiloni yquixtiloyan) aguan o entrada de casa. (2 Iquiaua tenyoc)

iquixtiloyan

iquiyahua tenyoc :

iquiyahuatenyoc : entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1 yquiauat[n]yoc) iquiyoyo + : breton de col. (1 coles yquioyo)

iquizayampa + : cosa oriental. (2 Tonatiuh yquiayampa vitz) viento de oriente. (1 tonatiuh yquiayampa ehecatl) leuante viento oriental. (1 tonatiuh yquiay[m]pa ytztiuitz eecatl) oriental cosa. (1 tonatiuh yquiayampa vitz) hazia donde sale el sol. (1 tonatiuh yquiayampa) viento de leuante o de oriente. (2 Tonatiuh yquiayampa ehecatl) hazia donde sale el sol, o el oriente, o leuante. (2 Tonatiuh yquiayampa) iquizayampahuic + : hazia donde sale el sol. (1 totiuh yquiayampauic) oriente. (2 Tonatiuh yquiayampauic) hazia

iquizayan + : oriente. (1 tonatiuh yquiayan) arroyo. (1 atl yquiayan) oriental cosa. (1 tonatiuh yquiayan cayotl) leuante, parte oriental. (1 tonatiuh yquiayan) idem. (Tonatiuh yquiayampa ehecatl: viento de leuante o de oriente.) (2 Tonatiuh iquiayan ehecatl) iquizayancayotl + : idem. Tonatiuh yquiayancayotl) iquizcan + : (Tonatiuh yquiayampa vitz: cosa oriental.) (2

patria o tierra natural de alguno (2 Iyolc[n] yquizc[n])

ita + : aun tiene todauia padre. et sic de alijs. o el que tiene todauia padre. (2 Oc onca yta) ita netimalolli : escarnecido. (1 yta netimalolli) itacamaca, nite : proueer a otro de comida para el camino. pr: oniteitacamacac. (2) itacamama, nite : bastecer o proueer al que va camino. (1)

itacatia, nin : proueer el alforja. (1) itacatia, nite : idem. o proueer el alforja a otro. prete: oniteitacati. (ITacamaca, nite: proueer a otro de comida para el camino. pr: oniteitacamacac.) (2) bastecer o proueer al que va camino. (1) itacatl : bastimento tal. (1) prouision de camino o matalotaje. (1 ytacatl) mochila. (1 ytacatl) despenssa para el camino. (1 ytacatl) prouision, mochila, o despensa de camino o matalotaje. (2) itahui, n : esclarecerse o afamarse. (1 n, itaui) + : medida del mundo. (1 cemanauac ytamachiuhca) famosa persona. s. de buena fama. famosamente assi. (1

itamachiuhca

itauhcayo : famoso enesta manera. (1 ytauhcayo) (2) itauhcayotica : loablemente. (1 ytauhcayotica) ytauhcayotica) famosamente assi. (2) itauhcayotl : onra. (1 ytauhcayotl) hechos eroicos. (2) itauhcayotl + :

honra, o fama delos buenos, o de los

fama con mucha honra. (1 vey ytauhcayotl) consagrada cosa assi.

itauhqui + : dedicada cosa assi. (1 ytetzinco ytauhqui) (1 ytech itauhqui yn dios) itauhqui; notech :

cosa que me esta prometida, o dedicada ami persona. (2)

itconi : itconi

sudito o sujeto. (1)

vasallos gente menuda o subditos. (2)

+ : pueblo menudo, o vasallos. (2 Mamaloni ytconi) vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1 ytconi, pueblo de gente menuda. (1 ytconi, mamaloni

itconi, mamaloni : mamaloni)

itconi, mamaloni macehualtin : maceualtin)

itconipetlacaltontli : porta cartas. (1 ytconipetlacaltontli) ite : barriguda persona. (1 yte) panudo. (1 yte) barrigudo o barriguda. (2)

itec motlalia in piltzintli : concebir la muger. prete: itec omotlali in piltzintli. (2) itecempapaquiliztiaya in dioz : la bienauentur[n]a y gloria sempiterna que da nuetro seor dios. (2 Itecempapaquiliztiaya yn dios) itecempapaquiltiaya in dioz : enla gloria eterna. (1 ytecempapaquiltiaya yn dios) itecencuiltonoaya : enla gloria eterna. (1 ytecencuiltonoaya)

itecencuiltonoaya in dioz : idem. (Itecempapaquiliztiaya yn dios: la bienauentur[n]a y gloria sempiterna que da nuetro seor dios.) (2 Itecencuiltonoaya in dios) itecentlamachtiaya : enla gloria eterna. (1 ytecentlamachtiaya)

itecentlamachtiaya in dioz : idem. (Itecencuiltonoaya in dios: idem. (Itecempapaquiliztiaya yn dios: la bienauentur[n]a y gloria sempiterna que da nuetro seor dios.)) (2 Itecentlamachtiaya in dios) itecentlamachtiayan dioz : itech : parayso celestial. (1 ytecentlamachtiayan dios)

en, enel o del. (2)

itech + : aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytla ytech vetzin noyollo) acostumbrarse a algo. (1 ytla itech ninomati) aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytla itech nino, mati) abituacion o habito. (1 ytla itech nematiliztli) achacoso assi. (1 ytla itech motlamiani) hallar ganancia y prouecho enel officio que vso. pret: itla itech oniquittac. (2 Itla itech niquitta) empobrecido. (1 cococteopuhqui ytech tlatectli) aficionarse a algo, o abituarse a alguna cosa. pret: itla itech oninoma. (2 Itla itech ninomati) escusar sus pecados, echando la culpa a algo. preterito: itla itech onictlami in notlatlacol. (2 Itla itech nictlamia ynnotlatlacol) lo mesmo es que aoctle yctitotzinquixtizque. (2 Aoctle ytech titotlamizque) aficionarse, o acostumbrarse a alguna cosa. prete: ytla itech oninoma. (2 Ninomati ytla itech) no perteceys, o no soys de otro alguno. (2 Co amoma occetlacatl ytech ampoui) fertil tierra. (1 cenca ytech tlamochiua qualli tlalli) maral cosa deste mes. (1 maro itech pouhqui) cosa delicada como vidrio que luego se quiebra. (2 Amo ytech maxitlani) abusion. (1 aqualli ytech nematiliztli) idem. preterito: cen itech oninoquetz. (Cen itechninopiloa: continuar, o proseguir sin cessar lo comenado. pre: cen itech oninopilo.) (2 Cen itech ninoquetza) costumbre desta manera. (2 Itla itech nematiliztli) el que fue

castigado o corregido. (2 Atl cecec itech tlapacholli) escusarse, o poner achaques, o escusas. prete: itla itech oninotlami. (2 Itla itech ninotlamia) busca ytech nopiloa. preterito: oitech ninopilo. (2 Piloa, itech nino) aficionado assi. (1 ytla ytech momatqui) abito, vso ycost[m]bre. (1 ytla itech nematiliztli) achaque. (1 ytla ytech netlamiliztli) poner achaques escusndose. (1 ytla ytech nino, tlamia) aficionado assi. (1 ytla ytech vctzi yyullo) dar a entender quien es. (1 vel itech neci) consagrada cosa assi. (1 ytechpouhqui yn dios ytech opoualoc yn dios) tomaras dello exemplo. (2 Moneixcuitil itech ticcuiz) itech cahualotiuh : eredero. (1 ytech caualotiuh)

itech huetzi noyollo : ynclinarse y aficionarse a alguna cosa. (1 ytech uetzi noyollo) itech huetzin noyollo : aficionarse o enamorarse de algo, prete: itech ouetzin noyollo. (2 Itech uetzin noyollo) itech itauhqui in dioz : consagrada cosa assi. (1 ytech itauhqui yn dios)

itech itauhquin dioz : cosa dedicada, o consagrada a dios. (2 Itech itauhquin dios) itech mopilo : asido assi. (1 ytech mopilo) asido assi. (1 ytech motlatzitzquilti) tener parte con alguna muger.

itech motlatzitzquilti :

itech naci : conocer muger. (1 ytech naci) prete: oitech nacic. (2) itech naci intlaltecutli : (2) itech necahualoni : (1 ytech necaualoni) necaualoni) itech necahualotiuh : necaualotiuh)

morirse el enfermo. pre: oitech nacic yntlaltecutli.

medianero como quiera. (1 itech necaual[n]i) leal cosa. p[er]sona de credito y de c[n]fi[n]a. (2 Itech albacea. (1 ytech necaualotiuh) albacea. (2 Itech fiel cosa de

itech nehuelyollotiloni : leal cosa. (1 ytech neuelyollotiloni) quien confiamos. (1 ytech neuelyollotiloni)

itech nemachoni : cosa amigable y de buena conuersacion, o persona aquien nos aficionamos por ser afable y graciosa. (2) itech nematiliztli : costumbre de vida. (1 ytech nematiliztli) acost[m]brarse alguno, a alguna cosa. (2) itech nenahuatilotiuh : albacea. (2 Itech nenauatilotiuh) itech nenahuatilotiuh nanahuatilotiuh : nanauatilotiuh) itech nepiloliztli : albacea. (1 ytech nenauatilotiuh el acto d[e]

asimiento tal. (1 ytech nepiloliztli)

itech netlacaneconi : (2) itech netlamiliztli :

leal cosa. (1 ytech netlacaneconi)

persona de confiana.

achaque o color p[ar]a se escusar (2) asidero para se asir. (2) asimiento tal. (1 ytech netlatzitzquiltiliztli)

itech netlatzitzquiloni :

itech netlatzitzquiltiliztli : itech ni, nemi :

tratar o negociar. (1 ytech ni, nemi) asirse de algo. (1 ytech ni, tlatzitzquia)

itech ni, tlatzitzquia : itech nic, matiloa : itech nic, xacualoa :

fregar vna cosa a otra. (1 ytech nic, matiloa) fregar vna cosa a otra. (1 ytech nic, xaqualoa)

itech nicpoa in dioz : consagrar o dedicar algo a dios. (1 ytech nicpoa yn dios) itech ninemi : entender en algun negocio. prete: itech oninen. (2)

itech nino, chicahua : restribar en algo. (1 ytech nino, chicaua) itech nino, cuappiloa : forcejar. (1 ytech nino, quappiloa) itech nino, piloa : forcejar. (1 ytech nino, piloa) que se cae. (1 ytech nino, piloa) itech nino, tlaquechia : tenerse asido de algo el

restribar en algo. (1 ytech nino, tlaquechia)

itech nino, tlatzitzquiltia : asirse de algo. (1 ytech nino, tlatzitzquiltia) itech nino, tzitzquia : tenerse asido de algo el que se cae. (1 ytech nino, tzitzquia) itech ninochicahua : Itech ninochicaua) itech ninocuappiloa : ninoquappiloa) estribar o confiar en algo. prete: itech oninochicauh. (2 forcejar. pret: itech oninoquappilo. (2 Itech aficionarse a

itech ninomati : aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytech ninomati) algo, o hallarse bien con ello. pre: itech oninoma. (2) itech ninopiloa : asirse de algo. (1 ytech ninopiloa) perseuerar. prete: itech oninopilo. (2)

asirse de algo, forcejar, o

itech ninotlaquechia : estribar en algo. preterito: itech oninotlaquechi. (2) itech ninotlatzitzquilia : (2) asirse de algo. preterito: itech oninotlatzitzquili.

itech ninotzitzquia : asirse de algo, el que cae de alto. pre: itech oninotlatzitzquili. (2)

itech niquitoa in dioz : consagrar o dedicar algo a dios. (1 ytech niquitoa yn dios) dedicar o diputar algo para dios pre: itech oniquito in dios. (2 Itech niquitoa in dios) itech nitlatzitzquia : asirse de algo. prete: itech onitlatzitzqui. (2) itech oixquihuic in comitl : pegarse la olla. (1 ytech oyxquiuic yn comitl) (Itech oixquiuh in xoctli: pegarse la olla.) (2 Itech oixquiuic in comitl) itech oixquiuh in xoctli : itech oninoma : itech quinehua : pegarse la olla. (2) idem.

costumbre tener assi. (1 ytech oninoma) endemoniado. (1 ytech quineua) palo para asaetear o picota. (1 ytech acreedor. (1 ytech tlaactica)

itech tetlatzacuiltilo : tetlatzacuiltilo)

itech tlaactica : deudor. (1 ytech tlaactica) deudor. (2) itech tlaactoc : acreedor. (1 ytech tlaactoc)

itech tlaaqui : fruticarse el arbol o cosa assi. (1 ytech tlaaqui) lleuar fruta el arbol. prete: itech otlaac. (2)

fructificar o

itech tlamochihua : fruticarse el arbol o cosa assi. (1 ytech tlamochiua) frutuoso lo q[ue] da fruto. (1 ytech tlamochiua) idem. pre: itech otlamochiuh. (Itech tlaaqui: fructificar o lleuar fruta el arbol. prete: itech otlaac.) (2 Itech tlamochiua) itech tlaonoc : deudor. (1 ytech tlaonoc) deudor. (2)

itech tlapoliuhtica :

deudor. (1 ytech tlapoliuhtica) (Itech tlaonoc: deudor.) (2)

itech tlapopoliuhtica : idem. itech tlatlalilli : itech tlatlamilli :

excomunion. descomulgado. (2) calumniado. (2)

itech tlattalli : cosa sacada por otra, assi como ymagen o cosa semejante. (2) contrahecha letra. (1 ytech tlattalli) itechaci + : sentir mucho, o llegarme al alma alguna cosa. pre: noyollo itech oacic. (2 Noyollo itechaci) itechaqui : embeuerse en otra cosa. (1 ytechaqui) itechca + : ynhumano sin caridad. (1 atle ytechca tlacayotl) heredero. (2 Itechcaualotiuh)

itechcahualotiuh :

itechchicotlamachoni : sospechoso de quien se sospecha. (1 ytechchicotlamachoni) itechcopa : del. (2)

itechicotlamachoni : itechmocahua

sospechoso, que no se confian del. (2)

+ : priuado de gran seor. (1 quimotlacauia ytechmocaua)

itechmomatqui + : acostumbrado, o aficionado a alguna cosa. (2 Itla itechmomatqui) abituado. (1 ytla ytechmomatqui) itechnaci in tlaltecutli : itechnemachoni : morir. (1 ytechnaci yn tlaltecutli)

amigable cosa. (1 ytechnemachoni)

itechnepiloloni : asidero para se asir alguno. (2) itechnetlacaneconi : itechnetlamiliztli : fiel cosa de quien confiamos. (1 ytechnetlacaneconi) socolor. (1 ytechnetlamiliztli)

itechni, nomati : aplicarse o aficionarse a algo. (1 ytechni, nomati) itechnic + : idem. o dedicar alguna obra a otro. pre: itech onicpoalti. (Poa, itechnic: aplicar algo a otro, dandole su parte delo que se reparte. pre: itech onicpouh.) (2 Poaltia, itechnic) aplicar algo a otro, dandole su parte delo que se reparte. pre: itech onicpouh. (2 Poa, itechnic) itechnicana : colegir algo de alguna cosa. (1 ytechnicana)

itechnicpohua indioz : dedicar o ofrecer algo a dios. (2 Itechnicpoa [n]dios) itechnino + : aficionarse a algo, o hallarse bi[n] con alguna cosa. prete: itech oninoma. (2 Mati, itechnino) itechninomati + : abituar se a algo, o habituar se. (1 ytla itechninomati)

itechninopiloa + : continuar, o proseguir sin cessar lo comenado. pre: cen itech oninopilo. (2 Cen itechninopiloa) itechoixquiuh in xoctli : pegarse la olla. (1 ytechoyxquiuh yn xoctli)

itechpa + : cosa sin prouecho. (1 atle ytechpa tiquitta) salir o p[ro]ceder algo d[e]la piedra (2 Tetl itechpa quia) aprouechar me alguna cosa. (1 ytla ytechpa niquitta) prouecho ser. (1 ytla ytechpa nicte ittitia) itechpohui + : perrochiano. (1 teupantli ytechpoui) pastoril cosa. (1 ychcapixqui ytechpoui) dominical cosa. (1 domingo ytechpoui) ymperial cosa. (1 emperador ytechpoui) judicial cosa. (1 tlatzontequililiztli ytechpoui) pascual, cosa de pascua. (1 pascua ytechpoui) seruil cosa. (1 tetlayecoltiliztli ytechpoui) real cosa. (1 tlatoani ytechpoui) realengo. (1 rey ytechpoui) perrochiano. (1 teucalli ytechpoui) itechpohui in dioz : idem. dios.) (2 Itechpoui in dios) (Itechpouhqui in dios: cosa dedicada o diputada para

itechpouhqui in dioz : cosa dedicada o diputada para dios. (2 Itechpouhqui in dios)

itechpouhqui in dioz itech opohualoc in dioz : consagrada cosa assi. (1 ytechpouhqui yn dios ytech opoualoc yn dios) itechquimaxitillani + : ytechquimaxitillani) itechquinehua : carnal y vicioso. (1 quixcauia yninacayo, atle demonio tener. (1 ytechquineua)

endemoniado. (2 Itechquineua)

itechquinehuac : idem. (Itechquineua: endemoniado.) (2 Itechquineuac) endemoniado. (1 ytechquineuac) itechquineuhqui : idem. (Itechquineuac: idem. endemoniado. (1 ytechquineuhqui) itechquiza : Itechquia) itechtlapacholli itechtlapohualli itechtlatlamilli : (Itechquineua: endemoniado.)) (2)

tocar vna cosa a otra de passada. pre: itech oquiz. (2 + : + : emmendado. (1 atl cecec, tzitzicaztli ytechtlapacholli) fisco hazienda del del rey. (1 tlatoani ytechtlapoualli) calunniado. (1 ytechtlatlamilli) prouisor de

itecutlatocauh + : prouisor de obispo. (2 Obispo ytecutlatocauh) obispo. (1 obispo ytecutlatocauh) itehua : panudo. (2 Iteua) barriguda persona. (1 yteua)

panudo. (1 yteua)

itehuilacachiuhyan :

remanso de rio. (1 yteuilacachiuhyan) remanso de rio. (2 Iteuilacachiuhyan in

itehuilacachiuhyan in atoyatl : atoyatl) itehuilotca yteuilotca) iteicneliliz iteicnoittal

+ : idem. (Totoltetl yyztaca: clara de hueuo.) (2 Totoltetl clara de hueuo crudo. (1 totoltetl yteuilotca) + : fauor de pueblo. (1 altepetl yteycneliliz) + : ombre sin piedad y misericordia. (1 acanvitz yteicnoittal) menoscabo o

itelchihualoca : menoscabo, o menosprecio d[e] algo (2 Itelchiualoca) mengua. (1 ytelchiualoca)

iteminaya + : idem. (Xicotlimiuh: aguijon de abeja.) (2 Xicotli yteminaya) aguijon de abeja. (1 xicotli yteminaya) itemoayan itenatea + : + : corriente de agua. (1 atl ytemoayan) filo de cuchillo o de cosa assi. (1 cuchillo ytenatea) + : margen de libro. (1 amoxtli ytenchipauaca)

itenchipahuaca itenhuetzca ytenuetzca) itenitztica + : + :

orillo de pao ya quitado o cortado del mismo pao. (1 tilmatli filo de cuchillo o de cosa assi. (1 cuchillo ytenitztica)

iteniztaca itentzon

+ : + :

margen de libro. (1 amoxtli yteniztaca) baruudo. (1 miec ytentzon) mi nieto o bisnieto. metaph. (2 Itentzon ixquamul) fauor de pueblo. (1 altepetl ytepaleuiliz) fosa cosa hueca. (1 ytepochinqui) vergajo de toro. (1 quaquaue

itentzon ixcuamol : itepalehuiliz itepochinqui : + :

cosa fofa de dentro. (2)

itepol + : vergajo de toro. (2 Quaquaue ytepul) ytepul) itepotzco + :

allende la sierra. (1 tepetl iteputzco) dela otra parte

itepotzco in tepetl : detras la sierra. (2 Iteputzco in tepetl) dela sierra. (1 yteputzco yn tepetl) itepotzco intepetl : itepotzo :

desotra parte dela sierra. (1 yteputzco yntepetl) corcoba. (1 yteputzo)

corcoba de alguno. (2 Iteputzo)

itepoz temmecayo cahuallo : itepoztemmecayo cahuallo : cauallo) itepoztenilpica : idem. Itepuztenilpica)

freno de cauallo. (2 Itepuz temmecayo cauallo) freno para cauallo o mula. (1 ytepuztemmecayo

(Itepuz temmecayo cauallo: freno de cauallo.) (2 freno para cauallo o mula. (1 ytepuztenilpica

itepoztenilpica cahuallo : cauallo)

itequiuh + : mangorrero cuchillo. (1 muchi ytequiuh) mangorrero cuchillo, o cosa semejante. (2 Muchi itequiuh) professo en esta manera. (1 monetoltiqui ytequiuh) ocupado n negocios. (1 miec iteq[ui]uh) negociado, que tiene muchos negocios. (1 miec ytequiuh) itetecuicaca + : el pulso. (2 Tomatlalhuayo ytetecuicaca) pulso dela mueca, o del brao. (2 Tlalhuatl ytetecuicaca) pulso. (1 tlalhuatl ytetecuicaca) pulso. (1 tomatlalhuayo ytetecuicaca) itetia, nite : emprear el varon ala muger. preter: oniteiteti. (2)

itetinemi : empreada. (1 ytetinemi.) itetitlaniz itetl : + : legacia assi. (1 santo padre ytetitlaniz) barriga o vientre. (1 ytetl) vientre. (1)

barriga o vientre. (2)

itetlacolilitzin sancto padre : sancto padre) itetlamatcanemitiaya in dioz : [n] dios)

bula del sancto padre. (1 ytetlacolilitzin la paz den[tr]o seor. (2 Itetlamatcanemitiaya

itetlanonochil itetzahuacayo :

+ :

corredor de mercaderia. (2 Tetlacocoui ytetlanonochil)

limaza o bauaza. (1 ytetzauacayo)

itetzinco axihualiztli sacramento : comunion. (1 ytetzinco axiualiztli sacramento) itetzinco axihualiztlisacramento : comunion o allegamiento al sacramento del altar. (2 Itetzinco axiualiztlisacramento) itetzinco itauhqui : dedicada cosa assi. (1 ytetzinco ytauhqui)

itetzinco itauhquin dioz : dedicado a dios, o cosa ofrecida y dedicada a dios. (2 Itetzinco itauhquin dios) itetzinco nicpoa in dioz : dedicar algo a dios. (1 ytetzinco nicpoa yn dios)

itetzinco nicpohua in dioz : dedicar o ofrecer algo a dios. pre: itetzinco onicpouh in dios. (2 Itetzinco nicpoua in dios) itetzinco ninaxitia in sacramento : comulgar. (1 ytetzinco ninaxitia yn sacramento) itetzinco ninaxitia insacramento : comulgar. prete: itetzinco oninaxitisacramento. (2) itetzinco niquitoa in dioz : dedicar algo a dios. prete: itetzinco oniquito in dios. (2 Itetzinco niquitoa in dios) dedicar algo a dios. (1 ytetzinco niquitoa yn dios) itetzinco pohui in totecuiyo yesu christo : totecuiyo iesu christo) itetzinco pouhqui : christiano. (1 itetzinco poui yn

dedicada cosa assi. (1 ytetzinco pouhqui) cosa dedicada o que p[er]tenece a dios. (2 Itetzinco bajo del vientre. (1 ytetzotzolli)

itetzinco pouhquin dioz : pouhquin dios) itetzotzolli :

bajo del vientre. (2)

itetztzinco quipohuato intotecuiyo : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 ytetztzinco quipouato yntotecuiyo) iteuh + : veuo de pescado; y assi dolos de mas. (1 michin yteuh) ydropico o gloton. (2 Itexiui) ydropico. (1 ytexiui) ydropesia. (1 ytexiuiliztli)

itexihui :

itexihuiliztli : itexihuini : itexihuiztli : ytexiuiztli) ithualli :

ydropesia. (2 Itexiuiliztli) ydropico. (1 ytexiuini) idem.

(Itexiuiliztli: ydropesia.) (2 Itexiuiztli) patio qualquiera. (1 ythualli)

ydropesia. (1

patio generalmente. (2)

iti +, nitla : idem. preterito: onitlaitiocotzoui. (Ocotzouia, nitla: lo mesmo es que ocotzoaltia. pre: onitlaocotzoui.) (2 Ocotzouia, nitlaiti)

iti cocomocani :

el q[ue] tiene tor[n] o dolor de tripas (2) toron de tripas. (2)

iti cocomoquiliztli : iti cuyunqui :

cosa hueca o horadada. (2)

iti ocotzohuia, nitla : empegar cuero de vino o q[ua]lquier vasija. pre: onitlaitiocotzoui. (2 Iti ocotzouia, nitla) itia, nitetla : itic : dar a beuer alg[n] breuaje. p: onitetlaiti. (2) dentro de alguna cosa o entre algo. (1 ytic)

dentro de algo. (2)

itic + : exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl itic onoc) persona callada, cuerda y que guarda secreto. (2 Vecatlan ytic) callado que guarda secreto. (1 vecatlan y ytic) exe de carro. (1 quauhtemalacatl ytic ono) itic cocoxqui : doliente de tripas. (2)

itic mococoa, n : dolerme el vientre o las tripas. pre: nitic omococo. (2) itic monahualtia in tlacatecolotl : endemoniado. (2 Itic monaualtia in tlacatecolotl) itic monahualtian tlacatecolotl : endemoniado. (1 ytic monaualtian tlacatecolotl)

itic motlalia in piltzintli : concebir la muger. (1 ytic motlalia yn piltzintli) itic ninonotza, n : consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz. (2)

itic nitlaai, n : idem. pre: nitic onitlaax. (Itic ninonotza, n: consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz.) (2 Itic nitlaay, n) itic nitlanemitia, n : idem. pre: nitic onitlanemiti. (Itic nitlaay, n: idem. pre: nitic onitlaax. (Itic ninonotza, n: consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz.)) (2) itic nontemo, n : idem. pre: nitic onontemoc. (Itic nitlanemitia, n: idem. pre: nitic onitlanemiti. (Itic nitlaay, n: idem. pre: nitic onitlaax. (Itic ninonotza, n: consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz.))) (2) itic ontemoani : considerado. (1 ytic ontemoani) cosa rellena. (2) rellena cosa. (1 ytic tlatlalilli) entra cuero y

itic tlatlalilli :

itic topaniehuayo : entre cuero y carne. (2 Itic topanieuayo) carne. (1 ytic topanieuayo) iticca in tlacatecolotl : iticcalacqui iticcocoxqui : iticocomocani :

demonio tener. (1 yticca yn tlacatecolotl)

+ : doliente assi. (1 cecuiztli iticcalacqui) doliente assi. (1 yticcocoxqui) toronado desta dolencia. (1 yticocomocani)

iticocomoquiliztli : iticocoxonia, niqu iticoyonqui : iticoyunqui : itilma :

toron de tripas. (1 yticocomoquiliztli) enxaguar vasija. (1)

veca cosa, no macia. (1 yticoyonqui) fosa cosa hueca. (1 yticoyunqui)

+ : vestido de blanco. (1 yztac ytilma) dieta o

itimalhuia, nin : templarse enel comer. preterito: oninitimalhui. (2) templana tener assi. (1) itiocotzohuia, nitla itipaca, niqu : itipaca, nitla : ititl :

: empegar cuero o bota para vino. (1 nitla, itiocotzouia)

enxaguar vasija. (1) enxaguar vasija. pr: onitlaitipacac. (2) barriga o vientre. (1 ytitl) vientre. (1)

barriga o vientre. (2)

ititlan + : legado del papa. (1 santo padre ytitlan) ometlacatl ytitlan) ititlan yixiptla ipatillo in sancto padre : ypatillo yn sancto padre)

mensajero entre dos. (1

delegado. (1 ytitl[n] yyxiptla gloton. (1

itixihui : gloton. (1 ytixiui) ydropico o gloton. (2 Itixiui) ytixiui) ydropico. (1 ytixiui) itixihui, n : ydropesia tener. (1 n, itixiui) itixihuiliztli : itixihuini : ydropesia. (2 Itixiuiliztli) ydropico. (1 ytixiuini)

ydropesia. (1 ytixiuiliztli)

itla : alguna cosa. (1 ytla) ytla) cosa. (1 ytla)

algo, o alguna cosa. aduerbio. (2)

algo. (1

itla + : tener algun modo o manera de biuir particular. preterito: ytla onicnonemilizti. (2 Nemiliztia, ytla nicno) pensar o tratar algo dentro de si. pre: itla nitic onicnemiti. (2 Nemitia, ytla nitic nic) aficionarse, o acostumbrarse a alguna cosa. prete: ytla itech oninoma. (2 Ninomati ytla itech) el que haze algo. (1 yn itla quichiua) itla ic nontequixtia : ser alguno vtil y prouechoso para alguna cosa. pret: itla ic onontequixti. (2) itla ic, nontequixtia : aprouechar a otro. (1 ytla ic, nontequixtia) itla icneelleltiliztli : itla ipan nequixtiliztli : itla ipan nino, quixtia : quixtia) recrecimiento tal. (1 ytla ycneelleltiliztli) apar[e]cimiento assi. (1 ytla ipan nequixtiliztli) aparecer en figura de alguna cosa. (1 ytla ipan nino,

itla ipan ninoquixtia : aparecer enfigura de otra cosa. pret: itla ic oninoquixti. (2)

itla itech huetzin noyollo : aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytla ytech vetzin noyollo) itla itech momatqui : aficionado assi. (1 ytla ytech momatqui)

itla itech motlamiani : achacoso assi. (1 ytla itech motlamiani) itla itech nematiliztli : costumbre desta manera. (2) abituacion o habito. (1 ytla itech nematiliztli) abito, vso ycost[m]bre. (1 ytla itech nematiliztli) itla itech netlamiliztli : achaque. (1 ytla ytech netlamiliztli)

itla itech nictlamia innotlatlacol : escusar sus pecados, echando la culpa a algo. preterito: itla itech onictlami in notlatlacol. (2 Itla itech nictlamia ynnotlatlacol) itla itech nino, mati : aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytla itech nino, mati) itla itech nino, tlamia : tlamia) poner achaques escusndose. (1 ytla ytech nino,

itla itech ninomati : aficionarse a algo, o abituarse a alguna cosa. pret: itla itech oninoma. (2) acostumbrarse a algo. (1 ytla itech ninomati) itla itech ninotlamia : escusarse, o poner achaques, o escusas. prete: itla itech oninotlami. (2) itla itech niquitta : itech oniquittac. (2) hallar ganancia y prouecho enel officio que vso. pret: itla aficionado assi. (1 ytla ytech vctzi yyullo) abituado. (1

itla itech uctzi yyollo : itla itechmomatqui : ytla ytechmomatqui) itla itechninomati :

acostumbrado, o aficionado a alguna cosa. (2)

abituar se a algo, o habituar se. (1 ytla itechninomati)

itla itechpa nicte ittitia : prouecho ser. (1 ytla ytechpa nicte ittitia) itla itechpa niquitta : aprouechar me alguna cosa. (1 ytla ytechpa niquitta) itla nai : nay) hazer algo. pret: itla onax. (2) despender el tiempo n algo. (1 ytla

itla nechelleltia :

ympedimento tener. (1 ytla nechelleltia)

itla nechonquixtia : ser me prouechosa alguna cosa. pret: itla onechonquixti. (2) aprouechar me alguna cosa. (1 ytla nechonquixtia) itla nechtequipachoa : ympedimento tener. (1 ytla nechtequipachoa) itla nicchihua : hazer algo. pret: itla onicchiuh. (2 Itla nicchiua) tiempo n algo. (1 ytla nicchiua) itla nicnonemiliztia : tener algun modo o manera de biuir. (1 ytla nicnonemiliztia) despender el

itla nictemaca :

dar algo a alguno. (1 ytla nictemaca) saber defectos agenos. pret: itla onictemachili. (2) pensar o tratar algo interiormente. (1 ytla nitic

itla nictemachilia :

itla nitic nic, nemitia : nic, nemitia)

itla nitic nicnemitia : tratar, o pensar algo dentro desi, o consigo mesmo. p: itla nitic onicnemiti. (2) tratar penssar algo interiormente. (1 ytla nihtic nicnemitia) itla nontequixtia : itla nopan huallauh : itla nopan mochihua : prouecho ser. (1 ytla nontequixtia) acaecerme algo. (1 ytla nopan vallauh) acaecerme algo. (1 ytla nopan mochiua)

itla nopan temo : acaecerme algo. (1 ytla nopan temo) itla notechpa quitta : aprouechar a otro. (1 ytla notechpa quitta) itla notechpoliuhtica : deuer algo a otro. (1 ytla notechpoliuhtica) itla ontequixtiani : ontequixtiani) cosa vtil y prouechosa. (2) prouechoso. (1 ytla

itla ontequixtiliztica :

prouechosa mente. (1 ytla ontequixtiliztica) prouecho. (1 ytla

itla ontequixtiliztli : vtilidad, o prouecho. (2) ontequixtiliztli) itla quitemacani :

dador tal. (1 ytla quitemacani) desgracia acontecerme. (1 ytla pera, fruta deste

itla tetequipacho tetolini nopan omochiuh : tetequipacho tetolini nopan omochiuh)

itlaaquillo + : la fruta del peral. (2 Peral ytlaaquillo) arbol. (1 peral ytlaaquillo)

itlacahui : daarse algo. (1 ytlacaui) hidionda boluerse el agua. (1 ytlacaui) corromperse daarse, o estragarse algo pret: oitlacauh. o empollarse el hueuo. (2 Itlacaui) corromperse las viandas. (1 ytlacaui) empollarse el hueuo. (1 ytlacaui) itlacahui, n : emprearse. (1 n, itlacaui) itlacahuiliztli : falta assi. (1 ytlacauiliztli) corrompimiento tal, o preez de muger. (2 Itlacauiliztli) preez. (1 ytlacauiliztli) estrago. (1 ytlacauiliztli) tacha en qualquier cosa. (1 ytlacauiliztli) itlacahuillo : las sobras que quedan de alg[n]a cosa. (2 Itlacauillo) parte que queda delo principal. (1 ytlacauillo) itlacahuiztli : tacha en qualquier cosa. (1 ytlacauiztli) daar algo a otro. pre: onicteitlacalhui. (2) residuo,

itlacalhuia, nicte :

itlacanqui totoltetl : guero hueuo. (1 ytlacanhqui totoltetl) itlacapan + : ladera de sierra. (2 Tepetl itlacapan) ladera de sierra. (2)

itlacapan tepetl :

itlacatilitzin totecuiyo yesu christo : el nacimi[n]to. o natiuidad de [uest]ro seor (2 Itlacatilitzin totecuiyo Iesu christo) itlacatiliz + : ygual de edad. (1 nenenhqui ytlacatiliz) dia de nascimiento. (1

itlacatiliz ilhuitzin in totecuiyo yesu christo : ytlacatiliz ylhuitzin yn totecuiyo iesu christo)

itlacatiliz ilhuitzin totecuiyo yesu christo : la festiuidad del nacimi[n]to d[e] n[uest]ro seor iefu christo (2 Itlacatiliz ilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) itlacatilizilhuitzin totecuiyo yesu christo : ytlacatilizilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) itlacauhcayotl : dao, o estrago. (2) pascua de nauidad. (1

tacha en qualquier cosa. (1 ytlacauhcayotl)

itlacauhqui : daada cosa. (1 ytlacauhqui) corrompidas viandas. (1 ytlacauhqui) cosa daada, o corr[m]pida, o muger reziem preada, o hueuo huero y empollado. (2) desquiciada cosa. (1 ytlacauhqui) astosa cosa. (1 ytlacauhqui) falta, cosa no entera, ni cumplida. (1 ytlacauhqui) itlacauhqui + : empollado hueuo. (1 yolqui ytlacauhqui) o muger. (1 acan ytlacauhqui yninacayo) itlacauhqui eztli : gentil y hermoso hombre

sangre corrompida. (1 ytlacauhqui eztli)

itlacauhqui totoltetl : veuo guero. (1 ytlacauhqui totoltetl) itlacauhtica : estar malpuesta, desconcertada, o daada alguna cosa. pre: oitlacauhticatca. (2) falta, cosa no entera, ni cumplida. (1 ytlacauhtica) itlacayo + : ynhumano sin caridad. (1 atle ytlacayo) + : natural cosa. (1 yuhca itlachiuallo)

itlachihuallo

itlachixcauh huei tlatoani : fiscal o friscal del patrimonio del rey. (1 ytlachixcauh uey tlatoani) itlachixcauh in rei : itlacoa, itlacoa, itlacoa, estragar fiscal de rei. (2)

nin : enfermar por se dar mucho a mugeres. prete: oninitlaco. (2) nite : lisiar o daar. (1) nitla : estragar o daar algo. preterito: onitlaitlaco. (2) afear y lo hermoso. (1 nitla, ytlacoa) estragar. (1 nitla, ytlacoa)

itlacoa +, ni : ser erege. preterito: oniteotlatol itlaco. (2 Teotlatol itlacoa, ni) itlacoa +, nite : disfamar a otro. preter: onitemauizitlaco. (2 Mauiz itlacoa, nite) itlacoani + : erege. (2 Teotlatol itlacoani)

itlacohua, nin itlacoliztli

: enfermar por se dar mucho a mugeres. (1 nin, itlacoua) + : eregia. (2 Teotlatol itlacoliztli)

itlacoyo icotonca in tonacayo : miembro, parte del cuerpo. (2 Itlacoyo ycotonca in tonacayo) miembro, parte del cuerpo. (1 ytlacoyo ycotonca yn tonacayo) itlacpacyo tepeti : itlacpayo tepetl : cumbre de sierra alta. (1 ytlacpacyo tepeti) p[n]ta o cumbre de sierra o m[n]te (2)

itlacual + : abundoso de combite. (2 Ixachi ytlaqual) el mantenimiento de nuestra anima. (2 Yauh ytlaqual yn tanima) abundoso en c[m]bite. (1 yxachi ytlaqual) itlacxipetlaltzin totecuiyo jesuchristo : las pisadas de nuestro seor jesu christo. (2) itlacxipetlaltzin totecuiyo yesu christo, tetipan quimocahui : ytlacxipetlaltzin totecuiyo iesu christo, tetipan quimocauil) pisada de pie. (1

itlahuelilocayo + : hombre doblado y cauteloso. (2 Quitlatia ytlauelilocayo) ipochrita difimulado. (2 Itlancaquia itlauelilocayo) ypocrita simulador. (1 ytlancaquia ytlauelilocayo) engaador o cauteloso assi. (1 quitlatia ytlauelilocayo) itlahueliltic : desuenturado, o desdichado. (2 Itlaueliltic) itlaueliltic) desdichado. (1 ytlaueliltic) itlahueltzin in dioz : yra de dios. (2 Itlaueltzin in dios) ytlaueltzin yn dios) desuenturado. (1

yra de dios. (1

itlaillo + : idem. (Iztac teocuitlatl ycuitl: idem. (Iztac teocuitlatl yoquio: escoria de plata.)) (2 Iztac teocuitlatl ytlaillo) itlaipan +, nino : parecer o aparecer en figura o semej[n]a d[e] algo. p: ytla ipan oninoquixti. (2 Quixtia itlaipan, nino) itlaitech ninotlamia : achaques poner escusandose. (1 itlaytech ninotlamia) itlaixo inchichihualayotl : nata de leche. (2 Itlaixo inchichiualayotl)

itlaixxo inchichihualayotl : nata, que nada sobre la leche. (1 ytlaixxo ynchichiualayotl) itlallol + : escoria de plata. (1 yztacteocuitlatl ytlallol) + : floxo enel animo. (1 atle ytlalnamiquiliz)

itlalnamiquiliz itlamamallo + :

estribo de edificio. (1 tepantli ytlamamallo)

itlamocuitlahuicauh huei tlatoani : fiscal o friscal del patrimonio del rey. (1 ytlamocuitlauicauh uey tlatoani) itlamocuitlahuicauh in rei : fiscal del rei. (2 Itlamocuitlauicauh in rei)

itlan : aparde el, conel, o entre algo. (2) consigo. (1 ytlan)

debaxo de alguna cosa. (1 ytlan)

itlan + : el que no haze caso de sus deudos por estar el rico. metapho. (2 Ima ycxi ytlan caaquia) itlan n, icac : priuar con alguno. (1 ytlan n, icac)

itlan naqui : tomar apechos el negocio. (1 itl[n] naq[ui]) poner pecho al negocio. (1 ytlan naqui) poner pecho alos negocios. preteri: oitlan nac. (2) itlan nicaana : onicaan (2) entresacar algo. (1 ytlan nicaana) entresacar algo. pre: itlan

itlan nicac : estar cabe otro en pie. (1 itlan nihcac) estar empie cabe otro. pret: itlan o nihcaya. vel. intlan onicaca. (2 Itlan nihcac) itlan nicana : onican. (2) entresacar algo. (1 ytlan nicana) entresacar algo. pre: itla dormir con muger. p:

itlan nicochi : echarse con muger. (1 ytlan nicochi) oitl[n] nicoch. (2) itlan nino quetzticac : estar cabe otro en pie. (1)

itlan ninoquetzticac : idem. pr: itlan oninoquetzticaya. vel. itlan oninoquetzticaca. (Itlan nihcac: estar empie cabe otro. pret: itlan o nihcaya. vel. intlan onicaca.) (2) itlan onoac : itlan temanani : acompaado assi. (1 ytlan onoac) acaudillador. (1 ytlan temanani)

itlan tlaaantli : entresacado assi. (1 ytlan tlaaantli) itlan tlaantli : itlan yeloac : entresacado assi. (1 ytlan tlaantli) acompaado assi. (1 ytlan yeloac) entresacada cosa. (2)

itlanca + : vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 yn altepetl [n] ytlanca yn occe altepetl) itlancaquia itlahuelilocayo : ypocrita simulador. (1 ytlancaquia ytlauelilocayo) ipochrita difimulado. (2 Itlancaquia itlauelilocayo) itlanextil + : cosa inuentada de su proprio aluedrio. (2 Ixcoy[n] ytlanextil) pedir algo. pret: onitlaitlan. (2) saber algo de otros, s: sus de fectos. (1 ytlanic

itlani, nitla :

itlanic temachilia : temachilia)

itlaniehuayo immichin : yjada de pescado. (1 ytlanieuayo ymmichin) itlanili + : pedigueo o demadandor importuno. (2 Tetlatla itlanili)

itlanilia, nicte : idem. pret: itla onicteitlanili. (Itlanilia, nitetla: pedir algo a otro. p: onitetlaitlanili) (2) itlanilia, nitetla : pedir algo a otro. p: onitetlaitlanili (2) demandar generalmente. (1 nitetla, ytlanilia) itlann + : privar con alguna persona noble. prete: ytlan nicaca. (2 Icac, itlann) ombre sin piedad y

itlaocol + : fauor de pueblo. (1 altepetl ytlaocol) misericordia. (1 acan vitz ytlaocol) itlapal + :

animoso y esforado. (2 Ixquich itlapal quichiua)

itlapallo : mayorazgo, s: el mismo hijo del seor. (1 ytlapallo) itlapallo, yoxio) itlatatacyo + : + : mayorazgo hijo de algun seor. metapho. (2 Yeo, ytlapallo, abertura de ania. (1 tlalapantli ytlatatacyo) + : piedra de aguila. (1 tetl quauhtli ytlatlacatiliaya) propria culpa de alguno. (2

itlatlacatiliaya

itlatlacol + : ynocente cosa. (1 atle ytlatlacol) Ixcoyan itlatlacol) itlatlalil emperador : ley imperial. (2) itlatlaliltzin huei teopixqui : teopixqui) itlatlamanca xocomecatl :

ley del pontifice. (1 ytlatlaliltzin vey

vidueo de vides. (1 ytlatlamanca xocomecatl) hoguera para

itlatlayan + : hoguera, para quemar muerto. (1 micqui ytlatlayan) quemar muerto. (2 Micqui ytlatlayan) itlatocayo + : ymperio. (1 Emperador ytlatocayo)

itlatol + : doblado hombre. (1 necocca ytlatol) lo mesmo es q[ue] necocnemi. (2 Necoc quitlalia itlatol) doblado hombre. (1 necoc quitlalia ytlatol) doblado assi. (1 an acentetia ytlatol) hombre doblado y de dos caras. (2 Necocca itlatol) perder la habla el enfermo. (1 oconcauh ytlatol) ombre doblado de dos caras o hazes. (1 necocquitlalia ytlatol) ombre doblado de dos caras o hazes. (1 necocca ytlatol) tener ya perdida la habla el enfermo. (2 Oconcacauh ytlatol) itlatqui : suyo, cosa de alguno. (1 ytlatqui) realengo.

itlatqui + : magnifico enlos gastos. (1 aquitetlaomaca ytlatqui) (1 rey yaxca ytlatqui) abundoso. (1 miec ytlatqui) itlatquicayo + : dominical cosa. (1 domingo ytlatquicayo) estornija de carro. (1 ytlatzicoltiloca)

itlatzicoltiloca : carro. (2)

estornija de

itlaxtlahuil + : corretaje. (1 tetlacocoui ytlaxtlauil) cada qual recibira su paga. (2 Ceceyaca quicuiz itlaxtlauil) corretaje. (2 Tetlacocoui itlaxtlauil)

itlazaloyan nictemaca : atiempo y coyuntura dar algo aotro. (1 ytlaaloy[n] nictemaca) dar algo a buen tiempo y coyuntura. pre: itlaaloyan onictemacac. (2 Itlaaloyan nictemaca) itlazaloyan nictlaza : atiempo y coyuntura dar algo aotro. (1 ytlaaloyan nictlaa) id[m]. p: itlaaloyan onictlaz (2 Itlaaloyan nictlaa) itlazo + : franco liberal. (1 atle ytlao) querido de todos. (2 Muchitlacatl itlao) afable persona. (1 muchi tlacatl ytlao) itlazollo + : retama. (1 tlacotl ytlaollo) restrojo. (1 trigo ytlaollo)

itlazollo in trigo :

granas de trigo. (2 Itlaollo in trigo)

itlazollo trigo : granas de trigo. (1 ytlaollo trigo) itloc : itloc + : pardel, o junto a el. (2) consigo. (1 ytloc)

semejar o quasi parecer vna cosa a otra. (1 achiuhqui ytloc quia) morada en esta manera. (1 ytloc ynauac nemiliztli)

itloc inahuac nemiliztli :

itloc inahuac ninemi : morar cerca de algun lugar. (1 ytloc ynauac ninemi) itloc inahuac yelohualiztli : morada en esta manera. (1 ytloc ynauac yeloualiztli) itloc quiza : parecer alguna cosa a otra. (2 Itloc quia)

itloc, + : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 ayac ytloc, ayac compoua) itloc, inahuac nemini : morador enesta manera. (1 ytloc, ynauac nemini) itlocpa achi hualhuetzi : achi valuetzi) grangear o adquirir algo enlo que sevnde. (1 ytlocpa

itoa, nin : comedirse, o ofrecerse a hazer alguna cosa. pret: oninito. (2) combidarse o comedirse a hazer algo. (1) itoa, nite : dezir bien, o mal de otro. pr: oniteito. (2) encartar. (1) esclarecer o afamar a otro. (1 nite, ytoa) hablar contra otro. (1 nite, ytoa) itoa + : dezir alguna cosa. pret: oniquito. (2 Itoa niqu) itoa +, m : velarse el nouio ola nouia pre: nopan omito missa. l. onopam mito missa. (2 Nopam mitoa missa) itoa +, niqu : dezir verdad. (1 nelli niquitoa) celebrar missa. (1 missa niquitoa) atiempo o coyuntura dezir algo . (1 ymitoayan niquitoa) dezir bien. (1 qualli yectli niquitoa) dedicar algo a dios. (1 ytetzinco niquitoa yn dios) consagrar o dedicar algo a dios. (1 ytech niquitoa yn dios) de coro dezir algo. (1 notenco niquitoa) dezir bien. (1 vel niquitoa) dezir verdad. (1 melauac niquitoa) itoa niqu : dezir alguna cosa. pret: oniquito. (2) itoani + : propheta. (2 Tlaachtopa itoani) hablar cosas sin concierto o sin proposito. (1 nitlatol

itol, nitla : chochopoctli)

itoliztli + : prophecia. (2 Tlaachtopa itoliztli) falsa prophecia. (1 tlatlapic propheta ytoliztli) fama de nueuas. (1 nouian ytoliztli) itollani, nin : (1) desear ser alabado. pre: oninitollan. (2) dessear seralabado.

itolli + : idem. (Tetechitauhqui: cosa adjudicada, diputada dedicada, o prometida a otro, o la esposa diputada para su esposo.) (2 Tetech itolli) itolo +, ni : ser alabado de otros. preterito: oniyecytoloc. (2 Yec ytolo, ni) tener buena fama. (1 ni, yec ytolo) itolotla, nite : dar honra y alegria el hijo a sus padres, haziendo obras virtuosas y eroicas. pre: oniteitolotlac. (2) honrar o afamar el hijo asus padres con heroycos hechos. (1) itoltilia, ninotla : itomoliuhyan itonalli : itonia, nin tener buena, o mala fama. pret: oninotlaitoltili. (2)

+ : yema de vid. (1 xocomecatl ytomoliuhyan)

sudor. (1 ytonalli) : sudar. (1)

itotia, nin : bailar, o danar. pret: oninitoti. (2) danar o bailar. (1) bailar o danar. (1) itotia, nite : hazer bailar a otro. pret: onititoti. (2) hazer baylar a otro. (1 nite, ytotia) itotihuetzi + : despuntar de agudo. (2 Muchi quimomachitoca itotiuetzi)

itotilli + : encantado y adormecido, para ser robado delos encantadores. (2 Tlamacpal itotilli) itotouh + : pixa de judio retajado. (1 tlaxipintectli judio ytotouh)

itozqui + : desentonado. (1 cecni yauh ytuzqui) desentonado. (2 Nonqua quiuica ytuzqui) desentonado. (2 Nonqua caquizti ytuzqui) entonado assi. (1 qualli ytozqui) desentonado. (1 nonquaquia ytuzqui) itqui, itqui, regir. itqui, niqu : lleuar algo. pre: oniquitquic. (2) nite : regir, o gouernar a otros. pret: oniteitquic. metapho. (2) (1) gouernar. (1) nitla : lleuar. (1)

itquitia, nicte : embiar algo con otro a algun cabo pret: onicteitquiti. (2) itquitihuetzi, nite : caer arremetiendo, o empuxando a otro. pret: oniteitquitiuetz. (2 Itquitiuetzi, nite) caer arremetiendo con otro. (1 nite, itquitiuetzi) tropellar. (1 nite, itquitiuetzi) itquitinemi, niqu : traer alguna cosa consigo asi como joya, o cosa semej[n]te. pr: oniquitquitin[n] (2) itta, nino : mirar me. pret: oninottac. (2)

itta, niqu : hallar lo q[ue] se auia perdido, o lo q[ue] se p[ro]cura y busca, o mirar a otro. pre: oniquittac. (2) hallar lo que busco. (1) itta, nite : no tener en nada alos otros. (1) mirar de arriba abaxo. (1) mirar. (1) itta, nonte : yr avisitar a otro, o mirar a otro. pre: ononteittac. (2) itta + : menospreciar. (1 atleip[n] nite, itta) mirar de arriba abaxo. (1 tlaninite, itta) yr ayer otra vez. (1 yenoceppa nonte, itta) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 auic nite, itta) mirar adentro. (1 tlaticpa nonte, itta) mirar arriba. (1 acouic nonte, itta) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 nouiampa nite, itta) mirar adentro. (1 caliticpa nonte itta) itta +, niqu : echar abuena parte lo que se dize o haze. (1 quallipan niquitta) empobrecerse. (1 yecococ teopouhqui niquitta) estimar en poco o en nada. (1 atleipan niquitta) estimar en poco o en nada. (1 an niman atleipan niquitta) aprouechar me alguna cosa. (1 ytla ytechpa niquitta) echar a mala parte las cosas. (1 a[n]pa niquitta) edificarse, tomando exemplo de otro. (1 tetech niquitta) contrahazer letra o escritura de otro. (1 tetech niquitta) destruir patrimonio. (1 atlequen niquitta) remedar. (1 tetech niquitta) assestar tiro. (1 ypan niquitta) no sentir pena ni hazer caso. (1 atleypan niquitta) itta +, nite : mirar atodos enderredor. p: nouiampa oniteittac. (2 Nouiampa, niteitta) alcanar de cuenta a otro, entendiendole. (1 aiuh niteitta) no estimar ni tener en nada a otro. prete: atle ipan oniteittac. (2 Atleipan niteitta) adiuinar en agua. (1 atlan niteitta) mirar a otro de mal ojo, o c[n] aborrecimiento. pre: anel oniteittac. (2 Anel, niteitta) desdear o menospreciar. (1 atleip[n] niteitta) agorear en agua. (1 atlan, niteitta) agorear en agua. preterito: atlan oniteittac. (2 Atlan niteitta) itta +, nonte : mirar adentro. (1 tlecopa nonteitta) mirar al que esta arriba. preterito: acouic ononteittac. (2 Acouic nonteitta) mirar arriba. (1 nonte, acopa itta) ittaliztli + : perfecto y entero conocimiento de alguna cosa. (2 Tlaacica ittaliztli) el acto de mirar a otro alegremente. (2 Tepacca ittaliztli) el acto de mirar recta y derechamente la cosa que se haze, o de nivelar algo con cartauon o plomada, paraque vaya derecho. (2 Tlatlamelauhca ittaliztli) ittaloni : visible cosa, que se puede ver. (1 yttaloni) cosa visible. (2)

ittani + : menospreciador. (1 atemauhca ittani) el que enteramente alcana a saber con sabiduria alguna cosa. (2 Tlaixacica ittani) el que mira assi derecho. &c (2 Tlatlamelauhca ittani) ittatiuh, nite ittetia : yr ayer. (1) : emprear. (1 nitla, otztia.nite, ittetia)

+, nitla

ittitia, nicno : hallar, oprocurar algo parasi. prete: onicnottiti. (2) ittitia, nicte : reuelar. (1) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1) publicar alguna obra. (1) ittitia, ninote : aparecer a otro, o mostrarsele. preterit: oninoteittiti. (2) aparecer o manifestarse. (1) mostrarse con vanagloria. (1) ittitia + : priuar decosa amada. (1 ycnoyotl nicte, yttitia) esconderse. (1 amo ninote, ittitia) prouecho ser. (1 ytla ytechpa nicte ittitia) ittitia +, niqu : orear poner al ayre. (1 eecatl niquittitia) assolear algo. (1 tonalli niquittitia) orear algo, poniendolo al viento. prete: eecatl oniquittiti. (2 Eecatl niquittitia) asolear algo. prete: tonalli oniquittiti. (2 Tonalli niquittitia)

ittitia, nitete : dar aconocer a otro, o mostrarselo. pret: oniteteittiti. (2) ittititia, nicte : itto + : mostrar algo a otros. p: onicteittiti (2)

hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 ayax[n] ytto) visible cosa, que se puede ver. (1 yttoni) cosa visible. (2) cartauon o cosa semejante. idem. (Ittoni: cosa

ittoni :

ittoni + : alcanado assi de cuenta. (1 ayuh ittoni) (2 Tlatlamelauhca ittoni)

itualoni : visible cosa, que se puede ver. (1 ytualoni) visible.) (2) itzalan nicaana : entresacar algo. (1 ytzalan nicaana) itzalan nicana : entresacar algo. (1 ytzal[n] nicana)

itzalan niccalaquia : itzalan tlaaantli : itzalan tlaantli : itzania + :

entremeter algo entre otras cosas. (1 ytzalan niccalaquia) entresacado assi. (1 ytzalan tlaaantli) entresacado assi. (1 ytzalan tlaantli)

sacrificarse los labrios. (1 ninoten, ytzania) + : espuela de hierro. (1 cauallo ytzapiniloca) entremeter algo entre otras cosas. (1 ytzatzalan nicaquia) entremeter algo entre otras cosas. (1 ytzatzalan

itzapiniloca

itzatzalan nicaquia :

itzatzalan niccalaquia : niccalaquia) itzayana, nin :

abrir los ojos. (1)

itzcactli : cutaras de nobles caualleros, muy bruidas y negras. (1 ytzcactli) itzcalalatic : itzcalli : itzcallo : fria cosa muy fria. (1 ytzcalalatic)

lado diestro o siniestero. (1 ytzcalli) detraues. (1 ytzcallo) atrauesado estar algo . (1 ytzcalonoc) : enfriarse mucho. (1) enfriado assi. (1 ytzcalpatic) fria cosa muy fria. (1

itzcalonoc : itzcalpatia, n itzcalpatic : ytzcalpatic)

itzcalpatiliztli :

enfriaminto tal. (1 ytzcalpatiliztli) fresco por frio. (1 ytzcaltic)

itzcaltic : fria cosa muy fria. (1 ytzcaltic) itzcapatic :

fria cosa muy fria. (1 ytzcapatic)

itzcapinahui, n

enfriarse mucho. (1 n, itzcapinaui) enfriaminto tal. (1 ytzcapinauiliztli)

itzcapinahuiliztli : itzcapinauhqui : itzcapintia, n

enfriado assi. (1 ytzcapinauhqui) : enfriarse mucho. (1) fria cosa muy fria. (1

itzcapintic : enfriado assi. (1 ytzcapintic) ytzcapintic) fresco por frio. (1 ytzcapintic) itzcapintiliztli : itzcuimpehuia, n :

enfriaminto tal. (1 ytzcapintiliztli) exear perro. (1 n, itzcuimpeuia) cola de perro. (1 ytzcuin cuitlapilli) huron para caar conejos. (1 ytzcuin tepiton

itzcuin cuitlapilli :

itzcuin tepiton tochquixtiani : tochq[ui]xtiani) itzcuin ticectli : itzcuinahua, n itzcuinconetl : itzcuintepiton :

maganto o muy flaco y seco perro. (1 ytzcuin ticectli)

: exear perro. (1 n, itzcuinaua) cachorro, perro de poca edad. (1 ytzcuinconetl) gozque; perrillo. (1 ytzcuintepiton) rauioso. (1 ytzcuintlaueliloc) : rauiar. (1 n, itzcuintlauelilocati) rauia. (1 ytzcuintlauelilocayotl)

itzcuintlahueliloc :

itzcuintlahuelilocati, n itzcuintlahuelilocayotl : itzcuintli :

perro o perra. (1 ytzcuintli)

itzcuintli + : lebrel. (1 maamani ytzcuintli) galgo. (1 amini ytzcuintli) galgo. (2 Anqui itzcuintli) galgo. (2 Amini itzcuintli) itzcuintli +, nic : aomar perro. (1 nic, nanauatia yn itzcuintli) itzcuintli ichcapixqui : itzcuintli iquechcuetlax : itzcuintli tecuani : mastin de ganado. (1 ytzcuintli ychcapixqui) collar de perro. (1 ytzcuintli yquechcuetlax)

lebrel. (1 ytzcuintli tequani) podenco o o [e]specie de can. (1 ytzcuintli

itzcuintli tlapehuiani : tlapeuiani) itzcuintli yilpica :

trailla para atar perros. (1 ytzcuintli yylpica) podenco o o [e]specie de can. (1 ytzcuintontli

itzcuintontli tlapehuiani : tlapeuiani) itzcuinxihuia, n itzcuinyotl : :

exear perro. (1 n, itzcu[n]xiuia)

perruno, cosa de perro. (1 ytzcuinyotl)

itzeltie :

menuda cosa. (1 ytzeltie) : : picar carne muy menuda. (1) harpar, cortar pao en muchas partes. (1 ni, tilma

itzeltilia, nitla itzeltilia +, ni ytzeltilia) itzimmanca + :

hondon de vasija. (2 Comitl itzimmanca) los

itzimpazoliuhca + : pimpollo alpie del arbol. (1 quauitl ytzimpaoliuhca) renueuos que echa el arbol al pie. (2 Quauitl ytzimpaoliuhca) itzimpitzahuayan : itzin ipeuhca : itzin yaqui : itzinco : itzinco hondon. (1 ytzinpitzauayan)

nacimiento o principio. (1 ytzin ypeuhca) doliente assi. (1 ytzin yaqui)

escura y tenebrosa cosa. (1 ytz[n]co) + : lugar muy escuro. (2 Iuhquim micqui itzinco)

itzinecan : al principio, s: quando comente a hazer algo. (1 ytzinecan) itzinmanca itzintepozo + : + : hondon. (1 comitl ytzinmanca) cuento, o recaton de lana, o de bordon. (2 Topilli ytzintepuo) hondon. (1 ytzintlan) al

itzintlan : debaxo de alguna cosa. (1 ytzintlan)

itzintlan + : lumbral de puerta, lo baxo. (1 tlatzacuillotl ytzintl[n]) pie dela sierra. (2 Tepetl itzintlan) el quicio baxo dela puerta. (2 Tlatzacuillotl ytzintlan) itzitzquiloca + : cabos de cuchillos. (1 cuchillo ytzitzquiloca)

itzitzquiloyan + : empuadura. (1 tepuzmacquauitl ytzitzquiloyan) cuchillo. (1 cuchillo ytzitzquiloyan) itzmina, nin : itzmina, nite : sangrarme. (1) sangrar. (1)

mango de

itzmolinaliztli : brotadura assi. (1 ytzmolinaliztli) itzmolinaltia, nitla : hazer reuerdecer algo. (1)

itzmolinca + : pimpollo alpie del arbol. (1 q[ua]uitl ytzin itzmolinca) idem. (Qauitl ytzin celica: pimpollo de pie de arbol.) (2 Quauitl itzin itzmolinca) itzmolini : brotar los arboles. (1 ytzmolini) echar las plantas. (1 ytzmolini) itzmolini, n : nacer la planta. (1) renouar el arbol o layerua. (1) prender la planta. (1) reuerdecer. (1) retoecerlos arboles. (1) rebentar la planta. (1) itzmolini + : nazer con otra cosa. (1 teuan n, itzmolini)

itzmolinqui :

brotado arbol. (1 ytzmolinqui)

echadas plantas. (1 ytzmolinqui)

itzoca, n : tener suzia la cara. (2) itzoliuhyan inilhuicaatl : ynilhuicaatl) estrecha mar entre dos tierras. (1 ytzoliuhyan

itzoliuhyan intlalli : estrecha tierra. (1 ytzoliuhyan yntlalli) itzoltilia, nitla itzomia, nin : : picar carne muy menuda. (1 nitla, ytzoltilia) limpiar las narizes. (1)

sonarse los mocos. (1)

itzon + : espeluzado. (1 cec[n]yacamoquetza ytzon) porretas hojas de puerro. (1 xonacatl ytzun) porretas de cebolla. (2 Xonacatl ytzun) itzonquizca tocaitl : itzontecon mococoa : itzonteconeuhqui : itzonyoc : nombre comun o sobrenombre. (1 ytzonquizca tocaitl) doliente assi. (1 ytzontecon mococoa) doliente assi. (1 ytzonteconeuhqui)

enla cumbre de alguna cosa. (1 ytzonyoc) altura o cumbre de sierra. (1 ytzonyoc yntepetl)

itzonyoc intepetl : itzopelica :

dulor o dulura. (1 ytzopelica)

itzotlanca ipepetlacaca in tlacuilolli : lustre enla pintura. (1 ytzotl[n]ca ypepetlacaca yn tlacuilolli) itzotzohui, n : llagas tener assi. (1 n, itzotzoui) : desnatar. (1)

itzotzoliuhcacui, nitla

itzotzopaz + : horro o horra de esclauo. (1 tlatequililti yauh ymetl, ymalac ytzotzopaz) muger horra que fue antes esclaua. metapho. (2 Tlatequililliyauh ymetl ymalac itzotzopaz) itzpacalatl : agua conque lauauan los pedernales, que eran como cuchillos conque sacrificauan y mataun los hombres ante los idolos, la qual agua tenian enlugar de agua bendita, y en mucha veneracion. (1 ytzpacalatl) itzpopolhuia, nite ytzpopolhuia) itztapalli : : echar fuertes, escondiendolas debaxo la tierra. (1 nite,

losa para enlosar. (1 ytztapalli) enlosar. (1 nitlatztapalmana) enlosar suelo. (1)

itztapalmana, nitla : itztapaltene : itztapaltetl : itztentiliztli itztetl :

beudo de largos besos. (1 ytztapaltene) losa para enlosar. (1 ytztapaltetl) + : afiladura. (1 tlanecoc itztentiliztli)

piedra de que sacan nauajas. (1 ytztetl)

itztia : itztia, n itztic : itztic

enfriarse el agua. (1 ytztia) : resfriarse. (1) frio. (1 ytztic) fresco por frio. (1 ytztic)

+ : libre nacido en libertad. (1 yullo itztic) aguafria. (2)

itztic atl :

itztic atltzitzicaztlitetech nicpachoa : corregir, o castigar a otro. p: itzticatltzitzicaztlitetech onicpacho. metaphora. (2) itztic cecec tetech nic, pachoa : pachoa) itztic cecec tetechpacholiztli : tetechpacholiztli) itztic ehecatl : reprehender. (1 ytztic cecec tetech nic, reprehension. (1 ytztic cecec

viento aquilonar. (1 ytztic ehecatl)

itztic nitic calaqui : doler lahijada. (1 ytztic nitic calaqui) itztica : itztica friamente. (1 ytztica) + : despierto. (1 ytztica)

estar cerca. (1 amoueca nite itztica)

itzticatl : agua fria. (1 ytzticatl) itzticehuatoc : itztihuitz eecatl) + : hazer frio. (1 ytzticeuatoc) leuante viento oriental. (1 tonatiuh yquiay[m]pa ytztiuitz

itztilia, nin : refrescarse. (1) itztilia, nite : refrescarse. (1) itztilia, nitla : resfriar a otra cosa. (1) (1) itztiltitiuh, nite : guiar a alguno. (1)

enfriar agua. (1)

enfriar agua.

itztimani : estar alg[u]nos mirando algo en pie. (2) itztinemi + : discordes y enemistados. (1 moqualanca ytztinemi) + : : discordia assi. (1 neq[ua]lanca itztinemiliztli)

itztinemiliztli itztiuh, nite

quedarse atras. (1 nite, ytztiuh)

itztiuh + : suerte caer sobre alguno. (1 nouic ytztiuh) seguir alexos. (1 vecapa nite, itztiuh) pospelo. (1 acopa ytztiuh tzontli) cabellos crespos que v[n] hazia arriba. (2 Aco pa ytztiuh tzuntli) itztiuh +, n : idem. preteri: veca onitztia. (Veca nitlamattiuh: lleuar larga derrota. preterito: veca onitlamattia.) (2 Veca nitztiuh) itztiuh +, niqu : seguir. (1 tetech niquitztiuh) itztiuh +, nite : seguir a otro de lexos. preteri: vecapa oniteitztia. (2 Vecapa niteitztiuh)

itztiuh +, non : escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1 nouian nonitztiuh) itztli : nauaja de barbero. (1 ytztli) cierta piedra preciosa de color d[e]

itztli + : jaspe. (2 Tolteca itztli) esmeralda. (2 Xuxuhqui ytztli) itztoc : despierto. (1 ytztoc)

itztoc + : velar toda la noche. (1 cenyoual n, itztoc) ytztoc) itztolin : juncia, o espadaa. (1 ytztolin) :

medio biuo. (1 aquen

itzzoc nicochi, ni iuccampaixti :

dormir los ojos abiertos. (1 ni, ytzzoc nicochi)

avna parte y a otra. (1) mesura. (1) (2)

iucuxcanemiliztli :

iudio tlacatlo judio o judia : iudiocayotl : iudioyotl : idem. iueli + :

cosa judiega. (2 IVdiocayotl) (IVdiocayotl: cosa judiega.) (2)

persona sin autoridad. s. que no puede nada. (2 Atle iueli) el beneplacito de dios. (2 Iuelmach yn dios) cosa bien empleada y gastada prouechosamente. pr: iuetzian

iuelmach in dioz : iuetziam monequi : omonec. (2)

iuh : o. vel o, desuentura grande. interjection. para encarecer o exagerar algo. (2) assi. conjunction. aduerbio. (2) iuh + : asabiendas y de voluntad hazer algo. (1 noyollo iuh yauh) otro. (1 teuan iuh nino, mati) iuh ipan tlacatiliztli : iuh mitotica : condicion natural. (2) sentir con

es comun dezir. (2) partido o concierto entre dos. (2)

iuh nenonotzaliztli : iuh nenqui :

soltero. (2)

iuh niccahua : dexar de hazer vna cosa por otra, o no hazer caso ni vengarme del que me injurio. pre: iuh oniccauh. (2 Iuh niccaua) iuh nicmati : iuh nicmattica : sentir por algun sentido. (1) tener entendido el negocio. prete: iuh onicmatticatca. (2)

iuh nictetlalilia yollotli : habituar a alguno a bien biuir. preterito: iuh onictetlalili yullotli. (2)

iuh nictlalia in noyollo : tener proposito o intento de hazer algo, o tener entendido. s. que alcanare lo que pretendo. preterito: iuh onictlali yn noyollo. (2) iuh nictlalia in teyollo : (2) habituar a alguno. prete: oiuh nictlali in teyollo.

iuh nictlaza yohualli : trasnochar. preterito: iuh onictlaz yuualli. vel oiuh nictlaz yuualli. (2 Iuh nictlaa yuualli) iuh ninomati : iuh niquiz : pensar que es assi. p: iuh oninoma. (2) ser su natural condicion aquella desde su nascimiento. (2) (Iuh niquiz: ser su natural condicion aquella desde su

iuh nitlacat : idem. nascimiento.) (2) iuh nixtlathui : (2)

trasnochar o velar hasta que ha amanecido. pre: iuh onixtlathuic.

iuh quimattica noyollo : idem. (Iuhquimati noyollo: sentir lo assi como se dize, o tener entendido el negocio, assi como es. pre: iuh oquima yn noyollo.) (2) iuh tlacemitoliztli : iuh tlamani : partido, o concierto determinado. (2)

vsarse ansi algo, o acostumbrarse. (2) estilo y costumbre. (2)

iuh tlamaniliztli :

iuh tlatenehualiztli : partido, o concierto determinado. (2 Iuh tlateneualiztli) iuh tlatolo : tienese este estilo de hablar. (2)

iuhca + : abituado assi. (1 ye iuhca yyollo) iuhca +, no : estar certificado, o tener entendido algun negocio. pre: noyollo iuh ocatca. (2 Yollo iuhca, no) iuhca nayollo : iuhca noyeliz : haze. (2) creer o tener por cierto. (1) tener costumbre o habito hecho, o ser le ya connatural lo que

iuhca noyollo : tener entendido algun negocio, o tener proposito de hazer algo. preterito: iuhocatca noyollo. (2) iuhca teyollo : tenerlo todos assi entendido, o tener todos proposito de hazer algo. preterito: iuh ocatca teyollo. (2) iuhcantlamati, n : (2) embaar o estar atonito de espanto. pre: oniuhcantlamat.

iuhcatca + : siempre eftuuo assi, o si[m]pre estuuo desta manera. (2 ammochipa iuhcatca) iuhcatiliztli : forma de materia. (2)

iuhcatiliztli

+ :

costumbre de vida. (1 niman iuhcatiliztli) mengua y miseria. (2) forma de materia. (2)

iuhcatlatiliztli :

iuhcayotl : natura o naturaleza. (1) iuhcayotl nicteittitia : iuhcayotl onicteittiti. (2)

despojar o priuar aotro de quanto tiene. pre: (Iuhcayotl

iuhcayotl nictemachitia : idem. preterito: iuhcayotl onictemachiti. nicteittitia: despojar o priuar aotro de quanto tiene. pre: iuhcayotl onicteittiti.) (2) iuhceyohual iuhco iuhnemi + : + : toda la noche empeso, o entera. (2 Vel iuhceyoal)

assi assi, del que esta enojado. (1 c[n]ca iuhco) soltero o soltera no casados. (1 an iuhnemi) + : solteria de aquestos. (1 an iuhnemiliztli)

+ :

iuhnemiliztli

iuhniquiz + : idem. vel. niman iuhniquia, vel, tiquia. (Niman iuhniyul: ser de su natural assi, o desta c[n]dicion e inclinacion.) (2 Niman iuhniquiz) soy assi de mi natural. (2 anniman iuhniquiz) iuhnitlacat + : idem. (Niman iuhniquiz: idem. vel. niman iuhniquia, vel, tiquia. (Niman iuhniyul: ser de su natural assi, o desta c[n]dicion e inclinacion.)) (2 Niman iuhnitlacat) idem. (anniman iuhniquiz: soy assi de mi natural.) (2 anniman iuhnitlacat) iuhniyol + : Niman iuhniyul) iuhqui : ser de su natural assi, o desta c[n]dicion e inclinacion. (2

semejante, o assi, o dessa manera. (2) sea como fuere, o sea tal

iuhqui + : semejante con otro. (1 an vel iuhqui) q[ue] fuere. (2 Matel iuhqui) iuhqui comic : hazer gran calor. (2)

iuhqui oihuintic : iuhqui ticnemitia :

loano y polido, o gallardo. (2 Iuhqui oiuintic) tener, o auer costumbre de alguna cosa. (2)

iuhqui tlacatiliztli : condicion, o inclinacion natural. (2) iuhqui yeliztli : naturaleza. (2) iuhquim micqui itzinco : iuhquim mictlan : idem. lugar muy escuro. (2) (Iuhquim micqui itzinco: lugar muy escuro.) (2)

iuhquim patlani : corredor ligero. (2) iuhquimati noyollo : creer o tener por cierto. (1) sentir lo assi como se dize, o tener entendido el negocio, assi como es. pre: iuh oquima yn noyollo. (2)

iuhquimattica noyollo : cierto ser o tener creido y entendido. (1) iuhquimma : assi como, o poco mas o menos. (2) iuhquimma amichcame : soys assi como ouejas. et sic de alijs. (2)

iuhquimma tetlyuinti cuahuitlyuinti ictimochihuaz : seras assi como el que toma palos o piedras para se matar. i. haras mucho mal ati mismo. metaphora. (2 Iuhquimma tetlyuinti quauitlyuinti ictimochiuaz) iuhquimmaca ilhuitl : assi como sino fuera fiesta de guardar. (2) espantarse o ass[m]brarse. pr: iuhquin aca

iuhquin aca atlnopan quiteca : atlnopan oquitecac. (2)

iuhquin aca nechcuahuitequi : idem. preteri: iuhquin aca onechquauitec. (Iuhquin aca atlnopan quiteca: espantarse o ass[m]brarse. pr: iuhquin aca atlnopan oquitecac.) (2 Iuhquin aca nechquauitequi) iuhquin aocmo nehuatl ninomati : fuera de mi. (2) pareceme que no so yo, o pareceme que estoy

iuhquin atl hueiya, moteponazohua, motomahua : crecer alguna cosa, o aumentarse mucho. preteri: iuhqu[n]atloueiyac, omoteponao, omotomauh (2 Iuhquin atl veiya, moteponaoa, motomaua) iuhquin cuitlatzayani noyollo : tener gr[n] temor o mearse de miedo. preterito: iuhquin ocnitlatzayan noyollo. (2) iuhquin ecatoconi : iuhquin ica noyollo : ligero corredor. (2) torno o bueluo sobre mi. (2) blanca cosa assi como copo de algodon. (2

iuhquin ichca tlapochinalliic iztac : Iuhquin ichca tlapochinalliyc iztac)

iuhquin ihuitl textli : la flor dela harina. (2 Iuhquin iuitl textli) iuhquin necatoco : iuhquin nipatlani : correr ligeramente. preterito: iuhquin onecatococ. (2) id[m]. p: iuhquin onipatlan. (2) endurecido de coraon. (2 Iuhquin otequiz iyullo)

iuhquin otequiz iyollo : iuhquin tecuacua : iuhquin temazcalco :

persona aspera de condicion. (2 Iuhquin tequaqua) hazer gran calor. (2)

iuhquin teotl yyollo : sapientissimo. (2) iuhquin tetlmocuepa yyollo : obstinarse y endurecerse. pr: iuhquintetl omocuep yyullo. (2 Iuhquin tetlmocuepa yyullo) iuhquin tetlyyollo : duro de coraon. (2)

iuhquin tlecomoni noyollo : otlecomon noyollo. (2)

inflamarse elcora[n] c[n] amor. &c. p: iuhquin llouer reziamente. (2)

iuhquin xicaltica tlanoquilo : iuhquiyotl :

forma o manera de algo. (2) naturaleza, o condicion

iuhquizaliztli : natura o naturaleza. (1 iuhquializtli) natural. (2 Iuhquializtli) iuhticac + :

casa desierta o desamparada, quen o se habita. (2 a iuhticac) : vaziar algo como troxes o caxas llenas. (1 nitla, tendras proposito. s. de hazer algo. (2 Iuhtictlaliz

iuhticahua, nitla iuhticaua)

iuhtictlaliz immoyollo : ymmoyollo) iuhtimanyan + :

vez primera. (1 q[ui]n iuhtimanyan) : : vaziar algo como troxes o caxas llenas. (1) vaziar algo como troxes o caxas llenas. (1)

iuhtiquetza, nitla iuhtiteca, nitla

iuhtlacatiliztli : idem. (Iuhtictlaliz ymmoyollo: tendras proposito. s. de hazer algo.) (2) natura o naturaleza. (1) iuhtlatoliztli : iuhyauh iuhyauh; + : + : estilo, o costumbre de hablar. (2) moderadamente, o haga se con moderacion. (2 Maan vel iuhyauh) asabiendas. (2 Yollo iuhyauh; no) avna parte y a otra. (1) jubilado, esento, o suelto de trabajo. (2 Ivollotlama nemi)

iuntlapalixti :

iuollotlama nemi :

iuramento icmotlatlaliliani : obligado con juramento. (2 Iuramento ycmotlatlaliliani) iuramento icnetlatlaliliztli : ycnetlatlaliliztli) iuramento nicchihua : Iuramento nicchiua) iuramento oquichiuh : obligacion desta manera. (2 Iuramento

hazer juramento. preterito: juramento onicchiuh. (2 iuramentado. (2)

iuramento xinia, tito : soltar el juramento. prete: otito juramento xinique. (2) iuramentotica ninotlatlalilia : oninotlatlalili. (2) iusticia topilli : obligarse con juramento. pre: juramentotica

vara de justicia. (2) mucho, o grande en cantidad. (2) muy mucho. (1 yxachi)

ixachi : mucho en cantidad. (1 yxachi) grande cosa. (1 yxachi) asaz. (1 yxachi)

ixachi + : mucho mas. s. en cantidad. (2 Ocye ixachi) yxachi) mas, nombre comparatiuo. (1 ocye yxachi)

muy mucho. (1 cenca abundoso en c[m]bite.

ixachi itlacual : abundoso de combite. (2 Ixachi ytlaqual) (1 yxachi ytlaqual) ixachicatlan :

abismo, cosa profunda y baxa. (1 yxachicatlan) estrago de

ixachim mimicque : estrago de muertos, o muchos muertos. (2) muertos. (1 yxachim mimicque) ixachintin : muy muchos en numero. (2)

muchos en numero. (1 yxachintin)

ixachintin cuauhnecozayoltin : quauhnecuayultin)

enxambre de auejas. (1 yxachintin grande cosa. (1 yxachipul)

ixachipol : muy grande. (2 Ixachipul) ixachitlan :

abismo, cosa muy h[n]da oprofunda. (2)

ixacicaitta, nic : comprehender o alcanar asaber algo entera y perfectamente. preterito: oniquixacicaittac. (2) ixacicaitta, nitla : cauto ser y auisado. (1) ixahuia, nitla : embarrar o enxaluegar pared. prete: onitlaixaui. (2 Ixauia, nitla) enluzir lo obscuro, o enxaluegar. (1 nitla, ixauia) embarrar con barro ralo. (1 nitla, ixauia) ixamahuia, nitla : nitla) empapelar algo. preterito: onitlaixamaui. (2 Ixamauia,

ixamatelhuia, nitetla : [n]xaluegar algo aotro. prete: onitetlaixamatelhui. (2) ixamatiloa, nitla : embarrar algo, oencalar curiosamente. pre: onitlaixamatilo. (2) enluzir lo obscuro, o enxaluegar. (1) enxaluegar. (1) embarrar con barro ralo. (1) ixami, nitla : cobdiciar mugeres adornandose para ser dellas cobdiciado. preterito: onitlaixami. (2) aderearse y componerse para ser codiciado delas mugeres. (1) ixamia, nin : ixamia, nite : ixapachiuhqui : lauarse la cara. pre: oninixami. (2) lauar la cara. (1) lauar a otro la cara. preterito: oniteyxami. (2) ciego de nuues. (2)

ixaquia, nitla : labrar de aguja, o remendar entretexendo con hilo. pre: onitlaixaqui. (2) surzir o coser. (1) labrar de aguja. (1) remendar entretexendo con hilo. (1) ixatic : (1) cosa rala como almendrada, o cosa semejante. (2) rala cosa o rara.

ixaxilia, nic : (2)

comprehender o alcanar a saber alguna cosa. pre: oniquixaxili.

ixaxilia, nitla : ser muy entendido y prudente. prete: onitlaixaxili. (2) ser. (1) ixaxiliani, nitla : discreto ser. (1)

discreto

ixayapachiuhqui : ciego de nuues. (1 yxayapachiuhqui) ixayonicmatema, n : idem. preterito: onixayonicmaten. (Ixayopatzca, nin: llorar con lagrimas. preterit: oninixayopatzcac.) (2) llorar con lagrimas. (1) ixayopatzca, nin : llorar con lagrimas. preterit: oninixayopatzcac. (2) llorar con lagrimas. (1) ixayoquiza, n : llorar lagrimas. preterito: onixayoquiz. (2 Ixayoquia, n) llorar con lagrimas. (1 n, ixayoquia) ixayoquizaliztli : yxayoquializtli) ixayoquizani : lloro con lagrimas. (2 Ixayoquializtli) lloro. (1

lloroso assi. (2 Ixayoquiani)

lloroso assi. (1 yxayoquiani)

ixayotica : llorosamente assi. (2) ixayotica, neixayopatzcaliztica : neixayopatzcaliztica) ixayotl : lagrimas. (2) llorosamnte. (1 yxayotica,

lagrima que cae delos ojos. (1 yxayotl) lagrima pequea. (1 yxayotontli) lagrimosa cosa. (1 yxayoyo)

ixayotontli : ixayoyo :

lagrima pequea. (2)

cosa llena de lagrimas. (2)

ixca, nitla/ huel/ niqu : preterito: onitlaixcac. (2)

cozer loa, o asar hueuos, batatas, o cosa semejante.

ixcahua, nitla : dexar de hazer algo por descuydo y negligencia. pre: oniquixcauh. (2 Ixcaua, nitla) dexar de hazer algo por descuido. (1 nitla, ixcaua) ixcahua +, niqu : Atle niquixcaua) ixcahua, + : atle niqu) ser apretado o escasso. preterito: atle oniquixcauh. (2

ser codicioso de quanto ay. prete: atle oniquixcauh. (2 Ixcaua, ser codicioso de quanto ay. prete: atle oniquixcauh. (2

ixcahua, atle niqu : Ixcaua, atle niqu)

ixcahualtia, nicn : perder algo por su culpa y negligencia. pre: onicnixcaualti. (2 Ixcaualtia, nicn) priuarme yo mismo de alguna cosa o perder y q[ue]dar desraudado de algo por mi culpa y negligncia. (1 nicnixcaualtia) ixcahualtia, nitetla : impedir algun bien o prouecho de alguno. pre: onitetlaixcaualti. (2 Ixcaualtia, nitetla) ixcahuia, m : cosa sola, o el que asus solas haze alguna cosa. (2 Mixcauia) sola cosa. (1 mixcauia)

ixcahuia, nicn : comermelo yo todo. preterito: onicnixcaui. o aprouecharse el solo de alguna cosa, sin partirla con otros. (2 Ixcauia, nicn) entender solo en algun negocio. (1 nicn, ixcauia) ixcahuia, nin : hazer algo asolas, o entender solamente enlo que me toca. preterito: oninixcaui. (2 Ixcauia, nin) hazer algo asolas. (1 nin, ixcauia) hazer algo por si solo aparte. (1 nin, ixcauia) ixcahuia, niqu : no tener mas de vna cosa. preteri: oniquixcaui. (2 Ixcauia, niqu) ixcahuia, nitla : entender en sola vna sola cosa. pre: onitlaixcaui. (2 Ixcauia, nitla) embeuecerse en algo. (1 nitla, ixcauia) entender en sola vna cosa. (1 nitla, ixcauia) ixcahuilaxca, none : none) ixcalhuia, nitetla : ixcallocan; t : ixcallocantli : cosa propria mia, y no de otro alguno. (2 Ixcauilaxca, cozer loa a otro, o asarle algo pre: onitetlaixcalhui. (2)

cuenca del ojo. (2) idem. (Ixcallocan; t: cuenca del ojo.) (2) cuenca del ojo. (1)

ixcamolehua : pintarlas cerezas o las ciruelas. prete: oixcamuleuac. (2 Ixcamuleua) pintarlas ciruelas o las cerezas, quando quiern madurar. (1 yxcamoleua) ixcamolehuac : pintada fruta assi. (1 yxcamoleuac) pintura tal. (1 yxcamoleualiztli) dar bofeton. (1) bofetada

ixcamolehualiztli :

ixcapania, nite : dar bofeton. pre: oniteixcapani. (2) dar. (1) abofetear. (1) ixcapitztic : ixcatzahuac, n : Ixcatzauac, n) tuerto de vn ojo. (1)

tener suzia la cara, o la haz. prete: onixcatzauac. (2 cejunto. (1 yxcatzonyayaual) cejunto. (1 yxcatzunyayaualtic)

ixcatzonyayahual : ixcatzonyayahualtic :

ixcaxihui, n : quebrarseme el ojo. pre: onixcaxiuh. (2 Ixcaxiui, n) h[n]dirseme el ojo, o q[ue]brarsele y secarle el ojo. prete: onixcaxiuh. (2 Nixcaxiui) entortarse. (1 nixcaxiui) ixcaxoa, nite : quebrar a otro el ojo. preterito: oniteixcaxo. (2) otro, quebrndole el ojo. (1) ixcehuia, nite ixceuhtiuh, n : entortar a

: confundir o echar en verguena aotro. (1 nite, ixceuia) desmedrar en honra y oficio. (1) peca, o manzilla dela cara. (2) suzia tener la cara. (1 n, ixchichicaui) enfermar delos ojos. (1 n, ixchichiliui)

ixchian cuicuillotl : ixchichicahui, n ixchichilihui, n : :

ixchichilihui +, nin : colorado tener el rostro deverguensa. (1 nin, ixchichiloa n, ixchichiliui) ixchichilihuiliztli : enfermedad assi. (1 yxchichiliuiliztli)

ixchichiliuhqui : enfermo tal. (1 yxchichiliuhqui) ixchichiloa, nin : oninixchichilo. (2) pararse colorado el rostro da verguena. prete: : colorado tener el rostro deverguensa. (1

ixchichiloa n, ixchichilihui, nin nin, ixchichiloa n, ixchichiliui) ixchichiqui, nitla ixchichiqui + : : raer. (1)

raer amenudo. (1 attzan nitla, ixchichiqui) peca o manzilla de cara. (1 yxchiyancuicuillotl) sobre haz. (1 yxco) de fuera nla

ixchiyancuicuillotl :

ixco : enla cara, o enla sobrehaz. (2) sobre haz o encima. (1)

ixco + : estomago la boca del. (1 toyollo yxco) desuergonado y presuntuoso. (2 Ayac ixco tlachia) leuante, parte oriental. (2 Tonatiuh ixco) doler el estomago. (1 noyollo ixco nechcocoa) oriente. (1 tonatiuh ixco) leuante, parte oriental. (1 tonatiuh yxco) ixco icpac oninen in totecuiyo dioz : (2 Ixco icpac oninen in totecuiyo dios) ixco icpacyeohuani : ixco yepac yeohuani : ixcococ : desacate y ofendi a nuestro se[o]r dios.

ofendido, o acometido de otro. (2 Ixco icpacyeouani) ofendido. (1 xco yepac yeouani) caritriste. (1 yxcococ)

caritriste. (2)

ixcocohuitz :

atochado, o tonto. (2 Ixcocouitz)

ixcocoliztli : dolencia tal. (1 yxcocoliztli) enfermedad assi. (1 yxcocoliztli) mal de ojos. (1 yxcocoliztli) idem. (Ixcocoyaliztli: enfermedad de ojos.) (2) ixcocomoca, n : cruxir o sonar loque se huella. prete: onixcocomocac. (2) rascuar la cara a otro. preter: oniteixcocoto. (2)

ixcocotona, nite : rascuar. (1)

ixcocoxqui : doliente desta manera. (1) enfermo tal. (1 yxcocoxqui) cegajoso. (1 yxcocoxqui) enfermo de ojos. (2) ixcocoya, n : tener enfermedad de ojos. preteri: onixcocox. vel. onixcocoyac (2) enfermar delos ojos. (1) doler los ojos. (1) ixcocoyaliztli : dolencia tal. (1 yxcocoyaliztli) enfermedad de ojos. (2)

ixcocoyoc : el que tiene muy hundidas las cuencas delos ojos. (2) ixcocoztic : garo de ojos. (1 yxcocoztic) zarco de ojos. (2)

ixcolehua, nitla : despegar algo. pr: onitlaixcoleuh (2 Ixcoleua, nitla) desengrudar algo. (1 nitla, ixcoleua) desempegar. (1 nitla, ixcoleua) ixcoloa, nitla : hazer algo sin consideracion ni acuerdo. prete: onitlaxcolo. o cortar algo por encima. (2) ixcomaca, nicn : confessar y conocer auer hecho algo. prete: onicnixcomacac. (2) ixcomaca, nicte : dezir a alg[n]o sus tachas, o saltas enla cara. pre: onicteixcomacac. (2) afrentar a otro, diziendole sus defectos. (1) dezir a otro sus defectos enla cara. (1) cara acara dezir aotro sus defectos. (1) ixcomaca ixcomaca = : = =, nite : ic niteixmotla (2 ixcomaca ) = ixmotla + (2 ixcomaca ) : = ixmancahuia (2 ixcomaca )

ixcomaca iniztlacatiliztli, nicte ixcomaca ynyztlacatiliztli) ixcomaca oniteixmancatocac oniteixmancatocac) ixcomoltic :

desmentir a otro con verdad. (1 nicte, = ixmancatoca (2 ixcomaca carihundido, o carienxuto. (2)

=, nite :

carienxuto. (1 yxcomultic)

ixconehua : atreuerse a otro yendosele ala cara. prete: oixconeuh. (2 Ixconeua) ixconexiliztli : ixconoa, nitla : (2) ixcopa : ixcopa semblante de cara. (1) desgranar mostazos o otras cosas semejantes. pre: onitlaixcono.

por la haz o delantera. (2) + : cosa oriental o de leuante. (2 Tonatiuh yxcopa vitz) + : oriental cosa. (1 tonatiuh ixcopavitz) hazer del ojo a otro. pret: oniteixcopilhui. (2)

ixcopahuitz

ixcopilhuia, nite :

ixcopitzalhuia, nite : acepillar algo a otro. prete: oniteixcopitzalhui. (2) acepillar algo a otro. (1) ixcopitzoa, n : ixcotlachia + : guiar el ojo o vizcar. pret: onixcopitzo. (2) presuntuoso y soberuio. (2 Ayac yxcotlachia) cosa inuentada de su proprio aluedrio. (2 Ixcoy[n] propria culpa de alguno. (2) apropiar, o aplicar asi algo. pre: onicnixcoyanti. (2) apropriar parasi. (1) dar, o apropiar o adjudicar algo a otro. pret:

ixcoyan itlanextil : ytlanextil) ixcoyan itlatlacol : ixcoyantia, nicn ixcoyantia, nin ixcoyantia, nite onicteixcoyanti. ixcoyantli : : : : (2)

propria cosa. (1)

ixcoztic :

ruma cosa vn poco. (1 ixcuztic)

ruuio. (2 Ixcuztic)

ixcua ilacatztli : ixcuacacalaccatl :

cabellos dela frente crespos. (1 yxqua ilacatztli) la calua dela cabea. (2 Ixquacacalaccatl)

ixcuachuia, nitla : emparamentar algo. preterit: onitlaixquachui. (2 Ixquachuia, nitla) paramentar sala. (1 nitla, ixquachuia) ixcuacoyonia, nite : dar pedrada enla frente descalabrando a alguno. pret: oniteixquacoyoni. (2 Ixquacoyonia, nite) ixcuacua, m : contender, o risar vnos con otros. preteri: omixquaquaque. (2 Mixquaqua) ixcuacua, nite : contender, o risar con otro. pret: oniteixquaqua. (2 Ixquaqua, nite) contender o risar. (1 nite, ixquaqua) ixcuacua, tit : contender vnos con otros. (1 tit, ixquaqua) ixcuacuauhti, n : doler los ojos de mucho leer. pret: onixquaquauhtic, (2 Ixquaquauhti, n) cansarse de miraro de leer. (1 n, ixquaquauhti) ixcuacuauhtic : cansado desta manera. (1 yxquaquauhtic) ojos assi. (2 Ixquaquauhtic) el que tiene dolor de dolor de ojos tal.

ixcuacuauhtiliztli : cansancio assi. (1 ixquaquauhtiliztli) (2 Ixquaquauhtiliztli) ixcuaeticihui, n : (1 n, ixquaeticiui) ixcuaeticihuiliztli :

doler la frente del peso dela carga que lleua el ta-meme. dolor tal. (1 yxquaeticiuiliztli)

ixcuahuac : nauajon de pedernal, con que matauan h[m]bres ante los idolos. (1 yxquauac) ixcuahuia, nitla : (2 Ixquauia, nitla) arrasar trigo, o cosa semej[n]te. preterit: onitlaixquaui. atochado y tonto y

ixcuahuitl : desuergonado assi. (1 yxquauitl) desuergonado. (2 Ixquauitl) ixcuaillacatztic : Ixquaillacatztic) ixcuaitl : Ixquaitl)

el de cabellos crespos [n] la fr[n]te. (2 la frente dela cara. (2

frente, parte dela cabea. (1 yxquaitl)

ixcuamacahua, nitla : dar con la carga en tierra, por se auer sollado el mecapalli. (2 Ixquamacaua, nitla) ixcuamol + : mi nieto o bisnieto. metaph. (2 Itentzon ixquamul) cejas, s: los pelos. (1 yxquamulli) cejunto. (1 yxquamultzumpicqui) las cejas. (2 Ixquamulli) cejunto. (2

ixcuamolli :

ixcuamoltzompicqui : Ixquamultzumpicqui)

ixcuapatlahuac : ombre de gran frente. (1 yxquapatlauac) yancha frente. (2 Ixquapatlauac) ixcuapepechtli :

hombre de gr[n]de

melena de buey, o de tameme. (2 Ixquapepechtli)

ixcuappol : persona muy desuergonada. (2 Ixquappol) ixcuatecpilli : cabellos que dexn enla frente. (1 yxquatecpilli) cabellos que dexan enla frente. (1 yxq[u]atecpilli) cabellos que dexan enla frente quando se tresquilan. (2 Ixquatecpilli) ixcuatl : Ixquatl) frente, parte dela cabea. (1 yxquatl) cejas sin pelos. (1 ixquatulli) la frente dela cara. (2 parpado del ojo. (2 Ixquatolli)

ixcuatolli :

ixcuatolpozahua, n :

tener hichados los parpados. (2 Ixquatolpoaua, n) copete de

ixcuatzontli : copete de cabellos delanteros. (1 yxquatzuntli) cabellos dela frente. (2 Ixquatzuntli) ixcuatzonyayahual : cejunto. (2 Ixquatzunyayaual)

ixcuatzonyayahualtic : idem.

(Ixquatzunyayaual: cejunto.) (2 Ixquatzunyayaualtic)

ixcuauhti : desuergonado assi. (1 yxquauhti) ixcuauhti, n : ser desuergonado y atochado. preterit: onixquauhtic. (2 Ixquauhti, n) ixcuauhti, ni : desuergonarse. (1 ni, yxquauhti) ixcuauhtiliztica : atochadamente assi. (2 Ixquauhtiliztica)

ixcuauhtiliztli : tonteria, odesuerguena. (2 Ixquauhtiliztli) ixcuauhuia, nitla : ygualar lo aspero. (1 nitla, ixquauhuia) mayz o cosa semejante. (1 nitla, ixquauhuia) arrasar trigo,

ixcuaxima, nin : cortarme, o afeitarme los cabellos dela frente. pret: oninixquaxin. (2 Ixquaxima, nin) ixcuaxima, nite : cortar el cabello dela frente. prete: oniteixquaxin. (2 Ixquaxima, nite) ixcuaye : ombre de gran frente. (1 yxquaye) hombre de gran frente. (2 Ixquaye)

ixcuayeticihui, n : Ixquayeticiui, n) ixcuechahua, nitla : Ixcuechaua, nitla)

doler la frente al tameme. pret: onixquayeticiuh. (2 humedecer algo por encima. pret: onitlaixcuechauh. (2

ixcuechilhuia, nite : guiar o hazer del ojo a otro llamandole. pret: oniteixcuechilhui. (2) llamar haziendo seas conel rostro, o hazindo del ojo. (1 nite, yxcuechilhuia) ixcuechoa, n : consentir baxando la cabea. pret: onixcuecho. (2) inclinando la cabea. (1) cabecear otorgando. (1) consentir

ixcuechoani : ixcuecholiztli : ixcuechotica, n

consentidor tal. (1 yxcuechoani) consentimiento desta manera. (1 yxcuecholiztli) : cabecear de sueo. (1)

ixcuecuechihui, n : ser tocho y desuergonado. prete: onixcuecuechiuh. (2 Ixcuecuechiui, n) desmesurarse. (1 n, ixcuecuechiui) ixcuecuechilhuia, nite : llamar con la cabea. (1) idem preterito: oniteixcuecuechilhui. (Ixcuechoa, n: consentir baxando la cabea. pret: onixcuecho.) (2) guiar del ojo. (1) ixcuecuechoa, n : c[n]sentir abaxando la cabea, o llamar a otro assi. pre: onixcuecuecho. (2) ixcuecuechotica, n : cabecear de sueo, o estar dormitando. (2) andar conpresuncion. preter:

ixcuecuechotinemi, n : soberuecerse. (1) onixcuecuechotinen. (2)

ixcuecuechpol : el que anda haziendo del ojo a las mugeres, yhaze otras maneras d[e] gestos. &c (2 Ixcuecuechpul) ixcuecuechpol, n : hazer siempre del ojo alas mugeres; busca guiar de ojo. (1 n, ixcuecuechpul) ixcuecuechtic : tez de qualquier cosa quajada. (2)

ixcuecueyoca, n : pestaear. preter: onixcuecueyocac. (2) ixcuecueyonia, nin : parpados. (1) id[m]. preterito: oninixcuecueyoni. (2) parpadear con los

ixcuecueyotza, nin : idem. pr: oninixcuecueyotz (Ixcuecueyonia, nin: id[m]. preterito: oninixcuecueyoni.) (2) parpadear con los parpados. (1) ixcuelhuia, nite : poner ceo contra alguno. pre: oniteixcuelhui. (2) mirar a otro con enojo, o andar cn el rostrituerto, mirandolo con ojos turbios y ceudos. (1) cejo poner contra alguno. (1) ixcuelitta, nite : andar rostrituerto con otro. pre: oniteixcuelittac. (2) rostrituerto andar con alguno o enojado. (1) mirar a otro con enojo, o andar cn el rostrituerto, mirandolo con ojos turbios y ceudos. (1) andar rostrituerto con otro. (1) cejo poner contra alguno. (1) ixcueloa : torcerse el madero. (2) ixcueloa, n : otorgar algo abaxando lacabea, o andar rostrituerto con otro. prete: onixcuelo (2) abaxar la cabea, otorgando o concediendo algo. (1) cejo poner contra alguno. (1) ixcuepa, nin : herrar el camino, o andar descarriado. pre: oninixcuep. (2) perderse en camino. (1) desatinarse y perderse el que camina. (1) errar el camino. (1) ixcuepa, nite : embaucar o engaar a otro. pret: oniteixcuep. (2) engaar a otro cn aparencia de bien. (1) embaucar. (1) falsar contrahazer. (1) hechizar. (1) ixcuepa, nitla : boluer lo de dentro a fuera. s. la ropa. prete: onitlaixcuep. (2) boluer lo de dentro a fuera. (1)

ixcuepcacopina +, nite : idem. prete: onitecalas yxcuepcacopin. (Calas cocopina, nite: quitar a otro las calas. prete: onitecalas cocopin.) (2 Calas yxcuepcacopina, nite) descalar calas al redropelo. (1 nite, calas ixcuepcacopina) ixcuepoctic : tuerto de vn ojo. (2) entortamientode ojo. (2) tuerto de vn ojo. (2)

ixcueponiliztli : nuue de ojo. (1 yxcueponiliztli) ixcueponqui : tuerto de vn ojo. (1 yxcuepunqui)

ixcueptinemi, m : errado o perdido. (1) ixcueptinemi, nin : andar errado, o descaminado desatinado y descarriado. pre: oninixcueptinen. (2) andar perdido en camino. (1) perderse en camino. (1) ixcuetlanaltia, nite : empuxar a otro reziamente pret: oniteixcuetlanalti. (2) empuxar a alguno. (1) ixcueyonia, nin : idem. preterit: oninixcueyoni. (Ixcuecueyotza, nin: idem. pr: oninixcuecueyotz (Ixcuecueyonia, nin: id[m]. preterito: oninixcuecueyoni.)) (2) ixcuicuilihui, n : manzillarse. (1 n, ixcuicuiliui)

ixcuicuilihuiztli : peca o manzilla de cara. (1 yxcuicuiliuiztli) manzilla enel cuerpo o enla cara. (1 ixcuicuiliuiztli) manzilla de rostro. (2 Ixcuicuiliuiztli) ixcuicuiliuhqui : manzillado enla cara. (2) ixcuicuiliuhui : ixcuicuiloa, nite ixcuicuitla : ixcuicuitlatl : ixcuilchilli : mnzillado assi. (1 yxcuicuiliuh[ui]) : manzillar desta manera. (1) lagaoso. (2) lagaas. (2)

lagaoso. (1 yxcuicuitla) lagaas. (1 yxcuicuitlatl) lagrimal de ojo. (2)

ixcuitia, nite : dar buen exemplo. preterito: oniteixcuiti. (2) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1) dar buen exemplo. (1) ixcuitia + : remedar. (1 tetech nin, ixcuitia) tomar exemplo de otros. preterito: tetech oninixcuti, (2)

ixcuitia, tetechnin :

ixcuitla : lagaoso. (2) ixcuitla, n : lagaas tener. (1) ixcuitlaticatontli ixcuitlatl : + : dar poquita cosa. (1 auel ixcuitlaticatontli nictemaca) lagaas. (2)

lagaas. (1 yxcuitlatl)

ixe : discreto. (1) ixe + : cuerdo sabio y prud[n]te. (2 Nacace yxe)

ixe,

+ :

sabio en excesiua manera. (1 cenca yxe, nacace)

ixecatoca, nin : tenerse o estimarse enmucho. preterit: oninixyecatocac. (2) estimarse en mucho. (1) ixehua, nite : representar en farsa. (1 nite, ixeua) representar persona en farsa. preter: oniteixeuh. (2 Ixeuaa,

ixehuaa, nite : nite)

ixelehuia, nite : codiciar a alguna persona. preter: oniteixeleui. (2 Ixeleuia, nite) cobdiciar persona. (1 nite, ixeleuia) ixeliuhca + : parte dela penitencia; s: la sa[t]isfacion, o la contricion. (1 ycotonca yxeliuhca yntlamaceualiztli) ixeliuhca in tlamacehualiztli : tlamaceualiztli) parte dela penitencia. (2 Ixeliuhca in

ixenacace : discreto sabio y entendido. (2) ixeque + : chismeros, o malsines, o demonios que tienen dos caras, y tienen ojos c[n]que veen por detras y por delante. (2 Necoc yxeque) ixhua : ixhua, n ixhua ixhua nacer la planta, o brotar la semilla. preteri: oixuac. (2 Ixua) : nacer la planta. (1) rebentar como la simiente. (1 n, ixua)

+ : nazer con otra cosa. (1 teuan n, ixhua) +, no : salir el cabello. (1 no, tzoncal yxhua) seco vn poco. (2 Ixuacqui)

ixhuacqui : seco vnpoco. (1 yxuacqui) ixhuahuana, nite : Ixuauana, nite)

rascuar la cara a otro. preterito: oniteixuauan. (2 nacimiento de

ixhualiztli : nacimiento delas yeruas y arboles. (1 yxhualiztli) planta. (2 Ixualiztli) ixhuazoma, nin : rascuarse la cara. (2 Ixuauma, nin)

ixhui, an : glotonear. (1 an, ixui) ixhui, n : hartarse de vianda. pre: onixuic. (2 Ixui, n)

hartarse. (1 n, ixui)

ixhuia, nitla : niuelar con el ojo, o con astrolabio. prete: onitlaixui. (2 Ixuia, nitla) mirar con niuel. (1 nitla, ixuia) niuelar. (1 nitla, ixuia) echar niuel. (1 nitla, ixuia) medir con astrolabio. (1 nitla, ixuia) ixhuic : Ixuic) harto assi. (1 ixuic) relleno y harto. (1 yxuic) harto de vianda. (2

ixhuihuitzallachia, n : (1 n, ixviuitzallachia) ixhuiliztli : ixhuini + :

ver poco por tener flaca la vista y los ojos chicos. hartura tal. (2 Ixuiliztli) gloton que nunca se harta. (2 Amo ixuini)

hartura. (1 yxuiliztli) gloton. (1 amo yxuini)

ixhuipehua, nitla

despegar algo. (1 nitla, ixuipeua)

ixhuitia, nino : ser destemplado en comer, o ahitarse. pre: oninoxuiti. (2 Ixuitia, nino) ixhuitia, nite : ahitar a otro. pret: oniteixuiti. (2 Ixuitia, nite) hartar. (1 nite, ixuitia) hinchir de vianda a otro. (1 nite, ixuitia) ahitar a otro. (1 nite, ixuitia) ixhuitzallachia, n : ver poco y flacamente, por tener chicos ojos. pre: onixuitzallachix. (2 Ixuitzallachia, n) ixhuiuh montli : ixhuiuhinontli : yerno, marido de nieta. (2 Ixuiuh montli) yerno, marido de nieta. (1 yxuiuhinontli) primo, hijo de hermano. (1

ixhuiuhtli : nieto o nieta. (1 yxuiuhtli) yxuiuhtli) nieto o nieta. (2 Ixuiuhtli)

ixica : salirse la vasija o resumirse. (1) destilar o gotear algo. (1 yxica) desmesurarse lo lleno. (1 yxica) distilar. (1 yxica) reumarse el vaso o la tinaja quando es nueua. (1 yxica) ixica, n : gotear. (1) ixicac : destilada cosa. (1 yxicac) destiladura. (1 yxicaliztli) distilacion. (1 yxicaliztli)

ixicaliztli :

ixicquetza, nite : empuxar a alguno haziendolo caer de hocicos. pre: oniteixicquetz. (2) empellon dar assi. (1) elegir o escojer. (1) empuxar a alguno. (1) rempuxar, echando algo de si. (1) ixicquetza, nitla : empuxar madero o cosa semejante. pre: onitlaixicquetz. (2) empuxar madero o cosa assi. (1 nitla, yxicquetza) alanar de si algo . (1) ixicuci, n ixicucic : : manzillarse. (1) manzillado enla cara. (2)

mnzillado assi. (1 yxicucic) manzilla enla cara. (2) :

ixicuxiliztli : ixicuxitia, nite

manzillar desta manera. (1)

ixihuinti, n : estar aturdido o con vaguidos. prete: onixiuintic. (2 Ixiuinti, n) desuanecerse. (1 n, ixiuinti) atordido estar. (1 n, ixiuinti) doler mucho la cabea. (1 n, ixiuinti) ixihuintia, nite : desuanecer o aturdir a otro. pret: oniteixiuinti. (2 Ixiuintia, nite) desuanecer a otro assi. (1 nite, ixiuintia) atordir aalgun animal. (1 nite, ixiuintia) ixihuintic : desuanecido. (1 ixiuintic) aturdido assi. (2 Ixiuintic) dolinte assi. (1 yxiu[n]tic) dolor tal. (1

ixihuintiliztli : desuanecimiento. (1 yxiuintiliztli) yxiuintiliztli) aturdimiento tal. (2 Ixiuintiliztli) ixiicuxiliztli :

manzilla enel cuerpo o enla cara. (1 yxiycuxiliztli)

ixila;

+ : en mi presencia, o enmi tiempo. (2 Ixila; n) en mi presencia, o enmi tiempo. (2)

ixila; n :

ixilacatzoa, nin : cabecear o boluer la cara de enojo. prete: oninixilacatzo. (2) cabecear de enojo. (1) ixili, nin : (2) ixili, nite : oniteixil. (2) hincarse alguna pua o espina grande en el pie. &c. pre: oninixil. dar lanada o estocada, o aguijonearlas bestias. preterito: pualada dar. (1) aguijonear a otro. (1) alancear. (1)

ixili + : herir de estocada. (1 nitle, yxili) pualada dar. (1 tepuztica nite, ixili) ixili +, nite : estocadas dar. (1 tepuzmacquauhtica niteixili) ixillan + : ladera de cuesta. (1 tepetl yxillan) la noticia que de mi se tiene, o el conocimiento mio. (2 la noticia que de mi se tiene, o el conocimiento mio. (2) notoria, cosa conocida. (1 yximachoni)

iximachoca; + : Iximachoca; n) iximachoca; n : iximachoni :

iximachtia, nicte : dar a conocer a otro. preterito: onicteiximachti. (2) manifestar dar a conocer. (1) dar noticia. (1) iximachtia, ninote : darse a conocer. prete: oninoteiximachti. (2) iximachtia, nitetla : notificar. (1) iximachtia, nitete : dar a conocer a otros. preter: oniteteiximachti. (2) (Iximachtia, nitete:

iximachtilia, nite : idem. preterito: oniteiximachtili. dar a conocer a otros. preter: oniteteiximachti.) (2)

iximachtlani, m : el que desea ser conocido de los otros. (2) iximachtlani, nin : dessear ser conocido. preterito: oninixmachtlan. (2) dessear ser visto. (1) iximatcaitta, nitla : iximatcanenequi + : iximatcanenequi) discerner. pret: onitlaiximatcaittac. (2) dicernir. (1)

fingir que no conoce a alguno. (1 amo ninote,

iximatcanenequi, aninote : fingir o hazer como q[ue] no conoce a alguno. preteri: aoninoteiximatcanenec. (2) iximati, anite : desconocer a otro. (1 anite, yximati) iximati, nin : conocer al mesmo. prete: oninixima, o ser cauto y auisado. (2) cauto ser y auisado. (1) iximati, niqu : esperimentar o prouar. (1) iximati, nite : conocer a otro. preterito: oniteixima. (2) iximati, nitla : conocer algo generalmente. pret: onitlaixima. (2) conocer alguna cosa. (1)

iximati +, m : abundar en riquezas. (1 ayoc miximati notlatqui) abundancia muy gran de de riquezas y bienes. (2 Ayoc miximati tlatquitl) abundancia tal. (1 ayoc miximati tlatquitl) iximati +, ni : entender o interpretar sueos prete: onitemic ixima. (2 Temic iximati, ni) iximatini + : soltador o [n]terp[re]tador desueos (2 Temic iximatini) soltador de sueos. (1 temic iximatini) ixinachcho + : grano de semilla. (1 centetl yxinachcho)

ixipehua, nitla : despegar papeles o cosa assi. pret: onitlaixipeuh. (2 Ixipeua, nitla) ixipetzoa, nitla : alisar o bruir lo aspero. preter: onitlaixipetzo. (2)

ixiptla + : idem. (Obipo ytecutlatocauh: prouisor de obispo.) (2 idem. (Obispo ytecutlatocauh: prouisor de obispo.)) prouisor de obispo. (1 obispo yxiptla) ixiptlati, nite : asistir en lugar de otro, o representar persona en farsa. preterito: oniteixiptlatic. (2) representar en farsa. (1) assistir. (1 nite, yxiptlati) ixiptlatia, n : encomendar su oficio a otro. (1) ixiptlatia, nin : encomendar su oficio a otro. (1) ixiptlatia, nite : sustituir en lugar de otro. (1) ixiptlayohua : Ixiptlayoua) recompensarse o satisfazerse algo. pre: oixiptlayouac. (2

ixiptlayotia, nicn : hazer algo a su imagen y semejana. pre: onicnixiptlayoti. (2) hazer a su ymagen y semejana. (1 nicn, ixiptlayutia) ixiptlayotia, nin : delegar. pre: oninixiptlayoti. o sostituyr a otro en su lugar. (2) delegar. (1 nin, ixiptlayutia) ixiptlayotl + : mugr[n] devid. (2 Tlaaquillixocomeca yxiptlayotl) vid. (1 tlaaquilli xocomeca yxiptlayotl) ixita : reumarse o salirse la vasija. preterito: oixicac. (2) despertarse. pre: oninixiti. (2) despertar. (1) despertar a otro. prete: oniteixiti. (2) despertar a otro. (1) mugron de

ixitia, nin : ixitia, nite :

ixitlacalhuia, nicte : daar la haz o tez de alguna cosa a otro. pre: onicteixitlacalhui. (2) ixitta, anite : menospreciar. (1) ixitta, nite : ser acceptador de personas, o tener respecto a otro. prete: oniteixittac. (2) aceptar persona. (1) tener respecto a otro. (1 nite, yxitta) ixitta, nitla : escatimar. (1) ixittecon : asadura de animal. (2) ixittecon yolqui : ixiuh + : asadura de animal. (1 yxittecon)

assadura de animal. (1 yxittecon yulqui)

ygual de edad. (1 neneuhqui yxiuh)

ixiztacayotl :

amarillez o blancura dela cara del enfermo. (2)

ixmacahua, nite : dexar caer al que lleua acuestas. prete: oniteixmacauh. (2 Ixmacaua, nite) ixmacahua, nitla : soltarsele el mecapal dela frente al tameme. prete: onitlaixmacauh. (2 Ixmacaua, nitla) ixmachic, n : saber el lugar donde ay lo que se busca. (2) donde ay algo. (1) saber el lugar

ixmachtia, nitetla : hazer saber algo a otro. pret: onitetlaixmachti. (2) predicar o diuulgar. (1) ixmahui + : atreuido y desuergonado. (2 Ac[n] ixmaui) manera. (1 acan ixmaui) osado. (1 amo yxmaui) ixmahuiliztica ixmahuiliztli ixmahuini + : + : + : atreuido desta

atreuidamente assi. (1 acan yxmauiliztica) atreuimiento assi. (1 acan ixmauiliztli)

atreuido desta manera. (1 acan ixmauini) andar al retortero, o desatinarse pre: onixmalacachiuh. (2

ixmalacachihui, n : Nixmalacachiui)

ixmalhuia, nite : mirar por la honra de otro o tenerle respecto. preterito: oniteixmalhui. (2) acatar o tener respecto a otro. (1) ixmamatiloa, nite : lisongear a otro, o fregarle la cara. preterito: oniteixmamatilo. (2) lisonjear, traer la mano por el cerro, cumpliendo con todos, por hazer su hecho; &c. (1) ixmamauhtia, nin : espantarse de ver cosas grandes, o de ver mucha gente junta, o desuanecerse la cabea, mirando cosas muy profundas y hondas. preterito: oninixmamauhti. (2) desuanecerse la cabea, mirando cosa muy honda y baxa. (1) ixmana, m : descubrirse, o saberse loque era secreto. preteri: omixman. (2) descobrirse lo que estaua secreto. (1) ixmana, nitla : ygualar suelo, o cosa semejante. p: onitlaixman. (2) allanar suelo. (1) ygualar lo aspero. (1) ygualar cosas llanas. (1) arrasar trigo, mayz o cosa semejante. (1) raer con rasero. (1) ixmancahuia, nite : lo mesmo es que ixcomaca. pre: oniteixmancaui. (2 Ixmancauia, nite) dezir a otro sus defectos enla cara. (1 nite, ixmancauia) ixmancatoca, nite : lo mesmo es que ixcomaca. oniteixmancatocac. (2) otro sus defectos enla cara. (1) ixmani : yxmani) cosa ygual, o llana. (2) dezir a

ygual cosa como suelo, pared o tabla. (1

ixmanilia, nicte : dezir a otro sus tachas enla cara pret: onicteixmanili. (2) dezir a otro sus defectos enla cara. (1) desmentir a otro con verdad. (1) cara acara dezir aotro sus defectos. (1)

ixmaniliztli : yxmaniliztli)

ygualdad, o llanura de algo. (2)

llanura o llano. (1

ixmanqui : llana cosa. (1 yxmanqui) cosa llana e ygual. (2) raso cosa rasa y llana. (1 yxmanqui) ygual cosa como suelo, pared o tabla. (1 yxmanqui) ixmantiuh atl : agua que va sosegada ymansa, como tabla de rio. (2) manta agua que corre y va llana. (1 yxmantiuh atl) agua que va sosegada y mansa. (1 yxmantiuh atl) ixmapiltepilhui lia, nite ixmapiltepilyecoa, nite : : higar dar. (1) dar higas. preterito: oniteixmapiltepilyeco. (2) refregar la

ixmatiloa, nite : refregar la cara a otro. prete: oniteixmatilo. (2) cara a otro. (1) ixmauhqui : medroso. (2) ixmauhti, nite : medroso por naturaleza. (1)

tener auctorizada persona. (2)

autoridad tener depersona. (1)

ixmauhtia, nech : escatimar. (1) ixmauhtia, nin : tener algun negocio arduo entre manos, o desuanecerse la cabea passando por algun lugar hondo, o por puente estrecha v alta. prete: oninixmauhti. (2) espantarse del precio grande de alguna cosa, que se vende, o de ver gran multitud de gente ayuntada, o de mirar alguna cosa honda. (1) ixmaxalihui, n : ixmimicqui : dexar la buena costumbre. preter: onixmaxaliuh. (2 Ixmaxaliui, n) cegado assi. (1 yxmimicqui) encandilar, o deslumbrar a otro pret: oniteixmimicti. (2)

ixmimictia, nite : eucandilar. (1) ixmimiqui, n : onixmimic. (2) ixmina, nite :

encandilarse, o cegarse conla gran lumbre, o claridad. preterito: encandilarse. (1) cegarse con la gran claridad. (1) agujerar la cara a otro con saeta. p: oniteixmin. (2) doler los ojos.

ixmococoa : cegajoso. (1) ixmococoa, n : tener enfermedad de ojos. prete: onixmococo. (2) (1) ixmolonia, nitla : ixmomoloca :

mollir la tierra. preterito: onitlaixmoloni. (2)

hazer el agua borbollitas. (2) rascuar la cara a otro. prete: oniteixmomotzo. (2) cauto ser y

ixmomotzoa, nite : rascuar. (1) ixmoquetza, n : auisado. (1) ixmotia, nite :

ser cauto y auisado. preterito: onixmoquetz. (2) arrojar algo alos ojos. (1)

ixmotla, nite : arronjar algo a otro ala cara, o darle con ello enlos ojos. pret: oniteixmotlac. (2)

ixmotla + : arrojar algo alos ojos. (1 icnite, ixmotla) ixmotla +, nite : lo mismo es que ixcomaca. pret: ic oniteixmotlac. (2 Ic niteixmotla) dezir a otro sus defectos enla cara. (1 yc niteixmotla yntetlatlacol) ixnahuatia, nin : proponer firmemente alguna cosa. pret: oninixnauati. (2 Ixnauatia, nin) ixnahuatia, nite : condenar, o despedir a otro. pret: oniteixnauati. o desauziar al enfermo. (2 Ixnauatia, nite) condenar por sentencia. (1 nite, ixnauatia) desauziar al enfermo. (1 nite, ixnauatia) reprochar. (1 nite, ixnauatia) despedir de todo n todo. (1 nite, ixnauatia) desauziar al enfermo. (1 nite, ixnauatia) ixnahuatia, nitla : reprochar, o despedir a alguno. preterito: onitlaixnauati. (2 Ixnauatia, nitla) reprochar. (1 nitla, ixnauatia) ixnahuia, nitla ixnamctia, nite : : enxaluegar. (1 nitla, ixnauia) discordia poner. (1)

ixnamictia, ninote : competir, o risar con otros. preteri: oninoteixnamicti. (2) enemistarse con otro. (1) ixnamictia, nite : reboluer a otros. preterito: oniteixnamicti (2) desconcertar o enemistar a otros. (1) ixnamictia, nitla : aforrar algo, o poner vna cosa contra otra. pret: onitlaixnamicti. (2) aforrar algo. (1) poner ncntrario. (1 nitla, yxnamictia) ixnamictica + : estar contra mi amenezandome, los pecados que cometi. (2 Nechtlauel ixnamictica in notlatlacol) ixnamiqui, m : contender vnos con otros. preter: omixnamicque. (2) ixnamiqui, nite : contender, o risar con otro, o resistirle. pret: oniteixnamic. (2) encontrarse peleando. (1) lidiar enesta manera. (1) resistir. (1) trauar pelea. (1) contradezir a otro. (1) ser contrario a alguno. (1) leuantarse contra otro. (1) c[m]petir o contender con otro. (1) contender o risar. (1) ixnamiqui, tic : juntarse las caras o rostros o tener parte el varon con la muger derechamente; &c. (1) ixnamiqui, tit : descompadrar los que eran amigos. (1) juntar los rostros mirandose el vno al otro. (2) contender, o tener diferencias unos con otros. preterito: otitixnamicque. (2) mirarse rostro a rostro, o juntar los rostros o caras. (1) contender vnos con otros. (1) diferencias tener assi. (1) ixnamiquiztli + : yxnamiquiztli) ixneci, ni : cosa que no se puede contrariar o resistir. (2 Amo

parecer ante otros, o manifestarse. preterito: onixnez. (2)

ixnecoltic : idem. (Ixnecuil: turnio, o vizco de ojos que los tiene al reues callados.) (2 Ixnecultic) ixnecuil : turnio, o vizco de ojos que los tiene al reues callados. (2) de ojos. (1) ixnecuiltic : turnio de ojos. (1) vizco. (1 yxnecuiltic) visojo . (1 yxnecuiltic) hombre que tiene calados al reues los ojos. (1) turnio

ixnelihui : reboluerse, o mezclarse una cosa con otra. preteri: oixneliuh. (2 Ixneliui) ixnelihuiliztica : yxneliuiliztica) ixneliuhqui : entricadamente. (2 Ixneliuiliztica) entricadamenta. (1

entricada cosa, o rebuelta. (2)

entricada cosa. (1 yxneliuhqui)

ixneloa, nite : desbaratar, o desordenar a otros. pret: oniteixnelo. (2) desordenar o desbaratar. (1) ixneloa, nitla : mezclar unas cosas con otras. preterito: onitlaixnelo. (2) mezclar. (1) reboluer. (1) ixnempehua, n : reir sin razon ni causa. preterit: onixnempeuh. (2 Ixnempeua, n)

ixnempehualtia, nite : trauar renzillas con otro sin causa. pret: oniteixnempeualti. (2 Ixnempeualtia, nite) tratar mal a otro sin auer razon ysin proposito. (1 nite, yxnempeualtia) acometer a otros sin razon. (1 nite, ixnempeualtia) ixnenehuilia, nite : Ixneneuilia, nite) parecer a otro enel rostro. pre: oniteixneneuili. (2

ixnenepilhuia, nitla : lamer alguna cosa. preterit: onitlaixnenepilhui. (2) lamer. (1) ixnenetl : persona de buen rostro. (2) saber el lugar

ixnentla, n : saber el lugar donde ay lo q[ue] se busca. (2) donde ay algo. (1) ixnepanilhuia, nitetla :

aforrar algo a otro. pret: onitetlaixnepanilhui. (2)

ixnepanoa, nite : encontrarse cara acara el varon conla muger sin aduertir enello. preterito: oniteixnepano. (2) ixnepanoa, nitla : aforrar algo, o doblar la manta, o juntar la vna conla otra. preterito: onitlaixnepano. (2) doblar o aforrar algo. (1) enforrar vestidura. (1) aforrar algo. (1) ixnexopan : en vano, o enbalde. aduerbio. (2) ixnextia, nitla : acaudalar, o adquirir con su industria algo, o grangear. pret: onitlaixnexti. (2) grangear. (1) acaudalar. (1) ixnextilia, ninotla : idem. pret: oninotlaixnextili. (Ixnextia, nitla: acaudalar, o adquirir con su industria algo, o grangear. pret: onitlaixnexti.) (2) ixnexxopan : envano. (1) manifiesto ser. (1 yxneztica) tornar

ixneztica : ser notorio y manifesto. (2)

ixniccui, n : tornar ensi el que estaua beodo. pret: onixniccuic. (2) en si el beodo. (1) ixnopalquizaliztli : ixnopalquizqui : desuerguena tal. (1 yxnopalquializtli)

tonto y desuergonado. (2)

ixnotza, nite : llamar a otro cabeceando. preteri: oniteixnotz. o hazerle del ojo. (2) cabecear llamando a otro. (1) llamar haziendo seas conel rostro, o hazindo del ojo. (1) guiar del ojo. (1) ixnotztinemi, nite (1) : hazer siempre del ojo alas mugeres; busca guiar de ojo. flor de

ixochiyo + : idem. (Naranjo ycueponca: azahar.) (2 Naranjo ixochio) granada. (1 granada yxochiyo) ixochtia, nin : ixocuili : gomitar. pret: oninixochti. (2) gomitar o vomitar. (1)

ladilla. (1 yxocuili)

ixocuilin : ladilla. (2) ixocuillo : barroso. (2) ixocuilloa, n : tener assi. (1) barroso assi. (1) barros barro

tener pecas enla cara. preterito: onixocuilloac. (2)

ixocuillohualiztli : enfermedad de barros enla cara (2 Ixocuilloaliztli) que nace enla cara. (1 ixocuilloaliztli)

ixololoa, nitla : desnatar, o rebaar algo, o raer con rasero. pret: onitlaixololo. (2) desnatar. (1) arrebaar algo. (1) raer con rasero. (1) ixomoltic : carienxuto, o carihundido. (2 Ixomultic) ixotia, nitla : ixotla, nite : ixotlaca ixoxal + : poner en escripto todo el tributo. (2) dar cuchillada por la ca. prete: oniteixotlac. (2) flor de granada. (1 granada yxotlaca) quebrado potroso. (1 onca yxoxal)

+ : potroso. (2 Onca ixoxal)

ixoxoctic : hombre de ojos azules. (2) ixpa, n : enfrente de alguno. (1)

ixpachoa, nitla : solapar, o esconder parte del tributo, o de cosa semejante. preterito: oniquixpacho. (2) quitar o circncidar el tributo o la mercaduria; i; la ganancia della, escondiendola. (1) ixpahuia, ninote : Ixpauia, ninote) ixpahuia, nitete : ixpaloa, nite : dar quexa de otro ante la justicia pre: oninoteixpanui. (2 acusar aotro. preterito: oniteteixpaui. (2 Ixpauia, nitete)

sacar mota del ojo con la l[n]gua. prete: oniteixpalo. (2) echar a huyr de otro. preterito: oteixpampaneuac. (2

ixpampanehua, te : Ixpampaneua, te)

ixpan + : apelar. vel. nicchiua apelacion. (2 Occe ixpan ninoteilhuiz) apelacion que se haze para ante otro juez. (2 Occe ixpan neteilhuiliztli) idem. (Atleuelitic: persona deslenguada o desenfrenada, que no guarda secreto.) (2 Atleuel ixpan) ixpan ca : hombre experimentado. (2) priuar con alguno. (1 yxpan nicac)

ixpan nicac : ixpan te : ixpan;

delante o enfrente de alguno. (2)

+ : ante mi, o enmi tiempo. (2 Ixpan; n) ante mi, o enmi tiempo. (2) medico experimentado. (1 yxpanca) persona

ixpan; n : ixpanca :

ixpanca + : sabio experimentado. (1 tlamatini much ixpanca) experimentada. (2 Muchi ixpanca)

ixpania, nitla : ser ipochrita y dissimulado o fingido. prete: onitlaixpani. (2) fngir ser bueno. (1) simular lo que no es. (1) engaar a otro cn aparencia de bien. (1) ixpann + : idem. pre: ixpan nicaca. (Icac, itlann: privar con alguna persona noble. prete: ytlan nicaca.) (2 Icac, ixpann) ixpantia, niqu : descubrir algo al amigo preter. oniquixpanti. (2) ixpantia, nitetla : proponer, manifestar, o dar noticia de algun negocio a otros. preterito: onitetlaixpanti. (2) proponer algo ante otros. (1) ixpantilia, nicte : publicar lo que no se sabe. (1) ixpantilia, nitetla : idem. preterito: onitetlaixpantili. vel. nicte. (Ixpantia, niqu: descubrir algo al amigo preter. oniquixpanti.) (2) proponer algo ante otros. (1) poner delnte. (1 nitetla, ixp[n]tilia) ixpantzinco quimoquechilito} : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 yxpantzinco quimoquechilito}) ixpanuia, ninote : pedir en juyzio. (1) menear los

ixpapatlaca, n : temblarme los parpados. preter: onixpapatlacac. (2) parpados. (1) pestaear o temblar el parpado del ojo. (1) ixpatli : ixpatzac : medicina de ojos. (1 yxpatli) tuerto de vn ojo. (1) tuerto de vn ojo. (2) idem.

ixpatzactic :

tuerto de vn ojo. (1)

(Ixpatzac: tuerto de vn ojo.) (2)

ixpatzahua, n : quebrarse me el ojo. preterito: onixpatzauac. (2 Ixpatzaua, n) entortarse. (1 nixpatzaua) quebrarseme el ojo. preteri: onixpatzauac. (2 Nixpatzaua) ixpatzahua, nite : quebrar el ojo a otro. preterito: oniteixpatzauh. (2 Ixpatzaua, nite) entortar a otro, quebrndole el ojo. (1 nite, ixpatzaua) tuerto hazer de vn ojo. (1 nite, ixpatzaua) quebrar el ojo a otro. (1 nite, ixpatzaua)

ixpatzauhqui :

tuerto de vn ojo. (1)

descubierto assi. (2)

tuerto. (2)

ixpechoa, nitla : ponerse algo sobre la manta o sobre la vestidura. pre: onitlaixpecho. (2) ixpechtia, nitla : onitlaixpecho. (2) ixpehua, n : Ixpeua, n) poner algo debaxo para poner otra cosa encima dello. prete:

comenar barajas o renzillas sin porque. pre: onixpeuh. (2

ixpehualtia, nite : maltratar a otro sin razon. pret: oniteixpeualti. (2 Ixpeualtia, nite) acometer a otros sin razon. (1 nite, ixpeualtia) ixpehualtia +, niqu : castigar justamente y con razon. (1 amoan niquixpeualtia)

ixpeloa, n : abrir mucho los ojos o boluer los parpados. prete: onixpelo. (2) abrir mucho los ojos, o boluer los parpados. (1) ixpepechoa, nitla : embarrar pared con barro espeso, o cerrar c[n] el, agujeros o hoyos. prete: onitlaixpepecho. (2) embarrar con barro espesso. (1) ixpepena, nite : escoger a algunos por los rostros o caras. pre: oniteixpepen. (2)

ixpepeyoca, n : pestaear o temblarme los parpados, haziendo gestos o visajes. preterito: onixpepeyocac. (2) pestaear o temblar el parpado del ojo. (1) ixpetlahua, nin : descubrirse la cara. preterito: oninixpetlauh. (2 Ixpetlaua, nin) descobrirse el rostro. (1 nin, ixpetlaua) ixpetlahua, nite : descubrir a otro la cara. preteri oniteixpetlauh. (2 Ixpetlaua, nite) descobrir el rostro a otro. (1 nite, ixpetlaua) ixpetlahua, nitla : acepillar o acecalar algo. preter: onitlaixpetlauh. (2 Ixpetlaua, nitla) alisar madera. (1 nitla, ixpetlaua) acepillar. (1 nitla, ixpetlaua) acecalar. (1 nitla, ixpetlaua) ixpetlahualiztli : descobrimiento tal. (1 ixpetlaualiztli) dela cara. (2 Ixpetlaualiztli) descubrimiento

ixpetlania, nitla : derramar algo delo que esta enel vaso o copa, o escandalizar a otros. preter: onitlaixpetlani. (2) ixpetlanqui : reluze. (2) ixpetlauhqui : lisa cosa, que reluze. (1 yxpetlanqui) descobierto assi. (1) cosa muy lisa y que

ixpetzoa, nin : mirar con diligencia escudriando alguna cosa pre: oninixpetzo. (2) mirar con mucho cuidado y diligencia, como el atalaya. (1) escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1) ixpetzoa, nitla : acepillar o bruir o alisar algo. pre: onitlaixpetzo. (2) acecalar. (1) barnizar de otra manera. (1) acepillar. (1) alisar madera. (1) bruir papel, mantas o cosas semejantes. (1) ixpetztehuia, nitla : idem. preterito: onitlaixpetzteui. (Ixpetztemoa, nitla: buscar algo con mucha diligencia, mirando en todas partes. preterito: onitlaixtemo.) (2 Ixpetzteuia, nitla) escudriar la escriptura o cosas arduas. (1

nitla, ixpetzteuia) escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1 nitla, ixpetzteuia) ixpetztemoa, nitla : buscar algo con mucha diligencia, mirando en todas partes. preterito: onitlaixtemo. (2) buscar algo con mucha diligencia. (1) ixpeyahua, nitla : hazer que algo ese desoslayo o vertiente. prete: onitlaixpoyauh. (2 Ixpeyaua, nitla) arrasar medida de cosas liquidas. (1 nitla, ixpeyaua) ixpiciltic : ixpiciltontli : ixpiloa, n : menudo grano. (1 yxpiciltic) cosa muy menuda. (2) ojo pequeo. (2)

ojo pequeo desta manera. (1 yxpiciltontli) abaxar los ojos. pret: onixpilo. (2)

abaxar los ojos. (1) correrse de

ixpinahua, n : correrse de algo. pret: onixpinauac. (2 Ixpinaua, n) algo. (1 n, ixpinaua) ixpinahualiztl : corrimiento tal. (2 Ixpinaualiztl)

ixpinahualiztli : corrimiento tal. (1 yxpinaualiztli) ixpinahuani : corrido assi. (1 yxpinauani)

ixpinahuapoloa, nin : tener empacho o verguena ante algunos. pre: oninixpinauapolo. (2 Ixpinauapoloa, nin) ixpinauhqui : assi. (2) corrido assi. (1 yxpinauhqui) vergonosa cosa. (1) empachoso

ixpipicinilia, nite : ixpiqui, nin : ixpitzahuac :

echar suertes soterrandolas. pre: oniteixpipicinili. (2) cerrar los ojos. (1)

cerrar los ojos. pre: oninixpic. (2) carimenudo. (1 yxpitzauac)

carimenudo. (2 Ixpitzauac)

ixpitzic1iliztli : ixpitzictic :

entortami[n]to de ojo. (2)

tuerto del ojo. (2)

ixpitzinia, nite : quebrar el ojo a otro. preterito: oniteixpitzini. (2) quebrar el ojo a otro. (1) ixpiya, nite : guardar a alguno, mirando siempre por el, o no le perdiendo de vista. (1 nite, ixpia) ixpiya, nitla : guardar bien la hazi[n]da, o mirar por otro. pre: onitlaixpix. (2 Ixpia, nitla) guardar hazienda. (1 nitla, ixpia) ixpiyaztic : cariaguileo. (1 yxpiaztic) carilargo. (2 Ixpiaztic) carduar.

ixpochina, nitla : carmenar algo. preterito: onitlaixpochin. (2) (1) frisar como pao. (1) ixpochina + : frisar como pao. (1 tepuztica, nitla, ixpochina)

ixpochinqui tilmatli : fustan. (1 yxpochinqui tilmatli)

ixpohui : deslauarse algo. (1 yxpoui) desdezir el color. (1 yxpoui) el color dela pintura. preterit: oixpouh. (2 Ixpoui) ixpohui, n : rebotarse la color. (1 n, ixpoui)

desdezir

ixpohuilia, nitetla : tasadamente y con gran miseria y escaseza dar algo al huerfano o alcriado. (1 nitetlaixpouilia) dar escasamente algo el tutor al huerfano. pret: onitetlaixpouili. (2 Ixpouilia, nitetla) ixpolhuia, nitetla : borrar o daar algo a otro. p: onitetlaixpolhui. (2) borrar le algo a otro. (1) ixpoliuhqui : tollido. (1) escura cosa de entender, o confusa y maraada. (1 yxpoliuhqui) tullido, o cosa entricada y confusa q[ue] no se puede entender. (2) ixpoliuhqui + : no sera escura ni maraada. (2 Amoan yxpoliuhqui yez)

ixpoloa, m : destruirse el pueblo. (1) ixpoloa, nin : disfraarse, o no acertar en lo que haze. pre: oninixpolo. (2) disfraarse. (1) desatinarse y perderse el que camina. (1) errar en lo que haze. (1) ixpoloa, nite : confundir o ofuscar los oyentes. (1) ixpoloa, nitla : desperdiciar o echar a perder algo pre: onitlaixpolo. (2) gastar demasiado. (1) destruir algo. (1) destroar algo. (1) borrar escriptura. (1) desperdiciar algo. (1) ixpolotinemi, m : errado o perdido. (1) el que anda descarriado y perdido. (2) ixpolotinemi, nin : andar desatinado y perdido, y descarriado en camino. pre: oninixpolotinen. (2) andar perdido en camino. (1) perderse en camino. (1) ixpopohua, nitla : alimpiar ropa. preterito: onitlaixpopouh. (2 Ixpopoa, nitla) ygualar lo aspero. (1 nitla, ixpopoua) alimpiar ropa. (1 nitla, ixpopoa) ixpopoloa, m : destruirse el pueblo. preterito: omixpopolo. (2) ixpopoloa, nitla : borrar escriptura. preterito: onitlaixpopolo. (2) ixpopoyochihua, nite : engaar a otro enla compra. pre: oniteixpopoyochiuh. (2 Ixpopoyochiua, nite) engaar a otro, dando menos delo que era obligado a darle. (1 nite, ixpopoyochiua) ixpopoyomictia, nitla : ser causa de algun dao ageno (2) ixpopoyoti, n : cegar. prete: onixpopoyot. (2) ixpopoyuti) cegar o tornarse ciego. (1) ixpopoyotilia, nite : otro. (1) ixpopoyotiliztli : ceguera. (2) ixpopoyotl : ixpopoyotl + : ciego ser o cegar. (1 n, cegar a

cegar a otro. preterito: oniteixpopoyotili. (2) ceguedad o ceguera. (1 yxpopoyotiliztli) ciego. (2)

ceguedad, o

ciego. (1 yxpopoyutl)

gallina ciega. (2 Ciuatotol ixpopoyotl) : pagar sin culpa o lastar lo q[ue] otro hizo. (1)

ixpopoyotlanamictia, nite

ixpouhqui : rebotada cosa assi. (1 yxpouhqui) daado, o rebotado color. (2)

deslauada cosa. (1 yxpouhq[ui]) moho de pan, ode cosa

ixpoxcahuiliztli : moho de pan. (1 yxpoxcauiliztli) semej[n]te. (2 Ixpuxcauiliztli) ixpoxcauhcayotl : moho de pan. (1 yxpoxcauhcayotl) (2) ixpoxcauhqui : mohoso pan. (1 yxpoxcauhqui) tocino rancioso, o cosa semej[n]te. (2)

moho de pan, o de cosa assi.

rancio o rancioso. (1 yxpuxcauhqui)

ixpoyahua, n : encandilarse. (1 n, ixpoyaua) ixpoyahua, nite : deslumbrar o encandilar aotro. pre: oniteixpoyauh. (2 Ixpoyaua, nite) eucandilar. (1 nite, ixpoyaua) deslumbrar a otro. (1 nite, ixpoyaua) ixpoyahua, nitla : escurecer o echar a perder laymagen. pre: onitlaixpoyauh. (2 Ixpoyaua, nitla) ixpoyotlanamictia, nite : (2) ixquemitl + : lastar lo que no cometi pret: oniteixpoyotlanamicti.

cubierta de cama. (2 Cama ixquemitl) el parpado del ojo la parte interior del. (2) gestos

ixquempalli :

ixquequelmiqui, n : hazer gestos, o visajes. pret: onixquequelmic. (2) hazer con visajes. (1) ixquequelmiquiliztli : gesto desta manera. (1 yxquequelmiquiliztli) manera. (2)

visajes desta

ixquetza : ipan nin. fiar en hazienda abonandola. prete: ypan oninixquetz. (2) ixquetza, m : descobrirse lo que estaua secreto. (1) manifestarse lo que se sabia en secreto. (2) ixquetza, nin : fiar enla hazinda abonndola. (1) ofrecerse a hazer algo. preterit: oninixquetz. (2) combidarse o comedirse a hazer algo. (1) ixquetza, nite : constituir, o poner [n] officio, o cargo a otro. preter: oniteixquetz. (2) hazer mayoral o elegirlo. (1) constituir en ossicio. (1) ixquetza, nitla : lo mismo es que, niteixquetza. pret: onitlaixquetz. (2) establecer. (1) constituir en ossicio. (1) ixquetza +, nin : fiar persona. (1 tep[n] ninixquetza) abonar a otro enla hazienda fiandole. (1 tepan ninixquetza) fiar enla hazinda abonndola. (1 ypan ninixquetza) salir por fiador de alg[n]o, o a bonarlo enla hazienda. preterit: tepan oninixquetz. (2 Tepan ninixquetza) ixquetza ixquetza, nin) =, nite : + : = ixquetza (2 niteixquetza )

fiar persona. preterit: tepan oninixquetz. (2 Ixquetza, tepan fiar persona. preterit: tepan oninixquetz. (2) = notlanahuatil (2 notlaixquetzal)

ixquetza, tepan nin : ixquetzal =, notla :

ixquia, ninotla/ huel/ nicno : asar hueuos, o batatas para si, o cosas semejantes. pre: oninotlaxqui. (2)

ixquich :

todo. (1)

tanto. (1 yxquich)

todo. (2)

ixquich + : veynte tanto. (2 Cempoalpa ixquich) ygualmente tanto de ambas partes. (2 Necoccampa ixquich) dos tanto. (2 Oppa ixquich) otro tres tanto. (2 Oquexpa ixquich) dezisiete tanto. (2 Caxtulpa oceppa ixquich) ocho tanto. (2 Chicuexpa ixquich) nueue tanto. (2 Chicunappa ixquich) siete tanto. (2 Chicuppa ixquich) dezinueue tanto. (2 Caxtulpa onnappa ixquich) quadrada cosa. (2 Necoc yxquich) doze tanto. (2 Matlacpa omoppa ixquich) cuadrada cosa. (1 nouiampa yxquich) otro tanto. (2 Ocno ixquich) jugando, poner la cantidad de dineros, que en tres o quatro juegos le ha ganado su contrario, para que en vn solo juego se desquite de todo, o que el otro le gane enel vltimo juego otro tanto qunto enlos otros tres o quatro le ha ganado, quasi embidar o reembidar. (1 oppa yxquich nictlanitoa) cuatro tanto. (1 nappa ixquich) setenas penas del hurto. (1 chicopa ixquich tetlaxtlauiltiliztli) aadir otro tanto. (2 Ocno ixquich niqualaquia) onze tanto. (2 Matlacpa oceppa ixquich) cinco tanto. (2 Macuilpa ixquich) quatro tanto (2 Nappa ixquich) no solamente quiere. (2 Amo an ixquich quimonequiltia) diez tanto. (2 Matlacpa ixquich) poco menos. (1 amo cenca yxquich) cabal lo que viene justo oneua. (1 vel ixquich) poco mas o menos. (1 achi yxquich) ochenta tanto. (2 Nappoalpa ixquich) treze tanto. (2 Matlacpa omexpa ixquich) cosa quadrada, o de quatro esquinas. (2 Nauhcampa ixquich) cosa quadrada. (2 Nouiampa ixquich) cien vezes tanto. (2 Macuilpoalpa ixquich) menos es que lo otro. (1 amo yxquich) cosa justa y cabal. (2 Vel ixquich) cosa que sele aadio otro tanto. (2 Ocno ixquich vallatlalilli) cuadrada cosa. (1 necoc ixquich) cuadrada cosa. (1 nauhcampa yxquich) catorze tanto. (2 Matlacpa onappa ixquich) treynta tanto (2 Cempoalpa ommatlacpa ixquich) quarenta tanto. (2 Ompoalpa ixquich) ygual peso. (1 nenecoc yxquich) abasta; aduerbio. (1 maan yxquich) otro tanto. (2 Occeppa ixquich) casi tanto. s. como esso, o poco mas o menos que esso. aduerb. (2 Achi yxquich) dezisiete tanto. (2 Caxtulpa omoppa ixquich) deziocho tanto. (2 Caxtulpa omexpa ixquich) siete tanto. (2 Chiquaceppa ixquich) quinze tanto. (2 Caxtulpa yxquich) embidar en juego. prete: oppa ixquich onictlanito. (2 Oppa ixquich nictlanitoa) tres tanto. (2 Yexpa ixquich) dos tanto. (1 vppa ixquich) ixquich amotlapal xicchihuacan : amotlapal xicchiuacan) esforaos quanto pudieredes. (2 Ixquich todo poder de

ixquich huelitiliztli : todo el poder. (2 Ixquich velitiliztli) aqueste. (1 yxquich velitiliztli) ixquich huelitini : ixquich in nechcapa : todo poderoso. (2 Ixquich velitini)

hasta alli do esta alguno. (1 yxquich yn nechcapa)

ixquich in quexquich : en tanto en quanto. (1 yxquich yn quexquich) ixquich inquexquich : tamao quamao. (1 yxquich ynquexquich) tanto y medio. (1 yxquich ypan centlacol)

ixquich ipan centlacol : ixquich ipantlaco :

tanto y medio. (2) animoso y esforado. (2 Ixquich itlapal quichiua)

ixquich itlapal quichihua :

ixquich notlapal nicchihua : esforarme qu[n]to puedo. (2 Ixquich notlapal nicchiua) esforarse para algo. (1 yxquich notlapal nicchiua) ixquich tlacalaquilli : toda la masa del tributo. (2)

ixquichca : hasta alli; aduerbio. (1 yxquichca) aduer (2) como, hasta tal parte. (1 yxquichca) ixquichca in nican :

hasta tanto, o hasta tal tiempo. trecho. (1)

hasta aqui do esta yo. (1 yxquichca yn nican)

ixquichca innechcapa : hasta alli d[n]de aquel esta. (2 Ixquichca ynnechcapa) ixquichca innepa : idem. (Ixquichca ynnechcapa: hasta alli d[n]de aquel esta.) (2) hasta alli do esta alguno. (1 yxquichca ynnepa) ixquichca innican : ixquichca intica : yxquichca yntica) hasta aqui donde yo estoy. (2) hasta ay donde tu estas. (2) hasta ay do tu estas. (1

ixquichcahuitl : hasta tanto. (1 yxquichcauitl) hasta alli; aduerbio. (1 yxquichcauitl) hasta, p[re]posicion. (1 yxquichcauitl) ixquichcahuitl inic otihuallaque : hasta agora, o e [e]l tiempo passado. (2 Ixquichcauitl inic otiuallaque) hasta aqui o hasta agora, por el tiempo passado. (1 yxquichcauitl ynic otiuallaque) ixquichcahuitli + : (2 a yxquichcauitly) ixquichcahuitontli : vn poco de espacio de tiempo, o vn poco despues. aduerbio. algun poquillo de tiempo. (2 Ixquichcauitontli) hasta ay

ixquichcao : idem. (Ixquichca intica: hasta ay donde tu estas.) (2) do tu estas. (1 yxquichcao) ixquichcauh : hasta tanto, o mientras. aduerbio. (2) yxquichcauh) hasta, p[re]posicion. (1 yxquichcauh) ixquichi : yxquichi) ixquichica

hasta alli; aduerbio. (1 tamao. (1

tamao, o tanto, mostrando la cantidad dela cosa. (2) + : hasta alli; aduerbio. (1 an yxquichica) tanto y medio. (2)

ixquichipan centlacolli : ixquichipan tlaco :

tanto y medio. (1 yxquichypan tlaco) esforado assi. (1 yxquichitlapal quichiua) poderoso en todo. (1 yxquichiueli) todo

ixquichitlapal quichihua :

ixquichiueli : todo poderoso. (2) poderoso. (1 yxquichiueli)

ixquichtlacalaquilli : massa de tributos. (1 yxquichtlacalaquilli) ixquichtoto : tamaicos, mostrandolos. aduer. (2) tamaicos. (1 yxquichtoto)

ixquichuelitiliztli :

poder assi. (1 yxquichuelitiliztli)

ixquichuelitini : poderoso en todo. (1 yxquichuelitini) ixquimiliuhcayotl : parpado, o cobertura de algo. (2)

ixquimiliuhzayotl :

parpado del ojo. (1 yxquimiliuhayotl) perezoso muy d[e]scuidado y

ixquimilli : negligente y perezoso. (2) negligntissimo. (1) ixquin :

tantos, en numero, o todos ellos. (2)

ixquiquiza, n : ser atochado y tonto, andando de aca para alla. prete: onixquiquiz. (2 Ixquiquia, n) desmesurarse. (1 n, ixquiquia) andar sin reposo de vna parte aotra. (1 n, ixquiquia) ixquiquizaliztica : ixquiquizaliztli : ixquiquizani : tontamente. (2 Ixquiquializtica) tontedad. (2 Ixquiquializtli)

atochado, o tonto. (2 Ixquiquiani) yr apriesa. pret: onixquiquiztia (2) ligeramente yr. (1)

ixquiquiztiuh, n : ixquiza, n : Ixquia, n) ixtamachia + :

andar sin reposo de vna parte a otra. prete: onixquiz. (2 gastar demasiado. (1 amonitla ixtamachia)

ixtamachihua, nitla : ganar la hazienda templada y moderadamente. (2 Ixtamachiua, nitla) guardar hazienda. (1 nitla, ixtamachiua) ixtamachihuilia intlacualli, nicte : tasadamente y con gran miseria y escaseza dar algo al huerfano o alcriado. (1 nicte, ixtamachiuilia yntlaqualli) ixtamazolicihuiztli : yxtamaoliciuiztli) ladilla. (2 Ixtamaoliciuiztli) ladilla. (1 ygualar

ixteca, nitla : allanar suelo o cosa semejante. pre: onitlaixtecac. (2) cosas llanas. (1) allanar suelo. (1) ixtecacapania, nite : abofetear. (1) ixtecantic :

dar de bofetones a otro. pre: oniteixtecacapani. (2) cariredondo. (1 yxtecantic)

carrilludo. (2)

ixtecapania, nite : abofetear. (1)

abofetear a otro. preterito: oniteixtecapani. (2)

ixtechichilihuiliztli : enfermedad tal. (1 yxtechichiliuiliztli) ixtechichiliuhqui : yxtechichiliuhqui) enfermo delas pestaas. (2) enfermo assi. (1

ixtechichiticahuiliztli : [n]fermedad delas pestaas. (2 Ixtechichiticauiliztli) enfermedad tal. (1 yxtechichiticauiliztli) ixtechichiticauhqui : idem. (Ixtechichiliuhqui: enfermo delas pestaas.) (2) enfermo assi. (1 yxtechichiticauhqui) ixteciuhqui : ropa rayda. (2)

ixtecocoyoctli :

la cuenca del ojo muy hundida. (2) ojeras tener assi. (1) ojeras hundidas.

ixtecocoyoni, n : tener ojeras. (2)

ixtecocoyoniliztli : h[n]dimi[n]to de ojeras h[n]didas. (2) (1 yxtecocoyoniliztli) ixtecuecuech : ixtehuia, nitla tonto o atochado. (2) :

bruir papel, mantas o cosas semejantes. (1 nitla, ixteuia)

ixtelicza, nite : dar a otro conla punta del pie e [e]l. rostro. pret: oniteixtelicac. (2 Ixtelica, nite) dar con el pie enel rostro. (1 nite, ixtelica) ixteliuhcatl : mexilla dela cara. (2) mexilla dela cara. (1 yxteliuhcatl) doliente desta manera. (1

ixtelolo mococoqui : yxtelolo mococoqui)

doliente delos ojos. (2)

ixtelolo pitzinia, nite : (2)

quebrar el ojo a otro. prete: oniteixtelolopitzini.

ixtelolomococoa, n : tener mal de ojos. preteri: nixtelolo omococo. (2) enfermar delos ojos. (1) doler los ojos. (1) ixtelolopatli : medicina de ojos. (1 yxtelolopatli) quebrarseme el ojo. preterito: onixtelolopitzin. (2) : entortar a otro, quebrndole el ojo. (1)

ixtelolopitzini, n : entortarse. (1) ixtelolopitzinia, nite ixtelolotia, nitla : oniteixteloloti. (2) ixtelolotli : ixtelolotli + :

poner ojos a alguna imagen de bulto. prete: ojo con que vemos. (1)

ojo. (2)

garos ojos. (1 cocoztic yxtelolotli) ojo pequeo. (2) ojo pequeo desta manera. (1 yxtelolotontli)

ixtelolotontli :

ixtelquetza, nin : embaar o quedar pasmado, o hecho matachin. pre: oninixtelquetz. (2) pararse lo que andan, de cosas animadas; o estancar o detenerse de empacho de otros, no osando parecer ante ellos. (1) ixtelquetza +, nin : ninixtelquetza) ixtema, nitla : (2) tener empacho de otros. pre: teuic oninixtelquetz. (2 Teuic

allanar hinchendo de tierra los hoyos. &c. prete: onitlaixten.

ixtemalihui, n : purgar o echar materia por los ojos. prete: onixtemaliuh. (2 Ixtemaliui, n) purgar por los ojos materia. (1 n, ixtemaliui)

ixtemallohua, n : tener materia [n] los ojos. preterito: onixtemallouac, (2 Ixtemalloua, n) ixtemitia, nitla : arrasar trigo, o cosa semejante. pre: onitlaixtemiti. o henchir hoyos de tierra. (2) arrasar trigo, mayz o cosa semejante. (1) ixtemoa, nin : dessear tener hijos. p: oninixtemo. (2) dessear tener hijo. (1) desear, tener hijo. (1) ixtemoa, nitla : escudriar bien, o buscar por todas partes alguna cosa. p: onitlaixtemo. (2) buscar mirando al derredor. (1) escudriar la escriptura o cosas arduas. (1) escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1) ixtemotzoloa, n : cerrar los ojos reziamente. pre: onixtemotzolo. (2) cerrar los ojos arregaadientes. (1) ixtemotzoloa, nite : rascuar la cara a otro. pret: oniteixtemotzolo. (2) ixtempipixqui, n ixtempipixquic : : enfermar delas pestaas. (1 n, ixt[n]pipixqui) enfermo assi. (1 yxtempipixquic)

enfermo delas pestaas. (2) enfermedad tal. (2)

ixtempipixquiliztli : yxtempipixquiliztli) ixtenchichilihui, n

enfermedad tal. (1

: enfermar delas pestaas. (1 n, ixtenchichiliui) enfermedad

ixtenchichilihuiliztli : enfermedad tal. (2 Ixtenchichiliuiliztli) tal. (1 yxtenchichiliuiliztli) ixtenchichililiuhqui : enfermo assi. (1 yxtenchichililiuhqui) ixtenchichiliuhqui : enfermo delas pestaas. (2)

ixtenchichipehuiliztli : ixtenchichipelihui, n :

enfermedad desta manera. (2 Ixtenchichipeuiliztli) enfermar delas pestaas. (1 n, ixt[n]chichipeliui) enfermedad tal. (1 yxtenchichipeliuiliztli) enfermo assi. (1 yxtenchichipeliuhqui)

ixtenchichipelihuiliztli :

ixtenchichipeliuhqui : enfermo assi. (2) ixtenchichiticahui, n :

enfermar delas pestaas. (1 n, ixtenchichiticaui)

ixtencuilchilli : lagrimal del ojo. (2) ixtenexihui : desdezir el color. (1 yxtenexiui) ixtenexihui, n : desdezir la color dela pintura, o estar descolorido por enfermedad, preez, o frio. pre: onixtenexiuh. (2 Ixtenexiui, n) descolorido estar de frio, o de preez. (1 n, ixtenexiui) ixtenextic : descolorido assi. (2)

ixtenopalquizaliztli : desuerguena tal. (1 yxtenopalquializtli) ixtenopalquizqui : ixtenqui : atochado o tonto. (2) rasada cosa y llena. (1)

cosa arrasada y llena. (2)

ixtentla, n : perseguirme mis pecados, poniendose delante los ojos, o representandoseme, o amenazandome. (2) enfrente de donde estoy. (2) ixtentla momalacachotinemi, n : estar delante de mi algo amenazandome. (2) estar contra mi

ixtentlan, n : estar contra mi los pecados amenazando me. (1) los pecados amenazando me. (1) enfrente de alguno. (1) ixtentlan pilcatica, n : ixtentli :

estar delante de mi alguna [] cosa amenazandome. (2)

los besos delos parpados de los ojos. (2) ciego del todo con dar con el

ixtepetla : ciego del todo con carnaza enlos ojos (2) cataratas. (1 yxtepetla)

ixtepinia, nite : dar puada a otro enla cara. pret: oniteixtepini. (2) puo enel rostro. (1)

ixteppachihui, n : estar lleno y cubierto de poluo. prete: onixteppachiuh. (2 Ixteppachiui, n) cubierto estar de poluo. (1 n, ixteppachiui) ixtequi, nite : ixtequi, nitla : ixteq[ui]) dar cuchillada porla cara. preterito: oniteixtec. (2) tundir pao. pre: onitlaixtec. (2) tundir pao. (1 nitla,

ixtetecihui : gastarse, caerse o raerse la pintura o ymagen pintada. (1 yxteteciui) raerse la ropa. (1 yxteteciui) ixtetecihui, n : raerse o desflorarse la imagen. pre: oixteteciuh. (2 Ixteteciui, n) ixteteciuhqui : ixtetlatzia, nite raida ropa. (1 yxteteciuhqui) : dar bofeton. (1)

ixtetzahuaca : nata de leche, o de cosa assi. (2 Ixtetzauaca) tez de alguna cosa liquida y quajada como la lapa o nata de leche quaxada o de poleadas, quando estan frias o de almidon o de cosa semejante que tiene tez enla sobre haz. (1 yxtetzauaca) ixtetzahualiztli : la flor o lapa del vino, o de cosa semejante. (2 Ixtetzaualiztli) flor la lapa del vino. (1 yxtetzaualiztli) ixtetzcaloa, nitla : ixtetzicoa, nitla : lamer algo. (2) tundir pao. (2) lamer. (1)

ixtetzocuitlaihui, n : tener suzia la cara. pre: onixtetzocuitlaiuh. (2 Ixtetzocuitlaiui, n) suzia tener la cara. (1 n, ixtetzocuitlayui) ixtetzotzona, nite : dar moxinete. prete: oniteixtetzotzon. (2) herir a puo cerrado. (1) dar moxinete. (1) ixtetzotzona, nitla : picar algo para [n]calarlo. prete: onitlaixtetzotzon. (2) picar la pared para tornarla a encalar. (1) ixteuhpachihui, n : cubrirse o h[n]chirse algo de poluo. prete: onixteuhpachiuh. (2 Ixteuhpachiui, n)

ixteuhyoa, n : ixteuhyohua :

estar cubierto olleno de poluo. prete: oixteuhyoac. (2) henchirse algo de poluo. (1 yxteuhyoua) henchimiento assi. (1 yxteuhyoualiztli)

ixteuhyohualiztli :

ixteuhyotia, nitla : henchir algo de poluo. prete: onitlaixteuhyoti. (2) poluorear. (1 nitla, yxteuhyotia) ixteuhyua, n : cubierto estar de poluo. (1) roer algo por [n]cima. prete: onitlaixtexo. (2) antojos para ver. (1 yxtezcatl)

ixtexoa, nitla :

ixtezcatl : antojos para ver. (2)

ixtia, m : hazer udo la caa o la yerua. p: omixti. (2) enudecer la caa, o cosa semejante. preterito: omixti. (2) ennudecer la yerua o la caa. (1) ixtia, nin : aduertir y mirar diligentemente. pret: oninixti. (2) atalayar o asechar p: oninixti. (2) atalayar assi. (1) ixtia, nite : hazer rostro alos enemigos. preterito: oniteixti. (2) recordar al que duerme. (1) ixtia, nitla : hazer udos. pre: onitlaixti. (2) udo hazer desta manera. (1) ixticectic : descolorido por frio, o por preez. (2) yxticectic) deslauada cosa. (1 yxticectic) descolorido assi. (1

ixticehua : deslauarse algo. (1 yxticeua) d[e]sdezir elcolor d[e]la p[n]tura. p: oixticeuac (2 Ixticeua) desdezir el color. (1 yxticeua) ixticehua, n : tener manzillada la cara, o estar descolorido por enfermedad o gr[n]frio. pr: onixticeuac. (2 Ixticeua, n) mancharse la cara. (1 n, yxticeua) descolorido estar de frio, o de preez. (1 n, ixticeua) ixtilia, nin : estimarse en mucho con presuncion. pre: oninixtili. (2) entonarse. (1) ixtilia, nite : respectar a otro. p: oniteixtili. (2) tener respecto a otro. (1) acatar o tener respecto a otro. (1) onrar con reuerencia a alguno. (1) reuerencia catar. (1) honrar. (1) respecto tener. (1) ixtilia + : desacatar. (1 amonite, ixtilia) : graduar. (1 nite, ixtilia ypampa

ixtilia ipampa tlamatiliztli, nite tlamatiliztli)

ixtilillani, nin : dessear ser estimado y respetado. pret: oninixtilillan. (2) querer ser honrado y estimado. (1) ixtililoni : digno de ser respestado. (1) aforrar algo commanta. pre: onitlaixtilmayoti. (2) deslizar o resbalar. (1 nino, xtlacalaua) aforrar

ixtilmayotia, nitla : algo. (1) ixtlacalahua, nino ixtlahua, nino :

: pagar deuda. (1 nino, xtlaua)

ixtlahua, nitla : pagar lo que se deue. preterito: onitlaxtlauh. (2 Ixtlaua, nitla) boluerlo prestado. (1 nitla, xtlaua) pagar pena. (1 nitla, xtlaua) satisfazer por la deuda. (1 nitla, xtlaua) ixtlahuacam milli : ixtlahuacammilli : ixtlahuacan : vega que se siembra. (2 Ixtlauacam milli) vega que se labra. (1 yxtlauacammilli)

yermo sin arboles, o auana grande. (1 yxtlauacan)

ixtlahuacan nanacatl : hongo que emborracha. (1 ixtlauacan nanacatl) ixtlahuatl : campo o tierra llana. (1 yxtlauatl) vega o tierra llana, auana, o campo. (2 Ixtlauatl) llanura de campo. (1 yxtlauatl) vega o campollano. (1 ixtlauatl) yermo sin arboles, o auana grande. (1 yxtlauatl) ixtlahuatl ixtlahuaya : ixtlahuayo : ixtlahueliloc : yxtlaueliloc) ixtlahui : + : yermo sin arboles, o auana grande. (1 aca yxtlauatl) desierto, o tierra llana ydespoblada sin arboles. (2 Ixtlauaya) tierra desierta y llana. (2 Ixtlauayo) desuergonsado. (2 Ixtlaueliloc) yerma cosa. (1 yxtlauayo)

cara sin verguensa. (1

restituirse o satisfazerse algo. p: oixtlauh (2 Ixtlaui) atrauesar delante de otros. preter: onitlaixtlaui. (2

ixtlahuia, nitla : Ixtlauia, nitla)

ixtlahuitequi, nite : dar a otro enla cara con lo que tiene enlas manos. pre: oniteixtlauitec. (2 Ixtlauitequi, nite) dar enlos ojos conlo que tengo enlas manos. (1 nite, ixtlauitequi) ixtlahuitequi ixtlauitequi) + : dar enlos ojos conlo que tengo enlas manos. (1 ycnite,

ixtlal pipixauhtoc, n : tener ya color de muerto el enfermo. (2) ixtlalihui, n : henchirse algo de poluo. preterito: onixtlaliuh. (2 Ixtlaliui, n)

ixtlalloa, n : idem. prete: onixtlalloac. o cubrirseme la cara de tierra, o poluo. (Ixtlaliui, n: henchirse algo de poluo. preterito: onixtlaliuh.) (2) ixtlallohua : henchirse algo de poluo. (1 yxtlalloua) henchimiento assi. (1 yxtlalloualiztli) : descolorido estar de miedo o de enfermedad. (1)

ixtlallohualiztli : ixtlalpipixauhtoc, n

ixtlaltemia, nite : cegar a otro con tierra. preter: oniteixtlaltemi. (2) cegar a otro con tierra. (1) echar tierra a otro enla cara. (1) ixtlamachia, nic : hazer algo con prudencia. pre: oniquixtlamachi. (2)

ixtlamachtia, nite : industriar, o ensear a otro. prete: oniteixtlamachti. (2) doctrinar. (1) ensear doctrinando y auisando con amor y con paciencia. (1) diciplinar o doctrinar. (1) criar aotro en buenas costumbres. (1) ixtlamatca : pesadamente con cordura y seso. (1 yxtlamatca) cuerdamente. (2) abilmente. (1 yxtlamatca) prudentemente. (1 yxtlamatca) cuerdamente. (1) ixtlamatca tlacatl : ixtlamatcachihua, niqu ixtlamatcachiua) diciplinado virtuoso. (1 yxtlamatca tlacatl) : hazer algo con cordura y discrecion. (1 niqu,

ixtlamatcaquetza, nin : tenerse por muy cuerdo y labio. pret: oninixtlamatcaquetz. (2) ixtlamatcaquetza, +, nino : estimarse en mucho. (1 nino, nacazecatoca, nin, ixtlamatcaquetza, nin, ixtilia) ixtlamatcatlacatl : ixtlamatcatlacotli : diciplinado y cuerdo. (2) sieruo matrero. (1) esclauo matrero y auisado. (2)

ixtlamati : esperimentado. (1 yxtlamati) sabio que vfa de razon y es esperimentado. (2) ixtlamati, n : ser experimentado vfar de razon y prudencia, o hazer gestos y visajes. preterito: onixtlamat. (2) discreto ser. (1) edadtener assi. (1) gestos hazer con visajes. (1) ixtlamatiliztica : ixtlamatiliztli : yxtlamatiliztli) yxtlamatiliztli) natural, o gestos ixtlamatini, n discretamente. (1)

estudio o diligencia. (1 yxtlamatiliztli) edad de discrecion. (1 razon natural. (1 yxtlamatiliztli) discrecion. (1 gesto desta manera. (1 yxtlamatiliztli) prudencia, raz[n] y visajes. (2)

: discreto ser. (1)

ixtlamatqui : discreto. (1 yxtlamatqui) razonable cosa. (1 yxtlamatqui) esperimentado. (1 yxtlamatqui) estudioso assi. (1 yxtlamatqui) prudente y cuerdo, o el que haze gestos y visajes. (2) ixtlanehuia, nite : tomar, o tener vno por otro en gaandose conla vista. pre: oniteixtlaneui. (2 Ixtlaneuia, nite) tener o tomar vno por otro. (1 nite, ixtlaneuia) ixtlapach onoc, n : estar echado bocabaxo, o de bruas, o estar alguna cosa atrauesada. pre: onixtlapalonoya. (2) ixtlapach onotihuetzi, n onotiuetzi) : abatirse prostrandose por el suelo. (1 n, ixtlapach

ixtlapachcuepa, nitla : embrocar, o poner las vassijas. bocabaxo. pre: onitlaixtlapachcuep. (2) trastornar escodilla o cosa assi. (1) poner boca baxo o embrocar ollaso cosas semejantes asi. (1) embrocar o poner bocabaxo vassos o ollas. (1)

ixtlapachmana, nitla : poner boca baxo o embrocar ollaso cosas semejantes asi. (1) idem. preterito: onitlaixtlapachman. (Ixtlapachcuepa, nitla: embrocar, o poner las vassijas. bocabaxo. pre: onitlaixtlapachcuep.) (2) trastornar escodilla o cosa assi. (1) embrocar o poner bocabaxo vassos o ollas. (1) ixtlapachonoc, n : bocabaxo estar alguno echado y tendido. (1) : : prostrars[e] portierra. (1 n, ixtlapachonotiuetzi) trastornar. (1 nitla, ixtlapachq[ue]tza)

ixtlapachonotihuetzi, n ixtlapachquetza, nitla

ixtlapachtlaza, ni : prostrars[e] portierra. (1 ni, ixtlapachtlaa) ixtlapachtlaza, nin : abatirse prostrandose por el suelo. (1 nin, ixtlapachtlaa) ixtlapachtlaza, nitla : boluer algo bocabaxo. (1 nitla, ixtlapachtlaa) ixtlapal : reues. (1 yxtlapal) aduerbio. (2) detraues. (1 yxtlapal) de traues, o de lado.

ixtlapal yatica croz : los braos dela cruz, o el madero atrauesado dela cruz. (2 Ixtlapal yatica cruz) ixtlapalcholoa, n : onixtlapalcholo. (2) saltar a vn lado el que esgrime o pelea. pret: mirar

ixtlapalitta, nite : mirar a otro delado. prete: oniteixtlapalittac. (2) al traues o de lado con afection. (1) ixtlapallaza, nitla : embrocar, o boluer algo boca baxo. prete: onitlaixtlapallaz. (2 Ixtlapallaa, nitla)

ixtlapalmana, nitla : idem. preterito: onitlaixtlapalman. (Ixtlapallaa, nitla: embrocar, o boluer algo boca baxo. prete: onitlaixtlapallaz.) (2) boluer algo bocabaxo. (1) ixtlapaloa, nin : atreuerse, o osar. preterito: oninixtlapalo. (2) osar. (1) osar. (1) ixtlapalonoc : (1 yxtlapalonoc) atrauesado estar algo . (1 yxtlapalonoc) estar algo atrauesado, o detraues. (2) atreuerse o

detraues estar puesto.

ixtlapalonotihuetzi, n : (2 Ixtlapalonotiuetzi, n)

prostra[r]se por el suelo. pr: onixtlapach onotiuetz.

ixtlapalquetza, nitla : poner algo delado enhiesto prete: onitlaixtlapalquetz. (2) ixtlapaltamachihua, nitla : medir tuerto. prete: onitlaixtlapaltamachiuh. (2 Ixtlapaltamachiua, nitla) medir tuerto. (1 nitla, ixtlapaltamachiua) ixtlapalteca, nitla : poner algo atrauesado. prete: onitlaixtlapaltecac. (2) osado. (1) atreuida y osada

ixtlapaltic : entonado, persona presuntuosa. (1) persona, o muy presumptuosa. (2) ixtlapaltic + : corto de vista. (1 amo ixtlapaltic)

ixtlapaltilia, nin : entonarse. (1)

atreuerse dela manera. preter: oninixtlapaltili. (2)

ixtlapaltiliztli :

entonaminto assi. (1)

atreuimiento tal. (2)

ixtlapana, nitla : hender madera, o cosa semejante o dar alogro. pret: onitlaixtlapan. (2) contratar o logrear. (1) hender vn madero aserrandole, o partiendole por medio con cuas; &c. (1) cortar ala larga o hender y rajar. (1) ixtlapana + : dar a logro. (1 tetech nitla, ixtlapana) ixtlapana +, nitla : lograr, dar a logro. (1 tetech nitlaixtlapana) lograr, dar a logro. (1 tetech nitlaixtlapana) dar algo alogro. prete: tetech onitlaixtlapan. (2 Tetech nitlaixtlapana) ixtlapana, nitla) + : dar alogro. prete: otetech nitlaixtlapan. (2 Ixtlapana, tetech dar alogro. prete: otetech nitlaixtlapan. (2) cisma. (2 cismatico. (2

ixtlapana, tetech nitla :

ixtlapancayehualiztli : cisma. (1 yxtlapancayeualiztli) Ixtlapancayeualiztli) ixtlapancayehuani : Ixtlapancayeuani) cismatico. (1 yxtlapancayeuani)

ixtlapayahualoa, nite : cegar a otro con cierta yerua que escueze. p: oniteixtlapayaualo. (2 Ixtlapayaualoa, nite) cegar a otro con cierta yerua que escueze. (1 nite, ixtlapayaualoa) ixtlapohua, nic : descubrir, o desata par algo. prete: oniquixtlapo. (2 Ixtlapoa, nic) ixtlapohua, nin : descubrirse la cara. preteri: oninixtlapo. (2 Ixtlapoa, nin) abrir los ojos. pret: oninixtlapo. (2 Ninixtlapoa) descobrirse el rostro. (1 nin, ixtlapoa) ixtlapohua, nite : descubrir a otro la cara. prete: oniteixtlapo. (2 Ixtlapoa, nite) descobrir el rostro a otro. (1 nite, ixtlapoa) ixtlapohuiliztli : descobrimiento tal. (1 ixtlapouiliztli) tal. (2 Ixtlapouiliztli) ixtlapouhqui : ixtlathui + : descobierto assi. (1) descubrimiento

el que tiene la cara descubierta. (2)

velar hasta el cabo. (1 yuh n, ixtlathui)

ixtlatia, m : destruirse el pueblo. (1) destruyrse el pueblo. (2) ixtlatia, nitetla : mostrar las cosas de casa y retretes della al que no las avisto. (1) ixtlatia, nitla : destruir y asolar pueblos, o gentes. prete: onitlaixtlati. (2) ixtlatilia, nitetla : dar seas delo que se ha de buscar. prete: onitetlaixtlatili. (2) ixtlatla + : ixtlatla) ixtlatlactia, n quemarse la cara del ayre y del sol. (1 tonaltica ehecatica n, : colorado tener el rostro deverguensa. (1)

ixtlatlactilia, nin : pararse el rostro bermejo de verguena. pret: oninixtlatlactili. (2) correrse de algo. (1) colorado tener el rostro deverguensa. (1) ixtlatlactiliztli : tal. (2) corrimiento tal. (1 yxtlatlactiliztli) verguena y empacho

ixtlatlahuia, n : pararse bermejo, o encendido el rostro. prete: onixtlatlauiac. (2 Ixtlatlauia, n) bermegecerse el rostro de enojo, &c. (1 n, ixtlatlauia) ixtlatlayohua, n : no ver bien por ser ya muy noche. (2 Ixtlatlayoua, n)

ixtlatoa, n : consentir, o otorgar basando la cabea. prete: onixtlato. (2) consentir inclinando la cabea. (1) guiar del ojo. (1) hazer siempre del ojo alas mugeres; busca guiar de ojo. (1) otorgar inclinando la cabea. (1) ixtlatoani : ixtlatoliztli : tal. (2) ixtlatui, n : desuelarse. (1) ixtlatui + : consentidor tal. (1 yxtlatoani) consentidor assi. (2) consentimiento

consentimiento desta manera. (1 yxtlatoliztli)

trasnochar, o no dormir la noche. preterito: onixtlatuic. (2) velar toda la noche. (1 cenyoual n, ixtlatui) desuelado. (2)

ixtlatuic : desuelado assi. (1) ixtlatuiltia, nite :

desuela[r] otro, nole dexando dormir. (1)

ixtlatzihui : deslauarse algo. (1 yxtlatziui) ixtlatzihui, an : ymportuno ser assi. (1 an, ixtlatziui) ixtlatzihui, n : cansarse de leer assi pr: onixtlatziuh o deslauarse o rebotarse la p[n]tura, o desdezir. (2 Ixtlatziui, n) rebotarse la color. (1 n, ixtlatziui) cansarse de miraro de leer. (1 n, ixtlatziui) ixtlatzihuiliztli : Ixtlatziuiliztli) cansancio assi. (1 yxtlatziuiliztli) cansancio tal. (2

ixtlatzinia, nin : darse de bofetadas. preterito: oninixtlatzini. (2) ixtlatzinia, nite : abofetear a otro. prete: oniteixtlatzini. (2) dar bofeton. (1) bofetada dar. (1) abofetear. (1) ixtlatziuhqui : cansado desta manera. (1 yxtlatziuhqui) rebotada cosa assi. (1 yxtlatziuhqui) deslauada cosa. (1 yxtlatziuhq[ui]) color rebotado, o daado, o persona cansada de leer con dolor de ojos. (2) ixtlaxilia, nite : guiar de ojo, o cosa semejante. pre: oniteixtlaxili. (2) guiar del ojo. (1) ojear hazer seas con los ojos. (1) cabecear, paraque otro se vaya. (1) hazer siempre del ojo alas mugeres; busca guiar de ojo. (1) hazer seal con la cabea. (1) ixtlayohua, n : encandilarse, o cegarse con la mucha claridad. pret: onixtlayouac. (2 Ixtlayoua, n) encandilarse. (1 n, ixtlayuua)

ixtlaza, nin : boluer el rostro con enojo. preterit: oninixtlaz. (2 Ixtlaa, nin) cabecear de enojo. (1 nin, ixtlaa.) disfamarse. (1 nin, ixtlaa) boluerse a vn lado de enojado. (1 nin, ixtlaa) ixtlaza, nite : confundir a otro, o afrentar el hijo a sus padres con sus trauesuras. preterito: oniteixtlaz. (2 Ixtlaa, nite) deshonrar el hijo a sus padres con su mala vida. (1 nite, ixtlaa) confundir o echar en verguena aotro. (1 nite, ixtlaa) ixtletlexochpol : elq[ue] tiene los ojos muy [n]c[n]idos (2) ixtleyotia, nin : encenderse la cara de enojo. pre: oninixtleyoti. (2) ixtli : bruxula para tirar derecho. (1 yxtli) la haz o la cara, o el udo dela caa. (2) udo de caa. (1 yxtli) haz de otra qualquier cosa. (1 yxtli) haz, por la cara o rostro del hombre. (1 yxtli) ixtlilcuechahua, nitla : (2 Ixtlilcuechaua, nitla) entiznar o enuejecer algo. pre: onitlaixtlilcuechauh.

ixtlilehua : pararse suzia o negra la haz de alguna cosa. pre: oixtlileuac. (2 Ixtlileua) pararse negra y suzia la ymagen. (1 yxtlileua) ixtlilehua, n : quemarse la cara del ayre y del sol. (1 n, ixtlileua) ixtlilhuia, nitla : (2) entiznar o parar negra alguna cosa. pre: onitlaixtlilhui.

ixtliloa, nitla : borrar o [n]tiznar algo. p: onitlaixtlilo. (2) ixtliltic : moreno o negro de rostro. (2) ixtoca, nitla : poner correas alos cacles c[n] pun[n] o cobdiciar y procurar de alcanar algo. prete: onitlaixtocac. (2) ixtoloa, n/ huel/ nin : mesurarse abaxando los ojos pre: onixtolo. vel. oninixtolo. (2) ixtololotli : ixtololotontli : ixtomahuac : ojo. (2) ojo con que vemos. (1 yxtololotli) ojo pequeo desta manera. (1 yxtololotontli)

ojo pequeo. (2)

atochado o tonto, o cordel algo gordo o gruesso. (2 Ixtomauac) sin consideracion, o

ixtomahuaca : sin tiento, o atroche moche. (2 Ixtomauaca) sin concierto. (1 yxtomauaca)

ixtomahuacachihua, nitla : hazer algo sin tiento y sin acuerdo. pre: onitlaixtomauacachiuh. (2 Ixtomauacachiua, nitla) yncnsideradamente hazer algo. (1 nitla, ixtomauacachiua) ixtomahuatiuh, n : yr como tonto o como fuera de. pre: onixtomauatia. (2 Ixtomauatiuh, n) ligeramente yr. (1 n, ixtomauatiuh) ixtomoniliztli : yxtomoniliztli) oruelo o nuue del ojo. (2) oruelo que nace enel ojo. (1

ixtonehua, nin : correrse parandose el rostro bermejo. pre: oninixtoneuh. (2 Ixtoneua, nin) correrse de algo. (1 nin, ixtoneua)

ixtotoca, nitla : escodriar mirando a todas partes lo que ay. pre: onitlaixtotocac. (2) buscar mirando al derredor. (1) escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1) ixtotochcatiuh, n : ligeramente yr. (1) yr o caminar de priesa. preter: onixtotochcatia. (2)

ixtotolicihui : ciego del todo con cataratas. (1 yxtotoliciui) ixtotolicihui, n : tener cataratas enlos ojos. prete: onixtotoliciuh. (2 Ixtotoliciui, n) cataratas tener. (1 n, ixtotoliciui) ixtotolicihuiliztli : enfermedad de cataratas assi. (2 Ixtotoliciuiliztli) catarata. (1 yxtotoliciuiliztli) ixtotolicihuiztli : (2 Ixtotoliciuiztli) idem. (Ixtotoliciuiliztli: enfermedad de cataratas assi.) catarata. (1 yxtotoliciuiztli) cataratado. (1 trauiesso.

ixtotoliciuhqui : el que tiene cataratas en los ojos. (2) yxtotoliciuhqui)

ixtotomac : desuergonado assi. (1 yxtotomac) atochado o tonto. (2) (1 yxtotomac) cara sin verguensa. (1) atochado. (1 yxtotomac)

ixtotomahua : atochado. (1 yxtotomaua) modorro. (1 yxtotomaua) ixtotomahua, n : andar atochado o desuariado de vna parte a otra. prete: onixtotomauac. (2 Ixtotomaua, n) andar sin reposo de vna parte aotra. (1 n, ixtotomaua) desuergonarse. (1 n, ixtotomaua) desmesurarse. (1 n, ixtotomaua) ojear, mirar a vn cabo y a otro. (1 n, ixtotomaua) modorrear. (1 n, ixtotomaua) ixtotomahualictica : ixtotomahualiztli : yxtotomaualiztli) ixtotomahuiliztli : ixtotomoni, n : tonta o desuariadamente. (2 Ixtotomaualictica) desuerguena tal. (1 yxtotomaualiztli) tondedad tal. (2 Ixtotomauiliztli) hazerse granos enla cara. (1) barro que nace enla cara. modorreria. (1

barros tener assi. (1)

ixtotomoniliztli : (1) ixtotomonqui : ixtoxoma, nite : (1)

barros que nacen enla cara. (2)

barroso assi. (1) rascuar la cara a otro. preteri: oniteixtoxon. (2) rascuar.

ixtoyahua, nitla : Ixtoyaua, nitla) ixtozo :

derramar cosas liquidas. preter: onitlaixtoyauh. (2 desuelado assi. (1 ixtoo)

velador, o desuelado. (2 Ixtoo)

ixtozoa, n : ixtozoani + : :

velar o trasnochar. pr: onixtoo. (2 Ixtooa, n) velador de toda la noche. (1 ceyoual yxtooani) desuelarse. (1 n, ixtooua)

ixtozohua, n

ixtozoliztli : yxtooliztli)

vela o trasnochamiento. (2 Ixtooliztli)

vela de noche. (1

ixtozoltia, nite : hazer velar a otro. preterito: oniteixtoolti. (2 Ixtooltia, nite) desuela[r] otro, nole dexando dormir. (1 nite, ixtooltia) ixtozzo : ixtozzoa, n ixtozzoa + : : velador desta manera. (1 yxtozo) : trasnochar. (1 n, ixtozoa) velar toda la noche. (1 cenyoual n, ixtozoa) velar. (1 n, ixtozoua) vigilia o velada. (1 yxtozoliztli) : atapar cubriendo alguna cosa. (1 nitla, ixtzaqua)

ixtozzohua, n ixtozzoliztli : ixtzacua, nitla

ixtzinco icpactzinco oninen in totecuiyo dioz : desacate y offendi a nuestro seor dios. (2 Ixtzinco icpactzinco oninen yn totecuiyo dios) ixtzotzolihuiliztli : moho de vino. (1 yxtzotzoliuiliztli)

ixtzotzoliuhca in atolli : tez de alguna cosa liquida y quajada como la lapa o nata de leche quaxada o de poleadas, quando estan frias o de almidon o de cosa semejante que tiene tez enla sobre haz. (1 yxtzotzoliuhca yn atolli) ixtzotzoliuhcayotl : moho de vino. (1 yxtzotzoliuhcayotl) vino. (1 yxtzotzoliuhcayotl) ixtzotzoliuhqui : mohoso vino. (1 yxtzotzoliuhqui) ixtzotzona, nite : dar con el puo enel rostro. (1) reyr flor la lapa del

ixuetzca, n : sonreirse, o hazer gestos con risa. prete: onixuetzcac. (2) vn poco, o sonreyrse. (1) gestos hazer con visajes. (1) ixuetzcani : el que ansi se sonrie. (2) sonreirsele a otro. preterito: oniteixuetzquili. (2)

ixuetzquilia, nite :

ixuetzquiliztli : risa desta manera. (2) ixueyac :

gesto desta manera. (1 yxuetzquiliztli) cariaguileo. (1 yxueyac) tundir pao. (1) despegar algo. (1

carilargo, o cariaguileo. (2)

ixxima, nitla : ixxipehua, nitla nitla, ixxipeua) ixxipetzoa, nitla ixxocohuia, nite

tundir paos. pre: onitlaixxin. (2) : : :

desengrudar algo. (1 nitla, ixxipeua) ygualar lo aspero. (1)

cegar a otro con agraz o limon. (1 nite, ixxocouia) los lagrimales delos ojos. (2)

ixxomoliuhcantli :

ixxotl

+ : idem.

(Cama ixquemitl: cubierta de cama.) (2 Cama ixxotl) ojos verdes. (1 yxxoxoctic)

ixxoxoctic :

ixxoxohuia, n : pararseme descolorido el rostro por enfermedad. pre: onixxoxouiac. (2 Ixxoxouia, n) ixyamania, nitla : onitlaixyamani. (2) ixyancuilia, nitla : onitlaixyancuili. (2) ixyapalehua, n ixyectia, nitla ablandar la vna haz del pellejo, o cosa semejante. pre: ablandar la vna haz del pellejo o piel. (1) renouar o luzir la haz de alguna cosa. prete: enluzir lo obscuro, o enxaluegar. (1)

: manzillarse. (1 n, ixyapaleua) : ygualar lo aspero. (1) dar algo a otro templada y moderadamente. preteri:

ixyeyecalhuia, nitetla : onitetlaixyeyecalhui. (2) ixyeyecauhqui + :

medida sin tassa o termino. (1 amo yxyeyecauhq[ui])

ixyeyecoa, anitla : destemplarse en comer. (1) ixyeyecoa, nitla : ser templado y discreto enlas cosas que se hazen. preterito: onitlaixyeyeco. o ser moderado. (2) templarse y moderarse con discrecion n sus obras. (1 nitla, yxyeyecoa) templana tener assi. (1) dieta o templana tener assi. (1 nitla, yxyeyecoa) ixyeyecoa + : gastar demasiado. (1 amo nitla, ixyeyecoa)

ixyollo cozcatl : piedra preciosa que se pone en anillo. &c. (2 Ixyollo cuzcatl) piedra preciosa, que se pone en anillo o enjoya de oro. (1 yxyullo cuzcatl) ixyopehua, nitla : despegar algo. preterito: onitlaixopeuh. (2 Ixyopeua, nitla) despegar algo. (1 nitla, ixyopeua) ixyoyomocpol : hombre de cara alegre y muy regozijada. (2 Ixyoyomocpul) alegre del que esta regozijado. (1 yxyoyomocpol) ixyoyomoctiliztli : yxyoyomoctiliztli) ixyoyomoni, n : con visajes. (1) ixzahua : gestos o visajes. (2) gesto desta manera. (1 gestos hazer cara

hazer gestos o visajes. preterito: onixyoyomon. (2)

barroso assi. (1 ixaua) : barros tener assi. (1 n, ixauati)

ixzahuati, n

ixzahuatl : barro que nace enla cara. (1 ixauatl) ixzazahuati : ixzazahuati, n ixzazahuatl : ixzazahuatl + : barroso assi. (1 ixaauati) : barros tener assi. (1 n, ixaauati) barro que nace enla cara. (1 ixaauatl) barro que nace enla cara. (1 iauatli ixaauatl)

ixzoquipepechoa, nitla ixoquipepechoa) iyac : iyacac

embarrar con barro espesso. (1 nitla, hediondo. (1)

cosa hedionda. (2)

+ : escoger lo mejor. preterito: iyacac onitlaan. (2 Iyacac nitla ana)

iyacac ic : caer algo de punta, o con alguna punta. (2) iyacac ica : idem. (Iyacac ic: caer algo de punta, o con alguna punta.) (2) escoger lo mejor. preterito: iyacac onitlaan. (2) escogimiento delo mejor. (2) (Iyacatzaptica: punta de cosa aguda.) (2 Iyacauitzauhca)

iyacac nitla ana : iyacac tlaanaliztli : iyacahuitzauhca : idem.

iyacamecayo cahuallo : boal de cauallo. (2 Iyacamecayo cauallo) iyacatepozyo + : caxquillo de saeta. (2 Mitl iyacatepuzyo) punta de cosa aguda. (2)

iyacatzaptica :

iyahua, nin : ofrecerse alguno en sacrificio a dios. pre: oniniyauh. (2 Iyaua, nin) iyahua, niqu : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 niquiyaua) iyahua, nitla : ofrecer algo desta manera, o incensar. pre: onitlayyauh. (2 Iyaua, nitla) iyahualoloyan : en derredor. (2 Iyaualoloyan)

iyahuilia, nitetla : ofrecer algo en sacrificio, leuantando en alto lo que se ofrece preterito: onitetlaiyauili. (2 Iyauilia, nitetla) iyalhuayoc : iyana, nin : iyana, nitla : vn dia antes. (2) encubrirse. (1) aluergarse o guarecerse de la lluvia. (1) esconder algo. pre: onitlaiyan. (2) esconder para si algo. preterito: oninotlaiyanili. (2) esconder alguna cosa de otros, porque no la vea nadie. pre:

iyanilia, ninotla : iyanilia, nitetla : onitetlaiyanili. (2) iyaquic : iyaquica : iyaya, n :

de punta. s. cayo. (2) idem. (Iyaquic: de punta. s. cayo.) (2)

heder, o tener mal olor. p: oniyayac. (2) hedor, o malolor. (2) + : hedor. (1)

iyayaliztli : iyayaliztli

sntina de naue. (1 acalco hiyayaliztli)

iye : si. aduer. affirmatiuo. (2)

iye ompa titztihui : iyectiloca trigo : iyeilhuiyoc :

enel tiempo venidero. (2 Iye ompa titztiui) gr[n]as de trigo. (2)

altercero dia. (2) su trinidad de dios. (2 Iyeitilitzin dios) ypasados quarenta dias. (2 Iyeiuh ompoalli) y despues de tres aos, o passados tres aos. (2 Iyeiuh el ser o la estencia de dios. (2 Iyelitzin in dios) (Iyelitzin in dios: el ser o la estencia de dios.) (2

iyeitilitzin dioz : iyeiuh ompohualli : iyeiuh yexihuitl : yexiuitl) iyelitzin in dioz : iyeliz in dioz : Iyeliz yn dios) iyelli : idem.

pedo. (2) calabacilla berrugosa. (2) todas tres cosas, partes, o pares. (2) peer en diffauor de otro. (1) de alli a tres aos. (2) + : acabo de tres aos o al tercero ao. (1 exiuhtica, iyexiuhyoc)

iyetecomatl : iyetlamanixti : iyexi, nite iyexiuhyoc : iyexiuhyoc :

iyo : guay. interjection. (2) iyo omotlahueliltic : o desuenturado y desdichado deti. vel. oguai deti loco. interjection. (2 Iyo omotlaueliltic) iyoca panhuetztica : (2 Iyuca panuetztica) iyoca panquiztica : idem. (Iyuca panquiztica: cosa que sobrepuja alas otras)

cosa que sobrepuja alas otras (2 Iyuca panquiztica) hermitano, o solitario. (2 Iyuca tlatlatlauhtiani)

iyoca tlatlatlauhtiani : iyoca yeliztli : iyocaca : Iyucaca)

soledad del que esta solo y desacompaado. (2 Iyuca yeliztli)

estar alguna cosa sola y desacompaada o estar algo aparte. (2 de ambas partes. (2) ambas a dos raciones. (2) en ambas a dos partes o lugares (2) vena generalmente.

iyoccampaixti : iyoccanixti : iyoccanixtipan :

iyohui + : venero o minero de algun metal. (1 tepuztli iyoui) (1 eztli iyoui) vena de ayre o spiritu. (1 ihiyotl iyoui) iyohuicauh + : suelta cosa diestra. (1 atle iyouicauh)

iyoiyahue : guai. vel. o. interjection. (2 Iyoiyaue) iyolca inenca tonacayo : iyolcan iquizcan : iyolcayo : el mantenimiento corporal. (2 Iyulca ynenca tonacayo)

patria o tierra natural de alguno (2 Iyolc[n] yquizc[n])

lama o nata. (2) poco a

iyolic : mansamente, poco apoco, contiento, o despacio. (2 Iyulic) poco. mansamente y contiento. aduerbio. (2) iyolipan yetica : estar alguno contento. (2) iyollo : meollo de cosa seca. (2)

iyollo + : virtuoso. (1 qualli iyollo) endurecido de coraon. (2 Iuhquin otequiz iyullo) disoluta muger. (2 Ocholo iyollo) embelesado o abouado, o trasportado y arrobado. (2 Aizca iyollo) saluo como quiera. (1 aquenca iyollo) virtuoso. (1 yectli iyollo) iyollo acouetzini : acouetzini) iyollo acoyanl : idem (Iyullo acoyanl: contemplatiuo.) (2 Iyullo

contemplatiuo. (2 Iyullo acoyanl) sabio que entiende y siente bien las cosas. (2) sabio que

iyollo commatini : siente las cosas. (1)

iyollo contocani : idem. (Iyollo commatini: sabio que entiende y siente bien las cosas.) (2 Iyullo contocani) sabio que siente las cosas. (1) iyollo macic : iyollo motlali : iyollocacopa : aprouechado en algo. (2 Iyullo macic) asegurado de alguna cosa que temia. (2 Iyullo motlali) de su voluntad. (2)

iyolloco + : mocedad de moo ya crecido en edad. (2 Omacic iyolloco telpuchotl) moo de edad ya crecida. (2 Omacic iyolloco telpuchtli) moa ya crecida enedad. (2 Omacic iyolloco ichpuchtli) moo crecido. (1 omacic iyolloco telpochtli) iyolloco ichpochtli : moa ya crecida. (2 Iyolloco ichpuchtli)

iyolloco ichpochyotl : mocedad de moa ya crecida. (2 Iyolloco ichpuchyotl) iyolloco oquichtli : iyolloco telpochotl : iyolloco telpochtli : hombre ya hecho. (2) mocedad de mancebo ya crecido. (2 Iyolloco telpuchotl) m[n]cebo ya crecido. (2 Iyolloco telpuchtli) quiso, o fue seruido nuestro seor dios. (2

iyollotlamatic intotecuiyo dioz : Iyollotlamatic yntotecuiyo dios)

iyollotzin tlamatic : idem. (Iyollotlamatic yntotecuiyo dios: quiso, o fue seruido nuestro seor dios.) (2) iyoma : osi. interjection. (2) ambas ados cosas o partes, o ambos ados pares. (2) en ambas ados partes, o cosas. (2)

iyontlamanixti :

iyontlamanixtipan : iyontlapalixti : iyoppa

a ambos lados, o en ambos lados (2)

+ : sola esta vez y no mas, o es la postrera vez. (2 a iyoppa) : luzir o resplandecer. (1) de ambas partes, o de vna parte y de otra. (2) ambos lados, o de ambas partes. (2) guarecerse dela lluuia, o esconderse. prete: oniniyan. (2) aqui. (1 yz) aca. (1 yz)

iyotia, nin

iyuccampaixti : iyuntlapalixti : iyyana, nin : iz : aqui. (2)

iz + : aqui cerca, o aqui junto, o de aqui a poco tiempo. aduerbio. (2 a iz) de aqui. (1 an iz) iz ninoquixtia : preciarse de si. (1 yz ninoquixtia) preferir o nteponer. (1 yz nite, q[ui]xtia)

iz nite, quixtia : iza, n : iza

despertar. prete: oniac. (2 Ia, n)

+, n : madrugar. (1 youac nia) barroso. (2 Iaua) barroso assi. (1 iaua)

izahua :

izahuaca : hazer ruido la culebra que corre prete: oiauacac. (2 Iauaca) enronquecido. (1 yauaca) izahuaca, n : estar ronco, o sonar las cosas huecas y vazias, como el cacao daado. p: oniauacac (2 Iauaca, n) enronquecerse. (1 n, iauaca) izahuacac : ronco. (2 Iauacac) izahuacaliztli : izahuactic : yauactic) ronco. (1 yauacac)

ronquera. (2 Iauacaliztli) idem. (Iauacaliztli: ronquera.) (2 Iauactic) ronco. (1

izahuaquiliztli : ronqueria. (1 yauaquiliztli) yauaquiliztli) izahuati, n izahuatl : :

enronqueciminto. (1

barros tener assi. (1 n, iauati)

barro que nasce enla cara. (2 Iauatl)

izahuatli ixzazahuatl : barro que nace enla cara. (1 iauatli ixaauatl)

izahui + : cosa espantosa que haze estremecer el cuerpo. (2 Tetlac iaui) atronado assi. (1 motlac iaui) espantable cosa que pone gran temor. (1 tetlac yaui) izahuia, nin : admirarse, o espantarse. p: oniniaui. (2 Iauia, nin) escandalizarse. (1 nin, iauia) temer. (1 nin, iauia) espantarse. (1 nin, iauia) admirarse. (1 nin, iauia) marauillarse mucho. (1 nin, iauia) embaar y marauillarse de espanto. (1 nin, iauia) izahuia, nite : espantar, o escandalizar a otros. preterito: oniteiaui. (2 Iauia, nite) espantar o escandalizar a otro. pret: oniteyaui. (2 Iauia, nite) escandalizar; vide. (1 nite, iauia.) admirar, escandalizar o espntar a otro. (1 nite, iauia) assombrar a otro. (1 nite, iauia) espantar o amedrentar. (1 nite, yauia) izahuia +, nino : estremecerse todo el cuerpo y espantarse del trueno, o de algun gran estruendo subito. pre: oninotlac yaui. (2 Tlac yauia, nino) atronarse o espantarse del trueno o de cosa seme-jante. (1 nino, tlac iauia) izahuia +, nite : hazer estremecer a otro desta manera. preterito: onitetlacyaui. (2 Tlac yauia, nite) izahuiliztli + : espanto, o estremecimiento d[e]l cuerpo. (2 Netlac yauiliztli)

izahuilli + : el que esta espantado y atonito dealgun trueno, o estruendo supito. (2 Tlatlac iauilli) izanaca : cosa que suena o haze ruido. (2 Ianaca) sonar las hojas de mayz enla caa, quando estan secas, y las menea el ayre, o sonar los pliegos de papel o el pargamino quando los hojean. preterito: oyanacac. (2 Ianaca) sonar e[e]l mayzal las hojas secas del mayz q[ue] menea elviento, o los pliegos de papel o las ojas del libro quando lo hojean o cosas semejantes. (1 yanaca) izatehua, n : despertar y leuantarse de priesa. prete: oniateuac. (2 Iateua, n) leuantarse de dormir. (1 n, iateua) izatica : despierto. (1 yatica) izatica, n : estar despierto. preterito: oniaticatca. (2 Iatica, n) izatiquiza, n : izatoc : desp[er]tar depresto. pre: oniatiquiz. (2 Iatiquia, n)

despierto. (1 iatoc)

izazahuati : barroso assi. (1 iaauati) izazahuati, n : tener barros en la cara. preterito: oniaauatic. (2 Iaauati, n) barros tener assi. (1 n, iaauati) izazahuatl : barros dela cara. (2 Iaauatl)

izca : he aqui, aduerbio. (1 yzca) helo aqui, heaqui, o toma esto. aduerbio. (2) he, aduerbio, para demostrar. (1 yzca) helo aqui. (1 yzca) izca izca + : = : esperar con desseo lo que ha de venir. (1 san yzca yn noyollo) = izcatqui (2 yzca) padre natural. (2) padre. (1 yzcacauhtli)

izcacauhtli : izcahuitli :

ciertos gusanillos de lagunas. (2 Izcauitli)

izcali izcalia, izcalia, castigo. palabra.

+ : (2 Teyollo izcali lo mesmo es que teyollizcali) nino : abiuar, tornar ensi, o resuscitar. pasiue. pre: oninozcali. (2) nite : abiuar assi a otro, o doctrinarlo y corregirlo de palabra o con preterit: oniteizcali. (2) abiuar a otro. (1) castigar riendo, o de (1) resuscitar a otro. (1 nite, yzcalia) diciplinar o doctrinar. (1) bi[u]ir cuerda y discretamente prete: oninozcalicanen. (2) guia o pimpollo lleuar, o tener el arbol. (1 yzcallo in arbol que tiene guia, o p[m]pollo (2 Izcallo inquauitl) mantener. (1) he,

izcalicanemi, nino : izcallo in cuahuitl : quauitl) izcallo incuahuitl : izcaltia, nite :

criar nio. prete: oniteizcalti. (2)

izcatqui : lo mesmo es que yzca. (2) he aqui, aduerbio. (1 yzcatqui) aduerbio, para demostrar. (1 yzcatqui) izcatqui, yehuatli : izcuintontli : helo aqui. (1 yzcatqui, yeuatly)

gozque; perrillo. (1 yzcuintontli) fregar algo con hojas. (2 Izuauia, nitla) aquende. (1 yzual) haziaca. (1 yzual)

izhuahuia, nitla : izhual : izhuatl :

haziaca. (2 Izual) hoja. (2 Izuatl)

hoja de mayz verde. (1 yzuatl)

izhuayotia, mo :

echar hojas la planta. (2 Izuayotia, mo)

izmoquixtiani : porfiado assi. (1 yzmoquixtiani) presumptuoso, o cabeudo. (2) presumptuoso. (1 yzmoquixtiani) vfano. (1 yzmoquixtiani) soberuia cosa. (1 yzmoquixtiani) iznequixtiliztica : presumptuosamente. (1 yznequixtiliztica) presumptuosam[n]te assi. (2) porfiando; aduerbio. (1 yznequixtiliztica) soberuiamente. (1 yznequixtiliztica) iznequixtiliztli : porfia desta manera. (1 yznequixtiliztli) presumpcion tal. (2) presumpcion. (1 yznequixtiliztli) muestra de vanagloria. (1 yznequixtiliztli) soberuia. (1 yznequixtiliztli) iznino, quixtia : presumir. (1 yznino, quixtia) porfiar sin razon. (1 yznino, quixtia) anteponerse a otro. (1 yznino, quixtia) izninoquetza : presumir desi teniendo se por mejor, o por mas abil q[ue] otros. pr: oizninoquetz. (2) engrandecerte, eleuarse vanamente con soberuia. (1 yzninoquetza) izninoquixtia : idem. o preferirse y anteponerse alos otros. prete: oizninoquixti. (Izninoquetza: presumir desi teniendo se por mejor, o por mas abil q[ue] otros. pr: oizninoquetz.) (2) soberuecerse. (1 yzninoquixtia) engrandecerte, eleuarse vanamente con soberuia. (1 yzninoquixtia)

iznite, quetza : anteponer o preferir al ygual ami. (1 yznite, quetza) dar. (1 yznite, quetza) iznite, quixtia : ventajar dar. (1 yznite, quixtia) iznitequetza : anteuenir a otro con honra, o dar le la ventaja. prete: oiznitequetz. (2)

ventajar

iznitequetza + : adelantar o anteuenir a otro en honra. (1 yznitequixtia, yznitequetza) iznitequixtia : idem. pret: oiznitequixti. (Iznitequetza: anteuenir a otro con honra, o dar le la ventaja. prete: oiznitequetz.) (2) iznitequixtia, iznitequetza : adelantar o anteuenir a otro en honra. (1 yznitequixtia, yznitequetza) izo, nin : sangrarse par enfermedad, o sacrificarse delante los idolos. pre: oninioc. (2 Io, nin) sacrificarse al ydolo, sacando sangre delas orejas o dela lengua, y delos otros miembros. (1 nin, io) sangrarse, o sacrificarse ante los ydolos, derramando su sangre propria. (1 nin, yo) izolhuia, nitetla : Iolhuia, nitetla) izolhuiloca : enuejecer algo a otro. preterito: onitetlaiolhui. (2

menoscabo o mengua. (1 yoluiloca)

izolihui : enuejecerse la ropa, los libros las esteras o cosas semejantes. pre: oioliuh. (2 Ioliui) enuegecerse la ropa o cosa assi. (1 yoliui) izoliuhqui : cosa vieja o traida. (2 Ioliuhqui) enuegecida cosa desta manera. (1 yoliuhqui) vieja cosa. (1 yoliuhqui)

izoloa, nin : desonrarse, o apocarse y aceuilarse. (2 Ioloa, nin) enuilecerse y apocarse por los vicios. (1 nin, ioloa) izoloa, niqu : maltratar o enuejecer las cosas dichas. pre: oniquiolo. (2 Ioloa, niqu) enuegecer algo. (1 niquioloa) izoltic : manta vieja o libro. &c. (2 Ioltic) vieja cosa. (1 yoltic)

izopo + : parear o hermanar o cotejar vna cosa cn otra o cnchauar algo. (1 cecenotl yopo) izoquiyo + : escoria de plata. (2 Iztac teocuitlatl yoquio) plata. (1 yztacteocuitlatl yoquiyo) escoria de

izotla, nin : gomitar. pre: oniniotlac. (2 Iotla, nin) gomitar o vomitar. (1 nin, iotla) bossar o gomitar. (1 nin, iotla) rndir por gomitar. (1 nin, iotla) izoyo + : desigual cosa. (1 amo yoyo)

izqui : tantas en numero, dizese de tablas, o esteras, o de cosas llanas. aduerbio. (2) diligente. (1 yzqui) tantos en numero de maderos largos, o tablas, o cosas anchas y delgadas. (1 yzqui) izqui + : estan, o son justos y cabales. (2 Vel izqui)

izqui inquezqui : tantas quantas, dizese de mantas esteras. &c. (2 Izqui ynquezqui) tantos quantos en numero assi. (1 yzqui inquezqui) izquiatl : yzquiatl) beuida de mayz tostado y molido. (2) beuida de mayz tostado. (1 detodas partes. (1 todos ellos. (2)

izquicampa : yzquicampa) izquime :

de todas partes, o de todos los lugares. (2)

tantos en numero, de hombres o mugeres. (1 yzquime)

izquime inquezquime : tantos quantos. (2) izquin :

tantos quantos en numero assi. (1 yzquime ynquezquime)

tantos en numero, de hombres o mugeres. (1 yzquin) tantos quantos en numero assi. (1 yzquin ynquezquin) tantos en numero, de

izquin inquezquin : tantos quantos. (2)

izquintin : tantos quantos en numero assi. (1 yzquintin) hombres o mugeres. (1 yzquintin) todos ellos. (2) izquintin inquezquintin : izquipa : tantos quantos. (2)

tantas veze[s]. (1 yzquipa)

tantas vezes. s. se hizo esto. (2)

izquipa inquezquipa :

tantas quantas vezes. (2) tantas reses, o bestias.

izquiteme : tantos en numero de animalias. (1 yzquiteme) (2)

izquiteme inquezquiteme : tantos quantos en numero assi. (1 yzquiteme ynq[ue]zquiteme) tantas quantas. s. reses. &c. (2) izquitetl : tantos en numero de cosas inanimadas y redondas, o cargas, sierras, heredades o cosas semejantes. (1 yzquitetl) tantos o tantas en numero, y dizese de cosas redondas, o gruesas y animadas. (2) izquitetl inquezquitetl : tantos quantos en numero assi. (1 yzquitetl ynquezquitetl) tantos quantos, destamanera. (2) izquitlamampan : en tanto grado de parentesco. (1 yzquitlamampan) grados. s. de parentesco, o entantos o atantos capitulo. (2) izquitlamantli : entantos

tantas partes, tantas cosas, o tantos pares de apatos. &c. (2) barrer algo. preterito: onitlaizquizui. (2 Izquizuia, escoba pequea. (2)

izquizoia, nitla : nitla) izquiztepiton :

escoba pequea o escobajo. (1 yzquiztepiton)

izquiztli : escoba para barrer. (1 yzquiztli) izquiztli + :

escoba para barrer. (2)

escoba pequea o escobajo. (1 tepit[n] yzquiztli)

izta ayotl :

salmuera. (2 Izta ayutl)

iztaayotl : salmuera. (1 yztaayotl) iztac : blanca cosa. (1 yztac) cosa blanca. (2)

iztac + : blanca cosa, en gran manera. (1 cenca yztac) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui ichca tlapuchintli yc iztac) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhquin cepayauitl yc iztac) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui tiatl yc iztac) rezma de papel. (1 centlalpilli yztac castillan amatl) mucho mas blanco (2 Occenca vel iztac) blanca cosa assi como copo de algodon. (2 Iuhquin ichca tlapochinalliyc iztac) iztac amatl : iztac atemitl : papel. (1 yztac amatl) papel. (2)

piojo blanco del cuerpo. (1 yztac atemitl) lieno, o manta muy biuora blanca. (2)

iztac canahuac : lieno pao de lino. (1 yztac canauac) delgada. (2 Iztac canauac) iztac coatl : iztac cuauhtli : iztac itilma : iztac octli : iztac petztic : blanca. (2) biuora blanca y larga. (1 yztac coatl) aguila blanca. (2 Iztac quauhtli) vestido de blanco. (1 yztac ytilma) vino blanco. (2) lieno pao de lino. (1 yztac petztic)

lieno, o manta delgada y

iztac teocuitla caxpiyani : teocuitla caxpiani) iztac teocuitla oztotl : iztac teocuitla pitzqui :

repostero, o guardador de baxilla de plata. (2 Iztac minero, o cueua de plata. (2) platero. (2) escoria de plata. (2 Iztac teocuitla

iztac teocuitla popozoquillotl : popooquillotl)

iztac teocuitlacaxpixqui : idem. (Iztac teocuitla caxpiani: repostero, o guardador de baxilla de plata.) (2) iztac teocuitlachipahua, n : afinar plata preterito: oniztac teocuitlachipauh. (2 Iztac teocuitlachipaua, n) iztac teocuitlachipahualli : plata afinada. (2 Iztac teocuitlachipaualli) iztac teocuitlahua : platero, o dueo dela plata. (2 Iztac teocuitlaua)

iztac teocuitlahuia, nitla : platear algo. preterit: onitlaiztac teocuitlaui. (2 Iztac teocuitlauia, nitla) iztac teocuitlaoztotl : minero de plata. (1 yztac teocuitlaoztotl)

iztac teocuitlapopozoquillotl : teocuitlapopooquillotl)

espuma de plata. (1 yztac

iztac teocuitlaquixtiloyan : minero de plata. (1 yztac teocuitlaquixtiloyan) iztac teocuitlatl : plata metal. (1 yztac teocuitlatl) plata. (2) idem.

iztac teocuitlatl icuitl : escoria de plata. (1 yztac teocuitlatl ycuitl) (Iztac teocuitlatl yoquio: escoria de plata.) (2 Iztac teocuitlatl ycuitl) iztac teocuitlatl itlaillo : idem. (Iztac teocuitlatl ycuitl: idem. (Iztac teocuitlatl yoquio: escoria de plata.)) (2 Iztac teocuitlatl ytlaillo) iztac teocuitlatl izoquiyo : escoria de plata. (2 Iztac teocuitlatl yoquio) iztac teocuitlatl tlamachiyotilli : marcada plata. (1 yztac teocuitlatl tlamachiotilli) iztac teocuitlatl tlatamachiuhtli : marco de plata. (1 yztac teocuitlatl tlatamachiuhtli) iztac teocuitlatlachipauhtli : teocuitlatlachipauhtli) cendrada de plata. (1 yztac

iztac teocuitlatlacohualoni : real moneda plata o tomin. (1 yztac teocuitlatlacoualoni) iztac teocuitlayotia, n : platear algo. prete: oniztac teocuitlayoti. (2) idem. (Iztac

iztac tlaltzacutli : greda tierra blanca. (1 yztac tlaltzacutli) tlalaalic: greda tierra bl[n]ca y pegajosa, o gruesa.) (2) iztac tlalzazalic : greda tierra blanca. (1 yztac tlalaalic) bl[n]ca y pegajosa, o gruesa. (2 Iztac tlalaalic) iztac tolin : junco gordo y largo. (2) cera blanca. (1 yztac xicocuitlatl) moxcatel. (1 yztac xocomecatl)

greda tierra

iztac xicocuitlatl : iztac xocomecatl : iztacapatic : iztacatemitl :

muy blanca cosa. (1 yztacapatic) piojo blanco del cuerpo. (2)

cosa muy blanca. (2)

iztacatilia, nitla :

emblanquecer algo. preterito: onitlaiztacatili. (2)

iztacatitlan actinemi : vestido de blanco. (1 yztacatitlan actinemi) iztacatitlan nactinemi : onactinen. (2) iztacatzintli : iztacaxitl : andar vestido de blanco. pret: iztacatitlan

cosa blanca y pequea, o delicada. (2) salero para tener sal. (1 yztacaxitl)

iztacayotl : yztacayotl) iztaccuauhtli : iztachichia : iztachichic :

blancura. (2)

blancura tal. (1 yztacayotl)

blancura. (1

aguila blanca. (1 yztacquauhtli) tener demafiada sal el manjar. pret: oiztachichix. (2) cosa muy salada. (2) salada cosa muy salada. (1 yztachichic)

iztachihualoyan : salinas, o el lugar donde se haze la sal. (2 Iztachiualoyan) salina do se coje sal. (1 yztachiualoyan) iztachiuhqui : iztacoctli : salinero. (2) salinero que haze sal. (1 yztachiuhqui)

vino blanco. (1 yztacoctli) repostero dela plata. (1 yztacteocuitlacaxpixqui) repostero dela plata. (1 yztacteocuitlacaxpiani)

iztacteocuitlacaxpixqui : iztacteocuitlacaxpiyani : iztacteocuitlahua :

platero. (1 yztacteocuitlaua)

iztacteocuitlapitzqui : platero. (1 yztacteocuitlapitzqui) iztacteocuitlatl + : plata marcada. (1 tlamachiyotilli yztacteocuitlatl) cendrada. (1 tlachipauhtli yztacteocuitlatl) iztacteocuitlatl itlallol : iztacteocuitlatl izoquiyo : iztacteocuitlatlachipahua, n iztacteocuitlatlachipahualli : yztacteocuitlatlachipaualli) iztacteocuitlayotia, nitla iztactlaolli : iztactolin : iztacuahuitl : yztaquauitl) iztacuauhtia : Iztaquauhtia) escoria de plata. (1 yztacteocuitlatl ytlallol) escoria de plata. (1 yztacteocuitlatl yoquiyo) : cendrar plata. (1 n, iztacteocuitlatlachipaua) cendrada de plata. (1 plata

: platear. (1 nitla, yztacteocuitlayotia)

maiz blanco. (1 yztactlaolli) junco gordo y largo. (1 yztactolin) cosa muy salada. (2 Iztaquauitl) salada cosa muy salada. (1

estar muy salado el manjar. prete: oiztaquauhtix. (2

iztahuia, nitla : salar algo, o echar sal al manjar o guisado. pre: onitlaztaui. (2 Iztauia, nitla) salar con sal. (1 nitlaztauia) echar sal enel guisado. (1 nitla, iztauia) echar sal enel guisado. (1 nitla, ztauia) iztalectic : demudado assi. (1 yztalectic) descolorido, o blanquezino, de frio, o de temor, o de enfermedad. (2) amarillo assi. (1 yztalectic) blanquecino assi. (1 yztalectic) descolorido assi. (1 yztalectic) iztalectiliztli : blancura tal del rostro. (2) blancura tal. (1 yztalectiliztli)

iztalehua, n : pararse descolorido desta manera. prete: oniztaleuac. (2 Iztaleua, n) pararse descolorido de temor, o enfermedad. prete: oniztaleuac. (2 Iztaleua, n) demudarse el color. (1 n, iztaleua) pararse blanquezino. (1 n, iztaleua) amarrillecerse el rostro. (1 n, iztaleua) descolorido estar de miedo o de enfermedad. (1 n, iztaleua) iztalehua, ni : blanco pararse el rostro o descolorido, por enfermedad. (1 ni, ztaleua) iztalehuac : descolorido assi. (2 Iztaleuac) descolorido assi. (1 yztaleuac) demudamiento tal. (1

iztalehualiztli : amarillez desta manera. (1 yztaleualiztli) iztaleualiztli)

iztalia, nitla : dar lustre blanco. pret: onitlaztali. (2) blanquear, dar lustre blanco. (1 nitla, ztalia) blanquear, dar lustre blanco. (1) blanco hazer algo. (1 nitla, ztalia) emblanquecer algo. (1) iztaloa, nitla : iztanamacac : iztanamacani : blanquear algo. prete: onitlaztalo. (2) vendedor de sal. (2) idem. (Iztanamacac: vendedor de sal.) (2) salada cosa muy salada. (1

iztapatic : blanca cosa, en gran manera. (1 yztapatic) yztapatic) iztapilticayotl : blancura. (1 yztapilticayotl)

iztapinolcaxitl : salero para tener sal. (1 yztapinolcaxitl) iztapinolcaxitl, salero : iztapinolli : (2) sal molida. (1 yztapinolli) salina do se coje sal. (1

sal molida. (2)

iztaquixtiloyan : salinas o lugar donde sacan sal. (2) yztaquixtiloyan) iztatetl : yztatetl) iztatl : pan de sal, o pedao del dicho pan. (2) sal. (2) sal generalmente. (1 yztatl)

sal pedao destos panes. (1

iztatlacatl :

salinero que la haze. (2)

salinero que haze sal. (1 yztatlacatl) salinero que haze

iztatlati : idem. (Iztatlacatl: salinero que la haze.) (2) sal. (1 yztatlati) iztauhyatl : axenxios o asensios yerua. (2) ellos. (1 yztauhyatl) iztaxalli : grano de sal, o sal dela mar. (2) sal de mar. (1 yztaxalli)

assenssios o cosa semejante a

grano como de sal. (1 yztaxalli) blanquear

iztaya : pararse blanca alguna cosa, o blanquear algo de lexos. (2) de lexos el edificio. (1 yztaya)

iztaya, n : pararse blanco. prete: oniztaz. vel. oniztayac. (2) (1) emblanquecerse. (1) iztayahualli : iztayoa : iztayotl : pan de sal. (2 Iztayaualli)

blanco hazerle.

sal en panes. (1 yztayaualli)

tener demasiada sal el manjar. preterit: oiztayoac. (2) salmuera. (2) salmuera. (1 yztayotl) blanquear de lexos el edificio. (1

iztazticac : yztazticac) iztaztimani :

blanquear algo de lexos. (2) blanquear las miesses. (2)

iztaztimani incastillan tlaulli : yncastillan tlaulli)

blanquear las miesses. (1 yztaztimani blanquear las

iztaztoc : idem. (Iztaztimani: blanquear las miesses.) (2) miesses. (1 yztaztoc) iztehuehuetlatztic : Izteueuetlatztic) iztehuehueyac : iztetl : idem.

(Izteueueyac: el que tiene largas vas.) (2

el que tiene largas vas. (2 Izteueueyac) va. (1 yztetl) repelo o padrastro cerca

va. (2)

iztetzin nacayotl : padrastro cerca dela va. (2) dela va. (1 yztetzin nacayotl) iztetzin xonehuayotl : idem. Iztetzin xoneuayotl) iztetzinxonehuatl : izteximaloni iztihuihuiac :

(Iztetzin nacayotl: padrastro cerca dela va.) (2

repelo o padrastro cerca dela va. (1 yztetzinxoneuatl)

+ : pujauante. (1 tepuztli cauallo yzteximaloni) el que tiene largas vas. (2 Iztiuiuiac) idem. (Iztiuiuiac: el que tiene largas vas.) (2

iztihuihuitlatztic : Iztiuiuitlatztic) iztihuitz iztitl : + :

ven presto y no te tardes. (1 an yztiuitz)

va. (2) padrastro cerca dela va. (2) (Iztitzin nacayotl: padrastro cerca dela va.) (2

iztitzin nacayotl :

iztitzin xonehuayotl : idem. Iztitzin xoneuayotl) iztlac cocoxoca, n iztlaca propheta : iztlaca temictli : temictli) :

hazerse me la boca agua. (1) falso propheta. (2) falso propheta. (1 yztlaca propheta) sueo vano. (1 yztlaca

sueo vano y no verdadero. (2)

iztlaca teoyotica nemiliztli : nemiliztli) iztlaca tlacuilo : iztlaca tlacuiloani : iztlaca tlacuilolli : tlacuilolli)

religion falsa. (1 yztlaca teoyotica

escriptor falso. (2) idem, (Iztlaca tlacuilo: escriptor falso.) (2) escriptura falsa. (1 yztlaca ydolatria. (1 yztlaca

escriptura falsa. (2) ydolatria. (2)

iztlaca tlateotoquiliztli : tlateotoquiliztli) iztlaca tlatoani :

hablador de mentiras. (2) religiosamente assi. (1 yztlaca yecnemiliztica)

iztlaca yecnemiliztica :

iztlacahuia, nino : engaarse. p: oninoztlacaui. (2 Iztlacauia, nino) iztlacahuia, nite : engaar a otro. preterito: oniteiztlacaui. (2 Iztlacauia, nite) acusar falsamente. (1 nite, iztlacauia) calunniar aalguno. (1 nite, iztlacauia) iztlacalhuia, nitetla : prouar algo c[n]tra otro falsamente. pr: onitetlaiztlacalhui. (2) iztlacamati, nite : oniteiztlacama. (2) iztlacapa, n : iztlacapapol : iztlacapapol, n tener a otro por mentiroso, no siendolo. pre: desmntir sin razon a otro. (1) mentir mucho o muchas vezes. (1)

ser muy mentiroso. (2)

gr[n] m[n]tiroso. [diz[n] las mugeres.] (2 Iztlacapapul) : mentir mucho o muchas vezes. (1 n, iztlacapapul) gran mentira. (2) mentira grande. (1 yztlacapatiliztli) (Iztlacapatiliztli: gran

iztlacapatiliztli : iztlacapaxoch : mentira.) (2) iztlacapaxoch, n

idem. [dizen solas las mugeres.] :

mentir mucho o muchas vezes; y la muger dize. (1)

iztlacateotoca, nitla : ydolatrar. (1 nitlaztlacateotoca) iztlacateoyotica nemiliztica : nemiliztica) iztlacateoyotica nemini : iztlacati, n : iztlacati, ni : religiosamente assi. (1 yztlacateoyotica

religioso assi. (1 yztlacateoyotica nemini)

mentir. pret: oniztlacat. (2) mentir asabiendas. (1) mentir mucho o muchas vezes. (1 ni, yztlacati)

iztlacatiliztica : mala y falsamente. (1 yztlacatiliztica) falsamente. (2) mentirosamente. (1 yztlacatiliztica) falsamente. (1 yztlacatiliztica) iztlacatiliztli : mentira o falsedad. (2) iztlacatiliztli + : mentira assi. (1 yztlacatiliztli)

mentira grande. (1 vey yztlacatiliztli)

iztlacatiliztontli : iztlacatini :

mentira pequea. (2)

mentira pequea. (1)

mentiroso. (2)

mentiroso. (1 yztlacatini)

iztlacatlacohualoni :

moneda falsa. (1 yztlacatlacoualoni)

iztlacatlacuilo : falsario, escriptor falso. (1 yztlacatlacuilo) iztlacatlacuiloani : iztlacatlalia, nic : (2) iztlacatlamatini : iztlacatlateotocani : iztlacatlato : falsario, escriptor falso. (1 yztlacatlacuiloani) dezir o inuentar algo falsamente. prete: oniquiztlacatlali. letrado fingido. (2) sabio fingido. (1 yztlacatlamatini)

ydolatra. (1 yztlacatlateotocani)

falso dezidor. (2) hablar mentiras. preterito: oniztlacatlato. (2)

iztlacatlatoa, n :

iztlacatlatoani : falso dezidor. (1 yztlacatlatoani) iztlacatlatole : falso dezidor. (1 yztlacatlatole) habla tal. (2)

iztlacatlatoliztli :

iztlacatoca, nite : tener a otro pormentiroso, no siendolo. pre: oniteiztlacatocac. (2) desmntir sin razon a otro. (1) iztlacatqui : mentiroso. (2) mentiroso. (1 yztlacatqui) mala y falsamente. (1 yztlacayotica) mentira assi. (1 yztlacayotl)

iztlacayotica : falsamente. (2) mentirosamente. (1 yztlacayotica) iztlacayotl :

falsedad o mentira. (2)

iztlaccocoxoa, nino :

hazerseme agua la boca. pre: oninoztlaccocoxo. (2)

iztlacmina, nite : morder la biuora. preterito: oniteiztlacmin. (2) empooar mordiendo la biuora. (1 nite, yztlacmina) ponoar o morder la biuora. (1 nite, yztlacmina) iztlacmitl : saeta empooada. (2) hazerseme agua laboca. prete: onoztlac nictolo, (2)

iztlacnictoloa, n :

iztlacoa, nino : examinarse o tomar consejo con sigo mesmo. pre: oninoztlaco. (2) considerar o pensar algo contigo mismo. (1 nino, ztlacoa) iztlacoa, nite : mirar con cautela, y notar lo que otro dize, o haze asechandole. preterito: oniteiztlaco. (2) assechar, mirando cautelosamente. (1 nite, yztlacoa) notar en esta manera. (1) alcanar de cuenta a otro, entendiendole. (1) iztlacoa, nitla : andar hecho vagamundo. (1 nitla, ztlacoa) escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1 nitla, yztlacoa) iztlacohua + : cauto ser y auisado. (1 vel nino, ztlacoua)

iztlactli : baua. (1 yztlactli) baua. y tomase tambien por mentira o por ponoa. (2) escopetina que se sale; i; las bauas. (1 yztlactli) saliua dela boca. (1 yztlactli) mentira grande. (1 yztlactli) iztlactli + : engao o mentira. meta. (2 Tenqualactli, yztlactli) falsedad y mentira. (2 Iztlactli tenqualactli) ponooso. (1 yztlacyo)

iztlactli tencualactli : iztlacyo :

cosa ponoosa. (2)

iztlaqui, nic : antojarseme alguna cosa comestible, tragando la saliua, o haziendo se me agua la boca. prete: oniquiztlac. (2) iztlaqui, niqu : antojarseme alguna cosa de comer preterito: oniquiztlac. (2) antojarseme algo. (1) jesu + : comunion. (1 yceliloca yninacayotzin totecuiyo jesu chrito)

jesuchristo + : las pisadas de nuestro seor jesu christo. (2 Itlacxipetlaltzin totecuiyo jesuchristo) jubonchiuhqui : jubonitzonqui : judia + : jubetero, sastre que los haze. (1) jubetero, sastre que los haze. (1 jub[n]itzunqui)

(2 Iudio tlacatlo judio o judia)

judio + : pixa de judio retajado. (1 tlaxipintectli judio ytotouh) (2 Iudio tlacatlo judio o judia) pixa de judio retajado. (1 tlaxipintectli judio tepulli) judio retajado. (1 tlaxipintectli judio) retajado judio. (1 tlaxipineuayotectli judio) judio cihuatl : judia. (1 judio ciuatl)

judio oquichtli : judio. (1) judio tlacatl : judiocayotl : judio. (1) judiega cosa. (1) juderia ayuntamiento de judios. (1 judiome yn

judiome in necentlaliz : nec[n]tlaliz) judioyotl : judiega cosa. (1) juramento juramento juramento juramento

+ : suelto de juramento. (2 Mo juramento tumani) +, ni : jurar falso. (1 ni, quiztlacachiua juramento) +, nic : jurar falso. (1 nic, tlapicchiua juramento) +, nite : juramentar. (1 nite, nauatia ynchiualoz juramento)

juramento icmotlatlaliliani : obligado cn juramnto. (1 juram[n]to ycmotlatlaliliani) juramento icnetlatlaliliztli : ycnetlatlaliliztli) juramento nicchihua : obligacion enesta manera. (1 juramento

jurar, hazer juramento. (1 juramento nicchiua)

juramento oquichiuh : juramento tonqui :

juramentado. (1) suelto del juramento. (1) negacion enesta manera. (1) negar con juramento. (1 juram[n]totica anicno, obligarse con juramento. (1)

juramentotica anecuitiliztli : juramentotica anicno, cuitia : cuitia) juramentotica nino, tlatlalilia : juramentoxinia, tito justicia + : justicia)

: soltar el juramento. (1 tito, juram[n]toxinia)

andar lista y braua la justicia. (1 totoca, olini, tilini yn vara de justicia. (1)

justicia topilli :

l : toca de muger o tocado. (1) vinagre vino corr[m]pido. (1) arrojar algo alos ojos. (1) guerra. (1) membrillo fruta del. (1) ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1) mecha de artillero; &c. (1) pepino. (1) seda o sirgo. (1) muy tierna cosa, como pimpollo de arbol. (1) l l + : marta, animal conocida. (1 lo mismo; l) +, nitla : soplar. pre: onitlalpitz. (2 Pitza, nitlal) gramatica, arte dela lngua latina. (1 lat[n]

latin netlatolmachtiloni : netlatolmachtiloni) latin tlatoliztli : latin tlatolli :

latinidad desta lengua. (1)

latin, lengua latina. (1) latinidad desta lengua. (1)

latin tlatollotl : laz + :

(2 Tacel las liendres) : oluidar generalmente. (1 nitla, lcaua) : echar o desechar algo del pnsamiento. (1 nicno, lcaualtia)

lcahua, nitla

lcahualtia, nicno lechuga + :

lechuguino. (1 tepiton lechuga) lechuguino. (1)

lechugatectli : lele :

guay, interjec[t]ion. (1) forma de letra. (1 letra chiualiztli) forma de letra. (1)

letra chihualiztli : letra tlaliliztli : letrayo :

letrero deletras. (1) viento rezio. (1) crecer la

lhuia, mo : doliente estar de graue enfermedad. (1) pestilencia o enfermedad. (2)

lhuia, nicno : proposito tener de hazer algo. (1) lhuia, no : forcejar. (1) lhuil, no : natural nobleza tener o dignidad. (1) ser digno, o merecedor de algo, o ser dichoso y bien fortunado. pre: onolhuiltic. (2) digno ser de algo. (1) lhuil +, no : aocmo nolhuil) lhuil =, no : degenerar, no haziendo el deuer segun su nobleza y linaje. (1 = macehual (2 nolhuil )

lhuilti, no : idem. (Nolhuil: ser digno, o merecedor de algo, o ser dichoso y bien fortunado. pre: onolhuiltic.) (2) digno ser de algo. (1) lhuiltoca, nicno : tenerse por digno de algun bien. (1)

lhuitequi +, nitla : idem. pre: teca onitlalhuitec (Teca nitlacali: arrojar a otro por ay, con enojo, y desden.) (2 Teca nitlalhuitequi) lia libra +, nite + : : higar dar. (1 nite, ixmapiltepilhui lia)

media libra. (1 tlaco libra) + : (2 Tacel las liendres)

liendrez lima :

luna la fruta deste arbol. (1) lima el arbol. (1 lima quauitl)

lima cuahuitl : limon + :

limon la fruta. (1 xocotl limon) limon el arbol. (1 limon quauitl)

limon cuahuitl : lino + :

linaza, simiente de lino. (1 castillan lino xinachtli) : rastrillar lino. (1)

lino pochina, ni lino xinachtli : lino yacho : liznemiliztli lnamiqui, nitla lo + :

linaza, simiente de lino. (1) linaza, simiente de lino. (1 lino iacho)

+ : :

vida maridable. (1 nenamicti liznemiliztli) recordarse acordarse. (1) remembrarse. (1)

(2 Teyollo izcali lo mesmo es que teyollizcali)

lo mesmo : durazno la fruta. (1) castaa. (1) camisa de castilla. (1) jueues vn dia dela semana. (1) marquesa. (1) romero yerua. (1) cura de yglesia. (1) don; pronombre; castellano. (1) setiembre mes. (1) anahoria. (1) breuiario. (1) candela. (1) yglesia. (1) libra, peso de onze onas. (1) mayo, mes quinto. (1) adobo. (1) purgatorio, lugar donde se purgan las animas. (1) chapines. (1) elemento. (1) nuez, fruta conocida. (1) chirimia. (1) descomunion. (1) culantro. (1) abril, mes quarto. (1) marco de plata. (1) arroba. (1) miercoles, dia dela semana. (1) sabado. (1) dormidera. (1) junio mes. (1) missa. (1) clerigo. (1) jubileo, ao de remission. (1) melon fruta conocida. (1) ceuada. (1) enero. (1) coro. (1) eneldo. (1) bonete. (1) chiriuia. (1)

cedro. (1) chinela calado. (1) juramento. (1) corregidor, iusticia. (1) frontal de altar. (1) angel. (1) umaque. (1) calas. (1) apato. (1) pual, arma vsada. (1) ciruela de castilla. (1) doa sulana. (1) dios. (1) domingo. (1) martes dia dela semana. (1) campana. (1) marques. (1) ora del dia. (1) bera o col. (1) quintal. (1) lo mesmo ez que doblar el trabajo : doblar el precio. (1 lo mesmo es q[ue] doblar el trabajo) lo mismo : mula. (1) sacabuche. (1) vela candela. (1) confites. (1) granada fruta deste arbol. (1) clauo de especie. (1) puerro. (1) membrillo fruta del. (1) pepino. (1) cuaresma. (1) comunidad. (1) patena de caliz. (1) cabeon de camisa. (1) rauano, yerua y raya. (1) ara de altar. (1) zargatona. (1) saluia yerua conocida. (1) cofrade. (1) garuanos. (1) alcalde. (1) lechuga. (1) ona, animal conocido. (1) confirmacion, sacramento. (1) compadre. (1) limon la fruta. (1) luna la fruta deste arbol. (1) torno para tornear. (1) guadaa. (1) altar. (1) lagosta dela mar. (1) sayo de varon. (1) prouisor de obispo. (1) trillo para trillar. (1) maitines. (1) borzegui. (1) borraja yerua. (1) rayo de rueda. (1) trucha. (1) tiseras. (1) emperatriz. (1) crucifixo. (1) trompo. (1) esponja dela mar. (1) bula del sancto padre. (1) asno. (1) rvbi, piedra preciosa. (1) prima enlas horas. (1) bota, calcado. (1) compas de hierro. (1) lunes dia segundo dela semana. (1) emperador. (1) colchon. (1) cruz. (1) corona de clerigo. (1) lino. (1) toca de muger o tocado. (1) aio. (1) vinagre vino corr[m]pido. (1) azeyte. (1) chapa de metal. (1) higo fruta. (1) viernes. (1) crisma. (1) quixones, yerua conocida. (1) letra. (1) lampara. (1) trillar. (1) christiano. (1) seda o sirgo. (1) profacio enla missa. (1) trebol yerua. (1) cofradia. (1) zangano. (1) oregano yerua conocida. (1) sobrina hija de hermano. (1) bolsa. (1) julio mes. (1) patriarca. (1) ruda, yerua conocida. (1) lengua de buey yerua. (1) dedal. (1) perexil yerua conocida. (1) bote de cnserua. (1) boton de ropa. (1) tocino. (1) armio, animal. (1) cidra. (1) rodezno de molino. (1) padre sancto. (1) box arbol. (1) comadre. (1) nogal arbol conocido. (1) esteua de arado. (1) lengua de cieruo yerua. (1) lo mismo; l : marta, animal conocida. (1) nieruo. (1 lo mismo es que neruio) cerrar

lo mizmo ez que neruyo :

lpiya, nino : tomar apechos el negocio. (1 nino, lpia) lpiya, nitla : audar algo. (1 nitla, lpia) atar algo. (1 nitla, lpia) la bolsa. (1 nitla, lpia) atar algo. (1 nitla, lpia) lpiya +, mo : xiuitl molpia)

cabo o fin de edad q[ue] tenin de ciucunta y tres aos. (1

ma : osi, aduerbio. (1) ma, ni : luego; aduerbio. (1) ma, nitla : casar o captiuar pre: onitlama. (2) tomar prendiendo. (1) ma, no : aun. (1) ampollas hazerse enla mano. (1) herir con la mano. (1) mi mano yzquierda. (2) mi mano. (2) idem. preteri: noma ototomon. (Noma tomoni: hazerseme bexigas, o ampollas [n] las manos. prete: noma otomon.) (2) hazerseme bexigas, o ampollas [n] las manos. prete: noma otomon. (2) aun todauia. aduerbio. (2) ma, to : lamano o los braos. (2) mano del hombre. (1) abrirse assi. (1) ma ma + : osi, aduerbio. (1 yyo ma) +, ni : como, comparando. (1 yuhqui nima)

ma +, no : tener las manos llenas de callos. pre: ochachacayoliuh. (2 Chachacayoliui in noma) abrir la mano. (1 nic, oa yn noma) ma ammomatin : ma ana : no penseys. (2)

cosa correosa como vlli. (2) : adormecerse la mano. (1) pescar. preterito: onitlalama. (2) mirad, que no menos preceys a nadie. et sic de alijs.

ma cecepoa, no ma, nitlatla :

maaca anquitelchiuhtin : (2) maacocui :

alear o sacudir las alas el aue, qundo quiere bolar. (1) ramera. (2 Maauiltia) puta ramera. (1 maauiltia) ramera puta onesta. (1

maahuiltia : maahuiltiani : maauiltiani) maana : maanani : maanqui : maatilia :

puta honesta. (2 Maauiltiani)

correosa cosa. (1) desperezado. (1) desperezado. (2) cosa correosa. (2) correosa cosa. (1)

maca, anicte : negar lo pedido. (1) maca, nicno : tomar medicina. pre: onicnomacac. (2) recebir medicina o cosa assi. (1) maca, nicte : dar algo a otro, o restituir. preterit: onictemacac. (2) dar algo a alguno. (1) maca, ninote : rendirse el vencido. (1) maca, no : s. de imperatiuo, o de auisatiuo vetatiuo. y es macamo sincopado. (2) maca + : ayuda echar o melezina. (1 tetlampanicte maca ynpatli) no quiera. (1 ca amo maca nicnequi) maca +, nicno : dar algo asi mismo. (1 nonoma nicnomaca) macacapactli : castaetas. (1) dar palmadas. preterito: oninomacacapani. (2) idem. castaetas no por que yo

macacapania, nino : dar. (1) macacapatza, nino : oninomacacapani.) (2) macaciuhqui :

(Macacapania, nino: dar palmadas. preterito:

tal qual . (1)

macahua, mo : descasarse los casados. (1 momacaua) henderse desta manera. (1 momacaua) macahua, nic : otorgar. (1 nic, macaua) macahua, nino : henderse por si mesmo. (1 nino, macaua) macahua, nite : dar licencia a otro. p: onitemacauh. (2 Macaua, nite) dar licencia. (1 nite, macaua) licenciar. (1 nite, macaua)

macahua, nitla : permitir algo a otro. (1 nitla, macaua) soltar algo dela mano. (1 nitla, macaua) dar licencia. (1 nitla, macaua) macahua, nitla/ huel/ nic : otorgar algo, o conceder, o soltar algo dela mano. pre: onitlamacauh. (2 Macaua, nitla, vel, nic) macahua, tito : despartirse los que rien, o apartarse y diuidirse vnos de otros. p: otitomacauhq[ue]. (2 Titomacaua) despartirse assi. (1 tito, macaua) macahualtia, nitetla : diuidir, o apartar vnos de otros. pret: onitetlamacaualti. (2 Macaualtia, nitetla) macahuilia, nitetla : Macauilia, nitetla) macalomo : no sea. (2) s. se haga. &c. (2) otorgar, o conceder algo a otro. pret: onitetlamacauili. (2

macamo, no :

macamo zan xitlaixpanican : no seays ipochritas mostrando vna cosa defuera consingimiento y haziendolo contrario della. (2 Macamo an xitlaixpanican) macanapa : idem. alguna parte. (1) (Macana: sea, o nosea en alguna parte, o lugar.) (2) sea en

macani + : cura de yglesia, administrador delos sacramentos. (2 Te sacramento macani) macaocac : ninguno ya. s. se atreua. &c. (2) castaeta. (2) castaeta. (1) castaeta dar. (1)

macapactli :

macapania, nino : dar castaetas. preterito: oninomacapani. (2) macatica nite huitequi :

diciplinar o aotar. (1 macatica nite vitequi) hendido. (1) hazaa

macauhqui : hendida pared, o cosa semejante. (2)

macaxoc : cosa espantosa, o escandalosa, o delicto grauissimo. (2) escandalosa y mala. (1) macaxoc hueitlatlacolli : macayac ica ximocacayahua : ximocacayaua)

pecado grande. (1 macaxoc ueitlatlacolli) no engaes ni burles anadie. (2 Macayac yca

macazotlein : nosea nada. (2 Macaotlein) aunque no aya nada, o no sea nada, o no hagas caso de que noaya nada, o que aya falta. (1 macaotlein) macecepohua, no : adormecerse me la mano. prete: onomacecepoac. (2 Macecepoa, no) entomecerse la mano; y assi delos otros miembros. (1 no, macecepoua.) macehua, ni : bailar, odanar. pre: onimaceuh. (2 Maceua, ni) danar o bailar. (1 ni, maceua) bailar o danar. (1 ni, maceua) macehua, nic : conseguir, o merecerlo desseado. prete: onicmaceuh. (2 Maceua, nic) cnseguir lo d[e]sseado. (1 nic, maceua) macehua, nitla : idem. o hazer penitencia. preteri: onitlamaceuh. (Maceua, nic: conseguir, o merecerlo desseado. prete: onicmaceuh.) (2 Maceua, nitla) robar a saco mano. (1 nitla, maceua)

macehuahui :

bailador. (1 maceuaui)

macehual, no : lo mesmo es que nolhuil. preterito: onomaceualtic. (2 Nomaceual) digno ser de algo. (1 no, maceual) macehuale : merecedor de mercedes. (2 Maceuale) macehualiztli : dana o baile. (2 Maceualiztli) maceualiztli) baile o dana. (1 maceualiztli.) digna persona. (1 maceuale) dana o baile, f: areyto. (1

macehuallatoa, ni : hablar rusticamente. preterito: onimaceuallato. (2 Maceuallatoa, ni) necear, dezir necedades. (1 ni, maceuallatoa) macehuallatoani : hablador tal. (2 Maceuallatoani) macehuallatoliztli : habla desta manera. (2 Maceuallatoliztli) ombre o muger. (1 seruil cosa. (1

macehualli : vasallo. (1 maceualli) vasallo. (2 Maceualli) maceualli) villano no escudero o cauallero. (1 maceualli) macehuallotl : vasallaje, o cosa de maceuales. (2 Maceuallotl) maceuallotl) vasallaje. (1 maceuallotl) macehualoyan : corro donde bailan. (1 maceualoyan)

macehualquixtia, nino : aceuilarse, o apocarse. prete: oninomaceualquixti. (2 Maceualquixtia, nino) aceuilarse o apocarle. (1 nino, maceualquixtia) macehualquizqui : aceuilado assi. (2 Maceualquizqui) aceuilado. (1 maceualquizqui)

macehualti, no : ser dichoso, o alcanar lo que dessea. pre: onomaceualtic. (2 Maceualti, no) idem. (Nomaceual: lo mesmo es que nolhuil. preterito: onomaceualtic.) (2 Nomaceualti) dichoso ser y bienauenturado. (1 nomaceualti) alcanar lo desseado. (1 no, maceualti) digno ser de algo. (1 no, maceualti) ympetrar, alcanar. (1 no, maceualti) macehualti +, no : desdicha acaecer. (1 atle nomaceualti)

macehualtia, ninote : hazer a otros vasallos mios prete: oninotemaceualti. (2 Maceualtia, ninote) macehualtia, nite : darvasallos a otro, o echar algo ala rebatia. pre: onitemaceualti. (2 Maceualtia, nite) dar a alguno vasallos. (1 nite, maceualtia) macehualtia, nitetla : dar a merecer, o dar penitencia a otro. pre: onitetlamaceualti. (2 Maceualtia, nitetla) macehualtic : maceualtic) auillanado. (2 Maceualtic) villano no escudero o cauallero. (1 mereciminto. (1

macehualtiliztli : maceualtiliztli)

merecimiento o dicha. (2 Maceualtiliztli)

macehualtilo, ni : soy hecho digno o merecedor d[e] algo. s. sin mi merecimiento. preterito: onimaceualtiloc. (2 Maceualtilo, ni) macehualtin : maceualtin) vasallos, o pueblo menudo. (2 Maceualtin) gente o gentio. (1

macehualyetoca, nino : tenerse por sieruo, o por p[er]sona de baxa suerte. p: oninomaceualyetocac. (2 Maceualyetoca, nino) macehuani : baylador o danador. (2 Maceuani) macehuia, ninotla : Maceuia, ninotla) danante. (1 maceuani)

merecer o alcanar lo desseado. pre: oninotlamaceui. (2 : ganar amor de otro. (1 nicno, maceuia yn

macehuia in tetlazotlaliztli, nicno tetlaotlaliztli) macel :

siquiera, o alomenos. aduerbio. (2)

macepohua, no : adormecerseme la mano. preteri: onomacepouh. (2 Macepoa, no) entomecerse la mano; y assi delos otros miembros. (1 no, macepoua) adormecerse la mano. (1 no, macepoa) maceuhqui : idem. (Maceuani: baylador o danador.) (2) danante. (1)

maceuhtli : ympetrado. (1) mach : dizque, o dizen que. (2) dizque, o dizen que. (1)

machacayolihui, ni : Machacayoliui, ni) machacayolin : machacayolli :

tener callos enlas manos. prete: onimachacayoliuh. (2

callos delas manos. (2) callos de la mano. (1)

machachacalihui, ni : idem. preterito: onimachachacaliuh. (Machacayoliui, ni: tener callos enlas manos. prete: onimachacayoliuh.) (2 Machachacaliui, ni) hazerse me callos enlas manos. (1 ni, machachacaliui) machachacalihuini : machachacayolihui, ni machachalihui, ni machamo : : el q[ue] tiene callos enlas manos. (2 Machachacaliuini) : callos tener en las manos. (1 ni, machachacayoliui)

callos tener en las manos. (1 ni, machachaliui) dizque no. (1)

dizqueno, o dizen que no. (2)

machana, nitla : entretexer algo como seto de caas trenadas. pre: onitlamachan. (2) entretexer, como seto. (1) machanqui : cosa entretexida desta manera. (2) entretexido assi. (1)

machice : elsabidor, o el q[ue] tiene noticia de algo, o persona que de officio le pertenece algo. (2) machiceque : sabidores tales. (2)

machihua, nino : hazerlo enlas manos. preterito: oninomachiuh. (2 Machiua, nino) hazerlo en las manos, cayendo en ymmundicia. (1 nino, machiua)

machilia, nicte : saber defectos agenos. preterito: onictemachili. (2) machilia, nitetla : disponer o repartir algo a otros conforme ala calidad de cada vno. prete: onitetlamachili. (2) machilia +, nicte : nictemachilia) machiliztica saber defectos agenos. pret: itla onictemachili. (2 Itla

+ : ygnorantemente. (1 amo machiliztica) hazer saber onotificar algo a otros prete: onictemachiti. (2) : noticia dar a otros de algo. (1)

machitia, nic : machitia, nicte

machitia +, nicte : idem. preterito: iuhcayotl onictemachiti. (Iuhcayotl nicteittitia: despojar o priuar aotro de quanto tiene. pre: iuhcayotl onicteittiti.) (2 Iuhcayotl nictemachitia) machitla : no nada, o ninguna cosa. respondiendo a otro. (2) (1) ninguna cosa. (1) nada, ninguna cosa.

machitoca, anicno : negar. (1) machitoca, nicno : conocer o confessar que hizo o dixo algo. pre: onicnomachitocac. (2) conocer la culpa. (1 nicno, [m]achitoca) confessar a dios por dios. (1) confessar en juyzio, o ante juez. (1) machitoca +, nicno : negar de todo en todo. (1 an niman amo nicnomachitoca)

machiueli : todo poderoso. (2) machiyoana, nitla : ymagen sacar de otra cosa. (1)

machiyomaca, nite : confirmar el obispo, dar materia al que escriue empadronar, sealar o dar exemplo. pre: onitemachiomacac (2 Machiomaca, nite) dar muestra, o dechado para sacar del, o dar a otros buen exemplo. prete: onitemachiomacac. (2 Machiomaca, nite) forma dar. (1) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1 nite, machiomaca) dar muestra o dechado. (1 nite, machiomaca) machiyotia, nite : exemplificar, poner exemplo. (1) dar materia. (1) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1) machiyotia, nitla : reglar papel, o debuxar algo. prete: onitlamachioti. (2 Machiotia, nitla) sealar. (1) signar. (1) reglar desta manera. (1 nitla, machiotia) figurar. (1) herrar ganado cn huego. (1) notar sealndo. (1) machiyotia, te : confirmar o chrismar prete: te oyotica onitemachioti. (2 Machiotia, te oyotica, nite) machiyotia + : marcar plata. (1 niztacteocuitla machiyotia) machiyotia +, nite : dar seal enlo que se compra. prete: onitepatio machioti. (2 Patio machiotia, nite) confirmar, dar este sacramento. (1 teoyotica nitemachiotia) machiyotica : figuratiuamente. (2 Machiotica) figuratiuamente. (1)

machiyotilli + : cosa sealada con la palma dela mano llena de tinta o de almagre. &c. (2 Tlamacpal machiotilli) machiyotiloni + : cuo de moneda. (1 tomin machiotiloni)

machiyotl : materia o dechado, de dnde sacamos algo. (1) exemplo o dechado de donde sacamos. (1) seal. c[m]paracion, ex[m]plo, o dechado. (2 Machiotl) dechado. (1 machiotl) seal. (1) signo por seal. (1) machiyotl + : figura espherica o redonda. (1 yaualtic machiyotl) figura de tres angulos. (1 yexcampa nacace machiyotl) figura de quatro angulos ; y assi delos de mas. (1 nauhcampa nacace machiyotl.) dar buen exemplo alos otros. p: tezcatl machiotl oquitlali. tezcatl machiotl oquiteittiti. vel. oquiteithuiti. ocotl tlauilli teixpan oquiquetz. (2 Tezcatl machiotl quitlalia, tezcatl machiotl quiteittitia,) seal desta manera. (2 Patio machiotl) mojon, seal de terminos o de lindes. (2 Tepam machiotl) dar buen exemplo alos otros. p: tezcatl machiotl oquitlali. tezcatl machiotl oquiteittiti. vel. oquiteithuiti. ocotl tlauilli teixpan oquiquetz. (2 Tezcatl machiotl quitlalia, tezcatl machiotl quiteittitia,) mojon piedra. (1 tepam machiyotl) machiyotla + : figura de tres angulos, o esquinas. (2 Yexcampa nacace machiotla)

machiyotlalia, ni : poner comparacion o exemplo. prete: onimachiotlali. (2 Machiotlalia, ni) comparacion o exemplo poner. (1 ni, machiotlalia) machiyotlalia, nitla : exemplificar, poner exemplo. (1 nitla, machiotlalia) figurar. (1) machiyotlalilia, nite : exemplificar, o poner orden yc[n]cierto enla republica. p: onitemachiotlalili. (2 Machiotlalilia, nite) exemplificar, poner exemplo. (1) concierto y orden poner enla republica. (1 nite, machiotlalilia) orden o buen concierto poner a otros. (1) dar buen orden y concierto. (1 nite, machiotlalilia) machiyotlalilia, nitla : exemplificar, poner exemplo. (1) machiyotlatoliztli : letra. (1 machiotlatoliztli) figura parabola o sabese, o

machiyotlatolli : parabola o semejana. (2 Machiotlatolli) semejana. (1)

machizti : cosa que se sabe o suena. preterito: omachiztic. (2) suenase. (1)

machiztia : idem. pr: omachiztiac. (Machizti: cosa que se sabe o suena. preterito: omachiztic.) (2) machiztia, nicno : dezir que sabe o entiende alguna cosa. preterito: onicnomachizti. o entre meterse sin ser llamado. (2) entender en algun negocio. (1) machiztia, nicte : notificar. (1) publicar, notificar o hazer saber algo a otros. prete: onictemachizti. (2) denunciar algo a otros. (1) manifestar. (1) hazer saber algo a otros. (1) publicar lo que no se sabe. (1) machiztia, nitla : hazer saber algo a otros. (1) machmo : no, o que no. aduerbio. para negar. (2) no; aduerbio para negar. (1)

macho + : manifiesto ser. (1 vel macho) nouian macho)

publica cosa sabida de muchos. (1

machochoa, mo : abraarse dos poniendo elvnola cabea e[e]l cuello del otro. p: omomacochoq[ue]. (2) machoncotl : machoni + : bracelete de pluma. (1) bracelete de pluma rica. (2)

apetitoso al gusto. (1 auiaca machoni)

machtemamauhti + : machtemamauhti)

espantable cosa que pone gran temor. (1 nelli

machtia, nino : aprender o estudiar. preterito: oninomachti. (2) estudiar. (1) deprender algo. (1) machtia, nite : ensear o predicar. p: onitemachti. (2) doctrinar. (1) diciplinar o doctrinar. (1) sermonar. (1) mostrar letras o doctrina. (1) doctrinar con benignidad y paciencia. (1) predicar hazer sermon. (1) ensear. (1) machtia + : doctrinar con benignidad y paciencia. (1 pacca nite, machtia) machtia +, nite : idem. preterito: oniyolceuhcacopatemachti. (Yolceuhcacopamachtia, nite: doctrinar o ensear con mansedumbre y paciencia. preterito: oniteyolceuhcacopamachti.) (2 Yolceuhcacopa, nitemachtia) ensear doctrinando y auisando con amor y con paciencia. (1 nite, pacca machtia) ensear doctrinando y auisando con amor y con paciencia. (1 nite, yolceuhcacopa machtia) machtiloni : docil y enseable. (1) docil o doctrinable. (2)

machtitiquizaz, nite

: predicare de passada. (1 nite, machtitiquiaz) sobrino, hijo de hermano. (1) sobrino,

machtli : sobrino, hijo de hermana. (1) de varon. (2) machtli + :

notado assi. (1 tlayollo machtli)

machyotl : macic : macic + :

letra. (1) macia cosa. (1) cosa entera, o macia. (2)

aprouechado en algo. (2 Iyullo macic) : comprehender lo que se dize. (1) comprehender y ent[n]der algo enteramente. pre: entender muy bien lo que se dize o comprehenderlo. (1) ser consumado en maldad. pre: onicmacicaui. (2 aunque. (1 maciui) aunque, o

macica caqui, nitla macicacaqui, nitla : onitlamacicacac. (2)

macicahuia innitlatlacoani, nic : Macicauia innitlatlacoani, nic)

macihui : dado que, o puesto cato. (1 maciui) dado que, o puerto caso. (2 Maciui) macinamo :

aunque no, o dado que no, o puesto caso que no. (2) pureza. (1) pura cosa. (1) macia cosa. (1) cosa entera, fina falta, cosa no

macitaliztli :

macitica : entera cosa. (1) o pura. (2)

macitica + : no estar c[m]plido ni cabal. (1 amo macitica) entera, ni cumplida. (1 amo macitica) macitica icxitl : pata macia. (1 macitica ycxitl) maciticauotl : sazon delo sazonado. (1 maciticavotl)

maciticayotl :

sazon o integridad de cosa razonada, o entera. (2)

macitiuh + : aprovechar en algo. (1 noyollo macitiuh) no certificarse oyr cal[n]do y ent[n]diendo algun negocio. pre: onoyollo macitia. (2 Yollo macitiuh) yr entendiendo los negocios. (2 Noyollo macitiuh) macittaliztli : entera.) (2) idem. (Maciticayotl: sazon o integridad de cosa razonada, o aunque sea tal, o tal qual es. (2)

maciuhqui : tal qual . (1) macno :

mas, para continuar; aduerbio. (1)

macocototzahuiliztli : gota de manos. (1 macocototzauiliztli) macocototzahuiztli : macocototztic : macocoxqui : macocqui : gota de manos. (2 Macocototzauiztli) gotoso de las manos. (2) manco delas manos. (2)

gotoso desta manera. (1) manco delas manos. (1)

leuantado assi. (1)

empinado, o leuantado. (2)

macohua, nite : ayudar a otro porq[ue] me ayude. pret: onitemacouh. (2 Macoa, nite) ayudar porque me ayuden. (1 nite, macoua) ayudar porque me ayuden. (1 nite, macoa) macohuacihuiztli : Macoaciuiztli) macohuaciuhqui : Macoaciuhqui) gota de manos. (1 macoaciuiztli) gota de manos. (2 gotoso de las manos. (2

gotoso desta manera. (1 macoaciuhqui)

macohuia, ninote : alquilar obreros. preterito: oninotemacoui. (2 Macouia, ninote) alquilar obreros. (1 ninote, macouia) macoltic : Macultic) manco que tiene torcida la mano. (1) manco, o lisiado dela mano. (2

macopichoa, nitla : onitlamacopicho. (2)

arrollar conla mano papel, o cosa semejante. prete: bra[]alete de pluma rica. (2) yr creciendo, o

macopilli : bracelete de pluma. (1)

macoquetztiuh : yr creciendo o yr aumentandose alguna cosa. (1) leuantarse algo. prete: omacoquetztia. (2) macotoctic : manco que tiene cortada la mano. (1) auer cortado. &c. (2) macotoctic = : = : macotonqui (2 macotoctic) mancar de manos. (1 nite, macotoua)

manco dela mano porse la

macotohua, nite macotona, nite :

cortar a otro la mano. preterit: onitemacoton. (2)

macotoni, ni macotonqui : (2) macozotlac : macpa;

mancarse assi. (1) manco delas manos. (1 macot[n]qui) floxo y negligente. (2 Macootlac) lo mesmo es que macotoctic.

+ : de mis manos, o por mis manos. (2 Macpa; no)

macpa; no : de mis manos, o por mis manos. (2) macpal topilli : macpalco; + : bordon que tiene vna mano labrada n lo alto. (1) enla palma de mi mano. (2 Macpalco; no) enla palma de mi mano. (2) palma dela mano acucharrada. (1) mano acucharrada. (2

macpalco; no : macpalcomolli : Macpalcomulli)

macpalitotia, nite : onitemacpalitoti. (2) macpalli :

encantar a otro para le robar la hazienda. pret: encantar para hurtar. (1) palma dela mano. (2)

palma dela mano. (1)

macpalmachiyotia, nitla : sealar algo conla palma dela mano. prete: onitlamacpalmachioti. (2 Macpalmachiotia, nitla) sealar con la palma. (1) macpalmachiyotl : seal de palma dela mano. (1) (2 Macpalmachiotl) seal hecha conla palma dela mano.

macpaltepotztli : la haz dela espalda dela mano, o delos artejos. (2 Macpalteputztli) macpalyolloco; + : enel medio dela palma demi mano. (2 Macpalyolloco; no) enel medio dela palma demi mano. (2) el medio dela palma dela mano.

macpalyolloco; no : macpalyollotli : (2)

fuente dela palma dela mano. (1)

macpalzohua, nino : abrir la mano, o tender la palma dela mano. prete: oninomacpalouh. (2 Macpaloa, nino) abrir la mano. (1 nino, macpaloa) macuauhtelolohuiqui : idem. (Moq[u]auhtelolouiani: idem. (Moquauhtelolomimilhuiani: el que juega alos bolos.)) (2 Maquauhtelolouiqui) macuauhuia, nitla macuecue : : forar virgen o a otra qualquiera. (1 nitla, maquauhuia) enfermo o manco delas manos. (2)

manco delas manos. (1) : mancarse assi. (1)

macuecueti, ni

macuecueyotia : ondear, hazer ondas la mar. (1) omacuecueyoti. (2)

hazer olas el agua. preterit:

macuele : ea, aduerbio para incitar. (1) suso; aduerbio. (1) a ello, sus compaeros, ea ea a ello. (1) alto, aello, sus aello, ea ea aello. (1) ea ea, alto aello, suso. aduerbio. (2) macuele = : = macuele aduerbio) maque (2 macuele) = maocque (2 macuele) = mayecuel (2

macueloa, nino : torcerseme, o desc[n]certarse la mano. pret: oninomacuelo. (2) macueloa, nite : torcer a otro la mano, o el brao prete: onitemacuelo. (2) torcer a otro la mano. (1) macueloa, nitla : abaxar la rama del arbol, tirando della. pret: onitlamacuelo. (2) abaxar la rama del arbol, doblegandola. (1) macuetlaxtli : macuetlaxtli cierto bra[]alete. (2) + : bracelete otro. (1 matzopetztli macuetlaxtli)

macuextli : sartal de piedras preciosas, o cosa semejte que ponen enlas muecas del brao. (1) axorcas, o sartal depiedras preciosas para las muecas. (2) macuicui, nitla : recebir enlas manos. (1)

macuilcan : en cinco lugares, o pares. (2) macuililhuitl macuilipilli : macuillamantli : macuilli : + : el jueues. (2 Ic macuililhuitl semana)

cien mantas, esteras, o tortillas, pliegos de papel. &c. (2) cinco cosas, partes, o partes. (2)

cinco. (2)

macuilli + : cinco dias ha. et sic de alijs. (2 Ye macuilli) el quinto. (2 Inic macuilli) cinco vezes cinco. (2 Macuilpa macuilli) ynstrumento de cinco cuerdas; y assi delas demas. (1 mecaueuetl macuilli ymecayo) macuillimetztli macuilolotl : macuilpa : + : el mes de mayo. (2 Ic macuillimetztli yce xiuitl)

cinco maorcas de mayz, o de cosa semejante. (2)

cinco vezes. (2) cinco tanto. (2) cinco vezes cinco. (2) cinco vezes diez. i. cincuenta. (2)

macuilpa ixquich : macuilpa macuilli : macuilpa matlacpa : macuilpantli :

cinco rengleras, o hileras de cosas o cinco renglones. (2)

macuilpohualcan : encien partes, o lugares. (2 Mac[u]ilpoalcan) macuilpohualipilli : Macuilpoalipilli) dos mil matas, esteras, tortillas, pliegos de papel. &c. (2

macuilpohuallamantli : cien cosas, partes, o pares. (2 Macuilpoallamantli)

macuilpohuallatamachiuhtli : vn quintal. (2 Macuilpoallatamachiuhtli) macuilpoallatamachiuhtli) macuilpohualli : ciento. (2 Macuilpoalli) cien vezes tanto. (2 Macuilpoalpa ixquich)

quintal. (1

macuilpohualpa ixquich : macuilpohualtetl : Macuilpoaltetl) idem.

(Macuilpoalpa ixquich: cien vezes tanto.) (2

macuilpohualxiuhtiliztli : siglo, espacio de cien aos. (2 Macuilpoalxiuhtiliztli) siglo, espacio de cien aos. (1 macuilpoalxiuhtiliztli) macuilquimilli : mantas. (2) macuiltetl : macuiltetl + : cien cargas, o lios de mantas, o de cosa semejante, o cien cinco. (2) idem. (Inic macuilli: el quinto.) (2 Inic macuiltetl) feria de

macuiltianquiztli : feria, o mercado de cinco en cinco dias. (2) cinco en cinco dias. (1) mahoma tlatlatlauhtilizcalli : mahoma tlatlauhtilizcalli : mahomacalli : idem.

(Mahomacalli: mezquita de moros.) (2)

mezquita de mahoma. (1) mezquita de mahoma. (1)

mezquita de moros. (2)

mahua, nite : inficionar, o pegar enfermedad contagiosa a otro. pret: onitemauh. (2 Maua, nite) pegar enfermedad contagiosa. (1 nite, maua) enloquecer a otro. (1 nite, maua) enfermedad contagiosa, pegar a otro. (1 nite, maua) contaminar o inficionar aotros. (1 nite, maua) mahua, qui : cundir o traspasar la mancha el papel o la ropa. prete: oquimauh. (2 Maua, qui) mahua +, to : crecer alguna cosa, o aumentarse mucho. preteri: iuhqu[n]atloueiyac, omoteponao, omotomauh (2 Iuhquin atl veiya, moteponaoa, motomaua) mahuel yuhye in amoyollo : amoyollo) sed ciertos, o tened entendido. (2 Mauel yuhye in

mahueliuhye immoyollo : sey cierto, o ten entendido. (2 Maueliuhye ymmoyollo) mahui, ni : temer. prete: onimauh. (2 Maui, ni) miedo auer. (1 ni, maui)

mahuia, nino : hazerlo enlas manos. preterito: oninomaui. (2 Mauia, nino) hazerlo en las manos, cayendo en ymmundicia. (1 nino, mauia) mahuichichihua, nino : componerse, o atauiarse. pr: oninomauichichiuh. (2 Mauichichiua, nino) mahuichichihua, nitla : adornar, o atauiar algo. preterit: onitlamauichichiuh. (2 Mauichichiua, nitla) adornar; busca componer. (1 nitla, mauichichiua) aderear y adornar algo honrosamente. (1 nitla, mauichichiua) mahuilquixti : aceuilado. (1 mauilquixti)

mahuilquixtiqui : idem. o aceuilado. (Mauilquixtiani: vicioso y apocado, que disfama y apoca asi mesmo) (2 Mauilquixtiqui) aceuilado. (1 mauilquixtiqui) aceuilado. (1 mauilquixtiqui) mahuiltiani + : burlador tal. (1 teca mauiltiani)

mahuitequi, nitla : nadar con las manos, o chapear enel agua. (2 Mauitequi, nitla) chapear enel agua. (1 nitla, mauitequi) mahuiz itlacoa, nite : disfamar a otro. preter: onitemauizitlaco. (2 Mauiz itlacoa, nite) mahuizaquilia, nite : amedrentar a otro. preterito: onitemauiaquili. (2 Mauiaquilia, nite) miedo poner. (1 nitemauizaquilia) espantar, poner miedo a otros. (1 nite, mauiaquilia) mahuizauhca : marauillosamente. (2 Mauiauhca) solenemente. (1 mauiauhca)

mahuizauhca tlatoani : hablador de cosas marauillosas. (2 Mauiauhca tlatoani) hablador de cosas altas. (1 mauiauhca tlatoani) mahuizauhcatlatolli : habla desta manera. (1 mauiauhcatlatolli) solenidad. (1

mahuizauhcayotl : marauillosa cosa. (2 Mauiauhcayotl) mauiauhcayotl)

mahuizauhqui : milagroso. (1 mauiauhqui) yllustre cosa, famosa o esclarecida. (1 mauiauhqui) cosa marauillosa y admirable. (2 Mauiauhqui) estremada cosa. (1 mauiauhqui) admirable cosa. (1 mauiauhqui) sealado en bien. (1 mauiauhqui) mahuizca : honrosamente (2 Mauizca) soberamente. (1 mauizca)

mahuizcui, ni :

atemorizarse. preterito: onimauizcuic. (2 Mauizcui, ni)

mahuizicac, ni : asistir o estar enla presencia d[e]los grandes. pre: onimauizicaya. (2 Mauizicac, ni) estar delante del seor. (1 ni, mauizicac) mahuizitlacoa, nino : disfamarse. preterito: oninomauiz itlaco. (2 Mauizitlacoa, nino) mahuizitlacoa, nite : quebrar el credito o disfamar a otro. (1 nite, mauizitlacoa) mahuizmaca, nite : Mauizmaca, nite) lo mismo es que mauiomaca. prete: onitemauizmacac. (2 : graduar. (1 nite, mauizmaca ypampa

mahuizmaca ipampa tlamatiliztli, nite tlamatiliztli)

mahuizmati, nite : tener en estimacion a otro. prete: onitemauizma. (2 Mauizmati, nite) tener respecto a otro. (1 nite, mauizmati) mahuizmati, nitla : tener o estimar algo en mucho prete: onitlamauizmat. (2 Mauizmati, nitla) estimar algo en mucho. (1 nitla, mauizmati) beneficiar plantas. (1 nitla, mauizmati) mahuiznextia, nino : mostrarse alos otros muy atauiado, compuesto y glorioso. preterito: oninomauiznexti. (2 Mauiznextia, nino)

mahuiznotza, nite : hablar a otro con reuerencia yacatamiento. pret: onitemauiznotz. (2 Mauiznotza, nite) hablar con reuerencia o acatamiento. (1 nite, mauiznotza) mahuizo : cosa honrosa y gloriosa. (2 Mauio) cobdiciar honra. prete: onimauio eleui. (2 Mauio eleuia, codiciador de honra. (2 Mauio eleuiani)

mahuizo elehuia, ni : ni) mahuizo elehuiani :

mahuizo elehuiliztli : codicia, o desseo de honra. (2 Mauio eleuiliztli) mahuizoa, mo : lograrse. (1 momauioa) mahuizoa, ni : afamarse, o recebir honra. prete: onimauioac. (2 Mauioa, ni) encumbrarse en honra. (1 ni, mauioa) afamarse. (1 ni, mauioa) mahuizoa, nitla : admirarse. pret: onitlamauio. (2 Mauioa, nitla) embouecerse, mirando algo con admiracion. (1 nitlamauioa) lograr de alguna cosa. (1 nitla, mauioa) admirarse. (1 nitla, mauioa) marauillarse. (1 nitla, mauioa) mahuizocan mauiocan) + : el lugar mas digno de veneracion y secreto del templo. (2 Teopam

mahuizoelehuia, ni : dessear o cobdiciar honra o hazienda. (1 ni, mauioeleuia) cobdiciar honra. (1 ni, mauioeleuia) mahuizoelehuiani : mauioeleuiani) mahuizoelehuiliztli : mauioeleuiliztli) mahuizollani, mo : mahuizollani, nino : Mauiollani, nino) desseoso assi. (1 mauioeleuiani) desseo tal. (1 mauioeleuiliztli) cobdiciador tal. (1 cobdicia assi. (1

el que dessea ser estimado y respectado. (2 Momauiollani) dessear ser honrado y estimado. pret: oninomauiollan. (2

mahuizomaca, nite : armar cauallero, o dar ordenes sacros. pret: onitemauiomacac. (2 Mauiomaca, nite) mahuizomaca =, nite : = mahuizmaca (2 mauiomaca )

mahuizonenequi, ni : idem. pre: onimauionenec. (Mauionequi, ni: desear honra. preterito: onimauionec.) (2 Mauionenequi, ni) dessear o cobdiciar honra o hazienda. (1 ni, mauionenequi) mahuizonenequiliztli : codicia de honra. (2 Mauionenequiliztli) (1 mauionenequiliztli) mahuizonenequini : mahuizonenequiztli : desseoso assi. (1 mauionenequini) desseo tal. (1 mauionenequiztli) cobdicia assi.

mahuizonequi, ni : desear honra. preterito: onimauionec. (2 Mauionequi, ni) cobdiciar honra. (1 ni, mauionequi) mahuizonequini : cobdiciador tal. (1 mauionequini)

mahuizopiya, nite : Mauiopia, nite)

guardar la honra de otro. prete: onitemauiopix. (2

mahuizopoloa, nino : disfamarse, o desonrarse. pr: oninomauiopolo. (2 Mauiopoloa, nino) disfamarse. (1 nino, mauiopoloa) mahuizopoloa, nite : disfamar, o deshonrar a otro prete: onitemauiopolo. (2 Mauiopoloa, nite) mahuizopoloa mahuizopoloa =, nino : = =, nite : = mahuizpoloa (2 mauiopoloa ) mahuizpoloa (2 mauiopoloa )

mahuizopololo, ni : ni) mahuizopololo

ser infamado. preterit: onimauiopololoc. (2 Mauiopololo, mahuizpololo (2 mauiopololo )

=, ni : =

mahuizopopoloa, nite : disfamar a otro. prete: onitemauiopopolo. (2 Mauiopopoloa, nite) mahuizotelchihua, ni : menospreciar honras, o dignidades. pret: onimauiotelchiuh. (2 Mauiotelchiua, ni) mahuizotelchihualiztli : menosprecio tal. (2 Mauiotelchiualiztli)

mahuizotia, nite : dar honra, o gloria a otro. pret: onitemauioti. (2 Mauiotia, nite) afamar a otro. (1 nite, mauiotia) glorificar dar gloria a otro. (1 nite, mauiotia) mahuizotia +, nite : canonizar. (1 nite, sancto mauiotia)

mahuizotica : mahuizotiliani mahuizotiliztli

honrosamente. (2 Mauiotica) + : + : canonizador de sancto. (2 Te sancto mauiotiliani) canonizacion de sancto . (1 te sancto mauiotiliztli)

mahuizotilli + : sancto, o sancta canonizada. (2 Tla sancto mauiotilli) canonizado. (1 tlasancto mauiotilli) mahuizotl : honra, o dignidad de grandes. (2 Mauiotl) (1 mauiotl) mahuizotl + : ditado o titulo de honra.

honra o dignidad consumada y perfecta. (2 Cenquizca mauiotl)

mahuizototoca, ni : codiciar, o procurar honras, o dignidades. pre: onimauiototocac. (2 Mauiototoca, ni) dessear o cobdiciar honra o hazienda. (1 ni, mauiototoca) mahuizototocani : desseoso assi. (1 mauiototocani) mahuizototoquiliztli : desseo tal. (1 mauiototoquiliztli) mahuizpoloa, nino : lo mismo es que mauiopoloa. pre: oninomauizpolo. (2 Mauizpoloa, nino) disfamarse. (1 nino, mauizpoloa) henchirse de empacho y verguena. (1 nino, mauizpoloa) empacho auer de otro. (1 nino, mauizpoloa) desonrarse. (1 nino, mauizpoloa)

mahuizpoloa, nite : lo mismo es que mauiopoloa prete: onitemauizpolo. (2 Mauizpoloa, nite) quebrar el credito o disfamar a otro. (1 nite, mauizpoloa) quitar la honra. (1 nite, mauizpoloa) disfamar o otro. (1 nite, mauizpoloa) denostar o afrentar. (1 nite, mauizpoloa) deshonrar a otro. (1 nite, mauizpoloa) ynfamar. (1 nite, mauizpoloa) mahuizpololiznezcayotia, nite : sealar a alguno por infame. pr: onitemauizpololiznezcayoti. (2 Mauizpololiznezcayotia, nite) sealar enesta manera. (1 nite, mauizpololiznezcayotia) mahuizpololo, ni : lo mismo es que mauiopololo prete: onimauizpololoc. (2 Mauizpololo, ni) ynfamado ser. (1 ni, mauizpololo) mahuiztemoa, nitla : buscar algo con mucha diligencia, y como a cosa de mucha estima. pret: onitlamauiztemo. (2 Mauiztemoa, nitla) buscar algo con mucha diligencia. (1 nitla, mauiztemoa) mahuizti, ni : ser estimado. prete: onimauiztic. (2 Mauizti, ni) ni, mauizti) esclarecerse o afamarse. (1 ni, mauizti) onrado ser. (1

mahuiztic : admirable cosa. (1 mauiztic) hazaa marauillosa y heroyca. (1 mauiztic) solene cosa. (1 mauiztic) claro en fama. (1 mauiztic) estremada cosa. (1 mauiztic) onrado assi. (1 mauiztic) graue persona, de auctoridad. (1 mauiztic) yllustre cosa, famosa o esclarecida. (1 mauiztic) notable cosa. (1 mauiztic) noble por fama. (1 mauiztic) cosa marauillosa y de estima. (2 Mauiztic) autorizada persona. (1 mauiztic) milagroso. (1 mauiztic) mahuiztic, ni : autoridad tener depersona. (1 ni, mauiztic) mahuiztic + : matrona muger honrada. (1 ylamatlamatqui, mauiztic ciuatl) marauillosamente. (1 vel mauiztic) marauilloso. (1 cenca mauiztic) mahuiztica : notablemente. (1 mauiztica) auctoridad o dignidad de

mahuizticayotl : autoridad de persona. (1 mauizticayotl) persona honrada. (2 Mauizticayotl)

mahuiztilia, anite : desacatar. (1 anitemauiztilia) mahuiztilia, nino : onrarse. (1 nino, mauiztilia) mahuiztilia, nite : honrar y respectar a otro. pret: onitemauiztili. (2 Mauiztilia, nite) tener respecto a otro. (1 nite, mauiztilia) graduar. (1 nite, mauiztilia) onrar con reuerencia a alguno. (1 nite, mauiztilia) orar a otro. (1 nite, mauiztilia) reuerencia catar. (1 nite, mauiztilia) reuerencia hazer. (1 nite, mauiztilia) honrar. (1 nite, mauiztilia) mahuiztilia +, nite + : : canonizar. (1 nite, sancto mauiztilia) canonizacionde sancto. (2 Te sancto mauiztililiztli)

mahuiztililiztli

mahuiztilillani, mo : cobdiciador tal. (1 momauiztilillani) desseoso assi. (1 momauiztilillani) mahuiztilillani, nino : dessear ser honrado y respectado. pre: oninomauiztilillan. (2 Mauiztilillani, nino) desear ser respectado y honrado. (2 Ninomauiztilillani) cobdiciar honra. (1 nino, mauiztilillani) dessear o cobdiciar honra o hazienda. (1 nino, mauiztilillani) querer ser honrado y estimado. (1 nino, mauiztilillani) mahuiztilillani, tito : dessear ser honrados y respectados. pre: otitomauiztilillanque. (2 Titomauiztilillani)

mahuiztililo yyeyan : estrado. (1 mauiztililo yyeyan) honroso. (2 Mauiztililo yyeyan) mahuiztililoni : onrable cosa. (1 mauiztililoni) mauiztililoni) claro en fama. (1 mauiztililoni)

estrado o assiento

digno de honra. (1

mahuiztla, nite : honrar a otro. preterito: onitemauiztlac. (2 Mauiztla, nite) reuerencia catar. (1 nite, mauiztla) mahuiztlachihuale : Mauiztlachiuale) hazaosa cosa assi. (1 mauiztlachiuale) hazaoso. (2

mahuiztlachihualiztli : hazaa, o obra heroica. (2 Mauiztlachiualiztli) mahuiztlachihualli : hazaa marauillosa y heroyca. (1 mauiztlachiualli) (Mauiztlachiualiztli: hazaa, o obra heroica.) (2 Mauiztlachiualli) mahuiztlalia ipampa tlamatiliztli, nite ypampa tlamatiliztli) : idem.

graduar. (1 nite, mauiztlalia

mahuiztlalilia, nite : amedrentar a otros. preterit: onitemauiztlalili. (2 Mauiztlalilia, nite) espantar, poner miedo a otros. (1 nite, mauiztlalilia) mahuiztlaloa, nino : huyr de miedo. preteri: oninomauiztlalo. (2 Mauiztlaloa, nino) huir de miedo. (1 nino, mauiztlaloa) mahuiztlatoa, ni : hablar con grauedad y cordura. (1 nimauiztlatoa) prudentemente. preteri: onimauiztlato. (2 Mauiztlatoa, ni) mahuiztlazopiya, nic : guardar algo como cosa de mucha estima. prete: onicmauiztlaopix. (2 Mauiztlaopia, nic) mahuiztli : temor. (1 mauiztli) honra. (2 Mauiztli) miedo. (1 mauiztli) miedo, o persona digna de hablar

mahuizzo : sealado en bien. (1 mauizo) glorioso. (1 mauizo) encumbrado assi. (1 mauizo) famoso enesta manera. (1 mauizo) esclarecido. (1 mauizo) marauilloso. (1 mauizo) mahuizzocan + : secreto lugar eneltemplo. (1 teopan mauizocan) : esclarecerse o afamarse. (1 ni, mauizoua) : graduar. (1 nite, mauizomaca

mahuizzohua, ni

mahuizzomaca ipampa tlamatiliztli, nite ypampa tlamatiliztli) mahuizzopiya, nite mahuizzopoloa, nite mauizopoloa) mahuizzopololo, ni : :

guardar la honra a otro. (1 nite, mauizopia) : quitar la honra. (1 nite, mauizopoloa) ynfamado ser. (1 ni, mauizopololo) : : ynfamar. (1 nite, mauizopopoloa) renunciar dignidad cargo o oficio. (1 ni, ynfamar. (1 nite,

mahuizzopopoloa, nite mahuizzotelchihua, ni mauizotelchiua)

mahuizzotelchihualiztli :

renunciacion assi. (1 mauizotelchiualiztli)

mahuizzotia, nite : milagroso y honroso hazer a otro. (1 nite, mauizotia) onrar poniendo en dignidad a alguno. (1 nite, mauizotia) engrandecer a otro. (1 nite, mauizotia) esclarecer o afamar a otro. (1 nite, mauizotia) mahuizzotica : gloriosamente. (1 mauizotica) loablemente. (1 mauizotica) onradamente. (1 mauizotica) famosamente assi. (1 mauizotica) marauillosamente. (1 mauizotica) mahuizzotl : nobleza. (1 mauizotl) estado grande assi. (1 mauizotl) de estado. (1 mauizotl) onra. (1 mauizotl) solenidad. (1 mauizotl) estima

mahuizzotl + : majestad. (1 cenquizca mauizotl) fama con mucha honra. (1 vey mauizotl) maa de portero. (1 tlatoca mauizotl) triumfar. (1 tiacauhyotica niccui yn mavizotl) maihui : bien esta, otorgando. (1 maiui) atar a otro las manos. preterito: onitemailpi. (2 Mailpia, nite)

mailpiya, nite :

mailpiya +, ni : manear bestias. preteri: onicanallo mailpi. (2 Cauallo mailpia, ni) manear bestias. (1 ni, cauallo maylpia) maipanticmatica inyepascua : hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 maypanticmatica ynyepasqua) maitl : maitl + : brao, generalmente. (1) mano del hombre. (1) mano. (2 Maytl)

manga de vestidura; y asside los de mas. (1 camisa maytl)

maitoa, nino : alquilarse. pr: oninomaito. (2 Maytoa, nino) alquilarse. (1) maitoa, nite : alquilar a otro mis esclauos. pret: onitemaito. (2 Maytoa, nite) alquilar mis criados a otro. (1) maiztlacoa, nite : nite) mal + : luchar con otro. preterito: onitemaiztlaco. (2 Mayztlacoa,

escandalizar; vide. (1 dar mal exemplo)

mala tlacuacualtiloyan zazacatla : dehesa. (1 mala tlaquaqualtiloyan aacatla) malacachilhuia +, nicte : peruertir algo aotro pret: onicteyollo malacachilhui. (2 Yollo malacachilhuia, nicte) malacachiuhcatequi, nitla : onitlamalacachiuhcatec. (2) malacachiuhcayotl : &c. (2) cercenar o cortar ala redonda. pre: cercenar cortar ala redonda. (1) redondez de rodela o de mesa redonda.

redndez assi. (1)

malacachoa, mo : ahocinarse el rio. (2) ahocinar se el rio. (1) malacachoa, nino : mirar en derredor. (1) ladearme estando npie. (1) boluerse alderredor estando en pie, o dar bueltas al rededor. prete: oninomalacacho. (2) boluerme al derredor. (1) bueltas dar en pie al derredor. (1) dar bueltas al derredor. (1)

malacachoa, nitla : boluer algo al derredor. pre: onitlamalacacho. (2) (1) boluer algo en derredor. (1) boluerlo de tras adelante. (1) malacachoa in nitlachia, nino nitlachia) :

rodear.

mirar en derredor. (1 nino, malacachoa yn circulo redondo. (1)

malacachtic : cerco o cosa redonda como luna. (1) redondo como mesa redonda. (1)

malacametla tlatzotzona, ni : picar muela para moler. pre: onimalaca metlatzotzon. (2) malacatl : malacayo : huso para hilar. (1) capado arbol. (1) idem. tortero de huso. (1) huso. (2)

arbol copado. (2)

malacayoticac :

(Malacayo: arbol copado.) (2) abraar por el cuello a otro. pr: abarcar entre

malcochalhuia, nimitzno : onimitznomalcochalhui. (2) malcochoa, nitla : los braos. (1)

abarcar algo. preterito: onitlamalcocho. (2)

malhuia, nino : regalarse, tratarse bien, o tener cuenta con su honra. pre: oninomalhui. (2) dieta o templana tener assi. (1) tratarse bien o delicadamente. (1) perdonar por regalo. (1) malhuia, nite : guardar la honra a otro, o tratarlo bien. pre: onitemalhui. (2) guardar la honra a otro. (1) malhuia, nitla : tratar bien y delicadamente alguna cosa. pr: onitlamalhui. (2) tratar bien algo. (1) beneficiar plantas. (1) malhuiloni : cosa digna de ser bien tratada. (2) digna cosa. (1) guedija de cabellos o

malichtic : guedija de cabellos o cosa semejante. (2) vedija. (1)

malina, nitla : torcer cordel [n] cima del muslo. preter: onitlamalin. (2) torcer. (1) torcer hilo o cordel de maguey o de algodon en cima del muslo. (1) malinaliztli + : el acto de torcer soga, o cordel fuertemente. (2 Tlateteuh malinaliztli) malinalli : paja para casas. (1) malinqui : cosa torcida, como cordel. &c. (2) torcida cosa como cordel. (1) hurta agua o escarnidor vaso.

malinqui tecomatl : (1)

hurta agua o escarnidor. (2)

malinqui xico cuitla ocotl : hacha de cera (2) malinqui xicocuitla ocotl : hacha para alumbrar. (1)

malintihuetzi, ti : caer dos enel suelo asidos. pret: otimalintiuetzque. (2 Malintiuetzi, ti) caer juntamente algunos. (1 ti, malintiuetzi)

malintiuh + : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli yc malintiuh yc ilacatziuhtiuh yn notlane) malli : catiuado assi. (1) prisionero. (1) mallotl : captiuo en guerra, o captiuado. (2) preso. (1)

catiuerio en guerra. (1) catiuo ser. (1)

malti, ni : captiuado ser. preterito: onimaltic. (2)

maltia, ni : baarse. (1) maltia, ni/ huel/ ninaltia : baarse en agua. preteri: onimalti. vel. oninalti. (2) maltia, nicno : dar a entender que captiue yo al que otro auia captiuado. preterit: onicnomalti. (2) maltia, ninote : captiuar a otro. preterito: oninotemalti. (2) maltia, nite : captiuar para otro. preterito: onitemalti. (2) catiuar para otro. (1) maltia, nitetla : idem. pre: onitetlamalti. (Maltia, nite: captiuar para otro. preterito: onitemalti.) (2) maltin : captiuos. (2) lleuar acuestas a otro, o regir y gouernar a otros. preterito: traer acuestas. (1) regir. (1) gouernar. (1) lleuar carga acuestas. pre: onitlamama. (2) traer acuestas. (1) caminar a cauallo. (1 cauallo nechmama)

mama, nite : onitemama. (2) mama, nitla : mama +, nech :

mamaca, nicte : repartir algo a otros. preterito: onictemamacac. (2) mamaca, ticto : repartir algo entre si, o hazer algo avezes. pre: otictomamacaque. (2) mamacehuallatoa : descortes. (1 mamaceuallatoa) mamacehuallatoa, ni : ser descortes y rustico enel hablar. pre: onimamaceuallato. (2 Mamaceuallatoa, ni) mamacehuallatoliztica : descortesmente assi. (2 Mamaceuallatoliztica) mamacehuallatoliztli : descortesia tal. (2 Mamaceuallatoliztli) mamacehuallatoltica : descortesmente. (1 mamaceuallatoltica) descortesia. (1 mamaceuallo tlatoliztli)

mamacehuallo tlatoliztli :

mamachotla, nino : tener vanagloria, o cobdiciar ser alabado delo que haze, o dize. preteri: oninomamachotlac. (2) mamachotla, nite : lisongear. preterito: onitemamachotlac (2) adular; busca lisongear. (1) lisonjear, traer la mano por el cerro, cumpliendo con todos, por hazer su hecho; &c. (1) mamachtia, nino : ensayarse o imponerse. prete: oninomamachti. (2) exercitarme en armas; vel; simile. (1) ensayarse para algo. (1) mamachtia, nite : ensayar assi a otro. prete: onitemamachti. (2) exercitar a otro. (1) ymponer o ensayar a otro. (1) mamachtia, nitla : ymponer o ensayar a otro. (1)

mamachtlani, nino : oninomamachtlan. (2) mamacochoa, mo (1) mamacuilcan : mamacuilli : mamacuilpa :

cobdiciar honra o estimaci[n] de su persona. prete:

: abraarse dos, poniendo el vno la cabea enel cuello del otro. en cada cinco partes. (2) de cinco en cinco, o cada vno cinco. (2) cada cinco vezes. (2) en cada cien partes. (2 Mamacuilpoalcan) de ciento en ciento, o cada vno ciento. (2 Mamacuilpoalli) de ciento en ciento, o cadavno ciento. (2 Mamacuilpoaltetl)

mamacuilpohualcan : mamacuilpohualli : mamacuilpohualtetl : mamacuiltetl :

de cinco en cinco, o cada vno cinco. (2) los remolinos de pelos detras delas orejas. (2 Tonacatzon andar al retortero o ala redonda. prete: oninomamalacacho. astillejos, constellacion. (1) barrenar, o

mamalacachiuhca + : mamalacachiuhca) mamalacachoa, nino : (2) mamalhuaztli : mamali, nitla : taladrar. (1)

astillejos, constelacion. (2)

taladrar, o barrenar algo. preteri: onitlamamal. (2)

mamali +, nino : hender, o colarse [n]tre otros prete: tetlan oninomamal. (2 Tetlan ninomamali) mamali, + : hender, o meterse entre mucha gente. preterito: tetlan oninomamal. (2 Mamali, tetlan nino) mamali, tetlan nino : oninomamal. (2) mamaloni : hender, o meterse entre mucha gente. preterito: tetlan

sudito o sujeto. (1) vasallos

mamaloni + : pueblo de gente menuda. (1 ytconi, mamaloni maceualtin) o gente plebeya; per metaphoram. (1 ytconi, mamaloni) mamaloni itconi : pueblo menudo, o vasallos. (2 Mamaloni ytconi) mamaltemohuia, nitla mamalti :

: descargar al que va cargado. (1 nitla, mamaltemouia)

captiuos. (2)

mamaltia, nic : abonar a otro enla hazienda. pre: onicmamalti. (2) mamaltia, nicno : encargarse de algo. (1) encargar su conciencia. (1) tomar algo sobre su consciencia, vna cosa encargarse de algo, o tomar algo acuestas. prete: onicnomamalti. (2) fiar enla hazinda abonndola. (1) tomar a su cargo. (1) mamaltia, nicte : encargar algo a otro. (1) echar la culpa a otro. (1) mamaltia, ninotla : tomar la carga acuestas. pret: oninotlamamalti. (2)

mamaltia, nitetla : (2) mamaltin :

cargar a otro, o encargarle algo. prete: onitetlamamalti. catiuos y presos en guerra. (1)

captiuos. (2)

mamamacuilpohualpa : mamana, nino : mamana, nitla : onitlamaman. (2) mamana +, mo : momamana) mamanenemi, ni : mamani

cada cien vezes. (2 Mamamacuilpoalpa)

ensayarse aponer bin la rodela parase arrodelar. (1) poner la comida por orden y concierto enla mesa. preterito: poner la comida por ordn enla mesa. (1) hazerse charcos de agua. preteriro. atl omomaman. (2 Atl gatear. preterito: onimamanenen. (2) gatear, andar agatas. (1)

+ : destemplado ydesabrido estar el tiempo. (1 atlatlaca mamani) ceuar

mamanilia, nic : ceuar aues para caarlas. (1) mamanilia, nitla : poner ceuo para caar algo. pr: onitlamananili. (2) aues para caarlas. (1) mamapatohuiani : mamapatouiani) jugador de naypes. (2 Mamapatouiani) jugador assi. (1

mamati, anino : ser atreuido y desuergonado. pre: aoninomama. (2) atreuerse con desuerguena. (1) mamati, anitla : desmndarse y atreuerse a hazer algo. (1) mamati, mo : empachoso o vergonoso. (2) mamati, nino : ser empachoso, o vergonoso. pr: oninomama. (2) mamati, nite : tener empacho de otros. prete: onitemama. (2) empacho auer de otro. (1) mamati, nitla : idem. prete: onitlamama. (Mamati, nite: tener empacho de otros. prete: onitemama.) (2) temer con verguena. (1) empacho auer de otro. (1) mamati + : perder la verguena. (1 ayocnino, mamati) perder a otros la verguena. prete: ayoc oninomama. (2)

mamati, ayocnino :

mamatia, mo : ramas echar el arbol. (1) echar ramas el arbol o la vid. &c pre: omomamati. (2) echar ramas el arbol. (1) mamatia, nic : braos o manos poner alas imagines de bulto. (1) mamatia, nitla : poner braos alas ymagines de bulto. pret: onitlamamati. (2) braos o manos poner alas imagines de bulto. (1) poner braos o manos ala ymagen de bulto. (1) mamatiloa, nite : vntar. (1) traer las piernas al enfermo, o apretar qualquier parte del cuerpo con las manos, para mitigar el dolor; &c. (1) mamatlatl : grada para subir. (1) mamauhtia, mamauhtia, amedrentar espantar o mo : medroso espeluzado o grimoso. (2) nite : espantar, o amenazar a otro. prete: onitemamauhti. (2) o amenazar a otro. (1) temor poner a otros. (1) amenazar animal. (1) amedrentar. (1) atemorizar a alguno. (1) : desnudar o descubrir susverguencas. (1 nino, mamaxauia)

mamaxahuia, nino

mamaye xocomecatl : (2) mamaza :

vid con brao[s]. (1)

vid ocepa con braos, o sarmientos.

animalias, venados. &c. (2 Mamaa) pasto lugar para pacer. (1 mamaa yn tlaquaquayan) pesebre, o

mamaza in tlacuacuayan :

mamaza intlacuayan : pesebre o pesebrera. (1 mamaa yntlaquayan) pesebrera. (2 Mamaa yntlaquayan)

mamazohualtia, nite : crucificar o aspar a otro. pre: onitemamaoalti. (2 Mamaoaltia, nite) crucificar a otro. (1 nite, mamaoualtia) mamazohualtia + : aspar a alguno. (1 quauhtitech nite, mamaoaltia)

mamazouhticac, ni : estar crucificado, o tener estendidos los braos. preter: onimamaouhticaya. (2 Mamaouhticac, ni) crucificado estar o tener estndidos los braos. (1 ni, mamaouhticac) mamazouhticac mamaztli : mamicqui : + : crucifixo. (1 cruztitech mamaouhticac) caon con pluma. (2) manco delas manos. (2)

pluma el caon. (1)

manco delas manos. (1) : mancarse assi. (1)

mamimiqui, ni

mana, mo : enroscarse la culebra, o repressarse el agua. pre: omoman. (2) mana, nic : dezmar. (1) poner enel suelo plato, o cosas llanas, o hazer tortillas de mayz, antes que las cueza enel comalli. preterito: onicman. (2) poner cosas anchas o llanas. (1) mana, nitla : ofrecer ofrenda. preterito: onitlaman. (2) mana +, mo : tener vaguidos assi. pr: tlayuuallotl nopan omoman. (2 Tlayuuallotl nopam momana) mana +, nic : adiuinar en agua. (1 atl nicmana) desuanecer a otro assi. (1 tlayuualotl tepan nicmana) agorear en agua. preterito: atl onicman. (2 Atl nicmana) mana +, nino : fauorecer a otro. preterito: tepa[n] oninoman. (2 Tepan ninomana) mana +, tito : hazer algunos vando por si. preterito: cecni otitomanque. (2 Cecni titomana) manahuia, nino : defenderse, o hazer camara. pre: oninomanaui. (2 Manauia, nino) defenderse. (1 nino, manauia) cagar. (1 nino, manauia) manahuia, nite : defendar a otro, o despartir alos que rien. prete: onitemanaui. (2 Manauia, nite) defender a otro generalmente. (1 nite, manauia) librar de peligro. (1 nite, manauia) despartir alos que rien. (1 nite, manauia) manalhuia, nitla : tratar bien alguna cosa. preterito: onitlamanalhui. (2)

manamaca, nino : alquilarse. preterito: oninonamacac (2) alquilarse. (1) manamaca, nite : alquilar a otro mis esclauos. pr: onitemanamacac. (2) alquilar mis criados a otro. (1) manel : dado que, o puesto cato. (1) aunque. aduerbio. (2)

maneloa, nitla : nadar, o reboluer algo conla mano. pret: onitlamanelo. (2) nadar, generalmente. (1) maneloa + : nadar con otro. (1 teuan nitla, maneloa)

manen : mirad que no. s. se haga tal cosa, aduertiendo. vel. mirad bien y aduertid. (2) manenemi : animal de quatro pies. (1) bestia de quatro pies. (1) quatro pies. (2) manenemi, ni : andar agatas. preterito: onimanenen. (2) animal de

manepanoa, nino : casarse, desposarse, o j[n]tar las manos prete: oninomanepano. (2) desposarse. (1) juntar las manos. (1) manepanoa, nite : casar a otros, o juntarles las manos. pret: onitemanepano. (2) desposar o casar. (1) mani + : llana cosa. (1 cem mani) cvaderno. (1 cecni mani amatl) tener: cc; ouejas . (1 matlactecpantin mani nochcauan) cosa que esta por si aparte. (2 Cecni mani) quaderno. (2 Nonqua mani amatl) mani, nican : mani, topam : manicchiuhtie : aqui esta el libro, plato, o lebrillo c[n] agua. &c. (2) los que nos rigen y gouiernan. pr: topam omanca. (2) no tecures delo que yo hago. (2) ofrecer o poner algo ante otro. prete: onitetlamanili. (2)

manilia, nitetla : maniliztli + :

llanura de agua. (1 auel maniliztli) llamar a otro conla mano. preter: onitemanotz. (2) llamar conla

manotza, nite : mano. (1) manqui : manqui manteca mantecayo

crecido assi. (1)

crecido en edad. (2)

+ : raso cosa rasa y llana. (1 vel manqui) + : + : manteca derretida. (1 tlaatililli m[n]teca) manteca de vacas. (2 Quaquaue y mantecayo) manteles pequeos. (2) manteles pequeos. (1 m[n]telexton)

mantelesto : mantelexton : mantelez :

manteles. (1 manteles) manco que tiene cortada la mano. (1 m[n]tepultic) vestidura sin costura. (1) yr de dos en dos. pret:

mantepoltic :

mantica tilmatli :

mantihui + : dedos en dos yr. (1 toome mantiui) otoomem[n]tiaque. (2 Toome mantiui)

mantihui, + : idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.) (2 Oome mantiui, t)

mantinemi + : mantinemi)

andar pareados de dos en dos pre: otoome mantinenca. (2 Toome

mantinemi, + : andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca. (2 Oome mantinemi, t) ser importuno. pret: teixtlan onimantinen. (2 Mantinemi, teixtlan ni) mantinemi, teixtlan ni : ser importuno. pret: teixtlan onimantinen. (2)

mantiuh : yr creciendo el muchacho. (2) mantiuh, nic : poner algo e yrse. (1) mantoc : rellanada cosa por el suelo. (1) vino de mananas. (1 manana octli) vino de mananas. (2 Manana

manzana octli : octli)

maoc tonahuiacan : tonauiacan) maocque : maololli :

holguemonos agora vn rato. et sic de alijs. (2 Maoc

lo mesmo es que macuele. (2) puo dela mano cerrada. (1) : puo cerrado dela mano. (2)

maololoa, nitla maoque :

arrebaar algo. (1)

ea, aduerbio para incitar. (1) defenderse, o resistir preteri: oninomapatlac. (2) defenderse.

mapatla, nino : (1) mapatla +, mo :

flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 aocvel momapatla)

mapehua, nite : dar empuxon a otro, o echar a alguno por ay con desden. preterito: onitemapeuh. (2 Mapeua, nite) dar de mano con desden. (1 nite, mapeua) dar rempuxon. (1 nite, mapeua) mapetzcolhuia, nic : (2) mapetzcolia, nitla mapichoa, ni : mapil + : : deslizarse me algo delas manos. prete: onicmapetzcolhui. deslizarse algo delas manos. (1)

chiflar c[n]el dedo. pre: onimapicho. (2) dedo pulgar dela mano. (2 Touey mapil)

dedo pulgar. (1 touey mapil)

mapil chicuacen : hombre de seys dedos enlas manos. (2 Mapil chiquacen) mapilchicuace : ombre de seys dedos enlas manos. (1 mapilchiquace) escoger, o elegir a nite, mapiluia) (Mapilhuia, nite: a alguno. preter:

mapilhuia, nite : mostrar, o sealar a otro c[n]el dedo, o alguno. preter: onitemapilhui. (2) mostrar con el dedo. (1 elegir o escojer. (1) mapilhuia, nitetla : idem. preterito: onitetlamapilhui. mostrar, o sealar a otro c[n]el dedo, o escoger, o elegir onitemapilhui.) (2)

mapilhuia, nitla : onitlamapilhui. (2)

sealar algo conel dedo mostrandolo a otros preterito: sealar con el dedo. (1)

mapilhuitequi, nitla : herir alguna cosa conel dedo pret: onitlamapilhuitec. (2) herir con el dedo. (1) mapilixtli : artejo o coyuntura de los dedos de la mano. (1) dedos ola palma d[e]la mano. (2) mapilli : mapilli dedo dela mano. (1) + : dedo dela mano. (2) la haz d[e]los

dedo pulgar. (1 vei mapilli) mostrar con el dedo. (1) : higar dar. (1) dar higas a otro. preterit: onitemapiltepilhui. (2) mostrar algo c[n]el dedo. prete:

mapiloa, non : ononmapilo. (2)

mapiltepilhuia, nite

mapiltepilhuilia, nite : mapiltepoztli : mapiltontli : (2) mapiltzalan;

los artejos dela mano. (2 Mapiltepuztli) dedo meique o pequeo d[e]la mano. (1) dedo pequeo dela mano.

+ : entre los dedos de mis manos. (2 Mapiltzalan; no)

mapiltzalan; no : entre los dedos de mis manos. (2) mapilxocoyotl : (2) dedo meique o pequeo d[e]la mano. (1) dedo niique dela mano.

mapilzazaliuhyantli : mapipichoa, ni mapipichtli :

coyunturas delos dedos delas manos. (2 Mapilaaliuhyantli)

: chiflar con los dedos. (1) siluo hecho con las manos. (1) siluo hecho con las manos. (2)

mapipitzoa, ni : idem. prete: onimapipitzo. (Mapipichtli: siluo hecho con las manos.) (2) mapipitzoa, nino : chuparse los dedos. prete: oninomapipitzo. (2) chuparse los dedos. (1) mapipitzoa, nite : chupar a otro los dedos. (1) mapiqui, nino : cerrar la mano. pre: oninomapic. (2) cerrar la mano. (1) mapiqui, nitla : empuar algo enel puo. (1) empuar, o apretar algo enel puo. prete: onitlamapic. (2) apretar algo enel puo. (1) mapolactia, nitla : hundir assi con la mano. (1) d[e]l agua conla mano. prete: onitlamapolacti. (2) hundir, o meter algo dentro manco delas

mapoztecqui : manco que tiene torcida la mano. (1 mapuztecqui) manos. (2 Mapuztecqui)

mapoztequi, nino : mancarse, o quebrarse la mano o el brao. pret: oninomapuztec. (2 Mapuztequi, nino)

mapoztequi, Mapuztequi, mapoztequi, Mapuztequi, maque :

nite : mancar assi a otro. preterito: onitemapuztec. (2 nite) mancar de manos. (1 nite, mapuzteq[ui]) nitla : cortar ramas, o ramos de arboles prete: onitlamapuztec. (2 nitla) ea, aduerbio para incitar. (1) lo mismo es que macuele. (2) mueca, parte del brao. (2)

maquechtli : maquequeyolli : maquichiuhtie : maquiliztli + : maquiliztli)

mueca parte del brao. (1)

choquezuela dela mueca, o de la mano. (2 Maquequeyulli) no tecures, o no hagas caso dello. (2) curazgo o administracion delos sacramentos. (2 Te sacramento

maquixtia, nin : retraerse ala yglesia el culpado. (1) maquixtia, nino : lo mismo es que maquia. pre: oninomaquixti. (2) guarecerse. (1) huyr delos contrarios, retirandose. (1) huir, para saluarse. (1) huir como quiera. (1) escaparse de peligro. (1) maquixtia, nite : librar, o saluar a otro. preterito: onitemaquixti. (2) saluar. (1) librar de peligro. (1) redemir. (1) maquixtia +, nino : retraerse, o acogerse ala yglesia. pre: teupan oninomaquixti. (2 Teupan ninomaquixtia) maquixtia, + : teupan nino) retraerse ala yglesia. pr: teupan oninomaquixti. (2 Maquixtia, retraerse ala yglesia. pr: teupan oninomaquixti. (2

maquixtia, teopan nino : Maquixtia, teupan nino) maquiza, ni : (2 Maquia, ni) maquiza

escaparse, o librarse de algun peligro o dao. pret: onimaquiz. escaparse de peligro. (1 ni, maquia) = maquixtia (2 maquia )

=, nino :

maquizani : escapado desta manera. (1 maquiani) maquizcoatl : culebra de dos cabeyas. (1) de dos cabeas. (2) malsin. (1) chismero. (1) culebra

maquizcoatl + : ser malsin. prete: chiquimolin maquizcoatl onochiuh. (2 Chiquimolin, maquizcoatl mochiua) maquizcoatl chiquimoli : chismero, o malsin. (2) el que se saluo de algun peligro. (2)

maquizqui : escapado desta manera. (1)

maquiztli : axorca, o cosa semejante. (2 M[a]quiztli) marquez tlatocayotl : tlatocayotl) marzo + : marquesado. (1 marques tlatocayotl) marquesado. (2 Marques

maro mes tercero. (1 metztli maro)

marzo ipan mochihuani : maral cosa deste mes. (1 maro ypan mochiuani)

marzo itech pouhqui : marzocayotl : Marocayotl)

maral cosa deste mes. (1 maro itech pouhqui) maral cosa. (2

maral cosa deste mes. (1 marocayotl)

matapayoloa, nitla : (2)

arrollar papel o cosa semej[n]te. pret: onitlamatapayolo.

matataca, nic : anhelar mucho por algo. (1) matataca, nitla : cauar conla mano, o pedir y procurar algo con mucha diligencia. preterito: onitlamatatacac. (2) matataquilia, nitetla : ser inportuno en pedir, o procurar algo de otro. p: onitetlamatataquili. (2) ahincar importunando. (1) matcanemi, nini matcanemini : mate eponyotl : : recatarse. (1)

pacifico y sosegado. (2) ynabilidad assi. (1) mas, conjunction. (1) osi, aduerbio. (1) osi. de

matel : oxala. (1) optativo (2) matel + :

oxala. (1 yyo matel) sea como fuere, o sea tal q[ue] fuere. (2) sea esse, essa, o esso. (2) vntar algo a otro. (1) vntar algo a otro. preteri:

matel iuhqui : matel yehuatl :

matelhuia, nitetla : onitetlamatelhui. (2)

matelihui : sea assi. (2 Mateliui) mateliuhqui : tal qual . (1)

mateloa, nite : herir a otro conla mano. preterit: onitematelo. (2) herir con la mano. (1) mateloa, nitla : fricar, o refregar algo con las manos, o untar con vnguentos. pre: onitlamatelo. (2) fricar algo o refregarlo entre las manos. (1) fregar o fricar. (1) matelyehuatl : matemecatl : sea esse, essa o aquello. (1) bracelete de oro. (1) braalete de oro, o cosa semejante. (2)

matemoa, nitla : buscar algo con la mano en lugar obscuro, yendo atentando. preterito: onitlamatemo. (2) buscar algo con la mano. (1) atentar con la mano, buscando algo. (1) matemotiuh, nitla : yr tentando con las manos. (1) idem. pret: onitlamatemotia. (Matemoa, nitla: buscar algo con la mano en lugar obscuro, yendo atentando. preterito: onitlamatemo.) (2)

matepehua, nitla : desmochar arboles. preterit: onitlamatepeuh. (2 Matepeua, nitla) desmochar arbol. (1 nitla, matepeua) matepito : mano pequea. (2)

matepiton : mano pequea. (1) matepoltic : manco dela mano, q[ue] la tiene cortada. (2 Matepultic) auela peq[ue]a. (1 matepuztlaximaloni)

matepoztlaximaloni :

matepoztlaximalonito : auela pequea. (2 Matepuztlaximalonito) matepoztli : matepoztontli : Matepuztontli) matequi, (2) matequi, matequi, arboles. nino : auela. (1 matepuztli) auela. (2 Matepuztli) auela pequea. (2

auela peq[ue]a. (1 matepuzt[n]tli)

cortarse, o herirse la mano con cuchillo. &c. prete: oninomatec

nite : cortar la mano a otro assi. prete: onitematec. (2) nitla : podar vides o arboles. preterit: onitlamatec. (2) podar vides o (1) desmochar arbol. (1) lauarse las manos. preterito: oninomatequi. (2) lanar las manos.

matequia, nino : (1)

matetepon : ynabil cosa. (1) entendimiento. (2 Matetepun) matetepoyotl :

el que tiene la mano cortada, o el inabil y boto de

inabilidad o torpeza. (2 Matetepuyutl)

matetl + : turbarse o alborotarte la gente reiendo vnos cn otros mesandose o apedreandose. (1 yuhquin matetl yuintiquauitl yuintimochiua) matetzotilia, nitla : algo. (1) souajar algo. preterito: onitlamatetzotili. (2) batir biuir pobre

mateuhnemi, ni : biuir pobre y desaprouechado. pre: onimateuhnen. (2) y desaprouechado. (1) matexoani : muela para moler. (2) matexohuani : muela de mano para moler. (1 matexouani)

mati, anic : ignorar algo. preterito: aonicma. vel. amo onicma. (2) mati, nic : saber algo. pre: onicma. (2) saber como quiera. (1) mati, nino : aficionarse, o acostumbrarse a alguna cosa. prete: ytla itech oninoma. (2) pienso, o sospecho. preterit: oninoma (2) encarniarse. (1) pensar dubdando si sera assi o no. pre: oninoma. o encarniarse (2) barruntar. (1) pensar con opinion. (1) mati, nite : menospreciar. (1) mati, nitla : contrahazer a otros, o dezir gracias y donaires o traar algo. pret: onitlamat. (2) saber como quiera. (1) mati + : no saber. (1 amo nic, mati) aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytla itech nino, mati) saber o sentir algo. (1 nocon, mati) no saber. (1 anic, mati)

preciar en poco o menospreciar. (1 atleypan nic, mati) venir ala memoria o caer enla cuenta o enel negocio, acordandose delo que tema ya muy oluidado. (1 noyolloc[n] mati) saber o sentir algo. (1 com mati noyollo) menospreciar. (1 ayac ip[n]nite, mati) sentir con otro. (1 teuan iuh nino, mati) sospechar. (1 ayuh nino, mati) mati +, mo : familiar, o mansa cosa. (2 Tetech momati) familiar cosa. (1 tetech momati) mati +, nic : hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 yp[n] nicmati yn yepasqua yn yeylhuitl) yo se lo que conuiene. (1 ne nicmati) saber de coro. (1 notenco nicmati) saber en cosas diuinas. (1 teoyotl nicmati) tener en poco a otro. (1 atleypan nicmati) amar a su hijo, assi como a joya, o piedra preciosa. (2 Cozcateuh quetzalteuh y pan nicmati) padecer. (1 cococ teopouhqui nicmati) saber alguna cosa de coro, assi como oracion. &c. preterito: notenco onicma. (2 Notenco nicmati) oluidarse o no tener cu[n]ta con el comer. preterito: aoc notlaqual onicma. (2 Aoc notlaqual nicmati) idem. prete: qualli ipan onicma. (Qualli ipan niccuepa: echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep.) (2 Qualli ipan nicmati) poner por caso, ohazer cuenta que fue assi, o que no fue assi. p: ipan onicma. (2 Ipan nicmati) echar abuena parte lo que se dize o haze. (1 quallip[n] nicmati) gustar. (1 nocamac nicmati) hazer algo de malagana. (1 tequitl ypan nicmati) estimar en poco o en nada. (1 atle ipan nicmati) no se me dar nada, ni curar de algun negocio. prete: aquen onicma. (2 Aquen nicmati) nocurar ni se le dar nada. (1 aquen nicmati) no se sentir la cosa, siquiera como el que suea algo. (2 Ayatemico nicmati) tener algo por cosa incomportable y pesada. (2 Ayeualiztli ypan nicmati) gustar o sentir algo enel paladar. pre: nocamac onicma. (2 Nocamac nicmati) no tener ya cuenta conel sueo. o con el dormir. preterito: aoc nocochiz onicma. (2 Aoc nocochiz nicmati) perseuerar, o continuar y proseguir algo. prete: iccen onicma. (2 Iccen nicmati) perder la verguena. (1 ayoc nicmati) de coro saber algo. (1 notenco nicmati) caducar. (1 ayoc nicmati) no sentir pena ni hazer caso. (1 amo quen nicmati) poner por caso. (1 ypan nicmati) yo se lo que conuiene. (1 nehuatl nicmati) sentir por algun sentido. (1 iuh nicmati) mati +, nino : aficionarse a algo, o abituarse a alguna cosa. pret: itla itech oninoma. (2 Itla itech ninomati) acostumbrarse a algo. (1 ytla itech ninomati) pensar que es assi. p: iuh oninoma. (2 Iuh ninomati) aficionarse a algo, o hallarse bien con ello. pre: itech oninoma. (2 Itech ninomati) pareceme que no so yo, o pareceme que estoy fuera de mi. (2 Iuhquin aocmo nehuatl ninomati) tenerse en mucho con presuncion y altiuez. (2 Acan ninomati) aficionarse a otro, o hallarse bien con su conuersacion. p: tetech oninoma. (2 Tetech ninomati) aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytech ninomati) esquiuar. (1 atetech ninomat) echar a mala parte las cosas. (1 ayuh ninomati) pensar con opinion. (1 yuh ninomati) edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1 nipiltontli ypan ninomati) hallarse mal en algun lugar. (1 amo nican ninomati) aficionarse o aplicarse a algo. (1 tetech ninomati) acostumbrarse a algo. (1 ompa ninomati) hallarse bien con alguno. (1 tetech ninomati) mati +, no : aplicarse o aficionarse a algo. (1 ytechni, nomati) mati, itechnino : aficionarse a algo, o hallarse bi[n] con alguna cosa. prete: itech oninoma. (2) mati, nocom : sentir ogustar algo interiormente. pre: onocomma. (2)

mati, tetechnino : aficionarse a alguna persona, o hallarse bien consu conuersacion. pret: tetech oninoma. (2) matian; + : en mitiempo (2 Matian; no)

matian; no : maticchiuh : maticuitec :

en mitiempo (2) mira que no hagas tal cosa. (2) mira que no le hieras. et sic de alijs. (2)

matiloa, nite : vntar o vngir o refregar. preterito: onitlamatilo. (2) vngir. (1) matiloa, nitla : untar algo, o refregar. preterito: onitlamatilo. (2) desgranar semillas menudas. (1) fregar o fricar. (1) matiloa + : fregar vna cosa a otra. (1 ytech nic, matiloa) debaxo. (1 tlanipa nitla, matiloa) fregar por

matiloliztli + : el acto de fregar algo fuertemente. (2 Tlateteuh matiloliztli) fregadura tal. (1 tlanepam matiloliztli) matilolli + : cosa muy fregada. (2 Tlateteuh matilolli) tlanepam matilolli) matimoma : mirar que no pienses, ser ello assi. &c. (2) sentible cosa. (1 fregado assi. (1

matini + : docto enla sagrada escriptura. (2 Teotlalol matini) com matini) sospechoso que sospecha. (1 ayuhmo matini) matlac : enla red. (2)

matlac ipilli : Matlac ypilli) matlac olotl :

dozientas mantas, esteras, tortillas o pliegos de papel. etc. (2 diez maorcas de mayz o diez batatas, ocosas semejantes. (2) treze maorcas tales. (2) doze maorcas assi. (2)

matlac olotl omei : matlac olotl omome :

matlac olotl onnahui : catorze maorcas tales. (2 Matlac olotl onnaui) matlac olotloca : onze maorcas assi. (2) matlac xocpallatamachihualoni : xocpallatamachiualoni) medida de diez pies. (2 Matlac

matlac xocpallatamachihuani : medidor de diez pies. (2 Matlac xocpallatamachiuani) matlac xocpallatamachiuhtli : cosa que se midio con diez pies. (2) matlacamactli : omalla. (1) el ojo o agujero dela malla, o dela red. (2) ojo delas redes

matlaccan : en diez partes. (2) matlaccan oceccan : matlaccan omexcan : matlaccan omoccan : en onze partes. (2) en treze partes. (2) en doze partes. (2)

matlaccan onnauhcan :

en catorze partes. (2)

matlachihua, nic : hazer algo a manera de red. pre: onicmatlachiuh. (2 Matlachiua, nic) hazer algo amanera de red. (1 nic, matlachiua) matlacicxitlatamachihualoni : medida de adiez pies. (1 matlacycxitlatamachiualoni) matlacomolhui : matlacpa : matlacpa caydo en pozo, o en barranco. (2 Matlacomulhui) caydo assi. (1)

diez vezes. (2) + : cinco vezes diez. i. cincuenta. (2 Macuilpa matlacpa) diez tanto. (2) diez vezes diez. (2)

matlacpa ixquich : matlacpa matlactli : matlacpa oce :

onze vezes. (2) (Matlacpa oce: onze vezes.) (2) onze tanto. (2)

matlacpa oceppa : idem.

matlacpa oceppa ixquich : matlacpa omei :

treze vezes. (2) (Matlacpa omei: treze vezes.) (2) treze tanto. (2)

matlacpa omexpa : idem.

matlacpa omexpa ixquich : matlacpa omome :

doze vezes. (2) doze tanto. (2) catorze tanto. (2)

matlacpa omoppa ixquich : matlacpa onappa ixquich : matlacpa onnahui : matlacpantli :

catorze vezes. (2 Matlacpa onnaui)

diez renglones, rengleras o hileras de cosas. (2) onze renglones. &cc. (2) treze renglones. &cc. (2) doze renglones. &cc. (2)

matlacpantli oce : matlacpantli omei : matlacpantli omome :

matlacpantli onnahui : catorze renglones o rengleras. &cc. (2 Matlacpantli onnaui) matlacpohualcan : en dozicntas partes. (2 Matlacpoalcan) matlacpohualli : dozientos o dozientas. (2 Matlacpoalli)

matlacpohualli + : ocho mil y seys cientos. (2 Cenxiquipilli ypan centzuntli ypan matlacpoalli) milla. (1 ontzontli ypam matlacpoualli neicxianaliztli) matlacquimilli : dozientos lios o cargas de mantas, o dozientas mantas. (2)

matlactecpantin mani nochcahuan : nochcauan) matlactepan omaan :

tener: cc; ouejas . (1 matlactecpantin mani

dezmada cosa. (1)

matlactepanomaan : cosa dezmada, o el diezmo de algunas cosas, o la decima parte delo que se diezma (2) matlactetl : diez. (2) el

matlactetl + : el mes de octubre. (2 Ic matlactetl metztli yce xiuitl) decimo. (2 Inic matlactetl) el decimo. (2 Inic matlactetl) matlactetl oce : onze. (2)

matlactetl omei : treze. (2) matlactetl omome : matlactetl onnahui : doze. (2) catorze. (2 Matlactetl onnaui)

matlactlamantli : diez cosas, o diez pares o p[ar]tes. (2) matlactlamantli oce : onze cosas. &c. (2)

matlactlamantli omei : treze cosas. &c. (2) matlactlamantli omome : doze cosas. &c. (2) matlactlamantli onnahui : Matlactlamantli onnaui) matlactlan + : catorze cosas, o catorze pares o partes. (2

la decima parte, cosa, o el decimo par. (2 Inic matlactlan antli)

matlactli : diez. (2) matlactli + : diez vezes diez. (2 Matlacpa matlactli) onze. (2) treze. (2)

matlactli oce : matlactli omei :

matlactli omome : doze. (2) matlactli onnahui : matlactzontli : catorze. (2 Matlactli onnaui)

quatro cientos. (2) quatro milaos. (2 Matlactzonxiuitl)

matlactzonxihuitl :

matlactzonxiquipilli : trezientos mil, y mas dos mil. (2) matlacuahuitl : varal. (2 Matlaquauitl) palo varal. (1 matlaquauitl) matlacuilolli : varal vara grande. (1 matlaquauitl)

puete de camisa labrado. (1)

matlacxocpallatamachihualoni : matlacxocpallatamachiualoni)

medida de adiez pies. (1

matlacxocpallatamachihuani : medidor por esta medida. (1 matlacxocpallatamachiuani) matlacxocpallatamachiuhtli : medida por esta medida. (1) matlahuacalli : (1 matlauacalli) red de cacaxtles. (2 Matlauacalli) red con que lleuan la carga.

matlahuia, nite : enredar a otro. preterito: onitematlaui. (2 Matlauia, nite) enredar a otro. (1 nitematlauia) matlahuia, nitla : caar con redes. preterito: onitlamatlaui. (2 Matlauia, nitla) enredar algo. (1 nitla, matlauia) caar con redes. (1 nitla, matlauia) echar red. (1 nitla, matlauia) matlalhuia, nitla : hechar tierra c[n] las manos. prete: onitlamatlalhui. (2) tierra echar con la mano. (1) matlalin : matlalli : color verde escuro. (2) color verde obscuro. (1) azul mas fino. (1) verde color escuro. (1) azul mas fino. (1)

matlaltic : cosa de color verde escuro. (2)

matlama, ni : tomar o caar camarones o peces con las manos entre las piedras del rio. p: onimatlama. (2) tomar peces o camarones con las manos entre las piedras e del ro. (1) pescar con las manos entre las piedras del rio; &c. (1) matlamani : pescador tal. (1) matlapachohuaztli : red que cae sobre los paxaros y los toma debaxo como trampa. (1 matlapachouaztli) matlapalihui : (1 matlapaliui) bracero que tira mucho. (2 Matlapaliui) : ayudar a otro. (1) hojas bracero que tira mucho.

matlapaliuhcatilia, nite

matlapallotia : echar o produzir hojas el arbol. pre: omatlapalloti. (2) echar el mayz. (1) hojas echar los arboles. (1) matlapaltic : bracero que tira mucho. (2) bracero que tira mucho. (1) matlapaltic, ni : ser bracero, tirando mucho. (2) bracear, tirar mucho. (1) matlapechia, nite : en palmas. (1) matlapitza, ni : lleuar a otro en palmas. pret: onitematlapechi. (2)

lleuar

siluar con las manos y boca. pret: onimatlapitz. (2) siluo tal. (2) siluo hecho con las manos. (1)

matlapitzaliztli :

matlaquetza, ni : hincar varales de redes. prete: onimatlaquetz. (2) matlatecpan tlaantli : dezmada cosa. (1)

matlatepito : matlatepiton : matlatl :

red pequea. (2) red pequea. (1)

red generalmente. (1) redero que las aderea. (1 matlatl quimocuitlauia)

matlatl quimocuitlahuia : matlatlac ilhuitica :

de diez en diez dias. (2 Matlatlac ylhuitica)

matlatlac ilhuitica onnanahuitica : de catorze en catorze dias. (2 Matlatlac ylhuitica onnanauitica) matlatlac ilhuitl onnahuitica : ilhuitl onnauitica) de catorze en catorze dias. (1 matlatlac

matlatlac ilhuitl onnanahuitica : idem. (Matlatlac ylhuitica onnanauitica: de catorze en catorze dias.) (2 Matlatlac ilhuitl onnanauitica) de catorze en catorze dias. (1 matlatlac ilhuitl onnanauitica) matlatlaccan : en cada diez partes. (2) en cada onze partes. (2)

matlatlaccan ocececcan :

matlatlaccan omeexcan : en cada treze partes. (2) matlatlaccan omooccan : en cada doze partes. (2) matlatlaccan onnanauhcan : matlatlacpa : en cada catorze partes. (2)

cada diez vezes. (2)

matlatlactepan omaan : el diezmo, o cosa dezmada. (2) matlatlactetl : de diez en diez, o cada vno diez. (2)

matlatlactetl ocecen : de onze en onze, o cada vno onze. (2) matlatlactetl omeei : de treze en treze o cada vno treze. (2)

matlatlactetl omoome : de doze en doze, o cada vno doze. (2) matlatlactetl onnanahui : de catorze en catorze. (1 matlatlactetl onnanaui) catorze en catorze, o cada vno catorze. (2 Matlatlactetl onnanaui) matlatlactli : cada diez, o de diez en diez, o cada vno diez. (2) cada vno onze, o de onze en onze, o acada onze. (2) cada vno treze, o acada treze, o de treze en treze. (2) cada vno doze, o acada doze, o de doze en doze. (2) de

matlatlactli ocecen : matlatlactli omeei : matlatlactli omoome :

matlatlactli onnanahui : cada vno catorze, o acada catorze, o de catorze en catorze. (2 Matlatlactli onnanaui)

matlatlatza, nino : palmadas dar con las manos. (1) prete: oninomatlatlatzac. (2) matlatlaxcaloa, nino : idem. preter: oninomatlatlaxcalo. palmadas de plazer. prete: oninomatlatlatzac.) (2)

dar palmadas de plazer. (Matlatlatza, nino: dar

matlatlaza, nitla : echar lance. preterito: onitlamatlatlaz. (2 Matlatlaa, nitla) lance echar. (1 nitla, matlatlaa) matlatontli : matlatzalantli : red pequea. (1) redezilla. (2) ojo o malla de red. (2) palmadas dar

ojo delas redes omalla. (1)

matlatzinia, nino : con las manos. (1)

dar palmadas. preterito: oninomatlatzini. (2) talega de red. (2)

matlaxiquipilli : talega de red. (1) matlayahualoa, ni : Matlayaualoa, ni)

cercar pescado con redes. preterito: onimatlayaualo. (2 hazer algo

matlayehua, nic : hazer algo a manera de red. (2 Matlayeua, nic) amanera de red. (1 nic, matlayeua)

matlaza, nino : bracear andando y lleuando colgados los braos. pre: oninomatlaz. (2 Matlaa, nino) matlaztinemi, nino : andar codeando o dando de codo. (1) andar

matlaztiuh, nino : andar codeando. preterito: oninomatlaztia. (2) codeando o dando de codo. (1)

matlecahuia, nite : dar del pie a otro paraque suba arriba. pre: onitematlecaui. (2 Matlecauia, nite) dar del pie a alguno, paraque suba o alcance algo. (1 nite, matlecauia) matlequiquiztli : arcabuz o escopeta. (1) matletili : buelto assi. (1) matoca, nino : palpar o tocar sus partes vergonosas. pre: oninomatocac. (2) tocarse las partes vergongosas. (1) matoca, nite : palpar a otro assi. preterito: onitematocac. (2) palpar con las manos. (1) matoca, nitla : tocar o tentar algo con la mano. pre: onitlamatocac. (2) tocar con lamano algo. (1) palpar con las manos. (1) atentar con la mano, buscando algo. (1) matoca + : tocar liuianamente. (1 tlamach nite, matoca) tocar juntamente. (1 teuan nitla, matoca) tocar liuianamente. (1 yuiyan nite, matoca) matocani + : examinador o inquisidor. me[ta]phora. (2 Tetzim matocani) : buscar algo con la mano. (1) yr tentando con las manos. (1) yr tentando con la mano el arcabuz o escopeta. (2)

matocatinemi, nitla matocatiuh, nitla : ciego. (2)

matoma, nino : descasarse, o desatarse las manos prete: oninomaton. (2) quitarse los casados. (1) matoma, nite : descasar a otro, o desatarle las manos. prete: onitematon. (2) matoma matoma =, nino : = =, nite : = matuma (2 matoma) matuma (2 matoma)

matomoni, no : matomoni matontli :

hazersele ampollas en las manos prete: onomatomon. (2) matotomoni (2 matomoni ) mano pequea. (2)

=, no : =

mano pequea. (1)

matopehua, nite : empuxar a otro con las manos preterito: onitematopeuh. (2 Matopeua, nite) matopehua, nitla : empuxar algo con la mano. prete: onitlamatopeuh. (2 Matopeua, nitla) echar o empuxar algo con la mano. (1 nitla, matopeua) matotoca, ni : mucho. (1) matotocani : matotomoni, no : bracear tirar mucho. pre: onimatotocac. (2) bracero que tira mucho. (1) bracero tal. (2) bracear, tirar

lo mismo es que matomoni. pr: onomatotomon. (2) ampollas delas manos. (1) jugar

matotomoniliztli :

matotopehuia, nino : jugar ala pelota con la mano. (1 ninomatotopeuia) ala pelota. preteri: oninomatotopeui. (2 Matotopeuia, nino) matotopetli : pelota como quiera. (1) pelota para jugar. (2)

matoxahua, nitla : desmochar arboles. preter: onitlamatoxauh. (2 Matoxaua, nitla) desmochar arbol. (1 nitla, matoxaua) matoxoa, nino : flotarse. (1) flotarse. pr: oninomatoxo. (2)

matoxoma, nino :

matoyahui : ahogado assi. (1 matoyaui) matoyahuiani : matqui el que cayo en gran delicto. meta. (2 Matoyauiani)

+ : basta cosa o maoral, assi como manta, &c. (1 ami matqui) saber algo antes que se vaya o antes que muera. pr: onicmatteuac. certificado estar o tener por cierto. (1 yuh nic, mattica) : recatarse. (1) lleuar larga derrota. preterito: veca onitlamattia. (2 Veca

mattehua, nic : (2 Matteua, nic) mattica + :

mattinemi, nini

mattiuh +, nitla : nitlamattiuh) mattzanelli :

ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede. (1)

matuma, mo : matuma, nino : matuma, nite : hazer. (1) matza octli :

descasarse los casados. (1) lo mismo es que matoma. (2) lo mismo es que matoma. (2)

descasar alos casados. (1)

diuorcio

vino de pias dela tierra. (2) aislado. (2)

matzacqui : ayslado. (1)

matzacuilia, nino : escudarse con la mano. prete: oninomatzacuili. (2) escudarse con la mano. (1) matzanelli : matzaoctli : matzatli : ende mal, del que se goza del mal de otro. (2) vino de pias. (1) pia fructa dela tierra. (2) anillo del dedo. (2)

pia, fruta conocida. (1)

matzatzaztli :

anillo del dedo o dela mano. (1)

matzayana, mo : descasarse los casados. (1) matzayana, nino : henderseme la mano. prete: oninomatzayan. (2) matzayana, nite : hender la mano a otro, hazer diuorcio, o despartir alos que rien. preterito: onitematzayan. (2) apartar algo. (1) hender la mano a otro. (1) descasar alos casados. (1) diuorcio hazer. (1) despartir alos que rien. (1) matzayana, nitla : grangear o contratar. preteri: onitlamatzayan. (2) contratar o logrear. (1) matzayana, tito : descasarse los casados. (1) despartirse assi. (1) matzayana matzayana + : dar a logro. (1 tetech nitla, matzayana) +, nitla : id[m]. p: tetech onitlamatzayan. (2 Tetech nitlamatzayana) dar alegro. preterito: tetech onitlamatzayan. (2 Matzayana, dar alegro. preterito: tetech onitlamatzayan. (2)

matzayana, + : tetech nitla)

matzayana, tetech nitla :

matzayani : abrirse la pared o el cielo. &c. prete: omatzayan. (2) matzayani in ilhuicatl, xapotimo tlalia : abrirse el cielo. (1 matzayani yn ilhuicatl, xapotimo tlalia) matziccua : ynabil cosa. (1 matzicqua) matziccuayotl : Matzicquayotl) matzicolihui, ni matzicoltic : inabil y torpe. (2 Matzicqua) inabilidad y torpeza. (2

ynabilidad assi. (1 matzicquayotl) :

mancarse assi. (1 ni, matzicoliui) opo dela mano. (1) manco dela mano. (2) repicar

manco delas manos. (1)

matzilinia, nitla : campanas. (1) matzitzicalihuiztli :

repicar campanas. pre: onitlamatzilini. (2) gota delas manos. (2 Matzitzicaliuiztli)

matzitzicol :

manco delas manos. (1) : mancarse assi. (1 ni, matzitzicoliui) gota de manos. (1 matzitzicoliuiztli) gotoso desta manera. (1) gotoso m[n]co de

matzitzicolihui, ni matzitzicolihuiztli : matzitzicoltic : manos. (2)

opo dela mano. (1)

matzoa, nitla : hazer bollos. preterito: onitlamatzo. (2) amigo delo que le cnuiene hazer. (1) bollos hazer. (1)

auisar y aduertir al

matzoa + : aduertir a o otro, paraque ande sobreauiso enlo q[ue] le conuiene. (1 ycnitla, matzoa) matzoa +, nitla : aduertir a otro paraque ande sobre auiso enlo que le conuiene. pre: ic onixonexcac. (2 Icnixonexca ic nitlamatzoa) auisara a otro de alguna cosa para que sea cauto. prete: ic onitlamatzo. (2 Ic nitlamatzoa) matzolihui : manco delas manos. (1 matzoliui) matzolihui, ni : mancarse delas manos. prete: onimatzoliuh. (2 Matzoliui, ni) mancarse assi. (1 ni, matzoliui) matzoloa, nitla : tomar vn puado de algo. pret: onitlamatzolo. (2) algo conla mano. (1) asir o tener algo fuertemnte. (1) matzoltilia, nitla : (1) matzopetztli : tomar o asir souajar.

souajar algo. preterito: onitla matzoltili. (2)

braalete. (2) bracelete otro. (1) tabla

matzopetztli macuetlaxtli :

matzotzopaztli : tabla del brao. (1) mueca dela mano o del brao. (1) del brao, desdel codo hasta la mueca. (2)

matzoyohua, ni : tener las manos llenas de suziedad y sudadas. &c. preterito: onimatz oyouac (2 Matzoyoua, ni) mauhca axixa, nino : cagarse de miedo. (1) dar grandes gritos de temor. prete: onimauhca

mauhca chiquilitzatzi, ni : chiquilitzatzic. (2)

mauhca icac, ni : asistir o estar enla presencia de los grandes. pret: onimauhcaycaya. (2 Mauhca ycac, ni) mauhca miqui, ni mauhca zonec : : mearse de miedo. (1)

couarde o temeroso. (2 Mauhca onec) mearse de miedo. preterit: onimauhcaonec. (2 Mauhca

mauhca zonequi, ni : onequi, ni)

mauhca zonequiliztica : couardemente. (2 Mauhca onequiliztica) mauhca zonequiliztli : couardia, o miedo. (2 Mauhca onequiliztli)

mauhcaaxixa, nino : mauhcacahua, nitla mauhcaicac, ni :

cagarse de miedo. preterit: oninomauhcaaxix. (2) dexar por temor. (1 nitla, mauhcacaua)

: estar delante del seor. (1) menospreciar. (1) desmndarse y atreuerse a hazer algo. (1) amortecido assi. (1) amortecido de temor o

mauhcaitta, anite : mauhcaitta, anitla : mauhcamicqui : espanto. (2)

desmayado assi. (1)

mauhcamiqui, ni : mearse, o amortecerse de temor. pret: onimauhcamic. (2) desmayarse de temor. (1) amortecerse de miedo. (1) mauhcamiquiliztli : desmayo tal. (1) temor desta manera. (2) mauhcamiquini : pasmado. (1) pasmo. (1) amortecimiento tal. (1)

amortecido assi. (2)

mauhcanemi : medroso por naturaleza. (1) omiciano hombre, que anda huydo por auer muerto a alguno. (1) temeroso. (2) mauhcanemi, ni : biuir con temor, o andar sobre saltado. prete: onimauhcanen. (2) mauhcaquiza, ni mauhcatlacatl : medroso. (2) : caminar con peligro. (1 ni, mauhcaquia) medroso por naturaleza. (1) couarde, o

cobarde persona. (1)

mauhcatlacayotl : cobardia. (1) mauhcatlatoa, ni : mauhcatlatoani :

couardia, o falta de animo. (2)

hablar con temor. preter: onimauhcatlato. (2) atado, o empachoso en hablar. (2)

atado en hablar. (1)

mauhcatlatoliztli : mauhcatlayecoa, ni : couarde ser. (1) mauhcatlayecoani : mauhcatzatzi, ni : (1) mauhcatzatziliztica : mauhcatzatziliztli : mauhcatzatzini : mauhcayollo : mauhcayollotl : mauhcayotl :

atamiento tal en hablar. (2) recular de miedo enla batalla. pret: onimauhcatlayeco. (2) couarde. (1) couarde enla guerra. (2) gritar.

gritar de miedo. preterito: onimauhcatzatzic. (2) gritando assi. (2) grita. (1) grita desta manera. (2) gritador tal. (2) medroso. (2)

gritador tal. (1)

medroso por naturaleza. (1) poquedad de animo. (1) temor. (1) miedo. (1)

mauhcazonec : mauhcazonec, ni mauhcazonequi, ni

couarde. (1 mauhcaonec) : couarde ser. (1 ni, mauhcaonec) : mearse de miedo. (1 ni, mauhcaonequi) couardia. (1 mauhcaonequiliztli) desmayarse de temor. (1 ni, mauhcaotlaua)

mauhcazonequiliztli : mauhcazotlahua, ni :

mauhcazotlahuac : desmayado assi. (1 mauhcaotlauac) mauhqui : espantadiza cosa. (1) couarde. (1) temeroso. (1) (1) medroso por naturaleza. (1) temeroso, o couarde. (2) mauhqui, ni : couarde ser. (1) cobarde persona.

mauhtia, mo : espeluzado. (1) mauhtia, nino : auer miedo. preterit: oninomauhti. (2) espantarse. (1) temblar o estremecerse todo el cuerpo de miedo, o tomando me grima. (1) temer. (1) miedo auer. (1) espeluzarse. (1) mauhtia, nite : miedo poner. (1) espantar a otro. preterito: onitemauhti. (2) admirar, escandalizar o espntar a otro. (1) assombrar a otro. (1) mauhtiliztli + : idem. (Netlac yauiliztli: espanto, o estremecimiento d[e]l cuerpo.) (2 Netlac mauhtiliztli) mauhtiqui + : muger espantada de gran trueno, o de cosa semejante. (2 Mocuitlapam mauhtiqui) mautztemi, ni : tener panarizo en la va. preteri: onimautzten. (2) panarizo dela va (2)

mautztemiliztli : panarizo dela va. (1) maxac;

+ : entre mis piernas, enla horcajadura. (2 Maxac; no)

maxac; no : entre mis piernas, enla horcajadura. (2) maxacaloa, mo : omomaxacalo. (2) ramas echar el arbol. (1) echar ramas el arbol. preterito:

maxacualoa, nino : refregarse las manos. prete: oninomaxaqualo. (2 Maxaqualoa, nino) fricarse o refregarse las manos. (1 nino, maxaqualoa) refregarme las manos. (1 nino, maxaqualoa) maxacualoa, nitla : refregar, o desmenuzar algo entre las manos. preterito: onitlamaxaqualo. (2 Maxaqualoa, nitla) desmenuzar algo o fricarlo entre las manos. (1 nitla, maxaqualoa) estregar con las manos. (1 nitla, maxaqualoa) fregar o fricar. (1 nitla, maxaqualoa) maxalhuia, nite : sacarle algo a otro. preteri: onitemaxacalhui (2) maxalihui : diuidirse los rios; y lo mismo dizen delos caminos. (1 maxaliui) diuidirse el camino en encruzijadas, o el rio en arroyos, o las ramas del arbol. pret: omaxaliuh. (2 Maxaliui) apartarse dos caminos enla encruzijada, o dos ramas del arbol, o dos ros o arroyos, o desatinarse y peruertirse alguno. (1 maxaliui) maxalihui, ni : estar ceuado o encarniado en algo prete: onimaxaliuh. (2 Maxaliui, ni) acostumbrarse a algo. (1 ni, maxaliui) hallarse bien dondequiera. (1 ni, maxaliui) ceuado estar alguno en alguna cosa. (1 ni, maxaliui)

encarniarse. (1 ni, maxaliui) apartarse dos caminos enla encruzijada, o dos ramas del arbol, o dos ros o arroyos, o desatinarse y peruertirse alguno. (1 ni, maxaliui) maxalihui +, ni : hallarse bien con alguno. (1 tetech nimaxaliui) estar enamorado, o aficionarse mucho y enamorarse de alguna persona, estando captiuo della. pre: tetech onimaxaliuh. (2 Tetech nimaxaliui) maxalihuiliztli : encarniamiento. (1 maxaliuiliztli) (2 Maxaliuiliztli) maxalihuini : Maxaliuini) maxaliuhqui : maxaliuhtica : encarniado. (1 maxaliuini) condicional cosa. (1) condicional cosa. (1) cosa indiferente o condicional. (2) ceuo o encarniamiento tal.

ceuado o encarniado assi. (2

maxaloa, nech : boluerse algo en naturaleza y costumbre. (1) boluerseme en naturaleza alguna cosa, por la cost[m]bre de muchos aos. prete: onechmaxalo. (2) maxaloa, nic : hazer traycion el tarado a su muger, teniendo parte con otra o ella a el cometiendo adulterio. pre: onicmaxalo. (2) hazer traycion la muger asu marido, adulterando con otro, o el con otra. (1) maxaloa, nite : ceuar a otro con algo. preteri: onitemaxalo. (2) ceuar a otro desta manera. (1) maxaloa, nitla : apartarte de vn camino para seguir otro. prete: onitlamaxalo. (2) acostumbrar a otro y ensearle ruindades. (1) maxaloa in nonamic, nic : adulterar. (1 nic, maxaloa yn nonamic) cosa diuisa como camino, o

maxaltic : diuidido camino o encruzijada. (1) horcajadura de arbol. &c. (2) maxaltic + :

hombre doblado y dedos caras. (2 Yollo maxaltic) cosa manoseada, o

maxaxacualtic : souajada fruta o manojeada. (1 maxaxaqualtic) souajada con las manos. (2 Maxaxaqualtic)

maxelhuia, nitetla : hender por caaueral o yeruaal, haziendo camino paraque otros passen. prete: onitetlamaxelhui maxeliui. esparzirse o desparramarse las ramas del arbol o de cosa semejante. preterito: omaxeliuh. (2) maxelihui : esparzirse las ramas. (1 maxeliui) maxeloa, nitla : hender entre mucha gente, o por caaueral. &c. pre: onitlamaxelo. (2) apartar con las manos la gente para passar entre ella, o apartar las yeruas y caas o cosas semejantes, para hender por ellas. (1) maxexelihui : maxexeltic : desparramarse el arbol. (1 maxexeliui) desparramado arbol. (1) arbol desparramado. (2)

maxiltia, nic : estar lleno de suziedad, o de maldad. pre: onicmaxilti. (2) suzio estar desta manera. (1) maxiltia, nitla : aadir algo alo que esta falto, o suplir lo que salta. pre: onitlamaxilti. (2) notar algo en otra cosa. (1) suplir lo que falta. (1) aadir algo alo que esta falto. (1) cumplir lo falto. (1)

maxitlaztli :

anillo del dedo o dela mano. (1)

anillo del dedo. (2)

maxopehua, nite : empuxar a alguno desta manera. pre: onitemaxopeuh. (2 Maxopeua, nite) maxopehua, nitla : empuxar algo conla mano. prete: onitlamaxopeuh. (2 Maxopeua, nitla) echar o empuxar algo con la mano. (1 nitla, maxopeua) maxotlaztli : anillo del dedo o dela mano. (1) anillo del dedo. (2) poner se las

maxtlatia, nino : ponerse las bragas. preterito: oninomaxtlati. (2) bragas. (1) maxtlatl : bragas o mastel. (1) bragas, o cosa semejante (2)

mayahui, nic : echar, o arrojar algo por ay. preter: onicmayauh. (2 Mayaui, nic) echar a mal. (1 nic, mayaui) mayahui, nite : derribar a otro enel suelo. preter: onitemayauh. (2 Mayaui, nite) derribar aotro enel suelo. (1 nite, mayaui) mayahui, nitla : arrojar o echar algo por ay. pret: onitlamayauh. (2 Mayaui, nitla) arrojar algo. (1 nitla, mayaui) tirar o arrojar algo poray. (1 nitla, mayaui) soltar tiro. (1 nitla, mayaui) tirar echando algo. (1 nitla, mayaui) mayahui + : echar algo enel suelo. (1 tlalpan nitla mayaui) tirar o arrojar algo poray. (1 ycani, mayaui) mayahui +, ni : arrojar a otro por ay con desden y menosprecio. prete: teca onimayauh. (2 Teca nimayaui) caer arremetiendo con otro. (1 teca nimayaui) derribar aotro enel suelo. (1 teca nimayaui) mayahui +, nino : dar bueltas enla cama. prete: appa oninomayauh. (2 Appa ninomayaui) mayahui +, nite : derribar aotro enel suelo. (1 tlalpan nitemayaui) mayahui +, nitla : echar ala mar o alijar por la tempestad. (1 nitla, atlam mayaui) mayahuini + : echador tal. (1 tlaatlan mayauini)

mayana, ni : tener hambre. preterito: onimayan. (2) auer hambre. (1) tener hambre. (1) mayana, nic : tener hambre, o deseo de cosa partitular. pret: onicmayan. (2) h[m]bre auer o tener hambre de qualquier cosa. (1) mayanaliztli : carestia tal. (1) hambre. (1) hambre general. (2)

mayanaliztli + : estar cercado dehambre el mundo. (2 Cemacicatzacutimani yn cemanauac yn mayanaliztli) mayanalo : carestia auer de mantenimientos. (1) general. pret: omayanaloc. (2) auer todos hambre, o auer hambre matar de hambre a otro.

mayanaltia, nite : hambre hazer tener a otro. (1) prete: onitemayanalti. (2) mayanani : mayaquen : mayatl : hambriento. (1) lobo o loba. (1) hambri[n]to. (2) lobo, o loba. (2)

cierto escarauajo que buela. (2)

mayauhcantli : mano derecha. (1) mano derecha. (2)

derecha mano. (1)

diestra mano derecha. (1)

mayauhtihuetzi, nino : echarse, o arrojarse por el suelo. prete: oninomayauhtiuetz. (2 Mayauhtiuetzi, nino) abatirse prostrandose por el suelo. (1 nino, mayauhtiuetzi) abalanarse o echarse por essos suelos prostrado. (1 nino, mayauhtiuetzi) mayauhtihuetzi mayauhtli + : + : tenderse por essos suelos. (1 tlalpan nino, mayauhtiuetzi)

echada cosa assi. (1 tlaatlam mayauhtli) estar echando desi niebla la nieue. (1) derecha mano. (1) diestra mano derecha. (1) desmochar arbol. (1)

mayauhyotitica :

mayeccantli : mano derecha. (1) mano derecha. (2)

mayectia, nitla : desmochar arboles. pre: onitlamayecti. (2) mayecuel : suso; aduerbio. (1)

lo mismo es que macuele. aduerbio. (2)

mayecuele : a ello, sus compaeros, ea ea a ello. (1) ea, aduerbio para incitar. (1) idem. (Mayecuel: lo mismo es que macuele. aduerbio.) (2) mayehuatl : guante. (1 mayeuatl) guante. (2 Mayeuatl) el mes de mayo. et sic de alijs.

mayo + : mayo, mes quinto. (1 metztli mayo) (2 Metztli mayo)

mayo ticmatica inye pascua : hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 mayuh ticmatica ynye pasqua) mayo ye in amoyollo : mayomochihua : mayotie : sey ciertos o tened entendido. (2 Mayuh ye in amoyollo)

sea assi, o hagase assi. (1 mayuhmochiua)

no te cures, o no hagas caso dello, o estese assi. (2 Mayuhtie) bolteador tal. (1)

mayotzincuepani : bolteador al modo de espaa. (2)

mayoye + : empero sey cierto, o t[n] entendido. s. que se hara loque digo. &c. (2 Yece mayuhye moyollo) maza cuitlatl : cagarruta de oueja, f:. (1 maa cuitlatl) papera enlos animales. (1 maa quechpoaualiztli) garrapata. (1 maaatemitl) herrador de bestias. (1 maacacti)

maza quechpozahualiztli : mazaatemitl :

garrapata. (2 Maaatemitl)

mazacacti : herrador de bestias. (2 Maacacti) mazacactia, ni :

herrar bestias. pre: onimaacacti. (2 Maacactia, ni) caualleriza o establo. (1 maacalli)

mazacalli : caualleriza. (2 Maacalli) mazacapilhuia, nite

: dar higa. (1 nite, maacapilhuia)

mazacetl :

seuo de animal. (1 maacetl)

mazacihui, ni : deuanear, o desuariar. preterito: onimaaciuh. (2 Maaciui, ni) deuanear o hazer desatinos y diflates. (1 ni, maaciui) mazacihuiliztli : desuario, o desatino. (2 Maaciuiliztli) maaciuiliztli) mazaciuhqui : sea asi como fuere. (2 Maaciuhqui) deuaneo o desatino. (1

mazacoatl : gusano gordo con cuernos, o culebra grande que no haze mal. (2 Maacoatl) culebra gorda y grande. (1 maacoatl) mazacocolizo : mazacocoliztli : maacocoliztli) mazacocolizzo : mazacohuatl : mazaconetl : el que tiene muermo. (2 Maacocolio) muermo de bestia. (2 Maacocoliztli) muermo de bestia. (1

muermoso, lleno de muermo. (1 maacocolizo) gusano con cuernos. (1 maacouatl) ceruatillo. (2 Maaconetl) ceruatillo. (1 maaconetl) pelleja de animal. (1 maaeuatl) hongo

mazaehuatl : piel de animal. (2 Maaeuatl) cuero de venado. (1 maaeuatl)

mazahuacan nanacatl : honguillos q[ue] embeodan. (2 Maauacan nanacatl) que emborracha. (1 maauacan nanacatl) mazamachiyotia, ni : Maamachiotia, ni) mazamachtiani : herrar ganado con fuego. pr: onimaamachioti (2

domador de potros. (2 Maamachtiani)

mazamailpiya, ni : manear bestias. preterit: onimaamailpi. (2 Maamailpia, ni) manear bestias. (1 ni, maamailpia) mazamamachtia, ni : domar potros. preterit: onimaamamachti. (2 Maamamachtia, ni) domar potros. (1 ni, maamamachtia) mazamamachtiani : domador tal. (1 maamamachtiani) mazamamachtililiztli : domadura assi. (1 maamamachtililiztli) mazamamachtiliztli : mazamani itzcuintli : mazamaniitzcuintli : domadura de potros. (2 Maamamachtiliztli) lebrel. (1 maamani ytzcuintli) alano, o lebrel. (2 Maamaniytzcuintli) red para fieras armar lazo

mazamatlatl : red para tomar venados o fieras. (2 Maamatlatl) o venados. (1 maamatlatl)

mazamecahuia, nitla : armar lazos alas fieras. (2 Maamecauia, nitla) alos venados. (1 nitla, maamecauia)

mazamecatl : lazo para caar fieras, o venados. (2 Maamecatl) tomar fieras. (1 maamecatl)

lazo, para matar

mazamictia, ni : matar animalias. p: onimayamicti. (2 Maamictia, ni) animales o fieras. (1 ni, maamictia) mazamictiani : maamictiani) matador tal, o carnicero. (2 Maamictiani)

matador destas. (1

mazamolli : guisado, o potaje de venado. (2 Maamulli) los de mas. (1 maamulli) mazan huel iuhyauh : iuhyauh)

manjar de carne; y assi de

moderadamente, o haga se con moderacion. (2 Maan vel

mazan ic pachihui immoyollo : mas contenta te con esto. (2 Maan ic pachiui ymmoyollo) mazan ixquich : abasta; aduerbio. (1 maan yxquich)

mazan quexquich : algun tanto, o vnpoco menos o no tanto. (2 Maan quexquich) mazan ticochtie : mira que no te duermas. (2 Maan ticochtie) mazan ticoptie : ticoptie) idem. (Maan ticochtie: mira que no te duermas.) (2 Maan carne de venado; et sic de

mazanacatl : carne de venado. (2 Maanacatl) similibus. (1 maanacatl.)

mazanhuel ipan : idem. (Maan vel iuhyauh: moderadamente, o haga se con moderacion.) (2 Maanvel ipan) mazanquexquich : vn poco menos. (1 maanquexquich)

mazanyeyyo mochihuai : solamente se haga esto, y no mas. (1 maanyeyyo mochiuay) mazaquechpozahualiztli : mazaquechtli : (1 maaquechtli) papera enlos animales. (2 Maaquechpuaualiztli) garganta o cuello de animal.

cuello de animal. (2 Maaquechtli)

mazaquetol cocoliztli : haua de bestias. (2 Maaquetol cocoliztli) mazaquetolcocoliztli : haua de bestia. (1 maaquetolcocoliztli) mazatepoztzicuahuaztli : mazati, ni : almohaa. (1 maatepuztziquauaztli)

tornarse bestia el hombre. preterito: onimaatic. (2 Maati, ni)

mazatilia, nino : idem. pre: oninomaatili. (Maati, ni: tornarse bestia el hombre. preterito: onimaatic.) (2 Maatilia, nino) hazerse bestia, o tornarse como bruto. (1 nino, maatilia) tornarse bestia. (1 nino, maatilia) mazatilia, nite : tornar bestia a otro. prete: onitemaatili. (2 Maatilia, nite) mazatl : venado. (2 Maatl) cieruo. (1 maatl)

mazatl + : harona bestia. (1 tlatziuini maatl) maatl) mazatl elefante icoatlan :

harona bestia. (1 quitemmati

marfil. (1 maatl elefante ycoatlan)

mazatl tlacaciuhqui iconeuh : hijo de animal manso. (1 maatl tlacaciuhqui yconeuh) mazatlacuacualtia, ni : pensar bestias, odar apacer alganado. preter: onimayatlaquaqualti. (2 Maatlaquaqualtia, ni) pensar bestias. (1 ni, maatlaq[ua]q[ua]ltia) mazatlacuacualtiloyan : dehesa, o exido. (2 Maatlaquaqualtiloyan) para pacer. (1 maatlaquaqualtiloy[n]) pasto lugar

mazatlacualli : pasto lo que se pace. (1 maatlaqualli) yerua, o paja. &c. para bestias. (2 Maatlaqualli) yerua para bestias. (1 maatlaqualli) piensso de bestia. (1 maatlaqualli) mazatlacualli + : herren o alcacer. (1 octoctli maatlaqualli) alcacer. (1 xoxouhqui maatlaqualli) mazatlacualtia, ni : pensar bestias. preter: onimaatlaqualti. (2 Maatlaqualtia, ni) pensar bestias. (1 ni, maatlaqualtia) mazatlacualtiloyan : maatlaqualtiloyan) pesebrera. (2 Maatlaqualtiloyan) pesebre o pesebrera. (1 herren o

mazatlamamalpepechtia, ni : [n]albardar bestia. p: onimaatlamamalpepechti. (2 Maatlamamalpepechtia, ni) enalbardar. (1 ni, maatlamamalpepechtia) mazatlatlacaahuiloani : domador tal. (1 maatlatlacaauiloani) mazatlatlacaahuiloliztli : domadura assi. (1 maatlatlacaauiloliztli)

mazatlatlacahuiloa, ni : domar potros. prete: onimaatlatlacauilo. (2 Maatlatlacauiloa, ni) domar potros. (1 ni, maatlatlacauiloa) mazatlatlacahuiloani : domador de potros. (2 Maatlatlacauiloani) mazatlatlacahuiloliztli : domadura tal. (2 Maatlatlacauiloliztli) lazo, para

mazatzohuaztli : lazopa[ra] caar fieras, o venados. (2 Maatzouaztli) tomar fieras. (1 maatzouaztli) mazaxococuahuitl : mazaxocotl : maaxocotl) ciruelo dela tierra. (1 maaxocoquauitl)

ciruela desta tierra. (2 Maaxocotl)

ciruela desta tierra. (1

mazayeiyo : solamente sea esto, o esso. (2 Maayeiyo) mazayoqui : tal qual . (1 maayuhqui) mazayotl : mazazo : ceruuno. (2 Maayutl) ceruuno. (1 maayotl)

sea como fuere, o nose haga caso. (2 Maao)

mazazo yuhqui :

sea como fuere. (1 maao yuhqui)

mazo ihui : aunque. (1 mao yui) mazoa, ni : estender la mano, o el brao. preterit: onimaouh. (2 Maoa, ni) estender la mano o el brao. pr: onimaouh. (2 Maoa, ni) estender la mano con el brao. (1 nimaoa) mazoihui : aunque, dadoque, o puesto cato. (2 Maoiui)

mazonelihui : idem. o puesto caso que sea assi. (Maoiui: aunque, dadoque, o puesto cato.) (2 Maoneliui) aunque. (1 maoneliui) mazoyoqui : sea como fuere, o sea tal qual. (2 Maoiuhqui) mazozotlac : mazozotlacyotl : maootlacyotl) floxo por negligencia. (1 maootlac) floxedad tal. (2 Maootlacyotl) floxedad assi o negligencia. (1 cordel

mecachihua, ni : hazer cordeles. preter: onimecachiuh. (2 Mecachiua, ni) hazer. (1 ni, mecachiua) mecachihualiztli : mecachihuani : mecachiuhqui : el acto de hazer cordeles. (2 Mecachiualiztli)

cordelero. (2 Mecachiuani) idem. (Mecachiuani: cordelero.) (2) cordonero. (1)

mecahecahuaztli : escalera de cordeles. (1 mecahecauaztli) mecahuehuetl : viuela. (1 mecaueuetl) ynstrumento musico. (1 mecaueuetl) viguela, o harpa. (2 Mecaueuetl) harpa instrumento musico. (1 mecaueuetl) laud, instrumeuto musico. (1 mecaueuetl) viguela instrumento musico. (1 mecaveuetl) mecahuehuetl + : monacordio. (2 Petlacal mecaueuetl)

mecahuehuetl macuilli imecayo : ynstrumento de cinco cuerdas; y assi delas demas. (1 mecaueuetl macuilli ymecayo) mecahuehuetl nahui imecayo : ynstrumento de quatro cuerdas. (1 mecaueuetl naui ymecayo) mecahuehuetzotzona, ni : taer viguela harpa, o cosa semejante. preterito: onimecaueuetzotzon (2 Mecaueuetzotzona, ni) taer vihuela. (1 ni, mecaueuetzotzona) mecahuehuetzotzonani : taedor de viguela. (2 Mecaueuetzotzonani) (1 mecaueuetzotzonani) taedor assi.

mecahuehuetzotzonqui : idem. (Mecaueuetzotzonani: taedor de viguela.) (2 Mecaueuetzotzonqui) taedor assi. (1 mecaueuetzotzonqui) mecahuia, nino : caer en lazo. preterito: oninomecaui. (2 Mecauia, nino) enlazarse. (1 nino, mecauia)

mecahuia, nitla : caar fieras con lazos, o ligar algo con cordeles. pret: onitlamecaui. (2 Mecauia, nitla) casar fieras con lazo. (1 nitla, mecauia) mecahuitequi, nino : aotarse assi mismo. preteri: oninomecauitec. (2 Mecauitequi, nino) aotarse. (1 nino, mecauitequi) mecahuitequi, nite : aotar a otro. preterito: onitemecauitec. (2 Mecauitequi, nite) castigar con aotes, o con cosa semejante. (1 nite, mecauitequi) aotar a otro. (1 nite, mecauitequi) diciplinar o aotar. (1 nite, mecauitequi) mecamalina, ni : (1) hazer, o torcer cordeles. prete: onimecamalin. (2) el acto de hazer cordeles. (2) cordel hazer.

mecamalinaliztli : mecamalinani : mecamalinqui :

cordelero. (2) cordelero. (2) cordonero. (1)

mecania, nino : ahorcarse. preterito: oninomecani. (2) ahorcarse. (1) mecania, nite : ahorcar a otro. preterito: onitemecani. (2) enlazar con lazos. (1) ahorcar a otro. (1) mecapalhuia, nino : proueerse de mecapal. pret: oninomecapalhui. (2) mecapal. (1)

mecapalli : mecapal, cordel para lleuar carga acuestas. (2)

mecapaltia, mo : hazer mecapal o cordeleltameme. (1) mecapaltia, nino : hazer mecapal para si. preter: oninomecapalti. (2) proueerse de mecapal o de cordel para lleuar carga. (1) cordel o mecapal hazer para lleuar carga acuellas. (1) proueerse de mecapal y de cordeles o amancebarse. (1) mecatia, nino : amancebarse. preterito: oninomecati. o proueerse de cordeles. (2) luxuriar. (1) hazer cordeles o proueerse dellos y amancebarse. (1) amancebarse. (1) proueerse de mecapal y de cordeles o amancebarse. (1) mecatica : con cordeles. (2)

mecatica, nitehuitequi : aotar a otro con cuerdas o diciplinas. prete: mecatica oniteuitec. (2 Mecatica, niteuitequi) mecatitech tlamati : trepador en cuerda, o soga. (2) trepadora tal. (2) trepador n cuerda. (1)

mecatitech tlamatiliztli :

trepa o trepadura assi. (1)

mecatitech tlamatini : trepador assi. (2) mecatitech tlamatqui : idem. n cuerda. (1)

trepador n cuerda. (1) trepador

(Mecatitech tlamatini: trepador assi.) (2)

mecatl : cordel. (1) cordel, o soga, o aote de cordeles. (2) o diciplina. (1) diciplina o aote. (1) manceba de soltero. (1) mecatl + : cabestro. (2 Cauallo mecatl) cordonero. (2) ara. (2 Quauitz mecatl)

aote de cuerda

mecatlamachiuhqui :

cordonero. (1)

mecatlamachtli :

cordon. (2)

cordon. (1)

mecatlapipilhuaztli :

cordel tirante como percha para colgar del alguna cosa. (1)

mecatlapohua, ni : echar suertes con cordeles, agoreando. prete: onimecatlapouh. (2 Mecatlapoa, ni) sortear, echar suertes con cordeles o mayz. (1 ni, mecatlapoa) mecatlapohualiztli : mecatlapouhque : mecatlapouhqui : sorteamiento assi. (1 mecatlapoualiztli)

los que echan las dichas suertes. (2) el que echa las tales suertes. (2) el acto de taer viguela. &c. (2)

mecauceuetzotzonaliztli :

mecayotia, nitla : fiador poner ala gorra. (1) poner fiador ala gorra, o cosa semejante, o empulgar arco, o ballenas o atar algo con cordeles. prete: onitlamecayoti. (2) empulgar arco o ballesta. (1) enhilar aguja. (1) mecayotia =, nitla : = mecayotlalia (2 mecayotia ) linage. (1) abolorio, o

mecayotl : abolorio. (1) parentesco por sangre. (1) parentesco de consanguinidad. (2)

mecayotlalia, nitla : lo mesmo es que mecayotia prete: onitlamecayotlali. (2) fiador poner ala gorra. (1) mecellotl : el cogollo de maguei antes que tallezca. (2) mecellotl, meztallotl : cogollo de maguei no espigado. (1) mecohuia, nino : comprar magueyes. preterito: oninomecoui. (2 Mecouia, nino) comprar magueyes para mi. (1 nino, mecouia) meelehuiani : tirano. (1 meeleuiani) despechugado. (1)

meelpampetlauhqui :

mehuatiquetzqui : empinado assi. (1 meuatiquetzqui) leuantado assi. (1 meuatiquetzqui) empinado desta manera. (2 Meuatiquetzqui) mehuatiquetzqui + : levantado otra vez. (1 occeppa meuatiquetzqui)

mehuia, nitla : poner omo de maguei en alguna hinchazon. pre: onitlameui. (2 Meuia, nitla) poner umo de maguey en algna llaga. (1 nitla, meuia) umo de maguey poner en alguna hinchazon. (1 nitla, meuia) melacteca, nino : tenderse, o echarse enel suelo. prete: oninomelactecac. (2) estenderme o tenderme ala larga. (1) melactic : melactli derecha cosa. (1) + : cosa derecha y luenga. (2)

sala alta y larga. (2 Calnepanol melactli)

melahua, nic : enderear alguna cosa tuerta, o exponer y declarar la escriptura, o lo que es dificultoso de entender. preterito: onicmelauh. (2 Melaua, nic) declarar o pronunciar algo. (1 nic, melaua) melahua, nino : tenderme enel suelo. preterito: oninomelauh. (2 Melaua, nino) estenderme o tenderme ala larga. (1 nino, melaua) melahua, nitla : caminar derecho, passando delargo sin detenerse en algun lugar, o enderear alguna cosa tuerta. preterito: onitlamelauh. (2 Melaua, nitla) perpetuar o continuar. (1 nitla, melaua) glosar. (1 nitla, melaua) passar caminando. (1 nitla, melaua) enderear algo. (1 nitla, melaua) melahuac : derecha cosa. (1 melauac) cierta cosa y verdadera. (1 melauac) ynjusta cosa. (1 amo melauac) canto llano. (2 Melauac

melahuac + : siniestra cosa. (1 amo melauac) libre nacido en libertad. (1 tlaca melauac) melahuac cuicatl : cuicatl) melahuac niquitoa : melahuac temictli :

canto llano. (1 melauac cuicatl) dezir verdad. (1 melauac niquitoa)

sueo verdadero. (1 melauac temictli) medidor de derecho. (1 melauac tlatamachiuani)

melahuac tlatamachihuani :

melahuaca : simplemente sin doblez. (1 melauaca) derechamente. (1 melauaca) justamente. (1 melauaca) aderechas. (1 melauaca) melahuaca nemilice : melauaca nemilice) simple persona sin doblez. (1 melauaca nemilice) justo. (1

melahuaca nemiliceque : justos. (1 melauaca nemiliceque) melahuaca tamachihua, nitla : medir derecho. pret: onitlamelauacatamachiuh. (2 Melauaca tamachiua, nitla) melahuaca temictli : melahuaca tlacuilo : sueo verdadero. (1 melauaca temictli) escriptor verdadero. (1 melauaca tlacuilo)

melahuaca tlacuilolli : escriptura verdadera. (1 melauaca tlacuilolli) melahuacacaqui, nic : Melauacacaqui, nic) entender derechamente la cosa. pret: onicmelauacacac. (2

melahuacaitoa, nic : dezir clara y derechamente la cosa, o declarar lo que esta escuro de entender. prete: onicmelauacaito. (2 Melauacaytoa, nic) declarar lo obcuro y dificultoso. (1 nic, melauacaitoa) melahuacanemilice : p[er]sona sancta justa y de buena vida, o sincera y sin doblez. (2 Melauacanemilice) melahuacanemiliceque : personas de buena vida assi. (2 Melauacanemiliceque) melahuacatemictli : melahuacatlacuilo : sueo verdadero. (2 Melauacatemictli) escriuano que escriue verdadero. (2 Melauacatlacuilo)

melahuacatlacuilolli : escriptura verdadera. (2 Melauacatlacuilolli) melahuacatlatamachihuani : melahuacayotl : melahualiztica : melahualiztli : Melaualiztli) elque mide derecho. (2 Melauacatlatamachiuani)

derechura. (2 Melauacayotl) aderechas. (1 melaualiztica) derechamente. (2 Melaualiztica) vida llana y derecha. (2

s[m]pleza sin doblez. (1 melaualiztli)

melahuatoc : echado assi. (1 melauatoc) rellanada cosa por el suelo. (1 melauatoc) melahuatoc, ni : estar tendido, o echado enel suelo. prete: onimelauatoca. (2 Melauatoc, ni) echado estar y tendido. (1 ni, melauatoc) estar echado. (1 ni, melauatoc) melahuilia, nicte : Melauilia, nicte) melauhcaitta, nitla declarar algo a otro. preterito: onictemelauili. (2 : niuelar. (1) : medir derecho. (1 nitla, melauhcatamachiua) yr camino derecho. (2)

melauhcatamachihua, nitla melauhtiuh, nitla : melaztic :

yr d[e]recho a algna p[ar]te. (1) cosa derecha y luenga. (2) despechugado. (2)

derecha cosa. (1)

melchiquiuh petlauhqui :

melchiquiuhpetlauhqui : despechugado. (1) melcinqui : ahogado assi. (1) melinco : ahito o el que esta ahito. (1) ahito o el que esta ahito. (1 melixuitiqui) elque esta ahito. (2

melixhuitiqui : Melixuitiqui)

mellelmatini : querelloso desta manera. (1) enojada, o quexosa. (2) mellelmatqui : quexosa.) (2) idem.

persona que esta desabrida y

(Mellelmatini: persona que esta desabrida y enojada, o persona que se recrea y que se anda espaciando. arrepentido, o embaraado. (2) idem. (Mellelti:

mellelquixtiqui : alegre assi. (1) (2) mellelti : arrepentido assi. (1)

melleltiani : quebrantador de confederacion. (1) arrepentido, o embaraado.) (2) melleltique : desconcertados assi. (1) idem.

melleltiqui : embaraado assi. (1) arrepentido, o embaraado.)) (2)

(Melleltiani: idem.

(Mellelti:

melocoton

+ :

melocoton la fruta del. (1 xocotl melocoton) arbol de

melocoton cuahuitl : melocoton, arbol conocido. (1 melocoton quauitl) melocoton. (2 Melocoton quauitl) melommilpan : melon milpa : melonar. (1) melonar (2) despechugado. (2) (Melpan petlauhqui: despechugado.) (2) recrearse. (1 nino, cece meltia)

melpan petlauhqui : melpetlauhqui : meltia +, nino idem. :

membrillo + : membrillo fruta del. (1 xocotl m[m]brillo) carne de membrillo. (1 necutlanelolli membrillo) conserua, o carne de membrillo. (2 Necutlanelolli membrillo) membrillo cuahuitl : membrillo, arbol conocido. (1 membrillo quauitl) membrillo, el arbol. (2 Membrillo quauitl) meme, nitla : lleuar carga acuestas. preteri: onitlameme (2) carga lleuar. (1)

memetlatl : molleja en las aues. (1) memeya : manar por diuersas partes. (1) partes. pre: omemeyac. (2) memeyallotl : leche generalmente. (1) manar agua o cosa liquida por muchas leche generalmente. (2)

memmauhtia, nino : oninonemmauhti. (2)

espantarse o auer miedo sin proposito ni razon. p: miel de maguei cruda. (2) almorranas. (2 Menexualiztli)

menecutli : miel de maguey cruda. (1) menexhualiztli :

almorranas. (1 menexualiztli)

meocuilin : gusano de maguey. (1)

gusano de maguei. (2) el tallo largo del maguei. (2)

mequiyotl : tallo grande de maguey. (1)

mesa + : mesa portatile. (1 motquitinemi mesa) tres ordenes de mesas. (2 Epantitoc mesa) mesa en que ponen lo vendible. (1 tiyamic mesa) mesa d[e] tres pies. (1 yey icxi mesa yexc[m]pa icxe mesa) mesa de marmol. (1 teuapal mesa) mesa de tres ordenes. (1 epantitoc mesa) mesa de tres ordenes. (1 tlaepantililli mesa) mesa de vn pie. (1 ance ycxi mesa) mesa que se pone enla yglesia paraque ofrezcan enella. (2 Tlamanal mesa) mesa de vn pie. (1 ce ycxe mesa) mesa portatile. (1 nouian vel monequi mesa) mesa d[e] tres pies. (1 yey icxi mesa yexc[m]pa icxe mesa) mesa, donde comemos. (1 tlaqualoni mesa) mesa de cambiador o banco. (1 ypan teocuitlapoualo mesa) mesa en que ponen lo vendible. (1 yp[n] tlanamaco mesa) mesa enlos sacrificios. (1 tlamanal mesa) mesa de tres ordenes. (2 Tlaepantililli mesa) mesa tlapachiuhcayot : manteles. (1)

mesa tlapachiuhcayotl : cobertor de mesa, o los manteles. (2) mesa tlapachiuhcayotontli : mesacuac : manteles pequeos. (1 mesa tlapachiuhcayot[n]tli) cabecera de mesa. (2 Mesaquac)

cabecera de meta. (1 mesaquac)

mesatlapachiuhcayotontli :

manteles pequeos. (2)

mesmo + : setiembre mes. (1 lo mesmo) coro. (1 lo mesmo) enero. (1 lo mesmo) ceuada. (1 lo mesmo) melon fruta conocida. (1 lo mesmo) jubileo, ao de remission. (1 lo mesmo) clerigo. (1 lo mesmo) corregidor, iusticia. (1 lo mesmo) frontal de altar. (1 lo mesmo) dios. (1 lo mesmo) bera o col. (1 lo mesmo) ora del dia. (1 lo mesmo) marques. (1 lo mesmo) eneldo. (1 lo mesmo) bonete. (1 lo mesmo) calas. (1 lo mesmo) doa sulana. (1 lo mesmo) angel. (1 lo mesmo) ciruela de castilla. (1 lo mesmo) pual, arma vsada. (1 lo mesmo) apato. (1 lo mesmo) umaque. (1 lo mesmo) chiriuia. (1 lo mesmo) doblar el precio. (1 lo mesmo es q[ue] doblar el trabajo) quintal. (1 lo mesmo) mayo, mes quinto. (1 lo mesmo) juramento. (1 lo mesmo) chinela calado. (1 lo mesmo) cedro. (1 lo mesmo) campana. (1 lo mesmo) martes dia dela semana. (1 lo mesmo) culantro. (1 lo mesmo) chirimia. (1 lo mesmo) nuez, fruta conocida. (1 lo mesmo) elemento. (1 lo mesmo) chapines. (1 lo mesmo) purgatorio, lugar donde se purgan las animas. (1 lo mesmo) (2 Teyollo izcali lo mesmo es que teyollizcali) missa. (1 lo mesmo) junio mes. (1 lo mesmo) dormidera. (1 lo mesmo) candela. (1 lo mesmo) breuiario. (1 lo mesmo) anahoria. (1 lo mesmo) descomunion. (1 lo mesmo) abril, mes quarto. (1 lo mesmo) domingo. (1 lo mesmo) castaa. (1 lo mesmo) romero yerua. (1 lo mesmo) durazno la fruta. (1 lo mesmo) marquesa. (1 lo mesmo) jueues vn dia dela semana. (1 lo mesmo) camisa de castilla. (1 lo mesmo) yglesia. (1 lo mesmo) marco de plata. (1 lo mesmo) cura de yglesia. (1 lo mesmo) libra, peso de onze onas. (1 lo mesmo) adobo. (1 lo mesmo) sabado. (1 lo mesmo) miercoles, dia dela semana. (1 lo mesmo) arroba. (1 lo mesmo) don; pronombre; castellano. (1 lo mesmo) metalotl : metalotl meollo de maguei. (2) = : = meollo de maguei. (1)

metzolli (2 metalotl)

meteca, ni : metl :

plantar magueyes. preterit: onimetecac. (2) maguei. (1)

maguei. (2)

metl nicaquia : metlapilcoatl : metlapilli :

plantar magueyes. (2) biuora muy ponoosa. (2) moledor con que muelen el mayz. (2) moledor de mayz. (1)

metlatl : piedra donde muelen el mayz. &c. (2) que se ha de comer. (1) metlatzotzona, ni : metlatzotzona,, ni :

piedra para moler el mayz y lo

picar muela o piedra pa moler. pre: onimetlatzotzon (2) picar muela para moler. (1)

metolcualo : idem. pr: ometolqualoc. (Metolloa: apolillarse la ropa. preterito: ometolloac.) (2 Metolqualo) apollinarse la ropa. (1 metolqualo) metolcualoc : apolillada ropa. (2 Metolqualoc)

metolcualoliztli : metolin : metollo : metolloa : (1)

apollinadura. (1 metolqualoliztli)

piojo blanco del cuerpo. (1) apolillada ropa. (2) apolillarse la ropa. preterito: ometolloac. (2) apollinadura. (1 metolloualiztli) esteuado de piernas. (1) apollinarse la ropa.

metollohualiztli : metzcacaltic : metzcotoctic : metzcuauhyotl : metzhuatzalli

esteuado de piernas (2)

coxo de pierna quebrada. (1) el muslo, o el largor de toda la pierna. (2 Metzquauhyotl) + : pernil de tocino. (2 Pitzo metzuatzalli)

metzoia, nino : tener la muger su costumbre pre: oninometzui. (2 Metzuia, nino) costumbre tener la muger. (1 nino, metzuia) metzoia, no : camisa o costumbre tener la muger. (1 no, metzuia) metzoia, tito : reboluer o cruzar los muslos vna persona con otra. pre: otitometzuique. (2 Metzuia, tito) metzolli : lo mismo es que metalotl. (2)

metzontli : los pelos delas piernas. (2) metzpoztecqui : coxo, que se quebro la pierna. (2 Metzpuztecqui) quebrada. (1 metzpuztecqui) metzpoztequi, Metzpuztequi, metzpoztequi, Metzpuztequi, coxo de pierna

nino : quebrarse la pierna por el muslo. pre: oninometzpuztec. (2 nino) quebrarse la pierna por el muslo. (1) nite : quebrar a otro la pierna assi. prete: onitemetzpuztec. (2 nite) los neruios dela pierna. (2) mes parte dozena del ao. (1 metztlapoualiztli)

metztlalhuatl :

metztlapohualiztli :

metztli : muslo, por parte de dentro y de fuera. (1) luna, o pierna de hombre o de animal, o mes. (2) mes parte dozena del ao. (1) luna planeta del cielo. (1) pierna de animal. (1) metztli + : luna demediada, o m[n]guada. (2 Cotonqui metztli) menguante de luna. (1 yc poliui ym metztli) nalgada de tocino. (1 tocino metztli) luna nueua. (2 OValmoman metztli) el mes de octubre. (2 Ic matlactetl metztli yce xiuitl) setiembre mes. (1 icchicunaui metztli yn cexiuitl) quatro meses. (2 Naui metztli) el mes de agosto. (2 Icchicuei metztli yncexiuitl) estar ya la luna llena. (2 Yeyaualtic metztli) dos meses. (2 Ontetl metztli) luna nueua. (1 yancuic metztli) menguante de luna. (1 yc mictiuh[n] metztli) agosto mes. (1 yc chicuei metztli ycexiuitl) junio mes. (1 ycchiquacem metztli yn cexiuitl) luna nueua. (1 oualmoman metztli) luna llena. (1 omacic metztli) media luna. (1 tlapanqui metztli) crecer la luna. (1 veixtiuh in metztli) otubre mes. (1 ycmatlactetl metztli yncexiuitl) dos meses. (1 ontetl metztli) mes y medio. (1 centetl

metztli ypan tlaco) luna nueua. (1 oquiaco metztli) luna llena. (1 oyaualiuh metztli) luna nueua. (2 Oquiaco metztli) luna llena. (2 Oueix metztli) luna de mediada. (1 cot[n]qui metztli) julio mes. (1 yc chicontetl metztli yn c[e]xiuitl) luna llena. (1 oueix metztli) media luna. (1 centlacol metztli) nouiembre mes. (1 ycmatlactetl oce metztli yn cexiuitl) abril, mes quarto. (1 yc nauhtetl metztli ycexiuitl) mayo, mes quinto. (1 ycmacuilli metztli yncexiuitl) dos meses. (1 ome metztli) luna de mediada. (1 tlapanqui metztli) luna llena. (1 ye yaualtic metztli) menguante de luna. (1 yc iloti ym metztli) cuatro meses. (1 naui metztli) menguante de luna. (2 Inecuepaliz im metztli) menguante de luna. (1 ynecuepaliz yn metztli) luna que esta ya llena. (2 Oyaualiuh metztli) luna llena. (2 Otlapaliuhcat metztli) el mes de abril. (2 Icnauhtetl metztli yce xiuitl) pernil de tocino. (2 Tocino metztli) el mes de julio. (2 Icchicuntetl metztli in cexiuitl) el mes de maro. (2 Ic yei metztli yce xiuitl) dos meses. (2 Ome metztli) luna llena. (2 Omacic metztli) menguante de luna. (2 Ye mictiuh ym metztli) media luna, o luna d[e]mediada (2 Tlapanqui metztli) eclipsada luna. (1 oqualoc yn metztli) metztli cualo : metztli qualo) eclipsarse la luna. (2 Metztli qualo) eclipsarse la luna. (1 eclipsi de luna. (1

metztli icualoca : metztli yqualoca)

eclipsi de luna. (2 Metztli iqualoca)

metztli imiquiz : conjunction de luna. (2) ymiquiz) metztli inecuepaliz : metztli marzo : metztli mayo :

conjunction de luna. (1 metztli

menguante de luna. (1 metztli ynecuepaliz)

maro mes tercero. (1 metztli maro) el mes de mayo. et sic de alijs. (2) mayo, mes quinto. (1)

metztli nohuiembre : metztli otubre : metztli, metztona : + :

nouiembre mes. (1 metztli nouiembre)

otubre mes. (1) enero. (1 ycce metztli, ynce xiuitl) hazer luna. (1 metztuna) claridad de luna. (2 lunar

hazer luna. pre: ometznac. (2 Metztuna)

metztonalli : claridad de luna. (2 Metztunalli) Metztunalli) lunar luz dela luna. (1) metztonallotl : idem. luz dela luna. (1) metztontli :

(Metztunalli: claridad de luna.) (2 Metztunallotl)

mes pequeo, o luna o pierna pequea. (2)

pierna pequea. (1)

metztztli : muslo, por parte de dentro y de fuera. (1) meuhqui : mexicopa : leuantado dela cama. (2) hazia mexico. (2) leuantado assi. (1)

hazia la cibdad de mexico. (1) hazia la cibdad

mexicopahuic : idem. (Mexicopa: hazia mexico.) (2 Mexicopauic) de mexico. (1 mexicopauic)

mexixin :

mastuero. (2) idem.

mastuero yerua conocida. (1) mastuero yerua conocida. (1) manar agua o

mexixquilitl :

(Mexixin: mastuero.) (2)

meya : manar la fuente, o cosa semejante. preter: omex. (2) otra cosa. (1) meyollotli : espigado. (1) mezotl : cogollo de maguei, antes que tallezca. (2) maguei seto. (1 meotl)

cogollo de maguei no

maguei seco. (2 Meotl)

meztallotl : meztallotl miac : + :

cogollo blanco de maguei antesque eche tallo. (2) cogollo de maguei no espigado. (1 mecellotl, meztallotl) carillas constellacion. (1)

las siete cabrillas, constellacion. (2) biuora. (2 Miauacoatl)

miahuacoatl : miahuati : miahuatl :

echar espiga y flor la caa del mayz pre: omiauatic. (2 Miauati) la espiga y la flor dela caa de mayz. (2 Miauatl) paxarico amarillo que canta suauemente. (2 Miauatototl) idem. (Matlacpa omome: doze vezes.) (2) cada ao. (1 momona mic) peleador. (1) escaramuador. (1)

miahuatototl :

miatlacpa omoppa : mic + :

muerto del todo. (2 Ouel mic) batallador o escaramuador. (2) + :

micalini : micalini

ombre exercitado n armas. (1 yeixcoca oquichchotl micalini) mosca grande. (1 micca cayulin) : sacrificar o ofrecer algo al muerto. (1 ni, micca uemmana)

micca cayolin :

micca huemmana, ni

micca quimiliuhcayotl : mortaja. (1 micca q[ui]miliuhcayotl) micca quimiloani : micca tepetlacalli : micca tilmahua : mortajador de muertos. (1) sepultura de piedra. (1)

vestido de luto. (1 micca tilmaua) petafio de sepultura. (1)

micca tlacuilolmachiyotl :

micca tlatatacca tzacayotl : sepultura cn epitaphio. (1) micca tlatlatlauhtiliztli : esequias. (1) dormir los

miccacochi, ni : dormir los ojos abiertos. prete: onimiccacoch. (2) ojos abiertos. (1) miccacochini : el que duerme los ojos abiertos. (2)

dormidor tal. (1)

miccacochqui : idem. dormido assi. (1) miccacuicatl : miccahua :

(Micca_cochini: el que duerme los ojos abiertos.) (2) esequias. (1) enlutado. (1 miccaua)

obsequias de muerto. (2)

enlutado por muerto. (2 Miccaua)

miccahuacati, ni : traer luto, o gritar por muerto. prete: onimiccauacatic. (2 Miccauacati, ni) gritar con gemido. (1 ni, miccauacati) miccahuacatiliztli : el luto que se pone por el muerto. (2 Miccauacatiliztli) luto que se pone por el muerto. (1 miccauacatiliztli) grita desta manera. (1 miccauacatiliztli) miccahuacayotl : enlutamiento. (2 Miccauacayotl) (1 miccauacayotl) luto que se pone por el muerto.

miccahuenmana, ni : ofrecer oblada, o ofrenda por muerto. pret: onimiccauemman. (2 Miccau[n]mana, ni) miccanecahualiztli : manda de testamento. (2 Miccanecaualiztli)

miccanenahuatiliztli : manda de testamento. (1 miccanenauatiliztli) miccanenequi, mo : miccanenequi, nino : que esta muerto. (1) fingir q[ue] esta muerto. preter: omomiccanenec. (2) fingir que esta muerto. prete: oninomiccanenec. (2) fingir

miccapantlaza, ni : desenterrar muerto. preteri: onimiccapantlaz. (2 Miccapantlaa, ni) desenterrar muerto. (1 ni, miccapa[[n]]tlaa) miccapantlazaliztli : desenterramiento assi. (1 miccapantlaaliztli)

miccapantlazani : desenterrador tal. (1 miccapantlaani) miccapetlacalli : tumba de sepultura. (2) miccaquimiliuhcayotl : mortaja. (2) miccaquimiloa, ni : miccaquimiloa, nite : mortajar al muerto. (1) amortajar. preterito: onitemiccaquimilo. (2) amortajador assi. (1) tumba sepultura. (1)

miccaquimiloani : amortajador. (2) miccaquimiloliztli :

amortajadura. (1)

miccaquixtia, ni : desenterrar muerto. preterit: onimiccaquixti (2) desenterrar muerto. (1) miccaquixtiani : desenterrador tal. (1) desenterramiento assi. (1)

miccaquixtiliztli : miccaquixtiqui :

desenterrador tal. (1)

miccatataca, ni : idem. pret: onimiccatatacac. (Miccaquixtia, ni: desenterrar muerto. preterit: onimiccaquixti) (2) desenterrar muerto. (1)

miccatatacac :

desenterrador tal. (1) desenterramiento assi. (1)

miccatatacaliztli : miccatatacani :

desenterrador tal. (1) mortaja. (1 miccatecq[ui]milolli)

miccatecquimilolli :

miccatemamaquiliztli : mandas de testamento. (2) miccatepetlacalli : miccatequimiloloni : sepultura de piedra. (2) mortaja. (2) piedra para sepultura. (1) piedra para

miccatetl : piedra de sepultura. (2) miccatetlacuilolli : sepultura. (1) idem.

(Miccatetl: piedra de sepultura.) (2) manda de testamento. (1)

miccatetlamamaquiliztli : miccatilmahua :

enlutado. (2 Miccatilmaua) epitaphio de sepultura. (2 Miccatlacuilolmachiotl) andas de muertos. (1) fingir

miccatlacuilolmachiyotl :

miccatlapechtli : andas de muerto. (2)

miccatlapiquia, nino : fingirse muerto. preterito: oninomiccatlapiqui. (2) que esta muerto. (1) miccatlatatactli + : sepultura nueva. (1 yancuic miccatlatatactli) piedra gr[n]de o losa de sepultura. (2)

miccatlatatactzaccayotl : miccatlatlatlauhtia, ni : esequias hazer. (1) miccatlatlatlauhtiliztli :

hazer obsequias. preter: onimiccatlatlatlauhti. (2) obsequias. (2)

miccayetoca, nino : fingir que esta muerto. pret: oninomiccayetocac. (2) fingir que esta muerto. (1) miccazahua, nino : traer luto por el muerto. pret:oninomiccaauh. (2 Miccaaua, nino) enlutarse, ponerse luto. (1 nino, miccaaua) miccazayolin : michacaxitl : moxca grande. (2 Miccaayulin) estanque de peces. (2) picina estanque de peces. (1)

michacini : pescador de peces. (1) michahuatl : espina delgada y larga de pescado. (2 Michauatl) pescado. (1 michauatl) michamanalli : idem. (Michacaxitl: estanque de peces.) (2) peces. (1) estanque de peces. (1) espina de

picina estanque de

michaxiliztli : michcacallotl : michcuyolli : michcuyulli.) michehuatl : (1 micheuatl) michiahuacayotl michihuauhtli : michiuauhtli) michin : (1)

pesca de peces. (2)

pesca de peces. (1) concha de pescado. (1) anzuelo. (1 escama de pescado.

concha de pescado. (2)

anzuelo, o cosa semejante. (2 Michcuyulli) anzuelo. (1 michcuyulli) escama, o pellejo de pescado. (2 Micheuatl) + :

azeite de vallena. (1 vei michiauacayotl) bledos blancos. (1

cierto genero de bledos. (2 Michiuauhtli) pescado; propriamente. (1)

pescado. (2)

pece o pescado generalmente.

michin iteuh : michinix :

veuo de pescado; y assi dolos de mas. (1 michin yteuh) berruga otra. (1)

berruga. (2)

michinixxo : michiuhqui : flechas. (1) michma

berrugoso. (1) flechero que las haze. (2) frechero o flechero, el que haze

+ : fisgar. (1 tepuztopiltica ni, michma) pesca de peces. (2) pesca de peces. (1)

michmaliztli : michmalo michmaloni michmani : + : + :

fisga para tomar pescado. (1 topilli yacatepuo yc michmalo) nassa para pescar. (1 veichiquiuitl michmaloni) pescador de peces. (1) red para peces. (1) sedal para pescar. (1) manjar de pescado; y assi

pescador (2)

michmatlatl : michmecatl :

red para pescar. (2) sedal para pescar. (2)

michmolli : guisado, o potaje de pescado. (2 Michmulli) de los de mas. (1 michmulli) michnamacac : michnamacacan : el que vende pescado. (2)

pescadero que los vende. (1)

pescaderia, el lugar donde se vende. (2) pescaderia, donde los venden. (1 michnamacoyan = michnamacoyan (2 michnamacacan) pescadero que los vende. (1)

michnamacacan + : michnamacacan) michnamacacan michnamacani : = :

el que vende pescado. (2)

michnamacoyan :

lo mesmo es que michnamacacan. (2)

michnamacoyan michnamacacan : pescaderia, donde los venden. (1) michomitl : espina gorda, o hueso de pescado. (2) michpahuia, nitla : michpipilo : espina de pescado. (1)

embaruascar pescado. (2 Michpauia, nitl[a])

pescador con anzuelo. (2) pescar con anzuelo. (1)

michpipiloa, ni : pescar con anzuelo. (2) michpipiloani : michpipiloloni : michtetl : pescador assi. (2) anzuelo. (2)

pescador assi. (1)

anzuelo. (1) veuo de pescado; y assi dolos de mas. (1) empanada de pescado; y assi delas de

hueuo de pescado. (2)

michtlaoyo : mas. (1) michua

empanada de pescado (2)

+ : sardina arrencada pece conocido. (1 castill[n] michua tzaltepiton) escama de pescado. (1 michxoneuatl) caida desta manera. (2 Micitiuetziliztli)

michxonehuatl :

micitihuetziliztli :

miciuhca chihua : facilmente hazerse. (1 miciuhca chiua) miciuhcachihua : micoa : micoani : cosa que facilmente se haze. (2 Miciuhcachiua)

auer mortandad. (2) cosa mortifera, o ponoosa. (2) hongo ponooso. (1) rejalgar. (1) venino ponoa. (1 micoani

micoani nanacatl : micoani patli : pahtli)

breuaje mortifero. (2)

micohuani : ponooso. (1 micouani) micohuani + :

mortal cosa que mata. (1 micouani)

matador. (1 ymac micouani)

micohuani patli : ponoa beuedizos mortales. (1 micouani patli) micoltiani : micomitl : micquetl : micqui : (1) cudicioso. (1) desseoso. (1) carcax de saetas. (1) aliaua. (1)

aljaua, o carcax de saetas. (2) cuerpo de hombre muerto. (2) muerto. (1)

muerto. (1)

cuerpo muerto. (1) defuncto.

muerto, o deffuncto. (2)

cuerpo muerto. (1)

micqui + : rudo de entendimiento, o boto de ingenio. (2 Yollo micqui) biudo. (2 Ciua micqui) ahogado en agua. (2 Atlam micqui) lugar muy escuro. (2 Iuhquim micqui itzinco) escura y tenebrosa cosa. (1 yuhquim micqui) micqui itlatlayan : hoguera para quemar muerto. (2 Micqui ytlatlayan) para quemar muerto. (1 micqui ytlatlayan) mict/t/lantli : infierno. (2) hoguera,

mictia, nino : matar, o maltratar asi mismo, o escoger lo mejor. prete: oninomicti. (2) escoger lo mejor. (1) mictia, ninonoma : matar assi mismo. preterit: oninonomamicti. (2) mictia, nite : matar, o maltratar a otro. prete: onitemicti. (2) lisiar o daar. (1) mictia, nitla : ser impotente para engendrar, o sacrificar ante los idolos matando algo. preteri: onitlamicti. (2) matar, sacrificando animales o aues. (1) mictia mictia + : matar. (1 velnite, mictia) +, nite : matar a traicion. (1 atenemachp[n] nitemictia)

mictihuechiliztli : muerte del que cae muerto de lugar alto, o del que cae desu estado. (2 Mictiuechiliztli) cayda del que muere cayendo en tierra. (1 mictiuechiliztli) mictihuetzi, ni : caer entierra muerto, o morir de presto. pret: onimictiuetz. (2 Mictiuetzi, ni) caerse muerto. (1 ni, mictiuetzi) mictihuetziliztli : mictihuetzqui : mictiuetzqui) mictiliznencayotl mictiliztli + : cayda del que muere cayendo en tierra. (1 mictiuetziliztli) caydo assi. (1

caido, o muerto assi. (2 Mictiuetzqui)

+ : vida maridable. (1 nena mictiliznencayotl) muerte penosa o cruel. (2 Tecococa mictiliztli)

mictiloni : digno de muerte. (1) mictimomana, ni : demudarse parandose la cara como de muerto. prete: onimictimoman. (2) mictimomana in noxayac : demudarse el color. (1 mictimomana yn noxayac)

mictimoteca + : noche muy noche, cerca de las nueue horas. (2 Tlalli mictimoteca) noche quando se acuestan todos. (1 tlalli mictimoteca) mictimotlalia, ni : idem. preterito: onimictimotlali. (Mictimomana, ni: demudarse parandose la cara como de muerto. prete: onimictimoman.) (2) confundir me assi. (1) mictiuh + : menguante de luna. (2 Ye mictiuh ym metztli) norte; i; la parte

mictlampa : hazia el infierno, o ala parte aquilonar. (2) aquilonar. (1) hazia el ynfierno. (1) mictlampa ehecatl : ciero. (2) ciero viento. (1)

mictlampa huic : mictlampahuic :

hazia el infierno. (2 Mictlampa uic) hazia el ynfierno. (1 mictlampauic) ynfierno, lugar de

mictlan : infierno, o enel infierno, o al infierno. (2) daados. (1)

mictlan + : lugar postrero y mas prof[n]do del infierno. (2 Chicunauh mictlan) idem. (Iuhquim micqui itzinco: lugar muy escuro.) (2 Iuhquim mictlan) escura y tenebrosa cosa. (1 yuhquim mictlan) mictlan cayotl : ynfernal cosa. (1)

mictlan netoliniztli : furias del infierno. (1) mictlan tlaihiyohuiliztli : mictlancayotl : mictlantli : furias del infierno. (1 mictlan tlayhiouiliztli)

cosa infernal, o del infierno. (2) ynfierno, lugar de daados. (1)

mictoc + : idem. (Tlalli mictimoteca: noche muy noche, cerca de las nueue horas.) (2 Tlalli mictoc) noche muy noche. (1 tlalli mictoc) micuaniani : cosa mouediza. (2 Miquaniani) apartado assi. (1 miquaniani) micuaniqui : apartado assi. (1 miquaniqui) mucho mouible cosa. (1 miquaniani)

miec : mucho encantidad, o las siete cabrillas, c[n]stellacion. (2) en cantidad. (1) carillas constellacion. (1)

miec + : mucho en cantidad. (1 cenca miec) nombre que significa muchas cosas. (1 tocaitl miec ynezcayo) idem. (Ocye ixachi: mucho mas. s. en cantidad.) (2 Ocye miec) muy mucho. (1 cenca miec) poco, nombre adjectiuo. (1 amo miec) mas, nombre comparatiuo. (1 ocye miec) miec axcatica : miec axcatl : miec itentzon : abundosamente. (1) abundancia tal. (1) baruudo. (1 miec ytentzon) negociado, que tiene

miec itequiuh : ocupado n negocios. (1 miec iteq[ui]uh) muchos negocios. (1 miec ytequiuh) miec itlatqui : miec naxca : miec notlatqui : abundoso. (1 miec ytlatqui) abundar en riquezas. (1) abundar en riquezas. (1)

miec quinezcayotia : miec tlatquitica :

nombre que significa muchas cosas. (1) abundosamente. (1)

miec tlatquitl :

abundancia tal. (1) artilleria. (1) nombres que significan vna cosa. (1

miec tlequiquiztli :

miec tocaitl zancentlamantli quinezcayotia : miec tocaitl ancentlamantli quinezcayotia) miec xiuhtia, ni : miec yaxca : tener mucha edad. (2)

abundoso. (1) mover en diuersas partes. (1 mieccampa nitla, quania)

mieccampa nitla, cuania : mieccan :

en muchas partes. (2)

mieccan quizqui : cosa diuidida assi, o en diuersas maneras, o cosa d[e] difer[n]tes propriedades. (2) mieccan quiztica : diuidise en muchas partes diferentes vnas de otras. (2) hendido en muchas partes.

mieccan tzatzayanqui : hendido en muchas partes. (1) (2)

mieccanquixtia, nitla : diuidir, o partir enmuchas partes, o despedaar algo. pre: onitlamieccanquixti. (2) mieccaquixtia, tetech nitla/ huel/ nitla : onitlamieccaquixti. (2) dar alogro. prete: tetech

mieccaquixtia + : dar a logro. (1 tetech nitla, mieccaquixtia) mieccaquixtia +, nitla : idem. pre: tetech onitlamieccaquixti. (Tetech nitlamatzayana: id[m]. p: tetech onitlamatzayan.) (2 Tetech nitlamieccaquixtia) miecmaca, nicte : dar prodigamente. prete: onictemiecmacac. (2) miecpa : amenudo o frequentadamente. (1) aduerbio. (2) miecpa mvchas vezes. (1) muchas vezes.

+ : muchas vezes mas. (1 cenca miecpa)

muchas vezes mas. (1 vel miecpa)

miecpanicualtoca : miectin :

muchas vezes visitar a alguno. (1 miecpaniqualtoca) muchedumbre de hombres. (1) muchedumbre. (1) tropel de

muchos en numero. (1)

miectlacatl : gente. (1) miectlamantli

gran tropel de gente. (2) + :

muchedumbre de hombres. (1)

otras muy muchas cosas (2 Occenca miectlamantli)

miectlamantli ictech tlachichihuilia in tlacatecolotl : engaos poner y artificios para daar a otro. (1 miectlam[n]tli yctech tlachichiuilia yn tlacatecolotl) miectlamantli ictechmoyeyecoltia : engaos poner y artificios para daar a otro. (1 miectlamantli yctechmoyeyecoltia) miecuei tlequiquiztli : artilleria. (1 miecvei tlequiquiztli)

miecxiuhtia, ni

edad tener mucha. (1) augmentar o acrec[n]tar algo. prete: onitlamiequili. (2) multiplicar. (1) hato de ouejas. (1 miequinquintin ychcame) muchos, o muchas.

miequilia, nitla : acrecentar algo. (1)

miequinquintin ichcame :

miequintin : muchos en numero. (1) muchos o muchas. (2) (2) muchedumbre de hombres. (1) muchedumbre. (1) miequintin cocoyame : miequintin coyameme : piara de puercos. (2)

piara de ganado men[u]do; y assi delos de mas. (1)

miequintin cuacuahueque : hato de vacas. et sic de alijs. (2 Miequintin quaquaueque) piara deganado mayor; y assi delos de mas. (1 miequintin quaquaueque) hato de vacas. (1 miequintin quaquaueque) miequintin cuauhnecozayoltin : quauhnecuayultin) miequintin ichcame : miequintin pitzome : delos de mas. (1) enxambre de auejas. (1 miequintin

hato de ouejas. (2 Miequintin ychcame) piara de puercos. (2) piara de ganado men[u]do; y assi

miercolez + : cuanto ay desde la ceniza ala pascua de resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) miexini : pedorro. (2) pedorro. (1)

mihicoltiani : mihiotzacqui : mihiyotiqui :

tirano. (1) ahogado assi. (1) doliente assi. (1) aue que ha mudado, o

mihuiyotepeuhqui : pelechada aue. (1 miuiyotepeuhqui) sele acaydo la pluma (2 Miuiotepeuhqui) mihuiyoti : emplumecido. (1 miuiyoti) mihuiyotlazqui : Miuiotlazqui)

emplumecido paxaro (2 Miuioti) aue que ha mudado la pluma. (2

pelechada aue. (1 miuiyotlazqui)

milacatzoani + : ayudador tal. (1 tepam milacatzoani) fiador desta manera. (1 tepam milacatzoani) fauorecedor. (2 Tepam milacatzoani) milacatzoqui : buelto assi. (1) el que biue mal y viciosamente. (2 Teuhtli tlaolli yc cierta ranilla. (2)

milacatzotinemi + : milacatzotinemi)

milcalatl : rana otra. (1)

milchilli : axi que se haze enlas milpas o heredades. (2) milchiuhqui : milcohuia, nino milecatontli : gaan que ara. (1) : gaan o labrador. (2)

c[m]prar heredad para mi. (1 nino, milcouia)

quionero que tiene parte en heredad. (2) idem. (Millacatl: labrador o

milla ichan : morador de campo. (1 milla ychan) aldeano.) (2 Milla ychan) milla nemi : milla tlacatl : idem. (Milla ychan: idem.

(Millacatl: labrador o aldeano.)) (2) labrador o aldeano. (2) aldeano. (1) labrador o

labrador rustico. (1)

aldeano. (1)

millacatl : labrador rustico. (1) aldeano. (2) millacayotl :

morador de campo. (1)

labrana de tierra el arte. (1)

campesina cosa. (1)

millanehuia, nino : arrendar heredad. preterito: oninomillaneui. (2 Millaneuia, nino) arrendar tomar a renta. (1 nino, millaneuia) millanehuiani + : arrendador de huerta. (1 moxochiqual millaneuiani)

millanemi : morador de campo. (1) millapixca xacalli : millapixcalli : (2) estancia de veladores delas sembradas. (1) cauaa de veladores.

estancia de veladores delas sembradas. (1) idem.

millapixcaxacalli : millecatontli : milli :

(Millapixcalli: cauaa de veladores.) (2)

quionero que tiene alli parte. (1) heredad. (2)

eredad. (1)

milli + : heredad plantada de estacas de oliuas, o de otras plantas. (2 Tlaquauhtoctli milli) estaca dade plantas. (1 tlaquauhaquilli milli) terruo. (1 tlalli milli) estaca dade plantas. (1 tlaquauhtoctli milli) tornarse caaueral la eredad. preteri: oacayoac. (2 Acayoa in milli) heredad plantada de estacas o plantas de oliuas. &c. (2 Tlaquauaquilli milli) vega que se siembra. (2 Ixtlauacam milli) milmayana, ni : persona pobre que no tiene heredad ni pegujal, o persona deffeosa de tener heredad. (2) tener necessidad de tierras y eredades o desearlas. (1) milnetechana, nite : alindar mi heredad con la de otro. pre: onitemilnetechan. (2) alindar vna eredad cn otra. (1) miloloni milpa + : + : capirote de halcon. (1 tloixqui miloloni)

melonar (2 Melon milpa) majada o posada. (1)

milpan calli :

milpan nica : milpan ninemi : milpanecatl : (2) milpixqui + :

estar en el campo. (1) estar en el campo. (1) morador de campo. (1) labrador rustico. (1) labrador o aldeano.

viadero que la guarda. (1 vino milpixqui) linde entre heredades. (1) linde

miltepantli : mojon olinde de heredad. (1) entre heredades de muchos. (2) miltepito : quion de heredad. (2) miltepiton : quion de heredad. (1)

miltontli : pegujal. (1)

quion de heredad. (1)

pegujal o quion de heredad. (2)

milxocoa, nite : meterse en linde de heredad de otro. pr: onitemilxoco. (2) meterse en pedao de heredad o suerte o terminos mojones o tierra ajena. (1) miman : mimatca : luego, y luego, o encontiente. c[n]juncti[n]. (2) sotilmente. (1 mihmatca) sotil y diestramente. (2) prudente y auisado. (2)

mimatca tlacatl : diciplinado virtuoso. (1) mimatcanemiliztli : mimatcanemini : mimatiliztli : assi. (2) modestia. (1)

vida modesta y prudente. (2) modesta cosa. (1) modesto y auisado. (2) sotileza o curiosidad

recatado assi. (1) galania. (1)

sotileza. (1 mihmatiliztli)

mimatini : cortes y bien criado. (1) galan. (1) prudente; busca discreto. (1) modesta cosa. (1) sabio como quiera. (1 mihmatini) comedido. (1) yndustrioso. (1) briosa cosa. (1) discreto. (1) abil persona. (1) astuto assi. (1) sabio cuerdo y auisado. (2) mimatini + : sabio en excesiua manera. (1 cenca mihmatini) mimatini) medico que sabe poco. (1 amo cenca mimatini ticitl) mimatini ticitl : medico experimentado. (1) mimatqui : diestra persona. (1) messurado. (1) onesta cosa. (1) sabio cuerdo y auisado.) (2) mimercaduria : mimiahuame : sesudo cosa de buen seto. (1) briosa cosa. (1) sotil cosa. (1 mihmatqui) idem. (Mimatini: dissoluto. (1 amo

mercaderia mia. (1) enxambre de auejas. (1 mimiauame)

mimiahuatl : colmena redonda que se cria enlos arboles. (1 mimiauatl) abeja otra, que haze panal enlos arboles. (1 mimiauatl) cierto panal de miel redondo, o el aueja que lo haze. (2 Mimiauatl) mimichaci, ni : pescar. pre: onimimichacic. (2) pescar peces con red. (1)

mimichacini : mimichma, ni : mimichmani :

pescador. (2) pescar. pre: onimimichma. (2) pescador de peces. (1) pescar peces con red. (1)

pescador. (2) estrago de muertos, o

mimicque + : estrago de muertos. (1 yxachim mimicque) muchos muertos. (2 Ixachim mimicque) mimicque tepeuhticate : monton de muertos. (1) mimicqui + : perlatico. (2 Nacayo mimicqui)

mimilihui : abotonarse la flor. (1 mimiliui) abotonarse la flor, o crecer el vientre dela que esta preada. pre: omimiliuh. (2 Mimiliui) mimilitta, nino : yr aver, o a mirar la heredad. pre: oninomimilittac (2) la heredad. (1) mimiliuhca + : lomo de libro. (1 amoxtli ycuitlapam mimiliuhca) redondez de cosa rolliza, o lomos de animal. (2) + : lomo de animal. (1 cuitlapam mimiliuhcayotl) cosa rolliza, como visitar

mimiliuhcayotl : mimiliuhcayotl mimiliuhqui : pilar. &c. (2) mimiliuhqui = :

redondo como coluna o palo rollizo. (1) = mimiltic (2 mimiliuhqui)

mimillachia, ni : andar visitando sus tierras o heredades. pre: onimimilachix. (2) mimiloa, mo : mimiloa, nino : cuesta baxo o por mimiloa, nitla : onitlamimilo. (2) mimilpanoa, ni : ganar conla hazienda que se da alogro. metapho. (2) rodar por el suelo o rebolcarse. pret: oninomimilo. (2) el suelo. (1) rebolcarse. (1) trastornar o derrocar cantaro, o cosa semejante. pre: trastornar vaso. (1) andar visitando sus heredades pre: onimimilpano. (2) redondo como coluna o palo rodar

mimiltic : rollizo, cosa redonda y larga. (1) rollizo. (1) lo mismo es que mimiliuhqui. (2) mimiltic nabox : mimiltic naboz : nabo luengo y delgado. (1)

nabo luengo. (2 Mimiltic nabos)

mimimliuhcayotl : redondez assi. (1) mimina, nite : garrochear o asaetear. preterito: onitemimin. (2) asaetear. (1) assaetear o flechar. (1) mimina, nitla : tirar garrocha o saeta. preterito: onitlamimin. (2) assaetear o flechar. (1) mimiqui + : idem. (2 Yollo mimiqui) (Yollo micqui: rudo de entendimiento, o boto de ingenio.)

mimiquiliztli + : mal de coraon. (2 Yollo mimiquiliztli) enfermedad. (2 Nacayo mimiquiliztli) mimiquini +, ni : mimiquini, ni) mimiquixuch : muerte. (2) mimiyahuatl :

perlesia,

tener mal de coraon. pret: onoyollo mimiquia. (2 Yollo

enfermizo, que nunca tiene salud yque parece estar cada dia ala panal de auejas. (1 mimiyauatl)

mina, nite : asaetear a alguno. pre: onitemin. o picar como tauano o abispa. (2) picar como abispa o tauano. (1) mina, nitla : tirar saeta, o garrocha. (2) tirar saeta o flecha. (1) flechar tirar flecha. (1) mina, + : tirar vara con amiento. pret: atlatica onitlamin. (2 Mina, atlatica nitla) idem. preterito: atlacopa onitlamin. (Mina, atlatica nitla: tirar vara con amiento. pret: atlatica onitlamin.) (2 Mina, atlacopa nitla) mina, atlacopa nitla : idem. preterito: atlacopa onitlamin. (Mina, atlatica nitla: tirar vara con amiento. pret: atlatica onitlamin.) (2) mina, atlatica nitla : tirar vara con amiento. pret: atlatica onitlamin. (2) mina, niteitz : sangrar a otro. preterito: oniteitzmin. (2)

mintontli : nieto tercero, o nieta tercera. (1) ermano de tu tercero ahuelo. (1) hermano de tercero abuelo o nieto de tercero, o nieta de tercera. (2) mipatli : yerua de ballestero. (1) yerua de ballestero. (2) morir. (1) fenecer, acabarse. (1)

miqui, ni : morir. prete: onimic. (2)

miqui + : martyr. (1 tlaneltoquiliztli ypampa miqui) matar. (1 nomac miqui) miqui +, ni : morir de coraje. (1 noqualan ypan nimiqui) mearse de miedo. (1 ni, mauhca miqui) miquiantia, nicno : miquiantia, nicte : miquiliztli : encargarse de algun n[e]goc[cio] pre: onicnomiquianti. (2) encargar a otro algun negocio pre: onictemiquianti. (2) mortandad assi. (1) muerte o mortandad (2)

muerte. (1)

miquiliztli + : ah[o]gamiento en agua. (2 Atlam miquiliztli) matana. (1 temacvel miquiliztli) martyrio. (1 tlaneltoquiliztli ypampa miquiliztli) ymmortalidad. (1 ayc miquiliztli) rudeza de entendimiento o de ingenio. (2 Yollo miquiliztli) immortalidad. (2 Aic miquiliztli) miquini : mortal cosa que muere. (1) cosa mortal. s. que muere. (2) ymmortal cosa. (1 auel miquini)

miquini + : ymmortal cosa. (1 ayc miquini) immortal. (2 Aic miquini)

miquitlani, nino : dessearme la muerte. prete: oninomiquitlan. (2) miquitlani, nite : dessear a otro la muerte. prete: onitemiquitlan. (2) dessear a otro la muerte. (1)

miquiz

+ : no morira con esso, o por esso. (2 Amoma ic miquiz) entrada o puerta dela muerte. (2 Miquiz calacouayan) entrada de muerte o puerta de muerte. (1 miquizcalacouayan) dessear a otro la muerte. prete: onitemiquizeleui. (2)

miquiz calacohuayan : miquizcalacohuayan : miquizelcuia, nite :

miquizelehuia, nino : dessearse la muerte. preter: oninomiquizeleui. (2 Miquizeleuia, nino) miquizelehuia, nite : dessear a otro la muerte. (1 nite, miquizeleuia) miquizhiyaltic : cosa hedionda o que hiede a cosas muertas y podridas. (2) : sentenciar a muerte. (1 nite, miquizyxnauatia)

miquizixnahuatia, nite

miquiznahuatia, nino : hazer testamento. preter: oninomiquiznauati. (2 Miquiznauatia, nino) testar hazer testamento; busca hazer testamento. (1 nino, miquiznauatia) hazer testamento. (1 nino, miquiznauatia) miquiznahuatia, nite : poner pena de muerte. pre: onitemiquiznauati (2 Miquiznauatia, nite) poner pena de muerte. (1 nite, miquiznauatia) miquizpolihui, ni : Miq[u]izpoliui, ni) ser destruido dela muerte. preterito: onimiquizpoliuh. (2

miquiztemachia, nite : dessear la muerte a otro. preterito: onitemiquiztemachi. (2) dessear a otro la muerte. (1) miquiztequipane : verdugo o sayon. (1) verdugo, o sayon. (2)

miquiztlacualli : comida mortifera. (2 Miquiztlaqualli) miquiztlalhuia, nite : amenazar a otro con la muerte, o c[n] gran castigo. pre: onitemiquiztlalui. (2) amenazar a otro con la muerte o con rezio castigo. (1) miquiztlaneltililiztli : miquiztlapopolhuia, nite : onitemiquiztlapopolhui. (2) miquiztlatzontequilia, nite (1) miquiztlatzontequililli : miquiztlatzontequililoni : miquiztli : muerte. (1) misal amoxtli : martyrio. (1) martirio. (2)

perdonar la muerte q[ue] alguno merecia. preterito: : condenar a muerte. (1) sentenciar a muerte.

condenado. (1) digno de muerte. (1)

muerte. (2)

misal. (2)

mismo + : lengua de cieruo yerua. (1 lo mismo) vela candela. (1 lo mismo) confites. (1 lo mismo) granada fruta deste arbol. (1 lo mismo) clauo de especie. (1 lo mismo) puerro. (1 lo mismo) membrillo fruta del. (1 lo mismo) pepino. (1 lo mismo) ona, animal conocido. (1 lo mismo) sacabuche. (1 lo mismo) cuaresma. (1 lo mismo) zargatona. (1 lo mismo) rauano, yerua y raya. (1 lo mismo) ara de

altar. (1 lo mismo) patena de caliz. (1 lo mismo) cofrade. (1 lo mismo) comunidad. (1 lo mismo) garuanos. (1 lo mismo) alcalde. (1 lo mismo) lechuga. (1 lo mismo) saluia yerua conocida. (1 lo mismo) confirmacion, sacramento. (1 lo mismo) borzegui. (1 lo mismo) trillo para trillar. (1 lo mismo) luna la fruta deste arbol. (1 lo mismo) torno para tornear. (1 lo mismo) guadaa. (1 lo mismo) altar. (1 lo mismo) lagosta dela mar. (1 lo mismo) sayo de varon. (1 lo mismo) prouisor de obispo. (1 lo mismo) trebol yerua. (1 lo mismo) limon la fruta. (1 lo mismo) compadre. (1 lo mismo) rayo de rueda. (1 lo mismo) emperatriz. (1 lo mismo) trucha. (1 lo mismo) tiseras. (1 lo mismo) borraja yerua. (1 lo mismo) trompo. (1 lo mismo) maitines. (1 lo mismo) esponja dela mar. (1 lo mismo) bula del sancto padre. (1 lo mismo) asno. (1 lo mismo) crucifixo. (1 lo mismo) cabeon de camisa. (1 lo mismo) rvbi, piedra preciosa. (1 lo mismo) seda o sirgo. (1 lo mismo) aio. (1 lo mismo) compas de hierro. (1 lo mismo) lunes dia segundo dela semana. (1 lo mismo) emperador. (1 lo mismo) colchon. (1 lo mismo) cruz. (1 lo mismo) corona de clerigo. (1 lo mismo) lino. (1 lo mismo) vinagre vino corr[m]pido. (1 lo mismo) quixones, yerua conocida. (1 lo mismo) viernes. (1 lo mismo) mula. (1 lo mismo) chapa de metal. (1 lo mismo) higo fruta. (1 lo mismo) azeyte. (1 lo mismo) christiano. (1 lo mismo) crisma. (1 lo mismo) letra. (1 lo mismo) lampara. (1 lo mismo) trillar. (1 lo mismo) toca de muger o tocado. (1 lo mismo) bota, calcado. (1 lo mismo) prima enlas horas. (1 lo mismo) perexil yerua conocida. (1 lo mismo) dedal. (1 lo mismo) zangano. (1 lo mismo) oregano yerua conocida. (1 lo mismo) sobrina hija de hermano. (1 lo mismo) bolsa. (1 lo mismo) julio mes. (1 lo mismo) patriarca. (1 lo mismo) ruda, yerua conocida. (1 lo mismo) cofradia. (1 lo mismo) padre sancto. (1 lo mismo) profacio enla missa. (1 lo mismo) cidra. (1 lo mismo) bote de cnserua. (1 lo mismo.) tocino. (1 lo mismo) armio, animal. (1 lo mismo) boton de ropa. (1 lo mismo) esteua de arado. (1 lo mismo) rodezno de molino. (1 lo mismo) box arbol. (1 lo mismo) comadre. (1 lo mismo) nogal arbol conocido. (1 lo mismo) lengua de buey yerua. (1 lo mismo) mismo; + : marta, animal conocida. (1 lo mismo; l)

missa + : celebrada missa. (1 oquiz missa) velarse el nouio ola nouia pre: nopan omito missa. l. onopam mito missa. (2 Nopam mitoa missa) velarse el varon o muger. (1 nopammitoa missa) celebrada missa. (1 oommochiuh missa) celebrada missa. (1 oommito missa) missa +, ni : missa dezir. (1 ni, quitoa missa) missa +, nic : missa dezir. (1 nic, chiua missa) missa ichihualoca : celebracion desta manera. (1 missa ychiualoca)

missa nicchihua : celebrar missa. (1 missa nicchiua) missa niquitoa : celebrar missa. (1)

missa quichihua : celebrador de missa. (1 missa quichiua) missa quimitalhuia : celebrador de missa. (1)

missa quimochihuilia : celebrador de missa. (1 missa quimochiuilia) missa quitoa : celebrador de missa. (1)

missa tenanquili piltontli : monazillo. (2) missa tenanquililpiltontli : monazillo de clerigos. (1)

missa yitoloca : missal

celebracion desta manera. (1 missa yytoloca)

+ : missal. (1 teoamoxtli missal) missal. (1 missal amuxtli) saeta, o flecha. (2) saeta. (1) flecha. (1) frecha o

missal amoxtli :

mitl : guerra. (1) flecha. (1)

mitl + : passador, saeta aguda. (2 Yacauitztic mitl) passador que setira con ballesta. (2 Tzaptic mitl) saeta eruolada o con ponoa. (2 Tenqualac mitl) passador tiro de ballesta. (1 yacauitztic mitl) passador tiro de ballesta. (1 tzaptic mitl) mitl chichiquilli : mitl chimalli : flecha harponada. (1)

guerra, o batalla. metapho. (2)

mitl icuatepozo : idem. (Mitl iyacatepuzyo: caxquillo de saeta.) (2 Mitl iquatepuo) caxquillo de saeta. (1 mitl yquatepuo) mitl iyacatepozyo : mitl yyacatepozo : mitolotlani : caxquillo de saeta. (2 Mitl iyacatepuzyo) caxquillo de saeta. (1 mitl yyacatepuo) famoso en mala parte. (1) bailador. (1)

persona infame. (2)

mitotiani : danante. (2) mitotica + : (1 yuh mitotica) mitotiqui : idem. mitz : mitzahua :

danante. (1)

es comun dezir. (2 Iuh mitotica) escomum dezir; l; assi se dize. assi se dize, o es comun dezir. (1 yuh mitotica) (Mitotiani: danante.) (2) danante. (1)

ati. (2) aquel te rie. prete: omitzauac. (2 Mitzaua) lado diestro o siniestero. (1) lado derecho o

mitzcac : tu lado. (2) manderecha. (1)

mitzicnoma + : de donde mereciste el beneficio que el seor te a hecho?. (2 Cammach mitzicnoma intloque in nauaque?) mitzicololtiz + : ninguna cosa te estoruara. (1 atle mitzicololtiz) estaran atus lados, o atu manderecha e

mitzmotzatzacuiltitimanizque : yzquierda. (2) mitzpalehuiz mitzpaleuiz) mitzpalehuiz?

+ : ninguno otro te podra ya ayudar. (2 Aocac vel cetla catl + : quien te podra ya ayudar?. (2 Acoc mitzpaleuiz?)

mitzquetz + : ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede. (1 oncan mitzquetz yn totecuiyo)

mixahuahuitl : mixatoctli : mixayomatemani :

nuues ralas. (2 Mixavauitl) nuues ralas (2) nuues ralas. (1) lloroso assi. (1)

el que llora y derrama muchas lagrimas. (2)

mixayopatzcani : idem. (2) lloroso assi. (1) mixcahuiani : mixcahuiqui : mixcanactli :

(Mixayomatemani: el que llora y derrama muchas lagrimas.)

hazedor assi. (1 mixcauiani) hazedor assi. (1 mixcauiqui) idem. (Mixatoctli: nuues ralas) (2) nuues ralas. (1)

mixcoyan + : de tu voluntad y con toda determinacion te echas ap[er]der. met. (2 Iccemayan mixcoyan moneuian tocomottitiato conmonamctia yn a) mixcuepani : perdido. (1) descarriado, o descaminado. (2) perdido assi. (1) errado o

mixcuepqui : descaminado. (1) idem. (Mixcuepani: descarriado, o descaminado.) (2) perdido assi. (1) errado o perdido. (1) mixihui : parir la hembra. (1 mixiui) mixihui, ni : parir la muger. pret: onimixiuh. (2 Mixiui, ni) mixihuiliztli : parto. (2 Mixiuiliztli) parto. (1 mixiuiliztli) partera

mixihuitia, nite : partear. pret: onitemixiuiti (2 Mixiuitia, nite) ser o exercitar su oficio. (1 nite, mixiuitia)

mixil : el que se espino el pie, o el que se hirio c[n] la punta del maguei, o de algun instrumento, o arma. (2) mixincayotl : escama de pescado. (2) escamar pescado. preterito: onimixincayotlaz. (2) carcax de saetas. (1) aliaua.

mixincayotlaca, ni : mixiquipilli : (1)

aljaua, o carcax de saetas. (2)

mixiuhca tlayelli : mixiuhcatlapaloa, nite mixiuhqui : parida. (2) mixiuhqui + :

pares dela muger que pare. (1) : visitar alas mugeres paridas. (1) parida. (1)

parida de dos mellizos. (1)

puerca grande y parida. (1 ciuacoyametl mixiuhqui) desuanecido assi. (1) desuanecido assi. (1) biuir algunos juntamente en vno. (2) en vno biuir dos. (1)

mixmamauhtiani : mixmamauhtiqui : mixnamicticate : mixnamictimani :

estar se mirando vnos a otros rostros con rostros. (2)

mixnamictinemi : enemistados. (1) mixochtiani : mixonehuatl :

andar algunos enemistados y discordes. (2) gomitador. (2)

discordes y

escama de pescado, o el pellejo del. (2 Mixoneuatl)

mixonehuayotlaza, ni : escamar pescado. preterit: onimixoneuayotlaz. (2 Mixoneuayotlaa, ni) mixoteca, ni : almenar. (1) almenar. preteriro. onimixoyotecac. (2)

mixoyoteca, ni : mixoyotl :

almena (2) almenar. preterito: onimixoyotlali. (2)

mixoyotlalia, ni :

mixpetzoani : esplorador, o escudriador delo q[ue] ay en algun lugar. (2) escudriador assi. (1) mixpoloani : disfrasado. (1) perdido assi. (1) descarriado, o descaminado, o disfraado. (2) errado o perdido. (1) dessemejado o disfraado. (1)

mixpoloqui : idem. (Mixpoloani: descarriado, o descaminado, o disfraado.) (2) disfrasado. (1) errado o perdido. (1) mixpolotinenqui : idem. mixpoyactli : (Mixpolotinemi: el que anda descarriado y perdido.) (2) nuues ralas. (1) fiador desta manera. (1

nuues ralas. (2)

mixquetzani + : el que fia a otro. (2 Tepam mixquetzani) tepam mixquetzani) mixtecmacti, ni : escurecerse con sombra o escuridad. (2) mixtecmacti mixtecomac : =, ni : = mixtecomnactia (2 mixtecmacti)

hazer niebla o nieblina. (1) escura y tenebrosa cosa. (1 mixtecomac ouican) escurecerse. (1) : escurecerse. (1) escuridad. (1) ublosa cosa. (1)

mixtecomac ohuican : mixtecomacti, ni mixtecomactia, ni mixtecomactli : mixtecomacyo : mixtecomatl : :

noche muy escura, o lugar tenebroso. (2) cosa escura y tenebrosa. (2) idem.

tenebregoso. (1)

(Mixtecomactli: noche muy escura, o lugar tenebroso.) (2) lo mesmo es que mixtecmacti. (2) almena. (1 mixtequacuilli)

mixtecomnactia, ni : mixtecuacuilli :

almena. (2 Mixtequacuilli)

mixtelquetzqui : mixtemi :

parada cosa desta manera. (1) aublado estar el cielo. (1) ublado. (1)

hazer ublado (2) ublado. (2)

mixtemiliztli : mixtemimili : mixtemoani : mixtentimani : (1)

coluna de nuue. (2) desseoso assi. (1) hazer ublado. (2) aublado estar el cielo. (1) ublado hazer.

mixtentoc : idem. (Mixtentimani: hazer ublado.) (2) (1) ublado hazer. (1) mixtiani : atalaya, o atalayador. (2)

aublado estar el cielo.

atalaya, s: el que esta atalayando. (1) entonado, persona

mixtiliani : presuntuosa. (1)

persona que quiere ser respectada. (2)

mixtitlan : entre las nuues, o enla nuue, o nuues (2) mixtitlan moquixtiquiuh : mixtlapaloani : mixtlatitoque : vendra y aparecera [n] la nuue. (2) atreuido. (1) osado. (1)

atreuido, animoso y osado. (2) estrago de muertos. (1)

mixtlatitoque + : mixtlatitoque)

estrago de muertos en batalla. (2 Xaxamacatoque, estrago de muertos. (2)

mixtlatitoque, xaxamacatoque :

mixtlatlactiliani : el que esta corrido y tiene enc[n]dida la cara de verguensa. (2) corrido assi. (1) mixtlatlactiliani mixtlazqui : = : = mixtonehuani (2 mixtlatlactiliani)

buelto assi. (1) nuues parecer enel ayre. (1

mixtlehua : leuantarse muchas nuues. (2 Mixtleua) mixtleua) mixtli : nuue. (2) nuue. (1)

mixtli + : nuuada de lluuia. (1 tetzauac mixtli) leuantarse las nuues con gr[n] tempestad. prete: omomolocac. (2 Momoloca mixtli) nuue tempestuofa y c[n] manga. (2 Ecacoayo mixtli) nuues ralas. (1 poyactic mixtli) nuue con toruellino. (1 momoloca mixtli) nuue con toruellino. (1 ecacouayo mixtli) mixtonehuani : (1 mixtoneuani) mixuyotl : lo mismo es que mixtlatlactiliani. (2 Mixtoneuani) almena. (1 mixuyutl) corrido assi.

almena. (2 Mixuyutl)

mixxincayotl :

escama de pescado. (1)

mixxincayotlaza, ni mixxo :

: escamar pescado. (1 ni, mixxincayotlaa)

ublosa cosa. (1) concha de pescado. (1 mixxoneuatl) : escamar pescado. (1 ni, mixxoneuayotlaa)

mixxonehuatl :

mixxonehuayotlaza, ni mixyayahuitl : mixyotlalia, ni

nuues ralas. (1 mixyayauitl) : almenar. (1)

miyahuatl : espiga dela caa de mayz. (1 miyauatl) miyanani : huydizo, o el que se esconde. (2) huidizo con animo de tornar. (1)

miyeccan ni, tlatzetzeloa : miyeccanquixtia, nitla miyecc[n]quixtia) :

sacudir en diuersas partes. (1) romper en diuersas partes. (1 nitla,

mizahuiani : pasmado. (1 miauiani) el que se admira o espanta de algo. (2 Miauiani) temeroso. (1 miauiani) admirado. (1 miauiani) medroso por naturaleza. (1 miauiani) mizahuiqui : idem. (Miauiani: el que se admira o espanta de algo.) (2 Miauiqui) embaado assi. (1 miauiqui) mizconetl : leoncillo (2) mizmo + : leoncillo. (1)

nieruo. (1 lo mismo es que neruio) gomitador. (1 miotlani) goma para tinta. (1) arbol de goma para tinta. (1) bossador. (1

mizotlani : gomitador. (2 Miotlani) miotlani) mizquicopalli : mizquitl : goma para tinta. (2)

arbol de goma para tinta. (2) leoncillo. (2)

miztepiton : miztli : mizto : mizton :

leoncillo. (1)

leon. (2) gato. (1) gato. (2)

leon animal. (1)

miztontli : gatillo o leoncillo. (2 Mztontli) moca zoquitl, ni : ni)

leoncillo. (1)

estar lleno de lodo. timocaoquitl. &c. (2 Moca oquitl,

mocacacti : calado con apatos. (1) mocacatzoani : desperezado. (1)

mocacayahua, noca : Mocacayaua, noca) mocacayahuani + : (1 teca mocacayauani)

aquel escarnece o burla de mi. prete: noca omocacavauh. (2 burlador, o embaucador. (2 Teca mocacayauani) embaucador.

mocaccocopinqui : descalado assi. (1) mocactotonqui : mocalcauhqui : mocallotiqui : mocalpatlac : mocaltiani : mocaltiqui : tal. (1) descalado assi. (1) mudado de vna casa a otra. (2) aposentado. (1) mudado de vna casa a otra. (2) el que haze casa para si. (2) idem. mudado assi. (1) edificador tal. (1) edificador mudado assi. (1)

(Mocaltiani: el que haze casa para si.) (2) descalado assi. (1 mocalas cocopinqui) desatacado assi. (1 mocalas totonqui)

mocalzaz cocopinqui : mocalzaz totonqui : mocalzaz yilpi :

atacado. (2 Mocalas yylpi)

atacado. (1 mocalas yylpi)

mocalzaz yilpiqui : mocapaquimiloqui : mocatecpin : mocatetl : mocateyo :

atacado. (1 mocalas yylpiqui) encapado con capa. (1)

pulgoso lleno de pulgas. (1)

pedregal lugar de piedras. (1) pedregoso lugar. (2) pedregoso. (1)

mocatlalhuatl : mocatzontli :

neruiosa cosa. (1) velloso de pelos asperos o sedas. (1) marido. (1)

mocauhqui : casado. (2) mocaxaltetl : mocayahuani mocayauani)

pedregoso de piedras menudas. (1) + : idem. (Teca mocacayauani: burlador, o embaucador.) (2 Teca ynjuriador. (1 teca mocayauani)

mocayauhqui + : idem. (Teca mocayauani: idem. (Teca mocacayauani: burlador, o embaucador.)) (2 Teca mocayauhqui) engaador. (1 teca mocayauhqui) mocazahuatl : mocaauatl) mocazoquitl : mocazoquitl, ni cosa llena de sarna. (2 Mocaauatl) sarnoso lleno desarna. (1

enlodada cosa. (1 mocaoquitl) : lleno de lodo estar. (1 ni, mocaoquitl)

mocchoti + : mocchoti) mocealiani : moceceltiani

nouia. (2 Yancuicam mocchoti) abil persona. (1 mozealiani)

nouia rezien casada. (1 yancuican

+ : sensual persona. (1 cenca moceceltiani) recreado o espaciado. (2) alegre assi. (1)

mocecemeltiqui :

mocecen catolhui :

el que juega con rosas como c[n] pelota. (2)

mocecencatolhui : jugador tal. (1) mocecencatolhuiani : mocecencauhqui : jugador tal. (1)

atauiado assi. (1)

mocecentelhuiani : idem. (Mocecen catolhui: el que juega con rosas como c[n] pelota.) (2) jugador tal. (1) mocehualcalti : moceltiqui : amparado assi. (1 moceualcalti) el que se recrea y espacia, o el recreado. (2) alegre assi. (1)

mocemacitica : cosa entera, sana, fina y sin macula. (2) (1) entera cosa o sana sin macula ni falta. (1) mocemati : presumptuoso. (2)

fina cosa como grana.

mocemati + : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 atlamatiliztica mocemati) mocempohua : mocencahuahui : summar lo que se cuenta. (2 Mocempoa) dispuesto y aparejado. (1 mocencauaui) montar. (1 mocempoua)

mocencahuani : el que esta aparejado y dispuesto para hazer algo. (2 Mocencauani) atauiado assi. (1 mocencauani) aparejado assi. (1 mocencauani) mocencauhqui : (1) atauiado assi. (1) aparejado assi. (1) dispuesto y aparejado.

mocencauhtica : idem. (Mocencauani: el que esta aparejado y dispuesto para hazer algo.) (2) presto aparejado. (1) mocenchihua : Mocenchiua) hazerse la cosa de vna vez o juntamente. pre: omocenchiuh. (2

mocentlaliani + : conjurador contra alguno, (2 Teca mocentlaliani) conjurador assi. (1 teca mocentlaliani) mocepanahua : reir entre si vnos con otros. pre: omocepanauaque. (2 Mocepanaua) reir vnos con otros; tratarse mal vnos a otros los vezinos y parientes. (1 mocepanaua) moch + : sabio experimentado. (1 tlamatini much ixpanca)

moch huel commati :

experimentada persona. (2 Much vel commati)

moch nicnocaccanenequi : idem. preterit: much onicnocaccanenec. (Much nicnocaccayetoca: presumir que lo sabe y entiende todo. preterito: much onicnocaccayetocac.) (2 Much nicnocaccanenequi) moch nicnocaccayetoca : presumir que lo sabe y entiende todo. preterito: much onicnocaccayetocac. (2 Much nicnocaccayetoca) moch nicnothuitoca : nicnothuitoca) fingir que lo vee todo. pre: omuch nicnothuitocac. (2 Much

moch quimocaccanequini : idem. (Much quimocaccayetocani: el que finge que lo entiende todo.) (2 Much quimocaccanequini) moch quimocaccayetocani : quimocaccayetocani) moch quimothuicayetocac : el que finge que lo entiende todo. (2 Much fingidor assi. (1 much quimothuicayetocac)

moch quimothuicayetocani : el que finge que lo vee todo. (2 Much quimothuicayetocani) fingidor assi. (1 much quimothuicayetocani) moch quimothuitocani : idem. (Much quimothuicayetocani: el que finge que lo vee todo.) (2 Much quimothuitocani) mochachamahuani : el que se jacta y alaba. (2 Mochachamauani) alabado desta manera; i; el que asi mismo alaba. (1 mochachamauani) vano en palabras. (1 mochachamauani) mochachamauhqui : idem. (Mochachamauani: el que se jacta y alaba.) (2) discordes y enemistados. (1) vfano. (1)

mochalanitinemi : renzillosos. (2) mochcahuia, titla : MVchcauia, titla) mochehua :

hazer algo todos juntos. pre: otitlamuchcauique. (2

ygual de edad. (1 mucheua) todo ello, o assi por lo vno como por lo otro. (2 Mucheuatl) + : de vno mesmo. (1 an mucheuatl) todo. (1 muchi)

mochehuatl : mochehuatl mochi :

todo. (2 Muchi)

mochi aini :

exercitado en negocios. (1 muchi ayni)

mochi itequiuh : mangorrero cuchillo, o cosa semejante. (2 Muchi itequiuh) mangorrero cuchillo. (1 muchi ytequiuh) mochi ixpanca : persona experimentada. (2 Muchi ixpanca) despuntar de agudo. (1 muchi

mochi nicnomachitocatihuetzi : nicnomachitocatiuetzi) mochi oipan quiz :

persona experimentada. (2)

mochi oipanquiz : esperimentado. (1 muchi oypanquiz) mochi oquittac : idem. (Mochi oquiyeyeco: idem. (Mochi oipan quiz: persona experimentada.)) (2) esperimentado. (1 muchi oquittac) mochi oquiyeyeco : idem. (Mochi oipan quiz: persona experimentada.) (2) esperimentado. (1 muchi oquiyeyeco) mochi quimomachitoca itotihuetzi : despuntar de agudo. (2 Muchi quimomachitoca itotiuetzi) mochi quimotequiuhtiani : cabal y cumplida persona. (2 Muchi quimotequiuhtiani) exercitado en negocios. (1 muchi quimotequiuhtiani) mochi techuel mochihua : bien fortunado y prospero. (2 Muchi techuel mochiua)

mochi tlacatl itlazo : afable persona. (1 muchi tlacatl ytlao) mochicahuani : mochicauani) mochicahuia + : esforado o animoso. (2 Mochicauani) esforado assi. (1

hazer alguna cosa todos juntos. (1 titla muchicauia) idem. (Mochicauani: esforado o animoso.) (2) esforado assi.

mochicauhqui : (1) mochichihuani : mochichiuani)

apercebido y adereado. (2 Mochichiuani)

atauiado assi. (1

mochichiuhqui : atauiado assi. (1) idem. (Mochichiuani: apercebido y adereado.) (2) compuesta o adereada persona. (1) aparejado assi. (1) dispuesto y aparejado. (1) mochicomatini : mochihuai + : sospechoso o malicioso. (2) malicioso. (1)

solamente se haga esto, y no mas. (1 maanyeyyo mochiuay)

mochihualiztli + : salida en bien. (1 qualli tepan mochiualiztli) arrendadura assi, s: el acto de arrendar aotro. (1 tepam mochiualiztli) salida en mal. (1 aqualli tepan mochiualiztli) mochimalcalti : (1) arrodelado o adargado. (2) idem. adargado. (1) escudado con escudo.

mochimalcaltiqui : adargado. (1)

(Mochimalcalti: arrodelado o adargado.) (2)

mochimallapacho : idem. (Mochimalcaltiqui: idem. (Mochimalcalti: arrodelado o adargado.)) (2) adargado. (1) escudado con escudo. (1) mochimalti : idem. (Mochimallapacho: idem. (Mochimalcaltiqui: idem. (Mochimalcalti: arrodelado o adargado.))) (2) escudado con escudo. (1) mochinicnocaccayetoca : fingir que entiende y sabe bien q[ua]lquiera cosa. (1 muchinicnocaccayetoca)

mochipa : continuamente osiempre. (1 muchipa) siempre. (2 Muchipa) siempre, aduerbio. (1 muchipa) perdurablemente. (1 muchipa) hazer siempre del ojo alas mugeres; busca guiar de ojo. (1 muchipa) mochipa + : empero siempre, o comunmente. (2 Yece muchipa) de aqui adelante. (2 Inaxcan muchipa) de aqui adelante. (1 ynaxca muchipa) estable cosa que esta firme. (1 ayomiq[ua]nia muchipa yuhca) mochipa ca : cosa que siempre permanece. (2 Muchipa ca)

mochipa cemicac : perpetua o continuamente. (1 muchipa cemicac) mochipa cemicac nemiliztli : duracion assi. (1 muchipa cemicac nemiliztli) mochipa cemicac ninemi : mochipa nica : durar para si[m]pre. (1 muchipa cemicac ninemi)

permanecer. (1 muchipa nica)

mochipa yeni : idem. (Muchipa ca: cosa que siempre permanece.) (2 Muchipa yeni) perdurable. (1 muchipa yeni) mochipaca : perdurable. (1 muchipaca) mochipichtlaliqui : encogido o acorrucado. (2) encogido assi. (1)

mochitech huel mochihua :

prospero. (1 muchitech vel mochiua)

mochitech huel mochihuani : idem. (Muchi techuel mochiua: bien fortunado y prospero.) (2 Muchitech uel mochiuani) prospero. (1 muchitech vel mochiuani) mochitlacatl : muchitlacatl) todas las personas. (2 Muchitlacatl) quienquiera. (1 afable persona. (1

mochitlacatl icniuh : muchitlacatl ycniuh) mochitlacatl itlazo : mochittani + :

amigo de todos. (2 Muchitlacatl icniuh) querido de todos. (2 Muchitlacatl itlao)

persona dichosa y venturosa. (2 Vel mochittani) cabal y

mochiuel quichihuani : exercitado en negocios. (1 muchivel quichiuani) vninersal persona. (2 Muchiuel quichiuani) mochiuelai : cabal y cumplida persona. (2 Muchivelay)

mochiueli : poderoso en todo. (1 muchiueli) mochiuh + : tepam mochiuh) por esto no se hizo. (1 ycamo mochiuh) acaecida cosa assi. (1 cosa que acontecio en tiempo de algunos. (2 Tepam mochiuh)

mochiuhtica + : lugar teniente del rey o de gouernador o de otra persona puesta en dignidad. (1 tepatillo teixiptla mochiuhtica) alcontrario. (1 ycuepca mochiuhtica) y al contrario, o por el contrario. (2 Icuepca muchiuhtica) mochiuhticai + : y al c[n]trario, o al reues (2 anicuepca muchiuhticay)

mochnicnocaccanenequi : fingir que entiende y sabe bien q[ua]lquiera cosa. (1 muchnicnocaccanenequi) mochnicnothuitoca : muchnicnothuitoca) mochnicnothuiyetoca : muchnicnothuiyetoca) mocholli + : fingir que entiende y sabe bien q[ua]lquiera cosa. (1 fingir que entiende y sabe bien q[ua]lquiera cosa. (1

razimo de datiles o de platanos. (1 cemo mocholli platanos)

mochquimocaccanequini : fingidor assi. (1 muchquimocaccanequini) mochquimocaccayetocani : mochtacacihuahuati : fingidor assi. (1)

casado assi. (1 mochtacaciuauati)

mochtacanamicti : casado assi. (1) mochtacaocchoti : casado assi. (1) mochuel quichihuani : cumplidor tal. (1 muchuel quichiuani)

mochuelai : cumplida persona. (1 muchuelay) mochuelaini : mochuelcommati : idem. (Muchivelay: cabal y cumplida persona.) (2 Muchvelaini)

cabal persona. (1 muchuelcommati) poder assi. (1 muchuelitiliztli) poder entero y cumplido.

mochuelitiliztli : (2 Muchvelitiliztli)

mochuelquichihua : cabal persona. (1 muchuelquichiua) cumplida persona. (1 muchuelquichiua) el q[ue] es abil p[ar]a qualquier cosa. (2 Muchvelquichiua) mocicinoani : alabado desta manera; i; el que asi mismo alaba. (1) nouio. (2

mocihuahuati + : nouio rezien casado. (1 yancuican mociuauati) Yancuicam mociuauati) mocihuahuiqui : enfermo desta manera. (1 mociuauiqui) mucho a mugeres. (2 Mociuauiqui)

desainado por se auer dado

mocihuia, mo : negociado, o accelerado, o d[e]safosegado. (2 Momociuia) mocihuia, nino : congoxarse, trafagar o agonizar. pre: oninomociui. (2 Mociuia, nino) embarasarse. (1 ninomociuia) agonizar. (1 nino, mociuia) ruydo hazer y patear con yra. (1 nino, mociuia) alterarse y turbarse por algun negocio, o por estar ya al cabo o en passamiento. (1 nino, mociuia) desasossegarse. (1 nino, mociuia) congoxarse o afligirse. (1 nino, mociuia) trafagar. (1 nino, mociuia) acelerarse, dar se priessa. (1 nino, mociuia) alborotarse alguno y desasossegarse. (1 nino, mociuia) mocihuia, nite : ser importuno o desasossegar a otro. preterito: onitemociui. o muir gente. (2 Mociuia, nite) turbar o turnar a otro. (1 nite, mociuia) embaraar a otro, impedirle. (1 nite, mociuia) desasossegar a otro. (1 nite, mociuia) ynquietar molestar. (1 nite, mociuia) molestar. (1 nite, mociuia) congoxar aotro. (1 nite, mociuia) alterar a otro desta manera. (1 nite, mociuia)

mocihuia

+ :

enhadarme alguno. (1 nech, mociuia)

mocihuitinemi, nino : andar negociado o desasossegado. (2 Mociuitinemi, nino) andar negociado. (1 nino, mociuitinemi) mocipol : acelerado assi. (1 mucipul) atochado. (1 mocipul) mocipul) inquieto o acelerado. (2 Mucipul) mocitl : atochado. (1) entibiado assi. (1 mociauhcanecqui) idem. (Mociauhcanequi: acelerado assi. (1

mociyahuhcanecqui :

mociyahuhcauhqui : entibiado assi. (1 mociauhcauhqui) entibiado enel proposito que tenia.) (2 Mociauhcauhqui) mocneli : medrado assi. (1)

medrado, o aprouechado, o dichoso. (2) agradecido. (2) hazerse amigos los reidos. (2)

mocnelilmatini : mocniuhtla : mocnoitoa + :

agradecido. (1)

concertarse los discordes. (1)

mendigante, que pide limosna. (2 Tepal mocnoitoa) idem. (Tepal mocnoitoa: mendigante, que pide limosna.) (2 Tepal humilde. (2)

mocnoitoani + : mocnoitoani) mocnomatini : mocnopil ?) + :

humilde. (1)

de donde ati tanto bien ?. (2 Cammach mocnopil ? cammachmomaceual lograrse. (1) lograrse algo. (2)

mocnopilhuia : mocochaanani : mocochaanqui :

desperezado. (1) desperezado. (1) desperezado. (2)

mocochcatlapiqui : mocochcatlapiquiani : mocochtlapiqui : idem.

fingido assi. (1) fingido assi. (1) (Mocochcanenequi: el que finge que esta durmiendo.) (2) (Mocochcanenequi: el que

mocochtlapiquiani : idem. (Mocochtlapiqui: idem. finge que esta durmiendo.)) (2) mococoa, ni : mocococohua :

estar enfermo. preterito: onimococo. (2) enfermo generalmente. (1 mocococoua) doliente. (2)

mococoqui : doliente assi. (1)

mococoqui + : doliente desta manera. (1 yxtelolo mococoqui) doliente de coraon. (2 Yollo mococoqui) doliente delos ojos. (2 Ixtelolo mococoqui) mocomal cocoani : doliente assi. (1)

mocomaltia

+ :

criar bao. (1 nitic mocomaltia yn atonauiztli) idem. (Mocototztlali: acorrucado, o encogido.) (2) acorrucado o ncogido. (1) acorrucado, o

mocotocztlaliqui : mocototztlali : encogido. (2)

encaramado. (1)

mocototztlaliqui : mocotzanqui : mocuahuaquiani : mocuahuaquiqui : Moquauaquiqui)

encogido assi. (1)

acorrucado o ncogido. (1)

despeado. (1) emboscado en algun bosque o monte. (2 Moquauaquiani) idem. (Moquauaquiani: emboscado en algun bosque o monte.) (2

mocualanca itztinemi : discordes y enemistados. (1 moqualanca ytztinemi) mocualancaitztinemi : Moqualancaitztinemi) mocuallapiquiani : Moquallapiquiani) los que andan enemistados que no se pueden ver. (2 ypocrita simulador. (1 moquallapiquiani) ypochrita. (2

mocualtocani : fingidor tal. (1 moqualtocani) ypocrita simulador. (1 moqualtocani) el que quiere ser tenido porbueno y sancto. (2 Moqualtocani) mocuam momotlani : jugador tal. (1 moquam momotlani) lo mismo es que

mocuamina : junto con otra cosa, tocandola . (1 moquamina) moquaaloa. pre: omoquamin. (2 Moquamina)

mocuammomotlani : el que juega alos bolos. (2 Moquammomotlani) mocuanamiqui : junto con otra cosa, tocandola . (1 moquanamiqui) que moquaaloa prete: omoquanamic. (2 Moquanamiqui) mocuatequi : mocuatequiqui : mocuatlazani : mocuauhaquiani : mocuauhaquiqui : bautizado. (1 moquatequi) bautizado. (1 moquatequiqui) el que mofa de otro sacudiendo la cabea. (2 Moquatlaani) emboscado. (1 moquauhaquiani) emboscado. (1 moquauhaquiqui) lo mismo es

mocuauhtelolohuiani : jugador tal. (1 moquauhtelolouiani) idem. (Moquauhtelolomimilhuiani: el que juega alos bolos.) (2 Moq[u]auhtelolouiani) mocuauhtelolomimilhuiani : jugador tal. (1 moquauhtelolomimilhuiani) juega alos bolos. (2 Moquauhtelolomimilhuiani) mocuazaloa : junto con otra cosa, tocandola . (1 moquaaloa) estremidad o cabo c[n] otro. pre: omoquaalo, . (2 Moquaaloa) mocuazaloa = : = mocuanamiqui (2 moquaaloa ) = el que

juntara vna

mocuamina (2 moquaaloa )

mocuazaloa in nopilhuan :

parir la muger amenudo. (2 Moquaaloa yn nopilhuan) parir la muger amenudo. (1

mocuazaloa in nopilhuan ni, quincuazalotiuh : moquaaloa yn nopilhuan ni, quinquaalotiuh) mocuecuenyotia :

heruir la mar. (1 mocuecue[n]yotia) descoraznado. (1) descoraznado. (2)

mocuecuetlaxoani : mocueololo : mocuepaliztli

arremangada muger. (1) + : pena del talion. (2 Tepam mocuepaliztli) ello vendra apagarse, o

mocuepatiuh : pagarseha esta injuria, s: adelante. (1) ello se vengara, o ello venga a pagadero. (2) mocuetlaxoani : mocuicuili : amortecido desla manera. (1) encarecido assi. (1)

cara cosa, que vale mucho su precio. (2)

mocuicuiliani : encarecido assi. (1) idem. o el que se haze de rogar, o elque resiste. (Mocuicuili: cara cosa, que vale mucho su precio.) (2) mocuicuiliqui : encarecido assi. (1) idem. (Mocuicuiliani: idem. o el que se haze de rogar, o elque resiste. (Mocuicuili: cara cosa, que vale mucho su precio.)) (2) mocuiltonoani : goza mucho. (2) mocuiqui : abundoso. (1) gozoso assi. (1) rico. & per. metapho. el que se

enfermo assi. (1)

el que enferma por brindar mucho. (2) atonito, o amortecido de espanto. (2

mocuitihuetzini : pasmado. (1 mocuitiuetzini) Mocuitiuetzini)

mocuitihuetzqui : embaado assi. (1 mocuitiuetzqui) retornado assi. (1 mocuitiuetzqui) atronado assi. (1 mocuitiuetzqui) el que torna en si enmendando la vida. (2 Mocuitiuetzqui) mocuitlahuia, nitla : tener cuydado, o cargo de algo. prete: onitlamocuitlaui. (2 Mocuitlauia, nitla) cargo tener de algo. (1 nitla, mocuitlauia) beneficiar plantas. (1 nitla, mocuitlauia) mocuitlalpi : mocuitlalpiqui : ceido. (1) ceido. (1) ceido con cinta. (2) idem. (Mocuitlalpi: ceido con cinta.) (2)

mocuitlapam mauhtiqui : muger espantada de gran trueno, o de cosa semejante. (2) mocuitlapammauhtiqui : atronada assi. (1) mocuitlapampetlauhqui, motepotzpetlauhqui : mocuitlapampetlauhqui, moteputzpetlauhqui) desnudo assi. (1

mocuitlapillaza : idem. pre: omocuitlapillaz. (Mocuitlapilayacachoa: colear el animal. preter: omocuitlapilayacacho.) (2 Mocuitlapillaa)

mocxi ilpiqui : mocxi imati : mocxi imatini :

encabestrado. (2) ligero de pies. (2) idem. (Mocxi imati: ligero de pies.) (2) ligero de pies. (1 mocxiquauhtiliani) ligero en correr. (2

mocxicuauhtiliani : Mocxiquauhtiliani) mocxiimati : mocxiimatini : mocxilpiqui :

ligero de pies. (1 mocxiymati) ligero de pies. (1 mocxiymatini) encabestrado. (1) encabestrado. (2 Mocxitemecauiqui) encabestrado. (1)

mocxitemecahuiqui : mocxitemecaniqui : moechichiuhqui : moei + :

galan. (1)

marauillarse mucho. (1 cenca muey tlamanioa)

moetztica : esta su merced encasa. (2) mohuahuatzqui : mohuan : el que se enxugo con lieno despues que selauo. (2 Mouauatzqui) contigo. (2 Mouan) el que se esfuera y saca fueras crecido ya en edad. (2

contigo. (1 mouan)

mohuapahuani : esforado assi. (1 mouapauani) de flaqueza. (2 Mouapauani) mohuapauhqui : Mouapauhqui) mohuatzqui : crecido assi. (1 mouapauhqui) enxuto assi. (1 mouatzqui)

mohuic +, nino : hazer el deuer contigo, c[m]pliendo con mi consciencia. &c. preteri: mouic oninoquixti. (2 Quixtia mouic, nino) mohuican aquiqui : enriscado. (1 mouican aquiqui)

mohuicanaquiqui : enriscado o metido en lugar peligroso. (2 Mouicanaquiqui) mohuicoma xocomecatl : vid abraada con arbol. (1 mouicoma xocomecatl) parra o cosa semejante que trepa por el arbol arriba. preterito: omouicon. (2 Mouicoma xocomecatl) mohuicpa : haziati, o contra ti. (2 Mouicpa)

mohuicpa ninoquixtia : hago el deuer contigo, y cumplo con lo que soy obligado. preteri: mouicpa oninoquixti. (2 Mouicpa ninoquixtia) mojuramento tomani : suelto del juramento. (1) gramatico enseado enella. (1)

molatin tlatolmachtiqui :

molcahuani :

oluidada cosa. (1 molcauani)

oluidadizo. (2 Molcauani) escudilla. (2 Mulcaxitl)

molcaxitl : vaso para manjares. (1 mulcaxitl)

molchichihua, ni : guisar potajes. preterit: onimulchichiuh. (2 Mulchichiua, ni) guisar manjares. (1 ni, molchichiua) molchichihualoyan : cozina donde guisan. (1 mulchichiualoyan) d[n]de guisan de comer. (2 Mulchichiualoyan) cozina, lugar

molchichiuhcan : cozina donde guisan. (1 mulchichiuhcan) idem. (Mulchichiualoyan: cozina, lugar d[n]de guisan de comer.) (2 Mulchichiuhcan) molchichiuhqui : cozinero. (1 mulchichiuhqui) cozinero. (2 Mulchichiuhqui)

molehua, nitla : amollentar la tierra. preterito: onitlamoleuh. (2 Moleua, nitla) amollentar la tierra. (1 nitla, moleua) hornaguear la tierra. (1 nitla, moleua) mullir la tierra. (1 nitla, moleua) moleyotiani : molhui el que se afama, o adquire nombre de honra, o de infamia. (2)

+ : muy mucho o con vehemencia; aduerbio. (1 occenca molhui) + : no qualquier agua de por ay. (2 Amo an vel molhuiatl) + : codada. (1 cem mulicnitepiniliztli) codo. (2) dar de codo.

molhuiatl

molicnitepiniliztli

molicpitl : codo del brao. (1) molictepinia, nite : (1) molictli :

dar de codo. preterito: onitemolictepini. (2) codo. (2) cosa que se mueue o menea. (2)

codo del brao. (1)

moliniani : mouible cosa. (1) molino : molino molli : molli + :

molino de agua para pan. (1) + : molino de azeite. (1 azeite molino) manjar comoquiera o guisado. (1 mulli) nogada salsa. (1 nuezes mulli) nogada. (2 Nuezes mulli)

mollitlatextililli moloa, nitla moloctic : mololo : :

+ : lebrada. (1 cinaca mullitlatextililli)

desleir salsa. (1) lana mollida o cosa semejante. (2) arregaado, o arregaada. (2)

mullida lana. (1) arregaado. (1)

moloncayotl : gauilan flor seca de algunasyeruas, que buela, que algunos llaman flueco o milano. (1) gauilan, flor seca que lleua por ay el ayre. (2)

moloni : esparzrse algo, assi como las plumas, o el olor su aue. (1) heruir o espessarse las nuues, esparzirse la suauidad del olor dela rosa o del yncienso o espartirse las plumas menudas. (1) manar agua o otra cosa. (1) manar la fuente o cosa assi. o leuantar se muchas nuues, o leuantarse con el ayre las plumas, o estenderse y oler mucho los perfumes y olores suaues. prete: omolon. (2) moloni, mo : manar por diuersas partes. (1) manar, o bullir el agua conlas arenas enlas fuentes, o cosa semejante. (2) moloni, ni : oler, echar de si olor. (1) moloni + : fuente manantial. (1 atl moloni) mollir lana o pluma. preteri: onitlamoloni. (2) mullida lana. (1) mullir lana o cosa mollida

molonia, nitla : algodon. (1)

molonqui : poluos de cosas secas molidas. (1) assi, o cosa muy molida y seca. (2) molotl : (2) gorrion aue conocida. (1)

pardal o gorrion. (1)

pardal, o gorrion.

moloto totl : molotototl : moloyan + :

gorrion aue conocida. (1) idem. (Molotl: pardal, o gorrion.) (2)

fontanal lugar de fuentes. (1 atl moloyan) redrojo de miesses. (2 Mulquitl)

molquitl :

redrojo de mieses. (1 mulquitl)

momacauhtica : distar vna cosa de otra. (1) estar apartada vna cosa de otra assi como la pared muy hendida, o cosa semejante. (2) momachihuani : momachiuhqui : momachti : hazedor tal. (1 momachiuani) hazedor tal. (1) estudiante. (2) aprendiz o estudiante. (2) idem. (Momachtiani: aprendiz o estudiante.) (2)

estudiante. (1)

momachtiani : momachtiqui :

estudiante. (1) estudiante. (1)

momacochoa : abraarse dos, poniendo el vno la cabea enel cuello del otro. (1) abraarse dos personas echando los braos sobre los cuellos. preterito: omomacochoque. (2) momahuiani : momahuiqui : momahuizohua : hazedor tal. (1 momauiani) hazedor tal. (1 momauiqui) lograrse o estar contento. (2 Momauioa) certero que tira derecho. (2 derecho de ambas

momaimati : certero que tira derecho. (1 momaymati) Momaymati)

momaimati + : diestro de ambas manos. (1 necoc momaimati) manos. (2 Necoc momaimati)

momaimatini : momaimatini momaimatqui + : + :

certero que tira derecho. (1 momaymatini) derecho de [m]bas manos. (1 necoc momaymatini) derecho de [m]bas manos. (1 necoc momaimatqui) luchador assi. (1 momayztlacoani) luchador. (2)

momaiztlacoani :

momalacachoca tlachiani : mirador, el que mira assi. (1) idem. (Momalacachocaittani: el que mira en derredor a todas partes.) (2) momalacachocaittani : todas partes. (2) momalacachoqui : mirador, el que mira assi. (1) el que mira en derredor a

buelto assi. (1)

momalacachotinemi + : estar contra mi los pecados amenazando me. (1 nixtentlan momalacachotinemi) momalacachotinemi +, n : estar delante de mi algo amenazandome. (2 Ixtentla momalacachotinemi, n) momalacayotia : crecer o echar ramas la planta. (1) hazer copa el arbol. (1) copa hazer assi el arbol. (1) hazer copa el arbol o cosa semejante. pre: omomalacayoti. (2) momalhuiani : momamachti : momamachtiani : momamachtiqui : momamaitoa : onesta cosa. (1) honesto y guardado. (2)

ensayado o impuesto. (2) el que se ensaya, o impone. (2) ensayado assi. (1) ganapan. (1 momamaytoa) ganapan. (2)

momamalacachotinemi + : perseguirme mis pecados, poniendose delante los ojos, o representandoseme, o amenazandome. (2 Nixtentla momamalacachotinemi innotlatlacol) momamamanamaca : momamanamaca : momamatini : momamatqui : momamauhtiani : grimoso.) (2) momamaxahui : momanani + : idem. (Momamaitoa: ganapan.) (2)

ganapan. (1) penitente. (1) empachoso. (1) espantadiza cosa. (1) idem. (Momamauhtia: medroso espeluzado o idem. (Momamati: empachoso o vergonoso.) (2)

desnudo assi. (1 momamaxaui) ayudador tal. (1 tepan momanani) fauorecedor. (2 Tepam momanani)

momanatlatzicoa iloti : estancarse el agua que corria. (1 momanatlatzicoa yloti) momanepanoqui : desposado o desposada. (2)

momanepanoquimonamictiqui : momanqui :

desposado. (1)

enroscada assi. (1)

momanqui + : el que tiene vaguidos, o enfermedad de gota coral. (2 Tlayuuallotl ypam momanqui) momanuqui : enroscada culebra o agua repressada. (2 Momanuq[u]i) momapipitzoani : momapipitzoqui : momaquixtiani : momaquixtiqui : chupador tal. (1) chupador tal. (1) huidor assi. (1) huidor. (1) escapado desta manera. (1)

escapado desta manera. (1) echar ramas el arbol o la vid, jugador de pelota. (2

momatia : crecer o echar ramas la planta. (1) &c. pre: omomati. (2) momatotopehuiani : Momatotopeuiani) momatqui + :

jugador assi. (1 momatotopeuiani)

aficionado assi. (1 ytla ytech momatqui) escudado con las manos. (2) idem. (Momatzacuili: escudado con las

momatzacuili :

momatzacuiliani : escudado assi. (1) manos.) (2)

momatzacuiliqui : escudado assi. (1) idem. (Momatzacuiliani: idem. (Momatzacuili: escudado con las manos.)) (2) momauhtiani : momaxacualoani : momaxacualoqui : momecani : temeroso. (1) espantadiza cosa. (1) medroso por naturaleza. (1)

fricador assi. (1 momaxaqualoani) fricador assi. (1 momaxaqualoqui)

ahorcado. (1) hazedor tal. (1) hazedor tal. (1) amancebado. (2) amancebado. (1) idem. (Momecati: amancebado.)

momecapaltiani : momecapaltiqui : momecati :

amancebado. (1)

momecatiani : (2) momecatiqui :

hazedor tal. (1) hazedor tal. (1)

mometzoiani : mestruada muger. (1 mometzuiani) cost[m]bre. (2 Mometzuiani) momiccan aquiani :

muger que esta con su

persona que esta en gran peligro y trabajo. (2)

momiccanenecqui : fingido assi. (1) momiccatlapiquini : omomiccanenec.) (2) momiccatlapiquiqui : momiccayetocac : momiccazauhqui : Momiccaauhqui) idem (Momiccanenequi: fingir q[ue] esta muerto. preter:

fingido assi. (1) el que se finge muerto. (2) enlutado por muerto. (2 rentero que arrienda

fingido assi. (1)

enlutado. (1 momiccaauhqui)

momilcohuiani : rentero que arrienda. (1 momilcouiani) eredad. (2 Momilcouiani) momillanehuiani : arrendador tal. (1 momillaneuiani) momimiloani : rodador desta manera. (1) rodador. (2)

momimilotiuh : dar a logro. (1) presta, ola osura. (2)

el logro quese adquire conla hazienda que se

momiochitoniqui : el que tiene desconcertado algun gueso. (2) momiopetoniqui : (2) idem. (Momiochitoniqui: el que tiene desconcertado algun gueso.) testador. (2 idem.

momiquiznahuati : testador que haze testamento. (1 momiquiznauati) Momiquiznauati)

momiquiznahuatiqui : testador que haze testamento. (1 momiquiznauatiqui) (Momiquiznauati: testador.) (2 Momiquiznauatiqui) momiyochitoniqui : desconcertado assi. (1)

momiyopetoniqui : desconcertado assi. (1) momocihuia, nite : mullir gente. (1 nite, momociuia)

momocihuiani : turbado. (1 momociuiani) presuroso en lo que haze; busca apresurado. (1 momociuiani) acelerado assi. (1 momociuiani) apresurado enlo que haze. idem. (Momociuia: negociado, o accelerado, o d[e]safosegado.) (2 Momociuiani) momocihuiani + : yrado subitamente. (1 ayoui momociuiani) Ayoui momociuiani) apitunado y supito. (2

momocihuiqui : congoxoso. (1 momociuiqui) embaraado assi. (1 momociuiqui) idem. o negociado. (Momociuiani: apresurado enlo que haze. idem. (Momociuia: negociado, o accelerado, o d[e]safosegado.)) (2 Momociuiqui) momoloca : borbujear el agua. (1) burbugear el agua. (1) esparzrse algo, assi como las plumas, o el olor su aue. (1) bullir el arena enlas fuentes. (1) bullir, o heruir y manar el agua en las fuentes conel arena. (2) burbugear el agua, o leuantarse gr[n] poluo de cosas secas y liuianas assi como harina cal, o de cosas semejantes. preterito: omomolocac. (2)

momoloca, ni

heruir. (1) leuantarse las nuues con gr[n]

momoloca mixtli : nuue con toruellino. (1) tempestad. prete: omomolocac. (2) momolocani : heruiente cosa. (1)

cosa que suele heruir, o manar assi. (2)

momolochuia, nitla : onitlamomolochui. (2)

menear, o [n]turbiar el agua o cosa semejante. preterito: menear el agua. (1) el acto de manar el agua, o bullir conel arena

momoloquiliztli : heruor assi. (1) enla fuentes. (2)

momolotza, nitla : hazer espuma enel agua, meneandola. prete: onitlamomolotz. (2) mecer o menear el agua haziendo ruido. (1) momoltza, nitla momona mic : : desmenuzar pan o cosa semejante. (1)

cada ao. (1)

momonamic : cada ao. (2) momotla, nite : (1) momotlani + : apedrear a otro. preterito: onitemomotlac. (2) jugador tal. (1 moquam momotlani) apedrear a otro.

momotzalhuia, nitetla : rolar, o repelar pluma, o cosa semejante preterito: onitetlamomotzalhui. (2) roar o mullir pluma o algo a otro. (1) momotzca : reluzir la grassa dela olla. (1) grassa tener el caldo. (1) reluzir la grassa dela olla. (2 Mumutzca) tener grasa el caldo, o la misma grasa que reluze. (2) momotzcayo : momotzcayotl : Mumutzcayotl) momotzcui, ni : grasiento, lleno de grassa. (1 mumutzcayo) grassa por grosura. (1 mumutzcayotl) grassa dela olla. (2

resquebrajarse. preteri: onimomotzcuic. (2) resquebrajamiento. (2 Momotziuiliztli)

momotzihuiliztli : momotzini, ni :

resquebrajarse. (1)

momotziniliztli : resquebrajadura. (1) momotzinqui : resquebrajado. (1) resquebrajado. (2)

momotzoa, nino : rascuarse, o rascarse. preter: oninomomotzo. (2) rascar. (1) estregarse o rascarse. (1) momotzoa, nite : rascuar, o rascar a otro. prete: onitemomotzo. (2) rascuar. (1) momotzoa, nitla : rolar, o coger yeruas c[n] la mano sin arrancarlas de rayz. preterit: onitlamomotzo. (2) roar. (1)

momotzoa, nitecua : nitequa)

messar a otro. preterito: onitequamomotzo. (2 Momotzoa,

momoyahua, nic : echar fama. (1 nicmomoyaua yn tlatolli) auntar ganado. (1 nic, momoyaua) momoyahua, nite : ahuy[n]tar, o d[e]scarriar g[n]te, o ganado. preter. onitemomoyauh. (2 Momoyaua, nite) despoblar pueblo. (1 nite, momoyaua) desbaratar gente. (1 nite, momoyaua) descarriar y auentar a otros. (1 nite, momoyaua) ahuyentar o esparzir ganado o gente. (1 nite, momoyaua) momoyahua, nitla : desparramar algo. preterito: onitlamomoyauh. (2 Momoyaua, nitla) descarriar y auentar a otros. (1 nitla, momoyaua) esparzir, odescarriar. (1 nitla, momoyaua) desparramar. (1 nitla, momoyaua) assolar o destruyr pueblo. (1 nitla, momoyaua) momoyahualiztli : despoblacion. (1 momoyaualiztli) Momoyaualiztli) despoblacion de pueblo. (2

momoyahui : despartirse o descarriarse los que estauan juntos. (1 momoyaui) diuidirse los que estauan juntos. (2 Momoyaui) momoyauhqui : despoblado pueblo. (1) despoblado pueblo. (2)

momoztla tlaza : procrastinar o diferir la cosa de dia en dia. prete: onitlamumuztlatlaz. (2 Mumuztla tlaa) momoztlae : cada dia. (1 mumuztlae) momoztlatlaxilia, nicte : onictemomoztlatlaxili. (2) cada dia. (2)

traer a alguno en dilaciones. prete:

momoztlatlaza, nitla : diferir algo de dia en dia, o procrastinar. preterito: onitlamomoztlatlaz. (2 Momoztlatlaa, nitla) momoztlaye : Mumuztlaye) momoztle : Mumuztle) dedia en dia. (1 mumuztlaye) cada dia, o de da en dia. (2 cada dia. (2

dedia en dia. (1 mumuztle)

cada dia. (1 mumuztle)

momoztli : altar de demonios, que ponian en los caminos hecho de tierra. (1 mumuztli) altar. (1 mumuztli) altar delos ydolos, o humilladero. (2 Mumuztli) monacacictecac : monacayotiqui : assomado assi. (1 monacazictecac) engordado, o encarnado. (2) escuchador. (2)

monacazquetzani : assechador assi. (1) monacti : auezindado assi . (1) auezindado assi . (1)

monactiqui : monahuac :

contigo, o apardeti. (2 Monauac)

contigo. (1 monauac)

monahualtian monahuatil :

+ : endemoniado. (1 ytic monaualtian tlacatecolotl) eres obligado. (2 Monauatil)

monamic

+ : + :

apretado assi. (1 ypam monamic) antao. (2 Ye monamiccan) antao. (1 ye monamiccan) antao. (1 ye

monamiccan

monamicti + : idem. cexiuitl ye monamicti)

(Ye monamiccan: antao.) (2 Ye monamicti)

monamictiqui + : desposado o desposada, casado o casada. (2 Teoyotica monamictiqui) desposado. (1 teoyotica monamictiqui) monamiquiliztli monammictiani : monanatzoqui : monanmictiani : moncahua + : + : apretamiento tal. (1 ypam monamiquiliztli)

matador de madre. (1) el que se aparado muy gordo. (2) matador de madre. (2) acompaador de nouia. (2 Teciua moncaua) duo que

moncahuia cuicatl : duo de canto de organo. (2 M[n]cauia cuicatl) secanta. (1 moncauia cuicatl) moncahuiti nemi : en vno biuir dos. (1 moncauiti nemi) moncahuitinemi : moncitli : moncolli : (1) andar o biuir dos juntos. (2 M[n]cauitinemi) madre de mis suegros. (1)

madre de mis suegros. (2) idem.

(Moncitli: madre de mis suegros.) (2) soberuia cosa. (1) presumptuoso y soberuio. (2)

madre de mis suegros.

monechcapanquetzani : monechcapaquetzani :

monectoc + : auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada. (2 Ayoctle monectoc) auer toda ab[n]dancia delo necessario. (2 Atle monectoc) abundancia tal. (1 ayoctle monectoc) monegui + : forado es. (1 cenca monegui)

monehuian + : de tu voluntad y con toda determinacion te echas ap[er]der. met. (2 Iccemayan mixcoyan moneuian tocomottitiato conmonamctia yn a) moneixcuitil itech ticcuiz : tomaras dello exemplo. (2) monemachti : apercebido con tiempo. (2) apercebido assi. (1) desenseado. (1)

monemachtilpoloani :

oluidado de lo que auia aprendido. (2)

monemachtilpoloqui : idem. (Monemachtilpoloani: oluidado de lo que auia aprendido.) (2) desenseado. (1) monemilizcuepani : emendado, o conuertido, o corregido. (2) conuertido. (1)

monemilizcuepani

+ :

tornadizo. (1 yetlaneltocani monemilizcuepani)

monemilizcuepqui : idem. (Monemilizcuepani: emendado, o conuertido, o corregido.) (2) emmendado assi. (1) conuertido. (1) monenepiltia : brotar la maorca de mayz enla caa. pret: omonenepilti. (2) brotar o apuntar la maorca del mayz. (1) monenepiltiqui : brotada maorca. (1) luchador tal. (2 Moneneuhcauiani) concertado assi. (1

moneneuhcahuiani : moneneuhcauiani)

monepantlapopolhuia : los que se perdonan vnos a otros. preterito: omonepantlapopolhuique. (2) monepantlazotla : los que entre si se aman. (2 Monepantlaotla) monequi, atle notech : biuir en pobreza. (2) monequiliztli : necessidad. (1) menester. (1) oportunidad. (1 necessaria

monequiliztli + : menester. (1 tetech monequiliztli) ymonequian monequiliztli) monequini : cosa necessaria, o que aprouecha. (2) cosa. (1) monequiz + : monequiz) monetechahua : monetechahua monetechahua monetechahua

prouechoso. (1)

no se empleara nada desto en alguna otra cosa. (2 Atle cana reir vnos con otros. preterito: omonetechauaque. (2 Monetechaua) = : = in + (2 monetechaua ) =, m : = ahua + (2 monetechaua ) =, mo : = netechuia (2 monetechaua ) pago de vias o viedo. (1)

monetechantimani xocomecamilli : monetechantiuh :

yr alguna cosa seguida o continuada, o eslauonada. (2) quebrantador del voto que hizo. (2) quebrantador de fee. (1 monetolitlacouani)

monetolitlacoani : monetolitlacohuani :

monetolpoloani : idem. (Monetolitlacoani: quebrantador del voto que hizo.) (2) quebrantador de fee. (1) monetolti : professo que hizo voto, o el que ha hecho voto. (2) manera. (1) monetoltiqui : voto.) (2) idem. professo en esta

(Monetolti: professo que hizo voto, o el que ha hecho

monetoltiqui itequiuh : professo en esta manera. (1 monetoltiqui ytequiuh) monexti : descobierto assi. (1)

monextiani : monextiqui :

descobierto assi. (1) descobierto assi. (1) suegra madre dela muger. (1)

monnantli : suegra, madre dela muger casada. (2)

monomahui : el que de su proprio motiuo haze algo, o se echa a perder. (2 Monomaui) monomahuiani : monomahuiqui : monomamicti : monomamictiani : hazedor tal. (1 monomauiani) hazedor tal. (1 monomauiqui) matador de si mismo. (1) matador de si mismo. (1)

monomateixpahui : el que se quexa ante el juez. (2 Monomateixpaui) mononotzani + : conjurador contra alguno o murmurador. (2 Teca mononotzani) conjurador assi. (1 teca mononotzani) mononotzqui : montatli : conuertido, emmendado o corregido. (2) emmendado assi. (1)

suegro, padre dela muger casada. (2)

suegro padre dela muger. (1) casar la

montia, nino : hija. (1)

tomar yerno casando su hija. pret: oninomonti. (2)

montli : yerno. marido de hija, o ratonera. (2) yerno marido de hija. (1) montli

ratonera para tomarlos. (1)

+ : yerno, marido de nieta. (2 Ixuiuh montli) + : mendigo el que assi demanda. (1 tepal moocnoitoa)

moocnoitoa moocnoitoani moololo :

+ : mendigo el que assi demanda. (1 tepal moocnoitoani) arropado. (1)

arropado o vestido. (2)

mopaccai vino : mopacho :

donzel vino. (1 mopaccay vino) ynclinado assi. (1) agaapado

inclinado encoruado o agaapado. (2) idem

mopachoqui : assi. (1) mopaitiani :

(Mopacho: inclinado encoruado o agaapado.) (2)

beuedor tal. (1)

mopalticacua tlatetzauhtli chichihualayotl : req[ue]son o quajada (2 Mopalticaqua tlatetzauhtli chichiualayotl) requeson. (1 mopalticaqua tlatetzauhtli chichiualayotl) mopamicti : beuedor tal. (1) mopamictiani : beuedor tal. (1)

mopanitia : galan o adereado y vestido conforme a su persona y nobleza. (2) galan. (1) adereado galanamente, conforme asu estado. (1) mopantlazallani : cobdiciador tal. (1 mopantlaallani) mopantlazani : mopantlaani) altiuo y soberuio. (2 Mopantlaani) soberuia cosa. (1 enhadado assi. (1)

mopatlac : enhadado o desconfiado y cansado de esperar (2) desconfiado assi. (1) mopazoloqui : mopaoloqui) mopechtecac : mopehuiani : mopepehuiani : mopepetlac : mopetzcoqui : mopic + : enherizado perro. &c. (2 Mopaoloqui)

enerizado desta manera. (1 ynclinado assi. (1)

inclinado con humildad y reuerencia. (2) recaton. (2 Mopeuiani) regaton el que reuende. (1 mopepeuiani) peinado. (2) peynado. (1)

regaton. (1 mopepeuiani)

descabullido assi. (1)

apretado assi. (1 ypam mopic) encogido, o acorrucado. (2) encogido assi. (1) engendrador. (1)

mopichtlaliqui : mopilhuatiani : asementado. (1) mopilo

engendrador o engendradora assi. (2)

+ : asido assi. (1 ytech mopilo) ynobediente, rebelde y presumptuoso; per metaphoram. (1 amo ynobediente, rebelde y presumptuoso; per metaphoram. (1 amo asido, o colgado de otro. (2 Tetech mopiloqui) encendido de yra. (2) + : encendido assi. (1)

mopiloani + : mopiloani) mopilollani + : mopilollani) mopiloqui + :

mopipitzqui : mopiquiliztli

apretamiento tal. (1 ypam mopiquiliztli) (Mopiqui: cerrarse, o juntarse vna cosa con otra prete:

mopiquini : idem. omopic.) (2)

mopitzani : encendido assi. (1) mopitzmamali : el que se mete entre otros con violencia hendiendo por ellos, o el que entra por algun agujero o lugar estrecho. (2) mopitzmamalqui : mopixo : metido assi. (1) pelechada aue. (1)

aue pelada. (2)

mopixtinemi : mopixtinemi mopiyazo : mopoani : + :

persona continente y casta. (2) monja. (1 ciuatl mopixtinemi)

carta persona y continente. (1)

descabullido assi. (1 mopiao) soberuia cosa. (1) ensoberuecido. (1 mopouani) suspenso por dudar

mopohuani : soberuio. (2 Mopouani) mopopoloani : algo. (1) mopopotzoani : mopopotzoqui : mopopozauhtoc

perplexo que no se acaba de determinar. (2) hinchador tal. (1) hinchador tal. (1) = : = zahuintoc (2 mopopoauhtoc)

mopouhca tlatoani : mopouhcatlatoani : mopouhqui : idem. moquechcollali : moquetzaliztli

hablador de soberuias. (1) soberuio hablador. (2) soberuio en hablar. (1) ensoberuecido. (1)

(Mopouhcatlatoani: soberuio hablador.) (2) encogido assi. (1 moq[ue]chcollali)

+ :

medianeria desta manera. (1 tenepantla moquetzaliztli) cachonda

moquetzallani : estar cachonda la perra. &c. pre: omoquetzallan. (2) andar la perra. (1)

moquetzani + : vanderizo. (2 Tetlocpa moquetzani) vanderizo o parcial. (2 Tetloc moquetzani) el que fia a otro. (2 Tepam moquetzani) vanderizo, o comunero. (2 Teuic moquetzani) vandero hombre de vando. (1 teuan moquetzani) parcial que sigue partes. (1 tetloc moquetzani) vandero hombre de vando. (1 tetlocpa moquetzani) ayudador tal. (1 tetloc moquetzani) ayudador tal. (1 teuic moquetzani) medianero como quiera. (1 tenepantla moquetzani) vanderizo, o comunero. (2 Teuam moquetzani) el que se pone enmedio delos que rien para poner los enpaz. (2 Tenepantla moquetzani) moquetzqui : empinada. (2) leuantado assi. (1) el que esta leuantado en pie, o cosa

moquetzqui + : levantado otra vez. (1 occeppa moquetzqui) acostado y vanderizo assi. (1 tetlocpa moquetzqui) acostado y vanderizo assi. (1 tetlan moquetzqui) moquetztimani : estar muchos en pie. (1) preterito: omoquetztimanca. (2) moquetztiuh tlacat : nacido de pies. (1) estar muchos leuantados [n] pie. criatura nacida de pies. (2) estar cochonda la perra. &c. pret:

moquetztlani : cachonda andar la perra. (1) omoquetztlan. (2) moquexquittzahuiani :

pensatiuo. (1 moquexquittzauiani)

moquichuati + : nouia rezien casada. (1 yancuican moquichuati) Yancuicam moquichuati)

novia. (2

moquilyecoa : arbol que no lleua fructo sino hojas, por tener mucho vicio. (1) arbol que no lleua sino hojas y no fruta por el mucho vicio que tiene. preterito: omoquilyeco. (2) moquixti : (2) escusado. (1) descargado escusado, o purgado delo que le acusauan.

moquixtiquiuh + : moquixtiquiuh) motamictiani :

vendra y aparecera [n] la nuue. (2 Mixtitlan matador de padre. (2) encogido, o acorrucado. (2)

matador de padre. (1)

motapayollaliqui : motatapachquenti : mote, chiyalia :

encogido assi. (1) arropado. (1)

arropado, o enamarrado por mucho frio. (2)

pararse laperra cachonda o la yegua; &c. (1)

mote, chiyaltia : pararse laperra cachonda o la yegua; &c. (1) mote, nectia : motecac : motecac pararse laperra cachonda o la yegua; &c. (1) acortado assi. (1) acostado, o tendido. (2)

echado assi. (1) + :

famoso en mala parte. (1 otepam motecac)

motecani + : malsin. (1 tetzalan tenepantla motecani) malsin que mete mal entre otros. (2 Tetzalan tenepantla motecani) malsin y reboluedor de otros. (2 Tenepantla motecani) motecemmacani : motechachalatza motecuitlahui : sometido. (1) =, mo : = netechcacalatza (2 motechachalatza )

cuidadoso assi. (1 motecuitlaui) hazedor tal. (1 moteeleuiltiani) hazedor tal. (1 moteeleuiltiqui) desseoso assi. (1 desseoso assi. (1

moteelehuiltiani : moteeleuiltiani) moteelehuiltiqui : moteeleuiltiqui)

moteicniuhtiani : conciliador desta manera. (1) con alguno. (2) moteicniuhtiqui : conciliador desta manera. (1) moteicoltiani : cobdiciador tal. (1)

el que procura amigos, o amistad

moteilhuiani : querelloso. (1) pleiteador. (1) alg[n] agrauio, o pleyteador. (2)

el que se quexa ala justicia de

moteilhuiqui : querelloso. (1 moteylhuiqui) idem. (Moteilhuiani: el que se quexa ala justicia de alg[n] agrauio, o pleyteador.) (2) moteixnamictiani : contrario desta manera. (1) competidor, o contendedor. (2) motelquetzani : (2) motelquetzqui : motempacho : contendedor tal. (1)

embaado, o el que se para y detiene de espanto, o sobre salto. parada cosa desta manera. (1) cubierto assi. (1) rezador desta manera. (1) retador entre dientes como

motempepeyotzani : clerigo. (2) motempipitzo : motencapaniani : motencapaniqui : motenectiani : motenenecti : motenenectiani : motenenectiqui : motenetlatilli : moteniztiani : motenonochilia :

chupador tal. (1) maxcador tal. (1) maxcador tal. (1) hazedor tal. (1) desseoso assi. (1) hazedor tal. (1) hazedor tal. (1) agaapado assi. (1) fiador desta manera. (1) predica su seoria o merced a otros. (1) predica su seoria o merced a otros. (1) burlador tal. (1 teca desseoso assi. (1)

motenonochilitzinoa :

motenqueloani + : escarnecedor. (1 teca motenqueloani) motenqueloani) burlador tal. (1 teca motenqueloani) motenqui : vaado enesta manera. (1) cubierto assi. (1) entremetido assi. (1) entremetido assi. (1) yllustre cosa, famosa o esclarecida. (1)

el que se baa en bao caliente. (2)

motenquimilo : motentiani : motentiqui : motenyotiani : (1)

famoso en mala parte.

moteomachtlanini :

cobdiciador assi. (1 moteumachtlanini)

motepachihuiani : assechador tal. (1 motepachiuiani) espia que acecha. (1 motepachiuiani) asechador. (1 motepachiuiani) asechador. (2 Motepachiuiani)

motepahuahuiltoca : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 motepauauiltoca) motepanahuilmati : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 motepanauilmati) presumptuoso que se antepone y prefiere alos otros. (2 Motepanauilmati) motepanahuiltocac : motepanahuiltocani : motepantiqui : motepexihuiani : Motepexiuiani) motepieltiqui : motepiyaltiqui : cobdicioso assi. (1 motepanauiltocac) cobdicioso assi. (1 motepanauiltocani)

edificador de edificio proprio. (2) despeado, o el que cometio algun crimen graue. metapho. (2 el que se comete y encomienda a otro. (2) encomendado assi. (1 motepialtiqui)

moteponazohua, + : crecer alguna cosa, o aumentarse mucho. preteri: iuhqu[n]atloueiyac, omoteponao, omotomauh (2 Iuhquin atl veiya, moteponaoa, motomaua) motepotzpetlauhqui + : desnudo assi. (1 mocuitlapampetlauhqui, moteputzpetlauhqui) el que echa ahuir delos enemigos.

motepotztiani : huidor assi. (1 moteputztiani) (2 Moteputztiani)

motequipachoani : solicita cosa con congoxa. (1) negociador. (1) idem. (Motequipachoa: el que esta penado, o afligido, o el que tiene ocupacion.) (2) motequipachoqui : negociado, que tiene muchos negocios. (1) idem. (Motequipachoani: idem. (Motequipachoa: el que esta penado, o afligido, o el que tiene ocupacion.)) (2) motequitlazani : motequitlazqui : motetehuanani : porfiado desta manera. (1 motequitlaani) porfiado desta manera. (1) desperezado, o el que se despereza. (2 Moteteuanani)

motetehuiztiani : fiador que abona la hazienda. (2 Moteteuiztiani) motetepetlalia in atl : olas grandes hazer. (1 motetepetlalia yn atl) idem. (Motetepeyotia in atl: hazer grandes olas el agua prete: omotetepeyoti.) (2 Motetepetlalia yn atl) motetepeyotia in atl : olas grandes hazer. (1 motetepeyotia yn atl) olas el agua prete: omotetepeyoti. (2) moteteuhanani : desperezado. (1) hazer grandes

motetiani : allegador de piedras. (1) motetiqui : allegador de piedras. (1)

motetlacahuatiani :

hazedor tal. (1 motetlacauatiani) putaero. (2 Motetlaneuiani)

motetlanehuiani : putaero. (1 motetlaneuiani) motetlaneuhtiani : puta del burdel. (1)

puta del burdel. (2)

motetlaquehualtiani : peon jornalero. (1 motetlaqueualtiani) jornalero el que lo gana. (1 motetlaqueualtiani) jornalero alquilado, o gana pan. (2 Motetlaqueualtiani) motetlatlaquehualtia : ganapan. (1 motetlatlaqueualtia) motetocti : amparado. (1) motetzahui : motetzahuiqui : amparado de alguna pared, o de otra cosa assi. (2)

marauillado. (1 motetzaui) embaado assi. (1 motetzauiqui) espantado. (2 Motetzauiqui)

motetzinco huelca in noyollo : yo tengo confiana en vuestra merced, o le tengo aficion. (2 Motetzinco velca yn noyollo) motetzincohuiani : Motetzincouiani) motetzontiani : motexcalhuiqui : putaero. (1 motetzi[n]couiani) putaero. (2

atesorador. (1) enriscado. (1) enriscado. (2)

moteyeyecoltiani : motilma ololo : motilmaololo : motimalo + : + :

tentador. (1)

arregaado, o arregaada. (2) arregaado. (1) escarnecedor. (1 teca motimalo) escarnecedor. (1 teca motimaloani) moo para mandados. (1) moo, o criado para m[n]dados. (2) idem. (Motititlanini:

motimaloani motititlani :

motititlanini : paje para mandados. (1) moo para mandados. (1) (Motititlani: moo, o criado para m[n]dados.) (2) motitlanini : paje para mandados. (1) mensajero. (1) idem. idem. (Motititlani: moo, o criado para m[n]dados.)) (2)

motla, nite : dar pedrada a otro. preterito: onitemotlac. (2) apedrear a otro. (1) dar pedrada. (1) motla, nitla : tirar con piedra. preterito: onitlamotlac. (2) tirar con piedras. (1) motla + : topar con otro no aduertindo. (1 teca nino, motla) topar cn pared; &c. (1 caltechtli icnino, motla) motla +, nic : arrojar algo en tierra con furia. (1 tlallic nicmotla) dar con algo por esas paredes, o por esos suelos. pr: tlallic onicmotlac. (2 Tlallic nicmotla) dar con algo por essas paredes. prete: caltechtli yc onicmotlac. (2 Caltechtli yc nicmotla)

motla +, nino : darse de golpes enla pared. prete: caltechtliyc oninomotlac. (2 Caltechtli yc ninomotla) encontrar o topetar con otro, no aduertiendo. pre: teca oninomotlac. (2 Teca ninomotla) motla +, nitla : tirar con honda. (1 tematlatica nitlamotla) arrojar algo ala pared. (1 caltechtli yc nitlamotla) motla +, tic : tirar dos jntamente y acertar ambos alo que tirn. (1 tic, nepan motla) motla, + : tirar y acertar muchos juntamente alo q[ue] se tira. prete: otitlanep[m]motlaque. (2 Nepan motla, titla) motla, tecanino : encontrar, o topetar con otro sin aduertir. preterito: teca oninomotlac. (2) motlac izahui : atronado assi. (1 motlac iaui) idem. el que abstiene de algo.

motlacahualti : desembrauecido. (1 motlacaualti) (Motlacanenequini: ypochrita.) (2 Motlacaualti)

motlacahualtiqui : emmendado assi. (1 motlacaualtiqui) embaraado assi. (1 motlacaualtiqui) abstinente que se va alamano. (2 Motlacaualtiqui) motlacamatini : motlacamatini motlacamitini : seor de cata. (1) + : seora de casa. (1 ciuatl motlacamatini)

abundoso. (1) ypocrita simulador. (1) ypochrita. (2)

motlacanenequini :

motlacemitalhui : determinado assi. (1) algo. (2) motlacmauhti : atronado assi. (1) cosa semejante. (2) motlacohui : motlacohuiani :

el que propone determinadamente de haxer

persona espautada de trueno gr[n]de, o de

comprador. (1 motlacoui) comprador. (1 motlacouiani) escusado. (1) descargado, o purgado de

motlacuepili : descargado assi. (1) algun delicto, que sele imponia. (2) motlacuepiliqui : descargado assi. (1) imponian. (2) motlacui : adeudado. (1)

descargado, o purgado de lo q[ue] le

adeudado. (2) falsario, escriptor falso. (1) escriuano falso, y

motlacuilocatlapiquiani : fingido. (2)

motlacuitlahui motlacuitlahuiani : cuidadoso assi. (1 motlacuitlaui motlacuitlauiani) motlacuitlahuiani : estudioso assi. (1 motlacuitlauiani) proueedor. (1 motlacuitlauiani) diligente. (1 motlacuitlauiani) hombre cuidadoso. (2 Motlacuitlauiani)

motlacuitlahuiani motlahuelcahuani :

+ : cuidadoso assi. (1 motlacuitlaui motlacuitlauiani) desesperado. (1 motlauelcauani) desc[n]fiado, enhadado, los que andan enemistados

motlahuelcauhqui : desesperado. (1 motlauelcauhqui) o desesperado. (2 Motlauelcauhqui)

motlahuelitinemi : discordes y enemistados. (1 motlauelitinemi) enemistados. (2 Motlauelitinemi) motlahuelitztinemi : discordes y enemistados. (1 motlauelitztinemi) que no se pueden ver. (2 Motlauelitztinemi) motlahuelnecqui : mohino enojado. (1 motlauelnecqui) motlahuelnectica : mohino enojado. (1 motlauelnectica) mohino y enojado.) (2 Motlauelnectica) motlahuelnequi : mohino y enojado. (2 Motlauelnequi) desesperado. (1 motlauelpoloani) idem.

(Motlauelnequi:

motlahuelpoloani : Motlauelpoloani)

desesperado. (2 idem. (Motlauelpoloani:

motlahuelpoloqui : desesperado. (1 motlauelpoloqui) desesperado.) (2 Motlauelpoloqui) motlailnelo : motlailneloqui : motlailtiani : motlaixnextili : henchido assi. (1) henchido assi. (1) asqueroso. (1) asqueroso. (2)

medrado assi. (1)

medrado, o ganancioso. (2)

motlaixnextiliani : motlali :

ganancioso. (1) sentado. (1) el que esta atentado. (2)

assentado. (1)

motlali + : assegurado assi. (1 yyollo motlali) diuulgada cosa. (1 tepano motlali) concebido. (1 teitic motlali) asegurado de alguna cosa que temia. (2 Iyullo motlali) concebido enel vientre. preterit: oteitic motlali. (2 Teitic motlali) motlaliani + : desasossegada persona, sin reposo e inquieta. (1 amo motlaliani) idem. + : (Motlali: el que esta atentado.) (2) assentado. (1)

motlalitica : motlaliztli

lo mesmo es que tlanetechalanilizli. (2 Tlanetech motlaliztli) huidor, o el que corre mucho. (2) corredor assi.

motlaloani : huidor. (1) (1) corredor que corre. (1) motlaloani motlamacani + : + :

huidor assi. (1 teixpampa motlaloani) racionero. (1 teupam motlamacani)

motlamachitocani : motlamachtiani : gozoso assi. (1) idem.

labio fingido. (2)

fingido assi. (1)

sabio fingido. (1) abundoso. (1)

(Motlamachtia: rico y prospero.) (2) sabio fingido. (2) idem.

motlamatcanequini :

motlamatiliztlapiquiani : fingido assi. (1)

(Motlamatcanequini: sabio fingido.) (2)

motlamatiliztlazotlaliztlapiquiani : filosopho fingido el que finge amar la sabiduria. (1 motlamatiliztlaotlaliztlapiquiani) motlamiani motlan : + : achacoso assi. (1 ytla itech motlamiani)

contigo. (1)

motlanchichiqui : najas aguzarel jaualin. (1) motlancuaquetzqui : el que esta hincado de rodillas. (2 Motlanquaquetzqui) hincando de rodillas. (1 motlanquaquetzqui) arrodillado assi. (1 motlanquaquetzqui) motlancuaquetztica : motlanechicalhuiani : motlanechicalhuiqui : motlanehuiani : arrodillado assi. (1 motlanquaquetztica) allegador tal. (1) allegador tal. (1)

arrendador tal. (1 motlaneuiani) renegador o renegado. (1 motlaneltoquilizcauani)

motlaneltoquilizcahuani : motlanitztiani :

alabado desta manera; i; el que asi mismo alaba. (1) najas aguzarel jaualin. (1 motlant[n]tia yn

motlantentia in coyametl : coyametl) motlantzitziquilo : motlapaloani :

asserrado de dientes. (1) atreuido. (1) osado. (1)

atreuido, o ossado. (2)

motlapaltiliani : esforado. (2) motlapatiliani : motlapiquiani :

esforado assi. (1)

tratante en mercaduria. (2) disimulado, fingido, o ipochrita. (2) falso propheta. (2) falso propheta. (1) loco como quiera. (1) simulado assi. (1)

motlapiquiani propheta : motlapiquiani//propheta :

motlapololtiani : turbado. (1) desatinado, o turbado. (2) desacordado. (1) desatinado assi. (1) motlaquizahui : Motlaquiaui)

persona espantada de gran trueno, o de cosa semejante. (2

motlatenitalhuiani : motlatenitalhuiqui : confiado assi. (1)

c[n]fiado desi mesmo. (2) idem.

confiado assi. (1)

(Motlatenitalhuiani: c[n]fiado desi mesmo.) (2) obligado.

motlatequiliani : obligado de voluntad a alguna ley, sin violencia. (2) (1) motlatiani : motlatiqui : escondido. (2) idem. huidizo con animo de tornar. (1)

(Motlatiani: escondido.) (2) omiciano hombre, que anda huydo constante. (1

motlatitinemi : el que se anda escondiendo. (2) por auer muerto a alguno. (1)

motlatlacuauhquetzqui : constante y firme. (2 Motlatlaquauhquetzqui) motlatlaquauhquetzqui)

motlatlaitlani : idem. (Motlatlayeuiani: idem. (Motlatlayeui: mendicante que pide limosna.)) (2) mendigo el que assi demanda. (1) motlatlaitlaniani : idem. (Motlatlaitlani: idem. (Motlatlayeuiani: idem. (Motlatlayeui: mendicante que pide limosna.))) (2) mendigo el que assi demanda. (1) motlatlaliani : disfrasado. (2) disfrasado. (1)

motlatlaliliani : obligado a alguna ley, o estatuto voluntariamente. (2) concertado assi. (1) obligado. (1) motlatlaliqui : disfrasado. (1)

motlatlaniani : el que toma consejo contigo mismo y haze las cosas con acuerdo y consideradamente. (2) considerado. (1) motlatlapehuiani : motlatlapeuiani) gran beodo. (2 Motlatlapeuiani) borracho tal. (1

motlatlatiliani : atesorador. (1) motlatlattiliani : motlatlattiliani + : escogedor assi. (1) escogedor tal. (1 vel motlatlattiliani) mendigo el que

motlatlayehui : mendicante que pide limosna. (2 Motlatlayeui) assi demanda. (1 motlatlayeui)

motlatlayehuiani : idem. (Motlatlayeui: mendicante que pide limosna.) (2 Motlatlayeuiani) demandador tal. (1 motlatlayeuiani) motlatlayehuiqui : demandador tal. (1 motlatlayeuiqui)

motlatolcuecuepani : el que no guarda su palabra, o el que ahora dize vno y despues dize lo contrario (2) doblado assi. (1) motlatolcuecuepani = := motlatolpapatlani (2 motlatolcuecuepani)

motlatolcuepani : el que se desdize. (2) motlatolimatini : elegante en hablar y prudente enlo que dize. (2) persona en hablar. (1) elegante

motlatolimatqui : idem. (Motlatolimatini: elegante en hablar y prudente enlo que dize.) (2) elegante persona en hablar. (1) motlatolnamiqui : concordarse algunos entre si. (1) motlatolnamiquini : ser concordes enlo que dizen. prete: omotlatolnamicque (2)

motlatolnepanoa : idem. preterito: omotlatolnepanoque. (Motlatolnamiquini: ser concordes enlo que dizen. prete: omotlatolnamicque) (2) concordarse algunos entre si. (1) motlatolpapatlani : motlatzitzquiliqui motlatzitzquilti lo mesmo es que motlatolcuecuepani. (2) doblado assi. (1)

+ : asido o colgado d[e] otro (2 Tetech motlatzitzquiliq[ui]) + : asido assi. (1 ytech motlatzitzquilti) entibiado assi. (1) caydo assi. (1)

motlatziuhcanecqui : motlaxapochui :

caido en hoyo. (2)

motlaxitinilique : motlaxtlahui :

desconcertados assi. (1)

cohechado juez. (1 motlaxtlaui)

motlaxtlahuiqui : cohechado juez. (1 motlaxtlauiqui) motlayecoltiani : grangero. (1) motlayehui : motlayehuiani : motlayehuiani motlayeltiani : motlayeltiqui : demandador tal. (1 motlayeui) mendigo el que assi demanda. (1 motlayeuiani) + : demandador tal. (1 tepal motlayeuiani)

harto y enhastiado. (1) empalagado. (1)

motlayollotiani : decorador. (1) motlayollotiqui : decorador. (1) motlazaloltiqui : edificador de edificio proprio. (2 Motlaaloltiqui) tal. (1 motlaaloltiqui) motlazocamatini : agradecido. (2 Motlaocamatini) edificador

agradecido. (1 motlaocamatini)

motlazomatini : idem. (Motlaocamatini: agradecido.) (2 Motlaomatini) agradecido. (1 motlaomatini)

motlazotlac : cara cosa enprecio. (2 Motlaotlac) motlaotlac) amador de si mesmo. (1 motlaotlac) motlazotlani : amador desi mesmo. (2 Motlaotlani) motlaotlani) amador de si mesmo. (1 motlaotlani) motlazqui + : motlazqui) motloc : arrimado assi. (1 tepam motlazqui) contigo. (1)

encarecido assi. (1 encarecido assi. (1 arrimado assi. (1 tetech

apardeti. (2)

motocatinemoa : motoliniani :

acompaado de gentes. (2) idem.

acompaado assi. (1) pobre varon o muger. (1) pobrezillo o pobrezilla. (1) pobre varon

(Motolinia: pobre.) (2)

motolinicatontli : motoliniqui : o muger. (1) motonalhui : (1) idem.

pobrezillo, o pobrezilla. (2) (Motoliniani: idem.

(Motolinia: pobre.)) (2)

calmado de mucho calor, o cosa abochornada. (2)

calmado assi.

motonalhuiani : idem. (2) calmado assi. (1)

(Motonalhui: calmado de mucho calor, o cosa abochornada.) despoblarse el pueblo por pestilencia o

motonallan tlamachtia in cocoliztli : guerra. (1)

motonallantlamachtia : despoblarse, o destruirse el pueblo. pret: omotonallantlamachti. (2) motonameyoti motonehuani : motopalitoa : motopalitoani : (1) + : luzio vn poco. (1 an quenin motonameyoti) vergonosa cosa. (1 motoneuani) baladron, o el que se jacta y alaba. (2) el que se jacta vanamente con presumpcion. (2) vano en palabras.

motopalquetzani : gallardo, o fantastico. (2) motopalquetzqui : idem. (Motopalquetzani: gallardo, o fantastico.) (2) fantastico. (1) atauiado assi. (1) motopehuani + : escarnecedor. (1 teca motopeuani) harda otra. (1) animalejo como

mototli : cierto animalejo como hardilla. (2) hardilla. (1)

mototoquilizma + : el que no se quiere yr de casa, quando el dueo della lo echa fuera. (2 Amo mototoquilizma) motoxahuilia, nite : Motoxauilia, nite) derribar a otro entierra. pret: onitemotoxauili. (2

motquitaliztli :

integridad. (2)

pureza. (1)

motquitia : fue, o subio entera. s. en cuerpo y anima. (2) motquitica : fina cosa como grana. (1) pura cosa. (1) cosa entera macia, o fina. (2) fina lana o algodon. (1) entera cosa. (1) macia cosa. (1) motquitica + : carne magra, o pulpa. (2 Nacatl motquitica) nacatl motquitica) motquitica = : = motquitoc (2 motquitica) pata macia. (1) pulpa, o carne sin hueso. (2) pulpa carne sin hueso. (1) magra carne. (1

motquitica icxitl : motquitica nacatl :

motquitica vino : vino puro. i. no mezclado con otra cosa. (2) motquiticac xocomecatl : vid enhiesta sin rodrigon. (1)

motquiticac xocometl : vid gruesa sin rodrigon. (2) motquiticahuino amo ayo vino : vino) vino puro sin agua. (1 motq[ui]ticavino amo ayo manual

motquitinemi + : cosa manual mediana y portatil. (2 an vel motquitinemi) cosa. (1 [n]uel motquitinemi) motquitinemi mesa : mesa portatile. (1)

motquitoc : lo mismo es que motquitica. (2) motquitoque : murieron. (2) estar enteros los cuerpos delos q[ue] ha mucho tiempo que

motta + : cosa vil, que nose estima ni tieneen nada. (2 Atle ipam motta) discordes y enemistados. (1 aymel motta) vil cosa de poco precio. (1 atleypan motta) mottac + : cobrado assi. (1 yeono mottac) : derribar aotro enel suelo. (1 nite, motuxauilia) encerrado assi. (1)

motuxahuilia, nite

motzacqui : encertado o aislado en algun lugar. (2) motzacuani + : asmatico. (2 Ihio motzaquani)

motzapini : el que se espino o puno. (2) motzatzacqui : assi. (1) motzatzacuani encerrado o retraydo en alg[n] retraimiento. (2) + : asmatico. (1 yhio motzatzaquani) encerrado

motzcuinizcaltia : criarse alg[n]o sin regalo y ser robusto para trabajar. pr: omotzcuin izcalti. (2)

motzico :

auezindado assi . (1) tardador que se tarda. (1) auezindado assi . (1) peynado. (1 motziquauazui) peinado, o el que se peina. (2 Motziquauazuiani) derrngado. (1 motzimpuztecqui) derrngado. (1)

motzicoani : motzicoqui : motzicuahuazoi :

motzicuahuazoiani :

motzimpoztecqui : desrengado. (2 Motzimpuztecqui) motzinaquiqui : motzincuepqui : motzinnamacani : idem.

(Motzimpuztecqui: desrengado.) (2)

buelto assi. (1) puta del burdel. (2) puta del burdel. (1)

motzinquixtiqui : arrepentido assi. (1) motzintzacua : colico. (2 Motzintzaqua) colico, el que padece esta nfermedad ; tambien quiere dezir, restreido. (1 motzintzaqua.) motzoloa, nite : (1) engarrafar o asir a otro. preter: onitemotzolo. (2) perezosos. (1) engarrafar.

motzoltin : auarientos. (2)

motzoltzitzquia, nitla : apretar reziamente alguna cosa enel puo, o asir y engarrasar a otro. prete: onitlamotzoltzitzqui. (2) apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1) motzomocoani : motzoncuini : laborioso que trabaja reziamente. (2) vengatiuo. (2) vengador. (1) esforado assi. (1)

motzontecon huihuixoani : (2 Motzontecon uiuixoani) motzonteconhuihuixoani : motzop

el que sacude la cabea neg[n]do o no consintiendo. negador tal. (1 motzonteconuiuixoani)

+ : apretado assi. (1 ypam motzup) + : apretamiento tal. (1 yp[n] motzupaliztli)

motzopaliztli

motzotzonani : idem. (Motzotzona: dubdoso enla fee o en otra cosa.) (2) suspenso por dudar algo. (1) mouehueiliani : el que se jacta, y es vanaglorioso. (2 Moueueiliani) palabras. (1 mouehueyliani) moueiliani : altiuo y soberuio. (2) cosa. (1 moueyliani) moueilillani : desseoso assi. (1) presumptuoso. (1 moueyliani) vano en soberuia

moueimatini : moueymatini) mouelittac :

idem.

(Moueiliani: altiuo y soberuio.) (2)

presumptuoso. (1

contento assi. (1) rezio no doliente. (1)

mouelmati : conualecido de enfermedad. (2) mouelmatqui : mouelquetzqui : (1) conualecido. (1)

bien atauiado y aderesado. (2)

compuesta o adereada persona.

moueteehahua : reir vnos con otros; tratarse mal vnos a otros los vezinos y parientes. (1 moueteehaua) mouetziti : assentado. (1) moxauhqui : amarilla fruta. (1) moxayocuitlatlalia : moxayocuitlayotia : moxcador + : assentarse las hezes. (1) assentarse las hezes. (1)

(2 ECaceuaztli moxcador) cismatico. (1) gloton. (1

moxeloani : cismatico. (2)

moxhuitiani : ahito o destemplado enel comer. (2 Moxuitiani) moxuitiani) destemplado assi. (1 moxuitiani)

moxhuitiqui : idem. (Moxuitiani: ahito o destemplado enel comer.) (2 Moxuitiqui) ahito o el que esta ahito. (1 moxuitiqui) moxico : embidioso. (2) (Moxico: embidioso.) (2) embidioso. (1)

moxicoani : idem.

moxicoqui : embidioso. (1) moxinacho : asementado. (1) moxinachoani : moxinachoqui : moxincuilo : asementado. (1) engendrador. (1) ceido assi. (1) asementado. (1)

moxipehuani xochicualli : fruta que se d[e]scorteza para comerla. (2 Moxipeuani xuchiqualli) fruta de corteza. (1 moxipeuani xuchiqualli) moxiuhtlatiani : assi. (1) enhadado o desesperado y cansado de esperar. (2) desconfiado

moxiuhtlatiqui : idem. (Moxiuhtlatiani: enhadado o desesperado y cansado de esperar.) (2) entibiado assi. (1) enhadado assi. (1)

moxixiniani : el que se sale a fuera del concierto que con otro auia hecho. (2) quebrantador de confederacion. (1) moxochicual millanehuiani : arrendador de huerta. (1 moxochiqual millaneuiani)

moxochicuallotia : frutificar el arbol. preterito: omoxochiqualloti. (2 Moxochiquallotia) fruticarse el arbol o cosa assi. (1 moxochiquallotia) moxochicualmillancui : arrendador de huerta. (1 moxochiqualmillancui) moxochicualmillanehuiani : Moxochiqualmillaneuiani) moxochicualmillanehuiqui : moxochipoloani : moxochopoloani : moxochpoloani : moxochtiani : goloso. (2) goloso. (2) goloso. (1) gomitador. (1) el que juega c[n] rosas echandolas en alto y recogendolas. el que arrienda huerta de otro. (2 arrendador de huerta. (1 moxochiqualmillaneuiqui) goloso. (1)

moxoxochitlaxili : (2) jugador tal. (1)

moxoxochitlaxiliani : idem. (Moxoxochitlaxili: el que juega c[n] rosas echandolas en alto y recogendolas.) (2) jugador tal. (1) moxtilia : moyactic : el que quiere ser respectado o el que se estima mucho su persona. (2) mancha cundida. (2) cundida mancha. (1)

moyahua : passarse el papel. (1 moyaua) pasarse el papel, o cundir la m[n]cha, o en turbiarse el agua. prete: omoyauac. (2 Moyaua) enturuiarse. (1 moyaua) cundir la mancha estendiendose. (1 moyaua) moyahua, mo : desparramarse. (1 momoyaua) passarse el papel. (1 momoyaua) pasarse el papel, esparzirse el g[n]te q[ue] estaua j[n]ta, esparzirse, o caerse la tierra d[e]l cesped, o enturbiarse el agua. pr: omomoyauh. o despoblarse el pueblo. (2 Momoyaua) d[e]spoblarse el pueblo. (1 momoyaua) moyahua, ni : desparramarse. preterito: onimomoyauac. (2 Moyaua, ni) moyahua, nic : echar fama de algo, o enturbiar el agua. preterito: onicmoyauh. (2 Moyaua, nic) turbar el agua clara. (1 nic, moyaua) predicar o diuulgar. (1 nic, moyaua) moyahua, nite : desbaratar, o hazer alar el cerco alos enemigos. preterito: onitemoyauh. o ahuyentar gente, o ganado. (2 Moyaua, nite) ahuyentar o esparzir ganado o gente. (1 nite, moyaua) descercar alos enemigos. (1 nite, moyaua) moyahua, nitla : enturbiar el agua, o otra cosa liquida. preterit: onitlamoyauh. (2 Moyaua, nitla) enturuiar agua o cosa assi. (1 nitla, moyaua) moyahua + : tener malafama. (1 tep[n] ni, moyaua) moyahua +, ni : tener mala fama, o disfamarse pret: tepan onimoyauac. (2 Tepan nimoyaua) moyahua +, nic : diuulgar o publicar algo. (1 tepan nicmoyaua) moyahualiztli + : Tepam moyaualiztli) diuulgaci[n] de cosa, que llega a noticia de todos. (2

moyahualoqui : moyaualoqui)

enroscada culebra. (2 Moyaualoqui)

enroscada assi. (1

moyamancai vino : donzel vino. (1 moyamancay vino) moyaochichiuhqui : moyaochichiuhqui moyaomachtiani : (1) + : idem. armado para batallar. (2) armado assi. (1)

armado assi. (1 tepuztlauiztica moyaochichiuhqui) (Moyaomachtia: esgremidor.) (2) esgremidor que esgrime.

moyaomamachtiani : idem. o nueuo enla guerra. (Moyaomachtiani: idem. (Moyaomachtia: esgremidor.)) (2) nueuo enla guerra. (1) moyaomamachtiqui : idem. (Moyaomamachtiani: idem. o nueuo enla guerra. (Moyaomachtiani: idem. (Moyaomachtia: esgremidor.))) (2) nueuo enla guerra. (1) moyauhqui + : cosa divulgada assi. (2 Tepam moyauhqui) escaramuador. (2) escaramuador. (1) lado derecho o

moyayaotlani :

moyeccampa : atu manoderecha, o atu lado derecho. (2) manderecha. (1 moyecc[n]pa) moyecchichiuhqui : moyecnequini : moyecnonotzani : moyecnonotzque : moyecquetzqui : balan y bienatauiado. (2) fingidor tal. (1)

hipochrita. (2)

concertado assi. (1) concertado assi. (1) compuesta o adereada persona. (1) idem. (Moyecnequini: hipochrita.) (2) fingidor tal. (1)

moyectlapiquiani :

moyectocani : idem. (Moyectlapiquiani: idem. fingidor tal. (1) ypocrita simulador. (1) moyehuaitoani :

(Moyecnequini: hipochrita.)) (2)

presumptuoso, o el que se jacta de algo. (2 Moyeuaitoani)

moyehuaitohuani : presumptuoso. (1 moyeuaytouani) moyeltiani : huydor. (2) huidor assi. (1) huidor. (1 moyeltiani, teixpampa euani) escapado assi. (1)

moyeltiani, teixpampa ehuani : moyeltiqui : moyetzinotica : moyetztica : idem. idem.

(Moyeltiani: huydor.) (2)

(Moyetztica: esta su merced encasa.) (2)

esta su merced encasa. (2) curioso en aderearse y vestirse. (1 moyeyecchichiua)

moyeyecchichihua :

moyeyecoani : moyeyecoqui :

esgremidor que esgrime. (1) ensayado, o impuesto. (2) ensayado assi. (1) atauiado assi. (1)

moyeyecquetzqui : gallardo, atauiado curiosamente. (2) moyeyequetza : curioso en aderearse y vestirse. (1)

moyocalli : pauellon para desenderse delos moxquitos. (2) moxquitos. (1) moyocati : moyochihua moyocoyani : moyocuyaz + : moyocuyaz) medrado. (2) + : medrado assi. (1)

pauellon de red para

hazer echar de si centellas alos tizones. (1 nitle, moyochiua) comedido. (2) comedido. (1)

nadie se atreuera a hazer. s. algo de su auctoridad. (2 Ayac an encantador o

moyohualitoani : cierto demonio o encantador. (2 Moyoualitoani) idolo antiguo de los indios. (1 moyoualitoani) moyolacocqui : moyolacomanani : enamorado. (2) enamorado o enamorada. (1)

desasossegado assi. (1) desasossegado assi. (1) desembrauecido. (1

moyolacomantinemini : moyolcehuiqui : moyolceuiqui)

aplacado, o desembrauecido. (2 Moyolceuiqui) el que toma animo y se esfuera. (2)

moyolchichiliani : moyolcocoani : (1) moyolcocohuani : moyolcocolti : moyolcocoqui : contrito.) (2) moyolcuepqui : moyolcuitiqui :

esforado assi. (1) embidioso.

embidioso, o penitente arrepentido y contrito. (2) penitente. (1 moyolcocouani) apassionado. (1)

idem (Moyolcocoani: embidioso, o penitente arrepentido y embidioso. (1) arrepentido assi. (1) arrepentido assi. (1) confessado. (1) buelto assi. (1)

penitente confessado. (2) enamorado, o el que a a. del que

moyoleuhqui : mouido assi. (1) enamorado o enamorada. (1) mueue o prouoca asi mesmo a hazer algo. (2)

moyolic : a a; del que halla a otro haziendo algun maleficio. (1) halla a otro haziendo alg[n] mal. (2) moyolitlacoani : quebrantador de confederacion. (1) d[e]l pacto o consederacion, que se hizo. (2)

arrepentido, o quebrantador

moyolitlacoani + : medianero como quiera. (1 teca moyolitlaco[n]i) persona compassiua, que toma pena del mal que otro padece. (2 Teca moyolitlacoani) moyolitlacoqui : arrepentido o desabrido delo q[ue] hizo, o enojado y turbado. (2) consolado y contento. (2)

moyollali : assegurado assi. (1) moyollaliani : moyollaliqui : moyollapanqui : consolado. (1) consolado. (1) mouido assi. (1)

consolado assi. (1) enamorado o enamorada. (1) enamorado. (2)

moyollati : consolado. (1) moyollo + : empero sey cierto, o t[n] entendido. s. que se hara loque digo. &c. (2 Yece mayuhye moyollo) moyollo chichiliqui : el que se anima y esfuera. (2) sufrido y paciente. (2)

moyollo tepitztiliani : paciente. (1) moyollo toneuhqui : moyollochichiliqui : moyollococoltiqui : moyollococoqui :

desabrido y lleno de pena. (2) esforado assi. (1) enojado. (1) enojado o desabrido. (2)

arrepentido o contrito. (2) buelto assi. (1) confessado sacramentalmente. (2)

moyolmalacachoqui : moyolmelauhqui :

confessado. (1)

moyolnonotzani : escudriador desta manera. (1) ynquisidor desta manera. (1) fabricador. (1) pensatiuo, especulatiuo o escodrinador de cosas arduas. (2) moyolnonotzani canimmach nemi yyollo : canimmach nemi yyollo) moyolnonotzqui : considerado. (1) idem. o escodrinador de cosas arduas.) (2) moyoltequipachoani : afligido assi. (1) afligido assi. (1) penitente. (1) moyoltequipachoqui : moyoltoneuhqui : especulatiuo. (1 moyolnonotzanih (Moyolnonotzani: pensatiuo, especulatiuo afligido arrepentido o c[n]trito. (2)

arrepentido assi. (1)

arrepentido assi. (1)

moyomahui : el que desu proprio motiuo haze algo o se echa a perder. (2 Moyomaui) moyoni : bullir las hormigas gusanos o cosa semejante. (2) gusanos. (1) moyotl : moxquito, cantor y ancudo. (1 muyotl) Muyutl) mosquito. (1 muyotl) mosquito. (1) bullir los peces, moxquito. (2

moxquito. (2)

mozahuani : ayunador. (2 Moauani)

ayunador. (1 moauani)

mozaloani : tardador que se tarda. (1 moaloani) mozapatoz cocopinqui : descalado assi. (1 moapatos cocopinqui) mozapatoz totonqui : descalado assi. (1 moapatos totonqui) mudado assi. (1 moaacac)

mozazacac : mudado de vna casa a otra. (2 Moaacac) mozazacani : acarreador tal. (1 moaacani)

mozazahuatl, ni : estar lleno de sarna. timocaauatl. &c. (2 Moaauatl, ni) mozcali : aprouechado assi. (1) entendido, o abil p[er]sona. (2) abil persona. (1) aprouechad, o bien medico experimentado. (1) idem. (Mozcali: aprouechad,

mozcaliani : estudioso assi. (1) comedido. (1) discreto. (1 muzcaliani) biuo de entendimiento. (1) o bien entendido, o abil p[er]sona.) (2)

mozcaliqui : retornado assi. (1) resuscitado de muerto. (1) idem. o resuscitado de muerte a vida, o corregido y emmendado. (Mozcaliani: idem. (Mozcali: aprouechad, o bien entendido, o abil p[er]sona.)) (2) mozcalitiuh : mozcaltiqui : yr creciendo [n] edad, o en doctrina. (2) crecido assi. (1) crecido ya en edad. (2)

mozomani : ayrado. (1 moomani) enojado de embidia que contra alguno tiene. (2 Moumani) enojado de embidia que contra otro tiene. (2 Moomani) mozonehuani : apitonado. (1 mooneuani) idem. o apitonado. enherizarse el gato, o el perro.) (2 Mooneuani) mozonehuaz + : presa de agua. (1 ynic mooneuaz) (Mooneua:

mozoneuhqui : enerizado desta manera. (1 mooneuhqui) idem. (Mooneuani: idem. o apitonado. (Mooneua: enherizarse el gato, o el perro.)) (2 Mooneuhqui) mozozoma impatolli : mozozoma in patolli : mozozotlahuani : mozozotlauhqui : moztaca quetza : moztacaquetza : moztecacalatza : mozticacalatza : lechuza.) (2) dezir mal el juego. (2 Moooma inpatolli) dezir mal el juego. (1 moooma yn patolli) descoraznado. (2 Moootlauani)

descoraznado. (1 moootlauani) desmayado. (1 moootlauhqui) vestido de blanco. (1) persona vestida de blanco. (2) cantar la lechuza. (1) cantar la lechuza. (1)

cantar la lechuza. (2) idem. (Moztecacalatza: cantar la

moztla :

maana despues de oy. (1 muztla)

maana. (2 Muztla)

moztla huiptla : idem. (Muztlatiz viptlatiz: maana o essotro dia, o vn dia delos, o de aqu a pocos das.) (2 Muztla viptla) moztlatiz huiptlatiz : maana o essotro dia, o vn dia delos, o de aqu a pocos das. (2 Muztlatiz viptlatiz) maana o essotro dia, o vn dia destos, o de aqui apocos dias. (2 Moztlatiz viptlatiz) moztlayotica : vn dia despues; vel; vn dia adelante. (1 muztlayotica)

na, ahuia : gloriarse o glorificarse. (1 na, hauia) naamoxitoa : nabox + : nabox) naboz + : leer assi amenudo. (1 naamoxytoa) nabo redondo. (1 ololtic

nabo luengo y delgado. (1 mimiltic nabox) nabo luengo. (2 Mimiltic nabos)

naboz xinachtli : simiente de rabos. (1 nabos xinachtli) naca + : caldo esforado. (1 techicauh naca ayotl) caldo o cozina de carne. (2)

nacaayotl : caldo de carne. (1)

nacacahualizpan : cuaresma. (1 nacacaualizpan) antruejo o carnes tollendas. (1 nacacaualizpan) ti[m]po en que se abstien[n] d[e] comer carne. (2 Nacacaualizp[n]) nacace : discreto. (1) esquinada cosa. (1)

nacace + : sabio en excesiua manera. (1 cenca yxe, nacace) cuadrada cosa. (1 nauhcampa nacace) figura de quatro angulos ; y assi delos de mas. (1 nauhcampa nacace machiyotl.) figura de tres angulos. (1 yexcampa nacace machiyotl) figura de tres angulos, o esquinas. (2 Yexcampa nacace machiotla) idem. (Nauhcampa ixquich: cosa quadrada, o de quatro esquinas.) (2 Nauhcampa nacace) nacace ixe : cuerdo sabio y prud[n]te. (2 Nacace yxe) presumir de prudente y sabio. pre: oninonacazecatocac. (2

nacacecatoca, nino : Nacazecatoca, nino)

nacacecatoca, nin, ixtlamatcaquetza, nin, ixtilia, nino : estimarse en mucho. (1 nino, nacazecatoca, nin, ixtlamatcaquetza, nin, ixtilia) nacacelicazotl : nacacic : el picobaxo d[e]la oreja. (2)

reues. (1) echarse de

nacacic ninoteca : ladearme; i, el que esta echado de lado. (1) lado. pre: nacazic o ninotecac. vel. oninonacazictecac. (2) nacacic onoc, ni :

estar echado delado. prete: oninacazic onoca. (2)

nacacicaltia, nino : Nacazycaltia, nino)

tomar carnes o [n]gordar. prete: oninonacaizcalti. (2

nacacicninoteca : echarse delado. (2) nacaciconoc, ni : estar echado delado. preterito: oninacaziconoca. vel. oninacaciconoya. (2 Nacaziconoc, ni) nacacicteca, nino : echarse de lado, o assomarse a mirar algo. pre: oninonacazictecac. (2 Nacazicteca, nino) echarse delado. prete: oninocacictecac. (2) assomar la cabea para mirar. (1 nino, nacazicteca) nacacicteca, nitla : trastornar o poner delado madero, piedra o cosa semej[n]te. p: onitlanacictecac. (2) trastornar madero, vel simile. (1) nacacitta, nite : mirar a otro con aficion. preteri: onitenacazittac. (2 Nacazitta, nite) mirar a otro con alegria; i; con afection y amor, o con buen semblante. (1 nite, nacazitta) mirar al traues o de lado con afection. (1 nite, nacazitta) nacacualizpan : carnal tiempo, enel qual se come carne. (1 nacaqualizpan) carnal. s. que sepuede comer carne. (2 Nacaqualizpan) nacaetzalchihua, ni : cozer mayz con carne. pret: oninacaetzalchiuh. (2 Nacaetzalchiua, ni) cozer maiz con carne. (1 ni, nacaetzalchiua) nacaetzalli : cozido maiz assi. (1) mayz cozido desta manera. (2) tiempo

nacahuapahua, nitla : ceuar o engordar puercos gallinas o cosas semejantes. preterito: onitlanacauapauh. (2 Nacauapaua, nitla) engordar algo. (1 nitla, nacauapaua) nacahuatzalli + : tocino. (2 Coyame nacauatzalli)

nacaizcaltia, nino : engordarse. (1) nacaizcaltia, nite : ceuar o engordar algo. (1) nacaizcaltia, nite/ huel/ nitla : ceuar o engordar pret: onitenacaizcalti. vel. onitlanacaizcalti. (2) nacaizcaltia, nitla : engordar algo. (1) nacamolli : manjar de carne; y assi de los de mas. (1 nacamulli) potaje de carne. (2 Nacamulli) guisado, o carnes

nacanahuatilizpan : antruejo o carnes tollendas. (1 nacanauatilizpan) tollendas, o antruejo. (2 Nacanauatilizpan) nacanamacac : (2) carnicero que vende carne. (1)

carnicero que pesa y vende carne. idem. (Nacanamacac: carnicero

nacanamacani : carnicero que vende carne. (1) que pesa y vende carne.) (2) nacanamacoyan : carniceria. (1) cozida o cruda. (2) nacaocuilin : nacapahuaxoni :

carniceria, o lugar donde se v[n]de carne gusano de carne daada. (2) olla para cozer carne. (2 Nacapauaxoni)

gusano de carne. (1) olla. (1 nacapauaxoni)

nacapanca : trinchante. (1 nacap[n]cah) nacapatzcaayotl : umo de carne. (1 nacapatzcaayutl.) nacaquimilli : semejante. (2) nacaquixtiloni : olla. (2) nacatamalli : empanada grande. (1) empanada gr[n]de, de aue entera, o de cosa garauato para sacar carne dela

garfio, para sacar carne. (1) empanada de carne. (1)

e[m]panada decarne o cosa semejante. (2)

nacatemi : soldarse la herida. (1) llaga. preterit: onacaten. (2) nacatetecqui : nacati nacatl : trinchante. (1)

mejorar, encarnar o henchirse de carne la

trinchante. (2)

+ : pulpa carne sin hueso. (1 amo omiyo nacati) carne. (1) carne. (2)

nacatl + : pulpa carne sin hueso. (1 motquitica nacatl) correr el perro ala carne. (1 quiuallalochtoca yn nacatl) pulpa, o carne sin hueso. (2 Motquitica nacatl) nacatl amoyollo : vuestro coraon de carne. (2) nacatl motquitica : nacatlamatqui : nacatlaoyo : nacatlaoyo + : magra carne. (1) carne magra, o pulpa. (2) trinchante. (2)

trinchante. (1 nacatlamatq[ui]) empanada de carne. (1)

empanada o pastel de carne. (2)

pastel de carne. (1 castillan nacatlaoyo tlaxcalli) salsa para el manjar. (1) salsa para carne. (2)

nacatlapalollotl : nacatlapatzca ayotl :

umo o substancia de carne. (2)

nacatlaulchihua, ni : cozer mayz con carne. pret: oninaca tlaulchiuh. (2 Nacatlaulchiua, ni) cozer maiz con carne. (1 ni, nacatlaulchiua) nacatlaulli : nacatzatza : cozido maiz assi. (1) sordo. (2) mayz cozido con carne. (2)

nacatzatzacua, nino : ataparme los oydos o las orejas. prete: oninonacatzatzacu. (2 Nacatzatzaqua, nino) nacatzatzacua, nite : atapar a otro las orejas. pr: onitenacatzatzacu. (2 Nacatzatzaqua, nite) nacatzatzaihui, ni : ni) ensordecer. preterito: oninacatzatzaiuh. (2 Nacatzatzaiui,

nacatzatzanenequi, nino : fingir q[ue] es sordo. p: oninonacatzatzanenec. (2) hazer como que no le oyo. (1)

nacatzatzati, ni : (2)

ensordecer. prete: oninacatzatzatic. vel. oninacatzatzaiuh.

nacatzatzatilia, nite : hazer sordo a otro. preter: onitenacatzatzatili. (2) nacatzatzatl : sordo. (2) sordedad. (2 Nacatzatzaiuiliztli) (2)

nacatzatzayoiliztli :

nacatzatzayotl, sordedad : nacatzitzica, no :

atronarse me los oydos. (1)

nacatzommamalacachiuhcayotl : remolinos de cabellos tras las orejas. (2) nacatzontetiliztli : nacatzontetl : tesoneria assi. (1)

proteruo e inobediente. (2)

nacaxacualoa, ni : magullar carne. preteri: oninacaxaqualo. (2 Nacaxaqualoa, ni) magullar carne. (1 ni, nacaxaqualoa) nacaxacualoliztli : magulladura de carne. (1 nacaxaqualoliztli) carne. (2 Nacaxaqualoliztli) magulladura de

nacaxacualtilia, ni : magullar o majar carne. pre: oninacaxaqualtili. (2 Nacaxaqualtilia, ni) magullar carne. (1 ni, nacaxaqualtilia) nacaxacualtililiztli : magulladura tal. (2 Nacaxaqualtililiztli) nacaxacualtiliztli : nacaxhua : Nacaxua) magulladura de carne. (1 nacaxaqualtiliztli) encarnar la llaga. pre: onacaxuac. (2 carne magra. (2)

soldarse la herida. (1) magra carne. (1)

nacayauhyo : nacayo : nacayo

carnudo. (1)

cosa carnuda y gorda. (2)

+ : magra cosa, como hombre flaco. (1 amo nacayo)

nacayo mimicqui : perlatico. (2) nacayo mimiquiliztli : perlesia, enfermedad. (2) nacayo pepetlaquiliztli : cuerpo glorificado. (2) resplandor decuerpo glorificado. (1) resplandor de

nacayocan; + : junto ala carne delas caderas, o enla carne que esta junto a ellas. (2 Nacayocan; to) nacayocan; to : ellas. (2) nacayomimicqui : junto ala carne delas caderas, o enla carne que esta junto a perlatico doliente della. (1) perlesia dolencia. (1)

nacayomimiquiliztli :

nacayotia, nicno : confirmarse enel mal. (1) tomar por costumbre y continuo exercicio algun vicio o virtud, o acostumbrarse a padecer trabajos. p: onicnonacayoti. (2) nacayotia, nino : encarnar, o pararse gordo. pre: oninonacayoti. (2) engordarse. (1) nacayotia, nitla : ceuar o engordar aues opuercos. &c. prete: onitlanacayoti. (2) engordar algo. (1) nacayotl : corporal cosa. (1) cosa que pertenece ala carne. (2)

nacayotl + : repelo o padrastro cerca dela va. (1 yztetzin nacayotl) padrastro cerca dela va. (2 Iztetzin nacayotl) padrastro cerca dela va. (2 Iztitzin nacayotl) nacaz champochtli : arcillo de oreja. (2 Nacaz champuchtli)

nacaz pipilolli : arcillo de oreja. (2) nacaz tochomitl : vello sotil delas orejas. (2) nacaz tzonteyotl : contumacia o proteruia. (2) cuadrar

nacazana, nitla : poner algo en quadra. preterito: onitlanacazan. (2) poner en quadra. (1) nacazchampochtli : nacazco; + : arcillo. (1 nacazchampuchtli)

enlas orejas. (2 Nacazco; to) enlas orejas. (2)

nacazco; to :

nacazcocoliztli : dolencia tal. (1) nacazcolotl : agallas de tinta. (1) agallas para hazer tinta. (2) tinta de agallas. (2)

nacazcolotlilli : tinta de agallas. (1) nacazcotona, nite : cortar oreja. (1)

nacazcualo : doliente assi. (1 nacazqualo) nacazcualo, ni : tener enfermedad de oydos. prete: oninacazqualoc. (2 Nacazqualo, ni) doler las orejas. (1 ni, nacazqualo) nacazcualoliztli : Nacazqualoliztli) dolencia tal. (1 nacazqualoliztli) enfermedad tal. (2

nacazcualtia, nicno : mantenerse de su industria y trabajo. pre: onicnonacazqualti. (2 Nacazqualtia, nicno) biuir de su trabajo. (1 nicno, nacazqualtia) nacazcuauhyotl : las ternillas delas orejas. (2 Nacazquauhyotl)

nacazcuecuetza, nino : orejear. preterito: oninonacazcuecuetz (2) nacazcuecuetztza, nino : orejear. (1)

nacazcuicui, nino : escaruar o sacar la cera delos oydos. pre: oninonacazcuicuic. (2) limpiar las orejas. (1) escaruar orejas. (1) nacazcuicuitlatl : nacazcuitlatl : idem. cera delas orejas. (1) cera delos oydos. (2)

(Nacazcuicuitlatl: cera delos oydos.) (2) escaruar las orejas. preteri: oninonacazmamal. (2) tener enfermedad de orejas prete: ononacazmococo. (2) orejudo. (2 Nacazveyac)

nacazmamali, nino : escaruar orejas. (1) nacazmococoa, no : doler las orejas. (1) nacazoeyac :

orejudo. (1 nacazueyac)

nacazpatilcaqui, nic : entender la cosa al reues. pret: onicnacazpatilcac. (2) hazer como que no le oyo. (1) nacazpatlac : nacazpipilolli : orejudo. (1) arcillo. (1) orejudo. (2)

nacazquetza, nino : escuchar algo con cuydado pre: oninonacazquetz. (2) assechar escuchando. (1) escuchar como quiera. (1) nacazquetza + : escuchar de secreto. (1 ychtaca nino, nacazquetza) nacazquetza +, nino : espiar o escuchar secretamente. pre: ichtaca oninonacazquetz. (2 Ichtaca ninonacazquetza) nacaztapal : sordo que no oye. (1) sordo. (2)

nacaztapalihui, ni : ensordecer. prete: oninacaztapaliuh. (2 Nacaztapaliui, ni) sordecer o ensordecer. (1 ni, nacaztapaliui) ensordecerse. (1 ni, nacaztapaliui) nacaztapalihuiliztli : sordedad. (1 nacaztapaliuiliztli) Nacaztapaliuiliztli) sordedad. (2

nacaztapalnenequi, nino : fingir que es sordo. p: oninonacaztapalnenec. (2) hazer como que no le oyo. (1) nacaztapaloa, nite : ensordecer aotro. (1) nacaztapaltic : hazer sordo a otro. preterito: onitenacaztapalo. (2) sordo. (2)

sordo que no oye. (1)

nacaztapaltilia, nite : hazer sordo a otro. prete: onitenacaztapaltili. (2) ensordecer aotro. (1) nacaztataca, nino : escaruar orejas. (1) escaruar las orejas. preterito: oninonacaztatac. (2) las bueltas o ruedas delas orejas. (2

nacaztehuihuilacachiuhcayotl : Nacazteuiuilacachiuhcayotl) nacaztemallohua, ni

: purgar por los oydos. (1 ni, nacaztemalloua)

nacaztemaloa, ni : (2) nacaztepetla :

purgar materia por las orejas. prete: oninacaztemalloac. rudo de ingenio. (2)

ruda cosa de ingenio. (1)

nacaztepetlatiliztli : rudeza. (1) nacaztequi, nite :

rudeza tal. (2)

cortar oreja. (1)

nacaztetecuica, no : nimbarme los oydos, o atronarme. pr: ononacaztetecuicac. (2) atronarse me los oydos. (1) nacaztetecuica nacazteyollotl : nacazticpac; =, no : = nacaztititza (2 nacaztetecuica )

el algujero del oydo. (2)

+ : encima delas orejas. (2 Nacazticpac; to)

nacazticpac; to : encima delas orejas. (2) nacaztititza, nite : atronar a otro con bozes o c[n] gran ruido y estruendo. pre: onitenacaztititz. (2) nacaztititza, no : lo mesmo es que nacaztetecuica. pre: ononacatititzac. (2) atronarse me los oydos. (1) nacaztitlampa; + : detras delas orejas. (2 Nacaztitlampa; no) detras delas orejas. (2)

nacaztitlampa; no :

nacaztlachia, ni : mirar delado o de oreja. prete: oninacaztlachix. (2) mirar al traues o de lado con afection. (1) boluer la cabea para mirar de lado. (1) nacaztlachialtia, nech : onechnacaztlachialti. (2) nacaztlampan nitlachia, no nacaztlatectli nacaztli : + : haze me mirar lo con asicion. pre: : mirar al traues o de lado con afection. (1)

pestorejo de puerco. (1 coyame nacaztlatectli) oreja. (2)

oreja. (1)

nacaztzatza :

sordo que no oye. (1) : sordecer o ensordecer. (1 ni, nacaztzatzayui) : sordecer o ensordecer. (1) : ensordecer aotro. (1) ensordecerse. (1)

nacaztzatzaihui, ni nacaztzatzati, ni

nacaztzatzatilia, nite nacaztzatzatl :

sordo que no oye. (1)

nacaztzatzayoiliztli : sordedad. (1 nacaztzatzaiuiliztli) nacaztzatzayotl : sordedad. (1) nacaztzitzica, ni : nacaztzitzica, no : zumbar el oydo. (1) zumbarme los oydos prete: ononacaztzitzicac. (2)

nacaztzontetl :

contumaz inobediente y rebelde. (1)

teso inobidiente. (1)

nacaztzonteyotl : contumacia. (1) nachca : alla, mostrando el lugar. (1) mostrando el lugar. aduerbio. (2) aculla. (1) aculla, o de alli, idem. (Nachca: aculla, o

nachcapa : alla, mostrando el lugar. (1) aculla. (1) de alli, mostrando el lugar. aduerbio.) (2)

nachcapanquetza, nino : presumir o tenerme en mucho. prete: oninonachcapanquetz. (2) nachcapanquetza, nite : preferir c[n] honra a otro. pre: onitenachcapanquetz. (2) preferir o nteponer. (1) nacian, + : nopozte) morir. (1 onacico yn nacian, yn nopoliuia, in noxam[n]ya, yn orejeras. (2)

nacochtli : orejeras. (1) nacomana, ni :

ruydo hazer y patear con yra. (1)

nactia, nino : detenerse en alguna parte, o auezindarse. pre: oninonacti. (2) quedarse o detenerse en alguna parte. pre: oninonacti. (2) auezindarse o detenerse en algun lugar. (1) nactia, nite : detener a otro. pre: onitenacti. (2) detener a otro. (1) nactinemi + : andar vestido de blanco. pret: iztacatitlan onactinen. (2 Iztacatitlan nactinemi) nacuchoa : nahua, tito estornudar. pre: onacucho. (2) : danar asidos delas manos. (1 tito, naua) parde los arboles. &c. (2 Nauac quauh) pardemi, o comigo. (2 Nauac; no) pardemi, o comigo. (2 Nauac; no) de quatro partes o a quatro partes. (2 Nauahc[m]pa)

nahuac cuauh : nahuac; + :

nahuac; no : nahuacampa :

nahuaitoa, nic : declarar o interpretar el latin en l[n]gua vulgar, o cosa semejante. pr: onicnauaito. (2 Nauaitoa, nic) declarar en otro lenguaje. (1 nic, nauaitoa) nahuaitoa +, mo : y enla lengua de los nauas. (2 Inic monauaitoa)

nahualacaquitia, nite : motejar a alguno. preteri: onitenauallacaquiti. (2 Naualacaquitia, nite) nahualahua, nite : motejar a otro de algun defecto pret: onitenaualahuac. (2 Naualaua, nite) motejar. (1 n[i]te, naualaua)

nahualcalaqui, ni : entrar disimulado, con cautela y secretamente, en algun lugar. preterito: oninaualcalac. (2 Naualcalaqui, ni) entrar escondidamente. (1 ni, naualcalaqui) nahualcalaquiliztli : entrada assi. (1 naualcalaquiliztli) (2 Naualcalaquiliztli) nahualcalaquini : el que entra assi. (2 Naualcalaquini) nahualcaqui, nite : alcanar a otro decuenta, ent[n]diendo sus cautelas y malicias. preterito: onitenaualcac. (2 Naualcaqui, nite) nahualchihua, nitla : alarse con algo, tomandolo con cautela y c[n] disimulacion. preteri: onitlanaualchiuh. (2 Naualchiua, nitla) alarse con algo tomandolo con cautela. (1 nitla, naualchiua) tomar algo cautelosamente. (1 nitla, naualchiua) nahualcui, nic : tomar algo cautelosamente. (1 nic, naualcui) entrada desta manera.

nahualcuilia, nitetla : tomar algo a otro con cautelosa disimulacion. pre: onitetlanaualcuili. (2 Naualcuilia, nitetla) nahualhuica, nite : lleuar a alguno por engao. (1 nitenaualhuica) lleuar a otro con cautela y engao a alguna parte. pre: onitenaualuicac. (2 Naualhuica, nite) nahualicuiloa, nitla : cifrar, o escreuir algo por cifra. prete: onitlanaualicuilo. (2 Naualicuiloa, nitla) cifrar. (1 nitla, naualicuiloa) nahualihua, nite : embiar a otro cautelosamente y con engao a alguna parte. preterito: onitenaualiua. (2 Naualiua, nite) embiar a alguno con cautela. (1 nite, naualiua) nahualitoa, nitla : dezir algo cautelosamente para enlabiar, o embaucar a otros. preterito: onitlanaualito. (2 Naualitoa, nitla) confundir o ofuscar los oyentes. (1 nitla, naualitoa) nahuallacacqui : cauteloso desta manera. (1 nauallacacqui)

nahuallacaqui, ni : oyr a escondidas. (1 ninauallacaqui) escuchar asechando, o condisimulacion. pret: oninauallacac. (2 Nauallacaqui, ni) cautelosamente oyr. (1 ni, nauallacaqui) assechar escuchando. (1 ni, nauallacaqui) nahuallacaquiliztli : Nauallacaquiliztli) assechana tal. (1 nauallacaquiliztli) asechana tal. (2 assechador assi. (1

nahuallacaquini : cauteloso desta manera. (1 nauallacaquini) nauallacaquini) asechador assi. (2 Nauallacaquini) nahuallacaquitia, nite :

motejar. (1 nite, nauallacaquitia)

nahuallachia, ni : asechar mirando, o asomandose preteri: oninauallachix. (2 Nauallachia, ni) cautelosamente mirar. (1 ni, nauallachia) assechar, mirando cautelosamente. (1 ni, nauallachia) nahuallachializtli : assechana assi. (1 nauallachializtli) assomadura tal. (1 nauallachializtli) asechana desta manera. (2 Nauallachializtli)

nahuallachiani : Nauallachiani)

assechador tal. (1 nauallachiani)

assechador assi. (2

nahuallachixqui : assechador tal. (1 nauallachixqui) assomado assi. (1 nauallachixqui) idem. (Nauallachiani: assechador assi.) (2 Nauallachixqui) nahuallalania, nite : preguntar algo con cautela y disimulacion. pre: onitenauallalani. (2 Nauallalania, nite) preguntar algo a otro cautelosamente. (1 nite, nauallalania) preguntar cautelosamente para tentar. (1 nite, nauallalania) nahuallalilia, nite : asechar o armar algun lazo al enemigo. pre: onitenauallalili. (2 Nauallalilia, nite) nahuallatia, nino : esconderse para asechar o hazer mal a otro. pre: oninonauallati. (2 Nauallatia, nino) esconderse para acechar. (1 nino, nauallatia) nahuallatoa, ni : hablar con cautela o fingidamente. preteri: oninauallato. (2 Nauallatoa, ni) nahuallazotla, nite : amar a otro fingida y cautelosamente, o con engao. p: onitenauallaotlac. (2 Nauallaotla, nite) nahualli : nigromantico. (1 naualli) bruxa. (2 Naualli) nahuallotl : Nauallotl) hechizero. (1 naualli) bruxa. (1 naualli)

nigromancia. (1 nauallotl)

nigromancia, o cosa semejante. (2

nahualmictia, nite : lleuar a otro cautelosamente, adonde le maten o maltraten. preterito: onitenaualmicti. (2 Naualmictia, nite) nahualpahuia, nite : assegurar a otro con alguna cautela o fingimiento. preterito: onitenaualpaui. (2 Naualpauia, nite) assegurar con engao a alguno. (1 nite, naualpauia) nahualpahuia =, nite : = nahualteca (2 naualpauia )

nahualpoloa, nite : lleuar con cautela a otro a algun lugar peligroso, para hazerle mal. pre: onitenaualpolo. (2 Naualpoloa, nite) mohatrar. (1 nite, naualpoloa) nahualquixtia, nite : sacar o echar fuera de algun lugar a otro con engao y cautela. preterito: onitenaualquixti. (2 Naualquixtia, nite) nahualteca, nite : lo mismo es que naualpauia. prete: onitenaualtecac. (2 Naualteca, nite) assegurar con engao a alguno. (1 nite, naualteca) nahualtequilia, nitetla : poner off[n]diculo paraque otro tropiece. preterito: onitetlanaualtequili. (2 Naualtequilia, nitetla) nahualtia, nicno : esconderse o ampararse con algo. pre: onicnonaualti. (2 Naualtia, nicno) socolor o en achaque de algo hazer mal. (1 nicno, naualtia) nahualtia, ninote : esconderse de tras de alguno pre: oninotenaualti. (2 Naualtia, ninote)

nahualtia +, mo : endemoniado. (2 Itic monaualtia in tlacatecolotl) nahualtia +, nicno : ampararse o esconderse ala sombra. (1 tlayualli nicnonaualtia) esconderse ala sombra de algo. pre: tlayoualli onicnonaualti. (2 Tlayoualli nicnonaualtia) nahualtia +, nino : esconderse entre las matas de yerua. preterito: oninoacanaualti. (2 aca naualtia, nino) nahualtia tlayohualli, nicno : esconderse ala sombra de algo. pre: tlayoalli onicnonaualti. (2 Naualtia tlayoalli, nicno) nahualtilpiyani : persona regular. (2 Naualtilpiani) nahualtilpoloa, ni : Naualtilpoloa, ni) relaxar o quitar ley. preterito: oninauatilpolo. (2

nahualyollalia, nite : asegurar a otro con cautela y engao. pret: onitenaualyollali. (2 Naualyollalia, nite) assegurar con engao a alguno. (1 nite, naualyollalia) nahuaque : con quien esta el ser de todas las cosas. s. dios. (2 Nauaque)

nahuaque + : cabe quien esta el ser de todas las cosas, conseruandolas y sustentandolas, y dizese de n[uestr]o seor dios (2 Tloque nauaque) nahuaque? + : cuantas mercedes te ha hecho nuestro seor?. (1 canimmach omitzicnoma yntloque nauaque?.) de donde mereciste el beneficio que el seor te a hecho?. (2 Cammach mitzicnoma intloque in nauaque?) nahuatequi, nino : abrasar asi mismo. preterito: oninonauatec. (2 Nauatequi, nino) abraar asi mismo. (1 nino, nauatequi) nahuatequi, nite : abrasar a otro. preterito: onitenauatec. (2 Nauatequi, nite) abraar. (1 nite, nauatequi) nahuati, ani : callar o hablar muy baxo. preterito: aoninauat. (2 Nauati, ani) hablar baxo. (1 ani, nauati) nahuati, ni : hablar alto. (1 ninauati) hablar alto, o tener buen sonido la c[m]pana, o cosa assi. pre: oninauat. (2 Nauati, ni) nahuati, nite : despedir al criado. (1 nite, nauati) nahuati +, ni : ninauati) baxar la boz. (1 amo cenca ni, ninauati) callar. (1 amo

nahuatia, nite : dispensar o dar licencia. (1 nite, nauatia) dar licencia. (1 nite, nauatia) mandar el principe. (1 nite, nauatia) licenciar. (1 nite, nauatia) citar a juyzio. (1 nite, nauatia) emplazar. (1 nite, nauatia) mandar como quiera. (1 nite, nauatia) despedirse de otro. (1 nite, nauatia) nahuatia, nite/ huel/ nitla : mandar algo a otros, o pedir licencia o darla para hazer algo, o para yr a alguna parte, o citar a otro, o despedir y echar los criados de casa, o despedirse de algunos el que quiere partirse para algun lugar. pre: onitenauati. vel. onitlanauati. (2 Nauatia, nite, vel, nitla) nahuatia, nitla : mandar como quiera. (1 nitla, nauatia) ley dar generalmente. (1 nitla, nauatia) requerir de amores. (1 nitla, nauatia) mandar el principe. (1 nitla, nauatia) nahuatia + : mandar assi en retorno. (1 oppanitla, nauatia) mandar assi en retorno. (1 occeppa ycnitla, nauatia) mndar de palabra. (1 tlatolticanino, nauatia) mandar assi en retorno. (1 yenocuelic nitla, nauatia)

nahuatia +, nino : mandar algo de palabra el que testa. pre: tlatoltica oninonauati. (2 Tlatoltica, ninonauatia) nahuatia inchihualoz juramento, nite juramento) : juramentar. (1 nite, nauatia ynchiualoz

nahuatile : reglar o regular cosa. (1 nauatile) persona regular. (2 Nauatile) nahuatile, ni : tener auctoridad o mandato para exercirar algun officio. (2 Nauatile, ni) autoridad tener para hazer algo. (1 ni, nauatile) nahuatilhuan; notla) + : mis elegidos o mis diputados o officiales. (2 Nauatilhuan; mis elegidos o mis diputados o officiales. (2 Nauatilhuan; con determinado y entero proposito. (2 Necen nauatiliztica) lo mismo es que necemixnauatiliztli. (2 Necen nauatiliztli) quitamiento o relaxamiento de ley assi. (2

nahuatilhuan; notla : notla) nahuatiliztica nahuatiliztli + : + :

nahuatillacaliztli : Nauatillacaliztli)

nahuatillalia, ni : hazer o establecer leyes. preter: oninauatillali. (2 Nauatillalia, ni) constituir leyes. (1 ni, nauatillalia) nahuatillaliani : cnstituidor d[e] leyes. (1 nauatillaliani) nahuatillaliliztli : constitucion assi. (1 nauatillaliliztli) tal. (2 Nauatillaliliztli) establecimiento

nahuatillaza, ni : quitar la ley o ordenana que estaua puesta. pre: oninauatillaz. (2 Nauatillaa, ni) quitar la ley. (1 ni, nauatillaa) nahuatillazaliztli : quitamiento de ley. (1 nauatillaaliztli) regla de biuir. (1 nauatilli) segunda jusion o mandato. (2 Oppa

nahuatilli : ley generalmente. (1 nauatilli) ley o constitucion. (2 Nauatilli) nahuatilli nauatilli) nahuatilli nauatilli) nahuatilma + : mensaje. (1 titlan nauatilli) :

+, nic + :

traspassar mandamiento de alguno. (1 nic, panauia in

ymportuno ser assi. (1 anino, nauatilma) reglar o regular cosa. (1 nauatilpiani) : ley quitar. (1 ni, nauatilpoloa) quitar la ley. (1 ni, quitamiento de

nahuatilpiyani : nahuatilpoloa, ni nauatilpoloa)

nahuatilpololiztli : quitamiento de ley. (1 nauatilpololiztli) ley. (2 Nauatilpololiztli)

nahuatiltecpana, ni : establecer leyes. prete: oninauatiltecpan. (2 Nauatiltecpana, ni) constituir leyes. (1 ni, nauatiltecpana)

nahuatiltecpanaliztli : establecimiento de leyes. (2 Nauatiltecpanaliztli) constitucion assi. (1 nauatiltecpanaliztli) nahuatiltecpanani : cnstituidor d[e] leyes. (1 nauatiltecpanani)

nahuatilti, no : ser dichoso, o bien fortunado, o caerme algo en suerte. (2 Nonauatilti) digno ser de algo. (1 no, nauatilti) nahuatiltica : nauatiltica) con mandato o establecimiento. (2 Nauatiltica) regularmente. (1

nahuatiltzinquixtia, ni : quitar ley. prete: oninauatiltzinquixti. (2 Nauatiltzinquixtia, ni) quitar la ley. (1 ni, nauatiltzinquixtia) nahuatiltzinquixtiliztli : quitamiento de ley. (2 Nauatiltzinquixtiliztli) quitamiento de ley. (1 nauatiltzinquixtiliztli) nahuatilxeloa, ni : moderar la ley. preterito: oninauatilxelo. (2 Nauatilxeloa, ni) quitar la ley en parte. (1 ni, nauatilxeloa) nahuatilxeloliztli : moderacion tal. (2 Nauatilxeloliztli) en parte. (1 nauatilxeloliztli) quitamiento de ley

nahuatilxinia, ni : anular o quitar ley. preterito: oninauatilxelo. (2 Nauatilxinia, ni) ley quitar. (1 ni, nauatilxinia) nahuatini : cosa que tiene claro y buen sonido. (2 Nauatini) nauatini) sonable cosa. (1

nahuatitehua, nite : dexar mandado algo e yrse, o morirse. pre: onitenauatiteuac. (2 Nauatiteua, nite) nahuatitiuh, nino : hazer testam[n]to, o dexar dicho el dia que ha de tornar el que va a alguna parte. pre: oninonauatitia. (2 Nauatitiuh, nino) hazer testamento. (1 nino, nauatitiuh) nahuatl : ladino. (1 nauatl) cosa que suena bien, assi como campana &c. o hombre ladino. (2 Nauatl) sonable cosa. (1 nauatl) claro en sonido. (1 nauatl) nahuatlalia, nite : preguntar algo con cautela alos criados o pajes. pre: onitenauatlali. (2 Nauatlalia, nite) nahuatlatalhuia, nite : ser nauatlato o interprete de otro. pre: onitenauatlatalhui. (2 Nauatlatalhuia, nite) ynterprete ser de otro. (1 nite, nauatlatalhuia) ser interprete de otro. (1 nite, nauatlatalhuia) nahuatlato : ynterprete o faraute. (1 nauatlato) faraute o interprete. (2 Nauatlato) ladino. (1 nauatlato) faraute de lenguas. (1 nauatlato) nahuatlatoa : declarador tal. (1 nauatlatoa) nahuatlatoa, ni : tener officio de faraute. (2 Nauatlatoa, ni) ynterpretar en otra lengua. (1 ni, nauatlatoa) declarar en otro lenguaje. (1 ni, nauatlatoa) nahuatlatolcuepa, ni : romanar o traduzir algo de vna lengua en otra. preterito: oninauatlatolcuep. (2 Nauatlatolcuepa, ni) romanar. (1 ni, nauatlatolcuepa)

nahuatlatoliztli : interpretacion de faraute. (2 Nauatlatoliztli) ynterpretacion tal. (1 nauatlatoliztli) declaracion assi. (1 nauatlatoliztli) nahui : quatro, o mitia. (2 Naui)

nahui + : quatro vezes quatro. (2 Nappa naui) idem. (Inic nauhtetl: el quarto.) (2 Inic naui) ynstrumento de quatro cuerdas. (1 mecaueuetl naui ymecayo) nahui metztli : quatro meses. (2 Naui metztli) cuatro meses. (1 naui metztli)

nahui temi imecayo : nahuiactli : nahuilhuitl : nahuipilli :

ynstrumento de quatro cuerdas. (1 naui temi ymecayo)

serpiente, o biuora. (2 Nauiactli) quatro dias. (2 Nauilhuitl) ochenta pliegos, tortillas esteras, o m[n]tas. (2 Nauipilli)

nahuitzin : mitia. (2 Nauitzin) naitia + : niear hazer cosas de nios. (1 nopipillo, nococoneyo ni, naitia)

nalquixtia, nic : remar hasta el cabo. (1) nalquixtia, nitla : traspassar de parte aparte. (1) passar algo con tiro de ballesta o de arco; l; passar de parte aparte alguna cosa. (1) hincar traspassando. (1) horadar y passar de parte a parte. (1) nalquixtia, nitla/ huel/ nite : passar algo de para p[ar]te c[n] saeta o arcabuz. pre: onitlanalquixti. (2) nalquiza, ni : passar caminando. (1 ni, nalquia)

nalquizcacaqui, nitla : entender enteramente lo que se dize o lee. pre: onitlanalquizcacac. (2) entender muy bien lo que se dize o comprehenderlo. (1) nalquizcaitta, nic : entender o saber la cosa perfectamnte. (1)

nalquizcaitztica, nic : ver y penetrar bien con la vista alguna cosa. preterito: onicnalquizcaitzticatca. (2) nalquizcamati, nic : entender o saber la cosa perfectamnte. (1) nalquizcamati, nitla : comprehender y entender perfectamente alguna cosa. preteri: onitlanalquizcama. (2) nalquizcatlachia, ni : mirar enteramente y aduertir a todas partes. preterito: oninalquilcatlachix. (2) nalquiztimoquetza : estar algo muy estendido y dilatado de parte aparte. o de cabo a cabo. prete: onalquiztimoquetz. (2) naltepetlalia, ni : rebelarse. (1) hazer

naltona : trasluziente cosa. (1) claridad hazer por todas partes. (1) claro por todas partes. preterito: onaltonac. (2) naltona tetl : piedra que se trasluze. (1)

naltonac :

clara cosa trasparente. (1)

cosa clara y trasparente. (2)

naltonatimani : resplandor. (2) naltonatimani

auer claridad por todas partes, o estar todo muy claro y lleno de + : ay claridad por todas partes. (2 Nouiampa naltonatimani) claridad hazer por todas partes. (1) hurtar lo publico o real. (1 naltpetlatquica

naltonatimoquetza :

naltpetlatquica ichtequi : ychtequi)

namaca, nino : estar al partido. (1) namaca, nitla : vender algo. preterito: onitlanamacac. (2) precio como en almoneda. (1)

vender. (1)

poner en

namaca +, ni : vender vino. preterito: oniuinonamacac. (2 Vino namaca, ni) tauernear. (1 ni, vino namaca) namacac + : vinatero q[ue] trata vino. (1 vino namacac) bodegonero. (1 vino namacac) lencero, que vende lienos . (1 yamanca namacac) lencero, que vende lienos . (1 canauaca namacac) tauernero o tauernera. (1 vino namacac) azeitero que lo vende. (1 azeite namacac) tauernero. (2 Vino namacac) namacani + : bodegonero. (1 vino namacani) servendido. pre: oninamacoc (2) vendido ser. (1)

namaco, ni : namaconi :

mercada cosa para vender. (1) tauerna, o lugar donde se

namacoyan + : tauerna de vino. (1 vino namacoyan) vende vino. (2 Vino namacoyan)

namatlacuillolmachiyotia + : sellar de baxo. (1 tlatz[n]tl[n] namatlacuillolmachiyota) namictia, nino : casarse. preterito: oninonamicti. (2) desposarse. (1) casarse. (1) namictia, ninote : c[m]petir o contender con otro. (1) namictia, ninote/ huel/ note : contender o tener bragas con otro. pre: oninotenamicti. vel. onotenamicti. (2) namictia, nite : casar a otro. prete: onitenamicti. (2) desposar o casar. (1) namictia, nitla : juntar o ygualar vna cosa con otra, o declarar sueos. preterito: onitlanamicti. (2) conchauar. (1) juntar o ayuntar vna cosa con otra. (1) emparejar algo. (1) ygualar lo desigual. (1) encaxar vna cosa en otra. (1) soltar sueos. (1) namictia + : desposar o casar. (1 teoyotica nite, namictia) namictia +, nino : d[e]sposarse o casarse por la yglesia. pre: teoyotica oninonamicti. (2 Teoyotica ninonamictia) namictia +, nite : desposar o casar a algunos. pre: teoyotica onitenamicti. (2 Teoyotica nitenamictia) namictiani + : soltador de sueos. (1 temic namictiani) namictiani) entonador de canto. (2 Tetozca namictiani) abogado. (1 tlatlatol

namictilia, nimitz : (2) namictiliztli + : namictiliztli)

pagar le conforme alo q[ue] trabajo. pre: onimitznamictili. entonacion del que entona a otros. (2 Tetozca casada muger. (1) idem. esposo.

namictli : esposa. (1) marido o muger, casados. (1) (1) casado o casada. (2) namique : casado varon. (1) casado o casada.) (2) namique + : namique) namiqueque : marido. (1)

casada muger. (1)

(Namictli:

soltero o soltera no casados. (1 amo namique) casados o casadas. (2)

soltero. (1 amo

namiqui, nite : salir a recebir al que viene, o encontrar con alguno, o contender c[n] otros. prete: onitenamic. (2) encontrar a caso con otro. (1) topar encontrando con otro. (1) c[m]petir o contender con otro. (1) namiqui, nitla : incurrir en pena puesta por la ley. prete: onitlanamic. (2) yncurrir en pena. (1) namiqui, tito : eucntrarse desta manera. (1) namiqui +, mo : tener esquinencia. pre: ototozqui monamic. (2 Totozqui monamiqui) : + : : venir a recebir a otro. (1) vezindad assi. (1 tetepan namiquiliztli) yr a recebir a alguno. (1)

namiquico, nite namiquiliztli

namiquitiuh, nite

nammati, nino : tenerme o ser patron y defensor verdadero de algunos. pre: oninonamma. (2) tenerse alguno con razon por maestro de otros, y como por padre y madre dellos. (1) nammati, nite : tener a otro por patron assi. pret: onitenamma. (2) namoya, nite : (1) namoya, nitla : robar algo. (1) robar a alguno. preterito: onitenamoyac. (2) robar salteando.

arrebatar o robar algo. preteri: onitlanamoyac. (2) arrebatar o sacomano dar. (1) robar a saco mano. (1) rebatar. (1) (Namoya, nite: robar a

namoyalia, nitetla : idem. preterito: onitetlanamoyali. alguno. preterito: onitenamoyac.) (2)

nana, ni : abstenerse de algo, o yrse ala mano. preterito: oninan. (2) abstenerse de algo o yr se ala mano. pr: oninan. (2) nanacatl : hongo generalmente. (1) hongo. (2)

nanacatl + : hongo de pr[n]do. (2 aca nanacatl) hongo del monte. (2 Quauhtla nanacatl) hongo que emborracha. (1 maauacan nanacatl) hongo ponooso. (1 micoani nanacatl) hongo que emborracha. (1 teyuinti nanacatl) hongo que emborracha. (1 ixtlauacan nanacatl) hongo de prado. (1 quauhtla nanacatl) honguillos q[ue] embeodan. (2 Maauacan nanacatl) nanahuati : buuoso. (1 nanauati) buboso. (2 Nanauati)

nanahuati, ni : tener bubas. pre: oninanauatic. (2 Nanauati, ni) ni, nanauati) tener bubas. (1 ni, nanauati)

buuas tener. (1

nanahuatia, nic : aomar perro. preterito: onicnanauati. (2 Nanauatia, nic) nanahuatia, nino : hazer testamento, o mandar algo de palabra antes dela muerte. preterito: oninonanauati. (2 Nanauatia, nino) manda hazer assi. (1 nino, nanauatia) nanahuatia, nite : aconsejar, o acaudillar. preteri: onitenanauati. (2 Nanauatia, nite) acaudillar. (1 nite, nanauatia) aconsejar. (1 nite, nanauatia) nanahuatia in itzcuintli, nic nanahuatilia, nite : Nanauatilia, nite) : aomar perro. (1 nic, nanauatia yn itzcuintli)

p[er]suadir que hagan mal a otro. pret: onitenanauatili. (2

nanahuatilotiuh : albacea. (2 Nanauatilotiuh) nanahuatilotiuh + : albacea. (1 ytech nenauatilotiuh nanauatilotiuh)

nanahuatitiuh, nino : sealar o expressar el dia que tengo de tornar, qundo voy a alguna parte. (1 nino, nanauatitiuh) nanahuatl : buua o buuas que se parecen y estan fuera. (1 nanauatl) Nanauatl) nanahuatl + : goma de arboles. (2 Quauh nanauatl) buuoso. (1 nanauatqui) bubas. (2

nanahuatqui : nanahui :

de quatro en quatro. (1 nanaui)

nanahuilhuitia, ni : cadavez q[ue] voy a algunas casas o partes, tardo, o estoy encada vna dellas quatro dias. (2 Nanauilhuitia, ni) nanahuilhuitica : de quatro enquatro dias, o cada quatro dias. (2 Nanauilhuitica) nanahuimantihui, ti : yr de quatro enquatro. (2 Nanauimantiui, ti) quatro yr. (1 ti, nanauimantiui) nanahuin : dequatro enquatro, o cada vno quatro. (2 Nanauin) de quatro en

nanahuittihui, ti : de quatro en quatro yr. (1 tinanauittiui) idem. (Nanauittitiui, ti: idem. (Nanauimantiui, ti: yr de quatro enquatro.)) (2 Nanauittiui, ti) nanahuittitihui, ti : idem. (Nanauimantiui, ti: yr de quatro enquatro.) (2 Nanauittitiui, ti) de quatro en quatro yr. (1 ti, nanauittitiui) nanalca : gruir el puerco. (1) graznar el ansar. (1) graznar el ansar, ladrar o regaar y gruir el perro o el puerco, o sonar aquebrada la campana o la olla. pre: onanalcac. (2) nanalca, ni : ladrar los perros. (1) nanalca + : ladrar con otro. (1 teuan ni, nanalca) gruido de puerco. (1)

nanalcaliztli : bullicio o rumor de gente. (1) gruimiento tal. (2)

nanalcani : gruidor assi. (1)

gruidor assi. (2)

nanaltza, nite : ladrar contra otro. (1) nanaltza, nitla : ladrar el perro. preteri: onitlananaltzac. (2) nanamaca, nino : (1) nanamiconi : alquilarse. p: oninonanamacac. (2) fauorable cosa. (1) entrar ajornal o a soldada.

persona digna de ser ayudada. (2)

nanamictia, nitla : concertar, o conchauar algo. preterito: ontlananamicti. (2) parear o hermanar o cotejar vna cosa cn otra o cnchauar algo. (1) concordar o templar las cuerdas del instrumento musico. (1) nanamiqui, nino : ayudarse o fauorecerse. preteri: oninonanamic. (2) aconsejarse. (1) nanamiqui, nite : ayudar a otro, o ser asessor. pre[teri]to: onitenanamic. (2) ayudar a otro. (1) dar consejo. (1) assessor ser. (1) fauorecer como quiera o ayudar. (1) nanamiqui, nitla : ayudar o fauorecer. preterito: onitlananamic. (2) assessor ser. (1) consejar. (1) aconsejar. (1) nananquilia, nite : responder con impaciencia el que es reprehendido o corregido. preterito: onitenananquili. (2) responder amenudo. (1) nananquilia, nitla : responder amenudo. (1) nanapohualcan : nanapohualli : nanappa : en cada ochenta partes. (2 Nanapoalcan) de och[n]ta enochenta, o cada vno ochenta. (2 Nanapoalli)

cada quatro vezes. (2) acada ochenta vezes, o cada och[n]ta vezes. (2 Nanappoalpa)

nanappohualpa :

nanappohualtetl : de ochenta en ochenta, o cada vno ochenta. (2 Nanappoaltetl) nanatzaliztli + : cruximiento y regaami[n]to de dientes, o tenazadas de dientes. (2 Netlan nanatzaliztli) nanatzca : cruxir o rechinar algo. (1) onanatzcac. (2) nanatzca, ni : rechinar. (1) nanatzoa, nino : rechinar, o cruxir algo. preterito:

pararse gordo, o engordarse. p: oninonanatzo. (2) mercaderia mia. (1)

nanauh : mi mercaderia. (2) nanauh, no : mi mercaderia. (2) nanauhcan : encada quatro partes. (2) nanauhtetl : (2)

de quatro en quatro. (1)

dequatro enquatro, o acada vno quatro.

nanauhtlamantitihui, ti : nanauhtli : mercaduria. (1)

yr dequatro enquatro. (2 Nanauhtlamantitiui, ti)

nanauhyotl : nanemi :

mercaderia. (1)

mercaderia. (2)

trafagar. (1)

nanquilia, nite : responder, o ayudar a missa, o a otra cosa. prete: onitenanquili. (2) obrar en vno. (1) fauorecer como quiera o ayudar. (1) ayudar a missa, a cantar o a trabajar. (1) responder. (1) nanquilia, nitla : responder aloque se pregunta, o ayudar a algunas cosas. pre: onitlananquili. (2) responder. (1 nitla, n[n]quilia) nanquilia +, ni : coronar a rey. prete: oniteocuitla corona nanquili. (2 Teocuitla corona nanquilia, ni) nantia, nino : oninonanti. (2) nantia, nite : nantinemi nantli : madre. (1) + : tomar a alg[n]a por madre, o por madrina, o auezindarse. prete: tomar por madre. (1) dar aotro alguna por madre, o por madrina. pret: onitenanti. (2) ymportuno ser assi. (1 teixtlanni, nantinemi) madre en los otros animales. (1) madre q[ue] aflige y

madre do concibe la muger. (1) madre. (2)

nantli + : madre de aflicion. (1 tetolinica nantli) maltrata asus hijos. (2 Tetolinica nantli) nantoc, ni :

estar echado tendido. pr: oninantoca. (2) madre pequea. (2)

nantontli : madre pequea. (1) nanuituma, nite nanyotl : :

descercar o destruir la cerca. (1) matriz, generalmente. (2)

matriz generalmente. (1)

napalhuia, nitetla : onitetlanapalhui. (2)

lleuar algo enlos manos, o en los braos para otro. prete:

napaloa, nitla : tomar, o llenar algo enlos braos prete: onitlanapalo. (2) lleuar algo en los braos. (1) leuantar a otra cosa. (1) sostener. (1) nappa : quatro vezes. (2) cuatro tanto. (1) quatro tanto (2)

nappa ixquich : nappa nahui :

quatro vezes quatro. (2 Nappa naui)

nappantli : quatro rengleras, o hileras de piedras o d[e] cosas semej[n]tes, o quatro renglones de escriptura. (2) nappohualcan : en ochenta partes. (2 Nappoalcan)

nappohualipilli : mil y seys cientos pliegos de papel, o de mantas, esteras, o de cosas semejantes llanas y delgadas. (2 Nappoalipilli) nappohuallamantli : nappohualli : ochenta cosas, partes, o pares. (2 Nappoallamantli)

ochenta. (2 Nappoalli)

nappohualpa :

ochenta vezes. (2 Nappoalpa) ochenta tanto. (2 Nappoalpa ixquich)

nappohualpa ixquich : nappohualtetl :

ochenta. (2 Nappoaltetl) naranjo arbol. (1 naranja quauitl) naranjal. (1 naranja quauhtla) naranjo. (2 Naranja

naranja cuahuitl : quauitl) naranja cuauhtla : quauhtla) naranja xocotl :

naranjal. (2 Naranja

naranja, fruta deste arbol. (1)

naranja. (2)

naranjo icueponca : naranjo ixochiyo : natlaza, ni natoyapanoa : :

azahar. (2 Naranjo ycueponca) idem. (Naranjo ycueponca: azahar.) (2 Naranjo ixochio)

agonizar. (1 ni, natlaa) vadear el rio. (1) cuadrada cosa. (1 nauhcampa yxquich) idem. cosa quadrada, o de

nauhcampa ixquich : quatro esquinas. (2)

nauhcampa nacace : cuadrada cosa. (1) quadrada, o de quatro esquinas.) (2)

(Nauhcampa ixquich: cosa

nauhcampa nacace machiyotl : figura de quatro angulos ; y assi delos de mas. (1) nauhcan : en quatro partes, o lugares. (2)

nauhcan quiza : quebrarse o partirse algo [n] quatro partes. pre: nauhcan oquiz. (2 Nauhcan quia) nauhilhuitl : nauhpoztequi, ni nauhquimilli : nauhtecuicatl : nauhtetl : cuatro dias. (1 nauhiluitl) : coger bledos granados. (1 ni, nauhpuztequi)

quatro lios o emboltorios grandes, o ochenta mantas. (2) canto de organo. (1) canto de organo. (2)

quatro. (2) el quarto.

nauhtetl + : abril, mes quarto. (1 yc nauhtetl metztli ycexiuitl) (2 Inic nauhtetl) nauhtlamantitihui, ti nauhtlamantli : nauhxihuitl : :

de quatro en quatro yr. (1 ti, nauhtlamantitiui)

quatro cosas, partes, o pares. (2) cuatro aos. (1 nauhxiuitl) quatro aos. (2 Nauhxiuitl)

nauhxiuhtica : cuatro aos de tiempo, o espacio de quatro aos. (1) d[e] quatro aos, o despues de quatro aos. (2) nauhyopa naulotl : + : quatro dias ha. (2 Ye nauhyopa)

espacio

quatro maorcas de mayz, plantanos, camotes, o cosas semejantes. (2) + : perdonar por regalo. (1 atlenotech nic naxitilillani)

naxitilillani naxixmotzacua : naya, nini naya, nini : nayoa : :

piedra tener por enfermedad. (1 naxixmotzaqua) guarecer se dela pluuia en algun lugar. (1) esconderse, o guarecerse dela pluuia. pre: onininax. (2)

comida dar por mi respecto y desposorio. (1)

nayoa nitlacualloa : hazerse c[m]bite por respecto de mis desposorios. pre: onayoac onitlaqualloac. (2 Nayoa nitlaqualloa) nayollo ne : + : creer o tener por cierto. (1 iuhca nayollo) yo pronombre. (2)

yo, primera p[er]sona; pron[m]bre. (1)

ne altilatl : ne nicmati : ne, huahuana :

agua con que se bao alguno. (1) yo se lo que conuiene. (1) adobar cueros. (1 ne, uauana) recreacion, o passatiempo. (2 Neaauiltiliotl)

neaahuiltilizotl :

neaahuiltiliztli : passatiempo. (1 neaauiltiliztli) idem. o passatiempo de luxuria. (Neaauiltiliotl: recreacion, o passatiempo.) (2 Neaauiltiliztli) neaanalizotl : neaanaliztica : passatiempo, o recreacion. (2 Neaanaliotl) desperezando. (1)

neaanaliztli : passatiempo. (1) recreacion. (1) desperezo. (1) idem. o desperezo, o dana delos q[ue] van asidos delas manos. (Neaanaliotl: passatiempo, o recreacion.) (2) neachipanquetzaliztli : muestra de vanagloria. (1) neacocuiliztli : leuantamiento tal. (1) que estaua sentado. (2) presumpcion. (2) el acto de leuantarse el ruydo enesta

corcobo. (1)

neacomanaliztli : bullicio o alboroto de gente. (1) alboroto. (1) manera. (1) alteracion tal. (1) alboroto de gente. (2)

neacomanalo : alborotarse la gente. (1) alterarse o alborotarse la gente que esta ayuntada. (1) alborotarse la gente. preterito: oneacomanaloc. (2) neacotlazaliztli : recreacion. (1 neacotlaaliztli) desenhadaminto assi. (1 neacotlaaliztli) refrigerio. (1 neacotlaaliztli) recreacion, o passatiempo. (2 Neacotlaaliztli)

neacualcentlaliliztli : monipodio delos q[ue] se ayntn; &c. (1 neaqualcentlaliliztli) neacualnecentlaliliztli : neahahuiltiliztli : neahahuiltilizzotl : neahanaliztli : neahanalizzotl : neahualiztli : Neaualiztli) monipodio. (2 Neaqualnecentlaliliztli)

exercicio de luxuria. (1 neahauiltiliztli) holgura. (1 neahauiltilizotl)

holgana. (1) holgura. (1 neahanalizotl) renzilla o cntinda. (1 neaualiztli) renzilla, o ria. (2 el acto de

neahuializtli : maxcadura delo que semaxca. (1 neauializtli) saborearse, o relamerse el que come, o beue. (2 Neauializtli) neahuiliztli : Neauiliztli) lid enel pleyto. (1 neauiliztli)

renzilla o ria. (2 ceuil y

neahuilquixtiliztica : apocadamente assi. (1 neauilquixtiliztica) apocadamente. (2 Neauilquixtiliztica)

neahuilquixtiliztli : nota en persona. (1 neauilquixtiliztli) apocamiento tal. (1 neauilquixtiliztli) ceuilidad, o apocamiento. (2 Neauilquixtiliztli) neahuiltiliztli : holgana. (1) juego de plazer. (1 neauiltiliztli) recreacion y passatiempo. (2 Neauiltiliztli) juego de

neahuiltiliztli + : juegos a cauallo. (1 cauallopan neauiltiliztli) burla assi. (1 teca neauiltiliztli) falsedad assi. (1 teca neauiltiliztli) escarnecimiento y alegria del mal ageno. (2 Teca neauiltiliztli) escarnecido. (2 Ica neauiltiliztli) neahuiltiloni : juego de plazer. (1 neauiltiloni) de recreacion y passatiempo.) (2 Neauiltiloni) nealahualoyan : resbaladero. (1 nealaualoyan) resbaladero. (2 Nealaualoyan) idem (Neauiltiliztli: juego

deslizadero. (1 nealaualoyan)

nealtilatl : acequias donde se suelen baar algunos. (1) agua donde se baan. (1) agua conque se baaron algunos, o acequias de agua donde se baan todos. (2) nealtiliztli : nealtilo : bao, s: el acto de baarse. (1) el acto de baarse. (2)

todos se baan. prete: onealtiloc. (2) bano, s: el lugar donde se baan. (1) lugar donde se baan. (2)

nealtiloyan :

neamanaliztli : ruydo enesta manera. (1) desasossiego. (1) agonia. (1) alteracion assi. (1) distrac[c]ion de spiritu, congoxa, alteracion, o agonia. (2) neaminaliztli : dolencia assi. (1) con pepinos, o yeruas. (2) enfermedad de camaras, o de agua que se beuio

neanaliztli : (2) neapitzaliztli :

crecimiento tal. (1) dolencia assi. (1)

crecimiento del que va creciendo en edad. camaras. (1) enfermedad de camaras. (2)

neatlacomolhuiliztli : cayda en hoyo hondo. (1) hoyo hondo. (2 Neatlacomulhuiliztli) neatoyahualiztli : Neatoyaualiztli)

caida delque cae en pozo o en

caida delque cae enel rio, o en graue delicto. (2 ahogamiento

neatoyahuiliztli : cayda en graue delicto. (1 neatoyauiliztli) assi. (1 neatoyauiliztli)

neatoyahuiliztli + : andar los vicios a vanderas desplegadas. (1 nouian totocaticac yn neatoyauiliztli yn netepexiuiliztli,) neaxcatiliztli : neaxcatilli : apropriacion. (1) apropriami[n]to de hazienda. (2) cosa apropriada parasi. (2)

apropriada cosa. (1)

neaxitzacualiztetl :

piedra que impide la orina. (2 Neaxitzaqualiztetl) enfermedad de

neaxitzacualiztli : enfermedad de piedra. (2 Neaxitzaqualiztli) estangurria. (2 Neaxitzaqualiztli) neaxixaloya : neaxixaloyan : meadero, lugar donde orinan. (1) meadero, lugar donde mean. (2)

neaxixtzacualiztetl : piedra pe bexiga que ympide la orina. (1 neaxixtzaq[ua]liztetl) neaxixtzacualiztli : piedra esta mesma enfermedad. (1 neaxixtzaqualiztli) estangurria. (1 neaxixtzaqualiztli) neaxixtzacualiztli, axixcocoyaliztli : neaxixtzaq[ua]liztli, axixcocoyaliztli) neca : helo alli, hela alli. (1) estrngurria assi. (1

helo alli, o hela alli, o alli esta. (2)

necacamanalhuiliztli : chocarreria o chusa. (2) necacapaniliztli : necacatzoliztica : cruximiento assi. (1) desperezando. (1) desperezo. (2)

necacatzoliztli : desperezo. (1)

necacayahualiztica + : engaosamente desta manera. (1 teca necacayaualiztica) escarneciendo assi, o en gaando. (2 Teca necacayaualiztica) necacayahualiztlatolli necacayaualiztlatolli) necacayahualiztli : + : palabras de engeo, o de escarnecimiento. (2 Teca

burla, o engao. (2 Necacayaualiztli)

necacayahualiztli + : arte o artificio yengao. (1 teca necacayaualiztli) embaucamiento. (1 teca necacayaualiztli) engao, o escarnecimi[n]to (2 Teca necacayaualiztli) necahualiztli : quedada assi. (1 necaualiztli) silencio o callamiento. (1 necaualiztli) d[e]spedida, o apartami[n]to delos que se parten a algunos lugares, o el acto de cesar de hazer alguna obra. (2 Necaualiztli) cessacion assi. (1 necaualiztli) partida de lugar o de persona. (1 necaualiztli) necahualiztli + : medianeria desta manera. (1 tetech necaualiztli)

necahualoni + : medianero como quiera. (1 itech necaual[n]i) p[er]sona de credito y de c[n]fi[n]a. (2 Itech necaualoni) leal cosa. (1 ytech necaualoni) ynfiel de quien no se fia. (1 aytech necaualoni) necahualotiuh necaualotiuh) + : albacea. (2 Itech necaualotiuh) albacea. (1 ytech

necahualtia, nite : (2 Necaualtia, nite)

descasar, o apartar a vnos de otros. prete: onitenecaualti. descasar alos casados. (1 nite, necaualtia)

necalcahualiztli : lo mismo es que neaacaliztli. (2 Necalcaualiztli) mudana tal. (1 necalcaualiztli) necaliliztli : lid en trance de armas. (1) batalla o guerra. (1) batalla o pelea. (2) guerra. (1) pelea de

necaliliztli + : pelea de naues por la mar. (1 acaltica necaliliztli) naues por la mar. (1 acalpan necaliliztli) necaliztli : (1) idem. (Necaliliztli: batalla o pelea.) (2) alquiler de casa. (2 Necallaneuiliztli) territorio. (1)

batalla o guerra. alquile assi. (1

necallanehuiliztli : necallaneuiliztli) necallotiloyan :

diuersorio o meson. (2)

guarida. (1) yguala enel mudana

necalnonotzaliztli : pleyto. (1) necalpatlaliztli : tal. (1) necaltzacualiztli : necalzaz ilpiliztli :

concierto, o conueniencia [n] pleyto. (2)

el acto de mudarse alguno de vna casa a otra. (2) retraymiento assi. (1 necaltzaqualiztli) atacadura de calas. (2 Necalas ilpiliztli)

necalzaz yilpiliztli : atacadura tal. (1 necalas yylpiliztli) necamanalhuiliztli : necamapacaliztli necamapaquiliztli + : chusa o pulla para passartiempo. (2) pulla. (1)

gargarismo. (1 patica necamapacaliztli)

+ : gargarismo. (2 Patica necamapaquiliztli)

necamatlapoliztli : necauhcapiyaloyan

abrimiento de boca assi. (1) + : relicuario donde estan. (1 teoyotica necauhcapialoyan) : dexar memoria de si. (1) reliquias de sancto. (1)

necauhcayotitiuh, nino necauhcayotl : necauhcayotl

reliquias de algun sancto. (2)

+ : reliquias de sancto. (1 teoyotica necauhcayotl)

necauhtehualiztli : detenimiento enalgun lugar d[e] algun huesped, o testamento del que testa, o el dexar hijos el hombre, o la muger quando mueren. (2 Necauhteualiztli) quedada assi. (1 necauhteualiztli) necauhtiquizaliztli : detenimiento delque se que da, o detiene en algun lugar. (2 Necauhtiquializtli) quedada assi. (1 necauhtiquializtli) necayahualiztli + : engaado de otros. (2 Ica necayaualiztli) burla, engao, o escarnecimiento. (2 Teca necayaualiztli) engao, con que vno engao a otro. (1 teca necayaualiztli) ynjuria. (1 teca necayaualiztli) necayahualoni + : escarnecido oburlado. (2 Ica necayaualoni)

necayauhtli + : idem. (Ica necayaualoni: escarnecido oburlado.) (2 Ica necayauhtli) engaado assi. (1 yca necayauhtli) neccnoitoliztli : el acto de mendigar. (2) nececehuilizotl : recreacion o passatiempo. (2 Nececeuiliotl) nececehuiliztli : reconciliacion de enemistados, o recreacion y holgana. (2 Nececeuiliztli) holgana. (1 nececeuiliztli) liga enlas amistades. (1 nececeuiliztli) nececehuilizzotl : nececeliztli : holgura. (1 nececeuilizotl)

desenhadaminto assi. (1) alegremente assi. (1)

nececeltiliztica :

nececeltiliztli : desenhadaminto assi. (1) recreacion passatiempo, o senfualidad. (2) sensualidad. (1) recreacion. (1) alegria tal. (1) nececemeltiliztica : con recreacion, o sensualm[n]te. (2) recreacion. (2) alegria tal. (1)

nececemeltiliztli : recreacion. (1) desenhadaminto assi. (1)

nececencahualiztli : despacho, o despedimiento de negocios. (2 Nececencaualiztli) despacho tal. (1 nececencaualiztli) disposicion tal. (1 nececencaualiztli) nececencatohuiliztli : juego de rosas como con pelota. (2 Nececencatouiliztli) juego con rosas como quien juega con pelota. (1 nececencatouiliztli) nececencatohuiliztli = : = nececentehuiliztli (2 nececencatouiliztli)

nececentehuiliztli : Nececenteuiliztli) nececentelhuiliztli : nececetililiztli : necehualcaltiliztli : necehuiliztli : (1 neceuiliztli) necehuiliztli neceuiliztli) necehuilli + :

lo mismo es q[ue] nececencatouiliztli. (2 juego con rosas como quien juega con pelota. (1) vnion o vniformidad. (2) amparo tal. (1 neceualcaltiliztli) descanso. (1 neceuiliztli) reposo.

descanso. (2 Neceuiliztli)

+ :

siesta enel medio del dia. (1 nepantla tonatiuh

legua. (1 cen neceuilli) manida de

necehuiloyan : lugar para descansar, o de descanso. (2 Neceuiloyan) jornada. (1 neceuiloyan)

necemehualiztli : leuantamiento delos que a vna y juntamente se leuantan de dormir. (2 Necemeualiztli) leuantamiento assi. (1 necemeualiztli) necemeltiliztica : necemilhuitl : alegremente assi. (1)

dia aziago y sin prouecho, o desaprouechado. (2)

necemixnahuatiliztica : determinada y firmemente, o confirme y determinado proposito. (2 Necemixnauatiliztica) determinadamnte assi. (1 necemixnauatiliztica) necemixnahuatiliztli : proposito firme y determinado. (2 Necemixnauatiliztli) determinacion tal. (1 necemixnauatiliztli) necemixnahuatiliztli = : = nahuatiliztli nahuatiliztli (2 necemixnauatiliztli) + (2 necemixnauatiliztli) = necen

necen cuiltonoliztli : copiosa y entera riqueza. (2) necen nahuatiliztica : con determinado y entero proposito. (2 Necen nauatiliztica) necen nahuatiliztli : lo mismo es que necemixnauatiliztli. (2 Necen nauatiliztli)

necen tlamachtiloyan : lugar de entera bienauenturana. (2) necencahualiztica : con aparejo y preparacion. (2 Necencaualiztica)

necencahualiztli : aparejo del que se prepara o dispone a hazer algo. (2 Necencaualiztli) aparejo tal. (1 necencaualiztli) disposicion tal. (1 necencaualiztli) necencuiltonoliz tlacnopilhuiliztli : dones o mercedes copiosas y enteras de la bienauentur[n]a. (2 Nec[n]cuiltonoliz tlacnopilhuiliztli) necencuiltonoliztlacnopilhuiliztli : gloria. (1) perpetua bienauenturana de riquezas y

necencuiltonoliztli necennahuatiliztica :

= :

necentlamachtiliztli (2 necencuiltonoliztli)

determinadamnte assi. (1 nec[n]nauatiliztica) determinacion

necennahuatiliztli : determinacion tal. (1 necennauatiliztli) tal. (1 necennauatiliztli) necennonotzalli : pato partido o concierto. (1)

necentlaliliztli : concejo, ayuntamiento. (1 nec[n]tlaliliztli) ayuntamiento, o congregacion. (2) ayuntamiento assi. (1) cabildo, los mismos que se juntn o el acto de tratar y determinar algo. (1 nec[n]tlaliliztli) necentlaliliztli + : conjuracion c[n]tra alguno. (2 Teca necentlaliliztli) monipodio delos q[ue] se ayntn; &c. (1 teca nec[n]tlaliliztli) necentlalilli : acuerdo o determinacion de cabildo o de congregacion. (2) acuerdo de consejo o determinacion. (1) necentlaliloyan : el lugar donde se tiene el cabildo o congregacion. (2) el lugar donde se ayuntan atratar negocios. (1 necentlaliloy[n]) necentlaliz + : cabildo,

juderia ayuntamiento de judios. (1 judiome yn nec[n]tlaliz) bienauenturana.

necentlamachtiliztli : lo mismo es que necencuiltonoliztli. (2) (1) necentlamachtiloya : necepan tlatolli :

bienauenturana, s: el lugar de la gloria. (1) determinacion de acuerdo o de congregacion. (2)

necepantlatolli : acuerdo de consejo o determinacion. (1) necetililiztli : vnion o matrimonio. (2) vnion. (1) matrimonio. (1)

necetililizzotl : matrimonial cosa. (1 necetililizotl) necetilizotl : nech, amana : nech, cocoa : nech, mocihuia : uniformidad, o cosa matrimonial. (2 Necetiliotl) enhadarme alguno. (1) doler enalguna parte del cuerpo. (1) enhadarme alguno. (1 nech, mociuia) dolerse de alguno. (1) compadecerse de alguno. (1)

nech, tlaocoltia : nech, totochilia : nechachalaniliztica : nechachalaniliztli :

doler enalguna parte del cuerpo. (1) con contienda y porfia. (2) porfiando assi; aduerbio. (1) porfia de palabras. (1)

contienda, brega, o porfia. (2)

nechachamahualiztica : con jactancia y proprio loor. (2 Nechachamaualiztica)

nechachamahualiztli : muestra de vanagloria. (1 nechachamaualiztli) jactancia y propria alabanca. (2 Nechachamaualiztli) alabana tal. (1 nechachamaualiztli) vanagloria. (1 nechachamaualiztli) nechalanilitinemiliztli : contiendas, bregas, o porfias. (2)

nechalaniliztli : contencion tal. (1) contienda o brega. (1) contienda o brega. (2) lid enel pleyto. (1) pleito. (1) renzilla o cntinda. (1) diferencia o discordia. (1) nechalanitinemiliztli : discordia assi. (1) nechan nonotzaliztli : concierto y conueniencia [n]tre los que pleitean. (2) yguala enel pleyto. (1) nechcaca : nechcapa : nechcapa helo alli, o alli esta. (2) alli. aduerbio (2) + : helo alli, hela alli. (1) de alli o alli. (1)

aculla. (1)

hasta alli do esta alguno. (1 yxquich yn nechcapa) helo alli, o all esta. (2) helo alli, hela alli. (1)

nechcapa ca : nechcapaca :

nechcapanquetza, nino : presumir y tenerse en mas que los otros. preterito: oninonechcapanquetz. (2) engrandecerte, eleuarse vanamente con soberuia. (1) nechcatlaza, nitla : diferir o dilatar algo. preteri: onitlanechcatlaz. (2 Nechcatlaa, nitla) estender o dilatar tiempo. (1 nitla, nechcatlaa) nechicahualiztli : animosidad assi. (1 nechicaualiztli)

nechicahualiztli + : confiana que se tiene en alguna persona de autoridad y potente. (2 Tetech nechicaualiztli) obstinacion o perseuerancia enel mal. (2 Aqualli ypan nechicaualiztli) zelo. (1 ypan nechicaualiztli) ostinacion. (1 aqualli ypan nechicaualiztli) nechicalhuia, ninotla : allegar algo para su persona. pre: oninotlanechicalhui. (2) nechicalhuia = : = nechicalhuia ) titotla + (2 nechicalhuia ) = nechicoltia, titotla (2

nechicalhuia, titotla : contribuir todos dando algo para alguna obra. preterito: otitotlanechicalhuique. (2) nechichiconi : nechichicoyan : rascarse. (1) estregadero, donde se rascan. (2) fregadero assi. (1) estragadero para

estregadero donde se rascan. s. el lugar. (2)

nechichihualiztli : aparejo tal. (1 nechichiualiztli) aparejo o adereo del que fec[m]pone y atauia. (2 Nechichiualiztli) atauio desta manera. (1 nechichiualiztli) adereo tal. (1 nechichiualiztli) disposicion tal. (1 nechichiualiztli) nechichihualoyan : vistuario de vestiduras. (1 nechichiualoyan)

nechichinoliztli :

quemadura, o chamusca de fuego. (2)

quemadura assi. (1)

nechichiquiliztli : restregadura del que se rasca, o restriega en algun madero. &c. (2) refregamiento. (1) nechico + : dezmero. (1 diezmo nechico)

nechicoa, mo : ayuntarse la gente. (1) nechicoa, nitla : ayuntar o recoger algo. preter: onitlanechico. (2) ayuntar algo. (1) coger los tributos. (1) allegar o amontonar algo. (1) recoger alguna cosa. (1) reduzir. (1) nechicoa nechicoani + : + : dezmero. (1 diezmo nechicoa) dezmero. (1 diezmo nechicoani)

nechicolquilchihua, nitla : hazer ensalada. preter: onitlanechicolquilchiuh. (2 Nechicolquilchiua, nitla) ensalada hazer. (1 nitla, nechicolquilchiua) nechicoltia, titotla : lo mismo es q[ue] nechicalhuia. pre: otitotlanechicoltique. (2 Nechicultia, titotla) nechicomacho + : tienese sospecha o siniestra opinion de mi. pr: notechpa onechicomachoc. (2 Notechpa nechicomacho) nechicomacho, notechpa : tienese siniestra opinion de mi persona. preterito: notechpa onechicomachoc. (2) nechicoqui + : dezmero. (1 diezmo nechicoqui)

nechicximimictia + : ninguna cosa me impide o estorua. preterito: atle onechicximimicti. metaphora. (2 Atle nechicximimictia) nechihualiztli nechiualiztli) nechiualiztli) + : impassibilidad de cuerpo glorificado. (2 Aquen ympassibilidad, dote del cuerpo glorificado. (1 aqu[n] dicha buena. (1 vel nechiualiztli)

nechihualtoquiliztli : alabana assi. (1 nechiualtoquiliztli) nechipahualiztica : nechipahualiztli : con limpieza y pureza. (2 Nechipaualiztica) pureza. (2 Nechipaualiztli)

nechipahualoyan : lugar donde algunos se purifican y purgan. (2 Nechipaualoyan) purgatorio, lugar donde se purgan las animas. (1 nechipaualoyan) nechipichtlaliliztli : encogimiento tal. (1) nechixcayeliztli : nechixcocoa : esperana. (2) esperana. (1)

escatimar. (1)

nechmo + : quadrarme o estarme bien alguna cosa. pre: onechmopaniti. (2 Panitia, nechmo) tenerme otro enpoco, o atreuerseme. pre: onechmoxicti. (2 Xictia, nechmo)

nechmopanitia : cuadrar o venir y estarle bin alguna ropa o otracosa. (1) estar o quadrar algo a alguno. (1) nechmopotia : cuadrar o venir y estarle bin alguna ropa o otracosa. (1)

bin

nechnacaz tlachialtia : hazeme tener aficion a ello. pre: onechnacaz tlachialti. (2) nechonquixtia + : aprouechar me alguna cosa. (1 ytla nechonquixtia) ser me prouechosa alguna cosa. pret: itla onechonquixti. (2 Itla nechonquixtia) no me aprouechar nada mis diligencias. &c. pr: atle onech[n]quixti. (2 Atle nechonquixtia) nechoquililoni : digno de ser llorado. (1) cosa digna de ser llorada. (2)

nechtlahuel ixnamictica in notlatlacol : estar contra mi amenezandome, los pecados que cometi. (2 Nechtlauel ixnamictica in notlatlacol) nechtlahuelixnamictica in notlatlacol : estar contra mi los pecados amenazando me. (1 nechtlauelixnamictica yn notlatlacol) nechualtoquilia : despues demi viene o sucede me. (1) neci : neci, ni : (2) parecer lo que se perdio. (1) parecer ante otros o descubrirme alos que no me hallauan. pre: oninez.

neci + : hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 an vey neci) idem. (Teixpanca: cosa patente y manifiesta a todos.) (2 Teixpan neci) hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 ayaxcan neci) manifiesto. (1 vel neci) manifiesto. (1 teixpan neci) aqui parece bien, o enesto se vee claramente. s. que es o no es assi. (2 Nican vel neci) estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1 acan neci) diuersa o diferente cosa. (1 amo yuan neci) manifiesto ser. (1 vel neci) dar a entender quien es. (1 vel itech neci) ved o mirad como esta claro s. lo que aqui se trata. vel. pues bien parece aqui. (2 Ocanican vel neci) necicinoliztli : alabana tal. (1) jactancia del que vanamente se alaba. (2) casamiento de

necihuahuatiliztli : casamiento de varones. (1 neciuauatiliztli) varon c[n] muger. (2 Neciuauatiliztli) necihuahuatilo : casarse todos. (1 neciuauatilo)

necihuahuiliztli : enfermedad assi. (1 neciuauiliztli) se auer dado mucho a mugeres. (2 Neciuauiliztli)

enfermedad causada por

neciyahuhcanequiliztli : entibiamento tal. (1 neciauhcanequiliztli) fingimi[n]to del que da a entender que esta cansado o enhadado. (2 Neciauhcanequiliztli) neciz + : si en ningun lugar, s: pareciere o se hallare. (1 yntlacacan neciz) reconocimiento assi. (1)

necnelilmatiliztli : gratificacion. (1) agradecimiento. (1) agradecimiento. (2)

necniuhtia, nite : hazer amigos alos reidos, o a los que no se conocen. preter: onitenecniuhti. (2) amigos hazer a algunos. (1) hazer amigos alos que estan reidos. (1) necniuhtiliztica : familiarmente. (1) familiaridad. (1) amistad

necniuhtiliztli : concierto tal. (1) amistad. (1) q[ue] se tiene [n]tre los amigos. (2) necniuhtiloni : amigable cosa. (1)

cosa amigable. (2) amistad, o reconciliacion. (2) reconciliar hazer alos

necniuhtlaliztli :

liga enlas amistades. (1)

necniuhtlaltia, nite : hazer amigos alos enemistados. (2) reidos. (1) concertar alos discordes. (1)

necnomacho : humillan se, o exercitanse todos en la humildad. prete: onecnomachoc. (2) necnomatiliztli : humildad. (1) necnotecaliztli : humildad. (1) humildad. (2) idem. (Necnomatiliztli: humildad.) (2)

necoc : de vna parte y de otra. (1) en vna parte y en otra. (1) de ambas partes. (1) avna parte y a otra. (1) de ambas partes, o a vna parte y a otra, o avn lado y a otro. aduerbio. (2) necoc = : = necoccampa (2 necoc) vaso de dos asas. (2 Necoc uicollotecomatl)

necoc huicollotecomatl :

necoc ixeque : chismeros, o malsines, o demonios que tienen dos caras, y tienen ojos c[n]que veen por detras y por delante. (2 Necoc yxeque) necoc ixquich : cuadrada cosa. (1) quadrada cosa. (2 Necoc yxquich) derecho de ambas manos. (2)

necoc momaimati : diestro de ambas manos. (1) necoc momaimatini : necoc momaimatqui : necoc nemi : necoc nemi = :

derecho de [m]bas manos. (1 necoc momaymatini) derecho de [m]bas manos. (1) hombre doblado, o de dos caras. (2) = necoc nenqui (2 necoc nemi)

doblado hombre. (1) = nenqui

+ (2 necoc nemi)

necoc nemiliztica : necoc nemiliztli : necoc nenqui :

dobladamnte assi. (1) doblez tal. (1)

dobladamente assi. (2)

doblez tal. (2) lo mesmo es que necoc nemi. (2) lo mesmo

doblado hombre. (1)

necoc quitlalia itlatol : es q[ue] necocnemi. (2) necoc tene :

doblado hombre. (1 necoc quitlalia ytlatol)

espada de dos filos, o cosa semejante, y chismero. (2)

necoc tenitztia, nitla necoc tlatoliztli : necoc tlatoltica : necoc xapo tezcatl : necoc xapotezcatl :

afilar espada o cosa de dos filos. (1)

doblez tal. (1) dobladamnte assi. (1) espejo de dos hazes. (1) espejo de dos hazes. (2)

necoc yacapatlahuac tepozteximaloni : escoda para dolar piedras. (1 necoc yacapatlauac tepuzteximaloni) escoda para labrar piedras. (2 Necoc yacapatlauac tepuzteximaloni) necoc yahualtic : cuadrada cosa. (1 necoc yaualtic) yaualtic) quadrada cosa. (2 Necoc

necocca itlatol : doblado hombre. (1 necocca ytlatol) ombre doblado de dos caras o hazes. (1 necocca ytlatol) hombre doblado y de dos caras. (2) necoccampa : de vna parte y de otra. (1) en vna parte y en otra. (1) ambas partes. (1) avna parte y a otra. (1) lo mesmo es que necoc. (2) necoccampa ixquich : necoccampaixti : ygualmente tanto de ambas partes. (2) de

de ambas partes. (2) desperezando. (1) desperezo. (1) desperezo. (2) cenadero. (2)

necochaanaliztica : necochaanaliztli : necochcayotiloyan :

cenadero o cenador. (1)

necocnemi : ombre doblado de dos caras o hazes. (1) necocnemi = : = itlatol + (2 necocnemi) necoc quitlalia itlatol (2 necocnemi) necocnenqui : necocoliliztli : = quitlalia + (2 necocnemi) =

ombre doblado de dos caras o hazes. (1) malquer[n]cia, o aborrecimiento [n]tresi mesmos. (2)

necocolizcuitiliztli : fatiga del cuerpo. (1) necocoliztli : fatiga del cuerpo. (1) escoziminto. (1) dolor dequalquier p[ar]te del cuerpo. (2) necocoliztli + : dolencia tal. (1 teitic necocoliztli) necocoliztli) necocoltiliztli : enemistad. (1) necocquitlalia itlatol : ytlatol) necoctene : chismero. (1) filos o cosa assi. (1) dolencia tal. (1)

dolor de tripas. (2 Teitic

c[n]tienda obrega entresi mesmos. (2)

ombre doblado de dos caras o hazes. (1 necocquitlalia dedos filos espada o cosa semejante. (1) espada de dos

necoctene, ni necoctene + : necoctene)

chismear. (1) hacha que corta de dos partes. (1 castillan tlaximaloni

necoctene atlihuani : hurta agua o escarnidor vaso. (1 necoctene atliuani) escarnidor, o hurta agua. (2 Necoctene atliuani) necoctene tepoztlateconi : tepuztlateconi) necoctenitztia, nitla necoctentecatl : : segur que corta por ambas partes. (1 necoctene amolar espada o cosa semejante. (1)

los riones. (2)

necoctentia, nino : chismear. preteri: oninonecoctenti. (2 Necoct[n]tia, nino) necoctentia, nitla : amolar cosa de dos filos o hazer instrum[n]to de dos filos. p: onitlanecoct[n]ti. (2) amolar espada o cosa semejante. (1 nitla, necoct[n]tia) afilar espada o cosa de dos filos. (1) necoctentiliztli : necoctetencatl : necoctitlantli : chisme. (1)

riones. (1) mensajero entre dos. (1) mensajero entre dos, o [m]baxador. (2)

necoctlalia, nitla : onitlanecoctlali. (2)

poner tanto a vna parte como a otra. prete:

necoctlatoa, ni : hablar con cautela, o con equiuocation y dobladamente (2) necoctlatoliztica : necoctlatoliztli : necocuillotecomatl : necomal cocoliztli : con cautelosa habla, o equ[iuo]camente. (2) habla cautelosa desta manera. (2) vaso de dos orejas. (1) dolencia tal. (1) bullicio o alboroto de gente.

necomoniliztli : alteracion tal. (1) alboroto. (1) (1) rebato o alboroto. (1) alboroto de gente. (2)

necomonilo : alborotarse la gente. (1) alterarse o alborotarse la gente que esta ayuntada. (1) alborotarse la gente. preterito: onecomoniloc. (2) neconi : cosa que es menester y es prouechosa. (2) encogimiento tal. (1) encogimiento, o acorrucamiento. (2)

necototztlaliliztli : necozaulin :

aueja. (2 Necuaulin)

nectia, nicno : codiciar algo para si. preteri: onicnonecti. (2) nectia, ninote : requebrarse con alguna persona procurando ser della codiciado. prete: oninotenecti. (2) hazerse codiciar o procurar quele codicin. (1) nectia, nitetla : hazer querer algo a otro. preter: onitetlanecti. (2) nectia + : pararse laperra cachonda o la yegua; &c. (1 mote, nectia)

nectia, noconno : codiciar algo parasi. preterito: onoconnonecti. (2) necua + : bouear dezir bouerias. (1 aompa necua) pila de baptizar. (1 nequa atequilizteapaztli) sombrero. (2

necua atequilizteapaztli : necuacehualhuiloni : Nequaceualhuiloni)

sombrero. (1 nequaceualuiloni)

necuai, ni : beuer miel cruda de maguei. prete: oninequaic. (2 Nequai, ni) beuer enel maguei. (1 ni, nequai) necuailiztli : necuaini : Nequaini) beuida tal. (1 nequailiztli) beuedor desta miel. (2

beuedor de miel de maguei. (1 nequaini)

necualanca itztinemiliztli : discordia assi. (1 neq[ua]lanca itztinemiliztli) necualancaitztinemiliztli : malquerencia y enemistad delos que se miran con enojo. (2 Nequalancaitztinemiliztli) necualtoquiliztli : fingimiento desta manera. (1 nequaltoquiliztli) ypocresia. (1 neq[ua]ltoquiliztli) ypochresia o fingimiento de bondad. (2 Nequaltoquiliztli) necuametl : palma otra. (1 nequametl) cierto arbol como palma. (2 Nequametl) arboleda destos arboles o

necuametla : palmar lugar de palmas. (1 nequametla) palmar. (2 Nequametla) necuammomotlaliztli :

el acto de jugar alos bolos. (2 Nequ[m]momotlaliztli)

necuanamictiliztli : juntura assi. (1 nequanamictiliztli) juntura o ayuntamiento que se haze de dos estremidades. (2 Nequanamictiliztli) necuaniliztica : mudablemente desta manera. (1 nequaniliztica) c[n] mudami[n]to. (2 Nequaniliztica) mudablem[n]te, o

necuaniliztli : mouedura delo mouible. (1 nequaniliztli) mudana assi. (1 nequaniliztli) apartamiento tal. (1 nequaniliztli) mouimiento o mudana delo que se muda de vn lugar a otro. (2 Nequaniliztli) necuaquimiloloni : almahizal. (1 nequaquimiloloni) toca d[e] camino. (1 nequaquimiloloni) pao de cabea. (1 nequaquimiloloni) necuatecuiyaloni : toca como al mayzal. (1 nequatecuiyaloni) semej[n]te para la cabea. (2 Nequatecuiyaloni) necuatequilatl : Nequatequilatl) agua de baptismo. (1 nequatequilatl) almahizal o cosa

agua de baptismo. (2

necuatequiliz teapaztli : teapaztli) necuatequiliztica :

pila de piedra para baptizar. (2 Nequatequiliz

con baptismo. (2 Nequatequiliztica)

necuatequiliztica tenan : madrina de baptismo. (2 Nequatequiliztica tenan) madrina de baptismo. (1 nequatequiliztica tenan) necuatequiliztica teta : padrino de baptismo. (2 Nequatequiliztica teta) padrino de bautismo. (1 nequatequiliztica teta) necuatequiliztli : baptismo que se recibe. (2 Nequatequiliztli) baptismo. (1 nequatequiliztli) necuatequiloyan : bautisterio o pila de baptizar. (1 nequatequiloyan) necuatl : meloxa, lauaduras demiel. (1 nequatl) meloxa, o agua miel. (2 Nequatl) miel esta misma cozida vn poco. (1 nequatl) miel de maguey cruda. (1) necuatlapacholoni : necuatlapacholoni velo o toca de muger. (2 Nequatlapacholoni) + : toca de muger, o cosa semejante. (2 Ciua nequatlapacholoni) bautismo, o

necuatlatlapacholoni : velo o toca de muger. (1 nequatlatlapacholoni) necuatolli : maamorra con miel. (1 nequatolli) topeton o cabeada. (2 Nequatzotzonaliztli) calabaada. (1

necuatzotzonaliztli : nequatzotzonaliztli)

necuauhmomotlaliztli : juego de bolos. (1 nequauhmomotlaliztli) necuauhtelolohuiliztli : idem. (Nequauhtelolomomotlaliztli: idem. (Nequauhtelolomimilhuiliztli: el acto de jugar a los bolos.)) (2 Nequauhtelolouiliztli) juego de bolos. (1 nequauhtelolouiliztli) necuauhtelolomimilhuiliztli : el acto de jugar a los bolos. (2 Nequauhtelolomimilhuiliztli) juego de bolos. (1 nequauhtelolomimilhuiliztli) necuauhtelolomomotlaliztli : idem. (Nequauhtelolomimilhuiliztli: el acto de jugar a los bolos.) (2 Nequauhtelolomomotlaliztli) juego de bolos. (1 nequauhtelolomomotlaliztli) necuazaloliztli : juntura o ayuntamiento de dos estremidades. (2 Nequaaloliztli) juntura assi. (1 nequaaloliztli) necuchihua : necuchihua, ni hazer miel las auejas. preterito: onecuchiuh. (2 Necuchiua) : miel hazer las auejas. (1 ni, necuchiua) passeadero

necuecuepaloyan : passeadero dondese passean de vna parte a otra. (2) assi. (1) necuecueptiohuayan : necuecueptiouay[n]) rebolcadero. (2 Necuecueptiouayan)

rebolcadero. (1

necuecuetlaxihuiliztli : necuecuetlaxoliztli : (2) necueolololiztli :

descoraznamiento assi. (1 necuecuetlaxiuiliztli)

floxedad del que se enhada y cansa enla obra que comeno. arremangamiento tal. (1)

necuepaliztli : tornada assi. (1) tornada del que se auia ido, o retraimiento delos que se retiran enla batalla. (2) huida assi. (1) buelta del que torna a venir de donde auia ydo. (1) necuetlaxoliztli : necuexoa : amortecimiento tal. (1)

estornudar. pret: onecuexo. (2) esamen o prueua de encarecimiento

necuicayeyecoliztli : prueua, o entonamiento d[e] canto. (2) alguna cosa que se compone, como canto o platica. (1) necuicuililiztli : tal. (1) regalo y buentratamiento desi mesmo. (2)

necuil + : mensajero que embia a otro en su lugar y se que da el. (2 Titlan necuil) mandar a otro lo que a el auian mandado, como quando embian a alguno a alguna parte, y el embia a otro. (1 nititlan necuil) necuilacatznamacac : (1) necuilacatztli : melcochero que las vende. (2) melcocha. (1) salida desta manera. melcochero que las vende.

melcocha. (2)

necuilchilpiloliztli : enfermedad de salirse el fiesso. (2) (1)

necuilchilquixtiliztli : idem. (Necuilchilpiloliztli: enfermedad de salirse el fiesso.) (2) salida desta manera. (1) necuilhuia, nitetla : tratar, o grangear con hazi[n]da de otro, o lleuar a otro por rodeos a alguna parte. preterito: onitetlanecuilhui. (2) necuilictli : necuilicto : necuiliuhtoc : necuilo + : cierta aue de rapia, o cernicalo. (2) idem. cernicalo. (1)

(Necuilictli: cierta aue de rapia, o cernicalo.) (2)

atrauesado estar algo . (1) cambiador tal. (1 teocuitla necuilo)

necuiloa, nitla : contratar regatonear, o entortar alguna cosa. preteri: onitlanecuilo. (2) regatonear oreunder. (1) regatear. (1) regatonear. (1) necuiloa necuiloa + : +, ni lograr, dar a logro. (1 tetechnitla, necuiloa) : cambiar. (1 ni, teocuitla necuiloa)

necuiloa, tetechnitla : logrear. preterito: tetech onitlanecuilo. (2) necuiloliztli necuiloloni : vender. (1) necuiloloya necuilonoc : + : + : cambio el acto de cambiar . (1 teocuitla necuiloliztli) mercada cosa para

cosa que se compra para, reuender la. (2) cambio el lugar. (1 teocuitla necuiloloya) atrauesado estar algo . (1)

necuiltamachihua, nitla : medir tuerto. prete: onitlanecuiltamachiuh. (2 Necuiltamachiua, nitla) medir tuerto. (1 nitla, necuiltamachiua) necuilteca, nitla : poner algo atrauesado o tuerto. pre: onitlauecuiltecac. (2) tverto cosa no derecha. (1)

necuiltic : tuerto o torcido. (2)

necuiltoca, nitla : acodar vides o cosa assi. prete: onitlanecuiltocac. (2) acodar vides o cosa semejante. (1) necuiltonoca : ricamente. (2) idem. ricamente. (1) abundosamente. (1)

necuiltonoliztica : necuiltonoliztli : necuiltonoliztli + : necuiltonoliztli) necuiltonolli : idem.

(Necuiltonoca: ricamente.) (2) gozo desta m[a]nera. (1)

riqueza. (2)

perpetua o continua cosa; perpetua riqueza. (1 cemmanca (Necuiltonoliztli: riqueza.) (2) riqueza. (1)

necuiltonolmati, nic : estimar y tener por cosa rica alguna cosa. pre: onicnecuiltonolma. (2) tener o estimar algo por grandes riquezas y deleytes. (1) necuiltonoltia, nite : enriquecer a otro. preteri: onitecuiltonolti. (2) enriquecer a otro. (1) necuitihuechiliztli : pasmo. (1 necuitiuechiliztli)

necuitiliztli : conocimiento tal. (1) confession o conocimiento delo q[ue] alguno hizo o dixo, o corrimiento del que se corre de alguna cosa que le dizen. (2) corrimiento tal. (1) confession tal. (1) necuitlacuepaliztli : retraimiento de losque se retiran enla batalla, o buelta del que se auia ydo a otra parte. (2) huida assi. (1) buelta del que torna a venir de donde auia ydo. (1) necuitlahuiliztli : cuydado, o solicitud. (2 Necuitlauiliztli)

necuitlahuiloni : merecedor que se tenga del cuydado. (2 Necuitlauiloni) necuitlalpiloni : ceidero. (2) ceidero. (1) cinta o cosa semejante para ceirse. (1) faxa

necuitlalpiloni + : faxa de muger, o cosa assi. (2 Ciua necuitlalpiloni) de muger. (1 ciua necuitlalpiloni) necuitlaxcol cocoliztli : necuitlaxcolcocoliztli : dolencia tal. (1) dolor o enfermedad de tripas. (2)

necuixquihuilli : miel de caas de mayz como arrope. (2 Necuixquiuilli) caas de mayz. (1 necuixquiuilli) necuizquichihua, ni necuizquitl : : confites hazer. (1 ni, necuizquichiua) confites. (1)

miel de

confites. (2)

necupatli

+ :

lamedor o xaraue. (2 Tlachchiual necupatli) endularse. (1)

necutia : hazerse dulce alguna cosa. preterito: onecutiac. (2) necutia, ni : dulce hazerse. (1) necutic : cosa dulce. (2) meloso. (1) dulce cosa. (1)

necutica tlatzoyonilli nhuez : necutica tlatzoyunilli nhuez : necuticayotl :

nuez moxcada. (2 Necutica tlatzoyonilli nuez) moxcada nuez. (1 necutica tlatzoyunilli nuez)

dulcedumbre de cosa dulce. (1)

necutilia, nitla : hazer dulce y sabroso el manjar. pre: onitlanecutili. (2) hazer dulce alguna cosa. (1) dulce hazer algo. (1) necutiliztica : dulcemente. (2) dulcemente. (1)

necutlachichihualli :

conserua. (1 necutlachichiualli) meloxa, lauaduras demiel. (1) miel hazer

necutlaixpacatl : meloxa o lauaduras de miel. (2) necutlalia, ni : las auejas. (1)

hazer miel las auejas. preterito: oninecutiali. (2) conserua, o carne de membrillo. (2)

necutlanelolli membrillo : membrillo. (1)

carne de

necutlatepihuatzalli : turron de miel. (1 necutlatepiuatzalli) necutlatepitzhuatzalli : turron. (2 Necutlatepitzuatzalli)

necutlatetzahualli : miel de maguei muy cozida d[e] color de arrope. (2 Necutlatetzaualli) miel esta misma muy cozida como arrope. (1 necutlatetzaualli) necutlatlatilli : idem. (Necutlatlaalli: idem. (Necutlatetzaualli: miel de maguei muy cozida d[e] color de arrope.)) (2) miel esta misma muy cozida como arrope. (1) necutlatlazalli : idem. (Necutlatetzaualli: miel de maguei muy cozida d[e] color de arrope.) (2 Necutlatlaalli) miel esta misma muy cozida como arrope. (1 necutlatlaalli) necutlatotonilli : necutlatzoyonilli : miel esta misma cozida vn poco. (1) melcocha, o miel cozida. (2) melcocha. (1) melcochero que las

necutlatzoyonilnamacac : vende. (1)

melcochero q[ue] las v[n]de. (2)

necutlaxcalcototztli : hojuela de massa tendida. (1) necutlaxcallototztli : hojuelas de massa tendida. (2) necutli : miel. (2) miel generalmente. (1)

necutli + : miel rosada. (1 xuchio necutli) agua miel. (1 ayo necutli) necuuia, nitla : necuxoxouhqui : necuxoxouhq[ui])

miel rosada. (1 rosas necutli) emmellar algo. (1) miel de maguey cruda. (1

[m]melar algo. pr: onitlanecuui. (2) miel de maguei cruda, o por cozer. (2)

necxi cololiztli :

reuerencia del que casi hinca en tierra la vna rodilla. (2)

necxi cuauhtililiztii : trote o apresurami[n]to del que camina. (2 Necxi quauhtililiztii) necxi ilpiliztli : encabestramiento. (2)

necxi papac atl : agua de pies. (2) necxi temecaniliztli : encabestramiento. (2) necxi tlaloliztli : necxianaliztli necxiantli + : + : trote del que camina. (2) passo del que se passea. (1 cen necxianaliztli)

passo del que se passea. (1 cen necxiantli)

necxicololiztli : reuerencia assi. (1) necxicololoni : persona digna de reuerencia. (2)

necxicuauhtililiztli : trote. (1 necxiquauhtililiztli) necxilpiliztli : necxipapacatl : encabestramiento. (1) agua de pies. (1) paso apaso. aduerbio. (2) encabestramiento. (1) trote. (1) atauio desta manera. (1 neeencaualiztli) tormenta de mar. (1) passo a passo; aduerbio. (1)

necxitecpanaliztica : necxitemecaniliztli : necxitlaloliztli : neeencahualiztli :

neehecanamictiliztli : tormenta dela mar. (2) neehecatzacuililiztli : abrigo tal. (1) neehecatzacuiliztli : neehua

abrigo del que se guarda y abriga del viento. (2)

+ : huir amenudo. (1 teixpampa neeua)

neehualiztli : leu[n]tami[n]to d[e] q[ue] se leu[n]ta d[e] dormir. (2 Neeualiztli) leuantamiento tal. (1 neeualiztli) neehualiztli + : pesadumbre, torpedad, o pereza. (2 Aoc neeualiztli) leuantamiento tal. (1 occeppa neeualiztli)

neehuatiquetzaliztli : empinamiento del que se empina, odel que se leuanta y pone en pie. (2 Neeuatiq[ue]tzaliztli) leuantamiento tal. (1 neeuatiquetzaliztli) neehuatiquetzaliztli + : leuantamiento tal. (1 occeppa neeuatiquetzaliztli) leuantamiento assi. (1 teuan neeuatiquetzaliztli) neelcimaliztli : ahogamiento con el bocado que se le atraueso a alguno enel gaznate, o conpoluos, o con otra cosa semejante. (2 Neelcimaliz[t]li) ahogaminto tal. (1) neelehuiliztli : tyrania. (2 Neeleuiliztli) tirana. (1 neeleuiliztli)

neelelquixtiloyan + : sesteadero lugar de fiesta. (1 nepantlatonatiuh neelelquixtiloyan) neelilpiloni : faxa de pechos. (1) ahito, s: el acto de

neelixhuitiliztli : ahitamiento. (2 Neelixuitiliztli) estar ahito. (1 neelixuitiliztli) neellacuahualiztli : neellelmachiliztica : neellelmachiliztli : neellelmatiliztli : esfuero. (1 neellaquaualiztli) desabrida y enojosamente. (2) desabrimiento, pena y enojo. (2) querella assi. (1)

neellelquixtiliztica : con passatiempo o regozijadamente. (2) (1)

alegremente assi.

neellelquixtiliztli : passatiempo. (1) recreacion. (1) passatiempo, o recreacion. (2) desenhadaminto assi. (1 neellelq[ui]xtiliztli) juego para desenojarse. (1) refrigerio. (1) alegria tal. (1) neellelquixtiliztli + : neellelquixtiliztli) siesta enel medio del dia. (1 nepantla tonatiuh

neelleltiliztli : pesadumbre assi. (1) embarao tal. (1) arrepentimiento o desconueniencia delos que auian determinado y hecho algo concierto. (2) ympedimento assi. (1) desconcierto tal. (1) arrepentimiento tal. (1) neelleltiliztli + : soltura para mal. (1 atle neelleltiliztli) herida assi. (1)

neeltepiniliztli : neeuhcayotl :

mntenimiento humano. (1) m[n]tenimi[n]to humano. (2) escaramua. (1

neeuhcayotl, cochcayotl : nehecaliliztli : neecaliliztli)

pelea o escaramua. (2 Neecaliliztli)

nehecapehuiloni : moxcador o pao de manos para hazer o tomar ayre. (2 Neecapeuiloni) moscador para hazer ayre. (1 neecapeuiloni) nehecnoitoliztli : mendiguez de aqueste. (1)

nehua, teixco : descomedirse con alguno, yendose se ala cara. preterito: oteixco neuac. (2 Neua, teixco) nehuaccatemaloyan : nehuan : neuan) nehuan estufa o o bao seco. (1 neuaccatemaloy[n]) entrambas personas. (1

ambos ados, o juntamente ambos ados. (2 Neuan) + : distancia assi. (1 amo neuan tlachializtli) hermanos, o hermanas. (2 Neuan eua)

nehuan ehua :

ygual de edad. (1 neuan eua)

nehuan huihuixoa, nitla : sacudir, o menear y mecer dos cosas juntamente. pre: onitlaneuanuiuixo. (2 Neuan uiuixoa, nitla) mecer vno con otro. (1 nitla, neuan uiuixoa) nehuan ilpiya, nite : atraillar perros o cosas semejantes. (1 nite, neuan ilpia) nehuan ilpiya, nitla : atar vna cosa con otra. preter: onitlaneuanilpi (2 Neuan ylpia, nitla) nehuan nemi : andar, o biuir dos juntamente. pre: neuan onenque. (2 Neuan nemi) en vno biuir dos. (1 neuan nemi) nehuan tenehua, niquin : (2 Neuan teneua, niquin) nehuanilpiya, nitla nombrar a ambos ados. preterito: oniquinneuan teneuh.

: atar vna cosa cn otra . (1 nitla, neuanilpia) entrambas personas. (1 neuantin)

nehuantin : ambos ados. (2 Neuantin)

nehuapahualiztli : esfuero varonil, o crecimiento del que va creciendo enla edad. (2 Neuapaualiztli) esfuero en esta manera. (1 neuapaualiztli) crecimiento tal. (1 neuapaualiztli) nehuatl : yo. pronombre. (2) yo, primera p[er]sona; pron[m]bre. (1)

nehuatl + : pareceme que no so yo, o pareceme que estoy fuera de mi. (2 Iuhquin aocmo nehuatl ninomati) dichoso o bienauenturado yo. (2 Quemmach vel nehuatl) pertenecer me ami de oficio. (1 notechca nehuatl nomachiz) nehuatl nicmati : yo se lo que conuiene. (1) nehuazomaliztli : desolladura del que se desollo dandose algun golpe. &c. (2 Neuaomaliztli) dessolladura tal. (1 neuaumaliztli) nehuecahualiztli : tardana, o detenimiento delque se tarda, o detiene en alguna parte. (2 Neuecaualiztli) tardana. (1 neuecaualiztli) nehueicaitoliztica : nehueicaitoliztli : Neueicaitoliztli) presumptuosamente. (2 Neueicaitoliztica) presumpcion del q[ue] se jacta de algo. (2 presumptuosamente. (1

nehueililiztica : presumptuosamente assi. (2 Neueililiztica) neueyliliztica)

nehueililiztli : presumpcion. (1 neueyliliztli) presumpcion del que se engrandece y alaba. (2 Neueililiztli) muestra de vanagloria. (1 neueyliliztli) soberuia. (1 neueyliliztli) nehueilillaniliztli : desseo tal. (1 neueilillaniliztli)

nehueimatiliztica : presumptuosamente assi. (2 Neueimatiliztica) presumptuosamente. (1 neueymatiliztica) nehueimatiliztli : presumpci[n] tal. (2 Neueimatiliztli) neueymatiliztli) muestra de vanagloria. (1 neueymatiliztli) presumpcion. (1

nehuelmatiliztli : conualecencia del enfermo. (2 Neuelmatiliztli) conualecencia. (1 neuelmatiliztli) reziura desta manera. (1 neuelmatiliztli) nehuelmatiliztli + : reziura despues de dolencia. (1 yequentel neuelmatiliztli) + : lealdad assi. (1 tetech neuelyollotiliztli) fiel cosa de quien

nehuelyollotiliztli

nehuelyollotiloni + : leal cosa. (1 ytech neuelyollotiloni) confiamos. (1 ytech neuelyollotiloni) nehuetzi, ni : nehuiantli :

ser desdichado. prete: onineuetz. (2 Neuetzi, ni) propria inuencion. (1)

nehuianuia, nino : sucederme algo dando yo la ocasion, o siendo y ola causa. preterito: oninoneuianui. (2 Neuianuia, nino) perder alguna cosa por pereza o negligencia. (1 nino, neuianuia) nehuihuilia, nite : ser ygual a otros. preterito: oniteneuiuili. (2 Neuiuilia, nite) ygualar con otro. (1 nite, neuiuilia) nehuihuilia, nitla : lo mesmo es que neuiuilia. prete: onitlaneuiuili. (2 Neuiuilia, nitla) cotejar o comparar. (1 nitla, neuiuilia) nehuihuilia =, nitla : = : nehuihuilia (2 neuiuilia )

nehuilanhuia, nite

yncitar. (1 nite, neuilanhuia) asechar a otros agaapandose. preterito: onitlaneuilanui. assechar o acechar a otro. (1 nitla, neuil[n]uia)

nehuilanuia, nitla : (2 Neuilanuia, nitla)

nehuipancatequiliztli : orden y concierto delos q[ue] estan asentados. (2 Neuipancatequiliztli) asntamiento assi. (1 neuip[n]catequiliztli) nehuitia, ni : animarse o esforarse. (1 ni, neuitia) pelea, o escaramua. (2) pelea. (1 neycaliliztli) escaramua. afeite assi.

neicaliliztli : (1)

neichichihualli : afeite de cara, almodo antiguo. (2 Neichichiualli) (1 neichichiualli)

neichichihualoni : idem. (Neichichiualli: afeite de cara, almodo antiguo.) (2 Neichichiualoni) afeite assi. (1 neichichiualoni) neicneliliztli : amercendeamiento, o medra. (2) medrapormejoria. (1)

neicnonemachitiliztli : humillaci[n] conque alguno humilla a otro, paraque se emmiende. &c. (2) neicoltiliztli : antojo. (1) neicoltilli : neicoltiloni : apetito. (1) cudicia. (1) desseo. (1) cobdicia tal. (1) cobdiciada persona. (1)

cosa codiciada. (2)

desseada cosa. (1)

cosa desseable y de codicia. (2) desseable cosa y de codiciar. (1 neicoltiloni ycolli) milla. (1 ontzontli ypam matlacpoualli neicxianaliztli)

neicoltiloni icolli : neicxianaliztli neicxiantli + : + :

passada tendida. (1 cen neicxiantli) tirana. (1)

neihicoltiliztli : neihiotiliztli : neihiotiloni : neihiotiloyan :

resuello, o respiracion. (2) cosa para respirar, o resollar. (2) lugar para respirar, o resollar. (2) ahogaminto

neihiotzacualiztli : enfermedad de asma. (2 Neihiotzaqualiztli) tal. (1 neihiotzaqualiztli) asma. (1 neihiotzaqualiztli) neihiyotiliztli : luzimiento assi. (1) neihiyotiloni : neihyyotiloyan : neiichiconi : respiradero. (1) espiradero. (1 neyhyyotiloyan) estregadero donde se estregan, o rascan. (2) respiracion. (1)

neiicoltiliztli : tirania. (2) neilacatzoliztli + : fauor conque es alguno fauorecido de otro. (2 Tepan neilacatzoliztli) ayuda assi. (1 tepan neylacatzoliztli) neimatiliztli : neinayaloya : neinayaloyan : cordura, o prudencia. (2) discrecion. (1)

escondrijo de hombres. (1 neynayaloya) escondrijo para se esconder. (2) guarida. (1 neynayaloyan)

neitlaniliztli inipampa ilhuitl : neitonalcuihuani : (1 neytonalcuiuani)

aguinaldo. (1 neitlaniliztli ynipampa yluitl) sudario de lieno.

sudario, delieno. (2 Neitonalcuiuani)

neitonalpopohualoni : idem. (Neitonalcuiuani: sudario, delieno.) (2 Neitonalpopoaloni) sudario de lieno. (1 neytonalpopoualoni) neitoniliztica : con sudor. (2)

neitoniliztli :

sudor. (2)

sudor. (1 neytoniliztli) sudadero enel bao,

neitoniloyan : estufa para sudar, o cosa semej[n]te. (2) lugar. (1 neytoniloyan) neitzayanaliztli : de abrirlos bien. (1) el acto de abrir el ojo. (2)

abertura de ojos, s: el acto llorosamnte. (1)

neixayomatemaliztica : llorosamente y con [la]grimas. (2) neixayomatemaliztli : lloro. (1 neyxayomatemaliztli)

neixayopatzcaliztica : idem. [la]grimas.) (2) neixayopatzcaliztica + :

(Neixayomatemaliztica: llorosamente y con llorosamnte. (1 yxayotica, neixayopatzcaliztica)

neixayopatzquiliztli : lloro. (1) neixcahuil, no : cosa que compete, o pertenece ami solo, y no a otro alguno. (2 Noneixcauil) propriedad o oficio proprio. (1 noneixcauil) proprio oficio ser de alguno. (1 no, neixcauil) oficio proprio ser de alguno solo. (1 no, neixcauil) neixcahuil, to : nuestro proprio esfuero o virtud. (2 Toneixcauil chicaualiz) neixcahuilaxcatl : neixcahuillalacolli : neixcoyantiliztli : neixcoyantilli : propria cosa. (1 neixcauilaxcatl) culpa especial y propria de alguno. (2 Neixcauillalacolli) aplicacion para si de alguna cosa. (2) apropriacion. (1)

cosa aplicada para su persona. (2)

apropriada cosa. (1) contencion tal. (1

neixcuacualiztli : neixquaqualiztli)

ria o brega. (2 Neixquaqualiztli)

neixcuamoltzompihuani : tenazuelas para pelar las cejas. (2 Neixquamultzumpiuani) tenazuelas para cejas. (1 neyxquamultzumpiuani) neixcuepaliztli : yerro. (1) neixcuitilamatl : copia o memoria. (1) neixcuitiliztli : exemplo que tomamos de otros. (2) neixcuitilli : exemplo o dechado de donde sacamos. (1) exemplo que tomamos de otro. (1) dechado. (1) dechado, o exemplo. (2)

neixcuitilli + : edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1 qualli neixcuitilli teixp[n] nictlalia) neiximachoni : espejo para mirarse. (1)

neiximatiliztli : parentesco por sangre. (1) neixiptlatiliztli : sustitucion de oficio que se haze al que es sustituido de otro. (2) encomienda assi. (1)

neixitlacoliztli : neixmamauhtiliztli :

manzilla dela cara. (2) desuanecimiento tal. (1)

nota en persona. (1)

neixnamctinemiliztli : discordia assi. (1) neixnamicixililiztli + : justa assi. (1 cauallopan neixnamicyxililiztli)

neixnamictinemiliztli : contienda delos que tienen bregas, o enemistades. (2) neixnamiquiliztli : contencion tal. (1) competencia o contencion. (1) contienda o brega. (1) lid enel pleyto. (1) contienda, obaraja delos que rien. (2) question en pleito. (1) lid en trance de armas. (1 neixnamiq[ui]liztli) diferencia o discordia. (1) neixnamiquiztli : idem. (Neixnamiquiliztli: contienda, obaraja delos que rien.) (2) competencia o contencion. (1) neixpatiloni : medicina de ojos. (2) medicina de ojos. (1) vista aguda. (1

neixpepetzoliztli : neyxpepetzoliztli)

lo mesmo es que neixpetzoliztli. (2)

neixpetzoliztli : circunspection y gran aduertencia y vigilancia. (2) escudriamiento. (1) neixpetzoliztli = : = neixpepetzoliztli (2 neixpetzoliztli) disfrace. fiana

neixpololiztli : disfrace, o descuido del que se oluida de algo. (2) (1) error assi. (1)

neixquetzaliztli + : el acto de fiar a otro. (2 Tepan neixquetzaliztli) dela persona. (1 tep[n] neixquetzaliztli)

neixquetzaloni + : cosa digna y merecedora de fauor. (2 Ipan neixquetzaloni) fauorable cosa. (1 ypan neixquetzaloni) neixquimiloloni : papahigo o cosa semejante. (2) neixtemoliztli : neixtililiztli : neixtiloyan : (1) desseo tal. (1) entonaminto assi. (1) grauedad de persona de auctoridad. (1) atalaya, lugar alto para atalayar. deslizadero. (1 papahigo. (1)

lugar alto para atalayar. (2)

neixtlacalahualoyan : neixtlacalaualoyan) neixtlapaloliztica : osadamente. (1) neixtlapaloliztli : (1)

resbaladero. (2 Neixtlacalaualoyan) atreuida y osadamente. (2) atreuimiento y osadia. (2)

atreuidamente assi. (1) osadia. (1) atreuimiento tal. corrimi[n]to del

neixtonehualiztli : corrimiento tal. (1 neixtoneualiztli) que se corre de algo. (2 Neixtoneualiztli)

neiyanallo : neiyanaloya :

secreta cosa. (1) lugar adonde huimos. (1)

neizahuiliztli : admiracion. (1 neiauiliztli) temor. (1 neiauiliztli) pasmo. (1 neiauiliztli) miedo. (1 neiauiliztli) espanto, admiracion, o escandalo. (2 Neiauiliztli) neizotlaliztli : bossadura. (1 neiotlaliztli) consideracion o meditacion. (2) oluido delo que conuiene

neiztlacoliztli : consideracion tal. (1)

nelcahualiztli : desmerecimiento assi. (1 nelcaualiztli) a mi persona. (2 Nelcaualiztli)

nelchihua, nino : tomar de burla lo ageno, y quedarse con ello. pre: oninonelchiuh. (2 Nelchiua, nino) tomar alguna cosa a otro de burla y quedarse despues con ello de veras, no osando tornarlo asu dueo deverguna porse lo auer tomado o hurtado secretamente. (1 nino, nelchiua) nelchiquiuh + : sueldo ganar assi. (1 notzontecon nelchiquiuh nicqua) biuir de mi sudor y trabajo, o ganar sueldo. metapho. (2 Notzontecon nelchiquiuh nicqua) nelhuayo : (2) arraigada cosa assi. (1) baruada planta. (1) cosa que tiene rayz.

nelhuayo cuahuitl : idem. (Nelhuayo quauhtoctli: arbol o estaca con rayzes para plantar.) (2 Nelhuayo quauitl) nelhuayo cuauhtoctli : arbol o estaca con rayzes para plantar. (2 Nelhuayo quauhtoctli) nelhuayoa : echar rayzes el arbol. preterito: onelhuayoac. (2) nelhuayocuauhtoctli : nelhuayohua : nelhuayohua, ni planta con su raya y tierra. (1 nelhuayoquauhtoctli)

echar rayzes o arraygarse el arbol. (1 nelhuayoua) : raygar. (1 ni, nelhuayoua) : : desarraygar arbol. (1 nitla, nelhuayouiuitla) arrancar algo de rayz. (1)

nelhuayohuihuitla, nitla nelhuayoquixtia, nitla

nelhuayotia, mo : echar rayzes o arraygarse el arbol. (1) nelhuayotia, nic : fundar el sermon o platica sobre alguna auctoridad o razon, como por thema de sermon. (1) nelhuayotia, nino : arraigar o echar rayzes. pre: oninonelhuayoti. (2) raygar. (1) nelhuayotia, nitla : fundar platica o sermon sobre alguna auctoridad de escriptura. preteri: onitlanelhuayoti. (2) fundar o principiar alguna cosa. (1) nelhuayotia ni, tlaana, nino nelhuayotica : : arraigarse algo o echar rayzes. (1)

con cimiento y arraigada y fundadamente. (2)

nelhuayotl : generacion como linage. (1) rayz de arbol o yerua. (1) principio principal. (1) comieno o principio. (1) principio, fundamento, o comieno. (2) nelhuayotoca, nitla : buscar la raiz y fundamento del negocio. pre: onitlanelhuayotocac. (2) buscar de rayz la verdad. (1) nelhuia, nitetla : onitetlanelhui. (2) nelhuiliztli : neliliztli : nelilmati, ninoc nelincoa, ni : remar a otro, o mecerle y reboluerle alguna cosa. pre:

proposito. (1) certidumbre. (1) : certidumbre. (2)

agradecido ser. (1)

ahitarme. (1) dezir

nelitoa, nitla : afirmar o certificar algo. preterito: onitlanelito. (2) verdad. (1) afirmar algo. (1) nelixhuitia, ni : ahitarme. (1 ni, nelixuitia) verdadera cosa. (1)

nelli : verdad. (1) cierta cosa y verdadera. (1) no burlas. (1) cierto, ciertamente, o de verdad. (2)

veras

nelli + : ciertamente. (1 vel nelli) lexos dela verdad. (1 niman amo nelli) veras no burlas. (1 vel nelli) lexos de dubda. (1 cenca nelli) nelli ahahuializtli : gloria verdadera. (1 nelli ahauializtli)

nelli machtemamauhti : espantable cosa que pone gran temor. (1) nelli netimaloliztli : gloria verdadera. (1) nelli niquitoa : dezir verdad. (1) gloria verdadera. (1) persona que dize y trata verdad. (2)

nelli papaquiliztli : nelli quitoani : nelli temictli : nelli tlacuilo :

cierto o verdadero. (1) sueo verdadero. (1) escriptor verdadero. (1)

nellimach teizahui : teiaui)

cosa o cosas espantosas no assi como quiera. (1 nellimach cosa

nellimach temamauhti : cosa o cosas espantosas no assi como quiera. (1) temerosa y espantosa sobre manera. (2) nellimachni, tlacaqui : atento estar. (1) neloa, nitla : neloliztica + : remar, mecer o batir algo. preterito: onitlanelo. (2) mezcladamente. (1 tlacen neloliztica)

mecer. (1)

neloliztli

+ :

mezcla assi. (1 tlac[n] neloliztli) tener azedia enel estomago. prete: onelpan xocoyac. (2) faxa. (1) idem. ceidero. (1)

nelpan xocoya :

nelpiloni : cinta o cosa semejante para ceirse. (1) ceidor o faxa. (2) nelpiloni + : faxa de muger. (1 ciua nelpiloni) faxa de muger, o cosa assi.) (2 Ciua nelpiloni)

(Ciua necuitlalpiloni:

neltilia, nic : cumplir mi palabra o desempealla. (1) esecutar. (1) poner por obra algo. (1) neltilia, nitla : verificar algo, o ponerlo por obra. prete: onitlaneltili. (2) dar fee de algo. (1) afirmar algo. (1) testiguar. (1) prouar assti. (1) firmar escriptura. (1) escreuir firmndo. (1) neltilia neltilia neltililli +, n : autorizar escriptura. (1 n, amoxtlatol neltilia) +, ni : autorizar escriptura. (1 ni, tlatol neltilia) + : autorizada escriptura. (1 tlatol neltililli) cosa prouable y

neltililoni : prouable cosa que se prueua cn testigos. (1) q[ue] se puede verificar. (2) neltililoni + : autoridad de escriptura. (1 tlatol neltililoni) agua de testimonio y verdad. (2)

neltiliz atl :

neltiliz tenonotzani : idem. verdad.) (2)

(Neltiliztemachtiani: predicador o maestro de

neltiliz tlacuilolli : escriptura verdadera. (2) neltilizatl : agua de testimonio y de verdad. (1) predicador de verdad. (1) predicador de verdad. (1) predicador o maestro de verdad.

neltiliztemachtiani : (2) neltiliztenonotzani : neltiliztica :

con verdad. (2) escriptura verdadera. (1) certidumbre. (1) verdad. (2) persona que habla o trata cosa cierta

neltiliztlacuilolli : neltiliztli :

verdad. (1)

neltiliztli quitoani : predicador de verdad. (1) verdad. (2) neltitica : cierta cosa y verdadera. (1) verdadera y aueriguada. (2)

verdadera cosa. (1)

neltoca, nino : tomar alguna cosa a otro de burla y quedarse despues con ello de veras, no osando tornarlo asu dueo deverguna porse lo auer tomado o hurtado secretamente. (1) neltoca, nitla : creer algo. preterito: onitlaneltocac. (2) creer generalmente. (1)

neltoconi : articulo de fee. (1) creencia o fee. (1) articulo dela fe, o cosa digna de credito. (2) neltoquiztli : nema : digno de ser creido. (1)

digno de ser creido. (1)

cosa digna de credito. (2)

pie ante pie o passo a passo. (1)

nemacahualtia, nite : despartir alos que rien, o hazer diuorcio. prete: onitenemacaualti. (2 Nemacaualtia, nite) despartir alos que rien. (1 nite, nemacaualtia) descasar alos casados. (1 nite, nemacaualtia) entreuenir, poniendo paz. (1 nite, nemacaualtia) nemacahualtia, nitla : apartar o despegar vna cosa de otra. pre: onitlanemacaualti. (2 Nemacaualtia, nitla) desempegar. (1 nitla, nemacaualtia) apartar algo. (1 nitla, nemacaualtia) nemacahualtiliztli : Nemacaualtiliztli) diuorcio. (1 nemacaualtiliztli) diuorcio tal. (2 ceuilidad

nemacehualquixtiliztli : nota en persona. (1 nemaceualquixtiliztli) o apocamiento. (2 Nemaceualquixtiliztli)

nemach + : el que se atauia y compone para ser cobdiciado delas mugeres. (2 Iciua nemach yetinemi) nemachilia, nitla : arbitrar. preterito: onitlanemachili. (2) arbitrar, juzgar entre partes. (1) traar con el pensamiento o con la obra. (1) polir. (1) nemachililiztli : reconocimiento del beneficio recebido. (2) nemachiliztica : cuerdamente. (1) cuerda y prudentemente. (2) hablar cuerda y

nemachiliztica nitlatoa : prudentemente. (2) nemachiliztlatolli :

hablar cuerdamente. (1)

habla assi. (1) sntncia d[e]lo

nemachiliztli : polideza. (1) prudencia virtud. (1) gala. (1) q[ue] sentimos. (1) sentido, gala, o gentileza de alguno. (2) nemachitia, nite : onitenemachiti. (2) nemachitocaliztli :

aduertir o auisar a otro delo q[ue] le conuiene pre: requerir amonestando y auisando. (1) confession tal. (1) conocimiento o confession delo que

nemachitoquiliztli : conocimiento tal. (1) alguno dixo o hizo. (2) nemachitoquiztli : conocimiento tal. (1)

nemachiyotilli : exemplo que tomamos de otro. (1) (2 Nemachiotilli)

exemplo que se toma de otros.

nemachoni + : cosa amigable y de buena conuersacion, o persona aquien nos aficionamos por ser afable y graciosa. (2 Itech nemachoni)

nemachtia, nino : apercebirse o aparejarse. pret: oninonemachti. (2) apercebirse para algo. (1) nemachtia, nite : auisar a otro. (1) apercebir a otro assi . (1) amonestar o auisar de algo a otro. (1) nemachtilcalli : nemachtiliztli : nemachtilo : nemachtiloni : escuela donde se ensean y apr[n]den alguna facultad. (2) lecion que da el dicipulo. (1) todos aprenden, o se ensean. pret: onemachtiloc. (2) arte para de prender. (1) arte para deprender algo. (2)

nemachtiloyam pohui : idem. (Nemachtiloyam pouhqui: escolastico que aprende enla escuela.) (2 Nemachtiloyam poui) nemachtiloyam pouhqui : escolastico que aprende enla escuela. (2) nemachtiloyan : ensean. (2) nemachtiloyan escuela, donde deprenden. (1) + : escuela donde aprenden y se

escuela de danar. (1 netotiliz nemachtiloyan) escolastico. (1 nemachtiloyan poui)

nemachtiloyan pohui :

nemachtiloyan pouhqui : escolastico. (1) nemachtilpololiztli : nemaconi patli : desenseamiento. (1) tristel o ayuda. (2) abertura o

tristel o ayuda. (1 nemaconi pahtli)

nemacpalzohualiztli : abertura de mano. (1 nemacpaloaliztli) estendimiento de la palma dela mano. (2 Nemacpaloaliztli)

nemactia, nicno : recebir, o alcanar mercedes o dones. pre: onicnonemacti. (2) nemactia, nite : dar algo de balde o dotar a otro. pre: onitenemacti. (2) donar, dar de gracia o debalde. (1) presentar. (1) dotar. (1) nemactia +, nite : librar dineros. (1 nite, teocuitla nemactia) dotarnos, o hazer nos mercedes alguno. (2) don, o merced que se recibe. (2)

nemactilia, techmo : nemactli : nemactli

merced o don. (1) + :

arras de casamiento. (2 Ciua nemactli ypan nenamictiliztli)

nemahuizollaniliztica : deseo, o codicia deser honrado y respectado. (2 Nemauiollaniliztica) nemahuiztilillaniliztli : desseo tal. (1 nemauiztilillaniliztli) cobdicia assi. (1 nemauiztilillaniliztli) idem. (Nemauiollaniliztica: deseo, o codicia deser honrado y respectado.) (2 Nemauiztilillaniliztli) nemahuizzollaniliztli : muestra de vanagloria. (1 nemauizollaniliztli) nemaiztlacoliztli : lucha delos que luchan. (1 nemayztlacoliztli) lucha. (2)

nemalhuiliztli : delicadez de buen tratamiento. (1) perdon desta manera. (1) grauedad de persona de auctoridad. (1) mesura. (1) onestidad. (1) dieta o templana enel comer. (1) honestidad y buentratamiento d[e] la propria persona. (2) nemamachiliztli : penitencia. (1) nemamachotlaliztli : nemamachtiliztli : nemamanilia, nic (1) : loor proprio, o jactancia d[e]l que se jacta de algo. (2) ensayamiento tal o ensayo. (1) prueua, o ensaye. (2)

responder el hijo a su madre sin acatamiento niverguena.

nemamatcacahua, nic : dexar de hazer, o dezir algo por empacho. prete: onicmamatcacauh. (2 Nemamatcacaua, nic) dexar por empacho. (1 nic, nemamatcacaua) nemamatiliztli : empacho desta manera. (1) empacho, o cortedad. (2)

nemamauhtiliztli :

espanto del que se espanta. (2) priuada, o necessarias.

nemanahuilcalli : necessaria o priuada. (1 nemanauilcalli) (2 Nemanauilcalli) nemanahuilcomitl : seruidor bain. (1 nemanauilcomitl)

nemanahuiliztli : defenssion tal. (1 nemanauiliztli) el acto de proueerse, o de hazer camara, o defensa del que se defiende. (2 Nemanauiliztli) nemanahuilli : camara o mierda. (1 nemanauilli) estiercol omierda. (1 nemanauilli) mierda. (1 nemanauilli) la camara, o mierda del que se prouee. (2 Nemanauilli) nemanahuillo : merdoso. (1 nemanauillo) cosa que tiene mierda. (2 Nemanauillo)

nemanaliztli + : ayuda assi. (1 tepan nemanaliztli) idem. (Tepan neixquetzaliztli: el acto de fiar a otro.) (2 Tepan nemanaliztli) nemanamictiliztli : nemanamictilizzotl : nemanepanoliztli : nemaniliztli matrimonio. (1) desposorio. (2)

matrimonial cosa. (1 nemanamictilizotl) desposorio. (1)

+ : aparejo tal. (1 yc nemaniliztli) defensa del que se defiende de otros. (2)

nemapatlaliztli : defenssion tal. (1) nemapipitzoliztli :

chupadura desta manera. (1)

nemapopohualoni : touajas. (1 nemapopoualoni) nemapopohualoni tilmatli : hazalejas, pao de manos. (1 nemapopoualoni tilmatli) pao d[e] manos, o touaja. (2 Nemapopoaloni tilmatli) nemaquixtiliztli : saluacion. (1) huida tal. (1) huida enesta manera. (1) saluacion, o libramiento del q[ue] se escapa y libra de algun mal. (2)

nemaquixtilo : nemaquixtiloya :

libranse, o saluanse todos. pr: onemaquixtiloc. (2) preuilegiado lugar. (1) lugar preuilegiado adonde se libran.

nemaquixtiloyan : lugar adonde huimos. (1) (2) nemat + :

recelo assi. (1 teuicpa nemat canemiliztli)

nematapayolhuiliztli : juego de pelota con la mano. (1) nematca : prudentemente. (1) cuerdamente. (1) pesadamente con cordura y seso. (1) estudiosamente desta manera. (1) cautelosa y prudentemeute. (1) pie ante pie o passo a passo. (1) sabiamente assi. (1) mansamente, o contiento. (2) nematca amapoahuani : letor dulce y suaue. (1 nematca amapoauani)

nematca icihuiliztli : el acto de yr de priesa y contiento. (2 Nematca iciuiliztli) nematca tlahuanaliztli : nematca tlahuanqui : nematca tlatoani : templana desta manera. (1 nematca tlauanaliztli)

templado enel vino. (1 nematca tlauanqui) gracioso enesta manera. (1) bien hablada persona. (1)

nematcacaqui, nitla : oyr algo con sosiego y prudencia. prete: onitlanematcacac. (2) oyr algo cn reposo y sabiduria. (1 nitla, nematcacaq[ui]) nematcachihua, nic : hazer algo con cordura y discrecion. (1 nic, nematcachiua) nematcachihua, nitla : hazer algo con discrecion y prudencia. prete: onitlanematcachiuh. (2 Nematcachiua, nitla) prudentemente hazer algo. (1 nitla, nematcachiua) nematcachihua + : yncnsideradamente hazer algo. (1 amo nic, nematcachiua) : herir liuianamente. (1 nite, nematcauitequi)

nematcahuitequi, nite nematcaiciuhtiuh, ni nematcaitoa, nitla : onitlanematcaito. (2) nematcaitoa =, ni :

: yr presto y con tiento. (1) dezir algo prudente, o elegantemente. pret: dezir algo auisada y prudentemente. (1 nitla, nematcaytoa) = nematcatlatoa (2 nematcaitoa )

nematcaitta, nitla : mirar el negocio cuerda y prudentemente. prete: onitlanematcaittac. (2) mirar prudentemente o con mucha cordura algn negocio. (1) nematcatemoa, nitla : buscar la cosa despacio y con cordura. brete. onitlanematcatemo. (2) buscar algo con mucha diligencia. (1) nematcatlahuanaliztli : templana, o moderacion enel beuer. (2 Nematcatlauanaliztli) nematcatlahuanqui : templado enel beuer. (2 Nematcatlauanqui)

nematcatlatoa : elegante persona en hablar. (1) nematcatlatoa, ani : neciamente hablar. (1) necear, dezir necedades. (1) nematcatlatoa, ni : lo mesmo es que nematcaitoa preterit: oninematcatlato. (2) dezir algo auisada y prudentemente. (1) eloquentemente hablar. (1) nematcatlatoani : persona bien hablada. (2) nematcatlatoliztica : (2) elegantemente assi. (1) elegantemente y con buena platica. elegancia tal. (1) razonamiento, o

nematcatlatoliztli : gracia en hablar. (1) platica elegante y discreta (2) nematcatlatolli : habla assi. (1) discreta. (2) nematcatlatoltica : habla. (2)

elegante platica. (1)

habla elegante, y platica

graciosamente assi. (1)

con elegante y cuerda platica o yr

nematcatotoca, ni : yr de priesa y contiento. pee. oninematcatotocac. (2) presto y con tiento. (1) nematcayauh, ni : yr contiento. preterito: oninematcaya. (2) nematcayotica : nematcayotl : cortesmente. (1) cortesia. (1) cuerdamente. (1)

cuerda y prudentemente. (2)

cortesia, o comedimiento. (2)

nematepayolhuiliztli : juego de pelota conla mano. s. el acto de jugar. (2) nematequilatl : agua de manos. (1) agua de manos. (2) plato para agua manos. (2) idem. (Nematequilcaxitl: plato

nematequilcaxitl :

plato para aguamanos. (1)

nematequilcaxpechtli : plato para aguamanos. (1) para agua manos.) (2) nematequiliztecomatl : aguamanil. (1) nematequiloni : nematequiloni aguamanil. (1) + :

fuentes para lauar las manos. (1 tlatoca nematequiloni) aguamanil. (1)

nematequiltecomatl : nematihuani :

sentimiento obra de sentir. (1 nematiuani) astutamente assi. (1) cuerda y

nematiliztica : discretamente. (1) prudentemente. (2) nematiliztica + :

familiarmente. (1 tetech nematiliztica)

nematiliztli : seto o sentido. (1 nehmatiliztli) onestidad. (1) modestia. (1) astucia prudente. (1) galania. (1) polideza. (1) yndustria assi. (1) opinion. (1) cautela prudente. (1) criana y comedimiento. (1) destreza. (1) sentido cn q[ue] sentimos. (1) prudencia virtud. (1 nehmatiliztli) abilidad. (1)

conualecencia. (1 nehmatiliztli) sabiduria assi. (1 nehmatiliztli) estudio o diligencia. (1) brio. (1) cordura, abilidad, c[n]ualecencia del enfermo, o industria y astucia. (2) nematiliztli + : costumbre de vida. (1 ytech nematiliztli) el acto de hallarse bien y aficionarse a alguna persona. (2 Tetech nematiliztli) familiaridad. (1 tetech nematiliztli) abituacion o habito. (1 ytla itech nematiliztli) pnsaminto assi. (1 yuh nematiliztli) costumbre desta manera. (2 Itla itech nematiliztli) opinion. (1 yuh nematiliztli) abusion. (1 aqualli ytech nematiliztli) recelo assi. (1 teuicpa nematiliztli) abito, vso ycost[m]bre. (1 ytla itech nematiliztli) el acto d[e] acost[m]brarse alguno, a alguna cosa. (2 Itech nematiliztli) nematlazaliztli : mangonada. (1 nematlaaliztli) nematoquiliztli : tocamiento assi. (1) mangonada. (2 Nematlaaliztli)

tocamiento delas partes verg[n]osas. (2) juego

nematotopehuiliztli : juego de pelota con la mano. (1 nematotopeuiliztli) depelota conla mano. (2 Nematotopeuiliztli) nematumaliztli : diuorcio. (1) diuorcio delos que se descasan. (2) divorcio, o apartamiento. (2)

nematzayanaliztli :

diuorcio. (1)

nemauhtiliztica : couarde, o medrosamente. (2) nemauhtiliztli : cobardia. (1) espanto del que se espanta. (2) nemaxacualoliztli : nemayan : temor. (1) couardia. (1) miedo. (1) temor, o

fricadura tal. (1 nemaxaqualoliztli)

entre ao, o entre semana. (2) ahorcamiento. (1) con amancebamiento. (2) luxuria. (1)

nemecaniliztli :

nemecatiliztica : luxuriosamente assi. (1) nemecatiliztli : amancebamiento. (2)

amancebamiento. (1)

nemelahuacatecaliztli : estendimiento assi. (1 nemelauacatecaliztli) nemelahuacatequiliztli : Nemelauacatequiliztli) rendimiento del que se tiende ala larga. (2

nemelahualiztli : idem. (Nemelauacatequiliztli: rendimiento del que se tiende ala larga.) (2 Nemelaualiztli) estendimiento assi. (1 nemelaualiztli) nemetzoilizpan : tiempo dela costumbre y menstruo dela muger. (2 Nemetzuilizpan) tiempo menstruo de muger. (1 nemetzuilizpan) nemetzoiliztli : camisa assi. (1 nemetzuiliztli) costumbre, o camisa dela muger. (2 Nemetzuiliztli) mestruo de muger. (1 nemetzuiliztli) costumbre tal. (1 nemetzuiliztli) flor dela muger. (1 nemetzuiliztli) nemexhualiztli : higo de almorranas. (2 Nemexualiztli) saluonor. (1 nemexualiztli) higo dolencia del

nemi, ni : biuir, o morar. prete: oninen. (2) (1) biuir. (1) residir. (1)

biuir o morar. (1)

vida tener.

nemi + : moa de seruicio. (1 tetlan nemi) hombre doblado, o de dos caras. (2 Necoc nemi) el que biue con otro. (2 Tepal nemi) conuersar o tratar con otro. (1 tetlan ni, nemi) ynabil cosa. (1 annen nemi) malsin, o reboltoso. (2 Tetzalan nemi) idem. (Ilhuicac chane: morador del cielo.) (2 Ilhuicac nemi) haragan. (1 annen nemi) idem. (Oncan acitiuh yn neteilhuiliztli: el estado enque esta el pleyto.) (2 Oncan nemi in neteilhuiliztli) labrador o maceual. (2 Quauhtica nemi, quiltica nemi) idem. (Milla ychan: idem. (Millacatl: labrador o aldeano.)) (2 Milla nemi) reboluer o turbar a otros. (1 tenep[n]tlani, nemi) jubilado, esento, o suelto de trabajo. (2 Ivollotlama nemi) andar, o biuir dos juntamente. pre: neuan onenque. (2 Neuan nemi) morador de bosque. (1 quauhnepantla nemi) ciciones. (2 Teitic nemi atonauiztli) mandon que manda a menudo muchas cosas. (2 anic nemi intenauatia) acada passo, o no entiende en otra cosa. aduerbio. (2 anic nemi) ayrado por mucho tiempo. (2 Iqualan ipan nemi) doblado hombre. (1 necoc nemi) biuir, o morar juntos. (2 Cepan nemi) paz tener. (1 yuian yocoxca ni, nemi) morador de rio. (1 atoyat[n]co nemi) en vno biuir dos. (1 neuan nemi) antiguo o anciano. (1 yeuecauh nemi) grande en edad. (1 yeuecauh nemi) en vno biuir dos. (1 cen nemi) morador de monte. (1 quauhtenco nemi) especulatiuo. (1 moyolnonotzanih canimmach nemi yyollo) estado dela causa. (1 oncan nemi) rezio no doliente. (1 vel nemi) ayrado largo tiempo. (1 yqual[n] ypan nemi) tratar o negociar. (1 ytech ni, nemi) morador del cielo. (1 ylhuicac nemi) morador de bosque. (1 quauitic nemi) en vno biuir dos. (1 cepan nemi) en vno biuir dos. (1 moncauiti nemi) moo para mandados. (1 tetlan nemi) moo de seruicio. (1 tetl[n] nemi) especular. (1 canimmach nemi noyollo) ciciones. (1 teitic nemi atunauiztli) nemi +, ni : ofender. (1 teixco teicpac ninemi) morar con otro. (1 tetloc ninemi) morar con otro. (1 tetlan ninemi) comer amenudo. (1 anic ninemi nitlaquan) idem. preterito: tenepantla tetzalan oninen. (Tenepantla ninoteteca: idem. prete: tenepantla oninotetecac. (Tenepantla ninoteca: idem. o meter mal entre otros. prete: tenepantla oninotecac. (Tenepantla netequiliztli: idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.)))) (2 Tenepantla tetzalan ninemi) durar para si[m]pre. (1 muchipa cemicac ninemi) entender en algun negocio. (1 ypan ninemi) morar cerca de algun lugar. (1 ytloc ynauac ninemi) morar con otro. (1 tepal ninemi) esecutar. (1 ypan ninemi) anquear. (1 nouian ninemi) escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1 nouian ninemi) durar para si[m]pre. (1 cemicac ninemi) anquear, o andar por todas partes. preterito: nouian oninen. (2 Nouian ninemi) biuir en pecado. preterito: tlatlacolpan oninen. (2 Tlatlacolpan, ninemi) desmedrar la criatura, por estar preada la que la cria. (1 anic ninemi yn nitlatzipinoa) entender en algun negocio. preterito: ipan oninen. (2 Ipan ninemi) entender en algun negocio. prete: itech oninen. (2 Itech ninemi) perseuerar en bien. (1 ypan ninemi yn qualli) escudriar la escriptura o cosas arduas. (1 nouian ninemi) exercitarse. (1 yeip[n] ninemi) estar en el campo. (1 milpan ninemi) morar. (1 nica, ninemi) estio tener en lugar. (1 centonal cana ninemi) reboluer a otros, o ser malsin. (2 Tenepantla ninemi) biuir con otro. p: tetlan oninen. (2 Tetlan ninemi) idem. preteri: teixco teicpac oninen. (Teixco teicpac neua: idem. prete: teixco teicpac oneuac. (Teixco neua: descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac.)) (2 Teixco teicpac ninemi) no entender en otra cosa sino en comer. (2 anic ninemi nitlaqua) no entender en otra cosa, o hazer algo amenudo. (2 anic ninemi) solicitar o entender en algun negocio. prete: ic oninen. (2 Ic ninemi) ser malsin, o reboltoso. preteri: tetzalan oninen. (2 Tetzalan ninemi) biuir con otro. pre: tetloc tenauac oninen. (2 Tetloc tenauac ninemi) chismear. (1 tenepantla ninemi) nemi, + : labrador o maceual. (2 Quauhtica nemi, quiltica nemi)

nemiccanenequiliztli : fingimiento tal. (1) nemiccanequiliztli : estar muerto.) (2) idem. (Nemiccayetoquiliztli: fingimiento del que se finge

nemiccatlapiquiliztli : idem. (Nemiccanequiliztli: idem. (Nemiccayetoquiliztli: fingimiento del que se finge estar muerto.)) (2) fingimiento tal. (1) nemiccayetoquiliztli : fingimiento del que se finge estar muerto. (2) tal. (1) fingimiento

nemilia, nino : mantenerse con su industria. pret: oninonemili. (2) mantenerse. (1) nemilia, nite : pesquisar, o inquirir vida agena. preter: onitenemili. (2) pesquisar algun maleficio. (1) nemilia, nitla : conjeturar. (1) pensar, o deliberar algo. preterit: onitlanemili. (2) especular. (1) ymaginar. (1) acordar o deliberar algo. (1) procurar. (1) ynquirir o discurrir con el pensamiento, para verytantear lo q[ue] se deue hazer en algun negocio. (1) premeditar y pensar lo que se ha de hazer. (1) tratar algun negocio. (1) fabricar hazer por artificio. (1) silogizar, o discurrir con el pensamiento. (1) considerar o tratar lo que se ha de hazer o dezir. (1) yndustrioso ser. (1) nemilice + : aficionado a mugeres, y no en mala parte. (1 ciua nemilice) aficionado a mugeres. y no [n] mala parte. (2 Ciua nemilice) simple persona sin doblez. (1 melauaca nemilice) justo. (1 melauaca nemilice) nemiliceque + : justos. (1 melauaca nemiliceque) passamiento de muerte. (1 nemiliz tzunquializtli)

nemiliz tzonquizaliztli : nemilizamatl :

ystoria. (1)

nemilizamatl + : historia delo que dep[re]sente se haze, o acaece. (2 Quin axcan nemilizamatl) ystoria delo presente. (1 quinaxcan nemilizamatl) nemilizameyalli : fuente de vida. (2) fuente de vida. (1)

nemilizcuepa, nino : enmendar la vida, o conuertirse abien biuir. preterito: oninonemilizcuep. (2) emmendar la vida. (1) enmendarme. (1 nino, nemilizc[u]epa) conuertirse o emendarse. (1) nemilizcuepa, nite : conuertir a otro abien biuir preterito: onitenemilizcuep. (2) conuertir a otro. (1) nemilizcui + : remedar. (1 tetech nino, nemilizcui)

nemilizitlacahuiliztli : corrupcion de costumbres. (2 Nemilizitlacauiliztli) corrupcion de costumbres. (1 nemilizitlacauiliztli) nemilizoipana, nite : dar orden o manera de biuir a otros. pre: onitenemilizuipan. (2 Nemilizuipana, nite) ley dar generalmente. (1 nite, nemilizuipana) nemilizpohua, nite : narrar, o relatar historia, o vida de otro. preteri: onitenemilizpouh. (2 Nemilizpoa, nite) contar historia. (1 nite, nemilizpoa)

nemiliztecpanilia, nite : onitenemiliztecpanili. (2) nemiliztemoa, nite : nemiliztemohua, nite nemiliztia, nicno : nemiliztia, nite : abiuar a otro. (1)

dar orden de biuir a otros. pre: ley dar generalmente. (1)

inquirir vida agena. preter: onitenemiliztemo. (2) : pesquisar algun maleficio. (1 nite, nemiliztemoua) biuir segun alguna regla o modo de biuir. (1) doctrinar o instruyr a otro. prete: onitenemilizti. (2)

nemiliztia +, nicno : tener algun modo o manera de biuir. (1 ytla nicnonemiliztia) nemiliztia, + : tener algun modo o manera de biuir particular. preterito: ytla onicnonemilizti. (2 Nemiliztia, ytla nicno) nemiliztia, itla nicno : tener algun modo o manera de biuir particular. preterito: ytla onicnonemilizti. (2 Nemiliztia, ytla nicno) nemiliztica + : dobladamente assi. (2 Necoc nemiliztica) religiosamente assi. (1 yztlacateoyotica nemiliztica) dobladamnte assi. (1 necoc nemiliztica) nemiliztlacualli : nemiliztlacuiloani : nemiliztlacuilolli : mantenimiento de vida. (2 Nemiliztlaqualli) coronista o historiador. (2) chronica, historia, o leyenda. (2) leyenda. (1)

nemiliztlatolicuiloani : nemiliztlatollotl : nemiliztlaxcalli : nemiliztli :

ystoriador. (1 nemiliztlatolycuiloani) leyenda. (1)

chronica, historia, o leyenda. (2) pan de vida. (2)

estado o grado en que esta cada vno. (1)

vida. (1)

nemiliztli + : nauegacion. (2 Acaltica nemiliztli) el acto de meter mal entre otros reboluiendos. (2 Tetzalan nemiliztli) vida eterna. (2 Cemmanca nemiliztli) idem. (Tlanepantla yeliztli: mediano estado, o manera d[e] biuir.) (2 Tlanepantla nemiliztli) haragania. (1 annen nemiliztli) perseuerancia assi. (1 qualli ypan nemiliztli) haragania. (1 an tlapic nemiliztli) morada con otro. (1 tetlan nemiliztli) duracion assi. (1 muchipa cemicac nemiliztli) doblez tal. (1 necoc nemiliztli) modestia. (1 yuian nemiliztli) mongia. (1 teopixca nemiliztli) religion. (1 teoyotica nemiliztli) grndeza assi. (1 yeuecauh nemiliztli) desasossiego tal. (1 auic nemiliztli) antiguidad. (2 Yeuecauh nemiliztli) vida pacifica y sosegada. (2 Iuian nemiliztli) duracion assi. (1 cemicac nemiliztli) antiguedad tal. (1 vecauh nemiliztli) mesura. (1 yuian nemiliztli) estado baxo. (1 quitzacuia nemiliztli) morada con otro. (1 tepal nemiliztli) morada en esta manera. (1 ytloc ynauac nemiliztli) modestia. (1 yocoxca nemiliztli) ofenssa. (1 teixco teicpac nemiliztli) morada con otro. (1 tetloc nemiliztli) vida pacifica y sosegada. (2 Iuian yocoxca nemiliztli) morada con otro. (1 tenauac nemiliztli) romeria o vida de penitencia y merecimiento. (2 Tlamaceuhca nemiliztli) vida pacifica. (2 Yucuxca nemiliztli) doblez tal. (2 Necoc nemiliztli) el acto de reboluer aotros. (2 Tenep[n]tla nemiliztli) vida perdurable y eterna. (2 Cemicac nemiliztli) religion falsa. (1 yztlaca teoyotica nemiliztli) estado mediano. (1 tlanepantla nemiliztli)

nemiliztoca, nite : seguir o imitar a otro enla vida. pre: onitenemiliztocac. (2) seguir o ymitar vida de otro. (1) remedar. (1) nemiliztzonquizaliztli : nemilizzotl : nemilizzotl + : fin o termino dela vida. (2 Nemiliztzunquializtli)

ystoria. (1 nemilizotl) ynabilidad assi. (1 [n]nen nemilizotl) arrendamiento assi, netlaneuiliztli. (1 nemillaneuiliztli) rebuelco. (1)

nemillanehuiliztli : nemimiloliztli : nemimilolli : nemimiloloyan : rebolcadero. (1) nemiminaliztli

rebuelco del que se rebuelca. (2) rebuelco. (2) rebuelco. (1)

rebolcadero. (2) + :

lauajo o lauajal como de puercos. (1)

juego de caas. (1 cauallopan, nemiminaliztli) el acto de hazer testamento. (2 el que biue o mora en algun lugar. (2) morador. (1)

nemimiquiznahuatiliztli : Nemimiquiznauatiliztli) nemini : biuo. (1) viandante. (1)

nemini + : nauegante. (2 Acaltica nemini) malsin, o reboltoso (2 Tetzalan tenepantla nemini) idem. (Tenepantla motecani: malsin y reboluedor de otros.) (2 Tenepantla nemini) malsin. (1 tetzalan tenepantla nemini) morador con otro. (1 tetloc nemini) modesta cosa. (1 yucoxca nemini) familiar cosa. (1 tetlan nemini) ofendedor. (1 teixco teicpac nemini) morador enesta manera. (1 ytloc, ynauac nemini) morador con otro. (1 tepal nemini) modesta cosa. (1 yuian nemini) escudriador desta manera. (1 nouian nemini) carta persona y continente. (1 chipauaca nemini) pacifico y modelo. (2 Yucuxca nemini) pacifica y sosegada persona. (2 Iuian nemini) nauegante. (1 acaltica nemini) morador con otro. (1 tetlan nemini) anqueador. (1 nouian nemini) messurado. (1 yuian nemini) ayrado largo tiempo. (1 yqualan ypan nemini) messurado. (1 yocoxca nemini) animal de agua. (1 atlan nemini) mostrenco. (1 xomulco caltech nemini) mostrenco. metaphora. (2 Xomulco caltech nemini) perseuerante. (1 qualli ypan nemini) morador con otro. (1 tenauac nemini) idem. o reboltoso. (Tetzalan nemi: malsin, o reboltoso.) (2 Tetzalan nemini) andariego, o anqueador. (2 Nouian nemini) cortesano. (2 Tecpan nemini) idem. (Iqualan ipan nemi: ayrado por mucho tiempo.) (2 Iqualan ipan nemini) religioso assi. (1 yztlacateoyotica nemini) nemiquiznenahuatiliztli : testamento. (1 nemiquiznenauatiliztli)

nemitia, nic : tener o sustentar criado o cauallo. &c. pre: onicnemiti. (2) tener criado o cauallo; &c. (1) nemitia, nino : biuir o morar en algun lugar. prete: oninonemiti. (2) morar. (1) biuir o morar. (1) nemitia, nite : mantener o sustentar a otro. pret: onitenemiti. (2) vida dar. (1) nemitia + : pensar o tratar algo interiormente. (1 ytla nitic nic, nemitia) nemitia +, nic : nierear hazer obras de nios. prete: pipillotl onicnemiti. (2 Pipillotl nicnemitia) tratar, o pensar algo dentro desi, o consigo mesmo. p: itla

nitic onicnemiti. (2 Itla nitic nicnemitia) carecer del vso de alguna cosa. (1 amo nicnemitia) tratar penssar algo interiormente. (1 ytla nihtic nicnemitia) tratar penssar algo interiormente. (1 qualli nihitic nicnemitia) gastar demasiado. (1 atle nicnemitia) nemitia +, nitla : hazer algo, interiormente. (1 nitic nitlanemitia) idem. pre: nitic onitlanemiti. (Itic nitlaay, n: idem. pre: nitic onitlaax. (Itic ninonotza, n: consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz.)) (2 Itic nitlanemitia, n) nemitia +, tic : tener, o auer costumbre de alguna cosa. (2 Iuhqui ticnemitia) vsase assi entre nosotros. (1 yuhqui ticnemitia) acostumbrar o ser comun prouerbio y manera de dezir. (1 yuhqui ticnemitia) estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1 amo yuhquin ticnemitia) nemitia, + : pensar o tratar algo dentro de si. pre: itla nitic onicnemiti. (2 Nemitia, ytla nitic nic) nemitia, itla nitic nic : pensar o tratar algo dentro de si. pre: itla nitic onicnemiti. (2 Nemitia, ytla nitic nic) nemiuhyan : vazia cosa. (1) nemiuhyantilia, nitla : destruyr el patrimonio o la hazienda. pre: onitlanemiuhyantili. (2) destruir patrimonio. (1) assolar o destruyr pueblo. (1) nemiuhyantilia =, nitla : = nempopoloa (2 nemiuhyantilia )

nemiuhyantiliztli :

des[m]barao. (1) asolar el pueblo, o talar montes. pre: talar monte o assolar o destruyr el pueblo. (1)

nemiuhyantlalia, nitla : onitlanemiuhyantlali. (2) nemiuhyanyotl :

vaziedad assi. (1)

nemmaca, nicte : dar algo de gracia o de balde, o sin prouecho ni razon. p: onictenemmacac. (2) debalde o graciosamente dar algo. (1) dar debalde o de gracia alguna cosa. (1) nemmaca + : debalde o graciosamente dar algo. (1 an nicte, nemmaca) espantarse. (1) espantar a otro, por via de passatiempo. (2) espantar o

nemmauhtia, nino : nemmauhtia, nite : amedrentar. (1) nemmayan : nemoa : nemoayan :

dia de labor. (1) todos biuen, o todos moran en alguna parte. pre: onemoac. (2) lugar donde algunos moran o habitan, o poblacion. (2) turbadamnte. (1 nemociuiliztica)

nemocihuiliztica :

nemocihuiliztli : aceleramiento. (1 nemociuiliztli) agonia. (1 nemociuiliztl) congoxa, turbacion, o solicitud y priesa de negocios, o agonia. (2 Nemociuiliztli) desasossiego. (1 nemociuiliztli) embarao tal. (1 nemociuiliztli) ruydo enesta manera. (1 nemociuiliztli) alteracion assi. (1 nemociuiliztli) nemohualiztli + : morada en esta manera. (1 vel, nemoualiztli)

nemohuayan :

poblacion. (1 nemouay[n])

morada. (1 nemouayan) rascadura. (1)

nemomotzoliztli : rascuadura o rascadura. (2) nemomotzoloni : nempanca : rascaduro assi. (2)

rascador para rascar. (1)

cosa sin prouecho, o por demas. (2)

nempehualtia, nite : maltratar a otro sin causa. prete: onitenempeualti. (2 Nempeualtia, nite) acometer a otros sin razon. (1 nite, nempeualtia) nempehualtia nempolihui : + : castigar justamente y con razon. (1 amoan nic, nempeualtia) desperdiciarse algo. preterit: onempoliuh. (2 Nempoliui)

nempoloa, nic : gastar assi el dia y la noche. (2) gastar todo el dia en vano osin prouecho. p: onicn[m]polo icemilhuitl. (2) passar todo el dia sin prouecho. (1 nic, n[n]poloa) nempoloa, nitla : desperdiciar o echar a perder alguna cosa, pre: onitlanempolo. (2) desperdiciar algo. (1) estragar. (1) nempoloa in cemilhuitl, nic : gastar todo el dia sin prouecho. preterito: onicnempolo yn cemilhuitl. (2) nempopoloa, nitla : gastar en mal. (1) nempopoloani, tla : lo mesmo es que nemiuhyantilia. pre: onitlanempopolo. (2) prodigo gastador. (1) envano. (1) sin prouecho ni ocioso. (1 an

nen : en vano, por demas, o sin prouecho. aduer. (2) vtilidad, o en vano. (1) nen + : nen yeni)

saa con causa y ocasion. (1 amoan nen qualaniliztli) ociosamente. (1 an nen yaliztica) vida maridable. (1)

nena mictiliznencayotl : nenacacictecaliztli : nenacazcocoliztli :

assomadura tal. (1 nenacazictecaliztli) enfermedad delos oydos, o delas orejas. (2) mondaorejas. (1

nenacazcuicuihuani : escarua orejas. (2 Nenacazcuicuiuani) nenacazcuicuiuani) escarua orejas. (1 nenacazcuicuiuani)

nenacazmamalihuani : idem. (Nenacazyectiloni: idem. (Nenacaz__cuicuiuani: escarua orejas.)) (2 Nenacazmamaliuani) escarua orejas. (1 nenacazmamaliuani) nenacazpopohualoni : idem. (Nenacaz__mamaliuani: idem. (Nenacazyectiloni: idem. (Nenacaz__cuicuiuani: escarua orejas.))) (2 Nenacazpopoaloni) mondaorejas. (1 nenacazpopoualoni) nenacazquetzaliztli : inclinamiento dela oreja para oyr o asechar lo que se habla. (2 Nenacazq[ue]tzaliztli) assechana tal. (1) nenacaztataconi : escarua orejas. (2) mondaorejas. (1) escarua orejas. (1)

nenacazyectiloni : mondaorejas. (1)

idem.

(Nenacaz__cuicuiuani: escarua orejas.) (2) soberuia. (1)

nenachcapanquetzaliztli : nenactiliztli :

auezindamiento tal. (1)

nenahualiztli : dana delos que van abrasados por los cuellos. (2 Nenaualiztli) dana assi. (1 nenaualiztli) nenahuatiliztli : pato partido o concierto. (1 nenauatiliztli) nenahuatiliztli + : el acto de mandar algo de palabra el q[ue] hizo o haze testamento. (2 Tlatoltica nenauatiliztli) nenahuatilotiuh + : albacea. (2 Itech nenauatilotiuh) nenauatilotiuh nanauatilotiuh) nenahuatilpoloa, tito nenahuatilxinia, tito : : albacea. (1 ytech

soltar el juramento. (1 tito, nenauatilpoloa) soltar el juramento. (1 tito, nenauatilxinia) vida maridable. (1) vida maridable o matrimonial. (2) maridable vida.

nenamicti liznemiliztli : nenamictiliznemiliztli : (1)

nenamictiliznencayotl : idem. (Nenamictiliz__nemiliztli: vida maridable o matrimonial.) (2) maridable vida. (1) nenamictilizotl : matrimonial cosa. (2 Nenamictiliotl) nenamictiliztica tenan : madrina desta manera. (2) madrina deboda. (1)

nenamictiliztica teta : padrino de matrimonio. (2) nenamictiliztli : desposorio. (1) casamiento o desposorio. (2) bodas. (1)

padrino de boda. (1) matrimonio. (1)

casamiento. (1)

nenamictiliztli + : desposorio o casami[n]to por la yglesia. (2 Teoyotica nenamictiliztli) desastre. (2 Oui nenamictiliztli) arras de casamiento. (2 Ciua nemactli ypan nenamictiliztli) arras de casamiento. (1 ciuanemactli ypampa nenamictiliztli) matrimonio. (1 teoyotica nenamictiliztli) solteria de aquestos. (1 amo nenamictiliztli) desposorio. (1 teoyotica nenamictiliztli) arras de casamiento. (1 ciuatetlauhtilli ypampa nenamictiliztli) desastre. (1 oui nenamictiliztli) arras de casamiento. (2 Ciua tetlauhtilli ipan nenamictiliztli) nenamictilizyeyantli : talamo de nouios. (1) nenamictilizzotl : nenamictilo : nenamictiloni : talamo de nouios. (2)

matrimonial cosa. (1 nenamictilizotl)

casarse todos. (1) maridable cosa. (1) cosa p[er]teneciente a matrimonio. (2) lugar

nenamictiloyan : bodas, s: el lugar del combite donde se celebran. (1) donde se hazen las bodas o donde casan y desposan. (2)

nenamiquiliztli : competencia o contencion. (1) nenanahuatiliztli nenayotl :

brega o contencion. (2)

+ : mandado de palabra. (1 tlatoltica nenanauatiliztli)

modo o manera de biuir. (2)

nenca, ni : mar ocioso y sin alguna ocupaci[n]. prete: oninencatca. (2) nenca, no : mi mantenimiento, o vida. (2) nenca, to : nuestra vida o sustentacion. (2) nencahua, nic : passar todo el dia sin prouecho. (1 nicnencaua) idem. preteri: onicnencauh. &c. (Nicnempoloa ycemilhuitl yceyoual: gastar assi el dia y la noche.) (2 Nicnencaua ycemilhuitl yceyoal) nencahua, nino : ser desdichado. preterito: oninonencauh. (2 Nencaua, nino) hazer algo n vano y sin prouecho alguno. (1 nno, nencaua) engaarse o hallarte burlado. (1 ni[n]o, nencaua) nencahua in cemilhuitl, nic : gastar todo el dia sin prouecho. pr: onicnencauh yn cemilhuitl. (2 Nencaua yn cemilhuitl, nic) nencahua, + : dexar de hazer algo por negligencia, o dexar de castigar algun delicto. prete: an onicnencauh. (2 Nencaua, an nic) nencahua, zan nic : dexar de hazer algo por negligencia, o dexar de castigar algun delicto. prete: an onicnencauh. (2 Nencaua, an nic) nencauh; + : mi criado. (2 Nencauh; no) mi criado. (2) mantenimiento humano. (2) biuienda o modo

nencauh; no :

nencayotl : mntenimiento humano. (1) de biuir. (1) nencemilhuitl :

dia aziago o desaprouechado. (2)

aziago dia. (1)

nenchihua, nitla : hazer algo envano o sin alg[n] prouecho. pre: onitlanenchiuh. (2 Nenchiua, nitla) hazer algo n vano y sin prouecho alguno. (1 nitla, n[n]chiua) nencoa, nino : no tener dicha, o hallarse defraudado delo que pretendia alcanar. preterito: oninenco. (2) hazer algo n vano y sin prouecho alguno. (1) engaarse o hallarte burlado. (1) nencoa, nite : defraudar assi aotro. pr: oniten[n]co. (2 N[n]coa, nite) cortamente hazer algo con alguno. (1) burlar a alguno, no le dando todo lo que el pensaua que le auian de dar. (1) nencoa + : no tener dicha o no acertar elnegocio. (1 nina, n[n]coa) tomar algo sin auer razon para ello. pre: onitlanencuic. (2)

nencui, nitla :

nencuilia, nite : ser igual a otros. p: oniteneneuili. (2) nencuixqui + : nencuixqui) yguales cosas, como hombres, matas opalos. (1 neneuhqui

nenechcapanquetzaliztli : Nenechcap[n]quetzaliztli)

presumpci[n] o altiuez. (2 muestra de vanagloria. (1)

nenechicoliztli : ayuntamiento assi. (1) nenecihui : acezar o carlear el perro. (1 neneciui) nenecihui, ni : carlear o acezar. pr: onineneciuh. (2 Neneciui, ni) neneciuhtinemi, ni : andar carleando. preterito: onineneciuhtinen. (2) carleando de cansado. (1) carlear. (1) andar

nenecoc : a vna parte y a otra, o de vna parte y d[e] otra, o al vnlado y al otro, o a ambos lados. (2) de vna parte y de otra. (1) nenecoc ixquich : ygual peso. (1 nenecoc yxquich) nenecoc tentiliztli : chismeria. (2)

nenectia, ninote : requebrarse, o desear ser codiciado. prete: oninotenenecti. (2) hazerse codiciar o procurar quele codicin. (1) nenecuilhuaztli : sello. (2) nenecuiloa, nino : (2) bambanearse. (1) sello. (1)

bambanearse a vna parte y a otra. prete: oninonenecuilo. anadear,

nenecuilotiuh, nino : andar anadeando. preterit: oninonenecuilotia. (2) o andar anadeando. (1) nenehuiahuiliztli : nenehuiahuiloni : idem. nenehuianuiliztli : libre aluedrio. (2 Neneuiauiliztli)

(Neneuiauiliztli: libre aluedrio.) (2 Neneuiauiloni) libre aluedrio. (1 neneuianuiliztli)

nenehuianuiloni : libre aluedrio. (1 neneuianuiloni) nenehuihuilia, nite : prouar si s[n] algunos t[n] altos como otra p[er]sona, o si las otras piedras preciosas son yguales a alguna especial y mas rica. &c. (2 Neneuiuilia, nite) nenehuihuilia, nitla : comparar o cotejar vna cosa con otra. (1 nitla, neneuiuilia) nenehuilia, nite : ygualar con otro. (1 nite, neneuilia) nenehuilia, nitla : emparejar, o ygualar algunas cosas, o hazer comparacion, o concordancias de vnas cosas a otras. prete: onitlaneneuili. (2 Neneuilia, nitla) pesar en balana. (1 nitla, neneuilia) parear o hermanar o cotejar vna cosa cn otra o cnchauar algo. (1 nitla, neneuilia) ygualar cosas largas. (1 nitla, neneuilia) semejar o comparar vno a otro. (1 nitla, neneuilia) emparejar algo. (1 nitla, neneuilia) ygualar lo desigual. (1 nitla, neneuilia) cotejar o comparar. (1 nitla, neneuilia) comparar vna cosa aotra. (1 nitla, neneuilia) nenehuilia + : dessemejar, no parecer a su padre; &c. (1 amonic, neneuilia) ygualdad, o emparejamiento. (2 Neneuiliztli) ygualdad. (1

nenehuiliztli : neneuiliztli)

nenehuiliztli nenehuiqui :

+ :

desigualdad. (1 amo neneuiliztli)

cosa ygual o pareja. (2 Neneuiqui) ygual peso. (1 neneuixqui peso)

nenehuixqui peso :

neneliuhtica : estar algunas cosas rebueltas, o mezcladas. prete: oneneliuhticatca. (2) estar algo rebuelto. (1) neneliuhtica + : pura cosa. (1 atle neneliuhtica)

neneloa, nitla : mezclar, o reboluer vnas cosas c[n] otras, o desordenar lo bien ordenado. prete: onitlanenelo. (2) reboluer. (1) mecer. (1) mesturar. (1) reboluer vna cosa con otra. (1) desconcertar lo concertado y bien puesto. (1) mezclar. (1) nenelquilchihua, nitla : hazer ensalada. preterito: onitlanenelquilchiuh. (2 Nenelquilchiua, nitla) ensalada hazer. (1 nitla, nenelquilchiua) nenemachilia notlatol, nic : hablar elegantemente. (1)

nenemachiliztli : apercebimiento tal. (1) nenemachtilizpololiztli : nenemachtiliztli : oluido delo que se auia aprendido. (2)

auiso, o apercebimiento. (2) andar, o passearse por caminar. (1) caminar.

nenemi, ni : andar, o caminar. preteri: oninenen. (2) las calles y plaas. prete: oninenen. (2) peregrinar. (1) (1) andar. (1)

nenemi + : yr por debaxo. (1 tlani ni, nenemi) nenemi +, mo : jornada camino de vn dia. (1 cemilhuitl monenemi) (2 Cemilhuitl monenemi) nenemilizcuepaliztli : emmienda assi. (1) conuersion tal. (1) c[n]uertimi[n]to, o [n]mi[n]da de la vida passada. (2)

vna jornada.

nenemilizcuepcayotl : emmndada vida. (1) idem. (Nenemilizcuepaliztli: c[n]uertimi[n]to, o [n]mi[n]da de la vida passada.) (2) nenemilizcueptli : nenemiliztilo : nenemiliztli : (2) nenemiliztli emmndada vida. (1) enmendado assi. (2)

tomar alguna cosa para modo y manera de biuir. (2) peregrinacion. (1) andadura. (1) el acto de andar, o caminar.

+ : andadura de vn dia. (1 cemilhui nenemiliztli) caminante. (1) passajero, o caminante. (1) andador, o

nenemini : andador. (1) caminante. (2) nenemmictiliztli :

visaje. (2)

nenempochtlatoa : ceceoso. (1 nenempuchtlatoa)

nenempochtlatoa, ni : cecear. (1) nenempochtlatoani : nenenca + :

cecear. p: oninen[n]pochtlato. (2 Nen[n]pochtlatoa, ni) ceceoso. (2)

librea de vestidura. (1 tetl[n] nen[n]ca tilmatli) escla[v]ina. (1) meson. (1) meson. (2)

nenenca tilmatli : nenencachialoyan : nenencachixqui :

mesonero. (1) desdicha del que quedo

nenencahualiztli : engao assi. (1 nen[n]caualiztli) de fraudado de su deseo. (2 Nenencaualiztli) nenencatzintli : peregrino, o caminante. (2) peregrinos, o caminantes. (2)

nenencatzitzintin : nenencoliztli : nenenemi, ni nenenemoayan : :

engao assi. (1) passearse por las calles, plaas o huertas. (1) passeadero assi. (1) passeadero lugar. (1) paseadero. (2)

nenenencoliztli : desdicha tal. (2) nenenmictiliztli : nenenque : visaje. (1)

caminantes, o pasajeros. (2) meson. (1 nenenque yncochian) passajero, o caminante. (1 nen[n]qui) caminante. (2)

nenenque incochian : nenenqui :

caminante. (1)

nenenqui + : Tetlan nenenqui)

moo de seruicio. (1 tetlan nenenqui)

criado, o criada. (2

nenenqui itlacatiliz : ygual de edad. (1 nenenhqui ytlacatiliz) nenentlamati, ni : angustiarse. (1)

nenepan tlapaloliztli : salutacion assi. (1) nenepanicneliliztli : beneficio que los vnos alos otros se hazen. (2)

nenepanicnelilo : hazen se bien los vnos alos otros. preteri: onenepanicneliloc. (2) nenepanoa, nitla : onitlanenepano. (2) nenepanoliztica nenepanoliztli : + : juntar mezclar, o reboluer vna cosa con otra. prete: mesturar. (1) mezclar. (1) mezcladamente. (1 tlacen nenepanoliztica) copula, o ayuntamiento carnal. (2)

ayuntamiento assi. (1)

nenepantlapaloliztli : salutaci[n] de vnos a otros. (2) nenepantlazotlaliztli : amor con que se aman los vnos alos otros. (2 Nenepantlaotlaliztli) nenepantlazotlalo : amarse vnos a otros. (2 Nenepantlaotlalo)

nenepantlazotlaltia, nite : hazer que se amen vnos a otros, o hazer amistades. prete: onitenenepantlaotlalti. (2 Nenepantlaotlaltia, nite) nenepilcuappachoa, nite : idem. prete: onitenenepilquappacho. (Nenepilpachoa, nite: echar mordaza a alguno. p: onitenenepilpacho) (2 Nenepilquappachoa, nite) mordaza poner a otro. (1 nite, nenepilquappachoa) nenepilcuauhpachoa, nite : echar mordaza. (1 nite, nenepilquauhpachoa) lengua. (2) echar

nenepilli : lengua generalmente. (1)

nenepilpachoa, nite : echar mordaza a alguno. p: onitenenepilpacho (2) mordaza. (1) amordazar. (1) nenepilpachohua, nite :

mordaza poner a otro. (1 nite, nenepilpachoua)

nenepilquiza : brotar o apuntar la maorca del mayz. (1 nenepilquia) apuntar, o brotar la maorca de mayz enla caa. prete: onenepilquiz. (2 Nenepilquia) nenepilquizaliztli : Nenepilquializtli) nenepilquizqui : brotadura assi. (1 nenepilquializtli) brotadura tal. (2

brotada maorca. (1)

maorca brotada assi. (2)

nenepiltatapachiuhcatl :

lo aspero dela lengua. (2)

nenequi, nino : hazerse de rogar, o contrahazer y arrendar alos de otra nacion. p: oninonenec. (2) remedar alos de otra nacion. (1) nenequi, nitla : antojarseme algo, o ser tirano. p: oninonenec. (2) dessear o cobdiciar honra o hazienda. (1) antojarseme algo. (1) tiranizar. (1) nenequi +, mo : prouision de casa. (1 calitic monenequi)

nenequi, ninococoxca : fingirse enfermo. preter: oninococoxcanenec. et sic de alijs. (2) nenetl : nios. (1) miembro dela muger. (1) natura de hembra. (1) ydolo. (1) la natura dela muger, dolo, o mueca de nios. (2) quebrantamiento de voto. (2) idem. (Nenetolitlacoliztli: mueca de

nenetolitlacoliztli :

nenetolpololiztli : quebrantamiento de fee. (1) quebrantamiento de voto.) (2) nenetoltiliztli : voto desta manera. (1) nenetotilizmachtiloyan : neneuhca : ygualmente. (1) voto. (2)

escuela donde ensean a danar. (2) ygualmente. (2)

neneuhcahuia, mo : conuenir o concertarse dos. (1 moneneuhcauia) concertarse los que estan diferentes, o discordes. preterit: omoneneuhcauique, o luchar ygualmente vno con otro. (2 Moneneuhcauia) neneuhcahuia, nite : luchar vno con otro, o desafiar a otro. prete: oniteneneuhcaui. (2 Neneuhcauia, nite) desafiar a otro. (1 nite, neneuhcauia) neneuhcahuia, tito : concertarse entresi los pleite antes. prete: otitoneneuhcauique. (2 Neneuhcauia, tito) lo mismo es que neneuhcana miqui. prete: otitoteneuhcauique. (2 Neneuhcauia, tito) ygualmente pelear vno con otro, o dezir injurias el vno al otro; &c. (1 tito, neneuhcauia) concertarse los pleiteantes. (1 tito, neneuhcauia) neneuhcahuia + : luchador assi. (1 te, neneuhcauia) lucha, o

neneuhcahuiliztli : lucha delos que luchan. (1 neneuhcauiliztli) desafio. (2 Neneuhcauiliztli) neneuhcana miqui =, tito : = neneuhcahuia (2 neneuhcana miqui )

neneuhcanamiqui, tito : poder tanto el vno como el otro. s. los que luchan. pre: otitoneneuhcanamicque. (2) neneuhcatiliztli : neneuhcayotl : ygualdad. (1) ygualdad. (2)

ygualdad. (1)

ygualdad de alguna cosa. (2)

neneuhque : yguales personas, o animales. (2) neneuhque + : par de dos cosas yguales. (1 centlamantli neneuhque) justa cosa.

neneuhqui : ygual peso. (1) semejante. (1) pareja cosa ygual. (1) (1) cosa. igual, o pareja, o cosa que es semejante a otra. (2) neneuhqui intlacatli yohualli : yntlacatli yuualli) neneuhqui intoxiuh :

ygualdad de dia y de noche. (1 neneuhqui

ser [m]bos d[e] vna misma edad. (2 Neneuhqui [n]toxiuh)

neneuhqui ixiuh : ygual de edad. (1 neneuhqui yxiuh) neneuhqui nencuixqui : yguales cosas, como hombres, matas opalos. (1) neneuhqui tlatamachihualiztli : neneuhquin toxiuh : ygual peso. (1 neneuhqui tlatamachiualiztli)

edad ygual tener dos personas. (1)

neneztimani in tecuanicxitl : parecerse las pisadas de las fieras. (2 Neneztimani in tequanicxitl) nenhuehuetlalia, nite : dar cargo o officio honroso alque no tiene partes para el. preterito: onitenenueuetlali. (2 Nenueuetlalia, nite) dar officio o cargo al ynabil e yndigno. (1 nite, nenueuetlalia) nenhueli + : no puedo ya con ello, o no lo puedo ya sufrir. (2 Aoc nenueli) desdichadamente, o en vano. (2 Nenuetziliztica) desdicha. (2 Nenuetziliztli)

nenhuetziliztica :

nenhuetziliztli : desdicha. (1 nenuetziliztli)

nenhuetzini :

desdichado. (1 nenuetzini)

desdichado. (2 Nenuetzini)

nenicmati : yo se como adeser esto, o dexadme hazer ami, o ami cargo esta esso. (2) nennanyotl, nentayotl : descuido de padres, y madres que no tienen cuydado de sus hijos y dan en esto mal exemplo. (2) nennayotl + : lo mesmo es que nennayotl. (2 Nentayotl, nennayotl) = nennayotl + (2 nennayotl) = nentayotl, nennayotl (2

nennayotl = : nennayotl)

nennemi, ni : idem. prete: oninennen. pre: an oninennen.) (2) nennemi +, ni : ninennemi) nennemi, zanni : nennenemi nenneni, ni nennonyauh + : : + :

(Nennemi, anni: dandar hecho vagamundo. andar vagueando. (1 an

desaprouechar. (1 an ninennemi)

dandar hecho vagamundo. pre: an oninennen. (2 Nennemi, anni) mostrenco. (1 an nennenemi) andar vagueando. (1) detenerse en alguna parte. (1 an nennonyauh) aluedrio. (1 nenomauilizti) libre aluedrio. (2 idem. (Nenomauiliztli: libre

nenomahuilizti :

nenomahuiliztli : libre aluedrio. (1 nenomauiliztli) Nenomauiliztli) nenomahuiloni : libre aluedrio. (1 nenomauiloni) aluedrio.) (2 Nenomauiloni)

nenomatlazotlaliztli : amor proprio. (1 nenomatlaotlaliztli) nenomatoliniliztli : aflici[n] qu[n]do alguno aflige a si mismo. (2) quebrantador de

nenonotzalitlacoani : quebrantador de confederacion. (1) concierto, o de confederacion y pacto. (2) nenonotzaliztlacuilo : escriuano de contratos. (1)

escriuano de contratos. (2)

nenonotzaliztli : emmienda assi. (1) proposito. (1) cabildo, los mismos que se juntn o el acto de tratar y determinar algo. (1) acuerdo, cabildo o emmienda de vida. (2) nenonotzaliztli + : consideracion, o meditaci[n] interior. (2 Teitic nenonotzaliztli) idem. o murmuracion. (Teca necentlaliliztli: conjuracion c[n]tra alguno.) (2 Teca nenonotzaliztli) partido o concierto entre dos. (2 Iuh nenonotzaliztli) nenonotzalli : pato partido o concierto. (1) determinacion. (1) acuerdo de consejo o

nenonotzalli

+ : disfamado. (1 yca nenonotzalli)

nenonotzaloyan : cabildo, el lugar donde se ayuntan atratar negocios. (1 nenonotzaloy[n]) parladero. (1) cabildo, o lugar de congregacion, o acuerdo. (2) nenonotzalpoloani : quebrantador de confederacion. (1) c[n]cierto, o de confederacion. (2) nenotzaliztli : liga enlas amistades. (1) los que estauan reidos. (2) nenotzaliztli ontemoliztli) + : quebrantador de reconciliacion de

concierto tal. (1)

consideracion tal. (1 teitic nenotzaliztli teitic

nenotzallani, nite : hazer que se hablen los enemistados, o embiar allamar a algunos. preter: onitenenotzallan. (2) nenotzallani nenotzalli : contrato. (2) nenotzaloni : (2) =, nite : = nenotzaltia (2 nenotzallani )

acuerdo, o determinacion de personas congregadas, o concierto y apellido de linaje o de vando. (1) apellido de vando, o linaje.

nenotzaltia, nite : embiar a llamar a alguno. (1) lo mesmo es que nenotzallani preterito: onitenenotzalti. (2) amigos hazer a algunos. (1) reconciliar hazer alos reidos. (1) concertar alos discordes. (1) pacificar, hazer paz. (1) hazer que se hablen los que estan enemistados y reidos. (1) nenotzaltiliztli : concierto tal. (1)

nenotztli : concierto, o determinacion de personas congregadas. (2) nenqui : morador. (1) viandante. (1) morador de alguna parte. (2) nenqui, ani : andar sin reposo de vna parte aotra. (1 aninenq[u]i) aca para alla, perdiendo tiempo. (2) andar de

nenqui + : saluaje. (1 quauhtla nenqui) soltero. (2 Iuh nenqui) saluaje. (2 Quauhtla nenqui) doblado hombre. (1 necoc nenqui) moa de seruicio. (1 ciuatl tetlan nenqui) lo mesmo es que necoc nemi. (2 Necoc nenqui) desasossegada persona, sin reposo e inquieta. (1 auic n[n]qui) religioso. (1 teoyotica nenqui) cortesano. (1 tecpan nenqui) pacifica y sosegada p[er]sona (2 Iuian yocoxca nenqui) vagamundo, o inquieto. (2 Auic nenqui) nenquixtia, nic : gastar el dia y la noche d[e]saprouechadam[n]te. p: onicn[n]quixti. (2 Nicn[n]quixtia icemilhuitl iceyoal) nenquixtia, nitla : desperdiciar y gastar algo sin p[ro]uecho, o en vano, o no acertar ala que tiraua. prete: onitlanenquixti. (2) gastar en mal. (1) nenquixtia +, nic : tirar certero. (1 amo nicnenquixtia) : passar todo el dia sin prouecho. (1 nic,

nenquixtia in cemilhuitl, nic nenquixtia yn cemilhuitl)

nenquixtia in cemilhuitl in ceyohual, nic : gastar el dia y la noche en vano y sin prouecho. preter: onicnenquixti yn cemilhuitl yn ceyoal. (2 Nenquixtia yn cemilhuitl yn ceyoal, nic) nenquixtia incemilhuitl =, nic : = cemilhuitl + (2 n[n]quixtia yn+cemilhuitl &c ) = ceyohual + (2 n[n]quixtia yn+cemilhuitl &c ) = in + (2 n[n]quixtia yn+cemilhuitl &c ) = in + (2 n[n]quixtia yn+cemilhuitl &c ) = nentlaza in cemilhuitl in ceyohual (2 n[n]quixtia yn+cemilhuitl &c ) nenquixtia incemilhuitl inceyohual, nic nenquixtia yncemilhuitl ynceyoual) : gastar mal el tiempo. (1 nic,

nenquiza : cosa que se haze en vano, o sin prouecho. prete: onenquiz. (2 Nenquia) nenquiza, ni : no tener dicha, o trabajar en vano. prete: oninenquiz. (2 Nenquia, ni) hazer algo n vano y sin prouecho alguno. (1 ni, nenquia) nenquiza + : desaprouechar. (1 an ni, nenquia)

nenquizaliztica : desdichadamente. (1 nenquializtica) nenquizaliztli : miseria contraria de dicha. (1 nenquializtli) nenquializtli) desdicha. (2 Nenquializtli) nenquizani : desdichado. (1 nenquiani) desdicha. (1

desdichado. (2 Nenquiani)

nenquizcatlamatiliztli :

sciencia vana y sin prouecho. (2)

nentayotl + : descuido de padres, y madres que no tienen cuydado de sus hijos y dan en esto mal exemplo. (2 Nennanyotl, nentayotl) nentayotl, nennayotl : lo mesmo es que nennayotl. (2) nentetlauhtiani : gracioso dador debalde. (1) prodigo y liberal. (2) desuenturado. (1) desalmado

nentlacatl : haragan. (1) ciuil o apocado. (1) floxo. (1) cuitado miserable. (1) nentlacatl + : ynabil cosa. (1 an nentlacatl)

nentlamachiliztica : solicitamente y con congoxa. (1) aflicion y angustia. (2) nentlamachiliztli : aflici[n]. (2) angustia. (1 n[n]tlamachiliztli)

congoxosamente, o con c[n]goxa, angustia, o compassi[n] q[ue]

nentlamachiliztli + : compassion. (1 teca nentlamachiliztli) se tiene de otros. (2 Teca nentlamachiliztli) nentlamachtia, nech : onechnentlamachti. (2) nentlamachtia, nino : nentlamachtia, nite : onitenentlamachti. (2) entristecer a otro. (1) nentlamati :

afligir me otro, o alguna cosa. preterito: angustiarse y afligirse. pret: oninonentlamachti. (2) angustiar desta manera a otro. preterito: angustiar a otro. (1) descontentar y dar pena a otro. (1) afligir mucho a otro. (1) angustiado. (1)

mustia persona. (1)

nentlamati, ni : entristecerse. (1) estar de descontento y afligido, o hazer lo que es ensi en algun negocio. preterito: oninentlama. (2) duelos tener. (1 ni, n[n]tlamati) fatiga tener assi. (1) descontento estar. (1) solicito estar y congoxojo. (1 ni, n[n]tlamati) nentlamati + : manzilla auer. (1 teca ni, nentlamati) nentlamati +, ni : compassion tener de alguno. (1 teca ninentlamati) compassion de otros. prete: teca oninentlama. (2 Teca ninentlamati) nentlamatiliztica : aflicion. &c. (2) nentlamatiliztli : (1) tribulacion. (1) nentlamatiliztli nentlamatini : (2) nentlamatqui : + : solicitamente y con congoxa. (1) tener

congoxosamente, o con

fatiga del anima. (1) angustia. (1) passion cngoxosa. descontento aflicion, o angustia. (2) manzilla por misericordia. (1 teca nentlamatiliztli) solicita cosa con congoxa. (1) idem. angustiado. &c.

angustiado. (1) angustiado. (1)

(Nentlamatini: angustiado. &c.) (2)

nentlamia, nitla : desperdiciar, o gastar en vano y sin prouecho alguna cosa. pret: onitlanentlami. (2) gastar lo que perece. (1) nentlatoani : nentlatoliztli : hablador vano. (1) parlon vano. (2)

habla enesta manera. (1)

nentlaza in cemilhuitl in ceyohual, nic : lo mesmo es que n[n]quixtia yn+cemilhuitl. &c. preterito: onicnentlaz yn+cemilhuitl yn ceyoal. (2 Nentlaa yn cemilhuitl yn ceyoal, nic) nentlaza incemilhuitl, nic : gastar mal el tiempo. (1 nic, nentlaa yncemilhuitl) ser menospreciado delos otros. casamiento de muger. (2)

nentoco, ni : ser tenido en poco. (1) preterito: oninentococ. (2)

neocchotiliztli : casamiento de mugeres. (1) neocchotilo : neoctacatilli : neocuiliztli : (2) casarse todos. (1)

exemplo que tomamos de otro. (1) enfermedad tal. (1)

exemplo que setoma de otro. (2)

enfermedad causada porse dar mucho al vino.

neohuican aquiliztli : peligro. (1 neouican aquiliztli) peligro del que cae y semete en cosas trabajosas y peligrosas. (2 Neouican aquiliztli) neohuican tlaliliztli : peligro. (1 neouican tlaliliztli) idem. (Neouican aquiliztli: peligro del que cae y semete en cosas trabajosas y peligrosas.) (2 Neouican tlaliliztli) neoliniliztli : menea. (2) mouedura delo mouible. (1) mouimiento delo que se mueue, o

neolololiztli : arropamiento assi. (1) arregaamiento. (1) arropamiento, o abrigo del que se abriga con ropa. (2)

abrigo tal. (1) mongil,

neolololli + : mongil vestidura de monge. (1 teopixca neolololli) vestidura de religioso, o cosa semejante. (2 Teopixca neolololli) neoquichuatiliztli : neoquichuatilo : neozcoliztli : fuego. (2) casamiento de mugeres. (1)

casamiento de muger. (2)

casarse todos. (1) calentamiento assi. (1) callentamiento del que se calienta al alli, o alla, o de all,

nepa : aculla. (1) alli. (1) o de alla. aduerbio. (2) nepa + : alli. (1 yn nepa)

de alli o alli. (1)

alli. (2 In nepa)

nepa nic, tlaza : tirar o arrojar algo poray. (1 nepa nic, tlaa) nepaca : helo alli, hela alli. (1) helo alli, o helo alla, o alli esta. (2) inclinacion, o

nepacholiztli : ynclinacion tal. (1) abaxamiento tal. (1) abatimiento delque se humilla y abate. (2) nepaitiliztli : beuida assi. (1)

nepamictiliztli : beuida assi. (1) nepammatiloa, nitla : fregar, o refregar vna cosa con otra. pret: onitlanepammatilo. (2) nepampatiyotia, nitla : mercar en vno. (1 nitla, nepanpatiyotia) cosa, o hazienda comun que

nepan axcatl : comn cosa, s: de todos. (1) pertenece atodos. (2)

nepan huiuxoa, nitla : sacudir o mecer juntamente dos cosas. preteri: onitlanepanuiuixo. (2 Nepan uiuxoa, nitla) nepan icnelia, tito : hazer bien los unos alos otros. preteri: otitonepanicnelique. (2) nepan motla, tic : tirar dos jntamente y acertar ambos alo que tirn. (1)

nepan motla, titla : tirar y acertar muchos juntamente alo q[ue] se tira. prete: otitlanep[m]motlaque. (2) nepan tlatquitl : comn cosa, s: de todos. (1) nepan tlazallaniliztli : desseo de honra. (2 Nepan tlaallaniliztli)

nepan tzatzilia, tito : llamar o dar bozes los vnos alos otros, o prouocarse a dar priesa los que trabajan. pre: otitonepan tzatzilique. (2) nepan xacualoa, nitla : fregar o refregar vna cosa con otra. prete: onitlanepan xaqualo. (2 Nepan xaqualoa, nitla)

nepancohua, nitla

mercar en vno. (1 nitla, nepancoua) : mecer vno con otro. (1 nitla, nepanuiuixoa)

nepanhuihuixoa, nitla

nepanihui intlatolli : concertar o concordar en lo que dizen. (1 nepaniui yntlatolli) nepanilhuia, nitetla : castigar a otro con doblado castigo. prete: onitetlanepanilhui. (2) nepanitiliztica : galanamente. (1) nepanitiliztli : galania. (1) gala. (1) : doblar la pena y el castigo. (1)

nepaniuhca tlatzacuiltia, nite

nepaniuhcatlatzacuiltia, nite : idem. preterito: onitenepaniuhcatlatzacuilti. (Nepanilhuia, nitetla: castigar a otro con doblado castigo. prete: onitetlanepanilhui.) (2) nepaniuhtoc + : nepaniuhtoc) cruz. (1 quauitl nepaniuhtoc) cruz de palo. (2 Quauitl

nepanoa, mo : ayuntarse los ros. (1) nepanoa, nite : tener parte con muger, o meterse entre otros, pr: onitenepano. (2) ayuntarse carnalmente el varon con la muger. (1) echarse con muger. (1) reboluerse o meterse entre otros, o tener parte cn muger. (1) nepanoa, nitla : juntar vna cosa con otra, o echar vna cosa sobre otra. pr: onitlanepano. (2) juntar o ayuntar vna cosa con otra. (1) aueriguar algo. (1) nepanoa + : mesturar. (1 nitlacen nepanoa) + : mezcla assi. (1 tlacen nepanoliztli)

nepanoliztli nepanotl :

vnos a otros o vnos con otros, o los vnos alos otros. aduerbio. (2) =, tito : = nepantlapaloa (2 nepanotl tito tlapaloa )

nepanotl tito tlapaloa

nepanotl tito, tlapaloa :

saludarse vno a otro. (1)

nepanotl titotlapaloa : saludarse los vnos alos otros. p: nepanotl otitotlapaloq[ue]. et sic de alijs. (2) nepantia tonalli : medio dia. (2) doblada pena assi. (1) doblado castigo. (2) medianamente

nepantic tetlatzacuiltiliztli : nepantictetlatzacuiltiliztli : nepantla : assi. (1)

enel medio, o en medio, o por el medio. aduerbio. (2)

nepantla + : enmedio dela tierra. (2 Tlalli nepantla) cemilhuitl ypan nepantla tonatiuh)

dia y medio. (1

nepantla huehuetzi :

nones. (1 nepantla veuetzi)

nepantla huetzi : nones. (2 Nepantla vetzi) nepantla icac : medianero, o cosa que esta en medio de algo. (2 Nepantla ycac) medianeria desta manera. (1 nepantla ycaliztli)

nepantla icaliztli :

nepantla nic, quixtia : reduzir al medio. (1) nepantla nicquixtia : reduzir algo al medio. pre: nepantla oniquixti. (2) mensagero entre dos. (2 Nepantla quia titlantli)

nepantla quiza titlantli :

nepantla tequi, nitla : cortar algo por medio. prete: onitlanepantlatec. (2) nepantla tonalli : nepantla tonatiuh : medio dia. (1) idem. (Nepantia tonalli: medio dia.) (2) medio dia. (1)

nepantla tonatiuh necehuiliztli : neceuiliztli)

siesta enel medio del dia. (1 nepantla tonatiuh siesta enel medio del dia. (1)

nepantla tonatiuh neellelquixtiliztli :

nepantla tonatiuh ninellelquixtia : sestear tener la fiesta en algun lugar. (1) nepantla tzayana, nitla : (2) romper por medio. (1) nepantlaicac : rasgar algo por medio. pre: onitlanepantla tzayan.

medianero como quiera. (1 nep[n]tlaycac)

nepantlapaloa, tito : lo mismo es q[ue] nepanotl tito tlapaloa. pre: otitonepan tlapaloque. (2) saludarse vno a otro. (1) nepantlaquiza titlantli : nepantlatequi, nitla nepantlatli : (1) mensajero entre dos. (1 nepantlaquia titlantli)

: cortar por medio. (1) medio entre dos estremos.

el medio entre dos estremidades. (2)

nepantlatonatiuh neelelquixtiloyan : nepantlatquitl :

sesteadero lugar de fiesta. (1)

hazienda que pertenece a todos o del comun. (2) soberuia. (1 nepantlaaliztli)

nepantlazaliztli :

nepantlazallaniliztli : cobdicia assi. (1 nepantlaallaniliztli) nepapaloliztli : lamedura assi. (1) diuersidad de cosas

nepapan : cosas diuersas o differentes. aduerb. (2) diferentes. (1) nepapan centlaquimilolli : repuesto. (1)

nepapan centlaquiquimilolli : vn tercio de carga o cosa semejante. (2) nepapan etl : legumbres. (2) diuersidad o diferencias de frisoles, hauas, o de otras legumbre. (1)

nepapan tlaaquillotl : fruto de cada cosa. (1) nepapan tlaca : diuersas naciones de gentes. (2) repuesto. (1) vn tercio de carga, o cosa semejante. (2)

nepapan tlacenquimilolli : nepapan tlacenquimiloloni : nepapan tlacualli : nepapan tlapalli : nepapan tlatlaca :

diuersidad de manjares. (2 Nepapan tlaqualli) colores diuertos y diferentes vnos de otros. (2) ayuntamiento de naciones. (1)

nepapantlaca : recogida gente de diuersas partes o tierras, ayuntadas en algun barrio o villa. (1) puebla de estrangeros. (1) nepapantlapallo : diferenciando en colores. (1) nepapanxuchitl : nepatiloni : diuersidad de flores. & sic d[e]alijs. (2) cosa curatiua y medicinal. (2) medicina. (1)

nepatlachuiliztli : el acto de hazerlo la vna ala otra, pecando contra natura. (2) pecado tal, s: muger con muger. (1) nepatlaliztli : hastio. (1) el acto de mudarse o trocarse a ratos los que trabajan, o enhadamiento y desc[n]fiana. (2) enhadamiento. (1) desconfiana tal. (1) nepechtecaliztli : abaxamiento tal. (1) nepechtecaliztli nepechteconi : = : inclinacion o abatimiento del que se humilla y abate. (2) = nepechtequiliztli (2 nepechtecaliztli)

digno de ser respectado y reuer[n]ciado. (2)

nepechtequilia, nite : hazer a otro gran inclinacion y reuerencia. preterito: onitenepechtequili (2) humillarse a otro, inclinandose. (1) reuerencia hazer a otro con grande inclinacin de todo el cuerpo. (1) nepechtequiliztli : lo mismo es que nepechtecaliztli. (2) humildad del que se humilla con inclinacion. (1) ynclinacion tal. (1 nepechteq[ui]liztli) nepepetlaliztli : peinadura del que se peina. (2) nepetzcoliztli : nepetzcoloyan : (1) peynadura. (1)

descabullimiento desta manera. (1) deslizadero, o resbaladero. (2) encogimiento tal. (1) resbaladero. (1) deslizadero.

nepichtlaliliztli :

nepicyan; + : las junturas o coyunturas del cuerpo con que encogemos o estendemos los mi[m]bros. (2 Nepicyan; to) nepicyan; to : las junturas o coyunturas del cuerpo con que encogemos o estendemos los mi[m]bros. (2) nepilhuatiliztli : asementamiento. (1)

nepilhuiliztica + : tratar mal y castigar crudamente ysin piedad a otro. (1 amo nepilhuiliztica onitemicti) nepiloliztli : nepiloliztli nepilolli + : ahorcamiento. (1) + : asimiento tal. (1 ytech nepiloliztli) emmendado. (1 yyollocaltitlan nepilolli)

nepilotihuechiliztli : abatimiento de aues de rapina. (2 Nepilotiuechiliztli) abatimieuto assi. (1 nepilotiuechiliztli) nepipitzaliztli : encendimiento desta manera. (1) nepiyaliztica : nepializtica) nepiyaliztli : (1 nepializtli) casta y continentemente. (2 Nepializtica) continencia o castidad. (2 Nepializtli) castamente. (1 castidad o continencia.

nepiyaz tequiliztli : nepiyazoliztli :

estendimiento assi. (1 nepiaz tequiliztli)

descabullimiento desta manera. (1 nepiaoliztli) tendimiento del que se tiende y echa ala larga. (2 soberuiamente. (1 nepoaliztica)

nepiyaztequiliztli : Nepiaztequiliztli) nepohualiztica : nepohualiztica nepohualiztli :

soberuiamente. (2 Nepoaliztica) + :

desdichadamente. (1 atleipan nepoaliztica) soberuia. (1 nepoaliztli) desdicha. (1

soberuia. (2 Nepoaliztli)

nepohualiztli + : acertamiento o dicha. (2 Ipan nepoaliztli) atleip[n] nepoaliztli) nepohualtia, nech : Nepoaltia, nech) nepololiztli :

haze me alguna cosa ensoberuecer.pre: onechnepoalti. (2

perdici[n] o destruici[n] desi mesmo. (2) disimulacion del disimulado. (2) dissimulacion tal. (1)

nepopololtiliztli :

nepopotzoliztli : hinchadura assi. (1) nepotoniloni : nepotzaliztli : bizma o bidma. (2) regueldo. (2) bizma o bidma. (1)

regueldo. (1 neputzaliztli)

nepouhca tlatoliztli : habla desta manera. (1) nepouhcatlatoliztli : nequechquimiloloni : toca d[e] camino. (1)

soberuia cnla habla. (1)

habla presumptuosa o soberuia. (2) toca de camino, o pao para el cuello. (2) almahizal. (1)

nequemmachpololiztli : visajes. (2) nequenmachpololiztli : visaje. (1) nequentiloni : vestidura, o ropa para cubrirse. (2) vestidura generalmente. (1)

nequequetzaliztli : recreacion del que se recrea o dubda del que la tiene de algo. (2) holgana. (1) nequequezaliztli : Nequequealiztli) alboroto delos que caen y se pisan los vnos alos otros. (2 leuantandose. s. de su lugar, o de donde

nequetzaliztica : dudosamente. (1) estaua. (2)

nequetzaliztli : leuantamiento tal. (1) resurrection. (1) dvda, generalmente. (1) leuantamiento del que estaua assentado, o dubda del que la tiene, o resurrection del que resuscita. (2) nequetzaliztli + : el acto de hazerse del vando de otro. (2 Teuic nequetzaliztli) ayuda assi. (1 teuic nequetzaliztli) ayuda assi. (1 tetloc nequetzaliztli) fiana dela persona. (1 tep[n] nequetzaliztli) leuantamiento assi. (1 teuan nequetzaliztli) idem. (Tepan nemanaliztli: idem. (Tepan neixquetzaliztli: el acto de fiar a otro.)) (2 Tepan nequetzaliztli) el acto de hazerse alguno dela vanda de otro. (2 Tetloc nequetzaliztli) nequexililpiloni : nequexilpacholoni : braguero.) (2) tira braguero. (1 neq[ue]xililpiloni) tira braguero. (1) idem. tira braguero. (2)

(Nequexililpiloni: tira

nequi, mo : cumple o conuiene. (1) ser necessario. (1) menester es. (1) necessariamente. (1) forado es. (1) es necescario, o conuiene. (2) nequi, nech : tener necesidad o auer menester algo. pre: onechnec. (2) menester auer. (1) nequi, nic : querer algo o gastar y emplear alguna cosa. pre: onicnec. (2) costa hazer. (1) querer por voluntad. (1) gastar en bien. (1) despender o gastar. (1) nequi, nite : admitir a otro para algun negocio. (2) admitir a alguno a alguna cosa. (1) nequi + : mas querer. (1 occenca yenic, nequi) nequi +, mo : cosa bien empleada y gastada prouechosamente. pr: iuetzian omonec. (2 Iuetziam monequi) escusada cosa, no necessaria. (1 amo monequi) conuenirme. (1 notech monequi) ynconueniente, cosa que no conuiene. (1 amo monequi achiualiztli) conuenir oser necessario. (1 tetech monequi) oportuna cosa con sazon. (1 yuetzian monequi) oportuna cosa con sazon. (1 ymonequian monequi) aprouecharse de algo. (1 notech, monequi) abundancia tal. (1 ayoctle monequi) menester auer. (1 notech monequi) ser alguna cosa muy necessaria, o es muy

necessario. s. que se haga assi. preterito: vel omonec. (2 Vel monequi) mesa portatile. (1 nouian vel monequi mesa) idem. (Ayoctle monectoc: auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada.) (2 Ayoctle monequi) oportuna cosa con sazon. (1 vel ipan monequi) ylicita cosa. (1 amo monequi) forado es. (1 vel monequi) nequi +, nic : antes quiero mucho mas s. esto que aquello. &c. (2 Occenca ye nicnequi) idem. (Niman amo nicea: en ninguna manera quiero.) (2 Niman amo nicnequi) gafar algo prouechosamente. pre: imonequian onicnec. (2 Imonequiyan nicnequi) querer mas. (1 occencaye nicnequi) no por que yo no quiera. (1 ca amo maca nicnequi) gastar en bien. (1 ymonequian nicnequi yntlatquitl) malquerer. (1 anotloc nicnequi) nequi +, nitla : hallarse bien donde quiera. (2 Nouian nitlanequi) nequi +, nonte : desechar o despedir a alguno. (1 acan nontenequi) nequilia, nic : dessear algo a otro, o hazerle querer alguna cosa. pre: onicnequili. (2) dessear algo a otro o para otro. (1) nequilia, nicte : idem. prete: onictenequili. (Nicte eleuilia: desear algo para otro. preterito: onicte eleuili.) (2) nequiltia, nic : idem. pre: onicnequilti. (Nequilia, nic: dessear algo a otro, o hazerle querer alguna cosa. pre: onicnequili.) (2) nequiltia, nicno : querer algo para si. (2) nequiltia, nicte : idem. pre: onictenequilti. (Nequiltia, nic: idem. pre: onicnequilti. (Nequilia, nic: dessear algo a otro, o hazerle querer alguna cosa. pre: onicnequili.)) (2) hazer aotro que quiera algo, prouocandole aello. (1) nequiltia + : castigar justamente y con razon. (1 amo an nictlaca nequiltia) + : apartadamente assi. (2 Nonqua nequixtiliztica) satisfacion o escusa q[ue] da alguno. (2)

nequixtiliztica nequixtiliztli :

escusacion. (1)

nequixtiliztli + : escusacion assi. (1 teca nequixtiliztli) apar[e]cimiento assi. (1 ytla ipan nequixtiliztli) el acto d[e] echar la culpa a otro (2 Teca nequixtiliztli) singularidad tal. (2 Nonqua nequixtiliztli) nequixtilli + : encargada conciencia assi. (1 yuicpa nequixtilli)

nequiztli : desseable cosa y de codiciar. (1) neruyo + : nieruo. (1 lo mismo es que neruio) encogimiento tal. (1)

netapayollaliliztli : netatacaliztli : netataconi : rascarse. (2) netatacoyan :

rascadura del que se rasca. (2) rascador para rascar. (1) fregadero assi. (1) rascaduro para

estragadero para rascarse. (1)

estregadero donde se rascan. (2)

netatapachquentiliztli :

arropamiento assi. (1)

netataquiliztli : rascadura. (1) netecaliztli + : calentura tal. (1 tlepan netecaliztli) idem. o abrasamiento grande d[e] calor. (Tlepachiuiliztli: calentura grande.) (2 Tlepan netecaliztli)

netech :

entre si. aduerbio. (2) : hazer llegar vna cosa a otra juntandolas. (1)

netech axitia, nitla netech mahua : omauaque. (2)

reir vnos con otros los de vna familia. preterito: netech

netech xamania, nitla : cutir o quebrar los hueuos vnos con otros, o las xicalas y cosas semejantes. pre: onitlanetechaxamani. (2) netech zaloa, nitla : soldar con plomo. (1 nitla, netech aloa)

netechachalatza, mo : cutir, o herirse vnas cosas con otras. pret: omonetechachalatz. (2) netechachalatza, nitla : cutir o herir vna cosa c[n] otra. pre: onitlanetechachalatz. (2) cutir vna vasija con otra. (1) netechalama, nite : reboluer o turbar a otros. (1)

netechalania, mo : cutir vn hueuo con otro, o cosa assi. (1) idem, preter: omonetechalani. (Monetechachalatza: cutir, o herirse vnas cosas con otras. pret: omonetechachalatz.) (2) netechalania, nite : reboluer a otros. preterito: onitenetechalani. (2) discordia poner. (1) desconcertar o enemistar a otros. (1) netechalania, nitla : idem, pr: onitlanetechalani. (Netechachalatza, nitla: cutir o herir vna cosa c[n] otra. pre: onitlanetechachalatz.) (2) cutir vn hueuo con otro, o cosa assi. (1) cutir vna vasija con otra. (1) herir vna cosa con otra. (1) netechalania, tito : cont[n]der vnos con otros. prete: otitonetechalanique. (2) contender vnos con otros. (1) netechalaniani = : = tenetechehuani (2 netechalaniani)

netechantihui, ti : Netechantiui, ti) netechantiuh :

yr asidos vnos de otros. preter: otinetechantiaque. (2

yr seguido y junto lo vno con lo otro. pre: omotechantia. (2)

netechaxitia, nitla : hazer llegar, o juntar vna cosa con otra. pre: onitlanetechaxiti. (2) netechaxitia =, nitla : = netechoa (2 netechaxitia )

netechcacalatza, mo : lo mismo es que motechachalatza. pre: omonetechcacalatz. (2) herirse vnas cosas con otras. (1) netechcalania, nitla : cutir, o herir vna cosa con otra. pre: onitlanetechcalani. (2) herir vna cosa con otra. (1) netechchachalatza, mo netechchalania, mo : : herirse vnas cosas con otras. (1)

tocar vna vasija con otra. (1)

netechehua, nite : ser malsin, o reboluer a otros. pre: onitenetecheuh. (2 Netecheua, nite) reboluer o turbar a otros. (1 nite, netecheua) discordia poner. (1 nite, netecheua) desconcertar o enemistar a otros. (1 nite, netecheua)

netechehua, nitla : refregarvna cosa con otra. prete: onitlanetecheuh. (2 Netecheua, nitla) ludir o fregar vna cosa con otra. (1 nitla, netecheua) netechichiqui, nitla : idem. preterito: onitlanetechichic. (Netecheua, nitla: refregarvna cosa con otra. prete: onitlanetecheuh.) (2) ludir o fregar vna cosa con otra. (1) netechilpiya, nite : atraillar perros o cosas semejantes. (1 nite, netechilpia) netechilpiya, nitla : atar vna cosa con otra, o trayllar galgos. &c. pre: onitlanetechilpi. (2 Netechilpia, nitla) atar vna cosa cn otra . (1 nitla, netechilpia) netechitzoma, nitla : coser vna cosa con otra. prete: onitlanetechitzun (2 Netechitzuma, nitla) coser vna cosa con otra. (1 nitla, netechitzuma) netechixnamiqui, tito : contender vnos c[n] otros. pre: otitonetechixnamicque. (2) contender vnos con otros. (1 tito, netechixnamiq[u]i) netechmahua : reir vnos con otros; tratarse mal vnos a otros los vezinos y parientes. (1 netechmaua) netechmotla, mo : idem. pre: omonetechmotlac. (Monetechcacalatza: lo mismo es que motechachalatza. pre: omonetechcacalatz.) (2) cutir vn hueuo con otro, o cosa assi. (1) herirse vnas cosas con otras. (1) netechmotla, nitla : cutir, o herir vna cosa con otra. pre: onitlanetechmotlac. (2) quebrar vna cosa con otra. (1) cutir vn hueuo con otro, o cosa assi. (1) herir vna cosa con otra. (1) netechmotla, tito : toparse assi ambos. (1) netechmotla +, nino : ludir el vn touillo c[n] elotro, q[ua]ndo caminamos y nos lastimamos. prete: oninoquequeyol netechmotlac. (2 Queq[ue]yol netechmotla, nino) netechoa, nitla : arrimar algo a otra cosa. (1) lo mismo es q[ue] netechaxitia. pre: onitlanetecho. (2) allegar vna cosa a otra. (1) netechpachoa, nitla : idem. p: onitlanetechpacho. o arrimar algo a otra cosa. (Netechoa, nitla: lo mismo es q[ue] netechaxitia. pre: onitlanetecho.) (2) juntar o ayuntar vna cosa con otra. (1) allegar vna cosa a otra. (1) arrimar algo a otra cosa. (1) ayuntar o allegar vna cosa a otra. (1) netechpiqui, nitla : (2) tupir algo. (1) tupir algo. preterito: onitlanetechpic.

netechtlalia, nitla : juntar mantas cosiendolas unas con otras, o cosa semejante. preterito: onitlanetechtlali. (2) juntar o ayuntar vna cosa con otra. (1) ayuntar o juntar mantas vnas con otras cosiendolas. (1) netechtlapana, nitla : quebrar alguna vasija con otra, o cosa assi. pre: onitlanetechtlapan. (2) quebrar vna cosa con otra. (1) netechuia, mo : reir vnos con otros; tratarse mal vnos a otros los vezinos y parientes. (1) lo mismo es que monetechaua. pre: omonetechuique. (2) netechuia, tito : reir vnos con otros; tratarse mal vnos a otros los vezinos y parientes. (1) contender y tratarse mallos de vna parentela o familia. pre: otitonetechuique. (2)

netechuitequi, nitla : herir vna cosa con otra prete: onitlanetechuitec. (2) herir vna cosa con otra. (1 nitla, netechuiteq[ui]) netechxacualoa, nite : fregar vno con otro. (1 nitenetechxaqualoa) netechxacualoa, nitla : ludir o fregar vna cosa con otra. (1 nitla, netechxaqualoa) netechzaloa, nitla : juntar o ayuntar vna cosa con otra. (1 nitla, netechaloa) pegar dos cosas. (1 nitla, netechaloa) netecnonotzaliztli : &c. (2) determinacion o acuerdo d[e] audiencia real o de cabildo.

netecpancatlaliliztli : asntamiento assi. (1) netecpantlaliliztli : lugares. (2) netecpichahuiliztli : netecpicholiztli : orden y concierto delos que citan assentados en sus ayuntamiento assi. (1 netecpichauiliztli) ayuntamiento assi. (1) tropeadura. (1) tropeon. (2)

netecuiniliztli : estropieo o tropeon. (1) netecuiniloyan : trompeadero. (1)

tropeadero, . (2)

netecunonotzaliztli : neteelehuiltiliztli : netehuitequiliztli :

concejo, ayuntamiento. (1) desseo tal. (1 neteeleuiltiliztli) alarido. (2 Neteuitequiliztli) amistad que se trata y procura tener

neteicniuhtiliztli : conciliacion tal. (1) con algunas personas. (2) neteihuiliztli + :

apelacion. (1 occeccan neteihuiliztli)

neteilhuilcotona, ni : atajar o quitar pleitos. pre: oniteneteilhuilcoton. (2) neteilhuiliz tlatolli : proceso de pleito. (2) neteilhuiliztica : con quexa, o con acusacion. (2)

neteilhuiliztlatolli : processo enel pleyto. (1) neteilhuiliztli : denunciacion tal. (1) quexa o acusacion. (2) querella. (1 neteylhuiliztli) pleito. (1)

neteilhuiliztli + : el estado, o termino enque anda, o esta el pleyto. (2 Oncan onotiuh in neteilhuiliztli) el estado enque esta el pleyto. (2 Oncan tzicaui yn neteilhuiliztli) apelacion que se haze para ante otro juez. (2 Occe ixpan neteilhuiliztli) el estado, o termino enque anda y esta el pleyto. (2 Oncan tlantiuh in neteilhuiliztli) idem. (Oncan acitiuh yn neteilhuiliztli: el estado enque esta el pleyto.) (2 Oncan nemi in neteilhuiliztli) el estado enque esta el pleyto. (2 Oncan acitiuh yn neteilhuiliztli) neteilhuilli : pleito. (1) idem. (Neteilhuiliztli: quexa o acusacion.) (2)

neteittitiliztli : neteixnamictiani : neteixnamictiliztli : netelochiquiliztli : neteltiliztli :

aparecimien[t]o. (1) descncertador assi. (1) contrariedad assi. (1) refregamiento. (1) contienda o baraja, . (2)

refregamiento. (2) tropieo. (2) tiempo de confiana, o de esperana. esperana. (2) confiana

estropieo o tropeon. (1)

netemachilizpan : tiempo de esperana. (1) (2) netemachiliztli : necessidad tal. (1)

esperana. (1)

netemachiliztli + : desconfiana tal. (1 amotetech netemachiliztli) que de otro se tiene. (2 Tetech netemachiliztli) netemacohualiztli : alquile de obreros. (1 netemacoualiztli) alquilar obreros. (2 Netemacoaliztli) netemaliztli : netemaloyan : bao, s: el acto de baarse assi. (1) bao, s: el lugar donde se baan. (1) alarido tal. (1 netempapauiliztli) chupamiento assi. (1) alarido. (2

el acto de

netempapahuiliztli : Netempapauiliztli) netempipitzoliztli :

netempopohualoni : bauadero o paezuelo de narizes. (1 netempopoaloni) paezuelo de mesa. (1 netempopoualoni) paezuelo de mesa. (2 Netempopoaloni) netenantlaliloyan : (2) netencapaniliztli : netencuauhtiliztica : guarida para defenderse. (1) maxcadura assi. (1) afirmadamente. (1 netenquauhtiliztica) porfia, o albarrada para defenderse.

netencuauhtiliztli : afirmacion tal. (1 netenquauhtiliztli) afirmacion animosa y fuerte. (2 Net[n]quauhtiliztli) netencuepaliztli : netenenectiliztli : retratacion. (1) desseo tal. (1)

retractacion del q[ue] se desdize. (2)

netenextiliztli : aparecimien[t]o. (1) netennonotializtli : netennonotzaliztli : netennonotzaliztli contrato o concierto entre algunos. (2) concierto assi. (1) = := yguala en compra. (1)

netentotoquiliztli (2 netennonotzaliztli)

netenqueloliztli + : escarnecimiento. (1 teca netenqueloliztli) teca netenqueloliztli) burla assi. (1 teca netenqueloliztli) netenquelolli + : necayauhtli: idem. netenquelolli)

burla assi. (1

escarnecido. (1 yca netenquelolli) idem. (Ica (Ica necayaualoni: escarnecido oburlado.)) (2 Ica escarnecimiento que de alguno se haze. (2 Teca

netenquequeloliztli + : netenquequeloliztli) netentiliztli :

entremetimiento tal. (1)

netentlamachhuiliztli : pulla. (1) netentlamachuiliztli : pulla. (2) netentlapaliuhcahuiliztica : afirmadamente. (1 netentlapaliuhcauiliztica) netentlapaltiliztli : netentotoquiliztli : (2) netenuitequiliztli : afirmacion tal. (1) yguala en compra. (1) alarido tal. (1) lomesmo es que netenquauhtiliztli. (2) lo mismo es que netennonotzaliztli.

neteochihualiztli + : maitines. (1 youalnepantla neteochiualiztli) prima enlas horas. (1 achto neteochiualiztli) prima enlas horas. (1 tlauizcalpan neteochiualiztli) prima enlas horas. (1 quiyacatia neteochiualiztli) neteomachtlaniliztli : cobdicia tal. (1) (2) neteotiliztli : adoracion tal. (1) tenido por tal. (2) codicia, o deseo de ser tenido por dios.

adoracion latria conque es adorado dios y

neteotilo : es tenido, o adorado por dios. prete: oneteotiloc. (2) neteotiloni : adorable dios, o digno doser adorado. (1) de ser tenida por dios. (2) netepachihuiliztli : asechana. (1 netepachiuiliztli) cobdicia tal. (1 netepanauiltoquiliztli) adorable cosa, o digna

netepanahuiltoquiliztli :

netepexihuiliztli : cayda en graue delicto. (1 netepexiuiliztli) despeamiento, o caida del que cae en algun graue delicto. (2 Netepexiuiliztli) netepexihuiliztli + : andar los vicios a vanderas desplegadas. (1 nouian totocaticac yn neatoyauiliztli yn netepexiuiliztli,) netepiltzintiliztli : netepiltzintilli : adopcion tal. (1) adoptiuo hijo. (1)

netepiyaltiliztli : encomienda tal. (1 netepialtiliztli) el acto de encomendar el secreto al amigo, o el acto de encomendar a otro su negocio. (2 Netepialtiliztli)

netepotlamiliztli : estropieo o tropeon. (1) neteputlamiliztli) estropieo, o tropieo. (2) netepotlamiloyan :

tropeadura. (1 tropeadero. (2)

trompeadero. (1 neteputlamiloyan)

netequiliztli : ayuntamiento assi. (1) para oyr sermon. &c. (2)

auditorio de gente ayuntada y asentada

netequiliztli + : idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.) (2 Tenepantla netequiliztli) netequipachliztli : netequipacholiztica : afligidam[n]te. (2) ocupacion. (1) solicitamente y con congoxa. (1) angustiada y

netequipacholiztli : negociacion tal. (1) trabajo con passion. (1) ympedimento assi. (1) tribulacion. (1) aflicion y angustia del que la padece. (2) netequipacholiztli netequipacholiztti : + : manzilla por misericordia. (1 teca netequipacholiztli) angustia. (1) caso de

netequipacholli : idem. vel. escrupulo, o caso de consciencia. (Netequipacholiztli: aflicion y angustia del que la padece.) (2) consciencia. (1) netequitiliztli : cargo de consciencia. (1) netequitlazaliztica : netequitlazaliztli : netequizpa : quaresma. (2) porfiando assi. (1 netequitlaaliztica) porfia tal. (1 netequitlaaliztli)

hora, o tiempo de acostarse adormir, o de comenar a ayunar la desperezando. (1 neteteuanaliztica) desperezo. (2 Neteteuanaliztli) desperezo. (1

netetehuanaliztica : netetehuanaliztli : neteteuanaliztli) netetemihuiliztli : netetemilhuiliztli : netetequizpan :

juego de pelota con la rodilla. (1 netetemiuiliztli) juego de pelota conla rodilla. (2)

noche quando se acuestan todos. (1)

netetlaquehuiliztli : alquiler de obreros. s. el acto de alquilarse algunos. (2 Netetlaqueuiliztli) alquile de obreros. (1 netetlaqueuiliztli) netetoctiliztli : amparo. (1) netetzontiliztli : atesoramiento. (1)

netexacualoa, nitla : fricar, o refregar vna cosa con otra. prete: onitlanetexaqualo. (2 Netexaqualoa, nitla)

neteyaotiliztli : contencion, brega, o guerra. (2) neteyollotiliztli :

contrariedad assi. (1)

el acto de descubrir el secreto al amigo. (2)

netezaloa, mo : pegarse vna cosa a otra. preterit: omonetealo. (2 Monetealoa) netezaloa, nitla : pegar o juntar vna cosa con otra. pre: onitlanetealo. (2 Netealoa, nitla) ayuntar o juntar mantas vnas con otras cosiendolas. (1 nitla, netealoa) netezcahuiloni : netiliniliztli : espejo para mirarse. (1 netezcauiloni) puxo devientre. (2) puxo de vientre. (1)

netilmaolololiztli :

arregaamiento. (1)

netimaloliztli : alegria y gloria muy grande del que la tiene, o glorificacion, passiue. (2) glorificacion tal. (1) gloria. (1) netimaloliztli + : gloria vana. (1 annen netimaloliztli) el acto de fruir y gloriarse spiritualmente. (2 Teoyotica netimaloliztli) escarnecimiento. (1 teca netimaloliztli) gloria verdadera. (1 nelli netimaloliztli) netimalolli + : idem. (Ica netenquelolli: idem. (Ica necayauhtli: idem. (Ica necayaualoni: escarnecido oburlado.))) (2 Ica netimalolli) escarnecido. (1 yta netimalolli) netititzaliztli : puxo de vientre. (2) netitixiliztli : (1) puxo de vientre. (1) rebusca despues dela vendimia.

rebusca despues dela cosecha. (2)

netitlaniliztli : mensaje. (1) netitlaniztli : mensaje, o mandado. (2) espanto, o estremecimiento d[e]l cuerpo. (2 Netlac = : idem. = netlaquizahuiliztli (2 netlac yauiliztli) (Netlac yauiliztli: espanto, o estremecimiento

netlac izahuiliztli : yauiliztli) netlac izahuiliztli netlac mauhtiliztli : d[e]l cuerpo.) (2)

netlacahualtiliztli : emmienda assi. (1 netlacaualtiliztli) abstinencia del que se abstiene de algo, yendose ala mano. (2 Netlacaualtiliztli) embarao tal. (1 netlacaualtiliztli) desembrauecimiento. (1 netlacaualtiliztli) netlacahuiliztli : merienda, o familiar atreuimiento de amistad que con alguno se tiene. (2 Netlacauiliztli) merienda. (1 netlacauiliztli) familiaridad. (1 netlacauiliztli.) netlacamatiliztli : (1) contentamiento del que cita rico y prospero. (2) riqueza.

netlacaneconi + : persona de confiana. (2 Itech netlacaneconi) leal cosa. (1 ytech netlacaneconi) ynfiel de quien no se fia. (1 aytech netlacaneconi)

netlacanequiliztica + : lealmente. (1 tetech netlacanequiliztica) enesta manera. (1 tetech netlacanequiliztica)

fielmente

netlacanequiliztli + : lealdad assi. (1 tetech netlacanequiliztli) idem. (Tetech netemachiliztli: confiana que de otro se tiene.) (2 Tetech netlacanequiliztli) confiana tal. (1 tetech netlacanequiliztli) fieldad o fidelidad tal. (1 tetech netlacanequiliztli) netlacecehuiliztli : reconciliacion delos que estauan reidos, o concierto pacifico [n]tre los que pleyteauan. (2 Netlaceceuiliztli) liga enlas amistades. (1 netlaceceuiliztli) yguala enel pleyto. (1 netlaceceuiliztli) netlacemitalhuiliztli : determinacion firme y proposito entero de enm[n]dar la vida, o de hazer o ira qualquier cosa (2) proposito assi. (1) determinacion tal. (1) netlacemmamaltiliztli : cargo de consciencia, o el acto del que toma algo sobre su consciencia, el acto del que toma algo sobre su consciencia. (2) cargo de consciencia. (1) netlacoliztli : tacha. o falta de alguna persona. (2) nota en persona. (1)

netlacualiz cahualtiliztli : dieta o templana enel comer. (1 netlaqualiz caualtiliztli) netlacuauhquetzaliztica : netlacuauhquetzaliztli : netlacuepililiztli : reclamacion assi. (1) netlacuepiliztli : netlacuicauh, no netlacuicauh; + : : constantemente. (1 netlaquauhquetzaliztica) constancia assi. (1 netlaquauhquetzaliztli) desculpa, o descargo que alguno da. (2)

descargo tal. (1) escusacion. (1)

escusacion, o reclamacion. (2) deudor por lo que preste. (1) deudor mio por lo q[ue] le preste. (2 Netlacuicauh; no) deudor mio por lo q[ue] le preste. (2) prestido tal. (1) emprestada

netlacuicauh; no : netlacuilli : cosa assi. (1)

cosa que se tomo prestada. (2)

netlacuilli + : emprestido de reyes. (1 emperador netlacuilli) reyes. (1 vey tlatoca netlacuilli) netlacuiloni : cosa assi. (1) idem.

emprestido de prestada soltar

(Netlacuilli: cosa que se tomo prestada.) (2)

netlacuilpoloa, ni : deuda. (1)

saltar la deuda. preterito: oninetlacuilpolo. (2) desempearse, o salir de deuda. prete: desempearse. (1)

netlacuilquixtia, nino : oninonetlacuilquixti. (2)

netlacuitlahuiliztica : diligentemente, o con solicitud y cuydado. (2 Netlacuitlauiliztica) diligentemente. (1 netlacuitlauiliztica) netlacuitlahuiliztli : estudio o diligencia. (1 netlacuitlauiliztli) cargo tal. (1 netlacuitlauiliztli) procuracion. (1 netlacuitlauiliztli) cuidado. (1 netlacuitlauiliztli) netlacuitlatlahuiliztica : netlacuitlatlauiliztica) estudiosamente desta manera. (1

netlahuelcahualiztli : desesp[er]acion. (1 netlauelcaualiztli) netlahuelcuitiliztli : ocasion que los vnos alos o tros se dan para rias o barajas. (2 Netlauelcuitiliztli) lid enel pleyto. (1 netlauelcuitiliztli) lid en trance de armas. (1 netlauelcuitiliztli) netlahuelitinemiliztli : aborrecimiento o malquerencia devnos contra otros. (2 Netlauelitinemiliztli) discordia assi. (1 netlauelitinemiliztli) netlahuelitztinemiliztli : idem. (Netlauelitinemiliztli: aborrecimiento o malquerencia devnos contra otros.) (2 Netlauelitztinemiliztli) discordia assi. (1 netlauelitztinemiliztli) netlahuelnamiquiliztli : discordia y enemistad que ay entre algunos. (2 Netlauelnamiquiliztli) diferencia o discordia. (1 netlauelnamiquiliztli) netlahuelpololiztli : desesperacion o impaciencia muy grande. (2 Netlauelpololiztli) desesp[er]acion. (1 netlauelpololiztli) netlahuililoni : netlauililoni) candil, o cosa semejante. (2 Netlauililoni) antojo, o codicia de algo. (2) candil. (1

netlaicoltiliztli : netlailloliztica :

cobdicia generalmente. (1)

ceuil y apocadamente. (2 Netlaylloliztica)

netlailloliztli : ceuilidad, apocamiento, o poquedad. (2 Netlaylloliztli) netlailneloliztli : henchimiento tal. (1)

netlailoliztica : apocadamente assi. (1) netlailoliztli : apocamiento tal. (1)

netlailquetzaliztica : apocada y ceuilmente. (2 Netlaylquetzaliztica) apocadamente assi. (1) netlailquetzaliztli : tal. (1) netlaitlaniliztli : ceuilidad, o poquedad. (2 Netlaylquetzaliztli) demanda cosa assi. (1) apocamiento

netlaixcahualtiliztli : culpa de negligencia y omission. (2 Netlaixcaualtiliztli) desmerecimiento assi. (1 netlaixcaualtiliztli) netlaixnextililiztli : medrapormejoria. (1)

netlaixnextiliztli : vida. (2) netlalcahuiliztli : (2 Netlalcauiliztli)

grangeria solicitud, o procuracion delo necessario ala apartamiento delos que se apartan y despiden vnos de otros. partida de lugar o de persona. (1)

netlalchitlazaliztli : abatimiento y humildad del que se humilla. (2 Netlalchitlaaliztli) humildad. (1 netlalchitlaaliztli) netlaliliztli + : concep[c]ion dela criatura enel vientre. (2 Teitic netlaliliztli) concepcion. (1 teitic netlaliliztli) netlaliloni : netlaliloya : asentadero. (2) posadero o asentadero. (1)

estancia donde alguno esta. (1)

netlaliloyan : lugar o asiento. (1) assentamiento. (1) lugar donde se asientan. (2) poyo para assentarse. (1) assiento, donde se assientan. (1) sentadero. (1) netlalochnamiquiliztli netlaloliztli : manera. (1) netlalolli + : + : justa assi. (1 cauallopan netlalochnamiquiliztli) corrida. (1) huida enesta

corrida del que corre, o huye. (2) legua. (1 cen netlalolli)

netlalotihuechiliztli : idem. (Netlalotiquializtli: apresuramiento, o arremetida del que se leuanta y da acorrer.) (2 Netlalotiuechiliztli) netlalotihuetziliztli : arremetida assi. (1 netlalotiuetziliztli) netlalotiquizaliztli : apresuramiento, o arremetida del que se leuanta y da acorrer. (2 Netlalotiquializtli) arremetida assi. (1 netlalotiquializtli) netlalteuhnemitiliztli : netlamacehualpololiztli : netlamachtica : fatiga assi. (1) aflicion tal. (1)

desmerecimiento assi. (1 netlamaceualpololiztli) ricamente. (1)

rica y prosperamente. (2)

netlamachtilia, nite : enriquecer a otro. (2) netlamachtilizilhuitl : dia defiesta. (1) netlamachtiliztica : netlamachtiliztli : desta m[a]nera. (1) netlamachtilli : con riquezas, o con gozo. (2) riqueza, o prosperidad. (2) abundosamente. (1) glorificacion tal. (1) gozo

riqueza. (1) tener o estimar algo

netlamachtilmati, nic : tener algo en mucha estimacion. (2) por grandes riquezas y deleytes. (1) netlamachtiltia, nite : enriquecer a otro. (1)

netlamactli :

racion de palacio. (2)

racion de palacio. (1)

netlamamaltiliztli : cargo de consciencia, o el acto del que toma algo sobre su consciencia. (2) cargo de consciencia. (1) netlamiliztli + : achaque o color p[ar]a se escusar (2 Itech netlamiliztli) el acto de escusarse alguno echando la culpa a otro. (2 Tetech netlamiliztli) achaque. (1 ytla ytech netlamiliztli) escusacion assi. (1 tetech netlamiliztli) netlaminaliztli + : corrida assi. (1 atlan netlaminaliztli) fregadientes. (2) fregadientes. (1 netl[m]matiloloni)

netlammatiloloni :

netlampopohualoni : idem. (Netlammatiloloni: fregadientes.) (2 Netlampopoaloni) mondadientes. (1 netlampopoualoni) fregadientes. (1 netlampopoaloni) netlan cuicuihuani : escaruadientes, o mondadi[n]tes. (2 Netlan cuicuiuani)

netlan nanatzaliztli : cruximiento y regaami[n]to de dientes, o tenazadas de dientes. (2) netlan tataconi : escaruadientes. (2) netlan texiliztli : netlan xacualoloni : netlan xaqualoloni) netlan yectiloni : netlancua ilpiloni : cruximiento de dientes. (2) fregadientes. (2 Netlan xaqualoloni) escaruadientes o m[n]dadi[n]tes. (2) cenogil. (1 netlanqua ilpiloni) fregadientes. (1

netlancuacololiztli : el acto de doblegar la rodilla haziendo reuerencia. (2 Netlanquacololiztli) reuerencia assi. (1 netlanquacololiztli) netlancuailpiloni : senogil. (2 Netlanquailpiloni)

netlancuaquetzaliztli : arrodillamiento. (1 netlanquaquetzaliztli) netlancuaquetzaloni : netlancuicuihuani : netlancuicuiuani) cosa digna de reuerencia. (2 Netlanquaquetzaloni) mondadientes. (1 netlancuicuiuani) allegamiento assi. (1) escaruadientes. (1

netlanechicalhuiliztli :

netlanehuiliztli : error de tomar vno por otro, por ignorancia e inaduertencia, o el acto de tomar algo prestado. (2 Netlaneuiliztli) error assi. (1 netlaneuiliztli) netlaneltoquilizcahualiztli : el acto de renegar, o de negar y apartarse dela fee. (2 Netlaneltoquilizcaualiztli) reniego del renegado. (1 netlaneltoquilizcaualiztli) netlaneuhtilizcalli : burdel o casa de malas mugeres. (2) mancebia puteria. (1)

netlaneuhtiloya : mancebia puteria. (1) netlaneuhtiloyan : mugeres.) (2) netlanitztiliztli : netlannanatzaliztli : netlantataconi : idem. (Netlaneuhtilizcalli: burdel o casa de malas

alabana tal. (1) cruximinto assi. (1 netl[n]nanatzaliztli) escaruadientes. (1) ruydo de dientes rechinando. (1)

mondadientes. (1)

netlantexiliztli :

cruximinto assi. (1)

netlantzitzilitzaliztli : cruximiento de dientes, o tenazadas de dientes. (2) cruximiento assi. (1) ruydo de dientes rechinando. (1) netlanyectiloni : mondadientes. (1 netl[n]yectiloni) netlaocolpololiztli : aliuio delos trabajos, o desenhadamiento. (2)

netlaocolpopololiztli : juego para desenojarse. (1) netlapaloliztica : osadamente. (1) atreuida o osadamente. (2) atreuidamente assi. (1) osadia. (1)

netlapaloliztli : atreuimiento o osadia. (2) netlapaltililiztli : netlapaltiliztli : netlapiquiliztli : (1) netlapololtiliztica : (1) netlapololtiliztli : desatino. (1) netlaquentiliztli : netlaquizahuiliztli : netlatemoliliztli :

atreuimiento tal. (1)

esfuero en esta manera. (1) esfuero varonil. (2) animosidad assi. (1) simulacion assi. desatinadamente.

cautelosa disimulacion de alg[n]o. (2) desatinadamente. (2) yerro. (1) turbadamnte. (1)

desatino. (2)

deuaneo o desatino. (1) abrigo tal. (1)

el acto de arroparse y abrigarse. (2)

lo mesmo es que netlac yauiliztli. (2 Netlaquiauiliztli) especulacion. (1)

netlatenehuiliztli : obligacion o prometimieto de contrato. (2 Netlateneuiliztli) obligacion. (1 netlateneuiliztli) netlatequililiztli : netlatiayan + : ley, o ordeaas de entre si mismos. (2) obligacion. (1)

escondrijo de fieras. (1 tequanime yn netlatiayan)

netlatilia, nech : dezirme mal el juego. pre: onechnetlatili in patolli. (2) dezir mal el juego. (1) netlatilia, nic : esconderse de otro. (1)

netlatilia, nite : agaaparse. (1) netlatiliztli : assi. (1) netlatiloya : netlatiloyan :

esconderse de otros. preterito: onitenetlatili. (2) quemadura

escondimiento assi. y quemadura del que se quema. (2) escondrijo de hombres. (1) escondrijo, adonde alguno se esc[n]de. (2)

netlatlacollaxoni : idem. (Netlatlacollaaliztli: purgacion de pecados.) (2) purgatiua cosa desta manera. (1) netlatlacollazaliztli : purgacion de pecados. (2 Netlatlacollaaliztli) tal. (1 netlatlacollaaliztli) purgacion

netlatlaitlaniliztli : idem. (Netlatlayeuiliztli: mendiguez. s. el acto de mendigar.) (2) mendiguez de aqueste. (1) netlatlalililiztli : obligacion o ordenanas de entre si mesmos. (2)

netlatlalilizti : disfrace. (2) netlatlaliliztli : netlatlaloliztli + : disfrace. (1) prometimiento assi. (1) obligacion. (1)

juegos a cauallo. (1 cauallo netlatlaloliztli)

netlatlaloloyan : carrera donde corren. (1) netlatlaloyan : netlatlaloy[n]) estadalla, carrera o lugar, donde corren hombres o cauallos. (1 suerte. (1) apretamiento tal. (1 netlatlanqualiztli) alquile assi. (1 netlatlaneuiliztli) consideradamente. (2) consideradamente assi. (1)

netlatlamaniliztli : netlatlancualiztli : netlatlanehuiliztli : netlatlaniliztica :

netlatlaniliztli : apuesta. (1) apuesta o juego para ganar o perder, o consideracion, o pregunta devnos a otros. (2) juego de veras y no de burlas. (1) consideracion tal. (1) netlatlapehuiliztli : netlatlatililiztli : borrachez moderada y templada. (2 Netlatlapeuiliztli) atesoramiento. (1)

netlatlatlaliliztica : con obligacion o ley. (2) netlatlattililiztli : escogimiento tal. (1)

netlatlattiliztli : escogimiento delo que se escoge, o el acto de mirarse las partes vergonosas. (2) netlatlaxililiztli : abortadura, o el acto voluntario y procurado dela que echa la criatura. (2) abortadura tal. (1)

netlatlayehuiliztli : mendiguez. s. el acto de mendigar. (2 Netlatlayeuiliztli) mendiguez de aqueste. (1 netlatlayeuiliztli) demanda assi. (1 netlatlayeuiliztli) netlatlayehuiliztli + : demanda assi. (1 tepal netlatlayeuiliztli) determinacion o acuerdo de consejo real. (2) consejo

netlatocanonotzaliztli : real. (1)

netlatolchicahualiztli : afirmacion de algo con instancia y fortaleza. (2 Netlatolchicaualiztli) afirmacion tal. (1 netlatolchicaualiztli) netlatolcuecuepaliztli : netlatolcuepaliztli : netlatolhuiliztli : doblez tal. (1) retratacion. (1)

retratacion del q[ue] se desdize. (2) quexa ante juez o pleito. (2)

pleito. (1) retratacion. (1)

netlatolilochtiliztli : retratacion del que se desdize. (2)

netlatolimatiliztica : elegantemente, o con prudente razonamiento. (2) elegantemente assi. (1) netlatolimatiliztli : elegante platica. (1) elegancia tal. (1)

netlatolmachtiloni + : gramatica, arte dela lngua latina. (1 lat[n] netlatolmachtiloni) netlatolpanahuiliztli : porfia de palabras. (1 netlatolpanauiliztli) netlatolpapatlaliztli : doblez tal. (1) netlatolpepechtiliztli : thema o fundamento de platica o sermon. (2) sermon o proposito de algna platica o fndamento. (1) netlatolyeyecoliztli : ensaye o prueua de platica o sermon. (2) de alguna cosa que se compone, como canto o platica. (1) netlatquitiliztli : netlatquitilli : netlatzitzquiloni el acto de aplicar algo para si. (2) tema de

esamen o prueua

apropriacion. (1)

cosa aplicada o apropriada para si. (2)

apropriada cosa. (1)

+ : asidero para se asir. (2 Itech netlatzitzquiloni) + : asimiento tal. (1 ytech netlatzitzquiltiliztli) culpa de omission y negligencia. (2 desmerecimiento assi. (1 netlatziuhcacaualiztlin)

netlatzitzquiltiliztli

netlatziuhcacahualiztli : Netlatziuhcacaualiztli) netlatziuhcacahualiztlin :

netlatziuhcahualiztli : entibiamiento o negligencia acerca delo que auia propuesto alguno de hazer. (2 Netlatziuhcaualiztli) entibiamento tal. (1 netlatziuhcaualiztli)

netlatzontequililiztli : proposito o determinaci[n] del que se determina de hazer o dezir alguna cosa, o juyzio con que alg[n]o juzga asi mismo. (2) profession de voto de religion. (1) deliberacion tal. (1) netlatzontequililli : deliberada cosa assi. (1)

netlauhtiliztli : don o merced que se recibe. (2) netlauhtilli : o don. (1) idem. (Netlauhtiliztli: don o merced que se recibe.) (2) tropieo o cayda en hoyo pequeo. (2) desconcierto tal. (1) modo, o manera debuscar y grangear lo necesario ala vida. agradecimiento. (1 netlaocamatiliztli) agradecimiento. (2 Netlaomatiliztli) agradecimiento. (1 cayda en hoyo merced

netlaxapochuiliztli : pequeo. (1) netlaxitiniliztli : netlayecoltiliztli : (2) netlazocamatiliztli : netlazomatiliztli : netlaomatiliztli) netlazotililiztli :

encarecimiento tal. (1 netlaotililiztli)

netlazotiliztli : encarecimiento del que vende caro y encareciendo todo loque haze. (2 Netlaotiliztli) netlazotlaliztli : encarecimiento tal. (1 netlaotlaliztli) amor conque algunos se aman, o amor proprio. (2 Netlaotlaliztli) familiaridad. (1 netlaotlaliztli) caridad para consigo. (1 netlaotlaliztli) netlazotlaltia, nite : hazer que se am[n] los que de antes nose amauan. prete: onitenetlaotlalti. (2 Netlaotlaltia, nite) amigos hazer a algunos. (1 nite, netlaotlaltia) netle : a hao, ola, oyes. (1) ola, hao, oys, para llamar a alguno. (2) adverbio para llamar. (1) a; para llamar. (1) netlehuiliztli : netleuiliztli) calor o calentura grande. (2 Netleuiliztli) o

calentura tal. (1 muestra de

netlezantililiztli : presumpcion vana. (2 Netleantililiztli) vanagloria. (1 netleantililiztli) netloc : juntamente. (2)

netoctiliztli : el acto de ampararse o guarecerse detras de algo, o arrimandose ala pared. &c. (2) netoliniliztli : miseria contraria de dicha. (1) de pobreza. (1) pobreza. (1) mengua ynopia. (1) netolinilo : netoliniloyan : padecese necesidad y pobreza. (2) lugar de pobreza y de miseria. (2) pobreza, o miseria. (2) miseria

netoliniztli

+ : furias del infierno. (1 mictlan netoliniztli) quebrantar el voto que hizo prete: oninonetolitlaco. (2) quebrantamiento de fee. (1) voto. (2) prometimiento assi. (1) profession

netolitlacoa, nino : quebrntar fee. (1) netolitlacoliztli :

netolli : voto desta manera. (1) de voto de religion. (1) netolpoloa, nino : quebrntar fee. (1)

quebrantar el voto. preterito: oninonetolpolo. (2) votar, hazer voto. (1) prometer a dios. (1)

netoltia, nino : hazer voto. (2) profession hazer assi. (1) netoltia + :

prometer a dios. (1 yuictzinco nino, netoltia yn dios) prometimiento assi. (1) voto. (2)

netoltiliztli :

netonalcahualtiliztli : espanto del que se espanta de algo. (2 Netonalcaualtiliztli) netonehualiztli : verguena. (1 netoneualiztli) netonuitzoliztli : netonuitztoliztli : netopalitoliztli : netopalquetzaliztli : netopehualiztica + : corcobo. (1) corcobo. (2) muestra de vanagloria. (1) fantasia. (1) presumpcion vana. (2)

atauio tal. (1)

burlando desta manera. (1 teca netopeualiztica) escarnecimiento. (1 teca netopeualiztli) burla assi. (1 menosprecio o escarnio que de otro se haze. (2 Teca idem. (Ica netimalolli: idem. (Ica necayaualoni: escarnecido

netopehualiztli + : teca netopeualiztli) netopeualiztli)

netopeuhtli + : escarnecido. (1 yca netopeuhtli) (Ica netenquelolli: idem. (Ica necayauhtli: idem. oburlado.)))) (2 Ica netopeuhtli) netotiliz nemachtiloyan : netotiliztli : dana. (2) netotiliztli netotiloyan : netotomaliztli : netotoniloyan : al sol. (2) escuela de danar. (1)

dana o baile, f: areyto. (1)

baile o dana. (1)

baile, o

+ : dana de mugeres. (2 Ciua netotiliztli) corro donde bailan. (1) desabrochadura assi. (1) solana o corredor para sol. (1) solana, o lugar parase callentar corro, o lugar donde bailan. (2)

netoxomaliztli : dessolladura tal. (1) con algun golpe. &c. (2)

desolladura delque se lastimo, o desollo caida delos que discordia assi.

netquitihuetziliztli : cayda juntamente. (1 netquitiuetziliztli) caen asidos vnos con otros. (2 Netquitiuetziliztli) nettaliztli + : desmerecimiento assi. (1 aoctleipan nettaliztli) (1 ayel nettaliztli) nettoni : espejo para mirarse. (1)

netzacualiztli : encerramiento. (1 netzaqualiztli) idem. clausura, o encerramiento voluntario.) (2 Netzaqualiztli) netzatzacualiztli : encerramiento. (1 netzatzaqualiztli) encerramiento voluntario. (2 Netzatzaqualiztli) netzatzacutimani : (2) netzatzililoni : vando. (1)

(Netzatzaqualiztli: clausura, o

estar algunos amis lados, o a mi manderecha e yzquierda. apellido de linaje o de

apellido de vando, o de linaje. (2)

netzicoliztli : detenimiento del q[ue] se detiene en alguna parte. (2) auezindamiento tal. (1) tardana. (1) netzicoloni : cosa que haze detener. (2) tardadora cosa. (1)

netzicoloni tetzico :

netzicuahuazoiliztli : el acto de peinarse alguno. (2 Netziquauazuiliztli) peynadura. (1 netziquauazuiliztli) netzimpoztequiliztli : derrengamiento. (1 netzimpuztequiliztli) netzinaquiliztli : netzincohuiloyan : netz[n]couiloy[n]) netzincuepaliztli : netzinnamacoya : derrengamiento. (1) burdel. (2 Netzincouiloyan) buelta tal. (1) mancebia puteria. (1

mancebia puteria. (1 netz[n]namacoya) (Netzincouiloyan: burdel.) (2) arrepentimiento tal. (1)

netzinnamacoyan : idem. netzinquixtiliztli : netzolli :

abrojo, o espino que sale dela tierra como esparrago. (2)

netzolli tlacatecolo xocohuitztli : abrojos otros. (1 netzolli tlacatecolo xocouitztli) netzomiloni : narizes. (1) paezuelo de narizes. (2) sonadero de mocos. (1) paezuelo de

netzomocoliztli : el acto de forcejar reziam[n]te. (2) (1)

esfuero en esta manera.

netzoncuiliz tetlatzacuiltiliztli : castigo de vengana. (2) netzoncuiliztica tetlatzacuiltiliztli : netzoncuiliztli : vengana. (2) netzonquetzaliztli : assi. (1) netzonquetzaliztli castigo de vengana. (1)

vengana. (1) rebossadura

colmo, o rebosadura delo q[ue] semide. (2) = := netzontlaliliztli (2 netzonquetzaliztli)

netzonteconhuihuixoliztli : (2 Netzonteconuiuixoliztli) netzontlaliliztli : (1) netzotzonaliztica : netzotzonaliztli :

sacudimiento de cabea para negar o para vedar algo. negacion assi. (1 netzonteconuiuixoliztli) rebossadura assi.

lo mesmo es que netzonquetzaliztli. (2) dudosamente. (2) duda. (2) dudosamente. (1)

calabaada. (1)

dvda, generalmente. (1)

neuhcayotia, nite : dar de almorzar, o dar de comer a alguno antes de medio dia. preterito: oniteneuhcayoti. (2) dar acomer. (1) neuhcayotl : bastimento assi. (1) comida. (1) mntenimiento humano. (1) neuhcayotl + : miseria de pobreza. (1) dia y victo. (1)

m[n]tenimi[n]to cotidiano (2 Cochcayotl, neuhcayotl) mantenimiento humano. (2)

neuhcayotl, cochcayotl : neuhquixtia, nitla neuhyantli : nexahualoni : nexatl : :

escoger lo mejor. (1)

cosa que se haze de voluntad, o de proprio motiuo. (2) afeite tal. (1 nexaualoni) lexia. (1)

lexia. (2)

nexaxacualoloni : idem. (Nexaxaqualoloyan: estregadero donde se refrigan, o rascan.) (2 Nexaxaqualoloni) fregadero assi. (1 nexaxaqualoloni) nexaxacualoloyan : estregadero donde se refrigan, o rascan. (2 Nexaxaqualoloyan) estragadero para rascarse. (1 nexaxaqualoloyan) nexcuacualatza, nitla : adobar con cernada mantas viejas de algodon. preterit: onitlanexquaqualatz. (2 Nexquaqualatza, nitla) adobar ropavieja. (1 nitla, nexquaqualatza) nexectic : nexehua : cosa parda, de color de ceniza. (2) encorarse la herida. (1 nexeua) cisma, o diuision. (2) cisma. (1) pardo color. (1)

nexeloliztli :

nexhua :

cierta biuora. (2 Nexua)

nexhuacayotl : la carne dela llaga ya sana, o la costra della. (2 Nexuacayotl) costra de farna. (1 nexuacayotl) nexhuauhtli : nexuauhtli) cenizos o bledos pardos. (2 Nexuauhtli) bledos pardos. (1

nexhuia, nitla : encenizar algo. (2 Nexuia, nitla) nexuia) henchir algo de ceniza. (1 nitla, nexuia)

encenizar algo. (1 nitla,

nexhuitiliztica : destempladamente, o con destemplanea enel comer. (2 Nexuitiliztica) destempladamente assi. (1 nexuitiliztica) nexhuitiliztli : ahitamiento, o destemplana enel comer. (2 Nexuitiliztli) destemplana tal. (1 nexuitiliztli) ahito, s: el acto de estar ahito. (1 nexuitiliztli) nexiccahualiztli : pecado de omision, o descuido y negligencia. (2 Nexiccaualiztli) desmerecimiento assi. (1 nexiccaualiztli) nexicolizpan; + : con mi embidia, o enojo. (2 Nexicolizpan; no) con mi embidia, o enojo. (2) embidiosamente. (1)

nexicolizpan; no : nexicoliztica : nexicoliztli : nexiliztica nexiliztli + : + :

embidiosamente, o con enojo. (2) embidia. (2) embidia. (1)

manifiestamente. (1 teixpan nexiliztica) fealdad assi. (1 atlaca nexiliztli) faxa de muger. (1 nexillan ylpiloni) faxa de muger, o cosa semej[n]te. (2) tienda

nexillan ilpiloni : nexillanilpiloni : neximalcalli : de baruero. (1) neximalitztli : neximaliztli : neximaloni : neximaloyan :

barueria, lugar donde afeitan, o tienda de baruero. (2) nauaja de baruero. (2) nauaja de barbero. (1)

rasura o afeitadura d[e]l q[ue] se tresquila. (2) nauaja para afeitar. (2) nauaja de barbero. (1)

barueria donde afeitan. (1)

nexinacholiztli : asementamiento. (1) nexiuhtlatiliztli : entibiamento tal. (1) enhadamiento, desconfiana. o desesperacion. (2) hastio. (1) enhadamiento. (1) desconfiana tal. (1) nexneloa, nitla : henchir algo de ceniza. (1) golosina. (1)

nexochipololiztli :

nexochtiliztli :

gomito. (1)

gomito del que reuiesa, o vomito. (2) deslizadero. (1 nexolaualoyan)

nexolahualoyan : resbaladero. (1 nexolaualoyan) deslizadero o resbaladero. (2 Nexolaualoyan)

nexolehualiztli : dessolladura tal. (1 nexoleualiztli) nexotla, nitla : soltarseme alguna palabra perjudicial, por descuido. pre: onitlanexotlac. (2) descobrir culpa de otro por descuido. (1) nexoxochitlaxiliztli : juego con rosas como quien juega con pelota. (1) rosas como con pelota. (2) nexpaca, nitla : colar paos para lauarlos. prete: onitlanexpacac. vel. onitlanexpac. (2) colar paos. (1) nexpachoa, nitla : asar algo dentro del rescoldo pre: onitlanexpacho. (2) cubrir con rescoldo y brasas membrillos, cebollas &c; paraque se asen. (1) nextamalloa : nextecuili : beuida de cacao que le echaron mucha harina de mayz. (2) loco como quiera. (1) gusano de muladar, o persona juego de

nextecuilin : gusano de estiercol o vasura. (1) desatinada y loca. (2) nextecuillotl : nexti + : locura assi. (1)

locura o tochedad. (2)

descobridor tal. (1 tlapani nexti)

nextia, nic : descubrir o manifestar algo, o buscar lo necessario ala vida. pre: onicnexti. (2) descobrir o descubrir algo. (1) descobrir el secreto deotro. (1) manifestar. (1) nextia, nino : descubrirse o manifestarse. prete: oninonexti. (2) aparecer o manifestarse. (1) descobrir se el que esta encubierto. (1) nextia, nite : descubrir y manifestar a otro, o en cartarlo. prete: onitenexti. (2) encartar. (1) nextia, nitla : resplandecer, o inuentar algun arte mecanica. &c. pre: onitlanexti. (2) ynuentar. (1) pronunciar. (1) alumbrar con candela. (1) resplandecer. (1) nextia + : descobrir lo que se obra o haze. (1 niqualpani nextia) nextia +, nic : manifestar. (1 vel nicnextia) idem. preterito: achi onicnexti. (Achi nicchitonia: grangear o ganar algo en lo que se vende. prete: achi onicchitoni.) (2 Achi nicnextia) nextia +, nicual : descubrir lo que tenia e[e]l coraon. pre: oniqualpani nexti. (2 Pani nextia, niqual) nextia +, nino : esconderse. (1 amo ninonextia) nextia +, nitla : idem. pr: onitlapani nexti. (Pani nextia, niqual: descubrir lo que tenia e[e]l coraon. pre: oniqualpani nexti.) (2 Pani nextia, nitla) nextiani + : descobridor tal. (1 tlapani nextiani) ceniziento color. (1) cosa parda o de color de

nextic : pardo color. (1) ceniza. (2)

nextic aztatl :

ciguea. (1)

nextilia, nic : descubrir secreto al amigo. preter: onicnextili. (2) descobrirse, al amigo. (1) nextilia, nicte : reuelar o descubrir algo a otro. pre: onictenextili. (2) reuelar. (1) publicar alguna obra. (1) nextilia, ninote : aparecer o manifestarse a otros pre: oninotenextili. (2) nextiliztli nextilli nextiqui + : + : + : descobrimiento tal. (1 tlapani nextiliztli) descobierto assi. (1 tlapani nextilli) descobridor tal. (1 tlapani nextiqui)

nextlahualli : sacrificio o ofrenda. (1 nextlaualli) sacrificio de sangre, que ofrecian alos ydolos, sajandose o horadando alguna parte del cuerpo. (2 Nextlaualli) nextlatia, nitla : adobar ropavieja. (1) nextlexuchtli : nextli : lo mesmo es qne nexquaqualatza. pre: onitlanextlati. (2) colar paos. (1) rescoldo. (2)

rescoldo. (1)

ceniza. (1)

ceniza. (2)

nextli + : cuanto ay desde la ceniza ala pascua de resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) nextoca, nitla : asar algo dentro del rescoldo. pr: onitlanextocac. (2) con rescoldo y brasas membrillos, cebollas &c; paraque se asen. (1) nexuchipololiztli : procura y come. (2) nexxo : cubrir

sensualidad de golosinas y frutas, del que siempre las

ceniziento. (1)

nexxotla, nitla : descubrir d[e]fecto o culpa de otro motejandole della. pre: onitlanexxotlac. (2) soltarse mela palabra con descuido e ynaduertencia. (1) seal dar alguno, por dnde se presuma que el hizo algun mal o bien. (1) nexzoquitl : maacotepa solar. (1 nexoquitl)

neyacapopohualoni : bauadero o paezuelo de narizes. (1 neyacapopoaloni) paezuelo de narizes. (1 neyacapopoualoni) paezuelo de narizes. (2 Neyacapopoaloni) neyanaloyan : neyanayan + : lugar donde se acogen quando llueue. &c. (2) escondrijo de fieras. (1 tequanime yn neyanay[n])

neyanilia, nite : esconderse de otro. prete: oniteneyanili. (2) neyaocehuiliztli : treguas paz hasta acierto tiempo. (1 neyaoceuiliztli)

neyaochichihualiztli : armadura tal , o el acto de armarse. (1 neyaochichiualiztli) apercebimiento para pelear armandose. (2 Neyaochichiualiztli) neyaochichihualiztli + : armadura tal. (1 tepuztlauiztica neyaochichiualiztli) lid en trance de armas. (1

neyaochihualiztli : pelea. (1 neyaochiualiztli) neyaochiualiztli) enemistad. (1 neyaochiualiztli) neyaocuecuentililiztli :

haz, batalla ordenada. (1)

neyaocuecuentiliztli : esquadron ordenado de batalla. (2) neyaocuentlaliliztli : ordenana de soldados. (1) soldados. (2) orden[n]a o haz d[e]

neyaoquizcatecaliztli : assentado real, o assiento de real. (1) neyaoquizcatequiliztli : neyaoquizcatzacualiztli : neyaoquizcatzaqualiztli) neyaoquizcatzacuiliztli : enla guerra.) (2) neyaotecpanaliztli : soldados. (2) neyaotequilitzli : soldados.) (2) neyaotequiliztli : neyaotlaliliztli : assi[n]to de real enla guerra. (2) assentado real, o assiento de real. (1 idem. (Neyaoquizcatequiliztli: assi[n]to de real orden[n]a o haz d[e]

ordenana de soldados. (1) idem.

(Neyaotecpanaliztli: orden[n]a o haz d[e]

haz, batalla ordenada. (1) pelea, o contienda. (2)

neyaotlaliloyan : guarida para defenderse. (1) neyaotlaliztli : escaramua. (1) enemistad. (1)

neyaotlatiloyan : fortaleza o guarida de soldados. (2) neyayaotlaliztli : juegos de pelea. (1) juego de caas, o escaramua. (2)

neyecapehuiloni : auentador o moxcador. (1 neyecapeuiloni) neyecchichihualiztica : galanamente. (1 neyecchichiualiztica) galanamente. (2 Neyecchichiualiztica) atauiada y

neyecchichihualiztli : galania. (1 neyecchichiualiztli) atauio, o galania, o el acto de atauiarse bien y componerse. (2 Neyecchichiualiztli) neyecnenequiliztli : fingimiento desta manera. (1) estimarse alguno por bueno, sin serlo. (2) neyecnenequiliztli = := el acto de tenerse y

neyectlapiquiliztli (2 neyecnenequiliztli)

neyectiloyan : purgatorio, lugar donde se purgan las animas. (1) purgatorio y de alimpiamiento. (2) neyectlapiquiliztli : fingimiento desta manera. (1) neyecnenequiliztli. (2)

lugar de

lo mismo es que idem.

neyectoquiliztli : fingimiento desta manera. (1) ypocresia. (1) (Neyectlapiquiliztli: lo mismo es que neyecnenequiliztli.) (2) neyehuaitoliztica : presumptuosamente. (1 neyeuaitoliztica)

neyehuaitoliztli : presumpcion. (1 neyeuaytoliztli) muestra de vanagloria. (1 neyeuaitoliztli) jactancia del que con presumpcion se alaba. (2 Neyeuaitoliztli) neyeltiliztli : huida desta manera. (1) huyda del que echa ahuyr. (2) neyexiliztli : neyeyecoliztli : el dicipulo. (1) cuexco o pedo. (1) ensayamiento tal o ensayo. (1) ensayo, o prueua. (2) atauio tal. (1) exercicio tal. (1) lecion que da huida tal. (1) huida enesta manera. (1)

neyeyecquetzaliztli : neyichiconi : neyocatiliztli : neyocatilli :

fregadero assi. (1 neyychiconi) apropriacion. (1) aplicacion de alguna cosa para su persona. (2) cosa aplicada asu persona. (2) libre aduedrio, o

apropriada cosa. (1)

neyocoyaliztli : comedimiento tal. (1) libre aluedrio. (1) comedimi[n]to del que se comide a hazer algo. (2) neyolacomantinemiliztli : desasossiego tal. (1)

neyolcehuiliztli : desembrauecimiento. (1 neyolceuiliztli) liga enlas amistades. (1 neyolceuiliztli) desenojo. (1 neyolceuiliztli) aplacamiento del que estaua ayrado contra alguno. (2 Neyolceuiliztli) neyolchichililiztli : esfuero en esta manera. (1)

neyolchichipatiliztli : pesar, por arrepentimiento; nombre assi. (1) arrepentimiento grande. (2) neyolcocoliztica : embidiosamente. (1) con arrepentimiento. (2) embidiosamente, o con pena y enojo, o

neyolcocoliztli : arrepentimiento tal. (1) pesar, por arrepentimiento; nombre assi. (1) embidia. (1) pesadumbre assi. (1) penitencia. (1) embidia, arrepentimiento, o pesar. (2) neyolcocoltiztli : neyolcuepaliztli : neyolcuitiliztli : apassionamiento assi. (1) arrepentimiento tal. (1) confession assi. (1) desatino. (1)

confession. (2)

neyolcuitilo :

todos se confiessan. preterito: oneyolcuitiloc. (2) incitamiento, o

neyolehualiztli : ocasion, passiue. (1 neyoleualiztli) prouocamiento, y motiuo. (2 Neyoleualiztli) neyolehualoni : motiuo. (1 neyoleualoni)

neyolellelaxitilizoentli : ofrenda o presente de angustias. (1 neyolellelaxitilizventli) ofrenda de angustia y tribulacion. (2 Neyolellelaxitilizuentli) neyolellelaxitiliztli : angustia y aflicion grande del coraon, o gran enojo y pena. (2) neyolitlacoliztica : neyolitlacoliztli : assi. (1) neyolitlacolli : desabridamente, o con pena y enojo. (2) descontento tal. (1) pesar, por arrepentimiento; nombre pena, enojo, o caso de consciencia. (2)

caso de consciencia. (1) conciencia. (1)

neyoliximachiliztli : neyollaliliztica :

consciencia. (2)

con consolacion. (2) consolacion tal. (1) cargo de consciencia. (2)

neyollaliliztli : consolacion tal. (1)

neyollamamaltiliztli : cargo de consciencia. (1) neyollapanaloni : motiuo. (1) neyollo tepitztiliztica : neyollochichiliztli :

incitamiento, o motiuo. (2) pacientemente. (1)

esfuero varonil. (2) desabrimiento, o pena que se recibe de

neyollococoltiliztli : enojo tal. (1) algun desastre. (2) neyollohualiztli + :

dvda, generalmente. (1 /o/ neyolloualiztli)

neyollomaxiltiliztli : aprouechamiento tal. (1) neyollotetiliztli : (2) neyollotiliztli neyollotilo : + : ostinacion. (1) endurecimiento de coraon, o proteruia.

fieldad o fidelidad tal. (1 tetech vel neyollotiliztli)

cosa que se encomienda ala memoria. (2) consideradamente. (2)

neyollotlatoquiliztica :

neyolmalacacholiztli : desatino. (1) neyolmaxiltiliztli : pensamiento assi. (1)

neyolmaxitiliztli : contentamiento, o satisfacion del que esta contento y satisfecho delo que desseaua saber. (2)

neyolmaxitiliztli

= : =

neyolpachihuitiliztli (2 neyolmaxitiliztli) confession. (2

neyolmelahualiztli : Neyolmelaualiztli)

confession assi. (1 neyolmelaualiztli)

neyolnonotzaliztica : acordadamente. (1) atino. (1) con consideracion, acuerdo y deliberacion. (2)

consideradamente assi. (1)

neyolnonotzaliztli : consulta tal. (1) consideracion tal. (1) ymaginacion. (1) acuerdo entresi. (1) fabricacion o fabrica. (1) fabricada cosa assi. (1) especulacion. (1) pensamiento assi. (1) meditacion, o consideracion. (2) neyolnonotzalli : acordada cosa. (1) neyolnonotzalli + : acuerdo, o deliberacion interior. (2)

considerada cosa. (1 ypan neyolnonotzalli) motiuo, o materia de consideracion, o meditacion. (2)

neyolnonotzaloni :

neyolpachihuitiliztli : lo mesmo es que neyolmaxitiliztli. (2 Neyolpachiuitiliztli) neyolpohualiztli : consideracion tal. (1 neyolpoaliztli) meditacion. (2 Neyolpoaliztli) neyolpololiztica : dudosamente. (1) consideracion, o

dudosamente, o con oluido. (2) duda de aquello que no se acuerda bien. pesadumbre

neyolpololiztli : dvda, generalmente. (1) (2)

neyoltequipacholiztli : arrepentimiento tal. (1) fatiga del anima. (1) assi. (1) penitencia. (1) aflicion, o pena del coraon y pesar. (2)

neyoltonehualiztli : arrepentimiento tal. (1 neyoltoneualiztli) pesadumbre assi. (1 neyoltoneualiztli) penitencia. (1 neyoltoneualiztli) idem. (Neyoltequipacholiztli: aflicion, o pena del coraon y pesar.) (2 Neyoltoneualiztli) neyyexiliztli : pedo. (1)

nezahualizmicca tlatquihua : enlutado. (1 neaualizmicca tlatquiua) nezahualizmicca tlatquitl : nezahualizmiccatlatquihua : nezahualizmiccatlatquitl : Neaualizmiccatlatquitl) nezahualizpan : Neaualizpan) nezahualiztica : nezahualiztli : Neaualiztli) nezahualiztli luto de vesidura. (1 neaualizmicca tlatquitl) enlutado por muerto. (2 Neaualizmiccatlatquiua) luto que se pone por el defuncto. (2 tiempo de ayuno, o quarefma. (2

cuaresma. (1 neaualizpan)

c[n] ayuno, o ayunado. c[n]j[n]ction. (2 Neaualiztica) ayuno. (1 neaualiztli) ayuno dela yglesia, o voluntario. (2

+ :

cuaresma. (1 ompoaltica neaualiztli)

nezahuilia, nite : Neauilia, nite)

traer luto por muerto. preterit: oniteneauili. (2 detenimiento, o tardana delq[ue] se cosa que suele ser detenida de

nezaloliztli : tardana. (1 nealoliztli) detiene en alguna parte. (2 Nealoliztli)

nezaloloni : tardadora cosa. (1 nealoloni) otros. (2 Nealoloni)

nezazacaliztli : mudana tal. (1 neaacaliztli) acarreamiento assi. (1 neaacaliztli) el acto de acarrear las alhajas de casa quando el dueo se muda aotra. (2 Neaacaliztli) nezazacaliztli = : = necalcahualiztli (2 neaacaliztli) pesadamente con

nezcalica : abilmente. (1) estudiosamente desta manera. (1) cordura y seso. (1) cuerda o prudentemente. aduerbio. (2)

nezcalicaitta, nitla : mirar con prudencia y cordura alguna cosa. p onitlanezcalicaittac. (2) nezcalilixtli : nezcaliliztica : resurrection. (1) discretamente. (1)

nezcaliliztli : aprouechamiento tal. (1) discrecion. (1) estudio o diligencia. (1) abilidad. (1) resurrecti[n], cordura, o aprovechamiento del que va aprovechando en algo. (2) nezcaltiliztli : cuerpo. (2) nezcaltiloyan : y aprenden. (2) nezcatlatoani crecimiento tal. (1) crecimiento del nio que va creciendo enel escuela adonde algunos se ensean

escuela, donde deprenden. (1) + :

gracioso enesta manera. (1 vel nezcatlatoani)

nezcayotia, nitla : denotar, figurar o significar algo. pre: onitlanezcayoti. (2) sealar. (1) denotar o significar algo. (1) comparacion o exemplo poner. (1) significar. (1) signar. (1) nezcayotilli + : deshonrado e infamado con seal. s. de san benito. &c. (2 Tlamauizpololiz nezcayutilli) nezcayotitiuh, nino : memoria de si. (1) nezcoliztli : tienen frio. (2) dexar memoria de si. pret: oninonezcayotitia. (2) dexar

escalentamiento assi. (1)

calientamiento al fuego, delos que encapotada o

nezomaliztica : ayradamente, o con yra. (1 neumaliztica) enojosamente. (2 Neumaliztica) nezomaliztli : Neumaliztli) coraje. (1 neumaliztli)

tirria enojo, o encapotamiento. (2

nezomaltia, nite : dar causa a otro de enojo o de encapotamiento. pre: oniteneumalti. (2 Neumaltia, nite) ayrar a otro. (1 nite, neumaltia) nezomaltia, nitla : ser mohino y mal acondicionado. (1 nitla, neumaltia) nezoncualiztli : alteracion tal. (1 neoncualiztli) apitonamiento, o alboroto de

nezonehualiztli : apitonaminto . (1 neoneualiztli) gente. (2 Neoneualiztli) nezoquiaquiliztli : nezoquiaquiliztlii :

encenagamiento. (1 neoquiaquiliztli) atolladura, o [n]cenagamiento. (2 Neoquiaquiliztlii)

nezoquipolactiliztli : encenagamiento. (1 neoquipolactiliztli) idem. (Neoqui__aquiliztlii: atolladura, o [n]cenagamiento.) (2 Neoquipolactiliztli) nezotlaliztli : gomito. (1 neotlaliztli) gomito o vomito. (2 Neotlaliztli) desmayo. (1

nezozotlahualiztli : neootlaualiztli)

descoraznamiento assi. (1 neootlaualiztli)

nezqui + : manifiesto. (1 vel nezqui) publica, cosa patente. (1 pani nezqui) patente cosa. (1 pani nezqui) abultado en rostro y persona. (1 vel nezqui) gracioso enesta minera. (1 vel nezqui) cosa patente y manifiesta. (2 Pani nezqui) neztica + : claramente parece. (1 vel neztica) lo mesmo es q[ue] nican vel neci. (2 Nica vel neztica) quedar o permanecer lo antiguo. (1 oc neztica) nhuecez chiahuacayotl : azeite de nuezes. (1 nuezes chiauacayotl) nhuecez molli : nogada. (2 Nuezes mulli) nogada salsa. (1 nuezes mulli)

nhuehua espaa tlaca : la g[n]te, o los naturales dela nueua espaa. (2 NVeua espaa tlaca) nhueuo + : nouillo. (1 buey nueuo)

nhuez + : nuez moxcada. (2 Necutica tlatzoyonilli nuez) nuez moxcada. (1 tlanecutzoyonilli nuez) moxcada nuez. (1 necutica tlatzoyunilli nuez) ni/ + : tratar negocios de importancia, tomando consejo consigo, o con otros sobre loque conuiene hazer. &c. preterito: onitlanemili. vel. otitlanemilique. (2 Tlanemilia, ni, vel, ti) nica, ninemi : morar. (1) entresacar

nicaana + : entresacar algo. pre: itlan onicaan (2 Itlan nicaana) algo. (1 ytzalan nicaana) entresacar algo. (1 ytlan nicaana) nicaaquia + : trasponer chilli. (2 Chilli nicaaquia) espoladas dar. (1 nicauallo tzatzapinia) espoladas dar. (1 nicauallo tzotzopinia)

nicahuallo tzatzapinia : nicahuallo tzotzopinia :

nicahuililotiuh : eredar por testamento. (1 nicauililotiuh)

nicampahuetzi : nican : aqui. (1)

descargarse de algun oficio. (1 nicampavetzi) aqui, aca, de aqui, o por aqui. aduer. (2) aca. (1) de

aqui. (1)

nican + : cerca, preposicion. (1 an nican) aqui esta el libro, plato, o lebrillo c[n] agua. &c. (2 Mani, nican) hasta aqui do esta yo. (1 yxquichca yn nican) hallarse mal en algun lugar. (1 amo nican ninomati) estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1 atleyuhquin nican) nican ca : nican ca aqui esta, o helo aqui. (2) = : = catqui + (2 nican ca) = nican catqui (2 nican ca)

nican caca : nican catqui :

aqui estan. s. arboles ralos, o cosas semejantes. (2) lo mesmo es que nican ca. (2) helo aqui. (1)

nican huel neci : aqui parece bien, o enesto se vee claramente. s. que es o no es assi. (2 Nican vel neci) nican huel neci neci) nican huel neci = : = neztica = + (2 nican vel neci) = huel + (2 nican vel

=, ni :

ca (2 nican vel neci)

nican nicatcapol : nican nicatpolotica : miserable.) (2) nicanca : nicanual : nicatcapol

aqui estoy yo pecador o miserable. (2) idem. (Nican nicatcapol: aqui estoy yo pecador o

helo aqui. (1) haziaca. (1) + : aqui estoy yo pecador o miserable. (2 Nican nicatcapol) guiar. (1 teixpan nicatiuh) seguir acompaando. (1 tetlan

nicatiuh + : nicatiuh)

nicatpolotica + : idem. (Nican nicatcapol: aqui estoy yo pecador o miserable.) (2 Nican nicatpolotica) niccac + : y despues de entendido y oydo el negocio. (2 Inoyuh niccac) embroar rodela o cosa assi. (1 chimalco hablar entre dientes. (1)

niccalaquiannoma + : niccalaqui[n]noma)

niccamapachoa notlatol : niccauhtica + :

apartado estar y muy arredrado de otro. (1 veca niccauhtica) despues del

nicceli + : despues del baptismo. (1 ynoyuh nicceli yn baptismo) baptismo. (1 ynoiuh nicceli yniatzintotecuiyo dios)

niccencuitia + : empeorar a otro con el castigo y correction. pr: ilhuice oniccencuiti. (2 Ilhuice niccencuitia) empeorar a otro, queriendole corregir con alguna reprehenssion. (1 ylhuice niccencuitia)

niccentlaza in noyollo : noyollo) niccepactia in noyollo :

despedirse dela amistad de alguno. (1 niccentlaa yn deleitarse. (1 niccepactia yn noyollo)

niccuic + : tome alguna cosa [n] tiempo que tenia gran pobreza y necessidad. (2 Nonetolinilizpan yn niccuic) nichtaca tlachia : esconderse para acechar. (1)

nichtaca tlacua : comer por los rincones. (1 nichtaca tlaqua) nichtequi : hurtar. (1) nichtequi + : hurtar lo sagrado. (1 tlateochiualpan nichtequi) venir de priesa. pr: oniualiciuhtia. (2 Niciuhtiuitz)

niciuhtihuitz :

niciyahuhtinemi : andar carleando de cansado. (1 niciauhtinemi) nicmacicahuia nitlatlacoani : ser fino o consumado pecador. pre: onicmacicaui. (2 Nicmacicauia nitlatlacoani) nicmacpalalahua yn sacerdote) + : vngir al sacerdote el obispo. (2 Chrismatica nicmacpalalaua

nicmamattiuh + : yr a alguna parte sin temor o empacho de cosaque aya mal hecho y cn cara descubierta. (1 atle nicmamattiuh) nicmapalalahua sacerdote) + : vngir al sacerdote. (1 chrismatica nicmapalalaua yn

nicmattica + : estar abouado o pensatiuo no aduertiendo alo que le dizen. (2 Aye nicmattica) no cessar de llorar. (2 amache nicmattica inchoquiztli intlaocoyaliztli) estar desapercebido y descuydado. (2 Aquen nicmattica) tener entendido el negocio. prete: iuh onicmatticatca. (2 Iuh nicmattica) embouecerse mirndo algo. (1 aye nicmattica) nicnanilia : escoger algo. (1)

nicnenemachilia in notlatol : hablar curiosamente. pre: onicnenemachili yn notlatol. (2) nicnentlaza : passar todo el dia sin prouecho. (1 nicnentlaa)

nicnentlaza icemilhuitl iceyohual : id[m]. pr: onicnentlaz &c. (2 Nicn[n]tlaa ycemilhuitl iceyoal) nicnocaccayetoca + : presumir que lo sabe y entiende todo. preterito: much onicnocaccayetocac. (2 Much nicnocaccayetoca) nicnocelilia in sanctiszimo sacramento : comulgar. (1 nicnocelilia yn sanctissimo sacramento) nicnocemmamaltia : encargar su conciencia. (1)

nicnochihualtia + : velar la noche. preterito: acochiztli onicnochiualti. (2 Acochiztli nicnochiualtia) dormir mucho. prete: cochiztli onicnochiualti. (2 Cochiztli nicnochiualtia) velar. (1 acochiztli nicnochiualtia) nicnomachitocatihuetzi nicnomiquiyantia : nicnopanitia : + : despuntar de agudo. (1 muchi nicnomachitocatiuetzi)

encargarse de algo. (1)

cuadrar o venir y estarle bin alguna ropa o otracosa. (1) lleuar algo

nicnoquechpanoltia : cargarme algo al cuello, o enlos hombros. (1) encima los h[m]bros. (1) nicnotenitalhuia : nicnothuitoca + : nicnothuitoca) confiar desi mesmo. (1)

fingir que lo vee todo. pre: omuch nicnothuitocac. (2 Much

nicnottitia + : encontrar con trabajos y afliciones. pre: cococteopouhqui onicnottiti. (2 Cococ teopouhqui nicnottitia) nico quichuia : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1)

nicololotinemi + : biuir viciosamente. pre: teuhtli tlacolli onicololotinen. (2 Teuhtli tlaolli nicololotinemi) biuir en pecados. (1 teuhtli tlaolli nicololotinemi) niconfitez chihua : nicoyoca : confites hazer. (1 niconfites chiua)

sollar como fuelles. (1) corona de rosas hazer. (1 nicpacxuchichiua)

nicpacxuchichihua :

nicpoa + : dedicar algo a dios. (1 ytetzinco nicpoa yn dios) consagrar o dedicar algo a dios. (1 ytech nicpoa yn dios) canonizar. (1 ynuan nicpoa yn sanctome) nicquechilia + : asestar tiro. p: ipan onicq[ue]chili. (2 Ipan nicquechilia) assestar tiro. (1 ypan nicquechilia) nicteititia + : empobrecer a otro. (1 cococ teopouhqui nicteititia) encargar algo a otro. (1) andar hambreando alguna cosa. preterito: onicteociuhtinen.

nictemiquiyantia : nicteociuhtinemi : (2)

nicteonamiqui ayaxcan oniquittac : hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1) nictepotzhuia : nictequiitoa : repetir. (1 nicteputzhuia) replicar. (1 nicteq[ui]ytoa)

nictetlalilia + : habituar a alguno a bien biuir. preterito: iuh onictetlalili yullotli. (2 Iuh nictetlalilia yollotli) grillos poner a otro. (1 tepuztli teicxic nictetlalilia) abituar a otro a alguna cosa. (1 yuh nictetlalilia yollotli)

nictetlalilia patli :

emplastar. (1)

nictetotia + : reprehender, corregir, y castigar a otro. pret: quauitl tetl onictetocti. (2 Quauitl tetl nictetotia) nictla tzilhuia : dar en rostro elmanjar. (1) nictlaca + : castigar justamente y con razon. (1 amo an nictlaca nequiltia) + : hazer algo adrede. (1 an nictlacanequi yn nicchiua)

nictlacanequi

nictlalilia iniyollo : asosegar y quietar a otro. (1 nictlalilia yniyullo) nictlallotitica + : nictlallotitica) apartado estar y muy arredrado de otro. (1 veca

nictlapoa in nix in noyollo : atento estar. (1 nictlapoa yn nix yn noyollo) nictlatlapeuhcai in octli : nictlatlapeuhcai yn octli) nictlatutumilia nictoca, + : + : beuer en muchas tauernas hasta embeodarse. (1

desyunzir los bueyes. (1 quaquaue nictlatutumilia)

esconderse. (1 tlayuualli nictoca, tlayuualli nicnotoctia)

nictzotzontequi : matar despedaando. (1) nicuacualaca : nicualantiuh : nicualcuilia : nicualitqui : nicualitquilia : heruir. (1 niquaqualaca) morir de coraje. (1 niqualantiuh) traer algo para otro. (1 niqualcuilia) traer algo. (1 niqualytqui) traer algo para otro. (1 niqualytquilia) descobrir lo que se obra o haze. (1 niqualpani nextia)

nicualpani nextia : nicualtoquili :

antecessor mio. (1 niqualtoquili)

nicuauhteuhicac : estar en pie. (1 niq[ua]uhteuhicac) nicuauhyoa + : lo mesmo es q[ue] tetech ninochicaua. pre: tetech oniquauhyoac. (2 Tetech niquauhyoa) nicueilia notlatlanitol : embidar. (1)

nicuicaltia + : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli nicuicaltia yn tlaneltoquiliztli) nicuitequi + : idem. pre: tlallic onicuitec. (Tlallic nicmotla: dar con algo por esas paredes, o por esos suelos. pr: tlallic onicmotlac.) (2 Tlallic nicuitequi) arrojar algo en tierra con furia. (1 tlallic nicuitequi) nie : ahorrar esclauo. (1)

nietiuh

+ :

caminar a cauallo. (1 cauallo ypan nietiuh) zumbar. (1) guiar a menudo. (1 texp[n] nihicatiuh.) alentar o tomar huelgo el que tae trompeta. (1) alentar descansando. (1) tratar penssar algo interiormente. (1 qualli nihitic nicnemitia) mandar el principe. (1 quia in nihiyo, in notlatol) alentar

nih, coyoca : nihicatiuh + :

nihio nicana : descansando. (1) nihio niccui : nihitic nihiyo, nihual + : + :

+ : salir de baxo del agua. preterito: oniualpanuetz. (2 Panuetzi, niual) salir a nado. (1

nihual, + : salir a nado. (1 tlamaneloliztica niual, quia) tlacxiuitequiliztica niual, quia) nihual, panhuetzi : nihual, quiza : salir de baxo del agua. (1 nival, panuetzi)

salir de baxo del agua. (1 nival, quia)

nihual, tetlaaquilia : doblar la pena y el castigo. (1 niual, tetlaaquilia) nihualiloti : tornar dedo[nde] fui. (1 niualiloti)

nihuallaz +, nitla : sealar o expressar el dia que tengo de tornar, qundo voy a alguna parte. (1 nitla, teneuhtiuh yniquac nivallaz) nihualno, cuepa : mirar atras. (1 niualno, cuepa) niltze : ola, hao, oys, para llamar a otro. (2) a hao, ola, oyes. (1)

niltzintzine : niman :

a seor, o seor, o amigo. &c. es vocatiuo. (2) luego; aduerbio. (1)

encontinente o luego. (1)

niman + : nohizo sino comer e yrse. & sic de alijs. (2 antequitl otlaquac o niman oya) no luego. (1 amo niman) en ninguna manera. (1 an niman amo) negar de todo en todo. (1 an niman amo nicnomachitoca) luego encontinente. (1 yc niman) y no luego. (2 Ayamo niman) encontinente o luego. (1 an niman) y luego [n]contin[n]te, o porlo q[ue]l. c[n]j[n]cti[n] (2 Ic niman) y luego. aduerbio. (2 Auh niman) en ninguna manera. aduerb. (2 Atle niman) estimar en poco o en nada. (1 an niman atleipan niquitta) no, e ninguna manera. (1 an niman amo) luego encontinente. (1 auh niman) niman aca : enninguna parte, o lugar. aduerbio. (2) niman acan : en ningun lugar. (1 niman ac[n]) medida sin tassa o termino. (1) en ninguna

niman acan tamachiuhqui :

niman ahuel : no auer remedio de poderse hazer. (2 Nim[n] auel) manera. (1 niman auel)

niman aic : enningun tiempo. aduerbio. (2 Niman ayc) niman amo : enninguna manera. aduerbio. (2) manera. (1) niman amo chicahuac : chicauac)

en ningun tiempo. (1) en ninguna

no, e ninguna manera. (1)

flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 niman amo

niman amo huecauh : en muy breue espacio de tiempo. (2 Niman amo uecauh) luego; aduerbio. (1 niman amo vecauh) niman amo nelli : lexos dela verdad. (1) niman amo nicea : en ninguna manera quiero. (2) niman amo nicnequi : niman amouecauhtica : niman aoctle yuhqui : niman axca : niman axcan : niman ic : idem. (Niman amo nicea: en ninguna manera quiero.) (2)

de alli a pocos dias. (2) no ay cosa que sele yguale. (2)

agora luego. (1) luego ala hora. aduerbio. (2) luego; aduerbio. (1)

y luego por esto. s. se enojo. &c. (2) costumbre de vida. (1) (Niman iuhniyul: ser

niman iuhcatiliztli :

niman iuhniquiz : idem. vel. niman iuhniquia, vel, tiquia. de su natural assi, o desta c[n]dicion e inclinacion.) (2)

niman iuhnitlacat : idem. (Niman iuhniquiz: idem. vel. niman iuhniquia, vel, tiquia. (Niman iuhniyul: ser de su natural assi, o desta c[n]dicion e inclinacion.)) (2) niman iuhniyol : Niman iuhniyul) niman ye : (1) ser de su natural assi, o desta c[n]dicion e inclinacion. (2 luego encontinente. (1) luego; aduerbio.

y luego. conjunction. (2) luego; aduerbio. (1)

niman yeicapa :

niman yeniuhqui : costumbre tener assi. (1) niman yeyeica : idem. (2 Niman yeyeyca) (Nimanye ycapa: idem. (Niman ye: y luego. conjunction.))

niman yuh ipan titlacati : nacemos con esta naturaleza y condicion, o inclinacion. (2 Niman yuh ypan titlacati) niman yuh niquiz : propriedad . (1) naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna

niman yuh nitlacatl : propriedad . (1)

naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna

niman yuh niyol : naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna propriedad . (1) niman yuh tlacatiliztli : propriedad natural. (1)

niman yuhquizaliztli : propriedad natural. (1 niman yuhquializtli) niman yuhyoliliztli : niman? propriedad natural. (1 niman yuhyuliliztli)

+ : porventura no luego?. s. se hara. (2 Amo niman?) ser importuno y moledor pret: teixtlan onimantinen. (2 Teixtlan

nimantinemi + : nimantinemi) nimanye :

y luego ala hora, o encontinente. (1)

nimanye + : idem. (Ic niman: y luego [n]contin[n]te, o porlo q[ue]l. c[n]j[n]cti[n]) (2 Ic nimanye) nimanye icapa : nimapapachiuhqui nimaye : idem. + : (Niman ye: y luego. conjunction.) (2 Nimanye ycapa) gastar demasiado. (1 amo nimapapachiuhqui)

encontinente o luego. (1)

nimitz + : poner te yo algo debaxo de los pies. pret: onimitz icxipepechtili. (2 Icxipepechtilia, nimitz) pagar le conforme alo q[ue] trabajo. pre: onimitznamictili. (2 Namictilia, nimitz) nimitzittitia nimitzmachtia + : + : priuar a otro de quanto tiene. (1 yuhcayotl nimitzittitia) priuar a otro de quanto tiene. (1 yuhcayotl nimitzmachtia)

nimitzmati + : tener gran amor el padre al hijo. metaphora. (2 Quetzalteuh, cozcateuh ipan nimitzmati) tener en gran estima el padre a su hijo. (1 cuzcatl; quetzalli ypan nimitzmati) tener en gran estima el padre a su hijo. (1 cuzcateuh quetzalteuh ypan nimitzmati) nimitzno + : dar pena a otro. pre: onimitznotequipachilhui. es reuerencial. (2 Tequipachilhuia, nimitzno) abraar por el cuello a otro. pr: onimitznomalcochalhui. (2 Malcochalhuia, nimitzno) nimitznomachitia + : encomendar mi necessidadal que me puede socorrer en ella, catandole primero la beniuolencia. metaphora. (2 Atiuitzo atauayo ipan nimitznomachitia) nimitznomachitia, + : en mucha estimacion tengo a v[uest]ra merced. i no merece. v. m. que yo le sea pesado, y le de desasossiego. (2 Ac nimitznomachitia, nictlatlacauiloa ynmoyollotzin) encomendar su necesidad al mayor, per metaphoram; dizen. (1 nictlatlacaauiloa ymmoyollotzin ac nimitznomachitia, atiuitz) nimixtelquetza nimo + : + : empacho auer de otro. (1 teuic nimixtelquetza)

soy a ti encomendado, para que tengas de mi cuydado. (2 Cocol, nimo)

nina, nencoa : ninacacic onoc :

no tener dicha o no acertar elnegocio. (1 nina, n[n]coa) estar delado. (1)

ninaitia + : hazer poquedades o desatinos. prete: anonezcalicayo oninaiti. (2 Anonezcalicayo ninaitia) ninantiuh : yr creciendo enel cuerpo. preterito: oninantia. (2) nine + : qualli) perseuerar enel bien. prete: ipan oninen in qualli. (2 Ipan nine mi in espaciarse por via de recreacion o passatiempo. (1) hablar con grauedad y cordura. (1)

nine, ellelquixtia : ninematca tlatoa :

ninematca, yauh : yr presto y con tiento. (1) ninemini + : soler acostumbrar. (1 yeiuh ninemini) desalmado ser. (1)

ninentlacatl : niniitoa :

entrar ajornal o a soldada. (1 niniytoa) discreto ser. (1) pelechar el aue. (1 niniuyotepeua) venir a ofrecerse en sacrificio a dios. (1 niniyauaco) + : poblar denueuo. (1 yancuican ninochantlalia)

ninimatini : niniuyotepehua : niniyahuaco : ninochantlalia ninochtequilia : ninocnoitoa + : ninocnoitoa)

hurtar. (1) mendigar o pedir por dios. pre: tepal oninocnoito. (2 Tepal

ninococoxca + : fingirse enfermo. preter: oninococoxcanenec. et sic de alijs. (2 Nenequi, ninococoxca) ninocuantequi + : despues que me baptize. (2 Inoyuh ninoquantequi) forcejar. pret: itech oninoquappilo. (2 Itech

ninocuappiloa + : ninoquappiloa) ninocuatequi

+ : despues del baptismo. (1 ynoyuh ninoquatequi) desear ser rico y prospero. pr: oninocuiltonollan. (2)

ninocuiltonollani :

ninomania + : aparejar banquete, o recebimiento de alguna persona. pre: ic oninomani. (2 Ic ninomania) ninonamctia ninopipiloa} + : desposarse. (1 teoyotica ninonamctia)

+ : emmendar castigando. (1 teyollocaltitech ninopipiloa})

ninopitzmamali :

meterse o colarse entre otros, o por algun lugar estrecho. (1) hallarse burlado. (1) hazer algo adrede.

ninoquequelolmati :

ninotecoa + : adrede dezir o hazer algo. (1 ye ninotecoa) p: ic oninoteco. (2 Ic ninotecoa) ninoteilhuiz + : apelar. (1 occeccan ninoteilhuiz) apelacion. (2 Occe ixpan ninoteilhuiz) ninoten, itzania :

apelar. vel. nicchiua

sacrificarse los labrios. (1 ninoten, ytzania)

ninotepachihuiz +, nino : assechar estando enterrado, demanera que apenas se le parece la cabea. (1 nino, tlallan toca ynic ninotepachiuiz) ninotlacanequi + : confiar de alguno. (1 tetech ninotlacanequi) desconfiar de alguno. (1 amo tetech ninotlacanequi) confiar en otro, o tener credito de su persona. p: tetech oninotlacanec (2 Tetech ninotlacanequi) ninotlacuauhtlacxilia + : lomesmo es q[ue] tetech ninochicaua. p: tetech oninotlaquauhtlacxili. (2 Tetech ninotlaq[ua]uhtlacxilia) ninotlahuelquixtia + : quebrar el enojo y la yra que alguno tiene con el q[ue] no tiene culpa, ni le dio ocasion al que esta enojado. pre: tetech oninotlauelquixti. (2 Tetech ninotlauelquixtia) ninotta + : desmerecer. (1 aoctle ypan ninotta) estimarse en poco. (1 atleipan ninotta) tenerse o estimarse en poco. preterito: atle ipan oninottac. (2 Atle ipan ninotta) ninotzacuilia + : ninotzacuilia) ninoxic yetoca : ninoxictoca : ninoxihuia : ampararse con algo. preterito: ic oninotzacuili. (2 Ic

pensar alguno que le reprehenden otros y que le rien. (1) pensar alguno que le reprehenden otros y que le rien. (1) embixar. (1 ninoxiuia)

ninoy, cxicuauhtilia : trotar. (1 ninoy, cxiq[ua]uhtilia) ninoy, cxitlaloa : ninozcaliani : ninozcaltitiuh : ninoztlacahuia : trotar. (1)

discreto ser. (1) yr creciendo enel cuerpo. (2) engaarse. (1 ninoztlacauia) ahincar

nipilcatinemi + : ymportuno ser assi. (1 teixtlan nipilcatinemi) importunando. (1 teixtlan nipilcatinemi)

nipiltontli +, nino : edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1 nino, coneitta nipiltontli ypan nineua)

nipiltontli ipan ninomati : edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1 nipiltontli ypan ninomati) nipiltontli ipanninehua : Nipiltontli ypannineua) tenerse por de menos edad dela que tiene. (2

nipiltontli ipanninomati : idem. (Nipiltontli ypannineua: tenerse por de menos edad dela que tiene.) (2 Nipiltontli ypanninomati) nipipixqui : escalentarse de calor o sohornarse. (1)

niquetzalo + : ser desdichado, o puesto aparte, y dexado solo. preterito: noyoca oniquetzaloc. (2 Noyoca niquetzalo) niqueznecuilotinemi : niqui, ihya : niquica + : andar coxeando. (1)

aborrecer o dar en rostro el man[j]ar al enfermo. (1 niqui, yhia) destroar algo. (1 tlanauac niquica) prouar o experimentar alguna cosa. (1)

niquihitta :

niquiitztiuh + : imitar, o tomar exemplo d[e] otro. pr: tetech oniquiytztia. (2 Totech niquiytztiuh) niquilhuitica + : embouecerse mirndo algo. (1 aye niquilhuitica) idem. (Aye nicmattica: estar abouado o pensatiuo no aduertiendo alo que le dizen.) (2 Aye niquilhuitica) niquimacaztiuh + : yr a alguna parte sin temor o empacho de cosaque aya mal hecho y cn cara descubierta. (1 atle niquimacaztiuh) niquimitztica : (2) biuir, o morar encompaia de algunos. prete: oniquimitzticatca.

niquimmana + : bannas hazer o diuulgaciones alos que se quieren casar. (1 teixpan niquimmana) niquinnemitia + : bannas hazer o diuulgaciones alos que se quieren casar. (1 teixpan niquinnemitia) niquinquetza + : bannas hazer o diuulgaciones alos que se quieren casar. (1 teixpan niquinquetza) hazer las banas y diuulgaciones dellos que se quieren casar. preterito: teixpan oniquinquetz. (2 Teixpan niquinquetza) niquinquixtia innotahua : imitar el hijo asus padres, o parecerles enlas costumbres. preterit: oniquinquixti. (2 Niquinquixtia ynnotaua) niquinteixpanuia : niquintlatlacualtia : bannas hazer o diuulgaciones alos que se quieren casar. (1) ceuar los peces. (1 niquintlatlaqualtia)

niquiquiza + : passar atreuidam[n]te y sin reuerencia delante de alguna persona honrada. prete: teixpan oniquiquiz. (2 Teixpan niquiquia)

niquisa + : encontrar o passar a caso, por d[n]de esta otro. pre: tetloc oniquiz. (2 Tetloc niquisa) niquittaz + : hartarse con hastio. (1 aocnel niquittaz) morar, o biuir encompaia de otro. preterit: oniquitzticatca. (2)

niquitztica :

niquitztica + : apartado estar y muy arredrado de otro. (1 veca niquitztica) estar apartado o lexos de otro. (1 uehca niquitztica) estar apartado y lexos de algo prete: vecapa oniquitzticatca. (2 Vecapa niquitztica) estar distante y lexos de alg[n]a cosa. prete: veca oniquitzticatca. (2 Veca niquitztica) niquitztoc + para madrugar oniquitztoca. oniquitztoca. : madrugar. (1 tlauizcalli niquitztoc) esperar el alua con cuidado y entender en alguna obra, o para caminar. preterito: tlauizcalli (2 Tlauizcalli niquitztoc) velar o trasnochar. preterito: yuualli (2 Yuualli niquitztoc) entradas tener assi. (1 niq[ui]xuxumullacqui)

niquixoxomollacqui :

niquixxotitinemi : traar conel pensamiento, o premeditar lo que se hade hazer. preterito: oniquixxotitinen. (2) niquiz + : condicion tener assi. (1 yuh niquiz) naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna propriedad . (1 niman yuh niquiz) ser su natural condicion aquella desde su nascimiento. (2 Iuh niquiz) niquizqui + : idem. preterito: oteyacacpaniquiz. (Teyacac nonquiztiquia: idem. preter: oteyacacnonquiztiquiz. (Teyacac nonquia: ganar por la mano, antuuiarse, acudir contiempo, o ser mejorado quando se reparte alguna cosa. preterito: oteyacacnonquiz.)) (2 Teyacacpa niquizqui) nit, amana : alterar a otro desta manera. (1)

nita, payollalaza : jugar con dos o tres pelotas, echandolas en alto y tomandolas a recoger. (1 nita, payollalaa) nitauhca : mi nombradia, o mi honra. (2) ser infamado preterit: tepan onitecoc.

niteco + : ynfamado ser. (1 tepan niteco) (2 Tepan niteco) niteicicicuiltilia :

enflaquecer a otro. (1)

niteicuelilmati : gratificar al menor. (1) niteitz + : sangrar a otro. preterito: oniteitzmin. (2 Mina, niteitz)

nitemachiyotica + : confirmar o chrismar. pre: teoyotica onitemachioti. (2 Teoyotica nitemachiotica) nitemalacametlatzotzona : nitempepeyotia : picar muela para moler. (1)

hablar entre dientes. (1 nit[m]pepeyotia)

niten + : tener lastimados o negros los beos. prete: onitenyapaleuh. (2 Yapaleua, nit[n])

nitenahuatit + : dexar mandado algo el que se va a otra parte, o el que se muere. (2 Eua, nitenauatit) nitene + : humillar a otro. preterito: oniteneicnomachiti. (2 Icnomachitia, nitene) niteneneuhca : ser comparado, o ser semejante e ygualado a otro. (2) confundir aotro conrazones. (1 nitepuliuhtitlaa)

nitepoliuhtitlaza :

nitete + : dar a conocer a otros. preter: oniteteiximachti. (2 Iximachtia, nitete) acusar aotro. preterito: oniteteixpaui. (2 Ixpauia, nitete) alquilar mis esclauos, o criados a otro. p: onitetetlaqueualti. (2 Tlaqueualtia, nitete) dar aconocer a otro, o mostrarselo. pret: oniteteittiti. (2 Ittitia, nitete) nitete, tequitia : encomndar oficios. (1)

nitetepan + : passar los terminos o mojones, tomando a otro sus tierras. preterito: onitetepanxoco. (2 Xocoa, nitetepan) nitetlacuechilhuia : nitetlapatzcalhuia : moler mucho o majar algo para otro. (1) esprimir algo a otro. (1)

nitetoquiliz + : auer de suceder a otros. s. yo yre despues dellos, oyo sere el postrero delos que ouieren de yr. &c. (2 Quin nitetoquiliz) nitia, yectia : criuar. (1 nita, yectia)

nitic + : tener sossegada la consciencia. (2 Ocactimotecac yn nitic) pensar o tratar algo dentro de si. pre: itla nitic onicnemiti. (2 Nemitia, ytla nitic nic) tratar, o pensar algo dentro desi, o consigo mesmo. p: itla nitic onicnemiti. (2 Itla nitic nicnemitia) pensar o tratar algo interiormente. (1 ytla nitic nic, nemitia) ciciones tener. (1 atunauiztli nitic yetinemi) sosegada ypacifica tener el alma. (1 ocactimotecac in nitic) doler lahijada. (1 ytztic nitic calaqui) tratar penssar algo interiormente. (1 ytla nihtic nicnemitia) doler lahijada. (1 cecuiztli nitic calaqui) tener ciclones. pret: atonauiztli onitic yetinen. (2 Atonauiztli nitic yetinemi) nitic mococoa : doler las tripas. (1)

nitic mocomaltia in atonahuiztli : criar bao. (1 nitic mocomaltia yn atonauiztli) nitic nitlaai : hazer algo, interiormente. (1 nitic nitlaay) hazer algo, interiormente. (1)

nitic nitlanemitia : niticpa huitz :

proceder delo interior. (2 Niticpa uitz)

nititlan necuil : mandar a otro lo que a el auian mandado, como quando embian a alguno a alguna parte, y el embia a otro. (1) nitl, ai : beuer maamorra, pinol, purga o xaraue. (1)

nitlaaquia, + : esconder algo. (1 petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia, ycpaltitlan nitlacalaq)

nitlac, xixacualoa : nitlacacauhtiuh nitlacampaxoa : + :

pisar con los pies. (1 nitlac, xixaq[ua]loa) eredero dexar. (1 tetech nitlacacauhtiuh)

morder o mordificar. (1)

nitlacatl + : naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna propriedad . (1 niman yuh nitlacatl) nitlacen nepanoa : nitlaciacahuia : mesturar. (1)

lleuar debaxo del sobaco. (1 nitlaciacauia) + : desuergonarse. (1 amonipinaua, nitlaquachichiuia)

nitlacuachichihuia nitlacuecuepa :

auezes vno avezes otro. (1) encorar algo. (1 nitlaeuaquimiloa) solar, echar suelo ala casa. (1 calitic nitlauelmana)

nitlaehuaquimiloa : nitlahuelmana + :

nitlahuelmiqui : nitlaihiyohuia : nitlaihiyotema :

morir de coraje. (1 nitlauelmiqui) sufrir. (1 nitlaihiyouia) hinchar bota; &c; soplando. (1) yncnsideradamente hazer algo. (1 nitlailiuizchiua) premeditar y pensar lo que se ha de hazer. (1) estaar. (1 nitlaixamochiuia) estaar. (1) tundir pao. (1 nitlaixtetzicoua) rebato hazer. (1) medir tierra. (1 nitlal/,/tamachiua)

nitlailihuizchihua : nitlaitztimotlalia : nitlaixamochihuia : nitlaixamochiyotia : nitlaixtetzicohua : nitlal, tecuinia : nitlal/,/tamachihua : nitlallotinemi : quebradas. (1)

jugar los nios, ayuntando tierra o caxquezuelos de vasijas

nitlalpoa : medir tierra. (1) nitlananaltzatinemi + : nitlananaltzatinemi) nitlanepanmatiloa : nitlanepanxacualoa : nitlanetechchalania : nitlanhuetzi : ladrar por diuersas partes. (1 nouian

fregar vno con otro. (1 nitlanep[n]matiloa) fregar vno con otro. (1 nitlanepanxaqualoa) quebrar vna cosa con otra. (1)

mudar los dientes el muchacho. (1 nitlanuetzi)

nitlaocoliloz

+ :

esperar algun bien. (1 yuhca noyollo yn nitlaocoliloz) reatar otra vez. (1 nitlaoppa ylpia)

nitlaoppa ilpiya :

nitlaotlatoctia : feriar assi. (1) nitlaoya : desgranar mayz, granada, pia de pinones o cosas semejantes. (1) lleuar algo en los hombros. (1)

nitlaquechpanuia : nitlatecuiya : nitlatemoa :

reboluer los cabellos ala cabea. (1) procurar. (1)

nitlatepoxacuia : esponjar con esta esponja. (1) nitlatlaellatoa : denostar o afrentar. (1) nitlatocatlatqui ichtequi : ychtequi) nitlatolhuelic + : hurtar lo publico o real. (1 nitlatocatlatqui

desgracia tener en hablar. (1 amo nitlatoluelic) pelar sacar los pelos. (1 nitlatomiyotepeua)

nitlatomiyotepehua : nitlatquihua :

abundar en riquezas. (1 nitlatquiua) despedaar carne. (1 nitlatzatzayaua)

nitlatzatzayahua : nitlaxiuhpopoa : nitlayectia : nitlayoa + :

deseruar. (1) alimpiar algo. (1) purgar alimpiar. (1)

embiar adelante. (1 achtopa nitlaiua) componer obra de canto o de escriptura. (1) abrasarse de calor interior. (1) herir de estocada. (1 nitle, yxili) hazer echar de si centellas alos tizones. (1 nitle,

nitlayocuya : nitle xochtia : nitle, ixili :

nitle, moyochihua : moyochiua) nito nitolo nitoloca nitonal : + :

ser tenido en poco. (1 atleipan nihto)

+ : fama mala tener. (1 nouian nihtolo) + : fama mala tener. (1 amo qualli notenyo nihtoloca)

mi sudor. (2) con mi sudor. (2) hablar ronco. (1 nitozca chachaliui) ynfamado ser. (1 aoctle ypan nitto)

nitonaliztica :

nitozca chachalihui : nitto + :

ynfamado. (1 aoctle ypan nitto)

niuhcatlamati :

embaar y marauillarse de espanto. (1)

nix + : afligirse y angustiar se mucho. prete: onicteopouh. &c. (2 Nicteopoa in nix ynnoyollo) atento estar. (1 nictlapoa yn nix yn noyollo) nix +, nic : afligirse mucho y angustiarse. preterito: onicteopouh yn+nix yn noyollo. (2 Teopoa yn nix in noyollo, nic) nixcahuia, ni : entender en solo lo q[ue] le toca. (1 ni, nixcauia)

nixco huetztiuh : yr abriendo los ojos y el entendimiento, para entender los negocios. (2 Nixco uetztiuh) nixco notlanco zamocatlalli : descolorido estar de miedo o de enfermedad. (1 nixco notlanco amocatlalli) nixco, huetztiuh : nixcoyan : aprovechar en algo. (1 nixco, vetztiuh)

entender en solo lo q[ue] le toca. (1 nixcoya[n]) perder alguna cosa por pereza o negligencia. (1 nixcoyan mantenerse. (1)

nixcoyan nic, cahua : [n]ic, caua)

nixcoyan ninotlanextilia : nixcoyan notequiuh :

prospera cosa. (1)

nixcoyan notlanextil : mi propria y nueua inuencion de alguna cosa. (2) nixcoyan notlatlacol : mi propria y particular culpa. (2) nixcuicuitl : niximachoca : lagaas. (1) el conocimiento y noticia que se tiene de mi persona. (2) delegar. (1 nixiptla niquiua) culpa mia propria. (1)

nixiptla niquihua : nixmahui nixpan : nixpanca nixpanti : + :

atreuerse con desuerguena. (1 acan nixmaui)

en mi tiempo. (1) + : exercicio tener assi. (1 ye nixpanca)

acaecer o acontecer en mi tiempo. (1) en mi tiempo. (1) acaecer o

nixtla : en mi tiempo, o estando yo presente. (2) acontecer en mi tiempo. (1)

nixtla pilcatica in notlatlacol : idem. (Nixtentla momamalacachotinemi innotlatlacol: perseguirme mis pecados, poniendose delante los ojos, o representandoseme, o amenazandome.) (2 Nixtla pilcatica yn notlatlacol) nixtlathui + : trasnochar o velar hasta que ha amanecido. pre: iuh onixtlathuic. (2 Iuh nixtlathui) niyaoquizca tlaxtlahuilo : sueldo ganar assi. (1 niyaoquizca tlaxtlauilo)

niyaton :

perrito de halda. (1)

niyehuati + : pararse torpe flaco y debilitado, o no poder conualecer. preterito: aoccan oniyeuatic. (2 Aoccan niyeuati) no ser ya para nada, por estar flaco y debilitado. pre: aoc oniyeuatic. (2 Aoc niyeuati) entorpecerse. (1 aoccan niyeuati) niyol + : naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna propriedad . (1 niman yuh niyol) niz : aqui, o aca o, tambien. conjunction, y aduerbio. (2) niztacteocuitla machiyotia : marcar plata. (1) no/ + : cansarse de hablar. p: onotenquaquauhtic. vel. onitenquaquauhtic. (2 Tenquaquauhti, no, vel, ni) noacatzintli + : idem. (Icnoa: piadoso, o compassiuo.) (2 Ic noacatzintli) aqui. (1) aca. (1)

noayolqui : mi pariente o deudo. (2 Noayulqui) nocahuia, nic : dexar algo para mi. (1 nic, nocauia) quitar o circncidar el tributo o la mercaduria; i; la ganancia della, escondiendola. (1 nic, nocauia) nocalecapo : mi vezino. (2) idem. vezino mio. (1)

nocalnahuac tlacatl : nocalnanac tlacatl :

(Nocalecapo: mi vezino.) (2 Nocalnauac tlacatl)

vezino mio. (1)

nocamac + : tener seca la boca, o estar boquiseco y muerto de hambre. prete: otlauac yn nocamac. (2 Tlauaqui nocamac) estar boquiseco y muerto d[e] hambre y de sed. pre: otlapoliuh nocamac. (2 Tlapoliui nocamac) nocamac nicmati : gustar o sentir algo enel paladar. pre: nocamac onicma. (2) gustar. (1) nocamac tlahuaqui : idem. preterito: nocamac otlauac. (Nocamac tlapoliui: estar muerto de hambre yboquiseco. pre: nocamac otlapoliuh.) (2 Nocamac tlauaqui) estar boquiseco muy fatigado y muerto de hambre. (1 nocamac tlauaqui) nocamac tlapolihui : (2 Nocamac tlapoliui) tlapoliui) nocamacteteica : nocamisa + : estar muerto de hambre yboquiseco. pre: nocamac otlapoliuh. estar boquiseco muy fatigado y muerto de hambre. (1 nocamac

cruxir algo entre los dientes. (1) vestir me camisa. (1 n[n]naq[ui]a yn nocamisa) en mi lugar o assiento. (1)

nocatcayan : nocatyan :

en mi estrado, lugar, o assiento. (2) de mi voluntad. (2) : entender solo en algun negocio. (1)

noccalizcopa : nocelcahuia, nic

nocenyollocacopa : nocenyollocopa : noceppa + :

de todo mi coracon. (1)

de todo mi coracon. (1) vez segunda. (1 ye noceppa) deudo o

nocetca : mi deudo cercano, assi como hermano o hermana. &c. (2) hermano. (1) nocetlacayo : nochauh : nochcahuan deudo o hermano. (1)

comblea. (1) + : tener: cc; ouejas . (1 matlactecpantin mani nochcauan)

nochehuatl : caxcara de tuna, o todo esso assi lo y no como lo otro, o cosa que se cuenta con lo demas, o que es dela misma cosa. (2 Nocheuatl) caxcara de tuna. (1 nocheuatl) nocheztli : grana por afinar, que llaman cochinilla. (2) afinar. (1) nochoctli : vino de tunas. (2) nochtli : nociaya : vino de tunas. (1) tuna; cierta frutaconocida. (1) grana que esta por

tuna, fruta conocida. (2) mi voluntad o querer. (2)

nocihuapo : muger como yo, o mi compaera y parienta. (2 Nociuapo) nocihuauh + : primera muger, s: mia. (1 achto nociuauh)

nociyacac : el seno, o el sobaco. (2) nociyacac nitla, quixtia : sacar del seno. (1)

nociyacac nitlaaquia : ensear. (1) nociyacac nitlaquixtia : nocne : nocne? : nocnopil : sacar algo del sono, o de baxo del sobaco. (2)

a vellaco, para reprehender. interjecti[n]. (2) llamar a alguno con menosprecio. (1) ser dichoso de recebir algun bien. (2) alcanar lo deseado, o ser dichoso [n] recebir mercedes. pre: pobre como yo, o mi ygual en condicion y miseria. (1)

nocnopilti : onocnopiltic (2)

nocnotlacapotzin :

nocochiz + : no tener ya cuenta conel sueo. o con el dormir. preterito: aoc nocochiz onicma. (2 Aoc nocochiz nicmati) nocochizpa : nocochizpan : ensueos o durmiendo. (1) en sueos, o estando durmiendo. (2)

nococol : cosa que esta ami cargo, o cosa que me esta encomendada y encargada. (2) negocio particular. (1) nococoliz + : pegar enfermedad contagiosa. (1 tetech /p/niccaua yn nococoliz) arreziar o conualecer dela enfermedad. (1 caxaua yn nococoliz) nococoneyo + : niear hazer cosas de nios. (1 nopipillo, nococoneyo ni, naitia)

nocolhuan + : degenerar, no haziendo el deuer segun su nobleza y linaje. (1 amoniquinquixtia yn notauan yn nocolhuan) nocom + : sentir ogustar algo interiormente. pre: onocomma. (2 Mati, nocom)

nocommati : ditarme o acusarme. s. la consciencia, o sentir y entender algo interiormente. (2) sentir por algun sentido. (1) nocommati + : lo mesmo es que aquen nic mati. (2 Aquen nocommati) no se me dar nada por lo que acaece, o no sentir ni hazer caso de nada. prete: amo qu[n] onocomma. (2 Amo qu[n] nocommati) nocompohua : nocompohua + : estimar algo en mucho. (1 noc[m]poua) encorporar en colegio. (1 teuan nocompoua)

nocon + : suceder a otro en cargo, officio, o en otra cosa. pre: onocontoquili. (2 Toquilia, nocon) tomar o alcanar con la mano lo que esta en alto. pre: onoconcuic. (2 Cui, nocon) tener cuenta, o cuidado de algo prete: onoconyeuaittac. (2 Yeuaitta, nocon) nocon cacauhtoc : estar agonizando y finandose. pre: onoconcauhtoya, vel onoc[n]cacauhtoca. (2) nocon, icxitoca : recabar o recaudar. (1) nocon, mati : saber o sentir algo. (1)

nocon, toquilia : suceder a otro que precede. (1) noconcacauhtoc : malo estar mucho, quasi ala muerte. (1) estar al punto dela muerte, o estar agonizando. (2 Ye

noconcacauhtoc + : noconcacauhtoc) noconcaqui noconeuh : + :

ser proteruo e incorregible (2 Ayocmo noc[n]caqui)

hijo, generalmente. (1) errar la cura dela enfermedad. (1 noconyneua) + : achacoso ser. (1 ayachi noconnectica)

noconinehua : noconnectica

noconno + : codiciar algo parasi. preterito: onoconnonecti. (2 Nectia, noconno) idem. pre: onoconnolhui. (Ilhuia, nicno: consultar algo consigo mismo. pre: onicnolhui.) (2 Ilhuia, noconno) noconnolhuia : consultar algo consigo. (1 noc[n]nolhuia)

noconnonectia : nocontemoa : nocontlalia + :

cobdiciar algo para si. preterito: onoconnonecti. (2) buscar a alguno, o alguna cosa en todas partes. (1) echar a cozer algo. (1 comic nocontlalia) buscar a alguno, o alguna cosa en todas partes. (1)

nocontlatotoquilia :

nocontoca + : passar por detras de algunas personas honradas teniendoles respecto. (1 tlanauatl nocontoca) nocotonca + : mi proximo. (2 Nouiltecca, nocotonca)

nocotonca, nohuilteca : mi proximo, o pedao, o miembro mio. (2 Nocotonca, nouilteca) nocotoncahua + : mis proximos. (2 Nouilteccauan, nocotoncaua) mis proximos. (2 Nocotoncauan, nouiltecauan)

nocotoncahuan, nohuiltecahuan :

nocualan ipan nimiqui : morir de coraje. (1 noqualan ypan nimiqui) nocuatlaza, ni : cabecear con presumpcion. (1 ni, noquatlaa) gouernar. (1

nocuexanco, nomamaloazco yelohuatiuh nocuitlapan, notepotz : nocuexanco, nomamaluazco yelouatiuh nocuitlapan, noteputz) nocuilchil + : nocuilchil)

salirse el siesso. p: oualmopilo nocuilchil. (2 Valmopiloa echar algo haziatras. (1 nocuitlapampa nictlaa)

nocuitlapampa nictlaza :

nocuitlapan notepotzco yeloac : idem. metaph. (No cuexanco no mamalhuazco yeloatiuh: tener el cargo de regir y gouernar alos otros. metaph.) (2 Nocuitlapan noteputzco yeloac) nocuitlapan, noteputz) + : gouernar. (1 nocuexanco, nomamaluazco yelouatiuh nocuitlapan,

nocxi cecepohua : entomecerme el pie. preteri: onocxicecepoac. (2 Nocxi cecepoa) nocxi cepohua : idem. pre: onocxi cepoac. preteri: onocxicecepoac.) (2 Nocxi cepoa) (Nocxi cecepoa: entomecerme el pie.

nocxi tomoni : idem. pre: onocxi tomon. (Nocxi totomoni: tener ampollas o bexigas enlos pies. pre: onocxi totomon.) (2) nocxi totomoni : tener ampollas o bexigas enlos pies. pre: onocxi totomon. (2) tener grillos

nocxiccaca + : grillos tener; o cadenas. (1 tepuztli nocxiccaca) o cadenas enlos pies. (1 tepuztli nocxiccaca) nocxicecepoa : nocxicepoa : adormecerse, o entomecerse el pie. (1) adormecerse, o entomecerse el pie. (1)

nofirma nictlalia : nohuampo :

escreuir firmndo. (1)

mi proximo, o compaero. (2 Nouanpo) mis proximos, o compaeros. (2 Nouanpoan) comigo. (1 nouan)

nohuampohuan : nohuan :

comigo, o juntamente comigo. (2 Nouan)

nohuiampa : en todas partes o por todas partes. (1 noui[n]pa) de todas partes. (2 Nouiampa) de cada parte o de todas partes. (1 nouiampa) detodas partes. (1 nouiampa) nohuiampa + : ser muy circ[n]specto y auisado, mirando los inconuenientes que ay. &c. prete: onouiampa ninotlatlachiali. (2 Tlatlachialia, nouiampa nino) nohuiampa ixquich : nouiampa yxquich) cosa quadrada. (2 Nouiampa ixquich) cuadrada cosa. (1

nohuiampa naltonatimani : naltonatimani)

ay claridad por todas partes. (2 Nouiampa

nohuiampa ni, tlachia : mirar con mucho cuidado y diligencia, como el atalaya. (1 nouiampa ni, tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 nouiampa ni, tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 noui[m]pa ni, tlachia) nohuiampa ni, tlahuaualoa : tlauaualoa) ladrar por diuersas partes. (1 nouianpa ni,

nohuiampa ni, tlahuaualtzatinemi : ladrar por diuersas partes. (1 nouiampa ni, tlauaualtzatinemi) nohuiampa ninimati : cauto ser y auisado. (1 nouiampa ninimati) cauto ser y auisado. (1 nouiampa nino,

nohuiampa nino, tlatlachielia : tlatlachielia)

nohuiampa nite, itta : mirar por diuersas p[ar]tes. (1 nouiampa nite, itta) nohuiampa nitlachia : Nouiampa nitlachia) mirar atodas partes preter: nouiampa onitlachix. (2

nohuiampa tlachixtinemi : muger desonesta que no guarda la vista. (2 Nouiampa tlachixtinemi) muger desuergonada, y desonesta. (1 nouiampa tlachixtinemi) deshonesta muger y desuergonada. (1 nouiampa tlachixtinemi) nohuiampa, niteitta : Nouiampa, niteitta) mirar atodos enderredor. p: nouiampa oniteittac. (2

nohuian : entodas partes. (2 Nouian) en todas partes o por todas partes. (1 nouian) adonde quiera, o enqualquiera lugar. (1 nouian) nohuian + : esta estendida la misericordia de dios por todo el mundo. (2 Oquitzacutimoman ynitetla ocolilitzin dios yn nouian cemanau) quia en todas, o por todas partes. (2 Aoan nouian) nohuian aci iniahuiaca : yniauiaca) esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci

nohuian aci iniahuiyaca : yniauiyaca) nohuian aci inihuelica : yniuelica)

esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci esparzirse el olor por todas partes. (1 nouian aci

nohuian cualneci ininacayo : gentil y hermoso hombre o muger. (1 nouian qualneci yninacayo) nohuian huel monequi mesa : nohuian itoliztli : nohuian macho : mesa portatile. (1 nouian vel monequi mesa)

fama de nueuas. (1 nouian ytoliztli)

publica cosa sabida de muchos. (1 nouian macho)

nohuian nemini : anqueador. (1 nouian nemini) andariego, o anqueador. (2 Nouian nemini) escudriador desta manera. (1 nouian nemini) nohuian ni, tlahuelmati : hallarse bien dondequiera. (1 nouian ni, tlauelmati)

nohuian ni, tlanequi : hallarse bien dondequiera. (1 nouian ni, tlanequi) nohuian ninemi : escudriar la escriptura o cosas arduas. (1 nouian ninemi) anquear. (1 nouian ninemi) escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1 nouian ninemi) anquear, o andar por todas partes. preterito: nouian oninen. (2 Nouian ninemi) nohuian nitlahuelmati : idem. Nouian nitlauelmati) (Nouian nitlanequi: hallarse bien donde quiera.) (2

nohuian nitlananaltzatinemi : ladrar por diuersas partes. (1 nouian nitlananaltzatinemi) nohuian nitlanequi : nohuian nitolo : hallarse bien donde quiera. (2 Nouian nitlanequi)

fama mala tener. (1 nouian nihtolo)

nohuian nonitztiuh : escudriar lo que ay en algun lugar cautelosamen_te o con curiosidad. (1 nouian nonitztiuh) nohuian onitztaliztli : escudriamiento. (1 nouian onitztaliztli) vigilancia entodo lo que se haze. (2 Nouian onitztaliztli) nohuian onitztani : escudriador assi. (1 nouian onitztani) circunspection y

nohuian tenehualiztli : fama de nueuas. (1 nouian teneualiztli) nohuian tepan actimoteca initei otzin dioz : estenderse, o bolar por todas partes la fama de nuestro seor dios. prete: nouian otepan actimotecac yniteyotzin dios. (2 Nouian tepan actimoteca initey otzin dios) nohuian tlacalaquilli : massa de tributos. (1 nouian tlacalaquilli) tributos. (2 Nouian tlacalaquilli) nohuian tlatoani : massa de

prncipe solo e[n e]l mndo. (1 nouian tlatoani)

nohuian tlatocayotl :

principado de aqueste. (1 nouian tlatocayotl)

nohuian toca, nite : afrentar o enxabonar y baldonar a otro. (1 nite, nouian toca) baldonar vn hombre a otro, diziendole las tachas o faltas que tiene. (1 nite, nouian toca) nohuian tomahuac : m[m]brudo de grndes mi[m]bros. (1 nouian tomauac) persona de grandes miembros. (2 Nouian tomauac) nohuian totocaticac in neatoyahuiliztli in netepexihuiliztli : andar los vicios a vanderas desplegadas. (1 nouian totocaticac yn neatoyauiliztli yn netepexiuiliztli, ) nohuiantoca, nite : baldonar a otro, diziendole todas sus tachas. prete: onitenouiantocac. (2 Nouiantoca, nite) faltas o tachas corporales dezir a otro, afrentndole. (1 nite, nouiantoca) nohuianyo : general cosa o generalidad. (1 noui[n]yo) nohuic ehua in tlacualli : hartarse con hastio. (1 nouic eua yn tlaqualli)

nohuic ehua intlacualli : aborrecer o dar en rostro el man[j]ar al enfermo. (1 nouic eua yntlaqualli) dar en rostro elmanjar. (1 nouic eua intlaqualli) darme en rostro el manjar. pret: onouic euac yntlaqualli. (2 Nouic eua yntlaqualli) nohuic itztiuh : nohuicitztiuh : nohuiembre nohuilteca + : + : suerte caer sobre alguno. (1 nouic ytztiuh) caer sobre mi la suerte. (2 Nouicitztiuh) nouiembre mes. (1 metztli nouiembre) mi proximo, o pedao, o miembro mio. (2 Nocotonca, nouilteca) + : mis proximos. (2 Nocotoncauan, nouiltecauan) mi proximo. (2 Nouiltecca, nocotonca) mis proximos. (2 Nouilteccauan, nocotoncaua)

nohuiltecahuan

nohuiltecca, nocotonca :

nohuilteccahuan, nocotoncahua : nohuiquehua :

empalagarse. (1 nouiqueua)

nohuiyan ni, caquizti : sonar enderredor. (1 nouiyan ni, caquizti) noihuan : noihui ytambien, yten, o allende desto. (2 Noiuan) esso mismo. (1 [n] noyui)

+ : semejantemente. (1 an noyui)

noixquich : otro tanto. (2) noixquich + : tanto quanto. (1 ynquexquich noyxquich) quexquich noixquich) tanto quanto. (2 In

nolhuia, ni : hazer algo poniendo todas sus fueras. prete: oninolhui. (2) nolhuia, nic : consultar algo consigo. (1) nolhuia, nitetla : doblegar, o entortar algo aotro prete: onitetlanolhui. (2)

nolihui : tuerta pararse la vara. (1 noliui) doblegarse. (1 noliui) encoruarse. (1 noliui) acostarse o entortarse la pared o el madero. (1 noliui) entortarse alguna cosa assi. (2 Noliui) noliuhcatoca, nitla : acordar vides, o cosas semejantes. prete: onitlanoliuhcatocac. (2) acodar vides o cosa semejante. (1) noliuhqui : tverto cosa no derecha. (1 noliuhq[ui]) encoruado assi. (1) assi. (1) cosa entortada, torcida, o acostada a vna vanda. (2) acostado

noloa, nitla : doblegar, o entortar algo desta manera. prete: onitlanolo. (2) doblegar algo. (1) torcer lo derecho. (1) encoruar algo. (1) frechar el arco. (1) noltic : nom + : tverto cosa no derecha. (1) cosa doblegada assi. (2)

partirse a alguna parte. preter: onompeuh. (2 Peua, nom) comnar a caminar el que va a alguna parte, s: partirse. (1 nom, lleuar candelas en las manos. (1 nomac ycatiuh

nom, pehua : peua)

nomac icatiuh incandela : incandela) nomac miqui : nomach : nomachiz : nomachiz nomacpa : matar. (1)

mi sobrino (dize el varon). (2) esta ami cargo, o tengo yo el cuydado desso. (2) + : pertenecer me ami de oficio. (1 notechca nehuatl nomachiz)

de mis manos, o de entre mis manos. (2) : tenerse por digno de algun bien. (1)

nomactoca, nic

nomahuia, mo : hazer algo de su propria voluntad. pre: omonomaui. (2 Monomauia) nomahuia, nino : hazer algo desu proprio aluedrio y voluntad. prete: oninonomaui. (2 Nomauia, nino) nomahuilia, nicno : nicno) hazer algo personalmente. p: onicnonomauili. (2 Nomauilia, idem. (Nomayeccan: idem.

nomaimatca : mano derecha. (1 nomaymatca) (Nomayec: mi mano derecha.)) (2) nomaiximati, nino : nomalhuiloca : nomamaloazco noteputz)

conocerse asi mesmo. prete: oninonomaixima. (2)

honra y estima dela persona o hazienda. (1) + : gouernar. (1 nocuexanco, nomamaluazco yelouatiuh nocuitlapan, : matar asi mesmo. (1) mi mano derecha. (2)

nomamictia, nino nomanematca :

mano derecha. (1)

nomaopoch : mano yzquierda. (1) nomatelchihua, nino : Nomatelchiua, nino) menospreciarse asi mesmo prete: oninonomatelchiuh. (2 en mi tiempo. (1) en mi

nomatian : acaecer o acontecer en mi tiempo. (1) tiempo, o siendo yo sabidor dello. (2) nomaxac :

horcajadura de mis piernas, o entre mis piernas. (2) ala mano derecha. (1) mi mano derecha. (2)

nomayauhcampa : nomayec :

mano derecha. (1)

nomayeccampa : nomayeccan :

ala mano derecha. (1) mano derecha. (1) idem. (Nomayec: mi mano derecha.) (2) cosa

nomicca : culpa mia por la qual soy condenado y sentenciado a muerte. (1) por laqual soy sentenciado, o condenado a muerte. (2) nomilecapo : el que tiene heredad, o tierras junto alas mias. (2)

nomillacaicniuh : labrador comoyo. (1) nommati : saber donde esta la casa, o el lugar, o saber alla. pre: onomma. vel. onommatito. (2) nommatitiuh : yre asaber alla. (2)

nommayahui + : echar por fuera de casa a alguno. (1 teca nommayaui) arrojar por ay a alguno, dando conel poresos suelos, o echandole de casa. preterito: teca onommayauh. (2 Teca nommayaui) nommimictoc in nihuetzca : nommimictoc innihuetzca : ynniuetzca) reyr demasiado. (1 nommimictoc yn niuetzca) morirse de risa, o reirse mucho. (2 Nommimictoc

nommomati : ceuado estar alguno en alguna cosa. (1) nomolic : mi codo. (2) estar echado de codo.

nomolic ic nonoc : estar de codo. (1 nomolic yc nonoc) preter: nomolic ic ononoca. vel. nomolic ic ononoya. (2) nomolicpi icnonoc : recostarme de codo. (1)

nompachihui/ + : id[m]. pre: yeitech onompachiuh. &c. (2 Yeitech nompachiui, vel, yeitech nipachiui) nompehua : partirse de lugar o depersona. (1 nompeua) adelantarse en camino.

nompehua + : adelantarse en camino. (1 achto nompeua) (1 achtopa nompeua) nompohui + :

no se hazer caso de mi, o no ser tenido en nada. (2 Atle nompoui)

nonacayo + : malo estar. (1 anicuelmati yn nonacayo) pararse flaco. preterito: oilotin nonacayo. (2 Ilotin nonacayo) nonacayo +, ni : magrecerse, pararse flaco. (1 ni, quauhuaqui ylotin nonacayo) nonacaztlampa nitlachia : onitlachix. (2) nonahuac : mirar de oreja, o de traues. prete: nonacaztlampa

comigo. (1 nonauac) natural nobleza tener o dignidad. (1 nonauatil) : adulterar. (1 nic, maxaloa yn nonamic)

nonahuatil : nonamic +, nic

nonchipa :

maana del dia. (1)

noncuahuia, nitla : hazer algo asolas o porsi. pret: onitlanonquaui. (2 Nonquauia, nitla) hazer algo por si solo aparte. (1 nitla, nonquauia) noncuanic + : poner cada cosa porsi aparte prete: ononquanictlatlali. (2 Tlatlalia, nonquanic) noncuaquixtia, nino : estraarse. (1 nino, nonq[u]aquixtia) noncuaquixtia, nitla : poner aparte porsi lo que se escoge, o sacar de regla general algo. pret: onitlanonquaquixti. (2 Nonquaquixtia, nitla) sacar de regla general. (1 nitla, nonquaquixtia) poner a parte. (1 nitla, nonquaquixtia) noncuaquiza itozqui : noncuatinemi desentonado. (1 nonquaquia ytuzqui)

+ : biuir en pobreza. (1 atle noncuatinemi)

noncuatlalia, mo : diuidirse vnos de otros. prete: omononquatlalique. (2 Mononquatlalia) noncuatlalia, nitla : idem. pre: onitlanonquatlali. (Nonquaquixtia, nitla: poner aparte porsi lo que se escoge, o sacar de regla general algo. pret: onitlanonquaquixti.) (2 Nonquatlalia, nitla) poner a parte. (1 nitla, n[n]quatlalia) noncuatlalia, no : diuidirse assi. (1 monononquatlalia) none + : cosa propria mia, y no de otro alguno. (2 Ixcauilaxca, none) el loor, o alabana propria conque yo me jacto y alabo. (2 el adereo, arrea, atauio, o c[m]postura de mi persona. (2

nonechachamahualiz : Nonechachamaualiz) nonechichihualiz : Nonechichiualiz) nonectia, nic :

querer o cobdiciar algo para si. (1) la alabana c[n]que ami mesmo alabo. (2 Nonequalitoliz) despues que me baptize. et sic de alijs. (2 Ipan

nonecualitoliz :

nonecuatequiliz + : nonequatequiliz)

nonecuatequiliz ipan : despues que me baptize. (2 Nonequatequiliz ipan)

nonecuatequilizpan :

despues del baptismo. (1 nonequatequilizpan)

nonecuiltonol + : acrecentarse mis riquezas. preterito: occenca oveix nonecuiltonol. (2 Occenca veya nonecuiltonol) nonecuiltonoliz + : mas valer. (1 occenca veya nonecuiltonoliz) biuir en necessidad ypobreza. prete: atle ononeuatinen. (2 mi propria

nonehuatinemi + : Atle noneuatinemi)

nonehuian notlatlacol : culpa mia propria. (1 noneuian notlatlacol) culpa. (2 Noneuian notlatlacol) noneixcahuilchicahualiz : (2 Noneixcauilchicaualiz) noneixcuitil :

esfuero, o virtud d[e] mi p[ro]pria y sola persona.

mi dechado, o exemplo. (2) entodas partes, o por todas

nonelo : en todas partes o por todas partes. (1) partes. (2) nonelo ni, tlachia : nonelo nitlachia : (2) nonemac :

mirar por diuersas p[ar]tes. (1) mirar atodas, o por todas partes. prete: nonelo onitlachix.

la merced, o don quese mehizo o dio. (2)

nonemachpan + : no aduertiendo yo, o sin p[n]sar enello, o sin estar aduertido. (2 Amo nonemachpan) nonemanahuiaya : mi amparo, o defensa, mis armas, o mi mierda. (2 Nonemanauiaya)

nonemiliz + : morir. (1 tzonquia nonemiliz) acabarse la vida. (1 tlami nonemiliz) acabarse la vida. (1 tzonquia nonemiliz) fenecer, acabarse. (1 tz[n]quia nonemiliz) nonenamictiliz nonencahuan : + : despues que me case. (2 Ipan nonenamictiliz)

criados mios. (1 nonencauan)

nonencauh : criado mio. (1) nonepacholtia : guardar alguna cosa dela hazienda principal para suplir despues las necessidades que se ofrecen y ocurren. (1) nonequixtil : paga del que fio al que colgaron. (1) hago, por auer fiado a otro. (2) nonetimaloliz : nonetlaliayan : mi gloria y soberano gozo. (2) en mi lugar o assiento. (1) enmi assiento, o estrado. (2) paga, o satisfacion que

nonetlauhtil + : disminuirse las mercedes que recibe de otro. pre: ochicoquiz. (2 Chicoquia in nonetlauhtil)

nonetolinilizpan in niccuic : tome alguna cosa [n] tiempo que tenia gran pobreza y necessidad. (2 Nonetolinilizpan yn niccuic) noneyolnonotzaya niquicuiloa : nonitehuan notechmotlalia : escreuir por minuta. (1)

participar. (1 noniteuan notechmotlalia)

nonmimictoc nihuetzca : finarse de risa. (1 nonmimictoc niuetzca) nonn + : nonn) vestirse camisa o vestidura cerrada. preterito: ononnaqui. (2 Aquia,

nonnaquia in nocamisa : vestir me camisa. (1 n[n]naq[ui]a yn nocamisa) nonnelleltia + : tener algun impedimento, o ofrecerseme algun estoruo. pre: ocachi yc ononnellelti. (2 Ocachi yc nonnelleltia) nonno + : idem. prete: ononnotzico. (Tzicoa, nino: detenerse en alguna parte, o asirse en alguna, o dealguna cosa. preterito: oninotzico.) (2 Tzicoa, nonno) nonno, tzicoa : nonno, zaloa : detenerse en alguna parte. (1) detenerse en alguna parte. (1 nonno, aloa)

nonnocaqui + : recusar al juez. (1 amo nonnocaqui) tacharlos testigos. (1 amo nonnocaqui) lo mesmo es que amo ninocaqui. (2 Amo nonnocaqui) nono quiuhtiuh : nonoca : (2) auenir o salir de madre el rio. (1) en todas, o por todas partes.

en todas partes o por todas partes. (1)

nonoca ni, tlachia : nonoca nitlachia : (2) nonochiliztli + :

mirar por diuersas p[ar]tes. (1) mirar atodas, o por todas partes. prete: nonoca onitlachix. medianeria assi. (2 Tetlaten nonochiliztli) dar algo asi mismo. (1) cada cosa porsi aparte, o cada vno porsi

nonoma nicnomaca :

nononcua : apartadamente. (1 nononqua) aparte. aduerbio. (2 Nononqua) nononcua quimmonemactili : quimmonemactili) nononcuaca : nononquaca)

repartir dios sus dones alos hombres. (1 nononqua

repartido estar y diuidido n partes cada cosa porsi. (1 : distinguir razones. (1 nitla, nononquacatlalia)

nononcuacatlalia, nitla

nononcuachihua, nic/ huel/ nitla : hazer cada cosa porsi aparte. pre: onitlanononquachiuh. (2 Nononquachiua, nic, vel, nitla) nononcuaquimmoquixtili : nononq[ua]quimmoquixtili) repartir dios sus dones alos hombres. (1

nononcuaquixtia, nitla : poner cada cosa aparte, o diuidir algo en partes. preterito: onitlanon[n]quaquixti. (2 Nononquaquixtia, nitla) partir en partes. (1 nitla, nononquaquixtia) distinguir razones. (1 nitla, nononquaquixtia) nononcuatlalia, nitla : idem. preterito: onitlanononquatlali. (Nononquaquixtia, nitla: poner cada cosa aparte, o diuidir algo en partes. preterito: onitlanon[n]quaquixti.) (2 Nononquatlalia, nitla) diuidir algo. (1 nitla, nononquatlalia) distinguir razones. (1 nitla, nononquatlalia) nonoquiuhtiuh : yrse derram[n]do algo, o salir de madre el rio c[n] el auenida. p: ononoquiuhtia. (2) nonotiquiza + : passar alos que van enla delantera. preter: oimixpan nonotiquiz. (2 Imixpan nonotiquia) passar a los que van enla delantera. (1 ymixpan nonotiquia) nonotiuh + : poner todas sus fueras enel negocio, o hazer todo lo ael posible. (2 Ipan nonotiuh) guiar. (1 teixpan nonotiuh) nonotli : mudo. (2) mudo, o cosa muda. (1)

nonotza, mo : auenirse o concertarse algunos, o tratar algo entre si. (2) nonotza, nino : consultar, o tratar algo consigo mismo, o enmendarse. preterito: oninononotz. (2) emmendar la vida. (1) proposito tener de hazer algo. (1) tratar algun negocio. (1) nonotza, nite : amonestar, o hablar conotros, o corregir castigar y aconsejar. preterito: onitenonotz. (2) platica hazer a otros. (1) orar como orador. (1) corregir de palabra. (1) ynduzir por razones. (1) contar historia. (1) diciplinar o doctrinar. (1) amonestar. (1) reprehender. (1) hablar con otro. (1) razonar. (1) predicar hazer sermon. (1) consejar. (1) hablar consejas. (1) doctrinar. (1) mensaje o nueuas dezir. (1) sermonar. (1) castigar riendo, o de palabra. (1) relatar. (1) emmendar castigando. (1) nonotza, nitla : informar, o contar y relatar historia, o tratar del precio que vale loque se ha de comprar. prete: onitlanonotz. (2) mensaje o nueuas dezir. (1) concertarse enel precio. (1) ynformar. (1) nonotza, nonte : yr a hablar, o allamar a menudo a algunos. preterito: onontenonotz. vel. onontenonotzato. (2) llamar amenudo. (1) nonotza, tito : concertarse, o tratar entresi del negocio los pleyteantes. preterito: otitononotzque. (2) nonotza +, nite : nitenonotza) disfamar asi mismo. preteri: noca onitenonotz. (2 Noca pedir

nonotzalitlani, nite : pedir consejo. prete: onitenonotzalitlan. (2) consejo. (1) demandar consejo. (1) nonotzalitlania, nite : idem. onitenonotzalitlan.) (2) nonotzaliztli + : Nechan nonotzaliztli) nonotzaloni :

(Nonotzalitlani, nite: pedir consejo. prete:

concierto y conueniencia [n]tre los que pleitean. (2 yguala enel pleyto. (1 nechan nonotzaliztli) digno de castigo. (1) en mi lugar o

digno o merecedor de castigo. (2)

nonoyan : en mi lugar o estrado, o donde yo estoy echado. (2) assiento. (1)

nonti, ni : hazerse mudo. pre: oninontic. (2) nontilia, nite : nontla

emmudecerse. (1)

mudecer. (1)

hazer mudo a otro. pr: oniten[n]tili. (2)

emmudecer a otro. (1)

+ : alijar nauio. p: atlan onontlatoxauh. (2 Toxaua atlan nontla) destemplarse en comer. (1 nontla, tequitlaa) echar por fuera de casa a alguno. (1 teca nontlauitzcoa)

nontla, tequitlaza : nontlahuitzcoa + :

nontlahuitzoa + : idem. pre: teca onontlauitzo. (Teca n[n]tlatetzcaloa: id[m]. p: teca on[n]tlatetzcalo.) (2 Teca nontlauitzoa) nontlatetzcaloa + : id[m]. p: teca on[n]tlatetzcalo. (2 Teca n[n]tlatetzcaloa) echar por fuera de casa a alguno. (1 teca nontlatetzcaloa) nontlatoxahua + : Atlan nontlatoxaua) nontli : mudo. (2) alijar nauio con tormenta. preteri: atlan onitlatoxauh. (2 alijar nauio. (1 atl[n] nontlatoxaua) mudo, o cosa muda. (1)

nopalaquia, ni :

plantar tunas. pre: oninopalaqui. (2)

nopalli nicteca : plantar hojas, o ramas de tuna. pre: oninopaltecac. (2) nopalteca, ni : idem. oninopaltecac.) (2) (Nopalli nicteca: plantar hojas, o ramas de tuna. pre:

nopaltzompa : enlodar la cabea p[ar]a curar los cabellos, o por via d[e] medicina o p[ar]a matarlos piojos. (2 Nopaltz[m]pa) nopam + : tener vaguidos assi. pr: tlayuuallotl nopan omoman. (2 Tlayuuallotl nopam momana) venir sobre mi algun desastre o infortunio. (2 Tetolini nopam mochiua) nopam mitoa missa : velarse el nouio ola nouia pre: nopan omito missa. l. onopam mito missa. (2) nopam mochihua : acaecer o acontecer en mi tiempo. (1 nopam mochiua) acontecer algo en mi tiempo, o acaecerme algo. pr: nopan omochiuh. (2 Nopam mochiua) nopam mopiqui : nopam motzopa : apretar la gente a alguno. (1) apretar la gente a alguno. (1 nopam motzupa) velarse el varon o muger. (1)

nopammitoa missa :

nopammo + : venir sobre mi alguna tribulaci[n], o cosa semejante, assi como auenida de rio. prete: nopan omoyacati. (2 Yacatia, nopammo) nopammomana + : desuanecerse. (1 tlayuuallotl nopammomana) tener vaguidos, o enfermedad que me cubre el coraon y haze perder el sentido. (2 Tlayouallotl nopammomana) nopan : en mi tiempo. (1) sobre mi, a encima de mi. (2)

nopan + : ponerse sobre mi alguna cosa muy pesada. pre: onopan etixtimotlali (2 Etixtimotlalia nopan) venir sobre mi muchos trabajos. (2 Cococ teopouhqui nopan omoyacati) no me toca esse negocio ni tengo cuenta con el. (2 Aquen nopan) acaecerme algo. (1 ytla nopan mochiua) desgracia acontecerme. (1 ytla tetequipacho tetolini nopan omochiuh) desdicha acaecer. (1 tetolini nopan mochiua) atordido estar. (1 tlayuuallotl nopan momana) acaecerme algo. (1 ytla nopan temo) acaecerme algo. (1 ytla nopan vallauh) nopan +, nino : espantarse. (1 nino, tonalcaualtia yuhquin atl nopan quiteca) nopan tlahuiteco : idem. pret: onopantlauitecoc. (Nopan tlatlatzini: darme o caer sobre mi el rayo pre: onopan tlatlatzin.) (2 Nopan tlauiteco) nopan tlapani in acalli : naufragio padecer. (1 nopan tlapani yn acalli) padecer naufragio. pret: onopan tlapan yn acalli. (2 Nopan tlapani yn acalli) nopan tlatlatzini : darme o caer sobre mi el rayo pre: onopan tlatlatzin. (2)

nopan yauh : suerte caer sobre alguno. (1) caer sobre mi la suerte, o tomarme debaxo la viga o piedra que lleuan arrastrando, ola carreta. &c. pr: onopan ya (2 Nop[n] yauh) nopani : natural nobleza tener o dignidad. (1)

nopani + : degenerar, no haziendo el deuer segun su nobleza y linaje. (1 aocmo nopani) nopanitia : cuadrar o venir y estarle bin alguna ropa o otracosa. (1) nopanmonamiqui : apretar la gente a alguno. (1 nop[n]monamiqui) acaecer algo en mi tiempo. p:

nopanti : acaecer o acontecer en mi tiempo. (1) onop[n]tic. (2)

nopantlahuiteco : herido ser del rayo. (1 nopantlauiteco) nopantlatlatzini : herido ser del rayo. (1)

nopilhuan + : parir la muger amenudo. (1 moquaaloa yn nopilhuan ni, quinquaalotiuh) parir la muger amenudo. (2 Moquaaloa yn nopilhuan) nopilhuan +, ni : desmedrar la criatura, por estar preada la que la cria. (1 ni, quintzipiquaalotiuh [n] nopilhuan) nopillahuelilocati, nic nopilo : nopilpo : : desagradecer. (1 nic, nopillauelilocati) mi sobrino, dize la muger. (2) nio, o muchacho como yo. (2)

sobrina hija de hermano. (1) primera muger, s: mia. (1)

nopiltian : en mi niez. (1) nopiltze :

en mi tierna edad, o quando era nio. (2) ola, hao, oys. para llamar a alguno. (2)

a hao, ola, oyes. (1)

nopiltzintzine : calidad). (2)

a seor. vel. seor. vel. seor (dize el que habla con persona de

nopipillo, nococoneyo ni, naitia : niear hazer cosas de nios. (1)

nopoch : nopochma : nopolihuia, nopozte)

mi mano yzquierda. (2) mano yzquierda. (1) + : morir. (1 onacico yn nacian, yn nopoliuia, in noxam[n]ya, yn

nopoliuhca : culpa mia por la qual soy condenado y sentenciado a muerte. (1) delicto por el qual muero. (2) nopozte + : nopozte) morir. (1 onacico yn nacian, yn nopoliuia, in noxam[n]ya, yn

noquia, nic : tener camaras. (2) tener enfermedad de camaras. pret: onicnoqui. (2) camaras tener. (1) noquia, nitla : verter o derramar alguna cosa liquida. pre: onitlanoqui. (2) derramar agua o cosa liquida. (1) vaziar algo como agua ocosas liquidas. (1 nitla, noq[ui]a) noquia + : mear. (1 atl nic, noquia) orinar. (1 atl nic, noquia) noquia +, nic : camaras de sangre tener. (1 eztli nicnoq[u]ia) orinar. prete: atl onicnoqui. (2 Atl nicnoquia) idem. preterito: eztli onicnoqui. (Eztli nicapitza: tene[r] camaras de sangre. prete: eztli onicapitz.) (2 Eztli nicnoquia) noquicho : mi simiente. (2)

noquichpo : varon como yo, o mi compaero. (2) noquihui : derramarse algo desta manera. (1 noquiui) alguna cosa liquida. pre: onoquiuh. (2 Noquiui) noquiliztli : dolencia assi. (1) derramarse o verterse

enfermedad de camaras. (2)

noquiloni : ruibarbo o rayz para purgar. (1) noquiltia, nitetla : onitetlanoquilti. (2) noquiuhqui : noquiuhtiuh : hazer derramar a otro alguna cosa liquida. pr:

derramada cosa assi. (1) yrse derramando alguna cosa liquida. pre: onoquiuhtia. (2)

noquiyahuacpa nitlatoa : encubrir alos otros lo q[ue] tiene enel secreto de su coraon, o el intento q[ue] tiene. &c. pr: noquiauacpa onitlato. metaph. (2 Noquiauacpa nitlatoa) notahuan + : degenerar, no haziendo el deuer segun su nobleza y linaje. (1 amoniquinquixtia yn notauan yn nocolhuan) notamachiuhca : notecetiliaya : ambas ados. (2) notech : estatura. (1) el medio que tengo para hazer de dos cosas vna, juntando las de mi, o en mi. (2)

demi. (1)

notech + : pegarseme alguna cosa. (2 Oixquiuh, notech) deuer algo a otro. pre: notech otlapopoliuhticatca. (2 Tlapopoliuhtica, notech) cosa que me esta prometida, o dedicada ami persona. (2 Itauhqui; notech) aplicar, o allegar algo junto asi. prete: notech onicpacho. (2 Pachoa, notech nic) no permitir que llegue alguno a mi. (1 amo notech nicaxitlani) pasmarse elcuerpo. (1 vapauiztli notech motlalia) padecer. (1 cococ teopouhqui notech moteca) lastimarme las hortigas o cosas semej[n]tes, passando por ellas. pr: notechoaacic. (2 Aaci, notech) deuer yo algo a otro. preteri: notech otlaacticatca. (2 Tlaactica, notech) biuir en pobreza. (2 Monequi, atle notech) notech aqui : notech icniuh : embeuerse algo [n]mi. p: onotechac. (2) mi especial amigo. (2) priuar con alguno. (1 notech mocacaua) conuenirme. (1)

notech mocacahua : notech monequi :

menester auer. (1)

notech nicaxitlani : notech nicpachoa :

permitir, que alguno llegue ami. (1) allegar o acercar hazia si alguna cosa. (1) pegarseme algo, o pegarse la olla. (2)

notech oixquiuh : pegarse ami. (1)

notech quinehua : endemoniado estar. (1 notech quineua) notech tlaactica : notech tlaonoc : deuer algo a otro. (1) deuer algo. (1)

deuer algo. (1) allegada cosa assi. (1)

notech tlapacholli :

notech tlapoliuhtica : deuer algo. (1) notech tzopi : lastar, pagar por todos los que pecaron. (1)

notech, monequi : aprouecharse de algo. (1) notechaci : conocer varon. (1) notechaci + : sollamar. (1 tlemiauatl notechaci)

notechano : edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1) notechaqui : embeuer. (1)

notechca + : ynhumano ser. (1 atle notechca tlacayotl) tener tan clara vista el viejo, como qu[n]do era moo. p: pilixtli onotechcatca. (2 Pilixtli notechca) notechca nehuatl nomachiz : notechicniuh : notechitto : ex[m]plo. (1) pertenecer me ami de oficio. (1)

amigo entraal. (1) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun

notechiuhcahuan : mis caualleros o senadores, o mis hazedores. (2 Notechiuhcauan) notechiuhcauh : mi cauallero o senador, o mi hazedor. (2)

notechmonequi : gastar vsando. (1) aprouecharme o seruirme de algo, o gastar alguna cosa en mi prouecho. pr: notech omonec. (2) notechmonequi + : carecer delo necessario. (1 aneci notechmonequi) biuir en pobreza. (1 atle notechmonequi) enpobreza biuir. (1 atle notechmonequi) notechmotlalia notechpa : + : participar. (1 noniteuan notechmotlalia) de mi. (2)

demi. (1)

notechpa + : aprouechar a otro. (1 ytla notechpa quitta) tienese siniestra opinion de mi persona. preterito: notechpa onechicomachoc. (2 Nechicomacho, notechpa) notechpa nechicomacho : tienese sospecha o siniestra opinion de mi. pr: notechpa onechicomachoc. (2) notechpa nictlaza : notechpa nicuallaza : niquallaa) notechpa nitlatlaza : echar de si algo. (1 notechpa nictlaa) quitar algo de mipersona, y darlo alos otros. (2 Notechpa echar de si algo. (1 notechpa nitlatlaa)

notechpa quitta : aprouecharse alg[n]o de mis trabajos, o tomar ex[m]plo de mi. prete: notechpa oquittac. (2) notechpa tlaehya in tlatolli : palabras que tocar o se enderean a mi persona. pre: onotechpa tlachix in tlatolli. (2 Notechpa tlaehia in tlatolli) notechpachiuhqui : allegada cosa assi. (1)

notechpohui : pertenecerme. (1 notechpoui) mi cosa, pron[m]bre. (1 notechpoui) posseer. (1 notechpoui) idem. (Notechpouhqui: cosa que pertenece a mi persona o cosa diputada para mi) (2 Notechpoui) notechpoliuhtica notechpouhqui : para mi (2) notechquiza + : notechquia) notechyetinemi : + : deuer algo a otro. (1 ytla notechpoliuhtica) cosa que pertenece a mi persona o cosa diputada sollamar. (1 tlemiauatl

posseer. (1)

echar de si fuego. (1 tletl notechquia) traer en si mesmo. (1)

notehuatl : y tambien tu. s. yras atal parte. vel. t[m]bien tu. s. me baldonas? interogatiue. c[n]jun. (2) noteicnelicahuan : noteicnelicauh : mis bien hechores. (2 Noteicnelicauan)

mi bien hechor. (2)

notelpochtian :

entiempo de mi mo[]edad, oqu[n]do yo era moo. (2)

noten huahuaqui : tener la boca seca de h [m]bre yde sed. (1 noten vauaqui) noten huihuiyoca : temblar los labios. (1 noten viuiyoca)

noten papatlaca : temblar los labios. (1) noten zacuahuatinemi : estar boquiseco muy fatigado y muerto de hambre. (1 noten aquauatinemi) notenco nicmati : de coro saber algo. (1) saber de coro. (1) coro, assi como oracion. &c. preterito: notenco onicma. (2) notenco niquitoa : de coro dezir algo. (1) saber alguna cosa de

notentzontia : guardar alguna cosa dela hazienda principal para suplir despues las necessidades que se ofrecen y ocurren. (1) notenyo : mi fama. (2)

notenyo + : mas valer. (1 occenca veya notenyo) fama mala tener. (1 amo qualli notenyo nihtoloca) crecer mucho mas mi fama. preterito: occenca oueix notenyo. vel. occenca oueyac notenyo. (2 Occenca veya notenyo) noteotla, nic notepotz + : noteputz) : tener por dios, o adorar algo por dios. (1) gouernar. (1 nocuexanco, nomamaluazco yelouatiuh nocuitlapan, mirar atras. (1 noteputzcopa nitlachia) cargo, o officio mio. (2)

notepotzcopa nitlachia :

notequiuh : pertenecer me ami de oficio. (1)

notequiuh + : morir. (1 yeoncanca notequiuh) cumplir o acabar mi oficio. (1 tlami notequiuh) prospera cosa. (1 nixcoyan notequiuh) cumplir o acabar mi oficio. (1 tzonquia notequiuh) fin y conclusion de mi vida, o de mis dias. (2 Ye oncaca notequiuh) tomar o comenar a exercitar el officio o cargo que se me enc[n]mendo, o agonizar y estar en passamiento. preteri: onican yn notequiuh. (2 Nicana notequiuh) notequiuh, + : vacar el officio. (1 aoctle yn notequiuh, onitequicauh)

notetlamatcancmitiaya : la paz conque yo hago biuir en paz alos otros. (2) notetlayecolticapo : siervo con otro assi. (1) sieruo como yo. (2) mi primogenito, o mi primogenita.

noteyacapan : primognito. (1 noteyacap[n]) (2 Noteyacap[n]) noteyo : notiamic : notilma notilma mi fama. (2) mercaderia mia. (1)

mi mercaduria. (2)

+ : +, ni

haldas poner en cinta. (1 aco nicololoa yn notilma) : vestir alreues. (1 ni, quixcuepa yn nicnaquia yn notilma)

notlacaquia + : juizio bueno tener y sano. (1 pactica yn notlacaquia) y entero el juyzio. (2 Amo quenca in notlacaquia) notlacayo + : ynhumano ser. (1 atle notlacayo)

tener sano

notlachihual + : en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual. (2 Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual) notlachihualiz + : enderear la intencion a dios. (1 yuictzinco nictlachialtia yo dios yn notlachiualiz) idem. pret: iuictzinco in dios onictlamelaualti ynnotlachiualiz. (Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual: en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual.) (2 Iuictzinco in dios nictlamelaualtia in notlachiualiz) notlacpan : en mi cuerpo. s. desde la cinta arriba. (2) notlacual + : oluidarse o no tener cu[n]ta con el comer. preterito: aoc notlaqual onicma. (2 Aoc notlaqual nicmati) notlahuelnamicoca : notlaixquetzal : mi persecucion, o aduersidad. (2 Notlauelnamicoca)

official elegido, o puesto de mi mano. (2) mis officiales assi. (2) = := notlanahuatilhuan (2 notlaixquetzalhuan)

notlaixquetzalhuan : notlaixquetzalhuan

notlalnamiquiya niquicuiloa : escreuir por minuta. (1) notlamatcahuan : notlamatcauh : notlan : notlan mis officiales, o hazedores. (2 Notlamatcauan) mi official, o hazedor, o mi chocarrero, o truhan. (2)

comigo. (1) + : yr alg[n]o par demi. preterito: inotlan oicatia. (2 Icatiuh, notlan) yr alguno junto ami o apardemi o cabemi. (1 notl[n] ycatiuh)

notlan icatiuh :

notlan nitemana : acaudillar. (1) notlanahuatil : Notlanauatil) criado mio. (1 notlanauatil) lo mesmo es que notlaixquetzal. (2 lo mesmo es que

notlanahuatilhuan : criados mios. (1 notlanauatilhuan) notlaixquetzalhuan. (2 Notlanauatilhuan) notlanamaquiliz : mercaderia mia. (1) notlanco + : amocatlalli) mi mercaduria. (2)

descolorido estar de miedo o de enfermedad. (1 nixco notlanco

notlane + : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli yc malintiuh yc ilacatziuhtiuh yn notlane)

notlaneltoquiliz + : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli nictoctia yn notlaneltoquiliz) notlanequia : notlanextil : notlanextil + : notlanextil) mi voluntad, o mi querer. (2) mi inuencion, o descubrimiento. (2) mi propria y nueua inuencion de alguna cosa. (2 Nixcoyan esforarme

notlapal + : esforarse para algo. (1 yxquich notlapal nicchiua) qu[n]to puedo. (2 Ixquich notlapal nicchiua) notlapoloca : abrimiento delo que estaua cerrado. (2)

notlatequipanocapo : siervo con otro assi. (1 notlateq[ui]panocapo) como yo, o c[m]paero mio enlos trabajos. (2) notlatlacol : negocio particular. (1) que esta ami cargo. (2)

trabajador

mi pecado, o mi defecto, o el negocio

notlatlacol + : estar contra mi amenezandome, los pecados que cometi. (2 Nechtlauel ixnamictica in notlatlacol) mi propria y particular culpa. (2 Nixcoyan notlatlacol) idem. (Nixtentla momamalacachotinemi innotlatlacol: perseguirme mis pecados, poniendose delante los ojos, o representandoseme, o amenazandome.) (2 Nixtla pilcatica yn notlatlacol) culpa mia propria. (1 nixcoyan notlatlacol) estar contra mi los pecados amenazando me. (1 nechtlauelixnamictica yn notlatlacol) culpa mia propria. (1 noneuian notlatlacol) mi propria culpa. (2 Noneuian notlatlacol) notlatlacol +, nic : ayuntar y recoger los peccados, trayendo los ala memoria para los confessar. (1 nic, teputztoca yn notlatlacol) notlatlacol +, nicno : conocer la culpa. (1 nicno, cuitia notlatlacol) notlatlaneltoquiticauh : mi conuertido ala fee. (2) embidar. (1

notlatlanitol + : embidar. (1 nicueilia notlatlanitol) niqualaquia notlatlanitol) notlatocpan :

en mi sementera, o posession o juridicion o termino. (1)

notlatol + : ser mordaz y de mala l[n]gua (2 Tequaqua notlatol) dobladamente hablar. (1 an acentetia notlatol) desgracia tener en hablar. (1 amo teyulpachiuiti notlatol) hablar entre dientes. (1 niccamapachoa notlatol) mandar el principe. (1 quia in nihiyo, in notlatol) hablar curiosamente. pre: onicnenemachili yn notlatol. (2 Nicnenemachilia in notlatol) notlatol +, nic : hablar elegantemente. (1 nic, nenemachilia notlatol) notlatollo : notlaxtlahuaya : notlayacapan : notlayacayouh : notloc : mi processo, o historia. s. que trata de mi vida. (2) paga, lo que doy para pagar lo que deuo. (1 notlaxtlauaya) mi primogenito, o primogenita. (2) primognito. (1)

comigo. (1)

notloc + : idem. pret: notloc oicatia. (Icatiuh, notlan: yr alg[n]o par demi. preterito: inotlan oicatia.) (2 Icatiuh, notloc) notloc icatiuh : notlocpa : yr alguno junto ami o apardemi o cabemi. (1 notloc ycatiuh)

de mi vando, o parcialidad, o apardemi. (2)

notlocpa moquetza : idem. preterito: notlocpa omoquetz. (Notlocpaeua: hazerse alguno demi vando, dandome s. auor y ayuda. pret: notlocpa oeuac.) (2) notocapo : el que tiene el nombre como el mio. (2)

notonal inipan nitlacat : el signo enque naci, el alma, o la porcion y racion mia. (2 Notonal ynipan nitlacat) notonal, yeinipan nitlacat cuetzpalin : yeynipan nitlacat cuetzpalin) notonalecapo : signo en que alguno nace. (1 notonal, mi particular amigo (2)

amigo entraal. (1 no/, /tonalecapo)

notozcatlannictlalia + : meter enel seno alguna cosa o al nio regalandole. (1 noxillan notozcatlannictlalia) notza, mo : concertarse los discordes. (1) notza, nite : citar, o llamara alguno, o hablar con otro. prete: onitenotz. (2) citar a juyzio. (1) hablar con otro. (1) hablar. (1) llamar. (1) notza + : llamar por nombre. (1 tetoca ycnite, notza) notza +, mo : incorregible. (2 Auel monotza) notza +, nite : llamar tocando con la mano. (1 nitla, tzotzona ynic nitenotza) notza +, no : disfamar o otro. (1 teca nite, nonotza) murmurar. (1 teca nino, nonotza) consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz. (2 Itic ninonotza, n) notzaliztli + : ydolatria. (1 tlacatecolo notzaliztli) mohino, dessabrido, q[ue] no quiere que alguno le hable. (2 Amo secretario ala oreja. (2 Inacaztitlan ichtaca notzaloni) yr allamar. (1)

notzallani + : notzallani) notzaloni + :

notzatiuh, nite : yr allamar a otro. preterito: onitenotzato. (2) notzon + : espeluzarse. (1 cecenyaca moquetza yn notzon) mi cabea. (2)

notzontecon :

notzontecon nelchiquiuh niccua : sueldo ganar assi. (1 notzontecon nelchiquiuh nicqua) biuir de mi sudor y trabajo, o ganar sueldo. metapho. (2 Notzontecon nelchiquiuh nicqua) notzontecon tetecuica : doler mucho la cabea. (1) notzotzoma yetinemi : andar roto y mal vestido. (2)

nouehuepo : el que es viejo como yo, o mi compadre, o mi comadre. (2 Noueuepo)

nouehueyo : casamentero mio. (1 noueueyo) nouehueyohuan : Noueueyouan)

mi casamentero. (2 Noueueyo) mis casamenteros. (2

casamenteros mios. (1 noueueyouan)

nouelmach : mi beneplacito, o cosa que me da buen gusto y contentamiento. (2) nouelnezca : noxamanya, nopozte) noxayac + : + : mi bien parecer gentileza, galania, y lindeza. (2) morir. (1 onacico yn nacian, yn nopoliuia, in noxam[n]ya, yn demudarse el color. (1 mictimomana yn noxayac) meter enel seno alguna cosa o al nio

noxillan notozcatlannictlalia : regalandole. (1) noyaca : noye :

culpa mia por la qual soy condenado y sentenciado a muerte. (1) y, conjunction. (1) y tambien. s. iuan. conjunction. (2)

noyehuatl : y tambien aquel, aquella, o aquello. conjunction. (2) noyehuatl + : aye noyehuatl) de vno mesmo. (1 anye noyehuatl) esto mismo, o lo mismo. (2

noyeliz + : condicion tener assi. (1 yuhca noyeliz) tener costumbre o habito hecho, o ser le ya connatural lo que haze. (2 Iuhca noyeliz) noyeyan : noyo : noyolca : en mi lugar o assiento. (1) mi estrado, assiento, o lugar. (2)

dela misma manera. conjunction. (2 Noiuh) mimantenimiento y substancia. (2)

noyolipanti : caer enla cuenta deloque dudaua, o delo que no se me acordaua. preterito: onoyolipantic. (2) noyoliuh yauh : quiero lo yo assi. (1) haze. pre: onoyoliuhya. (2) parecerme bien, y aprouar lo q[ue] se

noyollo + : contemplar. preteri: aco oouetzinnoyollo. (2 Aco ouetzin noyollo) ynflamarse el coraon de amor. (1 yuhquin tlecomoni noyullo) abituar se a algo, o habituar se. (1 ye yuhca noyollo) recebir en paciencia y con alegria las aduersidades. (1 amo ycqu[n] nicchiua yn noyollo) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 quinepanoa yn noyollo) otorgar. (1 tlacaua noyollo) esperar con desseo lo que ha de venir. (1 san yzca yn noyollo) confiar de alguno. (1 tetechvelca noyollo) arrobarte o trasportarse. (1 ayzuetzin noyollo) ynt[e]ncion tener. (1 yuh nictlalia yn noyullo) tener intencion dehazer algo. (1 yuhca noyollo) creer o tener por cierto. (1 iuhquimati noyollo) deleitarse. (1 niccepactia yn noyollo) despedirse dela amistad de alguno. (1 niccentlaa yn noyollo) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 ypan yauh yn noyollo) aficionarse o aplicarse a algo. (1 ytla ytech vetzin noyollo) ser compassiuo y piadoso. (2 Icnoyoa yn noyollo) cierto ser o tener creido y entendido. (1 iuhquimattica noyollo) pensar antes. (1 yuhquimati noyollo) certificado estar o tener por cierto. (1 yuh noyollo commati) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 yuh yauh yn noyollo)

certificado estar o tener por cierto. (1 yuhca noyollo) cierto ser o tener creido y entendido. (1 yuhca noyollo) proposito tener de hazer algo. (1 yuhca noyollo) esperar algun bien. (1 yuhca noyollo yn nitlaocoliloz) rebotarse. (1 poliui noyollo) inflamarse elcora[n] c[n] amor. &c. p: iuhquin otlecomon noyollo. (2 Iuhquin tlecomoni noyollo) hazerse poco apoco, o sin aduertir de mala condicion y de amargo coraon. (2 aniuhnenti ynchichixtiuh noyollo) torno o bueluo sobre mi. (2 Iuhquin ica noyollo) caer enla cuenta delo q[ue] dudaua, o deloque no se acordaua. preterito: oquinepano yn noyollo. (2 Quinepanoa yn noyollo) caer enla cuenta deloque se dize. pre: ocontocac yn noyollo. (2 Contoca in noyollo) idem. (Iuhquimati noyollo: sentir lo assi como se dize, o tener entendido el negocio, assi como es. pre: iuh oquima yn noyollo.) (2 Iuh quimattica noyollo) tener proposito o intento de hazer algo, o tener entendido. s. que alcanare lo que pretendo. preterito: iuh onictlali yn noyollo. (2 Iuh nictlalia in noyollo) estar embelesado desta manera. prete: aiz ouetz yn noyollo. (2 Aizuetzi noyollo) tener intencion dehazer algo. (1 yuh nictlalia yn noyollo) sosegada ypacifica tener el alma. (1 amo quenca yn noyollo) yo tengo confiana en vuestra merced, o le tengo aficion. (2 Motetzinco velca yn noyollo) enc[n]derse de yra, o inflamar se el coraon. pre: otleualan yn noyollo. (2 Tleualani yn noyollo) atento estar. (1 nictlapoa yn nix yn noyollo) tener gr[n] temor o mearse de miedo. preterito: iuhquin ocnitlatzayan noyollo. (2 Iuhquin cuitlatzayani noyollo) sentir lo assi como se dize, o tener entendido el negocio, assi como es. pre: iuh oquima yn noyollo. (2 Iuhquimati noyollo) tener entendido algun negocio, o tener proposito de hazer algo. preterito: iuhocatca noyollo. (2 Iuhca noyollo) sentir, o gustar algo spiritualmente. prete: ocomma yn noyollo. (2 Commati noyollo) ser auisado y muy entendido. (2 Iytzqui noyollo) ser circunspecto y auisado. (2 Tlachia yn noyollo) condecender, o conceder lo que otro me pide. preter: onictlatlauhti yn noyollo. (2 Nictlatlauhtia noyollo) pensar antes. (1 yuhca noyollo) encenderse de yra. (1 tlecomoni yn noyollo) ynt[e]ncion tener. (1 yuhca noyollo) arrobarte o trasportarse. (1 ayzca noyollo) cierto ser o tener creido y entendido. (1 yuhquimati noyollo) mearse de miedo. (1 yuhquin cuitlatzayani noyollo) otorgar a conceder algo. pre: otlacauh yn noyollo. (2 Tlacaua noyollo) caer enla cuenta delo que no entendia. pr: ipan oya in noyollo. (2 Ipan yauh noyollo) voluntad buena tener a alguno. (1 tetechvelca yn noyollo) desalmado ser. (1 atle noyollo quimati) aficionarse o enamorarse de algo, prete: itech ouetzin noyollo. (2 Itech uetzin noyollo) sosegada ypacifica tener el alma. (1 atle commati yn noyollo) confiar de alguno. (1 teca velca noyollo) especular. (1 canimmach nemi noyollo) ynclinarse y aficionarse a alguna cosa. (1 ytech uetzi noyollo) saber o sentir algo. (1 com mati noyollo) contemplar. (1 acouetzin noyollo) endurecerse obstinarse. (1 yuhquin tetl mocuepa noyollo) estar contento y satisfecho mi coraon. (2 Pachiuhtica noyollo) contemplar. prete: oacoya in noyollo. (2 Acoyauh in noyollo) ynflamarse el coraon de amor. (1 yuhquin tleualani noyullo) adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 quihiouia, ictoneua yc chichinaca yn noyollo ynnonacayo) contemplar. (1 acoyauh yn noyollo) abrirse el entendimiento. (1 tlapoui ynnix yn noyollo) tener buenavolntad aalgno. (1 tetechvelca i[n] noyollo) noyollo +, nic : afligirse mucho y angustiarse. preterito: onicteopouh yn+nix yn noyollo. (2 Teopoa yn nix in noyollo, nic) determinarse [n] alg[n] negocio, o escarmentar. pre: oniccentlaz noyollo. (2 C[n]tlaa noyollo, nic) determinarse en algun negocio. prete: oniccentlali noyollo. (2 Centlalia noyollo, nic) despedirse dela amistad de otro. pre: oniccentlaz yn noyollo (2 Centlaa yn noyollo, nic) determinarse en algun negocio. (1 nic, centlaa yn noyollo) emmendar la vida. (1 nic, centlalia yn noyollo) determinarse en algun negocio. (1 nic, centlalia yn noyollo) otorgar. (1 nic, tlatlauhtia noyollo) noyollo commati : sentir y entender que la cosa es assi, o acusarme de algo la consciencia. pre: onoyollo comma. (2) certificado estar o tener por cierto. (1)

noyollo connamiqui : caer enla cuenta, ent[n]diendo el negocio, de que no estaua satisfecho. prete: noyollo oconnamic. (2) noyollo connamiqui = : = yauh + (2 noyollo c[n]namiqui ) = c[n]namiqui ) = noyollo ipan yauh (2 noyollo c[n]namiqui ) ipan + (2 noyollo

noyollo contoca : idem. pr: onoyollo contocac. (Noyollo connamiqui: caer enla cuenta, ent[n]diendo el negocio, de que no estaua satisfecho. prete: noyollo oconnamic.) (2) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 noyollo c[n]toca) venir ala memoria o caer enla cuenta o enel negocio, acordandose delo que tema ya muy oluidado. (1) noyollo icniuh : amigo entraal. (2)

noyollo ipan yauh : lo mismo es que noyollo c[n]namiqui. pre: onoyollo ypanya. (2) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 noyollo ypan yauh) noyollo itechaci : itech oacic. (2) noyollo iuh yauh : sentir mucho, o llegarme al alma alguna cosa. pre: noyollo asabiendas y de voluntad hazer algo. (1) doler el estomago. (1)

noyollo ixco nechcocoa : noyollo maci : pensar. (1)

noyollo macitiuh :

yr entendiendo los negocios. (2)

aprovechar en algo. (1)

noyollo tecuini : batir o dar golpes el coraon. (1) noyollo tlama : de mi propria voluntad. (2)

noyollo tlama in nicchihua : asabiendas y de voluntad hazer algo. (1 noyollo tlama yn nicchiua) noyollo yuhca : certificado estar o tener por cierto. (1) saber o sentir algo. (1 noyollo, c[n] toca)

noyollo, con toca : noyollocacopa :

demi voluntad. (1)

noyollocaltitlan nictlalia : meter enel seno alguna cosa o al nio regalandole. (1) noyollocon mati : venir ala memoria o caer enla cuenta o enel negocio, acordandose delo que tema ya muy oluidado. (1 noyolloc[n] mati) noyollocopa : de buena voluntad. (1) demi voluntad. (1)

noyollocopa in nicchihua : yn nicchiua) noyolloicniuh :

asabiendas y de voluntad hazer algo. (1 noyollocopa

amigo entraal. (1)

noyolloipanyauh : reconocer algo. (1 noyolloypanyauh)

noyollomaci :

reconocer algo. (1) jubilado ser. (1) (Noiuh: dela misma manera. conjunction.) (2 tambien dize lo mismo sant pablo. (2 tambien; aduerbio. (1) como qualquiera cola. (1 [n]ye

noyollotlamaninemi : noyoqui : Noiuhqui)

idem. o es asi como el.

noyoquimitalhuia in sant pablo : Noiuhquimitalhuia yn sant pablo) noyuan : e conjunct[i]on. (1)

noyuhqui + : noyuhqui)

esso mismo. (1 [n] noyuhqui)

noyyollo + : tener confiana y buen credito de otro, o agradarse desu c[n]uersaci[n]. &c. (2 Teca uelca noyyollo) noztlac cacapaca : nunchipa : maana (2) gomitar querer. (1) de maana. (1)

o : es seal de optatiuo, y t[m]bien delos preteritos, e interjection del que esta afligido yhaze exclamacion. (2) he aqui. aduerbio (2) he aqui, aduerbio. (1) he, aduerbio, para demostrar. (1) o + : nohizo sino comer e yrse. & sic de alijs. (2 antequitl otlaquac o niman oya) entonces. (2 Iniquac o) treynta y seys. (2 Cempoalli oncaxtulli oce, vel, cempoaltetl oncaxtulli oce, v) ha ha ha. del que se rie. (2 Ho ho ho) aquesse, o aquessa, aquesso, o despues que, o luego que. (2 In o) elle es. &c. (2 Cayehuatl o) gusano de yerua. (2 aca o cuilin) ha ha ha. del que se rie. (2 Ho ho ho) alla, hazia donde tu estas. (2 Ompa o) (2 Iudio tlacatlo judio o judia) o anquimihioyohuiltique : anquimihioyouiltique) o o o : se ays bien venidos. es salutaci[n] (2 O

ha ha ha. del que se rie. (2 Ho ho ho)

oac : venderse yemplearse la mercaduria. (1) oachto oacico oatto + : y luego que, o despues que primero. (2 In oachto) + : no hizo sino llegar s. y luego se fue. (2 antequitl oacico) + : idem. (In oachto: y luego que, o despues que primero.) (2 In oatto)

obispo :

obispo. (1) prouisor de

obispo itecutlatocauh : prouisor de obispo. (2 Obispo ytecutlatocauh) obispo. (1 obispo ytecutlatocauh)

obispo ixiptla : idem. (Obipo ytecutlatocauh: prouisor de obispo.) (2 idem. (Obispo ytecutlatocauh: prouisor de obispo.)) prouisor de obispo. (1 obispo yxiptla) obispo tlatquitl : vestiduras de obispo. (2) obispal, cosa de obispo. (1)

oc : oc

aun todauia. (2) + : mucho mas. (2 Valca, oc)

oc chalchihuitl : entera virgen. (1 oc chalchiuitl) oc hueyaz : acrec[n]tarseha, o creceramas. s. su premio. &c. (2 Oc veyaz) oc ihuan : iuan) mas, para continuar; aduerbio. (1 oc iuan) quedar o permanecer lo antiguo. (1) en otras quarenta partes. (2 Oc ompoalcan) yten; conjunction. (1 oc

oc neztica : oc ompohualcan :

oc onca ita : aun tiene todauia padre. et sic de alijs. o el que tiene todauia padre. (2 Oc onca yta) oc oompohualpa : oc ooppa : otras cada quarenta vezes. (2 Oc oompoalpa)

otras cada dos vezes. (2) en otro tiempo. (1) en otro tiempo. (1)

oc oyenechca :

oc oyeuecauhcatca : oc quexquich : oc quexquich? :

vn poco mas. (1) que tanto resta, o que tanto queda?. o vn poco mas. (2)

oc quexquichca? : hasta que tanto tiempo?. o que tanto ay, todauia de aqui adonde vamos?. (2) oc quexquichcahuitl? : que tanto tiempo falta?. (2 Oc quexquichcauitl?) oc xayotl : hezes de vino. (1) oca chiictachcauh : oca yuin : mayor vn poco. (1 oca chiyctachcauh)

ved pues, que desta manera. s. acaecio el negocio. (2) otro poco mas. (2) poco mas. (1) algun tanto en

ocachi : vn poco mas. (1) cantidad. (1) ocachi cualli : ocachi huei : ocachi hueyi :

mejor vn poco. (1 ocachi q[ua]lli) idem. (Ocachiton yc vey: vn poco mayor.) (2 Ocachi vey)

poco mas. (1 ocachi veyi)

ocachi ic nonnelleltia : tener algun impedimento, o ofrecerseme algun estoruo. pre: ocachi yc ononnellelti. (2 Ocachi yc nonnelleltia) ocachi icnonnelleltia : recrecerse algo que impide. (1 ocachi ycnonnelleltia) ocachi icuei : vn poco mayor. (2 Ocachi ycvei)

ocachi nonyauh : crecer o proceder adelante enel malo enel bien. (2) malo en bien. (1) ocachi onyaliztli : ocachi quexquich : ocachic : (1) crecimiento tal. (2) otro poco mas. (2) crecimiento tal. (1) poco mas. (1)

crecer en

de aqui aun poco. (2)

agora de aqui avn poco. (1)

de aqui avn poco.

ocachicachi : ocachinepa :

algun tanto en cantidad. (1) adelante o mas alla. (1) vn poco mayor. (2 Ocachiton yc vey)

ocachiton ic huei :

ocachiton icuei : mayor vn poco. (1 ocachiton ycvey) ocachitonca : poco. (1) de aqui avn poco, o vn breue espacio de tiempo. (2) de aqui avn

ocachiuei : mayor vn poco. (1 ocachivey) ocactimotecac in nitic : tener sossegada la consciencia. (2 Ocactimotecac yn nitic) sosegada ypacifica tener el alma. (1) ocalac : ocalli : venderse yemplearse la mercaduria. (1) calle. (1) embocado. (1)

ocanican huel neci : ved o mirad como esta claro s. lo que aqui se trata. vel. pues bien parece aqui. (2 Ocanican vel neci) ocatihui +, ti : yr mucha gente junta, apretandose, o atropellandose los vnos alos otros. prete: otipepexocatiaque. (2 Pepex ocatiui, ti) ocatl : nio o nia que aun no habla. (1) mirad pues, que esto es. s. lo queyo dezia. &c. (2 Ocayehuatly) otras cada quinze vezes. (2 Occacaxtulpa)

ocayehuatli : occacaxtolpa : occalli :

bodega. (1) cosa hendida en dos partes. (2) avna parte y a otra. (1) hendido en dos partes. (1)

occammacauhqui : occampaixti : occan :

en dos partes, o en dos lugares, o dos raciones de comida. (2)

occan + : vino aguapie. (2 Ic occan vetzi vino) segundo pan, o acemita. (2 Ic occan quia tlaxcalli) idem. (Ic occan quia tlaxcalli: segundo pan, o acemita.) (2 Ic occan vetzitlaxcalli) con esta ya son dos vezes, o en dos partes y lugares. (2 Ic occan) aguapie. (1 yc occan uetzivino) occan cotonqui : cordel quebrado en dos partes o cosa semejante. (2)

occan icac ic tlachiuhtli : tlachiuhtli) occan icac ictlachiuhtli : yctlachiuhtli) occan quizqui :

cosa formada en dos maneras. (2 Occan ycac yc formado en dos maneras. (1 occ[n] ycac partido en dos partes. (1)

cosa partida en dos partes. (2)

occan tlanahuatilli titlantli : titlantli)

mensajero entre dos. (1 occan tlanauatilli hendido en dos partes. (1) partido en dos hendido en dos

occan tlapanqui : cosa quebrada en dos partes. (2) occan tlaxelolli : partes. (1)

cosa partida o diuidida en dos partes. (2)

occan tzayanqui : cosa hendida, abierta, o rota en dos partes. (2) partes. (1) occanquixtia, nitla

: partir en dos partes; y assi de los de mas. (1)

occaxtolcan : en otras quinze partes, o otras qui[n]ze partes, o otras quinze raciones mas. (2 Occaxtulcan) occaxtolli : occaxtolpa : occaxtoltetl : occe : otros quinze mas. (2 Occaxtulli) otras quinze vezes mas. (2 Occaxtulpa) otros quinze. (2 Occaxtultetl)

otro, o otra, o otro mas. (2)

occe + : vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 yn altepetl [n] ytlanca yn occe altepetl) occe ixpan neteilhuiliztli : apelacion que se haze para ante otro juez. (2) occe ixpan ninoteilhuiz : occeccan : apelar. vel. nicchiua apelacion. (2) en otra parte. (1)

en otra parte o lugar, o otra raci[n] mas (2) apelacion. (1)

occeccan neteihuiliztli :

occeccan ninoteilhuiz : apelar. (1) occecempohualpa : otras cada veinte vezes mas. (2 Occecempoalpa) occecempohualpa oce : otras veinte y vna vezmas (2 Occecempoalpa oce) otras treinta vezes mas. (2 Occecempoalpa

occecempohualpa ommatlatlacpa : ommatlatlacpa)

occeceppa : otras sendas vezes mas. (2) occecni : en otra parte. (1)

occecni icac : (2 Occecni ycac) occempohualcan :

otra cosa differente, o de otra manera differente delas de mas. en otra manera. (1 occecni ycac) en otras veinte partes. (2 Occempoalcan)

occempohualcan ommatlaccan : en otras treinta partes. (2 Occempoalcan ommatlaccan) occen ca : occenca : muy mucho; aduerbio. (1 occ[n] ca) mayormente, o principalmente. aduerbio. (2)

occenca + : aquel dellos amas mas?. (2 Acye yn occenca tictlaotla?) muy de otra manera, o muy diferentemente. (2 an occenca centlamantli) antes muy muho mas. (2 an occenca) muy mucho; aduerbio. (1 a occenca) que; aduerbio de comparatiuo. (1 quenin occenca) occenca amo : menos; aduerbio comparatiuo. (1)

occenca centlamantli : es otra cosa muy disserente, o muy de otra manera. (2) occenca hualca : idem. (Occenca tlapanauia: es cosa muy mayor o mas excelente y auentajada. s. que las otras.) (2 Occenca valca) occenca huei : es mucho mayor, o mas grande. (2 Occenca vey) mucho mas blanco (2 Occenca vel iztac)

occenca huel iztac :

occenca hueya nonecuiltonol : acrecentarse mis riquezas. preterito: occenca oveix nonecuiltonol. (2 Occenca veya nonecuiltonol) occenca hueya nonecuiltonoliz : mas valer. (1 occenca veya nonecuiltonoliz)

occenca hueya notenyo : mas valer. (1 occenca veya notenyo) crecer mucho mas mi fama. preterito: occenca oueix notenyo. vel. occenca oueyac notenyo. (2 Occenca veya notenyo) occenca ic mohuitilia : mucho mas por esto, o c[n] esto se pone en peligro. (2 Occenca yc mouitilia) occenca icuac : especialmente quando. s. acaescio aquello. (2 Occenca yquac) mejor.

occenca ipani : mejor; aduerbio de comparatiuo. (1 occenca ypani) aduerbi. (2 Occenca ypani) occenca miectlamantli : otras muy muchas cosas (2) occenca molhui : muy mucho o con vehemencia; aduerbio. (1)

occenca ni, pactinemi : mas valer. (1) occenca tachcauh : mayor, cosa mas grande. (1 occ[n]ca tachcauh) o mas principal, que las de mas. comparatiuo. (2) occenca ticmotlacamachitiz : mucho mas le obedeceras. (2) occenca tlacuauh : muy mucho o con vehemencia; aduerbio. (1 occenca tlaquauh) cosa mayor

occenca tlapanahuia : mayor, cosa mas grande. (1 occenca tlapanauia) es cosa muy mayor o mas excelente y auentajada. s. que las otras. (2 Occenca tlapanauia) occenca ye : mas, aduerbio comparatiuo. (1) antes quiero mucho mas s. esto que aquello. &c. (2)

occenca ye nicnequi :

occenca ye niquelehuia : idem. (Occenca ye nicnequi: antes quiero mucho mas s. esto que aquello. &c.) (2 Occenca ye niqueleuia) occenca yectli : (2) mejor; aduerbio de comparatiuo. (1) cosa mejor, o mas excelente.

occenca yehuatl : mayormente, aduerbio. (1) occenca yenic, nequi : mas querer. (1) occenca? + :

lo mesmo es que occencaye. (2)

quanto mas?. aduer. (2 Quenin occenca?) mayor, cosa mas grande. (1 occencavey) mayormente, o especialmente. = occenca yehuatl (2 occencaye)

occencahuei :

occencaye : prncipalmnte. (1 occ[n]caye) aduerbio. (2) occencaye = : = yehuatl + (2 occencaye)

occencaye ni, quelehuia : occencaye nicnequi : occencayehuatl :

mas querer. (1 occ[n]caye ni, queleuia)

querer mas. (1)

prncipalmnte. (1 occ[n]cayehuatl)

occentetl : otro. (2) occentlamantli : (2) en otra manera. (1) otra cosa, en otra manera, o de otra manera.

occepa ninotlacuepilia :

reclamar de agrauio. (1) (Occeppa niyuli:

occepa ninozcalia : idem. preterito: occeppa oninozcali. resuscitar, o tornar abiuir. pret: occeppa oniyul.) (2) occepa niteihua : embiar otravez. (1 occepa niteiua) occeppa : otravez; aduerbio. (1) otra vez. aduerbio. (2)

occeppa + : la otra vez, o lo que la otra vez. (1 yn occeppa) o lo que la otra vez. (2 In occeppa) occeppa icnitla, nahuatia : occeppa icnitlanahuatia :

ala otra vez,

mandar assi en retorno. (1 occeppa ycnitla, nauatia) tornar amandar algo. (2 Occeppa icnitlanauatia)

occeppa ixquich : otro tanto. (2) occeppa mehuatiquetzqui : levantado otra vez. (1 occeppa meuatiquetzqui)

occeppa moquetzqui :

levantado otra vez. (1)

occeppa neehualiztli : leuantamiento tal. (1 occeppa neeualiztli) occeppa neehuatiquetzaliztli : neeuatiquetzaliztli) occeppa ni, huetzi : leuantamiento tal. (1 occeppa

recaer, caer otra vez. (1 occeppa ni, vetzi)

occeppa ni, telpochti : remocecer. (1 occeppa ni, telpuchti) occeppa ni, tlacati : nacer otra vez. (1) rehazer. (1 occeppa ni, tlacencaua) rehazer. (1 occeppa ni, tlachichiua)

occeppa ni, tlacencahua : occeppa ni, tlachichihua : occeppa ni, yolli :

rebiuir. (1) reclamar de agrauio. (1)

occeppa nino, teilhuia :

occeppa nino, telpochtilia : mancebo tornarse otravez. (1 occeppa nino, telpuchtilia) occeppa ninopiltilia : remoarse. preterit: occeppa oninopiltili. (2) occeppa ninoquetza : leuantarse otra vez. (1)

occeppa ninoteilhuia : reclamar ante la justicia. preteri: occeppa oninoteilhui. (2) occeppa ninotelpochtilia : Occeppa ninotelpuchtilia) occeppa ninozcalia : remoarse. preterit: occeppa oninotelpuchtili. (2

rebiuir. (1) reatar algo. prete:

occeppa niquilpiya : reatar otra vez. (1 occeppa niquilpia) occeppa oniquilpi. (2 Occeppa niquilpia) occeppa nitla, cuelpachoa : occeppa nitlacuelpachoa : occeppa niyoli : niyuli) redoblar. (1)

redoblar algo. preter: occepa onitlacuelpacho. (2)

resuscitar, o tornar abiuir. pret: occeppa oniyul. (2 Occeppa remostecerse el vino. (1 occeppa pooni vino) rehazimiento assi. (1 occeppa tlacencaualiztli)

occeppa pozoni vino :

occeppa tlacencahualiztli :

occeppa tlachichihualiztli : rehazimiento assi. (1 occeppa tlachichiualiztli) occeppa tlacuelpacholiztli : redobladura. (1) occeppa tlanahuatilli : mandado en retorno. (1 occeppa tlanauatilli) amandar. et sic de alijs. (2 Occeppa tlanauatilli) cosa tornada

occeppani + : occeppani)

tornarse moo. prete: occeppa onitelpochtic. (2 Telpochti leuantarse otra vez. (1 occeppanin, euatiquetza) mas, o vnpoco mas, o otras cosas. (2) como qualquiera otra

occeppanin, ehuatiquetza : occequi :

otras cosas. (1 occeq[ui])

occequi + : como qualquiera cola. (1 yniuhqui occequi) cosa. (2 Iniuhqui occequi) occequi yuan : mas. (2) occequintin : occetlacatl : otras cosas. (1) otros. (2) otro, vno de muchos. (1) otra persona. (2)

alguna otra cosa tambien, o alguna otra cosa

occetlacatl + : no otro alguno, o ninguno otro. (2 Amoma aca occetlacatl) perteceys, o no soys de otro alguno. (2 Co amoma occetlacatl ytech ampoui) occhalchihuitl : occhichi : es aun donzella y virgen. metaph (2 Occhalchiuitl)

no

nio o nia de teta. (1) nio, o nia de teta. (2)

occhichi piltontli : occhichicooppa :

otras cada siete vezes. (2) otras cada seys vezes. (2 Occhichiquaceppa) otras cada ocho vezes. (2) otras cada nueue vezes. (2)

occhichicuaceppa : occhichicueexppa : occhichicunanappa :

occhicome : otros siete. (2) occhicontetl : occhicuace : occhicuaceccan : idem. (Occhicome: otros siete.) (2)

otros seys. (2 Occhiquace) en otras seys partes. (2 Occhiquaceccan)

occhicuacentetl : otros seys. (2 Occhiquacentetl) occhicuaceppa : occhicuccan : otras seys vezes. (2 Occhiquaceppa) en otras siete partes. (2)

occhicuei : otros ocho. (2 Occhicuey) occhicuetetl : occhicuexcan : occhicuexppa : occhicunahui : idem. (Occhicuey: otros ocho.) (2)

en otras ocho partes, o otras ocho raciones de comida. (2) otras ocho vezes. (2) otros nueue. (2 Occhicunaui)

occhicunappa : occhicunauhcan :

otras nueue vezes. (2) en otras nueue partes. (2)

occhicunauhtetl : otros nueue. (2) occhicuppa : otras siete vezes. (2)

occhotia, nin : desposarse. (1) casarse la muger. preterit: oninocchoti. (2) casarse la muger. (1) occhotia, nitla : casar el padre asu hija. preterito: onitlaocchoti. (2) occualcan : temprano, respecto dela tarde. (1 ocqualcan) occuelachic : de tiempo. (1) de aqui avn poco. (1) agora de aqui avn poco. (1) de aqui a vnpoco, o espera vnpoco. (2) idem. algun tanto

occuelachica : de aqui avn poco. (1) espera vnpoco.) (2) oce : yotros tres. (2)

(Occuelachic: de aqui a vnpoco, o

oce + : veynte y vno. (2 Cempoalli oce, vel, cempoaltetl oce) otras cada onze vezes. (2 Ocmatlatlacpa oce) onze vezes. (2 Matlacpa oce) cincuenta y vno. (2 Ompoalli ommatlactli oce) cincuenta y seys. (2 Ompoalli oncaxtulli oce) onze cosas. &c. (2 Matlactlamantli oce) deziseys. (2 Caxtulli oce, vel, caxtultetl oce) otras veinte y vna vezmas (2 Occecempoalpa oce) nouiembre mes. (1 ycmatlactetl oce metztli yn cexiuitl) quarenta y vno. (2 Ompoalli oce) onze renglones. &cc. (2 Matlacpantli oce) onze. (2 Matlactetl oce) onze. (2 Matlactli oce) deziseys maorcas assi. (2 Caxtulolotl oce) deziseys rengleras assi. (2 Caxtulpantli oce) otras onze vezes. (2 Ocmatlacpa oce) oce/ + : treynta y seys. (2 Cempoalli oncaxtulli oce, vel, cempoaltetl oncaxtulli oce, v) deziseys. (2 Caxtulli oce, vel, caxtultetl oce) treynta y vno. (2 Cempoalli ommatlactli oce, vel, c[m]poaltetl ommatlactli oc) veynte y vno. (2 Cempoalli oce, vel, cempoaltetl oce) oceccan + : en otras onze partes. (2 Ocmatlaccan oceccan) en deziseys partes, o en cada deziseys partes. (2 Caxtulcan ocecc[n]) en onze partes. (2 Matlaccan oceccan) ocececcan + : en cada onze partes. (2 Matlatlaccan ocececcan)

ocecen + : cada vno onze, o de onze en onze, o acada onze. (2 Matlatlactli ocecen) de onze en onze, o cada vno onze. (2 Matlatlactetl ocecen) vel cacaxtultetl ocecen. de deziseis en deziseis, o a cada vno deziseys. (2 Cacaxtulli ocecen) oceceppa + : cada deziseis vezes &c. (2 Cacaxtulpa oceceppa) otras cada ses[n]ta vezes. (2 Oceepoalpa)

oceepohualpa : oceexpa : oceliz :

otras cada tres vezes. (2) echadas plantas. (1)

ocelmotlahueliltic : oceloehuatl : ocelome :

o desuenturado deti, guay de ti. (2 Ocelmotlaueliltic)

cuero de tigre. (1 oceloeuatl)

tigres. (2) flor de vnas matas de yeruas cuyas rayzes son cometibles ysaben a

ocelotexuchitl : castaas. (2)

ocelotexxochitl : flor de unas matas que tienen las rayzes que saben acastaas. (1) ocelotl : tigre. (2)

ocemmoman in quiyahuitl : llouer gran espacio de tiempo. (1 oc[m]moman in quiyauitl) llouer sin escampar. (2 Ocemmoman yn quiyauitl) ocepohualcan : [n] otras sesenta partes. (2 Ocepoalcan)

oceppa + : veinti vna vez. (2 Cempoalpa oceppa) dezisiete tanto. (2 Caxtulpa oceppa ixquich) la otra vez, o lo que la otra vez. (1 yn oceppa) deziseys vezes. (2 Caxtulpa oceppa) onze tanto. (2 Matlacpa oceppa ixquich) idem. (Matlacpa oce: onze vezes.) (2 Matlacpa oceppa) ocetetl : ocexcan : otros tres. (2) en otras tres partes. (2) agostada cosa. (1 ochicauac) cosa

ochicahuac : madura cosa. (1 ochicauac) madura, o sazonada. (2 Ochicauac)

ocholli : colga[j]o de vuas o de cosa semejnte. (1) semejante. (2) ocholo iyollo : ocholo yyollo : ochpahuaztli : disoluta muger. (2) dissoluta muger. (1) escoba para barrer. (1 ochpauaztli) camino ancho y real. (2)

colgajo de vuas, o de cosa

ochpantli : camino ancho. (1) ochpochtilia, nin ochtilia, nino : :

hazerse moa. (1) forcejar. (1)

forcejar. preterito: oninoochtili. (2)

ocihuamic : biudo. (1 ociuamic) ocitla icnonnelleltia : ofrecerseme algun impedimento, o embarao. (2) ocixquichcahuitli : agora de aqui avn poco. (1 ocixquichcauitli) vnpoco. (2 Ocixquichcauitly) ocmacitinemi : ocmacuilcan : ocmacuilli : entera virgen. (1) donzella virgen y entera. (2) deaqui a

en otras cinco partes. (2) otros cinco. (2)

ocmacuilpa :

otras cinco vezes. (2) en otras cient partes. (2 Ocmacuilpoalcan)

ocmacuilpohualcan : ocmacuiltetl : ocmamacuilpa :

otros cinco. (2) otras cada cinco vezes. (2) otras cada cien vezes. (2 Ocmamacuilpoalpa)

ocmamacuilpohualpa : ocmatlaccan :

en otras diez partes. (2) en otras onze partes. (2) en otras treze partes. (2) en otras doze partes. (2)

ocmatlaccan oceccan : ocmatlaccan omexcan : ocmatlaccan omoccan :

ocmatlaccan onnauhcan : en otras catorze partes. (2) ocmatlacpa : ocmatlacpa oce : otras diez vezes. (2) otras onze vezes. (2)

ocmatlacpa omei : otras treze vezes. (2) ocmatlacpa omome : ocmatlacpa onnahui : ocmatlactetl : ocmatlactli : ocmatlatlacpa : otras doze vezes. (2) otras catorze vezes. (2 Ocmatlacpa onnaui)

otros diez. (2) idem. (Ocmatlactetl: otros diez.) (2)

otras cada diez vezes. (2) otras cada onze vezes. (2) otras cada treze vezes, (2) otras cada doze vezes. (2)

ocmatlatlacpa oce : ocmatlatlacpa omei : ocmatlatlacpa omome :

ocmatlatlacpa onnahui : otras cada catorze vezes. (2 Ocmatlatlacpa onnaui) ocmaya : agora de aqui avn poco. (1) aguarda vnpoco. (2) de aqui avn poco. (1) deaqui a vnpoco, o

ocmiectlamantli : otras cosas. (1 ocmiectlam[n]tli) otras muchas cosas mas, o aun otras muchas cosas ay, o allende las ya dichas cosas. (2) ocmotquitinemi : ocnahui : idem. entera virgen. (1) virgen entera. (2)

(Ocnauhtetl: otros quatro.) (2 Ocnaui) vender vino, o ser tauernero. (2)

ocnamaca, n :

ocnamacac : tauernero o tauernera. (1) vino. (1) tauernero, o tauernera. (2) ocnamacac, n : tauernear. (1) ocnamacani : ocnamacoyan : bodegonero. (1) tauerna de vino. (1)

bodegonero. (1)

vinatero q[ue] trata

tauerna. (2)

ocnanappa : otras cada quatro vezes. (2) ocnappa : otras quatro vezes. (2)

ocnauhcan : en otras quatro partes. (2) ocnauhtetl : ocnemi : ocnepa : otros quatro. (2)

aun biue. (2) adelante o mas alla. (1) estancar, pararse yendo andando. (1) comere primero. et sic de alijs. (2 Ocnitlaquaz) : conciliar o procurar amigos. (1) y mas, y tambien, iten.

ocnino, quetza : ocnitlacuaz : ocniuhtia, nin

ocno : mas, para continuar; aduerbio. (1) conjunctiones. (2) ocno centlamantli : ocno ixquich :

y aun ay otra cosa allende lo ya dicho. (2)

otro tanto. (2)

ocno ixquich huallatlalilli : cosa que sele aadio otro tanto. (2 Ocno ixquich vallatlalilli) ocno ixquich nicualaquia : ocno izquintin : aadir otro tanto. (2 Ocno ixquich niqualaquia)

otros tantos hombres o mugeres. (2)

ocno yuan : iten mas, o allende desto. c[n]junctiones. (2) ocnoihuan : yten; conjunction. (1 ocnoiuan) ocnoitoa + : mendigar el pobre. (1 tepal nino, ocnoitoa) otro tanto. (1) doblar el trabajo. (1 ocnoixquich niqualaquia) doblado trabajo. (1)

ocnoixquich :

ocnoixquich nicualaquia : ocnoixquichuallatlalilli : ocnoizquintin : ocnoma :

otros tantos. (1) aun, o todauia. (2)

aun. (1)

oco callotl :

lanterna. (2)

oco icpalli : oco yehua : idem. Oco yeua) oco yenechca : ococallotl : ococcan :

silla o assentadero de palo de pino. (2) (Oco yenechca: en tiempos passados, o los dias passados.) (2 en tiempos passados, o los dias passados. (2) lanterna o lenterna. (1)

en otras dos p[ar]tes, o otras dos raciones (2 Ococc[n]) pia de pino. (2)

ococentli : pia de piones. (1) ococenyollotli : ocochihua ocochiuhqui +, ni + : pion. (1) :

pion de pia de pino. (2)

candelas de sebo hazer. (1 ni, sebo ocochiua)

candelero que las haze. (1 sebo ocochiuhqui) flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1) preada. (1) tollido. (2)

ococototzauh : ococox :

preada estar la muger. (1)

estar preada. (2)

ococuahuitl : pino generalmente. (1 ocoquauitl) madero de pino. (2 Ocoquauitl) ococuauhtla : ocoicpalli : ocoycpalli) ocoicpayollotl :

pino, el arbol o la viga y

pinal, lugar, o monte de pinos. (2 Ocoquauhtla) pinariego cosa de pino como silla, mesa o cosa assi. (1 pauilo de candela. (1 ocoycpayollotl) : angustiarse mucho. (1)

ocolellelaci, nitla ocome :

otros dos. (2) de aqui adelante. (1

ocompa + : de aqui adelante. (1 ynaxcan yn ocompa titztiui) yn ocompa titztiui) oconamacac + : candelero que las vende. (1 sebo oconamacac) : durar hasta el cabo perseuerndo . (1)

oconaxiltia, n

oconcacauh itlatol : ytlatol) oconcauh itlatol : oconnemi : ocontetl :

tener ya perdida la habla el enfermo. (2 Oconcacauh perder la habla el enfermo. (1 oconcauh ytlatol)

aun biue. (2) otros dos. (2) caxa de pino. (2)

ocopetlacalli :

ocopictic ocopilli : ocoppa : ocotl :

= :

ciocopictic (2 ocopictic) hacha de tea para alumbrar. (2)

hacha de tea para alumbrar. (1) otras dos vezes. (2) tea de pino. (1)

vela candela. (1)

tea, raja o astilla de pino. (2)

ocotl + : candela de cebo. (1 sebo ocotl) hacha para alumbrar. (1 malinqui xicocuitla ocotl) hacha para alumbrar. (1 vey xicocuitla ocotl) hacha de cera (2 Malinqui xico cuitla ocotl) ocotlilli : tinta de humo. (1) tinta de humo de tea. (2) manta de

ocotochtilmatli : manta de martas, vestidura dellas o cosa assi. (1) martas, o de otros animales semejantes. (2) ocotochtli : marta, animal conocida. (1) marta animal. (2) ocotzo tlatetzauhtli : pez. (1) gatomontes. (1)

gato montes, o

ocotzohualtia, nitla : empegar cuero de vino, o otras vasijas. pre: onitlaocotzoalti. (2 Ocotzoaltia, nitla) empegar cuero o bota para vino. (1 nitla, ocotzoaltia) ocotzohualtia =, nitla : = ocotzohuia (2 ocotzoaltia )

ocotzohuia, nitla : lo mesmo es que ocotzoaltia. pre: onitlaocotzoui. (2 Ocotzouia, nitla) empegar cuero o bota para vino. (1 nitla, ocotzouia) ocotzohuia +, nitla : empegar cuero de vino o q[ua]lquier vasija. pre: onitlaitiocotzoui. (2 Iti ocotzouia, nitla) ocotzohuia, nitlaiti : idem. preterito: onitlaitiocotzoui. (Ocotzouia, nitla: lo mesmo es que ocotzoaltia. pre: onitlaocotzoui.) (2 Ocotzouia, nitlaiti) ocotzotetl : pez. (1) pez. (2) pegar con pez. (1 ocotzotica nitla, aloa)

ocotzotica nitla, zaloa :

ocotzotica tlazalolli : pegado assi. (1 ocotzotica tlaalolli) ocotzotl : tremntina. (1) resina de pino. (1) resina de pino o trementina. (2)

ocotzotlatetzauhtli : ocotzoyo : ocoxochitl ocoyehua :

pez. (2)

gomoso lleno de goma. (1) + : trebol yerua. (1 castillan ocoxochitl)

antiguamente. (1 ocoyeua) paja particular para hazer bohios, o

ocozacatl : paja para casas. (1 ocoacatl) casas de paja. (2 Ocoacatl) ocozahuiac :

agostada cosa. (1 ocoauiac)

ocpahuaxtli : ocpatzquitl : ocquexquichca? :

vino cozido. (1 ocpauaxtli) vino agua pie. (1) hasta quando?. (1)

vino cozido. (2 Ocpauaxtli)

vino segundo, o aguapie. (2)

ocquexquichcahuitl? : octacaana, nitla octacamaca, nite : :

hasta quando?. (1 ocquexquichcauitl?) ymagen sacar de otra cosa. (1) dar muestra o dechado. (1)

octacatl : vara de medir. (1) exemplo o dechado de donde sacamos. (1) dechado. (1) materia o dechado, de dnde sacamos algo. (1) vara de medir, o dechado. (2) octacatl xiotl quitlalia : octacatlalilia, nite octetzahuac : Octetzauac) el que da buen exemplo. metaphora. (2)

: exemplificar, poner exemplo. (1) vino espesso. (2

vino espesso de mucha hez. (1 octetzauac)

octeuhti : mas, nombre comparatiuo. (1) numero. (2) octlaca :

otras muchas cosas, en cantidad y

temprano, respecto dela tarde. (1 octlahca)

octlahuancateuh : leuantarse el beodo, que estaua tendido enel suelo. (1 octlauancateuh) octlaixcuecuetziuhtoc : auer todauia escuridad antes que amanezca del todo. (2) octlatlaixcuecuetziuhtoc : idem. antes que amanezca del todo.) (2) (Octlaixcuecuetziuhtoc: auer todauia escuridad

octlatlaixmictoc : idem. (Octlatlaixcuecuetziuhtoc: idem. (Octlaixcuecuetziuhtoc: auer todauia escuridad antes que amanezca del todo.)) (2) octli : vino generalmente. (1) vino. (2)

octli + : vino rebotado o desuanecido. (1 amo chicauac octli) beuer en muchas tauernas hasta embeodarse. (1 nictlatlapeuhcai yn octli) vino de mananas. (1 manana octli) donzel vino. (1 amotecococay octli) desembriagarse. prete: onechcauh in octli. (2 Nechcaua in octli) vino blanco. (2 Iztac octli) mosto vino de maguey. (1 ayamo chicaua octli) mosto vino de maguey. (1 ayamochichia octli) vino de pias dela tierra. (2 Matza octli) vino de mananas. (2 Manana octli) octli +, nic : beuer en muchas tauernas hasta embeodarse. (1 nic, tlapipixoli yn octli) octli +, nite : escanciar. (1 nite, toyauilia octli nictoyaua) octli nictoyahua : nictoyaua) escanciar o echar vino. preteri: octli onictoyauh. (2 Octli herren o alcacer. (1 octoctli maatlaqualli)

octoctli mazatlacualli :

octototl :

nio o nia que aun no habla. (1) agora de aqui avn

ocuachic : de aqui a vn poco, o espera vn poco. (2 OQuachic) poco. (1 oquachic) de aqui avn poco. (1 oquachic)

ocuachica : idem. (OQuachic: de aqui a vn poco, o espera vn poco.) (2 Oquachica) agora de aqui avn poco. (1 oquachica) ocualca : (1) mucho mas auentajadamente. aduerbio. (2 Ocvalca) muy mucho; aduerbio. que;

ocualca + : empero mas auentajadamente, o mucho mas. (2 Yece ocualca) aduerbio de comparatiuo. (1 quenin ocualca) ocualca inic acualli : peor, comparatiuo de malo. (1 ocualca ynic aqualli) ocualca inic chipahuac : Ocvalca ynic chipauac) ocualca? + : idem. mucho mas hermoso y lindo que todo lo demas. (2

(Quenin occenca?: quanto mas?. aduer.) (2 Quenin ocvalca?) eclipsada luna. (1 oqualoc yn metztli) eclipsado sol. (1 oqualoc yn tonatiuh)

ocualoc in metztli : ocualoc in tonatiuh : ocueca : Ocveca)

aun ay buen rato de aqu alla, o estamos aun lexos del lugar. (2 madrugada. (1 ocvehca youac) de madrugada, o muy de maana. (2 Ocveca yuac) virgen o

ocueca yohuac : ocueca yuac :

ocuel ichpochtli : virgen que esta aun entera. (2 Ocvel ychpuchtli) donzella. (1 ocuel ychpuchtli) ocuelye : ya antes. s. se auia antuuiado. aduerbio. (2) (1 ocvelye)

mayormente, aduerbio.

ocuetlan in ehecatl : auerse ya asosegado el tiempo y cesado la tempestad y toruellino. (2) assosegarse el ayre y la tempestad. (1 ocuetlan yn ehecatl) ocuia, nin : enfermar, por mucho beuer. (1)

ocuilcuacua : idem. (Ocuilqualoc: madera carcomida, o royda de gusanos.) (2 Ocuilquaqua) carcomida madera. (1 ocuilquaqua) ocuilcualo, n : ser comido de gusanos. preterit: onocuilqualoc. (2 Ocuilqualo, n) comer me gusanos. (1) ocuilcualoc : madera carcomida, o royda de gusanos. (2 Ocuilqualoc) madera. (1 ocuilqualoc) ocuili : ceuo para pescar. (1) seda o sirgo. (1) carcomida

ocuilicpatl :

ocuilin : gorgojo que come el trigo. (1) gusano, generalmente, o ceuo para pescar. (2) gusano, generalmente. (1) oruga gusano. (1) ocuilin cuacuahue : gusano con cuernezillos. (2 Ocuilin quaquaue) cuernos. (1 ocuilin quaquaue) ocuillo : cosa gusanienta. (2) gusanienta cosa. (1) gusanos gusano con

ocuilloa, n : tener. (1) ocuillohua : ocuilto : ocuilton :

h[n]chirse de gusanos. preterito: onocuilloac. (2) henchirse de gusanos. (1 ocuilloua)

gorgojo que come el trigo, o mayz. (2) gorgojo pequeo. (1) idem. (Ocuilto: gorgojo que come el trigo, o mayz.) (2) gorgojo

ocuiltontli : pequeo. (1) ocuiltzahualli :

seda o sirgo. (1 ocuiltzaualli)

ocuya +, nitla : tener compassion de otro. pre: tetechpa onitlaocux. (2 Tetechpa nitlaocuya) tener tristeza y compassion de alguno. prete: teca onitlaocux. (2 Teca nitlaocuya) ocxayotl : hezes de vino. (2)

ocxicchia : espera vnpoco. (2) ocxicuauhtilia, nin ocxinetechmotla, nin ocxinetechuia, nin ocxoxouhqui : madurar. (1) ocye achtopa : esto. &c.) (2) ocye cenca : : : andar apriessa. (1 nin, ocxiquauhtilia) : cutir el vn touillo con el otro caminando. (1) cutir el vn touillo con el otro caminando. (1) agra cosa, por

fruta que esta aun verde y por madurar. (2) idem.

(Ocyeachto: y primeramente, o ante todas cosas. s. harcis

mas, aduerbio comparatiuo. (1)

ocye huei : muy mayor. (2 Ocye vey) ocye ixachi : yxachi) ocye miec : idem. comparatiuo. (1) ocye nechca : mucho mas. s. en cantidad. (2) mas, nombre comparatiuo. (1 ocye mas, nombre

(Ocye ixachi: mucho mas. s. en cantidad.) (2) antiguamente, o los aos passados (2)

ocye quiyacatia : mas, aduerbio comparatiuo. (1)

ocye tachcauh :

mas, aduerbio comparatiuo. (1)

ocye xiquilnamiqui : y piensa antes, oprimero. s. lo que te sera prouechoso, dexandolo inutil. &c. (2) ocyeachi : algun tanto en cantidad. (1)

ocyeachto : y primeramente, o ante todas cosas. s. harcis esto. &c. (2) ocyeamo : menos; aduerbio comparatiuo. (1)

ocyecualli : cosa mejor. aduerbio. (2 Ocyequalli) mejor; aduerbio de comparatiuo. (1 ocyequalli) mejor; nombre comparatiuo. (1 ocyequalli) ocyehua : (1 ocyeua) en otro tiempo, o enlos tiempos passados. (2 Ocyeua) mas, aduerbio comparatiuo. (1 ocyeualca) antiguamente. (1) tiempo passado. (1 yn ocyenepa inompa otiuallaque) (Ocyeua: en otro tiempo, o enlos tiempos passados.) (2) en otro tiempo.

ocyehualca : ocyenechca : ocyenepa + :

ocyeuecauhcatca : idem. ocyeuei : ocyexpa : ocyohuac :

mas, nombre comparatiuo. (1 ocyeuey) otras tres vezes. (2) madrugada. (1 ocyouac) de maana. (1 ocyouatzinco)

ocyohuatzinco : ocyuac : ocyuan :

de madrugada, o es aun denoche. (2) y tambien, yten, y allende desto, y mas. conjunctiones. (2) tomarte las aues.

ocza, m : tomarse las aves. preterito: : omocaque. (2 Moca) (1 m, oca)

oehecapoliuh + : deshazerse las nuues con los grandes vientos. (1 chico tlanauac yauh [n]mixtli, oehecapoliuh) ohuacuahuitl : ouaquauitl) caa de mayz seca. (2 Ouaquauitl) caa de maiz seca. (1

ohuacuauhtlazolli : ohualla + :

restrojo. (1 ouaquauhtlaolli)

faltar el que auia d venir. (1 ayac oualla) luna nueua. (2 OValmoman metztli) luna nueua. (1 oualmoman miel

ohualmoman metztli : metztli)

ohuanecutli : miel de caas de mayz, que parece a rrope. (2 Ouanecutli) de caas de mayz. (1 ouanecutli)

ohuatetzocotl : ouatetzocotl) ohuatl :

caa de mayz elada. (2 Ouatetzocotl)

caa de mayz elada. (1

caa de mayz verde. (2 Ouatl)

caa de maiz verde. (1 ouatl)

ohui : dura, dificil y cruel cosa. (1 oui) cosa dificultosa, o peligrosa (2 Oui) dificultoso. (1 oui) dificil cosa. (1 oui) ohui + : raez cosa de hazer. (1 amo oui) facilcosa. (1 amo oui) vena de sangre. (2 Eztli oui) clara cosa de entender. (1 amo oui ynicaquiztica) ligera cosa de hazer. (1 amo oui) facilmente hazerse. (1 amo oui mochiua) ohui inicaquiztica : ohui ipan yani : escuro de entender. (1 oui ynicaquiztica) desastrado. (2 Oui ypan yani) desastre. (2 Oui desastrado. (2 Oui

desastrado. (1 oui ypan yani)

ohui nenamictiliztli : desastre. (1 oui nenamictiliztli) nenamictiliztli) ohui quimonamictiani : desastrado. (1 oui quimonamictiani) quimonamictiani) ohui tepan yaliztli : ohui tepanyaliztli : ohui tlatoliztli : desastre. (2 Oui tepan yaliztli) desastre. (1 oui tepanyaliztli)

curiosa o sotil habla. (2 Oui tlatoliztli)

ohuica : duramente assi. (1 ouica) peligrosamente. (1 ouica) dificultosamente. (1 ouica) dificultosamente assi. (2 Ouica) ohuica icuiloa, nitla : cifrar. preterito: onitlaouica icuilo. (2 Ouica icuiloa, nitla) cifrar. (1 nitla, ouica ycuiloa) ohuica tlatoa, n : Ouica tlatoa, n) hablar cosas dificultosas y sotiles pre: onouicatlato. (2

ohuica tlatoani : hablador de cosas altas. (1 ouica tlatoani) ohuica tlatoliztli : habla desta manera. (2 Ouica tlatoliztli)

ohuicamati, nic : tener algo por dificultoso y peligroso. prete: onicouicama. (2 Ouicamati, nic) ohuican : escondrijo de fieras. (1 ouican) fragosa cosa aspera de piedras. (1 ouican) dificultoso lugar. (1 ouican) lugar dificultoso y peligroso o escondrijo de fieras, o lugar escuro y espantoso. (2 Ouican) ohuican + : escura y tenebrosa cosa. (1 mixtecomac ouican)

ohuican aquia, nin : meterse, o ponerse endificultad y peligro. prete: oninocuican aqui. (2 Ouican aquia, nin) ohuican aquia, nite : poner en peligro a otro. (1 nite, ouican aquia) ohuican nite, quixtia : saluar de peligro. (1 ouihcan nite, quixtia)

ohuican nitequixtia : librar, o sacar a otro de peligro y dificultad, o de alguna perplexidad. pre: ouican onitequixti. vel. oniteouicanquixti. (2 Ouican nitequixtia) ohuican tecaltzacualoyan : mazmorra prision. (1 ouican tecaltzaqualoyan)

ohuican temamauhtican : peligroso lugar. (1 ouican temamauhtican) ohuicanaquia, nin : enriscarse. (1 nin, ouicanaquia) ohuicanaquia, nite : meter o poner a otro endificultad y peligro. prete: oniteouicanaqui. (2 Ouicanaquia, nite) ohuicatlatoani : hablador tal. (2 Ouicatlatoani) idem. idem. (Ouicatlatoani: (Ouica tlatoliztli:

ohuicatlatole : grande en palabras. (1 ouicatlatole) hablador tal.) (2 Ouicatlatole) ohuicatlatolli : habla desta manera. (1 ouicatlatolli) habla desta manera.) (2 Ouicatlatolli) ohuicayo : Ouicayo) ohuicayo peligroso. (1 ouicayo) + :

cosa que tiene dificultad, o peligro. (2

ligera cosa de hazer. (1 amo ouicayo) peligrosamente. (1 ouicayotica) dificultosa. o peligrosamente. dificultad. (1

ohuicayotica : (2 Ouicayotica)

ohuicayotl : dureza tal. (1 ouicayotl) peligro. (1 ouicayotl) ouicayotl) dificultad, o peligro. (2 Ouicayotl) ohuicayotl + : ligereza assi. (1 amo ouicayotl) : haldas que arrastrn. (1 m, ouilana tilmatli)

ohuilana tilmatli, m ohuipoloa, nin

: errar el camino. (1 nin, ouipoloa)

ohuiti, n : peligrar el enfermo, o el que tiene otro trabajo. pre: onouitic. (2 Ouiti, n) peligrar. (1 n, ouiti) enfermar grauemente. (1 n, ouiti) empeorarse. (1 n, ouiti) ohuiti ohuiti + : empeorado assi. (1 ylhuice ouiti) +, n : empeorarse ser cada dia peor n mal. (1 ylhuice nouiti) enconada assi. (1 ouitic) + : pea enriscada. (1 texcalli ouitica) camino aspero. (1 ouiticac otli)

ohuitic : ohuitica

ohuiticac otli :

ohuitilia, nin : ponerse en peligro o dificultad. prete: oninouitili. (2 Ouitilia, nin) peligrar. (1 nin, ouitilia) ohuitilia, nite : poner a otro en peligro assi. prete: oniteouitili. (2 Ouitilia, nite) enconar la llaga o cosa semejante. (1 nite, ouitilia) poner en peligro a otro. (1 nite, ouitilia) ohuitilia, nitla : empeorar. (1 nitla, ouitilia)

ohuitilia +, m : mucho mas por esto, o c[n] esto se pone en peligro. (2 Occenca yc mouitilia) ohuitiliztli : dificultad. (1 ouitiliztli) peligro. (1 ouitiliztli) enconaminto tal. (1 ouitiliztli) riesgo. (1 ouitiliztli) difficultad o peligro. (2 Ouitiliztli) ohuititicac otli : ohuititiuh : ohuitlatole : Ouitlatole) camino aspero. (1 ouititicac otli)

enconarse la llaga. (1 ouititiuh) grande en palabras. (1 ouitlatole) sutil y curioso hablador. (2

ohuitlatoliztli : grandeza desta manera. (1 ouitlatoliztli) oicucic : oicucic sazonada fruta. (1 oycucic) + : madurarse el nacido o encordio. (1 omotlali oicucic yntlaxuiztli)

oihiocauh : vino rebotado. (2) oihioceuh : idem. oihioquiz : idem. oihiyocauh : oihiyoceuh : oihiyoquiz : oihuintic + : (Oihiocauh: vino rebotado.) (2) (Oihioceuh: idem. rebotado vino. (1) rebotado vino. (1) rebotado vino. (1 oyhiyoquiz) loano y polido, o gallardo. (2 Iuhqui oiuintic) celebrada fiesta. (1 oylhuitl quiz) bienauenturados ellos, dichosos ellos. (2) (Oihiocauh: vino rebotado.)) (2)

oilhuitl quiz : oimicnopiltic :

oimmantic : llego la hora, o el tiempo, o es ya tiempo oportuno y de sazon. (2) oimmantic = : = otlaimmantic (2 oimmantic) cosa diezmada. (2 Oipammaan yntlamatlactetilia) dezmada cosa. (1 oypamman yn tlamatlactetilia)

oipammaan intlamatlactetilia : oipamman in tlamatlactetilia : oipan + :

persona experimentada. (2 Mochi oipan quiz) ostinado confirmado en mal. (1 oypan

oipan chicahuac in tlahuelilocayotl : chicauac yn tlauelilocayotl) oipanquiz + :

esperimentado. (1 muchi oypanquiz)

oitlacauh : preada. (1 oytlacauh) oitlacauh incihuatl : estar la muger preada. (2 Oitlacauh ynciuatl)

oitlahueliltic : oittitia, nite : otro. (1)

guay de aquel, o desuenturado de aquel. (2 Oitlaueliltic) mostrar el camino a otro. preterit: oniteoittiti. (2) encaminara

oitzmolin : echadas plantas. (1 oytzmolin) oixcecepoac : desuergonado assi. (1 oyxcecepoac)

oixcouetz : aprouechado assi. (1) oixnahuatiloc : snteciado assi. (1 oyxnauatiloc) sentenciado a muerte. (2 Oixnauatiloc) oixnopalquiz : desuergonado assi. (1) (Itech despedido, condennado, o

oixquihuic + : pegarse la olla. (1 ytech oyxquiuic yn comitl) idem. oixquiuh in xoctli: pegarse la olla.) (2 Itech oixquiuic in comitl)

oixquiuh + : pegarse ami. (1 notech oixquiuh) pegarse la olla. (2 Itech oixquiuh in xoctli) pegarseme algo, o pegarse la olla. (2 Notech oixquiuh) oixquiuh, notech : oixtenopalquiz : oiyax : pegarseme alguna cosa. (2)

desuergonado assi. (1 oyxtenopalquiz)

hueuo guero, o cosa que hiede ya. (2)

oizanacac : sonar e[e]l mayzal las hojas secas del mayz q[ue] menea elviento, o los pliegos de papel o las ojas del libro quando lo hojean o cosas semejantes. (1 oyanacac) oiztayac : oiztaz : emblanquecido assi. (1 oyztayac) emblanquecido assi. (1 oyztaz) emblanquecido assi. (1 oyztayac) emblanquecido assi. (1 oyztaz)

ola : hao. (1) olcahua, nin olini, : desmerecer. (1 nin, olcaua)

+ : andar lista y braua la justicia. (1 totoca, olini, tilini yn justicia)

olinia, m : menearse o bullir algo. preterito: omolini. (2) olinia, nin : menearse, o mouerse. (2) menearse. (1) bullirse algo. (1) olinia, nitla : menear algo. (1) hurgar. (1) olinia + : mouer con dificultad. (1 ayaxcan nitla, olinia) mouible cosa. (1) jugar alapelota

olinini :

ollama, n : jugar ala pelota con las nalgas. prete: onollan. (2) con las nalgas. (1) ollamaliztli : juego de pelota con las nalgas. (1) manera. s. el acto de jugar. (2) ollamaloyan : juego de pelota assi el lugar. (1)

juego de pelota desta

ollamani :

jugador tal. (1)

jugador tal. (2) jugar jugar

ollamia, nin : alapelota con las ollamia, nite : alapelota con las ollanqui :

jugar ala pelota conlas nalgas. pre: oninollami. (2) nalgas. (1) jugar con otros este juego. preter: oniteollami. (2) nalgas. (1) jugador desta manera. (2)

jugador tal. (1)

olli : cierta goma de arboles medicinal, deque hazen pelotas para jugar conlas nalgas. (2) ollo : olloco ollotl : lanudo. (1) cosa que tiene desta goma. (2)

+ : centro, enel centro dela tierra. (2 Tlalli olloco) maorca el coraon della despues de desgranada. (1) : hazer algo spherico o redondo. (1 nitla, ololchiua) redondez de bola, o de otra cosa spherica. corrillo de gente ayuntada. (2)

ololchihua, nitla ololiuhcayotl : (2) ololiuhtimani : ololo + :

redondez assi. (1)

corrillo de gente. (1)

arregaado, o arregaada. (2 Motilma ololo)

ololoa, nic : hazer alguna cosa redonda como bola, o cosa semejante spherica, o arrebaar y ayuntar algo. preterito: onicololo. (2) hazer algo spherico o redondo. (1) emboluer nio. (1) ololoa, nicn : vestirse. (1) ololoa, nin : vestirse, o arroparse. preterito: oninololo. (2) vestirse. (1) arregaarse elvarn. (1) arroparse. (1) ololoa, nite : cubrir, o arropar y vestira otro. prete: oniteololo. (2) acaudillar. (1) arropar a otro. (1) abrigar o arropar a otro. (1) cubrir o vestir al pobre. (1) ololoa, nitla : amontonar, o rebaar algo, o deuanar hilo haziendo ouillo. preterito: onitlaololo. (2) coger cosas esparzidas. (1) amontonar; busca ayuntar. (1) allegar o amontonar algo. (1) arrebaar algo. (1) deuanar haziendo ouillo. (1) ayuntar algo. (1) rebaar. (1) ololoa +, nic : haldas poner en cinta. (1 aco nicololoa yn notilma)

ololtic : pella cosa redonda. (1) esperica o espherica cosa redonda como bola. (1) cosa redonda como bola, o pelota. (2) ololtic nabox : nabo redondo. (1) hazer algo spherico o redondo. (1 ololtic nicchiua)

ololtic nicchihua : olotl :

el coraon, o espiga desgranada dela maorca de mayz. (2)

olotl + : doze maorcas assi. (2 Matlac olotl omome) catorze maorcas tales. (2 Matlac olotl onnaui) treze maorcas tales. (2 Matlac olotl omei) diez maorcas de mayz o diez batatas, ocosas semejantes. (2 Matlac olotl)

olotloca

+ : :

onze maorcas assi. (2 Matlac olotloca) ceirse. (1 nin, olpia)

olpiya, nin

olpiya +, m : termino de tiempo que tenian y contauan de cincuenta en cincuenta y trez aos. (2 Xiuitl molpia) olpiya +, nin : tomar apechos el negocio. prete: ipan oninolpi. (2 Ipan ninolpia) omaan + : dezmada cosa. (1 matlactepan omaan) Matlatlactepan omaan) omachnihuintic : el diezmo, o cosa dezmada. (2

estar muy borracho. et sic de alijs. (2 Omachniuintic) estar boquiseco y muerto d[e] hambre y de sed. (2

omachnotenuahuac : Omachnotenuauac)

omachtia, nite : mostrar el camino a otro. preterito: oniteomachti. (2) encaminara otro. (1) omacic : madura cosa. (1) cosa madura, sazonada y perfecta. (2)

omacic ichpochotl : omacic ichpochtli :

mocedad de aquestas. (1 omacic ychpochotl) moa crecida. (1 omacic ychpuchtli)

omacic iyolloco ichpochtli : moa ya crecida enedad. (2 Omacic iyolloco ichpuchtli) omacic iyolloco telpochotl : mocedad de moo ya crecido en edad. (2 Omacic iyolloco telpuchotl) omacic iyolloco telpochtli : moo crecido. (1) iyolloco telpuchtli) omacic metztli : luna llena. (1) moo de edad ya crecida. (2 Omacic

luna llena. (2)

omacic telpochotl :

mocedad de aquestos. (1) moo ya crecido en

omacic telpochtli : moo crecido. (1 omacic telpuchtli) edad. (2 Omacic telpuchtli)

omacic yyolloco ichpochotl : mocedad de moa de tierna edad ya crecida. (2) omacic yyolloco ichpochtli : moa crecida. (1 omacic yyolloco ychpuchtli) omaxac : omaxalco : encruzijada de caminos. (1) idem. en cruzijada de caminos. (2)

(Omaxac: en cruzijada de caminos.) (2)

ome : dos. (2) dos tortillas de maiz, esteras, pliegos de papel o cosas semejantes. (2 Vme) ome + : Oppa ome) junta de dos rios. (2 Inepaniuhca yn ome atoyatl) el segundo. (2 Inic ome) dos meses. (1) dos meses. (2) dos vezes dos. (2

ome metztli :

omeei + : cada vno treze, o acada treze, o de treze en treze. (2 Matlatlactli omeei) de treze en treze o cada vno treze. (2 Matlatlactetl omeei) de deziocho en deziocho, o cada vno deziocho. (2 Cacaxtulli omeei, vel, cacaxtultetl omeei) omeei/ + : de deziocho en deziocho, o cada vno deziocho. (2 Cacaxtulli omeei, vel, cacaxtultetl omeei) omeexcan + : en cada treze partes. (2 Matlatlaccan omeexcan)

omei + : deziocho maorcas. (2 Caxtulolotl omei) treze cosas. &c. (2 Matlactlamantli omei) treze. (2 Matlactetl omei) cincuenta y tres. (2 Ompoalli ommatlactli omei) treze vezes. (2 Matlacpa omei) de treze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli omei centlamantli) treze maorcas tales. (2 Matlac olotl omei) todas treze cosas. &c. (2 Imatlactlamanixti omei) otras cada treze vezes, (2 Ocmatlatlacpa omei) de diez y ocho cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli omei centlamantli) deziocho rengleras. (2 Caxtulpantli omei) veynte y tres. (2 Cempoalli omei, vel, cempoaltetl omei) de treze vno. (2 Immatlactli omei ce) todos treze. (2 Immatlacteixtin omei) de treze vno. (2 Immatlactetl omei centetl) quarenta y tres. (2 Ompoalli omei) treze renglones. &cc. (2 Matlacpantli omei) veynte y tres maorcas de mayz. &c. (2 Tlamic omei) cincuenta y ocho. (2 Ompoalli oncaxtulli omei) treze. (2 Matlactli omei) de diez y ocho vno. (2 In caxtulli omei ce) de diez y ocho vno. (2 Incaxtultetl omei centetl) otras treze vezes. (2 Ocmatlacpa omei) omei/ + : treynta y ocho. (2 Cempoalli oncaxtulli omei, vel, cempoaltetl oncaxtulli omei) deziocho. (2 Caxtulli omei, vel, caxtultetlomei) treinta y tres. (2 Cempoalli ommatlactli omei, vel, cempoaltetl ommatlactli ome) veynte y tres. (2 Cempoalli omei, vel, cempoaltetl omei) omeillohua, n : pensar con opinion. (1 n, omeylloua) doblar, o torcer vn hilo con otro, o cosa semejante. prete: doblar hilo o cordel. (1) dos personas. (2 Vmentin)

omelia, nitla : onitlaomeli. (2) omentin :

dos personas, o animalias. (2) : doblar hilo o cordel. (1) : doblar hilo o cordel. (1)

ometeca, nitla ometema, nitla ometica :

son dos. (2 Vmetica) compra dos reales de algo. (2 Vmetica xiccoa) mensajero entre dos. (1 ometlacatl ytitlan)

ometica xiccoa :

ometlacatl ititlan :

omexcan + : en otras treze partes. (2 Ocmatlaccan omexcan) [n] deziocho partes. &c. (2 Caxtulcan omexcan) en treze partes. (2 Matlaccan omexcan) omexpa + : veinti tres vezes. (2 Cempoalpa omexpa) deziocho tanto. (2 Caxtulpa omexpa ixquich) deziocho vezes. (2 Caxtulpa omexpa) treze tanto. (2 Matlacpa omexpa ixquich) idem. (Matlacpa omei: treze vezes.) (2 Matlacpa omexpa) omeyollo : omeyollo doblado hombre. (1) + : ombre doblado de dos caras o hazes. (1 yollomaxaltic omeyollo)

omeyolloa, n : omeyollohua, n

dudar algo. (2) : dudar. (1 n, omeyolloua) pnsaminto assi. (1 omeyolloualiztli) dudosamente. (2)

omeyollohualiztli : omeyollotica : omic + :

dudosamente. (1)

medio muerto. (1 yuhquin omic) ossario para echar huessos. (1) ossario para echar, o poner huessos. ossero dela mesa.

omicalli : (2)

omicaxitl : ossero para echar los huessos quando comemos. (1) (2) omiceceyotl : meollo o tuetano de huesos. (1) ossario para echar huessos. (1)

omicentlaliloyan :

ossario o sossario. (2)

omichicahuazoa, n : tocar, o taer cierto huesso qu[n]do bailan o danan. pre: onomichicauao. (2 Omichicauaoa, n) omichitonia, nin : oninomichitoni. (2) omichitonia, nite : omicicuilli : desconcertarseme algun huesso, o desgouernarse. preter: desconcertar a otro algun huesso. pre: oniteomichitoni. (2)

costilla. (1) quebrantar a otro las costillas. pre: quebrar o quebrantar las costillas a otro. (1 nite, lomesmo es que tlalli

omicicuilpoztequi, nite : oniteomicicuilpuztec. (2) omicicuilpuztequi)

omictimoman + : noche muy noche. (1 tlalli omictimoman) mictimoteca. (2 Tlalli omictimoman)

omictimoman inixayac : demudado assi. (1 omictimoman ynixayac) omilhuitl : dos dias. (1) omilhuitl + : dos dias. (2)

lunes dia segundo dela semana. (1 yc omilhuitl semana) omioquelonia (2 omiochitonia ) omiopetonia (2 omiochitonia ) = omiopetonia (2

omiochitonia =, nin : = omiochitonia ) omiochitonia =, nite : =

omiopetonia, nin : lo mesmo es que omiochitonia. pre: oninomiopetoni. (2) desconcertarselos huessos cayendo de alto . (1) omiopetonia, nite : lo mesmo es que omiochitonia. pre: oniteomiopetoni. (2) omioquelonia, nin : omioquixtia, nitla : onitlaomiquixti. (2) lo mesmo es que omiochitonia. pre: oninomioqueloni. (2) dessossar algo. i. quitarlos huessos de algo. prete:

omiotepehua, nite : idem. preterito: oniteomiotepeuh. (Omioquixtia, nitla: dessossar algo. i. quitarlos huessos de algo. prete: onitlaomiquixti.) (2 Omiotepeua, nite) omiotlaza : dem. pre: oniteomiotlaz. (2 Omiotlaa) omipatihuiliztli : desencasamiento assi. (1 omipatiuiliztli)

omipatilihui, n : desencaxarseme o desconcertarseme algun haeho. pre: onomipatiliuh. (2 Omipatiliui, n) desencasarse los huessos. (1 n, omipatiliui) omipatoa, n : fortuna. (1) omipatoani : omipatolli : omipetoni, n : jugar alos dados. preterito: onomipato. (2) jugador en esta manera. (1) jugador tal. (2) jugar juego de

juego de dados. s. el acto de jugar. (2) desencasarse los huessos. (1)

omipetoniliztli : desencasamiento assi. (1) omipilli : quarenta mantas, pliegos de papel, esteras o tortillas. &c. (2) : desencasarse los huessos. (1) desencasamiento assi. (1)

omiqueloni, n

omiqueloniliztli :

omiquetza, nite : concertar a otro el huesso quebrado. pre: oniteomiquetz. (2) concertar huessos. (1) omiquiz tlatzontequililoc : omiti, no : condenado o sentenciado a muerte. (2)

enflaquecerse. (1)

omiti tzitzicaztli tetech nicpachoa : corregir y cafligar a otro. preterito: omitl tzitzicaztli tetech onicpacho. (2 Omit tzitzicaztli tetech nicpachoa) omitl : vesso de animal. (1) huesso, alesna, o punon. (2)

omitl + : aguja pa[ra] coser. (1 vitz omitl) flaca, cosa magra o magnta. (1 yuhquin omitl) rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph. (2 Vitztli omitl tetech nicpachoa) omitl tzitzicaztli tetech nicpachoa : omitl tzitzicaztli tetechpacholiztli : omitlaliloyan : omitlatiloyan : carnero de muertos. (1) reprehender. (1) reprehension. (1) ossario, o carnero de muertos. (2) carnero de muertos. (1)

ossario para echar huessos. (1)

omitzicnoma + : cuantas mercedes te ha hecho nuestro seor?. (1 canimmach omitzicnoma yntloque nauaque?.) omixochitl : lirio blanco o aucena. (1)

omixochitl omixuchitl : omiyo :

+ :

lirio blanco o aucena. (1 castillan omixochitl) aucena. (2)

velloso destos pelos. (1) gramoso lleno de grama.

omiyo + : pulpa carne sin hueso. (1 amo omiyo nacati) (1 aca omiyo) lugar gramoso. (2 aca omiyo)

omiyochitonia, nin : desconcertarselos huessos cayendo de alto . (1) omiyochitonia, nite : desgouernar a otro algun huesso. (1) desconcertar a otro los huessos. (1) omiyopetonia, nite los huessos. (1) omiyoquelonia, nite : desgouernar a otro algun huesso. (1) : desgouernar a otro algun huesso. (1) desconcertar a otro

omiyoquixtia, nite : desossar, sacar huessos. (1) omiyoquixtia, nitla : desossar, sacar huessos. (1 nitla, omiyoq[ui]xtia) omiyotepehua, nitla omiyotlaza, nitla omizahui, no : : : desossar, sacar huessos. (1 nitla, omiyotepeua) desossar, sacar huessos. (1 nitla, omiyotlaa)

enflaquecerse. (1 no, omiaui) enflaquecer

omizahuitia, nite : enflaquecer a otro assi. (2 Omiauitia, nite) a otro. (1 nite, omiauitia) omizaloa, n : soldar el huesso. (1 n, omialoa)

omizauhqui : flaca cosa que esta en los huessos. (2 Omiauhqui) assi. (1 omiauhqui) omizquitlatzontequililoc : omiztla : flaco. (1)

enflaquecido

snteciado assi. (1 omizq[ui]tlatz[n]teq[ui]liloc) magra cosa, como hombre

flaca cosa, que esta en los huessos. (2) : enflaquecerse. (1)

omiztlati, no

omiztlatic : idem. enflaquecido assi. (1) ommacuili + :

(Omiztla: flaca cosa, que esta en los huessos.) (2)

quarenta y cinco. (2 Ompoalli ommacuili) veynte y cinco.

ommacuilli + : veinte ycinco maorcas. &c (2 Tlamic ommacuilli) (2 Cempoalli ommacuilli, vel, cempoaltetl ommacuilli) ommacuilli/ ommacuilli) ommacuilpa + : + :

veynte y cinco. (2 Cempoalli ommacuilli, vel, cempoaltetl veinti cinco vezes. (2 Cempoalpa ommacuilpa)

ommatla + : treinta y quatro. (2 Cempoalli ommatlactli onnaui, vel, cempoaltetl ommatlactli o)

ommatlaccan + : en otras treinta partes. (2 Occempoalcan ommatlaccan) partes. (2 Cempoalcan ommatlaccan) ommatlacpa + : treynta tanto (2 Cempoalpa ommatlacpa ixquich) Cempoalpa ommatlacpa) ommatlact + : ommatlactli o) ommatlactl + : ommatlactli ome)

en treinta

treynta vezes. (2

treynta y dos. (2 Cempoalli ommatlactli omome, vel, cempoaltetl treinta y tres. (2 Cempoalli ommatlactli omei, vel, cempoaltetl

ommatlactli + : cincuenta y tres. (2 Ompoalli ommatlactli omei) treynta y vno. (2 Cempoalli ommatlactli oce, vel, c[m]poaltetl ommatlactli oc) treynta y dos. (2 Cempoalli ommatlactli omome, vel, cempoaltetl ommatlactli o) treynta. (2 Cempoalli ommatlactli, vel, cempoaltetl ommatlactli) cincuenta. (2 Ompoalli ommatlactli) cincuenta y quatro. (2 Ompoalli ommatlactli onnaui) treinta y tres. (2 Cempoalli ommatlactli omei, vel, cempoaltetl ommatlactli ome) treynta maorcas. &c. (2 Tlamic ommatlactli) cincuenta y dos. (2 Ompoalli ommatlactli omome) cincuenta y vno. (2 Ompoalli ommatlactli oce) cincuenta dias. (2 Ompoalilhuitl ommatlactli) treinta y quatro. (2 Cempoalli ommatlactli onnaui, vel, cempoaltetl ommatlactli o) treynta y vno. (2 Cempoalli ommatlactli oce, vel, c[m]poaltetl ommatlactli oc) ommatlactli/ + : treynta. (2 Cempoalli ommatlactli, vel, cempoaltetl ommatlactli)

ommatlatlacpa + : cada tre[n]ta vezes. (2 Cecempoalpa ommatlatlacpa) otras treinta vezes mas. (2 Occecempoalpa ommatlatlacpa) cada cincuenta vezes. (2 Oompoalpa ommatlatlacpa) ommimictoc huetzca : el que esta finandose de risa. (2 Ommimictoc vetzca) finado de risa. (1 ommimictoc uetzca) ommocaqui ommonequi ommopiqui + : + : + : rebelde. (1 ayocmo ommocaqui) desechado assi. (1 acan ommonequi) demasada cosa. (1 a ommopiqui) ay dios y seor nuestro. s. que nos ayudara. (2

ommoyetztica in totecuiyo dioz : Ommoyetztica yn totecuiyo dios) omocauh : parado assi. (1)

omoccan + : en otras doze partes. (2 Ocmatlaccan omoccan) en dezisiete partes. &c. (2 Caxtulcan omoccan) en doze partes. (2 Matlaccan omoccan) omochiuh : acaecida cosa. (1) desgracia acontecerme. (1 ytla tetequipacho tetolini nopan guay de ti, desuenturado de ti. interjection. (2

omochiuh + : omochiuh)

omochiuh omotlahueliltic : Omochiuh omotlaueliltic)

omochiuh onotlahueliltic : o desuenturado de mi guay de mi, o desdichado de mi. interjection. (2 Omochiuh onotlaueliltic) guay, interjec[t]ion. (1 omochiuh onotlaueliltic) omocnopiltic : omocuauhquetz : omolotl : omoma : bienauenturado tu, dichoso tu. (2) alado assi. (1 omoquauhquetz)

dos maorcas de mayz, de batatas, de cacao, o de cosas semejantes. (2) encarniado. (2) encarniado. (1)

omoma + : houacho, o el que esta ya acost[m]brado a algo. (2 Ompa omoma) hobacho. (1 ompa omoma) abituado assi. (1 ompa omoma) omome + : quarenta y dos. (2 Ompoalli omome) doze. (2 Matlactli omome) cincuenta y siete. (2 Ompoalli oncaxtulli omome) doze renglones. &cc. (2 Matlacpantli omome) doze vezes. (2 Matlacpa omome) d[e]zisiete (2 Caxtulli omome, vel, caxtultetl omome) de doze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli omome centlamantli) doze maorcas assi. (2 Matlac olotl omome) todas doze cosas. &c (2 Imatlactlamanixti omome) otras cada doze vezes. (2 Ocmatlatlacpa omome) de diez y siete vno. (2 In caxtulli omome ce) dezisiete rengleras. (2 Caxtulpantli omome) veynte y dos. (2 Cempoalli omome, vel, cempoaltetl omome) veynte y dos maorcas. &c. (2 Tlamic omome) todos doze. (2 Immatlacteixtin omome) de doze vno. (2 Immatlactetl omome centetl) de doze vno. (2 Immatlactli omome ce) cincuenta y dos. (2 Ompoalli ommatlactli omome) todos doze. (2 Immatlaquixtin omome) doze. (2 Matlactetl omome) doze cosas. &c. (2 Matlactlamantli omome) de diez y siete cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli omome centlamantli) de diez y siete vno. (2 In caxtultetl omome centetl) dezisiete maorcas (2 Caxtulolotl omome) otras doze vezes. (2 Ocmatlacpa omome) omome/ + : treynta y siete. (2 Cempoalli oncaxtulli omome, vel, cempoaltetl oncaxtulli omom) d[e]zisiete (2 Caxtulli omome, vel, caxtultetl omome) veynte y dos. (2 Cempoalli omome, vel, cempoaltetl omome) treynta y dos. (2 Cempoalli ommatlactli omome, vel, cempoaltetl ommatlactli o) omomoyahuac : omonamic : auentado ganado. (1 omomoyauac)

marrano cochino de vn ao. (1) arraigada cosa assi. (1) en cada doze partes. (2 Matlatlaccan omooccan)

omonelhuayoti : omooccan + :

omoome + : cada vno doze, o acada doze, o de doze en doze. (2 Matlatlactli omoome) de doze en doze, o cada vno doze. (2 Matlatlactetl omoome) omoome/ + : de dezisiete en dezisiete, o cada vno dezisiete. (2 Cacaxtulli omoome, vel, cacaxtultetlomoome) omopilo : armarse gran aguacero c[n] tempestad y toruellino. (2) aguacero con tempestad. (1) armarse el

omoppa + : idem. (Matlacpa omome: doze vezes.) (2 Miatlacpa omoppa) dezisiete tanto. (2 Caxtulpa omoppa ixquich) dezisiete vezes. (2 Caxtulpa omoppa) veintidos vezes. (2 Cempoalpa omoppa) doze tanto. (2 Matlacpa omoppa ixquich)

omotecac

+ :

carestia tal. (1 cococ omotecac)

omotlahueliltic : o desuenturado de ti, guay de ti. interjection. (2 Omotlaueliltic) omotlahueliltic + : o desuenturado y desdichado deti. vel. oguai deti loco. interjection. (2 Iyo omotlaueliltic) guay de ti, desuenturado de ti. interjection. (2 Omochiuh omotlaueliltic) overguna; interjection. (1 yyo omotlaueliltic) omotlali oicucic intlaxhuiztli : oicucic yntlaxuiztli) omotlalo + : madurarse el nacido o encordio. (1 omotlali

auentado ganado. (1 auic omotlalo)

omotlanalhui + : ya de veras esta el enfermo muy alcabo. (2 Oyequene vel omotlanalhui) omotonalhui : omottiti + : abochornadas miesses. (1) assoleada cosa. (1 tonalli omottiti) venir sobre mi muchos trabajos. (2 Cococ teopouhqui nopan alla. (1) alla, o de alla, alli, o de alli. (2)

omoyacati + : omoyacati)

ompa : de alli o alli. (1) alla. (2 Vmpa)

ompa + : el tiempo passado. (2 In ompa otiuallaque) idem. (Inoc yenepa: el tiempo passado.) (2 Inocyenepa in ompa otiuallaque) de aqui adelante, o en el tiempo venidero. (2 In axcan yn ompa titztiui) adelante, s: el tiempo andando. (1 in ye ompa titztiui) padecer gran necessidad. (2 Ye ompa onquia ynicnopillotl inicnotlacayotl) tiempo venidero o futuro. (1 yn ye [m]pa titztiui) adelante s. enel tiempo venidero. (2 In ompa titztiui) enel tiempo venidero. (2 Iye ompa titztiui) seca enla vedija. (2 Yaloyo ompa mihiotia) ompa cao : helo alli donde esta, o hela alli. (2) leuante. s. la parte ori[n]tal, donde sale el sol. leuante, parte oriental. (1 ompa valquia tonatiuh)

ompa hualquica tonatiuh : (2 Ompa valquica tonatiuh) ompa hualquiza tonatiuh : ompa mihiyotia : ompa ni, auh :

seca que se haze enlas vedijas, por alguna llaga. (1) yr a lugar. (1) remedar alos de otra nacion. (1 ompa ni, tlauica)

ompa ni, tlahuica : ompa ninomati :

acostumbrarse a algo. (1)

ompa nitlahuica : remedar o imitar alos de otras naciones. pre: ompa onitlauicac. (2 Ompa nitlauica) ompa o : alla, hazia donde tu estas. (2)

ompa omoma : hobacho. (1) acost[m]brado a algo. (2)

abituado assi. (1)

houacho, o el que esta ya persona muy pobre y

ompa onquiza : pobre con gran miseria. (1 ompa onquia) necessitada. (2 Ompa onquia) ompa onquiza incococ teopouhqui : teopouhqui) ompa onquizaliztli :

miseria de pobreza. (1 ompa onquia yncococ

pobreza enesta manera. (1 ompa onquializtli)

ompa ontlaneci : trasluziente cosa. (1 [m]pa ontlaneci) clara cosa trasparente. (1) cosa clara y trasparente, assi como christal. &c. (2) ompa ontlaneci chalchihuitl : piedra preciosa casi como esmeralda trasparente. (2 Ompa ontlaneci chalchiuitl) ompa ontlaneci tetl : ompacao : piedra que se trasluze. (1 ompa untlaneci tetl)

helo alli, hela alli. (1) + : el acto de allegarse o acercarse a otro. (2 Tetech

ompachiuhtihuiliztli ompachiuhtiuiliztli)

ompantitiuh xamixcaltepantli : pared de dos ladrillos. (1 ompantitiuh xamixcaltep[n]tli) pared de dos ladrillos. (2) ompantli : ompao : dos rengleras, o hileras de algo, o dos renglones de escriptura. (2) alla, mostrando el lugar. (1) christalina cosa trasparente. (1)

ompaontlaneci :

ompateopan quiyahuato initlazoconetzin : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 ompateopan quiyauato ynitlaoconetzin) ompatitztihui + : adelante, s: el tiempo andando. (1 yn ompatitztiui) partida del que

ompehualiztli : partida de lugar o de persona. (1 ompeualiztli) se parte y va a alguna parte. (2 Ompeualiztli)

ompehualiztli + : adelantamiento assi. (1 achtopa ompeualiztli) adelantamiento assi. (1 achto ompeualiztli) ompehuani : partido assi. (1 ompeuani) ompilcatoc, n ompohualcan : ompohualcan + : : apresurarse. (1) en quarenta partes o lugares. (2 Ompoalcan) en otras quarenta partes. (2 Oc ompoalcan) alos quarenta dias, o despues de passados quarenta dias. (2

ompohualilhuitica : Ompoalilhuitica)

ompohualilhuitl : quarenta dias. (2 Ompoalilhuitl)

ompohualilhuitl ommatlactli : cincuenta dias. (2 Ompoalilhuitl ommatlactli) ompohualipilli : Ompoalipilli) ochocientas mantas, esteras pliegos de papel o tortillas. &c. (2 quarenta cosas, partes, o pares (2 Ompoallamantli)

ompohuallamantli : ompohualli :

quarenta. (2 Ompoalli)

ompohualli + : idem. (In ompoalli ce: de quarenta vno.) (2 In ompoalli centetl) de quarenta vno. (2 In ompoalli ce) ypasados quarenta dias. (2 Iyeiuh ompoalli) ompohualli oce : quarenta y vno. (2 Ompoalli oce)

ompohualli omei : quarenta y tres. (2 Ompoalli omei) ompohualli ommacuili : quarenta y cinco. (2 Ompoalli ommacuili) ompohualli ommatlactli : cincuenta. (2 Ompoalli ommatlactli)

ompohualli ommatlactli oce : cincuenta y vno. (2 Ompoalli ommatlactli oce) ompohualli ommatlactli omei : cincuenta y tres. (2 Ompoalli ommatlactli omei) ompohualli ommatlactli omome : ompohualli ommatlactli onnahui : onnaui) ompohualli omome : cincuenta y dos. (2 Ompoalli ommatlactli omome) cincuenta y quatro. (2 Ompoalli ommatlactli

quarenta y dos. (2 Ompoalli omome)

ompohualli oncaxtolli : cincuenta y cinco. (2 Ompoalli oncaxtulli) ompohualli oncaxtolli oce : cincuenta y seys. (2 Ompoalli oncaxtulli oce)

ompohualli oncaxtolli omei : cincuenta y ocho. (2 Ompoalli oncaxtulli omei) ompohualli oncaxtolli omome : cincuenta y siete. (2 Ompoalli oncaxtulli omome) ompohualli oncaxtolli onnahui : onnaui) cincuenta y nueue. (2 Ompoalli oncaxtulli

ompohualli onchicome : quarenta y siete. (2 Ompoalli onchicome) ompohualli onchicuace : quarenta y seys. (2 Ompoalli onchiquace) ompohualli onchicuei : quarenta y ocho. (2 Ompoalli onchicuei) ompohualli onchicunahui : ompohualli onnahui : quarenta y nueue. (2 Ompoalli onchicunaui)

quarenta y quatro. (2 Ompoalli onnaui)

ompohualolotl : quarenta maorcas de mayz, d[e] batatas de tzoall, o de cacao. &c. (2 Ompoalolotl) ompohualpa : quarenta vezes. (2 Ompoalpa)

ompohualpa ixquich : ompohualpantli : ompohualtetl : ompohualtica :

quarenta tanto. (2 Ompoalpa ixquich)

quarenta rengleras, hileras, o renglones. (2 Ompoalpantli) quarenta. (2 Ompoaltetl) alos quarenta dias, o despues de quarenta dias. (2 Ompoaltica)

ompohualtica nezahualiztli : cuaresma. (1 ompoaltica neaualiztli) ompohui + : idem (Acan oyeuati: cosa insufficiente y falta, o persona de quien no se haze caso.) (2 Acan ompoui) no sehaze caso del. preterito: atle oompouh. (2 Atle ompoui) on : es particula que se j[n]ta a verbos p[ar]a significar distancia de lugar, o por via, o manera de ornato y buen sonido. &c. (2) on soruo : onacic soruo. (1 vn soruo)

+ : buscar y hallar assi la verdad. (1 ynelhuayocan onacic) morir. (1 onacico

onacico in nacian, in nopolihuia, in noxamanya, in nopozte : yn nacian, yn nopoliuia, in noxam[n]ya, yn nopozte) onacico innacian : onacini + :

estar alcabo, o enfinamiento. (2 Onacico ynnacian)

acercado assi. (1 yeytech onacini)

onacoa + : no caber la gente enel meson, o en lugar semejante. preterito: aocmo onacoac. (2 Aocmo onacoa) onahuilquiz : caer de su estima. (1 onauilquiz) tenia. (2 Onauilquiz) caer dela estima y fama que

onalquiztimoman : esta ya estendida de parte a parte. s. la claridad y resp[l]andor, o cosa semejante. (2) onalquiztimoquetz : idem. (Onalquiztimoman: esta ya estendida de parte a parte. s. la claridad y resp[l]andor, o cosa semejante.) (2) onaltonatimoman : id em. (2) onanalquiztimoquetz : idem. (Onalquiztimoquetz: idem. (Onalquiztimoman: esta ya estendida de parte a parte. s. la claridad y resp[l]andor, o cosa semejante.)) (2) onantica + : onantica) onappa estar algo lexosel lugar, o auer buen trecho hasta el. (2 Achica

+ : catorze tanto. (2 Matlacpa onappa ixquich) ponerse el sol. (1)

onaqui tonatiuh : ponerse el sol. (2)

onaxitihuiliztli + : acercamiento a otro. (2 Tetech onaxitiuiliztli) acercamiento tal. (1 tetech onaxitiuiliztli) onca : auer algo. vel. ay algo. s. para dar. (2)

onca + : aun tiene todauia padre. et sic de alijs. o el que tiene todauia padre. (2 Oc onca yta) onca ixoxal : potroso. (2) quebrado potroso. (1 onca yxoxal) duplicar carta o

onca quixtia, nitla : escriptura. (1) oncaca

duplicar cartas, o cosas semejantes. (2)

+ : fin y conclusion de mi vida, o de mis dias. (2 Ye oncaca notequiuh) acompaado assi. (1

oncahualo : el que es acompaado hasta su posada (2 Oncaualo) oncaualo)

oncahualoni : idem. (Oncaualo: el que es acompaado hasta su posada) (2 Oncaualoni) acompaado assi. (1 oncaualoni) oncalaqui : darse los cercados. (1) oncan : ay, o alli, mostrando el lugar, o dende tal parte. (2) Vncan) alli. (1) dende tal parte. (1) alli. (2

oncan + : nauegable cosa. (1 vei oncan panoua) enel mismo lugar, o alli mismo. aduerbio. (2 anyeno oncan) alli mesmo, o enel mesmo lugar. (2 an oncan) estado dela causa o del pleyto que se trata. (2 Ye oncan yauh) alli mesmo, o enel mesmo lugar. (2 anno oncan) donde antes. (1 anye oncan) donde antes. (1 anye no oncan) oncan acitiuh : estado dela causa. (1)

oncan acitiuh in neteilhuiliztli : el estado enque esta el pleyto. (2 Oncan acitiuh yn neteilhuiliztli) oncan inticmatiao : (1 oncan ynticmatiao) ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede.

oncan mitzquetz in totecuiyo : ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede. (1 oncan mitzquetz yn totecuiyo) oncan nemi : estado dela causa. (1) idem. (Oncan acitiuh yn neteilhuiliztli: el

oncan nemi in neteilhuiliztli : estado enque esta el pleyto.) (2) oncan ninoquetza :

fiar enla hazinda abonndola. (1) fiana tal. (1 oncan [n]neixquetzaliztli)

oncan onneixquetzaliztli : oncan onotiuh :

estado dela causa. (1)

oncan onotiuh in neteilhuiliztli : el estado, o termino enque anda, o esta el pleyto. (2) oncan tlacaca : oncan tlacaca tlacaca) lugar en que esta alguna cosa. (1) = : = tlaonoc + (2 oncan tlacaca) = oncan tlaonoc (2 oncan

oncan tlacuilolo : tlacuilolo) oncan tlantiuh :

escriuania publica (scilicet) el lugar. (1 onc[n]

estado dela causa. (1)

oncan tlantiuh in neteilhuiliztli : el estado, o termino enque anda y esta el pleyto. (2) oncan tlaonoc : lo mesmo es que oncan tlacaca. (2) cosa. (1 onc[n] tlaonoc) lugar en que esta alguna

oncan tzicahui in neteilhuiliztli : el estado enque esta el pleyto. (2 Oncan tzicaui yn neteilhuiliztli) oncan tzicahui intlatolli : estado dela causa. (1 oncan tzicaui yntlatolli) estado dela causa. (1 oncan tzicani

oncan tzicani inneteilhuiliztli : ynneteilhuiliztli)

oncan tzicanui in tlatolli : idem. (Oncan tzicaui yn neteilhuiliztli: el estado enque esta el pleyto.) (2 Oncan tzic[n]ui yn tlatolli) oncani + : hasta aqui (scilicet) llegaras. (1 an oncani) de ay. (1) ay donde tu estas,

oncano : ay. (2 Vncano) ay donde tu estas. (1) o desde ay donde tu estas. (2) oncantlacaca : oncatca :

lugar ocupado con algunas alhajas, o con otras cosas. (2)

era, o avia. s. confessor q[ue] confessase. &c (2)

oncate : son, ay, o estan. dizese de personas que estan ensus casas, o ensus pueblos. i. que no estan ausentes. (2) oncaxtol + : oncaxtultetl o) treynta y nueue. (2 Cempoalli oncaxtulli onnaui, vel, cempoaltetl

oncaxtolli + : treynta y ocho. (2 Cempoalli oncaxtulli omei, vel, cempoaltetl oncaxtulli omei) treynta y seys. (2 Cempoalli oncaxtulli oce, vel, cempoaltetl oncaxtulli oce, v) treynta y ocho. (2 Cempoalli oncaxtulli omei, vel, cempoaltetl oncaxtulli omei) treynta y siete. (2 Cempoalli oncaxtulli omome, vel, cempoaltetl oncaxtulli omom) treinta y cinco. (2 Cempoalli oncaxtulli, vel, cempoaltetl oncaxtulli) cincuenta y seys. (2 Ompoalli oncaxtulli oce) cincuenta y siete. (2 Ompoalli oncaxtulli omome) treynta y cinco maorcas. &c (2 Tlamic oncaxtulli) cincuenta y nueue. (2 Ompoalli oncaxtulli onnaui) cincuenta y ocho. (2 Ompoalli oncaxtulli omei) cincuenta y cinco. (2 Ompoalli oncaxtulli) treynta y nueue. (2 Cempoalli oncaxtulli onnaui, vel, cempoaltetl oncaxtultetl o) treynta y siete. (2 Cempoalli oncaxtulli omome, vel, cempoaltetl oncaxtulli omom) treynta y seys. (2 Cempoalli oncaxtulli oce, vel, cempoaltetl oncaxtulli oce, v) oncaxtolli/ oncaxtulli) + : treinta y cinco. (2 Cempoalli oncaxtulli, vel, cempoaltetl

once + : de diez y seys cosas vna &c. (2 In caxtullamantli once centlamantli) todos onze. (2 Immatlacteixtin once) de onze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli once centlamantli) de diez y seys vno. (2 I[n] caxtultetl once centetl) de onze

vno. (2 Immatlactetl once centetl) veynte y vna maorca. &c. (2 Tlamic once) de diez y seys vno. (2 In caxtulli once ce) de onze vno. (2 Immatlactli once ce) todas onze cosas. &c. (2 Imatlactlamanixti once) onchicome + : quarenta y siete. (2 Ompoalli onchicome) veynte y seys. (2

onchicuace + : quarenta y seys. (2 Ompoalli onchiquace) Cempoalli onchiquace, vel, cempoaltetl onchiquace) onchicuace/ onchiquace) onchicuaceppa + :

veynte y seys. (2 Cempoalli onchiquace, vel, cempoaltetl veinti seys vezes. (2 Cempoalpa onchiquaceppa) veynte y ocho. (2

+ :

onchicuei + : quarenta y ocho. (2 Ompoalli onchicuei) Cempoalli onchicuei, vel, c[m]poaltetl onchicuei) onchicuei/ onchicuei) onchicuexpa + : + :

veynte y ocho. (2 Cempoalli onchicuei, vel, c[m]poaltetl veinti ocho vezes. (2 Cempoalpa onchicuexpa) veynte y siete. (2 Cempoalli onchicume, vel, cempoaltetl veynte y siete. (2 Cempoalli onchicume, vel, cempoaltetl veynte y nueue. (2

onchicume + : onchicume) onchicume/ onchicume) + :

onchicunahui + : quarenta y nueue. (2 Ompoalli onchicunaui) Cempoalli onchicunaui, vel, cempoaltetl onchicunaui) onchicunahui/ onchicunaui) onchicunappa onchicuppa onechtecaque + :

veynte y nueue. (2 Cempoalli onchicunaui, vel, cempoaltetl

+ : veinti nueue vezes. (2 Cempoalpa onchicunappa) + : veinti siete vezes. (2 Cempoalpa onchicuppa)

+ : malo estar mucho, quasi ala muerte. (1 yc onechtecaque)

onehua : auer recaudo para todos, o venir justa y cabal la cosa, o alcanar y llegar la soga, o el madero adonde era menester, alcanzar parte de alguna cosa a todos. preter: ooneuac. (2 Oneua) onehua + : alcanar y venir justa la cosa. pre: veloonuac. (2 Vel oneua) persona necessitada y pobre. (2 Oneua, atle) facultad posibilidad. (1 oneualiztli) pobreza enesta manera. (1 partido assi.

onehua, atle : onehualiztli :

onehualiztli + : mengua ynopia. (1 atle oneualiztli) atle oneualiztli)

onehuani : el que suele partirse para yr alguna parte. (2 Oneuani) (1 oneuani) onemamaltiloc : abonado assi. (1)

onemico

+ :

lo que fue y tuuo ser en tiempos passados. (1 yn onemico) venir en vano no auiendo effecto aquello a que auia venido. encruzijada de caminos. (1)

onen ni, huetzico : (1 onen ni, vetzico) onepanco :

encrucijada de caminos. (2) idem.

onepanolco : onez + :

(Onepanco: encrucijada de caminos.) (2)

cosa nueua que nunca se auia visto, o nueua inuencion. (2 Quin onez) + : pensatiuo. (1 can onueuetztinemi yyollo)

onhuehuetztinemi oni, xicuetz : onicac

caer de su estima. (1)

+ : ser esperimentado. (1 yenix onicac) dexar algo no de volntad, sino por mas no poder. (1 yuiui no dexe de hazer cosa alguna. (2 Atle immaca onicchiuh) ser consumado y gran pecador. (2 Onicmac caui

oniccauh + : oniccauh) onicchiuh + :

onicmac cahui innitlatlacoani : ynnitlatlacoani)

onihualla + : venir en vano no auiendo effecto aquello a que auia venido. (1 [n]nen yn onivalla) oninen + : desacate y offendi a nuestro seor dios. (2 Ixtzinco icpactzinco oninen yn totecuiyo dios) desacate y ofendi a nuestro se[o]r dios. (2 Ixco icpac oninen in totecuiyo dios) onino, xictlaz : oninoma + : caer de su estima. (1) costumbre tener assi. (1 ytech oninoma) venir en vano no auiendo effecto aquello a que auia venido. (1) caer de su estima y fama. (2)

oninonencoco : oninoxictlaz :

oniquittac + : hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 nicteonamiqui ayaxcan oniquittac) onitemicti + : tratar mal y castigar crudamente ysin piedad a otro. (1 anepilhuiliztica onitemicti) tratar mal y castigar crudamente ysin piedad a otro. (1 amo nepilhuiliztica onitemicti) onitequicauh onitlamicti : + : vacar el officio. (1 aoctle yn notequiuh, onitequicauh) ympotente ser para engendrar. (1) circunspection y vigilancia entodo lo que se haze. (2 escudriamiento. (1 nouian onitztaliztli)

onitztaliztli + : Nouian onitztaliztli) onitztani + :

escudriador assi. (1 nouian onitztani)

onixicuetz :

caer desu estima. (2)

onnahui + : todos catorze. (2 Immatlacteixtin onnaui) catorze. (2 Matlactli onnaui) catorze cosas, o catorze pares o partes. (2 Matlactlamantli onnaui) catorze. (2 Matlactetl onnaui) cincuenta y quatro. (2 Ompoalli ommatlactli onnaui) veynte y quatro. (2 Cempoalli onnaui, vel, cempoaltetl onnaui) de catorze cosas vna. &c. (2 Immatlactlamantli onnaui centlamantli) catorze maorcas tales. (2 Matlac olotl onnaui) otras cada catorze vezes. (2 Ocmatlatlacpa onnaui) de diez ynueuevno. (2 In caxtultetl onnaui c[n]/t/tetl) dezinueue maorcas. (2 Caxtulolotl onnaui) catorze renglones o rengleras. &cc. (2 Matlacpantli onnaui) de catorze vno. (2 Immatlactetl onnaui centetl) de catorze vno. (2 Immatlactli onnaui ce) catorze vezes. (2 Matlacpa onnaui) cincuenta y nueue. (2 Ompoalli oncaxtulli onnaui) veynte y quatro maorcas. &c. (2 Tlamic onnaui) quarenta y quatro. (2 Ompoalli onnaui) de diez y nueue cosas vna. &c. (2 In caxtullamantli onnaui centlamantli) dezinueue (2 Caxtulli onnaui, vel, caxtultetl [n]naui) dezinueue rengleras. (2 Caxtulpantli onnaui) otras catorze vezes. (2 Ocmatlacpa onnaui) onnahui/ + : veynte y quatro. (2 Cempoalli onnaui, vel, cempoaltetl onnaui) dezinueue (2 Caxtulli onnaui, vel, caxtultetl [n]naui) treynta y nueue. (2 Cempoalli oncaxtulli onnaui, vel, cempoaltetl oncaxtultetl o) treinta y quatro. (2 Cempoalli ommatlactli onnaui, vel, cempoaltetl ommatlactli o) onnahuice onnahuitica + : + : de diez y nueue vno. (2 In caxtulli onnauice) de catorze en catorze dias. (1 matlatlac ilhuitl onnauitica)

onnanahui + : de catorze en catorze, o cada vno catorze. (2 Matlatlactetl onnanaui) cada vno catorze, o acada catorze, o de catorze en catorze. (2 Matlatlactli onnanaui) de dezinueue en dezinueue, o cada vno dezinueue. (2 Cacaxtulli onnanaui, vel, cacaxtultetl onnanaui) de catorze en catorze. (1 matlatlactetl onnanaui) onnanahui/ + : de dezinueue en dezinueue, o cada vno dezinueue. (2 Cacaxtulli onnanaui, vel, cacaxtultetl onnanaui) onnanahuitica + : idem. (Matlatlac ylhuitica onnanauitica: de catorze en catorze dias.) (2 Matlatlac ilhuitl onnanauitica) de catorze en catorze dias. (2 Matlatlac ylhuitica onnanauitica) de catorze en catorze dias. (1 matlatlac ilhuitl onnanauitica) onnanauhcan + : en cada catorze partes. (2 Matlatlaccan onnanauhcan) dezinueue vezes.

onnappa + : dezinueue tanto. (2 Caxtulpa onnappa ixquich) (2 Caxtulpa onnappa) veintiquatro vezes. (2 Cempoalpa onnappa)

onnauhcan + : en dezinueue partes. &c (2 Caxtulcan onnauhcan) en catorze partes. (2 Matlaccan onnauhcan) en otras catorze partes. (2 Ocmatlaccan onnauhcan) onnauhyupan + : quatro dias ha, sin oy. (2 Ye onnauhyupan) lexos. (1) es algo lexos, o ay algun trecho de aqui alla, o hasta alla. (2)

onnechcatica : onnechcattica :

onneixquetzaliztli

+ : fiana tal. (1 oncan [n]neixquetzaliztli)

onnenamictiliztli + : buen encuentro, o buena dicha. (2 Qualli onnenamictiliztli) ventura buena; i; buen encuentro. (1 qualli onnenamictiliztli) onnepohualiztli : soberuia, o presumpcion. (2 Onnepoaliztli) onoac + : acompaado assi. (1 ytlan onoac)

onoc : echado assi. (1) onoc, n : estar echada, o tendida alguna persona, o madero, o cosa semejante que sea larga. preteri: ononoya. vel. ononoca. (2) estar echado tendido. (2) yazer. (1) echado estar y tendido. (1) estar echado. (1) onoc + : ser ya publico y manifiesto atodos (2 Yetep[n] onoc) cercano ala muerte. (1 yeic onoc) persona infame. (2 Tepan onoc) exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl itic onoc) publica cosa sabida de muchos. (1 ye tepan onoc) estar aparejada la paga, o el premio. (2 Yeic onoc yntlaxtlauilli) estar delado. (1 ninacacic onoc) terrenal. (1 tlalticpac onoc) ynfamado. (1 tepan onoc) doliente assi. (1 yc onoc) onoc +, n : niear hazer cosas de nios. (1 quauic coolco nonoc) malo estar mucho, quasi ala muerte. (1 yeic nonoc) estar de codo. (1 nomolic yc nonoc) estar echado bocabaxo, o de bruas, o estar alguna cosa atrauesada. pre: onixtlapalonoya. (2 Ixtlapach onoc, n) estar echado de codo. preter: nomolic ic ononoca. vel. nomolic ic ononoya. (2 Nomolic ic nonoc) idem. (Yeicnica: agonizar, o estar ya alcabo.) (2 Yeic nonoc) doliente estar de graue enfermedad. (1 yc nonoc) onoc +, ni : estar echado delado. prete: oninacazic onoca. (2 Nacacic onoc, ni) onohuayan : lugar donde ay gente, o poblacion. (2 Onouayan) onouay[n]) sitio por assiento de lugar. (1 onouayan) onolhuiltic : dichoso yo, o bienauenturado yo. (2) poblacion. (1

onoliztli : yazija. (1) onoliztli + : dolencia tal. (1 yc onoliztli) idem. (Onolhuiltic: dichoso yo, o bienauenturado yo.) (2

onomacehualtic : Onomaceualtic) onoquiuh : onotaliztli onotializtli onotihuetzi onotiuetzi)

derramada cosa assi. (1) + : torpedad o torpeza. (1 aquen onotaliztli)

+ : guia por el mesmo guiar. (1 teixpan onotializtli) +, n : abatirse prostrandose por el suelo. (1 n, ixtlapach

onotihuitz + : aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1 yuhquin oquitl onotiuitz) onotiuh + : guia o guiador. (1 teixpan onotiuh) el estado, o termino enque anda, o esta el pleyto. (2 Oncan onotiuh in neteilhuiliztli) estado dela causa. (1 oncan onotiuh) flaca, cosa doliente. (1 aquen onotiuh)

onotlahueliltic : guay demi, o desdichado demi. interjection. (2 Onotlaueliltic) mal punto; interjection. (1 onotlaueliltic) onotlahueliltic + : o desuenturado de mi guay de mi, o desdichado de mi. interjection. (2 Omochiuh onotlaueliltic) guai demi, o desdichado de mi. interjection. (2 Ilo onotlaueliltic) guay, interjec[t]ion. (1 omochiuh onotlaueliltic) onotoc, n : estar echado y tendido. prete: ononotoca. vel. ononotoya. (2) estar hechado tendido. pre: ononotoca. vel. ononotoya. (2) yazer. (1) estar echado. (1) onotoliztli : onoz + : yazija. (1)

exe de carro. (1 quauhtemalacatl ytic ono) quarenta mantas, o quarentalios, o emboltorios grandes de ropa. no cessar de llouer. (2 Aoc onquisa inquiauitl)

onquimilli : (2) onquisa + :

onquiza + : no cessar de llouer. (1 aoc onquia ynquiauitl) padecer gran necessidad. (2 Ye ompa onquia ynicnopillotl inicnotlacayotl) no cessar de neuar. (2 Aoc onquia in cepayauitl) persona muy pobre y necessitada. (2 Ompa onquia) no cessar de neuar. (1 aoc onquia yn cepayauitl) miseria de pobreza. (1 ompa onquia yncococ teopouhqui) pobre con gran miseria. (1 ompa onquia) onquizaliztli + : buen sucesso y fin de algo. (2 Qualli onquializtli) desdicha. (1 atle onquializtli) pobreza enesta manera. (1 ompa onquializtli) onquizani + : dichoso, o venturoso. (2 Qualli ic onquiani) duo que secanta. (1)

onte cuicatl :

onteanaliztli : acompaamiento, o el alto de ac[m]paar a otro desde su posada hasta otro lugar. (2) acompaamiento assi. (1) onteanani : acompaador destamanera. (2) onteanqui : acompaador tal. (1) ontecahualiztli : el acto de acompaar assi a otro. (2 Ontecaualiztli) acompaamiento assi. (1 ontecaualiztli) ontecahuani : acompaador tal. (2 Ontecauani) acompaador tal. (1 ontecauani) acompaador tal. (1)

onteciyahuhquetzaliztli : visitacion del que va auisitar o asaludar a otro. (2 Onteciauhquetzaliztli) visitacion tal. (1 onteciauhquetzaliztli) ontecuicatl : onteehuitia + : duo que se canta encanto de organo. (2) ynsuficiente. (1 amo onteeuitia) visitacion del que va avisitar y saludar a otro. (2) visitacion

onteittaliztli : tal. (1)

onteittani :

visitador desta manera. (1)

ontemachtiloc + : despues que ayan predicado o despues de predicado, o enacabando de predicar o de ensear. et sic de alijs. (2 Ino ontemachtiloc) ontemani cuauhtlatzacuillotl : puerta que se cierra con dos puertas. (2 Ontemani quauhtlatzacuillotl) puertas ambas ados. (1 ontemani quauhtlatzacuillotl) onteme : ontemoani dos animalias. (2 Vnteme) + : considerado. (1 ytic ontemoani) decendimiento assi. (1)

ontemoliztli :

ontemoliztli + : consideracion o meditacion profunda. (2 Teitic ontemoliztli) consideracion tal. (1 teitic nenotzaliztli teitic ontemoliztli) ontepohualiztica + : presumptuosamente. (1 atle ontepoualiztica)

ontepohualiztli + : menosprecio del que tiene en poco y menosprecia a los otros. (2 Atle ontepoaliztli) presumpcion. (1 atle ontepoualiztli) ontepohuani ontepouani) + : menospreciador assi. (2 Atle ontepoani) presumptuoso. (1 atle prouechoso.

ontequixtiani + : cosa vtil y prouechosa. (2 Itla ontequixtiani) (1 ytla ontequixtiani) ontequixtiliztica + : prouechosa mente. (1 ytla ontequixtiliztica)

ontequixtiliztli + : vtilidad, o prouecho. (2 Itla ontequixtiliztli) (1 ytla ontequixtiliztli)

prouecho. dos.

ontetl : dos casas, piedras, o cosas redondas y esphericas. (2 Vntetl) (2) cadavno dos. (1) ontetl + : idem. (Oppa ome: dos vezes dos.) (2 Oppa ontetl) el segundo.) (2 Inic ontetl) ontetl metztli : dos meses. (2) dos meses. (1) dos dias. (1) idem.

(Inic ome:

ontetl tlacatli : dos dias. (2)

ontetl yohualli : dos noches. (2 Ontetl yuualli) ontetlapaloliztli : tal. (1) ontetocaitl : ontetoquiliani :

dos noches. (1 ontetl yuualli) visitacion

visitacion del que va a saludar a otro. (2) sobrenombre. (1 ontetocaytl) sucessor de otro. (1)

sobrenombre. (2)

successor de otro. (2)

ontettica : condicional cosa, o que tiene dos entendimientos. (2) cosa. (1) onteyehuitia + : cosa falta e insufficiente. (2 Amo onteyeuitia)

condicional

ontiaaxiltilli :

acompaado assi. (1)

ontlaanalli : acompaado de otros desde su posada hasta otra parte. (2) acompaado assi. (1) ontlaantli : otra parte.) (2) idem. (Ontlaanalli: acompaado de otros desde su posada hasta acompaado assi. (1) duracion tal. (1)

ontlaaxiltiliztli :

ontlachiani + : el que vee y entiende, o prophetiza las cosas por venir y futuras. (2 Veca ontlachiani) profeta. (1 veca ontlachiani) ontlacualoc + : despues de comer, o en acabando de comer, o despues quetodos ay[n] comido (2 Ino ontlaqualoc) despues de comer. (1 yno ontlacualoc) ontlacuitlanahuatectli cuahuitl : arbol, o otra cosa assi de dos braadas de gruesso. (2 Ontlacuitlanauatectli quauitl) ontlamachiyoa + : idem. (Acan ompoui: idem (Acan oyeuati: cosa insufficiente y falta, o persona de quien no se haze caso.)) (2 Acan ontlamachioa) ontlamamachiyohua + : ynsuficiente. (1 acan ontlamamachioua)

ontlamantilia, nitla : duplicar carta, o escriptura. pret: onitlaontlamantili. (2) duplicar carta o escriptura. (1) ontlamantitica : ontlamantli : es de dos maneras, o diferencias (2) dos cosas, partes, o pares. (2)

ontlamantli ictlachiuhtli : formado en dos maneras. (1 ontlamantli yctlachiuhtli) cosa formada endos maneras. (2) ontlamantli tetlanepanolti tlaihiyohuiliztli : penas dos. (1 ontlamantli tetlanepanolti tlaihiyouiliztli) ontlamatiliztli : sentido cn q[ue] sentimos. (1) ontlanahuatectli cuahuitl : ontlanauatectli quauitl) sentido conque sentimos. (2)

arbol o pilar de dos braadas de gruesso. (1

ontlaneci + : clara cosa trasparente. (1 ompa ontlaneci) piedra que se trasluze. (1 ompa untlaneci tetl) trasluziente cosa. (1 [m]pa ontlaneci) piedra preciosa casi como esmeralda trasparente. (2 Ompa ontlaneci chalchiuitl) cosa clara y trasparente, assi como christal. &c. (2 Ompa ontlaneci) ontlanectli : ontlapal : admitido. (1)

de dos lados. (2) idem. (Ontlapal: de dos lados.) (2) dos libras. (2 Ontlatamachiualoni)

ontlapalixti :

ontlatamachihualoni :

ontlatamachihualoni ipan tlaco : libras dos y media. (1 ontlatamachiualoni ypan tlaco) dos libras y media. (2 Ontlatamachiualoni ypan tlaco) ontlatequitlazaliztica : destempladamente assi. (1 ontlatequitlaaliztica)

ontlatequitlazaliztli : destemplana tal. (1 ontlatequitlaaliztli) ontlatequitlazani : destemplado assi. (1 [n]tlatequitlaani)

ontzontli ipam matlacpohualli neicxianaliztli : milla. (1 ontzontli ypam matlacpoualli neicxianaliztli) onxihuitl : dos aos. (1 vnxiuitl) onxihuitl onxiuitl) + : dos aos. (2 Vnxiuitl)

despues de dos aos o despues de passados dos aos. (1 ynye yuh tener dos aos de edad, o tardar dos aos en alguna parte. prete: durar dos aos. (1) potro de dos

onxiuhtia, n : ononxiuhti. (2)

onxiuhtia cahuallo : potro de dos aos. (1 onxiuhtia cauallo) aos. et sic de alijs. (2 Onxiuhtia cauallo) onxiuhtia cihuacahuallo : onxiuhtiz + : ynmochiuh) potranca. (1 onxiuhtia ciuacauallo)

andar en dos aos que acaecio algo. (1 yeyauh onxiuhtiz crecimiento tal. (2

onyaliztli + : crecimiento tal. (1 ocachi onyaliztli) Ocachi onyaliztli) onyehuati onyez : onyez + : + : ynsuficiente. (1 acan onyeuati)

sera, o aura. s. alguna cosa. (2) y quando ouiere que. (2 Iniquac onyez) noches dos. (1 onyoual) dos noches. (1 onyuual) dos noches. (2

onyohual : Onyoal) onze + :

todos onze. (2 Immatlaquixtin onze) en cada dos partes. (2) pinar lugar de pinos. (1 oocoquauhtla) idem. pinal, lugar de pinos. (2

ooccan :

oococuauhtla : Oocoquauhtla)

oocotla : pinar lugar de pinos. (1) pinos.) (2) oolin :

(Oocoquauhtla: pinal, lugar de abortado, nacido sin tiempo. (2) cada dos, o de dos en. dos, o

abortado, nacido sin tiempo. (1)

oome : de dos en dos. (1) cada vno dos (2)

cadavno dos. (1)

oome mantihui, t : idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.) (2 Oome mantiui, t) oome mantinemi, t : oomen : andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca. (2) dos ados. (1)

cada dos. (1)

oomettihui, t : idem. pr: otoomettiuia. (Oomettitinemi, t: idem. preterito: otoomettitinenque. (Oomettinemi, t: idem. preterito: otoomettinenque. (Oome mantiui, t: idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.)))) (2 Oomettiui, t) oomettinemi, t : idem. preterito: otoomettinenque. (Oome mantiui, t: idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.)) (2) oomettitinemi, t : idem. preterito: otoomettitinenque. (Oomettinemi, t: idem. preterito: otoomettinenque. (Oome mantiui, t: idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.))) (2) oomilhuitica : cada dos dias. (1) de dos en dos dias. (2)

oomiti, n : pararse flaco enlos huessos. preterito: onoomitic. (2) oomitic : enflaquecido assi. (1) flaco que no tiene sino los huessos. (2)

oomitilia, nite : enflaquecer a otro assi. preterito: oniteomitili. (2) enflaquecer a otro. (1) oomitiliztli : enflaquecimiento tal. (1) enflaquecimiento tal. (2) oomiyotl : flaqueza, de cosa magra. (1) flaqueza desta manera, o

oomizahualiztli : enflaquecimiento tal. (1 oomiaualiztli) oomizahui, n : pararse muy flaco en los huessos. (2 Oomiaui, n)

oomizahuiliztli : enflaquecimiento assi, o flaqueza (2 Oomiauiliztli) oomiztlati, n : pararse muy flaco desta manera. pre: onoomiztlatic. (2) idem. (Oomitiliztli: flaqueza

oomiztlatiliztli : enflaquecimiento tal. (1) desta manera, o enflaquecimiento tal.) (2) oommineuh + : oommineuh) oommito missa :

no auer effecto o no se acertar lo que se pretndia. (1 yneuh celebrada missa. (1)

oommixcauh immochihuazquia : no auer effecto o no se acertar lo que se pretndia. (1 oommixcauh ymmochiuazquia) oommocauh : faltar el que auia d venir. (1) (2) oommochiuh missa : celebrada missa. (1) quedarse el que auia de venir aca.

oompohualcan : oompohualli : oompohualpa : oompohualpa + :

en cada quarenta partes. (2 Oompoalcan) de quarenta en quarenta, o acada vno quarenta. (2 Oompoalli) cada quarenta vezes. (2 Oompoalpa) otras cada quarenta vezes. (2 Oc oompoalpa) cada cincuenta vezes. (2 Oompoalpa ommatlatlacpa)

oompohualpa ommatlatlacpa : oompohualtetl :

de quarenta en quarenta, o acada vno quarenta. (2 Oompoaltetl) despues de predicar; y assi delos de mas. (1 yn cada dos. (1) cada dos, de dos en dos, o a cada

oontemachtiloc + : oontemachtiloc)

oontetl : de dos en dos. (1) vno dos. (2) oontlanehuiloc : oontlaneuiloc) oonxiuhtica : ooocelo : ooppa : ooppa + :

no auer effecto o no se acertar lo que se pretndia. (1 cada dos aos. (1)

tigres. (2) cada dos vezes. (2) otras cada dos vezes. (2 Oc ooppa) biuda. (1) lugar lleno de cauernas o cueuas. (2) hueuo guero, o cosa que ya esta podrida.

ooquichmic : ooztotla : opalan : (2) opat : opetlan :

cauernoso lugar. (1)

guero hueuo. (1 opal[n]) derretida cosa assi. (1) derramada cosa assi. (1)

opiltiac ininacayo :

hobacho. (1 opiltiac yninacayo)

liouacho. (2) senda o sendero. (1)

opitzactli : senda, vereda, o camino muy estrecho. (2) vereda o senda. (1) opoch + : mi mano yzquierda. (2 Noma opoch) :

opochchihua, nitla opochehuac :

aizquierdas hazer algo. (1 nitla, opochchiua)

abochornadas miesses. (1 opocheuac)

opochihua, nitla : hazer algo con la mano yzquierda. pre: onitlaopochiuh (2 Opochiua, nitla) hazer algo con la mano yzquierda. (1 nitla, opochiua) opochmaitl : mano yzquierda. (2) mano yzquierda. (2 Opuchmaitl) mano. (1 opuchmaitl) siniestra mano. (1 opochmaytl) yzquierda

opochmayahui, nitla

: tirar aurdas. (1 nitla, opochmayaui) yzquierdo. (1 opuchmaye)

opochmaye : yzquierdo. (2 Opuchmaye)

opochquiyahuatenco : portillo o puerta falsa de casa. (2 Opochquiauatenco) portillo o puerta falsa de casa. (1 opochquiauatenco) opochquiyahuatentli : (2 Opochquiauatentli) idem. (Opochquiauatenco: portillo o puerta falsa de casa.) portillo o puerta falsa de casa. (1 opochquiauatentli)

opochuia, nitla : hazer algo con la mano yzquierda. pre: onitlaopochui. (2) aizquierdas hazer algo. (1) hazer algo con la mano yzquierda. (1) opohua, nic : (1 nic, opoa) chocarrear. pre: onicopouh. (2 Opoa, nic) chufar o chocarreara. acertar y tener

opohua +, n : acertar y tener buena dicha. (2 Ipan nopoa) buena dicha. (1 ypan nopoa) opohualoc dios) opolihuito opoliuito) opoliuh : oppa : + : + :

consagrada cosa assi. (1 ytechpouhqui yn dios ytech opoualoc yn faltar lo que se cnto por no se auer bien contado. (1 cequi

deshazerse las nuues con los grandes vientos. (1) dos vezes. (2) generacion otra

oppa + : generacion otra vez. (1 yc oppa tlatlacatiliztli) vez. (1 yc oppa tlacatiliztli) vez segunda. (1 yc oppa) oppa ilpiya, nitla : nitla) oppa ixquich :

reatar algo. preterito: onitlaoppa ilpi. (2 Oppa ilpia,

dos tanto. (2)

oppa ixquich nictlanitoa : embidar en juego. prete: oppa ixquich onictlanito. (2) jugando, poner la cantidad de dineros, que en tres o quatro juegos le ha ganado su contrario, para que en vn solo juego se desquite de todo, o que el otro le gane enel vltimo juego otro tanto qunto enlos otros tres o quatro le ha ganado, quasi embidar o reembidar. (1 oppa yxquich nictlanitoa) oppa nahuatilli : segunda jusion o mandato. (2 Oppa nauatilli) oppa niquilpiya : reatar algo. preterito: oppa oniquilpi. (2 Oppa niquilpia) reatar otra vez. (1 oppa niquilpia) oppa nite, tlatzacuiltia : oppa nitlanahuatia : nitlanauatia) oppa ome : doblar la pena y el castigo. (1)

mandar algo la segunda vez. pre: oppa onitlanauati. (2 Oppa

dos vezes dos. (2) idem. (Oppa ome: dos vezes dos.) (2)

oppa ontetl :

oppa tetlatzacuiltiliztli : oppa tlalpiliztli : oppa tlalpilli : oppacuacua, nitla

doblada pena assi. (1) reatadura. (1)

reatadura de cosa reatada (2)

cosa reatada. (2) : rumiar el ganado. (1 nitla, oppaquaqua)

oppahuia, nitla : id[m]. o labrar el mayzal dos vezes o la segunda vez. pre: onitla oppaui. (2 Oppauia, nitla) sembrar otra vez. (1 nitla, oppauia) rumiar el ganado. (1 nitla, oppauia) oppanahuatilli : mandado en retorno. (1 oppanauatilli) mandar assi en retorno. (1 oppanitla, nauatia)

oppanitla, nahuatia :

oppatihua : tornar los hombres abiuir otra vez en este mundo, despues de muertos. (2 Oppatiua) oppatoca, nitla : sembrar dos vezes. preteri: onitlaoppa tocac. (2) vez. (1) oque : ea, aduerbio para incitar. (1) : dar mal exemplo. (1) dar buen exemplo. (1) sembrar otra

oquechia, nite oqueepohualpa : oqueexpa :

otras cada sesenta vezes. (2 Oqueepoalpa)

otras cada tres vezes. (2) hazer camino. pre: onoquetz. (2) camino hazer. (1)

oquetza, n :

oquetza +, m : alborear el alua, o amanecer. p: otlauizcalli moquetz. (2 Tlauizcalli moquetza) espeluzarse los cabellos, o tomarnos grima. preterito: ceceyaca omoquetz totzon. (2 Ceceyaca moquetza totzon) endemoniado. (2 Ipam moquetza) idem. preterito: notlocpa omoquetz. (Notlocpaeua: hazerse alguno demi vando, dandome s. auor y ayuda. pret: notlocpa oeuac.) (2 Notlocpa moquetza) oquetza +, nin : idem. preterito: cen itech oninoquetz. (Cen itechninopiloa: continuar, o proseguir sin cessar lo comenado. pre: cen itech oninopilo.) (2 Cen itech ninoquetza) hazerse del vando de otro pre: tetlocpa oninoquetz. (2 Tetlocpa ninoquetza) poner paz [n]tre los que rien, o se acuchillan. preteri: tetzalan tenepantla oninoquetz. (2 Tetzalan tenepantla ninoquetza) hazerse dela vanda de otro. pre: teuic oninoquetz. (2 Teuic ninoquetza) idem. pr: teuan oninoquetz. (Teuan neua: hazerse del vando de otro. pre: oteuan neuac.) (2 Teuan ninoquetza) hazerse del vando de otro, o fauorecer a alguno. pr: teuicpa oninoquetz. (2 Teuicpa ninoquetza) ponerse adonde llueue pre: quiauhyatla oninoquetz. (2 Quiauhyatla ninoquetza) hazerse dela vanda de alguno. (2 Tetloc ninoq[ue]tza) oquexpa : otras tres vezes. (2)

oquexpa ixquich : otro tres tanto. (2) oquic : mientras que, o entretanto. (2) entretnto. (1) oquiceli confirmacion : confirmado assi. (1) mientras o mientras que. (1)

oquich cuacuahue : oquich ichcatl :

toro, animal. (2 Oquich quaquaue)

carnero, animal, o borrego. (2)

oquich ozomatli : mono, animal conocido. (2 Oquich oomatli) oquichchotl + : ombre exercitado n armas. (1 yeixcoca oquichchotl micalini) berraco. (2) + : barraco o berraco. (1)

oquichcoyametl : oquichcoyametl

jaualin puerco siluestre. (1 quauhtla oquichcoyametl)

oquichcuacuahue : toro animal conocido. (1 oquichquaquaue) oquichehua, n : acometer varonilmente. preterito: onoquicheuh. (2 Oquicheua, n) acometer varonil y esforadamente contra los enemigos. (1 noquicheua) esforarse para algo. (1 n, oquicheua) oquichehualiztli : (1 oquicheualiztli) oquichehuani : oquichichcatl : oquichiuh + : oquichiuh) oquichmicqui : oquichmiqui, n acometimiento tal. (2 Oquicheualiztli) acometimiento assi.

acometedor tal. (1 oquicheuani) carnero animal. (1) iuramentado. (2 Iuramento oquichiuh) embiudada muger o biuda. (1) : embiudar la muger. (1) muger varonil. (1 oquichnacayociuatl) hombre exercitado en armas o juramentado. (1 juramento

biuda. (1)

oquichnacayocihuatl :

oquichotl + : biudez de varon. (2 Icno oquichotl) en guerra. (2 Yeixcoca oquichotl) oquichozomatli :

mono, animal conocido. (1 oquichoomatli)

oquichpan : sala grande. (2) oquichpantli : idem. (Oquich oomatli: mono, animal conocido.) (2) sala. (1)

oquichpiltontli : mouelo de edad mas pequea. (1) oquichpiltzintli : oquichtic + : nio o muchacho. (2)

muger machorra. (1 ciuatl oquichtic) : ayudar con gente armada. (1)

oquichtilia, nite

oquichtilia +, nite : hazer biudo a alguno. preterit: oniteicno oquichtili. (2 Icno oquichtilia, nite) oquichtiliztli : fortaleza de varon. (1 oq[ui]chtiliztli)

oquichtin : varones. (2) oquichtlatquitl : ynsignias de vncimiento. (1) oquichtli : varon. (1) macho en cada especie. (1) varon, o macho en cada especie. (2) fuerte varon y muy esforado. (1) varonil esforado. (1) ombre varon. (1) animoso desta manera. (1) oquichtli + : embiudado o biudo. (1 ycno oquichtli) diabolico hombre. (1 tlacatecolo oquichtli) ombre ya hecho. (1 yyolloco oquichtli) flaco que no puede pelear. (1 amo oquichtli) biudo. (2 Icno oquichtli) hombre de dos sexos. (2 Ciua oquichtli) hombre ya hecho. (2 Iyolloco oquichtli) esclauo. (2 Tlacotli oquichtli) ombre armado de guerra. (1 tlauice oquichtli) judio. (1 judio oquichtli) oquichtli tiacauh : oquichua : hombre esforado y varonil. (2)

casada muger. (1) casarse la muger. preterito: oninoquichuati. (2) padecer algun trabajo con animo varonil. prete: sufrir. (1) sufrible por sufridera cosa. casarse

oquichuatia, nin : la muger. (1) oquichuia, nitla : onitlaoquichui. (2) oquichuiloni : (1) oquichuilotl : oquichxayotli : oquichyollo + :

cosa comportable y sufridera. (2) palomo, macho. (2) sayo de varon. (1)

paloma macho desta especie. (1)

muger varonil. (1 ciuatl oquichyollo) batallar fuertemente. (1)

oquichyollotica ni, tlayecoa : oquichyotica : triumfar. (1)

oquichyotica tiacauhyoticamahuizzotl : tiacauhyoticamavizotl)

tri[m]fo. (1 oquichyotica hazaa

oquichyotl : hazaa, o obra heroica de varon esforado. (2 Oquichyutl) de varon esforado. (1) oquicnopilhui in cualli yectli : yectli) oquihuan :

dotado de gracia. (1 oquicnopilhui yn qualli

y allende desto, yten, yten mas. conjunctiones. (2 Oquiuan)

oquimaceuh in cualli yectli : dotado de gracia. (1 oquimaceuh yn qualli yectli) oquimauhque : oquimaxilti : contaminado. (1) ynficionado. (1) suzia cosa muy suzia. (1 oq[ui]maxilti)

cosa muy suzia. (2)

oquitlaicnonnelleltia : recrecerse algo que impide. (1 oquitlaycnonnelleltia)

oquitocaticalac + : traspassar el cuchillo el coraon dela virgen. (1 yuhquinma cuchillo oquitocaticalac yni yollotzin) oquittac + : idem. (Mochi oquiyeyeco: idem. (Mochi oipan quiz: persona experimentada.)) (2 Mochi oquittac) esperimentado. (1 muchi oquittac) assoleada cosa. (1 tonalli oquittac) oquitzacutimoman initetla ocolilitzin dioz in nohuian cemana : esta estendida la misericordia de dios por todo el mundo. (2 Oquitzacutimoman ynitetla ocolilitzin dios yn nouian cemanau) oquixquichcahuitli : oquixxayotli : deaqui aun poco, o espera vn rato. (2 Oquixquichcauitly)

sayo de varon. (2)

oquiyeyeco + : idem. (Mochi oipan quiz: persona experimentada.) (2 Mochi oquiyeyeco) esperimentado. (1 muchi oquiyeyeco) oquiz : miesses. (1) celebrada fiesta. (1

oquiz + : fiesta passada o celebrada. (2 Ilhuitl oquiz) ylhuitl oquiz) oquiz missa : celebrada missa. (1) luna nueua. (2 Oquiaco metztli)

oquizaco metztli : metztli) ostia calli :

luna nueua. (1 oquiaco

ostiario para ostias. (2)

ostario de ostias. (1) (Ostia

ostia toptli : idem. (Otia calli: ostiario para ostias.) (2 idem. calli: ostiario para ostias.)) otemoc : digerida comida. (1)

otemoc in totlapohual : faltar lo que se cnto por no se auer bien contado. (1 otemoc yn totlapoual) otenco : j[n]to, o cabe el camino, o cerca del camino. (2) famoso en mala parte. (1)

otepam motecac : otepeuh : otequiz :

caydas hojas de arboles. (1) empedernecida cosa desta manera. (1) duro de

otequiz + : endurecido de coraon. (2 Iuhquin otequiz iyullo) coraon. (1 yuhquin otequiz yyullo) otetzahuac : otetzauac) otetzoliuh :

aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1 cerrada herida. (1)

oticcauhque + : dexar alguna cosa por mas no poder, o por fuera de armas. (2 Iuiui oticcauhque) dexar algo no de volntad, sino por mas no poder. (1 yuiui oticcauhque) oticcuic + : oticcuic) quia lo tomaste de tu auctoridad, o lo hurtaste. (2 Aoan te

oticmihiohuilti : seays bien venido. (2 Oticmihiouilti) otihuallaque + : hasta aqui, o hasta agora. s. el ti[m]po passado. (2 Inic otiuallaque) tiempo passado. (1 ynompa otiuallaque) tiempo passado. (1 yn ocyenepa inompa otiuallaque) hasta agora, o e [e]l tiempo passado. (2 Ixquichcauitl inic otiuallaque) hasta aqui o hasta agora, por el tiempo passado. (1 yxquichcauitl ynic otiuallaque) el tiempo passado. (2 In ompa otiuallaque) idem. (Inoc yenepa: el tiempo passado.) (2 Inocyenepa in ompa otiuallaque) hasta aqui o hasta agora, por el tiempo passado. (1 ynic otiuallaque) atras, s: en tiempos passados. (1 ynompa otiuallaque) otimotlapololti + : otimotlapololti) otinechmocnelili : todas las vezes que te desatinaste. (2 Inizquipa doyte gracias por la merced que me heziste. (2)

otiquitlaco + : lo que cometiste poco tiempo a, o lo que no ha mucho que cometiste pecando. (2 Inquiyenica otiquitlaco) otlaan : arraigada cosa assi. (1)

otlacalac : embocado. (1) otlacalanta : ha aclarado elti[m]po despues dela t[m]pestad del aguacero. (2)

otlacalanta = : = otlaneztimoman (2 otlacalanta) = otlaztayac (2 otlacalanta) = otlanaliuhta (2 otlacalanta) = otlachipahuac (2 otlacalanta) otlacatl : nacido. (1) lo mesmo es que otlacalanta. (2 Otlachipauac) cesta

otlachipahuac :

otlachiquihuitl : cesto, o canasto de caas macias (2 Otlachiquiuitl) grande. (1 otlachiquiuitl) otlachiquihuitl + : cesta grande. (1 vei otlachiquiuitl) cesta pequea. (1)

otlachiquiuhtontli : otlacmauhtia, nin otlacuac + : o niman oya) :

atronarse o espantarse del trueno o de cosa seme-jante. (1)

nohizo sino comer e yrse. & sic de alijs. (2 antequitl otlaquac assosegarse

otlacualcantix : lo mesmo es que otlamattimoman. (2 Otlaqualcantix) el ayre y la tempestad. (1 otlaqualcantix) otlacualoc + : despues de comer. (1 yniquac otlaqualoc)

otlaczac : estar armado el aguacero grande y rezio. (2 Otlacac) aguacero con tempestad. (1 otlacac) otlaimmantic : lo mismo es que oimmantic. (2)

armarse el

otlaimmantic + : y venido, o llegado ya el tiempo determinado. (2 Auh inyeimman, yn otlaimmantic) otlamattimoman : cessar la tempestad, o sosegar se el tiempo. (2) ayre y la tempestad. (1) otlamattimoman = : = otlacualcantix (2 otlamattimoman) encruzijada de caminos. (1) assosegarse el

otlamaxac : encruzijada de caminos. (2) otlamaxalco : otlami : idem.

(Otlamaxac: encruzijada de caminos.) (2)

hombre impotente para engendrar. (2)

otlamicti : ympotente para engendrar. (1) otlanaliuhta : lo mesmo es que otlacalanta. (2)

otlanentlan : auer hecho todo lo possible en alg[n] negocio, y no aprouechar nada. (2) esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1) otlaneztimoman : otlapalhuaztli : lo mismo es que otlacalanta. (2) hoz para segar. (2) hoce para segar. (1)

otlapaliuhcat metztli : luna llena. (2) otlapaliuhcatmetztli : luna llena. (1) otlatl : caa macia y rezia. (2) caa macia. (1)

otlatoca, n : peregrinar. (1)

caminar, o yr cundiendo mucho la mancha. prete: onotlatocac. (2) caminar. (1) caminante. (1)

otlatocac : caminante, o la mancha que acundido mucho. (2) cundida mancha. (1)

otlatocachiahua : cundir la mancha estendiendose. (1 otlatocachiaua) otlatocaliztli : otlatocani otlatocat + : + : el acto de caminar. (2) peregrinacion. (1)

peregrino mucho tiempo. (1 vecauhtica otlatocani) antecessor mio. (1 achtopa otlatocat) bordon de caa macia. (1)

otlatopilli :

otlatoquiliztli : peregrinacion. (1) otlatoquiztli : idem. (Otlatocaliztli: el acto de caminar.) (2)

otlatzico : arraigada cosa assi. (1) otlatzihuizcuic : houacho. (2 Otlatziuizcuic) otlatziuh : esquilmada tierra. (1) otlaxilia, nite : hechizar a otro, o hazerle errar el camino. prete: oniteotlaxili. (2) hechizar. (1) desencaminar a otro, haziendole errar el camino. (1) engaar a alguno, mostrandole otro camino del q[ue] querria seguir. (1) otlayeyecauh : auer intentado y hecho todo lo possible [n] algun negocio. (2) esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1) otlayeyecauh = : = ouellalalan (2 otlayeyecauh) hobacho. (1 otlatziuizcuic)

otlaza, n : cegar, o cerrar camino. pr: onotlaz. (2 Otlaa, n) atajar, cerrar el camino. (1 n, otlaa) cerrar el camino, haziendo o poniendo seal, paraque no le figan ni vayan por el. (1 n, otlaa) otlazaliztli : otlazani : atajo tal. (1 otlaaliztli)

atajador assi. (1 otlaani) hago gracias a vuestra merced. (2 Otlaotic

otlazotic immoyollotzi : ymmoyollotzi) otlaztayac : otlemic : otli :

lo mesmo es que otlacalanta. (2)

abrasada cosa assi. (1) camino, generalmente. (2) via, camino. (1) camino. (1)

otli + : camino aspero y pedregoso. (2 Teyo otli) camino que va a alguna casa. (1 tech[n] calaqui otli) camino que va a alguna casa. (1 techanyauh otli) camino aspero. (1 ouititicac otli) camino ancho. (1 patlauac otli) camino trabajoso delos pecadores. (1 tecentlaueliltiliz otli) camino, o senda que va aparar a alguna casa. (2 Techan calaqui otli) camino aspero. (1 ouiticac otli) idem. (Techan calaqui otli: camino, o senda que va aparar a alguna casa.) (2 Techan yauh otli) camino o suelo muy llano, barrido y limpio. (2 Ichicticac otli) camino, o suelo muy barrido y limpio. (2 Tetzcaliuhticac otli) camino llano y limpio. (1 qualli otli) suelo o camino bien limpio y barrido. (1 hichicticac, tetzcaliuhticac yn otli) camino llano y limpio. (1 ychicticac otli) otli +, nic : atajar, cerrar el camino. (1 nic, tzaqua yn otli) otli nictoca : otli nictotoca : otli quitocani : caminar. prete: otlionictocac. (2) caminar. (1) caminar. (1)

espaciarse por via de recreacion o passatiempo. (1) caminante, o viandante. (2)

otli tlama : enderecho del camino, o seguir el camino s. yras camino derecho, sin te apartar, a vna parte ni aotra. i. recto tramite incedes. (2) otli tlatzacutli : otlica : cerrado camino. (1) robar salteando. (1)

por el camino, o enel camino. (2)

otlica tenamoyaliztli : robo del que saltea. (1) otlica tenamoyani : otlica tlatquitl : escla[v]ina. (1) otoca, n : otocac : robador. (1) esclauina, o ropa de camino. (2) papahigo. (1) caminar. (1)

caminar, o yr por el camino. preterito: onotocac. (2) caminante. (2) caminante. (1)

passajero, o caminante. (1)

otonalhuac :

abochornadas miesses. (1)

otonalmic : abrasada cosa assi. (1) otoyauh : otro otubre + : derramada cosa assi. (1) virrey. (1 rey por otro)

+ : otubre mes. (1 metztli otubre)

otzacua, n : cegar, o cerrar el camino. preterito: onotzacu. (2 Otzaqua, n) atajar, cerrar el camino. (1 n, otzaqua) cerrar el camino, haziendo o poniendo seal, paraque no le figan ni vayan por el. (1 n, otzaqua) otzacualiztli : atajo tal. (1 otzaqualiztli)

otzacuani : atajador assi. (1 otzaquani) otzomman : miesses. (1) espiga de trigo mocha, o cosa semejante. (2 Otzontepeuac) espiga de trigo mocha. (1 otzontepeuac

otzontepehuac :

otzontepehuac centlaquechcuitl : centlaq[ue]chcuitl) otzti, n : emprearse. (1)

otztia, n : emprearse. preteri: onotztic. (2) emprearse. (1) otztia, nite : emprear a otra. prete: oniteotzti. (2) emprear. (1) otztia.nite, ittetia, nitla otztiliztli : otztli : otzyotl : preez. (2) : emprear. (1) preez. (1) preada. (1)

preada. (2) preez. (2)

empreada. (1) preez. (1)

ouctz initozqui : tener perdida la habla el enfermo. (2 Ouctz inituzqui) ouehuetzi : nones. (1 oueuetzi) oueix metztli : luna llena. (2) luna llena. (1)

ouel mic :

muerto del todo. (2)

ouel nitlatlatzihuiti : guay demi, desdichado demi y sin ventura. interjection. (2 Ouel nitlatlatziuiti) ouel tlatlatlan : lo mesmo es qne otlayeycauh. (2) ouellalalan : lo mesmo es que otlayeyecauh. (2)

ouellallallan : esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1) ouelmic : muerto del todo. (1)

ouelnitlatlatzihuiti : guay, interjec[t]ion. (1 ovelnitlatlatziuiti) oueltlatlatlan : esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1) ouetz initozqui : perder la habla el enfermo. (1 ouetz ynitozqui) oxio tzontli : cabellos emplastados con resina. (2 Oxio tzuntli) emplastados con resina. (1 oxio tzuntli) oxitin : oxitl : auentado ganado. (1) vnguento hecho de trementina. (2) vnguento. (1) cabellos

oxiutia, nitla : oxxiuhtia, n : onoxxiuhti. (2)

vntar con ese vnguento. prete: onitlauxiuti. (2) tener edad de dos aos, o tardar dos aos en alguna parte. pr: potro de dos aos. (2 Oxxiuhtia cauallo)

oxxiuhtia cahuallo : oya, nitla oya + : niman oya) :

descaxcar pias de piones. (1)

nohizo sino comer e yrse. & sic de alijs. (2 antequitl otlaquac o luna que esta ya llena. (2 Oyaualiuh metztli) luna llena.

oyahualiuh metztli : (1 oyaualiuh metztli) oyahualoliztli : oyaualoliztli) oyametl :

rodeo de camino. (2 Oyaualoliztli)

rodeo decamino. (1 cedro. (1)

abeto arbol de que se coge el olio de aueto. (2)

oyehuati + : (2 Acan oyeuati) oyeiuhco :

cosa insufficiente y falta, o persona de quien no se haze caso.

assi assi, sonriendose. (2) assi assi, sonriendose. (1)

oyeiuhcono :

oyeiuho : idem. del que se sonrie. assi assi, sonriendose. (1) oyenechca + :

(Oyeiuhco: assi assi, sonriendose.) (2)

en otro tiempo. (1 oc oyenechca) despues que ya finalmente, o despues que de hecho. (2 In

oyequene + : oyequene)

oyequene huel omotlanalhui : ya de veras esta el enfermo muy alcabo. (2 Oyequene vel omotlanalhui) oyequene huelninotlanalhui : peor o mas peligroso estar. (1 oyequene velninotlanalhui) oyetix : flaca cosa, sin virtud ni fueras. (2) animo, o couarde. (1) oyeuecauhcatca oyez : oyol : + : flaca, cosa sin fueras ni

en otro tiempo. (1 oc oyeuecauhcatca)

hao. (1 oyes) alado assi. (1) ostinado confirmado en mal. (1)

oyolo tetix :

oyoo : asi asi, del que esta enojado, o desabrido conel que haze la cosa mal hecha. (2 Oiuho) assi assi, sonriendose. (1 oiuho) oyoquiyo : assi assi, del que esta enojado. (1 oiuhquio) : andar bramando. (1) + : despues de dos aos o despues de passados dos aos. (1 yn

oyouhtinemi, n oyuhonxihuitl oyuhonxiuitl) oyuintic oyyax : + :

loano o gallardo. (1 yuhquin oyuintic)

guero hueuo. (1) vntar.

oza, nin : vntarse desta manera. preterito: oninoac. (2 Oa, nin) oza, nite : vntar o embixar a otro. preterito: onite oac. (2 Oa, nite) (1 nite, oa) vngir. (1 nite, oa) ozcalia, nin : resuscitar levntarse. (1) desembriagarse. (1) rebiuir. (1) aprovechar en algo. (1)

ozcalia + : tonto desuariado. (2 Amo ozcalia) ozcalia +, n : mejorar en dolencia. (1 yeni, nozcalia) ozcalia +, nin : idem. preterito: occeppa oninozcali. (Occeppa niyuli: resuscitar, o tornar abiuir. pret: occeppa oniyul.) (2 Occepa ninozcalia) ozcoa, nin : escalentarse al fuego. (1) (2) calentarse al fuego. (1) callentarse al fuego. pret: oninozco.

ozo, an : oquia es o fue assi. (2 Anoo yui) ozo, nin : sangrarme. (1 nin, oo)

ozomatli : gatopaus. (1 vumatli) mona animal conocido. (1 oumatli) ximia. (2 Oumatli) mico, o ximia. &c. (2 Vumatli) ozomatli + : mono, animal conocido. (2 Oquich oomatli)

mico, o

ozoquitiac : ooquitiac)

aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1 : hazerse me la boca agua. (1) raposa. (2 Vztoa) cueua o escondrijo. (2)

oztlac nictoloa, n oztoa : oztoc :

raposa. (2)

escondrijo de fieras. (1)

oztocayotl : mineral, cosa de minero [scilicet] de qualquier cosa que se saca debaxo dela tierra. (1) cosa de cueua, o de minero. (2) oztohua : Oztoua) oztomeca raposa. (1 oztoua) + : idem. (Vztoa: raposa.) (2 Vztoua) raposa. (2

requa. (1 centlamantin oztomeca cauallome) harriero. (1 oztomeca cauallo pixqui) harriero. (2 Oztomeca cauallopixqui)

oztomeca cahuallo pixqui : oztomeca cahuallopixqui : oztomeca calli : venta. (1)

oztomecachixqui : ventero desta . (1) oztomecapixqui : oztomecati, n : harriero. (1) mercadear. (1) idem. (Oztomeca cauallopixqui: harriero.) (2)

tratar o mercadear. preteri: onoztomecatic. (2) junco largo, gordo y redondo. (2)

oztopilin : junco gordo y largo. (1) oztotataca oztotatacac oztotatacani oztotl : + : + :

minar, hazer mina. (1 ei, tlallan oztotataca) minador. (1 tlallan oztotatacac)

+ : minador. (1 tlallan oztotatacani) cauerna o cueua. (1) cueua o cauerna. (2) minero de oro.

cueua. (1)

oztotl + : minero, o cueua de plata. (2 Iztac teocuitla oztotl) (2 Cuztic teocuitla oztotl) oztotla : oztoyo : oztuua : cauernoso lugar. (1) cauernoso lugar. (1) idem. (Vztoua: idem.

lugar cauernoso y lleno de cueuas. (2) cauernoso lugar, o lleno de cueuas. (2) (Vztoa: raposa.)) (2 Vztuua)

pa : en, preposicion. (1) es preposicion, la qual siempre se pospone alos nombres, en esta legua y quiere dezir, en. (2) de, o del, denotando persona, s: en composicion. (1)

pa, ni : deseredar. (1) deseredado. (1) deseredamiento. (1) boluer la cara por no ver a otro. (1) aculla. (1) buelto assi. (1) aculla, o aesta parte. aduerbio. (2) poner allende o en otro lugar. (1) pa, nitla : teiralgo c[n] tinta o colores de tintoreros. prete: onitlapa. (2) teir de color. (1) pa + : cabellos crespos que v[n] hazia arriba. (2 Aco pa ytztiuh tzuntli) con aguas o vnguentos suaues y olorosos. (2) = : = pahatica (2 paatica)

paatica : paatica paatl : (2) paatl pablo = : + :

agua rosada. vnguento suaue, o cosa semejante para recrear el cuerpo. = pahatl (2 paatl)

tambien dize lo mismo sant pablo. (2 Noiuhquimitalhuia yn sant pablo) es preposicion como la de arriba. y quiere dezir, en,

pac : en, preposicion. (1) o encima. (2) paca, nitla : onitlapac. (2)

lauar algo, o batanar paos o sayales. pre: onitlapacac. vel. batanar. (1) botica de medicinas. (1) botica, o

pacalli : tienda de vnguentos. (1 pahcalli) tienda de medicinas. (2) pacayeliztli : pacca : salud. (1)

prosperamente. (1)

alegremente. (1)

alegremente. (2)

pacca celia, nic : pacca celia, nitla : pacca machtia, nite (1) pacca nite, machtia : pacca yuian :

enpaciencia recebir algo. (1) enpaciencia recebir algo. (1) : ensear doctrinando y auisando con amor y con paciencia. doctrinar con benignidad y paciencia. (1)

mansa y pacificamente. (2) admitir

paccacaqui, nitla : oyr algo de buena gana. prete: onitlapaccacac. (2) lo que le dize, o haze. (1) paccacelia, nitla : onitlapaccaceli. (2) paccachihua, nic : Paccachiua, nic)

recebir con paciencia, o alegremente alguna cosa. pre: recebir en paciencia y con alegria las aduersidades. (1) hazer algo con alegria. preteri: onicpaccachiuh. (2

paccaihiyohuia, nitla : padecer o recebir en paciencia algun trabajo. pre: onitlapaccaihioui. (2 Paccayhiouia, nitla) recebir en paciencia y con alegria las aduersidades. (1 nitla, paccaihiyouia) sufrir algo con paciencia y alegremente. (1 nitla, paccaihiyouia)

paccaitta, nite : mirar a otro con buen semblante y con alegria. pre: onitepaccaittac. (2) mirar a otro con alegria; i; con afection y amor, o con buen semblante. (1) paccamachtia, nite : ensear con alegria y paciencia. pr: onitepaccamachti. (2) descanso, o reposo alegre paz tener. (1)

paccanecehuiliztli : descanso. (1 paccaneceuiliztli) y con contentamiento. (2 Paccaneceuiliztli) paccanemi, ni :

biuir alegre y contento. prete: onipaccanen. (2) saludablemente. (1) vida alegre y con contentamiento. (2)

paccanemiliztica :

paccanemiliztli : paz. (1) paccanotza, nite : onitepaccanotz. (2) pacha : lanudo. (1)

hablar a otro con buen sembl[n]te y con alegria. pre: cosa lanuda, o que tienemucho pelo. (2)

pachichihua, ni : componer medicinas para curar. pr: onipachichiuh. (2 Pachichiua, ni) componer medicinas. (1 ni, pachichiua) pachichihualiztli : pachichihuani : composicion tal. (1 pachichiualiztli)

componedor desta manera o boticario. (1 pachichiuani) chupar alguna cosa. preterito: onitlapachichin. (2) boticario. (2) chupar

pachichina, nitla : algo. (1) pachichiuhqui :

boticario. (1)

pachihui : assiento hazer el edificio. (1 pachiui) hazer assiento el edificio. (2 Pachiui) hundirse algo, assi como la sepultura, el atabal, la casa, o la troxa. pre: opachiuh. (2 Pachiui) hundirse o abollarse el atabal o petaca por se auer asentado sobre ella. (1 pachiui) hundir se la tierra, casa o troxe. (1 pachiui) pachihui, ani : glotonear. (1 ani, pachiui) pachihui, ni : hartarse. (1 nipachiui) hartarse de vianda, o estar satisfecho. (2 Pachiui, ni) satisfazerse o hartarse. (1 ni, pachiui) pachihui + : sumirse la sepultura. (1 actiuetzi pachiui) descontentarse de algo. (1 amonoyollo pachiui) mas contenta te con esto. (2 Maan ic pachiui ymmoyollo) pachihui +, ni : estraarse. (1 atetech nipachiui) acercarse ala posada el caminante. (1 yeitech nipachiui) allegarse, o acercarse aotro. p: tetech onipachiuh. (2 Tetech nipachiui) id[m]. pre: yeitech onompachiuh. &c. (2 Yeitech nompachiui, vel, yeitech nipachiui) pachihuia, ninote : asechar o espiar a otro. preteri: oninotepachiui. (2 Pachiuia, ninote) assechar o acechar a otro. (1 ninote, pachiuia) pachihuia, note : assechar o acechar a otro. (1 note, pachiuia) pachihuilizti : hartura. (1 pachiuilizti)

pachihuiliztli : hundimiento assi. (1 pachiuiliztli) hartura del que esta harto de comida y satisfecho, o hundimiento de sepultura, atabal, casa o troxa. &c. (2 Pachiuiliztli) pachihuini + : gloton. (1 amo pachiuini) come. (2 Amo pachiuini) gloton, que no se satisfaze con quanto

pachihuitia, nite : hartar o satisfazer a otro. prete: onitepachiuiti. (2 Pachiuitia, nite) hartar. (1 nite, pachiuitia) pachilhuia, nitetla : pachiuhqui : satisfecho. (2) apretar o apezgar algo a otro pre: onitetlapachilhui. (2) relleno y harto. (1) harto de manjares, o

harto assi. (1)

pachiuhtica noyollo :

estar contento y satisfecho mi coraon. (2)

pachoa, nic : hundir tierra. (1) pachoa, nino : abaxarse, inclinando el cuerpo, o apretarse la barriga. &c. pre: oninopacho. (2) ynclina se. (1) agaaparse. (1) abaxarse inclinandose. (1) pachoa, nite : regir, o gouernar a otros, o apretar a alguna persona. pret: onitepacho. (2) abad ser. (1) gouernar. (1) ynclinar o hazer inclinar a otro. (1) regir. (1) enseorearse. (1) pachoa, nitla : gouernar, o apretar algo, o estar la gallina sobre los hueuos. prete: onitlapacho. (2) espessar o ayuntar en vno, como haziendo seto de caas, casa de paja o tela de manta; &c. (1) apretar algo. (1) pachoa, notech nic : ayuntar o juntar consigo la madre a su hijo apretandolo con los braos. (1) pachoa + : reprehender. (1 ytztic cecec tetech nic, pachoa) arrimarme yo a otro. (1 tetech nino, pachoa) pachoa +, nic : corregir, o castigar a otro. p: itzticatltzitzicaztlitetech onicpacho. metaphora. (2 Itztic atltzitzicaztlitetech nicpachoa) rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph. (2 Vitztli omitl tetech nicpachoa) castigar, corregir y reprehender a otro. p: tzitzicaztli tetech onicpacho. (2 Tzitzicaztli tetech nicpachoa) reprehender. (1 omitl tzitzicaztli tetech nicpachoa) emmendar castigando. (1 tzitzicaztli tetech nicpachoa) allegar o acercar hazia si alguna cosa. (1 notech nicpachoa) empobrecer a otro. (1 cococ teopuhqui tetech nicpachoa) corregir y cafligar a otro. preterito: omitl tzitzicaztli tetech onicpacho. (2 Omit tzitzicaztli tetech nicpachoa) idem. preteri: vitztli tzitzicaztli tetech onicpacho. (Vitztli omitl tetech nicpachoa: rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph.) (2 Vitztli, tzitzicaztli tetech nicpachoa) pachoa +, nino : allegarse, o acercarse aotro. pre: tetech oninopacho. (2 Tetech ninopachoa) pachoa, + : aplicar, o allegar algo junto asi. prete: notech onicpacho. (2 Pachoa, notech nic) pachoa, notech nic : (2) pacholiztli + : pacholiztli) aplicar, o allegar algo junto asi. prete: notech onicpacho.

el acto de ayuntar vna cosa a otra, o con otra. (2 Tlanetech subdito, o vasallo. (2)

pacholoni : sudito o sujeto. (1)

pachtli : yerua que se cria enlos arboles. (1) marhojo o moho delos arboles. (1) malhojo, o cierta yerua que se cria y cuelga enlos arboles. (2) pacqui : pactaliztli pactani : plazentero y alegre. (2) + : ocio por ociosidad. (1 an pactaliztli)

saluo de peligro. (1)

pacteca, nite : enxabonar, o baldonar a otro. pret: onitepactecac. (2) afrentar o enxabonar y baldonar a otro. (1) enxabonar, baldonar o reprehender a alguno. (1) pactia, nic : fruir de algo, o tener mucho plazer y contentamiento con alguna cosa. preterito: onicpacti. (2) consolarse dandose a todo plazer. (1) pactia, nite : dar plazer a otro. pret: onitepacti. (2) complazer aotro. (1) pactica : segura cosa. (1) pactica, ni : estar alegre y contento. preterito: onipacticatca. (2) estar, de cosas animadas. (1) pactica in notlacaquia : quedo

juizio bueno tener y sano. (1 pactica yn notlacaquia) tener sano el

pactica innotlacaquia : sano de juyzio. (1 pactica ynnotlacaquia) juizio el que esta enfermo. (2)

pactinemi : loano o gallardo. (1) rezio no doliente. (1) pacifico, que esta en paz. (1) pactinemi, ni : tener salud, o andar alegre y contento. prete: onipactinenca. vel. onipactinemia (2) pactinemi + : mas valer. (1 occenca ni, pactinemi) reziura desta manera. (1) salud. (1)

pactinemiliztli : loania assi. (1) contentamiento assi. (2) pacxixitli : cierto paxaro. (2)

pacyo acaltontli : pacyotl : pacyotl

lanadera de texedor. (1)

trama de tela. (1) + : malenconia. (1 atle pacyotl)

paczotlahua, nite : enxabonar o baldonar a otro. pre: onitepacotlauh. (2 Pacotlaua, nite) afrentar o enxabonar y baldonar a otro. (1 nite, pacotlaua) enxabonar, baldonar o reprehender a alguno. (1 nite, pacotlaua) padre + : legacia assi. (1 santo padre ytetitlaniz) bula del sancto padre. (1 ytetlacolilitzin sancto padre) delegado. (1 ytitl[n] yyxiptla ypatillo yn sancto padre) legado del papa. (1 santo padre ytitlan) ley del pontifice. (1 santo padre ytenauatiltzin) papa. (1 sancto padre) pahatica : pahatl : lo mesmo es que paatica. (2) lo mesmo es que paatl. (2)

pahi, ni

: tomar xaraue. (1 ni, pahy) : empnoar dar a beuer ponoa. (1 nite, pahytia)

pahitia, nite

pahuaci, nitla : cozer algo en olla, o en cosa semejante. pre: onitlapauaz. (2 Pauaci, nitla) cozer algo. (1 nitla, pauaci) pahuatl : fruta generalmente. (1 pauatl) fruta. (2 Pauatl)

pahuetzi, ni :

lo mesmo es que panuetzi. preterito: onipauetz. (2 Pauetzi, ni)

pahuia, nic : maxcar elpan alos nios. (1 nicpauia yn piltzintli) pahuia, nite : maxcar la madre asu chiquillo lo que le ha de dar a comer. pr: onitepaui. (2 Pauia, nite) pahuilmanilia, nitla : ceuar los peces. (1 nitla, pauilmanilia) caarlas. (1 nitla, pauilmanilia) ceuar aues para beuer correr

pai, ni : tomar o beuer purga, o xaraue. preteri: onipaic. (2 Pay, ni) purga o cosa semejante. (1) paina, ni : correr ligeramente. pre: onipain. (2 Payna, ni) ligeramente. (1) painaliztli : correr. (1)

el acto decorrer suelta y ligeramente (2 Paynaliztli) correr

painaltia, nite : hazer correr a otro desta manera (2 Paynaltia, nite) hazer a otro. (1) painani : ligero de pies. (1) ligeramente. (2 Paynani) paini : beuedor tal. (1) corredor que corre. (1) el que corre

paitia, nino : tomar, o beuer purga, o ponoa xaraue, o cosa asi. pre: oninopaiti. (2 Paytia, nino) beuer purga o cosa semejante. (1) beuer o tomar ponoa. (1) tomar xaraue. (1 nino, paytia) paitia, nite : dar purga, o ponoa a otro. preteri: onitepayti. (2 Paytia, nite) dar a beuer purga o ponoa. (1) paiximatqui : erbolario. (1)

palanaltia, nic : podrecer algo. preteri: onicpalanalti. (2) palanaltia, nite : podrecer a otra cosa. (1) palanaltia, nitla : idem. o tener podrido lo suyo. prete: onitlapalanalti. (Palanaltia, nic: podrecer algo. preteri: onicpalanalti.) (2) podrido tener lo suyo. (1) podrecer a otra cosa. (1) palanca pozahualiztli : hinchazon de podre. (1 palanca poaualiztli) palancapozahualiztli : hinchazon de postema. (2 Palancapuaualiztli) palani, ni : palani podrecerse. pret: onipalan. (2) podrecerse. (1)

+ : podrecerse del todo. (1 velni, palani) podre. (1)

palaniliztli :

palaniltia, nitla : otra cosa. (1) palanini : palanqui :

podrecer algo. preterito: onitlapalanilti. (2) cosaque se pudre, o podrece. (2) cosa podrida. (2)

podrecer a

podrido. (1) podrido. (1)

palax yoyopehuiliztli : postilla de sarna. (2 Palax yoyopeuiliztli) palaxtli + : llaga de herida de espada o de palo. (1 teuitecca palaxtli) llaga con materia. (1 timallo palaxtli) palaxyopehuiliztli : postilla de sarna. (1 palaxyopeuiliztli) el que tiene

palaxyoyopehui : postilloso lleno de postillas. (1 palaxyoyopeui) postillas de sarna. (2 Palaxyoyopeui)

palehuia, anite : desfauorecer o no ayudar a otro. prete: aonitepaleui. (2 Anitepaleuia) palehuia, nech : aprouechar me alguna cosa. (1 nechpaleuia) serme fauorable y prouechosa alguna cosa. pret: onechpaleui. (2 Paleuia, nech) palehuia, nino : fauorecer y ayudar ami mesmo. prete: oninopaleui. (2 Paleuia, nino) palehuia, nite : ayudar a otro. pre: onitepaleui. (2 Paleuia, nite) ayudar a otro. (1 nite, paleuia) obrar en vno. (1 nite, paleuia) fauorecer socorriendo a otro en algun peligro. (1 nite, paleuia) fauorecer como quiera o ayudar. (1 nite, paleuia) socorrer. (1 nite, paleuia) bien hazer a alguno. (1 nite, paleuia) palehuiloni : fauorable cosa. (1 paleuiloni) ayudada. (2 Paleuiloni) palli : barro negro para teir. (1) cosa digna deser fauorecida y

barro negro para teir ropa. (2)

paloa, nitla : gustar algun manjar, o mojar el pan en algun potaje, o salsa. pret: onitlapalo. (2) prouar el manjar. (1) gustar. (1) palti, ni : mojarme. pret: onipaltic. (2) mojarse. (1) mojarse. (1) mojarse por de dentro.

palti + : mojarse por de dentro. (1 tlanipa ni, palti) (1 tlani ni, palti) palti +, ni : mojarse mucho. (1 cenca nipalti)

paltia, ni : idem. preteri: onipaltix. vel. onipaltic. vel. onipaltiac. (Palti, ni: mojarme. pret: onipaltic.) (2) paltic : (2) paltic mojado assi. (1) mojado. (1) fina cosa como grana. (1) cosa mojada.

+ : flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 amotla paltic) piedra preciosa casi como esmeralda. (2 Paltic chalchiuitl) reziente cosa fresca. (1) [m]ojar a otro echandole

paltic chalchihuitl : paltic xoxouhqui :

paltilia, nite : mojar a otro. pret: onitepaltili. (2) agua. (1) mojar a otra cosa. (1)

paltilia, nitla : mojar algo. pret: onitlapaltili. (2) remojar. (1) paltiliztli : mojadura. (1) mojadura assi. (2)

mojar a otra cosa. (1)

pamaca, nite : ayuda echar o melezina. (1) prete: onitepamacac. (2)

dar ayuda, o medicina al enfermo. ayuda echar beuer o tomar

pamaca +, nite : echar melezina o xeringa. (1 tetl[n]pa nitepamaca) o melezina. (1 tecuitlapampa nitepamaca) pamictia, nino : tomar ponoa para matarse. pre: oninopamicti. (2) ponoa. (1) pamictia, nite : empnoar dar a beuer ponoa. (1) pammatlacpohualli + : seys cientos. (2 Centzuntli y pammatlacpoalli)

pan + : amar a su hijo, assi como a joya, o piedra preciosa. (2 Cozcateuh quetzalteuh y pan nicmati) pan huetzi, ni : sudar. (1 ni, pan vetzi)

panahuia, nic : traspassar mandamiento, o ley. pret: onicpanaui. (2 Panauia, nic) panahuia, nite : vencer, o sobrepujar a otros, o ser mayor que ellos, o pasar alos que van adelante caminando, o passar dela otra parte del rio a alguno, en barca, o acuestas. preterito: onitepanaui. (2 Panauia, nite) auentajar o sobrepujar a otro. (1 nite, panauia) passar alos delanteros que caminan. (1 nite, panauia) passar a otro n barca o acuestas, dela otra parte del ro. (1 nite, panauia) sujuzgar. (1 nite, panauia) sobrepujar. (1 nite, panauia) sojuzgar a otro, venciendolo. (1 nite, panauia) vencer. (1 nite, panauia) sobrar sobrepujando. (1 nite, panauia) passarse de largo. (1 nite, panauia) panahuia, nitla : escurecer otra cosa con mayor luz. (1 nitla, panauia) panahuia in nahuatilli, nic panauia in nauatilli) : traspassar mandamiento de alguno. (1 nic,

panahuilo : sobrepujado. (1 panauilo) panahuilo, ni : vencido ser. (1 ni, panauilo) panahuiltia, nic : auentajar, o tener en mas vna cosa que otra. prete: onicpanauilti. (2 Panauiltia, nic) auntajar o mejorar aotro, o estimar y tener n mas vna cosa mas que otra. (1 nic, panauiltia) panahuiltia, nitla : estimar vna cosa mas que otra. (1 nitla, panauiltia) posponer. (1 nitla, panauiltia) panahuiltoca, ninote : preferirse y anteponerse a los otros. prete: oninotepanauiltocac. (2 Panauiltoca, ninote) cobdiciar ser mas auentajado que otro. (1 ninote, panauiltoca) panahuitica, nitla : sobrepujar, o ser mas alto que los otros. pret: onitepanauiticatca. (2 Panauitica, nitla) estar encima sobrepujando a otros. (1 nitla, panauitica) panahuitiquiza, nite : passar de largo el que camina. prete: onitepanauitiquiz. (2 Panauitiquia, nite) passarse de largo. (1 nite, panauitiquia) passar caminando. (1 nite, panauitiquia)

panahuitiuh, nite : (2 Panauitiuh, nite)

lleuar la ventaja alos que caminan. pret: onitepanauitia. auentajase n algo. (1 nite, panauitiuh) boticario, o vendedor de

panamacac : vendedor de vnguentos. (1 pahnamacac) medicinas (2) panamacani : medicinas) (2) boticario. (1) idem.

(Panamacac: boticario, o vendedor de botica de medicinas. (1)

panamacoyan : tienda de vnguentos. (1 pahnamacoyan) botica, o tienda de medicinas. (2) pancholoa, ni : pancholoani : panchololiztli : pancholoqui : saltar. prete: onipancholo. (2) saltador. (1) salto. (2) saltador. (2) saltador. (2)

saltar. (1)

panehua + : silla de cauallo o mula. (1 cauallo paneua ycpalli) las haze. (1 cauallo paneua ycpalchiuhqui)

sillero que

panhuetzi, ni : alcanar honra, o encumbrar sierra, o cuesta. pre: onipanuetz. (2 Panuetzi, ni) encumbrarse en honra. (1 ni, panuetzi) encumbrar; llegar alo alto dela sierra. (1 ni, panuetzi) panhuetzi panhuetzi + : salir de baxo del agua. (1 nival, panuetzi) = pahuetzi (2 panuetzi )

=, ni :

panhuetzi, nihual : Panuetzi, niual)

salir de baxo del agua. preterito: oniualpanuetz. (2 encumbrado. (1 panuetzqui) estar

panhuetzqui : encumbrado assi. (1 panuetzqui) encumbrado. (2 Panuetzqui)

panhuetztica, ni : estar encumbrado sobre otros. (2 Panuetztica, ni) encima sobrepujando a otros. (1 ni, panuetztica) panhuetztica panuetztica) panuetztica)

+ : sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1 yyuca idem. (Iyuca panquiztica: cosa que sobrepuja alas otras) (2 Iyuca : cuesta arriba yr. (1 ni, panuetztiuh) encima, o por defuera enla

panhuetztiuh, ni

pani : de fuera nla sobre haz o encima. (1) sobre haz. (2) pani ehuacayotl : limpiaduras. (1 pani euacayotl) pani ilpitza, nitla : (2) pani nextia, nicual : nexti. (2)

soplar por encima, o por defuera. prete: onitlapani ylpitz. descubrir lo que tenia e[e]l coraon. pre: oniqualpani

pani nextia, nitla : idem. pr: onitlapani nexti. (Pani nextia, niqual: descubrir lo que tenia e[e]l coraon. pre: oniqualpani nexti.) (2) pani nezqui : manifiesta. (2) patente cosa. (1) publica, cosa patente. (1) cosa patente y

pani ni, tlacati : pani ni, tlacuiloa : pani ni, tlalpitza : pani nic, tlalia :

nacer por fuera. (1) sobre escreuir. (1) soplar a fuera. (1) poner encima. (1)

pani nica : estar encima. (1) pani nite, tlalia : pani nitla tlalia : pani tlatlaliliztli : preferir o nteponer. (1) pronunciar. (1) pronunciacion. (1)

pani tlaza, nic : descubrir secreto, o publicar algo pre: onicpanitlaz. (2 Pani tlaa, nic) pani, ilpitza, nitla : soplar a fuera. (1 nitla, pani, ylpitza)

pania, nitla : echar salsa de axi, o de miel sobre las poleadas, atolli, o pinolli. prete: onitlapani. (2) sobrehusa echar al atol o al pinol. (1) echar sobre husa de axi o de miel, ala maamorra, o al pinol. (1) panica : panipa : (2) manifiesto ser. (1) de fuera nla sobre haz o encima. (1) exteriormente, o por defuera.

panitia, nechmo : quadrarme o estarme bien alguna cosa. pre: onechmopaniti. (2) panitlaza, nitla panitlaza : diuulgar o publicar algo. (1 nitla, panitlaa) = pantlaza (2 panitlaa o enc[m]brar sierra ) nadar,

=, nic :

pano, ni : passar el rio apie, o nadando, o en barca. pre: onipanoc. (2) passando de vn cabo a otro. (1) pano +, ni : nauegar con remos. (1 auictica nipano) tendidas. (1 quachpanyoacalli yc nipano) nauegar con velas

panoa +, nitla : lo mesmo es que cenneloa. preterito: onitlacennepano. (2 Cenne panoa, nitla) panoayan : vado. (1) vado por d[n]de sevadea ypassa el rio. (2)

panocuia, nic : lleuar la mercaduria a todos los mercados para emplearla, o el que [n]da todas las casas, para algun efecto, o andar de casa en casa. pre: onicpanocui. (2)

panohua

+ :

nauegable cosa. (1 vei oncan panoua) passaje o

panohuani : passaje de naue o de barca, s: el precio. (1 panouani) flete de nao. (2 Panouani) panoliztli + : panoliztli) panoni : nauegacion. (1 acaltica panoliztli)

nauegacion. (2 Acaltica

passajero desta manera. (1)

passajero de nauio. (2) nauegante. (1 acaltica

panoni + : passajero desta manera. (1 acaltica panoni) panoni) nauegante. (2 Acaltica panoni)

panquiztica, ni : sobrepujar alos otros enla estatura. pre: onipanquizticatca. (2) estar encima sobrepujando a otros. (1) panquiztica + : sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1 yyoca p[n]quiztica) cosa que sobrepuja alas otras (2 Iyuca panquiztica) pantlalia, nitla pantlatla +, n : n, el pantlatla) : ymponer o poner por encima. (1) doler el pecho, por estar repleto de auer comido mucho. (1

pantlaxilia, nic : alcanar en cuenta al, que me queria engaar, dandole a entender su malicia o descubrir a alguno, y dezirle sus defectos. pre: onicpantlaxili. (2) alcanar en cuenta a otro. (1) pantlaxilia, nicte : publicar lo que es secreto. (1) pantlaxtlani, nino : honra. (1) cobdiciar honra. prete: oninopantlaxtlan. (2) cobdiciar

pantlaza, nic : lo mesmo es que panitlaa. o enc[m]brar sierra. pre: onicpantlaz. (2 Pantlaa, nic) descobrir o descubrir algo. (1 nic, pantlaa) encumbrar; llegar alo alto dela sierra. (1 nic, pantlaa) descobrir el secreto deotro. (1 nic, pantlaa) publicar lo que es secreto. (1 nic, pantlaa) pantlaza, nino : manifestarse o parecer delante de otros, o ensoberuecerse y eleuarse. prete: oninopantlaz. (2 Pantlaa, nino) soberuecerse. (1 nino, pantlaa) pantlaza, nite : engrandecer o enxalar a otro. prete: onitepantlaz. (2 Pantlaa, nite) engrandecer a otro. (1 nite, pantlaa) pantlaza, nitla : diuulgar o publicar algo. (1 nitlapantlaa) descobrir culpa de otro por descuido. (1 nitla, pantlaa) papac + : agua de pies. (2 Necxi papac atl)

papaca, nino : lauarse. pre: oninopapacac. vel. oninopapac. (2) papaca, nite : enxabonar o baldonar vna muger a otra. pre: onitepapac. (2) faltas o tachas corporales dezir a otro, afrentndole. (1) baldonar vna muger a otra, enxabonandola. (1) vituperar. (1) enxabonar, baldonar o reprehender a alguno. (1) denostar o afrentar. (1) papaca, nitla : fregar o lauar vasos, o quitar y limpiar hezes. pre: onitlapapac. (2) hezes quitar. (1) fregar, lauar los vasos. (1) papachca : cortarse el almendrada, la leche o cosa semejante. (1) almendrada, o otra cosa semejante. pre: opapachcac. (2) cortarse el

papachcac : cortada leche o almendrada. (1) cortada, o leche. &c. (2) papachcatica : idem. leche o almendrada. (1)

cortada almendrada. (1)

almendrada cortada

(Papachcac: almendrada cortada, o leche. &c.) (2) cortada almendrada. (1)

papachoa, nite : traer las piernas al enfermo, o cosa semejante. pre: onitepapacho. (2) traer las piernas al enfermo, o apretar qualquier parte del cuerpo con las manos, para mitigar el dolor; &c. (1) papachoa, nitla : hinchir recalcando. (1) papachoa, notech nic : ayuntar o juntar consigo la madre a su hijo apretandolo con los braos. (1) papachtic : guedejudo. (2) guedijudo. (1) guedija de

papachtli : guedeja, o vedija de cabellos, o de otra cosa assi. (2) cabellos o vedija. (1) papahua : guedejudo. (2 Papaua) guedijudo. (1 papaua)

papahuaque :

guedejudos. (2 Papauaque)

papahuia, nitla : dar alaridos c[n] bozes los que baylan enel mitote. pret: onitlapapaui. (2 Papauia, nitla) papal : papal + : parlon. (2) hablador que habla mucho. (1)

parlero. (1 tlatetoani, papal)

papalani : persona llena de llagas. (2) papalani, ni : estar lleno de llagas. pr: onipapalan. (2) papalca, ni : parlar mucho. (2) parlero ser. (1)

papallotl : parleria. (2) papaloa, lamerse. papaloa, papaloa, nino : (1) nite : nitla :

habla desta manera. (1) relamerse. (1)

lamerse o relamerse. preteri: oninopapalo. (2)

lamer a otro. pre: onitepapalo. (2) lamer a otro. (1) lamer algo. pre: onitlapapalo. (2) lamer. (1) mariposa pequea. (2) mariposa pequea. (1) mariposa generalmente. (1) mariposa pequea. (1)

papalotepito : papalotepiton : papalotl :

mariposa. (2)

papalotontli :

mariposa pequea. (2)

papanahuia, nite : muchas vezes o a muchos nite) passar a otro n papanauia) papanahuia, tito :

passar muchas vezes alos q[ue] van adelante, o passar [n] barca o acuestas. pre: onitepapanaui. (2 Papanauia, barca o acuestas, dela otra parte del ro. (1 nite, aporfia hazer algo. (1 tito, papanauia)

papanhuetzi in amatl : passarse el papel, o cosa semejante. pret: opapanuetz. (2 Papanuetzi yn amatl) passarse el papel. (1 papanuetzi in amatl)

papapaca, nite

: afrentar o enxabonar y baldonar a otro. (1)

papaqui, ni : tomarplazer y alegrarse. p: onipapac (2) gozarse como quiera. (1) deleitarse. (1) alegrarse. (1) papaqui, nic : fruir o gozar de algo muchas vezes. pre: onicpapac. (2) papaqui +, ni : alegrarme del mal de otro. (1 teca nipapaqui) dia defiesta. (1) aplaziblemente. (1) alegremente. (1)

papaquilizilhuitl : papaquiliztica : papaquiliztica

alegremente. (2) + :

alegremente assi. (1 teca papaquiliztica)

papaquiliztlalhuia, nite : anunciar alegria, o mandar que se alegren todos. prete: onitepapaquiliztlalhui. (2) mandar que se regozijen todos. (1) papaquiliztli : gloria. (1) plazer o deleyte. (1) alegria o gozo. (2) glorificacion tal. (1 papaquil[i]ztli) gozo desta m[a]nera. (1) alegria. (1) papaquiliztli + : nelli papaquiliztli) papaquilizxihuitl : alegria tal. (1 teca papaquiliztli) ao de jubileo. (2 Papaquilizxiuitl) hazer plazer a gloria verdadera. (1

papaquiltia, nite : dar alegria y contentamiento a otros. (1) otro. (1) deleitar a otro. (1) alegrar a otro. (1) papaquiltia =, nite : = paquiltia (2 papaquiltia ) gozoso assi. (1)

papaquini : persona alegre y regozijada. (2) regozijado. (1) papaquini + : papaquini)

alegre y

escarnecedor tal. (1 teca papaquini)

alegre assi. (1 teca

papatia, nitla : reparar algo, o corregir escriptura o emmendar lo mal hecho. pret: onitlapapati. (2) emmndar escriptura. (1) renouar lo caydo. (1) reformar. (1) papatilia, nitla : trastrocar. (1)

papatla, mo : trocarse a vezes los que andan trabajando. pre: omopapatlacaque. (2) trocarse los que trabajan. (1) papatla, nite : deshazer o tachar lo que los otros dizen o hazen. pre: onitepapatlac. (2) deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) papatla, nitla : c[m]balachar o trocar alg[n]as cosas, o mudar y remudar las cosas que estan puestas en orden. pre: onitlapapatlac. (2) remudar. (1) trocar. (1) papatla, tito : trabajar avezes, trocandose o descansando los vnos mientras trabajan los otros. pre: otitopapatlaque. (2) auezes hazer o dezir algo. (1) papatlaca, ni : rebolar el aue, o temblar y tiritar de frio. pre: onipapatlacac. (2) temblar generalmente. (1) rebolar el aue. (1) papatlaca + : temblar los labios. (1 noten papatlaca)

papatlacatoc : estar los frisoles rezien nacidos c[n] las primeras hojas que echan. pre: opapatlacatoca. (2) hojas tener o echar los frisoles. (1) papatlaquiliztli : temblor tal. (1)

papatli : cabellos enhetrados y largos delos ministros de los idolos. (2) cabellos delos que siruen enlos templos delos ydolos. (1) papatza, nitla : cortar almendrada o leche, quando la cuezen. pre: onitlapapatzac. (2) cortar almendrada. (1) papatzahua, nite : deshazer y apocar lo que los otros dizen o hazen. pre: onitepapatzauh. (2 Papatzaua, nite) deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1 nite, papatzaua) papatzoa, nite : meterse o hender entre los que van o estan muy juntos y apretados. (2) papatzoa, nitla : ablandar fruta con los dedos, o cosa semej[n]te, o abollar algo. p: onitlapapatzo (2) ablandar fruta entre los dedos. (1) papatztic : fofa cosa. (1) magullada o cosa fosa. (2) (1) magullada carne. (1) papatzticayotl : muelle, cosa blanda. (1) carne o fruta muy blanda y fruta muy dura o cosa semejante. (1) blanda fruta. blandura assi. (1)

blandura tal. (2)

papatztilia, nitla : ablandar, o magullar algo. pre: onitlapapatztili. (2) amollentar otra cosa. (1) papayan : segundo pan. (1)

papayana, nitla : desboronar terrones o cosa semejante. pre: onitlapapayan. (2) desmenuzar o quebrntar terrones. (1) papayana +, nic : quebrantar terrones. (1 tlaltetl nicpapayana)

papazoliuhtica :

estar algo rebuelto. (1 papaoliuhtica)

papazoloa, nitla : maraar o enhetrar algo, o mezclar platicas impertinentes. pre: onitlapaolo. (2 Papaoloa, nitla) mezclar palabras de aca y de alla. (1 nitlapapaoloa) papiyaloyan : papialoyan) papiyani : botica de medicinas. (2 Papialoyan) botica de medicinas. (1

boticario. (2 Papiani)

paqui, mo : fruye y se recibe conella plazer. pre: pac. (2) lograrse. (1) paqui, ni : alegrarse y tener plazer. prete: onipac. (2) alegrarse. (1) paqui, nic : fruir, o gozar de algo. pret: onicpac. (2) lograr de alguna cosa. (1) gozarse de algo como de fin. (1) paqui + : dezir mal el juego. (1 amo paqui amo auia yn patolli) gozase de mi mal. prete: onocapac. (2 Noca paqui) escarnecer del que le acaecio algun desastre. (1 teca ni, paqui) paqui +, ni : alegrarme del mal de otro. (1 teca nipaqui)

paqui im patolli : paqui in patolli : paquiliztica paquiliztli : paquiliztli + : paquiliztli) paquilli + :

dezir bien el juego. prete: opa[c] im+patolli. (2) dezir bien el juego. (1 paqui yn patolli)

+ : alegremente assi. (1 teca paquiliztica) gozo y alegria. (2) alegria. (1) alegria tal. (1 teca

escarnecimiento assi. (1 teca paquiliztli) escarnecido desta manera. (1 yca paquilli)

paquiltia, nite : lo mesmo es que papaquiltia. pre: onitepaquilti. (2) otro. (1) paquini : persona alegre y regozijada. (2) regozijado. (1) plazentera cosa. (1)

alegrar a

alegre y

paquini + : alegre assi. (1 teca paquini) escarnecedor tal. (1 teca paquin) malencolico. (1 amo paquini) familiar cosa. (1 cenca paquini) para preguntar : adonde?. (1)

pascua + : pasqua de flores. (2 Xuchi pasqua) hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 mayuh ticmatica ynye pasqua) pascua de flores. (1 xuchi pascua) pascua itechpohui : pascua tlatquitl : pasziue : pascual, cosa de pascua. (1 pascua ytechpoui) pascual, cosa de pascua. (1)

enamorar a otro. (1 passiue) ser sustituido en lugar de otro, o suceder a otro en prete: onitepatcayoti. (2) sustituir en lugar de otro. precede. (1) pagar lo que se compra. preter: onitlapatcayoti. (2) pagar

patcayotia, nite : officio, o en dignidad. (1) suceder a otro que patcayotia, nitla : lo que se compra. (1)

pati : deshazerse la sal o la nieue y el carambano. (1) deshazerse la sal, nieue, o yelo y carambano o hazerse agua y derretirse. prete: opat. (2) derretirse y deshazerse el yelo, la tal o la nieue. (1) pati, ni : conualecer y sanar el enfermo. preterit: onipatic. (2) sanar el mismo. (1 ni, pahti) pati + : medico que cura mal de ojos. (2 Teixtelolo pati) albeitar. (2 Cauallo pati) arreziar o conualecer dela enfermedad. (1 yequentel ni, pati) patia, nite : curar, o sanar a otro. pre: onitepati. (2) sanar a otro. (1) curar enfermedad. (1) patia, nitla : restaurar, adobar, o enmendar algo prete: onitlapati. (2) reparar. (1) desabollar. (1) sanear la cosa. (1) corregir escriptura. (1) emmndar escriptura. (1) adobar lo que esta mal hecho. (1) remediar. (1) patia +, nite : ensalmar. (1 antlatoltica nitepahtia)

patiani patic :

+ :

idem.

(Cauallo pati: albeitar.) (2 Cauallo patiani) curada cosa. (1)

el que estta ya sano dela enfermedad que tenia. (2) : umo sacar exprimiendo. (1) gargarismo. (1) gargarismo. (2)

patica, nitla

patica necamapacaliztli : patica necamapaquiliztli :

patica nino, camapaca : gargarismo hazer. (1) patica ninocamapaca : hazer gargarismo. pre: patica oninocamapac. (2)

patihuani : saludable cosa. (1 patiuani) patihuiliztli : desencasamiento de huessos, o cosa semejante. (2 Patiuiliztli) errar a

patilia, nite : errar a otro enel camino. preterito: onitepatili. (2) otro enel camino. (1) patilia, nitla : desemparejar cosas llanas. (1) patilihui : desencasarse asi. prete: opatiliuh. (2 Patiliui) (1 patiliui) patilihuiztli : desencasamiento assi. (1 patiliuiztli)

desencasarse algo.

patiliuhqui : cosa desencasada, ocosa desigual assi como algun huesso. &c. (2) desencasada cosa. (1) desencasados huessos. (1) patiliztli : patiliztli + : cura, o sanidad. (2) sanidad en si. (1)

albeiteria. (1 cauallo patiliztli) ser teniente de corregidor. &c. pret: onipatillotic. (2)

patilloti, ni :

patillotia, nicno : hazer a su ymagen y semejana. (1) patillotia, nite : sustituir a alguno enlugar de otro pret: onitepatilloti. (2) sustituir en lugar de otro. (1) patiloni : patini : (1) patio : cosa curable y que puede sanar. (2) idem. sanable cosa. (1) sanable cosa.

(Patiloni: cosa curable y que puede sanar.) (2)

cosa que tiene precio, o que vale tanto (2) costosa cosa. (1 cenca patio) caro

patio + : barata cosa. (1 amo cenca patio) valer la cosa. (1 cenca patio)

patio machiyotia, nite : dar seal enlo que se compra. prete: onitepatio machioti. (2 Patio machiotia, nite) patio machiyotl : seal desta manera. (2 Patio machiotl) patio? + : quanto cuesta?. o quanto vale?. (2 Quem patio?)

patioa : patioa

costar, o valer tanto, o cosa que tiene precio. (2) = : = patiohua (2 patioa) idem. (Quem patio?: quanto cuesta?. o quanto vale?.) (2 Quem

patioa? + : patioa?) patiohua :

lo mesmo es que patioa. (2 Patioua)

patiotia, nino : estar apartido, o asoldada. preteri: oninopatioti. (2) patiotia, nitla : pagar, o dar el precio deloque se compra. pret: onitlapatioti. (2) patiotilia, nic : comprar de otro alguna cosa, dandole el precio delo que vale. pr: onicpatiotili. (2) comprar de otro. (1) patiotl : paga, o el precio que se da porlo que se compra, rescate. (2)

patiotl + : crecer el precio delo q[ue] se vende. pret: omacoquetz. (2 Macoquetza yn patiotl) patiotlalia, ni : poner precio alo que se vende, o tassar precio. prete: onipatiotlali. (2) patiotlalia, nitla : poner precio alo que se vende. (1) apreciar, poner o declarar el precio delo que vale lo que se vende. (1) patiuhmachiyotia, nite : seal dar enel comprar. (1)

patiuhmachiyotl : seal enla compra. (1) patiuhtli : paga, precio deloque se vende, o soldada. (2) (1) patiyo : tener precio las cosas. (1) costoso. (1) caro en precio. (1) precio. (1) soldada. precioso y

estimable cosa de precio. (1)

patiyohua : costar por precio. (1 patiyoua) valer en precio. (1 patiyoua) patiyomachiyotia, nitla patiyotia, nino : patiyotia, nitla : patiyotl : valor. (1) tassar precio. (1) : tassar precio. (1) :

tener precio las cosas. (1 patiyoua)

tassar precio. (1)

estar al partido. (1) encarecer algo. (1) mercar. (1)

patiyotlalia, ni : patiyotlalia, nitla

patla, nino : enhadarse, o c[n]sarse de esperar, o desconfiar. prete: oninopatlac. (2) enhadarse por la tardana. (1) desconfiar el que ha estado esperando algo. (1) patla, nite : sustituir a alguno en lugar de otro. p: onitepatlac. (2) sustituir en lugar de otro. (1) patla, nitla : cambiar, o trocar algo, o desleir, o deshazer algo, asi como aucar, sal, nieue, car[m]bano. &c. pr: onitlapatlac. (2) desleiralgo. (1) trocar. (1)

patlachhuia, nite

hazerlo la muger a otra muger. (1) ancha cosa, assi como

patlachtic : cosa ancha, asi como mesa viga. &c. (2) tabla, camino, estera, lieno o cosas semejantes. (1) patlachuia, nite :

hazerlo vna muger a otra. pret: onitepatlachui. (2)

patlahua : ensancharse lo angosto y estrecho. (2 Patlaua) ensancharse. (1 patlaua) patlahua, nitla : ensanchar camino, mesa, lecho, o cosa semejante. pret: onitlapatlauh. (2 Patlaua, nitla) ensanchar camino ropa, o cosa assi. (1 nitla, patlaua) patlahuac : cosa ancha desta manera. (2 Patlauac) ancha cosa, assi como tabla, camino, estera, lieno o cosas semejantes. (1 patlauac) patlahuac + : patlauac veyatl) estrecha cama o mesa. (1 amo patlauac) mar estrecho. (1 amo

patlahuac huictli : patlahuac otli :

pala para traspalar. (1 patlauac victli)

camino ancho. (1 patlauac otli) anchura assi.

patlahualiztli : ensanchamiento tal, o anchura. (2 Patlaualiztli) (1 patlaualiztli)

patlani, mo : enhadado assi. (1) idem. (Mopatlac: enhadado o desconfiado y cansado de esperar) (2) desconfiado assi. (1) patlani, ni : bolar. prete: onipatlan. (2) bolar. (1) rebolar el aue. (1) patlani + : corredor ligero. (2 Iuhquim patlani) patlani +, ni : id[m]. p: iuhquin onipatlan. (2 Iuhquin nipatlani) ligeramente. (1 yuhquin nipatlani) patlanini + : corredor tal. (1 yuhquin patlanini) correr

patlantinemi : aue o paxaro. (1) animal que buela. (1) patlantinemi, ni : andar bolando. prete: onipatlantinen. (2) patlaxima, nitla : (2) labrar madera, o piedra quadrada. prete: onitlapatlaxin. emplasto. (1) medicina,

patli : medicinal cosa. (1) medicina. (1) generalmente, emplasto, vnguento. &c. (2)

patli + : tristel o ayuda. (2 Nemaconi patli) mandragora. (2 Tepillaliloni patli) breuaje mortifero. (2 Micoani patli) tristel o ayuda. (1 nemaconi pahtli) beuida para esforar las paridas. (1 aalic patli) ponoa beuedizos mortales. (1 micouani patli) emplastar. (1 nictetlalilia patli) mandragula yerua. (1 tepillalililoni patli) medicina experimentada. (1 tlayeyecolli patli) compuesta medicina. (1 tlachichiualli patli) rejalgar. (1 micoani patli) venino ponoa. (1 micoani pahtli) llanten. (2 Totonca patli) beuida, o breuaje para eforar ala parida (2 aalic patli) patli tlatlalililli : emplastado. (1) emplastado, o vngido con vngu[n]to. (2)

patoa, ni : jugar alos dados, o ajuego de fortuna. prete: onipato. (2) juego de fortuna. (1) dados jugar. (1) patoani : jugador en esta manera. (1) jugador tal. (2)

jugar

patohuia, nite : jugar con otro alos dados, o ajuego de fortuna. pret: onitepatoui. (2 Patouia, nite) jugar assi con otro. (1 nite, patouia) patolhuapalli : tablero para jugar al axedrez. (1 patoluapalli) axedrez. (2 Patoluapalli) patolli : juego de fortuna. (1) fortuna. (2) dados. (1) tablero de

dados para jugar, o juego de

patolli + : dezir mal el juego. (1 amo paqui amo auia yn patolli) dezir bien el juego. (1 auia yn patolli) dezir mal el juego. (1 moooma yn patolli) dezir bien el juego. (1 paqui yn patolli) dezir bien el juego. prete: opa[c] im+patolli. (2 Paqui im patolli) dezirme mal el juego. pre: onechnetlatili in patolli. (2 Nechnetlatilia in patolli) patox : pato anade domestica. (1) anublarse el trigo. &c. desta manera. pret: opatzac uac. (2

patzac huaqui : Patzac uaqui)

patzactic : elado trigo o mayz. (1) aublado trigo, mayz ocosa semejante. (1) trigo, mayz, o cacao aublado, o elado o cosas semejantes. (2) patzacuacqui : aublado trigo, mayz ocosa semejante. (1) (Patzactic: trigo, mayz, o cacao

patzacuaqui : aublarse el trigo. (1) idem. aublado, o elado o cosas semejantes.) (2)

patzahua : aublarse el trigo. (1 patzaua) deshincharse lo hinchado. (1 patzaua) patzahua, nitla : machucar, o estrujar fruta, o cosa semejante, o deshincharse el encordio, o lahinchazon. pret: onitlapatzauh. (2 Patzaua, nitla) estrujar fruta. (1 nitla, patzaua) patzahuac : aublado trigo, mayz ocosa semejante. (1 patzauac) elado trigo o mayz. (1 patzauac) deshinchado assi. (1 patzauac) trigo, o mayz aublado, o elado, o hinchazon desenconada. (2 Patzauac) patzahualiztli : deshinchamiento tal. (1 patzaualiztli) hinchada (2 Patzaualiztli) desenconamiento decosa

patzca, nitla : espremir, o sacar sumo de alguna cosa, o torcer ropa mojada. pre: onitlapatzcac (2) ordear. (1) estrujar o sacar umo. (1) espremir o sacar umo de yeruas o cosa assi. (1) patzcac + : + : molinero de azeite. (1 azeite patzcac) lagar. (2 Vino patzcaloyan)

patzcaloyan patzcatl : patzconi :

umo. (1) husillo de lagar. (1) husillo de lagar. (2)

patzconi + : viga de lagar. (1 vino patzconi vepantli) patzconi uehpantli)

viga de lagar. (2 Vino

patzihui : desenconarse desta manera lo hinchado. (1 patziui) abollarse algo. (1 patziui) deshincharse lo hinchado. (1 patziui) abollarse alguna cosa, o deshincharse el encordio. &c. prete: opatziub. (2 Patziui) patzihuiliztli : deshinchamiento tal. (1 patziuiliztli) deshinchamiento. (2 Patziuiliztli) patziuhqui : patzmicqui : deshinchado assi. (1) descaecido assi. (1) abolladura, o

cosa abollada, o cosa deshinchada. (2) congoxado, o apretado entre otros (2)

patzmictia, nite : congoxar aotro. (1) patzmiqui, ni : o afligirse. (1)

congoxar o apretar a otros. prete: onitepatzmicti. (2) premir o apretar. (1) congoxarse

congoxarse y angustiarse mucho. pre: onipatzmic. (2) descaecer de enfermedad. (1) descaecimiento tal. (1)

patzmiquiliztli : passion cngoxosa. (1) manera. (2) patzmiquini : congoxado assi. (2)

congoxa desta

patzoa, nite : apretar a otro, o deshazer y apocar lo que otro dize o haze. preterito: onitepatzo. (2) deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) premir o apretar. (1) patzoa, nitla : abollar algo, o ablandar fruta o cosa semejante entre los dedos. preterito: onitlapatzo. (2) abollar. (1) deshinchar bota. (1) patzquilia, nitetla : sacar umo dealgo esprimindolo, p[ar]a otro o la ropa que se lauo. (1) sacar, estrujar o espremir sumo de alguna cosa para otro. prete: onitetlapatzquili. (2) patzquitl + : suero de leche. (1 chichiualayo patzquitl) cosa abollada, o cosa blanda, assi como fruta muy

patztic : abollado. (1) madura. (2)

payahuilia, nitetla : desmigajar algo para dar d[e] comer alas gallinas. prete: onitetlapayauili. (2 Payauilia, nitetla) payana, nitla : quebrantar terrones. (1) quebrantar terrones, o desmenuzar algo. prete: onitlapayan. (2) quebrar o quebrantar terrones. (1) payana payatl : + : quebrar o quebrantar terrones. (1 tlaltetl nic, payana) gusanillo lanudo. (1) cierto gusanillo velloso. (2)

payollalaza + : jugar con dos o tres pelotas, echandolas en alto y tomandolas a recoger. (1 nita, payollalaa) pazollalia, nitla : enhetrar alguna cosa, o enmaraar. (1 nitlapaollalia) reborujar, enhetrar, o maraar algo. prete: onitlapaollali. (2 Paollalia, nitla) reburujar o maraar la madera. (1 nitla, paollalia) emmaraar o enhetrar alguna

cosa. (1 nitla, paollalia) maraar o enhetrar. (1 nitla, paollalia) o enhetrar. (1 nitla, paollalia) pazolli + : taseos de lino, o cosa semejante (2 Tlacoich paolli)

enmaraar

pazoloa, mo : enherizarse el perro o gato. &c. prete: omopaolo (2 Mopaoloa) enerizarse el perro o cosa semejante. (1 mo, paoloa) pazoloa, nino : erizarsele el pelo al gato, o al perro. prete: oninopaolo. (2 Paoloa, nino) pazoloa, nitla : idem. prete: onitlapaolo. (Paollalia, nitla: reborujar, enhetrar, o maraar algo. prete: onitlapaollali.) (2 Paoloa, nitla) emmaraar o enhetrar alguna cosa. (1 nitla, paoloa) enmaraar o enhetrar. (1 nitla, paoloa) enhetrar alguna cosa, o enmaraar. (1 nitla, paoloa) maraar o enhetrar. (1 nitla, paoloa) pazoltic : cosa maraada, enhetrada, o reborujada, o cosa lanuda. (2 Paoltic) lanudo. (1 paoltic) pechteca, nino : humillarse, inclina[n]do mucho el cuerpo. pre: oninopechtecac. (2) ynclina se. (1) humillarse a otro, inclinandose. (1) abaxarse inclinandose. (1) pechteca, nite : ynclinar o hazer inclinar a otro. (1) pehua : comenarse algo. (1 peua) pehua, nite : conquistar, o vencer alos enemigos. prete: onitepeuh. (2 Peua, nite) tener comieno, o principio, o com[n]ar, o hazer algo. prete: onipeuh. (2 Peua, nite) ganar conquistando. (1 nite, peua) vencer. (1 nite, peua) conquistar. (1 nite, peua) c[m]batir o pelear. (1 nite, peua) guerra hazer. (1 nite, peua) pehua + : comnar a caminar el que va a alguna parte, s: partirse. (1 nom, peua) pehua +, to : meterse enterminos d[e] otro, o traspassar lindes, o mojones. pre: onitepantopeuh (2 Tepan topeua) escarnecer. (1 teca nino, topeua) dar rempuxon. (1 teca nino topeua) pehua, nom : partirse a alguna parte. preter: onompeuh. (2 Peua, nom)

pehualiztli : ocasion, passiue. (1 peualiztli) comieno, o principio. (2 Peualiztli) principio principal. (1 peualiztli) comieno o principio. (1 peualiztli) pehualli : peualli) cosa conquistada, o vencida. (2 Peualli) basa de coluna. (1 peuallotl) conquistada cosa. (1

pehuallotl :

pehualtia, nic : dar ocasion, o ser causa de alguna contienda, o baraja. pret: onicpeualti. (2 Peualtia, nic) ocasin dar a otro. (1 nic, peualtia) pehualtia, nite : acometer o dar ocasion a otro de reir y contender. (1 nite, peualtia) pehualtia, nitla : comenar, o principiar algo. pret: onitlapeualti. (2 Peualtia, nitla) fundar o principiar alguna cosa. (1 nitla, peualtia) comenar algo. (1 nitla, peualtia) encentar algo. (1 nitla, peualtia) pehuani : comenador. (1 peuani)

pehuar, nite

tomar por c[m]bate. (1 nite, peuar)

pehuia, nitla : oxear aues, o ganados. preterito: onitlapeui. (2 Peuia, nitla) oxear aues, fieras o ganado. (1 nitla, peuia) penatia, nite : poner pena al que traspassa la ley. pre: onitepenati. (2) como quiera; i; echar o poner pena. (1) multar, penar con dinero. (1) pepchacocui, ni : mollir la cama. (1) mollir el colchon o la cama. p: onipepechacocuic. (2) mollidura tal. (2) mollidura tal. (1) cama hazer penar

pepechacocui, ni : pepechacocuiliztli :

pepechia, nite : hazer la cama a otro. preteri: onitepepechi. (2) aotro. (1) hazer la cama a otro. (1)

pepechilhuia, nitetla : embarrarle a otro las paredes, o cerrarle a piedra lodo algun agujero, o abertura que en ellas auia, o emparamentarle algo. pre: onitetlapepechilhui. (2) pepechoa, nitla : atapar o cerrar algun agujero de pared a piedra lodo. pre: onitlapepecho. (2) cerrar o atapar algun agujero apiedralodo. (1) atapar agujero. (1) cerrar algo apiedralodo. (1) pepechotl : fundamento o cimiento de edificio. (2) pepechtia, nino : hazer la cama donde tengo de dormir, o aderear y componer el lugar donde me tengo de assentar. pre: oninopepechti. (2) cama hazer para mi. (1) hazer me yo la cama donde tengo de dormir, o poner alguna cosa donde me tengo de assentar. (1) pepechtia, nite : hazer la cama aotro. (1) pepechtia, nitla : enalbardar bestia, o cosa semej[n]te, o fundar sobre alguna auctoridad el serm[n] o platica. pre: onitlapepechti. (2) pepechtlamamallalia +, ni pepechtlamamallalia) pepechtlapachiuhcayotl : (2) cobertor de cama. (1) pepechtlazaliztli : desenalbardar bestia. (1 ni, cauallo cobertura o cubierta de cama, assi como colcha. &c.

+ : desenalbardadura. (1 cauallo pepechtlaaliztli)

pepechtli : colchon o ropa sobre que nos echamos a dormir, o albarda, o cimiento. (2) albarda. (1) cama, s: la ropa. (1) pepechtli + : aca pepechtli) pepechtli) pepechtomaliztli pepechtotoniloni : pepechyamania, ni : cama. (1) cama mollida y blanda (2 oneuhqui pepechtli) cama de paja. (2 mollida cama. (1 yamanqui pepechtli) mollida cama. (1 oneuhqui + : desenalbardadura. (1 cauallo pepechtomaliztli) calentador de cama. (1) mollir la cama. prete: onipepechyamani. (2) mollir la

pepechyamaniliztli : pepechyotl : pepechzonehua, ni

mollidura tal. (2)

mollidura tal. (1)

principio principal. (1) : mollir la cama. (1 ni, pepechoneua) mollidura tal. (1 pepechoneualiztli)

pepechzonehualiztli :

pepehualtia, nite : prouocar a saa a otro. preteri: onitepepeualti. (2 Pepeualtia, nite) ocasin dar a otro. (1 nite, pepeualtia) acometer o dar ocasion a otro de reir y contender. (1 nite, pepeualtia) embrauecer a otro. (1 nite, pepeualtia) prouocar a yra. (1 nite, pepeualtia) pepehuia, nino : regatear, o regatonear. preterito: oninopepeui. (2 Pepeuia, nino) regatonear oreunder. (1 nino, pepeuia) regatear. (1 nino, pepeuia) regatonear. (1 nino, pepeuia) pepena, nite : elegir o escoger a alguno. preterito: onitepepen. (2) elegir o escojer. (1) pepena, nitla : escoger algo, o arrebaar y recoger lo esparzido por el suelo. preterito: onitlapepen. (2) coger algo del suelo. (1) escoger algo. (1) escoger lo mejor. (1) pepetla, nino : peynarse o cosa semejante. prete: oninopepetlac. (2) peynar la cabea. (1) pepetla, nite : peynar a otro, o halagarle trayendole la mano sobre la cabea, y assentandole el cabello con ella. pre: onitepepetlac. (2) halagar. (1) pepetlaca : luzio o luziente. (1) resplandeciente. (1) pepetlaca, ni : resplandecer o relumbrar. preter: onipepetlacac. (2) sol. (1) resplandecer. (1) relumbrar o reluzir. (1) pepetlacac : rayado con rayos. (1) o desnudarse. prete: oninopepetlauh. (2 de fuera. (1 nino, pepetlaua) desnudarse. (1 desnudar a otro. prete: onitepepetlauh. (2 (1 nite, pepetlaua) robar a saco mano. (1 resplandor. (1) resplandor tal. (2) rayar el

pepetlahua, nino : despojarse Pepetlaua, nino) echar las carnes nino, pepetlaua) pepetlahua, nite : despojar o Pepetlaua, nite) desnudar a otro. nite, pepetlaua) pepetlaquiliztli :

luzimiento assi. (1)

pepetlaquiliztli + : resplandor decuerpo glorificado. (1 nacayo pepetlaquiliztli) resplandor de cuerpo glorificado. (2 Nacayo pepetlaquiliztli) pepetlaquiltia, nite : hazer resplandecer a otro. pre: onitepepetlaquilti. (2) luzir hazer. (1) pepetotl : trompo. (1) trompo, o cosa semejante. (2)

pepetzca : reluzir la seda o la pluma. (1) carmesi seda texida colorada, raso o tornasol. (1) reluzir la seda o las plumas ricas. pre: opepetzcac. (2) pepetzca, ni : relumbrar o reluzir. (1) pepetzca + : carmesi pelo, raso o torna sol colorado. (2 Chichiltic pepetzca)

pepetzcahui : pepetzcoa, nino

cosa que se desliza o delezna. prete: opepetzcauh. (2 Pepetzcaui) : gatear, andar agatas. (1)

pepetztic : luzio o luziente. (1) deleznable cosa como nguilla, xabn mojado; &c. (1) cosa muy lisa que reluze. (2) pepex ocatihui, ti : yr mucha gente junta, apretandose, o atropellandose los vnos alos otros. prete: otipepexocatiaque. (2 Pepex ocatiui, ti) pepexocaticalaqui, ni : derrendn entrar. (1)

pepexocatihuitz + : flota de naos quando nauegan. (1 acalli pepexocatiuitz) idem. (Acalli centettiuitz: idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.)) (2 Acalli pepexocatiuitz) pepexonia, nitla : onitlapepexoni. (2) henchir algo de cosas liquidas hasta rebosar. prete: arrasar medida de cosas liquidas. (1) arrasar medida de

pepeyahua, nitla : arrasar medida. (2 Pepeyaua, nitla) cosas liquidas. (1 nitla, pepeyaua) pepeyahuac : Pepeyauac) arrasada medida assi. (1 pepeyauac)

medida arrasada. (2

pepeyahuatiuh : auenir o salir de madre el rio. (1 pepeyauatiuh) aguaducho que viene furioso. (1 pepeyauatiuh) yr rezio el aguaducho, o salir de madre el rio con la auenida delas aguas. pret: opepeyauatia. (2 Pepeyauatiuh) pepeyo cuahuitl : alamo, o otro arbol semejante. (2 Pepeyo quauitl) pepeyoca : relumbrar el agua con el sol o los campos. (1) relumbrar el agua, o los campos con la claridad y reberueracion del sol o de la luna. pre: opepeyocac. (2) pepeyocaticac : (2) pepeyocatiuh : pepeyocatiuh, ni pepeyoctli : estar relumbrando los campos, o el agua. pre: opepeyocaticatca. manta agua que corre y va llana. (1) : yr despacio. (1) estampas. (1) pinjantes o cosa semejante. (2)

pepeyolcuahuitl : alamo o arbol semejante a el. (1 pepeyolquauitl) pepezonehua, ni : mollir colchon o cosa semejante pre: onipepeoneuac. (2 Pepeoneua, ni) pepezonehualiztli : mollidura assi. (2 Pepeoneualiztli) peral, arbol conocido. la fruta

peral cuahuitl : peral, arbol conocido. (1 peral quauitl) (2 Peral quauitl)

peral itlaaquillo : pera, fruta deste arbol. (1 peral ytlaaquillo) del peral. (2 Peral ytlaaquillo) perezoso + : (2 Cuitlaotlauhqui perezoso assi)

peso + : ygual peso. (1 neneuixqui peso) tlatamachiualoni peso) peso inepantla icac : idem. yyullo: fiel de balana.)) peso inepantlaicac : peso yyollo :

peso para balana. (1 (Peso

(Peo yyullo: fiel de balana.) (2 idem.

fiel de balna. (1 peso ynepantlaycac) fiel de balana. (2 Peso yyullo)

fiel de balna. (1)

pesohuia, nitla : pesar algo con peso. prete: onitlapesoui. (2 Pesouia, nitla) petla, nite : romper, o hender con impetu por los enemigos. prete: onitepetlac. (2) petla, nitla : horadar algo, o hazer portillo, o hender por caaueral. prete: onitlapetlac. (2) horadar. (1) quitar rompiendo. (1) petla in tlatzacuillotl, nic : nic, petla yn tlatzacuillotl) quebrar o quebrantar puertas con ympetu. (1

petlacal mecahuehuetl : monacordio. (2 Petlacal mecaueuetl) petlacalli : petaca, hecha como caxa de caas. (1) caxa o petaca de caas. (1) petaca amanera de arca que hazen de caas texidas. (2) petlacalmecahuehuetl : ynstrumento musico. (1 petlacalmecaueuetl) petlacalmecaueuetl) petlachihua, nitla : entretexer. (1 nitla, petlachiua) monacordio. (1

petlahua, nic : desabrigar o despojar aotro. (1 nic, petlaua) petlahua, nino : despojarme, o desnudarme. prete: oninopetlauh. (2 Petlaua, nino) echar las carnes de fuera. (1 nino, petlaua) desnudarse. (1 nino, petlaua) petlahua, nite : despojar, o desnudar a otro. preter: onitepetlauh. (2 Petlaua, nite) descobijar a otro. (1 nite, petlaua) descobrir al que esta cubierto. (1 nite, petlaua) desnudar a otro. (1 nite, petlaua) petlahua, nitla : bruir, luzir, o acecalar algo. pret: onitlapetlauh. (2 Petlaua, nitla) bruir o luzir cosas de metal o piedras. (1 nitla, petlaua) petlani : derramarse algo desta manera. (1) preteri: opetlan. (2) derramarse alguna cosa liquida.

petlania, nitla : derramar cosa liquida, o acecalar y luzir algo. prete: onitlapetlani. (2) derramar agua o cosa liquida. (1) vaziar algo como agua ocosas liquidas. (1) petlanqui : llana cosa. (1) assi, o cosa acecalada (2) petlantimaniliztli : (2) petlapan : derramada cosa assi. (1 petl[n]qui) cosa derramada

llanura o llano. (1)

llanura de campo, o de tierra llana.

sobre las esteras. (1)

encima delas esteras. (2)

petlapan + : tener cargo de regir y gouernar. pre: ycpalpan petlapan onicatca. (2 Icpalpan petlapan nica)

petlapan icpalpan nica : Petlapan ycpalpan nica) petlapan, icpalpan nica : petlatanatli

tener officio de regir y gouernar. metaphora. (2 gouernar. (1 petlapan, ycpalpan nica)

+ : espuerta de esparto. (2 aca petlatanatli)

petlaticalaqui, nite : romper batalla, o hender y meterle entre mucha gente. preterito: onitepetlaticalac. (2) romper batalla. (1) petlatitlan : entre esteras. (2)

petlatitlan + : esconderse. metap. prete: xomulco petlatitlan onicalac. (2 Xomulco petlatitlan nicalaqui) petlatitlan icpaltitlan : ycpaltitlan) callada cosa que no se diuulga. (1 petlatitl[n] [n]cubrir delicto de otro. metapho. (2)

petlatitlan icpaltitlan nitlaaquia :

petlatitlan icpaltitlan nitlatlapachoa : [n]cubrir culpa de otro. metapho. (2) petlatitlan icpaltitlan tlaaquiliztli : encubrimiento assi. (1 petlatitlan ycpaltitlan tlaaquiliztli) encubrimientotal. (2) petlatitlan icpaltitlan tlaaquilli : escondida cola. (1 petlatitlan ycpaltitlan tlaaquilli) delicto encubierto assi. (2) petlatitlan icpaltitlan tlaaquini : encubridor tal. (2) petlatitlan tlatlapacholli : escondida cola. (1) petlatitlan, icpaltitlan nitlaaquia : encubrir o dissimular culpa de otro; per metaphoram. (1 petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia) petlatitlan, icpaltitlan nitlaaquia, icpaltitlan nitlacalaq : petlatitlan, ycpaltitlan nitlaaquia, ycpaltitlan nitlacalaq) petlatitlan, icpaltitlan tlaaquiani : ycpaltitlan tlaaquiani) petlatitlan, icpaltitlan tlaaquilli : ycpaltitlan tlaaquilli) petlatiuh, nitla petlatl : : esconder algo. (1

encubridor tal. (1 petlatitlan, encubierta culpa. (1 petlatitlan,

hender o hazer camino por el caaueral o yeruaal. (1) estera generalmente. (2)

estera generalmente. (1)

petlatl icpalli : seoria de gran seor. (1 petlatl ycpalli) petlauhqui + : petlauhqui) despechugado. (2 Melpan petlauhqui) despechugado. (2 Melchiquiuh

petlauhtoc, ni : estar echado y descubierto, sin ropa alguna. prete: onipetlauhtoca. (2)

petlazolcoatl :

ciento pies. (1 petlaolcoatl)

ciento pies. (2 Petlaolcoatl)

petoni : desencasarse algo. (1) desencasarse algun huesso del cuerpo, o cosa semejante, o salir fuera dela pared los canes de madera, o el tablamento. &c. pr: opeton (2) petonia, nitla : desencasar algo suera desu lugar. prete: onitlapetoni. (2) salir la piedra fuera dela pared. (1) petoniliztli : petonqui : (2) desencasamiento assi. (1) desencasados huessos. (1) cosa desencasada. hazer

desencasada cosa. (1)

petticayotl : pettiuh + :

flaqueza, dolncia. (1) pospelo. (1 acopa pettiuh tomitl) + : redropelo. (1 acopa pettiuhtzontli)

pettiuhtzontli

petzcahui : deleznarse desta manera. (1 petzcaui) deslizarse algo delas manos. (1 petzcaui) deslizarse, o deleznarse alguna cosa entre las manos, assi como el anguilla, o xabon mojado. prete: opetzcauh. (2 Petzcaui) petzcahuiliztli : deleznamiento assi. (1 petzcauiliztli) Petzcauiliztli) petzcaxitl : escudilla bruida o vidriada. (1) bruida y lisa, o cosa semejante. (2) deslizamiento assi. (2

escudilla vidriada, o muy

petzcoa, nino : resualar, deslizarse, o descabullirse de entre otros. prete: oninopetzco. (2) resbalar o deleznarse. (1) caer resualando o yendo se me los pies. (1) descabullirse de entre otros o hurtarle. (1) deslizar o resbalar. (1) petzcohuixin : la gartija larga de gran rabo que corre mucho. (2 Petzcouixin) cierta semilla. (2)

petzicatl : semilla de cierta yerua. (1) petzihui : bruirse. (1 petziui) prete: opetziuh. (2 Petziui) petzilhuia, nitetla : petzoa, nitla :

pararse muy luzio lo bruido, o acecalado.

bruir algo a otro. prete: onitetlapetzilhui. (2)

acecalar bruir, o luzir algo. pret: onitlapetzo. (2) pararse muy liso, o luzio, lo acecalado o bruido. pao de lino o delana. (1) lieno, o manta delgada y

petztia : bruirse. (1) pret: opetztiac. (2) petztic :

vedriada cosa. (1)

petztic + : lieno pao de lino. (1 yztac petztic) blanca. (2 Iztac petztic) petzticanamacac : lencero, que vende lienos . (1) mantas de algodon delgadas. (2) petztli : piedra de espejos. (1)

lencero que vende lienos, o

piedra de espejos. (2)

peuhcayoti : peuhcayotl : principio. (1) peuhqui :

basa de coluna. (1) principio principal. (1) nacimiento o principio. (1) comieno, o principio de algo, o basa de coluna. (2) comieno o

el que comiena la ria y contienda. (2)

pexohuia, nitla : pesar algo con peso. preterito: onitlapexoui. (2 Pexouia, nitla) pexonaltia, nitla : onitlapexonalti. (2) pexonaltia henchir mucho alguna medida de cosas liquidas. prete: hinchir. (1) henchir. (1) pexonia (2 pexonaltia )

=, nitla : =

pexoni : colmarse la medida. (1) henchirse, o rebosar la medida de cosa liquida. pret: opexon. (2) pexoni, ni : rebossar lo lleno. (1) pexonia, nitla : lo mesmo es que pexonaltia. pret: onitlapexoni. (2) colmar medida. (1) henchir. (1) pexoniliztli : pexonqui : rebossadura. (1) hinchir. (1)

rebosadura de cosa medida assi, o llena. (2) medida bien llena de cosas liquidas. (2)

arrasada medida assi. (1)

pexontiuh : auenir o salir de madre el rio. (1 pex[n]tiuh) crecer el rio. (1) aguaducho que viene furioso. (1) yr rezio el aguaducho, quando sale de madre conel auenida el arroyo, o el rio. p: opexontia. (2) peyactic : corriente de terrado, o de cosa semejante. (1) cosa semejante. (2) peyactic = : = peyahuac (2 peyactic) corriente de tejado o

peyahua : rebossar el trigo o otras cosas semejantes. pre: opeyauac. (2 Peyaua) peyahua, ni : rebossar lo lleno. (1 ni, peyaua) peyahuac : corriente de terrado, o de cosa semejante. (1 peyauac) que peyactic. (2 Peyauac) peyahualiztli : rebossadura. (1 peyaualiztli) trigo. &c. (2 Peyaualiztli) lo mesmo es

rebossadura de cosa llena de

peyahuatiuh : aguaducho que viene furioso. (1 peyauatiuh) yr rezio y rebossando el arroyo, con la auenida. pre: opeyauatia. (2 Peyauatiuh) peyotl : tela del coraon. (1) o de gusano. (2 Peyutl) peyotl capullo de gusano. (1 peyutl) capullo de seda,

+ : tela de granada. (1 granada peyotl) liron animal. (1 peotli) cierto

pezotli : raposo animal conocido. (1 peotli) animalejo. (2 Peotli) pi, nic : arrancar los pelos. (1)

pi, nitla : pelar, o sacar de rayz los pelos, o coger yeruas sin arrancar las rayzes dellas. prete: onitlapic. (2) pelar sacar los pelos. (1) arrancar los pelos. (1) picca; + : la plegadura o beos dela natura dela muger. (2 Picca; no)

picca; no : la plegadura o beos dela natura dela muger. (2) piccatl + : la raya ohendedura dela cazporra del prepucio del miembro. (2 Tepulcama piccatl) pichahuiliztli : pichauhtica : pichauhyan + : marchitadura. (1 pichauiliztli) aterido de frio. (1) aterido o muerto de frio. (2)

la puente dela pl[n]ta del pie. (2 Toxocpal pichauhyan)

pichuaquiliztli : marchitadura. (1 pichuaq[ui]liztli) picietl : yerua medicinal que embeoda, y es como veleo. (1) que es medicinal. (2) yerua como veleo,

picilihui : hazerse menudo logordo. (1 piciliui) hazerse menudo lo que era gruesso y redondo. prete: opiciliuh. (2 Piciliui) piciloa, nitla : desbastar o achicar cosas grandes y redondas. pre: onitlapicilo. (2) achicar algo. (1) piciltic : cosas menudas, assi como chinas o aljofar. (2) aliofar. (1) cosa macia. (2)

piciltic epyollotli : picqui : pielli : pielli

macia cosa. (1) deposito. (1)

deposito. (2)

+ : fiesta de guardar. (2 Ilhuitl pielli) idem. (Ilhuitl pielli:

pielo + : dia de fiesta de guardar. (1 ylhuitl pielo) fiesta de guardar.) (2 Ilhuitl pielo) pieloni : cosa digna de guardar. (2)

pieloni + : fiesta de guardar. (1 ylhuitl pieloni) dia de fiesta de guardar. (1 ylhuitl pieloni) ferial dia o feriado. (1 ylhuitl pieloni) idem. (Ilhuitl pielo: idem. (Ilhuitl pielli: fiesta de guardar.)) (2 Ilhuitl pieloni) pieloni ilhuitl : fiesta de guardar. (2 Pieloni y[l]huitl) pieltia, nicte : pilcac, ni : de alto. (1) dar a guardar algo. pr: onictepielti. (2) estar colgado o ahorcado. preteri: onipilcaca. (2) colgado estar

pilcatica + : estar contra mi los pecados amenazando me. (1 nixtentlan pilcatica) idem. (Nixtentla momamalacachotinemi innotlatlacol: perseguirme mis

pecados, poniendose delante los ojos, o representandoseme, o amenazandome.) (2 Nixtla pilcatica yn notlatlacol) pilcatica +, n : estar delante de mi alguna [] cosa amenazandome. (2 Ixtentlan pilcatica, n) pilcaticac, ni : idem. prete: onipilcaticaca. (Pilcac, ni: estar colgado o ahorcado. preteri: onipilcaca.) (2) colgado estar de alto. (1) pilcatinemiliztica pilcatmemi pilcayan + : + : + : ahincadamente assi. (1 teixtlan pilcatinemiliztica)

atreuido en hablar o importuno y moledor. (1 teixpan pilcatmemi) campanario. (2 Tepuztli pilcayan)

pilchihua, nitla : pecar o hazer algun defecto. prete: onitlapilchiuh. (2 Pilchiua, nitla) cometer pecado. (1 nitla, pilchiua) hazer cosas malas. (1 nitla, pilchiua) faltar assi. (1 nitla, pilchiua) pecar. (1 nitla, pilchiua) pilconetl : hijo de principal o senador. (1) (2) pilhua : persona que tiene hijos. (2) hijo de cauallero, o hijo d[e] algo.

pilhua + : castizo. (1 cenca pilhua) primeriza muger en parto. (1 yancuican pilhua) muger castiza. (1 cenca pilhua) muger casada y parida. (1 ciuatl pilhua) fertil persona, que engendra muchos hijos. (2 Cenca pilhua) pilhuaque : personas que tienen hijos. (2) pilhuatia, mo : desouar el pescado. (1) emprearse o parir lamuger, en gendrar o desouar el pescado. preterito: omopilhuati. (2) pilhuatia, nino : hazer hijos, o engendrallos. pre: oninopilhuati. (2) engndrar. (1) asementarse. (1) pilhuatia, ninote : prohijar o adoptar a alg[n]o, o tomarlo por hijo, siendo su padrino. &c. (2) pilhuia, anino : castigar braua y cruelmente. (1) pilhuia, nicte : colgar algo a otro de alg[n] pao. &c prete: onictepilhui. (2) colgar alguna cosa a otro. (1) pilhuia, + : lleuar el ladron quanto auia, sin dexar nada, o castigar con crueldad grande, o destruir el pedrisco, o el yelo todo lo sembrado. prete: aoninopilhui. (2 Pilhuia, anino) pilhuia, anino : lleuar el ladron quanto auia, sin dexar nada, o castigar con crueldad grande, o destruir el pedrisco, o el yelo todo lo sembrado. prete: aoninopilhui. (2) pilichahui, ni : arrugarse por vejez, o marchitarse alguna cosa. prete: onipilichauh. (2 Pilichaui, ni) arrugarse alguno o alguna. (1 ni, pilichaui) marchitarse. (1 ni, pilichaui) pilichahuiliztli : arrugamiento tal. (1 pilichauiliztli) cosa q[ue] se suele marchitar

pilichahuini : marchitable cosa. (1 pilichauini) o arrugar. (2 Pilichauini)

pilichahuini pilichauhqui : (2)

= : =

pilichuaquini (2 pilichauini) marchito assi. (1) cosa marchita o arrugada. arrugar o plegar algo.

arrugado assi. (1)

pilichoa, nitla : arrugar algo. prete: onitlapilicho. (2) (1) pilichtli : ruga de cosa arrugada. (1) pilichuacqui : marchito assi. (1)

cosa marchita o arrugada. (2) marchitarse.

pilichuaqui, ni : arrugarse o marchitarse. preteri: onipilichuac. (2) (1) pilichuaquini : marchitable cosa. (1)

lo mismo es que pilichauini. (2)

pilihui : pegarse los cabellos. (1 piliui) pilihui, ni : arrugarse o marchitarse, o pegarse los cabellos vnos con otros. pr: onipiliuh. (2 Piliui, ni) pilihuiliztli : marchitadura. (1 piliuiliztli)

pilihuini : marchitable cosa. (1 piliuini) pilinqui : guedija de cabellos o vedija. (1) guedejudo. (2)

piliuhqui : marchito assi. (1) pilixtli notechca : tener tan clara vista el viejo, como qu[n]do era moo. p: pilixtli onotechcatca. (2) pilixtlinotechca : moo. (1) pillalia, nite : cauallero. (1) vista excelente tener el de mucha edad, como quando era armar

armar cauallero a otro. preter: onitepillali. (2)

pillamia, nino : blasonar desu nobleza e hidalguia falsamente. prete: oninopillami. (2) pillamia =, nino : = pilnequi (2 pillamia )

pillamilia, nino : dezir que tiene poca edad, elque es de mucha. pret: oninopillamili. (2) edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1) pillatoa, ni : onipillato. (2) pillatolli : pillazohua : (2 Pillaoa) hablar curiosa y elegantemente, o hablar palanciano. pre: hablar elegantemente. (1) habla assi. (1) habla desta manera. (2) niero, o amador de nios. cauallero. (1)

niero amador de nios. (1 pillaoua)

pilli : cauallero, o noble persona. (2) principal cosa. (1) noble por fama. (1) generoso de buen linage. (1)

pillontli

+ :

rapaz muchacho vellaco. (1 antlaueliloc pillontli)

pillotl : niez, edad de aquestos. (1) hidalguia. (1) nobleza tal, o nieria de nios. (2) nobleza. (1) genealogia por linage noble. (1) caualleria o nobleza. (1) pilnequi, nino : pilnequini : pilo; + : lo mesmo es que pillamia. preter: oninopilnec. (2) niero, o amador de nios. (2) niero amador de nios. (1)

mi sobrino, dize la muger. (2 Pilo; no) mi sobrino, dize la muger. (2)

pilo; no :

piloa, mo : chorrear o caer de alto el chorro de agua. prete: omopilo. (2) chorrear el agua. (1) piloa, nino : ahorcarse, o colgarse. pr: oninopilo. (2) ahorcarse. (1) piloa, nite : ahorcar o colgar a otro. p: onitepilo. (2) ahorcar a otro. (1) piloa, nitla : colgar alguna cosa de alto, assi como ropa, &c. pre: onitlapilo. (2) guindar. (1) colgar algo. (1) piloa + : forcejar. (1 ytech nino, piloa) reprehender. (1 tenacaztitech nino piloa) continuar algo. (1 cenytech nino piloa) tenerse asido de algo el que se cae. (1 ytech nino, piloa) piloa +, mo : atreuido en hablar o importuno y moledor. (1 tetech mopiloa) piloa +, nino : asirse de algo. (1 ytech ninopiloa) asirse de algo, forcejar, o perseuerar. prete: itech oninopilo. (2 Itech ninopiloa) aconsejar. (1 tenacaztitech ninopiloa) aconsejar, amonestar, o corregir a otro. pre: inacaztitech oninopilo. (2 Inacaztitech ninopiloa) estribar. (1 tetech ninopiloa) piloa, + : busca ytech nopiloa. preterito: oitech ninopilo. (2 Piloa, itech nino) busca ytech nopiloa. preterito: oitech ninopilo. (2)

piloa, itech nino :

pilotihuetzi, mo : abatirse el aue. (1 mo, pilotiuetzi) pilotihuetzi, nino : abatirse el aue de rapia para casar. prete: oninopilotiuetz. (2 Pilotiuetzi, nino) pilpepenia, nino : adoptar o prohijar a otro. pret: oninopilpepeni. (2) prohijar o ahijar. (1) pilpepenia pilpo; =, ninote : = piltzintia (2 pilpepenia )

+ : mi primera muger. (2 Pilpo; no)

pilpo; no : mi primera muger. (2) pilquiza, ni : remoarse. prete: onipilquiz. (2 Pilquia, ni) gentil y hermoso hombre o muger. (1) dispuesto

piltic : gentil hombre. (2) gentil hombre. (1)

piltic inacayo : persona delicada, y tierna, assi como lo son los nobles criados en delicadez. &c (2 Piltic ynacayo) pilticayotica : gentilmente assi. (1)

pilticayotl : (1)

gentileza desta manera. (2)

gentileza tal. (1)

disposicion tal.

piltihua + : no nacer dos vezes. i. que despues dela muerte, no ay remedio de tornar abiuir otra vez encfte m[n]do. (2 Ayoppa in tlacatiua, ayoppa in piltiua) piltilia, nino : mancebo tornarse otravez. (1) piltilia, nite : armar cauallero a otro, o criarlo de licadam[n]te. prete: onitepiltili. (2) hazer o armar cauallero a otro. (1) ennoblecer a alguno. (1) criar delicadamente a alguno. (1) piltilia +, nino : ninopiltilia) remoarse. preterit: occeppa oninopiltili. (2 Occeppa

piltoca, nino : blasonar de la nobleza de sulinage falsamente. prete: oninopiltocac. (2) piltontli : nio o nia muchacho o muchacha. (2) o nia de teta. (1) nio o nia pequeos. (1) nio

piltontli + : monazillo. (2 Missa tenanquili piltontli) nio, o nia de teta. (2 Occhichi piltontli) muchacho que muda la boz. (2 Yetlatomaua piltontli) moo que muda la hoz. (1 yetlatomaua piltontli) piltzintia, ninote : lo mesmo es que pilpepenia. p: oninotepiltzinti. (2) legitimar a alguno. (1) adoptar tomar por hijo. (1) prohijar o ahijar. (1) piltzintia, nite : dar a otro mi hijo para que le adopte y prohije. prete: onitepiltzinti. (2) piltzintli : nio, o nia. (2) nia de teta. (1) nio o nia pequeos. (1 piltz[n]tli) nio o

piltzintli + : concebir la muger. prete: itec omotlali in piltzintli. (2 Itec motlalia in piltzintli) concebir la muger. (1 ytic motlalia yn piltzintli) manta reburujada que ponen al nio enla cuna pa que no se buelque. (1 ymanaual piltz[n]tli) pinacatl : buela. (1) escarauajo grande y bermejo que no buela. (2) escarauajo que no

pinahua, ani : desuergonarse. (1 anipinaua) ser desuergonado. preterito: aonipinauac. (2 Anipinaua) atreuerse con desuerguena. (1 anipinaua) pinahua, ni : tener verguena. preterit: onipinauh. vel. onipinauac. (2 Pinaua, ni) verguena auer. (1 ni, pinaua) pinahua, nite : tener empacho de parecer, o de hazer algo delante de otros. pre: onitepinauh. (2 Pinaua, nite) temer con verguena. (1 nite, pinaua) empacho auer de otro. (1 nite, pinaua) pinahua pinahua + : +, ni : perder la verguena. (1 ayoc ni, pinaua) tener ya perdida la verguensa. (2 Ayoc nipinaua) vergonosamente. (2 Pinauaca) vergonoso. (2

pinahuaca : vergonosamente. (1 pinauaca) pinahuacanemi : Pinauacanemi)

vergonosa cosa assi. (1 pinauacanemi)

pinahuacanemiliztli : verguena con infamia. (1 pinauacanemiliztli) y vergonosa. (2 Pinauacanemiliztli) pinahualiztica : vergonosamente. (1 pinaualiztica)

vida infame

pinahualiztli : empacho desta manera. (1 pinaualiztli) pinaualiztli) verguena. (2 Pinaualiztli) pinahuani : empachoso. (1 pinauani) (2 Pinauani)

verguena. (1 verg[n]oso.

vergonosa cosa. (1 pinauani)

pinahuatinemi : vergonosa cosa assi. (1 pinauatinemi) verguena. (2 Pinauatinemi)

el que anda lleno de

pinahuia, nite : auergonar a otros, o tachar y parecerme mal los defectos agenos. preterito: onitepinaui. (2 Pinauia, nite) auergonar a otro. (1 nite, pinauia) correr a otro escarneciendo del. (1 nite, pinauia) afrentar a otro. (1 nite, pinauia) tachar, juzgando entre si, echando ala peor parte lo que otro haze o dize o las cosas que vee, teniendo asco dello. (1 nite, pinauia) pinahuilizcopa; + : Pinauilizcopa; no) pinahuilizcopa; no : Pinauilizcopa; no) por la verguena que yo tenia o tuue. s. no lo hize. (2 por la verguena que yo tenia o tuue. s. no lo hize. (2

pinahuiliznemiliztli : vida vergonofa, o infame. (2 Pinauiliznemiliztli) pinahuiliztica : pinahuiliztli : vergonosamente. (2 Pinauiliztica) verguena. (1 pinauiliztli) : verguena. (2 Pinauiliztli)

pinahuizcahua, nic pinahuiznemiliztli :

dexar d[e] hazer algo por verguna. (1 nic, pinauizcaua) verguena con infamia. (1 pinauiznemiliztli)

pinahuizpoloa, nino : ocuparme la verguena. preterito: oninopinauizpolo. (2 Pinauizpoloa, nino) verguena auer. (1 nino, pinauizpoloa) pinahuiztlalilia, nite : poner a otro ala verguena. prete: onitepinauiztlalili. (2 Pinauiztlalilia, nite) poner ala verguena. (1 nite, pinauiztlalilia) pinahuiztlamati, ni : ocuparme la verguena, o ser empachoso. prete: onipinauiztlama. (2 Pinauiztlamati, ni) verguena auer. (1 ni, pinauiztlamati) pinahuiztli : pinaloni + : cierto escarauajo q[ue] teni[n] por aguero. (2 Pinauiztli) jntera de carpintero. (1 tlanacazco pinaloni) vergonoso. (2)

pinauhqui : empachoso. (1)

pinauhtia, nite : auergonar, o afrentar a otro. p: onitepinauhti. (2) ynjuriar. (1) denostar o afrentar. (1) vituperar. (1) correr a otro escarneciendo del. (1) echar a otro en verguensa. (1) auergonar a otro. (1) afrentar a otro. (1) confundir o echar en verguena aotro. (1) motejar. (1)

pinauhtia

+, nite :

empicotar. (1 teixpan nitepinauhtia)

pinauhyotl : pinectic :

fama mala. (1)

descolorido assi. (1)

pinehua, ni : morir de frio. (1 nipineua) pararse blanquezino y descolorido de frio. prete: onipineuac. (2 Pineua, ni) pararse blanquezino. (1 ni, pineua) enerizarse por frio. (1 ni, pineua) descolorido estar de frio, o de preez. (1 ni, pineua) pinehuac : pinolatl : enerizado assi. (1 pineuac) beuida de chia y mayztostado. (1) beuida de mayz y chia tostado. (2)

pinolhuia, nitla : enharinar algo. (1) enharinar algo. p: onitlapinolui. (2) hazer cierta beuida, echndo enella pinolli de chia. (1) pinolli : breuaje que hazen de cierta harina de chia. (1) chia, antes que la deslian. (2) pinotic : encogida persona no atreuida. (1) encogimiento del que es empachoso y la harina de mayz y

pinotiliztli : encogimiento assi. (1) vergonoso. metapho. (2) pinotl :

barbaro de lengua estraa. (1) sieruo boal. (1) esclauo boal. (2) hablar en

pinotlacotli :

pinotlatoa, ni : hablar en lengua estraa. prete: onipinotlato. (2) otro lenguaje. (1) hablar en lengua estraa. (1) pinoyotl : encogimiento assi. (1) vergonosa. metapho. (2) pinton : poquito. (1)

encogimiento de persona empachosa y

pequeo o pequeuelo. (1)

piochtli : cabellos que dexan enel cogote alos muchachos quando los tresquilan. (1) cabellos que dex[n] enel cogote alos muchachos, quando los tresquilan. (2) pipica : salirse la vasija o resumirse. (1) manar agua o otra cosa. (1) gotear alguna cosa liquida. preteri: opipicac. (2) pipica, ni : gotear. (1) pipicaliztli : pipicaticac : gotera. (1) estar goteando alguna cosa. preteri: opipicaticatca. (2)

pipichoa, nite : enlabiar, o halagar aotro con palabras blandas y dulces. pret: onitepipicho. (2) enlabiar ala muger, o halagar a alguno con palabras blandas. (1) lisonjear, traer la mano por el cerro, cumpliendo con todos, por hazer su hecho; &c. (1) pipiciltic : menudo grano. (1) semilla menuda, o cosa semejante. (2)

pipihuia, nitla : piar el pollo, o cosa dela manera. prete: onitlapipiui. (2 Pipiuia, nitla) piar el pollo o el halcn. (1 nitla, pipiuia) pipilhuilia, nite pipilichtic : : escarnecer. (1)

rugoso cosa arrugada. (1)

pipilitoa, nino : dezir, o afirmar que soy de poca edad, siendo de mucha. prete: oninopipilito. (2) edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1) pipillotl : mocedad como nieria de nios. (1) nieria. (2)

pipillotl coconeyotl : nierias de aquestos. (1) pipillotl nicnemitia : nierear hazer obras de nios. prete: pipillotl onicnemiti. (2) pipilmati, nino : (2) edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1) pipilnequi, nino : edad no conocida o encubierta delos muchos aos que alguno tiene diziendo ser de menos aos delos que ha. (1) pipiloa, nino : guindarse en hamaca, o en cosa semejante. prete: oninopipilo. (2) guindarse en hamaca. (1) pipiloa, nite : enlabiar ala muger, o halagar a alguno con palabras blandas. (1) pipiloa, nitla : colgar ropa, o otras cosas de palos o de cordeles. prete: onitlapipilo. (2) tomar con anzuelo. (1) pipiloa +, mo : cerriones de yelo. (1 cetl mopipiloa) pipiloa +, nino : castigar y corregir a otros. preterito: teyollocaltitech oninopipilo. (2 Teyollocaltitech ninopipiloa) pipilolli + : arcillo de oreja. (2 Nacaz pipilolli) andar despacio. preterito: oninopipilotinen. (2) andar

pipilotinemi, nino : despacio. (1) pipilpipil : pipiltotonti : pipiltzitzinti :

muchachuelos. (2) muchachos. (2) idem, o nios. (Pipiltotonti: muchachos.) (2) chupar o

pipina, nitla : comer y chupar caas dulces. pret: onitlapipin. (2) comer caas dulces. (1)

pipinia : humedecerse lo que estaua seco. (1) humedecerse algo. prete: opipin. (2) pipinia, ni : pararse flaco de vejez. preterito: onipipiniac. (2) enuegecerse la muger. (1) enuegecerse el hombre. (1) pipiniliztli : rezia. (2) pipinoa, nitla reziura. (1) enuegecimiento. (1) fortaleza de cosa fuerte y

: derramar grano, o otras cosas. (1)

pipinotiliztli :

encogimiento assi. (1)

pipinqui : anciano. (1) correosa cosa. (1) rezia cosa. (1) enuegecido. (1) carne de viejos sin fuera ni virtud. (1) cosa rezia y fuerte. (2) pipinqui inacayo : pipiolin : viejo flaco y arrugado. (2 Pipinqui ynacayo)

aueja montesa que haze miel. (2)

pipiqui, nitla : forjar, o fingir algo, mintieudo asabiendas. prete: onitlapipic. (2) forjar, dezir palabras forjadas. (1) fingir. (1) pipitza, nitla : sollar, o soplarmuchas vezes. pre: onitlapipitz. (2)

pipitzca : bramar el cieruo. (1) pipitzca, ni : bramar el cieruo, relinchar el cauallo, o chillar el raton. pret: onipipitzcac. (2) relinchar el cauallo. (1) rechinar. (1) chillar. (1) pipitzca + : relinchar al relinchido. (1 teuan ni, pipitzca)

pipitzcaliztli : ruydo de viento. (1) relincho. (1) brama de cieruos. (1) chillido. (1) bramido, relincho, o chillido desta manera. (2) pipitzcaliztli pipitzcani : + : relinchido assi. (1 teuan pipitzcaliztli)

bramador assi. (1) chupar alguna

pipitzoa, nitla : chupar, o roer algo. preterito: onitlapipitzo. (2) cosa sin maxcarla. (1)

pipitzquiltia, nite : hazer chillar a otro. preterit: onitepipitzquilti. (2) pipitzquiltia, nitla : hazer pinol de chia, o bruir alguna cosa. (1) pipixahui : llouiznar. (1 pipixaui) caer nieue o granizo. (1 pipixaui) derramarse desta manera alguna cosa. (1 pipixaui) llouiznar, cerner, o caer nieue. preteri: opipixauh. (2 Pipixaui) pipixahui = : = pixahui (2 pipixaui )

pipixauhqui : pipixauhtoc n)

derramada cosa assi. (1) +, n : tener ya color de muerto el enfermo. (2 Ixtlal pipixauhtoc,

pipixoa, nitla : derramar porel suelo trigo, o otras cosas semejantes. prete: onitlapipixo. (2) esparzir, odescarriar. (1) pipiya, nite : espiar, o asechar a otro. preterito: onitepipix. (2 Pipia, nite) espiar o acechar. (1 nite, pipia) asechanas poner. (1 nite, pipia) pipiyayaliztli : olor de cabron o sobaquina. (1) hedor de sobaquina. (2)

pipiyazquetza, nitla : echar sangre, o otra cosa por la boca abocanadas. (2 Pipiazquetza, nitla) abocanadas echar algo. (1 nitla, pipiazquetza) pipiyoli : abeja montesa de miel. (1)

pipiyolin : aueja montesa. (2) piptontli : visauela. (1) piq, nitla : ermana de tu bisahuelo. (1) visahuela. (2)

fabricar hazer por artificio. (1)

piqui, mo : cerrarse, o juntarse vna cosa con otra prete: omopic. (2) piqui, nite : crear oplasmar dios alguna criatura d[e] nubuo. pret: onitepic. (2) criar dios algo de nueuo. (1) piqui, nitla : forgicar, o fingir e inuentar alguna cosa, o mentir asabiendas, o emboluer tamales en hojas qu[n]do los hazen, o cosa semejante, preterito: onitlapic. (2) ynuentar. (1) fingir. (1) emboluer tamales en ojas para cozerlos. (1) mentir asabiendas. (1) piqui +, mo : apretar la gente a alguno. (1 nopam mopiqui)

piquia, nitetla : caluniar a otro, o leuantarle algun testimonio. pre: onitetlapiqui. (2) pitli : hermana mayor; busca ermana. (1) criada osiruienta. (1) hermana mayor, o dama, o criada que ac[m]paa a su seora. (2) dama. (1)

pitza, nino : pararse bermejo o encenderse de enojo. pre: oninopitz. (2) encenderse de yra. (1) pitza, nitla : taer otocar trompeta, cheremia, flauta, o otro intrumento semej[n]te, o soplar es fuego. preteri: onitlapitz. (2) soplar o taer flauta o cheremia; &c. (1) taer flautas o cosa semejante, o trompeta. (1) flauta taer. (1) hundir metal. (1) pitza + : fundir metales; y assi delos demas. (1 tepuztli nic, pitza.) soplar. pre: onitlalpitz. (2)

pitza, nitlal :

pitza, nitlatla : soplar muchas vezes. preteri: onitlatlalpitz. (2) pitzactic : delgada cosa assi. (1) cosas semejantes. (2) cosa delgada y larga, assi como vara, soga o (Pitzactic: cosa delgada y larga, assi

pitzactli : delgada cosa assi. (1) idem. como vara, soga o cosas semejantes.) (2)

pitzahua, ni : pararse delgado y flaco. prete: onipitzauac. (2 Pitzaua, ni) emmagrecerse. (1 ni, pitzaua) pitzahua, nitla : adelgazar palos o sogas, o hablar alto la muger, o cantar. &c. pre: onitlapitzauh. (2 Pitzaua, nitla) pitzahua + : emmagrecer a otro. (1 /n/nite, pitzaua)

pitzahua, nitlatla : dar bozes o cantar la muger muchas vezes. prete: onitlatlapitzauh. (2 Pitzaua, nitlatla) pitzahuac : ang[o]sta cosa, assi como tabla, heredad, pared, adobe, camino o cosa semejante. (1 pitzauac) enxuto hombre. (1 pitzauac) delgada cosa assi. (1 pitzauac) cosa delgada, assi como varas, pilares, colunas, sogas y cosas largas y rollizas, o el camino, el viento delgado y sotil, los frisoles pequeos, lantejas, o cosas semejantes. (2 Pitzauac)

pitzahuac

+ :

lentejas legumbre. (1 castillan pitzauac etl) viento liuiano. (1 pitzauac ehecatl) delgadez

pitzahuac ehecatl :

pitzahuacayotl : delgadez de cosas largas y rollizas. (1 pitzauacayotl) tal. (2 Pitzauacayotl) pitzahualiztli : emmagrecimiento. (1 pitzaualiztli)

pitzaloni : hundible cosa que se puede hundir. (1) pitzauhqui : emmagrecido. (1) delgado, flaco y magro. (2) estrecha cosa, assi como

pitzcoyoctic : estrecha cosa, assi como agujero. (1) agujero o cosa semejante. (2) pitzcoyocton : semejante.) (2) idem.

(Pitzcoyoctic: estrecha cosa, assi como agujero o cosa (Pitzcoyoctic: estrecha cosa, assi

pitzcoyoctontli : idem. (Pitzcoyocton: idem. como agujero o cosa semejante.)) (2) pitzcoyoniliztli : pitzcoyonqui : manera. (2) estrechura tal. (1)

estrechura tal. (2) estrecha cosa desta

estrecha cosa, assi como agujero. (1)

pitzini : abrirse la llaga o nacido. (1) quebrarse el hueuo, machucarse la fruta, o quebrarse el ojo, y abrirse o rebentar el encordio o cosa semejante. prete: opitzin. (2) pitzinia, nitla : quebrar assi los hueuos. &c. pret: onitlapitzini. (2) fruta. (1) machucar fruta, hueuos o cosa assi. (1) estrujar

pitzinia +, nite : quebrar el ojo a otro. prete: oniteixtelolopitzini. (2 Ixtelolo pitzinia, nite) pitziquihui, ni : comer mucho. preterito: onipitziquiuh. (2 Pitziquiui, ni) mucho. (1 ni, pitziquiui) pitziquihuini : comedor tal. (1 pitziquiuini) pernil de tocino. (2 Pitzo metzuatzalli) ahurda de puercos. (2) comer

pitzo metzhuatzalli : pitzocalli : pitzoconetl :

ahurda de puercos. (1) lechon. (1)

pitzome + : piara de ganado men[u]do; y assi delos de mas. (1 miequintin pitzome) piara de puercos. (2 Miequintin pitzome) pitzometzhuatzalli : pitzopixqui : pitzotl : pernil de tocino. (1 pitzometzuatzalli) porquero, o porquerizo. (2) puerco. (2)

porquero. (1)

puerco o puerca. (1)

pitzqui + : campanero que las haze. (1 campana pitzqui) teocuitla pitzqui) pitztli : cuexco de fruta. (1)

platero. (2 Iztac

cuexco o huesso de cierta fruta. (2) lo

pixahui : caer nieue o granizo. (1 pixaui) neuar, caer la nieue. (1 pixaui) mismo es que pipixaui. pret: opixauh. (2 Pixaui) pixalhuia, nitetla : esparzirle algo a otro. preteri: onitetlapixalhui. (2) vender por

pixauhcacahua, nitla : vender por menudo. (1 nitlapixauhcacaua) menudo. preter: onitlapixauhcacauh. (2 Pixauhcacaua, nitla)

pixauhcanamaca, nitla : idem. prete: onitlapixauhcanamacac. (Pixauhcacaua, nitla: vender por menudo. preter: onitlapixauhcacauh.) (2) vender por menudo. (1) pixca, ni : coger el mayz o segar el trigo. &c. pr: onipixcac. (2) segar trigo, &c. (1) pixca + : segar las miesses. (1 tepuzchicoltica ni, pixca) cogedor tal. (1) cogedor tal. (1) sembrar esparziendo, derramando o arrojando las semillas. pre: sembrar esparziendo las semillas. (1) cauallerizo. (1 cauallo coger maiz o

pixcac : pixcani :

pixoa, nitla : onitlapixo. (2)

pixque + : cauallerizo. (1 cauallo pixque yntiachcauh) pixque ympan ycac)

pixqui + : yeguarizo. (2 Ciua cauallo pixqui) harriero. (1 oztomeca cauallo pixqui) cauallerizo. (1 cauallo pixqui) cauallerizo. (2 Cauallo pixqui) sacristan. (2 Teotlatqui pixqui) pixquipan : tiempo de fegar. (1) panes. (2) pixquipan = : = tiempo dela cosecha, o de coger y segar los

pixquizpan (2 pixquipan) cosecha. s. lo que se coge o siega dela heredad, lo mesmo es que pixquipan. (2) guardarse. (1

pixquitl : cosecha de pan. (1) o sementera. (2) pixquizpan : piya, piya, nino, piya, piya, nic : nino : pia) nite : nitla :

tiempo de fegar. (1)

poner en guarda. (1 nic, pia) guardarse de algo. pret: oninopix. (2 Pia, nino)

guardar a otro. prete: onitepix. (2 Pia, nite) guardar alguna cosa. preter: onitlapix. (2 Pia, nitla)

piya +, nic : aejar algo, guardando lo mucho tiempo. (1 vecauhtica nicpia) guardar algo mucho tiempo, o anejar algo. p: vecauhtica onicpix. (2 Vecauhtica nicpia)

piyaciuhtoc, ni : estar tendido enel suelo o enla cama. pre: onipiaciuhtoca. (2 Piaciuhtoc, ni) estar echado. (1 ni, piaciuhtoc) piyaciuhtoc ehecatl : viento liuiano. (1 piaciuhtoc ehecatl) y delgado. (2 Piaciuhtoc eecatl) piyalia, nitetla : nitetla) piyalli : piyaloni : Pialoni) correr viento sotil

guardar algo a otro. preteri: onitetlapiali. (2 Pialia, deposito. (2 Pialli) cosa digna de ser guardada. (2

deposito. (1 pialli)

fiesta de guardar. (1 pialoni)

piyaloni ilhuitl :

fiesta de guardar. (2 Pialoni ylhuitl) idem. (Teotlatqui calli:

piyaloyan + : sagrario. (1 sacramento pialoyan) sacristia.) (2 Teotlatqui pialoyan)

piyaltia, nicno : descobrirse, al amigo. (1 nicno, pialtia) piyaltia, ninote : encomendarme a otro, o fiar mi p[er]sona del que pienso que me aprouechara. pre: oninotepialti. (2 Pialtia, ninote) fiarse de otro confiandose del. (1 ninote, pialtia) piyaltia, nitetla : depositar o dar aguardar algo a otro. prete: onitetlapialti. (2 Pialtia, nitetla) encargar a otro algo para que lo guarde. (1 nitetla, pialtia) piyaltiloni + : ynfiel de quien no se fia. (1 atleuel pialtiloni)

piyazoa, mo : acanalado ayre o viento. (1 mopiaoa ehecatl) piyazoa, nino : descabullirse de entre otros, o colarse. pre: oninopiao. (2 Piazoa, nino) descabullirse de entre otros o hurtarle. (1 nino, piaoa) piyazoa, nitla : mear alando la orina. (1 nitla, piaoa) piyazoia, nitla : enuasar algo con embudo, o beuer con auenencia, o con cosa semejante. preteri: onitlapiazui. (2 Piazuia, nitla) beuer con auenencia. (1 nitla, piazuia) enuasar algo con embudo. (1 nitla, piazuia) piyazteca, nino : estenderme o tenderme ala larga. (1 nino, piazteca)

piyaztic : estrecha cama o mesa. (1 piaztic) delgada persona. (1 piaztic) cosa larga y delgada, assi como hombre, coluna, o cosa semejante, o cosa estrecha, assi como mesa, lecho, o cosa assi. (2 Piaztic) piyaztic campana : Piaztic campana) esquilon. (1 piaztic campana) campana esquilonada. (2 calabaa larga y delgada, que

piyaztli : auenencia o cosa semejante. (1 piaztli) sirue de auenencia. (2 Piaztli) platanoz plora : + :

razimo de datiles o de platanos. (1 cemo mocholli platanos)

dexar algo no de volntad, sino por mas no poder. (1 plura)

ploral : singular o particularmente afulano. (1 plural) muger desuergonada, y desonesta. (1 plural) ausente estar. (1 plural) cosa que da tristeza y pone a otros compassion. (1 plural)

poa

+ :

aplicar o dedicar algo a otro. (1 tetech nic, poa) + : antojadizo assi. (1 velicaquani pocatl) estar la casa llena de humo.

pocatl

poccacatzca : humosa, cosa llena de humo. (1) preteri: opoccacatzcac. (2) pochea, nitla :

ahumar algo, assi como pared o manta &c. (1) ahumarse, o pararse de color de cosa

pochectia, ni : ahumar se desta manera. (1) ahumada. (2 Puchectia, ni)

pochectic : cosa ahumada. s. el que tiene color de cosa ahumada. (2 Puchectic) ahumada cosa assi. (1 puchectic) pochectilia, nitla : ahumar algo desta manera. prete: onitlapuchectili. (2 Puchectilia, nitla) ahumar algo. preterito: onitlapochectili. (2) ahumar algo, assi como pared o manta &c. (1) pochehua : ahumarse alguna casa o pared, o cosas semejantes, o abochornarse los panes. &c. pr: opocheuac. (2 Pocheua) abochornarse las miesses, o secarse por falta de agua. (1 pocheua) pochehua, ni : pararse de color d[e] cosa ahumada. p: onipucheuac. (2 Pucheua, ni) ahumar se desta manera. (1 ni, pocheua) pochehua, nitla : ahumar algo desta manera. preteri: onitlapucheuh. (2 Pucheua, nitla) ahumar algo desta manera. prete: onitlapocheuh. (2 Pocheua, nitla) pochehuac : cosa ahumada assi. s. manta, o pared. &c. (2 Pucheuac) assi. (1 pucheuac) pochictic : cosa carmenada, fosa, o esponjada. (2) pochictic tilmatli : vestidura vellosa. (1) fofa cosa. (1) ahumada cosa

pochimati, nino : alegrarse mucho. (1) pochimati, no : alegrarse mucho. (1) pochina, nitla : cardar o carmenar lana, algodon, o cosa semejante. prete: onitlapochin. (2) peynar cardando lana. (1) escarmenar lana. (1) espadar lino. (1 nitla, puchina) pochina pochinqui +, ni + : : rastrillar lino. (1 ni, lino pochina) terciopel o lo mismo. (1 vel, puchinqui seda tilmatli) terciopelo. (2 Puchinqui sedatilmatli)

pochinqui sedatilmatli :

pochotl : cierto arbol hermoso y grande. (2 Puchotl) arbol grande y hermoso. (1) buuas pequeas que no salen al rostro. (1 puchotl) pochquiyahuatl : puchquiyauatl) ventana que da claridad. (2 Puchquiauatl) : sisar. (1 ni, puchteca tequiti) alcaualero. (2 Puchteca tequitini) ventana. (1

pochteca tequiti, ni pochteca tequitini :

pochteca tequitl : alcauala. (2 Puchteca tequitl) alcauala. (1 puchteca tequitl) sisa que se pide alos mercaderes. (1 puchteca tequitl) pochteca tequitqui : alcaualero. (2 Puchteca tequitqui)

pochtecahuia, nitla : tractar y exercitar su ossicio el mercader. pre: onitlapochtecaui. (2 Pochtecauia, nitla) tratar mercaderia. (1 nitlapuchtecauia) mercadear. (1 nitla, puchtecauia) pochtecatequitqui : alcaualero. (1 puchtecatequitqui)

pochtecati, ni : ser mercader, o exercitar oficio de mercader. (2 Puchtecati, ni) ser mercader o tratante. preterito: onipochtecatic. (2) tratar mercaderia. (1 ni, puchtecati) mercadear. (1 ni, puchtecati) pochtecatini : tratante en mercaderia. (2 Puchtecatini) mercaderia. (1 puchtecatini) pochtecatl : mercader. (2 Puchtecatl) negociado en

mercader que vende. (1 puchtecatl) trato de

pochtecayotl : trato, o mercaderia de mecaderes. (2 Puchtecayotl) mercaderia. (1 puchtecayotl)

pocmictia, nite : henchir de humo a otros. prete: onitepocmicti. (2) dar pena, enojo y aflicion a otro. (1) pocmictia, nitla : dar pena y enojo a otros. prete: onitlapocmicti. metapho. (2) pocmimilca : cosa llena de humo. (2) humosa, cosa llena de humo. (1)

poctlantilia, nite : aniquilar, o maltratar a otro. prete: onitepoctlantili. (2) maltratar a otro o aniquilallo. (1) poctlantilia, nitla : maltratar a otro o aniquilallo. (1) poctli : humo. (2) humo. (1)

pocuauhtli : pocxixitica :

aguila negra. (1 poquauhtli) cosa llena de humo. (2) humosa, cosa llena de humo. (1)

pocyo : cosa que tiene humo. (2) humosa, cosa llena de humo. (1) pocyo + :

humosa cosa q[ue] echa de si humo. (1)

humosa, cosa llena de humo. (1 cenca pocyo)

pohua, nic : sembrar otra vez. preterito: onicpouh. (2 Poa, nic) sembrar otra vez. (1 nic, poa) pohua, nino : ser soberuio. pre: oninopouh. (2 Poa, nino) soberuecerse. (1 nino, poa) ensoberuecerse. (1 nino, poua) pohua, nite : contar a algunos, o encartarlos, o tener respecto a otro. pre: onitepouh. (2 Poa, nite) encartar. (1 nite, poua) pohua, nitla : contar cosa de cuenta o numero, o relatar proceso e historia, o leer, o dar cuenta el mayordomo de su mayordomia, o cosa semejante. pre: onitlapouh. (2 Poa, nitla) medir. (1 nitla, poua) ynformar. (1 nitla, poa) pohua +, mo : legible cosa. (1 vel mopoua)

pohua +, nic : dedicar algo a otro. pre: tetecho nicpouh. vel. otetech nicpouh. (2 Tetech nicpoa) dedicar o ofrecer algo a dios. pre: itetzinco onicpouh in dios. (2 Itetzinco nicpoua in dios) encorporar en colegio. (1 teuan nicpoua) encorporar en colegio. (1 tetech nicpoua) pohua, itechnic : aplicar algo a otro, dandole su parte delo que se reparte. pre: itech onicpouh. (2 Poa, itechnic) pohualo + : legible cosa. (1 vel poualo)

pohualtia, itechnic : idem. o dedicar alguna obra a otro. pre: itech onicpoalti. (Poa, itechnic: aplicar algo a otro, dandole su parte delo que se reparte. pre: itech onicpouh.) (2 Poaltia, itechnic) pohui : desdezir el color. (1 poui) pohui, ni : hazer los otros caso de mi persona. preterito: onipouh. (2 Poui, ni) ser tenido o estimado en algo. (1 ni, poui) pohui, non : ser tenido o estimado en algo. (1 non, poui) pohui + : vezino de barrio. (1 calpulpan poui) idem. (Nemachtiloyam pouhqui: escolastico que aprende enla escuela.) (2 Nemachtiloyam poui) christiano. (1 itetzinco poui yn totecuiyo iesu christo) escolastico. (1 nemachtiloyan poui) pohui +, ni : pertenecer, o, estar dedicado a otro. pre: tetech onipouh. (2 Tetech nipoui) pe[r]tenecer yo a otro. (1 tetech nipoui) pohui, tetechni : ser yo dedicado, o pertenecer a alguna persona. preterito: tetech onipouh. (2 Poui, tetechni) poihuiliztli : perecimiento. (1 poiuiliztli)

polacqui : cosa anegada, o sumida d[n]tro del agua (2) cosa anegada, o sumida detro del agua (2) anegada cosa. (1) anegarse algo. (1) polactia, nite : abullir, o sumir a otro enel agua. preter: onitepolacti. (2) abullir a otro. (1) sumir debaxo de agua. (1) polactia, nitla : anegar, o sumir algo enel agua. p: onitlapolacti. (2) anegar algo. (1) hundir echar a lo hondo. (1) polaqui, ni : abullirse enel agua. (1) sumirse en agua o en cosa assi. (1)

polaquiliztli :

anegamiento, o sumidura debaxo del agua. (2)

polaquini : cosa que se mete, o sume debaxo del agua. (2) polhuia, nitetla : onitetlapolhui. (2) perder cosa agena, o borrarle algo a otro. prete:

polihui, ni : perecer, o desaparecer, operderse y destruirse. prete: onipoliuh. (2 Poliui, ni) perecer desaparecer o perderse. (1 ni, poliui) morir. (1 ni, poliui) faltar no estar en casa. (1 ni, poliui) fenecer, acabarse. (1 ni, poliui) polihui, non : trasponerse. (1 non, poliui) polihui + : descuento de alguna cosa que se deue, dando o pagando vna cosa por otra. (2 Ipam poliui) menguante de luna. (1 yc poliui ym metztli) pagar vna deuda con otra. (1 ypam poliui)

polihui noyollo : rebotarse. (1 poliui noyollo) polihuiliztli : perecimiento desta manera. (2 Poliuiliztli) poliuiliztli) mortandad assi. (1 poliuiliztli) perdimiento assi. (1

polihuiliztli + : idem. (Ipam poliui: descuento de alguna cosa que se deue, dando o pagando vna cosa por otra.) (2 Ipam poliuiliztli) immortalidad. (2 Aic poliuiliztli) floxedad assi. (1 yollo poliuiliztli) polihuini : cosa perecedera. &c. (2 Poliuini) mortal cosa que muere. (1 poliuini) perdido sin remedio. (1 poliuini)

polihuini + : cosa que se descuenta de vna deuda con otra. (2 Ipam poliuini) pecado que se purga por sacrificio. (1 tlamanaliztica, poliuini tlatlacolli) ymmortal cosa. (1 ayc poliuini) polihuiz + : no se desperdiciara. (2 Amo annen poliuiz) perecimiento. (1 poliuiztli) + : lo mismo es que ip[m] poliuiliztli. (2 Ipam poliuiztli) cosa que se perdio. (2) perdido sin remedio. (1)

polihuiztli : polihuiztli

poliuhqui : perecido. (1) perdida cosa. (1) poliuhtihuetzi, ni :

confundir me assi. (1 ni, poliuhtiuetzi)

poliuhtihuetzqui : confundido, o atajado, que no acierta a hablar. (2 Poliuhtiuetzqui) atajado que no acierta a hablar, por le auer conuncido. (1 poliuhtiuetzqui) poliuhtimotlalia, ni : messurarse. (1)

poliuhtiuh, ni : yr desmedrando enla hazienda, o yrse menguando la luna, o desaparecerse. pre: onipoliuhtia. (2) menguar. (1) desmedrar nhazinda. (1) desmedrar en honra y oficio. (1) poloa, nic : gastar hazienda. pret: onicpolo. (2) despender o gastar. (1) poloa, nino : perderse y destruirse. p: oninopolo. (2) poloa, nite : perder, o destruir a otros con guerra o conquistarlos. prete: onitepolo. (2) apartarse dela compaia por la auer perdido. (1) tomar por c[m]bate. (1) ganar conquistando. (1) poloa, nitla : perder algo, o hazer lodo, o barro, o perder el juizio y desatinarse. borrar algo, o quitarla seal que estaua puesta en alguna parte. prete: onitlapolo. (2) perder. (1) borrar o quitar alguna seal. (1) quitar o borrar la seal. (1) poloa + : pagar vna deuda con otra. (1 ypan n[i]tla, poloa) pagar vna deuda con otra. (1 ypan nic, poloa) poloa +, nic : pagar vna deuda con otra. prete: ipan onicpolo. (2 Ipan nicpoloa) poloa +, nitla : pagar vna deuda con otra. pret: ipan onitlapolo. (2 Ipan nitlapoloa) poloa inteuhtli, nic polocatl : : matar el poluo. (1 nic, poloa ynteuhtli) paja menuda. (1)

tamo, paja menuda. (2 Pulocatl)

polocatl

+ :

granas de trigo. (1 yyectiloca trigo polocatl)

pololtia, nic : hazer perder a otro el enojo que tiene, o apartarlo de algun vicio. (1) pololtia, nicno : desechar, o oluidar el enojo, o pena que tenia. prete: onicnopololti. (2) quitar d[e] la memoria. (1) desechar algo del pensamiento. (1) oluidar el enojo o pena que tengo de alguna cosa. (1) dissimular enfermedad. (1) echar o desechar algo del pnsamiento. (1) pololtia, nicte : hazer desechar a otro el enojo, o el vicio que tiene. prete: onictepololti. (2) pololtoca, nite : desear que alguno perezca y sea destruido. prete: onitepololtocac. (2) dessear que alguno fea destruido yperezca. (1) pololzacatl : paja p[ar]a cama. (1 pololacatl) heno. (1 pololacatl)

ponazoa, mote : crecer, o aumentarse algo. prete: omoteponao. (2 Moteponaoa) ponazoa, nitla : hinchar, o henchir algo deviento pret: onitlaponao. (2 Ponaoa, nitla) hinchir o henchir algo de viento. (1 nitla, ponaoa) popoca : hazer humo. pret: opopocac. (2) hazer humo. (1) popoca, ni : humear, echar humo desi. preterito: onipopocac. (2) popocani : cosa que echa desi humo. (2) humear. (1)

humosa cosa q[ue] echa de si humo. (1)

popochehuaticac texcalli : popochtli : perfumes. (2)

despeadero. (1 pupucheuaticac texcalli) perfumes. (1)

popochuia, nino : perfumarse, o ahumarse. pret: oninopopochui. (2) popochuia, nite : ahumar, o incensar a otro. pre: onitepopochui. (2) popochuia, nitla : incensar, o perfumar. preterit: onitlapopochui. (2) encensar. (1) sahumar. (1 nitla, popuchuia) perfumar. (1) popohua, nitla : alimpiar algo, o restituir lo ageno. pret: onitlapopouh. (2 Popoa, nitla) fregar, lauar los vasos. (1 nitla, popoua) alimpiar algo. (1 nitla, popoa) alimpiar ropa. (1 nitla, popoa) restituir. (1 nitla, popoa) limpiar. (1 nitla, popoua) satisfazer por la deuda. (1 nitla, popoua) popohua +, nitla : pagar la deuda con otra cosa. pre: ic onitlapopouh. &c. (2 Ic nitlapopoa icnixonexca) popohualtia, nicte : aherir a otro el beneficio que le hizo. prete: onictepopoalti. (2 Popoaltia, nicte) popolaqui : passarse el papel, o cosa semejante. p: opopolac. (2) popolaqui in amatl : passarse el papel. (1 popolaqui yn amatl)

popolhuia, nitetla : perdonar a otro la ofenssa, o destruirle alguna cosa. preterito: onitetlapopolhui. (2) popolhuilia, nitetla : idem. preterito: onitetlapopolhuili. (Popolhuia, nitetla: perdonar a otro la ofenssa, o destruirle alguna cosa. preterito: onitetlapopolhui.) (2)

popolhuililo, ni : perdonado.) (2) popolhuilo, ni :

idem. preterito: onipopolhuililoc.

(Popolhuilo, ni: soy

soy perdonado. (2) pecado venial. (1)

popolhuiloni tlatlacolli : popoliuhqui :

despoblado pueblo assi. (1)

popoloa, nic : gastar la hazienda. preterito: onicpopolo. (2) popoloa, nite : destruir combatiendo, o conquist[n]do. preterito: onitepopolo. (2) tomar por c[m]bate. (1) matar. (1) popoloa, nitla : desperdiciar o destruyr algo, o hazer costa, borrar alguna cosa, o escurecer la claridad grande ala pequea. preterito: onitlapopolo. (2) costa hazer. (1) tornar en nada. (1) borrar escriptura. (1) raer dela memoria. (1) gastar lo que perece. (1) escurecer otra cosa con mayor luz. (1) gastar vsando. (1) destruir algo. (1) desperdiciar algo. (1) popoloa +, nitla : idem. pre: ipan onitlapopolo. (Ipan nitlacalaquia: idem. pre: ipan onitlacalaqui. (Ipan nitlapoloa: pagar vna deuda con otra. pret: ipan onitlapolo.)) (2 Ipan nitlapopoloa) emplear en algo la hazienda. (1 yp[n] nitlapopoloa) popoloa innotlatqui, nic : gastar en bien. (1 nic, popoloa ynnotlatqui)

popoloca : barbaro, hombre de otra nacion y lenguaje. (2) barbaro de lengua estraa. (1) popoloca, ni : hablar lenguaje barbaro. pret: onipopolocac. (2) hablar entre dientes. (1) hablar en otro lenguaje. (1) popolocaliztli : popololli + : ruydo de murmuradores. (1) desperdiciada cosa. (1 tlan[n] popololli)

popololtia, nicno : desechar del pensamiento, y oluidar lo que me da pena. preterito: onicnopopololti. (2) popoloni, ni : tartamudear. (1) ser tartamudo, o empedido dela lengua. pre: onipopolon. (2)

popotia, nitla : parear, hermanar, o conchauar vna cosa con otra. preterito: onitlapopoti. (2) parear o hermanar o cotejar vna cosa cn otra o cnchauar algo. (1 nitla, popohtia) popotia popotl : =, nitla : = potia (2 popotia )

escoba para barrer. (1)

popotzoa, nino : hinchar los carrillos, apretarse la gente, o espessarse las yeruas. prete: oninopopotzo. (2) hinchar los carrillos. (1) popoxalhuia, nitetla : baruechar o mollir a otro la tierra. pre: onitetlapopoxalhui. (2) mollir la tierra a otro. (1) popoxoa, mo : omopopoxo. (2) quando se torna acauar la tierra q[ue] esta ya labrada. pre:

popoxoa, nitla : baruechar o mollir la tierra. pre: onitlapopoxo. (2) hornaguear la tierra. (1) amollentar la tierra. (1) mullir la tierra. (1) baruechar. (1) popoyoti : aublarse el trigo. &c. pr: opupuyut. (2 Pupuyuti) trigo. (1 pupuyuti) popoyotic : aublado trigo, mayz ocosa semejante. (1 pupuyutic) popoyotl : pupuyutl) trigo aublado. (2 Pupuyutl) aublado trigo, mayz ocosa semejante. (1 aublarse el

popoyuctic :

trigo aublado, o cosa semejante. (2 Pupuyuctic) hinchado

popozactic : hinchada cosa, o llena de tol[n]drones (2 Popoactic) a tolondrones. (1 popoactic)

popozahua, ni : henchirse de hinchazones, o de tolondrones. pret: onipopoauac. (2 Popoaua, ni) hincharse enesta manera. (1 ni, popoaua) popozahua, nino : alentar poco el que esta al cabo. (1 nino, popoaua) popozahualiztli : hinchazon desta manera. (2 Popoaualiztli) manera. (1 popoaualiztli) hinchazon desta

popozoca : heruir la olla o cosa asi. preterit: opopoocac. (2 Popooca) popozoca, ni : heruir. (1 ni, popooca) popozocac : espumosa cosa. (1 popoocac) popozocani : popozocaticac : Popoocaticac) heruiente cosa. (1 popoocani) estar heruiendola olla. preter: opopoocaticaca. (2

popozocatimani : idem. preterito: opopoocatimanca. (Popoocaticac: estar heruiendola olla. preter: opopoocaticaca.) (2 Popoocatimani) popozoni : heruir mucho la olla. pret: opopoon. (2 Popooni) popozoni, ni : enojarse mucho. preterito: onipopoon. (2 Popooni, ni) estomagarse enojarse. (1 ni, popooni) popozoni, yollopopoyahua : estomagado. (1 popooni, yollopopoyaua) heruor assi.

popozoniliztli : heruor de olla, o enojo grande. (2 Popooniliztli) (1 popooniliztli) popozoquillo : popooquillo) cosa que tiene espuma. (2 Popooquillo)

espumosa cosa. (1

popozoquillotl + : escoria de plata. (2 Iztac teocuitla popooquillotl) espuma de estao. (1 amuchi popooquillotl) popozoquillotlaya, nitla popooquillotlaya) : espumar, quitar la espuma. (1 nitla,

popozoquillotlaza, nitla : espumar la olla, o cosa semejante. pret: onitlapopooquillotlaz. (2 Popooquillotlaa, nitla)

popoztecqui : coxo del pie, o dela espinilla por la tener quebrada, o palo quebrado en muchas partes. &c. (2) popoztequi, nitla : onitlapopoztec. (2) por + : quebrar muchas vezes palos, o cosas semejantes. preterito:

virrey. (1 rey por otro) lo mesmo es que popotia. prete: onitlapoti. (2) notar algo en parear o hermanar o cotejar vna cosa cn otra o cnchauar algo.

potia, nitla : otra cosa. (1) (1)

potoni : hidionda agua assi. (1) hediondo. (1) potoni, ni : heder, o oler mal. preterito: onipoton. (2) mal. (1)

heder. (1)

oler

potonia, nite : embizmar poniendo pluma sobre la trementina. (1) emplumar. (1) bizma poner a otro. (1) potonia, nitla/ huel/ nite : poner a otro bizma con pluma menuda sobre la trementina, o emplumar a otro. prete: onitepotoni. (2) potoniliztli : o olor. (2) olor como quiera. (1) hedor. (1) olor malo o bueno. (1) hedor

potonqui : harina muy molida o poluos muy molidos; o cosa olorosa o hidionda. (1 pot[n]qui) poluos de cosas secas molidas. (1) cosa olorosa, o hedionda, o poluos secos y muy molidos, o harina muy cernida. (2) pouhcuauhtli : aguila negra. (2 Pouhquauhtli)

pouhqui + : ynfinito en numero. (1 amo pouhqui) escolastico que aprende enla escuela. (2 Nemachtiloyam pouhqui) escolastico. (1 nemachtiloyan pouhqui) terrenal. (1 tlalticpac pouhqui) dedicada cosa assi. (1 ytetzinco pouhqui) maral cosa deste mes. (1 maro itech pouhqui) vulgar, cosa comun. (1 calla pouhqui) cosas que se tratan c[n]munmente entre la gente popular. (2 Calla pouhqui) pouhtiuh, ni : onipouhtia. (2) angustia. (1) poxacatl : andar con seguridad, sin temer alguna cosa aduersa. pre: sosegarse o estar seguro o ahuado de algun trabajo, enfermedad o gallina ciega. (2 Puxacatl)

gallina ciega. (1 puxacatl)

poxactic : esponjosa cosa. (1 puxactic) fofa cosa. (1) cosa fofa, o esponjada. (2 Puxactic) cosa fosa, o esponjada, o tela rala y floxamente texida. (2) poxactic = : = poxahuac (2 puxactic) = poxahuac (2 poxactic)

poxactic ichcatilmatli : poxacua :

picote o sayal. (1 poxactic ychcatilmatli) mente capto. (1 poxaqua) dormilon. (2 Poxaqua)

dormilon. (1 poxaqua)

poxacuatl : cierta aue nocherniega, o tonto e insipiente. (2 Puxaquatl) poxahuac : esponjosa cosa. (1 puxauac) fofa cosa. (1 poxauac) puxactic. (2 Puxauac) lo mesmo es que poxactic. (2 Poxauac) lo mesmo es que

poxahuactlalli :

hornaguera tierra. (1 poxauactlalli)

poxahuilia, nitetla : baruechar o mollir a otro la tierra. pre: onitetlapoxauili. (2 Poxauilia, nitetla) poxaqui : tnto. (1 puxaq[ui])

poxcahui : henchirse de orin el hierro. (1 poxcaui) emmohecerse algo. (1 puxcaui) enmohecerse algo. (1 puxcaui) poxcahui, ni : emmohecerse, o henchirse alguna cosa de orin. prete: onipuxcauh. (2 Puxcaui, ni) poxcauhcayo : Puxcauhcayo) ori[ni]ento. (1 puxcauhcayo) cosa que tiene moho, o orin. (2 moho de pan, o

poxcauhcayotl : moho de pan. (1) de cosa semejante. (2)

moho o orin. (2 Puxcauhcayotl)

poxcauhqui : enmohecido. (1 puxcauhqui) ori[ni]ento. (1 puxcauhqui) mohoso pan. (1) Puxcauhqui) cosa mohosa, o orinienta. (2) poyactic mixtli : nuues ralas. (1)

enmohecido. (1 puxcauhqui) cosa mohosa y orinienta. (2

poyahua, nitla : matizar en pintura. preterito: onitlapoyauh. (2 Poyaua, nitla) matizar enla pintura. (1 nitla, poyaua) poyahuac : morena cosa baa. (1 poyauac) matizada, o cosa morena. (2 Poyauac) poyahui : matiz enla pintura. (1 poyauac) cosa

adelgazarse, o deshazerse las nuues. prete: opuyauac. (2 Puyaui) cosa que tiene sal, assi como el manjar, o

poyec : salada cosa con sal. (1) el agua. (2) poyec atl : salobre agua. (1) poyecatl : agua salobre. (1)

poyelia, nitla : echar sal enlo que se guisa. preter: onitlapoyeli. (2) enel guisado. (1) salar con sal. (1) poyelpatic : poyoni, ni : poyoniliztli : pozactic : pozactic salada cosa muy salada. (1) henchirse de enojo, o de yra. preterit: onipoyon. (2) heruor dela mar. (1) cosa hinchada assi. (2 Poactic)

echar sal

hinchado. (1 poactic) + :

hinchado vn poco. (1 achi poactic)

pozahua, ni : tener hinchazon enel cuerpo. pre: onipuauac. (2 PVaua, ni) hincharse la carne o el cuerpo. prete: onipoauac. (2 Poaua, ni) hincharse. (1 ni, poaua)

pozahua, nite : hinchar desta manera a otro. prete: onitepoauh. (2 Poaua, nite) hinchar otra cosa. (1 nite, poaua) pozahua, nitla : hinchar otra cosa. (1 nitla, poaua) pozahua + : hinchado vn poco. (1 achi poaua) idem.

pozahuac : hinchado. (1 poauac) cosa enconada, o hinchada. (2 Puauac) (Poactic: cosa hinchada assi.) (2 Poauac) pozahuac + : hinchado vn poco. (1 achi poauac) :

pozahuaca cehuia, nitla

desenconar lo hinchado. (1 nitla, poauaca ceuia) : desenconar lo hinchado. (1 nitla, poauaca

pozahuaca tlalchitlaza, nitla tlalchitlaa)

pozahuaca tlatlalchitlaza, nitla : idem. preterit: onitlapuauaca tlatlalchitlaz. (Puauacaceuia, nitla: desenconar lo hinchado. p: onitlapuauacaceui.) (2 Puauaca tlatlalchitlaa, nitla) pozahuacacehuia, nitla : Puauacaceuia, nitla) pozahuacayotl : pozahualiztli : pozahualiztli pozati, ni : desenconar lo hinchado. p: onitlapuauacaceui. (2 hinchazon assi. (2 Poauacayotl) hinchazon tal. (2 Poaualiztli)

hinchazon. (1 poauacayotl) hinchazon. (1 poaualiztli) + :

hinchazon de podre. (1 palanca poaualiztli)

glotonear. pre: onipoatic. (2 Poati, ni) : glotonear. (1 ni, poati, n, apizti)

pozati, n, apizti, ni pozatl :

goloso, gloton, o antojadizo. (2 Poatl) : desmallar. (1 nite, puzmatlaxitinia)

pozmatlaxitinia, nite

pozol atl : beuida de mayz cozido. (2 Pool atl) pozolatl : beuida de mayz cozido. (1 poolatl) encendimiento desta manera. (1 poonaliztli) cosa que tiene espuma. (2 Poonallo) espuma de alguna cosa. (2

pozonaliztli :

pozonallo : espumosa cosa. (1 poonallo) pozonallotl : Poonallotl)

espuma de cosa cozida. (1 poonallotl)

pozonaltia, nitla : hazer espuma. preterito: onitlapoonalti. (2 Poonaltia, nitla) hazer espuma. (1 nitla, poonaltia) espumar, hazer espuma. (1 nitla, poonaltia) pozoncaquixtia, nitla : idem. preterito: onitlapooncaquixti. (Pooncayotlaa, nitla: espumar la olla, o otra cosa semejante. prete: onitlapooncayotlaz.) (2 Pooncaquixtia, nitla) espumar, quitar la espuma. (1 nitla, pooncaquixtia) pozoncayo : espumosa cosa. (1 pooncayo) cosa que tiene espuma. (2 Pooncayo)

pozoncayo

+ :

espumosa cosa llena de espuma. (1 cenca pooncayo)

pozoncayotlaza, nitla : espumar la olla, o otra cosa semejante. prete: onitlapooncayotlaz. (2 Pooncayotlaa, nitla) espumar, quitar la espuma. (1 nitla, pooncayotlaa) pozoni : heruir la mar. (1 pooni) heruir la olla, o la mar. pre: opoon. (2 Pooni) turbarse el agua con tempestad de viento. (1 pooni) pozoni, ni : apitonarse. (1 ni, pooni) aorarse. (1 ni, pooni) heruir. (1 ni, pooni) encruelecerse. (1 ni, pooni) encenderse de yra. (1 ni, pooni) enojarse. (1 ni, pooni) pozoni + : remostecerse el vino. (1 occeppa pooni vino)

pozonia, nic : hazer heruir lo que se cueze. (1 nic, poonia) pozonia, nite : atrauersarse en palabras con otros. (1 nite, poonia) pozonia, nitla : cozer algo en olla, o caldera, o hazer heruir alguna cosa, o hazer espuma. pret: onitlapooni. (2 Poonia, nitla) espumar, hazer espuma. (1 nitla, poonia) hazer heruir lo que se cueze. (1 nitla, poonia) pozoniliztli : heruor assi. (1 pooniliztli) heruor de cosa que esta hiruiendo, o saa del q[ue] esta muy enojado. (2 Pooniliztli) saa. (1 pooniliztli) apitonaminto . (1 pooniliztli) enojo tal. (1 pooniliztli) pozonillo : cosa que tiene espuma. (2 Poonillo) pozonillo + : espumosa cosa. (1 poonllo)

espumosa cosa llena de espuma. (1 c[n]ca poonillo) espuma de cosa

pozonillotl : espuma de cosa cozida al fuego. (2 Poonillotl) cozida. (1 poonillotl)

pozonini : apitonado. (1 poonini) aorado, o lleno de saa y enojo. (2 Poonini) heruiente cosa. (1 poonini) furioso de enojo. (1 poonini) saudo. (1 poonini) pozonini + : idem. (Ayoui momociuiani: apitunado y supito.) (2 Ayoui poonini) yrado subitamente. (1 ayoui poonini) pozonqui : encruelecido. (1 poonqui) idem. (Poonini: aorado, o lleno de saa y enojo.) (2 Poonqui) encendido assi. (1 poonqui) aorado assi. (1 poonqui) enojado. (1 poonqui) pozontehua, ni : rebentar de enojo. (1 ni, poonteua) yra arrebatada. (1 poontiuetziliztli)

pozontihuetziliztli : pozotli :

raposo, animal conocido. (2 Pootli) quebrados palos

poztecqui : cosa quebrada, assi como pierna o palo. (2 Puztecqui) assi. (1 puztecqui)

poztectli : idem. (Puztecqui: cosa quebrada, assi como pierna o palo.) (2 Puztectli) quebrados palos assi. (1 puztectli)

poztequi, nitla : quebrar palo, o cosa assi. prete: onitlapuztec. (2 Puztequi, nitla) quebrar o quebrantar palos o cosas largas. (1 nitla, puztequi) cortar quebrando. (1 nitla, puztequi) poztequi + : flaca, cosa no rezia. (1 ayoui poztequi) poztequi +, nino : quebrantarse por el cuerpo. (1 nino, cuitlap[n] puzteq[ui]) poaltica tlaxililiztli : tlaxililiztli) poaltontli : pualada, herida de pual. (1 pualtica

pual pequeo. (1 pualtontli)

pre : sonar e[e]l mayzal las hojas secas del mayz q[ue] menea elviento, o los pliegos de papel o las ojas del libro quando lo hojean o cosas semejantes. (1) preguntando : preguntar + : cuando, o en que tiempo?. (1) adonde?. (1 para preguntar) con. (1) hazia. (1) cual o quien?. (1) cuyo?. (1)

preposicion :

propheta + : falso propheta. (1 yztlaca propheta) falso propheta. (2 Motlapiquiani propheta) falso propheta. (2 Iztlaca propheta) falso propheta. (1 teixcuepani propheta) falsa prophecia. (1 tlatlapic propheta ytoliztli) prophetaitoliztli prophetatlapiquiani qahuitl : + : falsa prophecia. (2 Tlatlapic prophetaitoliztli) + : falso propheta. (2 Mo prophetatlapiquiani)

arbol, madero o palo. (2 Qauitl)

qahuitl itzin celica : pimpollo de pie de arbol. (2 Qauitl ytzin celica) qauhtelolohuia, nino : jugar alos bolos. preteri: oninoquauhteloloui. (2 Qauhtelolouia, nino) qauhtemalacatl : rueda d[e] carreta, o carret[n]cillo (2) ser carretero, o carrotear. pre:

qauhtemalacayacana, ni : oniquauhtemalacayacan. (2) qauhtexticatotonti : qauhtlapanani :

arista, o cosa semejante. (2)

rajador de madero. (2) percha. (2)

qauhtlapipilhuaztli : qauhtlaxichtli : qauhzaloani :

estaca hincada enla pared. (1 q[a]uhtlaxichtli) enxertador. (2 Qauhaloani) que rudo que eres?. (2)

qemmach in tiyolquimil? : qimmochihuaz :

despues se hara. (2 Qimmochiuaz)

qimotlanehuiani : el que se escusa, o echa laculpa de su descuido a otra cosa. (2 Qimotlaneuiani) qimotlatquitiani : alguna hazienda (2) qn : proprietario, que da a entender que es propria cosa suya

per abreuiationem. quiere dezir. quitoznequi i. vultdicere. (2)

que + : (2 Teyollo izcali lo mesmo es que teyollizcali) nieruo. (1 lo mismo es que neruio) doblar el precio. (1 lo mesmo es q[ue] doblar el trabajo) quecehuatl : cincho de cuero crudio conque juegan ala pelota conlas nalgas, o conlas caderas (2 Queceuatl) cuero para jugar al batey, o ala pelota con el quadril. (1 quezeuatl) quech tlacxollotl : papo de persona papuda. (2)

quech tlalhuatl : los ncruios o venas del pescueo. (2) quech tlatlaca, nino : collear, o menear la cabeca de aca pira olla. pre: oninoquechtlatlaz. (2) quech tlatlaulli : quech tlatlaullotl : agallas dela garganta. (2) idem. (Quech tlatlaulli: agallas dela garganta.) (2)

quech tzotzona, nite : dar pescocada a otro. pre: onitequetzotzon. (2) quechacqui : deceruigado, o [n]uarado del pescueo. (2) desceruigado. (1)

quechcollalia, nino : encogerse, acorrucarse, hazerse como vn ouillo, juntando las rodillas con la cabea. (1) quechcotona, nino : descabearse. (1) quechcotona, nite : degollar, o cortar la cabea a otro. prete: onitequechcoton. (2) degollar aotro. (1) descabear a alguno. (1) cortar la cabea a otro, o degollarlo. (1) quechcotona, nitla : coger espigas, o cosa semejante conla mano. prete: onitlaquechcoton. (2) cortar o coger con la mano espiga o cogollo. (1) espigar, coger espigas. (1) matar, sacrificando animales o aues. (1) quechcotona =, nitla : = quechcui (2 nitlaquechcotona )

quechcotoni, ni : quedar sin cabea. preterito: oniquechcoton. (2) quechcotonqui : degollado, o descabeado. (2)

quechcozcatia, nicno : ponerse collar de oro, o cosa semejante al cuello. prete: onicnoquechcuzcati. (2 Quechcuzcatia, nicno) quechcozcatl : las asillas dela olla dela garganta, o cuentas y piedras preciosas, o joyas que se ponen enla garganta, o enel cuello. (2 Quechcuzcatl) quechcui, nitla : lo mesmo es que nitlaquechcotona. prete: onitlaquechcuic. (2) espigar, coger espigas. (1) quechilacatztic : deceruigado. (2) desceruigado. (1)

quechilpiya, nitla

cerrar la bolsa. (1 nitla, quechilpia) collear, o menear la cabea de aca para alla. prete: collear. (1)

quechitotia, nino : oninoquechitot[i] (2)

quechmatelhuia, nicte : ahogar algo a otro, ponendo las manos enlos gaznates. preterito: onictequechmatelhui. (2) ahogar le a otro su hijo cn las manos. (1) quechmateloa, nite : ahogar a otro apretandole la garganta conlas manos. preteri: onitequechmatelo. (2) ahogar cnlas manos a otro. (1) quechmatilhuia, nicte : ahogar le a otro su hijo cn las manos. (1)

quechmatiloa, nite : idem. preterito: onitequechmatilo. (Quechmateloa, nite: ahogar a otro apretandole la garganta conlas manos. preteri: onitequechmatelo.) (2) ahogar cnlas manos a otro. (1) quechmecania, nino : ahorcarte. preterito: onino quechmecani. (2) quechmecania, nite : ahorcar a otro. preteri: onitequechmecani. (2) soga. (1 nite, que[c]hmecania) quechmomotzoa, nite : repelar o tirar a otro do qlos viejos. prete: onitequechmomotzo. (2) repelar a otro. (1 nite, q[ue]chmomotzoa) quechnacayotl : papo de persona papuda. (2 Quechnacayutl) papo de papudo. (1) ahogar cn

quechnahua, mo : abraarse dos echando los braos sobre los cuellos. (2 Moquechnaua) abraarse dos, poniendo el vno la cabea enel cuello del otro. (1 moquechnaua) quechnahua, nite : abrasar a otro, poniendole el brao cobre el cuello. preterito: onitequechna ua. (2 Quechnaua, nite) quechnecuil : deceruigado, que trae tuerta la cabea, y tiene encarado el pescueo. uechnccuiltic. idem. (Quechnaua, nite: abrasar a otro, poniendole el brao cobre el cuello. preterito: onitequechna ua.) (2) desceruigado. (1) quechnecuiltic : desceruigado. (1)

quechnenetic : idem. (Quechnecuil: deceruigado, que trae tuerta la cabea, y tiene encarado el pescueo. uechnccuiltic. idem. (Quechnaua, nite: abrasar a otro, poniendole el brao cobre el cuello. preterito: onitequechna ua.)) (2) desceruigado. (1) quechpahuia, nitla : idem. preterito: onitlaquechpaui. (Quechpanoa, nitla: henar otra qualquier cos. iencima delos hombros. preterito: onitlaquechpano.) (2 Quechpauia, nitla) quechpalaniliztli : quechpan : lamparones. (1)

to. enlos hombros, o los hombros. (2) lleuarle algo a otro enci ma los hombres. pret: lleuar algo a otro enlos hombros. (1)

quechpanilhuia, nitetla : onitetlaquechpanilhui. (2) quechpanoa, nite : (2)

llenar a otro encima delos h[n] bros. pre: onitequechpano.

quechpanoa, nitla : onitlaquechpano. (2) h[m]bros. (1) quechpilcatica, ni quechpiyaztli : :

henar otra qualquier cos. iencima delos hombros. preterito: lleuar algo en los hombros. (1) lleuar algo encima los cabezcaido estar. (1) cabezcaido estar. (1)

cailla de tinaia. (1 quechpiaztli) papera, enfermedad. (2 Quechpoaualiztli) + : papera enlos animales. (1 maa quechpoaualiztli) papera como quiera. (1 quechpoauiliztli) papahigo. (1) capilla de capa. (1)

quechpozahualiztli : quechpozahualiztli quechpozahuiliztli : quechquemitl : quechquemitl quechteltic : (1) quechtepitic :

papahigo. (2)

+ : capilla de capa. (2 Capa quechquemitl) deceruigado, que tiene enuarado el pescueo. (2) desceruigado. (1) pescueo o ceruiz. (1 quechtepulli) desceruigado.

quechtepolli : la ceruiz. (2 Quechtepulli) ceruiz. (1 quechtepulli)

quechtepotzotic : desceruigado. (1 quechteputzotic) quechtequi, nino : descabearse. (1) quechtequi, nite : degollar, o cortar la cabeca a o tro. prete: onitequechtec. (2) descabear a alguno. (1) degollar aotro. (1) quechtlacxollotl : papo de papudo. (1) cabeon labrado de camisa. (1)

quechtlamachtli : cabeon de camisa labrado. (2) quechtlantli : cuello o pelcucco. (2)

cuello. (1)

quechtlatlaollotl : quechtlatlaullotl : quechtlatlaza, nino

landres del cuello. (1) agallas de garganta. (1) : collear. (1 nino, quechtlatlaa)

quechtlatzinia, nite : dar a otro pescocada. pret: onitequechtlatzini. (2) pescoada dar. (1 nite, q[ue]chtlatzinia) quechtli : (1) cuello. (1) cuello o pescueco. (2) garganta. (1) pescueo o ceruiz.

quechtzatic : quechtzontli :

deceruigado, o enuarado. (2)

desceruigado. (1)

cabellos largos del cogote. (1 quechtzuntli) : pescoada dar. (1 nite, q[ue]chtzotzona)

quechtzotzona, nite

quechucpotzotic : idem. (Quechteltic: deceruigado, que tiene enuarado el pescueo.) (2 Quechucputzotic) quechuetzi, ni : ef ar descabeado. preterito: oni quechuetz. (2) pluma otra rica. (1)

quechulli : paxaro de pluma rica. (2) quelehuia + : :

mas querer. (1 occ[n]caye ni, queleuia) engaar. (1)

queloa, nite

queloa +, nino : hazer algo adrede, o por via de passa tiempo. preterito: anic oninoquelo. (2 anic ninoqueloa) hazer algo adrede. (1 anic ninoqueloa yn nicchiua) queloa +, ninoten : burlar de alguno riendose del. (1 teca ninotenqueloa) decir malicias, o palabras preadas escarneciendo y mosando de alg[n]o. (2 Teca ninotenqueloa) burlar con otro, diziendole malicias o pullas sola padas. (1 teca ninotenqueloa) queloa +, nite : embaucar con algo a otro, o hazer alguna cosa adrede. pre: ic onitequelo. (2 Ic nitequeloa) mofar escarneciendo. (1 anic niteq[ue]loa) adrede dezir o hazer algo. (1 yc nitequeloa) queloa +, no : adrede dezir o hazer algo. (1 anicni noqueloa) quelochachqui : cosa marchita. (2)

quelochahui, ni : marchitarse. preterito: oniquelochauh. (2 Quelochaui, ni) marchitarse. (1 ni, quelochaui) queloloni : embaucado. (1) queloni : desencasarse o desc[n]certarse alg[n] huesso. prete: oquelon. (2) desconcierto de huesso. (2) desencasados huessos. (1)

queloniliztli :

quelonqui : desencasarse assi algun huesso. (2) quem patio? : quem patioa? : quema : quema + :

quanto cuesta?. o quanto vale?. (2) idem. (Quem patio?: quanto cuesta?. o quanto vale?.) (2) si; aduerbio p[ar]a affirmar. (1)

si. afirmando algo. (2) antes si. (1 amoa quema) idem.

quemaca : (1)

(Quema: si. afirmando algo.) (2) idem. (Quemaca: idem.

si; aduerbio p[ar]a affirmar.

quemacatzin : quemachami : quemachamique :

(Quema: si. afirmando algo.)) (2)

o dichoso y bienauenturado. s. el que es sancto. (2) odichosos y bieuauenturados s. los justos, o aquellos. (2) + (2

quemachamique = : = yehuantin + (2 quemachamique) = huel quemachamique) = quemmach huel yehuantin (2 quemachamique) quemachuel yehuatl : bienauenturado y dichoso. (1)

queman

+ : de quando en quando. (1 an queman)

quemanian : alguna vez. (1) queme : idem. (Quemacatzin: idem. (Quemaca: idem. algo.))) (2) si; aduerbio p[ar]a affirmar. (1) quemi, nic : vestirse. (1) quemmach + : (Quema: si. afirmando

ponerse manta o capa, o traerla puesta. prete: onicquen. (2) baxar la boz. (1 an quemmach ni, tlatoa) bienauenturados, y dichosos vosotros. (2 Quemmach uel

quemmach huel amehuantin : amehuantin)

quemmach huel nehuatl : dichoso o bienauenturado yo. (2 Quemmach vel nehuatl) quemmach huel tehuantin : vel tehuantin) o dichosos y bienauenturados nosotros. (2 Quemmach

quemmach huel tehuatl : dichoso tu. (2 Quemmach vel tehuatl) quemmach huel yehuantin : yehuantin) lo mesmo es que quemachamique. (2 Quemmach vel

quemmach huel yehuatl : o bienaventurado aquel. s. que va al cielo. (2 Quemmach vel yehuatl) quemmach nami : quemmach tami : dichoso y bienauenturado yo. (2) dichoso y bienauenturado tu. (2) dichosos y bienaventurados nosotros. (2) como es possible?. (1)

quemmach tamique :

quemmach? : como es possible?. vel. es possible?. (2) quemmachami : bienauenturado y dichoso. (1)

o bienauenturado y dichoso. (1)

quemmachuel yehuatl : quemmachuia, nite :

o bienauenturado y dichoso. (1) herir liuianamente. (1) : herir liuianamente. (1)

quemmachuitequi, nite quemman : aduer. (2)

algunas vezes, atiempos, o a ratos. vel. aque hora?. preguntando. en algun tiempo. (1) aque hora. (1)

quemman + : en ning[n] tiempo. aduerbio (2 Aycma quemman) quandoquiera. aduerbio. (2 ao quemman) pocas vezes, o de quando en quando, o de tarde en tarde. (2 an quemman) alguna vez, o algunas vezes o ati[m]pos. aduerbio. (2 In quemman) idem. (ao in yquin: quando quiera. aduerbio.) (2 ao yn quemman) en ningun tiempo. aduerbio. (2 Aic quemman) alguna vez. (1 an quemman) quemman? : cundo, o aque hora?. (1) algunas vezes, o atiempos. aduerbio. (2)

quemmanian :

quemmanian + : idem. (In quemman: alguna vez, o algunas vezes o ati[m]pos. aduerbio.) (2 In quemmanian) quemmochihua + : turbarse y alterar se el coraon, o recebir algun desgusto y desabrimiento de algo. prete: cenca icquen omochiuh ynnoyollo. (2 Cenca quemmochiua ynnollo) cosa que no recibe alteraci[n] o mutansa. i. que siempre esta en su ser y perfection. (2 Aic quemmochiua) quemocye? : quanto mas?. haziendo comparaci[n]. (2) quempan : no se esso, o no se como passo. (2) cuanto en precio, o quanto vale?. (1) cuanto en precio, o quanto vale?. (1 qu[m]patiyoua?) cuanto en precio, o quanto vale?. (1 qu[m]tlaoti?.)

quempatio? : quempatiyohua? : quemtlazoti? :

quen + : no se me dar nada por lo que acaece, o no sentir ni hazer caso de nada. prete: amo qu[n] onocomma. (2 Amo qu[n] nocommati) no sentir turbacion ni alteracion en su consciencia. (2 Amo quen ninochiua) no sentir pena ni hazer caso. (1 amo quen nicmati) quen anquitoa? : quen? : quena + : que dezis?. o que os parece?. preguntando. (2) como?. (1)

de que manera, o como. s. acaecio esso?. aduerbio. (2) sano de juyzio. (1 amo quena ynnotlacaquia)

quenami + : lo mesmo es que amocan eltzoyo. (2 Amocan quenami) de qualquier manera o suerte que sea. (2 In ao quenami) cosa sana, entera, sin tacha ni macula. (2 Acan quenami) no es assi como quiera. (2 Amoma an quenami) cosa no assi como quiera. i. cosa de mucha estima. &c. (2 Amo an quenami) no es assi como quiera. (1 amo an quenami) quenami? : (2) de que manera, o de que condicion es?. o que arte o condicion tiene?. dar forma o traa a alguna cosa. pre: : forma dar. (1)

quenamican tlalia, nitla : onitlaquenamican tlali. (2) quenamican, tlalia, nitla quenamicatzintli? :

de que manera es su merced o seoria?. (2)

quenca + : sosegada ypacifica tener el alma. (1 amo quenca yn noyollo) tener sano y entero el juyzio. (2 Amo quenca in notlacaquia) entera cosa o sana sin macula ni falta. (1 amocan quenca) juizio bueno tener y sano. (1 amo quenca ynnotlacaquia) quencao? + : pues como es esso?. (2 Auh quencao?)

quenchihua, nite : daar a otro en la persona, o hazerle mal. pre: onitequenchiuh. (2 Quenchiua, nite) daar o hazer mal a otro. (1 nite, quenchiua) lisiar o daar. (1 nite, quenchiua)

quenin cenca huei : quenin cenca huey? : quenin occenca :

cuan grande es. (1 quenin cenca vey) quan grande es?. (2 Quenin cenca vey?)

que; aduerbio de comparatiuo. (1)

quenin occenca? : quanto mas?. aduer. (2) quenin ocualca : que; aduerbio de comparatiuo. (1) (Quenin occenca?: quanto mas?. aduer.) (2 Quenin ocvalca?)

quenin ocualca? : idem.

quenin yequene? : quanto mas. s. conuiene que se haga esto?. (2) quenin? : de que manera?. o como es esso?. aduerb. (2) como?. (1)

quennel + : pues es assi, o pues que no se pudo escusar, ni puede ser de otra manera. adu. (2 ao quennel) quennel? : hecho es, que hemos de hazer, o que remedio ay?. aduerbio. (2) que remedio ay, o que podemos ya hazer; i; no le ay; y portnto prestemos paciencia?. (1) quennoconmati + : quennoc[n]mati) quenocye : quenoque : aun no lo siento ni hago caso dello. (2 Ayamo cenca quanto mas. (1)

quantomas. aduerbio. (2) quanto mas. (1)

quenoque in amo : menos; aduerbio comparatiuo. (1 quenoque yn amo) quenoque? : idem. quentel : mejor. (1) (Quenocye: quantomas. aduerbio.) (2) algun tanto estar

algun tanto, o enalguna manera. aduerbio. (2)

quentel + : mejoria de dolencia. (1 achi quentel) algun tanto estar mejor. (1 yeachi quentel) mejoria de dolencia. (1 yeachi quentel) quentel cualli : alguntanto bueno, o vnpoco mejor. (2 Quentel qualli) cosa algun tanto buena. (1 quentel qualli) quentelcualli : mejor vn poco. (1 qu[n]telqualli) razonable

quentia, nino : ponerse, o cubrirse manta, o capa. &c. prete: oninoquenti. (2) vestirse. (1) quentia, ninotla : idem. pre: oninotlaquenti. (Quentia, nino: ponerse, o cubrirse manta, o capa. &c. prete: oninoquenti.) (2) vestirse. (1) quentia, nite : cubrir manta, o capa a otro. prete: onitequenti. (2) vestir a otro. (1) cubrir o vestir al pobre. (1) cubrir al que esta durmiendo. (1) quentia, nitetla : idem. pre: onitetlaquenti. (Quentia, nite: cubrir manta, o capa a otro. prete: onitequenti.) (2) quentia, notla : vestirme manta. (1) quentimomatiz? : quesentiras. s. quando fueres auergonado. &c. (2)

quentlazoti? : quequele :

quanto cuesta, o que tanto vale?. (2 Quentlaoti?)

coxquilloso. (1)

quequelhuia, nitetla : burlar, o escarnecer de alguno. pre: onitetlaquequelhui. (2) quequelli : coxquillas. (2) coxquillas. (1)

quequelmati, nino : pensar que escarnece alg[n]o de mi. pre: oninoquequelma. (2) pensar que hazen burla de mi. (1) quequeloa, nino : engaarse. (1) quequeloa, nite : hazer coxquillas a otro, o escarnecer y burlar de alguno. pr: onitequequelo. (2) hazer coxquillas o hazer burla de otro. (1) mofar escarneciendo. (1) reguizcar. (1) ligar con hechizos. (1 nite, q[ue]queloa) sosacar. (1) coxquillas hazer a otro. (1) burlar o hazer coxquillas a otro. (1) falsar contrahazer. (1) quequeloca : estar alguna cosa correosa. preteri: oquequelocac. (2) algo correoso. (1) quequeloliztica : engaosamnte assi. (1 q[ue]queloliztica) quequetolihui, ni : doler las enzias. (1 ni, quequetoliui) dolencia tal. (1 quequetoliuiliztli) doliente assi. (1) estar

quequetolihuiliztli :

quequetoliuhqui : doliente delas enzias. (2) quequetolli : las enzias. (2)

quequetolnepanihui, ni : dolerme las enzias. pret: oniquequetolnepaniuh. (2 Quequetolnepaniui, ni) doler las enzias. (1 ni, quequetolnepaniui) quequetolnepanihuiliztli : dolencia tal. (1 quequetolnepaniuiliztli) doliente assi. (1)

quequetolnepaniuhqui : enfermo delas enzias. (2)

quequetolpachihui, ni : dolerme las enzias. prete: oniquequetolpachiuh. (2 Quequetolpachiui, ni) doler las enzias. (1 ni, quequetolpachiui) quequetolpachihuiliztli : quequetolpachiuhqui : quequetolqui, ni : dolencia tal. (1 quequetolpachiuiliztli) doliente assi. (1)

enfermo de las enzias. (2)

dolerme las enzias. preterito: oniquequetoliuh. (2) niear hazer

quequetza, nino : espaciarse, o perder tiempo. p: oninoquequetz. (2) cosas de nios. (1)

quequetza +, mo : c[n]sancio que haze dar dolor de costado o de hijada, por auer corrido mucho. &c. (2 Tomiauayo moquequetza) quequetzalcoa : ministros de cierto ydolo que se llamaua quetzalcoatl. (2) ministros de cierto ydolo, llamado quetzalcoatl. (1)

quequetzalli : cimera sobrel yelmo. (1) plumaje. (1) penacho. (1)

penacho, o cimera sobre el yelmo (2)

quequetzilotiuh, ni : andar sobre las puntas delos pies. prete: oniquequetzilotia. (2) passo a passo andar con las puntas de los pies, por no ser sentido. (1) quequetzolli : calcaar. (2) calcaar. (1)

quequetzoma, nite : adentellar, morder a otro, o dar bocados. prete: onitequequetzun. (2 Quequetzuma, nite) dar bocados. (1 nite, quequetzuma) quequetzoma quequexolli : =, nite : = quetzoma (2 quequetzuma ) migaja de pan. (1)

migaja de pan. (2)

quequexqui yolmiqui, ni : quequexqui yolmiquiliztli :

tener muy gran comezon. (2 Quequexqui yulmiqui, ni) comezon tal. (2 Quequexqui yulmiquiliztli) comezon tener. comezon dar

quequexquia, ni : tener comezon. preterito: oniquequexquiac. (2) (1) quequexquic : algo. (1) cosa que da comezon. (2) comezon. (1) comezon desarna, ode cosa semejante. (2) : comezon tener. (1) comezon. (1)

cosa que da comezon. (1)

quequexquiliztli : quequexquiliztlin : quequexquiyolmiqui, ni

quequexquiyolmiquiliztli : quequeyoca, ni :

tener comezon. preterito: oniquequeyocac. (2)

comezon tener. (1) comezon. (1)

quequeyocaliztli :

comeon de sarna, o de cosa semejante. (2)

quequeyol netechmotla, nino : ludir el vn touillo c[n] elotro, q[ua]ndo caminamos y nos lastimamos. prete: oninoquequeyol netechmotlac. (2 Queq[ue]yol netechmotla, nino) quequeyolli : touillo del pie. (2) touillo del pie. (1)

quequeyolnetechmotla, nino

: ludir el vn touillo con el otro, andndo. (1)

quequeza, mo : tomarse las aues para engendrar prete: omoquequezque. (2 Quequea, mo) tomarse las aues. (2 Moquequea) tomarte las aues. (1 mo, quequea) quequeza, nite : dar a otro de coces, o pisalle. p: onitequequez. (2 Quequea, nite) saltar assi las aues. (1 nite, quequea) quequeza, nitla : hollar o pisar algo. preterito: onitlaquequez. (2 Quequea, nitla) pisar con los pies. (1 nitla, quequea) hollar. (1 nitla, quequea) patear, hollar o pisar. (1 nitla, quequea) saltar assi las aues. (1 nitla, quequea) hinchir recalcando. (1 nitla, quequea)

quequeza, tito : pisarse y hollarse los vnos alos otros, quando va mucha gente junta. preteri: otitoquequezque. (2 Quequea, tito) quequezaloyan + : lagar, do pisan vuas. (1 xocomeca quequealoyan) coxear. preterito: oniquequeznecuilo. (2) coxear. (1)

quequeznecuiloa, ni :

quequeznecuiloliztli : coxera. (2) quequezoetzi, ni : coxear. preterit: oniquequezuetz. (2 Quequezuetzi, ni) coxear. (1 ni, quequezuetzi) quequezoetziliztli : quesopayantli : quetolli : coxera, o el acto de coxear. (2 Quequezuetziliztli) migajas de queso; y assi delas de mas. (1)

migaja de queso. (2)

enzias. (1 quehtolli)

quetza, mo : tomarse las animalias. (2) quetza, nic : poner enhiesto. (1) quetza, nino : leuantarse el que estaua asentado. preteri: oninoquetz. (2) pararse lo que andan, de cosas animadas; o estancar o detenerse de empacho de otros, no osando parecer ante ellos. (1) resuscitar levntarse. (1) estancar, pararse yendo andando. (1) fauorecer socorriendo a otro en algun peligro. (1) leuantarse el beodo, que estaua tendido enel suelo. (1) leuantarse. (1) estar o pararse lo que suele andar. (1) quetza, nite : d[e]tener, o hazer parar alque camina o hazer leuantar alq[ue] esta asentado, o hazerlo el perro ala perra, o el cauallo ala yegua. &c. prete: onitequetz. (2) aquedar lo que anda. (1) detener al que anda. (1) estoruar o detener al que camina. (1) saltar el macho sobre hembra, como animalias. (1) quedar alo que huye. (1) parar o estancar a lo que anda, de cosas animadas. (1) quetza, nitla : enhiestar madero, o cosa semejante, o dezir consejas y consejuelas. preterito: onitlaquetz. (2) trasponer plantas. (1) leuantar o enhiestar algo. (1) quetza + : ponerse al agua quando llueue. (1 quiauhyatla nino, quetza) ventajar dar. (1 yznite, quetza) vestido de blanco. (1 moztaca quetza) arrimar ala pared cosas largas. (1 caltech nic, quetza) hollar. (1 ypan nino, quetza) ayudar a otro haziendose de su vando. (1 teuic nino quetza) anteponer o preferir al ygual ami. (1 yznite, quetza) estancar, pararse yendo andando. (1 ocnino, quetza) quetza +, mo : en amaneciendo. (1 ynye tlauizcalli moquetza) espeluzarse. (1 cecenyaca moquetza yn notzon) amanecer. (1 tlauizcalli moquetza) esclarecer el dia. (1 tlauizcalli moquetza) calendario. (1 sanctome ic yntonal moquetza) quetza +, nic : echar la culpa a otro. pre: tetech onicquetz. (2 Tetech nicquetza) quetza +, nino : fiar enla hazinda abonndola. (1 oncan ninoquetza) acostarse ala parte de alguna persona. (1 tetloc ninoquetza) ayudar a otro haziendose de su vando. (1 tetloc ninoquetza) leuantarse con otro. (1 teuan ninoquetza) acostarse ala parte de alguna persona. (1 teuicpa ninoquetza) fiar persona. (1 tepan ninoquetza) acostarse ala parte de alguna persona. (1 teuan ninoquetza) leuantarse otra vez. (1 occeppa ninoquetza) acostarse ala parte de alguna persona. (1 teuic ninoquetza) hazerse del vando contrario. (1 teuic ninoquetza) quetza +, nite : echar a otro de cabea enel agua, o dela ventana a baxo; &c. (1 tequauic nitequetza) echar a otro de cabea en el agua, o la ventana abaxo. p: onitequauicq[ue]tz (2 Tequauic, nitequetza) ligar a otro con hechizos. pre: onitetlepanquetz. (2 Tlepan quetza, nite) empicotar. (1 teixpan nitequetza) quetza +, nitla : auntar trigo o cosa semejante. (1 nitla, yeca quetza)

quetza tehuic, nino : Quetza teuic, nino) quetzalchalchihuitl : Quetzalchalchiuitl)

hazerse dela vanda de alguno. prete: teuic oninoquetz. (2 piedra preciosa de color azul, o verde. (2

quetzalhuexotl : [s]auze delicado y de mejor ley que los otros sauzes. (2 Quetzaluexotl) sauze arbol conocido. (1 quetzaluexotl) quetzalitztli : esmeralda. (2) esmeralda piedra preciosa. (1)

quetzaliztli + : excomunion, o descomunion. (2 Teoyotica yyoca quetzaliztli) descomunion. (1 teoyotica yyuca quetzaliztli) descomunion. (1 teoyotica tenonqua quetzaliztli) descomunion. (2 Teoyotica tenonqua quetzaliztli) empellon o empuxon dado a otro. (2 Tetzonic quetzaliztli) quetzalli : pluma rica, larga y verde. (2) quetzalli + : hijos y hijas. (1 cuzcatl quetzalli) verde pluma rica. (1 xopalectic quetzalli) verde pluma rica. (1 xupaleuac quetzalli) tener en gran estima el padre a su hijo. (1 cuzcatl; quetzalli ypan nimitzmati) pluma verde y preciosa. (2 Xopaleuac quetzalli) hijos o hijas. metaphora. (2 Cuzcatl quetzalli) quetzalo + : los que son manifestados y se hazen sus bannas para se casar. preterito: oteixpan quetzaloque. (2 Teixpan quetzalo) quetzaloni + : auentadero para esto. (1 tlayeca quetzaloni) caas grandes gordas y huecas. (1)

quetzalotlatl :

quetzalteuh + : tener en gran estima el padre a su hijo. (1 cuzcateuh quetzalteuh ypan nimitzmati) amar a su hijo, assi como a joya, o piedra preciosa. (2 Cozcateuh quetzalteuh y pan nicmati) quetzalteuh, cozcateuh ipan nimitzmati : tener gran amor el padre al hijo. metaphora. (2) quetzaltica chalchiuhtica nitlanextia : resplandecer con piedras preciosas y joyas, o con otros arreos y atauios deque esta adornado, atauiado y arreado. preterito: quetzaltica chalchiuhtica onitlanexti. (2) quetzaltica, chalchiuhtica ni, tlanextia : quetzaltototl : quetzaltototl quetzi : luzir con piedras preciosas. (1)

paxaro de plumas verdes muy ricas y estimadas. (2) + : pauo, paua o pauon. (1 castillan quetzaltototl)

coxo que anda de puntillas. (1) : andar despacio desta manera por no ser sentido. (1) andar despacio

quetzilnenemi, ni

quetziloa, ni : ponerse depuntillas. preterito: oniquetzilo. (2) desta manera por no ser sentido. (1)

quetzilotiuh, ni : andar depuntillas, o conlas puntillas delos pies. prete: oniquetzilotia. (2 Q[u]etzilotiuh, ni) passo a passo andar con las puntas de los pies, por no ser sentido. (1) andar despacio desta manera por no ser sentido. (1) quetzilpaina, ni : andar apriesa, o correr sobre las puntas delos pies. preterito: oniquetzilpain. (2) andar apriesa sobre las puntas de los pies. (1) quetzoma, nite : lo mismo es que quequetzuma. prete: onitequetzun. (2 Quetzuma, nite) morder sacando bocado. (1 nite, quetzuma) adentellar o morder sin sacar bocado. (1 nite, quetzuma) morder no sacando bocado. (1 nite, quetzuma) bocados dar. (1 nite, quetzuma) quetzoma, nitla : morder o mordificar. (1) quetzontli : pelos largos del cogote. (2)

quetzontli + : cerdas delas crines. (1 cauallo quetzuntli) crines de cauallo. (1 cauallo quetzontli) crines de cauallo. (2 Cauallo quetzuntli) quetzticac, nino : oninoquetzticaya. (2) oninoquetzticaya. (2) estar en pie. prete: oninoquetzticaca. vel estar enpie. prete: oninoquetzticaca. vel. enhiesto estar. (1) estar en pie. (1)

quetzticac + : estar cabe otro en pie. (1 itlan nino quetzticac) quetzticac +, nino : estar delante del seor. (1 teixp[n] ninoquetzticac) idem. pr: itlan oninoquetzticaya. vel. itlan oninoquetzticaca. (Itlan nihcac: estar empie cabe otro. pret: itlan o nihcaya. vel. intlan onicaca.) (2 Itlan ninoquetzticac) quexilli : yngle. (1) la ingre. (2)

quexquich + : vn poco mas. (1 oc quexquich) otro poco mas. (2 Ocachi quexquich) tanto quanto. (2 In quexquich noixquich) poco menos. (1 amocenca quexquich) en tanto en quanto. (1 yxquich yn quexquich) lo que. s. ouiere o se hallare. &c. (2 In quexquich) poco mas. (1 ocachi quexquich) cuanto ay desde la anunciacion a pascua de nauidad?. (1 yn anunciacion quexquich ycquitztica ynitlacatilitzin totec) poco menos. (1 an achi quexquich) en tanto en quanto. (1 ynixquich yn quexquich) algun tanto, o vnpoco menos o no tanto. (2 Maan quexquich) quexquich ipatiuh? : cuanto en precio, o quanto vale?. (1 quexquich ypatiuh?) quanto vale?. (2 Quexquich ypatiuh?) quexquich? : quexquich? + : quexquich?) cuanto o que tanto?. (1) que tanto?. aduerbio. (2)

que tanto resta, o que tanto queda?. o vn poco mas. (2 Oc

quexquichca + : cuanto ay desde la ceniza ala pascua de resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) quexquichca? : que tanto trecho aura hasta talparte?. preguntando. aduerbio. (2)

quexquichca? + : hasta que tanto tiempo?. o que tanto ay, todauia de aqui adonde vamos?. (2 Oc quexquichca?)

quexquichcahuitl + : idem. (Amo quin quexquichcauh: idem. (Amo quin canin: no ha poco tiempo, o antiguamente.)) (2 Amo quin quexquichcauitl) mientras que, o entanto q[ue] (2 Inoc quexquichcauitl) quexquichcahuitl? : quexquichcahuitl? hasta quando?. (1 quexquichcauitl?) + : que tanto tiempo falta?. (2 Oc quexquichcauitl?) (Amo quin canin: no ha poco tiempo, o antiguamente.)

quexquichcauh + : idem. (2 Amo quin quexquichcauh) quexquichica? quexquichtin? : (2) quexquichto : quexquichto + : quexquichto) + :

cuanto ay deaqui a tal parte?. (1 ynnican quexquichica?.) quantos son?.

que tntos son; p[re]guntdo?. (1 q[ue]xquichtin?) algun tanto. (1) alguna poca cosa. (1)

algun poquillo. (2)

algun tanto. (1 an quexquichto)

alguna poca cosa. (1 an

quexquitzahuia, mo : pensatiuo, por tener muchos tropeles de ymaginaciones. (2 Moquexquitzauia) quexquitzahuia, nino : estar pensatiuo acerca de muchos negocios perplexos y trabajosos, que se ofrecen todos juntos preterito: oninoquexquitzaui. (2 Quexquitzauia, nino) fantasear. (1 nino, quexquitzauia) queyolnetechmotlaliztli : quezahuintoc, ni : ni) queznecuiloa, ni : queznecuiltic : quezqui + : ludimiento assi. (1)

estar alguno para espirar, o ensinamiento. (2 QVeauintoc, coxear. preterito: oniqueznecuilo. (2)

coxo de pierna quebrada. (1) idem. (Yecuel nechca: dias ha.) (2 Yecuel quezqui) qu[n]tas differencias o maneras de cosas son?. (2

quezquican icac? : Quezquican ycac?) quezquican? :

en quintas partes o lugares?. o quantas raciones son?. (2) (Yecuel quezqui: idem. (Yecuel nechca: dias ha.))

quezquilhuitl + : idem. (2 Yecuel quezquilhuitl) quezquilhuitl? : quezquime? :

quantos dias?. (2) cuntas personas?. (1) idem. quantos o quantas son?. (2) (Quezquime?: quantos o quantas son?.) (Quezquime?: quantos o quantas son?.))

quezquin? : cuntas personas?. (1) (2) quezquintin : (2) idem.

(Quezquin?: idem.

quezquintin? : personas?. (1) quezquipa + :

que tntos son; p[re]guntdo?. (1 q[ue]zquintin?.) no pocas vezes. (2 Amo an quezquipa) cuantas vezes?. (1)

cuntas

quezquipa? :

quintas vezes?. preguntando. (2)

quezquitlacatl ? :

cuntas personas?. (1)

quezquitlacatl? : quantas personas?. (2) quezquitlamantli? : qu[n]tas cosas, partes, o pares?. (2)

quezquitlamantli?.quexquican icac?. : cuantas cosas?. (1 quezquitlam[n]tli?.quexquic[n] ycac?.) quezquixihuitl + : no ha pocos aos. (2 Amo quin quezquixiuitl)

queztepolli : cadera o quadril. (1 queztepulli) anca o quadril. (1 queztepulli) chueca del quadril, adonde juegan los huessos. (2 Queztepulli) qui : a denotando o dando a entender la persona que padece. (1) terceras personas de numero singular y plural. (2) quia quica +, nite + : : asir o prender a otro. (1 nite, tzitz quia) denota las

buscar a alguno, o alguna cosa en todas partes. (1 tlanauac ni, quica) + : distar en perfection o mejoria. (1 veca quicaua)

quicahua

quicahualiztlamati + : escasso. (1 atle quicaualiztlamati) guardoso delo suyo. (1 atle quicaualiztlamati) avariento, escasso y apretado. (2 Atle quicaualiztlamati) quicahualiztlamatiliztli quicaualiztlamatiliztli) quicahualiztlamatini quicelia, ni : + : + : auaricia, o escaseza. (1 atle auarinto. (1 atle quicaualiztlamatini)

aplicarse o aficionarse a algo. (1) harto y enhastiado. (1 aoc quiceliani) enhadado o desganado. (2

quiceliani + : Aoc quiceliani)

quicempaccayotl : prosperidad. (1) quicempactia : prospero. (1) entero contentamiento. (2)

entera alegria, o prosperidad. (2)

el que esta alegre y prospero, o el que tiene

quicempactiani : prospero. (1) idem. (Quicempactia: el que esta alegre y prospero, o el que tiene entero contentamiento.) (2) quicempactiani = : = quicentlamachtiani (2 quicempactiani) entero

quicempactiliztli : prosperidad. (1) consolacion tal. (1) contentamiento, o perfecta alegria y plazer. (2) quicempactiliztli = : =

quicentlamachtiliztli (2 quicempactiliztli)

quicentlamachtiani :

prospero. (1)

lo mesmo es que quicempactiani. (2) consolacion tal. (1) lo mesmo es que

quicentlamachtiliztli : prosperidad. (1) quicempactiliztli. (2) quicentlamiani : quicentzacutiuh esforado assi. (1) = : =

varon muy animoso y esforado. (2)

quicentzoptiuh (2 quicentzacutiuh)

quicentzoptiuh : cerrada yr el esquadron o el ganado junto y bien ordenado. (1) lo mesmo es que quicentzacutiuh. (2) quichihua + : haragan. (1 atle quichiua) el que haze algo. (1 yn itla quichiua) esforado assi. (1 yxquichitlapal quichiua) celebrador de missa. (1 missa quichiua) espaciosa cosa, s: tardia. (1 ayaxcan quichiua) animoso y esforado. (2 Ixquich itlapal quichiua) quichihuani + : cumplidor tal. (1 muchuel quichiuani) hazaoso assi. (1 temamauhti tetzauitl quichiuani) exercitado en negocios. (1 muchivel quichiuani) cabal y vninersal persona. (2 Muchiuel quichiuani) quichuia + : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 nico quichuia) el que

quiciyahui : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 quiciaui) padece cansancio o algun trabajo. pre: oquiciauh. (2 Quiciaui) quiciyahui = : = quihiyohuia (2 quiciaui)

quicnopilhuia in tetlazotlaliztli, ni yn tetlaotlaliztli) quicohuani + :

: ganar amor de otro. (1 ni, quicnopilhuia

simoniaco. (1 teoyotl quicouani) el que esta

quicua + : ayuno, el que no feha desayunado. (1 ayatle quiqua) ayuno. (2 Ayatle quiqua)

quicuacualia : maxcar lamadre asu hijo chiquillo el pan, o otra cosa assi. pre: oquiquaquali. (2 Quiquaqualia) quicuiticac : quicuiz + : digna persona. (1) persona digna de merecimiento. (2)

cada qual recibira su paga. (2 Ceceyaca quicuiz itlaxtlauil) : carecer delo necessario. (1 ni, quihiouia)

quihiohuia, ni

quihiohuia, ictonehua ic chichinaca in noyollo innonacayo : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 quihiouia, ictoneua yc chichinaca yn noyollo ynnonacayo) quihiya, ni : (1) quihiyohuia : quihiyotiqui : empalagarse. (1) hartarse con hastio. (1) tener asco de algo.

lo mesmo es que quiciaui. (2 Quihiyouia) enfermo de dolor graue del cuerpo. (2)

quihuallalochtoca in nacatl : correr el perro ala carne. (1 quiuallalochtoca yn nacatl) quihuica + : desentonado. (2 Nonqua quiuica ytuzqui)

quihuimoloa, nitla : poner el remate del bohio, o casa de paja. pre: onitlaquiuimolo. (2 Quiuimoloa, nitla) quihyyani : harto y enhastiado. (1) quil : dizque, o dizen que. (1) dizen que, o dizque. (2)

quilatlapalli : quilchiuhqui : quilechuca : quilitl : (2)

penca de bera o cosa assi. (1) ortelano. (1) lechuga. (1) ortaliza. (1) verdura, o yeruas comestibles. planta para trasponer, ortelano. (2)

yerua comestible. (1)

quilitl + : llanta de col. (1 yquaniloni quilitl) assi como colino, o lechuguino. (2 Iquaniloni quilitl) quilito : quiliton : papagayo chiquito. (2) papagayo chiquito. (1)

quiliztli + : fee o creencia delo que se dize. (1 tlauelca quiliztli) calentura tal. (1 comica quiliztli) quillotia, mo : henchirse de hojas el arbol. (1) hoja echar el arbol. (1) echar hojas el arbol. (1) h[n]chirse de hojas el arbol. preterit: omoquilloti. (2) hojas echar los arboles. (1) echar hojas los arboles. (1) quilmach : demanera que. (1) dizque, o dizen que. (1) dizen que, o dizque. (2)

quilmachamo :

dizque no. (1) hoja o rama de verdura o de yerua. (2) huerta de ortaliza. (2) manjar o guisado de yeruas. (2

quilmaitl : rama de yerua. (1)

quilmilli : verta para ortaliza. (1)

quilmolli : manjar de yeruas. (1 quilmulli) Quilmulli)

quilnamiqui, ni : venir ala memoria o caer enla cuenta o enel negocio, acordandose delo que tema ya muy oluidado. (1) antojarseme cosa de comer. (1) quilnenel : ensalada. (1) ensalada. &c. (2) quilocuilin : quiloti, nitla quiloyan + : yeruas juntas y mezcladas o rebueltas, assi como la

gusano de yeruas. (1) : desmedrar el que no crece. (1) meadero, lugar donde orinan. (1 ano quiloyan)

quilpalli : cardenillo verde. (1) y verde. (2) quilpaltic : verde.) (2) quilquiyotl : tallecida. (2) quiltectli : trasponer. (2) quiltic : carden. (1)

color verde. (1)

cardenillo, color entre azul

idem.

(Quilpalli: cardenillo, color entre azul y tallo d[e] verdura espigada o

cogollo de verdura espigada. (1) llanta de col. (1)

colino, lechuguino, o cosas semejantes para color verde. (2)

verde cosa en color. (1)

quiltic chalchihuitl : la mesma piedra es que quetzalchalchiuitl. (2 Quiltic chalchiuitl) quiltica + : labrador o maceual. (2 Quauhtica nemi, quiltica nemi) vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1) cogollo de verdura no

quilticanemi :

quilyollotli : troncho de bera o cosa assi. (1) espigada. (1) cogollo de verdura no tallecida. (2) quimacaci quimahua : quimalini quimamani + :

loano o gallardo. (1 atle quimacaci)

cundir la mancha de vna ropa a otra que esta junto aella. (1 quimaua) + : + : insensato. (2 Ayoc quimalini) caminante assi. (1 cauallo quimamani) atreuido, o sin empacho, y osado en hablar. &c. (2 Atle escogedor assi. (1) cobdicioso de dinero. (1 cenca quimatataca quitemoa yn tomines)

quimamati + : quimamati) quimaniliani : quimatataca + :

quimati + : ynorante. (1 atle quimati) ignorante. (2 Atle quimati) no se sentir culpable en lo que le acusan, o no le acusar la consciencia. prete: atle onoyollo comma. (2 Atlenoyollo quimati) descuidado. (1 atleyyullo quimati) ygnorante. (1 amo quimati) desaliado. (2 Ayachi quimati) loano o gallardo. (1 aocmo quimati) desalmado ser. (1 atle noyollo quimati) ygnorante. (1 atle quimati) desalmado floxo. (1 atle yyollo quimati) quimati +, no : barruntar. (1 no, yollo quimati) quimatiliztli + : desalio assi. (1 ayachi quimatiliztli) maoso. (2)

quimatini : maero o maoso. (1) quimatini quimatiz + : + :

sabio o sabidor de cosas diuinas. (1 teoyotl quimatini) paraque supiese. (1 ynic quimatiz) + : embouecimiento. (1 aye quimattaliztli)

quimattaliztli

quimattica + : desapercebimiento tal. (1 aqu[n] quimattica teyollo) segura cosa. (1 atle quimattica) idem. (Iuhquimati noyollo: sentir lo assi como se dize, o tener entendido el negocio, assi como es. pre: iuh oquima yn noyollo.) (2 Iuh quimattica noyollo) quimattieni + : embouecido. (1 aye quimattieni) abouado. (2 Aye quimattieni) quimattiliztli quimattoc + : + : el que esta hecho pausan o

embouecimiento assi. (2 Aye quimattiliztli)

medio muerto. (1 aquen quimattoc) proprietario. (1) proprietario. (2)

quimaxcatiani :

quimaxiltiliztli : quimaxixtiliztli : quimichime :

sudor, o suziedad del cuerpo. (2) suziedad asi. (1)

ratones. (2) raton. (2) murcielago. (2)

quimichin : raton. (1) quimichpatlan : quimichpil :

morcielago aue de noche. (1 quimichpatl[n]) ratoncillo. (1) ratoncillo. (2)

quimichtetzotzoyotl :

sorze, raton pequeo. (1) ratones, o escuchas y ratonera. (2

quimichtin : escuchas delas ciudades o esculcas. (1) esculcas delas ciudades. (2) quimichtlapehualli : Quimichtlapeualli) quimichtomitl : quimichton :

ratonera para tomarlos. (1 quimichtlapeualli)

vello sotil. (1 quimichtohmitl) ratoncillo. (1) ratoncillo. (2)

quimilhuia, nitetla : (2) quimili :

emboluerle, o liarle algo a otro. prete: onitetlaquimilhui.

lio de mantas, o de ropa. (2)

quimiliuhcayotl + : vayna de espada o cuchillo espada. (1 espada quimiliuhcayotl) mortaja. (1 micca q[ui]miliuhcayotl) quimilli : emboltorio. (1)

quimilli + : quatrocientas mantas, o quatrocientas cargas o lios de mantas. (2 Cempoal quimilli) quimiloa, nic : emboluer nio. (1) emboluer algo entre ropa. (1) quimiloa, nite : amortajar muerto, o emboluer, [n]mantar, o vestir a otro. prete: onitequimilo. (2) amortajar muerto, ni, miccaquimiloa. (1) mortajar al muerto. (1)

quimiloa, nitla : liar, o emboluer algo en manta, o en cosa semejante. prete: onitlaquimilo. (2) emboluer algo entre ropa. (1) quimiloani + : mortajador de muertos. (1 micca quimiloani) quadrarle, o estarle bien a

quimipanitia : conuenirle o quadrarle algo. (1) alguno alguna cosa. pr: oquimipaniti. (2) quimitalhuia

+ : celebrador de missa. (1 missa quimitalhuia) proprietario. (1) proprietario q[ue] aplica assi aluguna

quimixcoyantiani : cosa. (2)

quimiyahuilito : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 quimiyauilito) quimmochihuaz : venidero cosa q[ue] ha de ser. (1 quimmochiuaz) q[ue] ha d[e] venir. (1 q[ui]mmochiuaz) quimmochmomelahuaz : quimmonemactili + : quimmonemactili) venidero cosa

d[e]spues se d[e]clarara todo (2 Quimmochmomelauaz) repartir dios sus dones alos hombres. (1 nononqua

quimmoyaomamachtia : nueuo enlas armas, o el que se ensaya de nueuo para pelear. preterit: quin omoyaomamachti. (2) quimo + : camarero. (1 tlatocapepechtli quimo cuitlauia)

quimocaccanequini + : idem. (Much quimocaccayetocani: el que finge que lo entiende todo.) (2 Much quimocaccanequini) quimocaccayetocani + : el que finge que lo entiende todo. (2 Much quimocaccayetocani) quimocahui + : pisada de pie. (1 ytlacxipetlaltzin totecuiyo iesu christo, tetipan quimocauil) quimochico talhuiaya : murmurauan los fariseos de christo. (1) quimochihuilia quimocohuiani quimocuiti : algo. (2) quimocuiti = : + : + : celebrador de missa. (1 missa quimochiuilia) rentero que arrienda. (1 tlacalaquilli quimocouiani) el que confiessa y conoce que hizo, o dixo

cnfessador tal. (1) =

quimomachitocac (2 quimocuiti) corrido y afrentado delo que hizo, o dixo. (2)

quimocuitiani : quimocuitiqui : quimocuitlahuia quimoloqui + :

corrido assi. (1)

cnfessador tal. (1) + : redero que las aderea. (1 matlatl quimocuitlauia)

encapado. (2 Mo capa quimoloqui)

quimomachitoca

+ :

despuntar de agudo. (2 Muchi quimomachitoca itotiuetzi) lo mesmo es que quimocuiti (2)

quimomachitocac : cnfessador tal. (1)

quimomamaltiani : fiador desta manera. (1) quimonahualti + : amparado assi. (1 tlayualli quimonaualti)

quimonamictia : apropriado para alguna cosa. (1) conuenirle o quadrarle algo. (1) cosa que le quadra y le esta bi[n] a alguno. pret: oquimonamicti. (2) quimonamictia + : esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1 atle quimonamictia) quimonamictia = : = quimopanitia (2 quimonamictia )

quimonamictiani + : desastrado. (1 oui quimonamictiani) venturoso. (1 qualli quimonamictiani) dichoso, o venturoso. (2 Qualli quimonamictiani) desastrado. (2 Oui quimonamictiani) quimonequiltia + : no solamente quiere. (2 Amo an ixquich quimonequiltia)

quimopachihuia : apropriado para alguna cosa. (1 quimopachiuia) medicina que es aproposito dela necessidad que alguno padece conla enfermedad quele satiga. pret: oquimopachiui. (2 Quimopachiuia) quimopachihuia + : esperimentar o auer hecho todo lo possible en algun negocio, paraque ouiesse effecto y no aprouechar nada. (1 atle quimopahchiuia) quimopanahuilia quimopanauilia) + : ninguna cosa le sobrepuja, o excede. (2 Atle imma lo mesmo es que quimonamictia.

quimopanitia : conuenirle o quadrarle algo. (1) pret: oquimopaniti. (2) quimopanitia

+ : no quadrarle algo a alguno. (1 amo quimopanitia) trataronle inhumanamente y cruelmente. (2 Amo an quenin

quimopolhuique + : quimopolhuique) quimopotia + :

no quadrarle algo a alguno. (1 amo quimopotia)

quimoquechilito} + : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 yxpantzinco quimoquechilito}) quimotechtia : gr[n]de. (2) quimotechtia priuado de gran seor. (1) = : = priuado, o familiar de alg[n]

quimotlacahuia (2 quimotechtia) proprietario. (2)

quimotechtiani :

proprietario. (1 q[ui]motechtiani)

quimotemaquiliani + : dador delos bienes espirituales y temporales. (1 qualli yectli quimotemaquiliani)

quimotepotzitalhuiaya : murmurauan los fariseos de christo. (1 quimoteputzitalhuiaya) quimotequiuhtiani + : exercitado en negocios. (1 muchi quimotequiuhtiani) y cumplida persona. (2 Muchi quimotequiuhtiani) quimothuicayetocac + : fingidor assi. (1 much quimothuicayetocac) el que cabal

quimothuicayetocani + : fingidor assi. (1 much quimothuicayetocani) finge que lo vee todo. (2 Much quimothuicayetocani)

quimothuitocani + : idem. (Much quimothuicayetocani: el que finge que lo vee todo.) (2 Much quimothuitocani) quimotlacahuia : lo mesmo es que quimotechtia. (2 Quimotlacauia)

quimotlacahuia itechmocahua : priuado de gran seor. (1 quimotlacauia ytechmocaua) quimotlalcahuilitica quimotlalcauilitica) quimotlanehuiani : + : estar dios lexos del pecador. (1 vehca

achacoso assi. (1 quimotlaneuiani) echarse la culpa el vno al otro. (1

quimotlatlaxilia inintlatlacol : quimotlatlaxilia ynintlatlacol) quimotlatquitiani :

proprietario. (1) amparado assi. (1

quimotocti + : amparado assi. (1 tlayualli q[u]imotocti) xomulli caltechtli quimotocti) quimotztilitica tlatlacoani) quimoyocatiani : (2) quin : + :

estar dios lexos del pecador. (1 vehca quimotztilitica yn proprietario, que aplica y toma parasi algo.

proprietario. (1)

despues. (1)

despues. aduerbio. (2)

quin axca : agora poco ha, o denantes. (1) quin axcan : agora pocoa. aduerbio. (2) historia delo que dep[re]sente se haze, o acaece. (2)

quin axcan nemilizamatl :

quin axcantlatolli : idem. (Quin axcan nemilizamatl: historia delo que dep[re]sente se haze, o acaece.) (2) quin ceppa : quin hualaz : vez primera. (1) el que ha devenir despues. (2 Quin valaz) vez primera. (1 q[ui]n iuhtimanyan)

quin iuhtimanyan :

quin nitetoquiliz : auer de suceder a otros. s. yo yre despues dellos, oyo sere el postrero delos que ouieren de yr. &c. (2)

quin onez : cosa nueua que nunca se auia visto, o nueua inuencion. (2) quin tepan : despues, alcabo, o ala postre. aduer. (2) generacion venidera. (2)

quin tlacatiliztli : quin yancuic : quin yancuican :

nouicio, nueuo n cada arte. (1) denueuo. (1) agora pocoa, o denantes. (2)

quinachic : agora poco ha, o denantes. (1) quinahuaitoa : quinahui quinaui) +, ni

declarador tal. (1 quinauaitoa) : atapadas tener las narines con reumas. (1 ni, yacaqui

quinametli :

gigante. (1)

quinamiqui : justa cosa. (1) concordar o venir vna cosa con otra. (1) quadrar, o venir bien vna cosa con otra. prete: oquinamic. (2) quinamiqui + : escassa cosa en peso o en medida. (1 amo quinamiqui) ystoria delo presente. (1)

quinaxcan nemilizamatl : quinaxcan tlatolli : quincuapanotiuh, ni quincuazalotiuh + : quinquaalotiuh) quinechicoa, nite quinehua, ni quinehua quineua) + : : :

ystoria delo presente. (1) : parir la muger amenudo. (1 ni, quinquapanotiuh) parir la muger amenudo. (1 moquaaloa yn nopilhuan ni, recebir recabar tributo. (1)

no acertar alo que se tira. (1 ni, quineua) endemoniado. (1 ytech quineua) endemoniado estar. (1 notech

quinemitia + : quinemitia) quinemitiani quinenehuilia

gentil cosa de gentiles o costumbre gentilica. (1 tlateotocanime

+ : gastador en lo demasiado. (1 atle quinemitiani) + : no tener par niygual. (1 atle quineneuilia)

quinepanoa in noyollo : caer enla cuenta delo q[ue] dudaua, o deloque no se acordaua. preterito: oquinepano yn noyollo. (2 Quinepanoa yn noyollo) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 quinepanoa yn noyollo) quinequi + : tener alguno necessidad de ser reprehendido y corregido, o dessear alguno ser corregido y enmendado de otros. (2 Quauitl tetl quinequi) quinextiani : reuelador deloque no se sabia. (2) reuelador. (1)

quinezcayotia + : nombres que significan vna cosa. (1 miec tocaitl ancentlamantli quinezcayotia) nombre que significa muchas cosas. (1 miec quinezcayotia) quinic ceppa : quinic ceppa ser la primer vez q[ue] acaecio algo. (2) = : = quiniuhti (2 quinic ceppa) = quiniyoppa (2 quinic ceppa)

quinicai : agora pocoa. aduerbio. (2 Quinicay) quinicay) poco antes. (1 quinicay) quiniccuac :

agora poco ha, o denantes. (1

entonces; aduerbio. (1 quinicquac)

quinicuac : entonces. aduerbio. (2 Quiniquac) quiniuhti : lo mesmo es que quinic ceppa. (2) quiniuhtimanian : idem. denueuo. (1) vez primera. (1)

(Quiniuhti: lo mesmo es que quinic ceppa.) (2)

quinixquichcahuitli : agora pocoa. s. antes quevimieses. aduerbio. (2 Quinixquichcauitly) poco antes. (1 quinixquichcauitly) quiniyopa : vez primera. (1) quiniyoppa : quiniz : lo mesmo es que quinic ceppa. (2) no ha mucho. (1)

poco tiempoa, o no ha mucho tiempo. aduerbio (2) idem.

quinizqui i : Quinizqui y) quinizquii : quinizquin :

(Quiniz: poco tiempoa, o no ha mucho tiempo. aduerbio) (2

agora poco ha, o denantes. (1 quinizquiy) poco antes. (1) estar dios lexos del pecador. (1 qu[n]motelchiuilia) + : estar dios lexos del pecador. (1 vehca qu[n]motlalcauilia) ombre nueuo enlas armas. (1 qui[n]moyaomamachtia)

quinmotelchihuilia : quinmotlalcahuilia quinmoyaomamachtia : quinonez :

nueua cosa. (1) doliente decamaras. (1)

quinoquia : doliente de camaras. (2) quinquezqui + :

antiguamente. (1 amo quinquezqui xiuitl) despues. (1) ala postre. (1)

quintepan : despues alapostre. (1) quintlacatiliztli : quintlatlacualtia : quintlatlatecpanti :

generacion venidera. (1) ceuar las aues a sus hijos. (1 quintlatlaqualtia) repartir dios sus dones alos hombres. (1)

quintzipicuazalotiuh in nopilhuan, ni : desmedrar la criatura, por estar preada la que la cria. (1 ni, quintzipiquaalotiuh [n] nopilhuan) quinuallaz : venidero cosa q[ue] ha d[e] venir. (1 q[ui]nuallaz)

quinyehua : denantes o muy pocoa. aduerbio. (2 Quinyeua) quinyez : qu[n]yez) cosa futura que ade acaecer. (2) venidero cosa q[ue] ha de ser. (1

quipanocuitiuh : yr el hato de ouejas muy junto y apretado, o yr cerrado y bien concertado el es quadron, enla batalla. pre: oquipanocuitia. (2) cerrada yr el esquadron o el ganado junto y bien ordenado. (1) quipanocuitiuh = : = quitzacutiuh (2 quipanocuitiuh )

quipehualtitica : el primero en orden, delos que estan asentados. (2 Quipeualtitica) el primero delos que estan assentados por orden. (1 quipeualtitica) quipiyaya, ni : oler a cabron. (1)

quipohuato + : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 ytetztzinco quipouato yntotecuiyo) quiquilpi, ni : coger conla mano yeruas comestibles, sin las arrancar de rayz. p: oniquiquilpic (2) coger verdura o yeruas comestibles. (1) quiquinaca : zumbar el aueja. (1) gruir el puerco. (1) quiquinaca, ni : gemir con dolor, o zumbar el auejon, gruir el puerco, regaar el perro, o hablar entre dientes. pret: oniquiquinacac. (2) hablar entre dientes. (1 niquiq[ui]naca) gemir con dolor. (1) quiquinaca + : gemir al gemido de otro. (1 teuan ni, quiquinaca) gruidor assi. (1) gemidor, el que mucho gime. (1) gemido tal. &c. (2) gemido con risar

quiquinacani :

quiquinaquiliztli : ruydo de viento. (1) dolor. (1) gruido de puerco. (1) quiquinatza, nite : los cauallos. (1) quiquixohuayan : quiquixtia, nitla

risar el cauallo. preterito: onitequiquinatz. (2)

passeadero lugar. (1 quiquixouayan) : desembaraar algo. (1)

quiquiza + : corren buenos arroyos o rios de agua. et sic de alijs. (2 Quaqualli quiquia yn atl) quiquiza incuacualli atl : inquaqualli atl) lo mesmo es que quaqualli atl quiquia. (2 Quiquia

quiquiza teixpan, ni : passar sin reuerencia delante de alguna persona digna della. preterit: teixpan oniquiquiz. (2 Quiquia teixpan, ni)

quiquizo :

trompetero. (2 Quiquio)

taedor assi. (1 quiquio)

quiquizoa, ni : tocar, o taer trompeta. preterit: oniquiquio. (2 Quiquioa, ni) taer trompeta dela tierra. (1 ni, quiquioa) quiquizohuani : quiquiztinemi, ni trompetero. (2 Quiquioani) : taedor assi. (1 quiquioani)

passearse por las calles, plaas o huertas. (1)

quiquiztli : bozina d[e] caracol o caracol que sirue de bozina, o de trompeta. (2) bozina de caracol grande. (1) quiteca + : espantarse o ass[m]brarse. pr: iuhquin aca atlnopan oquitecac. (2 Iuhquin aca atlnopan quiteca) quiteca +, nino : espantarse. (1 nino, tonalcaualtia yuhquin atl nopan quiteca) quitecaquitiani : denunciador assi. (1) quitechihualtiani + : atronado o d[e]scalabaado (2 Iliuiz quitechiualtiani) descalabaado. (1 yliuiz quitechiualtiani) quitecuitlahuiltiani : forador que haze fuera. (1 quitecuitlauiltiani) quiteilhuia quiteilhuiani quiteimachiti + : cumplir de palabra. (1 annen quiteilhuia) cumplidor assi. (1 annen quiteilhuiani) subita cosa. (1 anic quiteimachiti)

+ : + :

quiteittitia, + : dar buen exemplo alos otros. p: tezcatl machiotl oquitlali. tezcatl machiotl oquiteittiti. vel. oquiteithuiti. ocotl tlauilli teixpan oquiquetz. (2 Tezcatl machiotl quitlalia, tezcatl machiotl quiteittitia,) quiteittitiani : el que da buen exemplo. (2) edificador tal. (1) afrentador assi. (1)

quiteixcomacani : el que afrenta a otro. (2) quiteixmaniliani : afrentador assi. (1) quitemacani + : idem.

(Quiteixcomacani: el que afrenta a otro.) (2)

dador tal. (1 ytla quitemacani) diezmador. (1 quitemacani yntlamatlactetilia) abundoso. (1 tlatquiua,

quitemacani intlamatlactetilia :

quitemachia + : rico y prospero. (2 Atle quitemachia) atle quitemachia) franco liberal. (1 atle quitemachia) quitemachitiani : denunciador assi. (1) quitemachitiqui : denunciador assi. (1) quitemachiztiani : quitemmati : perezosa. (2) hazedor tal. (1)

perezoso muy d[e]scuidado y negligntissimo. (1) floxo por negligencia. (1) lerdo. (1)

cosa lerda y

quitemmati mazatl : quitemmatiliztli : quitemoa + :

harona bestia. (1 quitemmati maatl) pereza. (1) floxedad assi o negligencia. (1)

cobdicioso de dinero. (1 cenca quimatataca quitemoa yn tomines)

quitetemotinemi + : amigo de oyr nueuas, o nouelero. (2 Tlatolli quitetemotinemi) nouelero, amigo de nouelas. (1 tlatolli quitetemotinemi) quitetoctiani quitlacoa, ni quitlacoa + : + : : castigador tal. (1 quauitl tetl quitetoctiani) cortar almendrada. (1)

echar a perder o estragar algo. (1)

ublo del pan. (1 ayauitl, quitlacoa tonacajiotl)

quitlalia + : lo mesmo es q[ue] necocnemi. (2 Necoc quitlalia itlatol) el que da buen exemplo. metaphora. (2 Octacatl xiotl quitlalia) doblado hombre. (1 necoc quitlalia ytlatol) quitlalia, + : dar buen exemplo alos otros. p: tezcatl machiotl oquitlali. tezcatl machiotl oquiteittiti. vel. oquiteithuiti. ocotl tlauilli teixpan oquiquetz. (2 Tezcatl machiotl quitlalia, tezcatl machiotl quiteittitia,) quitlallotitica : distar vna cosa de otra. (1) quitlapallotitiaque + : auer dexado exemplo de hazer penitencia los sanctos passados. (1 quitlilanitiaque quitlapallotitiaque ynin tlamaceualiz) quitlapallotitiaque inintlamacehualiz : dexaron exemplo de virtud y penitencia, s: los sanctos. (1 quitlapallotitiaque ynintlamaceualiz) quitlatia itlahuelilocayo : hombre doblado y cauteloso. (2 Quitlatia ytlauelilocayo) engaador o cauteloso assi. (1 quitlatia ytlauelilocayo) quitlaza in inan : quitlazotla + : echar las pares la muger. (1 quitlaa yn inan)

franco liberal. (1 atle quitlaotla) dexaron exemplo de virtud y penitencia, s: los sanctos. (1)

quitlilanitiaque :

quitlilanitiaque quitlapallotitiaque inin tlamacehualiz : auer dexado exemplo de hazer penitencia los sanctos passados. (1 quitlilanitiaque quitlapallotitiaque ynin tlamaceualiz) quitoa, ni : dezir algo. (1)

quitoa + : replicar. (1 atzan ni, quitoa) cumplir de palabra. (1 annen quitoa) aplicar o dedicar algo a otro. (1 tetech ni, quitoa) medianamente dezir algo. (1 achiuel ni, quitoa) cumplir de palabra. (1 annempanca quitoa) cumplir de palabra. (2 annempanca quitoa) celebrador de missa. (1 missa quitoa) quitoa +, ni : dedicar algo a dios. prete: itetzinco oniquito in dios. (2 Itetzinco niquitoa in dios) dedicar o diputar algo para dios pre: itech oniquito in dios. (2 Itech niquitoa in dios) quitoa missa, ni : missa dezir. (1)

quitoani + : cierto o verdadero. (1 nelli quitoani) hablador de cosas altas. (1 vei quitoani) persona que habla o trata verdad. (2 Neltiliztli quitoani) persona que dize y trata verdad. (2 Nelli quitoani) predicador de verdad. (1 neltiliztli quitoani) cumplidor assi. (1 annepanca quitoani) cumplidor assi. (1 annen quitoani) quitocani + : caminante, o viandante. (2 Otli quitocani) dezir algo antes que se vaya o se muera. prete: oniquitoteuac. (2 doliente assi. (1)

quitotehua, ni : Quitoteua, ni)

quitotochiliqui : enfermo que padece graues dolores. (2) quitotonilia : quitoznequi : quitqui + : calentar la gracia de dios al alma. (1) quiere dezir. (2)

escudero, que los lleua. (1 chimalli quitqui)

quitquiticac : persona cabal y digna de que se le encomiende algun cargo o oficio. (2) digna persona. (1) quitquitinemi, ni : traer en si mesmo. (1)

quitta + : tener en poco a otro. (1 atleipan ni, quitta) aprouecharse alg[n]o de mis trabajos, o tomar ex[m]plo de mi. prete: notechpa oquittac. (2 Notechpa quitta) pesar o ponderar el negocio con diligencia. (1 vel ni, quitta) preciar en poco o menospreciar. (1 atleypan ni, quitta) aprouechar a otro. (1 ytla notechpa quitta) quittani quittitia quittitiani + : + : + : enhadado que no quiere arrostrar al trabajo. (2 Aoquiel quittani) asolear algo. (1 tonalli ni, quittitia) asoleador. (1 tonalli quittitiani) redrojo de mieses. (1)

quitzacuia : el postrero o cabero de todos. (2) postrero o postrimero; i; vltima y cabera cosa. (1) quitzacuia nemiliztli : estado baxo. (1) quitzacuia yeliztli : estado baxo. (1)

quitzacutihuitz + : idem. (Acalli pepexocatiuitz: idem. (Acalli centettiuitz: idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.))) (2 Acalli quitzacutiuitz) flota de naos quando nauegan. (1 acalli quitzacutiuitz) quitzacutimomana in altepetl : henchir toda la prouincia o tierra. s. la palabra diuina, o llegar a todas partes. s. la predicacion del euangelio. prete: oquitzacutimoman. (2 Quitzacutimomana yn altepetl) quitzacutiuh : lo mesmo es que quipanocuitiuh. prete: oquitzacutia. (2) yr el esquadron o el ganado junto y bien ordenado. (1) cerrada

quitztica + : cuanto ay desde la ceniza ala pascua de resurrection?. (1 yn miercoles ynipam mocui nextli q[ue]xquichca quitztica yni) vezino pueblo que esta

cerca de otro. (1 amo veca quitztica) distar vna cosa de otra. (1 vecapa quitztica) distar vna cosa de otra. (1 veca quitztica) quitztimotlalia, ni quitztoc quiuhtiuh + : + : : mirar o acatar considerando. (1)

velar. (1 yualli ni, quitztoc) auenir o salir de madre el rio. (1 nono quiuhtiuh)

quiuhyo ehecatl : abregoviento lluuioso. (1) quixaci + : distar en perfection o mejoria. (1 amo quixaci)

quixacicaitta, ni : ver clara y perfectamente alguna cosa; yentiendesc corporal o espiritualmente. (1 ni, quixacicaytta.) quixaxilia, ni quixaxiliztli quixcahua + : atle quixcaua) quixcahuani + : : comprehender lo que se dize. (1) + : distancia assi. (1 amo quixaxiliztli) cobdicioso de dinero. (1

codicioso o escasso. (2 Atle quixcaua) escasso ser. (1 atleni, quixcaua) auarinto. (1 atle quixcauani)

quixcahuia inacayo :

persona viciosa y carnal. (2 Quixcauia ynacayo) carnal y vicioso. (1

quixcahuia ininacayo, atle itechquimaxitillani : quixcauia yninacayo, atle ytechquimaxitillani) quixcoloa, ni : atroche moche hazer algo. (1)

quixcomaca initlatlacol, ni : dar n rostro cnlos defectos que alguno hizo, diziendoselos enla cara. (1 ni, quixcomaca ynitlatlacol) quixcuepa in nicnaquia in notilma, ni nicnaquia yn notilma) : vestir alreues. (1 ni, quixcuepa yn

quixmanilia, ni : dar n rostro cnlos defectos que alguno hizo, diziendoselos enla cara. (1) quixmotla + : dar n rostro cnlos defectos que alguno hizo, diziendoselos enla cara. (1 ic ni, quixmotla) quixnenehuilia + : distar en perfection o mejoria. (1 amo quixneneuilia) dessemejar, no parecer a su padre; &c. (1 amo ni, quixneneuilia) quixnenehuililiztli + : distancia assi. (1 amo quixneneuililiztli)

quixohuayan : puerta, por do entramos o salimos de casa. (1 quixouayan) puerta, o lugar por donde salen de casa. (2 Quixouayan) passadero, lugar por donde passan. (1 quixouayan) lugar por donde entran y salen. (1 quixouayan) quixpantilia, ni : descobrirse, al amigo. (1) : pensar muchas cosas y negocios juntos. (1 nino,

quixquittzahuia, nino q[ui]xquittzauia)

quixtia, nic : luto quitar. (1) cumplir mi palabra o desempealla. (1) parecer alguno a su padre enla cara o enlas costumbres. pre: onicquixti. (2) parecer el hijo a su padre en todo. (1) parecer a otro enla cara. (1) desempedrar. (1) quixtia, nino : hazer desu parte el deuer, o c[m]plir conla obligacion que tiene. pret: oninoquixti. (2) escusarse. pre: oninoquixti. (2) escusarse. (1) cumplir con mi consciencia. (1) quixtia, nite : echar de casa ala muger o al criado, o desterrar a alguno, o parecer el hijo a sus padres. prete: onitequixti. (2) ymitar o parecer el hijo a su padre, o echar fuera de casa o del pueblo a otro. (1) soltar de prision. (1) despedir al criado. (1 nite, q[ui]xtia) dar de mano al preso. (1) echar a otro de casa. (1) desterrar a otro. (1) redemir. (1) parecerse a su padre, imitandole o echar fuera de casa a otro. (1) quixtia, nitla : sacar algo fuera de casa, o desempear algo. prete: onitlaquixti. (2) arrancar o sacar lo que esta hincado. (1) desempear algo. (1) desempearse. (1) sacar algo fuera. (1) sacar algo fuera. (1) echar o sacar algo fuera. (1) durar hasta el cabo perseuerndo . (1 nitla, q[u]ixtia) ymagen sacar de otra cosa. (1) quixtia + : presumir. (1 yznino, quixtia) saluar de peligro. (1 ouihcan nite, quixtia) sacar del seno. (1 nociyacac nitla, quixtia) descargar mi cnscincia cnalguno, hazindo lo q[ue] soy obligado. (1 yc nino, quixtia) ventajar dar. (1 yznite, quixtia) aparecer en figura de alguna cosa. (1 ytla ipan nino, quixtia) reduzir al medio. (1 nepantla nic, quixtia) preferir o nteponer. (1 yz nite, q[ui]xtia) anteponerse a otro. (1 yznino, quixtia) porfiar sin razon. (1 yznino, quixtia) sacar de pielago. (1 aytic nitla, quixtia) descercarse o alarse el real para retirarse. (1 titlatzin quixtia) quixtia +, mo : singular y apartada cosa por si. pre: nonqua omoquixti. (2 Nonqua moquixtia) quixtia +, ni : desensillar bestia. (1 ni, cauallo silla quixtia) quixtia +, nic : reduzir algo al medio. pre: nepantla oniquixti. (2 Nepantla nicquixtia) dessemejar, no parecer a su padre; &c. (1 amo nicquixtia) quixtia +, nino : descargar mi cnscincia cnalguno, hazindo lo q[ue] soy obligado. (1 teuic ninoquixtia) culpa echar a otro. (1 teca ninoquixtia) yo hago el deuer con vosotros, o descargo mi consciencia. (2 Amouic ninoquixtia) hazer de mi parte el deuer, o c[m]plir con mi consciencia en algun negocio. preterit: ic oninoquixti. (2 Ic ninoquixtia) preciarse de si. (1 yz ninoquixtia) aparecer en otra figura, o en semejana de otra cosa. p: ipan oninoquixti. (2 Ipan ninoquixtia) echar la culpa a otro, escusando se delo quele impon[n]. pr: teca oninoquixti. (2 Teca ninoquixtia) escusarse, echando a otro la culpa. (1 teca ninoquixtia) hago el deuer contigo, y cumplo con lo que soy obligado. preteri: mouicpa oninoquixti. (2 Mouicpa ninoquixtia) encargar la conciencia a otro. (1 yc teuic ninoquixtia) hazer el deuer en algun negocio tocante a otros, o cumplir con mi consciencia. &c. pre: icteuic oninoquixti. (2 Icteuic ninoquixtia) aparecer enfigura de otra cosa. pret: itla ic oninoquixti. (2 Itla ipan ninoquixtia) hazer el deuer con alguno, auisandolo, o corrigiendolo, o hazer conel lo q[ue] la consciencia medita. pre: teuic oninoquixti. (2 Teuic ninoquixtia) quixtia +, nitla : perseuerar hasta el fin dela obra comenada y hasta verla acabada. preterito: vel onitlaquixti. (2 Vel nitlaquixtia) duplicar cartas, o cosas semejantes. (2 Onca quixtia, nitla) sacar algo del sono, o de baxo del sobaco. (2 Nociyacac nitlaquixtia) sacar algo fuera de casa. p: quiauac onitlaquixti. (2 Quiauac nitlaquixtia) duplicar carta o escriptura. (1 nitla, onca quixtia) quixtia +, nonte : ser alguno vtil y prouechoso para alguna cosa. pret: itla ic onontequixti. (2 Itla ic nontequixtia) aprouechar a otro. (1 ytla ic, nontequixtia) prouecho ser. (1 ytla nontequixtia)

quixtia +, tito : hazer vando algunos contra otros, o ser de diuersas parentelas. prete: ceccan otitoquixtique, vel, otitocecc[n]quixtique. (2 Cecc[n] titoquixtia) quixtia ic, nino : hazer lo que es en mi, o cumplir con mi consciencia, o dar lo que se me pide por auer fiado a otro, quando le colgaron el dia de su sancto. prete: yc oninoquixti. (2 Quixtia yc, nino) quixtia innotatzin, nic : remedar al padre. (1 nic, quixtia ynnotatzin)

quixtia itlaipan, nino : parecer o aparecer en figura o semej[n]a d[e] algo. p: ytla ipan oninoquixti. (2) quixtia mohuic, nino : hazer el deuer contigo, c[m]pliendo con mi consciencia. &c. preteri: mouic oninoquixti. (2 Quixtia mouic, nino) quixtiani + : idem. tlamiecca quixtiani) quixtilia, nitetla : (Tetech tlaixtlapanani: logrero, o vsurero.) (2 Tetech sacarle a otro algo fuera. (1)

quixtiliztli + : idem. (Teoyotica tenonqua quetzaliztli: descomunion.) (2 Teoyotica tenonqua quixtiliztli) especie de cosas. (1 tlanononqua quixtiliztli) el acto de dar a lo gro. (2 Tetech tlamiecca quixtiliztli) quixtilli + : partido en tres partes. (1 tlayexcan quixtilli) desensillada bestia. (1 cauallo tla silla quixtilli) partido en dos partes. (1 tlaoccan quixtilli) quixtiloyan + : minero de aguzaderas. (1 tepuztlatentiloni quixtiloyan) bien criado y doctrinado. (1) persona bien criada y doctrinada.

quixtilpilli : (2) quixtlapoa, ni quixyeyecoa, ni

: descobrir lo cubierto; busca desatapar. (1) : reduzir al medio. (1) : tasar tributos. (1)

quixyeyecoa intequitl, ni

quiyacanticac : el primero en orden, delos que estan en pie. prete: oquiyacanticaca. (2) quiyacati : antecessor, o el que fue primero, al qual sucedieron otros. (2) quiyacatia : primero de dos. (1) cosa primera, temprana o delantera, assi como fruta o cosa semejante. prete: oquiyacati. (2) quiyacatia + : mas, aduerbio comparatiuo. (1 ocye quiyacatia)

quiyacatia icox : higo temprano o breua. (1 quiyacatia hicox) quiyacatia neteochihualiztli : neteochiualiztli) prima enlas horas. (1 quiyacatia el primero

quiyacatitica : el primero delos que estan assentados por orden. (1) en orden delos que estan assentados. (2)

quiyacatiticac :

el primero delos que estan en orden en pie. (1)

quiyahuac : poner fuera o en publico. (1 quiyauac) fuera en lugar. (1 quiyauac) de fuera de casa. (1 quiauac) fuera de casa. aduerbio. (2 Quiauac) quiyahuac nitetlalia : poner a otro fuera de casa. pre: quiauac onitetlali. (2 Quiauac nitetlalia) quiyahuac nitla, tlalia : quiyahuac nitlaquixtia : Quiauac nitlaquixtia) poner fuera o en publico. (1 quiyauac nitla, tlalia) sacar algo fuera de casa. p: quiauac onitlaquixti. (2

quiyahuac nitlatlalia : poner algo fuera de casa. prete: quiauac onitlatlali. (2 Quiauac nitlatlalia) quiyahuacpa : hazia fuera. (1 quiauacpa) quiyauacpa) de fuera de casa. (1 quiauacpa) Quiauacpa) fuera a lugar; aduerbio. (1 hazia fuera de casa. aduerbio. (2

quiyahuacpa calixtli : portal de fuera de casa. (1 quiyauacpa calixtli) quiyahuacpahuic : hazia fuera. (1 quiauacpauic) casa. aduerbio.) (2 Quiauacpauic) quiyahuactlacatl : quiyahuatenco + : idem. (Quiauacpa: hazia fuera de

lego no ordenado. (1 quiyauactlacatl) acada puerta. (1 cecen quiauatenco)

quiyahuatentli : quiyahuatentli quiauatentli) quiyahuatl :

entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1 quiauat[n]tli) + : portillo o puerta falsa de casa. (1 tlaopochcopacatqui

puerta o entrada de alg[n]a casa o lugar. (2 Quiauatl)

quiyahuato + : ofrecer sacrificio a dios de alguna cosa, haziendo algun ademan enel ayre, alando con las manos lo que ofrece. (1 ompateopan quiyauato ynitlaoconetzin) quiyahuhyatla nino, quetza : ponerse al agua quando llueue. (1 quiauhyatla nino, quetza) quiyahuhyatla ninoquetza : Quiauhyatla ninoquetza) quiyahuhyatlan nica : quiyahuhyo ehecatl : ehecatl) quiyahui : ponerse adonde llueue pre: quiauhyatla oninoquetz. (2

estar al agua quando llueue. (1 quiauhyatlan nica) ayre o viento abrego, o que trae lluuia. (2 Quiauhyo

llouer. (1 quiaui)

quiyahuitl : lluuia. (1 quiyauitl) pluuia. (1 quiauitl) aguacero. (1 quiauitl) lluuia. (1 quiauitl) pluuia o aguacero. (2 Quiauitl)

quiyahuitl + : aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1 ehecayo quiauitl) aguacero con rezio viento. (2 Eecayo quiyauitl) llouer sin escampar. (2 Ocemmoman yn quiyauitl) llouiznar. (1 chichipini in quiauitl) llouer sin cessar. prete: omocemman (2 Mocemmana in quiauitl) llouer gran espacio de tiempo. (1 oc[m]moman in quiyauitl) llouiznar. (1 yn quiauitl) viento con agua y toruellino. (1 ehecayo quiyauitl) cessar de llouer o acabarse las aguas y lluuia. preterito: omotzacu yn quiauitl. (2 Motzaqua in quiauitl) quiyauhyo : lluuioso. (1) quiyehua : denantes, o muy pocoa. aduer. (2 Quiyeua) tallo de

quiyocuahuitl : cogollo de maguey espigado y seco. (1 quiyoquauitl) maguei seco. (2 Quioquauitl) quiyolitiani : quiyolitlacoa arrechador. (1 quiyulitiani) + : loano o gallardo. (1 atle quiyolitlcoa)

quiyopoztequi, nitla : coger, o cortar tallos de yeruas conla mano. pr: onitlaquiopuztec. (2 Quiopuztequi, nitla) destrncar algo. (1 nitla, quiyopuztequi) quiyoquiza : entallecerse las yeruas. (1 quiyoquia) tallecer la yerua. (1 quiyoquia) tallecer o echar tallos la yerua o la verdura. pre: oquiyoquiz. (2 Quiyoquia) quiyoquizqui : entallecidas yeruas. (1) tallecida cosa assi. (2) tallecer la

quiyoti : entallecerse las yeruas. (1) tallecer la yerua. (1) yerua o la verdura. preterito: oquiyot. (2) quiyotl : quiyotl tallo de yerua. (1) + :

tallo de yerua o de verdura. &c. (2)

breton de col. (1 coles quiyotl)

quiyotlacuextli : estera delos tallos delas espadaas. (1 q[ui]yotlacuextli) estera de tallos de espadaas. (2 Quiotlacuextli) quiyotqui : entallecidas yeruas. (1) quiyoyo : talluda cosa assi. (1) tallecida cosa assi. (2) yerua que tiene tallo, o cosa semej[n]te. (2) persona experimentada. (2 Mochi

quiz + : celebrada fiesta. (1 oylhuitl quiz) oipan quiz)

quiza : escampar la lluuia. (1 quia) acabarse de hazer algo. (1 quia) correr el agua. (1 quia) concluirse o acabarse alguna obra, o correr el arroyo, o escampar, o sazonarse lo que se sembro, o acabarse la fruta, por auer ya pasado el tiempo della. prete: oquiz. (2 Quia) manar agua o otra cosa. (1 q[ui]a) sazonarse las miesses. (1 quia) quiza, ni : salir fuera de casa. preteri: oniquiz. (2 Quia, ni) salir. (1 ni, quia) acabar o concluyr obra. (1 ni, quia) passearse por las calles, plaas o huertas. (1 ni, quia) espedir lo impedido. (1 ni, quia) quiza, non : salir. (1 non, quia)

quiza + : quebrarse o partirse algo [n] quatro partes. pre: nauhcan oquiz. (2 Nauhcan quia) parecer alguna cosa a otra. (2 Itloc quia) representar en farsa. (1 tepan ni, quia) salir a nado. (1 tlamaneloliztica niual, quia) yr por debaxo. (1 tlani ni, quia) arrojarse y meterse alguno entre otros. (1 tenepantla ni, quia) simiente de varon. (1 tixpampa quia) segundo pan, o acemita. (2 Ic occan quia tlaxcalli) salir de baxo del agua. (1 nival, quia) mensagero entre dos. (2 Nepantla quia titlantli) segundo pan. (1 icoccan quia tlaxcalli) simiente de muger. &c. (2 Tixpampa quia) semejar o quasi parecer vna cosa a otra. (1 achiuhqui ytloc quia) salir a nado. (1 tlacxiuitequiliztica niual, quia) caer fiesta. (1 ylhuitl quia) dia defiesta. (1 ylhuitl quia) salir o p[ro]ceder algo d[e]la piedra (2 Tetl itechpa quia) procede delo interior de nosotros (2 Titicpa quia) quiza +, ni : adelantarte en hablar. (1 teyacac niquia) lo mesmo es que topan ninochiua o passar de largo, sin hazer caso de alguno. pr: tepan oniquiz. (2 Tepan niquia) encontrar a caso con otro. (1 tetloc niquia) passar por donde esta alguno o topar alguna cosa. (1 ypan niquia) passarse de largo. (1 tepan niquia) arrendar o contrahazer a otro, o tomar persona n farsa. (1 tepan niquia) esperimentar o prouar. (1 ypan niquia) passar por detras de algunas personas honradas teniendoles respecto. (1 tlanauac niquia) escabullirse. (1 tematitlampa niquia) buscar algo por todas partes, o robar y destruir el ladr[n] qu[n]to halla, o echar por puertas a otro. prete: otlanauac niquiz (2 Tlanauac niquia) passar junto a otro dandole alg[n] empuxon, o apretandolo, o venir y proceder de personas nobles y de buen linaje. (2 Tetech niquia) desembolscarse. pret: quauhyouacatla oniquiz. (2 Quauhyouacatla quia, ni) descabullirse. (1 temacpa niquia) descabullirse, o escaparse de entre las manos de algunos. preterito: otematitlampa niquiz. (2 Tematitlampa niquia) idem. pret: temacpa oniquiz. (Temacpa nicholoa: idem. preterito: temacpa onicholo. (Temacpa neua: escaparse, o descabullirse. prete: otemacpa neuac.)) (2 Temacpa niquia) passar por do esta alguno, o encontrarse con el. prete: ipan oniquiz. (2 Ipan niquia) atrauesar delante de alguno. (1 teixpan niquia) escabullirse. (1 temacpa niquia) idem. pret: yuuac oniquiz. (Yuuac nineua: madrugar. pret: yuuac onineuh.) (2 Yuuac niquia) quiza +, non : antuuiarse o adelantarse. (1 teyacac nonquia) no me aprouechar mis diligencias. prete: atle ononquiz. (2 Atle nonquia) ganar por la mano. (1 teyacac nonquia) ganar por la mano, antuuiarse, acudir contiempo, o ser mejorado quando se reparte alguna cosa. preterito: oteyacacnonquiz. (2 Teyacac nonquia) desembarcar. (1 acalco nonquia) quiza in nihiyo, in notlatol : notlatol) quizaliz + : mandar el principe. (1 quia in nihiyo, in

miembro, parte del cuerpo. (2 Inonqua quializ tonacayo) + : miembro a miembro; aduerbio. (1 cececni quializtica) salida tal. (2 Quializtli) salida. (1 quializtli)

quizaliztica quizaliztli :

quizaliztli + : idem. vel. genero de qualquier cosa fingular. (Nonqua nequixtiliztli: singularidad tal.) (2 Nonqua quializtli) arrendadura assi, s: el acto de arrendar aotro. (1 tep[n] quializtli) escabullimiento. (1 tematitlampa quializtli) antuuiamiento o adelantamiento assi. (1 teyacac quializtli) encuentro delos que acaso y sin pensar se encuentran en alguna parte. (2 Tetloc quializtli) descabullimiento tal. (2 Temacpa quializtli) escabullimiento. (1 temacpa quializtli) descabullimiento assi (2 Tematitlampa quializtli) representacion de persona en farsa. (2 Tepan quializtli) atajo del que ataja alos que caminan, o adelantamiento. (2 Teyacac quializtli) el acto de caersele a alguno las bauas. (2 Tenqualac quializtli) genero de qualquier cosa. (1

cecentlamantli yyeliz nonqua quializtli) ypannepoaliztli) quizani :

dicha buena. (1 vel quializtli

salido assi, o el que sale. (2 Quiani)

quizani + : arrendador assi. (1 tepan quiani) bauoso. (2 Tenqualac quiani) descabullido y escapado assi. (2 Temacpa quiani) descabullido. (1 temacpa quiani) prospero. (1 vel quiani) prospera cosa. (1 vel quiani) quizcanequi, nino : tenerse por mejor que los otros. prete: oninoquizcanec. (2) tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1) quizoloa, ni : ensuziar la ropa o maltatalla. (1 ni, quioloa)

quizqui + : partido en dos partes. (1 occan quizqui) particular cosa. (1 centlaman quizqui) escabullido. (1 temacpa quizqui) escabullido. (1 tematitlampa quizqui) partido o diuidido en tres partes. (2 Yexcan quizqui) cosa partida en dos partes. (2 Occan quizqui) descabullido assi. (2 Tematitlampa quizqui) idem. (Temacpa quiani: descabullido y escapado assi.) (2 Temacpa quizqui) cosa diuidida assi, o en diuersas maneras, o cosa d[e] difer[n]tes propriedades. (2 Mieccan quizqui) idem. (Tenqualac quiani: bauoso.) (2 Tenqualac quizqui) escapado asi. (1 temacpa quizqui) partido en tres partes. (1 yexc[n] quizqui) quiztalia, ni quiztica + : quiztica) : blanco hazer algo. (1) diuidise en muchas partes diferentes vnas de otras. (2 Mieccan salida enesta manera. (1 quiztiuechiliztli)

quiztihuechiliztli :

quiztihuetzi : lo mesmo es que quiztiquia. pret: oquiztiquiz. (2 Quiztiuetzi) quiztihuetzi, ni : lo mesmo es que quiztiquia. prete: oniquiztiuetz. (2 Quiztiuetzi, ni) salir corriendo. (1 ni, q[ui]ztiuetzi) salir arrebatadamente. (1 ni, quiztiuetzi) quiztihuetziliztli : lo mesmo es que quiztiquializtli. (2 Quiztiuetziliztli)

quiztiquiza : cosa que passa de presto. preteri: oquiztiquiz. (2 Quiztiquia) quiztiquiza, ni : salir de algun lugar arrebatadamente y de priesa. pre: oniquiztiquiz. (2 Quiztiquia, ni) salir corriendo. (1 ni, quiztiquia) salir arrebatadamente. (1 ni, quiztiquia) quiztiquiza + : descabullirse de entre otros o hurtarle. (1 tetlan ni, quiztiquia) passar caminando. (1 an ni quiztiquia) quiztiquiza +, ni : passar alos que van en la delantera. pre: ynyacac oniquiztiquiz. (2 Inyacac niquiztiquia) descabullirse de [n]tre otros prete: tetlan oniquiztiquiz. (2 Tetlan niquiztiquia) passar a los que van enla delantera. (1 yn yacac niq[ui]ztiquia) quiztiquiza +, non : idem. preter: oteyacacnonquiztiquiz. (Teyacac nonquia: ganar por la mano, antuuiarse, acudir contiempo, o ser mejorado quando se reparte alguna cosa. preterito: oteyacacnonquiz.) (2 Teyacac nonquiztiquia) antuuiarse o adelantarse. (1 teyacac nonquiztiquia) quiztiquiza quiztiquiza = : = quiztihuetzi (2 quiztiquia ) =, ni : = quiztihuetzi (2 quiztiquia )

quiztiquizaliztli : salida desta manera. (2 Quiztiquializtli) manera. (1 quiztiquializtli)

salida enesta

quiztiquizaliztli + : antuuiamiento o adelantamiento assi. (1 teyacac quiztiquializtli) descabullimiento desta manera. (1 tetlan quiztiquializtli) quiztiquizaliztli quiztiquizqui + : = : = quiztihuetziliztli (2 quiztiquializtli)

descabullido assi. (1 tetlan quiztiquizqui) : jurar falso. (1 ni, quiztlacachiua juramento) fiscal de rei. (2

quiztlacachihua juramento, ni

rei + : fiscal del rei. (2 Itlamocuitlauicauh in rei) Itlachixcauh in rei) rei itechpohui : rei por otro : realengo. (1 rey ytechpoui) virrey. (1 rey por otro) realengo. (1 rey yaxca ytlatqui)

rei yaxca itlatqui : roma tlatolli : rosa :

romance lengua romana. (1)

floro rosa de castilla. (1) azeite rosado. (1 rosas azeite) miel rosada. (1 rosas necutli) caratula de palo. (1 s: oqui xayacatl})

rosaz aceite : rosaz necutli :

s: zoqui xayacatl} :

sacerdote + : vngir al sacerdote el obispo. (2 Chrismatica nicmacpalalaua yn sacerdote) vngir al sacerdote. (1 chrismatica nicmapalalaua yn sacerdote) sacerdoteyotl : orden sacra. (1)

sacramento + : comunion. (1 ytetzinco axiualiztli sacramento) comulgar. (1 nicnocelilia yn sanctissimo sacramento) comulgar. (1 ytetzinco ninaxitia yn sacramento) curazgo o administracion delos sacramentos. (2 Te sacramento maquiliztli) idem. (Iceliloca acramento: la comunion, o recibimiento del sanstissimo sacramento.) (2 idem. (Iceliloca sacramento: la comunion, o recibimiento de) la comunion, o recibimiento del sanstissimo sacramento. (2 Iceliloca sacramento) cura de yglesia, administrador delos sacramentos. (2 Te sacramento macani) comunion. (1 yceliloca yn sanctissimo sacramento) sacramento calli : sagrario. (1)

sacramento piyaloyan : sagrario. (1 sacramento pialoyan) sacramento yeyantli : sagrario. (1)

sahumerio : liquidambar. (1) salero + : (2 Iztapinolcaxitl, salero) frayle religioso de sant francisco. (1 san

san francisco teopixqui : fr[n]cisco teupixqui)

san izca in noyollo : noyollo)

esperar con desseo lo que ha de venir. (1 san yzca yn

sancta + : entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1 ycalaquianyoc sancta sanctorum.) sanctiszimo + : comulgar. (1 nicnocelilia yn sanctissimo sacramento) idem. (Iceliloca acramento: la comunion, o recibimiento del sanstissimo sacramento.) (2 idem. (Iceliloca sacramento: la comunion, o recibimiento de) comunion. (1 yceliloca yn sanctissimo sacramento) sancto + : bula del sancto padre. (1 ytetlacolilitzin sancto padre) canonizacion de sancto . (1 te sancto mauiotiliztli) pascua de cincuesma. (1 yuallalizilhuitzin Spiritu sancto) delegado. (1 ytitl[n] yyxiptla ypatillo yn sancto padre) canonizacionde sancto. (2 Te sancto mauiztililiztli) idem. (Iuallalitzin epiritu ancto: la venida del espiritu sancto. et fc de alijs.) (2 idem. (Iuallalitzin espiritu sancto: la venida del espiritu) la venida del espiritu sancto. et fc de alijs. (2 Iuallalitzin espiritu sancto) sancto, o sancta canonizada. (2 Tla sancto mauiotilli) canonizador de sancto. (2 Te sancto mauiotiliani) sancto domingo teopixqui : dom[n]go teupixqui) sancto mahuizotia, nite sancto mahuiztilia, nite sancto padre : sanctome + : : : frayle religioso de sancto domingo. (1 sancto canonizar. (1 nite, sancto mauiotia) canonizar. (1 nite, sancto mauiztilia)

papa. (1) canonizar. (1 ynuan nicpoa yn sanctome) calendario. (1 sanctome ic yntonal moquetza)

sanctome ic intonal moquetza :

sanctome innotzaloca : letania. (1 sanctome ynnotzaloca) sanctome intzatzililoca : letania. (1 sanctome yntzatzililoca)

sanctome inuan tlapohualli : canonizado. (1 sanctome ynu[n] tlapoalli) sanctorum + : entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1 ycalaquianyoc sancta sanctorum.) sanictequeloani : mofador. (1) sant + : tambien dize lo mismo sant pablo. (2 Noiuhquimitalhuia yn sant pablo)

sant augustin teopixqui : frayle religioso de sant agustin; y assi de los de mas frayles delas otras ordenes. (1 sant augustin teupixqui.) santo padre itenahuatiltzin : ley del pontifice. (1 santo padre ytenauatiltzin) santo padre itetitlaniz : santo padre ititlan : legacia assi. (1 santo padre ytetitlaniz)

legado del papa. (1 santo padre ytitlan)

sebo ocochihua, ni sebo ocochiuhqui :

candelas de sebo hazer. (1 ni, sebo ocochiua) candelero que las haze. (1)

sebo oconamacac : candelero que las vende. (1) sebo ocotl : sebohuia, nitla sebohuilli seboyo : + : candela de cebo. (1) : enseuar, vntar con sebo. (1 nitla, sebouia)

cosa ensebada. (2 Tla sebouilli)

enseuada cosa. (1)

seda + : carmesi seda texida colorada, raso o tornasol. (1 chichiltic seda tilmatli) raso seda. (1 tetzcaltic seda) terciopel o lo mismo. (1 vel, puchinqui seda tilmatli) seda cochipilotl : seda ocuilin : sedatilmatli capullo de seda. (1)

gusano de seda. (1) + : terciopelo. (2 Puchinqui sedatilmatli)

semana + : viernes. (1 yc chiquacemilhuitl ynce semana) el martes. (2 Ic yeilhuitl semana) el sabado. (2 Icchicumilhuitl in centetl semana) el lunes. (2 Icomilhuitl semana) jueues vn dia dela semana. (1 ycmacuililhuitl semana) lunes dia segundo dela semana. (1 yc omilhuitl semana) el viernes. (2 Icchiquacemilhuitl in ce semana) semana. (1 chicueylhuitl semana) martes dia dela semana. (1 yc eyluitl semana) miercoles, dia dela semana. (1 ycnauilhuitl semana) sabado. (1 ycchicomilhuitl in centetl semana) el miercoles. (2 Icnauilhuitl semana) el jueues. (2 Ic macuililhuitl semana) silla + : desensillada bestia. (1 cauallo tla silla quixtilli) desensillada bestia. (1 cauallo tla silla antli) silla +, ni : desensillar bestia. (1 ni, cauallo silla quixtia) desensillar bestia. (1 ni, cauallo silla ana) sillayo cahuallo : ensillada bestia. (1 sillayo cauallo)

simile celpatic : muy tierna cosa, como pimpollo de arbol. (1) sombrero : sordedad soruo + : sombrero. (1) + : (2 Nacatzatzayotl, sordedad)

soruo. (1 vn soruo) palmito. (2)

soyatepito :

t + : andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca. (2 Oome mantinemi, t) idem. preterito: otoomettinenque. (Oome mantiui, t: idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.)) (2 Oomettinemi, t) baho del cuerpo. (2 Ihio; t) idem. preterito: otoomettitinenque. (Oomettinemi, t: idem. preterito: otoomettinenque. (Oome mantiui, t: idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.))) (2 Oomettitinemi, t) idem. pr: otoomettiuia.

(Oomettitinemi, t: idem. preterito: otoomettitinenque. (Oomettinemi, t: idem. preterito: otoomettinenque. (Oome mantiui, t: idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.)))) (2 Oomettiui, t) idem. preterito: otoome mantiaque. (Oome mantinemi, t: andar de dos en dos. prete: otoome mantinenca.) (2 Oome mantiui, t) cuenca del ojo. (2 Ixcallocan; t) t1attoyan : miradero, o lugar para atalayar y espiar. (2) tacal +, m : tempestad de vientos padecer enla mar. (1 m, eecanamictian tacal)

tacalihui, ni : estar desollado, o roado de algun golpe q[ue] me di. pre: onitacaliuh. (2 Tacaliui, ni) tacapilihui, ni : tenerse ales de ataduras d[e] cordeles en los brasos, o en otra parte pre: onitacapiliuh. (2 Tacapiliui, ni) seal de ataduras tener enla carne. (1 ni, tacapiliui) tacatl : mata o pie de qualquier yerua. (1) semejante. (2) mata de albahaca, o de cosa

tacaxpolhuia, nitetla : allanar o henchir de tierra la hoya del arbol de alguno, a cosa semejante. prete: onitetlatacaxpolhui. (2) tacaxpoloa, nitla : henchir de tierra el hoyo que tiene al pie al arbol. preterito: onitlatacaxpolo. (2) allanar o ygualar las hoyas de las plantas. (1) tacaxxotia, nitla : tacayo : escauar arboles. preterito: onitlatacaxxoti. (2)

el cao d[e]la bexiga. (2) : escauar arboles. (1) (2 Tacel las liendres) primero y principal. (1) cosa mayor,

taccaxotia, nitla

tacel laz liendrez :

tachcauh : especial, por sealado. (1) principal, o primera. (2)

tachcauh + : mayor, cosa mas grande. (1 occ[n]ca tachcauh) mas, aduerbio comparatiuo. (1 ocye tachcauh) cosa mayor o mas principal, que las de mas. comparatiuo. (2 Occenca tachcauh) taciz tacol : tacol + : + : hasta aqui (scilicet) llegaras. (1 anoncani taciz) el hombro. (2) molledo. s. desde el hombro hasta el codo. (2 Centlacol tacol) el huesso dela espalda. (2) pulpejo de brato. (1) pulpejo del brao. (2)

tacolchimal : tacolnacayo : tacolpan :

enlos hombros. (2) ombro de hombre. (1)

tacolteuh : morecillos en que esta la fuera. (1) tacoltzonyo :

los pelos de encima delos h[m]bros. (2)

tahui : tahui? : talhuiaya

a hao, ola, oyes. (1 taui) hao, ola, oys?. para llamar a otro. (2 Taui?) + : murmurauan los fariseos de christo. (1 quimochico talhuiaya)

tamachihua, nitla : medir algo. preterito: onitlatamachiuh. (2 Tamachiua, nitla) medir. (1 nitla, tamachiua) traar. (1 nitla, tamachiua) tamachihua + : medir el mundo. (1 cemanauac nitla, tamachiua) tamachihua +, nitla : medir derecho. pret: onitlamelauacatamachiuh. (2 Melauaca tamachiua, nitla) tamachihualoni + : medida derecha. (2 Tlamelauhca tamachiualoni) sondar enla mar. (2 Tepuzpilolauecatlan tamachiualoni) tamachihuani + : pesador de moneda. (1 tomin tamachiuani) Tomin tamachiuani) sonda para

pesador de moneda. (2 cosa fin

tamachiuhqui + : medida sin tassa o termino. (1 niman acan tamachiuhqui) medida y sin peso. (2 Amo an tamachiuhqui) tamachiuhtli

+ : cosa derecha y justamente medida. (2 Tlamelauhca tamachiuhtli) cierto hazer

tamalayotli : calabaa rednda y negra muy sabrosa . (1 tamalayutli) genero de calabaas comestibles y muy buenas. (2 Tamalayutli) tamalhuia, nite : hazer pan detamales para otros prete: onitetamalhui. (2) tamales aotro. (1) tamalli : pan de maz cozido en ollas. (1) cozido en olla. (2) tamalo : amassadera de tamales. (1) hazer este pan. s. tamales. preterito: onitamalo. (2)

pan de mayz embuelto en hojas y

tamaloa, ni : tamales. (1)

amassar

tamaloani : amassadera de tamales. (1) tamaloqui : amassadera de tamales. (1) tamalpiqui, ni : emboluer tamales en ojas para cozerlos. (1)

tamati, nino : tenerse alguno por patron y fauorecedor dela republica, y serlo. preterito: oninotama. (2) tenerse alguno con razon por maestro de otros, y como por padre y madre dellos. (1 nino, tahmati) tamazolin : sapo escuero. (1 tamaolin) escuero o sapo. (1 tamaulin) (Tamaolin: sapo.) (2 Tamaulin) sapo. (2 Tamaolin) tami + : dichoso y bienauenturado tu. (2 Quemmach tami) + : dichosos y bienaventurados nosotros. (2 Quemmach tamique) espuerta hecha de palmas. (2) idem.

tamique tanatli :

espuerta hecha de palmas. (1)

tanatontli : tanima :

espuertilla assi. (1)

esportilla destas palmas. (2)

anima o alma. (1)

el alma, o nuestra anima. (2) el mantenimiento de nuestra

tanima + : la muerte del alma. (2 Imicca tanima) anima. (2 Yauh ytlaqual yn tanima)

tapachquentia, nino : arroparse y ponerse muchas mantas. pre: oninotapachquenti. (2) ponerse muchas mantas o vestidos. (1) tapachtli : coral. (1) concha de ostia dela mar. (1) coral, concha o venera. (2) venera o concha. (1)

tapalcaahuiltia, ni : jugar el nio con tejuelas, o caxcos quebrados. pre: onitapalcaauilti. (2 Tapalcaauiltia, ni) tapalcaahuiltia =, ni : = tapalcamahuiltia (2 tapalcaauiltia )

tapalcacopichchihualoyan :

tejar do hazen tejas. (1 tapalcacopichchiualoyan)

tapalcacopichchiuhqui : tejero que haze tejas. (1) tapalcacopichihualoyan : Tapalcacopichiualoyan) tapalcacopichiuhqui : lugar d[n]de haz[n] tejas. (2

tejero que haze tejas. (2) tejuela pedao de teja. (1) teja de barro. (2)

tapalcacopichtlapactli : tapalcacopichtli :

teja de barro. (1)

tapalcamahuiltia, ni : lo mesmo es que tapalcaauiltia. prete: onitapalcamauilti. (2 Tapalcamauiltia, ni) niear hazer cosas de nios. (1 ni, tapalcamauiltia) tapalcatemalacatl : tejo. (1) tejo para jugar. (2)

tapalcatl : caxco de vasija. (1) loa, vaso de barro. (1) tiesto, pedao de cntaro o de teja. (1) caxco de vasija de barro quebrada, o teja quebrada. (2) tapalcatlapantli : tejado. (1) tejado. (2)

tapalcayoa : estar algun lugar lleno de tejas quebradas, o de caxcos de vasijas quebradas. pre: otapalcayoac. (2) tapalcayotinemi, ni : jugar los nios, ayuntando tierra o caxquezuelos de vasijas quebradas. (1) idem. preterito: onitapalcayotinen. (Tapalcacopichtli: teja de barro.) (2) tapalihui : roncha hazerse. (1 tapaliui) tapalihui, ni : tener ronchas. pre: onitapaliuh. (2 Tapaliui, ni) tapayaxin : cierta fauandija como salam[n]quesa. (2) tapayollalaza, ni : (2 Tapayollalaa, ni) jugar ala pelota o con rosas. &c. prete: onitapayollalaz.

tapayollalazaliztli : juego de dos otres pelotas, echandolas enaltoy tornandolas arecoger. (1 tapayollalaaliztli) juego tal. (2 Tapayollalaaliztli) tapayollalazani : jugador assi. (1 tapayollalaani) Tapayollalaani) tapayollalazqui : jugador assi. (1) idem. jugador assi. (2

(Tapayollalaani: jugador assi.) (2)

tapayollalia, nino : sentarse en coclillas. (1) acorrucarse y encogerse, haziendose vn ouillo. preteri: oninotapayollali. (2) assentarse de coclillas. (1) hazerse vn ouillo, recogendo todo el cuerpo y acorrucandose. (1) encogerse, acorrucarse, hazerse como vn ouillo, juntando las rodillas con la cabea. (1) tapayollalitica, nino : assentado estar assi. (1) pelota como quiera. (1)

tapayolli : pelota de viento. (1 tapayulli) tapayolli + :

repollo de bera. (1 coles tapayolli) hazer pelota, o ouillo de hilo. pr: onitapayolo. (2)

tapayoloa, ni :

tapayoltic : esperica o espherica cosa redonda como bola. (1) redondo spherico como bola o como botija. (1) cosa redonda como pelota, o bola. (2) tapazolli : nido. (1 tapaolli) Tapaolli) tapazolloa, nitla : Tapaolloa, nitla) nido de aues. (2 Tapaulli) nido de paxaros. (2

maraar, reboluer o enhetrar algo. pre: onitlatapaolo. (2

tapazoltia, nino : hazer nido el paxaro. preterit: oninotapaulti. (2 Tapaultia, nino) hazer nido el aue. prete: oninotapaolti. (2 Tapaoltia, nino) anidar, hazer nido. (1 nino, tapaoltia) nido hazer el aue. (1 nino, tapaoltia) tata : taita, padre delos nios. (1) por tayta, padre (dize el nio). (2)

tataca, nino : rascarse. prete: oninotatacac. (2) estregarse o rascarse. (1) rascar. (1) fregarse estregandose. (1) tataca, nite : rascar a otro. prete: onitetatacac. (2) tataca, nitla : cauar, o escaruar tierra. preterit: onitlatatacac. (2) escaruar tierra o cosa assi. (1) hoyo hazer. (1) cauar haziendo hoyo. (1) tatacac + : minador. (1 tlatlallan tatacac) : dessollarse con golpe. (1 ni, tatacaliui) hazer hoyos pequeos, o cosa semejante. prete: hazer hoyos pequeos. (1) cauar, hazer hoyos pequeos. (1)

tatacalihui, ni

tatacaloa, nitla : onitlatatacalo. (2) tatacani tataconi + : + :

minador. (1 tlatlallan tatacani) escaruadientes. (2 Netlan tataconi) (Amo an tamachiuhqui: cosa fin medida y sin peso.)

tatamachiuhqui + : idem. (2 Amoyan tatamachiuhqui)

tatapachquentia, nino : arroparse bien. preteri: oninotatapachquenti. (2) arroparse. (1) tatapachquentia, nite : arropar desta manera a otro. pret: onitetatapachquenti. (2) arropar a otro. (1) tatapahua : paoso vestido de remiendos. (1 tatapaua) Tatapaua) vestido desta manta. (2

tatapalihui : roncha hazerse. (1 tatapaliui) tatapalihui, ni : tener ronchas. pr: onitatapaliuh. (2 Tatapaliui, ni) tener. (1 ni, tatapaliui) tatapalihuiliztli : ronchas. (2 Tatapaliuiliztli)

ronchas

tatapalihuiztli : roncha. (1 tatapaliuiztli) tatapatli : manta vieja. (1) manta gruessa, traida y remendada. (2)

tataquia, nino : cauar parasi tierra de metal, o cosa semejante. prete: oninotlatataqui. (2) tataquiliztica taten : + : minando; aduerbio. (1 tlatlallan tataquiliztica)

los piojos dela cabea. (2) tomar a otro por padre. p: onicnotati. (2) tomar a otro por padre. (1) padre. (2) bigotes. (1) bigotes dela barba. (2)

tatia, nicno : tatia, nino : tatli : tatlia : tauh :

padre. (1)

boo de barua. (1)

mollera dela cabea. (1) bexiga de orina. (1)

la mollera dela cabea. (2) bexiga dela orina. (2)

taxixtecon :

te + : delante o enfrente de alguno. (2 Ixpan te) entre algunos, o por medio dellos. (2 Tzalan; te) detras de algunos. (2 Icampa; te) quia lo tomaste de tu auctoridad, o lo hurtaste. (2 Aoan te oticcuic) te eca : tercero en orden. (1) tercera parte. (1)

te etlamanca :

te sacramento macani : cura de yglesia, administrador delos sacramentos. (2) te sacramento maquiliztli : te sancto mahuizotiliani : te sancto mahuizotiliztli : curazgo o administracion delos sacramentos. (2) canonizador de sancto. (2 Te sancto mauiotiliani) canonizacion de sancto . (1 te sancto mauiotiliztli)

te sancto mahuiztililiztli : canonizacionde sancto. (2 Te sancto mauiztililiztli) te, neneuhcahuia : te/t/tlaximaliztica : luchador assi. (1 te, neneuhcauia) adulterando, o cometiendo adulterio. (2)

teaach : teaach

paje. (1) = : =

moo de seruicio. (1)

teach (2 teaach) librea de vestidura. (1) librea de pajes, o de lacayos. (2) loco furioso.

teaachtilmatli :

teaacitihuetzi : descalabaado o loco desatinado. (1 teaacitiuetzi) (2 Teaacitiuetzi) teaahuialtiani : plazentero, o halagueo. (2 Teaauialtiani)

teaahuialtiliztli :

plazer, o halago que se haze a otro. (2 Teaauialtiliztli)

teaahuiliani : burlador tal. (1 teaauiliani) retoon. (1 teaauiliani) halagueo. (1 teaauiliani) burlon que juega de manos, o elque atrae a otro con regalos, halagos, o retoos. (2 Teaauiliani) teaahuililiztica : burlando, halagando o retolando. (2 Teaauililiztica) burla, halago, o regalo. (2

teaahuililiztli : retoo. (1 teaauililiztli) Teaauililiztli) teaahuiliztica : teaahuiliztli : teaahuiltiani : teaaltiani : teaamanaliztli :

burlando desta manera. (1 teaauiliztica) burla assi. (1 teaauiliztli) retoon. (1 teaauiltiani) vaador tal. (1) desasossiego. (1) respuesta de carta. (1) halagueo. (2 Teaauiltiani)

el que baa, o laua a otro. (2)

teaamatlacuilolnanquililiztli : teacalaqui : teacalaquiani : teacalaquiqui : embarcador. (1) embarcador. (1) embarcador. (1)

teach : moo de seruicio. (1) criado que sirue o acompaa. (1) paje. (1) mesmo es que teaach. (2) paje, criado, moo de casa, o corcobado. (2) teachcauh : primero de dos. (1) auentajado assi. (1) mayor, o cosa mayor mas excelente y auentajada. (2) ermano mayor. (1)

lo

hermano

teachcauh + : mayor de todos. (1 vel teachcauh) escriuano principal, o mayor. (2 Tlacuiloca teachcauh) idem. (Acallachiani ynteachcauh: piloto principal.) (2 Acallachixca teachcauh) patron de nao. (2 Acalco teachcauh) cosa mayor y mas principal. (2 Vel teachcauh) principe del combite. (1 couatiuayan teachcauh) prelado. (1 teupixca teachcauh) teachcauhti : capitan de gente. (1)

teachcauhuia, nitla : ser mejorado en manda de testamento o enlo que se reparte amuchos. p: onitlateachcauhui. (2)

teachton :

ermano de tu bisahuelo. (1)

teaci, ni : alcanar alos que van adelante camin[n]do, o prender, caar o captiuar. preterito: oniteacic. (2) teacini : catiuador tal. (1) alborotador de g[n]te o de pueblo (2) alborotador. (1)

teacomanani :

teacomaniliztli : rebato o alboroto. (1) teacotlaz : sana cosa a otro. (1) teacotlazaliztli : el aliuio o recreacion y esfuero que se da a otro. (2 Teacotlaaliztli) desenhadamiento assi. (1 teacotlaaliztli) aliuio tal. (1 teacotlaaliztli) teacualitoani : maldiziente assi. (1 teaqualitoani) maldicion tal. (1 teaqualytoliztli)

teacualitoliztli :

teahahuialtiani : plazentero a otro. (1 teahauialtiani) teahahuiliztli : halago tal. (1 teahauiliztli)

teahuachi : rociador con hyssopo. (2 Teauachi) teahuachiani : teahuachiloni : teauachiloni) teahualiztli : teaualiztli) teahuani : idem. (Teauachi: rociador con hyssopo.) (2 Teauachiani) ysopo para rociar. (1

hyssopo para rociar. (2 Teauachiloni) reprehension. (1 teaualiztli)

baldon desta manera. (1

corrector tal. (1 teauani) idem. (Iliuiz quitechiualtiani: atronado o d[e]scalabaado) (2 descalabaado. (1 yliuiz teauani)

teahuani + : Iliuiz teauani)

teahuechiliztli : rocio assi. (1 teauechiliztli) teahui : tia. hermana de padre o de madre. (2 Teaui) madre. (1 teaui) ermana de tu padre. (1 teaui) teahuictlaz : arrojador tal. (1 teauictlaz) arrojamiento assi. (1 teauictlaaliztli) tia hermana de padre o de

teahuictlazaliztli : teahuictlazani : teahuictlazqui :

echador tal. (1 teauictlaani) echador tal. (1 teauictlazqui)

teahuictopehualiztli : arrojamiento assi. (1 teauictopeualiztli) teahuictopeuh : arrojador tal. (1 teauictopeuh)

teahuilpahuiani : incitador o embaucador cauteloso y sagaz. (2 Teauilpauiani) yncitador. (1 teauilpauiani) teahuilpehualtiani : comenador assi. (1 teauilpeualtiani)

teahuilquixtiani : deshonrador. (1 teauilquixtiani) afrentador. (2 Teauilquixtiani) disfamador. (1 teauilquixtiani) afrentador tal. (1 teauilquixtiani) ynfamador. (1 teauilquixtiani) teahuilquixtiliznezcayotl : seal de infamia. (1 teauilquixtiliznezcayotl)

teahuilquixtiliztica : afrentosamente. (2 Teauilquixtiliztica) deshonradamente. (1 teauilquixtiliztica) afrentadamente assi. (1 teauilquixtiliztica) teahuilquixtiliztli : deshonra assi. (1 teauilquixtiliztli) afrenta hecha o que se haze a alguno. (2 Teauilquixtiliztli) disfamia. (1 teauilquixtiliztli) afrenta tal. (1 teauilquixtiliztli) ynfamia. (1 teauilquixtiliztli) teahuilquiztiliznezcayotl : Teauilquiztiliznezcayotl) teahuiltiani : seal de infamia, assi como san benito. &c. (2

plazentero o regozijado, que regozija alos otros. (2 Teauiltiani)

teahuiltiliztli : retoo. (1 teauiltiliztli) tealtiani : baador. (1) teamaca : teamacac : matador enesta manera. (1) paje de copa. (1) paje de copa. (1)

paje de copa. (2) idem.

(Teamaca: paje de copa.) (2) encoroador. (1) encoroamiento. (1) (Teamacac: idem.

teamacaltiani :

teamacaltiliztli : teamacani : idem.

(Teamaca: paje de copa.)) (2)

teamacopiltiani : encoroador. (1) teamacopiltiliztli : teamanaliztli : (1) encoroamiento. (1) ynquietud assi.

desasosiego o turbacion que se da a otro. (2) respuesta de carta. (2)

teamatlacuilolcuepaliztli :

respuesta de carta. (1)

teamatlacuilolnanquiliztli : idem. carta.) (2) teana, nitla :

(Teamatlacuilolcuepaliztli: respuesta de desempedrar. (1) prendimiento. (1)

desempedrar algo. preterito: onitlatean. (2)

teanaliztli : prendimiento, o el acto de desempedrar. (2) asimiento assi. (1)

teanani : el que va allamar los combidados o el que va a acompaar al que sale desu casa para yr ala yglesia, o a otra parte. (2) asidor tal. (1) adiestrador de ciego. (1) teanima : el anima de alguno. (2) alma o anima. (1) pila de agua. (1)

teapaztli : pila de piedra, o cosa semejante. (2) teapaztli + :

pila de piedra para baptizar. (2 Nequatequiliz teapaztli) idem. (Teapiaztli: canal de piedra.) (2) canal de piedra. (1)

teapilhuaztli : teapiyaztli : teapizmictiani : teapizmictiqui :

canal de piedra. (2 Teapiaztli) matador tal. (1) matador tal. (1)

canal de piedra. (1 teapiaztli)

teatecuic : capador. (1) teatecuini : capador. (1)

teatemohuiani : escarnecedor, que baldona y enxabona a otro. (2 Teatemouiani) afrentador tal. (1 teatemouiani) teatemohuiliztica : afrentadamente assi. (1 teatemouiliztica) o con escarnecimiento assi. (2 Teatemouiliztica) teatemohuiliztli : Teatemouiliztli) teatepozahualizpati : Teatepoaualizpati) teatequixtiani : teatlamachti : teatlamachtia : soberuia.) (2) afrenta tal. (1 teatemouiliztli) afrentosamente,

escarnecimiento tal. (2 sanapotras. (2

sana potras. (1 teatepoaualizpati)

capador. (1) cosa que haze tener presumpcion y soberuia. (2) idem. (Teatlamachti: cosa que haze tener presumpcion y (Teatlamachti: cosa que haze tener

teatlamachtiani : idem. (Teatlamachtia: idem. presumpcion y soberuia.)) (2) teatlamachtiliztica : lisonjeando. (1)

teatlamachtiliztli : aflicion tal. (1) aflicion o afligimiento. (1) teatliti : paje de copa. (1)

lisonja. (1)

aflicion tal. (1)

paje de copa. (2) idem. (Teatliti: paje de copa.) (2)

teatlitiani : teatocti :

paje de copa. (1)

echador tal. (1) echador tal. (1) ahogador tal. (1)

teatoctiani :

teatoyahui : teatoyahuiani : teatzelhuiani :

echador tal. (1 teatoyaui) echador tal. (1 teatoyauiani) rociador con hisopo. (2) rocio assi. (1) rociadura con hyssopo. (2) hyssopo para rociar. (2) cosa agena. (2) ahogador tal. (1 teatoyauiani)

teatzelhuiliztli : teatzelhuiloni : teaxca :

ysopo para rociar. (1 teatzeluiloni) ajena cosa. (1)

suyo, cosa de alguno. (1)

teaxca + : propria cosa. (1 teixcoy[n] teaxca) propria cosa. (1 vel teaxca) hazienda propria o particular de alguno. (2 Teixcovan teaxca) teaxca elehuiani : cobdicioso de cosas agenas. (2 Teaxca eleuiani)

teaxca elehuiliztli : cobdicia de cosas agenas, o el acto de cobdiciar y dessear cosas agenas. (2 Teaxca eleuiliztli) teaxcatiliztli : teaxcatilli : teaxiliztli : (2) enagenamiento. (1) enagenado. (1) enagenamiento. (2) cosa enagenada. (2)

dote. (1)

alcance assi. (1)

alcance, el acto de alcanar al que camina.

teayequitoliztli :

maldicion tal. (1)

teca : falsar contrahazer. (1) escarnecer. (1) ynjuriar. (1) de alguno, o de alguna. (2) teca, mo : ayuntarse la gente. (1) teca, nic : escanciar. (1) poner cosas largas tendidas. (1) teca, nino : echarse, o acostarse en la cama. pret: oninotecac. (2) echarse en la cama. (1) acostarme o echarme. (1) teca, nite : echarse con muger. (1) hazerlo el hombre ala muger. (1) ayuntarse carnalmente el varon con la muger. (1) teca, nitla : assentar piedras enel edificio, o poner maderos o cosa semejante, enel suelo tendidos o enuasar alguna cosa liquida. preterito: onitlatecac. (2) assentar o poner algo. (1) poner en tierrra algun madero tendido. (1) teca + : rendirse el vencido. (1 temac nino, teca) reboluer o turbar a otros. (1 tenepantla nino, teca) burlar o escarnecer de otro, o engaarle. preterito: teca oninocacayauh. (2 Cacayaua, teca nino) ynfamar. (1 tepan nite, teca) echar agua o cosas largas sobre otra cosa. (1 ypan nic teca) tener malafama. (1 tepan nino, teca) fama mala tener. (1 tepan nno, teca) enlabiar engaando. (1 tlatolchichiualiztica teca ninocacayaua) teca +, mo : empobrecer y venir a necessidad. pr: yenotech omotecac. (2 Yenotech moteca) auer carestia de bastimentos. prete: cococ omotecac. (2 Cococ moteca) empobrecerse. (1 cococteopouhqui yenotech moteca) padecer. (1 cococ teopouhqui notech moteca) olorosa cosa que da mucho olor. (1 centlali moteca yc auiyac) teca +, ni : escanciar. (1 ni, vino teca) teca +, nic : dar buen exemplo. (1 xiyotl quatzuntli nicteca) echar cosas liquidas, o cosas largas sobre otra cosa. pre: ipan onictecac. (2 Ipan nicteca) diuulgar o publicar algo. (1 tepan nicteca) echar fama. (1 tepan nicteca yn tlatolli) dar buen ex[m]plo. metap. (2 Xiotl quatzuntli nicteca) echar fama de

algo. preteri: topan onictecac. (2 Tepan nicteca) plantar hojas, o ramas de tuna. pre: oninopaltecac. (2 Nopalli nicteca) teca +, nino : idem. o meter mal entre otros. prete: tenepantla oninotecac. (Tenepantla netequiliztli: idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.)) (2 Tenepantla ninoteca) echarse de lado. pre: nacazic o ninotecac. vel. oninonacazictecac. (2 Nacacic ninoteca) echarse sobre otros, o tenermala fama. pret: tepan oninotecac. (2 Tepan ninoteca) ser malsin y meter mal entre otros. pre: tetzalan tenepantla oninotecac. (2 Tetzalan tenepantla ninoteca) calentura grande tener. (1 tlepan ninoteca) ladearme; i, el que esta echado de lado. (1 nacacic ninoteca) teca +, no : ardor tener o calor. (1 tlepan noteca) tener gran calor o calentura. prete: tlepan oninotecac. (2 Tlepan noteca) teca ahahuializtica : teca ahahuializtli : ahauializtli) teca ahahuiani : alegremente assi. (1 teca ahauializtica) burla assi. (1 teca ahauializtli) alegria tal. (1 teca

alegre assi. (1 teca ahauiani) alegremente assi. (1 teca auializtica) escarnecimiento assi. (1 teca auializtli) alegria tal. (1

teca ahuializtica : teca ahuializtli : teca auializtli)

teca ahuiani : escarnecedor tal. (1 teca auiani) alegre assi. (1 teca auiani) teca huelca noyollo :

burlador tal. (1 teca auiani)

confiar de alguno. (1 teca velca noyollo)

teca huelca noyyollo : tener confiana y buen credito de otro, o agradarse desu c[n]uersaci[n]. &c. (2 Teca uelca noyyollo) teca huetzquiztli : escarnecimiento. (1 teca vetzquiztli) burla assi. (1 teca uetzquiztli) risa, o escarnecimi[n]to q[ue] a otro se hace. (2 Teca uetzquiztli) teca mahuiltiani : teca mocacayahuani : (2 Teca mocacayauani) burlador tal. (1 teca mauiltiani) embaucador. (1 teca mocacayauani) burlador, o embaucador. idem. (Teca mocacayauani: (Teca

teca mocayahuani : ynjuriador. (1 teca mocayauani) burlador, o embaucador.) (2 Teca mocayauani) teca mocayauhqui : engaador. (1) idem. mocacayauani: burlador, o embaucador.)) (2) teca mocentlaliani : teca mononotzani : murmurador. (2) teca motenqueloani : teca motimalo : conjurador assi. (1) conjurador assi. (1) escarnecedor. (1)

(Teca mocayauani: idem.

conjurador contra alguno, (2) conjurador contra alguno o burlador tal. (1)

burlador tal. (1)

escarnecedor. (1) escarnecedor. (1)

teca motimaloani :

teca motopehuani :

escarnecedor. (1 teca motopeuani) persona

teca moyolitlacoani : medianero como quiera. (1 teca moyolitlaco[n]i) compassiua, que toma pena del mal que otro padece. (2)

teca n, ahahuia : escarnecer del que le acaecio algun desastre. (1 teca n, ahauia) alegrarme del mal de otro. (1 teca n, ahauia) teca nahahuia : Teca nahauia) tomar plazer o alegrarse del mal ageno. prete: teca onahauix. (2

teca neahuiltiliztli : burla assi. (1 teca neauiltiliztli) falsedad assi. (1 teca neauiltiliztli) escarnecimiento y alegria del mal ageno. (2 Teca neauiltiliztli) teca necacayahualiztica : engaosamente desta manera. (1 teca necacayaualiztica) escarneciendo assi, o en gaando. (2 Teca necacayaualiztica) teca necacayahualiztlatolli : palabras de engeo, o de escarnecimiento. (2 Teca necacayaualiztlatolli) teca necacayahualiztli : arte o artificio yengao. (1 teca necacayaualiztli) embaucamiento. (1 teca necacayaualiztli) engao, o escarnecimi[n]to (2 Teca necacayaualiztli) teca necayahualiztli : engao, con que vno engao a otro. (1 teca necayaualiztli) ynjuria. (1 teca necayaualiztli) burla, engao, o escarnecimiento. (2 Teca necayaualiztli) teca necentlaliliztli : monipodio delos q[ue] se ayntn; &c. (1 teca nec[n]tlaliliztli) conjuracion c[n]tra alguno. (2) teca nenonotzaliztli : idem. o murmuracion. c[n]tra alguno.) (2) teca nentlamachiliztli : otros. (2) compassion. (1) (Teca necentlaliliztli: conjuracion compassi[n] q[ue] se tiene de

teca nentlamatiliztli : manzilla por misericordia. (1) teca nequixtiliztli : (2) escusacion assi. (1) el acto d[e] echar la culpa a otro burla assi. (1) burla assi. (1)

teca netenqueloliztli : escarnecimiento. (1) teca netenquequeloliztli : teca netequipacholiztli : teca netimaloliztli :

escarnecimiento que de alguno se haze. (2) manzilla por misericordia. (1)

escarnecimiento. (1)

teca netopehualiztica : burlando desta manera. (1 teca netopeualiztica) teca netopehualiztli : escarnecimiento. (1 teca netopeualiztli) burla assi. (1 teca netopeualiztli) menosprecio o escarnio que de otro se haze. (2 Teca netopeualiztli)

teca ni, huetzca : teca ni, nentlamati : teca ni, paqui :

escarnecer. (1 teca ni, uetzca) manzilla auer. (1)

escarnecer del que le acaecio algun desastre. (1) manzilla auer. (1)

teca ni, tlaocoya :

teca ni, tlateca : apartar algo para otro. (1) aparejar y apercebir banquete, o el recebimiento que sehaze a alguna persona honrada. (1) teca ni, tlatelchihua : escarnecer del que le acaecio algun desastre. (1 teca ni, tlatelchiua) abominar o denostar y maldezir. (1 teca ni, tlatelchiua) reguizcar. (1 teca ni, tlatelchiua) teca nihuetzca : reyr de otro. (1 teca niuetzca) teca oniuetzcac. (2 Teca niuetzca) reir y mofar de otro. preterito:

teca nimayahui : caer arremetiendo con otro. (1 teca nimayaui) derribar aotro enel suelo. (1 teca nimayaui) arrojar a otro por ay con desden y menosprecio. prete: teca onimayauh. (2 Teca nimayaui) teca nin, ahuiltia : escarnecer. (1 teca nin, auiltia) mofar escarneciendo. (1 teca nin, auiltia) falsar contrahazer. (1 teca nin, auiltia) teca ninahuiltia : burlar de alguno riendose del. (1 teca ninauiltia) tener compassion de otros.

teca ninentlamati : compassion tener de alguno. (1) prete: teca oninentlama. (2) teca nino topehua :

dar rempuxon. (1 teca nino topeua)

teca nino, cacayahua : mofar escarneciendo. (1 teca nino, cacayaua) teca nino, cayahua : teca nino, motla : teca nino, nonotza : mohatrar. (1 teca nino, cayaua) topar con otro no aduertindo. (1) murmurar. (1)

teca nino, tenqueloa : escarnecer. (1) teca nino, tequipachoa : teca nino, topehua : teca nino, tzotzona : teca ninocacayahua : Teca ninocacayaua) manzilla auer. (1)

escarnecer. (1 teca nino, topeua) topar con otro no aduertindo. (1) burlar o escarnecer de otro pre: teca oninocacayauh. (2

teca ninocayahua : idem. pre: teca oninocayauh. (Teca ninocacayaua: burlar o escarnecer de otro pre: teca oninocacayauh.) (2 Teca ninocayaua) teca ninomotla : oninomotlac. (2) encontrar o topetar con otro, no aduertiendo. pre: teca

teca ninomotla teca ninomotla

= : = teca ninotzotzona (2 teca ninomotla ) =, nino : = tzotzona + (2 teca ninomotla )

teca ninoquixtia : escusarse, echando a otro la culpa. (1) culpa echar a otro. (1) echar la culpa a otro, escusando se delo quele impon[n]. pr: teca oninoquixti. (2) teca ninotenqueloa : burlar con otro, diziendole malicias o pullas sola padas. (1) burlar de alguno riendose del. (1) decir malicias, o palabras preadas escarneciendo y mosando de alg[n]o. (2) teca ninotepotlamia : oninotepotlami. (2) trompear en otro. (1) tropear en otro. preterit: teca

teca ninotopehua : dar de codo. (1 teca ninotopeua) burlar de otro, dando del codo. (1 teca ninotopeua) dar de codo a otro con menos precio y empuxarlo, o mofar del. preterit: teca oninotopeuh. (2 Teca ninotopeua) teca ninotzotzona : engaarse, pnsando mal de otro, siendo lo contrario. (1) lo mesmo es que teca ninomotla. prete: teca oninotzotzon. (2) teca nipapaqui : teca nipaqui : alegrarme del mal de otro. (1) alegrarme del mal de otro. (1) disfamar o otro. (1) arrojar a otro por ay, con enojo,

teca nite, nonotza : teca nitlacali : y desden. (2)

derribar aotro enel suelo. (1)

teca nitlahuitequi :

derribar aotro enel suelo. (1 teca nitlauitequi) (Teca nitlacali: arrojar a

teca nitlalhuitequi : idem. pre: teca onitlalhuitec otro por ay, con enojo, y desden.) (2) teca nitlaocoya : dolerse de alguno. (1)

teca nitlaocuya : duelo o compassion tener de alguno. (1) compassion tener de alguno. (1) tener tristeza y compassion de alguno. prete: teca onitlaocux. (2) teca nitlateca : aparejar combite a otro. preter: teca onitlatecac. (2)

teca nitlatelchihua : escarnecer, maldezir, o mofar de otro. prete: teca onitlatelchiuh. (2 Teca nitlatelchiua) teca nitlateteca : aparejar combite a otros. pret: teca onitlatetecac. (2)

teca nommayahui : echar por fuera de casa a alguno. (1 teca nommayaui) arrojar por ay a alguno, dando conel poresos suelos, o echandole de casa. preterito: teca onommayauh. (2 Teca nommayaui) teca nontlahuitzcoa : echar por fuera de casa a alguno. (1 teca nontlauitzcoa)

teca nontlahuitzoa : idem. pre: teca onontlauitzo. (Teca n[n]tlatetzcaloa: id[m]. p: teca on[n]tlatetzcalo.) (2 Teca nontlauitzoa)

teca nontlatetzcaloa : echar por fuera de casa a alguno. (1) on[n]tlatetzcalo. (2 Teca n[n]tlatetzcaloa) teca papaquiliztica : teca papaquiliztli : teca papaquini : alegremente assi. (1) alegria tal. (1) alegre assi. (1)

id[m]. p: teca

escarnecedor tal. (1)

teca paquiliztica : teca paquiliztli : teca paquini :

alegremente assi. (1) escarnecimiento assi. (1) alegria tal. (1) alegre assi. (1)

escarnecedor tal. (1 teca paquin)

teca tenonotzaliztli : disfamia. (1) teca tlahuitequiliztli : teca tlahuitequini :

murmuracion. (2)

derribamiento assi. (1 teca tlauitequiliztli)

derribador tal. (1 teca tlauitequini) manzilla por misericordia. (1) compassion,

teca tlaocoyaliztli : dolor tal. (1) o tristeza quese tiene de alguno. (2) teca tlaocuyaliztli : teca tlatecaliztli : duelo assi. (1) aparejo tal. (1)

teca tlatectli : apartada cosa assi. (1) esta aparejado para los combidados. (2)

aparejada cosa assi. (1)

combite que

teca tlatelchihualiztli : escarnecimiento assi. (1 teca tlatelchiualiztli) escarnecimiento. (1 teca tlatelchiualiztli) teca tlatelchihuani : escarnecedor tal. (1 teca tlatelchiuani)

teca tlatetecaliztli : apartamiento assi. (1) teca tlatetecani : teca yehua : apartador tal. (1)

loco furioso que arremete. &c. (2 Teca yeua) locura tal. (2 Teca yeualiztli)

teca yehualiztli : teca yehuani :

loco furioso. (2 Teca yeuani) monipodio delos q[ue] se ayntn; &c. (1 teca yeloualiztli) embaucar. (1 teca, ninocacayaua)

teca yelohualiztli : teca, ninocacayahua : tecacaliliztli : tecacalini :

assaeteamiento. (1) assaeteador. (1) asaeteador, o guerreador. (2 Te[c]acalini)

tecacampaxoliztica :

abocados. (1)

tecacaquiliztli : assechana tal. (1)

tecacaquini : espia que acecha. (1) escucha lo que se dize. (2) tecaccocopinaliztli :

assechador assi. (1)

assechador, que

descalamiento tal. (1)

tecaccocopinani : descalador de apatos. (1) tecactotomaliztli : tecactotomani : tecahualiztli : tecahualiztli tecahuetzcac : tecahuetzcani : tecalaquiani descalamiento tal. (1)

descalador de apatos. (1) desamparo tal. (1 tecaualiztli) + : distancia assi. (1 veca tecaualiztli)

escarnecedor. (1 tecavetzcac) burlador tal. (1 tecavetzcani)

+ : fauorecedor assi. (1 tetlan tecalaquiani) + : fauor enesta manera. (1 tetlan tecalaquiliztli)

tecalaquiliztli tecalecapo :

vezino conotro. (1) enfrente

tecalixpan : enfrente de alguna casa, o delante la puerta desta. (2) de alguna casa. (1)

tecallaliliztli : encarcelamiento de aquel que le dan su casa por cartel, o despedimiento de criado de casa, quando le echan della. (2) despedimiento tal. (1) encarcelamiento tal. (1) tecallaneuhtiani : tecallaneuhtiliztli : tecalli : ospedadero assi. (1) el acto de alquilar casa a otro, o alquiler. (2)

casa de boueda. (2) aposentador o mesonero. (2) aposentador. (1)

tecallotiani :

tecallotiliztli : aposentamiento tal, f: tecallotiqui : aposentador. (1)

el acto de aposentar a otro. (1)

tecalpano : andador tal. (1) tecalpanoliztli : andadura assi. (1) tecalpanui : andador tal. (1) andadura assi. (1)

tecalpanuiliztli :

tecaltempan : ala puerta, o ala entrada dela casa o enla entrada della. (2) enfrente de alguna casa. (1) tecaltocac : andador tal. (1)

tecaltocaliztli : andadura assi. (1) tecaltzacualiztli : encarcelamiento, del q[ue] es en carcelado de otros. (2 Tecaltzaqualiztli) encarcelamiento. (1 tecaltzaqualiztli) tecaltzacualoyan : tecaltzacualoyan tecalzaz yilpi : + : cartel. (2 Tecaltzaqualoyan) carcel. (1 tecaltzaqualoyan)

mazmorra prision. (1 ouican tecaltzaqualoyan)

atacador. (1 tecalas yylpi) atacador. (1 tecalas yylpiqui) atacador. (1 tecalas yylpiani) escarnecedor. (1 tecamauilti) mofador. (1 tecamauiltiani)

tecalzaz yilpiqui : tecalzaz yilpiyani : tecamahuilti :

escarnecedor. (2 Tecamauilti)

tecamahuiltiani : escarnecedor. (1 tecamauiltiani) tecamahuiltinani :

falsa cosa que engaa. (1 tecamauiltinani.) enlabiador. (1) burlador assi. (1 burla

tecamanalhuiani : enlabiador, o burlon. (2) tecmanalhuiani) tecamanalhuiliztli : tal. (1) tecamatzayanaliztli :

burla, o enlabiami[n]to. (2) descarrillamiento tal. (1)

enlabiamiento. (1)

desquixaramiento. (1)

tecamatzayanani : descarrillador assi. (1) tecamatzayanqui : descarrillador assi. (1)

desquixarador. (1)

tecamayahuiliztli : arrojamiento con yra, del que arroja por ay a otro. (2 Tecamayauiliztli) cayda del que arremete y apechuga con otro. (1 tecamayauiliztli) tecamocacayahuani : engaador desta manera. (1 tecamocacayauani)

tecamocacayahuani, tetlachichihuiliani : artero assi. (1 tecamocacayauani, tetlachichiuiliani) tecamocayahuani : mofador. (1 tecamocayauani) tecamocayauhqui : engaador desta manera. (1) tecamononotzani : disfamador. (1) tecamotopehuani : burlador tal. (1 tecamotopeuani) tecampaxoliztica : abocados o adentelladas. aduerbio. (2) adentelladura. (1) adentelladas. (1)

tecampaxoliztli : bocado o dentellada. (2) tecampaxotihuetzini : Tecampaxotiuetzini)

el que arremetiendo da d[n]tellada o bocado. (2

tecan, ahahuia : tecan, ehua : tecanahuia :

burlar de alguno riendose del. (1 tecan, ahauia) saltar contra alguno. (1 tecan, eua) alegrarme del mal de otro. (1 tecanauia) medianeria desta manera. (1) mofadura o

tecane yolitlacoliztli :

tecaneahuiltiliztli : escarnecimiento. (1 tecaneauiltiliztli) escarnio. (1 tecaneauiltiliztli) tecanecacayahualiztli : engao assi. (1 tecanecacayaualiztli) tecanecayahualizpatli : hechizos. (1 tecanecayaualizpatli) tecanecayahualizticate :

engaosamnte assi. (1 tecanecayaualizticate) falsedad assi.

tecanecayahualiztli : mofadura o escarnio. (1 tecanecayaualiztli) (1 tecanecayaualiztli) tecanecentlaliliztli : cnjuracin tal. (1) tecanehua = : = tehuicn + (2 tecaneua ) =

ehua, tehuicn (2 tecaneua )

tecanenotzaliztli :

cnjuracin tal. (1)

tecani + : escarnecer de otro con algun de nuedo e impaciencia, reprochandolo, maldiziendolo y menospreciandolo. prete: teca onitlatelchiuh. (2 Tlatelchiua, tecani) tecani, huetzca : burlar de alguno riendose del. (1 tecani, uetzca) tecanino + : blasonar, o jactarse de que es d[e] noble linaje, o de cosa semej[n]te, no si[n]do ello assi. p: teca oninotlauitequili. (2 Tlauitequilia, tecanino) encontrar, o topetar con otro sin aduertir. preterito: teca oninomotlac. (2 Motla, tecanino) dezir malicias escarneciendo de otro. pre: teca oninotenquelo. (2 Tenqueloa, tecanino) tecaninocacapania : engaarse, pnsando mal de otro, siendo lo contrario. (1)

tecaninocayahua : engaar a otro, dando menos delo que era obligado a darle. (1 tecaninocayaua) engaar. (1 tecaninocayaua) tecaninocentlalia : tecaninonotza : oninonotza. (2) conjurar contra alguno. (1)

conjurar contra alguno, o dezir mal y murmurar de otro. pr: teca conjurar contra alguno. (1)

tecanitla + : abominar, maldezir y despreciar a otros con desden y gran enojo. pre: teca onitlatelchiuh. (2 Telchiua, tecanitla) tecaquiliztica : tecaquiliztli obedientemente. (1) alcance de cuenta. (1 aiuh tecaquiliztli) obediente. (1)

+ :

tecaquini : obediente. (2)

tecatlacaliliztli : tecatlacalini :

derribamiento assi. (1)

derribador tal. (1) compassion. (1) aparejo de combite assi. (2) cosa que ensuzia. (1)

tecatlaocoyaliztli : tecatlatequiliztli :

tecatzauh : cosa que ensuzia a otro. (2) tecauhqui + :

distante assi. (1 veca tecauhqui) desamparo tal. (1 tecauhtiquializtli)

tecauhtiquizaliztli : tecaxitl :

pila de agua. (1)

tecaxitli : pila d[e] piedra, o cosa semej[n]te. (2) tecayehua : descalabaado o loco desatinado. (1 tecayeua) tecayehuani : teccalli : descalabaado o loco desatinado. (1 tecayeuani) avdiencia delos juezes. (1)

casa, o audiencia real. (2) caracol. (2)

teccizmama :

caracol. (1)

tecciztli : otro caracol grande. (2) caracol muy grande que sirue de bozina, ode corneta. (1) bozina de caracol grande. (1) tecealiz : voluntad, o querer de alguna persona. (2) voluntariosamente, o de vol[n]tad. (2) idem. (Tecealizcopa: voluntariosamente, o de vol[n]tad.) (2)

tecealizcopa : tecealiztica : tecealti : (2) tececec :

incitador, o prouocador de otro, haziendole querer y conceder algo. alumbre. (1) con recreacion. (2) desenhadamiento, o recreacion que se da a otro. (2) halagador assi. (1) desenhadamiento assi. (1)

tececeliztica :

tececelmaquiliztli : tececeltiani :

hazedor assi. (1)

tececeltiliztli : recreacion que se da a otros. (2) halago desta manera. (1) tececemelti : tececemeltiani : cosa que recrea. (2)

el q[ue] recrea y da plazer a otros. (2)

halagueo. (1) montaa deleytable. (1)

tececemeltican : lugar deleitoso y de recreaci[n]. (2) deleitoso lugar. (1)

tececemeltiliztli :

lomismo es q[ue] tececelmaq[ui]liztli (2)

tececemmanaliztli : descarriamiento, o esparzimiento de gente, o de ganado. (2) desbarate de gente. (1) tecehui : sana cosa a otro. (1 teceui) ayudador tal. (1 teceuiani)

tecehuiani :

tecehuiliztli : aliuio, o descanfo c[n]que alguno es aliuiado de otros. (2 Teceuiliztli) descanso assi. (1 teceuiliztli) aliuio tal. (1 teceuiliztli) teceliliztli : teceliloyan : teceliloy[n]) hospedaje. (2) hospederia. (2) ospedaje. (1) ospederia. (1) posada o meson. (1

tecelmaquiliztli :

desenhadamiento assi. (1)

teceltica : fresco lugar de verduras y arboledas; &c. (1) teceltican : tecemachcauh : lugar de verduras fresco. (1) mayor de todos. (1) cosa comun de todos. (2) comn cosa, s: de todos.

tecemaxca : concegil cosa. (1) (1) cosa comun. (1) tecemaxca nicno, techtia : tecemaxcaichtequini :

robar lo publico. (1)

robador delo publico. (1 tecemaxcaychtequini) halago tal. (1) afable persona.

tecemeltiliztli : desenhadamiento assi. (1)

tecemicniuh : amigo de todos muy entraal y d[e] veras. (2) (1) conuersable. (1)

tecemicniuhyotl : amistad [n]tera q[ue] [n]tresi tien[n] los que son verdaderos amigos. (2) afabilidad. (1) tecemixnahuatiani : despedidor desta manera. (1 tecemixnauatiani)

tecemixnahuatiliztli : despedimiento, o c[n]denacion del que es sentenciado y c[n]denado. (2 Tecemixnauatiliztli) despedimiento tal. (1 tecemixnauatiliztli) condenacion tal. (1 tecemixnauatiliztli) tecemixnahuatiliztli = : = tecennahuatiliztli (2 tecemixnauatiliztli)

tecemmanaliztli : descarriami[n]to y desparzimi[n]to (2 Tec[m]manaliztli) ahuyentamiento desta manera. (1) tecemmanani : descarriador assi. (2) ahuyentador tal. (1)

tecemmaquiliztli : tecencahuani :

sometimiento. (1 tecemmaq[ui]liztli)

atauiador tal. (1 tecencauani)

tecennahuatiani : despedidor desta manera. (1 tecennauatiani) tecennahuatiliztli : lo mesmo es que tecemixnauatiliztli. (2 Tecennauatiliztli) despedimiento tal. (1 tecennauatiliztli) tecentecpahuiliztli : botin. (1 tecentecpauiliztli) camino trabajoso delos pecadores. (1

tecentlahueliltiliz otli : tecentlaueliltiliz otli)

tecentlahueliltiliztli : manera de biuir, o vida mala y pessima delos pecadores. (2 Tecentlaueliltiliztli) tecentlaliani : acaudillador, s. el que haze conu[n]ticulos y ayuntamientos. (2) acaudillador. (1) tecentlamachtiani : glorificador, o enriq[ue]cedor. (2)

tecentlamachtiliztli : glorificacion assi. (2) tecentlatqui : tecentlatqui concegil, cosa, o hazi[n]da del com[n] (2) = : = tecepanaxca (2 tecentlatqui) concegil cosa. (1)

tecentlatquitl : idem. (Tecentlatqui: concegil, cosa, o hazi[n]da del com[n]) (2) comn cosa, s: de todos. (1) tecentlayecoltiliztli : plazo. (1) tecenyollocopa : tecenyoloca : entraablemente. (1) de todo coraon. (1) de todo coraon. (1) cosa comun. (1)

tecenyololocacopa : tecepanaxca : tecetiliani : alos nouios. (2)

lo mesmo es q[ue] tecentlatqui. (2)

el q[ue] ayunta y haze que sean dos vna mesma cosa, o el que casa ayuntador desta manera. (1)

tecetilianime/ huel/ tecetilique : los que ayuntan assi a otros. (2 Tecetilianime, vel, tecetilique) tecetililiztli : tecetilique + : ayuntamiento tal. (1) los que ayuntan assi a otros. (2 Tecetilianime, vel, tecetilique)

tech + : estar dios lexos del pecador. (1 amo yn tech uelca yniyollotzin, yntlaueliloque) techachacuachcho : techachacuacho : pedregoso. (1 techachaquachcho)

camino, o lugar pedregoso. (2 Techachaquacho) pedregal

techachacuachtla : pedregal, o lugar pedregoso (2 Techachaquachtla) lugar de piedras. (1 techachaquachtla) aspero y pedregoso camino. (1 techachaquachtla)

techachamahualiztica : lisonge[n]do, o con lisonja. (2 Techachamaualiztica) lisonjeando. (1 techachamaualiztica) techachamahualiztli : lisonja. (2 Techachamaualiztli) techachamaualiztli) lisonja. (1 techachamaualiztli) techachamahuani : lisonjero. (2 Techachamauani) lisonjero. (1 techachamauani) techachamauhqui : idem. techalaniani : renzilloso. (1) adulacion. (1

adulador. (1 techachamauani)

(Techachamauani: lisonjero.) (2)

renzilloso, o reboluedor y prouocador de contiendas. (2) descncertador assi. (1)

techalaniliztli : desconcierto tal. (1) techalotl : cierto animalejo como hardilla. (2) hardilla. (1) techammocallotia : techan : techan harda otra. (1) animalejo como

huesped. s. el q[ue] es hospedado (2) morada. (1) casa. (1)

morada, o casa agena. (2)

+ : naturaleza, tierra de donde es alguno. (1 vel techan) camino

techan calaqui otli : camino, o senda que va aparar a alguna casa. (2) que va a alguna casa. (1 tech[n] calaqui otli) techan mocallanehuia : morador de casa ajena. (1 techan mocallaneuia) techan mocallotia : techan tlaca : vesped. (1 tech[n] mocallotia)

familia. (1) idem. (Techan calaqui otli: camino, o senda que va aparar

techan yauh otli : a alguna casa.) (2)

techanyauh otli : camino que va a alguna casa. (1) techcatl : piedra sobre que sacrificauan ymatauan hombres delante los idolos. (2) piedra sobre que sacrificauan o matauan hombres ante los ydolos. (1) techialcalli : techializtli : techialoyan : techiani : meson. (2) venta. (1)

esperana assi. (1) idem. (Techialcalli: meson.) (2) meson. (1) aposento. (1)

el que espera, o aguarda a otro. (2)

techicahuaca tlazotlaliztli : amor desta manera. (1 techicauaca tlaotlaliztli) techicahuaca tlazotlani : amador desta manera. (1 techicauaca tlaotlani)

techicahualiztli : esfuero conque alguno es esforado y animado de otro. (2 Techicaualiztli) sanidad para otro. (1 techicaualiztli) animosidad tal. (1 techicaualiztli) techicahualiztli techicahualoni + : + : confirmacion, sacramento. (1 teoyotica techicaualiztli) confirmacion, sacramento. (1 teoyotica techicaualoni)

techicauh : sana cosa a otro. (1) techicauh naca ayotl : caldo esforado. (1) techiccanahualiztli : empellon o empuxon. (1 techiccanaualiztli) empuxon que se da a alguno. (2 Techiccanaualiztli) empellon, o

techichializtli : asechana, o el acto de aguardar y esperar al enemigo en alguna parte. (2) techichiani : techichicauh : espia que acecha. (1) hiel. (1) hiel. (2) asechador tal. (2)

techichihualiztli :

adereo tal. (1 techichiualiztli)

techichihualtzitzitzquiliztli : idem. (Techichiualtzitzquiliztli: el acto de tentar las tetas a alguna persona.) (2 Techichiualtzitzitzquiliztli) techichihualtzitzquiani : Techichiualtzitzquiani) el que tienta los pechos o tetas a otra. (2

techichihualtzitzquiliztli : el acto de tentar las tetas a alguna persona. (2 Techichiualtzitzquiliztli) techichihuani : atauiador tal. (1 techichiuani)

techichinacapoloani : afligidor desta manera. (1) atormentador tal. (1) afligidor, o atormentador cruel. (2) afligidor desta manera. (1) techichinacapololiztli : aflicion tal. (1) techichinaliztli : techichinani : atormentamiento assi. (1) aflicion tal. (1)

chupamiento assi. (1)

chupador tal. (1) tormento. (1)

techichinaquiltiliztli : techichinaquiztli : techichinatz :

atormentamiento assi. (1)

cosa que aflige y atormenta. (2) pena corporal. (1) afligidor

techichinatzaliztli : aflicion tal. (1) aflicion tal. (1) tormento, o afliction con q[ue] a torment[n] a alguno. (2) techichinatzani : afligidor desta manera. (1) desta manera. (1) atormentador tal. (2)

atormentador tal. (1)

techichinatzqui : idem. techichinoliztli : mugeres. (2) techichinqui : semejante. (2)

(Techichinatzani: atormentador tal.) (2) quemadura tal. (1) quema de erejes, o de hombres y

chupador tal. (1)

cosa que chupa, assi como ventosa, o otra cosa

techichinqui tehuilotl : teuilotl) techicoitoani : murmurador. (1)

ventosaque echn al enfermo. (1 techichinqui maldiziente assi. (1)

desenfrenado, s: de mala lengua. (1) desenfrenadamente assi. (1) desenfrenamiento tal. (1) cierto paxaro. (2)

techicoitoliztica : techicoitoliztli : (2)

murmuracion. (1)

murmuracion.

techictli : paxaro otro. (1)

techicuacenteca : sesmo por sesta parte. (1 techiquacenteca) techihualiztli : techihualiztli criacion o creacion tal. (1 techiualiztli) + : vencimiento desta manera. (1 vel techiualiztli)

techihuani : hazedor o hazedera desta manera. (1 techiuani) autor, criador o hazedor, s: dios. (1 techiuani) engendrador. (1 techiuani) criador assi. (1 techiuani) hazedor, criador, o engendrador. (2 Techiuani) techihuani + : inocente, que no haze mal a nadie. (2 Aquen techiuani) cerca o muro de cibdad. (1) cerca, o muro de ciudad. (2)

techinamitl :

techipahualiztli :

alimpiamiento assi. (2 Techipaualiztli)

techipauh : cosa que alimpia a otros. (2) techixqui : mesonero. (1) techiyalcalli : techmo mesonero, o el que espera a otros. (2)

meson. (1)

+ : dotarnos, o hazer nos mercedes alguno. (2 Nemactilia, techmo)

techocti : dolorosa cosa, que pone compassion. (1) digno de ser llorado. (1) cosa que prouoca, o haze llorar, o cosa digna de llorar. (2) techoctiani : hazedor tal. (1)

techoctiliztica : dolo rosamente. (1) techoctique : dignos de ser llorados. (1) que dan materia de llorar. (2) techoctiqui : hazedor tal. (1) personas dignas deser lloradas, o

techololtiani : otros. (2)

ahuyentador. (1 techololt[i]ani) ah[u]yentamiento. (1)

ahuyentador, que haze huir a

techololtiliztli :

ahuyentamiento desta manera. (2)

techopiniliztli : picada. (1) (2) techpohui + :

herronada, o picadura de cueruo o de otros paxaros.

ouejuno, cosa d[e] oueja. (1 ichcatly techpoui)

techpouhtitlaza inticmahuizotoque, cenca teyolquima teotlato : suspensos estar y fuera de si con gran admiracion de cosas grandes y marauillosas, que oyen o veen los hombres. (1 techpouhtitlaa ynticmauiotoque, cenca teyolquima teotlato) techtia, nicno : aplicar, o apropiar algo para si. pret: onicnotechti. (2) apropriar parasi. (1) techtia techuel + : + : : robar lo publico. (1 tecemaxca nicno, techtia) bien fortunado y prospero. (2 Muchi techuel mochiua) estar cerca. (1)

techuia, nite

teci : ermana de tu ahuela. (1) tia, hermana de ahuelo, o de ahuela. (2) teci, ni : moler mayz, o cosa semejante en piedra pret: onitez. (2) moler harina. (1) teci, nitla : moler harina. (1) majar con majadero. (1) majar con mao o maa. (1) tecializ : voluntad, o querer. (2)

tecialti : incitador, o prouocador de otro, hazi[n]dole querer algo, persuadiendolo. (2) tecialtiani : tecialtiliztli : teciammich = : halagador assi. (1) persuasion, o incitamiento. (2) = teciyahuiti (2 teciammich)

teciammicti : teciammictiani :

cosa que haze cantar a otro. (2) el que c[n]sa y fatiga a otro. (2) ymportunamente. (1) cansancio assi. (1) vexacion, o

teciammictiliztica :

teciammictiliztli : ymportunidad assi. (1) fatiga desta manera. (2) teciciotomani : teciciyotomani : tecihua :

desquartizador, o despedaador (2) matador desta manera. (1)

todos muelen. (2 Teciua) acompaador de nouia. (2 Teciua moncaua)

tecihua moncahua :

tecihuamoncahualiztli : acompaamiento tal. (1 teciuamoncaualiztli) tecihuamoncauh : acompaador assi. (2 Teciuamoncauh)

tecihuamoncauhque : acompaadores desta manera. (1 teciuamoncauhque) acompaadores de nouia. (2 Teciuamoncauhque) tecihuamoncauhqui : tecihuapil : acompaador assi. (1 teciuamoncauhqui) dama. (2 Teciuapil) compaera de muger, o hermana suya, o sierua con otra, o esposa. (1 apedrear o

dama. (1 teciuapil)

tecihuapo : ermana mayor. (1 teciuapo) parienta. (2 Teciuapo)

tecihuatlacopo : sierua con otro o con otra. (1 teciuatlacopo) esclaua como otra. (2 Teciuatlacopo)

tecihuauh : casada muger. (1 teciuauh) muger de marido. (1 teciuauh) teciuauh) muger agena, o muger casada. (2 Teciuauh) tecihui : granizar. (1 teciui) hazer granizo o granizar. (1 teciui) granizar. (1 teciui) granizar. preterito: oteciuh. (2 Teciui) tecihuiloc : apedreada cosa assi. (1 teciuiloc) granizo. (2 Teciuitl)

tecihuitl : granizo. (1 teciuitl)

tecihuitl huetzi : hazer granizo o granizar. (1 teciuitl vetzi) apedrear o granizar. (1 teciuitl vetzi) granizar, o apedrear. preterito: teciuitl ouetz. (2 Teciuitl uetzi) tecilli : capullo de mariposa. (1) capullo de mariposa. (2) majador assi.

tecini : amassadera que muele mayz o otra cosa n metlatl. (1) (1) el que muele alguna cosa. (2)

teciuhtimani : hazer granizo o granizar. (1) granizar. o apedrear. s. caer piedra quando llueue. prete: oteciuhtimanca. (2) teciuhtlaza, ni : conjurar granizo, o piedra. pret: oniteciuhtlaz. (2 Teciuhtlaa, ni) conjurar granizo. (1 ni, teciuhtlaa) teciuhtlazaliztli : conjuro tal, s: el acto de conjurar. (1 teciuhtlaaliztli) conjuro para conjurar

teciuhtlazaloni : conjuro para conjurar. (1 teciuhtlaaloni) granizo (2 Teciuhtlaaloni) teciuhtlazani : teciuhtlazqui : conjurador tal. (2 Teciuhtlaani) conjurador tal. (1) idem.

(Teciuhtlaani: conjurador tal.) (2)

teciyahuhquetzaliztli : salutacion enesta manera. (1 teciauhq[ue]tzaliztli) salutacion que haze vno a otro. (2 Teciauhquetzaliztli) teciyahuhquetzani : saludador. s. el q[ue] saluda a otro (2 Teciauhquetzani) saludador assi. (1 teciauhquetzani) visitador desta manera. (1 teciauhquetzani)

teciyahuhquetzqui : idem. otro) (2 Teciauhquetzqui) teciyahuiltiliztli : Teciauiltiliztli) teciyahuiti :

(Teciauhquetzani: saludador. s. el q[ue] saluda a

vexacion, o fatiga que haze, o da alguno a otro. (2

lo mesmo es que teciammich. (2 Teciauiti) cansancio assi. (1 teciauitiliztli)

teciyahuitiliztli : teciyaltiani :

yncitador. (1) halago desta manera. (1)

teciyaltiliztli : yncitacion tal. (1) teciztli : madre de alguno. (2)

madre. (1)

tecla, cuicuiliani : tecmilotl : tauano. (2) tecoachihualiztli : Tecoachiualiztli) tecoachihuani : tecoachiuhqui :

ladron publico. (1) tauano. (1) moscarda que auienta las vacas. (1)

combite. s. el acto de combidar a algunos. (2

combidador tal. (1 tecoachiuani) combidador tal. (1) combite. s. el acto de combidar al combite. (2) combite.

tecoanotzaliztli : (1) tecoanotzqui :

combidador tal. (1)

tecochcayotiani : dador de cena. (1) tecochehuani : despertador. (1 tecocheuani) mesonero. (1)

tecochiti : mesonero, o el que hospeda a otro. (2)

tecochitiani : idem. o huesped que da posada a otro. (Tecochiti: mesonero, o el que hospeda a otro.) (2) mesonero. (1) aposentador. (1) tecochitiliztli : hospedaje, o el acto de hospedar a otro. (2) aposentamiento tal, f: el acto de aposentar a otro. (1) tecochitiloyan : tecochitiqui : meson. (2) meson. (1) ospederia. (1) aposentador. (1) ospedaje. (1)

mesonero, o el que da posada a otro. (2)

tecochpetlahualiztli : descobijadura. (1 tecochpetlaualiztli) tecochtecaliztli : arrollamiento assi . (1) adormecimiento assi. (1) enlabiador

tecochtecani : enlabiador que enlabia y engaa ala muger &c. (2) tal. (1) arrollador tal. (1)

tecochtlazaliztli : encantamiento, conque hazen dormir alos que quieren robar. (2 Tecochtlaaliztli) arrollamiento assi . (1 tecochtlaaliztli) encantamiento tal. (1 tecochtlaaliztli) tecochtlazani : tecochtlazqui : arrollador tal. (1 tecochtlaani) encantador assi. (2) encantador desta manera. (1)

tecochtli : vessa para enterrar. (1) mata o pie de qualquier yerua. (1) sepultura, hoyo, o mata de albahaca. &c. (2) hoyo o hoya. (1) sepulchro o sepultura. (1) escauadura desta manera. (1) tecochuia, ni : tener parte conla muger que esta durmiendo. prete: onitecochiui. (2) tecochuia, nino : caer en hoyo, o barranco. pret: oninotecochui. (2) caer n hoyo pequeo. (1) caer en hoyo hondo. (1) tecochuia, nite : abarrancar a otro. preterito: onitetecochui. (2) tecochuiqui : echado assi. (1 tecochuiqu[i]) escauar arboles. preterito: onitlatecochyoti. (2) escauar

tecochyotia, nitla : arboles. (1)

tecoco : daosa cosa que daa. (1) cosa que escueze y duele. (2) dificil y cruel cosa. (1) asperamente assi. (1) tecocoani : idem. tecococa : (Tecoco: cosa que escueze y duele.) (2) duramente assi. (1)

dura,

daosa persona. (1)

penosamente. (2)

rigorosamente. (1)

tecococa mictiliztli : muerte penosa o cruel. (2) tecococa tetlatoltiliztli : tecococamictiliztli : question de tormento. (1)

muerte cruel. (1)

tecococapoloani : afligidor. (1) tecococapololiztli : torm[n]to cruel que se da a alguno. (2) afligimiento. (1) pena corporal. (1) tecococatlatoani : assi. (1) tecococauh : tecococayotl : aflicion o desmandado

hombre satyrico y desmandado en hablar. (2) ajena cosa. (1)

cosa agena o de otro. (2)

pena o escozimiento. (2 Tecococayutl)

dureza tal. (1)

tecocochtecaliztli : enlabiami[n]to o halago para prouocar ala muger. &c. (2) enlabiamiento assi. (1) tecocolcuitiani : prouocador tal. (1) tecocolcuitiliztli : tecocoliani : prouocacion a yra. (1) aborrecedor tal. (1)

aborrecedor. (2)

tecocolicailpiliztli : ligadura assi. (1 tecocolicaylpiliztli) tecocoliliztli : aborrecimiento. (1) aborrecimiento y malquerencia. (2) enemistad. (1) omezillo enemistad mortal. (1) tecocolizcuiti : cosa que haze enfermar. (2) daosa cosa que daa. (1) odio o

tecocoliztlapihuilia, ni : acrecentar a otro la enfermedad. pre: onitecocoliztlapiuili. (2 Tecocoliztlapiuilia, ni) tecocoliztlapihuilli : cosa que acrecienta la enfermedad. (2 Tecocoliztlapiuilli) tecocoliztli : tecoconahuiani : lision assi. (1) atraedor assi. (1 tecoconauiani) atraimiento tal. (1 tecoconauiliztli) cosa que haze a hombre

tecoconahuiliztli :

tecocototztlali : espantable cosa que pone gran temor. (1) encogerse de temor. (2) tecocotzacu : tecocouh :

bocado que se atrauiessa [n] los gaznates. (2) criada o siruienta. (2)

moa de seruicio. (1)

tecohuixin :

lagartija otra de larga cola. (1 tecouixin)

tecol : ermano de tu ahuelo. (1) auelo, abuelo o aguelo. (1) tio hermano de abuelo o abuela. (1) tio, hermano de ahuelo o de ahuela. (2) ahuelo. (2 Tecul) tecolcehui : Tecolceui) caruonero que lo haze. (1 tecolceui) carbonero que lo haze. (2

tecolcehuia, ni : hazer carbon. (2 Tecolceuia, ni) tecolhuia, nitla : algo. (1) encarbonar algo. preterito: onitlatecolhui. (2) carbonero que lo haze. (2) encarbonar

tecollati : carbonero. (1) tecolli : caruon. (1)

carbon. (2)

tecolnamaca, ni : vender carbon. (2) tecolnamacac : tecolnamacani : caruonero que lo vende. (1) idem. vendedor de carbon. (2)

(Tecolnamacac: vendedor de carbon.) (2) arco toral de piedra. (2) buho, o piojo blanco del

tecololli : arco toral de edificio. (1 tecululli) tecolotl : piojo blanco del cuerpo. (1) cuerpo. (2) tecolotl + : buho. (1)

mochuelo, aue conocida. (2 Quammeca tecolotl) pie de copa o vaso. (1) pie de copa. (2)

tecomaicxitl :

tecomatl :

vaso. (1)

vaso de barro, como taa honda. (2) hurta agua o

tecomatl + : hurta agua o escarnidor vaso. (1 malinqui tecomatl) escarnidor. (2 Malinqui tecomatl) tecomoniani : alborotador. (1)

alborotador o reboluedor de bregas. (2) puada, o herida de puo. (2) carbonero que lo haze. (2

tecompotzoliztli : teconalcehui : Teconalceui)

puada, herida de puo. (1)

caruonero que lo haze. (1 teconalceui) hazer carbon. (2 Teconalceuia, ni) encarbonar algo. (1)

teconalcehuia, ni : teconalhuia, nitla : onitlateconalhui. (2) teconallati :

encarbonar algo. prete: carbonero que lo haze. (2)

caruonero que lo haze. (1)

teconallatia, ni : teconalli : caruon. (1) teconalnamacac :

hazer carbon p: oniteconallati. (2) carbon. (2)

caruonero que lo vende. (1) hazer carbon. preterito: oniteconalo. (2) hijo o hija de alguno. (2) vaso de gran vientre. (2

teconaloa, nitla : teconeuh : hija. (1)

tecontapayolli : Tecontapayulli) tecontepiton :

vaso de gran vientre. (1) jarrillo. (1)

tecontontli : jarro qualquiera. (1) jarrillo, o vaso pequeo de barro. (2) tecontontli + :

jarrillo. (1)

vaso pequeo assi. (1)

jarro de vino. (1 vino tecontontli) pecilgo. (1) pellizco. (1) pellizco, o pecilgo. (2) hechizero. (2 Tecotzquani)

tecotonaliztli : tecotzcuani :

hechizero. (1 tecotzquani)

tecoxhuia, nitla : Tecoxuia, nitla) tecoyoa, ni :

vidriar loa de amarillo. preter: onitlatecoxui. (2 aullar. (1)

aullar o bramar el animal. (2)

tecoyoani : aullador. (1) tecoyoatinemi, ni tecoyohua, ni : : andar bramando. (1) llorar con bozes. (1 ni, tecoyoua)

bramar. (1 ni, tecoyoua)

tecoyohualiztli : aullido. (1 tecoyoaliztli) alarido tal. (1 tecoyoualiztli) bramido. (1 tecoyoualiztli) aullamiento. (1 tecoyoaliztli) lloro assi. (1 tecoyoualiztli) aullido o bramido assi. (2 Tecoyoaliztli)

tecoyohuani :

bramador. (1 tecoyouani)

lloroso desta manera. (1 tecoyouani)

tecozahuia, nitla : pintar con color amarillo. pre: onitlatecoaui. (2 Tecoauia, nitla) poner color amarillo en alguna pintura. (1 nitla, tecoauia) tecozayolin : tecozcahuan : mosca otra mayor. (1 tecuayulin) hijos y hijas. (1 tecuzcauan) hijos o hijas. meta. (2 Tecozcauan tequetzalhuan) moxca grande. (2 Tecuayolin)

tecozcahuan tequetzalhuan : tecozoia, nitla tecpacuicuilli : :

vidriar la loa de amarillo. (1 nitla, tecozuia) jaspe o cosa semejante. (2)

jaspe. (1)

tecpahuia, nitla : caar o tomar aues con liga, o poner la dicha liga en alguna cosa para este effecto. prete: onitlatecpaui. (2 Tecpauia, nitla) pegar con liga. (1 nitla, tecpauia) tomar con liga. (1 nitla, tecpauia) casar aues cn liga. (1 nitla, tecpauia) tecpan : palacio real. (1) casa o palacio real, a de algun seor de salua. (2) casas o palacios reales y de grandes

tecpan + : casa real. (1 vei tecpan) seores. (2 Vei tecpan) tecpan calli : tecpan nemini : tecpan nenqui : tecpan tlacatl :

casas reales, o de grandes seores. (2) cortesano. (2) cortesano. (1) idem. (Tecpan nemini: cortesano.) (2)

tecpana, nite : poner en orden la gente. preterito: onitetecpan. (2) tecpana, nitla : poner algo por orden y concierto o establecer y ordenar algo. preterito: onitlatecpan. (2) concertar o poner en orden. (1) establecer. (1) ordenar. (1) poner en orden. (1) tecpancalli + : idem. (Vei tecpan: casas o palacios reales y de grandes seores.) (2 Vei tecpancalli) tecpancapohua, nic : contar por orden alguna cosa pre: onictepancapouh. (2 Tecpancapoa, nic) contar por orden y concertadamente lo que acaecio. (1 nic, tecpancapoua) tecpancatenehua, nic : dezir y contar alguna cosa por orden. prete: onictecpancateneuh. (2 Tecpancateneua, nic) contar por orden y concertadamente lo que acaecio. (1 nic, tecpancateneua) tecpannenqui : tecpantlacatl : palnciano deste palacio. (1 tecp[n]n[n]qui) cortesano. (1) palnciano deste palacio. (1)

tecpantlalia : asentarse por orden, tito. (1) tecpantlalia, nite : poner en orden a algunos. (2)

tecpatl : nauajon de pedernal, con que matauan h[m]bres ante los idolos. (1) pedernal. (1) pedernal. (2) tecpatl + : diamante. (1 tlaquauac tecpatl) azauache. (2 Tliltic tecpatl) tecpatli : liga para tomar aues. (1) diamante. (2 Tlaquauac tecpatl)

tecpatlixcuahua : cuchilla de pedernal, conque sacrificauan y matauan hombres ante los idolos. (2 Tecpatlixquaua) tecpayoa : tener el jarro algunas piedrezuelas de pedernal para enfriar el agua. preteri: otecpayoac. (2) tecpichahui : ayuntarse la gente. (1 tecpichaui) preterito: otecpichauhque. (2 Tecpichaui) tecpichalhuia, nitetla : onitetlatecpichalhui. (2) ayuntarse la gente.

ay[n]tar algo para otro. prete:

tecpichoa, mo : ayuntarse la gente. (1) tecpichoa, nitla : ayuntar, allegar, o amontonar algo. prete: onitlatecpicho. (2) ayuntar algo. (1) espessar o ayuntar en vno, como haziendo seto de caas, casa de paja o tela de manta; &c. (1) allegar o amontonar algo. (1) tecpilconetl : hijo de principal o senador. (1) hijo de cauallero. (2) armar

tecpilitoa, nite : cauallero. (1) tecpillahuana, ni : Tecpillauana, ni)

armar cauallero. prete: onitetecpilito. (2)

beuer templadamente. preteri: onitecpillauan. (2

tecpillahuanaliztica : templadamente assi, o con templado beuer. (2 Tecpillauanaliztica) tecpillahuanaliztli : templana desta manera. (1 tecpillauanaliztli) enel beuer. (2 Tecpillauanaliztli) tecpillahuanqui : templado enel vino. (1 tecpillauanqui) Tecpillauanqui) templana

templado enel beuer. (2

tecpillatoa : elegante persona en hablar. (1) tecpillatoa, ni : hablar cortes y curiosamente. prete: onitecpillato. (2) dulcemente hablar. (1) eloquentemente hablar. (1) tecpillatoa + : bien hablada persona. (1 vellatoani tecpillatoa) dulce hablador. (1) bien hablada persona. (1) elegante y cortesmente assi, o con

tecpillatoani :

tecpillatoliztica : elegantemente assi. (1) habla cortes y elegante. (2) tecpillatoliztli : elegantemente (2) elegancia tal. (1)

el acto de hablar assi, cortes y

tecpillatolli : (2) tecpilli :

elegante platica. (1) hidalgo. (2)

habla, o razonamiento cortes y elegante.

hidalgo. (1)

tecpillotica :

cortesmente. (1)

con criana y cortesmente. (2) cortesia. (1) hidalguia, nobleza,

tecpillotl : nobleza. (1) buena criana y cortesia. (2)

hidalguia. (1)

tecpilnanahuati : buuoso assi. (1 tecpilnanauati) tecpilnanahuati, ni : tener buuas pequeas. prete: onitecpilnanauatic. (2 Tecpilnanauati, ni) buuas tener assi. (1 ni, tecpilnanauati) tecpilnanahuatl : buuas pequeas que no salen al rostro. (1 tecpilnanauatl) pequeas. (2 Tecpilnanauatl) tecpilpan : entre los nobles y generosos. (2) tecpiltic : cortes y bien criado. (1) gentil y hermoso hombre o muger. (1) dispuesto gentil hombre. (1) cortes y bien criado. (2) tecpilticayotica : tecpilticayotl : (2) cortesmente. (1) cortesmente. (2) cortesia o buena criana. buuas

cortesia. (1)

disposicion tal. (1)

tecpiltilia, nite : tecpiltiliztli : (2) tecpin :

armar cauallero. (2)

armar cauallero. (1) cortesia, nobleza o buena criana.

criana y comedimiento. (1) pulga. (2) :

pulga. (1)

tecpincoconahuia, nite tecpincoconauia) tecpintemohua, nino

buscar atiento piojo o pulga a otro. (1 nite,

: espulgar me. (1 nino, tecpintemoua) lugar lleno de pulgas. (2)

tecpintla : pulgoso lugar. (1) tecpintli : pulga. (1) tecpio : tecpitla : tecpiyo :

pulga. (2)

cosa llena de pulgas. (2) pulgoso lugar. (1) lugar lleno de pulgas. (2)

pulgoso lleno de pulgas. (1) pregonero. (2 Tecpoyutl) pregon de pregonero. (2 Tecpoyutlatolli) cosa

tecpoyotl : pregonero. (1)

tecpoyotlatolli : pregon de aqueste. (1)

tectli + : cosa cortada o cercenada a la redonda. (2 Tlayaualiuhca tectli) endereada o desatrauessada. (2 Tlatlamelauhca tectli)

tecuacecepouh : espantable cosa que pone gran temor. (1 tequacecepouh) temerosa, que pone grima (2 Tequacecepouh) tecuacocototzoani : encrespador de cabellos. (2 Tequacocototzoani)

cosa

tecuacocototzoqui : encrespador. (1 tequacocototzoqui) idem. (Tequa__cocototzoani: encrespador de cabellos.) (2 Tequacocototzoqui) tecuacolochoani : encrespador. (1 tequacolochoani) Tequacolochoani) tecuacototzoqui : idem. Tequacototzoqui) tecuacoyoniliztli : (2 Tequacoyoniliztli) tecuacua : Tequaqua) tecuacua encrespador de cabellos. (2

(Tequacolochoani: encrespador de cabellos.) (2 descalabradura tal. (1 tequacoyoniliztli) descalabradura.

rigoroso. (1 tequaqua) + :

cosa aspera assi como silicio. &c. (2

persona aspera de condicion. (2 Iuhquin tequaqua) ser mordaz y de mala l[n]gua (2 Tequaqua notlatol) espinosa cosa. (1 tequaqua tetzapini) vestidura aspera o filicio. (2 Tequaqua tilmatli) cilicio. (1 tequaqua xill[n]uipilli)

tecuacua notlatol : tecuacua tetzapini : tecuacua tilmatli :

tecuacua xillanuipilli :

tecuacualiztica : abocados. (1 tequaqualiztica) abocados o ad[n]telladas, o mordiendo a otros. aduerbio. (2 Tequaqualiztica) tecuacuatihuechiliztli : desenfrenamiento tal. (1 tequaquatiuechiliztli)

tecuacuatihuetzi : desenfrenado, s: de mala lengua. (1 tequaquatiuetzi) tecuacuatihuetzi, ni : dar bocados, o denteliadas pret: onitequaquatiuetz. (2 Tequaquatiuetzi, ni) tecuacuatihuetziliztica : desenfrenadamente assi. (1 tequaq[ua]tiuetziliztica)

tecuacuatihuetzini : risadora cosa. (1 tequaquatiuetzini) mordedor y deslenguado q[ue] arremete como perro para morder. (2 Tequaquatiuetzini) tecuacuauhuiliztli : cornada de toro o de cosa semejante. (1 tequaquauhuiliztli)

tecuacuaxillanuipilli : silicio. (2 Tequaquaxillanuipilli) tecuacuecueyotz : espantable cosa que pone gran temor. (1 tequacuecueyotz) espantosa, que pone grima. (2 Tequacuecueyotz) cosa

tecuacuicuiloliztli : el acto de tresquilar o rapar el hechizero al enfermo, dexando algun pelo enla cabea, a manera de culebra enroscada. (2 Tequacuicuiloliztli) tecuacuilli : estatua de bulto. (1 tequacuilli) estatua, imagen de bulto, o ydolo. (2 Tequacuilli) ydolo. (1 tequacuilli)

tecuacuilxima, ni : Tequacuilxima, ni)

hazer esta imagen. prete: onitequacuilxin. (2

tecuacuilximani : oficial de hazer estas imagines. (2 Tequacuilximani) tecuacuilxinqui : estatuario que las haze. (1 teq[ua]cuilxinqui) idem. (Tequacuilximani: oficial de hazer estas imagines.) (2 Tequacuilxinqui) tecuahuic nitequetza : echar a otro de cabea enel agua, o dela ventana a baxo; &c. (1 tequauic nitequetza) tecuahuic, nitequetza : echar a otro de cabea en el agua, o la ventana abaxo. p: onitequauicq[ue]tz (2 Tequauic, nitequetza) tecuahuihuilanaliztli : arrastramiento assi. (1 tequauiuilanaliztli) tecuahuihuilanani : arrastrador tal. (1 tequauiuilanani) messadura. s. el acto de

tecuahuihuitlaliztli : messadura. (1 tequauiuitlaliztli) messar o repelar a otro. (2 Tequauiuitlaliztli) tecuahuihuitlani : messador. (1 tequauiuitlani)

tecuahuitequiliztli : descalabradura tal. (1 tequauitequiliztli) descalabradura con palo. i. el acto de descalabrar a otro con palo. (2 Tequauitequiliztli) tecuaizteminaliztli : capon que se da enla frnte. (1 tequaizteminaliztli) papirote o floreton enla frente. (1 tequaizteminaliztli) papirote que se da enla fr[n]te. (2 Tequaizteminaliztli) tecualancacuitiliztli : embrauecimiento. (1 teq[ua]l[n]cacuitiliztli) prouocamiento de yra, o el acto de prouocar a otro a yra, o de dar enojo a alguno. (2 Tequalancacuitiliztli) tecualancaittaliztli : odio o enemistad. (1 tequal[n]caittaliztli) indignacion del que mira a otro con ojos agrados, o con ceo. (2 Tequalancaittaliztli) yra o

tecualancanamiquiliztli : encuentro assi. (1 tequalancanamiquiliztli) contienda o brega que se tiene con algunos. (2 Tequalancanamiquiliztli) tecualancuitiani : tequalancuitiani) prouocador tal. (1 tequalancuitiani) molestador tal. (1 molestia assi.

tecualancuitiliztli : prouocacion a yra. (1 tequalancuitiliztli) (1 tequalancuitiliztli)

tecualitoliztli : bendicion desta manera. (1 tequalitoliztli) alabana, teyecteneualiztli. (1 tequalitoliztli) alabana, con la qual alguno alaba a otro. (2 Tequalitoliztli) tecualiztli : mordedura assi. (1 tequaliztli)

tecualtiani + : descalabaado. (1 yliuiz tecualtiani) idem. (Iliuiz teauani: idem. (Iliuiz quitechiualtiani: atronado o d[e]scalabaado)) (2 Iliuiz tequaltiani)

tecualtili : tecualtilia :

cosa que haze bueno a otro. (2 Tequaltili) idem. (Tequaltili: cosa que haze bueno a otro.) (2 Tequaltilia) (Tequaltili: cosa que haze bueno a

tecualtiliani : idem. (Tequaltilia: idem. otro.)) (2 Tequaltiliani) tecuammatlahuia, ni : Tequammatlauia, ni)

enredar fieras. preteri: onitequammatlaui. (2 red para casar

tecuammatlatl : red para fieras o venados. (1 tequammatlatl) fieras. (2 Tequammatlatl)

tecuammecahuia, ni : tomar o casar con lazos animales fieros. pre: onitequammecaui. (2 Tequammecauia, ni) tecuammecatl : lazo, para tomar fieras. (1 tequammecatl) casar fieras. (2 Tequammecatl) tecuammictia, ni tecuammictiani : tecuamomotzo : : lazo para tomar o

matar animales o fieras. (1 ni, tequammictia)

matador destas. (1 tequammictiani) messador. (1 tequamomotzo) messador. (2 Tequamomotzo) idem. (Tequamomotzo: messador.) messadura, o el acto de

tecuamomotzoani : messador. (1 tequamomotzoani) (2 Tequamomotzoani)

tecuamomotzoliztli : messadura. (1 tequamomotzoliztli) repelar o messar a otro. (2 Tequamomotzoliztli) tecuamomotzoqui : messador. (2 Tequamomotzoqui)

tecuampiltontli : hijo de animal fiero. (1 tequampiltontli) hijo de bestia fiera. (2 Tequampiltontli) tecuampiltontli = : = tecuanconetl (2 tequampiltontli)

cachorro de leon, o

tecuan coacocone : tecuan tocatl :

biuoreznos. (1 tequan coacocone)

araa negra y ponoosa. (1 tequan tocatl) biuorezno. (1 tequancoa conetl)

tecuancoa conetl :

tecuancoacocone : biboreznos. (1 tequancoacocone) tecuancoaconetl : biuorezno. (2 Tequancoaconetl) tecuancoatl : biuora o serpiente ponoosa. (2 Tequancoatl) lo mesmo es que

tecuanconetl : hijo de animal fiero. (1 tequanconetl) tequampiltontli. (2 Tequanconetl) tecuanehuatl : pelleja de animal. (1 tequaneuatl) fiera. (2 Tequaneuatl)

piel o pelleja de bestia

tecuani : fiera cosa. (1 tequani) bestia fiera. (1 tequani) comedor de hombres. (1 tequani) braua cosa que muerde. (1 tequani) fiera bestia. (1 tequani) cruel persona. (1 tequani) bestia fiera, o ponoosa, o persona brana y cruel. (2 Tequani) tecuani + : lebrel. (1 ytzcuintli tequani) tequani) osso. (2 Tlacamaye tequani) tecuani coacocone : coacocone) tecuani coaconetl : osso, animal. (1 tlacamaye biuoreznos. (2 Tequani

biuoreznos. (1 tequani coacocone) biuorezno. (1 tequani coaconetl)

tecuani coatl : biuora generalmente. (1 tequani coatl) ponoasa. (2 Tequani coatl)

biuora o serpiente

tecuanicxitl + : parecerse las pisadas de las fieras. (2 Neneztimani in tequanicxitl) tecuanime : bestias fieras, que muerden y matan. (2 Tequanime) tecuanime in netlatiayan : tecuanime in neyanayan : tecuanime inchan : escondrijo de fieras. (1 tequanime yn netlatiayan) escondrijo de fieras. (1 tequanime yn neyanay[n])

escondrijo de fieras. (1 teq[ua]nime ynchan)

tecuantilia, nino : tornarse ohazerse brauo. pre: oninotequantili. (2 Tequantilia, nino) brauear assi. (1 nino, tequantilia) tecuantocatl : tecuanyotl : araa ponaosa. (2 Tequantocatl) crueldad tal. (1 tequanyotl) engreador, maraador de arco de puente de calicanto, o

tecuapopoloani : encrespador. (1 tequapopoloani) cabello, o messador. (2 Tequapopoloani) tecuappantli : puente de arco. (1 tequappantli) puente de calicanto. (2 Tequappantli) tecuatecoyoniliztli :

descalabradura tal. (1 tequatecoyoniliztli)

tecuatepacholiztli : descalabradura tal. (1 tequatepacholiztli) pedrada enla cabea dada, o tirada de alguno, o descalabradura. (2 Tequatepacholiztli) tecuatepiniliztli : capon que se da enla frnte. (1 tequatepiniliztli) coxcorron, o papirote. (2 Tequatepiniliztli) tecuatepitziniani : machucador tal. (1 tequatepitziniani) machucadura

tecuatepitziniliztli : descalabradura tal. (1 tequatepitziniliztli) de cabea. (1 tequatepitziniliztli) tecuatepitziniqui : tecuatequiani : machucador tal. (1 tequatepitziniqui)

baptizador. (2 Tequatequiani)

bautizador. (1 tequatequiani)

tecuatequiliz amoxtli : baptisterio. s. el libro para baptizar. (2 Tequatequiliz amuxtli) bautisterio o baptisterio, s: el libro con que baptizan. (1 tequatequiliz amoxtli) tecuatequiliztli : bautismo, s: el acto de baptizar. (1 tequatequiliztli)

tecuatequiloyan : bautisterio o pila de baptizar. (1 tequatequiloyan) tecuatezonoa, nite : rapar, o raer mucho el pelo el baruero. p: onitetequateono. (2 Tequateonoa, nite) tecuatezpihualiztli : repel[n], o messadura. (2 Tequatezpiualiztli) (1 tequatezpiualiztli) tecuatezpini : tequatezpini) messador, o repelador. (2 Tequatezpini) messador. (1 messadura.

tecuatihuetzi : loco furioso, o persona inpaci[n]te y braua que arremete y muerde. (2 Tequatiuetzi) descalabaado o loco desatinado. (1 tequatiuetzi) tecuatzayanaliztli : descalabradura, cuchillada, o hendedura de cabea. (2 Tequatzayanaliztli) descalabradura tal. (1 tequatzayanaliztli) tecuatzilcoliztli : papirote, o capon, que se da en la frente de alguno. (2 Tequatzilcoliztli) capon que se da enla frnte. (1 tequatzilcoliztli) tecuatziliniliztli : idem. (Tequatzilcoliztli: papirote, o capon, que se da en la frente de alguno.) (2 Tequatziliniliztli) capon que se da enla frnte. (1 tequatziliniliztli) tecuauhololhuitequiliztli : tequauhololhuitequiliztli) tecuauhticpacuiani : tecuauhyoanaliztli : tecuauhyocuiliztli : tecuaxamaniani : porrada herida de porra. (1

despeador tal. (1 tequauhticpacuiani) estado o estatura, medida. (1 tequauhyoanaliztli) estado o estatura, medida. (1 tequauhyocuiliztli)

caxcador desta manera. (1 tequaxamaniani)

tecuaxamaniliztli : descalabradura, o pedrada dada enla cabea. (2 Tequaxamaniliztli) descalabradura tal. (1 tequaxamaniliztli) tecuaxittomoniani : tecuaxittomoniqui : hazedor assi de tolondron. (1 tequaxittomoniani) hazedor assi de tolondron. (1 tequaxittomoniqui)

tecuaxochnamiqui : el que tiene su heredad junto ala de otro. (2 Tequaxochnamiqui) vezino en terminos. (1 tequaxochnamiqui) tecuaxochnamiquiliztli : vezindad assi. (1 tequaxochnamiquiliztli)

tecuayotl : braueza, ferocidad, o crueldad de fieras brauas. (2 Tequayotl) tecuazacamoani : menador. (2 Tequaacamoani) messador. (1 tequaacamoani)

tecuazacamoliztli : tequaacamoliztli) tecuchillohuiani : tecuchillohuiliztli : tecucihuatl :

messadura. (2 Tequaacamoliztli)

messadura. (1

dador de cuchillada. (1 tecuchillouiani) cuchillada. (1 tecuchillouiliztli)

ama de sieruo. (1 tecuciuatl) moler mucho alguna cosa para otro. prete:

tecuechilhuia, nitetla : onitetlacuechilhui. (2)

tecuechoa, nitla : moler muy mucho alguna cosa. prete: onitlatecuecho. (2) moler algo con piedra. (1) tecuecuechauh : cosa espantosa que pone gran temor. (2) espantable cosa que pone gran temor. (1) terrible. (1)

tecuecuechmicti : idem. (Tecuecuechauh: cosa espantosa que pone gran temor.) (2) espantable cosa que pone gran temor. (1) tecuecuetlaxoani : tecuecuetlaxoqui : tecuecuetzotz : algo. (1) tecueololo : tecueololoani : hazedor tal. (1) hazedor tal. (1) cosa que da comezon. (1) comezon dar

comezon de sarna. (2) arremangador tal. (1) arremangador tal. (1)

tecueolololiztli :

arremangamiento assi. (1) resalutacion, o el retorno della. (2) salutacion

tecuepca tlapaloliztli : enesta manera. (1) tecuexanaloliztli : tecuexanoani :

gouernacion. (1)

gouernador. (1)

tecuia, nitla : deuanar, emboluer, o liar algo. prete: onitlatecuiac. vel. onitlatecuix. (2) tecuicamacani : entonador, o principiador de canto. (2) entonador. (1)

tecuicanamictiani :

el que entona a los que van desentonados enel canto. (2) entonacion tal. (1) canto que se canta a otro.

tecuicanamictiliztli : entonacion tal. (2)

tecuicatiliztli : cancion o musica que se da a otro (2) (1) tecuicitli : cangrejo. (2) cangrejo. (1)

tecuicuiquehualiztli : canto en denuesto de otro. (1 tecuicuiqueualiztli)

tecuilhuaztli : tecuilonti :

sello. (2)

sello. (1)

el que lo haze a otro, pecando contra natura. (2)

tecuilontiani : idem. (Tecuilonti: el que lo haze a otro, pecando contra natura.) (2) hazedor tal. (1) puto que lo haze aotro. (1) tecuilontiliztli : el acto del q[ue] comete este pecado (2) natura, s: hombre con otro hombre. (1) tecuilontiqui : tecuiltono : tecuiltonoani : hazedor tal. (1) el q[ue] enriquece a otro, o cosa que enriquece a otro. (2) enriquecedor. (2) enriquecedor. (1) pecado contra

tecuiltonoliztica : tecuiltonoliztli : enriquecimiento. (1) tecuinaltia, nitla : onitlatecuinalti. (2) el fuego. (1)

enriquecidamente. (2) enriquecimiento delque enriquece a otro. (2) hazer arder y que eche llama el fuego. prete: encender, hazer arder la lumbre. (1) soplar o hazer arder

tecuini : encenderse mucha paja junta o monton de lea y arder con gran furia y ruido. (1) encenderse el fuego, echando llama, o batir y dar golpes el coraon. (2) encenderse la lea. (1) arder echando llama. (1) tecuini + : batir o dar golpes el coraon. (1 noyollo tecuini) estropear

tecuinia, nino : tropear sin caer en tierra. prete: oninotecuini. (2) o tropear. (1) tropear. (1) tecuinia + : rebato hazer. (1 nitlal, tecuinia)

tecuinqui : encendida cosa assi. (1) tecuintic + : arbol o palo con ganchos. (2 Quauitl tecuintic) canto en fauor de otro. (1 tecuiqueualiztli)

tecuiquehualiztli :

tecuitihuechiliztli : fuera hecha assi. (1 tecuitiuechiliztli) arremetida del que apechuga con otro. (2 Tecuitiuechiliztli) apechugamiento tal. (1 tecuitiuechiliztli) arremetida assi. (1 tecuitiuechiliztli) tecuitihuetzini : forador de aquestas. (1 tecuitiuetzini) el que arremete apechugando c[n] otro. (2 Tecuitiuetzini) apechugador. (1 tecuitiuetzini) arremetador tal. (1 tecuitiuetzini) tecuitihuetzqui : apechugador. (1 tecuitiuetzqui) tecuitlachihuiani : acusador tal. (1 tecuitlachiuiani)

tecuitlachihuiliztli : acusacion assi. (1 tecuitlachiuiliztli) tecuitlahuia, nino : cuidado tener de otro. (1 nino, tecuitlauia)

tecuitlahuiliztica : por fuera y constreidam[n]te. (2 Tecuitlauiliztica) forosamente. (1 tecuitlauiliztica) tecuitlahuiliztli : fuera que se haze a alguno. (2 Tecuitlauiliztli)

tecuitlahuiltiliztli : idem. (Tecuitlauiliztli: fuera que se haze a alguno.) (2 Tecuitlauiltiliztli) fuera hecha assi. (1 tecuitlauiltiliztli) fuera assi o violencia. (1 tecuitlauiltiliztli) tecuitlahuitequiliztli : (1 tecuitlauiteq[ui]liztli) tecuitlaololo : deslomadura. (2 Tecuitlauitequiliztli) escarauajo que buela. (1) deslomadura.

escarauajo negro. (2)

tecuitlapahuia ehecatl : tecuitlapampa nitepamaca :

viento en popa. (2 Tecuitlapauia ehecatl) ayuda echar o melezina. (1)

tecuitlapanuiaehecatl : viento empopa. (1 tecuitlap[n]uiaehecatl) tecuitlatlali : (1) cosa que restrie las camaras. (2) estitica cosa que restrie. rehen. (1)

tecuitlatzacuiliani : tecuitlaxelo :

reh[n], o el q[ue] paga la pena por otro. (2)

arrojado assi. (1) arrojadura tal. (1)

tecuitlaxeloliztli : tecuiya, nitla tecutequitl : tecuti, ni :

: deuanar algo. (1) officio real de oydores, fiscales. &c (2) seorear. (1) ennoblecer publico oficio. (1)

tecutilia, nite : armar a otro cauallero. preterito: onitetecutili. (2) a alguno. (1) tecutlacozauh cocone : biuoreznos. (2 Tecutlacoauh cocone) tecutlacozauhcoacocone : tecutlacozauhcoaconetl : biuoreznos. (1 tecutlacoauhcoacocone) biuorezno. (1 tecutlacuauhcoaconetl)

tecutlacozauhqui : biuora grande pintada y muy ponoosa. (2 Tecutlacoauhqui) biuora muy ponoosa y grande. (1 tecutlacoauhqui) tecutlalia, nite : armar cauallero a otro. preteri: onitetecutlali. (2) jurado enla cibdad. (1)

tecutlato : senador romano o de otra ciudad. (1)

tecutlatoa, ni : tener audiencia, o entender en su officio el presidente, oydor, alcalde. &c. prete: onitecutlato. (2) audiencia tener. (1) tecutlatoca icpalli : los estrados, donde juzgan o sentencian los oydores. (2)

tecutlatocaicpalli :

tribunal donde juzgan. (1 tecutlahtocaicpalli)

tecutlatoliztli : judicatura, o el acto de exercitar su officio el juez. (2) senado. (1) cabildo, los mismos que se juntn o el acto de tratar y determinar algo. (1) tecutlatoloyan : lugar donde juzgan. (1) fuero por el lugar de [j]uyzio. (1) avdiencia delos juezes. (1) cabildo, el lugar donde se ayuntan atratar negocios. (1) tecutlatoloyann : lugar d[n]de juzga o sent[n]cia el juez, o audi[n]cia real (2 Tecutlatoloy[n][n]) tecutlaza, nite : deponer a otro, o priuarle del seorio o del officio real. p: onitetecutlaz. (2 Tecutlaa, nite) deponer de seorio o de oficio. (1 nite, tecutlaa) tecutli : (1) cauallero, o pri[n]cipal. (2) principal o cauallero. (1) cauallero.

tecutli + : idem. (Ciua tecuyutl: ama o seora de esclauos.) (2 C[i]ua tecutli) antiguo en officio. (1 vecauh tecutli) tecutocaitl : tecuuia, nitla : renombre de linage. (2) renombre proprio. (1) hazer oficio de principal. (1)

exercitar la caualleria. (2)

tecuyotl : seoria de gran seor. (1) estima de estado. (1) seoria de estado o dignidad (2 Tecuyutl) patrimonio. (1) ditado o titulo de honra. (1) dignidad o seorio. (1) genealogia por linage noble. (1) tecuyotl + : vecauh tecuyutl) tecuyua, ni : tecuyualiztli : ama o seora de esclauos. (2 Ciua tecuyutl) aullar o bramar. p: onitecuyuac. (2) aullido o bramido. (2) antiguedad assi. (1

tecuyuani : aullador o bramador. (2) tee chichinqui : teehuitiani : teehuitiliztli : ventosa p[ar]a curar enfermedad. (2) despachador tal. (1 teeuitiani) fauor enesta manera. (1 teeuitiliztli) despechugador desta manera. (1 teelchipuiuhpetlauani)

teelchipoiuhpetlahuani :

teelchiquiuhpetlahualiztli : despechugadura assi. (1 teelchiquiuhpetlaualiztli) teelchiquiuhpetlahuani : teelcuiani : desnudador tal. (1 teelchiquiuhpetlauani)

cobdiciador tal. (1)

teelehuiliztli : el acto de cobdiciar alguna p[er]sona. (2 Teeleuiliztli) cobdicia tal. (1 teeleuiliztli)

teellaxitiliztica :

grauemente assi. (1) afligidor desta manera. (1)

teellelaxiti : graue cosa que da pesadumbre. (1) afligidor desta manera. (1)

teellelaxitiani : afligidor desta manera. (1) el que da mucha pena y aflicion a otro, y le haze beuer la hiel. (2) angustiador tal. (1) ymportuno. (1) afligidor desta manera. (1) teellelaxitiliztli : ymportunidad assi. (1) angustia desta manera. (1) pena y aflicion assi. (2) grauedad desta manera. (1) aflicion tal. (1) aflicion tal. (1) teellelaxitiqui : el que da mucha pena a otro. (2) teellelmachiliztli : teellelquixti : dessabrimiento tal. (1) aplazible cosa. (1) angustiador tal. (1)

cosa queda solaz y recreacion. (2) hazedor assi. (1)

teellelquixtiani :

molestador tal. (1) montaa deleytable.

teellelquixtican : lugar aplazible y de recreaci[n]. (2) (1) deleitoso lugar. (1) teellelquixtiliztica : aplaziblemente. (2) teellelquixtiliztli : molestia assi. (1) aplaziblemente. (1)

recreacion que se da a otro. (2)

desenhadamiento assi. (1)

teelleltiliztli : ympedimiento tal. (1) refrenamiento. (1) el acto de estoruar, o impedir a otro. (2) sofrenada. (1) embarao tal. (1) resistencia. (1) estoruo. (1) teelpampetlahuani : despechugador desta manera. (1 teelpampetlauani) desnudador tal. (1 teelpampetlauani) teelpetlahualiztli : teelpetlahuani : despechugadura assi. (1 teelpetlaualiztli)

desnudador tal. (1 teelpetlauani)

teeltzacu : bocado que se atrauiesa enlos gaznates. (2) teespadahuiliztli : cuchillada. (1 teespadauiliztli)

teeticihuiliztli : pesadumbre de cosa pesada y que da trabajo. (2 Teeticiuiliztli) agrauio tal. (1 teeticiuiliztli) teetililiztli : idem. (Teeticiuiliztli: pesadumbre de cosa pesada y que da trabajo.) (2) agrauio tal. (1) teezchichinqui : teezo : teezo = : ventosa que se echa al enfermo (2)

hijo de principal o senador. (1 teeo) = teezzo (2 teeo) hijo o hija d[e] nobles caualleros (2 Teeo, tetlapallo)

teezo, tetlapallo :

teezzo : tefirma :

lo mesmo es que teeo. (2 Teezo) firma de escriptura. (1)

generoso de buen linage. (1 teezo)

tehecahuilo : somos afligidos dela tormenta o huracan. pre: oteecauiloque. (2 Teecauilo) tempestad de vientos padecer enla mar. (1 teecauilo) tehozaliztli : tehua teua) vncion. (1 tehoaliztli)

+ : retirarse enla batalla. preterit: oteixpampa teuhque. (2 Teixpampa descercarse o alarse el real para retirarse. (1 teixpampa teua) ladrido de perros. (1 teuaualtzaliztli)

tehuahualtzaliztli :

tehuahualtzatzaliztli : ladridos de perros. (2 Teuaualtzatzaliztli) tehuahuializtli : alegria spiritual y diuina. (2 Teoauializtli) tehuam moquetzani : tehuamoxpa : tehuamoxpan : vanderizo, o comunero. (2 Teuam moquetzani)

en los libros diuinos. (2 Teuamoxpa) enlos libros diuinos. (2 Teoamuxpan) missal. (1 teoamoxtli missal)

tehuamoxtli missal : tehuampo :

compaero. (1 teuampo) parcionero que tiene parte. (1 teu[n]pouhqui) compaia tal. (1 teuampoyotl) ladrar con otro. (1 teu[n])

tehuampouhqui : tehuampoyotl : tehuan :

con otro, o con otros. (2 Teuan)

tehuan icac :

parcionero que tiene parte. (1 teuan ycac)

tehuan iuh nino, mati : sentir con otro. (1 teuan iuh nino, mati) tehuan moquetzani : tehuan n, aci : vandero hombre de vando. (1 teuan moquetzani)

seguir hasta el cabo. (1 teuan n, aci) mear con otros. (1 teuan n, anoquia)

tehuan n, anoquia : tehuan n, ehua :

vandear. (1 teuan n, eua) nazer con otra cosa. (1 teuan n, itzmolini)

tehuan n, itzmolini :

tehuan n, ixhua : nazer con otra cosa. (1 teuan n, ixhua) tehuan neehuatiquetzaliztli : leuantamiento assi. (1 teuan neeuatiquetzaliztli) tehuan nehua : hazerse del vando de otro. pre: oteuan neuac. (2 Teuan neua) fauorecer socorriendo a otro en algun peligro. (1 teuan neua) tehuan nequetzaliztli : leuantamiento assi. (1 teuan nequetzaliztli)

tehuan ni, huetzca : tehuan ni, nanalca : tehuan ni, pipitzca :

reyr con otro. (1 teuan ni, uetzca) ladrar con otro. (1 teuan ni, nanalca) relinchar al relinchido. (1 teuan ni, pipitzca)

tehuan ni, quiquinaca : gemir al gemido de otro. (1 teuan ni, quiquinaca) tehuan ni, tena : gemir al gemido de otro. (1 teuan ni, tena) tehuan ni, tepoa : tehuan ni, tequiti : fauorecer con voto. (1 teuan ni, tepoa) obrar en vno. (1 teuan ni, teq[ui]ti) nadar con otro. (1 teuan ni, tlacxiuitequi)

tehuan ni, tlacxihuitequi : tehuan ni, tleco : tehuan ni, tzatzi :

subir cn otros. (1 teuan ni, tleco) relinchar al relinchido. (1 teuan ni, tzatzi)

tehuan nicpohua : encorporar en colegio. (1 teuan nicpoua) tehuan nin, axixa : mear con otros. (1 teuan nin, axixa) leuantarse con otro. (1 teuan nin, euatiquetza)

tehuan nin, ehuatiquetza :

tehuan ninoquetza : idem. pr: teuan oninoquetz. (Teuan neua: hazerse del vando de otro. pre: oteuan neuac.) (2 Teuan ninoquetza) leuantarse con otro. (1 teuan ninoquetza) acostarse ala parte de alguna persona. (1 teuan ninoquetza) tehuan nite, chicoitoa : tehuan nite, tepotzitoa : murmurar con otro. (1 teuan nite, chicoitoa) murmurar con otro. (1 teuan nite, teputzitoa)

tehuan nitetepozmaccuauhuia : acuchillarse con otros. (1 teuan nitetepuzmacquauhuia) tehuan nitla, elelehuia : tehuan nitla, huahualtza : gemir al gemido de otro. (1 teuan nitla, eleleuia) ladrar con otro. (1 teuan nitla, uaualtza)

tehuan nitla, maneloa : nadar con otro. (1 teuan nitla, maneloa) tehuan nitla, matoca : tocar juntamente. (1 teuan nitla, matoca) tehuan nitla, tequipanoa : tehuan nocompohua : obrar en vno. (1 teuan nitla, tequipanoa)

encorporar en colegio. (1 teuan nocompoua)

tehuan pipitzcaliztli : relinchido assi. (1 teuan pipitzcaliztli) tehuan tepohualiztli : fauor enesta manera. (1 teuan tepoualiztli) tehuan tepohuani : tehuan tlapouhtli : fauorecedor assi. (1 teuan tepouani) encorporado assi. (1 teuan tlapouhtli)

tehuan tzatziliztli : tehuanmoquetzani :

relinchido assi. (1 teuan tzatziliztli) parcial que sigue partes. (1 teu[n]moquetzani)

tehuantin : nosotros. (2) tehuanyolqui : teuanyulqui) tehuanyolqui pariente por sangre. (1 teuanyolqui) cercano en sangre. (1

+ : pariente por casamiento. (2 Ciua teuanyulqui)

tehuapahuani : ayo que cria hijo de otro, o el que docrina o cria muchachos. (2 Teuapauani) ayo oaya. (1 teuapauani) tehuapal mesa : mesa de marmol. (1 teuapal mesa) losa,

tehuapalli : piedra ancha y grande de sepultura, o losa. (2 Teuapalli) piedra grande y ancha. (1 teuapalli) tehuatl : tu. (2) guerra. (1 teuatl)

tehuatl + : guerra o batalla. metaphora. (2 Tlachinolli teuatl) (2 Quemmach vel tehuatl) tehuatzin : vuestra merced, o seoria, o vuestra reuerencia. &c. (2) tehuayolcatia, nino : emparentarse. (1 nino, teuayulcatia) (1 nino, teuayolcatia) tehuayolqui : tehuazomani : tehuecahuani : teuecauani) tehuecapanoani : deudo o pariente de otro. (2 Teuayulqui) dessollado assi. (1 teuaumani) el que detiene a otros. (2 Teuecauani) enxalador. (1 teuecapanoani)

dichoso tu.

contraer parentesco.

tardador de otro. (1

tehuecapanoliztli : engrandeciminto. (1 teuecapanoliztli) enxalamiento tal. (1 teuecapanoliztli) glorificacion tal. (1 teuecapanoliztli) esclarecimiento. (1 teuecapanoliztli) engradecimiento o sublimidad del que es sublimado de otros. (2 Teuecapanoliztli) tehuecauh : tardadora cosa. (1 teuecauh) tehuehuetzquitiani : donoso. (1 teueuetzquitiani) idem. (Teuetzquiti: cosa donosa que haze reyr, o chocarrero o dezidor.) (2 Teueuetzquitiani) tehuehuetzquitiliztica : donosamente. (1 teueuetzquitiliztica)

tehuehuetzquitiliztli : donaire o chiste. (2 Teueuetzquitiliztli) tehuellamachti : aplazedor. (1 teuellamachti) aplazible cosa. (1 teuellamachti) agradable cosa assi. (1 teuellamachti) cosa agradable, y que da c[n]tento (2 Teuellamachti)

tehuellamachtiani : teuellamachtiani)

hazedor assi. (1 teuellamachtiani)

complazedor tal. (1 lugar deleytoso y agradablemente.

tehuellamachtican : deleitoso lugar. (1 teuellamachtican) aplazible. (2 Teuellamachtican)

tehuellamachtiliztica : aplaziblemente. (1 teuellamachtiliztica) (1 teuellamachtiliztica)

tehuellamachtiliztli : complazimiento assi. (1 teuellamachtiliztli) aplazimiento assi. (1 teuellamachtiliztli) agradamiento tal. (1 teuellamachtiliztli) cont[n]tamiento y plazer que se da a otro. (2 Teuellamachtiliztli) tehuelnemiti : saludable cosa. (1 teuelnemiti) humana. (2 Teuelnemiti) cosa vtil y prouechosa ala vida (Teuelnemiti: cosa

tehuelnemitiani : saludable cosa. (1 teuelnemitiani) idem. vtil y prouechosa ala vida humana.) (2 Teuelnemitiani) tehueltiuh : ermana mayor. (1 teueltiuh)

hermana mayor. (2 Teueltiuh) fiador

tehuelyollotiani : fiel cosa de quien confiamos. (1 teuelyollotiani.) desta manera. (1 teuelyollotiani) tehuelyollotica : lealmente. (1 teuelyollotica) tehuelyollotiliztli + :

ynfiel de quien no se fia. (1 amo teuelyollotiliztli) cosa donosa que haze reyr, o chocarrero

tehuetzquiti : donoso. (1 teuetzquiti) o dezidor. (2 Teuetzquiti) tehuetzquitiliztli :

donayre. (1 teuetzquitiliztli) murmurador, o blosfemador. murmuracion tal. (2

tehuexcaitoani : maldiziente assi. (1 teuexcaitoani) (2 Teuexcaitoani) tehuexcaitoliztli : Teuexcaitoliztli)

maldicion tal. (1 teuexcaytoliztli)

tehuexiuh : consuegro o consuegra. (1 teuexiuh) Teuexiuh)

consuegro o consuegra. (2

tehuia, nitla : dar golpes c[n] piedra, pisar c[n] pison, o bruir m[n]tas, papel o cosa assi. p: onitlateui. (2 Teuia, nitla) martillar. (1 nitla, teuia) pisar con pison. (1 nitla, teuia) tehuic : contra alguno. (1 teuic) peligro. (1 teuic) hazia. (1 teuic) fauorecer socorriendo a otro en algun hazia alguno, o otra con otro. (2 Teuic)

tehuic + : encargar la conciencia a otro. (1 yc teuic ninoquixtia) tehuic +, nino : hazerse dela vanda de alguno. prete: teuic oninoquetz. (2 Quetza teuic, nino) tehuic ehualiztli : encuentro assi. (1 teuic eualiztli) hartura con hastio. (1 teuic eualiztli) [m]palagami[n]to. s. el acto de [m]palagar y dar en rostro la comida al enfermo poniendole asco, o el acto de apechugar y arremeteter vno contra

otro, o de desacatar a alguno (2 Teuic eualiztli) ayuda assi. (1 teuic eualiztli) leuantamiento tal. (1 teuic eualiztli) apechugamiento tal. (1 teuic eualiztli) tehuic ehuani : tehuic euhqui : apechugador. (1 teuic euani) desmandado assi. (1 teuic euani)

leuantado assi. (1 teuic euhqui) vanderizo, o comunero. (2 Teuic moquetzani) ayudador tal.

tehuic moquetzani : (1 teuic moquetzani) tehuic n, cua : tehuic n, ehua :

apechugar con otro. (1 teuic n, cua) saltar contra alguno. (1 teuic n, eua)

tehuic nehua : desacatar a otro, o apechugar y arremeter contra otro. pre: teuic oneuac. (2 Teuic neua) leuantarse contra otro. (1 teuic neua) desmndarse o d[e]scomedirse. (1 teuic neua) tehuic nequetzaliztli : el acto de hazerse del vando de otro. (2 Teuic nequetzaliztli) ayuda assi. (1 teuic nequetzaliztli) tehuic nic, tlalia : poner ncntrario. (1 teuic nic, tlalia)

tehuic nimixtelquetza : empacho auer de otro. (1 teuic nimixtelquetza) tehuic ninixtelquetza : tener empacho de otros. pre: teuic oninixtelquetz. (2 Teuic ninixtelquetza) tehuic nino quetza : ayudar a otro haziendose de su vando. (1 teuic nino quetza)

tehuic ninoquetza : hazerse dela vanda de otro. pre: teuic oninoquetz. (2 Teuic ninoquetza) acostarse ala parte de alguna persona. (1 teuic ninoquetza) hazerse del vando contrario. (1 teuic ninoquetza) tehuic ninoquixtia : hazer el deuer con alguno, auisandolo, o corrigiendolo, o hazer conel lo q[ue] la consciencia medita. pre: teuic oninoquixti. (2 Teuic ninoquixtia) descargar mi cnscincia cnalguno, hazindo lo q[ue] soy obligado. (1 teuic ninoquixtia) tehuic nitla, cuania : mouer hazer otra cosa. (1 teuic nitla, quania) tehuic nitlanextia : nitlanextia) tehuic temecapal : tehuica temama : temama) luzir hazia otra cosa; y assi delos de mas. (1 teuic esclauo de alguno. metapho. (2 Teuic temecapal)

el que gouierna, o rije a otros. pre: oteuicac otemama. (2 Teuica

tehuicaliztli : el acto de acompaar a otro en camino. (2 Teuicaliztli) acompaamiento assi. (1 teuicaliztli) seguimiento assi. (1 teuicaliztli) tehuicaltia, nic : hazer que lleue alguno a otro consigo. (1 nic, teuicaltia) tehuicaltia, nino : seguir, o imitar al vulgo, hazi[n]do loque los otros hazen. metaphor. o hazer y procurar que otros me lleuen contigo ensu compaia. pre: oninoteuicalti. (2 Teuicaltia, nino) abulto hazer algo, figuiendo la multitud. (1 nino, teuicaltia)

tehuicaltitinemiliztli :

acompaamiento assi. (1 teuicaltitinemiliztli) el que

tehuicani : acompaador tal. (1 teuicani) seguidor tal. (1 teuicani) suele acompaar, o yr con otro. (2 Teuicani) tehuicatinemiliztli : acompaamiento assi. (1 teuicatinemiliztli) assi. (1 teuicatinemiliztli) el acto de acompaar a otro assi. (2 Teuicatinemiliztli)

acompaamiento

tehuicatinemini : acompaador tal. (1 teuicatinemini) acompaador tal. (1 teuicatinemini) acompaador desta manera. (2 Teuicatinemini) tehuicn + : lo mismo es q[ue] tecaneua. pre: oteuic neuh. (2 Eua, teuicn) encontrarse peleando. (1 teuicneua) hazia. (1 teuicpa) hazia alguno, o contra

tehuicnehua :

tehuicpa : contra alguno. (1 teuicpa) alguno. (2 Teuicpa)

tehuicpa ehualiztli : leuantamiento tal. (1 teucpa eualiztli) el acto d[e] desacatar a otro, y de sele atreuer y desuergonar, o de sehazer del vando de otro. (2 Teuicpa eualiztli) tehuicpa ehuani : ayudador tal. (1 teuicpa euani) vanderizo. (2 Teuicpa euani)

tehuicpa euhqui : leuantado assi. (1 teuicpa euhqui) tehuicpa n, ehua : leuantarse contra otro. (1 teuicpa n, eua)

tehuicpa nehua : ayudar a otro haziendose de su vando. (1 teuicpa neua) hazerse del vando de otro, atreuerse y desuergonarse. pre: teuicpa oneuac. (2 Teuicpa neua) tehuicpa nemat canemiliztli : recelo assi. (1 teuicpa nemat canemiliztli) tehuicpa nematiliztli : recelo assi. (1 teuicpa nematiliztli) tehuicpa ni, choloa : saltar hazia otra cosa. (1 teuicpa ni, choloa) recelarse sospechando. (1 teuicpa nin, imatcanemi)

tehuicpa nin, imatcanemi :

tehuicpa ninoquetza : acostarse ala parte de alguna persona. (1 teuicpa ninoquetza) hazerse del vando de otro, o fauorecer a alguno. pr: teuicpa oninoquetz. (2 Teuicpa ninoquetza) tehuicpa tlatoliztli : habla en esta manera. (1 teuicpa tlatoliztli) tehuicpani, tlatoa : hablar contra otro. (1 teuicpani, tlatoa)

tehuicpanite + : hazer guerra alos enemigos de mis amigos. p: teuicpa oniteyaochiuh. (2 Yaochiua, teuicpanite) tehuie : tehuie escasso. (1 teuye) + : franco liberal. (1 amo teuye)

tehuiehuacati, ni tehuihuicaliztli : tehuihuicani :

escasso ser. (1 ni, teuyeuacati) seguimiento tal. (1 teuiuicaliztli)

seguidor efta manera. (1 teuiuicani) seguidor efta manera. (1 teuiuicatinemi) seguimiento tal. (1 teuiuicatinemiliztli)

tehuihuicatinemi :

tehuihuicatinemiliztli :

tehuihuitequilizmachiyotl : seal de golpe o de aote. (1 teuiuitequilizmachiyotl) seal de golpe, o de aote enla carne. (2 Teuiuitequilizmachiotl) tehuihuitequiliztli : apaleamiento. (1 teuiuitequiliztli)

tehuihuitequini : apaleador. (1 teuiuitequini) tehuihuitztla : fragosa cosa aspera de piedras. (1 teuiuitztla) (Teuitztla: pedregal de piedras agudas.) (2 Teuiuitztla) tehuihuixcatilia : tehuihuixo : tehuihuixoani : idem.

cosa que enflaquece y haze temblar. (2 Teuiuixcatilia)

mecedor tal. (1 teuiuixo) mecedor tal. (1 teuiuixoani)

tehuilacachiuhcayotl : redndez assi. (1 teuilacachiuhcayotl) redondez de cosa redonda assi como de rodela, o luna. &c. (2 Teuilacachiuhcayotl) tehuilacachoa, mo : ahocinarse el rio. preterito: omoteuilacacho. (2 Moteuilacachoa) ahocinar se el rio. (1 mo, teuilacachoa) tehuilacachoa, nino : dar bueltas al derredor. pr: oninoteuilacacho. (2 Teuilacachoa, nino) bueltas dar en pie al derredor. (1 nino, teuilacachoa) remolinarse. (1 nino, teuilacachoa) dar bueltas al derredor. (1 nino, teuilacachoa) tehuilacachoa, nitla : redondear algo. pre: onitlateuilacacho. (2 Teuilacachoa, nitla) redondear algo. (1 nitla, teuilacachoa) tehuilacachtic : circulo redondo. (1 teuilacachtic) cerco o cosa redonda como luna. (1 teuilacachtic) redondo como mesa redonda. (1 teuilacachtic) cosa redonda como rodela. &c. (2 Teuilacachtic) tehuilo axixtecomatl : orinal. (1 teuilo axixtecomatl) tehuiloaxixtecomatl : tehuilocachiuhqui : tehuilocaxchiuhqui : tehuilocaxitl : Teuilocaxitl) tehuilocaxitl orinal. (2 Teuiloaxixtecomatl) vidriero. (2 Teuilocachiuhqui) vidriero. (1 teuilocaxchiuhqui) vaso de vidrio. (2

copa de vidrio. (1 teuilocaxitl) + :

vidrio o vidro. (1 castillan teuilocaxitl)

tehuiloixtli : Teuiloixtli)

antojos para ver. (1 teuiloixtli)

antojo para ver mejor. (2

tehuilotecomatl : vidrio o vidro. (1 teuilotecomatl) redoma de vidrio. (1 teuilotecomatl) vaso de vidrio, o redoma. (2 Teuilotecomatl) tehuiloteconchiuhqui : vidriero. (1 teuiloteconchiuhqui) Teuiloteconchiuhqui) vidriero. (2

tehuilotic : clara cosa trasparente. (1 teuilotic) christalina cosa trasparente. (1 teuilotic) cosa trasparente, assi como cristal, esmeralda. &c. (2 Teuilotic) tehuilotl : veril o cristal. (1 teuilotl) vidrio. (2 Teuilotl) tehuilotl + : christal. (1 teuilutl) cristal, o

ventosaque echn al enfermo. (1 techichinqui teuilotl) cosa clara y trasparente. (2 claridad de cosa trasparente.

tehuiltic : clara cosa trasparente. (1 teuiltic) Teuiltic) tehuilticayotl : claridad assi. (1 teuilticayotl) (2 Teuilticayotl) tehuiquehualiztli : tehuitecca palaxtli :

empalagamiento. (1 teuiqueualiztli) llaga de herida de espada o de palo. (1 teuitecca palaxtli) el acto, o

tehuitequilizmachtiliztli : esgrima. (1 teuitequilizmachtiliztli) exercicio de ensear a esgremir. (2 Teuitequilizmachtiliztli)

tehuitequiliztli : herida de cuchillada. (1 teuitequiliztli) cuchillada. (1 teuitequiliztli) hostigamiento. (1 teuitequiliztli) herida de cuchillada, o el acto de dar cuchillada a otro, o golpe. (2 Teuitequiliztli) tehuitznanahuati : buuoso assi. (1 teuitznanauati) buboso de bubas grandes y largas. (2 Teuitznanauati) tehuitznanahuati, ni : buuas tener assi. (1 ni, teuitznanauati) tehuitznanahuatl : (2 Teuitznanauatl) buuas largas. (1 teuitznanauatl) bubas largas y grandes. pedregal de piedras

tehuitztla : aspero y pedregoso camino. (1 teuitztla) agudas. (2 Teuitztla) tehuiutica tepacho : teicaliliztli :

abad prelado o dignidad. (1 teuyutica tepacho) lo mesmo es que teyaochiualiztli. (2) batallador. (2)

combate assi. (1)

teicalini : combatidor. (1) teicalqui : combatidor. (1) teicampa :

guerreador. (1)

detras de alguno. (1)

detras de alguno, o ensu ausencia. (2)

teicampahuitiuh : abullidor. (1 teicampauitiuh.)

teicanito : murmurador. (2) teicanitoa, nite : teicanitoani : detraer, o murmurar de otros. prete: oniteteicanito. (2)

murmurador. (2)

teicanitoliztli : murmuracion. (2) teiccauh : ermano menor. (1) hermano menor. (2)

teichichihualiztli : teichichihuani :

afeitamiento assi. (1 teichichiualiztli)

afeitador tal. (1 teichichiuani) hija de alguno, o de alguna. (2 Teichpuch) manceba de soltero. (2)

teichpoch : hija. (1 teichpuch)

teichtacamecauh : manceba de casado. (1) teichtacamicti teichtacamictia teichtacamictia, + : + : + :

cossario. (2 Acalco teichtacamicti) id[m]. (2 Acalco teichtacamictia) cossario. (1 acalco teichtacamictia, acalco tenamovani) ladron publico. (1) matador tal. (1) salteador que mata.

teichtacamictiani : (2)

teichtacamictiani + : idem. teichtacamictiani)

(Acalco teichtacamictia: id[m].) (2 Acalco

teichtacamictiliztli : salteamiento assi. (2) teichtacatlaxtlahuiani : cohechador de juez. (2 Teichtacatlaxtlauiani) cohecho.

teichtacatlaxtlahuiliztli : cohecho assi. (1 teichtacatlaxtlauiliztli) (2 Teichtacatlaxtlauiliztli) teicihuiliztli : priesa que se da alos que trabajan. (2 Teiciuiliztli)

teicihuitiani : aguijador. (1 teiciuitiani) fauorecedor assi. (1 teiciuitiani) el que aguija y da prieta alos otros. (2 Teiciuitiani) teicihuitiliztli : teiciuitiliztli) teicneliani : hechor. (2) quexura priesa. (1 teiciuitiliztli) hazedor assi. (1) ynstancia priessa. (1 bien hechor. (1) bien

galardonador assi. (1)

teicneliliz amatlacuiloli :

libramiento de dineros, o de cosa semejante. (2)

teicneliliz amatlacuilolli : libramiento de dineros. (1) teicnelilizotl : liberalidad, o franqueza. (2 Teicneliliotl) liberal y francamente. (2)

teicneliliztica : francamente. (1)

teicneliliztli : galardon de seruicio. (1) yndulgencia del papa. (1) misericordia. (1) escusacion por priuilegio. (1) recompensacion. (1) (1) beneficio assi. (1) beneficio hecho a otro. (2) teicnelilizzotl : franqueza por priuilegio. (1 teicnelilizotl) teicnelilli : premio galardon dela buena obra. (1) galardon tal o remuneracion. (1) idem. (Teicneliliztli: beneficio hecho a otro.) (2) teicnelilmatini : agradecedor. (1) teicnelilmatqui : agradecedor. (1) teicneliloni : teicneliqui : agradecido. (2) idem.

merced por esencion.

(Teicnelilmatini: agradecido.) (2) priuilegio. (2)

preuilegio ley para vno. (1) hazedor assi. (1) amigo. (1)

teicniuh : compaero. (1) amigo de todos. (2)

amigable cosa. (1)

conuersable. (1)

teicniuh + : esquiua persona. (1 amo teicniuh) esquiua persona. (1 acan teicniuh) familiar cosa. (1 cenca teycniuh) esquiua e inconuersable persona. (2 Acan teicniuh) teicniuhtia : teicniuhtiani : algunos.) (2) el que haze amigos a algunos. (2) hazedor tal. (1) idem. (Teicniuhtia: el que haze amigos a

teicniuhtiliztli :

el acto de hazer amigos a otros. (2) amistad que hazen, o tratan algunos

teicniuhtlaliztli : pacificacion tal. (1) entre los que estan enemistados. (2) teicniuhtlaltiliztli : medianeria tal. (1)

teicniuhtlani : pacifico, hazedor de paz. (1) el que haze amigos alos que estan reidos. (2) teicniuhyotl

hazedor tal. (1)

pacificador, o

+ : esquiuidad assi. (1 acan teicniuhyotl) orfandady desamparo del que

teicnocahualiztli : orfandad. (1 teicnocaualiztli) queda huerfano y desamparado. (2 Teicnocaualiztli) teicnocahuani :

el que dexa al huerfano desamparado. (2 Teicnocauani) piadosamente. (1) piadosamente. (2) manzilla

teicnoittaliztica :

teicnoittaliztli : merced por misericordia. (1) benignidad. (1) misericordia. (1) piedad clemencia o misericordia. (1) clemencia. (1) por misericordia. (1) piedad o compassion. (2) teicnoittani : piadoso. (2) teicnoittani benigno. (1) misericordioso. (1) piadoso. (1)

clemente. (1)

+ : ynhumano sin caridad. (1 amo teicnoittani)

teicnomatiliztli : teicnomatini :

piedad. (2) piadoso. (2) abatimiento tal. (1)

piadoso. (1)

teicnonemachiliztli :

humildad assi. (1)

teicnonemachitiliztli : humillacion assi. (1 teycnonemachitiliztli) teicnotecaliztli : humillado. (2) teicnotililiztli : humillacion assi. (1) menoscabo o mengua. (1) humillacion del que es de otro empobreciminto. (1)

teicnotlacatililiztli : empobreciminto. (1) teicnotlacatiliztli : (2) pobreza y maltratami[n]to del que es maltratado de otros. cosa que da mucho

teicnotlamachti : dolorosa cosa, que pone compassion. (1) trabajo y aflicion. (2) teicnotlamachtiani : entristecedor. (1) mucho trabajo y aflicion.) (2) idem.

(Teicnotlamachti: cosa que da

teicnotlamachtiliztli : entristecimiento. (1) (2) teicnotlatlauhtiliztli :

aflicion o trabajo que se da aotro. humilde supplicacion. (2) el que

ruego al mayor. (1)

teicnoyohualti : dolorosa cosa, que pone compassion. (1 teycnoyoualti) pone lastima y da materia de compassion a otros. (2 Teicnoyoualti) teicopilhui : guiador tal. (1)

teicpac + : ofenssa. (1 teixco teicpac eualiztli) idem. prete: teixco teicpac oneuac. (Teixco neua: descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac.) (2 Teixco teicpac neua) idem. preteri: teixco teicpac oninen. (Teixco teicpac neua: idem. prete: teixco teicpac oneuac. (Teixco neua: descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac.)) (2 Teixco teicpac ninemi) ofenssa. (1 teixco teicpac nemiliztli) ofender. (1 teixco teicpac ninemi) ofendedor. (1 teixco teicpac nemini) ofendedor. (1 teixco teicpac euani) teicpac +, nite : ofender. (1 nite, yolitlacoa teixco teicpac n, eua) teicu : teicu + : ermana menor. (1) hermana menor. (2)

hijo, o hija tercera. (2 Tlaco teicu) deponedor assi. (1 teiquaniani) + : deponedor assi. (1 chico teiquaniani) deposicion, o priuacion de

teicuaniani : teicuaniani

teicuaniliztli : depos[]icion tal. (1 teiquaniliztli) oficio, o de seorio. (2 Teiquaniliztli) teicuaniliztli teicuton : + :

depos[]icion tal. (1 chico teiquaniliztli)

nieto o nieta dos vezes. (1)

teicxic

+ :

grillos poner a otro. (1 tepuztli teicxic nictetlalilia) alos pies de alguno. (1) idem. alos pies de otro. (2)

teicxititlan :

teicxitlahuiliztli : Teicxitlauiliztli) teicxitlan : otro.) (2)

(Teicxitlaquechiliztli: trspie o ancadilla.) (2 idem. (Teicxititlan: alos pies de

alos pies de alguno. (1) ancadilla tal. (1)

teicxitlanuiliztli :

traspie enla lucha. (1) traspie enla lucha. (1)

teicxitlaquechililiztli :

ancadilla tal. (1)

teicxitlaquechiliztli : trspie o ancadilla. (2) teicxitoca : el que sigue las pisadas de otro, o el q[ue] va rastreando y buscando a alguno. preteri: oteicxitocac. (2) teicxitocaliztica : teicxitocani : rastreando o siguiendo las pisadas de otro. (2)

el q[ue]va rastreando y sigui[n]do las pisadas de alguno. (2) desden o menosprecio del que d[e]sprecia a menospreciador con desden. (2)

teicxotlaliztli : menosprecio. (1) otro. (2) teicxotlani :

menospreciador. (1)

teihioilochtiliztli : teihiomictiliztli : teihiopacho : teihiopachoani : teihiotzacuani :

atajamiento tal. (1 teihioylochtiliztli) atapamiento assi. (1)

atapador tal. (1) atapador tal. (1) atapador tal. (1 teihiotzaquani)

teihiyomictiani : atapador tal. (1 teyhiomictiani) teihiyopacholiztli : atapamiento assi. (1 teyhiopacholiztli)

teihiyotiliztli : dolencia tal. (1 teyhiotiliztli) teihiyotzacu : atapador tal. (1 teyhiotzacu) emmudecimiento. (1 teyhiyotzaqualiztli)

teihiyotzacualiztli : teihua, nite :

embiar a otro a alguna parte. preter: oniteiua. (2 Teiua, nite) embiar adelante. (1 achto despedimiento del que es de

teihua +, ni : embiar otravez. (1 occepa niteiua) niteiua) embiar otravez. (1 yenocuel niteiua) teihualiztli : despedimiento tal. (1 teiualiztli) otro despedido y echado de casa. (2 Teiualiztli)

teihuani :

despedidor assi. (1 teiuani)

despachador tal. (1 teiuani)

teilacatzcotonaliztli : pecilgo. (1 teylacatzcotonaliztli) teilhuia, nic : idem. o descubrir secreto. preteri: onicteilhui. (Teilhuia, nite: acusar a otro, dando quexa contra el. prete: oniteteilhui.) (2) descobrir el secreto deotro. (1) teilhuia, nino : quexarse ala justicia. preteri: oninoteilhui. (2) denunciar de otro ante la justicia. (1) pleitear. (1) teilhuia, nite : acusar a otro, dando quexa contra el. prete: oniteteilhui. (2) acusar en juizio. (1) teilhuia + : reclamar de agrauio. (1 occeppa nino, teilhuia) teilhuia +, nino : reclamar ante la justicia. preteri: occeppa oninoteilhui. (2 Occeppa ninoteilhuia) teilhuilcotona, nite teilnamiconi : persona. (2) : atajar pleitos. (1) cosa para acordarse, y tener memoria de alguna recordacion o memoria que de otro se tiene.

mencion. (1)

teilnamiquiliztli : (2)

mencion. (1)

teilochtiliztli : resistencia. (1 teylochtiliztli) teiloia, nino teilpi : : querellarse. (1 nino, teiluhia) el que prende o encarcela a otro. (2)

carcelero. (1)

teilpil callapixqui : teilpilcallapixqui : teilpiliztli : teilpiloyan :

alcalde de cartel. (2) alcaide de carcel. (1) prendimiento tal. (2) carcel. (2)

prendimiento. (1 teylpiliztli) carcel. (1)

encarcelar a otro. (1)

teilpiloyan nite, calaquia : echar en la carcel. (1) teilpiloyan nitetlalia : teilpiloyan tetlaliliztli : echar en la carcel. (1) encarcelamiento. (1) carcelero. (2)

teilpiloyan tlapixqui : carcelero. (1) teilpiloyan tlatlalilli :

encarcelado. (1 teilpiloy[n] tlatlalilli)

teilpiloyanni teteca : echar en la carcel. (1) teilpiyani : idem. (Teilpi: el que prende o encarcela a otro.) (2 Teilpiani)

teimacaci : temeroso. (2) teimacacini : temeroso. (1) idem. (Teimacaci: temeroso.) (2)

teimacaxiliztica :

temerosamente, o con temor y miedo de otros. (2)

teimacaxiliztli : temor. (1 teymacaxiliztli) teini : quebrarse el borde del vaso. (1) ruydo algun pedao del. (2)

temor que de otro setiene. (2) quebrarse algun vaso, saltando con quebrar o

teinia, nitla : quebrar vaso desta manera. preter: onitlateini. (2) quebrantar como ollas, vasos, tablas o piedras. (1) teiniliztli : ruydo de cosas quebradas de barro. (1)

teiquehuillotlaliztli : ligadura assi. (1 teyqueuillotlaliztli) teitec : teitec dentro de alguno. (1) = : = teitic (2 teitec) dentro, o enlo interior delhombre. (2)

teitec acic : entraable cosa. (1) cosa que se siente mucho y llega alas entraas. preterito: oteitec acic. y toma se in bonam & malam partem. (2) teitec acic = : = teitic acic (2 teitec acic) = acic + (2 teitec acic)

teitec ya : entraable cosa. (1) idem. pret: teitec oya. (Teitec acic: cosa que se siente mucho y llega alas entraas. preterito: oteitec acic. y toma se in bonam & malam partem.) (2) teitec ya = : = teitic ya (2 teitec ya) = ya + (2 teitec ya)

teitetiani : teithuicanequi teitic : teitic

empreador. (1) + :

el que emprea muger. (2)

hazer como que no lo veo. (1 amo nino, teithuicanequi) lo mesmo es que teitec. (2)

dentro de alguno. (1)

+ : consideracion tal. (1 teitic nenotzaliztli teitic ontemoliztli) lo mesmo es que teitec acic. (2) concebido. (1) concebido enel vientre. preterit: oteitic dolor de tripas. (2) ciciones. (2

teitic acic : teitic motlali : motlali. (2)

teitic necocoliztli :

dolencia tal. (1)

teitic nemi atonahuiztli : Teitic nemi atonauiztli) teitic nenonotzaliztli :

ciciones. (1 teitic nemi atunauiztli)

consideracion, o meditaci[n] interior. (2) consideracion tal. (1)

teitic nenotzaliztli teitic ontemoliztli : teitic netlaliliztli : concepcion. (1) (2) teitic nitlachia : interiormente. (1)

concep[c]ion dela criatura enel vientre.

saber o entender lo que otro tiene o trata dentro de si, o

teitic nontlachia : entender o alcanar los pensamientos y consciencia de otro. (1) conocer, o alcanar asaber lo q[ue] otro piensa. prete: teitic onontlachix. (2) teitic nontlamati : saber o entender lo que otro tiene o trata dentro de si, o interiormente. (1) entender o alcanar los pensamientos y consciencia de otro. (1) teitic ontemoliztli : consideracion o meditacion profunda. (2) entraable cosa. (1)

teitic ya : lo mesmo es que teitec ya. (2) teiticacic : entraable cosa. (1) + :

teiticcalaquiliztli

dolencia tal. (1 cecuiztli teiticcalaquiliztli)

teiticpa : delo interior del hombre. y es de saber que todos estos de teitec, se pueden dezir tambien por los de teitec. (2) dedentro de alguno o delo interior delas entraas. (1) teitlacoliztli : teitoliztli : esta manera. (1) teitoliztli + : teitoliztli) teitotiani : teitotiqui : teitqui + : dao hecho a otro. (2) encartamiento. (2) lision assi. (1) habla en

encartacion o encartamiento. (1)

fama con mucha honra. (1 vey teitoliztli) hazedor tal. (1) hazedor tal. (1)

fama mala. (1 aqualli

abad prelado o dignidad. (1 teoyotica teitqui temama) regimiento. (1) gouernacion. (1)

teitquiliztli :

teitquini : gouernador. (1) teitquitihuetziliztli : cayda enel suelo delque cae juntamente con otro. (2 Teitquitiuetziliztli) cayda del que arremete y apechuga con otro. (1 teitquitiuetziliztli) teitta + : desacatar. (1 atleipan ni, teitta) sortear, echar suertes con cordeles o mayz. (1 atlan ni teitta) mirar de arriba abaxo. (1 tlalchipa ni, teitta) menospreciador. (1 atleipan teitta) esquiua persona. (1 ayel teitta) teittac + : desacatador. (1 atleipan teittac)

teittaliztica + : con menosprecio. aduerb. (2 Atleip[n] teittaliztica) menospreciando; aduerbio. (1 atleipan teittaliztica) teittaliztli : vista. (1)

teittaliztli + : menosprecio. (1 atleipan teittaliztli) esquiuidad assi. (1 ayel teittaliztli) desden. (1 atleipan teittaliztli) sorteamiento assi. (1 atlan teittaliztli) agoreamiento assi. (1 atlan teittaliztli) agoreamiento assi. (2 Atlan teittaliztli) desprecio, o menospreio. (2 Atleip[n] teittaliztli)

adiuinacion assi. (1 atlan teittaliztli) alcance de cuenta. (1 aiuh teittaliztli) teittalizzotl teittaloyan : miramos. (1) + :

desacato tal. (1 atle ipan teittaliztli)

ynfamia. (1 aoctle ypan teittalizotl) miradero, lugar de donde

miradero, lugar de donde miramos. (1)

teittani + : hechizero que mira en agua. (1 atlan teittani) despreciador, que no estima ni haze caso de nadie. (2 Atleipan teittani) el que agotea en agua. (2 Atlan teittani) aborrecedor. (2 Ayel teittani) adiuino tal. (1 atlan teittani) desacatador. (1 atleipan teittani) aborrecedor tal. (1 ayel teittani) teittitia, nino : hazer que me vean todos. (1) teittitia, nite : mostrar o dar a conocer a otros alguna persona. pre: oniteteittiti. (2) dar a conocer a otro. (1) clarificar o alabar a alguno delante de otros. (1) teittitia +, mo : fantasma q[ue] aparece denoche. (2 Youac moteittitia) vision que parece de noche. (1 youac moteittitia) teittitia +, nic : idem. p: icnoyotl onicteittiti. (Icnoyotl nictecuitia: hazer pobre a otro, o priuarle de alguna cosa. pre: icnoyotl onictecuiti) (2 Icnoyotl nicteittitia) despojar o priuar aotro de quanto tiene. pre: iuhcayotl onicteittiti. (2 Iuhcayotl nicteittitia) afligir o fatigar a otro. (1 cococ teopouhqui nicteittitia) teittitiliztli + : empobreciminto. (1 cococ teopuhqui teittitiliztli) sangria. (1 teytzminaliztli) sangradera lanceta. (1 teytzminaloni)

teitzminaliztli : sangria. (2)

teitzminaloni : lanceta para sangrar. (2) lanceta de sangrador. (1) teitzminani : teitzminqui : teytzm[n]qui) teitztica teix : + : sangrador. (2) idem.

sangrador. (1 teytzminani) sangrador. (1

(Teitzminani: sangrador.) (2)

distante. (1 vecapa teitztica)

mensajero. (1) el que da bofeton a otro. (2) dador de bofeton. (1) abofeteador. (1) bofetada. (1)

teixcapani : teixcapaniani :

teixcapaniani, teixtecapaniani : teixcapaniliztli : teixcehuiliztica :

bofetada que se da a otro. (2)

confundidamente desta manera. (1 teixceuiliztica)

teixcehuiliztli : confussion tal. (1 teixceuiliztli) teixco + : descomedirse con alguno, yendose se ala cara. preterito: oteixco neuac. (2 Neua, teixco) teixco +, nite : ofender. (1 nite, yolitlacoa teixco teicpac n, eua)

teixco ehualiztli : eualiztli)

acometimiento, descomedimi[n]to, o atreuimiento. (2 Teixco

teixco ehuani : descomedido y atreuido que se viene ala cara. (2 Teixco euani) desmandado assi. (1 teixco euani) teixco nehua : Teixco neua) descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac. (2 ofenssa. (1 teixco teicpac eualiztli)

teixco teicpac ehualiztli :

teixco teicpac ehuani : ofendedor. (1 teixco teicpac euani) teixco teicpac nehua : idem. prete: teixco teicpac oneuac. (Teixco neua: descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac.) (2 Teixco teicpac neua) teixco teicpac nemiliztli : ofenssa. (1)

teixco teicpac nemini : ofendedor. (1) teixco teicpac ninemi : idem. preteri: teixco teicpac oninen. (Teixco teicpac neua: idem. prete: teixco teicpac oneuac. (Teixco neua: descomedirse con otro, yendosele ala cara. pre: oteixconeuac.)) (2) ofender. (1) teixcohuan teaxca : teaxca) hazienda propria o particular de alguno. (2 Teixcovan

teixcomaquiliztica : afrentosamente, ydiziendo a otro sus defectos enla cara. (2) afrentadamente assi. (1) teixcomaquiliztli : teixconehua : afrenta desta manera. (2) afrenta tal. (1)

desmndarse o d[e]scomedirse. (1 teixconeua) propria cosa. (1 teixcoy[n] teaxca)

teixcoyan teaxca : teixcuacua : teixcuacuani :

contencioso assi. (1 teixquaqua) contencioso assi. (1 teixquaquani) generoso de buen

teixcuamol : noble de linaje. metapho. (2 Teixquamul) linage. (1 teixquamul)

teixcuani : brauo hombre que arremete como leon. (2 Teixquani) teixcuecuechilhui : guiador tal. (1) aempuxones. (1)

teixcuecuetlanaliztica :

teixcuepaliztica : engaosamente, o embaucando y haziendo trampantojos a otro. (2) engaosamente assi. (1) teixcuepaliztlacohualoni : moneda falsa. (1 teixcuepaliztlacoualoni)

teixcuepaliztli : falsedad assi. (1) juego de passa passa. (1) engao, o embaucamiento tal. (2) embaucamiento. (1) embaimiento. (1) engao tal. (1) ypocresia. (1) teixcuepani : enbaydor. (1) ypocrita simulador. (1) falsa cosa que engaa. (1) embaucador. (1) engaador o embaucador, burlador o hechizero. (2) hechizero. (1) embaidor. (1) engaador o cauteloso assi. (1) teixcuepani propheta : falso propheta. (1) teixcuepanime : engaadores desta manera. (2) aempellones o aempuxones aduerbio. (2) = : = empuxando. (1)

teixcuetlanaliztica : teixcuetlanaliztica teixcuetlanaltiani : (2)

teixcuetlanaltiliztica (2 teixcuetlanaliztica)

empuxador, que empuxa a otro para hazerle caer en tierra. lo mesmo es que teixcuetlanaliztica. (2) empuxon. (1)

teixcuetlanaltiliztica :

teixcuetlanaltiliztli : empux[n] o empellon que se da a otro. (2) teixcuitiani : persona que da buen exemplo. (2)

edificador tal. (1)

teixelehuiani : cobdiciador de mugeres, o cobdiciadora de varones. (2 Teixeleuiani) cobdiciador tal. (1 teixeleuiani) teixelehuiliztica : teixelehuiliztli : teixeleuiliztli) cobdiciando mugeres. &c. (2 Teixeleuiliztica) cobdicia tal. (2 Teixeleuiliztli) cobdicia tal. (1

teixhuihuan : nietos, o nietas. (2 Teixuiuan) teixuiuan) hijos, hijas y nietos. (1 teixhuiuan) teixhuihuan + :

nietos descendientes abaxo. (1

nietos descendientes. (2 Tepilhuan teixuiuan)

teixhuitiliztli : hinchimiento assi. (1 teixuitiliztli) teixhuiuh : nieto, o nieta. (2 Teixuiuh) de hermano. (1 teixuiuh) nieto o nieta. (1 teixuiuh) primo, hijo

teixicquetzaliztica : empuxando madero o cosa assi. (1) a[m]pellones, o aempuxones aduerbio. (2) empuxando. (1) aempuxones. (1) teixicquetzaliztli : empuxon o empellon que se da a otro. (2) empellon o empuxon. (1) teixicquetzani : teixihuintiani : empuxador assi. (2) atordidor desta manera. (1 teixiuintiani) atordimiento assi. (1 teixiuintiliztli) empuxon. (1)

teixihuintiliztli : teixili + :

justar. (1 cauallopan ni, teixili)

teixiliani : teixililiztli : teixililiztli

alanceador, punador o aguijoneador (2) aguijoneamiento. (1) + : herida assi. (1)

aguijoneador. (1) alanceamiento. (1)

justa assi. (1 cauallopan teixililiztli)

teixilini : alanceador. (1) teixiliztli : lanada que se da otro, puntada, pualada o estocada. (2)

teixilqui : alanceador. (1) teiximachtia, nite : dar a conocer al que no es conocido. pre: oniteteiximachti. (2) dar a conocer a otro. (1) clarificar o alabar a alguno delante de otros. (1) teiximachtiliztli : exemplo que se da a otros. (2)

teiximatcanenequi + : hazer como que no leconozco. (1 amo nino, teiximatcanenequi) teixiptla : vicario que tiene vez de otro. (1) imag[n] de alguno, sustituto, o delegado (2) ymagen de alguna cosa. (1) estatua de bulto. (1) assistente. (1) teixiptla + : lugar teniente del rey o de gouernador o de otra persona puesta en dignidad. (1 tepatillo teixiptla mochiuhtica) teixiptla copinaloni : molde de imagen de vaziadizo. (2) teixiptlacopinaloni : teixiptlatiliztli : teixiptlatini : molde vaziadizo de ymagines, o estampa. (1) representacion de aqueste. (2) representacion. (1) representador. (1)

representador de persona en farsa. (2)

teixiptlaxinqui : estatuario que las haze. (1) teixitiani : acceptador de personas. (2) despertador. (1)

teixitocaliztli : el acto de restrear o seguir las pisadas de otro. (2) teixittaliztica : acceptando persona. (2) teixittaliztli : teixittani : acceptacion de personas. (2) aceptador tal. (1) exemplo que damos a otro. (1) palabras de lisonja y adulacion. (2) aceptacion de personas. (1)

teixmachtiliztli :

teixmamatiloliztlatolli : teixmamauhti :

persona abultada y autorizada. (2)

teixmana, ni : escodar o labrar piedras el cantero. pre: oniteixman. (2) escodar dolar piedras. (1) teixmanaliztica : afrentando, o afrentosamente. (2)

teixmanaliztli : defectos. (2)

afrenta que se haze al que en su cara le dizen sus faltas y

teixmaniliztica : afrentadamente assi. (1) teixmaniliztli : afrenta tal. (1) higa que se da a otro para afrentarle. (2) higa para

teixmapiltepilhuiliztli : afrentar. (1) teixmauhti : teixmauhti + :

persona abultada y autorizada. (2)

autorizada persona. (1)

abultado en rostro y persona. (1 timaltic teixmauhti) auctoridad de persona poderoso y abultada. (2) autoridad

teixmauhtiliztli : de persona. (1) teixmictiani :

cosa que encandila y ciega. (2)

teixmictiliztli : encandilamiento assi. (2) teixmimicti : teixmimictiani : cosa que haze perder la vista, assi como la gran claridad. (2) encandilador. (1) encandilamiento. (1)

teixmimictiliztli :

teixmotlaliztli : arrojamiento assi. (1) teixmotlani : teixnahuatiani : teixnauatiani) arrojador tal. (1) despedidor desta manera. (1 teixnauatiani) condenador. (1

teixnahuatiliztli : reproche. (1 teixnauatiliztli) despedimiento o condenacion del que es condenado. (2 Teixnauatiliztli) despedimiento tal. (1 teixnauatiliztli) condenacion tal. (1 teixnauatiliztli) teixnamicqui : contrario, o competidor, y aduersario. (2) contendedor tal. (1) teixnamictia, nino teixnamiqui : : contrariar o contradezir a alguno. (1) (Teixnamicqui: contrario, o competidor, y aduersario.) (2) viento contrario, o viento en proa. (2) viento en proa. contencioso assi. (1)

idem.

teixnamiqui ehecatl : (1)

teixnamiquiliztli : contencion tal. (1) competencia o contradicion y aduersidad. (2) encuentro assi. (1) enemistad. (1) resistencia. (1) teixnamiquini : contencioso assi. (1) assi. (1) contendedor tal. (1) teixneloani : aduersario o contrario. (2) leuantado

desconcertador, desbaratador o reboluedor. (2)

desordenador. (1)

teixneloliztica : desconcertadamente assi. (2)

desordenadamente. (1)

teixneloliztli :

desconcierto tal. (2)

desorden tal. (1)

teixnempehualti : el que se enoja y rie, o maltrata a otro sin razon. (2 Teixnempeualti) teixnempehualtiani : idem. (Teixnempeualti: el que se enoja y rie, o maltrata a otro sin razon.) (2 Teixnempeualtiani) acometedor assi. (1 teixnempeualtiani) teixnempehualtiliztica : Teixnempeualtiliztica) afrentando a otro, desta manera. (2 acometimiento

teixnempehualtiliztli : maltratamiento tal. (2 Teixnempeualtiliztli) tal. (1 teixnempeualtiliztli) teixnenehuilia + : dessemejante assi. (1 amo teixneneuilia)

teixpahuia, nino : lo mesmo es que teixpanuia. p: oninoteixpaui. (2 Teixpauia, nino) teixpahuia, nite : lo mesmo es que teixpanuia. pr: oniteteixpaui. (2 Teixpauia, nite) denunciar de otro ante la justicia. (1 nite, teixpauia) acusar en juizio. (1 nite, teixpauia) teixpahuia, ninquin : Teixpauia, ninquin) teixpampa + : lo mesmo es que teixpanuia. preterito: oniquinteixpaui. (2

huidor. (1 moyeltiani, teixpampa euani) huidor assi. (1)

teixpampa choloani :

teixpampa chololiztli : huida tal. (1) teixpampa choloqui : el q[ue] se descabullo y huyo. (2) escapado assi. (1)

teixpampa ehualiztli : huida enesta manera. (1 teixpampa eualiztli) teixpampa ehuani : teixpampa euhqui : huidor assi. (1 teixpampa euani) descabullido y huido. (2) escapado assi. (1)

teixpampa motlaloani : huidor assi. (1) teixpampa n, ehua : teixpampa neehua : huyr delos contrarios, retirandose. (1 teixpampa n, eua) huir amenudo. (1 teixpampa neeua)

teixpampa nehua : descabullirse, escaparse echando a huir. prete: oteixpampa neuh. (2 Teixpampa neua) huir como quiera. (1 teixpampa neua) escaparse antes que le echen mano. (1 teixpampa neua) teixpampa ni, hualehua : huir de lugar. (1 teixpampa ni, ualeua) escaparse antes

teixpampa nicholoa : huyr delos contrarios, retirandose. (1) que le echen mano. (1) teixpampa nino, tlaloa :

huyr delos contrarios, retirandose. (1)

teixpampa nino, yeltia :

huyr delos contrarios, retirandose. (1)

teixpampa tehua : retirarse enla batalla. preterit: oteixpampa teuhque. (2 Teixpampa teua) descercarse o alarse el real para retirarse. (1 teixpampa teua) teixpampa yehualiztli : huida tal. (1 teixpampa yeualiztli) teixpampanetlaloliztli : huida tal. (1) ante alguna

teixpan : publicamente. (1) publicamente, o delante de otros. (2) persona. (1) delante de alguno. (1)

teixpan + : manifiestamente. (1 vei teixpan) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1 qualli neixcuitilli teixp[n] nictlalia) teixpan +, ni : passar sin reuerencia delante de alguna persona digna della. preterit: teixpan oniquiquiz. (2 Quiquia teixpan, ni) teixpan icatializtli : guia por el mesmo guiar. (1 teixpan ycatializtli) teixpan icatiuh : guia o guiador. (1 teyxpan ycatiuh) teixpan neci : todos.) (2) manifiesto. (1) idem. (Teixpanca: cosa patente y manifiesta a

teixpan nexiliztica :

manifiestamente. (1) manifestar. (1 teixpan nic tlalia vei

teixpan nic tlalia huei nictenextilia : nictenextilia) teixpan nicac :

estar delante del seor. (1) estar delante del seor. (1 teixp[n] nicaticac) guiar. (1) proponer algo ante otros. (1) estar delante del seor. (1 teixp[n] ninoquetzticac)

teixpan nicaticac : teixpan nicatiuh : teixpan nictlalia :

teixpan ninoquetzticac : teixpan niquimmana :

bannas hazer o diuulgaciones alos que se quieren casar. (1)

teixpan niquinnemitia : bannas hazer o diuulgaciones alos que se quieren casar. (1) teixpan niquinquetza : bannas hazer o diuulgaciones alos que se quieren casar. (1) hazer las banas y diuulgaciones dellos que se quieren casar. preterito: teixpan oniquinquetz. (2) teixpan niquiquiza : passar atreuidam[n]te y sin reuerencia delante de alguna persona honrada. prete: teixpan oniquiquiz. (2 Teixpan niquiquia) teixpan niquiza : atrauesar delante de alguno. (1 teixpan niquia) teixpan nitepinauhtia : empicotar. (1) teixpan nitequetza : teixpan nonotiuh : empicotar. (1) guiar. (1)

teixpan onotializtli : guia por el mesmo guiar. (1) teixpan onotiuh : guia o guiador. (1) teixpan pilcatmemi : atreuido en hablar o importuno y moledor. (1)

teixpan quetzalo : los que son manifestados y se hazen sus bannas para se casar. preterito: oteixpan quetzaloque. (2) teixpan tlaliliztli : manifestacion, o publicacion de algo. (2) empicotado. (1)

teixpan tlapinauhtilli : teixpan tlaquetztli :

empicotado. (1) cosa patente y manifiesta a todos. (2)

teixpanca : manifiesto. (1 teixp[n]ca) teixpanquizani : teixpantic : personas. (2)

atrauesador assi. (1 teixpanquiani) acaecida cosa assi. (1) cosa que acaecio entiempo de algunas

teixpantiliztli : publicacion tal. (1) teixpantlaliliztli : teixpanuia, nino : (2) teixpanuia, nite : oniteteixpanui. (2) manifestacion. (1) quexarse y parecer ante la justicia. prete: oninoteixpanui. dar quexa de otro ante la justicia, o acusarle. prete: = ninquin + (2

teixpanuia = : = teixpahuia, ninquin (2 teixpanuia ) teixpanuia ) teixpanuia =, nino : = teixpahuia (2 teixpanuia ) teixpanuia =, nite : = teixpahuia (2 teixpanuia )

teixpanuia, niquin : hazer las bannas, o manifestaciones delos que se quieren casar. preterito: oniquinteixpanui. (2) teixpati : medico de ojos. (1) idem. sana ojos. (1) medico que cura los ojos. (2)

teixpatiani : teixpatilizli :

(Teixpati: medico que cura los ojos.) (2)

curacion, o la cura que se haze de los ojos. (2) renzilloso que comienza r[n]zilla, o

teixpehualtiani : acometedor assi. (1 teixpeualtiani) contiendas y bregas. (2 Teixpeualtiani)

teixpehualtiliztli : acometimiento tal. (1 teixpeualtiliztli) comi[n]o de barajas. (2 Teixpeualtiliztli) teixpetlahuani : teixpetlauhqui : descobridor assi. (1 teixpetlauani) descobridor assi. (1)

teixpopoyochihualiztica : engaosamnte assi. (1 teixpopoyochiualiztica) engaosamente desta manera. (1 teixpopoyochiualiztica) teixpopoyochihualiztli : engao assi. (1 teixpopoyochiualiztli) engao, con que vno engao a otro. (1 teyxpopoyochiualiztli) engao y trampantojo. (2 Teixpopoyochiualiztli) teixpopoyochiuhqui : engaador desta manera. (1) engaador tal. (2)

teixpopoyochiutaliztica :

engaosamente y con trampantojos, o sophisterias. (2) encandilamiento, o

teixpoyahualiztli : encandilamiento. (1 teixpoyaualiztli) ceguedad con que vno ciega a otro. (2 Teixpoyaualiztli) teixpoyahuani : Teixpoyauani) encandilador. (1 teixpoyauani)

encandilador assi. (2

teixquetzaliztli : elecion. (1) election del que es elegido de otros, y c[n]stituido en algun officio, o dignidad. (2) teixquetzani : teixquetzqui : constituidor tal. (1) idem. eligidor tal. (2)

(Teixquetzani: eligidor tal.) (2) escodar

teixteca, ni : escodar, o labrar piedras. preterit: oniteixtecac. (2) dolar piedras. (1) teixtecacapaniani : teixtecapani : abofeteador. (1)

abofeteador. (2) (Teixtecapani: abofeteador.) (2) abofeteador. (1 teixcapaniani, teixtecapaniani) bofeton. (2)

teixtecapaniani : idem. teixtecapaniani + :

teixtecapaniliztli :

teixtecapaniqui : abofeteador. (2) teixtelolo : ojos de alguno. (2)

teixtelolo pati : medico que cura mal de ojos. (2) teixtelolopati : teixtenacaz : teixtiliani : teixtililiztli : (2) teixtililiztli teixtla : medico de ojos. (1) sana ojos. (1)

embaxador, o mensajero. metaph. (2) el que tiene respecto a otro. (2) reuerencia assi. (1) + : respecto y reuerencia que se tiene a otro.

desacato tal. (1 amo teixtililiztli) delante de algunos, o ensu tiempo. (2)

delante de alguno. (1)

teixtlaltemiani : cegador desta manera. (1)

teixtlaltemiliztli :

ceguera tal. (1)

teixtlaltemiqui : cegador desta manera. (1) teixtlamachti : ayo oaya. (1) ayo, o aya de alguno. (2)

teixtlamachtiliztli : diciplina o doctrina. (1) doctrina que se ensea. (1) criana en buenas costumbres. (1) instrucion, o doctrina que se da a otros. (2) teixtlammana : atreuido e importuno [n] hablar y moledor. (2) idem. (Teixtlammana: atreuido e importuno [n] hablar y ymportunidad assi. (1)

teixtlammantinemi : moledor.) (2)

teixtlammantinemiliztli : teixtlammantinemini :

ymportuno. (1) (Teixtlammana: atreuido e

teixtlammocui : idem. (Teixtlammantinemi: idem. importuno [n] hablar y moledor.)) (2)

teixtlampilcatinemi : ymportuno. (1) idem. (Teixtlammocui: idem. (Teixtlammantinemi: idem. (Teixtlammana: atreuido e importuno [n] hablar y moledor.))) (2) teixtlampilcatinemiliztica : ymportunamente. (1 teixtl[m]pilcatinemiliztica) teixtlampilcatinemiliztli : ymportunidad assi. (1) ahinco. (1 teixtl[n]pilcatinemiliztli) importunidad assi. (2) teixtlan ni) + : ser importuno. pret: teixtlan onimantinen. (2 Mantinemi, teixtlan atreuido en hablar o importuno y moledor. (1) atreuido en hablar o importuno y moledor. (1)

teixtlan mana : teixtlan mocui :

teixtlan nimantinemi : ser importuno y moledor pret: teixtlan onimantinen. (2) teixtlan nipilcatinemi : ahincar importunando. (1) ymportuno ser assi. (1)

teixtlan pilcatinemiliztica : ahincadamente assi. (1) teixtlanni, nantinemi : ymportuno ser assi. (1) teixtlapoani : teixtlapoqui : teixtlatic : descobridor assi. (1) descobridor assi. (1) cosa que acaecio delante de otros. (2) dador de bofeton. (1) acaecida cosa assi. (1) abofeteador. (1) bofetada. (1)

teixtlatziniani : abofeteador. (2)

teixtlatziniliztli : bofetada, o el acto de dar bofetada. (2) palmada con la mano o bofetada. (1 teyxtlatziniliztli)

teixtlatziniqui : el que da bofetada a otro. (2) teixtlaxilli : guiador tal. (1)

abofeteador. (1)

teixtlazaliztica :

confundidamente desta manera. (1 teixtlaaliztica)

teixtlazaliztli : disfamia. (1 teixtlaaliztli) disfamacion del que es disfamado de otro. (2 Teixtlaaliztli) confussion tal. (1 teixtlaaliztli) mangonada. (1 teixtlaaliztli) teixtlazani : disfamador. (2 Teixtlaani) rascuo. (1) disfamador. (1 teixtlaani)

teixtoxomoliztli :

teizahui : temerosa cosa. (1 teyaui) cosa que espanta, o escandaliza. (2 Teiaui) terrible. (1 teiaui) espantable cosa que pone gran temor. (1 teiaui) teizahui teiaui) + : cosa o cosas espantosas no assi como quiera. (1 nellimach hazaa escandalosa y mala. (1 teiaui tetzauitl)

teizahui tetzahuitl :

teizahui tlatlacolli : pecado grande. (1 teiaui tlatlacolli) teizahuiani : assombrador. (1 teiauiani)

teizahuiliztli : espanto tal, o escandalo que se da a otros. (2 Teiauiliztli) assombramiento tal. (1 teiauiliztli) espanto, actiue. (1 teiauiliztli) teizcacauh : teizcali : teizcali padre de alguno. (2) padre. (1)

cosa que da dostrina y abiua y da ent[n]dimiento. (2) = : = teizcalti (2 teizcali)

teizcaliani : teizcaliani + :

el que industria y doctrina a otro. (2) castigador tal. (1 tenonotzani teizcaliani) doctrina tal. (2)

teizcaliliztli :

teizcalti : lo mesmo es que teizcali. (2) teizcaltiliztli : diciplina o doctrina. (1) teizolo : teizte : teizte cosa que ensuzia. metapho. (2 Teiolo) generoso de buen linage. (1) + : noble de linage. (2 Tetzon teizte) el quemiente, o engaa a otros. (2 Teiztlacaui) cosa que ensuzia. (1 teiolo)

teiztlacahui :

teiztlacahuiani : idem. (Teiztlacaui: el quemiente, o engaa a otros.) (2 Teiztlacauiani) acusador tal. (1 teiztlacauiani) calunniador. (1 teiztlacauiani) teiztlacahuilizpatli : hechizos. (1 teiztlacauilizpatli)

teiztlacahuiliztli : calunia, engao, o mentira. (2 Teiztlacauiliztli) acusacion assi. (1 teiztlacauiliztli) calunnia. (1 teiztlacauiliztli) tel : mas, conjunction. (1) el higado, empero, o mas. conjuncti[n] aduersatiua, o la tabla delos pechos. (2) empero. (1) higado. (1) tel intla : mas si; conjunction. (1 tel yntla) telchihua, nic : estimar en poco o en nada. (1 nictelchiua) telchihua, nite : menospreciar a otro. preterito: onitetelchiuh. (2 Telchiua, nite) maldezir o murmurar. (1 nite, telchiua) menospreciar. (1 nite, telchiua) desdear o menospreciar. (1 nite, telchiua) ynjuriar. (1 nite, telchiua) peer en diffauor de otro. (1 nite, telchiua) telchihua, nitla : abominar o maldezir alguna cosa. pre: onitlatelchiuh. (2 Telchiua, nitla) reprochar. (1 nitla, telchiua) maldezir algo. (1 nitla, telchiua) telchihua, tecanitla : abominar, maldezir y despreciar a otros con desden y gran enojo. pre: teca onitlatelchiuh. (2 Telchiua, tecanitla) telchihualoni : cosa digna de menosprecio. (2 Telchiualoni) assi. (1 telchiualoni) odioso. (1 telchiualoni) telchiquiuh : (1) pecho parte principal del cuerpo. (2) abominable cosa

pecho, parte del cuerpo. ende mal; i; del que se

telchitl : endemal, del que se goza del mal de otro. (2) goza del mal que a otro le sucede. (1) telcoyonya : telcoyoyan : estomago la boca del. (1) la boca del estomago. (2)

telhuia, nite : dar de codo, o dar papirote a otro. prete: onitetelhui. (2) papirote o del codo al criado o hijo de otro. (1) papirotes dar al hijo de alguno. (1)

dar

telicza, nite : dar de coces a otro, o tirar coz. prete: onitetelicac. (2 Telica, nite) dar de coces a alguno. (1 nite, telica) acocear a otro o tirar coz o coces. (1 nite, telica) tirar o dar de coces a otro. (1 nite, telica) telicza, nitla : tirar coz. pre: onitlatelicac. (2 Telica, nitla) telli telli + : = : casar, lugar donde solia auer casas. (2 Calla telli) = tlatilli (2 telli)

telmatl : teloc :

redao. (1) acerca de alguno. (1) : refregar. (1) bodoque. (1) pecho, parte del

telochiqui, nino

telolotli : bodoque de piedra. (2)

telpan : pecho, parte principal del cuerpo, o enel pecho. (2) cuerpo. (1 telp[n])

telpapalouh : pecho. (1)

paletilla dela boca del estomago. (2) nieria, o muchacherria. (2) mouelo de poca edad. (2) mouelo de poca edad. (2)

paletilla del estomago o

telpoca coneyotl : telpocaconetontli : telpocapiltontli : telpocapiltonyotl : telpocapiltoyotl : telpocati, ni :

mouelo de edad mas pequea. (1) mouelo de edad mas pequea. (1)

mocedad como nieria de nios. (1) nieria o muchacherria. (2)

mancebo hazerse. (1) moo de edad pequea. (1)

telpocatl : mancebete. (2)

telpocato : mancebillo, o mouelo. (2) telpocaton : telpocayotl : destos. (1) mancebo pequeo. (1 t[el]pocaton) mocedad deste. (2) mocedad de aquestos. (1) mncebia mocedad

telpochca coneyotl : telpochcaconeyotl : telpochchotl : telpochchotl

nieria o muchacherria. (2) mocedad como nieria de nios. (1)

mocedad de aquestos. (1 telpuchchotl) + : mocedad de aquestos. (1 yyolloco telpuchchotl) mocedad

telpochconeyotl : idem. (Telpochca coneyotl: nieria o muchacherria.) (2) como nieria de nios. (1) telpochneci, ni : remoarse, o parecer moo. prete: onitelpochnez. (2) (1 ni, telpuchneci) telpochotl : moedad o mancebia de mancebos. (2)

remocecer.

telpochotl + : mocedad de mancebo ya crecido. (2 Iyolloco telpuchotl) mocedad de moo ya crecido en edad. (2 Omacic iyolloco telpuchotl) mocedad de aquestos. (1 omacic telpochotl) telpochpiltonyotl : telpochpiltoyotl : telpochti, ni : ni, telpuchti) telpochti + : mocedad como nieria de nios. (1 telpuchpiltonyotl) muchacherria de muchachos, o de moos. (2) mancebo hazerse. (1

pararse moo. preterito: onitelpochtic. (2) remocecer. (1 occeppa ni, telpuchti)

telpochti occeppani :

tornarse moo. prete: occeppa onitelpochtic. (2)

telpochtia, ni : idem. preteri: onitelpochtiac. (Telpochti occeppani: tornarse moo. prete: occeppa onitelpochtic.) (2) mancebo tornarse otravez. (1 ni, telpuchtia) telpochtilia, nino : remoarse. preterito: oninotelpochtili. (2) tornarse mancebo y remoarse. (1 nino, telpuchtilia) hazerse o

telpochtilia + : mancebo tornarse otravez. (1 occeppa nino, telpuchtilia) telpochtilia +, nino : remoarse. preterit: occeppa oninotelpuchtili. (2 Occeppa ninotelpuchtilia) telpochtlahueliloc : rufian, o moo carnal. (2 Telpochtlaueliloc) telpuchtlaueliloc) rufian. (1 telpuchtlaueliloc) rofian. (1

telpochtlahuelilocati, ni : rufianear, o biuir carnalmente. (2 Telpochtlauelilocati, ni) garonear. (1 ni, telpuchtlauelilocati) rofianear. (1 ni, telpuchtlauelilocati) rufianear. (1 ni, telp[u]chtlauelilocati) telpochtlahuelilocatontli : garon. (1 telpuchtlauelilocatontli) rofianeria. (1 remocecer. (1 mancebo. (1

telpochtlahuelilocayotl : garonia. (1 telpuchtlauelilocayotl) telpuchtlauelilocayotl) rufianeria. (1 telpuchtlauelilocayotl) telpochtlamati, ni : ni, telpuchtlamati) telpochtli : telpuchtli) tornarse moo. prete: onitelpochtlama. (2)

mancebo. (2)

moo de edad pequea. (1 telpuchtli)

telpochtli + : moo de edad ya crecida. (2 Omacic iyolloco telpuchtli) moo crecido. (1 omacic telpuchtli) moo que comiena abarbar. (1 yetentzonixhua telpuchtli) moo que comiena a barbar. (2 Yetentzunixua telpuchtli) mncebo ano baruado. (1 ayamo t[n]tzone telpuchtli) m[n]cebo ya crecido. (2 Iyolloco telpuchtli) moo ya crecido en edad. (2 Omacic telpuchtli) moo que comiena abarbar. (1 yetentzonquia telpuchtli) moo crecido. (1 omacic iyolloco telpochtli) telpochtli cuacuahue : nouillo. (1 telpuchtli quaquaue) telpochtontli : telpochyotl : telpuchyotl) mancebillo. (2) mancebo pequeo. (1 telpuchtontli) mancebia juuentud. (1 mouelo de edad mas

mncebia mocedad destos. (1 telpuchyotl)

telpotzintli : idem. (Telpochtontli: mancebillo.) (2) pequea. (1 telputzintli)

telquetza, nino : pararse el que camina, quedando espantado, pasmado, o admirado de algun acaecimiento. pre: oninotelquetz. (2) pararse lo que andan, de cosas animadas; o estancar o detenerse de empacho de otros, no osando parecer ante ellos. (1) estancar, pararse yendo andando. (1) estar o pararse lo que suele andar. (1) telquetza, nite : hazer parar al que camina. pret: onitetelquetz. (2) aquedar lo que anda. (1) parar o estancar a lo que anda, de cosas animadas. (1) telquetztiuh, nino : yr deteniendose por temor. (1)

teltapach : el higado. (2)

higado. (1) paletilla del estomago o

teltepitz : paletilla de la boca del estomago. (2) pecho. (1) teltia, nino : tropear sin caer. (2)

estropear o tropear. (1) paletilla

teltzacualhuaz : paletilla de la boca del estomago. (2 Teltzaqualhuaz) del estomago o pecho. (1 teltzaqualuaz) teltzonyo : los pelos delos pechos. (2)

tema, nino : baarse en temazcalli. pre: oninot[n]. (2) baarse en bao caliente, que llaman temazcalli. (1) vaarse en vao. (1) tema, nite : baar a otro assi. (2) baar a otro assi. (1) vaar assi a otro. (1) tema, nitla : echar o poner algo en alguna parte, assi como mayz. &c. o cozer algo en hornillo pequeo. (2) echar trigo o mayz en alguna parte. (1) tema +, nic : ceuar arcabuz o lombarda. pr: tlequiquiz xicco onicten tlequiquiztlalli. (2 Tlequiquizxicco nictema tlequiquiztlalli) tema tlequiquiztlalli, nic temac : : ceuar arcabuz o lombarda. (1) dar asi mismo. (1)

enlas manos de alguno. (2)

temac cuammachtiliztli : quammachtiliztli) temac nino, teca :

esgrima delos que ensean a esgremir. (2 Temac

rendirse el vencido. (1)

temac ninocahua : dar o entregar alguno asi mismo en manos de otros, o cometer su causa o negocios a otro, dexandose [n] sus manos. prete: temac oninocauh. (2 Temac ninocaua) temac ninotlalia : emprestado tomar. (1) temac nite, cahua : tomar prestado. preterito: temac oninotlali. (2) traycion hazer o tratar. (1 temac nite, caua)

temaca, nic : restituir. (1) entregar algo a otro. (1) confirmar, dar este sacramento. (1) dezmar. (1) traspassar a otro el seorio. (1) dar algo a otro. pr: onictemacac. (2) temaca, nino : darse alguno asi mismo, y entregarse a otro. pre: oninotemacac. (2) dar asi mismo. (1) dar asi mismo. (1) temaca + : debalde o graciosamente dar algo. (1 an nic, temaca) temaca +, nic : dar poquita cosa. (1 auel ixcuitlaticatontli nictemaca) dar poquita cosa. (1 anuel tepiton yn nictemaca) dar poquita cosa. (1 auel icpiticatontli yn nictemaca) atiempo y coyuntura dar algo aotro. (1 ytlaaloy[n] nictemaca) dar algo a alguno. (1 ytla nictemaca) dar algo a buen tiempo y coyuntura. pre: itlaaloyan onictemacac. (2 Itlaaloyan nictemaca) temacahualiztli : licencia comoquiera. (1 temacaualiztli) s. el acto de otorgar algo a otros. (2 Temacaualiztli) temacauhtica : distante. (1) concession o licencia.

temaccuauhmachtia : temaccuauhmachtiani :

esgremidor que ensea a esgremir. (1 temacquauhmachtia) esgremidor que ensea a esgremir. (1 temacquauhmachtiani) esgrima. (1 temacquauhmachtiliztli) vasallo de otro. (2 Temaceual) sobrino, hijo de hermano. (1)

temaccuauhmachtiliztli : temacehual : temach :

vasallo. (1 temaceual)

sobrino, hijo de hermana. (1)

temachia, nino : esperar algun bien. (1) tener esperana. (1) temachia, nino/ huel/ nitla : confiar o esperar algo. prete: oninotemachi. vel. onitlatemachi. (2) temachia, nite : confiar o esperar en otro. prete: onitetemachi. (2) necessidad tener de otro. (1) tener confiana que alguno te socorrera. (1) temachia, nitla : esperar con desseo lo que ha de venir. (1) tener esperana. (1) temachia +, mo : abundancia tal. (1 aoctle motemachia) idem. (Ayoctle monequi: idem. (Ayoctle monectoc: auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada.)) (2 Ayoctle motemachia) temachia +, nic : abundar en riquezas. (1 atle nictemachia) temachia +, nino : desconfiar de alguno. (1 amotetech ninotemachia) confiar en alguno. (1 tetech ninotemachia) confiar, o tener esperana en alguno. pre: tetech oninotemachi. (2 Tetech ninotemachia) temachilia + : saber algo de otros, s: sus de fectos. (1 ytlanic temachilia) + : menosprecio. (1 atleipan temachiliztli) publicacion tal. (1)

temachiliztli

temachitiliztli : denunciacion tal. (1)

temachiyo tlaliliztli : arte o manera de exemplo. (1 temachio tlaliliztli) temachiyotiani : persona exemplar, o sealador. (2 Temachiotiani)

temachiyotiliztli : empadronamiento. (1) exemplo que damos a otro. (1) exemplo tal, empadronamiento o sealamiento. (2 Temachiotiliztli) temachiyotiliztli + : confirmacion, sacramento. (1 teoyotica temachiotiliztli)

temachiyotiyani : edificador tal. (1 temachiotiyani) temachiztiliztli : negocio. (2) temachti : temachti manifestacion. (1) noticia que se da a otros de algun

enseador. (1) = : =

enseador, predicador, o maestro. (2)

temachtiqui (2 temachti)

temachtiani : predicador assi. (1) enseador. (1) maestro de alguna arte. (1) doctor que ensea. (1) idem. (Temachti: enseador, predicador, o maestro.) (2) temachtiani + : catedratico. (1 tlamatiliz temachtiani) maestro pequeo. (1)

temachtianiton :

temachtico :

aquel vino oviene a ensear. (2) lecion del que lee. (1)

temachtiliztli : predicacion. (1) enseana. (1) diciplina o doctrina. (1) enseana tal. (2) temachtilizzotl : maestria. (1 temachtilizotl)

temachtilli : predicacion. (1) lecion del que lee. (1) sermn. (1) que se ensea. (1) idem. (Temachtiliztli: enseana tal.) (2)

doctrina

temachtilo : todos ensean, o predicase y hazese sermon, o estan predicando. pr: otemachtiloc. (2) temachtiloyan : pulpito. (1) pulpito de palo. (1) predicatorio o pulpito. (1) pulpito, cathedra, o lugar donde ensean a otros. (2) temachtiloyan + : catedra para ensear. (1 tlamatiliz temachtiloyan) comieno o

temachtilpehualiztli : principio enla dotrina. (1 temachtilpeualiztli) introducti[n] de sermon o de enseana. (2 Temachtilpeualiztli) temachtiqui : temachtiquiuh : temachtitiuh : temachtito : enseador. (1) lo mesmo es que temachti. (2)

aquel vendra a ensear. (2) aq[ue]l va enseando, o yra a ensear (2) aquel fue a ensear. (2) el el que

temacohualiztli : ayuda tal. (1 temacoaliztli) ayuda tal. (1 temacoualiztli) acto de hazer alg[n]a cosa por interes. (2 Temacoaliztli) temacohuani : ayudador tal. (1 temacouani) busca la tal ayuda por interes (2 Temacoani) temacouhqui : por interes) (2) ayudador tal. (1) idem. ayudador tal. (1 temacoani)

(Temacoani: el que busca la tal ayuda descabullido. (1) descabullido o huydo

temacpa choloqui : escapado asi. (1) de entre las manos de algunos. (2)

temacpa ehuac : escabullido. (1 temacpa euac) idem. (Temacpa choloqui: descabullido o huydo de entre las manos de algunos.) (2 Temacpa euac) temacpa ehualiztli : escabullimiento. (1 temacpa eualiztli) assi. (2 Temacpa eualiztli) temacpa ehuani : Temacpa euani) temacpa euhqui : manera.) (2) descabullido. (1 temacpa euani) escapado asi. (1) idem. descabullimiento

descabullido desta manera. (2

(Temacpa euani: descabullido desta

temacpa nehua : descabullirse. (1 temacpa neua) escaparse de ntre las manos. (1 temacpa neua) escabullirse. (1 temacpa neua) escaparse, o descabullirse. prete: otemacpa neuac. (2 Temacpa neua)

temacpa ni, choloa :

descabullirse. (1)

temacpa nicholoa : escaparse de ntre las manos. (1) idem. preterito: temacpa onicholo. (Temacpa neua: escaparse, o descabullirse. prete: otemacpa neuac.) (2) temacpa ninehualtia : escaparse de ntre las manos. (1 temacpa nineualtia)

temacpa niquiza : descabullirse. (1 temacpa niquia) escabullirse. (1 temacpa niquia) idem. pret: temacpa oniquiz. (Temacpa nicholoa: idem. preterito: temacpa onicholo. (Temacpa neua: escaparse, o descabullirse. prete: otemacpa neuac.)) (2 Temacpa niquia) temacpa quizaliztli : escabullimiento. (1 temacpa quializtli) tal. (2 Temacpa quializtli) temacpa quizani : descabullido. (1 temacpa quiani) (2 Temacpa quiani) temacpa quizqui : escapado asi. (1) descabullido y escapado assi.) (2) escabullido. (1) descabullimiento

descabullido y escapado assi. idem. (Temacpa quiani:

temacpalitoti : encantador desta manera. (1) encantamiento o embaimiento. (2)

ladron que hurta y roba con

temacpalitotiani : idem. (Temacpalitoti: ladron que hurta y roba con encantamiento o embaimiento.) (2) temacpalitotiliztli : temacpallatziniloni : encantamiento tal. (1) palmatoria. (1) traicion del que entrega a latrocinio o robo desta manera (2)

temactecahualiztli : traycion. (1 temactecaualiztli) otro en manos de algunos. (2 Temactecaualiztli) temactecahuani : traydor. (1 temactecauani) idem.

traidor tal. (2 Temactecauani)

temactetlazaliztli : temactetlazani : idem. (2 Temactetlaani) temactli :

(Temactecauani: traidor tal.) (2 Temactetlaaliztli) (Temactecauani: traidor tal.))

(Temactetlaaliztli: idem.

entregado. (1)

cosa entregada a otros. (2)

temacuel miquiliztli : matana. (1 temacvel miquiliztli) temahua, ni : ynficionar. (1 ni, temaua)

temahualiztli : contaminacion tal. (1 temaualiztli) enloquecimiento. (1 temaualiztli) ynficionamiento. (1 temaualiztli) inficionamiento del que inficiona a otro, o le pega algun malcontagioso. (2 Temaualiztli) temahuani : contaminador assi. (1 temauani) inficionador tal. (2 Temauani) ynficionador. (1 temauani)

temahuitpololiznezcayotl : seal de infamia, o castigo que se hizo a otro, assi como elfant benito. &c. (2 Temauitpololiznezcayotl)

temahuizoltia, nino temahuizopoloani :

: mostrarse con vanagloria. (1 nino, temauioltia) disfamador. (1 temauiopoloani)

temahuizopololiztica : deshonradamente. aduerbio. (2 Temauiopololiztica) temahuizopololiztli : disfamia. (1 temauiopololiztli) aotro se haze. (2 Temauiopololiztli) temahuizopololizyotl : ynfamia. (1 temauiopololizyotl) temahuizotiliztli : honra que se da a otro. (2 Temauiotiliztli) deshonra e infamia que

temahuizpoloani : deshonrador. (1 temauizpoloani) ynfamador. (1 temauizpoloani) infamador, o destruidor dela fama y honra de otro. (2 Temauizpoloani) temahuizpololiz amatlacuilolli : amatlacuilolli) temahuizpololizamatlacuilolli : Temauizpololizamatlacuilolli) temahuizpololiznezcayotl : temahuizpololiztica : temahuizpololiztli : (1 temauizpololiztli) temauizpololiztli) temahuizpololizzotl : libelo difamatorio. (1 temauizpololiz libello famoso. (2

seal de infamia. (1 temauizpololiznezcayotl)

deshonradamente. (1 temauizpololiztica) denuesto o afrenta. (1 temauizpololiztli) deshonra assi. ynfamia. (1 temauizpololiztli) quitamiento de honra. (1 ynfamia. (1 temauizpololizotl)

temahuizpoloqui : infamador (2 Temauizpoloqui) temahuiztililiztli : reuerencia assi. (1 temauiztililiztli) reuerenciaque se haze aotro. (2 Temauiztililiztli) temahuiztiliztli : temahuiztlaliliztli : temahuizzopoloani : reuerencia assi. (1 temauiztiliztli) reuerencia assi. (1 temauiztlaliliztli) ynfamador. (1 temauizopoloani) honra,

temahuizzopololiztli : quitamiento de honra. (1 temauizopololiztli) temahuizzopopoloani : temahuizzotiliztli : (1 temauizotiliztli) temaictemictiliztli : ynfamador. (1 temauizopopoloani) glorificacion tal. (1 temauizotiliztli) herida assi. (1 temayctemictiliztli) engrandeciminto.

temalac, tetzotzopaz : el efficio y obra delas mugeres. s. el hilar y texer. (2) temalacatl : muela de mano para moler. (1) rueda de piedra. (2) rueda qualquiera. (1) muela, o

temalacatl, tlatexoni : muela para moler. (1) temalli : podre. (2) temalli apostema de llaga. (1) materia podre. (1) podre. (1) materia, o

+ : :

echada cosa en mojo. (1 tlaatlan temalli) materia tener. (1) llaga con materia. (1 chipeliuiliztli temallo)

temallo, ni temallo + :

temalloa : apostemarse, o henchirse de materia la llaga. prete: otemaloac. (2) apostemarse la llaga. (1) temalpatzca, ni : espremir, o sacar podre, o materia. pret: onitemalpatzcac. (2) sacar podre o materia. (1) temalpatzca =, ni : = temalquixtia (2 temalpatzca )

temalquixtia, ni : lo mesmo es que temalpatzca. prete: onitemalquixti. (2) sacar podre o materia. (1) temalquiza, ni : manar, o salir podre, o materia d[e] mi. pret: onitemalquiz. (2 Temalquia, ni) manar la llaga materia. (1 ni, temalquia) temama + : el que gouierna, o rije a otros. pre: oteuicac otemama. (2 Teuica temama) abad prelado o dignidad. (1 teoyotica teitqui temama) temamacehual : descortes e[e]l hablar y mal criado (2 Temamaceual) lisonjeando. (2) lisonja. (2) lisonjeando. (1)

temamachotlaliztica : temamachotlaliztli : temamachotlani : temamachtiani : temamachtiqui : temamaliztli : temamaltilli : temamani :

lisonja. (1)

lisonjero. (2)

lisonjero. (1)

ymponedor desta manera. (1) ymponedor desta manera. (1) regimiento. (1) gouernacion. (1)

encargada cosa. (1)

gouernador. (1) empachadamente. (1)

temamatiliztica : empachosa, o vergonosamente. (2) temamatiliztli : empacho tal. (2) empacho. (1)

temamatiloliztli : el acto de vntar a otro con vnciones, o de traer las piernas al enfermo. (2) temamatini : temamatlatl : empachoso. (2) empachado. (1) escalera de piedra o cosa assi. (1)

escalera de piedra. (2)

temamatqui : temamauhti : fea cosa. (1)

empachoso y vergoncoso. (2)

empachado. (1)

temerosa cosa. (1) cosa espantosa y temerosa, o cosa fea. (2) terrible. (1) espantable cosa que pone gran temor. (1)

temamauhti + : cosa temerosa y espantosa sobre manera. (2 Nellimach temamauhti) fiera cosa vn poco. (1 achi temamauhti) cosa o cosas espantosas no assi como quiera. (1 nellimach temamauhti) temamauhti tetzahuitl : hazaa escandalosa y mala. (1 temamauhti tetzauitl) temamauhti tetzahuitl quichihuani : hazaoso assi. (1 temamauhti tetzauitl quichiuani) temamauhtia : homarrache. (1) temamauhtia, ni : amedrentar, o amenazar a otro. prete: onitemamauhti. (2) poner. (1) temamauhtiani : temamauhtican : temamauhtican amenazador. (1) lugar espantoso y temeroso. (2) + : peligroso lugar. (1 ouican temamauhtican) fiero que se haze a otro amedrentandolo. (2) ferocidad. miedo

temamauhtiliztli : (1) temamauhtique :

personas, o fieras espantosas q[ue] ponen temor y espanto. (2)

temamazohualtiliztli : crucifixion. (1 temamaoualtiliztli) temana, nitla : temana +, ni : empedrar, o enlosar suelo. prete: onitlateman. (2) acaudillar. (1 notlan nitemana) enlosar. (1)

temanahui : defenssor. (1 temanaui) temanahuiani : librador de peligro. (1 temanauiani) defendedor defenssor, o despartidor delos que rien. (2 Temanauiani) despartidor. (1 temanauiani) defenssor. (1 temanauiani) temanahuiliztli : defendimiento assi, o defenssa. (2 Temanauiliztli) otro. (1 temanauiliztli) temanani + : acaudillador. (1 ytlan temanani) llamamiento tal. (1) defenssion de

temanotzaliztli : el acto de llamar a otro conla mano. (2) temanotzani : el que llama a otro conla mano. (2) elecion. (1) el que da higas a otro. (2)

temapilhuiliztli : temapiltepilhuiani :

temapiltepilhuiliztli : higa que seda para afrentar a otro. (2) afrentar. (1)

higa para

temapipitzoani :

chupador tal. (1) chupamiento assi. (1) restitucion. (1) espremidor de

temapipitzoliztli : temaquiliztli : temaquixtiani : podre assi. (2)

restitucion delo que se deue. (2)

saluador. (1) librador saluador, o redemptor. (2) librador de peligro. (1) redentor. (1) saluacion tal, o redempcion. (2)

temaquixtiliztli :

temaquizo : cosa adornada con piedras preciosas. (2 Temaquio) temaquiztli : tematatacani : (1) temateloliztli : temati, nic : temati piedras preciosas. (2) demandador importuno, molesto, o pedigueo. (2) herida assi. (1) ser negligente y perezoso. (2) demndador tal.

+ : menospreciador. (1 atleipan temati)

tematiantic : cosa acaecida en tiempo de algunos que supieron y fueron testigos delo q[ue] acaecio (2) acaecida cosa assi. (1) tematiloliztli : vncion. (1) vncion de vnguento, o el acto de vntar a otro con vnguento. (2)

tematitlampa niquiza : descabullirse, o escaparse de entre las manos de algunos. preterito: otematitlampa niquiz. (2 Tematitlampa niquia) escabullirse. (1 tematitlampa niquia) tematitlampa quizaliztli : descabullimiento assi (2 Tematitlampa quializtli) escabullimiento. (1 tematitlampa quializtli) tematitlampa quizqui : descabullido assi. (2) tematlahuia, nitla : escabullido. (1)

tirar con honda. (1 nitla, tematlauia) ayudador o fauorecedor de alguno. (2) ayuda assi. (1) fauor y ayuda assi. (2) tirar con honda. (1) honda para tirar. (1) descasamiento

tematlapaliuhcatiliani : tematlapaliuhcatililiztli : tematlapaliuhcatiliztli : tematlatica nitlamotla :

tematlatl : honda para tirar piedras. (2) tematumaliztli : tal. (1)

diuorcio que se haze delos que son casados. (2) diuorcio assi. (2)

tematzayanaliztli :

tematzayanani : el que haze diuorcio apartando los que estan casados, o el que desparte alos q[ue] rien. (2) despartidor. (1) temauh : cosa que inficiona, o pega a otros alguna enfermedad. (2) mata en pestilencia. (1) temauh cocoliztli : temauhcocoliztli : enfermedad contagiosa. (2) pestilencial cosa. (1) contagiosa enfermedad. (1) landre que

temauhqui : contaminador assi. (1)

ynficionador. (1) fiera cosa. (1)

temauhti : cosa que espanta y pone temor a otros. (2) espantable cosa que pone gran temor. (1) temauhtiani : temauhtiliztli : temaxaloani : temaxaloqui : assombrador. (1) assombramiento tal. (1)

espanto, actiue. (1)

hazedor a hazedora tal. (1) hazedor a hazedora tal. (1)

temayahuiliztli : derribamiento assi. (1 temayauiliztli) temayahuini : temayauhqui : temazatl : derribador tal. (1 temayauini) derribador tal. (1) cuero. (1 temaatl) hazer calor. (1 yuhquin

cuero. (2 Temaatl)

temazcalco + : hazer gran calor. (2 Iuhquin temazcalco) comic, yuhquin temazcalco) temazcalcuichtli : temazcalixtli : hollin de temazcalli. (2)

hollin de bao caliente. (1)

respiradero de temazcalli. (2)

temazcalli : estufa o o bao seco. (1) casilla como estufa, adonde se baan y sudan. (2) bao, s: el lugar donde se baan. (1) vao. (1) temazcalxictli : teme : espiradero de bao caliente. (1) piedras. (1)

piedras. (2)

temecahuiteconi : aote o disciplina para aotar a otro. (2 Temecauiteconi) aote de cuerda o diciplina. (1 temecauiteconi) diciplina o aote. (1 temecauiteconi) temecahuitequiliztli : el acto de aotar a alguno. (2 Temecauitequiliztli) s: el acto de aotar. (1 temecauitequiliztli) temecahuitequini : temecauitequini) temecaniani : aotador. (2 Temecauitequini) aotador. (1 aote,

ahorcador. (1)

temecanil cuahuitl : horca. s. el palo o rollo de d[n]de cuelgan y ahorcan a algunos. (2 Temecanil quauitl) temecanilcuahuitl : rollo de donde ahorcan. (1 temecanilquauitl) ahorcar. (1 temecanilquauitl) temecaniliztli : temecaniliztli el acto de ahorcar a otro. (2) + : ahorcamiento. (1) horca para

encabestramiento. (2 Necxi temecaniliztli) horca

temecaniloyan : la horca. s. el lugar donde ahorcan alos malhechores. (2) lugar donde ahorcan. (1) temecapal + : esclauo de alguno. metapho. (2 Teuic temecapal) trato o torm[n]to de cuerda. (2)

temecapatzcaliztli :

tormento de cuerdas. (1)

temecapatzquiliztli : idem. (Temecapatzcaliztli: trato o torm[n]to de cuerda.) (2) trato de cuerda tormento. (1) temecatitlan tlaliliztli : idem. (Temecapatzquiliztli: idem. (Temecapatzcaliztli: trato o torm[n]to de cuerda.)) (2) temecatitlantlaliliztli : temecauh : tormento de cuerdas. (1) manceba de soltero. (1) idem. (Temelauacatlatzontequili: recto juez)

manceba de soltero. (2)

temelahuaca tlatzontequiliani : (2 Temelauaca tlatzontequiliani) temelahuacatlatzontequili :

recto juez (2 Temelauacatlatzontequili)

temelahualiztli : atestiguamiento. (1 temelaualiztli) temelahuani : Temelauani) tememetlatl : temetze : atestiguador. (1 temelauani) molleja en las aues. (1) testigo, o atestiguador. (2

molleja de aue. (2)

minero, el dueo. (1) sellar o plomar con plomo. (2 Temetzmachiotia, nitla)

temetzmachiyotia, nitla : plomar con sello. (1)

temetzoia, nitla : emplomar o pegar con plomo, o reglar papel con plomada. (1 nitlatemetzuia) pegar o soldar algo con plomo prete: onitlatemetzui. (2 Temetzuia, nitla) reglar con plomada. (1 nitla, temetzuia) pegar con plomo. (1 nitla, temetzuia) temetzpopozoquillotl : espuma de plomo. (1 temetzpopooquillotl) de plomo. (2 Temetzpopooquillotl) temetztepilolli : plomo o plomada de albai. (1) temetztica ni, tlamachiyotia : escoria o espuma

plomada de albai. (2)

plomar con sello. (1)

temetztlahuauanoni : plomada para reglar. (1 temetztlauauanoni) idem. (Temetz__tlamachiotiloni: plomada para reglar papel o pargamino.) (2 Temetztlauauanoni) temetztlamachiyotiloni : plomada para reglar. (1) pargamino. (2 Temetztlamachiotiloni) temetztli : plomo. (1) plomo. (2) plomada para reglar papel o

temi, ani : glotonear. (1) temi, ni : estar harto y repleto, o henchirse la vasija de algun licor, o estar juntos gatillos, perrillos, o cosas semejantes, assi como mayz, cacao, calabaas. &c. pre: oten. (2) hartarse. (1) repleto estar. (1) temi + : ynstrumento de quatro cuerdas. (1 naui temi ymecayo) entender o interpretar sueos prete: onitemic ixima. (2) soltador o [n]terp[re]tador desueos

temic iximati, ni :

temic iximatini : soltador de sueos. (1) (2) temic namictiani : temiciximati, ni :

soltador de sueos. (1) soltar sueos. (1)

temicnamictia, ni : interpretar o concordar los sueos. pre: onitemicnamicti. (2) soltar sueos. (1) temicnamictiani : soltador o [n]terpretador de sueos. (2) temico + : aun estas como modorro lleno de sueo?. (2 Cuicenca aya temico ticmati?) temicti : venenoso. (1) mortal cosa que mata. (1) otro, o cosa mortifera y venenosa. (2) temicti + : matador, o el que maltrata a

landre que mata en pestilencia. (1 ayoui temicti cocoliztli) (Temicti:

temictiani : sayon o verdugo. (1) mortal cosa que mata. (1) idem. matador, o el que maltrata a otro, o cosa mortifera y venenosa.) (2) temictiani + : matador tal. (1 atenemachpan temictiani) temictiani) cossario. (2 Atlan temictiani) temictiani tlatlacolli : pecado mortal. (1)

matador. (1 vei

temictianitlatlacolli : pecado mortal. (2) temictico : vino a maltratar o a matar a otro. (2) temictiliztli : otro (2) temictiloni : temictiquiuh : lision assi. (1) matana. (1) el acto de matar o maltratar a

mortal cosa que mata. (1) vendra a maltratar o amatar a otro. (2)

temictito : fue aq[ue]l a maltratar o a matar a alguno (2) temictlampa ehualti : temictli : cosa que haze escapar de infierno. (2 Temictlampa eualti) sueo. (2)

sueo lo que soamos. (1)

temictli + : sueo verdadero. (1 melauac temictli) sueo verdadero. (1 nelli temictli) sueo vano. (1 yztlaca temictli) sueo verdadero. (1 melauaca temictli) sueo vano. (1 annen temictli) sueo vano y no verdadero. (2 Iztlaca temictli) temiecca tlauhtiani : magnifico enlos gastos. (1) magnificamente. (1) magnificencia tal. (1)

temiecca tlauhtiliztica : temiecca tlauhtiliztli : temiliztli :

hartura. (1)

temimil cuatzaccayotl : capitel de coluna de piedra redonda. (2 Temimil quatzaccayotl) temimilcuatzaccayotl : capitel de coluna. (1 temimilquatzaccayotl) temimilli : coluna de piedra redonda. (1) (1) coluna redonda de piedra. (2) marmol coluna. (1) pilar de piedra. coluna

temimiltontli : marmolejo coluna pequea. (1) pequea d[e] piedra red[n]da. (2) temiminaliztli : temiminani : assaeteamiento. (1) assaeteador. (1)

coluna pequea assi. (1)

asaeteamiento. (1) asaeteador o garrocheador. (2)

asaeteador. (1)

teminaliztli : picada assi. (1) picadura de abispa o de cosa semejante, o el acto de picar assi, o de asaetear. (2) temini : persona que se suele hartar de vianda, o cosa que se suele henchir de algo. s. que suele estar llena. (2) temini + : gloton. (2 Amo temini) ermano de tu tercero ahuelo. (1)

teminton : nieto tercero, o nieta tercera. (1) nieto o nieta tercera. (2) temiqui, ni : temiquiliztli : soar algo. (2) sueo. (2) soar. (1)

temiquini : soador. (2) temiquitlainliztli : temiquitlaniliztli : temiquitlanini : omezillo enemistad mortal. (1) desseo tal. (1)

desseoso assi. (1)

temiquiyantilli : encargada cosa. (1 temiquiy[n]tilli) temiquiz tlatzontequililiztli : temiquizelehuiani : condenacion tal. (1)

desseoso assi. (1 temiquizeleuiani)

temiquizelehuiliztli : desseo tal. (1 temiquizeleuiliztli) temiquizixnahuatiliztli : temiquiztemachiani : sentencia tal. (1 temiq[ui]zixnauatiliztli)

desseoso assi. (1)

temiquiztemachiliztli : desseo tal. (1) temiquiztlatzontequiliani : condenador assi. (1) sentencia tal. (1) hartar. (1) hinchir de

temiquiztlatzontequililiztli : temitia, vianda a temitia, hinchir.

nite : hartar a otro. pr: onitetemiti. (2) otro. (1) nitla : henchir algo. pr: onitlatemiti. (2) (1) henchir. (1)

hinchir lo que falta. (1) henchir algo de

temitia +, nic : henchir algo de tierra. (1 tlalli nictemitia) tierra. preteri: tlalli onictemiti. (2 Tlalli nictemitia) temitiliztli : temixihuitiani : Temixiuitiani) el acto de hartar a otro de viandas. (2) partera que ayuda aparir. (1 temixiuitiani)

partera. (2

temixihuitiliztli : parteria oficio desta. (1 temixiuitiliztli) el acto o el officio de hazer parir la partera ala que esta de parto. (2 Temixiuitiliztli) temmachia, nitla : esperar algo, o tener confiana de alcanar algun beneficio, o de ser fa[v]orecido de alguna parte. pr: onitlatemmachi. (2) temmalhuia, nino : ser guardado y prudente enel hablar. pre: oninotemmalhui. (2) hablar con prudencia. (1) temmalina, nitla : torcer enderredor. (1) descortesmente

temmamacehuallotica : descortesmente. (1 temmamaceuallotica) assi. (2 Temmamaceuallotica) temmamacehuallotl : temmamauhtia, nite : onitetemmamauhti. (2) descortesia tal. (2 Temmamaceuallotl)

amedrentar o amenazar c[n] palabras. pre: amedrentar o amenazar a otro. (1)

temmati, nic : dexar de hazer algo por pereza. pr: onictemma. (2) emperezar. (1) temmati, nitla : idem. pr: onitlatemma. (Temmati, nic: dexar de hazer algo por pereza. pr: onictemma.) (2) perezoso ser. (1) temmecatl + : temmecatl) xaquima de bestia. (1 cauallo temmecatl) xaquima. (2 Cauallo

temmecayo

+ :

freno de cauallo. (2 Itepuz temmecayo cauallo)

temmecayotia, nite : enfrenar bestia, o ponerle cabestro. pr: onitetemmecayoti. (2) echar cabestro. (1) temmecayotl + : rienda de freno. (1 cauallo temmecayotl) Cauallo temmecayotl) temmetlapiltic : beudo de largos besos. (1) riendas de cauallo. (2

hombre de largos beos. (2)

temo : digerirse la comida. (1) digerirse la comida. pr: otemoc. (2) temo, ni : descendir o abaxar. pre: onitemoc. (2) abaxar o descendir. (1) decender de alto. (1) temo, non : idem. pr: onontemoc. (Temo, ni: descendir o abaxar. pre: onitemoc.) (2) abaxar o descendir. pre: onontemoc. (2) decender de alto. (1) abaxar o descendir. (1) temo + : alunado, que tiene lucidos interualos (2 Ipan temo) yndigesto tener el estomago. (1 ayamo temo) yndigesto, no digerido. (1 ayamo temo) acaecerme algo. (1 ytla nopan temo) el manjar que esta por digerir en el estomago. (2 Ayamo temo) temo +, non : idem. pre: nitic onontemoc. (Itic nitlanemitia, n: idem. pre: nitic onitlanemiti. (Itic nitlaay, n: idem. pre: nitic onitlaax. (Itic ninonotza, n: consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz.))) (2 Itic nontemo, n) temo intlacualli : desmoler la comida o digerirla. (1 temo yntlaqualli)

temoa : todos descienden, o abaxan. p: otemoac. (2) temoa, nitla : buscar algo, o inquirir de algun negocio. pre: onitlatemo. (2) aueriguar algo. (1) buscar algo. (1) especular. (1) temoayan : temoayan cuesta abaxo, o lugar por donde todos descienden. (2) + : chorro de agua, de alto abaxo. (2 Atli temoayan) cosa o persona

temocihui : molesta cosa. (1 temociui) turbador. (1 temociui) importuna, y que da desassosiego e inquietud. (2 Temociui)

temocihuiani : molestador. (1 temociuiani) turbador. (1 temociuiani) idem. (Temociui: cosa o persona importuna, y que da desassosiego e inquietud.) (2 Temociuiani) temocihuiliztica : molestamente. (1 temociuiliztica)

temocihuiliztli : ynquietud assi. (1 temociuiliztli) desasossiego. (1 temociuiliztli) molestia. (1 temociuiliztli) embarao tal. (1 temociuiliztli) inquietud o desasossiego que da alguna persona. (2 Temociuiliztli) temohuia, nitla : descender, o abaxar algo. prete: onitlatemoui. (2 Temouia, nitla) decender alguna cosa. (1 nitla, temouia) digerir la comida. (1 nitla, temouia) abaxar alguna cosa de alto. (1 nitla, temouia) temolcaxitl : temoli : mortero. (1) tauano. (2)

abejon. (1)

temolia, nitetla : buscar algo para otro, o hazer inquisici[n] de vida agena. p: onitetlatemoli. (2) temolin : cierto escarauajo, o tauano. (2) abaxamiento tal. (1) descendimiento, o

temoliztli : decendimiento assi. (1) el acto de descendir y abaxar. (2) temolli : temolli tauano. (2) + :

buscada cosa assi. (1 tlaacica temolli)

temomotlaliztli : apedreamiento. (1) temomotlani : temomoyahua : apedreador. (1) el que desbarata, o haze descarriar la gente. (2 Temomoyaua) desbarate de gente. (1 temomoyaualittli) lo mesmo es que temoyaualiztica. (2 Temomoyaualiztica) lo mesmo

temomoyahualittli : temomoyahualiztica :

temomoyahualiztli : ahuyentamiento desta manera. (1 temomoyaualiztli) es que temoyaualiztli. (2 Temomoyaualiztli) temomoyahuani : Temomoyauani) temotiuh, ni : (1) temotlaliztli : ahuyentador tal. (1 temomoyauani)

lo mesmo es que temoyauani. (2 cuesta baxo yr.

yr descendiendo, o abaxando cuesta abaxo. (2) apedreamiento. (1)

temotlani : apedreador. (1) temotoxahuiliztli : temotzoloani : derribamiento assi. (1 temotoxauiliztli) rascuador, o engarrafador. (2)

engarrafador. (1)

temotzololiztica :

rascuando. aduerbio. (2) rascuo tal. (2)

temotzololiztli : engarrafamiento. (1) temoxictiani :

el que no tiene en nada a otro, ni haze caso del. (2) enfermedad. (1 temoxtli, eecatl) enfermedad, o

temoxtli, ehecatl : pestilencia. (2) temoyahualiztica : (2 Temoyaualiztica) temoyahualiztica = :

alborotando, descarriando, o desparziendo a otros. aduer. = temomoyahualiztica (2 temoyaualiztica) alboroto assi.

temoyahualiztli : ahuyentamiento desta manera. (1 temoyaualiztli) (2 Temoyaualiztli)

temoyahualiztli temoyahuani : temoyahuani = :

= :

temomoyahualiztli (2 temoyaualiztli)

alborotador tal. (2 Temoyauani) = temomoyahuani (2 temoyauani)

tempachoa, nino : cubrirse, o ataparse la boca c[n] la manta. &c. prete: oninotempacho. (2) cubrir la boca de barro la manta. (1) tempachoa, nite : sobornar. (1) cohechar al juez. (1) echar aziar. (1) tempapahuia, nino : dar alaridos como moros en la guerra. prete: oninotempapaui. (2 Tempapauia, nino) alaridos dar enla guerra. (1 nino, t[n]papauia) tempapazolihui : deshilarse la ropa por la orilla. (1 tempapaoliui) deshilarse, o maraase la orilla dela vestidura. prete: otempapaoliuh. (2 Tempapaoliui) tempapazoltic : Tempapaoltic) deshilada ropa. (1 t[n]papaoltic) deshilada orilla assi. (2

tempatilia, nino : trastrocar las palabras, otrastrauillarseme la lengua. preterito: oninotempatili. (2) tempechoa, nite : atapar, o cubrir a otro la boca conla manta. &c. o echar aziar, o cohechar al juez. pre: onitetempacho. (2) tempepeyotza, nino : rezar entredientes como clerigo. prete: oninotempepeyotz. (2) rezar como clerigo. (1) menear los labrios como quien reza. (1) tempilcatimotlalia, ni : encapotarse de enojo. (1) tempilcatimotlaliliztli : encapotamiento assi. (2) encapotarse de enojo. p: onitempilcatimotlali. (2) encapotamiento. (1 t[n]pilcatimotlaliliztli) encapotado desta

tempilcatimotlaliqui : encapotado. (1 t[n]pilcatimotlaliqui) manera (2) tempilolli : beote pequeo. (1)

beote pequeo de indio. (2) chuparse los

tempipitzoa, nino : relamerse. preterito: oninotempipitzo. (2) labrios o relamerse. (1 nino, t[n]pipitzoa) tempipixahui : Tempipixaui) tempiqui, nino tempixahui :

mellarse el cuchillo, o cosa semej[n]te. prete: otempipixauh. (2 : cerrar la boca. (1) embotarse. (1 t[n]pixaui)

tempixoa, nitla : mellar cuchillo, o otro instrumento semejante. pret: onitlatempixo. (2) rebotar o embotar lo agudo. (1) embotar cuchillo o cosa assi. (1 nitla, t[n]pixoa) tempohua : Tempoa) nitla. dezir algo de coro, o deletrear. prete: onitlatempouh. (2

tempohua, nitla : rezar pronunciar alto. (1 nitla, tempoua) algo. (1 nitla, tempoa) deletrear. (1 nitla, tempoa) tempolihui : desperdiciarse. (1 tempoliui)

de coro dezir

tempotzalhuia, nite : hazer regaar a otro, dandole mucha pena y enojo. preterito: onitetempotzalhui. (2) hazer bufar a otro de enojo. (1) tempotzoa, ni : turbarse mucho y enojarse mostrando el rostro alterado y demudado. preter: onitempotzo. (2) hincharse el rostro o los labrios de enojo. (1) tempotzotica : enojado estar. (1) tempotzotica, ni : estar encapotado de eno[j]o. p: onitempotzoticatca. (2) tempotzotimotlali : tempotzotimotlalia, ni encapotado y mohino assi. (2) : encapotarse de enojo. (1) encapotamiento desta manera (2) encapotamiento. (1

tempotzotimotlaliliztli : t[n]potzotimotlaliliztli)

tempotzotimotlaliqui : encapotado assi. (2) tempozoncayotl : flocadura. (1 tempooncayotl) despicar, s: quitar

tempoztequi, nite : despicar aues. (2 Tempuztequi, nite) elpico al aue. (1 nite, tempuztequi) tena, ni : quexarse el enfermo. preteri: onitenac. (2) gemir con dolor. (1) tena + : gemir al gemido de otro. (1 teuan ni, tena)

quexarse el enfermo. (1)

tenaana, nite : descarrillar a otro. preterito: onitetenaan. (2) desquixarar con las manos. (1) tenacatzatzatiliztli : el acto de hazer sordo a otro. (2) tenacayo : tenacaz : carne humana. (2) el cuerpo, o carne de alguno. (2)

descarrillar o

embaxador, o mensajero de grandes. metaphora. (2)

mensajero. (1)

tenacazcotonani : cortador tal. (1) tenacazpati : (1) tenacazpatiani : medico que cura enfermedad de orejas. (2) medico d[e] orejas. (1) el acto d[e] hazer sordo a otro. (2) ensordecimiento. (1) medico d[e] orejas.

tenacaztapaloliztli :

tenacaztapaltililiztli : idem. a otro.) (2) ensordecimiento. (1) tenacaztecqui : cortador tal. (1)

(Tenacaztapaloliztli: el acto d[e] hazer sordo

tenacaztequini :

cortador tal. (1) reprehender. (1) aconsejar. (1) reprehension. (1)

tenacaztitech nino piloa : tenacaztitech ninopiloa : tenacaztitechnepiloliztli :

tenacaztitechninopiloa : asirse delas orejas de alguno, o reprehender y corregir a otro. pret: tenacaztitech oninopilo. metap[h]ora. (2) tenacaztititzani : tenacaztlan : tenacaztli : esquina. (1) atronador tal. (1)

ala oreja. (1) piedra labrada para esquina depared (2) ensordecimiento. (1) piedra labrada para

tenacaztzatzatililiztli : tenactiani : tenactiliztli : tenactiqui :

detenedor assi. (1) detenimiento tal. (1) detenedor assi. (1) cerca de algo. (1 tenauac)

tenahuac : con alguno, o par de alguno. (2 Tenauac) acerca de alguno. (1 tenauac)

tenahuac + : biuir con otro. pre: tetloc tenauac oninen. (2 Tetloc tenauac ninemi) con alguno o par de alguno. (2 Tetloc tenauac) tenahuac nemiliztli : morada con otro. (1 tenauac nemiliztli)

tenahuac nemini : morador con otro. (1 tenauac nemini) tenahuac yeliztli : (2 Tenauac yeliztli) acompaamiento delos que acompaan a otro, y estan con el. acompaamiento assi. (1 tenauac yeliztli)

tenahuac yeni : el que acompaa a otro desta manera. (2 Tenauac yeni) acompaador tal. (1 tenauac yeni) tenahualahualiztli : mote. (1 tenaualaualiztli) tenahualahualiztli, mote : s. el acto de motejar a otro. (2 Tenaualaualiztli, mote) tenahualahuani : motejador. (2 Tenaualauani) motejado[r]. (1 tenaualauani)

tenahuallacaquiliztli : idem. (Tenaualaualiztli, mote: s. el acto de motejar a otro.) (2 Tenauallacaquiliztli) tenahuallacaquitiani : el que moteja a otro. (2 Tenauallacaquitiani) (1 tenauallacaquitiani) tenahuallacaquitiliztli : mote. (1 tenauallacaquitiliztli) motejado[r].

tenahuallalaniliztli : cautelosa pregunta. (2 Tenauallalaniliztli) manera. (1 tenauallalaniliztli) tenahuallatequililiztli :

pregunta desta

celada encubierta. (1 tenauallatequililiztli)

tenahuallatequiliztli : celada encubierta para hazer mal a los contrarios. (2 Tenauallatequiliztli) tenahuallatlaniani : preguntador tal. (1 tenauallatlaniani)

tenahuallatlaniliztli : pregunta assi. (1 tenauallatlaniliztli) tenahuallatlaniqui : tenahualnotza : preguntador tal. (1 tenauallatlaniq[ui])

el que llama a otro con cautela. (2 Tenaualnotza) assegurador tal. (1 tenaualpauiani)

tenahualpahuiani :

tenahualpahuiliztica : asseguradamente assi. (1 tenaualpauiliztica) tenahualpoloani : cauteloso y perjudicial. (2 Tenaualpoloani) tenahualpololiztica : cautelosa o maliciosamente. (2 Tenaualpololiztica) cautelosa y maliciosamente. (1 tenaualpololiztica) tenahualpololiztli : cautela para hazer mal a otro. (2 Tenaualpololiztli) cautela maliciosa. (1 tenaualpololiztli) tenahualtecaliztica : tenahualtecani : tenahualtia, nino asseguradamente assi. (1 tenaualtecaliztica)

assegurador tal. (1 tenaualtecani) : ponerse detras de alguno. (1 nino, tenaualtia) assegurador tal. (1 tenaualyollaliani) asseguradamente assi. (1 tenaualyollaliliztica)

tenahualyollaliani :

tenahualyollaliliztica : tenahuan :

madres de algunos. (2 Tenauan) abraado o

tenahuatequiliztli : abrao, o abraado. (2 Tenauatequiliztli) abrao. (1 tenauatequiliztli) tenahuatequini : tenahuatia + : el que abraa a otro. (2 Tenauatequini)

mandon que mucho manda. (1 anicnemi yn tenauatia) el que manda algo a otros. (2 Tenauatiani) despedidor assi. (1

tenahuatiani : tenauatiani)

tenahuatiliztli : mandado en esta manera. (1 tenauatiliztli) mandamiento assi. (1 tenauatiliztli) mando. (1 tenauatiliztli) escusacion por priuilegio. (1 tenauatiliztli) despedimiento tal. (1 tenauatiliztli) citacion. (1 tenauatiliztli) el acto de despedir a otro, o m[n]dato que se da para hazer algo, o licencia que se otorga a otro. (2 Tenauatiliztli) dispensacion. (1 tenauatiliztli) esencion. (1 tenauatiliztli) licencia comoquiera. (1 tenauatiliztli) emplazaminto. (1 tenauatiliztli) juridicion. (1 tenauatiliztli)

tenahuatilli : tenauatlli) tenahueloa, ni : ni) tenalaztli : tenaliztli :

ley, o mandamiento. (2 Tenauatilli)

ley generalmente. (1

derrocar muro o cerca de ciudad. pre: onitenauelo. (2 Tenaueloa, gemido de enfermo, o quexa del que tiene dolor enel cuerpo. (2) gemido con dolor. (1)

tenamaztin : piedras sobre que ponen la olla al fuego, o tres criaturas nacidas juntas de vn vientre. (2) nacidos tres desta manera. (1) tenamaztli : nacido con otros dos. (1) villa cercada. (1)

tename altepetl : villa cercada de muro. (2)

tenamic : marido. (1) contrario en juego. (1) marido, o muger casada, o compaero e ygual de otro, enemigo de alguno y contra rio, o el contrario del que juega. (2) muger de marido. (1) marido o muger, casados. (1) esposa. (1) esposo. (1) tenamicqui : tenamicuan : competidor, o contrario de alguno (2) contendedor tal. (1)

mugeres, o varones casados. i. casados, o casadas. (2)

tenamiquiliztli : encuentro tal. (1) tenamiquini : contrario del que juega. (2) contrario en juego. (1) cerca o

tenamitl : cerca, o muro de ciudad. (2) muro de cibdad. (1) tenamohuani + :

cerca de cibdad o pueblo. (1)

cossario. (1 acalco teichtacamictia, acalco tenamovani) robo, o rebatia. (2) + : arrebatia. (1)

tenamoyaliztli : tenamoyaliztli tenamoyani tenan : + :

robo del que saltea. (1 otlica tenamoyaliztli)

robador. (1 otlica tenamoyani) patron o defensor. (1)

madre de alguno. (2)

tenan + : madrina de baptismo. (1 teoyotica tenan) padre y madre. (1 teta, tenan) madrina desta manera. (2 Nenamictiliztica tenan) madrina de baptismo. (2 Nequatequiliztica tenan) madrina deboda. (1 teoyotica tenan) madrina deboda. (1 nenamictiliztica tenan) madrina de baptismo. (1 nequatequiliztica tenan) tenan, teta : tenanahuatiani : padre y madre. (1) el que procura y aconseja que hagan mal a otro. (2 Tenanauatiani)

tenanahuatilia, nite : tratar traicion, o procurar mal a otro. prete: onitetenanauatili. (2 Tenanauatilia, nite) procurar mal a otro. (1 nite, tenanauatilia) traycion hazer o tratar. (1 nite, tenanauatilia) consejar mal. (1 nite, tenanauatilia) armar traicion a otro. (1 nite, tenanauatilia) poner

asechanas a otros. (1 nite, tenanauatilia) otro. (1 nite, tenanauatilia) tenanahuatiliztica : Tenanauatiliztica) tenanamiqui : a otro. (1)

auisar y persuadir, que hagan mal a

contraicion, o ac[n]sejando q[ue] hagan mal a otro. (2 assessor que assiste y acompaa

asessor, o ayudador de otro. (2)

tenanamiquiliztli : consejo que se da. (1) fauor, o ayuda que se da a otro. (2) fauor enesta manera. (1) ayuda assi. (1) tenanamiquini : assessor que assiste y acompaa a otro. (1) (2) consejero. (1) fauorecedor tal. (1) tenananquiliani : arrendador assi. (1) tenanhueloa, ni tenani : tenanquili : descercar o destruir la cerca. (1 ni, tenanueloa) gemidor, el que mucho gime. (1) ayudador de otro.

enfermo que se quexa y gime. (2) + :

monazillo. (2 Missa tenanquili piltontli)

tenanquiliani : fauorecedor tal. (1) el que responde a otro, o el que ayuda amissa o a otra cosa. (2) ayudador assi. (1 ten[n]quiliani) respondedor. (1) tenanquiliani = : = tenanquiliqui (2 tenanquiliani)

tenanquililiztica : tenanquililiztli : respuesta. (1) tenanquililpiltontli tenanquiliqui :

fauorablemente. (1) fauor enesta manera. (1) + : respuesta. (2) ayuda assi. (1)

monazillo de clerigos. (1 missa tenanquililpiltontli) ayudador assi. (1)

lo mesmo es que tenanquiliani. (2)

tenanquiyahuatl : arrabal. (2 Tenanquiauatl)

arrabal. (1 tenanquiauatl) cercar el

tenanteca, ni : cercar de muro la ciudad. preteri: onitenantecac. (2) pueblo de muro. (1)

tenantia, nitla : idem. o hazer albarrada. preter: onitlatenanti. (Tenanteca, ni: cercar de muro la ciudad. preteri: onitenantecac.) (2) cercar el pueblo de muro. (1) tenantiliztli : matriz generalmente. (1) madre. (1)

tenantzin : madre de alguno. (2)

tenanuituma, ni : derrocar cerca o muro de ciudad. pre: onitenanuitun. (2) tenanxitinia, ni : idem. preterito: onitenanxitini. (Tenanuituma, ni: derrocar cerca o muro de ciudad. pre: onitenanuitun.) (2) descercar o destruir la cerca. (1)

tenapaloani : tenapaloliztli : tenatcayotl : tal. (1) tenatic :

gouernador. (1) gouernacion. (1) filo o agudeza de cuchillo, o de cosa semejante. (2) agudeza

cosa aguda, assi como cuchillo. &c. (2)

aguda cosa y muy afilada. (1) relieues dela

tencahualli : relieues, o sobras de la mesa. (2 Tencaualli) mesa. (1 tencaualli)

tencapania, nino : taxcar marcando alguna cosa. pre: oninotencapani. (2) taxcar maxcando. (1) tascar. (1) maxcar algo y sonar el mouimiento de los labrios del que come apriessa. (1) tenchalli : barua, no los pelos. (2) barua sin pelos. (1) deshilarse la

tenchayahua : deshilarse la orilla dela ropa. (2 Tenchayaua) ropa por la orilla. (1 tenchayaua)

tenchayahuac : deshilada orilla de ropa. (2 Tenchayauac) ropa con flocadura enla orilla. (1 tenchayauac) deshilada ropa. (1 tenchayauac) tenchimalli : beudo como negro. (2) hocico como de puerco. (1)

tenchitonia, nitla : onitlatenchitoni. (2) tenchitoniliztli : tenchitonqui :

desborcellar, mellarvaso, ocosa semejante. prete: mellar algun vaso. (1) mella o melladura. (1) mellada cosa assi. (1) cansado desta

cosa mellada assi. (2)

tenciyahuhqui : el que esta cansado de hablar. (2 Tenciauhqui) manera. (1 tenciauhqui)

tenciyahui, ni : cansarse de hablar. preterit: onitenciauh. (2 Tenciaui, ni) cansarse de hablar. (1 ni, tenciaui) tenciyahuiliztli : (1 tenciauiliztli) tenciyahuini : cansancio desta manera. (2 Tenciauiliztli) cansancio assi.

cansado assi. (2 Tenciauini)

tencotona, nitla : mellar vaso o borde de alguna cosa. pre: onitlatencoton. (2) mellar algun vaso. (1) tencotonaliztli : mella, o el acto de mellar vasos. (2) mella o melladura. (1)

tencotonqui : cosa mellada assi, o el que tiene falto o cortado elbeo o labrio. (2) mellada cosa assi. (1 t[n]cotonqui) tencuacuauhti, ni : cansarse de hablar. (1 ni, tenquaquauhti)

tencuacuauhti, + : cansarse de hablar. p: onotenquaquauhtic. vel. onitenquaquauhtic. (2 Tenquaquauhti, no, vel, ni)

tencuacuauhti, no/ huel/ ni : cansarse de hablar. p: onotenquaquauhtic. vel. onitenquaquauhtic. (2 Tenquaquauhti, no, vel, ni) tencuacuauhtic : tenquaquauhtic) cansado de hablar. (2 Tenquaquauhtic) cansado desta manera. (1

tencuacuauhtilia, nino : parlar o hablar mucho y con gran brio. pre: oninotenquaquauhtili. (2 Tenquaquauhtilia, nino) tencuacuauhtiliztli : c[n]sancio de mucho hablar. (2 Tenquaquauhtiliztli) cansancio assi. (1 tenquaquauhtiliztli) tencuahuitl : idem. (Tenquauhxolotl: hombre de mala lengua.) (2 Tenquauitl) desenfrenado, s: de mala lengua. (1 tenquauitl) tencualac mitl : saeta eruolada o con ponoa. (2 Tenqualac mitl)

tencualac quizaliztli : el acto de caersele a alguno las bauas. (2 Tenqualac quializtli) tencualac quizani : tencualac quizqui : bauoso. (2 Tenqualac quiani) idem. (Tenqualac quiani: bauoso.) (2 Tenqualac quizqui)

tencualacquiza, ni : caerse le lasbauas, oser bauoso. prete: onitenqualacquiz. (2 Tenqualacquia, ni) bauear o echar bauas. (1 ni, tenqualacquia) tencualacquizani : tencualacquizqui : bauoso. (1 tenqualacquiani) bauoso. (1 tenqualacquizqui)

tencualactli : bauaza. (1 tenqualactli) bauas. (2 Tenqualactli) escopetina que se sale; i; las bauas. (1 tenq[u]alactli) baua. (1 tenqualactli) mentira grande. (1 tenqualactli) tencualactli + : falsedad y mentira. (2 Iztlactli tenqualactli) engao o mentira. meta. (2 Tenqualactli, yztlactli)

tencualactli, iztlactli :

tencualacuia, nitla : henchir algo de bauas. pret: onitlatenqualacui. (2 Tenqualacuia, nitla) henchir algo de bauas. (1 nitla, tenqualacuia) tencualpachihui : doblarse el filo del cuchillo, o la orilla de alguna cosa. pre: otenqualpachiuh. (2 Tenqualpachiui) tencualpol : roncero. (1 tenqualpul)

tencuapol : mellado falto dellabrio. (2 Tenquapul) tencuauhapana, nite : reir con otro sin causa, o gruir. pre: onitet[n]quauhapan. (2 Tenquauhapana, nite) reir o gruir sin causa. (1 nite, tenquauhapana) tencuauhtilia, nino : insistir y fauorecer alguna causa con mucho brio, como haze el procurador enel audiencia real. &c. preterito: oninotenquauhtili. (2 Tenquauhtilia, nino) afirmar con atreuimiento y porfia. (1 nino, tenquauhtilia)

tencuauhtilia

=, nino :

tentlapaltilia (2 tenquauhtilia )

tencuauhtiliztica :

desenfrenadamente assi. (1 tenquauhtiliztica) desenfrenado, s: de

tencuauhxolotl : hombre de mala lengua. (2 Tenquauhxolotl) mala lengua. (1 tenquauhxolotl) tencuayotl : braueza tal. (1 tenquayotl) desenfrenadamente assi. (1)

tencuecuenoliztica : tencuecuenotl :

hombre de mala lengua. (2)

desenfrenado, s: de mala lengua. (1) desenfrenamiento tal. (1)

tencuecuenoyotl : desenfrenamiento de lengua. (2)

tencuelpachihui : boluerse los filos del cuchillo. prete: otencuelpachiuh. (2 Tencuelpachiui) boluerse los filos. (1 tencuelpachiui) tencuelpachihuiliztli : boluimiento de filos. (1 tencuelpachiuiliztli) tencuelpachoa, nitla : repulgar algo con ancho repulgo. (2) repulgo. (1) echar repulgo. (1) tencuepa, nino : desdezirse o retratarse. (2) coxear. (2) aguda cosa y muy afilada. (1) filo repulgar echar

retratarse. (1 nino, t[n]cuepa)

tencuinoa, nitla :

tene : cosa aguda, como espada. &c. (2) tener el cuchillo o espada. (1) tene + :

espada de dos filos, o cosa semejante, y chismero. (2 Necoc tene) el que habla mucho, y confuria. (2)

tene, tlatole :

tenecniuhtlaltiani : el que haze amigos alos que estan enemistados. (2) medianero entre dos. (1) tenecniuhtlaltiliztli : reconciliacion assi. (1) tenecnomachitilizti : tenecuiltonoliztli : el acto de abatir y humillar a otro. (2) enriquecimiento. (2) enriquecimiento. (1)

tenecuiltonolti : cosa que enriquece. (2)

enriquecedor. (1)

tenehua, nite : afamar a otro, o dar voto en election o encartar a alguno. preterito: oniteteneuh. (2 Teneua, nite) votar, dar el voto. (1 nite, teneua) ennoblecer a alguno. (1 nite, teneua) encartar. (1 nite, teneua) nombrar. (1 nite, teneua) esclarecer o afamar a otro. (1 nite, teneua) tenehua, nitla : prometer, o expresar algo. preter: onitlateneuh. (2 Teneua, nitla) establecer. (1 nitla, teneua) estimar, tassar o apreciar. (1 nitla, teneua) declarar o pronunciar algo. (1 nitla, teneua) prometer. (1 nitla, teneua) tenehua +, nitla : profetizar. (1 nitla, veca teneua)

tenehua, + : teneua, niquin) tenehualiztli

nombrar a ambos ados. preterito: oniquinneuan teneuh. (2 Neuan + : fama de nueuas. (1 nouian teneualiztli) yllustre cosa, famosa o

tenehualoni : cosa digna de loor. (2 Teneualoni) esclarecida. (1 teneualoni) tenehuelmachiti : sana cosa a otro. (1 teneuelmachiti) tenehui, ni :

esclarecerse o afamarse. (1 ni, teneui)

tenehuilahuiani : el que asecha estando agaapado, o andando agatas. (2 Teneuilauiani) tenehuilanuiani : assechador tal. (1 teneuilanuiani) teneicniuhtlaltiliztli : enemistados. (2) teneixnamictiliztli : tal. (1) el acto de procurar que sean amigos los que estan desconcierto

contiendas y bregas de unos con otros. (2)

tenema&li : dadiua o don. (1) tenemac : aplicada cosa o dedicada para alguna persona. (1) a otro. (2) esposa. (1) esposo. (1) dadiua o don hecho

tenemacahualtiani : el que haze diuorcio y aparta al marido de su muger. (2 Tenemacaualtiani) despartidor. (1 tenemacaualtiani) tenemacahualtiliztli : diuorcio. s. el acto de apartar al marido de su muger. (2 Tenemacaualtiliztli) descasamiento tal. (1 tenemacaualtiliztli) tenemachitiliztli : tenemachpan + : auiso tal. (1)

supitamente, o adesora, o de improuiso. (2 Amo tenemachpan) auisadamente. (1)

tenemachtiliztica :

tenemachtiliztli : auiso que se da a otro, aduertiendolo de alguna cosa. (2) auiso tal. (1) requerimiento assi. (1) tenemactiani : dadiuosa o franco. (2) dadiuoso. (1)

tenemactli : merced o don. (1) don, presente o dadiua. (1) don o dadiua que se da a otro. (2) presente que se da. (1) galardon tal o remuneracion. (1) dote. (1) tenematilizcuini : opinatiuo seguidor de opinion. (1)

tenematilizmati : opinatiuo seguidor de opinion. (1) tenematiliztocani : tenematzayanaliztli : opinatiuo seguidor de opinion. (1) diuorcio. (2)

tenematzazanaliztli : tenemiliani : (1) tenemililiztli :

descasamiento tal. (1) pesquisidor tal.

inquisidor, o examinador de alguna causa. (2) inquisicion o pesquisa assi. (2)

pesquisa enesta manera. (1) conuersion o

tenemilizcuepaliztli : el acto de conuertir a otro a bien biuir. (2) conuertimiento assi. (1) tenemilizcuepani : tenemilizcuepqui : tenemilizicuiloani : tenemilizpoa : tenemilizpoani : conuertidor tal. (1) conuertidor tal. (1) coronista. (1)

cntador de historia. (1) cntador de historia. (1)

tenemilizpohualli : historia o relacion dela vida de alguno. (2 Tenemilizpoalli) contada historia. (1 tenemilizpoualli) tenemiliztemoani : tenemiliztemohuani : inquisidor, o pesquisidor. (2) pesquisidor tal. (1 tenemiliztemouani) pesquisa enesta manera. (1)

tenemiliztemoliliztli : inquisicion o pesquisa. (2)

tenemiliztocaliztli : seta o modo de biuir que alguno sigue, o el acto de imitar y seguir la vida y costumbres de otro. (2) seta de lo que alguno sigue. (1) tenemiliztoquiliztli : idem. (Tenemiliz__tocaliztli: seta o modo de biuir que alguno sigue, o el acto de imitar y seguir la vida y costumbres de otro.) (2) remedamiento assi. (1) tenemiliztoquiztli : tenemmauhti : seta de lo que alguno sigue. (1)

espantable cosa que pone gran temor. (1) el acto de amedrentar y espantar vno a otro. (2) espanto,

tenemmauhtiliztli : actiue. (1) tenempehualti : Tenempeualti)

renzilloso que se ensaa y rie sin causa ni razon. (2

tenempehualtiani : idem. (Tenempeualti: renzilloso que se ensaa y rie sin causa ni razon.) (2 Tenempeualtiani) acometedor assi. (1 tenempeualtiani) tenempehualtiliztli : acometimiento tal. (1 tenempeualtiliztli)

tenempehualtiqui : idem. (Tenempeualtiani: idem. (Tenempeualti: renzilloso que se ensaa y rie sin causa ni razon.)) (2 Tenempeualtiqui) tenencahuan : tenencoani : sieruos generalmnte. (1 tenencauan) burlador tal. (1) burlador, o engaador. (2)

tenencoliztica :

burlando assi. (1)

burlando, o enganando a otros (2) burla, o engao enamorar a otro.

tenencoliztli : burla assi. (1) hecho a otro. (2) tenenectia, nino (1) tenenehuiliztica : + :

cortedad de cumplimiento. (1)

dessear ser codiciado y procurarlo. (1)

dessemejantemente. (1 amo teneneuiliztica) cosa q[ue] no tiene

tenenehuixca + : no tener par niygual. (1 ac[n] teneneuixca) par o ygual. (2 Acan teneneuixca) tenenepilcuapacholoni : idem. Tenenepilquapacholoni) tenenepilcuappacholoni : tenenepilmotzolo : tenenepilpachoani : (Tenenepilpacholoni: mordaza.) (2

mordaza. (1 tenenepilquappacholoni) cosa aspera al gusto. (2)

aspera cosa al gusto. (1) amordazados. (1)

tenenepilpacholiztli : amordazamiento. (1) tenenepilpacholoni : teneneuhcahuiliztli : Teneneuhcauiliztli) mordaza. (1) mordaza. (2) desafio. (2 el que

desafio. (1 teneneuhcauiliztli)

tenenotzaltiani : medianero entre dos. (1) pacifico, hazedor de paz. (1) haze amigos y que se hablen los enemistados. (2)

tenenotzaltiliztli : medianeria tal. (1) reconciliacion assi. (1) pacificacion tal. (1) el acto de hazer amigos y q[ue] se reconcilien los reidos. (2) tenentlamachtiani : (2) angustiador. (1) entristecedor. (1) afligidor de otros. aflicion

tenentlamachtiliztli : descontentamiento tal. (1) que se da a otro. (2) tenepantla : otros (2) entre algunos. (1 tenep[n]tla)

entristecimiento. (1)

en medio de algunos, o entre

tenepantla + : malsin, o reboltoso (2 Tetzalan tenepantla nemini) ser malsin y meter mal entre otros. pre: tetzalan tenepantla oninotecac. (2 Tetzalan tenepantla ninoteca) malsin. (1 tetzalan tenepantla motecani) poner paz [n]tre los que rien, o se acuchillan. preteri: tetzalan tenepantla oninoquetz. (2 Tetzalan tenepantla ninoquetza) malsin que mete mal entre otros. (2 Tetzalan tenepantla motecani) malsin. (1 tetzalan tenepantla nemini) tenepantla moquetzaliztli : medianeria desta manera. (1)

tenepantla moquetzani : el que se pone enmedio delos que rien para poner los enpaz. (2) medianero como quiera. (1)

tenepantla motecani :

malsin y reboluedor de otros. (2)

tenepantla nemiliztli : el acto de reboluer aotros. (2 Tenep[n]tla nemiliztli) tenepantla nemini : (2) idem. (Tenepantla motecani: malsin y reboluedor de otros.) idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer

tenepantla netequiliztli : aotros.) (2)

tenepantla ni, quiza : arrojarse y meterse alguno entre otros. (1 tenepantla ni, quia) tenepantla ninemi : reboluer a otros, o ser malsin. (2) chismear. (1)

tenepantla nino, teca : reboluer o turbar a otros. (1) tenepantla ninoteca : idem. o meter mal entre otros. prete: tenepantla oninotecac. (Tenepantla netequiliztli: idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.)) (2) tenepantla ninoteteca : idem. prete: tenepantla oninotetecac. (Tenepantla ninoteca: idem. o meter mal entre otros. prete: tenepantla oninotecac. (Tenepantla netequiliztli: idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.))) (2) tenepantla tetzalan ninemi : idem. preterito: tenepantla tetzalan oninen. (Tenepantla ninoteteca: idem. prete: tenepantla oninotetecac. (Tenepantla ninoteca: idem. o meter mal entre otros. prete: tenepantla oninotecac. (Tenepantla netequiliztli: idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.)))) (2) tenepantlani, nemi : reboluer o turbar a otros. (1 tenep[n]tlani, nemi) gracia de adoption, o de prohijacion. (2)

tenepiltzintiliz gracia : tenepohualti : tenepohualtia : Tenepoaltia)

cosa que haze ensoberueeer a alguno. (2 Tenepoalti) idem. (Tenepoalti: cosa que haze ensoberueeer a alguno.) (2 (Tenepoalti: cosa que haze

tenepohualtiani : idem. (Tenepoaltia: idem. ensoberueeer a alguno.)) (2 Tenepoaltiani) tenequiltia, nic tenetechalaniani : tenetechalaniliztli : discordia. (2) tenetechalaniliztli tenetechchalaniani : :

querer o dessear algo para otro. (1) reboluedor que mete mal entre otros. (2) el acto de reboluer a otros assi. s. aquella contienda y = : = tenetechehualiztli (2 tenetechalaniliztli)

malsin. (1)

tenetechehualiztli : lo mesmo es que tenetechalaniliztli. (2 Tenetecheualiztli) desconcierto tal. (1 tenetecheualiztli)

tenetechehuani : malsin. (1 tenetecheuani) lo mesmo es que netechalaniani (2 Tenetecheuani) reboluedor que mete mal entre algunos. (1 tenetecheuani) descncertador assi. (1 tenetecheuani) tenetecheuh : idem. (Tenetecheuani: lo mesmo es que netechalaniani) (2) atrauillador tal. (1 tenetechilpiani) el acto de enriquezer a otros. (2) enriquecedor. (2) enriquecimiento. (1)

tenetechilpiyani : tenetlamachtiliztli : tenetlamachtilti : tenetlatiliani : tenetlatiliqui :

huidizo con animo de tornar. (1) el que se esconde de otro. (2)

tenetlazotlaltiani : el que haze que se amen y t[n]gan amistad los enemistados. (2 Tenetlaotlaltiani) medianero entre dos. (1 tenetlaotlaltiani) tenetlazotlaltiliztli : el acto d[e] hazer amigos alos tales. (2 Tenetlaotlaltiliztli) medianeria tal. (1 tenetlaotlaltiliztli) tenetol : promesa, o voto que alguno hizo. (2) voto desta manera. (1)

teneuhtica :

estar algo determinado, o difinido. (2)

teneuhtiuh, nitla : dexar dicho el dia o ti[m]po para quando tengo de boluer, o tornar acasa. pret: onitlateneuhtia. (2) teneuhtiuh inicuac nihuallaz, nitla : sealar o expressar el dia que tengo de tornar, qundo voy a alguna parte. (1 nitla, teneuhtiuh yniquac nivallaz) tenexcalhuia, nitla tenexcalli : : echar o poner algo en horno de cal. (1) horno de cal. (1)

horno de cal, ola casa donde se guarda. (2)

tenexhuia, nitla : echar cal en alguna cosa. preter: onitlatenexui. (2 Tenexuia, nitla) reboluer o mezclar cal con otra cosa. (1 nitla, tenexuia) tenexpoloa, ni : argamassa hazer. (1) argamassa. (1)

tenexpololli : argamasa, o mezcla de cal rezien hecha. (2) mezcla de cal. (1) tenextetl : piedra de cal. (2) piedra de cal. (1)

tenextililiztli : manifestacion. (1) tenextiliztli : el acto de descubrir, o encartar a otro. (2) encartamiento. (1) tenextlati : el que quema, o haze cal. (2) calero. (1) hazer o quemar cal. encartacion o

tenextlatia, ni : cozer horno de cal. pre: onitenextlati. (2) (1)

tenextlatiani :

el que cueze, o quema horno de cal. (2)

calero. (1) calera.

tenextlatiloyan : calera, lugar donde hazen cal. (2) (1) tenextlatiqui : calero. (1)

horno de cal. (1)

tenextlazaloloni : tenextli : cal. (2)

plana de albai[l]. (1 tenextlaaloloni) cal. (1)

tenexzaloloni : tenexzoquitl : teneyaniliqui :

plana de albai. (2 Tenexaloloni) mezcla de cal. (1 tenexoquitl) el que se esconde de otro. (2 Teneianiliqui) tentacion.

teneyeyecoltiliztli : tentacion, o el acto de tentar vno a otro. (2) (1 teneyeyecultiliztli) tenezaloloni : plana de albai. (2 Tenealoloni) : argamassa hazer. (1 ni, teneoquichichiua)

tenezoquichichihua, ni tenezoquitl : teneoquitl)

argamassa o mezcla de cal y arena. (2 Teneoquitl) : torcer enderredor. (1)

argamassa. (1

tenilacatzoa, nitla tenilpiya, nic : Tenilpia, nic) tenilpiya tenitl : +, ni

enfrenar, o poner cabestro ala bestia. pret: onictenilpi. (2 : enfrenar. (1 ni, cauallo tenilpia) boal persona. (1)

hombre de otra nacion y boal. (2) esclauo boal. (2)

tenitlacotli :

sieruo boal. (1)

tenitoa, nitla : deletrear, dezir algo de coro, o rezar. prete: onitlatenito. (2) rezar pronunciar alto. (1) de coro dezir algo. (1) deletrear. (1) tenitzania, mo : sacrificarse los labrios con nauaja ante los dolos. preterito: omotenitzani. (2) tenitzania, nino : sacrificar y cortar los labrios [n]te los idolos. prete: oninotenitzani. (2) tenitztia, nitla : amolar o aguzar algo. (1) afilar cosa de hierro. (1)

tenitztia +, nitla tenitztia) tenitztiani + :

: afilar espada o cosa de dos filos. (1 nitla, necoc

afilador. (1 tlanecoc tenitztiani) aguda cosa y muy afilada. (1) agudeza tal. (1)

tenitztic : cosa aguda, o que tiene filo. (2) tenitzticayotl :

filo, o agudeza de cuchillo. &c. (2)

teniza, ni : tenia) tenizaloni :

almorzar. pret: oniteniac. (2 Tenia, ni) almuerzo. (1 tenialoni)

almorzar. (1 ni,

teniztia, nicno : encargarse de algo. preterito: onicnotenizti. (2) encargarse de algo. (1) tomar a su cargo. (1) teniztia, nicte : encargar, o encomendar algo a otro. prete: onictetenizti. (2) encargar algo a otro. (1) tenmamacehual + : descortes. (1 atlaca tlatoa, tenmamaceual) descortesia. (1 t[n]mamaceuallotl)

tenmamacehuallotl :

tennamiqui, nic : jurar, hazer juramento. (1 nict[n]namiqui yn cruz) tennamiqui, nite : besar a otro. preterito: onitetennamic. (2) besar a otro. (1) tennecuiloa, nite : torcer la boca haziendo gestos. prete: onitetennecuilo. (2) hazer gestos con la boca. (1) tennecuiltic : boquituerto. (2) boquituerto. (1)

tennonotza, mo : concertarse algunos enel precio delo que se vende. (2) conuenir o concertarse dos. (1) tennonotza, nite : concertar, o hazer algun contrato con otro. prete: onitetennonotz. (2) concertarse enel precio. (1) tennonotza, nitla : idem. preterito: onitlatennonotz. (Tennonotza, nite: concertar, o hazer algun contrato con otro. prete: onitetennonotz.) (2) concertarse enel precio. (1) tennonotza, tito : idem. preterito: otitotennonotzque. (Tennonotza, nitla: idem. preterito: onitlatennonotz. (Tennonotza, nite: concertar, o hazer algun contrato con otro. prete: onitetennonotz.)) (2) concertarse enel precio. (1) tenohuian tocaliztli : afrenta tal. (1 tenouian tocaliztli) tenohuiantocaliztica : afrentosamente, o baldonando y enxabonando a otro. (2 Tenouiantocaliztica) afrentadamente assi. (1 tenouiantocaliztica) tenohuiantocaliztli : afrenta o baldon assi. (2 Tenouiantocaliztli) manera. (1 tenouiantocaliztli) tenohuiantocani : afrentado, o denostador tal. (2 Tenouiantocani) (1 tenouiantocani) baldon desta

afrentador tal.

tenolli : arco de piedra. s. decalicanto, o arco de portada, o arco toral. (2 Tenulli) arco o puente de calicanto. (2) puente de arco. (1) arco toral de edificio. (1) tenoltontli : puente pequea assi. (1)

tenoncua + : idem. (Teoyotica tenonqua quetzaliztli: descomunion.) (2 Teoyotica tenonqua quixtiliztli) descomunion. (2 Teoyotica tenonqua quetzaliztli) descomunion. (1 teoyotica tenonqua quetzaliztli) tenoncuaquixtiliztli : descomunion. (1 tenonquaquixtiliztli)

tenonotyaliztli : diciplina o doctrina. (1) tenonotzalalizmachtiliztlin : oratoria o tectorica. (1) tenonotzalizpeuhcayotl : principio de oracion de orador. (1)

tenonotzaliztli : ynduzimiento assi. (1) habla desta manera. (1) doctrina que se ensea. (1) amonestacion, platica repreh[n]sion o sermon. (2) oracion razonamiento. (1) reprehension. (1) razonamiento. (1) relacion. (1) castigo assi. (1) sermn. (1) predicacion. (1) amonestacion . (1) tenonotzaliztli + : tenonotzaliztli) disfamia. (1 teca tenonotzaliztli) idem. murmuracion. (2 Teca

tenonotzalli : predicacion. (1) repreh[n]sion o sermon.) (2) tenonotzaloni :

(Tenonotzaliztli: amonestacion, platica

ynduzidora cosa. (1) lugar d[n]de

tenonotzaloyan : pulpito. (1) predicatorio o pulpito. (1) doctrin[n] y ensean. (2 Tenonotzaloy[n])

tenonotzani : corrector tal. (1) amonestador. (1) ynduzidor tal. (1) relator. (1) hablador de nouelas o consejas. (1) consejero. (1) orador q[ue] haze oracin. (1) predicador assi. (1) amonestador, o el que haze alguna platica, o da alguna reprehension. (2) tenonotzani + : idem. Neltiliz tenonotzani) (Neltiliztemachtiani: predicador o maestro de verdad.) (2 castigador tal. (1)

tenonotzani teizcaliani : tenonotztli : cosa. (2)

historia que se cuenta o relata, o relacion que se haze de alguna enmudecimiento del que es conuencido de

tenontililiztli : emmudecimiento. (1) algun delicto. (2) tenotza + :

esquiua persona. (1 ayel tenotza) citacion. (1)

tenotzaliztli :

tenotzani : hablador. (1) tenqueloa + : escarnecer. (1 teca nino, tenqueloa) dezir malicias escarneciendo de otro. pre: teca relleno y harto.

tenqueloa, tecanino : oninotenquelo. (2)

tenqui : repleto. (1) lleno cosa llena. (1) harto assi. (1) (1) harto de comida, o cosa llena, assi como vaso o tinaja. (2)

tenquimiloa, nino : cubrirse o ataparse la boca con algo. pre: oninotenquimilo. (2) cubrir la boca de barro la manta. (1) tenquimiloa, nite : cubrir o atapar la boca a otro con algo. pre: onitetenquimilo. (2) atapar la boca a otro. (1)

tenquixtia, nitla : declarar o pronunciar algo. p: onitlatenquixti (2) declarar o pronunciar algo. (1) pronunciar. (1) tenquixtitihuetzi, nic : Tenquixtitiuetzi, nic) declarar algo de priesa. p: onictenquixtitiuetz. (2

tenquixtitiquiza, nic : pronunciar o declarar algo prestamente. pret: onictenquixtitiquiz. (2 Tenquixtitiquia, nic) tenquiztica + : tenquiztica) sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1 yyuca gastado assi. (1)

tentececuinauhqui : tentecuintic :

bota cosa, no aguda. (1) cercenar.

tentequi, nitla : cortar o cercenar algo. preterit: onitlatentec. (2) (1)

tentetecuinahui : mellarse o embotarse el machete o el aadon. (1 tentetecuinaui) gastarse o embotarse el aadon o el machete; &c. (1 tentetecuinaui) embotarse. (1 t[n]tetecuinaui) mellarse o embotarse el cuchillo o cosa assi. prete: otentetecuinauh. (2 Tentetecuinaui) tentetecuinahuiliztli : melladura tal. (1 tentetecuinauiliztli) tentetecuinauhqui : mellado assi. (1)

tentetecuinoa, nitla : mellar alguna cosa. preter: onitlatentetecuino. (2) gastarlo assi. (1) rebotar o embotar lo agudo. (1) embotar cuchillo o cosa assi. (1) tentetl : beote. (1) beote de indio. (2)

tentia, nino : entremeterse y hablar donde no le llaman. (1) hablar alguno, o entremeterse donde no le llaman, o en negocio ageno. pre: oninotenti. (2) tentia, nitla : amolar o afilar cuchillo o cosa semejante, o echar ribete o flocadura o franja alavestidura. pre: onitlatenti. (2) amolar o aguzar algo. (1) echar faxo o ribete. (1) afilar cosa de hierro. (1) tentiani tentica : tenticac : + : afilador. (1 tlanecoc tentiani)

lleno cosa llena. (1 t[n]tica) lleno cosa llena. (1) auenida o crecimiento de rio. (2 Tentiuiliztli) : rebotar o embotar lo agudo. (1 nitla, tentilaua)

tentihuiliztli : tentilahua, nitla

tentilahuac : ombre beudo, de gruessos besos. (1 tentilauac) hombre de gruessos beos o borde o orilla gruessa de vestidura. (2 Tentilauac) tentiliztli + : tentiliztli) afiladura. (1 tlanecoc t[n]tiliztli) chismeria. (2 Nenecoc

tentimani : lleno cosa llena. (1)

cosa que esta llena. (2)

tentiuh :

crecer el rio. (1) desbocado en

tentlahueliloc : desenfrenado, s: de mala lengua. (1 tentlaueliloc) hablar. (1 tentlaueliloc) hombre de mala lengua, y desenfrenado. (2 Tentlaueliloc)

tentlahuelilocayotica : desenfrenadamente assi. (1 tentlauelilocayotica) tentlahuelilocayotl : desenfrenamiento tal. (1 tentlauelilocayotl) desenfrenamiento de l[n]gua. (2 Tentlauelilocayotl) tentlalia, nino : dar palabra, o prometer algo a otro. pre: oninotentlali. (2) la palabra de hazer algo. (1) prometer. (1) tentlamachia, nite : enlabiar y burlar a otro. pre: onitetentlamachi. (2) enlabiar engaando. (1) burlar de palabras. (1) tentlamachitoa, nitla : dezir algo por via de gracia o passatiempo. p: onitlatentlamachito. (2) burlando dezir algo. (1) tentlamachtilti : enriquecedor. (1) tentlamachtli : passatiempo. (2) tentlamati, ni : juego de palabras. (1) enlabiami[n]to, o palabras de dar

el que finge y dize muchas cosas falsas. (2)

tentlapaltilia, nino : lo mesmo es que tenquauhtilia. pre: oninotentlapaltili. (2) afirmar con atreuimiento y porfia. (1) tentlapana, nitla : mellar vaso o cosa semejante. (2) mellar algun vaso. (1)

tentlapanaliztli tentzicuehualiztli : tentzicueualiztli) tentlapani : tentlapanqui :

mella o melladura. (1 tentlapanaliztli

quebrarse el borde del vaso. (1) mellada cosa assi. (1) vaso mellado. (2)

tentlapiquia, nite : leu[n]tar testimonio a otro. pr: onitetentlapiqui. (2) leuantar falso testimonio. (1) calunniar aalguno. (1 nite, t[n]tlapiquia) tentlaquechilia, nite : armar lazo a otro, procur[n]do de hazerle mal. pr: onitetentlaquechili. (2) traycion hazer o tratar. (1) armar traicion a otro. (1) procurar mal a otro. (1) tentli : labio, o labrio. (1) alguna cosa. (2) borde. (1) los labrios, o el borde o orilla de

tentli + : filo de cuchillo o de cosa assi. (1 cuchillo tentli) filo de cuchillo. (2 Cuchillo tentli) filo de cuchillo. (2 Cochillo tentli) tentoc : lleno cosa llena. (1) algun lugar. pre: otentoca. (2) tentomactli : cosa que esta llena, o cosa que esta puesta en hombre de gruessos beos. (2)

hocico como de puerco. (1)

tentomactontli :

hocico pequeo. (1) idem.

tentomahuac : ombre beudo, de gruessos besos. (1 tentomauac) (Tentomactli: hombre de gruessos beos.) (2 Tentomauac)

tentzacua, nino : ataparse o cubrirse la boca, o emmudecer. pre: oninotentzacu. (2 Tentzaqua, nino) mudecer. (1 nino, tentzaqua) emmudecerse. (1 nino, tentzaqua) confundir me assi. (1 nino, tentzaqua) tentzacua, nite : hazer callar a otro confundi[n]do lo y conu[n]ciendolo. p: onitetentzacu. (2 Tentzaqua, nite) atapar la boca a otro. (1 nite, tentzaqua) confundir aotro conrazones. (1 nite, tentzaqua) tentzayana, nite : descarrillar o desquixarar a otro. pre: onitetentzayan. (2) descarrillar o desquixarar con las manos. (1) desquixarar. (1) tentzicuehua, nitla : mellar vaso o cosa semej[n]te. prete: onitlatzicueuh. (2 Tentzicueua, nitla) mellar algun vaso. (1 nitla, tentzicueua) tentzicuehualiztli tentzicueuhqui : tentzitzipi : tentzitzipitic : + : mella o melladura. (1 tentlapanaliztli tentzicueualiztli) vaso mellado assi. (2)

mellada cosa assi. (1) ceceoso. (2) idem.

(Tentzitzipi: ceceoso.) (2)

tentzitzipitlatoa : ceceoso. (1) idem. (Tentzitzipitic: idem. (Tentzitzipi: ceceoso.)) (2) tentzitzipitlatoa, ni : cecear. p: onit[n]tzitzipitlato. (2 T[n]tzitzipitlatoa, ni) cecear. (1) tentzitzipitlatoani : tentzoltic : tentzompachtic : tentzompixqui ceceoso. (2) cosa frunzida, o estrecha de boca. (2)

repulgado frunzido. (1) baruudo. (1)

hombre de gran barua. (2)

+ :

cabrero. (2 Quaquauh tentzompixqui) baruiroxo. (1 tentzon cuztic.)

tentzon coztic :

taheo enla barba. (1)

tentzon tliltic : baruinegro. (1) tentzoncoztic : tentzone : tentzone barui[]roxo, o taheo. (2 Tentzoncuztic) barbo, pescado. (1) hombre baruado. (2)

baruada persona. (1) + :

mncebo ano baruado. (1 ayamo t[n]tzone telpuchtli) baruo pescado. (2)

tentzone michin : baruo, pescado. (1) tentzoneque : ganado menudo. (1)

tentzonichcatomitl : cabron. (2)

lana de cabras o pelote. (1)

lana de cabra, o pelos de

tentzonixhua : baruiponiente. (1 tentzonixua) tentzonixhua, ni : nacerme las baruas, o ser baruiponiente. prete: onitentzonixuac. (2 Tentzonixua, ni) baruar, comenar a salir la barua. (1 ni, tentzonixua) tentzonixhualiztli : mocedad de aqueste. (1 tentzonixualiztli) mocedad delque es baruiponiente, o el acto de nacer las baruas. (2 Tentzonixualiztli) tentzoniztalli : (2) canas dela barua. (1) encanecida barua. (1) canas dela barua.

tentzoniztaya, ni : pararseme cana ybl[n]ca la barua. prete: onitentzoniztayac. (2) encanecerse la barua. (1) tentzonquiza : baruiponiente. (1 tentzonquia) baruiponiente. (2 Tentzonquia) tentzonquiza, ni : ser baruiponiente. preterit: onitentzonquiz. (2 Tentzonquia, ni) baruar, comenar a salir la barua. (1 ni, tentzonquia) tentzonquizaliztli : mocedad de aqueste. (1 tentzonq[ui]aliztli) nacer las baruas. (2 Tentzonquializtli) tentzontli : tentzontli + : barua, los pelos. (1) barua. s. los pelos. (2) el acto de

vello de barba. (1 yancuic tentzontli) baruinegro. (2) hazerse, o raparse la barua. prete: oninotentzonxin. (2) hazer, o afeitar la barua a otro. prete: onitetentzonxin. : : hazer la muger que no pueda mamar el nio, dndo ella afeitar barua a otro. (1)

tentzontliltic :

tentzonxima, nino : tentzonxima, nite : (2) tentzoponia, nite ocasion; &c. (1) tentzoxima, nite

tenuahuaqui, no : estar boquiseco, muerto dehambre y de sed. prete: onotenuauac. (2 Tenuauaqui, no) boca soca tener de h[m]bre ysed. (1 no, tenuauaqui) tenuimoloa, nitla : (1) tenuitequi, nino : enla guerra. (1) tenuitz : perfilar algo. preterito: onitlatenuimolo. (2) dar alaridos. preterito: oninotenuitec. (2) hombre de largos beos. (2) perfilar.

alaridos dar

beudo de largos besos. (1)

tenuitzoctontli : hocico pequeo. (1) tenuitztic : tenxaxacaltic : idem. (Tenuitz: hombre de largos beos.) (2)

hombre de grandes beos y de gran boca. (2) beso. (2) beso y de caidos, o

tenxipalcuepqui : ombre beso. (1)

tenxipalhuilaxtic : ombre beso. (1 tenxipaluilaxtic) colgados beos. (2 Tenxipaluilaxtic)

tenxipalli : beo. (2)

labio, o labrio. (1 t[n]xipalli)

beo o labrio. (1)

labrio, o

tenxipaltilahuac : beudo de gruessos besos. (1 tenxipaltilauac) gruessos y gordos labrios. (2 Tenxipaltilauac) tenxipaltomac : (2) idem.

hombre de

(Tenxipaltilauac: hombre de gruessos y gordos labrios.) ombre beudo, de gruessos besos. (1 tenxipaltomauac) deshilarse. la orilla dela deshilada orilla de

tenxipaltomahuac :

tenxitini : deshilarse la ropa por la orilla. (1) vestidura. pr: otenxitin. (2) tenxitinqui : vestidura. (2)

deshilada ropa. (1 t[n]xit[n]q[ui])

tenxochihuia, nite : idem. pre: onitetenxochiui. (Tenxochitzotzona, nite: enlabiar a otro. preter: onitetenxochitzotzon.) (2 Tenxochiuia, nite) enlabiar engaando. (1 nite, tenxochiuia) tenxochipol : roncero. (1 tenxochipul) el que tiene buenas palabras y malas obras, o el que cumple de palabra. (2 Tenxochipul) tenxochitl : roncero. (1) idem. (Tenxochipul: el que tiene buenas palabras y malas obras, o el que cumple de palabra.) (2) tenxochitzotzona, nite : enlabiar engaando. (1) tenxochiyotl : enlabiar a otro. preter: onitetenxochitzotzon. (2)

ronceria. (1)

tenxolochahui : boluerse los filos. (1 tenxolochaui) boluerse los filos al cuchillo, o plegarse la orilla dela ropa, o arrugarse la estremidad de alguna cosa. pre: otenxolochauh. (2 T[n]xolochaui) tenxolochahuiliztli : boluimiento de filos. (1 tenxolochauiliztli)

tenxotla, nitla : cortar, o cercenar algo. preterit: onitlatenxotlac. (2) cercenar. (1) tenyo : famoso enesta manera. (1) glorioso. (1) encumbrado assi. (1) claro en fama. (1) esclarecido. (1) persona afamada, o en cumbrada en honrra. (2) tenyoa, ni tenyoc : afamarse. (1)

+ : aguan o entrada de casa. (2 Iquiaua tenyoc) encumbrarse en honra. (1 ni, tenyoua) esclarecerse o afamarse.

tenyohua, ni : (1 ni, tenyoua) tenyotia, nino tenyotia, nite afamar a otro. afamar a otro.

: afamarse. preterito: oninotenyoti. (2) afamarse. (1) : afamar y dar honra a otro. prete: onitetenyoti. (2) esclarecer o (1) engrandecer a otro. (1) milagroso y honroso hazer a otro. (1) (1) glorificar dar gloria a otro. (1)

tenyotia, nitla : poner precio alo que se ade vender. prete: onitlatenyoti. (2) estimar, tassar o apreciar. (1) apreciar, poner o declarar el precio delo que vale lo que se vende. (1) tenyotica : gloriosamente. (1) loablemente. (1) afamadamente, o con fama y honrra. (2) tenyotitiuh, nino tenyotl : tenyotl : famosamente assi. (1)

dexar memoria de si. (1 nino, t[n]yotitiuh) onra. (1) fama. (2)

nombre por fama. (1) + :

fama con mucha honra. (1 vey tenyotl) beote largo. (2 Tenacatl)

tenzacatl : beote largo y gordo. (1 tenacatl)

tenzacuahuatinemi, ni : andar boquiseco y muerto de hambre. preterito: oniteaquauatinen. (2 Tenaquauatinemi, ni) boca soca tener de h[m]bre ysed. (1 ni, tenaquauatinemi) tenzacuahuatinemi, nino : tener la boca seca de h [m]bre yde sed. (1 nino, tenaquauatinemi) tenzacuahuatinemi, no : andar boquiseco y muerto de hambre. (2 Notenaquauatinemi) teocalchalia, ni : hazer la solenidad y fiesta dela d[e]dicacion de alguna yglesia nueua. preterito: oniteocalchali. (2) dedicar yglesia. (1) teocalchaliani : el que celebra fiesta assi. (2) celebracion tal. (2) dedicacion assi. (1)

teocalchaliliztli :

teocalcuitlapilli : capilla de yglesia, donde esta el altar y retablo. (2) capilla de yglesia. (1) teocalli : casa de dios, o yglesia. (2) (1 teucalli) yglesia. (1) teocalli itechpohui : yglesia o templo. (2 Teucalli) templo.

perrochiano. (1 teucalli ytechpoui) dedicada yglesia. (1)

teocalli tlachalilli : dedicada, o estrenada yglesia. (2)

teocalmamali, ni : dedicar, o estrenar yglesia. s. hazer la fiesta desu edificacion, o dedicacion. prete: oniteocalmamal. (2) dedicar yglesia. (1) teocalmamaliztli : dedicacion de yglesia assi. (2) dedicacion assi. (1) dedicada yglesia.

teocalmamalli : dedicada yglesia y festejada, o estrenada. (2) (1 teucalmamalli) teocalpiya, ni teocaltepiton :

: guardar templo, ni, teopantlapia. (1 ni, teocalpia) ermita. (1) ermita. (1) templo

teocaltontli : hermita o templo pequeo. (2 Teucaltontli) pequeo. (1 teucaltontli) teocaltototl : pardal, o gorrion. (2)

pardal o gorrion. (1)

teochihua, nino : hazer oracion, darse adios, o celebrar los officios diuinales. preterito: oninoteochiuh. (2 Teochiua, nino) teochihua, nite : absoluer, o echar, o dar lebendicion a otro. prete: oniteteochiuh. (2 Teochiua, nite) bendezir a alguno. (1 nite, teochiua) sanctiguar o echar bendicion. (1 nite, teochiua) assoluer y desatar delos pecados. (1 nite, teochiua) teochihua, nitla : bendezir hornamentos ecclesiasticos, o otra qualquier cosa. preterito: onitlateochiuh. (2 Teochiua, nitla) consagrar o bendezir. (1 nitla, teochiua) teochihualo, ni teocihua : : velarse el varon o muger. (1 ni, teochiualo)

tener todos gana de comer, o hambre. prete: oteocioac. (2 Teocioa)

teocihui, ni : tener hambre, o tener gana decomer prete: oniteociuh. (2 Teociui, ni) gana tener de comer. (1 ni, teociui) tener hambre. (1 ni, teociui) auer hambre. (1 ni, teociui) hambrear auer hambre. (1 ni, teociui) teocihui, nic : tener deseo, o hambre de algun m[n]jar corporal, o espiritual. preterito: onicteociuh. (2 Teociui, nic) h[m]bre auer o tener hambre de qualquier cosa. (1 nicteociui) anhelar mucho por algo. (1 nic, teociui) teocihuiliztli : teociuiliztli) hambre, o gana de comer. (2 Teociuiliztli) hambre. (1

teocihuini : el que tiene gana de comer, o el hambri[n]to. (2 Teociuini) hambriento. (1 teociuini) teociuhqui : hambri[n]to, o muerto de hambre. (2) lepra pestilencial. (2) lepra. (1) muerto de hambre. (1)

teococolizpalaniliztli : teococoliztli : lepra. (2)

lepra. (1)

teococopi : lolio, neguilla, o zizania. (1) zizania. s. vna yerua que parece mata, o caa de mayz y nola es. (2) zizania o neguilla. (1) neguilla. (1) teococox : leproso. (2) leproso.

teococoxcapapalanqui : leproso de lepra pestil[n]cial y espantable. (2) (1) teococoxqui : leproso. (2) leproso. (1) abrojos otros. (1)

teocomitl : espino grande. (2) teoctacamaquiliztli : damos a otro. (1)

exemplo, regla o dechado que se da otros. (2)

exemplo que

teoctacatiliztli : idem. (Teoctacamaquiliztli: exemplo, regla o dechado que se da otros.) (2) exemplo que damos a otro. (1) teocualaniliztli : teoqualaniliztli) enojo o yra de dios. (2 Teoqualaniliztli) yra de dios. (1

teocuipexoniani : pesador de moneda. (2) teocuitla : corona. corona de oro o de plata. (2)

teocuitla + : minero de oro. (2 Cuztic teocuitla oztotl) collar [n]cho d[e] oro. (2 Cuztic teocuitla cuzcapetlatl) piea o tejuelo d[e] oro (2 Cuztic teocuitla tlatem[n]tli) minero, o cueua de plata. (2 Iztac teocuitla oztotl) escoria de plata. (2 Iztac teocuitla popooquillotl) platero. (2 Iztac teocuitla pitzqui) repostero, o guardador de baxilla de plata. (2 Iztac teocuitla caxpiani) liga enel oro. (1 cuztic teocuitla tlaneliuhcayotl) teocuitla amatl : oropel, o oro batido, pan de oro, o de plata. (2) teocuitla caxpechtli : plato de plata; y assi delos de mas metales. (1) teocuitla cocohualoni : moneda de oro o de plata. (2 Teocuitla cocoualoni) teocuitla corona nanquilia, ni : nanquili. (2) teocuitla coronatia, nite : (2) teocuitla cozcatl : coronar a rey. prete: oniteocuitla corona

coronar a rey o a reyna. pre: oniteocuitla coronati.

cadena de oro o de plata. (1 teocuitla cuzcatl) rey o reyna coronada. (2 Teocuitla icpac xuchiua)

teocuitla icpac xochihua :

teocuitla icpac xochitia, nite : coronar a rey. pr: oniteteocuitla icpac xuchiti. (2 Teocuitla icpac xuchitia, nite) teocuitla icpac xochitl : teocuitla icpaltzatzaztli : teocuitla necuilo : teocuitla necuiloa, ni corona de oro o de plata. (2 Teocuitla icpac xuchitl) silla real. (2)

cambiador tal. (1) : cambiar. (1) cambio el acto de cambiar . (1)

teocuitla necuiloliztli :

teocuitla necuiloloya : cambio el lugar. (1) teocuitla nemactia, nite : librar dineros. (1)

teocuitla tlacanahualiztli : batimiento de metal. (1 teocuitla tlacanaualiztli) teocuitla xiquipiltontli : teocuitlaahuia, nitla teocuitlaamatl : : esquero o bolsa pequea de dinero. (1) dorar algo. (1 nitla, teocuitlaauia)

oropel. (1) engastonar algo en oro o en plata. pre: engastar o engastonar como en oro; &c. (1)

teocuitlacallotia, nitla : onitlateocuitlacalloti. (2)

teocuitlacaxpixqui + : idem. (Iztac teocuitla caxpiani: repostero, o guardador de baxilla de plata.) (2 Iztac teocuitlacaxpixqui) teocuitlachipahua +, n : Iztac teocuitlachipaua, n) afinar plata preterito: oniztac teocuitlachipauh. (2

teocuitlachipahualli teocuitlachiuhqui :

+ :

plata afinada. (2 Iztac teocuitlachipaualli)

platero. (1)

teocuitlacocohualoni : moneda. (1 teocuitlacocoualoni) teocuitlacohualoni teocuitlacoronahua : + : moneda de oro. (1 cuztic teocuitlacoualoni) coronado desta manera. (1 teocuitlacoronaua) : corona poner a otro assi. (1 nite,

teocuitlacoronananquilia, nite teocuitlacoronan[n]quilia) teocuitlacoronatia, nite :

coronar a rey o a principe. (1)

teocuitlacozcachiuhqui : platero que haze joyas. &c. (2 Teocuitlacuzcachiuhqui) platero que haze joyas. (1) teocuitlacozcanamacac : joyero que vende joyas. (1) teocuitlacozcapetlatl + : collar de oro. (1 cuztic teocuitlacuzcapetlatl)

teocuitlacozcapitzqui : idem. (Teocuitla__cuzcachiuhqui: platero que haze joyas. &c.) (2 Teocuitlacuzcapitzqui) platero que haze joyas. (1) teocuitlacozcatl : presea o joya. (2) joya de oro o de plata, o presea. (2 Teocuitlacuzcatl) joya. (1 teocuitlacuzcatl) collar de oro. (1

teocuitlacozcatl + : joya de oro. (2 Cuztic teocuitlacuzcatl) cuztic teocuitlacuzcatl) teocuitlacuauhololli : maa de portero. (1 teocuitlaquauhololli) teocuitlacuauhololnapalo :

macero, el que la lleua. (1 teocuitlaquauhololnapalo)

teocuitlacuicuiloa, ni : labrar algo de sinzel, o dorar algo el pintor o el dorador. preterito: oniteocuitlacuicuilo. (2) sinzelar labrar de sinzel. (1) teocuitlacuicuiloliztli : arte. (1) el acto de labrar con sinzel. (2) sinzel obra desta

teocuitlacuicuiloloni : sinzel de platero. (2)

sinzel, instrumento de platero. (1)

teocuitlahua + : platero, o dueo dela plata. (2 Iztac teocuitlaua) platero que labra oro. (2 Cuztic teocuitlaua) platero que labra oro. (1 cuztic teocuitlaua) teocuitlahuia, nitla : dorar algo. preterito: onitlateocuitlaui. (2 Teocuitlauia, nitla) dorar algo. (1 nitla, teocuitlauia) teocuitlahuia +, nitla : Iztac teocuitlauia, nitla) teocuitlaicpacxuchihua : teocuitlaicpacxuchitia, nite platear algo. preterit: onitlaiztac teocuitlaui. (2 coronado desta manera. (1 teocuitlaicpacxuchiua) : coronar a rey o a principe. (1)

teocuitlaicpacxuchitl : corona generalmente. (1) teocuitlaicpatl : hilo de oro o de plata. (2) hilo de oro. (1)

teocuitlaicuiloa, ni : labrar de sinzel. preteri: oniteocuitlaicuilo. (2) sinzelar labrar de sinzel. (1 ni, teocuitlaycuiloa) teocuitlamachiyotia +, ni teocuitlamachiyotia) : quilate dar al oro. (1 ni, cuztic cuo de

teocuitlamachiyotiloni : cuo de moneda. (2 Teocuitlamachiotiloni) moneda. (1 teocuitlamachiotiloni) teocuitlamachiyotl teocuitlamaquiztli : + : quilate de oro. (1 cuztic teocuitlamachiyotl) manilla de oro o de plata. (2) manilla. (1)

teocuitlamatzatzachiuhqui : labra anillos. (1)

platero que haze anillos de oro. (2)

platero q[ue]

teocuitlamatzatzaztli : anillo de oro. (2) teocuitlamecatl : presea, o cadena de oro. (2) teocuitlanecuilolizmesa : teocuitlaneliuhcayotl + : cadena de oro o de plata. (1)

mesa de cambiador o banco. (1) liga enel oro. (1 cuztic teocuitlaneliuhcayotl)

teocuitlanemactia, ni : librar dineros. (2) teocuitlaoztotl + : minero de plata. (1 yztac teocuitlaoztotl) (1 cuztic teocuitlaoztotl) teocuitlapaconi : batea para lauar oro. (1) (2) minero de oro.

batea o cosa semejante para lauar oro.

teocuitlapitzca calli : tienda de platero, o plateria. (2) teocuitlapitzcacalli : tienda de platero. (1) teocuitlapitzcan : teocuitlapitzqui : plateria. (2) platero. (2) platero

teocuitlapitzqui + : platero que labra oro. (1 cuztic teocuitlapitzqui) que labra oro. (2 Cuztic teocuitlapitzqui) teocuitlapixqui : tesorero. (1) teocuitlapohualo + : tesorero. (2)

mesa de cambiador o banco. (1 ypan teocuitlapoualo mesa)

teocuitlapopozoquillotl + : espuma de plata. (1 yztac teocuitlapopooquillotl) espuma o escoria de oro. (1 cuztic teocuitlapopooquillotl) teocuitlaquixtiloyan + : minero de plata. (1 yztac teocuitlaquixtiloyan) minero de oro. (1 cuztic teocuitlaquixtiloyan) minero de oro. (2 Cuztic teocuitlaquixtiloyan)

teocuitlatamachihuani : pesador de moneda. (1 teocuitlatamachiuani) moneda. (2 Teocuitlatamachiuani) teocuitlatamachiuhqui : idem. teocuitlate + :

pesador de

(Teocuitlatamachiuani: pesador de moneda.) (2)

vaso de oro. (2 Cuztic teocuitlate comatl) platero que labra vasos. (1) platero que labra vasos

teocuitlatecomachiuhqui : de oro o de plata. (2) teocuitlatecomatl

+ : vaso de oro. (1 cuztic teocuitlatecomatl) vaso de sinzel ladrado. (1 bracelete de oro. (2)

teocuitlatecomatlateicuilolli : teocuitlatecomatlateycuilolli) teocuitlatemecatl : teocuitlatilmatli : teocuitlatl :

bracelete de oro. (1) brocado. (1)

brocado, o tela de oro. (2)

oro o plata. (2)

teocuitlatl + : plata metal. (1 yztac teocuitlatl) oro. (2 Cuztic teocuitlatl) idem. (Iztac teocuitlatl yoquio: escoria de plata.) (2 Iztac teocuitlatl ycuitl) escoria de plata. (2 Iztac teocuitlatl yoquio) marcada plata. (1 yztac teocuitlatl tlamachiotilli) plata. (2 Iztac teocuitlatl) marco de plata. (1 yztac teocuitlatl tlatamachiuhtli) escoria de plata. (1 yztac teocuitlatl ycuitl) oro. (1 cuztic teocuitlatl) idem. (Iztac teocuitlatl ycuitl: idem. (Iztac teocuitlatl yoquio: escoria de plata.)) (2 Iztac teocuitlatl ytlaillo) oro o piedra preciosa hecha de forma de cierta yerua dicha amalacotl. (2 Amalacotic teocuitlatl chalchiuitl) teocuitlatlachipauhtli + : cendrada de plata. (1 yztac teocuitlatlachipauhtli)

teocuitlatlacocohualchiuhqui : monedero, que haze moneda, como tomines o cuartos. (1 teocuitlatlacocoualchiuhqui) teocuitlatlacohualoni teocuitlatlacoualoni) + : real moneda plata o tomin. (1 yztac sinzelada cosa. (1) oro en poluo. (2) tesoro publico. (2

teocuitlatlacuicuilolli :

teocuitlatlalli : oro en poluo. (1) teocuitlatlapiyalli : Teocuitlatlapialli)

tesoro publico. (1 teocuitlatlapialli) piea o moneda de oro. (1 cuztic

teocuitlatlatemantli + : teocuitlatlatem[n]tli) teocuitlatlatia, ni : teocuitlatlatiani :

atesorar. preterito: oniteocuitlatlati. (2) atesorador. (1)

atesorar. (1)

teocuitlatlatiliztli : atesoramiento. (1) teocuitlatlatlatilli : tesoro escondido. (1) tesoro escondido. (2)

teocuitlatzotzonaliztli : teocuitlaxalli :

batimiento de metal. (1) oro en poluo. (2) grano de oro. (2

oro en poluo. (1)

teocuitlaxaltetl + : grano de oro. (1 cuztic teocuitlaxaltetl) Cuztic teocuitlaxaltetl) teocuitlaxiquipiltontli : teocuitlayo : esquero o bolsa de dinero. (2)

dorada cosa. (1)

cosa dorada, o cosa que tiene oro o plata. (2) hilo de oro o de

teocuitlayo icpatl : plata. (2)

hilo de oro. (1 teocuitlayo ycpatl)

teocuitlayo tilmatli : brocado. (1)

brocado o cosa assi. (2) dorar

teocuitlayotia, nitla : dorar o platear algo. pret: onitlateocuitlayoti. (2) algo. (1) teocuitlayotia +, n : platear algo. prete: oniztac teocuitlayoti. (2 Iztac teocuitlayotia, n) teohuitili : teohuitiliani : (2 Teouitiliani) cosa que pone a otro en peligro y dificultad. (2 Teouitili) idem.

(Teouitili: cosa que pone a otro en peligro y dificultad.)

teohuitililiztli : enconamiento assi. (1 teouitililiztli) empeoraminto. (1 teouitililiztli) el acto de empeorar a otro, o de ponerlo en peligro. (2 Teouitililiztli) teoitta, nic : dificultad. (2) teoitta = : hallar la cosa que se busca, con mucho trabajo y afan, o con gran = teoneci (2 teoitta )

teoitualco : teoitualli : teollamiani : teololo :

enel patio, o el patio dela yglesia. (2) el patio de la yglesia, o elciminterio. (2) jugador tal. (1)

arropador tal. (1) acaudillador. (1)

teololoani : arropador tal. (1) cubridor desta manera. (1) acaudillador, o hazedor de monipodio, o conjurador. (2) teolololiztli : teololoqui : cubrimiento tal. (1) arropamiento tal. (1)

abrigo tal. (1)

cubridor desta manera. (1)

arropador tal. (1)

teomachtlani, nino : desear ser tenido por dios. prete: oninoteomachtlan. (2) cobdiciar de ser dios. (1 nino, teumachtlani)

teomania, nino : contemplar, meditar, o orar. p: oninoteomani. (2) orar a dios o entender en otras ocupaciones eclesiasticas, como en administrar los sanctos sacramntos; &c. (1) teomanilia, mo : ocupado en cosas spirituales y eclesiasticas. (2) teomanilia, nino : idem. preterito: oninoteomanili. (Teomania, nino: contemplar, meditar, o orar. p: oninoteomani.) (2) orar a dios o entender en otras ocupaciones eclesiasticas, como en administrar los sanctos sacramntos; &c. (1) teomaquizani : teomaquizqui : escapado desta manera. (1 teomaquiani) escapado desta manera. (1)

teomati, nic : tener por dios, o adorar algo por dios. (1 nic, teumati) teomati, nitla : ocuparse en cosas spirituales y diuinas. prete: onitlateoma. (2) hazer oracion y entender en cosas diuinas. pre: onitlateuma. (2 Teumati, nitla) deuocion tener. (1) teomeyollohualti : dudosa cosa. (1 teomeyolloualti) cosa que haze dudar.) (2 Teomeyolloalti) teomeyolloti : dudosa cosa. (1) idem. (Teomeyolloti:

cosa que haze dudar. (2)

teomichitoniani : desconcertador tal. (1) teomichitoniliztli : desencasamiento de algun huesso del cuerpo. (2)

teomicque : catiuos y presos enla guerra, los quales sacrificauan ante los ydolos, sacandoles los coracones, &c. (1) captiuos sacrificados y muertos ante los idolos. (2) teomicqui : captiuo assi. (2) teomiopetoniliztli : del cuerpo.) (2) idem. (Teomichitoniliztli: desencasamiento de algun huesso (Teomichitoniliztli:

teomioqueloniliztli : idem. (Teomiopetoniliztli: idem. desencasamiento de algun huesso del cuerpo.)) (2) teomipatilo : teomipatiloani : teomipetoni : teomipetoniani : desencasador de huesos. (1) desencasador de huesos. (1) desencasador de huesos. (1) desencasador de huesos. (1)

desconcertador tal. (1)

teomipetoniliztli : desgouernamiento tal. (1) idem. (Teomioqueloniliztli: idem. (Teomiopetoniliztli: idem. (Teomichitoniliztli: desencasamiento de algun huesso del cuerpo.))) (2) teomipetoniqui : teomiquetz : desencasador de huesos. (1) concertador de huessos. (1) concertamiento assi. (1)

teomiquetzaliztli :

teomiquetzani : teomiquetzqui :

concertador de huessos desencasados, o quebrados. (2) concertador de huessos. (1)

teomiyochitoniliztli : desgouernamiento tal. (1) teomiyopetoniliztli : desgouernamiento tal. (1)

teomiyoqueloniliztli : desgouernamiento tal. (1) teomiyoquixtiliztli : desossadura. (1)

teomiyotepehuiliztli : desossadura. (1 teomiyotepeuiliztli) teomiyotlazaliztli : teonahuatilli : desossadura. (1 teomiyotlaaliztli)

mandamiento, o mandamientos de dios. (2 Teonauatilli)

teonahuatilpiyani : guardador de los mandamientos diuinos, o el que los cumple y pone en efecto. (2 Teonauatilpiani) teonca : (2) el segundo en orden, o el segundo delos que estan puestos en orden. el segundo delos que estan asentados porsu orden y concierto. (2) el segundo delos tales. (1)

teoncayotia : teoncayotitica : teoneci : teoneci

lo mesmo es que teoitta. pre: oteonez. (2) + : hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 an teoneci) fabrica, o inuencion, o obra diuina. (2) secreto enlo diuino. (1)

teoneyocolli :

teonezcayotiliztli :

teonochilia, nite : procurar mal a otro. preterit: oniteteonochili. (2) procurar mal a otro. (1) teontetoca : sobrenombre. (1) sobrenombre. (2)

teopam mahuizocan : Teopam mauiocan) teopam motlamacani : teopammotlamacani : teopan : teopan nino)

el lugar mas digno de veneracion y secreto del templo. (2 racionero. (1 teupam motlamacani) racionero de yglesia. (2 Teupammotlamacani) perrochia, teucalli. (1 teupan) yglesia, o templo. (2)

yglesia. (1)

+ : retraerse ala yglesia. pr: teupan oninomaquixti. (2 Maquixtia, teupan : hurtar lo sagrado. (1 ni, teopan axca ychtequi)

teopan axca ichtequi, ni

teopan axca ichtequiliztli : hurto delo sagrado. (1 teopan axca ychtequiliztli)

teopan calli :

idem.

(Teopan: yglesia, o templo.) (2) secreto lugar eneltemplo. (1 teopan mauizocan)

teopan mahuizzocan :

teopan ninomaquixtia : retraerse, o acogerse ala yglesia. pre: teupan oninomaquixti. (2 Teupan ninomaquixtia) teopan tlamocuitlahui : sacristan. (1 teopan tlamocuitlaui) teopan tlatqui ichtequiliztli : ychtequiliztli) teopan tlatqui, ichtequi, ni ychtequi) teopanacayotl : : hurto delo sagrado. (1 teopan tlatqui hurtar lo sagrado. (1 ni, teopan tlatqui,

cosa ecclesiastica, o de yglesia. (2 Teupanacayotl) : edificar yglesia. (1 ni, teupancalchiua) edificador tal. (1 teupancalchiuhqui)

teopancalchihua, ni teopancalchiuhqui : teopancalli :

yglesia. (1) : edificar yglesia. (1 ni, teupancalquetza)

teopancalquetza, ni

teopancalquetzaliztli : edificacion de yglesia. (1 teupancalquetzaliztli) teopancalquetzalli : teopancalquetzqui : teopanchihualiztli : teopane : edificada yglesia. (1 teupancalquetzalli) edificador tal. (1 teupancalquetzqui) edificacion de yglesia. (1 teupanchiualiztli)

elque tiene cargo dela yglesia, o el dueo dela yglesia. (2) los dueos, o que tienen cargo de la yglesia. (2) velo del templo. (1 teupanytztzacayotl) sacrilego el que lo comete. (1 teopantlatqui yglesia. (2) templo, o yglesia.

teopaneque :

teopanitztzacayotl :

teopantlatqui ichtequini : ychtequini) teopantli : yglesia. (1) (2 Teupantli)

templo. (1 teupantli)

teopantli itechpohui : perrochiano. (1 teupantli ytechpoui) teopantontli : Teupantontli) teopanyotl : Teupanyotl) templo pequeo. (1 teupantontli) idem. hermita, o yglesia pequea. (2

(Teupanacayotl: cosa ecclesiastica, o de yglesia.) (2 legacia o

teopixca + : papadgo, dignidad deste. (1 vei teopixca tlatocayotl) embaxada del papa (2 Vei teupixca titlaniztli)

teopixca chantli :

idem.

(Teopixcacalli: monesterio de religiosos.) (2)

teopixca chichihua, nino : vestirse de hornamentos ecclesiasticos. pr: oninoteopixca chichiuh. (2 Teopixca chichiua, nino) teopixca nemiliztli : mongia. (1) mongil, vestidura de

teopixca neolololli : mongil vestidura de monge. (1) religioso, o cosa semejante. (2) teopixca teachcauh : teopixca tepachoani : teopixca teyacanani : teopixca tilmati : teopixca tlaquemitl : teopixca tlayacatia : prelado. (1 teupixca teachcauh) idem.

(Teopixca teyacanani: superior, o prelado.) (2)

superior, o prelado. (2) mongil vestidura de monge. (1) mongil vestidura de monge. (1) prelado. (1 teupixca tlayacatia)

teopixca yacanaliztli : prelazia, o dignidad ecclesiastica. (2) teopixcacalli : monesterio de monges. (1) monesterio de religiosos. (2)

teopixcachantli : monesterio de monges. (1) teopixcanahuatilli + : ley del pontifice. (1 vey teopixcanauatilli) constitucion o decreto del papa. (2 Vei teupixcanauatilli) teopixcanenailiztli : teopixcatachcauh : teopixcatepachoani : teopixcatetitlaniztli vida religiosa. (2) perlado por prelado. (1) perlado por prelado. (1) + : legacia assi. (1 vey teopixcatetitlaniztli) prelazia dignidad de prelado. (1) ley,

teopixcateyacanaliztli : teopixcateyacanani :

perlado por prelado. (1)

teopixcati, ni : ser ecclesiastico, o ministro dela y glesia. prete: oniteopixcatic. (2) teopixcatilia, nite : (2) ordenar a otro de orden sagrada. pret: oniteteopixcatili.

teopixcatililli : ordenado de orden sacra. (1) teopixcatilmatli : teopixcatitlantli mongil, o cosa semejante. (2) + : legado del papa. (1 vei teopixcatitlantli) ordenar a otro de orden sacra prete: oniteopixcatlali. (2) : ordenar de orden sacra. (1)

teopixcatlalia, ni : teopixcatlalia, nite

teopixcatlaliliztli : teopixcatlalilli : teopixcatlaquemitl : teopixcatlatoani : teopixcatlatoani + :

el acto de ordenar a otro assi (2) ordenado de orden sacra. (1) ordenado desta manera. (2)

vestidura, o manto de religioso. (2) padre sancto. (1) prelado. (1 teupixcatlatoani)

papa. (1 yei teopixcatlatoani) mitra de obispo. (1) + : papadgo. (2 Vei teupixcatlatocayotl)

teopixcatlatocayotl : teopixcatlatocayotl teopixcatlayacatia :

prelado superior. (2)

teopixcayotl : orden sacra. (1) sacerdocio. (1) clerezia. (1 teopixcayutl) sacerdocio, orden sacra, o dignidad ecclesiastica. (2) teopixque incal : monesterio de monges. (1 teopixque yncal) teopixque inchan : monesterio de monges. (1 teopixque ynchan) ecclesiastico, clerigo, o religioso. (2)

teopixqui : clerigo. (1 teupixqui)

teopixqui + : patriarca. (1 veytepacho teupixqui) monja. (2 Ciua teupixqui) sacerdote. (1 tlateochiualli teopixqui) frayle religioso de sant francisco. (1 san fr[n]cisco teupixqui) monge solitario. (1 tlatlatlauhtiani teopixq[ui]) frayle religioso de sant agustin; y assi de los de mas frayles delas otras ordenes. (1 sant augustin teupixqui.) ley del pontifice. (1 ytlatlaliltzin vey teopixqui) frayle religioso de sancto domingo. (1 sancto dom[n]go teupixqui) monge solitario. (1 yyocatlatlatlauhtiani teopixqui) clerigo de orden sacra (2 Tlateochiualli teupixqui) teopohua, nic : afligirse y angustiar se mucho. prete: onicteopouh. &c. (2 Nicteopoa in nix ynnoyollo) teopohua, nino : angustiarse, o afligirse. preterito: oninoteopouh. (2 Teopoa, nino) teopohua, nite : angustiar, o afligir a otro. preterit: oniteteopouh. (2 Teopoa, nite) hazer pesar a otro. (1 nite, teopoua) teopohua in nix in noyollo, nic : afligirse mucho y angustiarse. preterito: onicteopouh yn+nix yn noyollo. (2 Teopoa yn nix in noyollo, nic) teopoqui : tribulacion. (1 teopuhqui)

teopoqui + : empobreciminto. (1 cococ teopuhqui tetechtecaliztli) empobrecer a otro. (1 cococ teopuhqui tetech nicpachoa) empobreciminto. (1 cococ teopuhqui teittitiliztli) teopoquitlattitilli teopouhcayotl : teopouhque : + : empobrecido. (1 cococ teopuhquitlattitilli)

mengua ynopia. (1) afligidos o maltratados de otros. (1)

teopouhqui :

cosa afligida y angustiada. (2)

teopouhqui + : venir sobre mi muchos trabajos. (2 Cococ teopouhqui nopan omoyacati) encontrar con trabajos y afliciones. pre: cococteopouhqui onicnottiti. (2 Cococ teopouhqui nicnottitia) empobrecerse. (1 yecococ teopouhqui niquitta) padecer. (1 cococ teopouhqui nicmati) afligir o fatigar a otro. (1 cococ teopouhqui nicteittitia) pobre con gran miseria. (1 cococ teopouhq[u]i timaliui) padecer. (1 cococ teopouhqui notech moteca) empobrecer a otro. (1 cococ teopouhqui nicteititia) miseria de pobreza. (1 ompa onquia yncococ teopouhqui) aflicion, trabajo o angustia (2 Cococ teopouhqui) teopouhqui, cococ : teoquechol : angustia, afliction y trabajo (2)

cierto paxaro de plumas ricas. (2) fauorecedor que fauorece a otros con gente fauor, o ayuda desta manera. (2)

teoquichtiliani : ayudador assi. (1) armada. (2) teoquichtililiztli : teoquichtlamachti teoquichui : ayuda tal. (1)

+ : enfermizo. (1 viuilinto amo teoquichtlamachti) marido. (1) esposo. (1) marido, o esposo. (2)

teoquiza, ni : escaparse de algun lugar peligroso como de donde andan salteadores, o cosarios &c. pret: oniteoquiz. (2 Teoquia, ni) caminar con peligro. (1 ni, teoquia) escaparse de peligro. (1 ni, teoquia) teotemachtilli : sermn. (1)

teotequi cohualiztli : simonia. (2 Teotequi coaliztli) teotequicoani : simoniaco. (2) simonia. (1 teotequicoualiztli)

teotequicohualiztli :

teotequicohuani : simoniaco. (1 teotequicouani) teotequipatiotiani : idem. (Teotequicoani: simoniaco.) (2)

teotequipatiotiliztli : simonia. (2) teotequipatiyotiani : simoniaco. (1) simonia. (1) azauache. (2 Teutetl)

teotequipatiyotiliztli : teotetl : azauache. (2)

teotia, nicno : tener, o adorar alguna cosa por dios. prete: onicnoteoti. (2) adorar por dios, o estimarle y tener le por dios a esse mesmo dios, o ala criatura. pre: onicnoteuti. (2 Teutia, nicno) adorar a dios. (1 nicno, teutia) teotl : dios. (2 Teutl) dios. (2) dios. (1) dios. (1 teutl) sabio en excesiua manera. (1

teotl + : sapientissimo. (2 Iuhquin teotl yyollo) yuhq[ui]n teutl yyollo)

teotlac : tarde del dia. (1 teutlac) la tarde del dia. s. apuesta de sol. (2) la tarde del dia. (2 Teutlac) tarde del dia. (1) latarde del dia. (1 teutlac) teotlacualli : comida spiritual o diuina. (2 Teotlaqualli) tardia cosa assi. (1)

teotlacyo : cosa tardia assi. (2)

teotlalia, nic : constituir algo por dios, como nabuchodonosor a aquella estatua que mando a dorar. pre: onicnoteuti. (2 Teutlalia, nic) poner o establecer ydolo por dios. (1 nicteutlalia) teotlalli : valle, o deserto de tierra llana y larga. (2) (1) teotlalol matini : teotlamachiliztli : teotlamatiliztica : teotlamatiliztli : teotlamatini : teotlanextli : docto enla sagrada escriptura. (2) sabiduria spiritual diuina. (2) con sabiduria spiritual y diuina. (2) sabiduria diuina. (2) sabiamente assi. (1) campo o tierra llana.

sabiduria enesta manera. (1)

sabio o sabidor de cosas diuinas. (1) claridado luz diuina. (2)

teotlanezcayotiliztli : secreto enlo diuino. (1) teotlanezcayotiloni : secreta cola assi. (1) hazerse

teotlaquia : hazerse tarde o anochecer. preteri: oteotlaquiac. (2) tarde. (1 teutlaquia) teotlatecpanalli : ordenacion diuina. (2) ordenacion diuina. (2 Teutlatecpanalli) ordenacion diuina. (1 teutlatecpanalli) teotlatl : caa macia. (1)

teotlatlalilli : idem. (Teotlatecpanalli: ordenacion diuina.) (2) idem. (Teutlatecpanalli: ordenacion diuina.) (2 Teutlatlalilli) ordenacion diuina. (1 teutlatlalilli) teotlato + : suspensos estar y fuera de si con gran admiracion de cosas grandes y marauillosas, que oyen o veen los hombres. (1 techpouhtitlaa ynticmauiotoque, cenca teyolquima teotlato) teotlatol huelicamatiliztli : sabrosa o suaue y gustosa sabiduria. (2 Teotlatol uelicamatiliztli) sentimiento spiritual de las palabras de dios cn su auidad de deuocion o sabiduria y sciencia sabrosa. (1 teotlatol velicamatiliztli) teotlatol itlacoa, ni : ser erege. preterito: oniteotlatol itlaco. (2) teotlatol itlacoani : erege. (2) eregia. (2)

teotlatol itlacoliztli :

teotlatolcuepa, ni : (1)

ser herege. preterito: oniteotlatolcuep. (2) eregia. (1) erege. (1)

erege ser.

teotlatolcuepaliztli : eregia. (2) teotlatolcuepani : teotlatolcuepqui : teotlatolitlacoa, ni teotlatolitlacoani : erege. (2) idem.

(Teotlatolcuepani: erege.) (2)

erege. (1)

: erege ser. (1) erege. (1)

teotlatolitlacoliztli : eregia. (1) teotlatolli : Teutlatulli) teotlatolli + : palabras diuinas. (2) palabras de dios, o diuinas. (2

autoridad de escriptura. (1 tlaneltililoni teutlatolli)

teotlatolmatini : docto en la sagrada escriptura. (2) teotlatolmelahuani : interpretador, exponedor, o declarador dela sagrada escriptura. (2 Teotlatolmelauani) teotlatqui calli : teotlatqui ichtequi, ni teotlatqui pixqui : sacristia. (2) : hurtar lo sagrado. (1 ni, teotlatqui ychtequi)

sacristan. (2) (Teotlatqui calli: sacristia.) (2 Teotlatqui

teotlatqui piyaloyan : idem. pialoyan)

teotlatquicalli : sacristia, lugar delo sagrado. (1) teotlatquipixqui : teotlatquipiyaloyan : sacristan. (1) sacristia, lugar delo sagrado. (1 teotlatquipialoyan) hechizero. (2) desencaminador tal. (1)

teotlaxiliani : hechizero. (1) engaador assi. (1) teotlaxililiztli : teotlaxiliqui : teotlaxiliztli :

desencaminamiento assi. (1) engaador assi. (1)

desencaminador tal. (1) engao tal. (1)

engao. (1)

teotoca, nic : tener por dios, o adorar algo por dios. (1 nic, teutoca) teotoca, nitla : ydolatrar. preterito: onitlateotocac. (2) ydolatrar. pre: onitlateotocac. (2 Teutoca, nitla) ydolatrar. (1) teotzicolehua, ni : Teotzicoleua, ni) teotztiani : conualecer de enfermedad. pr: oniteotzicoleuh. (2 empreador. (1)

empreador. (2)

teotztiliztli : empreamiento. s. el acto de emprear a alguna. (2) empreamiento. (1) teouemmanaliztli : teoxalli : missa. (1)

esmeril. (1 teuxalli) turquesa fina y preciosa. (2 Teoxiuitl) + : lo mesmo es q[ue] tlapalteoxiuitl (2 Tlapaltic teoxiuitl) hijo de principal o senador.

teoxihuitl : teoxihuitl teoxiuh : (1) teoye :

hijo generoso o de padres generosos. (2) mezquino. (2) lazerado assi. (1)

auarinto. (1)

teoyecoa, nite teoyehua :

: dessear a otro la muerte. (1)

lazerado assi. (1 teoyeua)

teoyehuacamaca, nicte : dar alguna cosa escassa y miserablemente. pre: onicteteoyeuacamacac. (2 Teoyeuacamaca, nicte) teoyehuacati, ni : ser apretado y escasso. preterito: oniteoyeuacatic. (2 Teoyeuacati, ni) auaricia tener. (1 ni, teoyeuacati) teoyehuacatiliztica : escassa o mezquinamente. (2 Teoyeuacatiliztica) mezquinamente. (1 teoyeuacatiliztica) escassamente. (1 teoyeuacatiliztica) teoyehuacatiliztli : lo mesmo es que teoyeuacayotl. (2 Teoyeuacatiliztli) auaricia, o escaseza. (1 teoyeuacatiliztli) escasseza enesta manera. (1 teoyeuacatiliztli) teoyehuacatini : teoyeuacatini) auariento o mezquino. (2 Teoyeuacatini) escasso. (1

teoyehuacayotl : escasseza o apretamiento del q[ue] es mezquino y escasso, o la auaricia. (2 Teoyeuacayotl) lazeria, por mezquindad. (1 teoyeuacayotl) teoyehuacayotl teoyeucayotl : teoyo : = : = teoyehuacatiliztli (2 teoyeuacayotl)

mezquindad. (1)

sagrada cosa. (1) cura o ministro que da y administra los sacramentos. (2) sabio o sabidor de cosas diuinas. (1) diuina o

teoyomacani : teoyomatini :

teoyotica : descomunion. (1) religiosamente. (1) spiritualmente. (2) espiritualmente. (1) espiritualmente assi. (1) abad ser. (1)

teoyotica + : religion falsa. (1 yztlaca teoyotica nemiliztli) idem. (Ciuateoyotica tepacho: abadesa.) (2 Ciua teoyotica tepachoani) abadesa de monjas. (1 ciuatl teoyotica tepacho) abadesa de monjas. (1 ciua teoyotica tepachoani)

teoyotica monamictiqui : desposado. (1)

desposado o desposada, casado o casada. (2)

teoyotica necauhcapiyaloyan : relicuario donde estan. (1 teoyotica necauhcapialoyan) teoyotica necauhcayotl : reliquias de sancto. (1)

teoyotica nemiliztli : religion. (1) teoyotica nenamictiliztli : desposorio o casami[n]to por la yglesia. (2) desposorio. (1) matrimonio. (1) teoyotica nenqui : religioso. (1) el acto de fruir y gloriarse spiritualmente. (2)

teoyotica netimaloliztli :

teoyotica ninonamctia : desposarse. (1) teoyotica ninonamictia : oninonamicti. (2) teoyotica nite, namictia : d[e]sposarse o casarse por la yglesia. pre: teoyotica desposar o casar. (1)

teoyotica nitecetilia : desposar o casar. (1) teoyotica nitemachiyotia : nitemachiotia) confirmar, dar este sacramento. (1 teoyotica

teoyotica nitemachiyotica : confirmar o chrismar. pre: teoyotica onitemachioti. (2 Teoyotica nitemachiotica) teoyotica nitenamictia : onitenamicti. (2) desposar o casar a algunos. pre: teoyotica

teoyotica nitepachoa : ser prelado. prete: teoyotica onitepacho. (2) teoyotica techicahualiztli : confirmacion, sacramento. (1 teoyotica techicaualiztli) teoyotica techicahualoni : teoyotica teitqui temama : confirmacion, sacramento. (1 teoyotica techicaualoni) abad prelado o dignidad. (1)

teoyotica temachiyotiliztli : confirmacion, sacramento. (1 teoyotica temachiotiliztli) teoyotica tenan : madrina deboda. (1) madrina de baptismo. (1)

teoyotica tenoncua quetzaliztli : descomunion. (2 Teoyotica tenonqua quetzaliztli) descomunion. (1 teoyotica tenonqua quetzaliztli) teoyotica tenoncua quixtiliztli : idem. (Teoyotica tenonqua quetzaliztli: descomunion.) (2 Teoyotica tenonqua quixtiliztli) teoyotica tepacho : prelado. (2)

teoyotica tepacho cihuatl : teoyotica tepachoani : idem. dignidad. (1) teoyotica tepacholiztli :

abadesa. (2 Teoyotica tepacho ciuatl) (Teoyotica tepacho: prelado.) (2) prelazia o dignidad. (2) abad prelado o

abadia o prelazia. (1)

teoyotica tepachoqui : prelado. (2) teoyotica tepan icac : abad prelado o dignidad. (1 teoyotica tepan ycac) teoyotica teta : padrino de boda. (1) padrino de bautismo. (1)

teoyotica tetelchihualiztli : idem. (Teoyotica tenonqua quixtiliztli: idem. (Teoyotica tenonqua quetzaliztli: descomunion.)) (2 Teoyotica tetelchiualiztli) descomunion. (1 teoyotica tetelchiualiztli) teoyotica teyacana : abad prelado o dignidad. (1) dulcedumbre y gusto

teoyotica teyolquima : gusto o dulced[m]bre spiritual. (2) espiritual. (1)

teoyotica tlamachiyotilli : confirmado, o christinado. (2 Teoyotica tlamachiotilli) confirmado assi. (1 teoyotica tlamachiotilli) crismado. (1 teoyotica tlamachiotilli) teoyotica tlamatiliztli : teoyotica tlatoani : sabiduria enesta manera. (1) obispo. (1) descomunion. (1

obispo, o prelado. (2)

teoyotica yyoca quetzaliztli : teoyotica yyuca quetzaliztli)

excomunion, o descomunion. (2)

teoyoticanantli : madrina de baptismo. (1) teoyoticanitemachiyotia : teoyoticatepacho + : crismar a algno. (1 teoyoticanitemachiotia)

abadesa. (2 Ciuatl teoyoticatepacho)

teoyotl : diuina o espiritual cosa. (1) cosa spiritual, o cosa diuina. (2) diuinidad. (1) espiritual cosa diuina. (1) missa. (1) teoyotl + : prouocarme alguno a ser deuoto, y aplicado alas cosas divinas. preter: onechiceli yn teoyotl. (2 Nechicelia in teoyotl) teoyotl icohualoca : ycoualoca) simonia. (2 Teoyotl ycoualoca) simonia. (1 teoyotl

teoyotl nicmati : saber en cosas diuinas. (1) teoyotl quicohuani : teoyotl quimatini : teozaliztli : simoniaco. (1 teoyotl quicouani) sabio o sabidor de cosas diuinas. (1)

vncion, o embixamiento quese haze a otro. (2 Teoaliztli)

tepacca ittaliztli : tepaccaittani : tepaccan + : tepaccan) tepachihuia, nino

el acto de mirar a otro alegremente. (2)

el que mira con alegria a otro. (2) lugar desconsolatorio, o de ninguna recreacion. (2 Atle ie : asechanas poner. (1 nino, tepachiuia)

tepacho : maestre de orden. (1) regidor, gouernador o presidente. (2) enseoreado. (1) capitan de gente. (1) mayoral. (1) tepacho + : patron de nao o de carraca. (1 acalco tepacho) abad prelado o dignidad. (1 teuyutica tepacho) capitan. (1 yaoquizca tepacho) prelado. (2 Teoyotica tepacho) patron de nao. (2 Acalco tepacho) abadesa. (2 Teoyotica tepacho ciuatl) abadesa. (2 Ciuateoyotica tepacho) abadesa de monjas. (1 ciuatl teoyotica tepacho) tepachoa, nite : apedrear a otro. preterito: onitetepacho. (2) apedrear a otro. (1) dar pedrada. (1) tepachoa, nitla : tirar piedra, o apezgar y emprear algo. pre: onitlatepacho. (2) tirar con piedras. (1) tepachoa + : idem. (Acalco tepacho: patron de nao.) (2 Acalco tepachoa) tepachoa +, ni : ser prelado. prete: teoyotica onitepacho. (2 Teoyotica nitepachoa) tepachoani : presidente o gouernador. (2) gouernador. (1)

tepachoani + : idem. (Ciuateoyotica tepacho: abadesa.) (2 Ciua teoyotica tepachoani) idem. (Teoyotica tepacho: prelado.) (2 Teoyotica tepachoani) idem. (Acalco tepachoa: idem. (Acalco tepacho: patron de nao.)) (2 Acalco tepachoani) idem. (Teopixca teyacanani: superior, o prelado.) (2 Teopixca tepachoani) abad prelado o dignidad. (1 teoyotica tepachoani) abadesa de monjas. (1 ciua teoyotica tepachoani) tepachocayotl : maestradgo, dignidad deste. (1) enseoreamiento. abadia o

tepacholiztli : regimiento. (1) presidencia o gouernacion. (2) (1) capitania tal. (1) gouernacion. (1)

tepacholiztli + : prelazia o dignidad. (2 Teoyotica tepacholiztli) prelazia. (1 teoyotica tepacholiztli) tepachoqui + : prelado. (2 Teoyotica tepachoqui) afrentosamente. (2) afrentadamente assi. (1)

tepactecaliztica :

tepactecaliztli : afrenta, bald[n] o enxabonami[n]to. (2) tepactecani : baldonador assi. (2)

afrenta tal. (1)

tepactiliztli : plazer y c[n]t[n]tami[n]to q[ue] se da a otro. (2) complazimiento assi. (1) tepactlecani : afrentador tal. (1)

tepaczotlahualiztica : afrentosamente. (2 Tepacotlaualiztica) assi. (1 tepacotlaualiztica)

afrentadamente

tepaczotlahualiztli : afrenta, baldon, o enxabonamiento. (2 Tepacotlaualiztli) afrenta tal. (1 tepacotlaualiztli) enxabonaminto tal. (1 tepacotlaualiztli) tepaczotlahuani : baldonador tal. (2 Tepacotlauani) tepacotlauani) tepahitiliztli : tepal : empooamiento. (1) enfiuzia de alguno o con alguno. (1) morador de casa afrentador tal. (1

mediante alguno o por el. (1)

tepal mocallotia : ajena. (1)

el que biue o mora en casa agena. (2)

tepal mocnoitoa : mendigante, que pide limosna. (2) tepal mocnoitoani : tepal moocnoitoa : tepal moocnoitoani : tepal motlayehuiani : tepal nemi : idem. (Tepal mocnoitoa: mendigante, que pide limosna.) (2)

mendigo el que assi demanda. (1) mendigo el que assi demanda. (1) demandador tal. (1 tepal motlayeuiani)

el que biue con otro. (2) morada con otro. (1)

tepal nemiliztli : tepal nemini :

morador con otro. (1) demanda assi. (1 tepal netlatlayeuiliztli)

tepal netlatlayehuiliztli :

tepal ni, cochi : ospedarse. (1) tepal nicochi : (2) tepal ninemi : ser huesped, o hospedarse en casa de alguno. pre: tepal onicoch. morar con otro. (1) ospedarse. (1)

tepal nino, callotia : aluergarse en alguna casa. (1) tepal nino, ocnoitoa : mendigar el pobre. (1) tepal ninocallotia : (2) tepal ninocnoitoa :

aluergarse o biuir en casa agena. pre: tepaloninocalloti. mendigar o pedir por dios. pre: tepal oninocnoito. (2)

tepal ninotlatlayehuia : idem. prete: tepal oninotlatlayeui. (Tepal ninocnoitoa: mendigar o pedir por dios. pre: tepal oninocnoito.) (2 Tepal ninotlatlayeuia) tepal, ninotlatlayehuia : (1 tepal, ninotlatlayeuia) demandar de puerta en puerta, o de tienda en tienda.

tepalca :

el que biue en casa agena. (2)

morador de casa ajena. (1) fauorecedor tal. (1 tepaleuiani)

tepalehuiani : ayudador. (2 Tepaleuiani) ayudador tal. (1 tepaleuiani) tepalehuiani

+ : ayudador assi. (1 yaoc tepaleuiani)

tepalehuiliztica : fauorablemente, o con ayuda. (2 Tepaleuiliztica) fauorablemente. (1 tepaleuiliztica) tepalehuiliztli : socorro. (1 tepaleuiliztli) fauor, ayuda o socorro. (2 Tepaleuiliztli) fauor enesta manera. (1 tepaleuiliztli) ayuda assi. (1 tepaleuiliztli) tepalehuiliztli + : ayuda tal. (1 yaoc tepaleuiliztli)

tepalmocallotia : vesped. (1) tepalmotlatlayehuiani : demandador tal. (1 tepalmotlatlayeuiani) tepalmotlatlayehuiqui : demandador tal. (1 tepalmotlatlayeuiqui) tepalnehua : fauorecer socorriendo a otro en algun peligro. (1 tepalneua)

tepalnemi : moo de seruicio. (1) tepalnenqui : moa de seruicio. (1)

tepalnetlayehuiliztli : demanda assi. (1 tepalnetlayeuiliztli) tepalnino + : tener costumbre d[e] m[n]digar (2 Tlaitlaniani tepalnino)

tepalpalnino + : idem. pret: tepal oninotlatlayeui. (Tlatlayeuia, nino: m[n]digar. preterito: oninotlatlayeui.) (2 Tlatlayeuia, tepalpalnino) tepaltzinco : (1) mediante alguno o por el. (1) enfiuzia de alguno o con alguno.

tepaltzinco +, nino : mendigar, o pedir algo a otros. pre: tepaltzinco oninotlaitlani. (2 Tlaitlania tepaltzinco, nino) tepam machiyotl : mojon, seal de terminos o de lindes. (2 Tepam machiotl) piedra. (1) tepam milacatzoani : (1) tepam mixquetzani : fauorecedor. (2) ayudador tal. (1) mojon

fiador desta manera.

el que fia a otro. (2)

fiador desta manera. (1)

tepam mochihualiztli : arrendadura assi, s: el acto de arrendar aotro. (1 tepam mochiualiztli) tepam mochihuani : tepam mochiuh : (1) arrendador assi. (1 tepam mochiuani) acaecida cosa assi.

cosa que acontecio en tiempo de algunos. (2)

tepam mocuepaliztli : tepam momanani :

pena del talion. (2)

fauorecedor. (2) el que fia a otro. (2)

tepam moquetzani :

tepam motlazqui : arrimado assi. (1) tepam moyahualiztli : Tepam moyaualiztli) diuulgaci[n] de cosa, que llega a noticia de todos. (2

tepam moyauhqui : cosa divulgada assi. (2) tepamaconi : xeringa, o cosa semejante. (2) ayuda o xeringa. (1)

tepamictiliztli : empooamiento. (1) tepammixquetzani : tepammocuepaliztli : (1) fiador dela persona. (1 tep[m]mixquetzani) talion, la pena del tanto. (1) pena del tanto por tanto.

tepammomana + : gota coral, o enfermedad semejante, que padece alguno. (2 Tlayouallotl tepammomana) tepammomanaliztli + : desuanecimiento. (1 tlayuuallotl tepammomanaliztli)

tepammoquetzani : fiador dela persona. (1 tep[m]moquetzani) tepammoyahualiztli : tepammoyauhqui : tepampa : diuulgacion tal. (1 tepammoyaualiztli)

diuulgada cosa. (1)

por amor o respecto de alguno. (2)

tepampa ni tlatzacua : pagar sin culpa o lastar lo q[ue] otro hizo. (1 tepampa ni tlatzaqua) tepampan tlatlantoc huetzcayotl : viga que descansa en pared. (2 Tepampan tlatlantoc vetzcayotl) viga que descanssa en pared. (1 tep[n]pan tlatl[n]toc vetzcayotl) tepampitzactli : pared delgada y estrecha, o tabique. (2) idem. tabique pared. (1) (Tepampitzactli: pared

tepampitzahuac : tabique pared. (1 tepampitzauac) delgada y estrecha, o tabique.) (2 Tepampitzauac) tepan : encima de alguno. (1)

sobre alguno, o sobre algunos. (2)

tepan + : salida en mal. (1 aqualli tepan mochiualiztli) despues, alcabo, o ala postre. aduer. (2 Quin tepan) fiar persona. preterit: tepan oninixquetz. (2 Ixquetza, tepan nin) publica cosa sabida de muchos. (1 ye tepan onoc) desuanecer a otro assi. (1 tlayuualotl tepan nicmana) estenderse, o bolar por todas partes la fama de nuestro seor dios. prete: nouian otepan actimotecac yniteyotzin dios. (2 Nouian tepan actimoteca initey otzin dios) salida en bien. (1 qualli tepan mochiualiztli) gota coral o morbo caduco. (1 tlayouallotl tep[n] momana) abad prelado o dignidad. (1 teoyotica tepan ycac) bolar la fama de algo por todas

partes. prete: tepan oactimotecac. (2 Actimoteca, tepan) yaliztli)

desastre. (2 Oui tepan

tepan actimoteca : diuulgarse o estenderse la fama d[e] algo, por todas p[ar]tes. p: tep[n] oactimotecac (2) tepan chinamitl : cosa cercada d[e] paredes o d[e] tapias (2 Tep[n] chinamitl) tepan chinantia, nino : cercar de paredes la huerta. &c. prete: oninotepan chinanti. (2) tepan cuachichilli : cauallete de pared. (1 tepan quachichilli)

tepan cuachichiquilli : cauallete de pared. (2 Tepan quachichiquilli) tepan momanani : tepan n, aci : ayudador tal. (1) sobrevenir. (1) holgarse del mal ageno. (1 tepan n, ahauia)

tepan n, ahahuia : tepan nahahuia : nahauia) tepan nahuia : Tepan nauia)

alegrarse del mal ageno. preter: tepan onahauix. (2 Tepan escarnecer deotro, o holgarse desu mal. preter: otepan naauix. (2 alindar c[n] heredad de otro prete: onitetepannamic. (2)

tepan namiqui, nite :

tepan nehua : fauorecer socorriendo a otro en algun peligro. (1 tepan neua) fauorecer, o socorrer a otro. prete: otepan neuac. (2 Tepan neua) tepan neilacatzoliztli : ayuda assi. (1 tepan neylacatzoliztli) es alguno fauorecido de otro. (2) tepan neixquetzaliztli : acto de fiar a otro. (2) tepan nemanaliztli : fiar a otro.) (2) fauor conque el

fiana dela persona. (1 tep[n] neixquetzaliztli) idem.

ayuda assi. (1)

(Tepan neixquetzaliztli: el acto de

tepan nequetzaliztli : fiana dela persona. (1 tep[n] nequetzaliztli) idem. (Tepan nemanaliztli: idem. (Tepan neixquetzaliztli: el acto de fiar a otro.)) (2) tepan ni, choloa : tepan ni, hualaci : tepan ni, moyahua : saltar en otra cosa. (1) sobrevenir. (1 tepan ni, ualaci) tener malafama. (1 tep[n] ni, moyaua)

tepan ni, quiza : representar en farsa. (1 tepan ni, quia) tepan ni, tlacati : tepan ni, tlatoa : nacer despues de otro. (1) abogar, hablar por otro. (1)

tepan ni, tlayecohua : suplir por otro. (1 tepan ni, tlayecoua)

tepan niauh :

adulterar. (1)

cometer adulterio. preter: otepannia. (2) presidir, o gouernar. preterito:

tepan nicac : presidir. (1 tepan nihcac) otepan nicaca. (2) tepan nicacalaqui :

andar de casa en casa. (1)

tepan niccuepa : culpa echar a otro. (1) echar la culpa el acusado al que le acusa. (1) penar por el talion. (1) echar la culpa de algo, alque me la echaua, vengarme dela injuria, o penar a otro por la pena del talion. preterito: otepanniccuep. vel tepan oniccuep. (2) tepan niccuepa tepan niccuepa = : = =, ni : = tepan nitlacuepa (2 tepan niccuepa ) tlacuepa + (2 tepan niccuepa )

tepan nicmoyahua : tepan nicteca : onictecac. (2)

diuulgar o publicar algo. (1 tepan nicmoyaua) echar fama de algo. preteri: topan

diuulgar o publicar algo. (1)

tepan nicteca in tlatolli :

echar fama. (1 tepan nicteca yn tlatolli) penar a otro por el talion.

tepan nictlachialtia : penar por el talion. (1) prete: tepan onictlachialti. (2)

tepan nimoyahua : tener mala fama, o disfamarse pret: tepan onimoyauac. (2 Tepan nimoyaua) tepan ninilacatzoa : oninilacatzo. (2) ayudar a otro. (1) fauorecer a otro. preterit: tepan

tepan ninixquetza : abonar a otro enla hazienda fiandole. (1) fiar persona. (1 tep[n] ninixquetza) salir por fiador de alg[n]o, o a bonarlo enla hazienda. preterit: tepan oninixquetz. (2) tepan nino, teca : tepan nino, tlaza : fama mala tener. (1 tepan nno, teca) tener malafama. (1)

arrimarte o echarse sobreotro. (1 tepan nino, tlaa)

tepan ninochihua : representar en farsa. (1 tepan ninochiua) arrendar o contrahazer a otro, o tomar persona n farsa. (1 tepan ninochiua) contrahazer, o arrendar a otro, o representar persona en farsa. preterito: tepan oninochiuh. (2 Tepan ninochiua) tepan ninomana : fauorecer a otro. preterito: tepa[n] oninoman. (2) fiar persona. (1)

tepan ninoquetza : tepan ninoteca : (2)

echarse sobre otros, o tenermala fama. pret: tepan oninotecac.

tepan niquiza : passarse de largo. (1 tepan niquia) arrendar o contrahazer a otro, o tomar persona n farsa. (1 tepan niquia) lo mesmo es que topan ninochiua o passar de largo, sin hazer caso de alguno. pr: tepan oniquiz. (2 Tepan niquia) tepan nite, aquia : sustituir en lugar de otro. (1)

tepan nite, teca : tepan niteco : tepan niteteca :

ynfamar. (1) ser infamado preterit: tepan onitecoc. (2)

ynfamado ser. (1)

infamar a otro. preterito: tepan onitetecac. (2) echar la culpa el acusado al que le acusa. (1)

tepan nitla cuepa :

tepan nitlacati : nacer alapofre, o despues de otros. pret: tepan onitlacat. (2) tepan nitlacuepa : (2) lo mesmo es que tepan niccuepa. prete: tepan onitlacuep.

tepan nitlatoa : entreuenir rogando. (1) defender a otro generalmente. (1 tep[n] nitlatoa) hablar por otro o abogar. (1) abogar, o rogar por otro. prete: tepan onitlato. (2) tepan nitlatocati : tepan onoc : enseorearse de otros. prete: topan onitlatocat. (2) persona infame. (2)

ynfamado. (1)

tepan quizaliztli : arrendadura assi, s: el acto de arrendar aotro. (1 tep[n] quializtli) representacion de persona en farsa. (2 Tepan quializtli) tepan quizani : tepan tetecani : arrendador assi. (1 tepan quiani) ynfamador. (1) diuulgacion tal. (1)

tepan tetequiliztli :

tepan tetequilizzotl : ynfamia. (1 tep[n] tetequilizotl) tepan tlatectli : diuulgada cosa. (1) cosa divulgada. (2)

tepan tlatlaliliztli : ymposicion desta manera. (1) tepan tlato : tepan tlatoani : intercessor, o abogado. (2) escusador desta manera. (1) fauorablemente. (1) abogacia. (1) suplimiento assi. (1) defenssor. (1) abogado. (1)

tepan tlatoliztica : tepan tlatoliztli : tepan tlayecoliztli :

tepan topehua : meterse enterminos d[e] otro, o traspassar lindes, o mojones. pre: onitepantopeuh (2 Tepan topeua) tepan xitiniliztli : derrocamiento de pared. (1)

tepan yahualochtia, nino : cercar de paredes el solar, o la heredad. preterito: oninotepan yaualochti. (2 Tepan yaualochtia, nino) tepan yaliztli : adulterio. (1)

tepan yaqui :

adultero o adultera. (1)

tepanahui : el que excede alos otros y les lleua v[n]taja en algo, o el que es vencedor. (2 Tepanaui) auentajado assi. (1 tepanaui) tepanahuia, ni : ecceder o sobrepujara otro. (1 ni, tepanauia) burla assi. (1 tepanauializtli)

tepanahuializtli :

tepanahuiani : idem. (Tepanaui: el que excede alos otros y les lleua v[n]taja en algo, o el que es vencedor.) (2 Tepanauiani) vencedor. (1 tepanauiani) victorioso. (1 tepanauiani) tepanahuiliztica : convencimiento, o conventaja. (2 Tepanauiliztica) auentajadamente. (1 tepanauiliztica) tepanahuiliztli : vencimiento, o ventaja. (2 Tepanauiliztli) vencimiento desta manera. (1 tepanauiliztli) victoria o venciminto. (1 tepanauiliztli) tepanahuiloni : barca para passar de vna ribera a otra. (2 Tepanauiloni)

tepanahuiloni acalli : naue de passaje. (1 tepanauiloni acalli.) tepanahuiltoca, mo : idem. (Motepanauilmati: presumptuoso que se antepone y prefiere alos otros.) (2 Motepanauiltoca) tepanahuiltoca, nino : anteponerse a otro. (1 nino, tepanauiltoca) tepanahuitica : tepanauitica) sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1

tepancacalaquiliztli : andadura assi. (1) tepancacalaquini : tepancalcatl : andador tal. (1) jardinero el que lo beneficia. (1) corral, o cosa cercada de paredes. (2) cerca de

jardinero. (2)

tepancalli : cerca assi. (1) casa. (1) corral. (1)

tepancaltia, nino : cercar de pardos alguna cosa. pre: oninotepancalti. (2) cercar de pared la heredad. (1) tepanchinamitl : cerca assi. (1) cerca de casa. (1) corral. (1)

tepanchinantia, nino tepanehuani : tepannahuia :

: cercar de pared la heredad. (1)

fauorecedor, o ayudador de alg[n]os (2 Tepaneuani) burlar de alguno riendose del. (1 tepannauia) : alindar vna eredad cn otra. (1 nite, tep[n]namiqui)

tepannamiqui, nite

tepanneixquetzaliztli : fiana tal. (1 tep[n]neixquetzaliztli) tepanni + : idem. preterito: tepan onicacalac. (Cacalaqui, ni: andar de casa en casa. preterito: onicacalac.) (2 Cacalaqui tepanni) abogar o rogar por otro. prete: tepan onitlato. (2 Tlatoa, tepanni)

tepanni nomana : tepano motlali : tepanotla, nic

ayudar a otro. (1 tep[n]ni nomana) diuulgada cosa. (1) : diuulgar o publicar algo. (1) diuulgacion tal. (1)

tepanotlaliztli : fama, o diuulgacion de algo. (2) tepanotlalli : diuulgada cosa. (2) : deslindar heredades. (1)

tepanquechilia, nite

tepanquetza, ni : alindar, o amojonar terminos. prete: onitepanquetz. (2) terminos. (1) tepanquizaliztli : tepanquizani : tepanquiani) tepanquizqui : (1) tepantemo, ni : fortaleza. (1) tepantemoc : representacion. (1 tepanquializtli) representador. (1

amojonar

representador assi. (2 Tepanquiani) idem.

(Tepanquiani: representador assi.) (2)

representador. escalar

escalar casa, o fortaleza. preteri: onitepantemoc. (2) escalador tal. (2)

tepantemoliztli : escalamiento assi. (2) tepantemoni : tepantetecani : escalador desta manera. (2) infamador. (2) infamia. (2 Tepantetequiliotl) diuulgacion de algo. (2) escalador. (1)

tepantetequilizotl : tepantetequiliztli : tepantia, nino tepantic :

: edificar edificio para si. (1) acaecida cosa assi. (1)

cosa acaecida en tiempo de algunos. (2) enla pared. (2)

tepantitech :

tepantlacuepaliztli :

vengana, o retorno de afr[n]ta. (2)

tepantlaocoyaliztica : piadosamente. (1) tepantlato : tepantlatoani : manera. (1) patron o defensor. (1) idem. procurador. (1 tep[n]tlato) hablador desta

(Tepan tlato: intercessor, o abogado.) (2)

tepantlatoliztica :

abogando, o conruegos y suplicaciones de alguno. (2)

tepantlatoliztli : defenssion de otro. (1) intercession, o ruego de alguno (2) zelo. (1) habla tal. (1 tep[n]tlatoliztli) tepantlazaliztli : manifestacion de algo, o enxalcamiento de alguno. (2 Tepantlaaliztli) engrandeciminto. (1 tep[n]tlaaliztli) tepantleco, ni : escalar casa, o fortaleza. preteri: onitepantlecoc. (2) fortaleza. (1) gatear subiendo. (1) tepantlecoc : tepantleconi : tepantli : tepantli escalador tal. (2) idem. escalador. (1) escalador. (1) escalar

(Tepantlecoc: escalador tal.) (2) pared, generalmente. (1)

pared. (2) + :

linde entre heredades. (1)

pareja pared o edificiolo; l; alto del. (1 tzummanqui tepantli)

tepantli ichicahuaca : estribo de edificio. (1 tepantli ychicauaca) tepantli itlamamallo : estribo de edificio. (1 tepantli ytlamamallo) tepantli yilpica : estribo de edificio. (1 tepantli yylpica)

tepantopehua, nite : meterse en pedao de heredad o suerte o terminos mojones o tierra ajena. (1 nite, tepantopeua) tepanxocoa, nite : desuiar o apartar los mojones para labrar la tierra agena para si. (1) meterse en pedao de heredad o suerte o terminos mojones o tierra ajena. (1) tepanyahualochtia, nino tepanyaualochtia) tepanyaliztli + : : cercar de pared la heredad. (1 nino,

desastre. (1 oui tepanyaliztli) adultero o adultera. (1 tep[n]yani)

tepanyani : adultero. (2) tepanyaqui : tepanyo : tepapa : idem.

(Tepanyani: adultero.) (2)

cosa cercada de paredes. (2) cierto raton. (2) raton. (1)

tepapacaliztica : afrentadamente assi. (1) tepapacaliztlatolli : palabras afrentosas y de vituperio. (2) afrenta tal. (1) enxabonaminto tal.

tepapacaliztli : denuesto o afrenta. (1) (1) vituperio. (1) baldon tal. (1) tepapacani : tepapaccan : (1) tepapaccani : afrentador tal. (1)

tiempo sereno, asentado y aplazible. (2) baldonador, o el que vitupera a otro. (2)

serenidad de tiempo.

tepapachihuia, nino tepapaloani : tepapaloliztli :

: espiar o acechar. (1 nino, tepapachiuia)

lamedor assi. (1) lamedura desta manera. (1) afrentosamente, o con vituperio y enxabonami[n]nto. (2) hombre de dos caras y doblado. (2) mandador tal. (1)

tepapaquiliztica : aplaziblemente. (1)

tepapaquiliztica tlachia : tepapaquiliztlalhuiani :

tepapaquiliztlatolli : palabras de afrenta. (1) tepapaquiliztli : vituperio, o afrenta, o baldon. (2) tepapaquilti : cosa que da plazer y alegria. (2) aplazible cosa. (1) hazedor

tepapaquiltiani : idem. (Tepapaquilti: cosa que da plazer y alegria.) (2) assi. (1) plazentero a otro. (1) tepapaquiltican : lugar deleytoso, y plazentero. (2) tepapaquiltican cuauhtla : deleitoso lugar. (1)

montaa deleytable. (1 tepapaquiltican quauhtla)

tepapaquilticatlachia : cara alegre del que esta regozijado. (1) tepapaquiltiliztica : tepapaquiltiliztli : tepaquiltiani : aplaziblemente. (2) plazer que se da a otro. (2)

complazedor tal. (1) medico que cura. (2) curador o medico. (1) curador o

tepati : medico o fisico. (1) enfermero. (1) tepatiani : idem. medico. (1) tepatiani + :

(Tepati: medico que cura.) (2)

medico o fisico. (1)

ensalmador. (1 antlatoltica tepatiani)

tepatiliztli : curacion que haze el medico, o el acto de curar al enfermo. (2) sanidad para otro. (1) cura, s: el acto de curar. (1) tepatiliztli + : ensalmo. (1 antlatoltica tepahtiliztli) delegado,

tepatillo : vicario que tiene vez de otro. (1) assistente. (1) sustituto, vicario, presidente, o lugarteniente. (2)

tepatillo teixiptla mochiuhtica : lugar teniente del rey o de gouernador o de otra persona puesta en dignidad. (1) tepatiyotiloni : salario. (1) hazedora assi. (1)

tepatl/t/achuiqui :

tepatlachoa, nitla : onitlatepatlacho. (2) tepatlachui : tepatlachuiani : tepatlactli : tepatohuiani : tepatzmicti : tepayo : tepeatl :

machucar o quebrantar algo con piedra. pret:

muger que lo haze a otra. (1) muger que lo haze a otra. (1) losa para tomar aues. (1) hazedora assi. (1)

losa o piedra ancha y llana. (2)

jugador en esta manera. (1 tepatouiani) dolorido. (1) cosa que angustia y aflige mucho. (2)

cosa cercada de paredes, assi como huerta. &c. (2) agua de sierra. (2)

tepechien : beruena, yerua medicinal. (2) tepechmana, ni : calada hazer assi. (1) tepechmana, nitla : hazer calada o camino ancho, o ygualar cimiento de edificio. prete: onitlatepechman. (2) cimiento ygualar. (1) tepechtequiliztli : tepeehecatl : ynclinacin actiue. (1) viento de sierra, enla mar. (2)

viento de tierra enla mar. (1)

tepehua : cibdadano. (1 tepeua) prouincial cosa desta prouincia. (1 tepeua) tepehua, nitla : esparzir o echar algo por el suelo, assi como tomines, cacao. &c. preterito: onitlatepeuh. (2 Tepeua, nitla) sembrar esparziendo las semillas. (1 nitla, tepeua) arrojar algo. (1 nitla, tepeua) tepehua + : ciudadano, o vezino de pueblo. (2 Aua, tepeua) tepehua +, nitla : alijar nauio. preterito: onitla atlan tepeuh. (2 Atlan tepeua, nitla) echar ala mar o alijar por la tempestad. (1 nitla, atlan tepeua) tepehualiztli : victoria o venciminto. (1 tepeualiztli) vencimiento desta manera. (1 tepeualiztli) conquista assi. (1 tepeualiztli) combate assi. (1 tepeualiztli) conquista, ovencimiento delos enemigos. (2 Tepeualiztli) tepehualtiani : acometedor. (1 tepeualtiani) y contiendas. (2 Tepeualtiani) prouocador o principiador de bregas comieno o

tepehualtiliztli : acometimiento tal. (1 tepeualtiliztli) prouocacion de barajas y rias. (2 Tepeualtiliztli)

tepehuani : victorioso. (1 tepeuani) vencedor. (1 tepeuani) peleador. (1 tepeuani) conquistador. (1 tepeuani) combatidor. (1 tepeuani) conquistador, o vencedor de batalla. (2 Tepeuani) tepehuani tepehuaque + : + : echador tal. (1 tlaatlan tepeuani) ciudadanos, o vezinos de pueblo. (2 Auaque tepeuaque)

tepehui : caerse las hojas delos arboles o cosas menudas. (1 tepeui) derramarse desta manera alguna cosa. (1 tepeui) caerse las hojas delos arboles, o esparzirse y derramarse trigo, o otras semillas por el suelo. pre: otepeuh. (2 Tepeui)

tepeitic :

valle. (1 tepeytic)

valle, o quehrada de sierras. (2) idem. (Tepeitic: valle, o quehrada de

tepeitictli : sierras.) (2)

valle. (1 tepeytictli)

tepemapan : haldas de sierras. (1) tepeme : sierras. (1) sierras. (2) riscos o despeaderos, o

tepeohuican : montosa, cosa alta. (1 tepeouican) tierra fragosa de tierras y montaas. (2 Tepeouican)

tepeohuican calacqui : enriscado. (1 tepeouican calacqui) tepeohuican nicalaqui : enriscarse. (1 tepeouican nicalaqui) tepeololli : cerro redondo. (1) lo mesmo es que tepeyaualli. (2)

tepepammochihua : sequera cosa de fequero. (1 tepepammochiua) tepepancayotl : montaesa cosa assi. (1) montaas o de sierras. (2) tepepatli : araparrilla. (1) tepepechtiani : tepepechtli : montaes, cosa de montaa. (1) cosa de

araparrilla. (2)

hazedor tal. (1) basa de coluna. (1) basa de coluna. (2)

tepepehualtiani : acometedor. (1 tepepeualtiani) prouocador tal. (1 tepepeualtiani) prouocador de contiendas y barajas. (2 Tepepeualtiani) tepepehualtiliztli : (1 tepepeualtiliztli) (1 tepepeualtiliztli) embrauecimiento. (1 tepepeualtiliztli) acometimiento tal. ocasion, actiue. (1 tepepeualtiliztli) prouocacion a yra. prouocacion tal. (2 Tepepeualtiliztli) election o escogimiento del que es elegido y elector o escogedor. (2)

tepepenaliztli : elecion. (1) escogido de otros. (2) tepepenani : tepepenque : tepepenqui : elegidor. (1)

electores o escogedores. (2) elegidor. (1) idem. (Tepepenque: electores o escogedores.) (2)

tepepetlahualiztica : Tepepetlaualiztica)

despojando, o quitando a otro las vestiduras. (2 desnudez tal. (1

tepepetlahualiztli : robo de sacomano. (1 tepepetlaualiztli) tepepetlaualiztli) despojo assi. (2 Tepepetlaualiztli)

tepepetlahuani : robador assi. (1 tepepetlauani) desnudador o despojador. (1 tepepetlauani) despojador, o el que quita las vestiduras a otro. (2 Tepepetlauani) tepepetlaliztli : halago tal. (1)

tepepetlani : tepepetlauhqui : tepepixqui : tepeti

halagueo. (1) desnudador o despojador. (1) montaero, que la guarda. (1) el que guarda monte o bosque. (2)

+ : cumbre de sierra alta. (1 ytlacpacyo tepeti) cumbre de sierra alta. (1) la cumbre o lo alto de la sierra. (2) cerro o sierra. (1) sierra. (2)

tepeticpac : tepetl :

monte. (1)

sierra o monte alto. (1)

tepetl + : ladera de sierra. (2 Itlacapan tepetl) tras la sierra. (2 Icampa in tepetl) tierra llena de barrancos fragosa y montosa. (2 Cuecuetlanqui tepetl) dela otra parte dela sierra. (1 yteputzco yn tepetl) detras la sierra. (2 Iteputzco in tepetl) dela otra parte dela sierra. (1 ycampa yn tepetl) montosa, cosa alta. (1 cuecuetlanqui tepetl) p[n]ta o cumbre de sierra o m[n]te (2 Itlacpayo tepetl) tepetl +, nic : rodear la sierra. (1 nic, yaualhuia yn tepetl) tepetl icpac : cumbre de sierra. (2) cabeo de

tepetl icuaololiuhca : cabeo de sierra. (1 tepetl yquaololiuhca) sierra. (2 Tepetl yquaololiuhca) tepetl itepotzco : tepetl itlacapan : tepetl itzintlan : tepetl ixillan : allende la sierra. (1 tepetl iteputzco) ladera de sierra. (2) al pie dela sierra. (2)

ladera de cuesta. (1 tepetl yxillan) montaa o montaas. (1) serrania, o

tepetla : serrania tierramontaosa. (1) montaas. (2) tepetla + :

montosa, cosa alta. (1 cenca tepetla) caxa de piedra o sepulchro. (1) sepulchro, o caxa de piedra. (2)

tepetlacalli : tepetlacalli

+ : sepultura de piedra. (1 micca tepetlacalli) montaes, cosa de montaa. (1) cosa

tepetlacayotl : serrana cosa de sierra. (1) de montaa o de serrania. (2) tepetlacpacyotl : cumbre de sierra alta. (1) tepetlacpayotl : cumbre de sierra. (2)

tepetlahualiztli : descobrimiento assi. (1 tepetlaualiztli) descobijadura. (1 tepetlaualiztli) el acto de descubrir y quitar la ropa a otro. (2 Tepetlaualiztli) tepetlahuani : desnudador o despojador. (1 tepetlauani) araparrilla. (2)

tepetlamacazqui : araparrilla. (1)

tepetlatic : espessa cosa assi. (1) basta cosa o maoral, assi como manta, &c. (1) manta gruessa y muy tupida, o cosa semejante. (2) tepetlatl : cuzilla, o tosca. (1) tosca o cuzilla. (1) tosca o cuzilla. (2)

tepetlayo : lugar o tierra que tiene tosca o pea. (2) tepetlicampa : (2) tepetlicpac : tepetlitzonyoc : allende la sierra. (1) allende la sierra, o detras dela sierra.

cumbre de sierra alta. (1) puerto de monte y sierra. (1 tepetlytzonyoc) madroo, el arbol. (2 Tepetoma quauitl) madroo, la fruta. (2

tepetoma cuahuitl :

tepetomacapolin : madroo la fruta. (1 tepetomacapulin) Tepetomacapulin) tepetomacuahuitl : tepetomatl : fruta. (2) tepetontli : tepetozcatl :

madroo arbol. (1 tepetomaquauitl) madroo arbol. (1) madroo, el arbol o la

madroo la fruta. (1) cerro pequeo. (1)

sierra pequea. (2) collado o garganta de cerro. (2) valle. (1) quebrada

garganta de monte. (1)

tepetzalan : entre sierras. (1) de monte, o entresierras. (2) tepetzalantli : tepetzallantli :

quebrada de monte. (1)

quebrada de monte. (1) idem. (Tepetzalan: quebrada de monte, o entresierras.) (2)

tepeuhqui : caydas hojas de arboles. (1) tepeuhticate + : monton de muertos. (1 mimicque tepeuhticate)

tepeuhtihuitz + : flota de naos quando nauegan. (1 acalli tepeuhtiuitz) idem. (Acalli quitzacutiuitz: idem. (Acalli pepexocatiuitz: idem. (Acalli centettiuitz: idem. (Acalli cemmantiuitz: flota de naos.)))) (2 Acalli tepeuhtiuitz) tepeuhtilalia, nitla : amontonar algo. prete: onitlatepeuhtitlali. (2) tepeuhtimani : corrillo de gente. (1) : corrillo de gente. (2) amontonar; busca ayuntar. (1)

tepeuhtitlalia, nitla tepeuhtli + :

ayuntar algo. (1)

echada cosa assi. (1 tlaatlan tepeuhtli)

tepexihuia, nino : despearse. preteri: oninotepexiui. (2 Tepexiuia, nino) despearse. (1 nino, tepexiuia) caer engraue delicto. (1 nino, tepexiuia) tepexihuia, nite : despear a otro. preterito: onitetepexiui. (2 Tepexiuia, nite) despear. (1 nite, tepexiuia)

tepexillantli : tepexinanacatl : tepexiti : tepexitl :

ladera de cuesta. (1)

recuesto, repecho o ladera desierra. (2)

hongo que emborracha. (1)

peasco. (2) despeadero. (1) peasco. (1) azederas anchas y montesinas. (2 cerro redondo. (2 Tepeyaualli)

tepexocoyolli : Tepexocoyulli) tepeyahualli : tepeyahualli tepezolanqui : Tepeulanqui) tepezolconetl :

azedera, yerua agra. (1)

cerro redondo. (1 tepeyaualli) = : = tepeololli (2 tepeyaualli)

perdiguero perro. (1 tepeolanqui) perdigon. (1 tepeolconetl)

perdiguero, que las caa. (2

perdigon. (2 Tepeulconetl) perdiz. (2 Tepeulin)

tepezolin : perdiz, aue conocida. (1 tepeulin) tepezolpehua, ni : Tepeulpeua, ni)

leuantar las perdizes. preterito: onitepeulpeuh. (2 perdiguero. s. el que las ermana mayor. (1)

tepezolpeuhqui : perdiguero perro. (1 tepeolpeuhqui) leuanta. (2 Tepeulpeuhqui)

tepi : moa de seruicio. (1) criada osiruienta. (1) criada o siruienta, y hermana mayor. (2) tepicilli : piedra pequea. (1) tepilcamatl : ripio. (1)

ripio, piedrezuelas pequeas. (2)

la abertura dela natura dela muger. (2)

tepilcuaxicalli : el vaso interior dela natura dela muger. (2 Tepilquaxicalli) tepilhuan : hijos, hijas y nietos. (1) hijas. (1) hijos, o hijas. (2) nietos descendientes abaxo. (1) hijos y

tepilhuan teixhuihuan : nietos descendientes. (2 Tepilhuan teixuiuan) tepilixcuatl : la haz, o lo exterior dela natura dela muger. (2 Tepilixquatl)

tepillalililoni patli : mandragula yerua. (1) tepillaliloni patli : tepilli : mandragora. (2) miembro dela muger. (1) natura de hembra. (2)

natura de hembra. (1)

tepiloani : ahorcador. (1) tepilolcuahuitl : rollo de donde ahorcan. (1 tepilolquauitl) horca para ahorcar. (1 tepilolquauitl) idem. (Tepiloloni: lahorca. i. el palo de donde ahorcan a alguno.) (2 Tepilolquauitl)

tepilolhuia, nicte : tepilolhuia, nitla : niuelar. (1) tepiloliztli : tepiloloni : alguno. (2) tepiloloyan :

niuelar algo a otro con plomada. (1) niuelar con plomada. preteri: onitlatepilolhui. (2) el acto de ahorcar a alguno. (2) lahorca. i. el palo de donde ahorcan a lugar donde ahorcan. (2)

ahorcamiento. (1)

horca para ahorcar. (1)

horca lugar donde ahorcan. (1)

tepiltala : muger de natura grande y muy abierta. (2) tepiltexipalli : los beos dela natura dela muger (2)

tepiltililiztli : ennoblecimiento. (1) tepiltzin : hija. (1) tepiltzintia, nino tepiltzoyaca : : hijo, generalmente. (1) porfiar sin razon. (1) hijo, o hija de alguno. (2)

muger estrecha desu natura. (2) empachadamente. (1 tepinaualiztica) empachosamente. (2

tepinahualiztica : Tepinaualiztica) tepinahuani : tepinahuiani :

empachado. (1 tepinauani) auergonador. (1 tepinauiani) afrentador tal. (1 tepinauiani)

tepinahuiliztica :

afrentadamente assi. (1 tepinauiliztica) afrenta tal. (1 tepinauiliztli)

tepinahuiliztli : empacho. (1 tepinauiliztli) auergonamiento. (1 tepinauiliztli) tepinahuiz :

verguenas de varon o muger. (1 tepinauiz)

tepinauhtiani : afrentador tal. (1) auergonador, o afrentador. (2) auergonador. (1) ynjuriador. (1) motejado[r]. (1) tepinauhtilizmomoztli : rollo, o picota. (2 Tepinauhtilizmumuztli) tepinauhtiliztica : afrentosamente. (2) picota. (1)

afrentadamente assi. (1) palabras de

tepinauhtiliztlatolli : palabras d[e] denuesto y afr[n]tosas. (2) afrenta. (1 tepinauhti[liz]tlatolli)

tepinauhtiliztli : vituperio. (1) denuesto o afrenta. (1) afrenta, o denuesto, o el acto de auergonar a otro. (2) auergonamiento. (1) afrenta tal. (1) ynjuria. (1) mote. (1) tepinauhtiloyan : rollo, o picota. (2) tepinia, nino : tepinia, nite : (2) herir a puo otro. (1) dar de picota. (1)

apuearse. (1) dar coxcorron con los artejos, o dar de codo. pret: onitetepini. cerrado. (1) herir con la mano. (1) puada dar. (1) apuear a codo. (1)

tepinia, nitla : dar puete conla mano cerrada, o dar de codo. pret: onitlatepini. (2) golpear o herir. (1) tepiniliztli tepipi : + : vn empuxon con el codo. (2 Cemmolicpi tepiniliztli) moa de seruicio. (1)

criada o seruienta. (2)

tepipichoani : lisonjero. (2) tepipichoani

enlabiados, que se requiebra con las mugeres, o halagueo y enlabiador tal. (1) lisonjero. (1) = : = tepipiloani (2 tepipichoani) enlabiando, o lisonje ando assi. (2) lisonjeando. (1)

tepipicholiztica :

tepipicholiztli : enlabiamiento desta manera. (2) lisonja. (1) tepipicholiztli = : =

enlabiamiento assi. (1)

tepipiloliztli (2 tepipicholiztli)

tepipilhuiliztli : tepipiloani : tepipiloliztli :

escarnecimiento. (1) enlabiador tal. (1) enlabiamiento assi. (1)

lo mesmo es que tepipichoani. (2)

lo mesmo es que tepipicholiztli. (2)

tepipiyaliztli : asech[n]a. s. el acto de asechar aotro (2 Tepipializtli) asechana. (1 tepipializtli) tepipiyani : asechador. (2 Tepipiani) asechador. (1 tepipiani) tepipton : ermana de tu bisahuelo. (1) criacion o creacion tal. (1) plasmador. (2) hazedor o espia que acecha. (1 tepipiani)

tepiquiliztli :

tepiquini : autor, criador o hazedor, s: dios. (1) hazedera desta manera. (1) criador assi. (1) tepiti : criada osiruienta. (1) criada que sirue encasa. (2)

tepiti, cocoti :

tepitilia, nitla : acortar, o achicar algo. preterito: onitlatepitili. (2) achicar algo. (1) acortar o estrechar edificio. (1 nitla, teptilia) acortar o achicar. (1) tepitl : tepito : tepiton : maiz que se haze en cincuenta das. (1) cosa pequea, o poca cosa. (2) pequeo o pequeuelo. (1) chica cosa. (1)

tepiton + : haca. (1 cauallo tepiton) huron para caar conejos. (1 ytzcuin tepiton tochq[ui]xtiani) menor, nombre comparatiuo. (2 Ipan tepiton) dar poquita cosa. (1 anuel tepiton yn nictemaca) menor, nombre comparativo. (1 ypan tepiton) menor, nombre comparativo. (1 achi tepiton) llaga pequea. (1 chipeliuiliz tepiton)

tepiton cahuallo :

haca. (1 tepiton cauallo) fuelles pequeas. (1 tepiton euatlepitzaloni)

tepiton ehuatlepitzaloni : tepiton izquiztli :

escoba pequea o escobajo. (1 tepit[n] yzquiztli)

tepiton lechuga : lechuguino. (1) tepiton tepoztlacohualoni : marauedi. (1 tepiton tepuztlacoualoni)

tepiton tepoztopilli : dardo. (1 tepiton tepuztopilli) tepiton tlatamachihualoni : tepiton tlatlacolli : libreta. (1 tepiton tlatamachiualoni)

pecado venial. (1)

tepitonihui, ni : tornarse pequeo, o chico. prete: onitepitoniuh. (2 Tepitoniui, ni) tomaste pequeo. (1 ni, tepitoniui) tepitoniuhtiuh, ni : pequeo. (1) yrse tornando pequeo. pr: onitepitoniuhtia. (2) tomaste

tepitonoa, nino : achicarse, o tornarse pequeo. pret: oninotepitono. (2) humillarse, apocandose o aniquilandose. (1) estimarse en poco. (1) tepitonoa, nitla : acortar, o achicar algo. preteri: onitlatepitono. (2) achicar algo. (1) acortar o achicar. (1) tepitonyotl : tepitoto : poquedad de otra cosa. (1)

chicas, o pequeas cosas. (2) pequeez. (2) breuedad. (1)

tepitoyotl :

tepitzahui : endurecerse alguna cosa. preterit: otepitzauh. (2 Tepitzaui) endurecerse. (1 tepitzaui) empedernecerse o pararse duro el pan o cosa assi. (1 tepitzaui) tepitzalhuia, nic : tepitzalhuia, nicte tepitzi : endurecer algo a otro. prete: onictepitzalhui. (2) : endurecer algo a otro. (1)

chica cosa. (1)

tepitzitzquia, nitla : tener y apretar reziamente alguna cosa conla mano. prete: onitlatepitzitzqui. (2) apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1) tepitzmalina, nitla : torcer reziamente alguna soga, cordel, o hilo. pre: onitlatepitzmalin. (2) retorcer. (1) tepitzmana, nitla : solar, echar suelo ala casa. (1) endurecer

tepitzoa, nitla : endurecer alguna cosa. preterit: onitlatepitzo. (2) algo. (1)

tepitztia : endurecerse, o empedernecerse algo. prete: otepitztiac. (2) endurecerse. (1)

tepitztic : cosa dura. (2) (1) tepitztic + :

dura cosa generalmente. (1)

empedernido desta manera.

grande de coraon. (1 yollo tepitztic) endurecer algo. preterito: onitlatepitztili. (2) endurecer

tepitztilia, nitla : algo. (1)

tepitztiliani + : sufrido y paciente. (2 Moyollo tepitztiliani) moyollo tepitztiliani) tepitztiliztica tepitztiliztli : tal. (1) + : pacientemente. (1 neyollo tepitztiliztica)

paciente. (1

dureza, o endurecimiento grande (2)

fuera o dureza. (1)

dureza

tepitztlacuactic :

dura cosa generalmente. (1 tepitztlaquactic)

tepitztlacuactilia, nitla : endurecer mucho alguna cosa. prete: onitlatepitztlaquactili. (2 Tepitztlaquactilia, nitla) endurecer algo. (1 nitla, tepitztlaquactilia) tepitztlacuactiliztli : dureza tal. (1 tepitztlaquactiliztli) tepitztlacuahuac : cosa muy dura. (2 Tepitztlaquauac)

tepitztlacuahualiztli : dureza grande, o endurecimiento. (2 Tepitztlaquaualiztli) tepitztlalia, mo : opilarse. (1) tepitztlalia, nitla : recalcar, o apretar mucho alguna cosa. prete: onitlatepitztlali. (2) hinchir recalcando. (1) embutir o recalar. (1) tepiyal : deposito. (1 tepial) el acto de guardar a alguna persona. (2 Tepializtli)

tepiyaliztli :

tepiyaltia, nino : encomendarse a otro. prete: oninotepialti. (2 Tepialtia, nino) encomendarse a alguno. (1 nino, tepialtia) tepiyaltilli : cosa encomendada, o dada aguardar. (2 Tepialtilli) cosa desta manera. (1 tepialtilli) tepiyani : el que guarda a otro. (2 Tepiani) encargada

tepiyatl : beuida de mayz crudo, que se da alos q[ue] se desmayan. (2 Tepiatl) beuida de mayz crudo para los que se desmayan. (1 tepiatl) tepiyaztli : marmol coluna. (1 tepiaztli) pilarico de claraboya o dev[n]tana, o coluna de piedra. (2 Tepiaztli) coluna o pilarcico de claraboya o de ventaa. (1 tepiaztli) pilar de piedra. (1 tepiaztli) tepiyaztontli : idem. (Tepiaztli: pilarico de claraboya o dev[n]tana, o coluna de piedra.) (2 Tepiaztontli) marmolejo coluna pequea. (1 tepiaztontli) tepo : tepoa, non compaero. (1) : tener enalgo aotro. (1)

tepoa

+ :

fauorecer con voto. (1 teuan ni, tepoa) vena de cobre. (2 Tepuzecayotl)

tepocecayotl :

tepocehuatl : hoja de milan, o cosa semejante. (2 Tepuzeuatl) plancha de hierro; y assi delas planchas delos de mas metales. (1 tepuzeuatl.) tepochcoyotl : tonto. (2) tnto. (1)

tepochichiqui, ni :

limarhierro. p: onitepuchichic (2 Tepuchichiqui, ni) sierra para aserrar algo. (2 Tepuchichiquillateconi)

tepochichiquillateconi : tepochicolli : tepochimalli :

garauato de hierro. (2 Tepuchicolli) broquel. (2 Tepuchimalli) broquel. (1 tepuchimalli) tnto. (1 tehpuchtli) marmol

tepochtli : idem. (Tepochcoyotl: tonto.) (2) piedra marmolea. (1 tepuchtli) tepoctlantiliani : tepoctlantililiztli : tepoctlantiliqui : tepohua + : maltratador tal. (1)

maltratamiento assi. (1) maltratador tal. (1)

presumir. (1 atle non, tepoua) matricula de nombres proprios. (1 tepoualamatl) encartacion o encartamiento. (1 tepoualiztli) + : fauor enesta manera. (1 teuan tepoualiztli)

tepohualamatl : tepohualiztli : tepohualiztli tepohuani + :

fauorecedor assi. (1 teuan tepouani) la verga del miembro. (2 Tepulacayotl) abullidor. (1) abullidor. (1) abullidor. (1) humor o simi[n]te de varon. (2 Tepulayotl) la raya ohendedura dela cazporra del prepucio del miembro. la cazporra del miembro. (2 Tepulquaxipeuhcatl)

tepolacayotl : tepolactiani : tepolactiqui : tepolactli : tepolayotl :

tepolcama piccatl : (2 Tepulcama piccatl) tepolcuaxipeuhcatl : tepole

+ : ombre y muger. (1 ciuatl tepule) hombre que tiene dos naturas. s. de muger y de varon. (2 Tepule

tepole cihuatl : ciuatl)

tepolehuayotl :

el pellejo del miembro. (2 Tepuleuayotl) confusion tal. (1 tepoliuhtitlaalizliztli)

tepoliuhtitlazalizliztli :

tepoliuhtlazaliztica : confusuamente assi. (1 tepoliuhtlaaliztica) tepolli : pixa. (1 tepulli) natura de macho. (1 tepulli) (1 tepulli) miembro de varon. (2 Tepulli) miembro del hombre. pixa

tepolli + : pixa de judio retajado. (1 tlaxipintectli judio tepulli) retajada. (2 Tlaxipintectli tepulli) tepolo : apartado assi. (1) apartado assi. (1)

tepoloani : victorioso. (1)

conquistador, o vencedor. (2) lugar

tepolocan : peligroso lugar. (1 tepoloc[n]) peligroso. (2) tepololiztli : victoria o venciminto. (1)

dificultoso lugar. (1) apartamiento tal. (1)

tepololtoca, ni : desear que perezca alguno. pre: onitepololtocac. (2) tepololtocani : desseoso assi. (1) desseo tal. (1)

tepololtoquiliztli :

tepoloqui : apartado assi. (1) teponazo : taedor assi. (1 teponao) atabalero que tae este instrumento. (1 teponao) taedor de teponaztli. (2 Teponao) el que tae tepunaztli. (2 Tepunao) teponazohua, mo : yrse hinchando, o yr mo) crecer y augmentarse mucho alguna teponazohua, ni : taer teponaztli. (2 Tepunaoa, ni) atabalear assi. (1 ni, teponaoa) teponazohua, nino : hincharse como nino) creciendo. pre: omotepunao. (2 Tepunaoa, cosa. (1 mo, tepunaoa) Teponaoa, ni) taer tepunaztli. (2 tepunaoa) taer teponaztli. (1 ni, hidropico. p: oninoteponao. (2 Teponaoa,

teponazohuani : taedor assi. (1 teponaoani) taedor de teponaztli. (2 Teponaoani) taedor de tepunaztli. (2 Tepunaoani) teponazoqui : atabalero que tae este instrumento. (1 teponaoqui)

teponaztli : atabal, s: cierto instrumento de palo para taer, y hazer son alos que bailan y cantan. (1 tepunaztli) cierto palo hueco que taen y hazen son c[n]el quando bailan o cantan. (2 Tepunaztli) tepontic : tepontli : tocon de arbol cortado. (1 tep[n]tic) chinche pequea. (1 tepuntli) matador. (1) matana. (1) chinche pequea. (2 Tepuntli)

tepopoloani : tepopololiztli :

matador, o destruidor. (2) matana, o destruicion. (2)

tepopololoni : tepopozoctli :

mortal cosa que mata. (1) lo mesmo es que tepooctli. (2 Tepupuoctli)

tepotlamia, nino : tropear sin caer enel suelo. p: oninotepotlami. (2) tropear sin caer enel suelo. pre: oninoteputlami. (2 Teputlamia, nino) estropear o tropear. (1) tropear. (1 nino, teputlamia) tepotlamia +, nino : trompear en otro. (1 teca ninotepotlamia) otro. preterit: teca oninotepotlami. (2 Teca ninotepotlamia) tepotoniani : tepotzacua, nitla tepotzapinia, nitla embizmador. (1) : cerrar con llaue de hierro. (1 nitla, teputzaqua) : espolear herir conella. (1 nitla, teputzapinia) tropear en

tepotzcahua, nite : dexar atras a alguno el que camina reziamente y va adelante. preterito: oniteteputzcauh. (2 Teputzcaua, nite) desamparar a alguno. (1 nite, teputzcaua) tepotzchichiquil + : espinazo. (1 tocuitlapan teputzchichiquil)

tepotzco, no : mirar atras. (1 noteputzco ni, tlachia) echar algo haziatras. (1 noteputzco nictlaa) detras de mi. (1 no, teputzco) tepotzco, to : hazia tras. (1 toteputzco) trasera parte. (1 toteputzco) espalda. (1 toteputzco) alas espaldas, o la parte trasera. (2 Toteputzco) tepotzco +, no : idem. metaph. (No cuexanco no mamalhuazco yeloatiuh: tener el cargo de regir y gouernar alos otros. metaph.) (2 Nocuitlapan noteputzco yeloac) tepotzcomonia, nite : dar puada a otro enlas espaldas, o meter mal entre algunos. preterito: onitetepotzcomoni. (2) lo mismo es que tepotzcomonia. pre: oniteteputzcomoni. (2 Teputzcomonia, nite) dar puada o o golpe en las espaldas. (1 nite, teputzcomonia) murmurar con otro. (1 nite, teputzcomonia) tepotzcomonia =, nite : = tepotzcomonia (2 tepotzcomonia )

tepotzicuahuazoia, nitla : Teputziquauazuia, nitla) tepotzicuahuaztli :

almohaar. . prete: onitlateputziquauazui. (2

almohaa. (2 Teputziquauaztli)

tepotzitoa, nite : detraer o murmurar de alguno pre: oniteteputzito. (2 Teputzitoa, nite) dezir mal, o murmurar de otro prete: onitetepotzito. o detraer de otros. (2) maldezir o murmurar. (1 nite, teputzitoa) murmurar. (1 nite, teputzitoa) tepotzitoa + : murmurar con otro. (1 teuan nite, teputzitoa)

tepotzitta, nite : mirar a alguno hazia tras. pret: oniteteputzittac. (2 Teputzitta, nite) mirar atras. (1 nite, teputzitta) tepotzitziquillateconi : Teputzitziquillateconi) sierra de hierro para aserrar. (2

tepotzmimiliuhcayotl : lomo de animal. (1 teputzmimiliuhcayotl) tepotzo, ni : corcoba tener o ser corcobado. (1 ni, teputzo)

tepotzoia, nite : ser el trasero o el cabero de todos los q[ue] camina en c[m]paia. p: oniteteputzui. (2 Teputzuia, nite) tepotzoia, nitla : yr postrero. (1 nitla, teputzuia) tepotzotimotlaliqui : tepotzotli : encapotado. (1) giboso o corcobado. (2 Teputzotli)

corcobado. (1 teputzotli)

tepotzpetlahua, nino

: desnudarse las espaldas. (1 nino, teputzpetlaua)

tepotztia, nino : boluer las espaldas a otro ech[n]do a huyr. pre: oninoteputzti. (2 Teputztia, nino) huyr delos contrarios, retirandose. (1 nino, teputztia) boluer las espaldas. (1 nino, teputztia) tepotztia, nitla : ser el cabero o postrero delos q[ue] caminan y van en compaia. p: onitlateputzti. (2 Teputztia, nitla) seguir o yr detras de otros. (1 nitla, teputztia) tepotztlecuiloa, nino : calentarse las espaldas al huelgo. pre: oninoteputztlecuilo. (2 Teputztlecuiloa, nino) calentar las espaldas al fuego. (1 nino, teputztlecuiloa) tepotztli : espalda. (1 teputztli) trasera o espalda de persona. (2 Teputztli)

tepotztoca, nite : seguir, o yr tras otro. preteri: oniteteputztocac. (2 Teputztoca, nite) seguir. (1 nite, teputztoca) tepotztoca in notlatlacol, nic : ayuntar y recoger los peccados, trayendo los ala memoria para los confessar. (1 nic, teputztoca yn notlatlacol) tepotztocatiuh, nite : yr siguiendo a alguno, oyr tras el siguiendole y acompaandole. preteri: oniteteputztocatia. (2 Teputztocatiuh, nite) seguir. (1 nite, teputztocatiuh) tepotztotonia, nino : callentarse las espaldas al sol. pre: oninoteputztotoni. (2 Teputztotonia, nino) calentar las espaldas al fuego. (1 nino, teputztotonia) tepouhtitlaza : tepoxactli : tepoxocuallotl : cosa q[ue] para atonitos, o haze pasmar a algunos de espanto. (2) esponja piedra. (1) piedra liuiana. (2 Tepuxactli)

herrumbre. (2 Tepuxoquallotl)

tepoz apazchihualoyan : caldereria donde se hazen. (1 tepuz apazchiualoyan) tepoz cuarto : quarto moneda conocida. (2 Tepuz quarto) compas de hierro. (1 tepuz tlatamachiualoni)

tepoz tlatamachihualoni : tepozaloa, ni :

soldar algo con metal. preterito: onitepualo. (2 Tepualoa, ni)

tepozamatl : hoja de metal delgada. (1 tepuzamatl) hoja de milan. (1 tepuzamatl) plancha de hierro; y assi delas planchas delos de mas metales. (1 tepuzamatl) hoja de milan, o cosa semejante. (2 Tepuzamatl)

tepozapachiuhcan : tepozapachiuhqui : tepozapazchiuhqui : tepozapaznamacoyan :

caldereria donde se hazen. (1 tepuzapachiuhcan) calderero. (2 Tepuzapachiuhqui) calderero. (1 tepuzapazchiuhqui) caldereria, donde se venden. (1 tepuzapaznamacoyan) tina de tintorero.

tepozapaztlapaloni : tina de tintor. (1 tepuzapaztlapaloni) (2 Tepuzapaztlapaloni)

tepozapaztlatzoyoniloni : sarten para freir. (1 tepuzapaztlatzoyoniloni) sart[n] para freir algo. (2 Tepuzapaztlatzoyoniloni) tepozapaztli : Tepuzapaztli) caldera. (1 tepuzapaztli) caldera de cobre, bacia o paila. (2

tepozatilia, ni : derretir metal. (1 nitepuzatilia) tepozatilia, nitla : derretir cobre o otro metal q[ue] no sea oro ni plata. (2 Tepuzatilia, nitla) tepozayacachtli : sonajas. (1 tepuzayacachtli) tepozcacalo cotona, nite : Tepuzcacalo cotona, nite) tepozcacalo cotonaliztica : tepozcacalocotona, nite : atenazar a otro. pret: onitetepuzcacalocoton. (2 atenazadas. aduer. (2 Tepuzcacalo cotonaliztica) atenazar. (1 nite, tepuzcacalocotona)

tepozcacalohuia, nite : atenazar a alguno. preter: onitetepuzcacaloui. (2 Tepuzcacalouia, nite) atenazar. (1 nite, tepuzcacalouia) tepozcacalotl : tenazas. (1 tepuzcacalotl) tenazas. (2 Tepuzcacalotl) tenazuelas.

tepozcacalotontli : (2 Tepuzcacalotontli)

tenazuelas para cejas. (1 tepuzcacalotontli)

tepozcactia, nitla : herrar bestia. i. calalla. prete: onitlatepuzcacti. (2 Tepuzcactia, nitla) herrar bestias. (1 nitla, tepuzcactia) tepozcactli : herradura de bestia. (1 tepuzcactli) estribo de silla. (1 tepuzcactli) herradura de bestia, o apato. (2 Tepuzcactli) tepozcactli + : chapear la herradura. (1 cacapantiuh yn tepuzcactli) cao de hierro. (1 tepuzcaxitl) cao de cobre, o cosa semejante.

tepozcaxitl : (2 Tepuzcaxitl)

tepozcaxpechtzoyoniloni :

sarten para freir. (1 tepuzcaxpechtzoyoniloni)

tepozcaxpetzoyoniloni : sarten p[ar]a freir algo. (2 Tepuzcaxpetzoyoniloni) tepozchichiconi : lima para limar hierro. (1 tepuzchichiconi) Tepuzchichiconi) lima de azero. (2

tepozchichiqui, ni

limar hierro. (1 ni, tepuzchichiqui) sierra de hierro para asserrar. (1

tepozchichiquillateconi : tepuzchichiquillateconi)

tepozchichiquillateconiton : sierra pequea assi. (1 tepuzchichiquillateconiton) tepozchicolhuia, nitla tepozchicolli : tepuzchicolli) : segar las miesses. (1 nitla, tepuzchicolhuia) garauato de hierro. (1

eslauon de cadena. (1 tepuzchicolli)

tepozchicoltica ni, pixca : tepozchicoltica zacapic : tepozchicolticapixcani : tepozcocolli : tepozcolli :

segar las miesses. (1 tepuzchicoltica ni, pixca) segador de heno. (1 tepuzchicoltica acapic) segador de miesses. (1 tepuzchicolticapixcani)

anzuelo. (2 Tepuzcocolli) garfio. (1 tepuzcolli) garauato de hierro. (2 Tepuzcolli)

tepozcolli yacamaxaltic :

garfio, para sacar carne. (1 tepuzcolli yacamaxaltic)

tepozcololli : garauato de hierro. (1 tepuzcololli) anzuelo. (1 tepuzcololli) anzuelo. (1 tepuzcololli) anzuelo o garauato de hierro. (2 Tepuzcololli) tepozcolotli : rexa de hierro de ventana. (1 tepuzcolotli) ventana. (2 Tepuzcolotli) rexa de hierro para

tepozcomonia, nite : puadas o golpes dar a otro enlas espaldas, o dezir mal de otro. (1 nite, tepuzcomonia) tepozcuacalalachihua, ni : capacete hazer assi. (1 ni, tepuzquacalalachiua)

tepozcuacalalatli : caxquete de hierro. (1 tepuzquacalalatli) capacete de hierro. (1 tepuzquacalalatli) celada, armadura dela cabea. (1 tepuzquacalalatli) quixte armadura. (1 tepuzquacalalatli) capacete de hierro, o celada, armadura dela cabeya. (2 Tepuzquacalalatli) tepozcuammatlatl : tepozcuammina, nitla tepozcuarto : rexa de hierro de ventana. (1 tepuzqu[m]matlatl) : enclauar. (1 nitla, tepuzquammina)

cuarto, moneda. (1 tepuzcuarto)

tepozcuauhchayahuac : rexa de hierro. (1 tepuzquauhchayauac) verjas de hierro. (1 tepuzqua[u]hchayauac) rexa, o varandas de hierro. (2 Tepuzquauhchayauac) tepozcuauhchayahuacayotia, nitla : enrexar de hierro. pret: onitlatepuzquauhchayauacayoti (2 Tepuzquauhchayauacayotia, nitla) hierro. (1 nitla, tepuzquauhchayauacayotia) enrexar de argolla de

tepozcuauhcozcatl : argolla para esclauos. (1 tepuzquauhcozcatl) esclauo para la garganta. (2 Tepuzquauhcozcatl) tepozcuauhcozcatl = : = tepozquechtli (2 tepuzquauhcuzcatl)

tepozcuauhmatlatl :

rexa de hierro para ventana. (2 Tepuzquauhmatlatl) rexa de hierro de

tepozcuauhtecpantli : rexa de hierro. (1 tepuzquauhtecpantli) yglesia o varandas de hierro. (2 Tepuzquauhtecpantli) tepozcuauhtlacuicuililoni : tepuzquauhtlacuicuililoni) tepozcuauhtlacuicuiloloni : podadera hoce para esto. (1

podon, o hoz. (2 Tepuzquauhtlacuicuiloloni) rexa, o

tepozcuauhtzatzapictli : rexa de hierro. (1 tepuzquauhtzatzapictli) varanda de hierro. (2 Tepuzquauhtzatzapictli) tepozcuauhxeloloni : Tepuzquauhxeloloni) hacha para hazer llena, o para cortar madera. (2

tepozcuauhxexeloloni : hacha para cortar lea. (1 tepuzquauhxexeloloni) tepozcuechtli : tepozhecayotl : tepozhua : limaduras de hierro. (1 tepuzcuechtli) venero o minero de algun metal. (1 tepuzhecayotl) herrero, o fundidor de cobre. (2 Tepuzua) lima de azero. (2

herrero. (1 tepuzua)

tepozichiconi : Tepuzichiconi) tepozicpatl : (2 Tepuzicpatl)

lima para limar hierro. (1 tepozychiconi) hilo de alambre. (1 tepuzicpatl)

hilo de alambre, o cosa assi.

tepozilpiya, nitla : cerrar c[n] llaue d[e] hierro. p: onitlatepuzilpi (2 Tepuzilpia, nitla) cerrar con llaue de hierro. (1 nitla, tepuzilpia) tepozitlacauhcayotl : orin de hierro. (1 tepuzitlacauhcayotl) tepuzytlacauhcayotl) herrumbre. (2 Tepuzitlacauhcayotl) herrumbre. (1

tepozmaccuahuia, nite : acuchillar a otro. preter: onitetepuzmacquaui. (2 Tepuzmacquauia, nite) dar cuchillada. (1 nite, tepuzmacquauia) tepozmaccuahuiliztli : herida de cuchillada o el acto de acuchillar a otro. (2 Tepuzmacquauiliztli) tepozmaccuahuitl : espada. (1 tepuzmacquauitl) espada. (2 Tepuzmacquauitl)

tepozmaccuahuitl itzitzquiloyan : tepozmaccuahuitl yacamimiltic : tepozmaccuahuitl yacapitzahuac : tepozmaccuahuitlitzitzquiloyan : Tepuzmacq[ua]uitlitzitzquiloyan)

empuadura. (1 tepuzmacquauitl ytzitzquiloyan) estoque. (1 tepuzmacquauitl yacamimiltic) estoque. (1 tepuzmacquauitl yacapitzauac) [m]puadura de e[s]padas (2

tepozmaccuauh tzitzquiloyan : [m]puadura despada (2 Tepuzmacq[ua]uh tzitzquiloy[n])

tepozmaccuauhchiuhqui : espadero que las haze. (1 tepuzmacquauhchiuhqui) q[ue] las haze. (2 Tepuzmacquauhchiuhqui) tepozmaccuauhteca : Tepuzmacquauhteca) tepozmaccuauhtecac : tepozmaccuauhtepito : idem.

espadero

(Tepuzmacquauhchiuhqui: espadero q[ue] las haze.) (2

espadero que las haze. (1 tepuzmacquauhtecac) espada pequea. (1 tepuzmacquauhtepito)

tepozmaccuauhtica niteixili : estocadas dar. (1 tepuzmacquauhtica niteixili) tepozmaccuauhtontli : espada pequea. (1 tepuzmacquauhtontli)

tepozmaccuauhtzitzquia, ni : empuar espada. pre: onitepuzmacquauhtzitzqui. (2 Tepuzmacquauhtzitzquia, ni) empuar espada. (1 ni, tepuzmacquauhtzitzquia) tepozmaccuauhtzitzquiloyan : empuadura. (1 tepuzmacquauhtzitzquiloyan) tepozmaccuauhuia, nite : herir assi. (1 nite, tepuzmacquauhuia) otro. (1 nite, tepuzmacquauhuia) tepozmaccuauhuia +, nite : nitetepuzmacquauhuia) acuchillarse con otros. (1 teuan acuchillar a

tepozmaccuauhuiliztli : herida de cuchillada. (1 tepuzmacquauhuiliztli) tepozmachan tlanexillotl : tlanexillotl) ventana enrexada c[n] rexa de hierro. (2 Tepuzmachan

tepozmachancayotia, nitla : enrexar de hierro. pre: onitlatepuzmachancayoti. (2 Tepuzmachancayotia, nitla) enrexar de hierro. (1 nitla, tepuzmachancayotia) tepozmachantlanexillotl : tepozmachiyotia, nitla : (2 Tepuzmachiotia, nitla) tepozmaehuatl : ventana enrexada. (1 tepuzmachantlanexillotl) herrar con fuego el ganado. pre: onitlatepuzmachioti. herrar ganado cn huego. (1 nitla, tepuzmachiyotia)

manopla armadura. (1 tepuzmaeuatl) hazer malla para cota. prete: onitlatepuzmatlachiuh. emmallar algo. (1 nitla, tepuzmatlachiua)

tepozmatlachihua, nitla : (2 Tepuzmatlachiua, nitla)

tepozmatlachiuhqui : el que haze malla para cotas. (2 Tepuzmatlachiuhqui) mallero que haze malla. (1 tepuzmatlachiuhqui) tepozmatlahuipilli : cota de malla. (2 Tepuzmatlauipilli) lorica o cota de malla. (1 tepuzmatlauipilli) malla o arma de malla. (1 tepuzmatlauipilli) tepozmatlateconi : podadera, podon, o hoz. (2 Tepuzmatlateconi) para esto. (1 tepuzmatlateconi) podadera hoce

tepozmatlaxitinia, ni : desmallar malla. preterit: onitepuzmatlaxitini. (2 Tepuzmatlaxitinia, ni) tepozmatlaxitiniani : desmallador. (1 tepuzmatlaxitiniani)

tepozmatlaxitiniliztli :

desmalladura. (1 tepuzmatlaxitiniliztli)

tepozmatlayehua, ni : id[m]. p: epuzmatlayeuh (2 Tepuzmatlayeua, ni) tepozmatlayehua, nitla : emmallar algo. (1 nitla, tepuzmatlayeua) tepozmayehuatl : manopla, armadura. (2 Tepuzmayeuatl) encadenarse. preterito: oninotepuzmecaui. (2 Tepuzmecauia, nino, tepuzmecauia) encadenar a otro. preterit: onitetepuzmecaui. (2 encadenar alguna cosa. p: onitlatepuzmecaui. (2

tepozmecahuia, nino : nino) encadenarse. (1 tepozmecahuia, nite : Tepuzmecauia, nite) tepozmecahuia, nitla : Tepuzmecauia, nitla) tepozmecarl : tepozmecatl :

cadena de hierro. (1 tepuzmecarl) cadena de hierro. (2 Tepuzmecatl)

tepozmecayotia, nino : encadenarse. prete: oninotepuzmecayoti. (2 Tepuzmecayotia, nino) encadenarse. (1 nino, tepuzmecayotia) tepozmecayotia, nite : encadenar a otro. prete: onitetepuzmecayoti. (2 Tepuzmecayotia, nite) encadenar. (1 nite, tepuzmecayotia) tepozmecayotia, nitla : encadenar alguna cosa. prete: onitatepuzmecayoti. (2 Tepuzmecayotia, nitla) tepozmecayotoma, nite : desencadenar. (1 nite, tepuzmecayotoma)

tepozmesa : mesa de metal. (1 tepuzmesa) tepozmihuia, nite : asaetear a otro. preterito: onitetepuzmiui. (2 Tepuzmiuia, nite) asaetear. (1 nite, tepuzmiuia) tepozmina, nitla : clauar alguna cosa, o enclauar algo. pre: onitlatepuzmin. (2 Tepuzmina, nitla) clauar algo. (1 nitla, tepuzmina) hincar vna cosa en otra, assi como clauo en tabla. (1 nitla, tepuzmina) tepozmitl : punon, o alesna. (2 Tepuzmitl) tepoznequetzaloni : tepozoctli : tepozoctli = : estribo de silla. (1 tepuznequetzaloni)

piedra liuiana llena de agujeros pequeos. (2 Tepuoctli) = tepopozoctli (2 tepooctli)

tepozoia, nitla : cortar algo con hacha. preterito: onitlatepuzui. (2 Tepuzuia, nitla) cortar con hacha. (1 nitla, tepuzuia) tepozoictli : (1 tepuzuictli) aada o aadon, o coa de hierro. (2 Tepuzuictli) coa de hierro.

tepozoipillahuipantli : hoja de coraas. (1 tepuzuipillauipantli) tepozoipilli : cota de malla. (1 tepuzuipilli) cota, o cosa semejante. (2 Tepuzuipilli) armas de hierro, assi como cota. (1 tepuzuipilli) coraas. (1 tepuzuipilli)

tepozoitequi, nite : herir con hierro. prete: onitetepuzuitec. (2 Tepuzuitequi, nite) herir con hierro. (1 nite, tepuzuitequi) tepozoitequiliztli : tepozoitzoctli : tepuzuitzoctli) cuchillada. (2 Tepuzuitequiliztli) barra de hierro. (1 clauo de hierro. (1

barra de hierro. (2 Tepuzuitzoctli)

tepozoitztli : clauo o espuela de hierro. (2 Tepuzuitztli) tepuzuitztli) espuela de hierro. (1 tepuzuitztli) tepozomitl : punon. (1 tepuzomitl)

alesna o punon. (1 tepuzomitl)

tepozotlapalhuazoia, nitla

: segar las miesses. (1 nitla, tepuzotlapalhuazuia) hoce para segar.

tepozotlapalhuaztli : hoz para segar. (2 Tepuzotlapalhuaztli) (1 tepuzotlapalhuaztli) tepozoztotl + : idem. Chichiltic tepuzoztotl)

(Chichiltic tepuzquixtiloyan: minero de cobre.) (2 minero de cobre. (1 chichiltic tepuzoztotl) cofre.

tepozpetlacalli : cofre, o caxa de hierro, o de cobre. (2 Tepuzpetlacalli) (1 tepuzpetlacalli) tepozpetlahua, ni : limar hierro. (1 ni, tepuzpetlaua)

tepozpetlahualoni : lima, de azero. (2 Tepuzpetlaualoni) hierro. (1 tepuzpetlaualoni) tepozpilolahuecatlan tamachihualoni : Tepuzpilolauecatlan tamachiualoni) tepozpilolahuecatlantamachihualoni : tepuzpilolauecatl[n]tamachiualoni)

lima para limar

sonda para sondar enla mar. (2 sonda para el hondo del agua. (1

tepozpitza, ni : derretir, o fundir metal. preteri: onitepuzpitz. (2 Tepuzpitza, ni) derretir metal. (1 ni, tepuzpitza) tepozpitzqui : tepuzpitzqui) herrero, o fundidor de cobre, (2 Tepuzpitzqui) herrero. (1 orin de hierro. argolla para

tepozpoxcauhcayotl : orin, o herrumbre. (2 Tepuzpuxcauhcayotl) (1 tepuzpuxcauhcayotl) herrumbre. (1 tepuzpoxcauhcayotl)

tepozquechtli : lo mesmo es que tepuzquauhcuzcatl (2 Tepuzquechtli) esclauos. (1 tepuzquechtli) tepozquiquizohuani : trompetero. (2 Tepuzquiquioani) las tae. (1 tepuzquiquioani)

trompetero o trompeta que

tepozquiquizpitzani : idem. (Tepuzquiquioani: trompetero.) (2 Tepuzquiquizpitzani) trompetero o trompeta que las tae. (1 tepuzquiquizpitzani) tepozquiquiztli : trompeta. (2 Tepuzquiquiztli) trompeta. (1 tepuzquiquiztli) sacabuche. (1 tepuzquiquiztli)

tepozquixtiloyan + : minero de cobre. (2 Chichiltic tepuzquixtiloyan) cobre. (1 chichiltic tepuzquixtiloyan) tepozteconi : lima para limar hierro. (1 tepuzteconi)

minero de

tepoztehuia, nitla : martillar. preterito: onitlatepuzteui. (2 Tepuzteuia, nitla) martillar. (1 nitla, tepuzteuia) tepozteicxiilpiloni : tepozteicxilpiloni : tepozteixilihuani : tepozteixilihuanito : grillos prision. (2 Tepuzteicxiilpiloni) grillos prision de pies. (1 tepuzteicxilpiloni) pual, arma vsada. (1 tepuzteixiliuani) daga, o pual. (2 Tepuzteixiliuanito)

tepozteixilihuaniton : pual pequeo. (1 tepuzteixiliuaniton) tepoztemailpiioni : tepoztemailpiloni : tepoztemaixilihuani : tepuztemaixiliuani) esposas prision. (1 tepuztemaylpiIoni) esposas de hierro, prision. (2 Tepuztemailpiloni) pual, o daga. (2 Tepuztemaixiliuani) : daga. (1

tepoztemmecayoana +, ni tepuztemmecayoana) tepoztemmecayoanani tepoztemmecayotia tepoztenchalli : + : +, ni

desenfrenar cauallo. (1 ni, cauallo desenfrenador tal. (1 tlacauallo tepuztemmecayoanani)

enfrenar. (1 ni, cauallo tepuztemmecayotia) bauera. (1 tepuztenchalli) hierro

bauera, arrna. (2 Tepuztenchalli)

tepoztepatiloni : hierro instrumento de urujano. (2 Tepuztepatiloni) instrumento de urujano. (1 tepuztepatiloni) tepoztepatiloni icallo : tepoztepatiloniicoyonyo : tepoztetlapanaloni : tepuztetlapanaloni)

estuche de urujanos. (1 tepuztepatiloni ycallo) estuche de urujanos. (1 tepuztepatiloniycoyonyo) almadana. (1

almadana. (2 Tepuztetlapanaloni)

tepoztetzapiniloni : idem. (Tepuztetzatzapiniloni: espuela, o aguijon.) (2 Tepuztetzapiniloni) espuela de hierro. (1 tepuztetzapiniloni) tepoztetzatzapiniloni : espuela, o aguijon. (2 Tepuztetzatzapiniloni) tepoztetzatzapitzaloni : idem. (Tepuztetzapiniloni: idem. (Tepuztetzatzapiniloni: espuela, o aguijon.)) (2 Tepuztetzatzapitzaloni) de hierro o espuela. (1 tepuztetzatzapitzaloni) aguijon

tepoztetzopiniloni : idem. (Tepuztetzatzapitzaloni: idem. (Tepuztetzapiniloni: idem. (Tepuztetzatzapiniloni: espuela, o aguijon.))) (2 Tepuztetzopiniloni) aguijon de hierro o espuela. (1 tepuztetzopiniloni)

tepozteximaloni + : escoda para labrar piedras. (2 Necoc yacapatlauac tepuzteximaloni) escoda para dolar piedras. (1 necoc yacapatlauac tepuzteximaloni) tepoztexoayan : almirez. (2 Tepuztexoayan) almirez. (1 tepuztexoayan)

tepoztezohualiztli

+ : boton de huego. (1 totonqui tepuzteoaliztli)

tepoztia, ni : endurecerse como hierro. preteri: onitepuztiac. (2 Tepuztia, ni) confirmarse enel mal. (1 ni, tepuztia) tepoztica nite, ixili : pualada dar. (1 tepuztica nite, ixili) tepoztica nitlacuiloa : emprentar. (1 tepuztica nitlacuiloa) tepoztica tlaxililiztli : tlaxililiztli) pualada, herida de pual. (1 tepuztica

tepoztica, nitla, ixpochina : frisar como pao. (1 tepuztica, nitla, ixpochina) tepoztlaanoni : tenazas de hierro. (2 Tepuztlaanoni) tenazas. (1 tepuztlaanoni)

tepoztlacanahualli : hoja de mil[n], o cosa semejante. (2 Tepuztlacanaualli) hoja de lata. (1 tepuztlacanaualli) hoja de metal delgada. (1 tepuztlacanaualli) tepoztlachichiconi : rallo. (2 Tepuztlachichiconi)

tepoztlachichictlalli : limaduras de hierro. (2 Tepuztlachichictlalli) tepoztlachichihualoni : herramientas. (2 Tepuztlachichiualoni) tepuztlachichiualoni) tepoztlachiconi : rallo. (1 tepuztlachiconi) tepoztlachictlalli : tepoztlacohualoni limaduras de hierro. (1 tepuztlachictlalli) herramienta. (1

+ : marauedi. (1 tepiton tepuztlacoualoni) marauedi, o blanca. (2 Tepuztlacoualonito) marauedi. (1

tepoztlacohualonito : tepuztlacoualonito)

tepoztlacopina, ni : empr[n]tar, o imprimir libros pret: onitepuztlacopin. (2 Tepuztlacopina, ni) emprentar. (1 ni, tepuztlacopina) tepoztlacopinaliztli : impresionde libros, o el acto de imprimir. (2 Tepuztlacopinaliztli) tepoztlacopinaloni : tepuztlacopinaloni) tepoztlacopintli : tepuztlacopintli) tepoztlacuicuihuani : tepuztlacuicuiuani) emprenta. (2 Tepuztlacopinaloni) emprenta. (1

cauto de estao para horadar piedras preciosas. (1 escoplo. (2 Tepuztlacuicuiuani) escoplo. (1

tepoztlacuilo : tepuztlacuilo)

imprimir de libros. (2 Tepuztlacuilo)

ympressor tal. (1 ymprimir libros o ympression

tepoztlacuiloa, ni : imprimir libros. (2 Tepuztlacuiloa, ni) otra cosa. (1 ni, tepuztlacuiloa)

tepoztlacuiloliztli : impression de libros. (2 Tepuztlacuiloliztli) assi; (scilicet) el acto de imprimir. (1 tepuztlacuiloliztli) tepoztlacuiloloni : imprenta. (2 Tepuztlacuiloloni) emprenta. (1 tepuztlacuiloloni) ympression la ymprenta. (1 tepuztlacuiloloni) tepoztlaczaloni : estribo de silla de cauallo. (2 Tepuztlacaloni) silla. (1 tepuztlacaloni)

estribo de

tepoztlahuitolchiuhqui : ballestero que las haze. (2 Tepuztlauitolchiuhqui) vallestero que las haze. (1 tepuztlauitolchiuhqui) tepoztlahuitolli : tepuztlauitolli) ballesta. (2 Tepuztlauitolli) vallesta. (1

tepoztlahuitoloa, ni : tirar con ballesta. prete: onitepuztlauitolo. (2 Tepuztlauitoloa, ni) vallestear, tirar con vallesta. (1 ni, tepuztlauitoloa) tepoztlahuitoloani : ballestero q[ue] tira con ballesta. (2 Tepuztlauitoloani) vallestero. (1 tepuztlauitoloani) tepoztlahuiztica : con armas de hierro. (2 Tepuztlauiztica)

tepoztlahuiztica moyaochichiuhqui : armado assi. (1 tepuztlauiztica moyaochichiuhqui) tepoztlahuiztica neyaochichihualiztli : neyaochichiualiztli) tepoztlahuiztica nino yaochichihua : nino yaochichiua) armadura tal. (1 tepuztlauiztica armarse de hierro. (1 tepuztlauiztica

tepoztlahuiztica niteyaochichihua : armar aotro asi. (1 tepuztlauiztica niteyaochichiua) tepoztlahuiztli : armas de hierro. (2 Tepuztlauiztli) tepoztlalli : limaduras de hierro. (2 Tepuztlalli) limaduras de hierro. (1 tepuztlalli) metal. (1 tepuztlalli)

tepoztlalpiloni : heuilla o heuilleta. (1 tepuztlalpiloni) tepoztlamachiyotiloni : hierro para herrar ganado, opara herrar esclauos, ocasados dosvezes (2 Tepuztlamachiotiloni) hierro para herrar. (1 tepuztlamachiyotiloni) tepoztlaololoni : rodillo para hazer mezcla o argamassa. (2 Tepuztlaololoni) rodillo. (1 tepuztlaololoni) tepoztlapechtlatlahuatzaloni : Tepuztlapechtlatlauatzaloni) parrillas para assar algo. (2

tepoztlapechtlatlehuatzaloni : tepuztlapechtlatleuatzaloni)

parrillas para assar. (1 cardas.

tepoztlapochinaloni : cardas para labrar lana. (2 Tepuztlapochinaloni) (1 tepuztlapochinaloni) peyne de cardador. (1 tepuztlapochinaloni) tepoztlatamachihualoni :

compas para medir algo. (2 Tepuztlatamachiualoni)

tepoztlateconi : hocino para lea, o hacha para cortar. (2 Tepuztlateconi) hocino, para lea. (1 tepuztlateconi) segur o hacha para cortar. (1 tepuztlateconi) tepoztlateconi + : tepuztlateconi) tepoztlateconito : tepoztlateconiton : segur que corta por ambas partes. (1 necoctene hachuela para cortar. (2 Tepuztlateconito) segureja, pequea segur. (1 tepuztlateconiton)

tepoztlatehuiloni : idem. (Tepuztlatetzotzonaloni: martillo.) (2 Tepuztlateuiloni) martillo. (1 tepuztlateuiloni) tepoztlatentiloni iquixtiloyan : yquixtiloyan) tepoztlatentiloni quixtiloyan : quixtiloyan) tepoztlatetzotzonaloni : tepuztlatetzotzonaloni) tepoztlatextililoni : tepuztlatextililoni) tepoztlatlatquitl : tepuztlatlatquitl) tepoztlatlatquitl minero de aguzaderas. (1 tepuztlatentiloni minero de aguzaderas. (1 tepuztlatentiloni martillo. (1

martillo. (2 Tepuztlatetzotzonaloni) rallo. (1

rallo. (2 Tepuztlatextililoni)

herramientas. (2 Tepuztlatlatquitl)

herramienta. (1

+ : herramental. (1 cauallo tepuztlatlatquitl)

tepoztlatlatzicoltiloni : alfiler, o corchete. (2 Tepuztlatlatzicoltiloni) alfiler. (1 tepuztlatlatzicoltiloni) corchete. (1 tepuztlatlatzicoltiloni) tepoztlatlilli : tepuztlatlilli) cua de hierro. (2 Tepuztlatlilli) cua de hierro. (1

tepoztlatzacualoni : aldaua para cerrar. (1 tepuztlatzaqualoni) aldaua de puerta, con que se cierra. (2 Tepuztlatzaqualoni) candado o cerradura. (1 tepuztlatzaqualoni) cerradura o cerraja. (1 tepuztlatzaqualoni) tepoztlatzacualoni yelcuauhyo : cerrojo. (2 Tepuztlatzaqualoni yelquauhyo) cerrojo. (1 tepuztlatzaqualoni yelquauhyo) tepoztlatzomaloni : dedal. (1 tepuztlatzumaloni)

tepoztlatzotzonaioni : yunque de hierro. (1 tepuztlatzotzonaIoni) tepoztlatzotzonaloni : yunque de hierro. (2 Tepuztlatzotzonaloni)

tepoztlatzotzontli : hoja de milan o cosa semejante. (2 Tepuztlatzotzontli) hoja de milan. (1 tepuztlatzotzontli) hoja de metal delgada. (1 tepuztlatzotzontli) tepoztlaxichtli : clauo de hierro. (2 Tepuztlaxichtli) tepuztlaxichtli) clauo de hierro. (1

tepoztlayolloanaloni : compas de hierro, para medir o traar algo. (2 Tepuztlayolloanaloni) tepoztlecaxitl : incensario de alaton o de cobre. (2 Tepuztlecaxitl) (1 tepuztlecaxitl) encensado.

tepoztlemachiyotia, nite : herrar al escla[u]o o al dos vezes casado con hierro ardiendo. prete: onitetepuztlemachioti. (2 Tepuztlemachiotia, nite) tepoztlemachiyotia, nitla : sealar o herrar ganado, con hierro ardiendo. preterito: onitlatepuztlemachioti. (2 Tepuztlemachiotia, nitla) sealar con huego. (1 nitla, tepuztlemachiyotia) tepoztlemaitl : badil, o cosa semejante. (2 Tepuztlemaitl) semejante. (1 tepuztlemaitl) badil o cosa eslauon de cobre metal. (1

tepoztletlaxoni : eslabon para sacar fuego. (2 Tepuztletlaxoni) pedernal. (1 tepuztletlaxoni) tepoztli : metal. (1 tepuztli) cobre o hierro. (2 Tepuztli) tepuztli) alambre o cobre. (1 tepuztli)

tepoztli + : cobre metal. (1 chichiltic tepuztli) hierro, metal conocido. (2 Tliltic tepuztli) azero. (2 Tlaquauac tliltic tepuztli) hierro metal. (1 tliltic tepuztli) aofar. (1 cuztic tepuztli) azero. (1 tlaquauac tliltic tepuztli) tepoztli cahuallo cactiloni : pujauante. (1 tepuztli cauallo cactiloni) tepoztli cahuallo izteximaloni : pujauante. (1 tepuztli cauallo yzteximaloni)

tepoztli iyohui : venero o minero de algun metal. (1 tepuztli iyoui) tepoztli nic, atilia : fundir metales; y assi delos demas. (1 tepuztli nic, atilia) tepoztli nic, pitza : pitza.) fundir metales; y assi delos demas. (1 tepuztli nic, tener

tepoztli nocxiccaca : grillos tener; o cadenas. (1 tepuztli nocxiccaca) grillos o cadenas enlos pies. (1 tepuztli nocxiccaca) tepoztli pilcayan : campanario. (2 Tepuztli pilcayan)

tepoztli teicxic nictetlalilia : nictetlalilia) tepoztli yohui :

grillos poner a otro. (1 tepuztli teicxic

vena o veta de cobre. (2 Tepuztli ioui) campanario. (1 tepuztlipilcayan)

tepoztlipilcayan :

tepoztoca, nitla : clauar o enclauar algo. preter: onitlatepuztocac. (2 Tepuztoca, nitla) clauar algo. (1 nitla, tepuztoca) enclauar. (1 nitla, tepuztoca) tepoztopilchichiquilli : tepoztopilchichiquilli + : harpon. (2 Tepuztopilchichiquilli) harpon. (1 vey tepuztopilchichiquilli)

tepoztopilhuia, nite : alancear a otro. preterito: onitetepuztopilhui. (2 Tepuztopilhuia, nite) alancear. (1 nite, tepuztopilhuia) tepoztopilitquini : tepuztopilitquini) tepoztopilli : (2 Tepuztopilli) tepoztopilli paje de lana. (2 Tepuztopilitquini) paje de lana. (1

venablo de montero. (1 tepuztopilli) lana o venablo de montero. lana con recaton. (1 tepuztopilli) lana. (1 tepuztopilli)

+ : dardo. (1 tepiton tepuztopilli) fisgar. (1 tepuztopiltica ni, michma) lanuela, pequea cuento

tepoztopiltica ni, michma :

tepoztopiltontli : lana pequea. (2 Tepuztopiltontli) lana. (1 tepuztopiltontli)

tepoztopiltzintepoztli : cuento de lana. (2 Tepuztopiltzintepuztli) de lana. (1 tepuztopiltz[n]tepuztli)

tepoztzapinia, nitla : dar espolada, o aguijonear. pre: onitlatepuztzapini. (2 Tepuztzapinia, nitla) tepoztzicuahuazhuia, nitla tepoztzicuahuaztli : : almohaar. (1 nitla, tepuztziquauazhuia)

almohaa. (1 tepuztziquauaztli) sierra de hierro para asserrar. (1

tepoztzitziquillateconi : tepuztzitziquillateconi) tepozxoquiyallotl : tepozxumatli :

herrumbre. (1 tepuzxoquiyallotl)

cuchar de hierro. (1 tepuzxumatli)

tepozyacahuitztic : punta de hierro, o pua de garrocha. (2 Tepuzyacauitztic) pua de hierro. (1 tepuzyacauitztic) tepozyahualchichitonia, ni : heuillas quitar. (1 ni, tepuzyaualchichitonia)

tepozyahuallalatzicoltiloni : heuilla o heuilleta. (1 tepuzyauallalatzicoltiloni) tepozyahualli : argolla o armella d[e] cobre o de hierro. (2 Tepuzyaualli) armella de hierro. (1 tepuzyaualli) tepozyahualquixtia, ni tepozyahualtotoma, ni : : heuillas quitar. (1 ni, tepuzyaualquixtia) heuillas quitar. (1 ni, tepuzyaualtotoma)

tepozzaloa, ni : soldar o juntar vn metal con otro pre: onitepualo. (2 Tepuzaloa, ni) soldar metal o otra cosa. (1 ni, tepuzaloa)

teppachihui, ni : henchirse, o cubrirse de poluo. p: oniteppachiuh. (2 Teppachiui, ni) cubierto estar de poluo. (1 ni, teppachiui) empoluorearse. (1 ni, teppachiui) teppachoa, nitla : onitlateppacho. (2) h[n]chir, o cubrir de poluo alguna cosa. prete: apezgar o apretar algo con las manos. (1)

tequechcotonaliztli : degollamiento. s. el acto de degollar y cortar la cabea a otro. (2) descabeamiento. (1) tequechcotonani : cortador assi. (1) tequechmateloani : degollador. (1)

ahogador tal. (1)

tequechmateloliztli : el acto de ahogar a otro c[n] las manos, apretandole mucho la garganta. (2) ahogamiento tal. (1) tequechmatiloani : tequechmatiloliztli : tequechmecaniani : tequechmecaniliztli : tequechtecqui : ahogador tal. (1 teq[ue]chmatiloani) ahogamiento tal. (1) ahogador tal. (1) el acto de ahorcar a otro. (2) ahogamiento assi. (1)

degollador. (1) pescoada que se da a otro. (2) pescoada. (1)

tequechtepiniliztli : tequechtequiliztli : descabeamiento. (1)

degollamiento del que es degollado de otro. (2)

tequechtzotzonaliztli : pescoada. (1 teq[ue]chtzotzonaliztli) tequeloani + : mofador, o escarnecedor. (2 anic tequeloani) daadamente. (1 tequenchiualiztica)

tequenchihualiztica :

tequenchihualiztli : dao, o agrauio que se haze a otro. (2 Tequenchiualiztli) dao assi. (1 tequenchiualiztli) tequenchihuani : persona perjudicial y daosa. (2 Tequenchiuani) (1 tequenchiuani) daador. (1 tequenchiuani) tequentiani : tequentiliztli : cubridor tal. (1) cubrimiento assi. (1) daosa persona.

tequequelhuiani : burlador tal. (1) tequequelhuiliztica : tequequelhuiliztli : burlando assi. (1) burla assi. (1) engaador. (1)

tequequeloani : mofador. (1) burlador y escarnecedor. (2) burlador tal. (1) falsa cosa que engaa. (1)

tequequeloliztica :

escarneciendo, o burlando d[e] otros. (2)

tequequeloliztli : mofadura o escarnio. (1) engao, con que vno engao a otro. (1 teq[ue]queloliztli) escarnecimiento tal. (2) ligadura assi. (1 teq[ue]queloliztli) burla assi. (1) falsedad assi. (1) tequequeloqui : tequetz : escarnecedor. (2) engaador. (1) dudosa cosa. (1) hijos

cosa que haze parar al que camina. (2)

tequetzalhuan : y hijas. (1) tequetzalhuan tequetzaltiani tequetzani :

hijos, o hijas d[e] caualleros. metha. (2 Tequetzalhu[n]) + : + : hijos o hijas. meta. (2 Tecozcauan tequetzalhuan) yeguarizo que echa garaon. (1 cauallo tequetzaltiani)

cauallo garaon. (2) garaon cauallo. (1 tequetzani cauallo)

tequetzani cahuallo :

tequetzomaliztica : adentelladas, o abocados. aduerbio. (2 Tequetzumaliztica) adentelladas. (1 tequetzumaliztica) tequetzomaliztli : tequetzotzonaliztli : tequetztumaliztli : tequi, nic : tequi, nite : tequi, nitla : adentelladura. (1 tequetzumaliztli) pescoada, q[ue] se da a otro. (2) dentellada, o bocado que se da a otro. (2)

asserrar piedras o cosas semejantes. (1) calar melon. (1) apedaos sacar el nio muerto del vientre. (1) cortar algo. pre: onitlatec. (2) cortar algo. (1)

tequi +, nitla : cortar algo por medio. prete: onitlanepantlatec. (2 Nepantla tequi, nitla) comenar a coger la fruta, o el chilli. pre: yancuican onitlatec. (2 Yancuican nitlatequi) encentar algo. (1 yancuican nitlatequi) tequi tlacua, ni tequi tlacuani : : comer mucho. (1 ni, tequi tlaqua)

comedor tal. (1 tequi tlaquani)

tequiaana, nino : desperezarse, o bostezar muchas veces. (2) tequiatli, ni : tequiatlini : beuer mucha agua o cacao. pre: onitequiatlic. (2) el que beue muchas vezes. (2)

tequicahua, ni : acudir conel t[r]ibuto, o dexar el officio y cargo que tenia. pre: onitequicauh. (2 Tequicaua, ni) acudir con el tributo o renta. (1 ni, tequicaua) tequicahualiztli : acudimiento tal. (1 tequicaualiztli)

tequichihualtia, nite : importunar a otro y molestallo para que haga algo. preterito: onitetequichiualti. (2 Tequichiualtia, nite) fuera hazer a otro o violencia. (1 nite, tequichiualtia) tequicochi, ni : tequicochini : dormir mucho. pr: onitequicoch (2) dormilon. (2) dormir mucho. (1)

tequicuitlahuiltia, nite : importunar, o forar muchas vezes a otro. pre: onitetequicuitlauilti. (2 Tequicuitlauiltia, nite) fuera hazer a otro o violencia. (1 nite, tequicuitlauiltia) tequihuia, nite : importunar algo a otro. pre: onitetequiui. (2 Tequiuia, nite) fuera hazer a otro o violencia. (1 nite, tequiuia) ahincar importunando. (1 nite, tequiuia) tequiitoliztli : tequilatia, nitla tequilihui, nite : nite) tequiliztli + : tequiliztli) replicacion. (1 tequiytoliztli) : quemar mucho. (1) roarse, o rascuarse. pre: onitetequiliuh. (2 Tequiliui, estendimiento assi. (1 nepiaz

disfauor. (1 tetleco tequiliztli)

tequimaca, nite : repartir tributo, o officio, o tarea a otros. pre: onitetequimacac. (2) repartir tequios. (1) encomndar oficios. (1) derrama o tributo. (1) tequimaca =, nite : : = tetequimaca (2 tequimaca )

echar

tequimattiuh, nino tequimiloani : muertos. (1)

proceder por yr adelante. (1) amortajador assi. (1) mortajador de

amortajador de muerto. (2)

tequimiloliztli : amortajadura. (1) tequimiloloni : mortaja. (2) ayudar a otro apagar el tributo. pre: onitequinanamic. (2) : ayudar a pagar el tributo. (1) cogedor tal. (1) recaudar

tequinanamiqui, ni : tequinanamiqui, nite tequinechico :

recogedor de tributos. (2)

tequinechicoa, ni : recoger el tributo. pre: onitequinechico. (2) rentas. (1) coger los tributos. (1) tequinechicoani : cogedor tal. (1) (2) recaudador dellas. (1)

recogedor de tributos.

tequinechicoliztli : cogimiento desta manera. (1) recogimiento de tributo. (2) tequinechicolli : renta. (1) recogidos y ay[n]tados. (2)

recaudamiento assi. (1)

ayuntamiento, o recogimiento de tributos, o tributos

tequinechicoqui : cogedor tal. (1) tequipachihui : mustia persona. (1 tequipachiui) tequipachihui, ni : tener descontento y pena. pre: onitequipachiuh. (2 Tequipachiui, ni) descontento estar. (1 ni, tequipachiui) tequipachilhuia, nimitzno : reuerencial. (2) tequipachiuhtinemi, ni : (2) dar pena a otro. pre: onimitznotequipachilhui. es andar penado y afligido. pre: onitequipachiuhtinen.

tequipachoa, mo : el que esta penado, o afligido, o el que tiene ocupacion. (2) ocupado n negocios. (1 moteq[ui]pachoa) tequipachoa, nino : estar ocupado, descontento, y con pena. pre: oninotequipacho. (2) duelos tener. (1) negociar. (1) congoxarse o afligirse. (1) dessabrirse. (1) solicito estar y congoxojo. (1 nino, teq[ui]pachoa) angustiarse. (1) tequipachoa, nite : angustiar, dar pena o afligir a otro. pre: onitetequipacho. (2) congoxar aotro. (1) dar pena, enojo y aflicion a otro. (1) agrauiar a otro. (1) ymportuno ser assi. (1) descontentar y dar pena a otro. (1) hazer pesar a otro. (1) angustiar a otro. (1) molestar. (1) fatigar a otro. (1) dessabrir o dar pena a otro. (1) afligir o fatigar a otro. (1) tequipachoa + : manzilla auer. (1 teca nino, tequipachoa) tequipachoa +, nech : no sentir pena ni hazer caso. (1 amo nechtequipachoa) ympedimento tener. (1 ytla nechtequipachoa) tequipachoa +, nino : compadecerse de alguno. (1 ypampa ninotequipachoa) tequipachotinemi, nino : andar ocupado y negociado, o andar descontento, con pena, afligido o angustiado. preterito: oninotequipachotinen. (2) andar ocupado, angustiado y con pena. (1) tequipane : semanero, o el que tiene cargo de exercitar algun oficio o el ebdomadario. (2) tequipane = : = tequippane (2 tequipane)

tequipaneque : tequipaneque

semaneros assi. (2) = : = tequippaneque (2 tequipaneque) : trabajar para otro. (1)

tequipanilhuia, nitetla tequipanoa, tequipanoa, tequipanoa, tequipanoa,

ni : trabajar. (1) ni/ huel/ nitla : trabajar. prete: onitlatequipano. (2) nic : entender en algun negocio. (1) tratar o negociar. (1) nitla : obrar algo. (1) trabajar. (1) obrar en vno. (1 teuan nitla, tequipanoa) : exercicio tener assi. (1) exercitarse. (1 yenic,

tequipanoa + : tequipanoa) tequipanoani, nic

tequipanoliztli : obra el trabajo q[ue] alli se pone. (1)

tequippane : tequippaneque :

lo mesmo es que tequipane. (2) lo mesmo es que tequipaneque (2)

tequiquinatzani : risadora cosa. (1) gruidor, assi como el perro, que esta gruiendo y mostrando los dientes. (2) tequiti, ni : seruir el esclauo. (1 niteq[ui]ti) trabajar o tributar. pre: onitequitic. (2) tributar. (1) trabajar en cosa de tributo. (1) rendir por rntar. (1) oficio tener assi o exercitar. (1) obrar algo. (1) contribuir en tributo. (1) negociar. (1) tequiti tequiti + : +, ni obrar en vno. (1 teuan ni, teq[ui]ti) : sisar. (1 ni, puchteca tequiti)

tequitia, nicno : encargarse de algo. (1) encargar su conciencia. (1) encargarse de algo. pre: onicnotequiti. (2) combidarse o comedirse a hazer algo. (1) tomar a su cargo. (1) tequitia, nite : dar obra o tequio a otro. pre: onitetequiti. (2) ocupar a otro dndole algun tequiuh. (1) repartir tequios. (1) tequitia + : encomndar oficios. (1 nitete, tequitia) todos trabajan. (2 Tequitiua) trabajo

tequitihua :

tequitiliztli : trabajo. (1) hechura de obra. (1) negociacion tal. (1) o seruidumbre. s. el acto de trabajar o de tributar. (2) tequitilmatli : tributan. (2) sayal de lana grosera. (1) negociador. (1) ropa gruessa, que dan los que

tequitini : obrero. (1) tequitini + :

trabajador o tributario. (2)

alcaualero. (2 Puchteca tequitini)

tequitl : pecho o tributo. (1) obra el trabajo q[ue] alli se pone. (1 teq[ui]tl) oficio proprio del hombre. (1) renta. (1) tributo. (1) tributo, o obra de trabajo. (2) tequitl + : alcauala. (1 puchteca tequitl) sisa que se pide alos mercaderes. (1 puchteca tequitl) alcauala. (2 Puchteca tequitl) tequitl ipan nicmati : hazer algo de malagana. (1 tequitl ypan nicmati) tequitlacua, ni : glotonear, comer mucho y muchas vezes. pre: onitequitlaqua. (2 Tequitlaqua, ni) tequitlacualiztli : glotoneria assi. (2 Tequitlaqualiztli) comilon. (1 tequitlaquani) gloton

tequitlacuani : gloton. (1 tequitlaquani) tal. (2 Tequitlaquani)

tequitlalhuia, nite : dar o repartir tributo, o apercebir para trabajar. pre: onitetequitlalhui. (2) apercebir para el tributo. (1) echar derrama o tributo. (1) tequitlalhuiliztli : el acto de repartir tributo assi (2)

tequitlalhuiloni : desta manera. (2) tequitlalilia, nite

apercebido assi. (1)

apercebido o llamado para trabajar

: tasar tributos. (1 nite, teq[ui]tlalilia)

tequitlatalhuia, nite : repartir tributo, o alguna obra que se ha de hazer. pre: onitetequitlatalhui (2) tequitlatia, nic : quemar mucho. (1) quemar muy mucho alguna cosa. pre: onictequitlati. (2)

tequitlato : mandon o merino, o el que tiene cargo de repartir el tributo o el tequio alos maceuales. (2) tequitlatoa, ni : parlar mucho, o repartir el tributo, o la obra que se ha de hazer. pre: onitequitlato. (2) parlero ser. (1) tequitlatoani : parlero. (1) parlon desta manera. &c. (2)

tequitlatocati, ni : tener o exercitar el oficio de mandon y repartidor de tributos. pre: onitequitlatocat. vel. onitequitlatocatic. (2) tequitlatoliztli : parla. (1) oficio de mandon. &c. (2) gran parleria, o el acto de exercitar el dicho

tequitlaza, nino : dexar el cargo o oficio que tenia, o arronjarse e insistir o porfiar defendiendo o fauoreciendo algun negocio. pre: oninotequitlaz. (2 Tequitlaa, nino) porfiado ser, eymportuno, moledor, o renunciar el oficio y cargo que tiene. (1 nino, tequitlaa) renunciar dignidad cargo o oficio. (1 nino, tequitlaa) tequitlaza + : destemplarse en comer. (1 nontla, tequitlaa) tributario. (1) pechero, trabajador o tributario. (2)

tequitqui : pechero. (1) tequitqui + :

alcaualero. (2 Puchteca tequitqui) : solloar amenudo. (1) solloar amenudo. (1)

tequitzicunoa, ni

tequitzitzicunoa, ni tequiuehuetzca, ni :

: solloar amenudo. (1 ni, teq[ui]tzitzicunoa) finarse de risa. (1 ni, tequiueuetzca)

tequiuehuetzcac : finado de risa. (1 tequiueuetzcac) tequiuetzca, ni : reyr mucho o muchas vezes. pre: onitequiuetzcac. (2) demasiado. (1) tequiuetzcac : risueo, o el que se rie muchas vezes. (2) reyr

tequiuh + : estar algunos mirando algo con gran atencion, notando todo lo que se haze. (1 cenca ymix yn tequiuh) tequiuhtia, nicno : encargarse de algo. (1) tomar algo asu cargo, o [n]cargarse de algun negocio. preteri: onicnotequiuhti. (2)

tequiutl :

trabajo y seruidumbre, o cosa que pertenece a tributo. (2)

tequixcuihuayan : minero de salitre. (2 Tequixcuiuayan) tequixqui zacatl : tequixquiatl : grama yerua. (1 tequixqui acatl) agua de salitre. (2)

agua de salitre. (1)

tequixquicuihuayan : tequixquipan :

minero de salitre. (1 tequixquicuiuayan) salitral. (2) cosa que sabe a mucho salitre, o

salitral lugar do se cria. (1)

tequixquipatic : salitroso lleno de salitre. (1) guisado que esta lleno de salitre. (2) tequixquitl : tequixquitla : salitre sudor de tierra. (1) salitral lugar do se cria. (1)

salitre. (2) salitral. (2)

tequixquitlalpan : tequixquiyo : Tequixquio)

salitral lugar do se cria. (1 tequixq[ui]tlalpan) cosa que tiene salitre. (2

salitroso lleno de salitre. (1)

tequixquizacatl : grama, yerua conocida. (2 Tequixquiacatl) tequixquizacayo : gramoso lleno de grama. (1 tequixquiacayo) grama. (2 Tequixquiacayo) tequixti : pedrero que las corta o saca. (1) piedra de la cantera. (2) tequixti + : tierra llena de

el que fia aotro, o el que saca

dessemejante assi. (1 amo tequixti)

tequixtia, ni : fiar a otro, o sacar piedra dela cantera. pre: onitequixti. (2) tequixtia, nitla : desempedrar algo. pre: onitlatequixti. (2) desempedrar. (1) tequixtia +, ni : librar, o sacar a otro de peligro y dificultad, o de alguna perplexidad. pre: ouican onitequixti. vel. oniteouicanquixti. (2 Ouican nitequixtia) tequixtiani : fiador dela persona. (1) desterrador. (1) despedidor assi. (1) redentor. (1) ymitador tal. (1) fiador que fia a otro, o pedrero que haca piedras dela cantera. (2) tequixtiliztica + : dessemejantemente. (1 amo tequixtiliztica)

tequixtiliztli : canteria, s: el acto de sacar piedras. (1) destierro. (1) despedimiento tal. (1) fiana dela persona. (1) ymitacion desta manera. (1) el acto de sacar piedras dela cantera, o despedimiento del que esechado de casa y despedido, o bana del que fia a otro. (2) tequixtiloyan : piedrera. (1) cantera, donde sacan piedras. (1) cantera. (2)

tequiyahuac : enfrente de alguna casa. (1 tequiyauac) casa. (2 Tequiauac)

delantera de puerta de

tequiyahuatl : arco tal de entrada o de puerta de patio de yglesia. (1 tequiauatl) arco de piedra, de puerta, o de entrada de casa. (2 Tequiauatl) tequiyo : trabajosa cosa. (1) cosa que tiene, o da trabajo. (2 Tequio)

tequiyotl : negocio. (1) seruidumbre. (1) exercicio de trabajo, o el mismo trabajo. (2 Tequiotl) trabajo de imposicion de tributo. (2) tequiza : empedernecerse la nieue o cosa assi. (1 tequia) pararse algo duro y empedernecido, assi como pedao de nieue, o de cosa semejante. pre: otequiz. (2 Tequia) tequizqui : empedernecida cosa desta manera. (1) cola empedernida, o que se torna como piedra, assi como el pedao de nieue. &c. (2) terlaquentiani : el que cubre y viste a otro. (2) cura de yglesia. (1) curazgo assi. (1)

tesacramentomacani :

tesacramentomaquiliztli : testamento +, nic : chiua testam[n]to) teta :

testar hazer testamento; busca hazer testamento. (1 nic, padre. (1) padre de alguno. (2)

patron o defensor. (1)

teta + : padrino de bautismo. (1 nequatequiliztica teta) padrino de bautismo. (1 teoyotica teta) padre y madre. (1 tenan, teta) padrino de boda. (1 teoyotica teta) padrino de boda. (1 nenamictiliztica teta) padrino de matrimonio. (2 Nenamictiliztica teta) padrino de baptismo. (2 Nequatequiliztica teta) teta, tenan : tetahuan : padre y madre. (1)

padres de algunos. (2 Tetauan) estado o estatura, medida. (1 tetamachiualiztli) pedrero que caua o saca piedras el acto de sacar

tetamachihualiztli :

tetatacac : pedrero que las corta o saca. (1) dela cantera, o el que rasca a otro. (2)

tetatacaliztli : canteria, s: el acto de sacar piedras. (1) piedras dela cantera, o de rascar a otro. (2) tetatacoyan : piedrera. (1)

cantera, donde sacan piedras. (1)

tetatapachquenti :

arropador tal. (1) arropamiento tal. (1)

tetatapachquentiliztli : tetatatacoyan :

cantera donde sacan piedras. (2)

tetatatapachquentiani : arropador tal. (1 tetatatapachqu[n]tiani) tetatzin : padre. (1) padre de alguno. (2)

teteahualmolli :

morteruelo especie de salsa. (1 teteaualmolli)

teteca, ni : echarse con alguna muger. prete: onitetecac. (2) vrdirtela. (1) teteca, nic : destruir los males e yerros del pueblo. (1) teteca, nitla : vrdir tela, o componer y aderear la cama, o el estrado. &c. pre: onitlatetecac. (2) vrdirtela. (1) teteca + : echar en la carcel. (1 teilpiloyanni teteca) teteca +, ni : infamar a otro. preterito: tepan onitetecac. (2 Tepan niteteca) encarcelar a otro. (1 quauhcalco niteteca) echar en la carcel. (1 quauhcalco niteteca) encarcelar a alguno. pret: quauhcalco onitetecac. (2 Quauhcalco, niteteca) teteca +, nino : idem. prete: tenepantla oninotetecac. (Tenepantla ninoteca: idem. o meter mal entre otros. prete: tenepantla oninotecac. (Tenepantla netequiliztli: idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.))) (2 Tenepantla ninoteteca) teteca +, nitla : aparejar combite a otros. pret: teca onitlatetecac. (2 Teca nitlateteca) tetecaliztli : tetecani : tetecani el acto de echarse y tener parte con muger. (2) el que se echa con muger. (2)

vrdidor tal. (1) + :

ynfamador. (1 tepan tetecani) vrdidor de tela, componedor y adereador de cama, o estrado. &c. de, preposicion. (1) de alguno, o en alguno. (2)

tetecani, tla : (2) tetech :

cerca de algo. (1)

tetech + : reprehender. (1 omitl tzitzicaztli tetech nicpachoa) idem. preteri: vitztli tzitzicaztli tetech onicpacho. (Vitztli omitl tetech nicpachoa: rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph.) (2 Vitztli, tzitzicaztli tetech nicpachoa) dar alegro. preterito: tetech onitlamatzayan. (2 Matzayana, tetech nitla) dar alogro. prete: otetech nitlaixtlapan. (2 Ixtlapana, tetech nitla) castigar, corregir y reprehender a otro. p: tzitzicaztli tetech onicpacho. (2 Tzitzicaztli tetech nicpachoa) emmendar castigando. (1 tzitzicaztli tetech nicpachoa) corregir y cafligar a otro. preterito: omitl tzitzicaztli tetech onicpacho. (2 Omit tzitzicaztli tetech nicpachoa) reprehender. (1 ytztic cecec tetech nic, pachoa) empobrecer a otro. (1 cococ teopuhqui tetech nicpachoa) desconfiar de alguno. (1 amo tetech ninotlacanequi) lo mesmo es que tetech ninotlauelquixtia. preterito: tetech oninotlauelquixti. (2 Tlauelquixtia, tetech nino) confiar y tener buen credito de alguno. pre: tetech oninotlacanec. (2 Tlacanequi, tetech nino) rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph. (2 Vitztli omitl tetech nicpachoa) tetech = : = tetechpa (2 tetech) pegar enfermedad contagiosa. (1 tetech

tetech /p/niccahua in nococoliz : /p/niccaua yn nococoliz)

tetech atlamatiliztli : confiana tal. (1) atreuimiento q[ue] alguno tiene y p[re]sumpci[n], por ser fauorecido d[e] alg[n] gr[n]de (2) tetech axiliztli : tetech chololiztica : el acto de tener parte, o ayuntamiento con muger. (2) derecudida. (1)

tetech cuauhyohualiztli : confiana tal. (1 tetech quauhyoualiztli) confiana que se tiene en alguna persona poderosa, en quien estriba. &c (2 Tetech quauhyoaliztli) tetech huel neyollotiliztli : fieldad o fidelidad tal. (1 tetech vel neyollotiliztli) tetech huelca innoyollo : buena voluntad tener a otro. (1 tetech uelca ynnoyollo) estar bien con alguno y tenerle aficion y buena voluntad. (2 Tetech uelca ynnoyollo) tetech huitlatlamia : achacar algo a otro. (1 tetech uitlatlamia)

tetech itolli : idem. (Tetechitauhqui: cosa adjudicada, diputada dedicada, o prometida a otro, o la esposa diputada para su esposo.) (2) tetech momati : tetech monequi : familiar cosa. (1) familiar, o mansa cosa. (2)

conuenir oser necessario. (1)

tetech monequiliztli : menester. (1) tetech mopiloa : atreuido en hablar o importuno y moledor. (1) asido, o colgado de otro. (2) asido o colgado d[e] otro (2 Tetech

tetech mopiloqui :

tetech motlatzitzquiliqui : motlatzitzquiliq[ui]) tetech motlazqui : tetech n, aci : tetech naci :

arrimado assi. (1)

hazerlo el hombre ala muger. (1) tener conuersacion y parte con muger. pre: otetech nacic. (2)

tetech natlamati : confiar en alguno. (1) tener atreuimiento y presumpcion, por ser fauorecido de alguna persona potente. &c. pret: tetech onatlama. (2) tetech necahualiztli : medianeria desta manera. (1 tetech necaualiztli) tetech nechicahualiztli : confiana que se tiene en alguna persona de autoridad y potente. (2 Tetech nechicaualiztli) tetech nehuelyollotiliztli : lealdad assi. (1 tetech neuelyollotiliztli) tetech nematiliztica : familiarmente. (1) tetech nematiliztli : alguna persona. (2) familiaridad. (1) el acto de hallarse bien y aficionarse a

tetech netemachiliztli :

confiana que de otro se tiene. (2) fielmente enesta manera. (1)

tetech netlacanequiliztica : lealmente. (1)

tetech netlacanequiliztli : confiana tal. (1) lealdad assi. (1) fieldad o fidelidad tal. (1) idem. (Tetech netemachiliztli: confiana que de otro se tiene.) (2) tetech netlamiliztli : escusacion assi. (1) la culpa a otro. (2) tetech ni, chicotlamati : tetech ni, cualani : tetech ni, quitoa : el acto de escusarse alguno echando

celar o tener celos. (1)

enojarse de otro. (1 tetech ni, qualani) aplicar o dedicar algo a otro. (1)

tetech ni, tlatlamia : culpar a otro faltamente. (1) tetech ni, tlatzonehua : dar a logro. (1 tetech ni, tlatzoneua)

tetech nic, poa : aplicar o dedicar algo a otro. (1) tetech nica : estar cerca. (1) seguir o ymitar vida de

tetech nicana : edificarse, tomando exemplo de otro. (1) otro. (1) tomar exemplo de otro. pre: tetech onican. (2)

tetech niccui : seguir o ymitar vida de otro. (1) idem. o imitar a otros. pre: tetech oniccuic. vel. otetech niccuic. (Tetech nicana: tomar exemplo de otro. pre: tetech onican.) (2) tetech nichicotlamati : sospechar algo d[e] otro, o tener celos. pre: tetech onichicotlama. (2) tetech nicpohua : encorporar en colegio. (1 tetech nicpoua) dedicar algo a otro. pre: tetecho nicpouh. vel. otetech nicpouh. (2 Tetech nicpoa) tetech nicquetza : echar la culpa a otro. pre: tetech onicquetz. (2)

tetech nictlalia excomonion : descomulgar a otro. (1 tetech nictlalia excomunion) tetech nicualani : niqualani) enojarse contra alguno. pre: tetech oniqualan. (2 Tetech

tetech nicuauhyoa : lo mesmo es q[ue] tetech ninochicaua. pre: tetech oniquauhyoac. (2 Tetech niquauhyoa) tetech nimaxalihui : hallarse bien con alguno. (1 tetech nimaxaliui) estar enamorado, o aficionarse mucho y enamorarse de alguna persona, estando captiuo della. pre: tetech onimaxaliuh. (2 Tetech nimaxaliui) tetech nin, ixcuitia : remedar. (1) tetech nino tlacanequi : tetech nino, nemilizcui : tetech nino, pachoa : fiarse de otro confiandose del. (1) remedar. (1)

arrimarme yo a otro. (1)

tetech nino, tlahuelquixtia : quebrar el enojo n otro. (1 tetech nino, tlauelquixtia) vengarse, o quebrar el enojo en otro que no tiene culpa. (1 tetech nino, tlauelquixtia) tetech nino, tlapaltilia : estribar. (1) estribar. (1)

tetech nino, tlatzitzquiltia : tetech nino, tlaza :

arrimarte o echarse sobreotro. (1 tetech nino, tlaa)

tetech ninocahua : comprometer en manos de alguno. (1 tetech ninocaua) fiarse de otro confiandose del. (1 tetech ninocaua) comprometer, o ponerse enlas manos de otro. pre: tetech oninocauh. (2 Tetech ninocaua) tetech ninochicahua : estribar, o c[n]fiar enel fauor del poderoso. pre: tetech oninochicauh. (2 Tetech ninochicaua) tetech ninochicahua = : = tetech nicuauhyoa (2 tetech ninochicaua ) nicuauhyoa + (2 tetech ninochicaua ) =

tetech ninomati : hallarse bien con alguno. (1) aficionarse o aplicarse a algo. (1) aficionarse a otro, o hallarse bien con su conuersacion. p: tetech oninoma. (2) tetech ninopachoa : tetech ninopiloa : allegarse, o acercarse aotro. pre: tetech oninopacho. (2) estribar. (1) confiar, o tener esperana en confiar en otro, o tener credito de

tetech ninotemachia : confiar en alguno. (1) alguno. pre: tetech oninotemachi. (2) tetech ninotlacanequi : confiar de alguno. (1) su persona. p: tetech oninotlacanec (2)

tetech ninotlacuauhtlacxilia : lomesmo es q[ue] tetech ninochicaua. p: tetech oninotlaquauhtlacxili. (2 Tetech ninotlaq[ua]uhtlacxilia) tetech ninotlahuelquixtia : quebrar el enojo y la yra que alguno tiene con el q[ue] no tiene culpa, ni le dio ocasion al que esta enojado. pre: tetech oninotlauelquixti. (2 Tetech ninotlauelquixtia) tetech ninotlahuelquixtia = : = tlahuelquixtia, tetech nino (2 tetech ninotlauelquixtia ) = tetech + (2 tetech ninotlauelquixtia ) = tlahuelquixtia, + (2 tetech ninotlauelquixtia ) tetech ninotlamia : escusarse, echando a otro la culpa. (1) infamar a alguna persona diziendo que tuuo parte conella, no siendo verdad. pre: tetech oninotlami. (2) tetech ninoxicoa : (2) tener enojo, o embidia de otro. prete: tetech oninoxico.

tetech ninoyolcocoa : tener [m]bidia, enojo, pena, o r[n]cor c[n]tra alg[n]o. p: tetetech oninoyolcoco (2) tetech nipachihui : Tetech nipachiui) allegarse, o acercarse aotro. p: tetech onipachiuh. (2

tetech nipohui : pe[r]tenecer yo a otro. (1 tetech nipoui) dedicado a otro. pre: tetech onipouh. (2 Tetech nipoui)

pertenecer, o, estar

tetech niquitta : contrahazer letra o escritura de otro. (1) edificarse, tomando exemplo de otro. (1) remedar. (1) aprender de otro alguna cosa, o tomar ex[m]plo d[e] alg[n]a p[er]sona. p: tetechoniq[ui]ttac (2) tetech niquitztiuh : seguir. (1)

tetech niquiza : passar junto a otro dandole alg[n] empuxon, o apretandolo, o venir y proceder de personas nobles y de buen linaje. (2 Tetech niquia) tetech nitla, cuania : mouer hazer otra cosa. (1 tetech nitla, quania) tetech nitla, ixtlapana : tetech nitla, matzayana : dar a logro. (1) dar a logro. (1)

tetech nitla, mieccaquixtia : dar a logro. (1) tetech nitla, tlapehuia : dar a logro. (1 tetech nitla, tlapeuia)

tetech nitlaana : remedar. (1) tetech nitlacacauhtiuh : eredero dexar. (1)

tetech nitlacahua : encargar a otro algo para que lo guarde. (1 tetech nitlacaua) encargar algo a otro. (1 tetech nitlacaua) encomendar, o encargar algo a [o]tro. p: tetechonitlacauh. vel. otetech niccauh. (2 Tetech nitlacaua) tetech nitlacuauhtlamati : confiar en alguno. (1 tetech nitlaquauhtlamati) mesmo es q[ue] tetechni nochicaua. pr: tech onitlaquauhtlama. (2 Tetech nitlaq[ua]uhtlamati) tetech nitlaixtlapana : lograr, dar a logro. (1) algo alogro. prete: tetech onitlaixtlapan. (2) lograr, dar a logro. (1) lo

dar

tetech nitlamatzayana : id[m]. p: tetech onitlamatzayan. (2) tetech nitlamieccaquixtia : idem. pre: tetech onitlamieccaquixti. nitlamatzayana: id[m]. p: tetech onitlamatzayan.) (2) tetech nitlanecuiloa : id[m]. p: tetech onitlanecuilo (2) tetech nitlapachoa : arrimar algo a otra cosa. (1) tetech onitlapacho. (2) tetech nitlatlamia : calunniar aalguno. (1) no la tiene. pre: tetech onitlatlami. (2) arrimar algo a otro. pre: (Tetech

imponer, o echar la culpa al q[ue]

tetech nitlatlapehuia : dar alogro. pre: tetech onitlatlapeui. (2 Tetech nitlatlapeuia) tetech ompachiuhtihuiliztli : el acto de allegarse o acercarse a otro. (2 Tetech ompachiuhtiuiliztli)

tetech onaxitihuiliztli : acercamiento tal. (1 tetech onaxitiuiliztli) acercamiento a otro. (2 Tetech onaxitiuiliztli) tetech tlaacoquetzaliztli : enel almoneda. (2) logro enla vsura. (1) logro enla vsura, o pujana

tetech tlaacoquetzani : logrero. (1) tetech tlaactoliztli : deuda. (1)

logrero assi, o el que puja en almoneda. (2) deuda que se deue a otro. (2)

tetech tlacahualiztli : el acto de [n]cargar o encom[n]dar algo a otro, o de comprometer. &c. (2 Tetech tlacaualiztli) tetech tlacahualli : encargada cosa. (1 tetech tlacaualli) encomendada o comprometida. (2 Tetech tlacaualli) tetech tlacauhtli : encargada cosa desta manera. (1) lo cosa encargada,

tetech tlacuauhtlacxiliztli : confiana tal. (1 tetech tlaquauhtlacxiliztli) mismo es que tetech tlaquauhyoaliztli. (2 Tetech tlaquauhtlacxiliztli)

tetech tlacuauhtlamatiliztli : confiana tal. (1 tetech tlaquauhtlamatiliztli) idem. (Tetech tlaquauhtlacxiliztli: lo mismo es que tetech tlaquauhyoaliztli.) (2 Tetech tlaquauhtlamatiliztli) tetech tlacuauhyohualiztli = : = tetech tlacuauhtlacxiliztli (2 tetech tlaquauhyoaliztli) = tlacuauhtlacxiliztli + (2 tetech tlaquauhyoaliztli) tetech tlaixtlapanaliztli : (2) el acto de dar a logro o a vsura, o logro y vsura. logrero, o vsurero. (2) (Tetech tlaixtlapanani: logrero, o vsurero.) el acto de dar a lo gro. (2)

tetech tlaixtlapanani : logrero. (1) tetech tlamiecca quixtiani : idem. (2) tetech tlamiecca quixtiliztli : tetech tlamieccaquixtiani : tetech tlapachoani : tetech tlapacholli : tetech tlapilolli :

logrero. (1)

arrimador tal. (1) arrimada cosa assi. (1) cosa arrimada a alguno. (2)

cosa encargada o encomendada a otro. metapho. (2) deuda. (1) deuda q[ue] se deue aotro. (2) caluniador o testimoniero. (2) calunia o falso

tetech tlapoliuhtaliztli : tetech tlatlamiani :

calunniador. (1)

tetech tlatlamiliztli : calunnia. (1) testimonio. (2)

falso testimonio. (1)

tetech tlatlapihuiani : logrero. (1 tetech tlatlapiuiani) Tetech tlatlapiuiani)

logrero o vsurero. (2

tetech tlatlapihuiliztli : logro o vsura. (2 Tetech tlatlapiuiliztli) enla vsura. (1 tetech tlatlapiuiliztli) tetechacqui : (1) cosa [m]pleada, o cosa [m]beuida [n] algo (2)

logro

embeuida cosa.

tetechaxiliztli : ayuntamiento assi. (1) tetechaxiliztli tetechcopa : + : esquiuidad assi. (1 ac[n] tetechaxiliztli)

de alguno, o de algunos. (2)

tetechcualanqui : enojado assi. (1 tetechqualanqui) tetechicotlamatiliztli : (1) tetechicotlamatini : sospecha q[ue] se tiene d[e] otro celos. (2) celoso o celosa. (1) celos.

sospechoso, o celoso. (2)

tetechitauhqui : aplicada cosa o dedicada para alguna persona. (1) cosa adjudicada, diputada dedicada, o prometida a otro, o la esposa diputada para su esposo. (2) aplicada cosa assi. (1) prometida cosa. (1 tetechytauhqui) esposa. (1) tetechitolli : prometida cosa. (1 tetechytolli) remedamiento assi. (1 tetechyttaliztli)

tetechittaliztli : tetechmeya :

manar algo de otra cosa. (1)

tetechmocauhqui : encomendado assi. (1) tetechmoloni : tetechmomati : tetechmonequi : manar algo de otra cosa. (1) aficionado assi. (1) cosa necessaria y prouechosa. (2) necessidad. (1)

tetechmonequiliztli :

tetechmonequini : necessaria cosa. (1) tetechmopachoani : tetechmotemachiani tetechmotlacanequini tetechnaci : muger. (1) allegado a otro. (1) + : desconfiado assi. (1 amo tetechmotemachiani) + : desconfiado assi. (1 amo tetechmotlacanequini) ayuntarse carnalmente el varon con la

echarse con muger. (1) + :

tetechneaxitiliztli tetechnecahualiztli :

perdon desta manera. (1 atle tetechneaxitiliztli)

encomienda tal. (1 tetechnecaualiztli)

tetechneixcuitiliztli : remedamiento assi. (1)

tetechnematiliztli :

abito, vso ycost[m]bre. (1) remedamiento assi. (1)

tetechnemilizcuitiliztli : tetechnepacholiztli :

allegamiento tal. (1)

tetechnetemachiliztli : confiana tal. (1) tetechnetlacanequiliztli + : desconfiana tal. (1 amo tetechnetlacanequiliztli)

tetechni + : achacar algo a otro e imponer le y acusarle de alguna cosa que no cometio. p: tetech onitlatlami. (2 Tlatlamia, tetechni) ser yo dedicado, o pertenecer a alguna persona. preterito: tetech onipouh. (2 Poui, tetechni) tetechni nochicahua tetechni nochicahua = : = tetech nitlacuauhtlamati (2 tetechni nochicaua ) =, nitla : = cuauhtlamati + (2 tetechni nochicaua ) traspassar a otro el seorio. (1 tetechniccaua

tetechniccahua in tlatocayotl : yn tlatocayotl)

tetechnicpachoa + : castigar, reprehender, o corregir a otro. preterito: atl cecec tetech onicpacho. (2 Atl cecec tetechnicpachoa) tetechnicquetza : echar la culpa a otro. (1) tetechnicuauhyohua : confiar en alguno. (1 tetechniquauhyoua)

tetechnino + : aficionarse a alguna persona, o hallarse bien consu conuersacion. pret: tetech oninoma. (2 Mati, tetechnino) tetechnino chicahua : tetechnino, xicoa : confiar en alguno. (1 tetechnino chicaua) embidia tener d[e] otro. (1)

tetechnino, yolcocoa : embidia tener d[e] otro. (1) tetechninocahua : encomendarse a alguno. (1 tetechninocaua) tetechninopachoa : tetechninotlacxilia : allegar se a otro. (1) confiar en alguno. (1)

tetechninotlatlatilia : fiarse de otro confiandose del. (1) tetechnipachihui : allegar se a otro. (1 tetechnipachiui) otro. (1 tetechnipachiui) tetechnipilcatiuh : seguir acompaando. (1) arrimarme yo a

tetechnitla + : dar a logro. preterito: tetech onitlatzoneuh. (2 Tzoneua, tetechnitla) logrear. preterito: tetech onitlanecuilo. (2 Necuiloa, tetechnitla) tetechnitla, necuiloa : lograr, dar a logro. (1) tetechnitlapiloa : emb[i]ar algo con otro. (1)

tetechnitlatzonehua : Tetechnitlatzoneua) tetechpa :

dar alogro. prete: tetech onitlatzoneuh. (2 de, preposicion. (1)

lo mesmo es que tetech. (2)

tetechpa nitlaocuya :

tener compassion de otro. pre: tetechpa onitlaocux. (2) generoso de buen linage. (1)

tetechpa tlacat : persona de noble linage. (2) tetechpa tlaocoyaliztli : tetechpa tlaocuyaliztli : tetechpachihui : compassion. (1)

compassion que de otros se tiene. (2)

allegado a otro. (1 tetechpachiui)

tetechpachihuiliztli : acercamiento o allegamiento a alguna pers[n]a. (2 Tetechpachiuiliztli) allegamiento tal. (1 tetechpachiuiliztli) tetechpachihuini : tetechpachiuhqui : allegado a otro. (1 tetechpachiuini) allegado a otro. (1)

tetechpacholiztli + : reprehension. (1 ytztic cecec tetechpacholiztli) reprehension. (1 omitl tzitzicaztli tetechpacholiztli) tetechpanitlatoa : tetechpatlatoliztli : hablar contra otro. (1) habla en esta manera. (1)

tetechpilcatializtli : seguimiento assi. (1) tetechpilcatiani : tetechpipica : seguidor tal. (1)

manar algo de otra cosa. (1)

tetechpohui tlacualli : racion de cada vno. (1 tetechpoui tlaqualli) tetechpohuiliztli : pertenencia. (1 tetechpouiliztli) aplicada cosa o

tetechpouhqui : cosa agena, o q[ue] p[er]tenece a otro. (2) dedicada para alguna persona. (1) perteneciente cosa. (1) tetechquiza : manar algo de otra cosa. (1 tetechquia) generacion. (1 tetechquializtli)

tetechquizaliztli : tetechtecaliztli + :

empobreciminto. (1 cococ teopuhqui tetechtecaliztli)

tetechtlacahualiztli : compromisso. (1 tetechtlacaualiztli) tetechtlacahualli : tetechtlacauhtli : comprometida cosa. (1 tetechtlacaualli) comprometida cosa. (1) renueuo logro vsura. (1)

tetechtlamieccaquixtiliztli : logro enla vsura. (1) tetechtlapilolli : embiada cosa assi. (1)

tetechtlapouhtli :

encorporado assi. (1)

tetechuelca in noyollo : voluntad buena tener a alguno. (1 tetechvelca yn noyollo) tener buenavolntad aalgno. (1 tetechvelca i[n] noyollo) tetechuelca noyollo : confiar de alguno. (1 tetechvelca noyollo) fielmente enesta manera. (1 tetechvelyollotiliztica)

tetechuelyollotiliztica :

tetechyetinemi atonahuiztli : ciciones, o calenturas continuas. (2 Tetechyetinemi atunauiztli) ciciones. (1 tetechyetinemi atunauiztli) tetechzalihuini : pegajoso. (1 tetechaliuini) (1 tetechaliuini) pegajoso como pez engrudo o liga.

tetecihui : gastarse o caerse la pintura o percudirse de vieja. (2 Teteciui) tetecilhuia, nitetla : atusar o rapar mucho la cabea de alguno. pre: onitetlatetecilhui. (2) rapar raer el pelo. (1 nitetla, teteciluia) tetecqui : tetectli : urujano. (2) asserrador de piedras. (1) urujano. (1)

estambre de tela. (2)

estambre de lana o lino. (1)

tetecuica : atronar o tronar. (1) doler la llaga. (1) yr rezio el rio. (1) reteir el metal. (1) hazer gran ruido la llama del fuego, o escozer dar latidos, y doler mucho la llaga, o el encordio o la hinchaz[n], o zumbar y hazer ruydo alguna cosa, assi como el viento, o reteir el metal. pre: otetecuicac. (2) encenderse mucha paja junta o monton de lea y arder con gran furia y ruido. (1) latidos dar el pulso del braco, o la llaga muy encndida y enconada. (1) dar latidos el encordio o el pulso. (1) tetecuica + : doler mucho la cabea. (1 notzontecon tetecuica) viento rezio. (1)

tetecuica ehecatl : tetecuicac : duele mucho. (2)

el fuego que haze ruido con la llama, o llaga e hinchazon q[ue] doliente assi. (1) ruido desta manera. (2) ruydo de viento. (1)

tetecuicaliztli : latidos. (1) dolor assi. (1)

tetecuicatiuh : yr haziendo ruido assi el viento. &c. o la gran avenida del rio. p: otetecuicatia. (2) ruydo hazer el rio que va rezio y lleua las peas con las avenidas de grandes aguaeros. (1) tetecuiliztli : escozimiento o latido y dolor de llaga o de hinchazon. (2)

tetecuiltonoani : dador delos bienes espirituales y temporales. (1) tetecuinahui : Tetecuinaui) tetecuinauhqui : mellarse o [m]botarse el cuchillo. &c. pre: otetecuinauh. (2 cosa mellada. (2)

tetecuinia, nitla : dar golpes o hazer ruido o estruendo. pre: onitlatetecuini. (2) golpear o herir. (1) tetecuintic : cosa roma despuntada, o mellada. (2) tocon de

tetecuintic cuahuitl : tronco de arbol cortado. (2 Tetecuintic quauitl) arbol cortado. (1 tetecuintic q[ua]uitl) tetecuiquiliztli + :

dolor o alteracion del coraon. (2 Yollo tetecuiquiliztli) patear, hazer estruendo. primeros del

tetecuitza, nitla : hazer estruendo con los pies. (2) (1) estruendo hazer con los pies o con golpes. (1)

tetecutin : senadores, principales o caualleros de la ciudad. (2) pueblo. (1)

tetecutlaza, ni : deponer o privar a alguno del seorio, cargo o officio q[ue] tenia. p: onitetecutlaz (2 Tetecutlaa, ni) tetecutlazaliztli : tetecutlaaliztli) tetecutlazani : tetecuyo : deposicion tal. (2 Tetecutlaaliztli) depos[]icion tal. (1

deponedor assi. (1 tetecutlaani) amo de fieruo. (1)

amo de criados o de esclauos. (2)

tetehuana, nino : l. no. d[e]sperezarse. p: oninoteteu[n] (2 Teteuana, nino) desperezarse. (1 nino, teteuana) tetehuana, nitla : tirar o estirar algo, estender o de sarrugar alguna cosa. pre: onitlatlateuan. (2 Teteuana, nitla) desarrugar lo arrugado. (1 nitla, teteuana) tender lo encogido. (1 nitla, teteuana) tetehuana, no : desperezarse. (1 no, teteuana) tetehuilacachtic : remolino, o cosa semejante. (2 Teteuilacachtic) como quiera. (1 teteuilacachtic) teteica : cruxir algo entre los di[n]tes. p: oteteicac (2) los dientes. (1) teteiccahuan : teteilhuiani : hermanos menores. (2 Teteiccauan) denunciador o acusador. (2) acusador. (1) remolino,

cruxir algo entre

teteilhuilcotonaliztli : teteilhuilcotonani :

atajamiento de pleitos. (1)

atajador de pleitos. (1)

teteilhuiliztli : quexa que se da contra alguno ante la justicia, acusacion, o denunciacion. (2) acusacion tal. (1) teteittitia, ni : dar a conocer o mostrar aotro. p: oniteteittiti. (2) teteitza, nitla : roer huesso o cosa semejante. pr: onitlateteitz. (2) nitla, teteytza) cruxir algo entre los dientes. (1) teteiximachtia, ni : dar a conocer a otro. p: oniteteiximachti. (2) roer. (1

teteixpahuiani : teteixpauiani)

acusador ante la justicia. (2 Teteixpauiani) acusacion o quexa. (2 Teteixpauiliztli) acusacion tal. (1 teteixpauiliztli)

acusador. (1 denunciacion tal.

teteixpahuiliztli : (1 teteixpauiliztli) tetelchihualiztica : (2 Tetelchiualiztica)

con desden y menosprecio, o menospreciando y maldiziendo. menospreciando; aduerbio. (1 tetelchiualiztica)

tetelchihualiztli : desden. (1 tetelchiualiztli) desden, menosprecio o maldici[n] (2 Tetelchiualiztli) menosprecio. (1 tetelchiualiztli) ynjuria. (1 tetelchiualiztli) mangonada. (1 tetelchiualiztli) tetelchihualiztli + : idem. (Teoyotica tenonqua quixtiliztli: idem. (Teoyotica tenonqua quetzaliztli: descomunion.)) (2 Teoyotica tetelchiualiztli) descomunion. (1 teoyotica tetelchiualiztli) tetelchihuani : menospreciador. (1 tetelchiuani) men[o]spreciador assi, o desdeador (2 Tetelchiuani) maldiziente assi. (1 tetelchiuani) ynjuriador. (1 tetelchiuani) tetelhuiani : dador de papirote. (1)

tetelicza, ni : dar decoces a otro. p: onitetelicac. (2 Tetelica, ni) tetelicza, nite : acocear a otro o tirar coz o coces. (1 nite, tetelica) tetelicza, nitla : tirar coces. pre: onitlatetelicac. (2 Tetelica, nitla) tirar coces. (1 nitla, tetelica) teteliczaliztica : acoces, o dando de coces, o con coces. (2 Tetelicaliztica) acoceando o dando y tirando coces. (1 tetelicaliztica) teteliczaliztli : coz, o el acto de dar a otro de coces, o de tirar coces. (2 Tetelicaliztli) acoceamiento. (1 tetelicaliztli) teteliczani : tetelicani) tetella : acoceador, o el que tira coces. (2 Tetelicani) acoceador. (1

tierra fragosa de montes y sierras. (2)

montosa, cosa alta. (1) dar del codo. (1) hijo,

teteloa, nitla :

dar golpes con el codo. pre: onitlatetelo. (2)

tetelpoch : hijo o m[n]cebo ya crecido de alguno. (2 Tetelpuch) generalmente. (1 tetelpuch) tetelquic : cosa aspera al gusto. (2) aspera cosa al gusto. (1)

tetema, nitla : henchir algo de piedras assi como cimiento de pared. &c. o componer lea, o echar y poner algo en vulgar. pr: onitlateten. (2) cimiento hazer assi. (1) cementar, hazer cimiento de pared. (1) tetemaliztli : el acto de baar a otro enel dicho bao de temazcalli. (2) s: el acto de baarse assi. (1) tetemaloyan : tetemani : bao, s: el lugar donde se baan. (1) baador tal. (1) vaador tal. (1) bao,

baador de temazcalli. (2)

tetemitiliztli :

hinchimiento assi. (1)

tetemmalina, nitla : torcer mucho el cordon o cosa semejante. pre: onitlatemmalin. (2) retorcer. (1) tetemmamauhtiani : amenazador. (1) atemorizador. (1)

tetemmamauhtiliztica : amenazando con palabras, o con ontras amenazas. (2) amenazando. (1) tetemmamauhtiliztli : amenaza de palabras, o el acto de amenazar a otro con palabras rigurosas. (2) amenazas assi. (1 [t]etemmamauhtil[i]ztli) atemorizamiento. (1) tetemo + : alunado. (1 ypan tetemo)

tetempachoa, ni : echar aziar, o sobornar a otro, cubrir y atapar a otro la boca con manta, o c[n] otra cosa. prete: onitetempacho. (2) tetempachoa, nite : atapar la boca a otro. (1) tetempachoani : cohechador assi. &c. (2) atapador assi. (1) sobornador. (1) cohecho

tetempacholiztli : soborno. (1) assi. (1) atapamiento tal. (1)

soborno, o cohecho assi. &c. (2)

tetempan nitlatoa : echar juizios por conjecturas que ay acerca delo que se dize, ose oye de alguna persona, y despues salir verdaderos. prete: tetempan onitlato. (2) echar juizio. (1 tet[n]pan nitlatoa) tetempan tlatoani : adiuino assi. (1) el que assi echa juizios, delo que podra acaecer. (2) adiuinacion

tetempan tlatoliztli : el acto de echar juizios desta manera. (2) tal. (1 tetenpan tlatoliztli) tetempannitlatoa : tetempoztecqui : adiuinar sin agueros. (1 tet[n]pannitlatoa)

despicador. (1 tetempuztecqui)

tetempoztequini : despicador. (1 tetempuztequini) tetenaanaliztli : descarrillamiento tal. (1) tetenaanani : descarrillador assi. (1)

tetenanahuatilia, ni : procurar mal a otro, o tratar traicion contra alguno, dando consejo y auisos para que le maltraten y aflijan. preterito: onitetenanauatili. (2 Tetenanauatilia, ni) tetenanahuatiliani : traydor. (1 tetenanauatiliani) el que procura mal para otro desta manera. (2 Tetenanauatiliani) cnsejero malo . (1 tetenanauatiliani) armador tal. (1 tetenanauatiliani) auisador assi. (1 tetenanauatiliani) tetenanahuatiliztica : procurando mal aotro. s. de la manera ya dicha. (2 Tetenanauatiliztica)

tetenanahuatiliztli : armada traicion. (1 tetenanauatiliztli) consejo tal. (1 tetenanauatiliztli) traycion. (1 tetenanauatiliztli) auiso tal. (1 tetenanauatiliztli) p[ro]curaci[n] tal, traici[n] o calunia (2 Tetenanauatiliztli) tetencuinoa, nitla : coxear. (1)

tetenehua, ni : dar voto, o nombrar al que ade tener algun cargo, o officio, o nombrar y descubrir alos que cometieron algun delicto con otros, o encartar a alguno. prete: oniteteneuh. (2 Teteneua, ni) tetenehualiztli : encartacion o encartamiento. (1 teteneualiztli) voto desta manera. (1 teteneualiztli) el acto de dar voto. desta manera. (2 Teteneualiztli) tetenehualiztli + : fama con mucha honra. (1 vey teteneualiztli)

tetenilpiliztli : enfrenamiento. (1) teteniztilli : encargada cosa. (1) beso. (1) cosa encargada, o encomendada a otro. (2)

tetennamiquiliztli : tetennamiquini :

beso que se da enla boca. (2)

besador. (1)

tetennecuiloani : hazedor assi. (1) tetennecuiloqui : hazedor assi. (1 tetenn[e]cuiloqui) tetenqui : (2) baador tal. (1) vaador tal. (1) el que baa a otro en temazcalli.

tetenquimiloani : atapador assi. (1) tetenquimiloliztli : tetentlamachiani : engaador. (2) atapamiento tal. (1) enlabiador. (1) burlador assi. (1) enlabiador, burlador y

tetentlamachiliztica : enlabiando con palabras [n]gaosas y cautelosas, o c[n] enlabiamiento cautelolo de palabras. (2) tetentlamachiliztli : tetentlapiquiani : enlabiamiento. (1) calunniador. (1) burla tal. (1) enlabiamiento tal. (2)

testimoniero, o caluniador. (2)

tetentlapiquiliz amatlacuilolli : tetentlapiquilizamatlacuilolli : tetentlapiquiliztli : falso testimonio. (2)

libelo difamatorio. (1) libello famoso. (2) testimonio falso. (1) falso testimonio. (1)

calunnia. (1)

tetentlaquechilia, ni : tratar traicion, o caluniar a otro. prete: onitetentlaquechili. (2) tetentlaquechiliani : traydor. (1) armador tal. (1) traidor assi. (2)

tetentlaquechililiztli : calunia. (2) tetentzacualiztica :

traycion. (1)

armada traicion. (1)

traicion, o

confusuamente assi. (1 tetentzaqualiztica)

tetentzacualiztli : confusion tal. (1 tetentzaqualiztli) emmudecimiento. (1 tetentzaqualiztli) atapamiento tal. (1 tetentzaqualiztli) enmudecimiento del que es conuencido de algo. (2 Tetentzaqualiztli) tetentzacuani : atapador assi. (1 tetentzaquani) descarrillamiento tal. (1) desquixaramiento. (1)

tetentzayanaliztli : tetentzayanani :

descarrillador assi. (1)

desquixarador. (1)

tetentzon : generoso de buen linage. (1) tetentzonteixcuamol : Tetentzonteixquamul) hijos, o hijas de caualleros, o de noble linaje. (2 baruero. (2) engrandeciminto. (1) sobornador, o cohechador. (2 soborno. (2

tetentzonxinqui : baruero. (1)

tetenyotiliztli : glorificacion tal. (1) tetenzolhuiani : Tetenolhuiani)

sobornador. (1 tetenolhuiani)

tetenzolhuiliztli : Tetenolhuiliztli) tetenzolpotoniani :

soborno. (1 tetenolhuiliztli)

sobornador. (2 Tetenolpotoniani)

tetenzolpotoniliztli : soborno. (2 Tetenolpotoniliztli) teteo : dioses. (1) dioses. (1 teteu) dioses. (2 Teteu) dioses. (2)

teteochihualiztli : bendicion tal. (1 teteochiualiztli) assolucion assi. (1 teteochiualiztli) bendicion, o absolucion. (2 Teteochiualiztli) teteochihuani : bendizidor assi. (1 teteochiuani) bendizidor. (1 teteochiuani)

teteocuitla coronatiliztli : coronacion de rey. (2) teteocuitla xochitiliztli : idem. (Teteocuitla coronatiliztli: coronacion de rey.) (2 Teteocuitla xuchitiliztli) teteocuitlacoronatiliztli : coronacion tal. (1) coronacion tal. (1)

teteocuitlaicpacxuchitiliztli :

teteopan : por las yglesias, o en cada yglesia, o por cada yglesia. (2 Teteupan) enlas yglesias, o por las yglesias. (2) teteopaneque : los que tienen yglesias. (2) : ordenar de orden sacra. (1)

teteopixcatilia, ni

teteotl :

ydolo. (1)

idolo. (2 Teteutl)

teteoyecoani :

desseoso assi. (1)

teteoyecoliztli : desseo tal. (1) teteoyomacani : sacramentos. (2) cura de yglesia. (1) cura o sacerdote, que admin[i]stra los curazgo, o sacerdocio, o el acto de

teteoyomaquiliztli : curazgo assi. (1) administrar los sacramentos. (2) tetepachoa, nite tetepachoani : :

apedrear a otro. (1)

apedreador. (1)

tetepacholiztli : apedreamiento. (1) tetepachoqui : apedreador. (1) vezino del que tiene heredad junto ala

tetepan namiqui : vezino en terminos. (1) suya. (2) tetepan namiquiliztli : vezindad assi. (1) tetepe : sierras. (1) sierras. (2)

tetepehua, nitla : esparzir, derramar, o sembrar algo por el suelo, assi como trigo. &c. preterit: onitlatetepeuh. (2 Tetepeua, nitla) esparzir, odescarriar. (1 nitla, tetepeua) derramar grano, o otras cosas. (1 nitla, tetepeua) tetepehui : derramarse desta manera alguna cosa. (1 tetepeui) tetepeuhqui : tetepexihuiani : derramada cosa assi. (1) despeador. (1 tetepexiuiani) despeamiento del que

tetepexihuiliztli : despeamiento. (1 tetepexiuiliztli) es despeado de otro. (2 Tetepexiuiliztli) tetepexihuiqui : tetepiniani : tetepiniliztli : tetepito : despeador. (1 tetepexiuiqui) apueador. (1) apueamiento. (1) herida assi. (1)

cosa muy pequea y chica. (2) el acto de endurecer mucho alguna cosa. (2

tetepitztlacuactiliztli : Tetepitztlaquactiliztli) tetepontic cuahuitl :

tronco de arbol cortado. (2 Tetepuntic quauitl)

tetepontli : rodilla dela pierna. (1) tronco de arbol. (1 tetepuntli) rodilla dela pierna, o tronco de arbol (2 Tetepuntli) tetepontli + : sarminto del cuerpo dela vid. (1 xocomeca tetep[n]tli)

tetepotzcahualiztli :

desamparo tal. (1 teteputzcaualiztli)

tetepotzcahualtiliztli : el acto de desamparar o d[e]xar otras a otro yendo camino. (2 Teteputzcaualtiliztli) tetepotzco : detras, o alas espaldas de alguno. (2 Teteputzco) alguno. (1 teteputzco) tetepotzitoani : teteputzitoani) maldiziente assi. (1 teteputzitoani) detras de

murmurador. (1 maldicion viento

tetepotzitoliztli : detraction, o murmuracion. (2 Teteputzitoliztli) tal. (1 teteputzitoliztli) murmuracion. (1 teteputzitoliztli) tetepotzoia ehecatl : viento en popa, o de popa. (2 Teteputzuia ehecatl) empopa. (1 teteputzuia ehecatl) tetepotztoca, ni :

seguir a otro, o yr detras del. (2 Teteputztoca, ni) seta de lo que

tetepotztocaliztli : seguimiento assi. (2 Teteputztocaliztli) alguno sigue. (1 tetep[u]tztocaliztli) tetepotztocani : teteputztocani) seguidor desta manera. (2 Teteputztocani) abullidor. (1 teteputztocatiuh) seguimiento. (1 teteputztoquiliztli)

seguidor de otro. (1

tetepotztocatiuh : tetepotztoquiliztli :

tetepozcacalocotonaliztica : atenazadas. adue. (2 Tetepuzcacalocotonaliztica) tetepozcacalocotonaliztica, tetepozcacalohuiliztica : atenazadas. (1 tetepuzcacalocotonaliztica, tetepuzcacalouiliztica) tetepozcacalocotonani : atenazador. (2 Tetepuzcacalocotonani) tetepuzcacalocotonani) tetepozcacalocotonqui : atenazado. (2 Tetepuzcacalocotonqui) tetepozcacalohuiani : tetepozcacalohuiliztica tetepuzcacalouiliztica) tetepozcacti : atenazador. (1 tetepuzcacalouiani) + : atenazadas. (1 tetepuzcacalocotonaliztica, atenazador. (1

herrador de bestias. (1 tetepuzcacti) dador de cuchillada. (1 tetepuzmacquahuiani) acuchilladas. aduer. (2 Tetepuzmacquauiliztica)

tetepozmaccuahuiani :

tetepozmaccuahuiliztica :

tetepozmaccuauhuiani : acuchillador. (1 tetepuzmacquauhuiani) tetepozmaccuauhuiliztica : acuchilladas. (1 tetepuzmacquauhuiliztica) hierro

tetepozmachiyotiloni : hierro paherrar c[n] fuego (2 Tetepuzmachiotiloni) para herrar. (1 tetepuzmachiyotiloni)

tetepozmacuahuiani : tetepozmecayotiani :

acuchillador. (2 Tetepuzmaquauiani) encadenador. (1 tetepuzmecayutiani)

tetepozmecayotiliztli : enfrenamiento de cauallo, o el acto de encadenar a alguno. (2 Tetepuzmecayotiliztli) tetepozmecayotoma, ni : desencadenar. pre: onitetepuzmecayocoton. (2 Tetepuzmecayotoma, ni) tetepozmecayotomaliztli : tetepozmecayotomani : tetepozmecayotonqui : desencadenamiento. (1 tetepuzmecayotomaliztli)

desencadenador. (1 tetepuzmecayotomani) desencadenador. (1 tetepuzmecayot[n]qui)

tetepozmihuiani : asaeteador. (1 tetepuzmiuiani) tetepozmihuiliztli : asaeteamiento. (1 tetepuzmiuiliztli)

tetepozoitequiliztli : herida de espada, cuchillada, o cosa semejante. (2 Tetepuzuitequiliztli) herida con hierro. (1 tetepuzuitequiliztli) tetepoztemmecayotiliztli : tetepoztopilhuiani : enfrenamiento. (1 tetepuztemmecayotiliztli)

alanceador. (1 tetepuztopilhuiani)

tetepoztopilhuiliztli : alanceamiento. (1 tetepuztopilhuiliztli) teteppachoa, nitla : recalcar y apretar algo reziamente, tupir, o aprenssar, o apezgar algo c[n]las manos. prete: onitlateteppacho. (2) tupir recalcando. (1) apezgar o apretar algo con las manos. (1) apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1) aprensar. (1) tetequi, nino : sajarse, o sacrificarse ante los idolos. pre: oninotetec. (2) sacrificarse al ydolo, sacando sangre delas orejas o dela lengua, y delos otros miembros. (1) tetequi, nite : desquartizar, hazer pedaos a otro, o sajar a alguno. pre: onitetetec. (2) tajaro despedaar. (1) jassar, sangrar jassando. (1) desmndrar a otro. (1 nite, teteq[ui]) tetequi, nitla : despedaar, o cortar algo en muchas partes. (2) reuanar. (1) despedaar carne. (1) roer. (1) tetequichihualtia, ni : importunar mucho a otro q[ue] haga algo. pre: onitetequichiualti. (2 Tetequichiualtia, ni) tetequichihualtiliztlil tetlacuitlahuiltiliztli : tetequichiualtiliztlil tetlacuitlauiltiliztli) fuera assi o violencia. (1

tetequicuitlahuiltiliztli : importunidad muy gran de y molesta. (2 Tetequicuitlauiltiliztli) fuera assi o violencia. (1 tetequicuitlauiltiliztli) tetequihuia, ni : importunar y persuadir algo a otro. pre: onitetequiui. (2 Tetequiuia, ni)

tetequihuiliztica : importunamente, o con presumpcion. (2 Tetequiuiliztica) ahincadamente assi. (1 tetequiuiliztica) tetequihuiliztli : persuasion, o importunidad con ahinco. (2 Tetequiuiliztli) fuera assi o violencia. (1 tetequiuiliztli) ahinco. (1 tetequiuiliztli) tetequilihui, ni : rascuarme. (1 ni, tetequiliui) las seales delas llagas, despues de sanas. (2) asserradura tal. (1) urugia. (1)

tetequiliuhcayotl : tetequiliztli :

urugia de urujano. (2)

tetequiliztli + : encarcelamiento. (2 Quauhcalco tetequiliztli) encarcelamiento. (1 quauhcalco tetequiliztli) diuulgacion tal. (1 tepan tetequiliztli) tetequilizzotl tetequilli : (1) + : ynfamia. (1 tep[n] tetequilizotl)

seal de herida despues de sana; o seales de hoyos de virguelas. seal de herida despues de sana;

tetequilnezcayotl : seal de llaga sana. (2) o seales de hoyos de virguelas. (1)

tetequimaca, nite : lo mesmo es que tequimaca. pre: onitetequimacac. (2) encomndar oficios. (1) tetequimaca =, ni : = tetequitia (2 tetequimaca )

tetequimacctli :

encomendado oficio. (1) repartimi[n]to de alguna obra que se ha de hazer. (2) = := tetetequimaquiliztli (2 tetequimaquiliztli) ayuda assi. (1)

tetequimaquiliztli : encomienda assi. (1) tetequimaquiliztli

tetequinanamiquiliztli : tetequinanamiquini :

ayudador tal. (1) graue cosa que da pesadumbre.

tetequipacho : cosa que da desgustoy pena. (2) (1) dolorosa cosa, que pone compassion. (1) tetequipacho omochiuh)

+ : desgracia acontecerme. (1 ytla tetequipacho tetolini nopan

tetequipachoani : angustiador. (1) idem. o afligidor. (Tetequipacho: cosa que da desgustoy pena.) (2) molestador. (1) afligidor. (1) agrauiador. (1) tetequipachoani tetequipachoc : + : ymportuno. (1 cenca tetequipachoani)

molesta cosa. (1)

tetequipacholiztica : grauemente assi. (1) con afliction y pena. (2) molestamente. (1) dessabridamente. (1) agrauiadamente. (1)

tetequipacholiztli : descontentamiento tal. (1) molestia. (1) afligimiento o pena que se da a otro. (2) dessabrimiento tal. (1) agrauio. (1) aflicion o afligimiento. (1) tetequipacholiztli tetequitia, ni : + : ymportunidad assi. (1 cenca tetequipacholiztli)

lo mesmo es que tetequimaca. pr: pre: onitetequiti. (2)

tetequitihuani tilmatli : vestidura para trabajar. (2 Tetequitiuani tilmatli) vestidura para el campo o para trabajar. (1 tetequitiuani tilmatli) tetequitilia : el que trabaja para otro. preterito: otetequitili. (2) (Tetequitilia: el que trabaja para otro. preterito: apercebidor asi. (1)

tetequitiliani : idem. otetequitili.) (2) tetequitlalhuiani :

tetequitlalhuiliztli : el acto de apercebir o repartir el tributo o alguna obra que seha de hazer. (2) apercebimiento tal. (1) tetequitlalhuiloni : tetequiyoacholiztli : tetetech tlacauhtli : comprometida.) (2) apercebido o auisado para que de el tributo. &c. (2) grauedad desta manera. (1 tetequioacholiztli) idem. (Tetech tlacaualli: cosa encargada, encomendada o

tetetechpa nitlaocuya : compassion tener de alguno. (1) teteteittitiani : el que manifiesta o publica a otro muchas vezes, mostrandolo alos otros, o dandole aconocer. (2) teteteliczani : tetetepachoani : acoceador. (1 tetetelicani) apedreador. (1) apedreamiento. (1)

tetetepacholiztli : tetetepachoqui :

apedreador. (1)

tetetequiliztli : sajadura, despedaamiento de alguno o desquartizamiento. (2) jassadura tal. (1) tajadura. (1) tetetequimactlli : encomendado oficio. (1) lo mesmo es que tetequimaquiliztli.

tetetequimaquiliztli : encomienda assi. (1) (2) tetetequini : (2) jassador. (1)

sajador, despedaador, o verdugoy desquartizador.

tetetequitiliztli : tetetequitilli :

encomienda assi. (1)

encomendado oficio. (1)

tetetexoliztica : adentelladas. (1) cosa. aduerbio. (2) tetetexoliztli : (2) adentelladura. (1)

adentelladas o abocados, o royendo alguna adentelladura, bocado o roedura de huesso. aspero y pedregoso camino. (1) lugar

tetetla : pedregal lugar de piedras. (1) pedrogoso, o pedregal. (2)

tetetlaquehuiliztli : auiso tal. (1 tetetlaqueuiliztli) que busca quien haga mal otro. (2 Tetetlaqueuiliztli) tetetzacacuep : tetetzacatili : tetetzahua : Tetetzaua) cosa que haze esterir a alguna. (2) idem.

traycion que haze, el

(Tetetzacacuep: cosa que haze esterir a alguna.) (2) trafago y multitud de gentes. (2 raspar.

abundar gente. (1 tetetzaua)

tetetzoa, nitla : bruir o acepillar algo. preterito: onitlatetetzo. (2) (1) teteuhaquia, nitla : recalcar. (1)

teteuhilpiya, nite : atar a otro assi. p: oniteteteuhilpi. (2 Teteuhilpia, nite) teteuhilpiya, nitla : atar alguna cosa rezia y fuertemente. pre: onitlateteuhilpi. (2 Teteuhilpia, nitla) atar fuertemente. (1 nitla, teteuhilpia) apretar atando algo. (1 nitla, teteuhylpia) teteuhmalina, nitla : (2) teteuhmatiloa, nitla torcer fuertemente cordel o soga. pre: onitlateteuhmalin. : fregar mucho. (1)

teteuhpachoa, nitla : apretar algo reziamente. pre: onitlateteuhpacho. (2) retener apretando. (1) teteuhquitzquia, nite : tener asido a otro reziamente con las manos. p: oniteteteuhquitzqui. (2) teteuhquitzquia, nitla : tener o apretar algo reziam[n]te c[n] las manos. p: onitlateteuhquitzqui. (2) apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1) asir o tener algo fuertemnte. (1) teteuhquitzquia =, nitla : = teteuhtzitzquia (2 teteuhquitzquia )

teteuhtzitzquia, nite : lo mesmo es teteuhquitzquia. pre: oniteteteuhtzitzqui. (2) teteuhtzitzquia, nitla : lo mesmo es que teteuhquitzquia. pre: onitlateteuhtzitzqui. (2) apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1) asir o tener algo fuertemnte. (1) teteuhxacualoa, nitla tetexamaca : : fregar mucho. (1 nitla, teteuhxaqualoa)

llouer mucho. (1) despearse o caer de encima de algun risco. pre:

tetexcalhuia, nino : oninotexcalhui. (2)

tetexcalhuiani :

despeador. (1) despeamiento. (1) despeamiento assi. (2)

tetexcalhuiliztli : tetexcalhuiqui : tetexcalla : (2) tetexoa, nite :

despeador. (1) aspero y riscoso lugar. (1) lugares riscosos, o despeaderos.

adentellar o morder sin sacar bocado. (1) desmenuzar

tetextilia, nitla : desmenuzar algo. prete: onitlatetextili. (2) pan o cosa semejante. (1) teteyacanamictiliztli : el acto d[e] atajar al q[ue] camina (2) teteyo : pedregoso. (1) lugar pedregoso. (2)

teteyotiliztli : tetezalihuini :

el acto d[e] dar h[n]ra o reno[m]bre aotro (2) cosa pegajosa, assi como pez o liga (2 Tetealiuini)

tetia : endurecerse. (1) tetia, mo : desouar el pescado. (1) desouar el pescado, o el que ayunta piedras para edificar. preterit: omoteti. (2) tetia, ni : endurecerse como piedra. pre: onitetix vel. onitetiac. (2) tetia, nino : ouar los peces o poner hueuos las aues, o allegar y recoger piedras para edificar pre: onitoteti. (2) piedras allegar. (1) allegar piedras para edificar casa. (1) ouar las aues. (1) tetic : dura cosa generalmente. (1) como piedra. (2) tetica : empedernido desta manera. (1) cosa dura

con piedra, o con piedras. (2) hazer o edificar de boueda. pre: tetica

tetica nitlatlapachoa : boueda hazer. (1) onitlatlapacho. (2)

tetica nitlatzopa : boueda hazer. (1) idem. pret: tetica onitlatzup. (Tetica nitlatlapachoa: hazer o edificar de boueda. pre: tetica onitlatlapacho.) (2 Tetica nitlatzupa) teticmati : tu sabes lo que conuiene y esnecessario. (1) tetilia, nitla : endurecer algo, parandolo como piedra. pre: onitlatetili. (2) endurecer algo. (1) tetiliztica tetiliztli : tetiliztli + : + : ostinadamente. (1 yollo tetiliztica) dureza tal. (1) dureza tal, o endurecimiento. (2)

grandeza de coraon. (1 yollo tetiliztli)

tetipan + : pisada de pie. (1 ytlacxipetlaltzin totecuiyo iesu christo, tetipan quimocauil) tetitech : enla piedra. (2)

tetitlan :

entre las piedras, o par de las piedras. (2) embiador tal. (1)

tetitlanini : tetix + :

ostinado confirmado en mal. (1 oyolo tetix) yesso. (1 tetiatl) veuo generalmente. (1) canto o piedra.

tetizatl :

tetl : enfermedad. (1) piedra. (1) (1) piedra, generalmente. (2)

tetl + : piedra yman. (1 tlayhiyoanani tetl) reprehender, corregir, y castigar a otro. pret: quauitl tetl onictetocti. (2 Quauitl tetl nictetotia) tener alguno necessidad de ser reprehendido y corregido, o dessear alguno ser corregido y enmendado de otros. (2 Quauitl tetl quinequi) piedra yman. (2 Tlayhioanani tetl) pea gran piedra. (1 vey tetl) duro de coraon. (1 yuhquin tetl yyullo) ara de altar. (1 tlateochiualli tetl) acarreadas piedras. (1 tlaactli tetl) piedra yman. (2 Tlaacocuini tetl) piedra que se trasluze. (1 naltona tetl) pedregal. (2 Moca tetl) endurecerse obstinarse. (1 yuhquin tetl mocuepa noyollo) piedra yman. (1 tlaacocuini tetl) piedra que se trasluze. (1 ompa untlaneci tetl) grande de coraon. (1 yollo tetl) castigador tal. (1 quauitl tetl quitetoctiani) tetl +, nic : asserrar piedras o cosas semejantes. (1 nic, xoxotla in tetl) tetl cozauhqui : tetl cuahuitl : oro. (1 tetl coauhqui) oro. (2 Tetl cuauhqui)

enfermedad o castigo. metaphora. (2 Tetl quauitl)

tetl cuahuitl nicte, toctia : reprehender. (1 tetl q[ua]uitl nicte, toctia) tetl cuahuitl nictetoctia : castigar riendo, o de palabra. (1 tetl quauitl nictetoctia) corregir y castigar a otro pre: tetl quauitl onictetocti. (2 Tetl quauitl nictetoctia) tetl cuahuitl tetoctiliztli : reprehension. (1 tetl q[ua]uitl tetoctiliztli) tetl cuahuitl tlatoctilli : emmendado. (1 tetl quauitl tlatoctilli) el que es castigado y corregido o reprehendido de otros. (2 Tetl quauitl tlatoctilli) tetl cuahuitl toctiloni : digno de castigo. (1 tetl quauitl toctiloni) piedra de aguila. (1 tetl quauhtli

tetl cuauhtli itlatlacatiliaya : ytlatlacatiliaya)

tetl cuaxochmachiyotl : mojon piedra. (1 tetl quaxochmachiyotl) tetl huehueyac : veueyac) tetl ihecayo : risco de pea. (1 tetl veueyac) vena de piedra. (1 tetl yhecayo) risco a peasco. (2 Tetl

tetl ihuahuanca : vena de pedrera o de cantera. (2 Tetl iuauanca) tetl itechpa quiza : quia) tetl yuahuanca : salir o p[ro]ceder algo d[e]la piedra (2 Tetl itechpa

vena de piedra. (1 tetl yuauanca)

tetla : tio hermano de padre o de madre. (1) fragosa cosa aspera de piedras. (1) pedregal lugar de piedras. (1) ermano de tu padre. (1) pedregal. (2) tetlaahuilpopolhuililiztli : menoscabo o mengua. (1 tetlaauilpopoluililiztli) tetlaahuilquixtililiztli : tetlaanililiztli : tetlaaquilia menoscabo o mengua. (1 tetlaauilquixtililiztli)

fuertes q[ue] se hech[n] p[ar]a alg[n] effecto. (2)

+ : doblar la pena y el castigo. (1 niual, tetlaaquilia) cosa

tetlac izahui : espantable cosa que pone gran temor. (1 tetlac yaui) espantosa que haze estremecer el cuerpo. (2 Tetlac iaui) tetlacacahuililli : erencia. (1 tetlacacauililli)

tetlacahualtiliztli : ympedimiento tal. (1 tetlacaualtiliztli) vedamiento. (1 tetlacaualtiliztli) sofrenada. (1 tetlacaualtiliztli) refrenamiento. (1 tetlacaualtiliztli) embarao tal. (1 tetlacaualtiliztli) estoruo. (1 tetlacaualtiliztli) vedamiento de algo, o estoruo (2 Tetlacaualtiliztli) tetlacahualtilli : Tetlacaualtilli) vedada cosa. (1 tetlacaualtilli) cosa vedada. (2

tetlacama : obediente. (2) tetlacamati : idem. (Tetlacama: obediente.) (2) obedientemente. (1) obediencia. (1) obedi[n]tem[n]te, o obedeci[n]do

tetlacamatiliztica : (2) tetlacamatiliztli : tetlacamatini :

obediencia. (2)

obediente. (1)

obediente. (2)

tetlacamiccatiliani : tetlacamiccatiliqui :

hazedor tal. (1) hazedor tal. (1)

tetlacamictiani : amarreador. (1) tetlacamictiliztli : amarreamiento. (1) hazedor tal. (1) combidador para combite.

tetlacaquitiani : denunciador assi. (1) (2)

tetlacaquitiliztli : apercebimiento tal. (1) denunciacion tal. (1) mote. (1) apercebimiento o llamamiento de combidados. s. el acto de llamar o combidar a algunos para el combite. (2) tetlacaquitiqui : denunciador assi. (1) tetlacatian : la tierra o patria de donde es alguno natural. (2)

tetlacatilia : parir la hembra. (1) tetlacatilia, ani : amarrear a otro. (1)

tetlacatiliani : tetlacatyan :

engendrador. (1)

engendrador. (2)

naturaleza, tierra de donde es alguno. (1)

tetlacecehuilia : el que aplaca y mitiga el furor de algunos. prete: otetlaceceuili. (2 Tetlaceceuilia) tetlacecehuiliani : medianero entre dos. (1 tetlaceceuiliani) aplacador assi. (1 tetlaceceuiliani) pacifico, hazedor de paz. (1 tetlaceceuiliani) aplacador, o amansador. (2 Tetlaceceuiliani) tetlacecehuililiztli : pacificacion tal. (1 tetlaceceuililiztli) tetlacecehuiliztli : aplacamiento desta manera. (1 tetlaceceuiliztli) reconciliacion assi. (1 tetlaceceuiliztli) medianeria tal. (1 tetlaceceuiliztli) aplacamiento. (2 Tetlaceceuiliztli) tetlacempopolhuiani : destruidor tal. (1 tetlac[m]popolhuiani) todas las ofensas. (2) tetlacempopolhuiliztli : perdonador de

indulgencia plenaria, o entero perdon. (2)

tetlacencahualtiliztli : confiscacion de bienes. (1 tetlacencaualtiliztli) deseredamiento. (1 tetlacencaualtiliztli) confiscacion de bienes, o cosa semejante. (2 Tetlacencaualtiliztli) tetlacencuiliani : la no lleue. (2) tetlacencuililiztli : ay. (2) ladron publico. (1) ladronicio assi. (1) robador que no dexa cosa alguna q[ue] despojo tal. (1) robo de todo quanto

tetlachialtiani : alumbrador assi. (1) el que muestra alguna cosa a otros, la qual ellos no auian visto, o el que alumbra spiritualmente a otros. (2) tetlachialtiliztli : diciplina o doctrina. (1) alumbramiento desta manera. (1) criana en buenas costumbres. (1) alumbramiento assi. (2) tetlachichihuiliani + : artero assi. (1 tecamocacayauani, tetlachichiuiliani)

tetlachichihuililiztli : juego de passa passa. (1 tetlachichiuililiztli) celada encubierta. (1 tetlachichiuililiztli) traicion, celada, o juego de passa passa. (2 Tetlachichiuililiztli) tetlachichihuilizpatli : hechizos. (1 tetlachichiuilizpatli) arte o artificio

tetlachichihuiliztli : causa tal. (1 tetlachichiuiliztli) yengao. (1 tetlachichiuiliztli) tetlachichiuhcamachti : maestro de arte seruil. (1) tetlachihui : Tetlachiui) hechizero. (1 tetlachiui)

hechizero que hechiza a algunos. (2 idem.

tetlachihuiani : hechizero. (1 tetlachiuiani) aojador. (1 tetlachiuiani) (Tetlachiui: hechizero que hechiza a algunos.) (2 Tetlachiuiani)

tetlachihuicailpiliztli : tetlachihuiliztica : Tetlachiuiliztica)

ligadura assi. (1 tetlachiuicaylpiliztli)

hechizando, o con acto de hechizar a otro. (2 el acto de hechizar a

tetlachihuiliztli : aojamiento. (1 tetlachiuiliztli) otro. (2 Tetlachiuiliztli) tetlachihuique : hechizeros. (2 Tetlachiuique)

tetlaciyahuilti : graue cosa que da pesadumbre. (1 tetlaciauilti) mucho y da mucha aflicion. (2 Tetlaciauilti)

cosa que cansa

tetlaciyahuiltiani : afligidor desta manera. (1 tetlaciauiltiani) afligidor desta manera. (1 tetlaciauiltiani) el que cansa y aflige mucho a otro. (2 Tetlaciauiltiani) tetlaciyahuiltiliztica : grauemente assi. (1 tetlaciauiltiliztica) y cansando assi. (2 Tetlaciauiltiliztica) tetlaciyahuiltiliztli : grauedad desta manera. (1 tetlaciauiltiliztli) tal. (1 tetlaciauiltiliztli) aflicion tal. (1 tetlaciauiltiliztli) tetlacmauhti : espantable cosa que pone gran temor. (1) cosa espantosa que haze estremecer el cuerpo.) (2) tetlacmauhtiliztli : espanto, actiue. (1) idem. afligendo aflicion

(Tetlac iaui:

estremecimiento tal. (2) el que compra algo para

tetlacocohui : corredor de mercadurias. (1 tetlacocoui) otro. (2 Tetlacocoui)

tetlacocohui itetlanonochil : corredor de mercaderia. (2 Tetlacocoui ytetlanonochil) tetlacocohui itlaxtlahuil : Tetlacocoui itlaxtlauil) tetlacocuepani : tetlacohuiani : corretaje. (1 tetlacocoui ytlaxtlauil) corretaje. (2

hazedor tal. (1) comprador tal. (1 tetlacouiani) mercador tal. (1 tetlacouiani)

tetlacohuiliani : comprador. (1 tetlacouiliani) tetlacohuiliztli : herida tal. (1 tetlacouiliztli)

tetlacohuitequiliztli : herida tal. (1 tetlacouitequiliztli) deslomadura. (1 tetlacouiteq[ui]liztli) herida de vardasca. (2 Tetlacouitequiliztli) tetlacopitzacuiliztli : herida tal. (1) tetlacopo : sieruo con otro o con otra. (1) esclauo con otro. (2) paje o ministro que sirue ala

tetlacualti : paje de plato. (1 tetlaqualti) mesa. (2 Tetlaqualti)

tetlacualtiani : paje de plato. (1 tetlaqualtiani) ministro que sirue ala mesa.) (2 Tetlaqualtiani) tetlacualtiani + :

idem.

(Tetlaqualti: paje o

maestresala. (1 tlatoca tetlaqualtiani) vengatiuo. (2) vengana, o retorno del bien, o vengana. (1)

tetlacuepcayotiliani : vengador. (1)

tetlacuepcayotililiztli : recompensacion. (1) mal que a otro se hizo, o recompenssa. (2) tetlacuepcayotiliztli : retorno de presente. (1) tetlacuepiliani : escusador desta manera. (1) tetlacuepililiztli : tetlacuicuili : restitucion. (1)

el que se escusa y no obedece. (2)

restitucion de algo. (2)

chupador tal. (1) robador publico, o arrebatador. (2) chupador tal. (1) robador. (1) ladronicio

tetlacuicuiliani : salteador assi. (1)

tetlacuicuililiztli : chupamiento assi. (1) robo desta manera. (2) assi. (1) robo del que saltea. (1) quitamiento assi. (1) tetlacuililiztli : tetlacuilo : tetlacuiloa, ni tetlacuilol + : quitamiento assi. (1)

esculpidor tal. (1) : esculpir cauar en duro, como en piedra o en madera. (1)

escriptura de propria mano. (1 vel tetlacuilol) esculptura assi. (1)

tetlacuiloliztli : tetlacuilolli : tetlacuilollo : tetlacuiti : (1)

esculpida cosa en piedra o en madera. (1) processo contra alguno. (2) cosa que haze luxuriar. (2) escriptura contra otro. (1) luxuriosa cosa que haze luxuriar.

tetlacuitlahuiltiani : forador de mugeres, o compeledor. (2 Tetlacuitlauiltiani) forador de aquestas. (1 tetlacuitlauiltiani) apremiador. (1 tetlacuitlauiltiani) tetlacuitlahuiltiliztica : Tetlacuitlauiltiliztica) compeliendo, o forando a alguna persona. (2

tetlacuitlahuiltiliztli : premia forosa condicion. (1 tetlacuitlauiltiliztli) el acto de forar, o compeler a otro, o fuera y violencia que se haze. (2 Tetlacuitlauiltiliztli) costreimiento. (1 tetlacuitlauiltiliztli) apremiadura. (1 tetlacuitlauiltiliztli) tetlacuitlahuiltiliztli tetlacuitlauiltiliztli) + : fuera assi o violencia. (1 tetequichiualtiliztlil

tetlaehecalhuiliztica : arrendando, o contra haziendo a otros. (2)

tetlaehecalhuiliztli : el acto de contrahazer, o arrendar a otros. (2) tetlaelittaliztli : malquerencia. (1) cosa que pone asco. (2)

tetlaelti : cosa que pone asco, o cosa aborrecible. (2) fea cosa. (1)

tetlahuan : tios de algunos, o taa y vaso para beuer vino. (2 Tetlauan) tetlahuanti : tetlahuantiani : el que emborracha a otros. (2 Tetlauanti) el q[ue] da abeuer a otro, ole emborracha. (2 Tetlauantiani) el acto de dar abeuer, o de emborrachar a otro. (2

tetlahuantiliztli : Tetlauantiliztli)

tetlahuehuetzquiti : chocarrero, truchan, o juglar. (2 Tetlaueuetzquiti) juglar. (1 tetlaueuetzquiti) chocarrero. (1 tetlaueuetzquiti) tetlahuelcaquiliani : acceptador de peticion, o de ruego, o el que condeciende con el que algo lepide, o el que oye de buena gana loque otro dize y consiente y aprueua su dicho y parecer (2 Tetlauelcaquiliani) consentidor tal. (1 tetlauelcaquiliani) tetlahuelcaquililiztica : Tetlauelcaquililiztica) acceptando, o condecendiendo assi. (2

tetlahuelcaquililiztli : acceptacion, o condecendimiento tal. (2 Tetlauelcaquililiztli) consentimiento assi. (1 tetlauelcaquililiztli) tetlahuelcaquiliztli : idem. (Tetlauelcaquililiztli: acceptacion, o condecendimiento tal.) (2 Tetlauelcaquiliztli) permission assi. (1 tetlauelcaquiliztli) aprouacion tal. (1 tetlauelcaquiliztli) tetlahuelcuitiani : tetlauelcuitiani) prouocador tal. (1 tetlauelcuitiani) molestador tal. (1

tetlahuelcuitiliztli : embrauecimiento. (1 tetlauelcuitiliztli) el acto de prouocar a otro ayra y enojo. (2 Tetlauelcuitiliztli) prouocacion a yra. (1 tetlauelcuitiliztli) molestia assi. (1 tetlauelcuitiliztli) tetlahuelilo camatilizzotl : ynfamia. (1 tetlauelilo camatilizotl) tetlahuelilocaaquiliani : el que mete mal entre otros, o el malsin. (2 Tetlauelilocaaquiliani) hazedor tal. (1 tetlauelilocaaquiliani) tetlahuelilocaaquiliqui : hazedor tal. (1 tetlauelilocaaquiliqui)

tetlahuelilocacuitiani : el que inficiona y hazemalo a otro. (2 Tetlauelilocacuitiani) hazedor tal. (1 tetlauelilocacuitiani) tetlahuelilocacuitiliztli : el acto de inficionar y daar a otros, o de hazerlos malos y peruersos. (2 Tetlauelilocacuitiliztli) enloquecimiento. (1 tetlauelilocacuitiliztli) destruicion assi. (1 tetlauelilocacuitiliztli) tetlahuelilocacuitiliztli tetlauelilocacuitiliztli) = : = tetlanelilocatiliztli (2

tetlahuelilocacuitiqui :

hazedor tal. (1 tetlauelilocacuitiqui) hablador assi.

tetlahuelilocaitoani : maldiziente assi. (1 tetlauelilocaytoani) (1 tetlauelilocaytoani) tetlahuelilocaitoliztli : habla tal. (1 tetlauelilocaytoliztli)

tetlahuelilocaitoqui : hablador assi. (1 tetlauelilocaytoqui) tetlahuelilocamaquiliztli : idem. o peruertimi[n]to (Tetlaueliloca__cuitiliztli: el acto de inficionar y daar a otros, o de hazerlos malos y peruersos.) (2 Tetlauelilocamaquiliztli) enloquecimiento. (1 tetlauelilocamaquiliztli) destruicion assi. (1 tetlauelilocamaquiliztli) tetlahuelilocamatilizotl : Tetlauelilocamatiliotl) infamia, o mala opinion que se tiene de alguno. (2

tetlahuelilocatiliani : hazedor tal. (1 tetlauelilocatiliani) tetlahuelilocatiliqui : hazedor tal. (1 tetlauelilocatiliqui) tetlahuelilocatiliztli : enloquecimiento. (1 tetlauelilocatiliztli) destruicion assi. (1 tetlauelilocatiliztli) tetlahuelilocatocani : el que tiene mala opinion d[e] otros. (2 Tetlauelilocatocani) ynfamador. (1 tetlauelilocatocani) tetlahueliqui : aborrecedor, o el que esta enojado con otro. (2 Tetlaueliqui) enojado assi. (1 tetlaueliqui) tetlahuelittiliani : acceptador de parecer ageno. (2 Tetlauelittiliani) consentidor tal. (1 tetlauelittiliani) tetlahuelittiliztli : el acto de acceptar, o otorgar algo a otro. (2 Tetlauelittiliztli) aborrecimiento assi. (2 Tetlauelittiliztli) tetlahuellaliliani : tercero de quien dos confian. (1 tetlauellaliliani)

tetlahuellaliliztli : el acto de corregir, o enmendar a otro, remediandolo. (2 Tetlauellaliliztli) tercera assi. (1 tetlauellaliliztli) correction o emmienda. (1 tetlauellaliliztli) tetlahuelnamiquiliztli : el acto de contender y c[n]tradezir a otro con enojo. (2 Tetlauelnamiquiliztli) encuentro assi. (1 tetlauelnamiquiliztli) resistencia. (1 tetlauelnamiquiliztli) tetlahuelnamiquini : tetlahuelnamiquitli : tetlahueltiliztli : tetlahuetiliztli : Tetlauetiliztli) contencioso assi. (1 tetlauelnamiquini) contencion tal. (1 tetlauelnamiquitli) embrauecimiento. (1 tetlaueltiliztli) el acto de prouocar a otro ayra y enojo. (2

tetlahuical : paje. (1 tetlauical) acompaador tal. (1 tetlauical) criado de otro. (2 Tetlauical) criado que sirue o acompaa. (1 tetlauical) acompaador tal. (1 tetlauical) moo de seruicio. (1 tetlauical) compaero. (1 tetlauical) tetlahuical + : moa de seruicio. (1 ciuatl tetlauical)

tetlahuicaltitinemi : criando que [n]da acompaando asu amo, y esso c[n]tinuo. (2 Tetlauicaltitinemi) tetlahuicaltitinemiliztli : acompaamiento assi. (2 Tetlauicaltitinemiliztli)

tetlahuicaltitinemini : acompaador tal. (1 tetlauicaltitinemini) tetlahuihuixalhuiani : meneador tal. (1 tetlauiuixalhuiani) tetlahuihuixalhuiqui : meneador tal. (1 tetlauiuixaluiqui) tetlahuilia : tetlahuiliani : tetlauiliani) arder o dar luz la candela. (1 tetlauilia) el que alumbra a otro. (2 Tetlauiliani) alumbrador. (1

tetlahuililiztli : tetlahuiliztli :

alumbramiento assi. (2 Tetlauililiztli)

alumbramiento assi. (1 tetlauiliztli)

tetlahuixixiniliztli : el acto de desarmar al que esta armado. (2 Tetlauixixiniliztli) tetlahuizcopinaliztli : desarmadura assi. (1 tetlauizcopinaliztli) tetlahuizcopiniliztli : desarmadura assi. (2 Tetlauizcopiniliztli) tetlahuizmactli : armas, o insiguias dadas a alguno, d[e] p[er]sona de autoridad, assi como d[e] rey. &c. (2 Tetlauizmactli) ynsignias de honra. (1 tetlauizmactli) tetlahuiztomaliztli : tetlahuiztumaliztli : desarmadura del que estaua armado. (2 Tetlauiztomaliztli) desarmadura assi. (1 tetlauiztumaliztli)

tetlahuizxixiniliztli : idem. (Tetlauiztomaliztli: desarmadura del que estaua armado.) (2 Tetlauizxixiniliztli) desarmadura assi. (1 tetlauizxixiniliztli) tetlaicualtiani : aheridor tal. (1 tetlaycualtiani) tetlaihiohuiltiani : furias del infierno. (1 tetlaihiouiltiani) penal, cosa

tetlaihiyohuilti : cosa que atormenta y aflige (2 Tetlayhiouilti) que da pena. (1 tetlaihiyouilti)

tetlaihiyohuiltiani : punidor. (1 tetlayhiyouiltiani) atormentador tal. (2 Tetlayhiouiltiani) atormentador tal. (1 tetlayhiouiltiani) sayon o verdugo. (1 tetlayhiyouiltiani) tetlaihiyohuiltiliztequipane : tetlayhiyouiltiliztequipane) verdugo o sayon. (1

tetlaihiyohuiltiliztica : Tetlayhiouiltiliztica)

atormentando, o contorm[n]tos afligendo. (2

tetlaihiyohuiltiliztli : justicia assi. (1 tetlaihiyouiltiliztli) punicion. (1 tetlayhiyouiltiliztli) tormento que se da a otro, o castigo. (2 Tetlayhiouiltiliztli) tormento. (1 tetlayhiyouiltiliztli) atormentamiento assi. (1 tetlayhiouiltiliztli) pena corporal. (1 tetlaihiyouiltiliztli) pena generalmente. (1 tetlayhyouiltiliztli) tetlailittaliztli : (2 Tetlaylittaliztli) tetlailittani : aborrecimiento del que aborrece a otro y le mira con enojo. aborrecimiento. (1) aborrecedor tal. (1)

aborrecedor tal. (2 Tetlaylittani) henchimiento tal. (1)

tetlailneloliztli : tetlailtican :

lugar suzio y asqueroso. (2) pedigueo, o dem[n]dador. (2) demandador. (1)

tetlaitlaniliani :

tetlaitlaniliztli : demanda, o el acto de pedir y de mandar algo a otro. (2) demanda cosa assi. (1) tetlaittitiliztli : el acto de mostrar alguna cosa aotro. s. para que la vea. (2) muestra de mercaderia. (1) tetlaitzeltiliani : destroador tal. (1)

tetlaixpantililiztli : noticia que se da a otro de alguna cosa, o descubrimiento de secreto. (2) tetlaixpolhuiani : hazedor de mal. (1) tetlaixpolhuiliztli : desperdiciador de cosa agena, o destruidor. (2) borrador assi. (1) destruimiento, o dao assi. (2) malefico

tetlaixpolhuiliztlil : maleficio. (1 tetlaixpolhuiliztll) tetlaixtlatiani : desengaador. (2) tetlaixtlatiliani : tetlaixtlatiliztli : tetlalaquiani : tetlalaquiani dador de seas. (1)

desencasador. (1) desengao. (1)

enterrador. (2) + : enterrador. (1 tetocani, tetlalaquiani) el acto de enterrar a alguno. (2) enterramiento. (1) apartado assi. (1 tetlalcaui)

tetlalaquiliztli : tetlalaquiliztlin : tetlalcahui : tetlalcahuiani :

partido assi. (1 tetlalcaui)

apartado assi. (1 tetlalcauiani)

tetlalcahuiliztli : desamparo tal. (1 tetlalcauiliztli) desamparo tal. (1 tetlalcauiliztli) desamparo. s. del que desampara y huye de los otros. (2 Tetlalcauiliztli) retraymiento assi. (1 tetlalcauiliztli) desacompaamiento assi. (1 tetlalcauiliztli) apartamiento tal. (1 tetlalcauiliztli) tetlalcahuiqui : apartado assi. (1 tetlalcauiqui)

tetlalchitlazaliztli : abatimiento con que alguno es abatido de otro. (2 Tetlalchitlaaliztli) humillacion assi. (1 tetlalchitlaaliztli) abatimiento tal. (1 tetlalchitlaaliztli) tetlalhuiliztli : el acto de llamar, o combidar a otro. (2) (1) tetlali + : embarcador. (1 acalco tetlali) apercebimiento tal.

tetlaliani : el que detiene a otro paraque nose vaya, o el que saluda a otro. (2) saludador assi. (1) detenedor assi. (1) tetlaliani + : embarcador. (1 acalco tetlaliani) detenimiento tal, o salutacion.

tetlaliliztli : salutacion enesta manera. (1) (2) retencion. (1) ympedimiento tal. (1)

tetlaliliztli + : idem. (Quauhcalco tetequiliztli: encarcelamiento.) (2 Quauhcalco tetlaliliztli) encarcelamiento. (1 teilpiloyan tetlaliliztli) encarcelamiento. (1 quauhcalco tetlaliliztli) tetlaliqui + : embarcador. (1 acalco tetlaliqui)

tetlallan aquiliztli : enterramiento. (1) tetlallan caltzacualoyan : caltzaqualoyan) tetlallanaquiani : tetlallanaquiliztli : sima por carcel de mazmorra. (1 tetlallan enterrador. (1)

enterrador de alguno. (2)

enterramiento assi. s. del que entierra a otro. (2) sima, o mazmorra. (2 Tetlallancaltzaqualovan) mazmorra prision. (1 tetlallancaltzaqualoyan) celada encubierta. (1)

tetlallancaltzacualohuan : tetlallancaltzacualoyan : tetlallanuiliztli : tetlalloti :

celada encubierta. (2)

apartado assi. (1) apartarse de otros. preterito: onitetlalloti. (2)

tetlallotia, nite : tetlallotiani :

apartado assi. (1) desamparo tal. (1) apartamiento

tetlallotiliztli : retraymiento assi. (1) tal. (1) apartamiento assi. (2) tetlallotiqui : tetlallotitica : apartado assi. (1) distante. (1)

tetlalmachti :

adalid. (1)

adalid. (2)

tetlalnamictiloni :

memorial, o cosa para acordar a otro alguna cosa. (2) tierra, o patria de donde

tetlalpan : naturaleza, tierra de donde es alguno. (1) alguno es natural. (2) tetlaltecuinaltiani : tetlaltecuiniliztli : tetlamacac : alborotador. (1) alboroto. (1)

alborotador. (2)

el que sirue ala mesa. (2) el que quita a otro algo yselo haze dexar delas manos. (2 idem. (Tetlamacac: el que sirue ala mesa.)

tetlamacahualtiani : Tetlamacaualtiani) tetlamacani : (2)

paje de plato. (1)

tetlamacehuilia : el que haze penitencia por otro (2 Tetlamaceuilia) tetlamachiani : arbitro juez. (1) administrador. (1)

tetlamachiliani : arbitro juez. (1) juez arbitro, o el q[ue] da y reparte algo segun que acada vno conuiene, o seg[n] a el leparece. (2) tetlamachilli : administrada cosa. (1) cosa repartida assi. (2)

tetlamachtiani : enriquecedor. (1) dador delos bienes espirituales y temporales. (1) enriquecedor, o glorificador. (2) tetlamachtiliztica : tetlamachtiliztli : tetlamactli : tetlamamacac : (2) tetlamamacani : (2) tetlamamallo : tetlamamalo : enriquecida y gloriosam[n]te (2) enriquecimiento. (1) enriquecimiento tal. (2)

administrada cosa. (1) paje, o criado que sirue ala mesa o el que da recaudo a otros. administrador. (1) el que sirue a otros de algo yles da recaudo.

hijo segundo o hija segunda. (1) hijo, o hija segunda. (2) descargador tal.

tetlamamaltemohuiani : descargador tal. (1 tetlamamaltemouiani) (1 tetlamamaltemouiani) tetlamamaltemohuiliztli :

descargamiento assi. (1 tetlamamaltemouiliztli)

tetlamamaltemohuiqui : descargador tal. (1 tetlamamaltemouiqui) tetlamamaquiliztli : recudimiento assi. (1) administracion tal. (1) repartimi[n]to, o administracion de algo, o acudimiento de renta. (2)

tetlamamaquiliztli tetlamaquiliztli :

+ : mandado de palabra. (1 tlatoltica tetlamamaquiliztli) repartimiento. (1)

tetlamatataquiliani : demndador tal. (1) el q[ue] pide, o dem[n]da algo c[n] mucha importunacion y codicia, o el que procura algo de otro con quantas fueras tiene y con gran diligencia. (2) tetlamatataquiliqui : demndador tal. (1) idem. (Tetlamatataquiliani: el q[ue] pide, o dem[n]da algo c[n] mucha importunacion y codicia, o el que procura algo de otro con quantas fueras tiene y con gran diligencia.) (2) tetlamatataquiliztica : ahincadamente assi. (1) ahincadamente, o con toda diligencia. s. procura alguno alguna cosa q[ue] mucho desea. (2) tetlamatataquiliztli : demanda assi. (1) tetlamatcanemitia : tetlamatcanemitiani : otros) (2) ahinco. (1) procuracion tal. (2)

el q[ue] haze biuir [n] paz a otros (2) idem. (Tetlamatcanemitia: el q[ue] haze biuir [n] paz a el acto de hazer biuir en paz a otros. (2) enseador de sciencia. s.

tetlamatcanemitiliztli :

tetlamatilizmachtiani : doctor que ensea. (1) cathedratico, o doctor. (2) tetlammichicqui : entremetido assi. (1) tetlammohuilanqui : tetlammoquetzqui : tetlammotlayecoltia : (2) tetlampa nitepamaca :

entremetido assi. (1 tetlammouilanqui) vanderizo. (2) criado, o criada que lleua su soldada y sirue por interese. echar melezina o xeringa. (1 tetl[n]pa nitepamaca)

tetlampanicte maca impatli : ayuda echar o melezina. (1 tetlampanicte maca ynpatli) tetlan : acerca de alguno. (1) cerca de algo. (1) otros, o par dellos, o cerca dellos, o con otro. (2) entre algunos. (1) con

tetlan + : moa de seruicio. (1 ciuatl tetlan nenqui) hender, o meterse entre mucha gente. preterito: tetlan oninomamal. (2 Mamali, tetlan nino) tetlan acqui : Tetl[n] acqui) echado assi. (1) trama d[e] tela, o el q[ue] quiere adulterar (2

tetlan calacqui : sometido. (1)

entremetido assi. (1)

tetlan calactihuechiliztli : arrojadura tal. (1 tetlan calactiuechiliztli) tetlan calactihuetzqui : arrojado assi. (1 tetlan calactiuetzqui)

tetlan calaquiliztli : sometimiento. (1) tetlan cochqui : aposentado. (1)

entremetimiento tal. (1)

huesped. (2)

tetlan cotonaliztica : abocados, o adentelladas. aduerbio. (2) tetlan moquetzqui : acostado y vanderizo assi. (1) moo de seruicio. (1)

tetlan motlayecoltia : moa de seruicio. (1) tetlan nactiuh : tetlan naqui :

entremeterse en algun negocio. (1) echarse con la que esta durmiendo. (1) moa de seruicio. (1) moo de seruicio.

tetlan nemi : moo para mandados. (1) (1 tetl[n] nemi) tetlan nemiliztli : tetlan nemini :

morada con otro. (1) familiar cosa. (1)

morador con otro. (1)

tetlan nenenca tilmatli :

librea de vestidura. (1 tetl[n] nen[n]ca tilmatli) criado, o criada. (2)

tetlan nenenqui : moo de seruicio. (1) tetlan ni, calaqui : someter. (1)

tetlan ni, nemi : conuersar o tratar con otro. (1) tetlan ni, quiztiquiza : ni, quiztiquia) tetlan ni, tlatlani : tetlan nica : descabullirse de entre otros o hurtarle. (1 tetlan

pesquisar algun maleficio. (1)

estar acompaando a otro. preterit: tetlan onicatca. (2)

tetlan nicalactihuetzi : colarse, o meterse entre otros. prete: tetlan onicalactiuetz. (2 Tetlan nicalactiuetzi) tetlan nicalactiuh : entremeterse en algun negocio. (1)

tetlan nicatiuh : seguir acompaando. (1) tetlan nicochi : onicoch. (2) tetlan ninemi : aposentarse. (1) aposentarse encasa de otro. pre: tetlan biuir con otro. p: tetlan oninen. (2)

morar con otro. (1)

tetlan ninichiqui : tetlan ninohuilana : tetlan ninomamali : (2)

entremeterse en algun negocio. (1) entremeterse en algun negocio. (1 tetlan ninouilana) hender, o colarse [n]tre otros prete: tetlan oninomamal.

tetlan niquiztiquiza : descabullirse de [n]tre otros prete: tetlan oniquiztiquiz. (2 Tetlan niquiztiquia)

tetlan nite, aquia :

fauorecer con voto. (1)

tetlan nite, calaquia : fauorecer con voto. (1) tetlan nitla, cuania : mouer hazer otra cosa. (1 tetlan nitla, quania) tetlan quiztiquizaliztli : quiztiquializtli) descabullimiento desta manera. (1 tetlan

tetlan quiztiquizqui : descabullido assi. (1) tetlan tecalaquiani : fauorecedor assi. (1) fauor enesta manera. (1)

tetlan tecalaquiliztli : tetlan tlamanaltin : tetlan xolochuiani : (2)

acaudillada gente. (2) el que regaa o muestra los dientes, y grue como perro.

tetlan yeliztli : acompaamiento assi. (1) tetlan yeni : tetlanacqui : acompaador tal. (1) trama de tela. (1) entremetido assi. (1) alcahuete, o alcahueta.

tetlanahualnochili : (2 Tetlanaualnochili)

alcahuete. (1 tetlanaualnochili)

tetlanahualnochiliani : alcahuete. (1 tetlanaualnochiliani) idem. (Tetlanaualnochili: alcahuete, o alcahueta.) (2 Tetlanaualnochiliani) tetlanahualnochililiztli : alcahueteria. (2 Tetlanaualnochililiztli) alcahuete, o

tetlanahualnochiliqui : alcahuete. (1 tetlanaualnochiliqui) alcahueta. (2 Tetlanaualnochiliqui) tetlanahualnochiliztli :

alcahueteria. (1 tetlanaualnochiliztli) (Tetlanaualnochiliqui:

tetlanahuatili : idem. (Tetlananauatiliqui: idem. alcahuete, o alcahueta.)) (2 Tetlanauatili) tetlanahuatiliani :

alcahuete. (1 tetlanauatiliani)

tetlanahuatililiztli : alcahueteria. (2 Tetlanauatililiztli) tetlanahuatiliqui : tetlanahuatiliztli : alcahuete. (1 tetlanauatiliqui) alcahueteria. (1 tetlanauatiliztli) empeoraminto. (1

tetlanahuitiliztli : enconamiento assi. (1 tetlanauitiliztli) tetlanauitiliztli) e[m]peoramiento. (2 Tetlanauitiliztli) tetlanalhuiliztli : tetlanamoyeliani : enconamiento assi. (1) arrebatador assi. (1)

tetlananahuatiliqui : Tetlananauatiliqui)

idem.

(Tetlanaualnochiliqui: alcahuete, o alcahueta.) (2

tetlanananquililiztli : arrendadura assi, s: el acto de arrendar aotro. (1) tetlanaquiliztli : tetlancalaqui : entremetimiento tal. (1)

el que se subjecta y somete a otro (2) sometimiento, o subjection tal. (2)

tetlancalaquiliztli :

tetlancalaquini : sometido a otro. (2) tetlancochqui : vesped. (1) adentelladas assi. (1) adentelladura tal. (1) quebrantamiento

tetlancotonaliztica :

tetlancotonaliztli : bocado tal. (1) ass. (1) dentellada, o bocado. (2) tetlancotonani : quebrantador tal. (1)

tetlancualiztica : adentelladas. (1 tetlanqualiztica) abocados. aduer (2 Tetl[n]qualiztica) tetlancualiztli : adentelladura. (1 tetlanqualiztli) Tetlanqualiztli) tetlanecti : desseable cosa y de codiciar. (1)

ad[n]telladas o

dentellada o bocado. (2

tetlanehui + : cosa muy semejante a otra, q[ue] no se puede differenciar la vna dela otra. (2 Acan tetlaneui) tetlanehuia, nino : putaear. (1 nino, tetlaneuia)

tetlanelilocatiliztli : lo mesmo es que tetlauelilocacuitiliztli. (2) tetlaneltilicahuan : tetlaneltilicauh : tetlaneltoquitiani : atestiguadores. (2 Tetlaneltilicauan) atestiguador. (2) conuertidor tal. (1)

tetlaneltoquitiliztli : conuertimiento assi. (1) tetlanemmacani : tetlanemmactli : donador tal. (1) donada cosa. (1) idem. gracioso dador debalde. (1) donacion tal. (1) dadiua, o donacion. (2)

tetlanemmaquiliztli : tetlanennonochili : tetlanepanolti tetlaneuhtilli : + :

(Tetlanemmactli: dadiua, o donacion.) (2)

medianero en compra. (1) penas dos. (1 ontlamantli tetlanepanolti tlaihiyouiliztli)

prestido enesta manera. (1)

tetlanextilia :

arder o dar luz la candela. (1)

tetlanextiliani : alumbrador. (1) tetlanextililiztli : publica[c]ion tal. (1) alumbramiento assi. (1) alumbramiento, o descubrimiento de cosas secretas. (2) tetlanextiliztli : tetlanicatializtli : tetlanicatiani : descobrimiento assi. (1) reuelacion. (1)

seguimiento assi. (1 tetlanycatializtli)

seguidor tal. (1 tetl[n]icatiani) abatimiento. (2 Tetlanitlaaliztli) humillacion assi. (1

tetlanitlazaliztli : tetlanitlaaliztli) tetlannaqui : otetlannac. (2)

echarse, o tener parte conla que esta durmiendo. preterito:

tetlannehuilanaliztli : entremetimiento tal. (1 tetlanneuilanaliztli) tetlanneichiquiliztli : entremetimiento tal. (1) tetlannemi : el que biue con otro, moo, o moa de seruicio. (2)

tetlannemini : idem. y chismero, o malsin, o cosa mansa y familiar. (Tetlannemi: el que biue con otro, moo, o moa de seruicio.) (2) tetlannenca tilmatli : librea de pajes. (2) tetlannenque : escuchas delas ciudades o esculcas. (1 tetl[n]nenque)

tetlanni + : arronjarse o meterse entre otros. pre: tetlan onicalactiuetz. (2 Calactiuetzi, tetlanni) tetlannica : tetlanochili : acompaar a alguno estando conel en su casa. (1) alcahuete, o alcahueta. (2) alcahuete. (1) alcahuete.

tetlanochiliani : idem. (1) tetlanochililiztli :

(Tetlanochili: alcahuete, o alcahueta.) (2) alcahueteria. (2) alcahuete. (1)

tetlanochiliqui : alcahuete. (2) tetlanochiliztli : tetlanolhuiani :

alcahueteria. (1)

doblegador assi. (1) hechizero. (1)

tetlanonochilia : hechizero. (2) tetlanonochiliztli : tetlanoquililoni :

ligadura assi. (1) purga para purgar. (1)

tetlanquechiliztica : tetlanquechiliztli :

adentelladas. (1) adentelladura. (1)

tetlanteaquiani : fauorecedor assi. (1) tetlanteaquiliztli : tetlantlamanaltin : fauor enesta manera. (1) acaudilladagente. (1)

tetlantlatlaniliztli : pesquisa enesta manera. (1) tetlantlatlanini : pesquisidor tal. (1)

tetlantzitzicuatiani : asserrador de dientes. (1 tetlantzitziquatiani) tetlantzitzicuatiliztli : asserradura tal. (1 tetlantzitziquatiliztli)

tetlantzitziquiloani : asserrador de dientes. (1) tetlantzitziquiloliztli : asserradura tal. (1)

tetlanxolochalhuiani : risadora cosa. (1) tetlanyeliztli : (2) tetlanyeni : acompaamiento del que acompaa a otro estando asentado conel. acompaador assi. (2) angustia desta manera. (1) angustiador tal. (1) angustiador tal. (1) misericordioso. (1) limosnero. (1)

tetlaocolelelaxitiliztli : tetlaocolellelaxitiani : tetlaocolellelaxitiqui : tetlaocoliani :

misericordioso. (2)

tetlaocoliliz tenantzin :

madre de misericordia. (2) misericordiosamente. (1)

tetlaocoliliztica.teicnoittaliztica :

tetlaocoliliztli : misericordia. (1) yndulgencia del papa. (1) merced por misericordia. (1) dispensacion. (1) limosna. (1) misericordia. (2) socorro. (1) esencion. (1) yndulgencia perdon. (1) tetlaocolittaliztli : misericordia. (1) compassion y piedad. (2) tetlaoculittaliztli) manzilla por misericordia. (1) tetlaocolizittani : misericordioso. (1) duelo assi. (1

tetlaocolti : dolorosa cosa, que pone compassion. (1) cosa que pone compassion, o el que entristece a otro. (2) dolorosa cosa, que pone compassion. (1) digno de ser llorado. (1) cosa que da tristeza y pone a otros compassion. (1 tetlaoculti) tetlaocoltiani : el que pone a otro compassion, o el que entristece a otro. (2) entristecedor. (1)

tetlaocoltiliztli :

compassion. (2)

dolor tal. (1)

entristecimiento. (1)

tetlaocoltique : los que ponen compassion a otro, o los que entristecen a otros. (2) dignos de ser llorados. (1) cosa que da tristeza y pone a otros compassion. (1 tetlaocultique) tetlapachiuhqui : cosa cubierta de boueda. (2) tetlapachiuhqui calli : boueda. (1) tetlapactli : tetlapallo : senador. (1) tetlapallo pedao de losa o de piedra. (2) hijo o hija de noble linage. metaph. (2) generoso de buen linage. (1) + : hijo de principal o

hijo o hija d[e] nobles caualleros (2 Teeo, tetlapallo)

tetlapalo : el que saluda a otro. (2) tetlapaloani : idem. (Tetlapalo: el que saluda a otro.) (2) (1) visitador desta manera. (1) tetlapalolizmachtiliztli : oratoria o tectorica. (1) solaz consolacion ovisitacion. (1) saludador assi.

tetlapaloliztli : salutacion enesta manera. (1) tetlapaloliztontli :

solaz pequeo desta manera. (1)

tetlapaloltiloni : cosa comestible que se da a prouar antes que la compren. (2) muestra de cosa de comer. (1) tetlapaltiliztli : animosidad tal. (1) canteria, s: el

tetlapanaliztli : el acto de quebrar piedras en la cantera. (2) acto de sacar piedras. (1) tetlapanaloyan : piedras. (1) pedrera o cantera. (2) piedrera. (1)

cantera, donde sacan

tetlapanca : noble de linage. (2) hijo, o hija de personas nobles y de gran linaje. (2) hijo de principal o senador. (1) generoso de buen linage. (1) tetlapanca + : p[er]sona de noble linaje. (2 Tetzicueuhca tetlapanca)

tetlapanqui : cantero o pedrero, que saca y corta piedras dela cantera. (2) pedrero que las corta o saca. (1) cantero. (1) tetlapatililiztli : correcti[n] o restauracion de lo q[ue] estaua daado. (2) correction o emmienda. (1) tetlapatzcalhuiani : espremidor assi. (1) losa para tomar

tetlapehualli : losa o trampa, para caar. (2 Tetlapeualli) aues. (1 tetlapeualli)

tetlapehuiani : caador con trampa, o el que quita la silla o banquillo ligeramente al que se va a assentar paraque caiga en tierra y tengan los otros que reyr. (2 Tetlapeuiani) burlador tal. (1 tetlapeuiani) tetlapehuiliztli : tetlapepechilhuiani : burla assi. (1 tetlapeuiliztli) embarrador tal. (1)

tetlapiloliztli : salutacion. (2) tetlapiquiani : testimoniero. (2) acusador tal. (1) acusacion assi. (1) depositador.

tetlapiquiliztli :

acusacion falsa o testimonio. (2)

tetlapiyaltiani : el que da algo a guardar a otro. (2 Tetlapialtiani) (1 tetlapialtiani)

tetlapiyaltiliztli : encomienda de secreto o de hazienda que se da a guardar a otro. (2 Tetlapialtiliztli) confiana tal. (1 tetlapialtiliztli) tetlapiyaltilli : cosa encom[n]dada y duda guardar a otro. (2 Tetlapialtilli) confiada cosa assi. (1 tetlapialtilli) tetlapoliztli : tetlapololti : descobrimiento assi. (1) turbador. (1) turbador. (1)

tetlapololtiani : el que turba o haze desatinar a otro. (2) tetlapololtilizpatli : hechizos. (1) tetlapololtiliztica : desatinando y turbando a otro. (2)

tetlapololtiliztli : el acto de desatinar y perturbar a otro, o escandalo que se da y perturbacion. (2) ynquietud assi. (1) desatino. (1) tetlapopohualtiani : aheridor tal. (1 tetlapopoaltiani.)

tetlapopohualtiliztli : aherimiento delos beneficios hechos a otro. (2 Tetlapopoaltiliztli) aherimiento assi. (1 tetlapopoaltiliztli) tetlapopolhuiliztli : perdon. (1) perdon o dispensacion hecha a otro. (2) yndulgencia perdon. (1) dispensacion. (1) tetlapopolhuilizxihuitl : ao de remission o de jubileo. (2 Tetlapopolhuilizxiuitl) jubileo, ao de remission. (1 tetlapopolhuilizxiuitl) tetlapopoxalhuiani : mollidor tal. (1)

tetlapopoxalhuiliztli : mollidura assi. (1) tetlaquechiliani : dezidor de consejuelas, para hazer reyr. (2) nouelas o consejas. (1) tetlaquechiliztli : tetlaquehualiztica : habla desta manera. (1) alquilando, o con traicion. (2 Tetlaqueualiztica) hablador de

tetlaquehualtia, nino

alquilarse. (1 nino, tetlaqueualtia)

tetlaquehuia, nite : alquilar a otro mis esclauos o criados. pre: onitetetlaqueui. (2 Tetlaqueuia, nite) tetlaquehuiani : auisador assi. (1 tetlaqueuiani) el acto de vestir, arropar y cubrir a otro. (2) abrigo

tetlaquentiliztli : tal. (1)

tetlaquetzalli : coluna de piedra quadrada, o ochauada. (2) pilar de piedra. (1) tetlaquetzaltontli : (1) coluna pequea desta manera. (2)

marmol coluna. (1)

marmolejo coluna pequea.

tetlaquizahuiliztli : espanto o estremecimiento del cuerpo. (2 Tetlaquiauiliztli) espanto, actiue. (1 tetlaquiauiliztli) tetlatelchihuiliani : maldiziente assi. (1 tetlatelchiuiliani) mofador o escarnecedor de algunos. (2 Tetlatelchiuiliani) escarnecedor tal. (1 tetlatelchiuiliani) mofador. (1 tetlatelchiuiliani) burlador assi. (1 tetlatelchiuiliani) tetlatelchihuililiztica : burlando desta manera. (1 tetlatelchiuililiztica) mofadura

tetlatelchihuililiztli : mofa o escarnecimi[n]to assi. (2 Tetlatelchiuililiztli) escarnecimiento assi. (1 tetlatelchiuililiztli) o escarnio. (1 tetlatelchiuililiztli) tetlatelchihuiliqui : tetlatelchiuiliqui) mofador tal. (2 Tetlatelchiuiliqui)

escarnecedor. (1

tetlatelchihuiliztica : mofando o escarneciendo. (2 Tetlatelchiuiliztica) tetlatelchihuiliztli : burla tal. (1 tetlatelchiuiliztli) tetlatemoli : esaminador. (1) examinador, inquisidor o pesquisidor. (2)

tetlatemoliani : ynquisidor tal. (1) pesquisidor tal. (1) esaminador. (1)

tetlatemoliliztli : pregunta. (1) ynquisicion assi. (1) idem. (Tetlatemoliztli: examen, o inquisicion.) (2) pesquisa enesta manera. (1) esamen. (1) esaminacion. (1) tetlatemoliqui : idem. (2) esaminador. (1) (Tetlatemoliani: examinador, inquisidor o pesquisidor.)

tetlatemoliztli : examen, o inquisicion. (2) tetlaten nonochiliztli : tetlatene + : uililiztli) medianeria assi. (2)

plazo de tres dias. et sic de alijs. (2 Yeilhuitica tetlatene

tetlatenehuililiztli : plazo, termino, o prometimi[n]to. (2 Tetlateneuililiztli) plazo. (1 tetlateneuililiztli) emplazaminto. (1 tetlateneuililiztli) tetlatenehuiliztli tetlatennonochili : mercadurias. (1) + : plazo de tres dias. (1 yeylhuitica tetlateneuiliztli) medianero en compra, o corredor. (2) corredor de

tetlatennonochiliztli : medianeria assi. (1) tetlatentotoquili : medianero en compra. (1) (Tetlaten nonochiliztli: medianeria assi.) (2)

tetlatentotoquiliztli : idem. medianeria assi. (1)

tetlateononochiliztli : clamor del que clama a dios enla tribulacion. (2) tetlatepotztoquiliani : examinador o inquisidor. (2) tetlateputztoquiliani) tetlatepotztoquililiztli : tetlatequililiztli : tetlatextililiani : tetlatianiliztli : tetlatiliztli : tetlatiloyan : pesquisidor tal. (1

pesquisa enesta manera. (1 tetlateputztoquililiztli) celada encubierta. (1)

celada de enemigos. (2) destroador tal. (1) examen o inquisicion. (2)

el acto de quemar a otro con fuego. (2) hoguera, para quemar muerto. (1)

quemadura tal. (1)

tetlatitiliztli : juegos de mirar. (1) tetlatla itlanili : tetlatlaailia : pedigueo o demadandor importuno. (2) gana pan. (2)

ganapan. (1 tetlatlaaylia) sorteaminto assi. (1)

tetlatlaanililiztli : tetlatlacaahuiloani :

halagueo. (1 tetlatlacaauiloani)

tetlatlacaahuiloliztli : halago desta manera. (1 tetlatlacaauiloliztli) halago tal. (1 tetlatlacaauiloliztli) tetlatlacahuiliani : tetlatlacahuiliztli : enlabiador o halagueo. (2 Tetlatlacauiliani) halago o enlabiamiento. (2 Tetlatlacauiliztli)

tetlatlacahuiloani : assegurador tal. (1 tetlatlacauiloani) atraedor assi. (1 tetlatlacauiloani) enlabiador tal. (1 tetlatlacauiloani) halagueo. (2 Tetlatlacauiloani) tetlatlacahuiloliztica : asseguradamente assi. (1 tetlatlacauiloliztica)

tetlatlacahuiloliztli : atraimiento tal. (1 tetlatlacauiloliztli) enlabiamiento assi. (1 tetlatlacauiloliztli) halagos para atraer, o el acto de atraer a otro con halagos. (2 Tetlatlacauiloliztli) tetlatlacalhuiani : daador desta manera. (1)

tetlatlacalhuiliztica : daadamente. (1) tetlatlacalhuiliztli : dao assi. (1) a otro. (2) empecimiento assi. (1) ofensa o dao hecho

tetlatlacollazaliztli : libramiento assi. (1 tetlatlacollaaliztli) el acto de librar a otro de pecados o de seruidumbre. (2 Tetlatlacollaaliztli) tetlatlacollazani : librador de seruidumbre. (1 tetlatlacollaani) assi o redemptor. (2 Tetlatlacollaani) tetlatlacolnextiani : (2) librador

descubridor o manifestador de culpa agena, o denunciador. descobrimiento assi. (1)

tetlatlacolnextiliztli : denunciacion tal. (1) manifestaci[n] desta manera (2)

tetlatlacolpantlazaliztli : denunciacion tal. (1 tetlatlacolpantlaaliztli) descobrimiento assi. (1 tetlatlacolpantlaaliztli) descrubimiento assi. (2 Tetlatlacolpantlaaliztli) tetlatlacolpantlazani : descubridor tal. (2 Tetlatlacolpantlaani) tetlatlacolpolhuiani : assoluedor tal. (1) tetlatlacolpolhuiliztli : assolucion assi. (1)

tetlatlacoltumaliztli : absolucion o desatamiento de pecados. (2) tetlatlacoltumani : assoluedor tal. (1)

tetlatlacoltumiliztli : assolucion assi. (1) tetlatlacualtiliztli : apacentamiento de ganado, o ceuamiento de aues. (2 Tetlatlaqualtiliztli) tetlatlacuilti : emprestador tal. (1) acreedor o emprestador. (2) emprestador tal.

tetlatlacuiltiani : prestador assi. (1) prestador assi. (1) (1) idem. (Tetlatlacuilti: acreedor o emprestador.) (2) tetlatlacuiltiliztli : renueuo logro vsura. (1) algo a otro. (2) tetlatlacuiltilli :

emprestido, o el acto de prestar

prestado enesta manera. (1)

tetlatlahuetzquiti : juglar. (1 tetlatlauetzquiti) truhan. (1 tetlatlauetzquiti) truhan, o chocarrero. (2 Tetlatlauetzquiti) tetlatlahuetzquitiani : idem. Tetlatlauetzquitiani) (Tetlatlauetzquiti: truhan, o chocarrero.) (2

tetlatlahuetzquitiliztica : Tetlatlauetzquitiliztica) tetlatlahuetzquitiliztli : tetlatlaitlanili :

chocarreando, o haziendo reyr a otros. (2 chocarreria assi. (2 Tetlatlauetzquitiliztli)

pedigueo. (1) idem. (Tetlatla itlanili: pedigueo o

tetlatlaitlaniliani : pedigueo. (1) demadandor importuno.) (2)

tetlatlaliliani : arbitro juez. (1) administrador. (1) juez arbitro, o repartidor de algo o el que ordena y traga lo que los otros h[n] de hazer. (2) tetlatlalililiztli : administracion tal. (1) acto de desnudar a otro. (2) tetlatlalililli : administrada cosa. (1) tetlatlaliliztli : tetlatlalochtiani : orden o traa desta manera, o el

cosa ordenada o traada assi. (2)

sentencia assi. (1) arrebatador. (2) el acto de arrebatar algo, y dar

tetlatlalochtiliztli : ladronicio assi. (1) luego a huyr. (2)

tetlatlamachiani : administrador. (1) repartidor de algo, que da a cadavno segun su merecimiento, o juez arbitro. (2) tetlatlamachiliztli : tal. (2) tetlatlamaniliani : tetlatlamaniliqui : echa suertes.) (2) tetlatlamaniliztica : tetlatlamaniliztli : tetlatlaneuhtia, nino repartimiento. (1) administracion tal. (1) repartimiento

echador de fuertes. (1) echador de fuertes. (1)

el que echa suertes. (2) idem. (Tetlatlamaniliani: el que

echando o dando suertes. (2) sorteaminto assi. (1) : el acto de echar suertes. (2)

estar al partido. (1) prestador assi. (1) arrendador tal.

tetlatlaneuhtiani : emprestador tal. (1) (1) prestador de algo. (2)

tetlatlaneuhtiliztli : arrendamiento assi. (1) (2) tetlatlaneuhtilli : prestada a otros. (2) tetlatlani :

el acto de prestar algo a otro. arrendada cosa assi. (1) cosa

prestado enesta manera. (1)

esaminador. (1)

examinador o inquisidor. (2) esaminador. (1) idem.

tetlatlaniani : preguntador tal. (1) ynquisidor tal. (1) (Tetlatlani: examinador o inquisidor.) (2)

tetlatlaniliztica :

examinando o inquiriendo. (2)

tetlatlaniliztli : pregunta. (1) ynquisicion assi. (1) question o pregnta. (1) pregunta desta manera. (1) esamen. (1) esaminacion. (1) tetlatlapiyaltiqui : tetlatlatiani : depositador. (1 tetlatlapialtiqui) matador de hombres. (2)

matador. (1)

tetlatlatililiztli : tetlatlatiliztica : tetlatlatiliztli : tetlatlatiloni :

matana. (1) matando. (2) matana. i. el acto de matar a otro (2)

mortal cosa que mata. (1) desnudador o despojador. (1) desnudador o despojador. (1) desnudez tal. (1)

tetlatlatlaliliani : tetlatlatlaliliqui : tetlatlatlaliliztli :

tetlatlatolmacani : el que procura y da auiso, de como se ha de hazer la cosa, o de como han de afligir a alguno, o delo que han de dezir los testigos que alguno presenta ante el juez. (2) tetlatlatolmaquiliztica : tetlatlatolmaquiliztli : procurando assi algo. (2) el acto d[e] p[ro]curar assi algo. (2)

tetlatlauhtiani : orador q[ue] haze oracin. (1) tetlatlauhtiliztli : tetlatlaxochti : oracion razonamiento. (1) ympetracion tal. (1)

juglar. (1)

truhan o chocarrero. (2) contrahazedor. s. el que contrahaze o

tetlatlayeyecalhuiani : contrahazedor. (1) arrienda a otros. (2) tetlatlazaltiani : (1 tetlatlaaltiani) Tetlatlaaltiani)

robador de ladrones. (1 tetlatlaaltiani) salteador assi. robador. (1 tetlatlaaltiani) salteador o robador. (2

tetlatlazaltiliztli : quitamiento assi. (1 tetlatlaaltiliztli) despojo tal. (1 tetlatlaaltiliztli) robo del que saltea. (1 tetlatlaaltiliztli) quitamiento assi. (1 tetlatlaaltiliztli) el acto de saltear o robar a otros. (2 Tetlatlaaltiliztli) tetlatlazomacani : corto y escasso. (1 tetlatlaomacani) miserable y escasso. (2 Tetlatlaomacani) tetlatlochtiani : ladron publico. (1) tetlatoa : cacarear la gallina. (1) cacarear la gallina. pr: otetlato. (2) mezquino y apretado,

tetlatocatlazaliztli : depos[]icion tal. (1 tetlatocatlaaliztli) priuacion de oficio o de seorio. (2 Tetlatocatlaaliztli) tetlatocatlazani : tetlatocayotiliztli : tetlatol + : tetlatol) deponedor assi. (1 tetlatocatlaani) coronacion tal. (1) coronacion de rey. (2)

deposicion o

doblez tal. (1 an acentetia tetlatol)

rechaar. (1 annicxopeua el

tetlatolanaliztli : pregunta desta manera. (1) pregunta desta manera. (1) acto de tomar a otro en palabras con cautela, para le hazer mal. (2) tetlatolanani : preguntador tal. (1) estoruo enesta manera. (1 tetlatolcaualtiliztli)

tetlatolcahualtiliztli : tetlatolcealtiani : algo. (2) tetlatolcealtiani

el que induze y prouoca a otro con palabras a que haga = : = tetlatolcialtiani (2 tetlatolcealtiani)

tetlatolchichihuani :

acusador tal. (1 tetlatolchichiuani) caluniador. (2 Tetlatolchichiuiliani) = : = tetlatolquechiliani (2 tetlatolchichiuiliani)

tetlatolchichihuiliani : tetlatolchichihuiliani

tetlatolchichihuililiztli : tetlatolchichihuililiztli tetlatolchichiuililiztli) tetlatolchichihuiliztli : tetlatolcialtiani :

calunia. (2 Tetlatolchichiuililiztli) = : = tetlatolquechililiztli (2

acusacion assi. (1 tetlatolchichiuiliztli)

lo mismo es q[ue] tetlatolcealtiani. (2)

tetlatolcialtiliztli : ynduzimiento assi. (1) tetlatolcialtiloni : tetlatolciyaltiani : ynduzidora cosa. (1) ynduzidor tal. (1) estoruo enesta manera. (1)

tetlatolcotonaliztli : atajamiento tal. (1)

tetlatolcuecuepalitli : argumento, o demanda y respuesta de los q[ue] tien[n] contrarios pareceres. (2) tetlatolcuecuepani : tetlatolcuepaliztli : tetlatolehuani : argumentador. (2) contradicion tal. (1) el acto de desmentir a otro. (2)

testimoniero o caluniador. (2 Tetlatoleuani)

tetlatolehuiani : acusador tal. (1 tetlatoleuiani)

tetlatolehuiliztli : acusacion assi. (1 tetlatoleuiliztli) calunia. (2 Tetlatoleuiliztli) tetlatolhuitequiliztli : tetlatolicuilo : otro dize. (2)

testimonio o

atajamiento tal. (1 tetlatoluitequiliztli) notario o escriuano delo q[ue] idem. (Tetlatolicuilo: estoruo enesta

escriuano delo que otrodize. (1)

tetlatolicuiloani : escriuano delo que otrodize. (1) notario o escriuano delo q[ue] otro dize.) (2)

tetlatolilochtiliztli : atajamiento tal. (1) contradicion tal. (1) manera. (1) el acto de de desmentir o c[n]tradezir a otro. (2) tetlatollo : tetlatolmacani : a otro. (2) escriptura contra otro. (1) cnsejero malo . (1) consejo tal. (1)

processo dealguno, o historia. (2)

el que da mal consejo. s. paraque hagan mal

tetlatolmaquiliztli : tetlatolmatini :

ladino. (1) escarnecedor tal. (1 tetlatolpinauiani) ynjuria

tetlatolpinahuiani :

tetlatolpinahuiliztli : escarnecimiento tal. (1 tetlatolpinauiliztli) enesta manera. (1 tetlatolpinauiliztli) tetlatolpinahuiztli : tetlatolpinauhtiani :

escarnecimiento de lo que otro dize. (2 Tetlatolpinauiztli) ynjuriador tal. (1)

tetlatolpipinahuiani : escarnecedor tal. (1 tetlatolpipinauiani) tetlatolpipinahuiliztli : tetlatolpololiztli : escarnecimiento tal. (1 tetlatolpipinauiliztli)

respuesta assi. (1)

tetlatolpololtiliztli : estoruo enesta manera. (1) tetlatolpopololiztli : respuesta assi. (1) tetlatolquechiliani : (1) lo mesmo es que tetlatolchichiuiliani. (2) acusador tal.

tetlatolquechililiztli : emplazaminto. (1)

lo mesmo q[ue] es tetlatolchichiuililiztli. (2)

tetlatolquechiliztli : acusacion assi. (1) tetlatoltemoani : lo mismo es q[ue] tetlatolyeyecolti[n]i (2 Tetlatoltemo[n]i) tetlatoltemoliztli : el acto de tomar parecer y c[n]sultar algun negocio con otros. (2) consulta assi. (1) tetlatoltia, ni : atormentar a alguno, para que cnfiesse la verdad. (1)

tetlatoltiani : juez q[ue] toma testigos, o toma sus dichos, o da torm[n]to p[ar]aque dig[n] la verdad, o el que haze hablar a otro. (2) atormentador tal. (1) tetlatoltiani + : atormentador tal. (1 tetlatzacuiltiliztica tetlatoltiani) con question de tormento, o tomando los dichos delos

tetlatoltiliztica : testigos. (2)

tetlatoltiliztli : el acto de tomar los dichos de los testigos, o de dar questi[n] de tormento. (2) atormentamiento o tormento assi. (1) tetlatoltiliztli + : atormentamiento o tormento assi. (1 tetlatzacuiltiliztica tetlatoltiliztli) question de tormento. (1 tecococa tetlatoltiliztli) tetlatolxiniani : c[n]futador, o desbaratador d[e] argum[n]tos. (2) tetlatolxixiniliztli : c[n]futaci[n] assi. (2) tetlatolyeyecoltiani : consultador de algun negocio, o el q[ue] toma consejo y parecer de otros. (2) tetlatolyeyecoltiani = : = tetlatoltemoani (2 tetlatolyeyecolti[n]i)

tetlatolzazacac : chismero. (1 tetlatolaacac) tetlatolzazacaliztli : chismeria. (2 Tetlatolaacaliztli) tetlatolaacaliztli) tetlatolzazacani : tetlatolaacani) tetlatotochiliztli : tetlatotomili : chismero. (2 Tetlatolaacani) chisme. (1

chismero. (1 disfauor. (1)

priesa q[ue] se da a otro, o disfauor (2)

moo despuelas. (1) id[m]. o el acto de empeorar algo a otro. (2) ajena cosa. (1)

tetlatototzaliztli :

tetlatqui : hazienda agena. (2) tetlatqui + :

propria cosa. (1 vel tetlatqui) robador assi. (1)

tetlatqui acini : saqueador o d[e]spojador [n] guerra. (2)

tetlatquicahualtiliztli : [m]bargo o secrestaci[n] de bienes. (2 Tetlatquicaualtiliztli) embargo de hazienda. (1 tetlatquicaualtiliztli) tetlatquimaquiliztli : sentencia assi. (1) tetlatquipieltiliztli : secrestacion assi. (1) tetlatquipieltilli : secresto enesta manera. (1)

tetlatquipiyaliliztli : embargo de hazienda. (1 tetlatquipialiliztli) tetlatquipiyaliztli : idem. (Tetlatquicaualtiliztli: [m]bargo o secrestaci[n] de bienes.) (2 Tetlatquipializtli)

tetlatquipiyaltiliztli : idem. (Tetlatquipializtli: idem. (Tetlatquicaualtiliztli: [m]bargo o secrestaci[n] de bienes.)) (2 Tetlatquipialtiliztli) tetlatquipiyaltilli : tetlatquitiliztli : tetlatquitilli : dote. (1) sequestro de bienes. (2 Tetlatquipialtilli) enagenamiento. (1) cosa embiada a otros. (2) embiada cosa assi. (1)

enagenado. (1)

tetlattitiliztli : tetlatzacuilia : (1)

publica[c]ion tal. (1) librador de peligro.

el que impide y estorua alg[n] mal. (2) impidiendo algun mal. (2)

tetlatzacuiliztica : tetlatzacuiliztli :

el acto de impedir algun mal, o de castigar a otros. (2) castigador, o justiciero. (2) castigador

tetlatzacuiltiani : punidor. (1) tal. (1) justiciero juez. (1)

tetlatzacuiltiani + : fuerte iusticiero. (2 Chicauaca tetlatzacuiltiani) justiciero juez. (1 chicauaca tetlatzacuiltiani) tetlatzacuiltiliztica : castigar porvengarse. (1) tetlatzacuiltiliztica tetlatoltiani : atormentador tal. (1)

tetlatzacuiltiliztica tetlatoltiliztli : atormentamiento o tormento assi. (1) tetlatzacuiltiliztica tlatlatoltilli : tetlatzacuiltiliztli : punicion. (1) assi. (1) atormentado assi. (1) castigo. (2) castigo tal. (1) justicia

tetlatzacuiltiliztli + : castigo de vengana. (1 netzoncuiliztica tetlatzacuiltiliztli) doblada pena assi. (1 oppa tetlatzacuiltiliztli) castigo de vengana. (2 Netzoncuiliz tetlatzacuiltiliztli) doblada pena assi. (1 valaqui tetlatzacuiltiliztli) censura, pena ecclesiastica. (1 yglesia tetlatzacuiltiliztli) doblada pena assi. (1 nepantic tetlatzacuiltiliztli) tetlatzacuiltilo + : palo para asaetear o picota. (1 ytech tetlatzacuiltilo) atormentar a alguno, para que cnfiesse

tetlatzacuiltitiliztica nitetlatoltia : la verdad. (1)

tetlatzatzayaniliani : destroador tal. (1) tetlatzcotonaliztli : pecilgo, o pellizco. (2) tetlatzcot[n]aliztli) tetlatzilhuiani : aborrecedor. (2) tetlatzilhuiliztli : pecilgo. (1

aborrecedor tal. (1) aborrecimiento. (1)

aborrecimiento. (2)

tetlatziniliztli : tetlatzintoquiliani : tal. (1)

palmada con la mano o bofetada. (1) examinador d[e] causa, o [n]quisidor. (2) examen, o inquisicion de causa. (2) pesquisidor pesquisa enesta

tetlatzintoquililiztli : manera. (1)

tetlatzohuiliani : porfiado assi. (1 tetlatzouiliani) arguidor, o contradezidor. (2 Tetlatzouiliani) argumentador. (1 tetlatzouiliani) disputador. (1 tetlatzouiliani) tetlatzohuililiztica : arguyendo, o contradizi[n]do (2 Tetlatzouililiztica) porfiando; aduerbio. (1 tetlatzouililiztica) tetlatzohuililiztli : porfia desta manera. (1 tetlatzouililiztli) argumento, contradicion o disputa. (2 Tetlatzouililiztli) argumento. (1 tetlatzouililiztli) respuesta assi. (1 tetlatzouililiztli) tetlatzohuiliztica : tetlatzohuiliztli : tetlatzouiliztli) arguyendo, o contradiziendo (2 Tetlatzouiliztica) contradicion tal. (1 tetlatzouiliztli) disputa. (1

tetlatzontequiliani : juez ordinario. (1) justiciero juez. (1) condenador. (1)

juez que da sentencia, y juzga. (2)

tetlatzontequiliani + : juez de ladrones. (2 Ichtecca tetlatzontequiliani) maestrescuela. (1 tlamatiliz tetlatzontequiliani) juez de los ladrones. (1 ychteca tetlatzontequiliani) tetlatzontequilica icpalli : tribunal, o estrados donde se pronuncia sentencia. (2) tribunal donde juzgan. (1) tetlatzontequilica tlatquicahualtiliztli : tetlatzontequilica tlatquicaualtiliztli) tetlatzontequilica tlatquimaquiliztli : sentencia tal. (1

sentencia assi. (1) dia de juyzio. (1)

tetlatzontequililizilhuitl : dia de juizio y sent[n]cia. (2)

tetlatzontequililiztli : juyzio. (1) sentencia, condenacion, o juizio. (2) condenacion tal. (1) sentncia assi. (1 tetlatzo[n]tequililiztli) tetlatzontequililoya : lugar donde juzgan. (1) tetlatzontequililoyan : el lugar donde juzgan, condenan y dan sentencia. (2) por el lugar de [j]uyzio. (1) tetlatzontequilique inyeyan : estrado. (1 tetlatzontequilique ynyeyan) tetlatzotzomoniliani : destroador tal. (1) tetlauhtiani : donador tal. (1) limosnero. (1) dadiuoso. (1) hazedor tal. (1) galardonador assi. (1) franco y liberal. (2) magnifico enlos gastos. (1) dador delos bienes espirituales y temporales. (1) bien hechor. (1) fuero

tetlauhtiani + : largo liberal. (1 veltetlaocoliani tetlauhtiani) (1 cenca tetlauhtiani) tetlauhtil gracia : tetlauhtiliztica : don de gracia, o deliberalidad. (2) largamente o liberalmente. (1)

franco liberal.

franca y liberalmente. (2)

tetlauhtiliztli : largueza assi. (1) beneficio assi. (1) magnificencia tal. (1) donacion tal. (1) merced por misericordia. (1) limosna. (1) donacion. s. el acto de dar y hazer mercedes a otro. (2) tetlauhtilli : merced o don. (1) galardon tal o remuneracion. (1) dadiua o don. (1) don, presente o dadiua. (1) donada cosa. (1) aplicada cosa o dedicada para alguna persona. (1) presente que se da. (1) el don, o merced que se haze a otro. (2) tetlauhtilli + : arras de casamiento. (2 Ciua tetlauhtilli ipan nenamictiliztli) presente pequeo. (1) repartidor. (1) donezillo, o presente pequeo. (2)

tetlauhtiltontli : tetlaxexelhuiani : tetlaxexelhuiliztli :

repartidor de algo. (2) repartimiento de algo. (2)

repartimiento. (1)

tetlaximaliztli : adulterio. (1) tetlaximani :

adulterio. (2) adultero. (2)

adultero o adultera. (1)

tetlaxinililiztli : argumentos. (2) tetlaxinililiztli

confutacion de algo, o el amo de deshazer y de desbaratar = : = tetlaxixiniliztli (2 tetlaxinililiztli) respuesta assi. (1) adultero. (2)

tetlaxiniliztli : contradicion tal. (1) tetlaxinqui :

adultero o adultera. (1)

tetlaxixiniliztli :

lo mesmo es que tetlaxinililiztli. (2)

tetlaxtlahualiliztli : paga dedeuda. (1 tetlaxtlaualiliztli) tetlaxtlahualtiliztli : pena de dinero. (1 tetlaxtlaualtiliztli) dinero, o el acto de hazer pagar la pena puesta de dinero. (2 Tetlaxtlaualtiliztli) tetlaxtlahuiani : galardonador assi. (1 tetlaxtlauiani) tetlaxtlahuiliztli : tetlaxtlauiliztli) recompensacion. (1 tetlaxtlauiliztli) paga dedeuda. (1 galardon de pena puesta de

tetlaxtlahuilli : premio galardon dela buena obra. (1 tetlaxtlauilli) seruicio. (1 tetlaxtlauilli) paga, o galardon. (2 Tetlaxtlauilli) tetlaxtlahuiloni : tetlaxtlauiloni) galardon de seruicio. (1 tetlaxtlauiloni)

salario. (1

tetlaxtlahuiltiliztli tetlaxtlauiltiliztli) tetlayeccaquiliztli : tetlayecolti :

+ :

setenas penas del hurto. (1 chicopa ixquich

aprouacion tal. (1) tributario. (1 tetlayeculti) sieruo

criado que sirue o acompaa. (1)

tetlayecoltiani : sieruos generalmnte. (1 tetlayecultiani) seruidor. (1) criado que sirue en casa. (1) seruidor. s. el que sirue a otros. (2) tetlayecoltiliztli : seruidumbre. (1 tetlayecultiliztli) seruidumbre. i. el acto de seruir a otros. (2) tetlayecoltiliztli seruicio. (1)

+ : plazo de tres dias. (1 yeilhuitica tetlayecoltiliztli) seruil cosa. (1 tetlayecoltiliztli ytechpoui) cosa comestible que se da

tetlayecoltiliztli itechpohui :

tetlayecoltiloni : muestra de cosa de comer. (1) aprouar para que la compren. (2) tetlayecoltiqui : seruidor. (1 tetlayecultiqui) (2)

lomesmo es que tetlayecoltiani.

tetlayehualtiliztli : aherimiento assi. (1 tetlayeualtiliztli) persecucion, o aherimiento de algunos beneficios que hizo alguno a otro. (2 Tetlayeualtiliztli) tetlayelittaliztli : aborrecer a otro (2) tetlayelti : odio o enemistad. (1) aborrecimiento. s., el acto de

rejalgar. (1) hartura con hastio. (1) el asco que

tetlayeltiliztli : empalagamiento. (1) pone vna persona a otra. (2) tetlayeyecalhui : momo contrahazedor. (1)

tetlayeyecalhuiani : contrahazedor. (1) representador. (1) (1) contra hazedor que contra haze y arrienda a otro. (2)

arrendador assi.

tetlayeyecalhuiliztli : representacion. (1) arrendadura assi, s: el acto de arrendar aotro. (1) el acto de contrahazer y arrendar a otro. (2) tetlayeyecoltiliztli : consulta assi. (1) y consultar conel algun negocio. (2) tetlazalhuiliani : tetlazalhuiliztli : tetlazalhuiqui : tetlazo : el acto de pedir alguno consejo a otro,

pegador desa manera. (1 tetlaalhuiliani) pegadura tal. (1 tetlaalhuiliztli)

pegador desa manera. (1 tetlaalhuiqui)

amada persona. (1 tetlao) aquel vellaco ama a alguno. p: otetlaotlapolo. (2 Tetlao agradecido. (2 Tetlaocamatini)

tetlazo tlapoloa : tlapoloa)

tetlazocamatini : agradecedor. (1 tetlaocamatini)

tetlazononotzaliztlatolli :

habla assi. (1 tetlaononotzaliztlatolli)

tetlazoquiixpepechilhuiani : embarrador tal. (1 tetlaoquiyxpepechilhuiani) tetlazotlaliztli : amor. (1 tetlaotlaliztli) querencia con amor. (1 tetlaotlaliztli) caridad para con otro. (1 tetlaotlaliztli) amor, o charidad que con otro se tiene. (2 Tetlaotlaliztli) tetlazotlaliztli +, ni : tetlaotlaliztli) tetlazotlaliztli +, nicno tetlaotlaliztli) ganar amor de otro. (1 ni, quicnopilhuia yn : ganar amor de otro. (1 nicno, maceuia yn

tetlazotlani : amador de otro. (1 tetlaotlani) amador. (1 tetlaotlani) amoroso o amador. (1 tetlaotlani) amador, o charitatiuo. (2 Tetlaotlani) tetlazozohuiliani : tetlazozohuiliztli : desplegador tal. (1 tetlaoouiliani) desplegadura assi. (1 tetlaoouiliztli) emmendar castigando. (1 tetlquauitl

tetlcuahuitl nictetoctia atl cecec : nictetoctia atl cecec) tetleco tequiliztli : tetlecoaniliztli : disfauor. (1) disfauor. (1)

el acto de desfauorecer a alguno. (2)

tetlecotiliztli : raya que se haze enel suelo a los que juegan ala pelota con las nalgas. &c. o el hazer raya el que se despide de la amistad de alguno, de manera que no le ame ni tenga cuenta con el, de alli adelante. (2) tetlepanquetzaliztli : ligadura assi. (1) tetlepitzhuatz : dolor de algun golpe enla carne, que escueze mucho, y haze afligir y encoger al que le recibio. (2 Tetlepitzuatz) tetleyotiliztli : glorificacion tal. (1) engrandeciminto. (1) engrandecer y dar n[m]bradia y honra a otro. (2) el acto de

tetlmocuepa + : obstinarse y endurecerse. pr: iuhquintetl omocuep yyullo. (2 Iuhquin tetlmocuepa yyullo) tetloc : cerca de algo. (1) con alguno o par de alguno. (2) parcial que sigue partes. (1) vanderizo

tetloc moquetzani : o parcial. (2) tetloc nemiliztli : tetloc nemini :

ayudador tal. (1)

morada con otro. (1)

morador con otro. (1) el acto de hazerse alguno dela vanda de

tetloc nequetzaliztli : ayuda assi. (1) otro. (2) tetloc ninemi : morar con otro. (1)

tetloc ninoquetza : ayudar a otro haziendose de su vando. (1) acostarse ala parte de alguna persona. (1) hazerse dela vanda de alguno. (2 Tetloc ninoq[ue]tza) tetloc niquisa : oniquiz. (2) tetloc niquiza : encontrar o passar a caso, por d[n]de esta otro. pre: tetloc encontrar a caso con otro. (1 tetloc niquia)

tetloc quizaliztli : encuentro delos que acaso y sin pensar se encuentran en alguna parte. (2 Tetloc quializtli) tetloc tenahuac : con alguno o par de alguno. (2 Tetloc tenauac) tetloc tenahuac ninemi : tenauac ninemi) tetlocpa moquetzani : tetlocpa moquetzqui : tetlocpa ninoquetza : tetlocquizaliztli : biuir con otro. pre: tetloc tenauac oninen. (2 Tetloc vanderizo. (2)

vandero hombre de vando. (1) acostado y vanderizo assi. (1)

hazerse del vando de otro pre: tetlocpa oninoquetz. (2) encuentro tal. (1 tetlocquializtli)

tetlyuinti + : seras assi como el que toma palos o piedras para se matar. i. haras mucho mal ati mismo. metaphora. (2 Iuhquimma tetlyuinti quauitlyuinti ictimochiuaz) tetlyyollo tetoa, nitla + : : duro de coraon. (2 Iuhquin tetlyyollo) replicar. (1)

tetoc : mayzal o mayz verde de otro. s. las matas de mayz antes que maduren, y esten de sazon las maorcas. (2) tetoca : renombre de linaje. (1) firma de escriptura. (1) nombre de alguno, o firma. (2) tetoca, nitla : hazer cimi[n]to de pared ech[n]do piedras y mezclar enel. pret: onitlatetocac. (2) fundar, poner fundamento; (scilicet ) quando echan la piedra y mezcla enla anja. (1) cimiento hazer assi. (1) tetoca + : nombre proprio. (1 vel tetoca) nombre comun o sobrenombre. (1 ycontetl tetoca) el sobren[m]bre de alguna p[er]sona. (2 Icontetl tetoca) tetoca icnite, notza : llamar por nombre. (1 tetoca ycnite, notza) tetoca ictenotzani : tetoca icuiloliztli : matricula. (2) tetocaicuiloliztli : llamador por nombre. (1 tetoca yctenotzani) empadronamiento, o el acto de escreuir a alguno enla empadronamiento. (1 tetocaycuiloliztli)

tetocani : abispa amarilla. (1) desterrador. (1) el que entierra a otro, o abispa amarilla que persigue y pica reziamente. (2)

tetocani, tetlalaquiani :

enterrador. (1)

tetocatializtli : seguimiento. (1) tetocatiani : seguidor de otro. (1) el que va tras otros ac[m]paandolos (2)

tetocaticalac : cosa que passa algo de parte a parte, assi como cuchilio o lana. &c. o el que persigue a otro, y va corriendo tras el que huye reziamente, para se acoger en algun lugar. (2) tetocaticalaquiliztli : perseguimiento o persecucion. (1) acto de traspassar a otro con estocada o lanada. (2) tetocaticalaquini : tetocatinemiliztli : otro. (2) tetocatinemini : perseguidor. (1) persecucion assi, o el

perseguidor tal. (2) el acto de andar acompaando a

acompaamiento assi. (1)

acompaador tal. (1)

acompaador de otro, o continuo. (2) el que pone nombre a otro, o le llama

tetocayotiani : llamador por nombre. (1) por su nombre proprio. (2) tetocayotiliztli : engrandeciminto. (1) tetocayotiloni : tetoconi :

llamamiento assi. (1) empadronamiento. (1) el acto de poner nombre a otro, desta manera. (2) nombre puesto a otro. (2) andas de muertos. (2)

nombre. (1)

andas de muertos. (1)

tetocoyan : ciminterio. (1) tetoctia, nino

ciminterio, lugar donde entierran los muertos. (2)

: abulto hazer algo, figuiendo la multitud. (1)

tetoctia +, nic : corregir y castigar a otro pre: tetl quauitl onictetocti. (2 Tetl quauitl nictetoctia) tetoctiliztli + : reprehension. (1 tetl q[ua]uitl tetoctiliztli) molesta cosa. (1) asperamente assi. (1) cosa penosa

tetolini : mal hecho. (1) y aflictiua. (2) tetolini + : omochiuh)

desgracia acontecerme. (1 ytla tetequipacho tetolini nopan venir sobre mi algun desastre o infortunio. (2 desdicha acaecer. (1 tetolini nopan mochiua)

tetolini nopam mochihua : Tetolini nopam mochiua) tetolini nopan mochihua : tetolinia + :

agrauiador. (1 annen tetolinia) maligno. (1)

tetoliniani : afligidor. (1) malhechor. (1) molestador. (1) malefico hazedor de mal. (1) agrauiador. (1) afligidor. (2) tetolinica nantli : hijos. (2) madre de aflicion. (1)

madre q[ue] aflige y maltrata asus

tetoliniliztica : molestamente. (1) con afliction. (2) tetoliniliztica + :

agrauiadamente. (1)

daando o afligendo, o

agrauiadamente. (1 annen tetoliniliztica)

tetoliniliztli : aflicion o afligimiento. (1) empobreciminto. (1) menoscabo o mengua. (1) molestia. (1) agrauio. (1) empecimiento assi. (1) el acto de afligir vno a otro. (2) tetoliniliztli tetoliniztli : tetoliztli : + : agrauio. (1 annen tetoliniliztli)

maleficio. (1) replicacion. (1)

tetololtiliztli : ynclinacin actiue. (1) tetoltecamachti : maestro de arte seruil. (1) tetonal : aplicada cosa o dedicada para alguna persona. (1) anima o alma. (1) racion de cada vno. (1) racion de alguno, o cosa diputada para otro. (2) tetonal + : Tlalli tetonal) suerte de tierra. (1 tlalli, tetonal) suerte de tierra agena. (2

tetonalcahualiztli : tetonalcahualtiani :

espanto grande. (2 Tetonalcaualiztli) assombrador. (1 tetonalcaualtiani) espanto,

tetonalcahualtiliztli : assombramiento tal. (1 tetonalcaualtiliztli) actiue. (1 tetonalcaualtiliztli) tetonalitlaco : aojador. (1) aojador. (1) aojamiento. (1) cruel

tetonalitlacoani : tetonalitlacoliztli :

tetonehuacapoloani : atormentador tal. (1 tetoneuacapoloani) atormentador. (2 Tetoneuacapoloani)

tetonehuacapololiztli : atormentamiento assi. (1 tetoneuacapololiztli) el acto de atormentar cruelmente a otro. (2 Tetoneuacapololiztli) muerte cruel. (1 tetoneuacapololiztli) tetonehualiztli : aflicion tal. (1 tetoneualiztli) tormento. (1 tetoneualiztli) tormento dado a otro. (2 Tetoneualiztli) atormentamiento assi. (1 tetoneualiztli) aflicion tal. (1 tetoneualiztli) pena corporal. (1 tetoneualiztli) tetonehuani : atormentador tal. (1 tetoneuani) atormentador. (2 Tetoneuani) afligidor desta manera. (1 tetoneuani) afligidor desta manera. (1 tetoneuani) tetoneuh : tetontli : cosa que atormenta. (2) piedra pequea. (2) piedra pequea. (1)

tetopehualiztica : (1 tetopeualiztica)

a empellones, o aempuxones. (2 Tetopeualiztica)

empuxando.

tetopehualiztli : arrojamiento assi. (1 tetopeualiztli) empellon o empuxon dado a otro. (2 Tetopeualiztli) empuxon. (1 tetopeualiztli) empellon o empuxon. (1 tetopeualiztli) resistencia. (1 tetopeualiztli) tetopehuani : arrojador tal. (1 tetopeuani)

tetoquili : sucessiua cosa que sucede. (1) tetoquiliztli : tetotocani : (1) enterramiento de muerto. (2) esequias. (1) enterramiento. (1) perseguidor.

perseguidor de otro, o el que destierra a otro. (2) dolencia tal. (1)

tetotochililiztli :

tetotopehualiztica : aempellones, o aempuxones aduerbio. (2 Tetotopeualiztica) aempuxones. (1 tetotopeualiztica) tetotoquiliztli : persecucion, despedimiento de criado echado de casa, o destierro de alguno. (2) destierro. (1) perseguimiento o persecucion. (1) tetototzaliztli : ynstancia priessa. (1) el acto de dar priessa otros assi. (2) enconamiento assi. (1) empeoraminto. (1) tetototzani : aguijador. (1) tetoxomani : tetoxonqui : solicitador, o el que aguija y da priessa a otros. (2) dessollado assi. (1) dessollado assi. (1) entonador de canto. (2)

tetozca namictiani :

tetozca namictiliztli : entonacion del que entona a otros. (2) tetozca tlapaltiliani : sustentador del canto. (2) tetozca tlapaltiliztli : tetozcacahuazo : el acto de fuftentar el canto. (2)

aspera cosa al gusto. (1 tetozcacauao) aspera cosa al gusto. (1)

tetozcachachalo : cosa aspera al paladar y gusto. (2) tetozcahuauazo : tetozcanamicti :

cosa aspera al paladar. (2 Tetozcauauao) concertador tal. (1) concertador tal. (1) entonador. (1)

tetozcanamictiani :

tetozcanamictiliztli : entonacion tal. (1) tetozcatlapaltiliani : entonador. (1) tetozcatlapaltililiztli : entonacion tal. (1)

tetozquitetenque : personas que hazen gemir a otros angustiandolos con reprehensiones. &c (2) tetzacati, ni : hazerse esteril. (2) esteril hazer se. (1) hazer esteril ala muger. (1) esteril

tetzacatilia, nite :

hazer esteril a alguna. (2)

tetzacatl : maera que no pare. (1) hombre o muger. (1) machorra. (1)

esteril, que no tiene hijos. (2)

tetzacayotl : esterilidad delos que son esteriles y no engendran hijos. (2) esterilidad enesta manera. (1) tetzactic : cosa espessa o quajada, assi como betun o poleadas. &c. (2) cosa. (1) tetzacualiztli : el acto de encerrar a otros, o de encarcelarlos. (2 Tetzaqualiztli) encerramiento tal. (1 tetzaqualiztli) tetzacuilli : corral. (2) corral. (1) cuajada

tetzacutica : el postrero, o cabero delosque est[n] sentados por orden. (2) postrero o postrimero; i; vltima y cabera cosa. (1) tetzacuticac : tetzacutiuh : el postrero de los que estan en pie por orden. (2) abullidor. (1)

tetzahua : espessarse assi. (1 tetzaua) pararse espesso el betun, o el almendrada, o quajarse. (2 Tetzaua) cuajarse algo. (1 tetzaua) tetzahua, nitla : espessar, o quajar algo. prete: onitlatetzauh. (2 Tetzaua, nitla) espessar lo ralo, assi como engrudo o betun. (1 nitla, tetzaua) tetzahuac : espessa cosa assi. (1 tetzauac) cosa espessa desta manera. (2 Tetzauac) cuajada cosa. (1 tetzauac) moxcatel. (1 tetzauac) tetzahuac + : rala cosa o rara. (1 amo tetzauac) taluina de qualquier cosa. (1 tetzauac atolli) nuuada de lluuia. (1 tetzauac mixtli) yesso, o cosa semejante. (2 Tetzauac tlaltzacutli) limaza o

tetzahuac atolli : tetzahuac mixtli :

tetzahuac tlaltzacutli :

tetzahuacayotl : espessura tal, o bauaza, o limaza. (2 Tetzauacayotl) bauaza. (1 tetzauacayotl) tetzahualmolli : potaje, o falsa espesa. (2 Tetzaualmulli)

tetzahuatemitl : piojo blanco del cuerpo. (2 Tetzauatemitl) cuerpo. (1 tetzauatemitl)

piojo blanco del

tetzahuia, nino : tener alguna cosa por aguero, o espantarse mucho y escandalizarse. pre: oninotetzaui. (2 Tetzauia, nino) marauillarse. (1 nino, tetzauia) agorar, tomar aguero. (1 nino, tetzauia) embaar y marauillarse de espanto. (1 nino, tetzauia)

tetzahuia, nite : escandalizar a otros. pre: onitetetzaui. (2 Tetzauia, nite) mal exemplo. (1 nite, tetzauia)

dar

tetzahuitl : marauilla. (1 tetzauitl) cosa escandalosa, o espantosa, o cosa de aguero. (2 Tetzauitl) aguero. (1 tetzauitl) pecado grande. (1 tetzauitl) hazaa. (1 tetzauitl) tetzahuitl + : hazaoso assi. (1 temamauhti tetzauitl quichiuani) hazaa escandalosa y mala. (1 temamauhti tetzauitl) hazaa escandalosa y mala. (1 teiaui tetzauitl) tetzalan : entre algunos, o por medio dellos. (2) algunos o por medio dellos. (1) entre algunos. (1) entre

tetzalan + : idem. preterito: tenepantla tetzalan oninen. (Tenepantla ninoteteca: idem. prete: tenepantla oninotetecac. (Tenepantla ninoteca: idem. o meter mal entre otros. prete: tenepantla oninotecac. (Tenepantla netequiliztli: idem. (Tenep[n]tla nemiliztli: el acto de reboluer aotros.)))) (2 Tenepantla tetzalan ninemi) tetzalan nemi : malsin, o reboltoso. (2) el acto de meter mal entre otros reboluiendos. (2) (Tetzalan nemi: malsin, o reboltoso.) (2)

tetzalan nemiliztli :

tetzalan nemini : idem. o reboltoso.

tetzalan ninemi : ser malsin, o reboltoso. preteri: tetzalan oninen. (2) tetzalan tenepantla motecani : (1) malsin que mete mal entre otros. (2) malsin. (1) malsin.

tetzalan tenepantla nemini : malsin, o reboltoso (2)

tetzalan tenepantla ninoquetza : poner paz [n]tre los que rien, o se acuchillan. preteri: tetzalan tenepantla oninoquetz. (2) tetzalan tenepantla ninoteca : ser malsin y meter mal entre otros. pre: tetzalan tenepantla oninotecac. (2) tetzammati, nite : agorar, tomar aguero. (1) tetzammati, nite/ huel/ nitla : creer en agueros. p: onitlatetzamma. (2) tetzancua, nite tetzapini + : : emmudecer a otro. (1 nite, tetzanqua)

espinosa cosa. (1 tequaqua tetzapini)

tetzapiniani : punador, o aguijoneador con espuela, o con otra cosa. (2) aguijoneador. (1) tetzapiniliztli : espolada, o puntada assi. (2) (1) tetzapiniloni : espuela, o aguijon. (2) espuela de hierro. (1) aguijoneamiento. (1) punadura.

aguijon de hierro o espuela. (1)

tetzatzacualiztli : el acto de encerrar, o encarcelar a otro. (2 Tetzatzaqualiztli) encerramiento tal. (1 tetzatzaqualiztli)

tetzatzapiniliztli : tetzatzapiniloni : tetzatzayanaliztica : tetzatzayanaliztli : tetzatzayanani : tetzatzi :

espoladas, o puntadas. (2) espuela, o aguijon. (2)

espolada. (1)

desquartizando, o haziendo pedaos a otro. (2) el acto de desquartizar, o de hazer pedaos a otro. (2) matador desta manera. (1)

desquartizador, o verdugo. (2)

cacarear la gallina. (2)

cacarear la gallina. (1) fauorecedor assi. (1)

tetzatziliani : tetzatziliani

el que da bozes llamando a otro. (2) = : =

tetzatziliqui (2 tetzatziliani) fauor enesta manera. (1)

tetzatzililiztli : llamamiento tal. (1) tetzatziliqui :

llamamiento assi. (2)

lo mesmo es que tetzatziliani. (2) pecado grande. (1)

tetzauh tlatlacolli : tetzauh tototl : tetzauhcoatl :

aue agorera. (1) basilisco. (2)

tetzauhcocolizo : tisico. (2 Tetzauhcocolio) tetzauhcocoliztli : tetzauhcocolizzo : tisica, o tericia. (2) tisica dolencia. (1)

tisico doliente della. (1 tetzauhcocolizo)

tetzauhmahuiztic : hazaa, o hecho heroico ymarauilloso. (2 Tetzauhmauiztic) hazaosa cosa assi. (1 tetzauhmauiztic) tetzauhmahuiztic tetzauhohui : = : = tetzauhtlamahuizolli (2 tetzauhmauiztic)

hazaa escandalosa y mala. (1 tetzauhoui) sorze, raton pequeo. (2) sorze, raton pequeo. (1)

tetzauhquimichin :

tetzauhtlamahuizolli : lo mesmo es que tetzauhmauiztic. (2 Tetzauhtlamauiolli) milagro. (1 tetzauhtlamauiolli) hazaa marauillosa y heroyca. (1 tetzauhtlamauiolli) tetzauhtlatlacoani : criminosa persona. (2) pecador grande. (1) criminoso. (1)

tetzauhtlatlacocayotl : criminal cosa. (1) tetzauhtlatlacole : pecador grande. (1) tetzauhtlatlacolli : idem. (Tetzauhtlatlacoani: criminosa persona.) (2) gimen graue. (1)

pecado, o maldad grande y abominable. (2) criminalmente. (1)

tetzauhtlatlacoltica : criminalmente. (2)

tetzauhtlatoa, ni : hablar cosas terribles y escandalosas, o descubrir algun secreto por el qual se causo algun gran mal y escandalo. pre: onitetzauhtlato. (2) hablar cosas espntosas yescandalosas, o reboluera otros descubriedo algnsecreto. (1) tetzauhtototl : aue agorera. (2)

tetzauhyo : marauilloso. (1) tetzcalhuia, nitla : barrer algo muy barrido y liso. pre: onitlatetzcalhui. (2)

tetzcaliuhticac + : suelo o camino bien limpio y barrido. (1 hichicticac, tetzcaliuhticac yn otli) tetzcaliuhticac otli : camino, o suelo muy barrido y limpio. (2) tetzcaloa, nitla tetzcaltetl : tetzcaltic : : atesar o bruir algo, o alimpiar mucho alguna co_sa. (1)

alabastro. (2) cosa muy lisa, assi como raso, o cosa bruida. (2)

tetzcaltic seda : raso seda. (1) tetzconaloa, nite : rapar mucho, o atusar al que se tresquila, o afeita. pre: onitetezconalo. (2) rapar raer el pelo. (1) tetzconaloa, nitla : atusar otra cosa assi. pre: onitlatetzconalo. (2) tetzicati : hazerse esteril assi. (2) tetzicati, ni : esteril hazer se. (1) tetzicatl : maera que no pare. (1) hombre o muger. (1) machorra. (1) tetzicayotl : manera. (1) tetzico : tetzico esteril, que no engendra hijos. (2) esteril

esterilidad delos que no engendran hijos. (2)

esterilidad enesta

el que detiene a otro. (2) + : tardadora cosa. (1 netzicoloni tetzico) : rapar raer el pelo. (1) tardador de otro.

tetzicoa, nite

tetzicoani : idem. (Tetzico: el que detiene a otro.) (2) (1) detenedor assi. (1) tetzicoliztli : retencion. (1) detenimiento tal. (1) tetzicuehualla : tetzicuehualli : tetzicuehuallo : tetzicueuhca : detenimiento tal. (2)

ympedimiento tal. (1)

caxcajal. (2 Tetzicueualla) caxcajo. (2 Tetzicueualli)

cascajal. (1 tetzicueualla) cascajo. (1 tetzicueualli)

cosa llena de caxcajo (2 Tetzicueuallo) hijo de principal o senador. (1) generoso de buen linage. (1)

tetzicueuhca tetlapanca : tetzicunolti :

p[er]sona de noble linaje. (2)

espantador tal. (1)

tetzicunoltiani : espantador tal. (1 tetzi[c]unoltiani) tetzicunoltiliztli : espanto desta manera. (1)

tetzicunoltiqui : espantador tal. (1) tetzilacatl : cierto instrumento de cobre que taen quando danan, o baylan. (2) cobre que sirue de hazer son quando bailan. (1) tetzilacatl + : sonajas. (1 castillan tetzilacatl) torcer mucho algun hilo, cordel. &c. para otro. pre: torcer mucho alguna cosa para otro. (1)

tetzilhuia, nicte : onictetetzilhui. (2)

tetzilihui, ni : tener calafrios con calenturas. pre: onitetziliuh. (2 Tetziliui, ni) morir de frio. (1 nitetziliui) calos frios tener. (1 ni, tetziliui) tener frio. (1 ni, tetziliui) tetzilmalina, nitla : retorcer. (1) torcer mucho cordel, soga. &c. pre: onitlatetzilmalin. (2)

tetziloa, nitla : idem. pre: onitlatetzilo. (Tetzilmalina, nitla: torcer mucho cordel, soga. &c. pre: onitlatetzilmalin.) (2) torcer mucho el hilo o el cordel. (1) tetzilquiza, ni : enherizarse o aterirse de calafrio con call[n]tura, o morirse de frio. preterit: onitetzilquiz. (2 Tetzilquia, ni) morir de frio. (1 nitetzilquia) aterecerse o tiritar de frio. (1 ni, tetzilquia) calos frios tener. (1 ni, tetzilquia) tetzilquiza, nite : frio tener antes dela calentura. (1 nite, tetzilquia) tetzilquizaliztli : (1 tetzilquializtli) tetzilquizqui : (1) aterimiento tal. (2 Tetzilquializtli) aterecimiento tal. aterido de frio.

aterido desta manera. (2)

enerizado assi. (1)

tetzim matocani : examinador o inquisidor. me[ta]phora. (2) tetzimmatocani : pesquisidor tal. (1) pesquisa enesta manera. (1)

tetzimmatoquiliztli : tetzimpamaconi :

ayuda o xeringa. (1) : putaear. (1 nino, tetzincouia)

tetzincohuia, nino

tetzinehualiztli : deposicion o priuacion de oficio. metaphora. (2 Tetzineualiztli) depos[]icion tal. (1 tetzineualiztli) tetzinehuani : deponedor assi. (1 tetzineuani)

tetzinquixtiliztli : tetzintamal :

esencion. (1)

escusacion por priuilegio. (1)

nalgas de alguno o de alguna. (2)

tetzintamalhuitequiliztli : nalgada q[ue] se da a otro. (2 Tetzintamaluitequiliztli) nalgada o herida alli. (1) tetzintlanuiani : pesquisidor tal. (1) tetzintlanuiliztli : tetzintzacu : pesquisa enesta manera. (1)

estitica cosa que restrie. (1)

tetzintzayanaliztli : corrompimiento de virgen. s. el acto de corromperla, lastim[n]dola mucho. (2) corrompimiento de virgen. (1) tetzintzayanani : corrompedor tal. (2) tetzitzquiani : asidor tal. (1) el acto de asir o prender a otro. (2) yerua de cierta manera. (1) carrasco seco. (1 prendimiento. (1) corrompedor tal. (1)

tetzitzquiliztli : asimiento assi. (1) tetzmitl :

cierta yerua. (2)

tetzmolcuahuitl : carrasco seco. (2 Tetzmulquauitl) tetzmulquauitl) tetzmolcuauhtla : carrascal. (2 Tetzmulquauhtla) tetzmoli : carrasco arbol verde. (1 tetzmuli)

carrascal. (1 tetzmulquauhtla)

tetzmolla : carrascal. (2 Tetzmulla)

carrascal. (1 tetzmulla)

tetzmolli : carrasco verde. (2 Tetzmulli) tetzolacqui : desmedrado en crecer, o reuegido muchacho. (2) (1) tetzolacqui, ni : desmedrar o no crecer assi. (2) desmedrado assi.

tetzolihui : cerrarse la herida assi. preterito: otetzoliuh. (2 Tetzoliui) cerrarse la herida. (1 tetzoliui) tetzolihui, ni : no crecer o estar reuegido. preter: onitetzoliuh. (2 Tetzoliui, ni) tetzoliuhqui : herida cerrada, o cosa desmedrada que no crece, assi como el muchacho. (2) desmedrado assi. (1) cerrada herida. (1) tetzolli + : higos passados. (2 Hicox tetzolli) cerrada

tetzoltic : llaga o herida cerrada, o el que no medra ni crece. (2) herida. (1) tetzon : generoso de buen linage. (1) noble de linage. (2)

tetzon teizte :

tetzonehua, nitla : comenar a hazer la pared sobre el cimiento. (2 Tetzoneua, nitla) fundar, poner fundamento (scilicet) quando se e difica la pared, desde el principal fundamento hafta medio estado en alto. (1 nitla, tetzoneua) cimiento hazer assi. (1 nitla, tetzoneua) cementar, hazer cimiento de pared. (1 nitla, tetzoneua) tetzonic quetzaliztli : empellon o empuxon dado a otro. (2) tetzonicquetzaliztli : empellon o empuxon. (1) tetzontia, nic : atesorar o guardar hazienda para adelante. pre: onictetzonti. oponer sustenes ala tinaja o botija, paraque no se derrame, o poner cimiento de piedra y cal ala pared, que sobre el se ha de edificar. (2) tetzontia, nino : atesorar. (1) tetzontlalia, nitla : cimentar edificio. pre: onitlatetzontlali. (2) fundar, poner fundamento (scilicet) quando se e difica la pared, desde el principal fundamento hafta medio estado en alto. (1) hazer cimiento de algun edificio. (1) tetzonyotl : tetzopa, nitla : principio principal. (1) cerrar boueda. pre: onitlatetzop. (2) edificar de boueda. (1)

tetzopan : sorze, raton pequeo. (2 Tetzupan) tetzup[n]) tetzopini : espinosa cosa. (1) tetzopiniani : punador. (1)

sorze, raton pequeo. (1

tetzopiniliztli : espolada o puntada. (2) tetzopiniloni : tetzoponiani : espuela o aguijon. (2) punador. (1)

punadura. (1)

herida assi. (1)

aguijon de hierro o espuela. (1)

tetzoponiliztli : punadura. (1) tetzopqui : edificio cerrado o concluido de boueda. (2) tetzopquitecalli : boueda. (1)

tetzoti, ni : no crecer el muchacho, o estar reuegido. pre: otetzotic. (2) desmedrar el que no crece. (1) tetzotic : muchacho reuegido que no crece. (2) desmedrado assi. (1) desmedrado

tetzotqui : idem. assi. (1)

(Tetzotic: muchacho reuegido que no crece.) (2)

tetzotzomoniani : rasgador de vestidura, o despedaador. (2) (1) tetzotzon : cosa dudosa que haze bacilar. (2) tetzotzona, ni : herir a puo cerrado. (1) escodar dolar piedras. (1)

matador desta manera.

dudosa cosa. (1)

labrar piedras. p: onitetzotzon. (2)

tetzotzona, nitla : dar golpes con piedra. pr: onitlatetzotzon. (2) maonear. (1) majar con majadero. (1) golpear o herir. (1) hincar. (1) martillar. (1) majar con mao o maa. (1) tetzotzonaliztli : tetzotzonani : apueamiento. (1)

apueador. (1) juez de los edificios. (1)

tetzotzoncatlatzontequini : tetzotzonque :

canteros que labran piedras. (2) edificador de edificios, s: el

tetzotzonqui : cantero que labra piedras. (2) oficial. (1) cantero. (1)

tetzotzontequi : desquartizador o despedaador, o repartidor de pedaos de tierra, o cortador de ramas gruessas de arboles. (2) tetzotzontequini : idem. (Tetzotzontequi: desquartizador o despedaador, o repartidor de pedaos de tierra, o cortador de ramas gruessas de arboles.) (2) matador desta manera. (1) tetzotzopaz + : tetzotzopaz) el efficio y obra delas mugeres. s. el hilar y texer. (2 Temalac, espoladas o punadas. (2) freyr ensarten. (1) espolada. (1)

tetzotzopiniliztli : tetzoyonia, nitla :

tetzoyotiliztli : obligacion por deuda, o el acto de hazer a otro deudor. (2) obligacion tal. (1) teuhoctli : vino de trigo o mayz. (1) teuhpachihui, ni : henchirse de polvo. (2 Teuhpachiui, ni) poluo. (1 ni, teuhpachiui) teuhpachoa, nitla : (1) poluorear. (1) teuhti : cubierto estar de empoluorar.

henchir algo de polvo. pr: onitlateuhpacho (2) mucho en cantidad. (1) muchas personas. (2)

mucho en cantidad. (2)

teuhtique : muchos sin numero. (1) muchedumbre de hombres. (1) teuhtla : teuhtli :

muchos en numero. (1)

lugar de mucho poluo. (2) poluo. (2) poluo. (1) el que biue mal y viciosamente. (2

teuhtli tlazolli ic milacatzotinemi : Teuhtli tlaolli yc milacatzotinemi)

teuhtli tlazolli ic nin, ilacatzotinemi : biuir en pecados. (1 teuhtli tlaolli yc nin, ilacatzotinemi)

teuhtli tlazolli nicololotinemi : biuir viciosamente. pre: teuhtli tlacolli onicololotinen. (2 Teuhtli tlaolli nicololotinemi) biuir en pecados. (1 teuhtli tlaolli nicololotinemi) teuhtontli : poluillo. (2) : poluito poluo pequeo. (1)

teuhtzicolehua, ni teuhyo :

conualecer. (1 ni, teuhtzicoleua) poluoso o poluiento. (1) empoluorearse. (1)

cosa polvorienta. (2)

teuhyoa, ni : teuhyohua, ni :

henchirse de poluo. p: oniteuhyoac (2)

cubierto estar de poluo. (1 ni, teuhyuua) henchir algo de poluo. pr: onitlateuhyoti. (2) empoluorar.

teuhyotia, nitla : (1) poluorear. (1)

texacualhuia, nitetla : fricar algo a otro conlas manos. pr: onitetlatexaqualhui. (2 Texaqualhuia, nitetla) texacualoa, nitla : moler algo con piedra. pre: onitlatexaqualo. o machucar. (2 Texaqualoa, nitla) moler algo con piedra. (1 nitla, texaqualoa) texalli : piedra arenisca como molejon para amorar herramienta. (2) arenisca. (1) texallo : (1) lugar pedregoso de piedras menudas. (2) caxcajal assi. (1) corrompedor tal. (1) corrompimiento, o desfloraci[n] piedra

pedregoso de piedras menudas.

texaltetla : texapotlac :

texapotlaliztli : corrompimiento de virgen. (1) de virgen. (2) texapotlani : texaxamactli : texca : texcalco : corrompedor tal. (1)

corrompedor de virgen. (2)

caxcajo, o cosa semejante. (2) chinche grande. (2)

chinche grande. (1)

escondrijo de fieras. (1) pan cozido en horno. (1 texcalco ycucic tlaxcalli) hollin de horno. (2)

texcalco icucic tlaxcalli : texcalcuichtli :

hollin de horno. (1)

texcalechpanani : barrendero de horno. (1) texcalhuia, nino : enriscarse. (1) texcalhuia, nite : (1) despearse. p: oninotexcalhui. (2) despearse. (1) despear.

despear a otro. preterito: onitetexcalhui. (2)

texcalla : peascal. (1) aspero y riscoso lugar. (1) riscoso y lleno d[e] peascos. (2)

despeadero, o lugar

texcallehuahuanoni :

hurgonero de horno. (1 texcalleuauanoni) horno de cozer

texcalli : hornaza. (1) pea gran piedra. (1) despeadero. (1) pan. (1) risco de pea. (1) peasco, risco, o horno. (2)

texcalli + : despeadero. (1 pupucheuaticac texcalli) peascos riscos o despeaderos espantosos y hndos. (1 viuitecticac texcalli) peasco, risco o despeadero (2 Viuitecticac texcalli) despeadero. (1 tliliuhticac texcalli) despeadero. (1 viuitecticac texcalli) texcalli ohuitica : texcalochpanaliztli : pea enriscada. (1 texcalli ouitica) barrimiento o barredura tal. (1) barredero de horno. (1)

texcalochpanoni : barredero de horno. (2) texcalohuican :

lugar de penascos o riscos. (2 Texcalouican) enriscado. (1 texcalouican calacqui) enriscarse. (1 texcalouican nicalaqui)

texcalohuican calacqui : texcalohuican nicalaqui : texeloqui : metido assi. (1)

texexeloa : el que desquartiza a otro, y le haze pedaos, o el que pone diuisi[n] entre algunos. (2) texexeloani : manera. (1) desquartizador o despejador assi, o verdugo. (2) matador desta

texiccahualiztli : el acto de desamparar a alguno. (2 Texiccaualiztli) desamparo tal. (1 texiccaualiztli) desamparo tal. (1 texiccaualiztli) texiccahuani : desamparador. (2 Texiccauani)

texicoani : burlador o engaador. (2) texiliztli : molienda, o el acto de moler algo. (2) de qualquiera cosa que se muele. (1) texiliztli texima, ni + : : molienda. (1) molimiento

cruximiento de dientes. (2 Netlan texiliztli) escodar dolar piedras. (1) tresquiladura. (2) tresquiladura. (1) tresquiladura. (1) barbero. (1)

teximaliztli : teximani :

baruero, o tresquilador. (2) tienda de baruero. (1)

tresquilador. (1)

texincacalli :

texinqui : tresquilador. (1) barbero. (1) tresquilador. (1) baruero. (1) idem. (Teximani: baruero, o tresquilador.) (2) texipehualiztli : dessolladura. (1 texipeualiztli) texipehuani : dessollador. (1 texipeuani)

cantero. (1)

texipeuhqui :

dessollador. (1) idem.

texipincuaehuayotequiliztli : circuncision. (1 texipinquaeuayotequiliztli) (Texipin__euayotequiliztli: circuncision de prepucio.) (2 Texipinquaeuayotequiliztli) texipinehuayotequiliztli : circuncision. (1 texipineuayotequiliztli) circuncision de prepucio. (2 Texipineuayotequiliztli) texipintequiliztli : idem. (Texipinquaeuayotequiliztli: idem. (Texipin__euayotequiliztli: circuncision de prepucio.)) (2) texiquitoani : disfamador. (1) disfamador. (2) disfamacion. (2)

texiquitoliztli : disfamia. (1) texitiani : desordenador. (1) texitiniani :

alborotador o desconcertador de gente. (2) desconcertadamante, o con alboroto. (2)

texitiniliztica : desordenadamente. (1) texitiniliztli : (2) texitiniqui : texiuhtlati : cansar. (2) texiuhtlatiani : desorden tal. (1)

el acto de desconcertar y desbaratar la gente.

desbaratador tal. (2) dolorido. (1) amohinador. (1) importuno, o cosa que dafastidio y haze amohinar y hazedor tal. (1)

texiuhtlatiliztli : texiuhtlatiqui : texiutl :

amohinamiento assi. (1) hazedor tal. (1)

amohinador. (1)

arbol pequeo medicinal. (2) engaador desta manera. (1) burlador tal. (1) engaador y

texixicoani : burlador. (2)

texixicoliztica : engaosamente desta manera. (1) engaosamente. (2) texixicoliztli : texixincoyotl : texixiniliztli : texixiuhtlati : engao assi. (1) burla assi. (1)

burlando assi. (1) engao o burla. (2)

lagarto animal. (1) desbarate de gente. (1) dolorido. (1) descarriamiento o desparzimiento. (2)

enhadador, moledor e importuno. (2)

texixiuhtlatiani :

amohinador. (1)

texixixuhtlatiliztli : amohinamiento assi. (1)

texochihuiani : encantador tal. (1 texochiuiani) y las lleua por ay. (2 Texochiuiani)

encantador que encanta mugeres encantamiento

texochihuiliztli : encantamiento assi. (1 texochiuiliztli) assi. (2 Texochiuiliztli) texochilli : texochti : salsa de axi seco. (1)

donoso. (1)

donoso, dezidor d[e] gracias o d[e] chistes. (2) idem. (Texochti: donoso, dezidor d[e] gracias o

texochtiani : donoso. (1) d[e] chistes.) (2)

texochtiliztica : donosamente. (1) texochtiliztli : texococuahuitl : Texocoquauitl) texococuauhtla : Texocoquauhtla) texocooctli texocotl : + : donayre. (1) donayre tal. (2) manano dedos. (2

manano desta tierra. (1 texocoquauitl) mananal. (1 texocoquauhtla)

mananal de las indias. (2

vino de mananas. (1 castillan texocooctli) manana tal. (2)

manana fruta deste arbol. (1) halago tal. (1)

texocoyomatiliztli : texocoyouh :

hijo o hija menor o postrera. (1) :

hijo o hija postrera. (2)

texohualpichia, nitla

rociar algo cn color azul. (1 nitla, texoalpichia)

texohuani : molino de agua para pan. (1 texouani) texohuauhtli : Texouauhtli) bledos azules. (1 texouauhtli) bledos o cenizos azules. (2 poner

texohuia, nitla : poner color azul. prete: onitlatexoui. (2 Texouia, nitla) color azul en pintura. (1 nitla, texouia) texolehuani : texoleuhqui : dessollado assi. (1 texoleuani) dessollado assi. (1)

texolohuia, nitla : majar algo con majadero de piedra. pre: onitlatexoloui. (2 Texolouia, nitla) majar con majadero. (1 nitla, texolouia) majar con mao o maa. (1 nitla, texolouia) texolotl : majadero tal. (1) moo de seruicio. (1)

texolouh : paje. (1) criado que sirue o acompaa. (1) criado, moo o paje. (2) texoni : texoni molino de agua para pan. (1)

majadero tal. (2)

+ : molino de azeite. (1 azeite texoni)

texotia, ni : texotli :

tornarse azul. pre: onitexotiac. vel. onitexotix. (2) color azul. (2)

color azul. (1)

texoxaliztli : texoxani :

aojamiento. (1)

aojador. (1) chocarrero o truhan. (2) halagueo. (1)

texoxochti :

texoxocoyomatini : texoxoctli texoxoloti : + :

higos verdes, y por madurar (2 Hicox texoxoctli) chocarrero. (1) idem. (Texoxochti: chocarrero o truhan.) (2)

texoxotla : urujano o sajador. (2) texoxotla ticitl : urujano. (1) asserradura tal. (1) jassadura tal. (1) urugia.

texoxotlaliztli : tajadura. (1) (1) urugia. (2) texoxotlani : (2) texoxqui :

asserrador de piedras. (1) hechizero. (2)

jassador. (1)

urujano o sajador.

hechizero. (1)

texpan nihicatiuh : texpololli : textic :

guiar a menudo. (1 texp[n] nihicatiuh.)

massa de harina. (1) cosa desmenuzada, o muy molida. (2)

menuda cosa. (1)

textica tlatquitl :

alhajas de casa, o menudencias. (2)

textilia, nitla : desmenuzar, o picar algo menudo pre: onitlatextili. (2) hender en diuersas partes. (1) desmenuzar pan o cosa semejante. (1) desmenuzar o despedaar mucho alguna cosa. (1) cortar algo muymenudo. (1) picar carne muy menuda. (1) rallar con rallo. (1) quebrar desmenuzando. (1) textitica tlatquitl : menudencias o alhajas. (1)

textli : massa, generalmente. (1) cuado de hombre, o massa para hazer pan. (1) cuado de varon, o massa de harina. (2) textli + : harina, lo sotil o la flor della. (1 yuhquin yuitl textli) dela harina. (2 Iuhquin iuitl textli) texutl : texutli : arbol pequeo, medicinal. (1) azul, color. (1) : souar la massa. (1 ni, texxaqualoa) : perfilar. (1) la flor

texxacualoa, ni

texxinepaloa, nitla

texxinepanoa, nitla : texxipalli : texxo :

perfilar algo. pre: onitlatexxinepano. (2) beos o labrios. (2)

rostro o labio. (1)

moxcatel. (1) salsa de axi seco con tomatl. (2)

texxochilli : texxotl : teyaca

parentesco por casamiento. (1)

+ : cosa primera, o auentajada y mas excelente. (2 Teyaca ti)

teyaca ti : cosa primera, o auentajada y mas excelente. (2) teyacac niquiza : adelantarte en hablar. (1 teyacac niquia) teyacac nonquiza : ganar por la mano. (1 teyacac nonquia) antuuiarse o adelantarse. (1 teyacac nonquia) ganar por la mano, antuuiarse, acudir contiempo, o ser mejorado quando se reparte alguna cosa. preterito: oteyacacnonquiz. (2 Teyacac nonquia) teyacac nonquiztiquiza : antuuiarse o adelantarse. (1 teyacac nonquiztiquia) idem. preter: oteyacacnonquiztiquiz. (Teyacac nonquia: ganar por la mano, antuuiarse, acudir contiempo, o ser mejorado quando se reparte alguna cosa. preterito: oteyacacnonquiz.) (2 Teyacac nonquiztiquia) teyacac quizaliztli : antuuiamiento o adelantamiento assi. (1 teyacac quializtli) atajo del que ataja alos que caminan, o adelantamiento. (2 Teyacac quializtli) teyacac quiztiquizaliztli : quiztiquializtli) teyacacotonaliztli : teyacacotonani : antuuiamiento o adelantamiento assi. (1 teyacac

cortadura assi. (1) cortador tal. (1)

desnarigador. (1)

teyacacpa niquizqui : idem. preterito: oteyacacpaniquiz. (Teyacac nonquiztiquia: idem. preter: oteyacacnonquiztiquiz. (Teyacac nonquia: ganar por la mano, antuuiarse, acudir contiempo, o ser mejorado quando se reparte alguna cosa. preterito: oteyacacnonquiz.)) (2) teyacahuiltequiliztli : atajo tal. (1 teyacauiltequiliztli) teyacahuiltequiltiztli : Teyacauiltequiltiztli) teyacahuiltequini : teyacana : teyacana atajo del que ataja al que camina. (2

atrauesador assi. (1 teyacauiltequini) principal cosa. (1) el que guia a otro. (2)

capitan de gente. (1) + :

abad prelado o dignidad. (1 teoyotica teyacana)

teyacanaliztica : guiando, rigendo y gouernando. (2)

teyacanaliztli : capitania tal. (1) regimiento. (1) adelantamiento assi. (1) guia por el mesmo guiar. (1) gouernacion. (1) gouernacion, o el acto de guiar y regir a otros. (2) teyacanamiquiliztli : atajo tal. (1)

teyacanani : adiestrador de ciego. (1) guia o guiador. (1) gouernador. (1) guia de otros, regidor, o gouernador, o cosa primera, mejor y mas excel[n]te. (2) teyacanani + : superior, o prelado. (2 Teopixca teyacanani) maestradgo, dignidad deste. (1)

teyacancayotl :

teyacanqui : mayoral. (1) adalid. (1) maestre de orden. (1) guia o guiador. (1) primero y principal. (1 teyac[n]q[ui]) guiador, o gouernador. (2) teyacantica : el primero delos que estan assentados por orden. (1) delos que estan en orden. (2) teyacanticac : el primero delos que estan en orden en pie. (1) que estan en pie y en orden. (2) teyacapan : primognito. (1 teyacap[n]) teyacapoztequini : hazedor tal. (1 teyacapuztequini) el primero

el primero delos

teyacatepiniani : hazedor tal. (1) teyacatequiliztli : teyacatequini : teyacatili : teyacatlazani : teyacatlazqui : teyacatzacuili : cortadura assi. (1) cortador tal. (1)

desnarigador. (1)

auentajado assi. (1) desnarigador. (1 teyacatlaani) desnarigador. (1) el que ataja los passos al que camina. (2) idem. (Teyacatzacuili: el que ataja los passos al que

teyacatzacuiliani : camina.) (2) teyacatzacuilizti : teyacatzacuiliztli : teyacatzotzonani : teyacatzotzonqui :

atajo assi. (2) atajo tal. (1) hazedor tal. (1) hazedor tal. (1)

teyahualoliztli : cerca desta manera. (1 teyaualoliztli) teyaochichihualiztli : armadura tal. (1 teyaochichiualiztli) teyaochichihuani : armador tal. (1 teyaochichiuani)

teyaochihualiztli : combate assi. (1 teyaochiualiztli) enemigos. (2 Teyaochiualiztli) teyaochihualiztli = : =

guerra que se haze alos

teicaliliztli (2 teyaochiualiztli)

teyaochihuani : combatidor. (1 teyaochiuani) contrario desta manera. (1 teyaochiuani) guerreador. (1 teyaochiuani) batallador que haze guerra alos contrarios. (2 Teyaochiuani) teyaochiuhqui : contrarios.) (2) idem. (Teyaochiuani: batallador que haze guerra alos llamamiento tal. (1) apellido de guerra, o el acto d[e] =

teyaonotzaliztli : tocar al arma. (2)

teyaonotzaliztli = : = teyaotlathuiliztli (2 teyaonotzaliztli) teyaotlalhuiliztli (2 teyaonotzaliztli) teyaonotzani : teyaotia, nino :

el que apellida para la guerra, o el que toca al arma. (2) lo mesmo es que yaotia. preter: oninoteyaoti. (2) llamamiento tal. (1) lo mesmo es que teyaonotzaliztli. (2)

teyaotlalhuiliztli : teyaotlani :

guerreador. (1)

batallador. (2)

teyaotlatalhuiliztli : maherimiento de guerra. (1) teyaotlathuiliztli : teyaotzatziliani : teyaotzatzililiztli : ella. (2) teyaouh : lo mesmo es que teyaonotzaliztli. (2) apellidador de guerra. (2) apellido assi. (1) apellido de guerra, o maherimiento para enemigo. (2)

contrario enemigo. (1)

enemigo. (1)

teyaoyahualoani : el que cerca alos enemigos. (2 Teyaoyaualoani) teyaoyahualoliztica : cercando, o atajando los enemigos. (2 Teyaoyaualoliztica) el acto de

teyaoyahualoliztli : cerca desta manera. (1 teyaoyaualoliztli) cercar alos enemigos. (2 Teyaoyaualoliztli) teyecchichihua :

el que aderesa y compone a otro. (2 Teyecchichiua)

teyecchichihualiztli : el acto de aderear a otro desta manera. (2 Teyecchichiualiztli) teyecchichihuani : Teyecchichiuani) teyecchihua : (2 Teyecchiua) el que compone, aderea y adorna a otro. (2

el que concierta y remedia el mal de alguno. prete: oteyecchiuh. concertando o remediando assi. (2 Teyecchiualiztica)

teyecchihualiztica :

teyecchihualiztli : teyecchihuani :

el acto de concertar a otros. (2 Teyecchiualiztli)

concertador tal. (2 Teyecchiuani)

teyectenehualiztli : bendicion desta manera. (1 teyecteneualiztli) glorificacion tal. (1 teyecteneualiztli) alabana con que alaba alguno a otro. (2 Teyecteneualiztli) teyectenehuani : alabador. (2 Teyecteneuani) el que haze huyr a otro,

teyehualtiani : perseguidor. (1 teyeualtiani) persiguiendolo. (2 Teyeualtiani)

teyehualtiliztli : perseguimiento o persecucion. (1 teyeualtiliztli) persecuciontal. (2 Teyeualtiliztli) teyeliz : natura o naturaleza. (1) ahuyentador. (1) naturaleza, o el ser de alguna cosa (2)

teyeltiani : teyeltiliztli : teyequitoani :

ahuyentador. (2) ahuyentamiento. (2)

ah[u]yentamiento. (1) alabador. (2)

teyequitoliztli : bendicion desta manera. (1) teyeyecoani : teyeyecoliztli : tentador. (1) tentacion. (1) : demandar consejo. (1)

alabana del que alaba a otro. (2)

teyeyecoltia, nitla teyo :

pedregoso. (1)

sealado en bien. (1)

teyo otli : camino aspero y pedregoso. (2) teyoa, ni : cobrar buena fama y renombre. (2) teyoca : ajena cosa. (1 teyuca) enagenamiento. (1) enagenado. (1) cosa agena. (2 Teyuca) enagenamiento. (2 Teyucatiliztli) cosa enagenada. (2 Teyucatilli)

teyocatiliztli : teyocatilli : teyocauh :

dote. (1)

ajena cosa. (1)

cosa agena. (2 Teyucauh)

teyocoyaliztli : Teyucuyaliztli)

criacion del que cria y plasma a otro. s. dios. (2

teyocoyani : autor, criador o hazedor, s: dios. (1) hazedor o hazedera desta manera. (1 teyucuyani) criador o plasmador. (2 Teyucuyani) teyocuyaliztli : teyocuyani : teyola cocuini : criacion o creacion tal. (1) criador assi. (1) fauorecedor assi. (1)

teyolacocuiliztli : yncitacion tal. (1) fauor enesta manera. (1) incitamiento, o prouocamiento con que alguno prouoca e incita a otro. (2) teyolacocuiliztli teyolacocuini : teyolacomanani : teyolacomanqui : = : = teyolehualiztli (2 teyolacocuiliztli) incitador assi. (2)

yncitador. (1)

desasossegador. (1) desasossegador. (1) lugar de plazer y de recreacion. (2 Teyolauialtican)

teyolahuialtican :

teyolca xipehualiztli : dessolladura assi. (1 teyolca xipeualiztli) teyolcaxipehuani : teyolcehuiani : dessollador tal. (1 teyolcaxipeuani)

aplacador. (1 teyolceuiani) aplacamiento. (1 teyolceuiliztli) desenojo. (1

teyolcehuiliztli : teyolceuiliztli) teyolcehuiqui :

aplacador. (1 teyolceuiqui) animosidad tal. (1 teyolchicaualiztli) yncitacion tal. (1) incitacion, o prouocaci[n] del que prouoca a otro. (2) peruertidamente, o peruertiendo a

teyolchicahualiztli : teyolchololtiliztli : teyolcholotiliztli :

teyolcuepaliztica : desatinadamente. (1) otros, y trastornandoles el juyzio. (2) teyolcuepaliztli : teyolcuiti : teyolcuitiani : desatino. (1)

peruertimiento assi. (2)

confessor. (2) confessor tal. (1) idem. (Teyolcuiti: confessor.) (2) confession que hace el confessor. (2)

teyolcuitiliztli : teyolcuitiloni :

confession tal. (1)

confessionario para confessar. s. el libro. (2)

teyolcuitiloyan : confessionario, lugar donde c[n]fiessan. (2) teyolcuitiqui : confessor. (2) cosa que

teyolcuitlatzayan : espantable cosa que pone gran temor. (1) atormenta y aflige mucho el coraon. (2)

teyolehualiztli : halago desta manera. (1 teyoleualiztli) fauor enesta manera. (1 teyoleualiztli) yncitacion tal. (1 teyoleualiztli) atraimiento desta manera. (1 teyoleualiztli) ocasion, actiue. (1 teyoleualiztli) mouimiento assi. (1 teyoleualiztli) lo mismo es que teyolacocuiliztli. (2 Teyoleualiztli)

teyolehuani : halagador assi. (1 teyoleuani) atraedor tal. (1 teyoleuani) yncitador. (1 teyoleuani) fauorecedor assi. (1 teyoleuani) mouedor tal. (1 teyoleuani) incitador o prouocador. (2 Teyoleuani) teyoleuhqui : yncitador. (1) idem. (Teyoleuani: incitador o prouocador.) (2)

teyolhuellaliliani : teyolhuellaliliztli : teyolia :

asosegador desta manera. (1 teyoluellaliliani) asosegamiento tal. (1 teyoluellaliliztli) alma o anima. (1) anima o alma. (1) el alma, o anima. (2) el alma, o anima. (2)

anima o alma. (1)

teyolitia : alma o anima. (1) teyolitlaco : teyolitlacoani : otro. (2)

molesta cosa. (1) molestador. (1)

cosa que da desgusto y descontentamiento. (2) ofendedor. (1) el que da desgusto y ofende a dessabridamente.

teyolitlacoliztica : grauemente assi. (1) (1) con desgusto y descontentamiento. (2)

molestamente. (1)

teyolitlacoliztli : dessabrimiento tal. (1) molestia. (1) grauedad desta manera. (1) ofenssa. (1) desgusto y descontentamiento que se da a otro. (2) teyoliuhtlamachtiani : maestro, o predicador q[ue] contenta alos oyentes, o el que ensea y industria a otros. (2) teyoliuhtlamachtiliztli : requerimiento assi. (1) enseamiento, o instrucion tal. (2) certificacion assi. (1)

teyoliuhtlamachtilli : [n]struido y enseado d[e] otro. (2) teyolizahuiliztli : alteracion assi. (1 teyoliauiliztli) alboroto y turbacion del coraon. (2 Teyoliauiliztli) teyolizcali : sobresalto, o

cosa que abiua y da entendimiento al alma. (2)

teyollali : cosa que da consuelo. (2) teyollaliani : consolador. (1) consolador. (2)

teyollaliliztica :

consolatoriamente. (2) solaz consolacion ovisitacion. (1)

teyollaliliztli : consolacion tal. (1) consuelo que se da a otro. (2) teyollaliliztontli : teyollaliqui :

solaz pequeo desta manera. (1)

consolador. (1) animosidad tal. (1)

teyollapaltiliztli :

teyollapanaliztli : halago desta manera. (1) yncitacion tal. (1) mouimiento assi. (1) incitacion, o prouocacion, c[n] que alguno incita a otro. (2) teyollapanani : halagador assi. (1) mouedor tal. (1)

teyollitlaco : teyollizcali

graue cosa que da pesadumbre. (1) + : (2 Teyollo izcali lo mesmo es que teyollizcali)

teyollo + : derebato o de improuiso. (1 amo yuhca teyollo) desapercebimiento tal. (1 atleipan yetica teyollo) acaso y sin pensar, acontecer me algo . (1 amo yuhca teyollo) desapercebimiento tal. (1 aqu[n] quimattica teyollo) manifiesto ser. (1 yuhca teyollo) abituar a otro a alguna cosa. (1 yuhnictetlalilia teyollo) tenerlo todos assi entendido, o tener todos proposito de hazer algo. preterito: iuh ocatca teyollo. (2 Iuhca teyollo) subitamente. (1 ayuhca teyollo) acaso, o de improuiso e fin pensar. (2 Amo yuhca teyollo) habituar a alguno. prete: oiuh nictlali in teyollo. (2 Iuh nictlalia in teyollo) yntento. (1 yuhca teyollo) pensamiento assi. (1 yuhca teyollo) adesora. (1 amo yuhca teyollo) desapercebimiento tal. (1 atleipanca teyollo) teyollo acouechiliztli : teyollo acouetziliztli : teyollo acoyaliztli : teyollo cocoltiani : contemplacion. (1) contemplacion. (1)

contemplacion. (1) malsin. (1)

teyollo commatiliztli : sabiduria assi. (1) teyollo contocaliztli : sabiduria assi. (1) teyollo cualiztlatolli : qualiztlatolli) palabras de hechizeros para matar. (1 teyollo (2 Teyollo izcali lo mesmo es que

teyollo izcali lo mesmo ez que teyollizcali : teyollizcali) teyollo yuhquimati : teyolloca copa = : pensamiento assi. (1) =

teyollocopa (2 teyolloca copa)

teyollocacopa : de coraon, o de voluntad, o libre y voluntarios[n]mente. (2) voluntariosamente. (1) teyollocaltitech ninopipiloa : teyollocaltitech oninopipilo. (2) teyollocaltitech ninopipiloa} : castigar y corregir a otros. preterito: emmendar castigando. (1)

teyollochicahualiztli : animosidad tal. (1 teyollochicaualiztli) teyollochololtiani : el que leuanta el coraon a otro, incitandolo, o prouocandolo a que haga algo. (2) yncitador. (1) teyollococolti : reboluedor, o malsin, que mete mal entre otros. (2) que mete mal entre algunos. (1) reboluedor

teyollococoltiani : idem. (Teyollococolti: reboluedor, o malsin, que mete mal entre otros.) (2) descncertador assi. (1)

teyollococoltiliztli : el acto de meter mal entre otros. (2) (1) teyollocopa : lo mesmo es que teyolloca copa. (2)

desconcierto tal.

de coraon. (1)

teyollocualiztlatolli : palabras de encantador q[ue] matan y quitan la vida. (2 Teyolloqualiztlatolli) teyollocuani : bruxa que chupa la sangre. (2 Teyolloquani) teyolloquani) bruxa que chupa la sangre. (1 teyolloquani) hechizero. (1

teyollomaxiliztli : reconocimiento delo que antes no conocia ni se acordaua bien. (2) reconocimiento assi. (1) teyollotlahuelilocatililiztli : inficionamiento del que inficiona y peruierte a otro. (2 Teyollotlauelilocatililiztli) enloquecimiento. (1 teyollotlauelilocatililiztli) teyollotlama : de voluntad, o voluntariosamente. (2) voluntariosamente. (1) teyollotlapaltilia : de coraon. (1)

el que es fuera y conforta a otro. (2) (Teyollotlapaltilia: el que es fuera y conforta a

teyollotlapaltiliani : idem. otro.) (2)

teyollotlapaltiliqui : confortador tal. (2) teyollotlapaltiliztica : confortando, o animando a otros. (2)

teyollotlapaltiliztli : el acto de confortar a otro assi. (2) teyollotlapanaliztli : atraimiento desta manera. (1) teyollotlapanani : teyolmalacacho : incitador. (2) yncitador. (1) atraedor tal. (1)

cosa que peruierte y desatina a otro. (2) idem. (Teyolmalacacho: cosa que peruierte y desatina a hechizos. (1) desatinadamente. desatino. (1)

teyolmalacachoani : otro.) (2)

teyolmalacacholizpatli :

teyolmalacacholiztica : peruertiendo y desatin[n]do a otros. (2) (1) teyolmalacacholiztli : peruertimiento tal. (2) teyolmauhtiliztli : (1) ligadura assi. (1)

sobresalto, o alboroto del coraon. (2)

alteracion assi.

teyolmaxiltiani : desencasador. (1) el que satisfaze a otro dandole a entender bien el negocio de que tiene duda. (2) ynduzidor tal. (1) amonestador. (1) teyolmaxiltiliztli : assi. (1) satisfacion desta manera. (2) desengao. (1) ynduzimiento

teyolmaxiltiloni :

ynduzidora cosa. (1)

teyolmaxiltiqui : amonestador. (1) teyolmaxlitiliztli : teyolmelahua : amonestacion . (1)

el que confiessa. (2 Teyolmelaua)

teyolmelahualiztli : confesion del confessor que confiessa a otro. (2 Teyolmelaualiztli) confession tal. (1 teyolmelaualiztli) teyolmelahuani : teyolmelauhqui : teyolpachihuiti confessor. (2 Teyolmelauani) c[n]fessor tal. (2) + : desgracia tener en hablar. (1 amo teyulpachiuiti notlatol) confessor tal. (1 teyolmelauani)

teyolpachihuitiliztli : satisfacion, o certificacion del que satisface y da a entender a otro loque no entendia bien. (2 Teyolpachiuitiliztli) certificacion assi. (1 teyolpachiuitiliztli) teyolpolo : cosa que desatina, o que haze dar dudoso y perplexo al hombre. (2) dudosa cosa. (1) teyolpozonaltiliztli : prouocamiento del que p[ro]uoca a otro ayra y enojo. (2 Teyolpoonaltiliztli) embrauecimiento. (1 teyolpoonaltiliztli) teyolpozoniani : teyolpooniani) prouocador tal. (1 teyolpooniani) molestador tal. (1 molestia assi. (1

teyolpozoniliztli : teyolpooniliztli) teyolquima : entraable. (2)

prouocacion a yra. (1 teyolpooniliztli)

suaue canto o musica. (1) cosa gustosa y suaue al alma, o cosa suaue cosa al olfato. (1) entraable cosa. (1)

teyolquima + : gusto o dulced[m]bre spiritual. (2 Teoyotica teyolquima) dulcedumbre y gusto espiritual. (1 teoyotica teyolquima) suspensos estar y fuera de si con gran admiracion de cosas grandes y marauillosas, que oyen o veen los hombres. (1 techpouhtitlaa ynticmauiotoque, cenca teyolquima teotlato) teyolquixtiani : importuna y molesta persona, o el que haze salir a otro desus casillas. (2) prouocador tal. (1) molestador tal. (1) teyolquixtiliztli : teyolyamaniliztli : teyootli : prouocacion a yra. (1) enterneciminto. (1) molestia assi. (1)

camino aspero. (1) afamar a otro. preterito: oniteteyoti. (2)

teyotia, nite : teyotl : teyuani :

fama, o honra. (2) embiador tal. (1) hongo que emborracha. (1)

teyuinti nanacatl :

tezaca, nite :

acarrear piedra. pre: oniteacac. (2 Teaca, nite) beote largo. (2 Teacatl)

tezacatl : paja gorda para telares. (2 Teacatl) paja para texer tela. (1 teacatl)

tezalo : el que detiene a otro paraque no se va ya, o concertador de huessos quebrados o desconcertados. (2 Tealo) concertador de huessos. (1 tealo) tardadora cosa. (1 tealo) tezaloani : detenedor de alguno. &c. (2 Tealoani) tealoani) detenedor assi. (1 tealoani) tardador de otro. (1

tezaloliztli : concertamiento assi. (1 tealoliztli) detenimiento assi. (2 Tealoliztli) retencion. (1 tealoliztli) ympedimiento tal. (1 tealoliztli) tezaloliztli/t/ : detenimiento tal. (1 tealoliztli/t/) tezapatoz cocopinaliztli : descalamiento tal. (1 teapatos cocopinaliztli)

tezapatoz cocopinani : descalador de apatos. (1 teapatos cocopinani) tezapatoz totomaliztli : tezapatoz totomani : descalamiento tal. (1 teapatos totomaliztli)

descalador de apatos. (1 teapatos totomani)

tezazanilhuiani : dezidor de consejuelas, o de q[ue] es cosa y cosa. (2 Teaanilhuiani) hablador de nouelas o consejas. (1 teaanilhuiani) tezazanilhuiliztli : consejuelas para hazer reyr, y passar tiempo. (2 Teaanilhuiliztli) habla desta manera. (1 teaanilhuiliztli) tezcahuauhtli : tezcauauhtli) bledos o cenizos negros. (2 Tezcauauhtli) bledos negros. (1 mirarme

tezcahuia, nino : mirarse en espejo. pre: oninotezcaui. (2 Tezcauia, nino) en espejo. (1 nino, tezcauia) tezcalli : marmol piedra marmolea. (1) alabastro, o cosa semejante. (1) espejo pequeo. (2) espejo pequeo. (1) espejo para mirarse. (1)

tezcaltetl : tezcatepito : tezcatepiton : tezcatl :

espejo para mirarse enel. (2)

tezcatl + : dar buen exemplo alos otros. p: tezcatl machiotl oquitlali. tezcatl machiotl oquiteittiti. vel. oquiteithuiti. ocotl tlauilli teixpan oquiquetz. (2 Tezcatl machiotl quitlalia, tezcatl machiotl quiteittitia,) espejo grande. (1 coyauac tezcatl) espejo de dos hazes. (1 necoc xapo tezcatl) tezcatl machiyotl quitlalia, tezcatl machiyotl quiteittitia, : dar buen exemplo alos otros. p: tezcatl machiotl oquitlali. tezcatl machiotl oquiteittiti. vel. oquiteithuiti. ocotl tlauilli teixpan oquiquetz. (2 Tezcatl machiotl quitlalia, tezcatl machiotl quiteittitia, )

tezcatlahuitl : tezcatontli : tezcuitlatic : tezi : tezo : tezoc :

almagre fino. (2 Tezcatlauitl) espejo pequeo. (2) cosa muy blanca. (2)

almagre fino. (1 tezcatlauitl)

espejo pequeo. (1) blanca cosa, en gran manera. (1)

tia hermana del auelo o del auela. (1 tei) sangrandor. (2 Teo) idem. (Teo: sangrandor.) (2 Teoc) sangrador. (1 teoc) sangradera lanceta. (1 lanceta de

tezohualoni : teoaloni)

lanceta para sangrar. (2 Teoaloni)

tezohuani : sangrador. (2 Teoani) sangrador. (1 teouani) tezoliztli : tezonectli : tezoni :

sangradera lanceta. (1 teoani) sangria. (1 teoliztli)

sangria. (2 Teoliztli)

piedra liuiana. (1 teonectli)

esponja piedra. (1 teonectli)

lanceta para sangrar. (2 Teoni)

sangrador. (1 teoni)

tezonoa, nitla : hazer aspera alguna cosa, o rapar y raer mucho el pelo dela cabea el baruero q[ue] afeita. prete: onitlateono. (2 Teonoa, nitla) aspero hazer se assi. (1 nitla, teonoa) tezontic : aspera cosa assi como piedra, o cosa semejante. (2 Teontic) pared o piedra. (1 teontic) tezontlalli : Teontlalli) tezontlalloa : Teontlalloa) cierta tierra para mezclar con cal en lugar de arena. (2 reboluerse o mezclarse el teontlallicon la cal, o argamassa. (2 tosca aspera

tezontli : piedra tosca, llena de agujericos y liuiana. (2 Teontli) piedra aspera. (1 teontli) tezonuia, nitla tezoomi : : esponjar con esta esponja. (1 nitla, teonuia)

magra cosa, como hombre flaco. (1 teoomi) : magrecerse, pararse flaco. (1 ni, teoomiti) atollador tal. (1 teoquiaquiani) atolladura tal. (1 teoquiaquiliztli) atollador tal. (1 teoquipolactiani)

tezoomiti, ni

tezoquiaquiani :

tezoquiaquiliztli : tezoquipolactiani :

tezoquipolactiliztli : atolladura tal. (1 teoquipolactiliztli) tezoquitl : yesso. (1 teoquitl)

tezotlahualiztli : tezotlahuani : teotlauani) tezoyatl : tezqui : muele. (1) tezqui

atordimiento assi. (1 teotlaualiztli) atordidor desta manera. (1 palma otra. (1 teoyatl)

hazedor tal. (1 teotlauani)

cierto genero de palmas. (2 Teoyatl)

la que muele mayz o otra cosa en metlatl. (2) moledor el que lo amassadera que muele mayz o otra cosa n metlatl. (1)

+ : molinero de azeite. (1 azeite tezqui) : poner caxcajo o ripio al suelo que se ha de encalar. (1) blanca cosa. (1)

tezquimana, nitla teztic :

cosa blanca. (2) :

tezzolhuia, nite

sobornar. (1 nite, tezolhuia)

tiaca? : es particula para reprehender. quiere dezir. no tienes empacho, o no miras lo que hazes?. &c (2) tiacapan : valientes hombres, animosos, y esforados soldados. (2) primogenita. (2) tiacapan tlatquitl : tiacapanyotl : idem. primogenito o

(Tiacapanyutl: hazienda de mayorazgo.) (2)

hazienda de mayorazgo. (2 Tiacapanyutl)

tiacauh : fuerte varon y muy esforado. (1) valiente hombre, animoso y esforado soldado. (2) peleador. (1) varonil esforado. (1) animoso desta manera. (1) tiacauh + : capitan de nao. (2 Acalco tiacauh) hombre esforado y varonil. (2 Oquichtli tiacauh) flaco que no puede pelear. (1 amo tiacauh) tiacauh tlatquitl : armas o insignias de valientes y esforadados soldados. (2) triumfar. (1 tiacauhyotica niccui yn

tiacauhyotica niccui in mahuizzotl : mavizotl) tiacauhyoticamahuizzotl tiacauhyotl :

+ : tri[m]fo. (1 oquichyotica tiacauhyoticamavizotl) hazaa de varon esforado. (1)

fortaleza de varon. (1)

tiachcauh : mayoral. (1) hermano mayor, y persona, ocosa au[n]tajada, mayor y mas excelente que otras. (2) maestre de orden. (1) primero y principal. (1) ermano mayor. (1) tiachcauh + : escriuano principal. (1 yn tiachcauh yn amatlacuiloque) patron de nao. (2 Acalco tiachcauh) piloto principal. (1 acallachixca tiachcauh) patron de nao o de carraca. (1 acalco tiachcauh) tiachcauhnequi, nino tiachcauhyotl : tiamic acalli : : anteponerse a otro. (1)

maestradgo, dignidad deste. (1) nao, para mercaderia. (1)

tiamic aquitia, nite : mohatrar. pre: onitetiamic aquiti. vel. nitlanecuiloa. (2) mohatrar. (1) tiamicacalli : tiamiccalli : nao, barca o canoa de mercaduria. (2) tinda dnde vndn algo. (1)

tiamicoyan : mercado lugar. (1) mercado, o playa donde venden y compran. (2) plaa, lugar donde venden. (1) feria lugar demercado. (1) tiamicpan : feria o dia de mercado. (2) tiamicqui : vendedor de mercadurias. (1) vende en tienda o vendedero. (1) tiamictli : mercaduria. (2) tiamiqui, ni : vender. (1) mercaderia. (1) el acto de vender y comprar, o de mercadear. (2) siluar o chiflar. prete: onitlanquiquiz. (2) placera cosa. (1) plaa, lugar donde venden. feria mercado. (1) mercader que vende. (1) tendero que

mercada cosa para vender. (1)

mercaduria. (1)

tiamiquiliztli : tiamiquiztli :

tianquiquici, ni : tianquizcayotl :

cosa de mercado. (2 Tianquizcayutl) enel mercado. (2)

tianquizco : mercado lugar. (1) (1) feria lugar demercado. (1) tianquizhua :

fiel delos pesos o medidas, o almotacen. (1 tianquizua) feria mercado. (1) feriar

tianquizittoyan : feria, o mercado. (2)

tianquizitztiuh, ni : feriar, o tratar en mercado (2 Tianquizytztiuh, ni) assi. (1 ni, tianquizytztiuh)

tianquizmanaloyan : idem. (Tianquizytztiuh, ni: feriar, o tratar en mercado) (2) feria mercado. (1 tianquizmanaloy[n]) tianquizpan : idem. (Tianquiz__manaloyan: idem. (Tianquizytztiuh, ni: feriar, o tratar en mercado)) (2) feria mercado. (1 ti[n]quizp[n]) tianquizpepetla : yerua dela golondrina. (2) tianquiztequitl : alcauala. (2) tianquiztequitqui : alcauala. (1) alcaualero. (1 tianq[u]iztequitqui) yerua dela golondrina. (1)

alcaualero. (2)

tianquiztlamocuitlahui : tianquiztlamocuitlaui)

fiel delos pesos o medidas, o almotacen. (1

tianquiztlayahualoa, ni : pasearse por el mercado o plaa. prete: onitlanquiztlayaualo. (2 Tianquiztlayaualoa, ni) andar por las plaas y mercados. (1 ni, tianquiztlayaualoa)

tianquiztli :

mercado. (2)

mercado lugar. (1)

plaa, lugar donde venden. (1)

tianquiztli + : mercado o feria de nueue en nueue dias. (2 Chicunauh tianquiztli) ferias o mercados de veinte en veinte dias. (2 Cempoal tianquiztli) tianquiztli +, ni : fama mala tener. (1 ni, cecen tianquiztli) tianquiztoca, ni : tianquiztopile : tiazque tiazque? ticampa : parte. (1) + : + : feriar, o tratar en mercado. (2) feriar assi. (1)

fiel delos pesos o medidas, o almotacen. (1) idem. (Canneltiazque: adonde emos de yr.) (2 Cannelpa tiazque)

adonde emos deyr?. (1 cannelpa tiazque?) hazia tras. (1) trasera

detras de nosotros, o alas espaldas. (2)

ticatca + : ticatca) ticatla : (1) ticatli? : ticcuiz

eramos seores. (2 Titlatoque ticatca)

eras seor. (2 Titlatoani amedia noche.

media noche, o ala media noche. (2) aun no has buelto?. (1)

media noche. (1)

+ :

tomaras dello exemplo. (2 Moneixcuitil itech ticcuiz) pausanes estar hechos, sin hazer cosa de prouecho. (1

ticecepohuaticate : ticecepouaticate) ticectic : ticectli ticehuac :

blanquizca cosa y deslauada. (1) + : maganto o muy flaco y seco perro. (1 ytzcuin ticectli)

blanquizca cosa y deslauada. (1 ticeuac) lo mesmo es que ticemeua. (2) + : ser vnos por via de parntesco.

ticentlaca : (1) ticenyahui ticenui)

alahe todos juntos vamos ygualmente. (2 Yequene ticenyaui vel, yremos todos juntos. (2)

ticenyazque :

ticiotl : arte demedicina, o cosa de medicos, o adiuinacion por agueros. s. agoreria de echar suertes. (2) ticiti, ni : ser, o tener officio de medico, o de agorero. prete: oniticitic. (2) sortear, echar suertes con cordeles o mayz. (1) adiuinar por suertes o agueros. (1) ticitl : adiuino tal. (1) curador o medico. (1) medico o fisico. (1) enfermero. (1) partera que ayuda aparir. (1) medico, o agorero y echador de suertes. (2)

ticitl + : medico experimentado. (1 tlayeyecoani ticitl) urujano. (1 texoxotla ticitl.) medico experimentado. (1 mimatini ticitl) medico que sabe poco. (1 amo cenca mimatini ticitl) ticiyotl : (1) sorteamiento assi. (1) + : adiuinacion assi. (1) parteria oficio desta.

ticmahuizcauh ticmati? + : ticmati?) ticmatica + : ynye pasqua) ticmatiz + : ticmatiz)

quia lo dexaste por temor. (2 Aoan ticmauizcauh)

aun estas como modorro lleno de sueo?. (2 Cuicenca aya temico hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 mayuh ticmatica idest, nolo ternas por cosa de poco valor. (2 Aanitla ypan + : mucho mas le obedeceras. (2 Occenca ticmotlacamachitiz)

ticmotlacamachitiz ticochtie + :

mira que no te duermas. (2 Maan ticochtie) idem. (Maan ticochtie: mira que no te duermas.) (2 Maan

ticoptie + : ticoptie) tictlazotla?

+ : aquel dellos amas mas?. (2 Acye yn occenca tictlaotla?) aun a hazerse todos. (1) culpa echar el vno al otro. (1)

ticto, centequilia :

tictonepan tlatlaxilia :

tictonepantlatlaxilia : echar la culpa de algo, el vno al otro. preter: otictonepantlatlaxilique. (2) tictotlatlaxilia : tihio : culpa echar el vno al otro. (1) el huelgo, resuello, o babo dela boca. (2) cortadura de tijeras. (2)

baho dela boca. (1)

tijerastica tlatetequiliztli :

tijeraztica tlatequiliztli : cortadura de tijeras. (1 tijerastica tlatequiliztli) tilahua : llouer mucho. (1 tilaua) llouer reziamente. preter: otilauac. o hazerse gruessa la manta y tupirse. (2 Tilaua) tilahua, nitla : hazer grueso algo, o espessar y tupir bien la manta, o el seto. &c. preterito: onitlatilauh. (2 Tilaua, nitla) espessar o ayuntar en vno, como haziendo seto de caas, casa de paja o tela de manta; &c. (1 nitla, tilaua) engrossar cosas anchas. (1 nitla, tilaua) tilahuac : espessa cosa assi. (1 tilauac) basta cosa o maoral, assi como manta, &c. (1 tilauac) cosa gruessa, assi como manta, tabla, seto, papel, torillas y esteras y cosas semejantes llanas y anchas. (2 Tilauac) tilahuatoccuahuitl tilana, nitla : estirando. (1) + : entrar en monte espesso. (1 yn[n]c[n] tilauatocquauitl) tirar

estirar, o tirar de algo. preterito: onitlatilan. (2)

tilictic :

teso. (1) :

pando cosa tesa. (1) lastrar la naue. (1)

cosa tesa y panda. (2)

tilincateca, nitla tilini : tilini

apretarse. preterito: otilin. (2) + : andar lista y braua la justicia. (1 totoca, olini, tilini yn justicia)

tilinia, mo : dar de si el cordel. (1) dar desi la soga, o el cordel. preterito: omotilini. (2) tilinia, nicual : dar la mano a otro para sacarlo del pozo, o de algun lugar baxo. preterito: oniqualtilini. (2) tilinia, nino : ceirse fuertemente, o echar, o poner fueras quando trabajan. pre: oninotilini. (2) forcejar. (1) estribar. (1) tilinia, nite : asir de alguna para tener p[ar]te conella (2) tilinia, nitla : tirar estirando. (1) tirar dealgo, estirar, apretar udo, o atadura, frechar, o enarcar arco. p: onitlatilini (2) firmar o fortificar. (1) estirar. (1) apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1) frechar el arco. (1) tilinqui : (2) tilma + : teso. (1) firme cosa. (1) pando cosa tesa. (1) pando, o cosa tesa.

enla manta. et sic de alijs. (2 Titech tilma) alhombra. (1) : harpar, cortar pao en muchas partes. (1 ni, tilma escarpin. (2)

tilma icxipepechtli : tilma itzeltilia, ni ytzeltilia) tilmacactli : tilmachiuhqui :

escarpin. (1)

perayle que haze paos. (1)

tilmacopina, nino : desnudarse vestidura cerrada. prete: oninotilmacopin. (2) desnudarse ropa cerrada. (1) tilmacopina, nite : desnudar a otro assi. preterit: onitetilmacopin. (2) desnudar a otro ropa cerrada. (1) tilmacopinilia, nite : idem. p: onitetilmacopinili. (Tilmacopina, nite: desnudar a otro assi. preterit: onitetilmacopin.) (2) desnudar a otro ropa cerrada. (1) tilmacuitlapilli : rabo de vestidura . (1) halda que va arrastrando detras. (2) cola, o rabo de vestidura. s. la vestido de

tilmahua + : venido de xerga o de sayal. (1 chamauaca tilmaua) luto. (1 tlaoquipal tilmaua) vestido de luto. (1 micca tilmaua)

tilmahuia, nitla : colar cosas liquidas con lieno o aforrar vestidura. prete: onitlatilmaui. (2 Tilmauia, nitla) colar algo con lienso. (1 nitla, tilmauia) tilmaicxipepechtli : alhombra de estrado. (2)

tilmaitzeltilia, ni : harpar, cortar, o desmenuzar pao, o manta. prete: onitilmaitzeltili. (2)

tilmanamacac : tilmaocuilin :

vendedor de vestiduras. (1) polilla. (1)

vendedor de ropa. (2)

polilla de ropa. (2) arregaarse

tilmaololoa, nino : elvarn. (1)

arregaarse. preterit: oninotilmaololo. (2)

tilmapepechtli : alhombra. (1) alhombra de estrado, o manta q[ue] se pone enla cama enlugar de colchon o el mismo colchon. (2) tilmapepechtontli : tilmatentlamachtli : (2) tilmatentlaxochtli : tilmatentli : tilmatequi, ni manta pequea de cama. (1) orilla bordada. (1) orilla de pao. (1) alhombra pequea assi. (2)

orilla de vestidura bordada o labrada. orillo de pao. (2) orilla de vestidura. (2)

orilla de vestidura. (1)

: harpar, cortar pao en muchas partes. (1) harpar, o cortar ropa en muchas partes. prete:

tilmatetequi, ni : onitilmatetec. (2) tilmati + : :

mongil vestidura de monge. (1 teopixca tilmati) vestirme manta. (1) ropa vieja o ya trayda. (1 tilmatiua) enla manta, o enla ropa. (2) entre las mantas, o entre la ropa, o de baxo della. (2) pintor generalmente. (1) retablo

tilmatia, no tilmatihua : tilmatitech : tilmatitlan :

tilmatlacuilo :

tilmatlacuilolli : manta pintada, o ymagen pintada en manta. (2) depinturas en lieno. (1) tilmatlatentli : orilla de vestidura, o ribete. (2) tilmatlat[n]tli) tilmatlatenxoxotlalli : trepa de vestidura picada (2) tilmatlat[n]xoxotlalli) tilmatli : manta generalmente. (1) (1) vestidura generalmente. (1) manta. (2)

trepa de vestidura. (1 trepa de vestidura. (1 vestidura para mudar.

ropa. (1)

tilmatli + : fustan. (1 yxpochinqui tilmatli) haldas de vestidura que arrastran por el suelo. (2 Mouilana tilmatli) vestidura para trabajar. (2 Tetequitiuani tilmatli) carmesi seda texida colorada, raso o tornasol. (1 chichiltic seda tilmatli) vestidura sin costura. (1 ancentlacati tilmatli) librea de vestidura. (1 tetl[n] nen[n]ca tilmatli) pao d[e] manos, o touaja. (2 Nemapopoaloni tilmatli) reues de ropa. (1 yyxcuepca yn tilmatli) vestidura remendada. (1 tlatlatlamanililli tilmatli) giron de vestidura que se quita. (1 tlaquixtilli tilmatli) giron de vestidura que se quita. (1 tlaantli tilmatli) vestidura interior. (1 tlani tilmatli) brocado o cosa assi. (2 Teocuitlayo

tilmatli) vestiduras para remudar (2 Tlamalhuiloni tilmatli) brocado. (1 teocuitlayo tilmatli) vestidura fin costura. (2 an centlacati tilmatli) hazalejas, pao de manos. (1 nemapopoualoni tilmatli) escla[v]ina. (1 nenenca tilmatli) vestidura para el campo o para trabajar. (1 tetequitiuani tilmatli) terciopel o lo mismo. (1 vel, puchinqui seda tilmatli) haldas que arrastrn. (1 veyac tilmatli) vestidura muelle. (1 yamanqui tilmatli) vestidura sin costura. (1 mantica tilmatli) vestidura vellosa. (1 pochictic tilmatli) librea de pajes. (2 Xoxolo tilmatli) librea de pajes. (2 Tetlannenca tilmatli) fustan o ropa frisada. (2 Ichpochinqui tilmatli) vestidura aspera o filicio. (2 Tequaqua tilmatli) tilmatli +, m : haldas que arrastrn. (1 m, ouilana tilmatli) tilmatli itenhuetzca : orillo de pao ya quitado o cortado del mismo pao. (1 tilmatli ytenuetzca) tilmatzacuilhuaztli : tilmatzacuiloaztli : tilmatzintli : tilmayo + : velo de t[m]plo, o de retablo (2) velo del templo. (1 tilmatzacuiluaztli)

mantilla o ropilla. (2) vestido desta vestidura. (1 tlani tilmayo) alfiler. (2 Tilmaoani) alfiler. (1 tilmaoani)

tilmazohuani : timalihui timalli : podre. (1) + :

pobre con gran miseria. (1 cococ teopouhq[u]i timaliui) podre, o materia. (2) apostema de llaga. (1)

materia podre. (1)

timallo palaxtli :

llaga con materia. (1)

timalloa : apostemarse y henchirse de materia la llaga. pre: otimalloac. (2) apostemarse la llaga. (1) timaloa, nino timaltic : : escarnecer. (1) gloriarse o glorificarse. (1) deleitarse. (1)

persona abultada. (2) abultado en rostro y persona. (1)

timaltic teixmauhti :

timochtehua : ser de vna parentela todos, o de vna naci[n], familia, o quadrilla. p: timuchteuaya (2 Timuchteua) ser de vna edad ambos. (1 timuchteua) timotlazotla : timotolinia : tinentlamati? tu te amas. (2 Timotlaotla) estas pobre. (2) + : tienes pena de algo?. (2 Acitlaic tinentlamati?)

tipepexocatihui : yr atropellados. (1 tipepexocatiui) tiquenami + : tiquenami) tiquetzalo + : tiquetzalo) no eres assi como quiera. i. eres marauilloso. &c. (2 Amoyan ser puertos aparte, y segregados y apartados de otros. (2 Toyoca

tiquimmocniuhti? + : quia. s. heziste algo para tomar los por amigos?. (2 Aoan ic tiquimmocniuhti?) tiquitta + : estrao o estrangero, o cosas que vienen de otras partes. (1 ayc yuhquin tiquitta) cosa sin prouecho. (1 atle ytechpa tiquitta) tiquittaz + : empero tu lo veras. s. lo que no crees. (2 Ate tiquittaz)

titaana : asirse de las manos o trauarse, los que andan danando, o haziendo otra cosa. (2) titahuillacanequi : echarse pullas los vnos alos otros. pre: otitauillacanecque. (2 Titauillacanequi) echarse pullas. (1 titauillacanequi) tite, xixicohua : engaar a otro, dando menos delo que era obligado a darle. (1 tite, xixicoua) titech : topan. en la pared. (2) (2) en, preposicion. (1) titech tilma : titemachtico : en. preposici[n]. o tu anosotros. s. amaras.

enla manta. et sic de alijs. (2) venimos a ensen[n]r. (2) vendremos a ensear. (2 Titemachtiquiui) yuamos o fuimos enseando. (2 Titemachtitiuia)

titemachtiquihui : titemachtitihuia : titemachtito : titetolinia + :

fuimos a ensear. (2) agrauiar a otro. (1 annen, titetolinia)

titianquizohua, ni : passearse por el mercado muchas vetes, o por las plaas. pr: onititianquio (2 Titianquioa, ni) andar por las plaas y mercados. (1 ni, titianquioa) titicana, nitla : estirar o estender lo encogido o arrugado. pre: onitlatitican. (2) tender lo encogido. (1) titichalhuia, nitetla : hazer alguna vestidura estrecha y corta a otro. pre: onitetlatitichalhui. (2) titichauhqui : vestidura estrecha y corta. (2)

titichoa, nitla : acortar, o estrechar algo. (2) titichtic : idem. titici : (Titichauhqui: vestidura estrecha y corta.) (2)

medicos. (2) idem. (Titicpa quia: procede delo interior de nosotros) (2

titicpa huitz : Titicpa vitz) titicpa quiza : titilinia, nino

procede delo interior de nosotros (2 Titicpa quia) : forcejar. (1)

titilinia, nitla : estender, o estirar lo encogido. p: onitlatitilini. (2) tender lo encogido. (1) titipan : encima del vientre. (2) seal de herida ya sana. (2) seal de

titiquilli :

titiquilnezcayotl : idem. (Titiquilli: seal de herida ya sana.) (2) herida despues de sana; o seales de hoyos de virguelas. (1) tititlalhuayo : tititlanoni : los neruios o venas del vientre. (2) paje para mandados. (1)

tititlantli : paje para mandados. (1) mensajero, o moo q[ue] va amandados. (2) moo para mandados. (1) mensajero. (1) tititza, nino : tener puxo. pret: oninotititz. o desperezarse y estirarse, bocezando. (2) tener puxo de vientre. preterito: oninotititz. (2) puxo tener. (1) titixia, nino : rebuscar despues dela vindimia, o cosecha. pre: oninotitixi. (2) espigar coger espigas o masorcas que quedarn despues de auer cogido el mayzal. (1) rebuscar d[e]spues dela vndimia, o despues de auer segado las miesses y cogido el maizal. (1) titla + : hazer algo todos juntos. pre: otitlamuchcauique. (2 MVchcauia, titla) tirar y acertar muchos juntamente alo q[ue] se tira. prete: otitlanep[m]motlaque. (2 Nepan motla, titla) no eres nada. (2 Amo titla) titla mochicahuia : titlachia? + : titlachia?) hazer alguna cosa todos juntos. (1 titla muchicauia)

aun miras las cosas como modorro?. (2 Cuicenca ayatemico mensaje. (1 titlan nauatilli)

titlan nahuatilli : titlan necuil :

mensajero que embia a otro en su lugar y se que da el. (2)

titlan tlatolli : mensaje. (1) titlancapo : (2) no mensajero o delegado comigo, o como yo, o juntamente comigo.

titlani, nite : embiar o hazer mensajero. (1) mensajero hazet. (1) titlani, nitla : embiar o hazer mensajero. (1) titlani, nitla/ huel/ nite : embiar o hazer mensajero pre: onitlatitlan. vel. onitetitlan. (2) titlaniztli + : legacia o embaxada del papa (2 Vei teupixca titlaniztli) mensajero embiado de otro mensajero. (1) mensajero. (1) paje para

titlannecuil :

titlanoni : mensajero, o moo que va con m[n]dados. (2)

titlantli : embiado mensajero. (1) mensajero, o embaxador. (2) mandados. (1) embaxador. (1) mensajero. (1)

titlantli + : embaxador de grandes seores. (1 tlahtoca titlantli) correo. (2 Iciuhca titlantli) mensagero entre dos. (2 Nepantla quia titlantli) mensajero entre dos. (1 occan tlanauatilli titlantli) mensajero entre dos. (1 nepantlaquia titlantli) correo. (1 yciuhca titlantli) titlatoani : eres seor. (2) eras seor. (2) eramos seores. (2) descercarse o alarse el real para retirarse. (1)

titlatoani ticatca : titlatoque ticatca : titlatzin quixtia :

titlatzinquixtia : alar real o cerco para retirarse. pre: otitlatzinquixtique. (2) titocecepohualtiticate : titocecepoualtiticate) pausanes estar hechos, sin hazer cosa de prouecho. (1

titocniuhtla : hazerse amigos, o tener amistad unos con otros. pre: otitocniuhtlaque. (2) compaia hazer assi. (1) titocuiltonollani : dessear ser enriquecidos y prosperados. prete: otitocuiltonollanque. (2) titotla + : lo mismo es q[ue] nechicalhuia. pre: otitotlanechicoltique. (2 Nechicultia, titotla) contribuir todos dando algo para alguna obra. preterito: otitotlanechicalhuique. (2 Nechicalhuia, titotla) titotlamizque + : ytech titotlamizque) lo mesmo es que aoctle yctitotzinquixtizque. (2 Aoctle

titotlatlal cualtia : jugar adar a comer tierra, hinchndo la boca dela dicha tierra al que pierde el juego. (1 titotlatlal q[ua]ltia) titotzinquixtizque + : no tendremos ya alguna escusacion. (2 Aoctle ic titotzinquixtizque) titumatuma : descasarse los casados. (1)

titzcalco : los costados. (2) titztihui + : de aqui adelante. (1 ynyeompa titztiui) adelante, s: enel tiempo venidero. (1 ynompa titztiui) de aqui adelante. (1 yn ocompa titztiui) tiempo venidero o futuro. (1 yn ye [m]pa titztiui) de aqui adelante, o en el tiempo venidero. (2 In axcan yn ompa titztiui) adelante s. enel tiempo venidero. (2 In ompa titztiui) enel tiempo venidero. (2 Iye ompa titztiui) de aqui adelante. (1 ynaxcan yn ocompa titztiui) adelante, s: el tiempo andando. (1 in ye ompa titztiui) adelante, s: enel tiempo venidero. (1 ynocompa titztiui) tix : la cara. (2) tixayo : tixcallo : las lagrimas. (2) cuenca del ojo. (2)

tixcallocan : tixcua :

cuenca del ojo. (2)

cuenca del ojo. (1)

la frente. (2 Tixqua) la calua o entradas dela fr[n]te. (2 Tixqua cacalacca)

tixcua cacalacca : tixcuac :

enla frente. (2 Tixquac)

tixcuamol : las cejas. s. los pelos dellas. (2 Tixquamul) tixcuatol : las cejas, no los pelos. (2 Tixquatol) tixcuatzon : tixcuaxipetz : tixcuilchil : tixcuilchilco : el vello o pelos dela frente. (2 Tixquatzon) la calua, o entradas de la frente. (2 Tixquaxipetz) lagrimal del ojo. (2) idem. lagrimal del ojo. (1)

(Tixcuilchil: lagrimal del ojo.) (2)

tixnacayo : la carnaza delos ojos. (2) tixneneuh : nia del ojo. (2) tixpampa huetzi : idem. (Tixpampa quia: simiente de muger. &c.) (2 Tixpampa vetzi) simiente de varon. (1 tixpampa vetzi) tixpampa quiza : tixpampa quia) tixpampaquiza : tixquempal : tixquimiliuhca : tixtecocoyocco : tixteliuhca : tixteliuhca, mexillas) simiente de muger. &c. (2 Tixpampa quia) simiente de muger. (1 tixpampaquia) el parpado del ojo. (2) parpado del ojo. (1) la cuenca del ojo. (2) mexilla dela cara. (2) = : = mexilla dela cara. (1) simiente de varon. (1

tixtiliuhca (2 tixteliuhca, o lo alto delos carrillos o delas

tixtelolo : los ojos. (2) tixten : los beos delos ojos. (2) lagrimal del ojo. (2) lagrimal del ojo. (1)

tixtencuilchil : tixteouh :

nia del ojo. (1) lo mesmo es que tixteliuhca, o lo alto delos carrillos o delas la tela delos ojos. (2 Tixtocatzauallo)

tixtiliuhca : mexillas. (2)

tixtocatzahuallo :

tixtotouh : niilla o nieta del ojo. (1)

tixtzon : tixxomol :

el vello dela cara. (2) lagrimal del ojo. (1 tixxomul) los lagrimales. (2)

tixxoxomoliuhcan : tixxumol :

lo melmo es que tixtencuilchil. (2 Tixxumul)

tiyacapan : primero engendrado, o nacido, o primero nacida y engendrada. s. primogenito, o primogenita. (2) mayor hijo. (1) hijo o hija mayor. (1) tiyacapan tlatquitl : o cosa destos.) (2) tiyacapantlatquitl : idem. (Tiyacapanyotl: hazienda de primogenito y mayorazgo,

mayorazgo de aqueste. (1)

tiyacapanyotl : hazienda de primogenito y mayorazgo, o cosa destos. (2) mayorazgo de aqueste. (1) tiyacauh : valiente. (1) ynsignias de vncimiento. (1)

tiyacauhtlatquitl : tiyamic mesa : tiyolquimil?

mesa en que ponen lo vendible. (1) + : que rudo que eres?. (2 Qemmach in tiyolquimil?)

tizahuia, nitla : embarnizar con barniz blanco. p: onitlatiaui. (2 Tiauia, nitla) embarnizar de blanco. (1 nitla, tiauia) tizatl : cierto barniz, o tierra blanca. (2 Tiatl) bueno como elya dicho. (1 tiatl) barniz otro blanco no tan

tizatl + : auisar a alguno y ac[n]sejarle lo quele conuiene. preterito: iuitl, tlapalli, tiatl onictlali. (2 Iuitl, tlapalli, tiatl nictlalia) blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui tiatl yc iztac) aconsejar y auisar a otro, delo que le conuiene. (1 yuitl tlapalli tiatl nictlalia) tizatl ihuitl nicchihua : idem. preterito: tiatl iuitl o nicchiuh. (Tiatl yuitl nictlalia: dar a otro buen consejo y auiso, o dar buen exemplo. preterit: tiatl iuitl onictlali. metapho.) (2 Tiatl iuitl nicchiua) tizatl yuitl nictlalia : dar a otro buen consejo y auiso, o dar buen exemplo. preterit: tiatl iuitl onictlali. metapho. (2 Tiatl yuitl nictlalia) tizatl yuitl tlapalli nicchihua : auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl tlapalli nicchiua) tizatl yuitl, tlapalli nictlalia : auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl, tlapalli nictlalia) tizayoa, ni : Tiayoa, ni) henchirse de barniz, o de tierra blanca. prete: onitiayoac. (2

tla + : sazonarse y secarse los panes. pret: otlacoauiz. (2 Coauia, tla) vrdidor de tela, componedor y adereador de cama, o estrado. &c. (2 Tetecani, tla)

tronar. pre: otlaquaqualacac. (2 Quaqualaca, tla) desensillada bestia. (1 cauallo tla silla quixtilli) desensillada bestia. (1 cauallo tla silla antli) tla chrismayotilli : tla crismayotilli : confirmado o chrismado. (2 Tla chrismayutilli) chrismado, o cosa consagrada co[n] chrisma. (2) sancto, o sancta canonizada. (2 Tla sancto

tla sancto mahuizotilli : mauiotilli) tla sebohuilli : tlaaacanaloni : tlaaanaliztli :

cosa ensebada. (2 Tla sebouilli) auentadero p[ar]a auentar trigo, o cosa semej[n]te. (2) estiradura de algo o desarrugadura. (2)

tlaaantli : cosa estirada o desarrugada. (2) tlaaantli + : ytlan tlaaantli) tlaaaquiliztli : tlaaaquilli : tlaacanaloni : tlaacanani : tlaacanoni : tlaacantli : entresacado assi. (1 ytzalan tlaaantli) entresacado assi. (1

aadidura de palabras, o de cosa semejante. (2) cosa aadida assi. (2) auentadero para esto. (1) encallador tal. (1) pala p[ar]a traspalar algo. (2) nao o barca encallada. (2) propheta. (2) pala para traspalar. (1)

encallada assi. (1)

tlaachtopa itoani :

tlaachtopa itoliztli : prophecia. (2) tlaachtopaitoani : profeta. (1 tlaachtopaytoani)

tlaacica cactli : cosa bi[n] c[m]preh[n]dida y ent[n]dida. (2) tlaacica caquiliztli : enteray perfecta intelligencia dela cosa. (2) tlaacica ittaliztli : tlaacica temolli : tlaacicacactli : tlaacicacaqui, ni perfecto y entero conocimiento de alguna cosa. (2) buscada cosa assi. (1)

entendida cosa assi. (1) : entender muy bien lo que se dize o comprehenderlo. (1) comprehenssion assi. (1) entendimiento tal. (1)

tlaacicacaquiliztli :

tlaacicacaquini : comprehendedor tal. (1) tlaacicaittaliztli : razon natural. (1)

tlaacicatemoani : buscador tal. (1) tlaacicatemoliztli : tlaacicayotl : buscamiento tal. (1)

razon natural. (1)

tlaacitihuetziliztli : rebatia. (1 tlaacitiuetziliztli) tlaacoctli : cosa alada o leuantada del suelo. (2) leuntado assi. (1) soliuio o soliuiadura. (1)

tlaacocuiliztli : alamiento, o leuantamiento tal. (2) leuantamiento assi. (1) tlaacocuini : el que leuanta algo del suelo. (2) piedra yman. (2)

tlaacocuini tetl : tlaacocutli huentli :

piedra yman. (1)

ofrecimiento tal. (1 tlaacocutli ventli)

tlaacolehuilia, nite : amagar a otro, o alar el brao para dar bofetada. &c. p: onitetlaacoleuili. (2 Tlaacoleuilia, nite) amagar . (1 nite, tlaacoleuilia) tlaacomanalli : tlaacomantli : tlaacopintli : abierta. (1) alborotada gente. (2) idem. alborotada gente. (1)

(Tlaacomanalli: alborotada gente.) (2) cimiento o anja

anja de cimiento que esta abierta. (2)

tlaacoquechilia, nite : pujar en almoneda. prete: onitetlaacoquechili. (2) tlaacoquetzaliztli : el acto de encarecer lo que se vende, pidiendo mas por la cosa que deantes no valia mucho. (2) pujana tal. (1) puja en almoneda. (1 tlaacoq[ue]tzaliztli) tlaacoquetzaliztli + : logro enla vsura, o pujana enel almoneda. (2 Tetech tlaacoquetzaliztli) logro enla vsura. (1 tetech tlaacoquetzaliztli) tlaacoquetzani + : logrero assi, o el que puja en almoneda. (2 Tetech tlaacoquetzani) logrero. (1 tetech tlaacoquetzani) tlaacoquetztli : cosa encarecida assi, o trabajo y tributo acrecentado. (2) doblado trabajo. (1) tlaacoquixtiliztli : el acto de leuantar, o alar algo en alto. (2) leuantamiento assi. (1) tlaacoquixtilli : cosa leuantada, o alada enalto. (2) assi. (1) tlaacotlaxtli : sosegado. (1) desenhadado. (1) empinado. (1) leuntado aliuiado. (1)

persona aliuiada y contenta. (2)

tlaactia, nite : encorporar algo, o hazer que reciban a alguno en compaa de otros. preterit: onitetlaacti. (2)

tlaactica + : acreedor. (1 ytech tlaactica) deudor. (2 Itech tlaactica) deudor. (1 ytech tlaactica) deuer algo a otro. (1 notech tlaactica) deuer algo. (1 notech tlaactica) tlaactica, notech : tlaactitlaxtli : (2) idem. deuer yo algo a otro. preteri: notech otlaacticatca. (2) (Tlaactitlaalli: hazienda desperdiciada y desminuida.)

tlaactitlazalli : hazienda desperdiciada y desminuida. (2 Tlaactitlaalli) hazienda disminuida, desperdiciada, destruida o robada. (1 tlaactitlaalli) tlaactoc + : acreedor. (1 ytech tlaactoc) deuda.

tlaactoliztli + : deuda que se deue a otro. (2 Tetech tlaactoliztli) (1 tetech tlaactoliztli) tlaacualitoani : tlaahuaqui : (2 Tlaauaqui) maldezidor assi. (1 tlaaqualitoani)

abochornarse los panes o enaguaarse y anegarse. pre: otlaauac. enaguaarse la tierra. (1 tlaauaqui) sahumerio. (1 tlaauialiliztli)

tlaahuialiliztli : tlaahuialiloni : tlaahuializtli :

sahumador en que sahuman. (1 tlaauialiloni) ahumerio. s. el acto de ahumar algo. (2 Tlaauializtli) echado assi. (1 tlaauictlaalli) echado assi. (1

tlaahuictlazalli :

tlaahuictlaztli : arrojado assi. (1 tlaauictlaztli) tlaauictlaztli) tlaahuictopeuhtli :

arrojado assi. (1 tlaauictopeuhtli)

tlaahuilcahualiztica : con descuido y negligencia, o negligentemente. (2 Tlaauilcaualiztica) negligentemente desta manera. (1 tlaauilcaualiztica) tlaahuilcahualiztli : tlaauilcaualiztli) descuido assi. (2 Tlaauilcaualiztli) negligencia assi. (1 negligente o

tlaahuilcahuani : descuidado y negligente. (2 Tlaauilcauani) descuidado. (1 tlaauilcauani) tlaahuiliani : regador assi. (2 Tlaauiliani)

tlaahuililiztli : regadura de huerta o heredad. (2 Tlaauililiztli) tlaauililiztli) tlaahuililli : tlaauililli) huerta regada. &c. (2 Tlaauililli)

regadura. (1

regada huerta. (1 gastador en lo

tlaahuilizittani : desperdiciador. (2 Tlaauilizittani) demasiado. (1 tlaauilizittani)

tlaahuilizmatiliztli : descuido o negligencia con menosprecio, o no haziendo caso de algo. (2 Tlaauilizmatiliztli)

tlaahuilmatiliztica : negligente y descuidadamente. (2 Tlaauilmatiliztica) negligentemente desta manera. (1 tlaauilmatiliztica) tlaahuilmatiliztli : negligencia tal. (2 Tlaauilmatiliztli) tlaauilmatiliztli) negligencia assi. (1 tlaauilmatiliztli) tlaahuilmatini : negligente desta manera. (2 Tlaauilmatini) tlaauilmatini) negligente o descuidado. (1 tlaauilmatini) ynconstancia. (1 ynconstante. (1

tlaahuiloa, ni : afrentar o auergonar, o hazer caer en falta. pre: onitlaauilo. (2 Tlaauiloa, ni) tlaahuilpahuilli : prouocado o incitado conhalagos cautelosos. (2 Tlaauilpauilli) yncitado. (1 tlaauilpauilli) tlaahuilpopoloani : Tlaauilpopoloani) prodigo, o desperdiciador de la hazienda. (2 prodigalidad.

tlaahuilpopololiztli : prodigalidad assi. (2 Tlaauilpopololiztli) (1 tlaauilpopololiztli)

tlaahuilquixtiani : gastador de hazienda en cosas vanas. (2 Tlaauilquixtiani) gastador en mal. (1 tlaauilquixtiani) tlaahuilquixtiliztli : gasto en mal. (1 tlaauilquixtiliztli) prodigalidad assi. (2 Tlaauilquixtiliztli) abusion. (1 tlaauilquixtiliztli) prodigalidad. (1 tlaauilquixtiliztli) tlaahuilquixtilli : deshonrado. (1 tlaauilquixtilli) cosa gastada vanamente y desperdiciada. (2 Tlaauilquixtilli) disfamado. (1 tlaauilquixtilli) afrentado. (1 tlaauilquixtilli) ynfamado. (1 tlaauilquixtilli) tlaahuitecqui : enxaluegador o blanqueador de pared. (2 Tlaauitecqui) blanqueador tal. (1 tlaauitecqui) tlaahuitectli : cosa enxaluegada assi. (2 Tlaauitectli) tlaauitectli) blanqueada pared assi. (1 tlaauitectli) enxaluegado. (1 blanqueamiento

tlaahuitequiliztli : enxaluegamiento tal. (2 Tlaauitequiliztli) assi. (1 tlaauitequiliztli) tlaahuitequini : tlaauitequini) tlaahuiyali : enxaluegador assi. (2 Tlaauitequini)

blanqueador tal. (1

sahumador el que sahuma. (1 tlaauiyali)

tlaai, ni : labrar la tierra, o hazer algo. preterito: onitlaax. (2 Tlaay, ni) labrar tierra. (1 ni, tlaay) cauar o labrar la tierra. (1 ni, tlaay) tlaai, nitla : hazer amenudo algo assi. (1 nitla, tlaay) tlaai +, ni : idem. pre: nitic onitlaax. (Itic ninonotza, n: consultar algo consigo mismo. pre: nitic oninonotz.) (2 Itic nitlaay, n) hazer algo, interiormente. (1 nitic nitlaay) tlaailiztli : labor de tierra, o el acto de hazer y entender en algo. (2) labor de tierra. (1 tlaayliztli) trabajo. (1 tlaayliztli)

tlaaini : hazedor o hazedera desta manera. (1 tlaayni) labrador tal. (1 tlaayni) labrador, o el que esta ocupado y entendiendo en algo. (2) gaan que ara. (1 tlaayni) cauador desta manera. (1) cauador tal o labrador. (1) tlaalpichilli : tlaamacaltilli : cosa rociada con agua. (2) rociada cosa assi. (1)

encoroado, o encoroada. (2) idem. (Tlaamacaltilli: encoroado, o encoroada.) (2) desasossegado. (1)

tlaamacopiltilli : tlaamantli : ynquietado. (1)

inquietado y desasosegado de otros. (2)

tlaamatlapallapacholtin : o de otra aue. (2)

los pollos abrigados d[e] bazo las alas dela gallina, deshojado. (1)

tlaamatlapaltepeuhtli : cosa deshojada. (2)

tlaamolhuiliztli : enxabonamiento de ropa que se laua con xabon. (2) xabonadura. (1) enxabonadura. (1) tlaamolhuilli : cosa lauada con xabon, o enxabonada. (2) enxabonado assi. (1) tlaamollaliliztli : tlaamollalilli : tlaana : enxabonamiento assi. (2) xabonado. (1)

enxabonadura. (1)

cosa enxabonada. (2)

enxabonado assi. (1)

prender, o arraygarse la planta. preteri: otlaan. (2)

tlaana + : escoger lo mejor. (1 yyacac ni, tlaana) tlaana +, nino : arraigarse algo o echar rayzes. (1 nino, nelhuayotia ni, tlaana) tlaanaliztli : toma. (1) recebimiento assi. (1) desenterramiento assi. (1) trauazon. (1) quitamiento assi. (1) el acto de asir, o trauar alguna cosa de otra, o de apartar y quitar lo que esta entre otras cosas. (2) desarrugadura. (1) arrancamiento tal. (1) recebiminto. (1) tlaanaliztli + : escogimiento delo mejor. (2 Iyacac tlaanaliztli) assi. (1 tlacenquixtiliztli yyacac tlaanaliztli) tlaanani + : escogedor tal. (1 yyacac tlaanani) viga que buela como can. (1 tlaananyotia vetzcayotl) viga que buela sobre la pared como can. (2 escogimiento

tlaananyotia huetzcayotl : tlaanayotia huetzcayotl : Tlaanayotia vetzcayotl)

tlaantli : caa presa. (1) adiestrado assi. (1) arrancada cosa assi. (1) desarrugada cosa. (1) cosa quitada assi, o espada desenuainada o cosa desenterrada, o arrancada, o ciego adiestrado. (2) trauada cosa assi. (1) preso. (1) desenterrada cosa. (1)

tlaantli + : Itlan tlaantli) ytlan tlaantli)

entresacado assi. (1 ytzalan tlaantli) entresacada cosa. (2 dezmada cosa. (1 matlatecpan tlaantli) entresacado assi. (1 escogido assi. (1 yyacac tlaantli)

tlaantli espada : desenuaynada espada. (1) tlaantli tilmatli : giron de vestidura que se quita. (1)

tlaantlia : escogido assi. (1) tlaapachihui : anegarse, o henchirse de agua las heredades. &c. pre: otlaapachiuh. (2 Tlaapachiui) enaguaarse la tierra. (1 tlaapachiui) tlaapachoani : echador tal. (1) el acto de remojar, o anegar algo. (2)

tlaapacholiztli : anegamiento de algo. (1) regadura. (1) remojo aquella obra. (1)

tlaapacholli : regada huerta. (1) cosa echada en mojo, regada, o cosa anegada. (2) echada cosa en mojo. (1) remojada cosa. (1) tlaapachoqui : tlaapahuiani : echador tal. (1) embarbascador. (1 tlaapauiani)

tlaapahuilli : pescado embaruascado, o otra cosa assi. (2 Tlaapauilli) embarbascado. (1 tlaapauilli) tlaapahuiqui : tlaapantli : tlaapolactilli : (1) embarbascador. (1 tlaapauiqui) ceido, o arreado. (2) regaado. (1) metido assi. (1) sumido.

cosa metida y sumida enel agua. (2)

tlaaquequeztli : suelo pisado con pison para cimiento de tapia, o de pared. (2) cimiento sobre la haz dela tierra bien pisado. (1) tlaaqui + : Itech tlaaqui) tlaaquia + : fructificar o lleuar fruta el arbol. prete: itech otlaac. (2 fruticarse el arbol o cosa assi. (1 ytech tlaaqui) emplear en algo la hazienda. (1 yp[n] ni, tlaaquia)

tlaaquiani : metedor. (1) encaxador. (1) aadidor, encaxador, o metedor de algo, o empleador de mercaduria o plantador de arboles. (2) tlaaquiani + : encubridor tal. (1 petlatitlan, ycpaltitlan tlaaquiani) anegamiento de algo. (1) aadidura assi. (1)

tlaaquiliztli : encaxadura. (1) aadimiento assi. (2)

tlaaquiliztli + : encubrimiento assi. (1 petlatitlan ycpaltitlan tlaaquiliztli) encubrimientotal. (2 Petlatitlan icpaltitlan tlaaquiliztli) encubrimiento assi. (2 Icpaltitlan tlaaquiliztli) tlaaquilli : callada cosa que no se diuulga. (1) encaxado. (1) metido. (1) aadidas palabras. (1) postura de plantas. (1) cosa aadida desta manera. (2)

tlaaquilli + : delicto encubierto assi. (2 Petlatitlan icpaltitlan tlaaquilli) escondida cola. (1 petlatitlan ycpaltitlan tlaaquilli) encubierta culpa. (1 petlatitlan, ycpaltitlan tlaaquilli) empleada hazienda. (1 yp[n] tlaaquilli) encubierta culpa assi. (2 Icpaltitlan tlaaquilli) empleada hazienda, o caudal. (2 Ipan tlaaquilli) tlaaquilli xocomeca ixiptlayotl : yxiptlayotl) tlaaquillixocomeca ixiptlayotl : yxiptlayotl) tlaaquillo : semejante. (2) mugron de vid. (1 tlaaquilli xocomeca mugr[n] devid. (2 Tlaaquillixocomeca arbol con fruta, o cosa higuera loca. (1

frutuoso lo q[ue] da fruto. (1)

tlaaquillo + : lleno de buen fruto. (1 qualtiliz tlaaquillo) amo tlaaquillo higuera) tlaaquilloti : fruticarse el arbol o cosa assi. (1)

tlaaquillotl : fruto de cada cosa. (1 tlaaq[ui]llotl.) fruto de arbol, o giron aadido ala vestidura. (2) tlaaquillotl

giron que se aade. (1)

+ : fruto de cada cosa. (1 nepapan tlaaquillotl) encubridor

tlaaquini + : encubridor tal. (2 Petlatitlan icpaltitlan tlaaquini) tal. (2 Icpaltitlan tlaaquini) tlaaquitiani : tlaaquitilli : tlaatecuitl : tlaatecuitl + : encorporador. (1) encorporado assi. (1) capado. (1) capado, o castrado. (2)

capon. (1 castillan vexolutl tlaatecuitl)

tlaatecuitl cuacuahue : buey o nouillo capado. (1 tlaatecuitl quaquaue) tlaatemiliztli : anegamiento de algo. (1) afrotando,

tlaatemohuilli : afrentado desta manera y baldonado. (1 tlaatemouilli) enxabonado y baldonado. (2 Tlaatemouilli) tlaatentocac : tlaatentocani : costeador assi. (1) costeador assi. (1)

tlaatequi : regador de huerta. &c. (2) tlaatequiani : idem. (Tlaatequi: regador de huerta. &c.) (2)

tlaatequiliztli : regadura assi. (2) tlaatequilli : regada huerta. (1) cosa regada desta manera. (2)

tlaatequixtilli : capado. (1)

capado, o castrado. (2)

tlaatequixtilli cuacuahue :

buey o nouillo capado. (1 tlaatequixtilli quaquaue) suelo llano ygual y bien niuelado.

tlaatezcamantli : raso cosa rasa y llana. (1) (2) tlaatilia, ni : tlaatiliani :

derretir algo. preterito: onitlaatili. (2) derretidor assi. (1) crisol para derretir metal, o cosa hundicion assi. cosa

tlaatililcaxitl : crisol para fundir oro. (1) semejante. (2)

tlaatililiztli : derretimiento tal. (1) regalamiento assi. (1) (1) derretimiento tal, o fundicion de metal. (2) tlaatililli : ablandada cosa assi. (1) derretida assi. (2) tlaatililli + :

derretida cosa assi. (1)

manteca derretida. (1 chiyauaca tlaatililli)

tlaatililli ceceyotl : seuo derretido. (1) tlaatililli manteca : tlaatililmanteca : manteca derretida. (1 tlaatililli m[n]teca) manteca derretida. (2) crisol, o cosa semejante para fundicion. s. el lugar

tlaatililoni : crisol para fundir oro. (1) derretir metales. (2)

tlaatililoyan : hundicion el lugar donde hunden. (1) donde funden metales. (2) tlaatiliqui : derretidor assi. (1) echada cosa assi. (1)

tlaatlam mayauhtli :

tlaatlamachtilli : afligido assi. (1) lisongeado, o adulado. (2) tlaatlamachtilli + :

lisonjeado. (1)

afligido. (1)

afligido assi. (1 tlachichinatztli, tlaatlamachtilli) echador tal. (1 tlaatlan mayauini) echada cosa en mojo. (1) echador tal. (1 tlaatlan tepeuani) echada cosa assi. (1) echador tal. (1) echada cosa en mojo. (1) echador tal. (1 tlaatlan tlaani) echador tal. (1)

tlaatlan mayahuini : tlaatlan temalli : tlaatlan tepehuani : tlaatlan tepeuhtli : tlaatlan tlaliani : tlaatlan tlalilli : tlaatlan tlazani : tlaatlan tlazqui :

tlaatlan tlaztli : tlaatlan toxahuani : tlaatlan toxauhtli :

echada cosa assi. (1) echador tal. (1 tlaatlan toxauani) echada cosa assi. (1)

tlaatlantemalli : cosa echada enmojo, o [n]el agua. (2) tlaatlantemani : echador tal. (1 tlaatl[n]temani) idem. (Tlaatlantemalli: cosa echada enmojo, o [n]el abochornarse las sembradas con agua y

tlaatlantlalilli : agua.) (2) tlaatlatla : sol. (2) tlaatletililli :

enaguaarse la tierra. (1) deshecha cosa assi. (1)

tlaatocpachoani : estercolador. (1) delas aguas. (2)

estercolador de las sembradas conlas avenidas estercoladas tierras assi. (2)

tlaatocpacholli : estercolado assi. (1)

tlaatocti : echador tal. (1) el que echa algo el rio abaxo, o el que sele cayo algo enel rio y lo lleuo la corriente. (2) tlaatoctiani : gastador en mal. (1) echador tal. (1) idem, o el que desperdicia y echa a perder su hazienda. metaph. (Tlaatocti: el que echa algo el rio abaxo, o el que sele cayo algo enel rio y lo lleuo la corriente.) (2) tlaatoctiliztli : gasto en mal. (1) el acto de echar algo el rio abaxo assi, o de desperdiciar alguno la hazienda. (2) tlaatoctilli : echado desta manera. (1) enel rio. &c. o cosa ahogada en rio. (2) tlaatocuilli : aguas. (2) tlaatoyahuiani : tlaatoyahuilli : tlaatoyahuiqui : estercolado assi. (1) ahogado assi. (1) cosa echada assi

tierra estercolada con las auenidas delas

echador tal. (1 tlaatoyauiani) echado desta manera. (1 tlaatoyauilli) echador tal. (1 tlaatoyauiqui) cercada cosa assi. (1) cosa cercada de valladar. (2) pared de tapia. (2) idem. (Tlaatzotzontenamitl:

tlaatzotzoncaltilli : tlaatzotzontenamitl :

pared de tapia de tierra. (1)

tlaatzotzontepancalli : pared de tapia de tierra. (1) pared de tapia.) (2)

tlaatzotzontepantli : pared de tapia de tierra. (1 tlaatzotz[n]tepantli) idem. (Tlaatzotzon__tepancalli: idem. (Tlaatzotzontenamitl: pared de tapia.)) (2)

tlaatzotzontia, nino : cercar la heredad de valladar. pre: oninotlaatzotzonti. (2) cercar, la heredad de valladar. (1) tlaatzotzontli : pared de tapia de tierra. (1) cerca desta manera. (1) cimiento sobre la haz dela tierra bien pisado. (1) cerca assi, o tierra pisada con pison, para hazer tapia sobre ella. (2) tlaaxcatilli tlaaxhuiani : tlaaxhuiliztli : tlaaxhuilli : tlaaxihuani : tlaaxiliztica : tlaaxiliztli : huye. (2) tlaaxiltiani : + : fisco hazienda del del rey. (1 tlatoani tlaaxcatilli) barnizador desta manera. (1 tlaaxuiani) barnizamiento tal. (1 tlaaxuiliztli) barnizada cosa assi. (1 tlaaxuilli) presa para prender. (1 tlaaxiuani) alcanando, o prendiendo lo que huye. (2) sacomano para robar. (1) aadidor assi. (1) presa. (1) presa o alcance delo que aadidor o suplidor. (2)

cumplidor assi. (1)

tlaaxiltiliztli : hinchimiento assi. (1) suplimiento delo que falta. (1) aadidura tal. (1) cumplimiento tal. (1) aadidura o suplimiento de algo. (2) tlaaxiltilli : aadida cosa assi. (1) (1) cosa aadida o suplida. (2) tlaaxiltilli tlaaxiltin : suplida cosa. (1) cumplida cosa assi.

+ : escassa cosa en peso o en medida. (1 amo tlaaxiltilli) catiuos y presos en guerra. (1) preso. (1) caa presa. (1) cosa

tlaaxitl : despojos. (1) catiuado assi. (1) caada o presa. (2) tlaaxitl, ni : catiuo ser. (1) tlaaxixtli : tlaaxqui : obra. (2) tlaaxtli : cagada cosa. (1)

meada cosa con meados. (1)

cosa cagada. (2)

labrador tal. (1) arada tierra. (1)

gaan que ara. (1) labrada tierra. (1)

labrador, o el que haze alguna tierra arada o labrada. (2)

tlaayohuiani :

calentador tal. (1 tlaayouiani) cosa callentada c[n]el

tlaayohuilli : calentada cosa assi. (1 tlaayouilli) huelgo, o resuello. (2 Tlaayouilli)

tlaayoquixtilli : espremida cosa assi, s: las horruras q[ue] q[ue]dan delo espremido. (1 tlaayoq[ui]xtilli) cosa expremida, assi como las yeruas, o el orujo, despues desacada la virtud dellas. (2) tlaayotilli : semejan-te. (1) aguada cosa. (1) aguada cosa, assi como vino, miel o coja cosa aguada, assi como vino o miel. (2)

tlaayotilli vino :

vino aguado. (1)

tlac izahuia, nino : estremecerse todo el cuerpo y espantarse del trueno, o de algun gran estruendo subito. pre: oninotlac yaui. (2 Tlac yauia, nino) atronarse o espantarse del trueno o de cosa seme-jante. (1 nino, tlac iauia) tlac izahuia, nite : hazer estremecer a otro desta manera. preterito: onitetlacyaui. (2 Tlac yauia, nite) tlac izahuia tlac izahuia =, nino : = =, nite : = tlacmauhtia (2 tlac yauia ) tlacmauhtia (2 tlac yauia ) dedia. (1) gente o gentio. (1) de dia. (2 Tlahca)

tlaca : entre dia. (1) de dia, o personas. (2)

tlaca + : la g[n]te, o los naturales dela nueua espaa. (2 NVeua espaa tlaca) ysla tierra cercada de agua. (1 anep[n] tlaca altepetlalli) nacion de gentes. (1 cecni tlaca) familia. (1 techan tlaca) diuersas naciones de gentes. (2 Nepapan tlaca) gente delas yndias. (2 India tlaca) tlaca aztatl : tlaca melahuac : gara. (2) libre nacido en libertad. (1 tlaca melauac) ayuno. (1 tlaca tlaqualiztli)

tlaca tlacualiztli :

tlaca tlatoctli : esclauo nacido en casa. (2) tlacaahuilhuia, nite : peruertir y malear a otro. p: onitetlacaauilhui. (2 Tlacaauilhuia, nite) peruertir a otro. (1 nite, tlacaauilhuia) tlacaahuiloa, nic : encomendarse a alguno o cometerse al que le puede fauorecer. prete: onictlacaauilo. (2 Tlacaauiloa, nic) tlacaaztatl : tlacaca : tlacaca gara aue. (1)

estar ocupados los lugares con algo. p: otlacacatca. (2) + : lugar en que esta alguna cosa. (1 oncan tlacaca)

tlacacahuaca : alarido tal. (1 tlacacauaca) hazer calor. (1 tlacacauaca) murmullo hazer. (1 tlacacauaca) hazer tiempo templado, mormullo de gente, o hazer calor. preterito: otlacacauacac. (2 Tlacacauaca) tlacacahuililotiuh : Tlacacauililotiuh) tlacacalli : tlacacatcalli : eredero. (1 tlacacauililotiuh) heredero. (2

assaeteado o flechado. (1)

cosa flechada o asaeteada. (2)

cosa recalcada y apretada assi. (2) el acto de recalcar o apretar algo. (2)

tlacacatzaliztli : tlacacatzalli :

embutido. (1) apretamiento assi. (1) el acto d[e] atar

tlacacatzilpiliztli : atadura tal. (1) algo reziam[n]te. (2)

tlacacatzilpilli : assi. (2) tlacacatzilpiqui : tlacacatzilpiyani : tlacacatztzaliztli :

atada cosa assi. (1) apretador tal. (1)

apretada cosa assi. (1)

cosa atada

apretador tal. (1 tlacacatzilpiani) hinchimiento assi. (1)

tlacaccayotica : estudiosamente desta manera. (1) agudamente assi. (1) estudiosamente, o con buena intelligencia y cordura. (2) tlacaccayotl : tlacaccopintli : agudeza tal. (1) descalada persona o desherrada bestia. (2) desherrada bestia. (1 tlacaccop[n]tli cauallo) monstruo, o persona de

tlacaccopintli cahuallo :

tlacacemele : monstro. (1) mostruo en naturaleza. (1) buena conuersacion y pacifica. (2)

tlacachihua : parir la hembra. (1 tlacachiua) tlacachihua, ni : engndrar. (1 ni, tlacachiua) tlacachihua, nitla : engendrar o parir. pret: onitlacachiuh. (2 Tlacachiua, nitla) tlacachihua + : parir la muger amenudo. (1 amo vehcauhtiuh ni, tlacachiua) parto. (1 tlacachiualiztli)

tlacachihualiztli : tlacacic :

demediada vasija. s. llena de algun licor hasta la mitad. (2) medio celemin. (1 tlacacic quauhacaltontli)

tlacacic cuauhacaltontli :

tlacacihuiltia, nite : amansar a otro. pre: onitetlacaciuilti. (2 Tlacaciuiltia, nite) tlacacihuitia, nitla : amansar alguna cosa. preteri: onitlatlacaciuiti. (2 Tlacaciuitia, nitla) amansar animales. (1 nitla, tlacaciuitia) tlacaciuhqui : tlacaciuhqui tlacaco : manso de brauo. (1) domado. (1) amansado. (2)

+ : hijo de animal manso. (1 maatl tlacaciuhqui yconeuh) segura y pacificamente, o sin o obras (2)

seguramente. (1)

tlacaco yeliztli : tlacacoayan :

seguridad. (1)

auditorio, s: el lugar. (1) segura cosa. (1) cosa segura assi. (2)

tlacacoca : seguro de peligro. (1) tlacacoloa, nino : oninotlacaolo. (2)

comer desmesuradamente, o destempladamente. pre: segura cosa. (1) persona segura,

tlacaconemi : seguro de peligro. (1) sosegada y contenta. (2)

tlacaconemiliztli : sosegada. (2) tlacaconemini :

seguridad. (1)

libertad. (1)

vida segura pacifica y

libre nacido en libertad. (1) audiencia. s. el lugar donde oyen

tlacacoyan : avdiencia delos juezes. (1) las causas. &c. (2) tlacacoyeliztli : vida segura y pacifica. (2) tlacacque : auditorio, s: la gente. (1) tlacacqui : agudo, diligeute. (1) oye, o entiende algo. (2) tlacactlaxtli :

los que oyen, o el auditorio. (2) entendedor. (1) el que

estudioso assi. (1)

descalada persona, o desherrada bestia. (2) desherrada bestia. (1 tlacactlaxtli cauallo) cosa oyda, o entendida. (2)

tlacactlaxtli cahuallo :

tlacactli : entendida cosa. (1) tlacacuepa, nino : oninotlacacuep. (2) traycion. (1) tlacacuiliztli :

hazerse dela parte delos contrarios enla guerra. preterito: hazerse dela parte delos enemigos enla guerra, cometiendo

hinchimiento assi. (1)

tlacaellelli : el que es desposseido, castigado, oviene agran pobreza, por auer sido auariento cruel sin misericordia conlos pobres, quando tenia abundancia para los socorrer y hazerles bien. (2) tlacaelli : el higado del hombre. (2) tlacaellotl : angustia. (1) pena generalmente. (1) angustia, o aflicion. (2)

tlacahua : seor de sieruos. (1 tlacaua) especial, por sealado. (1 tlahcaua) seor o dueo de esclauos. (2 Tlacaua) tlacahua, non : acudir con la renta o tributo, a quien se deue. pre: onontlacauh. (2 Tlacaua, non) acudir con el tributo o renta. (1 non, tlacaua) tlacahua +, ni : encargar a otro algo para que lo guarde. (1 tetech nitlacaua) encargar algo a otro. (1 tetech nitlacaua) encomendar, o encargar algo a [o]tro. p: tetechonitlacauh. vel. otetech niccauh. (2 Tetech nitlacaua) tlacahua noyollo : otorgar. (1 tlacaua noyollo) otlacauh yn noyollo. (2 Tlacaua noyollo) otorgar a conceder algo. pre:

tlacahuaca : ruydo hazer estos. (1 tlacauaca) auer ruydo o mormullo de gente, o oyrse los alaridos que dan los enemigos. (2 Tlacauaca) tlacahuacaliztli : clamor o alarido de guerra. (1 tlacauacaliztli) alaridos de moros en la guerra. &c. (2 Tlahcauacaliztli) el ruido desta manera, clamor o alarido. (2 Tlacauacaliztli) tlacahualiztli : acudimiento tal. (1 tlacaualiztli) renta. (2 Tlacaualiztli) acudimiento de tributo o

tlacahualiztli + : el acto de [n]cargar o encom[n]dar algo a otro, o de comprometer. &c. (2 Tetech tlacaualiztli) tlacahualli : (1 tlacaualli) Tlacaualli) sobra. (1 tlacaualli) sobrada cosa. (1 tlacaualli) dexada cosa. sobras de algo, o el que es dexado y desamparado de otros. (2 cosa encargada,

tlacahualli + : encargada cosa. (1 tetech tlacaualli) encomendada o comprometida. (2 Tetech tlacaualli) tlacahuallo tepoztemmecayoanani : tepuztemmecayoanani)

desenfrenador tal. (1 tlacauallo

tlacahualtia, nino : abstenerse de algo e yrse ala mano. pret: oninotlacaualti. (2 Tlacaualtia, nino) embarasarse. (1 nino, tlacaualtia) desembrauecerse. (1 nino, tlacaualtia) emmendar la vida. (1 nino, tlacaualtia) abstenerse de algo, o yrse ala mano. (1 nino, tlacaualtia) tlacahualtia, nite : yr ala mano a otro, y estoruarle algo. pre: onitetlacaualti. (2 Tlacaualtia, nite) embaraar a otro, impedirle. (1 nite, tlacaualtia) ympedir q[ue] no se haga alguna cosa. (1 nite, tlacaualtia) vedar. (1 nite, tlacaualtia) refrenar. (1 nite, tlacaualtia) sofrenar. (1 nite, tlacaualtia) emmendar castigando. (1 nite, tlacaualtia) estoruar. (1 nite, tlacaualtia) tlacahualtia +, mo : motlacaualtia) yncontinente, q[ue] no seva ala mano. (1 auel : contenerse o abstenerse, yendose ala mano. (1

tlacahualtia, nin, ana, nino nino, tlacaualtia, nin, ana)

tlacahuapahua, ni : criar nios, o ser tutor y ayo dellos. (2 Tlacauapaua, ni) diciplinar o doctrinar. (1 ni, tlacauapaua) criar nio. (1 ni, tlacauapaua) tlacahuapahualiztli : tutela de aqueste. (1 tlacauapaualiztli) criana tal. (1 tlacauapaualiztli.) criana o tutoria tal. (2 Tlacauapaualiztli) tlacahuapahualli : criado dende nio n casa. (1 tlacauapaualli) nio criado en casa. (2 Tlacauapaualli) tlacahuapauhqui : tutor. (1 tlacauapauhqui) a nios. (2 Tlacauapauhqui) tlacahuaque : pupilo, o

tutor o ayo, o el que cria y doctrina

dueos o amos de esclauos. (2 Tlacauaque)

tlacahuaquiliztli : ruydo de bozes. (1 tlacauaquiliztli) bullicio o rumor de gente. (1 tlacauaquiliztli) ruydo de gente armada. (1 tlacauaquiliztli) clamores o alaridos de guerra, o ruydo y mormullo de gente. (2 Tlacauaquiliztli) tlacahuatia, nicno : idem. pret: onicnotlacauati. (Tlacauatia, ninote: hazer mi esclauo a otro. pre: oninotetlacauati.) (2 Tlacauatia, nicno) tlacahuatia, ninote : idem. pret: oninotetlacauhti. (Tlacauatia, nicno: idem. pret: onicnotlacauati. (Tlacauatia, ninote: hazer mi esclauo a otro. pre: oninotetlacauati.)) (2 Tlacauatia, ninote) hazer mi esclauo a otro. pre: oninotetlacauati. (2 Tlacauatia, ninote) hazer esclauo a otro. (1 ninote, tlacauatia)

tlacahueyac :

gigante. (1 tlacaueyac)

tlacahuia, nicno : tener confiana de familiaridad y atreuimiento con algun seor. prete: onicnotlacaui. (2 Tlacauia, nicno) familiaridad tener conotro y atreuimiento de amistad. (1 nicno, tlacauia) priuar con alguno. (1 nicno, tlacauia) tlacahuia, nino : dexar o guardar algo para si, merendar, o hazerse fuera para echar de si el empacho y verguena. preterito: oninotlacaui. (2 Tlacauia, nino) merendar. (1) dexar algo para mi. (1 nino, tlacauia) desemboluerse alguno y ser diligente. (1 nino, tlacauia) tlacahuililli : Tlacauililli) espacio de lugar, que sedexa para poner algo enel. (2 espacio de lugar. (1

tlacahuilli : desamparado assi. (1 tlacauilli) tlacauilli) sobras. (2 Tlacauilli) tlacahuilli cauhtimani : tlacauilli cauhtimani) tlacahuillotl : Tlacauillotl)

espaciosa cosa, assi como lugar ancho y espacioso. (1 idem. (Tlacauilli: sobras.) (2 paloma torcaz. (1 tlacauilotl)

sobra. (1 tlacauillotl)

tlacahuilotl : torquaza paloma. (1 tlacauilotl) paloma torcaz. (2 Tlacauilotl) tlacaipotoctli : baho del cuerpo humano. (1) engaosamente assi. (1)

baho del cuerpo del hombre. (2) hipochritamente. (2)

tlacaittaliztica :

tlacaittaliztli : engao tal. (1)

hipochresia, o simulacion. (2)

tlacaitto : engaador o cauteloso assi. (1) tlacaitto, ni : ser hipochrita. (2) engaar a otro cn aparencia de bien. (1) tlacalani : aclarar el tiempo. (1) otlacalan. (2) tlacalaniani : bruidor tal. (1) estar el tiempo sereno y claro. preter: albai, o bruidor de cosa encalada (2)

tlacalaniliztli : bruimiento assi. (2) tlacalanilli : tlacalaniloni : bruido assi. (1) cosa bruida desta manea. (2)

bruidor, el instrumeuto con que bruen lo encalado. (1)

tlacalaniltetl : bruidor, el instrumeuto con que bruen lo encalado. (1) bruidor para bruir lo encalado (2) tlacalaniqui : bruidor tal. (1) albai que brue lo encalado. (2)

tlacalaquia, ni : tributar. (1) embocar. (1) contribuir en tributo. (1) tlacalaquia, ni/ huel/ non : acudir conla renta, o tributo, o meter algo dento decasa. preterito: onitlacalaqui. vel. onontlacalaqui. (2) tlacalaquia, non : acudir con el tributo o renta. (1) tlacalaquia + : emplear en algo la hazienda. (1 yp[n] ni tlacalaquia)

tlacalaquia +, ni : embarcar, meter algo enel nauio. (1 acalco nitlacalaquia) meter algo enel agua. preterito: atlan onitlacalaqui. (2 Atlan nitlacalaquia) idem. pre: ipan onitlacalaqui. (Ipan nitlapoloa: pagar vna deuda con otra. pret: ipan onitlapolo.) (2 Ipan nitlacalaquia) tlacalaquiani : metedor. (1) algo dentro de casa. (2) pechero. (1) pechero, o tributario, o el que mete embocadura assi.

tlacalaquiliztli : acudimiento con renta, o tributo. &c. (2) (1) recudimiento assi. (1) acudimiento tal. (1)

tlacalaquilli : tributo. (1) encerrado assi. (1) pecho o tributo. (1) metido. (1) tributo, renta, pecho, o cosa metida adentro. (2) massa de tributos. (1) renta. (1) embocado. (1) tlacalaquilli + : metido assi. (1 atlan tlacalaquilli) empleada hazienda. (1 yp[n] tlacalaquilli) sumido. (1 atlan tlacalaq[ui]lli) massa de tributos. (2 Nouian tlacalaquilli) tributo de vn ao. et sic de alijs. (2 Cexiuh tlacalaquilli) toda la masa del tributo. (2 Ixquich tlacalaquilli) idem. (Ipan tlaaquilli: empleada hazienda, o caudal.) (2 Ipan tlacalaquilli) massa de tributos. (1 nouian tlacalaquilli) tlacalaquilli quimocohuiani : rentero que arrienda. (1 tlacalaquilli quimocouiani) tlacalaquilnechicoa, ni : (2) recaudar rentas. (1) recoger tributos rentas prete: onitlacalaquilnechico. recaudador recaudamiento

tlacalaquilnechicoani : recaudador, o recogedor de tributos. (2) dellas. (1) tlacalaquilnechicoliztli : assi. (1) recogimiento de tributos assi. (2)

tlacalaquilteca, ni : recaudar rentas. (1) tlacalaquilteca, nitla : recoger tributos. (2) tlacalaquiltecani : recogedor de tributos. (2) recaudador dellas. (1)

tlacalaquiltequiliztli : tlacalaquiltequitiliztli :

recogimiento de tributos (2) recaudamiento assi. (1) deshollinado. (1)

tlacalcuichochpantli : deshollinada cosa. (2) tlacalcuichololo : tlacalcuichololoani : deshollinador. (1) deshollinador. (1)

tlacalcuicholololiztli : tlacalcuicholololli : deshollinado. (1) tlacalcuichololoqui : idem.

deshollinadura. (1) (Tlacalcuichochpantli: deshollinada cosa.) (2)

deshollinador. (1 tlacalcuichololoq[ui]) deshollinadura. (1 tlacalcuichpopoaliztli)

tlacalcuichpopohualiztli :

tlacalcuichpopohuani : deshollinador. (1 tlacalcuichpopouani) tlacalcuichpopouhqui : deshollinador. (1) tlacalcuichpopouhtli : idem. (Tlacalcuicholololli: idem. deshollinada cosa.)) (2) deshollinado. (1) tlacalcuichtepehualiztli : (Tlacalcuichochpantli:

deshollinadura. (1 tlacalcuichtepeualiztli)

tlacalcuichtepehuani : deshollinador. (1 tlacalcuichtepeuani) tlacalcuichtepeuhqui : deshollinador. (1 tlacalcuichtepeuhq[ui]) tlacalcuichtepeuhtli : idem. (Tlacalcuichpopouhtli: idem. (Tlacalcuicholololli: idem. (Tlacalcuichochpantli: deshollinada cosa.))) (2) deshollinado. (1) tlacalcuichtlazaliztli : tlacalcuichtlazani : tlacalcuichtlazqui : tlacalcuichtlaztli : tlacalhuaztli : deshollinadura. (1 tlacalcuichtlaaliztli)

deshollinador. (1 tlacalcuichtlaani) deshollinador. (1) deshollinado. (1) zebratana. (1)

zebratana. (2 Tlacaluaztli)

tlacallalilli : el que tiene su casa por carcel, o el desechado y despedido dela corte, o palacio. (2) despedido assi. (1) encarcelado assi. (1) tlacalloti : tlacallotia, ni engastonador. (2) : enfundar. (1) engastonamiento. (2) engaste assi. (1) engastado assi. (1) engastador tal. (1)

tlacallotiliztli : tlacallotilli : tlacallotl : tlacaltech : tlacaltzacutli :

cosa engastonada. (2)

enfundada cosa. (1)

funda o caxa de caliz o de cosa semejante. (1) hazia la pared. (2) encarcelado. (1)

tlacalzaz cocopintli : descalado assi. (1 tlacalas cocopintli) tlacalzaz totontli : desatacado, o desabrochado dellas. (2 Tlacalas totontli) desatacado assi. (1 tlacalas totontli) tlacamachitia, ninote : obedecer a otro. pret: oninotetlacamachiti. (2) (1) tlacamacho, ni : tlacamachoni : ser obedecido. pre: onitlacamachoc. (2) digno de ser obedecido. (2) digno de ser obedecido. (1) obedecer.

tlacamachoni + : digno de ser obedecido en todo y por todo. (2 Cenquizca tlacamachoni)

tlacamachtlani, nino : dessear ser obedecido de los otros. (2) obedecido. (1) querer ser obedecido. (1) tlacamanalchihualiztli : tlacamanalchihuani : tlacamanalhuilli : tlacamanalito :

dessear ser

burla assi. (1 tlacamanalchiualiztli)

burlador tal. (1 tlacamanalchiuani) enlabiado o burlado. (2) enlabiado. (1)

burlador assi. (1)

tlacamat tlani, nino : dessear ser obedecido de otros. pr: oninotlacamat tlan. (2) tlacamati, anite tlacamati, mo : tlacamati, nino : (1) tlacamati, nite : obedecer. (1) tlacamati : rebelde ser. (1) desobedecer. (1) seor de cata. (1) rico. (2) rico. (1) ser rico y prospero. (2) enriquecerse. (1) obedecer a otro. prete: onitetlacama. (2) disforme cosa. (1 amo motlacamati) : dessear ser obedecido. (1) descarrillado assi. (1) desquixarado. (2) descarrillado assi. (1) d[e]squixarado.

abundar en riquezas. obediente ser. (1)

+, mo :

tlacamattlani, nino tlacamatzayanalli : tlacamatzayantli : (1) tlacamaye tecuani : tequani) tlacamayeyecoliztli : tlacamazatl : tlacamaatl)

osso. (2 Tlacamaye tequani)

osso, animal. (1 tlacamaye gusto. (1)

gustadura de cosa que se gusta o prueua. (2)

hombre bruto y bestial. (2 Tlacamaatl)

bestial hombre. (1

tlacamazayotl : bestialidad de hombre bruto y y bestial. (2 Tlacamaayotl) bestialidad tal. (1 tlacamaayotl) tlacamecayotl : ralea. (1) abolorio. (1) abolorio de linage o de generacion. (2) casa, linaje. (1) linage. (1) generacion como linage. (1) tlacamecayotl + : abolorio, o parentesco d[e] los ascendientes. (2 Tlecoticac tlacamecayotl) acada linaje. (1 cecen tlacamecayotl) abolorio delos ascendientes. (1 tlecoticac tlacamecayutl) tlacamelahuac : sano, o libre. s. que no es esclauo. (2 Tlacamelauac)

tlacamiccatilia, nite : peruertir o malear a otro. pre: onitetlacamiccatili. (2) vellaco hazer a otro. (1) hazer malo a otro. (1) tlacamichin : vagre o pescado grande. (2) pece grande o vagre. (1)

tlacamictia, ni : matar o sacrificar hombres ante los idolos. (2) sacrificando hombres alos ydolos. (1) tlacamictia, nite : amarrear a otro. (1) tlacamictiani : matador tal. (2) matador enesta manera. (1)

matar

tlacamictiliztli : tlacampaxoliztica : tlacampaxoliztli : tlacampaxolli : tlacanacatl :

matana de hombres assi. (2) adentelladas o abocados. aduerbio. (2) dentellada o bocado. (2) mordedura assi. (1)

mordida cosa assi. (2)

adentellada cosa. (1) carne de hombre. (1)

carne de hombre, o carne humana. (2)

tlacanahuacatzotzontli :

hoja de lata. (1 tlacanauacatzotz[n]tli)

tlacanahualiztli : desbastamiento o adelgazamiento de alguna cosa gruessa y llana. (2 Tlacanaualiztli) adelgazamiento tal. (1 tlacanaualiztli) batimiento de metal. (1 tlacanaualiztli) tlacanahualiztli tlacanahualli : tlacanahuani : + : batimiento de metal. (1 teocuitla tlacanaualiztli)

adelgazada cosa assi. (1 tlacanaualli) batidor tal. (1 tlacanauani) ley natural. (1

tlacanahuatilli : ley natural o humana. (2 Tlacanauatilli) tlacanauatilli) tlacanamacac : vendedor de hombres esclauos. (2)

tlacanamacani : idem. (Tlacanamacac: vendedor de hombres esclauos.) (2) vendedor de sieruos. (1) tlacanamacania : vendedor de mercadurias. (1) burla asi. (1)

tlacanamalicoliztli : tlacanauhlli :

desbastada cosa assi. (2) adelgazada cosa assi. (1)

tlacanauhtli : cosa desbastada y adelgazada. (2) batido metal. (1) tlacanechicolli : ayuntamiento de naciones. (1) tlacanechicolti : aduenedizos ya auezindados. (1)

tlacanechicoltin : recogida gente de diuersas partes o tierras, ayuntadas en algun barrio o villa. (1) estrangeros o aduenedizos q[ue] estan ya auezindados. (2) puebla de estrangeros. (1) ayuntamiento de naciones. (1) tlacanechicoltini tlacaneci, ni : = : = tlacanepapantin (2 tlacanechicoltini) engaar a otro cn aparencia de bien. (1)

ser hipochrita. (2)

tlacaneci + : tlacaneci)

fea muger o hombre. (1 amo tlacaneci)

disforme cosa. (1 amo

tlacaneci, aocni : aoconitlacanez. (2) tlacanecuiloliztli : esclauos. (1)

no parecer ni tener ser ni arte d[e] hombre. pre: trato o mercaderia de esclauos. (2) mercaduria de

tlacanecuilolli : sieruo que se vende. (1) tlacanemiliztli : vida modesta y humana. (2) tlacanemiliztli + : Aoc tlacanemiliztli) tlacanemini : tlacanepapanti : modestia. (1)

desasossiego inquietud de persona viciosa y luxuriosa. (2 modesta cosa. (1)

modesto y humano. (2)

aduenedizos ya auezindados. (1) puebla de estrangeros.

tlacanepapantin : lo mesmo es que tlacanechicoltini. (2) (1)

tlacanequi + : castigar justamente y con razon. (1 amoan nic, tlacanequi yn nictlatzacuiltia) fiarse de otro confiandose del. (1 tetech nino tlacanequi) tlacanequi, + : confiar y tener buen credito de alguno. pre: tetech oninotlacanec. (2 Tlacanequi, tetech nino) tlacanequi, tetech nino : oninotlacanec. (2) confiar y tener buen credito de alguno. pre: tetech

tlacanequi, zannic : hazer algo sin consideracion ni tiento. pre: an onictlacanec. (2 Tlacanequi, annic) tlacanexililiztica : tlacanexiliztica : engaosamente assi. (1) fingida y disimuladamente, oc[n] ypochresia. (2) engao tal. (1)

tlacanexiliztli : fingimiento assi. (2) tlacanexiliztli tlacanezqui : + :

fealdad assi. (1 amo tlacanexiliztli)

engaador o cauteloso assi. (1) entender

tlacaqui, ani : rebotarse. (1) tlacaqui, ni : oyr o entender, o tener audiencia. pre: onitlacac. (2) algo. (1) audiencia tener. (1)

tlacaqui + : gruesso, o boto de yngenio. (1 amo tlacaqui) atento estar. (1 nellimachni, tlacaqui) escuchar de secreto. (1 ychtaca ni, tlacaqui) tlacaqui +, n : escuchar o espiar secretamente. pre: onichtacatlacac. (2 Ichtaca tlacaqui, n) tlacaqui +, ni : idem. (Ichtaca ninonacazquetza: espiar o escuchar secretamente. pre: ichtaca oninonacazquetz.) (2 Ichtaca nitlacaqui) tlacaquiliztica : agudamente assi. (1) yngeniosamente desta manera. (1)

tlacaquiliztli : entendimiento. (1) mente, la parte mas esencial del anima. (1) yngenio fuera natural. (1) oydo, sentido para oyr. (1) entendimiento. la mente o el sentido del oyr, abilidad o juyzio. (2) juizio, entendimiento. (1) abilidad. (1) recebimiento assi. (1) tlacaquiliztli + : escuchamiento assi. (2 Ichtaca tlacaquiliztli)

tlacaquini : abil persona. (1) yngenioso assi. (1) agudo de ingenio. (1) oydor el que oye. (1) persona racional, habil y entendida, o el que oye y entiende. (2) razonable cosa. (1) comedido. (1) entendedor. (1) tlacaquini + : abil persona. (2 Yullo tlacaquini) tlacaquini) assechador assi. (1 ychtaca tlacaquini) escuchador tal. (2 Ichtaca

tlacaquitia, nite : hazer oyr alos sordos, combidar alos que quieren que vengan al combite, o dar a entender algo a otros. prete: onitetlacaquiti. (2) mensaje o nueuas dezir. (1) predicar o diuulgar. (1) apercebir aotro para que vaya alcombite. (1) dar a entender algo. (1) denunciar algo a otros. (1) entender hazer a otro. (1) motejar. (1) notificar. (1) tlacaquitilli : tlacaquititli : motejado. (1) motejado. (2) exponer o declarar algo, o glosar o interpretar. pre: glosar. (1) nota o notacion assi. (1) glosa de obra. (1)

tlacaquiztilia, ni : onitlacaquiztili. (2) tlacaquiztililiztli : tlacaquiztililoni :

tlacaquiztiloni : exposicion assi. (2) tlacat + : nacido al alua. (1 tlauizcalpan tlacat) nacido en verano. (1 xopantla tlacat) persona de noble linage. (2 Tetechpa tlacat) criatura nacida de pies. (2 Moquetztiuh tlacat) nacido de pies. (1 moquetztiuh tlacat) generoso de buen linage. (1 tetechpa tlacat) nacido en inuierno. (1 tonalco tlacat) tlacatcayotl : tlacateccatl : tlacatecolo + : madre en los otros animales. (1) capitan. (1) abrojos otros. (1 netzolli tlacatecolo xocouitztli) madre do concibe la muger. (1)

tlacatecolo chicalotl : abrojos otros. (1) tlacatecolo notzaliztli : ydolatria. (1)

tlacatecolo oquichtli : diabolico hombre. (1) tlacatecolochicalotl : espino o abrojo grande. (2) tlacatecolocihuatl : muger diabolica. (2 Tlacatecolociuatl) diabolica muger. (1 tlacatecolociuatl) muger diabolica, adultera; &c. (1 tlacatecolociuatl)

tlacatecolohuitztli : cierto abrojo o espino. (2 Tlacatecolovitztli) otros. (1 tlacatecolovitztli)

abrojos

tlacatecolonotza, ni : ydolatrar o inuocar al demonio. pre: onitlacatecolonotz. (2) ydolatrar. (1) tlacatecolonotzaliztli : assi. (1) ydolatria, o inuocacion del demonio. (2) ynfidelidad

tlacatecolonotzqui : ydolatra, o inuocador de demonios. (2) ynfiel no christiano. (1) tlacatecolooquichtli : diabolico hombre. (2)

ydolatra. (1)

tlacatecolotl : demonio o diablo. (2) idem. (Tlacatecolutl: diablo.) (2 Tlacateculutl) diablo. (2 Tlacatecolutl) diablo. (1) demonio. (1) tlacatecolotl + : demonio tener. (1 yticca yn tlacatecolotl) endemoniado. (2 Itic monaualtia in tlacatecolotl) endemoniado. (1 ytic monaualtian tlacatecolotl) engaos poner y artificios para daar a otro. (1 miectlam[n]tli yctech tlachichiuilia yn tlacatecolotl) tlacatecoloxocohuitztli : Tlacatecoloxocouitztli) otro genero de abrojo o espino. (2 diabolica cosa. (1) nacer. (1)

tlacatecoloyotl : cosa diabolica. (2) tlacati, ni :

nacer. pre: onitlacat. (2)

tlacati + : nacer despues de otro. (1 tepan ni, tlacati) nacer otra vez. (1 occeppa ni, tlacati) nacer por fuera. (1 pani ni, tlacati) nacer de dentro. (1 tlaticpa ni, tlacati) tlacati +, ni : nacer alapofre, o despues de otros. pret: tepan onitlacat. (2 Tepan nitlacati) tlacati +, nicno : idem. (Yenicnoti: venir a estado de miseria y de pobreza. pre: ye onicnot.) (2 Ye nicnotlacati) empobrecerse. (1 ye nicnotlacati) tlacati +, ti : nacemos con esta naturaleza y condicion, o inclinacion. (2 Niman yuh ypan titlacati) tlacatihua : nacer gentes. (2 Tlacatiua)

tlacatihua, + : no nacer dos vezes. i. que despues dela muerte, no ay remedio de tornar abiuir otra vez encfte m[n]do. (2 Ayoppa in tlacatiua, ayoppa in piltiua) tlacatilia, anite : tratar mal e inhumanamente a otro. pre: aonitetlacatili. (2) tratar mal a otro. (1) tlacatilia, nite : engendrar a otro, o tratar bien y humanamente a otro. pr: onitetlacatili. (2) engndrar. (1) tratar humanamente a otro. (1) tlacatilia, nitla : engendrar algo, formar o reduzir a cierta foma, o sacar pollos las aues. pre: onitlatlacatili. (2) formar reduzir a cierta forma. (1) sacar pollos las aues. (1) engndrar. (1) tlacatilizilhuitl : (1) nauidad. (1) tlacatilizpan; + : Tlacatilizpan; no) dia o festiuidad de nacimiento. (2) dia de nascimiento.

en mi natiuidad, o enel tiempo de mi nacimiento. (2

tlacatilizpan; no :

en mi natiuidad, o enel tiempo de mi nacimiento. (2) nacimiento de

tlacatiliztli : nauidad. (1) nacimiento o generacion humana. (2) cosas animadas. (1) generacion. (1)

tlacatiliztli + : generacion venidera. (2 Quin tlacatiliztli) condicion natural. (1 yuh ipan tlacatiliztli) generacion otra vez. (1 yc oppa tlacatiliztli) propriedad natural. (1 niman yuh tlacatiliztli) seg[n]da generaci[n], o natiuidad (2 Icoppa tlacatiliztli) condicion, o inclinacion natural. (2 Iuhqui tlacatiliztli) condicion natural. (2 Iuh ipan tlacatiliztli) tlacatl : ombre o muger. (1) persona, o seor. (2) seor soberano. (1) persona. (1) hombre,

tlacatl + : idem. (Tecpan nemini: cortesano.) (2 Tecpan tlacatl) mansa cosa. (1 cenca tlacatl) antiguo o anciano. (1 yeueue tlacatl) antiguo o anciano. (1 yeuecauh tlacatl) judio. (1 judio tlacatl) labrador o aldeano. (2 Milla tlacatl) antiguo, o anciano. (2 Yeuecauh tlacatl) natural de otra tierra. (1 vehca tlacatl) diciplinado virtuoso. (1 yxtlamatca tlacatl) labrador rustico. (1 milla tlacatl) prudente y auisado. (2 Mimatca tlacatl) aldeano. (1 milla tlacatl) diciplinado virtuoso. (1 mimatca tlacatl) vezino mio. (1 nocalnanac tlacatl) afable persona. (1 muchi tlacatl ytlao) cibdadano. (1 vei altepetlipan tlacatl) menguado. (1 yuhca tlacatl) idem. (Nocalecapo: mi vezino.) (2 Nocalnauac tlacatl) tlacatlacua, ni : ayunar. preterito: onitlaca tlaqua. (2 Tlacatlaqua, ni) (1 ni, tlacatlaqua) tlacatlacualiztica : tlacatlacualiztli : tlacatlacuani : tlacatlacuilo : ayunando, o conayuno. (2 Tlacatlaqualiztica) ayuno. s. el acto de ayunar. (2 Tlacatlaqualiztli) ayunador. (2 Tlacatlaquani) ayunar.

ayunador. (1 tlacatlaquani) pintor de hombre. (1) pintura de hombres. (1)

tlacatlacuiloliztli :

tlacatlalia + : ynquieta cosa sin reposo. (1 amo tlacatlalia) para o desasossegado. (2 Amo tlacatlalia) tlacatlatoctli : tlacatli : nacido en casa esclauo. (1) dia. (2)

inquieto que no

sieruo nacido en casa. (1)

dia. (1)

tlacatli + : dos dias. (1 ontetl tlacatli) dos dias. (2 Ontetl tlacatli) tlacatlo + :

dia pequeo. (1 acmo vei tlacatli)

(2 Iudio tlacatlo judio o judia) ensuziada cosa. (1)

tlacatzactililli : tlacatzahualli : tlacatzahuani :

ensuziada cosa. (1 tlacatzaualli) estragador. (1 tlacatzauani) ensuziador. (1 tlacatzauani)

tlacatzauhtli :

estragado. (1) :

ensuziada cosa. (1)

tlacauhtia, ninote tlacauhtiquizalli :

hazer esclauo a otro. (1) desamparado assi. (1 tlacauhtiquialli) espacio de lugar. (1)

tlacauhtli : dexada cosa. (1) sobrada cosa. (1) espacio de lugar, o cosa dexada, o sobras. (2)

tlacauhtli + : encargada cosa desta manera. (1 tetech tlacauhtli) idem. (Tetech tlacaualli: cosa encargada, encomendada o comprometida.) (2 Tetetech tlacauhtli) tlacaxahualiztli : tlacaxahuani : desbastamiento. (1 tlacaxaualiztli)

desbastador. (1 tlacaxauani)

tlacaxahuilia, nite : aliuiar la carga o el tributo a otro, o desc[n]tar dela deuda. preterito: onitetlacaxauili. (2 Tlacaxauilia, nite) descontar dela deuda. (1 nite, tlacaxauilia) tlacaxanaltia, nite : hazer afloxar algo a otro. p: onitetlacaxanalti. (2)

tlacaxancailpiliztli : atadura tal. (1) tlacaxancailpilli : atada cosa assi. (1)

tlacaxaniliztli : afloxamiento. (1) tlacaxanilli : tlacaxauhtli : afloxado. (1) desbastada cosa. (1) cosa afloxada, o desbastada. (2)

tlacaxiltia, nitla : onitlatlacaxilti. (2) tlacaxinachchotl : tlacaxinachotl :

henchir algo de cosas liquidas hasta la mitad. pre: vaso o vasija henchir hasta la mitad. (1) generacion como linage. (1)

generacion o linage humano. (2)

tlacaxinachtin : principio dela generacion humana. s. adan y eua, o otros assi que en alguna parte del mundo comien[n] a multiplicar y criar hijos. (2) tlacaxinachtli : simiente de varon. (1) simiente devaron o de muger. (2)

tlacaxitia, nitla : demediar o henchir algo hasta la mitad. (2) mediar o demediar hnchir hasta la mitad. (1) demediar, henchir algo hasta la mitad. (1) tlacaxotl : crisol para fundir oro. (1) tlacaxoxouhcatiliztli : idem. esclauo.) (2) libertad. (1) tlacaxoxouhcayotl : (Tlaca__xoxouhcayotl: libertad del que es libre y no libertad. (1)

libertad del que es libre y no esclauo. (2)

tlacaxoxouhqui : como quiera. (1) tlacaxxotl : tlacayotica :

libre o horro. (2)

libre nacido en libertad. (1)

horro libre,

crisol para derretir metal, o cosa semejante. (2) piadosa y humanamente. (2) humanamente. (1)

tlacayotl : cosa humana y piadosa, o la humanidad. (2) cosa humana y piadosa, o la humanidad. (2) humanidad. (1) franqueza liberalidad. (1) tlacayotl + : ynhumano sin caridad. (1 atle ytechca tlacayotl) pecado cntra natura. (1 amo tlacayotl) mansedumbre. (1 cenca tlacayotl) ynhumano ser. (1 atle notechca tlacayotl) tlacazaltia, ni : criar hijos o nios, y doctrinallos. pre: onitlacazcalti. (2) tlacazcalti : ama de nio. (1) tlacazcalti = : tutor. (1) = : ama de nio, ayo o aya, o tutor. (2) ayo oaya. (1)

tlacazcaltiani (2 tlacazcalti) diciplinar o doctrinar. (1) criar nio. (1) ayo oaya. (1) tutela de aqueste. (1) criado dende nio n casa.

tlacazcaltia, ni tlacazcaltiani :

lo mesmo es que tlacazcalti. (2)

tlacazcaltiliztli : criana tal. (1) tlacazcaltilli : (1)

criana o doctrina dedos. (2)

nio o pupilo, criado en casa. (2)

tlacazolchichihuale : tlacazolli + :

tetuda de grandes tetas. (1 tlacaolchichiuale)

gloton. (1 vey tlacaolli) glotonear. preterito: onitlacaollotic. (2 Tlacaolloti, gula. (1 tlacaollotl)

tlacazolloti, ni : ni) tlacazollotl :

glotonia, o gula. (2 Tlacaollotl)

tlacazolnanahuati : tlacazolnanahuati, ni

buuoso assi. (1 tlacaolnanauati) : buuas tener assi. (1 ni, tlacaolnanauati) buuas

tlacazolnanahuatl : buuas grandes y pestilenciales (2 Tlacaolnanauatl) de grandes llagas. (1 tlacaolnanauatl) tlacazoloa, nino tlacazoloti : tlacazoloti, ni : comer desmesuradamente. (1 nino, tlacaoloa)

goloso. (1 tlacaoloti) : glotonear. (1 ni, tlacaoloti)

tlacazolti, ni : glotonear. preterito: onitlacaoltic. (2 Tlacaolti, ni) golosinear. (1 ni, tlacaolti) tlacazoltiliztli : tlacazotl + : golosina. (1 tlacaoltiliztli)

desmelenado. (1 q[ua] tlacaotl)

tlacaztalli : indio o india blanca y ruuia, que nace assi. (2) cano o muy blanco y ruuio yndio de su natural. (1) blanca persona y ruuia de su natural entre los yndios. (1) tlaceahuiani : apagador de fuego. (1 tlaceauiani)

tlacealtilli : persuadido y vencido paraque haga algo, el que antes no consentia ni quera condecender. &c. (2) tlacecececniquixtiliztli : distinction tal. (1)

tlacececniquixtiani : escogedor o apartador, que pone aparte algunas cosas que estauan con otras, o el que pone cada cosa porsi aparte. (2) tlacececniquixtiliztica : apartando cada cosa, y poniendola por si desta manera. (2) distinctamente. (1) tlacececniquixtiliztli : (2) especie de cosas. (1) tlacececniquixtilli : tlacececnitlalilli : tlacecehuiani : diuision tal. (1) partimiento. (1) apartamiento o escogimiento tal. distinguida cosa. (1)

cosa escogida o apartada assi. (2) diuidida cosa. (1)

pacificador enesta manera. (1 tlaceceuiani)

tlacecehuilia, mo : aplacarse y concertarse los discordes. (2 Motlaceceuilia) auenirse los discordes. (1 motlaceceuilia) concertarse los discordes. (1 motlaceceuilia) tlacecehuilia, nino : ygualarse enesta manera. (1 nino, tlaceceuilia) tlacecehuilia, nite : aplacar al enojado. pre: onitetlaceceudi. o apaziguar alos reidos. (2 Tlaceceuilia, nite) pacificar, hazer paz. (1 nite, tlaceceuilia) entreuenir, poniendo paz. (1 nite, tlaceceuilia) concertar alos discordes. (1 nite, tlaceceuilia) amansar al yrado. (1 nite, tlaceceuilia) reconciliar hazer alos reidos. (1 nite, tlaceceuilia) paz poner entre los discordes; busca pacificar. (1 nite, tlaceceuilia) tlacecehuiliztli : tlacecehuilli : tlaceceuilli) tlacecehuilli pacificacion tal. (1 tlaceceuiliztli) enfriada cosa assi. (1

aplacado assi. (2 Tlaceceuilli) + :

pacificada tierra. (1 yaoyotica tlaceceuilli) cosa fresca enefriada. (2)

tlacecelililli :

enfriada agua. (1)

tlacecemeltilli : desenhadado. (1) tlacecemmanaliztli : derramamiento assi. (1) mayz, o de cosa assi, por el suelo. (2) tlacecemmanalli : derramada cosa assi. (2) tlacecemmanani : tlacecemmanqui : derramador tal. (1 tlacec[m]manani) derramador tal. (1) idem. derramador tal. (2) derramamiento o esparzimiento de

(Tlacecemmanani: derramador tal.) (2)

tlacecemmantin :

desbaratada gente. (1)

gente descarriada, o derramada. (2) cosa derramada o

tlacecemmantli : desparramado. (1) esparzida por el suelo. (2)

desconcertada cosa assi. (1)

tlacecempohualoni : sumario de sumas. (1 tlacecempoaloni) sumadas. (2 Tlacecempoaloni) tlacecen + : tlacecen)

sumario de cosas

muchas y differentes cosas, o de diuersas maneras. (2 Amo an disposicion tal. (1 tlacecencaualiztli) distinctamente. (1) distinction tal. (1) cosa

tlacecencahualiztli :

tlacecentlamantililiztica : tlacecentlamantililiztli :

tlacecentlamantililli : distinguida cosa. (1 tlacecentlam[n]tililli) diuidida o apartada assi. (2) tlacecentlamantiliztica : tlacecentlamantiliztli : tlacecepanoliztli : diuidida o apartadam[n]te. (2) diuision o apartamiento de cosas. (2)

aadidura assi. (1) aadidas palabras. (1) hazer frio o fresco. (2) frescor assi, o frio. (2)

tlacecepanolli tlatolli : tlaceceya : hazer frio. (1)

tlaceceyaliztli : frescor o frescura. (1) tlacectli : tostada cosa assi. (1) cacao. &c. (2)

cosa tostada, assi como garuanos, pepitas, cosa cubierta de el acto de

tlacehualcaltilli : cubierta cosa assi. (1 tlaceualcaltilli) sombra. (2 Tlaceualcaltilli)

tlacehualhuiliztli : escurecimiento o sombra. (1 tlaceualhuiliztli) guarecerse y refrigerarse ala sombra de algo. (2 Tlaceualhuiliztli) tlacehualhuilli : cubierta cosa assi. (1 tlaceualhuilli) (2 Tlaceualhuilli) tlacehuili : apagado fuego. (1 tlaceuili.)

cosa cubierta de sombra.

tlacehuilia, nite : apagarle a otro la c[n]dela o el fuego. pre: onitetlaceuili. (2 Tlaceuilia, nite) apagar el fuego a otro. (1 nite, tlaceuilia) aplacar o apaziguar a los enemistados. (1 nite, tlaceuilia) tlacehuiliztli : tlaceuiliztli) apagamiento de fuego. (1 tlaceuiliztli) desenconamiento tal. (1

tlacehuilli : desenconada cosa assi. (1 tlaceuilli) enfriada cosa assi. (1 tlaceuilli) sosegado. (1 tlaceuilli) desapassionado assi. (1 tlaceuilli)

aliuiado. (1 tlaceuilli) cosa enfriada, o cosa amatada, o cosa mitigada y desenconada, o cosa aliuiada del trabajo. (2 Tlaceuilli) tlaceliani : receptor o recebidor. (1) t[m]bien del que suele comulgar. (2) tlaceliayan : esta riendo. (2) prado de yerua. (1) el que recibe alguna cosa. y dizese

lugar fresco, assi como prado verde que se recebiminto. (1) el acto de recebir lo

tlaceliliztli : recebimiento assi. (1) q[ue] dan a alguno. (2) tlacelilli : tlacelpatia : admitido. (1) floresta. (1) idem.

cosa recebida o admitida. (2) ser el lugar fresco y deleytoso. (2) (Tlacelpatia: ser el lugar fresco y deleytoso.)

tlaceltia : floresta. (1) (2) tlacemana, ni :

porfiar en bien o perseuerar. (1) perseuerantemente, o con perseuerancia assi. (1)

tlacemanaliztica : continuadamente. (1) perseuerancia y constancia. (2)

tlacemanaliztli : duracion tal. (1) porfia assi. (1) perseuerancia o continuacion delo comentado. (2) tlacemanalli :

cosa tomada apechos y c[n]tinuada (2) perseuerante. (1) constante y

tlacemanani : porfiado enesta manera. (1) perseuerante. (2) tlacemanca : tlacemanqui : tlacemantli : (2) perpetua o continuamente. (1) idem.

(Tlacemanani: constante y perseuerante.) (2)

cosa continuada con perseuerancia y tomada apechos, o adestajo. suma enla cuenta. (1)

tlacematililiztli :

tlacematiliztli : el acto de derretir muchos pedaos de metal juntos. (2) tlacemelleltilli : tlacemeltilli : desenhadado. (1)

desenhadado. (1) el que entodo sobrepuja y

tlacemicahua : no tener par niygual. (1 tlacemihcaua) excede a los otros. (2 Tlacemicaua) tlacemicnopilhuiani : bienauenturado y dichoso. (1) bienauenturadamente. (2) bienauenturana. (1)

bienauenturado. (2)

tlacemicnopilhuiliztica : tlacemicnopilhuiliztli :

bien auenturana. (2)

tlacemicnopilhuiloya : bienauenturana, s: el lugar de la gloria. (1)

tlacemicnopilhuiloyan : lugar de gloria y bienauenturana. (2) tlacemilcahualiztli : quitamiento dela memoria. (1 tlacemilcaualiztli) perpetuo. (2 Tlacemilcaualiztli) oluido

tlacemitalhuia, nino : determinarse con toda firmeza, o proponer y deliberar algo con entera y firme determinacion. p: oninotlacemitalhui. (2) deliberar o proponer determinadamente de hazer algo. (1) determinar y proponer de hazer algo. (1) tlacemito : determinado assi. (1) tlacemitoani : el que propone assi alguna cosa. (2)

tlacemitoliztli : deliberacion tal. (1) proposito assi. (1) pato partido o concierto. (1) promessa o prometimiento. (1) determinacion tal. (1) determinacion, o deliberacion tal, prometimiento, o pacto firme. (2) tlacemitoliztli tlacemitolli : (2) tlacemittani : + : partido, o concierto determinado. (2 Iuh tlacemitoliztli) firme promessa, o determinacion assi.

deliberada cosa assi. (1) embeuecido. (1)

atento, o embeuecido enalguna cosa. (2)

tlacemixnahuatilli : despedido assi. (1 tlacemixnauatilli) condenado assi. (1 tlacemixnauatilli) despedido, o condenado enteramente y para siempre: (2 Tlacemixnauatilli) tlacemixnahuatiltin : despedidos, o condenados assi. (2 Tlacemixnauatiltin)

tlacemmachiyotiliztli : registro. (1 tlacemmachiotiliztli) el acto de registrar todo lo que va enel nauio, o cosa semejante. (2 Tlacemmachiotiliztli) tlacemmanalli : tlacemmanca : cntinuada cosa. (1) continuamente. aduerbio. (2) cosa esparzida, o

tlacemmantli : ahuyentada cosa assi. (1 tlacemm[n]tli) derramada por el suelo. (2) tlacemmatqui : embeuecido. (1) perseuerancia y constancia. (2)

el que freq[ue]nta y continua alguna cosa con

tlacemmiyahuayotitica : sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1 tlacemmiyauayotitica) tlacemololiztli : herencia assi. (2) tlacemololo : tlacemololoani : eredero vniuersal. (1) heredero vniuersal. (2)

el que lo hereda todo. (2) erencia assi. (1) cosa alegre y prospera, que da entero

tlacemolololiztli :

tlacempactiani : prospera cosa. (1) contentamiento. (2)

tlacempanahuia :

cosa q[ue] excede y sobrepuja a todo lo demas. (2 Tlacempanauia) grande sobre manera. (2 Tlacempanauia yc vei) mayor de todos. (1 tlacempanauia yn ycvey) suma enla cuenta. (1

tlacempanahuia ic huei : tlacempanahuia in icuei : tlacempohualiztli : tlac[m]poualiztli) tlacempopolhuia, nite

orden continuada. (1 tlacempoaliztli) suma en cuenta. (2 Tlacempoaliztli) :

destruirle la hazienda a otro del todo. (1)

tlacempopoloani : destruidor tal. (1 tlac[m]popoloani) tlacempopololli : destruida hazienda assi. (1) tlacen neloliztica : tlacen neloliztli : mezcladamente. (1) mezcla assi. (1 tlac[n] neloliztli) mezcladamente. (1) cosa destruida del todo. (2)

tlacen nenepanoliztica : tlacen nepanoliztli : tlacencahua + :

mezcla assi. (1)

rehazer. (1 occeppa ni, tlacencaua) aparejadamente, o con aparejo y adereo. (2

tlacencahualiztica : Tlacencaualiztica)

tlacencahualiztli : aparejo tal. (1 tlacencaualiztli) composicion tal. (1 tlacencaualiztli) disposicion tal. (1 tlacencaualiztli) adereo tal. (1 tlacencaualiztli) aparejo, o adereo. (2 Tlacencaualiztli) tlacencahualiztli + : rehazimiento assi. (1 occeppa tlacencaualiztli)

tlacencahualli : adereada cosa. (1 tlacencaualli) dispuesta cosa. (1 tlacencaualli) aparejada cosa assi. (1 tlacencaualli) proueyda cosa. (1 tlacencaualli) cosa aparejada, adereada, atauiada, o adornada. (2 Tlacencaualli) tlacencahualtia, nite : deseredar, o quitar a otro quanto tiene y priuarlo de todo lo que possee pre: onitetlacencaualti. (2 Tlacencaualtia, nite) priuar de algo a otro. (1 nite, tlacencaualtia) deseredar. (1 nite, tlacencaualtia) tlacencahualtilli : tlacencahualtitoc : deseredado. (1 tlacencaualtilli) estar todo aparejado y apunto (2 Tlacencaualtitoc) aparejador. (1 tlacencauani)

tlacencahuani : componedor assi. (1 tlacencauani) aparejador assi. (2 Tlacencauani)

tlacencahuilia, nite : orden o buen concierto poner a otros. (1 nitetlacencauilia) aderear o aparejar algo para otros. pre: onitetlacencauili. (2 Tlacencauilia, nite) concierto y orden poner enla republica. (1 nite, tlacencauilia) dar buen orden y concierto. (1 nite, tlacencauilia) aderear algo para otro. (1 nite, tlacencauilia)

tlacencauhtli : aparejada cosa assi. (1 tlac[n]cauhtli) guarnecido. (1) perfecta cosa. (1) compuesta cosa assi. (1) dispuesta cosa. (1) adereada cosa. (1) cosa adereada y aparejada. (2) tlacencenuipantli : orden continuada de qualquier cosa que esta o va concertada como en procession o cosa assi. (1) tlacenchicahualli : cosa fortificada entera y perpetua, o cosa confirmada y fortalecida. (2 Tlacenchicaualli) tlacenchicahualli tlacencualtililli : + : confirmado assi. (1 graciatica tlacenchicaualli) justificado y purificado enteramente. (2 Tlacenqualtililli)

tlacencuilia, nite : tomar a otro todo lo que tiene y despojarlo perpetua y enteramente dello pre: onitetlacencuili. (2) despojar a otro de quanto tiene. (1) tlacencuitl : cabo. (2) cntinuada cosa. (1) cosa tomada assi, o adestajo y hasta el mezclada cosa. (1) cosa rebuelta y mezclada idem. (Tlacennelolli:

tlacennelolli : mesturada cosa. (1) c[n] otra, o con otras. (2)

tlacennepanolli : mesturada cosa. (1) mezclada cosa. (1) cosa rebuelta y mezclada c[n] otra, o con otras.) (2) tlacenquetzaliztica : continuadamente. (1)

perseuerantemente. (2)

tlacenquetzalli : cntinuada cosa. (1) p[er]seuerante. (2) tlacenquetztli : cntinuada cosa. (1) hasta el fin y p[er]seuerante.) (2) tlacenquimilolli + :

cosa continuada hasta el fin y idem. (Tlacenquetzalli: cosa continuada

repuesto. (1 nepapan tlacenquimilolli)

tlacenquimiloloni + : vn tercio de carga, o cosa semejante. (2 Nepapan tlacenquimiloloni) tlacenquixtiani : escogedor tal. (1) tlacenquixtiliztli : reduzimiento. (1 tlac[n]quixtiliztli)

tlacenquixtiliztli yyacac tlaanaliztli : escogimiento assi. (1) tlacenquixtilli : escogido assi. (1) ayuntada y junta. (2) cosa escogida y puesta porsi aparte, o cosa

tlacenquiza : auer abundancia de todas las cosas. (1 tlacenquia) abundancia auer de qualquier cosa. (1 tlacenquia) auer habundancia de todo lo necessario ala vida. (2 Tlacenquia) tlacentecpanalli : orden continuada de qualquier cosa que esta o va concertada como en procession o cosa assi. (1) cosa enteramente y con concierto puesta y ordenada. (2)

tlacentelchihualiztli : reniego del renegado. (1 tlacentelchiualiztli) maldicion perpetua, o menosprecio entero de alguna cosa, o el acto de despedir y desechar de todo [n]todo alg[n]a cosa. (2 Tlacentelchiualiztli) tlacentelchihualtin : malditos, o malditas assi. (2 Tlacentelchiualtin) el que maldize

tlacentelchihuani : renegador o renegado. (1 tlacentelchiuani) desta manera, o el que reniega. (2 Tlacentelchiuani)

tlacentemaliztli : ayuntamiento tal. (1) recogimiento assi. (1) ayuntamiento, o mont[n] de mayz, o de cosa semejante, o el acto de ay[n]tallas juntamente en vn lugar. (2) tlacentemalli : ayuntada cosa assi. (1) cosa ayuntada assi. (2)

tlacentemaloyan : recogimiento el lugar donde algo se recoge. (1) el lugar donde recogen, o ayuntan y amontonan el dicho mayz y semillas o otras cosas semejantes. (2) tlacententli cuahuitl : tinada de madera. (1 tlacententli q[ua]uitl) tlacentetiliani : ayuntador desta manera. (1 tlac[n]tetiliani) tlacentetiliztli : juntura assi. (1)

tlacentililiztli : el acto de ayuntar vna cosa con otra, haziendo de dos, o tres vna. (2 Tlac[n]tililiztli) tlacentiliztli : idem. (Tlac[n]tililiztli: el acto de ayuntar vna cosa con otra, haziendo de dos, o tres vna.) (2) tlacentlalilamatl : ynuentario. (1) inuentario. (2)

tlacentlalilia, nino : examinarse pensando sus pecados. &c. pre: oninotlacentlalili. (2) ayuntar y recoger los peccados, trayendo los ala memoria para los confessar. (1) recoger o ayuntar los pecados para confessarse dellos. (1) tlacentlaliliztli : recogimiento assi. (1) ayuntamiento tal. (1) rimero. (1) ayuntamiento, o recogimiento de algo. (2) tlacentlalilli : pato partido o concierto. (1) cosa. (1) cosa ayuntada en vno y recogida. (2) rima o ayuntada

massa de tributos. (1)

tlacentlalillitlacalaquilli : ayuntamiento, o massa de tributos. (2) tlacentlaliloyan : recogimiento el lugar donde algo se recoge. (1) donde se ay[n]ta y recoge algo. (2) tlacentlaliltin : acaudilladagente. (1) tlacentlamiani : consumidor. (1) el lugar

tlacentlamiliztli : esfuero en esta manera. (1 tlac[n]tlamiliztli) el acto de c[n]sumir y acabar todo q[ua]nto auia, oel entero cuidado y diligencia q[ue] se pone en algun negocio. (2)

tlacentoquilizpohualiztli : Tlacentoquilizpoaliztli) tlacentoquiliztli : tlacenuatilli : tlacenuipantli :

orden continuada delo que se cuenta. (2

orden continuada. (1)

despedido assi. (1) cosa que va bi[n] adereada y puesta en orden. (2) el acto de mitigar algo, o

tlacepohualiztli : souajadura. (1 tlacepoaliztli) de amortiguallo. (2 Tlacepoaliztli) tlaceppahuillo : Tlaceppauillo)

la primervez que labran el mayz despues de nacido. (2

tlacetililiztli : ayuntamiento tal. (1) tlacetililtin : ayuntadas assi. (1) lisonjeado. (1) lisongeado. (2) el acto de

tlachachamauhtli :

tlachachayahualiztli : derramamiento assi. (1 tlachachayaualiztli) esparzir y sembrar por el suelo. (2 Tlachachayaualiztli) tlachachayauhqui : derramador tal. (1) cosa assi por el suelo. (2) tlachachayauhtli :

esparzidor o derramador de trigo o de

cosa esparzida assi. (2) cosa muy mojada y hecha vna sopa de

tlachacuanilli : mojado. (1 tlachaquanilli) agua, assi como ropa. &c. (2 Tlachaquanilli) tlachali : estrenador. (1)

estrenador de alguna cosa nueua. (2) idem. (Tlachali: estrenador de alguna cosa

tlachaliani : nueua.) (2)

estrenador. (1)

tlachaliliztica : estrenando algo. (2) tlachaliliztli : tlachalilli : estrenadura de cosa nueua. (2) estrenada cosa. (1) cosa estrenada. (2) dedicada, o estrenada

tlachalilli + : dedicada yglesia. (1 teocalli tlachalilli) yglesia. (2 Teocalli tlachalilli) tlachayahualiztli : sembradura tal. (1 tlachayaualiztli)

tlachayahuani : sembrador tal. (1 tlachayauani) esparzidor o sembrador tal. (2 Tlachayauani) tlachayauhtli : s[m]brada cosa assi. (1)

derramador tal. (1 tlachayauani)

cosa esparzida assi. (2) colchero que las haze. (2

tlachcahuipilzoc : Tlachcauipiloc) tlachcahuipilzotl :

colchero. (1 tlachcauipiloc) colcha. (2 Tlachcauipilotl)

tlachcahuipilzotl cochihuani : tlachcayotl : aue. (2)

colcha de cama. (1 tlachcauipilotl cochiuani) la pluma mas delicada y blanda del

pluma delicada y blanda. (1)

tlachchihual necupatli : tlachcuitl : cesped. (1)

lamedor o xaraue. (2 Tlachchiual necupatli) cesped. (2)

tlachia, ni : mirar o ver. pre: onitlachix. o atalayar. (2) ver o mirar algo. (1) desembriagarse. (1) veer. (1) edadtener assi. (1) atalayar assi. (1) mirar. (1) resuscitar levntarse. (1) tornar en su seso el loco. (1) tlachia + : mirar con mucho cuidado y diligencia, como el atalaya. (1 nouiampa ni, tlachia) mirar al cielo. (1 ylhuicacpa ni, tlachia) ojear, mirar a vn cabo y a otro. (1 auiccampa ni, tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 nonelo ni, tlachia) yr ayer otra vez. (1 yenoceppa non, tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 nouiampa ni, tlachia) esconderse para acechar. (1 nichtaca tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 noui[m]pa ni, tlachia) mirar de arriba abaxo. (1 tlani ni, tlachia) mirar adentro. (1 tlecopa non, tlachia) pintura de vn color. (1 ancecni tlachia tlacuilolli) desuergonado y presuntuoso. (2 Ayac ixco tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 auic ni, tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 ypanocan ni, tlachia) baxar los ojos. (1 tlalchi ni, tlachia) ynclina se. (1 tlalpan ni, tlachia) distante assi. (1 amo yuan tlachia) mirar alexos. (1 vehcani, tlachia) corto de vista. (1 amoveca tlachia) atreuerse con desuerguena. (1 ateixco ni, tlachia) hombre de dos caras y doblado. (2 Tepapaquiliztica tlachia) ser atreuido, y desuergonado. (2 Ateixco tlachia) distar en perfection o mejoria. (1 amoneuan tlachia) menor deedad, s: el q[ue] esta debaxo de tutor. (1 ayamo tlachia) menospreciador. (1 atleipan tlachia) mirar por diuersas p[ar]tes. (1 nonoca ni, tlachia) menospreciar. (1 atle ipan ni, tlachia) mirar de arriba abaxo. (1 tlallampani, tlachia) tlachia +, n : asechar mir[n]do lo que se haze. (2 Ichtaca tlachia, n) mirar arriba. (1 n, acopa tlachia) mirar arriba. (1 n, aco tlachia) mirar al cielo. (1 n, acopa tlachia) tlachia +, ni : mirar atodas, o por todas partes. prete: nonoca onitlachix. (2 Nonoca nitlachia) abaxar los ojos, mirando hazia el suelo. prete: tlalchi onitlachix. (2 Tlalchi nitlachia) mirar a todas partes. preter: ipanocan onitlachix. (2 Ipanocan nitlachia) mirar al traues o de lado con afection. (1 no, nacaztlampan nitlachia) mirar atras. (1 noteputzcopa nitlachia) mirar de arriba abaxo. (1 tlalchipa nitlachia) saber o entender lo que otro tiene o trata dentro de si, o interiormente. (1 teitic nitlachia) mirar en derredor. (1 nino, malacachoa yn nitlachia) mirar arriba. (1 acouic nitlachia) desdear o menospreciar. (1 atleipan nitlachia) ser atreuido y desuergonado. prete: ateixco onitlachix. (2 Ateixco nitlachia) mirar hazia el suelo. pre: tlalpan onitlachix. (2 Tlalpan nitlachia) mirar atodas, o por todas partes. prete: nonelo onitlachix. (2 Nonelo nitlachia) ent[n]der y prophetizar las cosas que h[n] de acaecer en[e]l ti[m]po futuro. p: veca onitlachix (2 Veca nitlachia) mirar hazia arriba. preterito: acouic onitlachix. (2 Acouic nitlachia) idem. (Ayatemico nicmati: no se sentir la cosa, siquiera como el que suea algo.) (2 Ayatemico nitlachia) mirar atodas partes preter: nouiampa onitlachix. (2 Nouiampa nitlachia) mirar de oreja, o de traues. prete: nonacaztlampa onitlachix. (2 Nonacaztlampa nitlachia) menospreciar. (1 atcicpac nitlachia) profetizar. (1 ni, veca tlachia) tlachia +, non : mirar hazia dentro de casa. prete: caliticpa onontlachix. (2 Caliticpa nontlachia) mirar adentro. (1 caliticpa nontlachia) conocer, o alcanar asaber lo q[ue] otro piensa. prete: teitic onontlachix. (2 Teitic

nontlachia) mirar adentro. (1 tlaticpa nontlachia) entender o alcanar los pensamientos y consciencia de otro. (1 teitic nontlachia) tlachia in noyollo : tlachia iniyollo : ser circunspecto y auisado. (2 Tlachia yn noyollo) auisada y cuerda persona. (1 tlachia yniyullo)

tlachialia, nite : atalayar, o mirar si viene alguien para auisar alos que estan haziendo algo, y no querrian que los viesse nadie. p: onitetlachiali. (2) tlachialia =, nite : = tlachielia (2 tlachialia )

tlachializtica :

yngeniosamente desta manera. (1)

tlachializtli : edad de discrecion. (1) atalayadura, o el acto de mirar o ver algo. (2) vista. (1) yngenio fuera natural. (1) tlachializtli + : distancia assi. (1 amo neuan tlachializtli) asechana del que mira y nota lo que se haze. (2 Ichtaca tlachializtli) desden. (1 atleip[n] tlachializtli) menosprecio. (1 atleipan tlachializtli) tlachialoyan : atalaya, lugar alto para atalayar. (1) el lugar para atalayar, y miradero o ventana. (2) miradero, lugar de donde miramos. (1) ventana. (1) tlachialtia, nite : hazer ver algo a otro, mostrandole lo que antes no auia visto, o instruir al[m]brar y doctrinar. pret: onitetlachialti. (2) mostrar. (1) diciplinar o doctrinar. (1) criar aotro en buenas costumbres. (1) tlachialtia + : hazeme tener aficion a ello. pre: onechnacaz tlachialti. (2 Nechnacaz tlachialtia) tlachialtia +, nic : echar abuena parte lo que se dize o haze. (1 quallipan nictlachialtia) penar a otro por el talion. prete: tepan onictlachialti. (2 Tepan nictlachialtia) idem. preterito: qualli ipan onictlachialti. (Qualli ipan nicmati: idem. prete: qualli ipan onicma. (Qualli ipan niccuepa: echar las cosas ala mejor parte. prete: qualli ipan oniccuep.)) (2 Qualli ipan nictlachialtia) en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual. (2 Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual) penar por el talion. (1 tepan nictlachialtia) enderear la intencion a dios. (1 yuictzinco nictlachialtia yo dios yn notlachiualiz) tlachiamahuiani : barnizador tal. (1 tlachiamauiani) tlachiamahuiliztli : barnizamiento assi. (1 tlachiamauiliztli)

tlachiamahuilli : cosa embarnizada con azeyte de chia. (2 Tlachiamauilli) barnizada cosa desta manera. (1 tlachiamauilli) tlachiani : atalayador, o el que mira algo. (2) atalayando. (1) yngenioso assi. (1) atalaya, s: el que esta

tlachiani + : atreuido desta manera. (1 ateixco tlachiani) assechador assi. (2 Ichtaca tlachiani) idem. (Momalacachocaittani: el que mira en derredor a todas partes.) (2 Momalacachoca tlachiani) mirador, el que mira assi. (1 momalacachoca tlachiani) assechador tal. (1 ychtaca tlachiani) tlachiatiuh, ni : yr ayer. (1)

tlachic xacalli : choa o cabaa para guardar magueyes. (2) tlachica calli : cabaa para guardar los magueyes. (1) agostarse

tlachicahua : sazonarse o agostarse las sembradas. (2 Tlachicaua) algo. (1 tlachicaua)

tlachicahualiztli : fortalecimiento de alguna cosa que es fortificada o fortalecida con algo. (2 Tlachicaualiztli) forneciminto. (1 tlachicaualiztli) confirmacion tal. (1 tlachicaualiztli) tlachicahualli : tlachicaualli) tlachicahualli tlachicalolli : cosa fortalecida. (2 Tlachicaualli) + : confirmada cosa assi. (1

confirmado assi. (1 graciatica tlachicaualli)

echado assi. (1) echado assi. (1 tlachicanaualli)

tlachicanahualli :

tlachicanauhtli : echado assi. (1) tlachicauhtli : idem. (Tlachicaualli: cosa fortalecida.) (2) confirmada cosa assi. (1) tlachiccalli : tlachiccalolli : choa o cabaa para guardar magueyes. (2) echado fuera de casa por fuera. (2) idem. (Tlachiccalolli: echado fuera de casa por fuera.) (Tlachiccalolli: echado fornido. (1)

choa de viadero. (1)

tlachiccanahualli : (2 Tlachiccanaualli)

tlachiccanauhtli : idem. (Tlachiccanaualli: idem. fuera de casa por fuera.)) (2) tlachichic : tlachichiconi : instrumento. (1) tlachichictli : surzidor. (1) cepillo. (1)

escofina para limar madera. (1) rayda cosa. (1)

roador

rallada cosa. (1)

limado hierro. (1)

tlachichihua, nitla tlachichihua

: hazer amenudo algo assi. (1 nitla, tlachichiua)

+ : rehazer. (1 occeppa ni, tlachichiua)

tlachichihualcahualtilli : nio destetado. (2 Tlachichiualcaualtilli) destetado. (1 tlachichiualcaualtilli) tlachichihualiztli : renouacion assi. (1 tlachichiualiztli) adereo. s. el acto de aderear y atauiar algo. (2 Tlachichiualiztli) composicion tal. (1 tlachichiualiztli) disposicion tal. (1 tlachichiualiztli) adereo tal. (1 tlachichiualiztli) tlachichihualiztli + : rehazimiento assi. (1 occeppa tlachichiualiztli)

tlachichihualli : cosa adereada y atauiada, o cosa contra hecha fingida y falfificada. (2 Tlachichiualli) falsada cosa. (1 tlachichiualli) dispuesta cosa. (1 tlachichiualli) tlachichihualli patli : compuesta medicina. (1 tlachichiualli patli) tlachichihualli xayacat : maxcara o caratula. (1 tlachichiualli xayacat) lamedor que lame

tlachichihualnecupatli : xaraue. (1 tlachichiualnecupatli) el doliente. (1 tlachichiualnecupatli)

tlachichihualoni : instrumento de qualesquier oficiales mecanicos. (2 Tlachichiualoni) ynstrumento de qualquier arte. (1 tlachichiualoni) tlachichihualtin : Tlachichiualtin) tlachichihuani : idolos labrados y compuestos y adereados. (2 aparejador. (1 tlachichiuani)

componedor assi. (1 tlachichiuani)

tlachichihuilia, nite : armar ancadilla o lazo aotro poner celada, o trabajar de hazer mal otro. p: onitetlachichiuili. (2 Tlachichiuilia, nite) traycion hazer o tratar. (1 nitetlachichiuilia) causa dar o ocasion de que maltraten a otro. (1 nite, tlachichiuilia) tratar traycion aotro. (1 nite, tlachichiuilia) celada echar assi. (1 nite, tlachichiuilia) engaos poner y artificios para daar a otro. (1 nite, tlachichiuilia) tlachichihuilia + : engaos poner y artificios para daar a otro. (1 miectlam[n]tli yctech tlachichiuilia yn tlacatecolotl) tlachichihuiloni : tlachichilihui : tlachichiloani : tlachichilolli : al que arman lazo. (2 Tlachichiuiloni)

pararse colorado algo. pre: otlachichiliuh. (2 Tlachichiliui) el que para colorada alguna cosa. (2) cosa almagrada. (2) embermejado desta manera. (1) atormentado brauissimamente. (2) chupamiento assi. (1)

tlachichinacapololli : atormentado assi. (1) afligido assi. (1) afligido assi. (1) tlachichinaliztli : tlachichinani :

chupamiento desta manera. (1) chupador. (1)

chupador tal. (1)

tlachichinatztli : idem. (Tlachichinacapololli: atormentado brauissimamente.) (2) atormentado assi. (1) afligido assi. (1) tlachichinatztli, tlaatlamachtilli : tlachichini : tlachichinolli : tlachichinqui : remendon. (2) afligido assi. (1)

remendon. (1)

quemada cosa assi. (1) chupador. (1)

tlachichintli : caa de ahumerio que chupan los indios, o cosa embeuida. (2) caa o cauto de sahumerio. (1) chupada cosa. (1)

tlachichiquiliztli : roa. (1) raedura, de algo, o el acto d[e] raer o raspar alguna cosa. (2) raedura. (1) esponjadura desta manera. (1) tlachichiquini : tlachichiti : tlachichitl : remiendo. (1) l[im]ador tal. (1) ama de nio. (1) remiendo, o manta remendada. (2) adobada cosa assi. (1) oficio arte para

tlachichiuhcayotl : biuir. (1)

arte y ocupacion para ganar la vida. (2)

tlachichiuhqui : adereador, o el que atauia y aderea algo. (2) oficial deste arte assi. (2) maestro de arte seruil. (1) oficial desta manera. (1 tla[c]hichiuhqui) tlachichiuhtli : dispuesta cosa. (1) compuesta cosa assi. (1) cosa adereada y atauiada, o cosa fingida y falsa, assi como moneda contrahecha o cosa semejante. (2) moneda falsa. (1) aparejada cosa assi. (1) adereada cosa. (1) tlachichiutli : embeuida cosa. (1) passador que se tira con ballesta. (2)

tlachichtli : ama de nio. (2) passador tiro de ballesta. (1) tlachicochiuhtli :

siniestra cosa. (1)

tlachicohuia, nite : repartir algo a otros mal y desigualmente. (2 Tlachicouia, nite) repartir algo desigualmente. (1 nitetlachicouia) tlachicohuiani : mejorador tal. (1 tlachicouiani) mejoria desta manera. (1 tlachicouiliztli)

tlachicohuiliztli : tlachicohuilli : tlachicoitolli :

mejorado assi. (1 tlachicouilli) murmurado. (2) murmurado. (1)

tlachiconauhcayotilia : nueue en orden. (2) tlachiconcayotia : tlachicoquixtia, ni septimo en orden. (2) : pagar o dar por tercios algun dinero o cosa assi. (1)

tlachicoquixtiliztli : el acto de escatimar o de circuncidar o moderar algo. (2) desemparejamiento assi. (1) tlachicoquixtilli : cosa escatimada assi. (2) desemparejadas assi. (1) tlachicotamachihualiztli : Tlachicotamachiualiztli) descobierta culpa assi. (1)

el acto de medir tuertamente alguna cosa. (2

tlachicotamachihualli : cosa medida al reues o tuertamente. (2 Tlachicotamachiualli)

tlachicotamachihuani : el que mide tuerta y auiesamente alguna cosa. (2 Tlachicotamachiuani) tlachicotamachiuhtli : idem. (Tlachicotamachiualli: cosa medida al reues o tuertamente.) (2) medida cosa assi. (1) tlachicoueyaquililli : desemparejadas assi. (1) tlachicoueyaquiliztli : desemparejamiento assi. (1) tlachicoxeloliztli : el acto de medir falto lo que se vende por peso. (2) merma, enel peso o medida. (1) tlachicoxelolli : cosa mal medida y falta, o escatimada. (2) o en medida. (1) tlachicuacencayotia : tlachicuacenteca : tlachicuacentecca : Tlachiquacentecca) tlachicuetilia : escassa cosa en peso

sexto en orden. (2 Tlachiquacencayotia) sesmo por sesta parte. (1 tlachiquacenteca) sesmo. i. la sesta parte de alguna cosa. (2

ocho en orden. (2) nueue en orden. (2)

tlachicunauhtilia : tlachicxacalli :

cabaa para guardar los magueyes. (1)

tlachielia, mo : auisada y cuerda persona. (1) tlachielia, nino : ser circunspecto y auisado. pre: oninotlachieli. (2) tlachielia, nite : lo mesmo es que tlachialia. pret: onitetlachieli. (2) atalayar assi. (1) tlachieliztica tlachieliztli + : + : atreuidamente assi. (1 ateixco tlachieliztica) atreuimiento assi. (1 ateixco tlachieliztli)

tlachieltia, nite : ensear doctrinando y auisando con amor y con paciencia. (1) alumbrar spiritualmente. (1) tlachihua, nitla : hazer amenudo algo assi. (1 nitla, tlachiua)

tlachihuale : hazedor o seor delas criaturas. (2 Tlachiuale) autor, criador o hazedor, s: dios. (1 tlachiuale) hazedor o hazedera desta manera. (1 tlachiuale) tlachihualiztli : el acto de hazer alguna obra. (2 Tlachiualiztli) hechura de obra. (1 tlachiualiztli) exercicio de obra que se exercita. (1 tlachiualiztli) tlachihuallani, nite : forar. (1 nite, tlachiuallani)

tlachihuallanilli : persona compelida o constreida a que haga alguna cosa. (2 Tlachiuallanilli) forado assi. (1 tlachiuallanilli) tlachihualli : obra, la mesma cosa hecha. (1 tlachiualli) hecha cosa. (1 tlachiualli) criatura. (1 tlachiualli) criatura o hechura. (2 Tlachiualli)

tlachihualoctli : vino con miel. (1 tlachiualoctli) de cosa semejante. (2 Tlachiualoctli) tlachihualtia, nite

vino de miel o de granadas, o

: forar. (1 nite, tlachiualtia) constreido o forado de hazer hechura o

tlachihualtilli : forado assi. (1 tlachiualtilli) algo. (2 Tlachiualtilli)

tlachihualtontli : obra pequea desta manera. (1 tlachiualtontli) obra pequea. (2 Tlachiualtontli) tlachihuani : hazedor o hazedera desta manera. (1 tlachiuani) alguna cosa. (2 Tlachiuani) tlachihuatontli : obra pequea. (2 Tlachiuatontli)

hazedor de

tlachihuia, nite : hechizar o aojar a otro. pre: onitetlachiui. (2 Tlachiuia, nite) aojar o hechizar. (1 nite, tlachiuia) hechizar. (1 nite, tlachiuia) tlachihuicailpiya, nite : (2 Tlachiuicailpia, nite) tlachinalhuia + : ligar a otro con hechizos pre: onitetlachiuicailpi. ligar con hechizos. (1 nite, tlachiuicaylpia)

quemar los arboles. (1 quauitl nic, tlachinalhuia) cercada cosa assi. (1) idem. cosa cercada de seto. (2) (Tlachinancaltilli: cosa cercada

tlachinancaltilli : tlachinantilli : de seto.) (2) tlachinoa, ni : tlachinoani : tlachinoliztli : campos. (2) tlachinolli : chamuscada. (2) tlachinolli + :

cercada cosa assi. (1)

quemar los campos o montes. pr: onitlachino. (2) quemador delos campos. (1) quemadura assi. (1) guerra. (1) chamusquina. (1) el acto de quemar los cosa quemada assi, o

guerra. (1)

chamuscado. (1)

batalla o guerra. metapho. (2 Atl, tlachinolli) guerra o batalla. metaphora. (2 Tlachinolli teuatl)

tlachinolli tehuatl : tlachinoqui :

quemador delos campos. (1)

tlachipahua : aclarar el tiempo. (1 tlachipaua) maana del dia. (1 tlachipaua) reyr el alua. amanecer, o aclarar el tiempo. pre: otlachipauac. (2 Tlachipaua) tlachipahua + : en amaneciendo. (1 ynye tlachipaua) purgacion

tlachipahualiztli : alimpiamiento de algo. (1 tlachipaualiztli) assi. (1 tlachipaualiztli) tlachipahualli : tlachipaualli) aclarado licor. (1 tlachipaualli)

alimpiada cosa. (1

tlachipahualoni : cepillo. (1 tlachipaualoni) limpiadero qualquiera. (1 tlachipaualoni) limpiadero, o el instrumento c[n] que limpian algo. (2 Tlachipaualoni) tlachipahuani : purgatiua, cosa que purga. (1 tlachipauani)

tlachipahuatimani : tiempo sereno hazer sosegado y claro. (1 tlachipauatimani) sereno tiempo hazer. (1 tlachipauatimani) estar el tiempo sereno y claro pre: otlachipauatiman. (2 Tlachipauatimani) tlachipahuatli : cosa purificada o alimpiada. (2 Tlachipauatli) purgada cosa d[e]sta manera. (1) cosa

tlachipauhtli : aclarado licor. (1) purificada o alimpiada. (2) tlachipauhtli iztacteocuitlatl : yztacteocuitlatl) tlachiqui, ni : raspar. (1)

plata cendrada. (1 tlachipauhtli

sacar miel de maguey. (1)

tlachiquihuiloni :

encella. (1 tlachiquiuiloni)

tlachiquilizpan : tiempo de coger la miel de maguei. (1 tlachiq[ui]lizp[n]) tlachiquiliztli : rasura o raedura. (1) (2) tlachiquinaltectli : tlachiquiuhuilli : tlachittoloani : raedura, o el acto de raer alguna cosa.

labrada cosa o cortada amanera de triangulo. (1) colada cosa assi. (1)

doblegador. (1) doblegadura de algo, o el acto de

tlachittololiztli : doblegadura assi. (1) entortar o doblegar algo. (2) tlachittololli : doblegadacosa. (1)

palo torcido o doblegado. (2)

tlachiuhtli : obra, la mesma cosa hecha. (1) hecha cosa. (1) arada tierra. (1) obrada cosa. (1) engendrado. (1) cosa hecha o formada, cosa engendrada, o tierra arada y labrada. (2) tlachiuhtli tlachiuhtli, + : cosa formada en dos maneras. (2 Occan ycac yc tlachiuhtli)

+ : escusada cosa, no necessaria. (1 annen tlachiuhtli, annenca) obra pequea desta manera. (1) atalaya, s: el que esta atalayando. (1) atalaya, o el que mira el que mira al suelo.

tlachiuhtontli : tlachixqui : alguna cosa. (2)

tlachixqui + : ynclinado assi. (1 tlalpan tlachixq[ui]) (2 Tlalpan tlachixqui) tlachixticac : tlachixtimani :

el que esta mirando algo en pie. p: otlachixticaca. (2) los que estan mirando algo en pie. pre: otlachixtimanca. (2)

tlachixtinemi + : muger desuergonada, y desonesta. (1 nouiampa tlachixtinemi) deshonesta muger y desuergonada. (1 nouiampa tlachixtinemi) muger desonesta que no guarda la vista. (2 Nouiampa tlachixtinemi) tlachiyamahuiani : tlachiyamahuiliztli : tlachiyamahuilli : tlachocholniliztli : embarnizador tal. (1 tlachiyamauiani) embarnizamiento desta manera. (1 tlachiyamauiliztli) embarnizado assi. (1 tlachiyamauilli) bote de pelota. (2)

tlachochololtiliztli : bote de pelota. (1) tlachochopiniliztli : tlachochopitztli : tlachololtiani : prendido. (2) herronadas o picadas frequentadas de paxaros o aues. (2) picada cosa de muchas picaduras. (1)

ahuyentador, o el q[ue] se le solto el aue que auia cagado o ahuyentamiento tal. (2) cosa huyda o escapada assi. (2) cosa picada de aues. (2)

tlachololtiliztli : tlachololtilli : tlachopinilli :

ahuyentada cosa. (1) picada cosa assi. (1)

tlachpahuazoia, nitla : barrer algo. p: onitlatlachpauazui. (2 Tlachpauazuia, nitla) barrer. (1 nitla, tlachpauazuia) tlachpahuazoiani : tlachpana, ni : barrendero tal. (1 tlachpauazuiani.)

barrer. preterito: onitlachpan. (2) barriendo algo. (2) el acto de

tlachpanaliztica :

tlachpanaliztli : barrimiento, o barredura, s: el acto de barrer. (1) barrer. (2) tlachpanalli : tlachpanani : tlachpanoni : tlachpanqui : tlachpantli : vasura. (1) barrendero tal. (1) barredor, o el que barre. (2) escoba para barrer. (2)

escoba para barrer. (1) barrendero tal. (1) barrida cosa. (1) crismado. (1)

el que barre algo. (2)

tlachrismayotilli :

tlachtli : juego de pelota assi el lugar. (1) batel, juego de pelota con los quadriles, o el mesmo lugar donde juegan este juego. (1) juego de pelota con las nalgas. s. el el lugar donde juegan assi. (2) tlachtopaitoliztli : profecia. (1 tlachtopaytoliztli)

tlaciacahuiani :

abarcador tal. (1 tlaciacauiani)

tlaciacahuilli : abarcada cosa assi. (1 tlaciacauilli) idem. (Tlaciacapictli: idem. (Tlaciacapacholli: cosa sobarcada o lleuada de baxo el sobaco.)) (2 Tlaciacauilli) tlaciacapachoani : tlaciacapacholli : el sobaco. (2) tlaciacapictli : sobaco.) (2) idem. abarcador tal. (1) abarcada cosa assi. (1) cosa sobarcada o lleuada de baxo

(Tlaciacapacholli: cosa sobarcada o lleuada de baxo el el que consiente y haze algo, vencido de

tlacialtilli : yncitado. (1) importunaciones. (2) tlaciammictiliztli :

cansancio dado aotro. (2) cansado de otros, o afligido y

tlaciammictilli : cansado desta manera. (1) atribulado. (2) tlaciciotca antli : tlaciciotca euhtli : aue despechugada. (2) idem.

(Tlaciciotca antli: aue despechugada.) (2)

tlaciciotcaanaliztli : despechugadura tal. (1) tlaciciotcaanani : tlaciciotcaanqui : tlaciciotcaantli : despechugador tal. (1) despechugador tal. (1) despechugadaaue. (1 tlaciciotca[n]tli)

tlaciciotcaehualiztli : despechugadura tal. (1 tlaciciotcaeualiztli) tlaciciotcaeuhqui : tlaciciotcaeuhtli : tlaciciotcayehuani : tlacihuaizcaltilli : despechugador tal. (1) despechugadaaue. (1) despechugador tal. (1 tlaciciotcayeuani) delicado h[m]bre. (1 tlaciuaizcaltilli) solicitador, o el que da priessa solicitado. (1 tlaciuitilli) lunar, seal enel

tlacihuitiani : acossador tal. (1 tlaciuitiani) alos que trabajan. (2 Tlaciuitiani) tlacihuitilli : acossado assi. (1 tlaciuitilli) cosa solicitada assi. (2 Tlaciuitilli)

tlacihuiztli : lunar seal del cuerpo. (1 tlaciuiztli) cuerpo. (2 Tlaciuiztli) tlacihuiztontli : lunar pequeo. (1 tlaciuiztontli) Tlaciuiztontli)

lunar pequeo. (2

tlacilhuiloca; + : Tlaciluiloca; no) tlacilhuiloca; no : Tlaciluiloca; no)

tachas o faltas mias, corporales y naturales. (2 tachas o faltas mias, corporales y naturales. (2

tlacilhuilocatl : tacha assi. (2) tlacilotqui : tlaciotontli : tlaciuhcayotl : tlaciuhqui : desmedrado assi. (1 tlacylotqui) descozida cosa. (2) hado o ventura. (1) hado, o fortuna. (2) astrologo, o estrellero. (2)

estrellero o astrologo. (1)

tlaciyacahuilli : metida cosa assi enel seno. (1 tlaciyacauilli) tlaciyacapacholli : metida cosa assi enel seno. (1)

tlaciyacapictli : metida cosa assi enel seno. (1) tlaciyahualiztli : remojo aquella obra. (1 tlaciyaualiztli) algo en mojo. (2 Tlaciaualiztli) tlaciyahualli : (2 Tlaciaualli) tlaciyahuani : tlaciyahuatli : remojada cosa. (1 tlaciaualli) echador tal. (1 tlaciauani) el acto de echar

cosa echada en mojo o remojada.

remojador. (2 Tlaciauani)

cosa remojada. (2 Tlaciauatli) persona saludada o

tlaciyahuhquetzalli : visitado assi. (1 tlaciauhquetzalli) visitada de otros. (2 Tlaciauhquetzalli) tlaciyahuhqui : tlaciyahuhtli : echador tal. (1 tlaciauhqui) echada cosa en mojo. (1 tlaciauhtli)

tlaciyahuiltia, nite : acossar, cansar y afligir mucho a otro, persiguiendolo y fatigandolo mucho. p: onitetlaciauilti. (2 Tlaciauiltia, nite) fatigar a otro. (1 nite, tlaciauiltia) afligir mucho a otro. (1 nite, tlaciauiltia) tlaciyahuiltilli : acossado assi. (2 Tlaciauiltilli)

tlaciyahuitilli : cansado desta manera. (1 tlaciauitilli) tlaciyotontli : descosido. (1)

tlacmauhtia, nino : lo mesmo es que tlac yauia. pre: oninotlacmauhti. (2) espantarse. (1) tlacmauhtia, nite : lo mesmo es que tlac yauia. pre: onitetlacmauhti. (2) espantar o amedrentar. (1) tlacnelilli : galardonado assi. (1) galardonado. (1) jubilado suelto de trabajo. (1) esento. (1) priuilegiado, o persona que recibio gracias, o mercedes y beneficios de otro, o q[ue] le fueron hechas mercedes y beneficios de algun

seor. (2) (1)

preuilegiado aquien se da. (1)

premiado. (1)

franco priuilegiado.

tlacnelilmati, ni : ser agradecido, o dar gracias por los beneficios recebidos. pre: onitlacnelilmat. (2) gratificar al mayor. (1) tlacnelilmatini : agradecido assi. (2) tlacneliltitinemi, ni : jubilado ser. (1)

tlacnopilhuia, ni : recebir mercedes, o alcanar lo deseado, o cosa prouechosa. pre: onitlacnopilhui. (2) lograr de alguna cosa. (1) ganancioso ser. (1) tlacnopilhuia + : sacrificando impetrar. (1 ventica ni, tlacnopilhuia)

tlacnopilhuiani : merecedor. (1) el que recibe mercedes assi, o persona dichosa y bienauenturada y bieufortunada. (2) bienauenturado y dichoso. (1) ganancioso. (1) dichoso. (1) tlacnopilhuiani = : = tlacnopilhuiqui (2 tlacnopilhuiani) agua de

tlacnopilhuilizatl : bienauenturana. (1) tlacnopilhuiliztica : dichosamente. (1)

agua de gracia y de bienauenturana. (2) bienauenturadamente. (2)

bienauenturadamente. (1)

tlacnopilhuiliztli : ganancia. (1) conseguimiento tal. (1) bienauenturana conseguida, o alcanada, o consecucion de mercedes. s. el acto de alcanallas y conseguillas. (2) mereciminto. (1) ympetracion. (1) bienauenturana. (1) tlacnopilhuiliztli + : dones o mercedes copiosas y enteras de la bienauentur[n]a. (2 Nec[n]cuiltonoliz tlacnopilhuiliztli) merecimiento grande. (1 vey tlacnopilhuiliztli) tlacnopilhuilli : conseguida cosa assi. (1) ympetrado. (1) bienauenturado y dichoso. priuado

tlacnopilhuiqui : lo mesmo es que tlacnopilhuiani. (2) (1)

tlacnotililli : desposseido y priuado de cosa amada, o prouechosa. (2) de cosa amada. (1)

tlacnotlacatililli : idem. (Tlacnotililli: desposseido y priuado de cosa amada, o prouechosa.) (2) priuado de cosa amada. (1) tlaco : medianamente assi. (1)

tlaco + : mes y medio. (1 centetl metztli ypan tlaco) tanto y medio. (1 yxquichypan tlaco) dos libras y media. (2 Ontlatamachiualoni ypan tlaco) libra y media. (1 centlatatnachiuaIoni ypan tlaco) libras dos y media. (1 ontlatamachiualoni ypan tlaco) mes y medio. (1 cemetztli ypan tlaco) tlaco huerso : tlaco libra : medio verso. (1 tlaco verso) media libra. (1)

tlaco teicu : tlaco tonatiuh : tlaco tono :

hijo, o hija tercera. (2) medio dia. (2) medio tono. (1) : romper por medio. (1)

tlaco tzomonia, nitla

tlacoa, ni : mercar. (1) tlacoa, nitla : daar alguna cosa, o pecar. pre: onitlatlaco. (2) cometer pecado. (1) hazer cosas malas. (1) faltar assi. (1) errar hazer mal. (1) tlacoa +, nite : molestar. (1 nite, yolli tlacoa) combidado. (1)

tlacoachiuhtli : tlacoamatini :

combidado de alguno. (2)

el que combida para combite. (2)

tlacoani +, nitla : ser fino o consumado pecador. pre: onicmacicaui. (2 Nicmacicauia nitlatlacoani) tlacoanotzalli : tlacoanotzqui : tlacoanotztli : combidado. (2) combidado. (1) combidador tal. (1)

el que combida a otros. (2) el combidado. (2)

combidado. (1) mimbre. (1) vimbre

tlacocelic : vardasca, o mimbre. s. vara verde. (2) qualquiera vara. (1)

tlacochcahua, ni : dexar de hazer algo porse auer dormido. pre: onitlacochcauh. (2 Tlacochcaua, ni) tlacochihua, nite : hazer esclauo a otro. pr: onitetlacochiuh. (2 Tlacochiua, nite) esclauo hazer a otro. (1 nite, tlacochiua) tlacochinamitl : cerco, o seto dexaras, o de cosa semejante, o xara para hazer seto. (2) vara de seto. (1) tlacochitilli : adormecido. (2) dormido assi. (1)

tlacochittaliztli :

vision en sueos. (1)

tlacochizololli : desuelado por le auer otros quitado el sueo. (2 Tlacochiololli) desuelado assi. (1 tlacochiololli) tlacochpetlauhtli : descobijado assi. (1)

tlacochtectli : arrollado nio. (1) nio arrollado, o adormecido. (2) adormecido nio. (1) dormido assi. (1) tlacochtlazalli : adormecido con encantamiento (2 Tlacochtlaalli) (1 tlacochtlaalli) dormido assi.

tlacochtlaztli : arrollado nio. (1) idem. (Tlacochtlaalli: adormecido con encantamiento) (2) adormecido assi. (1) encantado. (1) dormido assi. (1)

tlacochtli :

flecha. (2)

frecha o flecha. (1)

tlacococapololli :

afligido. (1) enlabiada assi. (1)

tlacocochtectli : enlabiada, engaada y vencida muger. (2) tlacocohua :

el que compra muchas cosas. prete: otlacocouh. (2 Tlacocoa) el acto de comprar assi. (2 Tlacocoaliztli)

tlacocohualiztli :

tlacocohualoni : moneda, dinero o pecunia para comprar algo. (2 Tlacocoualoni) dinero o moneda. (1 tlacocoualoni) moneda. (1 tlacocoualoni) tlacocohualoni tlacocohuani : = : = tlacohualoni (2 tlacocoualoni)

el que compra algunas cosas. (2 Tlacocoani) el que es prouocado de otros a yra y enojo. (2) prouocado

tlacocolcuitilli : ayra. (1)

tlacocolhuia, nite : hazer mal, o lastimarle algo a otro, o hablar de manera que no se declare bi[n] la sentencia y. cautelosamente. preterito: onitetlacocolhui. (2) lastimar. (1) tlacocolilli : aborrecido de otros. (2) aborrecida cosa. (1)

tlacocolli : herido. (1) corrido assi. (1) herido, lastimado, o llagado de otros. (2) llagado, lleno de llagas. (1) herida. (1) lisiado enesta manera. (1) tlacocoloa : graznar o cantar el gallo dela tierra. (1) cantar, o graznar el gallo dela tierra pre: otlacocolo. (2) cantar el gallo desta tierra. (1) tlacocoloa, ni : yr por rodeos y dando bueltas a alguna parte. pre: onitlacocolo. (2) yr por bueltas y por rodeos a alguna parte. (1) contrahazer al gallo dela tierra. (1) tlacocolochoani : arreburujador tal. (1 tlacocolocho[n]i) tlacocolocholiztli : arreburujamiento assi. (1) maraador tal. (1)

maraadura. (1)

tlacocolocholli : arreburujada cosa assi. (1) tlacocolochoqui : maraador tal. (1)

maraada cosa assi. (1)

tlacocololiztli : el acto de yr por rodeos a alguna parte, o de graznar y cantar el gallo dela tierra. (2) graznido assi. (1) canto de gallo dela tierra. (1) tlacocoltiani : reboluedor que mete mal entre algunos. (1) estruendo assi. (1)

tlacocomotzaliztli : ruido de patatas, o d[e] golpes (2) ruydo de pies patendo. (1) tlacoconahuilli : atraido desta manera. (1 tlacoconauilli) tlacocopintli : desabotonado. (2) desabotonado. (1)

tlacocotonaliztli : el acto de despedaar, desmenuzar, o cortar algo muchas vezes, o en muchas partes. (2) despeda[a]miento tal. (1)

tlacocotonani : tlacocotontli :

despedaador de carne. (1) cosa despedaada assi. (2) despedaada carne. (1)

tlacocototzaliztli : despedaamiento de mantas rompidas en muchas partes, o desmenuzami[n]to de algo (2) desmenuzamiento tal. (1) tlacocototzani : corta[d]or tal. (1) desmenuzador. (1)

tlacocototzoani : arreburujador tal. (1 tlacocototzo[n]i.) tlacocototzoliztli : arreburujamiento assi. (1) encogimiento tal. (1)

tlacocototzolli : arreburujada cosa assi. (1) tlacocototztli : assi. (1) tlacocouhqui : tlacocouhtli : tlacocoxoniani : cosa despedaada assi. (2) cortada cosa assi. (1) desmenuzado

el que compra algunas cosas. (2) cosas compradas. (2) baucador. (1) baucadura. (1)

tlacocoxoniliztli : tlacocoxonilli :

baucad a cosa. (1)

tlacocuepa, nino : hazerse esclauo. prete: oninotlacocuep. (2) hazer me yo esclauo. (1) tlacocuepa, nite : hazer esclauo a otro. prete: onitetlacocuep. (2) esclauo hazer a otro. (1) hazer esclauo a otro. (1) tlacohua, nitla : pecar. (1 nitla, tlacoua) compra de algo. (1

tlacohualiztli : el acto de comprar algo. (2 Tlacoualiztli) tlacoualiztli) ferias enesta manera. (1 tlacoualiztli.) tlacohualli : tlacohualoni : (1 tlacoualoni) tlacohuamatini : tlacohuani : tlacohuatli : cosa comprada. (2 Tlacoualli)

comprada cosa. (1 tlacoualli) dinero o moneda.

lo mesmo es que tlacocoualoni. (2 Tlacoualoni) moneda. (1 tlacoualoni) ospedadero assi. (1 tlacouamatini) comprador. (1 tlacouani) cosa comprada. (2 Tlacouatli)

tlacohuia, nino : comprar algo para si. preteri: oninotlacoui. (2 Tlacouia, nino) comprar algo para mi. (1 nino, tlacouia) mercar. (1 nino, tlacouia) tlacohuia, nite : herir con vara o vardasca a otro. pre: onitetlacoui. (2 Tlacouia, nite) comprar algo para otro. (2 Tlacouia, nite) mercar para otro. (1 nite, tlacouia) herir con vara. (1 nite, tlacouia) comprar para otro. (1 nite, tlacouia)

tlacohuia, nitla : henchir alguna cosa hasta la mitad, o yr en la mitad del camino o de cosa assi. pre: onitlatlacoui. (2 Tlacouia, nitla) mediar o demediar, gastar hasta la mitad. (1 nitla, tlacouia) henchir algo hasta la mitad. (1 nitla, tlacouia) tlacohuilia, nino : comprar algo para mi. (1 nino, tlacouilia)

tlacohuitequi, nite : herir con vara o vardasca, a otro. pre: onitetlacouitec. (2 Tlacouitequi, nite) herir con vara. (1 nite, tlacouitequi) deslomar. (1 nite, tlacouitequi) tlacoich pazolli : taseos de lino, o cosa semejante (2 Tlacoich paolli)

tlacoichpazolli : taseos de lino. (1 tlacoichpaolli) tlacoitta, nite : partir la mitad de algo con otro. pre: onitetlacoittac. (2) tlacoitta, nitla : dar a medias. (1) ahorrar, s: ganar moderadamente. (1) tlacoloa, ni : yr rodeando a alguna parte. pre: onitlacolo. (2) buelta dar, yendo rodeando a alguna parte. (1) tlacoloani : tlacolochtli : redonda. (2) doblegador. (1) rodeo decamino. (1) rodeo, o el acto de rodear o de andar ala rodear. (1)

tlacololiztli : encoruadura. (1) doblegadura assi. (1) rodeo. (1) entortadura. s. el acto de entortar encoruar, o doblegar algo. o el acto de rodear por alguna parte yendo camino. (2) tlacololli : encoruado. (1) : cosa entortada assi. &c. (2)

tlacolotiuh, nitla tlacomaca + : tlacomaca)

andar culebreando. (1)

prodigamente dar la hazienda o lo que me es pedido. (1 anicte,

tlacomesa : mesa portatile. (1) tlacommochihualti : Tlacommochiualti) tlacomolhuia, nino : (1) tlacomolli : tlacomoloa, ni : ende mal, del que se huelga del mal de otro. &c. (2 caer en barranco o enhoyo grande. (2) caer en hoyo hondo.

barranco o hoyo. (1 tlacomulli) hazer hoyo grande. (2)

hoyo grande o barranco. (2)

tlacomonaltilli : encendida lumbre desta manera. (1) fuelles, o soplando con la boca. (2) tlacomonia, ni :

lumbre o fuego encendido con

alborotar la gente. prete: onitlacomoni. (2) estruendo de patadas o de golpes. (2) alborotada gente. (2)

tlacomoniliztli : golpe. (1) tlacomonilli :

alborotada gente. (1)

tlaconecuiloliztli : esclauos. (2)

mercaduria de esclauos. (1)

mercaduria o trato de

tlaconemi : mediana cosa entre grande y chico. (2) tlaconemilizotl : mediania tal. (2 Tlaconemiliotl) tlaconemilizzotl : tlaconemini : mediania assi. (1 tlaconemilizotl)

mediano entre grande y chico. (1)

tlaconixpiqui xoxocpipil : muera el traidor, es amenaza que se haze, de matar a otro, o a algun perro, y se pone en effecto. (2) tlacontlilhuiliztli : tiznadura tal. (1) el acto de tiznar algo con la tizne dela olla o de hollin, o de cosa assi. (2) tlacontlilhuilli : tlaconyotl : tlacopichoani : tiznado desta manera. (1) cosa tiznada assi. (2)

funda o caxa de caliz o de cosa semejante. (1) arrollador tal. (1) arrollamiento assi. (1)

tlacopicholiztli : tlacopicholli :

arrollada cosa assi. (1) trasladadura de escriptura. (2)

tlacopinaliztli : traslacion assi. (1) tlacopinaloni : tlacopinani : escriptura. (2)

molde vaziadizo de ymagines, o estampa. (1) trasladador tal. (1) trasladador de original de alguna

tlacopintli : trasladada escriptura. (1) sacado assi. (1) ymagen sacada assi. (1) trasladada escriptura, o cosa sacada de otra, assi como imagen. &c. o espada desenuainada (2) tlacopintli espada : tlacopitzactli : desenuaynada espada. (1 tlacop[n]tli espada) mimbre, o vardasca p[ar]a aotar. &c (2)

vara para hostigar. (1)

tlacopitzacuia, nite : herir, o aotar a otro con mimbres, o vardascas. pre: onitetlacopitzacui (2) herir con vara. (1) tlacopo; + : el que es esclauo comigo. (2 Tlacopo; no) el que es esclauo comigo. (2) sieruo con otro o con otra. (1)

tlacopo; no : tlacopotli :

tlacoquixtia, ni : sacar varillas o pajas gordas por la lengua; o por otra parte del cuerpo, ensangrentandolas paralas ofrecer en sacrificio delnte los ydolos. (1) varillas o pajas sacar por la lengua o por otra parte del cuerpo ensangrentandolas para ofrecerlas en sacrificio alos ydolos. (1)

tlacoteicu : tlacotepiton :

hijo tercero o hija tercera, quarta o quinta. (1 tlacoteycu) menor, nombre comparativo. (1) mediana cosa. (2)

tlacotequi, nitla : cortar por medio. (1) tlacoti, ni : onitlacotic. (2)

cortar, o partir algo por medio pre: onitlatlacotec. (2)

seruir el esclauo. (1) trabajar como esclauo. prete: oficio tener assi o exercitar. (1) negociar. (1)

tlacotiamictli : sieruo que se vende. (1) esclauo que se vende en almoneda, o trato y mercaduria de vender y comprar esclauos. (2) tlacotiliztli : negociacion tal. (1)

tlacotini : negociador. (1) tlacotl : xara, vara conocida. (1) vara. (1) xara, vardasca. (2)

tlacotl itlazollo : tlacotlauhtli : tlacotli : tlacotli

retama. (1 tlacotl ytlaollo)

atordido assi. (1) esclauo. (1) esclauo, o esclaua. (2)

sieruo. (1) + :

sierua. (1 ciua tlacotli) esclaua. (2 Tlacotli ciuatl) esclauo. (2)

tlacotli cihuatl : tlacotli oquichtli : tlacotoctontli :

parte pequea. (1) nacido de materia pequeo. (1) encordio, o

tlacoton : encordio pequeo. (1) nacido pequeo. (2)

tlacotonaliztli : abreuiadura. (1) el acto de cortar, o abreuiar algo, o el acto de coger espigas, o cosa semejante conla mano. (2) tlacotonani : tlacotonatiuh : tlacotoncayotl : tlacotoncayotl tlacotonia, nite abreuiador. (1) medio dia. (1) parte del todo. (1) = : : = pedao, o parte de alguna cosa. (2) matador assi. (1) abreuiador assi. &c. (2)

tlacotonyotl (2 tlacotoncayotl)

parte dar. (1)

tlacotonililli yaztauh imecaxicol : horro o horra de esclauo. (1 tlacotonililli yaztauh ymecaxicol) horro, o horra. (2 Tlacotonililli yaztauh ymecaxicol) tlacotontli : mendrugo. (1 tlacot[n]tli) sieruo pequeo. (1) abreuiada cosa. (1) cosa circuncidada, o cortada, cosa abreuiada, o cosa cogida, assi como fruta, espiga, o cosa semejante, o esclauillo. (2) tlacotontontli : pedauelo, o parte pequea de algo. (2)

tlacotonyotl :

parte del todo. (1)

lo mesmo es que tlacotoncayotl. (2)

tlacototzhuatzani : tlacototzoliztli : tlacototzolli :

marchitador. (1 tlacototzuatzani) encogimiento o arrugamiento de costura. (2) cosa arrugada, o encogida assi. (2)

encogido assi. (1)

tlacotzayana, nitla : rasgar, o romper algo por medio. pre: onitlatlacotzayan. (2) romper por medio. (1) tlacotzomonia, nitla : idem. prete: onitlatlacotzomoni. (Tlacotzayana, nitla: rasgar, o romper algo por medio. pre: onitlatlacotzayan.) (2) tlacouhqui : tlacouhtli : tlacoxoxouhqui : verde. (2) comprador. (1) el que compra algo. (2) mercada cosa. (1) vara o vardasca

comprada cosa. (1)

vimbre qualquiera vara. (1 tlacoxoxouhq[ui])

tlacoyahua : espaciosa cosa, assi como lugar ancho y espacioso. (1 tlacoyaua) lugar espacioso y ancho. (2 Tlacoyaua) tlacoyahualiztli : ensanchaminto assi. (1 tlacoyaualiztli) el acto de ensanchar algo, o de d[e]scortezar varas verdes, frutas o legumbres. (2 Tlacoyaualiztli) tlacoyahualoni : giron que se aade. (1 tlacoyaualoni) aade ala vestidura. (2 Tlacoyaualoni) giron o nezga, que se

tlacoyahuani : ensanchador tal. (1 tlacoyauani) descortezador. (1 tlacoyauani) ensanchador de cosa estrecha, o de cortezador de varas verdes, o de frutas. &c. (2 Tlacoyauani) tlacoyauhqui : ensanchador tal. (1) idem. (Tlacoyauani: ensanchador de cosa estrecha, o de cortezador de varas verdes, o de frutas. &c.) (2) tlacoyauhtli : descortezada cosa. (1) ensanchada cosa assi. (1) deshollejado. (1) maorca sin hojas. (1) cosa ensanchada assi, o descortezada, o maorca de mayz deshojada, o cosas semejantes. (2) tlacoyehua : hijo segundo o hija segunda. (1 tlacoyeua) el seguudo hijo o hija, o de tres o q[ua]tro engendrados o nacidos. (2 Tlacoyeua) tlacoyo : trabajosa cosa. (1)

tlacoyoc tlaminaloyan : saetera otronera. (1) tlacoyoc tlequiquiz tlaxoyan : tlacoyoctli : horadada. (1) saetera otronera. (1)

hoyo o hoya. (1) agujero. (1) agujero, o cosa agujerada o agujero o almario, o alhacena. (2) hoyuelo, hoyo pequeo. (1) agujero pequeo. (2)

tlacoyoctontli :

tlacoyohua : tlacoyohuac : tlacoyoniani :

amedia noche. (1 tlacoyuua) media noche. (1 tlacoyouac) cauador tal. (1) espacio

tlacoyonililli : espaciosa cosa, assi como lugar ancho y espacioso. (1) de entre vn cosa y otra. (2) tlacoyonilli : agujero, o cosa agujerada o horadada. (1) cauada cosa assi. (1) cosa agujerada o horada. (2) tlacoyoniloni : tlacoyoniqui : taladro. (1) taladro o barreno. (2)

agujerea da cosa. (1)

cauador tal. (1) negocio. (1)

tlacoyotl : mediania assi. (1) seruil cosa. (1) seruidumbre. (1) trabajo o seruidumbre de esclauos o vasallos. (2) tlacoyoyan : espacio de lugar. (1) la media noche. (2) barreno, el agujero. (1)

tlacoyuac : amedia noche. (1) tlacoyuctli :

almario o agujero. (1)

tlacozahuia : pararse amarillas o blancas las miesses. (1 tlacoauia) agostarse algo. (1 tlacoauia) agostarse, o estar sazonadas las mieses. pre: otlacoauix. (2 Tlacoauia) tlacozalhuilli : Tlacoalhuilli) tlacozazalic : tlacoztililli : enruuiados assi. (1 tlacoalhuilli) enruuiada cosa. (2

cierta rayz medicinal. (2 Tlacoaalic) enruuiados assi. (1) cosa enruuiada. (2)

tlacpac : cumbre, generalmente. (1) arriba, enlo alto, o encima de algo. (2) arriba enlo alto. (1) altura o cumbre. (1) tlacpac nicac : estar enlo alto. (1)

tlacpacca tzaccayotl : cielo de cama o cosa semejante. (2) tlacpaccalli : sobrado de casa. (1) paramento del cielo. (1) de arriba, deloalto, o de hazia arriba. (2) darriba

tlacpaccatlatzaccayotl : tlacpacpa : haziarriba. (1) abaxo. (1) delo alto. (1) tlacpahuiloni : (1 tlacpauiloni)

liga para caar paxaros. (2 Tlacpauiloni)

liga para tomar aues.

tlacpahuitectli : antenada. (2 Tlacpauitectli) tlacpauitectli) tlacpatatli : padrastro. (2) padrastro. (1)

antenado de varon. (1

tlacpatl :

redrojo de fruta de arbol. (2) : enhilar aguja. (1)

redrojo de fruta. (1)

tlacpayotia, ni tlacpayotilli :

aguja enhilada, o cosa assi. (2)

enhilada aguja. (1)

tlacpehua, ni : cubrir el fuego o las brasas con ceniza paraque se conserue. (2 Tlacpeua, ni) cubrir el fuego. (1 ni, tlacpeua) tlacpehualiztli : cubrimiento assi dela lumbre, paraque no se amate. (2 Tlacpeualiztli) tlacpehualli : tlacpeualli) tlacpehuani : tlacpeuhtli : lumbre cubierta assi. (2 Tlacpeualli) cubierto fuego. (1

el que cubre la lumbre con ceniza. (2 Tlacpeuani) cubierto fuego. (1) cuerpo desde la

tlactli : el cuerpo del h[m]bre, desde la cinta arriba. (2) cinta arriba. (1) tlacua, nitla :

comer en diuersas y muchas partes. (1 nitla, tlaqua)

tlacua + : comer por los rincones. (1 nichtaca tlaqua) tlacua +, n : comer despacio y c[n] sosiego. pre: iuian onitlaqua. (2 Iuian tlaqua, n) comer despacio. (1 n, iuian tlaqua) tlacua +, ni : no entender en otra cosa sino en comer. (2 anic ninemi nitlaqua) comer mucho. (1 ni, tequi tlaqua) comer templadamente, haziendo abstinencia de quasi lamitad delo que le era necessario segun su complesion. (1 ni, xeliuhca tlaqua) tlacua +, non : mientras como, o entretanto q[ue] como. (2 Inoc nontlaqua) tlacuacauh, nite tlaquacauh) tlacuachuiani : : deudor ser por los beneficios recebidos. (1 nite,

colador tal. (1 tlaquachuiani) coladura desta manera. (1 tlaq[u]achuiliztli)

tlacuachuiliztli : tlacuachuilli :

colada cosa assi. (1 tlaquachuilli)

tlacuachuiloni : coladero de lieno para colar algo, o cedao para cernir harina, o cosa semejante. (2 Tlaquachuiloni) coladero assi. (1 tlaquachuiloni) tlacuacocototzolli : tlaquacocototzolli) tlacuacolocholli : tlaquacolocholli) encrespado. (2 Tlaquacocototzolli) encrespado. (2 Tlaquacolocholli) encrespado assi. (1 encrespado assi. (1

tlacuacototzolli : idem. (Tlaquacolocholli: encrespado.) (2 Tlaquacototzolli) encrespado assi. (1 tlaquacototzolli) tlacuacoyonilli : descalabrado con piedra o con cosa semejante. (2 Tlaquacoyonilli) descalabrado assi. (1 tlaquacoyonilli)

tlacuactia : tlacuactia +, ni

endurecerse. (1 tlaquactia) : confirmarse enel mal. (1 ni, yollo tlaquactia) dura carne, mal cozida. (1 tlaquactic)

tlacuactic : cosa dura. (2 Tlaquactic) dura cosa generalmente. (1 tlaquactic)

tlacuactilia, nitla : endurecer alguna cosa. pret: onitlatlaquactili. (2 Tlaquactilia, nitla) endurecer algo. (1 nitla, tlaquactilia) tlacuactiliztli : dureza. (2 Tlaquactiliztli) dureza tal. (1 tlaquactiliztli)

tlacuacua, ni : pacer como oueja. &c. pre: onitlaquaqua. (2 Tlaquaqua, ni) maxcar. (1 nitlaquaqua) pacer. (1 ni, tlaquaqua) tlacuacualaca : hazer ruido lo que se cueze y hierue enla olla enel fuego, o tronar quando quiere llouer. (1 tlaquaqualaca) tronar quando llueue. prete: otlaquaqualacac. (2 Tlaquaqualaca) tronar. (1 tlaquaqualaca) atronar o tronar. (1 tlaquaqualaca) tlacuacualacaliztli : el acto de tronar assi. (2 Tlaquaqualacaliztli)

tlacuacualaquiliztli : tronido o trueno. (1 tlaq[ua]qualaq[ui]liztli) tlacuacualiztli : pasto el acto de pacer. (1 tlaquaqualiztli) maxcadura, o el acto de maxcar, de pacer o de roer algo. (2 Tlaquaqualiztli) roedura. (1 tlaquaqualiztli) maxcadura delo que semaxca. (1 tlaquaqualiztli) tlacuacualli : tlaquaqualli) tlacuacualti : cosa maxcada assi. (2 Tlaquaqualli) maxcada cosa. (1

apacentador de ganado. (2 Tlaquaqualti)

tlacuacualtia, nite : apacentar ganado. pre: onite tlaquaqualti. (2 Tlaquaqualtia, nite) tlacuacualtia, nitla : apacentar ganado. (1 nitla, tlaquaqualtia) tlacuacualtiloyan + : dehesa. (1 mala tlaquaqualtiloyan aacatla) animal mocho o sin cuernos. (2 Tlaquaquauhtlaxtli) desmochador assi. (1 tlaquaquauhtlaani) desmochador assi. (1 tlaquaquauhtlazqui) desmochado animal. (1 tlaquaquauhtlaztli)

tlacuacuauhtlaxtli : tlacuacuauhtlazani : tlacuacuauhtlazqui : tlacuacuauhtlaztli : tlacuacuayan

+ : pasto lugar para pacer. (1 mamaa yn tlaquaquayan)

tlacuahua : endurecerse. (1 tlaquaua) endurecerse o empedernirse algo. pr: otlaquauac. (2 Tlaquaua) empedernecerse o pararse duro el pan o cosa assi. (1 tlaquaua) tlacuahua, ni : endurecerme. pre: onitlaquauac. (2 Tlaquaua, ni) tlacuahua, nitla : endurecer algo. prete: onitlatlaquauh. (2 Tlaquaua, nitla) endurecer algo. (1 nitla, tlaq[ua]ua)

tlacuahua

+, nite

ostinar a otro. (1 nite, yollo tlaquaua)

tlacuahuac : yesso. (1 tlaquauac) cosa dura o empedernida. (2 Tlaquauac) dura cosa generalmente. (1 tlaquauac) empedernido desta manera. (1 tlaquauac) tlacuahuac + : liuiano de poco seso. (1 amoyollo tlaq[ua]uac) flaca, cosa no rezia. (1 amo tlaquauac) ostinado confirmado en mal. (1 yollo tlaquauac) tlacuahuac tecpatl : tecpatl) diamante. (2 Tlaquauac tecpatl) diamante. (1 tlaquauac azero. (1 turquesa.

tlacuahuac tliltic tepoztli : azero. (2 Tlaquauac tliltic tepuztli) tlaquauac tliltic tepuztli) tlacuahuac xihuitl : (1 tlaquauac xiuitl)

turquesa, piedra preciosa. (2 Tlaquauac xiuitl)

tlacuahuaca : rezia y fuertemente. (2 Tlaquauaca) duramente. (1 tlaquauaca) tlacuahualiztica : tlacuahualiztica + : duramente. (1 tlaquaualiztica)

fuertemente. (1 tlaquauaca)

ostinadamente. (1 yollo tlaquaualiztica) fuera o dureza. (1 tlaquaualiztli)

tlacuahualiztli : dureza. (2 Tlaquaualiztli) dureza tal. (1 tlaquaualiztli)

tlacuahuaquilli milli : heredad plantada de estacas o plantas de oliuas. &c. (2 Tlaquauaquilli milli) tlacuahuihuitlalli : tlaquauiuitlalli) messado y bien repelado. (2 Tlaquauiuitlalli) messado. (1

tlacuahuilantli : arrastrado assi. (1 tlaquauilantli) tlacuahuitectli : descalabrado con palo. &c. (2 Tlaquauitectli) desmoronados terrones. (1 tlaquauitectli) descalabrado assi. (1 tlaquauitectli) tlacuahuitequiliztli : descalabradura assi. s. el acto de descalabrar a otro. (2 Tlaquauitequiliztli) tlacual + : abundoso en c[m]bite. (1 amiximati y tlaqual)

tlacualanaltilli : persona prouocada a yra y enojo. (2 Tlaqualanaltilli) enojado assi. (1 tlaqualanaltilli) tlacualancacuitilli : embrauecido assi. (1 tlaqual[n]cacuitilli)

tlacualancuitilli : enojado assi. (1 tlaqualancuitilli) idem. (Tlaqualanaltilli: persona prouocada a yra y enojo.) (2 Tlaqualancuitilli) prouocado ayra. (1 tlaqualancuitilli) molestado desta manera. (1 tlaq[ua]l[n]cuitilli) tlacualania, ni : dar pena, enojo y aflicion a otro. (1 ni, tlaqualania)

tlacualanilli : idem. (Tlaqualancuitilli: idem. (Tlaqualanaltilli: persona prouocada a yra y enojo.)) (2 Tlaqualanilli) enojado assi. (1 tlaqualanilli)

tlacualantilli : idem. (Tlaqualanilli: idem. (Tlaqualancuitilli: idem. (Tlaqualanaltilli: persona prouocada a yra y enojo.))) (2 Tlaqualantilli) assi. (1 tlaqual[n]tilli) tlacualcallapixqui : despenssero. (1 tlaqualcallapixqui)

enojado

tlacualcalli : despensa o oficina de resitorio. &c. (2 Tlaqualcalli) o oficina. (1 tlaqualcalli)

despenssa

tlacualcanti : hazer buen tiempo, sosegado y t[m]plado, o ser tiempo oportuno y c[n]ueniente para hazer algo. (2 Tlaqualcanti) tlacualcantia : serenarse el ti[m]po. (1 tlaq[ua]lc[n]tia) idem. (Tlaqualcanti: hazer buen tiempo, sosegado y t[m]plado, o ser tiempo oportuno y c[n]ueniente para hazer algo.) (2 Tlaqualcantia) hazer buen tiempo. (1 tlaqualcantia) assosegarse el ayre y la tempestad. (1 tlaqualcantia) buen tiempo hazer. (1 tlaqualcantia) tlacualcantitimani : hazer claro y sereno tiempo. (1 tlaqualc[n]titimani) idem. (Tlaqualcantia: idem. (Tlaqualcanti: hazer buen tiempo, sosegado y t[m]plado, o ser tiempo oportuno y c[n]ueniente para hazer algo.)) (2 Tlaqualcantitimani) tlacualchichihua, ni : guisar de comer. prete: onitlaqualchichiuh. (2 Tlaqualchichiua, ni) tlacualchichihualoyan : cozina. s. el lugar donde guisan de comer. (2 Tlaqualchichiualoyan) tlacualchichihuani : Tlaqualchichiuani) tlacualchichiuhqui : Tlaqualchichiuhqui) tlacualchihualoyan : tlacualchiquihuitl : cozinero. (1 tlaqualchichiuani) idem. cozinero. (2

(Tlaqualchichiuani: cozinero.) (2

cozina donde guisan. (1 tlaqualchiualoyan) cestillo de tortillas o de tamales. (1 tlaqualchiquiuitl)

tlacualchiuhqui : cozinero. (1 tlaqualchiuhqui) tlacualhuapalitl : tlacualhuipanani + : mesa de tablas, para comer. (2 Tlaqualuapalitl) maestresala. (1 tlatoca tlaqualuipanani)

tlacualitolli : bendito assi. (1 tlaqualitolli) abonado assi. (1 tlaqualitolli) alabado de otros. (1 tlaqualitolli) persona alabada o loada de otros. (2 Tlaqualitolli) tlacualittac : aprouador. (1 tlaqualittac) agradamiento. (1 tlaqualittaliztli)

tlacualittaliztli :

tlacualittalli : aprouada cosa assi. (1 tlaqualittalli) agradable cosa. (1 tlaqualittalli) cosa agradable, o cosa aprouada d[e] otros, o cosa mirada c[n] gracia y c[n]t[n]tami[n]to. (2 Tlaqualittalli)

tlacualittani :

aprouador. (1 tlaqualittani) escotar o pagar la comida. &c pre: onitlaqualixtlauh. (2

tlacualixtlahua, ni : Tlaqualixtlaua, ni)

tlacualixtlahualiztli : escote nl comer pagando cada vno su parte. (1 tlaq[ua]lixtlaualiztli) escote o paga assi. (2 Tlaqualixtlaualiztli) tlacualizcahua, ni : ayunar, o abstenerse de comer pre: onitlaqualizcauh. (2 Tlaqualizcaua, ni) ayunar. (1 ni, tlaqualizcaua) tlacualizcahualizpan : cuaresma. (1 tlaqualizcaualizp[n]) y de ayuno. (2 Tlaqualizcaualizpan) tiempo de abstinencia

tlacualizcahualiztica : ayunando, o con ayuno y abstinencia. (2 Tlaqualizcaualiztica) tlacualizcahualiztli : ayuno. (1 tlaqualizcaualiztli) Tlaqualizcaualiztli) ayuno o abstinencia. (2

tlacualizcahualtia, nino : tener dieta, o abstenerse y ser templado enel comer. prete: oninotlaqualizcaualti. (2 Tlaqualizcaualtia, nino) dieta o templana tener assi. (1 nino, tlaqualizcaualtia) tlacualizcahuani : Tlaqualizcauani) tlacualizpan : ayunador. (1 tlaqualizcauani) ayunador o abstinente. (2

hora o tiempo de comer. (2 Tlaqualizpan) cerca de medio dia. (2

tlacualizpan + : cerca de medio dia. (1 vei tlaqualizpan) Vei tlaqualizpan) tlacualiztica : tlacualiztli : tlacualiztli tlacuallayecoa comiendo, o con comer. (2 Tlaqualiztica) el acto de comer. (2 Tlaqualiztli) + : ayuno. (1 tlaca tlaqualiztli) +, ni : + :

salua hazer. (1 ni, tlatoca tlaquallayecoa) salua. (1 tlatoca tlaquallayecoliztli)

tlacuallayecoliztli

tlacualli : comida. (1 tlaqualli) vianda. (1 tlaqualli) manjar generalmente. (1 tlaqualli) mntenimiento humano. (1 tlaqualli) comida, o vianda. (2 Tlaqualli) tlacualli + : mantenimiento, o comida. (2 Atl, tlaqualli) hartarse con hastio. (1 nouic eua yn tlaqualli) racion de cada vno. (1 tetechpoui tlaqualli) olor de vinda caliente. (1 totonqui tlaqualli iauiyac[n]) diuersidad de manjares. (2 Nepapan tlaqualli) mantenimiento de vida. (2 Yoliliz tlaqualli) aborrecer el manjar. pret: onictlatzilhui. &c. (2 Nictlatzilhuia yn tlaqualli) tlacualloa, ni : comida dar por mi respecto y desposorio. (1 nitlaqualloa) hazer se b[n]q[ue]te por respecto de mi desposorio o casamiento. pre: onitlaqualloac. (2 Tlaqualloa, ni)

tlacualloa + : hazer banquete o combite, por respecto del que se casa. &c preterito: oayoac otlaqualloac. (2 Ayoa tlaqualloa) tlacualloa +, ni : hazerse c[m]bite por respecto de mis desposorios. pre: onayoac onitlaqualloac. (2 Nayoa nitlaqualloa) tlacualnextililoni : cosa para adornar sala o yglesia, assi como paramentos o cosa semejante. (2 Tlaqualnextililoni) tlacualnextilli : cosa adornada assi. (2 Tlaqualnextilli) tlacualoa : el cozinero que guisa y aderea la comida. (2 Tlaqualoa) tlacualohua + : lo mesmo es que ayoa tlaqualoa. pre: oayouac otlaquallouac. (2 Ayoua tlaqualoua) tlacualoni : mesa para comer. (2 Tlaqualoni)

tlacualoni mesa : mesa, donde comemos. (1 tlaqualoni mesa) tlacualoyan : cenadero o cenador. (1 tlaqualoyan) comer. (2 Tlaqualoyan) tlacualpatioti : refitorio, o lugar para

escotador de comida. (2 Tlaqualpatioti) escotar y pagar lacomida. &c pre: onitlaqualpatioti. (2

tlacualpatiotia, ni : Tlaqualpatiotia, ni)

tlacualpatiotiliztli : escote nl comer pagando cada vno su parte. (1 tlaq[ua]lpatiotiliztli) tlacualpatiotl : escote assi. (2 Tlaqualpatiotl) : escotar enesta manera. (1 ni, tlaqualpatiyotia) despensero. (2 Tlaqualpixqui)

tlacualpatiyotia, ni tlacualpixqui :

despenssero. (1 tlaqualpixqui)

tlacualquilia, nite : reir, risar o contender con otro. pre: onitetlaqualquili. (2 Tlaqualquilia, nite) reir risando. (1 nite, tlaqualquilia) tlacualtia, nite : dar de comer a otro. prete: onitetlaqualti. (2 Tlaqualtia, nite) mantener. (1 nite, tlaqualtia) dar acomer. (1 nite, tlaqualtia) seruir ala mesa. (1 nite, tlaqualtia) tlacualtiliani : hazedor tal. (1 tlaqualtiliani) aderea lo estragado y daado. (2 Tlaqualtiliani) el que remedia o remienda y

tlacualtililoni : limpiadero qualquiera. (1 tlaqualtililoni) polidero para polir. (1 tlaqualtililoni) el instrumento para alimpiar o polir algo. (2 Tlaqualtililoni) tlacualtiliztli : remedio assi. (1 tlaqualtiliztli) algo assi. (2 Tlaqualtiliztli) tlacualtiloyan + : remedio, o el acto de remediar

establo de bestias. (1 cauallo tlaqualtiloyan) el acto de remediar algo assi. (2 Tlaqualtitililiztli)

tlacualtitililiztli :

tlacualtzintli : tlacualyacanqui

comida o vianda. (2 Tlaqualtzintli) + : maestresala. (1 tlatoca tlaqualyacanqui)

tlacuammaca, nicno : darse del todo a alguna cosa. s. con todas sus fueras, o fuertemente. (2 Tlaquammaca, nicno) tlacuammaca, nicte : importunar o persuadir a otros, que tomen lo que les doy. preteri: onictetlaquammacac. (2 Tlaquammaca, nicte) tlacuammaca =, nicte : = tlacuauhmaca (2 tlaquammaca )

tlacuammaco, ni : ser importunado, paraque tome o reciba algo. pre: onitlaquammacoc. (2 Tlaquammaco, ni) tlacuammalinaliztli : retorcedura. (1 tlaquammalinaliztli) mucho el cordel. &c. (2 Tlaquammalinaliztli) tlacuammihuiani : apalancador. (1 tlaquammiuiani) tlacuammihuiliztli : apalancadura. (1 tlaquammiuiliztli) el acto de torcer

tlacuammihuilli : apalancada cosa. (1 tlaquammiuilli) tlacuammihuiloni : tlacuamminaliztli : Tlaquamminaliztli) palanca. (1 tlaquammiuiloni) palanca. (2 Tlaquammiuiloni)

el acto de fortificar o enclauar algo con tarugos. (2

tlacuamminaloni : tarugo para enclauar algo. (2 Tlaquamminaloni) tlacuamminani : tlacuamminqui : el que fortifica algo con tarugos. (2 Tlaquamminani) el que enclaua algo con tarugos. (2 Tlaquamminqui) cosa enclauada o

tlacuammintli : atrancada puerta assi. (1 tlaqu[m]mintli) fortificada c[n] tarugos. (2 Tlaquammintli) tlacuamomotzolli : Tlaquamomotzolli) tlacuani : messado. (1 tlaquamomotzolli)

messado y bien repelado. (2 comedor. (2 Tlaquani)

comedor. (1 tlaquani)

comilon. (1 tlaquani)

tlacuani + : tlaquani) tlacuania, ni : tlacuania, nitla

comedor tal. (1 tequi tlaquani)

comedor tal. (1 ichtaca

trasladar cuerpo muerto. (1 ni, tlaquania) : mouer amenudo. (1 nitla, tlaquania)

tlacuania +, ni : idem. prete: tlanauac onitlaquani. o mudar algo de vna parte a otra. (Tlanauac niquia: buscar algo por todas partes, o robar y destruir el ladr[n] qu[n]to halla, o echar por puertas a otro. prete: otlanauac niquiz) (2 Tlanauac nitlaquania) tlacuaniani : el que muda algo de vna parte a otra. (2 Tlaquaniani) mudando algo assi. (2 Tlaquanililiztica)

tlacuanililiztica :

tlacuaniliztli : apartamiento tal. (1 tlaquaniliztli) quitamiento assi. (1 tlaquaniliztli) mudamiento desta manera. (2 Tlaquaniliztli) tlacuanilli : mouida cosa assi. (1 tlaquanilli) trasladado assi. (1 tlaquanilli) mudado assi. (1 tlaquanilli) apartada cosa assi. (1 tlaquanilli) cosa mudada assi. (2 Tlaquanilli) tlacuapoloa : tlacuapolotiuh : Tlaquapolotiuh) come aquel vellaco. &c. pre: otlaquapolo. (2 Tlaquapoloa) va comiendo aquel mal hombre. pre: otlaquapolotia. (2 encrespado o desgreado. (2

tlacuapopololli : encrespado assi. (1 tlaquapopololli) Tlaquapopololli) tlacuatacitiuh, ni : Tlaquatacitiuh, ni)

comere en llegando alla, o yre alla a comer. (2

tlacuataciz, ni : idem. (Tlaquatacitiuh, ni: comere en llegando alla, o yre alla a comer.) (2 Tlaquataciz, ni) tlacuataz, ni : tlacuateca, nino comere antes que me parta, o antes que camine. (2 Tlaquataz, ni) : comer recostado. (1 nino, tlaquateca) descalabrado assi. (1 tlaquatecoyonilli) comere antes que me parta. (2 Tlaquateuaz, ni) descalabrado con

tlacuatecoyonilli : tlacuatehuaz, ni :

tlacuatepacholli : descalabrado assi. (1 tlaquatepacholli) alguna pedrada (2 Tlaquatepacholli) tlacuatepitzinilli : tlacuatepozotilli : descalabrado assi. (1 tlaquatepitzinilli)

lana enhastada, o cosa assi. (2 Tlaquatepuotilli)

tlacuatepozzotiliztli : enastadura desta manera. (1 tlaquatepuzotiliztli) tlacuatepozzotilli topilli : enastada lana. (1 tlaquatepuzotilli topilli) tlacuatetexquixtilli : desmeollado. (1 tlaquatetexquixtilli) tlacuatezpitl : tlacuatiaz, ni : messado. (1 tlaquatezpitl) messado o repelado. (2 Tlaquatezpitl)

yre comiendo por el camino. (2 Tlaquatiaz, ni) leuantada cosa assi. (1)

tlacuatiquetztli : tlacuatl :

cierto animalejo. (2 Tlaquatl)

tlacuatzayantli : descalabrado assi. (1 tlaquatzayantli) descalabrado con palo o con espada. &c. hendiendole la cabea. (2 Tlaquatzayantli) tlacuauh : fuertemente. (1 tlaquauh) reziamente. (2 Tlaquauh) tlacuauh + : venaca, llamando a otro, o fuerte y

muy mucho o con vehemencia; aduerbio. (1 occenca tlaquauh)

tlacuauh nitlatoa : tlacuauh yehuatl : Tlaquauh yehuatl)

hablar alto. (1 tlaquauh nitlatoa) aquello especialmente, o mucho mas aquel o aquello. (2

tlacuauh yohuac : muy noche. (2 Tlaquauh yuuac) tlacuauhacocuic : apalancador. (1 tlaquauhcocuic) tlacuauhacocuilitztli : apalancadura. (1 tlaquauhacocuil[i]tztli) tlacuauhacocuilli : tlacuauhacocuini : apalancada cosa. (1 tlaquauhacocuilli) apalancador. (1 tlaquauhacocuini)

tlacuauhaquilli milli : estaca dade plantas. (1 tlaquauhaquilli milli) tlacuauhchayahuacayotiliztli : Tlaquauhchayauacayotiliztli) el arto de enrexar algo con rexas de palo. (2

tlacuauhchayahuacayotilli : enrexado cerrado assi. (1 tlaquauhchayauacayotilli) cosa enrexada assi. (2 Tlaquauhchayauacayotilli) tlacuauhchayahuallotilli : enrexado cerrado assi. (1 tlaquauhchayauallotilli) (Tlaquauhchayauacayotilli: cosa enrexada

tlacuauhchayahuayotilli : idem. assi.) (2 Tlaquauhchayauayotilli) tlacuauhicuilo :

entallador. (1 tlaquauhicuilo)

tlacuauhicuiloliztli : entalladura. (1 tlaquauhicuiloliztli) tlacuauhicuilolli : tlacuauhmaca, nicte : Tlaquauhmaca, nicte) entallada cosa. (1 tlaquauhicuilolli) lo mesmo es que tlaquammaca. pr: onictetlaquauhmacac. (2

tlacuauhnahuatia, nite : mandar algo a otros con todo rigor. pre: onitetlaquauhnauati. (2 Tlaquauhnauatia, nite) mandar con rigor, seruor y vehemencia. (1 nite, tlaq[ua]uhnauatia) tlacuauhnahuatilo, ni : ser me mandado algo con todo rigor. p: onitlaquauhnauatiloc. (2 Tlaquauhnauatilo, ni) tlacuauhnapaloani : apoyador tal. (1 tlaquauhnapaloani)

tlacuauhnapaloliztli : apoyadura assi. (1 tlaquauhnapaloliztli) tlacuauhnapalolli : apoyada casa. (1 tlaquauhnapalolli) apuntalada, porque no se cayga. (2 Tlaquauhnapalolli) casa apoyada o castrador de

tlacuauhnecquixtiani : castrador tal. (1 tlaquauhnecquixtiani) colmenas. (2 Tlaquauhnecquixtiani)

tlacuauhnecquixtiliztli : castradura desta manera. (1 tlaquauhnecquixtiliztli) castradura de colmenas (2 Tlaquauhnecquixtiliztli)

tlacuauhnecquixtilli : castrada colmena. (1 tlaquauhnecquixtilli) castrada. (2 Tlaquauhnecquixtilli) tlacuauhneloa, ni :

colmena

batir hueuos, o maamorra, betun, &c. (1 ni, tlaquauhneloa)

tlacuauhneloani : batidor tal. (1 tlaquauhneloani) tlacuauhneloliztli : batimiento de hueuos. (1 tlaquauhneloliztli)

tlacuauhnelolli : batidos hueuos. (1 tlaquauhnelolli) tlacuauhnitlatoa : Tlaquauhnitlatoa) hablar alto o rezio. pre: tlaquauhonitlato. (2

tlacuauhololhuiliztli : porrada herida de porra. (1 tlaquauhololhuiliztli) tlacuauhololihuiliztli : (2 Tlaquauhololiuiliztli) tlacuauhquechiliani : el acto de dar porrada a otro, o de herirle con ella.

apoyador tal. (1 tlaquauhquechiliani) apoyadura assi. (1 tlaquauhquechililiztli) casa apuntalada o

tlacuauhquechililiztli :

tlacuauhquechililli : apoyada casa. (1 tlaquauhquechililli) apoyada. (2 Tlaquauhquechililli)

tlacuauhquetza, nino : esforarse y estar firme y constante en fauorecer o defender algun negocio o causa. pre: oninotlaquauhquetz. (2 Tlaquauhquetza, nino) esforarse para algo. (1 nino, tlaquauhquetza) constante ser. (1 nino, tlaquauhquetza) tlacuauhquetztli : compuesta lea. (1 tlaqua[u]hquetztli)

tlacuauhquitzquia, nitla : asir o apretar rezia y fuertemente con la mano alguna cosa. preter: onitlatlaquauhquitzqui. (2 Tlaquauhquitzquia, nitla) apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1 nitla, tlaquauhquitzquia) tlacuauhquitzquia ) =, nic/ huel/ nitla : = tlacuauhtzitzquia (2 tlaquauhquitzquia

tlacuauhquiza : auer abundancia de gente noble o de otras qualesquier personas. (1 tlaquauhquia) abundancia auer de seores y rectores, o de gran gente. (1 tlaquauhquia) auer muchos oficiales de oficios mecanicos. (2 Tlaquauhquia) tlacuauhtectli : desmontado assi. (1 tlaquauhtectli) desm[n]tado. (2 Tlaquauhtectli) monte talado o cortado y

tlacuauhtemaliztli : emmaderamiento. (1 tlaquauhtemaliztli) maderamiento. (1 tlaquauhtemaliztli) maderamiento de casa. (2 Tlaquauhtemaliztli) tlacuauhtentli : emmaderada casa. (1 tlaquauhtentli) (2 Tlaquauhtentli) casa maderada, o emmaderada.

tlacuauhtenzacatiani : apoyador tal. (1 tlaquauhtenacatiani) tlacuauhtenzacatiliztli : apoyadura assi. (1 tlaquauhtenacatiliztli)

tlacuauhtenzacatilli : apoyada casa. (1 tlaquauhtenacatilli) tlacuauhtetemaliztli : emmaderamiento. (1 tlaquauhtetemaliztli) tlaquauhtetemaliztli) tlacuauhtetentli : tlacuauhtezacatilli : tlacuauhticpacuilli : tlacuauhtilia, ni : Tlaquauhtilia, ni) emmaderada casa. (1 tlaquauhtetentli) cosa apoyada. (2 Tlaquauhteacatilli) despeado assi. (1 tlaquauhticpacuilli) arrechar o leuantar el miembro pre: onitlaquauhtili. (2 el que assi leuanta el miembro. leuantamiento tal. (1 maderamiento. (1

tlacuauhtiliani : arrechador. (1 tlaquauhtiliani) (2 Tlaquauhtiliani) tlacuauhtiliztli : tlaquauhtiliztli) tlacuauhtilliliztli :

arrechadura. (1 tlaquauhtiliztli)

el acto de arrechar. (2 Tlaquauhtilliliztli) lo

tlacuauhtlacxiliztli + : confiana tal. (1 tetech tlaquauhtlacxiliztli) mismo es que tetech tlaquauhyoaliztli. (2 Tetech tlaquauhtlacxiliztli)

tlacuauhtlamatiliztli + : confiana tal. (1 tetech tlaquauhtlamatiliztli) idem. (Tetech tlaquauhtlacxiliztli: lo mismo es que tetech tlaquauhyoaliztli.) (2 Tetech tlaquauhtlamatiliztli) tlacuauhtlapoyahua : vela dela prima. (1 tlaquauhtlapoyaua) pret: tlaquauh otlapoyauac. (2 Tlaquauhtlapoyaua) ser ya muy noche.

tlacuauhtlatlauhtia, nite : rogar o supplicar algo a otro, con mucha instancia e importunidad. p: tlaquauh onitetlatlauhti. vel. onitetlaquauhtlatlauhti. (2 Tlaquauhtlatlauhtia, nite) tlacuauhtlatoa, ni : hablar rezio. pret: onitlaqua[u]htlato. (2 Tlaquauhtlatoa, ni) bozear, hablar alto. (1 ni, tlaquauhtlatoa) tlacuauhtlatoa, nitla : bozear, hablar alto. (1 nitla, tlaquauhtlatoa) tlacuauhtlatzoani : batidor tal. (1 tlaquauhtlatzoani)

tlacuauhtlatzoliztli : batimiento de hueuos. (1 tlaquauhtlatzoliztli) tlacuauhtlatzolli : batidos hueuos. (1 tlaquauhtlatzolli)

tlacuauhtlaxillotiani : apoyador tal. (1 tlaquauhtlaxillotiani) tlacuauhtlaxillotiliztli : apoyadura assi. (1 tlaquauhtlaxillotiliztli) cosa apuntalada o

tlacuauhtlaxillotilli : apoyada casa. (1 tlaquauhtlaxillotilli) apoyada. (2 Tlaquauhtlaxillotilli) tlacuauhtlaxillotiloni : tlaq[ua]uhtlaxillotiloni) Tlaquauhtlaxillotiloni)

poste para sustentar pared. (1 poste para apuntalar o apoyar algo. (2

tlacuauhtlaxtli : desmontado assi. (1 tlaquauhtlaxtli) (2 Tlaquauhtlaxtli) tlacuauhtlazaliztli : botin. (1 tlaquauhtlaaliztli)

monte talado o desmontado.

tlacuauhtlazani : desmontador. (1 tlaq[ua]uhtlaani) tlacuauhtlazqui : desmontador. (1 tlaquauhtlazqui) tlacuauhtoconi : Tlaquauhtoconi) tarugo clauo de madera. (1 tlaquauhtoconi) tarugo. (2

tlacuauhtoctli milli : estaca dade plantas. (1 tlaquauhtoctli milli) heredad plantada de estacas de oliuas, o de otras plantas. (2 Tlaquauhtoctli milli) tlacuauhtzacualiztli : maderamiento. (1 tlaquauhtzaqualiztli) casa. (2 Tlaquauhtzaqualiztli) tlacuauhtzacualli : casa enmaderada. (2 Tlaquauhtzaqualli) maderamiento de

tlacuauhtzitzquia, nic/ huel/ nitla : lo mesmo es q[ue] tlaquauhquitzquia. pre: onictlaquauhtzitzqui vel, onitlatlaquauhtzitzqui. (2 Tlaquauhtzitzquia, nic, vel, nitla) tlacuauhtzitzquia, nitla : apretar algo reziamente con el puo o con la mano. (1 nitla, tlaquauhtzitzquia) tlacuauhuitecpan : monte talado o desmontado. (2 Tlaquauhuitecpan)

tlacuauhuitectli : desmontado assi. (1 tlaquauhuitectli) idem. (Tlaquauhuitecpan: monte talado o desmontado.) (2 Tlaquauhuitectli) tlacuauhuitequiliztli : tala. (1 tlaquauhuitequiliztli) tala de monte. s. el acto de talar o desmontar arboles. (2 Tlaquauhuitequiliztli) tlacuauhuitequini : talador de monte. (2 Tlaquauhuitequini) deshojadura. (1 tlaquauhxiuhcotonaliztli)

tlacuauhxiuhcotonaliztli :

tlacuauhxiuhcotonani : deshojador. (1 tlaquauhxiuhcotonani) tlacuauhxiuhcotontli : deshojado. (1 tlaquauhxiuhcotontli) deshojadas. (2 Tlaquauhxiuhcotontli) tlacuauhxiuhquimilolli : tlacuauhxiuhtepehualiztli : ramas de arboles

enramado. (1 tlaquauhxiuhquimilolli) deshojadura. (1 tlaquauhxiuhtepeualiztli)

tlacuauhxiuhtepehuani : deshojador. (1 tlaquauhxiuhtepeuani) tlacuauhxiuhtlazaliztli : tlacuauhxiuhtlazani : tlacuauhxiuhtlazqui : deshojadura. (1 tlaquauhxiuhtlaaliztli)

deshojador. (1 tlaq[ua]uhxiuhtlaani) deshojador. (1 tlaq[ua]uhxiuhtlazqui)

tlacuauhxiuhtlaztli : Tlaquauhxiuhtlaztli) tlacuauhxiuhyotilli : Tlaquauhxiuhyotilli) tlacuauhyoac :

deshojado. (1 tlaquauhxiuhtlaztli) enramado. (1 tlaquauhxiuhyotilli)

ramas deshojadas. (2 cosa enramada. (2

noche quando se acuestan todos. (1 tlaquauhyoac)

tlacuauhzaloliztli : maderamiento. (1 tlaquauhaloliztli) maderamiento de casa. s. el acto de maderar o cubrir de madera la casa. (2 Tlaquauhaloliztli) tlacuauhzalolli : casa maderada. (2 Tlaquauhalolli) tlacuaxamanilli : descalabrado assi. (1 tlaquaxamanilli) descalabrado, quetiene quebrado el caxco y hecha pedaos la cabea. (2 Tlaquaxamanilli) tlacuaxochquetzqui : tlacuaxochquetztli : amojonador d[e] heredades (2 Tlaquaxochquetzqui) heredad amojonada. (2 Tlaquaxochquetztli) messado o repelado muy bien. (2

tlacuazacamolli : messado. (1 tlaq[ua]acamulli) Tlaquaacamulli) tlacuaznequi, ni : tlacuchtli :

querer comer. preteri: onitlaquaznec. (2 Tlaquaznequi, ni) flecha o saeta. (2) humido lugar. (1

saeta. (1)

tlacuechahuayan : lugar humedo. (2 Tlacuechauayan) tlacuechauayan) vmido lugar. (1 tlacuechauayan) tlacuecholli : cosa muy molida. (2) picada cosa assi. (1) tlacuechtililiztli :

molida muy molida harina o otra cosa. (1)

quebradura assi. (1) quebrada cosa desta manera.

tlacuechtililli : cosa desmenuzada o muy molida (2) (1) tlacuechtiliztli : tlacuecuelotl :

el acto de desmenuzar o de moler mucho alguna cosa. (2)

cosa hiluanada. (2)

tlacuecuelpacho : cogedor de ropa. (1) tlacuecuelpachoani : cogedor de ropa. (1)

tlacuecuelpacholiztli : trasdobladura. (1) el acto de doblar o redoblar algo, o de plegallo. (2) cogimiento desta manera. (1) plegadura. (1) redobladura. (1) tlacuecuelpacholli : cogida ropa. (1) cosa. (1) plegada cosa. (1) tlacuecuelpachoqui : tlacuecuepaliztli : cosa redoblada assi. (2) trasdoblada

el q[ue] dobla o redobla algo. (2) boluimiento assi. (1)

tlacuecuepalli : cosa bien discutida y examinada o cosa que sea buelto y rebuelto muchas vezes. (2) esaminada cosa o prouada o experimentada. (1) tlacuecuepani : tlacuecueptli : boluedor tal. (1) prouada cosa assi. (1) buelta cosa assi. (1) meneador. (1) meneado. (1)

tlacuecuetzoani : mecedor o meneador de algo (2) tlacuecuetzolli : cosa mecida o meneada assi. (2) tlacuecuezoliztli : tlacuecuezotl : tlacuel :

hiluanadura. (1 tlacuecueoliztli)

hiluanado. (1 tlacuecueotl)

ven aca, o vamos de aqui. (2) venid aca, o vamos todos de aqui. (2) ea,

tlacuelcan :

tlacuele : ea ea, aello. dando priesa a que se haga algo. aduerbio. (2) aduerbio para incitar. (1) tlacuelpacho : doblador de ropa, o de cosa semejante. (2)

tlacuelpachoani : idem. doblador tal. (1) tlacuelpacholiztica : tlacuelpacholiztli : plegadura. (1) tlacuelpacholiztli

(Tlacuelpacho: doblador de ropa, o de cosa semejante.) (2) doblando algo. (1) el acto de doblar ropa. (2) dobladura o doblez. (1)

+ : redobladura. (1 occeppa tlacuelpacholiztli) doblada cosa. (1) plegada cosa. (1)

tlacuelpacholli : cosa doblada o plegada. (2) tlacuelpachoqui : el que dobla ropa. (2) tlacuenchiuhtli : labrada tierra. (1) tlacueolololli : arremangada assi. (1)

doblador tal. (1)

tlacuepa, ni : boluer alguna cosa lo de arriba a baxo, apelar de sentencia, o escusarse, y no estar por lo que otro dize. preterito: onitla cuep. o traduzir algo, de vna lengua en otra. (2) boluerlo de abaxo arriba. (1) tlacuepa +, ni : lo mesmo es que tepan niccuepa. prete: tepan onitlacuep. (2 Tepan nitlacuepa) tlacuepaliztli : traslacion. (1) apelacion assi. &c. (2) apelacion. (1) boluimiento assi. (1) tlacuepalli : cosa buelta, lo de arriba abaxo. &c. (2) pan, cesped, &c. (1) buelta cosa assi. (1) boluimiento assi. (1) buelta cosa, assi como

tlacuepani : boluedor tal. (1) el que se escusa no queriendo hazer lo que le ruegan o mandan. &c. (2) trasladador. (1) boluedor tal. (1)

tlacuepcachihuani :

hazedor tal. (1 tlacuepcachiuani)

tlacuepcayotilia, nite : dar algo enretorno, o vengarse dela injuria recebida. pret: onitetlacuepcayotili. (2) dar en retorno. (1) retorno dar; y entiendese en bien y en mal. (1) vengarse. (1) tlacuepcayotiliztli : retorno assi. &c. (2) torna boda. (1)

tlacuepcayotiloni : idem. embiada cosa assi. (1)

(Tlacuepcayotiliztli: retorno assi. &c.) (2) descargarse

tlacuepilia, nino : escusarse. pr: oninotlacuepili. (2) fatisfaziendo a otro. (1) escusarse. (1) apelar. (1) tlacuepilia

+, nino : reclamar de agrauio. (1 occepa ninotlacuepilia)

tlacueptli : buelta cosa lo de bazo arriba. (1) cosa buelta lo de arriba abaxo, o cosa buelta aquien la embio. (2) buelta cosa assi. (1) buelta cosa, assi como pan, cesped, &c. (1) buelta cosa assi. (1) tlacueptli tlatolli : cosa traduzida o romanada. (2) traduzida cosa. (1)

tlacuetlahuiani : marchitador. (1 tlacuetlauiani) tlacuetlahuiqui : marchitador. (1 tlacuetlauiqui) tlacuetlania : recuesto de monte. (1) el acto de torcer o entortar algun madero. (2) quebrados palos assi. (1) quebradura

tlacuetlaniliztli : tal. (1) tlacuetlanilli : tlacuetlayan : tlacuexanoloni :

torcido madero assi. (2) recuesto de cerro. (2)

haldas de vestidura como de sayo; &c; para lleuar algo. (1) el que gouierna la nao conel timon o gouernalle. (2) timon o gouernalle. (1)

tlacuexcochtiani : tlacuexcochtiloni : tlacuexcochtli : tlacuextli :

popa de nauio o de canoa. (1) estera gruessa. (2)

tlacueyonilli + : cutaras de nobles caualleros, muy bruidas y negras. (1 tliltic tlacueyonilli cactli) tlacuia, nino : tomar algo p[re]stado. p: oninotlacui. (2) emprestado tomar. (1) prestado tomar. (1) tomar prestado. (1) adeudarse tomando prestado. (1) tlacuializtli : tlacuialoni : el acto de deuanar algo. (2) deuanader[a]s. (2)

tlacuicuic : barrendero tal. (1) el que recoge o barre la vasura, o el que esculpe algo en madera, o en piedra. (2) esculpidor desta manera. (1) esculpidor tal. (1) tlacuicuic = : = tlacuicuini (2 tlacuicuic)

tlacuicuilia, nite : robar alguna cosa a otros, echar granjas, o hazer cierta hechizeria, dando a entender que sacan del cuerpo pedernales, nauajas. &c. las quales eran causa dela enfermedad del enfermo. p: onitetlacuicuili. (2) saltear a alguno. (1) quitar por fuera, o robar. (1) chupar el hechizero al enfermo, haziendole enten_der que le saca los hechizos, o la enfermedad; &c. (1) robar salteando. (1) tlacuicuilia, nitla : alimpiar pozo, garuanos, arroz o cosas semej[n]tes. pre: onitlatlacuicuili. (2) granas quitar. (1) mondar como pozo. (1) mondar algo como garuanos o arroz. (1) tlacuicuililoni + : hoce, podadera. (1 xocomeca tlacuicuililoni)

tlacuicuiliztli : barrimiento, o barredura, s: el acto de barrer. (1) esculpimiento en madera o piedra. s. el acto de esculpir. (2) esculptura assi. (1) esculptura assi. (1) tlacuicuini : esculpidor tal. (1) lo mesmo es que tlacuicuic. (2) desta manera. (1) cauador tal. (1) cogedor tal. (1) esculpidor

tlacuicuitl : esculpida cosa en piedra o en madera. (1) cosa labrada o esculpida en madera o en piedra. (2) esculpida cosa assi. (1) cauada cosa assi. (1) cogidas cosas desta manera. (1) tlacuicuitlalpillacentemalli : hacina, ayuntamiento de haces, o manojos. (2) hacina, ayuntamiento de hazes. (1) tlacuihuani : tlacuilia, nite tlacuililtiani : luxuriosa cosa que haze luxuriar. (1 tlacuiuani) : quitar algo a otro. (1)

encarecedor. (1) encarecimiento. (1) encarecido. (1) recebiminto. (1)

tlacuililtiliztli : tlacuililtilli : tlacuiliztli : tlacuilo :

cosa encarecida. (2)

el acto de tomar, o recebir algo. (2)

escriuano, o pintor. (2)

pintor generalmente. (1)

tlacuilo + : falsario, escriptor falso. (1 ychtaca tlacuilo) escriptor verdadero. (1 melauaca tlacuilo) escriptor verdadero. (1 nelli tlacuilo) pintor con huego. (1 tletica tlacuilo) elque escriue algo desu propria mano. (2 Velynoma tlacuilo) falso escriuano. (2 Ichtaca tlacuilo) escriptor desu propria mano. (2 Inomatca tlacuilo) escriptor falso. (2 Iztlaca tlacuilo) escriptor de propria mano. (1 vel ynoma tlacuilo) escriptor de propria mano. (1 ynomatca tlacuilo) tlacuiloa + : sobre escreuir. (1 pani ni, tlacuiloa) idem. (Tlacuilo: escriuano, o pintor.) (2)

tlacuiloani :

tlacuiloani + : idem. (Velynoma tlacuilo: elque escriue algo desu propria mano.) (2 Velynoma tlacuiloani) idem, (Iztlaca tlacuilo: escriptor falso.) (2 Iztlaca tlacuiloani) escriptor de propria mano. (1 vel ynoma tlacuiloani) tlacuiloca teachcauh : escriuano principal, o mayor. (2) tlacuilocapo; + : escriuano como yo. (2 Tlacuilocapo; no) escriuano como yo. (2) escriuano principal. (1) porta cartas. (1)

tlacuilocapo; no : tlacuilocatiachcauh :

tlacuilolamapetlacaltontli : porta cartas. (2)

tlacuilolchipahualiztli : lustre, o hermosura de cosa pintada. (2 Tlacuilolchipaualiztli) lustre enla pintura. (1 tlacuilolchipaualiztli) tlacuilolhuapalli : tablilla para escreuir. (2 Tlacuiloluapalli) escreuir. (1 tlacuiloluapalli) tlacuiloliztli : el acto de escreuir, o pintar. (2) pintura. (1) ystorial cosa. (1) tablilla para

tlacuilolli : pintura. (1) escriptura, o pintura. (2) pintada cosa. (1) escriptura como quiera. (1)

tlacuilolli + : escriptura falsa. (2 Iztlaca tlacuilolli) escriptura falsa. (1 yztlaca tlacuilolli) escriptura falsa. (1 ychtaca tlacuilolli) escriptura enlas espaldas. (1 tlaicampa tlacuilolli) pintura de vn color. (1 ancecni ycac tlacuilolli) escriptura verdadera. (2 Neltiliz tlacuilolli) escriptura verdadera. (1 melauaca tlacuilolli) historia de ao en ao. (2 Cexiuh tlacuilolli) escriptura en las espaldas dela carta o libro. (2 Icampa tlacuilolli) pintura de vn color. (1 ancecni tlachia tlacuilolli) lustre enla pintura. (1 ytzotl[n]ca ypepetlacaca yn tlacuilolli) renglon de escriptura. (1 cempantli tlacuilolli) escriptura enlas espaldas. (1 ycampa tlacuilolli) tlacuilolmachiyotl : debuxo, o figura de traas. (2 Tlacuilolmachiotl) de traos o debuxos. (1) tlacuilolmachiyotl tlacuilolo + : + : petafio de sepultura. (1 micca tlacuilolmachiyotl) figura

escriuania publica (scilicet) el lugar. (1 onc[n] tlacuilolo) pendola o peola. (1) el lugar donde escriuen. (2) escriuania publica (scilicet) el estera labrada. (1)

tlacuiloloni : tlacuiloloyan : lugar. (1)

tlacuilolpetlatl : tlacuilolpiquini : tlacuiloltecomatl : escriuania. (1) tlacuiloltepantli : tlacuiloltilmatli :

estera labrada, o pintada. (2) escriuano falso. (2)

falsario, escriptor falso. (1) escriuanias. (1) caxa de

tintero de escriuanias. (2) pared pintada. (2) manta pintada. (2)

pared pintada. (1)

tlacuiltia, nitetla : especie. (2) tlacuiltonolli : tlacuini :

prestar algo, para que lo torn[n] asu dueo, no enla misma enriquecido. (1)

enriquecido. (2)

cauallo garaon. (2) garaon cauallo. (1 tlacuini cauallo) jubetero que haze jubones (2) iubon; lo+mismo. (1) jubetero, sastre que los

tlacuini cahuallo : tlacuipilchiuhqui : haze. (1) tlacuipilli :

jubon. (2)

tlacuitia +, ni : echar garaon alas yeguas prete: onicauallo tlacuiti. (2 Cauallo tlacuitia, ni) garaon echar. (1 ni, cauallo tlacuitia) tlacuitiani + : yeguarizo que echa garaon. (1 cauallo tlacuitiani) rebatia. (1

tlacuitihuechiliztli : arrebatamiento tal. (1 tlacuitiuechiliztli) tlacuitiuechiliztli) tlacuitihuetzini : arrebatador. (1 tlacuitiuetzini)

tlacuitihuetztli : arrebatada cosa. (1 tlacuitiuetztli) cosa arrebatada, o assida y tomada de presto. (2 Tlacuitiuetztli) rebatada cosa. (1 tlacuitiuetztli) rebatada cosa. (1 tlacuitiuetztli) tlacuitilli + : empobrecido desta manera. (2 Icnoyotl tlacuitilli) cosa amada. (1 ycnoyotl tlacuitilli) tlacuitl + : cosa enentada. (2 Yancuican tlacuitl) yancuican tlacuitl) tlacuitlachihuilli : priuado de

encentada cosa. (1

acusado assi. (1 tlacuitlachiuilli)

tlacuitlahuia, ni : estercolar chilli, o cosa semejante. pre: onitlacuitlaui. (2 Tlacuitlauia, ni) tlacuitlahuia, nino : tener cuidado de algo. prete: oninotlacuitlaui. (2 Tlacuitlauia, nino) recaudo poner enlas cosas. (1 nino, tlacuitlauia) cargo tener de algo. (1 nino, tlacuitlauia) diligente ser. (1 nino, tlacuitlauia) cuidado tener. (1 nino, tlacuitlauia) tlacuitlahuia, ninote : tener cuidado de otro. pre: oninotetlacuitlaui. (2 Tlacuitlauia, ninote) tlacuitlahuiani : estercolador assi. (2 Tlacuitlauiani) tlacuitlauiani) estercolador. (1 estercolado

tlacuitlahuilli : cosa estercolada desta manera. (2 Tlacuitlauilli) assi. (1 tlacuitlauilli)

tlacuitlahuiltia, nite : fuera hazer a otro o violencia. (1 nite, tlacuitlauiltia) forar. (1 nite, tlacuitlauiltia) apremiar. (1 nite, tlacuitlauiltia)

tlacuitlahuiltilli : forado assi. (1 tlacuitlauiltilli) apremiado, constreido y forado. (2 Tlacuitlauiltilli) costreido. (1 tlacuitlauiltilli) apremiado. (1 tlacuitlauiltilli) tlacuitlahuitectli : tlacuitlauitectli) deslomado. (2 Tlacuitlauitectli) deslomado. (1

tlacuitlalpilli : cosa atada, assi como manojo, o cosa semejante. (2) tlacuitlalpiltontli : tlacuitlapampa : manojuelo atado assi. (2) detras de algo. (1 tlacuitlap[n]pa) enalbardada bestia. (1)

detras de algo. (2)

tlacuitlapampepechtilli : tlacuitlapancayotl : tlacuitlapilantli :

bestia enalbardada. (2)

trasera cosa. (1 tlacuitlap[n]cayotl) aue desrrabada. (2) derrabada aue. (1)

tlacuitlapilhuihuitlalli : idem. (Tlacuitlapilantli: aue desrrabada.) (2 Tlacuitlapilhuiuitlalli) derrabada aue. (1 tlacuitlapilhuiuitlalli) tlacuitlapiloa : postrero de todos, cabero, o vltimo. (2) i; vltima y cabera cosa. (1) tlacuitlapiltectli : animal desrrabado. (2) postrero o postrimero;

derrabado animal. (1)

tlacuitlatlaxtli : idem. (Tlacuitlatlaalli: horro, o horra de esclaua.) (2) libre hecho p[or] sieruo. (1) horro o horra de esclauo. (1) tlacuitlatlazalli : horro, o horra de esclaua. (2 Tlacuitlatlaalli) horra de esclauo. (1 tlacuitlatlaalli) tlacuiya, ni tlacuiyaloni : tlacuxitilli : tlacuyoctli : tlacuyuctli : tlacxicahualli : : deuanar algo. (1) deuanaderas. (1) cosa cozida en olla. (2) cozida cosa. (1) guisada cosa. (1) horro o

agujero, o horado, sumidero, o almario. (2) sumidero de agua. (1) tributo reagado, o cosa semejante. (2 Tlacxicaualli)

tlacxihuitecoyan : nadadero, donde nadan conlos pies. (2 Tlacxiuitecoyan) nadadero. (1 tlacxiuitecoyan) tlacxihuitequi, ni : nadar, generalmente. (1 ni, tlacxiuitequi) nadar con

tlacxihuitequi + : nadar por encima. (1 atlixco ni, tlacxiuitequi) otro. (1 teuan ni, tlacxiuitequi) tlacxihuitequiliztica : nadando assi. (2 Tlacxiuitequiliztica) tlacxihuitequiliztica nihual, quiza : niual, quia)

salir a nado. (1 tlacxiuitequiliztica

tlacxihuitequiliztli : el acto denadar conlos pies. (2 Tlacxiuitequiliztli) tlacxihuitequini : tlacxiuitequini) nadador tal. (2 Tlacxiuitequini) nadador que nada. (1

tlacxilia, nino : estribar sobre los pies forcejando y poniendo fueras. pre: oninotlacxili. (2) hazer hncapie o estribar. (1) tlacximatiloliztli : tlacximatoca, ni : tlacximatocani : holladura. (1) atentar con los pies. pre: onitlacximatocac. (2)

atentador tal. (1) atentamiento assi. (1) (Tlacxipanuiani: el que camina apie.) (2 Tlacxipaui) caminar apie. pre: onitlacxipaui (2 Tlacxipauia, ni) : atentar con los pies. (1)

tlacximatoquiliztli : tlacxipahui : idem.

tlacxipahuia, ni : tlacxipania, nitla tlacxipaniani :

atentador tal. (1) atentamiento assi. (1) el que camina apie. (2) peon lancero en

tlacxipaniliztli :

tlacxipanui : caminante assi. (1) guerra. (1) peon. (1) tlacxipanuia, ni : tlacxipanuiani :

caminar apie. pretet. onitlacxipanui. (2) caminante assi. (1) peon. (1) rastro de pisada. (1)

el que camina apie. (2)

tlacxipetlalli : seal, o rastro depisada, o de patata. (2) pisada de pie. (1) tlacxipopoxoani : cauador tal. (1) tlacxipopoxoliztli : escaruador tal. (1)

cauadura desta manera. (1)

escaruadura assi. (1)

tlacxipopoxolli : cauada tierra assi. (1) tlacxipopoxoqui : escaruador tal. (1)

escaruada tierra desta manera. (1)

tlacxiquequezaliztli : holladura. (1 tlacxiquequealiztli) tlacxitamachihualoni : pie medida comun. (1 tlacxitamachiualoni) tlacxitemoa, ni : atentar conlos pies, buscando algo. pre: onitlacxitemo. (2) tlacxitemoani : atentador tal. (1) atentamiento assi. (1) so o

tlacxitemoliztli :

tlacxitlan : enlo baxo, o alpie de los arboles, o de cosa semejante. (2) debaxo, preposicion. (1)

tlacxitoca, ni :

corregir escriptura, o tornar acontar lo ya contado. (2)

tlacxitocani : corrector de escriptura assi, o el q[ue] va apedir lo que le deuen. (2) corrector tal. (1) corredor de mercadurias. (1) tlacxitoctli : cobrada hazienda desta manera. (1) cosa corregida y examinada, o cosa tornada acontar, o deuda procurada y pedida. (2) cotejada escriptura. (1) corregida escriptura. (1) tlacxitoquilia, nite : tomar residencia a otro. pr: onitetlacxitoquili. (2) residencia tomar. (1) tlacxitoquiliztli : examen assi, o cobrana delo que se deue, o el yr aprocurarla deuda. (2) cobrana tal. (1) correction assi. (1) tlacxixopehualiztli : tlacxollotl + : pontillada. (1 tlacxixopeualiztli)

papo de persona papuda. (2 Quech tlacxollotl) desechado. o echado por ay. (2) menospreciado. (1)

tlacxotlalli : tlacxutilli + :

cruda cosa; i; no cozida. (1 ayamo tlacxutilli)

tlacza, ni : yr muy de priessa o correr. preterito: onitlacac. (2 Tlaca, ni) correr ligeramente. (1 ni, tlaca) tlaczaliztica : tlaczaliztli : aguijando o corriendo. (2 Tlacaliztica) el acto de aguijar mucho, o correr. (2 Tlacaliztli)

tlaczani : corredor assi. (1 tlacani) ligero de pies. (1 tlacani) corredor que corre. (1 tlacani) el que aguija y corre mucho, o es ligero de pies. (2 Tlacani) tlaczayatl : Tlacayatl) pata o planta del pie. (1 tlacayatl) pala para traspalar. (1) pata o planta del pie. (2

tlaecaquetzaloni : tlaecatzacuililli : tlaecatzacuiliztli : tlaehecatzacuililli : viento. (2) tlaehuahuilli :

pala para traspalar. (2)

cosa guardada, o defendida del viento. (2) el acto de guardar, o defender algo del vi[n]to. (2) abrigada cosa assi. (1) cosa abrigada y guardada d[e]l

aforrada cosa assi. (1 tlaeuauilli)

tlaehualtia, nite : repartir mi hazienda. (1 nitetlaeualtia) reprehender al que es ingrato d[e]l beneficio recebido, o aherir le el dicho beneficio. pr: onitetlaeualti. (2 Tlaeualtia, nite) tlaehualtilli = : = tlaeltilli (2 tlaeualtilli)

tlaehuaquimilolli : aforrada cosa assi. (1 tlaeuaquimilolli) encorado. (1 tlaeuaquimilolli) cosa encorada con piel de animales. (2 Tlaeuaquimilolli)

tlaehuatiquetzaliztli : empinadura. (1 tlaeuatiquetzaliztli) leuantamiento assi. (1 tlaeuatiquetzaliztli) el acto de empinar o enhiestar algun madero o cosa semejante. (2 Tlaeuatiquetzaliztli) tlaehuatiquetzalli : Tlaeuatiquetzalli) tlaehuatiquetzani : empinado. (1 tlaeuatiquetzalli) cosa enhiestada assi. (2

leuantador desta manera. (1 tlaeuatiquetzani) idem. (Tlaeuatiquetzalli:

tlaehuatiquetztli : empinado. (1 tlaeuatiquetztli) cosa enhiestada assi.) (2 Tlaeuatiquetztli) tlaehuatlazani : descortezador. (1 tlaeuatlaani)

tlaehuayoquimilolli : Tlaeuayoquimilolli) tlaehuayotilli :

cosa encorada, o aforrada con alguna piel de animal. (2

encorado. (1 tlaeuayotilli) descortezada cosa. (1 tlaeuayotlaxtli)

tlaehuayotlaxtli :

tlaehuayotlaztli : deshollejado. (1 tlaeuayotlaztli) escamado assi. (1 tlaeuayotlaztli) cosa descortezada o mondada. (2 Tlaeuayotlaztli) tlaehuitiltin : despachada gente. (1 tlaeuitiltin)

tlaehya + : palabras que tocar o se enderean a mi persona. pre: onotechpa tlachix in tlatolli. (2 Notechpa tlaehia in tlatolli) tlaelaqui, ni : deleytarse con suzio deleyte. (2) despechugado assi. (1) desnudado assi. (1)

tlaelchiquiuhpetlauhtli :

tlaelehuiani : cudicioso. (1 tlaeleuiani) desseoso assi. (1 tlaeleuiani) desseoso. (1 tlaeleuiani) codicioso, o deseoso de algo. (2 Tlaeleuiani) tlaelehuiliztli : gana o antojo. (1 tlaeleuiliztli) apetito. (1 tlaeleuiliztli) desseo. (1 tlaeleuiliztli) cobdicia generalmente. (1 tlaeleuiliztli) codicia, o deseo de algo, apetito o antojo de alguna cosa. (2 Tlaeleuiliztli) desseo tal. (1 tlaeleuiliztli) tlaelehuilli : cosa deseada assi. (2 Tlaeleuilli) tlaeleuilli) cobdiciada persona. (1 tlaeleuilli) desseada cosa. (1

tlaelelehuilani : gemidor, el que mucho gime. (1 tlaeleleuilani) tlaelelehuiliztli : gemido con dolor. (1 tlaeleleuiliztli)

tlaeleuliliztli : cudicia. (1) tlaelimic + : yugada de tierra. (2 Quaquaue yn cemilhui tlaelimic) tierra. (1 quaquaueque yn cemilhui tlaelimic) tlaelimictli : arada tierra. (1) tierra arada, o labrada. (2) (1) labrada tierra. (1) cauada heredad. (1) yugada de

cauada tierra.

tlaelitta, nite : aborrecer a otro. preterito: onitetlaelittac. (2) (1) tlaelittaloni : aborrecible cosa. (2) digno de ser aborrecido. (1)

odio tener.

tlaelittoni : idem. de ser aborrecido. (1) tlaellaquetza, ni : onitlaellaquetz. (2) tlaellatolli :

(Tlaelittaloni: aborrecible cosa.) (2)

odioso. (1)

digno

dezir chistes, o consejuelas desonestas y muchas. pre: dezir donayres desonestos. (1)

palabras desonestas y suzias. (2)

tlaellatzilhuia, nite : aborrecer mucho, o demasiadamente a otro. pret: onitetlaellatzilhui. (2) aborrecer a otra. (1) tlaellelaxitilli : afligido assi. (1) afligido y angustiado de otros. (2) angustiado desta manera. (1) afligido assi. (1) molestado desta manera. (1) tlaellelquixtilli : tlaelleltiliztli : desenhadado. (1) estoruo o impedimento de algo. (2) estoruado o impedido de algunos. (2) suziedad. (1) suzia cosa. (1)

tlaelleltilli : embaraado assi. (1) ympedido assi. (1) estoruado. (1) tlaelli : tlaello :

cosa suzia, o camaras de sangre. (2) cosa ensuziada, o que esta suzia. (2)

tlaello tlalnamiquiliztli : tlaellotl : las pares. (2) tlaelmaca, nicte :

pensamiento suzio. (1)

dar prodiga y largamnte. (1) ensuziar algo. prete: onitlatlaelnelo. (2)

tlaelneloa, nitla : tlaelpalaxtli :

llaga grande y abominable. (2) despechugado assi. (1) = desnudado assi. (1)

tlaelpampetlauhtli : tlaelpaqui =, ni :

tlailpaqui (2 tlaelpaqui)

tlaelpaquiliztica : tlaelpaquiliztli : tlaelpaquiliztli tlaelpaquini : vicioso. (1) = :

con suzio o carnal deleyte. (2) suzio o carnal deleite. (2) = sensualidad. (1)

tlailpaquiliztli (2 tlaelpaquiliztli) sensual persona. (1) carnal y

carnal persona. s. luxuriosa. (2)

tlaelpetlauhtli : desnudado assi. (1) tlaelpol : cosa muy suzia y fea. (2 Tlaelpul) fea cosa. (1 tlaelpul)

tlaelquiyahui : llouer reziamente. prete: otlaelquiauh. (2 Tlaelquiaui) mucho. (1 tlaelquiaui)

llouer

tlaeltia, nino : tener asco de alguna cosa suzia. p: oninotlaelti. (2) tener asco de algo. (1) asco auer o tener de algo. (1) tlaeltia, nite : poner asco a otro. preterito: onitetlaelti. (2) asco poner a otro. (1) tlaeltilli : tlaeltzacutli lo mesmo es que tlaeualtilli. (2) + : forado assi. (1)

aquiami. (1 acopa tlaeltzacutli) mesa de tres ordenes. (2) mesa de tres ordenes. (1)

tlaepantililli mesa :

tlaeticihuitilli : el que esta fatigado con carga pesada o con otra cosa semejante. (2 Tlaeticiuitilli) agrauiado assi. (1 tlaeticiuitilli) tlaetililli : idem. (Tlaeticiuitilli: el que esta fatigado con carga pesada o con otra cosa semejante.) (2) agrauiado assi. (1) tlaeznelolli : cosa. (1) tlaezoilli : tlaezuilli) tlaezotilli : Tlaeotilli) tlaeztemitilli : idem. (Tlaeotilli: cola ensangrentada.) (2) ensangrentada

cosa ensangrentada. (2 Tlaezuilli) cola ensangrentada. (2 Tlaeotilli) morcilla. (2)

ensangrentada cosa. (1 cosa ensangrentada. (2

tlaeztemitilli coyame cuitlaxcolli :

morcilla de puerco. (2)

tlaeztemitilli coyamecuitlaxcolli : morcilla. (1) tlaeztemitilli ichca cuitlaxcolli : morcilla de carnero. (2) tlaeztentli + : morcilla. (1 coyame cuitlaxcolli tlaeztentli) ensangrentada cosa. (1)

tlaezyotilli :

tlahecatoctilli : lleuado del viento. (1) tlahilli : tlahillo : suziedad, o camaras de sangre. (2) cosa suzia, o cosa que esta llena de suziedad. (2) vngido. (1 tlahoalli)

tlahozalli :

tlahuacalhuiani : lleuador tal. (1 tlauacaluiani) tlahuacalhuiliztli : lleuada cosa assi. (1 tlauacalhuiliztli)

tlahuacalhuiqui : lleuador tal. (1 tlauacalhuiqui) tlahuacalolli : tlauacalolli) cosa acanalada. (2 Tlauacalolli) acanalada cosa assi. (1

tlahualanaltilli : carbones o brasas sopladas y encendidas. (2 Tlaualanaltilli) encendidos carbones. (1 tlaualanaltilli) tlahuana, ni : beuer vino o emborracharse templadamente. (2 Tlauana, ni) embeodarse. (1 ni, tlauana) tlahuana, nitla : borrachear templadamente. (1 nitla, tlauana) tlahuanaliztli : tlauanaliztli) tlahuanaliztli tlahuanani : tlahuananipol : tlahuancaxitl : tlahuanoni : tlahuanqui : tlahuanqui + : borrachez templada. (2 Tlauanaliztli) + : embeodamiento. (1

templana desta manera. (1 nematca tlauanaliztli)

el que se emborracha assi. (2 Tlauanani) borrachonazo. (2 Tlauananipul) taa o vaso para beuer vino. (2 Tlauancaxitl) taa o taon para beuer. (1 tlauanoni) borracho, o beodo assi. (2 Tlauanqui) beodo. (1 tlauanqui)

templado enel vino. (1 nematca tlauanqui)

tlahuantia, nite : emborrachar a otro desta manera. prete: onitetlauanti. (2 Tlauantia, nite) dar a beuer vino. (1 nite, tlauantia) embeodar a otro. (1 nite, tlauantia) tlahuapahualiztli : (2 Tlauapaualiztli) tlauapaualiztli) el acto de fortificar algo, o de criar y doctrinar nios. forneciminto. (1 tlauapaualiztli) soldadura. (1

tlahuapahualli : cosa fortificada assi. (2 Tlauapaualli) menor deedad, s: el q[ue] esta debaxo de tutor. (1 tlauapaualli) diciplinado o doctrinado. (1 tlauapaualli) tlahuapahuillotl : rodrigon de vid, o cosa semejante. (2 Tlauapauillotl)

tlahuapahuilotl : rodrigon para vid. (1 tlauapauilotl) tlahuapaltectli : madero labrado con quatro esquinas, assi como viga o cosa semejante. (2 Tlauapaltectli) viga labrada para edificio. (1 tlauapaltectli) tlahuapaltectontli : madero pequeo, labrado desta manera. (2 Tlauapaltectontli) viga pequea tal. (1 tlauapaltectontli) tlahuapaltzaccayotemaliztli : el acto de entablar sobrado de casa, quando se madera. (2 Tlauapaltzaccayotemaliztli) entablamiento desta manera. (1 tlauapaltzaccayotemaliztli) tlahuapaltzaccayotentli : cosa entablada assi. (2 Tlauapaltzaccayotentli) entablado assi. (1 tlauapaltzaccayotentli) tlahuapaltzaccayotiliztli : [n]tallami[n]to d[e]sta manera (2 Tlauapaltzaccayotiliztli) entablamiento desta manera. (1 tlauapaltzaccayotiliztli)

tlahuapaltzaccayotilli : cosa entablada assi. (2 Tlauapaltzaccayotilli) entablado assi. (1 tlauapaltzaccayotilli) tlahuapaltzacualiztli : entablamiento tal. (2 Tlauapaltzaqualiztli) desta manera. (1 tlauapaltzaqualiztli) entablamiento

tlahuapaltzacutli : idem. (Tlauapaltzaccayotilli: cosa entablada assi.) (2 Tlauapaltzacutli) entablado assi. (1 tlauapaltzacutli) tlahuapauhtli : idem. (Tlauapaualli: cosa fortificada assi.) (2 Tlauapauhtli) mantenido. (1 tlauapauhtli) fornido. (1 tlauapauhtli) tlahuaqui : auer sequedad, o agostarse todo quanto ay. prete: otlauac. (2 Tlauaqui) agostarse algo. (1 tlauaqui) tlahuaqui + : idem. preterito: nocamac otlauac. (Nocamac tlapoliui: estar muerto de hambre yboquiseco. pre: nocamac otlapoliuh.) (2 Nocamac tlauaqui) estar boquiseco muy fatigado y muerto de hambre. (1 nocamac tlauaqui) tlahuaqui nocamac : tener seca la boca, o estar boquiseco y muerto de hambre. prete: otlauac yn nocamac. (2 Tlauaqui nocamac) tlahuatzalli : cosa enxugada, o secada. (2 Tlauatzalli) tlauatzalli) seco cosa seca. (1 tlauatzalli) enxugado o enxuto. (1

tlahuatztli : enxugado o enxuto. (1 tlauatztli) idem. (Tlauatzalli: cosa enxugada, o secada.) (2 Tlauatztli) seco cosa seca. (1 tlauatztli) tlahuauahuani : ladrador. (2 Tlauauaoani)

tlahuaualoa, ni : ladrar el perro. preterito: onitlauaualo. (2 Tlauaualoa, ni) tlahuaualoa + : ladrar por diuersas partes. (1 nouianpa ni, tlauaualoa) ladridos de perros, o el acto de ladrar el perro. (2

tlahuaualoliztli : Tlauaualoliztli)

tlahuaualtza, ni : ladrar el perro. prete: onitlauaualtzac. (2 Tlauaualtza, ni) ladrar los perros. (1 nitlauaualtza) tlahuaualtzaliztli : el acto de ladrar el perro. (2 Tlauaualtzaliztli) de perros. (1 tlauaualtzaliztli) tlahuaualtzani : ladrador. (2 Tlauaualtzani) + : ladrar por diuersas partes. (1 nouiampa ni, ladrido

tlahuaualtzatinemi tlauaualtzatinemi)

tlahuauanaliztli : el acto de raer, o de rayar alguna cosa, o de escaruar la tierra. (2 Tlauauanaliztli) escaruadura. (1 tlauauanaliztli) trao tal. (1 tlauauanaliztli) tlahuauanaloni : regla para reglar papel, o para rayar, o sealar derecho. (2 Tlauauanaloni) regla para reglar papel. (1 tlauauanaloni) tlahuauanoni : regla para cortar o sealar derecho. (1 tlauauanoni)

tlahuauanqui :

escaruador. (1 tlauauanqui)

reglador assi. (2 Tlauauanqui)

tlahuauantli : adobado cuero. (1 tlauauantli) atizado fuego assi. (1 tlauauantli) escar[]uada tierra. (1 tlauauantli) curtida cosa assi. (1 tlauauantli) figurada cosa. (1 tlauauantli) raya para sealar. (1 tlauauantli) cosa reglada, o rayada desta manera. (2 Tlauauantli) tlahuazomaloni : rastrillo. (2 Tlauaomaloni) cosa raspada o desollada con

tlahuazontli : dessollado assi. (1 tlaua[n]tli) alg[n] golpe. (2 Tlauaontli)

tlahuecahualiztli : estendimiento de tiempo. (1 tlauecaualiztli) dilacion. (1 tlauecaualiztli) dilacion, o el acto de prolongar, o diferir algo assi. (2 Tlauecaualiztli) tlahuecahualli : cosa diferida, o prolongada. (2 Tlauecaualli)

tlahuecahuani : espaciosa cosa, s: tardia. (1 tlauecauani) el que dilata, odifiere algo assi, o el q[ue] tarda mucho en hazer, o traer algo. (2 Tlauecauani) tlahuecaitoani : profeta. (1 tlauecaytoani) propheta que dize lo que hade ac[n]tecer los tiempos venideros. (2 Tlauecaytoani) tlahuecaitoliztli : tlahuecaittaliztli : Tlauecayttaliztli) profecia. (1 tlauecaytoliztli) profecia. (1 tlauecaittaliztli) prophecia tal. (2

tlahuecaittani : profeta. (1 tlauecayttani) idem. (Tlauecaytoani: propheta que dize lo que hade ac[n]tecer los tiempos venideros.) (2 Tlauecayttani) tlahuecapanolli : engrandecido. (1 tlauecapanolli) onrado assi. (1 tlauecapanolli) enxalado assi. (1 tlauecapanolli) glorioso. (1 tlauecapanolli) esclarecido. (1 tlauecapanolli) enxalado, o encumbrado en honra y dignidad. (2 Tlauecapanolli) tlahuecatenehualiztli : profecia. (1 tlauecateneualiztli) Tlauecateneualiztli) prophecia tal. (2

tlahuecatenehuani : propheta. s. que dize lo que ha d[e] acontecer el tiempo andando. (2 Tlauecateneuani) tlahuecatetenehuani : profeta. (1 tlauecateteneuani) idem. (Tlauecatlaalli:

tlahuecatlaxtli : diferida cosa assi. (1 tlauecatlaxtli) cosa diferida assi.) (2 Tlauecatlaxtli)

tlahuecatlazaliztli : estendimiento de tiempo. (1 tlauecatlaaliztli) dilacion. (1 tlauecatlaaliztli) el acto de procrastinar, diferir, dilatar, o prolongar alg[n] negocio. (2 Tlauecatlaaliztli) tlahuecatlazalli : diferida cosa assi. (1 tlauecatlaalli) assi. (2 Tlauecatlaalli) tlahueha, nite : Tlaueha, nite) cosa diferida

tener enojo con otro yaborrecimi[n]to. pre: onitetlaueli. (2

tlahuehueloa, nite tlahuehueloani :

desordenar o desbaratar. (1 nite, tlaueueloa)

destruidor. (1 tlaueueloani) destruicion assi. (1 tlaueueloliztli)

tlahuehueloliztli : tlahuehuelolli :

destruida cosa. (1 tlaueuelolli) hecho heroico el que haze cosas

tlahueicachihualiztli : grandeza tal. (1 tlaueycachiualiztli) marauilloso y magnifico. (2 Tlaueycachiualiztli) tlahueicachihuani : grande de hechos. (1 tlaueycachiuani) gr[n]des y heroycas. (2 Tlaueycachiuani)

tlahueicatenquixtiani : hablador de cosas altas. (1 tlaueycatenquixtiani) tlahueicatenquixtiliztli : habla desta manera. (1 tlaueycatenquixtiliztli) acto de tratar, dezir y declarar cosas grandes, altas yheroycas. (2 Tlaueycatenquixtiliztli) el

tlahueililli : engrandecido. (1 tlaueylilli) embite. (1 tlaueililli) doblado trabajo. (1 tlaueililli) engordada cosa. (1 tlaueililli) engrandecido y magnificado, o cosa engordada. (2 Tlaueylilli) tlahueitlalti : espaciosa cosa, assi como lugar ancho y espacioso. (1 tlaueytlalti) lugar espacioso y ancho. (2 Tlaueytlalti) tlahuel cococ : cosa que quema mucho la boca assi. (1 tlauel cococ) fee o creencia delo que se dize. (1 tlauelca quiliztli) ayrada y enojosamente.

tlahuelca quiliztli : tlahuelcacopa : (2 Tlauelcacopa)

ayradamente, o con yra. (1 tlauelcacopa)

tlahuelcactli : aceptada peticion. (1 tlauelcactli) aprouada cosa assi. (1 tlauelcactli) admitido assi. (1 tlauelcactli) cosa oyda y acceptada con gracia yd[e] buena voluntad, o cosa concedida y otorgada. (2 Tlauelcactli) tlahuelcahua, nino : dexar de entender enlo que le es necessario, por estar enojado, o desesperar. pret: oninotlauelcauh. (2 Tlauelcaua, nino) desesperar dela misericordia de dios. (1 nino, tlauelcaua) tlahuelcaquilia, anite : tachar. (1 anite, tlauelcaquilia) tlahuelcaquilia, nite : oyr y otorgar de buena vol[n]tad lo que sedize o pide. pre: onitetlauelcaquili. (2 Tlauelcaquilia, nite) otorgar. (1 nite, tlauelcaquilia) aprouar por bueno lo que oyo. (1 nite, tlauelcaquilia) oyr consintiendo. (1 nite, tlauelcaquilia) consentir con otro. (1 nite, tlauelcaquilia) permitir algo. (1 nite, tlauelcaquilia) condecender conel que algo pide. (1 nite, tlauelcaquilia) tlahuelcaquiliztli : aprouacion tal. (1 tlauelcaquiliztli) otorgar algo desa manera (2 Tlauelcaquiliztli) tlahuelcaquini : aprouador tal. (1 tlauelcaquini) el acto d[e] oyr y

tlahuelchihua, nitla : amohinarse y enojarse de algo. (2 Tlauelchiua, nitla) enojarse. (1 nitla, tlauelchiua) tlahuelcococ : cosa que quema mucho la boca, asi como axi caribe y fuerte, o pimienta. &c. (2 Tlauelcococ) tlahuelcococ + : quemar assi mucho. (1 cocopatic, tlauelcococ)

tlahuelcui, ni : apitunarse, amohinarse, o enojarse. pre: onitlauelcuic. (2 Tlauelcui, ni) aorarse. (1 ni, tlauelcui) embrauecerse. (1 ni, tlauelcui) encruelecerse. (1 ni, tlauelcui) brauo hazerse. (1 ni, tlauelcui) brauear assi. (1 ni, tlauelcui) apitonarse. (1 ni, tlauelcui) enojarse. (1 ni, tlauelcui) tlahuelcuic : aorado assi. (1 tlauelcuic) encruelecido. (1 tlauelcuic) ayrado. (1 tlauelcuic) enojado. (1 tlauelcuic) el que se enoja assi. (2 Tlauelcuic) tlahuelcuic = : = tlahuelcuini (2 tlauelcuic)

tlahuelcuiliztli : saa. (1 tlauelcuiliztli) apitonaminto . (1 tlauelcuiliztli) el acto de amohinarse desta manera (2 Tlauelcuiliztli) tlahuelcuini : embrauecido assi. (1 tlauelcuini) apitonado. (1 tlauelcuini) ympaciente no sufrido. (1 tlauelcuini) lo mesmo es que tlauelcuic. (2 Tlauelcuini) tlahuelcuini tlauelcuini) + : saudo. (1 qualanini, tlauelcuini) yrado subitamente. (1 ayoui

tlahuelcuitia, nite : ayrar a otro, o amohinarlo y enojarlo, o provocarlo a yra y embrauecerlo. p: onitetlauelcuiti. (2 Tlauelcuitia, nite) embrauecer a otro. (1 nite, tlauelcuitia) ayrar a otro. (1 nite, tlauelcuitia) brauo hazer a otro. (1 nite, tlauelcuitia) molestar dando mucho enojo. (1 nite, tlauelcuitia) atrauersarse en palabras con otros. (1 nite, tlauelcuitia) lidiar enesta manera. (1 nite, tlauelcuitia) prouocar a yra. (1 nite, tlauelcuitia) tlahuelcuitiliztli : enojo tal. (1 tlauelcuitiliztli)

tlahuele : aspera y braua persona. (1 tlauele) saudo, yracundo y brauo. (2 Tlauele) saudo. (1 tlauele) rigoroso. (1 tlauele) colerico ayrado. (1 tlauele) braua cosa que muerde. (1 tlauele) furioso de enojo. (1 tlauele) brauo hombre. (1 tlauele) ayrado. (1 tlauele) fiera cosa. (1 tlauele) cruel persona. (1 tlauele) ympaciente no sufrido. (1 tlauele) tlahuele, ni : ympaciente ser. (1 ni, tlauele) tlahuele + : mansa cosa. (1 amo tlauele) : fiera cosa vn poco. (1 achi tlauele) enojarse de otro. (1

tlahuelia, nite nite, tlauelia)

querer mala otro. (1 nite, tlauelia) mal o malamente. (1 tlauelicayotica)

tlahuelicayotica :

tlahueliloc : ruyn. (1 tlaueliloc) peruerso. (1 tlaueliloc) desbocado cauallo. (1 tlaueliloc) loco de atar. (1 tlaueliloc) malicioso. (1 tlaueliloc) maluado. (1 tlaueliloc) brauo hombre. (1 tlaueliloc) vellaco. (1 tlaueliloc) malefico hazedor de mal. (1 tlaueliloc) maluado, o vellaco. (2 Tlaueliloc)

tlahueliloc + : cara con dos hazes. (1 anquitlatia ynic tlaueliloc) auenado o loco. (1 yollo tlaueliloc) maligno. (1 cenquizca tlaueliloc) hombre p[er]uerso ymaluado (2 Cenquizca tlaueliloc) hombre dado a mugeres, o mala muger. (2 Ciua tlaueliloc) tlahuelilocaahua, nite : deshonrar, o llamar de vellaco a otro. pre: onitetlauelilocaauac. (2 Tlauelilocaaua, nite) auellacar obaldonar aotro. (1 nite, tlauelilocaaua) tlahuelilocaaquilia, nite : hazer vellaco a otro. (1 nite, tlauelilocaaquilia) peruertir a otro. (1 nite, tlauelilocaaquilia) tlahuelilocaaquilia, nite/ huel/ nitla : meter mal entre otros, reboluiendolos, o peruertiendolos. p: onitetlauelilocaaquili. vel. onitlatlauelilocaaquili. (2 Tlauelilocaaquilia, nite, vel, nitla) tlahuelilocaaquilia, nitla : destruir el pueblo con mal exemplo. (1 nitla, tlauelilocaaquilia) tlahuelilocaaquilia =, nitla : = tlahuelilocacuitia (2 tlauelilocaaquilia )

tlahuelilocacuitia, nino : peruertirse y hazerse malo pre: oninotlauelilocacuiti. (2 Tlauelilocacuitia, nino) enloquecerse. (1 nino, tlauelilocacuitia) vellaco hazerse. (1 nino, tlauelilocacuitia) tlahuelilocacuitia, nite : idem. prete: onitetlauelilocacuiti. (Tlauelilocacuitia, nitla: lo mesmo es que tlauelilocaaquilia. pre: onitlatlauelilocaaquili.) (2 Tlauelilocacuitia, nite) peruertir a otro. (1 nite, tlauelilocacuitia) hazer vellaco a otro. (1 nite, tlauelilocacuitia) vellaco hazer a otro. (1 nite, tlauelilocacuitia) enloquecer a otro. (1 nite, tlauelilocacuitia) tlahuelilocacuitia, nitla : lo mesmo es que tlauelilocaaquilia. pre: onitlatlauelilocaaquili. (2 Tlauelilocacuitia, nitla) destruir el pueblo con mal exemplo. (1 nitla, tlauelilocacuitia) tlahuelilocacuitilli : peruertido y maleado de otros (2 Tlauelilocacuitilli) tlahuelilocaitoa, nite : hablar, o dezir d[e]fectos, o maldades agenas. prete: onitetlauelilocaito. (2 Tlauelilocaitoa, nite) dezir mal de otros. (1 nite, tlauelilocaytoa) maldezir o murmurar. (1 nite, tlauelilocaitoa) hablar o dezir mal de otros. (1 nite, tlauelilocaytoa) tlahuelilocama, nitla tlauelilocama) : destruir el pueblo con mal exemplo. (1 nitla,

tlahuelilocamaca, nino : malearse, o hazerse vellaco pret: oninotlauelilocamacac. (2 Tlauelilocamaca, nino) enloquecerse. (1 nino, tlauelilocamaca) tlahuelilocamaca, nite : malear, o pervertir a otro. prete: onitetlauelilocamacac. (2 Tlauelilocamaca, nite) enloquecer a otro. (1 nite, tlauelilocamaca) peruertir a otro. (1 nite, tlauelilocamaca) tlahuelilocamacho : tlahuelilocamacho, ni tlahuelilocamachoni : tlahuelilocamactli : ynfamado. (1 tlauelilocamacho) : ynfamado ser. (1 ni, tlauelilocamacho) malquisto. (1 tlauelilocamachoni) maleado y peruertido de otros (2 Tlauelilocamactli)

tlahuelilocamati, nite : tener a otro por ruin y vellaco. preter: onitetlauelilocamati. (2 Tlauelilocamati, nite) dezir mal de otros. (1 nite, tlauelilocamati) tlahuelilocanemi, ni : andar hecho vellaco y perdido. pre: onitlauelilocanen. (2 Tlauelilocanemi, ni) tlahuelilocanemiliztli : tlahuelilocapo; + : Tlauelilocapo; no) tlahuelilocapo; no : Tlauelilocapo; no) tlahuelilocati, ni : Tlauelilocati, ni) vida vellaca yperuersa. (2 Tlauelilocanemiliztli)

vellaco como yo, o tan peruerso y malo como yo. (2 vellaco como yo, o tan peruerso y malo como yo. (2 hazerse malo y vellaco. preterito: onitlauelilocat. (2

tlahuelilocati + : empeorado assi. (1 ylhuice tlauelilocati) tlahuelilocati +, ni : empeorarse ser cada dia peor n mal. (1 ylhuice nitlauelilocati) tlahuelilocatilia, nino : hazerse malo y vellaco. pre: oninotlauelilocatili. (2 Tlauelilocatilia, nino) enloquecerse. (1 nino, tlauelilocatilia) vellaco hazerse. (1 nino, tlauelilocatilia) tlahuelilocatilia, nite : hazer vellaco a otro, o peruertilio. preter: onitetlauelilocatili. (2 Tlauelilocatilia, nite) vellaco hazer a otro. (1 nite, tlauelilocatilia) enloquecer a otro. (1 nite, tlauelilocatilia) hazer vellaco a otro. (1 nite, tlauelilocatilia) tlahuelilocatilia, nitla : peruertir y malear alos otros preter: onitlatlauelilocatili. (2 Tlauelilocatilia, nitla) destruir el pueblo con mal exemplo. (1 nitla, tlauelilocatilia) tlahuelilocatililli : maleado y peruertido de otros. (2 Tlauelilocatililli)

tlahuelilocatlapiquia, nite : levantar a otro que es malo y vellaco. prete: onitetlauelilocatlapiqui. (2 Tlauelilocatlapiquia, nite) tlahuelilocatlatoa, ni : hablar mal, o dezir malicias, o hablar como vellaco y malvado. prete: onitlauelilocatlato. (2 Tlauelilocatlatoa, ni) desmandarse en hablar. (1 ni, tlauelilocatlatoa) hablar vellaquerias. (1 ni, tlauelilocatlatoa) tlahuelilocatlatoani : desmandado assi. (1 tlauelilocatlatoani) tlauelilocatlatoani) hablador tal. (1

tlahuelilocatlatolli : habla desta manera. (1 tlauelilocatlatolli) tlahuelilocatoca, nite : tener a otro por ruyn y vellaco. pre: onitetlauelilocatocac. (2 Tlauelilocatoca, nite) dezir mal de otros. (1 nite, tlauelilocatoca) ynfamar. (1 nite, tlauelilocatoca) tlahuelilocattitinemi, ni : andar perdido y hecho vellaco. pre: onitlauelilocattitinen. (2 Tlauelilocattitinemi, ni) tlahuelilocatzintli : Tlauelilocatzintli) contrecho. (1 tlauelilocatzintli) contrecho. (2

tlahuelilocayotica : maliciosamente. (1 tlauelilocayotca) maliciosam[n]te. (2 Tlauelilocayotica) tlahuelilocayotica

peruersa y

+ : malignamente. (1 cenquizca tlauelilocayotica)

tlahuelilocayotl : maleficio. (1 tlauelilocayotl) maldad, vellaqueria, o malicia. (2 Tlauelilocayutl) mala cosa. (1 tlauelilocayotl) malicia. (1 tlauelilocayotl) mal, nombre substantiuo. (1 tlauelilocayotl) vellaqueria. (1 tlauelilocayotl) locura desta manera. (1 tlauelilocayotl) maldad. (1 tlauelilocayotl) maldad, o vellaqueria. (2 Tlauelilocayotl) tlahuelilocayotl + : ostinarse en mal. (1 ypan nichicaua yn tlauelilocayotl) ostinado confirmado en mal. (1 oypan chicauac yn tlauelilocayotl) tlahuelimani : Tlauelimani) hazer tiempo sosegado y templado. pre: otlauelman. (2

tlahuelitta, nite : aborrecer y mirar con enojo a otro. pre: onitetlauelittac. (2 Tlauelitta, nite) mirar a otro con enojo, o andar cn el rostrituerto, mirandolo con ojos turbios y ceudos. (1 nite, tlauelitta) tlahuelitta + : descontentarse de algo. (1 amo ni, tlauelitta)

tlahuelittaliztli : el acto de parecerme bien y agradarme alguna cosa. (2 Tlauelittaliztli) agradamiento. (1 tlauelittaliztli) sntncia d[e]lo q[ue] sentimos. (1 tlauelittaliztli) tlahuelittalli : aprouada cosa assi. (1 tlauelittalli) cosa que agrado y parecio bien aotros, o cosa admitida, aprouada yacceptada. (2 Tlauelittalli) escogido entre muchos. (1 tlauelittalli) admitido assi. (1 tlauelittalli) bien quisto. (1 tlauelittalli) tlahuelittalli, tlayequittalli : tlayequittalli) tlahuelittani : agradable cosa. (1 tlauelittalli,

aprouador. (1 tlauelittani)

tlahuelittilia, anite : tachar. (1 anite, tlauelittilia) tlahuelittilia, nite : consentir con otro. (1 nite, tlauelittilia) tlahuellaliani : restaurador o corregidor, o el que pone la cosa como ha de estar. (2 Tlauellaliani) corregidor desta manera. (1 tlauellaliani) tlahuellalilia, mo : concertarse algunos entresi. pr: omotlauellalilique. (2 Motlauellalilia) conuenir o concertarse dos. (1 motlauellalilia) tlahuellalilia, nite : corregir o emmendar lo defectuoso. pre: onitetlauellalili. (2 Tlauellalilia, nite) concierto y orden poner enla republica. (1 nite, tlauellalilia) dar buen orden y concierto. (1 nite, tlauellalilia) corregir y emmendar lo que otro haze. (1 nite, tlauellalilia) tlahuellalilli : cosa emmendada, restaurada o concertada y puesta como ha de estar. (2 Tlauellalilli) emmndada escriptura. (1 tlauellalilli) corregido assi. (1 tlauellalilli) tlahuellamantoc : hazer tiempo blando o templado y sosegado. pret: otlauellamantoca. (2 Tlauellamantoc) en buen tiempo. (1 tlauellamantoc)

tlahuelli : enojo tal. (1 tlauelli) indignacion, enojo o furia del que esta ayrado y lleno de saa. (2 Tlauelli) ferocidad. (1 tlauelli) furia o furor. (1 tlauelli) tlahuelli = : = tlahuellotl (2 tlauelli)

tlahuellotica : cruelmente. (1 tlauellotica) ayrada y enojosamente, o con gran indignacion y furia. (2 Tlauellotica) ayradamente, o con yra. (1 tlauellotica) ympacientemente. (1 tlauellotica) rigorosamente. (1 tlauellotica) tlahuellotl : braueza tal. (1 tlauellotl) lo mesmo es que tlauelli. (2 Tlauellotl) crueldad tal. (1 tlauellotl) ympaciencia assi. (1 tlauellotl) tlahuelmamani : tlauelmamani) sereno y claro tiempo hazer. (1 tlauelmamani) en buen tiempo. (1

tlahuelmaniliztli : bonana o serenidad de tiempo. (2 Tlauelmaniliztli) serenidad de tiempo. (1 tlauelmaniliztli) tlahuelmantli : cosa ygualada o allanada. (2 Tlauelmantli) raso cosa rasa y llana. (1 tlauelmantli) ygual cosa como suelo, pared o tabla. (1 tlauelmantli) tlahuelmati, ni : hallarse bien y estar contento en algun lugar, o saberme bien el manjar. pret: onitlauelmat. (2 Tlauelmati, ni) tlahuelmati + : hallarse bien dondequiera. (1 nouian ni, tlauelmati)

tlahuelmatiliztli : el sentido del gusto, o el acto de gustar y saberme bien algun manjar. (2 Tlauelmatiliztli) tlahuelmayan : (1 tlauelmayan) vega, tierra llana o valle. (2 Tlauelmayan) vega o campollano.

tlahuelnamiqui, nite : contrariar o contender con alguno. pre: onitetlauelnamic. (2 Tlauelnamiqui, nite) contender o risar. (1 nite, tlauelnamiqui) contradezir a otro. (1 nite, tlauelnamiqui) encontrarse cn enojo. (1 nite, tlauelnamiqui) resistir. (1 nite, tlauelnamiqui) tlahuelnamiqui, tito : diferencias tener assi. (1 tito, tlauelnamiqui) tlahuelnamiquia; + : mi contencion o contradicion, con que contra digo y peleo contra otros. (2 Tlauelnamiquia; note) tlahuelnamiquia; note : mi contencion o contradicion, con que contra digo y peleo contra otros. (2 Tlauelnamiquia; note) tlahuelnantli : tlahueloa, ni : madre de aflicion. (1 tlauelnantli) deshazer lo hecho. (1 ni, tlaueloa) deshecho

tlahuelolli : cosa desboronada d[e]rrocada de otros (2 Tlauelolli) assi. (1 tlauelolli)

tlahuelonilli : idem. (Tlauelolli: cosa desboronada d[e]rrocada de otros) (2 Tlauelonilli) desecha pared. (1 tlauelonilli) tlahuelotl : discordia assi. (1 tlauelotl)

tlahuelpoloa, nino : desesperar, o perderse de enojo e impaciencia. pre: oninotlauelpolo. (2 Tlauelpoloa, nino) desesperar dela misericordia de dios. (1 nino, tlauelpoloa) tlahuelpozonaltia, nite : ayrar a otro. (1 nite, tlauelpoonaltia)

tlahuelpozoniliztica : ayradamente y con grandissimo enojo y braueza. (2 Tlauelpooniliztica) ayradamente, o con yra. (1 tlauelpooniliztica) tlahuelpozonini : ayrado. (1 tlauelpoonini) tlahuelpozonqui : ayrado. (1 tlauelpoonqui) tlahuelquixtia + : quebrar el enojo n otro. (1 tetech nino, tlauelquixtia) vengarse, o quebrar el enojo en otro que no tiene culpa. (1 tetech nino, tlauelquixtia) tlahuelquixtia, + : lo mesmo es que tetech ninotlauelquixtia. preterito: tetech oninotlauelquixti. (2 Tlauelquixtia, tetech nino) tlahuelquixtia, tetech nino : lo mesmo es que tetech ninotlauelquixtia. preterito: tetech oninotlauelquixti. (2 Tlauelquixtia, tetech nino) tlahueltecaliztli : tlahueltecani : adereamiento assi. (1 tlaueltecaliztli)

adereador tal. (1 tlaueltecani)

tlahueltectli : ygual cosa assi. (1 tlaueltectli) cosa ygualada o allanada, assi como suelo, tablado. &c. (2 Tlaueltectli) raso cosa rasa y llana. (1 tlaueltectli) adereada cosa assi. (1 tlaueltectli) tlahueltequiliztli : allanamiento assi. s. el acto de allanar. &c. (2 Tlaueltequiliztli) ygualdad enesta manera. (1 tlaueltequiliztli) tlahueltia, nino : enojarse. prete: oninotlauelti. (2 Tlaueltia, nino) enojarse. (1 nino, tlaueltia) tlahueltia, nite : enojar a otro. preter: onitetlauelti. (2 Tlaueltia, nite) embrauecer a otro. (1 nite, tlaueltia) tlahuelyollotiliztli : fiana tal. (1 tlauelyollotiliztli) tlahuemmanaliztli : tlahuemmanalli : el acto de ofrecer ofrenda. (2 Tlauemmanaliztli)

cosa ofrecida, o la ofrenda. (2 Tlauemmanalli)

tlahuemmanaloni : cosa que se ha de ofrecer a dios en don y sacrificio. (2 Tlauemmanaloni) tlahuemmanqui : tlahuemmantli : el que ofrece ofrenda. (2 Tlauemmanqui) ofrenda, o cosa ofrecida. (2 Tlauemmantli) ofrecer ofrenda. prete: onitlauenchiuh. (2 Tlauenchiua, ni) el acto de ofrecer ofrenda. (2 Tlauenchiualiztli) cosa ofrecida. (2 Tlauenchiualli)

tlahuenchihua, ni : tlahuenchihualiztli : tlahuenchihualli :

tlahuenchihualo : ofrecer todos sacrificio o ofrenda. (1 tlauenchiualo) tlahuenchihuani : el que ofrece ofrenda. (2 Tlauenchiuani) tlahuenchiuhqui : idem. (Tlauenchiuani: el que ofrece ofrenda.) (2 Tlauenchiuhqui)

tlahuenchiuhtli : cosa ofrecida. (2 Tlauenchiuhtli) tlahuetzquitia, nite : dezir donayres y gracias para hazer reyr a otros, o hazer cosa por d[n]de se rian de mi. prete: onitetlauetzquiti. (2 Tlauetzquitia, nite) gracias dezir o donayres, para dar plazer. (1 nite, tlauetzquitia) tlahueya : auer harto lugar, o espacio. (2 Tlaueya) alargada cosa. (1 tlaueyaquililli)

tlahueyaquililli : tlahueyaquilli :

cosa alargada. (2 Tlaueyaquilli)

tlahuia : alumbrar la candela. pre: otlaui. (2 Tlauia) arder o dar luz la candela. (1 tlauia) tlahuia, ni : alumbrar a otros con candela o hacha. pre: onitlaui. (2 Tlauia, ni) alumbrar con candela. (1 ni, tlauia) tlahuia, nitla : almagrar algo, o pararse bermejo y [n]cendido el rostro. prete: onitlatlauiac. vel. onionitlatlauix. (2 Tlauia, nitla) almagrar. (1 nitla, tlauia) tlahuica tlahuicale + : + : remedar alos de otra nacion. (1 ompa ni, tlauica) persona que tiene seruicio de mugeres. (2 Ciua tlauicale)

tlahuicaletinemi : persona acompaada de criados lacayos o pajes. (2 Tlauicaletinemi) acompaado assi. (1 tlauicaletinemi) tlahuicaletinemi tlahuicaliztli tlauicaliztli) = : = tlahuicallotinemi (2 tlauicaletinemi)

+ : el acto de acertar alo q[ue] se tira. (2 Velipan acertamiento assi. (1 velipan tlauicaliztli)

tlahuicalli : criado o paje, o cosa lleuada a otra parte. (2 Tlauicalli) lleuado assi. (1 tlauicalli) tlahuicallotinemi : lo mismo es que tlauicaletinemi. (2 Tlauicallotinemi) acompaado assi. (1 tlauicallotinemi) tlahuicaltia, nicno : Tlauicaltia, nicno) tlahuicaltia, nite : lleuar a otro consigo. pre: onicnotlauicalti. (2 embiar a alguno por guada de otro. (1 nitetlauicaltia)

tlahuicani + : acertador assi. (2 Velipan tlauicani) destruidor tal. (1 tlanauac tlauicani) acertador tal. (1 velipan tlauicani) tlahuice : hombre armado, o persona que tiene armas e insignias. (2 Tlauice) ombre armado de guerra. (1 tlauice oquichtli)

tlahuice oquichtli :

tlahuico tlauico)

+ :

el acto de sacar o d[e] echar fuera la vasura. (2 Tlanauac asa de jarro. (2 Tlauicollotl) asa de jarro. (1 tlauicollotl) lleuado assi. (1

tlahuicollotl : tlahuictli : tlauictli)

cosa lleuada a otra parte. (2 Tlauictli)

tlahuictli + : acertamiento tal. (2 Velipan tlauictli) destruidos assi. (1 tlanauac tlauictli) acertada cosa assi. (1 velipan tlauictli) tlahuicuiani : tlahuicuilli : tlahuicuiqui : labrador tal. (1 tlauicuiani) labrada tierra assi. (1 tlauicuilli) labrador tal. (1 tlauicuiqui) cosa arrastrada por el suelo. (2 Tlauiuilanalli)

tlahuihuilanalli :

tlahuihuilanani : persona de haldas largas que arrastran por el suelo. (2 Tlauiuilanani) halduda cosa. (1 tlauiuilanani) tlahuihuitectli : persona apaleada, o cosa fecudida c[n] vara, o palo. (2 Tlauiuitectli) apaleado. (1 tlauiuitectli) sacudida cosa. (1 tlauiuitectli) tlahuihuitequiliztli : sacudimiento de ropa, o de cosa assi. s. el acto de sacudirla. (2 Tlauiuitequiliztli) sacudimiento assi. (1 tlauiuiteq[ui]liztli) tlahuihuitlaliztli : tlauiuitlaliztli) arrancamiento assi. (1 tlauiuitlaliztli) desplumadura. (1

tlahuihuitlalli : cosa arrancada, o pelada. (2 Tlauiuitlalli) (1 tlauiuitlalli) desplumada cosa. (1 tlauiuitlalli) tlahuihuitlani : el que arranca o pela algo. (2 Tlauiuitlani) tlauiuitlani) desplumador. (1 tlauiuitlani) tlahuihuixalhuia, nite :

arrancada cosa assi. arrancador tal. (1

menear o mecer algo a otro. (1 nite, tlauiuixalhuia)

tlahuihuixoani : el que mece lacuna o otra cosa semejante, o el que sacude arboles defruta o cosa assi (2 Tlauiuixoani) mecedor tal. (1 tlauiuixoani) tlahuihuixoliztli : el acto de mecer, o sacudir assi. (2 Tlauiuixoliztli) mecedura assi. (1 tlauiuixoliztli) tlahuihuixolli : cosa mecida, o sacudida desta manera (2 Tlauiuixolli)

tlahuilammecatl : soga gorda para arrastrar vigas. (1 tlauilammecatl) tlahuilana, ni : arrastrar madera, o piedras grandes. pre: onitlauilan. (2 Tlauilana, ni) arrastrar madera. (1 ni, tlauilana) tlahuilanaliztli : arrastramiento de madera. (1 tlauilanaliztli) arrastramiento. (1 tlauilanaliztli) tlahuilanalli : arrastrada cosa. (1 tlauilanalli)

tlahuilanaya + : idem. (Quaquaueque yn quauhquech tlauilanaya: yugo para vir bueyes.) (2 Quaquaueque yn tlauilanaya) yugo para vir bueyes. (2 Quaquaueque yn quauhquech tlauilanaya) yugo para vir. (1 quaquaueque ynquauhquech tlauilanaya) tlahuilanque : tlahuilanque arrastradores de madera o de piedras grandes. (2 Tlauilanque) + : boyada. (1 tlanechicoltin quaquaueque tlauilanque) arrastrador de madera. (1

tlahuilanqui : arrastrador assi. (2 Tlauilanqui) tlauilanqui) arrastrador. (1 tlauilanqui)

tlahuilantiquixtilli : el que es echado de casa a empuxones y contra su voluntad. (2 Tlauilantiquixtilli) echado assi. (1 tlauilantiquixtilli) tlahuilantli : arrastrada madera. (1 tlauilantli) viga o piedra arrastrada. (2 Tlauilantli) arrastrada cosa. (1 tlauilantli) viga por labrar. (1 tlauilantli) tlahuilcalli : lanterna para alumbrar de noche. (2 Tlauilcalli) lenterna. (1 tlauilcalli) tlahuilcuahuitl : idem. (Tlauiloni: cirial.) (2 Tlauilquauitl) cirial. (1 tlauilquauitl) lanterna o

candelero o

tlahuilia, nino : alumbrarse c[n] candela. prete: oninotlauili. (2 Tlauilia, nino) tlahuilia, nite : alumbrar a otro assi. prete: onitetlauili. (2 Tlauilia, nite) alumbrar a otro. (1 nite, tlauilia) tlahuiliz ilhuitl : tlahuilizilhuitl : Tlauilizilhuitl) candelaria, fiesta de candelas. (1 tlauiliz ilhuitl) candelaria, o fiesta de candelas, para alumbrar. (2 candelaria,

tlahuilizpan : en claridad y luz de candelas. (2 Tlauilizpan) fiesta de candelas. (1 tlauilizpan) tlahuilli : claridad, o luz de candelas. (2 Tlauilli) lumbre. (1 tlauilli) tlahuilli + : espejo grande. (1 vey tlauilli)

vela candela. (1 tlauilli)

tlahuillo : luminosa y clara cosa. (2 Tlauillo) tlahuillotl : tlahuiloni : (1 tlauiloni)

lumbrosa cosa. (1 tlauillo) lumbrera. (1 tlauillotl) cirial.

lumbrera, o claridad. (2 Tlauillotl) cirial. (2 Tlauiloni)

candelero o cirial. (1 tlauiloni)

tlahuiltequi, ni : atrauesar delante de alguno. (1 ni, tlauiltequi) tlahuiltequi, non : atajar, o yr por camino mas breue, o atrauesar. p: onontlauiltec. (2 Tlauiltequi, non) atajar, yr por camino mas breue. (1 non, tlauiltequi) tlahuiltequiliztli : tlahuiltequini : tlauiltequini) atajo tal. (1 tlauiltequiliztli) atajador assi. (1

atrauesador assi. (1 tlauiltequini)

tlahuiltetl : tlauiltetl)

candelero. (2 Tlauiltetl)

candelero para poner la candela. (1

tlahuipanaliztica : concertadamente y por su orden (2 Tlauipanaliztica) ordenadamente. (1 tlauipanaliztica) tlahuipanaliztli : orden, y concierto, o el acto de ordenar y poner por concierto alguna cosa. (2 Tlauipanaliztli) concierto assi. (1 tlauipanaliztli) establecimiento. (1 tlauipanaliztli) tlahuipanalli : tlahuipanani : tlahuipantli : tlahuipochin : tlahuiteco : concertada cosa assi. (1 tlauipanalli) concertador tal. (1 tlauipanani) concertada cosa assi. (1 tlauipantli) bruxa otra. (1 tlauipuchin) caer rayo. (2 Tlauiteco) rayo caer. (1 tlauiteco)

tlahuiteco + : idem. pret: onopantlauitecoc. (Nopan tlatlatzini: darme o caer sobre mi el rayo pre: onopan tlatlatzin.) (2 Nopan tlauiteco) tlahuitecoyan : la era, o lugar donde trillan, y alimpian semillas. (2 Tlauitecoyan) era donde trillan. (1 tlauitecoyan) tlahuitecqui : desgranador tal. (1 tlauitecqui)

tlahuitectli : desgranada cosa assi. (1 tlauitectli) herida. (1 tlauitectli) aporreada cosa, o herida, o semilla desgranada con golpes. (2 Tlauitectli) tlahuitequi, nino : caer tropeando. (1 nino, tlauitequi)

tlahuitequilia, tecanino : blasonar, o jactarse de que es d[e] noble linaje, o de cosa semej[n]te, no si[n]do ello assi. p: teca oninotlauitequili. (2 Tlauitequilia, tecanino) tlahuitequiliztli : golpe. (1 tlauitequiliztli) rayo del cielo. (1 tlauitequiliztli) rayo, o golpe gr[n]de. (2 Tlauitequiliztli) tlahuitequiliztli tlahuitequini : tlahuitequini tlahuitl : + : derribamiento assi. (1 teca tlauitequiliztli) desgranador tal. (1 tlauitequini) + : derribador tal. (1 teca tlauitequini) almagre. (2 Tlauitl)

almagre. (1 tlauitl)

tlahuitolcaxania, ni

: desarmar ballesta. (1 ni, tlauitolcaxania) elque haze

tlahuitolchiuhqui : arquero, que los haze. (1 tlauitolchiuhqui) arcos para tirar, o ballestas. (2 Tlauitolchiuhqui) tlahuitolcuactli : empulgueras. (1 tlauitolquactli) ballesta (2 Tlauitolquactli)

empulgueras de arco, o de

tlahuitolli : arco para tirar flecha o bodoque. (1 tlauitolli) tirar, o ballesta. (2 Tlauitolli) tlahuitolli + : desempulgado arco. (1 tlamecacopintli tlauitolli)

arco para

tlahuitolmecacopina, ni : desempulgar arco, o ballesta. p: onitlauitolmecacopin. (2 Tlauitolmecacopina, ni) desempulgar arco o ballesta. (1 ni, tlauitolmecacopina) tlahuitolmecacopinaliztli : desempulgadura assi. (1 tlauitolmecacopinaliztli)

tlahuitolmecayotia, ni : empulgar arco o ballesta. (1 nitlauitolmecayotia) empulgar arco, o ballesta. p: onitlauitolmecayoti. (2 Tlauitolmecayotia, ni) tlahuitolmecayotiliztli : empulgadura. (1 tlauitolmecayotiliztli) empulgar arco, o ballesta. (2 Tlauitolmecayotiliztli) el acto de

tlahuitoloa, ni : enarcar arco sin tirar la flecha, o bodoque. (2 Tlauitoloa, ni) tlahuitoloani : doblegador. (1 tlauitoloani) el acto de enarcar

tlahuitololiztli : doblegadura assi. (1 tlauitololiztli) arco para tirar flecha. (2 Tlauitololiztli) tlahuitololli : doblegadacosa. (1 tlauitololli)

cosa doblegada. (2 Tlauitololli) flechero que tira con

tlahuitoloqui : frechero o flechero. (1 tlauitoloqui) arco, o ballestero. (2 Tlauitoloqui) tlahuitomilia, nite

: prendar por pena. (1 nite, tlauitomilia)

tlahuitontli : desecha pared. (1 tlauituntli) lo mesmo es que tlauitontli. (2 Tlauituntli) cosa derrocada, desbaratada, o desecha. (2 Tlauitontli) tlahuitontli = : = tlahuitontli (2 tlauitontli)

tlahuitumilia, nite : desbaratar, o deshazer a otro la pared, o otro edificio, o el organo. &c. pre: onitetlauitumili. (2 Tlauitumilia, nite) tlahuitzoilli : punada cosa assi. (1 tlauitzuilli) medida colmada de

tlahuitzquehualli : colmada medida. (1 tlauitzqueualli) trigo, o de cosa semejante. (2 Tlauitzqueualli)

tlahuitzquetzalli : cerca desta manera. (1 tlauitzquetzalli) idem. (Tlauitzyaualoltilli: cosa cercada con espinas, o puyas de maguey.) (2 Tlauitzquetzalli) tlahuitzquetztli : cercada heredad assi. (1 tlauitzquetztli) idem. (Tlauitzquetzalli: idem. (Tlauitzyaualoltilli: cosa cercada con espinas, o puyas de maguey.)) (2 Tlauitzquetztli) tlahuitzquetztli = : = tlahuitztectli (2 tlauitzquetztli) lo mesmo es que

tlahuitztectli : cerca desta manera. (1 tlauitztectli) tlauitzquetztli. (2 Tlauitztectli)

tlahuitzyahualochtilli :

cercada heredad assi. (1 tlauitzyaualochtilli)

tlahuitzyahualoltilli : cosa cercada con espinas, o puyas de maguey. (2 Tlauitzyaualoltilli) tlahuizcalehua : amanecer. (1 tlauizcaleua) esclarecer el dia. (1 tlauizcaleua) a[l]borear, leuantarse el alua, o amanecer. (2 Tlauizcaleua) tlahuizcalehua + : en amaneciendo. (1 ynye tlauizcaleua) el alua, o el

tlahuizcalli : alua o aluor dela maana. (1 tlauizcalli) resplandor del alua. (2 Tlauizcalli) tlahuizcalli

+ : en amaneciendo. (1 ynye tlauizcalli moquetza)

tlahuizcalli moquetza : amanecer. (1 tlauizcalli moquetza) esclarecer el dia. (1 tlauizcalli moquetza) alborear el alua, o amanecer. p: otlauizcalli moquetz. (2 Tlauizcalli moquetza) tlahuizcalli niquitztoc : madrugar. (1 tlauizcalli niquitztoc) esperar el alua con cuidado para madrugar y entender en alguna obra, o para caminar. preterito: tlauizcalli oniquitztoca. (2 Tlauizcalli niquitztoc) tlahuizcalpa : alalua, o en amaneciendo. (2 Tlauizcalpa)

tlahuizcalpa + : velar. (1 youatzinco tlauizcalpa nite, chia) en amaneciendo. (1 ynye tlauizcalpa) velar al alua a guardando a otros. (2 Yuuatzinco tlauizcalpa nitechia) tlahuizcalpan : maana del dia. (1 tlauizcalpan) tlauizcalpan) de maana. (1 tlauizcalpan) tlahuizcalpan neteochihualiztli : neteochiualiztli) vela dela modorra. (1

prima enlas horas. (1 tlauizcalpan

tlahuizcalpan tlacat : nacido al alua. (1 tlauizcalpan tlacat) tlahuizcopina, nino : desarmarse. p: oninotlauizcopin. (2 Tlauizcopina, nino) desarmarse. (1 nino, tlauizcopina) tlahuizcopina, nite : desarmar a otro. p: onitetlauizc[o]pin. (2 Tlauizcopina, nite) desarmar. (1 nite, tlauizcopina) tlahuizcopintli : desarmado. (2 Tlauizcopintli) tlahuiznextia, ni : tlahuiznextia, nitla salir en alarde, o resea. (2 Tlauiznextia, ni) : alarde hazer. (1 nitla, tlauiznextia) el acto de salir enalarde

tlahuiznextiliztli : alarde. (1 tlauiznextiliztli) assi. (2 Tlauiznextiliztli) tlahuiztlalia, nino : nino) tlahuiztlatlalia, nino

quitarse las armas. pr: oninotlauiztlali. (2 Tlauiztlalia, : desarmarse. (1 nino, tlauiztlatlalia) diuisa o insignia. (1

tlahuiztli : ynsignias de honra. (1 tlauiztli) tlauiztli) armas, o insignias. (2 Tlauiztli)

tlahuiztontli :

desarmado assi. (2 Tlauiztuntli)

tlahuiztuma, nino : desarmarse. pr: oninotlauiztun. (2 Tlauiztuma, nino) tlahuiztuma, nite : desatar las armas, o insignias a otro, o desarmarle. pre: onitetlauiztun. (2 Tlauiztuma, nite) desarmar. (1 nite, tlauiztuma) tlahuizxixinia, nino : quitarse las armas desta manera. pre: oninotlauizxixini. (2 Tlauizxixinia, nino) desarmarse. (1 nino, tlauizxixinia) tlahuizxixinia, nite : quitar las armas a otro assi. (2 Tlauizxixinia, nite) tlahuizxixinilli : desarmado. (2 Tlauizxixinilli)

tlai, ni : labrar la tierra p[ar]a sembrarla. p: onitlax. (2 Tlay, ni) beuer poleadas, cacao, pino]li, purga o cosa semejante. pre: onitlaic. (2 Tlay, ni) tlaicalilli : combatida cosa. (1)

tlaicalli : guerreado, o combatido. (2) tlaicampa : tras; preposicion. (1 tlaycampa) allende la sierra. (1 tlaic[m]pa) detras de algo. (1) detras de algo, allende los montes, sierras, o puertos. (2) tlaicampa tlacuilolli : escriptura enlas espaldas. (1) tlaicampayotl : trasera cosa. (1 tlaycanpayotl) allende los montes, o sierras. (2) tlaicanuiani : tlaicehuilli : tlaichichiconi : tlaichichicqui : parte trasera. (1) cosa de

el que va tras otros, acompaandolos. (2) confundido, o auergonado de otros (2 Tlaiceuilli) cepillo para acepillar algo, o cosa semejante. (2) acecalador. (1) acepillador. (2) alisada madera. (1) acecalada cosa. (1)

tlaichichictli : acepillada cosa. (1) cosa acepillada. (2)

tlaichichiquiliztli : acecaladura. (1) acepilladura. (1) el acto de acepillar algo. (2) acepilladura. s. el acto de acepillar o raer algo. (2) tlaichichiquini : acepillador. (1) tlaichipahualoni : acecalador. (1) acepillador. (2)

cepillo p[ar]a acepillar, o cosa assi. (2 Tlaichipaualoni) el que da priesa alos que el acto de dar priesa

tlaicihuitiani : acossador tal. (1 tlaiciuitiani) trabajan. (2 Tlaiciuitiani)

tlaicihuitiliztli : quexura priesa. (1 tlaiciuitiliztli) alos que trabajan. (2 Tlaiciuitiliztli)

tlaicihuitilli : acossado assi. (1 tlaiciuitilli) aguijada cosa. (1 tlaiciuitilli) solicitado. (1 tlayciuitilli) al que d[n] priessa paraque haga loque es obligado. (2 Tlaiciuitilli)

tlaiciuhcachihualiztli : Tlaiciuhcachiualiztli)

el acto de hazer alguna cosa de presto. (2

tlaiciuhcachihuani : presuroso en lo que haze; busca apresurado. (1 tlaiciuhcachiuani) el que haze algo de priessa. (2 Tlaiciuhcachiuani) tlaiciuhcachiuhtli : cosa hecha de priessa. (2)

tlaicnelilizotl : privilegio, o franqueza. (2 Tlaicneliliotl) tlaicnelilizzotl : franqueza por priuilegio. (1 tlaycnelilizotl) privilegiado, o el que

tlaicnelilli : esento. (1) escusado por priuilegio. (1) recibio algun benicio, o persona esenta. (2) tlaicnonemachitilli : tlaicnopilhuiliztli : merced. (2) tlaicnotililli : abatido assi. (1)

el acto de recebir, alcanar, o merecer algun bien, don o empobrecido y hecho huerfano. (2)

empobrecido. (1)

tlaicnotlacatililli : tlaicnotlamachtilli : tlaicnutlacatilili :

empobrecido. (1) entristecido. (1) idem. angustiado y entristecido de otros. (2)

(Tlaicnotililli: empobrecido y hecho huerfano.) (2)

tlaicoltia, nino : lo mesmo es que tlaicoltia. pre: oninotlaiculti. (2 Tlaicultia, nino) codiciar, o tener apetito de algo prete: oninotlaicolti. (2) tlaicoltia =, nino : = tlaicoltia (2 tlaicoltia )

tlaicpatetlaliani : tlaicpatetlalilli : tlaictiloni :

deuanador tal. (1) deuanado ouillo. (1)

criua. (1 tlayctiloni)

tlaicuanilli : mudado assi. (1 t[l]aiquanilli) cosa mudada de vnlugar a otro, o cosa puesta aparte, o persona de puesta y priuada del officio, o cargo que tenia. (2 Tlaiquanilli) tlaicxihuicollotl : piuela de halcon o aor. (1 tlaicxiuicollotl) halcon. (2 Tlaicxiuicollotl) tlaicxiilpiloni : piuela de halcon o aor. (1 tlaicxiylpiloni) (2) tlaicximatiloliztli : el acto de hollar algo. (2) alimpiamiento delos piuela de

piuela de halcon.

tlaicxipopohualiztli : holladura. (1 tlaicxipopoualiztli) pies. (2 Tlaicxipopoaliztli)

tlaicxiquequezaliztli : el acto de hollar, o de pisar algo. (2 Tlaicxiquequealiztli)

tlaicxixacualoliztli : holladura. (1 tlaicxixaqualoliztli) algo. (2 Tlaicxixaqualoliztli) tlaiczaliztli : holladura. (1 tlaicaliztli) alguna cosa. (2 Tlaicaliztli) tlaihioilochtilli :

el acto de hollar

holladura, o el acto de hollar

atajado assi. (1 tlaihioylochtilli)

tlaihiomictilli : atapado assi. (1) tlaihiopacholli : atapado assi. (1) tlaihiotzacutli : atapado assi. (1) tlaihiyaliztli : empalagamiento. (1 tlayhiyaliztli)

tlaihiyoana, ni : atraer algo hazia si con el huelgo. pre: onitlayhioan. (2 Tlayhioana, ni) tlaihiyoanani tetl : Tlayhioanani tetl) tlaihiyocahualtilli : tlaihiyohuiani : piedra yman. (1 tlayhiyoanani tetl) piedra yman. (2

debilitado assi. (1 tlayhiocaualtilli)

el que padece o tiene paciencia. (2 Tlayhiouiani)

tlaihiyohuilizcaxahualiztli : yndulgencia perdon. (1 tlayhiyouilizcaxaualiztli) remission o diminuci[n] de pena, por la concession de algunas indulg[n]cias. (2 Tlayhiouilizcaxaualiztli) tlaihiyohuiliztitlan : entre los torm[n]tos o enellos. (2 Tlayhiouiliztitlan) tlaihiyohuiliztli : trabajo con passion. (1 tlaihiyouiliztli) passion del cuerpo. (1 tlayhiyouiliztli) pena generalmente. (1 tlayhiyouiliztli) tormento, fatiga o pena que se padece. (2 Tlayhiouiliztli) tlaihiyohuiliztli + : penas dos. (1 ontlamantli tetlanepanolti tlaihiyouiliztli) furias del infierno. (1 mictlan tlayhiouiliztli) passion trabajosa. (1 vey tlayhiyouiliztli) tlaihiyohuiltia, nite : atormentar y fatigar a otro. pre: onitetlayhiouilti. (2 Tlayhiouiltia, nite) punir o castigar. (1 nite, tlayhiyouiltia) atormentar o afligir a otro. (1 nite, tlayhiouiltia) justiciar. (1 nite, tlayhiyouiltia) penar como quiera; i; echar o poner pena. (1 nite, tlaihiyouiltia) tlaihiyohuiltilli : punido. (1 tlaihiyouiltilli) atormentado assi. (1 tlayhiouiltilli) atormentado assi. (2 Tlayhiouiltilli) tlaihiyoilochtilli : el que es atajado de otro, no le dexando hablar cosa alguna. (2 Tlayhioilochtilli) tlaihiyopacholiztli : abahamiento assi. (1 tlayhiopacholiztli) algo. (2 Tlayhiopacholiztli) tlaihiyopacholli : tlaihiyopachollio : abahada cosa. (1 tlayhiopacholli) cosa abahada. (2 Tlayhiopachollio) el acto de abahar

tlaihiyoquixtilli : deshinchada bota. (1 tlayhioquixtilli) cuero, que estaua lleno de viento. (2 Tlayhioquixtilli)

deshinchada bota o

tlaihiyotemaliztli : hinchamiento assi. (1) el acto de hinchar o de h[n]chir de viento la bota o la pelota de viento. (2 Tlayhiotemaliztli) tlaihiyotentli : cosa llena de viento assi. (2 Tlayhiotentli) el que es conuencido y le asco que se tiene de algo,

tlaihiyotzacutli : emmudecido. (1 tlayhiyotzacutli) hazen callar. (2 Tlayhiotzacutli) tlaihyaliztli : hartura con hastio. (1 tlayhializtli) o empalagamiento de loque se come. (2 Tlayhializtli)

tlaihyani : asqueroso y aborrecedor dela comida, o dela muger. &c. (2 Tlayhiani) asqueroso. (1 tlayhiani) tlaihyyotentli : tlaiicuiloa : pelota de viento. (1 tlayhyyotentli) el que escriue en muchas partes. pr: otlaiycuilo. (2 Tlaiycuiloa)

tlaiicuiloani : idem. (Tlaiycuiloa: el que escriue en muchas partes. pr: otlaiycuilo.) (2 Tlaiycuiloani) tlaiicuiloliztli : tlailacatzoani : el acto de escreuir assi. (2 Tlaiycuiloliztli)

arrollador tal. (1) arrollamiento assi. (1)

tlailacatzoliztli :

tlailacatzolli : arrollada cosa assi. (1) cosa arrollada o rebuelta, o nio faxado y embuelto. (2 Tlaylacatzolli) embuelto assi. (1) embuelto assi. (1) tlailihui : ensuziarse alguna cosa. prete: otlailiuh. (2 Tlailiui) (1 tlailiui) tlailihui in atl : tlailihuichihua, ni daarse algo.

hidionda boluerse el agua. (1 tlayliui in atl) : atroche moche hazer algo. (1 ni, tlailiuichiua)

tlailihuichiuhtli : cosa hecha grossera y materialmente, sin consideracion y como quiera. (2 Tlailiuichiuhtli) tlailihuiliztica : inconsideradamente, sin consejo, y como quiera, o atroche moche. (2 Tlailiuiliztica) tlailihuizchiuhtli : ynconsideradamente hecho assi. (1 tlailiuizchiuhtli) material obra. (1 tlailiuizchiuhtli) material, cosa grosera. (1 tlayliuizchiuhtli) tlailihuizoia, ni : atroche moche hazer algo. (1 ni, tlailiuizuia)

tlailihuizoiani : el que haze las cosas sin consideracion, y como quiera, o atroche moche y sin c[n]sejo. (2 Tlailiuizuiani) arrebatada persona o acelerada. (1 tlailiuizuiani)

tlailihuizoiliztli : inconsideracion assi. (2 Tlailiuizuiliztli) tal. (1 tlailiuizuiliztli)

arrebatamiento

tlailihuizoilli : cosa hecha sin acuerdo y sin consideracion ni consejo. (2 Tlailiuizuilli) ynconsideradamente hecho assi. (1 tlailiuizuilli) material obra. (1 tlailiuizuilli) tlailihuizpopoloani : gastador o desperdiciador de hazienda. (2 Tlailiuizpopoloani) gastador en lo demasiado. (1 tlayliuizpopoloani) tlailihuiztica : arrebatadamente assi. (1 tlailiuiztica)

tlailitta, nite : aborrecer a otro, mirandolo c[n] enojo. pre: onitetlaylittac. (2) aborrecer a otra. (1 nite, tlaylitta) tlailittoni : tlailiuhqui : tlailiztli : tlaillatolli : cosa aborrecible. (2) daada cosa. (1) beuida, s: el acto de beuer desta manera. (1) palabras suzias. (1) camaras de sangre. (2) camara assi. (1) aborrecible cosa. (1)

tlailli : estiercol omierda. (1) mierda. (1)

tlailli nicchihua : tener camaras de sangre. pre: tlailli onicchiuh. (2 Tlailli nicchiua) camaras de sangre tener. (1 tlailli nicchiua) tlailli nictlaza : camaras de sangre tener. (1 tlailli nictlaa)

tlaillinictlaza : idem. pret: tlailli onictlaz. (Tlailli nicchiua: tener camaras de sangre. pre: tlailli onicchiuh.) (2 Tlaillinictlaa) tlaillo : cosa suzia. (2) merdoso. (1)

tlaillo ichcatomitl :

lana suzia. (1 tlaillo ychcatomitl)

tlailneloa, nino : henchirse de suziedad. pre: oninotlailnelo. (2) henchirse de suziedad. (1) ensuziarse. (1) tlailneloa, nite : henchir a otro de suziedad. pre: onitetlailnelo. o reboluer a otros. (2) henchir a otro de suziedad. (1) tlailneloa, nitla : henchir a otras cosas de suziedad. (1) tlailoa, nino : ensuziarse. pre: oninotlailo. o apocarse y aceuilarse en lo que dize o haze. (2) apocarse y aceuilarse enlo que haze o dize. (1) tlailoa, nitla : henchir algo de suziedad. pre: onitlatlailo. o daar y echar a perder alguna cosa, o reboluer a otros. (2) reboluer o turbar a otros. (1) estragar. (1) tlailochtiani : abreuiador. (1) el que circuncida y acorta o abreuia alguna cosa. (2) abreuiadamente assi. (2)

tlailochtiliztica :

tlailochtiliztli : el acto de abreuiar o acortar algo, o merma en peso y medida. (2) merma, enel peso o medida. (1) abreuiadura. (1)

tlailochtilli : acortado. (1 tlaylochtilli) despechado assi. (1) cosa acortada y abreuiada. (2) acortado edificio. (1 tlaylochtilli) abreuiada cosa. (1) escassa cosa en peso o en medida. (1) tlailochtiloni : tlailpaqui, ni : restriidora cosa. (1 tlaylochtiloni) lo mesmo es que tlaelpaqui. (2) lo mesmo es que tlaelpaquiliztli (2) apocarse y aceuilarse en lo q[ue] dize o haze. pre: apocarse y aceuilarse enlo que haze o dize. (1) dar en rostro

tlailpaquiliztli : tlailquetza, nino : oninotlailquetz. (2)

tlailtia, nino : tener o auer asco de algo. pr: oninotlailti. (2) elmanjar. (1) asco auer o tener de algo. (1) tlailtia, nite : asco poner a otro. (1) tlaimatca : proueidamente. (2) tlaimatiliztica : idem. proueidamente. (1 tlaymatca)

(Tlaimatca: proueidamente.) (2)

maosamente. (1)

tlaimatiliztli : prouidencia o maa que se tiene [n] las cosas. (2) proueymiento. (1) maa. (1) tlaimatini : industrioso o maoso, que prouee bien lo que conuiene hazerse, a tiempo y sazon. (2) proueedor. (1) maero o maoso. (1) tlaimatqui : idem. (Tlaimatini: industrioso o maoso, que prouee bien lo que conuiene hazerse, a tiempo y sazon.) (2) proueedor. (1) tlaimattli : tlaimeti, ni : proueyda cosa. (1) guardar hazienda. (1 ni, tlaymeti)

tlaimmanti : hazerse tiempo, o c[m]plirse el dia o la hora d[e]terminada p[ar]a poner [n] effecto alg[n]a cosa (2) cumplirse el tiempo o plazo. (1 tlaymmanti) tlainaxtli : idem. (Tlainayalli: cosa escondida o solapada.) (2) (1) escondida cola. (1 tlaynaxtli) encubierto.

tlainayaliztli : el acto de esconder o encubrir algo paraque no lo vean los otros. (2) encubrimiento. (1) tlainayalli : tlainayani : cosa escondida o solapada. (2) encubridor. (1 tlaynayani) escondida cola. (1 tlaynayalli)

tlaini : beuedor de pinolli, de poleadas, de purga o xaraue, o de cosa semejante, o el que labra la tierra. (2) beuedor tal. (1) tlaipantililiztica : acertadamente. (1) dicha buena.

tlaipantililiztli : acertami[n]to assi, dicha, ov[n]tura (2) (1) acertamiento. (1)

tlaipantililli : cosa hallada con dicha, acertamiento y ventura, o atiempo y sazon. (2) acertada cosa assi. (1) tlaipantiliztica : acertada venturosa, o dichosamente. (2 Tlaypantiliztica)

tlaitia, nino : tomar algun breuaje, o ponoa para se matar. prete: oninotlaiti. (2) tlaitia, nite : dar abeuer a otro cacao, pinolli, maamorra, o algun breuaje, purga, o xaraue. p: onitetlaiti. (2) dar a beuer atolli o maamorra. (1) tlaitiocotzohuilli : tlaitlacoani : empegado assi. (1 tlaitiocotzouilli) estragador. (1 tlaytlacoani)

daador de algo, o estragador. (2)

tlaitlacolli : afeada cosa assi. (1) cosa daada o estragada de alguno. (2) lisiado enesta manera. (1) estragado. (1 tlaytlacolli) tlaitlania, nino : demandar, o pedir algo a otro. pret: oninotlaitlani. (2) demandar generalmente. (1) tlaitlania, ninotla : mendigar el pobre. (1) tlaitlania tepaltzinco, nino : tepaltzinco oninotlaitlani. (2) tlaitlaniani tepalnino : tlaitlanilia, nite : mendigar, o pedir algo a otros. pre:

tener costumbre d[e] m[n]digar (2)

pedir algo a otros. preterito: onitetlaitlanili. (2)

tlaitlaniliztli : demanda. i. el acto de pedir, o demandar algo a otros. (2) tlaitlanini : tlaitlanqui : demandador. (1) tlaitlantli : demandador, o pedidor de algo. (2) idem. demandador. (1)

(Tlaitlanini: demandador, o pedidor de algo.) (2) demandada cosa. (1)

cosa demandada, o pedida. (2)

tlaitolli : encartado, o nombrado. (2) tlaitoltilia, nite : afrentar el hijo asus padres con sus desatinos ymalas cost[m]bres. p: onitetlaitoltili. (2) deshonrar el hijo a sus padres con su mala vida. (1) tlaitoltilia tlaitquitl : tlaittalli : =, nite : = tlaitzoltilia (2 tlaitoltilia ) lleuado assi. (1)

cosa lleuada a alguna parte. (2)

cosa escogida entre otras muchas. (2 Tlayttalli)

tlaittitia, nite : mostrar algo a otro con el dedo. &c. pre: onitetlaittiti. (2) mostrar con el dedo. (1) tlaittli : (2) cosa proueyda y dispuesta con cordura y prudencia, y como conuiene. encartado. (1)

tlaittolli :

tlaitzaccayotl : semejante. (2) tlaitzacutli :

velo, o paramento de delantera, para cubrir retablo, o cosa cosa cubierta con velo assi. (2) cortada cosa assi. (1) picada

tlaitzeltililli : cosa picada, o desmenuzada. (2) cosa assi. (1) tlaitzmolinaltiani : tlaitzmolinaltiqui : hazedor tal. (1)

hazedor tal. (1 tlatzmolinaltiqui)

tlaitzoltilia, nite : lo mesmo es que tlaitoltilia. prete: onitetlaitzoltili. (2) deshonrar el hijo a sus padres con su mala vida. (1) tlaitzotzoliuhcacuini : desnatador. (1 tlaitzotzuliuhcacuini) tlaitzotzoliuhcacuitl : desnatada cosa. (1) tlaitzotzoliuhcaololoani : tlaitzotzoliuhcaolololli : tlaitztapalmantli : desnatador. (1) desnatada cosa. (1) enlosado suelo. (1)

suelo enlosado. (2)

tlaitztia : lugar destemplado, y frio, o hazer dest[n]plana y fro. (2) desabrigado lugar. (1) tlaitztiaya : desabrigado lugar. (1)

tlaitztiayan : idem. (Tlaitztia: lugar destemplado, y frio, o hazer dest[n]plana y fro.) (2) tlaitztililli : cosa enfriada. (2) enfriada agua. (1)

tlaitztimotlaliani : considerado. (1)

persona de mucha consideracion y prudencia. (2) consideradamente assi. (1) consideracion tal. (1)

tlaitztimotlaliliztica :

tlaitztimotlaliliztli : consideracion assi. (2) tlaitztimotlalilli : tlaixacica ittani : cosa. (2) considerada cosa. (1)

el que enteramente alcana a saber con sabiduria alguna

tlaixacicaittaliztli : el acto de acertar a hazer o a entender algo cuerda y perfectamente. (2) esperiencia. (1) tlaixacicaittaliztli + : experiencia. (2 Yeteixcoca tlaixacicaittaliztli) p[er]sona expim[n]tada. (2 Yeixcoca tlaixacicaittaliztli) esperimentado. (1 yeyixcoca tlaixacicaittaliztli) tlaixacicaittani : considerado. (1)

tlaixacicamatiliztli : el acto de ent[n]der algo muy entera y perfectamente. (2) esperiencia. (1) tlaixacicamatiliztli + : idem. (Yeixcoca tlaixacicaittaliztli: p[er]sona expim[n]tada.) (2 Yeixcoca tlaixacicamatiliztli) esperimentado. (1 yeixcoca tlaixacicamatiliztli) tlaixacqui : tlaixahuiani : tlaixahuilli : (1 tlaixauilli) surzidor. (2) embarrador tal. (1 tlayxauiani) cosa enxaluegada, assi como pared. (2 Tlaixauilli) embarrado desta manera. (1 tlaixauilli) enxaluegado.

tlaixamatiloani : embarrador tal. (1 tlayxamatiloani) tlaixamatilolli : embarrada o enxaluegada cosa. (2) desta manera. (1) tlaixamini : adereado assi. (1) surzidor. (1) enxaluegado. (1) embarrado

tlaixaqui : surzidor. (2) tlaixaxiliani :

comprehendedor tal. (1) discrecion. (1)

tlaixaxililiztli :

tlaixaxiliztica : discretamente. (1) tlaixaxiliztli : el acto de alcanar a saber algo entera y perfectamente. (2) comprehenssion assi. (1) comprehendida cosa assi. (1) tlaixcahualtia, nino : perder alguna cosa porsu descuido y negligencia. pr: oninotlaixcaualti. (2 Tlaixcaualtia, nino) desmerecer. (1 nino, tlaixcaualtia) tlaixcahuiqui : Tlaixcauiqui) tlaixcapanilli : tlaixcauhqui : tlaixcaxolli : atento o suspenso en algun negocio, estando todo absorto enel. (2 abofeteado. (2) embeuecido. (1) entortado. (1) abofeteado. (1)

tlaixcaxxolli : tuerto del ojo o de los ojos. i. el q[ue] los tiene quebrados y muy hundidos. (2) tlaixcehuilli : auerg[n]ado o confundido de otros (2 Tlaixceuilli) assi. (1 tlaixceuilli) tlaixchichictli : rayda cosa. (1) tlaixchichiquiliztli : raedura. (1) tlaixco : enla sobrehaz, o en la delantera. (2) de fuera nla sobre haz o encima. (1) haz de otra qualquier cosa. (1) confundido

tlaixco ca :

lo que esta encima de otra cosa, o lo primero. (2)

tlaixco yehua : idem. (Tlaixco ca: lo que esta encima de otra cosa, o lo primero.) (2 Tlaixco yeua) tlaixcoehua : limpiaduras. (1 tlaixcoeua) desempegadura. (1 tlaixcoleualiztli)

tlaixcolehualiztli :

tlaixcolehualli : desempegado. (1 tlaixcoleualli) tlaixcolehuani : tlaixcoleuhtli : tlaixcomactli : tlaixcomactli tlaixcomctli : (2) dese[m]pedagor. (1 tlaixcoleuani) desengrudada cosa. (1) desempegado. (1) desmentido assi. (1)

afrentado desta manera. (1) = : =

tlaixmanililli (2 tlaixcomactli)

defecto dicho a otro enla cara, para le afrentar y auergonar.

tlaixcopilcac : velo o paramento que cubre la cama, o cosa semejante. (2) paramento de delantera. (1) tlaixcuachuilli : aforrada cosa. (1 tlaixquachuilli) tlaixcuahuitl : vmbral. (1 tlaixquauitl)

tlaixcuaitl : la frente de alguna cosa, o lo alto del vmbral donde bate la puerta. (2 Tlaixquaitl) frente de qualquiera cosa. (1 tlaixquaitl) tlaixcuatl : idem. (Tlaixquaitl: la frente de alguna cosa, o lo alto del vmbral donde bate la puerta.) (2 Tlaixquatl) frente de qualquiera cosa. (1 tlaixquatl) batiente de puerta. (1 tlaixquatl) tlaixcuauhuiani : arrasador tal. (1 tlaixquauhuiani) tlaixcuauhuiliztli : arrasamiento de medida de trigo, o de cosa assi. (2 Tlaixquauhuiliztli) ygualdad tal. (1 tlaixquauhuiliztli) arrasadura assi. (1 tlaixquauhuiliztli) tlaixcuauhuilli : cosa arrasada assi. (2 Tlaixquauhuilli) ygual cosa assi. (1 tlaixquauhuilli) arrasada medida assi. (1 tlaixquauhuilli) tlaixcuayotl : tlaixquayotl) parte delantera. (2 Tlaixquayotl) parte delantera. (1

tlaixcuecuetzihui : (2 Tlaixcuecuetziui) tlaixcuepaliztli :

anochecer y escurecerse el dia por se auer puesto el sol. escurecerse la tarde. (1 tlaixcuecuetziui) buelta tal. (1)

tlaixcuepalli : ropa buelta lo de dentro a fuera, o cosa semejante, o cosa fingida y falsa. (2) buelta ropa lo de dentro afuera. (1) falsada cosa. (1) tlaixcuepan: : boluedor tal. (1)

tlaixcuepani : el que buelue la ropa lo de dentro a fuera, o el falsario. (2) falsa cosa que engaa. (1) tlaixcueptli : buelta cosa assi. (1) embaucado de otros. (2) embaucado. (1) cosa buelta assi, o el que esta maleado y buelta ropa lo de dentro afuera. (1)

tlaixcuetlanaltilli : el que es empuxado y cae de hocicos enel suelo o da vn baiben. &c. (2) empuxado. (1) tlaixelehuilli : cobdiciada persona. (1 tlaixeleuilli)

tlaixhuiani : el que niuela alguna pared. &c. compromada, o el que mira con prudencia lo que haze, y lo lleua bien encaminado y ordenado. (2 Tlaixuiani) medidortal. (1 tlaixuiani) tlaixhuiliztli : tlaixuiliztli) tlaixhuilli : perspetiua arte. (1 tlaixuiliztli) medida cosa assi. (1 tlaixuilli) medidura desta manera. (1

tlaixhuipehuani : despegador assi. (1 tlaixuipeuani) tlaixhuipeuhtli : despegada cosa. (1 tlaixuipeuhtli) tlaixicquetzalli : idem. (Tlaixcuetlanaltilli: el que es empuxado y cae de hocicos enel suelo o da vn baiben. &c.) (2) alanada cosa. (1) tlaixicquetztli : empuxado desta manera. (1 tlaixicq[ue]tztli) tlaixihuiliztli : perspetiua, arte. (2 Tlaixiuiliztli) tlaixihuintilli : atordido assi. (1 tlaixiuintilli) tlaixilli : punado, alanceado o apualado. (2) apualado. (1) empuxado. (1)

tlaiximachiliztica : con conocimiento, o cono[n]cido a otro, o alguna otra cosa. (2) conocidamente assi. (1) tlaiximachiliztli : o conocimiento. (1) tlaiximachtli : assi. (1) conocimiento, o noticia que se tiene de algo. (2) conocimiento tal. (1) noticia

cosa conocida, y que se tiene noticia della. (2) con conocimiento o noticia. (2)

conocida cosa

tlaiximatiliztica :

conocidamente assi. (1)

tlaixiptlayotilli : cosa restituida en otra especie, o cosa que se da en lugar de otra. (2 Tlaixiptlayutilli) tlaixiptlayotl : idem. (Tlaixiptlayotl: imagen pintada.) (2 Tlaixiptlayutl) imagen pintada. (2) ymagen de alguna cosa. (1 tlaixiptlayutl) tlaixmanali : cosa ygualada o allanada, assi como suelo. &c. (2) ygualdad tal. (1) arrasadura assi.

tlaixmanaliztli : ygualdad enesta manera. (1) (1) allanadura de suelo. (1)

tlaixmanaliztli + : el acto de ygualar o allanar algo desta manera. (2 Tlaixmaniliztli, vel, tlaixmanaliztli) tlaixmanalli : tlaixmanaloni : tlaixmanani : ygual cosa assi. (1) rasero. (1) allanador assi. (2) arrasador tal. (1) allanador de suelo. (1)

tlaixmanililli : lo mesmo es que tlaixcomactli. (2) desmentido assi. (1)

afrentado desta manera. (1)

tlaixmaniliztli/ huel/ tlaixmanaliztli : el acto de ygualar o allanar algo desta manera. (2 Tlaixmaniliztli, vel, tlaixmanaliztli) tlaixmantli : ygualada. (2) suelo. (1) tlaixmictoc ygual cosa assi. (1) ygual cosa assi. (1) cosa allanada e raso cosa rasa y llana. (1) arrasada medida assi. (1) allanado = : = tlaixmimictoc (2 tlaixmictoc)

tlaixmimictilli : cegado o encandilado conlagr[n] lumbre o claridad. (2) encandilado. (1) tlaixmimictoc : lo mesmo es que tlaixmictoc. (2) escurecerse la tarde. (1)

tlaixmimiqui : idem. (Tlaixmimictoc: lo mesmo es que tlaixmictoc.) (2) escurecerse la tarde. (1) tlaixmiqui : idem. (Tlaixmimiqui: idem. tlaixmictoc.)) (2) escurecerse la tarde. (1) tlaixmitoc : (2) (Tlaixmimictoc: lo mesmo es que

hazer escuro por auer ya anochecido, o antes que amenezca bien.

tlaixmomotzolli : rascuado. (1) tlaixnahuatiliztli : reproche. (1 tlaixnauatiliztli)

tlaixnahuatilli : desauziado assi. (1 tlaixnauatilli) desauziado, despedido, o condennado. (2 Tlaixnauatilli) despedido assi. (1 tlaixnauatilli) desauziado. (1 tlaixnauatilli) condenado assi. (1 tlaixnauatilli) tlaixnamictiliztli : contraposicion. s. el acto de poner vna cosa con otra, juntandolas ambas. (2) contraposicion. (1) tlaixnelihui : reboluerse vnas cosas con otras. (1 tlaixneliui) reprehendido y maltratado sin razon alguna. (2 lamedura,

tlaixnempehualtilli : Tlaixnempeualtilli)

tlaixnenepilhuiliztli : la medura. s. el acto de lamer alguna cosa. (2) obra de lamer. (1) tlaixnenepilhuilli : cosa lamida. (2) lamida cosa. (1)

tlaixnepanolli : doblada cosa assi. (1) cosa aforrada, o cosa juntada vna con otra. (2) enforrada assi. (1) aforrada cosa. (1) tlaixnextiani : el que gana, o adquire alguna cosa consu trabajo e industria. (2) grangero. (1) ganancioso. (1) tlaixnextilia, nino tlaixnextiliztica : : ganancioso ser. (1) medrar por mejorar. (1)

industriosamente assi. (2)

tlaixnextiliztli : industria tal. s. para ganar, o adquirir algo. (2) prouecho. (1) ganancia. (1) tlaixnextilli : tlaixnextiloni : (1) cosa ganada, o adquirida assi. (2) arte, o inuenci[n] para ganar, o adquirir algo. (2) acometido desta manera. (1 tlaixn[n]peualtilli) prouechoso.

tlaixnmpehualtilli : tlaixololiztli : tlaixololo : tlaixololoani :

arrebaadura de algo. (2) arrebaador tal. (1) desnatador. (1) arrebaadura assi. (1) desnatada cosa. (1) arrebaada cosa assi.

tlaixolololiztli : tlaixolololli : (1) tlaixolololoni : tlaixpacoctli :

cosa desnatada. (2)

rastro para allegar paja, o cosa semejante. (2) vino agua pie. (1) poner delnte. (1) ante o

tlaixpan : en la delantera de alguna cosa. (2) delante de alguna cosa. (1)

tlaixpaniani : hipochrita disimulado, que haze las cosas por cumplir exteriormente conla g[n]te. &c. (2) engaador o cauteloso assi. (1) ypocrita simulador. (1) tlaixpaniliztica : (1) fingidam[n]te, o con hipochresia. (2) engaosamente assi. engao tal.

tlaixpaniliztli : simulacion assi. (1) (1) ypocresia. (1) tlaixpantilia, nite tlaixpanyotl : delantera. (1) : notificar. (1)

fingimiento de hipochrita. (2)

parte delantera. (2)

presencia de cosa presente. (1)

parte

tlaixpatzauhtli : persona aquien quebraron el ojo, y quedo tuerto del. (2) entortado. (1) tlaixpayotl : la delantera de alguna cosa. (2)

tlaixpechchotl

+ :

sauana de lieno. (1 canauac tlaixpechchotl)

tlaixpehualtilli : maltratado y reprehendido sin razon alguna. (2 Tlaixpeualtilli) acometido desta manera. (1 tlaixpeualtilli) tlaixpeniani : simulado assi. (1) embarradura de pared. (2) embarradura tal. (1)

tlaixpepechillotl :

tlaixpepecholli : embarrada cosa con barro espesso, o agujero cerrado apiedra lodo. (2) embarrado assi. (1) tlaixpetlahualiztli : el acto de acecalar, o acepillar algo. (2 Tlaixpetlaualiztli) acepilladura. (1 tlaixpetlaualiztli) acecaladura. (1 tlaixpetlaualiztli) tlaixpetlahualli : alisada madera. (1 tlaixpetlaualli) cosa acecalada, o acepillada. (2 Tlaixpetlaualli) barnizada cosa assi. (1 tlaixpetlaualli) acepillada cosa. (1 tlaixpetlaualli) acecalada cosa. (1 tlaixpetlaualli) tlaixpetlahualoni : cepillo para acepillar algo, o el instrumento para acecalar espada. &c. (2 Tlaixpetlaualoni) cepillo. (1 tlaixpetlaualoni) tlaixpetlahuani : acecalador, o acepillador. (2 Tlaixpetlauani) barnizador tal. (1 tlaixpetlauani) acepillador. (1 tlaixpetlauani) acecalador. (1 tlaixpetlauani) tlaixpetlauhtli : alisada madera. (1) barnizada cosa assi. (1) (1) cosa acecalada, o acepillada. (2) tlaixpetzoani : bruidor que las brue. (1) acepillada cosa. acecalador. (1) barniz acecalada

barnizador tal. (1)

tlaixpetzoliztli : el acto de bruir alguna cosa, o de alisarla. (2) assi o el acto de barnizar d[e]fta manera. (1) acecaladura. (1) tlaixpetzolli : barnizada cosa assi. (1) cosa. (1) bruida cosa assi. (1) tlaixpetzoloni : cosa bruida, o alisada. (2)

bruidor, el instrumento con que las bruen. (1) escudriador desta manera. (1 tlaixpetzteuiaui) escodriador dilig[n]te dela cosa que busca. (2

tlaixpetztehuiahui : tlaixpetztehuiani : Tlaixpetzteuiani)

tlaixpetztehuiliztli : escudriamiento assi. (2 Tlaixpetzteuiliztli) escudriamiento tal. (1 tlaixpetzteuiliztli) tlaixpetztehuilli : escudriada escriptura. (1 tlaixpetzteuilli) escodriada, o buscada de esta manera. (2 Tlaixpetzteuilli) tlaixpetztemoani : buscador tal. (1) el acto de buscar algo con todo cosa

tlaixpetztemoliztli : buscamiento tal. (1) cuidado y diligencia. (2)

tlaixpetztemolli : buscada cosa assi. (1) circunspection y diligencia. (2) tlaixpexoniani : arrasador assi. (1)

cosa buscada con gran

tlaixpeyahualiztli :

arrasadura tal. (1 tlaixpeyaualiztli)

tlaixpeyahualli : arrasada medida assi. (1 tlaixpeyaualli) tlaixpolhuia, nite : onitetlaixpolhui. (2) tlaixpoloani : (2) echar aperder, o destruir hazienda agena. pre: destroador. (1) desperdiciador, o destroador.

destruidor. (1)

tlaixpololiztica :

desperdiciadamente. (2) destroo. (1) desperdiciamiento, o destrocado. (1)

tlaixpololiztli : destruicion assi. (1) destroo. (2)

tlaixpololli : borrada escriptura. (1) destruida cosa. (1) desperdiciada cosa. (1) cosa desperdiciada assi. (2) tlaixpopohualiztli : (1 tlaixpopoaliztli) ygualdad tal. (1 tlaixpopoualiztli)

alimpiamiento de ropa.

tlaixpopoloani : gastador en lo demasiado. (1) desperdiciador, o destruidor de hazienda. (2) tlaixpopololiztica : tlaixpopololiztli : destruici[n]. (2) tlaixpopoloqui : desperdiciadamente. (1) desp[er]diciamiento. (1)

desperdiciador. (1)

desp[er]diciamiento, o

destroador. (1) limpiaduras. (1) alimpiaduras. (2) alimpiada ropa. (1) ropa alimpiada con

tlaixpopouhcayotl :

tlaixpopouhtli : ygual cosa assi. (1) escobilla, o con cosa semejante. (2) tlaixpopoyochiuhtli : encandilado. (2) tlaixpoyauhtli :

engaado assi. (1)

embaucado, engaado, cegado y

encandilado. (1)

encandilado, o embaucado de otros. (2) election del que es elegido assi. (2)

tlaixquetzaliztli : elecion. (1) establecimiento. (1) elegido para algun cargo, o officio. (2) tlaixquetzalli : tlaixquetzani : tlaixquetzqui : escogido entre muchos. (1) constituidor tal. (1) elegidor. (1) elegido. (1) elegido. (1)

elegidor. (1)

tlaixquetztli : constituido assi. (1) elegido assi.) (2)

idem.

(Tlaixquetzalli:

tlaixteca : el que yguala, o allana la tierra. prete: otlaixtecac. (2) tlaixtecac : idem. otlaixtecac.) (2) tlaixtecacapanilli : (Tlaixteca: el que yguala, o allana la tierra. prete: abofeteado. (1) abofeteado. (2)

tlaixtecaliztli : allanadura de suelo. (1) tlaixtecani : allanador de suelo. (1) idem. (Tlaixtecac: idem. el que yguala, o allana la tierra. prete: otlaixtecac.)) (2) tlaixtecapanilli : (2) abofeteado. (1) idem. (Tlaixteca:

(Tlaixtecacapanilli: abofeteado.) escoda para dolar piedras. (1) ygual cosa assi. (1)

tlaixteconi : escofina para limar madera. (1) escoda de cantero, o cosa assi. (2)

tlaixtectli : ygual cosa como suelo, pared o tabla. (1) allanado suelo. (1) cosa allanada, o ygualada. (2) tlaixtehuiani : tlaixtehuilli : tlaixtehuiloni : bruidor que las brue. (1 tlaixteuiani) bruida cosa assi. (1 tlaixteuilli)

bruidor, el instrumento con que las bruen. (1 tlaixteuiloni) entordado de vnojo. (2)

tlaixtelolopitzinilli : entortado. (1) tlaixtemitiani : arrasador tal. (1)

tlaixtemitiliztli : tlaixtemitilli : semejante. (2)

arrasadura assi. (1) arrasada medida de trigo, o de cosa

arrasada medida assi. (1)

tlaixtemoani : escudriador desta manera. (1) escudriador assi. (1) escodriador, que mira y escodria quanto ay en algun lugar. (2) tlaixtemoliztli : escudriamiento tal. (1) assi. (2) tlaixtemolli : tlaixtequilizpan escudriamiento. (1) escodriamiento

escudriada escriptura. (1) = : =

cosa escodriada, o buscada. (2)

tlateuhchihualizpan (2 tlaixtequilizpan) allanadura de suelo. (1) el

tlaixtequiliztli : ygualdad enesta manera. (1) acto de ygualar, o allanar algo (2)

tlaixtequizpan : tiempo conueniente para labrar y de seruar el mayz, allanando la tierra y hinchiendo los hoyos delas matas del dicho maiz (2) tlaixtetzcalolli : lamida cosa. (1) cosa lamida. (2) persona respestada y

tlaixtililli : onrado assi. (1) reuerenciada d[e] los otros. (2)

honrado assi. (1)

tlaixtilmayotilli : tlaixtiloni :

aforrada cosa. (1)

escoda para dolar piedras. (1) cegado assi. (1) doctrinado. (1) diciplinado o doctrinado. (1)

tlaixtlaltemilli : tlaixtlamachtilli :

tlaixtlamatcachihuani : hazedor tal. (1 tlaixtlamatcachiu[n]i) tlaixtlapachcuepaliztli : embrocadura tal. (1) poner la vasija bocabaxo. (2) tlaixtlapachcuepaliztli = : = embrocadura. s. el acto de

tlaixtlapachmanaliztli (2 tlaixtlapachcuepaliztli)

tlaixtlapachcuepalli : vasija embrocada assi. (2) tlaixtlapachcuepalli = : = tlaixtlapachmantli (2 tlaixtlapachcuepalli) idem.

tlaixtlapachcueptli : trastornado assi. (1) embrocado assi. (1) (Tlaixtlapachcuepalli: vasija embrocada assi.) (2) tlaixtlapachmanaliztli : embrocadura tal. (1) tlaixtlapachcuepaliztli. (2) tlaixtlapachmantli : trastornado assi. (1) q[ue] tlaixtlapachcuepalli. (2) tlaixtlapacholiztli : tlaixtlapacholoni : tlaixtlapachtoloni : tlaixtlapallazani : tlaixtlapallaztli : tlaixtlapalmantli : cobertura. (1) lo mesmo es que

embrocado assi. (1)

lo mesmo es

el acto d[e] cubrir o atapar algo (2)

cobertor de algo. (1) cobertor o cubierta de algo. (2) boluedor assi. (1 tlaixtlapallaani) buelta cosa assi. (1) buelta cosa assi. (1 tlaixtlapalm[n]tli) medida tuerta. (2 Tlaixtlapaltamachiualoni) el que mide tuerto. (2 Tlaixtlapaltamachiuani) medida cosa assi. (1) cosa medida tuertamente. (2) cortadura

tlaixtlapaltamachihualoni : tlaixtlapaltamachihuani : tlaixtlapaltamachiuhtli :

tlaixtlapanaliztli : logro enla vsura. (1) assi. (1) el acto de dar a logro. (2)

contratacion tal. (1)

tlaixtlapanaliztli + : el acto de dar a logro o a vsura, o logro y vsura. (2 Tetech tlaixtlapanaliztli) tlaixtlapanani : cortador tal. (1) logrero, o vsurero. (2

tlaixtlapanani + : logrero. (1 tetech tlaixtlapanani) Tetech tlaixtlapanani)

tlaixtlapantli :

cortada cosa assi. (1) desuelado por no le auer dexado dormir alguno. (2)

tlaixtlathuiltilli :

tlaixtlatia, nite : dar razon o seal a otro, para que halle lo que va a buscar, o dar buen consejo y desengaar a otro. preter: onitetlaixtlati. (2) desengaar a otro. (1) dar consejo. (1) dar seas a otro para hallar algo. (1) seas dar a alguno, paraque halle la persona o el lugar que busca. (1) tlaixtlatuiltilli : tlaixtlatzinilli : tlaixtlaztli : otros. (2) desuelado assi. (1) abofeteado. (1) confundido assi. (1) disfamado y afrentado de

disfamado. (1)

tlaixtocoltilli : desuelado assi. (1) tlaixtomahuacachiuhtli : ynconsideradamente hecho assi. (1 tlaixtomauacachiuhtli) cosa hecha sin acuerdo y sin consideracion. (2 Tlaixtomauacachiuhtli) tlaixtotocani : (2) escudriador assi. (1) escodriador de quanto ay en algun lugar. escudriamiento assi. (2)

tlaixtotoquiliztli :

escudriamiento. (1)

tlaixtzaccayotl : paramento de delantera. (1) tlaixtzacualiztli : tlaixtzaqualiztli) atapadura tal, s: el acto de atapar algo. (1

tlaixtzacualoni : atapador o cobertor. (1 tlaixtzaqualoni) tlaixtzacuani : tlaixtzacutli : tlaixxipehuani : tlaixxipetzoni : tlaixxipeuhtli : tlaixxo : atapador, s: el queatapa algo. (1 tlaixtzaquani) atapada cosa assi. (1) despegador assi. (1 tlaixxipeuani) escoda de cantero o cosa semejante. (2) desengrudada cosa. (1) despegada cosa. (1) cosa grasienta. (2)

grasiento, lleno de grassa. (1)

tlaixxotl : grassa por grosura. (1) tlaixyamaniliztli : tlaixyamanilli :

grassa o somo dela olla. (2)

ablandamiento tal. (1)

ablandada piel assi. (1) ygualdad tal. (1)

tlaixyectiliztli : tlaixyectilli :

ygual cosa assi. (1)

tlaixyectiloni : semejante. (2)

escoda para labrar piedras, o cepillo para acepillar algo, o cosa

tlaixyeyecoani : modesta cosa. (1) templado en qualquier cosa. (1 tlayxyeyecoani) prudente; busca discreto. (1 tlayxyeyecoani) persona templada, moderada y discreta en lo que haze. (2) tlaixyeyecoliztli : prudencia virtud. (1 tlayxyeyecoliztli) modestia. (1) reduzimiento assi. (1) dieta o templana enel comer. (1) templana assi, o modestia. (2) tlaixyopehuani : tlaixyopeuhtli : despegador assi. (1 tlaixyopeuani) despegada cosa. (1) : embarrar algo a otro. (1 nite,

tlaixzoquipepechilhuia, nite tlaixoquipepechilhuia) tlaixzoquipepechillotl :

embarradura tal. (1 tlaixoquipepechillotl)

tlaixzoquipepecholli : embarrado assi. (1 tlaixoquipepecholli) tlaiyahuani : tlaiyauhtli : encensador o turificador. (1 tlaiyauani) ofrenda desta manera. (1)

tlaizahuilli : assombrado assi. (1 tlaiauilli) espantado assi. (1 tlayauilli) asombrado, atonito, espantado, o escandalizado. (2 Tlaiauilli) tlaizcaltilli : mantenido. (1) bossada cosa. (1 tlaiotlalli)

tlaizotlalli : gomitada cosa. (1 tlaiotlalli) cosa gomitada. (2 Tlaiotlalli) tlaiztacteocuitlahuia, ni

: platear. (1 ni, tlaiztacteocuitlauia)

tlaiztaliliztli : emblanquecimiento. (1) tlaiztaliztli : emblanquecimiento de algo. (2) calunniado. (1 tlaiztlacauilli) caluniado, o infamado. (2

tlaiztlacahuilli : Tlaiztlacauilli)

tlaiztlacamatli : desmentido. (1) mentiroso. (2)

desmentido de otro, o el que tiene fama de (Tlaiztlacamatli: desmentido de

tlaiztlacatoctli : desmentido. (1) idem. otro, o el que tiene fama de mentiroso.) (2) tlaiztlacmintli : empooado assi. (1) tlaiztlacoani : tlaiztlacolli : escudriador assi. (1) notado assi. (1) antojo. (1)

asechado, espiado y explorado. (2) antojo. s. el acto de antojarsele algo a

tlaiztlaquiliztli : alguno. (2)

tlala alatla : tlalaala :

maluar. s. el lugar donde se crian. (2) malua, yerua para medicina o ayuda. (2)

malua yerua conocida. (1)

tlalaalatla : tlalacalli : semilla. (2)

maluar lugar de maluas. (1) era de verdura. (1) era de huerta sembrada de ortaliza o de

tlalacatl : escarauajo grande y bermejo. (2) tlalalacaconetl : ansarino. (2) tlalalacatl : pato o ansar. (1) ganso. (1) ansar o pato grande. (2)

tlalana, nitla : abrir anja. preterito: onitlatlalan. (2) anja hazer assi. (1) cimiento abrir assi. (1) abrir anja para cimiento de pared. (1) tlalapantli : acequia, o anja abierta. (2)

tlalapantli icoyunca : abertura de ania. (1 tlalapantli ycoyunca) tlalapantli itlatatacyo : abertura de ania. (1 tlalapantli ytlatatacyo) hazer assiento o hundirse el

tlalaqui : assiento hazer el edificio. (1) edificio. (2)

tlalaquia, nino : enterrarse. preterito: oninotlalaqui. (2) enterrarse. (1) tlalaquia, nite : enterrar a otro. preterito: onitetlalaqui. (2) soterrar muerto. (1) enterrar muerto. (1) tlalaquia, nitla : meter de baxo de tierra. (1) soterrar algo. preterito: onitlatlalaqui. (2) poner debaxo de tierra. (1) soterrar. (1) tlalatl : cieno. (1) cieno. (2) acequia. (1) acequia de agua o barranca

tlalatlauhtli : alta. (2) tlalatlauhtli tlalaxi : tlalaxin :

barranca alta. (1) + :

caua de fortaleza. (1 yaocal tlalatlauhtli)

chinche pequea. (2) chinche pequea. (1) calabacilla sluestre. (1 tlalayutli) calabacilla siluestre. (2

tlalayotli : Tlalayutli)

tlalcahualli : oluidada cosa. (1 tlalcaualli) eriazo. (2 Tlalcaualli) tlalcahualpan :

cosa oluidada, o tierra baldia, o

tierra desierta. (2 Tlalcaualpan) oluidadizo. (1 tlalcauani)

tlalcahuani : desmemoriado. (1 tlalcauani) oluidadizo. (2 Tlalcauani)

tlalcahuia, nite : dar lugar a otro, apartando se del. pre: onitetlalcaui. (2 Tlalcauia, nite) desamparar a alguno. (1 nite, tlalcauia) dar lugar. (1 nite, tlalcauia) apartarte de otro. (1) retraerse o apartarse. (1 nite, tlalcauia) esquiuar. (1 nite, tlalcauia) dexar o desamparar a otro. (1) partirse de lugar o depersona. (1) estraarse. (1 nite, tlalcauia) tlalcahuia, nitla : idem. preterito: onitlatlalcaui. (Tlalcauia, nite: dar lugar a otro, apartando se del. pre: onitetlalcaui.) (2 Tlalcauia, nitla) dexar o desamparar a otro. (1) partirse de lugar o depersona. (1 nitla, tlalcauia) tlalcauhtli : oluidada cosa. (1) cosa oluidada. (2) lugar desocupado como plaa o heredad.

tlalcauhyan : desocupada tierra. (1) (1) lugar desocupado. (2) tlalchi : enel suelo. (2)

tlalchi ni, tlachia : tlalchi nica :

baxar los ojos. (1)

estar de baxo. (1) abaxar los ojos, mirando hazia el suelo. prete: tlalchi

tlalchi nitlachia : onitlachix. (2)

tlalchihua, ni : beneficiar o labrar la tierra. preter: onitlalchiuh. (2 Tlalchiua, ni) labrar tierra. (1 ni, tlalchiua) tlalchihualiztli : labrana de tierra el arte. (1 tlalchiualiztli) tierra. (1 tlalchiualiztli) labor tal. (2 Tlalchiualiztli) tlalchihuani : labrador tal. (2 Tlalchiuani) labor de

tlalchipa : hazia la tierra, o hazia el suelo. (2) tlalchipa ni, teitta : mirar de arriba abaxo. (1) tlalchipa nitlachia : tlalchipahua mirar de arriba abaxo. (1)

+ : en amaneciendo. (1 ynye tlalchipaua)

tlalchitlaza, nino : humillarse y abatirse hasta el suelo. pre: oninotlalchitlaz. (2 Tlalchitlaa, nino) humillarse. (1 nino, tlalchitlaa) tlalchitlaza, nite : humillar a otro assi. prete: onitetlalchitlaz. (2 Tlalchitlaa, nite) humillar a otro con yra, vengandose del. (1 nite, tlalchitlaa) abatir a otro, humillandolo. (1 nite, tlalchitlaa) tlalchitlaza +, nitla tlalchitlaa) : desenconar lo hinchado. (1 nitla, poauaca deshincharse la

tlalchiuetzi : desenconarse desta manera lo hinchado. (1) hinchazon del encordio o llaga. prete: otlalchiuetz. (2) tlalchiuhqui : tlalchiuhtli : tlalcocomotza, ni labrador tal. (1) labrada tierra. (1) : ruydo hazer estos. (1) gaan que ara. (1)

gaan o labrador. (2)

tlalcocomotzaliztli : ruydo de gente armada. (1) guerra, o de cosa semejante. (2) tlalcohualli : tierra comprada. (1 tlalcoualli) Tlalcoualli) tierra comprada. (2 Tlalcoalli) tlalcohuia, nino tlalcolotl : :

ruido o estruendo de gente de tierra comprada. (2

c[m]prar heredad para mi. (1 nino, tlalcouia) gaan o labrador. (2)

gaan que ara. (1)

tlalcopina, nitla : hazer o abrir anja para cimi[n]to de pared. pre: onitlalcopin. (2) anja hazer assi. (1) tlalcoyotl : cierto adiue que se esconde debaxo dela tierra y la caua como la tuan. (2 Tlalcoyutl) tlalcoyotl = : = tlalcuyotl (2 tlalcoyutl) tierra amarilla, o medio bermeja.

tlalcoztli : (2 Tlalcuztli)

tierra bermeja. (1 tlalcuztli)

tlalcua, ni : jurar besando la tierra, o comer tierra. prete: onitlalqua. (2 Tlalqua, ni) jurar, hazer juramento. (1 ni, tlalqua) tlalcuahuitl : medida de tierra con que se mide. (1 tlalquauitl) medir tierras o heredades (2 Tlalquauitl) vara para

tlalcualiztli : juramento. (1 tlalqualiztli) el acto de hazer juramento con cierta cerimonia. s. besando la tierra, o metiendola enla boca. (2 Tlalqualiztli) tlalcuepalli : esquilmada tierra. (1) tierra cantada y esquilmada. (2) lugar do

tlalcuihuayan : barrero donde sacan barro o tierra. (1 tlalcuiuayan) sacantierra. (2 Tlalcuiuayan) tlalcuyotl : lo mesmo es que tlalcoyutl. (2 Tlalcuyutl)

tlaletlayotilli : letrero deletras. (1) tlaletrayotilli : letrero. (2) tlaletzalli : abispa parda. (1) aueja de miel parda. (2) abeja otra de miel, que cria debaxo de tierra.

tlaletzatl : abispa parda. (1) (1) otra aueja de miel. (2)

tlalhuaccapammochihua : sequera cosa de fequero. (1 tlalhuaccapammochiua) tlalhuacpan : tierra esteril y seca. (2) viento de tierra enla mar. (1) viento de tierra, enla mar.

tlalhuacpan ehecatl : (2)

tlalhuactli : marisma, s: todo lo que la mar suele cubrir quando crece. (1 tlaluactli) ysla tierra cercada de agua. (1 tlaluactli) ysla, o tierra seca. (2)

tlalhuactli + : marisma, s: todo lo que la mar suele cubrir quando crece. (1 atezca tlaluactli) marisma, s: todo lo que la mar suele cubrir quando crece. (1 veiapan tlaluactli) tlalhuamecatl : cuerda de vihuela. (1 tlaluamecatl) instrumento musico. (2) tlalhuamicqui : tlalhuamiec : neruiosa cosa. (1) cuerda de vihuela, o de otro

cosa neruiosa, o cosa reatada. (2)

cosa llena de neruios. (2) sequedad. (1 tlaluaquiliztli) lampio. (1) sequedad, o esterilidad de

tlalhuaquiliztli : tierra (2) tlalhuatic : lampia. (2)

neruiosa cosa. (1)

cosa neruiosa, o persona

tlalhuatl : neruio. (1)

cuerdas o neruios. (1)

neruio. (2) los ncruios o venas pulso dela mueca,

tlalhuatl + : cosa llena de neruios. (2 Moca tlalhuatl) del pescueo. (2 Quech tlalhuatl)

tlalhuatl itetecuicaca : pulso. (1 tlalhuatl ytetecuicaca) o del brao. (2 Tlalhuatl ytetecuicaca) tlalhuayo : neruiosa cosa. (1) tlalhuayotl :

cosa neruuda, o llena de neruios. (2)

neruiosidad, de neruios. (1)

tlalhuia, mo : el allegar la tierra alas matas del mayz, o de otra verdura, quando la labran. pret: omotlalhui. (2) tlalhuia, nite : munir, o apercebir a alguno para alg[n] negocio, o c[m]bidar a otro. p: onitetlalhui (2) apercebir aotro para que vaya alcombite. (1) tlalhuia, nitla : allegar, o echar tierra a alguna cosa. pre: onitlatlalhui. (2) arrimar o allegar tierra a algo. (1) tlalhuiquixtia, ni : celebrar fiesta. preterito: onitlalhuiquixti. (2)

tlalia, mo : assegurarse del temor passado. (1) tlalia, nic : solar echar suelas. (1) hazer testamento. (1) luto quitar. (1) glosar. (1) condicion poner assi. (1) ensillar cauallo o mula. (1) firmar escriptura. (1) poner generalmente. (1) tlalia, nino : asentarse. pre: oninotlali. (2) posar asentarse. (1) sentarse. (1) assentarse. (1) tlalia, nite : dar asiento a otro. pr: onitetlali. (2) assentar a otro. (1) ympedir al que se quiere yr, o detener al que anda. (1) poner fuera o en publico. (1) retener. (1) encarcelar a otro. (1) saludar a alguno. (1) tlalia, nitla : componer, poner algo en alguna parte, o hazer estatutos y ordenanas. preteri: onitlatlali. (2) ordenar. (1) assentar o poner algo. (1) establecer. (1) ymaginar. (1) formar reduzir a cierta forma. (1) componer obra de canto o de escriptura. (1) poner delnte. (1) fabricar hazer por artificio. (1) estimar, tassar o apreciar. (1) tlalia + : manifestar. (1 teixpan nic tlalia vei nictenextilia) poner encima. (1 ypan nic, tlalia) poner fuera o en publico. (1 quiyauac nitla, tlalia) ymponer o poner por encima. (1 ypan nic, tlalia) poner en lugar. (1 cana nite, tlalia) meter de baxo del agua. (1 atlan nitla, tlalia) poner debaxo de agua. (1 atlan

nitla, tlalia) abrirse el cielo. (1 matzayani yn ilhuicatl, xapotimo tlalia) preferir o nteponer. (1 pani nite, tlalia) no tener sosiego ni reposo, andando de aca para alla. (1 acan nino, tlalia) poner encima. (1 aco nitla, tlalia) poner ncntrario. (1 teuic nic, tlalia) poner en lugar. (1 cana nitla, tlalia) poner enel suelo. (1 tlalpan nic, tlalia) poner encima. (1 pani nic, tlalia) pronunciar. (1 pani nitla tlalia) tlalia +, mo : pasmarse elcuerpo. (1 vapauiztli notech motlalia) secarse la sarna. (1 tzotzouiztli motlalia) concebir la muger. (1 ytic motlalia yn piltzintli) encapotarse de enojo. (1 ni, qualant[i] motlalia) sarna postillosa. (2 Tzotzouiztli motlalia) desasossegado o e inquieto. (2 Aocmo motlalia) concebir la muger. prete: itec omotlali in piltzintli. (2 Itec motlalia in piltzintli) asossegarse echando de si el temor que tenia, o satisfazerse delo que dubdaua. pre: onoyollo motlali. (2 Yollo motlalia, no) tlalia +, nic : edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1 qualli neixcuitilli teixp[n] nictlalia) tener intencion dehazer algo. (1 yuh nictlalia yn noyollo) aconsejar y auisar a otro, delo que le conuiene. (1 yuitl tlapalli tiatl nictlalia) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1 tlilli tlapalli nictlalia.) dar buen exemplo. (1 tlilli tlapalli nictlalia) ynt[e]ncion tener. (1 yuh nictlalia yn noyullo) escreuir firmndo. (1 nofirma nictlalia) proponer algo ante otros. (1 teixpan nictlalia) auisar a alguno y ac[n]sejarle lo quele conuiene. preterito: iuitl, tlapalli, tiatl onictlali. (2 Iuitl, tlapalli, tiatl nictlalia) dar buen exemplo. pre: tlilli tlapalli onictlali. metapho. (2 Tlilli tlapalli nictlalia) tener proposito o intento de hazer algo, o tener entendido. s. que alcanare lo que pretendo. preterito: iuh onictlali yn noyollo. (2 Iuh nictlalia in noyollo) habituar a alguno. prete: oiuh nictlali in teyollo. (2 Iuh nictlalia in teyollo) dar a otro buen consejo y auiso, o dar buen exemplo. preterit: tiatl iuitl onictlali. metapho. (2 Tiatl yuitl nictlalia) dar buen exemplo. metap. prete: tlapalli tlilli onictlali. (2 Tlapalli tlilli nictlalia) descomulgar a otro. (1 tetech nictlalia excomunion) meter enel seno alguna cosa o al nio regalandole. (1 noyollocaltitlan nictlalia) auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl, tlapalli nictlalia) tlalia +, nino : rebelarse. (1 noyoca ninotlalia) caualgar a cauallo. (1 cauallo ipan ninotlalia) emprestado tomar. (1 temac ninotlalia) hazer v[n]do por si, o reuelarse contra la cabecera. pret: noyoca oninotlali. (2 Noyoca ninotlalia) embar[c]arse. (1 acalco ninotlalia) reuelarse contra la cabecera. preterito: ceccan oninotlali. (2 Ceccan ninotlalia) tomar prestado. preterito: temac oninotlali. (2 Temac ninotlalia) no tener reposo ni sosiego. (2 Ac[n] ninotlalia) tlalia +, nite : echar en la carcel. (1 teilpiloyan nitetlalia) embarcar a otro. (1 acalco nitetlalia) encarcelar a otro. (1 quauhcalco nitetlalia) echar en la carcel. (1 quauhcalco nitetlalia) poner a otro fuera de casa. pre: quiauac onitetlali. (2 Quiauac nitetlalia) id[m]. prete: acalco onitetlali. (2 Acalco, nitetlalia) idem. preterito: quauhcalco onitetlali. (Quauhcalco, niteteca: encarcelar a alguno. pret: quauhcalco onitetecac.) (2 Quauhcalco, nitetlalia) tlalia +, nitla : dar forma o traa a alguna cosa. pre: onitlaquenamican tlali. (2 Quenamican tlalia, nitla) echar algo en mojo. (1 nitla, atlan tlalia) forma dar. (1 nitla, quenamican, tlalia) tlalia incaloapalitl, nic tlaliac : tlaliani : solar echar suelas. (1 nic, tlalia yncalvapalitl)

azije para tinta. (2) + : echador tal. (1 tlaatlan tlaliani) correosa cosa.

tlalichtic : cosa dura, como aue mal cozida, o por manir. (2) (1) dura carne, mal cozida. (1)

tlaliliztli + : peligro. (1 neouican tlaliliztli) forma de letra. (1 letra tlaliliztli) arte o manera de exemplo. (1 temachio tlaliliztli) el acto de juntar o pegar vna manta a otra, o cosa semejante. (2 Tlanetech tlaliliztli) manifestacion, o publicacion de algo. (2 Teixpan tlaliliztli) idem. (Neouican aquiliztli: peligro del que cae y semete en cosas trabajosas y peligrosas.) (2 Neouican tlaliliztli) idem. (Temecapatzquiliztli: idem. (Temecapatzcaliztli: trato o torm[n]to de cuerda.)) (2 Temecatitlan tlaliliztli) partimiento. (1 tlanononqua tlaliliztli) tlalilli tlaliloyan tlalitic : tlaliyac : + : + : echada cosa en mojo. (1 tlaatlan tlalilli) bodega. (1 vino tlaliloyan)

centro dela tierra. (1) caparrosa. (1) azije para hazer tinta. (1) hazia lo interior dela tierra. (2)

tlallampa : hazia lo interior dela tierra. (2) mirar de arriba abaxo. (1)

tlallampa yatica croz : la parte baxa del madero dela cruz, q[ue] esta hincado, o metido enla tierra. (2 Tlallampa yatica cruz) tlallampani, tlachia : mirar de arriba abaxo. (1) tlallan : tlallan debaxo la tierra. (2) + : minar, hazer mina. (1 ei, tlallan oztotataca) ensilar pan. (1 tlall[n] cuezcomac ensilado pan. (1 tlall[n] cuezcomac ensilar pan. (1)

tlallan cuezcomac nitlatlatia : nitlatlatia) tlallan cuezcomac tlatlatilli : tlatlatilli) tlallan cuezcomatema, nitla tlallan oztotatacac : :

minador. (1)

tlallan oztotatacani : minador. (1) tlallan toca inic ninotepachihuiz, nino : assechar estando enterrado, demanera que apenas se le parece la cabea. (1 nino, tlallan toca ynic ninotepachiuiz) tlallanana, nitla : abrir anja. pre: onitlatlallanan. (2) anja hazer assi. (1) cimiento abrir assi. (1) abrir anja para cimiento de pared. (1) tlallanaquia, nino : tlallanaquia, nite : muerto. (1) tlallancalli : [n]terrarse. p: oninotlallanaqui (2) enterrarse. (1) enterrar a otro. preterito: onitetlallanaqui. (2) enterrar sotano. (1) ensilar trigo, o cosa assi. prete:

sotano. (2)

tlallancuezcomac nitlatlalia : tlallancuezcomac onitlatlali. (2)

tlallancuezcomac tlatlalilli :

trigo ensilado. &c. (2)

tlallancuezcomatema, nitla : ensilar trigo assi. pre: onitlatlallancuezcomaten. (2) tlallancuezcomatentli : idem. (Tlallan__cuezcomatema, nitla: ensilar trigo assi. pre: onitlatlallancuezcomaten.) (2 Tlall[n]cuezcomatentli) tlallancuezcomatl : silo para trigo. &c. (2) silo para guardar trigo. (1)

tlallanoyacanamiqui, nite tlallanoyacatzacuilia, nite tlallanoztotatacac : tlallanoztotatacani : tlallantataca, ni :

: contraminar. (1 nite, tlall[n]oyacanamiqui) : contraminar. (1)

minador. (2) idem. (Tlallan__oztotatacac: minador.) (2)

minar, hazer mina. (1) sima por carcel de mazmorra. (1

tlallantecaltzacualoyan : tlallantecaltzaqualoyan)

tlallantoca, nino : enterrarse, o meterse dentro d[e] la tierra. pre: oninotlallantocac. (2) tlallantoca, nite : enterrar a otro assi. preterito: onitetlallantocac. (2) tlallanuia, nite : poner celada a algunos, estando agaapado asechandolos, o espiandolos. pret: onitetlallanui. (2) assechar estando enterrado, demanera que apenas se le parece la cabea. (1) celada echar assi. (1) tlalli : tierra, o heredad. (2) tierra. (1) eredad. (1)

tlalli + : fertil tierra. (1 cenca ytech tlamochiua qualli tlalli) tierra firme. (1 cemantoc tlalli) ysla tierra cercada de agua. (1 veyapanca tlalli) tierra buena y fertil. (1 qualli tlalli) tierra firme y larga. (2 Cemantoc tlalli) estrecha tierra. (1 amoyey tlalli) monton de tierra. (1 centlatepeuhtitlalilli tlalli) llanura de campo. (1 vey tlalli) tlalli ipocyo : exalacion o vapor. (1 tlalli ypocyo.) noche

tlalli mictimoteca : noche muy noche, cerca de las nueue horas. (2) quando se acuestan todos. (1)

tlalli mictoc : idem. (Tlalli mictimoteca: noche muy noche, cerca de las nueue horas.) (2) noche muy noche. (1) tlalli milli : terruo. (1)

tlalli nepantla : enmedio dela tierra. (2) tlalli nictemitia : henchir algo de tierra. preteri: tlalli onictemiti. (2) henchir algo de tierra. (1) tlalli olloco : centro, enel centro dela tierra. (2)

tlalli omictimoman : (1) tlalli tetonal :

lomesmo es que tlalli mictimoteca. (2)

noche muy noche.

suerte de tierra agena. (2)

tlalli tlatla : arder, o abrasarse la tierra de calor. prete: tlalli otlatlac. (2) abrasarse la tierra de grn calor. (1) tlalli tlatlaliztli : abrasamiento de tierra assi. (2) abrasamiento tal. (1)

tlalli xotla : lo mesmo es que tlallitlatla. preteri: tlalli oxotlac. (2) abrasarse la tierra de grn calor. (1) tlalli xotlac : abrasada tierra. (1)

tlalli yyolloco : centro dela tierra. (1) tlalli, tetonal : suerte de tierra. (1) tlallic nicmotla : dar con algo por esas paredes, o por esos suelos. pr: tlallic onicmotlac. (2) arrojar algo en tierra con furia. (1) tlallic nicuitequi : idem. pre: tlallic onicuitec. (Tlallic nicmotla: dar con algo por esas paredes, o por esos suelos. pr: tlallic onicmotlac.) (2) arrojar algo en tierra con furia. (1) tlallictlahuitectli : arrojada cosa assi. (1 tlallictlauitectli) arrojamiento assi. (1 tlallictlauitequiliztli)

tlallictlahuitequiliztli :

tlallictlahuitequini : arrojador tal. (1 tlallictlauitequini) tlallictlamotlaliztli : arrojamiento assi. (1) tlallictlamotlalli : tlallictlamotlani : arrojada cosa assi. (1) arrojador tal. (1)

tlallitic : dentro dela tierra, o el centro, o enel c[n]tro della. (2) tlallitic nicuica in atl : tlallitlatla = : = encaar agua. (1 tlallitic nicuica yn atl) = xotla + (2 tlallitlatla )

tlalli xotla (2 tlallitlatla )

tlallitlatlac : tlalloa, ni :

abrasada tierra. (1) henchirse algo de tierra. preteri: onitlalloac. (2)

tlallohua : henchirse algo de poluo. (1 tlalloua) tlallotia, nite : apartarse de alguno. preterito: onitetlalloti. (2) retraerse o apartarse. (1) desamparar a alguno. (1) apartarte de otro. (1) tlallotia, nitla : apartar vna cosa de otra, o echar tierra en algo. pre: onitlatlalloti. (2) apartar algo. (1) tlalmahuiltia, ni : jugar el nio conla tierra, haziendo montocillos della. &c. y tomase. metaphorice. por hazer nierias, locuras y necedades el hombre

insipiente. pre: onitlalmauilti. (2 Tlalmauiltia, ni) nios. (1 ni, tlalmauiltia) tlalmahuiltia =, ni : = tlalololoa (2 tlalmauiltia )

niear hazer cosas de

tlalmahuiltiani : elque assi juega conla tierra. &c. (2 Tlalmauiltiani) tlalmahuiltiani = : = tlalololoani (2 tlalmauiltiani)

tlalmahuiltiliztli : tlalmahuiltiliztli

el acto de jugar assi el nio. &c (2 Tlalmauiltiliztli) = := tlalolololiztli (2 tlalmauiltiliztli)

tlalmahuiltiqui : el nio que juega desta manera. (2 Tlalmauiltiqui) tlalmahuiltiqui = : = tlalololoqui (2 tlalmauiltiqui) gaan que ara. (1)

tlalmaitl : labrador, o gaan. (2)

tlalmana, ni : allanar suelo. (1) tlalmana, nitla : allanar, o ygualar el suelo, pisandolo con pison, o con cosa semejante para cimiento de tapia, o pared. p: onitlatlalman. (2) ciminto hazer assi. (1) tlalmanaliztli : allanadura de suelo. (1) allanado suelo. (1) tierra

tlalmanalli : tierra allanada, o ygualada. (2) llana o allanada. (1) tlalmanani : allanador de suelo. (1)

tlalmantli : idem. llana o allanada. (1)

(Tlalmanalli: tierra allanada, o ygualada.) (2)

tierra tener

tlalmayana, ni : tener pequea heredad, o pegujal. prete: onitlalmayan. (2) necessidad de tierras y eredades o desearlas. (1) tlalmecatl : que se mide. (1) cordel para medir tierras y heredades. (2)

medida de tierra con

tlalmilli : tierras, o heredades de particulares, q[ue] estan juntas en alguna vega. &c. (2) tierras o eradades de particulares, juntas en algna vega. (1) tlalmomoztli : altar de tierra, o humilladero. (2 Tlalmumuztli) altar de demonios, que ponian en los caminos hecho de tierra. (1 tlalmumuztli) tlalmoyahua, ni : mollir latierra. p: onitlalmoyauh (2 Tlalmoyaua, ni) tlalnamiconi : memorial. (1) traer ala memoria, o acordar algo a otro. pre: remembrar a otro. (1) recordar algo a otro. (1) acordar

tlalnamictia, nite : onitetlalnamicti. (2) algo a otro. (1) tlalnamictia, nitla : ala memoria, o acordar otro. (1)

idem. pret: onitlatlalnamicti. (Tlalnamictia, nite: traer algo a otro. pre: onitetlalnamicti.) (2) acordar algo a

tlalnamictinemi, ni : tlalnamictli :

andar pensando algo. pret: onitlalnamictinen. (2) ymaginada cosa. (1)

cosa. pensada, o acordada. (2)

tlalnamiqui, ni : considerar o tratar lo que se ha de hazer o dezir. (1) pensar. (1) acordarme de algo. (1) ymaginar. (1) tlalnamiqui + : pensar muchas vezes. (1 atztzan ni, tlalnamiqui) pensando, o considerando. (2)

tlalnamiquiliztica :

tlalnamiquiliztli : remembrana. (1) pensamiento assi. (1) pensamiento, o memoria. (2) mente, la parte mas esencial del anima. (1) ymaginacion. (1) tlalnamiquiliztli, tla : pensamiento assi. (1) tlalnamiquiliztli + : pensamiento suzio. (1 tlaello tlalnamiquiliztli) pensamiento assi. (1 atztzan tlalnamiquiliztli) tlalnamiquiliztli, totlalnamiquia : memoria. (1) tlalnamiquini : tlalnemi uhy[n]) + : pensatiuo, o el que se acuerda de algo. (2) tierra esteril en laqual no se cria nada. (1 an tlalnemi

tlaloa, nino : correr, o huir. pre: oninotlalo. (2) huir atras. (1) huir como quiera. (1) correr. (1) correr ligeramente. (1) saltar y correr yendo de priesa a algun negocio. (1) tlaloa + : huyr delos contrarios, retirandose. (1 teixpampa nino, tlaloa) alexos. (1 vehca nino, tlaloa) tlalochcuepa, nino tlalochnamiqui + : : huir atras. (1) justar. (1 cauallopan nite, tlalochnamiqui) huir

tlalochtia, ninote : correr hazer a otro. (1) tlalochtia, nite : hazer aguijar a otro lleuando asido y haziendolo correr. pre: onitetlalochti. (2) agujerar a otro. (1) hazer correr a otro aguijandolo. (1) tlalochtia, nitetla : arrebatar algo a otro, y dar a huir conello. pret: onitetlatlalochti. (2) tlalochtia, nitla : rebatar. (1) tlalochtia =, nite : = tlatlalochtia (2 tlalochtia ) temblar la tierra. (1)

tlalolini : temblar la tierra. prete: otlalolin. (2) tlaloliztli + :

trote del que camina. (2 Necxi tlaloliztli) lo mesmo es que tlalmauiltia. pr: onitlalololo. (2) lo mesmo es que tlalmauiltiani. (2)

tlalololoa, ni : tlalololoani :

tlalolololiztli : lo mesmo es que tlalmauiltiliztli (2) tlalololoqui : lo mesmo es que tlalmauiltiqui. (2)

tlalololotinemi, ni :

lo memo es que tlalmauiltia. prete: onitlalololotinen. (2)

tlaloticalaqui, nino : entrar de rondon y corriendo en alguna parte. preterito: oninotlaloticalac. (2) tlalotihuetzi, nino : idem. pret: oninotlalotiuetz. (Tlalotiquia, nino: arremeter corriendo. preter: oninotlalotiquiz.) (2 Tlalotiuetzi, nino) arremeter de presto corriendo. (1 nino, tlalotiuetzi) tlalotiquiza, nino : arremeter corriendo. preter: oninotlalotiquiz. (2 Tlalotiquia, nino) salir corriendo. (1 nino, tlalotiquia) arremeter de presto corriendo. (1 nino, tlalotiquia) tlaloztotl : tlalpachiuhtoc : soterrano, o sotano. (2) mina soterraa cueua. (1)

cosa q[u]e esta cubierta de tierra. pre: otlalpachiuhtoca. (2)

tlalpachoa, nitla : cubrir algo con tierra, o aporcar. pre: onitlatlalpacho. (2) aporcar o cubrir de tierra alguna cosa. (1) meter de baxo de tierra. (1) poner debaxo de tierra. (1) tlalpan : enel suelo. (2) suelo como quiera. (1)

tlalpan ni, tlachia : tlalpan nic, tlalia :

ynclina se. (1) poner enel suelo. (1) tenderse por essos suelos. (1 tlalpan nino,

tlalpan nino, mayauhtihuetzi : mayauhtiuetzi) tlalpan nitemayahui :

derribar aotro enel suelo. (1 tlalpan nitemayaui)

tlalpan nitla mayahui : echar algo enel suelo. (1 tlalpan nitla mayaui) tlalpan nitlachia : tlalpan nitlatlaza : tlalpan tlachixqui : tlachixq[ui]) tlalpantli : tlalpilia, nino mirar hazia el suelo. pre: tlalpan onitlachix. (2) echar algo enel suelo. (1 tlalpan nitlatlaa) el que mira al suelo. (2) ynclinado assi. (1 tlalpan

suelo. (2) :

suelo como quiera. (1)

audar la manta, qundo se la ponen. (1)

tlalpilia + : atarse la manta el indio, o audarla, quando se la pone. pre: oninotlalpili. (2 Tlalpilia nino) tlalpilia nino : atarse la manta el indio, o audarla, quando se la pone. pre: oninotlalpili. (2) tlalpiliztli : atadura tal. (1) atadura. s. el acto de atar, o audar algo. (2) audadura. (1) reatadura. (1

tlalpiliztli + : reatadura de cosa reatada (2 Oppa tlalpiliztli) oppa tlalpiliztli)

tlalpilli : udo como quiera. (1) prisionero. (1) encarcelado. (1) preso. (1) cosa atada, o audada, o prisionero de otro. (2) audada cosa o atada. (1) atada cosa. (1) atada cosa. (1) tlalpilli + : : cosa reatada. (2 Oppa tlalpilli) soplar. (1) soplar a fuera. (1 pani ni, tlalpitza) soplo. (2) sopladura. (1) espiritu o soplo. (1)

tlalpitza, ni tlalpitza + :

tlalpitzaliztli : soplo. (1) tlalpitztli : soplado. (1)

tlalpiya, nitla : (1 nitla, tlalpia) tlalpohua, ni :

abrochar. (1 nitla, tlalpia)

udos hazer en cuerda o ropa.

medir tierras, o heredades. prete: onitlalpouh. (2 Tlalpoa, ni) el

tlalpohualiztli : el acto de medir tierras, o heredades. (2 Tlalpoualiztli) acto de medir tierras, o heredades. (2 Tlalpoaliztli) medida de tierra. (1 tlalpoaliztli) tlalpohualoni : medida de tierra con que se mide. (1 tlalpoualoni) vara conque miden tierras, o heredades. (2 Tlalpoaloni)

medida. i. la

tlalpolihui : despoblarse el pueblo por pestilencia o guerra. (1 tlalpoliui) despoblarse y destruirse el pueblo c[n] pestilencia &c. pre: otlalpoliuh. (2 Tlalpoliui) tlalpoloa, ni : conquistar. (1) tlalpoloani : tlalpololiztli : tlalpololli : tlalpotoctli : tlalpouhqui : tlalpouhtli : tlalquequetzal : destruir, o conquistar tierras y gentes. pre: onitlalpolo. (2) ganar conquistando. (1) assolar o destruyr pueblo. (1) conquistador. (1) conquista assi. (1) conquistada cosa. (1) conquistador, o asolador assi. (2) conquista desta manera. (2) tierra conquistada, o asolada. (2) baho dela tierra. (2)

baho que sale dela tierra. (1) medidor de tierra. (1) medida tierra. (1) culantrillo de pozo. (1)

medidor de tierras, o heredades. (2)

culantrillo de pozo. (2)

tlalquimiloa, nitla : cubrir algo contierra, o aporcar cardos. &c. prete: onitlatlalquimilo. (2) aporcar o cubrir de tierra alguna cosa. (1) tlalquiquinaquiliztli : ruydo de gente armada. (1) deguerra. &c. (2) tlalquiquinatza, ni : ruydo hazer estos. (1) estruendo, o ruido de gente

tlalquixtiloyan : barrero donde sacan barro o tierra. (1)

tlaltamachihua, ni : ni)

medir tierra. preter: onitlaltamachiuh. (2 Tlaltamachiua, el acto de medir

tlaltamachihualiztli : medida de tierra. (1 tlaltamachiualiztli) tierra assi. (2 Tlaltamachiualiztli) tlaltamachihualli : tierra medida. (2 Tlaltamachiualli)

tlaltamachihualoni : medida de tierra con que se mide. (1 tlaltamachiualoni) medida para medir tierra. (2 Tlaltamachiualoni) tlaltamachihuani : tlaltamachiuhqui : tierra.) (2) tlaltamachiuhtli : medidor de tierra. (2 Tlaltamachiuani) medidor de tierra. (1) medida tierra. (1) idem. (Tlaltamachiuani: medidor de

tlaltatactli : carcaua. (1) tierra ayuntada, o amontonada para hazer adobes. &c. la qual tierra se saco de alguna parte y q[ue]do hecho hoyo despues de sacada (2) tlaltechalotl : tlaltectli : tlaltectontli : harda otra. (1) cosa soruida. (2) soruito, soruo pequeo. (1) alboroto. (1) vn soruico, o soruito. (2) cierto animalejo como harda. (2)

tlaltecuinaliztli :

estruendo, o ruido de patadas de gente. (2)

tlaltecuinaltia, nite : alborotar y hazer leuantar la gente que esta junta. pr: onitetlaltecuinalti. (2) alborotar gente. (1) tlaltecuini : alborotarse la gente. (1) gente. prete: otlaltecuin. (2) tlaltecuiniliztli : estruendo tal. (2) tlaltecutli + : auer estruendo de patadas de mucha rebato o alboroto. (1)

ruydo de gente armada. (1)

morir. (1 ytechnaci yn tlaltecutli) baruacana de fortaleza. (1) valladar. (1) valladar. (2) tierra amontonada, o monton baruacana de fortaleza. (2)

tlaltenamitl : tlaltenantli :

tlaltepehualli : tierra amontonada. (1 tlaltepeualli) de tierra allegada. (2 Tlaltepeualli) tlaltepoztli : Tlaltepuztli) tlaltequi, ni : aada o aadon. (1 tlaltepuztli) soruer. (1)

aada, o aadon. (2

tlaltequilizeli : soruo. (1) tlaltequiliztli : soruo, o el acto de soruer alguna cosa. (2)

tlaltequiliztontli : tlaltequiztli : tlaltetectli :

soruito, soruo pequeo. (1) soruo. (2)

vn soruito. (2)

soruo. (1)

soruible cosa que se sorue. (1) : ruydo hazer estos. (1)

tlaltetecuitza, ni

tlaltetecuitzaliztli : ruydo de gente armada. (1) estruendo, o ruido de gente que da grandes patadas, o de esquadron de soldados. (2) tlaltetelli : tlaltetl : monton de tierra. (1) monton de tierra. (2) terron grande. (2)

terron pedao de tierra. (1)

tlaltetl +, nic : desmoronar o d[e]sboronar terrones o cespedes. (1 nic, quapayana yn tlaltetl yn acatzontetl) tlaltetl nic, huitequi : uitequi) quebrar o quebrantar terrones. (1 tlaltetl nic,

tlaltetl nic, payana : quebrar o quebrantar terrones. (1) tlaltetl nicpapayana : quebrantar terrones. (1) tlaltetontli : terroncillo pequeo terron. (1) terron pequeo. (2) brea, o mata grande de

tlaltetzmolli : brea o mata grande. (1 tlaltetzmulli) ramon. (2 Tlaltetzmulli)

tlalteuhnemitia, mo : desasossegado y fatigado estar el enfermo con el gran dolor que padece. (1) tlalteuhnemitia, nino : desasosegarse y afligirse el enfermo conel graue dolor que padece. pr: oninotlalteuhnemiti. (2) afligido estar de algun dolor o escozimiento corporal. (1) rebolcarse de dolor. (1) fatigado estar y desasossegado de graue enfermedad. (1) dolor grande tener el enfermo que esta muy desasossegado. (1) afligido estar de algun dolor o escozimiento corporal. (1) tlalteyo : cosa llena de terrones. (2) terregoso lleno de terronee. (1)

tlalti, ni : tlaltia, ni :

tornarse, o conuertirse en tierra. (2) idem. (Tlalti, ni: tornarse, o conuertirse en tierra.) (2)

tlalticapacayoelehuia, ni : codiciar, o desear estas cosas terrenales, temporales y mundanas. pr: onitlalticpacayoeleui. (2 Tlalticapacayoeleuia, ni) tlalticpac : el mundo, o enel mundo, o encima de la tierra. (2) mundo. (1)

tlalticpac onoc : terrenal. (1) tlalticpac pouhqui : terrenal. (1)

tlalticpacayo elehuiliztli : cudicia delas cosas temporales. (1 tlalticpacayo eleuiliztli)

tlalticpacayoelehuia, ni tlalticpacayoeleuia)

cudiciar cosas temporales. (1 ni,

tlalticpacayoelehuiani : codicioso assi. (2 Tlalticpacayoeleuiani) cudiciador tal. (1 tlalticpacayoeleuiani) mundano, amador delas cosas terrenales, o codicioso dellas. (1 tlalticpacayoeleuiani) tlalticpacayoelehuiliztli : codicia, o deseo tal. (2 Tlalticpacayoeleuiliztli) mundano o mundanal. (1)

tlalticpacayotl : cosas mundanas y terrenales. (2)

tlalticpacayotlazotlani : mundano, amador delas cosas terrenales, o codicioso dellas. (1 tlalticpacayotlaotlani) tlalticpaccayotl : tlalticpacquiza, ni terrenal. (1) : nacer. (1 ni, tlalticpacquia)

tlalticpactlaca : hombres deste mundo. (2) tlalticpactli : mundo. (1) mapamundi o bola de cosmografia. (1 tlalticpactli

tlalticpactli icemittoca : ycemittoca) tlaltitech : tlaltitechyauh : tlaltoca, nino : tlaltoca, nite : tlaltoca, nitla : (1) poner debaxo tlaltolina, ni :

enel suelo, o porel suelo. (2) caerse, o yr el edificio por tierra (2) enterrarse. pr: oninotlaltocac. (2) enterrarse. (1) enterrar a otro. pr: onitetlaltocac. (2) soterrar algo. pre: onitetlaltocac (2) meter de baxo de tierra. de tierra. (1) soterrar. (1) tener pequea heredad, o tierra. p: onitlaltolin. (2) minero de greda, o de yesso (2) idem. (Tlaltzacquixtiloyan: minero de greda, o de yesso)

tlaltzacquixtiloyan : tlaltzactatacoyan : (2)

tlaltzacuquixtiloyan : minero de greda. (1) tlaltzacutatacoyan : tlaltzacutli : minero de greda. (1) greda para adobar paos. (1) yesso. (1)

greda, o yesso. (2)

tlaltzacutli + : idem. (Iztac tlalaalic: greda tierra bl[n]ca y pegajosa, o gruesa.) (2 Iztac tlaltzacutli) yesso, o cosa semejante. (2 Tetzauac tlaltzacutli) greda tierra blanca. (1 yztac tlaltzacutli) tlaltzitzicaztli : tlaltzoliuhyan : tlaltzontli : beruena, yerua medicinal. (2) veruena yerua medicinal. (1)

estrecha tierra. (1) linde entre heredades. (1)

tlaltzotzoncaltilli :

cercada cosa assi. (1)

tlaltzotzontia, nino : cercar la heredad de valladar prete: oninotlaltzotzonti. (2) tlaltzotzontli : manera. (1) tlalxayotl : cerca de valladar o albarrada de fortaleza. (2) cieno. (2) cieno. (1) escarauajo ponooso. (1) cerca desta

tlalxiquipilli : abadejo, escarauajo ponooso. (2) abadejo, escarauajo ponooso. (1) tlalxoquiac : azije para tinta. (2)

azije para hazer tinta. (1)

tlalxotla : arder la tierra de calor. (1) abrasarse la tierra de grn calor. (1) tlalxotla, ni : amojonar tierras. preterito: onitlalxotlac. (2) amojonar terminos. (1) tlalxotlaliztli : amojonamiento assi. (2) abrasamiento tal. (1)

tlalyoa : assolarse el pueblo con pestilencia, o enfermedad. pre: otlalyoac. (2) despoblarse el pueblo por pestilencia o guerra. (1) tlalyohualiztli + : despoblacion tal. (1 tlanemiuhyantiliztli tlalyuualiztli)

tlalzazaca, ni : acarrear tierra. preterito: onitlalaacac. (2 Tlalaaca, ni) acarrear tierra. (1 ni, tlalaaca) tlalzazalic : greda para batanar o lauar ropa. (2 Tlalaalic) adobar paos. (1 tlalaalic) greda para

tlalzazalic + : greda tierra bl[n]ca y pegajosa, o gruesa. (2 Iztac tlalaalic) greda tierra blanca. (1 yztac tlalaalic) tlalzazalica cuihuayan : minero d[e] greda ode yesso (2 Tlalaalica cuiuayan)

tlalzazalicacuihuayan : minero de greda. (1 tlalaalicacuiuayan) tlama : medico o fisico. (1) medico o urujano. (2) enfermero. (1) tlama, ni : caar o captiuar algo. pret: onitlama. (2) catiuar en guerra. (1) tlama + : enderecho del camino, o seguir el camino s. yras camino derecho, sin te apartar, a vna parte ni aotra. i. recto tramite incedes. (2 Otli tlama) de tu voluntad, o como tu quieres, o como tu quisieres. (2 ammoyollo tlama) idem. reuerencial. (ammoyollo tlama: de tu voluntad, o como tu quieres, o como tu quisieres.) (2 ammoyollotzin tlama) en derecho del camino, dela p[ar]te del camino, o hazia el camino. (2 Vtli tlama) de mi propria voluntad. (2 Noyollo tlama) asabiendas y de voluntad hazer algo. (1 noyollo tlama yn nicchiua) tlamac : alos lados. (2) alos lados. (1)

tlamaca, nite : seruir ala mesa, o administrar la comida y manjares. pre: onitetlamacac. (2) seruir ala mesa. (1) tlamacahualli : tlamacaualli) cosa otorgada o concedida. (2 Tlamacaualli) licenciado assi. (1

tlamacahualtiliztli : apartamiento o diuision de unas cosas de otras. (2 Tlamacaualtiliztli) distancia assi. (1 tlamacaualtiliztli) tlamacahuilia, nite tlamacauhtli : : otorgar. (1 nite, tlamacauilia) licenciado assi. (1) ministros

cosa concedida o otorgada. (2)

tlamacazque : ministros y seruidores delos templos delos ydolos. (2) de satanas que seruian enlos templos de los ydolos. (1) tlamacehua, ni : merecer. (1 ni, tlamaceua)

tlamacehualiz + : auer dexado exemplo de hazer penitencia los sanctos passados. (1 quitlilanitiaque quitlapallotitiaque ynin tlamaceualiz) tlamacehualiznahuatia, ni : mandar hazer penitencia, o persuadir a hazer obras meritorias. pre: onitlamaceualiznauati. (2 Tlamaceualiznauatia, ni) mandar hazer penitencia. (1 nitlamaceualiznauatia) tlamacehualiznahuatilli : mandato tal. (2 Tlamaceualiznauatilli) baptismo de penitencia. (2

tlamacehualiznecuatequiliztli : Tlamaceualiznequatequiliztli)

tlamacehualizpan : tiempo de penitencia o de merecer. s. la quaresma, o quatro temporas. &c. (2 Tlamaceualizpan) cuaresma. (1 tlamaceualizpan) tlamacehualiztenahuatilli : tlamaceualiztenauatilli) mando o mandato de penitencia. (1

tlamacehualiztica : con penitencia, o mereciendo. (2 Tlamaceualiztica) dichosamente. (1 tlamaceualiztica) tlamacehualiztilmatli : saco o sicilio, o otros vestidos para hazer penitencia. (2 Tlamaceualiztilmatli) tlamacehualiztlalhuia, nite : exhortar o mandar hazer penitencia. pre: onitetlamaceualiztlalhui. (2 Tlamaceualiztlalhuia, nite) mandar hazer penitencia. (1 nite, tlamaceualiztlalhuia) tlamacehualiztlalhuiliztli : persuasion o mandato assi. (2 Tlamaceualiztlalhuiliztli) mando o mandato de penitencia. (1 tlamaceualiztlalhuiliztli) tlamacehualiztli : robo de sacomano. (1 tlamaceualiztli) sacomano para robar. (1 tlamaceualiztli) penitencia, o merecimiento, o el acto de dar sacomano. (2 Tlamaceualiztli) mereciminto. (1 tlamaceualiztli) ympetracion. (1 tlamaceualiztli) penitencia. (1 tlamaceualiztli) tlamacehualiztli + : penitencia no entera. (1 cotonqui amo tzonquizqui tlamaceualiztli) parte dela penit[n]cia (2 Icotonca in tlamaceualiztli) parte dela penitencia. (2 Ixeliuhca in tlamaceualiztli) penitencia no entera. (1 ayeua amo aci tlamaceualiztli) merecimiento grande. (1 vey tlamaceualiztli) tlamacehualoyan : estadalla, carrera o lugar, donde corren hombres o cauallos. (1 tlamaceualoyan)

tlamacehualpoloa, nino : desmerecer. pre: oninotlamaceualpolo. (2 Tlamaceualpoloa, nino) desmerecer. (1 nino, tlamaceualpoloa) tlamacehualtia, nic : dar aflicion al cuerpo, o hazerle hazer algunas cosas de abstinencia y penitencia. pre: onictlamaceualti. (2 Tlamaceualtia, nic) tlamacehualtia, nite : dar penitencia. (1 nite, tlamaceualtia) tlamacehuanenenqui : romero que va en romeria. (1 tlamaceuanenenqui)

tlamacehuani : penitente, o el que haze algunos exercicios para merecer, hermitao o beata. &c. (2 Tlamaceuani) ermitao. (1 tlamaceuani) dichoso. (1 tlamaceuani) tlamacehuani = : = tlamaceuhqui (2 tlamaceuani) merecer. (1 nino, tlamaceuia) hazer penitencia, o merecer para otro. pre: onitetlamaceui.

tlamacehuia, nino : tlamacehuia, nite : (2 Tlamaceuia, nite)

tlamacehuilia, nite : satisfazer o hazer penitencia por otro. pre: onitetlamaceuili. (2 Tlamaceuilia, nite) tlamaceuhca nemiliztli : tlamaceuhcanenemiliztli : tlamaceuhqui : tlamaceuhtli : despojos. (1) tlamach : passo. (1) romeria o vida de penitencia y merecimiento. (2) romeria desta manera. (1) penitente. (1) ermitao. (1)

lo mesmo es que tlamaceuani. (2) despojos, o cosa merecida. (2)

conseguida cosa assi. (1) pie ante pie o passo a

mansamente, quedo o quedito. aduerbio. (2)

tlamach ni, tlatlalia : pacificar la tierra por guerra. (1) tlamach ni, tlatlatlalia : concertar lo desbaratado. (1)

tlamach nite, matoca : tocar liuianamente. (1) tlamachana, ni : aros hazer. (1) tlamachana, nitla : hazer aros. pret: onitlatlamachan. (2) tlamachanqui : el que haze arcos. (2) aro o cosa semejante. (1) entretexido assi. (1) aro o

tlamachantli : arco, o cosa semejante a el. (2) cosa semejante. (1) tlamachcui, nite : onitetlamachcuic. (2)

imitar a otros, o contrahazer letra o firma de otro. pret: contrahazer letra o escritura de otro. (1)

tlamachia, nite : arbitrar, o administrar y repartir algo a otros, o dar algo apretada y escassamente. pre: onitetlamachi. (2) repartir. (1) administrar algo. (1) arbitrar, juzgar entre partes. (1) tasadamente y con gran miseria y escaseza dar algo al huerfano o alcriado. (1)

tlamachia, nitla : onitlatlamachi. (2) tlamachihuani :

iluminar libros, o hazer algo c[n] buena maa. pre: yluminar libros. (1) maear. (1) labrandera assi. (1 tlamachiuani)

labrandera. (2 Tlamachiuani)

tlamachilia, nite : arbitrar o juzgar entre partes, o saber y entender lo que otro esta pensando, o alcanar saber algun secreto de algunos. pr: onitetlamachili. (2) saber o entender lo que otro tiene o trata dentro de si, o interiormente. (1) arbitrar, juzgar entre partes. (1) disponer o repartir algo a otros. (1) tlamachitoca, nino : fingirse sabio. (1)

tlamachiyoantli : cosa sacada de otra, assi como labor del dechado o vna ymagen de otra. (2 Tlamachioantli) ymagen sacada assi. (1) tlamachiyoti : tlamachiyoti tlamachiyotia escriuano publico. (1) + : escriuano mayor y principal. (2 Vei tlamachioti) + : plomar con sello. (1 temetztica ni, tlamachiyotia) escriuano

tlamachiyotiani : el que hierra ganado con fuego. (2 Tlamachiotiani) publico. (1) herrador desta manera. (1) tlamachiyotilamatl : tlamachiyotili + : copia o memoria. (1 tlamachiotilamatl)

figurada o tratada cosa assi. (2 Yexcampa tlamachiotili) el acto de herrar ganado assi, o de sellar y signar algo. matiz enla pintura. (1) signadura. (1)

tlamachiyotiliztli : (2 Tlamachiotiliztli)

tlamachiyotilli : herrada bestia assi. (1) bestia herrada con hierro ardiendo, o plata marcada, o cosa figurada, sealada o sellada. (2 Tlamachiotilli) empadronado. (1) figurada cosa. (1) sealado desta manera. (1) tlamachiyotilli + : marcada plata. (1 yztac teocuitlatl tlamachiotilli) confirmado, o christinado. (2 Teoyotica tlamachiotilli) confirmado assi. (1 teoyotica tlamachiotilli) crismado. (1 teoyotica tlamachiotilli) tlamachiyotilli iztacteocuitlatl : plata marcada. (1 tlamachiyotilli yztacteocuitlatl) tlamachiyotiloni : regla para reglar papel. (1 tlamachiotiloni) regla para reglar papel, o cosa para sealar algo. s. el i[n]strumento. (2 Tlamachiotiloni) hierro para herrar. (1) tlamachiyotlalilli : figurada cosa. (1) cosa figurada. (2 Tlamachiotlalilli) prodigamente

tlamachmaca + : dar prodiga y largamnte. (1 anicte, tlamachmaca) dar la hazienda o lo que me es pedido. (1 anicte, tlamachmaca) tlamachni, tlamamana : concertar lo desbaratado. (1) tlamacho : labrada cosa assi. (1)

manta labrada, o lieno con labores. (2)

tlamachtentia, nitla : orlar alguna manta o vestidura. pre: onitlatlamachtenti. (2) orlar. (1) tlamachtia, mo : rico. (1) rico y prospero. (2) tlamachtia, nicno : gozar o fruir de algo. prete: onicnotlamachti. (2) gozarse de algo como de fin. (1) tlamachtia, nino : ser rico de hazienda, o gozarse mucho. pre: oninotlamachti. (2) gozarse como quiera. (1) enriquecerse. (1) abundar en riquezas. (1) gloriarse o glorificarse. (1) tlamachtia, nite : enriquecer a otro. (1) enriquecer a otro, y hazerlo p[ro]spero. pre: onitetlamachti. (2) enriquecer a otro. (1) tlamachtia + : despoblarse el pueblo por pestilencia o guerra. (1 motonallan tlamachtia in cocoliztli) tlamachtilli : doctrinado. (1) dicipulo. (1) enseado. (1) doctrinado. (1) discipulo, o el que es enseado de otro. (2) diciplinado o

tlamachtilli + : certificado. (1 tlayoliuh tlamachtilli) (1 tlatonallan tlamachtilli) tlamachtiloyan + :

despoblado pueblo assi.

lugar de entera bienauenturana. (2 Necen tlamachtiloyan) poner algo en concierto. pre: onictlamachtlali. (2) conquistador o pacificador

tlamachtlalia, nic :

tlamachtlatlatlaliani : pacificador enesta manera. (1) de tierras y pueblos. (2) tlamachtlatlatlaliliztli : (2) pacificacion tal. (1)

conquista o pacificacion tal.

tlamachtlatlatlalilli : pacificada tierra. (1) tlamachtli : labor de labrandera. (1) maa. (1) buena maa para hazer algo, o brosladura de ropa. (2) labor de manta labrada, o

tlamachuia, anite : castigar braua y cruelmente. (1) castigar cruel e inhumanamente a alguno. pre: aonitetlamachui. (2) maltratar o castigar a otro sin piedad. prete: aonitetlamachui. (2) tlamachyaliztica : tlamacica cactli : passo a passo; aduerbio. (1) cosa enteramente entendida y sabida. (2) comprehendida cosa assi. (1)

tlamacica caquiliztli : comprehenssion assi. (1) intelligencia perfecta de alguna cosa. (2) tlamacica caquini : comprehendedor tal. (1)

tlamacicacactli : entendida cosa assi. (1) tlamacicacaquiliztli : entendimiento tal. (1) tlamacohualli : ayudado assi. (1 tlamacoualli) ayudado assi. (1 tlamacoalli) ayudador del que despues le ha de ayudar, pagandole enla mesma moneda. &c. (2 Tlamacoalli)

tlamacouhqui : ayudado assi. (1) el que llama a otro paraque le labre su heredad, con condicion que despues labrara el la suya. (2) tlamacpal itotilli : (2) encantado y adormecido, para ser robado delos encantadores.

tlamacpal machiyotilli : cosa sealada con la palma dela mano llena de tinta o de almagre. &c. (2 Tlamacpal machiotilli) tlamacpalitotili : encantado. (1)

tlamacpalmachiyotilli : sealado assi. (1) tlamacuauhuiani : forador de aquestas. (1 tlamaquauhuiani) tlamacuilcayotia : tlamacuilti : (2) tlamahualli : cinco en orden. (2) jueues, quinto dia dela semana.

jueues vn dia dela semana. (1) ynficionado. (1 tlamaualli)

tlamahuichichihualiztica : Tlamauichichiualiztica)

con gracioso atauio y compostura o adornamiento. (2 adereo cosa adereada

tlamahuichichihualiztli : adereo tal. (1 tlamauichichiualiztli) gracioso, adornado y bien atauiado. (2 Tlamauichichiualiztli) tlamahuichichiuhtli : adereada cosa assi. (1 tlamauichichiuhtli) assi. (2 Tlamauichichiuhtli)

tlamahuichihualiztli : el acto de hazer obras heroicas y marauillosas. (2 Tlamauichiualiztli) tlamahuichihuani : Tlamauichiuani) el q[ue] haze obras heroicas y marauillosas. (2 elegantemente assi. (1 tlamauizchichiualiztica) elegancia assi. (1 tlamauizchichiualiztli)

tlamahuizchichihualiztica : tlamahuizchichihualiztli :

tlamahuizchichiuhtli : elegante y galana cosa. (1 tlamauizchichiuhtli) tlamahuizchihualiztli : grandeza tal. (1 tlamauizchiualiztli) tlamahuizchihuani : grande de hechos. (1 tlamauizchiuani) el que se

tlamahuizo : admirado. (1 tlamauio) marauillado. (1 tlamauio) admira y marauilla de alguna cosa. (2 Tlamauio) tlamahuizoa, ani tlamahuizoani + : :

desconocer el beneficio recebido. (1 ani, tlamauioa) desconocido assi. (1 amo tlamauioani) idem. (Tlamauio: el que se admira y

tlamahuizohuani : admirado. (1 tlamauioani) marauilla de alguna cosa.) (2 Tlamauioani)

tlamahuizoliztli : admiracion. (1 tlamauioliztli) marauillamiento. (2 Tlamauioliztli)

admiracion o

tlamahuizolli : marauilla. (1 tlamauiolli) juegos de mirar. (1 tlamauiolli) milagro. (1 tlamauiolli) hazaa. (1 tlamauiolli) milagro o marauilla. (2 Tlamauiolli) tlamahuizolli nicchihua : tlamahuizoltic : tlamahuizoltic milagros hazer. (1 tlamauiolli nicchiua) milagroso. (1 tlamauioltic)

milagrosamente. (1 tlamauioltic) + :

marauilloso. (1 cenca tlamauioltic)

tlamahuizoltica : milagrosa o marauillosamente. (2 Tlamauioltica) tlamahuizomactli : dignificado y h[n]rado de otros (2 Tlamauiomactli) graduado [n] sciencia. (2

tlamahuizomactli ipan tlamatiliztli : Tlamauiomactli ypan tlamatiliztli) tlamahuizopololli :

disfamado. (1 tlamauiopololli) dignificado y honrado de otros.

tlamahuizotilli : engrandecido. (1 tlamauiotilli) (2 Tlamauiotilli) tlamahuizotilli = : =

tlamahuiztililli (2 tlamauiotilli)

tlamahuizpololiz nezcayotilli : deshonrado e infamado con seal. s. de san benito. &c. (2 Tlamauizpololiz nezcayutilli) tlamahuizpololiznezcayotilli : sealado assi. (1 tlamauizpololiznezcayotilli)

tlamahuizpololiztica : convituperio, o deshonradamente. (2 Tlamauizpololiztica) tlamahuizpololiztli : tlamahuizpololli : Tlamauizpololli) tlamahuiztemoani : tlamahuiztemoliztli : tlamahuiztemolli : infamia o deshonra. (2 Tlamauizpololiztli) deshonrado. (1 tlamauizpololli) buscador tal. (1 tlamauiztemoani) buscamiento tal. (1 tlamauiztemoliztli) buscada cosa assi. (1 tlamauiztemolli) infamado o deshonrado. (2

tlamahuiztililli : onrado assi. (1 tlamauiztililli) honrado assi. (1 tlamauiztililli) lo mesmo es que tlamauiotilli. (2 Tlamauiztililli) tlamahuiztililli ipampa tlamatiliztli : tlamatiliztli) graduado. (1 tlamauiztililli ypampa

tlamahuiztililoni : cosa p[ar]a adornar la yglesia, o la sala donde se celebra fiesta o bodas. (2 Tlamauiztililoni) tlamahuiztiliztica : honrosamente. (2 Tlamauiztiliztica)

tlamahuizzomactli ipampa tlamatiliztli : graduado. (1 tlamauizomactli ypampa tlamatiliztli) tlamahuizzopololli : ynfamado. (1 tlamauizopololli)

tlamahuizzotiliztli : escusacion por priuilegio. (1 tlamauizotiliztli) esclarecimiento. (1 tlamauizotiliztli) tlamahuizzotilli : (1 tlamauizotilli) escusado por priuilegio. (1 tlamauizotilli) onrado assi. (1 tlamauizotilli) onrado assi.

tlamahuizzotilli ipampa tlamatiliztli : tlamatiliztli)

graduado. (1 tlamauizotilli ypampa manga de

tlamaitl : manga de vestidura; y asside los de mas. (1 tlamaytl) vestidura. (2) tlamalacachiuhcatectli : al derredor. (2) tlamalacachoa, ni : cercenada cosa assi. (1)

cola redondeada o cercenada

traer alrededor. (1)

tlamalacachoani : boluedor tal. (1) tlamalacacholiztli : boluimiento assi. (1) buelta cosa assi. (1) cosa abarcada. (2)

tlamalacacholli : buelto assi. (1) tlamalcocholli :

abarcada cosa assi. (1) adeseo. (1)

tlamalhuiliztica :

delicadamente, ocon buen tratamiento. (2)

tlamalhuiliztli : el acto de tratar bien o delicadamente alguna cosa. (2) tlamalhuilli : cosa bien y delicadamente tratada. (2) vestidura para mudar. (1)

tlamalhuiloni : funda de almohada o de colchn. (1) funda de alguna cosa, o otra cosa semejante. (2) tlamalhuiloni tilmatli :

vestiduras para remudar (2) caar hombres

tlamalia, nite : caar o captiuar para otro. pr: onitetlamali. (2) o aues para otros. (1) tlamalintli : torcida cosa como cordel. (1) soga torcida, o cosa semejante. (2) toral. (1)

toral, o cordel o

tlamalintli + : mecha de artillero; &c. (1 tlequiquiz icpatl, tlamal[n]tli) mecha de artillero. (2 Tlequiquizicpatl tlamalintli) tlamaliztli : catiuidad tal. (1) captiuar algo. (2) tlamaloni : presa para prender. (1) tlamaloyan : captiuan. (2) catiuadero, s: el lugar donde catiuan. (1) lugar donde caan o presa. (1) el acto de caar, prender o

tlamaltia, nite : captiuar para otro. prete: onitetlamalti. (2) (1) tlamama : tameme, que lleua carga. (1) acuestas. (2) tlamama, ni : carga lleuar. (1) cargado. (1)

catiuar para otro.

el que lleua carga

tlamamaca, nite : dar recaudo a otros, o repartir y administrar alguna cosa. p: onitetlamamacac (2) administrar algo. (1) repartir. (1) seruir o administrar. (1) recudir con la renta. (1) gastar espendiendo. (1) recaudo dar de piedras, adobes y mezcla alos que edifican la pared &c. (1) manda hazer assi. (1) tlamamaca + : mndar de palabra. (1 tlatoltica nite, tlamamaca) lisonjeado. (1) adulado o lisongeado. (2)

tlamamachotlalli : tlamamachtiani : tlamamachtilli :

ymponedor desta manera. (1) domado potro. (1) ympuesto assi o ensayado. (1)

tlamamalcehuia, nite tlamamalceuia) tlamamali, ni :

: lleuar la carga a otro para que descanse. (1 nite,

taladrar. (1) taladro. (1 tlamamaliualoni) taladro o barreno. (2

tlamamalihualoni : Tlamamaliualoni) tlamamalihuani : Tlamamaliuani)

barrena. (1 tlamamaliuani) barrenado. (1)

barrena, o cosa semejante. (2 cosa barrenada, o la carga que leua a

tlamamalli : carga. (1) cuestas el tameme. (2) tlamamalli + :

sobre carga. (2 Inecpachiuhca in tlamamalli) + : desenalbardadura. (1 cauallo tlamamalpepechanaliztli) desenalbardador. (1 cauallo tlamamalpepechanani) desenalbardador. (1 cauallo tlamamalpepech[n]qui) desenalbardada bestia. (1 cauallo

tlamamalpepechanaliztli tlamamalpepechanani tlamamalpepechanqui + : + :

tlamamalpepechantli + : tlamamalpepechantli)

tlamamalpepechtlatlaxtli + : desenalbardada bestia. (1 cauallo tlamamalpepechtlatlaxtli) tlamamalpepechtlazani + : desenalbardador. (1 cauallo tlamamalpepechtlaani) : desenalbardar bestia. (1 ni, cauallo desenalbardador. (1 cauallo tlamamalpepechtomani) desenalbardador. (1 cauallo tlamamalpepechtonqui)

tlamamalpepechtoma +, ni tlamamalpepechtoma) tlamamalpepechtomani tlamamalpepechtonqui + : + :

tlamamalpepechtontli + : tlamamalpepechtontli)

desenalbardada bestia. (1 cauallo

tlamamaltemohuia, ni : descargar azemila. prete: onitlamamaltemoui. (2 Tlamamaltemouia, ni) tlamamaltemohuia, nite : descargar al que va cargado. (1 nite, tlamamaltemouia) tlamamaltemohuiani : descargador de azemila. (2 Tlamamaltemouiani) el acto de

tlamamaltemohuiliztli : descargamiento assi. (1 tlamamaltemouiliztli) descargar azemila. (2 Tlamamaltemouiliztli) tlamamaltemohuilli : azemila descargada. (2 Tlamamaltemouilli)

tlamamaltemohuiqui : descargador tal. (1 tlamamaltemouiqui) azemila. (2 Tlamamaltemouiqui) tlamamaltia, nino tlamamaltia, nite tlamamaltilli : : : cargarse. (1) cargar a otro. (1)

descargador de

cargado assi. (1) costal o saco. (2) saco o costal. (1)

tlamamalxiquipilli : tlamamalxiquipilli tlamamana + :

+ : saca o saco grnde. (1 tomauac tlamamalxiquipilli)

concertar lo desbaratado. (1 tlamachni, tlamamana)

tlamamatla ilacatztli : idem. (Tlamamatlayaualli: caracol de escalera.) (2) caracol de escalera. (1 tlamamatla ylacatztli) tlamamatla yahualli : tlamamatlac + : caracol de escalera. (1 tlamamatla yaualli)

en cada grada, o grada a grada. (2 Cecen tlamamatlac) escalon, o grada. (2) escalon. (1)

tlamamatlatl : grada para subir. (1) escalera de piedra o cosa assi. (1) tlamamatlayahualli : tlamamauhtilli : assi. (1)

caracol de escalera. (2 Tlamamatlayaualli) amenazado assi. (1) espantado

amedrentado o amenazado. (2)

tlamamazohualtilli :

crucificado assi. (1 tlamamaoualtilli) sacrificar o

tlamana, ni : ofrecer algun don o ofrenda. pre: onitlaman. (2) ofrecer. (1) ofrecer. (1) tlamana +, ni : dezmar. (1 yc nitlamana yn tlamatlactetilia) despartidos. (1 tlamanauiltin)

tlamanahuiltin :

tlamanal mesa : mesa que se pone enla yglesia paraque ofrezcan enella. (2) enlos sacrificios. (1)

mesa

tlamanaliztica, polihuini tlatlacolli : tlamanaliztica, poliuini tlatlacolli)

pecado que se purga por sacrificio. (1 sacrificio o ofrenda. (1)

tlamanaliztli : el acto de ofrecer don o ofrenda. (2) ofrecimiento. (1) tlamanalli : ofrenda. (2) ofrenda. (1)

tlamanalo : ofrecer todos dones o ofrendas. vel todos ofrecen dones y ofrendas. (2) ofrecer todos sacrificio o ofrenda. (1) tlamanani : el que ofrece don o ofrenda, o el que da el diezmo. (2) (1) tlamaneloa + : nadar por encima. (1 atlixco ni, tlamaneloa) nadador con las manos. (2) nadador que nada. (1) diezmador.

tlamaneloani :

tlamaneloliztica nihual, quiza : tlamaneloloyan : tlamani : tlamani nadadero tal. (2)

salir a nado. (1 tlamaneloliztica niual, quia) nadadero. (1)

catiuador tal. (1) + : vsarse ansi algo, o acostumbrarse. (2 Iuh tlamani)

tlamanilia, nic : echar oponer ceuo. (1) tlamanilia, nite : poner alguna cosa ante otro, o hazerle tortillas, o ofrecerle algun don o ofr[n]da. pre: onitetlamanili. (2) poner alguna cosa delante de otro, o ofrecerle algn don o presente. (1) hazer tortillas de mayz para otros. (1) tortillas de mayz hazer a otro. (1) tlamaniliztli + : estilo y costumbre. (2 Iuh tlamaniliztli)

tlamanitiliztli : vso o costumbre de pueblo o ordenanas que enel se guardan. (2) vso o costumbre. (1) costumbre de pueblo. (1) tlamanizoa + : marauillarse mucho. (1 cenca muey tlamanioa) llamado con la mano. (2) forma de materia. (1) llamado assi. (1)

tlamanotztli : tlamantiliztli :

tlamantli : cosa. (1) tlamaololo : arrebaador tal. (1)

tlamaolololiztli : el acto de ayuntar o de arrebaar algo conla mano. (2) arrebaadura assi. (1) tlamaolololli : tlamapacholli : tlamapan : arrebaada cosa assi. (1) asida cosa assi. (1) haldas de sierras. (1)

alos lados, o laderas de sierras. (2)

tlamapictli : cosa assi. (1)

cosa tomada y puesta enel puo. (2)

empuado assi. (1)

apretada

tlamapilhuiliztli : el acto de sealar o ensear y mostrar algo con el dedo, o de elegir a alguno. (2) seal del dedo. (1) tlamapilhuilli : sealado o elegido assi. (2) sealado assi. (1)

tlamapilhuitequiliztli : el acto de dar golpe o de herir algo con el dedo estendido. (2) herida assi. (1) tlamapiquiliztli : tlamapiquini : apretamiento desta manera. (1)

apretador tal. (1) salua persona

tlamaquixtilli : redemido o librado, ahorrado o libertado. (2) assi. (1) libre hecho p[or] sieruo. (1) tlamatatactli : (1) cosa pedida c[n] mucho ahinco. (2)

demandada cosa desta manera.

tlamatataquilia, nite : trabajar mucho para sacar o alcanar de otro alguna cosa, importunandole mucho y moliendole, paraque sela de. pre: onitetlamatataquili. (2) demandar con importunacion. (1) tlamatca : mansa y prudentemente. aduerbio. (2) cosa que esta quieta y sosegada, assi como la mar. &c. (2) : quedo estar, de cosas animadas. (1) mar quieta y sosegada. (2) biuir quieta, pacifica y sosegadamente. (2) vida pacifica, quieta y sosegada. (2) paz tener. (1)

tlamatcaca : tlamatcaca, ni tlamatcamani :

tlamatcanemi, ni : tlamatcanemiliztli : tlamatcanemini :

paz. (1)

pacifico, quieto y sosegado. (2)

pacifico, que esta en paz. (1)

tlamatcanemitia, nite : hazer biuir en paz y quietud a otros. pre: onitetlamatcanemiti. (2) paz hazer tener a otros. (1) tlamatcanenequi, nino : tenerse por sabio. pret: oninotlamatcanenec. (2) tlamatcanequi, mo : fingido assi. (1) tlamatcanequi, nino : idem. p: oninotlamatcanec (Tlamatcanenequi, nino: tenerse por sabio. pret: oninotlamatcanenec.) (2) fingirse sabio. (1) tlamatcatlatoa, ni : onitlamatcatlato. (2) tlamatcayeliztli : paz. (1) tlamatcayotl : tlamatectli : mocho arbol. (1) hablar manssa y sosegadam[n]te, o con prudencia. pre: sosiego y quietud delque biue pacifica y sosegadamente. (2)

parteria oficio desta. (1) cosa podada, chapodada o desmochada. (2) desmochado arbol. (1)

tlamatectli cuauhaquilli : tlamateloani :

estaca para plantar. (1 tlamatectli q[ua]uhaquilli)

fricador tal. (1)

tlamateloliztli : fricadura assi. (1) tlamatelolli : cosa assi. (1) tlamatemoani : nota fricada, fregada o desmenuzada entre las manos. (2) fregado. (1) atentador assi. (1) fricada

tlamatemoliztli : atentamiento tal. (1) tlamatepehualiztli : desmochadura de arbol. (1 tlamatepeualiztli) desmochado

tlamatepehualli : arbol mocho, podado o desrramado. (2 Tlamatepeualli) arbol. (1 tlamatepeualli) mocho arbol. (1 tlamatepeualli) tlamatepehuani : tlamatepeuhqui : desmochador. (1 tlamatepeuani) desmochador. (1)

tlamatepeuhtli : idem. desmochado arbol. (1)

(Tlamatepeualli: arbol mocho, podado o desrramado.) (2) vid sin braos. (1)

tlamatepeuhtli xocomecatl : tlamatequiliztli : tlamatequini : tlamatetectli :

desmochadura de arbol. (1)

desmochador. (1) podada cosa. (1) embaucar. (1)

tlamati, ni : embaucar a otro el hechizero. &c. onitlamat. (2) tlamati, nicno : entristecerse. (1) tlamati, non : acudir acierto lugar. (1)

tlamati + : trepador en cuerda, o soga. (2 Mecatitech tlamati) el que no haze caso de nadie. (2 Aquen tlamati) trepador n cuerda. (1 mecatitech tlamati) tlamati +, non : saber o entender lo que otro tiene o trata dentro de si, o interiormente. (1 teitic nontlamati) entender o alcanar los pensamientos y consciencia de otro. (1 teitic nontlamati) tlamatic + : idem. (Iyollotlamatic yntotecuiyo dios: quiso, o fue seruido nuestro seor dios.) (2 Iyollotzin tlamatic) tlamatiliz amoxtli : arte para de prender. (1 tlamatiliz amuxtli) catedratico. (1) catedra para ensear. (1) maestrescuela. (1)

tlamatiliz temachtiani : tlamatiliz temachtiloyan :

tlamatiliz tetlatzontequiliani : tlamatilizamoxtli :

arte para depr[n]der sciencia. (2)

tlamatilizatoyatl : tlamatilizmatini : tlamatilizmatini + :

rio de sabiduria. (2) artista, o maetro de sciencia. (2) artista. (1)

astrologo. (2 Ilhuica tlamatilizmatini)

tlamatiliztemachtiani : cathedratico. (2) tlamatiliztlapiquia, nino : fingirse sabio. (1)

tlamatiliztlazotla, ni : amar la sciencia y sabiduria. pre: onitlamatiliztlaotlac. (2 Tlamatiliztlaotla, ni) filosophar, dar obra o exercitar la sabiduria. (1 ni, tlamatiliztlaotla) tlamatiliztlazotlaliztli : amor de sabiduria. (2 Tlamatiliztlaotlaliztli) filosophia, amor de sabiduria. (1 tlamatiliztlaotlaliztli) tlamatiliztlazotlani : amador de sciencia y sabiduria. (2 Tlamatiliztlaotlani) filosopho, amador de sabiduria. (1 tlamatiliztlaotlani) tlamatiliztli : passa passa. (1) embaucamiento. (1) sabiduria, o embaucamiento. (2) sabiduria assi. (1) juego de

tlamatiliztli + : graduado [n] sciencia. (2 Tlamauiomactli ypan tlamatiliztli) trepa o trepadura assi. (1 mecatitech tlamatiliztli) graduado. (1 tlamauiztililli ypampa tlamatiliztli) trepadora tal. (2 Mecatitech tlamatiliztli) sabiduria enesta manera. (1 teoyotica tlamatiliztli) graduado. (1 tlamauizotilli ypampa tlamatiliztli) graduado. (1 tlamauizomactli ypampa tlamatiliztli) tlamatiliztli +, nite : graduar. (1 nite, mauizomaca ypampa tlamatiliztli) graduar. (1 nite, mauiztlalia ypampa tlamatiliztli) graduar. (1 nite, mauizmaca ypampa tlamatiliztli) graduar. (1 nite, ixtilia ypampa tlamatiliztli) tlamatiloani : desgranador tal. (1)

tlamatiloliztli : fregadura, o desmenuzamiento de algo entre las manos, o el acto de vngir, o [m]bixar a otro. (2) desgranamiento assi. (1) fregadura. (1) tlamatilolli : vngido. (1) cosa fricada, o desmenuzada entre las manos, o cosa desgranada conlas manos. (2) desgranada semilla. (1) fregado. (1) tlamatini : embaucador. (1) leydo hombre, que lee mucho. (1) de alguna arte. (1) sabio como quiera. (1) letrado. (1) sabio. (2) maestro

tlamatini + : trepador assi. (2 Mecatitech tlamatini) trepador n cuerda. (1 mecatitech tlamatini) doctor que ensea. (1 vei tlamatini) tlamatini moch ixpanca : tlamatinito : tlamatiniton : tlamatiniyotl : tlamatlacca : sabio experimentado. (1 tlamatini much ixpanca)

sabio pequeo. (2) maestro pequeo. (1) maestria. (1) decimo en orden. (2)

tlamatlaccayotia : diezmo. (2) tlamatlachiuhtli : red. (2) tlamatlactetilia : diezmo. (2)

decima parte. (1)

la decima parte de alguna cosa, o el alguna cosa hecha amanera de

enredado hecho como red. (1) decima parte. (1)

la decima parte de alguna cosa o el dezmada cosa. el

tlamatlactetilia + : dezmar. (1 yc nitlamana yn tlamatlactetilia) (1 oypamman yn tlamatlactetilia) tlamatlahuiani : enredador. (1 tlamatlauiani) que caa algo con redes. (2 Tlamatlauiani)

caador tal. (1 tlamatlauiani)

tlamatlahuiliztli : enredamiento. (1 tlamatlauiliztli) de caar con redes. (2 Tlamatlauiliztli)

el acto de enredar, o

tlamatlahuilli : enredado. (1 tlamatlauilli) caada cosa assi. (1 tlamatlauilli) cosa enredada, o caada con red. (2 Tlamatlauilli) tlamatlahuiqui : enredador. (1 tlamatlauiqui) caador tal. (1 tlamatlauiqui) caador con red, o enredador. (2 Tlamatlauiqui) tlamatlatlazaliztli : lance assi. (1 tlamatlatlaaliztli) lance de pescadores. s. el acto de echar, o lanar la red para pescar. (2 Tlamatlatlaaliztli) tlamatocani : tlamatontin : tlamatontli : tlamatopeuhtli : atentador assi. (1) descasados assi. (1 tlamatuntin) descasado. (1 tlamatuntli) echada cosa assi. (1) descasado, o descasada. (2)

empuxado, o alanado, conlas manos. (2) atentamiento tal. (1) el acto de

tlamatoquiliztli : tocamiento assi. (1) palpar, o tocar algo conla mano. (2) tlamatoxontli : desmochado arbol. (1)

arbol desmochado, o desrramado. (2) embaucador. (2) idem. (Mecatitech

tlamatqui : embaucador. (1)

partera que ayuda aparir. (1)

tlamatqui + : trepador n cuerda. (1 mecatitech tlamatqui) tlamatini: trepador assi.) (2 Mecatitech tlamatqui)

tlamattani : queda o sosegada p[er]sona. (1) cosa sosegada, o reposada, assi como la mar, o el tiempo, quando no ay ni corre rezio viento. (2) tlamattica : queda o sosegada p[er]sona. (1) idem. (Tlamattani: cosa sosegada, o reposada, assi como la mar, o el tiempo, quando no ay ni corre rezio viento.) (2) tlamattica, ni : quedo estar, de cosas animadas. (1) tlamattimani : queda cosa y sosegada, como agua, viento o cosa assi. (1) idem. (Tlamattica: idem. (Tlamattani: cosa sosegada, o reposada, assi como la mar, o el tiempo, quando no ay ni corre rezio viento.)) (2)

tlamattimaniliztli : tlamattimomana :

sosiego. (1)

sosiego, reposo, o quietud. (2)

assosegarse el ayre y la tempestad. (1) sosegarse, o mesurarse. prete: otlamattimotlali. (2) : messurarse. (1)

tlamattimotlalia : tlamattimotlalia, ni tlamattinemini :

reposado. (1) diuorcio, o

tlamatzayanaliztli : contratacion tal. (1) apartamiento tal. (1) apartamiento, o el acto de contratos con vsura. (2) tlamatzayantin : descasados assi. (1) despartidos. (1)

tlamatzayantli : descasado. (1) apartada cosa assi. (1) o cosa diuidida y apartada vna de otra. (2) tlamatziliniliztli : repique de campanas. (1) de repicar las campanas. (2)

descasado, o descasada,

repique de c[m]panas. s. el acto

tlamatzoa, ni : aduertir y auisar a otro de alguna cosa que le conuiene, por el amor que le tiene prete: onitlamatzo. (2) tlamatzoa + : noticia dar a algno delo q[ue] le ade acaecer, auisndole p[or]meta. (1 icni, tlamatzoa) tlamatzohualcaxitl : escudilla de tortillas calientes. (1 tlamatzoualcaxitl) escodilla grande de tortillas dobladas o plegadas. (2 Tlamatzoalcaxitl) tlamatzohualli : tlamatzoloani : tlamatzoloqui : tortillas dobladas, plegadas o souajadas. (2 Tlamatzoalli) asidor tal. (1) asidor tal. (1)

tlamauhcaittani : persona atentada y temerosa. (2) tlamauhtilli : assombrado assi. (1) atemorizado de otro. (2) tlamauhtiloni : tlamauhtli : espantajo. (1) enloquecido. (1) espantado assi. (1) asombrado, espantado o

espantajo. (2) ynficionado. (1)

tlamaxacualoani : desmenuzador assi. (1 tlamaxaq[ua]loani) tlamaxacualoliztli : desmenuzamiento tal. (1 tlamaxaqualoliztli) fregadura. (1 tlamaxaqualoliztli) fricadura o fregadura de alguna cosa, con las manos. (2 Tlamaxaqualoliztli) tlamaxacualolli : desmenuzado assi. (1 tlamaxaqualolli) fregado. (1 tlamaxaqualolli) cosa fricada o desmenuzada [en]tre las manos. (2 Tlamaxaqualolli) tlamaxacualoloyan : estregadero para estregar. (1 tlamaxaqualoloyan) donde frican o refriegan y desmenuzan alguna cosa con las manos. (2 Tlamaxaqualoloyan) el lugar

tlamaxacualoqui : desmenuzador assi. (1 tlamaxaq[ua]loq[ui]) tlamaxelhuia, nite : hazer camino a otro, hendiendo por medio del cacaaueral o del yeruaal crecido y alto. (1) tlamaxeloani : apartador tal. (1)

tlamaxeloliztli : apartamiento assi. (1) tlamaxiltiani : aadidor assi. (1) cumplidor assi. (1)

tlamaxiltilia, nite : suplir o aadir lo que falta a otro. pr: onitetlamaxiltili. (2) cumplir, dando a otro lo que le falta. (1) tlamaxiltililiztli : tlamaxiltiliztica : tlamaxiltiliztli : cumplimiento tal. (1) aadidura tal. (1) supliendo o aadiendo assi. (2) suplimiento delo que falta. (1) nota o notacion assi. (1) suplimiento o aadidura desta manera. (2) suplida cosa. (1) cumplida cosa assi.

tlamaxiltilli : aadida cosa assi. (1) (1) cosa suplida o aadida. (2) tlamaxopeuhtli : echada cosa assi. (1)

empuxado o arrojado por ay. (2) el acto de

tlamayahuiliztli : tiro el acto de tirar. (1 tlamayauiliztli) arrojar, tirar o echar algo. (2 Tlamayauiliztli) tlamayahuini : tlamayauhcampa : amanderecha. (2) arrojador tal. (1 tlamayauini) hazia la mano derecha. (1 tlamayauhc[n]pa) derribado assi. (1)

aman derecha. (1) cosa arronjada, o

tlamayauhtli : arrojada cosa assi. (1) echada o derribada enel suelo. (2) tlamayeccampa : tlamayectiani : aman derecha. (1) desmochador. (1)

amanderecha. (2)

tlamayectiliztli : tlamayectilli :

desmochadura de arbol. (1) cosa podada o desmochada. (2)

desmochado arbol. (1)

tlamazamecahuiani :

armador tal. (1 tlamaamecauiani)

tlamazamecahuiliztli : armaduta tal. (1 tlamaamecauiliztli) tlamecacopintli tlahuitolli : desempulgado arco. (1 tlamecacopintli tlauitolli) tlamecahuiani : (2 Tlamecauiani) enlazador. (1 tlamecauiani) el que caa o toma algo con lazos. el acto de tomar o caar

tlamecahuiliztli : enlazamiento. (1 tlamecauiliztli) algo c[n] lazo. (2 Tlamecauiliztli)

tlamecahuilli : Tlamecauilli)

enlazado. (1 tlamecauilli)

tomado o caado conlazo. (2 aotado. (2 Tlamecauitectli)

tlamecahuitectli : tlamecanilli :

aotado. (1 tlamecauitectli) ahorcado. (2)

ahorcado. (1)

tlamecayotiliztli : empulgadura. (1) enhiladura de aguja. (2) tlamecayotilli : empulgado arco. (1) y ballesta empulgada. (2) tlamecayotiloni : fiador assi. (1) tlamecayotl :

empulgadura de arco o de ballesta, o aguja enhilada, o arco

enhilada aguja. (1)

fiador de gorra o cosa semej[n]te (2) trena. (2) idem. (Tlamecayotl: trena.) (2)

trena o trena. (1)

tlamecayotlaliloni :

fiador assi. (1)

tlamelahua, ni : yr d[e]recho a algna p[ar]te. (1 nitlamelaua) passar de largo, yr derecho via recta a alguna parte, o declarar algo. prete: onitlamelauh. (2 Tlamelaua, ni) derecho caminar. (1 ni, tlamelaua) tlamelahua, non : atajar, yr por camino mas breue. (1 non, tlamelaua) tlamelahuacachihualiztli : justicia. (1 tlamelauacachiualiztli) hazer alguna obra recta y justa. (2 Tlamelauacachiualiztli) el acto de

tlamelahualiztli : atestiguamiento. (1 tlamelaualiztli) atajo tal. (1 tlamelaualiztli) nota o notacion assi. (1 tlamelaualiztli) declaracion assi. (1 tlamelaualiztli) endereamiento. (1 tlamelaualiztli) el acto de passar de largo por alguna parte, expocision o declaracion de alguna cosa, o endereamiento de algo. s. el acto de enderear lo tuerto y torcido. (2 Tlamelaualiztli) tlamelahualli : tlamelahualoni : atestiguada cosa. (1 tlamelaualli) glosa de obra. (1 tlamelaualoni)

tlamelahualtia, nic : lleuar algo camino derecho a alguna parte, o enderear la int[n]cion delo que hago, a algun fin. pr: onictlamelaualti. (2 Tlamelaualtia, nic) tlamelahualtia +, nic : enderear la intencion a dios. (1 yuictzinco nictlamelaualtia) idem. pret: iuictzinco in dios onictlamelaualti ynnotlachiualiz. (Iuictzinco in dios nictlachialtia in notlachiual: en derear a dios sus obras, y la intencion dellas pret: iuictzinco in dios onictlachialti ynnotlachiual.) (2 Iuictzinco in dios nictlamelaualtia in notlachiualiz) tlamelahuani : atajador assi. (1 tlamelauani) declarador tal. (1 tlamelauani) endereador. (1 tlamelauani) el que suele passar de largo quando va a alguna parte, o el que declara o expone alguna cosa, o el que enderea lo tuerto. (2 Tlamelauani) tlamelauhca tamachihualoni : medida derecha. (2 Tlamelauhca tamachiualoni) tlamelauhca tamachiuhtli : cosa derecha y justamente medida. (2)

tlamelauhcacaqui, nitla : onitlatlamelauhcacac. (2) tlamelauhcaitta, nitla : tlamelauhcapoa, ni tlamelauhcapoani : :

entender bien y derechamente lo que se dize. preter: entender muy bien lo que se dize o comprehenderlo. (1) niuelar algo. pret: onitlatlamelauhcaittac. (2)

contar algo fielmente. (1) contador tal. (1) contaduria tal. (1 tlamelauhcapoualiztli)

tlamelauhcapohualiztli : tlamelauhcapouhqui : tlamelauhcapouhtli :

contador tal. (1) contada cosa assi. (1) contada cosa assi. (1)

tlamelauhcatamachihualoni : tlamelauhcatamachihuani : tlamelauhcatamachiuhtli :

medida derecha. (1 tlamelauhcatamachiualoni) medidor de derecho. (1 tlamelauhcatamachiuani) medida cosa assi. (1)

tlamelauhcateca, nitla : poner derechamente, o enderear lo que estaua tuerto o de traues. p: onitlatlamelauhcatecac. (2) desatrauesar algo. (1) tlamelauhcatenehuani : contador tal. (1 tlamelauhcateneuani) tlamelauhcateneuhqui : contador tal. (1) tlamelauhcateneuhtli : contada cosa assi. (1) tlamelauhqui : tlamelauhtiuh, ni endereador. (1) : derecho caminar. (1) endereado. (1) cosa

tlamelauhtli : declarada cosa desta manera. (1) declarada, o cosa endereada. (2) tlameme : tameme, que lleua carga. (1)

tlami : acabarse o consumirse y gastarse algo, o fenecer. pre: otlan. (2) acabarse de hazer algo. (1) tlami, ni : acabar de hazer o de concluir alguna obra. pre: onitlan. (2) acabar o concluyr obra. (1) fenecer, acabarse. (1) concluir o acabar algo. (1) espedir lo impedido. (1) perecer desaparecer o perderse. (1) tlami +, ni : en fin o en conclusion. (1 aic nitlami)

tlami nonemiliz : acabarse la vida. (1) tlami notequiuh : cumplir o acabar mi oficio. (1) tlamia, nitla : consumir o acabar toda la comida y beuida que tenia delante. preteri: onitlatlami. (2) gastar lo que perece. (1) acabar o consumir comida. (1) hazer hasta el cabo. (1) tlamia + : poner achaques escusndose. (1 ytla ytech nino, tlamia)

tlamia +, nic : escusar sus pecados, echando la culpa a algo. preterito: itla itech onictlami in notlatlacol. (2 Itla itech nictlamia ynnotlatlacol) tlamia +, nino : escusarse, o poner achaques, o escusas. prete: itla itech oninotlami. (2 Itla itech ninotlamia) infamar a alguna persona diziendo que tuuo parte conella, no siendo verdad. pre: tetech oninotlami. (2 Tetech ninotlamia) achaques poner escusandose. (1 itlaytech ninotlamia) escusarse, echando a otro la culpa. (1 tetech ninotlamia) tlamia +, nitla : imponer, o echar la culpa al q[ue] no la tiene. pre: tetech onitlatlami. (2 Tetech nitlatlamia) tlamiahuayotia : tlamiaquililli : tlamic : cosa auentajada y que excede alas de mas. (2 Tlamiauayotia) cosa multiplicada o acrecentada. (2)

veynte maorcas de mayz, o de cosas semejantes. (2) veynte y tres maorcas de mayz. &c. (2) veinte ycinco maorcas. &c (2) treynta maorcas. &c. (2)

tlamic omei :

tlamic ommacuilli : tlamic ommatlactli : tlamic omome :

veynte y dos maorcas. &c. (2) treynta y cinco maorcas. &c (2 Tlamic oncaxtulli)

tlamic oncaxtolli : tlamic once : tlamic onnahui : tlamictiani :

veynte y vna maorca. &c. (2) veynte y quatro maorcas. &c. (2 Tlamic onnaui) matador enesta manera. (1) matador assi. (1)

tlamictiliztli : impotencia del varon, que no puede tener parte c[n] muger. (2) ympotencia assi. (1) tlamictilli : lisiado o herido. (2) lisiado enesta manera. (1) idem.

tlamiecca + : el acto de dar a lo gro. (2 Tetech tlamiecca quixtiliztli) (Tetech tlaixtlapanani: logrero, o vsurero.) (2 Tetech tlamiecca quixtiani) tlamieccan coyunilli : agujerado y horadado en muchas partes. (2) tlamieccan xapotlalli : idem. (Tlamieccan coyunilli: agujerado y horadado en muchas partes.) (2) horadado en muchas partes. (1) tlamieccancoyonilli : tlamieccaquixtiani horadado en muchas partes. (1)

+ : logrero. (1 tetech tlamieccaquixtiani) acrecentador assi. (1)

tlamiequiliani : acrecentador o multiplicador de algo. (2) multiplicador. (1) tlamiequililiztli : tlamiequililli : multiplicacion. (1)

cosa acrecentada. (2)

acrecentada cosa. (1)

multiplicado. (1)

tlamiequiliztli : acrecentamiento. s. el acto de acrecentar o multiplicar algo. (2) acrecentamiento desta manera. (1) tlamiliztli : termino por fin. (1) acabamiento o c[n]sumacion de algo. (2) perecimiento. (1) fin de cada cosa. (1) mortandad assi. (1) tlamiltia, nitla : consumir comida. (1) acabarlo todo. preteri: onitlatlamilti. (2) acabar o

tlamimiloani : trastornador de algun vaso lleno de algun licor. (2) trastornador. (1) tlamimiloliztli : el acto de trastornar alguna vasija assi. (2) trastornadura. (1)

tlamimilolli : trastornada cosa. (1) cosa trastornada assi, o algun altoano o cuesta pequea, o rebenton. (2) otero. (1) altoano o rebenton, cuesta pequea. (1) tlamiminalli : tlamiminaloni : tlamimintli : assaeteado o flechado. (1) garrocha o cosa semejante. (2) asaeteado. (1) garrocha. (1)

assaeteado o flechado. (1)

tlamina, mo : raudo de rio que corre con gran furia, o el pece que nada reziamente. (2) raudo por cosa ligera, como corriente de rio; &c. (1) tlamina, ni : tirar con arco o ballesta, o tirar harpon o vara. &c. pre: onitlamin. (2) tirar con arco. (1) tlamina, nino : alarse en alto el chorro del agua, o la culebra quando lleua leuantada la cabea o nadar reziamente el pescado, o algun gran nadador. pre: oninotlamin. (2) alarse en alto el agua o la culebra. (1) tlamina + : exalacion de cometa. (2 Citlalin tlamina) cometa que corre. (1 citlalin tlamina) tlamina +, ni : amentar, tirar con amiento. (1 atlatica nitlamina) amentar, tirar con amiento. (1 atlacopa nitlamina) tirar cn aminto. (1 atlacopa nitlamina) tyrar vara con amiento. preterito: atlatica onitlamin. (2 Atlatica nitlamina) tirar vara con amiento. preteri: atlacopa onitlamin. (2 Atlacopa nitlamina) tlamina +, nino : nadar reziamente. preterito: atlan oninotlamin. (2 Atl[n] ninotlamina) tlaminaliztli : tiro assi. (1) tlaminalli : tlaminaloyan el acto de tirar con arco o ballesta o de tirar harpon. &c. (2) cosa asaeteada, o flechada, o cosa herida con harpon. &c. (2) + : saetera otronera. (1 tlacoyoc tlaminaloyan) flechero. (1) frechero o

tlaminani : el que tira con arco, o harpon. &c. (2) flechero. (1) tlamini : mortal cosa que muere. (1)

tlamini + : (1 amo tlamini)

cosa infinita o inacabable. (2 Amo tlamini)

ynfinito en numero.

tlaminqui : idem. (Tlaminani: el que tira con arco, o harpon. &c.) (2) (1) frechero o flechero. (1) tlamintli : cosa herida con saeta, flecha, o harp[n]. (2) tlamiquiztlatzontequililli : condenado, o sentenciado a muerte. (2) tlamiquiztlatzontequililtin : condenados o sentenciados a muerte. (2) tlamitini + : no sabio. (1 amo tlamitini)

flechero.

tlamiyahuayotia : no tener par niygual. (1 tlamiyauayotia) tlammacauhcayotl : tlammacauhqui : helgadura de dientes. (2) helgadura de dientes. (1)

helgado de dientes. (2)

helgado. (1)

tlamochihua + : fruticarse el arbol o cosa assi. (1 ytech tlamochiua) idem. pre: itech otlamochiuh. (Itech tlaaqui: fructificar o lleuar fruta el arbol. prete: itech otlaac.) (2 Itech tlamochiua) frutuoso lo q[ue] da fruto. (1 ytech tlamochiua) fertil tierra. (1 cenca ytech tlamochiua qualli tlalli) tlamocihuiliztli : ynquietud assi. (1 tlamociuiliztli)

tlamocihuilli : desasossegado. (1 tlamociuilli) desasosegado y acossado de otros (2 Tlamociuilli) molestado. (1 tlamociuilli) ynquietado. (1 tlamociuilli) embaraado assi. (1 tlamociuilli) tlamocuitlahui + : sacristan. (1 teopan tlamocuitlaui) : tener cuidado de otro. (1 ninote, tlamocuitlauia)

tlamocuitlahuia, ninote

tlamocuitlahuiani : el que tiene cuidado de algo y es solicito enlo que le es encomendado. (2 Tlamocuitlauiani) procurador. (1 tlamocuitlaui[n]i) tlamolcuhtli : tierra amollentada, o cauada, o cosa semejante. (2) amollentadura de tierra. (1 tlamoleualiztli) cauador tal o labrador. (1

tlamolehualiztli : tlamolehuani : tlamoleuani) tlamoleuhtli :

amollentador assi. (1 tlamoleuani) cauada tierra. (1)

amollentada tierra. (1)

tlamolhuaztli : mecedor para mecer poleadas, o pinolli, quando lo hazen. &c. (2 Tlamulhuaztli) mecedor, el instrumento. (1 tlamulhuaztli) tlamololli : desleida salsa. (1)

tlamomolotzaliztli : desmenuzamiento de pan, queso, o de cosas semejantes. (2) desmenuzamiento tal. (1) tlamomolotzalli : cosa desmenuzada assi. (2) tlamomolotzani : tlamomotlalli : desmenuzador. (1) apedreado. (2) apedreado. (1) desmenuzado assi. (1)

tlamomotzoliztli : tlamomoyahualiztli :

roa. (1) assolamiento de pueblo. (1 tlamomoyaualiztli)

tlamomoyahuani : el que desbarata y esparze la gente, o el ganado. (2 Tlamomoyauani) despoblador. (1 tlamomoyauani) assolador tal. (1 tlamomoyauani) tlamomoyauhtin : desbaratada gente. (1)

tlamomoyauhtli : desparramado. (1) cosa desbaratada, descarriada auentada, o esparzida. (2) ahuyentada cosa assi. (1) assolado pueblo. (1) tlamotlaliztli : tiro de piedra, o el acto de tirar alguna piedra, o cosa semejante. (2) tiro de piedra. (1) tlamotlalli : apedreado. (1) derribado assi. (1 tlamotoxauiliqui) asiminto tal. (1) engarrafado. (1)

tlamotoxahuiliqui : tlamotzololiztli : tlamotzololli :

cosa asida conla mano, o engarrasada. (2)

tlamotzolquitzquiani : apretador tal. (1) tlamotzolquitzquiliztli : apretamiento desta manera. (1)

tlamotzolquitzquilli : apretada cosa assi. (1) tlamotzoltzitzquiani : apretador tal. (1) tlamotzoltzitzquiliztli : apretamiento desta manera. (1)

tlamotzoltzitzquilli : apretada cosa assi. (1) tlamoyauhtin : tlamoyauhtli : gente, o ganado esparzido, o descarriado, o desbaratado. (2) enturuiada agua. (1) neguijon, o enfermedad de dientes y muelas. (2) neguijon

tlampalanaliztli : de dientes. (1)

tlanacahuapauhtli : idem. (Tlanacaizcaltilli: idem. (Tlanacayotilli: ceuon, o cosa ceuada y [n]gordada)) (2 Tlanacauapauhtli) engordada cosa. (1 tlanacauapauhtli) tlanacaizcaltilli : idem. (Tlanacayotilli: ceuon, o cosa ceuada y [n]gordada) (2) ceuado o engordado, o ceuon. (1) engordada cosa. (1) tlanacastilli : esquinada cosa. (1 tlanacaztilli)

tlanacatentli + : obispillo de puerco. (1 coyametl ycuitlatecon tlanacatentli) longaniza. (1 cuiyame cuitlaxcolli tlanacatentli) tlanacayotilli : ceuon, o cosa ceuada y [n]gordada (2) engordada cosa. (1)

tlanacazanoni :

cartauon, o esquadra. (2)

cartauon o esquadra. (1)

tlanacazanoni tlatlamelauhcaittoni : tlatlamelauhcayttoni) tlanacazantli : cuadrada cosa assi. (1)

escuadra, cartauon. (1 tlanacazanoni

tlanacazco pinaloni : tlanacazcopinaloni : tlanacazmachiyotilli tlanacaztititztli : atronado assi. (1) tlanacaztli : tlanactilli :

jntera de carpintero. (1) juntera de carpintero. (2) + : figurada cosa assi. (1 yexcampa tlanacazmachiyotilli)

atronado, o atonito de algun trueno o estruendo grande. (2) esquina de casa. (1)

esquina de edificio. (2) detenido assi. (1)

tlanahuac : mouer de lugar. (1 tlanauac) tlanahuac + : deshazerse las nuues con los grandes vientos. (1 chico tlanauac yauh [n]mixtli, oehecapoliuh) tlanahuac ni, quica : ni, quica) buscar a alguno, o alguna cosa en todas partes. (1 tlanauac

tlanahuac ni, tlateca : buscar a alguno, o alguna cosa en todas partes. (1 tlanauac ni, tlateca) mouer de lugar. (1 tlanauac ni, tlateca) tlanahuac niquica : destroar algo. (1 tlanauac niquica)

tlanahuac niquiza : buscar algo por todas partes, o robar y destruir el ladr[n] qu[n]to halla, o echar por puertas a otro. prete: otlanauac niquiz (2 Tlanauac niquia) passar por detras de algunas personas honradas teniendoles respecto. (1 tlanauac niquia) tlanahuac nitlacuania : idem. prete: tlanauac onitlaquani. o mudar algo de vna parte a otra. (Tlanauac niquia: buscar algo por todas partes, o robar y destruir el ladr[n] qu[n]to halla, o echar por puertas a otro. prete: otlanauac niquiz) (2 Tlanauac nitlaquania) tlanahuac nitlahuica : destruir los males e yerros del pueblo. (1 tlanauac nitlauica) tlanahuac nitlateca : destruir los males e yerros del pueblo. (1 tlanauac nitlateca) idem. p: tlanauac onitlatecac. o mudar algo de vna parte a otra. (Tlanauac nitlaquania: idem. prete: tlanauac onitlaquani. o mudar algo de vna parte a otra. (Tlanauac niquia: buscar algo por todas partes, o robar y destruir el ladr[n] qu[n]to halla, o echar por puertas a otro. prete: otlanauac (2 Tlanauac nitlateca) hurtar quanto ay no dexndo quasi cosa alguna. (1 tlanauac nitlateca) echar apuertas operseguir a otro. (1 tlanauac nitlateca) tlanahuac tlahuicani : destruidor tal. (1 tlanauac tlauicani)

tlanahuac tlahuico : tlauico)

el acto de sacar o d[e] echar fuera la vasura. (2 Tlanauac

tlanahuac tlahuictli : destruidos assi. (1 tlanauac tlauictli) tlanahuac tlatectli : cosa mudada assi. (2 Tlanauac tlatectli) destruidos assi. (1 tlanauac tlatectli) mouida cosa assi. (1 tlanauac tlatectli) tlanahuactlatecani : destruidor tal. (1 tlanauactlatec[n]i)

tlanahuaitolli : cosa interpretada, o declarada en otra lengua. (2 Tlanauaytolli) ynterpretada cosa desta manera. (1 tlanauaitolli) tlanahualahualli : motejado. (2 Tlanaualaualli) motejado. (1 tlanaualahualli.tlapinauhtilli)

tlanahualahualli.tlapinauhtilli : tlanahualcaquitilli : tlanahualicuillo : idem.

(Tlanaualaualli: motejado.) (2 Tlanaualcaquitilli)

cifrador. (2 Tlanaualicuillo)

tlanahualicuiloliztli : cifra, o el acto de cifrar. (2 Tlanaualicuiloliztli) cifra. (1 tlanaualicuiloliztli) tlanahualicuilolli : tlanaualicuilolli) tlanahualicuiloqui : cifra o cosa cifrada. (2 Tlanaualicuilolli) cifrador. (2 Tlanaualicuiloqui) cifrado. (1

tlanahualihualli : [m]biado a alguna parte c[n] cautela. (2 Tlanaualiualli) embiado assi. (1 tlanaualiualli) tlanahuallacaquitilli : motejado. (1 tlanauallacaquitilli) tlanahuallatlanilli : preguntado assi. (1 tlanauallatlanilli)

tlanahualnochilia, nite : alcahuetear. preteri: onitetlanaualnochili. (2 Tlanaualnochilia, nite) alcahuetear. (1 nite, tlanaualnochilia) tlanahualpahuilli : assegurado assi. (1 tlanaualpauilli)

tlanahualtectli : assegurado assi. (1 tlanaualtectli) tlanahualtequilia, nite : echar celada, o poner alg[n] ofendiculo paraq[ue] alguno tropiece y caiga. pre: onitetlanaualtequili. (2 Tlanaualtequilia, nite) poner ofendiculo para que alguno tropiece o caya. (1 nite, tlanaualtequilia) celada echar assi. (1 nite, tlanaualtequilia) poner ofendiculo a otro. (1 nite, tlanaualtequilia) tlanahualyolalilli : Tlanaualyolalilli) tlanahualyollalilli : tlanahuatectli : tlanauatectli) burlado y escarnecido con cautelosos halagos. (2 assegurado assi. (1 tlanaualyollalilli) abraada cosa. (1

cosa abraada. (2 Tlanauatectli)

tlanahuatequiliztli : abrao, o abraado. (2 Tlanauatequiliztli) abrao. (1 tlanauatequiliztli)

abraado o despedirse

tlanahuatia, ni : mandar algo. prete: onitlanauati. (2 Tlanauatia, ni) de otro. (1 ni, tlanauatia)

tlanahuatia + : mandon que mucho manda. (1 achichican tlanauatia) tlanahuatia +, ni : mandar algo la segunda vez. pre: oppa onitlanauati. (2 Oppa nitlanauatia) tlanahuatiani + : mandon que mucho manda. (1 atztzan tlanauatiani)

tlanahuatilia, nite : dar auiso a otro, paraque diga alos que me vienen a buscar, que no estoy en casa, estando enella. pre: onitetlanauatili. (2 Tlanauatilia, nite) alcahuetear. (1 nite, tlanauatilia) tlanahuatiliztli : mando. (1 tlanauatiliztli) mandado en esta manera. (1 tlanauatiliztli) mandamiento assi. (1 tlanauatiliztli) tlanahuatilli : escusado por priuilegio. (1 tlanauatilli) licenciado assi. (1 tlanauatilli) citado. (1 tlanauatilli) esento. (1 tlanauatilli) despedido assi. (1 tlanauatilli) emplazado. (1 tlanauatilli) citado, mandado, despedido o licenciado. (2 Tlanauatilli) tlanahuatilli + : mandado en retorno. (1 occeppa tlanauatilli) mensajero entre dos. (1 occan tlanauatilli titlantli) cosa tornada amandar. et sic de alijs. (2 Occeppa tlanauatilli) tlanahuatitiuh, ni : Tlanauatitiuh, ni) dexar mandado algo. prete: onitlanauatitia. (2

tlanahuatl nocontoca : passar por detras de algunas personas honradas teniendoles respecto. (1 tlanauatl nocontoca) tlanahui, ni : estar muy enfermo. preterito: onitlanauh. (2 Tlanaui, ni) malo estar mucho, quasi ala muerte. (1 ni, tlanaui) enfermar grauemente. (1 ni, tlanaui) doliente estar de graue enfermedad. (1 ni, tlanaui) empeorarse. (1 ni, tlanaui) tlanahuiliztli : enconaminto tal. (1 tlanauiliztli) dolencia tal. (1 tlanauiliztli) enfermedad graue y peligrosa. (2 Tlanauiliztli) tlanahuitia, nite : enconar o parar peor la llaga de otro o cosa semejante. pr: onitetlanauiti. (2 Tlanauitia, nite) enconar la llaga o cosa semejante. (1 nite, tlanauitia) acrecentar a otro la enfermedad. (1 nite, tlanauitia) tlanahuitia, nitla : empeorar alguna cosa. pre: onitlatlanauiti. (2 Tlanauitia, nitla) empeorar. (1 nitla, tlanauitia) tlanalhui : serenarse el ti[m]po. (1 tlanalui) tlanalhuia, nino : empeorar asimismo. preterito: oninotlanalhui. (2) empeorarse. (1) tlanalhuia, nite : enconar la llaga o cosa semejante. (1) acrecentar a otro la enfermedad. (1) tlanalhuia, nite/ huel/ nic : empeorarle a otro lallaga. &c. prete: onictlanalhui. (2)

tlanalhuia +, nic : empeorar a otro, queriendole corregir con alguna reprehenssion. (1 ylhuice nictlanalhuia) tlanalihui : aclarar el tiempo despues de passada la tempestad. prete: otlanaliuh. (2 Tlanaliui) tlanalihui + : aclarar el tiempo. (1 tlaneci tlanaliui) serenidad, o

tlanalihuiliztli : serenidad de tiempo. (1 tlanaliuiliztli) bonana de tiempo. (2 Tlanaliuiliztli) tlanaliuhtimani : sereno y claro tiempo hazer. (1) bl[n]do y sosegado. (2) tlanaliuhtoc : hazer claro y sereno tiempo. (1) buen tiempo, sereno, bl[n]do y sosegado.) (2) tlanalquixtia, ni :

hazer buen tiempo, sereno, idem. (Tlanaliuhtimani: hazer

atrauesar algo con saeta, o con cosa semejante. (1) cosa traspassada, o agujerada de parte cosa perfectamente comprehendida comprehension, o hazer claro por todas

tlanalquixtilli : atrauesado assi. (1) aparte. (2) tlanalquizcacactli : y entendida. (2)

entendida cosa assi. (1)

tlanalquizcacaquiliztli : intelligencia tal. (2)

entendimiento tal. (1)

tlanaltona : claridad hazer por todas partes. (1) partes. prete: otlanaltonac. (2)

tlanaltonatimoquetza : claridad hazer por todas partes. (1) tlanamacac : vendedero. (1) tlanamacani : tlanamaco + : vendedor de mercadurias. (1) tendero que vende en tienda o tendero, o vendedor de algo. (2) mercader que vende. (1) mesa en que ponen lo vendible. (1 yp[n] tlanamaco mesa)

tlanamacoyan : mercado lugar. (1) feria lugar demercado. (1 tlanamacoy[n]) mercado, o plaa donde venden y compran. (2) tlanamacti, ni tlanamactli : : vendido ser. (1) vendida cosa. (1) cosa vendida. (2)

tlanamaquilizcalli :

tienda de mercader, o casa de contratos. (2) venta delo que se vende.

tlanamaquiliztli : mercaduria. (1) mercaderia. (1) (1) venta, o el acto de vender alguna cosa. (2) tlanamaquizcalli : tlanamictia, nite : onitetlanamicti. (2)

tinda dnde vndn algo. (1 tlanamaq[ui]zcalli) dar o trocar vna cosa por otra, o recompensar. prete:

tlanamictiani : encaxador. (1) que empareja, o encaxa algo. (2)

ygualador tal. (1)

soltador de sueos. (1)

el

tlanamictilia, nite : recompensar, o premiar, conforme al merecimiento de cada vno, o recompensar vna cosa con otra. p: onitetlanamictili. (2) pagar conforme al trabajo. (1) tlanamictiliztlatolli : palabras, o dichos para aueriguar o verificar alguna causa o negocio. (2) tlanamictiliztli : emparejamiento (2) emparejamiento. (1) encaxadura. (1) recompensa o emparejado. (1)

tlanamictilli : ygualada cosa assi. (1) encaxado. (1) cosa emparejada. (2) tlanamictiqui :

conchauada cosa. (1)

el que empareja e yguala vnas cosas con otras. (2)

tlanamiquiliztlatolli : palabras, o dichos q[ue] haze[n] verdad loque se p[re]tende aueriguar o verificar. (2) tlanamiquini : tlanamoxtli : saqueada. (2) el que incurre en alguna pena. (2) arrebatada o robada cosa assi. (1) despojos. (1) cosa robada o

tlanamoyalia, nite :

robar o dar sacomano. pre: onitetlanamoyali. (2)

tlanamoyaliztli : robo de sacomano. (1) arrebatia. (1) sacomano para robar. (1) rebatia. (1) robo, o sacomano. s. el acto de despojar y robar a otro. (2) tlanamoyalli : despojos. (1) arrebatada o robada cosa assi. (1) (1) cosa robada, o saqueada. (2) tlanamoyani : (2) arrebatador assi. (1) : robador assi. (1) rebatada cosa.

robador, o saqueador.

tlanamoyelia, nite

arrebatar o robar algo. (1)

sacomano dar. (1) sacar

tlanana, nite : sacar a otro diente, o muela. pret: onitetlanan. (2) diente o muela. (1) tlananahuiltia, nite tlananaltzaliztli :

: acrecentar a otro la enfermedad. (1 nite, tlananauiltia) ladrido de perros. (1)

tlananamictilli : concordadas cuerdas. (1) tlananamictli : aconsejado. (1) fauorecido y ayudado c[n] c[n]sejo. (2)

tlananamiquiliztlatolli :

palabras, o dichos [n] fauor de algun negocio. (2) assessor que assiste

tlananamiquini : assessor que assiste y acompaa a otro. (1) y acompaa a otro. (1) fauorecedor assi. (2)

tlanananquilia, nite : contrahazer, o arrendar aotro. pre: onitetlanananquili. (2) sonar resurtiendo el son. (1) arrendar o contrahazer a otro, o tomar persona n farsa. (1) tlananelolli : tlananquili : cosa rebuelta, mezclada con otra o mecida y batida. (2) acolito que ayuda amissa, o al sacerdote que baptiza. &c. (2)

tlananquiliani : ayudador assi. (1) idem. (Tlananquili: acolito que ayuda amissa, o al sacerdote que baptiza. &c.) (2) tlananquililli : ayudado desta manera. (1) (Tlananquili:

tlananquiliqui : ayudador assi. (1) idem. (Tlananquiliani: idem. acolito que ayuda amissa, o al sacerdote que baptiza. &c.)) (2) tlanapaloani : tlanapaloani e q[ue] lleua, o tiene algo [n] los braos (2) = : = tlanapaloqui (2 tlanapaloani) sostenimiento. (1)

tlanapaloliztli : leuantamiento assi. (1) leuantar, o alar algo enlos braos. (2) tlanapalolli : assi. (2) tlanapaloqui : lleuado assi. (1)

el acto de tener,

leuntado assi. (1)

cosa leuantada, o alada

lo mesmo es que tlanapaloani. (2)

tlanatonahui, ni : tener enfermedad de dientes, o demuelas. pre: onitlanatonauh. (2 Tlanatonaui, ni) doler los dientes. (1 ni, tlanatonaui) tlanatonahuiztli : Tlanatonauiztli) tlanatonahuiztli tlanatonauhqui : tlanauhcayotia : tlanauhqui : cabo. (2) = : dolor tal. (1 tlanatonauiztli) = enfermedad tal. (2

tlancoacihuiztli (2 tlanatonauiztli) doliente, o enfermo assi. (2)

doliente assi. (1) quatro en orden. (2) enconada assi. (1)

doliente assi. (1)

enfermo que esta muy al

tlanauhtiuh : enconarse la llaga. (1) empeorar el nfermo. (1) yr algo de mal en peor, o yr creci[n]do la enfermedad del enfermo. preteri: otlanauhtia. (2) tlanauhtli : vestidura interior. (1) vestidura secreta o interior. (2) vestido de vestidura secreta o interior.

tlanauhyo : vestido desta vestidura. (1) (2) tlancacayactic : tlancayactli : helgado de dientes. (2)

manta rala y no tupida. (2) dentera. (1 tlancecepualiztli)

tlancecepoaliztli :

tlancecepohua, ni : tener dentera. prete: onitlancecepoac. (2 Tlancecepoa, ni) tener dentera. (1 ni, tlancecepoa) tlancecepohui, ni : dentera tener. (1 ni, tlancecepoui) reduzimiento. (1 tl[n]c[n]tlaliliztli) cortar algo desigualmente. p: onitetlancicuilo. (2) lo mesmo es que tlanatonauiztli. (2 Tlancoaciuiztli) : saborearse o relamerse. (1 nino, tlancochauialia)

tlancentlaliliztli : tlancicuiloa, nite : tlancoacihuiztli : tlancochahuialia, nino tlancochtetechcame : tlancochtetechcame grandes colmillos) tlancochtli : tlancocoltic : colmillos. (2)

demonios colmilludos y de grandes dientes. (2) = := tlancocoltic (2 tlancochtetechcame o el perrao de muela dela boca. (2)

muela dela boca. (1)

lo mesmo es que tlancochtetechcame. o el perrao de grandes helgadura de dientes. (2) lo mesmo es que tlancotoctic. (2) sacar

tlancocoyoncayotl : tlancopictic :

mellado enlos dientes. (1)

tlancopina, nite : diente o muela. (1) tlancopini, ni :

sacar a otro diente o muela. p: onitetlancopin. (2)

mudar el muchacho los di[n]tes. p: onitlancopin. (2) desdentado de vno o dos desdentado de vno o dos

tlancopinqui : lo mesmo es que tlancotonqui. (2) dientes. (1) mellado enlos dientes. (1)

tlancotoctic : mellado de dientes, o desdentado. (2) dientes. (1 tl[n]cotoctic) mellado enlos dientes. (1) tlancotoctic = : = tlancopictic (2 tlancotoctic)

tlancotona, nic : tranar o cortar algo con los di[n]tes. pre: onictl[n]coton. (2) tlancotona, nite : tranar algo, o morder sacando bocado, o quebrantar diente a otro. pre: onitentlancoton. (2) bocado sacar mordiendo. (1) adentellar o morder sacando bocado. (1) sacar el bocado con los dientes. (1) quebrar los dientes a otro. (1) tlancotonaliztli : el acto de quebrantarse los di[n]tes. (2)

tlancotoni, ni : caerse me algun diente, o mudar el muchacho los dientes. prete: onitlancoton. (2) mudar los dientes el muchacho. (1) tlancotonqui : mellado de dientes o muelas, o desdentado. (2) o dos dientes. (1 tl[n]cotonqui) mellado enlos dientes. (1) tlancotonqui = : = tlancopinqui (2 tlancotonqui) desdentado de vno

tlancoyoncayotl : helgadura de dientes. (1) tlancoyonqui : helgado. (1) toua delos dientes. (2 Tlancoauializtli) toua de dientes.

tlancozahuializtli : (1 tlancoauializtli)

tlancua, nino : apretar los dientes de enojo. pre: oninotl[n]q[uac] (2 Tlanqua, nino) regaar. (1 nino, tlanqua) tlancua, nite : adentellar o morder sin sacar bocado. (1 nite, tlanqua) tlancua, to : las rodillas. (2 Totlanqua) tlancua ilpicayotl : tlancuac; + : cenogil. (1 tlanqua ilpicayotl)

[n]la rodilla dela pierna. (2 Tl[n]quac; to) [n]la rodilla dela pierna. (2 Tl[n]quac; to)

tlancuac; to :

tlancuacoloa, nino : hazer reuerencia, doblegando vn poco la rodilla. pret: oninotlanquacolo. (2 Tlanquacoloa, nino) reuerencia hazer. (1 nino, tlanquacoloa) tlancuacualoliztli : Tlanquaqualoliztli) tlancuailpicayotl : tlancuaitl : tlanquaitl) neguijon o enfermedad de dientes y muelas. (2 cenogil. (2 Tlanquailpicayutl) rodilla dela pierna. (1

la rodilla dela pierna. (2 Tlanquaitl)

tlancualo : doliente assi. (1 tlanqualo) tlancualo, ni : tener neguijon, o gusano enlos dientes y muelas. (2 Tlanqualo, ni) doler los dientes de neguijon. (1 ni, tlanqualo) tlancualoliztli : enfermedad de neguijon, o gusano que pudre los dientes. (2 Tlanqualoliztli) dolencia tal. (1 tlanqualoliztli) neguijon de dientes. (1 tla[n]qualoliztli) tlancuanenemi, ni : (2 Tlanquanenemi, ni) tlancuaololiuhca; andar conlas rodillas, o de rodillas. pre: onitlanquanenen. andar de rodillas. (1 ni, tlanquanenemi)

+ : la chueca dela rodilla. (2 Tlanquaololiuhca; to)

tlancuaololiuhca; to : la chueca dela rodilla. (2 Tlanquaololiuhca; to) tlancuaololiuhcatl = : = tlancuaxical; to (2 tlanquaololiuhcatl) tlancuaxical; + (2 tlanquaololiuhcatl) tlancuaololiuhcayotl : idem. Tlanquaololiuhcayotl) =

(Tlanquaololiuhca; to: la chueca dela rodilla.) (2

tlancuaquetza, nino : hincarse de rodillas. pret: oninotlanquaquetz. (2 Tlanquaquetza, nino) hincar las rodillas. (1 nino, tlanquaquetza) arrodillarse o hincarse de rodillas. (1 nino, tlanquaquetza) tlancuatepontic : coxo, por le auer cortado la pierna hasta la rodilla. (2 Tlanquatepuntic) coxo dela rodilla. (1 tlanquatep[n]tic)

tlancuaticpac;

+ :

encima o sobre la rodilla. (2 Tlanquaticpac; to) encima o sobre la rodilla. (2 Tlanquaticpac; to) tollido dela

tlancuaticpac; to :

tlancuatzicoltic : coxo dela rodilla. (1 tlanquatzicoltic) rodilla. (2 Tlanquatzicoltic) tlancuaxical; + :

lo mesmo es que tlanquaololiuhcatl. (2 Tlanquaxical; to) lo mesmo es que tlanquaololiuhcatl. (2 Tlanquaxical; to) (Tlanquaxical;

tlancuaxical; to :

tlancuaxicalli : chueca dela rodilla. (1 tlanquaxicalli) idem. to: lo mesmo es que tlanquaololiuhcatl.) (2 Tlanquaxicalli)

tlancuicui, nino : escaruar o mondar los dientes. pre: oninotlancuicuic. (2) escaruar los dientes. (1) tlancuicuitztic : dentudo. (1) dentudo. (2)

tlancuitzoa, ni : regaar y mostrar los dientes el perro. &c. pre: onitlancuitzo. (2) regaar. (1) tlanechcatlaxtli : diferida cosa assi. (1)

tlanechcatlazaliztli : estendimiento de tiempo. (1 tlanechcatlaaliztli) dilacion. (1 tlanechcatlaaliztli) dilacion o procrastinacion. (2 Tlanechcatlaaliztli) tlanechcatlaztli : cosa dilatada o echada ala larga y procrastinada. (2)

tlanechicalhuia, nino : recoger o allegar algo para si. (1) allegar o recoger algo pa[ra] si. (1) tlanechicalhuia, tito : contribuir todos con alguna cosa, para hazer alguna obra. prete: otitotlanechicalhuique. (2) contribuir para comprar algo. (1) tlanechicalhuia tlanechico : tlanechicoani : =, tito : = tlanechicoltia (2 tlanechicalhuia )

cogedor tal. (1) cogedor tal. (1)

tlanechicoliztli : recogimiento assi. (1) ayuntamiento tal. (1) reduzimiento. (1) el acto de ayuntar o recoger algunas cosas. (2) tlanechicolli : ayuntada cosa. (1) contribuida cosa assi. (1) ayuntadas. (1) cosas ayuntadas y recogidas, o amontonadas. (2) tlanechicoloyan : recogimiento el lugar donde algo se recoge. (1) tlanechicolpatli : medicinales. (2) vnguento. (1) vnguento compuesto de muchas cosas hijo de puta. (2) monton de cosas

tlanechicolpiltontli : hornerizo, hijo de pura. (1) tlanechicolquilitl : ensalada. (1) ensalada. (2)

tlanechicoltia, tito : lo mesmo es que tlanechicalhuia. pre: otitotlanechicoltique. (2) contribuir para comprar algo. (1) tlanechicoltin cuacuahueque tlahuilanque : quaquaueque tlauilanque) tlanechicoqui : cogedor tal. (1) esclarecer el dia. (1) hazer boyada. (1 tlanechicoltin

tlaneci : hazer claro y sereno tiempo. (1) claridad o amanecer. preterito: otlanez. (2) tlaneci tlanalihui :

aclarar el tiempo. (1 tlaneci tlanaliui) afiladura. (1)

tlanecoc itztentiliztli :

tlanecoc tenitztiani : afilador. (1) tlanecoc tentiani : afilador. (1)

tlanecoc tentiliztli : afiladura. (1 tlanecoc t[n]tiliztli) tlanecoctenitztilli : tlanecoctentilli : tlanectia, nite : afilada cosa. (1) amolada cosa. (1) afilada cosa. (1)

querer o dessear algo para otro. (1)

tlanecui, ni : oler recibiendo olor. (1) tlanecui, nitla : rastrear por el olfato, como pod[n]co. &c. pre: onitlatlanecu. (2) tlanecuilhuia, nite : tratar con la hazienda de otro o lleuar a otro a algun lugar por algun rodeo. (1) tlanecuilo : regaton el que reuende. (1) regaron tal. (1) mohatrero, tratante, regaton, o trafagante. (2) tlanecuiloa, ni (1) tlanecuiloa : contratar o logrear. (1) regaton. (1)

baratar o trafaguear o mohatrar.

+, ni :

id[m]. p: tetech onitlanecuilo (2 Tetech nitlanecuiloa) idem. (Tlanecuilo: mohatrero, regatonia.

tlanecuiloani : regaron tal. (1) logrero. (1) tratante, regaton, o trafagante.) (2) tlanecuiloliztli : logro enla vsura. (1) (1) el acto d[e] trafagar, mohatrar. &c (2) tlanecuilolli : tlanecuiloqui :

contratacion tal. (1)

mercada cosa para vender. (1) regaron tal. (1 tlanecuiloq[ui]) medida

tlanecuiltamachihualoni : medida tuerta. (1 tlanecuiltamachiualoni) tuerta y auiessa (2 Tlanecuiltamachiualoni) tlanecuiltamachihuani : medidor tal. (1 tlanecuiltamachiuani) auiesso. (2 Tlanecuiltamachiuani)

el que mide tuerto y

tlanecuiltamachiuhtli : medida cosa assi. (1) tlanecuiltililli : tlanecutializtli : tlanecutiliani : tlanecutililli :

cosa medida tuertamente. (2)

cosa enmelada o endulada. (2) rastro por olor. (1)

hazedor tal. (1) endulado. (1) cosa cozida o frita con miel, hecha en conserua. (2) nuez moxcada. (1 tlanecutzoyonilli nuez) el acto de sacudir o mecer algunas cosas juntamente. cosas sacudidas o

tlanecutzoyonilli :

tlanecutzoyonilli nhuez : tlanehuan huihuixoliztli : (2 Tlaneuan uiuixoliztli)

tlanehuan huihuixolli : mecido assi. (1 tlaneuan uiuixolli) mecidas j[n]tamente. (2 Tlaneuan uiuixolli) tlanehuan ilpiyani :

atrauillador tal. (1 tlaneuan ilpiani)

tlanehuanhuihuixoani : mecedor tal. (1 tlaneuanuiuixoani) tlanehuanhuihuixoliztli : mecedura tal. (1 tlaneuanuiuixoliztli) atadura de vna cosa cosa atada juntamente

tlanehuanilpiliztli : atadura tal. (1 tlaneuanilpiliztli) con otra. (2 Tlaneuanilpiliztli) tlanehuanilpilli : atada cosa assi. (1 tlaneuanilpilli) con otra. (2 Tlaneuanilpilli) tlanehuanilpilti :

atrauillados assi. (1 tlaneuanilpilti)

tlanehuia, nic : poner achaques o escusaciones, o tomar vna cosa por otra. p: onictlaneui. (2 Tlaneuia, nic) tlanehuia, nicno : achaques poner escusandose. (1 nicnotlaneuia) tomar vna cosa por otra, pensando que era suya la capa, siendo de otro, o pensando que hablaua con pedro, no siendo el sino otro. &c. prete: onicnotlahneui. (2 Tlahneuia, nicno) tomarvno por otro por inaduertencia, o no mirando bien lo que haze. preter: onicnotlaneui. (2 Tlaneuia, nicno) socolor o en achaque de algo hazer mal. (1 nicno, tlaneuia) tlanehuia, nino : tomar algo prestado para boluer lo enla mesma especie, o arrendar via. &c. p: oninotlaneui. (2 Tlaneuia, nino) tomar vno por otro, no aduertiendo bien. (1 nino, tlaneuia) errar en lo que haze. (1 nino, tlaneuia) arrendar tomar a renta. (1 nino, tlaneuia) tlanehuia, ninote : putaear el varon. prete: oninotetlaneui. (2 Tlaneuia, ninote) tlanehuia tlanehuiani +, nino + : : arrendar huerta. (1 nino, huerta tlaneuia)

el que arrienda huerta de otro. (2 Mo huerta tlaneuiani)

tlanehuihuia : auer abundancia de todas las cosas. (1 tlaneuiuia) abundancia auer de qualquier cosa. (1 tlaneuiuia) auer abundancia de todo lo necessario. pre: otlaneuiuiac. (2 Tlaneuiuia)

tlanehuihuiliani : aueriguador tal. (1 tlaneuiuiliani) aueriguador de algo. (2 Tlaneuiuiliani)

cotejador o

tlanehuihuililiztli : comparacion tal. (1 tlaneuiuililiztli) el acto de cotejar vna cosa con otra, o de aueriguar algun negocio. (2 Tlaneuiuililiztli) tlanehuihuililli : cotejada cosa. (1 tlaneuiuililli) aueriguado. (1 tlaneuiuililli) comparada cosa assi. (1 tlaneuiuililli) cosa cotejada assi, o aueriguada. (2 Tlaneuiuililli) tlanehuihuiliztli : tlanelhuatl : aueriguacion tal. (1 tlaneuiuiliztli)

rayz de arbol o yerua. (1)

tlanelhuatl + : ruibarbo o rayz para purgar. (1 tlanoquiloni tlanelhuatl) ruibaruo, o rayz para purgar, (2 Tlanoquiloni tlanelhuatl) tlanelhuayohuihuitlaliztli : desarraigamiento tal. (1 tlanelhuayouiuitlaliztli) el acto de desrraygar y arrancar algo. (2 Tlanelhuayouiuitlaliztli) tlanelhuayohuihuitlalli : desarraygado assi. (1 tlanelhuayouiuitlalli) desarraigada cosa o arrancada de rayz. (2 Tlanelhuayouiuitlalli) tlanelhuayoquixtiani : arrancador tal. (1) tlanelhuayoquixtiliztli : arrancamiento assi. (1)

tlanelhuayoquixtilli : arrancada cosa assi. (1) tlanelhuayotiani : fundador tal. (1) principiador de algo. (2) tlanelhuayotiliztli : fundador tal. (1) fundador o

fundamento assi. (1)

fundamento o principio de algo. (2) fundada cosa assi. (1) cosa

tlanelhuayotilli : fundada cosa assi. (1) fundada y principiada. (2) tlanelhuia, nite tlanelitoani : :

mecer o reboluer o remar algo a otro. (1 nite, tlaneluia) persona de credito y verdadera. (2) con affirmacion. (2)

cierto o verdadero. (1) afirmadamente. (1)

tlanelitoliztica :

tlanelitoliztli : afirmacion. (1) tlanelitolli : tlaneliuhcayotl tlanellitoani : tlanellotl :

el acto de affirmar algo. (2) cosa affirmada por verdad. (2)

afirmada cosa. (1) + :

liga enel oro. (1 cuztic teocuitla tlaneliuhcayotl)

verdadero enlo que dize. (1) liga enel oro. (1) liga enel oro. (2) remador. (1) bogador o

tlanelo : marinero. (1) remador. (2)

barquero que boga y rema. (1)

tlaneloa, ni : remar. (1)

remar o bogar. prete: onitlanelo. (2)

remar hasta el cabo. (1) remador, o mecedor

tlaneloani : barquero que boga y rema. (1) de poleadas. &c (2) tlaneloani = : = tlaneloqui (2 tlaneloani) remadura. (1)

mecedor. (1)

tlaneloliztli : tlanelolli :

mecedura. (1) mecido. (1)

el acto de remar o mecer algo. (2)

cosa mezclada, mecida o c[n]ficionada. (2)

tlaneloloni : reboluedero. (1) mecedero para mecer. (1) remo para remar. (1) mecedor, remo, o algun instrumento para batir betun, o hueuos. (2) tlaneloqui : tlaneltili : tlaneltiliani : tlaneltiliani barquero que boga y rema. (1) testigo. (1) testigo. (1) + : atestiguador. (1) atestiguador. (2) lo mesmo es que tlaneloani. (2)

martyr. (1 ymiquiztica tlaneltiliani) afirmadamente. (1) con

tlaneltililiztica : prouablemente assi. (1) afirmacion, o afirmadam[n]te (2)

tlaneltililiztlatolli : pleito omenaje o pleitesia. (1) tlaneltililiztlatollil : palabras de afirmacion, o pleytomenaje. (2)

tlaneltililiztli : atestiguamiento. (1) martyrio. (1) prouana enesta manera. (1) testimonio. (1) afirmacion. (1) afirmacion o prouana. (2) tlaneltililli : atestiguada cosa. (1) prouada cosa assi. (1) escriptura. (1) autorizada escriptura. (1) afirmada cosa. (1) afirmada, o prouada (2) firmada cosa verificada,

tlaneltililoni : firma de escriptura. (1) cosa para afirmar algo o autoridad de escriptura para confirmar, o verificar algo. (2) tlaneltililoni teotlatolli : autoridad de escriptura. (1 tlaneltililoni teutlatolli) tlaneltilli : tlaneltoca +, ni atestiguada cosa. (2) : creer firmemente. (1 ni, chicauaca tlaneltoca) creyente, o fiel. (2) idem. (Tlaneltocac: creyente, o

tlaneltocac : tlaneltocani : fiel.) (2) tlaneltocanime :

fiel que cree enla fee. (1) fiel que cree enla fee. (1) creyentes, o fieles. (2)

tlaneltoquilizcahua, nino : perder, dexar lafee, o renegar della. pret: oninotlaneltoquilizcauh. (2 Tlaneltoquilizcaua, nino) renegar. (1 nino, tlaneltoquilizcaua)

tlaneltoquilizitlacoani : tlaneltoquiliztica : tlaneltoquiliztli : (2)

ereje. (2 Tlaneltoquilizytlacoani) con fee. (2) fee o creencia. (1) fee, o creencia.

fielmente assi. (1) creencia o fee. (1)

tlaneltoquiliztli + : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli nicuicaltia yn tlaneltoquiliztli) fee firme y const[n]te. (2 Chicauaca tlaneltoquiliztli) tlaneltoquiliztli ipampa miqui : martyr. (1 tlaneltoquiliztli ypampa miqui) martyrio. (1 tlaneltoquiliztli ypampa

tlaneltoquiliztli ipampa miquiliztli : miquiliztli)

tlaneltoquitia, nite : hazer creer a otro alg[n]a cosa, o convertirlo ala fee. p: onitetlan[el]toquiti. (2) hazer creer algo a otro. (1) conuertir a otro ala fee o a algna secta. (1) tlanemacahualtiani : dese[m]pedagor. (1 tlanemacaualtiani) divorcio, o el

tlanemacahualtiliztli : desempegadura. (1 tlanemacaualtiliztli) acto de apartar vna cosa de otra. (2 Tlanemacaualtiliztli) tlanemacahualtiliztli tlanemacaualtiliztli) + :

apartamiento tal. (1 tlatlallotiliztli,

tlanemacahualtilli : desempegado. (1 tlanemacaualtilli) descasado. (1 tlanemacaualtilli) apartada cosa assi. (1 tlanemacaualtilli) descasado, o descasada o cosa apartada vna de otra o despegada. (2 Tlanemacaualtilli) tlanemacahualtiltin : tlanemacaualtiltin) tlanemacahualtiqui : tlanemachililoni : faltas. (2) descasados assi. (1 tlanemacaualtiltin) dese[m]pedagor. (1 tlanemacaualtiqui) polidero para polir. (1) cosa para cumplir, o svplir despartidos. (1

tlanemachitilli : auisado de otro. (1) (2) tlanemachtilli : auisado de otro. (1) auertido, o auisado de otro.) (2) tlanemamamamatcacahualli : tlanemamatcacahualiztli : tlanemamatcacauhtli :

preuenido y auertido, o auisado de otro. idem. (Tlanemachitilli: preuenido y

desamparada cosa assi. (1 tlanemamamamatcacaualli) desamparo tal. (1 tlanemamatcacaualiztli)

desamparada cosa assi. (1) discretamente. (1 tlanematca chiualiztica) el acto de

tlanematca chihualiztica :

tlanematcachihualiztli : curiosidad. (1 tlanematcachiualiztli) hazer algo con prudencia y cordura. (2 Tlanematcachiualiztli)

tlanematcachihuani : tlanematcachiu[n]i) Tlanematcachiuani)

curioso assi. (1 tlanematcachiuani) hazedor tal. (1 el que haze algo con prud[n]cia y cordura. (2 idem. (Tlanematcachiuani: el que haze

tlanematcachiuhqui : curioso assi. (1) algo con prud[n]cia y cordura.) (2) tlanematcachiuhtli : tlanematcayocoxtli : graciosamente. (2)

cosa hecha cuerda y prud[n]temente. (2) fabricada cosa assi. (1) cosa hecha, o fabricada, bi[n] y

tlanemilia, + : tratar negocios de importancia, tomando consejo consigo, o con otros sobre loque conuiene hazer. &c. preterito: onitlanemili. vel. otitlanemilique. (2 Tlanemilia, ni, vel, ti) tlanemilia, ni/ huel/ ti : tratar negocios de importancia, tomando consejo consigo, o con otros sobre loque conuiene hazer. &c. preterito: onitlanemili. vel. otitlanemilique. (2 Tlanemilia, ni, vel, ti) tlanemiliani : considerado desta manera. (1) especulatiuo. (1) yndustrioso. (1) ynquisidor desta manera. (1) procurador. (1 tlanemili[n]i) fabricador. (1) el q[ue] toma consejo y premedita con prudente consideracion loque ha de hazer. (2) tlanemililiztica : acordadamente. (1) consideradamente. (1)

tlanemililiztli : fabricacion o fabrica. (1) yndustria assi. (1) ymaginacion. (1) procuracion. (1) acuerdo entresi. (1) especulacion. (1) consideracion assi. (1) el acto de tomar consejo, desta manera. (2) tlanemililli : considerada cosa assi. (1) fabricada cosa assi. (1) acordada cosa. (1) ymaginada cosa. (1) cosa bien y cuerdamente tratada, p[n]sada y bien mirada y examinada. (2) tlanemiliqui : ynquisidor desta manera. (1) especulatiua arte. (1) doctrinado y enseado. (2)

tlanemilizamoxtli :

tlanemiliztilli : abiuado. (1)

tlanemiuhyanti : despoblarse el pueblo por pestilencia o guerra. (1) asolarse y destruirse el pueblo con mortandad y pestilencia. preterito: onitlanemiuhyantic. (2) tlanemiuhyantiliani : tlanemiuhyantililli : destruidor tal. (1) assolado pueblo. (1) assolamiento de pueblo. (1) assolador tal. (1)

tlanemiuhyantiliztli : destruicion tal. (1) tlanemiuhyantiliztli tlalyohualiztli : tlalyuualiztli) tlanemiuhyantilli :

despoblacion tal. (1 tlanemiuhyantiliztli

despoblado pueblo assi. (1 tlanemiuhy[n]tilli)

tlanemmaca, nite

donar, dar de gracia o debalde. (1)

tlanemmauhtilli : espantado assi. (1) tlanempehualtilli : acometido desta manera. (1 tlanempeualtilli) maltratado de otroy provocado ayra, sin causa ni razon alguna. (2 Tlanempeualtilli) tlanempoloani : (2) tlanempoloani estragador. (1) = : = el que es

prodigo, gastador y desperdiciador de hazienda.

tlanempopoloani (2 tlanempoloani)

tlanempololiztica : tlanempololiztica tlanempololiztli : la hazienda. (2) tlanempololiztli = :

desperdiciadamente assi. (2) = : = tlanempopololiztica (2 tlanempololiztica)

desperdiciami[n]to tal. s. el acto de ganar y desperdiciar = tlanempopololiztli (2 tlanempololiztli) estragado. (1) hazienda desperdiciada y mal

tlanempololli : destruido assi. (1) e[m]pleada y gastada. (2) tlanempololli = : =

tlanempopololli (2 tlanempololli)

tlanempopolani :

gastador en mal. (1) destruidor tal. (1) desperdiciador.

tlanempopoloani : perdido desperdiciador. (1) (1) lo mesmo es que tlanempoloani. (2) tlanempopololiztica : (2) desperdiciadamente. (1)

lo mesmo es que tlanempololiztica.

tlanempopololiztli : estrago. (1) destruicion tal. (1) gasto en mal. (1) prodigalidad. (1) desp[er]diciamiento. (1) lo mesmo es que tlanempololiztli. (2) tlanempopololli : lo mesmo es q[ue] tlanempololli. (2) tlanen popololli : desperdiciada cosa. (1 tlan[n] popololli) el que es defraudado, delo que

tlanencolli : burlado desta manera. (1) pretendia y deseaua. (2)

tlanenehuihuililiztli : el acto de cotejar unas cosas con otras, o de emparejallas, o conchauallas. (2 Tlaneneuiuililiztli) tlanenehuilia, ni : aueriguar algo. (1 ni, tlaneneuilia)

tlanenehuiliani : ygualador tal. (1 tlaneneuiliani) tlanenehuililiztli : semejana assi. (1 tlaneneuililiztli) emparejamiento. (1 tlaneneuililiztli) ygualdad tal. (1 tlaneneuililiztli) el acto de cotejar vna cosa con otra, o de ygualar y conchauar vnas cosas con otras. (2 Tlaneneuililiztli)

tlanenehuililli : cotejada cosa. (1 tlaneneuililli) ygual cosa assi. (1 tlaneneuililli) emparejado. (1 tlaneneuililli) ygualada cosa assi. (1 tlaneneuililli) comparada cosa assi. (1 tlaneneuililli) cosa cotejada assi. (2 Tlaneneuililli) tlaneneloani : mecedor. (1) reboluedor desta manera. (1) mezcladamente, o reboluiendo vna cosa mezcla assi. (1) mecido. (1) el acto

tlaneneloliztica : con otra. (2)

mezcladamente. (1)

tlaneneloliztli : reboluimiento tal. (1) mecedura. (1) de reboluer o mezclar vna cosa con otra. (2)

tlanenelolli : rebuelta cosa assi. (1) mesturada cosa. (1) desconcertada cosa assi. (1) mezclada cosa. (1)

tlaneneloloni : mecedor. s. el instrumento para mecer, o batir betun, o hueuos. &c. (2) mecedero para mecer. (1) tlaneneloqui : reboluedor desta manera. (1) ensalada. (1)

tlanenelquilitl : ensalada. (2) tlanenemmauhtilli :

espantado de improuiso y subitamente. (2)

tlanenepanilhuia, nic : diferentes y diuersas medicinas aplicar ala enfermedad que va creciendo. (1) tlanenepanoliztica : tlanenepanoliztli : tlanenepanolli : mezcladamente. (1) mezcla assi. (1) mezclada cosa. (1)

mesturada cosa. (1) amordazado. (1)

tlanenepilpacholli : tlanenequi : (2) tirano. (1)

tirano, o el que tiene apetito de muchas cosas, y es antojadizo. tiranicamente. &c. (2) desseo tal. (1) tirania. &c. (2) antojo. (1) tirana. (1

tlanenequiliztica : tlanenequiliztli : tlaneneq[ui]liztli) tlanenequini :

tirano assi. (2)

desseoso assi. (1) gastador en mal. (1) gasto en mal. (1)

tlanenquixtiani : desperdiciador de hazienda. (2) tlanenquixtiliztli : desperdiciamiento tal. (2)

tlanenquixtilli : hazienda desperdiciada. (2) tlanentlamachtilli : afligido y maltratado de tros (2) entristecido. (1)

tlanepam matiloliztli : fregadura tal. (1) tlanepam matilolli : fregado assi. (1)

tlanepammatiloliztli : frigadura de vna cosa c[n] otra. (2) tlanepammatilolli : cosa fricada assi. (2) fregadura tal. (1 tlanepan xaqualoliztli)

tlanepan xacualoliztli : tlanepan xacualolli :

fregado assi. (1 tlanepan xaqualolli)

tlanepanhuihuixoani : sacudidor o mecedor de algunas cosas, juntamente. (2 Tlanepanuiuixoani) mecedor tal. (1 tlanep[n]uiuixoani) tlanepanhuihuixoliztli : sacudimiento tal. (2 Tlanepanuiuixoliztli) tal. (1 tlanepanuiuixoliztli) tlanepanhuihuixolli : tlanepanuiuixolli) cosa sacudida assi. (2 Tlanepanuiuixolli) mecedura

mecido assi. (1

tlanepanilhuia, nite : doblar la pena y el castigo. (1) tlanepanilhuia, tic : tirar dos jntamente y acertar ambos alo que tirn. (1 tictlanepanylhuia) tlanepanoani : cotejador, o aueriguador de algo. (2) aueriguador tal. (1) juntura assi. (1)

tlanepanoliztli : cotejamiento assi. (2) tlanepanolli : tlanepantla :

aueriguacion tal. (1)

cosa cotejada, o auerig[u]ada. (2) enel medio. (2)

aueriguado. (1)

tlanepantla nemiliztli : idem. (Tlanepantla yeliztli: mediano estado, o manera d[e] biuir.) (2) estado mediano. (1) tlanepantla yeliztli : mediano estado, o manera d[e] biuir. (2) tlanepantlaquixtiliztli : reduzimiento assi. (1) tlanepantlatectli : el acto de reduzir alguna cosa al medio. (2)

cortada cosa assi. (1) cortadura assi. (1)

tlanepantlatequiliztli : tlanepantlayeliztli :

estado mediano. (1)

tlanepanxacualoliztli : refregadura de vna cosa con otra. (2 Tlanepanxaqualoliztli) tlanepanxacualolli : tlanequi + : cosa refregada assi. (2 Tlanepanxaqualolli)

hallarse bien dondequiera. (1 nouian ni, tlanequi)

tlanequiliztica : voluntariosamente. (1) tlanequiliztli : consentimiento o voluntad. (1) voluntad, o el acto de q[ue]rer algo. (2) voluntad razonable. (1) gana o antojo. (1) tlanequini : voluntarioso. (1)

tlanetech ilpiliztli : el acto de atar vna cosa con otra. (2) tlanetech ilpilli : cosa atada a otra, o con otra. (2)

tlanetech motlaliztli : lo mesmo es que tlanetechalanilizli. (2) tlanetech motlani : el que hiere o cute vna cosa con otra. (2)

tlanetech pacholiztli : el acto de ayuntar vna cosa a otra, o con otra. (2) tlanetech tlaliliztli : el acto de juntar o pegar vna manta a otra, o cosa semejante. (2) tlanetech xacualoliztli : fregadura tal. (1 tlanetech xaqualoliztli)

tlanetech xacualolli : fregado assi. (1 tlanetech xaqualolli) tlanetech zaloliztli : lo mesmo es que tlanetealoliztli. (2 Tlanetech aloliztli) tlanetech zalolli : lo mesmo es que tlanetealolli. (2 Tlanetech alolli) herida, o el acto de herir o cutir vnas cosas con =

tlanetechachalatzaliztli : otras. (2)

tlanetechalanilizli = : = tlanetech motlaliztli (2 tlanetechalanilizli) motlaliztli + (2 tlanetechalanilizli) tlanetechalaniliztli : el acto de herir o cutir vna cosa con otra. (2) assi. (1) tlanetechalaniliztli tlanetechalanilli : tlanetechalanilli tlanetechaxitiani : tlanetechaxitiqui : = : = herida

tlanetechcacalatzaliztli (2 tlanetechalaniliztli)

cola herida o cutida con otra. (2) = : = tlanetechmotlalli (2 tlanetechalanilli)

hazedor tal. (1) hazedor tal. (1) lo mesmo es que tlanetechalaniliztli. (2) herida

tlanetechcacalatzaliztli : assi. (1) tlanetechcalaniliztli : idem. tlanetechalaniliztli.) (2)

(Tlanetechcacalatzaliztli: lo mesmo es que

tlanetechchachalatzaliztli : herida assi. (1) tlanetechilpiliztli : tlanetechilpilli : tlanetechilpiltin : tlanetechilpiyani : tlanetechitzomani : atadura tal. (1) atada cosa assi. (1) atrauillados assi. (1) atrauillador tal. (1 tlanetechilpiani) cosedor tal. (1 tlanetechitzumani)

tlanetechitzonqui : tlanetechitzontli :

cosedor tal. (1 tlanetechitzunqui) cosida cosa assi. (1 tlanetechitzuntli) herida assi. (1)

tlanetechmotlaliztli : herida assi. (1) tlanetechmotlalli :

lo mesmo es q[ue] tlanetechalanilli (2) juntura assi. (1)

tlanetechnamictiliztli : tlanetechoani : tlanetecholli :

arrimador tal. (1) arrimada cosa assi. (1) arrimador tal. (1) ayuntador tal. (1) ayuntamiento assi. (1) arrimada cosa assi.

tlanetechpachoani :

tlanetechpacholiztli : juntura assi. (1)

tlanetechpacholli : cosa ayuntada a otra, o con otra. (2) (1) ayuntada cosa assi. (1) tlanetechtlaliani : ayuntador tal. (1)

tlanetechtlaliliztli : ayuntamiento tal. (1) tlanetechtlalilli : (1) cosa ayuntada o pegada assi. (2) ayuntadas mantas assi. herida

tlanetechuitequiliztli : assi. (1) tlanetechzaloliztli : tlanetechaloliztli) tlanetechzalolli :

herida o encuentro de vna cosa con otra. (2)

pegadura tal. (1 tlanetechaloliztli) pegada cosa assi. (1 tlanetechalolli)

juntura assi. (1

tlaneteclolaliliztli : juntura assi. (1 tlaneteclulaliliztli) tlanetexacualoliztli : fricadura de vna cosa con otr[a]. s. ela el acto de refregar vna cosa con otra (2 Tlanetexaqualoliztli) tlanetexacualolli : tlanetezaloani : cosa fricada assi. (2 Tlanetexaqualolli)

ayuntador tal. (1 tlanetealoani)

tlanetezaloliztli : pegadura o ayuntamiento de vna cosa con otra. (2 Tlanetealoliztli) ayuntamiento tal. (1 tlanetealoliztli) tlanetezaloliztli = : = tlanetech zaloliztli (2 tlanetealoliztli) zaloliztli + (2 tlanetealoliztli) tlanetezalolli : cosa pegada o ayuntada a otra. (2 Tlanetealolli) mantas assi. (1 tlanetealolli) tlanetezalolli = : tlanetealolli) = tlanetech zalolli (2 tlanetealolli) = = ayuntadas zalolli + (2

tlaneuhcaquiza : auer abundancia de todo lo necessario. pre: otlaneuhcaquiz. (2 Tlaneuhcaquia) auer abundancia de todas las cosas. (1 tlaneuhcaquia) tlaneuhquixtiani : tlaneuhquixtiliztli : tlaneuhquixtilli : escogedor tal. (1) escogimiento assi. (1) cosa escogida entre otras. (2) escogido assi. (1)

tlaneuhquiza : idem. p: otlaneuhquiz. (Tlaneuhcaquia: auer abundancia de todo lo necessario. pre: otlaneuhcaquiz.) (2 Tlaneuhquia) auer abundancia de todas las cosas. (1 tlaneuhquia) abundancia auer de qualquier cosa. (1 tlaneuhquia) tlaneuhtia, nino : putaear la muger. pre: oninotlaneuhti. (2) tlaneuhtia, nitetla : prestar a otro, lo que se ha de boluer enla mesma especie, o arrendar via o heredad. &c. pre: onitetlatlaneuhti. (2) tlaneuhtilli : emprestado, o cosa prestada. (2) prestido enesta manera. (1)

tlaneuhtli : idem. (Tlaneuhtilli: emprestado, o cosa prestada.) (2) emprestada cosa desta manera. (1) arrendada cosa assi. (1) tlaneuhtli ipatiuh : tlaneuhtlipatiuh : pnsion que sepaga por alquiler. (1 tlaneuhtli ypatiuh) pension que se paga por alquiler. (2)

tlanexcuacualatzalli : manta colada concernada o cosa semejante. (2 Tlanexquaqualatzalli) adobada ropa assi. (1 tlanexq[ua]q[ua]latzalli) tlanexhuiani : tlanexuiani.) encenizador desta manera. (1 tlanexuiani) henchidor tal. (1

tlanexhuiliztli : encenizamiento. (1 tlanexuiliztli) tlanexuiliztli) tlanexhuilli : tlanexuilli) tlanexhuiqui : tlanexillo : encenizado assi. (1 tlanexuilli)

henchimiento assi. (1 henchida cosa assi. (1

encenizador desta manera. (1 tlanexuiqui) cosa luminosa y clara. (2) lumbrosa cosa. (1)

tlanexillomaca, nite : hacer resplandecer o rel[m]brar algo. pre: onitetlanexillomacac. (2) luzir hazer. (1) tlanexillotl : (1) claridad o luz. (1) luz o claridad. (2) lumbrera. (1) ventana.

tlanexillotl + : ventana enrexada c[n] rexa de hierro. (2 Tepuzmachan tlanexillotl) tlanexneloani : henchidor tal. (1) henchimiento assi. (1)

tlanexneloliztli : tlanexnelolli :

henchida cosa assi. (1)

tlanexotlaliztli : tlanexotlalli : tlanexpacac :

descobrimiento tal. (1)

descobierta culpa assi. (1) colador desta manera. (1) coladura tal. (1)

tlanexpacaliztli : tlanexpacani : tlanexpachoani :

colador desta manera. (1) cubridor desta manera. (1) cubrimiento tal. (1)

tlanexpacholiztli : tlanexpacholli : tlanexpachoqui :

cubierta cosa assi. (1) cubridor desta manera. (1) luzir o

tlanextia : resplandeciente. (1) tlanextia, ni : resplandecer, luzir o relumbrar. p: onitlanexti. (2) resplandecer. (1) relumbrar o reluzir. (1)

tlanextia + : luzio o luziente. (1 cueponqui tlanextia) luzir vn poco; y assi dolos de mas. (1 yanquenin ni, tlanextia) luzir vn poco; y assi dolos de mas. (1 anquentel ni, tlanextia) luzir con piedras preciosas. (1 quetzaltica, chalchiuhtica ni, tlanextia) tlanextia +, ni : resplandecer con piedras preciosas y joyas, o con otros arreos y atauios deque esta adornado, atauiado y arreado. preterito: quetzaltica chalchiuhtica onitlanexti. (2 Quetzaltica chalchiuhtica nitlanextia) luzir hazia otra cosa; y assi delos de mas. (1 teuic nitlanextia) tlanextiani : descobridor tal. (1)

tlanextilia, nite : hacer relumbrar o respl[n]decer algo, o ensear y alumbrar a otros. preter: onitetlanextilti. (2) alumbrar a otro. preterito: onitetlanextili. (2) luzir hazer. (1) alumbrar a otro. (1) tlanextilia +, nino : mantenerse. (1 nixcoyan ninotlanextilia) lumbre o claridad de fee. (2)

tlanextiliztlaneltoquiliztli :

tlanextiliztli : descobrimiento tal. (1) descobrimiento assi. (1) claridad o resplandor. (2) ynuencion tal. (1) pronunciacion. (1) luzimiento assi. (1) resplandor. (1) tlanextilli : encartado. (1) ynuentada cosa assi. (1) cosa reuelada o manifestada, o cosa hallada y descubierta, o persona encartada, o cosa compuesta e inuentada de nueuo. (2) ynuencion tal. (1) descobierto secreto assi. (1) reuelada cosa. (1) descobierto assi. (1) tlanextlaneltoquiliztli : tlanextlati : lumbre de fee, o fee resplandeciente. (2) colador desta manera. (1)

trapero. (1)

tlanextlatiani : ropauejero, que cuela concernada las mantas traydas renouandolas. &c. (2) ropauegero. (1) colador desta manera. (1)

tlanextlatiliztli :

coladura tal. (1)

tlanextlatilli : cernada. (1) manta renouada o lauada concernada o colada. (2) adobada ropa assi. (1) colados paos. (1) tlanextli : luz, claridad o resplandor. (2) tlanextocac : cubridor desta manera. (1) cubrimiento tal. (1) claridad o luz. (1) lumbre. (1)

tlanextocaliztli : tlanextocani : tlanextoctli :

cubridor desta manera. (1) cubierta cosa assi. (1)

tlanexxotlaliztli : el acto de descubrir culpa agena, por descuido. (2) muestra en otra manera o indicio. (1) tlanexxotlalli : culpa descubierta assi. (2) figuratiuamente. (1) significacion, figura o exemplo. (2) significacion. (1)

tlanezcayotiliztica : tlanezcayotiliztli : signadura. (1)

tlanezcayotilli : cosa figurada o significada. (2) tlanezomaltia, ni : Tlaneomaltia, ni)

sealado desta manera. (1)

ser mohino y mal acondicionado. pre: onitlaneomalti. (2

tlaneztimani : hazer tiempo claro y resplandeci[n]te, o lugar sin escuridad y claro. (2) hazer claro y sereno tiempo. (1) tlaneztimoquetza : otlaneztimoquetz. (2) hazer claro, o auer claridad por todas partes. pre: claridad hazer por todas partes. (1)

tlanhuetzi, ni : mudar el muchacho los dientes, o caerseme los dientes. pre: onitlanuetz. (2 Tlanuetzi, ni) tlanhuetzqui : el que ha mudado los dientes, o el desdentado. (2 Tlanuetzqui) mellado enlos dientes. (1 tlanuetzqui) tlanhuihuixaliuhcayotl : helgadura de dientes. (2 Tlanuiuixaliuhcayotl) helgadura de dientes. (1 tlanuiuixaliuhcayotl) tlanhuihuixaliuhqui : tlanuiuixaliuhqui) tlanhuihuixaltic : Tlanuiuixaltic) helgado de dientes. (2 Tlanuiuixaliuhqui) idem. helgado. (1

(Tlanuiuixaliuhqui: helgado de dientes.) (2

tlani : baxo, aduerbio. (1) so o debaxo, preposicion. (1) abaxo, o debaxo. (2) abaxo. (1) tlani, nite : ganar a otro jugando, o enjuego. pre: onitetlan. (2) ganar en juego. (1) tlani, nitla : ganar algo enjuego. pret: onitlatlan. (2) ganar en juego. (1)

tlani +, mo : el que hiere o cute vna cosa con otra. (2 Tlanetech motlani) arrojador tal. (1 caltechictla motlani) tlani +, nino : dessear ser obedecido de otros. pr: oninotlacamat tlan. (2 Tlacamat tlani, nino) tlani ni, nenemi : yr por debaxo. (1)

tlani ni, palti : mojarse por de dentro. (1) tlani ni, quiza : yr por debaxo. (1 tlani ni, quia) tlani ni, tlachia : tlani nica : tlani tilmatli : tlani tilmayo : tlani, niauh : mirar de arriba abaxo. (1)

estar de baxo. (1) vestidura interior. (1) vestido desta vestidura. (1) yr por debaxo. (1)

tlanihuia, nite : disimular con alguno por algun espaco de tiempo. p: onitetlaniui. (2 Tlaniuia, nite) dissimular hasta su tiempo. (1 nite, tlaniuia) tlanihuic : haziabaxo. (2 Tlaniuic) tlanihuicpa : tlaniuicpa) idem. (Tlaniuic: haziabaxo.) (2 Tlaniuicpa) haziabaxo. (1

tlaninite, itta : mirar de arriba abaxo. (1) tlanipa : haziabaxo. (1) debaxo. (1) hazia baxo. (2) de abaxo o de baxo. (1) fregar por

tlanipa ni, chacuani : mojarse por de dentro. (1 tlanipa ni, chaquani) tlanipa ni, palti : mojarse por de dentro. (1) fregar por debaxo. (1) (Tlanipa: hazia baxo.) (2 Tlanipauic) haziabaxo. (1 poner

tlanipa nitla, matiloa : tlanipahuic : tlanipauic) idem.

tlanitlalia, nitla : debaxo. (1)

poner algo abaxo. preterito: onitlatlanitlali. (2)

tlanitlapachoa, nino : cubrirse el cuerpo. s. d[e]sde la cinta abaxo. pre: oninotlanitlapacho. (2) tlanitlaza, nino : abatir asi mismo y humillandose. pr: oninotlanitlaz. (2 Tlanitlaa, nino) estimarse en poco. (1 nino, tlanitlaa) tlanitlaza, nite : humillar y abatir a otro. preter: onitetlanitlaz. (2 Tlanitlaa, nite) abatir a otro, humillandolo. (1 nite, tlanitlaa) sojuzgar a otro, venciendolo. (1 nite, tlanitlaa) sujuzgar. (1 nite, tlanitlaa) humillar a otro con yra, vengandose del. (1 nite, tlanitlaa)

tlanitlaza, nitla : disimular, encubrir, o solapar culpa agena. pre: onitlatlanitlaz. (2 Tlanitlaa, nitla) encubrir o dissimular culpa de otro; per metaphoram. (1 nitla, tlanitlaa) tlanitoa, nino/ huel/ nitla : perder algo enel juego. pre: oninotlanito. vel. onitlatlanito. (2) tlanitoa, nitla : perder algo en juego. (1) tlanitoa +, nic : embidar en juego. prete: ixquich nictlanitoa) jugando, poner la cantidad juegos le ha ganado su contrario, para que en vn que el otro le gane enel vltimo juego otro tanto le ha ganado, quasi embidar o reembidar. (1 oppa tlanitz; + : oppa ixquich onictlanito. de dineros, que en tres o solo juego se desquite de qunto enlos otros tres o yxquich nictlanitoa) (2 Oppa quatro todo, o quatro

la espinilla dela pierna. (2 Tlanitz; to) la espinilla dela pierna. (2) enla espinilla dela pierna. (2 Tlanitzco; to) enla espinilla dela pierna. (2)

tlanitz; to : tlanitzco; + :

tlanitzco; to :

tlanitzcocoltic : esteuado de piernas. (1) tlanitzcoyoyan; + : Tlanitzcoyoyan; to) tlanitzcoyoyan; to : tlanitzcuauhyo; to) + : lo hueco entre la espinilla y la carne della. (2 lo hueco entre la espinilla y la carne della. (2) el huesso dela espinilla dela pierna. (2 Tlanitzquauhyo; el huesso dela espinilla dela pierna. (2 Tlanitzquauhyo;

tlanitzcuauhyo; to : to)

tlanitzcuauhyotl : canilla dela pierna, o la espinilla della. (2 Tlanitzquauhyotl) cailla dela pierna. (1 tlanitzquauhyotl) tlanitzontli : el vello, o pelos dela espinilla dela pierna. (2)

tlanitzpoztecqui : el q[ue] tiene q[ue]brada la espinilla. (2 Tlanitzpuztecqui) coxo de espinilla quebrada. (1 tlanitzpuztecqui) tlanitzpoztequi, nino : quebrarse la espinilla de la pierna. pre: oninotlanitzpuztec. (2 Tlanitzpuztequi, nino) quebrarse la pierna por el espinilla. (1 nino, tlanitzpuztequi) tlanitzpoztequi, nite : quebrar la espinilla a otro prete: onitetlanitzpuztec. (2 Tlanitzpuztequi, nite) tlanitztia, nino : oninotlanitzti. (2) tlanitztli : dela pierna. (1) alabarse, o jactarse de algo falsamente. pre: alabarse con jactancia y presumpcion. (1) cailla dela pierna. (1) espinilla

espinilla dela pierna. (2)

tlanixcan : lugar d[n]de algo es guardado d[e] otros (2)

tlanixcuactli : la delantera de los dientes, o lahaz dellos. (2 Tlanixquactli) dientes de lanteros. (1 tlanixquactli) tlanixcuatl : idem. (Tlanixquactli: la delantera de los dientes, o lahaz dellos.) (2 Tlanixquatl) tlanixhua, ni : los dientes. (1) nacerme los di[n]tes. p: onitlanixuac. (2 Tlanixua, ni) nacer

tlannanatza, nino : oninotlannanatz. (2) tlannanatzaliztli :

cruxir los dientes de enojo, o dar tenazadas conellos. pre: cruxir o apretar los dientes de enojo. (1) cruximiento de dientes assi. (2)

tlannanatzcaliztli : idem. (Tlannanatzaliztli: cruximiento de dientes assi.) (2) ruydo de dientes rechinando. (1) tlannanatztza, nino tlanochilia, nite : tlanocuilin : muelas. (1) : ruydo hazer con los dientes. (1 nino, tl[n]nanatztza) ser alcahuete. p: onitetlanochili (2) alcahuetear. (1)

neguijon, o gusano de dientes. (2)

gusano delos dientes o

tlanohuiantoctli : tlanolhuia, nite tlanoloani : tlanololiztli : encoruadura. (1) :

baldonado, o [n]xabonado d[e] otro (2 Tlanouiantoctli) doblegar algo a otro. (1)

doblegador. (1) el acto de doblegar, o [n]tortar algo (2) doblegadura assi. (1) encoruado.

tlanololli : doblegadacosa. (1) cosa doblegada o entortada. (2) (1) arco de cuba o de cosa semejante. (1) tlanomitl : marfil. (2) marfil. (1)

tlanoncuacaquixtiliztli : tlanonochilia, nite : hechizar. (1)

distinction tal. (1 tlanonquacaquixtiliztli)

hechizar a otro. preterito: onitetlanonochili. (2)

tlanonochilicailpiya, nite : ligar a otro con hechizos. pre: onitetlanonochilicailpi. (2 Tlanonochilicailpia, nite) ligar con hechizos. (1 nite, tlanonochilicaylpia) tlanonohuian toctli : afrentado desta manera y baldonado. (1 tlanonouian toctli) especie de cosas. (1 tlanononqua quixtiliztli) partimiento. (1 tlanononqua tlaliliztli) el que aparta y diuide algo, y pone cada cosa porsi. = tlanononcuatlaliani (2 tlanononquacaquixtiani)

tlanononcua quixtiliztli : tlanononcua tlaliliztli : tlanononcuacaquixtiani : (2 Tlanononquacaquixtiani) tlanononcuacaquixtiani = :

tlanononcuacaquixtiliztli : el acto deponer y apartar, o diuidir cada cosa porsi. (2 Tlanononquacaquixtiliztli) tlanononcuacaquixtiliztli = : = tlanononcuatlaliliztli (2 tlanononquacaquixtiliztli) = tlanononcuacatlaliliztli (2 tlanononquacaquixtiliztli) tlanononcuacaquixtilli : distinguida cosa. (1 tlanononquacaquixtilli) puestas aparte y diuididas cada vna porsi, o cosas distintas. (2 Tlanononquacaquixtilli) cosas

tlanononcuacaquixtilli = : = tlanononcuatlalilli (2 tlanononquacaquixtilli) tlanononcuacatlalilli (2 tlanon[n]quacaquixtilli) tlanononcuacatlaliani : lo mesmo es que tlanon[n]quaquixtiani. (2 Tlanon[n]quacatlaliani) tlanononcuacatlaliliztli : Tlanononquacatlaliliztli) lo mesmo es que tlanononquacaquixtiliztli. (2

tlanononcuacatlalilli : lo mesmo es que tlanon[n]quacaquixtilli. (2 Tlanononquacatlalilli) tlanononcuaquixtiani = : = tlanononcuacatlaliani (2 tlanon[n]quaquixtiani)

tlanononcuaquixtiliztica : tlanononcuaquixtiliztli :

distinctamente. (1 tlanononquaquixtiliztica) distinction tal. (1 tlanononquaquixtiliztli)

tlanononcuaquixtilli : distinguida cosa. (1 tlanononquaquixtilli) tlanononcuatlaliani : Tlanononquatlaliani) lo mesmo es que tlanononquacaquixtiani. (2 distinctamente. (1 tlanononquatlaliliztica)

tlanononcuatlaliliztica :

tlanononcuatlaliliztli : diuision tal. (1 tlanononquatlaliliztli) distinction tal. (1 tlanononquatlaliliztli) lo mesmo es que tlanononquacaquixtiliztli. (2 Tlanononquatlaliliztli) tlanononcuatlalilli : diuidida cosa. (1 tlanononquatlalilli) distinguida cosa. (1 tlanononquatlalilli) lo mesmo es que tlanononquacaquixtilli. (2 Tlanononquatlalilli) tlanonotzalictli : tlanonotzaliztli : relacion, o informaci[n] de algo (2) ynformacion. (1) cuento que se cuenta a otros. (1)

tlanonotzalli : amonestado. (1) castigado desta manera. (1) corregido assi. (1) diciplinado o doctrinado. (1) doctrinado, corregido, castigado o reprehendido de otros. (2) tlanonotzani : relator. (1) descobridor tal. (1) relator que relata, o cuenta algunas cosas que acontecieron, o el que descubre algun secreto. (2)

tlanonotztli : doctrinado. (1) emmendado. (1) corregido assi. (1) ynformado. (1) ynduzido assi. (1) informada persona, o aquiense dio parte de algun negocio, o de algun secreto. (2) tlanontililli : emmudecido. (1) emmudecido, o alque hizieron callar y le ataparon la boca con algunas razones (2) tlanoqui : derramador tal. (1) el que derrama, o vierte alguna cosa liquida. (2) idem. (Tlanoqui: el que derrama, o vierte

tlanoquiani : derramador tal. (1) alguna cosa liquida.) (2) tlanoquilia, nino : tlanoquilia, nite : purga. (1) tlanoquililli : tlanoquiliztli :

purgarse. pr: oninotlanoquili. (2) purgar a otro. preter: onitetlanoquili. (2)

purgar con

purgado. (1) derramamiento assi. (1) el acto de purgarse alguno. (2) llouer

tlanoquilo + : llouer mucho. (1 yuhquin xicaltica tlanoquilo) reziamente. (2 Iuhquin xicaltica tlanoquilo) tlanoquiloni : tlanoquiloni purga para purgar. (1) purga. (2)

+ : pildora. (1 an motoloa tlanoquiloni) ruibaruo, o rayz para purgar, (2) ruibarbo o rayz

tlanoquiloni tlanelhuatl : para purgar. (1)

tlanoquiloyan : lugar donde derraman, o vierten alguna cose liquida. (2) derramadero, donde derraman agua o cosa liquida. (1) tlanoquitia, nite : onitetlanoquiti. (2) tlanotztli : hazer derramar a otro alguna cosa liquida. pre: derramar hazer a otro algo desta manera. (1) citado. (1)

llamado, o citado. (2)

tlanquechia, nite : onitetlanquechi. (2) bocado. (1) tlanqui : cosa. (1) tlanqui

morder o dar dentellada sfin sacar bocado. pre: adentellar o morder sin sacar bocado. (1) morder no sacando cosa acabada. (2) perecido. (1) concluida

acabada cosa assi. (1) + :

ynfinito en numero. (1 amo tlanqui) siluar la culebra. (1) : siluar o chiflar. (1) siluo. (1) siluar. (1) chiflar o siluar. (1)

tlanquiquici : tlanquiquici, ni

tlanquiquiciliztli : tlanquiquicini :

siluador assi. (1) siluo. (2) siluo. (1)

tlanquiquixiliztli : tlanquiquizcuica :

siluar la culebra. (1)

tlanquiquizcuica, ni : cantar siluando. prete: onitlanquiquizcuicac. (2) cantando. (1) tlanquiquizcuicani : tlanquiquizcuicatl : tlanquiquiztli : el que canta siluando. (2) canto desta manera. (2) siluo. (1)

siluar

siluo. (2)

tlanquiza, ni : nacer me los dientes. prete: onitl[n]quiz. (2 Tlanquia, ni) nacer los dientes. (1 ni, tlanquia) tlantataca, nino : los dientes. (1) escaruar los dientes. pret: oninotlantatacac. (2) escaruar

tlanteci, nino : cruxir los dientes. prete: oninotl[n]tez. (2) cruxir o apretar los dientes de enojo. (1) ruydo hazer con los dientes. (1 nino, tl[n]teci) tlantepehua, nite : Tlantepeua, nite) quebrar los dientes a otro. pr: onitetlantepeuh. (2

tlantepehui, ni : caerseme los dientes. pre: onitlantepeuh. (2 Tlantepeui, ni) tlantepeuhqui : desdentado. (2) desdentado. (1)

tlantepozoitzoctic : tlantequi, nic : tlantia, nic : ala sierra. (1)

hombre de largos dientes. (2 Tlantepuzuitzoctic)

cortar o tranar algo con los dientes. pre: onictlantec. (2) hazer dientes ala sierra. preteri: onictlanti. (2) hazer dientes

tlantiuh : yr se acabando o consumiendo algo. pre: otlantia. (2) tlantiuh, ni : menguar. (1) tlantiuh + : el estado, o termino enque anda y esta el pleyto. (2 Oncan tlantiuh in neteilhuiliztli) estado dela causa. (1 oncan tlantiuh) tlantli : diente. (2) diente. (1) helgadura de dientes. (2) helgadura de dientes. (1)

tlantzatzayancayotl : tlantzayanqui :

helgado de dientes. (2)

helgado. (1)

tlantzitzicuatia, nite : aserrar los dientes a otro. pre: onitetlantzitziquati. (2 Tlantzitziquatia, nite) asserrar los dientes a otro. (1 nite, tlantzitziquatia) tlantzitzicuatic : el que tiene aserrados los dientes. (2 Tlantzitziquatic) asserrado de dientes. (1 tlantzitziquatic) tlantzitzicuatilia, nino : asserrarse los dientes. (1 nino, tlantzitziquatilia)

tlantzitzilitza, nino : dar tenazadas o cruxir los di[n]tes de frio. &c. pre: oninotlantzitzilitz. (2) temblar o cruxir los dientes. (1) dar tenazadas de frio. (1) cruxir los dientes de frio. (1)

tlantzitziquiloa, nic : hazer dientes ala sierra de hierro. pre: onictlantzitziquilo. (2) hazer dientes ala sierra. (1) tlantzitziquiloa, nino : aserrarse los dientes. pr: oninotlantzitziquilo. (2) tlantzitziquiloa, nite : aserrar los dientes a otro. pre: onitetlantzitziquilo. (2) asserrar los dientes a otro. (1) tlantzitziquiltic : aserrado de dientes, o sierra de hierro que tiene dientes. &c. (2) asserrado de dientes. (1) tlanuixcaltic : manta rala, no tupida. (2) : risar los cauallos. (1)

tlanxolochalhuia, nite

tlanxolochoa, ni : regaar, mostrando los dientes como haze el perro. preterito: onitlanxolocho. (2) regaar. (1) tlaoccan coyonilli : tlaoccan quixtilli : cosa horadada en dos partes (2) partido en dos partes. (1)

tlaoccan xapotlalli : idem. (Tlaoccan coyonilli: cosa horadada en dos partes) (2) horadado en dos partes. (1) tlaoccancoyonilli : tlaocolchihua, nic : Tlaocolchiua, nic) tlaocolcuicatl : tlaocole : horadado en dos partes. (1) hazer algo con tristeza. pret: onictlaocolchiuh. (2 motete lastimero. (1)

canto triste y lastimero. (2)

piadoso. (1) entristecerse y afligerse mucho. pret: [n]tristecer y angustiar mucho a otro. pre: angustiar a otro assi. (1)

tlaocolellelaxitia, nino : oninotlaocolellelaxiti. (2) tlaocolellelaxitia, nite : onitetlaocolellelaxiti. (2)

tlaocolellelaxitilli : angustiado desta manera. (1) tlaocolia, nino : vsar de misericordia contigo mismo. pre: oninotlaocoli. (2) hazer misericordia asi mismo. p: oninotlaoculi. (2 Tlaoculia, nino) tlaocolia, nite : hazer misericordia a otro. pret: onitetlaoculi. (2 Tlaoculia, nite) hazer misericordia a otro. pret: onitetlaocoli. (2) socorrer. (1 nite, tlaoculia) soltar deuda. (1 nite, tlaoculia) misericordia auer. (1) dispensar o dar licencia. (1) hazer misericordia. (1) mercedes hazer. (1) limosna hazer. (1) tlaocolitta, nite : tener compassionde alguno. p: onitetlaocolittac. (2) misericordia auer. (1) tlaocollitta, nite tlaocollotl : tlaocolnantli : tlaocolti, nite : duelo o compassion tener de alguno. (1)

piedad clemencia o misericordia. (1) madre de tristeza y aflicion. (2) : ser digno de llorar. (1)

tlaocoltia, nech : misericordia auer. (1) ponerme otro compassion, o tener compassion de alguno. p: onechtlaocolti. (2) manzilla auer. (1) tlaocoltia, nite : enstristecer a otro, o poner compasion a otro. pre: onitetlaoculti. (2 Tlaocultia, nite) dar ocasion a otro, paraque se c[m]padezca de mi. prete: onitetlaocolti. (2) entristecer a otro. (1) tlaocoltia, nitla : rogando assi impetrar. (1 nitla, tlaocultia) tlaocoltia + : dolerse de alguno. (1 nech, tlaocoltia) (1 nech, tlaocoltia) tlaocotzohualtilli : empegado assi. (1 tlaocotzoaltilli) compadecerse de alguno.

tlaocotzohuilli : empegado assi. (1 tlaocotzouilli) tlaocotzozaloliztli : el acto de pegar algo c[n] pez o con resina. (2 Tlaocotzoaloliztli) pega o pegadura de pez. (1 tlaocotzoaloliztli) tlaocoxca : tristemente. (2) tlaocoya, ni : estar. (1) tlaocoya tlaocoya estar triste. pre: onitlaocox. (2) entristecerse. (1) triste

+ : manzilla auer. (1 teca ni, tlaocoya) +, ni : dolerse de alguno. (1 teca nitlaocoya) tristeza. (1) tristeza. (2)

tlaocoyaliztli :

tlaocoyaliztli + : manzilla por misericordia. (1 teca tlaocoyaliztli) dolor tal. (1 teca tlaocoyaliztli) compassion. (1 tetechpa tlaocoyaliztli) compassion, o tristeza quese tiene de alguno. (2 Teca tlaocoyaliztli) tlaocoyani : triste. (1) triste. (2)

tlaoctaca yotiloni :

peso para balana. (1) vara para medir algo, o dechado de

tlaoctacaanoni : medida como de vara. (1) donde sacan labor, o muestra. &c. (2)

tlaoctacaantli : ymagen sacada assi. (1) cosa de que se saca otra, assi como vna imagen dela qualsacan y pintan otra, o alguna yglesia, dela qual se toma la traa para hazer otra como ella. &c. (2) tlaoctacatiloni : peso o balana. (2) tlaocuxqui : triste. (1) triste. (2)

tlaocuxtinemi, ni : tlaocuya, ni :

andar triste. pre: onitlaocuxtinen. (2)

tener tristeza, o estar triste. preteri: onitlaocux. (2)

tlaocuya + : entristece de mi mal. preterito: noca otlaocux. (2 Noca tlaocuya) tlaocuya +, ni : duelo o compassion tener de alguno. (1 teca nitlaocuya) compassion tener de alguno. (1 teca nitlaocuya) compassion tener de alguno. (1 tetetechpa nitlaocuya) tlaocuyaliztica : con tristeza. (2)

tlaocuyaliztli :

tristeza. (2) compassion que de

tlaocuyaliztli + : duelo assi. (1 teca tlaocuyaliztli) otros se tiene. (2 Tetechpa tlaocuyaliztli) tlaocuyani : triste. (2)

tlaohuica icuiloliztli : cifra de escriptura. (2 Tlaouica ycuiloliztli) cifra. (1 tlaouica ycuiloliztli) tlaohuica icuilolli : tlaohuicaicuilolli : cosa cifrada assi. (2 Tlaouica ycuilolli) cifrado. (1 tlaouicaicuilolli)

tlaohuican aquiliztli : riesgo. (1 tlaouican aquiliztli) tlaohuicanaquiliztli : riesgo, o peligro. (2 Tlaouicanaquiliztli) tlaohuitililli : enconada llaga. (1 tlaouitililli) cosa empeorada, puesta endificultad y peligro. (2 Tlaouitililli) empeorado. (1 tlaouitililli) tlaoittililli : tlaoittitili : tlaoittitilli el que es guiado yle muestran el camino que ade seguir. (2) encaminado. (1) = : = tlaomachtilli (2 tlaoittitilli)

tlaolcentlaliloyan :

alhondiga. (1)

tlaolchayahua, ni : echar suertes con mayz el hechizero, o el agorero, o esparzir, derramar, o sembrar trigo. pre: onitlaolchayauh. (2 Tlaolchayaua, ni) sortear, echar suertes con cordeles o mayz. (1 ni, tlaolchayaua) tlaolchayahualiztli : sorteamiento assi. (1 tlaolchayaualiztli) suertes de esta manera. (2 Tlaolchayaualiztli) tlaolcuitiuh, ni tlaoliniani : : yr por trigo o mayz. (1) el que menea algo. (2) el acto de echar

meneador. (1)

tlaolinilia, nino : mouer la criatura, por algun defastre, y no de voluntad. pre: oninotlaolinili. (2) abortar por algun desastre y sin voluntad. (1) mal parir, s: sin voluntad. (1) tlaolinilia, nite : hazer mouer la criatura ala que esta preada. pre: onitetlaolinili. (2) tlaoliniliztli : mouedura delo mouible. (1) menear, o mouer algo. (2) tlaolinilli : tlaoliniqui : tlaolli : tlaolli meneado. (1) meneador. (1) meneamiento de algo, o el acto de

cosa meneada, o mouida. (2) meneador de algo. (2) mayz desgranado, curado y seco. (2)

mayz desgranado. (1) + :

maiz negro. (1 yauh tlaolli yauitl)

tlaoloctli :

vino de trigo o mayz. (1) deuanado ouillo. (1)

tlaololli : arrebaada cosa assi. (1) tlaololo : arrebaador tal. (1) :

tlaololoa nitzatzi, ni tlaololoani :

llorar mucho el nio con coraje. (1)

cogedor tal. (1)

tlaololoanitzatzi, ni : llorar mucho el nio. pre: onitlaololoanitzatzic. (2) tlaolololiztli : ayuntamiento tal. (1) arrebaadura assi. (1) arrebaar, ayuntar, o amontonar algo. (2) el acto de

tlaolololli : embuelto assi. (1) arropado assi. (1) ayuntada cosa. (1) c[u]bierto. (1) abrigado assi. (1) cogidas cosas desta manera. (1) cosa arrebaada assi, o el que es vestido y abrigado de otro con ropa. (2) tlaolololoni : tlaolololtin : tlaoltecini : rueca para hilar. (1) gente acaudillada y ayuntada. (2) molinero q[ue] lo cura. (1) afrechos, o saluados. (2) saluados. (1)

tlaoltetzetzeliuhcayotl : tlaoltextzetzeliuhcayotl : tlaoltezqui + :

molinero q[ue] lo cura. (1 castillan tlaoltezqui) idem. (Tlaoltetzetzeliuhcayotl: afrechos, o

tlaoltzetzeliuhcayotl : saluados. (1) saluados.) (2)

tlaoltzincacahuayotl : el pico, o picos delos granos de mayz. (2 Tlaoltzincacauayotl) tlaolxincayotl : hollejos, o saluados de mayz. (2)

tlaolxonehuatl : pico del grano de maiz. (1 tlaolxoneuatl) hollejos, o cosa semejante, del coraon dela maorca de mayz. (2 Tlaolxoneuatl) tlaolzaca, ni : tlaolzacatiuh, ni acarrear mayz. pr: onitlaolacac. (2 Tlaolaca, ni) : yr por trigo o mayz. (1 ni, tlaolacatiuh) (Tlaolaca, ni: acarrear mayz. pr:

tlaolzazaca, ni : idem. pret: onitlaolaacac. onitlaolacac.) (2 Tlaolaaca, ni) tlaomachtilli : tlaomctectli tlaomeliani : encaminado. (1)

lo mesmo es que tlaoittitilli. (2)

= : =

tlaometentli (2 tlaomctectli)

doblador de hilo. (1)

tlaomeliliztli : (2) tlaomeliliztli tlaomelilli : tlaomeliqui : tlaometectli :

dobladura o dob[l]ez assi. (1) = : =

el acto de doblar hilo, o cordel.

tlaometemaliztli (2 tlaomeliliztli) cosa doblada assi. (2)

doblado hilo. (1)

doblador de hilo. (1) doblado hilo. (1) idem. (Tlaomelilli: cosa doblada assi.) (2) lo mesmo es que

tlaometemaliztli : tlaomeliliztli. (2) tlaometemani : tlaometentli :

dobladura o dob[l]ez assi. (1)

doblador de hilo. (1) doblado hilo. (1) lo mesmo es que tlaomctectli. (2) idem. (Tlaometentli: lo

tlaometequiliztli : dobladura o dob[l]ez assi. (1) mesmo es que tlaomctectli.) (2) tlaomilhuiti : tlaomilhuitl : lunes dia segundo dela semana. (1)

lunes, dia segundo dela semana. (2 Tlaomilhuit[l]) el que tiene algun huesso desencasado, o desgouernado. (2) = : = tlaomiopetonilli (2 tlaomiochitonilli)

tlaomiochitonilli : tlaomiochitonilli

tlaomiopetonilli : lo mesmo es que tlaomiochitonilli. (2) idem. (Tlaomiochitonilli: el que tiene algun huesso desencasado, o desgouernado.) (2) tlaomioquelonilli : idem. (Tlaomiopetonilli: idem. tiene algun huesso desencasado, o desgouernado.)) (2) tlaomioquixtiliztli : tlaomioquixtilli : tlaomiotepeuhtli : tlaomiotlaxtli : desossada.)) (2) idem. desossadura. (1) cosa desossada. (2) idem. (Tlaomioquixtilli: cosa desossada.) (2) (Tlaomioquixtilli: cosa (Tlaomiochitonilli: el que

(Tlaomiotepeuhtli: idem.

tlaomipetonilli : desgouernado assi. (1) tlaomiyochitonilli : tlaomiyopetonilli : tlaomiyoqueyonilli : tlaomiyoquixti : desgouernado assi. (1) desgouernado assi. (1) desgouernado assi. (1)

desossador. (1) desossador. (1) desossado. (1)

tlaomiyoquixtiani : tlaomiyoquixtilli :

tlaomiyoquixtiqui : tlaomiyotepehuani : tlaomiyotepeuhqui : tlaomiyotepeuhtli :

desossador. (1) desossador. (1 tlaomiyotepeuani) desossador. (1) desossado. (1)

tlaomiyotlaxtli : desossado. (1) tlaomiyotlazani : desossador. (1 tlaomiyotlaani) tlaomiyotlazqui : desossador. (1) tlaompohualcayotia : tlaoncaquixtilli : quarenteno, o quarenta enorden. (2 Tlaompoalcayotia) duplicada carta. (1) el segundo delos que estan

tlaoncayotitica : el segundo delos tales. (1) assentados por su orden. (2) tlaoncayotiticac : tlaonoc : (2)

el segundo delos tales. (1)

estar aparejado y apunto todo lo que es menester para el combite. &c

tlaonoc + : lugar en que esta alguna cosa. (1 onc[n] tlaonoc) deudor. (1 ytech tlaonoc) deuer algo. (1 notech tlaonoc) deudor. (2 Itech tlaonoc) lo mesmo es que oncan tlacaca. (2 Oncan tlaonoc) tlaontlamantililli : duplicada carta. (1) aman yzquierda. (1) amanizquierda,

tlaopochcopa : haziala mano yzquierda. (1) o hazia la mano yzquierda. (2 Tlaopuchcopa)

tlaopochcopacatqui quiyahuatentli : portillo o puerta falsa de casa. (1 tlaopochcopacatqui quiauatentli) tlaopochiuhtli : tlaopochuiani : tlaopochuilli : tlaopochuiqui : aizquierdas hecho. (1) hazedor tal. (1) aizquierdas hecho. (1) hazedor tal. (1) reatadura de cosa atada

tlaoppa ilpiliztli : reatadura. (1 tlaoppa ylpiliztli) dos vezes. (2 Tlaoppa ylpiliztli) tlaoppa ilpilli : cosa reatada. (2 Tlaoppa ylpilli) tlaoppa ilpiloni : Tlaoppa ylpiloni) reatador. (1 tlaoppa ylpiloni)

cuerda para reatar algo. (2

tlaoppa ilpiqui : reatador assi. (2 Tlaoppa ylpiqui)

tlaoppa ilpiyani : tlaoppahuilo :

el q[ue] ata alg[n]a cosa dos vezes. (2 Tlaoppa ilpiani)

labrar y deseruar el mayz la segunda vez. (2 Tlaoppauilo)

tlaoque : ea, aduerbio para incitar. (1) ea ea, aello, vel. sus aello. aduer. para animar y solicitar alguna obra que se hade hazer. (2) tlaoquichuia, ni : paciencia tener. (1)

tlaoquichuiani : sufrido. (1) paciente. (1) persona de buen animo y varonil, para sufrir conpaciencia y suportacion los trabajos. (2) tlaoquichuiliztica : (2) tlaoquichuiliztli : desta manera. (2) tlaoquichuilli : pacientemente. (1) sufrimiento. (1) pacientemente assi, o con sufrimiento. paciencia. (1) el acto de sufrir algo

cosa sufrida en paciencia assi. (2) segador de heno,

tlaotlapalhuazoiani : segador de heno. (1 tlaotlapalhuazuiani) o de cosa semejante, con hoz. (2 Tlaotlapalhuazuiani) tlaotlaxtli : tlaotztiliztli : tlaotztilli : tlaoxitl : tlaoxqui : desencaminado assi. (1) empreamiento. (1) empreada. (1)

vngido. (1) desgranador tal. (1) desgranada cosa assi. (1) mayz desgranado, o

tlaoxtli : descaxcadas pias. (1) cosa semejante. (2)

tlaoyaliztli : desgranamiento assi. (1) decosa semejante. (2) tlaoyalli : desgranada cosa assi. (1)

el acto de desgranar maorcas de mayz o

mayz desgranado, o cosa semejante. (2) lugar donde desgranan maorcas de

tlaoyaloyan : era adonde desgranan mayz. (1) mayz, o de cacao. &c. (2) tlaoyani : desgranador tal. (1)

tlaozalli : vngido o embixado con alguna resina de arboles. &c. (2 Tlaoalli) tlapac atl : tlapaca, ni : lauazas. (1) lauar. (1) el que laua algo. (2)

tlapacani : lauador. (1)

tlapacatl : lauazas, o lauaduras. (2) tlapaccaihi yohuiliztica : pacientemente. (1 tlapaccayhi youiliztica)

tlapaccaihiohuiani : Tlapaccaihiouiani)

sufrido, o el que tiene paciencia enlas aduersidades. (2 pacientemente. (2 Tlapaccaihiouiliztica)

tlapaccaihiohuiliztica :

tlapaccaihiohuiliztli : paciencia y sufrimiento. (2 Tlapaccaihiouiliztli) tlapaccaihiyohuia, ani : tlapaccaihiyohuia, ni : tlapaccaihiyohuiani : tlapaccaihiyouiani) ympaciente ser. (1 ani, tlapaccaihiyouia) paciencia tener. (1 ni, tlapaccayhiyouia) paciente. (1 paciencia. (1

sufrido. (1 tlapaccaihiyouiani)

tlapaccaihiyohuiliztli : tlapaccaihiyouiliztli) tlapachichinaliztli :

sufrimiento. (1 tlapaccaihiyouiliztli)

chupamiento assi. (1)

el acto de chupar algo. (2)

tlapachichinani : chupador. (1) tlapachichinqui : chupador. (1) tlapachichintli : chupada cosa. (1) cosa chupada, o embeuida. (2)

tlapachihuazmatlahuia, nitla : caar algo con red q[ue] se cierra y toma dentro la casa. pre: onitlatlapachiuazmatlaui. (2 Tlapachiuazmatlauia, nitla) caar con red que se cierra. (1 nitla, tlapachiuazmatlauia) tlapachihuazoia, nitla tlapachiuazuia) : caar con red que se cierra. (1 nitla,

tlapachilhuia, nic : cubrir algo aotro. (1) tlapachilhuia, nic/ huel/ nite : encubrir, o esconder algo a otro. preterito: onictlapachilhui. vel. o nictetlapachilhui. (2) tlapachilhuia, nite : apezgar o ymprenssar algo a otro. (1) tlapachiuhcayo cahuallo : paramentado cauallo. (1 tlapachiuhcayo cauallo) cauallo emmantado. (2 Tlapachiuhcayo cauallo) tlapachiuhcayot + : manteles. (1 mesa tlapachiuhcayot) velo o toca de muger. (1) cobertura de algo, o velo ytoca

tlapachiuhcayotl : de muger. (2)

tlapachiuhcayotl + : paramentos de cauallo. (1 cauallo tlapachiuhcayotl) mnta de cama. (1 cama tlapachiuhcayotl) cobertor de mesa, o los manteles. (2 Mesa tlapachiuhcayotl) cubierta o manta de cauallo. (2 Cauallo tlapachiuhcayotl) tlapachiuhcayotontli + : manteles pequeos. (1 mesa tlapachiuhcayot[n]tli)

tlapacho : echada aue desta manera. (1) gallina q[ue] esta sobre los hueuos, o la q[ue] cria pollos, o el que rige y gouierna. (2) tlapacho totolin : clueca gallina. (1)

tlapachoa : echarse las aues sobre los hueuos. (1)

tlapachoa, ni : p[re]sidir, regir y gouernar a otros, o estar la gall[n]a sobre los hueuos. p: onitlapacho. (2) tlapachoa, nino : encubrirse. (1) cubrirse con algo, o caer sobre mi alguna pared o cueua, y tomarme debaxo. pre: oninotlapacho. (2) tlapachoa, nite : cubrir a otro. preterito: onitetlapacho. (2) tlapachoa, nitla : cubrir algo, o techar casa. pret: onitlatlapacho. (2) atapar cubriendo alguna cosa. (1) encubrir algo, generalmente. (1) cubrir algo. (1) cobijar algo. (1) techar casa. (1) tlapachoa +, ni : arrimar algo a otra cosa. (1 tetech nitlapachoa) arrimar algo a otro. pre: tetech onitlapacho. (2 Tetech nitlapachoa) tlapachoa +, nitla : boueda hazer. (1 tetica nitlatlapachoa) [n]cubrir culpa de otro. metapho. (2 Petlatitlan icpaltitlan nitlatlapachoa) hazer o edificar de boueda. pre: tetica onitlatlapacho. (2 Tetica nitlatlapachoa) tlapachoa in totolin : echarse la gallina sobre los hueuos. (1 tlapachoa yn totolin) tlapachoani : tlapachoani + : apretador. (1) gouernador d[e] su hazi[n]da y familia. (2)

arrimador tal. (1 tetech tlapachoani)

tlapachohuaztli : red que cae sobre los paxaros y los toma debaxo como trampa. (1 tlapachouaztli) red que caa paxaros, tomando los de baxo. (2 Tlapachouaztli) tlapacholiztli : apretamiento. (1) espessura tal. (1) juridicion. (1) gouernacion tal, o apezgamiento y apretamiento de algo. (2) tlapacholli : apretada cosa assi. (1) espessa cosa assi. (1) deshinchada bota. (1) higos enserados. (1) subdito, regido y gouernado, o cosa apezgada y apretada. (2) tlapacholli + : arrimada cosa assi. (1 tetech tlapacholli) allegada cosa assi. (1 notech tlapacholli) cosa arrimada a alguno. (2 Tetech tlapacholli) el que fue castigado o corregido. (2 Atl cecec itech tlapacholli) tlapacholoni : prensa para apretar. (1) husillo de lagar. (1) lagar, o prensa para emprensar o apretar algo. (2) tlapacholoni tlapacholtin : + : torno para prensar. (1 torno tlapacholoni) subditos, subjetos, regidos y gouernados. (2) gallina husillo de

tlapachoqui : clueca gallina. (1) echada aue desta manera. (1) clueca, q[ue] esta sobre los hueuos, o el que rige y gouierna. (2)

tlapaconi : batan. (1) xabon. (1) lauadero lebrillo. (1) azeite dela higuerilla. (1) batan, lebrillo para lauar algo, xabon estropajo o fregadero de vaxilla. (2) tlapacoyan : tlapactectli : lauadero, lugar donde lauan. (1) lugar donde lauan. (2) enxabonado assi. (1)

afrentado desta manera y baldonado. (1) enxabonaminto tal. (1)

tlapactequiliztli : tlapactia + :

dar pena, enojo y aflicion a otro. (1 amo, ni tlapactia)

tlapactli : batanado. (1) mendrugo. (1) cosa lauada o batanada. (2) tlapactli + :

lauada cosa. (1)

colados paos. (1)

lana suzia. (1 ayamo tlapactli ychcatomitl)

tlapaczotlahualli : afrentado desta manera y baldonado. (1 tlapacotlaualli) baldonado, enxabonado y maltratado de palabra. (2 Tlapacotlaualli) tlapaczotlauhtli : enxabonado assi. (1 tlapacotlauhtli) idem. (Tlapacotlaualli: baldonado, enxabonado y maltratado de palabra.) (2 Tlapacotlauhtli) tlapahitilli : tlapahuaxoni : tlapauaxoni) tlapahuaxtli : tlapauaxtli) empnoado. (1 tlapahytilli) olla o cosa semejante para cozer algo. (2 Tlapauaxoni) cosa cozida en olla. (2 Tlapauaxtli) guisada cosa. (1 olla. (1

tlapahuaztli : idem. (Tlapauaxtli: cosa cozida en olla.) (2 Tlapauaztli) cozida cosa. (1 tlapauaztli) tlapahuilia, nic : tlapahuilia, nite : ceuar aues para caarlas. (1 nic, tlapauilia) echar oponer ceuo. (1 nite, tlapauilia)

tlapahuilmaniliztli : el acto de poner ceuo, para caar algo. (2 Tlapauilmaniliztli) ceuo tal. (1 tlapauilmaniliztli) tlapaitilli : tlapal vino : tlapalanaltia : emponoado o muerto conla ponoa que le dieron. (2) vino tinto. (2) vino tinto. (1)

el que tiene podrido el miembro genital. (2) enfermedad aisi. (2) podrecimiento tal. (1)

tlapalanaltiliztli :

tlapalaquia, nitla : poner los colores en lo que se pinta. pr: onitlatlapalaqui. (2) color poner el pintor. (1) poner colores alo que se pinta. (1) pintar. (1) tlapalehuia : tlapalehuiani : cosa que da fauor y ayuda. pre: otlapaleui. (2 Tlapaleuia) el que da fauor y ayuda. (2 Tlapaleuiani) con fauor y ayuda. (2 Tlapaleuiliztica) ayuda y fauor. (2 Tlapaleuiliztli) socorrido. (1

tlapalehuiliztica : tlapalehuiliztli :

tlapalehuilli : ayudado y fauorecido de otros. (2 Tlapaleuilli) tlapaleuilli) ayudado assi. (1 tlapaleuilli) tlapalehuiqui : ayudador y fauorecedor. (2 Tlapaleuiqui)

tlapalhuatzalli : color colorado y afinado, hecho en tablillas o pastillas. (2) colorado fino. (1)

tlapalhuauhtli :

bledos colorados. (2)

bledos colorados. (1)

tlapalhuia, ninote : saludar a otro. prete: oninotetlapalhui. (2) saludar a alguno. (1) tlapalhuia, nitla : poner colores en lo que se pinta. pr: onitlatlapalhui. (2) teir de colorado. (1) tlapalihui : ombre ya hecho. (1 tlapaliui) gaan que ara. (1 tlapaliui) mancebo crecido y casadero, o gaan que labra y ara la tierra. (2 Tlapaliui) marido. (1 tlapaliui) villano no escudero o cauallero. (1 tlahpaliui) mancebo crecido. (1 tlapaliui) tlapaliuhca : rezia o fuerte y varonilmente. (2) fuertemente. (1)

tlapaliuhcahuia, nite : fuera hazer a muger. (1 nite, tlapaliuhcauia) tlapaliuhcahuia, nitla : adquirir con trabajo lo necessario ala vida. p: onitlatlapaliuhcaui. (2 Tlapaliuhcauia, nitla) adquirir con trabajo lo necessario ala vida. (1 nitla, tlapaliuhcauia) tlapaliuhcati, ni : casarse el varon. (1) nouio rezien casado. (1 casamiento tintura.

tlapaliuhcati + : nouio. (2 Yancuican tlapaliuhcati) yancuican tlapaliuhcati) tlapaliuhcatiliztli : de varones. (1) tlapaliztli : (1) tlapallatextli :

hedad delos que son ya hombres casaderos. (2) teidura tal. (1)

el acto de teir alguna ropa. (2) colores molidos para pintar. (2)

molidas colores. (1) sangre de

tlapalli : color. (1) color para pintar, o cosa teida. (2) parentesco. (1) teido assi. (1) grana color afinado. (1)

tlapalli + : edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1 tlilli tlapalli nictlalia.) auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl, tlapalli nictlalia) color bermejo o colorado. (1 chichiltic tlapalli) sangre generofa. (2 Eztli tlapalli) aconsejar y auisar a otro, delo que le conuiene. (1 yuitl tlapalli tiatl nictlalia) colores diuertos y diferentes vnos de otros. (2 Nepapan tlapalli) dar buen exemplo. pre: tlilli tlapalli onictlali. metapho. (2 Tlilli tlapalli nictlalia) dar buen exemplo. (1 tlilli tlapalli nictlalia) auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl tlapalli nicchiua) tlapalli tlilli nictlalia : onictlali. (2) dar buen exemplo. metap. prete: tlapalli tlilli

tlapalli, + : auisar a alguno y ac[n]sejarle lo quele conuiene. preterito: iuitl, tlapalli, tiatl onictlali. (2 Iuitl, tlapalli, tiatl nictlalia) tlapallieztli : nobleza de sangre y de linage. metaphora. (2)

tlapalloa : cosa teida de colores. (2) tlapallotia, nitla : idem. prete: onitlatlapalloti. colores.) (2) dar buen exemplo. (1) (Tlapalloa: cosa teida de

tlapalmetlatl :

piedra para moler colores. (2)

piedra para moler colores. (1)

tlapaloa, ni : mojar el pan enel potaje, qu[n]do comen. pre: onitlapalo. (2) comer potaje, mojando el pan enel, almodo destos naturales. prete: onitlapalo, . (2) mojar enla salsa. (1) sopear mojando enel potaje. (1) tlapaloa, nino : atreuerse o osar. prete: oninotlapalo. (2) osar. (1) atreuerse o osar. (1) tlapaloa, nite : saludar a otro. pre: onitetlapalo. (2) saludar a alguno. (1) tlapaloa, nitla : prouar muchos vinos para se hartar dellos, socolor de querer comprar vino. (1) tlapaloa, nonte : visitar yr auer. (1) tlapaloa, tito : saludarse vno a otro. (1) tlapaloa + : saludarse vno a otro. (1 nepanotl tito, tlapaloa) tlapaloa +, nite : saludar al que nos saluda. (1 nite, cuepca tlapaloa) tlapaloa +, tito : saludarse los vnos alos otros. p: nepanotl otitotlapaloq[ue]. et sic de alijs. (2 Nepanotl titotlapaloa) tlapaloctli : tlapalolizili : tlapaloliztli : vino tinto. (2) gusto. (1) el acto de mojar el p[n] enel potaje. (2)

tlapaloliztli + : resalutacion, o el retorno della. (2 Tecuepca tlapaloliztli) salutacion assi. (1 nenepan tlapaloliztli) salutacion enesta manera. (1 tecuepca tlapaloliztli) tlapaloloni : digno de ser reuerenciado y saludado. (2) tinte de tintor. (1)

tlapaloni : tinte c[n] que tien ropa. (2)

tlapalpole : ola, oyes, o bruto, afio o mal hombre. es vocatiuo para llamar a otro con denuesto y afrenta. (2 Tlapalpule) tlapalpole? : tlapalpopozo llamar a alguno con menosprecio. (1 tlapalpule?.) + : rosa flor, y mata conocida. (1 castillan tlapalpopoo) color rosado o naranjado. (2) rosado color de rosas. (1) moler

tlapalpoyactic : tlapalteci, ni : colores. (1) tlapaltecini :

moler colores para pintar. preter: onitlapaltez. (2) el que muele colores assi. (2)

moledor de colores. (1)

tlapaltehuilotl : cristal colorado. (2 Tlapalteuilotl) jacinto piedra preciosa. (1 tlapalteuilotl) christal colorado o cosa assi. (1 tlapalteuilotl) tlapalteocuitlatl : tlapalteoxihuitl : tlapalteoxihuitl = : + (2 tlapalteoxiuitl) oro finissimo. (2) rubi, piedra preciosa. (2 Tlapalteoxiuitl) = tlapaltic teoxihuitl (2 tlapalteoxiuitl) = teoxihuitl

tlapaltexiliztli : de colores. (1)

el acto d[e] moler colores pa[ra] p[n]tar. (2)

moledura

tlapaltexoni : majadero conque muelen colores o la piedra donde los muelen. (2) piedra para moler colores. (1) moledor con que se muelen. (1) tlapaltezqui : moledor de colores. (1) rezia cosa. (1) fuerte

tlapaltic : firme cosa. (1) cosa rezia y fuerte. (2) cosa. (1) robliza cosa rezia. (1)

tlapaltic + : grande de coraon. (1 yollo tlapaltic) idem. (Amo yollo chicauac: hombre de poco animo e inconstante.) (2 Amo yollo tlapaltic) hombre de poco animo. (2 Ayollo tlapaltic) ynconstante. (1 amoyollo chicauac amoyollo tlapaltic) animoso desta manera. (1 yollo tlapaltic) afeminado. (1 ayollo tlapaltic) tlapaltic teoxihuitl : lo mesmo es q[ue] tlapalteoxiuitl (2 Tlapaltic teoxiuitl) tlapaltilia, nino : esforarse, forcijar, o confortarse. pre: oninotlapaltili. (2) fortalecerse. (1) animarse o esforarse. (1) forcejar. (1) esforarse para algo. (1) tener, o estar fuerte. (1) tlapaltilia, nite : esforar a otro assi. prete: onitetlapaltili. (2) animar dar esfuero. (1) tlapaltilia, nitla : fortificar algo. p: onitlatlapaltili. (2) firmar o fortificar. (1) fornecer o fortalecer. (1) tlapaltilia tlapaltilia tlapaltiliani + : estribar. (1 tetech nino, tlapaltilia) +, nite : esforar a otro. (1 nite, uapaua nitetlapaltilia) + : sustentador del canto. (2 Tetozca tlapaltiliani) remojo aquella obra. (1) mojado. (1) remojada cosa. (1)

tlapaltililiztli : tlapaltililli :

cosa mojada. (2)

tlapaltiliztica : firmemente. (1) tlapaltiliztli : fuera reziura. (1) firmeza. (1) reziura. (1) esfuero. (1) virtud por la fortaleza o esfuero. (1 tlahpaltiliztli) fortaleza o animosidad y esfuero. (2) tlapaltiliztli + : floxedad assi. (1 ayollo tlapaltiliztli) grandeza de coraon. (1 yollo tlapaltiliztli) ynconstancia. (1 ayollo tlapaltiliztli) el acto de fuftentar el canto. (2 Tetozca tlapaltiliztli) tlapaltilizzotl : firmeza. (1 tlapaltilizotl) tlapaltitiztli : tlapaltontli : de por ay. (2) fortaleza de varon. (1) ombre pequeo. (1) flaco que no puede pelear. (1) hombrezillo

tlapalxacualoa, ni : moler colores para pintar. p: onitlapalxaqualo. (2 Tlapalxaqualoa, ni) moler colores. (1 ni, tlapalxaqualoa) tlapalxacualoani : moledor de colores. (1 tlapalxaqualoani)

tlapalxacualoliztli : moledura de colores. (1 tlapalxaqualoliztli) moler colores assi (2 Tlapalxaqualoliztli) tlapalxacualoloni : tlapamactli : tlapamictilli :

el acto d[e]

majadero conque muelen colores. (2 Tlapalxaqualoloni) purgado. (2) muerto con ponzoa. (2)

purgado. (1)

empnoado. (1)

tlapana, nitla : quebrar algo, sacar pollos las aues, o descaxcarar maorcas d[e] cacao, o d[e] cosa semejante. pr: onitlatlapan. (2) sacar pollos las aues. (1) descaxcar maorcas de cacao. (1) despedaar quebrando. (1) caxcar algo quebrandolo. (1) quebrar o quebrantar como ollas, vasos, tablas o piedras. (1) tlapanahuia : especial, por sealado. (1 tlapanauia) excede y sobrepuja alas otras. (2 Tlapanauia) cosa auentajada y que

tlapanahuia + : mayor, cosa mas grande. (1 occenca tlapanauia) es cosa muy mayor o mas excelente y auentajada. s. que las otras. (2 Occenca tlapanauia) tlapanahuiliztli : ventaja. (1 tlapanauiliztli) ventaja. (2 Tlapanauiliztli)

tlapanahuilli : vencida cosa. (1 tlapanauilli) sobrepujado, o vencido, o cosa passada dela otra parte del rio. (2 Tlapanauilli) tlapanahuiltia, nite tlapanco : : preferir o nteponer. (1 nite, tlapanauiltia)

enel aotea. (2)

tlapanhuetzyan : puerto de monte y sierra. (1 tlapanuetzyan) altura o cumbre. (1 tlapanuetzyan) cumbre de monte, o de sierra y puerto. (2 Tlapanuetzyan) tlapani : diuidirse assi. (1) tie paos. pre: otlapan. (2) tintor. (1) quebrarse algo, o el tintorero que

tlapani + : flaca, cosa no rezia. (1 ayoui tlapani) naufragio padecer. (1 nopan tlapani yn acalli) cosa que facilmente se quiebra. et sic de alijs. (2 Aoui tlapani) padecer naufragio. pret: onopan tlapan yn acalli. (2 Nopan tlapani yn acalli) tlapani in acalli : tlapani nexti : quebrarse la naue. (1 tlapani yn acalli)

descobridor tal. (1) descobridor tal. (1) descobrimiento tal. (1) descobierto assi. (1) descobridor tal. (1) ymposicion desta manera. (1) desenterrado muerto. (1) cosa diuulgada,

tlapani nextiani : tlapani nextiliztli : tlapani nextilli : tlapani nextiqui : tlapanitlaliliztli :

tlapanitlaxtli : descobierto assi. (1) o descubierta. (2)

tlapanitlazaliztli : diuulgacion tal. (1 tlapanitlaaliztli) descobrimiento tal. (1 tlapanitlaaliztli) diuulgacion, o descubrimiento de algo. (2 Tlapanitlaaliztli) tlapanitlazalli : desenterrado muerto. (1 tlapanitlaalli) tlapanitlaztli : diuulgada cosa. (1) descubierta.) (2) tlapanqui : cosa quebrada. (2) tlapanqui + : hendido en dos partes. (1 occan tlapanqui) cosa quebrada en tres partes. (2 Excan tlapanqui) cosa quebrada en dos partes. (2 Occan tlapanqui) tlapanqui metztli : d[e]mediada (2) media luna. (1) luna de mediada. (1) media luna, o luna quebrarse idem. (Tlapanitlaxtli: cosa diuulgada, o

tlapantihuetzi : quebrarse algo cayendo de alto. (1 tlapantiuetzi) loque cae de alto. pre: otlapantiuetz. (2 Tlapantiuetzi)

tlapantlaxilia, nite : descubrir secreto, o defecto y hazienda de otro. pre: onitetlapantlaxili. (2) sacar lo guardado. (1 nite, tlap[n]tlaxilia) tlapantlaxtli : descobierta culpa assi. (1) descobierto secreto assi. (1) descobierto assi. (1 tlap[n]tlaxtli) lo mesmo es que tlapantlaalli. (2) tlapantlazaliztli : diuulgacion tal. (1 tlapantlaaliztli) alcance en cuenta. (1 tlapantlaaliztli) descobrimiento assi. (1 tlapantlaaliztli) descobrimiento tal. (1 tlapantlaaliztli) descubrimiento, o diuulgaci[n] y manifestacion de algo, o el acto de alcanar a otro encuenta, o decuenta. (2 Tlapantlaaliztli) tlapantlazalli : engrandecido. (1 tlapantlaalli) o secreto descubierto. (2 Tlapantlaalli) tlapantlazalli tlapantlazani : Tlapantlaani) = : = cosa descubierta y manifestada,

tlapantlaxtli (2 tlapantlaalli) descubridor de secreto. (2

descobridor tal. (1 tlapantlaani) idem.

tlapantlaztli : diuulgada cosa. (1) tlapantlaalli.) (2) tlapantli : autea. (1) tlapapac atl :

(Tlapantlaxtli: lo mesmo es que aotea, o terrado. (2)

aotea o autea. (1)

lauazas. (1) fregadura, o el acto de lauar vasos, o

tlapapacaliztli : fregadura tal. (1) varilla. (2) tlapapacatl : lauazas. (2)

tlapapacholiztli : hinchimiento assi. (1) mucho alguna cosa. (2) tlapapaconi :

el acto de apretar, o recalcar

fregadero de vasos o estropajo. (1)

tlapapactli : horro o horra de esclauo. (1) enxabonado assi. (1) vituperado. (1) fregados vasos. (1) vasos, o vaxilla lauada, o baldonado y afrentado de palabra, o horro, o horra. (2) tlapapactlli : afrentado desta manera y baldonado. (1)

tlapapahuia, ni : dar alaridos quando hazen el mitoti. prete: onitlapapaui. (2 Tlapapauia, ni) tlapapalli : tlapapaloani : listada cosa de diuersas colores. (1) el que lame alguna cosa. (2) el acto de lamer alguna cosa. (2) manta listada. (2)

tlapapaloliztli : lamedura, obra de lamer. (1) tlapapalolli : tlapapaloqui : tlapapatia, ni lamida cosa. (1)

cosa lamida. (2)

el que lame algo. (2) : conchauar. (1) concertar lo desbaratado. (1)

tlapapatiani : reformador. (1) restaurador, o reformator d[e] algo, o el que enmienda y aderea y conchaua lo q[ue] estaua falto y malhecho. (2) tlapapatililli : trastrocada cosa. (1) cosa trastrocada. (2)

tlapapatiliztli : reformacion. (1) renouacion assi. (1) reformaci[n], o enmienda y restauration de algo. (2) trastrocamiento de alguna cosa. (2) tlapapatilli : conchauada cosa. (1) emmendada o restaurada. (2) tlapapatiqui : tlapapatzolli : (2) reformador assi. (2) ablandada fruta. (1) cosa souajada, o ablandada entre los dedos. emmndada escriptura. (1) cosa reformada,

tlapapatztiliani : tlapapatztililli : tlapapatztiliztli : tlapapayana, ni :

amollentador tal. (1) amollentada cosa assi. (1) amollentadura assi. (1) desmoronar o d[e]sboronar terrones o cespedes. (1) desmenuzamiento tal. (1) quebrantamiento assi. (1) quebrantador tal. (1) quebrantados

tlapapayanaliztli : tlapapayanani : tlapapayantli : terrones. (1)

desmenuzador desta manera. (1) desmoronados terrones. (1) trastrocamiento. (1)

desmenuzados assi. (1)

tlapaptililiztli : tlapaqui :

tintor. (1 tlahpaqui)

tintor. (2 Tlapahqui)

tlapaquiihui :

llouer gran espacio de tiempo. (1 tlapaquiyui)

tlapaquiyahui : tlapatectli : tlapatia, ni tlapatia + : :

llouer menudo y sin cesar. preteri: otlapaquiauh. (2 Tlapaquiaui) baldonado, enxabonado y maltratado de palabra. (2) conchauar. (1) sanear la cosa. (1 ayc ni, tlapatia) corregidor desta manera. (1) restaurador, o

tlapatiani : corrector tal. (1) reformador de algo. (2)

tlapatilia, nino : feriar vna cosa a otra. (1) feriar, trocar o contratar, o emmendar y corregir su dao, o defecto. preter: oninotlapatili. (2) trocar. (1) tlapatilia, nite : enmendar o reformar algo a otro. pre: onitetlapatili. (2) corregir y emmendar lo que otro haze. (1) tlapatililiztli : el acto de enmendar, o restaurar algo. (2) tlapatiliztli : saneamiento. (1) correction assi. (1) remedio assi. (1)

tlapatilli : corregida escriptura. (1) emmndada escriptura. (1) conchauada cosa. (1) curada cosa. (1) corregido assi. (1) cosa enmendada assi. (2) tlapatilo : desencasador tal. (1) tlapatilo + : darme de recudida algun cargo o officio. pre: noca otlapatiloc. (2 Noca tlapatilo) tlapatiloani : tlapatiloqui : desencasador tal. (1) desencasador tal. (1) careza. (1 tlapatioualiztli)

tlapatiohualiztli :

tlapatiomachiyotiani : el que tassa el precio deloque se ha de vender. (2 Tlapatiomachiotiani) tlapatiomachiyotiliztli : tassa assi. (2 Tlapatiomachiotiliztli)

tlapatiomachiyotilli : cosa tassada desta manera. (2 Tlapatiomachiotilli) tlapatiotihua : valer todo caro o auer caristia y falta delas cosas necessarias. pre: otlapatiotiuac. (2 Tlapatiotiua) tlapatiotihualiztli : tlapatiotilli : tlapatiotl : (2) caristia assi. (2 Tlapatiotiualiztli)

cosa pagada o comprada. (2) precio deloque se compra. s. lo que se da porlo que se compra. apreciador tal. (1) tassador deloque se vende. (2)

tlapatiotlaliani : tlapatiotlaliliztli : tlapatiotlalilli :

tassa deloque se vende. (2) apreciada cosa assi. (1)

tlapatitli : tlapatiyohua :

manta generalmente. (1) carestia auer delo necessario. (1 tlapatiyoua)

tlapatiyomachiyotiani : tassador. (1) tlapatiyomachiyotiliztli : tlapatiyotilli : tlapatiyotl : tassa o tassacion. (1) salariado de publico. (1)

mercada cosa. (1) precio. (1) tassador. (1)

tlapatiyotlaliani :

tlapatiyotlaliliztli : tassa o tassacion. (1) tlapatl + : : abrojos otros. (1 tzitzin tlapatl) feriar vna cosa a otra. (1) el que ensancha alguna cosa. (2 Tlapatlaua) el acto de

tlapatla, ni tlapatlahua :

tlapatlahualiztli : ensanchaminto. (1 tlapatlaualiztli) ensancharlo angosto, o estrecho. (2 Tlapatlaualiztli) tlapatlahuani : ensanchador. (1 tlapatlauani)

ensanchador tal. (2 Tlapatlauani) el acto de

tlapatlaliztli : trueco o trueque. (1) ferias enesta manera. (1) trocar unas cosas conotras, o de cambalachear. (2) tlapatlalli : tlapatlaloyan : tlapatlani : tlapatlauhqui : tlapatlauhtli : tlapatlaxintli : tlapatzca, ni tlapatzcaloni : : desleido. (1)

cosa trocada assi, o cosa desleida y de fecha. (2)

cambio. s. el lugar donde truecan o cambalachan algo. (2) cambiador o trocador assi. (2) ensanchador. (1) idem. (Tlapatlauani: ensanchador tal.) (2) cosa ensanchada. (2)

ensanchada cosa desta manera. (1)

cosa labrada enquadra, o con quatro esquinas. (2) prensar assi. (1) prensa para expremir. (1) prensa para espremir algo. (2)

tlapatzconi : prensa para expremir. (1) herrada para ordear. (1) tarro en que ordean. (1) idem. o tarro y herrada p[ar]a ordear (Tlapatzcaloni: prensa para espremir algo.) (2) tlapatzmictilli : premido. (1) oprimido o ap[re]tado delas gentes (2) el acto de abollar algo, o de apretar y oprimir

tlapatzoliztli : abolladura. (1) las gentes a alguno. (2)

tlapatzolli : abollada cosa. (1) premido. (1) oprimido y apretado, o ahogado delas gentes. (2) tlapatzquilia, nite : umo sacar para otro. (1)

cosa abollada, o el que es

tlapatzquitl : ordeada cosa. (1) umo. (1) espremida cosa assi, s: las horruras q[ue] q[ue]dan delo espremido. (1) leche ordeada, o sumo de yeruas o de otra cosa estrujada. (2) tlapayahui : llouer gran espacio de tiempo. (1 tlapayaui) sin cessar. pret: otlapayauh. (2 Tlapayaui) tlapayantextli : saluados. (1) saluados o afrechos. (2) llouer mansamente y

tlapazollaliani : maraador tal. (1 tlapaollaliani) tlapazollaliliztli : maraadura. (1 tlapaollaliliztli)

tlapazollalilli : maraada cosa assi. (1 tlapaollalilli) tlapazollaliqui : maraador tal. (1 tlapaollaliqui) tlapazoloani : maraador tal. (1 tlapaoloani)

tlapazololiztli : maraadura. (1 tlapaololiztli) tlapazololli : enhetrada cosa. (1 tlapaololli) maraada cosa assi. (1 tlapaololli) cosa maraada, rebuelta o enhetrada. (2 Tlapaololli) tlapazoloqui : maraador tal. (1 tlapaoloqui) viento de oriente. (1)

tlapcopa ehecatl :

tlapechco : coro. (1) tablado o cadahalso, o coro alto de yglesia y de madera, o enel tal tablado ycadahalso. &c. (2) tlapechcuauhyotl + : piertigo de carreta. (2 Quauhtemalaca tlapechquauhyotl) armar cama de madera, o cosa semejante. pre: hazer o armar y encaxar cama de madera. (1)

tlapechmana, nitla : onitlatlapechman. (2)

tlapechmatlahuia, nitla : caar algo con red que se cierra. pre: onitlatlapechmatlaui. (2 Tlapechmatlauia, nitla) caar con red que se cierra. (1 nitla, tlapechmatlauia) tlapechmatlatl : red tendida para tomar paxaros. (1) hazer cama a otro. prete: onitetlapechti. (2)

tlapechtia, nite :

tlapechtli : andamio. (1 tlape[c]htli) andas. (1) tablado, andamio, cama de tablas, andas de defunctos, o cosa semejante. (2) mesa, donde comemos. (1) cadahalso. (1) cama de madera. (1) tlapechuia, nitla : en andas. (1) lleuar algo en andas, o en angarillas. (2) lleuar a alguno

tlapehualli : vencida cosa. (1 tlapeualli) trampa para tomar y caar animalias, o cosa oxeada, o tierra conquistada, o oruelo. (2 Tlapeualli) para tomar fieras. (1 tlapeualli) cepo para caar. (1 tlapeualli)

oruelo

tlapehualtiani : el que comiena o principia alguna cosa. (2 Tlapeualtiani) fundador tal. (1 tlapeualtiani) tlapehualtiliztli : el acto de comenar o principiar algo. (2 Tlapeualtiliztli) fundamento assi. (1 tlapeualtiliztli) tlapehualtiliztli + : enc[n]tadura. (2 Yancuican tlapeualtiliztli) (1 yancuican tlapeualtiliztli) encentadura.

tlapehualtilli : cosa comenada o principiada, o p[er]sona prouocada a yra y enojo. (2 Tlapeualtilli) fundada cosa assi. (1 tlapeualtilli) acometido assi. (1 tlapeualtilli) tlapehualtilli + : cosa enc[n]tada. (2 Yancuican tlapeualtilli) cosa. (1 yancuican tlapeualtilli) encentada

tlapehualtiloni : parrafo o cosa para principiar y comenar algo. (2 Tlapeualtiloni) original cosa de orign. (1 tlapeualtiloni) parrafo de escriptura. (1 tlapeualtiloni) tlapehualtiticac : el primero delosque estan en pie puestos en orden. (2 Tlapeualtiticac) el primero delos que estan en orden en pie. (1 tlapeualtiticac) tlapehuia, nite : burlar a otro, quitandole de presto la silla o banco, donde se yua a assentar. pr: onitetlapeui. (2 Tlapeuia, nite) aadir algo mas ala medida o peso el que vende cosas menudas. (1 nite, tlapeuia) burlar a otro, quitandole de presto la silla o banco donde se quera assentar. (1 nite, tlapeuia) tlapehuia, nitla : armar trampa o oruelo para caar y tomar animalias, o vender barato, o oxear algo. pre: onitlatlapeui. (2 Tlapeuia, nitla) aadir algo alo que esta falto. (1 nitla, tlapeuia) oxear conejos o cosas semejantes. (1 nitla, tlapeuia) armar cepo alos animales. (1 nitla, tlapeuia) tlapehuia + : dar a logro. (1 tetech nitla, tlapeuia)

tlapehuiani + : podenco o o [e]specie de can. (1 ytzcuintontli tlapeuiani) podenco o o [e]specie de can. (1 ytzcuintli tlapeuiani) tlapehuilia, nino : mosquear. (1 nino, tlapeuilia)

tlapehuiliztli : el acto de oxear algo, o de vender barato. (2 Tlapeuiliztli) aadidura tal. (1 tlapeuiliztli) oxeo de aues assi. (1 tlapeuiliztli) tlapehuilli : cosa vendida por menos delo q[ue] vale. (2 Tlapeuilli) cosa assi. (1 tlapeuilli) tlapehuiloni : tlapeuiloni) tlapehuiltin : tlapeuiltin) espantajo para espantar paxaros. (2 Tlapeuiloni) aues o animalias oxeadas. (2 Tlapeuiltin) : embarrar algo a otro. (1) aadida

espantajo. (1

oxeadas aues. (1

tlapepechilhuia, nite manera. (1)

cerrar algo a otro desta

tlapepechoani : el que atapa o cierra alguna puer[t]a o ventana a piedra lodo. (2) atapador tal. (1) tlapepecholiztli : (1) atapadura assi. (2) atapadura tal. (1) cerramiento tal. cerrada

tlapepecholli : atapada cosa assi. (1) cosa atapada, desta manera. (2) cosa assi. (1) cerrado agujero assi. (1) tlapepechoqui : atapador tal. (2)

tlapepehualtilli : acometido assi. (1 tlapepeualtilli) prouocado a yra y enojo. (2 Tlapepeualtilli) embrauecido assi. (1 tlapepeualtilli) prouocado ayra. (1 tlapepeualtilli) tlapepehuiliztli : tlapepeuiliztli) tlapepena + : vsura o regatoneria. (2 Tlapepeuiliztli) regatonia. (1

escoger lo mejor. (1 vel ni, tlapepena)

tlapepenaliztli : el acto de elegir o escoger algo, o de recoger lo que esta esparzido o derramado por el suelo. (2) escogimiento tal. (1) tlapepenalli : cosa elegida assi. &c. (2) elegido. (1) cogedor desta manera. (1) cogedor

tlapepenani : escogedor o recogedor tal. (2) escogedor tal. (1)

tlapepenqui : idem. (Tlapepenani: escogedor o recogedor tal.) (2) desta manera. (1) escogedor assi. (1 tlapep[n]qui)

tlapepentli : escogido entre muchos. (1) cogida cosa assi. (1) cosa escogida assi, o cosas halladas q[ue] las perdieron o se les cayeron a otros. (2) escogido assi. (1) escogido assi. (1) elegido. (1) tlapepetlani : relampaguear. preterito: otlapepetlan. (2) el acto de relampaguear. (2) desnudado assi. (1) relampaguear. (1)

tlapepetlaniliztli :

tlapepetlauhtli : despojado, desnudado o robado de otros. (2) desabrigado o despojado. (1)

tlapepexoniani : el que hinche bien la medida de lo que se mide haga que rebosse. (2) arrasador assi. (1) tlapepexoniliztli : tal. (1) tlapepexonilli : tlapepexoniqui : el acto de medir y henchir la medida assi. (2) arrasadura

medida bien llena, desta manera. (2) el que mide assi. (2)

arrasada medida assi. (1)

tlapepeyahualiztli : tlapepeyahuani :

arrasadura tal. (1 tlapepeyaualiztli)

arrasador assi. (1 tlapepeyauani)

tlapepeyauhtli : tlapetla, ni :

medida llena de cosas liquidas. (2)

arrasada medida assi. (1)

hender o hazer camino por el caaueral o yeruaal. (1) entretexida cosa.

tlapetlachiuhtli : trena o cosa texida como estera. (2) (1) trena o trena. (1) tlapetlahualiztli : desnudez tal. (1 tlapetlaualiztli)

tlapetlahualli : cosa acecalada o bruida. s. cosas de metal. &c. (2 Tlapetlaualli) bruida cosa assi. (1 tlapetlaualli) tlapetlahualoni : bruidero, o instrumento para acecalar y bruir algo. (2 Tlapetlaualoni) bruidor, el instrumento. (1 tlapetlaualoni) tlapetlahuani : el que acecala o brue algo assi. (2 Tlapetlauani) tal. (1 tlapetlauani) bruidor tal. (1 tlapetlauani) l[im]ador

tlapetlaliztli : el acto de romper con impetu algun seto o esquadron de batalla. (2) quitamiento assi. (1) tlapetlalli : cosa rompida assi. (2)

tlapetlalli tlatzacuillotl : quebradas puertas o quebrantadas. (1) tlapetlani : liquidas. (2) tlapetlaniani : (1) relampaguear. pr: otlapetlan. o el que derrama y vierte cosas derramador tal. (1) el q[ue] d[e]rrama o vierte cosas liquidas (2) derramador tal.

tlapetlaniliztli : relampago, o el acto de verter o derramar agua. &c. (2) ralampago. (1) derramamiento assi. (1) tlapetlanilli : cosa vertida o derramada. (2) derramadero,

tlapetlaniloyan : lugar donde vierten o derram[n] agua. &c. (2) donde derraman agua o cosa liquida. (1)

tlapetlauhtli : descobijado assi. (1) descobierto assi. (1) cosa acecalada y bruida, o persona despojada, desnudada, o robada de otros. (2) desnudado assi. (1) acecalada cosa. (1) limado hierro. (1) bruida cosa assi. (1) tlapetoni : desencasador tal. (1) tlapetoniqui : desencasador tal. (1) : bruir algo a otro. (1) bruidor

tlapetzilhuia, nite

tlapetzoani : el que brue papel, m[n]tas o cosas semej[n]tes. (2) que las brue. (1) tlapetzoliztli : tlapetzolli : bruimiento assi. (2) cosa bruida, desta manera. (2)

tlapetzoloni : bruidor o bruidero. s. el instrumento para bruir papel. &c. (2) bruidor, el instrumento con que las bruen. (1) tlapeuhcayotl : elemento. (2) elemento. (1) vencida

tlapeuhtli : cosa aoxeada, o tierra c[n]quistada por guerra. (2) cosa. (1) conquistada cosa. (1)

tlapexohuiloni : peso, bal[n]a o romana para pesar algo. (2 Tlapexouiloni) libra, peso de onze onas. (1 tlapexouiloni) peso para balana. (1 tlapexouiloni) tlapexonaltiliztli : tlapexoniliztli : idem. medida. (2) tlapexonilli : tlapic : tlapic hinchimiento. (1) henchimiento. (1) colmadura de

(Tlapexoniliztli: colmadura de medida.) (2)

colmada medida. (1) simuladamente. (1) falsamente. (1)

en vano, o sin prop[o]sito. (2)

+ : haragania. (1 an tlapic nemiliztli) : jurar falso. (1 nic, tlapicchiua juramento)

tlapicchihua juramento, nic tlapichilia, nite : onitetlapichili. (2) tlapicnemi + :

dar a otro musica con flautas, cheremias. &c. prete:

haragan. (1 an tlapicnemi)

tlapicqui : mentiroso. (1) tlapictennamiqui croz, nic tlapictica : (1) : jurar falso. (1 nic, tlapictennamiqui cruz) fingidamente. (1) mentirosamente.

fingida, o falsamente. (2)

tlapictlamatiliztlazotlaliztli : filosophia fingida amor fingido de sabiduria. (1 tlapictlamatiliztlaotlaliztli) tlapictlamatini : sabio fingido. (1) tlapictlatoa, ni : onitlapictlato. (2) tlapictlatoani : tlapictlatole : hablar sin proposito, o falsa y vanamente. pre: hablador vano. (1) falso dezidor. (1) falso dezidor. (1)

hablador tal. (2) idem.

(Tlapictlatoani: hablador tal.) (2) habla desta manera, o platica. (2)

tlapictlatoliztli : (1) tlapictlatoqui :

habla enesta manera.

hablador assi. (2)

tlapictli : almario o agujero. (1) ficion, fingimiento. (1) fingida cosa. (1) fabricada cosa assi. (1) embuelta cosa con hojas de mayz assi como tamales. (1) hechura, o criatura, o cosa criada, fingida, o cosa embuelta en hojas de mayz,

assi como tamalli. &c. o almario hecho enlo hueco d[e] la pared. (2) cosa assi. (1) fingida cosa. (1) criatura. (1) tlapielia, nite : guardar algo a otro. (1)

ynuentada

tlapihuia : crecer, o augmentarse y multiplicarse alguna cosa. pre: otlapiuiac. vel. otlapiuix. (2 Tlapiuia) tlapihuia, nitla : acrecentar o augmentar algo. pr: onitlatlapiui. (2 Tlapiuia, nitla) hinchir lo que falta. (1 nitla, tlapiuia) acrecentar algo. (1 nitla, tlapiuia) multiplicar. (1 nitla, tlapiuia) tlapihuilia, nicte : aadir algo mas alpeso, o ala medida, o elq[ue] v[n]de barato aotros. p: onictetlapiuili (2 Tlapiuilia, nicte) tlapihuilia, nite : aadir algo mas ala medida o peso el que vende cosas menudas. (1 nite, tlapiuilia) tlapihuixtiuh : yr creciendo o yr aumentandose alguna cosa. (1 tlapiuixtiuh) defecto, cosa malhecha, o pecado. s. el acto de pecar. &c. falta por culpa. (1 tlapilchiualiztli) pecado. (1

tlapilchihualiztli : (2 Tlapilchiualiztli) tlapilchiualiztli)

tlapilchihualli : culpa, pecado o defecto. (1 tlapilchiualli) pecado, o defecto. (2 Tlapilchiualli) falta por culpa. (1 tlapilchiualli) defecto o culpa. (1 tlapilchiualli) tlapilchihuani : defectuoso, o pecador. (2 Tlapilchiuani) tlapilchiuani) defectuoso. (1 tlapilchiuani) tlapilchiuhqui : tlapilchiuhtli : idem. pecador. (1

(Tlapilchiuani: defectuoso, o pecador.) (2)

cosa malhecha, o culpa cometida (2) marchitador. (1 tlapilichauiani) marchitador. (1)

tlapilichahuiani : tlapilichuatzani : tlapilihuiani :

marchitador. (1 tlapiliuiani)

tlapilitztli : nauaja dela tierra para cortar el cordel, o soga que sobra con que algo ato y lio. (2) tlapiloliztli : tlapilolli : (1) tlapilolli + : tlapilolli) tlapiltililli : tlapinahuilli : el acto d[e] colgar algo de alg[n]a cosa. (2) cosa colgada assi, o ahorcada. (2) colgada cosa. (1) ahorcado.

cosa encargada o encomendada a otro. metapho. (2 Tetech el que es armado cauallero del rey. (2) auergonado assi. (1 tlapinauilli) ennoblecido. (1)

afrentado. (1 tlapinauilli)

tlapinauhtilli : afrentado. (1) afrentado, o auergonado de otros. (2) auergonado assi. (1) vituperado. (1) ynjuriado. (1)

tlapinauhtilli tlapinolhuiani :

+ :

empicotado. (1 teixpan tlapinauhtilli)

hazedor assi. (1)

tlapipicholli : muger enlabiada y engaada con persuasiones y halagos. (2) enlabiada assi. (1) lisonjeado. (1) tlapipicholli tlapipictica : tlapipictli : cosa. (1) = : = tlapipilolli (2 tlapipicholli) fingidamente. (1) fingida

fingida, o falsamente. (2)

cosa fingida, o inuentada con mentira y falsedad. (2) horcajo, palo de dos braos. (1) enlabiada assi. (1)

tlapipilhuaztli : horcajo. (2) tlapipilolli :

lo mesmo es que tlapipicholli. (2)

tlapipiloloni : vara o caa para pescar con anzuelo, o con cosa semejante. (2) vara o caa con que pescan, alcabo del a qual ponn el anzuelo con el ceuo. (1) tlapipinaliztli : chupamiento desta manera. (1) tlapipinani : chupador tal. (1) cosa fingida, o el acto de forigcar y fingir algo. (2) fingidor. (1)

tlapipiquiliztli : forjadura assi. (1) tlapipiquini : tlapipitzoani :

fingidor tal. (2) chupador tal. (1)

tlapipitzoliztli : tlapipitzolli :

chupadura desta manera. (1) chupados dedos. (1)

chupada cosa assi. (1)

tlapipixoani : esparzidor, derramador o sembrador desemillas, trigo. &c. (2) derramador tal. (1) tlapipixoli in octli, nic tlapipixoli yn octli) : beuer en muchas tauernas hasta embeodarse. (1 nic, derramamiento assi. (1) derramador tal. (1)

tlapipixoliztli : el acto de esparzir semillas assi. (2) tlapipixoqui : tlapiqui, nitla

esparzidor de semillas, desta manera. (2) : fingir amenudo. (1)

mentir mucho o muchas vezes. (1)

tlapiquia, nino : simular lo que no es. (1) tlapiquia, nite : leuantar algo a otro falsamente y con calunia. pre: onitetlapiqui. (2) acusar falsamente. (1) leuantar falso testimonio. (1) tlapiquiliztli : ficion, fingimiento. (1) ynuencion tal. (1) el acto de fabricar o inuentar algo (2) fingida cosa. (1) mentira assi. (1) fabricacion o fabrica. (1) tlapiquiliztontli : mentira pequea. (1 tlapiquilizt[n]tli)

tlapiquini : mentiroso. (1) fabricador, o inuentador de algo. (2) (1) hazedor o hazedera desta manera. (1) fabricador. (1) tlapitl : arrancados pelos. (1) : follar. (1)

fingidor.

tlapitza, ni

tlapitzahua, ni : adelgazar hilo o cosas largas y rollizas o cntar cn boz delgada y mugeril. (1 nitlapitzaua) cantar tiple, o como muger, o adelgazar o desbastar maderos o varas. prete: onitlapitzauh. (2 Tlapitzaua, ni) cantar delgado o tiple como muger. (1 ni, tlapitzaua) cantar tiple. (1 ni, tlapitzaua) tlapitzahua, nitla : reyr demasiado. (1 nitla, tlapitzaua) tlapitzahualiztli : canto de tiple. (1 tlapitzaualiztli) adelgazamiento tal. (1 tlapitzaualiztli) canto de tiple. (1 tlapitzaualiztli) canto, o adelgazamiento assi. (2 Tlapitzaualiztli) tlapitzahualli : adelgazada cosa assi. (1 tlapitzaualli) idem. (Tlapitzaualli: cosa adelgazada desta manera.) (2 Tlapitzaualli) cosa adelgazada desta manera. (2 Tlapitzaualli) tlapitzalchiuhqui : flautero que las haze. (1)

tlapitzaliztli : hundicion assi. (1) el acto de taer flauta, o otro [n]srumento semejante, o el acto de fundir yderretir metales. (2) tlapitzalli : tlapitzaloni : ynstrumento musico. (1) flauta. (1) flauta, cheremia, orlo. (2)

crisol para fundir oro. (1)

crisol para fundir oro. (2) lugar donde

tlapitzaloyan : hundicion el lugar donde hunden. (1 tlapitzaloy[n]) taen flautas. &c. o lugar donde funden y derriten metales. (2)

tlapitzaltenzouhcayotl : trompa de trompeta. (1 tlapitzaltenouhcayotl) trompa de flauta, de cheremia o de trompeta. (2 Tlapitzaltenouhcayotl) tlapitzauhtli : adelgazada cosa assi. (1) lugar donde funden metales,

tlapitzcan : hundicion el lugar donde hunden. (1) o la casa dela fundicion. (2)

tlapitziniliztli : machucadura tal. (1) el acto de machucar alguna fruta, o de quebrar algun hueuo, o cosa semej[n]te. (2) tlapitzinilli : machucada cosa assi. (1) taedor de

tlapitzqui : taedor assi. (1) flautero el que las tae. (1) flauta, de cheremia, o tr[m]peta. &c. o fundidor de metales. (2) tlapixalhuia, nite : esparzir algo a otro. (1)

tlapixauhca cahualiztli : tlapixauhcacahualiztli : Tlapixauhcacaualiztli)

venta por menudo. (1 tlapixauhca caualiztli) el acto de v[n]der algo por menudo. (2

tlapixauhcanamaquiliztli : venta por menudo. (1) el acto de v[n]der algo por menudo.) (2) tlapixcacalli : cabaa. (1)

idem.

(Tlapixauhcacaualiztli:

cabaa, o cosa semejante. (2)

tlapixcan : guarda, lugar donde guardamos. (1) tlapixcayotl : tlapixo : (2) guarda, el mismo guardar. (1) esparzidor, o sembrador de semillas o trigo. &c. idem. (Tlapixo: esparzidor, o sembrador de

sembrador tal. (1)

tlapixoani : sembrador tal. (1) semillas o trigo. &c.) (2) tlapixoliztli : tlapixolli : sembradura tal. (1)

s[m]brada cosa assi. (1)

tlapixpoloa, ni : yo miserable e indigno guardo alg[n]a cosa que es ami cargo. p: onitlapixpolo. (2) tlapixqui : guardador assi. (1) (1) el que guarda algo. (2) tlapixqui + : tlapixqui) tlapixxacalli : depositario. (1) guarda, la persona que guarda. carcelero. (2 Teilpiloyan cabaa. (2)

carcelero. (1 teilpiloyan tlapixqui)

estancia de veladores delas sembradas. (1)

tlapiya : guarda, la persona que guarda. (1 tlapia) Tlapia) tlapiya, ni : guardar como quiera. (1 ni, tlapia) tlapiya, nitla : guardar en lugar. (1 nitla, tlapia) tlapiyaco : aquel vino a guardar. (2 Tlapiaco) tlapiyalamatini : sabio fingido. (2 Tlapialamatini)

el que guarda algo. (2

tlapiyalia, nite : guardarle algo a otro, o guardar hazienda agena. pre: onitetlapiali. (2 Tlapialia, nite) tlapiyaliztica : guardando algo. (2 Tlapializtica) el acto de guardar

tlapiyaliztli : guarda, el mismo guardar. (1 tlapializtli) algo. (2 Tlapializtli) tlapiyalli : deposito. (1 tlapialli)

tlapiyaloyan : lugar donde algo se guarda. (1 tlapialoyan) guarda, lugar donde guardamos. (1 tlapialoyan) lugar donde se guarda algo, o donde guardan algo. (2 Tlapialoyan) tlapiyaltia, nite : dar aguardar algo. p: onitetlapialti. (2 Tlapialtia, nite) dar aguardar algo. (1 nite, tlapialtia) depositar algo. (1 nite, tlapialtia) confiar de otro el secreto o la hazienda. (1 nite, tlapialtia)

tlapiyani : guardador assi. (1 tlapiani) tlapiyaquiuh : tlapiyatiuh :

el que guarda algo. (2 Tlapiani)

aquel vendra a guardar. (2 Tlapiaquiuh) aquel yra a guardar. (2 Tlapiatiuh)

tlapiyato : aquel fue a guardar. (2 Tlapiato) tlapiyazoiani : beuedor assi. (1 tlapiazuiani) beuida tal. (1 tlapiazuiliztli)

tlapiyazoiliztli : tlapoani :

contador. (1) el que ahuma la pared, o manta. (2 Tlapocheua) el acto de ahumar pared, o m[n]ta. (2 Tlapocheualiztli)

tlapochehua :

tlapochehualiztli :

tlapochehualli : ahumada cosa assi. (1 tlapucheualli) cosa ahumada, assi como pared, manta. &c. (2 Tlapocheualli) pared, o manta ahumada. (2 Tlapocheualli) tlapochehuani : tlapocheuhqui : tlapocheuhtli : tlapochina, ni ahumador de algo. (2 Tlapocheuani) idem. (Tlapocheuani: ahumador de algo.) (2) ahumador assi. (2)

cosa ahumada desta manera. (2) : cardar. (1)

cosa ahumada desta manera. (2)

tlapochinaliztica : tlapochinaliztli :

carmenando, o cardando lana o algodon. &c. (2) el acto de carmenar assi. (2)

tlapochinalliic + : blanca cosa assi como copo de algodon. (2 Iuhquin ichca tlapochinalliyc iztac) tlapochinani : tlapochinqui : cardador. (1) cardador. (1) cardador tal. (2) idem. (Tlapochinani: cardador tal.) (2) cosa

tlapochintli : cardada cosa. (1) cardada assi. (2) tlapochintli iztac)

escarmenada cosa. (1 tlapuchintli)

+ : blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui ichca tlapuchintli yc maltratado assi. (1)

tlapoctlantililli :

tlapohua, ni : contar algo. (1 ni, tlapoa) adiuinar por suertes o agueros. (1 ni, tlapoa) tlapohua, nic : abrir carta o libro. (1 nic, tlapoa) descobrir lo cubierto; busca desatapar. (1 nic, tlapoa) quebrar o quebrantar puertas con ympetu. (1 nic, tlapoua) tlapohua, nite : descobrir al que esta cubierto. (1 nite, tlapoa) tlapohua, nitla : ser portero o desatapar, descubrir, o abrir algo. pre: onitlatlapo. (2 Tlapoa, nitla) abrir. (1 nitla, tlapoa) desatapar algo. (1 nitla, tlapoa)

tlapohual

+ :

calendario. (1 ylhui tlapoal amuxtli) libro de cuentas. (1 tlapoualamoxtli) cuenta de rezar. (1 tlapoalcuzcatl) libro de cuentas. (2

tlapohualamoxtli : Tlapoualamoxtli) tlapohualcozcatl :

tlapohualiztli : el acto de numerar, o contar algo, o el acto d[e] agorear el hechizero q[ue] hecha suertes (2 Tlapoaliztli) ynformacion. (1 tlapoualiztli) suerte. (1 tlahpoualiztli) sorteamiento assi. (1 tlapoualiztli) cuenta, s: el acto de contar algo. (1 tlapoaliztli) el acto de contar algo, o el acto de echar suertes el hechizero, o el agorero. (2 Tlahpoaliztli) contaduria. (1 tlapoaliztli) cuento de cuenta. (1 tlapoaliztli) el acto de numerar, o contar algo, o el acto de echar suertes el hechizero, o el agorero, o el acto de dar licion el estudiante asu maestro, o el acto de leer algo. (2 Tlapoualiztli) cuenta. (1 tlapoaliztli) razon o cuenta. (1 tlapoualiztli) lecion que da el dicipulo. (1 tlapoualiztli) adiuinacion assi. (1 tlapoaliztli) tlapohualli : cuenta. (1 tlapoalli) cosa numerada y contada, o cosa leyda. (2 Tlapoualli) cosa contada, o numerada, o historia dicha y relatada. (2 Tlapoalli) encartado. (1 tlapoualli) contado. (1 tlapoualli) tlapohualli + : canonizado. (1 sanctome ynu[n] tlapoalli) cosas innumerables. (2 Amo an tlapoalli) sin cuento. (1 amoan tlapoualli) ynfinito en numero. (1 amo an tlapoualli) faltar lo que se cnto por no se auer bien contado. (1 actiuetzi yn tlapoualli) tlapohualoni : Tlapoualoni) tlapohualpa + : puntero para yr sealando loquese lee, o loque se canta. (2 innumerables vezes. (2 Amo an tlapoalpa) relox de

tlapohualtepoztli : relox de hierro con campana. (2 Tlapoaltepuztli) campana. (1 tlapoaltepuztli)

tlapohui : abrirse assi. (1 tlapoui) abrirse la puerta, o la carta. &c. preteri: otlapouh. (2 Tlapoui) abrirse algo. (1 tlapoui) desataparse. (1 tlapoui) tlapohui innix in noyollo : noyollo) abrirse el entendimiento. (1 tlapoui ynnix yn

tlapohuia, nite : echar suertes a otro el hechizero. prete: onitetlahpoui. (2 Tlahpouia, nite) echar suertes a otro el hechizero o agorero con mayz. &c. pre: onitetlapoui. (2 Tlapouia, nite) sortear, echar suertes con cordeles o mayz. (1 nite, tlapouia) suertes echar. (1 nite, tlapouia) tlapohuilia, nite : idem. o contarle a otro su dinero o alguna historia. prete: onitetlapouili. (Tlapouia, nite: echar suertes a otro el hechizero o agorero con mayz. &c. pre: onitetlapoui.) (2 Tlapouilia, nite) cuenta dar a otro. (1 nite, tlapouilia) dar cuenta y razon de algo. (1 nite, tlapouilia) contar historia. (1 nite, tlapouilia) tlapohuililli : ynformado. (1 tlapouililli)

tlapohuiliztli : desatadura o abertura de puerta o de carta. o de cosa atapada. s. el acto de desatapar algo. (2 Tlapouiliztli) abertura delo cerrado, s: el acto de abrir algo. (1 tlapouiliztli) tlapolactiani : manera. (1) el q[ue] h[n]de, o abulle algo elagua. (2) hundidor desta

tlapolactiliztli : el acto de hundir, o abullir algo enel agua. (2) anegamiento de algo. (1) hundimiento tal. (1) tlapolactilli : abullido y echado enel agua. (1) agua. (2) sumido. (1) hundida cosa assi. (1) tlapolhuia, nite : perderle algo a otro. (1) cosa sumida, o hundida enel

tlapolihui + : estar muerto de hambre yboquiseco. pre: nocamac otlapoliuh. (2 Nocamac tlapoliui) estar boquiseco muy fatigado y muerto de hambre. (1 nocamac tlapoliui) tlapolihui nocamac : estar boquiseco y muerto d[e] hambre y de sed. pre: otlapoliuh nocamac. (2 Tlapoliui nocamac) tlapoliuhtaliztli + : deuda. (1 tetech tlapoliuhtaliztli) aotro. (2 Tetech tlapoliuhtaliztli) tlapoliuhtica + : tlapoliuhtica) tlapoliuhtitlaxtli : (1) confusoassi. (1) tlapoloa + : tlapoloa) tlapoloani : deudor. (1 ytech tlapoliuhtica) deuda q[ue] se deue

deuer algo. (1 notech

atajado que no acierta a hablar, por le auer conuncido. c[n]fundido, atonito y turbado (2)

aquel vellaco ama a alguno. p: otetlaotlapolo. (2 Tetlao borrador tal. (1) perdida o perdicion. (1) borradura assi.

tlapololiztli : perdimiento assi. (1) (1) el acto de perder alguna cosa. (2)

tlapololli : perdida cosa. (1) conquistada cosa. (1) borrada seal. (1) barro amasado, o aparejado para hazer loa, o pared. &c. o tierra conquistada por guerra, o cosa que se perdio y la hallaron despues. (2) tlapololtia, nino : descuidarse o desatinarse y turbarse. pret: oninotlapololti. (2) alborotarse alguno y desasossegarse. (1) desuariar alguno enlo que dize o desatinarse. (1) desatinarse. (1) deuanear o hazer desatinos y diflates. (1) turbarse el coraon. (1) escandalizarse. (1) tlapololtia, nite : desatinar a otro assi. prete: onitetlapololti. (2) escandalizar; vide. (1) turbar o turnar a otro. (1) desatinar a otro. (1) dar mal exemplo. (1) tlaponazoani : hinchador desta manera. (1 tlaponaoani)

tlaponazoliztli : hinchimiento tal. (1 tlaponaoliztli) tlaponazolli : hinchada cosa assi. (1 tlaponaolli)

tlaponazoqui :

hinchador desta manera. (1 tlaponaoqui)

tlapopochinalli : hilazas para herida. (1) tlapopochintli : hilazas para herida. (1) el que inciensa, o

tlapopochui : sahumador el que sahuma. (1 tlapopuchui) ahuma algo. s. el turificador o inciensador. (2)

tlapopochuiani : sahumador el que sahuma. (1 tlapopuchuiani) encensador o turificador. (1) idem. (Tlapopochui: el que inciensa, o ahuma algo. s. el turificador o inciensador.) (2) tlapopochuiliztli : sahumerio. (1 tlapopuchuiliztli) ahumar y perfumar algo. (2) tlapopochuilli : encensado. (1) el acto de incensar, o

cosa incensada assi. (2) sahumador en que sahuman. (1 tlapopuchuiloni)

tlapopochuiloni : encensado. (1) incensario. (2) tlapopochuiqui :

turificador, o inc[n]sador. (2)

tlapopohualiztli : fregadura tal. (1 tlapopoualiztli) alimpiamiento de algo. (1 tlapopoaliztli) alimpiamiento de ropa. (1 tlapopoaliztli) restitucion. (1 tlapopoualiztli) satisfaci d[e] la deuda. (1 tlapopoualiztli) el acto de alimpiar algo, o de fregar baxilla. (2 Tlapopoaliztli) tlapopohualli : alimpiada cosa. (1 tlapopoalli)

tlapopohualoni : fregadero de vasos o estropajo. (1 tlapopoualoni) escobilla para limpiar ropa. (1 tlapopoualoni) limpiadero qualquiera. (1 tlapopoualoni) alimpiadero, fregadero, o estropajo. (2 Tlapopoualoni) tlapopohualonito : escoba pequea o escobajo. (1 tlapopoualonito)

tlapopohualtia, nite : aherir a otro el bien quele hizo. pre: onitetlapopoualti. (2 Tlapopoaltia, nite) aherir a otro los beneficios quele ahecho. prete: onitetlapopoalti. (2 Tlapopoaltia, nite) aherir a otro los beneficios que del ha recebido. (1 nite, tlapopoaltia) tlapopohualtilli : aherida cosa. (1 tlapopoaltilli.)

tlapopolhuia, nite : perdonar a otro, o dispensar con alguno, o echar fuertes de baxo del arena, o dela tierra. prete: onitetlapopolhui. (2) dispensar o dar licencia. (1) destruirle algo a otro. (1) perdonar. (1) echar fuertes, escondiendolas debaxo la tierra. (1) tlapopolhuilia, nite : idem. p: onitetlapopolhuili (Tlapopolhuia, nite: perdonar a otro, o dispensar con alguno, o echar fuertes de baxo del arena, o dela tierra. prete: onitetlapopolhui.) (2) perdonar. (1) tlapopolihui : despoblarse el pueblo por pestilencia o guerra. (1 tlapopoliui) destruirse algo, o despoblarse el pueblo con pestilencia. pre: otlapopoliuh. (2 Tlapopoliui) tlapopolihuiliztli : despoblacion tal. (1 tlapopoliuiliztli)

tlapopoliuhtica

+ :

idem.

(Itech tlaonoc: deudor.) (2 Itech tlapopoliuhtica) deuer algo a otro. pre: notech otlapopoliuhticatca. assolador tal. (1) desperdiciador. (1)

tlapopoliuhtica, notech : (2) tlapopoloani :

destruidor. (1)

tlapopolocauh, nite tlapopololiztica :

: deudor ser por los beneficios recebidos. (1) desperdiciadamente. (1) desperdiciadamente. (2)

tlapopololiztli : assolamiento de pueblo. (1) costa assi. (1) destruicion assi. (1) raedura tal. (1) desp[er]diciamiento. (1) el acto de hazer costa, o de gastar algo. (2) tlapopololli : assolado pueblo. (1) destruida cosa. (1) gastada cosa, que ya no se vsa. (1) borrada escriptura. (1) desperdiciada cosa. (1) cosa desperdiciada, o gastada, o escriptura testada y borrada. (2) tlapopololli + : empleada hazienda. (1 yp[n] tlapopololli) idem. (Ipan tlacalaquilli: idem. (Ipan tlaaquilli: empleada hazienda, o caudal.)) (2 Ipan tlapopololli) tlapopotiliztlatolli : cotejamiento, o concordancia de palabras. (2) tlapopotzani : tlapopouhtli : fregada. (2) humoso lo que haze humo. (1) alimpiada ropa. (1) cosa que echa desi mucho humo. (2) cosa alimpiada, o

fregados vasos. (1)

tlapopoxalhuia, nite tlapopoxoani :

: mullirle la tierra a otro. (1) baruechador. (2)

amollentador assi. (1)

tlapopoxolizpan : tiempo de baruechar, o de amollentar la tierra, quando la desieruan y labra la postrera vez, antes que este el mayz del todo sazonado. (2) tlapopoxoliztli : amollentadura de tierra. (1) baruechar. &c. (2) tlapopoxolli : (2) tlapopoxolo : tlapopoxoqui : amollentada tierra. (1) baruecho. (1) el acto de

baruechado. (1)

tierra baruechada assi.

tiempo que todos baruechan. (2) amollentador assi. (1) cotejamiento, o concordancia de palabras. (2)

tlapotiliztlatolli : tlapotiliztli : tlapotilli : tlapotoniani :

nota o notacion assi. (1) pareada cosa. (1) pareada cosa. (1)

emplumador de algo. (2)

tlapotoniliztli : el acto de emplumar alg[n]a cosa. (2)

tlapotonilli : tlapouhcayotl :

embizmado. (1) contaduria. (1)

emplumado. (1)

cosa emplumada. (2)

cosa de contaduria o de cuenta. (2)

tlapouhqui : adiuino tal. (1) abierto. (1) contador. (1) desatapado. (1) contador de algo o cosa abierta, o el hechizero o agorero que echa suertes. (2) tlapouhticac : (2) tlapouhtimani : semejante. (2) tlapouhtli : tlapouhtli + : desatapado. (1) abierta estar contado. (1) puerta abierta de par empar, o cosa semejante. la carta o el libro. (1) libro abierto, o cosa

cosa contada y numerada. (2)

encorporado assi. (1 teuan tlapouhtli)

tlapoyahua : hazerse noche. (1 tlapoyaua) escurecerse la tarde. (1 tlapoyaua) prima noche. (1 tlapoyaua) hazerse ya noche, o anochecer. pre: otlapoyauac. (2 Tlapoyaua) tlapoyahua + : en anocheciendo. (1 ynye tlapoyaua)

tlapoyahualiztli : matiz enla pintura. (1 tlapoyaualiztli) matiz enla pintura, o el acto de matizar loq[ue] se pinta. (2 Tlapoyaualiztli) tlapoyahuallotl : matiz enla pintura. (1 tlapoyauallotl) tlapoyeliani : dem. (2 Tlapoyauallotl)

el que hecha sal enel manjar para hazerlo sabroso. (2) el acto de salar desta manera. (2) cosa que tiene sal assi. (2)

tlapoyeliliztli : saladura de sal. (1) tlapoyelilli : tlapozoniani : tlapozoniqui : tlapoztecqui :

salada cosa con sal. (1)

hazedor tal. (1 tlapooniani) hazedor tal. (1 tlapooniqui) el que quiebra palos, o ramas de arboles. (2 Tlapuztecqui) cosa quebrada, assi como el acto de quebrar

tlapoztectli : quebrados palos assi. (1 tlapuztectli) palo o pierna, brao. &c. (2 Tlapuztectli)

tlapoztequiliztli : quebradura tal. (1 tlapuztequiliztli) alguna cosa assi. (2 Tlapuztequiliztli) tlapoztequini : el que quiebra algo assi. (2 Tlapuztequini)

tlaque : carnudo. (1) ea, aduerbio para incitar. (1 tlaq[ue]) cosa que tiene cuerpo. (2) cosa que tiene cuerpo. vel. ea ea, entendamos en nuessra obra. (2) tlaquechcotonaliztli : espigar el mismo coger de espigas. (1) cortadura assi. (1) el acto de coger o cortar espigas de trigo, rotas o frutas con la mano. (2) tlaquechcotonaliztli = : = tlaquechcuiliztli (2 tlaquechcotonaliztli)

tlaquechcotonani : cortador de espiga. (1) corta assi espigas. &c. (2) tlaquechcotonqui : cortador de espiga. (1)

matador assi. (1)

el que coge o

tlaquechcotontli : descabeado. (1) cortada cosa assi. (1) descabeado, o degollado, o espiga cogida. &c. (2) tlaquechcuicuilolli : cabeon labrado de camisa. (1) cosa semejante. s. collar. &c. (2)

degollado. (1)

cabeon de camisa labrado o lo mesmo es que

tlaquechcuiliztli : espigar el mismo coger de espigas. (1) tlaquechcotonaliztli. (2) tlaquechia, nino : oninotlaquechi. (2)

estribar o sustentarse sobre algun bordon, o muleta. pre:

tlaquechia + : restribar en algo. (1 ytech nino, tlaquechia) restribar en algo. (1 ypan nino, tlaquechia) tlaquechia +, nino : estribar en algo. preterito: itech oninotlaquechi. (2 Itech ninotlaquechia) estribar en algo. preterito: ipan oninotlaquechi. (2 Ipan ninotlaquechia) tlaquechilia, nite : contar a otros fabulas o consejas. p: onitetlaquechili. (2) conseja dezir. (1) hablar consejas. (1) tlaquechillotia, nitla : onitlatlaquechilloti. (2) apuntalar, o apoyar casa, o pared. pre: apuntalar algo. (1) ahogado conlas manos, apretandole la

tlaquechmatelolli : ahogado assi. (1) garganta o los gaznates. (2)

tlaquechmatilolli : ahogado assi. (1) idem. (Tlaquechmatelolli: ahogado conlas manos, apretandole la garganta o los gaznates.) (2) tlaquechmecanilli : tlaquechtectli : ahogado assi. (1) ahorcado de otro, con soga. (2) degollado, o descabeado. (2)

descabeado. (1)

degollado. (1)

tlaquehua, nite : alquilar a otro. p: onitetlaqueuh. (2 Tlaqueua, nite) tlaquehualli : criado que sirue o acompaa. (1 tlaqueualli) tlaqueualli) alquilado, o mercenario. (2 Tlaqueualli) peon jornalero. (1

tlaquehualtia, ninote : alquilarse. prete: oninotetlaqueualti. (2 Tlaqueualtia, ninote) tlaquehualtia, nite : alquilar mis criados a otro. (1 nite, tlaqueualtia) tlaquehualtia, nitete : alquilar mis esclauos, o criados a otro. p: onitetetlaqueualti. (2 Tlaqueualtia, nitete) tlaquehualtin : alquilados, o mercenarios. (2 Tlaqueualtin)

tlaquehuia, ninote : alquilar obreros. pr: oninotetlaqueui. (2 Tlaqueuia, ninote) alquilar obreros. (1 ninote, tlaqueuia)

tlaquehuia, nite : buscar, o alquilar a alguno para que haga mal a otro. pr: onitetlaqueui. (2 Tlaqueuia, nite) alquilar obreros. (1 nite, tlaqueuia) auisar y persuadir, que hagan mal a otro. (1 nite, tlaqueuia) tlaquelchihualiztli : tibieza assi. (1 tlaquelchiualiztli) c[n] tibieza y negligencia. (2 Tlaquelchiualiztli) tlaquelchihuani : tibia cosa perezosa. (1 tlaquelchiuani) tibieza assi (2 Tlaquelchiuani) tlaquemitl : tlaquemitl + : vestidura generalmente. (1) el acto de hazer algo

el que haze algo con

vestidura, o ropa. (2)

mongil vestidura de monge. (1 teopixca tlaquemitl)

tlaquemmanti : hazerse tiempo, o ser ya tiempo oportuno y conueniente para hazer algo. pr: otlaquemmantic. (2) tlaquennamacac : vendedor de vestiduras. (1)

tlaquentia, nino : vestirse, o arroparse. preter: oninotlaquenti. (2) tlaquentia, nite : vestir a otro assi. p: onitetlaq[ue]nti (2) vestir a otro. (1) abrigar o arropar a otro. (1) tlaquentilli : abrigado assi. (1) vestido, o arropado. (2)

tlaqueque : cosas que tienen cuerpos. (2) tlaquequelchihua, nite : burlar engaando a otro. (1 nite, tlaquequelchiua) persona escarnecida y

tlaquequelolli : engaado assi. (1) falsada cosa. (1) burlada, o cosa fingida y contrahecha. (2)

tlaquequexilia, nite : pisar el barro al ollero para que haga ollas. &c. prete: onitetlaquequexili. (2) tlaquequeza, ni tlaquequeza : : rehollar. (1 ni, tlaquequea) ruydo hazer y patear con yra. (1 ni, qualanca tlaquequea)

+, ni

tlaquequezaliztli : hinchimiento assi. (1 tlaquequealiztli) el acto de pisar, o recalcar algo, o el acto de tomar el gallo ala gallina. (2 Tlaquequealiztli) tlaquequezalli : pateada cosa o pisada. (1 tlaquequealli) o pateada (2 Tlaquequealli) cosa recalcada, pisada era, o lugar donde

tlaquequezaloyan : era donde trillan. (1 tlaquequealoyan) trillan, o pisan algo. (2 Tlaquequealoyan)

tlaquequezani : gallo. (1 tlaquequeani) recalcador, pisador, o pateador, o gallo que toma ala gallina. (2 Tlaquequeani) tlaquequeztihuitz, iuhquin : aguacero armado, q[ue] viene con gran furia y tempestad. (2 Tlaquequeztiuitz, iuhquin) tlaquequeztli : acoceada. (2) pateada cosa o pisada. (1) cosa recalcada, pisada, pateada, o

tlaquetza : el que cuenta fabula, o conseja. (2) tlaquetza, ni : conseja dezir. (1) hablar consejas. (1) tlaquetzaliztli : conseja para passar tiempo. (1) consejuelas de viejas. (1) habla desta manera. (1) el acto de contar fabula assi. (2) tlaquetzalli : conseja para passar tiempo. (1) coluna de madera quadrada o ochauada. (1) conseja, o fabula, o coluna y pilar de madera quadrado. (2) tlaquetzalli + : arbol, pilar o coluna de vna braada de gruesso. (1 centlanauatectli tlaquetzalli) tlaquetzalmimilli : coluna de madera redonda. (1) pilar de madera para sustener. (1) coluna, o pilar de madera redondo. (2) tlaquetzalmimiltontli : coluna pequea desta manera. (1 tlaquetzalmimilt[n]tli) tlaquetzaltontli : coluna de madera assi pequea. (1) el acto de dar bocado, mordiendo algo,

tlaquetzomaliztli : mordedura assi. (1) o dando dentellada. (2 Tlaquetzumaliztli) tlaquetzomalli : tlaquetzomani :

cosa mordida assi. (2 Tlaquetzumalli) mordedor tal. (2 Tlaquetzumani) cosa mordida desta manera.

tlaquetzontli : adentellada cosa. (1 tlaquetzuntli) (2 Tlaquetzuntli) tlaquetzque : tlaquetzqui :

los que cuentan fabulas, o consejas. (2) el que cuenta fabula assi. (2) hacina de lea bien compuesta y ordenada, o

tlaquetztli : parado assi. (1) cosa detenida y parada. (2)

tlaquetztli + : arrimada cosa assi. (1 caltech tlaquetztli) empicotado. (1 teixpan tlaquetztli) echado assi. (1 yquauic tlaquetztli) echado de cabea el agua, o despeado desta manera. (2 Iquauic tlaquetztli) tlaquilacaxitl : tlaquili, ni : alberca. (1) encalar. (1) el acto de encalar y bruir pared, o suelo. (2) encaladura. (1) encalado, y bruido. (2) albai. (1 tlahquilqui) encalador. (1) encalador alberca, o estanque encalado. (2)

tlaquililiztli : tlaquiliztli :

tlaquilli : encalado. (1)

tlaquilqui : albai. (1) assi, o albai. (2)

tlaquiltepantli : pared encalada. (1) tlaquiltetl :

pared encalada. (2)

plana de albai[l]. (1)

tlaquimilhuia, nite : emboluer, o liar algo a otro prete: onitetlaquimilhui. (2) emboluer algo a otro. (1) tlaquimiliuhcayotl : funda de almohada o de colchn. (1) emboluedero. (1) cosa para emboluer algo, o funda de almohada, o de colchon. (2 Tlaquimiliuhcayutl) tlaquimiliuhcayotl tlaquimiloa : tlaquimiloani : tlaquimiloani = := tlaquimiloloni (2 tlaquimiliuhcayotl)

el que embuelue, o lia algo en manta, o con manta. (2) emboluedor, el que embuelue. (1) = : = tlaquimiloqui (2 tlaquimiloani) el acto de emboluer assi alg[n]a cosa. cosa liada assi. (2) lo mesmo

tlaquimiloliztli : (2) tlaquimilolli :

emboluimiento. (1)

embuelto assi. (1)

embuelta cosa. (1)

tlaquimiloloni : funda de almohada o de colchn. (1) es que tlaquimiliuhcayotl. (2)

emboluedero. (1)

tlaquimiloqui : emboluedor, el que embuelue. (1 tlaq[ui]miloqui) tlaquimiloani. (2) tlaquittli : texida cosa. (1)

lo mesmo es que

tlaquixtilia, nino : desempearse. preter: oninotlaquixtili. (2) empear. (1) tlaquixtilia, nite : sacarle fuera alg[n]a cosa a otro pre: onitetlaquixtili. (2) sacar lo guardado. (1 nite, tlaq[ui]xtilia) tlaquixtiliztli : arrancamiento tal. (1) desenterramiento assi. (1)

tlaquixtilli : sacado assi. (1) ymagen sacada assi. (1) desterrado. (1) horro o horra de esclauo. (1) echada cosa assi. (1) desenterrada cosa. (1) echado assi. (1) despedido assi. (1) arrancada cosa assi. (1) desempeada cosa. (1) cosa sacada fuera, o cosa desempeada, cosa despedida, o cosa desenterrada, o giron de vestidura quitado, cosa sacada de otra asi como ymagen, o persona horra. (2) tlaquixtilli tilmatli : giron de vestidura que se quita. (1) tlaquixtiloni : empeado. (1) cosa para desempear algo. (2) cosa descogollada, o

tlaquiyopoztectli : destroncado. (1 tlaquiyopuztectli) pimpollo destronchado. (2 Tlaquiopuztectli) tlaquiyopoztequiliztli : tlaquiyopoztequini :

destroncadura. (1 tlaquiyopuztequiliztli)

destroncador. (1 tlaquiyopuztequini)

tlaquizahuia, nino : estremecerse, o espantarse c[n] algun trueno, o estruendo y ruido grande. pr: oninotlaquiaui. (2 Tlaquiauia, nino) espantarse. (1 nino, tlaquiauia) tlaquizahuia, nite : hazer estremecer a otro desta manera. pre: onitetlaquiaui. (2 Tlaquiauia, nite) espantar o amedrentar. (1 nite, tlaquiauia)

tlaquizcayotl :

dexo o fin de algo. (1)

cabo, o fin de alguna cosa. (2)

tlasancto mahuizotilli : tlasillatlalililli :

canonizado. (1 tlasancto mauiotilli)

ensillada bestia. (1)

tlasillatlalilli : idem. (Tlaillayotilli: bestia ensillada.) (2 idem. (Tlasillayotilli: bestia ensillada.)) tlasillayotilli : ensillada bestia. (1) tlatacaxpoloani : allanador tal. (1) tlatacaxpololizpan : tiempo de quitar los hoyos alas matas de mayz, labrandolo y deseruandolo la primera vez, despues de nacido. (2) tlatacaxpololiztli : allanadura assi. (1) mata de mayz o arbol labrado assi. (2) bestia ensillada. (2)

tlatacaxpololli : allanada hoya. (1)

tlatacaxpololo : entender todos en labrar el mahizal desta manera. preterito: otlatacaxpololoc. (2) tlatacaxtli : escauadura desta manera. (1) escaua o hoyo de arboles. &c. (2) escauador de arboles. (1)

tlatacaxxotiani : escauador de arboles. &c. (2)

tlatalhuia, nite : ser procurador de otros, o hablar por ellos, fauoreciendolos y ayudando los. pre: onitetlatalhui. (2) hablar vno por todos. (1) tlatamachihua, ni : pesar en balana. (1 ni, tlatamachiua) medidura. (1 tlatamachiualiztli) + : trao tal. (1

tlatamachihualiztli : tlatamachiualiztli) tlatamachihualiztli tlatamachihualli :

ygual peso. (1 neneuhqui tlatamachiualiztli)

compassada cosa assi. (1 tlatamachiualli)

tlatamachihualoni : medida como de celemin o arroba. (1 tlatamachiualoni) libra, medida, con que miden algo, media hanega, celemin. &c. (2 Tlatamachiualoni) libra, peso de onze onas. (1 tlatamachiualoni) celemin. (1 tlatamachiualoni) tlatamachihualoni + : compas de hierro. (1 tepuz tlatamachiualoni) tepiton tlatamachiualoni) tlatamachihualoni peso : tlatamachihualonito : tlatamachiualonito) libreta. (1

peso para balana. (1 tlatamachiualoni peso) libreta. (1

medida pequea. (2 Tlatamachiualonito)

tlatamachihuani : medidor. (1 tlatamachiuani) el que mide algo. (2 Tlatamachiuani) pesador de otra cosa. (1 tlatamachiuani) pesador de moneda. (1 tlatamachiuani) tlatamachihuani + : medidor de derecho. (1 melauac tlatamachiuani) del mundo. (1 cemanauac tlatamachiuani) me/e/didor

tlatamachihuilia, nite : medir alguna cosa a otro, o para otro. pre: onitetlatamachiuili. (2 Tlatamachiuilia, nite) tlatamachiuhqui : idem. (Tlatamachiuani: el que mide algo.) (2) pesador de otra cosa. (1) tlatamachiuhtli : cosa medida. (2) medida cosa. (1) medidor. (1)

pesada cosa assi. (1)

tlatamachiuhtli + : marco de plata. (1 yztac teocuitlatl tlatamachiuhtli) medido mundo. (1 cemanauac tlatamachiuhtli) tlatapazollalilli : cosa maraada, enhetrada y rebuelta. (2 Tlatapaollalilli) enhetrada cosa. (1 tlatapaollalilli) tlatatacac : tal. (1) tlatatacani : tal. (1) tlatatacca tlatatacco : tlatatacoyan : o tierra. (1) + : cauador o escaruador de tierra. (2) idem. escaruador. (1) cauador cauador

(Tlatatacac: cauador o escaruador de tierra.) (2)

sepultura cn epitaphio. (1 micca tlatatacca tzacayotl) enel hoyo o enla sepultura. (2) lugar donde cauan o sacan tierra. (2) barrero donde sacan barro

tlatatactli : sepulchro o sepultura. (1) desenterrada cosa. (1) vessa para enterrar. (1) hoyo o hoya. (1) sepultura, o hoyo cauado, o tierra escaruada o cauada. (2) escar[]uada tierra. (1) carcaua. (1) cauada cosa assi, o sepultura. (1) tlatatactontli : hoyo cauado pequeo. (2) hoyuelo, hoyo pequeo. (1)

tlatatactzaccayotl :

piedra de sepultura. (2) frisado. (1)

tlatatapacholli : ropa frisada o cosa semejante. (2) tlatatapachquentilli : arropado assi. (1) tlatatapalmantli : tlatataquilia, nino tlatataquiliztli : (1) tlatclchihuani : tlateanaliztli : tlateanani : tlateanqui : tlateantli : suelo empedrado con losas. (2) : cauar algo para mi. (1)

el acto de cauar o escaruar la tierra. (2)

escaruadura.

menospreciador desta manera, y sacudido. (2 Tlatclchiuani) desempedramiento. (1) desempedrador. (1) desempedrador. (1) cosa desempedrada. (2) despedregado. (1) desempedrado. (1)

tlatec : dentro de algo, o de dentro, o hazia dentro, o delo interior. (2) dentro de alguna cosa o entre algo. (1) tlateca, ni : poner o assentar algo enel suelo, o hazer pared de piedra o de adobes. s. assentar las dichas piedras o adobes. &c. preterito: onitlatecac. (2) echar o enuasar algo, o poner algun madero ala larga. (1) real assentar. (1) tlateca + : mouer de lugar. (1 tlanauac ni, tlateca) buscar a alguno, o alguna cosa en todas partes. (1 tlanauac ni, tlateca) aparejar y apercebir banquete, o el recebimiento que sehaze a alguna persona honrada. (1 yc ni, tlateca) aparejar y apercebir banquete, o el recebimiento que sehaze a alguna persona honrada. (1 teca ni, tlateca) apartar algo para otro. (1 teca ni, tlateca) tlateca +, ni : hurtar quanto ay no dexndo quasi cosa alguna. (1 tlanauac nitlateca) echar apuertas operseguir a otro. (1 tlanauac nitlateca) destruir los males e yerros del pueblo. (1 tlanauac nitlateca) lo mismo es que ic ninomania. pret: ic onitlatecac. (2 Ic nitlateca) aparejar combite a otro. preter: teca onitlatecac. (2 Teca nitlateca) idem. p: tlanauac onitlatecac. o mudar algo de vna parte a otra. (Tlanauac nitlaquania: idem. prete: tlanauac onitlaquani. o mudar algo de vna parte a otra. (Tlanauac niquia: buscar algo por todas partes, o robar y destruir el ladr[n] qu[n]to halla, o echar por puertas a otro. prete: otlanauac (2 Tlanauac nitlateca) embudar algo. (1 caxpiaztica nitlateca) tlatecaliztli tlatecaloyan : o echa. (1) + : aparejo tal. (1 teca tlatecaliztli) lugar en que algo se recibe parte pequea. (1)

lugar donde algo se pone o echa. (2)

tlateccayotontli : tlatecochchotiani :

parte pequea o pedauelo de algo. (2) escauador de arboles. (1)

tlatecochotiani : escauador de arboles. &c. (2) tlateconi : hacha para cortar algo, o otro instrumento semejante. (2) hacha. (1) destral o

tlatecpahuiliztli : el acto de caar paxaros con liga. (2 Tlatecpauiliztli) pegadura tal. (1 tlatecpauiliztli) tlatecpahuilli : tlatecpauilli) cosa caada con liga. (2 Tlatecpauilli) pegado assi. (1 ordenadamente. (1)

tlatecpanaliztica :

con concierto y ordenadam[n]te. (2)

tlatecpanaliztli : establecimiento. (1) orden y concierto de alguna cosa. s. el acto de poner la gente o otra cosa en p[ro]cession, o por sus rengleras. (2) concierto assi. (1) orden o ordenacion de qualquier cosa. (1) regla de biuir. (1) tlatecpanalli : assi. (1) tlatecpanalli tlatecpanoni : cosa ordenada assi. (2) = : = ley generalmente. (1) concertada cosa

tlatecpantli (2 tlatecpanalli)

letra. (1)

tlatecpanqui : tlatecpantitoc : tlatecpantli :

concertador tal. (1) estar las cosas puestas por su orden y c[n]cierto. (2) lo mesmo es que tlatecpanalli. (2) : concertada cosa assi. (1)

tlatecpichalhuia, nite tlatecpichoani :

recoger algo a otro, o amontonarselo. (1)

el que ayunta o recoge algo. (2)

tlatecpicholiztli : ayuntamiento o amontonami[n]to y recogimiento de algo. s. el acto de ayuntar algo. &c. (2) ayuntamiento tal. (1) espessura tal. (1) tlatecpicholli : (1) cosa ayuntada assi. (2) ayuntada cosa. (1) espessa cosa assi.

tlatecpicholli cuahuitl : hacina de lea ayuntada, o maderos ayuntados. (2 Tlatecpicholli quauitl) hacina de lea. (1 tlatecpicholli quauitl) tlatecpilitoani : armador desta manera. (1) tlatecpilitoliztli : armadura tal. (1) armado

tlatecpilitolli : persona ennoblecida, o el que es armado cauallero. (2) assi. (1) tlatecpillaliliani : tlatecpillaliliztli : tlatecpiltiliani : tlatecpiltililiztli : tlatecpiltililli : tlatecpiltilli : cauallero.) (2) idem. armador desta manera. (1) armadura tal. (1) armador desta manera. (1) armadura tal. (1) armado assi. (1)

(Tlatecpilitolli: persona ennoblecida, o el que es armado pedrero de piedras

tlatecqui : lapidario que labra piedras preciosas. (2) preciosas. (1) lapidario de piedras preciosas. (1) tlatectia, nite :

guirnalda poner a otro enla cabea. (1)

tlatectli : cosa cortada, guirnalda, o cosa escanciada o echada en algo. (2) cortada cosa. (1) escanciadovino. (1) tlatectli + : echada cosa assi. (1 ypan tlatectli) empobrecido. (1 cococteopuhqui ytech tlatectli) diuulgada cosa. (1 tepan tlatectli) mouida cosa assi. (1 tlanauac tlatectli) aparejada cosa assi. (1 teca tlatectli) cosa liquida, o cosa larga echada sobre otra cosa. (2 Ipan tlatectli) cosa divulgada. (2 Tepan tlatectli) cosa mudada assi. (2 Tlanauac tlatectli) combite que esta aparejado para los combidados. (2 Teca tlatectli) encarcelado. (2 Quauhcalco tlatectli) apartada cosa assi. (1 teca tlatectli) destruidos assi. (1 tlanauac tlatectli) embudada cosa. (1 caxpiaztica tlatectli) encarcelado. (1 quauhcalco tlatectli)

tlatectli etl :

cogidos frisoles. (1) soplador tal. (1) sopladura assi. (1) encendida lumbre desta

tlatecuinaltiani : tlatecuinaltiliztli :

tlatecuinaltilli : huego soplado y encendido. (2) manera. (1) soplado huego. (1) tlatecuinaltiqui : tlatecuiniani : soplador tal. (1)

el que haze estruendo con patadas o golpes grandes. (2) estruendo tal. (2) bullicio o alboroto de gente. (1)

tlatecuinilitzli : tlatecuiniliztli : tlatecuixtli :

deuanada cosa. (1) deuanadura. (1)

tlatecuiyaliztli : tlatecuiyani :

deuanador. (1) ennoblecimiento. (1) ennoblecido. (1)

tlatecutililiztli : tlatecutililli :

ennoblecido o armado cauallero. (2)

tlatecutiliztli : el acto de ennoblecer o de armar cauallero a otro. (2) tlateemolia, nite tlatehuapalmantli : tlateuapalmantli) tlatehuiani : : buscar haziendo inquisicion o pesquisa. (1) suelo enlosado. (2 Tlateuapalmantli) suelo de losas. (1

martillador. (1 tlateuiani) redondeador tal. (1 tlateuilacachoani)

tlatehuilacachoani :

tlatehuilacacholiztli : redondeamiento assi. (1 tlateuilacacholiztli) tlatehuilacacholli : tlatehuilacachoqui : tlatehuilli : tlateuilli) tlatehuiloni : tlateuiloni) tlatehuimoloa : redondeada cosa. (1 tlateuilacacholli) redondeador tal. (1 tlateuilacachoqui) martillado. (1 pison. (1

cosa golpeada o martillada. (2 Tlateuilli) martillo o cosa semejante. (2 Tlateuiloni) el que perfila algo. (2 Tlateuimoloa)

tlatehuimololli : perfiladura de lieno, o de cosa semejante. (2 Tlateuimololli) tlatehuiqui : martillador. (1 tlateuiqui)

tlateilhuilli :

acusado. (1) quebradura tal. (1)

tlateinililiztli : tlateiniliztli : tlateinilli :

el acto de mellar o q[u]ebrar alg[n] vaso de barro. (2) cosa quebrada assi. (2) quebrada cola assi. (1)

tlateixpahuilli : acusado. (1 tlateixpauilli) tlatelchihua, ni : abominar o denostar y maldezir. (1 ni, tlatelchiua)

tlatelchihua + : escarnecer del que le acaecio algun desastre. (1 teca ni, tlatelchiua) abominar o denostar y maldezir. (1 teca ni, tlatelchiua) reguizcar. (1 teca ni, tlatelchiua) tlatelchihua +, ni : escarnecer, maldezir, o mofar de otro. prete: teca onitlatelchiuh. (2 Teca nitlatelchiua) tlatelchihua, tecani : escarnecer de otro con algun de nuedo e impaciencia, reprochandolo, maldiziendolo y menospreciandolo. prete: teca onitlatelchiuh. (2 Tlatelchiua, tecani) tlatelchihualiztli : reproche. (1 tlatelchiualiztli) escarnecimiento oreproche desta manera. (2 Tlatelchiualiztli) abominacion. (1 tlatelchiualiztli) maldicion tal. (1 tlatelchiualiztli) tlatelchihualiztli + : escarnecimiento assi. (1 teca tlatelchiualiztli) escarnecimiento. (1 teca tlatelchiualiztli) tlatelchihualli : reprouada cosa. (1 tlatelchiualli) escarnecido y reprochado assi, o reprouado. (2 Tlatelchiualli) aborrecida cosa. (1 tlatelchiualli) abominada cosa. (1 tlatelchiualli) maldita cosa. (1 tlatelchiualli) tlatelchihualli tlatelchihuani : tlatelchihuani + : escarnecido desta manera. (1 yca tlatelchiualli)

maldezidor assi. (1 tlatelchiuani) + : escarnecedor tal. (1 teca tlatelchiuani)

tlatelchihuilia, nite : gozarse del desastre y mal q[ue] sucedio a otro. pre: onitetlatelchiuili. (2 Tlatelchiuilia, nite) mofar escarneciendo. (1 nite, tlatelchiuilia) escarnecer del que le acaecio algun desastre. (1 nite, tlatelchiuilia) burlar y mofar del afligido. (1 nite, tlatelchiuilia) maldezir o murmurar. (1 nite, tlatelchiuilia) tlatelchiuhqui : (2) idem. (Tlatclchiuani: menospreciador desta manera, y sacudido.)

tlatelchiuhtli : menospreciado. (1) menospreciado y reprochado desta manera. (2) escarnecido desta manera. (1) abominada cosa. (1) ynjuriado. (1) tlateliczalli : acoceado. (2 Tlatelicalli) acoceado. (1 tlatelicalli) altoano o rebenton, cuesta

tlatelli : altoano, o monton de tierra grande. (2) pequea. (1) tierra amontonada. (1)

tlatelquetztli : parado assi. (1) tlatemachiani : menesteroso. (1)

cosa detenida. s. que la hizieron parar y la detuvieron. (2) menesteroso y necessitado, que estriba enel socorro de otros. (2) lugar en que algo

tlatemaloyan : lugar donde algo se echa, ayunta y recoge. (2) se recibe o echa. (1) tlatemaltamalli : empanada grande. (1) tlatemamauhtilli : tlatemana, ni tlatemanani : tlatemanqui : : amenazado. (1)

empedrar. (1) empedrador. (1) empedrador. (1) suelo empedrado o enlosado. (2) enlosado.

tlatemantli : enlosado suelo. (1) (1) empedrada cosa. (1) tlatemantli + :

piea o tejuelo d[e] oro (2 Cuztic teocuitla tlatem[n]tli) el que tira piedra con honda. (2 Tlatematlaui) hondero. (1

tlatematlahui : tlatematlaui)

tlatematlahuia, ni : tirar con honda. prete: onitlatematlaui. (2 Tlatematlauia, ni) honda tirar. (1 nitlatematlauia) tlatematlahuiani : (1 tlatematlauiani) el que tira piedra con honda. (2 Tlatematlauiani) hondero.

tlatematlahuiloni : honda para tirar piedra. (2 Tlatematlauiloni) tirar. (1 tlatematlauiloni) tlatemiliztli : el acto de henchir algo. (2) hinchimiento. (1)

honda para

tlatemitiliztli : hinchimiento assi. (1) tlatemitilli : lleno cosa llena. (1) atemorizado. (1)

henchimiento. (1)

tlatemmamamauhtilli : tlatemmamauhtilli :

amedrentado o amenazado (2)

tlatemmati, ni : ser de cuidado y muy perezoso, o contar los trabajos que padece. prete: onitlatemma. (2) emperezar. (1) dexar de hazer algo, por pereza. (1) guayar, dezir guayas. (1) tlatemmelahualoni : juntera de carpintero. (2 Tlatemmelaualoni) carpintero. (1 tlatemmelaualoni) jntera de

tlatemoani : el que busca algo, o el inquisidor, o examinador de alguna causa. (2) buscador. (1) especulatiuo. (1)

tlatemohuiliztli : el acto de descender algo delo alto, o la digestion del estomago. (2 Tlatemouiliztli) decendimiento assi. (1 tlatemouiliztli) digestion. (1 tlatemouiliztli) tlatemohuilli : (1 tlatemouilli) cosa abaxada o descendida. (2 Tlatemouilli) abaxada cosa assi.

tlatemolia, nino : examinarse, trayendo ala memoria sus pecados o lo que hizo, para se confessar. pre: oninotlatemoli. (2) recoger o ayuntar los pecados para confessarse dellos. (1) ayuntar y recoger los peccados, trayendo los ala memoria para los confessar. (1) esaminar la consciencia, o la vida. (1) tlatemolia, nite : hazer inquisicion, pesquisa, o informacion contra alguno. pre: onitetlatemoli (2) esaminar. (1) tomar cuenta. (1) preguntar. (1) cuenta tomar a otro. (1) ynquirir. (1) tomar residncia. (1) pesquisar algun maleficio. (1) residencia tomar. (1) tlatemolia pr onitetlatetemoli onitetlatetemoli) tlatemolizamoxtli : tlatemoliztli : =, nite : = tlatetemolia (2 tlatemolia pr

especulatiua arte. (1) procuracion. (1) buscada cosa. (1)

buscamiento. (1)

tlatemolli : cosa inquirida, tratada y consultada. (2) consultada cosa desta manera. (1) tlatempacholli : atapado assi. (1) sobornado. (2) tlat[m]pacholli) cohechado juez. (1) tlatempixoani :

sobornado. (1 embotador. (1)

el que mella cuchillo, o otra cosa semejante. (2) el acto de mellar cuchillo assi. (2)

tlatempixoliztli : embotamiento. (1) tlatempixolli : tlatempohuani : tlatempoani)

rebotadura assi. (1)

cuchillo mellado. &c. (2)

embotado assi. (1) rezador desta manera. (1

el que reza alto. (2 Tlatempoani)

tlatempoztectli : despicada aue. (1 tlatempuztectli) tlatempoztequini : tlatenaantli : despicador. (1 tlatempuztequini) descarrillado assi. (1) villa cercada.

descarrillado, o desquixarado. (2)

tlatenantilli altepetl : (1)

villa, o ciudad cercada de muro. (2)

tlatenchayahuacayotl : flocadura, o cosa semejante. (2 Tlatenchayauacayotl) flocadura. (1 tlatenchayauacayotl) tlatencualacuiani : henchidor desta manera. (1 tlatenqualacuiani)

tlatencualacuiliztli : henchimiento tal. (1 tlatenqualacuiliztli) tlatencualacuilli : henchido assi. (1 tlatenqualacuilli)

tlatencuauhtiliztica : afirmadamente. (1 tlatenq[u]auhtiliztica) tlatencuelpacholli : assi. (1) tlatencuinoa, ni : ropa, repulgada, o cosa que tiene ribete. (2) coxear. pre: onitlatencuino. (2) repulgado

tlatenehua, ni : prometer, declarar, nombrar, [n]cartar, o obligarle a algo. pre: onitlateneuh. (2 Tlateneua, ni) obligarse. (1 ni, tlateneua) tlatenehualiztli : declaracion assi. (1 tlateneualiztli) establecimiento. (1 tlateneualiztli) promessa tal. (2 Tlateneualiztli) estima precio. (1 tlateneualiztli) promessa o prometimiento. (1 tlateneualiztli) obligacion. (1 tlateneualiztli) tlatenehualiztli tlatenehualli : tlatenehuani : (2 Tlateneuani) + : partido, o concierto determinado. (2 Iuh tlateneualiztli)

cosa prometida assi. (2 Tlateneualli) estimador tassador. (1 tlateneuani) prometedor tal, o tassador. estimador tassador. (1 tlateneuani) obligado. (1 tlateneuani)

tlatenehuilia, nino : obligarse a algo, declarando el tiempo. pre: oninotlateneuili. (2 Tlateneuilia, nino) obligarse. (1 nino, tlateneuilia) tlatenehuilia, nite : dar palabra a otro, o emplazarle. (2 Tlateneuilia, nite) emplazar. (1 nite, tlateneuilia) dar la palabra. (1 nite, tlateneuilia) tlateneuhtli : manera. (1) cosa prometida. &c. (2) echador tal. (1) echado assi. (1) encartado. (1) declarada cosa desta

tlatenexcalhuiani : tlatenexcalhuilli : tlatenexhuiani :

reboluedor tal. (1 tlatenexuiani) reboluimiento assi. (1 tlatenexuiliztli)

tlatenexhuiliztli : tlatenexhuilli : tlatenexhuiqui :

rebuelta cosa assi. (1 tlatenexuilli) reboluedor tal. (1 tlatenexuiqui) orillo de

tlatenhuetzcayotl : orillo de pao ya quitado. (2 Tlatenuetzcayotl) pao ya quitado o cortado del mismo pao. (1 tlatenuetzcayotl) tlatenilpilli : tlatenitoani : tlatenitzti : tlatenitztiani : enfrenado. (1) el que reza alto. (2) afilador. (1) afilador. (1) afiladura. (1) afilada cosa. (1) rezador desta manera. (1)

tlatenitztiliztli : tlatenitztilli :

amolada cosa. (1 tlatenytztilli)

tlatennamictli :

besado o besada. (1)

besado, o besada enla boca. (2)

tlatenquimilolli :

atapado assi. (1) el que pronuncia o declara algo (2) pronunciacion. (1) pronunciacion

tlatenquixtiani : declarador tal. (1) tlatenquixtiliztli : tal. (2)

declaracion assi. (1)

tlatenquixtilli : declarada cosa desta manera. (1) tlatentectli : cercenada cosa. (1)

cosa pronunciada assi. (2)

cosa cercenada. (2)

tlatentecuinoani : tlatentecuinoliztli : tlatentecuinolli : tlatentetecuinoani :

el que mella cuchillo, o espada (2) el acto de mellar cuchillo. (2) cuchillo, o nauaja mellada. &c. (2) mellador desta manera. (1) embotador. (1)

tlatentetecuinoliztli : rebotadura assi. (1) tlatentetecuinolli : tlatentetecuinoqui : tlatenti : (1) embotado assi. (1)

embotamiento. (1)

mellador desta manera. (1) aguzador. (1) afilador.

amolador, o afilador de cuchillo. &c. (2)

tlatentiani : aguzador. (1)

idem. (Tlatenti: amolador, o afilador de cuchillo. &c.) (2) afilador. (1)

tlatentilahualiztli : rebotadura de cuchillo, o el acto de rebotallo. (2 Tlatentilaualiztli) rebotadura assi. (1 tlatentilaualiztli) tlatentiliztli : tlatentilli : &c. (2) tlatentiloni : &c. (2) tlatentiloni afiladura. (1) amoladura, o afiladura de cuchillo (2) afilada cosa. (1) cuchillo amolado o afilado.

amolada cosa. (1)

aguzadera piedra. (1)

piedra para amolar o para afilar cuchillo.

+ : muela para amolar. (1 xaltemalacatl, tlatentiloni) enlabiado. (1) enlabiado. (2)

tlatentlamachilli :

tlatentlamachitoliztli :

burla asi. (1)

tlatentlapaliuhcahuiliztica : afirmadamente. (1 tlatentlapaliuhcauiliztica) tlatentlapaliuhcahuilli : tlatentlapiquilli : afirmada cosa assi. (1 tlatentlapaliuhcauilli)

calunniado. (1)

tlatentli : flocadura. (1) orilla de vestidura. (1) echada cosa assi. (1) franja o orilla de vestidura. (1) flocadura de vestidura, o mayz, trigo, frisoles, o cosa semejante echado y puesto en algun lugar. (2) tlatentzacutli : atajado que no acierta a hablar, por le auer conuncido. (1) atapado assi. (1) emmudecido. (1) confusoassi. (1) enmudecido y atajado, por le auer conuencido y alcanado de cuenta. (2) tlatentzayantli : descarrillado assi. (1) desquixarado. (2) tlatentzo xintli : tlatentzonxintli : tlatenuimololoni : tlatenxotlaliztli : tlatenxotlalli : d[e]squixarado. (1) descarrillado, o

el que tiene hecha, o afeitada y rapada la barua. (2) afeitado assi. (1) perfil o perfiladura. (1 tlat[n]uimololoni) el acto de cercenar algo. (2) cosa cercenada. (2) apreciador tal. (1) loa, alabana, o

cercenada cosa. (1)

tlatenyotiani : estimador tassador. (1 tlat[n]yotiani) tassador o apreciador deloque se vende. (2) tlatenyotiliztli : estima precio. (1) honra que se da a alguno. (2)

esclarecimiento. (1)

tlatenyotilli : esclarecido. (1) engrandecido. (1 tlat[n]yotilli) apreciada cosa assi. (1) alabado, honrado y afamado, o cosa tassada y apreciada. (2) tlatenzolhuilli : sobornado. (1 tlatenolhuilli) tlateochihua, ni : sobornado. (2 Tlatenolhuilli)

bendezir algo. (1 ni, tlateochiua)

tlateochihual campana : campana bendezida, o c[n]sagrada. (2 Tlateochiual campana) tlateochihualamoxtli : libro de escriptura consagrado, o bendezido. (2 Tlateochiualamoxtli) tlateochihualapaztli : acetre de agua bendita. (1 tlateochiualapaztli) agua bendita, o cosa semejante. (2 Tlateochiualapaztli) tlateochihualatl : Tlateochiualatl) agua bendita. (1 tlateochiualatl) acetre de

agua bendita. (2

tlateochihualcozcatl : cuenta, o cuentas b[n]ditas. (2 Tlateochiualcuzcatl) tlateochihualiztli : consagracion. (1 tlateochiualiztli) bendicion de cosa bendita. (1 tlateochiualiztli) el acto de consagrar o bendezir algo. (2 Tlateochiualiztli) tlateochihuallaxcalli : pan bendito. (2 Tlateochiuallaxcalli) tlateochihuallexochtli : brasas bendezidas. (2 Tlateochiuallexochtli)

tlateochihualli : consagrado. (1 tlateochiualli) sagrada cosa. (1 tlateochiualli) bendita cosa. (1 tlateochiualli) cosa bendita, o consagrada. (2 Tlateochiualli)

tlateochihualli teopixqui : sacerdote. (1 tlateochiualli teopixqui) orden sacra (2 Tlateochiualli teupixqui) tlateochihualli tetl : ara de altar. (1 tlateochiualli tetl) tlateochihualocotl : candela bendita. (2 Tlateochiualocotl)

clerigo de

tlateochihualpan ichtequiliztli : ychtequiliztli)

hurto delo sagrado. (1 tlateochiualpan

tlateochihualpan nichtequi : hurtar lo sagrado. (1 tlateochiualpan nichtequi) tlateochihualtehuamoxtli : Tlateochiualteoamoxtli) tlateochihualtetl : Tlateochiualtetl) libro de sagrada escriptura. s. la biblia. (2 ara consagrada. (2

ara de altar. (1 tlateochiualtetl)

tlateochihualtilmatli : ropa, o vestidura bendita. (2 Tlateochiualtilmatli) tlateochihualtletl : lumbre, o fuegobendito. (2 Tlateochiualtletl) bendizidor. (1 tlateochiuani) bendita cosa. (1) cosa

tlateochihuani : consagrador. (1 tlateochiuani) bendizidor, o consagrador. (2 Tlateochiuani) tlateochiuhtli : sagrada cosa. (1) bendezida, o consagrada. (2) tlateocuitlaahuiani : Tlateocuitlaauiani)

sncto y sagrado. (1)

dorador. (1 tlateocuitlaauiani)

dorador. (2 el acto d[e]

tlateocuitlaahuiliztli : doradura. (1 tlateocuitlaauiliztli) dorar alguna cosa. (2 Tlateocuitlaauiliztli) tlateocuitlaahuilli : Tlateocuitlaauilli) tlateocuitlacalloti : enplata. (2) dorada cosa. (1 tlateocuitlaauilli) engastador tal. (1)

cosa dorada. (2

el que engafsona algo en oro, o engastonamiento assi. (2) cosa engastonada destamanera. dorador. (2 el acto de dorar algo. cosa dorada. (2

tlateocuitlacallotiliztli : tlateocuitlacallotilli : (2) tlateocuitlahuiani : Tlateocuitlauiani)

engaste assi. (1) engastado assi. (1)

dorador. (1 tlateocuitlauiani)

tlateocuitlahuiliztli : doradura. (1 tlateocuitlauiliztli) (2 Tlateocuitlauiliztli) tlateocuitlahuilli : Tlateocuitlauilli) tlateocuitlayotiani : dorada cosa. (1 tlateocuitlauilli) dorador. (1) dorador, (2)

tlateocuitlayotiliztli : tlateocuitlayotilli : tlateomachiliztli : (2)

doradura. (1)

doradura. s. el acto de dorar algo (2)

dorada cosa. (1)

cosa dorada. (2)

deuocion, exercicio spiritual, o cerimonia ecclesiastica. cerimonia. (1 tlateomauiztililiztli)

tlateomahuiztililiztli :

tlateomahuiztiliztli : cerimonia spiritual de adoracion y honra de dios. (2 Tlateomauiztiliztli) tlateomatiliztica : deuotamente. (1)

tlateomatiliztli : cerimonia. (1) deuocion. (1) idem. (Tlateomachiliztli: deuocion, exercicio spiritual, o cerimonia ecclesiastica.) (2) tlateomatini : deuoto. (1) persona deuota assi. (2)

tlateononotzaliztli :

el acto de inuocar y llamar a dios enla tribulacion. (2)

tlateononotzani : el que inuoca y llama a dios en la tribulacion. (2) tlateononotzqui : idem. tribulacion.) (2) (Tlateononotzani: el que inuoca y llama a dios en la

tlateotlacuilli : tardia cosa assi. (1) tlateotocani : (2) tlateotocanime : ydolatra. (1) ydolatras. (2) gentil cosa de gentiles o costumbre gentilica. pagano. (1) ynfiel no christiano. (1) ydolatra.

tlateotocanime intlamanitiliz : (1 tlateotocanime yntlamanitiliz) tlateotocanime quinemitia :

gentil cosa de gentiles o costumbre gentilica. (1) ydolatria. (1) gentilidad enesta

tlateotoquiliztli : ynfidelidad assi. (1) manera. (1) ydolatra. (2)

tlateotoquiliztli + : ydolatria. (1 yztlaca tlateotoquiliztli) en tiempo de la infidelidad, o en tiempo de la idolatria. (2 Inoquipan tlateotoquiliztli) ydolatria. (2 Iztlaca tlateotoquiliztli) tlatepachoani : el q[ue] tira con piedra, oda pedrada. (2) tirando con piedra, o dando pedrada. (2) tiro de piedra. (1) el acto de tirar con piedra, o de dar

tlatepacholiztica : tlatepacholiztli : pedrada. (2) tlatepacholli : tlatepacholoni :

apedreado. (1)

apedreado. (2) prensa para apretar. (2)

prensa para apretar. (1)

tlatepancaltilli : huerto. &c. (2) tlatepanchinantilli : o cosa semejante. (2) tlatepanquetztli :

cercada cosa desta manera. (1) cercada cosa desta manera. (1) cosa amojonada. (2)

cosa cercada de paredes. s. corral cercado de paredes,

tlatepanyahualochtilli : tlatepapacmantli : tlatepapatlacmantli :

cercada cosa desta manera. (1 tlatepanyaualochtilli)

suelo empedrado con losas, o enlosado. (2) suelo de losas. (1) cimiento ya sacado e ygualado sobre el el acto de esparzir,

tlatepechmantli : cimiento ygualado. (1) qual se edifica y comiena la pared. (2)

tlatepehualiztli : sembradura tal. (1 tlatepeualiztli) arronjar o sembrar algo. (2 Tlatepeualiztli) tlatepehuani : sembrador tal. (1 tlatepeuani) esparzidor tal. (2 Tlatepeuani) tlatepeuhqui : dem. (2)

arrojador tal. (1 tlatepeuani)

tlatepeuhtitlaliliztli : ayuntamiento tal. (1 tlatepeuhtitlaliliz[t]li) rima o rimero. (1) el acto de amontonar o de hazer algun rimero o monton de alg[n]as cosas. (2) tlatepeuhtitlalilli : ayuntada cosa. (1) arrojada cosa assi. (1) cosa

tlatepeuhtli : s[m]brada cosa assi. (1) esparzida, arr[n]jada o s[m]brada. (2)

tlatepexihuilli : despeado. (1 tlatepexiuilli) tlatepillalilli : armado assi. (1) tlatepiniliztli : golpe. (1) tlatepinilli : tlatepitililli :

cosa despeada. (2 Tlatepexiuilli)

coxcorron o golpe que se da con el puo. (2) apueado assi. (2) cosa achicada o acortada. (2 Tlatepitilill) acortado. (1) idem. (Tlatepitilill:

apueado. (1) acortado. (1)

tlatepitonolli : acortado edificio. (1) cosa achicada o acortada.) (2) tlatepitzmalinaliztli : retorcedura. (1) cordel, o cosa semejante. (2)

el acto de torcer reziam[n]te algun suelo hecho a pison. (2) el acto de recalcar y apretar

tlatepitzmantli : suelo sacado a pison. (1)

tlatepitzoliztli : hinchimiento assi. (1) fuertemente alguna cosa. (2) tlatepitzoliztli = : =

tlatepitztililiztli (2 tlatepitzoliztli)

tlatepitzolli : tlatepitzolli

endurecido assi. (1) = : =

cosa recalcada assi. (2)

tlatepitztlalilli (2 tlatepitzolli)

tlatepitztentli : higos enserados. (1) tlatepitztililiztli : (2) tlatepitztililli : assi.) (2) tlatepitztlalilli : endurecimiento tal. (1) endurecido assi. (1) embutido. (1) lo mismo q[ue] tlatepitzoliztli. (Tlatepitzolli: cosa recalcada

idem.

lo mesmo es que tlatepitzolli. (2) cosa cerrada con

tlatepotzacutli : cerrada cosa assi. (1 tlateputzacutli) cerradura o llaue de hierro. (2 Tlateputzacutli) tlatepotzacutli = : =

tlatepozilpilli (2 tlateputzacutli) cosa dexada atras,

tlatepotzcahualli : desamparado assi. (1 tlateputzcaualli) o cosa desaparada. (2 Tlateputzcaualli) tlatepotzcayotl : trasera cosa. (1 tlateputzcayotl) trasera. (2 Tlateputzcayotl)

cosa reagada, postrera o

tlatepotzco : desotra parte dela sierra. (1 tlateputzco) allende la sierra. (1 tlateputzco) tras; preposicion. (1 tlateputzco) detras de algo. (1 tlateputzco) dela otra parte del puerto o dela sierra, o detras de algo. (2 Tlateputzco) tlatepotzco ni, yauh : yr dessa parte del monte. (1 tlateputzco ni, yauh) tlatepotzco niauh : passar ala otra parte dela sierra. (1 tlateputzco niauh) el q[ue] es detraydo y murmurado

tlatepotzitolli : murmurado. (1 tlateputzitolli) (2 Tlateputzitolli) tlatepotzotl :

parte trasera de alguna cosa. (2 Tlateputzotl) bestia

tlatepotzpepechtilli : enalbardada bestia. (1 tlateputzpepechtilli) enalbardada. (2 Tlateputzpepechtilli) tlatepotztoquilia, nite tlateputztoquilia) tlatepotzyotl : : pesquisar algun maleficio. (1 nite,

parte trasera. (1 tlateputzyotl) esponjadura desta manera. (1) tenazas de

tlatepoxacuiliztli :

tlatepozcacalocotonaloni : tenazas. (1 tlatepuzcacalocotonaloni) hierro. (2 Tlatepuzcacalocotonaloni)

tlatepozcacalocotontli : atenazado assi. (1 tlatepuzcacalocotontli) atenazado. (2 Tlatepuzcacalocotontli) tlatepozcacalohuilli : atenazado assi. (1 tlatepuzcacalouilli)

tlatepozchicolhuiani : segador de miesses. (1 tlatepuzchicolhuiani) con hoz. (2 Tlatepuzchicolhuiani) tlatepozcuamminaloni : clauo de hierro. (1 tlatepuzqu[m]minaloni) clauo. (1 tlatepuzquamminaloni) tlatepozcuauhchayahuacayotilli : tlatepuzquauhchayauacayotilli) enrexado assi. (1

el que siega clauazon o

tlatepozcuauhchayahuayotilli : cosa que tiene rexa de hierro, o cosa enrexada de hierro. (2 Tlatepuzquauhchayauayotilli) tlatepozicuilolli : ympressa cosa assi. (1 tlatepuzicuilolli) imagen impressa. (2 Tlatepuzicuilolli) tlatepozilpilli : cerrada cosa assi. (1 tlatepuzilpilli) tlateputzacutli. (2 Tlatepuzilpilli) tlatepozilpiyani : cerrador tal. (1 tlatepuzilpiani) escriptura o

lo mesmo es q[ue]

tlatepozmaccuauhuilli : acuchillado. (1 tlatepuzmacquauhuilli) persona acuchillada o animal herido con espada o acuchillado. (2 Tlatepuzmacquauhuilli) tlatepozmachancayotilli : enrexado assi. (1 tlatepuzmachancayotilli) enrexada con rexa de hierro. (2 Tlatepuzmachancayotilli) tlatepozmachiyotiani : herrador desta manera. (1 tlatepuzmachiyotiani) hierra ganado con hierro caliente. (2 Tlatepuzmachiotiani) tlatepozmachiyotilli : herrada bestia assi. (1 tlatepuzmachiyotilli) herrada c[n] fuego. (2 Tlatepuzmachiotilli) cosa el que bestia

tlatepozmecayoantli : cauallo o mula desenfrenada, o sin freno por selo auer quitado. (2 Tlatepuzmecayoantli) tlatepozmecayotiani : encadenador. (1 tlatepuzmecayotiani) bestia, o encadena a otro. (2 Tlatepuzmecayotiani) el que enfrena

tlatepozmecayotiliztli : encadenamiento. (1 tlatepuzmecayotiliztli) el acto de enfrenar cauallo o mula, o de encadenar a alguno. (2 Tlatepuzmecayotiliztli) tlatepozmecayotilli : encadenado atado con cadenas. (1 tlatepuzmecayotilli) cauallo enfrenado, o cosa [n]cadenada. (2 Tlatepuzmecayotilli) tlatepozmecayotomaliztli : desencadenamiento. (1 tlatepuzmecayotomaliztli)

tlatepozmecayotomani : desencadenador. (1 tlatepuzmecayotomani) tlatepozmecayotonqui : desencadenador. (1 tlatepuzmecayotonqui) tlatepozmecayotontli : desencadenado. (1 tlatepuzmecayotontli) tlatepozmihuilli : asaeteado. (1 tlatepuzmiuilli) clauazon o clauo. (1

tlatepozminaloni : clauo de hierro. (1 tlatepuzminaloni) tlatepuzminaloni) clauo de hierro. (2 Tlatep[u]zminaloni)

tlatepozmintli : tlatepozoilli :

cosa enclauada. (2 Tlatepuzmintli) cortada cosa assi. (1 tlatepuzuilli)

tlatepozotlapalhuazoiani : segador de miesses. (1 tlatepuzotlapalhuazuiani) segador con hoz. (2 Tlatepuzotlapalhuazuiani) tlatepoztehuiani : tlatepoztehuilli : Tlatepuzteuilli) martillador. (1 tlatepuzteuiani) martillado. (1 tlatepuzteuilli) cosa martillada. (2

tlatepoztemmecayoanaliztli : desenfrenamiento assi. (1 tlatepuztemmecayoanaliztli) tlatepoztemmecayotilli : enfrenado. (1 tlatepuztemmecayotilli)

tlatepoztetnmecayoantli cahuallo : desenfrenado cauallo. (1 tlatepuztetnmecayoantli cauallo) tlatepoztlemachiyotiani : Tlatepuztlemachiotiani) el que hierra conhierro ardiendo. (2

tlatepoztlemachiyotiliztli : seal de hierro assi. (1 tlatepuztlemachiotiliztli) el acto de herrar assi. (2 Tlatepuztlemachiotiliztli) tlatepoztlemachiyotilli : cosa herrada desta manera. (2 Tlatepuztlemachiotilli) clauazon o clauo. (1 el q[ue]

tlatepoztoconi : clauo de hierro. (1 tlatepuztoconi) tlatepuztoconi) clauo de hierro. (2 Tlatepuztoconi)

tlatepoztopilhuiani : peon lancero en guerra. (1 tlatepuztopilhuiani) hiere c[n] l[n]a, o el q[ue] alancea. (2 Tlatepuztopilhuiani)

tlatepoztopilhuilli : alanceado. (1 tlatepuztopilhuilli) lanada, herida. (1 tlatepuztopilhuilli) alanceado, o al[n]ceada. (2 Tlatepuztopilhuilli) tlatepoztzacuani : tlateppacholiztli : poluo. (2) tlatequilia, nino : obligarse. (1) tlatequilia, nite : echar assi. (1) tlatequilia, nitla : cerrador tal. (1 tlatepuztzaquani) empoluoramiento. (1) el acto de h[n]chir alguna cosa de

obligarse a hazer alguna cosa. pre: oninotlatequili. (2) echar celada alos enemigos. p: onitetlatequili. (2) escotar cortar alguna cosa, assi como vestidura. (1) horro. metaphora. (2 Tlatequililli iuic celada

tlatequililli ihuic imecapal : imecapal)

tlatequililli yuic imecapal : horro o horra de esclauo. (1 tlatequililli yuic ymecapal) tlatequililliyauh imetl imalac itzotzopaz : muger horra que fue antes esclaua. metapho. (2 Tlatequililliyauh ymetl ymalac itzotzopaz)

tlatequililti yauh imetl, imalac itzotzopaz : tlatequililti yauh ymetl, ymalac ytzotzopaz) tlatequiliztli : tlatequiliztli tlatequipachoa : cortadura. (1) + :

horro o horra de esclauo. (1

el acto de cortar alguna cosa. (2)

cortadura de tijeras. (1 tijerastica tlatequiliztli)

el que da pena y aflicion aotros. (2) idem. (Tlatequipachoa: el que da pena y aflicion aotros.)

tlatequipachoani : (2)

tlatequipacholiztica : dando pena y aflicion a otros. (2) tlatequipacholiztlil : el acto de dar pena, o de afligir a otros. (2) tlatequipacholli : tlateq[ui]pacholli) afligido. (1) molestado. (1) dessabrido. (1 agrauiado. (1) afligido y angustiado de otros (2) trabajar, o hazer alguna obra para otro. prete: trabajador. (2) idem. (Tlatequipano: trabajador.)

tlatequipanilhuia, nite : onitetlatequipanilhui. (2) tlatequipano :

trabajador. (1)

tlatequipanoani : obrero. (1) (2) tlatequipanoliztica : tlatequipanoliztli : obra. (2)

trabajador. (1)

trabajando, o haziendo alguna obra. (2) ocupacion. (1) trabajo. (1) el acto de trabajar en alguna cosa obrada, o que se trabajo

tlatequipanolli : obrada cosa. (1 tlateq[ui]panolli) en ella quando se hizo. (2) tlatequipanolo :

todos trabajan, o entienden en algo. pr: otlatequipanoloc. (2)

tlatequipanoque : trabajadores que estan ocupados en hazer alguna obra. (2) tlatequipanoqui : trabajador. (1) obra. (2) tlatequixtiani : trabajador, o el que entiende en hazer alguna

desempedrador. (1) desempedramiento. (1) desempedrado. (1 tlatequixtil[li])

tlatequixtiliztli : tlatequixtilli : tlatequixtiqui : tlatetecaliztli tlatetecani tlatetecqui : + :

despedregado. (1) desempedrador. (1) + :

apartamiento assi. (1 teca tlatetecaliztli)

apartador tal. (1 teca tlatetecani) despedaador de carne. (1)

tlatetectli : madexa. (1) desmnbrado. (1) despedaada carne. (1) asserradas piedras. (1) estambre de lana o lino. (1) vrdida tela. (1) reuanada cosa. (1) tela vrdida, o madexa de hilo, o cosa desquartizada y hecha pedasos, o cosa hecha reuanadas o tajadas, o estambre de tela, o estacas de oliuas para plantar, o cosa semejante. (2) tlatetectli cuauhtoctli : tlatetecuica : estaca para plantar. (1 tlatetectli quauhtoctli)

atronar o tronar. (1) golpe. (1) estruendo de patadas, o de golpes. (2) idem.

tlatetecuiniliztli :

tlatetecuitzaliztli : estruendo assi. (1) ruydo de pies patendo. (1) (Tlatetecuiniliztli: estruendo de patadas, o de golpes.) (2)

tlatetehuanaliztli : desarrugadura. (1 tlateteuanaliztli) tendedura tal. (1 tlateteuanaliztli) el acto de estirar, o de desarrugar alguna cosa. (2 Tlateteuanaliztli) tlatetehuanani : tlatetehuantli : tlateteu[n]tli) estirador assi. (2 Tlateteuanani) desarrugada cosa. (1 tlateteuantli) tndida cosa assi. (1 cosa estirada desta manera. (2 Tlateteuantli)

tlateteitzaliztli : roedura. (1 tlateteytzaliztli) el acto de roer hueso, o cosa semejante, o de quebrantar y hazer pedaos algun vaso de barro, o de vidrio. (2 Tlateteytzaliztli) tlateteliczaliztli : el acto de tirar coces. (2 Tlatetelicaliztli)

tlateteliczalli : acoceado. (1 tlatetelicalli) tlateteliczallic : tlateteliczani : tlatetemalli : acoceado. (2 Tlatetelicallic)

acoceador, o el que tira coces. (2 Tlatetelicani) hacina de lea. (2) el que haze cimiento de pared hinchendo la

tlatetemani : cemntador tal. (1) anja de piedra y mezcla. (2)

tlatetemmalinaliztli : el acto de torcer fuertem[n]te cordel, soga, o cosa semejante. (2) tlatetemolia, nite : tomar residncia. (1) tlatetencuinoliztli : lo mesmo es que tlatemolia. pr. onitetlatetemoli. (2) residencia tomar. (1) el acto de coxear el coxo. (2)

tlatetentli : cimiento o pared hasta ygualar con el suelo desde donde comiena la pared principal. (1) hacina de lea, o cimiento de pared ya sacado y lleno de piedra. &c. (2) tlatetepachoani : el que tira piedras, o apedrea a alguno. (2) tlatetepacholiztica : apedreando. (2)

tlatetepacholiztli :

el acto de apedrear. (2) apedreado. (1) apedreado. (2)

tlatetepacholli : tupido. (1) tlatetepehualiztli : tlatetepeuhqui :

derramamiento assi. (1 tlatetepeualiztli)

derramador tal. (1) tupidor. (1) aprensador. (1) el que

tlateteppachoani : apretador tal. (1) aprieta y tupe mucho alguna cosa. (2) tlateteppacholiztica : apretado assi. (2)

tlateteppacholiztli : apretamiento desta manera. (1) apezgamiento tal. (1) tupidura. (1) aprensadura. (1) el acto de apretar desta manera. (2) tlateteppacholli : apretada cosa assi. (1) cosa. (1) cosa apretada assi. (2) tlateteppachoqui : apretador tal. (2) apezgada cosa assi. (1) aprensada

tlatetequiliztli : despeda[a]miento tal. (1) roedura. (1) el acto de cortar algo con tijeras en muchas partes, o el acto de despedaar, o cortar alguna cosa. (2) tlatetequiliztli tlatetequini : + : cortadura de tijeras. (2 Tijerastica tlatetequiliztli)

despedaador de carne. (1) asidor tal. (1)

tlateteteuhtzitzquiqui :

tlateteuh ilpiliztli : el acto de atar algo assi. (2) tlateteuh ilpilli : tlateteuh ilpiyani : cosa atada fuertemente. (2) el que ata reziamente alguna cosa. (2 Tlateteuh ilpiani) el acto de torcer soga, o cordel fuertemente. (2) el acto de fregar algo fuertemente. (2)

tlateteuh malinaliztli : tlateteuh matiloliztli : tlateteuh matilolli :

cosa muy fregada. (2)

tlateteuh xacualoani : el que friega algo fuertemente. (2 Tlateteuh xaqualoani) tlateteuh xacualoliztli : xaqualoliztli) el acto de fregar algo reziamente. (2 Tlateteuh

tlateteuh xacualolli : cosa fregada assi. (2 Tlateteuh xaqualolli) tlateteuhilpiliztli : tlateteuhilpilli : tlateteuhilpiqui : tlateteuhilpiyani : atadura tal. (1) apretamiento assi. (1) apretada cosa assi. (1)

atada cosa assi. (1) apretador tal. (1)

apretador tal. (1 tlateteuhilpiani)

tlateteuhmalinaliztli : retorcedura. (1) tlateteuhmalinani : tlateteuhmalintli : el q[ue] tuerce reziam[n]te soga, o cordel. &c. (2) cosa torcida assi. (2)

tlateteuhmatiloliztli : fregadura tal. (1) tlateteuhmatilolli : tlateteuhquitzqui : fregado assi. (1) asidor tal. (1) asidor tal. (1) asiminto tal. (1)

tlateteuhquitzquiani : apretador tal. (1) tlateteuhquitzquiliztli :

apretamiento desta manera. (1)

tlateteuhquitzquilli : apretada cosa assi. (1) tlateteuhtzitzquiani : apretador tal. (1) tlateteuhtzitzquiliztli :

asida cosa assi. (1)

asidor tal. (1) apretamiento desta manera. (1) asida cosa assi. (1)

asiminto tal. (1)

tlateteuhtzitzquilli : apretada cosa assi. (1) tlateteuhxacualoliztli : tlateteuhxacualolli : tlatetexoani : tlatetexolli :

fregadura tal. (1 tlateteuhxaqualoliztli)

fregado assi. (1 tlateteuhxaqualolli)

roedor de huesso o de cosa assi. (2) huesso roido, o cosa semejante. (2) adentellada cosa. (1)

tlatetextiliani : desmenuzador. (1) tlatetextililiztli : desmenuzamiento tal. (1)

tlatetextililli : desmenuzado assi. (1) tlatetililiztli : endurecimiento tal. (1) tlatetililli : tlatetiliztli : cosa endurecida assi. (2) endurecido assi. (1)

el acto de endurecer alguna cosa q[ue] se para como piedra. (2) parlero ser. (1)

tlatetoa : pensatiuo. (1) tlatetoa, ni : parlar mucho. pre: onitlateto. (2) tlatetoani : tlatetoani + : tlatetoani) parlero. (2)

hablador que habla mucho. (1) pensatiuo. (1 yytic

persona pensatiua. (2 Iytic tlatetoani) parlero. (1)

tlatetoani, papal :

tlatetocani : el que hinche de piedra y mezclala anja del cimiento dela pared. (2) fundador tal. (1)

tlatetoctli : cimimiento de pared ya sacado y lleno de piedra y mezcla. (2) fundamento assi. (1) cimiento o pared hasta ygualar con el suelo desde donde comiena la pared principal. (1) tlatetoiztli : tlatetoliztli : tlatetzahua, ni habla desta manera. (1) el acto de parlar mucho. (2) : parla. (1)

cuajar o espessar algo. (1 ni, tlatetzaua)

tlatetzahualiztli : el acto de espessar, o quajar en grudo, leche para hazer quajada, o cosas semejantes. (2 Tlatetzaualiztli) espessura assi. (1 tlatetzaualiztli) tlatetzahualli : cosa espessada, o quajada assi. (2 Tlatetzaualli) cuajada de leche. (1 tlatetzaualli

tlatetzahualli chichihualayotl : chichiualayotl)

tlatetzahualoni : quajo o cola semej[n]te para quajar leche. (2 Tlatetzaualoni) cuajo para cuajar leche. (1 tlatetzaualoni) tlatetzahuani : el que haze espessa alguna cosa assi. (2 Tlatetzauani)

tlatetzauhcahuatzalli chichihualayotl : queso curado, y anejo. (2 Tlatetzauhcauatzalli chichiualayotl) queso. (1 tlatetzauhcauatzalli chichiualayotl) tlatetzauhtli : cosa. (1) cosa espessada, o quajada. (2) espessado assi. (1) cuajada

tlatetzauhtli + : pez. (1 ocotzo tlatetzauhtli) req[ue]son o quajada (2 Mopalticaqua tlatetzauhtli chichiualayotl) queso fresco (2 Yancuic chichiualayo tlatetzauhtli) queso fresco. (1 y[n]cuic chichiualayo tlatetzauhtli) requeson. (1 mopalticaqua tlatetzauhtli chichiualayotl) tlatetzauhtli chichihualayotl : queso. (1 tlatetzauhtli chichiualayotl) cuajada de leche. (1 tlatetzauhtli chichiualayotl) tlatetzilmalinaliztli : el acto de torcer fuertem[n]te algun cordel, encima del muslo. (2) retorcedura. (1) tlatetzilmalinalli : tlatetzilmalinani : muslo. (2) cosa torcida desta manera. (2) el que tuerce fuertemente algun cordel, sobre la pierna o

tlatetzilmalinqui : idem. (Tlatetzilmalinani: el que tuerce fuertemente algun cordel, sobre la pierna o muslo.) (2) tlatetzilmalintli : cosa muy torcida desta manera. (2) cemntador

tlatetzonehuani : el que haze cimiento de pared. (2 Tlatetzoneuani) tal. (1 tlatetzoneuani) tlatetzonehuiliztli : fundamnto assi. (1 tlatetzoneuiliztli)

tlatetzoneuhqui : idem. fundador tal. (1)

(Tlatetzoneuani: el que haze cimiento de pared.) (2) fundamnto assi.

tlatetzoneuhtli : cimiento sacado y lleno de piedra y mezcla. (2) (1) tlatetzontlaliani : tlatetzontlaliqui : tlatetzopaliztli : edificaciontal. (1) tlatetzopqui : tlatetzoptli : hazedor tal. (1) fundador tal. (1) hazedor tal. (1)

el acto de concluyr y cerrar boueda. (2 Tlatetzupaliztli) edificador assi. (1) edificio de boueda. (1) maoneadura. (1)

cerrador de boueda. (2)

boueda cerrada y cubierta. (2)

tlatetzotzonaliztli : el acto de macear o de golpear algo. (2) molimiento de qualquiera cosa que se muele. (1) tlatetzotzonalli : tlatetzotzonaloni : tlatetzotzonaloni cosa maceada o golpeada. (2) mao para majar. (1) majadero tal. (1)

mortero. (1)

+ : mao grande. (1 vey tlatetzotzonaloni)

tlatetzotzonaloniton : mao pequeo. (1) tlatetzotzonani : martillador. (1) assi. (1) golpeador assi. (2) maoneador. (1) majador

tlatetzotzontli : cosa golpeada o martillada. (2) tlatetzoyoniani : el que frie algo. (2) tlatetzoyoniliztli :

martillado. (1)

el acto de freyr alguna cosa. (2) frito cosa frita. (1)

tlatetzoyonilli : cosa frita. (2) tlateuhchihualizpan :

lo mesmo es que tlaixtequilizpan. (2 Tlateuhchiualizpan)

tlateuhpacholli : empoluorado. (1) tlateuhyotiani : el que hinche algo de poluo. (2) el acto de henchir de poluo alguna cosa. (2) empoluorado. (1) despeado. (1) vino

tlateuhyotiliztli : empoluoramiento. (1) tlateuhyotilli :

cosa llena de poluo. (2)

tlatexcalhuilli : cosa despeada, pison o cosa semejante. (2) cozido. (1)

tlatexiuhzalolmantli : suelo enlosado de arte mosayca. (2 Tlatexiuhalolmantli) suelo de arte mosayca. (1 tlatexiuhalolmantli)

tlatexolohuiani : el que maja algo con mano de mortero. (2 Tlatexolouiani) assi. (1 tlatexolouia[n]i) tlatexolohuiliztli : tlatexolouiliztli) molimiento de qualquiera cosa que se muele. (1

majador

tlatexolohuiloni : mano de mortero o de almirez. (2 Tlatexolouiloni) tal. (1 tlatexolouiloni) mortero. (1 tlatexolouiloni)

majadero

tlatexoni : idem. o muela para moler algo o piedra de molino. (Tlatexolouiloni: mano de mortero o de almirez.) (2) majadero tal. (1) mortero. (1) tlatexoni + : muela para moler. (1 temalacatl, tlatexoni) adobo de

tlatexotl : cierto betun de mayz molido, conque adoban las mantas. (2) mayz molido, conque aderean las mn-tas ralas. (1) tlatextiliani : corta[d]or tal. (1) desmenuzador desta manera. (1)

tlatextililia, nite

: destroar o rasgar ropa a otro. (1)

tlatextililiztli : desmenuzaminto tal. (1) el acto de desmenuzar o de moler mucho alguna cosa, o demachucar o despedaar y rasgar. (2) hndedura en diuersas partes. (1) quebradura assi. (1) tlatextililli : rallada cosa. (1) destroado assi. (1) desmenuzado assi. (1) picada cosa assi. (1) cosa desmenuzada assi. (2) cortada cosa assi. (1) desmenuzada cosa assi. (1) quebrada cosa desta manera. (1) tlatextli : cosa molida. (2) tlatexxinepaloloni : tlatexxinepanoloni : tlateyotiani : tlateyotilli : molida harina. (1)

perfiladura. (2) perfil o perfiladura. (1)

apreciador o tassador delo que se vende. (2) cosa tassada assi. (2)

tlatezonaliztli : aspereza tal. (1 tlateonaliztli) tlatezonuiliztli : tlathuinahuac : tlathuinauac) tlathuiztli + : esponjadura desta manera. (1 tlateonuiliztli) vela dela modorra. (1

cerca del alua. (2 Tlathuinauac)

lo mesmo es que aquen tlattaliztli. (2 Aquen tlathuiztli)

tlatia, nic : engaar a otro cn aparencia de bien. (1) tlatia, nino : esconderse o quemarse. preter: oninotlati. (2) encubrirse. (1) arder o quemarse. (1) quemarse. (1) quemarse con fuego. (1) esconderse. (1) tlatia, nite : esconder a otro o quemarle. pret: onitetlati. (2) quemar con huego. (1) tlatia, nitla : poner en guarda. (1) encubrir algo, generalmente. (1) esconder algo. (1) encerrar pan o vino. (1) tlatia + : quemar mucho. (1 cenca nic, tlatia)

tlatic : dentro delo interior de alguna cosa. (2) alguna cosa o entre algo. (1)

de dentro. (1)

dentro de

tlaticpa : de dentro. (1) hazia dentro, o delo interior. (2) casa caliticpa. (1) hazia dentro. (1) tlaticpa ni, tlacati : nacer de dentro. (1) tlaticpa nonte, itta : mirar adentro. (1) tlaticpa nontlachia : tlaticpahuic : idem. mirar adentro. (1)

hazia dentro de

(Tlaticpa: hazia dentro, o delo interior.) (2 Tlaticpauic)

tlatilahua : el que tupe y haze gruessa la manta o el seto. &c. pre: otlatilauh. (2 Tlatilaua) tlatilahualiztli : (1 tlatilaualiztli) tlatilauhtli : tlatilia, nic : onictlatili. (2) el acto de tupir assi. (2 Tlatilaualiztli) espessura tal.

cosa tupida desta manera. (2)

espessa cosa assi. (1)

guardar algo a otro o esconderselo, o quemarle algo. pre: cubrir algo aotro. (1) lastre dela

tlatilincateconi + : lastre de nao. (2 Acaltetl tlatilincateconi) naue. (1 acaltetl tlatilincateconi) tlatiliniani : apretador tal. (1)

tlatiliniliztli : apretamiento desta manera. (1) tlatilinilli : tlatilli : apretada cosa assi. (1) altoano o rebenton, cuesta pequea. (1)

lo mesmo que tlatelli. (2)

tlatilmahui : tlatilmahuiani :

colador tal. (1 tlatilmaui) colador tal. (1 tlatilmauiani) coladura desta manera. (1 tlatilmauiliztli)

tlatilmahuiliztli : tlatilmahuilli :

colada cosa assi. (1 tlatilmauilli)

tlatilmahuiloni : coladero de lieno, o lieno para colar algo. (2 Tlatilmauiloni) coladero assi. (1 tlatilmauiloni) tlatiticalaqui, nino : entrar de priessa y escondidamente en alguna parte. preter: oninotlatiticalac. (2) entrar escondidamente. (1) tlatiticanaliztli : (1) tlatiticanaliztli tlatiticantli : el acto de estirar o desarrugar algo. (2) = : = tlatitiliniliztli (2 tlatiticanaliztli) tndida cosa assi. (1 tlatitic[n]tli) tendedura tal.

cosa estirada assi. (2)

tlatiticantli

= :

= :

tlatitilinilli (2 tlatiticantli) arrugar o plegar algo a otro. (1) tendedura tal. (1)

tlatitichalhuia, nite tlatitiliniliztli : tlatitilinilli : tlatitlantli : tlatizahui : tlatizahuiani : tlatizahuilli : tlatiauilli) tlatizahuiqui :

lo mesmo es que tlatiticanaliztli. (2)

lo mesmo es que tlatiticantli. (2) mensajero. (2)

tndida cosa assi. (1)

embiado mensajero. (1)

embarnizador desta manera. (1 tlatiaui) embarnizador desta manera. (1 tlatiauiani) cosa embarnizada de blanco. (2 Tlatiauilli) embarnizador desta manera. (1 tlatiauiqui) quemarse. (1) embarnizado. (1

tlatla : arder o dar luz la candela. (1) tlatla, ni : arder, abrasarse o quemarse. pret: onitlatlac. (2) abrasarse del fuego. (1) arder o quemarse. (1)

tlatla + : arder, o abrasarse la tierra de calor. prete: tlalli otlatlac. (2 Tlalli tlatla) abrasarse la tierra de grn calor. (1 tlalli tlatla) tlatla +, ni : soplar muchas vezes. preteri: onitlatlalpitz. (2 Pitza, nitlatla) dar bozes o cantar la muger muchas vezes. prete: onitlatlapitzauh. (2 Pitzaua, nitlatla) pescar. preterito: onitlalama. (2 Ma, nitlatla) idem. preterito: onitlatlayuuili. (Yuuilia, nitla: hazer sombra poniendose delante de otros. pret: onitlayuuili.) (2 Yuuilia, nitlatla) andar muchas vezes al rededor. pre: onitlatlayaualo. (2 Yaualoa, nitlatla) rastrear por el oler. preterito: onitlatlanecu. (2 Inecui, nitlatla) tlatlaanilia, nite : echar o tomar suertes. pre: onitetlatlaanili. (2) echar suertes. (1) suertes echar. (1) tlatlac : quemada cosa assi. (1) abrasado assi. (1) cosa quemada. (2) sortear

tlatlac + : Elpan tlatlac)

medio quemado. (1 achi tlatlac)

el que tiene este dolor. (2

tlatlac izahuilli : el que esta espantado y atonito dealgun trueno, o estruendo supito. (2 Tlatlac iauilli) tlatlaca + : ayuntamiento de naciones. (1 nepapan tlatlaca) tlatlaca +, nino : collear, o menear la cabeca de aca pira olla. pre: oninoquechtlatlaz. (2 Quech tlatlaca, nino) tlatlacaahuilana, nite : idem. prete: onitetlatlacaauilan. (Tlatlacaana, nite: asechar o espiar a otro. pre: onitetlatlacaan.) (2 Tlatlacaauilana, nite) assechar o acechar a otro. (1 nite, tlatlacaauilana) tlatlacaahuiloa, nic : encomendar su necesidad al mayor, per metaphoram; dizen. (1 nictlatlacaauiloa ymmoyollotzin ac nimitznomachitia, atiuitz) tlatlacaahuiloa, nite : rogar halagando. (1 nite, tlatlacaauiloa) halagar. (1 nite, tlatlacaauiloa)

tlatlacaahuilolli : tlatlacaana, nite :

domado potro. (1 tlatlacaauilolli) asechar o espiar a otro. pre: onitetlatlacaan. (2) el que doma o amansa lo

tlatlacacihuitiani : domador. (1 tlatlacaciuitiani) brauo. (2 Tlatlacaciuitiani)

tlatlacacihuitiliztli : domadura. (1 tlatlacaciuitiliztli) amansamiento desta manera. (1 tlatlacaciuitiliztli) el acto de domar o amansar lo brauo. (2 Tlatlacaciuitiliztli) tlatlacacihuitilli : domado. (1 tlatlacaciuitilli) amansado animal. (1 tlatlacaciuitilli) cosa domada assi. (2 Tlatlacaciuitilli) tlatlacaciuhqui : cosa mansa y domada. (2) tlatlacahua, non : yr aver, o mirar amenudo alguna cosa. prete: onontlatlachix. (2 Tlatlacaua, non) tlatlacahualtiliztli : el acto de vedar, o estoruar algo (2 Tlatlacaualtiliztli) tlatlacahualtilli : ympedido assi. (1 tlatlacaualtilli) emmendado. (1 tlatlacaualtilli) embaraado assi. (1 tlatlacaualtilli) estoruado. (1 tlatlacaualtilli) el que es estoruado y le vedan algo (2 Tlatlacaualtilli) tlatlacahui : daarse y echarse aperder el negocio, o otra cosa. prete: otlatlacauh. (2 Tlatlacaui) tlatlacahuiloa, nite : enlabiar, o persuadir a otro con halagos, o dadiuas. pret: onitetlatlacauilo. (2 Tlatlacauiloa, nite) atraer por halagos, o induzir a alguno con dones y palabras halagueas. (1 nite, tlatlacauiloa) assegurar con engao a alguno. (1 nite, tlatlacauiloa) enlabiar ala muger, o halagar a alguno con palabras blandas. (1 nite, tlatlacauiloa) tlatlacahuiloa +, nic : en mucha estimacion tengo a v[uest]ra merced. i no merece. v. m. que yo le sea pesado, y le de desasossiego. (2 Ac nimitznomachitia, nictlatlacauiloa ynmoyollotzin) tlatlacahuilolli : Tlatlacauilolli) assegurado assi. (1 tlatlacauilolli) enlabiado assi. (2

tlatlacalhuia, nite : ofender. (1) ofender y daar a otro. pret: onitetlatlacalhui. (2) empecer a otro. (1) destruirle algo a otro. (1) otro enla hazienda. (1) tlatlacalhuilli : empecido. (1) tlatlacalli : derribado assi. (1)

daar a

tlatlacamachuia, ni : robar el ladron todo q[u]anto auia en casa, o destruyr el yelo o la piedra y granizo todo lo sembrado y la fruta. pre: onitlatlacamachui. (2) tlatlacamattli : obedecido. (1) el que es obedecido. (2)

tlatlacamiccati, ni : obstinarse y perseuerar enel mal, o tornarse loco y desatinado. pre: onitlatlacamiccatic. (2) tlatlacamictilli : tlatlacana, nite tlatlacatecolo : : amarreado. (1) muy maltratado y amarreado. (2)

assechar o acechar a otro. (1) demonios o diablos. (2)

furias del infierno. (1)

tlatlacatilia, ni : onitlatlacatili. (2)

formar, fabricar o reduzir a forma, o engendrar. preteri:

tlatlacatiliani : formador tal. (2) tlatlacatililiztli : generacion. (1) el acto de formar assi, o generaci[n] (2)

tlatlacatililli : engendrado. (1) tlatlacatiliztli tlatlacatl : benigno. (1) tlatlacatl + :

cosa formada desta manera. (2)

generacion otra vez. (1 yc oppa tlatlacatiliztli) llano en conuersacion. (1)

mansa cosa. (1) franco liberal. (1) piadosa persona y humana. (2) = : = tlatlacatzintli (2 tlatlacatl)

tlatlacatzintli : humano hombre. (1)

lo mesmo es que tlatlacatl. (2)

tlatlacaxahuililli : despechado assi. (1 tlatlacaxauililli) vasallo aliuiado del tributo, porle auer quitado alguna parte del. (2 Tlatlacaxauililli) tlatlacaxitiani : el que hinche algo hasta la mitad. (2) tlatlacaxitiliztli : el acto de henchir algo hasta lamitad. (2) demediada cosa. (1) cosa henchida, o

tlatlacaxitilli : mediado o demediado. (1) llenada hasta lamitad. (2) tlatlacayotica : francamente. (1)

piadosa y humanamente. (2) piedad, humanidad, vrbanidad

tlatlacayotl : llaneza assi. (1) mansedumbre. (1) y llaneza de hombre manso y conuersable. (2)

tlatlacencahualtilli : deseredado, despojado y desposeido de quanto tenia. (2 Tlatlacencaualtilli) tlatlacencuililli : despojado assi. (1) idem. (Tlatlacencaualtilli: deseredado, despojado y desposeido de quanto tenia.) (2) tlatlachia, non : mirar amenudo. (1) yr ayer amenudo. (1)

tlatlachialia, nino : andar sobre auiso para que no me haga mal mi enemigo. pr: oninotlatlachiali. (2) tlatlachialia, + : ser muy circ[n]specto y auisado, mirando los inconuenientes que ay. &c. prete: onouiampa ninotlatlachiali. (2 Tlatlachialia, nouiampa nino)

tlatlachialia, nohuiampa nino : ser muy circ[n]specto y auisado, mirando los inconuenientes que ay. &c. prete: onouiampa ninotlatlachiali. (2 Tlatlachialia, nouiampa nino) tlatlachialoyan : miradero, lugar de donde miramos. (1) tlatlachialtilli : diciplinado o doctrinado. (1) alumbrado e instruido de otros. (2) tlatlachiatiuh, ni tlatlachielia + : : yr ayer amenudo. (1) cauto ser y auisado. (1 nouiampa nino, tlatlachielia) el que es doctrinado,

tlatlachihuilli : aojado o hechizado. (1 tlatlachiuilli) tlatlaci, ni : tener pechuguera o tos. preterito: onitlatlaz. (2) (1) pechuguera tener. (1) tosser. (1) romadizarse.

tlatlaciyahuiltilli : afligido assi. (1 tlatlaciauiltilli) afligido assi. (1 tlatlaciauiltilli) el que es maltr[a]tado, acossado y cansado del que le persigue y aflige. (2 Tlatlaciauiltilli) tlatlaciznecupatli : lamedor que lame el doliente. (1) lamedor. (2) tosse. (1)

tlatlaciztli : pechuguera enfermedad. (1) pechuguera, catarro o tos. (2) tlatlacmauhtilli : espantado assi. (1) golpe y estruendo. &c. (2) tlatlacoa, ni : tlatlacoani : tlatlacoani + : tlatlacoani) tlatlacoanime :

romadizo. (1)

espantado y atonito dealgun trueno, o

pecar, hazer mal, o daar yechar aperder alguna cosa. (2) pecador. (1) defectuoso. (1) pecador tal. (2)

estar dios lexos del pecador. (1 vehca quimotztilitica yn pecadores. (2)

tlatlacoanitoca, nite : tener alos etros por pecadores. prete: onitetlatlacoanitocac. (2) tener a otro por pecador. (1) tlatlacoaniyetoca, nino : (2) tenerse por pecador. pre: oninotlatlacoaniyetocac.

tlatlacocohua : el que compra muchas cosas o el q[ue] compra muchas vezes. pr: otlatlacocouh. (2 Tlatlacocoua) tlatlacohuia, ni : tlatlacohuiani : demediar algo. prete: onitlatlacoui. (2 Tlatlacouia, ni)

henchidor tal. (1 tlatlacouiani) el acto de henchida cosa assi.

tlatlacohuiliztli : henchimiento assi. (1 tlatlacouiliztli) demediar alguna cosa. (2 Tlatlacouiliztli) tlatlacohuilli : mediado o demediado assi. (1 tlatlacouilli) (1 tlatlacouilli) cosa demediada. (2 Tlatlacouilli)

tlatlacohuiqui :

henchidor tal. (1 tlatlacouiqui) deslomado o herido en la

tlatlacohuitectli : deslomado. (1 tlatlacouitectli) mitad del cuerpo. (2 Tlatlacouitectli)

tlatlacoitta, ni : gastar moderadamente la hazienda o tener el medio enlas cosas que haze. preterit: onitlatlacoittac. (2) tlatlacoittalli : ahorrada cosa assi. (1) tlatlacolcahualtia, nino : abstenerse de pecar yendose ala mano y resistiendo. preterito: oninotlatlacolcaualti. (2 Tlatlacolcaualtia, nino) abstenerse de pecar. (1 nino, tlatlacolcaualtia) tlatlacolcahualtia, nite : estoruar, o impedir alos otros que no pequen. prete: onitetlatlacolcaualti. (2 Tlatlacolcaualtia, nite) empedir los pecados. (1) tlatlacolcecualoliztli : frialdad de pecados. (1 tlatlacolcequaloliztli) elada, o frialdad d[e] pecados (2 Tlatlacolcequaloliztli) tlatlacolcehuapahualiztli : frialdad de pecados. (1 tlatlacolceuapaualiztli) idem. (Tlatlacolcequaloliztli: elada, o frialdad d[e] pecados) (2 Tlatlacolceuapaualiztli) tlatlacolcocoliztli : enfermedad y pestilencia de pecados. (2)

tlatlacolcuitia, nite : hazer pecar a otro. preterito: onitetlatlacolcuiti. (2) tlatlacole + : ynocente cosa. (1 amo tlatlacole) frialdad de

tlatlacolitztiliztli : frialdad de pecados. (1 tlatlacolytztiliztli) pecados. (2)

tlatlacollaza : ahorrar esclauo. (1 tlatlacollaa) tlatlacollaza, nino : descargarse delos pecados enla confession sacramental. pret: oninotlatlacollaz. (2 Tlatlacollaa, nino) purgarse de pecado. (1 nino, tlatlacollaa) tlatlacollaza, nite : librar de seruidumbre; per metaphor[m]. (1 nite, tlatlacollaa) tlatlacolli : error assi. (1) pecado. (1) falta por culpa. (1) culpa, pecado o defecto. (1) defecto o culpa. (1) pecado, culpa, o defecto. (2)

tlatlacolli + : pecado que se purga por sacrificio. (1 tlamanaliztica, poliuini tlatlacolli) pecado mortal. (1 temictiani tlatlacolli) pecado venial. (1 popolhuiloni tlatlacolli) pecado grande. (1 tetzauh tlatlacolli) pecado grande. (1 teiaui tlatlacolli) pecado venial. (1 tepiton tlatlacolli) tlatlacolli ipololoca : perdon, o remission de pecados. (2) tlatlacolmachilia, nite : onitetlatlacolmachili. (2) tlatlacolnexotla, nite : saber los pecados agenos. prete: saber elpecado ajeno. (1) descobrir culpa de otro asabiendas. (1)

tlatlacolnextia, nite : descubrir, o manifestar pecados agenos. pre: onitetlatlacolnexti. (2) denunciar de otro ante la justicia. (1) descobrir culpa de otro asabiendas. (1) tlatlacolnexxotla, nite : idem. preterito: onitetlatlacolnexxotlac. (Tlatlacolnextia, nite: descubrir, o manifestar pecados agenos. pre: onitetlatlacolnexti.) (2) tlatlacolohuitilia, nite : poner a otro en peligro, o dificultad, con algun pecado que le hizo cometer prete: onitetlatlacolouitili. (2 Tlatlacolouitilia, nite) poner a alguno en gran dificultad o peligro de pecados. (1 nite, tlatlacolouitilia) tlatlacolotiuh, ni : tlatlacolpan : yr, o andar culebreando. prete: onitlatlacolotia. (2)

en pecado, o en pecados. (2)

tlatlacolpan, ninemi : biuir en pecado. preterito: tlatlacolpan oninen. (2) tlatlacolpan, nitetlaza : hazer caer a otro en pecado prete: tlatlacolpan onitetlaz. (2 Tlatlacolpan, nitetlaa) tlatlacolpantlaza, nite : descubrir pecados agenos o hazer que alguno cayga en ellos. p: onitetlatlacolp[n]tlaz. (2 Tlatlacolpantlaa, nite) denunciar de otro ante la justicia. (1 nite, tlatlacolp[n]tlaa) descobrir culpa de otro asabiendas. (1 nite, tlatlacolpantlaa) tlatlacolpehualiztli : pecado original. (1 tlatlacolpeualiztli) (2 Tlatlacolpeualiztli) tlatlacolpeuhcayotl : original.) (2) pecado original. (1) idem. pecado original.

(Tlatlacolpeualiztli: pecado

tlatlacolpolihuiliztli : Tlatlacolpoliuiliztli) tlatlacolpopolhuia, nite : onitetlatlacolpopolhui. (2)

remissi[n] o perdon d[e] pecados. (2 perdonar, o absoluer de los pecados. pre: assoluer y desatar delos pecados. (1)

tlatlacoltia, nicno : tomar algo asu cargo y cuenta, o encargarse de algo. pr: onicnotlatlacolti. (2) tomar a su cargo. (1 nicno, tlatlacultia) tlatlacoltia, nicte : echar la culpa delo mal hecho a otro o encomendar y encargar algo a otro. (1) tlatlacoltia, nite : imputar, o echar la culpa de alguna cosa a otro. prete: onitetlatlacolti. (2) tlatlacoltitlan : entre los pecados. (2) tlatlacoltoma, nino : desatarse o librarse delos pecados por la contricion, o consession sacramental pre: oninotlatlacolton. (2) tlatlacoltuma, nite : absoluer, desatar o perdonar a otro los pecados. preterito: onitetlatlacoltun. (2) assoluer y desatar delos pecados. (1) desatar delos pecados. (1) tlatlacoltzintiliztli : pecado original. (1) pecados. (2) pecado original, o comieno de

tlatlacomati, ni : perezoso o negligente ser enel seruicio de dios. (1) dexar de hazer algo por pereza y negligencia. pre: onitlatlacoma. (2) negligente ser assi. (1) tlatlacomatiliztli : tlatlacomatini : tlatlacotectli : pereza assi. (2) perezoso y negligente. (2)

negligente o descuidado. (1) cortada cosa assi. (1)

tlatlacotequini : cortador tal. (1) tlatlacotiliztli : tlatlacotin : careza. (1) esclauos o esclauas. (2)

sieruos generalmnte. (1)

tlatlacotin cihua :

esclauas. (2 Tlatlacotin ciua)

tlatlacotin oquichtin : esclauos. (2) tlatlacozaloliztli : el acto de pegar algo con engrudo, o de engrudar alguna cosa. (2 Tlatlacualoliztli) tlatlactic : cosa hermeja. (2) bermeja cosa. (1) ruuia cosa encendida. (1)

tlatlacuactililiztli : endurecimiento tal. (1 tlatlaquactililiztli) tlatlacuactililli : tlatlaquactililli) tlatlacuactiliztli : tlatlacuacua, ni : Tlatlaquaqua, ni) tlatlacuacualiztli : tlatlacuacualtilli : tlatlacuahualiztli : cosa endurecida. (2 Tlatlaquactililli) endurecido assi. (1

el acto de endurecer alguna cosa. (2 Tlatlaquactiliztli) pacer la oueja, o el ganado. pr: onitlatlaquaqua. (2 pasto el acto de pacer. (1 tlatlaquaq[ua]liztli) pensada bestia. (1 tlatlaquaqualtilli) endurecimiento tal. (1 tlatlaquaualiztli)

tlatlacuahualli : endurecido assi. (1 tlatlaquaualli) tlatlacualiztli : el acto de pacer el ganado. (2 Tlatlaqualiztli) tlatlacualtilli : bestia pensada, o apacentada. (2 Tlatlaqualtilli) tlatlaqualtilli) tlatlacuani : comedor tal. (1 tlatlaquani) : tener, o estar fuerte. (1 nino, tlatlaquauhquetza) apretador tal. (1 tlatlaquauhquitzquiani) apretamiento desta manera. (1 mantenido. (1

tlatlacuauhquetza, nino tlatlacuauhquitzquiani :

tlatlacuauhquitzquiliztli : tlatlaquauhquitzquiliztli)

tlatlacuauhquitzquilli :

apretada cosa assi. (1 tlatlaquauhquitzquilli)

tlatlacuauhtlatoa, ni : hablar muy alto. pre: onitlatlaquauhtlato. (2 Tlatlaquauhtlatoa, ni) tlatlacuauhtzitzquiani : tlatlacuauhtzitzquiliztli : tlatlaquauhtzitzquiliztli) tlatlacuauhtzitzquilli : apretador tal. (1 tlatlaquauhtzitzquiani) apretamiento desta manera. (1 apretada cosa assi. (1 tlatlaquauhtzitzquilli) limpiaduras. (1)

tlatlacuicuilicayotl : alimpiaduras. (2 Tlatlacuicuilicayutl) tlatlacuicuililiztli : mondaduras desta manera. (1) tlatlacuicuililli : semejante. (2) tlatlacuicuililoni : tlatlacuililli : tlatlacuiloani :

robado o despojado de otros, o arroz alimpiado, o cosa mondaduras desta manera. (1)

mondada cosa assi. (1) el que escriue muchas vezes. (2)

tlatlacuiltia, nite : prestar algo, paraquese me buelua en otra especie. pre: onitetlatlacuilti. (2 T[l]atlacuiltia, nite) prestar lo que se torna en especie. (1) prestar como quiera. (1) emprestar lo que no se buelue nla mesma especie. (1) tlatlacxotla, ni : resistir. pr: onitlatlacxotlac. (2)

tlatlaehuia, nino : m[n]digar. preterito: oninotlatlaeui. (2 Tlatlaeuia, nino) mendigar el pobre. (1 nino, tlatlaeuia) tlatlaelittalli : cosa aborrecida. (2) tlatlaelneloa, ni tlatlaeloani : : ensuziar algo. (1) estragador. (1) estrago. (1)

ensuziador o estragador de algo. (2)

tlatlaeloliztli : ensuziamiento o estragamiento de alguna cosa. (2) tlatlaelolli : cosa ensuziada o estragada. (2) estragado. (1)

tlatlahuanaliztli : (1 tlatlauanaliztli) tlatlahuanani : (1 tlatlauanani)

borrachez templada. (2 Tlatlauanaliztli)

borrachez assi. borracho tal.

el que beue vino templadamente. (2 Tlatlauanani)

tlatlahuelchihua, ni : indignarse y enojarse de algo. pre: onitlatlauelchiuh. (2 Tlatlauelchiua, ni) tlatlahuelchihualiztli : mangonada. (1 tlatlauelchiualiztli)

tlatlahuelchihuani : (1 tlatlauelchiuani) tlatlahuelcuitiani :

el que se indigna assi. (2 Tlatlauelchiuani)

renzilloso.

el que indigna y enoja a otro. (2 Tlatlauelcuitiani)

tlatlahuelcuitilli : embrauecido assi. (1 tlatlauelcuitilli) indignado y prouocado a yra y enojo. (2 Tlatlauelcuitilli) prouocado ayra. (1 tlatlauelcuitilli) molestado desta manera. (1 tlatlauelcuitilli) tlatlahuelilocaaquililli : tlatlahuelilocacuitiani : destruido assi. (1 tlatlauelilocaaquililli) destruidor tal. (1 tlatlauelilocacuitiani) destruido

tlatlahuelilocacuitilli : enloquecido. (1 tlatlauelilocacuitilli) assi. (1 tlatlauelilocacuitilli) tlatlahuelilocamacani : destruidor tal. (1 tlatlauelilocamacani) tlatlahuelilocamactli : enloquecido. (1 tlatlauelilocamactli) tlatlauelilocamactli) tlatlahuelilocati :

destruido assi. (1

el que se haze vellaco. (2 Tlatlauelilocati)

tlatlahuelilocatilia : el que haze vellacos alos otros. pre: otlatlauelilocatili. (2 Tlatlauelilocatilia) tlatlahuelilocatiliani : idem. (Tlatlauelilocatilia: el que haze vellacos alos otros. pre: otlatlauelilocatili.) (2 Tlatlauelilocatiliani) destruidor tal. (1 tlatlauelilocatiliani) tlatlahuelilocatililli : enloquecido. (1 tlatlauelilocatililli) assi. (1 tlatlauelilocatililli) tlatlahuelilocatini : Tlatlauelilocatini) tlatlahuelittali : tlatlahuelittalli : tlatlauelittalli) idem. destruido

(Tlatlauelilocati: el que se haze vellaco.) (2

aborrecido. (2 Tlatlauelittali) aborrecida cosa. (1 tlatlauelittalli) maldita cosa. (1

tlatlahuelmantia : hazer tiempo sereno y templado. pre: otlatlauelmantiac. (2 Tlatlauelmantia) serenarse el ti[m]po. (1 tlatlauelm[n]tia) tlatlahueltilli : embrauecido assi. (1 tlatlaueltilli) tlatlahuetzquitia, nite : hazer reir alos otros, como haze el truhan. pre: onitetlatlauetzquiti. (2 Tlatlauetzquitia, nite) truhanear aq[ue]ste. (1 nite, tlatlauetzq[ui]tia) tlatlahuia, ni : pararse bermejo elrostro. pre: onitlatlauiac. (2 Tlatlauia, ni) embermejecerse. (1 ni, tlatlauia) tlatlahuicaltitinemi, nite nite, tlatlauicaltitinemi) : acompaar al mayor, o al ygual del que acompaa. (1

tlatlahuilia, nitla : almagrar, o parar bermejo algo. pre: onitlatlatlauilli. (2 Tlatlauilia, nitla) embermejar. (1 nitla, tlatlauilia) tlatlahuitectli : derribado assi. (1 tlatlauitectli) tlatlahuizcopintli : tlatlahuiztontli : tlatlahuizxixinilli : desarmado. (1 tlatlauizcopintli) desarmado. (1 tlatlauiztuntli) desarmado. (1 tlatlauizxixinilli)

tlatlaihiyohuiltilli : atormentado y castigado. (2 Tlatlaihiyouiltilli) justiciado. (1 tlatlaihiyouiltilli) tlatlailittalli : aborrecida cosa. (1) tlatlaillittalli : cosa aborrecida. (2)

tlatlailneloani : henchidor desta manera. (1) tlatlailnelolli : hnchida cosa assi. (1) henchido assi. (1)

tlatlailoa, ni : turbar y reboluer alos que estan en paz y amor. pre: onitlatlailo. (2) tlatlailochtilli : tlatlailolli : vasallo aliuiado de alguna parte d[e]l tributo. (2)

cosa estragada y ensuziada. (2)

tlatlaimeti, ni : ser auariento. preterito: onitlatlaimet. (2) tlatlaimetiliztli : tlatlaymetiliztli) tlatlaimetl : escasseza o auaricia. (2) auaricia, o escaseza. (1

auarie[n]to o escasso. (2)

escasso. (1)

tlatlaini : labrador. (2) tlatlaixtlatilli : aduertido de otro, auisado y desengaado, paraque no le acontezca algun mal. (2) desengaado. (1) tlatlaiyahualli : encensado. (1 tlatlaiyaualli) tlatlalactihuitz : Tlatlalactiuitz) tlatlalana, ni : aguacero que viene con gran furia y tempestad. (2

abrir anja de cimiento de pared. (2) enterrado. (1) anja para cimiento de pared. (1) metido assi. (1)

tlatlalanaquilli :

tlatlalantli : anja abierta assi. (2) cimiento o anja abierta. (1) tlatlalaquilli : enterrado. (1)

cosa soterrada y metida de baxo de tierra. (2)

tlatlalcahuani : oluidadizo. (2 Tlatlalcauani) desacordado. (1 tlatlalcauani)

descuidado. (1 tlatlalcauani)

tlatlalcahuilli : desamparado assi. (1 tlatlalcauilli) desamparado y dexado. (2 Tlatlalcauilli) desamparado assi. (1 tlatlalcauilli) desacompaado o desamparado. (1 tlatlalcauilli) tlatlalchipahua : alborear o amanecer. (2 Tlatlalchipaua) tlatlalchipaua) esclarecer el dia. (1

tlatlalchitlaza +, nitla : idem. preterit: onitlapuauaca tlatlalchitlaz. (Puauacaceuia, nitla: desenconar lo hinchado. p: onitlapuauacaceui.) (2 Puauaca tlatlalchitlaa, nitla) tlatlalchitlazaliztli : desenconamiento tal. (1 tlatlalchitlaaliztli) tlatlalchitlaztli : cosa desenconada, o persona humillada y abatida de otros. (2) idem. (Tlatlalchitlaztli: cosa desenconada, o persona humillada y abatida de otros.) (2) desenconada cosa assi. (1) abatido assi. (1) tlatlalcopina, ni : abrir anja. preterito: onitlatlalcopin. (2)

tlatlalcopintli : anja abierta para cimiento de edificio o para otro effecto. (2) anja para cimiento de pared. (1) cimiento o anja abierta. (1) tlatlalcualtia, tito : jugar a h[n]chir la boca de tierra al que ha perdido enel dicho juego. preterit: otitotlatlalqualtique. (2 Tlatlalqualtia, tito) tlatlalcuihuayan : lugar donde sacan tierra. (2 Tlatlalcuiuayan) lugar. (1 tlatlalcuiuayan) tlatlalhua : flaco. (1) persona neruiosa y enxuta de carnes. (2) ocupado

magra cosa, como hombre

tlatlalhuati, ni : onitlatlalhuatic. (2) tlatlalhuatic :

p[ar]arse enxuto o enflaquecido de carnes. pre: magrecerse, pararse flaco. (1) neruiosa cosa. (1) apercebido assi.

cosa neruiosa. (2)

tlatlalhuilli : cosa aque se le ha llegado o echado tierra. (2) (1) arrimada tierra a algo. (1) tlatlalhuitectli : (2 Tlatlaluitectli)

cosa arr[n]jada poresos suelos, con enojo e impaciencia.

tlatlalia, ni : poner precio alo que se vende, o hazer constituciones y ordenanas, o poner algo en algun lugar, o industriar, fabricar y componer algo. pre: onitlatlali. (2) poner generalmente. (1) yndustrioso ser. (1) ynuentar. (1) determinar pleito. (1) tlatlalia, nino : disfraarse. (1) tlatlalia, nitla : remendar algo, o aadir alguna cosa a otra. prete: onitlatlatlalili. (2) poner algo por orden, poner recaudo para dezir missa, o poner algo en diuersas partes, o poner la mesa con sus manteles, pan, cuchillo, salero. &c. o componer canto, o hazer tractado de escriptura. preterito: onitlatlatlali. (2) establecer. (1) recaudo poner para dezir missa. (1) poner en diuersas partes. (1) poner aadiendo a otra cosa. (1)

tlatlalia + : pacificar la tierra por guerra. (1 tlamach ni, tlatlalia) tlatlalia +, ni : ensilar trigo, o cosa assi. prete: tlallancuezcomac onitlatlali. (2 Tlallancuezcomac nitlatlalia) poner algo fuera de casa. prete: quiauac onitlatlali. (2 Quiauac nitlatlalia) tlatlalia, noncuanic : poner cada cosa porsi aparte prete: ononquanictlatlali. (2 Tlatlalia, nonquanic) tlatlaliani : componedor tal. (1) yndustrioso. (1) tassador de precio, poeta, o componedor de escriptura, o de canto. (2) fabricador. (1) estimador tassador. (1) poeta. (1) escriptor que c[m]pone. (1) tlatlalilia, nic : remendar algo, o aadir alguna cosa ala escriptura que alguno compone, oalo que se cuenta. prete: onictlatlalili. (2) tlatlalilia, nino : proponer de hazer alguna cosa, haziendo ley para si, y obligandose aella. preteri: oninotlatlalili. (2) prometer a dios. (1) obligarse. (1) tlatlalilia, nite : arbitrar, o determinar y sentenciar entre partes, o dar orden y traa delo que los otros han de hazer. preteri: onitetlatlalili. (2) sentencindo dar. (1) arbitrar, juzgar entre partes. (1) juzgar. (1) ley dar generalmente. (1) tlatlalilia, tito : auenirse y concertarse losque tra[n] pleyto y tienen algunas diferencias. prete: otitotlatlalilique. (2) concertarse los pleiteantes. (1) tlatlalilia + : obligarse con juramento. (1 juramentotica nino, tlatlalilia) tlatlalilia +, nino : obligarse con juramento. pre: juramentotica oninotlatlalili. (2 Iuramentotica ninotlatlalilia) idem. preterito: cemmanyan oninotlatlalili. (Cemmanyan ninotlatzontequilia: proponer de todo en todo la emmienda. preterito: cemm[n]yan oninotlatzontequili.) (2 Cemmanyan ninotlatlalilia) tlatlalililcaxania, tito : soltar el juramento. (1)

tlatlalililli + : emplastado, o vngido con vngu[n]to. (2 Patli tlatlalililli) emplastado. (1 patli tlatlalililli) tlatlaliliztica : industriosa y ordenadamente. (2) ordenadamente. (1)

tlatlaliliztli : estima precio. (1) fabricacion o fabrica. (1) postura. (1) composicion tal. (1) regla de biuir. (1) ynuencion tal. (1) ymaginacion. (1) industria, o composicion de canto, o d[e] escriptura, o ordenana y constitucion. (2) establecimiento. (1) orden o ordenacion de qualquier cosa. (1) promessa o prometimiento. (1) determinacion tal. (1) yndustria assi. (1) tlatlaliliztli + : pronunciacion. (1 pani tlatlaliliztli) manera. (1 tepan tlatlaliliztli) ymposicion desta

tlatlalilli : ley generalmente. (1) ymaginada cosa. (1) ympedido assi. (1) fabricada cosa assi. (1) determinado pleito. (1) cosa industriada y fabricada, o cosa establecida y ordenada, o persona detenida de otros en algun lugar. (2) ynuentada cosa assi. (1) ystorial cosa. (1) detenido assi. (1) tlatlalilli + : metido assi. (1 atitlan tlatlalilli) encarcelado. (1 teilpiloy[n] tlatlalilli) rellena cosa. (1 ytic tlatlalilli) excomunion. descomulgado. (2 Itech tlatlalilli) trigo ensilado. &c. (2 Tlallancuezcomac

tlatlalilli) cosa rellena. (2 Itic tlatlalilli) idem. (Quauhcalco tlatectli: encarcelado.) (2 Quauhcalco tlatlalilli) encarcelado. (1 quauhcalco tlatlalilli) tlatlaliloyan : almario, faldriquera, o manera de m[n]ga de habito, o de sayo. (2) manera de vestidura o faldriquera. (1) tlatlaliqui : tlatlaliztli : (1) componedor de canto, o de escriptura. (2) componedor tal. (1) abrasamiento tal.

ardor, abrasamiento de calor, o quemazon. (2)

tlatlaliztli + : abrasamiento de tierra assi. (2 Tlalli tlatlaliztli) dolor desta manera. (2 Elpan tlatlaliztli) abrasamiento tal. (1 tlalli tlatlaliztli) tlatlallan cuezcomatentli : tlatlallan tatacac : tlatlallan tatacani : ensilado pan. (1)

minador. (1) minador. (1) minando; aduerbio. (1)

tlatlallan tataquiliztica :

tlatlallanana, ni : abrir anja para cimiento de edificio, o para otro effecto. preteri: onitlatlallanan. (2) tlatlallanantli : anja abierta assi. (2) cimiento o anja abierta. (1) tlatlallanaquilli : tlatlallantatacac : tlatlallantatacani : d[e] tierra.) (2) tlatlallantatactli : anja para cimiento de pared. (1)

soterrado y metido debaxo dela tierra. (2) minador, o sacador y cauador d[e] tierra. (2) idem. (Tlatlallantatacac: minador, o sacador y cauador minada cosa. (1)

cosa minada assi. (2)

tlatlallantataquiliztica :

minando, o cauando la tierra. (2)

tlatlallotiliztli : el acto de apartarse vnos de otros, o el espacio que ay de alguna cosa a otra. (2) distancia assi. (1) tlatlallotiliztli, tlanemacahualtiliztli : tlatlallotiliztli, tlanemacaualtiliztli) tlatlallotilli : cosa assi. (1) tlatlalmantli : bien pisado. (1) tlatlaloa, nino apartamiento tal. (1 desamparado assi. (1) apartada

cosa desamparada y dexada. (2) suelo pisado e ygualado. (2) : huir amenudo. (1)

cimiento sobre la haz dela tierra

tlatlaloa +, nino : Auic ninotlatlaloa)

correr de aca para aculla. prete: auic oninotlatlalo. (2

tlatlalochtia, nite : lo mesmo es que tlalochtia. pr: onitetlatlalochti. (2) arrebatar algo e huyr con ello. (1) arrebatar algo. (1) tlatlalochtia in cahuallo, nic : hazer mala al cauallo, o escaramuar a cauallo. prete: onictlatlalochti in cauallo. (2 Tlatlalochtia in cauallo, nic) hazer mal al cauallo, o ginetear dndo carreras; &c. (1 nic, tlatlalochtia yn cauallo) tlatlalochtililiztli : rebatia. (1) tlatlalochtilli : cosa arrebatada, del que arrebata algo y da ahuir. (2) cosa. (1) tlatlalpachoani : aporcador tal. (1) tlatlalpacholiztli : aporcadura assi. (1) aporcada cosa asi. rebatada

tlatlalpacholli : cosa aporcada, o cubierta d[e] tierra. (2) (1) metido assi. (1) tlatlalpiliztli : el acto de abrochar algo assi. (2) abrochadura. (1) tlatlalpillacentemalli : ayuntamiento de hazes. (1) tlatlalpilli : abrochado. (1) tlatlalpiloni :

atadura tal. (1) hacina,

ayuntamiento dehaces o de manojos. (2)

atada cosa. (1) udosa cosa. (1)

cosa aborochada, audada, o atada. (2) cerraderos de bolsa. (1)

cerraderos de bolsa o de escarcela. (2)

tlatlalpitza, ni : onitlatlalpitz. (2) tlatlalpitzaliztli :

soplar algo muchas vezes, o endiuersas partes. pre: soplar en diuersas partes. (1) soplar. (1) el acto de soplar assi. (2) soplo. (1) sopladura. (1)

tlatlalpitzalli : cosa soplada desta manera. (2) tlatlalpitzani : tlatlalpitzqui : tlatlalpitztli : el que sopla assi. (2) idem. (Tlatlalpitzani: el que sopla assi.) (2) soplado. (1)

cosa soplada desta manera. (2)

tlatlalpiya, ni : abrochar, o audar y atar algo. pre: onitlatlalpi. (2 Tlatlalpia, ni) tlatlalpouhtli : tierra, o heredad medida. (2) aporcador tal. (1)

tlatlalquimiloani :

tlatlalquimiloliztli : aporcadura assi. (1) tlatlalquimilolli : asi. (1) tlatlalteyo : cosa aporcada y cubierta d[e] tierra (2) aporcada cosa

cosa llena de terrones. (2)

terregoso lleno de terronee. (1)

tlatlaltoctli :

cosa enterrada. (2)

metido assi. (1)

tlatlalyohuaquiltilli : despoblado pueblo assi. (1 tlatlalyouaq[ui]ltilli) tlatlama : pescador de peces. (1) tlatlama, ni : pescar, o caar algo con redes. prete: onitlatlama. (2) peces con red. (1) pescar

tlatlamacehualoyan : la carrera, o lugar donde corren hombres, o cauallos. (2 Tlatlamaceualoyan) estadalla, carrera o lugar, donde corren hombres o cauallos. (1 tlatlamaceualoyan) tlatlamachcuitl : cosa sacada de otra. s. ymagen, o labor de algun dechado. &c. (2) contrahecha letra. (1) tlatlamachia, nite : repartir algo a otros conforme al merecimiento de cada vno dellos. preterito: onitetlatlamachi. (2) diuidir algo. (1) administrar algo. (1) tlatlamachiani : maero o maoso. (1)

tlatlamachihua, ni : hazer algo despacio, mansam[n]te y con sosiego. pret: onitlatlamachiuh. (2 Tlatlamachiua, ni) tlatlamachiliztica : tlatlamachiliztli : tlatlamachilli : industriosa, o maosamente (2) industria, o maa. (2) maosamente. (1)

maa. (1)

cosa iluminada assi. (2) orlador. (2) idem. orlador. (1) orlador. (1)

tlatlamachtentiani : tlatlamachtentiqui :

(Tlatlamachtentiani: orlador.) (2) enriquecido. (1)

tlatlamachtilli : enrriquecido. (2)

tlatlamachuia + : abarrisco lleuar el ladron quanto auia en casa, o d[e]struir el yelo o la piedra y granizo, todas las sembradas, vias y fructales. (1 amo tlatlamachuia) tlatlamachuiliztica tlatlamaliztli : + : abarrisco. (1 amo tlatlamachuiliztica) pesca de peces. (1)

el acto de pescar con red. (2)

tlatlamalpepechtilli : enalbardada bestia. (1) tlatlamamalpepechtilli : bestia en albardada, o el tameme. &c. (2) descargado

tlatlamamaltemohuilli : azemila descargada. (2 Tlatlamamaltemouilli) assi. (1 tlatlamamaltemouilli) tlatlamani : el que pesca con redes. (2)

tlatlamanilia, nic : remendar ropa, o aadir algo a otra cosa. prete: onictlatlamanili. (2) poner aadiendo a otra cosa. (1) tlatlamanilia, nite : echar suertes sin hechizeria. &c prete: onitetlatlamanili. (2) echar suertes. prete: onitetlatlamanili. (2) echar fuertes. (1) sortear echar suertes. (1) echar fuertes. (1)

tlatlamanilia, nitla : remendar vestidura o apato. (1) tlatlamanilia, tito : idem. pre: otitotlatlamanilique (Tlatlamanilia, nite: echar suertes sin hechizeria. &c prete: onitetlatlamanili.) (2) tlatlamanilian, nite : suertes echar. (1)

tlatlamantilia, nitla : distinguir, o diuidir en partes. prete: onitlatlatlamantili. (2) distinguir razones. (1) tlatlamantililiztica : distinctamente. (1) tlatlamantitica : cosa diuidida y distinguida, o cosa que esta puesta y partida en partes, cada cosa por si. (2) repartido estar y diuidido n partes cada cosa porsi. (1) tlatlamantitihui : yr en orden, o par orden cada esquadron porsi. preter: otlatlamantitiaque. (2 Tlatlamantitiui) manada a manada, aduerbio. (1 tlatlamantitiui) tlatlamati : juglar. (1) momo contrahazedor. (1) homarrache. (1) tlatlamati, ni : ser juglar o representar humarrache y momo. prete: onitlatlamatic. (2) tlatlamati +, ani : desmndarse y atreuerse a hazer algo. (1 anitlaixq[ua]uhuia, anitlatlamati) tlatlamatini : el que es assi juglar. &c. (2)

tlatlamelauhca chihualiztli : el acto de obrar recta y justamente. vel. obra justa y derecha. (2 Tlatlamelauhca chiualiztli) tlatlamelauhca chihuani : chiuani) tlatlamelauhca chiuhtli : el que obra justicia y equidad. (2 Tlatlamelauhca obra recta yjusta. (2)

tlatlamelauhca ittaliztli : el acto de mirar recta y derechamente la cosa que se haze, o de nivelar algo con cartauon o plomada, paraque vaya derecho. (2) tlatlamelauhca ittani : el que mira assi derecho. &c (2) tlatlamelauhca ittoni : cartauon o cosa semejante. (2) tlatlamelauhca tectli : cosa endereada o desatrauessada. (2) tlatlamelauhcacactli : entendida cosa assi. (1) tlatlamelauhcacaquiliztli : entendimiento tal. (1)

tlatlamelauhcachihualiztli : justicia. (1 tlatlamelauhcachiualiztli) tlatlamelauhcaittoni + : tlatlamelauhcayttoni) escuadra, cartauon. (1 tlanacazanoni

tlatlamelauhcatectli : desatrauesado. (1)

tlatlameti, ni : ser auariento. pre: onitlatlamet. (2) guardar hazienda. (1) tlatlametl : tlatlameyotl : tlatlamia, ni : tlatlamia tlatlamia auarinto. (1) escasseza o auaricia. (2)

auaricia tener. (1)

auaricia, o escaseza. (1)

acabar, ganar, concluir o consumir algo. pre: onitlatlami. (2)

+ : culpar a otro faltamente. (1 tetech ni, tlatlamia) +, ni : calunniar aalguno. (1 tetech nitlatlamia)

tlatlamia, tetechni : achacar algo a otro e imponer le y acusarle de alguna cosa que no cometio. p: tetech onitlatlami. (2) tlatlamiani : alguna obra. (2) c[n]sumidor, y gastador de algo, o el que acaba y concluye hazedor tal. (1) calunniador.

tlatlamiani + : caluniador o testimoniero. (2 Tetech tlatlamiani) (1 tetech tlatlamiani)

tlatlamiliztli + : calunia o falso testimonio. (2 Tetech tlatlamiliztli) calunnia. (1 tetech tlatlamiliztli) falso testimonio. (1 tetech tlatlamiliztli.) tlatlamilli : comida. (1) tlatlamilli + : cosa consumida y acabada. s. la comida o beuida. &c. (2) calumniado. (2 Itech tlatlamilli) acabar la obra que comence. pret: onitlatlamilti. (2) el que sacha o escarda la ortaliza. (2 Tlatlamoleuiani) : sachar o escardar la ortaliza. (1 ni, tlatlamoleuilia) sachador o escardador. (1 tlatlamoleuiliani) sachuelo o el acto y acabada

tlatlamiltia, ni : tlatlamolehuiani : tlatlamolehuilia, ni tlatlamolehuiliani :

tlatlamolehuililoni : sachuelo o escarchuelo. (2 Tlatlamoleuililoni) escardillo para escardar. (1 tlatlamoleuililoni) tlatlamolehuiliztli : sachadura o escardadura. (1 tlatlamoleuiliztli) obra de sachar o escardar las plantas. (2 Tlatlamoleuiliztli)

tlatlanahuitilli : enconada llaga. (1 tlatlanauitilli) empeorado. (1 tlatlanauitilli) idem. (Tlatlanalhuilli: cosa empeorada.) (2 Tlatlanauitilli) tlatlanalhuilli : enconada llaga. (1) cosa empeorada. (2)

tlatlancotonaliztica : adentelladas assi. (1) tlatlancotonaliztli : el acto de cortar algo con los dientes, o de morder alguna cosa, sacando bocado. (2) tlatlancotonalli : adentellada cosa assi. (1) mordida demanera que se saco bocado entero. (2) cosa cortada con los dientes, o

tlatlancotonani : el q[ue] corta algo c[n] los dientes assi (2)

tlatlancotontli : bocado o mordedura. (1) tlatlancua, nino : regaar o apretar los dientes c[n] impaciencia y gran enojo. pre: oninotlatlanqua. (2 Tlatlanqua, nino) apretar los dientes con enojo. (1 nino, tlatlanqua) tlatlancualli : adentellada cosa. (1 tlatl[n]qualli) adentellada. (2 Tlatlanqualli) cosa mordida o

tlatlanecui, ni : rastrear por el olor como podenco. (1) oler como podenco, para sacar por rastro. &c. pre: onitlatlanecu. (2) oler para sacar por rastro. (1) tlatlanehuia, nino : se torna a boluer enla nino) prestado tomar. tlatlaneuia) alquilar pedir prestado. (1 ninotlatlaneuia) tomar prestado, lo que mesma especie. prete: oninotlatlaneui. (2 Tlatlaneuia, (1 nino, tlatlaneuia) tomar prestado. (1 nino, bestia, o heredad de alguno. (1 nino, tlatlaneuia)

tlatlanepantlatequini : cortador tal. (1) tlatlaneuhtia, nite : prestar lo que se torna a boluer a su dueo enla mesma especie. pre: onitetlatlaneuhti. (2) prestar lo mesmo que se torna. (1) prestar como quiera. (1) emprestar lo que se buelue en la mesma especie. (1) arrendar, dar algo a renta. (1) tlatlaneuhtli : cosa que se tomo prestada, o que se empresto a alguno. (2) emprestada cosa desta manera. (1) arrendada cosa assi. (1) tlatlani, tito tlatlani + : : apostar. (1) pesquisar algun maleficio. (1 tetlan ni, tlatlani)

tlatlania, nino : examinarse el pecador para se confessar, o preguntar algo asi mismo, o recurrir la memoria. pre: oninotlatlani. (2) recoger o ayuntar los pecados para confessarse dellos. (1) considerar o pensar algo contigo mismo. (1) ayuntar y recoger los peccados, trayendo los ala memoria para los confessar. (1) aconsejarse. (1) tlatlania, nite : preguntar algo a otro, e inquirir o pesquisar de algun negocio. preterito: onitetlatlani. (2) pescudar o preguntar. (1) preguntar. (1) tomar cuenta. (1) preguntar tomando el dicho al testigo. (1) ynquirir. (1) esaminar. (1) tlatlanian, nite : pedir consejo. (1)

tlatlanitlazaliztli : encubrimiento assi. (1 tlatlanitlaaliztli) abatimiento tal. (1 tlatlanitlaaliztli) abatimiento y humillaci[n] del q[ue] es abatido y humillado de otros, o dissimulacion y encubrimiento de culpa de otros. (2 Tlatlanitlaaliztli) tlatlanitlazalli : encubierta culpa. (1 tlatlanitlaalli) &c. (2 Tlatlanitlaalli) tlatlanitlazani : encubridor tal. (1 tlatlanitlaani) manera. (2 Tlatlanitlaani) tlatlanitlaztli : abatido assi. (1) cosa abatida assi.

el que abate a otro desta

p[er]sona humillada y abatida de otros (2)

tlatlanitztia, nino : jactarse y alabarse muchas vezes. pre: oninotlatlanitzti. (2) alabarse con jactancia y presumpcion. (1) tlatlanquechilli : o adentellada.) (2) adentellada cosa. (1) idem. (Tlatlanqualli: cosa mordida

tlatlantoc + : viga que descanssa en pared. (1 tep[n]pan tlatl[n]toc vetzcayotl) viga que descansa en pared. (2 Tepampan tlatlantoc vetzcayotl) tlatlaocolilli : esento. (1) socorrido. (1) horro o horra de esclauo. (1) que es horro, de esclauo que era primero, o persona priuilegiada y esenta, o persona apiadada, o a quien se hizo misericordia. (2) tlatlaocoltilli : entristecido. (1) entristecido y angustiado de otros. (2) el

tlatlapaca : hazerse pedaos alguna cosa. (1) hazerle pedaos el pan, o las vasijas de barro o de vidrio. &c. pre: otlatlapacac. (2) tlatlapaca, ni : lauar alguna cosa muchas vezes, o lauar en diuersas partes. pre: onitlatlapacac. vel. onitlatlapac. (2) tlatlapachiuhcayotl : de algo. (2) manteles. (1) cobertor de algo. (1) cobertor o cubierta cobijador. (1)

tlatlapachoani : cubridor. (1) guardoso delo suyo. (1)

atapador, s: el queatapa algo. (1)

tlatlapacholiztli : cubrimiento assi. (1) encubrimiento. (1) atapadura tal, s: el acto de atapar algo. (1) cobertura. (1) el acto de cubrir alguna cosa. (2) tlatlapacholli : cobijada cosa. (1) atapada cosa assi. (1) encubierto. (1) cubierta cosa. (1) callada cosa que no se diuulga. (1) cosa cubierta o solapada. (2) tlatlapacholli + : escondida cola. (1 petlatitlan tlatlapacholli) cobertor de algo. (1) cobijador. (1) cobertor de el que cubre

tlatlapacholoni : atapador o cobertor. (1) algo. (2) tlatlapachoqui : algo. (2) cubridor. (1)

encubridor. (1)

tlatlapaliuhcahuiliztli : fuera hecha assi. (1 tlatlapaliuhcauiliztli) vehemencia. (1 tlatlapaliuhcauiliztli) valentia, esfuero o animo varonil y fuerte. (2 Tlatlapaliuhcauiliztli) tlatlapalli : listada cosa de diuersas colores. (1) colores, assi como manta o paramento. &c. (2) tlatlapallotiliztli : (2) forneciminto. (1) cosa listada de diuersos

el acto de fortificar alg[n]a cosa.

tlatlapaloa, ni : prouar muchos vinos o cosa semejante. pre: onitlatlapalo. (2) tlatlapaloa, nonte : visitar amenudo. (1 nonte, t[l]atlapaloa) tlatlapaloani : tlatlapalolli : visitador desta manera. (1) visitado assi. (1) el que es saludado o visitado de otros. (2)

tlatlapalpouhqui : (2) tlatlapaltililli : tlatlapana, nitla : onitlatlatlapan. (2) (1) tlatlapanaliztli : algunas cosas. (2) tlatlapanani : tlatlapani : tlatlapani, ni tlatlapanqui : pedaos. (2) tlatlapantiuh :

manta listada de diuersidad de colores, o cosa semejante. fornido. (1) hazer pedaos y quebrantar algunas cosas. pre: desmenuzar pedaos grandes. (1) hazer pedaos alguna cosa. quebradura tal. (1) el acto de despedaar o quebrantar

el que haze pedazos alguna cosa. (2) hazerse pedaos algo. (2) : resquebrajarse. (1) metalado. (1) resquebrajado. (1 tlatlap[n]qui) cosa hecha

yrse quebr[n]do algo. p: otlatlap[n]tia. (2)

tlatlapantli : caxcada cosa assi. (1) descaxcadas maorcas de cacao. (1) desmenuzada cosa asi, o hecha pedaos. (1 tlatlap[n]tli) quebrada cola assi. (1) cosa quebrantada. (2) tlatlapatza, nitla : onitlatlatlapatz. (2) cosa. (1) despedaar, o quebrantar algo [n] muchas partes. pre: desmenuzar pan o cosa semejante. (1) hazer pedaos alguna

tlatlapechuiani : lleuador tal. (1) tlatlapechuilli : lleuado assi. (1) tlatlapechuiqui : lleuador tal. (1) tlatlapehuia, ni : acrecentar, augmentar, o aadir algo. pre: onitlatlapeui. (2 Tlatlapeuia, ni) tlatlapehuia, nino : emborracharse algun tanto, o estar vn poco alegre por auer beuido bien, o prouar muchas maneras de vino, hasta quedar harto y contento de beuer, sin pagar nada. &c. pre: oninotlatlapeui. (2 Tlatlapeuia, nino) prouar muchos vinos para se hartar dellos, socolor de querer comprar vino. (1 nino, tlatlapeuia) borrachear templadamente. (1 nino, tlatlapeuia) tlatlapehuia +, ni : nitlatlapeuia) tlatlapehuia =, ni : dar alogro. pre: tetech onitlatlapeui. (2 Tetech = tlatlapihuia (2 tlatlapeuia ) armador tal. (1 tlatlapeuiani)

tlatlapehuiani :

aadidor assi. (1 tlatlapeuiani)

tlatlapehuilizti : tlatlapehuiliztica : tlatlapehuiliztica

borrachez assi. (1 tlatlapeuilizti) aadiendo, o acrecentando. (2 Tlatlapeuiliztica) = := tlatlapihuiliztica (2 tlatlapeuiliztica)

tlatlapehuiliztli : oxeo desta manera. (1 tlatlapeuiliztli) aadidura tal. (1 tlatlapeuiliztli) armadura assi. (1 tlatlapeuiliztli) el acto de aadir o acrecentar algo, o el acto de oxear algo. (2 Tlatlapeuiliztli) tlatlapehuiliztli = : = tlatlapihuiliztli (2 tlatlapeuiliztli)

tlatlapehuilli : aadida cosa assi. (1 tlatlapeuilli) burlado desta manera. (1 tlatlapeuilli) cosa aadida, o acrecentada, o cosa oxeada, o persona burlada por via de passati[m]po, quando le quitan depresto la silla, oel b[n]co donde se yua a assentar, y da consigo entierra cayendo despaldas. (2 Tlatlapeuilli) tlatlapehuilli = : = tlatlapihuilli (2 tlatlapeuilli)

tlatlapehuiltin : oxeados assi. (1 tlatlapeuiltin) tlatlapetlani : relampaguear. (1) relampaguear. p: otlatlapetlan. (2)

tlatlapeuhcaini : beuedor tal. (1) tlatlapic propheta itoliztli : ytoliztli) falsa prophecia. (1 tlatlapic propheta

tlatlapic prophetaitoliztli : falsa prophecia. (2) tlatlapicicuilolli : escriptura faltamente escripta. (2)

tlatlapictenehualiztli : falsa prophecia. (1 tlatlapicteneualiztli) idem. (Tlatlapic prophetaitoliztli: falsa prophecia.) (2 Tlatlapicteneualiztli) tlatlapihuia, ni : Tlatlapiuia, ni) lo mesmo es que tlatlapeuia. pre: onitlatlapiui. (2

tlatlapihuiani : acrecentador assi. (1 tlatlapiuiani) multiplicador. (1 tlatlapiuiani) el que suple, o aade y acrecienta algo. (2 Tlatlapiuiani) tlatlapihuiani + : Tetech tlatlapiuiani) tlatlapihuiliztica : logrero. (1 tetech tlatlapiuiani) logrero o vsurero. (2

lo mesmo es que tlatlapeuiliztica. (2 Tlatlapiuiliztica) lo

tlatlapihuiliztli : acrecentamiento desta manera. (1 tlatlapiuiliztli) hinchimiento assi. (1 tlatlapiuiliztli) multiplicacion. (1 tlatlapiuiliztli) mesmo es que tlatlapeuiliztli. (2 Tlatlapiuiliztli) tlatlapihuiliztli + : logro enla vsura. (1 tetech tlatlapiuiliztli) vsura. (2 Tetech tlatlapiuiliztli) logro o

tlatlapihuilli : acrecentada cosa. (1 tlatlapiuilli) multiplicado. (1 tlatlapiuilli) lo mesmo es que tlatlapeuilli. (2 Tlatlapiuilli) tlatlapiqui, ni : fingir, o mentir frequentemente. pre: onitlatlapic. (2) tlatlapiquicuilolli : tlatlapiquiliztli : verdaderas. (2) escriptura falsa. (1) fingiminto asi. (1) el acto de forgicar y dezir cosas no

tlatlapiquilli : tlatlapiquini :

acusado assi. (1)

caluniado, o acusado falsamente. (2)

el que inuenta mentiras muchas vezes. (2)

tlatlapitza, ni : soplar muchas vezes. pre: onitlatlapitz. (2) tlatlapitzahua, ni : reir alto, con gran gasajado y d[e]masiadamente, o cantar con boz delgada y mugeril. pre: onitlatlapitzauh. (2 Tlatlapitzaua, ni) carcajadas de risa dar. (1 ni, tlatlapitzaua) cantar delgado o tiple como muger. (1 ni, tlatlapitzaua) tlatlapitzahualiztli : carcajadas de risa. (1 tlatlapitzaualiztli) demasiada. (1 tlatlapitzaualiztli) tlatlapitzahuani : (2 Tlatlapitzauani) tlatlapitzaliztli : tlatlapitzqui : tlatlapitztli : risueo. (1 tlatlapitzauani) el acto de soplar amenudo. (2) risa

el que se rie desta manera.

el que sopla muchas vezes. (2) cosa soplada assi. (2) depositada cosa. (1 tlatlapialtilli) portero. (2)

tlatlapiyaltilli : tlatlapo :

portero q[ue] guarda la casa. (1)

tlatlapohua, ni : abrir algo. pre: onitlatlapo. (2 Tlatlapoa, ni) tlatlapolli : desatapada. (2) descobierto assi. (1) desatapado. (1) cosa abierta, o

tlatlapololtilli : ynquietado. (1) desatinado assi. (1) enloquecido, o desatinado y turbado, porle dar priessa los que le persiguen. (2) tlatlapoloni : llaue para abrir. (1) llaue para abrir y cerrar. (2) ganzua. (2 Ichtecca

tlatlapoloni + : ganzua. (1 ychtecca tlatlapoloni) tlatlapoloni) tlatlapolonito : llaue pequea. (2)

tlatlapoloniton : llaue pequea. (1) tlatlapopolhuilli : perdonado. (1) perdonado. (2) hazerse ya de noche. pre:

tlatlapoyahua : escurecerse la tarde. (1 tlatlapoyaua) otlatlapoyauac. (2 Tlatlapoyaua) tlatlaquechillotl : vestidura. (2) tlatlaquetzaliztli : giron que se aade. (1)

giron, o nesga que se aade a la

el acto de contar fabulas y c[n]sejas. (2)

tlatlaquetzalli : fabulas, o consejas. (2)

tlatlaquetzque : tlatlaquetzqui :

los que cuentan fabulas, o consejas. (2) el que dize, o cuenta fabulas assi. (2)

tlatlaquizahuilli : espantado assi. (1 tlatlaquiauilli) espantado, o asombrado de trueno, o de otro estruendo, o ruido supito. (2 Tlatlaquiauilli) tlatlatelchihualli : Tlatlatelchiualli) cosa despreciada, maldita y desechada. (2

tlatlatelchihuililli : escarnecido desta manera. (1 tlatlatelchiuililli) tlatlatelchiuhtli : tlatlatemantli : cosa despreciada assi (2)

suelo enlosado. (2) esaminado. (1) persona de quien se a hecho emplazado. (2

tlatlatemolilli : preguntado. (1) inquisicion y pesquisa. (2) tlatlatenehuililli : Tlatlateneuililli) tlatlatequililli :

emplazado. (1 tlatlateneuililli) arbol chapodado, o desmochado. (2)

tlatlatequililli xocomecatl : vid sin braos. (1) tlatlati : (2) el que guarda alguna cosa, o el que haze fuego, o el que esconde algo.

tlatlatia, ni : hazer fuego, o esconder algo. pre: onitlatlati. (2) hazer lumbre. (1) tlatlatia, nite : matar a otro. preterito: onitetlatlati. metapho. (2) matar. (1) tlatlatia +, ni : ensilar pan. (1 tlall[n] cuezcomac nitlatlatia) el que haze huego, o esconde alguna cosa. (2)

tlatlatiani : tlatlatica :

encubridor. (1)

cosa que esta ardiendo. pret: otlatlaticatca. (2) oficina, o

tlatlatilcalli : cillero. (1) guarda, lugar donde guardamos. (1) camara donde se guarda algo. (2) tlatlatilcuahuitl : Tlatlatilquauitl) tlatlatilcuahuitl lea para quemar. (1 tlatlatilquauitl)

lea. (2

+ : lea seca para q[ue]mar. (1 vacqui tlatlatilquauitl) hacina

tlatlatilcuauhquetzalli : hacina de lea. (1 tlatlatilquauhquetzalli) muy ordenada y compuesta de lea. (2 Tlatlatilquauhquetzalli)

tlatlatilia, nino : atesorar, guardar, o esconder algo parasi, o hazer lumbre para se callentar. p: oninotlatlatili. (2) atesorar. (1) tlatlatiliztli : encubrimiento. (1)

tlatlatilli : callada cosa que no se diuulga. (1) escondida cola. (1) encubierto. (1) quemada cosa assi. (1) encerrado assi. (1) cosa esc[n]dida, o secreta, callada, o quemada. (2) tlatlatilli tlatlatillo : tlatlatiloni : + : ensilado pan. (1 tlall[n] cuezcomac tlatlatilli) secreta cosa. (1) digno de muerte. (1)

tlatlatiloyan : guarda, lugar donde guardamos. (1 tlatlatiloy[n]) almario o agujero. (1) lugar donde algo se guarda. (1) despenssa o oficina. (1) almario, o lugar para guardar alguna cosa. (2) tlatlatiqui : el que esconde, o guarda algo. (2)

tlatlatlacahuilolli : atraido desta manera. (1 tlatlatlacauilolli) enlabiada assi. (1 tlatlatlacauilolli) muger enlabiada y engaada con halagos. (2 Tlatlatlacauilolli) tlatlatlacalhuilli : tlatlatlacollaxtli : horro, o horra.) (2) dannificado y ofendido. (2) libre hecho p[or] sieruo. (1) idem. (Tlatlatlacollaalli: ahorrado

tlatlatlacollazalli : horro o horra de esclauo. (1 tlatlatlacollaalli) assi. (1 tlatlatlacollaalli) horro, o horra. (2 Tlatlatlacollaalli) tlatlatlacollaztli : ahorrado assi. (1) assuelto assi. (1) absolucion, o desatamiento de pecados. (2)

tlatlatlacolpolhuililli : tlatlatlacoltomaliztli : tlatlatlacoltomalli : tlatlatlacoltontli :

absuelto y desatado depecados. (2) assuelto assi. (1 tlatlatlacoltuntli)

tlatlatlacomatiliztli : negligencia assi. (1) tlatlatlacuacualtili : apacentado ganado. (1 tlatlatlaquaqualtili) tlatlatlacuacualtiliztli : tlatlatlacualtiani : apacentamiento assi. (1 tlatlatlaquaqualtiliztli)

apacentador tal. (1 tlatlatlaqualtiani) cosa

tlatlatlahuililli : embermejado desta manera. (1 tlatlatlauililli) almagrada. (2 Tlatlatlauililli) tlatlatlalia, nic tlatlatlalia : aadir palabras. (1)

+ : concertar lo desbaratado. (1 tlamach ni, tlatlatlalia) desnudado assi. (1)

tlatlatlalili :

tlatlatlalilia, nic : entremeter algo entre otras cosas. (1) tlatlatlalilia, nino : desnudarse. (1)

tlatlatlalilia, nite : desuestir aotro, o hazer estatutos y ordenanas para algunos. prete: onitetlatlatlalili. (2) desnudar a otro. (1) administrar algo. (1) tlatlatlaliliztli : establecimiento. (1) desuestir a otro assi. &c (2) aadidura assi. (1) el acto d

tlatlatlalilli : aadidas palabras. (1) juzgado. (1) desuestido o desnudado, o cosa aadida alo que se escriue o dize, o aquel a qui[n] le es puesta ley o statuto. (2) tlatlatlaliloyan : almario o agujero. (1) recamara. (1)

tlatlatlalilpehualiztli : principio enla composicion. (1 tlatlatlalilpeualiztli) el principio de qualquier cosa que se compone. (2 Tlatlatlalilpeualiztli) tlatlatlalli : determinada. (2) cosa escogida y elegida, o cosa bien examinada, pensada y arrebatador. (1)

tlatlatlalochtiani :

tlatlatlalochtiliztli : arrebatamiento tal. (1) tlatlatlalochtilli : arrebatada cosa. (1) luego da a huir con ella. (2) tlatlatlalochtiqui : arrebatador. (1) cosa arrebatada y robada delq[ue]

tlatlatlalpiltitentli : hacina, ayuntamiento de hazes. (1 tlatlatlalpiltit[n]tli) hacina de lea. (2) tlatlatlamachiani : yluminador de libros. (1) iluminador de libros. (2)

tlatlatlamachiliztli : yluminacion de libros. (1) tlatlatlamachilli : yluminados libros. (1)

tlatlatlamanili : el que remienda algunos vestidos o cosa semejante. (2) tlatlatlamaniliani : tlatlatlamanililli : remendon. (1) vestidura o otra cosa rem[n]dada (2)

tlatlatlamanililli tilmatli : vestidura remendada. (1) tlatlatlamantililiztli : distinction tal. (1) razones o de platicas y sermones. (2) tlatlatlamantililli : distinguida cosa. (1) distinction o diuision de

distinguida cosa assi. (2)

tlatlatlamantiliztica : distincta o diuidida cosa desta manera. (2) tlatlatlamolehuilia, ni : (2 Tlatlatlamoleuilia, ni) tlatlatlan + : sachar o escardar ortaliza. pre: onitlatlamoleuili.

lo mesmo es qne otlayeycauh. (2 Ouel tlatlatlan)

tlatlatlanilli : preguntado. (1) preguntado assi. (1) preguntado acerca de algun negocio. (2)

esaminado. (1)

el que es

tlatlatlapalpouhtli : listada cosa de diuersas colores. (1) diuerfos colores o cosa semejante. (2) tlatlatlapaltililli : tlatlatlapanaliztli : confirmado assi. (1) desmenuzamiento tal. (1)

manta listada de

tlatlatlapatzaliztli : desmenuzamiento tal. (1) de algo. (2) tlatlatlapatzani : tlatlatlapatztli : tlatlatlatiloyan : desmenuzador. (1)

despedaamiento o desmenuzamiento

hazedor tal. (1) cosa despedaada o d[e]smenuzada (2)

desmenuzado assi. (1)

oficina o camara p[ar]a guardar algo (2) iluminacion tal. (2)

tlatlatlatlamachiliztli :

tlatlatlauhtia, ni : rezar como clerigo. (1) hazer oracion, rogar o supplicar algo. pre: onitlatlatlauhti. (2) ympetrar rogando. (1) tlatlatlauhtiani : c[n]templacion. (2) tlatlatlauhtiani + : rezador desta manera. (1) orador, o dado ala oracion y

hermitano, o solitario. (2 Iyuca tlatlatlauhtiani)

tlatlatlauhtiani teopixqui : monge solitario. (1 tlatlatlauhtiani teopixq[ui]) tlatlatlauhtilia, nite : entreuenir rogando. (1) tlatlatlauhtiliz amoxtli : tlatlatlauhtilizcalli + : tlatlatlauhtilizcalli) rogar por otro. pre: onitetlatlatlauhtili. (2) breuiario. (1) idem. (Mahomacalli: mezquita de moros.) (2 Mahoma

tlatlatlauhtiliztica : orando o rogando y supplicando, o con oracion y supplicacion. (2) tlatlatlauhtiliztli : ruego como quiera. (1) adoracion tal. (1) oracion assi. (1) rogarias por ruegos. (1) ympetracion tal. (1) ruego al ygual o menor. (1) oracion, ruego o supplicacion (2) tlatlatlauhtiliztli tlatlatlauhtiloni : tlatlatlazaltilli : tlatlatlilhuiliztli : con cuas. (2) + : esequias. (1 micca tlatlatlauhtiliztli) oracion compuesta, o cosa para orar. (2)

letania. (1)

despojado assi. (1 tlatlatlaaltilli) hendimiento con cuas. (1) el acto de hender o rajar algo

tlatlatoa : cloquear la gallina de castilla. (1)

tlatlatoa, ni : parlar o hablar mucho, o gorgear las aues. pre: onitlatlato. (2) gorgear las aues. (1) tlatlatoa +, ni : nitlatlatoa) hablar cosas sin concierto o sin proposito. (1 [n] yliuiz

tlatlatoani : palabrero. (1) parlero. (1) hablador que habla mucho. (1) gorgeadora aue. (1) parlero, o palabrero, o aue que gorgea mucho. (2) tlatlatoc : cosa que esta ardiendo. s. madero o la lea del fuego. pre: otlatlatoca. (2) tlatlatol namictiani : abogado. (1) tlatlatolantli : preguntado assi. (1)

tlatlatolcepanoliztli : aadidura assi. (1) tlatlatolchichihuililli : acusado assi. (1 tlatlatolchichiuililli) acusado falsamente. (2 Tlatlatolchichiuililli) tlatlatolcialtilli : ynduzido assi. (1) hasta hazerle consentir. &c. (2) caluniado o

persuadido e induzido con palabras,

tlatlatolcotontli : atajado assi. (1) al que hizieron callar y le ataparon la boca, siendo conuencido y alcanado de cuenta. (2) tlatlatolcuepa, nite : desdezir a otro, contradizi[n]dole y respondiendole que no es assi como el dize. &c. pre: onitetlatlatolcuep. (2) responder amenudo. (1) tlatlatolehuilli : acusado assi. (1 tlatlatoleuilli) faltamente. (2 Tlatlatoleuilli) tlatlatolhuitectli : tlatlatolicuaniani : atajado assi. (1 tlatlatoluitectli) abogado. (1 tlatlatoliquaniani) caluniado o acusado

tlatlatolilochtilli : atajado assi. (1) al que atajaron las palabras y quedo emmudecido, por le auer conuencido y alcanado de cuenta. (2) tlatlatoliztli : parla. (1) (1) habla desta manera. (1) tlatlatollotilli : (2) tlatlatolmelahualli : parleria. (1) gorgeamiento o el gorgear delas aues. parleria, o gorgearniento de aues. (2) epitaphio o letrero de epitaphio.

letrero deletras. (1)

ynformado. (1 tlatlatolmelaualli) emplazado. (2)

tlatlatolnalquechililli : tlatlatolnamictiani : tlatlatolnanamictli : consejos. (2) tlatlatoloyan :

concordador de dichos de otros, o abogado. (2) aconsejado. (1) el que es ayudado con buenas razones y

parladero. (1)

parlatorio. (2)

tlatlatolpinahuilli : escarnecido assi. (1 tlatlatolpinauilli) idem. (Tlatlatolpinauhtilli: el que es afrentado de otros con palabras malas y de afrenta.) (2 Tlatlatolpinauilli) tlatlatolpinauhtilli : ynjuriado assi. (1) palabras malas y de afrenta. (2) el que es afrentado de otros con

tlatlatolpipinahuilli : escarnecido assi. (1 tlatlatolpipinauilli) idem. (Tlatlatolpinauilli: idem. (Tlatlatolpinauhtilli: el que es afrentado de otros con palabras malas y de afrenta.)) (2 Tlatlatolpipinauilli) tlatlatolquechililli : acusado assi. (1) tlatlatolquillotiliztli : el que es acusado falsamete. (2)

fortificacion de alguna cosa con otra. (2)

tlatlatoltilli : atormentado assi. (1) testigo preguntado delo que sabe, o al que dan tormento paraque confiesse y declare la verdad. (2) tlatlatoltilli + : atormentado assi. (1 tetlatzacuiltiliztica tlatlatoltilli) forneciminto. (1) soldadura. (1)

tlatlatoquillotiliztli : tlatlatoquillotilli : tlatlatquinamacoyan : haze el almoneda. (2)

fornido. (1)

cosa fortificada assi. (2) el lugar donde se

almoneda, el lugar donde se haze. (1) almoneda. (1) almoneda. (2)

tlatlatquinamaquiliztli : tlatlatquit + :

axuar. (2 Ciua tlatlatquit) + : fisco hazienda del del rey. (1 tlatoani tlatlatquitilli)

tlatlatquitilli tlatlatquitl :

ropa. (1) alhajas de casa.

tlatlatquitl + : prouision de casa. (1 cal[l]i tlatlatq[ui]tl) (2 Cali tlatlatquitl)

tlatlatta, ni : estar mirando spectaculos o juegos. pr: onitlatlattac. (2) tlatlatta, nite : estar mirando lo que los otros hazen. pre: onitetlatlattac. (2) mirar lo que los otros hazen. (1) tlatlattalli : prouada cosa assi. (1) prouada o experimentada. (1) escogido assi. (1) esaminada cosa o

tlatlattalli + : escogido assi. (1 vel tlatlattalli) tlatlattalli)

cosa escogida. (2 Vel

tlatlattilia, nino : escoger lo que mejor me parece. pre: oninotlatlattilli. (2) escoger algo. (1) mirarse las partes vergonyasas. (1) tlatlattilia tlatlattoyan : + : escoger lo mejor. (1 vel nino, tlatlattilia) miradero, lugar de donde miramos. (1) final cosa; (scilicet) la postrera. (1)

tlatlatzaccayotl :

tlatlatzacuiltilli : punido. (1) assi. (1) justiciado. (1)

persona castigada o justiciada. (2)

castigado

tlatlatzca + : id[m]. p: tlemuyotl otlatlatzcac (2 Tlemuyotl tlatlatzca) centellear el fuego. (1 tlemoyutl tlatlatzca) tlatlatzcaliztli : sonido de trompetas. (1) estruendo o sonido de palos quebrados, o de trompetas, o ruido de hoguera grande. (2) son de trompetas. (1) ruydo de cosas quebradas de madera. (1) tlatlatzcatihuitz : tlatlatzcatiuitz) aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1

tlatlatzcatimani : hazer gran ruido las olas dela mar que quiebran y baten enlas rocas. &c. pr: otlatlatzcatimanca. (2) tlatlatzicoltiloni : tlatlatzihuiliztli : estornija de carreta. (2) estornija de carro. (1)

entibiamento tal. (1 tlatlatziuiliztli)

tlatlatzilhuiliztli : asco o empalagamiento, o el acto de aborrecer y de tener asco de alg[n]a cosa. (2) empalagamiento. (1) tlatlatzilhuilli : tlatlatzini : otlatlatzin. (2) tlatlatzini + : tlatlatzini) cosa aborrecida de alguno. (2) aborrecida cosa. (1)

retronar o tronar. (1) tronar guando llueve o cae rayo. p: tronar. (1) atronar o tronar. (1) darme o caer sobre mi el rayo pre: onopan tlatlatzin. (2 Nopan trueno de rayo. (2) trueno. (1) tronido o trueno. (1)

tlatlatziniliztli :

tlatlatzinquixtililli : despechado assi. (1) tlatlatzinquixtilli : vasallo aliuiado de tributo, por selo auer moderado y quitado parte del. (2) tlatlatziuhcachihualiztli : el acto de hazer la cosa perezosamente y con gran floxedad. (2 Tlatlatziuhcachiualiztli) tibieza assi. (1 tlatlatziuhcachiualiztli) tlatlatziuhcachihuani : elque haze la cosa con floxedad ypereza. (2 Tlatlatziuhcachiuani) tibia cosa perezosa. (1 tlatlatziuhcachiuani) cosa, s: tardia. (1 tlatlatziuhcachiuani) espaciosa

tlatlatziuhcahua, ni : dexar de hazer algo por floxedad, o pereza. pre: onitlatlatziuhcauh. (2 Tlatlatziuhcaua, ni) tlatlatziuhqui : tlatlatzomia : entibiado assi. (1) bufar el gato o la ximia. (1) bufido assi. (1)

tlatlatzomiliztli :

tlatlatzontequililli : persona juzgada y sent[n]ciada (2 Tlatlatz[n]tequililli) juzgado. (1)

tlatlauhqui :

embermejecido. (1) hormiga ponoosa. (1) hormiga bermeja y p[n]oosa (2)

tlatlauhqui azcatl : tlatlauhquiazcatl :

tlatlauhtia, nic : condecender, o conceder lo que otro me pide. preter: onictlatlauhti yn noyollo. (2) tlatlauhtia, nite : rogar, o suplicar algo a otro. p: onitetlatlauhti. (2) ympetrar rogando. (1) rogar al ygual o almenor. (1) orar como orador. (1) tlatlauhtia, nitla : hazer oracion, o rezar. pre: onitlatlatlauhti. (2) rogar como quiera. (1) orar a dios. (1) tlatlauhtia in dioz, nic tlatlauhtia noyollo, nic : : orar a dios. (1 nic, tlatla[u]htia yn dios) otorgar. (1)

tlatlauhtilia, nicno : adorar a dios. (1) tlatlauhtilia, nite : rogar por otro. pre: onitetlatlauhti. (2) tlatlauhtilia +, nicno : orar a dios con gemidos y lagrimas. (1 nicno, choq[ui]z tlatlauhtilia yn dios) tlatlauhtilizcalli tlatlauhtilli : + : mezquita de mahoma. (1 mahoma tlatlauhtilizcalli) galardonado assi. (1) adorable dios, o digno

don, dadiua, o merced hecha a alguno. (2)

tlatlauhtiloni : digno de ser rogado, orado y adorado. (2) doser adorado. (1) tlatlaulli + : agallas dela garganta. (2 Quech tlatlaulli)

tlatlaullotl + : idem. tlatlaullotl)

(Quech tlatlaulli: agallas dela garganta.) (2 Quech entablamiento tal. (1) entablamiento tal. (1)

tlatlaxamaniltecaliztli : tlatlaxamaniltemaliztli :

tlatlaxilia, nino : abortar y echar la criatura asabiendas y procurandolo. pre: oninotlatlaxili. (2) abortar y echar la criatura procurandolo. (1) mal parir, s: procurandolo. (1) tlatlaxilia, nite : hazer abortar a otra assi. pre: onitetlatlaxili. (2) tlatlaxilia, ticto : echar la culpa el vno al otro, o los vnos a los otros. pre: otictotlatlaxilique. (2) tlatlaxilia + : culpa echar el vno al otro. (1 tictonepan tlatlaxilia) catarro o tos rezia, o abortadura dela que romadizo. (1) tosse. (1) atrancada puerta assi. (1) cornudo. (1)

tlatlaxiliztli : abortadura tal. (1) voluntariamente echa la criatura. (2) tlatlaxillotilli : tlatlaxintli :

cosa apuntalada. (2)

cornudo. s. al que han hecho adulterio. (2) escardador el que escarda. (1)

tlatlaxiuhpopouhqui :

tlatlaxiztli :

tosse. (1) cosa faxada, o liada confaxa o con cosa semejante. (2)

tlatlaxochtecuialli :

tlatlaxochtecuiyalli : faxada cosa. (1) tlatlaxochti : juglar, o chocarrero. (2) juglar. (1) truhan. (1)

tlatlaxtlahuilli : galardonado assi. (1 tlatlaxtlauilli) pagado y satisfecho, o gualardonado. (2 Tlatlaxtlauilli) galardonado. (1 tlatlaxtlauilli) cohechado juez. (1 tlatlaxtlauilli) tlatlaxtli : labrada tierra. (1) abortada criatura assi. (1) cosa arronjada, o que sele cayo a alguno, o tierra arada y labrada, o criatura abortada y echada asabiendas. (2) cauada tierra. (1) arada tierra. (1) arrojada cosa assi. (1) cauada heredad. (1) tlatlaxtli + : p[er]sona descomulgada (2 Ipan tlatlaxtli descomuni[n])

tlatlayahualochtiloni : rodajo. s. el instrumento para rodar. (2 Tlatlayaualochtiloni) rodajo nstrumnto para rodar. (1 tlatlayaualochtiloni) tlatlayahuilli : cosa incensada. (2 Tlatlayauilli)

tlatlayehuia, nino : m[n]digar. preterito: oninotlatlayeui. (2 Tlatlayeuia, nino) mendigar el pobre. (1 nino, tlatlayeuia) tlatlayehuia +, nino : idem. prete: tepal oninotlatlayeui. (Tepal ninocnoitoa: mendigar o pedir por dios. pre: tepal oninocnoito.) (2 Tepal ninotlatlayeuia) demandar de puerta en puerta, o de tienda en tienda. (1 tepal, ninotlatlayeuia) tlatlayehuia, tepalpalnino : idem. pret: tepal oninotlatlayeui. (Tlatlayeuia, nino: m[n]digar. preterito: oninotlatlayeui.) (2 Tlatlayeuia, tepalpalnino) tlatlayelittaliztli : maldicion tal. (1 tlatlayelittalztli)

tlatlayelittani : maldezidor assi. (1) tlatlayellatoa, ni : tlatlayeyehuia, nino nino, tlatlayeyeuia) tlatlayoa, ni : Tlatlaiua, ni) tlatlayoaltin : hablar cosas desonestas y suzias. pr: onitlatlayellato. (2) : demandar de puerta en puerta, o de tienda en tienda. (1

embiar mensajeros a diuersas partes. pre: onitlatlaiua. (2 embiados desta manera. (1 tlatlayualtin) fingiminto asi. (1) inuentar o fingir algo amenudo y frequentemente. (2)

tlatlayocoyaliztli : tlatlayocuya, ni :

tlatlayohualtin : mensajeros, embiados a diuersas partes con mensajes. (2 Tlatlaiualtin) tlatlaza : poner hueuos las aues. (1 tlatlaa)

tlatlaza, ni : echar o arronjar algo por ay, o poner hueuo el aue. pre: onitlatlaz. (2 Tlatlaa, ni) soltar tiro. (1 nitlatlaa) ouar las aues. (1 ni, tlatlaa) tlatlaza +, ni : echar algo enel suelo. (1 tlalpan nitlatlaa) (1 notechpa nitlatlaa) tlatlaza in cuauhtelolotli, nic tlatlaza totolin : (1 tlatlaa totolin) echar de si algo.

: bolear. (1 nic, tlatlaa yn quauhtelolotli) gallina ponedera.

gallina ponedera. (2 Tlatlaa totolin)

tlatlazalhuia, ni : pegar o juntar vna cosa con otra, o caar con liga. pre: onitlatlaalhui. (2 Tlatlaalhuia, ni) pegar dos cosas. (1 ni, tlatlaalhuia) tlatlazalhuiliztli : el acto de pegar o caar algo. (2 Tlatlaalhuiliztli) pegadura tal. (1 tlatlaalhuiliztli) pegadura tal. (1 tlatlaalhuiliztli) tlatlazalhuilli : pegado assi. (1 tlatlaalhuilli) cota pegada assi, o caada. (2 Tlatlaalhuilli) pegada cosa assi. (1 tlatlaalhuilli) pegada cosa assi. (1 tlatlaalhuilli) tlatlazalhuilli zacatl : vencejo para arar. (2 Tlatlaalhuilli acatl) vencejo para atar. (1 tlatlaalhuilli acatl) tlatlazaliztli : el acto de tirar o arronjar alguna cosa. (2 Tlatlaaliztli) el acto de tirar. (1 tlatlaaliztli) tlatlazalli : cosa arronjada assi. (2 Tlatlaalli) tiro

tlatlazaltia, nite : saltear o robar a otro en camino. pre: onitetlatlaalti. (2 Tlatlaaltia, nite) robar salteando. (1 nite, tlatlaaltia) despojar a otro de quanto tiene. (1 nite, tlatlaaltia) saltear a alguno. (1 nite, tlatlaaltia) robar alos ladrones. (1 nite, tlatlaaltia) quitar por fuera, o robar. (1 nite, tlatlaaltia) quitar algo a otro. (1 nite, tlatlaaltia) tlatlazaltilli : tlatlazani : tlatlazazacani : robado y despojado, o salteado enel camino. (2 Tlatlaaltilli) arrojador tal. (1 tlatlaani) acarreador tal. (1 tlatlaaacani) cacarear la

tlatlazcatlatoa : cacarear la gallina. prete: otlatlazcatlato. (2) gallina. (1) tlatlazocamati : agradecido. (2 Tlatlaocamati) tlatlazocamati, ni : gratificar al mayor. (1 ni, tlatlaocamati) tlatlazocamatiliztli : agradecimiento. (2 Tlatlaocamatiliztli) tlatlaocamatiliztli) tlatlazocamatini : tlatlazocamatqui : agradecido. (2 Tlatlaocamatini) idem.

gratificacion. (1

(Tlatlaocamatini: agradecido.) (2 Tlatlaocamatqui)

tlatlazolchichihuale : muger de grandes tetas. (2 Tlatlaolchichiuale)

tlatlazolcuicuilililli : tlatlazolcuicuililiztli :

mondada cosa assi. (1 tlatlaolcuicuilililli) mondaduras desta manera. (1 tlatlaolcuicuililiztli)

tlatlazolhuiani : estercolador de ortaliza. &c. (2 Tlatlaolhuiani) tlatlazollalhuia, ni : estercolar la ortaliza. preterit: onitlatlaollalhui. (2 Tlatlaollalhuia, ni) tlatlazollalhuiani : estercolador. (1 tlatlaollalhuiani) el acto de estercolar assi. (2 estercolado

tlatlazollalhuiliztlil : Tlatlaollalhuiliztlil)

tlatlazollalhuilli : ve[r]dura estercolada. (2 Tlatlaollalhuilli) assi. (1 tlatlaollalhuilli)

tlatlazoti : valer caro las cosas. preterito: otlatlaotic. (2 Tlatlaoti) carestia auer delo necessario. (1 tlatlaoti) encarecerse algo. (1 tlatlaoti) tlatlazotilia, ni : encarecer algo, o tener en mucho alguna cosa. pre: onitlatlaotili. (2 Tlatlaotilia, ni) tlatlazotiliani : encarecedor. (2 Tlatlaotiliani) tlatlaotiliani) tlatlazotililiztli : tlatlazotililiztli encarecedor. (1

encarecimiento. (1 tlatlaotililiztli) + : careza. (1 cenca tlatlaotililiztli) encarecido. (1

tlatlazotililli : cosa encarecida. (2 Tlatlaotililli) tlatlaotililli) tlatlazotiliztli : tlatlazotlal; + :

encarecimiento assi. (2 Tlatlaotiliztli) mi cosa amada. (2 Tlatlaotlal; no) mi cosa amada. (2 Tlatlaotlal; no) amorosamente. (2 Tlatlaotlaliztica) el acto de amar alguna cosa. (2 Tlatlaotlaliztli) amada cosa. (1 tlatlaotlalli)

tlatlazotlal; no : tlatlazotlaliztica : tlatlazotlaliztli : tlatlazotlalli : tlatlazotlani :

cosa amada. (2 Tlatlaotlalli)

amador de algo. (2 Tlatlaotlani)

tlatlazozohua : el que estiende, o despliega alguna cosa muchas vezes, o muchas cosas. preterit: otlatlaoouh. (2 Tlatlaooa) tlatlazqui totolin : tlatlazquitotolin : tlatlaztinemi : tosse. (1) gallina ponedera. (1) gallina ponedera. (2) tossegoso que mucho

tosedor que siempre anda tosiendo. (2)

tlatlaztli : cosa arronjada por ay, o cosa que sele cayo a alguno, o criatura abortada y echada voluntariosamente. (2) tlatleatililli : tlatlecahuilli : vidrio. maacote. (2) cosa subida de otro enalto, o arriba (2 Tlatlecauilli)

tlatlecahuillli : subida cosa. (1 tlatlecauillli) tlatlecahuilon tlatlecahuiloni tlatlecicuilolli tlatlecuicuilo : + : + : = : carrillo, o polea. (1 quauhtemalaca tlatlecauilon) polea o garrucha. (2 Quauhtemalaca tlatlecauiloni) = tlatleicuilolli (2 tlatlecicuilolli)

pintor que pinta o labra algo con hierro caliente. (2) idem. (Tlatlecuicuilo: pintor que pinta o labra algo con el acto, o arte de pintar, o

tlatlecuicuiloani : hierro caliente.) (2)

tlatlecuicuiloliztli : pintura desta manera. (1) labrar algo assi. (2) tlatlecuicuiloliztli tlatlecuicuilolli : manera. (2) tlatlehuatzaliztli : = : =

tlatleicuiloliztli (2 tlatlecuicuiloliztli) cosa pintada, o labrada desta

pintada cosa assi. (1)

assamiento tal. (1 tlatleuatzaliztli)

tlatlehuatzalli : assada cosa assi. (1 tlatleuatzalli) tostada cosa. (1 tlatleuatzalli) cosa asada [n] asador, o en parrillas de hierro. (2 Tlatleuatzalli) tlatlehuatzalli tlatlehuatzalli + : = : torrezno de tocino. (1 tocino tlatleuatzalli) = tlatlehuatztli (2 tlatleuatzalli) asador. (2

tlatlehuatzaloni : Tlatleuatzaloni)

assador en que assan. (1 tlatleuatzaloni)

tlatlehuatztli : assada cosa assi. (1 tlatleuatztli) tlatleuatzalli. (2 Tlatleuatztli) tlatleicuilo : pintor con huego. (1)

lo mesmo es que

tlatleicuiloliztli : pintura desta manera. (1) tlatlecuicuiloliztli. (2) tlatleicuilolli : pintada cosa assi. (1) tlatlematiliztli : tlatlematini : sufrimiento. (1)

lo mesmo es que

lo mesmo que es tlatlecicuilolli. (2) sufrimiento, o soportacion. (2)

sufrido. (1)

persona sufrida assi. (2) el acto de pegar fuego acasa d[e]

tlatleminaliztli : pegadura de fuego. (1) paja, o alas miesses. &c. (2)

tlatleminaliztli tlatleminalli : tlatleminani :

= :

tlatlequechiliztli (2 tlatleminaliztli)

cosa alaqual se pego fuego desta manera. (2) pegador de fuego. (1) el que asi pego fuego a alguna cosa. (2)

tlatlequechiani : pegador de fuego. (1) tlatlequechiliani : (2) tlatlequechiliztli : (2) tlatlequiquizoiania : idem. (Tlatleminani: el que asi pego fuego a alguna cosa.) lo mesmo es que tlatleminaliztli.

pegadura de fuego. (1)

combatidor tal. (1 tlatlequiquizuiania)

tlatlequiquizoiliztli : combate tal. (1 tlatlequiquizuiliztli) tlatlequiquizoilli : combatida cosa assi. (1 tlatlequiquizuilli) herido de tiro de arcabuz. &c. (2 Tlatlequiquizuilli) tlatlequiquizoiqui : combatidor tal. (1 tlatlequiquizuiqui) arcabuz cargado de poluora, o culebrina. &c. (2) el acto de esclarecer, honrar y esclarecido assi. (2) tio, el que fue

tlatlequiquiztlaltentli :

tlatleyotiliztli : esclarecimiento. (1) dignificar a otro. (2) tlatleyotilli : onrado assi. (1)

engrandecido. (1)

tlatli : tio hermano de padre o de madre. (1) hermano de padre, o de madre. (2) tlatlilanaliztli : tinta. (2) tlatlilanaliztli tlatlilanani : tlatlilaniani : = : debuxo. (1) =

ermano de tu padre. (1)

debuxo, o el acto de debuxar c[n] rayas de

tlatlilhuahuanaliztli (2 tlatlilanaliztli)

debuxador. (1) cancelador tal. (1) canceladura. (1) figurada cosa. (1)

tlatlilaniliztli :

tlatlilanilli : debuxada cosa. (1) cancelada escriptura. (1) cosa debuxada assi, o escriptura cancelada y borrada. (2) tlatlilaniqui : tlatlilanqui : tlatlilanqui tlatlilantli : tlatlilantli cancelador tal. (1) debuxador. (1) = : = debuxador desta manera. (2)

tlatlilhuahuanani (2 tlatlilanqui) cosa debuxada, o cancelada. (2)

debuxada cosa. (1) = : =

tlatlilhuahuantli (2 tlatlilantli)

tlatlilhuahuanaliztli : canceladura. (1 tlatlilhuauanaliztli) debuxo. (1 tlatlilhuauanaliztli) lo mesmo es que tlatlilanaliztli. (2 Tlatlilhuauanaliztli) tlatlilhuahuanani : cancelador tal. (1 tlatlilhuauanani) debuxador. (1 tlatlilhuauanani) lo mesmo es que tlatlilanqui. (2 Tlatlilhuauanani) tlatlilhuahuanqui : tlatlilhuauanqui) tlatlilhuahuantli : (1 tlatlilhuauantli) tlatlilhuahuaqui : Tlatlilhuauahqui) tlatlilhuia, nitla : cancelador tal. (1 tlatlilhuauanqui) debuxador. (1

cancelada escriptura. (1 tlatlilhuauantli) debuxada cosa. lo mesmo es que tlatlilantli. (2 Tlatlilhuauantli) idem. (Tlatlilhuauanani: lo mesmo es que tlatlilanqui.) (2

hender con cuas. (1) el acto de parar negra alguna cosa

tlatlilhuiliztli : ennegrecimiento. (1) con tinta, o con tizne. (2) tlatlilhuiliztli tlatlilhuilli : = : =

tlatlilloliztli (2 tlatlilhuiliztli) cosa ennegrecida assi. (2) cua para hender madera. (2

ennegrecido assi. (1)

tlatlilli : cua de palo para hender madera. (1) Tlahtlilli)

tlatlilloliztli : lo mesmo es que tlatlilhuiliztli. (2) tlatlillotiliztli : ennegrecimiento. (1) ennegrecido assi. (1) cosa ennegrecida

tlatlilolli : ensuziada cosa. (1) desta manera. (2)

tlatliltzicuiniliztli : punto encima de letra. (1) tilde enla escriptura. (1) tilde, cosa salpicada de t[n]ta o cosa borrada con algun borron que cayo sobrel o escripto. (2) tlato + : intercessor, o abogado. (2 Tepan tlato)

tlatoa : cantar las aues generalmente. (1) chirriar las aues. (1) graznar el ansar. (1) cantar la golondrina. (1) tlatoa, ni : hablar algo, o chirriar, gorgear o cantar las aues. pre: onitlato. (2) hablar. (1) tlatoa, nitla : parlar o hablar. (1) tlatoa + : no poder hablar. (1 avel ni, tlatoa) hablar con grauedad y cordura. (1 ninematca tlatoa) de que materia se trata. (1 tleytechpa yn tlatoa) abogar, hablar por otro. (1 tepan ni, tlatoa) proueer algo. (1 ypan ni, tlatoa) baxar la boz. (1 an quemmach ni, tlatoa) hablar contra otro. (1 teuicpani, tlatoa) hablar sin tiento, o dezir necedades. pre: aoninematcatlato. (2 Aninematca tlatoa) tlatoa +, n : hablar cosas dificultosas y sotiles pre: onouicatlato. (2 Ouica tlatoa, n) tlatoa +, ni : fauorecer algun negocio. preteri: ipan onitlato. (2 Ipan nitlatoa) encubrir alos otros lo q[ue] tiene enel secreto de su coraon, o el intento q[ue] tiene. &c. pr: noquiauacpa onitlato. metaph. (2 Noquiauacpa

nitlatoa) abogar, o rogar por otro. prete: tepan onitlato. (2 Tepan nitlatoa) hablar cuerda y prudentemente. (2 Nemachiliztica nitlatoa) echar juizio. (1 tet[n]pan nitlatoa) echar juizios por conjecturas que ay acerca delo que se dize, ose oye de alguna persona, y despues salir verdaderos. prete: tetempan onitlato. (2 Tetempan nitlatoa) hablar baxo. (1 quemmach nitlatoa) hablar cuerdamente. (1 tlayohyocayttaliztica nitlatoa) zelar. (1 ypan nitlatoa) hablar cuerdamente. (1 nemachiliztica nitlatoa) hablar alto. (1 tlaquauh nitlatoa) hablar por otro o abogar. (1 tepan nitlatoa) hablar en lengua estraa. (1 cecni tlatolli yc nitlatoa) defender a otro generalmente. (1 tep[n] nitlatoa) entreuenir rogando. (1 tepan nitlatoa) dulcemente hablar. (1 ni, uelica tlatoa) mandar el principe. (1 ni, tlatoca tlatoa) tlatoa, + : descortes. (1 atlaca tlatoa, tenmamaceual)

tlatoa, tepanni : abogar o rogar por otro. prete: tepan onitlato. (2) tlatoa? + : que materia, o de que materia tracta?. (1 tleytechpa tlatoa?) seor de sieruos. (1) hablador, o gran seor. (2)

tlatoani :

hablador. (1)

tlatoani + : bien hablada persona. (1 nematca tlatoani) defenssor. (1 tepan tlatoani) dulce hablador. (1 tzopelica tlatoani) fiscal o friscal del patrimonio del rey. (1 ytlamocuitlauicauh uey tlatoani) fiscal o friscal del patrimonio del rey. (1 ytlachixcauh uey tlatoani) hablador de cosas altas. (1 ouica tlatoani) hablador de cosas marauillosas. (2 Mauiauhca tlatoani) seor soberano. (1 vey tlatoani) hablador vano. (1 [n]n[n] tlatoani) el que assi echa juizios, delo que podra acaecer. (2 Tetempan tlatoani) hablador assi. (2 Iliuiz tlatoani) hablador de mentiras. (2 Iztlaca tlatoani) abogado. (1 tepan tlatoani) antiguo en officio. (1 vecauh tlatoani) gracioso enesta manera. (1 qualnezca tlatoani) obispo, o prelado. (2 Teoyotica tlatoani) gracioso enesta manera. (1 chipauaca tlatoani) prncipe solo e[n e]l mndo. (1 cemanauac tlatoani) rey. (1 vey tlatoani) prncipe solo e[n e]l mndo. (1 nouian tlatoani) gracioso enesta manera. (1 nematca tlatoani) obispo. (1 teoyotica tlatoani) adiuino assi. (1 tetempan tlatoani) hablador vano. (1 yliuiz tlatoani) escusador desta manera. (1 tepan tlatoani) hablador de soberuias. (1 mopouhca tlatoani) hablador de cosas altas. (1 mauiauhca tlatoani) seora principal, assi como reyna marquesa. &c. (2 Ciua tlatoani) tlatoani itechpohui : real cosa. (1 tlatoani ytechpoui) fisco hazienda del del rey. (1 tlatoani

tlatoani itechtlapohualli : ytechtlapoualli)

tlatoani tlaaxcatilli : fisco hazienda del del rey. (1) tlatoani tlatlatquitilli : tlatoaniton : fisco hazienda del del rey. (1)

rey pequeo. (1)

tlatoca : el que anda sembrando o siembra semiilas, o el que va al burdel, o el que continua la casa de su manceba o amiga. (2) tlatoca, ni : enterrar otra cosa. (1) tlatoca + : emprestido de reyes. (1 vey tlatoca netlacuilli)

tlatoca icpalli : estrado. (1 tlatoca ycpalli)

tlatoca mahuizzotl :

maa de portero. (1 tlatoca mauizotl)

tlatoca nematequiloni : fuentes para lauar las manos. (1) tlatoca tetlacualtiani : tlatoca titlantli : maestresala. (1 tlatoca tetlaqualtiani)

embaxador de grandes seores. (1 tlahtoca titlantli) maestresala. (1 tlatoca tlaqualuipanani) : salua hazer. (1 ni, tlatoca tlaquallayecoa)

tlatoca tlacualhuipanani : tlatoca tlacuallayecoa, ni

tlatoca tlacuallayecoliztli : salua. (1 tlatoca tlaquallayecoliztli) tlatoca tlacualyacanqui : tlatoca tlatoa, ni : maestresala. (1 tlatoca tlaqualyacanqui)

mandar el principe. (1) hurto desta manera. (1 tlatoca tlatqui

tlatoca tlatqui ichtequiliztli : ychtequiliztli)

tlatoca tlatqui ichtequini : hurtador de aquesto. (1 tlatoca tlatqui ychtequini) tlatoca tlatquitl : real cosa. (1) coronar rey. preteri: onitetlatocachichiuh. (2

tlatocachichihua, nite : Tlatocachichiua, nite) tlatocachihua, nite tlatocacihuapilli : (2 Tlatocaciuapilli)

: corona poner a otro assi. (1 nite, tlatocachiua) princesa. (1 tlatocaciuapilli) princesa o grande seora. estrado

tlatocaicpallalia, ni : poner estrado. pre: onitlatoca icpallali. (2) poner. (1) tlatocaicpalli : silla real. (1)

silla real, o cosa semejante. s. trono. &c. (2)

tlatocaicpalteca, ni : poner estrado o tenderlo. pre: onitlatoca icpaltecac. (2) estrado poner. (1) tlatocaicuilolli : matricula. (2) tlatocaliztli : empadronado. (1) empatronada persona o escripta enla

enterramiento desta manera. (1) genealoga o abolorio de

tlatocamecayotl : genealogia por linage noble. (1) gr[n]des seores. (2) tlatocamecayotl = : =

tlatocatlacamecayotl (2 tlatocamecayotl) palacio real. (1) casa real. (1) corte o

tlatocan : region o reynado. (1) palacio de grandes seores. (2)

tlatocanecentlaliliztli : consejo real. (1) audiencia o consejo real, cortes o ayuntamiento y congregacion de gr[n]des seores. (2)

tlatocanematequiloni : fuentes. s. los platos para lauarse las manos los grandes seores. (2) tlatocani : sembrador. (1) tlatocapepechtli : enterrador tal. (1) sembrador de semillas. (2)

cama real, o de grandes seores. (2)

tlatocapepechtli quimo cuitlahuia : camarero. (1 tlatocapepechtli quimo cuitlauia) tlatocapillatquitl : tlatocapilli : tlatocapillotl : mayorazgo de aqueste. (1) mayorazgo, s: la hazienda. (1) principe o principal. (1)

cauallero noble y generoso. (2) nobleza de seores. (2)

tlatocateixiptla : tlahtocateixiptla)

visorrey, presidente. &c. (2)

virrey. (1

tlatocatenahuatilli : mandato de rey o de principe. (2 Tlatocatenauatilli) mandamiento assi. (1 tlatocatenauatilli) tlatocatepito : tlatocatepiton : tlatocatequitl : rey pequeo. (2) rey pequeo. (1) publico oficio. (1) embaxada assi. (1)

tlatocatetitlaniliztli :

tlatocatetlacualtiani : maestresala. (2 Tlatocatetlaqualtiani) tlatocati : enseoreado. (1) tlatocati, ni : ser seor o principe. prete: onitlatocat. (2) reynar. (1) seorear. (1) enseorearse. (1)

tlatocati + : enseorearse alguno sobre nosotros, o ser nuestro regidor y presidente. (2 Topan tlatocati) tlatocati +, ni : enseorearse de otros. prete: topan onitlatocat. (2 Tepan nitlatocati) tlatocatia, nicno : tomar o tener por seor a otro pre: onicnotlatocati. (2)

tlatocaticalactli : el que es perseguido hasta lamata, yendo corriendo tras el con toda priessa sus enemigos para le prender. (2) perseguido. (1) tlatocatilia, nite : ser sustituido, o ser lugarteni[n]te de algun gran seor. pre: onitetlatocatili. (2) sostituto ser de alguno, o puesto en su lugar, conforme al oficio que tiene como de tlatoani. (1) tlatocatiliztli : enseoreamiento. (1) tlatocatilmatli : vestidura real, o de gran seor. (2) tlahtocatilmatli) tlatocatitlantli : vestidura real. (1

embaxador, o mensajero de gr[n]des seores. (2)

tlatocatlacamecayotl : lo mesmo es que tlatocamecayotl. (2)

tlatocatlacaxinachchotl :

genealogia por linage noble. (1)

tlatocatlacaxinachotl : generacion de nobles caualleros. (2) tlatocatlachiuhtli : (1) hecho de persona noble y magnifica. (2) realmente hecho.

tlatocatlacualhuipanani :

maestresala. (2 Tlatocatlaqualuipanani)

tlatocatlacuallayecoliztli : la salua que haze el maestresala, gustando el manjar. &c. (2 Tlatocatlaquallayecoliztli) tlatocatlacualyacanani : tlatocatlacualyecoa, ni : ni) maestresala. (2 Tlatocatlaqualyacanani) hazer lasalua el maestresala. (2 Tlatocatlaqualyecoa,

tlatocatlacualyecoani : maestresala que haze la salua al seor que da de comer. (2 Tlatocatlaqualyecoani) tlatocatlacualyecoliztli : Tlatocatlaqualyecoliztli) salua que haze el maestresala. (2

tlatocatlahuiztli : armas o insignias de grandes seores. (2 Tlatocatlauiztli) armas de caualleros. (1 tlatocatlauiztli) tlatocatlalia, nite : constituir y promouer a otro en dignidad o en officio real. &c. pre: onitetlatocatlali. (2) tlatocatlanahuatiliztli : mandato de rey o de prin[ci]pe. (2 Tlatocatlanauatiliztli) mandamiento assi. (1 tlatocatlanauatiliztli) tlatocatlatoa, ni : mandar como gran seor. pre: onitlatocatlato. (2) mandamiento assi. (1)

tlatocatlatolli : mandato de gran seor. (2) tlatocatlatqui ichtecqui :

hurtador de aquesto. (1 tlatocatlatqui ychtecqui) hurto de hazienda real o de grandes seores. (2

tlatocatlatqui ichtequiliztli : Tlatocatlatqui ychtequiliztli) tlatocatlatqui ichtequini : ychtequini) tlatocatlatquitl :

ladron de hazienda real assi. (2 Tlatocatlatqui

hazienda de rey, o de grandes seores. (2)

tlatocatlaza, nite : deponer o priuar a otro del seorio que tiene. pre: onitetlatocatlaz. (2 Tlatocatlaa, nite) deponer de seorio o de oficio. (1 nite, tlatocatlaa) tlatocatlazaliztli : tlatocatocaitl : tlatocatontli : deposicion tal. (2 Tlatocatlaaliztli)

renombre proprio. (1) rey o seor pequeo. (2) rey pequeo. (1)

tlatocatopilli :

cetro real. (2)

cetro real. (1)

vara real. (1 tlahtocatopilli)

tlatocatzatzazicpalli : silla real. (1) tlatocayo : rey coronado. (2) coronado desta manera. (1)

tlatocayotelchihua, ni : renunciar algun seorio o dignidad. pre: onitlatocayotelchiuh. (2 Tlatocayotelchiua, ni) renunciar dignidad cargo o oficio. (1 ni, tlatocayotelchiua) tlatocayotelchihualiztli : tlatocayotia, nite : a principe. (1) tlatocayotiani : renunciacion assi. (1 tlatocayotelchiualiztli) coronar a rey o

coronar rey. prete: onitetlatocayoti. (2)

estimador tassador. (1)

tlatocayotiliztli : el acto de esclarecer, dignificar y engrandecer a otro. (2) estima precio. (1) esclarecimiento. (1) tlatocayotilli : empadronado. (1) esclarecido assi, o empatronado y escripto enla matricula. (2) engrandecido. (1) esclarecido. (1) tlatocayotl : marquesado. (1) corona generalmente. (1) seoria de gran seor. (1) patrimonio. (1) dignidad o seorio. (1) seorio, reyno, corona real, o patrimonio. (2) estima de estado. (1) region o reynado. (1) genealogia por linage noble. (1) tlatocayotl + : principado de aqueste. (1 nouian tlatocayotl) papadgo, dignidad deste. (1 vei teopixca tlatocayotl) traspassar a otro el seorio. (1 tetechniccaua yn tlatocayotl) antiguedad assi. (1 vecauh tlatocayutl) marquesado. (2 Marques tlatocayotl) marquesado. (1 marques tlatocayotl) majestad. (1 cenquizcavey tlatocayotl) entrada de casa o aguan; s: enla entrada. (1 ynylhuicac tlatocayotl) tlatocazotl : ditado o titulo de honra. (1) armador tal. (1 tlatochacauiani) armadura assi. (1 tlatochacauiliztli)

tlatochacahuiani : tlatochacahuiliztli :

tlatochtapayolhuiani : armador tal. (1) tlatochtapayolhuiliztli : armadura assi. (1)

tlatoctia, nitla : fortalecer o fortificar el arbol o planta pequea, c[n] rodrigones o con otra cosa semejante. pre: onitlatlatocti. (2) soldar trauando. (1) tlatoctiani : doblador de hilo. (1) dobladura o

tlatoctiliztli : el acto o la obra de fortalecer algo assi. (2) dob[l]ez assi. (1) tlatoctilli : cosa fortalecida desta manera. (2)

doblado hilo. (1)

tlatoctilli + : el que es castigado y corregido o reprehendido de otros. (2 Tetl quauitl tlatoctilli) emmendado. (1 tetl quauitl tlatoctilli) tlatoctiloni : socolor. (1) llamador assi. (1) llamamiento tal. (1) llamador assi. (1) cosa enterrada, plantada o sembrada. (2)

tlatoctlalhuiani : tlatoctlalhuiliztli : tlatoctlalhuiqui :

tlatoctli : sembrada cosa assi. (1) enterrado assi. (1) enterrado. (1) tlatoctli + :

esclauo nacido en casa. (2 Tlaca tlatoctli) : autorizar escriptura. (1) autorizada escriptura. (1) autoridad de escriptura. (1) el acto de aadir palabras falsas, o glosas y exposiciones forjadura assi. (1)

tlatol neltilia, ni tlatol neltililli : tlatol neltililoni : tlatolaaquiliztli : mentirosas. &c. (2)

tlatolana, ni : tomar eldicho alos testigos. prete: onitlatolan. (2) preguntar tomando el dicho al testigo. (1) tlatolana, nite : tomar enpalabras a alguno para le acusar y hazer mal. pre: onitetlatolan. (2) preguntar cautelosamente para tentar. (1) tlatolaxiltia, ni : aueriguar entera y perfectam[n]te la causa, hasta saberla y entenderla bien. pr: onitlatolaxilti. (2) aueriguar algo. (1) tlatolaxiltiani : aueriguador tal. (1) tlatolaxiltiliztli : aueriguacion tal. (1)

tlatolaxiltilli : aueriguado. (1) tlatolcahualtia, nite : atajar la palabra a otro. pre: onitetlatolcaualti. (2 Tlatolcaualtia, nite) estoruar al que habla. (1 nite, tlatolcaualtia) tlatolcaquilia, nite : dar credito y oyr lo que me dizen. pre: onitetlatolcaquili. (2) oyr lo q[ue] se dize, dando credito. (1) dar credito y oyr de buena gana lo que me dizen. (1) tlatolcaquiliztiloni : glosa, o exposicion de escriptura. (2) tlatolcaquiztiloni : tlatolcentetiliztli : tlatolcetililiztli tlatolcetiliztli : vnas alas otras. (2) nota sobre sentencia. (1 tlatolcaq[ui]ztiloni) concordia assi. (1) tlatolnepanihuiliztli (2 tlatolcetililiztli)

= :=

concordancia, o conformidad de razones. s. que aluden las

tlatolchia, nite :

esperar mandato de otro. pret: onitetlatolchix. (2)

tlatolchicahua, nino : contender reziamente y fauorecer con razones la causa, o negocio ami encomendado. pre: oninotlatolchicauh. (2 Tlatolchicaua, nino) afirmar con atreuimiento y porfia. (1 nino, tlatolchicaua) tlatolchicahua, nite : fauorecer a otro assi. prete: onitetlatolchicauh. (2 Tlatolchicaua, nite) tlatolchichihualiztica teca ninocacayahua : tlatolchichiualiztica teca ninocacayaua) enlabiar engaando. (1

tlatolchichihualiztli : enlabiamiento, o el acto de inuentar, componer y fingir palabras, o razones para enlabiar y engaar a otro. (2 Tlatolchichiualiztli) poesia. (1 tlatolchichiualiztli) tlatolchichihuilia, nite tlatolchichiuhqui : poeta. (1) tlatolchitonia, ni : onitlatolchitoni. (2) : acusar falsamente. (1 nite, tlatolchichiuilia)

enlabiador desta manera, o poeta que compone versos. (2) soltarseme alguna palabra por descuido. pre: soltarse mela palabra con descuido e ynaduertencia. (1)

tlatolchitoniliztli : el acto de soltarse alguna palabra assi, o fama de nueuas rezientes. (2) fama de nueuas. (1) tlatolchitoniliztontli : palabrilla que sele solto a alguno, o fama pequea de nueuas rezientes. (2) fama pequea de nueuas. (1) tlatolchochopoctli : tlatolcialtia, nite habla, o platica desbaratada y sin orden ni concierto. (2) : ynduzir por razones. (1)

tlatolcotona, nite : atajar la palabra a otro. pret: onitetlatolcoton. (2) cortar la palabra a otro. (1) atajar razones. (1) estoruar al que habla. (1) tlatolcotona =, nite : = tlatolitlacoa (2 tlatolcotona )

tlatolcuecuepa, ni : forjar, dezir palabras forjadas. (1) tlatolcuecuepa, nino : dezir agora vno y luego dezir otro, trastrocando las palabras. preteri: oninotlatolcuecuep. (2) dobladamente hablar. (1) tlatolcuecuepaliztli : el acto de trastrocar las palabras assi. (2) assi. (1) forjadura

tlatolcuepa, ni : trastrocar las palabras. prete: onitlatolcuep. (2) tlatolcuepa, nino : desdezirse, o retratarse. pret: oninotlatolcuep. (2) desdezirse o retratarse. (1) retratarse. (1) tlatolcuepa, nite : desdezir a otro, diziendole q[ue] es falso lo que dize. p: onitetlatolcuep. (2) contradezir a otro. (1) responder. (1) tlatolcuepaliztli : traducion. (1)

tlatolcuicui, nite : chismear, o oyr aqui y notar las palabras para yrlas adezir aculla. preterit: onitetlatolcuicuic. (2)

tlatole + : persona platica y de grandes palabras. (2 Vei tlatole) habla mucho, y confuria. (2 Tene, tlatole) palabrero. (1 cenca tlatole) en palabras. (1 vey tlatole)

el que grande

tlatolehuia, nite : leuantar falso testimonio. pret: onitetlatoleui. (2 Tlatoleuia, nite) acusar falsamente. (1 nite, tlatoleuia) leuantar falso testimonio. (1 nite, tlatoleuia) tlatolhuaztli : garguero, gaznate o tragadero. (2) garguero. (1)

tlatolhuelic : persona de suaue y gustosa habla. (2) hablador suaue y dulce. (2 Tlatoluelic) dezidor suaue. (1 tlatoluelic) suaue hablador. (1 tlatoluelic) tlatolhueliliztli : suauidado dulura de palabras. (2 Tlatolueliliztli)

tlatolhuelitta, nino : parecerme bi[n] y cont[n]tar me mucho mi dicho o s[n]t[n]cia. p: oninotlatoluelittac (2 Tlatoluelitta, nino) parecerme bien y contentarme mi dicho, sentencia, o parecer. preterito: oninotlatolhuelittac. (2) presumir o pensar que acierta en quanto dize. (1 nino, tlatoluelitta) tlatolhueyac : hablador que habla mucho. (1 tlatolueyac) persona prolixa y larga en hablar, o en predicar. (2 Tlatolueyac) persona prolixa y larga en hablar. (2) palabrero. (1 tlatolueyac) dezidor o prolixo en hablar. (1 tlatolueyac) tlatolhueyac + : corto de razones. (1 amo tlatolueyac)

tlatolhueyaquiliztli : p[ro]lixidad de platica o serm[n]. (2 Tlatolueyaquiliztli) habla desta manera. (1 tlatolueyaquiliztli) tlatolhuitequi, nite : atajar o cortar la palabra a otro. pre: onitetlatoluitec. (2 Tlatoluitequi, nite) cortar la palabra a otro. (1) atajar razones. (1 nite, tlatoluitequi) tlatolicuaniani : el que estorua e impide pleitos, o barajas. (2 Tlatoliquaniani) abogado. (1 tlatoliquaniani) tlatolicuiloani : historiador, o coronista, o el que escriue las palabras que otros dizen. (2) ystoriador. (1 tlatolycuiloani) escriptor que c[m]pone. (1) tlatolilochtia, retratarse. (1) tlatolilochtia, dize, o hazerle atajar razones. nino : desdezirse y retratarse. pr: oninotlatolilochti. (2) desdezirse o retratarse. (1) nite : atajar la palabra a otro, o c[n]tradezir con porfia lo que desdezir. pre: onitetlatolilochti. (2) contradezir a otro. (1) (1) estoruar al que habla. (1)

tlatolimati, mo : elegante persona en hablar. (1) tlatolimati, nino : ser eloquente, bien hablado y discreto enlo que dize. pre: oninotlatolima. (2) dezir algo auisada y prudentemente. (1) eloquentemente hablar. (1) tlatolinilli : afligido. (1) molestado. (1) molestado, o maltratado de otros. (2) empobrecido. (1) agrauiado. (1) empecido. (1) tlatolinilli + : agrauiado. (1 annen tlatolinilli) afligidos o maltratados de otros. (1)

tlatoliniltin :

tlatolitlacoa, nite : tlatolitlani, nite : consejo. (1) tlatolitquic :

lo mesmo es que tlatolcotona pre: onitetlatolitlaco. (2) pedir consejo a otro. pre: onitetlatolitlan. (2) embaxador. (1) pedir

embaxador. (2)

tlatoliztica + : descortesmente. aduerbio. (2 Atlaca tlatoliztica) fauorablemente. (1 tepan tlatoliztica) tlatoliztli : habla. s. el acto de hablar, o de parlar, o el acto de gorgear y cantar las aues. (2) habla. (1) canto de aues generalmente. (1) tlatoliztli + : curiosa o sotil habla. (2 Oui tlatoliztli) gracia en hablar. (1 velnezca tlatoliztli) descortesia. (1 atlatlaca tlatoliztli) habla desta manera. (1 nepouhca tlatoliztli) adiuinacion tal. (1 tetenpan tlatoliztli) latinidad desta lengua. (1 latin tlatoliztli) gracia en hablar. (1 chipauaca tlatoliztli) descortesia. (1 mamaceuallo tlatoliztli) habla desta manera. (2 Ouica tlatoliztli) habla enesta manera. (1 annen tlatoliztli) habla en esta manera. (1 teuicpa tlatoliztli) grandeza desta manera. (1 vey tlatoliztli) soberuia cnla habla. (1 nepouhca tlatoliztli) habla enesta manera. (1 yliuiz tlatoliztli) el acto de echar juizios desta manera. (2 Tetempan tlatoliztli) abogacia. (1 tepan tlatoliztli) grandeza de palabras. (2 Vei tlatoliztli) habla desta manera. (2 Iliuiz tlatoliztli) doblez tal. (1 necoc tlatoliztli) tlatollacuiloliztli : otros. (2) el acto de escreuir historias, o palabras y dichos de poeta.

tlatollaliani : poeta, o componedor de versos, o de cosa semejante. (2) (1) escriptor que c[m]pone. (1)

tlatollaliliztli : el acto de componer algo assi, o de poner condicion enel contrato. (2) condicion en contracto. (1) poesia. (1) tlatollaneltililli : escriptura. &c. (2) palabras, o dichos verificados, con autoridades de palabra. (1)

tlatolli : mensaje. (1) habla. (1) palabra, platica, o habla. (2) embaxada. (1) dicho. (1) cuento que se cuenta a otros. (1)

tlatolli + : latin, lengua latina. (1 latin tlatolli) idem. (Oncan tzicaui yn neteilhuiliztli: el estado enque esta el pleyto.) (2 Oncan tzic[n]ui yn tlatolli) historia de cosas antiguas. (2 Yeuecauh tlatolli) platica o habla de cosas altas y grandes. (2 Vei tlatolli) echar fama. (1 tepan nicteca yn tlatolli) traduzida cosa. (1 tlacueptli tlatolli) romance lengua romana. (1 roma tlatolli) habla desta manera. (1 vey tlatolli) mensaje. (1 titlan tlatolli) palabras dichas en corredores largos. e tomase por los dichos y fictiones de los viejos antiguos. (2 Calmeca tlatolli) cosa traduzida o romanada. (2 Tlacueptli tlatolli) proceso de pleito. (2 Neteilhuiliz tlatolli) palabras de vida. (2 Yoliliz tlatolli) ystoria delo presente. (1 quinaxcan tlatolli) aadidas palabras. (1 tlacecepanolli tlatolli) ystoria delos tiempos antiguos. (1 yeuecauh tlatolli) bien se dize del. (1 vclipan yauh yn tlatolli) romance lengua romana. (1 castillan tlatolli) hablar en lengua estraa. (1 cecni tlatolli yc nitlatoa) determinacion de acuerdo o de congregacion. (2 Necepan tlatolli) no qualesquier palabras de por ay. (2 Amoan ilhuiz tlatolli) palabras que tocar o se enderean a mi persona. pre: onotechpa tlachix in tlatolli. (2 Notechpa tlaehia in tlatolli)

tlatolli +, nic : aadir palabras. (1 nic, cecepanoa yn tlatolli) traduzir de vna lngua en otra. (1 nic, cuepan tlatolli) soltarse mela palabra con descuido e ynaduertencia. (1 nic, chitonia yn tlatolli) tlatolli quitetemotinemi : de nouelas. (1) amigo de oyr nueuas, o nouelero. (2) nouelero, amigo

tlatolloa : tratarse de algun negocio y entender enel remedio del. (2) tlatollotl : tlatollotl + : historia. (2) ystoria. (1)

latinidad desta lengua. (1 latin tlatollotl)

tlatolmaca, nite : sobornar, o persuadir algo a otro. pre: onitetlatolmacac. (2) consejar mal. (1) sobornar. (1) tlatolmachiyotl : parabola, semejana, o figura. (2 Tlatolmachiotl) parabola o semejana. (1) figura gramatico

tlatolmachtiqui + : gramatico o latino. (2 Mo latin tlatolmachtiqui) enseado enella. (1 molatin tlatolmachtiqui)

tlatolmelahua, ni : interpretar, glosar o declarar y exponer algo. prete: onitlatolmelauh. (2 Tlatolmelaua, ni) notar algo en otra cosa. (1 ni, tlatolmelaua) tlatolmelahualiztli : informacion, o el acto de interpretar y declarar algo. (2 Tlatolmelaualiztli) ynformacion. (1 tlatolmelaualiztli) tlatolmelahualoni : interpretacion, o declaracion. (2 Tlatolmelaualoni) sobre sentencia. (1 tlatolmelaualoni) tlatolmocuicuitlahuiani : tlatolmocuicuitlauiani) nouelero, amigo de nouelas. (1 nota

tlatolmocuitlahuiani : amigo de oyr nueuas, o nouelero. (2 Tlatolmocuitlauiani) tlatolmotla, nite : cortar el hilo y atajarla palabra del que esta hablando. pre: onitetlatolmotlac. (2) cortar la palabra a otro. (1) estoruar al que habla. (1) tlatolmoyahualiztli : fama, o diuulgacion de nueuas. (2 Tlatolmoyaualiztli) de nueuas. (1 tlatolmoyaualiztli) tlatolmoyahualiztontli : fama pequea assi. (2 Tlatolmoyaualiztontli) pequea de nueuas. (1 tlatolmoyaualiztontli) fama

fama

tlatolnanamiqui, nino : tomar consejo con otros pre: oninotlatolnanamic. (2) aconsejarse. (1) tlatolnanamiqui, nitla : dar consejo a otros. pre: onitlatlatolnanamic. (2) aconsejar. (1) tlatolnelhuayotl : argumento de libro. (2) argumento de libro. (1)

tlatolneltilia, ni : confirmar o verificar loque digo con auctoridad de escriptura, o de doctores. p: onitlatolneltili. (2)

tlatolneltililoni :

auctoridad de escriptura o de doctores. &c. (2)

tlatolnepanihuiliztli : lo mesmo es que tlatolcetililiztli. (2 Tlatolnepaniuiliztli) concordia assi. (1 tlatolnepaniuiliztli) tlatolnepanoa + : tlatolnepanoa) discordia endar pareceres o votos. (1 amo tito

tlatolnextia, ni : dezir algun mensaje o algunas cosas nueuas que no se sabian. pre: onitlatolnexti. (2) mensaje o nueuas dezir. (1) tlatolo + : tienese este estilo de hablar. (2 Iuh tlatolo) tragar algo, o entortar alguna cosa. pre: onitlatolo. (2) tragon. (2) + : mi tragadero o gaznate. (2 Tlatoloaya; no) mi tragadero o gaznate. (2) suaue habla. (1 tlatolveliliztli)

tlatoloa, ni : tlatoloani : tlatoloaya;

tlatoloaya; no :

tlatoloeliliztli : tlatololiztica : tlatololiztli : tlatololli :

tragando. (2) el acto de tragar algo. (2) cosa engullida o tragada. (2) tragada cosa. (1) fauorable cosa.

tlatoloni + : cosa digna de ser fauorecida. (2 Ipan tlatoloni) (1 ypan tlatoloni) tlatoloyan : tlatoloy[n])

cabildo, el lugar donde se ayuntan atratar negocios. (1

tlatolpanahuia, nite : adelantarse en hablar. pr: onitetlatolpanaui. (2 Tlatolpanauia, nite) adelantarte en hablar. (1 nite, tlatolpanauia) tlatolpapatla, nino : hablar trastrocando las palabras, diziendo agora vno, y luego lo contrario dello. pre: onitlatolpapatlac. (2) dobladamente hablar. (1) tlatolpapazolli : palabras estropajadas, sin orden ni concierto. (2 Tlatolpapaolli) palabras de aca y de alla. (1 tlatolpapaolli) tlatolpatiani : masescuela. (2) maestrescuela. (1)

tlatolpehualiztli : comieno o introduction de platica o de sermon. (2 Tlatolpeualiztli) yntroducion de platica o sermon. (1 tlatolpeualiztli) principio de oracion de orador. (1 tlatolpeualiztli) tlatolpehuallotl : argumento de libro. (2 Tlatolpeuallotl) libro. (1 tlatolpeuallotl) argumento de

tlatolpepechtia, ni : tomar alguna auctoridad, por fundamento del sermon, o fundar la platica o sermon sobre algun fundamento, conforme al thema. &c. pre: onitlatolpepechti. (2) tema tomar assi. (1)

tlatolpeuhcayotl : idem. o principio e introduction de sermon o de platica. (Tlatolpeuallotl: argumento de libro.) (2) principio de oracion de orador. (1) tlatolpictli : mentira assi. (1)

tlatolpinahuia, nite : mofar o hazer burla delo q[ue] el otro dize. pre: onitetlatolpinaui. (2 Tlatolpinauia, nite) escarnercer o burlar delo que otro dize. (1 nite, tlatolpinauia) tlatolpinauhtia, nite : afrentar a otro de palabra. pre: onitetlatolpinauhti. (2) ynjuriar con palabras. (1) tlatolpipinahuia, nite tlatolpipinauia) tlatolpixqui tlatolpixqui, tlatolpiyani + : idem. + : : escarnercer o burlar delo que otro dize. (1 nite,

(Ichtacatlatolpiani: secretario.) (2 Ichtaca tlatolpixqui) secretario. (1 ychtaca tlatolpixq[ui], ychtaca tlatolpiani)

+ : secretario. (1 ychtaca tlatolpixq[ui], ychtaca tlatolpiani) cuento que se cuenta a otros. (1 tlatolpoaliztli)

tlatolpohualiztli :

tlatolpoloa, nite : atajar la palabra al que habla, o hazerle cortar el hilo. &c. p: onitetlatolpolo. (2) estoruar al que habla. (1) tlatolpopoloa, nite : deshazer o desbaratar el argumento o platica de otro. pre: onitetlatolpopolo. (2) responder a argumento. (1) tlatolquechilia, nite tlatoltecahui : : acusar falsamente. (1 nite, tlatolq[ue]chilia)

oficial o maestro de obra mecanica. (2 Tlatoltecaui) artificioso. (1 tlatultecaui, tlatultecauiani)

tlatoltecahui, tlatoltecahuiani :

tlatoltecahuiani : idem. o fabricador de cosa bien tratada y vistosa. &c. (Tlatoltecaui: oficial o maestro de obra mecanica.) (2 Tlatoltecauiani) fabricador. (1 tlatoltecauiani) tlatoltecahuiani + : artificioso. (1 tlatultecaui, tlatultecauiani)

tlatoltecahuiliztica : artificialmente. (1 tlatultecauiliztica) tlatoltecahuiliztli : el acto de fabricar alguna cosa assi. (2 Tlatoltecauiliztli) artificio de arte mecanica. (1 tlatultecauiliztli) fabricacion o fabrica. (1 tlatoltecauiliztli) tlatoltecahuilli : cosa fabricada y tratada desta manera magristralmente. (2 Tlatoltecauilli) fabricada cosa assi. (1 tlatoltecauilli) artificial cosa assi. (1 tlatultecauilli) tlatoltemoa, nite : pedir consejo o parecer, o informarse e inquirir dela verdad de algun negocio o causa. pre: onitetlatoltemo. (2) sacar la verdad por fuera. (1) consultar algo con otro. (1) tlatoltemohua, nite : pedir consejo. (1 nite, tlatoltemoua)

tlatoltetlaiximachtiloni :

argumento de libro. (2)

argumento de libro. (1)

tlatoltia, nite : hazer hablar a otro, o tomar el dicho al reo, o al testigo, o darle tormento para q[ue] confiesse la verdad. pre: onitetlatolti. (2) sacar la verdad por fuera. (1) tlatoltia +, nite : atormentar a alguno, para que cnfiesse la verdad. (1 tetlatzacuiltitiliztica nitetlatoltia) tlatoltica : con palabras, o con amonestacion. (2) dobladamnte assi.

tlatoltica + : graciosamente assi. (1 chipauaca tlatoltica) (1 necoc tlatoltica)

tlatoltica nenahuatiliztli : el acto de mandar algo de palabra el q[ue] hizo o haze testamento. (2 Tlatoltica nenauatiliztli) tlatoltica nenanahuatiliztli : nenanauatiliztli) mandado de palabra. (1 tlatoltica

tlatoltica nite, tlamamaca : mndar de palabra. (1) tlatoltica tetlamamaquiliztli : mandado de palabra. (1)

tlatoltica, ninonahuatia : mandar algo de palabra el que testa. pre: tlatoltica oninonauati. (2 Tlatoltica, ninonauatia) tlatolticanino, nahuatia : tlatoltzacua, nino : mndar de palabra. (1 tlatolticanino, nauatia)

mudecer. (1 nino, tlatoltzaqua)

tlatoltzatzazicpalli : silla, o trono real, o de gran seor. (2) tlatoltzintiliztli : yntroducion de platica o sermon. (1) introducti[n] de platica o de sermon. (2) tlatoltzopelic : suaue hablador. (1) comieno o

el que habla suaue y dulcem[n]te. (2) suauidad o dulura de hablar o de

tlatoltzopeliliztli : palabras. (2) tlatolxinia, nite : onitetlatolxini. (2) tlatolxitinia, nite tlatolyamanqui : tlatolyuinti, ni tlatolzazaca, nite

suaue habla. (1)

desbaratar y deshazer argum[n]to o platica de otro. pr: : desconcertar a otros desta manera. (1) suaue y gracioso dezidor. (2)

dezidor suaue. (1) : : trafagar. (1)

chismear. (1 nite, tlatolaaca) ceuon, o cosa

tlatomahualli : ceuado o engordado, o ceuon. (1 tlatomaualli) engordada. (2 Tlatomaualli) tlatomaliztli : soltura delo atado. (1)

el acto de desatar algo. (2)

tlatomalli :

suelto, cosa noatada. (1)

cosa desatada. (2) ceuado o

tlatomauhtli : idem. engordado, o ceuon. (1) tlatomiohuihuitlani :

(Tlatomaualli: ceuon, o cosa engordada.) (2) engordada cosa. (1) tresquilador tal. (2 Tlatomiouiuitlani)

tlatomiotepehualiztli : tresquiladura de oueja o de cosa assi, o peladura. (2 Tlatomiotepeualiztli) tlatomiotepehualiztli tlatomiotepehuani : tlatomiotepeuhtli : tlatomiotlazaliztli : Tlatomiotlaaliztli) = : = tlatomiotlazaliztli (2 tlatomiotepeualiztli)

tresquilador tal. (2 Tlatomiotepeuani) oueja tresquilada. &c. (2) lo mesmo es que tlatomiotepeualiztli. (2

tlatomiotlazani : tresquilador tal. (2 Tlatomiotlaani) tlatomiotlazqui : idem. (Tlatomiotlaani: tresquilador tal.) (2)

tlatomiotlaztli : oueja tresquilada. &c. (2) tlatomiyohuihuitlani : pelador. (1 tlatomiyouiuitlani) tlatomiyotepehualiztli : tlatomiyotepehuani : tlatomiyotepeuhtli : tlatomiyotlalani : peladura. (1 tlatomiyotepeualiztli)

pelador. (1 tlatomiyotepeuani) pelada cosa sin pelos. (1) pelador. (1)

tlatomiyotlazaliztli : peladura. (1 tlatomiyotlaaliztli) tlatonacatiliani : (2) tlatonacatililli : tlatonacatiliztli : multiplicador. (1) multiplicado. (1) multiplicacion. (1) persona asombrada acrecentador o augm[n]tador de algo. cosa acrec[n]tada assi. (2)

tlatonalcahualtilli : assombrado assi. (1 tlatonalcaualtilli) o esp[n]tada (2 Tlatonalcaualtilli) tlatonalhuiani : asoleador. (1) asoleamiento. (1)

tlatonalhuiliztli : tlatonalhuilli :

asoleada cosa. (1) aojado o hechizado. (1)

tlatonalitlacolli :

tlatonalittitiliztli : asoleamiento. (1)

tlatonallan tlamachtilli : tlatonalquechililli :

despoblado pueblo assi. (1)

emplazado. (1 tlatonalq[ue]chililli) afligido assi. (1 tlatoneualli) (Tlatoneualli: atormentado y

tlatonehualli : afligido assi. (1 tlatoneualli) atormentado y afligido de otros. (2 Tlatoneualli) tlatoneuhcapololli : atormentado assi. (1) afligido de otros.) (2)

idem.

tlatoneuhtli : atormentado assi. (1) idem. (Tlatoneuhcapololli: idem. (Tlatoneualli: atormentado y afligido de otros.)) (2) tlatontli : desatado. (1 tlatuntli) descosido. (1) desaudado. (1 tlatuntli) suelto, cosa noatada. (1) idem. (Tlatumalli: cosa desatada assi, o desaudada y suelta.) (2 Tlatuntli) cosa desatada o descosida. (2) tlatopehualiztica : empuxando madero o cosa assi. (1 tlatopeualiztica) empuxando. (2 Tlatopeualiztica) tlatopehualiztli : atizamiento tal. (1 tlatopeualiztli) quitamiento assi. (1 tlatopeualiztli) el acto de empuxar alguna cosa, o de atizar el fuego ech[n]do detro los tizones. (2 Tlatopeualiztli) tlatopehuani : Tlatopeuani) atizador assi. (1 tlatopeuani) empuxador o atizador tal. (2 empuxado. (1)

tlatopeuhtli : arrojado assi. (1) empuxado desta manera. (1) alanada cosa. (1) cosa empuxada assi. (2) tlatoque : primeros del pueblo. (1)

seores, caciques, oprincipales. (2)

tlatoque + : prncipe vno de q[ua]tro. (1 ceyehu[n]tin ynnauin tlatoque) grandes seores. et sic de alijs (2 Veueintin tlatoque) tlatoque inyeyan : tlatoquia, ni : tlatoquiani : estrado. (1 tlatoque ynyeyan)

atizar el fuego. preterito: onitlatoqui. (2) atizador assi. (1) atizador assi. (2) aguero, o

tlatoquilia : postrero o postrimero; i; vltima y cabera cosa. (1) cosa postrera y vltima. (2) tlatoquiliztli : enterramiento desta manera. (1) sembradura. (1) tal. (1) el acto desembrar semillas, o de plantar algo. (2)

atizamiento

tlatoquillotia, nitla : fortalecervna cosa con otra pre: onitlatlatoquilloti. (2) fornecer o fortalecer. (1) soldar trauando. (1) tlatoquillotl : tlatoquilotl : tlatornohuiani : rodrigon para vid, o para planta pequea. (2) rodrigon para vid. (1) tornero el que tornea. (1 tlatornouiani)

tlatornohuilli : torneada cosa altorno. (1 tlatornouilli) (2 Tlatornouilli) tlatotehua, ni :

cosa hecha con torno.

hablar arrebatadamente y de priessa. (2 Tlatoteua, ni) : derrendn entrar. (1) (Tlatoteua, ni: hablar

tlatoticalaqui, nino

tlatotihuetzi, ni : idem. (Tlatotiquia, ni: idem. arrebatadamente y de priessa.)) (2 Tlatotiuetzi, ni) tlatotihuitz, ni : Tlatotiuitz, ni)

venir platicando, o hablando algo. pre: onitlatotiuitza. (2

tlatotiquiza, ni : idem. (Tlatoteua, ni: hablar arrebatadamente y de priessa.) (2 Tlatotiquia, ni) tlatotiuh, ni : yr hablando, o platicando alguna cosa. pre: onitlatotia. (2)

tlatotochcopinaliztli : dessolladura tal. (1) el acto de desollar cabrones para cueros de vino, o de desnudar a otro al redropelo, o cosa semejante. (2) tlatotochcopinani : dessollador assi. (1) : desnudar a otro al redropelo. (1)

tlatotochcopinilia, nite tlatotochcopintli :

dessollado assi. (1)

tlatotochilia, nite : acuciar, odar priessa aotros pre: onitetlatotochili. (2) priesa dar, paraque hagan mal a alguno. (1) tlatotocquimiliuhcayotl : poyal para cubrirlo. (1) manta, o alhombra c[n] que adornan y cubr[n] los poyos, o escaos, para se assentar enellos. (2) tlatotoctli : perseguido. (1) desterrado. (1) echado assi. (1) despedido assi. (1) poyo para assentarse. (1) assientos o sillas de coro, o poyos. (1) p[er]sona desterrada, o poyos de sala, o de cosa semejante. (2) tlatotomilia, nic : desabrochar. (1) tlatotomilia, nite : desabrochar a otro, o desfaxar y desemboluer la criatura. preterito: onitetlatotomili. (2) desemboluer criatura. (1) tlatotomilia +, nic : desyunzir los bueyes. (2 Quaquaue nictlatotomilia)

tlatotonia : hazer calor. (1) hazer tiempo blando y templado, o hazer calor. preterito: otlatotoniac. vel. otlatotonix. (2) tlatotoniliztli : escalentamiento. (1) acto de callentar algo. (2) tlatotonilli : assoleada cosa. (1) cosa callentada, o asoleada. (2) tlatotonilliatl : agua cozida. (1) tlatotoniloni : escalentador el instrumento. (1) escallentar algo, o escallentador. (2) instrumento para callentar, o calentamiento tal. (1) escalentado. (1) blandura assi, o el

calentada cosa assi. (1)

tlatotonixtimani : hazer claro y sereno tiempo. (1) abrigado estar el lugar. (1) estar abrigado y templado el lugar, o la camara. preterit: otlatotonixtimanca. (2) tlatotontli : desabrochado. (1) desembuelto assi. (1) desabrochada, desudada o desembuelta. (2) tlatotopochuatzalli : tostada cosa. (1) pan, tortillas o cosa assi. (2) tlatotopotzaliztli : roedura. (1) bizcochadas, o de roer huessos. (2) tlatotopotzani : cosa desatada,

cosa muy tostada asi como reuanadas de

el acto de comer cosas muy tostadas, o

el que come cosas muy tostadas que cruxen entre los dientes. (2) ser corredor, yendo aprocurar la hazienda que se deue a enconada llaga. (1) empeorado. (1) idem. alque dan priessa para (Tlatototzalli: alque lugar templado y

tlatotoquilia, nite : otro. (2)

tlatototzalli : aguijada cosa. (1) que haga algo. (2) tlatototztli : aguijada cosa. (1) dan priessa para que haga algo.) (2) tlatotoyan : abrigado. (2) tlatoxontli : (2) templado lugar. (1) dessollado assi. (1)

abrigado lugar. (1)

cosa rosada, o desollada de algun golpe. el acto de

tlatoyahualiztli : derramamiento assi. (1 tlatoyaualiztli) derramar agua, o otra cosa liquida. (2 Tlatoyaualiztli) tlatoyahualli : agua derramada. (2 Tlatoyaualli)

tlatoyahualoyan : derramadero, donde derraman agua o cosa liquida. (1 tlatoyaualoyan) lugar donde vierten, o derraman agua. &c. (2 Tlatoyaualoyan) tlatoyahuani : Tlatoyauani) tlatoyahuiani : tlatozcatl : tlatqui, nite : derramador tal. (1 tlatoyauani) ahogador tal. (1 tlatoyauiani) garganta de monte. (1) ajeno ser. (1) cerca, o junto delo alto del cerro. (2) el que derrama agua assi. (2

tlatqui + : hurto desta manera. (1 tlatoca tlatqui ychtequiliztli) hurtador de aquesto. (1 tlatoca tlatqui ychtequini) hurto delo sagrado. (1 teopan tlatqui ychtequiliztli) tlatqui +, nite : quitar alguna hazienda a otro por sentencia. pre: onitetlatzontequilica tlatquicaualti. (2 Tlatzontequilica tlatqui caualtia, nite) tlatqui +, no : abundar en riquezas. (1 miec notlatqui) abundar en riquezas. (1 ayoc miximati notlatqui) tlatqui, +, ni : hurtar lo sagrado. (1 ni, teopan tlatqui, ychtequi)

tlatqui?

+ :

cuyo?. (1 aqui tlatqui?) despojo de enemigos. s. toda la

tlatquiaxiliztli : robo de enemigos. (1) hazienda que seles tomo. (2)

tlatquicahualtia, ni : desposeer a alguno desus bienes y hazienda. pre: onitetlatquicaualti. (2 Tlatquicaualtia, ni) tlatquicahualtia, nite : embargar hazienda. (1 nite, tlatquicaualtia) de algo a otro. (1 nite, tlatquicaualtia) tlatquicahualtia +, nite : quitar la hazienda por sentencia. (1 tlatzontequiliztli ca nitetlatquicaualtia) sentnciando q[ui]tar. (1 nite, tlatzonteq[ui]lica tlatq[ui]caualtia) tlatquicahualtiliztli tlatquicaualtiliztli) + : sentencia tal. (1 tetlatzontequilica

priuar

tlatquihua : dueo de algo. (1 tlatquiua) seor de hazienda. (1 tlatquiua) rico. (1 tlatquiua) dueo de alguna cosa, o persona que tiene bienes. (2 Tlatquiua) tlatquihua + : enlutado. (1 neaualizmicca tlatquiua) abundoso. (1 tlatquiua, atle quitemachia)

tlatquihua, atle quitemachia : tlatquihua? + :

cuyo?. (1 ac tlatquiua?.)

tlatquimaca, nite : dar a otro su hazienda por sentencia. &c. pr: onitetlatquimacac. (2) sentencindo dar. (1) tlatquimaca +, nite : dar alguna hazienda a otro, por sentencia. pre: onitetlatzuntequilica tlatquimacac. (2 Tlatzuntequilica tlatquimaca, nite) otro alguna hazienda por sentencia el juez. pre: onitetlatzontequilicatlatquimacac. (2 Tlatzontequilica tlatquimaca, nite) sentencindo dar. (1 nite, tlatzontequilica tlatquimaca) tlatquimaquiliztli dar a

+ : sentencia assi. (1 tetlatzontequilica tlatquimaquiliztli)

tlatquina : posseedor. (1) tlatquinamaca, ni : hazer almoneda de mi hazienda y alhajas. p: onitlatquinamacac. (2) publicar bienes. (1) tlatquinamacac : vendedor de vestiduras. (1) almoneda della. (2) tlatquinamacani : idem. almoneda della.) (2) tlatquinamaquia, nitla vendedor de hazienda, o el que haze

(Tlatquinamacac: vendedor de hazienda, o el que haze : almoneda hazer. (1) almoneda, o el acto de v[n]der

tlatquinamaquiliztli : publicacion de bienes. (1) alguno su hazienda. (2) tlatquinamoyaliztli : robo de enemigos. (1)

sacomano, o despojo. (2)

tlatquinanamaquia, nitla : almoneda hazer. (1) tlatquipielia, nite tlatquipieltia, nite

hazer almoneda. pret: onitlatlatquinanamaqui. (2)

: embargar hazienda. (1) : secrestar en tercero. (1) lugar, o

tlatquipiyaloyan : vistuario de vestiduras. (1 tlatquipialoyan) camara donde se guarda la hazienda. (2 Tlatquipialoyan) tlatquitia, nicno : vsurpar, o aplicar para si alguna cosa. pr: onicnotlatquiti. (2) apropriar parasi. (1) tlatquitia, nite : enagenar algo, o embiar alguna cosa a otro. p: onitetlatquiti. (2) enagenar. (1) emb[i]ar algo con otro. (1) tlatquitica + : abundosamente. (1 miec tlatquitica)

tlatquitl : possession. (1) mueble cosa. (1) hazienda. (1) bienes de furtuna. (1) hazienda, o vestidos. (2)

traje de vesido. (1)

tlatquitl + : abundancia tal. (1 ayoctle tlaotli tlatquitl) comn cosa, s: de todos. (1 nepan tlatquitl) guarnicion de cauallo. (1 cauallo tlatquitl) vestiduras de obispo. (2 Obispo tlatquitl) papahigo. (1 otlica tlatquitl) idem. (Tiyacapanyotl: hazienda de primogenito y mayorazgo, o cosa destos.) (2 Tiyacapan tlatquitl) idem. (Tiacapanyutl: hazienda de mayorazgo.) (2 Tiacapan tlatquitl) alhajas de casa, o menudencias. (2 Textica tlatquitl) real cosa. (1 tlatoca tlatquitl) pascual, cosa de pascua. (1 pascua tlatquitl) idem. (Ayoctle motemachia: idem. (Ayoctle monequi: idem. (Ayoctle monectoc: auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada.))) (2 Ayoctle tlaotli tlatquitl) menudencias o alhajas. (1 textitica tlatquitl) armas o insignias de valientes y esforadados soldados. (2 Tiacauh tlatquitl) guarnicion de cauallo el, jaez. &c. (2 Cauallo tlatquitl) esclauina, o ropa de camino. (2 Otlica tlatquitl) abundancia tal. (1 ayoc miximati tlatquitl) abundancia tal. (1 miec tlatquitl) luto de vesidura. (1 neaualizmicca tlatquitl) escla[v]ina. (1 otlica tlatquitl) obispal, cosa de obispo. (1 obispo tlatquitl) abundancia muy gran de de riquezas y bienes. (2 Ayoc miximati tlatquitl) tlatquitlaza, nite : priuar a otro de su hazienda y bienes. p: onitetlatquitlaz. (2 Tlatquitlaa, nite) tlatquitll : tlatquitontli : tlatta vestidura generalmente. (1 tlatq[ui]tll) pegujal. (1)

+ : trauiesso y desuergonado. (2 Aquen tlatta) + : trauesura, o desuerguena. (2 Aquen tlattaliztli)

tlattaliztli

tlattalli + : desacatado. (1 atleipan tlattalli) contrahecha letra. (1 ytech tlattalli) alcanado assi de cuenta. (1 ayuh tlattalli) cosa sacada por otra, assi como ymagen o cosa semejante. (2 Itech tlattalli) tlattitia, nite : mostrar. (1) (2) tlattitili + : idem. Icnoyotl tlattitili) mostrar, o ensear algo a otro. p: onitetlattiti.

(Icnoyotl tlacuitilli: empobrecido desta manera.) (2

tlattitilli

+ :

priuado de cosa amada. (1 ycnoyotl tlattitilli) cerca del dia, o del alua. (2 Tlatuinauac) desatadura. (1) desatado. (1) desatadura. s. el acto de desatar, o de desliar cosa desatada assi, o desaudada y suelta. (2)

tlatuinahuac : tlatumaliztli : algo. (2) tlatumalli :

tlatutontin cuacuahueque : tlatxxipetzoloni :

desyunzidos bueyes. (1 tlatutuntin quaquaueque)

escoda para dolar piedras. (1)

tlatzacca : ala postre. (1) tlatzacca + : ala postre. (1 a tlatzacca)

tlatzaccachitonia, ni : deserrajar puerta, o cosa semejante. pre: onitlatzaccachitoni. (2) descer[r]ajar. (1) tlatzaccachitonia = : = tlatzaccayochitonia (2 tlatzaccachitonia ) descerrajadura. (1) = el acto de deserrajar puerta.

tlatzaccachitoniliztli : &c. (2) tlatzaccachitoniliztli = : tlatzaccachitoniliztli) tlatzaccachitonilli : tlatzaccan :

tlatzaccayochitoniliztli (2 puerta, o arca deserrajada. (2)

descerrajado. (1)

alcabo, alfin o ala postre. (2)

tlatzaccantlalia, nino : ponerse alcabo, ala postre o enel postrero e vltimo lugar. pre: oninotlatzacantlali. (2) tlatzaccayochitonia : lo mesmo es que tlatzaccachitonia. pre: onitlatzaccayochitoni. (2) tlatzaccayochitonia, ni : descer[r]ajar. (1) tlatzaccayochitoniliztli : tlatzaccachitoniliztli. (2) descerrajadura. (1) lo mesmo es que

tlatzaccayochitonilli : descerrajado. (1) tlatzaccayotl : tapadero. (1)

puerta deserrajada. &c. (2)

cobertor, o tapadera. (2)

tlatzaccozalolli : tlatzacozaloliztli :

cosa pegada con engrudo. (2 Tlatzaccualolli) empegadura assi. (1 tlatzacualoliztli)

tlatzacozalolli : empegado desta manera. (1 tlatzacualolli) tlatzacua, ni : lastar, pagar por mi solo. (1 ni, tlatzaqua)

tlatzacua + : pagar sin culpa o lastar lo q[ue] otro hizo. (1 tepampa ni tlatzaqua) cerrar con llaue de palo. (1 quauhtlancochtica ni, tlatzaqua)

tlatzacua +, ni : cerrar el pestillo con la llaue de palo. prete: quauhtlancochtica onitlatzacu. (2 Quauhtlancochtica nitlatzaqua) tlatzacualiztli : atapadura tal. (1 tlatzaqualiztli) atapadura tal, s: el acto de atapar algo. (1 tlatzaqualiztli) el acto de cerrar o atapar algo. (2 Tlatzaqualiztli) tlatzacualli : cerca desta manera. (1 tlatzaqualli) cerrada cosa. (1 tlatzaqualli) cerca de estacas o de ramas. &c. (2 Tlatzaqualli) tlatzacuallo : cosa cerrada o cercada con seto o con paredes. (2)

tlatzacualoni : restriidora cosa. (1 tlatzaqualoni) atapador o cobertor. (1 tlatzaqualoni) tapadero. (1 tlatzaqualoni) cerradura o cerraja. (1 tlatzaqualoni) cerradura o cosa semejante para cerrar o atapar algo. (2 Tlatzaqualoni) tlatzacuani : tlatzaquani) atapador tal. (1 tlatzaquani) atapador, s: el queatapa algo. (1

tlatzacuapahualiztli : el acto de engrudar alguna cosa. (2 Tlatzacuapaualiztli) tlatzacuapahualli : tlatzacuapahuani : tlatzacuapauhqui : tlatzacuapauhtli : tlatzacuia : tlatzacuiani : cosa engrudada. (2 Tlatzacuapaualli) engrudador. (2 Tlatzacuapauani) idem. (Tlatzacuapauani: engrudador.) (2)

cosa engrudada. (2)

postrero o postrimero; i; vltima y cabera cosa. (1) embetunador. (1)

tlatzacuiliztli : el acto de engrudar algo. (2) tlatzacuilli : semejante. (2) engrudado. (1) embetunado. (1) cosa engrudada. (2) puerta de madera o cosa

tlatzacuillo elcuauhyotl : tlatzacuillo tlaxillotl : tlatzacuillo tzotzonaloni :

tranca de puerta. (1 tlatzacuillo elquauhyotl) tranca de puerta. (1) aldaua para llamar. (1)

tlatzacuilloelcuauhyotl : tranca de puerta. s. el madero que entra enla pared. &c. (2 Tlatzacuilloelquauhyotl) tlatzacuilloitlacoa, ni : Tlatzacuilloytlacoa, ni) tlatzacuillotepiton : de madera. (2) tlatzacuillotl : daar, o desquiciar la puerta. (2 puerta pequea

puerta peq[ue]a. (1 tlatzacuillotepit[n])

puerta de madera, o cosa semejante. (2)

tlatzacuillotl + : quebradas puertas o quebrantadas. (1 tlapetlalli tlatzacuillotl) tlatzacuillotl +, nic : quebrar o quebrantar puertas con ympetu. (1 nic, petla yn tlatzacuillotl) tlatzacuillotl icayan : lumbral de puerta, lo baxo. (1 tlatzacuillotl ycayan) tlatzacuillotl icuac : lumbrar de puerta lo alto. (1 tlatzacuillotl yquac) vmbral alto dela puerta. (2 Tlatzacuillotl yquac) tlatzacuillotl inemalacachoayan : ynemalacachoayan) quicial de puerta. (2 Tlatzacuillotl el

tlatzacuillotl inemalacachohuayan : quicio o quicial de puerta. (1 tlatzacuillotl ynemalacachouayan) tlatzacuillotl itzintlan : lumbral de puerta, lo baxo. (1 tlatzacuillotl ytzintl[n]) el quicio baxo dela puerta. (2 Tlatzacuillotl ytzintlan) tlatzacuillotlaxillotl : apuntalada o apoyada. (2) tranca de puerta. s. el palo con que esta como

tlatzacuillotlicayan : el quicio baxo dela puerta. (2 Tlatzacuillotlycay[n]) tlatzacuillotontli : puerta peq[ue]a. (1) puerta pequea de tablas. (2)

tlatzacuillotzotzona, ni : onitlatzacuillotzotzon. (2)

llamar ala puerta dando golpes. pre: llamar ala puerta. (1) el acto de llamar con golpes

tlatzacuillotzotzonaliztli : llamamiento assi. (1) ala puerta. (2) tlatzacuillotzotzonaloni : (2) tlatzacuillotzotzonani : tlatzacuilpixqui : puerta. (2)

aldaua de puerta para dar golpes y llamar con ella. el que llama a la puerta con golpes. (2) portero que guarda la

portero q[ue] guarda la casa. (1)

tlatzacuiltia, nite : castigar o justiciar a alguno. pre: onitetlatzacuilti. (2) punir o castigar. (1) castigar con aotes, o con cosa semejante. (1) justiciar. (1) hazer justicia o castigar. (1) tlatzacuiltia + : doblar la pena y el castigo. (1 oppa nite, tlatzacuiltia) tlatzacuiltia +, nite : doblar la pena y el castigo. (1 nite, nepaniuhca tlatzacuiltia) tlatzacuiltiloni : tlatzacuticayotl : digno de castigo. (1) postrimeria. (1) digno y merecedor de castigo. (2)

tlatzacutli : encerrado desta manera. (1) cercada cosa assi. (1) atapada agua. (1) atapada cosa assi. (1) atapada cosa assi. (1) cerrada cosa. (1) cosa cerrada. (2)

tlatzacutli + : cerrado camino. (1 otli tlatzacutli) presa de agua. (1 atl tlatzacutli) cerrado assi. (1 quauhtlancochtica tlatzacutli) pestillo cerrado con llaue de palo. (2 Quauhtlancochtica tlatzacutli) tlatzacuuapauhtli : tlatzacuuiliztli : engrudado. (1) embetunamiento. (1) valle. (1) quebrada de monte entre dos

tlatzalan : quebrada de monte. (1) sierras. (2) tlatzapiniani : punador. (1) espuelas al cauallo. (2) tlatzapinilli :

el que puna o aguijonea a otro, o el que da delas punada cosa. (1) punado assi. (2) cosa cercada de seto, o cosa cerrada, o

aguijoneado. (1)

tlatzatzacualli : cerca desta manera. (1 tlatzatzaqualli) de estacas. &c. (2 Tlatzatzaqualli) tlatzatzacutli : atapada. (2) encerrado desta manera. (1)

encerrado assi. (1)

tlatzatzanatza, ni : hazer ruido con caas, esteras, o con cosas semejantes. pre: onitlatzatzanatz. (2) tlatzatzapitzaliztli : espolada. (1) espoladas, punadas o aguijones. (2)

tlatzatzayanaliztli : despeda[a]miento tal. (1) hndedura en diuersas partes. (1) destroo o rasgadura de ropa o de cosa semejante, o despedaamiento y hendimiento de alguna cosa. (2) tlatzatzayanani : despedaador de carne. (1) de algo. (2) tlatzatzayanilia, nite : destroador, despedaador y rasgador

destroar o rasgar ropa a otro. (1) destroado assi. (1) cosa destroada y

tlatzatzayantli : despedaada carne. (1) rasgada assi. (2) tlatzatziliani : (2)

el que llama la gente paraque trabaje o entienda en otra cosa. el acto de llamar la gente desta manera. (2) el que es llamado para trabajar. &c (2)

tlatzatzililiztli : tlatzatzililli :

llamado assi. (1)

tlatzatzililoni : los que son llamados para este effecto. (2) tlatzatzitiani : estimador tassador. (1) estima precio. (1) apreciador tal. (1)

tlatzatzitiliztli : tlatzatzitilli :

apreciada cosa assi. (1) quebradura tal. (1) el acto de

tlatzayanaliztli : hendedura assi. (1) rasgar, romper o hender algo. (2)

tlatzayantli : tlatzcan :

quebrada cosa assi. (1) cipres. (2) grassa para escreuir. (1)

cipres. (1)

tlatzcan copalli :

tlatzcancopalli : grassa para escreuir. (2) tlatzcotona, nic : tlatzcotona, nite : tlatzcotona, nitla : tlatzcotoni : otlatzcoton (2) tlatzcotonqui : quebrar assi. (1) pecilgar. (1) quebrar hilo, cordel o soga. p: onitlatlatzcoton. (2) quebrarse el hilo assi. &c. p:

quebrarse la soga o hilo. (1)

hilo quebrado desta manera. &c. (2) el que haze pedaoso desmenuza alguna cosa. pre: desmenuzador desta manera. (1)

tlatzeltilia, ni : onitlatzeltili. (2) tlatzeltiliani :

corta[d]or tal. (1)

tlatzeltililiztli :

desmenuzaminto tal. (1) desmenuzada cosa assi. (1) cosa

tlatzeltililli : cortada cosa assi. (1) despedaada assi. (2)

tlatzeltiliztli : hndedura en diuersas partes. (1) desmenuzar algo. (2) tlatzetzelhuazoilli : tlatzetzelhuaztli :

el acto de despedaar o

colada cosa assi. (1 tlatzetzelhuazuilli) harnero. (1) harnero, o cedao. (2)

tlatzetzelhuia, nite : sacudir ropa o otra cosa, de alguno. (2) tlatzetzeliuhca tlaxcalli : tlatzetzeliuhcatlaxcalli : tlatzetzeliuhcayotl : afrechos. (2) tlatzetzeloa pan de acemite. (1) acemita. (2) harnero, cedao o triua, o

afrechos o saluados. (1)

+ : sacudir en diuersas partes. (1 miyeccan ni, tlatzetzeloa) el que cierne algo, o el que sacude la ropa. (2) = : = tlatzetzeloqui (2 tlatzetzeloani) cernedura, o sacudimiento assi (2)

tlatzetzeloani : tlatzetzeloani

tlatzetzeloliztli :

sacudimiento assi. (1)

tlatzetzelolli : sacudida cosa. (1) cernida cosa. (1) tlatzetzeloloni : harnero. (1) cedao. (1)

cosa cernida o sacudida desta manera. (2) criua. (1)

cedao, harnero o cosa semejante. (2)

tlatzetzeloloni tlatzetzeloqui :

+ :

aranda. (1 cocoyauac tlatzetzeloloni)

lo mesmo es que tlatzetzeloani. (2)

tlatzicoa : asirse o pegarse algo a otra cosa. pre: otlatzico. (2) tlatzicoa, ni : arraigarse algo o echar rayzes. (1) tlatzicoliztli : asimiento tal. (2) cosa asida desta manera. (2) ympedido assi.

tlatzicolli : parado assi. (1) (1) detenido assi. (1) tlatzicotica :

cosa asida o pegada a algo. (2)

estable cosa que esta firme. (1)

tlatzicueuhtli : maorca de mayz despegaday quitada dela caa, o cosa semejante. (2) maorca con hojas. (1) tlatzicuiniliztli : tlatzicunoltilli : bote de pelota, o salpicadura de cosa liquida. (2) espantado assi. (1)

tlatzihui, ni : tener pereza, o ser perezoso. preterit: onitlatziuh. (2 Tlatziui, ni) perezoso ser. (1 ni, tlatziui) emperezar. (1 ni, tlatziui) tlatzihui, nitla : entibiarse enel proposito. (1 nitla, tlatziui) tlatzihuicachihua, nitla : (2 Tlatziuicachiua, nitla) hazer algo perezosamente pre: onitlatlatziuizcachiuh.

tlatzihuiliztica : perezosamente, o con pereza. (2 Tlatziuiliztica) perezosamente. (1 tlatziuiliztica) tlatzihuiliztli : pereza. (2 Tlatziuiliztli) assi o negligencia. (1 tlatziuiliztli) pereza. (1 tlatziuiliztli) floxedad

tlatzihuini : perezoso muy d[e]scuidado y negligntissimo. (1 tlatziuini) perezoso, o bestia harona. (2 Tlatziuini) ocioso. (1 tlatziuini) floxo por negligencia. (1 tlatziuini) tlatzihuini mazatl : harona bestia. (1 tlatziuini maatl)

tlatzihuiti +, nitla : guay demi, desdichado demi y sin ventura. interjection. (2 Ouel nitlatlatziuiti) tlatzihuizcahua, nitla : dexar de hazer algo por pereza. prete: onitlatlatziuizcauh. (2 Tlatziuizcaua, nitla) tlatzihuizcuitia, nite : hazer perezoso a otro. prete: onitetlatziuizcuiti. (2 Tlatziuizcuitia, nite) perezoso hazer a otro. (1 nite, tlatziuizcuitia) hazer a otro perezoso. (1 nite, tlatziuizcuitia) tlatzihuiztica : tlatzihuiztli : perezosamente. (2 Tlatziuiztica) pereza. (2 Tlatziuiztli) ociosamente. (1 tlatziuiztica)

ocio por ociosidad. (1 tlatziuiztli)

tlatzilhuia, nic : empalagarse. (1)

aborrecer el manjar. pret: onictlatzilhui. &c. (2)

tlatzilhuia, nite : otra. (1) tlatzilhuiloni :

aborrecer a otro. pre: onitetlatzilhui. (2) aborrecible cosa. (1)

aborrecer a

aborrecible. (2)

tlatziliniani : taedor de campanas, o campanero q[ue] las tae. (2) que las tae. (1) taedor assi. (1) tlatziliniliztica : tlatziliniliztli : tlatzilinilli : tlatzilinilo : con sonido y repique de campanas. (2) el acto de taer campanas. (2)

campanero

campana taida. (2) todos taen campanas. (2) campanario. (1)

tlatziliniloyan : campanario. (2) tlatziliniqui :

campanero que las tae. (2) signadura debaxo. (1)

tlatzimmachiyotiliztli : tlatzincuauhtlazani :

despeonador assi. (1 tlatzinquauhtlaani) despeonador assi. (1 tlatz[n]quauhyocotonani)

tlatzincuauhyocotonani :

tlatzincuauhyocotontli : fruta despeonada. (2 Tlatzinquauhyocotontli) despeonada fruta. (1 tlatzinquauhyocotontli) tlatzincuauhyotlaxtli : idem. (Tlatzinquauhyocotontli: fruta despeonada.) (2 Tlatzinquauhyotlaxtli) despeonada fruta. (1 tlatzinquauhyotlaxtli) tlatzincuic : tlatzincuini : tlatzincuitl : (1) tlatzinehua, ni despicador tal. (1) despicador tal. (1) grano de mayz deshollejado y despicado. (2) : despicada cosa assi.

assolar o destruyr pueblo. (1 ni, tlatzineua)

tlatzinehualiztli : desarraigamiento tal. (1 tlatzineualiztli) el acto de arrancar algo de rayz. (2 Tlatzineualiztli) arrancamiento assi. (1 tlatzineualiztli) assolamiento de pueblo. (1 tlatzineualiztli) tlatzinehualli : assolado pueblo. (1 tlatzineualli) arrancador tal. (1

tlatzinehuani : el que arranca algo de rayz. (2 Tlatzineuani) tlatzineuani) assolador tal. (1 tlatzineuani)

tlatzineuhtli : desarraygado assi. (1) cosa arrancada de rayz. s. el arbol, o cosa semejante. (2) arrancada cosa assi. (1) echado assi. (1) tlatzini : sonar algo rebentando, assi como hueuo quando lo asan, o cosa semejante. (2) tlatzini, ni : estallar rebentando. (1)

tlatzinichotiani : tlatzinichotilli : tlatzinichotiqui :

fundador tal. (1) fundada cosa assi. (1) fundador tal. (1) selladura de abaxo. (2 Tlatzinmachiotiliztli)

tlatzinmachiyotiliztli : tlatzinmachiyotilli :

cosa sellada enlo bazo. (2 Tlatzinmachiotilli)

tlatzinquixtilli : escusado por priuilegio. (1) cosa desechada, o cosa achicada, acortada, o tornada atras, o cosa escatimada. (2) esento. (1) acortado. (1) escassa cosa en peso o en medida. (1) tlatzintepozotilli : lana con recaton. (1 tlatzintepuotilli)

tlatzintepozotilli topilli : bordn o lnsa cn recatn. (1 tlatzintepuotilli topilli) tlatzintiani : comenador. (1) fundador, o principiador de algo. (2) fundador tal. (1) fundamento assi. (1) fundada

tlatzintiliztli : comieno assi. (2 Tlatzintiliztl[i]) tlatzintilli : cosa assi. (1) tlatzintiloni : tlatzintlampa : tlatzintlan : aduerbio. (1)

com[n]ada cosa, y principiada, que tuuo principio. (2) original cosa de orign. (1) de abaxo o de baxo. (1) so o debaxo, preposicion. (1) abaxo. (1) abaxo, o debaxo (2) baxo,

tlatzintlan amatlacuilollamachiyotilli : sellada assi. (1) tlatzintlan amatlacuilolmachiyotiani : sellador desta manera. (1)

tlatzintlan amatlacuilolmachiyotiliztli : selladura desta manera. (1 tlatzintl[n] amatlacuilolmachiyotiliztli) tlatzintlan namatlacuillolmachiyotia : namatlacuillolmachiyota) tlatzintlan nica : sellar de baxo. (1 tlatz[n]tl[n]

estar de baxo. (1)

tlatzintoquilia, nite : inquirir, o pesquisar vida agena, o tomar residencia a otro. pre: onitetlatzintoquili. (2) pesquisar algun maleficio. (1) tlatzintzayantli : tlatziquiloa, nite : corrompida virgen. (1) cortar desigual. (1)

tlatzitzicuiniliztli : bote de pelota. (1) tlatzitziliniani : repicador de campanas. (2)

tlatzitziliniliztli : repique de campanas. s. el acto d[e] repicarlas. (2) repique de campanas. (1) tlatzitzilitzaliztli : repique de campana, o el acto de repicar campanas. (2) repique de campanas. (1) tlatzitzilitzani : tlatzitzitztli : tlatzitzquia repicador decampanas. (2) embutido. (1)

cosa recalcada, apretada y tupida. (2)

+ : asirse de algo. (1 ytech ni, tlatzitzquia)

tlatzitzquilia, nino : palpar sus verguenas: prete: oninotlatzitzquili. (2) palpar las verguenas. (1) tlatzitzquilia, nite : palpar las verguenas de otra persona. pre: onitetlatzitzquili. (2) palpar assi a otro. (1) tlatzitzquilia +, nino : asirse de algo. preterito: itech oninotlatzitzquili. (2 Itech ninotlatzitzquilia) tlatzitzquiliztli : sostenimiento. (1) tlatzitzquilli : tlaantli. (1) el acto de asir o trauar algo. (2) trauazon. (1) asido assi estribar.

cosa asida, o trauada. (2)

trauada cosa assi. (1)

tlatzitzquiltia + : asirse de algo. (1 ytech nino, tlatzitzquiltia) (1 tetech nino, tlatzitzquiltia) tlatziuhca : perezosamente. (2) perezosamente. (1)

tlatziuhcacahua, nitla : dexar de hazer algo por pereza. pre: onitlatlatziuhcacauh. (2 Tlatziuhcacaua, nitla) dexar de hazer algo, por pereza. (1 nitla, tlatziuhcacaua) tlatziuhcachihua, nitla : Tlatziuhcachiua, nitla) hazer algo con pereza. pre: onitlatlatziuhcachiuh. (2

tlatziuhcahua, nino : perder algo por negligencia y pereza. pre: oninotlatziuhcauh. (2 Tlatziuhcaua, nino) perezoso o negligente ser enel seruicio de dios. (1 nino, tlatziuhcaua) desmerecer. (1 nino, tlatziuhcaua) tlatziuhcanequi, nino : emperezar. prete: oninotlatziuhcanec. (2) tlatziuhcayotl : pereza. (2) pereza. (1)

tlatziuhmahua, nite tlatziuhqui : lerdo. (1)

: hazer a otro perezoso. (1 nite, tlatziuhmaua) perezoso muy d[e]scuidado y negligntissimo. (1) lazada. (1

perezoso. (2)

tlatzohuazilpilli : tlatzouazylpilli)

cosa atada con lazada. (2 Tlatzouazilpilli)

tlatzohuazoiani : enlazador, o el que caa con lazos. (2 Tlatzouazuiani)

tlatzohuazoiliztli : (2 Tlatzouazuiliztli)

enlazamiento, o el acto de enlazar o caar algo con lazo.

tlatzohuazoilli : cosa enlazada assi. (2 Tlatzouazuilli) tlatzohuaztlalilli : idem. (Tlatzouazilpilli: cosa atada con lazada.) (2 Tlatzouaztlalilli) lazada. (1 tlatzouaztlalilli) tlatzohui : enlazador, o el que prende o caa algo con lazo. (2 Tlatzoui) tlatzohuiani : idem. lazo.) (2 Tlatzouiani) (Tlatzoui: enlazador, o el que prende o caa algo con

tlatzohuilia, nite : arguyr contra alguno, o contra dezir y disputar con el. preterit: onitetlatzouili. (2 Tlatzouilia, nite) tachar. (1 nite, tlatzouilia) disputar con otro. (1 nite, tlatzouilia) contradezir a otro. (1 nite, tlatzouilia) porfiar sin razon. (1 nite, tlatzouilia) argumentar. (1 nite, tlatzouilia) responder a argumento. (1 nite, tlatzouilia) tlatzohuilia, tito : discordia endar pareceres o votos. (1 tito, tlatzouilia) tlatzohuiliztli : el acto de enlazar algo, o enlazami[n]to. (2 Tlatzouiliztli) tlatzohuilli : tlatzololli : edificio. (1) tlatzomaliztli : tlatzomaloni : cosa enlazada. (2 Tlatzouilli) cosa ensangostada, o estrechada. (2) ensangostado. (1) acortado

el acto de coser algo, o de hazer costura. (2 Tlatzumaliztli) aguja pa[ra] coser. (1)

tlatzomani : costurero o cosurera. (1 tlatzumani) costurero. (2 Tlatzumani) sastre costruero. (2) cosedor, o cosedora. (1 tlatzumani) sastre. (1) tlatzomia : bufar el gato o la ximia. (1) tlatzomia, nino : coser algo parasi. prete: oninotlatzomi. (2) tlatzomia, nitla : bufar el gato, o cosa semejante. p: onitlatlatzomi. (2) tlatzomiliztli : tlatzomoniani : bufido de gato. (2 Tlatzumiliztli) rompedor, o rasgador de algo. (2) rasgadura assi, o el acto de romper o rasgar algo. (2) bufido assi. (1)

tlatzomoniliztli : tlatzomonilli : tlatzompan :

cosa rasgada assi. (2) enel fin, o enel cabo. (2 Tlatzomp[n]) escogimiento assi. (1)

tlatzonanaliztli : tlatzonanani :

escogedor tal. (1)

tlatzonantli : cosa escogida entre otras, por mejor y mas excelente. (2) escogido assi. (1) tlatzonco : enel cabo, o enel fin. (2)

tlatzonco

+ :

ala postre. (1 a tlatzonco)

tlatzoncotonaliztli : el acto de coger conla mano espiga de trigo, o cosa semejante. (2) espigar el mismo coger de espigas. (1) tlatzonehua + : dar a logro. (1 tetech ni, tlatzoneua) medida colmada. (2 Tlatzoneualli) : boluer algo bocabaxo. (1) buelta cosa assi. (1) boluedor assi. (1) cosa buelta bocabaxo, o la cabea abaxo. (2) boluedor tal. (1) buelta tal. (1) buelta cosa assi. (1) buelta cosa colmada medida. (1

tlatzonehualli : tlatzoneualli)

tlatzoniccuepa, ni tlatzoniccuepalli : tlatzoniccueppani : tlatzoniccueptli : assi. (1) tlatzonicpiloani :

tlatzonicpiloliztli : tlatzonicpilolli :

tlatzonicquetzaliztli : el acto de trastornar el cantaro lleno de algo enla tinaja, o cosa semejante, o el acto de echar a otro fuera de casa a empuxones, o de echar a otro de cabea enel agua, o de la ventana abaxo. &c. (2) embrocadura tal. (1) tlatzonicquetzalli : tlatzonicquetzani : buelta cosa assi. (1) boluedor assi. (1) echado assi. (1)

tlatzonicquetztli : embrocada o tlastornada cosa assi. (1) echado assi. (1) cosa trastornada desta manera. (2) tlatzonquetzalli : colmada medida. (1)

tlatzonqui : sastre. (1) costurero o cosurera. (1 tlatzunqui) broslador o sastre. (1 tlatzunqui) cosedor, o cosedora. (1 tlatzunqui) costurero o fastre. (2 Tlatzunqui) sastre, o costurero. (2) tlatzonquixtiani : hazedor tal. (1 tlatz[n]quixtiani) concluye alguna obra. (2) el que acaba y

tlatzonquixtiliztli : espedicion desta manera. (1 tlatz[n]quixtiliztli) conclusion de obra o fin. (1) conclusion, o fin de cosa acabada. (2) tlatzonquixtilli : acabada obra. (1) final o vltima voluntad. (1) vltima voluntad, o

tlatzonquizcanequiliztli : querer. (2) tlatzonquizcayotl :

dexo o fin de algo. (1)

termino, fin o cabo de algo. (2) almahizal

tlatzontecmaxtlatl : bragas como al mayzal, ricas y muy labradas. (1) rico y muy labrado, que sirue de bragas, o paetes. (2)

tlatzontecoyan : fuero por el lugar de [j]uyzio. (1) avdiencia delos juezes. (1 tlatzontecoy[n]) estrados donde juzgan y sentencian. (2) tlatzontectli : sentenciada. (2) determinado pleito. (1) sentenciado. (1) cosa juzgada y el acto de coger

tlatzontepololiztli : espigar el mismo coger de espigas. (1) espigas de trigo o cosa assi, con la mano. (2)

tlatzontequilia, nino : determinarse de hazer alguna cosa, o juzgar y sentenciar asi mismo. prete: oninotlatzontequili. (2) profession hazer assi. (1) deliberar o proponer determinadamente de hazer algo. (1) determinar y proponer de hazer algo. (1) tlatzontequilia, nite : juzgar, condenar y sentenciar a otro. pre: onitetlatzontequili. (2) juzgar. (1) condenar por sentencia. (1) sentenciar. (1) tlatzontequilia +, nino : proponer de todo en todo la emmienda. preterito: cemm[n]yan oninotlatzontequili. (2 Cemmanyan ninotlatzontequilia) tlatzontequiliani + : idem. tlatzontequiliani) (Temelauacatlatzontequili: recto juez) (2 Temelauaca

tlatzontequilica tlatqui cahualtia, nite : quitar alguna hazienda a otro por sentencia. pre: onitetlatzontequilica tlatquicaualti. (2 Tlatzontequilica tlatqui caualtia, nite) tlatzontequilica tlatquicahualtia, nite tlatzonteq[ui]lica tlatq[ui]caualtia) : sentnciando q[ui]tar. (1 nite,

tlatzontequilica tlatquimaca, nite : dar alguna hazienda a otro, por sentencia. pre: onitetlatzuntequilica tlatquimacac. (2 Tlatzuntequilica tlatquimaca, nite) dar a otro alguna hazienda por sentencia el juez. pre: onitetlatzontequilicatlatquimacac. (2) sentencindo dar. (1) tlatzontequililizilhuitl : tlatzontequililiztli + : dia de juyzio. (1) condenacion tal. (1 temiquiz tlatzontequililiztli) judicial cosa. (1 tlatzontequililiztli sentenciado. (1) persona juzgada o

tlatzontequililiztli itechpohui : ytechpoui) tlatzontequililli : sentenciada. (2)

condenado assi. (1)

tlatzontequililoc + : condenado o sentenciado a muerte. (2 Omiquiz tlatzontequililoc) tlatzontequiliz icpalli : tlatzontequilizicpalli : sentencia los juezes. (2) tlatzontequilizilhuitl : tlatzontequiliztlamatini : estrado. (1 tlatzontequiliz ycpalli) tribunal, silla o entrados, d[n]de juzgan y dan dia de juyzio y de sentencia. (2) legista letrado. (1) juez legista y docto. (2)

tlatzontequiliztli : tlatz[n]tequiliztli)

determinacion tal. (1) sentencia de juez. (2)

sentncia assi. (1 quitar la hazienda por sentencia.

tlatzontequiliztli ca nitetlatquicahualtia : (1 tlatzontequiliztli ca nitetlatquicaualtia) tlatzontequiloyan :

lugar donde juzgan y sentencian. (2) justiciero

tlatzontequini + : justiciero juez. (1 chicauaca tlatzontequini) juez. (2 Chicauaca tlatzontequini) tlatzontiani : aadidor tal. (1)

tlatzontiliztli : aadidura assi. (1) tlatzontilli : aadido desta manera. (1) medida colmada y bien llena. (2)

tlatzontlalilli : colmada medida. (1) tlatzontlapohuani : tlatzontlapoliztli :

destechador. (1 tlatzontlapouani) destechadura. (1) cosa destechada. (2) cosa destechada. (2)

tlatzontlapolli : destejada casa. (1) tlatzontlapouhqui : tlatzontlaxilia tlatzontlaxtli :

destejada casa. (1) =

=, nic :

xelhuia (2 tlatzontlaxilia )

rayda, media hanega. (1)

tlatzontlazaliztli : merma, enel peso o medida. (1 tlatzontlaaliztli) el acto de mermar peso o medida, dando menos al que algo ha comprado delo que pago. &c. (2 Tlatzontlaaliztli) tlatzontlaztli : (2) medida rayda o arrasada. s. la media hanega, almud o celemin. &c.

tlatzontli : costura delo cosido. (1 tlatzuntli) cubierta casa assi. (1 tlatzuntli) cosida cosa. (1 tlatzuntli) cosa cosida, o costura, o bohio cubierto de paja bien concertada, y puesta por graciosa orden. (2 Tlatzuntli) tlatzonuazoiani : enlazador. (1 tlatzonuazuiani) lazos. (2 Tlatzonuazuiani) enlazador, o el que caa con el acto de enlazar y

tlatzonuazoiliztli : enlazamiento. (1 tlatzonuazuiliztli) decaar c[n] lazos. (2 Tlatzonuazuiliztli) tlatzonuazoilli : enlazado. (1 tlatzonuazuilli) (2 Tlatzonuazuilli) tlatzonui : enlazador. (1) tlatzonuiani : enlazador. (1)

cosa enlazada, o caada con lazo.

tlatzonuiliztli : enlazamiento. (1)

tlatzonuilli :

enlazado. (1) redrojo de fruta que queda

tlatzonyotl : redrojo de fruta. (1 tlatz[n]yotl) enlas ramas altas del arbol. (2) tlatzopeliliani : hazedor tal. (1) tlatzopelililli : cosa endulada. (2) tlatzopelilli : tlatzopiniani : tlatzopinilli : espuela. (2) tlatzoponiani : endulado. (1) punador. (1) punada cosa. (1) punador tal. (2)

cosa punada o aguijoneada, o herida con

tlatzoptli : tela texida. (1 tlatzuptli) boueda acabada de cerrar. (2 Tlatzuptli)

tela concluyda y acabada de texer, o

tlatzotlani : el que baa la loa con algun betun para vidriarla, o el que barniza alguna imagen o xical. &c. (2) tlatzotlaniani : vedriero. (1) el acto de vidriar cosa assi. (2) cosa vidriada desta manera. (2)

tlatzotlaniliztli : tlatzotlanilli : tlatzotlaniqui :

vedriada cosa. (1) vedriero. (1) :

tlatzotzomonilia, nite tlatzotzomonilli :

destroar o rasgar ropa a otro. (1)

destroado assi. (1)

tlatzotzona +, ni : picar muela para moler. pre: onimalaca metlatzotzon. (2 Malacametla tlatzotzona, ni) tlatzotzonaliztli : atabaleamiento. (1) golpe. (1) batimiento de metal. (1) el acto de taer atabales, orgados, harpa. &c. o el acto de dar golpes con alguna cosa. (2) tlatzotzonani : dador de golpes. (1) batidor tal. (1) taedor assi. (1) atabalero, o

tlatzotzonqui : atabalero que los tae. (1) taedor de organos. (2) tlatzotzontia, nino

: cercar, la heredad de valladar. (1)

tlatzotzontli : apueado. (1) batido metal. (1) atabal taido, o persona apueada, o cosa golpeada, o cosa tupida y apretada. (2) tlatzoyonilli : tlatzoyonilli frito cosa frita. (1) + : cosa frita. (2)

nuez moxcada. (2 Necutica tlatzoyonilli nuez)

tlatzoyonilxochicualli : fruta de sarten. (1 tlatzoyonilxochiqualli) sarten. (2 Tlatzoyonilxochiqualli) tlatzoyotilli : tlatzoyunilli obligado assi. (1) + : persona obligada por deuda. (2)

fruta de

moxcada nuez. (1 necutica tlatzoyunilli nuez) enlosado. (1) suelo de losas. (1) suelo enlosado. (2)

tlatztapalmantli : tlatztic :

espessa cosa assi. (1) afirmada cosa assi. (1 tlatnquauhtililli)

tlatncuauhtililli : tlauclittac :

aprouador. (1)

tlaucuxca : tristemente. (2) tlauhcaxitl : escudilla. (1) viento abrogo. (1) viento abrego. (2)

tlauhcopa ehecatl : tlauhcopachecatl : tlauhquechol :

pluma rica y bermeja. (2)

tlauhtia, nite : hazer mercedes a otro. prete: onitetlauhti. (2) limosna hazer. (1) galardonar la buena obra. (1) beneficio hazer a otro o merced. (1) donar, dar de gracia o debalde. (1) hazer mercedes. (1) gastar espendiendo. (1) presentar. (1) mercedes hazer. (1) bien hazer a alguno. (1) tlauhtiani + : magnifico enlos gastos. (1 temiecca tlauhtiani) + : + : magnificamente. (1 temiecca tlauhtiliztica) magnificencia tal. (1 temiecca tlauhtiliztli) bermellon. (2) almagre baxo. s. no muy fino. (2)

tlauhtiliztica tlauhtiliztli tlauhtlapalli : tlauhxococ : tlauhyo :

bermellon. (1)

almagre baxo. (1)

almagrada cosa. (1) mayz

tlaulciyahualli : cozido maiz sin carne para comerlo assi. (1 tlaulciaualli) desgranado y remojado. (2 Tlaulciaualli) tlaulli : mayz desgranado. (1) mayz seco, desgranado. (2)

tlaulli + : trigo tremesino. (1 eymetztica muchiua tlaulli) blanquear las miesses. (1 yztaztimani yncastillan tlaulli) trigo. (1 castillan tlaulli) mayz tremesino. (2 Eimetztica mochiua tlaulli) mayz moreno o negro. (2 Yauh tlaulli) tlaulnechicoloyan : alhondiga. (1) alholi, alhondiga, o sillero. (2) mayz

tlaulpahuaxtli : cozido maiz sin carne para comerlo assi. (1 tlaulpauaxtli) desgranado y cozido. (2 Tlaulpauaxtli)

tlaulpatzactic : elado trigo o mayz. (1) curado, o cogido antes de tiempo. (2)

mayz, o trigo aublado, elado mal

tlaulpatzactli : aublado trigo, mayz ocosa semejante. (1) idem. (Tlaulpatzactic: mayz, o trigo aublado, elado mal curado, o cogido antes de tiempo.) (2) tlaulpatzahuac : idem. (Tlaulpatzactli: idem. (Tlaulpatzactic: mayz, o trigo aublado, elado mal curado, o cogido antes de tiempo.)) (2 Tlaulpatzauac) tlaulxonehuatl : tlaulxonenatl : afrechos, o saluados. (2 Tlaulxoneuatl) afrechos o saluados. (1) : fregar o fricar algo a otro. (1 nite, tlaxaqualhuia)

tlaxacualhuia, nite

tlaxacualo : amassadera. (1 tlaxaqualo) desgranador tal. (1 tlaxaqualo) la que hie o aderea la massa para hazer pan, o el que frica o refriega algo entre las manos. (2 Tlaxaqualo) tlaxacualoani : amassadera. (1 tlaxaqualoani) desgranador tal. (1 tlaxaqualoani) idem. (Tlaxaqualo: la que hie o aderea la massa para hazer pan, o el que frica o refriega algo entre las manos.) (2 Tlaxaqualoani) tlaxacualoliztli : fregadura. (1 tlaxaqualoliztli) desgranamiento assi. (1 tlaxaq[ua]loliztli) souadura. (1 tlaxaqualoliztli) el acto de heir o souar y fricar algo. &c. (2 Tlaxaqualoliztli) tlaxacualolli : amassado pan. (1 tlaxaqualolli) cosa heida. &c. (2 Tlaxaqualolli) desgranada semilla. (1 tlaxaqualolli) fregado. (1 tlaxaqualolli) tlaxacualoloni : fregadero o estropajo. (2 Tlaxaqualoloni) estropajo. (1 tlaxaqualoloni) fregadero de vasos o estregadero

tlaxacualoloyan : lugar donde desgranan semillas. (2 Tlaxaqualoloyan) para estregar. (1 tlaxaqualoloyan) tlaxacualoqui : tlaxaqualoqui) heidera o amassadera. &c. (2 Tlaxaqualoqui) machucadura tal. (1 tlaxaqualtililiztli)

amassadera. (1

tlaxacualtililiztli :

tlaxacualtililli : fruta machucada, o cosa assi. (2 Tlaxaqualtililli) machucada cosa assi. (1 tlaxaqualtililli) tlaxacualtiliztli : Tlaxaqualtiliztli) el acto de machucar fruta o cosa semejante. (2

tlaxahualli : persona afeitada al modo antiguo o embixada. (2 Tlaxaualli) afeitada assi. (1 tlaxaualli) tlaxamaniani : caxcador desta manera. (1)

tlaxamaniliztli : el acto de machucar, o quebrantar la cabea, xical, hueuo, o cosa semejante. (2) machucadura tal. (1) quebradura tal. (1)

tlaxamanilli : machucada cosa assi. (1) cabea machucada. &c. tablas menudas, o astillas largas. (2) quebrada cosa assi. (1) ripia de madera. (1) tlaxamaniltectli : maderamiento entablado con rajas de madera, con anillas largas, o con tablillas angostas y largas. (2) entablado assi. (1) tlaxamaniltentli : idem. (Tlaxamaniltectli: maderamiento entablado con rajas de madera, con anillas largas, o con tablillas angostas y largas.) (2) entablado assi. (1) tlaxamixcalmantli : ladrillado suelo. (1 tlaxamixcalm[n]tli) (2) enladrillado. (1) suelo de ladrillos. (1) tlaxamixcaltectli : ladrillado suelo. (1) cosa ladrillada.

idem. (Tlaxamixcalmantli: cosa ladrillada.) (2) suelo de ladrillos. (1)

tlaxantectli : cosa labrada y hecha en manera quadrada como ladrillo o adobe. (2) cuadrada cosa como ladrillo. (1) tlaxapochtli : hoyo. (2) hoyo o hoya. (1) hoyuelo, hoyo pequeo. (1)

tlaxapochtontli : hoyo pequeo. (2)

tlaxapochuia, nino : caer en hoyo. pre: oninotlaxapochui, o abarrancarse. (2) caer n hoyo pequeo. (1) tlaxapochuia, nite : hazer caer a otro en hoyo. p: onitetlaxapochui. (2) tlaxapotlalli : corrompida. (2) agujerea da cosa. (1) corrompida virgen. (1) cosa agujerada, o horadada, o virg[n] horadado en muchas partes. (1)

tlaxauhtli : idem. (2) afeitada assi. (1)

(Tlaxaualli: persona afeitada al modo antiguo o embixada.)

tlaxaxacualoliztli : el acto de fregar vaxilla o cosa assi. (2 Tlaxaxaqualoliztli) fregadura tal. (1 tlaxaxaqualoliztli) tlaxaxacualolli : cosa fregada desta manera y alimpiada. (2 Tlaxaxaqualolli) fregados vasos. (1 tlaxaxaqualolli) tlaxaxahuani : alarido tal. (1 tlaxaxauani)

tlaxaxahuaniliztli : alaridos que d[n] los moros y los yndios enla guerra. (2 Tlaxaxauaniliztli) alarido tal. (1 tlaxaxauaniliztli) clamor o alarido de guerra. (1 tlaxaxauaniliztli) tlaxaxapotlalli : cosa horadada o agujerada en muchas partes. (2) tlaxcalatolli : cozido. (1) migas de pan o puchas. (2) papas para nios. (1) migas de pan

tlaxcalchihualiztli : el acto de amassar o de hazer pan. (2 Tlaxcalchiualiztli) panaderia arte dello. (1 tlaxcalchiualiztli) tlaxcalchiquihuitl : cestillo de tortillas o de tamales. (1 tlaxcalchiquiuitl) panadero el que haze pan. (1)

tlaxcalchiuhqui : panadero que lo haze. (2)

tlaxcalciyahua, ni : remojar pan para hazer migas. &c pre: onitlaxcalciauh. (2 Tlaxcalciaua, ni) sopas remojar. (1 ni, tlaxcalciaua) sopear hazer sopas. (1 ni, tlaxcalciyaua) tlaxcalciyahualli : tlaxcalciaualli) tlaxcalcolli : pan remojado o sopa. (2 Tlaxcalciaualli) rosca de pan. (1) rosquilla desta manera. sopa de pan. (1

rosca de pan. (2)

tlaxcalcoltontli : (1)

rosquilla de pan, o rosquete. (2)

tlaxcalcotoctli : atico o pedao de pan. (2) tlaxcaleotoctli : atico o pedao de pan. (1) tlaxcaleuhtli : racion de pan mendigado. (1)

tlaxcalhuia, nite : hazer tortillas de mayz para otro. pre: onitetlaxcalhui. (2) hazer tortillas de mayz para otros. (1) tortillas de mayz hazer a otro. (1) tlaxcalicuxiti : hornera que cueze pan. (2) hornero o hornera. (1) hornear vsar

tlaxcalicuxitia, ni : cozer pan assi. pre: onitlaxcalicuxiti. (2) este oficio. (1 ni, tlaxcalycuxitia) tlaxcalicuxitiliztli : horneria oficio de hornero. (1)

tlaxcalixca, ni : idem. o cozer bollos enel rescoldo pre: onitlaxcalixcac. (Tlaxcalicuxitia, ni: cozer pan assi. pre: onitlaxcalicuxiti.) (2) hornear vsar este oficio. (1) tlaxcalixcac : hornera. (1) hornera, o la que cueze bollos enel rescoldo. (2) horneria oficio de hornero. (1) horneria oficio de hornero. (1) mendrugo. (1) atico o pedao de hornero o

tlaxcalixcaliztli : tlaxcalixquiliztli :

tlaxcallapactli : atico o pedao de pan. (2) pan. (1) tlaxcallatiloyan : (1) tlaxcallatiloyan = :

lugar donde se guarda elpan. (2) =

panera para pan cozido.

tlaxcalpiyaloyan (2 tlaxcallatiloyan)

tlaxcallehualli : racion de pan mendigado. (1 tlaxcalleualli) tlaxcalli : tortillas de mayz, o pan generalmente. (2) torta. (1) pan generalmente. (1)

tlaxcalli + : pan cozido en horno. (1 texcalco ycucic tlaxcalli) segundo pan. (1 icoccan vetzi tlaxcalli) pan de trigo. (1 trigo tlaxcalli) leudado pan. (1 xocotexxo tlaxcalli) cenceo pan. (1 amo xocotexo tlaxcalli) pan de vida. (2 Yoliliz tlaxcalli) segundo pan. (1 icoccan quia tlaxcalli) pan con leuadura. (2 Xocotexxo tlaxcalli) segundo pan, o acemita. (2 Ic occan quia tlaxcalli) pan de

trigo. (1 castillan tlaxcalli) pastel de carne. (1 castillan nacatlaoyo tlaxcalli) pan de acemite. (1 tlatzetzeliuhca tlaxcalli) pan de ceuada. (1 ceuada tlaxcalli) tlaxcalmimilyahualli : rosca de pan. (2 Tlaxcalmimilyaualli) tlaxcalmimilyaualli) rosca de pan. (1

tlaxcalmimilyahualtontli : rosca pequea depan. (2 Tlaxcalmimilyaualtontli) rosquilla desta manera. (1 tlaxcalmimilyaualtontli) tlaxcalnamacacan : tlaxcalnamacoyan : panetera. (1) lugar donde venden pan. (2) idem. panetera. (1)

(Tlaxcalnamacacan: lugar donde venden pan.) (2) amassadera de tortillas. (1) amassar

tlaxcalo : panadera que haze tortillas. &c. (2) panadero el que haze pan. (1)

tlaxcaloa, ni : hazer tortillas. &c. preterito: onitlaxcalo. (2) tortillas. (1) hazer tortillas de mayz. (1) tlaxcaloani : tlaxcaloliztli : tlaxcaloqui : amassadera de tortillas. (1) el acto de hazer tortillas. &c. (2) amassadera de tortillas. (1) desmigada cosa. (1) desmigador. (1) : desmigar algo. (1) migajas de pan desmigajado. (2) : desmigar algo. (1) desmigador. (1) desmigador. (1) desmigada cosa. (1)

panaderia arte dello. (1)

tlaxcalpapayanalli : tlaxcalpapayanani : tlaxcalpapayania, ni tlaxcalpapayantli : tlaxcalpapayatza, ni tlaxcalpapayatzani : tlaxcalpapayatzqui : tlaxcalpapayatztli : tlaxcalpixca : tlaxcalpixcan :

migaja de pan. (1)

panera para pan cozido. (1) idem. (Tlaxcalpialoyan: lo mesmo es que tlaxcallatiloyan.) (2)

tlaxcalpiyaloyan : lo mesmo es que tlaxcallatiloyan. (2 Tlaxcalpialoyan) panera para pan cozido. (1 tlaxcalpialoyan) tlaxcaltexcalli : horno para cozer pan. (2) tlaxcaltextli : migajas de tan. (2) horno de cozer pan. (1)

migaja de pan. (1)

tlaxcaltotopochtli : tlaxcalyamacti :

vizcocho pan dos vezes cozido. (1)

mollete pan muelle. (1)

tlaxcalzonectli tlaxcoloa, ni :

+ :

mollete pan muelle. (1 castillan tlaxcalonectli)

atroche moche hazer algo. (1) atroche

tlaxcololiztica : desacordadamente, s: sin acuerdo ni premeditacin. (1) moche, s: sin tiento ni consideracion. (1)

tlaxcololli : cosa hecha sin acuerdo y con precipitacion y de priessa, o atroche moche. (2) ynconsideradamente hecho assi. (1) tlaxelhuia, nite : partir algo con otro. pret: onitetlaxelhui. (2) medias. (1) parte dar. (1) tlaxeliuhcatontli : parte pequea delo entero. (2) parte del todo. dar a

tlaxeliuhcayotl : parte o pedao delo entero y pr[n]cipal. (2) (1) tlaxeliuhcayotontli : tlaxellolli : tlaxeloani : parte pequea. (1)

apartado ganado. (1) apartador assi. (1)

tlaxeloliztli : el acto de diuidir y partir alguna cosa, o partija. (2) apartamiento tal. (1) tlaxelolli : partida cosa diuidida. (1)

tlaxelolli + : idem. (Yexcan quizqui: partido o diuidido en tres partes.) (2 Yexcan tlaxelolli) cosa partida o diuidida en dos partes. (2 Occan tlaxelolli) partido en dos partes. (1 occan tlaxelolli) partido en tres partes. (1 yexcan tlaxelolli) tlaxexelhuia, nite assi. (1) : gastar espendiendo. (1) diuidir algo. (1) manda hazer

tlaxexelo : repartidor de algo, o el que escarua o rebuelue la tierra o cosa semejante. (2) escaruador. (1) tlaxexeloani : (1) partidor o repartidor tal. (2) escaruador. (1) apartador tal.

tlaxexeloliztica : distinctamente. (1)

con diuision, o distinction de partes, o diuididamente. (2)

tlaxexeloliztli : apartamiento desta manera. (1) especie de cosas. (1) el acto de diuidir algo en partes assi. (2) diuision tal. (1) distinction tal. (1) partimiento. (1) escaruadura. (1) tlaxexelolli : distinguida cosa. (1) diuidida cosa. (1) cosa diuidida desta manera, despedajada o desquartizada. (2) escar[]uada tierra. (1) desmnbrado. (1) desparramado. (1) apartada cosa assi. (1) tlaxexeloloni : hacha. (1) instrumento o hacha para rajar o h[n]der madera. (2) destral o

tlaxhua, ni : tener nacido o encordio. prete: onitlaxuac. (2 Tlaxua, ni) nacidos tener. (1) tlaxhuani : hinchada cosa enesta manera. (1 tlaxuani) tlaxhuiztli : diuieso o encordio. (1 tlaxuiztli) diuieso, encordio o nacido. (2 Tlaxuiztli) encordio. (1 tlaxuiztli) hinchazon de podre. (1 tlaxuiztli) nacido o encordio. (1) tlaxhuiztli + : encordio grande. (2 Totonca tlaxhuiztli) totonca tlaxuiztli) tlaxica : casa. (1) encordio grande. (1 llouerse la

auer goteras, o llouerse la casa. prete: otlaxicac. (2) el acto de auer o caer goteras. (2) desamparado assi. (1) el lugar donde ay goteras. (2) gotera. (1)

tlaxicaliztli : tlaxicauhtli : tlaxicayan :

gotera el lugar donde cae. (1)

tlaxiccahualiztica : con descuido y negligencia. (2 Tlaxiccaualiztica) negligentemente desta manera. (1 tlaxiccaualiztica) tlaxiccahualiztli : (2 Tlaxiccaualiztli) el acto de dexar de hazer algo por descuido y negligencia. negligencia assi. (1 tlaxiccaualiztli)

tlaxiccahualli : cosa desamparada o cosa dexada de hazer por descuido y negligencia. (2 Tlaxiccaualli) desamparado assi. (1 tlaxiccaualli) tlaxiccahuani : el que es negligente ydescuidado desta manera. (2 Tlaxiccauani) negligente o descuidado. (1 tlaxiccauani) tlaxiccuilia, nite : tomar algo a otro, engaandolo con trampantojos. &c. preterito: onitetlaxiccuili. (2) tlaxichtca : tlaxichtli : ballesta. (1) con passador de ballesta. (2) passador que se tira con ballesta. (2) passador tiro de

tlaxichuia, nitla :

tirar con passador. pret: onitlatlaxichui. (2)

tlaxicocuitlaaltilli : [e]ncerado, o cosa encerada, y baada con cera. (2) encerado. (1) tlaxicocuitlahuilli : idem. (Tlaxicocuitlaaltilli: [e]ncerado, o cosa encerada, y baada con cera.) (2 Tlaxicocuitlauilli) encerado. (1 tlaxicocuitlauilli) tlaxicocuitlahuiloni : cerote de apatero. (2 Tlaxicocuitlauiloni) apatero. (1 tlaxicocuitlauiloni) tlaxila + : cerote de

en cada barrio, o cada barrio. (2 Cecen tlaxila calpan) barrio. (2) barrio. (1)

tlaxilacalli :

tlaxilia, nicno

descargarse de algun oficio. (1)

tlaxilia +, nic : idem. preterito: vel ipan onictlaxili. (Velipanyauh: acertar aloq[ue] se tira. p: velipan oya.) (2 Velipan nictlaxilia) acertar alo que le tira. (1 vel ipan nictlaxilia) tlaxililiztli + : pualada, herida de pual. (1 tepuztica tlaxililiztli) pualada, herida de pual. (1 pualtica tlaxililiztli) tlaxilli : apualado. (1) alanceado, apualado, pungado, o aguijoneado. (2) aguijoneado. (1) alanceado. (1) lanada, herida. (1) tlaxillotia, nitla : apuntalar, o apoyar algo, o atrancar la puerta con puntal. &c. preterito: onitlatlaxilloti. (2) apoyar la casa. (1) atrancar puerta desdel suelo. (1) tlaxillotl : tlaxillotl + : puntal, para apuntalar. (2) puntal para apuntar. (1)

tranca de puerta. (1 tlatzacuillo tlaxillotl) carpintear. prete: onitlaxin. (2) adulterar. pre: onitetlaxin. (2) adulterar. (1) tornear contorno. (1 tornotica nitlaxima) doladura. (1) acepilladuras largas. (1) astillas, o acepilladuras largas. (2)

tlaxima, ni : tlaxima, nite : tlaxima +, ni :

tlaximaliztli : tlaximalli :

tlaximalli + : espacio de entre viga y viga en lo que esta maderado. (2 Imamacauhcan in tlaximalli) tlaximaloni : tlaximaloni necoctene) + : auela. (1) auela, o cosa semejante. (2)

hacha que corta de dos partes. (1 castillan tlaximaloni carpinteria, el lugar donde carpintean. (1) hacha

tlaximaloyan :

tlaximaltepoztli : hacha para labrar madera. (1 tlaximaltepuztli) p[ar]a desbastar, o labrar madera. (2 Tlaximaltepuztli) tlaximaltepoztontli : Tlaximaltepuztontli) tlaximani + : hacha pequea. (1 tlaximaltepuztontli)

hachuela tal. (2

tornero el que tornea. (1 tornotica tlaximani)

tlaxincan : carpinteria, el lugar donde carpintean. (1) tlaxincayotl : carpinteria, s: el oficio de carpintear. (1) escamado assi. (1) descaspado, opescado escamado (2)

tlaxincayotlaztli : tlaxincuilolli : tlaxinepano :

regaado. (1)

regaado. (2) entretexedor de algo. (2)

texedor tal. (1)

tlaxinepanoa, ni : tlaxinepanoani :

entretexer algo. preterito: onitlaxinepano. (2) entretexedor. (2) entretexedura, o el acto de entretexer. entretexida cosa. (1) cosa

texedor tal. (1)

tlaxinepanoliztli : (2) tlaxinepanolli : entretexida. (2)

texedura assi. (1)

texido desta manera. (1)

tlaxinhuihuitlac : tlaxinia, ni :

deseruador. (1 tlaxinhuiuitlac)

deshazer, descoser, o deshilar algo. (2)

tlaxinilia, nite : deshazer, o desbaratar argumento o lo que otro dize. pre: onitetlaxinili. (2) desbaratar lo que otro haze. (1) contradezir a otro. (1) responder a argumento. (1) tachar. (1) tlaxinilia, tito : discordia endar pareceres o votos. (1) tlaxinilli : assi. (2) deshecho concierto. (1) dolador. (1) desbaratada cosa assi. (1) cosa desecha

tlaxinqui : carpintero. (1) tlaxinqui + :

tornero el que tornea. (1 tornotica tlaxinqui) madero, o

tlaxintli : tresquilado. (1) afeitado assi. (1) dolada cosa. (1) piedra labrada, o persona tresquilada y rapada. (2) tlaxintli + : torneada cosa altorno. (1 tornotica tlaxintli) tela enlizada. (2) dessolladura. (1 tlaxipeualiztli)

tlaxiotilli :

tlaxipehualiztli :

tlaxipehualli : corteza de arbol. (1 tlaxipeualli) maorca sin hojas. (1 tlaxipeualli) dessollada cosa. (1 tlaxipeualli) cosa desollada, o descortezada, maorca de mayz deshojada, o cortezas de pino y de oyametl, para hazer buena brasa. (2 Tlaxipeualli) tlaxipehuani : descortezador. (1 tlaxipeuani) dessollador. (1 tlaxipeuani)

tlaxipeuhtli : mondada cosa assi. (1) descortezada cosa. (1) deshollejado. (1) maorca sin hojas. (1) dessollada cosa. (1) cosa desollada assi. (2) tlaxipincuaehuayotectli : circuncidado. (1 tlaxipinquaeuayotectli) idem. (Tlaxipineuayotectli: circuncidado, o retajado.) (2 Tlaxipinquaeuayotectli) tlaxipinehuayotectli : circuncidado. (1 tlaxipineuayotectli) retajado. (2 Tlaxipineuayotectli) circuncidado, o

tlaxipinehuayotectli judio : retajado judio. (1 tlaxipineuayotectli judio) tlaxipintectli : idem. (Tlaxipinquaeuayotectli: idem. circuncidado, o retajado.)) (2) tlaxipintectli judio : judio retajado. (1) (Tlaxipineuayotectli:

tlaxipintectli judio itotouh : ytotouh) tlaxipintectli judio tepolli : tepulli) tlaxipintectli tepolli : tlaxippopohualiztli : Tlaxippopoaliztli) tlaxippopohualoni :

pixa de judio retajado. (1 tlaxipintectli judio pixa de judio retajado. (1 tlaxipintectli judio

pixa retajada. (2 Tlaxipintectli tepulli)

el acto de deseruar, o de escardar la ortaliza. &c. (2 sachuelo, o escardillo. (2 Tlaxippopoaloni)

tlaxippopouhqui : escardador assi. (2) tlaxippopouhtli : ortaliza, o mayzal deseruado, o escardado. (2) tlaxippopoxoani : escardador tal. (2) tlaxippopoxoliztli : el acto de escardar ortaliza assi, o escardadura. (2)

tlaxippopoxolli : ortaliza escardada. (2) tlaxiquipiltemani : tlaxiquipiltentli : tlaxiquitolli : metedor tal. (1) metida cosa assi. (1) disfamado, o corrido de otros. (2) he

disfamado. (1)

tlaxiquitta : he aqui, aduerbio. (1) he, aduerbio, para demostrar. (1) aqui, o ves aqui, o mira. aduerbio. demostratiuo. (2) tlaxiquittacan : veis aqui, o mirad. (2)

tlaxitini : derrocador assi. (1) tlaxitiniani : derrocador assi. (1)

tlaxitinilia, nite : deshazer y desbaratar loque otro hizo. prete: onitetlaxitinili. (2) desbaratar lo que otro haze. (1) desconcertar a otros desta manera. (1) desordenar o desbaratar. (1) tlaxitinilia, tito : desconcertarse los que se auian concertado. (1) tlaxitiniliztli : derrocamiento de pared. (1) tlaxitinilli : derrocada pared. (1) (1) cosa desecha assi. (2) tlaxitiniqui : derrocador assi. (1) cosa atada con lazada. (2) lazada. (1) deshecho assi. (1) desbaratada cosa assi.

tlaxitomonilpilli : tlaxittomonilpilli : tlaxitzalli : espremido. (1)

espremida cosa assi, s: las horruras q[ue] q[ue]dan delo cosa exprimida, o distilada. (2)

tlaxitzaloni : encella. (1) umo do algo. (2)

coladero, o lieno para colar, o expremir, o sacar

tlaxiuhcahualli : baldia tierra. (1 tlaxiuhcaualli) tlaxiuhcalihui : tlaxiuhcaltia : verdeguear el campo. preteri: otlaxiuhcaliuh. (2 Tlaxiuhcaliui) verdeguear el campo, o estar muy verde y riendose. (2)

tlaxiuhcuicuihuani : escardador sachuelo o escardillo. (1 tlaxiuhcuicuiuani) sachuelo, escardillo, o coa, que llaman victli, para deseruar, o sachar algo. (2 Tlaxiuhcuicuiuani) tlaxiuhcuicuiliztli : escardadura. (1) deseruadura, s: el acto de deseruar. (1) el acto de deseruar, o escardar algo. (2) tlaxiuhcuicuini : escardador el que escarda. (1) (2) tlaxiuhcuicuitl : escardado. (1) deseruado. (1) deseruador. (1) deseruador tal.

cosa deseruada assi. (2)

tlaxiuhochpanaliztli : escardadura. (1) tlaxiuhochpanoni : escardillo. (2) tlaxiuhochpanqui : tlaxiuhochpantli : tlaxiuhpopoani :

el acto de deseruar, o escardar algo. (2) sachuelo, o

escardador sachuelo o escardillo. (1) escardador el que escarda. (1) escardado. (1)

escardador. (2)

cosa escardada assi. (2)

deseruador. (1)

tlaxiuhpopohualiztli : escardadura. (1 tlaxiuhpopoualiztli) deseruadura, s: el acto de deseruar. (1 tlaxiuhpopoaliztli) el acto de deseruar, o de escardar algo. (2 Tlaxiuhpopoaliztli) tlaxiuhpopohualoni : escardador sachuelo o escardillo. (1 tlaxiuhpopoualoni) sachuelo, o escardillo. (2 Tlaxiuhpopoaloni) tlaxiuhpopouhqui : tlaxiuhpopouhtli : tlaxiuhpopoxoani : algo. (2) tlaxiuhpopoxoliztli : tlaxiuhpopoxolli : tlaxiuhtlaxtli : escardador, o deseruador. (2) escardado. (1) deseruado. (1) cosa deseruada assi. (2) el que escarda, o desierua

escardador el que escarda. (1) escardadura. (1) escardado. (1)

el acto de escardar assi. (2) cosa escardada, o deseruada. (2)

deseruado. (1)

escardado. (1)

tlaxiuhtlazaliztli : el acto de deseruar algo. (2 Tlaxiuhtlaaliztli) escardadura. (1 tlaxiuhtlaaliztli) deseruadura, s: el acto de deseruar. (1 tlaxiuhtlaaliztli)

tlaxiuhtlazalli : cosa deseruada assi. (2 Tlaxiuhtlaalli) tlaxiuhtlazaloni : escardador sachuelo o escardillo. (1 tlaxiuhtlaaloni)

tlaxiuhtlazani : el que desierua algo. (2 Tlaxiuhtlaani) escardador el que escarda. (1 tlaxiuhtlaani) deseruador. (1 tlaxiuhtlaani) tlaxiuhtlazqui : tlaxiuhtlaztli : idem. (Tlaxiuhtlaani: el que desierua algo.) (2)

cosa deseruada. (2)

tlaxiuhtopehualiztli : el acto de deseruar algo. (2 Tlaxiuhtopeualiztli) escardadura. (1 tlaxiuhtopeualiztli) tlaxiuhtopehualoni : sachuelo, o escardillo. (2 Tlaxiuhtopeualoni) sachuelo o escardillo. (1 tlaxiuhtopeualoni) tlaxiuhtopehuani : el que desierua el mahizal, ola ortaliza. (2 Tlaxiuhtopeuani) escardador el que escarda. (1 tlaxiuhtopeuani) tlaxiuhtopeuhtli : tlaxiuhuihuitlalli : tlaxiuhuihuitlani : tlaxiuhuittitlalli : tlaxiuhyotilli : cosa deseruada. (2) escardado. (1) escardador

deseruado. (1 tlaxiuhuiuitlalli) deseruador. (1 tlaxiuhuiuitlani) idem. (Tlaxiuhtopeuhtli: cosa deseruada.) (2) enramado. (1)

cosa enramada. (2)

tlaxiuhzalolmana, ni

: enlosar de arte mosayca. (1 ni, tlaxiuhalolmana)

tlaxiuhzalolmantli : cosa labrada, o enlosada de arte mosayca. (2 Tlaxiuhalolmantli) enlosado assi. (1 tlaxiuhalolmantli) tlaxixicolli : engaado, o burlado. (2) engaado assi. (1) pison. (1

tlaxixilihuani : hurgonero de horno, o pison. (2 Tlaxixiliuani) tlaxixiliuani) hurgonero de horno. (1 tlaxixiliuani)

tlaxixiliztli : recalcadura, o el acto de pisar, apretar o recalcar algo. (2) hinchimiento assi. (1) tlaxixilli : tlaxiximani : tlaxixiniani : cosa recalcada, o muy pisada, o alanceado, o apualado. (2) desbaratador, o destruidor de algo. (2) destruidor. (1) despoblador. (1) assolador tal. (1) assolamiento de destruida

tlaxixiniliztli : destruicion tal. (2) pueblo. (1)

destruicion assi. (1)

tlaxixinilli : desparramado. (1) cosa desbaratada, o destruida. (2) cosa. (1) desembuelto assi. (1) assolado pueblo. (1)

tlaxixiniltin : gente, o ganado descarriado, esparcido y desbartado. (2) desbaratada gente. (1)

tlaxixipochalhuia, nite otro. (1) tlaxixiquipiloani : tlaxixitinilli :

tolondrones hazer a otro. (1)

hazer tolondrones a

hazedor tal. (1) deshecho assi. (1)

cosa desbaratada, o desconcertada. (2)

tlaxixtli : cagada cosa. (1) tlaxiyotilli : enlizada tela. (1) : faxar. (1)

tlaxochicuia, nitla

tlaxochihuilli : muger encantada y lleuada por ay adelante. (2 Tlaxochiuilli) encantada assi. (1 tlaxochiuilli) tlaxochpitzacti : trena o trena. (1) tlaxochpitzactli : tlaxochtecuia, nitla tlaxochtentli : tlaxochtli : (2) faxa. (1) tlaxocolia : tlaxocoliani : otlaxocoli.) (2) trena. (2) : faxar. (1)

flocadura de vestidura. (2) faxa de pechos. (1) venda de lino. (1) cinta ancha, venda de lieno o faxa delgada.

el que azeda o haze agra alguna cosa. p: otlaxocoli. (2) idem. (Tlaxocolia: el que azeda o haze agra alguna cosa. p:

tlaxocomictiani : destruidor tal. (1) tlaxocomictiliztli : destruicion assi. (1)

tlaxocomictilli : destruido assi. (1) tlaxocotexhuilli : tlaxocotexuilli) pan con leuadura. (2 Tlaxocotexuilli) leudado pan. (1 hoja de mayz

tlaxohuatztli : hoja de mayz seca para bestias. (2 Tlaxouatztli) seca. (1 tlaxouatztli) tlaxolehualiztli : tlaxoleuhtli : dessolladura tal. (1 tlaxoleualiztli)

cosa desollada o roada con colpe. (2) :

dessollado assi. (1)

tlaxolochalhuia, nite tlaxolocho : tlaxolochoani :

arrugar o plegar algo a otro. (1)

arrugador assi. (1) arrugador assi. (1)

tlaxolocholiztli : plegadura o arrugadura. s. el acto de plegar o arrugar algo. (2) arrugadura tal. (1) plegadura. (1)

tlaxolocholli : arrugada cosa. (1) (1) encogido assi. (1) tlaxolochoqui : arrugador assi. (1)

cosa plegada o arrugada. (2)

plegada cosa.

tlaxolopichiuhtli : cosa hecha sin tiento, loca y neciamente. (2) ynconsideradamente hecho assi. (1) tlaxonehuayotlaztli : tlaxoneuayotlaztli) tlaxopantlati : pescado escamado. (2 Tlaxoneuayotlaztli) escamado assi. (1

verano ser. (1) desencabestrada bestia. (1)

tlaxotemecayotontli :

tlaxotinemoa : cosa arrastrada y trayda como estropajo de aca para alla. preterito: otlaxotinemoac. (2) tlaxotlaliztli : assi. (2) cortadura assi. (1) el acto de aferrar o hender madera o cosa cortada cosa assi. (1) cosa aferrada o

tlaxotlalli : raya para sealar. (1) hendida, o raya, o cosa rayada. (2) tlaxotlaltilli : encendidas. (2) encendidos carbones. (1)

carbones o brasas sopladas y

tlaxotlaltiloni : yesca de huego. (1) yesca para encender fuego, o fuelles para soplar y hazer arder y encender el fuego o las brasas. (2) tlaxotlani : tlaxoxalli : tlaxoxohuia : tlaxoxohuiayan : Tlaxoxouiayan) tlaxoxoleuhtli : cortador tal. (1) aojado o hechizado. (1) verdeguear el prado que se esta riendo. (2 Tlaxoxouia) prado de yerua. (1 tlaxoxouiayan) llagado, lleno de llagas. (1) prado muy verde y fresco. (2

llagado. (2)

tlaxoxolochoani : arrugador assi. (1) tlaxoxolocholiztli : arrugadura tal. (1) encogimiento tal. (1)

tlaxoxolocholli : arrugada cosa. (1) tlaxoxotlalli : reuanada cosa. (1) asserradas piedras. (1) asserrada madera. (1) trepada cosa. (1) cosa aferrada, hecha reuanadas o tajadas, o vestidura trepada, o cosa rayada. (2) tlaxoyan + : saetera otronera. (1 tlacoyoc tlequiquiz tlaxoyan) assamiento tal. (1) cosa asada enlas brasas, o enel rescoldo. (2)

tlaxquiliztli :

tlaxquitl : assada cosa assi. (1)

tlaxtlahua, ni : lastar, pagar por mi solo. (1 ni, tlaxtlaua) pagar deuda. (1 ni, tlaxtlaua) restituir. (1 ni, tlaxtlaua) tornar lo prestado. (1 ni, tlaxtlaua) tlaxtlahua zanchichicoquiztiuh : anchichicoquiztiuh) tlaxtlahualiztica : censor que paga cnfos. (1 tlaxtlaua

pagando o restituyendo. (2 Tlaxtlaualiztica)

tlaxtlahualiztli : restitucion. (1 tlaxtlaualiztli) paga dedeuda. (1 tlaxtlaualiztli) satisfaci d[e] la deuda. (1 tlaxtlaualiztli) el acto de pagar o restituir algo. (2 Tlaxtlaualiztli) tlaxtlahualli : pagada deuda. (1 tlaxtlaualli)

tlaxtlahuia, nino : pagarse o satisfazer asi mismo. p: oninotlaxtlaui. (2 Tlaxtlauia, nino) estar al partido. (1 nino, tlaxtlauia) tlaxtlahuia, nite : gratificar al menor. (1 nitetlaxtlauia) pagar, galardonar o restituir lo q[ue] deuo a otro. p: onitetlaxtlaui. (2 Tlaxtlauia, nite) recompensar o retribuir. (1 nite, tlaxtlauia) galardonar la buena obra. (1 nite, tlaxtlauia) galardonar el seruicio. (1 nite, tlaxtlauia) tlaxtlahuil + : recibireys vuestra paga. (2 Amotech aciz in amo tlaxtlauil) jornal pequeo desta manera. (1 tlaxtlauilcontli) censuarioso. (1 tlaxtlauilcuini) el que cobra los censos. el que ha recebido la

tlaxtlahuilcontli : tlaxtlahuilcuini : (2 Tlaxtlauilcuini)

tlaxtlahuile : salariado de publico. (1 tlaxtlauile) paga, premio, o galardon de su trabajo. (2 Tlaxtlauile)

tlaxtlahuileque : los que han recebido la paga de su trabajo, y han sido galardonados y premiados. (2 Tlaxtlauileque) tlaxtlahuilia, nicte : pagar la cosa que compre, a su dueo. p: onictetlaxtlauili. (2 Tlaxtlauilia, nicte) tlaxtlahuilia, nite : pagar deuda. (1 nite, tlaxtlauilia) tlaxtlahuiliztli + : censos. (1 chicoquiztiuh tlaxtlauiliztli)

tlaxtlahuilli : salario. (1 tlaxtlauilli) premiado. (1 tlaxtlauilli) acostamiento o soldada. (1 tlaxtlauilli) soldada. (1 tlaxtlauilli) paga, jornal, soldada, restitucion o galardon. (2 Tlaxtlauilli) tlaxtlahuilli + : porte de cartas. (1 amatlacuilolitquica tlaxtlauilli) jornal, o paga de vn dia. (2 Cemilhuitl tlaxtlauilli) tlaxtlahuilo, ni : ganar sueldo o jornal. p: onitlaxtlauiloc. (2 Tlaxtlauilo, ni) ganar sueldo. (1 ni, tlaxtlauilo) tlaxtlahuilo + : sueldo ganar assi. (1 niyaoquizca tlaxtlauilo) assi. (1 yaotica ni, tlaxtlauilo) sueldo ganar

tlaxtlahuiltia, nite : multar o echar pena de dinero. p: onitetlaxtlauilti. (2 Tlaxtlauiltia, nite) prendar por pena. (1 nite, tlaxtlauiltia) multar, penar con dinero. (1 nite, tlaxtlauiltia)

tlaxtlahuiltontli :

jornal o paga pequea. (2 Tlaxtlauiltontli)

tlaxtlahuilyeyecoani : juez de los edificios. (1 tlaxtlauilyeyecoani) tassador de paga, o el que yguala el precio, y concierta lo que se ha de dar por la cosa que se compra. (2 Tlaxtlauilyeyecoani) tlaxtlapalhuia, non : yr por algun atajo a alg[n]a parte. p: onitlaxtlapalhui. (2) atajar, yr por camino mas breue. (1) tlaxtlapalhuiani : tlaxtlapalhuiliztli : atajador assi. (1) atajo tal. (1)

tlaxtlapaloa, ni : atrauesar o passar delante de otro p: onitlaxtlapalo. (2) atrauesar delante de alguno. (1) tlaxtlapaloani : atrauesador assi. (1) medida tuerta. (1 tlaxtlapaltamachiualoni)

tlaxtlapaltamachihualoni : tlaxtlapalteca, ni :

atrauesar o poner algo detraues o atrauesado. (1) cosa puesta detraues

tlaxtlapaltectli : atrauesada cosa assi. (1) oatrauesada, o parra echada de cabea. &c. (2) tlaxtlapaltectli xocomecatetepontli :

vid echada de cabea. (1)

tlaxuchicuia, nitla : emboluer algo con faxa, o faxar, o emboluer y adornar algo con guirnaldas de rosas y flores. preterito: onitlatlaxuchicuix. (2) tlaxuchtecuia, nitla : idem. preterito: onitlatlaxuchtecuix. (Tlaxuchicuia, nitla: emboluer algo con faxa, o faxar, o emboluer y adornar algo con guirnaldas de rosas y flores. preterito: onitlatlaxuchicuix.) (2) tlaxuchtli : tlaxupantlati : randa. (1) faxa, venda de lieno, cinta ancha. (2)

ser verano y tiempo de aguas. p: otlaxupantlatic. (2)

tlaxupantlatia : verano ser. (1) idem. preterito: otlaxupantlatic. (Tlaxupantlati: ser verano y tiempo de aguas. p: otlaxupantlatic.) (2) tlayacachictli : aguzada punta. (1) despuntadura. (1)

tlayacacotonaliztli :

tlayacacotonani : despntador. (1) tlayacacotontli : desnarigado. (1 tlayacacot[n]tli) tlayacacot[n]tli) tlayacahuiltectli : despntada cosa asi. (1

atajado assi. (1 tlayacauiltectli) atajo tal. (1 tlayacauiltequiliztli)

tlayacahuiltequiliztli : tlayacahuitzoani :

ahusador. (1 tlayacauitzoani)

tlayacahuitzoliztli :

ahusadura. (1 tlayacauitzoliztli)

tlayacahuitzolli : aguzada punta. (1 tlayacauitzolli) puntada cosa con punta. (1 tlayacauitzolli) idem. (Tlayacatzaptililli: cosa hecha con punta, assi como recaton, passador, o cosa ahusada y aguzada de punta.) (2 Tlayacauitzolli) tlayacaichpelolli : tlayacalhuilli : desnarigado. (1) cubierto con sombra. (2)

cubierta cosa assi. (1)

tlayacanaliztli : ventaja. (1) tlayacanamictilli : tlayacanticac :

primado o ventaja. (2)

atajado assi. (1)

el primero delos que estan por orden en pie. (2)

tlayacantli : adiestrado assi. (1) el que es regido, guiado y gouernado de otro, o el ciego q[ue] es adiestrado de alg[n]o (2) tlayacapa tlayacapan + : + : acada collacion. (1 cecen tlayacapa) acada barrio. (1 cecen tlayacapan)

tlayacapitzahualiztli : ahusadura. (1 tlayacapitzaualiztli) tlayacapitzahuani : tlayacapoztectli : ahusador. (1 tlayacapitzauani) despntada cosa asi. (1 tlayacapuztectli)

tlayacapoztequiliztli : despuntadura. (1 tlayacapuztequiliztli) tlayacapoztequini : tlayacatectli : despntador. (1 tlayacapuztequini)

desnarigado. (1) cosa primera, o delantera. (2) idem.

tlayacati : mayoral. (1)

tlayacatia : principal cosa. (1) prima en cada genero. (1) (Tlayacati: cosa primera, o delantera.) (2) tlayacatia + : prelado. (1 teupixca tlayacatia)

tlayacatitica : el primero delos que estan assentados por orden. (1) delos que estan por orden assentados. (2) tlayacatiticac : el primero delos que estan en orden en pie. (1) que estan por orden en pie. (2) tlayacatl : prima en cada genero. (1) tlayacatlaxtli : tlayacatticac : pie.) (2) desnarigado. (1) idem.

el primero

el primero delos

(Tlayacatiticac: el primero delos que estan por orden en atajado assi. (1)

tlayacatzacuililli :

tlayacatzacuiliztli :

atajo tal. (1)

tlayacatzaptililli : cosa hecha con punta, assi como recaton, passador, o cosa ahusada y aguzada de punta. (2) tlayacatzaptilli : tlayacotontli : tlayahua, ni : Tlayaua, ni) tlayahualiuhca : puntada cosa con punta. (1)

despauilada candela. (1) hazer ciertos ademanes elque baila o dana. pre: onitlayauh. (2 alderredor. (1 tlayaualiuhca)

tlayahualiuhca tectli : cosa cortada o cercenada a la redonda. (2 Tlayaualiuhca tectli) tlayahualiuhcan : al derredor. (2 Tlayaualiuhcan) tlayahualiuhcatectli : cercenada cosa assi. (1 tlayaualiuhcatectli) tlayahualoa, ni : andar en procession. (1 ni, tlayaualoa) tlayahualoa, nitla : andar al retortero, dando muchas bueltas al derredor de algo. prete: onitlatlayaualo. (2 Tlayaualoa, nitla) tlayahualochtia, nite : rodar, traer algo en derredor. (1 nite, tlayaualochtia) traer enderredor. (1 nite, tlayaualochtia) tlayahualoliztli : rodeo. (1 tlayaualoliztli) ala redonda. (2 Tlayaualoliztli) tlayahualoliztli tlayahualoltin : tlayahuani : + : procession, o el acto de andar

procession. (1 cempanquializtli tlayaualoliztli)

enemigos cercados, enla guerra. (2 Tlayaualoltin) turificador, o encienador. (2 Tlaiauani) curtidor o urrador. (2)

tlayamani : curtidor. (1) tlayamania :

hazer blando y sereno tiempo. pre: otlayamaniac. (2) curtidor. (1) amollentador tal. (1)

tlayamaniani : adobador de cueros. (1) curtidor o urrador. (2) tlayamaniliani : amollentador tal. (1)

tlayamanililli : enternecido. (1) ablandada cosa assi. (2)

templada cosa. (1)

amollentada cosa assi. (1)

tlayamaniliztli : souajadura. (1) enterneciminto. (1) templana assi. (1) mollidura. (1) amollentadura assi. (1) el acto de ablandar, enternecer algo, o de templar el agua que esta fria, o cosa semejante. (2) tlayamanilli : ablandada cosa assi. (1) amollentada cosa assi. (1) adobado cuero. (1) entibiada cosa. (1) mollido. (1) templada cosa. (1) curtida cosa assi. (1) enternecido. (1) idem. (Tlayamanililli: ablandada cosa assi.) (2)

tlayamanixtimani : y templado. (2) tlayamanixtoc :

abrigado estar el lugar. (1)

estar el tiempo sereno blando

hazer claro y sereno tiempo. (1) frescor o frescura. (1)

tlayamaniyaliztli : tlayamanya : tlayamanyan : tlayamayan :

abrigado lugar. (1) templado lugar. (1) lugar abrigado y templado. (2) cosa escondida o encubierta, porque no la

tlayanalli : escondida cola. (1) puedan ver otros. (2) tlayancuiliani : reformador. (1)

renouador de algo. (2) renouacion. (1) renouamiento assi. (2)

tlayancuililiztli : tlayaochichiuhtli : tlayaochiuhtli :

reformacion. (1) armado assi. (1)

combatida cosa. (1)

guerreada cosa o combatida. (2)

tlayaotlalhuiliztli :

apercebimiento tal. (1) apercebido assi. (1) el que es llamado

tlayaotlalhuilli : llamado assi. (1) o apercebido para la guerra. (2) tlayaoyahualoltin :

cercados enemigos. (1 tlayaoyaualoltin)

tlayaya : heder mal, o auer mal olor y hedentina en algun lugar. prete: otlayayac. vel. otlayax. (2) tlayeca quetzaloni : auentadero para esto. (1) el acto de

tlayecalhuiliztli : escurecimiento o sombra. (1 tlayecalhuiliztl) hazer sombra a otro (2) tlayecaquetzaloni : tlayecayotia : tlayeccactli : otros. (2) tlayeccampa :

auentadero para auentar trigo, o cosa semejante. (2)

tercero, o tercera en orden. (2) aprouada cosa assi. (1) sentecia o razon aprouada y acceptada de amanderecha. (2)

hazia la mano derecha. (1)

tlayeccanti : aclarar el tiempo. (1) para hazer algo. (2)

hazer buen tiempo, o ser tiempo oportuno hazer tiempo sosegado

tlayeccantitimani : hazer claro y sereno tiempo. (1) sereno, asentado y templado. (2) tlayeccaquiliztli : aprouacion tal. (1) o de razon de alguno. (2)

acceptacion, o aprouacion de sentencia

tlayeccaquini :

aprouador tal. (1) elegantemente assi. (1 tlayecchichiualiztica)

tlayecchichihualiztica :

tlayecchichihualiztli : elegancia assi. (1 tlayecchichiualiztli) adereo tal. (1 tlayecchichiualiztli) adereo o compostura buena de alguna cosa. s. el acto de componer o aderear y atauiar alguna cosa. (2 Tlayecchichiualiztli) tlayecchichiuhtli : cosa assi. (1) guarnecido. (1) elegante y galana cosa. (1) adereada

tlayecoa, ni : idem. pre: onitlayeco. enla batalla. pre: yaoc onitlayeco.) (2)

(Tlayecoa yaoc, ni: pelear fuertemente acabar o concluyr obra. (1)

tlayecoa + : batallar fuertemente. (1 yaoc ni, tlayecoa) trabajar fuertemnte enla guerra. (1 yaoc ni, tlayecoa) batallar fuertemente. (1 oquichyollotica ni, tlayecoa) tlayecoa +, ni : fuertemente batallar. (1 yaoc nitlayecoa) batallar, o pelear fuertemente enla guerra. preterito: yaoc onitlayeco. (2 Yaoc nitlayecoa) tlayecoa yaoc, ni : pelear fuertemente enla batalla. pre: yaoc onitlayeco. (2)

tlayecoani : hazedor tal. (1) el que acaba o concluye alguna obra, o el que pelea fuertemente enla batalla. (2) tlayecoani tlayecohua + : + : guerreador. (1 yaoc tlayecoani) suplir por otro. (1 tepan ni, tlayecoua)

tlayecoliztli : guerra. (1) pelea. (1) espedicion desta manera. (1) conclusion de obra o fin. (1) conclusion o acabamiento d[e] obra, o el acto de pelear fuertemente enla batalla. (2) tlayecoliztli + : suplimiento assi. (1 tepan tlayecoliztli) pelea de naues por la mar. (1 acaltica tlayecoliztli) pelea de naues por la mar. (1 acalpan tlayecoliztli) tlayecolli : acabada obra. (1) buscar y grangear lo necessario ala vida. (2) seruir a otros. p: onitetlayecolti. (2) moo de escaparse de

tlayecoltia, nino : peligro. (1) tlayecoltia, nite :

tlayecoltia +, mo : moa de seruicio. (1 tetlan motlayecoltia) seruicio. (1 tetlan motlayecoltia) tlayecoltiloni : seruido. (1) digno de ser seruido. (2)

tlayectenehualli : glorioso. (1 tlayecteneualli) bendito assi. (1 tlayecteneualli) alabado de otros. (1 tlayecteneualli) alabado de otros. (2 Tlayecteneualli) tlayecteneuhtli : bendito assi. (1) tlayectiani : ahechador. (1) purgatiua, cosa que purga. (1) alimpiador, o purificador de algo. (2) ahechador,

tlayectiliztli : remedio assi. (1) ahechadura. (1) alimpiamiento de algo. (1) purgacion assi. (1) ahechadura, alimpiamiento, o purificacion de algo. (2) tlayectilli : desenetrada cosa assi. (1) purgada cosa d[e]sta manera. (1) alimpiada cosa. (1) sncto y sagrado. (1) mondada cosa assi. (1) ahechada cosa. (1) podada cosa. (1) aclarado licor. (1) cosa ahechada, al[m]piada o purificada. (2) tlayectilohuan : lugar para alimpiar algo. (2 Tlayectilovan) cosa para

tlayectiloni : limpiadero qualquiera. (1) auentadero para esto. (1) limpiar algo. s. el instrumento. (2) harnero. (1) tlayectiloni + : aranda. (1 cocoyauac tlayectiloni) era donde trillan. (1) alabado de otros. (1)

tlayectiloyan : tlayectneuhtli :

tlayecuel : ea ea, aello, vel. ea vamos, o venid comigo. (2) compaeros, ea ea a ello. (1) tlayecuele : (1) ea ea, aello. vel. alto aello. (2)

a ello, sus

ea, aduerbio para incitar.

tlayehuacaquiliztli : la atencion que se tiene alo se dize. (2 Tlayeuacaquiliztli) atencion tal. (1 tlayeuacaquiliztli) tlayehuailhuiliztli : idem. (Tlayeuacaquiliztli: la atencion que se tiene alo se dize.) (2 Tlayeuailhuiliztli) atencion tal. (1) tlayehualtia, nite : correr a otro escarneciendo del. (1 nite, tlayeualtia) aherir a otro los beneficios que del ha recebido. (1 nite, tlayeualtia) dar tras a alguno persiguiendolo. (1 nite, tlayeualtia) perseguir y lleuar de vncida alos enemigos. (1 nite, tlayeualtia) tlayehualtililli : aherida cosa. (1 tlayeualtililli) corrido assi. (1 mondada

tlayehualtilli : perseguido desta manera. (2 Tlayeualtilli) tlayeualtilli) perseguido. (1 tlayeualtilli)

tlayehuayotlaztli : cosa mondada o descortezada. (2 Tlayeuayotlaztli) cosa assi. (1 tlayeuayotlaztli) tlayehuia, nino : mendigar. p: oninotlayeui. (2 Tlayeuia, nino) tlayelitta, nite : onitetlayelittac. (2) tlayelitta, nitla : tlayelli : mierda. (1) aborrecer a otro, o mirarle con enojo. prete: malquerer. (1) maldezir algo. (1)

tlayelli + : las pares de la muger. (2 Ciua tlayelli) pare. (1 mixiuhca tlayelli) tlayello : granjoso lleno de granas. (1) merdoso. (1)

pares dela muger que

tlayeloa, nitla : ensuziar algo. pr: onitlatlayelo. (2) tlayelquiyahui :

ensuziar algo. (1)

llouer reziam[n]te. p: otlayelquiauh (2 Tlayelquiaui)

tlayeltia, nech : ponerme asco, o darme en rostro el manjar, o otra cosa. preterito: onechtlayel ti. (2) empalagarse. (1) tlayeltia, nino : tener asco de algo. preterito: oninotlayelti. (2) hartarse con hastio. (1) gomitar querer. (1) tlayeltiani : ahuyentador. (2) llouer

tlayeltilahua : llouer fuertemente. p: otlayeltilauac (2 Tlayeltilaua) mucho. (1 tlayeltilaua) tlayeltiliztli : (2)

ahuyentamiento delo que se huyo odelo que sele solto a alguno.

tlayeltilli : cosa ahuy[n]tada, o persona persuadida a que haga algo de buena gana y desu voluntad. (2) abiuado. (1) ahuyentada cosa. (1) tlayeltitlan : entre cosas suzias. (2) el acto de agradar algo a alguno, y parecerle bien. (2)

tlayequitaliztli : tlayequitalli :

cosa agradable y que contenta a otros. (2) alabado de otros. (2) bendito assi. (1)

tlayequitolli : abonado assi. (1) alabado de otros. (1) tlayequittaliztli : tlayequittalli : tlayequittalli

agradamiento. (1)

lo melino es que tlayequitalli. (2) + : agradable cosa. (1 tlauelittalli, tlayequittalli) partido en tres partes. (1)

tlayexcan quixtilli : tlayexpahuilo : Tlayexpauilo)

quando desieruan y labran el mayz la tercera vez. (2

tlayeyecalhuia, nite : arrendar, o contrahazer a otro. prete: onitetlayeyecalhui. (2) contrahazer a otro. (1) amagar . (1) arrendar o contrahazer a otro, o tomar persona n farsa. (1) tlayeyecalhuia, nitetla : contrahazer a otro. (1) tlayeyecalhuilli : arrendado, o contrahecho. i. q[ue] se haze farsa del. (2) contrahecho o arrendado. (1) tlayeyecchiuhtli : tlayeyecoani ticitl : cosa adereada y adornada. (2) medico experimentado. (1)

tlayeyecoliztli : soliuio o soliuiadura. (1) esperiencia tal. (1) ensaye o prueua del que se impone, o ensaya. (2) gusto. (1) juegos de mirar. (1) prueua esperiencia. (1) cabildo, los mismos que se juntn o el acto de tratar y determinar algo. (1)

tlayeyecolli : prouada cosa assi. (1) cosa prouada assi, o cosa c[n]sultada (2) consultada cosa desta manera. (1) esaminada cosa o prouada o experimentada. (1) tlayeyecolli patli : tlayeyecoloni : tlayeyecoloyan : medicina experimentada. (1) medida como de vara. (1)

vara demedir, o cosa semejante. (2)

cabildo, el lugar donde se ayuntan atratar negocios. (1)

tlayeyecoltilli : consejo tomado. (1) tlayihualtia, nite : dar tras alguno, persiguiendolo y maltratandolo, o lleuandolo de vencida, o aheriendole el bien q[ue] le hizo. p: onitetlayeualti. (2 Tlayiualtia, nite) tlayihualtin : tlayittalli : m[n]sageros embiados a diuersas p[ar]tes (2 Tlayiualtin) escogido assi. (1 tlayyttalli) ser ya de noche,

tlayoa : anochecer, o hazer escuro. pr: otlayuac. (2 Tlayua) o hazer escuro. preter: otlayoac. (2) tlayoalli : escuridad. (2 Tlayualli) tlayoalli nicnonahualtia : nicnonaualtia)

embiado mensajero. (1 tlayualli)

ampararse o esconderse ala sombra. (1 tlayualli

tlayoalli nicnotoctia : ampararse o esconderse ala sombra. (1 tlayualli nicnotoctia) tlayoalli quimonahualti : amparado assi. (1 tlayualli quimonaualti)

tlayoalli quimotocti : amparado assi. (1 tlayualli q[u]imotocti) tlayoani : vaso para beuer. (1 tlayuani) hazer escuro. pre: otlayoaticaca. (2)

tlayoaticac :

tlayoayan : lugar o en lugar escuro ytenebroso. (2 Tlayuayan) tlayoayan + : idem. prete: xomulco tlayouayan onicalac. (Xomulco petlatitlan nicalaqui: esconderse. metap. prete: xomulco petlatitlan onicalac.) (2 Xomulco tlayuayan nicalaqui) tlayocoxqui cuicapicqui : componedor tal. (1 tlayucoxqui cuicapicqui)

tlayocoxtli : fingida cosa. (1) ynuentada cosa assi. (1) cosa inuentada assi. (2) fabricada cosa assi. (1) hecha cosa. (1) obrada cosa. (1) ficion, fingimiento. (1) tlayocoya, nitla : fingir amenudo. (1)

tlayocoyaliztli : composicion tal. (1) inuencion, fabricacion, o formacion de algo. s. el acto de fabricar, o inuentar alguna cosa. (2) ynuencion tal. (1) fabricacion o fabrica. (1) yndustria assi. (1)

tlayocoyalli : tlayocoyani : fabricador. (1) (1)

cosa inventada assi. (2)

fabricada cosa assi. (1)

yndustrioso. (1) inuentador tal, o inuentor e industrioso. (2) componedor tal. (1 tlayucoyani) hazedor o hazedera desta manera. idem. (Tlayocoxtli: cosa

tlayocuxtli : cosa formada o hecha. (2 Tlayucuxtli) inuentada assi.) (2) criatura. (1)

tlayocuyaliztli : el acto de componer e inuentar algun canto o otra cosa assi. (2 Tlayucuyaliztli) tlayocuyalli : Tlayucuyalli) canto compuesto o inuentado del cantor artista. &c. (2

tlayohua : escurecerse la tarde. (1 tlayuua) [es] lo mesmo que anochecer, o hazer escuro. pre: otlayuuac. (2 Tlayuua) hazer escuro. (1 tlayuua) tlayohua, ni : escurecerse. (1 ni, tlayuua) tlayohua + : escuro lugar no muy claro. (1 achiton tlayuua) escuridad. (2 Tlayuuali)

tlayohuali :

tlayohualli : despedido assi. (1 tlaiualli) escuridad dela noche, o de alguna sombra. (2 Tlayoualli) mensajero, o el que es embiado con algun mandado, o el que es echado y despedido de casa. (2 Tlaiualli) escuridad, o tinieblas. (2 Tlayoalli) escuridad. (1 tlayuualli) mensajero. (1 tlaiualli) tlayohualli + : embiado assi. (1 achto tlaiualli) esconderse. (1 tlayuualli nictoca, tlayuualli nicnotoctia) embiado assi. (1 achtopa tlaiualli) tlayohualli +, nicno : esconderse ala sombra de algo. pre: tlayoalli onicnonaualti. (2 Naualtia tlayoalli, nicno) tlayohualli nicnonahualtia : esconderse ala sombra de algo. pre: tlayoualli onicnonaualti. (2 Tlayoualli nicnonaualtia) tlayohualli nicnotoctia : idem. p: tlayoualli onicnotocti. (Tlayoualli nicnonaualtia: esconderse ala sombra de algo. pre: tlayoualli onicnonaualti.) (2 Tlayoualli nicnotoctia) esconderse. (1 tlayuualli nicnotoctia) tlayohualli nictoca : esconderse en lugar escuro, o en alguna sombra. pre: tlayuualli onictocac. (2 Tlayuualli nictoca) tlayohualli nictoca, tlayohualli nicnotoctia : esconderse. (1 tlayuualli nictoca, tlayuualli nicnotoctia) tlayohuallo : tlayouallo) tlayohuallotl : (2 Tlayuuallotl) cosa tenebrosa y escura. (2 Tlayouallo) escuridad, o tinieblas. (2 Tlayouallotl) escuridad. (1 tlayuuallotl) tenebregoso. (1 escuridad o tinieblas.

tlayohuallotl ipam momanqui : el que tiene vaguidos, o enfermedad de gota coral. (2 Tlayuuallotl ypam momanqui) tlayohuallotl ipammomanqui : desuanecido. (1 tlayuuallotl ypammomanqui)

tlayohuallotl nopam momana : tener vaguidos assi. pr: tlayuuallotl nopan omoman. (2 Tlayuuallotl nopam momana) tlayohuallotl nopammomana : tener vaguidos, o enfermedad que me cubre el coraon y haze perder el sentido. (2 Tlayouallotl nopammomana) desuanecerse. (1 tlayuuallotl nopammomana) tlayohuallotl nopan momana : atordido estar. (1 tlayuuallotl nopan momana) tlayohuallotl tepammomana : gota coral, o enfermedad semejante, que padece alguno. (2 Tlayouallotl tepammomana) tlayohuallotl tepammomanaliztli : tepammomanaliztli) desuanecimiento. (1 tlayuuallotl

tlayohuallotl tepan momana : gota coral o morbo caduco. (1 tlayouallotl tep[n] momana) tlayohualotl tepan nicmana : desuanecer a otro assi. (1 tlayuualotl tepan nicmana) tlayohualtin : despachada gente. (1 tlaiualtin) lo hazer

tlayohuaticac : estar el lugar, escuro, o hazer escuro. (2 Tlayouaticac) mesmo es que tlayouuaticac. (2 Tlayuuaticac) tlayohuatimani : hazer escuro. p:. otlayouatimom[n] (2 Tlayouatim[n]i) niebla o nieblina. (1 tlayuuatimani)

tlayohuayan : lugar escuro, o enla escuridad y tinieblas. (2 Tlayuuayan) escura y tenebrosa cosa. (1 tlayuuayan) tlayohuayan + : esconderse. (1 xomulco tlayuuay[n] nicalaqui) (1 ychtaca tlayuuayan) escondidamente.

tlayohuayan nicalaqui : esconderse, o entrar en lugar escuro y tenebroso. pre: tlayuuayan onicalac. (2 Tlayuuayan nicalaqui) tlayohyocaittaliztica nitlatoa : nitlatoa) tlayointiani : hablar cuerdamente. (1 tlayohyocayttaliztica

destruidor tal. (1 tlaiuintiani)

tlayointiliztli : destruicion assi. (1 tlaiuintiliztli) tlayointilli : tlayolacoctli : tlayolanaloni : destruido assi. (1 tlaiuintilli) prouocado, o incitado de otro. (2) yncitado. (1)

compas p[ar]a medir, o c[m]pasar algo (2) dessolladura assi. (1 tlayolca xipeualiztli)

tlayolca xipehualiztli : tlayolca xipehuani : tlayolcaxipeuhtli :

dessollador tal. (1 tlayolca xipeuani) dessollado assi. (1)

tlayolcehuilli : aplacado y amansado de otros. (2 Tlayolceuilli) tlayolceuilli) amansado assi. (1 tlayulceuilli) tlayolcuepalli : buelto assi. (1)

aplacado. (1

tlayolcueptli : disuadido, traqueado, o maleado de otros. (2) (1) buelto assi. (1) tlayolcuitilli : confessado assi. (1)

desatinado assi.

tlayoleuhtli : yncitado. (1) persuadido, o prouocado de otros (2) assi. (1) mouido desta manera. (1) tlayolhuellalilli : asosegado assi. (1 tlayoluellalilli)

atraido

tlayolhuilli : cosa tanteada y traada, con prud[n]cia y cordura. (2) ymaginada cosa. (1) tlayolitiliztli : arrechadura. (1 tlayulitiliztli) tlayolitlacolli : molestado. (1) tlayoliuh tlamachtilli : ofendido. (1)

certificado. (1)

tlayoliuhtlamachtilli : auertido y auisado de otros con charidad. (2) tlayollalilli : assi. (1) consolado de otros. (2) desapassionado assi. (1) consolado

tlayollapantli : yncitado. (1) persuadido y prouocado d[e] otros hasta conf[n]ntir y hazerlo que le ruegan. (2) mouido desta manera. (1) ynduzido assi. (1) tlayollapantli tlayolli : (1) = : = tlayollochololtilli (2 tlayollap[n]tli) mayz desgranado. (2) mayz desgranado.

mayz desgranado. (2 Tlayulli)

tlayollitlacolli : tlayollo analoni : tlayollo antli : (2) idem.

ofendido de otros. (2) compas de hierro. (1)

dessabrido. (1 tlayullitlacolli)

(Tlayolloanalli: cosa compasada y traada con c[m]pas.) notado assi. (1)

tlayollo machtli : tlayolloanalli : tlayolloantli :

cosa compasada y traada con c[m]pas. (2) compassada cosa assi. (1) lo mesmo es q[ue] tlayollap[n]tli. (2) yncitado. (1)

tlayollochololtilli :

tlayollococolcuitiliztli : embrauecimiento. (1)

el acto de prouocar a otros ayra y enojo. (2) embrauecido assi. (1)

tlayollococolcuitilli : prouocado ayra assi. (2)

tlayollococoltilli :

idem.

(Tlayollococolcuitilli: prouocado ayra assi.) (2)

tlayollocotonaliztli : destroncadura. (1) tlayollocotonani : tlayollocotontli : destroncador. (1) descogollado, o destroncado. (2) destroncado. (1)

tlayollomachtli : persona notada de alguna falta, o vicio. (2) tlayollotepitzoiliztli : paciencia, o sufrimiento varonil y esforado. (2 Tlayollotepitzuiliztli) paciencia. (1 tlayollotepitzuiliztli) tlayollotlahuelilocatililli : maleado, o enloquecido de otros, por ledar priesa p[ar]a tornarle loco. (2 Tlayollotlauelilocatililli) enloquecido. (1 tlayollotlauelilocatililli) tlayollotlapantli : atraido assi. (1)

tlayolmalacacholli : idem. (Tlayollotlauelilocatililli: maleado, o enloquecido de otros, por ledar priesa p[ar]a tornarle loco.) (2) desatinado assi. (1) buelto assi. (1) tlayolmaxiltilli : desengaado. (1) certificado de otros, o satisfecho delo que estaua dudoso, o desengaado, o persona instruida y doctrinada, o enseada. (2) ynduzido assi. (1) amonestado. (1) tlayolmelahualli : confessado sacramentalmente. (2 Tlayolmelaualli)

tlayolmelauhtli : confessado assi. (1) tlayolpachihuitilli : tlayolpapatztililli : certificado. (1 tlayolpachiuitilli) blandeado assi. (1)

tlayolpozonaltilli : prouocado de otros ayra y enojo. (2 Tlayolpoonaltilli) embrauecido assi. (1 tlayolpoonaltilli) tlayolpozonilli : idem. (Tlayolpoonaltilli: prouocado de otros ayra y enojo.) (2 Tlayolpoonilli) prouocado ayra. (1 tlayolpoonilli) molestado desta manera. (1 tlayolpoonilli) tlayolquixtili : molestado desta manera. (1) prouocado ayra. (1)

tlayolquixtilli : molestado y afligido de otros. (2)

tlayolteohuiani : adiuino, o acertador delo que auia dicho que acaeceria. (2 Tlayolteouiani) adiuino assi. (1 tlayolteouiani) fabricador. (1 tlayolteouiani) tlayolteohuiliztli : pronostico. (1 tlayolteouiliztli) adiuinacion assi. (2 Tlayolteouiliztli) adiuinacion tal. (1 tlayolteouiliztli) fabricacion o fabrica. (1 tlayolteouiliztli) tlayolteohuilli : fabricada cosa assi. (1 tlayolteouilli) cosa adiuinada desta manera, o cosa fabricada, o traada. (2 Tlayolteouilli) ynuentada cosa assi. (1 tlayolteouilli) sacada cosa assi. (1 tlayolteouilli)

tlayolyamanilli : ablandado assi. (1) tlayopehualiztli : tlayopehuani : tlayopeuhqui : tlayopeuhtli :

enternecido. (1)

blandeado assi. (1)

desempegadura. (1 tlayopeualiztli)

dese[m]pedagor. (1 tlayopeuani) dese[m]pedagor. (1) cosa despegada. (2) desempegado. (1)

tlayouilia, ni : hazer sombra. prete: onitlayuuili. (2 Tlayuuilia, ni) tlayouilia, nitla : escurecer otra cosa o hazer sombra. (1 nitla, tlayuuilia) tlayouiliztli : tlayuuiliztli) tlayouuaticac sombra. (2 Tlayuuiliztli) = : = escurecimiento o sombra. (1

tlayohuaticac (2 tlayouuaticac)

tlayyahualiztli : ofrecimiento tal. (1 tlayyaualiztli) tlayyanilia, nino tlayyantli : (1) tlayyualtin : : encubrir algo, generalmente. (1) encubierto.

cosa escondida, porque no la ve[n] los otros. (2) embiados desta manera. (1)

tlaza, nino : echarse por essos suelos, o de alto a baxo despeandose. pre: oninotlaz. (2 Tlaa, nino) tlaza, nite : echar a otro enel suelo o derribarlo, o deponer y privar a alguno del officio o seorio que tiene. pre: onitetlaz. (2 Tlaa, nite) priuar de oficio. (1 nite, tlaa) tlaza, nitla : tirar tiro, o arrojar algo, o poner huevos la gallina. (2 Tlaa, nitla) arrojar algo. (1 nitla, tlaa) tirar echando algo. (1 nitla, tlaa) tlaza + : tirar o arrojar algo poray. (1 nepa nic, tlaa) procrastinar o diferir la cosa de dia en dia. prete: onitlamumuztlatlaz. (2 Mumuztla tlaa) arrimarte o echarse sobreotro. (1 tepan nino, tlaa) arrimarte o echarse sobreotro. (1 tetech nino, tlaa) tlaza +, ni : artilleria soltar. (1 ni, vei tlequiquiz tlaa) artilleria soltar. (1 ni, tlequiquiz tlaa) tlaza +, nic : atiempo y coyuntura dar algo aotro. (1 ytlaaloyan nictlaa) echar algo haziatras. (1 nocuitlapampa nictlaa) rechaar. (1 annipa nictlaa) descomulgar a otro. (1 topan nictlaa excomunion) velar hasta el cabo. (1 yuh nictlaa yualli) echar de si algo. (1 notechpa nictlaa) echar algo haziatras. (1 nicampa nictlaa) descubrir secreto, o publicar algo pre: onicpanitlaz. (2 Pani tlaa, nic) camaras de sangre tener. (1 tlailli nictlaa) tlaza +, nite : hazer caer a otro en pecado prete: tlatlacolpan onitetlaz. (2 Tlatlacolpan, nitetlaa) tlaza +, nitla : idem. preterito: onitlaatlantlaz. (Atlan tepeua, nitla: alijar nauio. preterito: onitla atlan tepeuh.) (2 Atlan tlaa, nitla) tlazacalhuia, nite : remendar algo a otro, o empegar le alguna cosa, o enxertarle sus arboles pre: onitetlaaalhuili. (2 Tlaacalhuia, nite) tlazacamolli : arada tierra assi. (1 tlaacamolli)

tlazacani : acarreador de cosas. (2 Tlaacani)

acarreador tal. (1 tlaacani)

tlazacayotilia, nite : tornar yeruaal la huerta o heredad de otro. pre: onitetlaacayotili. (2 Tlaacayotilia, nite) tlazactli : acarreada cosa o de acarreo. (1 tlaactli) tlazactli tetl : acarreadas piedras. (1 tlaactli tetl)

tlazalhuia, nite : enxerir arbol a otro. (1 nite, tlaalhuia) remendar algo a otro. (1 nite, tlaalhuia) tlazalhuia, nitla : calar, o prender aues con liga. pre: onitlatlaalhui. (2 Tlaalhuia, nitla) tomar con liga. (1 nitla, tlaalhuia) casar aues cn liga. (1 nitla, tlaalhuia) tlazallaniliztli + : desseo de honra. (2 Nepan tlaallaniliztli) liga para calar o prender paxaros.

tlazalli : liga para tomar aues. (1 tlaalli) (2 Tlaalli)

tlazaloliztli : pegadura tal. (1 tlaaloliztli) empegadura assi. (1 tlaaloliztli) pegadura de vna cosa con otra, o el acto de pegar alguna cosa a otra. (2 Tlaaloliztli) tlazalolli : empegado desta manera. (1 tlaalolli) parado assi. (1 tlaalolli) edificio. (1 tlaalolli) pegada cosa assi. (1 tlaalolli) ympedido assi. (1 tlaalolli) detenido assi. (1 tlaalolli) cosa pegada o ayuntada a otra, o el q[ue] es detenido de otros, o el edificio. (2 Tlaalolli) tlazalolli + : pegado assi. (1 ocotzotica tlaalolli) tzinacancuitlatica tlaalolli) encolado. (1

tlazaloloni : betun generalmente. (1 tlaaloloni) liga para tomar aues. (1 tlaaloloni) cola fuerte para pegar algo. (1 tlaaloloni) liga para tomar aues o cosa semej[n]te. (2 Tlaaloloni) tlazaltia, nicte : Tlaaltia, nicte) tlazaltoca, nino : Tlaaltoca, nino) tlazani + : hazer dexar algo a otro por fuera. pr: onictetlaalti. (2 tenerse por desechado. pre: oninotlaaltocac. (2

echador tal. (1 tlaatlan tlaani) acarreador tal. (1 tlaaacac) acarreador de cosas. (2

tlazazacac : Tlaaacac)

tlazazacaliztica :

acarreando algunas cosas. (2 Tlaaacaliztica)

tlazazacaliztli : acarreamiento assi. (2 Tlaaacaliztli) tlazazacani : tlazazactli : Tlaaactli) acarreador. (2 Tlaaacani) acarreada cosa o de acarreo. (1 tlaaactli) cosa acarreada. (2

tlazazalhuiliztli : tlazcalilli : doctrinado. (1) tlazcalilli = :

pegadura o remiendo de algo. (2 Tlaaalhuiliztli)

abiuado. (1) castigado desta manera. (1) diciplinado o pupilo o nio de poca edad, que cria y y doctrina el ayo. &c. (2) = tlazcaltilli (2 tlazcalilli)

tlazcaltilizotl : el oficio de criar y doctrinar nios assi. (2 Tlazcaltiliotl) tlazcaltilizzotl : memoria de edad assi. (1 tlazcaltilizotl) diciplinado

tlazcaltilli : menor deedad, s: el q[ue] esta debaxo de tutor. (1) o doctrinado. (1) lo mesmo es que tlazcalilli. (2)

tlazcoa, nitla : andar hecho vagamundo de pueblo en pueblo, o de mercado en mercado. pret: onitlazco. (2) tlazoca : amorosamente. (1 tlaoca) amorosamente. (2 Tlaoca)

tlazocamaca, nicte : tasadamente y con gran miseria y escaseza dar algo al huerfano o alcriado. (1 nictetlaocamaca ynneuhcayotl incochcayotl) dar algo escassa y apretadamente. pre: onictetlaocamacac. (2 Tlaocamaca, nicte) tlazocamachoni : cosa digna de ser estimada y tenida en mucho, o persona digna de agradecimiento. (2 Tlaocamachoni) tlazocamati, anite : desagradecer. (1 anite, tlaocamati) desconocer el beneficio recebido. (1 anite, tlaocamati) tlazocamati, mo : agradecido. (1 motlaocamati) tlazocamati, nite : ser agradecido, o agradecer algo a otro. pre: onitetlaocama. (2 Tlaocamati, nite) gratificar al menor. (1 nitetlaocamati) gracias dar. (1 nite, tlaocamati) agradecer a otro alguna cosa. (1 nite, tlaocamati) tlazocamati, nitla : dar gracias, o ser agradecido del beneficio recebido. pre: onitlatlaocama. (2 Tlaocamati, nitla) estimar algo en mucho. (1 nitla, tlaocamati) tlazocanotza, nite : hablar con alguno amorosa y familiarmente. pre: onitetlaocanotz. (2 Tlaocanotza, nite) tlazocapatio : tlazocapatiyo : tlazohua, ni : cosa preciosa y de gran valor. (2 Tlaocapatio) precioso y costoso. (1 tlaocapatiyo) desemboluer manta. (1 ni, tlaoua)

tlazohua + : aficionado a mugeres, y no en mala parte. (1 ciua tlaoua) aficionado a mugeres, y no en mala parte, (2 Ciua tlaoua) tlazohualiztli : tendedura assi. (1 tlaoualiztli) desplegadura. (1 tlaoualiztli) muestra de mercaderia. (1 tlaoualiztli) desemboluedura tal. (1 tlaoualiztli) el acto de tender, o estender ropa, o de desplegalla. (2 Tlaoaliztli) tendimiento de ropa o de cosa assi. s. el acto de tender, desplegar o est[n]der algo. (2 Tlaoualiztli) tlazohualli : manta tendida o estendida. (2 Tlaoualli)

tlazohualoyan : Tlaoaloyan) tlazohuani :

tendedero do tienden. (1 tlaoualoyan) desplegador. (1 tlaouani)

tendedero de ropa. (2

desemboluedor assi. (1 tlaouani)

tlazohuilia, nino : tender desta manera mi ropa o otra cosa semejante. (2 Tlaouilia, nino) tlazohuilia, nite : tender, desplegar o estender a otro la ropa. pre: onitetlaouili. (2 Tlaouilia, nite) desplegar o tender ropa a otro. (1 nite, tlaouilia) tlazohuilin, nite : tenderle o desplegarle la ropa a otro. (1 nite, tlaouilin)

tlazolcuicuilia, nitla : alimpiar alg[n]a cosa, assi como, pozo, arroz, garuanos, o cosa llena de pajas o de estiercol. pre: onitlatlaolcuicuili. (2 Tlaolcuicuilia, nitla) mondar como pozo. (1 nitla, tlaolcuicuilia) tlazolcuicuililli : tlazollalhuia, nitla cosa alimpiada assi. (2 Tlaolcuicuililli) : estercolar el campo, o huertas. (1 nitla, tlaollalhuia) sacar vasura.

tlazollaza, ni : echar o sacar fuera la vasura. (2 Tlaollaa, ni) (1 ni, tlaollaa)

tlazolli : vasura. (1 tlaolli) vasura que echan enel muladar. (2 Tlaolli) vasura que echan enel muladar. (2 Tlaulli) tlazolli + : biuir en pecados. (1 teuhtli tlaolli yc nin, ilacatzotinemi) biuir en pecados. (1 teuhtli tlaolli nicololotinemi) biuir viciosamente. pre: teuhtli tlacolli onicololotinen. (2 Teuhtli tlaolli nicololotinemi) el que biue mal y viciosamente. (2 Teuhtli tlaolli yc milacatzotinemi) tlazollo : Tlaollo) granjoso lleno de granas. (1 tlaollo) cosa llena de vasura. (2

tlazolloa : henchirse algo de pajas o de vasura. pre: otlaolloac. (2 Tlaolloa) tlazolnanacatl : hongo de prado. (1 tlaolnanacatl)

tlazololololoni : rastro para rastrar paja. (2 Tlaololololoni) tlazololololonito : tlazolololoni : rastro pequeo assi. (2 Tlaololololonito)

rastro para rastrar paja. (1 tlaolololoni)

tlazolololonito : rastrillo pequeo rastro. (1 tlaolololonito) tlazolpan : muladar, o enel muladar. (2 Tlaolpan) tlazolquixtia, ni : (2 Tlaolquixtia, ni) tlaolquixtia) muladar. (1 tlaolpan)

echar fuera las graneas o la vasura. pre: onitlaolquixti. sacar vasura. (1 ni, tlaolquixtia) granas quitar. (1 ni, muger

tlazolteocihuatl : muger diabolica y peruersa. (2 Tlaolteociuatl) diabolica, adultera; &c. (1 tlaolteociuatl)

tlazoltepehua : lo mefino es que tlaolquixtia. p: onitlaoltepeuh. (2 Tlaoltepeua) tlazoltepehua, ni : sacar vasura. (1 ni, tlaoltepeua) tlazoltextli : tamara, retama o hornija. (2 Tlaoltextli) retama para horno. (1 tlaoltextli) tlazoltocatl : tlaoltocatl) araa grande. (2 Tlaoltocatl) hornija, tamara o

araa grande, no ponoosa. (1

tlazomati, nite : agradecer algo a otro. pre: onitetlaoma. (2 Tlaomati, nite) agradecer a otro alguna cosa. (1 nite, tlaomati) tlazomati, nitla : dar gracias por el beneficio recebido. (1 nitla, tlaomati) tlazonehualli : tlaoneualli) acepilladuras. (2 Tlaoneualli) acepilladuras largas. (1

tlazonotza, nite : (2 Tlaonotza, nite)

hablar a otro amorosa y cortesmente. pre: onitetlaonotz. hablar elegantemente. (1 nite, tlaonotza)

tlazonotzaloni : digno de ser respectado con amorosa y cortes habla. (2 Tlaonotzaloni) loable cosa. (1 tlaonotzaloni) tlazopillatquitl : patrimonio de mayorazgo. (2 Tlaopillatquitl) aqueste. (1 tlaopillatquitl) tlazopilli : tlaopilli) tlazoquialti : (2 Tlaoquialti) hijo o hija legitimos. (2 Tlaopilli) enlodador. (1 tlaoquialti) mayorazgo de

legitimo hijo. (1

embarrador de pared, o [n]lodador.

tlazoquialtiani : idem. Tlaoquialtiani)

(Tlaoquialti: embarrador de pared, o [n]lodador.) (2 el acto de embarrar

tlazoquialtiliztli : enlodamiento. (1 tlaoquialtiliztli) assi. (2 Tlaoquialtiliztli) tlazoquialtilli : enlodada cosa. (1 tlaoquialtilli) (2 Tlaoquialtilli) tlazoquiaquiliztli : Tlaoquiaquiliztli)

cosa embarrada desta manera.

el acto de encenagar a otro, o de atollarlo enel lodo. (2

tlazoquiaquilli : encenagado. (1 tlaoquiaquilli) atollado assi. (1 tlaoquiaquilli) encenagado assi, o atollado. (2 Tlaoquiaquilli) tlazoquihui : Tlaoquiui) tlazoquihuiani : enlodador. (1 tlaoquiui) idem. enlodador, o embarrador. (2

(Tlaoquiui: enlodador, o embarrador.) (2 Tlaoquiuiani) enlodando, o embarrando. (2 Tlaoquiuiliztica) enlodamiento. (1 tlaoquiuiliztli) enlodamiento tal. (2

tlazoquihuiliztica : tlazoquihuiliztli : Tlaoquiuiliztli)

tlazoquihuilli : tlazoquihuiqui : tlazoquilli : tlazoquinelo :

cosa enlodada. (2 Tlaoquiuilli) enlodador. (2 Tlaoquiuiqui) enlodada cosa. (1 tlaoquilli) enlodador. (1 tlaoquinelo) enlodador. (2 Tlaoquinelo)

tlazoquineloani : idem. tlazoquineloliztli : Tlaoquineloliztli)

(Tlaoquinelo: enlodador.) (2 Tlaoquineloani) enlodamiento. (1 tlaoquineloliztli) enlodamiento. (2

tlazoquinelolli : enlodada cosa. (1 tlaoquinelolli) Tlaoquinelolli) tlazoquineloqui : enlodador. (2 Tlaoquineloqui)

cosa enlodada. (2

tlazoquipachoani : estercolador. (1 tlaoquipachoani) manera. s. con lodo de laguna. (2 Tlaoquipachoani)

estercolador encierta estercolada cosa

tlazoquipacholli : estercolado assi. (1 tlaoquipacholli) assi. (2 Tlaoquipacholli) tlazoquipal tilmahua : vestido de luto. (1 tlaoquipal tilmaua) tlazoquipaltilmahua : tlazoquipolactiani :

el que anda vestido de luto (2 Tlaoquipaltilmaua) encenagador. (2 Tlaoquipolactiani)

tlazoquipolactiliztli : encenagamiento. (2 Tlaoquipolactiliztli) tlazoquipolactilli : encenagado. (1 tlaoquipolactilli) atollado assi. (1 tlaoquipolactilli) encenagado, o atollado. (2 Tlaoquipolactilli) tlazoquixtia, ni : sacar varillas muy delgadas, o pajas por la lengua horadada, o por las orejas &c. ensangrentandolas para las ofrecer ensacrificio a los idolos. pre: onitlacoquixti. (2 Tlaoquixtia, ni) tlazoquiyoti : Tlaoquioti) enlodador. (1 tlaoquiyoti) enlodador, o embarrador. (2

tlazoquiyotiani : idem. tlazoquiyotiliztli : (2 Tlaoquiotiliztli)

(Tlaoquioti: enlodador, o embarrador.) (2 Tlaoquiotiani) enlodamiento. (1 tlaoquiyotiliztli) embarramiento assi.

tlazoquiyotilli : enlodado, o embarrado. (2 Tlaoquiotilli) tlazotenehualoni : loable cosa. (1 tlaoteneualoni) ser alabada y bendezida. (2 Tlaoteneualoni) tlazotetl : piedra preciosa. (1 tlaotetl) tlazoti : Tlaoti) cara cosa en precio. (1 tlaoti) cosa loable, y digna de

piedra preciosa. (2 Tlaotetl) valer caro lo que se vende. (2

tlazoti

+ :

vilecerse el precio. (1 aocmo tlaoti)

tlazotilia, nic : tener y estimar en mucho alguna cosa o vender caro. pret: onictlaotili. (2 Tlaotilia, nic) tener en mucho alguna cosa. (1 nic, tlaotilia) tlazotilia, nino : tenerse enmucho y estimarse. p: oninotlaotili. (2 Tlaotilia, nino) encarecerse tenerse en mucho. (1 nino, tlaotilia) tlazotilia, nitla : encarecer algo. s. lo que se compra y vende. pre: onitlatlaotili. (2 Tlaotilia, nitla) encarecer algo. (1 nitla, tlaotilia) preciar tener en mucho. (1 nitla, tlaotilia) tlazotilia +, nic : estimar en poco o en nada. (1 amo nictlaotilia)

tlazotiliztli : tlazotilmatli : tlazotl : tlazotl

careta. (2 Tlaotiliztli) manta, o vestidura preciosa. (2 Tlaotilmatli)

cosa ensartada. (2 Tlaotl) + : exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl ic tlaotl)

tlazotla, anite : malquerer. (1 anite, tlaotla) tlazotla, nino : amarse assi mismo. preterito: oninotlaotlac. et sic de alijs. (2 Ninotlaotla) amarse asimesmo. prete: oninotlaotlac. (2 Tlaotla, nino) encarecerse tenerse en mucho. (1 nino, tlaotla) estimarse en mucho. (1 nino, tlaotla) tlazotla, nite : amar a otro. preterito: onitetlaotlac. (2 Tlaotla, nite) querer bien amando. (1 nite, tlaotla) amar a otro. (1 nite, tlaotla) tlazotla, tito : nosotros nos amamos. prete: otitotlaotlaque. (2 Titotlaotla) tlazotlacauh, note : el que me ama y quiere bien (2 Tlaotlacauh, note)

tlazotlahualiztli : mollidura. (1 tlaotlaualiztli) souajadura. (1 tlaotlaualiztli) amortiguamiento de algo, souajadura, o desmayo. (2 Tlaotlaualiztli) tlazotlahualli : tlazotlalhuia : Tlaotlalhuia) debilitado assi. (1 tlaotlaualli) nitla. estercolar la huerta. p: onitlatlaollalhui. (2 : merecer el amor de otro. (1 nite, tlaotlaliz

tlazotlaliz icnopilhuia, nite icnopilhuia)

tlazotlalizicnopilhuia, nite : alcanar o merecer el amor de otro. pre: onitetlaotlaliz ycnopilhui. (2 Tlaotlalizycnopilhuia, nite) tlazotlalizmacehua, nite : idem. prete: onitetlaotlalizmaceuh. (Tlaotlaliz__ycnopilhuia, nite: alcanar o merecer el amor de otro. pre: onitetlaotlaliz ycnopilhui.) (2 Tlaotlalizmaceua, nite) merecer el amor de otro. (1 nite, tlaotlalizmaceua) tlazotlaliztli + : amor desta manera. (1 techicauaca tlaotlaliztli)

tlazotlallani, nino : desear, o querer ser amado d[e] otros. pr: oninotlaotlallan. (2 Tlaotlallani, nino)

tlazotlalli :

bossada cosa. (1 tlaotlalli)

cosa gomitada. (2 Tlaotlalli) amable cosa. (1 tlaotlaloni) cosa

tlazotlaloni : digna cosa. (1 tlaotlaloni) amable. (2 Tlaotlaloni)

tlazotlaloni + : digno de ser enteramente amado y querido. (2 Cenquizca tlaotlaloni) tlazotlaltia, nite : hazer amigos alos enemistados. pre: onitetlaotlalti. (2 Tlaotlaltia, nite) hazer que se amen algunos. (1 nite, tlaotlaltia) tlazotlani + : amador desta manera. (1 techicauaca tlaotlani)

tlazotlapoloa, nite : yo pecador y malo amo a alguno. prete: onitetlaotlapolo. (2 Tlaotlapoloa, nite) tlazotlatentli : orla. (1 tlaotlatentli) orla. (2 Tlaotlatentli) venerable person y

tlazotlatlauhtiloni : loable cosa. (1 tlaotlatlauhtiloni) digna d[e] reuerencia. (2 Tlaotlatlauhtiloni)

tlazotlatoa, ni : hablar amorosa y cortesmente. prete: onitlaotlato. (2 Tlaotlatoa, ni) hablar elegantemente. (1 ni, tlaotlatoa) tlazotlatolli : Tlaotlatolli) habla assi. (1 tlaotlatolli) habla desta manera. (2 mollido. (1 tlaotlauhtli)

tlazotlauhtli : debilitado assi. (1 tlaotlauhtli) amortiguada cosa assi. (2 Tlaotlauhtli)

tlazotli : precioso y costoso. (1 tlaotli) estimable cosa de precio. (1 tlaotli) amable cosa. (1 tlaotli) caro en precio. (1 tlaotli) cosa preciosa, o cara. (2 Tlaotli) tlazotli + : idem. (Aoctle yuan inic tlaotli: no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas.) (2 Aoctle yuhqui inic tlaotli) caro valer la cosa. (1 cenca tlaotli) vil cosa de poco precio. (1 amo tlaotli) costosa cosa. (1 cenca tlaotli) abundancia tal. (1 ayoctle tlaotli tlatquitl) no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas. (2 Aoctle yuan inic tlaotli) idem. (Ayoctle motemachia: idem. (Ayoctle monequi: idem. (Ayoctle monectoc: auer abundancia de todo lo que es necessario, o no saltar nada.))) (2 Ayoctle tlaotli tlatquitl) tlazouhqui : desplegador. (1 tlaouhqui) desemboluedor assi. (1 tlaouhqui)

tlazouhtli : desembuelta manta. (1 tlaouhtli) estendida cosa. (1 tlaouhtli) desplegado. (1 tlaouhtli) tendida cosa. (1 tlaouhtli) cola desplegada, tendida o estendida. (2 Tlaouhtli) tlazoyotl : preciosidad admirable o cosa inestimable. (2 Tlaoyotl) tlazoyotl + : vileza poco precio. (1 amo tlaoyotl) no se deue hazer caso della. (2 Amo tlaoyotl) tlazozoc : ensartador. (1 tlaooc) semejante. (2 Tlaooc) cosa que vale poco, o que

ensartador de cuentas, de axi, o d[e] cosa

tlazozohualiztli : desarrugadura. (1 tlaooualiztli) desplegadura. (1 tlaooualiztli) estendimiento o dessarrugamiento de mantas o tendimiento de otra ropa, o de cosa semejante. (2 Tlaooualiztli) tlazozohuani : desplegador. (1 tlaoouani) ensartador de cuentas, o decosa semejante.

tlazozoni : ensartador. (1 tlaooni) (2 Tlaooni) tlazozoquiyotilli :

cosa enlodada. (2 Tlaooquiotilli) cuentas ensartadas, o cosa el que tiende o despliega mantas

tlazozotl : ensartadas cuentas. (1 tlaootl) semejante (2 Tlaootl) tlazozouhqui : desplegador. (1 tlaoouhqui) cosa semejante. (2 Tlaoouhqui)

tlazozouhtli : desplegado. (1 tlaoouhtli) desarrugada cosa. (1 tlaoouhtli) cosa desarrugada, desplegada, tendida, estirada o estendida. (2 Tlaoouhtli) cosas estendidas o desplegadas. (2 Tlaoouhtli) tlazqui + : echador tal. (1 tlaatlan tlazqui) el acto de salar alguna cosa salada aposta. (2 color encarnado o rosado. (2 idem. (Tlaztaleualli:

tlaztahuiliztli : saladura de sal. (1 tlaztauiliztli) cosa. (2 Tlaztauiliztli) tlaztahuilli : Tlaztauilli) tlaztalehualli : Tlaztaleualli) salada cosa con sal. (1 tlaztauilli) color encarnado. (1 tlaztaleualli)

tlaztalehualtic : rosado color de rosas. (1 tlaztaleualtic) color encarnado o rosado.) (2 Tlaztaleualtic)

tlaztalia, ni : emblanquecer algo. (1) dar lustre blanco, o emblanquecer algo, o hazerse cano o encanecer. preterit: onitlaztali. (2) tlaztaliani : algo. (2) blanqueador assi. (1) el que da el tallustre, o haze blanco emblanquecimiento. (1) emblanquecido. (1) cosa

tlaztaliliztli : blanqueamiento assi. (1) emblanquecimiento tal. (2)

tlaztalilli : blanqueada cosa desta manera. (1) emblanquecida assi. (2) tlaztallotl : (2) alua o aluor dela maana. (1)

resplandor de claridad o del alua. reyr el alua. (2

tlaztallotl huetzi : Tlaztallotl vetzi) tlaztallotloetzi : tlaztaztoc + :

amanecer. (1 tlaztallotl uetzi)

esclarecer el dia. (1 tlaztallotlvetzi)

escuro lugar no muy claro. (1 achi tlaztaztoc)

tlazteminaliztli :

papirote o floreton enla frente. (1)

tlaztica, nino : estar recostado sobre alguna cosa. p: oninotlazticatca. (2) estar recostado. (1) tlaztihuetzi, nino : (2 Tlaztiuetzi, nino) tlaztiuetzi) arrojarse o prostrarse por el suelo. pre: oninotlaztiuetz. abalanarse o echarse por essos suelos prostrado. (1 nino, falsario que

tlaztlacahuiani : falsa cosa que engaa. (1 tlaztlacauiani) contrahaze alguna cosa. (2 Tlaztlacauiani) tlaztlacahuilli : acusado assi. (1 tlaztlacauilli) Tlaztlacauilli) tlaztlacmintli : tlaztlacoa, nitla tlaztli + :

acusado falsamente. (2

mordido de biuora o de escorpion. (2) : andar hecho vagamundo. (1)

echada cosa assi. (1 tlaatlan tlaztli) despaldas

tlaztoc, nino : estar recostado sobre algo. pre: oninotlaztoca. (2) estar. (1) estar recostado. (1) tle amaxtoque? : tleamanalli : tleanquimati tleatoyatl : tlecahualli : tlecahuia, nitla nitla, tlecauia) tlecalli : que hazeys?. (2) estanque de fuego. (2) + : mirad mucho en este negocio. (2 C[n]ca tleanquimati) rio de fuego. (2) tizon. (1 tlecaualli) : tizon. (2 Tlecaualli)

huego pegar. (1 nitla, tlecauia) humero o chimenea. (1)

subir alguna cosa. (1

chimenea. (1)

chimenea, o humero. (2)

tlecania, nitla : subir algo arriba, o en alto. preteri: onitlatlecaui. o pegar fuego a alguna cosa. (2) tlecaxitl : brasero peque[]o. (1) incensario de barro. (2) subir. (1)

tleco : enel fuego. (2) tleco, ni : subir arriba. pre: onitlecoc. (2) tleco tleco

+ : subir cn otros. (1 teuan ni, tleco) +, ni : caualgar a cauallo. (1 cauallo ypan nitleco)

tlecoacihuiztli : disenteria, enfermedad. (2 Tlecoaciuiztli) tlecoaquia, nite : entregar a otro en manos de tus enemigos, lleuandolo con cautela adonde le puedan hazer mal y vengarse del. p: onitetlecoaqui (2) priesa dar, paraque hagan mal a alguno. (1)

tlecoayan : cuesta que se sube. (1) por donde suben. (2) tlecocomoctli : tlecocoz :

cuesta, o el lugar alto que se sube, o lugar llamas de fuego. (2)

hoguera, llamas de huego. (1)

mariposa grande pintada. (1) subida. (1) el acto de subir. (2)

tlecoliztli :

tlecoltia, nitla : subir algu[n]a cosa arriba. prete: onitlatlecolti. (2) subir alguna cosa. (1) tlecomitl : crisol para fundir oro. (1) tlecomoctli : tlecomoni, ni : llama de fuego. (1) estar abrasado y lleno de calor. pre: onitlecomon. (2) crisol para fundir oro. (2)

tlecomoni + : ynflamarse el coraon de amor. (1 yuhquin tlecomoni noyullo) inflamarse elcora[n] c[n] amor. &c. p: iuhquin otlecomon noyollo. (2 Iuhquin tlecomoni noyollo) tlecomoni in noyollo : encenderse de yra. (1 tlecomoni yn noyollo) tlecomoni innoyollo : inflamarse y abrasarse el coraon. prete: otlecomon ynnoyollo. (2 Tlecomoni ynnoyollo) tlecopa : oficina, o camara donde algo se guarda. (2)

tlecopa non, tlachia : mirar adentro. (1) tlecopa nonteitta : mirar adentro. (1) idem. (Tlecopa: oficina, o camara donde algo se priesa dar, paraque

tlecopatl : cillero. (1) guarda.) (2)

tlecoteca, nite : dar priessa. preter: onitetlecotecac. (2) hagan mal a alguno. (1) tlecotia, nite :

dar plazo, o termino a otro. preteri: onitetlecoti. (2)

tlecoticac tlacamecayotl : abolorio delos ascendientes. (1 tlecoticac tlacamecayutl) abolorio, o parentesco d[e] los ascendientes. (2) tlecotiuh, ni : yr subiendo. preter: onitlecotia. (2) cuesta arriba yr. (1)

tlecotl : raya o seal de juego de pelota. (1) pelota, o termino y plazo. (2) tlecoyotl : pan cozido de baxo la ceniza. (1) cozido en[e]l rescoldo y e[n]las brasas. (2)

raya, o sear de fuego d[e] bollo

bollo cozido en brasas. (1)

tlecuahuitl : tizon. (1 tlequauitl) artificio para sacar fuego. (1 tlequauitl) leo vno solo. (1 tlequauitl) artificio de palo para sacar fuego, o tizon. (2 Tlequauitl)

tlecueponi, ni : rebentar algo enel fuego con estallido y sonido. prete: onitlecuepon. (2) rebentar sonando. (1) tlecuezallotia, nino : echar desi llamas de fuego. p: oninotlecuealloti. (2 Tlecueallotia, nino) llamas echar. (1 nino, tlecueallotia) tlecuezallotl : llama de fuego. (1 tlecueallotl) tlecueallotl) llama de fuego. (2 Tlecueallotl) tlecuezalnenepilli : tlecuilli : hogar. (1) hoguera, llamas de huego. (1

lengua de llama de fuego. (2 Tlecuealnenepilli) hogar. (2)

tlecuiloa, nite : quemar, o assar a alguno. preterit: onitellecuilo. (2) tlecuiltontli : hogar pequeo. (1) hogar pequeo. (2)

tlecuinaltia, nitla tlecupa : tlehuacqui

: hazer arder el fuego. (1)

guarda, lugar donde guardamos. (1) + : medio assado. (1 achi tleuacqui)

tlehuahuana, ni : atizar el fuego, o barrer el horno despues de calentado, o el hogar. preterito: onitleuauan. (2 Tleuauana, ni) barrer el horno o el hogar. (1 ni, tleuauana) atizar el huego, meneando las brasas. (1 ni, tleuauana) tlehuahuanaliztli : barrimiento o barredura tal. (1 tleuauanaliztli) atizamiento desta manera. (1 tleuauanaliztli) tlehuahuanaloni : barredero de horno. (1 tleuauanaloni) tlehuahuanani : tleuauanani) tlehuahuanoni : Tleuauanoni) barrendero de horno. (1 tleuauanani) hurgonero de horno. (1 tleuauanoni) atizador tal. (1 hurgonero de horno. (2

tlehualani : doler la llaga. (1 tleualani) tlehualani, ni : tener gran calor, o desfallecer de hambre, o tener gran dolor de llaga o de hinchazon. pre: onitleualan (2 Tleualani, ni) descaecer de hambre. (1 ni, tleualani) calentura grande tener. (1 ni, tleualani) tlehualani + : ynflamarse el coraon de amor. (1 yuhquin tleualani noyullo)

tlehualani in noyollo : enc[n]derse de yra, o inflamar se el coraon. pre: otleualan yn noyollo. (2 Tleualani yn noyollo) tlehualani innoyollo : encenderse de yra. (1 tleualani ynnoyollo) tlehualaniliztli : calentura tal. (1 tleualaniliztli) descaecimiento tal. (1 tleualaniliztli) dolor assi. (1 tleualaniliztli) gran calor o desfallecimiento de h[m]bre, o dolor intenso de llaga o de hinchazon. (2 Tleualaniliztli) tlehualanqui : descaecido. (1 tleualanqui) doliente assi. (1 tleualanqui) lleno de calor o descaecido de hambre, o el que tiene gran escozimiento de llaga o de hinchazon. (2 Tleualanqui)

tlehuatza, nitla : asar algo en asadoro [n] parrillas. p: onitlatleuatz. (2 Tleuatza, nitla) assar en assador o en parrillas. (1 nitla, tleuatza) secar al huego. (1 nitla, tleuatza) tostar. (1 nitla, tleuatza) tlehuia, nino : quemarse, o tener gran calor. pre: oninotleui. (2 Tleuia, nino) quemarse con fuego. (1 nino, tleuia) calentura grande tener. (1 nino, tleuia) tlehuicolli : Tleuicolli) tleic? : tleica? : brasero peque[]o. (1 tleuicolli) encensario de barro. (2

aque o paraque?. (1)

aque, o paraque?. (2) paraque?. (1 tleyca?) porque?. (2)

porque; preguntando?. (1 tleyca?) porque no?. (2) porque no; demostrando?. (1)

tleican amo? : tleicanamo? :

tleimmachipampa? : porque; preguntando?. (1 tleymmachipampa?.) importante, o porque razon?. preguntando. (2) tlein? : que cosa?. (1 tleyn?.) que?. (2)

por que causa

tleinic amo? : tleinic? : tleinin? : tleino? :

porque no; demostrando?. (1 tleynic amo?.) paraque?. (1)

porque no?. (2)

aque o paraque?. (1)

paraque?. (2)

que es esto?. (2 Tleynin?) que cosa es, o que es?. (1) que es esso?. o que cosa es essa?. (2)

tleipampa? : aque o paraque?. (1) porque; preguntando?. (1 tleypampa?) paraque?. (1 tleypampa?.) porque?. porque razon, o porque causa, o aque proposito?. a que o paraque?. (2 Tleypampa?) tleipampan amo? : porque no; demostrando?. (1 tleypampan amo?) Tleypampan amo?) tleipan yatica? : que materia, o de que materia tracta?. (1) tleipanyatica : de que materia se trata. (1 tleip[n]yatica) porque no?. (2

tleitechpa in tlatoa : de que materia se trata. (1 tleytechpa yn tlatoa) tleitechpa tlatoa? : tlatoa?) tleiyac : que materia, o de que materia tracta?. (1 tleytechpa cosa que huele a fuego, o aquema. (2)

oler algo a fuego. (1)

tlemachoni :

sufrible por sufridera cosa. (1)

tlemaitl : badil de barro que sirue para lleuar brasas, o para alumbrar de noche con tea, o para incensar alos demonios. (1) badi[l] de barro, o cosa semente para lleuar lumbre. (2)

tlemamali, ni : sacar fuego concierto instrumento de palo. prete: onitlemamal. (2) sacar huego. (1) huego sacar con cierto artificio de palo. (1) tlemati, nitla : sufrir. (1) tlemiahuatl : sufrir alguna cosa, con pesar y angustia. prete: onitlatlema. (2) llama de fuego. (2 Tlemiauatl)

tlemiahuatl notechaci : sollamar. (1 tlemiauatl notechaci) tlemiahuatl notechquiza : sollamar. (1 tlemiauatl notechquia)

tlemiahuayotia, nino : echar desi llamas de fuego. prete: oninotlemiauayoti. (2 Tlemiauayotia, nino) tlemicqui : abrasada cosa assi. (1) calurosa persona. (1) abrasado de calor. (2) abrasado de calor. (2) abrasado assi. (1)

tlemimilca, ni : estar afligido de gran escozimiento y dolor dela llaga, o encordio. &c. preterito: onitlemimilcac. (2) tlemimilcac : doliente assi. (1) llaga, o de cosa assi. (2) afligido de gran escozimiento, o dolor de

tlemina, nitla : pegar fuego ala casa de paja, o a cosa semejante. prete: onitlatlemin. (2) pegar fuego. (1) huego pegar. (1) tlemiqui, ni : abrasarse de calor. preter: onitlemic. (2) abrasarse del fuego. (1) abrasarse del sol. (1) tlemiquiliztli : tlemiquini : tlemiquliztli : tlemiyahuatl : tlemiyauatl) abrasamiento tal. (1) calurosa persona. (1) abrasamiento tal. (1) llama de fuego. (1 tlemiyauatl) : hoguera, llamas de huego. (1 calor tener. (1)

abrasamiento assi de calor. (2) abrasado assi de calor. (2)

tlemiyahuayotia, nino tlemochiuh? :

llamas echar. (1 nino, tlemiyauayotia)

que acontecio?. (2) hazer saltar centellas del fuego. prete: o[n]itlemoyochiuh.

tlemoyochihua, ni : (2 Tlemoyochiua, ni)

tlemoyonextli : pauesa o ceniza de centella muerta. (1) morcella, o centella muerta. (2 Tlemuyonextli) morcella, o centella muerta. (2) tlemoyotl : centella de fuego. (1 tlemuyutl) fuego. (2 Tlemuyotl) centella. (2) centella de fuego. (1) centella de

tlemoyotl chichitoca : centellear el fuego. (1) centellear el fuego. preter: tlemuyotl ochichitocac. (2 Tlemuyotl chichitoca) centellear el fuego. preteri: tlemoyotl ochichitocac. (2)

tlemoyotl chitoni : centellear el fuego. (1) idem. pret: tlemuyotl ochiton. (Tlemuyotl chichitoca: centellear el fuego. preter: tlemuyotl ochichitocac.) (2 Tlemuyotl chitoni) idem. preterito: tlemoyotl ochiton. (Tlemoyotl chichitoca: centellear el fuego. preteri: tlemoyotl ochichitocac.) (2) tlemoyotl inexxo : pauesa o ceniza de centella muerta. (1 tlemoyotl ynexxo) id[m]. p:

tlemoyotl tlatlatzca : centellear el fuego. (1 tlemoyutl tlatlatzca) tlemuyotl otlatlatzcac (2 Tlemuyotl tlatlatzca) tlemoyunextli : morcella de pauesa o centella muerta. (1) morcella. (1 tlemuyunextli) tlenenepilli : llama de fuego. (1) lengua de fuego. (1) huego. (1) llama, o lengua de fuego. (2) tlenenepillotia, nino tlenenepiltia, nino : tleoco : tleoco? : : llamas echar. (1)

centella muerta o hoguera, llamas de

echar desi llamas de fuego. pr: oninotlenenepilti. (2)

assi, admirandose. (1) o que cosa?. admirandose. (2)

tlepachihui, ni : tener gran calentura. preterito: onitlepachiuh. (2 Tlepachiui, ni) calentura grande tener. (1 ni, tlepachiui) tlepachihuiliztli : Tlepachiuiliztli) calentura tal. (1 tlepachiuiliztli) calentura grande. (2

tlepan netecaliztli : calentura tal. (1) (Tlepachiuiliztli: calentura grande.) (2)

idem. o abrasamiento grande d[e] calor.

tlepan ninoteca : calentura grande tener. (1) tlepan noteca : ardor tener o calor. (1) tlepan oninotecac. (2) tlepan quetza, nite : tlepanquetza, nite tlepilli : (2) : tener gran calor o calentura. prete:

ligar a otro con hechizos. pre: onitetlepanquetz. (2) ligar con hechizos. (1 nite, tlep[n]quetza) manojo grande de tea para alumbrar. encender

hacha de tea para alumbrar. (1)

tlepitza, ni : huego. (1) tlepiyaztli : tlepiaztli)

soplar el fuego paraque arda. pre: onitlepitz. (2)

candeleros altos, sobre que se ponen los candeleros de aofar. (1 ardor

tlepopoca, ni : tener gran calor o calentura. pre: onitlepopocac. (2) tener o calor. (1) calentura grande tener. (1) tlepopocaliztli : calentura tal. (1) calor o calentura tal. (2)

tlequechia, nitla : pegar fuego a alguna cosa. pret: onitlatlequichi. (2) pegar fuego. (1) huego pegar. (1) tlequechia +, mo : mecha de artilero, o de arcabuzero. (2 Icpatlamalintli yc motlequechia tlequiquiztli) tlequiquiz tlequiquiz + : saetera otronera. (1 tlacoyoc tlequiquiz tlaxoyan) +, ni : artilleria soltar. (1 ni, vei tlequiquiz tlaa) mecha de artillero; &c. (1 tlequiquiz icpatl,

tlequiquiz icpatl, tlamalintli : tlamal[n]tli) tlequiquiz tlaza, ni tlequiquiz xicco :

: artilleria soltar. (1 ni, tlequiquiz tlaa) ceuar arcabuz o lombarda. (1) mecha de artillero. (2)

tlequiquizicpatl tlamalintli : tlequiquizo : tlequiquizoani

artillero. (1 tlequiquio) + : artillero. (1 vei tlequiquioani) artillero. (1 tlequiquioani) artillero o arcabuzero. (2

tlequiquizohuani : Tlequiquioani) tlequiquizoia, nite : tlequiquizoia, nitla : onitlatlequiquizui. (2 nitla, tlequiquizuia) tlequiquiztelolotli : (1)

artilleria soltar. (1 nite, tlequiquizuia) tirar tiro de artilleria o de arcabuz. pre: Tlequiquizuia, nitla) echar o soltar tiro deartilleria. (1 combatir con artilleria. (1 nitla, tlequiquizuia) pelota de espingarda. (2) tronera. (1) pelota despingarda que se tira.

tlequiquiztlacoyoctli : tronera. (2)

tlequiquiztlalcuihuayan : minero de piedra ufre. (2 Tlequiquiztlalcuiuayan) minero de piedra ufre. (1 tlequiquiztlalcuiuayan) tlequiquiztlalli : sufre o piedra ufre. (1) poluora. (1) piedra ufre. (1)

tlequiquiztlalli + : ceuar arcabuz o lombarda. pr: tlequiquiz xicco onicten tlequiquiztlalli. (2 Tlequiquizxicco nictema tlequiquiztlalli) tlequiquiztlalli +, nic : ceuar arcabuz o lombarda. (1 nic, tema tlequiquiztlalli) tlequiquiztlalquixtiloyan : minero d[e] piedra ufre. (2) ufre. (1 tlequiquiztlalquixtiloy[n]) minero de piedra

tlequiquiztlaltatacoyan : idem. (Tlequiquiz__tlalquixtiloyan: minero d[e] piedra ufre.) (2) minero de piedra ufre. (1) tlequiquiztlaltema, ni : cargar arcabuz o tiro. pre: onitlequiquiztlalten. (2) cargar arcabuz. (1 ni, tlequiq[u]iztlaltema) tlequiquiztlaltentli : cargado arcabuz. (1) tlequiquiztlalxoquiac : hedor de piedra ufre, ode cosa semejante. (2)

tlequiquiztlalxoquiyac :

hedor de piedra ufre o cosa semejante. (1)

tlequiquiztlaza, ni : tirar tiro de artilleria o de arcabuz. &c. pret: onitlequiquiztlaz. (2 Tlequiquiztlaa, ni) echar o soltar tiro deartilleria. (1 ni, tlequiquiztlaa) soltar tiro de artilleria. (1 ni, tlequiquiztlaa) tlequiquiztlazqui : artillero o arcabuzero. (2) huego de poluora o de

tlequiquiztletl : fuego de poluora o de alquitran. (2) alquitran. (1) tlequiquiztli : arcabuz o escopeta. &c. (2)

artilleria. (1)

tlequiquiztli + : artilleria. (1 miec tlequiquiztli) mecha de artillero; &c. (1 icpatlamalintli ycmotlequecha tlequiquiztli) mecha de artilero, o de arcabuzero. (2 Icpatlamalintli yc motlequechia tlequiquiztli) artilleria. (1 miecvei tlequiquiztli) lombarda. (1 vey tlequiquiztli) lombarda. (1 tomauac tlequiquiztli) tlequiquizxicco nictema tlequiquiztlalli : ceuar arcabuz o lombarda. pr: tlequiquiz xicco onicten tlequiquiztlalli. (2) tlequiquizxictli : ceuadero de arcabuz, o de lombarda. (2) arcabuz o de lombarda. (1) tlequiyahui : llouer fuego. prete: otlequiauh. (2 Tlequiaui) ardor tener ceuadero de

tlequiza, ni : tener gran calor. pre: onitlequiz. (2 Tlequia, ni) o calor. (1 ni, tlequia)

tlequizqui : afligido de gran dolor o escozimiento de llaga o de hinchazon. (2) doliente assi. (1) tlequizquiztlazqui : tlequiztlalli : tletay? : artillero. (1)

poluora o piedra ufre. (2)

que hazes?. (2) coluna de fuego. (2)

tletemimilli :

tletepito : fuego pequeo. (2) tletepiton : tletic : huego pequeo. (1)

ruuia cosa encendida. (1) pintor con huego. (1)

tletica tlacuilo :

tleticaitlacauhqui cuchillo : destemplado cuchillo o cosa semejante. (1 tleticaytlacauhqui cuchillo) tleticaniquitlacoa : dest[m]plar cuchillo; &c. (1)

tleticmati + : mira mucho y ten gran cuidado desto que te encomiendo. &c. (2 Cenca tleticmati)

tletitlan : enel fuego, o junto al fuego, o dentro del fuego. (2) tletl : fuego. (2) hvego, generalmente. (1) fiebre o calentura. (1)

tletl cehui :

apagarse el fuego o la lumbre. (1 tletl ceui) echar de si fuego. (1 tletl notechquia) hazer lumbre. (1) encender

tletl notechquiza : tletlalia, ni : huego. (1) tletlalilli : tletlectli :

hazer fuego. pre: onitletlali. (2) fuego hecho o encendido. (2) cernicalo. (2) cernicalo. (1)

encendido huego o lumbre. (1)

tletlepitzhuatza, nite : hazer a otro ronchas o sehales de cardenales, con los aotes o palos que le di. pre: onitetletlepitzuatz. (2 Tletlepitzuatza, nite) tletontli : fuego pequeo. (2) tletzintli : idem. huego pequeo. (1) huego pequeo. (1) hazerse o

(Tletontli: fuego pequeo.) (2)

tlexochtia, ni : abrasarse de calor. preterito: onitlexochtiac. (2) pararse como brasa. (1) tornarse o hazerse brasa alguna cosa. (1) tlexochtilia, nitla : tlexochtli : hazer brasas. pre: onitlatlexochtili. (2) brasa, o asqua. (1)

hazer brasa. (1)

brasa o asqua. (2)

asqua o brasa. (1)

tlexotlaltiloni : yesca para encender fuego. (2) tlexuchtli : brasa o asqua. (2)

yesca de huego. (1)

tleyahualochtia, nic : quemar algo en derredor. pr: onictleyaualochti. (2 Tleyaualochtia, nic) quemar en derredor. (1 nic, tleyaualochtia) tleyo : glorioso. (1) afamado y esclarecido. (2) esclarecido. (1) marauilloso. (1) tleyohua, ni : (1 ni, tleyoua) encumbrarse en honra. (1 ni, tleyoua) encumbrado assi. (1) esclarecerse o afamarse.

tleyotia, nite : afamar, dignificar y esclarecer, o engrandecer a otro. prete: onitetleyoti. (2) engrandecer a otro. (1) glorificar dar gloria a otro. (1) onrar poniendo en dignidad a alguno. (1) milagroso y honroso hazer a otro. (1) esclarecer o afamar a otro. (1) ennoblecer a alguno. (1) tleyotica : loablemente. (1) afamada, honrosa, y esclarecidamente. (2) gloriosamente. (1) marauillosamente. (1) tleyotl : honra, fama y esclarecimiento. (2) onra. (1)

tlezan/n/nen? :

que aprouecha esto?. (1 tlean/n/nen?.)

tlezannen? : que prouecho se sigue?. o que aprouecho. s. lo que sea trabajado?. (2 Tleannen?)

tlilana, nitla

: cancelar escriptura. (1)

tlilania, nitla : debuxar o hazer rayas con tinta, o echar perfil denegro alo que se pinta c[n] pinzel. p: onitlatlilani. (2) debuxar. (1) figurar. (1) tlilatl : hondura o abismo de agua profunda. (2) hormiga negra y ponoosa. (2) hormiga ponoosa. (1) borron que cae

tlilazcatl :

tlilchapactli : borron que cae enlo escripto en papel. &c. (2) enla escriptura. (1) tlilcoatl : biuora negra. (2) tlilcuahuitl : biuora negra. (1)

raya. (2 Tlilquauitl)

raya para sealar. (1 tlilquauitl) bao, cosa algo negra. (1) negro vn

tlilectic : cosa morena o vn poco negra. (2) poco. (1)

tlilehua : pararse alguna cosa negra. preterito: otlileuac. (2 Tlileua) tlilehua, ni : pararse moreno o negro. prete: onitlileuac. (2 Tlileua, ni) negreguear. (1 ni, tlileua) pararse negro. (1 ni, tlileua) ennegrecerse. (1 ni, tlileua) tlilehua, nitla : hazer algo negro o moreno, o ennegrecer algo. pre: onitlatlileuh. (2 Tlileua, nitla) negro hazer. (1 nitla, tlileua) tlilehuac : ennegrecido o tiznado, o cosa negra. (2 Tlileuac) (1 tlileuac) tlilehualiztli : tlileualiztli) ennegrecimiento tal. (2 Tlileualiztli) ennegrecido assi.

ennegrecimiento tal. (1

tlilhuahuana, nitla : debuxar, hazer rayas con tinta, o cancelar escriptura. pret: onitlatlilhuauan. (2 Tliluauana, nitla) cancelar escriptura. (1 nitla, tlilhuauana) debuxar. (1 nitla, tlilhuauana) tlilhuauhtli : bledos negros. (2) bledos negros de otra manera. (1)

tlilhuia, nitla : entintar, o tiznar, borraro ennegrecer algo. pre: onitlatlilhui. (2) ennegrecer algo. (1) tlilihui, ni : pararse negro. preterito: onitliliuh. (2 Tliliui, ni) negreguear. (1 ni, tliliui) ensuziarse. (1 ni, tliliui) ennegrecerse. (1 ni, tliliui) tlilihuiliztli : negregura, o ennegrecimiento. (2 Tliliuiliztli) tliliuiliztli) ennegrecimiento tal. (1 tliliuiliztli) tliliuhqui : cosa negra. (2) ennegrecido assi. (1) negrura. (1

tliliuhticac texcalli : despeadero. (1) tlilli : tinta. (2) tinta para escreuir. (1)

tlilli + : dar buen exemplo. metap. prete: tlapalli tlilli onictlali. (2 Tlapalli tlilli nictlalia)

tlilli tlapalli nictlalia : dar buen exemplo. pre: tlilli tlapalli onictlali. metapho. (2) edificar a otros dandoles buen ex[m]plo; busca dar bun ex[m]plo. (1) dar buen exemplo. (1) tlilloa, ni : tlilloa, nitla : tlillotia, nitla tliloa, nitla tlilpololli : tliltecomatl : tinta. (1) : henchirse de tizne, o de tinta. preterito: onitlilloac. (2) [n]negrecer algo, otiznar. p: onitlatlilo (2) : dar buen exemplo. (1) ensuziar algo. (1) ennegrecer algo. (1)

negro hazer. (1)

tinta espesissima, como massa. (2) tintero, o escriuanias. (2) escriuanias. (1) tintero para

tliltetl : parrafo, o punto encima de letra, o tilde. (2) (1) parrafo de escriptura. (1)

punto encima de letra. pararse negro.

tliltia, ni : pararse, hazerse negro. prete: onitliltiac. (2) (1) hazerse negro. (1) tliltic : negro de guinea. (1) negra cosa. (1)

cosa negra de etiopia. (2)

tliltic + : negro vn poco. (1 achi tliltic yayactic) azero. (1 tlaquauac tliltic tepuztli) baruinegro. (1 tentzon tliltic) azero. (2 Tlaquauac tliltic tepuztli) tliltic tecpatl : azauache. (2) tliltic tepoztli : (2 Tliltic tepuztli) hierro metal. (1 tliltic tepuztli) hierro, metal conocido.

tliltic tlacueyonilli cactli : negras. (1) tliltic tocatl : tlilxuchitl : araa negra. (2)

cutaras de nobles caualleros, muy bruidas y

ciertas vaynicas de olores. (2)

tlitlihuia, nite : mofar escarneciendo. (1 nitetlitliuia) dezir a otro por escarnio a alguno afete. pre: onitetlitliui. (2 Tlitliuia, nite) afete, dezir aotro por escarnio. (1 nite, tlitliuia) tlitlilectic : pecoso lleno de pecas. (1) pecoso. (2)

tlitlotia, nitla :

dar buen exemplo. preterito: onitlatlilloti. metapho. (2)

tlocpa; + : hazia nosotros, o de nuestro v[n]do y parcialidad. (2 Tlocpa; to) haziami, o de mi vando y parcialidad. (2 Tlocpa; no) tlocpa; no : tlocpa; to : haziami, o de mi vando y parcialidad. (2) hazia nosotros, o de nuestro v[n]do y parcialidad. (2)

tlocpaehua, no : hazerse alguno demi vando, dandome s. auor y ayuda. pret: notlocpa oeuac. (2 Notlocpaeua) fauorecer me alguno, o hazerse de mi vando. prete: onotlocpaeuac. (2 Tlocpaeua, no) tlocpaehua =, to : = tlocpamoquetza (2 tlocpaeua )

tlocpamoquetza, to : tloixqui miloloni :

lo mesmo es que tlocpaeua prete: ototlocpamoquetz. (2) capirote de halcon. (1) capirote de gauillan. (2

tloixquimiliuhcayotl : capirote de halcon. (1) Tloyxquimiliuhcayotl) tlolololtin : acaudilladagente. (1)

tlomachti : halconero, que los cria. (1) tlomamachtiani : tlonemitiani : tlonemitiani halconero, que los cria. (1) halconero, que los cria. (1) + : halconero que los cria. (2 Vei tlonemitiani)

tloque nahuaque : cabe quien esta el ser de todas las cosas, conseruandolas y sustentandolas, y dizese de n[uestr]o seor dios (2 Tloque nauaque) tlotli : tlotli aor. (1) gauilan. (1) gauilan, halcon, o aor. (2)

+ : halcon. (1 vey tlotli)

toca, ni : sembrar como mayz o hauas o cosas semejantes. (1) toca, nino : enterrarse. pre: oninotocac. (2) enterrarse. (1) toca, nite : enterrar a otro, o seguir a alguno. pret: onitetocac. (2) enterrar muerto. (1) soterrar muerto. (1) esequias hazer. (1) sepultar; busca enterrar. (1) perseguir y lleuar de vncida alos enemigos. (1) toca, nitla : sembrar algo a mano asicomo pepitas, calabaas, melones, pepinos, ocosa semej[n]te, o soterrar algo. preter: onitlatocac. (2) toca, to : raudo por cosa ligera, como corriente de rio; &c. (1) yr rezio el rio. (1) doliente estar de graue enfermedad. (1) crecer la enfermedad. (1) correr el agua. (1) viento rezio. (1) raudal agua que va rezia. (1) correr el agua, o viento, o auer gran pestilencia. prete: ototocac. (2) toca +, nic : yr costeando o por la ribera. preteri: atentli onictocac. (2 Atentli nictoca) esconderse en lugar escuro, o en alguna sombra. pre: tlayuualli onictocac. (2 Tlayuualli nictoca) caminar. (1 otli nictoca) costear, andar por la costa dela mar. (1 atentli nictoca) caminar. (1 otli nictoca) caminar. prete: otlionictocac. (2 Otli nictoca) toca +, to : tempestad de vientos padecer enla mar. (1 ypan totoca eecatl) correr reziamente el pescado enel agua. (1 cenca totoca) correr. (1 cenca ni, totoca) toca icuiloa, nino : firmar escriptura. (1 nino, toca ycuiloa) matricula de nombres proprios. (2) callos delos pies. (2 Tocacol)

tocaamatl : matricula de nombres proprios. (1) tocaczol : callos de los pies. (1 tocacol)

tocaicuiloa, nino : firmar carta, o escriptura, o escreuir su nombre. pre: oninotocaycuilo. (2 Tocaycuiloa, nino) tocaicuiloa, nite : escreuir nombre de otro, o empadronar, o matricular. pre: onitetocaycuilo. (2 Tocaycuiloa, nite) empadronar. (1) matricular. (1 nite, tocaycuiloa) tocaitl : nombre. (1) nombre, fama y honra. (2 Tocaytl)

tocaitl + : nombres que significan vna cosa. (1 miec tocaitl ancentlamantli quinezcayotia) nombre proprio. (1 vel tocaitl) nombre tomado de sus antepassados. (1 veue tocaitl) nombre comun o sobrenombre. (1 ytzonquizca tocaitl) sobrenombre. (1 ycontetl tocaytl) nombre por fama. (1 vey tocaytl) fama con mucha honra. (1 vey tocaitl) tocaitl miec inezcayo : nombre que significa muchas cosas. (1 tocaitl miec ynezcayo) tocaliztli tocamac : + : afrenta tal. (1 tenouian tocaliztli)

la boca o enla boca. (2) poner o dar nombre a otro. pret: onitetocamacac. (2) la barua rasa. (2) nombre

tocamaca, nite : poner. (1) tocamachal : tocamapa :

carrillo dela cara. (1)

tocamapan : enla boca. (2) tocamatapal : tocamateuh : tocamaxacualli : Tocamaxaqualli) tocan : los paladares. (2) los grandes y gordos carrillos. (2) araa otra mala. (1 tocamaxaqualli) cierta araa. (2

carrillo dela cara. (1)

los carrillos. (2) las sienes. (2

tocanahuacan : Tocanauacan) tocani :

sienes parte dela cabea. (1 tocanauac[n]) sembrador. (2)

sembrador. (1)

tocapeyotl : tela delgadissima de qualquier cosa. (1) hollejo d[e]q[ua]lq[ui]er cosa (2)

tela delgadissima, o

tocaticalaqui, nite : yr corriendo tras el que va huyendo ase acoger, o retraer ala yglesia, o a otra parte. prete: onitetocaticalac. (2) perseguir y lleuar de vncida alos enemigos. (1 nite, tocaticalaq[ui]) tocatinemi : acompaado assi. (1) tocatinemi, nite : acompaar al mayor. p: onitetocatinen (2) mayor, o al ygual del que acompaa. (1) tocatiuh, nite tocatiuh, to : : seguir. (1) enconarse la llaga. (1) acompaar al

tocatl :

araa. (1)

araa generalmente. (2) araa negra. (2 Tliltic

tocatl + : araa negra y ponoosa. (1 tequan tocatl) tocatl) tocatlalia, nite : onitetocatlali. (2)

matricular, empadronar, o poner nombre. prete: matricular. (1)

tocatlaxhuiztli : cierto encordio, o nacido. (2 Tocatlaxuiztli) tocatzahualli : telaraa, tela de araa. (1 tocatzaualli)

tocaye : esclarecido. (1) claro en fama. (1) famoso enesta manera. (1) encumbrado assi. (1) persona que tiene nombre, o claro en fama y en honra, o encumbrado en dignidad. (2) tocayo : firmada escriptura. (1) firmada escriptura. (2)

tocayoa, ni : tocayohua, ni : (1 ni, tocayoua)

afamarse. prete: onitocayoac. (2) encumbrarse en honra. (1 ni, tocayoua) esclarecerse o afamarse.

tocayotia, nite : empadronar a alguno, o matricular, o engrandecer y afamar a otro, o poner no[m]bre, o nombrar a alguno, o llamarle por su nombre. prete: onitetocayoti. (2) esclarecer o afamar a otro. (1) engrandecer a otro. (1) nombrar. (1) escreuir matriculando . (1) empadronar. (1) nombre poner. (1) llamar por nombre. (1) tocayotia, nitla : tassar, o poner precio alo q[ue] se vende, o no[m]brar. p: onitlatocayoti. (2) estimar, tassar o apreciar. (1) tocayotica : tocayotl : famosamente assi. (1) famosamente, o con gran honra. (2)

onra. (1 tocay[o]tl)

tocecepoc : los artejos delos dedos. (2) tochacahuia, nitla : id[m]. p: onitlatochacaui. (2 Tochacauia, nitla) alos conejos. (1 nitla, tochacauia) tochacalhuia, nitla : armar conejos. p: onitlatochacalhui. (2) conejero que los caa. (2) armar

tochanqui : conejero. (1) tochcalco calaquini :

huron para caar conejos. (1) madriguera de conejos. (2) gaapo de conejo. (1) gaapo. (2)

tochcalli : madriguera de conejos. (1) tochconetl : tochcuitlatl : tochichicauh : tochichihual :

conejuelo o gaapo. (1)

cagarruta de oueja, f:. (1) la hiel. (2) las tetas. (2 Tochichiual)

tochin :

conejo. (1)

conejo. (2) pelo de conejo. (2)

tochomitl : pelo de conejo. (1) tochomitl + :

vello sotil delas orejas. (2 Nacaz tochomitl) huron para caar conejos. (1 ytzcuin tepiton armar conejos, o cosa assi prete: armar alos conejos. (1) biuar, o madriguera de

tochquixtiani + : tochq[ui]xtiani)

tochtapayolhuia, nitla : onitlatochtapayolhui. (2)

tochtapazolli : madriguera de conejos. (1 tochtapaolli) conejos. (2 Tochtapaolli) tochtepito : tochtepiton : conejuelo o gaapo. (1) gaapo de conejo. (1) gaapillo. (2)

tochtilia, nino : hazerse conejo, o hazerse bestia, o tornarse bruto el hombre. pre: oninotochtili. (2) hazerse bestia, o tornarse como bruto. (1) tornarse bestia. (1) tochtli : conejo. (1) conejo. (2) biuar de conejos. (1) biuar de conejos. (2 Tochtli

tochtli inetecayan : ynetecayan) tochtli yononoyan : tochtli yonoyan : idem. ionoyan) tociacac :

biuar de conejos. (1 tochtli iononoyan) (Tochtli ynetecayan: biuar de conejos.) (2 Tochtli

los sobacos. (2) los pelos delos sobacos. (2) (Tociaya: n[uest]ra. vol[n]tad, o querer.) (2)

tociacatzon : tocializ : tociaya : idem.

n[uest]ra. vol[n]tad, o querer. (2) simiente de muger. (1 tociuaayo)

tocihuaayo :

tocihuayo : simiente de muger. (2 Tociuayo) tocino + : lonja de tocino. (1 centlatectli tocino) torrezno de tocino. (1 centlatectli tocino) vn jamon de tocino, o vn pedao de alguna cosa, vna reuanada de algo, o vna rueda o taraon de pescado. (2 Centlatectli tocino) tocino chiahuacayotl : p[n]gue d[e] tocino, o d[e] torrezno (2 Tocino chiauacayotl) tocino chipinia, nite : pingar can tocino al esclauo &c. pre: onitetocinochipini. (2) tocino metztli : nalgada de tocino. (1) pernil de tocino. (2)

tocino tlatlehuatzalli : tocinochiahuacayotl : tocinohuia, nite : nite)

torrezno de tocino. (1 tocino tlatleuatzalli)

pringue de torrezno. (1 tocinochiauacayotl) pingar a otro con tocino. pre: onitetocinoui. (2 Tocinouia,

tociyacac : los sobacos. (2) tociyacatzon : los pelos delos sobacos. (2)

tocizhuahuacqui : hoja de mayz seca. (1 tocyzuauacqui) tocizhuatl : tocne : tocne? : toco : hoja de mayz verde. (1 tocyzuatl) ola, oyes; para llamar a otro. (1)

hao. (1)

ola, hao?. oyes?. para llamar a alguno. (2) todos siembran mayz. &c. o es alguno enterrado. pre: otococ. (2) colmillos. (2) las pestaas. (2)

tocoatlan : colmillo. (1) tocochia : tocochia pestaa. (1) + :

las pestaas. (2 Cochiatl, vel, tocochia) pestaa. (1) las pestaas. (2)

tococochia :

tococopozteccan : la nuez dela garganta. (2 Tococopuzteccan) tococotlalhuayo : las venas, o cuerdas del pescueo, o dela garganta. (2) tococototzauhyan : loshuessos (2) tococouh : chueca, donde juegan los huessos. (1) el garguero. (2) nuez dela garganta. (2 chueca do juegan

garguero. (1)

tococoxixipoch : Tococoxixipuch) tococoyonyan : tococoyoyan : tocomal :

nuez delcuello. (1 tococoxixipuch) yjares. (1) los hijares. (2) el bao. (2)

bao. (1)

tocommocahuilia + : pierdeslo, o priuaste dello de todo en todo, o para siempre. (2 Yecemanyan tocommocauilia) tocomottitiato + : de tu voluntad y con toda determinacion te echas ap[er]der. met. (2 Iccemayan mixcoyan moneuian tocomottitiato conmonamctia yn a) tocopac : paladar. (1) el paladar. (2)

tocotonca : proximo. (1)

tocotonca

+ :

nuestro proximo. (2 Touiltecca, tocotonca)

tocotonca, tohuilteca : nuestro proximo. (2 Tocotonca, touilteca) tocotoncahua + : nuestros proximos. (2 Touilteccau[n], tocotoncaua) nuestros proximos. (2 Tocotoncauan,

tocotoncahuan, tohuiltecahuan : touiltecauan) tocotz : tocotzco :

pantorrilla dela pierna. (1) corua dela pierna. (1) corua dela pierna, o dela pantorrilla. (2)

tocoyonya : yjada, parte del cuerpo. (1) tocoyoyan : la hijada parte del cuerpo. (2) tocpac : toctacayo encima dela cabea, o en la cabea. (2) + : estado o estatura, medida. (1 cennequetzalli, toctacayo)

toctia, nic : fortificar vna cosa c[n] otra. p: onictocti. (2) toctia, nicno : esconderse, o ampararse detras de algo. prete: onicnotocti. (2) esconderse o ampararse detras de alguna cosa. (1) ampararse detras de algo. (1) toctia, nitla : doblar cordel, o hilo o hazerlo mas gordo oponer rodrigones alas vides, o a cosa assi preter: onitlatocti. (2) doblar hilo o cordel. (1) toctia + : reprehender. (1 tetl q[ua]uitl nicte, toctia) socolor o en achaque de algo hazer mal. (1 annic, toctia) toctia +, nic : acompaar con buenas obras la fee. (1 quallachiualiztli nictoctia yn notlaneltoquiliz) toctia +, nicno : idem. p: tlayoualli onicnotocti. (Tlayoualli nicnonaualtia: esconderse ala sombra de algo. pre: tlayoualli onicnonaualti.) (2 Tlayoualli nicnotoctia) esconderse. preter: xomulli caltechtli onicnotocti. metapho. (2 Xomulli caltechtli nicnotoctia) ampararse o esconderse ala sombra. (1 xomulli caltechtli nicnotoctia) ampararse o esconderse ala sombra. (1 tlayualli nicnotoctia) esconderse. (1 tlayuualli nictoca, tlayuualli nicnotoctia) esconderse. (1 tlayuualli nicnotoctia) esconderse. (1 xumulli caltechtli nicnotoctia) toctia +, nicte : emmendar castigando. (1 tetlquauitl nictetoctia atl cecec) castigar riendo, o de palabra. (1 tetl quauitl nictetoctia) toctiloni + : digno de castigo. (1 tetl quauitl toctiloni)

toctlalhuia, nitla : llamar gente paraque labre el mayz que haya nacido. (1) allegar la tierra al mayz rezien nacido. &c. prete: onitlatoctlalhui. (2) toctli : porreta de mayz o mata pequea antes que espigue. (1) de mayz, antes q[ue] espigue. (2) toctli porreta o mata

+ : afrentado desta manera y baldonado. (1 tlanonouian toctli)

tocuacacalaccan : la calua o las entradas dela frente. (2 Toquacacalaccan) tocuacoyoyan : Toquacoyoyan) mollera dela cabea. (1 toquacoyoyan) mollera dela cabea. (2

tocuaehuayo : tocualtililoca : tocuanacayo : tocuanatzinca :

el cuero del caxco dela cabea. (2 Toquaeuayo) nuestro alimpiamiento y sanctificacion. (2 Toqualtililoca) la carne, o cuero del caxco dela cabea. (2 Toquanacayo) comisuras, o rayas del caxco. (2 Toquanatzinca) la coronilla del

tocuanepantla : celebro, meollo dela cabesa. (1 toquanepantla) medio dela cabea (2 Toquanepantla) tocuappan : cadera o quadril. (1 toquappan) tocuatetexxo : Toquatetexxo)

las caderas. (2 Toquappan) los sesos. (2

sesos por meollos. (1 toq[ua]tetexxo)

tocuatexquimiliuhca : tocuateyollo : tocuatlalhuayo : tocuaxical :

la membrana, o tela delos sesos. (2 Toquatexquimiliuhca)

la coronilla del medio dela cabea. (2 Toquateyollo) las venas, o neruios dela cabea. (2 Toquatlalhuayo) el caxco dela cabea. (2 Toquaxical) mollera dela cabea. (2 Toquaxical ymonamicyan)

tocuaxical imonamicyan :

tocuaxicalimonamicyan : mollera dela cabea. (1 toquaxicalymonamicyan) tocuaxicalitzopyan : mollera dela cabea. (2 Toquaxicalitzopyan) cabea. (1 toquaxicalytzopyan) tocuaxonehuayo : tocuayaliztli : tocuayaya, ni : la caspa dela cabea. (2 Toquaxoneuayo) hedor de cabron o desobaquina. (1 toquayaliztli) oler a cabron. (1 ni, toquayaya) olor de cabron o celebro, meollo mollera dela

tocuayayaliztli : hedor de sobaquina. (2 Toquayayaliztli) sobaquina. (1 toquayayaliztli)

tocuayollo : celebro, o meollo dela cabea. (2 Toquayollo) dela cabesa. (1 toquayollo) tocuecuelpachiuhcan : tocuelpachiuhcan : cuerpo. (1) tocuexanco : tocuexcoch : tocuexcochteuh : cabea. (1) los hijares. (2) yjares. (1)

id[m]. ola hijada parte del cuerpo (2)

yjada, parte del

regao. (1) el colodrillo. (2) colodrillo. (1) cogote. (1) cogote. (1) nvca dela

nuca dela cabea. (2)

tocuezcon : coronilla, lo alto dela cabea. (2) (1)

coronilla lo alto dela cabea.

tocuezconcuailacatztli : tocuezconquaylacatztli) tocuilchil : tocuilcoyotl : tocuitiapan :

remolino de pelos o de cabellos. (1

sieso el saluonor. (1) grulla, aue conocida. (2) las espaldas. (2) la pretina. (2) hazia grulla, aue conocida. (1)

tocuitlacaxiuhyan : tocuitlapampa : tras. (1) tocuitlapan :

hazia las espaldas, o alas espaldas, o hazia tras. (2) trasera parte. (1) espalda. (1)

tocuitlapan tepotzchichiquil : tocuitlatecon :

espinazo. (1 tocuitlapan teputzchichiquil) pana de vientre. (1)

pana de vientre, o el buche. (2)

tocuitlatetepon : espinazo. (1 tocuitlatetepun) tocuitlaxcol : tohonechichi : tohuacaletl : tohuampo : las tripas. (2) yerua mora. (1) cigarra. (1 touacaletl) proximo. (1 touampo)

nuestro proximo. (2 Touampo)

tohuampohua : tohuan :

nuestros proximos. (2 Touampoa)

con nosotros. (2 Touan) proximo. (1 touilteca) + : nuestro proximo. (2 Tocotonca, touilteca) + : nuestros proximos. (2 Tocotoncauan, touiltecauan) nuestro proximo. (2 Touiltecca, tocotonca) nuestros proximos. (2 Touilteccau[n],

tohuilteca : tohuilteca

tohuiltecahuan

tohuiltecca, tocotonca :

tohuilteccahuan, tocotoncahua : tocotoncaua)

tohuitzoa, nino : lo mesmo es que tonuitzoa. prete: oninotouitzo. (2 Touitzoa, nino) alarse en alto el agua o la culebra. (1 nino, touitzoa) tolcuextli : (1 tulcuextli) tolina, ni : onitolinac. (2) tolinaliztli : estera de juncos gordos y largos. (2) estera de juncos gordos.

antojarseme alg[n]a cosa de comer sin la poder auer. pre: antojarseme cosa de comer. (1) antojo tal. (2) antojo tal. (1) gana o antojo. (1)

tolinani :

antojadizo assi. (2)

antojadizo assi. (1)

tolinia, mo : menesteroso. (1) cuitado miserable. (1) verfano cn pobreza. (1) menguado. (1) pobre. (2) miserable pobre. (1) pobre varon o muger. (1) tolinia, nino : ser pobre. prete: oninotolini. (2) duelos tener. (1) tolinia, nite : afligir omaltratar aotro. p: onitetolini (2) afligir o fatigar a otro. (1) agrauiar a otro. (1) dar pena, enojo y aflicion a otro. (1) empobrecer a otro. (1) empecer a otro. (1) molestar. (1) tolinia, tito : somos pobres. preterito: otitotolinique. et sic de alijs. (2) tolinia +, nino : ninotolinia) tollacuextli : (1 tullacuextli) tolli : tollin : lo mismo es que ye nicnoti. prete: ye oninotolini. (2 Ye estera de juncos gordos.

estera de juncos gordos y largos. (2)

juncia, o espadaa. (1 tulli) juncia, o espadaa. (2) :

juncia, o espadaa. (1)

tolmelahua, nitla tolmimilli :

ynformar. (1 nitla, tolmelaua) junco gordo y largo. (1)

junco gordo y largo. (2)

toloa, ni : abaxar, o inclinar la cabea. (2) ynclina se. (1) abaxarse inclinandose. (1) toloa, nitla : tragar algo. prete: onitlatolo. (2) entortar algo; busca encoruar. (1) tragar. (1) toloa toloa +, mo : +, nic : pildora. (1 an motoloa tlanoquiloni) hazerse me la boca agua. (1 n, oztlac nictoloa) ynclinacion tal. (1) ynclinar

tololiztli : abaxamiento, o inclinacion dela cabea. (2) abaxamiento tal. (1)

tololtia, nite : hazer abaxar la cabea a otro. prete: onitetololti. (2) o hazer inclinar a otro. (1)

tolontic : cosa redonda como bola. (2) esperica o espherica cosa redonda como bola. (1) redondo spherico como bola o como botija. (1 tol[n]tic) tolotica, ni : estar cabez caydo. pre: onitoloticatca (2) cabezcaido estar. (1) tolotinemi, ni tolpatlactli : : andar cabezbaxo. (1) [es]padaa, yerua de agua. (2) espadaa yerua. (1) cabezcaido estar. (1)

tolpepechtli : arco de juncia. (2) tulpepechtli) aro de juncia. (1) tolpetlatl : (1) tolteca itztli :

cama de yeruas o de espadaas. (1 estera de otra junciao junquillo.

estera de cierta juncia. (2) jaspe. (2)

toltecahuia, nitla : fabricar, o hazer algo el maestro pre de arte mecanica. (2 Toltecauia, nitla) fabricar hazer por artificio. (1 nitla, toltecauia) trabajar en oficio mecanico. (1 nitla, tultecauia) toltecatl : maestro de alguna arte. (1) official. de arte mecanica, o maestro. (2) maestro de arte seruil. (1) oficial desta manera. (1 tolte[c]atl) edificador de edificios, s: el oficial. (1) toltecatlatquitl : toltecatontli : ynstrumento de qualquier arte. (1)

maestro pequeo. (1) arte mecanica. (1

toltecayotl : maestria. (1) maestria de arte mecanica. (2) tultecayutl) oficio arte para biuir. (1)

toma, mo : desatarse algo, o abrirse. pre: omoton. (2) toma, nino : desatarse, o desceirse. pre: oninoton. (2) toma, nite : desatar, o soltar a otro dela prision. &c oniteton. (2) soltar de prision. (1) toma, nitla : desatar, o descoger algo, o abrir carta. prete: onitlaton. (2) descoser. (1) soltar lo atado. (1) toma, to : nitla. desemboluer o desatar algo. preter: onitlatoton. (2) toma +, to : desatacar a otro. (1 nite, calas totoma) desatacar a otro. preterito: onite calas toton. (2 Calas totoma, nite) desatacarse. prete: oninocalas toton. (2 Calas totoma, nino) descalar a otro los apatos. (1 nite, apatos totoma) descalarse los apatos. (1 nino, apatos totoma) tomacpa : tomacpal : de nuestras manos, o de entre las manos (2) la palma dela mano. (2) el medio dela palma dela mano. (2)

tomacpalyollo :

tomacpalyolloco : enel medio dela dicha palma d[e] la mano. (2) tomacpol : cosa muy gorda y corpul[n]ta. (2 Tomacpul) gorda cosa. (1 tomacpul)

tomahua, mo : engordar, o crecer alguna cosa. pre: omotomauh (2 Motomaua) tomahua, ni : engordar o crecer, o pararse gordo. pre: onitomauac. (2 Tomaua, ni) engordarse. (1 ni, tomaua) tomahua, nino : engordarse o pararfe gruesso, o q[ue]rer gomitar. pre: oninotomauh. (2 Tomaua, nino) tomahua, nite : ceuar o engordar algo. (1 nite, tomaua) tomahua, nitla : engordar, apacentar, o pensar algun ganado, o hablar con boz gorda. preterito: onitlatomauh. (2 Tomaua, nitla) engrossar cosas largas o rollizas. (1 nitlatomaua) engordar algo. (1 nitla, tomaua) tomahua intlahuelilocayotl, mo tomaua intlauelilocayotl) tomahuac : : crecer y augmentarse mucho alguna cosa. (1 mo, gorda cosa. (1 tomauac) m[m]brudo de

cosagorda, gruessa o corpulenta. (2 Tomauac)

tomahuac + : persona de grandes miembros. (2 Nouian tomauac) grndes mi[m]bros. (1 nouian tomauac) tomahuac ocuilin : gusano gordo. (1 tomauac ocuilin)

tomahuac tlamamalxiquipilli : saca o saco grnde. (1 tomauac tlamamalxiquipilli) tomahuac tlequiquiztli : tomahuacayotl : tomauacayotl) lombarda. (1 tomauac tlequiquiztli) gordura. (1

gordura, o corpulencia. (2 Tomauacayotl)

tomahualiztli : idem. (Tomauacayotl: gordura, o corpulencia.) (2 Tomaualiztli) gordura. (1 tomaualiztli) tomahuia, nitla tomauia) : echar tomates enel mnjar, o enla salssa. (1 nitla, suelto lo que se puede corte de papa o de rey.

tomaloni : cosa que sepuede desatar, o soltar. (2) desatar. (1) tomamaloyan : (1) tomanematcampa : tomani

corte, o audiencia real. metapho. (2) hazia la mano derecha. (2)

hazia la mano derecha. (1)

+ : suelto del juramento. (1 mojuramento tomani) los dedos delas manos. (2)

tomapil :

tomapilix : artejo o coyuntura de los dedos de la mano. (1) tomapiloeyacauh : dedo de en medio dela mano. (2 Tomapilueyacauh) tomapiltecu : dedo pulgar dela mano. (2) pulgar dedo dela mano. (1) entre los dedos; y assi delos

tomapiltzalan : entre los dedos delas manos. (2) demas. (1 tomapiltzal[n]) tomapilxocoyouh : el dedo miique. (2)

dedo meique o pequeo d[e]la mano. (1)

tomapilzazaliuhyan : coy[u]nturas delos dedos de las manos. (2 Tomapilaaliuhyan) coyunturas de los dedos de las manos. (1 tomapilaaliuhyan) tomaquechtlan : tomaquequeyol : la mueca, parte del brao. (2) mueca parte del brao. (1)

choquezuela dela mueca dela mano. (1 tomaq[ue]q[ue]yul) fruta

tomatl : cierta fruta que sirue de agraz en los guisados o salsas. (2) que echan enlos guisados en lugar de agraz. (1) tomatlalhuayo itetecuicaca : el pulso. (2 Tomatlalhuayo ytetecuicaca) tomatlalhuayo ytetecuicaca) tomatzotzopatz : tomaxac : (1)

pulso. (1

la tabla del brao, desde el codo hasta la mueca. (2) muslo, por parte de dentro. diestra

entre las piernas o enla horcajadura. (2)

tomayauhcampa : ala diestra, o ala manderecha, o al lado derecho. (2) mano derecha. (1)

tomayeccampa : tomayoccampa : derecho.) (2) tomazquitl : tometz :

diestra mano derecha. (1) idem. (Tomayauhcampa: ala diestra, o ala manderecha, o al lado madroo arbol. (1)

madroo, el arbol. (2)

pierna o muslo. (2)

muslo, por parte de dentro y de fuera. (1)

tometztlalhuayo : los neruios o cuerdas delas piernas. (2) tomi : desatarse algo, o abrirse la carta, o descoserse algo. pre: oton. (2)

tomiahuayo moquequetza : c[n]sancio que haze dar dolor de costado o de hijada, por auer corrido mucho. &c. (2 Tomiauayo moquequetza) tomiahuayocan : tomicicuil : la hijada, parte del cuerpo. (2 Tomiauayocan) las costillas. (2)

tomicicuilcamac : entre costilla y cosftilla. (2) tomicicuilyacac : las puntas, o estremidades delas costillas. (2) tomicozqui : las asillas dela olla dela garganta. (2 Tomicuzqui)

tomilia, nite : desabrochar. (1) tomilia, nitetla : desabrochar a otro. preter: onitetlatomili. (2) tomin : real moneda plata o tomin. (1) cuo de moneda. (1) cuo de moneda. (1 tomin machiotiloni) pesador de

tomin copinaloni : tomin machiyotiloni :

tomin tamachihuani : pesador de moneda. (2 Tomin tamachiuani) moneda. (1 tomin tamachiuani)

tomin xiquipiltontli : esquero o bolsa pequea de dinero. (1 tomin xiquipilton[tli]) tominchiuhqui : monedero que haze tomines. (2) tomines o cuartos. (1) tominez + : monedero, que haze moneda, como

cobdicioso de dinero. (1 cenca quimatataca quitemoa yn tomines) esquero, o bolsa de dineros. (2) cosa bellosa que tieue mucho pelo.

tominxiquipiltontli : tomio : (2 Tohmio)

los huessos del cuerpo humano. (2)

tomiopi, nitla :

pelar los pelos, o la lana. pre: onitomiopic. (2)

tomiotepehua, nitla : idem. p: onitlatomiotepeuh. (Tomiopi, nitla: pelar los pelos, o la lana. pre: onitomiopic.) (2 Tomiotepeua, nitla)

tomitl : sotil. (2) tomitl

lana de oueja, o pelo decabra. &c. (2 Tohmitl) pelo o lana, o vello lana de ouejas. (1) pelo como bello sotil. (1)

+ : pospelo. (1 acopa pettiuh tomitl) yjada, parte del cuerpo. (1 tomiyauayocan) peloso. (1)

tomiyahuayocan : tomiyo :

velloso destos pelos. (1 tohmiyo) :

tomiyopi, nitla

pelar sacar los pelos. (1)

tomoni + : hazerseme bexigas, o ampollas [n] las manos. prete: noma otomon. (2 Noma tomoni) idem. pre: onocxi tomon. (Nocxi totomoni: tener ampollas o bexigas enlos pies. pre: onocxi totomon.) (2 Nocxi tomoni) tomonia, nitla : hazer chichones. preteri: onitlatomoni. (2)

tompitzquehua, nino : id[m]. p: oninotompitzqueuh (2 Tompitzqueua, nino) alarse en alto el agua o la culebra. (1 nino, tompitzqueua) tompitzquetza, nino : alarse enalto el agua dela fuente a borbollones, o la culebra, que ala el cuello abalanandose, o yendo corriendo. p: oninotompitzquetz. (2 T[m]pitzq[ue]tza, nino) alarse en alto el agua o la culebra. (1) tompitzquetza borbollones ) tompiyatli : tompiatli) tompoxti, ni : tompoxti, to : =, nino : = tonuitzoa (2 tompitzquetza o heruir la olla a esportilla. (1 modorrear. (1)

esportilla honda, hecha depalmas. (2 Tompiatli) tontear, o ser tonto. preter: onitompoxtic. (2) atado que no sabe ni se amaa a hazer nada. (1) loco como quiera. (1) modorreria. (1)

tompoxtli : tonto o tocho. (2) tompoxxotl : tona :

modorro. (1 t[m]poxtli)

locura assi. (1)

hazer. calor o sol. prete: otonac. (2)

hazer calor. (1) mucho en cantidad. (1

tonac + : auer gran abundancia de colas. (2 Cenca tonac) cenca tonac) tonacacelica : tonacajiotl tonacati : + : el pico baxo dela oreja. (2)

ublo del pan. (1 ayauitl, quitlacoa tonacajiotl) abundar el ao. (1)

ser ao fertil y abundoso. prete: otonacatic. (2)

tonacatilia, nitla : multiplicar. (1) tonacatzon :

acrecentar o multiplicar algo. p: onitlatonacatili. (2)

los viejos o las ruines. (2)

tonacatzon mamalacachiuhca : los remolinos de pelos detras delas orejas. (2) tonacayo : cuerpo humano, o nuestra carne. (2) cuerpo humano. (1)

tonacayo + : miembro, parte del cuerpo. (1 centlamantli tonacayo ynonquaquializ tonacayo) miembro, o parte del cuerpo. (2 Icecniquializ tonacayo) miembro, parte del cuerpo. (2 Itlacoyo ycotonca in tonacayo) el mantenimiento corporal. (2 Iyulca ynenca tonacayo) miembro, parte del cuerpo. (2 Inonqua quializ tonacayo) miembro, parte del cuerpo. (1 centlamantli tonacayo ynonquaquializ tonacayo) miembro, parte del cuerpo. (1 ytlacoyo ycotonca yn tonacayo) tonacayocan : tonacayotl : tierra. (2) la carne delas nalgas, o las mismas nalgas. (2) fruto dela tierra. (1) m[n]tenimiento humano, o los frutos dela

tonacayotl cozahuiztoc : tonacaz : oreja. (1)

miesses. (1 tonacayotl coauiztoc)

la oreja. (2)

tonacazco : dentro dela oreja. (2) tonacazcuauhyo : tonacazcuitl : las ternillas delas orejas. (2 Tonacazquauhyo) cera delas orejas. (1) la cera delos oydos. (2)

tonacaztehuihuilacachiuhca : las bueltas o ruedas de las orejas. (2 Tonacazteuiuilacachiuhca) tonacazticpac : encima delas orejas. (2)

tonacaztitlampa : detras delas orejas. (2) tonacaztochomio : el vello sotil delas orejas. (2) tonahuan : tonahuiacan nuestras madres. (2 Tonauan) + : holguemonos agora vn rato. et sic de alijs. (2 Maoc tonauiacan) leuante del estio. (1 tonal eecatl) martilogio. (1) martilojo. (2) viento estiual. (1)

tonal ehecatl : tonalamatl :

tonalcahualtia, nino : espantarse o asombrarse. pre: oninotonalcaualti. (2 Tonalcaualtia, nino) tonalcahualtia, nite : assombrar a otro. (1 nite, tonalcaualtia) tonalcahualtia yuhquin atl nopan quiteca, nino tonalcaualtia yuhquin atl nopan quiteca) tonalcayotl : ynuernal cosa de inuierno. (1) q[ue] no llueue (2) : espantarse. (1 nino, cosa de inuierno o d[e] ti[m]po

tonalcehuia, nino : tener la fiesta, o descansar el que camina. pre: oninotonalceui. (2 Tonalceuia, nino) tener la fiesta en algun lugar. (1 nino, tonalceuia) tonalcentli : estiual mayz ya seco. (1) mayz seco del estio, o de regadio. (2)

tonalchilli :

axi de regadio, que se haze en tiempo que no llueue. (2) ynuierno. (1) otoo. (1) estio parte del cosa que se

tonalco : estio parte del ao. (1) ao. s. el tiempo que no llueue. (2)

tonalco mochihua : ynuernal cosa de inuierno. (1 tonalco mochiua) haze o cria eneste tiempo. (2 Tonalco mochiua) tonalco tlacat : nacido en inuierno. (1)

tonalcuauhuatza, nitla : passar o secar algo al sol, o asolear pre: onitlatonalquauhuatz. (2 Tonalquauhuatza, nitla) passar al sol alguna cosa o asolear. (1 nitla, tonalquauhuatza) tonalehecatl : viento solano o caliente. (2)

tonalelotl : ynuernal maorca de mayz tierna; y assi delos de mas. (1) estiual mayz quando esta tierno. (1) maorca de mayz tierno del estio, o d[e]l tiempo que no llueue, o de regadio. (2) tonalhuacqui : miesses que se h[n] secado y perdido, por falta de agua. (2)

tonalhuaqui : abochornarse las miesses, o secarse por falta de agua. (1) secarse lo sembrado, por falta de agua. pre: otonalhuac. (2) secarse las miesses, por falta de agua pre: otonalhuac. (2) tonalhuatza, nitla : enxugar algo al sol, o passar higos o passas. &c. pre: onitlatonalhuatz. (2) enxugar al sol. (1 nitla, tonaluatza) passar al sol alguna cosa o asolear. (1) secar al sol. (1) tonalhuia, mo : idem. pre: omotonalhui. (Tonalhuaqui: secarse las miesses, por falta de agua pre: otonalhuac.) (2) abochornarse las miesses, o secarse por falta de agua. (1) tonalhuia, nitla : enxugar algo al sol. pret: onitlatonalhui. (2) assolear algo. prete: onitlatonalhui. (2) enxugar al sol. (1) asolear algo. (1) tonalitlacoa, nite tonalla : : aojar o hechizar. (1) estio tiempo seco, quando no llueue. (2) cosa que se haze y cria enel

estio parte del ao. (1)

tonallacayotl : ynuernal cosa de inuierno. (1) estio, o enel tiempo que no llueue. (2) tonallalatzcaliztli : calma de sol. (1)

tonallatlatzcaliztli : calma o gran sol. (2) tonalli : tonalli calor del sol. (1) + : calor del sol, o tiempo de estio. (2) medio dia. (2 Nepantia tonalli)

medio dia. (1 nepantla tonalli)

tonalli ni, quittitia : asolear algo. (1) tonalli niquittitia : oniquittiti. (2) tonalli omottiti : assolear algo. (1) assoleada cosa. (1) asolear algo. prete: tonalli

tonalli oquittac : tonalli quittitiani : tonallitlattitilli : tonalmeyotia, nino tonalmicoa : tonalmicqui : tonalmio : :

assoleada cosa. (1) asoleador. (1) asoleada cosa. (1) rayar el sol. (1)

morirse todos de calor. pre: otonalmicoac. (2) abrasada cosa assi. (1)

cosa con rayos de sol. (2) echar de si rayos el sol. preter: oninotonalmioti. (2) ardor o

tonalmiotia, nino :

tonalmiqui, ni : abrasarse de sol, o de calor. preter: onitonalmic. (2) calor tener por hazer gran sol. (1) abrasarse del sol. (1) tonalmiquiliztli : calor. (2) abrasamiento tal. (1)

abrasamiento assi del sol y de

tonalmitl : rayo del sol. (1)

rayo del sol. (2)

tonalmiyo : rayado con rayos. (1) tonalpohua, ni : adiuinar por signos o sueos, o sacar las fiestas por su calendario antiguo. preterito: onitonalpouh. (2 Tonalpoa, ni) adivinar por signos, o sueos. (1 ni, tonalpoa) tonalpohualiztli : adiuinacion assi. (1 tonalpoaliztli) tonalpoaliztli) adiuinacion assi. (2 Tonalpoaliztli) tonalpohualoni : Tonalpoaloni) martilogio. (1 tonalpoualoni) agoreria assi. (1

relox o martilojo. (2 adiuino

tonalpouhqui : adiuino desta manera. (1) o agorero, que echa suertes. (2)

agorero que declara algo. (1)

tonalquechilia, nite : emplazar. prete: onitetonalquechili. (2)

emplazar. (1)

tonalquiza, ni : estar en alguna parte [n] tiempo que no llueue o el estio. pret: onitonalquiz. (2 Tonalquia, ni) ynuernar, tener inuierno. (1 ni, tonalquia) tonaltia, nite : sacrificar o ofrecer algo al muerto. (1) quemarse la cara del ayre y del sol. (1)

tonaltica ehecatica n, ixtlatla : tonaltoca, nicno tonaltzapotl : :

tenerse por digno de algun bien. (1) fruta de tiempo que no llueue. (2)

ynuernal fruta. (1)

tonaltzitzica : arder o abrasar mucho el sol. (1) tonaltzitzica, ni : hazer gran sol y calor. prer. otonaltzitzicac. (2) tonaltzitzicaliztli : calma de sol. (1) siesta enel medio del dia. (1)

tonalxihuitl : tonalxihuitl

mananilla yerua medicinal. (2 Tonalxiuitl) + : mananilla yerua conocida. (1 castillan tonalxiuitl) fruta de estio. (2 Tonalxochiqualli) idem.

tonalxochicualli :

tonalxocotl : ynuernal fruta. (1) estiual fruta tonalxochiqualli. (1) (Tonal__xochiqualli: fruta de estio.) (2) tonameyo : rayado con rayos. (1) cosa con claridad de rayo del sol. (2)

tonameyotia, mo : dar desi claridad, o resplandor alguna cosa. pret: omotonameyoti. (2) luzio o luziente. (1) resplandecer el sol, echando rayos de si. prete: omotonameyoti. (2) tonameyotia, nino : luzir o resplandecer. (1) rayar el sol. (1) tonameyotl : luzimiento assi. (1) resplandor de rayo de sol. (2) tonan : tonatiuh : nuestra madre. (2) sol planeta. (1) el sol. (2) rayo del sol. (1) rayo de sol, o

tonatiuh + : eclipsado sol. (1 oqualoc yn tonatiuh) ponerse el sol. (1 calaqui tonatiuh) leuante, parte oriental. (1 ompa valquia tonatiuh) idem. (Nepantia tonalli: medio dia.) (2 Nepantla tonatiuh) sestear tener la fiesta en algun lugar. (1 nepantla tonatiuh ninellelquixtia) ponerse el sol. preterito: ocalac in tonati[u]h. (2 Calaquin tonatiuh) ponerse el sol. (2 Onaqui tonatiuh) leuante. s. la parte ori[n]tal, donde sale el sol. (2 Ompa valquica tonatiuh) siesta enel medio del dia. (1 nepantla tonatiuh neceuiliztli) dia pequeo. (1 aocmo vei tonatiuh) el poniente. (2 Icalaquian tonatiuh) po[ni]ente. (1 ycalaquian tonatiuh) ya va, o esta alto el sol. (2 Yeuecaca yn tonatiuh) medio dia. (2 Tlaco tonatiuh) salir el sol. preteri: oualquiz yn+tonatiuh. (2 Valquia yn tonatiuh) dia y medio. (1 cemilhuitl ypan nepantla tonatiuh) ponerse el sol. (1 onaqui tonatiuh) medio dia. (1 nepantla tonatiuh) siesta enel medio del dia. (1 nepantla tonatiuh neellelquixtiliztli) eclipsi del sol. (1 yqualoca yn tonatiuh) las ocho horas del dia poco mas o menos. (2 Ye achi vecaca yn tonatiuh) tonatiuh cualo : eclipsarse el sol. (1 tonatiuh qualo) eclipsarse el sol. p: tonatiuh oqualoc. vel. oqualoc intonatiuh. (2 Tonatiuh qualo) tonatiuh icalaquiam mochihua : ycalaquiam mochiua) cosa occidental, o del poniente. (2 Tonatiuh

tonatiuh icalaquiampahuitz : ocidental cosa. (1 tonatiuh ycalaqui[n]pavitz) tonatiuh icalaquian : ycalaquian) ocidente. (1 tonatiuh ycalaquian) el poniente. (2 Tonatiuh

tonatiuh icalaquian mochihua :

ocidental cosa. (1 tonatiuh ycalaquian mochiua) cosa

tonatiuh icalaquianyotl : ocidental cosa. (1 tonatiuh ycalaq[ui]anyotl) occidental o del poniente. (2 Tonatiuh ycalaquianyotl) tonatiuh inemanayan : oriente. (1 tonatiuh ynemanay[n]) el sol. (2 Tonatiuh ynemanayan)

oriente, o donde sale

tonatiuh iquizayampa : hazia donde sale el sol. (1 tonatiuh yquiayampa) donde sale el sol, o el oriente, o leuante. (2 Tonatiuh yquiayampa)

hazia

tonatiuh iquizayampa ehecatl : viento de oriente. (1 tonatiuh yquiayampa ehecatl) viento de leuante o de oriente. (2 Tonatiuh yquiayampa ehecatl) tonatiuh iquizayampa huitz : oriental cosa. (1 tonatiuh yquiayampa vitz) oriental. (2 Tonatiuh yquiayampa vitz) cosa

tonatiuh iquizayampa itztihuitz ehecatl : leuante viento oriental. (1 tonatiuh yquiay[m]pa ytztiuitz eecatl) tonatiuh iquizayampahuic : hazia oriente. (2 Tonatiuh yquiayampauic) leuante, parte oriental.

tonatiuh iquizayan : oriente. (1 tonatiuh yquiayan) (1 tonatiuh yquiayan) tonatiuh iquizayan cayotl :

oriental cosa. (1 tonatiuh yquiayan cayotl)

tonatiuh iquizayan ehecatl : idem. (Tonatiuh yquiayampa ehecatl: viento de leuante o de oriente.) (2 Tonatiuh iquiayan ehecatl) tonatiuh iquizayancayotl : Tonatiuh yquiayancayotl) idem. (Tonatiuh yquiayampa vitz: cosa oriental.) (2

tonatiuh ixco : oriente. (1) leuante, parte oriental. (2)

leuante, parte oriental. (1 tonatiuh yxco)

tonatiuh ixcopa huitz : cosa oriental o de leuante. (2 Tonatiuh yxcopa vitz) tonatiuh ixcopahuitz : oriental cosa. (1 tonatiuh ixcopavitz) tonatiuh yaquiampa ehecatl : viento de poniente. (2 Tonatiuh iaquiampa ehecatl) tonatiuh yaquian : iaquian) ocidente. (1 tonatiuh iaquian) el poniente. (2 Tonatiuh

tonatiuh yaquiyampa ehecatl : viento de poniente. (1) tonatiuhyo : solar cosa de sol. (1) cosa solar. (2)

tonayampa huitz ehecatl : tonayampa huitzehecatl :

viento solano o abrego. (2 Tonayampa vitz ehecatl) solano viento. (1 tonayampa vitzehecatl)

tonayan huitz ehecatl : viento abrego. (2 Tonayan vitz ehecatl) tonayanuitz ehecatl : tonecoca + : tonecoca) abregoviento lluuioso. (1)

no somos necessarios o prouechosos, para cosa alguna. (2 Atle

tonehua : doler la llaga. (1 toneua) tonehua, nech : escozer. (1 nechtoneua)

tonehua, ni : padecer dolor, escozimiento o aflici[n]. pre: onitoneuac. (2 Toneua, ni) descaecer de hambre. (1 ni, toneua) padecer. (1 ni, toneua) penar, recebir pena. (1 ni, toneua) tonehua, nino : verguena auer. (1 nino, toneua) tonehua, nite : atormentar o afligir a otro. pre: onitetoneuh. (2 Toneua, nite) correr a otro escarneciendo del. (1 nite, toneua) atormentar o afligir a otro. (1 nite, toneua) afligir mucho a otro. (1 nite, toneua) penar por tormento. (1 nite, toneua) tonehua +, nite : afligir o fatigar a otro. (1 nite, yollo toneua)

tonehuac :

doliente assi. (1 toneuac)

tonehuacapoloa, nite : idem. preter: onitetoneuacapolo. (Toneua, nite: atormentar o afligir a otro. pre: onitetoneuh.) (2 Toneuacapoloa, nite) atormentar o afligir a otro. (1 nite, toneuacapoloa) penar por tormento. (1 nite, toneuacapoloa) tonehualiztli : escoziminto. (1 toneualiztli) dolor o escozimiento. (2 Toneualiztli) dolor generalmente. (1 toneualiztli) dolor assi. (1 toneualiztli) tonehuan : yo y el, o entrambos. (2 Toneuan) andar fatigado y atormentado. pre: onitoneuatinen. (2

tonehuatinemi, ni : Toneuatinemi, ni)

tonehuiliztli : descaecimiento o desmayo por hambre. (2 Toneuiliztli) descaecimiento tal. (1 toneuiliztli) tonehuiztli : miseria de pobreza. (1 toneuiztli) tormento. (2 Toneuiztli) dolor generalmente. (1 toneuiztli) furias del infierno. (1 toneuiztli) toneixcuitil : dechado y exemplo nuestro. (2) son exemplo y dechado nuestro. s. los sanctos. (2)

toneixcuitilhuan : tonemachiliz :

nuestro sentido o los sentidos, o el el sentido. (2)

tonemmiqui, ni : abra[sa]rse de calor interior. preter: onitonemmic. (2) abrasarse de calor interior. (1) tonenepil : la lengua. (2) tonepicyan : corua dela pierna. (2) corua dela pierna. (1 tonepicy[n])

toneuhqui : descaecido. (1) toneuhqui + : desabrido y lleno de pena. (2 Moyollo toneuhqui) nuestra prudencia y cordura. (2)

toneyolizmatiliz : tono + :

medio tono. (1 tlaco tono) suelto, cosa noatada. (1)

tonqui : tonqui

+ : suelto del juramento. (1 juramento tonqui)

tontlancuaxical : chueca dela rodilla. (1 tontl[n]quaxical)

tontli

+ : enfermizo. (1 viuitoc tontli)

tontotquitihui : yr a alguna parte todos sin faltar nadie. pre: otontotquitiaque. (2 Tontotquitiui) yr todos juntos sin saltar ninguno. (1 tontotquitiui) tonuitzoa, nino : lo mesmo es que tompitzquetza o heruir la olla a borbollones. prete: oninotonuitzo. (2) corcobo dar. (1) tonuitzoa =, nino : = tohuitzoa (2 tonuitzoa )

toome mantihui : yr de dos en dos. pret: otoomem[n]tiaque. (2 Toome mantiui) dedos en dos yr. (1 toome mantiui) toome mantinemi : andar pareados de dos en dos pre: otoome mantinenca. (2) toomemantihui : toomemantinemi : toomettihui : toomettiui) toomettinemi : toomettinenii : toomettitihui : andar de dos en dos. (1 toomemantiui) andar de dos en dos. (1) dedos en dos yr. (1 toomettiui) andar de dos en dos. (1) andar de dos en dos. pre: otoomettinenca. (2) yr de dos en dos. pret: otoomettiaque. (2 Toomettitiui) andar de dos en dos. (1

toomettitinemi : idem. preterito: otoomettitinenca. (Toomettinenii: andar de dos en dos. pre: otoomettinenca.) (2) andar de dos en dos. (1) topal : el que anda curiosa o fantasticamente vestido, con presumpcion y soberuia. (2) curioso en aderearse y vestirse. (1) fantastico. (1) topalnemiliztli : vida fantastica assi. (2) topalnenqui : fantasia. (1) fantastico. (1)

fantastico, presumptuoso y soberuio. (2)

topalquetza, nino : atauiarse con vanidad y soberuia. pre: oninotopalquetz. (2) pulirse, aderearse. (1) atauiarse fumptuosa y vanamente. (1) topam + : los que nos rigen y gouiernan. pr: topam omanca. (2 Mani, topam)

topammoquetza + : padecer tormenta enla mar. preteri: eecatl top[n] omoquetz. (2 Eecatl topammoquetza) tempestad de vientos padecer enla mar. (1 eecatl topammoquetza) topampa : topan : topan + : por nosotros. (2) sobre nosotros. (2) no toca anosotros, ni tenemos que ver en esse negocio. (2 Aquen topan) descomulgar a otro. (1 topan nictlaa excomunion)

topan nictlaza excomonion :

topan hazer topan hazer

ninochihua = : = tepan niquiza (2 topan ninochiua o passar de largo, sin caso de alguno ) ninochihua =, ni : = quiza + (2 topan ninochiua o passar de largo, sin caso de alguno )

topan tlatocati : enseorearse alguno sobre nosotros, o ser nuestro regidor y presidente. (2) topan xocoa, nite : idem. pret: onitetepanxoco. (Tepan topeua: meterse enterminos d[e] otro, o traspassar lindes, o mojones. pre: onitepantopeuh) (2) topaniehuayo + : entre cuero y carne. (2 Itic topanieuayo) (1 ytic topanieuayo) entra cuero y carne.

topehua, nic : echar o desechar algo del pnsamiento. (1 nictopeua) topehua, nite : empuxar a otro. prete: onitetopeuh. (2 Topeua, nite) empellon dar assi. (1 nite, topeua) arrojar o empuxar a otro. (1 nite, topeua) empuxar a alguno. (1 nite, topeua) dar rempuxon. (1 nite, topeua) resistir. (1 nite, topeua) topehua, nitla : empuxar otra cosa, o atizar el fuego allegandole los tizones. pre: onitlatopeuh. (2 Topeua, nitla) atizar elfuego, metiendo a dentro los tizones. (1 nitla, topeua) empuxar madero o cosa assi. (1 nitla, topeua) alanar de si algo . (1 nitla, topeua) rempuxar, echando algo de si. (1 nitla, topeua) echar o desuiar y apartar desi algo. (1 nitla, topeua) quitar rompiendo. (1 nitla, topeua) topehua +, nino : dar de codo a otro con menos precio y empuxarlo, o mofar del. preterit: teca oninotopeuh. (2 Teca ninotopeua) dar de codo. (1 teca ninotopeua) burlar de otro, dando del codo. (1 teca ninotopeua) topilchicolli : topile : gancho de pastor. (1) juez ordinario. (1) asta de lana o de

alguazil. (2)

topilli : bordon, hasta de lana, o vara dejusticia. (2) cosa semejante, o bordon. (1) bordon. (1)

topilli + : gancho de pastor. (1 yacachicoltic topilli) vara de justicia. (1 justicia topilli) enastada lana. (1 tlaquatepuzotilli topilli) vara de justicia. (2 Iusticia topilli) bordn o lnsa cn recatn. (1 tlatzintepuotilli topilli) canasta grande texida de caas (2 Chiquiuh topilli) vara, o gancho de pastor, o baculo de obispo, o cosa semejante. (2 Yacachicoltic topilli) bordon que tiene vna mano labrada n lo alto. (1 macpal topilli) topilli +, nic : enastar lana. (1 nic, quatepuzotia topilli) topilli itzintepozo : ytzintepuo) cuento, o recaton de lana, o de bordon. (2 Topilli fisga para tomar pescado. (1 topilli yacatepuo

topilli yacatepozo ic michmalo : yc michmalo) topilliitzintepozzo : topiltzintepoztli : Topiltzintepuztli) topitl :

recaton de lana o cuento. (1 topilliytzintepuzo) cuento, o recaton de lana, o de bordon. (2

lagartija. (1)

topitzanayan : topitzin :

cintura. (1)

lagartija. (1)

topochcopa : la siniestra, o ala mano yzquierda, o al lado yzquierdo. (2 Topuchcopa) haziala mano yzquierda. (1) topochma : yzquierda mano. (1 topuchma) siniestra mano. (1)

toptli : estatua de bulto. (1) ydolo, o funda de caliz texida con hilo de maguey, o cosa desta manera. (2) funda o caxa de caliz o de cosa semejante. (1) ydolo. (1) caxa o funda de caliz o de cosa semejante. (1) toptli + : idem. (Otia calli: ostiario para ostias.) (2 idem. ostiario para ostias.)) toquech : el cuello. (2) cuello. (1) garganta. (1) (Ostia calli:

toquechcozqui : toquechcuauhyo : Toquechquauhyo) toquechtepol :

las asillas dela olla dela garganta. (2 Toquechcuzqui) idem. (Toquechcuzqui: las asillas dela olla dela garganta.) (2

pescueo o ceruiz. (1 toquechtepul) las venas, o cuerdas y neruios del pescueo. (2)

toquechtlalhuayo : toquechtlan :

enel cuello. (2) landres del cuello. (1)

toquechtlatlaollo :

toquechtlatlaul : las landrezillas dela garganta. (2) toquetol : las enzias. (2) enzias. (1 toquehtol)

toquetzon : el cabello del colodrillo, o las ruines. (2) toquexil : yngle. (1)

toqueztepol : quadril dela cadera. (2 Toqueztepul) cadera o quadril. (1 toqueztepul) chueca de anca o del quadril. (1 toqueztepul) toquia, nitla : atizar el fuego. preterit: onitlatoqui. (2) metiendo a dentro los tizones. (1) toquichtin : varones. (2) atizar elfuego,

toquilia, nech : despues demi viene o sucede me. (1) toquilia, nonte : idem. preter: onontetoquili. (Toquilia, nocon: suceder a otro en cargo, officio, o en otra cosa. pre: onocontoquili.) (2) toquilia + : suceder a otro que precede. (1 nocon, toquilia)

toquilia, nocon : suceder a otro en cargo, officio, o en otra cosa. pre: onocontoquili. (2)

toquiliztli :

sembradura. (1) rodrigar vides, o cosa semejante pre: onitlatoquilloti. (2) rodrigar vides. (1)

toquillotia, nitla : toquilotia, nitla :

toquimichtomiyo : vello sotil. (1 toquimichtohmiyo) toquiyahuac : ala puerta de nuestra casa. (2 Toquiauac) hoja seca de mayz. (2 Toquizua uacqui) alcacer. (1)

toquizhua huacqui : toquizhuatl :

hoja verde de mayz. (2 Toquizuatl) torno para prensar. (1)

torno tlapacholoni :

tornohuia, nitla : tornear, labrar algo con torno. pr: onitlatornoui. (2 Tornouia, nitla) tornear contorno. (1 nitla, tornouia) tornotica nitlaxima : tornotica tlaximani : tornotica tlaxinqui : tornotica tlaxintli : tornotlapacholoni : totahuan : tornear contorno. (1) tornero el que tornea. (1) tornero el que tornea. (1) torneada cosa altorno. (1) torno para prenssar algo (2)

nuestros padres. (2 Totauan) estado o estatura, medida. (1) corte de papa o de rey. (1)

totamachiuhca : totcoyan :

corte, o audiencia real. (2)

totec + : cuanto ay desde la anunciacion a pascua de nauidad?. (1 yn anunciacion quexquich ycquitztica ynitlacatilitzin totec) totech + : acada vno de nosotros cabra su parte, o cada qual recibira su premio y galardon. (1 ceceyaca totech aciz yntotlaxtlauil) totech niquiitztiuh : imitar, o tomar exemplo d[e] otro. pr: tetech oniquiytztia. (2 Totech niquiytztiuh) totechaciz + : acada vno cabra suparte, o cada qualrecibira su premio. (2 Ceceyaca totechaciz yntotlaxtlauil) totechitauhqui + : totechitauhqui) pues es assi que nos esta prometido. (2 Canel

totechiuhcahuan : los que gouiernan yrijen la republica. (2 Totechiuhcauan) totecuacan : matriz de las cibdades. (1) ciudad matriz, o metropolitana. (2) corte de papa o de rey. (1) palacio real. (1) totecuiyo + : fee o creencia. (1 yneltococatzin totecuiyo iesu christo) desacate y offendi a nuestro seor dios. (2 Ixtzinco icpactzinco oninen yn

totecuiyo dios) ay dios y seor nuestro. s. que nos ayudara. (2 Ommoyetztica yn totecuiyo dios) yra de dios. (1 yqualanilitztzin totecuiyo dios) idem. (Ineltococa yn totecuiyo: la fee o creencia de nuestro seor.) (2 Ineltococatzin totecuiyo) pisada de pie. (1 ytlacxipetlaltzin totecuiyo iesu christo, tetipan quimocauil) dia de nascimiento. (1 ytlacatiliz ylhuitzin yn totecuiyo iesu christo) comunion. (1 yceliloca yninacayotzin totecuiyo jesu chrito) la fee o creencia de nuestro seor. (2 Ineltococa yn totecuiyo) la venida o aduenimiento de nuestro seor iesu christo. (2 Iuallalitzin totecuiyo Iesu christo) conuertirse o emendarse. (1 yuictzinco ninocuepa yn totecuiyo) las pisadas de nuestro seor jesu christo. (2 Itlacxipetlaltzin totecuiyo jesuchristo) pascua de nauidad. (1 ytlacatilizilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) ende mal; i; del que se goza del mal que a otro le sucede. (1 oncan mitzquetz yn totecuiyo) christiano. (1 itetzinco poui yn totecuiyo iesu christo) conuertirse a nuestro seor dios. (2 Iuictzinco ninocuepa in totecuiyo dios) desacate y ofendi a nuestro se[o]r dios. (2 Ixco icpac oninen in totecuiyo dios) es proprio y pertenece a solo dios. (2 Ineixcauil in totecuiyo) el nacimi[n]to. o natiuidad de [uest]ro seor (2 Itlacatilitzin totecuiyo Iesu christo) la festiuidad del nacimi[n]to d[e] n[uest]ro seor iefu christo (2 Itlacatiliz ilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) totecuiyo +, nic : consumir el sanctissimo sacramento. (1 nic, celia yninacayutzin totecuiyo Iesu christo) totecuiyo inezcalilizilhuitzin : ynezcalilizilhuitzin) totecxopil : pascua de flores. (1 totecuiyo

dedo grande del pie. (1) dedo conque

totemapilhuiaya : el dedo con que mostramos, o sealamos algo. (2) mostramos algo. (1) toten : los labrios, o la boca. (2)

labio, o labrio. (1 tot[n])

totenchal : barua sin pelos. (1) totentzon : las baruas dela cara. (2) totenxipal : toteouh : barua, los pelos. (1)

labio, o labrio. (1 tot[n]xipal) niilla o nieta del ojo. (1) nia del ojo. (1)

nia del ojo. (2)

totepotzcopa :

hazia tras, o alas espaldas. (2 Toteputzcopa)

totetepon : espinilla delapierna, desde la chueca de la rodilla. (2 Totetepun) espinilla dela pierna. (1 totetep[n]) totexipal : los beos, o labrios. (2) totiuh iquizayampahuic : totl + : hazia donde sale el sol. (1 totiuh yquiayampauic)

gorrion aue conocida. (1 moloto totl) cuerpo

totlac : cuerpo de hombre, o de muger, desde la ci[n]ta arriba. (2) desde la cinta arriba. (1) totlacihuiz : (1 totlaciuiz) lunar, seal del cuerpo. (2 Totlaciuiz)

lunar seal del cuerpo.

totlaczaya : la planta del pie. (2 Totlacaya) totlacaya) planta del pie. (1 totlacaya) totlahuelmatia : totlalhuayo : totlalnamiquia

pata o planta del pie. (1

el sentido del gusto. (2 Totlauelmatia) cuerdas o neruios. (1) + : memoria. (1 tlalnamiquiliztli, totlalnamiquia) memoria. (1)

totlalnamiquiliz : totlalol + :

discordia endar pareceres o votos. (1 amo cetia totlalol) el sentido del palpar. (2) diente. (1) muela dela boca. (1)

totlamatocaya : totlan :

los dientes. (2)

totlancoch :

las muelas. (2)

totlancoch cuacuauh : totlancochcuacuauh : totlanecuia : totlanequia : totlanequiliz :

muelas cordales. (2 Totlancoch quaquauh) muela cordal. (1 totlancochquaquauh)

el sentido del oler. (2) nuestra voluntad, o querer. (2) idem. (Totlanequia: nuestra voluntad, o querer.) (2) cailla dela pierna. (1) espinilla dela

totlanitz : espinilla dela pierna. (2) pierna. (1) totlaocoliloca : totlapohual totlapoual) + :

misericordia hecha anosotros. (2) faltar lo que se cnto por no se auer bien contado. (1 otemoc yn el estomago. (2) estomago. (1)

totlatlaliaya : totlatlaliayan :

totlatol + : discordar en los pareceres. (2 Cecentetl totlatol) lo mesmo es que centetia in totlatol. pre: ocetiac yn totlatol. (2 Celia yn totlatol) discordia endar pareceres o votos. (1 cecentetl totlatol) discordia endar pareceres o votos. (1 amo nepaniuiyn totlatol) totlatolhuaz : totlatoloaya : totlilticauh : totloc : el tragadero. (2) el gaznate, o tragadero. (2) lo negro del ojo. (2)

junto, o parde nosotros o de nuestro v[n]do y parcialidad. (2) (Totloc: junto, o parde nosotros o de nuestro v[n]do y

totlocpa : idem. parcialidad.) (2)

totloctiquiza :

eucntrarse desta manera. (1 totloctiquia) pluma el caon. (1)

totoacatl : canon, o pluma de aue. (2)

totoca, ni : yr depriessa, o correr, empeorar, o crecer la enfermedad. pre: onitotocac. (2) correr ligeramente. (1) empeorarse. (1) malo estar mucho, quasi ala muerte. (1) enfermar grauemente. (1) totoca, nite : perseguir a otro, echarle apuertas, o despedirle, o desterrarle. prete: onitetotocac. (2) desterrar a otro. (1) echar apuertas operseguir a otro. (1) echar a otro de casa. (1) despedir a otro con enojo echandole de casa. (1) echar determino. (1) totoca, nonte : visitar amenudo a alguna persona. prete: onontetotocac. (2) visitar amenudo. (1) totoca +, nic : nictotoca) espaciarse por via de recreacion o passatiempo. (1 otli

totoca, olini, tilini in justicia : andar lista y braua la justicia. (1 totoca, olini, tilini yn justicia) totocac : doliente y muy enfermo. (2) enconaminto tal. (1) enconada assi. (1) doliente assi. (1)

totocaliztli :

totocama + : importuno y moledor, que no se quiere despedir. (2 Amo totocama) ymportuno ser assi. (1 anino, totocama) totocani : ligera cosa. (1) corredor que corre. (1) totocani + : cosa ligera que corre mucho. (2) corredor assi. (1)

corredor assi. (1 cenca totocani)

totocaticac + : andar los vicios a vanderas desplegadas. (1 nouian totocaticac yn neatoyauiliztli yn netepexiuiliztli,) totocatihuechiliztli : abatimiento de aues de rapia para caar, o la corrida que da alguno quando va depriessa a hazer algo. (2 Totocatiuechiliztli) corrida del que con gran priessa se leuanta a hazer algo. (1 totocatiuechiliztli) abatimieuto assi. (1 totocatiuechiliztli) totocatihuetzi : abatirse el aue. (1 totocatiuetzi) totocatihuetzi, ni : abatirse las aues, o correr alguno de priessa a hazer algo, o cosa semejante. prete: onitotocatiuetz. (2 Totocatiuetzi, ni) correr y arremeter assi. (1 ni, totocatiuetzi) totocatihuetziliztli : abatimiento tal. (2 Totocatiuetziliztli) totocatiuh, ni : yr de priessa. prete: onitotocatia. (2) ligeramente yr. (1) totocatoc intlahuelilocayotl : totocatoc yntlauelilocayotl) andar apriessa. (1)

andar los vicios a vanderas desplegadas. (1

totochcopina, nitla : desollar cerrado, o quitar algo a otro al redropelo. pret: onitlatotochcopin. (2) dessollar cerrado. (1)

totochcopina +, nite : quitar a otro las calas al redropelo. preteri: onitecalas totochcopin. (2 Calas totochcopina, nite) totochcopina +, to : descalar calas al redropelo. (1 nite, calas tototochcopina) totochcopinilia, nicte : onictetotochcopinili. (2) totochilia, nitetla : totochilia + : desnudar a otro la camisa. &c. al redropelo. pret:

dar mucha priessa a otros. pret: onitetlatotochili. (2)

doler enalguna parte del cuerpo. (1 nech, totochilia) nidal o nido d[e] aues. (1

totochiquihuitl : nido de paxaros. (2 Totochiquiuitl) totochiquiuitl) totoconetl : totoctla : pollo de paxaro. (2)

pollo hijo de aue mansa. (1)

lugar donde ay mahizales verdes. (2) caxa de escriuania. (2) caxa de escriuania. (1) caon para

totolacatecomatl : totolacatl : escreuir. (1) totolayotl : totolcalli : totolcatinemi : totolconetl :

pluma el caon. (1) pendola o peola. (1) caldo de aue. (2) gallinero. (2)

caon o pluma para escreuir. (2) caldo de aue. (1)

gallinero. (1)

tossegoso que mucho tosse. (1) pollo de gallina. (2) pollo hijo de gallina. (1)

totolcuauhcalli : gallinero. (2 Totolquauhcalli) totolcuitlatl : gallinaza, estiercol dellas. (2) gallinaa estiercol dellas. (1)

totolcuitlatzapotl :

cierta fruta negra de dentro, y verde por defuera. (2)

totolehualtia, nite : hazer leuantar la gallina de encima los hueuos. pre: onitetotoleualti. (2 Totoleualtia, nite) leuantar la gallina de encima los hueuos. (1 nite, totoleualtia) totoleltzotzolli : totolhuapahualoyan : papada de gallo. (1) gallinero donde se crian. (2 Totoluapaualoyan) pollero que

totolhuapahuani : pollero o gallinero que las cria. (2 Totoluapauani) los cura. (1 totoluapauani) totolin : gallina. (2) gallina. (1)

totolizcaliani :

el que cria pollos. (2)

totolizcaltiani : pollero que los cura. (1)

totolizcaltiloyan : crian. (1) totolmolli : totolnamacac : totolnemitiani :

gallinero o corral de gallinas. (2)

gallinero donde las

manjar de carne; y assi de los de mas. (1 totolmulli) gallinero, que las vende. (2) gallinero que las cria. (2) pollero que los cura. (1)

totolnemitiloya : gallinero donde las crian. (1) totolnemitiloyan : totoloapahualoyan : totolpixqui : totoltecacalli : totolteehuatl : totoltemolli : totoltemulli) gallinero o corral de gallinas. (2) gallinero donde las crian. (1 totoluapaualoyan) gallinero que las cura. (1)

el que guarda las gallinas. (2) caxcara de hueuo. (2)

caxcara de hueuo. (1) tela del hueuo. (1 totolteeuatl) manjar de hueuos. (1

tela de hueuo. (2 Totolteeuatl)

manjar o potaje de hueuos. (2 Totoltemulli) corral de gallinas. (2)

totoltepan calli :

totoltepancalli : gallinero. (1) totoltetia, mo : aouar los peces, o poner hueuos las aues. pre: omototoltetique. (2) poner hueuos las aues. (1) totoltetl : hueuo. (2) veuo de gallina. (1)

totoltetl + : caxcara de hueuo. (2 Icacallo in totoltetl) veuo guero. (1 ytlacauhqui totoltetl) guero hueuo. (1 ytlacanhqui totoltetl) totoltetl icoztica : totoltetl ycuztica) yema de hueuo. (2 Totoltetl ycuztica) yema de hueuo. (1

totoltetl itehuilotca : idem. (Totoltetl yyztaca: clara de hueuo.) (2 Totoltetl yteuilotca) clara de hueuo crudo. (1 totoltetl yteuilotca) totoltetl yiztaca : clara de hueuo. (2 Totoltetl yyztaca) cozido. (1 totoltetl yyztaca) totoltetlaxcalli : hueuos. (1) clara de hueuo hornazo de

hornazo de hueuos o tortilla dellos. (2)

totoma, ni : deshilar lieno. pre: onitoton. (2) deshilar lino. (1) totoma, nino : desabrocharse. preterito: oninototon. (2) desabrocharse. (1) totoma, nite : desemboluer o desfaxar criatura, o desabrochar a otro. pre: onitetoton. (2) desemboluer criatura. (1) totoma, nitla : desemboluer algo. (1) totomacpol : m[m]brudo de grndes mi[m]bros. (1 totomacpul)

totomahua, nino : dar arcadas para gomitar. prete: oninototomauh. (2 Totomaua, nino) gomitar querer. (1 nino, totomaua) totomaliztli totomani : totomani + : descalamiento tal. (1 teapatos totomaliztli) paxaro, caador de aues. (1)

casador de paxaros. (2) + :

descalador de apatos. (1 teapatos totomani) red tendida para tomar paxaros. (1) red para caxar paxaros. (2)

totomatlat : totomatlatl : totome :

paxaros. (2) papo de aues.

totome intlatlaliayan : papo delas aues. (1 totome yntlatlaliayan) (2 Totome yntlatlaliayan) totomicqui : (2) totomicqui, ni ympotente para engendrar. (1)

varon impotente para engendrar.

: ympotente ser para engendrar. (1) desabrochar a otro o desemboluer la criatura. prete: desabrochar. (1)

totomilia, nitetla : onitetlatotomili. (2) totomio :

pelo o vello. (2)

totomiquiliztli : impotencia de varon para engendrar. (2) totomiquilztli : totomiyo : ympotencia assi. (1)

pelo como bello sotil. (1) camisa de maorca de mayz

totomochtli : hoja de maorca de mayz seca. (1) seca. (1) hojas secas dela maorca de mayz. (2)

totomolihui : abotonar o querer brotar los arboles. (1 totomoliui) brotar e hincharse las yemas assi los arboles. preterit: ototomoliuh. (2 Totomoliui) totomoliuhqui : brotar. (2) abotonado assi. (1) arbol q[ue] tiene h[n]chadas las yemas para

totomonaltia, nite : (2) totomoni, ni :

hazer a otro bexigas o ampollas. pret: onitetotomonalti.

hazerse me bexigas o ampollas. pr: onitotomon. (2)

totomoni + : idem. preteri: noma ototomon. (Noma tomoni: hazerseme bexigas, o ampollas [n] las manos. prete: noma otomon.) (2 Noma totomoni) tener ampollas o bexigas enlos pies. pre: onocxi totomon. (2 Nocxi totomoni) totomonia, nitla totompoxtli : : chichones hazer a otro. (1)

atado que no acierta a hazer cosa a derechas. (2) el signo, en que alguno nasce, o el alma y

totonal : anima o alma. (1) espiritu. (2)

totonca atolli : totonca patli :

puchas. (1) llanten. (2)

puchas. (2)

totonca tlaxhuiztli : (2) totoncapatli :

encordio grande. (1 totonca tlaxuiztli)

encordio grande.

llanten yerua. (1) : templar el agua fria o cosa assi al sol o ala lumbre.

totoncayamania, nitla (1) totoncayotl :

riqueza. (1)

totonia : calentarte algo. (1) calentarse el agua o otra cosa. prete: ototonix. (2) totonia, ni : tener ardor o calentura. prete: onitotoniac. vel. onitotonix. (2) destemplado estar elcuerpo de demasiado calor. (1) calor tener. (1) ardor tener o calor. (1) totonia, nino : calentarse ala lumbre o al sol. prete: oninototoni. (2) calntarse al sol. (1) escalentarse. (1) totonia, nitla : asolear o calentar algo al sol, o ala lumbre. pre: onitlatotoni. (2) assolear algo. (1) escalentar algo. (1) calentar algo. (1) rezentar hazer reziente. (1) totonia, tla : ablandar el tiempo. (1) totonializtli : destemplana tal. (1)

totonilia, nite : callentar a otro. preterito: onitetotonili. (2) totoniliztli : calor o ardor. (2) calor generalmente. (1)

totonixtiuh, ni : yrse callentando poco a poco. pre: onitotonixtia. (2) totonotza, ni : reclamar para tomar paxaros. pre: onitotonotz. (2) reclamo para aues. (1) paxaro, caador de aues. (1) callente cosa.

totonotzaliztli : reclamo tal. (2) totonotzqui : totonqui : (1)

casador de aues con reclamo. (2)

fiebre, o cosa caliente. (2)

fiebre o calentura. (1)

totonqui + : descalado assi. (1 moapatos totonqui) agua caliente. (2 Atl totonqui) agua callente. (1 atl totonqui) desatacado assi. (1 mocalas totonqui) totonqui atl : agua callente. (1)

totonqui tepoztezohualiztli : boton de huego. (1 totonqui tepuzteoaliztli) totonqui tlacualli yahuiyacan : iauiyac[n]) totontlani, nino : totontli : olor de vinda caliente. (1 totonqui tlaqualli

dessear ser desatado. pre: oninototontl[n]. (2) deshilado lino. (1 tot[n]tli)

lieno deshilado. (2)

totontli + : desatacado, o desabrochado dellas. (2 Tlacalas totontli) desatacado assi. (1 tlacalas totontli) totopalitoa, mo : baladron o fanfarron. (1) totopalitoa, nino : blasonar, o fanfarronear cosas de proprio loor. pre: oninototopalito (2) baladrear. (1) totopallatoa : baladron o fanfarron. (1) totopallatoa, ni : idem. pre: onitotopallato. (Totopalitoa, nino: blasonar, o fanfarronear cosas de proprio loor. pre: oninototopalito) (2) baladrear. (1) totopallatoani : baladron, o fanfarron. (2) baladrear. (1)

totopalti : curioso en aderearse y vestirse. (1) totopalti, ni : fanfarronear. preter: onitotopaltic. (2)

totopochtic : cosa muy tostada, assi como pan, tortillas de mayz. &c. (2) empedernido desta manera. (1) totopochtli : tostada cosa. (1)

totopochuacqui : idem. (Totopochtic: cosa muy tostada, assi como pan, tortillas de mayz. &c.) (2) empedernido desta manera. (1) totopochuaqui : tostarse mucho el pan, o cosa semejante. p: ototopochuac. (2) empedernecerse o pararse duro el pan o cosa assi. (1) totopochuatza, nitla totopotza, nitla : : tostar. (1) roer, o tostar algo. p: onitlatotopotz. (2) roer. (1)

totoquilizma + : el que no quiere ser despedido o echado de casa. (2 Amo totoquilizma) totoquiliztica : corriendo ligeramente, o dandose priessa. (2) ligeramente. (1) ligereza. (1)

totoquiliztli : ligereza, o el acto de crecer la enfermedad (2) dolencia tal. (1) tototapazolli : tototapaolli) tototecaxitli : tototecaxtli : tototentli : tototenuitztli : tototepito : tototepiton : tototetl : nido de aues. (2 Tototapaolli) nidal o nido d[e] aues. (1) idem. (Tototapaolli: nido de aues.) (2) pico de aue. (1)

nidal o nido d[e] aues. (1

pico de aue. (2) idem.

(Tototentli: pico de aue.) (2)

pico de aue. (1)

paxairco. (2) paxaro pequeo. (1) veuo de paxaro. (1) nidal, hueuo del nido. (1)

hueuo de paxaro. (2)

tototl : pixa. (1) natura de macho. (1) paxaro. (2) miembro del hombre. (1) paxaro, generalmente. (1)

aue o paxaro. (1)

tototl + : aue agorera. (1 tetzauh tototl) aue solitaria. (2 Ilama tototl) solitaria aue. (1 ylama tototl) ruyseor. (1 cuicani tototl) tototlacualtecomatl : tototlaqualtecomatl) tototlapitza, ni : tototlapitzaliztli : tototlapitzqui : papo de aue. (2 Tototlaqualtecomatl) papo delas aues. (1

hazer reclamo para tomar paxaros. p: onitototlapitz. (2) reclamo, para caar paxaros. (2) reclamo para aues. (1)

caador de paxaros con reclamo. (2) calor natural. (1)

paxaro, caador de aues. (1)

tototonca : calor natural. (2) tototontli :

paxarico, o paxarillo. (2)

paxaro pequeo. (1)

tototopal : pomposa y soberuiamente vestido. (2) tototz, nite : correr hazer a otro. (1)

tototza, nic : adelantar, o aguijar el relox. p: onictototz. (2) adelantar el relox que anda trasero y tardio. (1) tototza, nite : aguijar y dar priessa al que camina, o empeorar el medico al [n]fermo. p: onitetototz (2) dar priesa. (1) agujerar a otro. (1) priesa dar a alguno, paraque haga algo, o paraque de lo que le piden. (1) enconar la llaga o cosa semejante. (1) tototza, nitla : empeorar, o dar priessa a otra qualquier cosa. p: onitlatototz. (2) acuciar o dar priessa. (1) empeorar. (1) totoyoa : henchirse algo de paxaros. prete: ototoyoac. (2) correr o darse priessa. pre: onitotoyocac. (2)

totoyoca, ni : totozcac :

el paladar, o enel gaznate. (2)

totozcatecuacuil : campanilla, o el gallillo d[e]la garganta. (2 Totozcatequacuil) campanilla o gallillo dela garganta. (1 totozcatequacuil) gallillo o campanilla. (1 totozcatequacuil) totozcatlan : la garganta. (2 Totuzcatlan) garganta. (1 totuzcatlan) totozqui monamiqui : totozquimonamiqui : totquitihuehuetzi, ti totquitihuetzi, ti : Totquitiuetzi, ti) totzalan : enla olla dela garganta. (2)

tener esquinencia. pre: ototozqui monamic. (2) esquinncia enfermedad. (1) : caer juntamente algunos. (1 ti, totquitiueuetzi)

caer juntamente con otro. pr: otitotquitiuetzque. (2

entre nosotros, o por medio denosotros (2) lado diestro o siniestero. (1)

totzcalco : lado, o sobaco. (2)

totzon :

los cabellos. (2)

totzon + : espeluzarse los cabellos, o tomarnos grima. preterito: ceceyaca omoquetz totzon. (2 Ceceyaca moquetza totzon) totzoncuac : totzontecon : totzontlan : las puntas delos cabellos. (2 Totzonquac) la cabea. (2) cabea. (1) cabecera de cama, s: el lugar. (1)

ala cabecera dela cama. (2)

totzoyouh : sieso el saluonor. (1) touei mapil : mapil) touei xopil : toueimapil : toueimapil toueixopil : toueyo : + : dedo pulgar dela mano. (2 Touey mapil) dedo pulgar del pie. (2 Touey xopil) pulgar dedo dela mano. (1 toueymapil) pulgada medida. (1 cemmapilli ynica toueymapil) pulgar dedo del pie. (1 toueyxopil) aduenedizo. (1) dedo pulgar. (1 touey dedo grande del pie. (1)

aduenedizo, o estrangero. (2)

toxahua, nitla : derramar, o echar mayz, trigo. &c. por ay, tierra arena, o cosa assi. p: onitlatoxauh. (2 Toxaua, nitla) toxahuani + : echador tal. (1 tlaatlan toxauani) monton, o estrago de muertos. (2) monton de muertos. (1)

toxauhticate : toxauhtli toxayac : toxic : toxicpan : toxillan : + :

echada cosa assi. (1 tlaatlan toxauhtli) cara. (1) ombligo. (1)

la cara. (2)

el ombligo. (2) enel ombligo. (2) enla barriga. (2)

toxincayo : costra de farna. (1) toxiuh + : edad ygual tener dos personas. (1 neneuhquin toxiuh) la planta del pie. (2) la puente dela pl[n]ta del pie. (2) puente del pie. (1) puente del pie. (1 toxocpaluacaliuhca)

toxocpal :

toxocpal pichauhyan : toxocpalcopichauhya : toxocpalhuacaliuhca :

toxocpalhuacaliuhcan : idem. pie.) (2) toxocpalix : toxoma, nino :

(Toxocpal pichauhyan: la puente dela pl[n]ta del

pata o planta del pie. (1) dessollarse con golpe. (1) pobre

toxontinemi, ni : tener pobreza y estar necessitado pre: onitoxontinen. (2) estar y muy necessitado. (1) toxopil : los dedos delos pies. (2) las uas delos pies. (2) dedo gordo o primero del pie. (2) entre los dedos delos pies. (2) pulgar dedo del pie. (1)

toxopilizti : toxopiltecu : toxopiltzalan :

toxopilzazaliuhyan : toyac :

coyunturas de los dedos de los pies. (1 toxopilaaliuhyan) nariz del hombre. (1)

la nariz. (2)

toyacacelica : toyacacoyoyan : toyacatzon :

el freno dela nariz. (2) las ventanas o agujeros delas narizes. (2) los pelos delas narizes. (2)

toyahua : derramarse agua, o estenderse, o hundirse el monton de harina, de cal o de cosa assi. prete: otoyauac. (2 Toyaua) hundirse el monton de harina o de cal, o cosa semejante estendiendose por el suelo. (1 toyaua) toyahua, nic : escanciar vino. pre: onictoyauh. (2 Toyaua, nic) toyahua, nitla : derramar cosas liquidas. preterito: onitlatoyauh (2 Toyaua, nitla) derramar agua o cosa liquida. (1 nitla, toyaua) toyahua +, nic : escanciar o echar vino. preteri: octli onictoyauh. (2 Octli nictoyaua) escanciar. (1 nite, toyauilia octli nictoyaua) toyahui : derramarse cosas liquidas, o hundirse el monton de harina. &c. pre: otoyauh. (2 Toyaui) derramarse algo desta manera. (1 toyaui) hundirse el monton de harina o de cal, o cosa semejante estendiendose por el suelo. (1 toyaui) toyahuilia, nite : escanciar vino. prete: onitetoyauili (2 Toyauilia, nite) : escanciar. (1 nite, toyauilia octli

toyahuilia octli nictoyahua, nite nictoyaua) toyamanca : calor natural. (2) toyolca : toyolia :

calor natural. (1)

nuestra vida, o mantenimiento y sustentacion. (2) alma, o anima. (2) anima o alma. (1)

toyolia icocoliz : toyollo :

passion del anima. (1 toyolia ycocoliz) coraon. (1)

el coraon. (2)

toyollo + : lo mesmo es que centetia yn toyollo pre: ocetiac yn toyollo. (2 Cetia in toyollo) toyollo ixco : estomago la boca del. (1 toyollo yxco) par delas entraas, o en ellas. (2) boca del estomago. (1)

toyollocaltitlan : toyolloixco :

la boca del estomago. (2 Toyolloyxco)

toyoyolca : la campanilla, o gallillo del paladar. (2) tozaliuhyan : corua o coyuntura dela pierna. (2 Toaliuhyan) pierna. (1 toaliuhyan) corua dela

tozampotzalicihui, ni : tener enfermedad de lamparones. prete: onitoampotzaliciuh. (2 Toampotzaliciui, ni) enfermar de lamparones. (1 ni, toamputzaliciui) tozampotzalicihuiliztli : enfermedad tal. (2 Toampotzaliciuiliztli) enfermedad assi. (1 toamputzaliciuiliztli) tozampotzaliciuhqui : enfermo de lamparones. (2 Toampotzaliciuhqui) tal. (1 toamputzaliciuhqui) enfermo

tozampotzalli : el m[n]t[n] de tierra q[ue] echa fuera vn cierto a[n]imalejo q[ue] se llama toan. (2 To[m]potzalli) tierra q[ue] dexa leuantada el topo o la tuan quando se mete de baxo de tierra. (1 tuamputzalli) tozan : lo mesmo es que toan. (2 Tuan) animal. (1 toan) tozan = : = tozan (2 toan) cueua de toan. (2 Toanychan) topo, animal o rata. (2 Toan) topo

tozanichan :

tozazaliuhyan : chuecas do juegan los huessos, o las coyunturas delos miembros. (2 Toaaliuhy[n]) chueca, donde juegan los huessos. (1 toaaliuhyan) tozcachachalihui : mudar la boz el moo. (1 tozcachachaliui) tozcachachalihui, ni : enronquecer, o mudar la boz el moo. pre: onitozcachachaliuh. (2 Tozcachachaliui, ni) enronquecerse. (1 ni, tozcachachaliui) tozcachachalihuiliztli : enroquecimiento assi. (2 Tozcachachaliuiliztli) ronqueria. (1 tozcachachaliuiliztli) enronqueciminto. (1 tozcachachaliuiliztli) tozcachachaltic : enr[n]q[ue]cido desta manera, o r[n]co. (2) enronquecido. (1) tozcachicactic, ni tozcachicahuac, ni tozcacualactli : tozcacuitlatl : : : ronco. (1)

boz rezia tener para predicar, &c. (1 ni, tuzcachicactic) boz rezia tener para predicar, &c. (1 ni, tuzcachicauac) gargajo. (1 tozcaqualactli)

gargajo. (2 Tozcaqualactli) gargajo. (2)

tozcanamictia, nite : entonar alos que cantan. pr: onitetozcanamicti. (2) concertar o entonar alos que cantan. (1) entonar cnto desacordado. (1 nite, tuzcanamictia) tozcananalca : tozcananalca, ni ronco. (2) enronquecido. (1) : enronquecerse. (1) enronquecimiento. (2) enronqueciminto. (1)

tozcananalcaliztli : tozcananalhuiliztli :

enronquecimiento tal. (2)

tozcananalihui, ni : enr[n]quecerse. p: onitozcananaliuh. (2 Tozcananaliui, ni) enronquecerse. (1 ni, tozcananaliui) tozcananalihuiztli : tozcananaltic : enronqueciminto. (1 tozcananaliuiztli) ronco. (1) enronquecido. (1)

ronco. (2)

tozcanenehuilia, nite : entonar alos que cantan, o semejar a otro enlaboz, o enel canto. prete: onitetozcaneneuili. (2 Tozcaneneuilia, nite) entonar cnto desacordado. (1 nite, tuzcaneneuilia) ser semejante a otro en la boz, o entonar a los que cantan. (1 nite, tuzcaneneuilia) tozcapozahua, ni : tener esquinencia, o papera. pre: onitozcapuauac. (2 Tozcapuaua, ni) esquinencia tener. (1 nituzcapoaua) tozcapozahualiztli : esquinencia, o papera. (2 Tozcapuaualiztli) enfermedad. (1 tozcapoaualiztli) esquinncia

tozcatecuacuilli : el gallillo, o la campanilla dela garganta. (2 Tozcatequacuilli) campanilla o gallillo dela garganta. (1 tozcatequacuilli) tozcatlapaltic, ni : boz rezia tener para predicar, &c. (1 ni, tuzcatlapaltic)

tozcatlapaltilia, nino : echar la boz, o cantar rezio y alto. pre: oninotozcatlapaltili. (2) tozcatlapaltilia, nite : entonar alos que cantan. p: onitetozcatlapaltili. (2) entonar cnto desacordado. (1) tozcayacacuitlatl : tozcayamanqui : tozcayectia, nino toznene : idem. (Tozcacuitlatl: gargajo.) (2) entonado assi. (1)

persona de suaue boz yentonada (2) : gargajear. (1)

papagayo que habla mucho. (2)

papagayo, aue conocida cocho. (1)

tozohuani : velador. (2 Tooani) tozoliztli : vela. s. el acto de velar, o de no dormir. (2 Tooliztli) consonancia de bozes o de musica. (1 tuzquinamiquiliztli) consonancia de bozes o de musica. (1 tuzquineneuiliztli) garganta. (1 tuzquitl) boz. (1 tuzquitl)

tozquinamiquiliztli : tozquinenehuiliztli : tozquitl :

la boz del que canta. (2)

toztacauh : lo blanco del ojo. (2) tozte : tozti : las vas. (2) idem.

blancura o lo blanco de los ojos. (1)

(Tozte: las vas.) (2)

tozticuac : las puntas delas vas. (2 Toztiquac) toztlac : tozzoani : la saliua que tragamos. (2) velador desta manera. (1 tozoani) vela de noche. (1 tozoliztli) lleuar. (1) vigilia o velada. (1 tozoliztli)

tozzoliztli : tqui, nitla :

escreuir por minuta. (1)

tquitimotlalia, mo : hazerse vna pella de muchos granos de nieue, o cosa semejante. (2) hazerse de muchos granos de nieue vna pella, o cosa semejante. (1) trabajo + : doblar el precio. (1 lo mesmo es q[ue] doblar el trabajo) enseuada cosa. (1 trasebouilli)

trasebohuilli :

trigo + : granas de trigo. (2 Itlaollo in trigo) gr[n]as de trigo. (2 Iyectiloca trigo) granas de trigo. (1 ytlaollo trigo) granas de trigo. (1 yyectiloca trigo polocatl) trigo itlazollo : restrojo. (1 trigo ytlaollo) trigo tlaxcalli : pan de trigo. (1) ttallani, nino tuma, nic : tuma, nitla : tumani tumi : tzacayotl : dessear ser visto. (1) abrir carta o libro. (1) desceir. (1) desaudar. (1) delatar algo. (1)

+ : suelto de juramento. (2 Mo juramento tumani) abrirse assi. (1) + : desatarse. (1)

sepultura cn epitaphio. (1 micca tlatatacca tzacayotl) : ponerse al cabo dela mesa; &c. (1 ninotla,

tzaccantlalia, ninotla tzacc[n]tlalia) tzaccayo : tzaccayotl

cosa que tiene tapadero. (2) + : cielo de cama o cosa semejante. (2 Tlacpacca tzaccayotl)

tzacozaloa, nitla : pegar algo con engrudo. prete: onitlatzacualo. (2 Tzacualoa, nitla) empegar. (1 nitla, tzacualoa) tzacozaloani : el que pega algo c[n] engrudo. (2 Tzacualoani)

tzacozaloliztli : el acto de pegar algo assi. (2 Tzacualoliztli) tzacozalolli : cosa pegada con engrudo. (2 Tzacualolli)

tzacozaloqui :

el que pega algo con engrudo. (2 Tzacualoqui)

tzacua, mo : cessar de llouer o acabarse las aguas y lluuia. preterito: omotzacu yn quiauitl. (2 Motzaqua in quiauitl) estancarse el agua que corria. (1 motzaqua) estancar el agua que corria. preteri: omotzacu. (2 Motzaqua) tzacua, nino : encerrarse. (1 nino, tzaqua) tzacua, nite : encerrar a alguno. prete: onitetzacu. (2 Tzaqua, nite) encerrar a alguno. (1 nite, tzaqua) tzacua, nitla : atapar o cerrar algo, o lastar y pagar la pena puesta por la ley. pre: onitlatzacu. (2 Tzaqua, nitla) atapar agujero. (1 nitla, tzaqua) atapar cubriendo alguna cosa. (1 nitla, tzaqua) pagar pena. (1 nitla, tzaqua) restraar o restriir. (1 nitla, tzaqua) cerrar generalmente. (1 nitla, tzaqua) tzacua in otli, nic : atajar, cerrar el camino. (1 nic, tzaqua yn otli) : purgarse del pecado, s: pagando la pena. (1 nic,

tzacua innotlatlacol, nic tzaqua ynnotlatlacol)

tzacuia, nite/ huel/ nitla : ser el postrero. y vltimo de todos. pre: onitetzacui. vel. onitlatzacui. (2) tzacuia, nitla : embetunar. (1) engrudar. (1) tzacuilhuaztli : moscador grande, para hazer s[m]bra. (1) hazer sombra. (2) tzacuilia, icnino : oicninotzacuili. (2) tzacuilloitlacoa, nitla moxcador grande, para

ampararse con alguna cosa, o detras de algo. prete: : desquiciar puerta . (1 nitla, tzacuilloytlacoa)

tzacuiltia, nitetla : castigar o justiciar a alguno. p: onitetlatzacuilti. (2) penar como quiera; i; echar o poner pena. (1) tzacutimomana, nic : onictzacutimoman. (2) tzacutiuh, nite tzacutli : : estar estendida mi fama por todas partes. pre: yr postrero. (1) engrudo. (1) engrudo. (2)

betun de engrudo. (1)

tzacuuapahua, nitla : engrudar algo. preteri: onitlatzacuuapauh. (2 Tzacuuapaua, nitla) engrudar. (1 nitla, tzacuuapaua) tzacuuia, nitla : idem. pret: onitlatzacuui. (Tzacuuapaua, nitla: engrudar algo. preteri: onitlatzacuuapauh.) (2) betun poner o engudar algo. (1) tzacuxochitl : tzacuxochitl tzacuxuchitl : tzacuxuchitla : tzahua, ni : lirio. (1) + : lirio. (1 castillan tzacuxochitl) lirio, o flor semejante a el. (2) lugar o huerto de lirios. (2) hilar. pre: onitzauh. (2 Tzaua, ni) hilar. (1 ni, tzaua)

tzahualiztli : Tzaualiztli) tzahualoni : tzahuani :

hilar el mismo exercicio. (1 tzaualiztli) rueca para hilar. (1 tzaualoni)

el acto de hilar. (2

rueca para hilar. (2 Tzaualoni)

hilador. (1 tzauani)

hilador o hilandero. (2 Tzauani)

tzalan; + : entre nosotros, par de nosotros, o por medio de nosotros. (2 Tzalan; to) entre nosotros, o por medio de nosotros. (2 Tzalan; to) tzalan; te : entre algunos, o por medio dellos. (2)

tzalan; to : entre nosotros, par de nosotros, o por medio de nosotros. (2) entre nosotros, o por medio de nosotros. (2) tzallantli : tzaltepiton + : tzaltepiton) tzapa : tzapatl : tzapaton : abra, quebrada de sierras o caada. (2) sardina arrencada pece conocido. (1 castill[n] michua enano o enana. (1) idem. enano. (2)

ombre enano. (1) enano o enana. (1) enano o enana. (1)

(Tzapa: enano.) (2)

enanillo. (2)

tzapatzin : idem.

(Tzapaton: enanillo.) (2) aguijonear a

tzapinia, nino : espinarse o punarse. prete: oninotzapini. (2) tzapinia, nite : punar assi a otro. preterito: onitetzapini. (2) otro. (1) punar. (1) espinar o pnsar. (1) tzapinia +, ni : + :

espolear herir conella. (1 ni, cauallo tzapinia) espolada. (1 cauallo tzapiniliztli)

tzapiniliztli

tzapinticac, ni : estar enhiesto levantado o en pie. pre: onitzapinticaca. vel. onitzapinticaya. (2) estar en pie. (1) tzapocuahuitl : tzapocuauhtla : tzapotl : tzapoyo : tzaptic : arbol que lleua fruta. (2 Tzapoquauitl) arboleda o lugar de frutales. (2 Tzapoquauhtla)

cierta fruta conocida. (2) frutuoso lo q[ue] da fruto. (1) agudo de punta. (1) arbol que tiene fruta. (2)

cosa que tiene punta muy aguda y delgada. (2) passador que setira con ballesta.

tzaptic mitl : (2) tzaptli :

passador tiro de ballesta. (1) espina. (2)

espina. (1)

tzatzacua, nino : encerrarse en alguna camara, o [n] otra parte. pre: oninotzatzacu. (2 Tzatzaqua, nino) encerrarse. (1 nino, tzatzaqua)

tzatzacua, nite : encerrar o encarcelar y recoger a otro. pre: onitetzatzacu. (2 Tzatzaqua, nite) encerrar a alguno. (1 nite, tzatzaqua) tzatzacua, nitla : cerrar las puertas o las ventanas, o ensilar o encerrar mayz o trigo. prete: onitlatzatzacu. (2 Tzatzaqua, nitla) cercar la heredad de estacas o de ramas. (1 nitla, tzatzaqua) encerrar pan o vino. (1 nitla, tzatzaqua) tzatzacuilia, nite : onitetzatzacuili. (2) atajar, aquedar o cercar los enemigos o el ganado. pr:

tzatzacutimani : estar cerradas las puertas o cosa assi. pre: otzatzacutimanca. (2) tzatzacutimani, ne : estar dos a mis lados, el vno a la manderecha y el otro ala yzquierda. pre: onetzatzacutimanca. (2) tzatzapinia, nitla tzatzapinia + : : espolear herir conella. (1)

espoladas dar. (1 nicauallo tzatzapinia) punar, picar o dar de espoladas al cauallo. pret: espolear herir conella. (1)

tzatzapitza, nitla : onitlatzatzapitz. (2) tzatzapitzaliztli tzatzaptla :

+ : espolada. (1 cauallo tzatzapitzaliztli) espinal. (1) espinal. (2) cosa espinosa. (2) sordecer o ensordecer. (1)

tzatzapyo : espinosa cosa. (1) tzatzati, ni : tzatzatza, nitla

ensordecer. pret: onitzatzatic. (2) :

hazer ruido con caas o esteras; &c. (1)

tzatzatzi : rebuznar el asno. (1) tzatzatzi, ni : bozear, dar bozes. (1) dar muchas bozes, o gritar. pre: onitzatzatzic. (2) dar grandes bozes. (1) dar bozes. (1) clamar o dar bozes. (1) tzatzatzia; + : la olla dela garganta, o el gritadero. (2 Tzatzatzia; to) la olla dela garganta, o el gritadero. (2)

tzatzatzia; to :

tzatzatzilia, nite : bozes dar aotro. (1) tzatzatzilia, nonte : llamar amenudo. (1) tzatzatziliztli : clamor. (1) tzatzatzini : pregonero. (2) bozes o gritos, o cantos de paxaros. (2) clamoroso. (1) bozinglero, gritador, o

bozinglero. (1)

tzatzayactic : resquebrajado. (1) hendido en muchas partes. (2)

resquebrajado abierto, rompido, rasgado o

tzatzayana, nite : desmndrar a otro. (1) matar despedaando. (1) tzatzayana, nitla : rasgar, romper, despedaar o h[n]der algo en muchas partes. pr: onitlatzatzayan. (2) romper en diuersas partes. (1) rasgar algo. (1) hender en diuersas partes. (1)

tzatzayanaliztli : h[n]deduras. (2)

resquebrajadura. (1)

resquebrajaduras, aberturas o

tzatzayani, ni : resquebrajarse, rasgarse, romperse o henderse algo en muchas partes. prete: onitzatzayan. (2) resquebrajarse. (1) tzatzayanilia, nitetla : onitetlatzatzayanili. (2) rasgar, romper o despedaar ropa aotro. pre:

tzatzayanqui : hendido en muchas partes. (1) resquebrajado. (1 tzatzay[n]qui) cosa rota, rasgada, despedaada, h[n]dida o resquebrajada en muchas partes. (2) tzatzayanqui + : hendido en muchas partes. (1 mieccan tzatzayanqui) muchas partes. (2 Mieccan tzatzayanqui) tzatzazicpalli : silla para assentarse. (1) silleta coman. (1) hendido en

silla para assentarse. (2)

tzatzazicpaltontli :

silla pequea. (2)

tzatzi : cantar el gallo de calilla. (1) cantar las aues generalmente. (1) balar la oueja. (1) gair el perro o el raposo. (1) graznar el ansar. (1) rebuznar el asno. (1) gruir el puerco. (1) tzatzi, ni : pregonar, dar bozos, balar la oueja, bramar el toro, o cantar el gallo de castilla. p: otzatzic. (2) gritar. (1) relinchar el cauallo. (1) llanto hazer. (1) dar bozes. (1) pregonar. (1) clamar o dar bozes. (1) tzatzi + : dar grandes bozes. (1 aoctle yuhqui ynic ni, tzatzi) dar grandes bozes. (1 cenca ni, tzatzi) dar grandes bozes. (1 amo anquenin ni, tzatzi) dar grandes bozes. (1 amo aan quenin ni, tzatzi) relinchar al relinchido. (1 teuan ni, tzatzi) tzatzi +, ni : llorar mucho el nio con coraje. (1 ni, tlaololoa nitzatzi) apreciar, poner o declarar el precio delo que vale lo que se vende. (1 ic nitzatzi) tzatzilia, nite : llamar o dar bozes a otro. p: onitetzatzili. (2) llamar. (1) gair contra otro. (1) dar bozes para llamar a alguno. (1) fauorecer con grita. (1) llamar a bozes. (1) tzatzilia, nitla : declarar lo que vale la cosa que se vende. p: onitlatzatzili. (2) estimar, tassar o apreciar. (1) tzatzilia +, nitla : encarecer algo. (1 nitla, veca tzatzilia) tzatzilia +, tito : llamar o dar bozes los vnos alos otros, o prouocarse a dar priesa los que trabajan. pre: otitonepan tzatzilique. (2 Nepan tzatzilia, tito) tzatziliztli : clamor. (1) canto de gallo de castilla. (1) pregon de aqueste. (1) boz. (1) relincho. (1) boz, balido de oueja, o canto de aues. (2) grita. (1) gaido desta manera. (1) balido de ganado. (1) gruido de puerco. (1) tzatziliztli tzatziliztli + : relinchido assi. (1 teuan tzatziliztli) = : = tzatziztli (2 tzatziliztli) gritador tal.

tzatzini : pregonero. (1) el que da bozes, o el pregonero. (2) (1) clamoroso. (1) gruidor assi. (1)

tzatzitehua, ni : dar bozes y echar luego a huyr. p: onitzatziteuac. (2 Tzatziteua, ni)

tzatzitia, nite : hazer dar bozes a alguno, maltratandolo, o espantandolo. pr: onitetzatziti. (2) bozes hazer dar aotro. (1) hazer dar bozes a otro. (1) tzatzitia, nitla : declarar o pregonar lo que vale la cosa que se vende. p: onitlatzatziti. (2) poner en precio como en almoneda. (1) apreciar, poner o declarar el precio delo que vale lo que se vende. (1) tzatziztica nite, ehuitia : fauorecer con grita. (1 tzatziztica nite, euitia) boz. (1) canto de aues

tzatziztli : lo mesmo es que tzatziliztli. (2) generalmente. (1) tzauhqui : idem.

(Tzauani: hilador o hilandero.) (2) gusano de seda. (1)

hilador. (1)

tzauhqui ocuilin :

tzayana, nitla : rasgar, romper, o hender algo, o desgajar rama de arbol. pret: onitlatzayan. (2) romper ropa. (1) hnder como quiera. (1) quebrar o quebrantar xicalas, cacao o cosas seme jantes. (1) tzayana +, nitla : rasgar algo por medio. pre: onitlanepantla tzayan. (2 Nepantla tzayana, nitla) romper por medio. (1 nitla, nepantla tzayana) tzayanaloloni : tzayanaloni : hendible que se puede hender. (1) cosa que se puede rasgar assi. (2) abrirse

tzayani : henderse desta manera. (1) rasgarse algo desta manera. (2) la pared. (1) tzayani, ni : henderse por si mesmo. (1) tzayanqui : cosa rasgada assi. (2) hendido. (1) hendedura assi. (1)

tzayanqui + : cosa hendida, abierta, o rota en dos partes. (2 Occan tzayanqui) cosa hendida o partida en tres partes. et sic de alijs. (2 Excan tzayanqui) hendido en dos partes. (1 occan tzayanqui) hendido en tres partes; y assi delos de mas. (1 excan tzayanqui) tzeltilia, nitla : desmenuzar, o picar algo. preterito: onitlaitzeltili. (2) cortar algo muymenudo. (1) desmenuzar o despedaar mucho alguna cosa. (1) hender en diuersas partes. (1) tzetzelhuazoia, nitla : colar algo con pajas. prete: onitlatzetzelhuazui. (2 Tzetzelhuazuia, nitla) colar algo con pajas. (1 nitla, tzetzelhuazuia) tzetzelhuia, nitetla : cerner algo a otro, o sacudirle la ropa. pre: onitetlatzetzelhui. (2) tzetzelihui : idem. (Tzetzeliuhtimani: llouiznar, oneuar. pret: otzetzeliuhtimanca. vel. otzetzeliuhtimania.) (2 Tzetzeliui) caer nieue o granizo. (1 tzetzeliui) tzetzelihui in cepayahuitl : neuar, caer la nieue. (1 tzetzeliui yn cepayauitl) tzetzeliuhtimani : llouiznar, oneuar. pret: otzetzeliuhtimanca. vel. otzetzeliuhtimania. (2) llouiznar. (1)

tzetzeloa, nitla : sacudir la ropa, o el arbol de fruta para derrocarla, o cernir algo, criuar, o arandar pr: onitlatzetzelo. (2) sacudir. (1) cerner. (1) sacudir arboles de fruta. (1) criuar. (1) arandar. (1) tzicahuazhuia, nino : nino) tzicahuaztepiton : tzicahuaztli : tzicahui + : neteilhuiliztli) peinarse. preterito: oninotzicahuazui. (2 Tzicauazhuia, peine pequeo. (2 Tzicauaztepiton)

peine. (2 Tzicauaztli) el estado enque esta el pleyto. (2 Oncan tzicaui yn estado dela causa. (1 oncan tzicaui yntlatolli) detener

tzicalhuia, nic : detener alguna cosa a otro. preter: onictzicalhui. (2) algo a otro. (1) tzicani + : estado dela causa. (1 oncan tzicani ynneteilhuiliztli)

tzicanui + : idem. (Oncan tzicaui yn neteilhuiliztli: el estado enque esta el pleyto.) (2 Oncan tzic[n]ui yn tlatolli) tzicatepetl : tzicatl : hormiguero. (2) hormiguero. (1) hormiga grande y ponoofa que pica. (2)

hormiga ponoosa. (1)

tzicatl inan : tzicatlinan : tzicauhqui : tzicayoa, ni :

culebra de hormiguero. (2 Tzicatl ynan) culebra otra. (1) parado assi. (1) cosa asida, o pegada a alguna cosa. (2)

henchirse de hormigas. prete: onitzicayoac. (2)

tzicoa, mo : parar lo que anda, de cosas ynanimadas. (1) tzicoa, nic : parar o estancar alo que anda de cosas inanimadas. (1) tzicoa, nino : detenerse en alguna parte, o asirse en alguna, o dealguna cosa. preterito: oninotzico. (2) tardarse. (1) estar o pararse lo que suele andar. (1) auezindarse o detenerse en algun lugar. (1) tenerse en algo el q[ue] se cae. (1) tzicoa, nite : estoruar o detener al que camina. (1) detener a alguno para que nose vaya. pret: onitetzico. (2) ympedir al que se quiere yr, o detener al que anda. (1) detener a otro. (1) detener al que anda. (1) tardar a otro. (1) parar o estancar a lo que anda, de cosas animadas. (1) aquedar lo que anda. (1) quedar alo que huye. (1) retener. (1) tzicoa, nitla : asir, o pegar algo a otra cosa. preteri: onitlatzico. (2) tzicoa + : detenerse en alguna parte. (1 nonno, tzicoa)

tzicoa, nonno : idem. prete: ononnotzico. (Tzicoa, nino: detenerse en alguna parte, o asirse en alguna, o dealguna cosa. preterito: oninotzico.) (2) tzicololtia, nite : estoruar, o impedir a otro. preter: onitetzicololti. (2) ympedir q[ue] no se haga alguna cosa. (1) estoruar o impedir a otro. (1) tzicoltilia, nite : otro. (1) detener a otro. preterito: onitetzicoltili. (2) detener a

tzicuahuazoia, nino : peinarse. prete: oninotziquauazui. (2 Tziquauazuia, nino) peynar la cabea. (1 nino, tziquauazuia) tzicuahuazoia, nite : peinar a otro. pre: onitetziquauazui. (2 Tziquauazuia, nite) tzicuahuaztli : peyne generalmente. (1 tziquauaztli) peyne. (2 Tziquauaztli) persona suelta,

tzicuictic : diligentissimo y presto en lo que haze. (1) ligera y diligente. (2)

tzicuilihui, ni : pararse muy flaco, o tollirse. preteri: onitzicuiliuh. (2 Tzicuiliui, ni) tzicuini : salpicar, qualquier cosa liquida. preter: otzicuin. (2)

tzicuinia, nitla : botar pelota, o salpicar algo con alguna cosa liquida. preterito: onitlatzicuini. (2) tzicunoa, ni : (1) tzicunoliztli : solloar, o hipar. preterito: onitzicuno. (2) hipo assi. (1) solloo, o hipo. (2) hipar el estomago.

tzicunoltia, nite : espantar, o amedrentar a otro, reprehendiendolo y corrigendolo, haziendole tornar sobresi, demanera que tenga empacho y verguena, o espantar al que duerme. preterito: onitetzicunolti. (2) espantar al que duerme. (1) tzilacayotli : tzilhuia + : calabaa blanca y muy lisa. (1 tzilacayutli) dar en rostro elmanjar. (1 nictla tzilhuia) cosa que tiene claro sonido. s. la campana, o

tzilictic : claro en sonido. (1) cosa semejante. (2)

tzilini : sonar, o reteir el metal. preterito: otzilin. (2) tzilini, ni : reteir el metal. (1) tzilinia, nitla : taer campana, o otra cosa semejante. pre: onitlatzilini. (2) taer campana. (1) tziliniqui + : campanero que las tae. (1 campana tziliniqui) : enerizarse por frio. (1 nite, tzilquia) : signar debaxo. (1) cosa figurada,

tzilquiza, nite

tzimmachiyotia, nitla

tzimmanqui : figura ahusada hazia arriba y ancha abaxo. (1) ahusada haziarriba y ancha de abaxo. (2)

tzimmatoca, nite : examinar algun negocio, inquiriendo de como passo, para saber la verdad. pret: onitetzimmatocac. metaphora. (2) pesquisar algun maleficio. (1) tzimmicqui : (2) tzimmicqui, ni ympotente para engendrar. (1) varon impotente para engendrar.

: ympotente ser para engendrar. (1)

tzimmiquiliztli : ympotencia assi. (1) tzimpamaca, nite : ayuda echar o melezina. (1) echar melezina, o ayuda al enfermo. pre: onitetzimpamacac. (2) echar melezina o xeringa. (1) tzimpetlayo : cestillo de tortillas o de tamales. (1) tortillas de maiz o para tamales. (2) tzimpetlayo tzimpil : = : = tzinacayo (2 tzimpetlayo) espantadizo. (2) cosa cierto cestillo para

espantadiza cosa. (1)

tzimpitzahuac : figura ahusada hazia baxo y ancha arriba. (1 tzimpitzauac) figurada, ahusada haziabaxo. (2 Tzimpitzauac) tzimpoztecqui : derrengado. (2 Tzimpuztecqui)

tzimpoztequi, nino : derrengarse. preterito: oninotzimpuztec. (2 Tzimpuztequi, nino) derrengarse. (1 nino, tzimpuztequi) tzimpoztequi, nite : derrengar a otro. preterito: onitetzimpuztec. (2 Tzimpuztequi, nite) derrngar a otro. (1 nite, tzimpuztequi) tzinacan : morcielago aue de noche. (1) murcielago que muerde. (2)

tzinacan cuitlatica nitlazaloa : tzinacan cuitlatl :

encolar. (1 tzinacan cuitlatica nitlaaloa)

betun fuerte. (1) encolado. (1 tzinacancuitlatica tlaalolli) cierto betun mas fuerte

tzinacancuitlatica tlazalolli :

tzinacancuitlatl : cola fuerte para pegar algo. (1) que cola para engrudar. (2) tzinacayo : cestillo de tortillas o de tamales. (1) (2)

lo mesmo es que tzimpetlayo.

tzinacoctica, no : ponerse en coclillas. preterito: onotzinacocticatca. (2) sentarse en coclillas. (1) tzinana, nite : onitetzinan. (2) curar enfermedad del fiesso, guando se sale fuera. prete: ayuda dar o melezina de otra manera. (1)

tzinaquia, nino : derrengarse. preterito: oninotzinaqui. (2) derrengarse. (1) tzinaquia, nite : derrengar a otro. preterito: onitetzinaqui. (2) derrngar a otro. (1) tzinaquitihuetzi, nino : (2 Tzinaquitiuetzi, nino) tzincallotia, nic : onictzincalloti. (2) tzinchocholli : tzincholoa, ni : saltar y caer haziatras. pret: oninotzinaquitiuetz. saltar resurtiendo atras. (1 nino, tzinaquitiuetzi)

cauar el arbol, o la pared para que cayga entierra. pre: rabadilla de aue. (2) saltar atras. (1)

rabadilla de aue. (1)

saltar haziatras. preterito: onitzincholo. (2)

tzincohuia, ninote : (2 Tzincouia, ninote) tzincuauhquechillo : tzinquauhquechillo)

putaear el varon pagando ala dama. pre: oninotetzincoui. desasossegada persona, sin reposo e inquieta. (1

tzincuauhquechillotl : desasossiego tal. (1 tzinquauhquechillotl) tzincuauhyocotona, nitla : despeonar fruta. (1 nitla, tz[n]quauhyocotona) cabos de cuchillos, o de

tzincuauhyotl : cabos de cuchillos. (1 tzinquauhyotl) cosa assi. (2 Tzinquauhyotl) tzincuauhyotl + :

mango de cuchillo. (1 cuchillo tzinquauhyotl) despeonar fruta o flores p: onitlatzinquauhyotlaz. despeonar fruta. (1 nitla, tzinquauhyotlaa)

tzincuauhyotlaza, nitla : (2 Tzinquauhyotlaa, nitla) tzincuepa, nino :

boluerse delvando contrario. (1)

tzincui, nitla : despicar y deshollejar mayz, para hazer pan. pre: onitlatzincuic. (2) despicar granos de mayz o cosa semejnte. (1 nitla, tz[n]cui) tzinehua, nite : deponer yquitar a alguno del officio o cargo que tenia, o echar a alguno cabea baxo enel agua, o dela ventana abaxo. preterito: onitetzineuh. metaphora. (2 Tzineua, nite) romper batalla. (1 nite, tzineua) deponer de seorio o de oficio. (1 nite, tzineua) echar a otro de cabea enel agua, o dela ventana a baxo; &c. (1 nite, tzineua) tzinehua, nitla : asolar y destruir el pueblo. metaphora. o desarraygar arboles, o cosa semejante. pret: onitlatzineuh. (2 Tzineua, nitla) desarraygar arbol. (1 nitla, tzineua) arrancar algo de rayz. (1 nitla, tzineua) tzinichotia, nic : fundar el sermon o platica sobre alguna auctoridad o razon, como por thema de sermon. (1 nictz[n]ychotia) atar plumas ricas, juntandolas para ponerlas en algun plumaje, o en alguna imagen que se haze de pluma. (1 nic, tzinychotia) tzinichotia, nitla : j[n]tar estar plumas ricas p[ar]a poner las [n] alg[n] plumaje q[ue]se haze d[e]llas, o [n] alg[n]a imago o fundar alguna platica sobre alguna auctoridad de escriptura diuina o humana. p: onitlatzinichoti. (2) atar plumas ricas, juntandolas para ponerlas en algun plumaje, o en alguna imagen que se haze de pluma. (1) tzinicpalli : assentadero. (1) assentadero pequeo y manual. (2) estar

tzinnamaca, nino : al partido. (1) tzinnamaca, nite :

venderla muger su cuerpo. p: oninotzinnamacac. (2) alcahuetear. pr: onitetzinnamacac. (2)

alcahuetear. (1)

tzinquetza, nino : ponerse la muger amanera de perra o de otro animal, paraque el varon tenga parte con ella. p: oninotzinquetz. (2) tzinquetza, nite : tener parte y tomarse el varon y la muger, amanera de brutos. p: onitetzinquetz. (2) tzinquixtia, nic : diminuir el precio delo que se v[n]de o compra. p: onictzinquixti. (2) vender menos delo que vale. (1) tzinquixtia, nino : apartarse desuiandose y dando lugar a otro, por comedimiento, o arrepentirse y salirse a fuera en algun negocio o c[n]trato que

con otros auia hecho, o recular de miedo. p: oninotzinquixti. (2) tornarse atras. (1) arrepentirse delo que pretendia hazer, mudando el parecer. (1) hazerse a fuera, o hazerse hazia tras reculando. (1) escusarse. (1) tzinquixtia, nite : priuar o deponer de officio a o tro. p: onitetzinquixti. (2) tzinquixtia, nitla : diminuir o quitar algo del tributo al tributario. p: onitlatzinquixti. (2) despechar vasallos, afloxandoles el tributo. (1) escatimar. (1) acortar o achicar. (1) tzinquixtia +, nino : no tener con que escusarme. preteri: aocmotle ic oninotzinquixti. (2 Aocmotle yc ninotzinquixtia) tzinquiza, ni : tornarse atras. (1 nitzinquia) recular o retirarse enla guerra. p: onitzinquiz. (2 Tzinquia, ni) hazerse a fuera, o hazerse hazia tras reculando. (1 ni, tzinquia) tzinquiza + : retraerse enla batalla o retirarse. (1 yaoc ni, tzinquia) tzinquiza +, ni : retirarse [n] enla guerra. preteri: yaoc onitzinquiz. (2 Yaoc nitzinquia) tzinquizaliztli : retraymiento assi. (1 tzinquializtli) retirarse en la batalla. (2 Tzinquializtli) el acto de recular o de

tzinquizcatlayecoa, ni : couarde ser. (1) recular enla batalla con temor de no ser herido delos enemigos. p: onitz[n]quizcatlayeco. (2) recular de miedo. (1) tzinquizcatlayecoani : couarde. (1) tzinquizcatlayecoliztli : tzintamalhuitequi, nite : nalguear dar nalgadas. (1) tzintamalli : nalga. (1) couardia. (1) dar de nalgadas aotro. p: onitetzintamalhuitec. (2) anca, la nalga. (1) nalga. (2)

tzintelaquitihuetzi, nino : saltar y caer de nalgas. p: oninotzintelaquitiuetz. (2 Tzintelaquitiuetzi, nino) saltar resurtiendo atras. (1 nino, tzintelaquitiuetzi) tzintelmacahua, nino : idem. pre: oninotzintelmacauh. (Tzintelaquitiuetzi, nino: saltar y caer de nalgas. p: oninotzintelaquitiuetz.) (2 Tzintelmacaua, nino) saltar resurtiendo atras. (1 nino, tzintelmacaua) tzintepoztli : cuento de lana. (1 tz[n]tepuztli) de bordon. (2 Tzintepuztli) tzintepozzotia, nitla tzintepuzotia) tzintequi, nitla tzintetl : tzinteyo : : : cuento o recaton de lana o

recaton poner ala lna o albordon. (1 nitla,

cortar arbol por la rayz. (1)

cimiento de pared. (2) arbol o planta con su tierra y rayzes, para trasponer. (2)

tzinteyo cuauhtoctli : planta con su raya y tierra. (1 tzinteyo quauhtoctli)

tzinti : comenarse algo. (1) tzinti, ni : tener comieno o principio de ser. p: onitzintic. (2) tzintia, nitla : comenar, introduzir o principiar algo. p: onitlatzinti. (2) fundar o principiar alguna cosa. (1) yntroduzir, poner costumbre. (1) comenar algo. (1) tzintiliztli : principio. (1) principio principal. (1) nacimiento o principio. (1) principio, comieno o fundamento de alguna cosa. (2) comieno o

tzintlalhuia, nitla : allegar tierra alas plantas, o aotras cosas semejantes. p: onitlatzintlalhui. (2) tzintlalteppachihui, ani : andar sin quietud ni sosiego, y hecho vagamundo por las plaas o de pueblo en pueblo. p: aonitzintlalteppachiuh. (2 Tzintlalteppachiui, ani) tzintlalteppachihui, ni : estar quieto, pacifico y sosegado. pr: onitzintlalteppachiuh. metapho. (2 Tzintlalteppachiui, ni) tzintlalteppachihui + : no tener sosiego ni reposo, andando de aca para alla. (1 amo ni, tzintlalteppachiui) tzintlantli : nalga. (2)

tzintlanuia, nite : examinar o inquirir de algun negocio, para saber como passo. pre: onitetzintlanui. metapho. (2 Tzintl[n]uia, nite) pesquisar algun maleficio. (1) tzintlatlauhqui : araa otra ponoosa. (1) tzintli : saluonor. (1) : araa grande y ponoofa. (2)

el ojo del saluonor. (2)

tzintzayana, nite

corromper virgen. (1) cosa ahusada hazia

tzinuitztic : figura ahusada hazia baxo y ancha arriba. (1) baxo, o con punta. (2) tzinyaliztli : dolencia tal. (1) dolor de hijada. (2)

tzinyaltia, nino : miedo. (1) tzinyauh, no : (1)

mearse de miedo. preterito: oninotzinyalti. (2)

mearse de

tener dolor de hijada. preterito: onotzinya. (2)

doler lahijada.

tzipicuazaloa, ni : desmedrar y enflaquecer la madre ala criatuaa que cria, por se auer tornado a emprear. p: onitzipiquaalo. (2 Tzipiquaaloa, ni) desmedrar la criatura, por estar preada la que la cria. (1 ni, tzipiquaaloa) tzipinalhuia, nitetla : aojar nio. p: onitetlatzipinalhui. (2) tzipinoa, nite : hazer enfermar al nio la madre, por se auer tornado a emprear luego. p: onitetzipino. (2) tzipinoa +, nitla : desmedrar la criatura, por estar preada la que la cria. (1 anic ninemi yn nitlatzipinoa)

tzipitl : la criatura que esta enferma o desgaada a causa de estar su madre preada. (2) tzipitlatoa, ni : cecear. pre: onitzipitlato. (2) tziquimoloa, nitla : onitlatziquimolo. (2) tzitz quia, nite : deshojar ramas de arboles o cosa semejante. p: coger verdura o yeruas comestibles. (1) asir o prender a otro. (1)

tzitzica, nitla : atorar o meter algo muy apretado [n] algun agujero. pr: onitlatzitzicac. (2) tzitzicaticac : estar atorado assi. (2) hortigar a otro con hortigas. p: onitetzitzicazui. (2 hortiga. (2)

tzitzicazoia, nite : Tzitzicazuia, nite) tzitzicaztli :

hortiga. (1)

tzitzicaztli + : reprehender. (1 omitl tzitzicaztli tetech nicpachoa) emmendado. (1 atl cecec, tzitzicaztli ytechtlapacholli) reprehension. (1 omitl tzitzicaztli tetechpacholiztli) corregir y cafligar a otro. preterito: omitl tzitzicaztli tetech onicpacho. (2 Omit tzitzicaztli tetech nicpachoa) idem. preteri: vitztli tzitzicaztli tetech onicpacho. (Vitztli omitl tetech nicpachoa: rep[re]h[n]der y castigar aotro. p: vitztli omitl tetech onicpacho. metaph.) (2 Vitztli, tzitzicaztli tetech nicpachoa) tzitzicaztli tetech nicpachoa : emmendar castigando. (1) reprehender a otro. p: tzitzicaztli tetech onicpacho. (2) tzitzicazyoa, ni : (2) castigar, corregir y

henchirse de escozimiento de hortigas. p: onitzitzicazyoac. persona suelta,

tzitzicuictic : diligentissimo y presto en lo que haze. (1) ligera y desembueta. (2) tzitzicuilihui, ni : Tzitzicuiliui, ni) tzitzicuiltic :

pararse mny flaco y seco. p: onitzitzicuiliuh. (2

cosa muy flaca y seca. (2)

tzitzicuini : ligera cosa. (1) tzitzicuini, ni : ser ligero, suelto y desembuelto. p: onitzitzicuin. (2) desemboluerse alguno y ser diligente. (1) tzitzicuinia, nitla : botar pelota, o salpicar de algo alguna cosa. pre: onitlatzitzicuini. (2) botar pelota. (1) salpicar. (1) tzitzicuiniliztica : ligera y sueltamente. (2) ligereza y

tzitzicuiniliztli : ligereza. (1) desemboltura assi. (1) desemboltura de persona ligera y suelta. (2) tzitzicuintic : desembuelto assi. (1)

tzitzicumiliztica : tzitzicunoa, ni :

ligeramente. (1) hipar el estomago. (1) solloar enesta manera. (1) solloando o hipando. (2) solloos o temblar de

tzitzicunoliztica : tzitzicunoliztli : hipos. (2) tzitzilca, ni : frio. (1)

solloando; aduerbio. (1) hipo assi. (1)

solloo del q[ue] llora. (1)

temblar o titerear de frio. pr: onitzitzilcac. (2)

tzitzilcaliztli : temblor assi. (1)

temblor tal. (2 T[z]itzilcaliztli)

tzitzilica : sonar los reales o la moneda, quando la cuentan. pret: otzitzilicac. (2) tzitzilicaliztli : estruendo de cosas quebradas. (1) sonido de campanas, o de metales quando los taen, o sonido de otras vasijas d[e] barro bien cozidas y sanas, o de vidrios. (2) tzitzilinia, nitla : campanas. (1) repicar campanas. preterito: onitlatzitzilini. (2) repicar

tzitzilitza, nitla : idem. prete: onitlatzitzilitz. (Tzitzilinia, nitla: repicar campanas. preterito: onitlatzitzilini.) (2) repicar campanas. (1) tzitzimitl : tzitzimitli : diablo. (1) demonio. (1) nombre de demonio. (2)

tzitzin tlapatl : abrojos otros. (1) tzitzintlapatl : abrojo. (2) sajar a otro. preterito: onitetzitziquilo. (2)

tzitziquiloa, nite :

tzitzitza, nitla : lo mesmo es que cacatza. preteri: onitlatzitzitz. o atorar algo. (2) embutir o recalar. (1) tzitzquia, nite : asir de alguna persona. preterito: onitetzitzqui. (2) prender. (1) tener al q[ue] q[ui]e caer. (1 nite, tzitzq[ui]a) tzitzquia, nitla : asir, o tener algo enla mano. prete: onitlatzitzqui. (2) trauar. (1) tener[] o asir algo. (1) sostener. (1) tzitzquia + : tenerse asido de algo el que se cae. (1 ytech nino, tzitzquia) tzitzquia +, nino : asirse de algo, el que cae de alto. pre: itech oninotlatzitzquili. (2 Itech ninotzitzquia) abstenerse de algo, o yrse ala mano. preterito: oninan. (2 Ninana ninotzitzquia) tzitzquia +, nitla : asirse de algo. prete: itech onitlatzitzqui. (2 Itech nitlatzitzquia) tzitzquilia, nitetla : tocar conla mano, o palpar a otro, o a otra sus verguenas. preterito: onitetlatzitzquili. (2) tzitzquiloyan + : [m]puadura despada (2 Tepuzmacq[ua]uh tzitzquiloy[n])

tzoacati : aublarse la fruta, o arrugarse y daarse la calabaa, melon, o pepino [n] la misma mata despues d[e] quajados y algo crecidos. pr: otzoacatic. (2) tzoacati tzoacatl : tzoacatl tzoatl : tzocatl : = : = tzoyacati (2 tzoacati)

fruta aublada assi. (2) = : = tzoyacatl (2 tzoacatl)

lauazas, o lauaduras. (2) berruga. (2) henchirse de suziedad de mugre. &c preter: onitzocayoac. (2) tzoyoa (2 tzocayoa )

tzocayoa, ni : tzocayoa tzocoton : tzocuil :

=, ni : =

pequeo o pequeuelo. (1) sirguerito aue. (1) xirguerito. (2) rayz medicinal. (1) cierta

tzocuilpatli : medicinal rayz. (1 tzocuilpahtli) rayz medicinal. (2) tzocuitlatl : tzocuitlatl = : suziedad del cuerpo. (1) = tzotl (2 tzocuitlatl)

sudor espeso del cuerpo. (2)

tzocuitlayoa, ni : henchirse el cuerpo, o el vestido de mugre y de suziedad de sudor. preterito: onitzocuitlayoac. (2) tzohuazilpiya, nitla : dar lazada. prete: onitlatzouazilpi. (2 Tzouazilpia, nitla) lazada dar. (1 nitla, tzouazilpia) tzohuazoia, nino : Tzouazuia, nino) tzohuazoia, nite : tzohuazoia, nitla : nitla) caar aues con enlazarse y caer enel lazo. prete: oninotzouazui. (2 enlazar a otro. p: onitetzouazui. (2 Tzouazuia, nite) caar algo con lazo. prete: onitlatzouazui. (2 Tzouazuia, lazo. (1 nitla, tzouazuia)

tzohuazteca, ni : armar lazos para caar algo. pret: onitzouaztecac. (2 Tzouazteca, ni) armar lazo alas aues. (1 ni, tzouazteca) tzohuaztecaliztli : tzohuaztecani : armadura tal. (1 tzouaztecaliztli)

armador assi. (1 tzouaztecani)

tzohuaztlalia, nitla : idem. prete: onitlatzouaztlali. (Tzouazteca, ni: armar lazos para caar algo. pret: onitzouaztecac.) (2 Tzouaztlalia, nitla) tzohuaztli : lazo. (1 tzouaztli)

tzohuia, nino : idem. preterito: oninotzoui. (Tzouazuia, nino: enlazarse y caer enel lazo. prete: oninotzouazui.) (2 Tzouia, nino) tzohuia, nite : enlazar a otro. prete: onitetzoui. (2 Tzouia, nite) tzohuia, nitla : caar, o prender algo conlazo. prete: onitlatzoui. (2 Tzouia, nitla) caar aues con lazo. (1 nitla, tzouia)

tzolaqui, nite

: desmedrar el que no crece. (1)

tzolihui : ensangostarse. (1 tzoliui) estrecharse algo. prete: otzoliuh. (2 Tzoliui) tzolihui, nite : desmedrar el que no crece. (1 nite, tzoliui) tzolihuiliztli : ensangostadura. (1 tzoliuiliztli) tzoliuiliztli) estrechura. (2 Tzoliuiliztli) estrechura assi. (1

tzoloa, nitla : estrechar, o ensangostar algo. preter: onitlatzolo. (2) ensangostar algo. (1) estrechar algo. (1) acortar o estrechar edificio. (1) tzoltic : estrecha cama o mesa. (1) angosta cosa assi como caa, acequia, calas, camisa, cesto o cosa semejante. (1) estrecha cosa como entrada de puerta o como vestidura o vasija. (1) cosa estrecha, o angosta. (2) tzoma, nitla : coser algo. prete: onitlatzun. (2 Tzuma, nitla) cubrir casa con paja. (1 nitlatzuma) coser algo, o cubrir de paja el bohio preterito: onitlatzon. (2) broslar o coser. (1 nitla, tzuma) costura hazer. (1 nitla, tzuma) coser. (1 nitla, tzuma) tzomia, ninotla : coser ropa p[ar]a si. p: oninotlatzomi (2) tzomia, nitetla : coser ropa para otros. preterito: onitetlatzomi. (2) tzomia, nini : tzomitl : sonarse las narizes. pre: oninitzomi. (2) lana de ouejas. (1)

seda como de puerco o de cauallo. (1)

tzommanqui : Tzummanqui)

paredes ygualadas enlo alto sobre que ponen la solera. (2 pareja pared o edificiolo; l; alto del. (1 tzummanqui

tzommanqui tepantli : tepantli)

tzomocchihua, nitla : hazer algo c[n] mucho trabajo sac[n]do fueras d[e] flaqueza. p: onitlatzomocchiuh (2 Tzomocchiua, nitla) esforarse para algo. (1 nitla, tzomocchiua) tzomocoa, nino : esforarse para algo. (1)

tzomocquiza, ni : escaparse con mucho trabajo y peligro, delos lugares donde andan salteadores. o cosarios. prete: onitzomoquiz. (2 Tzomocquia, ni) caminar con peligro. (1 ni, tzomocquia) tzomoctic : diligentissimo y presto en lo que haze. (1) persona solicita y diligente, rezia y fuerte. (2) cosa rota y rasgada, o

tzomocyeyecoa, nitla : esforarse aprouar si podraconel trabajo de alguna obra. preteri: onitlatzomocyeyeco. (2) esforarse para algo. (1) tzomonia, nitla : romper, o rasgar alguna cosa. pr: onitlatzomoni. (2) ropa. (1) tzomonia +, nitla : romper por medio. (1 nitla, tlaco tzomonia) romper

tzompayatl :

cierto gusano. (2 Tzumpayatl)

tzompazolli : tzompaolli)

guedija [n]etrada. (2 Tzompaolli)

guedija enhetrada. (1 pechuguera

tzompilihui, ni : tener romadizo. p: onitzompiliuh. (2 Tzompiliui, ni) tener. (1 nitzompiliui) romadizarse. (1 ni, tzompiliui) tzompilihuiztli : romadizo. (2 Tzompiliuiztli) pechuguera enfermedad. (1 tzompiliuiztli) tzonana, nitla : lo mejor. (1) tzoncal ixhua, no tzoncalixhua, ni :

romadizo. (1 tzompiliuiztli) escoger

escoger lo mejor y mas excelente. pre: onitlatzonan. (2) : salir el cabello. (1 no, tzoncal yxhua) nacer el pelo enla cabea. (1) cabellera. (1 tzuncalli)

tzoncalli : cabellera. (2) tzoncaltia, nino : oninotzoncalti. (2)

ponerse cabellera, o hazer cabellera para si. p:

tzoncoatl : culebra que se cria enel agua de cerdas de cauallo, o de cosa semejante. (2 Tzuncoatl) lomb[r]iz de perro, o culebra que se cria enel agua delas cerdas decauallo q[ue] cayeron e[n] ella (2) tzoncohuatl : lombriz de perro. (1 tzoncouatl)

tzoncotona, nitla : coger espigas de trigo o cosa semejante, con la mano. preterito: onitlatzoncoton. (2) espigar, coger espigas. (1 nitla, tz[n]cotona) tzoncozalhuia, nino : enruuiar los cabellos. prete: oninotzoncoalhui. (2 Tzoncoalhuia, nino) enruuiarse los cabellos. (1 nino, tzoncoalhuia) tzoncoztilia, nino : enruuiarse los cabellos. prete: oninotzoncuztili. (2 Tzoncuztilia, nino) enruuiarse los cabellos. (1) tzoncuachtli : venda de algo muy rica ylabrada conque ataun las coronas o mitras alos seores o alos sacerdotes mayores delos ydolos. (1 tzonquachtli) tzoncui, nino : vengarse. pre: oninotzoncuic. (2) ninotz[n]cui) vengarse. (1) castigar porvengarse. (1

tzoncuilia, nitetla : quitar algo dela carga que otro lleua acuestas, paraque no pese tanto. prete: onitetlatzoncuili. (2) tzone + : capado arbol. (1 cenca tzone quauitl)

tzonehua, ni : rebossar el mayz o cosa semejante quando se mide. (1 ni, tzoneua) tzonehua, nitla : colmar la medida, o dar a logro. p: onitlatzoneuh. (2 Tzoneua, nitla) colmar medida. (1 nitla, tzoneua) tzonehua, tetechnitla : dar a logro. preterito: tetech onitlatzoneuh. (2 Tzoneua, tetechnitla) tzonehualiztli : tzoneualiztli) colma de medida, o logro. (2 Tzoneualiztli) rebossadura assi. (1

tzoniccuepa, nitla : onitlatzoniccuep. (2)

boluer algo boca abaxo, o lo d[e] arriba abaxo. p: cabecera o cosa

tzonicpalli : almohada, o cosa que sirue para cabecera. (2) que se pone en lugar de almohada. (1)

tzonicpilcac, ni : estar colgado cabea abaxo. pre: onitzonicpilcaca. (2) cabea baxo estar. (1) tzonicpiloa, nite : boluer a otro patas arriba para echarlo enel agua, o para despearlo. prete: onitetzonicpilo. (2) tzonicpiloa, nitla : boluer lo de arriba abaxo, cosa larga y que cuelgue. (1) tzonicquetza, nite : echar a otro de cabea enel agua, o dela ventana a baxo; &c. (1) empellon dar assi. (1) tzonicquetza, nitla : vaziar el cantaro de agua enla tinaja, o poner boca baxo la vasija, o boluer maderos o cestos lo de arriba abaxo, o echar a otro de cabea enel agua o despeallo. pre: onitlatzo nicquetz. vel. onitetzonicquetz. (2) embrocar o tlastornar olla o cosa assi. (1) trastornar. (1) boluer algo bocabaxo. (1 nitla, tzonicq[ue]tza) tzonicquetza, nonte : echar a empuxones a alguno de casa aunque lepese. pr: on[n]tetzonicquetz. (2) echar por fuera de casa a alguno. (1) tzoniquicac : bocabaxo estar assi. (1) tzoniquicac, ni : estar colgado patas arriba. p: onitzoniquicaya. (2) tzonixhua, ni : nascerme el pelo. pre: onitzonixuac. (2 Tzonixua, ni) de pelos como osso. (1 ni, tzonixua) tzoniztac : persona cana. (2) tzoniztac, ni : canas tener assi. (1) tzoniztalli : dela cabea. (1) tzoniztaya, ni : canas dela cabea, o el que tiene canas enla cabea. (2) encanecida cabea. (1) encanecer. prete: onitzoniztayac. (2) canas henchirse

encanecerse la cabea. (1)

tzonquetza, nino : tzonquetza, nitla : medida. (1)

rebossar el mayz o cosa semejante quando se mide. (1) colmar la medida. preteri: onitlatzonquetz. (2) colmar

tzonquixtia, nitla : acabar de hazer o de concluyr algo. p: onitlatzonquixti. (2) espedir lo impedido. (1) acabar o concluyr obra. (1) hazer hasta el cabo. (1) concluir o acabar algo. (1) tzonquixtia tzonquixtia + : durar hasta el cabo perseuerndo . (1 vel nitla, tzonquixtia) +, nitla : en fin o en conclusion. (1 ayc nitlatzonquixtia)

tzonquiza : acabarse y concluyrse la obra. p: otz[n]quiz. (2 Tzonquia) acabarse de hazer algo. (1 tzonquia) tzonquiza, ni : nacerme el cabello o el pelo, o senecer la vida. preterito: onitzonquiz. (2 Tzonquia, ni) tzonquiza nonemiliz : morir. (1 tzonquia nonemiliz) acabarse la vida. (1 tzonquia nonemiliz) fenecer, acabarse. (1 tz[n]quia nonemiliz)

tzonquiza notequiuh :

cumplir o acabar mi oficio. (1 tzonquia notequiuh)

tzonquizaliztli : termino por fin. (1 tzonquializtli) lo mesmo es q[ue] tzonquializtli. (2 Tzunquializtli) idem. (Tzonquializyotl: postrimeria o cosa final.) (2 Tzonquializtli) fin de cada cosa. (1 tzonquializtli) postrimeria. (1 tzonquializtli) tzonquizaliztli tzonquizaliztli + : = : passamiento de muerte. (1 nemiliz tzunquializtli) = tzonquizaliztli (2 tzonquializtli)

tzonquizalizyotl : tzonquizalizyotl = :

postrimeria o cosa final. (2 Tzonquializyotl) = tzonquizcayotl (2 tzonquializyotl)

tzonquizcayotl : final cosa; (scilicet) la postrera. (1) lo mesmo es que tzonquializyotl. (2) redrojo de fruta. (1 tz[n]q[ui]zcayotl) cabo o fin. (1) tzonquizqui : perfecta cosa. (1) assi. (1) concluida cosa. (1) tzonquizqui + : tlamaceualiztli) cosa acabada y concluyda. (2) acabada cosa

penitencia no entera. (1 cotonqui amo tzonquizqui libro acabado. (1)

tzonquizqui amoxtli :

tzonquiztia +, nitla : concluyr y acabar enteram[n]te la obra comentada. pre: velonitlatzonquixti (2 Vel nitlatzonquiztia) tzontatapachtli : guedija enhetrada de cabellos o de pelos. (2) (1) tzontecomatl : cabea cortada y apartada del cuerpo. (2) guedija enhetrada.

cabea cortada. (1)

tzontecomatl + : idem. tzontecomatl)

(Capa quechquemitl: capilla de capa.) (2 Capa : cabecear negando. (1 nino, tzontecon uiuixoa.) dolor tal. (1)

tzontecon huihuixoa, nino tzonteconcocolli :

enfermedad de cabea. (2)

tzonteconehua, nite : dar a otro dolor de cabea c[n] importunidades. &c. prete: onitetzonteconeuh. (2 Tzonteconeua, nite) fatigar a otro. (1 nite, tzonteconeua) tzonteconehua, no : dolerme la cabea por auer estudiado o predicado mucho. &c. pret: onotz[n]teconeuac. (2 Tzonteconeua, no) doler la cabea de mucho trabajar. (1 no, tzonteconeua) tzonteconehualiztli : dolor de cabea desta manera (2 Tzonteconeualiztli) tal. (1 tzonteconeualiztli) dolor

tzonteconhuihuixoa, ni : menear la cabea, dando a entender que no quiere. (1 ni, tzonteconuiuixoa) tzonteconhuihuixoa, nino : sacudir la cabea, o negar con la cabea. p: oninotzonteconuiuixo. (2 Tzonteconuiuixoa, nino) negar, meneando la cabea. (1 nino, tz[n]teconuiuixoa) dar de cabesa, no consintiendo. (1 nino, tzonteconuiuixoa) menear la cabea, dando a entender que no quiere. (1 nino, tz[n]teconuiuixoa)

tzonteconhuihuixoa tzonteconmococoa, no

=, nino : =

cuahuihuixoa (2 tzonteconuiuixoa )

: doler la cabea de mucho trabajar. (1) doliente y enfermo dela cabea. (2) dolor gr[n]de d[e] la cabea (2)

tzontecontetecuicac :

tzontecontetecuicaliztli :

tzontecontetecuiquiliztli : idem. (Tzontecon__tetecuicaliztli: dolor gr[n]de d[e] la cabea) (2) dolor tal. (1) tzontecontiticuicac : tzontectica : (2) dolinte assi. (1 tz[n]tecontiticuicac)

estar ya determinado y difinido el negocio. p: otzontecticatca.

tzontehuilacachtic : el que tiene remolinos de cabellos o de pelos. (2 Tzonteuilacachtic) remolino de pelos o de cabellos. (1 tzonteuilacachtic) tzontepcua, nite : quitar el pelo a otro. pre: onitetzontepeuh. (2)

tzontepehua, nino : quitarse algunos cabellos, tirando dellos con la mano, o con peine. pre: oninotzontepeuh. (2 Tzontepeua, nino) tzontepehui, ni : pelarse la cabea o caersele el pelo della. p: onitzontepeuh. (2 Tzontepeui, ni) tzontepohua, nitla tzontepoloa, nitla : (2) : espigar, coger espigas. (1 nitla, tzontepoua) coger o cortar espigas con la mano. p: onitlatzontepolo. determinar

tzontequi, nitla : juzgar o sentenciar algo. p: onitlatzontec. (2) pleito. (1) sentenciar. (1)

tzontequilia, nitetla : juzgar o sentenciar a alguno pre: onitetlatzontequili. (2) tzontequiti, nitla tzonteti, ni : : condenar por sentencia. (1)

endurecerse obstinarse. (1)

tzontetia, ni : ser rebelde, desobediente y endurecido. pre: onitzontetix. (2) confirmarse enel mal. (1) tzontetililiztli : tzontetiliztli : tzontetiliztli lo mesmo es que tzontetiliztli. (2 Tzuntetililiztli) endurecimiento tal. (1 tzuntetiliztli)

rebeldia tal. (2) = : =

tzontetililiztli (2 tzontetiliztli) contumaz inobediente y rebelde. (1)

tzontetl : rebelde y pertinaz. (2) endurecido assi, o pertinaz. (1) tzontettica : tzonteyotl :

esta determinado y sentenciado. (2) rebeldia, pertinacia y desobediencia. (2) contumacia. (1)

tzonteyotl

+ :

contumacia o proteruia. (2 Nacaz tzonteyotl) cierto gusanillo. (2 Tzuntezcatl)

tzontezcatl :

tzontia, nic : aadir ala medida, o aadir algo ala platica o sermon. p: onictzonti. (2) tzontia, nino : crecer el cabello. p: oninotzonti. (2) tzontia, nitla : idem. pre: onitlatzonti. (Tzontia, nic: aadir ala medida, o aadir algo ala platica o sermon. p: onictzonti.) (2) aadir enel precio alo que se vende. (1) tzontlaca, nino : bueltas o buelcos dar enla cama. (1)

tzontlahuitzotinemi, nino : estar desasossegado el [n]fermo, dando muchos buelcos enla cama. p: oninotzontlauitzotinen. (2 Tzontlauitzotinemi, nino) bueltas o buelcos dar enla cama. (1 nino, tzontlauitzotinemi) tzontlalia, nino : tzontlalia, nitla : medida. (1) rebossar el mayz o cosa semejante quando se mide. (1) colmar la medida. preterito: onitlatzontlali. (2) colmar

tzontlapohua, nitla : destechar o descubrir el tejado. p: onitlatzontlapo. (2 Tzontlapoa, nitla) destechar casa. (1 nitla, tzontlapoa) tzontlapolhuia, nitetla : (2) tzontlapouhqui : destechar la casa a otro. p: onitetlatzontlapolhui.

casa destechada o descubierta. (2)

tzontlaxilia, nitetla : aliuiar a otro la carga o el tributo, quitando parte del. pr: onitetlatzontlaxili. (2) aliuiar assi a otro. (1) tzontlaza, nino : quitar el cabello o tresquilarse. p: oninotzontlaz. (2 Tzontlaa, nino) tzontlaza, nitla : descolmar la medida, o d[e]smochar arbol. pr: onitlatzontlaz. (2 Tzontlaa, nitla) aliuiar quitando a otro algo del tributo o dela carga. (1 nitla, tzontlaa) quitar o circncidar el tributo o la mercaduria; i; la ganancia della, escondiendola. (1 nitla, tzuntlaa) tzontli : cabello o pelo. (2) cabea. (1) cabello o pelo largo. (1 tzuntli) pelo de la

tzontli + : cabellos emplastados con resina. (2 Oxio tzuntli) cabellos crespos que v[n] hazia arriba. (2 Aco pa ytztiuh tzuntli) cabellos emplastados con resina. (1 oxio tzuntli) pospelo. (1 acopa ytztiuh tzontli) tzontlima : cierta sauandija como araa. (2 Tzuntlima) tzonuazoia, nino tzonuazoia, nite tzonuaztli : tzonuia, nino tzonuia, nite : : : : enlazarse. (1 nino, tzonuazuia) enlazar con lazos. (1 nite, tzonuazuia)

lazo para caar algo. (2) enlazarse. (1) enlazar con lazos. (1)

tzonyayauhqui : tzonyoa, ni : tzonyoc :

anade. (2)

anade grande. (1)

henchirse de pelos. preterito: onitz[n]yoac. (2)

cumbre o enla cumbre de algo. (2)

tzonyohua, ni : henchirse de pelos el baruero, quando afeita, o el afeitado. pre: onitzonyouac. (2 Tzonyoua, ni) henchirse de pelos el que afeita. (1 ni, tzonyoua) tzonyotia, nite : dar algo alogro. preterito: onitetzonyoti. (2) tzonyotica : tzonyotl : acreedor, o el que deue algo a otro. (2)

cumbre, generalmente. (1)

tzopa, nitla : acabar y concluir detexer la tela, o la boueda, el maderamiento dela casa, o cosa semejante. pre: onitlatzup. (2 Tzupa, nitla) texer hasta el cabo. (1) acabar la tela, o concluyr y cerrar boueda o tech[m]bre. (1 nitla, tzupa) hazer hasta el cabo. (1) tzopa +, mo : apretar la gente a alguno. (1 nopam motzupa) tzopa +, nitla : boueda hazer. (1 tetica nitlatzopa) idem. pret: tetica onitlatzup. (Tetica nitlatlapachoa: hazer o edificar de boueda. pre: tetica onitlatlapacho.) (2 Tetica nitlatzupa) tzopelia : endularse. (1) tzopelia, ni : endulcecerse. p: onitzopeliac. (2) tzopelic : dulce cosa. (1) cosa dulce. (2) dulce hazerse. (1)

tzopelica tlatoani :

dulce hablador. (1)

tzopelicatetlacualtiliztli : c[m]bite suaue y gustoso. (2 Tzopelicatetlaqualtiliztli) tzopelicatlatoa, ni : hablar. (1) tzopelicatlatoani : tzopelicayot : hablar dulcemente. pr: onitzopelicatlato. (2) dulce hablador. (2) dulcemente

dulcedumbre de cosa dulce. (1)

tzopelicayotica : dulcemente. (2) tzopelicayotl : dulor o dulura. (1) dulura. (2)

tzopeliccuicatl : dulce y suaue canto o musica. (1) tzopelilia, nitla : [n]dulcecer algo. p: onitlatzopelili. (2) alguna cosa. (1) dulce hazer algo. (1) tzopeliliztica : tzopeliliztli : tzopetztic : dulcemente. (1) dulcemente. aduerbio. (2) hazer dulce

dulcedumbre de cosa dulce. (1) suzia cosa. (1) cosa suzia y llena de mugre. (2)

tzopetztiliztli : suziedad. (1)

suziedad tal. (2)

tzopi : acabarse la tela. (1 tzupi) acabarse de concluir la tela assi. pre: otzup. (2 Tzupi) tzopi, ni : acabar la tela, o concluyr y cerrar boueda o tech[m]bre. (1 ni, tzupi) tzopi + : lastar, pagar por todos los que pecaron. (1 notech tzopi)

tzopilotl : aura. (2) tzopinia, nite : punar a otro assi. p: onitetzopini. (2) punar. (1) a otro. (1) herir de estocada. (1) espinar o pnsar. (1) tzopinia, nitla : punar, picar o dar herronada. pr: onitlatzopini. (2) tzopinia tzopinia =, nite : =, nitla : : = = tzoponia (2 tzopinia ) tzoponia (2 tzopinia ) aguijonear

tzopitequi, nitla

coger verdura o yeruas comestibles. (1)

tzoponia, nite : lo mesmo es que tzopinia. pret: onitetzoponi. (2) punar. (1) tzoponia, nitla : lo mesmo es que tzopinia. preter: onitlatzoponi. (2) tzopqui : cosa concluida y acabada desta manera. (2 Tzupqui) suzia cosa. (1) cosa puerca y muy suzia. (2) porqueria grande assi y suziedad. (2)

tzotecuicuitlatic :

tzotecuicuitlatiliztli : tzotl : tzotlani

suziedad. (1)

suziedad del cuerpo. (1) + :

lo mesmo es que tzocuitlatl. (2)

luzio vn poco. (1 anquenin tzotlani)

tzotlania, nitla : barnizar algo con azeite de chia, o de otra cosa semejante. pre: onitlatzotlani. (2) vedriar. (1) tzotlanqui : tzotzoca : luzio o luziente. (1) escasso. (1) cosa barnizada assi y reluziente. (2) mezquino. (2) lazerado y mezquino. (2 Tzotzocaua)

auarinto. (1)

tzotzocahua :

berrugoso. (1 tzotzocaua)

tzotzocamaca, nicte : tasadamente y con gran miseria y escaseza dar algo al huerfano o alcriado. (1) dar algo apretada mezquina y escasamente. prete: onictetzotzocamacac. (2) tzotzocapa : lazerado assi. (1) escasso. (1) lazerado y mezquino. (2) escasseza enesta idem.

tzotzocapayotl : mezquindad. (1) lazeria, por mezquindad. (1) manera. (1) lo mesmo es que tzotzocayotl. (2)

tzotzocatehuitz : auarinto. (1 tzotzocateuitz) escasso. (1 tzotzocateuitz) (Tzotzocapayotl: lo mesmo es que tzotzocayotl.) (2 Tzotzocateuitz) tzotzocatehuitzotl : auaricia, o escaseza. (1 tzotzocateuitzotl) lazeria y escasez. (2 Tzotzocateuitzotl) auaricia,

tzotzocatehuitzti : Tzotzocateuitzti) tzotzocatehuitzti, ni

ser lazerado y mezquino. pret: otzotzocateuitztic. (2 : auaricia tener. (1 ni, tzotzocateuitzti)

tzotzocati, ni : idem. prete: onitzotzocatic. (Tzotzocateuitzti: ser lazerado y mezquino. pret: otzotzocateuitztic.) (2) auaricia tener. (1) escasso ser. (1) tzotzocatl : berruga. (1) apretada y escasa. (2) tzotzocayo : tzotzocayotica : berrugoso. (1) lazerado assi. (1) berrugoso. (2) escassamente. (1) berruga, o persona lazerada,

mezquinamente. (1)

tzotzocayotl : mezquindad. (1) lazeria, por mezquindad. (1) auaricia, o escaseza. (1) escasseza enesta manera. (1) escasez, o auaricia. (2) tzotzocayotl = : = tzotzocapayotl (2 tzotzocayotl) cantarero. (1) el que haze cantaros d[e] barro (2) cantaro grande de barro. (2)

tzotzocolchiuhqui : tzotzocolli : tzotzocolli + :

cantaro grande. (1)

cantaro grande. (1 vei tzotzocolli) cantarera, donde ponen los cantaros. (1 tzotzocolli

tzotzocolli imanian : ymanian) tzotzohui, ni :

tener bubas. (1 ni, tzotzoui) tener sarna, o buuas. preterito: onitzotzouioac. (2 llaga rezien curada y que sale sarna

tzotzohuizoa, ni : Tzotzouioa, ni)

tzotzohuiztli : llaga vieja. (1 tzotzouiztli) della materia. (2 Tzotzouiztli)

tzotzohuiztli motlalia : secarse la sarna. (1 tzotzouiztli motlalia) postillosa. (2 Tzotzouiztli motlalia) tzotzomatetecqui : tzotzomatli : tzotzomoni : trapero. (1) remendon. (2) trapo. (1) trapo, o handrajo. (2)

manta vieja. (1)

rasgarse, o romperse alguna cosa. p: otzotzomon. (2) matar despedaando. (1) destroar, rasgar, romper y despedaar ropa. pre: romper en diuersas partes. (1)

tzotzomonia, nite : tzotzomonia, nitla : onitlatzotzomoni. (2)

tzotzona, mo : dubdoso enla fee o en otra cosa. (2) suspenso por dudar algo. (1) tzotzona, nic : llamar ala puerta. (1) tzotzona, nino : dudar algo, o darle algun golpe [n] la pared, o enel vmbral dela puerta. prete: oninotzotzon. (2) dudar. (1) apuearse. (1) tenerse en algo el q[ue] se cae. (1) tzotzona, nite : apuear, o dar golpe a otro. pret: onitetzotzon. (2) apuear a otro. (1)

tzotzona, nitla : taer atabales, o organos, dar golpes, o batir oro. pre: onitlatzotzon. (2) dar golpes. (1) golpear o herir. (1) atabalear o taer atabales. (1) tenerse en algo el q[ue] se cae. (1) taer atabal. (1) batir metal. (1) tzotzona + : topar con otro no aduertindo. (1 teca nino, tzotzona) tzotzona +, nino : engaarse, pnsando mal de otro, siendo lo contrario. (1 teca ninotzotzona) lo mesmo es que teca ninomotla. prete: teca oninotzotzon. (2 Teca ninotzotzona) tzotzona +, nite : dar pescocada a otro. pre: onitequetzotzon. (2 Quech tzotzona, nite) tzotzona inic nitenotza, nitla ynic nitenotza) tzotzonaloni tzotzone : : llamar tocando con la mano. (1 nitla, tzotzona

+ : aldaua para llamar. (1 tlatzacuillo tzotzonaloni)

cosa que tiene cabellos. (2) solloo del q[ue] llora. (1) solloar enesta manera. (1)

tzotzoniliztli : tzotzonoa, ni :

tzotzonoliztica : solloando; aduerbio. (1) tzotzonyaliztli : resquebrajadura. (1) tzotzonyaqui : resquebrajado. (1) resquebrajadura de algo. (2) cosa resquebrajada. (2)

tzotzonyauh, ni : resquebrajarse. pr: onitzotzonya (2 Tzotz[n]yauh, ni) resquebrajarse. (1) tzotzonyo : velloso de pelos asperos o sedas. (1) depelos asperos. (2) tzotzopaztli : texe. (2) tzotzopinia + : peloso. (1) velloso, o lleno

palo ancho como cuchilla con que tupen y aprietan la tela quese espoladas dar. (1 nicauallo tzotzopinia) + : espolada. (1 cauallo tzotzopiniliztli)

tzotzopiniliztli

tzotzotlaca, ni : reluzir, relumbrar, o resplandecer prete: otzotzotlacac. (2) relumbrar o reluzir. (1) tzotzoyoca : hazer ruido lo que se frie. preterito: otzotzoyocac. (2) solloando, o con solloos. (2)

tzotzoyoniliztica :

tzotzoyoniliztli : solloos del que llora, o el ruido que haze la lea verde quando la echan enel fuego, y no quiere arder. (2) tzoyacati : aublarse la fructa. (1) otzoyacatic. (2) tzoyacatl : aublada fructa. (1) lo mesmo es que tzoacati.preterito:

lo mesmo es que tzoacatl. (2)

tzoyaliztli : tzoyayaliztli : tzoyo :

hedor de manta quemada, papel o pluma. (1) hedor de pluma, o de manta quemada, o de cosa semejante. (2)

suzia cosa. (1) lo mesmo es que tzocayoa. preterito: onitzoyoac. (2)

tzoyoa, ni : tzoyoni :

freirse algo. prete: otzoyon. (2) freyr ensarten. (1)

tzoyonia, nitla : freir algo. preter: onitlatzoyoni. (2)

tzoyotia, nite : obligar a otro con dones y beneficios. prete: onitetzoyoti. (2) obligar a otro por deuda. (1) dar a logro. (1) tzoyotia, nitla : ensuziar camisa, o cosa assi, con el sudor espeso del cuerpo, hinchendola de mugre prete: onitlatzoyoti. (2) tzoyotica : acreedor. (1) tzoyotica, ni : deuer algo a otro. (1) tzoyotl : rabo por el saluonor. (1) saluonor. (2) uccahuitiani : uccan : saluonor. (1) sieso el saluonor. (1) el

cosa aneja o que dura mucho tiempo. (2 Vccauitiani)

en dos lugares, o endos partes. (2 Vccan) bien se dize del. (1 vclipan yauh yn tlatolli)

uclipan yauh in tlatolli : uctzi uhyan + : + :

aficionado assi. (1 ytla ytech vctzi yyullo) tierra esteril en laqual no se cria nada. (1 an tlalnemi uhy[n])

ullama, n : jugar ala pelota con las caderas o nalgas. pre: onullan. (2 Vllama, n) ullamaliztli : el acto de jugar ala pelota destamanera. (2 Vllamaliztli) pelota para jugar al batey o ala

ullamaloni : pelota para jugar al batey. (1) pelota assi. (2 Vllamaloni) ullamani : ullanqui :

jugador de pelota desta manera. (2 Vllamani) idem. (Vllamani: jugador de pelota desta manera.) (2 Vllanqui)

ulli : pelota para jugar al batey. (1) cierta goma de arbol medicinal, dela qual hazen pelotas para jugar con las nalgas o caderas. (2 Vlli) ultetzcan : tauano. (1 vltetzcan) uppa ixquich : utlacuayan + : dos tanto. (1 vppa ixquich) establo hazer o caualleriza. (1 cauallo vtlaquayan nicaloa)

utli tlama : en derecho del camino, dela p[ar]te del camino, o hazia el camino. (2 Vtli tlama) uumen : dos ados. (1 vumen) de dos en dos. (2 Vumen)

vino :

vino generalmente. (1)

vino + : vino puro sin agua. (1 motq[ui]ticavino amo ayo vino) vino haloque. (1 cuztic vino) vino de ciruelas o de limones. (1 xoco vino) lapa o flor de vino. (1 yyxtzotzoliuhca yn vino) segundo vino. (1 icoccan vetzi vino) vino aguado. (1 tlaayotilli vino) odre para vino. (1 vey vino euatl) cuero de vino. (1 vei vino euatl) galleta, vaso para vino. (2 Quauh vino apilolli) vino donzel. (2 Moyamancai vino) nata, o flor de vino. (2 Iyxpoxcauhca yn vino) donzel vino. (1 amachiztli ycmi vino) remostecerse el vino. (1 occeppa pooni vino) vino puro. i. no mezclado con otra cosa. (2 Motquitica vino) mosto. (1 ayamo chicaua vino) vino aguapie. (2 Ic occan vetzi vino) vino aguado. (1 ayo vino) vino tinto. (1 tlapal vino) odre para vino. (1 vey vino euaxiquipilli) lapa o flor de vino. (1 yyxpoxcauhca yn vino) vino tinto. (1 chichiltic vino) donzel vino. (1 vel vino) vinagrera. (1 xoco vino comitl) donzel vino. (1 mopaccay vino) segundo vino. (1 aquixtil vino) donzel vino. (1 moyamancay vino) vino tinto. (2 Tlapal vino) vino apilolli : vino calli : vino contontli : vino milpixqui : jarro de vino. (1) bodega. (1) jarro de vino. (1) viadero que la guarda. (1) tauernear. (1) vinatero q[ue] trata

vino namaca, ni : vender vino. preterito: oniuinonamacac. (2) vino namacac : tauernero o tauernera. (1) vino. (1) tauernero. (2) vino namacani : vino namacoyan : bodegonero. (1) tauerna, o lugar donde se vende vino. (2) lagar. (2) bodegonero. (1)

tauerna de vino. (1)

vino patzcaloyan :

vino patzconi huepantli : viga de lagar. (2 Vino patzconi uehpantli) lagar. (1 vino patzconi vepantli) vino teca, ni : escanciar. (1) jarro de vino. (1)

viga de

vino tecontontli :

vino tlaliloyan : bodega. (1) vino xayotl : hezes de vino. (1)

vino xiquipilli : bota de vino. (1) vino xococ : xa : vinagre. (2) vinagre vino corr[m]pido. (1) exe, oxeando al perro. (1)

exe, para oxear perro. (2)

xacalcuahuitztli : remate o chapitel de casa de paja. (2 Xacalquauitztli) chapitel de casa de paja. (1 xacalquauitztli)

xacalli : paja. (1)

choa, bohio o casa de paja. (2)

casa de paja. (1)

buhio o cata de

xacalli + : choa o cabaa para guardar magueyes. (2 Tlachic xacalli) estancia de veladores delas sembradas. (1 millapixca xacalli) xacaloa, nitla : (1) xacaltontli : (1) xacaltzoma, ni xacalzolli : xacalolli) enarcar o flechar el arco. p: onitlaxacalo. (2) chouela o bohio pequeo. (2) frechar el arco. choa.

casa o chola de paja. (1)

: cubrir casa con paja. (1 ni, xacaltzuma) casa vieja de paja. (2 Xacalolli) casa pagiza y vieja. (1

xacualoa, nino : estregarse rascandose. pre: oninoxaqualo. (2 Xaqualoa, nino) estregarse o rascarse. (1 nino, xaqualoa) xacualoa, nitla : desgranar semillas o cosa semejante, estregandolas con las manos, o souar massa o cosa assi. p: onitlaxaqualo. (2 Xaqualoa, nitla) estregar con las manos. (1 nitla, xaqualoa) souar la massa. (1 nitla, xaqualoa) fregar por debaxo. (1 nitla, xaqualoa) amassar. (1 nitla, xaqualoa) desgranar semillas menudas. (1 nitla, xaqualoa) refregar algo entre las manos. (1 nitla, xaqualoa) souar qualquicr cosa. (1 nitla, xaqualoa) fregar o fricar. (1 nitla, xaqualoa) xacualoa + : fregar vna cosa a otra. (1 ytech nic, xaqualoa) xacualoa +, nitla : fregar o refregar vna cosa con otra. prete: onitlanepan xaqualo. (2 Nepan xaqualoa, nitla) xacualoani + : el que friega algo fuertemente. (2 Tlateteuh xaqualoani)

xacualoliztli + : el acto de fregar algo reziamente. (2 Tlateteuh xaqualoliztli) fregadura tal. (1 tlanepan xaqualoliztli) fregadura tal. (1 tlanetech xaqualoliztli) xacualolli + : cosa fregada assi. (2 Tlateteuh xaqualolli) tlanepan xaqualolli) fregado assi. (1 tlanetech xaqualolli) xacualoloni + : xaqualoloni) fregadientes. (2 Netlan xaqualoloni) fregado assi. (1

fregadientes. (1 netlan

xacualtilia, nitla : machucar, souajar o ablandar fruta o cosa semejante con los dedos, o magullar. p: onitlaxaqualtili. (2 Xaqualtilia, nitla) machucar fruta, hueuos o cosa assi. (1 nitla, xaqualtilia) xahua, mo : amarillecerse la fruta, que comiena a madurar. (1 moxaua) comenar a madurar la fruta, s: pintar la fruta. (1 moxaua) sazonarse la fruta. (1 moxaua) pintar la fruta. p: omoxauh. (2 Xaua, mo) afeitarse al modo antiguo, o pintar la fruta. prete: omoxauh. (2 Moxaua) xahua, nino : afeitarse la yndia a su modo antiguo o pintar la fruta. p: oninoxauh. (2 Xaua, nino) afeitarse la muger a su modo antiguo. (1 nino, xaua) xahua, to : alijar nauio. p: atlan onontlatoxauh. (2 Toxaua atlan nontla) xahua +, to : toxaua) echar ala mar o alijar por la tempestad. (1 nitla, atl[n]

xahualli : xaualli)

afeite tal. (2 Xaualli)

afeite assi. (1 xaualli)

afeite tal. (1

xahualquilitl :

yerua comestible que se cria en lagunas. (2 Xaualquilitl)

xahuania, nitla : vaziar agua o cosas liquidas. p: onitlaxauani. (2 Xauania, nitla) vaziar algo como agua ocosas liquidas. (1 nitla, xauania) xalhuia, nitla xalla : xalli : xalli xallo : xalloa : + : : echar arena en alguna cosa. (1 nitla, xaluia) arenal. (1) piedra arenisca. (1) arena. (1)

arenal. (2)

arena, o cierta piedra arenisca. (2) cosa llena de arena. (2 Moca xalli) cosa llena de arena. (2)

arenosa cosa. (1)

henchirse algo de arena. p: oxalloac. (2) henchirse algo de arena. preterito: omoxalnelo. (2) : echar arena en alguna cosa. (1)

xalneloa, mo : xalneloa, nitla xalpa : xalpan :

arenal. (1) arenal. (2) arena menuda. (2) arena menuda. (1)

xalpicilli : xaltemalacatl :

molejon o piedra para amolar herramienta. (2)

xaltemalacatl, tlatentiloni : muela para amolar. (1) xaltetipan : (1) xaltetl : pedregal de piedras pequeas o de chinas. (2) grano como de sal. china. (1)

china o piedrezuela. (2) idem. o de chinas.

cascajo de otra manera. (1)

xaltetl + : xaltetl) xaltetla :

(Moca xalli: cosa llena de arena.) (2 Moca

lugar donde ay muchas chinas o pedrezuelas. (2) fruta que echan enlos guisados en liron animal. (1 xaltoan)

xaltomatl : [c]ierta fruta como tomates. (2) lugar de agraz. (1) xaltozan : cierta rata o raton. (2 Xaltoan)

xamacalli : molde para hazer adobes. (2)

molde de adobes. (1)

xamania, nitla : caxcar o quebrantar cabea o vaso de xical. p: onitlaxamani. (2) machucar caas xicalas o cosas assi. (1) quebrar o quebrantar xicalas, cacao o cosas seme jantes. (1) caxcar cabea o xical. (1) xamania +, nitla : cutir o quebrar los hueuos vnos con otros, o las xicalas y cosas semejantes. pre: onitlanetechaxamani. (2 Netech xamania, nitla)

xamanilteca, nitla : entablar algo con tablas menudas. p: onitlaxamaniltecac. (2) entablar con tablillas angostas o con astillas delgadas. (1) xamaniltema : nitla. idem. pr: onitlaxamanilten. (Xamanilteca, nitla: entablar algo con tablas menudas. p: onitlaxamaniltecac.) (2) xamaniltema, nitla : entablar con tablillas angostas o con astillas delgadas. (1) xamanqui : caxcada cosa assi. (1)

xamantihuetzi : caxcarse o quebrarse el vaso de xical que cae de alto. p: oxamantiuetz. (2 Xamantiuetzi) quebrarse algo cayendo de alto. (1 xamantiuetzi) xamitl : adobe. (2) adobe de barro. (1)

xamixcalchihualoyan : lugar donde hazen ladrillos. (2 Xamixcalchiualoyan) ladrilleria donde se hazen. (1 xamixcalchiualoyan) tejar do hazen ladrillos. (1 xamixcalchiualoyan) xamixcalcopinaloyan : idem. (Xamixcalchiualoyan: lugar donde hazen ladrillos.) (2) ladrilleria donde se hazen. (1) xamixcalli : ladrillo de barro cozido. (2) ladrillo de barro cozido. (1) ladrillar el

xamixcalmana, nitla : enladrillar suelo. p: onitlaxamixcalman. (2) suelo. (1) enladrillar suelo. (1) xamixcalteca, nitla xamixcaltepantli : : ladrillar el suelo. (1) pared de ladrillos. (2)

pared de ladrillo. (1)

xamixcaltepantli + : pared de dos ladrillos. (2 Ompantitiuh xamixcaltepantli) pared de tres ladrillos. (2 Yepantitiuh xamixcaltepantli) pared de tres ladrillos. (1 yepantitiuh xamixcaltepantli) pared de dos ladrillos. (1 ompantitiuh xamixcaltep[n]tli) xamixcaltexcalli : xamixcoyan : horno de ladrillos. (2) horno de ladrillo. (1) tejar do hazen ladrillos. (1) hazer adobes. (1

lugar donde cuezen ladrillos. (2)

xanchihua, ni : hazer adobes. p: onixanchiuh. (2 Xanchiua, ni) ni, xanchiua) adobes hazer. (1 ni, xanchiua)

xancopina, ni : idem. p: onixancopin. (Xanchiua, ni: hazer adobes. p: onixanchiuh.) (2) hazer adobes. (1) adobes hazer. (1) xancopinaloni : xantepantli : xapo + : molde de adobes. (1) pared de adobes. (1)

espejo de dos hazes. (1 necoc xapo tezcatl)

xapochtic : agujero. (1) xapotezcatl xapotimo + : + : espejo de dos hazes. (2 Necoc xapotezcatl) abrirse el cielo. (1 matzayani yn ilhuicatl, xapotimo tlalia)

xapotla, nite : desflorar o corromper virgen. pret: onitexapotlac. (2) desuirgar. (1) corromper virgen. (1) xapotla, nitla : horadar o romper pared, seto o cosa semejante. p: onitlaxapotlac. (2) agujerear. (1) abrir o horadar pared. (1) horadar. (1) xapotlalli + : idem. (Tlaoccan coyonilli: cosa horadada en dos partes) (2 Tlaoccan xapotlalli) idem. (Tlamieccan coyunilli: agujerado y horadado en muchas partes.) (2 Tlamieccan xapotlalli) horadado en muchas partes. (1 tlamieccan xapotlalli) horadado en dos partes. (1 tlaoccan xapotlalli) xapottimotlalia : abrirse o romperse algo assi. (2) xauhqui : xax + : yndia afeitada a su modo antiguo. (2) afeitada assi. (1)

ay ay. interjection. del que se quexa. (2 A Xax) nino : estregarse rascandose a alguna cosa. p: oninoxaxaqualo. (2 nino) fregarse estregandose. (1 nino, xaxaqualoa) nitla : fregar, o alimpiar vaxilla. p: onitlaxaxaqualo. (2 nitla) fregar, lauar los vasos. (1 nitla, xaxaqualoa)

xaxacualoa, Xaxaqualoa, xaxacualoa, Xaxaqualoa,

xaxacualtic : carne o fruta magullada, o cosa semejante. (2 Xaxaqualtic) manoseada fruta. (1 xaxaqualtic) magullada carne. (1 xaxaqualtic) xaxahuani : llouer mucho. (1 xaxauani) xaxahuania, nitla : echar sangre o cosa semejante abocanadas. pre: onitlaxaxauani. (2 Xaxauania, nitla) abocanadas echar algo. (1 nitla, xaxauania) xaxahuatza, nitla : ruydo hazer el agua o los meados del cauallo q[ua]ndo mea o cosa assi. (1 nitla, xaxauatza) xaxalteyo : pedregoso lugar de piedras menudas. (2) (1) xaxaltic : pedregoso de piedras menudas.

cosa rala, assi como manta, estera o cosa semejante. (2) estruendo de cosas quebradas. (2) estruendo de cosas quebradas.

xaxamacaliztli : (1) xaxamacatimani :

batir las olas, o quebrar en las rocas. p: oxaxamacatimanca. (2)

xaxamacatiuh : yr rezio el rio, haziendo gran estruendo. p: oxaxamacatia. (2) yr rezio el rio. (1) xaxamacatoque : xaxamacatoque estrago de muertos. (1) + : estrago de muertos. (2 Mixtlatitoque, xaxamacatoque) estrago de muertos en batalla. (2) ruydo de cosas

xaxamacatoque, mixtlatitoque :

xaxamaquiliztli : estruendo o ruydo de vasos quebrados. (2) quebradas de barro. (1)

xaxamatza, nite : hazer pedaos alos enemigos, haziendo gran estrago enellos. prete: onitexaxamatz. (2)

xayacat

+ :

maxcara o caratula. (1 tlachichiualli xayacat)

xayacatia, nicno : emmaxcararse con ruynes cost[m]bres. pre: onicnoxayacati. metapho. (2) xayacatia, nite : emmaxcarar a otro. prete: onitexayacati. (2) caratula o maxcara poner aotro. (1) xayacatl : cara. (1) rostro o cara. (1) cara o rostro, caratula o maxcara. (2) caratula generalmente. (1) gesto, la cara. (1) haz, por la cara o rostro del hombre. (1) xayacatlachichihualli : caratula o maxcara. (2 Xayacatlachichiualli) caratula. (1 xayacatlachichiualli) xayacatl} + : caratula de palo. (1 s: oqui xayacatl}) maxcara o

xayacayotia, nite : emmaxcarar a otro. pre: onitexayacayoti. (2) hazer los rostros alas ymagines, o emmaxcarar a[o]tro. (1) xayacayotia, nitla : hazer los rostros alas imagines que se pintan. p: onitlaxayacayoti. (2) xayocuitlatl : hezes de vino. (1) hezes o assiento de cosas liquidas. (2) hezes generalmente. (1) assentadas hezes. (1) xayocuitlatlaza, nitla : alimpiar las hezes. p: onixayocuitlatlaz. (2 Xayocuitlatlaa, nitla) hezes quitar. (1 nitla, xayocuitlatlaa) xayotl : xayotl hezes. (2) hezes generalmente. (1) assentadas hezes. (1)

+ : hezes de vino. (1 oc xayotl)

hezes de vino. (1 vino xayotl)

xayotlaza, nitla : alimpiar hezes. preterit: onitlaxayotlaz. (2 Xayotlaa, nitla) hezes quitar. (1 nitla, xayotlaa) xca, nitla : : assar enlas brasas. (1) rechaar. (1)

xcoloa, nitla

xelhuia, nic : lo mesmo es que tlatzontlaxilia. pret: onictlaxelhui. (2) xelhuia, nitetla : partir con otro alguna cosa, o aliuiar quitando parte dela carga o del tributo. pre: o[n]itetlaxelhui. (2) aliuiar assi a otro. (1) repartir. (1) xelihui : diuidirse los rios; y lo mismo dizen delos caminos. (1 xeliui) partirse o henderse por medio. pre: oxeliuh. (2 Xeliui) henderse desta manera. (1 xeliui) xelihui, ni : henderse por si mesmo. (1 ni, xeliui) xelihuini : cosa partible assi. (2 Xeliuini) partible cosa. (1 xeliuini)

xeliuh cacuani, nitla : comer templadamente, haziendo abstinencia de quasi lamitad delo que le era necessario segun su complesion. (1 nitla, xeliuh caquani) xeliuhca : distinctamente. aduer. o apartadam[n]te. (2)

xeliuhca tlacua, ni : comer templadamente, haziendo abstinencia de quasi lamitad delo que le era necessario segun su complesion. (1 ni, xeliuhca tlaqua) xeliuhcacua, nitla : Xeliuhcaqua, nitla) comer templadamente. pre: onitlaxeliuhcaqua. (2 hendido. (1) rajar madera,

xeliuhqui : cosa partida o hendida por medio. (2)

xeloa, nitla : partir, rajar o diuidir algo. pre: onitlaxelo. (2) partir o diuidir algo. (1) apartar ganado. (1) xeloloni : cosa que se puede partir desta manera. (2) hender. (1) partible cosa. (1)

hendible que se puede

xelotiuh, nite : colarse o meterse entreotros, hendi[n]do por ellos. pre: onitexelotia. (2) meterse o colarse entre otros, o por algun lugar estrecho. (1) xexelhuia, nitetla : repartir algo a otros. prete: onitetlaxexelhui. o partir algo con otros. (2) repartir. (1) xexelihui : diuidirse o desparramarse alguna cosa. p: oxexeliuh. (2 Xexeliui) diuidirse assi. (1 xexeliui) apartarse o diuidirse. (1 xexeliui) xexelihui + : desparramarse. (1 xixinie xexeliui)

xexeloa, mo : apartarse o diuidirse. (1) xexeloa, nite : diuidir y alborotar el pueblo, despedaar o desquartizar. preteri: onitexexelo. (2) desmndrar a otro. (1) matar despedaando. (1) xexeloa, nitla : distinguir razones. (1) repartir, diuidir o partir en partes, distinguir o escaruar la tierra. pre: onitlaxexelo. (2) diuidir algo. (1) escaruar tierra o cosa assi. (1) desparramar. (1) apartar o diuidir algo. (1) partir en partes. (1) xhuitia, nino xuitia) : destemplarse en comer. (1 nino, xuitia) ahitarme. (1 nino,

xi : exe, oxeando al perro. (1) o adverbio para llamar. (1) harre, para aguijar asnos. (1) hao, hao, ola, oyes. aduer. para llamar o para dezir a otro que calle, que no haga lo que haze, o para admirarse de algo. (2) idem. (Xij: del q[ue] espanta a otro. aduer.) (2) ansi. admir[n]dose o vedando algo, o eaya, o exe para oxear perro, o harrepara azemila. aduer. (2) a hao, ola, oyes. (1) assi, admirandose. (1) xicalhuia, nitla : echar agua o otro licor con xicani. pre: onitlaxicalhui. (2) echar agua o hazer algo cn xicalli. (1) hazer algo con xical. (1) xicalli : vaso de calabaya. (2) idem. calabaa que sirue de vaso. (1) calabaa que sirue de

xicaltecomatl : vaso. (1) xicaltetecon :

(Xicalli: vaso de calabaya.) (2)

mariposa grande. (2)

mariposa grande pintada. (1)

xicaltetl : piedra para bruir algo. (1) cierto barniz de piedra blanca sobre que pintan, o doran, o yesso o cierta piedra lisa para bruir. (2) barniz blanco sobre el qual pintan. (1) yesso. (1)

xicaltica + : llouer reziamente. (2 Iuhquin xicaltica tlanoquilo) mucho. (1 yuhquin xicaltica tlanoquilo) xicama : cierta rayz quese come cruda y es muy dulce. (2) nabo que secome cruda. (1)

llouer

fruta, de hechura de

xicamatl : idem. (Xicama: cierta rayz quese come cruda y es muy dulce.) (2) fruta, de hechura de nabo que secome cruda. (1) xiccahua, nino : perder algo por descuido y neglig[n]cia, o no curar desu persona, o no hazer cuenta d[e] si. pre: oninoxicauh. (2 Xiccaua, nino) desmerecer. (1 nino, xiccaua) xiccahua, nite : desamparar a otro con desden y enojo. p: onitexiccauh. (2 Xiccaua, nite) desamparar a alguno. (1 nite, xiccaua) dexar o desamparar a otro. (1 nite, xiccaua) xiccahua, nitla : perder algo porsu culpa y negligencia. pre: onitlaxiccauh. (2 Xiccaua, nitla) xiccauhtehua, nite : desamparar a otro yendose a otra parte. pre: onitexiccauhteuac. (2 Xiccauhteua, nite) dexar a otro con desden y enojo. (1 nite, xiccauhteua) xicchihuacan xicco xiccoa + : + : esforaos quanto pudieredes. (2 Ixquich amotlapal xicchiuacan)

ceuar arcabuz o lombarda. (1 tlequiquiz xicco)

+ : compra dos reales de algo. (2 Vmetica xiccoa) bajo del vientre. (1) sed auisados prud[n]tes y sabios. (2 Amix amonacaz xiccuicau) tomar con engao alguna cosa a otro. pre: onitetlaxiccuili. golosinear. preterit: oninoxochipolo. (2)

xiccueyotl : xiccuicau + :

xiccuilia, nitetla : (2) xichipoloa, nino : xicmecayotl : xico + :

la tripa del ombligo. (2)

hacha de cera (2 Malinqui xico cuitla ocotl)

xicoa, nino : tener embidia, o enojo, o agrauiarse d[e] algo. pre: oninoxico. (2) xicoa, nite : engaar, o burlar a otro. preter: onitexico. (2) vnder mas del justo precio engaando. (1) xicoa + : embidia tener d[e] otro. (1 tetechnino, xicoa) xicoa +, nino : tener enojo, o embidia de otro. prete: tetech oninoxico. (2 Tetech ninoxicoa) xicocihuiztli : dentera. (2 Xicociuiztli) hacha para

xicocuitla + : hacha para alumbrar. (1 malinqui xicocuitla ocotl) alumbrar. (1 vey xicocuitla ocotl) xicocuitlaaltia, nitla : onitlaxicocuitlaalti. (2)

encerar, o baar algo con cera. preterit: encerar. (1)

xicocuitlahuia, nitla : encerar algo. s. lieno o cosa semejante. (2 Xicocuitlauia, nitla) encerar. (1 nitla, xicocuitlauia) xicocuitlaicpayollotl : pauilo de candela. (1 xicocuitlaycpayollotl) xicocuitlanamacac : xicocuitlanamacani : cerero que vende cera. (2) idem. (Xicocuitlanamacac: cerero que vende cera.) (2)

xicocuitlaocochihua, ni : hazer candelas de cera. p: onixicocuitlaocochiuh. (2 Xicocuitlaocochiua, ni) candelas de cera hazer. (1 ni, xicocuitlaocochiua) xicocuitlaocochiuhqui : cerero que las haze. (2) candelero que las haze. (1)

xicocuitlaoconamacac : candelero q[ue] las vende. (1) xicocuitlaoconamacani : candelero q[ue] las vende. (1) xicocuitlaocotl : candela de cera. (2) xicocuitlaocotl yyacacotonca : candela. (1) xicocuitlaocotl yyectiloca : idem. dicha candela.) (2) candela de cera. (1) pauesa de

pauesa dela dicha candela. (2)

(Xicocuitlaocotl yyacacotonca: pauesa dela

xicocuitlaocotl yyectlioca : pauesa de candela. (1) xicocuitlatl : xicocuitlatl cera. (2) cera. (1)

+ : cera blanca. (1 yztac xicocuitlatl) encerar hilo. &c. p: onitlaxicocuitlayoti. (2)

xicocuitlayotia, nitla : encerar. (1) xicolli :

vestidura del cuerpo hasta la cinta. (1) : reuerencia hazer. (1) abeja

xicoloa, ninoc

xicotli : abeja grande de miel que horada los arboles, o abejon. (2) grande de miel, que horada los arboles. (1)

xicotli iteminaya : idem. (Xicotlimiuh: aguijon de abeja.) (2 Xicotli yteminaya) aguijon de abeja. (1 xicotli yteminaya) xicotlimiuh : xicotzapotl : xicotzi : aguijon de abeja. (2) aguijon de abeja. (1) perue[]tano. (1)

peruetano, fruta conocida. (2)

lo mesmo es que xio. (2) tener enpoco a otro. preterit: oninotexicti. (2) tenerme otro enpoco, o atreuerseme. pre: onechmoxicti. (2)

xictia, ninote : xictia, nechmo :

xictlalia, ni : (1) xictlaz + :

poner bruxula para tirar. p: onixictlali (2) caer de su estima. (1 onino, xictlaz)

bruxula poner assi.

xictlaza, nite : disfamar a otro. preterito: onitexictlaz. o cortar ombligo a otro. (2 Xictlaa, nite) disfamar o otro. (1 nite, xictlaa) xictli : ombligo, o bruxula para tirar derecho. (2) tirar derecho. (1) ombligo. (1) bruxula para

xicuecueyotl : arrugas grandes que cuelgan delas barrigas delos viejos, o viejas. (2) arrugas de barrigas de viejos. (1) xicuetz + : caer de su estima. (1 oni, xicuetz) perder la

xicuetzi, ni : perder la honra y estima. preterito: onixicuetz. (2) honra. (1) caer de su estima. (1)

xihuitl : ao. (1 xiuitl) ao, cometa, turquesa e yerua. (2 Xiuitl) cometa grande que parece como globo o gran llama. (1 xiuitl) turquesa. (1 xiuitl) yerua, generalmente. (1 xiuitl) xihuitl + : turquesa, piedra preciosa. (2 Tlaquauac xiuitl) enero. (1 ycce metztli, ynce xiuitl) ogao; aduerbio de tiempo. (1 ynaxcan xiuitl) ogao, o eneste ao. (2 Inipanin xiuitl) el mes de octubre. (2 Ic matlactetl metztli yce xiuitl) de aqui avn ao, o el ao venidero. (2 Inaxcan ce xiuitl) turquesa. (1 tlaquauac xiuitl) ogao. (2 Inaxcan xiuitl) el mes de abril. (2 Icnauhtetl metztli yce xiuitl) el mes de maro. (2 Ic yei metztli yce xiuitl) el mes de mayo. (2 Ic macuillimetztli yce xiuitl) antiguamente. (1 amo quinquezqui xiuitl) ogao; aduerbio de tiempo. (1 ynipanin xiuitl) xihuitl huetzi : caer cometa. p: xiuitl ouetz. (2 Xiuitl vetzi)

xihuitl molpiya : termino de tiempo que tenian y contauan de cincuenta en cincuenta y trez aos. (2 Xiuitl molpia) cabo o fin de edad q[ue] tenin de ciucunta y tres aos. (1 xiuitl molpia) xihuixcol : gloton. (2 Xiuixcol) xihuixcollotl : gloton. (1 xiuixcol) glotoneria. (2 Xiuixcollotl)

gula. (1 xiuixcollotl)

xij : del q[ue] espanta a otro. aduer. (2) xile : xillan; silla de cauallo o mula. (1) + : enla barriga, o vientre. (2 Xillan; to) enla barriga, o vientre. (2)

xillan; to :

xillancuauhti, no : tener dolor de hijada. preterito: onoxillanquauhtic. (2 Xillanquauhti, no) doler lahijada. (1 no, xill[n]quauhti) xillancuauhtic : Xillanquauhtic) doliente assi. (1 xillanquauhtic) doliente de hijada. (2

xillancuauhtiliztli : dolencia tal. (1 xill[n]quauhtiliztli) (2 Xillanquauhtiliztli) xillantli : barriga o bajo. (1) xillanuipilli xilotcayotl xiloti : + : + : vientre, o barriga. (2)

dolor de hijada.

cilicio. (1 tequaqua xill[n]uipilli)

lomo de animal. (1 cuitlapan xilotcayotl)

comenar a echar maorca la caa de maiz (2) maorca de mayz

xilotl : maorca de mayz antes que se quaje el grano. (1) tierna y por quajar. (2) xilotla : tiempo de xilotl. (1) tiempo destas maorcas. (2)

xilotzontli : xilotzontli + :

raspa de espiga. (2 Xilotzuntli) raspa de espiga. (1 castill[n] xilotzuntli)

xima, nino : afeitarse, o raparse con nauaja, o tijeras o tresquilarse. pr: oninoxin. (2) xima, nite : afeitar assi a otro, o labrar piedras. pret: onitexin. (2) rapar raer el pelo. (1) trasquilar. (1) afeitar o rapar y tresquilar el cabello. (1) xima, nitla : carpintear, o dolar. p: onitlaxin. (2) dolaralgo. (1) carpintear. (1) ximmatlalitztli : saphiro, piedra preciosa. (2) ximmictia, nic : ximocacayahua ximocnomati : ximopechteca : xinachoa, nino : (1) ahogar la yerua el trigo, o cosa assi (2) no engaes ni burles anadie. (2 Macayac yca ximocacayaua)

+ :

humillate; imperatiuo. (1) humillate; imperatiuo. (1) asementarse. p: oninoxinacho. (2) engndrar. (1) asementarse.

xinachtia, nino : guardar el mejor trigo, o la mejor semilla para sembrar. p: oninoxinachti. (2) guardar buenas semillas, para sembrallas a su ti[m]po. (1) xinachtli : grana o semilla de yeruas. (1) de ortaliza. &c. (2) semilla. (1) simiente. (1) semilla

xinachtli + : simiente de rabos. (1 nabos xinachtli) linaza, simiente de lino. (1 castillan lino xinachtli) linaza, simiente de lino. (1 lino xinachtli) xinachyotl : semental cosa de simiente. (1) ceirte

xincuiloa, nino : ceirse la manta para trabajar. pr: oninoxincuilo. (2) la manta para trabajar. (1) regaarse. (1) haldas poner en cinta. (1)

xinepanoa, nitla : entretexer como haziendo esteras, o seto, o cosa semejante. p: onitlaxinepano. (2) texer vno con otro como esteras o cosa assi. (1) entretexer. (1)

xini : caerse la pared, sierra o barranca. (1) pared, o sierra. prete: oxin. (2) xinia, nino : xinia, nitla : xinia +, tito : xinia, tito) xiniliztli :

caerse, o desbaratarse la

desigualar enel precio delo que se compra. (1) deshazer el concierto. (1) deshazer o desboronar pared. (1) soltar el juramento. prete: otito juramento xinique. (2 Iuramento cayda de pared assi. (2) cayda de pared o sierra. (1)

xinqui + : el que haze o labra imagines de bulto en madera. (2 Quauhteixiptla xinqui) xintli + : el que tiene hecha, o afeitada y rapada la barua. (2 Tlatentzo xintli)

xioti, ni : tener empeynes. pre: onixiot. (2) xiotia, nino : tomar exemplo de otros. metaphora o poner las primideras ala tela. pret: oninoxioti. (2) xiotia, nitla : vrdir, o enlizar tela. p: onitlaxioti. (2) xiotl : xiotl + : empeyne, o sarna, o lizo para vrdir tela y texerla. (2) el que da buen exemplo. metaphora. (2 Octacatl xiotl quitlalia) dar buen ex[m]plo. metap. (2 Xiotl quatzuntli

xiotl cuatzontli nicteca : nicteca)

xipehua, nite : dessollar algo. (1 nite, xipeua) xipehua, nitla : desollar, o descortezar, o mondar hauas. &c. p: onitlaxipeuh. (2 Xipeua, nitla) descaxcar granadas. (1 nitla, xipeua) descaxcar tunas. (1 nitla, xipeua) deshollejar. (1 nitla, xipeua) descortezar algo. (1 nitla, xipeua) mondar algo como hauas, fruta o varas verdes. (1 nitla, xipeua) xipehualiztli + : dessolladura assi. (1 teyolca xipeualiztli) assi. (1 tlayolca xipeualiztli) xipehuani + : dessollador tal. (1 tlayolca xipeuani) lisa cosa, que reluze. (1) mondaduras enesta manera. (1) dessolladura

xipetztic : cosa lisa. (2) xipeuhcayotl :

mondaduras assi. (2)

xipincuaehuayotequi, nino xipincuayehuatequi, nite xipincuayotequi, nite xipinehuayotequi, nino xipintli : (1) : : :

: circuncidarse. (1 nino, xipinquaeuayotequi) circncidar o retajar. (1 nite, xipinquayeuatequi) circncidar o retajar. (1 nite, xipinquayotequi) circuncidarse. (1 nino, xipineuayotequi) capullo del miembro del hombre.

prepucio, o capullo del miembro. (2) prepucio pequeo. (2)

xipintontli :

xipintzontecomatl :

prepucio, oresmilla. (2)

rezmilla del miembro genital. (1)

xipochehua, nitla : hazer chichones, o torondones. prete: onitlaxipocheuh. (2 Xipocheua, nitla) chichones hazer a otro. (1 nitla, xipocheua) xippachoa, nitla : semejante. (2) xippalli : cubrir algo de yerua, o ahogarla yerua el trigo, o cosa turquesado color. (1)

color turquesado. (2)

xiquilnamiqui + : y piensa antes, oprimero. s. lo que te sera prouechoso, dexandolo inutil. &c. (2 Ocye xiquilnamiqui) xiquipilihui : hazer como bolsas la ropa mal cosida y mal cortada. p: oxiquipiliuh. (2 Xiquipiliui) xiquipilihuiliztli : xiquipiliuiliztli) xiquipilli : alforia. (1) torondon. (2 Xiquipiliuiliztli) torondon. (1

costal o talega. (1) costal, talega, alforja, o bolsa. (2) talega, generalmente. (1) bota de vino. (1 vino xiquipilli) : saca o saco grnde. (1 vey

xiquipilli + : xiquipilli)

xiquipilquentia, nino (1)

audar la manta para lleuar enella algo al cuello.

xiquipiltema, nitla : proueer o henchir las alforjas. &c. p: onitlaxiquipilten. (2) meter enel alforja. (1) xiquipiltontli : alforjuela. &c. (2) bolsa. (1)

xiquipiltontli + : esquero o bolsa pequea de dinero. (1 teocuitla xiquipiltontli) esquero o bolsa pequea de dinero. (1 tomin xiquipilton[tli]) xiquiquinaca, ni : como fuelles. (1) xiquiquinacaliztli : xiquiquinacani : zumbar. prete: onixiquiquinacac. (2) zumbido. (2) zumbido. (1) zumbar. (1) sollar

zumbador. (2)

xiquiquinacatiuh : ruydo hazer el rio que va rezio y lleua las peas con las avenidas de grandes aguaeros. (1) xiquiquinaquiliztli : zumbido de viento. (2) ruydo de viento. (1)

xiquiquinaquiztli : idem. (Xiquiquinaquiliztli: zumbido de viento.) (2) zumbido. (1 xiquiquinaq[u]iztli) xiquitoa, nino : disfamarse. (1) xiquitoa, nite : disfamar a otro. preterito: onitexiquito. (2) (1) xitetecuica : disfamar o otro.

hazer gran ruydo el viento rezio. p: oxitetecuicac. (2)

xitetecuica ehecatl : xitetecuicaliztli : xitictli + :

viento rezio. (1) ruydo o zumbido tal. (2) ruydo de viento. (1)

portillo de muro, o de cerca de ciudad. (2 Altepetenan xitictli) caerse la pared, sierra o

xitini : auentarse y espantarse el ganado. (1) barranca. (1) derrocarse la pared. (1)

xitinia, nite : desbaratar real de enemigos. p: onitexitini. (2) descercar alos enemigos. (1) xitinia, nitla : derrocar o deshazer pared. &c. o destruyr algo. p: onitlaxitini. (2) deshazer lo hecho. (1) deshazer o desboronar pared. (1) derrocar pared. (1) xitiniliztli : xitiniliztli xitinqui : cayda de pared. &c. (2) cayda de pared o sierra. (1)

+ : derrocamiento de pared. (1 tepan xitiniliztli) cayda cosa assi. (1)

pared cayda o derribada. (2)

xitlaixpanican + : no seays ipochritas mostrando vna cosa defuera consingimiento y haziendolo contrario della. (2 Macamo an xitlaixpanican) xitmi : caerse o deshazerse la pared o sierra, o cosa semejante, o desbaratarse la gente. p: oxitin. (2) xitomacihuizo : berrugoso. (2 Xitomaciuio) berrugoso. (1 xitomaciuio) berruga otra. (1 xitomaciuiztli)

xitomacihuiztli : berruga. (2 Xitomaciuiztli)

xitomahuia, nitla : echar xitomatl enel guisado. p: onitlaxitomaui. (2 Xitomauia, nitla) echar tomates enel mnjar, o enla salssa. (1 nitla, xitomauia) xitomatl : tomates grandes colorados, amarillos y blancos. (2) enlos guisados en lugar de agraz. (1) xittecomatl : animal. (1) asadura de animal. (2) asadura de animal. (1) fruta que echan assadura de

xittomonaliztli : bexiga de quemazn, o de otra manera. (1) xittomonalli : xittomoni, ni : bexiga o ampolla. (2) rebentando sonar. p: onixittomon. (2) estallar rebentando. (1)

xittomonia, nino : [X]ittomonia, nino) xittomonia, nitla : quebrando. (1)

hazer rueda el gallo dela tierra. &c. p: oninoxittomoni. (2 hazer sonar algo rebentando. p: onitlaxittomoni. (2) sonar

xittomoniliztli : estallido desta manera. (1) estallido delo que rebienta, o ampolla o bexiga. (2) ampolla o bexiga. (1) ruydo de cosas quebradas de barro. (1) xittomonilpiya, nitla : dar lazada. p: onitlaxittomonilpi. (2 Xittomonilpia, nitla) dar lazada. (1 nitla, xittomonilpia) lazada dar. (1 nitla, xittomonilpia)

xittoncapani, ni : rebentando. (1)

estallar rebentando. p: onixittoncapan. (2)

estallar

xittoncapania, nitla : hazer rebentar algo con estallido o quebrando palos. pre: onitlaxittoncapani. (2) sonar quebrando. (1) xittoncapaniliztli : estallido tal. (2) cosas quebradas de madera. (1) estallido desta manera. (1) ruydo de

xittoncueponi, ni : estallar rebentando. p: onixittoncuepon. (2) rebentando. (1 ni, xitt[n]cueponi) xittoncueponiliztli : xittontlatzini, ni : rebentando. (1) estallido tal. (2)

estallar

estallido desta manera. (1) estallar ruydo de

estallar rebentando. p: onixittontlatzin. (2)

xittontlatziniliztli : estallido assi. (2) cosas quebradas de madera. (1) xitza, nitla xiuh : :

estallido desta manera. (1)

espremir o sacar umo de yeruas o cosa assi. (1) exe, oxeando al perro. (1) hoja de yerua. (1)

exe, para oxear perros. (2) hoja de yerua. (2)

xiuhatlapalli :

hoja de rosa o flor. (1)

xiuhcahua, mo : tierra que sedexa de sembrar vn ao y otro si, porque no se esquilme. (2 Moxiuhcaua) xiuhcahua, nitla : dexar hazer heruaal la heredad o via por no la beneficiar. preterito: onitlaxiuhcauh. (2 Xiuhcaua, nitla) dexar de labrar la tierra, tornandola yeruaal. (1 nitla, xiuhcaua) xiuhcalihui : pararse verde y muy fresco. p: oxiuhcaliuh (2 Xiuhcaliui) xiuhcalihui, ni : estar descolorido de miedo o enfermedad. p: onixiuhcaliuh. (2 Xiuhcaliui, ni) verdecerse p[ar]arse verde. (1 ni, xiuhcaliui) descolorido estar de miedo o de enfermedad. (1 ni, xiuhcaliui) xiuhcalihui, tla : verdeguear. (1 tla, xiuhcaliui) xiuhcalihuiliztli : (1 xiuhcaliuiliztli) xiuhcaltia, tla : verdura o verdor de prado. (2 Xiuhcaliuiliztli) verdeguear. (1) verdura.

xiuhcaltic : cosa muy verde y fresca, o descolorido de miedo o de enfermedad. (2) verde cosa en demasia. (1) descolorido assi. (1) xiuhcaltiliztli : verdor o frescura de prado. (2) xiuhcuicui, nitla : deseruar. (1) xiuhiximatqui : xiuhizhuatl : verdura. (1) escardar. (1)

deseruar. preterit: onitlaxiuhcuicuic. (2) erbolario. (1)

erbolario. (2 Xiuhyximatqui) hoja de yerua. (2 Xiuhyzuatl)

hoja de yerua. (1 xiuhizuatl)

xiuhnahualtia, nino xiuhnaualtia) xiuhochpana, nitla :

: esconderse entre las yeruas o matas para espiar. (1 nino, deseruar. pret: onitlaxiuhochpan. (2) escardar. (1)

xiuhpopohua, nitla : idem. pre: onitlaxiuhpopouh. (Xiuhochpana, nitla: deseruar. pret: onitlaxiuhochpan.) (2 Xiuhpopoa, nitla) escardar. (1 nitla, xiuhpopoa) xiuhpopoxoa, nitla : idem. prete: onitlaxiuhpopoxo. (Xiuhpopoa, nitla: idem. pre: onitlaxiuhpopouh. (Xiuhochpana, nitla: deseruar. pret: onitlaxiuhochpan.)) (2) escardar. (1) xiuhquilitl : xiuhtia xiuhtic : xiuhtla : +, ni : pastel para teir. (1) pastel para teir. (2)

tener mucha edad. (2 Miec xiuhtia, ni) turquesado color. (1)

color turquesado. (2) yeruaal. (2)

eruaal. (1) coronista. (1)

xiuhtlacuilo :

coronista. (2)

xiuhtlatia, nino : enhadarse o cansarse. p: oninoxiuhtlati. (2) enhadarse por la tardana. (1) entibiarse enel proposito. (1) desconfiar el que ha estado esperando algo. (1) xiuhtlatia, nite : enhadar a otro con importunidades. p: onitexiuhtlati. (2) amohinar y moler aotro. (1) hazer desmayar a otro. (1) xiuhtlatia + : ymportuno ser assi. (1 anino, xiuhtlatia) h[m]brear comer muchas vezes

xiuhtlatla, ni : hambrear. p: onixiuhtlatlac. (2) sin poder hartarse. (1) gana tener de comer. (1)

xiuhtlaza, nitla : deseruar. preterito: onitlaxiuhtlaz. (2 Xiuhtlaa, nitla) escardar. (1 nitla, xiuhtlaa) deseruar. (1 nitla, xiuhtlaa) xiuhtoctepitl : maiz que se haze en cincuenta das. (1) sesenta dias. (2) xiuhtoctlaulli : xiuhtomolli : maiz colorado. (1) turquesa. (1) mayz colorado. (2) mayz que se haze en

turquesa, piedra preciosa. (2)

xiuhtopehua, nitla : deseruar. pre: onitlaxiuhtopeuh. (2 Xiuhtopeua, nitla) escardar. (1 nitla, xiuhtopeua) xiuhuihuitla, nitla : idem. pre: onitlaxiuhuiuitlac. (Xiuhtopeua, nitla: deseruar. pre: onitlaxiuhtopeuh.) (2 Xiuhviuitla, nitla) deseruar. (1 nitla, xiuhuiuitla) xiuhuitzolli : corona real con piedras preciosas. (1) mitra de obispo. (1)

xiuhyohua : hazer caa el mayz, o henchirse de yerua. p: oxiuhyoac. (2 Xiuhyoua)

xiuhyotia, mo : henchirse de hojas el arbol. (1) echar hojas el arbol. (1) hoja echar el arbol. (1) echar hojas el arbol, o henchirse dellas. pre: omoxiuhyoti. (2) hojas echar los arboles. (1) echar hojas los arboles. (1) xiuhyotia, nitla : enramar algo. prete: onitlaxiuhyoti. (2) enramar. (1) xixa, nino : xixacualoa xixiahua : + : proueerse o hazer camara. pre: oninoxix. (2) pisar con los pies. (1 nitlac, xixaq[ua]loa) barrigudo. (2 Xixiaua) mariposa grande. (2) cagar. (1)

barriguda persona. (1 xixiaua)

xixicaltecon : xixicoa, nino : xixicoa, nite : otro. (1) xixicohua + : tite, xixicoua)

mariposa grande pintada. (1)

hazerse me de mal o tener pena. p: oninoxixico. (2) engaar y burlar a otro. pr: onitexixico. (2) burlar engaando a engaar a otro, dando menos delo que era obligado a darle. (1 hallarse burlado. pre: oninoxixicolma. (2) gloton. (2) glotonear. preterito: onitlaxixicuino. (2) glotonear. (1)

xixicolmati, nino : xixicuin : gloton. (1)

xixicuinoa, nitla : xixicuinti, ni : glotonear. (1) xixicuiyotl : xixihuia, nitla

glotonear. preterito: onixixicuintic. (2) glotoneria. (2) : harrear asnos. (1 nitla, xixiuia)

golosinear. (1)

xixili, nitla : pisar con pison, o henchir recalcando. prete: onitlaxixil. (2) hinchir recalcando. (1) pisar con pison. (1) xixincuiyotl : gula. (1)

xixini : despartirse o descarriarse los que estauan juntos. (1) d[e]spoblarse el pueblo. (1) caerse, o deshazerse la pared o cosa semej[n]te, o desbaratarse la gente, o desparramarse, o diuidirse y despartirse los que estan juntos, o despoblarse el pueblo, o ciudad. preterito: oxixin. (2) xixinia, nino : desatauiarse, o destruirse. preteri: oninoxixini. (2) xixinia, nite : desbaratar gente, o pueblo. preterit: onitexixini. (2) despoblar pueblo. (1) desbaratar gente. (1) xixinia, nitla : desemboluer algo, o destruir y desbaratar, o asolar pueblo, o deshazer el concierto. prete: onitlaxixini. (2) desatauiar. (1) desemboluer algo. (1) desparramar. (1) esparzir, odescarriar. (1) destruir algo. (1) assolar o destruyr pueblo. (1) xixinie xexelihui : desparramarse. (1 xixinie xexeliui) desbaratar, o

xixinilia, nitetla : deshazer o desbaratar algo aotro. (1) deshazer algo a otro, o a otros. (2) xixiniliztli : despoblacion. (1)

desemboltura tal, o destrucion. &c. (2)

xixinqui :

despoblado pueblo. (1)

pueblo desbaratado, o asolado. (2)

xixioti, ni :

tener empeynes, o sarna. preterito: onixixiot. (2)

xixipochahui, ni : hincharse de tolondrones. preter: onixixipochauh. (2 Xixipochaui, ni) hincharse enesta manera. (1 ni, xixipochaui) xixipochahuiliztli : hinchazon desta manera. (1 xixipochauiliztli) xixipochauiliztli) hinchazon tal. (2 Xixipochauiliztli) xixipochalhuia, nitetla : (2) torondon. (1

hacer tolondrones a otro. pre: onitetlaxixipochalhui.

xixipochoa, nitla : hazerchichones, o tolondrones. prete: onitlaxixipocho. (2) chichones hazer a otro. (1) xixipochtic : barrancoso lugar. (1 xixipuchtic) hinchado assi, o lugar barrancoso. (2) hinchado a tolondrones. (1)

xixiquipilihui : hazer bolsas la ropa mal cortada y mal cosida. (1 xixiquipiliui) xixiquipilihui, ni : hincharse desta manera, de tolondrones. pre: onixixiquipiliuh. (2 Xixiquipiliui, ni) hincharse enesta manera. (1 ni, xixiquipiliui) xixiquipilihuiliztli : hinchazon desta manera. (1 xixiquipiliuiliztli) xixiquipilihuiztli : xixiquipiltic : xixitica : hinchazon tal. (2 Xixiquipiliuiztli) hinchado assi. (2)

hinchado a tolondrones. (1)

desmoronarse, o deshazerse alguna cosa. pret: oxixiticac. (2) deshazerse, o caerse pared, o

xixitini : caerse la pared, sierra o barranca. (1) tierra. prete: oxixitin. (2) xixitinia, nitla xixitiniliztli : xixitinqui : : deshazer lo hecho. (1)

esparzir, odescarriar. (1) cayda assi. (2)

cayda de pared o sierra. (1) cayda cosa assi. (1) eruaal. (1)

derribada pared assi. (2) yeruaal. (2)

xixiuhtla : yeruaal. (1)

xixiuhtlatia, nino : enhadarse, o cansase. prete: oninoxixiuhtlati. (2) xixiuhtlatia, nite : enhadar, o ser importuno a otro. prete: onitexixiuhtlati. (2) amohinar y moler aotro. (1) xixiyoti : rooso lleno de roa. (1) xixiyoti, ni : empeyne tener. (1) sarna tener. (1) xixtli : xiyo : xiyoti, ni estiercol omierda. (1) assi, admirandose. (1) : empeyne tener. (1) mierda. (1) estiercol de hombre. (2)

ansi, admirandose. (2)

xiyotia, nino : exemplo tomar de otro. (1) tomar exemplo de otro. (1) xiyotia, nitla : vrdirtela. (1) enlizar tela. (1) xiyotl : (1) lizo para ordir y texer. (1) roa o sarna. (1) empeyne. (1) sarna.

xiyotl cuatzontli nicteca :

dar buen exemplo. (1 xiyotl quatzuntli nicteca)

xizo : si; aduerbio p[ar]a affirmar. (1 xio) bien esta, otorgando. (1 xio) bien esta, otorgando: y es habla de solas las mugeres. (2 Xio) xizo = : = xicotzi (2 xio) bien esta, otorgando. (1 entomecimiento de pie. (2

xizotzi : xiotzi)

si; aduerbio p[ar]a affirmar. (1 xiotzi)

xocepohualiztli : entomecimiento. (1 xocepoualiztli) XOcepoaliztli)

xochacayolihui, ni : tener callos encima d[e]l pie la muger por el largo exercicio de moler mayz. &c. prete: onixochacayoliuh. (2 Xochacayoliui, ni) callos tener assi. (1 ni, xochacayoliui) xochahuatl : xochatl : gusano lanudo. (1 xochauatl) agua rosada. (2 XVchatl) agua rosada. (2)

agua rosada. (1 xuchatl)

xochayo cacahuatl : cacauatl)

beuida de cacao con flores secas y molidas. (1 xochayo galapago. (2)

xochayotl : galapago dela tierra. (1)

xochcatl : rana que se cria entre las yeruas verdezica y peq[ue]a. (1) ranilla verde que se cria entre las yeruas. (2 Xuchcatl) ranilla verde que se cria entre las yeruas (2) xochi pascua : pasqua) xochiaceite : xochiatl : pascua de flores. (1 xuchi pascua) azeite rosado. (1 xuchiazeite) agua rosada. (2 Xuchiatl) agua rosada. (2) pasqua de flores. (2 Xuchi

agua rosada. (1 xuchiatl)

xochiatlapalli : (2)

hoja de rosa o de flor. (2 Xuchiatlapalli)

hoja de rosa, o flor.

xochiayo cacahuatl : beuida de cacao con flores secas y molidas. (1 xochiayo cacauatl) beuida de cacao con ciertas flores secas y molidas. (2 Xochiayo cacauatl) xochicentlaulli : maiz pintado de diuersos colores. (1 xuchicentlaulli) muchas colores. (2 Xuchicentlaulli) mayz de

xochichihua, ni : hazer ramillote o manojo de rosas o flores. (2 Xuchichiua, ni) xochichihua +, n : hazer guirnaldas para la cabea. pre: onicpac xuchichiuh. (2 Icpac xuchichiua, n)

xochichinancalli : jardin. (2)

jardin. (1 xuchichinancalli)

jardin. (2 Xuchichinancalli)

xochicihui, ni : tener diuiefos, o nacidos. preterito: onixochiciuh. (2 Xochiciui, ni) enfermar de diuiessos. (1 ni, xuchiciui) xochicihuiztli : almorranas. (1 xuchiciuiztli) almorranas. (2 Xochiciuiztli) xochicotona, ni xochicozcatl : (2 Xuchicuzcatl) : almorranas. (2 Xuchiciuiztli)

coger flores. (1 ni, xuchicotona) guirnalda de flores.

guirnalda larga de flores. (1 xuchicuzcatl)

xochicualcotona, ni

: coger fruta de los arboles. (1 ni, xuchiqualcotona) arbol de fruta. (2

xochicualcuahuitl : frutal arbol. (1 xuchiqualquauitl) Xuchiqualquauitl) arbol frutifero. (2 Xochiqualquauitl)

xochicualcuauhtla : arboleda de frutales, o enxertal. (2 Xuchiqualquauhtla) tierra de frutales. (2 Xochiqualquauhtla) xochicualli : colacion o fruta. (1 xuchiqualli) fruta generalmente. (1 xuchiqualli) fruta generalmente. (2 Xuchiqualli) fruta generalmente. (2 Xochiqualli) xochicualli + : fruta de corteza. (1 moxipeuani xuchiqualli) d[e]scorteza para comerla. (2 Moxipeuani xuchiqualli) fruta que se

xochicuallo : frutuoso lo q[ue] da fruto. (1 xuchiquallo) arbol que tiene fruta. (2 Xuchiquallo) arbol que tiene fruta. (2 Xochiquallo) xochicualmillanehuia, nino : arrendar huerta. (1 nino, xochiqualmillaneuia)

xochicualtequi, ni : coger fruta del arbol. (2 Xuchiqualtequi, ni) coger fruta del arbol. preterit: onixochiqualtec. (2 Xochiqualtequi, ni) coger fruta de los arboles. (1 ni, xuchiqualtequi) xochicuauhtla : xochihua + : floresta. (1 xuchiquauhtla) floresta. (2 Xuchiquauhtla)

rey o reyna coronada. (2 Teocuitla icpac xuchiua) bledos amarillos. (1 xochiuauhtli) bledos amarillos. (2

xochihuauhtli : Xochiuauhtli)

xochihuia, nite : encantar ala muger para lleuarla. (1 nitexochiuia) dar beuedizos o hechizos, paraque quiera bien el h[m]bre ala muger. p: onitexuchiui. (2 Xuchiuia, nite) encantar, o enlabiar ala muger para lleuarla a otra parte, o hechizarla. preterito: onitexochiui. (2 Xochiuia, nite) hechizar, paraque quiera bien asu muger el que la aborrece. (1 nite, xuchiuia) xochimati, nino : regozijarse mucho. preterito: oninoxochima. (2) gozarse de algo como de fin. (1) xochimati, no : idem. preterit: onoxochima. (Xochimati, nino: regozijarse mucho. preterito: oninoxochima.) (2) gozarse de algo como de fin. (1)

xochimemeyallotl : miel que nace enlas flores. (1 xuchimemeyallotl) se cria dentro dela flor. (2 Xuchimemeyallotl)

miel que

xochimicque : captiuos enguerra, los quales eran sacrificados y muertos, delante los idolos. (2) xochinanacatl : hongo que emborracha. (1) honguillos que embeodan. (2)

xochinecutli : miel que nace enlas flores. (1 xuchinecutli) idem. (Xuchimemeyallotl: miel que se cria dentro dela flor.) (2 Xuchinecutli) xochinenecutli : miel que nace enlas flores. (1 xuchinenecutli) idem. (Xuchinecutli: idem. (Xuchimemeyallotl: miel que se cria dentro dela flor.)) (2 Xuchinenecutli) xochipal durazno : melocoton la fruta del. (1 xuchipal durazno) fruta conocida. (2 Xuchipal durazno) xochipalitztli : xochipalli : melocoton,

cierta piedra preciosa de color bermejo. (2 Xuchipalitztli) naranjado color. (1 xuchipalli) color ruuio. (2 Xuchipalli)

xochipaltia, ni : tornarse de color rosado. (2 Xuchipaltia, ni) xochipaltic : Xuchipaltic) ruuia cosa encendida. (1) cosa ruuia assi, o rosada. (2 jardinero. (2

xochipixqui : jardinero el que lo beneficia. (1 xuchipixqui) Xuchipixqui) jardinero. (2) xochipoloa, nino : golosinear. (1)

golosinear. pre: oninoxuchipolo. (2 Xuchipoloa, nino)

xochitepancalcatl : jardinero el que lo beneficia. (1 xuchitepancalcatl) jardinero. (2 Xuchitepancalcatl) jardinero. (2) xochitepancalco : en huerto cercado de paredes. (2 Xuchitepancalco) xochitepancalli : jardin. (1 xuchitepancalli) xuchitepancalli) jardin. (2 Xuchitepancalli) xochitepanco : Xuchitepanco) idem. vertos de plazer. (1 jardin. (2)

(Xuchitepancalco: en huerto cercado de paredes.) (2

xochitequi, ni : coger flores o rosas del rosal. (2 Xuchitequi, ni) coger flores, o rosas del rosal. pret: onixochitec. (2) coger flores. (1 ni, xuchitequi) xochitia +, nite : coronar a rey. pr: oniteteocuitla icpac xuchiti. (2 Teocuitla icpac xuchitia, nite) xochitiliztli + : idem. Teteocuitla xuchitiliztli) (Teteocuitla coronatiliztli: coronacion de rey.) (2 flor o rosa. (2 Xuchitl) rosa,

xochitl : floro rosa generalmente. (1 xuchitl) o flor. (2)

xochitl + : olores de cosas secas. (1 vacqui xochitl iauiyaca) clauellina. (1 castillan xuchitl) floro rosa de castilla. (1 castillan xuchitl) guirnalda de flores para poner enla cabea. (1 ycpac xochitl) corona de oro o de plata. (2 Teocuitla icpac xuchitl) xochitla : jardin. (1) verto como vergel. (1 xuchitla) jardin. (2 Xuchitla) jardin. (2) vergel. (1) floresta o

xochitlacua, ni : glolosinear. pre: onixuchitlaqua. (2 Xuchitlaqua, ni) golosinear. prete: onixochitlaqua. (2 Xochitlaqua, ni) golosinear. (1 ni, xochitlaqua) xochitlacualiztli : Xuchitlaqualiztli) xochitlalpan : (2 Xuchitlalpan) golosina. (1 xochitlaqualiztli) gula o golosina. (2

parayso terrenal. (1 xuchitlalpan)

tierra de flores, o floresta. guirnalda de

xochitlatectli : guirnalda de flores para poner enla cabea. (1) flores. (2 Xuchitlatectli) guirnalda de flores. (2)

xochitlenamaali : perfumes compuestos de muchos olores. (2 Xuchitlenamaali) xochitlenamactli : encienso. (1) perfumes. (1 xuchitlenamactli) olores como perfumes. (1 xuchitlenamactli) perfumes compuestos de muchos olores. (2) xochitonal chalchihuitl : chalchiuitl) xochitototl : piedra para la hijada o orina. (2 Xuchitonal paxaro amarillo. (2) cosa

paxaro amarillo. (2 Xuchitototl)

xochiyo : rosado de materia de rosas. (1) florida. (2 Xochio) xochiyo xuchio) + : magra carne. (1 amo xochio)

florida cosa. (1 xuchiyo)

coronado con guirnaldas. (2 Icpac

xochiyo necutli : miel rosada. (1 xuchio necutli) xochiyoa : brotar o florecer el rosal. (2 Xuchioa) vendedor

xochiyocotzonamacac : vendedor de perfumes. (1 xochiocotzonamacac) deste ahumerio (2 Xochiocotzonamacac) xochiyocotzotl : liquidambar. (1 xochiocotzotl) liquidambar ahumerio. (2 Xochiocotzotl) xochiyocuilin : xochiyohua : xochiyonecutli : gusano de rosa. (1 xochiocuilin) florecer. (1 xochiyoua) miel rosada. (2 Xuchionecutli)

liquidambar. (2 Xuchiocotzotl)

xochiyotia, mo : florecer o echar rosas el rosal. preteri: omoxochioti. (2 Moxochiotia) florecer. (1) xochiyotia, nino : florecer. preterit: oninoxochioti. (2 Xochiotia, nino)

xochiyotia, nitla : enrosar, o adornar algo con flores. prete: onitlaxochioti. (2 Xochiotia, nitla) rosas poner enalguna cosa o enrosar algo. (1) poner rosas o flores en alguna cosa p[ar]a adornarla. (1 nitla, xuchiyotia) flores poner en alguna parte, o enrosar algo. (1) xochiyotl : enxundia. (1 xuchiyotl) enxundia de hombre, de gallina, de perro, de gato o de otro animal. (2 Xuchiotl) grassa, grussura, o enxundia. (2 Xochiotl) grassa por grosura. (1) grossura. (1 xuchiotl) xochizhuatl : hoja de flor, o rosa. (2 Xuchizuatl) Xochizuatl) hoja de rosa o flor. (1 xuchizuatl) hoja de rosa. (2

xochmati, nino : tratarse bien, o delicadamente. (2 Xuchmati, nino) tratarse bien y delicadamente. pre: oninoxochma. (2) tratarse bien o delicadamente. (1 nino, xuchmati) xochpoloa, nino : golosinear. preterito: oninoxochpolo. (2) golosinear. (1)

xochtia, nino : gomitar. preterito: oninoxochti. (2) rndir por gomitar. (1) xochtia, nite : dezir gracias para hazer reyr. (2 Xuchtia, nite) dezir gracias, o donayres para hazer reir. prete: onitexochti. (2) donayres dezir. (1) gracias dezir o donayres, para dar plazer. (1 nite, xuchtia) xochtia xochtia + : abrasarse de calor interior. (1 nitle xochtia) = xochuia (2 xochtia ) poquito.

=, nite :

xochtic : nio, o nia que avn no habla, o cosa chica y pequea. (2) (1) nio o nia que aun no habla. (1) xochtlacuani : goloso. (2 Xochtlaquani) goloso. (1 xochtlaquani)

xochuia, nite : idem. (Xuchtia, nite: dezir gracias para hazer reyr.) (2 Xuchuia, nite) lo mesmo es que xochtia. preterit: onitexochui. (2) hazer reyr a otros, diziendo gracias y donayres. (1) xoco vino : vino de ciruelas o de limones. (1) xoco vino comitl : vinagrera. (1)

xocoa, nite : echar por ay a otro con menosprecio. prete: onitexoco. (2) desuiar o apartar los mojones para labrar la tierra agena para si. (1) xocoa +, nite : idem. pret: onitetepanxoco. (Tepan topeua: meterse enterminos d[e] otro, o traspassar lindes, o mojones. pre: onitepantopeuh) (2 Topan xocoa, nite) xocoa, nitetepan : passar los terminos o mojones, tomando a otro sus tierras. preterito: onitetepanxoco. (2) xocoatl : xococ : xococ + : beuida de mayz de otra manera. (1) agra cosa. (1) azeda cosa. (1) cierta beuida de mayz. (2)

cosa agra. (2) vinagre. (2 Vino xococ)

vinagre vino corr[m]pido. (1 vino xococ) agrura. (1) agrura. (2)

xococayotl :

xococihui, ni : tener dentera. pret: onixocociuh. (2 Xocociui, ni) tener. (1 ni, xocociui) xococihuini : xococihuiztli : elque tiene dentera. (2 Xocociuini) dentera. (1 xocociuiztli)

dentera

xococototzahuiliztli : gota de pies. (1 xococototzauiliztli) Xococototzauiliztli) xococototzauhqui : (2)

gota tal. (2 gotoso de pies.

gotoso desta gota. (1 xococototzauhq[ui])

xococuahuitl : limon el arbol. (1 xocoquauitl) membrillo, arbol conocido. (1 xocoquauitl) lima el arbol. (1 xocoquauitl) arbol de fruta. (2 Xocoquauitl) xococuauhtla : naranjal. (1 xocoquauhtla)

xocohuino : vino de granadas, ciruelas, limones, o de cosa semejante. (2 Xocovino) xocohuino comitl : xocohuitztli xocoicxitl : vinagrera. (2 Xocouino comitl)

+ : abrojos otros. (1 netzolli tlacatecolo xocouitztli) peon de fruta. (1) peon de fruta. (2 Xocoycxitl) hazer agro algo.

xocolia, nitla : azedar o auinagrar algo. pre: onitlaxocoli. (2) (1) agro hazer. (1) azedar alguna cosa. (1) xocoliztli : xocomeca + : agrura. (1) azedia o agrura tal. (2)

mugron de vid. (1 tlaaquilli xocomeca yxiptlayotl) lagar, do pisan vuas. (1 xocomeca quequealoyan)

xocomeca quequezaloyan : xocomeca tetepontli :

sarminto del cuerpo dela vid. (1 xocomeca tetep[n]tli) hoce, podadera. (1) majuelo plantar. pampano de

xocomeca tlacuicuililoni : xocomecaaquia, ni : (1)

plantar majuelo. p: onixocomeca aqui. (2)

xocomecacelic : pampano de vid. (1) prouena o mugro de vid. (1) parra o de vid, o prouena o mugro de vid, o vastago. (2) xocomecacotona, ni : vendimiar. pret: onixocomecacoton. (2)

vndimiar. (1)

xocomecacuahuitl : parra vid o cepa. (1 xocomecaquauitl) escobajo de vuas. (1 xocomecaquauitl) parra, cepa o vid. (2 Xocomecaquauitl) escobajo de vua o orujo. (2 Xocomecaquauitl) xocomecahuatzalli : Xocomecauatzalli) xocomecamaaquiloni : passa vua passada. (1 xocomecauatzalli) sarminto para plantar. (1) pasta vua seca. (2

sarmiento para plantar. (2)

xocomecamaitl :

sarminto enla vid. (1 xocomecamaytl)

sarmiento o pampano. (2)

xocomecamatlaaquillo : sarmiento fructifero. (1) xocomecamilla : xocomecamilli : viedo lugar de vias. (1) via lugar de vides. (1)

sarmiento con razimos. (2)

via. (2) idem. (Xocomecamilla: via.) (2)

xocomecamilli + : pago de vias o viedo. (1 ancemmani xocomecamilli) majuelo. (1 yancuic xocomecamilli) pago de vias o viedo. (1 monetechantimani xocomecamilli) xocomecamilpixqui : (2) xocomecapatzcaloyan : xocomecapatzcoyan : viga.) (2) xocomecapixca, ni : xocomecapixcac : viadero que la guarda. (1 xocomecamilpixq[ui]) lagar de viga. (1) lagar de viga. (1) lagar de viga. (2) idem. (Xocomecapatzcaloyan: lagar de vndimiar. (1) viadero.

vendimiar. pr: onixocomecapixcac. (2) vendimiador. (2) idem.

vendimiador. (1)

xocomecapixcani : vendimiador. (1) xocomecapixquipan :

(Xocomecapixcac: vendimiador.) (2) tiempo de vendimias. (2) idem.

vendimia tiempo de vendimiar. (1)

xocomecapixquizpan : vendimia tiempo de vendimiar. (1) (Xocomecapixquipan: tiempo de vendimias.) (2)

xocomecaquequezaloyan : lagar do pisan vuas. (2 Xocomecaquequealoyan) xocomecateconi : hoce, podadera. (1) podadera. (2) cepa o vid. (2

xocomecatetepontli : Xocomecatetepuntli)

cepa o vid. (1 xocomecatetepuntli)

xocomecatetepontli + : vid echada de cabea. (1 tlaxtlapaltectli xocomecatetepontli) xocomecatetzolli : xocomecatl : passa vua passada. (1) pasta, vua seca. (2) parra, vid o cepa. (2)

vuas. (1)

vid parra o cepa. (1)

xocomecatl + : vid enhiesta sin rodrigon. (1 ayocmo vapauillo xocomecatl) vid ocepa con braos, o sarmientos. (2 Mamaye xocomecatl) razimo de vuas. (1 cemocholli xocomecatl) vidueo de vides. (1 ytlatlamanca xocomecatl) vid abraada con arbol. (1 mouicoma xocomecatl) vid sin braos. (1 tlamatepeuhtli xocomecatl) moxcatel. (1 yztac xocomecatl) vid con brao[s]. (1 mamaye xocomecatl) vid enhiesta sin rodrigon. (1 motquiticac xocomecatl) vid con brao[s]. (1 ay atlayectilli xocomecatl) vid sin braos. (1 tlatlatequililli xocomecatl) parra o cosa semejante que trepa por el arbol arriba. preterito: omouicon. (2 Mouicoma xocomecatl) xocomecatl icuauhyo : escobajo de vuas. (1 xocomecatl yquauhyo)

xocomecatl itomoliuhyan : xocomecatl yitzmolincan :

yema de vid. (1 xocomecatl ytomoliuhyan) yema de vid. (1 xocomecatl yytzmolincan) sarmi[n]to

xocomecatlacuanilli : sarminto barbado. (1 xocomecatlaquanilli) baruado p[ar]a pl[n]tar (2 Xocomecatlaquanilli) xocomecatlacuicuililoni : podadera. (2)

xocomecatlahuihuitlalli : sarminto barbado. (1 xocomecatlauiuitlalli) (Xocomeca__tlaquanilli: sarmi[n]to baruado p[ar]a pl[n]tar) (2 Xocomecatlauiuitlalli) xocomecatoca, ni : (1) plantar majuelo. p: onixocomecatocac. (2)

idem.

majuelo plantar.

xocomecayacatzontli : tisereta de vid. (1) (2 Xocomecayacatzuntli) xocomecayectiloni : hoce, podadera. (1)

tijeretas de sarmiento o de pampano. podadera. (2)

xocomecayollotl : granillo de uva. (1) xocometl + :

granillo de vua. (2)

vid gruesa sin rodrigon. (2 Motquiticac xocometl) beodo. (1) beodo. (2)

xocomicqui :

xocomictia, nite : [m]beodar a otro. p: onitexocomicti. (2) embeodar a otro. (1) xocomictia, nitla : dar mal exemplo atodo el pueblo, haziendolo errar. p: onitlaxocomicti. meta. (2) destruir el pueblo con mal exemplo. (1) dar mal exemplo. (1) xocomiqui, ni : embeodarse. pr: onixocomic. (2) beodez. (1) embeodarse. (1) beodez. (2)

xocomiquiliztli : embeodamiento. (1) xocomiquini :

el que tiene costumbre de [m]beodarse (2) vino de ciruelas, d[e] granadas o coger fruta de los arboles.

xocooctli : vino de ciruelas o de limones. (1) limones (2) xocotequi, ni : (1) xocotetl :

coger fruta. pre: onixocotec. (2)

agraz o cosa semejante. (1)

fruta muy verde y por sazonar. (2)

xocotexhuia, nitla : echar leuadura ala massa. p: onitlaxocotexui. (2 Xocotexuia, nitla) leudar el pan. (1 nitla, xocotexuia) xocotexneloa, nitla : xocotexneneloa, nitla xocotexo + : echar leuadura ala masa. pret: onitlaxocotexnelo. (2) : leudar el pan. (1)

cenceo pan. (1 amo xocotexo tlaxcalli) leuadura. (1) leuadura. (2)

xocotextli :

xocotexxo tlaxcalli : xocotl :

leudado pan. (1) fruta. (2)

pan con leuadura. (2)

agra fruta. (1)

xocotl + : luna la fruta deste arbol. (1 vel, xocotl) naranja, fruta deste arbol. (1 naranja xocotl) granada fruta deste arbol. (1 granada xocotl) naranja. (2 Naranja xocotl) xocotl limon : limon la fruta. (1) melocoton la fruta del. (1) membrillo fruta del. (1 xocotl m[m]brillo)

xocotl melocoton : xocotl membrillo : xocotl yyollo :

cuexco de fruta. (1 xocotl yyullo) peon de fruta. (1 xocotzinquauhyotl) + : paz. (1 yuian xocoxcanemiliztli) agro hazerse. (1) peon de fruta. (2

xocotzincuauhyotl : Xocotzinquauhyotl) xocoxcanemiliztli

xocoya : azedarse algo. (1) xocoya, ni : azedarse o auinagrarse. pr: oxocoyac (2) xocoya xocoya

+ : tener azedia enel estomago. prete: onelpan xocoyac. (2 Nelpan xocoya) +, n : azedo tener el estomago. (1 n, elpan xocoya) azedo olor, assi como regueldo o cosa semejante. (2)

xocoyac :

xocoyac niquipotza : yndigesto tener el estomago. (1 xocoyac niquiputza) regoldar de indigesto. pret: xocoyac oniquiputz. (2 Xocoyac niquiputza) xocoyaliztli : xocoyo : azedia. (1) azedia tal. (2) arbol que tiene fruta. (2)

frutuoso lo q[ue] da fruto. (1)

xocoyolhuia, nitla : echar azederas enel guisado. pre: onitlaxocoyolhui. (2) echar azederas enel guisado. (1) xocoyolli : azedera, yerua agra. (1) xocoyollotli : xocoyolpapatla : xocoyotl : xocpal; cuexco de fruta. (1) azederas. (2 Xucoyulli) cuexco de fruta. (2) otra azedera grande. (2) hijo o hija menor o postrera. (2) azedera, yerua. (2)

azedera, yerua agra. (1)

hijo o hija menor o postrera. (1)

+ :

la planta del pie. (2 Xocpal; to) la planta del pie. (2) puente del pie. (2)

xocpal; to :

xocpalhuacaliuhcayotl : puente del pie. (1)

xocpalhuehueyac : ombre de grandes pies. (1 xocpalueueyac) xocpalhueucyac : hombre de largos pies. (2 Xocpalueucyac)

xocpalixtli :

pata o planta del pie. (1 xocpalyxtli) + : + :

planta del pie. (2)

xocpallatamachihualoni xocpallatamachihuani

medida de diez pies. (2 Matlac xocpallatamachiualoni) medidor de diez pies. (2 Matlac xocpallatamachiuani) cosa que se midio con diez pies. (2 Matlac idem. (Xocpalixtli: planta del pie.) (2) seal

xocpallatamachiuhtli + : xocpallatamachiuhtli) xocpalli :

planta del pie. (1)

xocpalmachiyotl : pisada de pie. (1 xocpalmachiotl) patada o huella. (1) dela planta del pie. (1) pisada o patada. (2 Xocpalmachiotl) xocpalnepantla; + :

en medio dela planta del pie. (2 Xocpalnepantla; to) en medio dela planta del pie. (2)

xocpalnepantla; to : xocpalpan; + :

enel pie, o enla planta del pie. (2 Xocpalpan; to) enel pie, o enla planta del pie. (2) puente del pie. (1) puente del pie. (2)

xocpalpan; to :

xocpalpichauhcayotl :

xocpalquimiliuhcayotl : peal. (1) xocpalxaxan : xocpalyolloco;

peal o escarpin. (2) hombre de grandes y anchos pies. (2)

ombre de grandes pies. (1) + :

en medio dela planta del pie. (2 Xocpalyolloco; to) en medio dela planta del pie. (2) olla. (2) pegarse la olla. (2

xocpalyolloco; to : xoctli : olla. (1)

xoctli + : pegarse la olla. (1 ytechoyxquiuh yn xoctli) Itech oixquiuh in xoctli) xoctontli : puchero debarro. (1) xocue : coxo del pie. (1)

puchero de barro, olla pequea. (2)

coxo del pie. (2) manco de pies. (1) manco delos pies.

xocuecuelpachtic : (2) xocuecuepqui : xocuicoltontli :

tollido de pies. (1)

manco de pies. (1) puchero debarro. (1)

[i]dem. (2) puchero de barro, o olla peq[ui]ita. (2) chupada y seca persona. (1 xouacqui)

xohuacqui : emmagrecido. (1 xouacqui) hombre flaco y chupado. (2 Xouacqui)

xohuaqui, ni : enflaquecerse o pararse seco como vn palo. pre: onixouac. (2 Xouaqui, ni) emmagrecerse. (1 ni, xouaqui) xohuaquiliztli : Xouaquiliztli) emmagrecimiento. (1 xouaquiliztli) enflaquecimiento tal. (2

xohuatza, nite : enflaquecer o emmagrecer a otro. preteri: onitexouatz. (2 Xouatza, nite) emmagrecer a otro. (1 nite, xouatza) xohuilin : pescados pintados que parecen truchas, y tienen muchos hueuos. (1 xouilin) pescado de a palmo que parece trucha. (2 Xouilin) xolahua, nino : resbalar o deleznarse. (1 ninoxolaua) resualar. p: oninoxolauh. (2 Xolaua, nino) caer resualando o yendo se me los pies. (1 nino, xolaua) deslizar o resbalar. (1 nino, xolaua) xolehua, nino : roarse o desollarse con golpe. p: oninoxoleuh. (2 Xoleua, nino) dessollarse con golpe. (1 nino, xoleua) xolehuiliztli : llaga como quiera. (1 xoleuiliztli) llaga. (2 Xoleuiliztli)

xolhuazoia, nitla : Xolhuazuia, nitla) xolhuaztli : (2)

limpiar ropa con escobilla. p: onitlaxoluazui (2 escobilla para limpiar ropa. moo de seruicio. (1) sentarse en

escobilla para limpiar ropa. (1)

xolo : criado que sirue o acompaa. (1) paje, moo, criado o esclauo. (2) xoloca, ni : coclillas. (1)

sieruo. (1)

sentarse de coclillas. pre: onixolocatca. (2)

xolochahui : encogerse assi. (1 xolochaui) xolochahui, ni : arrugarse de vejez. preterito: onixolochauh. (2 Xolochaui, ni) arrugarse alguno o alguna. (1 ni, xolochaui) xolochahuiliztli : arrugamiento tal. (1 xolochauiliztli)

xolochalhuia, nitetla : plegar o arrugar algo a otro prete: onitetlaxolochalhui. (2) xolochauhqui : arrugado assi. (1) arrugar o

xolochoa, nitla : arrugar, o plegar algo. preterito: oonitlaxolocho. (2) plegar algo. (1) plegar. (1) encoger como costura. (1) xolochtic : arrugada cosa. (1) xolochtlalia, nitla : plegar. (1) arrugada cosa. (2)

plegar, o arrugar algo. preterit: onitlaxolochtlali. (2) arruga de cosa arrugada. (2)

xolochtli : ruga de cosa arrugada. (1)

xolochuiani + : el que regaa o muestra los dientes, y grue como perro. (2 Tetlan xolochuiani) xolohuia, nitetla : (2 Xolouia, nitetla) xoloni : majar con mano de mortero alguna cosa. pre: onitlatexoloui. empeorarse la llaga. pret: oxolon. (2)

reuerdecer la llaga. (1)

xolopichihua, nitla

: yncnsideradamente hazer algo. (1 nitla, xolopichiua)

xolopicuitia, nite : hazer tonto, o necio a otro. pre: onitexolopicuiti. (2) hazer tonto o loco a otro haziendole dezir necedades. (1) xolopihuia, nitla : Xolopiuia, nitla) xolopinemi : hazer, o dezir necedades. preteri: onitlaxolopiui. (2

tonto, o mal disciplinado. (2) tonteria assi. (2)

xolopinemiliztli :

xolopiotl : tonteria tal. (2) xolopiti, ni : embouecerse, tornarse bouo o tonto. (1) onixolopitic. (2) modorrear. (1) xolopitica : tontamente assi. (2) necio. (1) tnto. (1 xolopihtli) modorro. (1) bouo, o boluerse tonto. pre:

xolopitli : bobo. (1) tonto. (2) xolopitli + : xolopitli) xolopiyotica : xolopiyotl : xolotilmatli : xolotl : xoloto : xoloton :

bouo assi. (1 aompaeeua xolopitli) neciamente. (1) locura assi. (1) necedad. (1)

loco como quiera. (1 amimati

bouedad tal. (1)

modorreria. (1)

librea de vestidura. (1)

librea de pajes. (2) busca xolo. (2)

criado que sirue o acompaa. (1) pajezillo, o criadillo. &c. (2) sieruo pequeo. (1)

xomahuia, nitla : sacar algo con cuchara. (2 Xumauia, nitla) cuchara. preterito: onitlaxomaui. (2 Xomauia, nitla) xomalcactli : xomalchiuhqui : xomali : xomalin : esparteas calado desto. (1) espartero que lo labra. (1)

sacar algo con

espart[e]as calado. (2) espartero. (2)

esparto. (1) junco delgado. (1 xumalin) junco delgado. (2 Xumalin) piernas o

xomalina, nino : cruzar alguno las piernas. preter: oninoxomalin. (2) pantorr[i]llas tener vna encima de otra cruzadas. (1) xomalina =, nino : = xonepichuia (2 xomalina )

xomalli : cuchar o cuchara de baxo. (1 xumalli) esparto. (2)

cuchara de barro. (2 Xumalli)

xomalpetlachiuhqui : esparto. (2) xomaltanatli : xomamatlaxtic :

espartero que lo labra. (1)

espartero que haze obra de

espuerta de esparto. (1 xumaltanatli) ancajoso. (1) ancajoso. (2) idem. (Xumalli: cuchara de

xomatli : cuchar o cuchara de baxo. (1 xumatli) barro.) (2 Xumatli) cuchara de barro. (2) xomaxaltic : xometl : xomolco : patihendido. (1) sauco. (1)

patihendido. (2) sahuco, o sauco. (2)

sahuco. (1)

enel rincon. (2 Xomulco)

xomolco caltech : escondidamente. (1 xumulco caltech) xomolco caltech nemini : mostrenco. (1 xomulco caltech nemini) metaphora. (2 Xomulco caltech nemini) mostrenco.

xomolco petlatitlan nicalaqui : esconderse. metap. prete: xomulco petlatitlan onicalac. (2 Xomulco petlatitlan nicalaqui) xomolco tlayoayan nicalaqui : idem. prete: xomulco tlayouayan onicalac. (Xomulco petlatitlan nicalaqui: esconderse. metap. prete: xomulco petlatitlan onicalac.) (2 Xomulco tlayuayan nicalaqui) xomolco tlayohuayan nicalaqui : esconderse. (1 xomulco tlayuuay[n] nicalaqui) hazer rincones. (1

xomollalia, nitla : hazer rincones. (2 Xumullalia, nitla) nitla, xumullalia) rincones hazer. (1 nitla, xumullalia) xomolli : rincon. (1 xomulli) rincon. (2 Xumulli)

rincon. (2 Xomulli)

xomolli caltechtli nicnotoctia : esconderse. (1 xumulli caltechtli nicnotoctia) ampararse o esconderse ala sombra. (1 xomulli caltechtli nicnotoctia) esconderse. preter: xomulli caltechtli onicnotocti. metapho. (2 Xomulli caltechtli nicnotoctia) xomolli caltechtli quimotocti : quimotocti) xomoloa, nitla : amparado assi. (1 xomulli caltechtli

hazer rincones. preterito: onitlaxomolo. (2) cosa con rincones. (2 Xumultic) cosa

xomoltic : rincones tener. (1 xumultic) con rincones. (2 Xomultic) xomotl : cierto pato. (2 Xumutl)

xonacaatlapalli : porretas hojas de puerro. (1) puerros. (2)

porretas de cebolla, de ajos o de

xonacahuia, nitla : echar cebolla al salpicon, o al guisado. prete: onitlaxonacaui. (2 Xonacauia, nitla) echar cebolla enla olla o enel salpicon. (1 nitla, xonacauia)

xonacatectli : xonacatl :

cebollino para trasponer. (1) cebolla. (2)

cebollino para trasponer. (2)

cebolla. (1)

xonacatl + : puerro. (1 castillan xonacatl) puerro. (1 vey castillan xonacatl) aio. (1 castillan xonacatl) riestra de ajos o de cebollas. (1 cemmecatl xonacatl) xonacatl itzon : porretas hojas de puerro. (1 xonacatl ytzun) cebolla. (2 Xonacatl ytzun) xonacaxinachtli : simiente de cebollas; y assi delas demas. (1) simiente. (1) cebollino, la semilla. (2) porretas de cebollino, la palo

xonecuilli : bordon o palo con muescas que ofrecian alos idolos. (1) como bordon con muescas que ofrecian alos idolos. (2) xonecuiltic : xonehuayotl xoneuayotl) xoneuayotl) xonenetech : coxo del pie. (1) coxo delpie. (2)

+ : idem. (Iztetzin nacayotl: padrastro cerca dela va.) (2 Iztetzin idem. (Iztitzin nacayotl: padrastro cerca dela va.) (2 Iztitzin ancajoso. (1) ancajoso. (2) piernas

xonepichuia, nino : lo mesmo es que xomalina. pr: oninoxonepichui. (2) o pantorr[i]llas tener vna encima de otra cruzadas. (1)

xonexca, ni : auisar a otro declar[n]dole lo que le puede acaecer adelante. pret: onixonexcac. (2) auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1) xonexca + : noticia dar a algno delo q[ue] le ade acaecer, auisndole p[or]meta. (1 icni, xonexca) aduertir a o otro, paraque ande sobreauiso enlo q[ue] le conuiene. (1 ycni, xonexca) xopalectic : idem. (Xopaleuac quetzalli: pluma verde y preciosa.) (2)

xopalectic quetzalli : verde pluma rica. (1) xopalehuac : cosa muy verde. (2 Xopaleuac) pluma verde y

xopalehuac quetzalli : verde pluma rica. (1 xupaleuac quetzalli) preciosa. (2 Xopaleuac quetzalli) xopan : verano. (1 xupan) verano. (2 Xupan) verano. (2)

xopan ehecatl : xopaniztempan : xopaniztli : (2)

viento que trae agua. (1) primavera. (1 xupaniztempan) idem. (Xupan: verano.) (2 Xupaniztli) idem. (Xopan: verano.)

xopantla : verano. (1 xupantla) idem. (Xupaniztli: idem. Xupantla) idem. (Xopaniztli: idem. (Xopan: verano.)) (2) xopantla tlacat : nacido en verano. (1)

(Xupan: verano.)) (2

xopantlacayotl : veraniega cosa. (1) cosa que se haze, o cria en verano (2 Xupantlacayotl) cosa q[ue] se haze, o cria en verano. s. veraniega. (2) xopapatlactic : ombre de grandes pies. (1) hombre de anchos y grandes pies. (2)

xopechtli : fundamento. (1)

cimiento de edificio. (2)

xopehua, nite : dar punta pie a alguno, o puntallazo. (2 Xopeua, nite) dar de pie. (1 nite, xopeua) xopehua, nitla : dar de pie con menosprecio. preteri: onitlaxopeuh. (2 Xopeua, nitla) dar de pie. (1 nitla, xopeua) xopetlatia, nitla : hazer cimiento al edificio. preter: onitlaxopetlati. (2) poner cimiento ala pared. (1) xopetlatitlan + : esconderse. (1 contzalan, xopetlatitlan nicalaqui) encubrirse. (1) esconderse. metaphora. p:

xopetlatitlan nicalaqui : xopetlatitlan onicalac. (2)

xopetlatl : cimiento de casa. (1) xopil + : xopil)

cimiento de edificio. (2) dedo pulgar del pie. (2 Touey hombre de seis

dedo grande del pie. (1 touei xopil)

xopilchicuace : ombre de seys dedos enlos pies. (1 xopilchiquace) dedos enlos pies. (2 Xopilchiquace) xopilli : dedo del pie. (1) dedo de pie. (2)

xopilxocoyotl : xopitzactli : xopoztecqui : Xopuztecqui)

el dedo pequeo del pie. (2) anca. (1) an[c]a. (2) quebrado y coxo del pie. (2

coxo de espinilla quebrada. (1)

xopoztequi, nino : quebrarse el pie. preterito: oninoxopuztec. (2 Xopuztequi, nino) quebrarse el pie. (1 nino, xopuztequi) xopoztequi, nite : quebrar pie a otro. preterito: onitexopuztec. (2 Xopuztequi, nite) quebrar a otro el pie. (1 nite, xopuztequi) xoquechpan : desasosegado, o bullicioso. (2) reposo e inquieta. (1) xoquechpanyotl : xoquechtlan; desasossiego tal. (1) desasossegada persona, sin

+ : el cuello del pie. (2 Xoquechtlan; to)

xoquechtlan; to : el cuello del pie. (2) xoquequexquia : inquieta. (1) inquieto y desasosegado. (2) desasossiego tal. (1) desasossegada persona, sin reposo e

xoquequexquializtli :

xoquetzi :

coxo que anda de puntillas. (1)

xoquetzio : coxo que anda de puntillas. (2) xoquializtli : hedor de piedra ufre, o de cosa assi. (2)

xoquiyayaliztli : hedor de piedra ufre o cosa semejante. (1) xotecuintic : xotemecatl + : coxo del pie. (2) opo del pie. (1)

suelta de mula o decauallo. (1 cauallo xotemecatl) encabestrar. preterito: onitexotemecayoti. (2) : + : encabestar.

xotemecayotia, nite : (1) xotemecayotoma +, ni

desencabesterar. (1 ni, cauallo xotemecayotoma) desencabestramiento. (1 cauallo xotemecayotomaliztli)

xotemecayotomaliztli xotemecayotomani xotemecayotonqui xotemol : xotepol : + : + :

desencabestrador. (1 cauallo xotemecayotomani) desencabestrador. (1 cauallo xotemecayotonqui) opo del pie. (1) opo del pie. (1 xotepul)

coxo del pie. (2) idem.

(Xotemol: coxo del pie.) (2)

xoteteconahuiliztli : xotetecuintic : xotetemol : idem. ambos pies. (1) xotetepol : idem. xotetepoltic :

grieta. (1 xoteteconauiliztli) opo de ambos pies. (1) opo de

coxo de ambos pies. (2)

(Xotetecuintic: coxo de ambos pies.) (2 Xotetemul) (Xotetemul: idem.

(Xotetecuintic: coxo de ambos pies.)) (2)

opo de ambos pies. (1 xotetepultic)

xotetezonahuiliztli : frieras, o grietas delos pies. (2 Xoteteonauiliztli) sauaon o frieras. (1 xoteteonauiliztli) xotitilactic : (1) hombre de gruessos y grandes pies. (2) ombre de grandes pies.

xotla : florecer. (1) abrasarse la tierra, o encenderse los carbones o brotar las flores. pre: oxotlac (2) brotar y abrir las flores. (1) abrasarse la tierra de grn calor. (1) xotla, ni : tener gran calentura. pre: onixotlac. (2) calentura grande tener. (1) tornarse o hazerse brasa alguna cosa. (1) xotla, nitla : cortar ala larga lieno, o cosa semejante, o hazer rayas, o aferrar madera. preterito: onitlaxotlac. (2) rayar hazer raya. (1) cortar ala larga o hender y rajar. (1) xotla + : lo mesmo es que tlallitlatla. preteri: tlalli oxotlac. (2 Tlalli xotla) abrasarse la tierra de grn calor. (1 tlalli xotla)

xotlac : abrasada tierra, o encendidos carbones, o flores yabrotadas y abiertas. (2) brotada flor. (1) xotlac + : abrasada tierra. (1 tlalli xotlac) abrasamiento assi. &c. (2) brotadura tal. (1) calentura tal. encender

xotlaliztli : (1)

xotlaltia, nitla : carbones. (1)

encender carbones. pre: onitlaxotlalti. (2)

xotlapech : cierto paxaro. (2) xotzatzayanaliztli : (1) xotzayanqui : grietas delos pies. (2) grieta. (1) sauaon o frieras.

patihendido. (2)

patihendido. (1) hechizar.

xoxa, nite : aojar o hechizar o ojear a otro. prete: onitexox. (2) (1) aojar o hechizar. (1)

xoxale : lobadado. (1) cosa con lobanillo, o hombre potroso o q[ue]brado. (2) quebrado potroso. (1) potroso. (1) xoxale = : = xoxallo (2 xoxale) lobado, lobanillo o potra. (2)

xoxalli : lobado enlas otras animalias. (1) lobanillo. (1) potra. (1) xoxallo : lo mesmo es que xoxale. (2)

lobadado. (1) hechizar. (1

xoxhuia, nite : nite, xoxuia)

hechizar a otro. pre: onitexoxui. (2 Xoxuia, nite)

xoxocahui : emmohecerse algo. (1 xoxocaui) xoxocauhqui : xoxochitla : emmohecida cosa, o mohosa. (2) jardin. (2) enmohecido. (1) vergel. (1) jardin. (1) idem jugar con truhanear

jardin. (2 Xuxuchitla)

xoxochitlatli : idem. (Xuxuchitla: jardin.) (2 Xuxuchitlatli) (Xoxochitla: jardin.) (2) jardin. (1)

xoxochitlaxilia, nino : jugar con rosas. pre: oninoxoxochitlaxili. (2) rosas. (1) xoxochtia, nite : dezir gracias como truhan. pret: onitexoxochti. (2) aq[ue]ste. (1) dezir gracias o donayres. (1) xoxocoyolli : azedera yerua. (2) azedera, yerua agra. (1)

xoxocoyomati, nite :

halagar. preterito: onitexoxocoyoma. (2)

halagar. (1)

xoxocpipil + : muera el traidor, es amenaza que se haze, de matar a otro, o a algun perro, y se pone en effecto. (2 Tlaconixpiqui xoxocpipil) xoxoctetl : fruta verde, dura y sin sazon. (2) agra cosa, por madurar. (1)

xoxoctetl + : higos verdes, por madurar. (2 Hicox xoxoctetl) madure. (1 hicox xoxoctetl) xoxoctia, ni : pararse verde. (2 Xuxuctia, ni)

higo antes que

xoxoctic : cosa verde, o cruda. (2 Xuxuctic) cosa verde o descolorida por enfermedad, o cosa cruda. (2) verde cosa en color. (1) xoxocuyolli : xuxucuyulli) azedera yerua. (2 Xuxucuyulli) azedera, yerua agra. (1

xoxohuia : verdinegro pararse. (1 xoxouia) xoxohuia, ni : pararse verdinegro de enfermedad, o descolorido, o pararse algo verde. pret: onixoxouiac. (2 Xoxouia, ni) pararse verdinegro. (1 ni, xoxouia) cardenal tener assi. (1 ni, xoxouia) verdecerse p[ar]arse verde. (1 ni, xoxouia) verde pararse o hazerse. (1 ni, xoxouia) xoxohuia, tla : verdeguear. (1 tla, xoxouia) xoxohuializtli : color verdinegro del que esta descolorido por enfermedad, o cardenal de golpe. (2 Xoxouializtli) cardenal seal de golpe. (1 xoxouializtli) xoxohuilia, nite : hazer cardenal a otro c[n] golpe. p: onitexoxouili. (2 Xoxouilia, nite) cardenales hazer a otro. (1 nite, xoxouilia) xoxohuilia, nitla : hazer algo verde. pr: onitlaxoxouili. (2 Xoxouilia, nitla) xoxohuiliztli : cardenal o seal de aote, o golpe, o vedor de prado. (2 Xoxouiliztli) verdura. (1 xoxouiliztli) seal de golpe o de aote. (1 xoxouiliztli) xoxohuixtoc, ni : estar sin color como cuerpo muerto. pre: onixoxouixtoca. (2 Xoxouixtoc, ni) xoxolhuia, nitla : mentir asabiendas. (1)

xoxolo tilmatli : librea de pajes. (2) xoxolochoa, nitla xoxolochtic : plegada. (2) xoxolopinemi : : arrugar o plegar algo. (1) rugoso cosa arrugada. (1) cosa arrugada o

arrugada cosa. (1)

villano enla criana. (1) villania enla criana. (1)

xoxolopinemiliztli : xoxolotilmatli :

librea de vestidura. (1)

xoxomoltic : rincones tener. (1 xuxumultic) cosa con rincones, o de muchos hoyos. (2 Xuxumultic) cosa con muchos rincones, o hoyos. (2 Xoxomultic) xoxopehua, nite : dar de pie. (1 nite, xoxopeua) xoxopehua, nitla : dar de pie. (1 nitlaxoxopeua) dar de pie con menosprecio. pre: onitlaxoxopeuh. (2 Xoxopeua, nitla) xoxoqui : cosa verde o cruda. (2 Xuxuhqui)

xoxoqui itztli : ytztli)

cierta piedra preciosa de color d[e] esmeralda. (2 Xuxuhqui

xoxotla : luciernaga. (1) carmesi seda texida colorada, raso o tornasol. (1) carmesi, seda texida, o luciernaga. (2) xoxotla, nite : jassar, sangrar jassando. (1) tajaro despedaar. (1) sajar. (1) xoxotla, nitla : reuanar. (1) xoxotla in tetl, nic : asserrar piedras o cosas semejantes. (1) luciernaga. (2)

xoxotlato : luciernaga. (1) xoxouhca + :

pepino. (1 ayotontli xoxouhca qualoni) cosa que se come sin cozer. (2 Xoxouhca qualoni) azul color

xoxouhca cualoni :

xoxouhqui : cruda cosa; i; no cozida. (1) verde cosa no madura. (1) de cielo. (1) cosa verde, o cosa cruda. (2)

xoxouhqui + : reziente cosa fresca. (1 paltic xoxouhqui) libre nacido en libertad. (1 yullo xoxouhqui) medio crudo. (1 achi xoxouhqui) xoxouhqui mazatlacualli : xoxouia, ni : xoxouilia, nitla herren o alcacer. (1 xoxouhqui maatlaqualli)

pararse verdinegro, o descolorido. (2 Xuxuuia, ni) : hazer algo verde o medio azul. (1 nitla, xuxuuilia)

xoxouixtimani : estar el campo verde y fresco, o el agua verdegueando. preterit: oxuxuuixtimanca. (2 Xuxuuixtimani) xoyahualtic : pata macia. (1 xoyaualtic) aublarse el trigo o cosa semejante p:

xoyahui : aublarse el trigo. (1 xoyaui) oxoyauh. (2 Xoyaui) xoyauhqui : rancio o rancioso. (1)

cosa ranciosa. (2)

xuh : interjection del que se espanta. (2) ya + : entraable cosa. (1 teitec ya) entraable cosa. (1 teitic ya) lo mesmo es que teitec ya. (2 Teitic ya) idem. pret: teitec oya. (Teitec acic: cosa que se siente mucho y llega alas entraas. preterito: oteitec acic. y toma se in bonam & malam partem.) (2 Teitec ya) yaatototontli : yaca yacac + : + : gorgojo pequeo. (1 yaatotot[n]tli)

delicto por el qual soy s[n]ntenciado a muerte. (2 No yaca) passar a los que van enla delantera. (1 yn yacac niq[ui]ztiquia) el freno de las narizes. (2) anade otro. (1) cierto pato, o anade. (2) vara, o gancho de pastor, o baculo

yacacelicayotl : yacacentli :

yacachicoltic topilli : gancho de pastor. (1) de obispo, o cosa semejante. (2)

yacachiqui, nitla : aguzar punta. preterito: onitlayacachic. (2) aguzar punta o ser el primero o delantero de los que caminan, o de los que estan puestos en orden. (1) yacachittoltic : yacachto : nariz aguileo. (1) primero, o primeramente. aduerbio. (2)

primero; adv. (1)

yacacocotoctic :

desnarigado. (2) desnarigar a otro. preterit: oniteyacacocoton. (2)

yacacocotona, nite : yacacotoctic :

desnarigado. (1) desnarigar a otro. (1) cortar las narizes a otro. (1) despuntar algo. preterito: onitlayacacoton. (2) despntar : + : despauilar candela. (1 ni, candela yacacotona) despauiladura. (1 candela yacacotonaliztli)

yacacotona, nite : yacacotona, nitla : algo. (1) yacacotona +, ni

yacacotonaliztli yacacotonani yacacotoni : yacacuatic : yacacuauhyotl :

+ : despauilador. (1 candela yacacotonani) despuntarse. (1) desnarigado. (1 yacaq[ua]tic) desnarigado. (2 Yacaquatic)

lo largo dela nariz. (2 Yacaquauhyotl)

yacacuaztli : piedra preciosa o tejuelo de oro que ponan los nobles enla ternilla dela nariz agujerada. (1 yacaquaztli) cierta piedra preciosa, o tecuelo de oro para adornar las narizes. (2 Yacaquaztli) yacacuicuitla : mocoso, lleno de mocos. (1) mocoso. (2) idem. (Yacacuicuitla:

yacacuicuitlapol : mocoso, lleno de mocos. (1) mocoso.) (2 Yacacuicuitlapul) yacacuicuitlapol, ni : mocoso ser. (1) yacacuitla, ni : mocoso ser. (1)

yacacuitlacui, nino : sonarse las narizes, o alimpiarse los mocos. prete: oninoyacacuitlacuic. (2) limpiar las narizes. (1) yacacuitlapol : mocoso. (2) mocoso, lleno de mocos. (1) idem. (Yacacuitlapol:

yacacuitlapopotz : mocoso.) (2)

yacacuitlapotz : idem. (Yacacuitlapopotz: idem. yacacuitlapotz, ni : mocoso ser. (1) yacacuitlatl : mocos de narizes. (1) mocos. (2)

(Yacacuitlapol: mocoso.)) (2)

yacacuitlatlaya, nino : sonarse las narizes. prete: oninoyacacuitlatlaz. (2)

yacacuitlatlaza, nino yacacuitle :

limpiar las narizes. (1 nino, yacacuitlatlaa)

mocoso. (2) hedor de narizes. (1) narigudo de largas

yacahiyayaliztli :

yacahuictic : narigudo de largas narizes. (1 yacauictic) yanchas narizes. (2 Yacauictic)

yacahuiltequi, nite : aquedar o atajar gente o ganado, o atrauesar delante de otro. preterito: oniteyacauiltec. (2 Yacauiltequi, nite) atrauesar delante de alguno. (1 nite, yacauiltequi) atajar a otro, o al ganado. (1 nite, yacauiltequi) passar delante de otro. (1 nite, yacauiltequi) yacahuitzahui : aguzarse assi. (1 yacauitzaui) agudeza tal. (1

yacahuitzauhcayotl : punta de cosa aguda. (1 yacauitzauhcayotl) yacauitzauhcayutl) agudeza de punta. (2 Yacauitzauhcayotl)

yacahuitzauhqui : puntiagudo. (1 yacauitzauhqui) agudo de punta. (1 yacauitzauhqui) cosa que tiene aguda la punta. (2 Yacauitzauhqui) yacahuitzoa, nitla : ahusar algo. (1 nitlayacauitzoa) sacar o aguzar punta. preter: onitlayacauitzo. (2 Yacauitzoa, nitla) aguzar punta o ser el primero o delantero de los que caminan, o de los que estan puestos en orden. (1 nitla, yacauitzoa) punta sacar. (1 nitla, yacauitzoa) yacahuitztic : narigudo de largas narizes. (1 yacauitztic) puntiagudo. (1 yacauitztic) puntado assi. (1 yacauitztic) agudo de punta. (1 yacauitztic) ahusada cosa. (1 yacauitztic) cosa aguda de p[n]ta, o puntiaguda, o hombre narigudo de agudas narizes. (2 Yacauitztic) yacahuitztic mitl : passador tiro de ballesta. (1 yacauitztic mitl) saeta aguda. (2 Yacauitztic mitl) yacahuitzticayotl : Yacauitzticayutl) agudeza tal. (1 yacauitzticayotl) passador,

agudeza de punta. (2

yacaichpeloa, nite : desnarigar aotro. preterito: oniteyacaichpelo. (2) desnarigar a otro. (1) yacailacatzoa +, ni : azial poner ala bellia. (1 ni, cauallo yacailacatzoa)

yacaiyayaliztli : hedor de narizes. (2) yacalhuia, nitla : onitlayacalhui. (2) yacamaxaltic yacametlapil : yacamimiltic cubrir algo con sombra, o hazer sombra. preterito: cubrir haziendo sombra. (1)

+ : garfio, para sacar carne. (1 tepuzcolli yacamaxaltic) narigudo de largas narizes. (1) narigudo de largas narizes. (2)

+ : estoque. (1 tepuzmacquauitl yacamimiltic)

yacana, nite : guiar a otro, o gouernar pueblo, o adiestrar al ciego. preterit: oniteyacan. (2) guiar. (1) regir. (1) anteceder o guiar. (1) adiestrar ciego. (1) gouernar. (1) yacanaliztli yacanaloni : + : prelazia, o dignidad ecclesiastica. (2 Teopixca yacanaliztli) sudito o sujeto. (1) aquedar, o atajar gente, o ganado. preterito: atajar a otro, o al ganado. (1) yacatzacuilia (2 yacanamiqui )

yacanamiqui, nite : oniteyacanamic. (2) yacanamiqui yacancayotl yacanqui + :

=, nite : = + :

capitania tal. (1 yaoquizca yacancayotl) capitan. (1 yaoquizca yacanqui)

yacantiuh, nite : yr guiando a otros, o yr adiestr[n]do al ciego. preterito: oniteyacantia. (2) adelantarse en camino. (1) guiar a alguno. (1) yr d[e]ltne. (1 nite, yac[n]tiuh) yacaocuilin : vnas puntillas como demateria que sobre la punta de la nariz apretandolas parec[n] (2) yacaololtic : yacapantli : nariz roma. (1) nariz rromo. (2) primogenito, o primogenita. (2)

hijo o hija mayor. (1)

yacapatlahuac + : escoda para dolar piedras. (1 necoc yacapatlauac tepuzteximaloni) escoda para labrar piedras. (2 Necoc yacapatlauac tepuzteximaloni) yacapitzactic : ahusada cosa. (1)

yacapitzahua, nitla : ahusar punta de algo. prete: onitlayacapitzauh. (2 Yacapitzaua, nitla) ahusar algo. (1 nitla, yacapitzaua) yacapitzahuac : yacapitzahuac yacapiyaztic : ahusada cosa. (1 yacapitzauac) + : cosa ahusada. (2 Yacapitzauac)

estoque. (1 tepuzmacquauitl yacapitzauac)

hombre de nariz derecha y larga. (2 Yacapiaztic) dar humo a narizes. preterito: oniteyacapocui. (2) humo a narizes dar. (1) dar

yacapocuia, nite : humo a narizes. (1)

yacapopohua, nino : limpiarse las narizes. preteri: oninoyacapopouh. (2 Yacapopoa, nino) limpiar las narizes. (1 nino, yacapopoua) yacapotoniliztli : yacapoztecqui : hedor de narizes. (1) hedor de narizes. (2)

desnarigado. (2 Yacapuztecqui)

yacapoztequi : despuntarse. (1 yacapuztequi) yacapoztequi, nite : desnarigar a otro. preterito: oniteyacapuztec. (2 Yacapuztequi, nite) hazer a otro las narizes, dndole alguna puada. (1 nite, yacapuztequi)

yacapoztequi, nitla : despuntar, o quebrar punta de algo. prete: onitlayacapuztec. (2 Yacapuztequi, nitla) despntar algo. (1 nitla, yacapuzteq[ui]) yacaqui quinahui, ni quinaui) yacaquiquin : gangoso. (2) : atapadas tener las narines con reumas. (1 ni, yacaqui atapado o cerrado de narizes, o gangoso. (1)

gangoso. (1)

yacaquiquinahui : idem. yacaquiquinoa, ni : yacaquiquinohua, ni yacaquiquintic : gangoso. (2) yacatapayoltic :

(Yacaquiquin: gangoso.) (2 Yacaquiquinaui) hablar g[a]ngoso. (2)

: gangoso hablar. (1 ni, yacaquiquinoua)

atapado o cerrado de narizes, o gangoso. (1 yacaquiqu[n]tic) nariz roma. (1) narizromo. (2 Yacatapayultic) embotadura de

yacatecuinahuiliztli : embotaminto tal. (1 yacatecuinauiliztli) punta. (2 Yacatecuinauiliztli) yacatecuintic : yacatemimiltic : yacatepinia, nite embotado assi. (1) punta embotada. (2)

persona de nariz fornida y bien hecha. (2) : hazer a otro las narizes, dndole alguna puada. (1) embotaminto tal. (1 yacateponauilizli) embotadura de punta. (2 Yacateponauiliztli) embotada punta. (2)

yacateponahuilizli : yacateponahuiliztli : yacatepontic : yacatepozo + :

embotado assi. (1 yacatep[n]tic)

fisga para tomar pescado. (1 topilli yacatepuo yc michmalo) desnarigar a

yacatequi, nite : cortarlas narizes a otro. prete: oniteyacatec. (2) otro. (1) cortar las narizes a otro. (1)

yacatetecuinoa, nitla : embotar punta de algo. preterito: onitlayacatetecuino. (2) embotar punta de algo. (1) yacatetecuintic : despntada o bota cosa. (1) yacateteponahuiliztli : embotaminto tal. (1 yacateteponauiliztli) punta. (2 Yacatetepunauiliztli) embotamiento de

yacateteponoa, nitla : idem. preteri: onitlayacatetepuno. (Yacatetecuinoa, nitla: embotar punta de algo. preterito: onitlayacatetecuino.) (2 Yacatetepunoa, nitla) embotar punta de algo. (1 nitla, yacatetepunoa) yacatetepontic : despntada o bota cosa. (1 yacatetepuntic) embotada punta. (2 Yacatetepuntic) yacatetzotzona, nite embotado assi. (1)

: hazer a otro las narizes, dndole alguna puada. (1)

yacatia, nic : soltar agua represada, o ser el primero y delantero. prete: onicyacati. (2) yacatia, nitla : aguzar o hazer punta, o ser el primero o delantero delos que caminan, o delos q[ue] estan puestos en orden. prete: onitlayacati. (2) aguzar punta o ser el primero o delantero de los que caminan, o de los que estan puestos en orden. (1) yacatia, nopammo : venir sobre mi alguna tribulaci[n], o cosa semejante, assi como auenida de rio. prete: nopan omoyacati. (2) yacatitiuh, nic : yr en la delantera. preterito: onicyacatitia. (2) yacatl : nariz del hombre. (1) nariz, o punta de algo. (2)

yacatlaza, nite : desnarigar a otro. preterito: oniteyacatlaz. (2 Yacatlaa, nite) desnarigar a otro. (1 nite, yacatlaa) yacatolli : mocos de narizes. (1) mocos. (2) hombre narigudo, o

yacatomahuac : narigudo de gordas narizes. (1 yacatomauac) de gordas narizes. (2 Yacatomauac) yacatomoliuhcayotl : yacatotona : yacatotonato : yacatotontli : yacatototl :

lo alto delas ventanas dela nariz, o la xeta dellas. (2) gorgojo. (2)

gorgojo que come el trigo. (1) gorgojo pequeo. (1) gorgojuelo. (2) gorgojo que come el trigo. (1)

gorgojo. (2)

yacattializtica : auentajadamente. (1) yacattializtli : delantera. (2) adelantamiento assi. (1) adelantami[n]to del que va en la

yacattica : el primero delos que estan assentados por orden. (1) yacatticac : el primero delos que estan en orden en pie. (1)

yacatticatlalia, nite : anteponer o preferir alguna persona a otra. preter: oniteyacatticatlali. (2) preferir o nteponer. (1) yacattitiuh, nic : yacattitiuh, nite : preuenir, anticiparse yendo primero. (1) yr d[e]ltne. (1)

yacattiuh, ni : yr d[e]ltne. (1) yr enla delantera. pr: oniyacattia. (2) preuenir, anticiparse yendo primero. (1) adelantarse en camino. (1) auentajase n algo. (1) yacatto : primero; adv. (1) primero o primeramente. aduerbio. (2)

yacatzacuilia, nite : lo mismo es que yacanamiqui. pre: oniteyacatzacuili. (2) quedar alo que huye. (1) atajar a otro, o al ganado. (1) passar delante de otro. (1)

yacatzacuilia, nitla yacatzaptic :

: aquedar el ganado. (1) agudo de punta. (1) agudo de punta. (2) agudeza de

puntado assi. (1)

yacatzapticayotl : punta de cosa aguda. (1) punta. (2 Yacatzapticayutl) yacatzontecuicuitlapol : yacatzontecuicuitlapol, ni yacatzontli :

agudeza tal. (1)

mocoso, lleno de mocos. (1) : mocoso ser. (1 ni, yacatzontecuicuitlapul)

pelos delas narizes. (2 Yacatzuntli)

yacatzotecuicuitlapol : mocoso. (2 Yacatzotecuicuitlapul) yacatzotzona, nite : hazer a otro las narizes, dndole alguna puada. (1)

yacaxihuitl : piedras preciosas, con que adornauan las narizes los nobles. (1 yacaxiuitl) turquesa conque adornauan las narizes los caciques; s: piedras preciosas cn que adornaun lo de ncima delas ventanas delas narizes. (1 yacaxiuitl) turq[ue]sa o piedra preciosa con que c[m]ponian y adornauan los nobles las narizes. (2 Yacaxiuitl) yacayo yachcho yacho + : el cao dela generacion dela natura dela muger. (2 Ciuatl yacayo) + : + : grano de semilla. (1 centetl yachcho)

linaza, simiente de lino. (1 lino iacho) agostada cosa. (1) galera. (1 yaoacalli) + : fusta; genero de naue. (1 castillan yaoacalli)

yacqui :

yahuacalli : yahuacalli

yahualhuia, nic : rodear sierra o otra cosa assi. prete: onicyaualhui. (2 Yaualhuia, nic) yahualhuia, nitetla : rodear por no topar con otro pre: onitetlayaualhui. (2 Yaualhuia, nitetla) yahualhuia in tepetl, nic : rodear la sierra. (1 nic, yaualhuia yn tepetl)

yahualihui : hazerse redonda la mata del mays pequea, o cosa semejante. (1 yaualiui) hazerse redonda la mata de mayz antes que haga caa. pr: oyaualiuh. (2 Yaualiui) yahualiuhcaiquiti, nitla : texer enderredor. (1 nitla, yaualiuhcayquiti)

yahualiuhcatequi, nitla : enderredor cortar algo. (1 nitlayaualiuhcatequi) redondear algo. preteri: onitlayaualiuhcatec. (2 Yaualiuhcatequi, nitla) cercenar cortar ala redonda. (1 nitla, yaualiuhcatequi) yahualiuhcatlatia, nic : yahualiuhcatlatia, nitla : Yaualiuhcatlatia, nitla) quemar en derredor. (1 nic, yaualiuhcatlatia) quemar en derredor. prete: onitlayaualiuhcatlati. (2 redondez de algo. (2

yahualiuhcayotl : redndez assi. (1 yaualiuhcayotl) Yaualiuhcayotl)

yahualiuhqui : redondo como mesa redonda. (1 yaualiuhq[ui]) luna o rodela. &c. (2 Yaualiuhqui)

cosa redonda, como

yahualli : assentadero de olla o de cosa semejante. (1 yaualli) assentadero de olla, o de tinaja hecho desparto o de cosa semejante. (2 Yaualli) yahualli + : caracol de escalera. (1 tlamamatla yaualli)

yahualoa, mo : enroscarse la culebra. preteri: omoyaualo. (2 Moyaualoa) enroscarse la culebra. (1 moyaualoa) yahualoa, nite : cercar a otros, o yrse a quexar primero que otros. preterito: oniteyaualo. (2 Yaualoa, nite) cercar a otros. (1 nite, yaualoa) yahualoa, nitla : andar en procession, o al rededor o rodear. preterito: onitlayaualo. (2 Yaualoa, nitla) enprocession yr o andar ala redonda. (1 nitla, yaualoa) rodear. (1 nitla, yaualoa) rodar andar en derredor. (1 nitla, yaualoa) andar en derredor. (1 nitla, yaualoa) yr en procesion o andar ala redonda. (1 nitla, yaualoa) yahualoa, nitlatla : Yaualoa, nitlatla) andar muchas vezes al rededor. pre: onitlatlayaualo. (2

yahualochtia, nitetla : traer a otro al derredor, o por las calles. preterito: onitetlayaualochti. (2 Yaualochtia, nitetla) yahualochtia +, nino : cercar de paredes el solar, o la heredad. preterito: oninotepan yaualochti. (2 Tepan yaualochtia, nino) yahualohua, nite : quexarse primero que otro ante el juez. (1 nite, yaualoua)

yahualotica, nite : estar assentado al rededor de alguno. pre: oniteyaualoticatca. (2 Yaualotica, nite) estar en derredor assentado. (1 nite, yaualotica) yahualoticac, nite : (2 Yaualoticac, nite) estar al derredor de otro en pie. pre: oniteyaualoticaca. estar en derredor en pie. (1 nite, yaualoticac)

yahualotimoteca, nite : cercar alos enemigos. pr: oniteuayalotimotecac. (2 Yaualotimoteca, nite) yahualotoc, nite : estar en derredor echado. (1 nite, yaualotoc)

yahualtequi, nic : redondear ropa; vel simile. (1 nic, yaualtequi) yahualtequi, nitla : cercenar ala redonda, o redondear alguna cosa. pre: onitlayaualtec. (2 Yaualtequi, nitla) cercenar cortar ala redonda. (1 nitla, yaualtequi) yahualtic : cerco o cosa redonda como luna. (1 yaualtic) cosa redonda como luna o rodela. (2 Yaualtic) circulo redondo. (1 yaualtic) redondo como mesa redonda. (1 yaualtic) yahualtic + : quadrada cosa. (2 Necoc yaualtic) metztli) cuadrada cosa. (1 necoc yaualtic) yahualtic machiyotl : yahuana, nite : luna llena. (1 ye yaualtic

figura espherica o redonda. (1 yaualtic machiyotl)

captiuar enguerra. preterito: oniteyaoan. (2 Yaoana, nite)

yahui : yahuitl : yahuitl yahuiyaca yahuiyacan yalhua : yalhua

peregrino de largo tiempo. (2 Yaui) idem. + : + : + : (Yauh tlaulli: mayz moreno o negro.) (2 Yauitl) maiz negro. (1 yauh tlaolli yauitl) olores de cosas secas. (1 vacqui xochitl iauiyaca) olor de vinda caliente. (1 totonqui tlaqualli iauiyac[n]) ayer. (1) antenoche. (1)

ayer. (2)

+ : loque ayer, o ayer. (2 In yalhua) anoche. (1) antenoche. (2 Yalhuayuua)

yalhua yua : yalhuayohua : yalihui :

pegarse vno con otro. (1 yaliui) ociosamente. (1 an nen yaliztica) passo a passo; aduerbio. (1 partida de lugar o de

yaliztica + : yuian yaliztica)

yaliztli : yda o partida para algun lugar. (2) persona. (1)

yda. (1)

yaliztli + : ausencia. (1 cana yaliztli) idem. (Auic yayaliztli: bambaneamiento, o vagueacion.) (2 Auic yaliztli) desastre. (2 Oui tepan yaliztli) adulterio. (1 tepan yaliztli) adelantamiento assi. (1 achto yaliztli) adelantamiento assi. (1 achtopa yaliztli) yaloyo : seca que se haze enlas vedijas, por alguna llaga. (1)

yaloyo ompa mihiotia : seca enla vedija. (2) yamactic : cosa blanda y muelle. (2) cosa blandilla assi. (2) muelle cosa vn poco. (1) frescamente. (1)

yamactontli : yamanca :

blandamente, (2)

muellemente. (1)

yamanca cuicatl : canto suaue. (1) yamanca namacac : lencero, que vende lienos . (1) yamancacuica, ni : suauemente. (1) cantar suauemente. prete: oniyamanca cuicac. (2) cantar

yamancai, mo : vino donzel. (2) yamancai, nitla : beuer vino donzel, o otras cosas suaues y delicadas. pre: onitlayamancaic. (2 Yamancay, nitla) yamancatontli : bl[n]dilla cosa. (2) muelle cosa vn poco. (1)

yamancayotl : blandura, y per metaphoram. quiere dezir, riqueza y prosperidad. (2) blandura assi. (1) riqueza. (1)

yamania : entibiarse. (1) yamania, ni : estar templado el cuerpo. preterito: oniyamanix. (2) enternecerse. (1) lentecerse hazerse liento. (1) yamania, nite : enternecer aotro. (1) yamania, nitla : ablandar o adobar cueros, o entibiar lo que esta muy caliente, o ablandar cera o cosa semejante al fuego. pr: onitlayamani. (2) entibiar algo. (1) adobar cueros. (1) amollentar otra cosa. (1) templar el agua fria o cosa assi al sol o ala lumbre. (1) ablandar cuero o pan duro ala lumbre, o alguna hinchazon del cuerpo. (1) rezentar hazer reziente. (1) curtir pellejos. (1) yamania, tla : ablandar el tiempo. (1) yamanilia, nitla : amollentar algo, o [n]tibiarlo. prete: onitlayamanili. (2) templar el agua fria o cosa assi al sol o ala lumbre. (1) souajar. (1) amollentar otra cosa. (1) yamaniliztica : yamaniliztli : yamaniliztli yamaniliztli tibiamente assi. (1) blandura. (2) blandura assi. (1)

+ : mansedumbre y ternura de coraon. (2 Yollo yamaniliztli) = : = yamaziliztli (2 yamaniliztli)

yamanqui : muelle, cosa blanda. (1) pao de lino o delana. (1) enternecido assi. (1) templada cosa. (1) blanda cosa. (1) cosa blanda y muelle. (2) tibia cosa assi como agua. (1) fina lana o algodon. (1) fresco reziente. (1) yamanqui yamanqui + : = : idem. = (acayaman: heno.) (2 aca yamanqui)

yamaztic (2 yamanqui) oueja merina. (1 yamanqui ychcatl) lana merina. (1 yamanqui ychcatomitl)

yamanqui ichcatl :

yamanqui ichcatomitl : lanamerina. (2) yamanqui pepechtli : yamanqui tilmatli : yamaziliztli : mollida cama. (1)

vestidura muelle. (1)

lo mesmo es que yamaniliztli. (2)

yamaztia : ablandarse alguna cosa. (1) yamaztia, ni : ablandarse. pre: oniyamaxtiz. (2) yamaztic : (1) lo mesmo es que yamanqui. (2) blandura assi. (1) muelle cosa vn poco. (1) fuente de vida. (1 yameyallo yn cemicac muelle, cosa blanda. (1) blanda cosa.

yamaztiliztli : yamaztontli :

yameyallo in cemicac yoliliztli : yuliliztli) yan + :

de todo entodo, o vltimadamente. aduerbio. (2 Cemman yan)

yana, nin

guarecer se dela pluuia en algun lugar. (1) cosa nueua o reziente. (2) nueua cosa. (1)

yancuic : fresco reziente. (1) nouicio, nueuo n cada arte. (1) yancuic + :

nouicio, nueuo n cada arte. (1 quin yancuic)

yancuic chichihualayo tlatetzauhtli : queso fresco (2 Yancuic chichiualayo tlatetzauhtli) queso fresco. (1 y[n]cuic chichiualayo tlatetzauhtli) yancuic metztli : luna nueua. (1) yancuic miccatlatatactli : yancuic tentzontli : sepultura nueva. (1)

vello de barba. (1)

yancuic xocomecamilli : majuelo. (1) yancuica : frescamente. (1) nouia. (2) nouio. (2 Yancuicam mociuauati)

yancuicam mocchoti :

yancuicam mocihuahuati :

yancuicam moquichuati : novia. (2) yancuicampilhua : primeriza muger en parto. (2) yancuican : nueuamente. aduerbio. (2) yancuican + : denueuo. (1) nueuamente. (1)

denueuo. (1 quin yancuican) nouia rezien casada. (1) nouio rezien casado. (1 yancuican mociuauati)

yancuican mocchoti :

yancuican mocihuahuati :

yancuican moquichuati : nouia rezien casada. (1) yancuican niccui : algo. (1) encentar algo. preteri: yancuican oniccuic. (2) encentar

yancuican nino, chantia : yancuican ninochantlalia :

poblar denueuo. (1 yancuican nino, ch[n]tia) poblar denueuo. (1)

yancuican nitlatequi : comenar a coger la fruta, o el chilli. pre: yancuican onitlatec. (2) encentar algo. (1) yancuican pilhua : yancuican tlacuitl : primeriza muger en parto. (1) cosa enentada. (2) nouio. (2) encentada cosa. (1)

yancuican tlapaliuhcati :

nouio rezien casado. (1)

yancuican tlapehualtiliztli : enc[n]tadura. (2 Yancuican tlapeualtiliztli) encentadura. (1 yancuican tlapeualtiliztli)

yancuican tlapehualtilli : cosa enc[n]tada. (2 Yancuican tlapeualtilli) encentada cosa. (1 yancuican tlapeualtilli) yancuicantilia, nitla : renouar algo. prete: onitlayancu[i]cantili. (2) yancuicapatic : fresco reziente. (1)

yancuilia, nino : renouarse. preter: oninoyancuili. (2 Y[n]cuilia, nino) yancuilia, nite : renouar a otro. preterito: oniteyancuili. (2) yancuilia, nitla : renouar alguna cosa. preterito: onitlayancuili. (2) reformar. (1) renouar. (1) yancuiliztli : yancuipatic : yancuiyo; + : nouedad. (2) nouedad. (1)

cosa reziente, ymuy fresca y nueua (2) mi primogenito o mi primogenita. (2 Yancuiyo; no) mi primogenito o mi primogenita. (2)

yancuiyo; no : yani :

peregrino mucho tiempo. (1)

yani + : anqueador. (1 auic yani) desastrado. (2 Oui ypan yani) el que suele caminar apie, peon. (2 Icxipan yani) vagamundo. (2 Auic yani) desastrado. (1 oui ypan yani) caminante assi. (1 cauallo ypan yani) yanquenin ni, tlanextia : yanyolcayotl : luzir vn poco; y assi dolos de mas. (1)

parentesco por sangre. (1)

yaoc +, ni : pelear fuertemente enla batalla. pre: yaoc onitlayeco. (2 Tlayecoa yaoc, ni) yaoc cuachpanitquic : yaoc n, iloti : alferez. (1 yaoc quachpanitquic)

retraerse enla batalla o retirarse. (1) trabajar fuertemnte enla guerra. (1) batallar

yaoc ni, tlayecoa : fuertemente. (1) yaoc ni, tzinquiza : yaoc niloti :

retraerse enla batalla o retirarse. (1 yaoc ni, tzinquia)

retirarse enla guerra. preterit: yaoc onilot. (2) retraerse enla batalla o retirarse. (1)

yaoc nino, cuepa :

yaoc nitlayecoa : batallar, o pelear fuertemente enla guerra. preterito: yaoc onitlayeco. (2) fuertemente batallar. (1) yaoc nitzinquiza : Yaoc nitzinquia) yaoc tepalehuiani : retirarse [n] enla guerra. preteri: yaoc onitzinquiz. (2 ayudador assi. (1 yaoc tepaleuiani)

yaoc tepalehuiliztli : ayuda tal. (1 yaoc tepaleuiliztli) yaoc tlayecoani : guerreador. (1)

yaocal atlauhtli :

caua de fortaleza. (1)

yaocal tlalatlauhtli : caua de fortaleza. (1) yaocalcencahua, ni : proueerla fortaleza delo necessario. preterito: oniyaocalcencauh. (2 Yaocalcencaua, ni) guarnecer fortaleza. (1 ni, yaocalcencaua) yaocalchicahua, ni : (2 Yaocalchicaua, ni) fortalecer y reparar fortaleza preterito: oniyaocalchicauh. guarnecer fortaleza. (1 ni, yaocalchicaua)

yaocallapaltilia, ni : idem. pre: oniyaocallapaltili. (Yaocalchicaua, ni: fortalecer y reparar fortaleza preterito: oniyaocalchicauh.) (2) guarnecer fortaleza. (1) yaocallapixcayotl : idem. tenencia de fortaleza. (1) yaocallapixqui : fortaleza. (1) (Yaocallapializtli: alcaidia de fortaleza.) (2) alcaide de fortaleza. (1) teniente de

alcaide de fortaleza. (2)

yaocallapiyaliztli : alcaidia de fortaleza. (2 Yaocallapializtli) fortaleza. (1 yaocallapializtli)

tenencia de

yaocalli : fusta artillada, o cosa assi para pelear [n] la mar. (2) fortaleza, el edificio. (2) fortaleza edificio. (1) guarida para defenderse. (1) yaocalli + : torre para defender. (1 vecapan yaocalli)

yaocalpiyaliznetolli : omenaje que haze el alcalde dela fortaleza. (2 Yaocalpializnetolli) omenaje que heze el alcayde dela fortaleza. (1 yaocalpializnetolli) yaocaltzonyotl : omenaje de torre de fortaleza. (2) omenaje de torre. (1)

yaochichihua, ni : guarnecer gente, para la guerra. (1 ni, yaochichiua) yaochichihua, nino : armarse para laguerra. preterito: oninoyaochichiuh. (2 Yaochichiua, nino) apercebirse o aparejarse para la guerra. (1 nino, yaochichiua) armarse para la batalla. (1 nino, yaochichiua) yaochichihua, nite : armar a otro desta manera. preterito: oniteyaochichiuh. (2 Yaochichiua, nite) armar desta manera a otro. (1 nite, yaochichiua) yaochichihua yaochichihua + : armarse de hierro. (1 tepuztlauiztica nino yaochichiua) +, nite : armar aotro asi. (1 tepuztlauiztica niteyaochichiua)

yaochihua, nite : guerrear a otro. preterito: oniteyaochiuh. (2 Yaochiua, nite) guerra hazer. (1 nite, yaochiua) lidiar enesta manera. (1 nite, yaochiua) pelear. (1 nite, yaochiua) c[m]batir o pelear. (1 nite, yaochiua) batallar. (1 nite, yaochiua) hazer guerra a otros. (1 nite, yaochiua) yaochihua, tehuicpanite : hazer guerra alos enemigos de mis amigos. p: teuicpa oniteyaochiuh. (2 Yaochiua, teuicpanite) yaocnitepalehuia : ayudar con gente armada. (1 yaocnitepaleuia)

yaocnitla + : yaocnitla) yaohitacatl :

pelear fuertemente enla guerra prete: yaoc onitlayeco. (2 Yecoa vituallas para hueste. (1)

yaoimati, nino : ser diestro y entendido enlas cosas dela guerra. prete: oninoyaoimat. (2) yaoitacatl : victuallas, o mantenimiento para la guerra. (2) : maherir para la guerra, apercebir o sealar. (1) seas conque se entienden enla guerra. (2) seas para se entender enla guerra. (1)

yaollatalhuia, nite

yaomachiyonecaliliztli : yaomachiyonecaquiliztli :

yaomachtia, mo : esgremidor. (2) esgremir el esgremidor. (1) yaomachtia, nino : esgremir, o ensayarse para la guerra preteri: oninoyaomachti. (2) yaomamachtia, nino : idem. preterito: oninoyaomamachti. (Yaomachtia, nino: esgremir, o ensayarse para la guerra preteri: oninoyaomachti.) (2) yaomana, nite : ordenar guerra contra algunos. preterito: oniteyaoman. (2) armas para pelear. (2) armas para la guerra. (1)

yaonechichiuhtli : yaonemachtli : yaonotza, nite : la guerra. (1)

ardid de guerra. (2)

ardid de guerra. (1) llamar para

llamar para la guerra. preterito: oniteyaonotz. (2)

yaopalehuia, nite : guarnecer gente para la guerra preteri: oniteyaopaleui. (2 Yaopaleuia, nite) guarnecer gente, para la guerra. (1 nite, yaopaleuia) yaoquizca tepacho : capitan. (1)

yaoquizca yacancayotl : capitania tal. (1) yaoquizca yacanqui : yaoquizcapatiotl : yaoquizcapatiyotl : capitan. (1) sueldo, o paga de soldados. (2) sueldo enla guerra. (1)

yaoquizcateca, nino : asentar real preterito: oninoyaoquizcatecac. (2) yaoquizcateca, tito : assentar real. (1) yaoquizcatepacho : capitan de soldados. (2)

yaoquizcatepachoa, ni : capitanear enla guerra. preteri: oniyaoquizcatepacho. (2) capitanear. (1) yaoquizcatepachocayotl : tal. (1) yaoquizcatlalia, nino : officio de capitanear enla guerra. (2) real assentar. (1) capitania

yaoquizcatlaxtlahuilli : sueldo, o paga de soldados (2 Yaoquizcatlaxtlauilli) sueldo enla guerra. (1 yaoquizcatlaxtlauilli) yaoquizcatzacua, nino : asentar real. preterito: oninoyaoquizcatzacu. (2 Yaoquizcatzaqua, nino) yaoquizcatzacua, tito : assentar real. (1 tito, yaoquizcatzaqua) yaoquizcayacana, ni : capitanear. (1) capitanear enla guerra. preterito: oniyaoquizcayacan. (2)

yaoquizcayacancayotl : oficio de capitanear en la guerra. (2) yaoquizcayacanqui : capitan de soldados. (2) veste de

yaoquizque : exercito. (1) esquadron, o exercito de soldados. (2) gentes. (1) hueste, gente de guerra. (1)

yaoquizque + : escuadron debatalla. (1 centlamantin yaoquizque) vn esq[ua]dron de soldados. (2 C[n]tlamantin yaoquizq[ue]) guarnicion de gente. (1 centlamantin yaoquizque) pauesada de armados. (1 centlamantin yaoquizque) pauesada de armados. (1 ycxinenenque yaoquizque) yaoquizque incenyeliz : real, de gente de guerra. (1 yaoquizque yncenyeliz) yaoquizque intlatequiliz : real d[e] g[n]te de guerra (2 Yaoquizque yntlatequiliz) real, de gente de guerra. (1 yaoquizque yntlatequiliz) yaoquizqui : yaotachcauh : soldado. (2) soldado de batalla. (1) capitan. (1)

capitan de soldados. (2)

yaotachcauhti, ni : capitanear. (1)

capitanear enla guerra. preterito: oniyaotachcauhtic. (2) capitania tal. (1)

yaotachcauhyotl : officio de capitan de soldados (2)

yaoteca, ni : idem. prete: oniyaotecac. (Yaotachcauhti, ni: capitanear enla guerra. preterito: oniyaotachcauhtic.) (2) capitanear. (1) guarnecer gente, para la guerra. (1) yaotequihua : capitan de guerra. (2 Yaotequiua) capitan. (1 yaotequiua)

yaotequilia, nite : idem. o ordenar los esquadrones para dar batalla. preteri: oniteyaotequili. (Yaoteca, ni: idem. prete: oniyaotecac. (Yaotachcauhti, ni: capitanear enla guerra. preterito: oniyaotachcauhtic.)) (2) yaotia, ninote : contender con alguno, o enemistarse con otro. prete: oninoteyaoti. (2) contrariar o contradezir a alguno. (1) enemistarse con otro. (1) yaotia =, nino : = teyaotia (2 yaotia ) sueldo ganar assi. (1 yaotica ni, tlaxtlauilo) pacificar la tierra por guerra. (1 yaotica nitla,

yaotica ni, tlaxtlahuilo : yaotica nitla, cecehuia : ceceuia)

yaotica nitlacecehuia : pacificar y allanar la tierra con guerra. prete: yaotica onitetlaceceuili. (2 Yaotica nitlaceceuia) yaotl : enemigo. (2) contrario enemigo. (1) pelear. (1)

yaotla, nite : hazer guerra a otros. preteri: oniteyaotlac. (2) guerra hazer. (1) batallar. (1)

yaotlachia, ni : atalayar la centinela enla guerra. preterito: oniyaotlachix. (2) atalayar en guerra. (1) yaotlachializtli : yaotlachiani : el acto de atalayar assi. (2) atalaya de guerra. (1) espia de

a[t]a[l]aya, o centinela. (2)

yaotlachixqui : idem. (Yaotlachiani: a[t]a[l]aya, o centinela.) (2) batalla. (1) atalaya de guerra. (1) yaotlalhuia, nite : oniteyaotlalhui. (2)

apercebir a otros para la guerra. preterit: llamar para la guerra. (1) apercebir para la guerra. (1)

yaotlalia, nino : ponerse apunto para acometer al enemigo, o ponerse en buen puesto. (2) yaotlapixque : (1) escuchas, o espias del campo. (2) escuchas de campo o espias.

yaotlapixque in yeyan : estancia develadores enla batalla. (1 yaotlapixque yn yeyan) yaotlapixqui : yaotlapiya, ni : espia, atalaya, o centinela. (2) espia de batalla. (1)

atalayar. prete: oniyaotlapix. (2 Yaotlapia, ni) estancia develadores

yaotlapiyaloyan : lugar para atalayar. (2 Yaotlapialoyan) enla batalla. (1 yaotlapialoyan) yaotlatalhuia, nite : yaotlatia, nino :

apercebir para la guerra. preterito: oniteyaotlatalhui. (2) guarecerse. (1)

yaotlatoa, ni : idem. prete: oniyaotlato. (Yaotlatalhuia, nite: apercebir para la guerra. preterito: oniteyaotlatalhui.) (2) maherir para la guerra, apercebir o sealar. (1) yaotlatolli : maherimiento de guerra. (1) hazer armas para soldados. (2 Yaotlatquichichiua, ni)

yaotlatquichichihua, ni :

yaotlatquichichiuhqui : armero que haze armas para soldados (2) yaotlatquichihua, ni yaotlatquichiuhqui : : armas hazer para pelear. (1 ni, yaotlatquichiua) armero que haze armas. (1)

yaotlatquitl : guerra. (1)

armas para la guerra, (2)

armas para la guerra. (1)

municion de

yaotzatzi, ni : apellidar para la guerra. preterito: oniyaotzatzic. (2) apellidar, llamar para la guerra. (1) yaotzatzi =, nite : = yaotzatzilia (2 yaotzatzi )

yaotzatzic :

el que apellida para la guerra. (2)

yaotzatzilia, nite : lo mesmo es que yaotzatzi. prete: oniteyaotzatzili. (2) apellidar, llamar para la guerra. (1) yaotzatziliztli : apellido assi. (1) apellido tal. (2)

yaoyahualoa, nite : cercar alos enemigos enla guerra. prete: oniteyaoyaualo. (2 Yaoyaualoa, nite) cercar los enemigos. (1 nite, yaoyaualoa) yaoyotica tlacecehuilli : yaoyotl : guerra. (1) pacificada tierra. (1 yaoyotica tlaceceuilli) batalla o guerra. (1) guerra, o batalla. (2)

pelea. (1)

yaoyotl nicchihua :

guerra hazer. (1 yaoyotl nicchiua) mnzillado assi. (1) cardeno,

yapalectic : cardeno o carne lastimada. (1) carne lastimada. (2) yapalectic = : = yapalehuac (2 yapalectic)

yapalehua, ni : tener cardenales de golpes de aotes. pre: oniyapaleuac. (2 Yapaleua, ni) cardenal tener assi. (1 ni, yapaleua) manzillarse. (1 ni, yapaleua) yapalehua, nite : cardenales hazer a otro. (1 nite, yapaleua) manzillar desta manera. (1 nite, yapaleua) yapalehua, niten : (2 Yapaleua, nit[n]) tener lastimados o negros los beos. prete: onitenyapaleuh. lo mesmo es que

yapalehuac : cardeno o carne lastimada. (1 yapaleuac) yapalectic. (2 Yapaleuac)

yapalehualiztli : cardenal seal de golpe. (1 yapaleualiztli) seal de golpe o de aote. (1 yapaleualiztli) cardenal, seal de golpe. (2 Yapaleualiztli) yapalli : color negro. (1) pararse moreno. preterito: oniyapaltix. (2) cosa teida de negro. (2)

yapaltia, ni : yapaltic : yappalli : yaque : yaqui :

teida cosa de negro. (1) negra cosa. (1) puntado assi. (1) partido assi. (1)

color negro. (2) cosa que tiene punta, o cosa que tiene narizes. (2) ydo o partido para alguna parte. (2)

yaqui + : ausente. (1 canapa yaqui) adultero o adultera. (1 tepan yaqui) doliente assi. (1 ytzin yaqui) caydo assi. (1 auic yaqui) yaquiampa yaquian + : + : + : viento de poniente. (2 Tonatiuh iaquiampa ehecatl) ocidente. (1 tonatiuh iaquian) el poniente. (2 Tonatiuh iaquian)

yaquiyampa

viento de poniente. (1 tonatiuh yaquiyampa ehecatl)

yatica + : la parte baxa del madero dela cruz, q[ue] esta hincado, o metido enla tierra. (2 Tlallampa yatica cruz) los braos dela cruz, o el madero atrauesado dela cruz. (2 Ixtlapal yatica cruz) yatica? + : : que materia, o de que materia tracta?. (1 tleipan yatica?.) proceder por yr adelante. (1) yr. (1) partirse de lugar o depersona.

yatiuh, ni yauh, ni : (1)

yr a alguna parte. prete: onia. (2)

yauh + : caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 yuh yauh yn noyollo) preuenir, anticiparse yendo primero. (1 achtopa ni, yauh) desentonado. (1 cecni yauh ytuzqui) asabiendas y de voluntad hazer algo. (1 noyollo iuh yauh) quiero lo yo assi. (1 noyoliuh yauh) dar enel blanco el que tira. (1 ypan yauh) suerte caer sobre alguno. (1 nopan yauh) horro o horra de esclauo. (1 tlatequililti yauh ymetl, ymalac ytzotzopaz) andar en vn ao que se hizo o acontecio algo. (1 ye yauh cexiuhtiz ynmochiuh) dar la saeta o el arcabuz enel blanco. pre: ipan oya. vel. oipanya. (2 Ipan yauh) deshazerse las nuues con los grandes vientos. (1 chico tlanauac yauh [n]mixtli, oehecapoliuh) ynquieta cosa sin reposo. (1 auic yauh) yr presto y con tiento. (1 ninematca, yauh) idem. (Techan calaqui otli: camino, o senda que va aparar a alguna casa.) (2 Techan yauh otli) estado dela causa o del pleyto que se trata. (2 Ye oncan yauh) caer enla cuenta delo que no entendia. pr: ipan oya in noyollo. (2 Ipan yauh noyollo) yr dessa parte dela mar. (1 ateputzco ni, yauh) lo mismo es que noyollo c[n]namiqui. pre: onoyollo ypanya. (2 Noyollo ipan yauh) parecerme bien, y aprouar lo q[ue] se haze. pre: onoyoliuhya. (2 Noyoliuh yauh) caer sobre mi la suerte, o tomarme debaxo la viga o piedra que lleuan arrastrando, ola carreta. &c. pr: onopan ya (2 Nop[n] yauh) yr dessa parte del monte. (1 tlateputzco ni, yauh) estado dela causa. (1 yeoncan yauh) bien se dize del. (1 vclipan yauh yn tlatolli) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 ypan yauh yn noyollo) caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 noyollo ypan yauh) yauh +, n : vaguear, o ser vagamundo. prete: onauic ya. (2 Auic yauh, n) yr de priesa. prete: yciuhca onia. vel. oniciuhcaya. (2 Iciuhca yauh, n) yauh +, ni : caminar apie. pre: icxipan onia. (2 Icxipan niyauh) tener algo por costumbre, o hazer amenudo algo. (2 anic niyauh) yauh +, no : reconocer algo, o caer enla cuenta delo que no entendia bien. preterit: noyollo ipan oya. (2 Yollo ipan yauh, no) yauh +, non : crecer en malo en bien. (1 ocachi nonyauh) crecer o proceder adelante enel malo enel bien. (2 Ocachi nonyauh) yauh itlacual in tanima : yn tanima) el mantenimiento de nuestra anima. (2 Yauh ytlaqual

yauh tlaolli yahuitl : maiz negro. (1 yauh tlaolli yauitl) yauh tlaulli : mayz moreno o negro. (2)

yaxca :

suyo, cosa de alguno. (1)

yaxca + : menesteroso. (1 atle iaxca) ymperial cosa. (1 emperador yaxca) abundoso. (1 miec yaxca) realengo. (1 rey yaxca ytlatqui) yayacana, nite : menudo. (1) yayacatzintli : yayacayotl : yayactic : negro. (1) yayactic guiar a otros frequentemente. prete: oniteyayacan. (2) debilitado y flaco. (2) flaca, cosa doliente. (1) flaqueza, dolncia. (1) guiar a

flaqueza de doliente y debilitado. (2)

morena cosa baa. (1) cosa hosca y morena. (2) loro entre blnco y hosco bao en color. (1) bao, cosa algo negra. (1) + : negro vn poco. (1 achi tliltic yayactic)

yayahualhuitimani, ticto : estar muchos al derredor de alguna persona noble. pret: otinoyayaualhuitimanca. (2 Yayaualhuitimani, ticto) yayahualoa, nite : cercar alos enemigos. preteri: oniteyayaualo. (2 Yayaualoa, nite) cercar los enemigos. (1 nite, yayaualoa) yayaliztli + : sentina de nauio. (2 Acalla yayaliztli) bambaneamiento, o vagueacion. (2 Auic yayaliztli) cayda a vna parte y aotra. (1 auic yayaliztli) yayamaztic : cosa blanda y muelle. (2) blanda cosa. (1)

yayaotla, nino : escaramuar. (1) yayaotla, tito : escaramusar vnos con otros. prete: otitoyayaotlaque. (2) yayapalectic : pecoso. (2) pecoso lleno de pecas. (1)

yayapalehualiztli : mancha del rostro o del cuerpo, o seal de cardenal. (2 Yayapaleualiztli) manzilla enel cuerpo o enla cara. (1 yayapaleualiztli) yayaticac, ni : bambanearse. (1) yayatinemi, ni : (1) yayatinemoayan : yayatiuh, ni : contiento. (1) yayoca yazca bambanearse lo que esta en hiesto. pre: oniyayaticaca. (2) passearse. pr: oniyayatinen. (2) passadero. (2) passearse de vna parte a otra.

passeadero assi. (1 yayatinemoay[n]) andar

andar, o yr andando poco apoco. pre: oniyayatia. (2)

+ : yrreprehensible. (1 atle iayoca) + : largo liberal. (1 aquitetlaomacani yazca) horro o

yaztauh + : horro, o horra. (2 Tlacotonililli yaztauh ymecaxicol) horra de esclauo. (1 tlacotonililli yaztauh ymecaxicol)

ye : por yehuatl. i. aquel. pronombre. (2) ya. aduerbio de tiempo. (2) interjection para hazer exclamacion. (2) si, o asi es. (2) el, o ella (pronombre). (1) ya; aduerbio de tiempo. (1)

o,

ye + : y luego. conjunction. (2 Niman ye) luego; aduerbio. (1 niman ye) mas, aduerbio comparatiuo. (1 occenca ye) adelante, s: el tiempo andando. (1 in ye ompa titztiui) antao. (1 ye cexiuitl ye monamicti) antes quiero mucho mas s. esto que aquello. &c. (2 Occenca ye nicnequi) luego encontinente. (1 niman ye) idem. (Occenca ye nicnequi: antes quiero mucho mas s. esto que aquello. &c.) (2 Occenca ye niqueleuia) sey ciertos o tened entendido. (2 Mayuh ye in amoyollo) lugar desconsolatorio, o de ninguna recreacion. (2 Atle ie tepaccan) tiempo venidero o futuro. (1 yn ye [m]pa titztiui) hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 yn ye ylhuitl) mejoria en cada especie. (1 accenca ye) ye achi huecaca in tonatiuh : las ocho horas del dia poco mas o menos. (2 Ye achi vecaca yn tonatiuh) ye achiquentel : idem. yeoachi ninima.) (2) (Yeachi ninimati: estar algo mejor dela enfermedad. pre: antao. (1 ye cexiuitl ye monamicti)

ye cexihuitl ye monamicti :

ye cexiuhtia coyametl : marrano cochino de vn ao. (1) ye huel yohuac : noche muy noche. (1 ye vel yuuac)

ye icoppa : vez segunda. (1) ye ipampa : porque respondiendo la causa. (1 ye ypampa) ye iuhca yyollo : abituado assi. (1) ye macuilli : cinco dias ha. et sic de alijs. (2)

ye mictiuh im metztli : menguante de luna. (2 Ye mictiuh ym metztli) ye mimattiuh : ye monamiccan : ye monamicti : ye nauhyopa : ye nic, chihua : ye nicnoti ye nicnoti idem. (Yemimati: conualeciente de enfermedad.) (2) antao. (1)

antao. (2) idem.

(Ye monamiccan: antao.) (2)

quatro dias ha. (2) exercitarse. (1 ye nic, chiua) esecutar. (1 ye nic, chiua)

= : = ye ninotolinia (2 ye nicnoti ) =, nino : = tolinia + (2 ye nicnoti )

ye nicnotlacati : idem. (Yenicnoti: venir a estado de miseria y de pobreza. pre: ye onicnot.) (2) empobrecerse. (1) ye ninimati : ye ninotecoa : ye ninotolinia : conualecer dela enfermedad. pret: ye oninima. (2) adrede dezir o hazer algo. (1) lo mismo es que ye nicnoti. prete: ye oninotolini. (2)

ye nixpanca : ye noceppa :

exercicio tener assi. (1) vez segunda. (1) estar al punto dela muerte, o estar agonizando. (2)

ye noconcacauhtoc :

ye ompa onquiza inicnopillotl inicnotlacayotl : padecer gran necessidad. (2 Ye ompa onquia ynicnopillotl inicnotlacayotl) ye oncaca notequiuh : ye oncan yauh : ye onnauhyupan : ye tepan onoc : fin y conclusion de mi vida, o de mis dias. (2)

estado dela causa o del pleyto que se trata. (2) quatro dias ha, sin oy. (2) publica cosa sabida de muchos. (1)

ye yahualtic metztli : luna llena. (1 ye yaualtic metztli) ye yauh cexiuhtiz inmochiuh : andar en vn ao que se hizo o acontecio algo. (1 ye yauh cexiuhtiz ynmochiuh) ye ye, yi, hueya : ye, yy, veya) ye yuhca noyollo : ye, ye? + : + : a a. delque halla a otro haziendo algun maleficio. (2 Ye abituar se a algo, o habituar se. (1)

a a. delque halla a otro haziendo algun maleficio. (2 Ye ye, yy, veya) qual dellos?. preguntando. (2 Catli ye?) mejorar en dolencia. (1)

yeachi nin, imati yequenteltzin :

yeachi ninimati : estar algo mejor dela enfermedad. pre: yeoachi ninima. (2) yeachi quentel : algun tanto estar mejor. (1) mejoria de dolencia. (1) a este tiempo, o aeste mismo

yeaxcan : aeste tiempo, o por este tiempo. (2) tiempo. (1)

yec itolo, ni : ser alabado de otros. preterito: oniyecytoloc. (2 Yec ytolo, ni) tener buena fama. (1 ni, yec ytolo) yeca quetza, nitla yecacehuaztli : yecaceuaztli) : auntar trigo o cosa semejante. (1) auentador o moxcador. (1

moxcador. (2 Yecaceuaztli)

yecahui : acabarse. o concluirse la obra. preterito: oyecauh. (2 Yecaui) acabarse de hazer algo. (1 yecaui) yecamecayo : boal de bestia. (1) barboquejo o boal de cauallo. (2 Yecamecayo cauallo)

yecamecayo cahuallo :

yecapehuia, nin : auentarse, o hazerse ayre para mitigar la calor. pre: oninecapeui. (2 Yecapeuia, nin) yecapehuia, nite : auentar a otro assi. (2 Yecapeuia, nite) auentar o hazer ayre aotro. (1 nite, yecapeuia) yecaquetza, nitla : yecatl : auentar trigo, o cosa semejante. pre: onitlayecaquetz. (2) agua dulce. (1) acabada cosa assi. (1) concluida cosa.

agua dulce. (2)

yecauhqui : cosa acabada y concluida. (2) (1) yecauhqui amoxtli : yecca cuicatl : yeccacuica, ni : suauemente. (1) libro acabado. (1)

canto suaue. (1) cantar bien y suauemente. prete: oniyeccacuicac. (2) lugar bueno y abrigado. (2) cantar abuen

yeccan : abuen tiempo. aduerbio. (2) tiempo; aduerbio. (1)

yeccan, cualcan : abrigado lugar. (1 yeccan, qualcan) yeccaqui, nitla : aprouar por bueno lo que oyo. (1)

yeccatzacuilia, nitla : guardar o abrigar algo del viento. pret: onitlayecatzacuili. (2) yecchichihua, nino : atauiarse y pulirse. preterito: oninoyecchichiuh. (2 Yecchichiua, nino) pulirse, aderearse. (1 nino, yecchichiua) atauiarse y componerse. (1 nino, yecchichiua) yecchichihua, nite : atauiar curiosamente a otro. prete: oniteyecchichiuh. (2 Yecchichiua, nite) yecchichihua, nitla : guisar manjares. (1 nitla, yecchichiua) guarnecer o aderear. (1 nitla, yecchichiua) aderear y adornar algo honrosamente. (1 nitla, yecchichiua) yecchihua, nitla yeccue : yece : : polir. (1 nitla, yecchiua)

a hao, ola, oyes. (1) empero, omas. conjunction aduersatiua. (2) empero. (1)

yece mayoye moyollo : empero sey cierto, o t[n] entendido. s. que se hara loque digo. &c. (2 Yece mayuhye moyollo) yece mochipa : yece ocualca : empero siempre, o comunmente. (2 Yece muchipa) empero mas auentajadamente, o mucho mas. (2)

yecemanyan tocommocahuilia : pierdeslo, o priuaste dello de todo en todo, o para siempre. (2 Yecemanyan tocommocauilia) yecen : vltimadamente. (2)

yecentetl icnemoa : Yecentetl ycnemoa) yecexihuitl : (1 yecexiuitl)

biue seya de otra manera, o ay agora otras costumbres. (2 agora vn ao, o antao.

agora vn ao, o antao. (2 Yecexiuitl)

yecexiuhtia coyametl : cochio de vn ao. et sic de alijs. (2) yecexiuhtia ichcatl : borrego. (1 yecexiuhtia ychcatl) grande en edad. (1

yechicahuac : antiguo en dias, o anciano. (2 Yechicauac) yechicauac) antiguo o anciano. (1 yechicauac) yecicneliloni : yeciliztli : digno dequalquier beneficio. (2) sanctidad. (1)

yecnacayo : gentil persona y hermosa. (2) yecnacayotica : yecnacayotl : yecnemilice : (1) justo. (1) yecnemilice + : gentilmente assi. (1) gentileza assi. (2) religioso. (1)

gentil y hermoso hombre o muger. (1)

gentileza tal. (1) ombre sancto.

hombre justo y de sancta vida. (2)

virtuoso. (1 velmonemitia yecnemilice) hombres justos. (2) sanctamente. (2) + : religiosamente assi. (1 yztlaca yecnemiliztica) ombres sanctos. (1) justos. (1)

yecnemiliceque : yecnemiliztica : yecnemiliztica yecnemiliztli : yecnequi, nino : bueno. (1)

religion. (1) fingirse bueno y sancto. preterit: oninoyecnec. (2) fngir ser

yecnonotza, tito : concertarse pacificamente los que trayan pleito. pre: otitoyecnonotzque. (2) concertarse los pleiteantes. (1) yecoa, nic : echarse con muger. (1) yecoa, nite : hazerlo ael, o aella. prete: oniteyeco (2) hazerlo el hombre ala muger. (1) yecoa, nitla : concluir o acabar obra, o prouar el manjar. pre: onitlayeco. (2) guerra hazer. (1) hazer hasta el cabo. (1) prouar el manjar. (1) espedir lo impedido. (1) pelear. (1) concluir o acabar algo. (1) yecoa yaocnitla : pelear fuertemente enla guerra prete: yaoc onitlayeco. (2) yecococ teopouhqui niquitta : empobrecerse. (1) yecococteopouhqui niquitta : experimentar gr[n]des trabajos y necesidades. (2) yecoltia, nitetla : seruir el libre. (1) seruir el esclauo. (1)

yeconcauhtoc :

cercano ala muerte. (1)

yecquetza, nino : componerse y atauiarse bien o pomposamente. prete: oninoyecquetz. (2) componerse y aderesarse. (1) yectapiquia, nino : yectel : fingirse sancto. preterito: oninoyectlapiqui. (2) los dias pallados. (1)

dias ha. aduerbio. (2)

yectenehua, nino : preterito: oninoyecteneuh. (2 Yecteneua, nino alabarse) alabarse con jactancia y presumpcion. (1 nino, yecteneua) gloriarse o glorificarse. (1 nino, yecteneua) alabarse. (1 nino, yecteneua) yectenehua, nite : alabar a otro. preterito: oniteyecteneuh. (2 Yecteneua, nite) glorificar dar gloria a otro. (1 niteyecteneua) bendezir y alabar a otro. (1 nite, yecteneua) alabar a otro. (1 nite, yecteneua) yectenehua, nitla : alabar alguna cosa. preterito: o nitlayecteneuh. (2 Yecteneua, nitla) yectenehua +, anite : desalabar al que antes auia alabado. (1 yenoye aniteyecteneua) yectenehuallani, nino : dessear ser alabado de otros. prete: oninoyecteneuallan. (2 Yecteneuallani, nino) dessear seralabado. (1 nino, yecteneuall[n]i) yectenehualoni : yecteneualoni) yectetli : digno de ser alabado. (2 Yecteneualoni) loable cosa. (1

acada vno tres. (2)

yectia : aclararse y asentarse qualquiera licor que estaua turbio v rebuelto. (1) desenetrarse algo o desmaraarse. (1) desenetrarse, o desenmaraarse la madexa, o otra cosa semejante. prete: oyectix. (2) yectia, ni : hazerse bueno. pret: oniyectix. (2) yectia, nitla : alimpiar, o purificar algo. preterit: onitlayecti. (2) espadar lino. (1) limpiar. (1) clarificar o purificar algo. (1) mondar algo como garuanos o arroz. (1) remondar. (1) granas quitar. (1) auntar trigo o cosa semejante. (1) ahechar o limpiar algo. (1) afinar algo. (1) arandar. (1) yectia + : criuar. (1 nita, yectia) hazer aliento el edificio. p: yeoeticiuh (2 Yecticiui) virtud generalmnte. (1 yectiuanani) virtud. (2 Yectiuani) + : virtudes o bondades. (2 Qualtiuani, yectiuani)

yecticihui : yectihuanani : yectihuani : yectihuani

yectilia, nic : desenetrar algo. preterito: onicyectili. (2) desenmaraar, desemboluer o desentrar algo. (1) yectilia, nite : justificar a otro. preterito: oniteyectili. (2) sanctificar hazer sancto. (1) yectilia, nitla : limpiar. (1) remediar. (1) yectiliztica : yectiliztli : graciosamente assi. (1) virtud generalmnte. (1) con bondad y gracia. (2) bondad. (1) bondad. (2)

yectiloni

+ :

escaruadientes o m[n]dadi[n]tes. (2 Netlan yectiloni) parayso terrenal. (1) letrado bueno. (1) : buena tierra. (2)

yectlalpan : yectlamatini :

letrado sancto y bueno. (2)

yectlapiquia, nino

fngir ser bueno. (1)

yectlatoltoca, nino : presumir que acierta en qu[n]to dize. pret: oninoyectlatoltocac. (2) presumir o pensar que acierta en quanto dize. (1) yectli : buena. (2) gracia como quiera. (1) sancta cosa. (1) buena cosa. (1) cosa

yectli + : mejoria en cada especie. (1 ynocc[n]ca yectli) cosa mejor, o mas excelente. (2 Occenca yectli) dotado de gracia. (1 oquicnopilhui yn qualli yectli) mejor; aduerbio de comparatiuo. (1 occenca yectli) dezir bien. (1 qualli yectli niquitoa) manual cosa. (1 anipan yectli) dador delos bienes espirituales y temporales. (1 qualli yectli quimotemaquiliani) bien, nombre. (1 qualli yectli) dotado de gracia. (1 oquimaceuh yn qualli yectli) idem. (anipan: cosa manual o mediana, o algun tanto, o en alguna manera.) (2 anipan yectli) yectli i yollo : yectli iyollo : yectli yyollo : virtuoso y de buenas entraas. (2 Yectli y yullo) virtuoso. (1) ynocente cosa. (1) fiel que cree enla fee. (1)

yecualcan : ser ya tiempo oportuno y bueuopara hazer o dezir algo. (2 Yequalcan) yecualli : abasta; aduerbio. (1 yequalli) bien esta, o basta. aduerbio. (2 Yequalli) yecualton : borrego. (1 yequalton) yecualton ichcatl : yecuel : borrego. (2 Yequalton ichcatl) bien esta, otorgando. (1 yequalli)

luego; aduerbio. (1) (Yecuel quezqui: idem.

yecuel huecauh : idem, (Yecuel quezquilhuitl: idem. (Yecuel nechca: dias ha.))) (2 Yecuel vecauh) yecuel nechca : yecuel quezqui : dias ha. (1) idem. dias ha. (2)

(Yecuel nechca: dias ha.) (2) (Yecuel quezqui: idem. (Yecuel nechca: dias ha.))

yecuel quezquilhuitl : idem. (2) yecuelachic : aduerb. (2) yecuelhuecauh : yecuelquezqui :

rato a, s: que se hizo &c. (1)

ratoa. s. que acaecio algo.

rato a, s: que se hizo &c. (1 yecueluecauh) dias ha. (1)

yecuelquezquilhuitl :

dias ha. (1) idem. (Yecuelachic:

yecuelyehua : rato a, s: que se hizo &c. (1 yecuelyeua) ratoa. s. que acaecio algo. aduerb.) (2 Yecuelyeua) yecuitlacapaniz : madurarse el nacido o encordio. (1) yecyollotica : fielmente assi. (1)

yecyotica, cuallotica : religiosamente. (1 yecyotica, quallotica) yecyotl : yecyotl yee + : bondad. (1) + : malenconia. (1 atle yecyotl)

el mesmo , s: es el que lo torno a hazer o a dezir. (1 an yee) + : el mesmo , s: es el que lo torno a hazer o a dezir. (1 an

yeehuatl yeeuatl) yeei :

de tres entres, o cada vno tres. (2) briosa cosa. (1) desembuelto assi. (1) diligente y

yeel : diligente. (1) cuidadoso. (2) yeepohualcan : yeepohualli : yeepohualpa : yeeppa :

encada sesenta partes. (2 Yeepoalcan) cada sesenta. (2 Yeepoalli) cada sesenta vetes. (2 Yeepoalpa) antes de agora, o de antes. (1) de antes. (2)

de antes. (1)

yeeticihui : yeexcan : yeexpa : yehi : yehica : causa. (1)

assiento hazer el edificio. (1 yeeticiui)

en cada tres partes. (2) cada tres vezes. (2) este, esta esto. (2) por, preposicion para dar causa. (1) porende. (1) que, para dar porque, o portanto, o porquanto, dando la causa. &c. conjunction. (2) porque respondiendo la causa. (1 yehica ypampa)

yehica ipampa : yehin : yeho :

este, esta, esto. (1 yehyn) esse essa, esso. (2)

yehua : y. ese, esta, esto, aquesta aquesto. (2 Yeua) el, o ella (pronombre). (1) agora poco ha, o denantes. (1 yeua) aquel, aquella, aquello. (2) denantes, o ahora poco ha. (2 Yeua) yehua, nitla : mendigar. (2 Yeua, nitla) yehua + : idem. (Tlaixco ca: lo que esta encima de otra cosa, o lo primero.) (2 Tlaixco yeua) arrobarte o trasportarse. (1 anic yehua ilhuia) nivno ni otro de

cosas inanimadas. (1 amo centlamantli yehua) loco furioso que arremete. &c. (2 Teca yeua) idem. (Oco yenechca: en tiempos passados, o los dias passados.) (2 Oco yeua) yehua? + : qual dellos?. (2 Ac yehua?) : atencion tener. (1 nitla, yeuacacaqui) tener atencion y vigilancia. prete: onicyeuacaittac. (2

yehuacacaqui, nitla yehuacaitta, nic : Yeuacaitta, nic)

yehuacaqui, nitla : idem. pre: onitlayeuacac. (Yeuacaitta, nic: tener atencion y vigilancia. prete: onicyeuacaittac.) (2 Yeuacaqui, nitla) atento estar. (1 nitla, yeuacaqui) yehuae : yehuai : cuesta que se sube. (1 yeuae) aqueste, aquesta, aquesto. (1 yeuay) citar atento aloque se dize, o a rrobarse, y estar onicyeuailhui. (2 Yeuailhuia, nic) estar a tento. preterit: onitlayehuailhui. (2 Yeuailhuia, (1 nitla, yeuailhuia) estar abouado o absorto y embelesado. (2 Anic

yehuailhuia, nic : trasportado. preterito: yehuailhuia, nitla : nitla) atencion tener. yehuailhuitica + : yehuailhuitica)

yehuaitoa, nino : jactarse presumiendo de si. pret: oninoyeuaito. (2 Yeuaitoa, nino) presumir. (1 nino, yeuaytoa) anteponerse a otro. (1 nino, yeuaitoa) yehuaitoa, nite : preferir, o anteponer a alguna persona. pre: oniteyeuaito. (2 Yeuaitoa, nite) anteponer o preferir al ygual ami. (1) yehuaitta, nitla : (2 Yeuaitta, nitla) yehuaitta, nocon : Yeuaitta, nocon) yehualiztli yeualiztli) + : estimar mucho o hazer caso de algo. prete: onitlayeuaittac. estimar algo en mucho. (1 nitla, yeuaytta) tener cuenta, o cuidado de algo prete: onoconyeuaittac. (2 locura tal. (2 Teca

huida tal. (1 teixpampa yeualiztli)

yehualtia, nitetla : (2 Yeualtia, nitetla)

p[er]seguir a otro, o hazerle huir. prete: onitetlayeualti.

yehualyoa : anocher. (1 yeualyoa) yehualyohua : anochecer. pre: oualyuuac. (2 Yeualyuua) ninguno dellos.

yehuan + : ni vno ni otro, de cosas animadas. (1 amoce yehuan) (2 Amo ce yehuan) yehuani yehuati + : + : loco furioso. (2 Teca yeuani)

cosa debilitada torpe, o pesada. (2 Aocca yeuati)

yehuati, aoccanni : entorpecerse, y ser desaprouechado, o desdichado. pret: aoccan oniyeuatic. (2 Yeuati, aoccanni) yehuati, aocni : idem. pre: aoc oniyeuatic. (Yeuati, aoccanni: entorpecerse, y ser desaprouechado, o desdichado. pret: aoccan oniyeuatic.) (2 Yeuati, aocni) yehuatilia, mo : tenerse en mucho, o por mas eminente y singular que los otros, con soberuia e hinchazon. (1 moyeuatilia) idem. (Moyeuaitoani: presumptuoso, o el que se jacta de algo.) (2 Moyeuatilia) yehuatilia, nino : auentajarse y tenerse por mejor que los otros. pre: oninoyeuatili. (2 Yeuatilia, nino) engrandecerte, eleuarse vanamente con soberuia. (1 nino, yeuatilia) yehuatiliztli yehuatini yeuatini) + : + : entorpeciminto. (1 aocc[n] yeuatiliztli) entorpecido por pereza. (2 Aoc

entorpecido. (1 aoccan yeuatini)

yehuatl : aquel, aquella, aquello. (1) el, o ella (pronombre). (1) aquello. (1) tal cosa. (1 yeuatl) idem. (Yehua: aquel, aquella, aquello.) (2) yehuatl + : propriamente; aduerbio. (1 vel yehuatl) sea esse, essa, o esso. (2 Matel yehuatl) lo mesmo es que occencaye. (2 Occenca yehuatl) o bienauenturado y dichoso. (1 quemmachuel yehuatl) aquel mismo, aquella misma, aquello mismo. (1 anno yehuatl) esse mismo. (1 c[n]yeno yehuatl) aquello especialmente, o mucho mas aquel o aquello. (2 Tlaquauh yehuatl) mayormente, aduerbio. (1 occenca yehuatl) aquel mismo, aquella misma, aquello mismo. (1 vel yehuatl) el mesmo; (scilicet) lo hizo odixo. (1 vel yehuatl) esse mismo. (1 [n]no yeuatl) bienauenturado y dichoso. (1 quemachuel yehuatl) o bienaventurado aquel. s. que va al cielo. (2 Quemmach vel yehuatl) yehuatl? + : qual dellos?. o quien es aquel?. (2 Ac yehuatl?)

yehuatli : aqueste, aquesta, aquesto. (1 yehuatly) este, esta, esto. (1 yehuatly) aqueste, aquesta aquesto, oeste esta esto (2) yehuatli yehuatli? yehuatlo : yehuatlo + : + : helo aqui. (1 yzcatqui, yeuatly) quien es este?. (2 Ac yehuatli?) aquesso. (2) aquesto mismo. (1 vel yehuatli)

esse, essa, esso. (1) + :

aquesso mismo. (1 vel yehuatlo)

yehuatoca, nino : idem. pre: oninoyeuatocac. (Yeuatilia, nino: auentajarse y tenerse por mejor que los otros. pre: oninoyeuatili.) (2 Yeuatoca, nino) anteponerse a otro. (1 nino, yeuatoca) yehuayotlaza, nitla yeuayotlaa) yehuitomiz : : mondar algo como hauas, fruta o varas verdes. (1 nitla,

madurarse el nacido o encordio. (1 yevitomiz) tres. (2) el mes de maro. (2 Ic yei metztli yce

yei : aqueste, aquesta, aquesto. (1 yey) yei + : tres vezes tres. (2 Yexpa yei) xiuitl) el tercero. (2 Inic yei)

yei icxi mesa yexcampa icxe mesa : mesa d[e] tres pies. (1 yey icxi mesa yexc[m]pa icxe mesa) yei teopixcatlatoani : papa. (1) yeic : muy mucho; aduerbio. (1) que; aduerbio de comparatiuo. (1)

yeic cualli? :

quan bueno es?. et sic de alijs. (2 Yeic qualli?) idem. (Yeicnica:

yeic nonoc : malo estar mucho, quasi ala muerte. (1) agonizar, o estar ya alcabo.) (2) yeic onoc : cercano ala muerte. (1) yeic onoc intlaxtlahuilli : yntlaxtlauilli) yeicahi yeicapa + : + :

estar aparejada la paga, o el premio. (2 Yeic onoc

luego; aduerbio. (1 [n] yeicahi) luego; aduerbio. (1 niman yeicapa) que buena cosa; admirandose. (1 yeicqualli) agonizar, o estar ya alcabo. (2)

yeiccualli : yeicnica :

agonizar. (1)

yeicnonoc : agonizar. (1) yeiconoc : yeicoppa : estar ya todo aparejado y apunto. (2) es ya la segunda vez. & sic de alijs. (2) vieja cosa. (1)

yeicoya cayotl :

yeicoyancayotl : q[ua]nto ha que ac[n]tecio esto. s. ya mucho que acaecio, o es cosa yaa[n]tigua yvieja (2) yeictlaonoc : yeicuciznequi : yeihui estar ya todo aparejado ya punto. (2) sazonarse la fruta. (1 yeycucizneq[ui])

+ : semejantemente. (1 [n] yeyui) al tercero dia. (1) al tercero dia. (2)

yeilhuitica :

yeilhuitica tetlatene huililiztli : plazo de tres dias. et sic de alijs. (2 Yeilhuitica tetlatene uililiztli) yeilhuitica tetlatenehuiliztli : tetlateneuiliztli) yeilhuitica tetlayecoltiliztli : yeilhuitl : tres dias. (2) plazo de tres dias. (1 yeylhuitica plazo de tres dias. (1)

yeilhuitl + : hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 yp[n] nicmati yn yepasqua yn yeylhuitl) al tercero dia. (1 ynyeiuh yeilhuitl) el martes. (2 Ic yeilhuitl semana) yeiloti immetztli : yeimetztli yeimman : + : menguante de luna. (2 Yeiloti ymmetztli)

maro mes tercero. (1 vel, yc yeimetztli yn cexiuitl)

ser ya tiempo. s. de hazer algo. (2) tiempo de yr. (1 yeimman ynt[n]peuazque)

yeimman intompehuazque : yeiniccualli : Yeinicqualli) yeinipan + : cuetzpalin) yeipampa : yeipan :

o quan buena cosa es. & sic de alijs. admirandose. (2 signo en que alguno nace. (1 notonal, yeynipan nitlacat

por tal razon o causa. (2) ser ya tiempo oportuno p[ar]a hazer algo. (2) exercitarse. (1 yeip[n] ninemi)

yeipan ninemi :

yeipilli : sesenta tortillas, pliegos de papel, m[n]tas esteras, o cosas semejantes. (2) yeitech + : id[m]. pre: yeitech onompachiuh. &c. (2 Yeitech nompachiui, vel, yeitech nipachiui) yeitech nipachihui : acercarse ala posada el caminante. (1 yeitech nipachiui)

yeitech nompachihui/ huel/ yeitech nipachihui : id[m]. pre: yeitech onompachiuh. &c. (2 Yeitech nompachiui, vel, yeitech nipachiui) yeitech nonaci : acercarse a algo. preterito: yeitech onacic. (2) algo. (1) acercarse ala posada el caminante. (1) yeitech onacini : acercado assi. (1 yeytech onacini) yeitica niccoa : comprar tres reales de algo. (2) la trinidad. de dios. (2 YEitilitzin dios) acercarse a

yeitilitzin dioz : yeittitica : yeiuh + :

es trino. (2)

al tercero ao. (2 In yeiuh yexiuitl) soler acostumbrar. (1)

yeiuh ninemini :

yeiuhca yyollo : abituado a alguna cosa, o experimentado enella, o tener int[n]cion y proposito de hazer algo. (2 Yeiuhca yyullo) yeiuhninemi : yeiuhninemini : (2) tener tal o tal c[n]dici[n] o costumbre (2) idem. (Yeiuhninemi: tener tal o tal c[n]dici[n] o costumbre)

yeiuhqui : abasta, o bien esta o assi es o assi passo. aduerbio. (2) aduerbio. (1) yeixcoca oquichchotl micalini : yeixcoca oquichotl : ombre exercitado n armas. (1)

abasta;

hombre exercitado en armas o en guerra. (2) p[er]sona expim[n]tada. (2)

yeixcoca tlaixacicaittaliztli :

yeixcoca tlaixacicamatiliztli : idem. (Yeixcoca tlaixacicaittaliztli: p[er]sona expim[n]tada.) (2) esperimentado. (1) yeixpanca : persona entendida y de experiencia. (2) yeixquich : basta, o abasta. aduerbio. (2) yeiztihuitz + : abasta; aduerbio. (1)

ven presto y no te tardes. (1 an yeiztiuitz) estudioso assi. (1)

yel : agudo, diligeute. (1) diligente y solicito. (2) diligente. (1) desembuelto assi. (1) yelciciutca : yelciciyotca : pechuga de aue. (2) pechuga de aue. (1 yelciciyutca)

yelcuauhyo + : cerrojo. (2 Tepuztlatzaqualoni yelquauhyo) cerrojo. (1 tepuztlatzaqualoni yelquauhyo) estornija de carro. (1 quauhtemalacatl yelquauhyo) yelimiquia + : reja de arado. (2 Quaquaue yelimiquia) yelimiquia) reja de arado. (1 quaquaue yelimiquia) yelimiquia cuacuahue : arado. (2 Yelimiquia quaquaue) yeliztli : ser, o ef}ado de cada cosa. (2) (1) sustancia. (1) estado o grado en que esta cada vno. arado. (1 quaquaue

yeliztli + : acompaamiento assi. (1 tenauac yeliztli) soledad del que esta solo y desacompaado. (2 Iyuca yeliztli) perpetuidad. (1 cemicac yeliztli) estado baxo. (1 quitzacuia yeliztli) reziura despues de dolencia. (1 yequentel, vel yeliztli) acompaamiento delos que acompaan a otro, y estan con el. (2 Tenauac yeliztli) ocio por ociosidad. (1 annen yeliztli) gran ser, o gran estado y generosidad. (2 Vei yeliztli) mediano estado, o manera d[e] biuir. (2 Tlanepantla yeliztli) acompaamiento assi. (1 tetlan yeliztli) seguridad. (1 tlacaco yeliztli) estado grande assi. (1 vey yeliztli) naturaleza. (2 Iuhqui yeliztli) yellahuapahualli : bien criado y doctrinado. (2 Yellauapaualli)

yellelaci : persoua muy afligida y desconsolada. (2) yellelacic : estomagado. (1) diligente y solicitamente aduerbio. (2) dilig[n]cia,

yellotica : agudamente assi. (1)

yellotl : agudeza tal. (1) aliento y ganapara hazer algo. (1) aliento y gana para hazer algo. (2)

yeloa :

auer gente en casa, o en los assientos. (2)

yeloac + : acompaado assi. (1 ytlan yeloac) idem. metaph. (No cuexanco no mamalhuazco yeloatiuh: tener el cargo de regir y gouernar alos otros. metaph.) (2 Nocuitlapan noteputzco yeloac) yeloani + : alhajas. (1 chan yeloani) hospedero. (2 Ipal yeloani) yeloayan : lugar poblado de gente. (2) ospedadero assi. (1 ypal yeloani)

yelohualiztli + : monipodio delos q[ue] se ayntn; &c. (1 teca yeloualiztli) morada en esta manera. (1 ytloc ynauac yeloualiztli) yelohuatiuh noteputz) + : gouernar. (1 nocuexanco, nomamaluazco yelouatiuh nocuitlapan,

yelohuaya : estancia donde alguno esta. (1 yelouaya) yelohuayan : morada. (1 yelouayan) sitio por assiento de lugar. (1 yelouayan) lugar en que esta alguna cosa. (1 yelouayan) yeloxochitl : yeloxuchitl : hojas. (2) flor otra como maorca de mayz con sus hojas. (1) flor muy olorosa de hechura de maorca de mayz verde con sus pechuga de aue. (2)

yeltepitz : pechuga de aue. (1)

yeltia, nino : echar a huyr. pre: oninoyelti. (2) huir como quiera. (1) escaparse antes que le echen mano. (1) yeltia, nite : abiuar a otro. (1) hazer huyr a otro, o hazerle diligente y solicito. pre: oniteyelti. (2) ahuyentar o hazer huir a otro. (1) yeltia + : huyr delos contrarios, retirandose. (1 teixpampa nino, yeltia) alexos. (1 vehca nino, yeltia) yeltia, canapa niauh, nino yeltzotzol yemacuilli : yemimati : + : : ausentarse. (1) huir

papada de puerco. (2 Coyametl yeltzotzol) cinco dias ha. (1) conualeciente de enfermedad. (2)

conualeciente. (1)

yen, immati : yenai : yenechca : yenechca yenelli :

mejorar en dolencia. (1)

exercitarse. (1 yenay) dias ha. (1) + : dias ha. (2)

en tiempos passados, o los dias passados. (2 Oco yenechca) ciertamente, o cierto. (2)

ciertamente. (1)

yenepa : antes que esso acaeciesse. (1) aessotra parte, o a essotra vanda. (1) los dias pallados. (1) aessotra vanda, o a essotra parte, o mas alla vn poco. (2) yenepa + : el tiempo passado. (2 Inoc yenepa)

yeni + : idem. (Muchipa ca: cosa que siempre permanece.) (2 Muchipa yeni) el que acompaa a otro desta manera. (2 Tenauac yeni) perpetua o continua cosa; perpetua riqueza. (1 cemicac yeni) ocioso. (1 an nen yeni) acompaador tal. (1 tenauac yeni) acompaador tal. (1 tetlan yeni) perdurable. (1 muchipa yeni) cosa estable y perpetua. (2 Cemmanca yeni) yeni, nozcalia : yeni, yoli : yenic, mejorar en dolencia. (1) mejorar en dolencia. (1)

+ : mas querer. (1 occenca yenic, nequi) poner por obra algo. (1 yenic, chiua) exercitarse. (1)

yenic, chihua :

yenic, tequipanoa : yenicchihua :

executar algo. preterito: yeonicchiuh. (2 Yenicchiua) venir a estado de miseria y de pobreza. pre: ye

yenicnoti : empobrecerse. (1) onicnot. (2) yenihioniccui :

conualecer dela enfermedad. prete: ye onihio niccuic. (2)

yenihiyo niccui : mejorar en dolencia. (1) yeninotolinia : empobrecerse. (1)

yeninozcalia : conualecer dela [n]fermedad, o tornar e[n] si dexando los vicios. p: ye oninozcali. (2) yenipaqui : desencapotarse el que estaua enojado. (1) estaua enojado. pre: ye onipac. (2) yenitecuiniz desencapotarse el que

+ : calentura grande tener. (1 yuhquin yenitecuiniz)

yenitepaccaitta : desencapotarse el que estaua enojado. (1) yenitepaccanotza : desencapotarse el que estaua enojado. (1) ser assi de su condicion natural. (2) costumbre tener assi. (1

yeniuhqui : soler acostumbrar. (1) yeniuhqui + : niman yeniuhqui) yenix onicac : yenixpanca :

soler acostumbrar. (1 an yeniuhqui) ser esperimentado. (1) ser esperimentado. (1)

yeniyoli : idem. (Yenihioniccui: conualecer dela enfermedad. prete: ye onihio niccuic.) (2 Yeniyuli) yeno niteyua : embiar otravez. (1)

yenocepa n, amapohua : leer otra vez. (1 yenocepa n, amapoua) yenoceppa : otravez; aduerbio. (1) yenoceppa non, tlachia : y luego otra vez. aduerbio. (2)

yr ayer otra vez. (1)

yenoceppa nonte, itta : yr ayer otra vez. (1) yenoconnequi yenocuel : + : esperar con desseo lo que ha de venir. (1 cenca yenoconnequi)

y otra vez. (2) embiar otravez. (1 yenocuel niteiua)

yenocuel niteihua :

yenocuelic nitla, nahuatia : mandar assi en retorno. (1 yenocuelic nitla, nauatia) yenoicuachi : yenoicuaci : yenoihui + : y almesmo tiempo, o aeste mesmo tiempo. (2 Yenoyquachi) a este tiempo, o aeste mismo tiempo. (1 yenoyquacy) semejantemente. (1 an yenoyui) acercarse y[n]do camino a idem. (Yenonaci:

yenonaci : acercarse ala posada el caminante. (1) algun lugar. (2)

yenonacitiuh : acercarse ala posada el caminante. (1) acercarse y[n]do camino a algun lugar.) (2)

yenonehua : bastar me algo. (1 yenoneua) tener sussicientemente lo necessario, de manera que me abaste. pr: yeononeuac. (2 Yenoneua) partirse para algun lugar. preterito: ye ononeuh. (2 Yenoneua) yenonehua = : = yenopan (2 yenoneua)

yenoni, huetzi : yenonihuetzi :

recaer, caer otra vez. (1 yenoni, uetzi) tornar a caer [n] tierra. p: ononiuetz (2 Yenonivetzi) cobrar lopdido. p:

yenoniquitta : cobrar o hallar lo perdido. (1) yeononiqnittac (2) yenoniteihua : yenopa : yenopan :

embiar otra vez mensajeros. pret: yeononiteiua. (2 Yenoniteiua)

bastar me algo. (1) lo mesmo es que yenoneua. (2) idem. (Yenopan: lo mesmo es que yenoneua.) (2)

yenopania : bastar me algo. (1) yenotech + :

empobrecerse. (1 cococteopouhqui yenotech moteca)

yenotech moteca : empobrecer y venir a necessidad. pr: yenotech omotecac. (2) yenouel axcan : yenoye a este tiempo, o aeste mismo tiempo. (1) aeste mismo tiempo. (2)

+ : esso mismo. (1 an yenoye)

yenoye aniteyectenehua : aniteyecteneua)

desalabar al que antes auia alabado. (1 yenoye

yenoye aniteyequitoa : desalabar al que antes auia alabado. (1) yenoye ateitoliztli : idem. (Yenoye ateyecteneualiztli: desalabana.) (2)

yenoye ateyectenehualiztli : desalabana. (2 Yenoye ateyecteneualiztli) yenoye atlayectenehualli : yenoye atlayequitolli : idem. yeo : esse, essa, esso. (1) yeohuani + : ofendido. (1 xco yepac yeouani) tres dias desalabada persona. (2 Yenoye atlayecteneualli) (Yenoye atlayecteneualli: desalabada persona.) (2)

yeohuiptla : antier. (1 yeouiptla) oy a tres dias. (1 yeouiptla) ha; aduerbio. (1 yeouiptla) antier. (2 Yeouiptla) yeolotl : yeonaci : tres maorcas de mayz o de cacao. &c. (2) yr seya cumpliendo el plazo, o el tiempo determinado. (2)

yeoncan : finalmente. (1 yeonc[n]) cumplirse el tiempo o plazo. (1 yeonc[n]) auer oportunidad, o ser ya tiempo de hazer o dezir algo. (2) yeoncan yauh : estado dela causa. (1) morir. (1)

yeoncanca notequiuh : yeonnauhyopan : yeono mottac : yeonomottac : yeoppamanya : yeotztli :

oy acinco dias. (1) cobrado assi. (1) cosa tornada a cobrar, la qual estaua ya perdida. (2) es ya la seg[n]davez.e[t] sic de alijs (2)

preada estar la muger. (1) oy a quatro dias. (1)

yeoueyopan :

yeoyeyupa : tres dias ha, sin oy. aduerbio. vel. antantier. (2) yepac + : ofendido. (1 xco yepac yeouani) pared de tres ladrillos. (1) pared de tres

yepantitiuh xamixcaltepantli : ladrillos. (2) yepantli :

tres r[n]gleras, o hileras, o tres r[n]glones (2)

yepascua + : hazer cuenta que es pasqua o dia de fiesta. (1 yp[n] nicmati yn yepasqua yn yeylhuitl) yepipinqui : antiguo o anciano. (1) antiguo o anciano. (2)

yepohualcan : yepohualipilli : (2 Yepoalipilli) yepohualli : yepohualtetl :

en sesenta partes. (2 Yepoalcan) mil y dozientas mantas, pliegos de papel, esteras, tortillas. &c. sesenta. (2 Yepoalli) idem. (Yepoalli: sesenta.) (2 Yepoaltetl) menguante de luna. (2 Yepoliui ymmetztli)

yepolihui immetztli : yeppa :

de antes, o antes de agora. aduerbio. (2) de antes era assi esso. aduerbio. (2) sesenta cosas, partes o pares. (2 Yeppoallamantli)

yeppa yuhqui :

yeppohuallamantli : yepyollotli :

perla o aljofar. (2) y, conjunction. (1) y

yequene : yten; conjunction. (1) e conjunct[i]on. (1) mas, y t[m]bien. c[n]juncti[n]. vel. it[n]. mas (2)

yequene ticenyahui huel, ticenui : alahe todos juntos vamos ygualmente. (2 Yequene ticenyaui vel, ticenui) yequene? + : quanto mas. s. conuiene que se haga esto?. (2 Quenin yequene?)

yequentel : conualecer. (1) algun tanto estar mejor. (1) razonablemente. s. meya, o estarya algo mejor el enfermo, o otra cosa. aduerbio (2) yequentel mimattiuh : conualeciente. (1)

yequentel nehuelmatiliztli : reziura despues de dolencia. (1 yequentel neuelmatiliztli) yequentel ni, pati : arreziar o conualecer dela enfermedad. (1)

yequentel nin, imati : arreziar o conualecer dela enfermedad. (1) yequentel ninimati : idem. (Yequentel: razonablemente. s. meya, o estarya algo mejor el enfermo, o otra cosa. aduerbio) (2) yequentel, huel yeliztli : yeliztli) yequenteltzi : reziura despues de dolencia. (1 yequentel, vel

algun tanto estar mejor. (1)

yequenteltzin : conualecer. (1) idem. (Yequentel ninimati: idem. (Yequentel: razonablemente. s. meya, o estarya algo mejor el enfermo, o otra cosa. aduerbio)) (2) yequezqui + : dias ha. (1 cenca yequezqui) das ha. (2 Cenca yequezqui)

yequeztel : mejorar en dolencia. (1) idem. (Yequenteltzin: idem. (Yequentel ninimati: idem. (Yequentel: razonablemente. s. meya, o estarya algo mejor el enfermo, o otra cosa. aduerbio))) (2)

yequicneliloni : yequimilli :

digno de mercedes. (2) sesentalios o cargas de mantas, o sesenta mantas. (2)

yequitoa, nino : alabarse. prete: oninoyequito. (2) alabarse. (1) yequitoa, nite : alabar a otro. pret: oniteyequito. (2) abonar a otro enla fama. (1) dezir bien de otro. (1) bendezir y alabar a otro. (1) alabar a otro. (1) yequitoa +, anite : aniteyequitoa) yequitollani, nino : yequitta, nino desalabar al que antes auia alabado. (1 yenoye desear ser alabado. preterit: oninoyequitollan. (2)

: contentarse de si mismo. (1)

yequixoa + : vno vez y nomas biuimos eneste mundo, sin tornar otra vez a biuir enel. (2 a cen yequixoa intlalticpac) yesu + : pascua de nauidad. (1 ytlacatilizilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) el nacimi[n]to. o natiuidad de [uest]ro seor (2 Itlacatilitzin totecuiyo Iesu christo) la festiuidad del nacimi[n]to d[e] n[uest]ro seor iefu christo (2 Itlacatiliz ilhuitzin totecuiyo Iesu Christo) christiano. (1 itetzinco poui yn totecuiyo iesu christo) la venida o aduenimiento de nuestro seor iesu christo. (2 Iuallalitzin totecuiyo Iesu christo) fee o creencia. (1 yneltococatzin totecuiyo iesu christo) pisada de pie. (1 ytlacxipetlaltzin totecuiyo iesu christo, tetipan quimocauil) dia de nascimiento. (1 ytlacatiliz ylhuitzin yn totecuiyo iesu christo) yesu +, nic : consumir el sanctissimo sacramento. (1 nic, celia yninacayutzin totecuiyo Iesu christo) yesu christo : yetecpantli : (2) yeteixcoca : (2 Iesu christo) sesenta personas, animalias, cantaros, piedras, o cosas redondas. esperiencia. (1) experiencia. (2)

yeteixcoca tlaixacicaittaliztli : yeteixpanca :

publica cosa sabida de muchos. (1)

yetentzonixhua telpochtli : moo que comiena abarbar. (1 yetentzonixhua telpuchtli) moo que comiena a barbar. (2 Yetentzunixua telpuchtli) yetentzonquiza : Yetentzunquia) idem. (Yetentzunixua telpuchtli: moo que comiena a barbar.) (2 moo que comiena abarbar. (1 yetentzonquia tarde, y apuesta de sol. (2 Yeteutlac) ser ya

yetentzonquiza telpochtli : telpuchtli)

yeteotlac : tarde ser assi. (1) tarde, apuesta de sol. (2) yetepan onoc : yeteticmati :

ser ya publico y manifiesto atodos (2 Yetep[n] onoc) alla telo ha, mira tu lo que c[n]uiene. (2)

yetetl : yetetl yetiani yetic :

tres piedras, cantaros, o cosas redondas. (2) + : idem. + : (Inic yei: el tercero.) (2 Inic yetetl) caminante assi. (1 cauallo ypan yetiani)

cosa pesada. (2)

yetica + : desapercebido. (1 atleipan yetica) desapercebimiento tal. (1 atleipan yetica teyollo) estar alguno contento. (2 Iyolipan yetica) yetinemi + : el que se atauia y compone para ser cobdiciado delas mugeres. (2 Iciua nemach yetinemi) ciciones tener. (1 atunauiztli nitic yetinemi) andar roto y mal vestido. (2 Notzotzoma yetinemi) tener ciclones. pret: atonauiztli onitic yetinen. (2 Atonauiztli nitic yetinemi) yetiuh + : ginete. (1 an yetiuh)

yetixtiuh : yr muy cargada la barca o carreta. (1) yetla : oxala. (1) interjection. (2) osi, aduerbio. (1) o si, del que desea algo.

yetlachipahua : aclarar el tiempo. (1 yetlachipaua) amanecer. (1 yetlachipaua) leuantarse el alua, o querer amanecer, o reir el alua. pre: yeotlachipauac. (2 Yetlachipaua) yetlachipahuatimani : abonar el tiempo. (1 yetlachipauatimani) aclarar el tiempo. (1 yetlachipauatimani) aclarar el tiempo, auer bonana despues dela tempestad. (2 Yetlachipauatimani) yetlacualcanti : abonar el tiempo. (1 yetlaqualcanti) aclarar el tiempo. (1 yetlaqualcanti) abonar, o aclarar el tiempo. pre: yeotlaqualcantic. (2 Yetlaqualcanti) yetlacuauhyoa : yetlahuizcalehua yetlahuizcalpan yetlauizcalpan) ser ya muy noche. (2 Yetlaquauhyoa) + : + : en amaneciendo. (2 In yetlauizcaleua) idem. (In yetlauizcaleua: en amaneciendo.) (2 In

yetlaixcuecuetzihui : yetlaixmictoc : yetlamantli :

anocher. (1 yetlaixcuecuetziui)

anocher. (1) tres cosas, partes, o pares. (2)

yetlamantli ictlachiuhtli : formado en tres maneras; y assi de los de mas. (1 yetlam[n]tli yctlachiuhtli) formado o hecho en tres maneras. (2) yetlaneci : amanecer. (1) yetlaneltocani : reir el alua, o amanecer. preterit: yeotlanez. (2)

tornadizo. (2) tornadizo. (1)

yetlaneltocani monemilizcuepani :

yetlapoyahua : yetlapoyahua yetlapoyaua)

anochecer. pre: yeotlapoyauac. (2 Yetlapoyaua) + : en anocheciendo. (1 yniquac yetlapoyaua) en anocheciendo. (2 In

yetlatamachihualoni : libras tres; y assi delas domas. (1 yetlatamachiualoni) tres medidas o libras. (2 Yetlatamachiualoni) yetlathui : amanecer. pret: yeotlathuic. (2) yetlatomahua piltontli : moo que muda la hoz. (1 yetlatomaua piltontli) muchacho que muda la boz. (2 Yetlatomaua piltontli) yetlatui : amanecer. (1) modorra la vigilia antes del alua ya que quiere amanecer. (1

yetlatumahuac : yetlatumauac)

yetlayecanti : abonar el tiempo. (1 yetlayec[n]ti) idem. pre: yeotlayeccantic. (Yetlachipauatimani: aclarar el tiempo, auer bonana despues dela tempestad.) (2) yetlaztaya : aclarar el alua o amanecer. (1) o amanecer. preteri: ye otlaztayac. (2) amanecer. (1) aclarar el alua,

yetoca + : pensar alguno que le reprehenden otros y que le rien. (1 ninoxic yetoca) yeuecaca in tonatiuh : ya va, o esta alto el sol. (2 Yeuecaca yn tonatiuh) yeuecahua : grande en edad. (1 yeuecaua) vieja cosa. (1 yeuecaua) anciano. (1 yeuecaua) cosa aneja, anciana o vieja. (2 Yeuecaua) yeuecauh : dias ha. (1) o mucho tiempo ha. (2) yeuecauh nemi : antiguamente. (1) antiguo o

antiguamente, o enel tiempo passado,

grande en edad. (1)

antiguo o anciano. (1) antiguidad. (2) antiguo, o anciano. (2) historia de cosas

yeuecauh nemiliztli : yeuecauh tlacatl : yeuecauh tlatolli : antiguas. (2) yeuehue :

grndeza assi. (1)

antiguo o anciano. (1)

ystoria delos tiempos antiguos. (1)

anciano. (1 yeueue)

yeuehue tlacatl : antiguo o anciano. (1 yeueue tlacatl) yeuehuetlacatl : yeuel + : antiguo, anciano y viejo. (2 Yeueuetlacatl)

hazia que parte?. (2 Can yeuel ?) ser ya tiempo oportuno y congruo.

yeuelipan : con sazon y tiempo. (1 yevelipan) (2) yeuelyohuac :

ser ya muy noche. (2 Yeuelyuuac)

yeuetlatolli :

ystoria delos tiempos antiguos. (1) tres dias ha. (2)

yeueyupan : antantier. (1) yexcampa : yexcampa

de tres partes, o lugares. aduerbio. (2) + : mesa d[e] tres pies. (1 yey icxi mesa yexc[m]pa icxe mesa) figura de tres angulos. (1)

yexcampa nacace machiyotl :

yexcampa nacace machiyotla : figura de tres angulos, o esquinas. (2 Yexcampa nacace machiotla) yexcampa tlamachiyotili : tlamachiotili) figurada o tratada cosa assi. (2 Yexcampa figurada cosa assi. (1) partido o diuidido

yexcampa tlanacazmachiyotilli :

yexcan quizqui : partido en tres partes. (1 yexc[n] quizqui) en tres partes. (2) yexcan tlaxelolli : partido en tres partes. (1) partido o diuidido en tres partes.) (2) yexcann : en tres partas, o lugares. (2) idem.

(Yexcan quizqui:

yexi, nin : peerse. prete: oniniex. (2) yexi, nite : peer endissauor o desprecio de otro. pret: oniteiex. (2) yexihuitl + : y despues de tres aos, o passados tres aos. (2 Iyeiuh yexiuitl) al tercero ao. (2 In yeiuh yexiuitl) despues de tres aos. (2 Inoyuh yexiuitl) despues de tres aos, o passados tres aos. et sic de alijs. (2 Inoquiz yexiuitl) yexiuhtica : yexpa : al tercero ao. (1) al tercero ao, o despues d[e] tres aos (2)

tres vezes. (2) tres tanto. (2)

yexpa ixquich :

yexpa yei : tres vezes tres. (2) yeya : a a; del que halla a otro haziendo algun maleficio. (1) noche muy noche. (1 yeyacauizpan) estar ya la luna llena. (2 Yeyaualtic metztli)

yeyacahuizpan :

yeyahualtic metztli : yeyan : yeyan + :

no. mi lugar, o aliento. (2) estancia develadores enla batalla. (1 yaotlapixque yn yeyan)

yeyantli : assiento, donde se assientan. (1) lugar en que esta alguna cosa. (1) majada o posada. (1) lugar o asiento. (1) estancia donde alguno esta. (1) lugar, o afiento. (2) yeyantli + : sagrario. (1 sacramento yeyantli)

yeyauh cexihuitl : Yeyauh cexiuitl)

ya anda envn ao. s. que acontecio algo. & sic de alijs. (2

yeyauh onxiuhtiz inmochiuh : andar en dos aos que acaecio algo. (1 yeyauh onxiuhtiz ynmochiuh) yeye : el mesmo , s: es el que lo torno a hazer o a dezir. (1) halla a otro haziendo algun maleficio. (1) yeye + : esso mismo. (1 c[n] yeye) a a; del que

yeyecahuilia, nitla : hazer sombra a otros, poniendote delante dellos. pret: onitetlayeyecauili. (2 Yeyecauilia, nitla) escurecer otra cosa o hazer sombra. (1 nitla, yeyecauilia) yeyecahuizpan : noche muy noche. (2 Yeyecauizpan)

yeyecalhuia, nitetla : contrahazer o arrendar a otro, o amagar con algo. preteri: onitetlayeyecalui. (2) representar en farsa. (1) yeyecauhqui + : yeyecauhqui) demasada cosa. (1 aocmo yeyecauhqui) cosa sin termino. (2 Amoan

yeyecoa, mo : esgremir el esgremidor. (1) esgremir el esgremidor. (1) el que se ensaya, o el que esgrime. (2) yeyecoa, nic : calar melon. (1) prouar, o experimentar algo. pre: onicyeyeco. (2) prouar o experimentar alguna cosa. (1) yeyecoa, nino : ensayarse, o esgremir. preterito: oninoyeyeco. (2) ensayarse para algo. (1) yeyecoa, nite : tentar a otro. pret: oniteyeyeco. (2) tentar. (1) yeyecoa, nitla : prouar a hazer algo. preterito: onitlayeyeco. (2) prouara hazer alguna cosa. (1) gustar. (1) soliuiar lo esado. (1) yeyecoa + : esperimentar o prouar. (1 intla, yeyecoa) : exercitarme en armas; vel; simile. (1 nino, yeyecoua)

yeyecohua, nino yeyecoltia, c[n]sultar tomar sobre (1) yeyecoltia, (1)

nicte : tomar o pedir consejo a otros sobre algun negocio. (1) algo, otomar consejo con otros. pret: onicteyeyecolti. (2) consejo algun negocio. (1) demandar consejo. (1) consultar algo con otro. ninote : tentar a otro. preterito: oninoteyeyecolti. (2) tentar.

yeyecquetza, nino : atauiarse y polirse. preterit: onino yeyecquetz. (2) atauiarse fumptuosa y vanamente. (1) yeyehuatl yeyehuatli yeyehuatlo : + : + : de vno mesmo. (1 an yeyehuatl) aquesto mismo. (1 an yeyehuatli) esse, essa, esso. (1) (Nimanye ycapa: idem. (Niman ye: y luego. conjunction.))

yeyeica + : idem. (2 Niman yeyeyca)

yeyeloac

+ :

hombre de mala fama. (2 Ica yeyeloac) huir muchas vezes. prete: oninoyeyelti. (2) huir amenudo. (1)

yeyeltia, nino : yeyeo + :

aquesso mismo. (1 an yeyeo) + : y despues de tres aos, o passados tres aos. (2 Iniquac esperimentado. (1) tres noches. (2

yeyexihuitl yeyexiuitl)

yeyixcoca tlaixacicaittaliztli : yeyohual : Yeyoal)

noches tres; y assi de las de mas. (1 yeyoual) anochecer. (2 Yeyuuaquia)

yeyohuaquia :

yeyuaquia : anocher. (1) yeyuh + : despues de passado vn ao. (1 yn yeyuh cexiuitl) + : poco mas o menos. (1 achi yeyuhqui)

yeyuhqui yeyyo + :

no solamente. (1 amo an yeyyo)

yez + : adonde estuuiere. (1 yncanin yez) adonde estuuiere. (1 yncampa yez) no sera escura ni maraada. (2 Amoan yxpoliuhqui yez) yezo, itlapallo, yoxio : ytlapallo, yoxio) yezzo : yfiscal : mayorazgo hijo de algun seor. metapho. (2 Yeo,

mayorazgo, s: el mismo hijo del seor. (1 yezo) fiscal o friscal del patrimonio del rey. (1) censura, pena ecclesiastica. (1)

yglesia tetlatzacuiltiliztli : yhuihui yuiui) + : idem.

(Ayac yuan: no tiene par, o nadie se le compara.) (2 Ayac dexar algo no de volntad, sino por mas no poder. (1 yuiui dexar algo no de volntad, sino por mas no poder. (1 yuiui

yhuihui oniccauh : oniccauh) yhuihui oticcauhque : oticcauhque) yi : yi,

a a; del que halla a otro haziendo algun maleficio. (1 yy) + : a a. delque halla a otro haziendo algun maleficio. (2 Ye ye, yy, veya) llagado, lleno de llagas. (1 yychpeliuhqui) primero o primera delos que pare, la que nunca auia parido. (1

yichpeliuhqui : yichpochconeuh : yychpuchconeuh)

yichpocho : virginidad de alguna. (1 yychpocho) yichpochtiliz : virginidad de alguna. (1 yychpuchtiliz)

yicic :

carleamiento del trabajado y cnfado. (1) merecedor. (1 yycneliltini) merecedor. (1 yycnopiltini) menguante de mar. (2 Veiatl yylotca) passeadero assi. (1 yylotiuayan) atacador. (1 tecalas yylpi) atacado. (1

yicneliltini : yicnopiltini : yilotca + :

yilotihuayan :

yilpi + : atacado. (2 Mocalas yylpi) mocalas yylpi) yilpic : udosa cosa. (1 yylpic)

yilpica + : estribo de edificio. (1 tepantli yylpica) perros. (1 ytzcuintli yylpica) yilpiliztli yilpiqui yilpiya yilpiyani + : +, nino + : + : atacadura tal. (1 necalas yylpiliztli) atacador. (1 tecalas yylpiqui) :

trailla para atar

atacado. (1 mocalas yylpiqui)

atacar las calas. (1 nino, calas yylpia)

atacador. (1 tecalas yylpiani) pensatiuo. (1 yytic tlatetoani) raa de pao. (1 yytlacauhca yntilmatli)

yitic tlatetoani :

yitlacauhca intilmatli : yitoloca + :

celebracion desta manera. (1 missa yytoloca) : yr ayer amenudo. (1)

yittatiuh, nite

yitzcallo in cuahuitl : rama de arbol. (1 yytzcallo yn quauitl) yitzcallocan : yitzmolincan yitzoc cochi : enla cumbre de alguna cosa. (1 yytzcallocan) + : yema de vid. (1 xocomecatl yytzmolincan) dormido assi. (1 yytzoc cochi)

yitztoc cochini : dormidor tal. (1 yytztoc cochini) yixcomoltic : barrancoso lugar. (1 yyxcomultic) desuerguena tal. (1 yyxquauhtiliztli)

yixcuauhtiliztli :

yixcuepca in tilmatli : reues de ropa. (1 yyxcuepca yn tilmatli) yixiptla + : delegado. (1 ytitl[n] yyxiptla ypatillo yn sancto padre)

yixpoxcauhca in vino : lapa o flor de vino. (1 yyxpoxcauhca yn vino) yixquen + : frontal de altar. (1 altar yyxquen)

yixtlapachiuhca

+ :

frontal de altar. (1 altar yyxtlapachiuhca) lapa o flor de vino. (1 yyxtzotzoliuhca yn vino)

yixtzotzoliuhca in vino :

yixtzotzoliuhca inchichihualayotl : nata, que nada sobre la leche. (1 yyxtzotzoliuhca ynchichiualayotl) yizahuia, nite yizhuayo : yizhuayo : espantar o amedrentar. (1 nite, yyauia)

hojosa, cosa con hojas. (1 yyzuayo) + : hoja de maorca de mayz seca. (1 centli yyzuayo)

yizqui iniyollo : auisada y cuerda persona. (1 yyzqui yniyullo) yiztaca + : clara de hueuo. (2 Totoltetl yyztaca) totoltetl yyztaca) yiztlacatiliz : desmentido assi. (1 yyztlacatiliz) clara de hueuo cozido. (1

yo + : enderear la intencion a dios. (1 yuictzinco nictlachialtia yo dios yn notlachiualiz) yoac : de noche. aduerbio. (2)

yoca, nite : ser de otro, o ser ageno. (2 Yuca, nite) ajeno ser. (1 nite, yuca) yoca, no : ser desdichado, o puesto aparte, y dexado solo. preterito: noyoca oniquetzaloc. (2) hazer v[n]do por si, o reuelarse contra la cabecera. pret: noyoca oninotlali. (2) yo solo, o asolas. (2) rebelarse. (1) yoca, to : ser puertos aparte, y segregados y apartados de otros. (2) yocahua : dueo de algo. (1 yucaua)

yocatia, nicno : apropriar algo para si, o tomar la posession de alguna cosa. pre: onicnoyocati. (2) apropriar parasi. (1) yocatia, nite : enagenar algo. pre: oniteyocati. (2) dotar, o enagenar. pre: oniteyucati (2 Yucatia, nite) enagenar. (1) dotar. (1 nite, yucatia) yocatia nacoquiza, nino yocatl : : medrar por mejorar. (1 nino, yocatia nahcoquia) hazienda. (1 yucatl) ajeno ser. (1) mi cosa, pron[m]bre. (1)

hazienda. (2 Yucatl)

yocauh, nite : yocauh, no : yocauh

soy de otro. (2 Yucauh, nite) mio, cosa mia, pronombre. (1)

+ : cosa mia. (2 Yocauh no)

yocauh no : cosa mia. (2) yoccampaixti : yoccanixti : yococuya, nitla de vna parte y de otra. (1 iocc[n]paixti) de vna parte y de otra. (1 ioccanixti) : yndustrioso ser. (1 nitla, yucucuya) a ambas partes. (1)

yocoxca : mansa o pacificamente. aduerb. (2) messuradamente. (1 yucuxca)

mansa y pacificamente. (2 Yucuxca)

yocoxca + : mansa y pacificamente. aduerbi. (2 Iuian yocoxca) pacifica y sosegada p[er]sona (2 Iuian yocoxca nenqui) vida pacifica y sosegada. (2 Iuian yocoxca nemiliztli) paz tener. (1 yuian yocoxca ni, nemi) modestamente. (1 yui[n] yocoxca) yocoxca nemiliztli : yocoxca nemini : vida pacifica. (2 Yucuxca nemiliztli) modestia. (1)

pacifico y modelo. (2 Yucuxca nemini)

messurado. (1)

yocoxcahuitequi, nite : herir a otro liuianam[n]te. p: oniteyocaxcauitec. (2 Yocoxcauitequi, nite) herir liuianamente. (1 nite, yocoxcauitequi) yocoxcanemiliztli yocoxcanemini : yucuxcanemini) + : llaneza assi. (1 yuian yocoxcanemiliztli) hombre manso y pacifico. (2) pacifico, que esta en paz. (1

yocoxcanemitia, nite : hazer a otros biuir [n] paz y amor. pre: oniteyocoxcanemiti. (2) yocoxcanenqui + : llano en conuersacion. (1 yuian, yocoxcanenqui)

yocoxcatlatoa, ni : hablar mansa y cuerdamente. pre: oniyocoxcatlato. (2) dezir algo auisada y prudentemente. (1) yocoxcayo : persona mansa y pacifica (2) yocoxcayotl : modestia. (2) modestia. (2 Yucuxcayotl)

yocoya, nic : fingir, o disimular algo preterit: onicyucux. (2 Yucuya, nic) yocoya, nino : comedirse a hazer algo de su motiuo. pre: oninoyocox. (2) comedirse. (1) yocoya, nite : criar dios algo de nueuo. (2 Yucuya, nite) yocoya, nitla : fabricar o componer algo. prete: onitlayocox. (2) inuentar, o formar algo. (2 Yucuya, nitla) fabricar hazer por artificio. (1) ynuentar. (1) fingir. (1) yocuxcayo : reposado. (1) yocuya, nite : criar dios algo de nueuo. (1)

yohua : anochecer. pret: oyuuac. (2 Yuua) anochecer. prete: oonyouac. (2 Youa) hazerse noche. (1 yuua) antenoche. (1 yuua) yohuac : de noche. (2 Youac) de noche. (2 Yuuac) madrugada. (1 ocvehca youac) noche muy

yohuac + : muy noche. (2 Tlaquauh yuuac) noche. (1 ye vel yuuac)

yohuac moteittitia : fantasma q[ue] aparece denoche. (2 Youac moteittitia) vision que parece de noche. (1 youac moteittitia) yohuac ninehua : youac nineua) madrugar. pret: yuuac onineuh. (2 Yuuac nineua) madrugar. (1

yohuac niquiza : idem. pret: yuuac oniquiz. onineuh.) (2 Yuuac niquia) yohuac niza : madrugar. (1 youac nia)

(Yuuac nineua: madrugar. pret: yuuac

yohualahuachchotia, nitla youalauachchotia) yohualahuachotia, nitla : Youalauachotia, nitla)

: serenar poner algo al sereno. (1 nitla, serenar algo. preterito: onitlayoualauachyoti. (2 rocio dela noche. (1

yohualahuachtli : rocio dela noche. (2 Youalauachtli) youalauachtli)

yohualahuechtli : idem. (Youalauachtli: rocio dela noche.) (2 Youalauechtli) rocio dela noche. (1 youalauechtli) yohualcecelia, nitla : serenar algo. p: onitlayoualceceli. (2 Youalcecelia, nitla) serenar poner algo al sereno. (1 nitla, youalcecelia) yohuallacaqui, ni : escuchar de noche. preterito: oniyuuallacac. (2 Yuuallacaqui, ni) escuchar de noche. (1 ni, yuuallacaqui) yohuallapixqui : rondador. (2 Youallapixqui) el rondador. (1 youallapixqui) rondador. (2 Yuuallapixqui) ronda

yohuallapiya, ni : rondar. p: oniyouallapix. (2 Youallapia, ni) rondar de noche. preterito: oniyuuallapix. (2 Yuuallapia, ni) rondar. (1 ni, youallapia) escuchar de noche. (1 ni, yuuallapia) yohuallapiyaliztli : ronda, el acto de rondar. (2 Youallapializtli) el acto de rondar. (2 Yuuallapializtli) ronda la obra del rondar. (1 youallapializtli) ronda. s.

yohuallapiyaloyan : el lugar donde rondan. (2 Youallapialoyan) lugar donde rondan. (2 Yuuallapialoyan) ronda, lugar por do rondan. (1 youallapialoyan) yohualli : noche. (2 Yoalli) generalmente. (1 youalli) noche. (2 Youalli) noche. (2 Yuualli) noche

yohualli + : trasnochar. preterito: iuh onictlaz yuualli. vel oiuh nictlaz yuualli. (2 Iuh nictlaa yuualli) dos noches. (2 Ontetl yuualli) dos noches. (1 ontetl yuualli) ygualdad de dia y de noche. (1 neneuhqui yntlacatli yuualli) yohualli niquitztoc : Yuualli niquitztoc) velar o trasnochar. preterito: yuualli oniquitztoca. (2

yohualnepantla : media noche. (2 Yuualnepantla) media noche, o amedia noche. (2 Youalnepantla) media noche, o amedia noche. (2 Yoalnepantla) media noche. (1 youalnepantla) amedia noche. (1 youalnepantla) yohualnepantla neteochihualiztli : maitines. (1 youalnepantla neteochiualiztli) yohualtetzahuitl : visi[n] o fantasma q[ue] aparece d[e] noche (2 Youaltetzauitl) vision que parece de noche. (1 youaltetzauitl)

yohualtica : yohualtotome : Yuualtotome) yohualtototl : Yuualtototl) yohuan : yohuapa :

de noche. aduerbio. (2 Youaltica) paxaros nocherniegos. (2 Youaltotome) paxaro nocherniego. (2 Youaltototl) aues nocherniegas. (2 aue nocherniega. (2

anoche. (2 Yuuan) de madrugada, o de maana. (2 Youapa) de maana. (1 yuuapa)

yohuaquilia, ni : anochecerme, o estar hasta la noche en algun lugar. pre: oniyuuaquili. (2 Yuuaquilia, ni) anochecerme. (1 ni, youaquilia) yohuaquilia =, ni : = yuuilia (2 yuuaquilia )

yohuatzinco : demaana, o por la maana, o maana, o de madrugada. (2 Youatzinco) madrugada. (1 youatzinco) maana del dia. (1 youatzinco) yohuatzinco tlahuizcalpa nite, chia : chia) velar. (1 youatzinco tlauizcalpa nite,

yohuatzinco tlahuizcalpa nitechia : velar al alua a guardando a otros. (2 Yuuatzinco tlauizcalpa nitechia) yohui yohuia + : vena o veta de cobre. (2 Tepuztli ioui)

+ : vena de ayre. (2 Ihiotl iouia) estar hasta la noche en alguna parte. pre: oniyouili. (2 Youilia, + : pacientemente. (1 tlapaccayhi youiliztica) fatiga

yohuilia, ni : ni) yohuiliztica

yolaactihuechiliztli : aflicion y angustia grande. (2 Yolaactiuechiliztli) del anima. (1 yolaactiuechiliztli) yolaactihuetzi, ni : tener gran angustia assi. pre: oniyolaactiuetz. (2 Yolaactiuetzi, ni) fatiga tener assi. (1 ni, yolaactiuetzi)

yolacocui, nino : [n]amorarse. p: oninoyolacocuic. (2) yolacocui, nite : enamorar a otro. p: oniteyolacocuic. o fauorecer y animar a otro con grita. (2) yncitar. (1) fauorecer con grita. (1) enamorar a otro. (1) ynduzir, generalmente. (1) yolacomana, nino : turbarse y desafossegarse. prete: oninoyolacoman. (2) alborotarse alguno y desasossegarse. (1) yolacomana, nite : turbar a otro assi. pre: onite yolacoman. (2) desasossegar a otro assi. (1) yolacomantinemi, mo : desasosegado, o alborotado. (2) yolacomantinemi, ni : desasossegado andar y alborotado. (1) yolacomantinemi, nino : andar desafossegado, al borotado y turbado. p: oninoyolacomantin[n]. (2) desasossegado andar y alborotado. (1) yolacomantinemi, nite : andar desafosseg[n]do a otros. pr: oniteyolacomantinen. (2)

yolactihuechiliztli : yolactiuechiliztli) yolahahuia, ni :

aflicion tal. (1 yolactiuechiliztli)

aflicion tal. (1

alegrarse mucho p: oniyolahauix. (2 Yolahauia, ni)

yolahuialtia, nite : regozijar a otro. preter: oniteyolauialti. (2 Yolauialtia, nite) dar alegria y contentamiento a otros. (1 nite, yolauialtia) yolatl : beuida de mayz crudo para los que se desmayan. (1) molido ycrudo, para los que se desmayan. (2) yolcatl : biua cosa como sauandija. (1) pan de vida. (2) sauandija. (2) beuida de mayz

yolcatlaxcalli :

yolcaxipehua, nite : dessollar biuo a otro. preteri: oniteyolcaxipeuh. (2 Yolcaxipeua, nite) dessollar biuo. (1 nite, yolcaxipeua) yolcaxipehua, nitla : dessollar biuo. (1 nitla, yolcaxipeua) yolcayotl : limaza o bauaza. (1) yolcehui, mo : yolcehui, ni : (1 ni, yolceui) limaza o bauaza. (2) amansarse el ayrado.

aplacado. (1 moyolceui) aplacarse. pre: oniyolceuh. (2 Yolceui, ni) desenojarse. (1 ni, yolceui)

yolcehuia, nino : idem. pr: oninoyolceui. (Yolceui, ni: aplacarse. pre: oniyolceuh.) (2 Yolceuia, nino) desembrauecerse. (1 nino, yolceuia) aplacarse. (1 nino, yolceuia) amansarse el ayrado. (1 nino, yolceuia) desenojarse. (1 nino, yolceuia) yolcehuia, nite : aplacar a otro. pre: oniteyolceui. (2 Yolceuia, nite) aplacar a alguno. (1 nite, yolceuia) amansar al yrado. (1 nite, yolceuia) desenojar a otro. (1 nite, yolceuia) yolcehuia, nitla : aplacar a alguno. (1 nitla, yolceuia) yolcehuiliztli : yolceuhcacopa : desenojo. (1 yolceuiliztli) doctrinar con benignidad y paciencia. (1) : ensear doctrinando y auisando con amor y con

yolceuhcacopa machtia, nite paciencia. (1)

yolceuhcacopa, nitemachtia : idem. preterito: oniyolceuhcacopatemachti. (Yolceuhcacopamachtia, nite: doctrinar o ensear con mansedumbre y paciencia. preterito: oniteyolceuhcacopamachti.) (2) yolceuhcacopamachtia, nite : doctrinar o ensear con mansedumbre y paciencia. preterito: oniteyolceuhcacopamachti. (2) yolceuhcayotica : con mansedumbre yclem[n]cia. (2) yolceuhqui : amansado assi. (1 yulceuhqui) amansado o aplacado. (2) aplacado. (1) desenojado. (1)

yolchicahua, nino : animarse y esforarse. preter: oninoyolchicauh. (2 Yolchicaua, nino) animarse o esforarse. (1 nino, yolchicaua)

yolchicahua, nite : animar aotro desta manera. prete: oniteyolchicauh. (2 Yolchicaua, nite) animar dar esfuero. (1 nite, yolchicaua) yolchicahualiztli : Yolchicaualiztli) yolchichilia, nino : (2) yolchichinacac : esfuero. (1 yolchicaualiztli) esfuero assi. (2

poner fueras anim[n]dose mucho. pre: oninoyolchichili.

afligido della manera. (1) tener amargura o pesar, o tener contricion. pre: pesarme o arrepntirme de algo. (1)

yolchichipatilia, nino : oninoyolchichipatili. (2)

yolcocoa, nino : tener pena o arrepentimiento, o tener embidia de algo. pr: oninoyolcoco. (2) pesarme o arrepntirme de algo. (1) arrepentirse delo que hizo. (1) yolcocoa, nite : dar pena, enojo y aflicion a otro. (1) yolcocoa + : embidia tener d[e] otro. (1 tetechnino, yolcocoa) yolcocoa +, nino : tener [m]bidia, enojo, pena, o r[n]cor c[n]tra alg[n]o. p: tetetech oninoyolcoco (2 Tetech ninoyolcocoa) yolcocolcuic : braua y cruel p[er]sona, o [m]brauecida (2) hombre bravo e impaciente. (2)

yolcocole : brauo hombre. (1) yolcocoltia, nino yolcualania, nite : Yolqualania, nite) yolcuecuepqui : :

apassionarse. (1) indinar o enojar mucho a otro prete: oniteyolqualani. (2 inconstante ymudable persona. (2)

mouible inconstante. (1)

yolcuepa, nino : mudar el parecer y proposito q[ue] tenia. pre: oninoyolcuep. (2) desatinarse. (1) arrepentirse delo que pretendia hazer, mudando el parecer. (1) yolcuepa, nite : hazer a otro q[ue] mude el proposito o parecer que tenia. p: oniteyolcuep. (2) desatinar a otro. (1) boluer a otro de otro parecer. (1) yolcuepa + : boluerse de otro parecer. (1 vino, yolcuepa)

yolcuitia, nino : confessarse. p: oninoyolcuiti. (2) confessarse. (1) yolcuitia, nite : confessar a otro. p: oniteyolcuiti (2) confessar a otro. (1) yolehua, nino : prouocarse o incitarse a algo, o en amorarse. pr: oninoyoleuh. (2 Yoleua, nino) mouerse assi. (1 nino, yoleua) enamorarse. (1 nino, yoleua) yolehua, nite : prouocar asi aotro. p: oniteyoleuh. (2 Yoleua, nite) mouer a otro assi. (1 nite, yoleua) ynduzir, generalmente. (1 nite, yoleua) fauorecer con grita. (1 nite, yoleua) ocasin dar a otro. (1 nite, yoleua) halagndo atraer. (1 nite, yoleua) atraer por razones o prouocar. (1 nite, yoleua) enamorar a otro. (1 nite, yoleua) yoli : cosa biua, o alterarse el miembro. (2 Yuli) biua cosa. alterarse el miembro del varon. (1 yuli) biuo. (1) cosa que biue. yoli, ni : biuir, o resuscitar. pret: oniyul. (2 Yuli, ni) biuir, abiuar, o empollarse el hueuo. (2) vida tener. (1 ni, yuli) sanar biuir. (1 ni, yuli) (1) alarse o (2) resuscitar, el mismo. (1)

yoli + : mejorar en dolencia. (1 yeni, yoli) yoli +, ni : resuscitar, o tornar abiuir. pret: occeppa oniyul. (2 Occeppa niyuli) yoli amochitl : yolicniuh, no : amigo. (1) yolicniuh; + : Yolicniuh; no) yolicniuh; no : yolihuani atl : azogue. (1 yuli amuchitl) amigo entraal. (1) azogue. (2 Yuli amochitl) entraable

mi cordial o entraal amigo. (2)

amigo entraable. (2 Yolicniuh; no) amigo entraable. (2)

amigo mio cordial. (2

amigo mio cordial. (2) aguabiua. (2 Yuliuani atl)

agua biua. (1 yuliuani atl) fuente de vida. (1)

yoliliz ameyalli : yoliliz atl :

fuente, de vida. (2)

agua biua. (2 Yuliliz atl) mantenimiento de vida. (2 Yoliliz tlaqualli) palabras de vida. (2) pan de vida. (2)

yoliliz tlacualli : yoliliz tlatolli : yoliliz tlaxcalli : yolilizatl :

agua biua. (1 yulilizatl) prudente y sabiamente. (2)

yolilizmatcacopa : yolilizo :

espiritual, cosa de espiritu o soplo. (1 yolilio) espirando o ressollando. (1) resurrection. (1) vida. (1) espiritu o soplo. (1) vida. (2)

yoliliztica : yoliliztli :

yoliliztli + : fuente de vida. (1 yameyallo yn cemicac yuliliztli) ymmortalidad. (1 cemicac yoliliztli) obras buenas de vida. (2 Quallachiualiz yoliliztli) yolitia, nic : alterar el miembro. preterito: onicyuliti. (2 Yulitia, nic) alar assi el miembro. (1) arrechar, o alterar el miembro. (1 nic, yulitia) yolitia, nite : dar vida a otro. pr: oniteyoliti. (2) resuscitar a otro. preterito: oniteyuliti. (2 Yulitia, nite) vida dar. (1 nite, yulitia) resuscitar a otro. (1) animar dar vida. (1 nite, yulitia) yolitia, nitla : arrechar, o alterar el miembro. (1 nitla, yulitia) yolitlacalhuia, nitetla : yolitlacoa, yolitlacoa, yolitlacoa, dessabrir o nech : nino : nite : dar pena a ofender a alguno. preter: onitetlayolitlacalhui. (2)

descontentarse de algo. (1) recebir pena. pr: oninoyolitlaco (2) dessabrirse. (1) dar pena, o ofender a otro. pret: oniteyolitlaco. (2) otro. (1) : ofender. (1 nite, yolitlacoa teixco

yolitlacoa teixco teicpac n, ehua, nite teicpac n, eua)

yolitlacoliztli yolitlactli :

+ :

medianeria desta manera. (1 tecane yolitlacoliztli) desgusto, o desabrimiento. (2)

enojo tal. (1) :

yoliuhtlalia, nite

contentar a alguno o fatisfazerle. (1) cert[i]ficar de algo a otro o satisfazerle. prete: requerir amonestando y auisando. (1) certificar algo a

yoliuhtlamachtia, nite : oniteyoliuhtlamachti. (2) otro. (1) yoliuhtlamati, ni yoliuhyaliztli : yolizahuatl : Yoliauatl) :

prudente o discreto ser. (1) aluedrio. (2) arador que da comezon. (2

aluedrio. (1)

arador del cuerpo. (1 yoliauatl)

yolizahuia, nite : escandalizar, o turbar a otro. pre: oniteyoliaui. (2 Yoliauia, nite) alterar el coraon de alguno. (1 nite, yoliauia) yolizma : agudo de ingenio. (1) agudo de [n]genio, y de mucha prud[n]cia. (2) agudamente assi. (2)

yolizmatcayotica : yolizmati, ni :

agudamente assi. (1)

prudente o discreto ser. (1)

yolizmatiliztica : astutamente assi. (1 yulizmatiliztica) agudamente assi. (1) prudentemente. (1) idem. (Yolizmatcayotica: agudamente assi.) (2) yolizmatiliztli : astucia prudente. (1) prudencia y cordura. (2) prudencia virtud. (1 yulizmatiliztli)

yolizmatqui : biuo de entendimiento. (1) astuto assi. (1) agudo de ingenio. (1) sabio en excesiua manera. (1) prudente; busca discreto. (1) prudente cuerdo e ingenioso. (2) yolizmatqui, ni : astuto ser desta manera. (1) yoliztlama : ingenioso.) (2) agudo de ingenio. (1) idem. (Yolizmatqui: prudente cuerdo e instincto natural. (2)

yollaiximachiliztli :

ynstincto natural. (1)

yollalia, nino : consolarse. pre: oninoyollali. (2) consolar asi mismo. (1) consolarse y animarse. (1) yollalia, nite : consolar a otro. pret: oniteyollali. (2) consolar a otro. (1) desapassionar. (1) segurar. (1) yollalia, no : assegurarse del temor passado. (1) yollamachilia, nic : onicyollamachili (2) yollapaltic : considerar, o tratar y tratar contigo lo que ade hazer. pr: esforado y animoso. (2)

animoso desta manera. (1)

yollapaltilia, nite yollapana, nino :

: animar dar esfuero. (1) mouerse assi. (1)

yollapana, nite : requerir de amores, o prouocar e ynduzir a otro. pret: oniteyollapan. (2) requerir de amores. (1) atraer por razones o prouocar. (1) halagndo atraer. (1) mouer a otro assi. (1) ynduzir por razones. (1) yollehua, nite yolli : : yncitar. (1 nite, yolleua)

empollarse el hueuo. (1 yulli) medio biuo. (1 achi yolli) medio

yolli + : rebiuir. (1 occeppa ni, yolli) biuo. (1 aquen yolli) yolli tlacoa, nite : molestar. (1)

yollo : yngenioso assi. (1) biuo de entendimiento. (1) abil persona. (1) estudioso assi. (1 yullo) docil y enseable. (1) discreto. (1) agudo de ingenio. (1) abil y agudo de ingenio. (2) yollo + : idem. (Amo yollo chicauac: hombre de poco animo e inconstante.) (2 Amo yollo tlapaltic) persona de. gran coraon y animosa. (2 Veica yollo) hombre de poco animo e inconstante. (2 Amo yollo chicauac) virtuoso y de buenas entraas. (2 Yectli y yullo) couarde, o de poco animo. (2 Aoquich yullo) gruesso, o boto de yngenio. (1 amo yollo) fosa cosa hueca. (1 amo yollo) grande de coraon. (1 vey yollo) asabiendas. (2 Yollo iuhyauh; no) yollo +, nic : asosegar y quietar a otro. (1 nic, uellalilia yni yullo) yollo chicahuac : grande de coraon. (1 yollo chicauac) yollo chichinaca, no : tener dolor, o mal d[e] cora[n] o alg[n] aflici[n] interior. p: noyollo ochichinacac (2) yollo chichinaquiliztli : yollo chichinatza, nite : aflicion interior. (1) afligir a otro assi. (1)

yollo cuecuepcayotica : inconstantemente. (2) yollo cuecuepcayotl : yollo cuitlatiticac : inconstancia. (2) doliente assi. (2) dolencia desta manera. (2)

yollo cuitlatiticaliztli :

yollo huapahuac : animoso y esforado. (2 Yollo uapauac) yollo huapahualiztli : animosidad tal. (2 Yollo uapaualiztli) yollo ipan yauh, no : reconocer algo, o caer enla cuenta delo que no entendia bien. preterit: noyollo ipan oya. (2) yollo itztic : libre nacido en libertad. (1 yullo itztic)

yollo iuhca, no : estar certificado, o tener entendido algun negocio. pre: noyollo iuh ocatca. (2) yollo iuhyauh; no : asabiendas. (2)

yollo maci, no : reconocer, o certificarse de algo. prete: onoyollo macic. vel. noyollo omacic. (2) yollo macitiuh : no certificarse oyr cal[n]do y ent[n]diendo algun negocio. pre: onoyollo macitia. (2) yollo malacachilhuia, nicte : peruertir algo aotro pret: onicteyollo malacachilhui. (2) yollo maxaltic : yollo micqui : yollo mimiqui : (2) hombre doblado y dedos caras. (2) rudo de entendimiento, o boto de ingenio. (2) idem. (Yollo micqui: rudo de entendimiento, o boto de ingenio.) mal de coraon. (2) tener mal de coraon. pret: onoyollo mimiquia. (2) rudeza de entendimiento o de ingenio. (2) dolerme el coraon. prete: onoyollo mococo. (2)

yollo mimiquiliztli : yollo mimiquini, ni : yollo miquiliztli : yollo mococoa, no :

yollo mococoqui : doliente de coraon. (2) yollo motlalia, no : asossegarse echando de si el temor que tenia, o satisfazerse delo que dubdaua. pre: onoyollo motlali. (2) yollo polihuiliztli : yollo quimati, no : floxedad assi. (1 yollo poliuiliztli) barruntar. (1)

yollo tepitztic : grande de coraon. (1) yollo tetecuiquiliztli : yollo tetiliztica : yollo tetiliztli : yollo tetl : dolor o alteracion del coraon. (2)

ostinadamente. (1) grandeza de coraon. (1)

grande de coraon. (1) abil persona. (2 Yullo tlacaquini) : confirmarse enel mal. (1 ni, yollo tlaquactia) : ostinar a otro. (1 nite, yollo tlaquaua)

yollo tlacaquini : yollo tlacuactia, ni yollo tlacuahua, nite yollo tlacuahuac :

ostinado confirmado en mal. (1 yollo tlaquauac) ostinadamente. (1 yollo tlaquaualiztica)

yollo tlacuahualiztica : yollo tlahueliloc :

auenado o loco. (1 yollo tlaueliloc) animoso desta manera. (1)

yollo tlapaltic : grande de coraon. (1)

yollo tlapaltiliztli : grandeza de coraon. (1) yollo tonehua, nite : afligir o fatigar a otro. (1 nite, yollo toneua)

yollo xoxouhqui : libre nacido en libertad. (1 yullo xoxouhqui) yollo yamaniliztli : mansedumbre y ternura de coraon. (2)

yolloana, nite : atraer a otro con halagos. prete: oniteyolloan. (2) yolloana, nitla : compassar o medir con compas. (1) yolloca : estudiosamente desta manera. (1) desbocado en hablar. (1) agudamente assi. (1) abilidad. (1) yngenio

yollocamachal : yollocayotica :

yollocayotl : abilidad de hombre abil e igenioso (2) fuera natural. (1) yollocayotl + : vey yollocayotl) yollochicactic : magnanimidad assi. (1 vey yollocayotl) magnanimo. (1)

grandeza de coraon. (1

yollochicahua, nino : ser c[n]stante, o animarse y esforarse. pret: oninoyollochicauh. (2 Yollochicaua, nino) animarse o esforarse. (1 nino, yollochicaua) yollochicahua, nite : esforar a otro desta manera pret: oniteyollochicauh. (2 Yollochicaua, nite) esforar a otro. (1 nite, yollochicaua) yollochicahuac : animoso y esforado. (2 Yollochicauac) yollochicauac) animoso desta manera. (1 yollochicauac) yollochicahuac + : constante. (1

floxo enel animo. (1 amo yollochicauac)

yollochicahualiztica : animosa y esforadam[n]te. (2 Yollochicaualiztica) yollochicahualiztli : animosidad, o esfuero. (2 Yollochicaualiztli) coraon. (1 yollochicaualiztli) grandeza de

yollochichilia, nino : esforarse reciamente, sac[n]do fueras de flaqueza. pr: oninoyollochichili (2) esforarse para algo. (1) yollochichinaca, no yollochichinacac : : doler el coraon. (1) afligido assi. (2) doliente assi. (1)

yollochichinaquiliztli :

aflicion tal. (2)

yollochichinaquiztli yollotetecuiquiliztli : dolncia tal. (1 yollochichinaq[ui]ztli yollotetecuiq[ui]liztli) yollochichinatza, nite : oniteyollochichinatz. (2) afligir y angustiar a otro desta manera. pre:

yollochololtia, nite : incitar, o prouocar a otro: prete: oniteyollochololti. (2) yncitar. (1) yollococoa, nite : yollococolcui, ni yollococolcuic : : dar pena y angustia a otro. preterito: oniteyollococo (2) embrauecerse. (1) embrauecido assi. (1)

cruel, o yracundo. (2)

yollococolcuitia, nite : p[ro]uocar aotro aira, o poner disension entre otros. pr: oniteyollococolcuiti (2) discordia poner. (1) embrauecer a otro. (1) yollococole : iracundo furioso y brauo. (2) furioso de enojo. (1)

yollococolhuia, nite : enojar y dar pena a otro. prete: oniteyollococolhui. (2) yollococoliztli : enfermedad de coraon. (2) yollococolli : enojo y pena. (2) dolncia tal. (1)

enojo tal. (1)

yollococoltia, nino : enojarse. pr: on inoyollococolti (2) enojarse. (1) yollococoltia, nite : enojar o reboluer a algunos con otros, o poner disension entre ellos. pret: oniteyollococolti. (2) discordia poner. (1) turbar o meter renzilla. (1) reboluer o turbar a otros. (1) desconcertar o enemistar a otros. (1) yollococoxqui : loco desatinado. (2) loco de atar. (1)

yollocommati, no : caer enla cuenta de algun negocio de q[ue] no se acordaua, o del q[ue] no entendia, call[n]dolo bien y entendiendo lo, o sentir alguna cosa enla c[n]sci[n]cia. pre: onoyollo comma. (2) yollocontoca, no : idem. (Yollocommati, no: caer enla cuenta de algun negocio de q[ue] no se acordaua, o del q[ue] no entendia, call[n]dolo bien y entendiendo lo, o sentir alguna cosa enla c[n]sci[n]cia. pre: onoyollo comma.) (2) yollocopa; + : de mi voluntad, o de buena gana. (2 Yollocopa; no) de mi voluntad, o de buena gana. (2) p: onitlayollocot[n] (2) destrncar algo. (1)

yollocopa; no :

yollocotona, nitla :

yollocua, nite : hechizar a otro. preterito: oniteyolloqua. (2 Yolloqua, nite) hechizar. (1 nite, yolloqua) yollocuecuepqui : inconstante. (2) yollocuepa, nite : a otro. (1) yollocuepcayotica : ynconstante. (1 yullocuecuepqui) peruertir

peruertir a otro. preterito: oniteyollocuep. (2) ynconstantemente assi. (1 yullocuepcayotica)

yollocuepcayotl : ynconstancia. (1 yullocuepcayotl) yollocuitlatitica, no : doler el coraon. preterito: onoyollo cuitlatiticac. (2) doler el coraon. (1)

yollocuitlatiticac :

doliente assi. (1) dolncia tal. (1)

yollocuitlatiticaliztli :

yollohuia, nitla : hazer algo sin dechado, o medida el que es diestro ensu officio. p: onitlayolloui. (2 Yollouia, nitla) yolloitta, nite : entender a otro, alcanandole de cuenta. pret: oniteyolloittac. (2) alcanar de cuenta a otro, entendiendole. (1) yollomati, nite : entender el intento que otro tiene, o loque pretende hazer pr: oniteyolloma. (2) alcanar de cuenta a otro, entendiendole. (1) yollomatiliztli : prudecia y cordura. (2) yollomatqui : yollomaxaltic : prudencia virtud. (1)

prudente; busca discreto. (1) doblado hombre. (1) ombre doblado de dos caras o hazes. (1)

yollomaxaltic omeyollo :

yollomaxiltia, nino : satisfazerse asi mismo, creyendo ser assi alguna cosa. preterito: oninoyolmaxilti. (2) yollomaxiltia, nite : satisfazer a otro desta manera. pre: oniteyollomaxilti. (2) yollomicqui : yollomimiqui : yollomimiqui, ni ruda cosa de ingenio. (1) boto de ingenio. (1) : rebotarse. (1) rebotado enesta manera. (1)

desmemoriado. (1 yollomimiq[ui])

yollomimiquiliztli : yollomiquiliztli : yollomococoa, no yollomococoqui : :

rebotadura assi. (1) rudeza. (1) doler el coraon. (1)

doliente assi. (1 yollomococoq[ui]) satisfazerme de algo. (1) assegurarse del temor passado.

yollomotlalia, no : (1) yollopachihui, no : (2 Yollopachiui, no)

satisfazerse dela dubda que tenia. pre: onoyollo pachiuh. satisfazerme de algo. (1 noyollopachiui) satisfazer a otro assi. pret: oniteyollo pachiuiti. contento assi. (1) noble por fama. (1) generoso

yollopachihuitia, nite : (2 Yollopachiuitia, nite)

yollopachiuhqui : satisfecho desta manera. (2)

yollopiltic : generoso y de noble condicion. (2) de buen linage. (1) yollopolihui, ni :

desatinarse. preterito: oniyollopoliuh. (2 Yollopoliui, ni)

yollopolihuiliztica : loca y desatinadamente. (2 Yollopoliuiliztica) descuidadamente. (1 yullopoliuiliztica) desacordadamente, s: sin acuerdo ni premeditacin. (1 yollopoliuiliztica)

yollopolihuiliztli : locura, desatino, o desuario. (2 Yollopoliuiliztli) descuido. (1 yollopoliuiliztli) rebotadura assi. (1 yollopoliuiliztli) yollopoliuhcayotl : locura o desatino. (2) locura assi. (1)

yollopoliuhqui : auenado o loco. (1) descuidado. (1) atreguado y desatinado. (2) loco como quiera. (1) desacordado. (1) rebotado enesta manera. (1) yollopopoyahua + : estomagado. (1 popooni, yollopopoyaua)

yollopozoni, ni : enojarse o ayrarse. preterito: oniyollopoon. (2 Yollopooni, ni) yollopozonia, nite : nite) yollopozoniliztli : (1 yollopooniliztli) hazer ayrar a otro. pre: oniteyollopooni. (2 Yollopoonia, yra o turbacion y enojo. (2 Yollopooniliztli) enojo tal. enojado.

yollopozonqui : ayrado, o enojado, o hombre yracundo. (2 Yollopoonqui) (1 yollopoonqui) yolloquimil : descuidado. (2)

ruda cosa de ingenio. (1) boto o rudo de entendimiento, o descuidado. (1) boto de ingenio. (1)

yolloquiquimil : idem. (Yolloquimil: boto o rudo de entendimiento, o descuidado.) (2) boto de ingenio. (1) yolloquiquimil, ni : ser rudo assi. (2) yolloquiquimilihuiliztica : rudamente. (2 Yolloquiquimiliuiliztica) descuidadamente. (1 yolloquiquimiliuiliztica) yolloquiquimilihuiliztli : yolloquiquimilihuiztli : descuido. (1 yolloquiquimiliuiliztli) rudeza assi. (2 Yolloquiquimiliuiztli)

yolloquixtia, nitla : sac[a]r el meollo o coraon de algo. pre: onitlayolloquixti. (2) yollotecuini, no : (2) dar golpes el coraon o alterarse. pre: onoyollo tecuin.

yolloteohuia, nitla : inuentar algo, o acertar y atiar adiuinando. pre: onitlayolloteui. (2 Yolloteouia, nitla) ynuentar. (1 nitla, yolloteouia) yollotepitztic : pertinaz. (1) esforado y animoso. (2) magnanimo. (1) endurecido assi, o

yollotepitztilia, nino : (2) paciencia tener. (1) yollotepitztiliztli :

animarse, yesforarse. prete: oninoyollo tepitztili.

grandeza de coraon. (1)

yollotepitztlacuactia, ni : endurecerse y obstinarse. pre: oniyollo tepitztlaquactiac. (2 Yollotepitztlaquactia, ni) yollotepitztlacuactiliztli : endurecimiento assi. (2 Yollotepitztlaquactiliztli)

yollotepoz : (1 yollotepuz)

animoso y esforado. (2 Yollotepuz)

endurecido assi, o pertinaz.

yollotepoztia, ni : endurecerse y obstinarse. prete: oniyollo tepuztiac. (2 Yollotepuztia, ni) endurecerse obstinarse. (1 ni, yollotepuztia) yollotepoztiliztli : endurecimiento tal. (1 yollotepuztiliztli) dureza

yollotequizaliztli : dureza y obstinacion assi. (2 Yollotequializtli) assi. (1 yullotequaliztli)

yollotetecuica, no : alterarseme o dolerme el coraon. pre: onoyollo tetecuicac. (2) doler el coraon. (1) yollotetecuicac : doliente de coraon assi. (2) yollotetecuiquiliztli + : yollotetecuiq[ui]liztli) doliente assi. (1)

dolncia tal. (1 yollochichinaq[ui]ztli

yolloteti, ni : endurecerte perseuer[n]do enel mal. prete: oniyollotetic. (2) confirmarse enel mal. (1) yollotetia, ni : id[em] pret: oniyollotetiac. (2) endurecerse obstinarse. (1) yollotetilia, nite : ostinar a otro. (1) yollotetiliztica : ostinarse en mal. (1)

endurecer y obstinar a otro assi pre: oniteyollotetili. (2) obstinadamente, o animosa y esforadamente. (2) endurecimiento y obstinacion, o animosidad y endurecimiento tal. (1) constante. (1)

yollotetiliztli : esfuero. (1) esfuero. (2) dureza assi. (1)

yollotetl : c[n]st[n]te y animoso, o duro y obstinado (2) endurecido assi, o pertinaz. (1)

yollotia, nicno : descubria algo al amigo. preter: onicnoyolloti. (2) descobrirse, al amigo. (1) yollotia, ninotla : decorar algo. preterito: oninotlayolloti. (2) decorar algo encomendandolo a la memoria. (1) yollotia, nite : inspirar algo a otro. preterit: oniteyolloti. (2) ynspirar algo a otro. (1) yollotica yollotl : + : magnanimamente. (1 vey yollotica) meollo de fruta seca. (1)

coraon o meollo de fruta seca. (2)

yollotlacaquini : hombre abil y entendido. (2) yollotlacuac : endurecido assi, o pertinaz. (1 yollotlaquac)

yollotlacuactia, ni : endurecerse y obstinarse enel mal. pre: oniyollo tlaquactiac. (2 Yollotlaquactia, ni) yollotlacuactiliztli : dureza assi. (2 Yollotlaquactiliztli)

yollotlacuahua, ni : endurecerse desta manera. pr: oniyollotlaquauac. (2 Yollotlaquaua, ni) ostinarse en mal. (1 ni, yollotlaquaua) yollotlacuahua, nino : endurecerse obstinarse. (1 nino, yollotlaquaua) yollotlacuahua, nite : endurecer a otro. preterito: oniteyollotlaquauh. (2 Yollotlaquaua, nite) yollotlacuahuac : endurecido desta manera. (2 Yollotlaquauac) yollotlaquauac) duro de coraon. (1 yullotlaquauac) yollotlacuahuac + : magnanimo. (1

deleznable e inconstante persona. (1 amo yollotlaquauac)

yollotlacuahualiztica : obstinadamente assi. (2 Yollotlaquaualiztica) yollotlacuahualiztli : endurecimiento tal. (2 Yollotlaquaualiztli) tal. (1 yollotlaquaualiztli) ostinacion. (1 yollotlaquaualiztli) yollotlacuahuiliztli : dureza assi. (1 yullotlaquauiliztli) yollotlahueliloc : atreguado. (1 yollotlaueliloc) loco desatinado. (2 Yollotlaueliloc) trauiesso. (1 yollotlaueliloc) loco de atar. (1 yollotlaueliloc) descalabaado o loco desatinado. (1 yollotlaueliloc) yollotlahuelilocati, ni : enloquecer, o hazer desatinos. pret: oniyollotlauelilocatic. (2 Yollotlauelilocati, ni) enloquecerse. (1 ni, yollotlauelilocati) yollotlahuelilocatilia, nite : hazer loco a otro. preterit: oniteyollotlauelilocatili. (2 Yollotlauelilocatilia, nite) enloquecer a otro. (1 nite, yollotlauelilocatilia) yollotlahuelilocatlatoa, ni : hablar desatinadamente. pret: oniyollotlauelilocatlato. (2 Yollotlauelilocatlatoa, ni) desatinadamente hablar. (1 ni, yollotlauelilocatlatoa) yollotlahuelilocayotl : locura assi. (2 Yollotlauelilocayotl) trauessura. (1 yollotlauelilocayotl) locura desta manera. (1 yollotlauelilocayotl) yollotlama, no : voluntad. (1) de mi voluntad y motiuo. prete: onoyollo tlama. (2) conjecturar algo. preteri: oniyollomatic. (2) magnanimo. (1) constante. demi endurecimiento

yollotlamati, ni : yollotlapaltic : (1) yollotlapaltic

animoso esforado, o constante. (2) + :

floxo enel animo. (1 amo yollotlapaltic)

yollotlapaltica : animosamente assi. (2) yollotlapaltilia, nino : esforarse y animarse, teniendo fuerte, o perseuerando enel negocio. pre: oninoyollo tlapaltili. (2) constante ser. (1) yollotlapaltilia, nite : esforar a otro desta manera. pre: oniteyollo tlapaltili. (2) yollotlapaltilia + : confirmar en gr[cia]. (1 graciatica nite yollotlapaltilia)

yollotlapaltiliztli : constancia assi. (1)

esfuero y animosidad. (2)

magnanimidad assi. (1)

yollotlapana, nino : enamorarse o aficionarse. prete: oninoyotlapan. (2) enamorarse. (1) yollotlapana, nite : enamorar a otro assi. preter: oniteyollotlapan. (2) yncitar. (1) enamorar a otro. (1) yollotlatlania, nino : examinar asi mismo. preter: oninoyollotlatlani. (2) yollotlatzini, ni : rebentar la semilla guando quiere brotar. prete: oyollotlatzin. (2) rebentar como la simiente. (1) yollotli : coraon. (2) coraon. (2 Yullotli) coraon. (1 yullotli)

yollotli + : habituar a alguno a bien biuir. preterito: iuh onictetlalili yullotli. (2 Iuh nictetlalilia yollotli) pauilo de candela. (2 Candela yollotli) badajo de campana. (2 Campana yollotli) abituar a otro a alguna cosa. (1 yuh nictetlalilia yollotli) badajo de campana. (1 campana yollotli) yollotonehua, nite : afligir y angustiar a otro. pre: oniteyollotoneuh. (2 Yollotoneua, nite) yollotonehua, no : dolerme el coraon. preterito: onoyollotoneuh. (2 Yollotoneua, no) doler el coraon. (1 no, yollotoneua) yollotonehualiztli : yollotoneualiztli) yollotoneuhqui : afligido. (1) dolor de coraon. (2 Yollotoneualiztli) dolncia tal. (1

afligido y angustiado. (2)

doliente assi. (1 yollotoneuhq[ui])

yolloxochitl : flor muy olorosa de hechura de cora[n]. (2) de hechura de coraon. (1) yolloxoxouhqui : libre, no esclauo. (2) blandura tal. (1)

flor muy olorosa

yolloyamaniliztli : yolmahuiliztli : yolmauiliztli)

temor, o pusilanimidad. (2 Yolmauiliztli)

poquedad de animo. (1

yolmalacachihui, ni : deuanear. preterito: oniyolmalacachiuh. (2 Yolmalacachiui, ni) deuanear o hazer desatinos y diflates. (1 ni, yolmalacachiui) yolmalacachihuiliztli : deuaneo o desatino. (1 yolmalacachiuiliztli) yolmalacachoa, nino : desatinarse, o boluerse de otro parecer. pret: oninoyolmalacacho. (2) desatinarse. (1) boluerse de otro parecer. (1) yolmalacachoa, nite : desatinar a otro, o traerlo al retortero, o ligarlo con hechizos. preterit: oniteyolmalacacho. (2) ligar con hechizos. (1) desatinar a otro. (1) boluer a otro de otro parecer. (1) yolmauhtia, nino : temer, o turbarse de miedo. preter: oninoyolmauhti. (2) yolmauhtia, nite : poner temor a otro. preterit: oniteyolmauhti. (2) espantar, poner miedo a otros. (1) alterar el coraon de alguno. (1)

yolmaxiltia, nic : alcanar en cuenta a otro. (1) yolmaxiltia, nino : pensar. (1) yolmaxiltia, nite : satisfazer, o certificar aotro de algo. pret: oniteyolmaxilti. (2) desengaar a otro. (1) satisfazer aotro, dar razon de algun negocio. (1) acordar a otro lo que ya tenia muy oluidado. (1) ynduzir por razones. (1) yolmaxlitia, nite : amonestar. (1)

yolmelahua, nino : c[n]fessarse. p: oninoyolmelauh. (2 Yolmelaua, nino) confessarse. (1 nino, yolmelaua) yolmelahua, nite : confessar a otro. preterit: oniteyolmelauh. (2 Yolmelaua, nite) confessar a otro. (1 nite, yolmelaua) yolmicqui : desmayado assi. (1) (1) amortecido. (1) desmayado, o amortecido. (2) amortecido assi.

yolmiqui, ni : desmayarse, o amortecerse, o tener comezon, o espantarse. pre: oniyolmic. (2) desmayarse de temor. (1) comezon tener. (1 ni, yulmiqui) amortecerse de miedo. (1) amortecerse o desmayarse. (1) yolmiqui +, ni : tener muy gran comezon. (2 Quequexqui yulmiqui, ni)

yolmiquiliztli : amortecimiento tal. (1) fatiga del anima. (1) amortecimiento desta manera. (2) desmayo tal. (1) amortecimiento. (1) comezon. (1 yulmiquiliztli) yolmiquiliztli + : comezon tal. (2 Quequexqui yulmiquiliztli)

yolmocihui, ni : dezir desuarios, o desatinos. pret: oniyolmociuh. (2 Yolmociui, ni) hablar cosas sin concierto o sin proposito. (1 niyolmociui) yolmoyahua, ni : ni) vaguear conel pensamiento. preterito: oniyolmoyauh. (2 Yolmoyaua, : andar vagueando cn el pensamiento. (1 ni, yolmoyauatinemi)

yolmoyahuatinemi, ni

yolnonotza, nino : pensar. (1) considerar o pensar algo contigo mismo. (1) ymaginar. (1) consultar algo consigo. (1) acordar o deliberar algo. (1) fabricar hazer por artificio. (1) especular. (1) escudriar la escriptura o cosas arduas. (1) yolnonotza, no/ huel/ nino : tratar, o c[n]sultar algo contigo mismo. pret: onoyolnonotz. vel. oninoyolnonotz. (2) yoloonotza, nino yolotetl : : aconsejarse. (1 nino, yoluonotza)

duro de coraon. (1 yulotetl)

yolpachihuitia, nite : satisfazer a otro delo que duda. preterito: oniteyolpachiuiti. (2 Yolpachiuitia, nite) contentar a alguno o fatisfazerle. (1 nite, yolpachiuitia) dar cuenta y razon de algo. (1 nite, yolpachiuitia) certificar algo a otro. (1 nite, yolpachiuitia) satisfazer yo a otro. (1 nite, yolpachiuitia) yolpachihuitiztli : fee o creencia delo que se dize. (1 yolpachiuitiztli)

yolpapatlaca, ni : oniyolpapatlacac. (2)

dar golpes, o saltar el coraon d[e] miedo. &c. prete:

yolpapatzmiquiliztli : gota coral, o gran aflicion de coraon. (2) yolpapatztia, ni : ablandar se el de coraon endurecido. pret: oniyolpapatztiac. (2) ablandar se el coraon. (1) blandear, cndecendiendo con los que le ymportun y ruegan o piden algo. (1) yolpapatztic : blando assi. (1) blando, o tierno de coraon, o cosa flaca y sin fueras. (2) flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1) blandura assi. (2) blandura tal. (1)

yolpapatztiliztli :

yolpatzmicqui : congoxoso. (1) el que esta muy congoxado y afligido. (2) afligido assi. (1) afligido assi. (1) yolpatzmictia, nite : congoxar a otro. preterito: oniteyolpatzmicti, (2) congoxar aotro. (1) afligir o fatigar a otro. (1) yolpatzmiqui, ni : congoxarse mucho. preterito: oniyolpatzmic. (2) o afligirse. (1) afligirte. (1) yolpatzmiquiliztli : yolpoa, nino yolpoliuhqui : yolpoloa, nino : yolpoloa, nite : : gota coral o morbo caduco. (1) congoxarse

considerar o pensar algo contigo mismo. (1) desatinado, o desacordado. (2) desatinado assi. (1)

desatinarse, o turbarse. preteri: oninoyolpolo. (2) dudar. (1) desatinar o turbar a otro. preter: oniteyolpolo. (2) indinar mucho a otro. preteri: oniteyolpooni. (2)

yolpoyonia, nite :

yolpozonaltia, nite : indinar, o enojar a otro. preterito: oniteyolpoonalti. (2 Yolpoonaltia, nite) embrauecer a otro. (1 nite, yolpoonaltia) yolpozoni, ni : enojarse mucho assi. preterito: oniyolpoon. (2 Yolpooni, ni) embrauecerse. (1 ni, yolpooni) enojarse. (1 ni, yolpooni) apostemarse de enojo. (1 ni, yolpooni) yolpozonia, nite : dar pena, enojo y aflicion a otro. (1 nite, yolpoonia) prouocar a yra. (1 nite, yolpoonia) molestar dando mucho enojo. (1 nite, yolpoonia) yolpozoniliztli : saa. (1 yolpooniliztli) Yolpooniliztli) indinacion, o enojo y saa. (2 apostemado assi. (1

yolpozonini : embrauecido assi. (1 yolpoonini) yolpoonini) yracundo y saudo. (2 Yolpoonini) yolque

+ : rebao de ganado. (1 centlamantin yolque) rudo de ingenio. (2)

yolquelli : ruda cosa de ingenio. (1)

yolqui : biua cosa. (1) resuscitado de muerto. (1) animal. (1 yulqui) animal bruto, o cosa biua, o hueco empollado, o el resucitado de muerte a vida. (2)

yolqui

+ : assadura de animal. (1 yxittecon yulqui) empollado hueuo. (1 yolqui ytlacauhqui)

yolqui itlacauhqui :

yolquimil : rudo o torpe de entendimiento. (2) yolquixtia, nite : indinar, o enojar mucho a otro. pret: oniteyolquixti. (2) molestar dando mucho enojo. (1) dar pena, enojo y aflicion a otro. (1) prouocar a yra. (1) yolteohuia, nic : atinar o acertar en algo. (1 nic, yolteouia) yolteohuia, nino : pronosticar. (1 nino, yolteouia) yolteohuia, nitla : conjeturar. (1 nitlayolteouia) prenosticar o adiuinar por algunas conjecturas acertando enlo que dize. pre: onitlayolteoui. (2 Yolteouia, nitla) adiuinar sin agueros. (1 nitla, yolteouia) pronosticar. (1 nitla, yolteouia) atinar o acertar en algo. (1 nitla, yolteouia) sacar vna cosa por otra como por cnjecturas o como adeuinndo. (1 nitla, yolteouia) fabricar hazer por artificio. (1 nitla, yolteouia) yoltequipachihui, ni : tener alguna pena y aflicion enel alma. pret: oniyoltequipachiuh. (2 Yoltequipachiui, ni) fatiga tener assi. (1 ni, yoltequipachiui) afligirte. (1 ni, yoltequipachiui) yoltequipachoa, nino : tener pesar delo que hizo. prete: oninoyoltequipacho. (2) pesarme o arrepntirme de algo. (1) afligirte. (1) arrepentirse delo que hizo. (1) recebir pena. (1) yoltextli : harina. (2) yoltextli + : harina. (1)

harina, lo sotil o la flor della. (1 yc[n]cauhca yn yoltextli) tener vida. pret: oniyoltinen. (2) vida. (1) vida tener. (1)

yoltinemi, ni :

yoltinemiliztli : vida. (2) yoltoc

+ : medio biuo. (1 aquen yoltoc)

yoltonehua, ni : fatiga tener assi. (1 ni, yoltoneua) yoltonehua, nino : tomar pesar de alguna cosa. prete: oninoyoltoneuh. (2 Yoltoneua, nino) pesarme o arrepntirme de algo. (1 nino, yoltoneua) arrepentirse delo que hizo. (1 nino, yoltoneua) yoltonehua, nite : dar pena y enojo a otro. preter: oniteyoltoneuh. (2 Yoltoneua, nite) dar pena, enojo y aflicion a otro. (1 nite, yoltoneua) yoltonehuiliztli : yoltonehuiztli : fatiga del anima. (1 yoltoneuiliztli)

pena, o aflicion del coraon. (2 Yoltoneuiztli) aflicion interior. (1 yoltoneneuiztli)

yoltonenehuiztli :

yolxitepozoni, ni : ayrarse, o enojarse mucho. prete: oniyolxitepoon. (2 Yolxitepooni, ni) apostemarse de enojo. (1 ni, yolxitepooni) yolxitepozonini : apostemado assi. (1 yolxitepoonini) Yolxitepoonini) airado, o enojado. (2

yolyamania, ni : ablandarse el duro de coraon, para emendarse. pr: oniyolyamanix. (2) ablandarse el duro de coraon. (1) enternecerse. (1) blandear, cndecendiendo con los que le ymportun y ruegan o piden algo. (1) yolyamania, nite : ablandar a otro desta manera pre: oniteyolyamanix. (2) ablandar a otro. (1) yolyamanilia, nite : enternecer aotro. (1) blandura de coraon assi. (2) blando assi. (1) blando de coraon. (2)

yolyamaniliztli : blandura tal. (1) yolyamanqui :

enternecido assi. (1)

yolzotlahualiztli : yoma, nino : paciente. (1)

gota coral o morbo caduco. (1 yolotlaualiztli) amblar la muger o el

amblar la muger, pre: oninoyon. (2)

yomexti : ambos ados esteras, tablas, vasijas, mantas o cosas semejantes. (1) entr[m]bas cosas largas o anchas. (1) ambos ados, tablas esteras, o cosas assi llanas. (2) yomilhuitica : vasallos o gente plebeya; per metaphoram. (1)

yomoni : bullir hormigas, pulgas, piojos, &c. (1) bullir los gusanos, o piojos, pulgas, hormigas, o cosas semejantes, o dar mucha comeon los granos o la sarna, o tener gr[n] encendimiento dela carne los moos omoas luxuriosas. pre: oyomon. (2) yomotlan, no : yomotlan, to : ensear. (1) lado, costado. (1) costado de persona. (1) dolor de costado. (2 Yomotlan quaquauhtiliztli)

yomotlan cuacuauhtiliztli :

yomotlan cuauhti, no : tener dolor de costado. prete: onoyomotl[n]quauhtic. (2 Yomotlan quauhti, no) doler el costado. (1 no, yomotlan quauhti) yomotlan cuauhtic : doliente assi. (1 yomotlan quauhtic) dolencia tal. (1 yomotlan quauhtiliztli)

yomotlan cuauhtiliztli : yomotlancuauhtic :

enfermo de dolor de costado. (2 Yomotlanquauhtic)

yomotlancuauhtiliztli : dolor de costado. (2 Yomotlanquauhtiliztli) yomotlantli : yomotzacua, ni yononoyan + : costado de persona. (1) costado de persona, o de sierra. (2)

: asma tener. (1 ni, hiomotzaqua) biuar de conejos. (1 tochtli iononoyan) idem. (Tochtli ynetecayan: biuar de conejos.) (2 Tochtli entrambas ados cosas. s. gordas y

yonoyan + : ionoyan)

yonteixti : entr[m]bas cosas redondas. (1) redondas. (2) yontlamanixti :

[m]bas ados cosas, partes o pares. (2)

yontlapalixti : de vna parte y de otra. (1 iontlapalixti) enambos lados. (1) ambas o de ambas p[ar]tes o lados. (2) yonxiuhyoc :

a ambos lados, o

despues de dos aos o despues de passados dos aos. (1) desempegar.

yopehua, nitla : despegar algo. pre: onitlayopeuh. (2 Yopeua, nitla) (1 nitla, yopeua) yotextli : yotiloni harina. (1) + : harina. (2)

peso para balana. (1 tlaoctaca yotiloni) + : arroyo. (1 atl yotlatocayan)

yotlatocayan yoxio : yoxio + :

mayorazgo, s: el mismo hijo del seor. (1) mayorazgo hijo de algun seor. metapho. (2 Yeo, ytlapallo, yoxio) o desuentura. interjestion. (2 Yoiaue)

yoyahue :

yoyocaitta, nitla : tractar los negocios cuerdamente. pre: onitlayoyocaittac. (2) mirar prudentemente o con mucha cordura algn negocio. (1 nitla, yoyohcaitta) yoyoli : sauandija. (1) qualquier sauandija. (2) yoyoli, ni : rebiuir. (1) rebiuir. pre: oniyoyol. (2) yoyoma, nino : amblar la muger o el paciente. (1) comezon. (2) comezon tener. (1)

yoyomiquiliztli : comezon. (1) yoyomoca, ni : yoyomoctli : yoyopehuiliztli yoyopeuliztli : yoyotli :

tener comez[n]. p: oniyo yomocac (2) los riones. vel. toyoyomoc. (2) + :

postilla de sarna. (2 Palax yoyopeuiliztli)

cayda de caspa o de postilla. (1) caxcauel de arbol. (2)

caxcauel de arbol. (1)

yua : anoche. (1) yua, nite : embiar o hazer mensajero. (1) yua, nitla : embiar o hazer mensajero. (1) yua yua yuac + : anoche. (1 yalhua yua) +, nite : embiar otravez. (1 yeno niteyua) + : de madrugada, o muy de maana. (2 Ocveca yuac) + : vena de piedra. (1 tetl yuauanca)

yuahuanca

yuallalizilhuitzin zpiritu sancto : pascua de cincuesma. (1 yuallalizilhuitzin Spiritu sancto) yualli : noche. (2 Yvalli)

yualli

+ : velar hasta el cabo. (1 yuh nictlaa yualli) velar. (1)

yualli ni, quitztoc : yuampo

+ : diuersa o diferente cosa. (1 amo yu[n]po) y,

yuan : e conjunct[i]on. (1) mas, para continuar; aduerbio. (1) conjunction. (1) tambien; conjunction. (1)

yuan + : mas, conjunction. (1 ynoc yuan) no tiene par, o nadie se le compara. (2 Ayac yuan) alguna otra cosa tambien, o alguna otra cosa mas. (2 Occequi yuan) diuersa o diferente cosa. (1 amo yuan neci) no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas. (2 Aoctle yuan inic tlaotli) otras cosas. (1 occequi yuan) distante assi. (1 amo yuan tlachia) ombrey muger primeros. (1 achtopa tlacaxinachtin Adan yuan Eua) iten mas, o allende desto. c[n]junctiones. (2 Ocno yuan) yuan cate : estar dos o tres cosas juntas. (1) yuanca : estar dos o tres cosas juntas. (1) juntas estar dos cosas. (1)

yuatzineo : de maana. (1) yucoxca nemini : yucoxcayotica : yucoxqui + : modesta cosa. (1) modestamente. (1) fea muger o hombre. (1 amo yucoxqui) + : suelta cosa diestra. (1 atle yueueyacauh)

yuehueyacauh yueli + :

ympotente cosa. (1 atle yueli) + : malencolico. (1 atle yuelmach) oportuna cosa con sazon. (1)

yuelmach

yuetzian monequi :

yuh : assi o desta manera. (1) yuh + : naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna propriedad . (1 niman yuh nitlacatl) aunque. (1 ao yuh) todo el da. (1 vel yuh cemilhuitl) propriedad natural. (1 niman yuh tlacatiliztli) despues de dos aos o despues de passados dos aos. (1 ynye yuh onxiuitl) hazer algo adrede. (1 an yuh nicchiua) naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna propriedad . (1 niman yuh niyol) naturalmente ser assi, o de su naturaleza tener alguna propriedad . (1 niman yuh niquiz) nacemos con esta naturaleza y condicion, o inclinacion. (2 Niman yuh ypan titlacati) yuh ipan nitlacat : condicion tener assi. (1) condicion natural. (1) assi se dize, o es comun

yuh ipan tlacatiliztli : yuh mitotica : dezir. (1)

escomum dezir; l; assi se dize. (1) velar hasta el cabo. (1)

yuh n, ixtlathui :

yuh nematiliztli : yuh nic, mattica : yuh niccahua :

opinion. (1)

pnsaminto assi. (1)

certificado estar o tener por cierto. (1)

dexar de hazer vna cosa por otra. (1 yuh niccaua)

yuh nicchihuani : soler acostumbrar. (1 yuh nicchiuani) yuh nictetlalilia yollotli : abituar a otro a alguna cosa. (1) yuh nictlalia in noyollo : ynt[e]ncion tener. (1 yuh nictlalia yn noyullo) tener intencion dehazer algo. (1 yuh nictlalia yn noyollo) yuh nictlaza yualli : yuh ninomati : yuh niquiz : yuh nitlacat : velar hasta el cabo. (1 yuh nictlaa yualli)

pensar con opinion. (1) condicion tener assi. (1) condicion tener assi. (1) certificado estar o tener por cierto. (1)

yuh noyollo commati :

yuh yauh in noyollo : caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. (1 yuh yauh yn noyollo) yuhca + : abituar se a algo, o habituar se. (1 ye yuhca noyollo) acaso y sin pensar, acontecer me algo . (1 amo yuhca teyollo) certificado estar o tener por cierto. (1 noyollo yuhca) adesora. (1 amo yuhca teyollo) derebato o de improuiso. (1 amo yuhca teyollo) estable cosa que esta firme. (1 ayomiq[ua]nia muchipa yuhca) acaso, o de improuiso e fin pensar. (2 Amo yuhca teyollo) yuhca itlachihuallo : yuhca noyeliz : natural cosa. (1 yuhca itlachiuallo)

condicion tener assi. (1)

yuhca noyollo : pensar antes. (1) proposito tener de hazer algo. (1) ynt[e]ncion tener. (1) cierto ser o tener creido y entendido. (1) certificado estar o tener por cierto. (1) tener intencion dehazer algo. (1) yuhca noyollo in nitlaocoliloz : nitlaocoliloz) yuhca teyollo : yuhca tlacatl : yntento. (1) menguado. (1) esperar algun bien. (1 yuhca noyollo yn pensamiento assi. (1)

manifiesto ser. (1)

yuhcantlamatqui : embaado assi. (1) yuhcatiliztli : forma o manera. (1) manera modo o forma. (1) yuhcatla : vaziamente. (1) soledad. (1) yuhcatlatiliztli : forma de materia. (1) propriedad. (1)

desierta casa o pueblo. (1)

vazia cosa. (1)

mengua ynopia. (1)

yuhcatlayotl :

vaziedad assi. (1) forma de materia. (1) propriedad. (1) manera

yuhcayotl : forma o manera. (1) modo o forma. (1) yuhcayotl nimitzittitia : yuhcayotl nimitzmachtia : yuhcenyohual

priuar a otro de quanto tiene. (1) priuar a otro de quanto tiene. (1)

+ : toda la noche. (1 vel yuhcenyoual)

yuhco + : assi assi, del que se enoja contra el que haze la cosa mal hecha. (2 Cenca yuhco) yuhmitotica : yuhnemi + : comunmente sedize. (1) soltero. (1 an yuhnemi) partido o concierto. (1)

yuhnenonotzaliztli :

yuhnenqui : soltero. (1) yuhnictetlalilia teyollo : yuhnineci yuhqui : + : abituar a otro a alguna cosa. (1)

desfigurado estar. (1 aocmo yuhnineci) semejante. (1) tal cosa. (1)

assi o desta manera. (1)

yuhqui + : finalmente. (1 inye yuhqui) no ay cosa que sele yguale. (2 Niman aoctle yuhqui) idem. (Aoctle yuan inic tlaotli: no tiene par en preciosidad, o es mas precioso que todo lo de mas.) (2 Aoctle yuhqui inic tlaotli) sea como fuere. (1 maao yuhqui) alreues. (1 an amo yuhqui) de antes era assi esso. aduerbio. (2 Yeppa yuhqui) dar grandes bozes. (1 aoctle yuhqui ynic ni, tzatzi) no tener par niygual. (1 atle yuhqui) notanto; comparatiuo. (1 amomach yuhqui) casi assi, o casi le parece, o es semejante a el. aduerbio. (2 Achi yuhqui) no auer cosa semejante. (2 Atle yuhqui) yuhqui atl hueiya : veiya) crecer y augmentarse mucho alguna cosa. (1 yuhqui atl blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui

yuhqui ichca tlapochintli ic iztac : ichca tlapuchintli yc iztac) yuhqui nima : como, comparando. (1)

yuhqui ticnemitia : vsase assi entre nosotros. (1) prouerbio y manera de dezir. (1) yuhqui tizatl ic iztac : iztac) yuhquii : yuhquii

acostumbrar o ser comun

blanca cosa, en gran manera. (1 yuhqui tiatl yc

assi o desta manera. (1 yuhquiy) + : el que es desta manera o desta condicion. (1 ynaquin yuhquiy) escura y tenebrosa cosa. (1)

yuhquim micqui :

yuhquim mictlan : escura y tenebrosa cosa. (1) yuhquimati + : pensamiento assi. (1 teyollo yuhquimati) cierto ser o tener creido y entendido. (1) pensar antes.

yuhquimati noyollo : (1)

yuhquimma : casi poco mas o menos. (1) yuhquin aca nechcuahuitequi : espantarse. (1 yuhqu[n] aca nechquauitequi) yuhquin centlalli momana inihuelica : yuhquin centlalli momana yniuelica) yuhquin cepayahuitl ic iztac : cepayauitl yc iztac) esparzirse el olor por todas partes. (1

blanca cosa, en gran manera. (1 yuhquin

yuhquin comic, yuhquin temazcalco : hazer calor. (1) yuhquin cuitlatzayani noyollo : yuhquin ecatoconi : mearse de miedo. (1)

corredor tal. (1)

yuhquin matetl yuinticuahuitl yuintimochihua : turbarse o alborotarte la gente reiendo vnos cn otros mesandose o apedreandose. (1 yuhquin matetl yuintiquauitl yuintimochiua) yuhquin n, ecatoco : yuhquin nipatlani : yuhquin omic : yuhquin omitl : correr ligeramente. (1) correr ligeramente. (1)

medio muerto. (1) flaca, cosa magra o magnta. (1) duro de coraon. (1 yuhquin otequiz yyullo)

yuhquin otequiz yyollo : yuhquin oyuintic : yuhquin patlanini :

loano o gallardo. (1) corredor tal. (1)

yuhquin teotl yyollo : sabio en excesiua manera. (1 yuhq[ui]n teutl yyollo) yuhquin tetl mocuepa noyollo : yuhquin tetl yyollo : endurecerse obstinarse. (1)

duro de coraon. (1 yuhquin tetl yyullo) ynflamarse el coraon de amor. (1 yuhquin tlecomoni

yuhquin tlecomoni noyollo : noyullo)

yuhquin tlehualani noyollo : ynflamarse el coraon de amor. (1 yuhquin tleualani noyullo) yuhquin xicaltica tlanoquilo : llouer mucho. (1)

yuhquin yenitecuiniz : calentura grande tener. (1)

yuhquin yuitl textli : harina, lo sotil o la flor della. (1) yuhquin zoquitl onotihuitz : aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1 yuhquin oquitl onotiuitz) yuhquinaocmone : desfigurado estar. (1)

yuhquinma cuchillo oquitocaticalac ini yollotzin : traspassar el cuchillo el coraon dela virgen. (1 yuhquinma cuchillo oquitocaticalac yni yollotzin) yuhquintecua cua : asperamente assi. (1 yhquintequa qua) aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad.

yuhquintlaquequeztihuitz : (1 yuhquintlaquequeztiuitz) yuhquitlacatiliztli : yuhquiyeliztli : yuhquiyotl : (1) yuhquiz :

ynclinacion natural. (1)

ynstincto natural. (1) forma de materia. (1) forma o manera. (1) manera modo o forma.

natural cosa. (1)

yuhquizaliztica : naturalmente. (1 yuhquializtica) yuhquizaliztli : yuhquializtli) yuhquizaliztli yuhti + : ynclinacion natural. (1 yuhquializtli) + : condicion natural. (1

propriedad natural. (1 niman yuhquializtli)

esta sola vez, esta postrer vez. (2 a yuhti) condicion natural. (1) partido o concierto. (1)

yuhtlacatiliztli : yuhtlacemitoliztli : yuhtlamani :

vsarse o auer costumbre. (1) partido o concierto. (1 yuhtlateneualiztli)

yuhtlatenehualiztli : yuhtlatoliztli : yuhtlatolo : yuhye + :

estilo o costumbre de hablar. (1) estilo o costumbre de hablar. (1)

sed ciertos, o tened entendido. (2 Mauel yuhye in amoyollo) + : propriedad natural. (1 niman yuhyuliliztli)

yuhyoliliztli

yuhyotica : naturalmente. (1) yuian : yuian + : messuradamente. (1) pie ante pie o passo a passo. (1)

mansa y pacificamente. (2 Pacca yuian)

yuian ahuillanauhtiuh : burla burlando yrse poco a poco empeorando la cosa el negocio o la enfermedad. (1 yuian auillanauhtiuh) yuian huitequi, nite yuian nemiliztli : yuian nemini : : herir liuianamente. (1 nite, yuian uitequi) mesura. (1) modestia. (1)

messurado. (1)

modesta cosa. (1)

yuian xocoxcanemiliztli :

paz. (1)

yuian yaliztica : passo a passo; aduerbio. (1) yuian yocoxca : modestamente. (1 yui[n] yocoxca) paz tener. (1) llaneza assi. (1)

yuian yocoxca ni, nemi : yuian yocoxcanemiliztli :

yuian, yocoxcanenqui : llano en conuersacion. (1) yuiannemini : yuianyotica : pacifico, que esta en paz. (1) modestamente. (1) mirar todos

yuic + : horro o horra de esclauo. (1 tlatequililli yuic ymecapal) a vna cosa. (1 cemixtli yuic) todo ojo le mira. (1 cemixtli yuic) yuic ehuani : harto y enhastiado. (1 yuic euani) derecudida dar golpe. (1 yuicpa valitztiuh) derecudida dar golpe. (1 yuicpa valmocuepa) encargada conciencia assi. (1)

yuicpa hualitztiuh : yuicpa hualmocuepa : yuicpa nequixtilli :

yuictzinco nictlachialtia yo dioz in notlachihualiz : enderear la intencion a dios. (1 yuictzinco nictlachialtia yo dios yn notlachiualiz) yuictzinco nictlamelahualtia : nictlamelaualtia) enderear la intencion a dios. (1 yuictzinco

yuictzinco nino, netoltia in dioz : prometer a dios. (1 yuictzinco nino, netoltia yn dios) yuictzinco ninocuepa in totecuiyo : conuertirse o emendarse. (1 yuictzinco ninocuepa yn totecuiyo) yuinin : forma o manera. (1) : embeodar a otro. (1)

yuintia, nite yuintic :

beodo. (1)

yuinticuahuitl + : turbarse o alborotarte la gente reiendo vnos cn otros mesandose o apedreandose. (1 yuhquin matetl yuintiquauitl yuintimochiua)

yuintiliztli :

embeodamiento. (1)

beodez. (1)

yuintimochihua + : turbarse o alborotarte la gente reiendo vnos cn otros mesandose o apedreandose. (1 yuhquin matetl yuintiquauitl yuintimochiua) yuiptlayoc : yuiqueuhqui : dos dias despues. (1) empalagado. (1)

yuitl + : dar a otro buen consejo y auiso, o dar buen exemplo. preterit: tiatl iuitl onictlali. metapho. (2 Tiatl yuitl nictlalia) harina, lo sotil o la flor della. (1 yuhquin yuitl textli) auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl tlapalli nicchiua) yuitl tlapalli tizatl nictlalia : aconsejar y auisar a otro, delo que le conuiene. (1 yuitl tlapalli tiatl nictlalia) yuitl, + : auisar y aduertir al amigo delo que le cnuiene hazer. (1 tiatl yuitl, tlapalli nictlalia) yuiyahue : o desuentura. interjection delque haze esclamacion. (2 Yuiyaue) tocar liuianamente. (1)

yuiyan nite, matoca : yuiyanyo :

reposado. (1) emplumecido. (1)

yuiyoquizqui :

yuuilia, ni : lo mismo es que yuuaquilia. pr: oniyuuili. (2) yuuilia, nitla : hazer sombra poniendose delante de otros. pret: onitlayuuili. (2) escurecer otra cosa o hazer sombra. (1) yuuilia, nitlatla : idem. preterito: onitlatlayuuili. (Yuuilia, nitla: hazer sombra poniendose delante de otros. pret: onitlayuuili.) (2) yuyopehui, ni : caerse la caspa o las postillas dela sarna, &c. (1 ni, yuyopeui)

yuyupehuiliztli : caida de caspa, o de cosa ansi. (2 Yuyupeuiliztli) yyacac + : escogimiento assi. (1 tlacenquixtiliztli yyacac tlaanaliztli) escoger lo mejor. (1)

yyacac ni, tlaana :

yyacac tlaanani : escogedor tal. (1) yyacac tlaantli : escogido assi. (1) yyacacotonca + : pauesa dela dicha candela. (2 Xicocuitlaocotl yyacacotonca) pauesa de candela. (1 xicocuitlaocotl yyacacotonca) yyacactlaantli : escogido entre muchos. (1)

yyacahuitzauhca : punta de cosa aguda. (1 yyacauitzauhca) yyacailacatzoloca + : azial. (1 cauallo yyacailacatzoloca)

yyacamecayo yyacatepozo

+ : + :

boal de bestia. (1 cauallo yyacamecayo) caxquillo de saeta. (1 mitl yyacatepuo) punta de cosa aguda. (1)

yyacatzaptica : yyacic : yyacica :

depunta o con punta. (1) depunta o con punta. (1) : encensar. (1 nitla, yyaua) enderredor, aduerbio. (1 yyaualoloyan) esconder algo. (1)

yyahua, nitla yyahualoloyan : yyana, nitla :

yyancuiyo : primero o primera delos que pare, la que nunca auia parido. (1) yyaquic : yyaquica : depunta o con punta. (1) depunta o con punta. (1) olor como quiera. (1) olor malo o bueno. (1)

yyayaliztli :

yye : si; aduerbio p[ar]a affirmar. (1) yyec + : malencolico. (1 atle yyec) estopa de lino o maguey. (1)

yyectiloca :

yyectiloca + : idem. (Xicocuitlaocotl yyacacotonca: pauesa dela dicha candela.) (2 Xicocuitlaocotl yyectiloca) yyectiloca trigo polocatl : yyectlioca yyeilhuyoc : yyeliz yyelli : + : granas de trigo. (1)

pauesa de candela. (1 xicocuitlaocotl yyectlioca) al tercero dia. (1 yyeilhuioc)

+ : genero de qualquier cosa. (1 cecentlamantli yyeliz nonqua quializtli) pedo. (1) + : harto y enhastiado. (1 aoc yyelquittani) calabacilla pequeita y berrugosa. (1)

yyelquittani yyetecomatl : yyetzin :

si; aduerbio p[ar]a affirmar. (1) al tercero ao. (1) estrado. (1

yyexiuhyoc :

yyeyan + : estrado o assiento honroso. (2 Mauiztililo yyeyan) mauiztililo yyeyan) yyo : sola cosa. (1) yyo + : mal punto; interjection. (1)

guay, interjec[t]ion. (1)

solo este, o solo esto. s. quedado, o solo esto ay. (2 a yyo)

yyo intla : oxala. (1) yyo ma :

osi, aduerbio. (1)

osi, aduerbio. (1)

yyo matel : oxala. (1) yyo omotlahueliltic : yyoca : aparte. (1) overguna; interjection. (1 yyo omotlaueliltic)

yyoca + : excomunion, o descomunion. (2 Teoyotica yyoca quetzaliztli) descomunion. (1 teoyotica yyuca quetzaliztli) yyoca panhuetztica : yyuca panuetztica) yyoca panquiztica : yyoca p[n]quiztica) yyoca tenquiztica : yyuca tenquiztica) yyocaca : sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1 sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1 sobrepujar o exceder alas otras cosas, o alos otros. (1

desacompaado o desamparado. (1) monge solitario. (1)

yyocatlatlatlauhtiani teopixqui : yyocauh :

suyo, cosa de alguno. (1) desacompaamiento assi. (1) en vna parte y en otra. (1) en vna parte y en otra. (1)

yyocayeliztli : yyoccampaixti : yyoccanixti :

yyoiyahue : odesuentura. injection. (2 YYoiyaue) yyolcayo : yyolic : (1 yyulic) yyolic limaza o bauaza. (1) poco a poco. (1 yyulic) pie ante pie o passo a passo. (1) contiento.

+ : passo, s: mansamente. (1 an yyulic) yr despacio. (1 yyulic niauh) andar contiento. (1)

yyolic niauh : yyolicniauh : yyollo :

meollo de fruta seca. (1)

yyollo + : abituado a alguna cosa, o experimentado enella, o tener int[n]cion y proposito de hazer algo. (2 Yeiuhca yyullo) dissoluta muger. (1 aocmotlalia yyollo) cuexco de fruta. (1 xocotl yyullo) floxo enel animo. (1 atle yyollo) benigno. (1 ycnoyo yyollo) fiel que cree enla fee. (1 yectli yyollo) duro de coraon. (1 yuhquin tetl yyullo) abituado assi. (1 ye iuhca yyollo) fiel de balana. (2 Peso yyullo) hombre de buen coraon sincero y sin doblez, o hombre sancto. (2 Qualli yyullo) obstinarse y endurecerse. pr: iuhquintetl omocuep

yyullo. (2 Iuhquin tetlmocuepa yyullo) especulatiuo. (1 moyolnonotzanih canimmach nemi yyollo) ombre sancto. (1 q[ua]lli yyullo) ynocente cosa. (1 yectli yyollo) compassiuo y piadoso. (2 Icnoyouani yyollo) duro de coraon. (1 yuhquin otequiz yyullo) sabio en excesiua manera. (1 yuhq[ui]n teutl yyollo) aficionado assi. (1 ytla ytech vctzi yyullo) desalmado floxo. (1 atle yyollo quimati) dissoluta muger. (1 ocholo yyollo) pensatiuo. (1 can onueuetztinemi yyollo) mansa cosa. (1 aquenca yyollo) dissoluta muger. (1 aoccanca yyollo) fiel de balna. (1 peso yyollo) simple persona sin doblez. (1 q[ua]lli yyullo) sapientissimo. (2 Iuhquin teotl yyollo) yyollo acouetzini : yyollo acoyani : yyollo motlali : contemplatiuo. (1)

contemplatiuo. (1) assegurado assi. (1) emmendado. (1)

yyollocaltitlan nepilolli :

yyolloco + : centro dela tierra. (1 tlalli yyolloco) moa crecida. (1 omacic yyolloco ychpuchtli) mocedad de moa de tierna edad ya crecida. (2 Omacic yyolloco ichpochotl) yyolloco ichpochotl : yyolloco oquichtli : mocedad de aquestas. (1 yyolloco ychpuchotl) ombre ya hecho. (1)

yyolloco telpochchotl : mocedad de aquestos. (1 yyolloco telpuchchotl) yyollomacic : aprouechado assi. (1)

yyollotlamanemi : jubilado suelto de trabajo. (1) yyontlapalixti : yyoyahue : yyua, nite yyuyahue : en vna parte y en otra. (1)

guay, interjec[t]ion. (1 yyoyaue) : embiar a diuersas partes mensajeros. (1)

o, interjection. (1 yyuyaue) embixarse, o

za, ni : despertar. (1 ni, a) za, nino : embadurnarme. (1 ninua) embixar. (1 ninoa) embadurnarse. preterito: oninuac. (2 Ninua)

za cemi : idem. (a cemmayan: vltimadamente, o esta sola vez, o por despedida. aduerbio.) (2 a cemi) za cemmayan : cemmayan) vltimadamente, o esta sola vez, o por despedida. aduerbio. (2 a

za cen yequixoa intlalticpac : vno vez y nomas biuimos eneste mundo, sin tornar otra vez a biuir enel. (2 a cen yequixoa intlalticpac) za ic ninocahua : fin o conclusion delo que digo o hago. (2 a ic ninocaua) za iuhticac : casa desierta o desamparada, quen o se habita. (2 a iuhticac)

za ixquichcahuitli : (2 a yxquichcauitly)

vn poco de espacio de tiempo, o vn poco despues. aduerbio.

za iyoppa : sola esta vez y no mas, o es la postrera vez. (2 a iyoppa) za iz : aqui cerca, o aqui junto, o de aqui a poco tiempo. aduerbio. (2 a iz) muy mucho; aduerbio. (1 a occenca) demasada cosa. (1 a ommopiqui) ala postre. (1 a tlatzacca) ala postre. (1 a tlatzonco) estar alguno agoniza[n]do, y para espirar. (2 a

za occenca : za ommopiqui : za tlatzacca : za tlatzonco :

za yuhquin concacauhtoc : yuhquin concacauhtoc) za yuhti : za yyo : zac? + :

esta sola vez, esta postrer vez. (2 a yuhti) solo este, o solo esto. s. quedado, o solo esto ay. (2 a yyo) aun todauia?. (1 cuix ac?.) acarrear piedras. (1 nite, aca) acarrear algo. preterito: onitlaacac. (2 aca, nitla) hoja de yerua. (2 aca atlapalli) grama, yerua conocida. (2 aca comitl) xergon. (2 aca quachpepechtli) acarrear.

zaca, nite : zaca, nitla : (1 nitla, aca) zaca atlapalli : zaca comitl :

zaca cuachpepechtli :

zaca ixtlahuatl : yermo sin arboles, o auana grande. (1 aca yxtlauatl) zaca nahualtia, nino : esconderse entre las matas de yerua. preterito: oninoacanaualti. (2 aca naualtia, nino) zaca nanacatl : zaca o cuilin : zaca omiyo : omiyo) zaca pepechtli : hongo de pr[n]do. (2 aca nanacatl) gusano de yerua. (2 aca o cuilin) gramoso lleno de grama. (1 aca omiyo) cama de paja. (2 aca pepechtli) espuerta de esparto. (2 aca petlatanatli) (acayaman: heno.) (2 aca yamanqui) lugar gramoso. (2 aca

zaca petlatanatli : zaca yamanqui : zacaatlapalli : idem.

hoja de yerua. (1 acaatlapalli)

zacacahua, nitla : dexar henchir de yerua la heredad, no la beneficiando. pret: onitlaacacauh. (2 acacaua, nitla) dexar de labrar la tierra, tornandola yeruaal. (1 nitla, acacaua)

zacachi : acachi)

vn poco mas. (1 acachi)

echa vn poco mas, o dame otro poco. (2 ramada para sombra. (2

zacachimalli : acachimalli)

ramada sombra de ramos. (1 acachimalli) cigarra. (1 acachiquilichtli) xergon. (1 acaquachpepechtli)

zacachiquilichtli : acachiquilichtli) zacacuachpepechtli : zacacueitl : acacueitl) zacahuitzo : zacahuitztli : zacahuitztzo : zacailpiya, nite zacaixtlahuato : zacamecatl : (1 acamecatl)

cigarra. (2

paja para casas. (1 acacueitl)

paja para hazer bohio o casa. (2

lugar lleno de grama. (2 acauitzo) grama yerua. (1 acauitztli) gramoso lleno de grama. (1 acauitztzo) : dar udo. (1 nite, acailpia)

yerma cosa. (1 acayxtlauato) soga cuerda de esparto. (1 acamecatl) tomiza cuerda de esparto. soga desparto, ode cosa semejante. (2 acamecatl)

zacamoa, ni : labrar la tierra de nueuo abriendola; &c. (1 niacamoa) abrir, o labrar de nueuo la tierra, o roar la yerua. preterito: oniacamo. (2 acamoa, ni) arar o labrar y abrir de nueuo la tierra. (1 ni, acamoa) roar yerua. (1 ni, acamoa) abrir o labrar la tierra de nueuo. (1 ni, acamoa) zacamolhuia, nite : romper de nueuo la tierra a otro. preterito: oniteacamolhui. (2 acamolhuia, nite) zacamoliztli : acamoliztli) roa assi. (1 acamoliztli) rompimiento de tierra assi. (2

zacamolli : abrojo. (1 acamulli) (2 acamolli) zacamolo :

rompida tierra desta manera, o cierto abrojo.

todos rompen o abren tierra. (2 acamolo) : esconderse entre las yeruas o matas para espiar. (1 nino,

zacanahualtia, nino acanaualtia) zacananacatl : zacanapa :

hongo de prado. (1 acananacatl)

hazia dondequiera. (1 acanapa)

zacanin zazo in canin : hazia dondequiera. (1 acanin ao yn canin) zacanohualli : acanoualli) grama yerua. (1 acanoualli) grama, yerua conocida. (2

zacanohuallo : acanouallo) zacaocuilin :

gramoso lleno de grama. (1 acanouallo) gusano de yeruas. (1 acaocuilin)

lugar lleno de grama. (2

zacaomitl : grama yerua. (1 acaomitl) zacapepechtli : cama de yeruas o de espadaas. (1 acapepechtli) sera de esparto. (1 acapetlatanatli) + : seron desparto. (1 vey acapetlatanatli)

zacapetlatanatli : zacapetlatanatli

zacapi, ni : coger segar, o roar yerua. preterito: oniacapic. (2 acapi, ni) roar yerua. (1 ni, acapi) zacapic : zacapic roador o segador de yerua. (2 acapic) + : segador de heno. (1 tepuzchicoltica acapic) roa assi. (1 acapiliztli) roa o segadura de yerua. (2

zacapiliztli : acapiliztli)

zacapilli : la carnaza del medio dela natura dela muger. (2 acapilli) zacapini : acapini) segador de heno. (1 acapini) roador, o segador de yerua. (2

zacapitiuh, ni

: yr por yerua. (1 ni, acapitiuh)

zacaquixtia, ni : varillas o pajas sacar por la lengua o por otra parte del cuerpo ensangrentandolas para ofrecerlas en sacrificio alos ydolos. (1 ni, acaquixtia) zacaquixtia, nic : tornar yeruaal, o eriao la huerta o eredad, por no la auer beneficiado y labrado. prete: onicacaquixti. (2 acaquixtia, nic) zacatanatli : acatanatli) espuerta de esparto. (1 acatanatli) espuerta de esparto. (2 paja de trigo

zacatextli : paja para cauallos; (vel simile). (1 acatextli) para bestias. (2 acatextli) zacatl : paja, generalmente. (1 acatl) eruaje. (1 acatl)

paja. (2 acatl)

zacatl + : grama yerua. (1 tequixqui acatl) vencejo para atar. (1 tlatlaalhuilli acatl) vencejo para arar. (2 Tlatlaalhuilli acatl) zacatla : acatla) zacatla desierto. (1 acatla) + : eruaal. (1 acatla) yeruaal, o prado. (2

campos o montaas y auanas. (2 Quauhtla acatla) campo. (1 acatla quauhtla) (acatzontetl: cesped.) (2 acatzuntetl) cesped. (2

zacatla cuauhtla : zacatzontetl : acatzontetl) idem.

zacatzontetl +, nic : desmoronar o d[e]sboronar terrones o cespedes. (1 nic, quapayana yn tlaltetl yn acatzontetl) zacayaman : paja p[ar]a cama. (1 acayam[n]) acayaman) zacayamanqui : zaccenca ye : zaccencaye : zace : heno. (1 acayaman) heno. (2

paja p[ar]a cama. (1 acayam[n]qui)

heno. (1 acayamanqui)

mejoria en cada especie. (1 accenca ye) prncipalmnte. (1 acc[n]caye)

de vno. (1 ace)

zacen : idem. (a cemi: idem. (a cemmayan: vltimadamente, o esta sola vez, o por despedida. aduerbio.)) (2 acen) zacencayehuatl : zaciquin : mayormente, aduerbio. (1 acencayehuatl)

sea quandoquiera. s. que algo acaeciere. aduerbio. (2 aciquin) mas tambien aduerdio. para

zacno : mas, para continuar; aduerbio. (1 acno) continuar. (2 acno) zacuahuatinemi aquauatinemi) zacuantototl : zacuaya + : + :

estar boquiseco muy fatigado y muerto de hambre. (1 noten

paxaro de pluma amarilla y rica. (2 aquantototl) retraymiento de mugeres. (1 ciua ynnecali zaquaya) ayunar. preterito: oninoauh. (2 aua, nino) ayunar. (1 nino,

zahua, nino : aua) zahualli : zahuatl :

telaraa. (2 aualli) roa o sarna. (1 auatl) virguelas. (1 auatl) sarna. (1 auatl)

zahuintoc : lo mesmo es que mopopoauhtoc. (2 auintoc) zaic ni, tlapatia : sanear la cosa. (1 ayc ni, tlapatia)

zaic nino cahua : en fin o en conclusion. (1 ayc nino caua) zaic nitlami : en fin o en conclusion. (1 aic nitlami)

zaic nitlatzonquixtia : en fin o en conclusion. (1 ayc nitlatzonquixtia) zaictlapatiliztli : zaixquichcahuitli : zaizquii : aizquiy) saneamiento. (1 ayctlapatiliztli) poco despues. (1 ayxquichcauitly) poco despues, o de alli apoco. aduer. (2

poco despues. (1 ayzquiy)

zalhuia, nitetla : nitetla, alhuia)

pegar o remendar algo a otro, o enxertarle sus arboles. (1

zalihui :

pegarse vna cosa a otra. prete: oaliuh. (2 aliui) coyunturas

zaliuhyantli : coyuntura de miembro del cuerpo. (1 aliuhyantli) delos miembros del cuerpo. (2 aliuhyantli)

zaloa, mo : idem. preterito: omoalo. (aliui: pegarse vna cosa a otra. prete: oaliuh.) (2 aloa, mo) pegarse vno con otro. (1 moaloa) pegarse vna cosa con otra. prete: omoalo. (2 Moaloa) zaloa, nino : estar o pararse lo que suele andar. (1 nino, aloa) tardarse. (1 nino, aloa) zaloa, nite : detener a alguno. pr: onitealo. (2 aloa, nite) detener a otro. (1 nite, aloa) estoruar o detener al que camina. (1 nite, aloa) ympedir al que se quiere yr, o detener al que anda. (1 nite, aloa) concertar huessos. (1 nite, aloa) parar o estancar a lo que anda, de cosas animadas. (1 nite, aloa) tardar a otro. (1 nite, aloa) retener. (1 nite, aloa) zaloa, nitla : betun poner o engudar algo. (1 nitlaaloa) pegar algo, engrudar, hazer pared, o soldar con plomo. &c. preterito: onitlaalo. (2 aloa, nitla) empegar. (1 nitla, aloa) pegar soldando. (1 nitla, aloa) tenerse en algo el q[ue] se cae. (1 nitla, aloa) pegar con liga. (1 nitla, aloa) soldar con plomo. (1 nitla, aloa) zaloa + : pegar con pez. (1 ocotzotica nitla, aloa) detenerse en alguna parte. (1 nonno, aloa) zaloa +, nic : establo hazer o caualleriza. (1 cauallo vtlaquayan nicaloa) zaloa +, nitla : encolar. (1 tzinacan cuitlatica nitlaaloa) soldar con plomo. (1 nitla, netech aloa) zaloliztli zalolli + : + : lo mesmo es que tlanetealoliztli. (2 Tlanetech aloliztli) lo mesmo es que tlanetealolli. (2 Tlanetech alolli) no cessar de llorar. (2

zamache nicmattica inchoquiztli intlaocoyaliztli : amache nicmattica inchoquiztli intlaocoyaliztli) zammantiuh : zammatca : ammatca) zammitoa :

cosa que va manssa, como agua que corre. &c. (2 ammantiuh) mansamente, poco apoco, o conti[n]to (2

poco a poco. (1 ammatca)

cosas de poco credito que se dizen por ay. (2 ammitoa) tener ya color de tierra el enfermo que esta in extremis. (2 siempre eftuuo assi, o si[m]pre estuuo desta manera. (2 de tu voluntad, o como tu quieres, o como tu quisieres. (2

zammocatlalli : ammocatlalli)

zammochipa iuhcatca : ammochipa iuhcatca) zammoyollo tlama : ammoyollo tlama)

zammoyollotzin tlama : idem. reuerencial. (ammoyollo tlama: de tu voluntad, o como tu quieres, o como tu quisieres.) (2 ammoyollotzin tlama) zamocatlalli + : descolorido estar de miedo o de enfermedad. (1 nixco notlanco amocatlalli)

zampani : somera cosa. (1 ampani) esteriormnte. (1 [n]pani) (1 ampani) disimuladamente. (2 ampani)

simuladamente.

zampinahuizcopa : por sola verguena, o de verguena. (2 ampinauizcopa) zan : empero. (1 an) mas, conjunction. (1 an) mas, o empero, coniunction aduersatiua. (2 an) solamente. aduerbio. (2 an) zan + : muchas y differentes cosas, o de diuersas maneras. (2 Amo an tlacecen) en muy breue tiempo. (2 Cenca an achitonca) innumerables vezes. (2 Amo an tlapoalpa) no pocas vezes. (2 Amo an quezquipa) ynfinito en numero. (1 amo an tlapoualli) trataronle inhumanamente y cruelmente. (2 Amo an quenin quimopolhuique) no solamente quiere. (2 Amo an ixquich quimonequiltia) nadie se atreuera a hazer. s. algo de su auctoridad. (2 Ayac an moyocuyaz) dexar de hazer algo por negligencia, o dexar de castigar algun delicto. prete: an onicnencauh. (2 Nencaua, an nic) castigar justamente y con razon. (1 amo an nictlaca nequiltia) no qualquier agua de por ay. (2 Amo an vel molhuiatl) vezino pueblo que esta cerca de otro. (1 yn altepetl [n] ytlanca yn occe altepetl) cosa no assi como quiera. i. cosa de mucha estima. &c. (2 Amo an quenami) no poca gente, o no poco ganado. (2 Amo an quezquintin) cosa fin medida y sin peso. (2 Amo an tamachiuhqui) cosas innumerables. (2 Amo an tlapoalli) no es assi como quiera. (2 Amoma an quenami) amenudo. (2 Cuecuelachic, an) no solamente. (1 amo an yeyyo) no es assi como quiera. (1 amo an quenami) no seays ipochritas mostrando vna cosa defuera consingimiento y haziendolo contrario della. (2 Macamo an xitlaixpanican) zan acentetia itlatol : doblado assi. (1 an acentetia ytlatol) zan acentetia notlatol : zan acentetia tetlatol : zan achi : dobladamente hablar. (1 an acentetia notlatol) doblez tal. (1 an acentetia tetlatol)

poca cosa, o vnpoquito. aduerbio. (2 an achi) poco menos. (1 an achi quexquich)

zan achi quexquich : zan achica : zan achito : zan achiton :

amenudo, o frequentemente. aduer. (2 an achica) alguna poca cosa. (1 an achito) vnpoquillo. aduerbio. (2 an achiton)

zan achitonca : poco tiempo, aduerbio. (1 an achitonca) momento de tiempo. (1 an achitonca) vnpoco de tiempo. aduerbio. (2 an achitonca) zan achitzinca : zan amo yuhqui : zan amoyuhqui : momento de tiempo. (1 an achitzinca) alreues. (1 an amo yuhqui) es al reues, o al c[n]trario. (2 an amoyuhqui)

zan atzan : muchas vezes, o amenudo. aduerbio. (2 an atzan) zan axcampa : axcampa) luego; aduerbio. (1 an axcampa) luego sin tardana. (2 an

zan campa hualla :

estrangero. (2 an campa valla)

zan cemitime : cemitime) zan cen :

nacidos, o engendrados de vn vientre, no mellizos. (2 an

juntamente, o a vna, o en vno. aduerbio. (2 an cen) cosa permaneci[n]te,

zan cenca : estable cosa que esta firme. (1 [n] cenca) estable y que no se muda. (2 an cenca)

zan cenniccaqui : comprehender, o percebir de vna vez lo que se dize. prete: ancen oniccac. (2 an cenniccaqui) zan centlacati tilmatli : zan cualli : vestidura fin costura. (2 an centlacati tilmatli)

mediano entre grande y chico. (1 an qualli) amenudo, o frequentemente. aduerbio. (2 an cuecuelachic)

zan cuecuelachic : zan cuelachic :

vn breue espacio de tiempo. (2 an cuelachic) higo temprano o breua. (1 [n] cuelmochiuani hicox)

zan cuelmochihuani icox : zan cuelyotl : zan huei neci :

fruta o otra cosa temprana. (2 an cuelyotl) hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 an vey neci)

zan huel iuhqui : semejante con otro. (1 an vel iuhqui) zan huel motquitinemi : cosa manual mediana y portatil. (2 an vel motquitinemi) zan huelipan : velipan) zan ica : en buena manera, o templada y moderadamente. aduerbio (2 an ralas o raras vezes. (1 an yca)

de quando en quando. (1 an yca)

zan icapahi : zan ichtaca : zan ihui :

luego; aduerbio. (1 an ycapahi) secretamente, o ahurtadillas. aduer. (2 an ichtaca)

semejantemente. (1 an yui) antes mucho mas. i. magis ac magis aduerbio. (2 an ylhuice)

zan ilhuice :

zan ilihuiz : por demas, o demasiado. (1 an yliuiz) atroche moche, s: sin tiento ni consideracion. (1 an iliuiz) sintiento, sin consideracion sin estimacion, o poray como quiera. aduerbio. (2 an iliuiz) zan ilihuiz nitlatlatoa : yliuiz nitlatlatoa) hablar cosas sin concierto o sin proposito. (1 [n]

zan ilihuiznemi : haragan. (1 an yliuiznemi) zan ilihuiznemiliztli : haragania. (1 an yliuiznemiliztli) zan intla : mas si; conjunction. (1 an yntla) zan inyoca : solamente a ellos o a aquellos. (1 an ynyuca)

zan ipan :

mediano entre grande y chico. (1 an ypan) odrezillo odre pequeo. (1 an ypan qualli

zan ipan cualli ehuaxiquipilli : euaxiquipilli) zan iuhnemi :

soltero o soltera no casados. (1 an iuhnemi) solteria de aquestos. (1 an iuhnemiliztli)

zan iuhnemiliztli : zan ixquichica : zan iz :

hasta alli; aduerbio. (1 an yxquichica)

de aqui. (1 an iz) ven presto y no te tardes. (1 an yztiuitz) de vno mesmo. (1 an mucheuatl) pildora. (1 an motoloa tlanoquiloni)

zan iztihuitz : zan mochehuatl :

zan motoloa tlanoquiloni : zan nen yaliztica : zan nen yeni : zan nennenemi : zan nennonyauh : zan nentlacatl :

ociosamente. (1 an nen yaliztica)

ocioso. (1 an nen yeni) mostrenco. (1 an nennenemi) detenerse en alguna parte. (1 an nennonyauh) ynabil cosa. (1 an nentlacatl) passar caminando. (1 an ni quiztiquia) desaprouechar. (1 an ni, nenquia)

zan ni quiztiquiza : zan ni, nenquiza :

zan nic, temaca : debalde o graciosamente dar algo. (1 an nic, temaca) zan nican : cerca, preposicion. (1 an nican) zan nicte, nemmaca : debalde o graciosamente dar algo. (1 an nicte, nemmaca) hazer algo adrede. (1 an nictlacanequi yn

zan nictlacanequi in nicchihua : nicchiua)

zan niman : encontinente o luego. (1 an niman) zan niman amo : an niman amo) no, e ninguna manera. (1 an niman amo) en ninguna manera. (1

zan niman amo nicnomachitoca : nicnomachitoca)

negar de todo en todo. (1 an niman amo

zan niman atleipan niquitta : estimar en poco o en nada. (1 an niman atleipan niquitta) zan ninennemi : ninennemi) desaprouechar. (1 an ninennemi) andar vagueando. (1 an

zan noihui : zan noyuhqui : zan occenca :

semejantemente. (1 an noyui) esso mismo. (1 [n] noyuhqui)

esso mismo. (1 [n] noyui)

antes muy muho mas. (2 an occenca) muy de otra manera, o muy diferentemente. (2 an

zan occenca centlamantli : occenca centlamantli)

zan oncan : alli mesmo, o enel mesmo lugar. (2 an oncan) zan oncani : hasta aqui (scilicet) llegaras. (1 an oncani)

zan oolin : abortado, nacido sin tiempo. (1 an oolin) zan pactaliztli : ocio por ociosidad. (1 an pactaliztli) zan queman : de quando en quando. (1 an queman) baxar la boz. (1 an quemmach ni, tlatoa)

zan quemmach ni, tlatoa :

zan quemman : pocas vezes, o de quando en quando, o de tarde en tarde. (2 an quemman) alguna vez. (1 an quemman) zan quenin motonameyoti : luzio vn poco. (1 an quenin motonameyoti) alguna poca cosa. (1 an

zan quexquichto : algun tanto. (1 an quexquichto) quexquichto) zan teoneci :

hallar con trabajo ydifficultad lo que se busca. (1 an teoneci) tierra esteril en laqual no se cria nada. (1 an tlalnemi

zan tlalnemi uhyan : uhy[n])

zan tlapic nemiliztli : haragania. (1 an tlapic nemiliztli) zan tlapicnemi : haragan. (1 an tlapicnemi) echar a mala parte las cosas. (1 an tlein ypan

zan tlein ipan niccuepa : niccuepa) zan yee :

el mesmo , s: es el que lo torno a hazer o a dezir. (1 an yee) el mesmo , s: es el que lo torno a hazer o a dezir. (1 an luego; aduerbio. (1 [n] yeicahi) semejantemente. (1 [n] yeyui)

zan yeehuatl : yeeuatl) zan yeicahi : zan yeihui :

zan yeiztihuitz : ven presto y no te tardes. (1 an yeiztiuitz) zan yeniuhqui : zan yenoihui : zan yenoye : soler acostumbrar. (1 an yeniuhqui) semejantemente. (1 an yenoyui) esso mismo. (1 an yenoye)

zan yetiuh : zan yeyehuatl : zan yeyehuatli :

ginete. (1 an yetiuh) de vno mesmo. (1 an yeyehuatl) aquesto mismo. (1 an yeyehuatli)

zan yeyeo : aquesso mismo. (1 an yeyeo) zan yuh nicchihua : zan yuhnemi : zan yyolic : hazer algo adrede. (1 an yuh nicchiua)

soltero. (1 an yuhnemi) passo, s: mansamente. (1 an yyulic)

zanachica : amenudo o frequentadamente. (1 anachica) zanachiquexquich : vnpoco menos. aduerbio. (2 anachiquexquich) menos. (1 anachiquexquich) vn poco

zanachitonca + : punto de tiempo o momento, como abrir y cerrar el ojo. (1 cenca anachitonca) zanachitzinca : anachitzinca) zanatzan : zancana idem. (an achitonca: vnpoco de tiempo. aduerbio.) (2

amenudo o frequentadamente. (1 anatz[n]) en muy pocas partes o lugares. (2 Cenca ancana) natural de otra tierra. (1 ancanapa valla)

+ :

zancanapa hualla : zance :

en vno, aduerbio. (1 ance)

zance icxi mesa : mesa de vn pie. (1 ance ycxi mesa) zancecni icac tlacuilolli : pintura de vn color. (1 ancecni ycac tlacuilolli) pintura de vn color. (1 ancecni tlachia

zancecni tlachia tlacuilolli : tlacuilolli) zancemmani xocomecamilli : zancen :

pago de vias o viedo. (1 ancemmani xocomecamilli)

juntamente; aduerbio. (1 ancen)

zancen niccaqui : comprehender lo que se dize. (1 ancen niccaqui) zancentlacati tilmatli : vestidura sin costura. (1 ancentlacati tilmatli)

zancentlacatque : ygual de edad. (1 ancentlacatque) zancentlamantli + : nombres que significan vna cosa. (1 miec tocaitl ancentlamantli quinezcayotia) zanchichicoquiztiuh + : anchichicoquiztiuh) censor que paga cnfos. (1 tlaxtlaua

zancualli : cosa pequeha, o mediana, o cosa poca. (2 anqualli) zancualton : manual cosa. (1 anqualton)

zancuelachic : poco tiempo, aduerbio. (1 ancuelachic) amenudo o frequentadamente. (1 ancuelachic) momento de tiempo. (1 ancuelachic) zancuelcayotl : zanelli : anelli) temprana fruta. (1 ancuelcayotl) lexos de dubda. (1

ciertamente, o de veras. aduerbio. (2 anelli) desembaraado. (1 anemiuhyan)

zanemiuhyan :

zanhuel motquitinemi : manual cosa. (1 [n]uel motquitinemi) zanhuel tepiton in nictemaca : nictemaca) zanhuelipa : zanhuelipan : zanic nemi : dar poquita cosa. (1 anuel tepiton yn

buenamente. (1 anuelipa) en alguna manera. (1 anuelipan) acada passo, o no entiende en otra cosa. aduerbio. (2 anic nemi) mandon que manda a menudo muchas cosas. (2 anic nemi

zanic nemi intenahuatia : intenauatia) zanic ninemi :

no entender en otra cosa, o hazer algo amenudo. (2 anic ninemi)

zanic ninemi in nitlatzipinoa : desmedrar la criatura, por estar preada la que la cria. (1 anic ninemi yn nitlatzipinoa) zanic ninemi nitlacua : no entender en otra cosa sino en comer. (2 anic ninemi nitlaqua) zanic ninemi nitlacuan : comer amenudo. (1 anic ninemi nitlaquan)

zanic ninoqueloa : hazer algo adrede, o por via de passa tiempo. preterito: anic oninoquelo. (2 anic ninoqueloa) zanic ninoqueloa in nicchihua : nicchiua) zanic nitequeloa : zanic niyauh : hazer algo adrede. (1 anic ninoqueloa yn

mofar escarneciendo. (1 anic niteq[ue]loa)

tener algo por costumbre, o hazer amenudo algo. (2 anic niyauh) subita cosa. (1 anic quiteimachiti) mofador, o escarnecedor. (2 anic tequeloani) pocas vezes.

zanic quiteimachiti : zanic tequeloani : zanica : (1 anyca) zanicai :

pocas vezes, o de qu[n]do en qu[n]do. adue. (2 anica) luego ala hora. aduerbio. (2 anicay)

zanicampai : zanicel :

idem.

(anicay: luego ala hora. aduerbio.) (2 anicampay)

de vno. (1 anicel) ahurtadillas. (1 anychtaca)

zanichtaca : zanici :

hasta aqui (scilicet) llegaras. (1 anyci) de priesa. aduerbio. (2 aniciuhca) presto; aduerbio. (1

zaniciuhca : aniciuhca)

zanicnemi : acada passo. (1 anicnemi) zanicnemi in tenahuatia : zanicni noqueloa : zanicniauh : zanicninemi : mandon que mucho manda. (1 anicnemi yn tenauatia)

adrede dezir o hazer algo. (1 anicni noqueloa)

amenudo hazer algo. (1 anicniauh) amenudo hazer algo. (1 anicninemi) subita cosa. (1 anicquitemachiti)

zanicquitemachiti :

zanictequequeloliztli : mofadura o escarnio. (1 anictequequeloliztli) zanicuepca : por el contrario. (1 anicuepca) alreues. (1 anicuepca)

zanicuepca mochiuhticai : muchiuhticay)

y al c[n]trario, o al reues (2 anicuepca blandamente o

zanihuian : mansamente, con tiento, o poco apoco. (2 aniuian) contiento. (1 aniuian) zanilhuiz : sin consideracion, o sin concierto. (1 anilhuiz) zanilihuiz : zaniman acan : zaniman aic : atuertas o aderechas. (1 aniliuiz) en ningun lugar. (1 niman acan) en ningun tiempo. (1 niman aic)

como quiera. (1 aniliuiz)

zaninyoca : singular o particularmente afulano. (1 anynyuca) zanio : lo mesmo es que aniyo. (2 anio)

zanioque + : no solamente ellos, o no son solos ellos. s. los que se han de saluar. (2 Amo anioque) zanipa : zanipan : en alguna manera. (1 anipa) cosa manual o mediana, o algun tanto, o en alguna manera. (2 anipan)

zanipan cualli : idem. (anipan yectli: idem. (anipan: cosa manual o mediana, o algun tanto, o en alguna manera.)) (2 anipan qualli) manual cosa. (1 anipan qualli)

zanipan yectli : idem. (anipan: cosa manual o mediana, o algun tanto, o en alguna manera.) (2 anipan yectli) manual cosa. (1 anipan yectli) zaniquezquilhuiyoc : zanitla + : anitla) de alli a pocos dias. (2 aniquezquilhuiyoc)

no es cosa de por ay, o no es cosa de poco precio. (2 Amo

zaniuh niccahua : dexar de hazer algo por neglig[n]cia, o dexar de hazer vna cosa por otra. preterito: aniuhoniccauh. (2 aniuh niccaua) dexar de hazer vna cosa por otra. (1 aniuh niccaua) zaniuh nicchihua : hazer o dezir algo adrede, o por passar tiempo. preterito: aniuhonicchiuh. (2 aniuh nicchiua) adrede dezir o hazer algo. (1 aniuh nicchiua) zaniuhnemi : soltero, o soltera. s. persona por casar. (2 aniuhnemi)

zaniuhnenti inchichixtiuh noyollo : hazerse poco apoco, o sin aduertir de mala condicion y de amargo coraon. (2 aniuhnenti ynchichixtiuh noyollo) zaniuhninemi : ser soltero, o soltera. preterito: aniuhoninen. (2 aniuhninemi) es mi natural condicion, o naci assi. (2

zaniuhniquiz, zaniuhnitlacat : aniuhniquiz, aniuhnitlacat)

zaniuhnitecahua : dexar a alguno sin castigo. preterito: aniuh onitecauh. (2 aniuhnitecaua) zaniuhnitlacat + : aniuhnitlacat) zaniuhtlaca : zaniuhtlacat : zanixquich : (1 anixquich) es mi natural condicion, o naci assi. (2 aniuhniquiz,

desembaraado. (1 aniuhtlaca) nacido assi. s. con algun deseo o condicion. (2 aniuhtlacat) solamente o tan solamente. aduer. (2 anixquich) solamente. (1 anixquich) tan solamente.

zanixquichcahuitli : vn momento de tiempo. (2 anixquichcauitly) poco tiempo, aduerbio. (1 anyxquichcauitly) momento de tiempo. (1 anixquichcauitli) zaniyo : solamente, o solo. aduerbio. o solo este. esta, o esto. (2 aniyo) solamente. (1 aniyo) zaniyo = : = zanio (2 aniyo) solamnte o poco a

zaniyoca : a solas, o aparte, o a el solo. aduerbio. (2 aniyuca) particularmente ael. (1 aniyuca)

zaniyolic : manssamente, contiento, o poco apoco aduerbio. (2 aniyulic) poco. (1 aniyolic) contiento. (1 aniyulic) zaniz : (1 anyz) aqu cerca, o aqui junto. (2 aniz) cerca, preposicion. (1 aniz) ven presto. (2 aniztiuitz)

hasta aqui (scilicet) llegaras.

zaniztihuitz :

zannehua :

comigo mismo. (1 annehua) comigo mismo. (1 annehuatl) desierta casa o pueblo. (1 annemiuhyan) cumplir de

zannehuatl : zannemiuhyan :

zannempanca quitoa : cumplir de palabra. (2 annempanca quitoa) palabra. (1 annempanca quitoa) zannempancan : en vano, o sin prouecho. (2 annempancan) gloria vana. (1 annempapaquiliztli)

zannempapaquiliztli :

zannen : graciosamente assi. (1 annen) simuladamente. (1 annen) sin proposito; busca envano. (1 annen) envano. (1 annen) superfluamente. (1 annen) en vano, o por demas. aduerbio. (2 annen) socolor. (1 annen) por demas, o demasiado. (1 annen) sin prouecho ni vtilidad, o en vano. (1 annen) falsamente. (1 [n]nen) zannen + : no se desperdiciara. (2 Amo annen poliuiz) razon. (2 Amo annen) no en vano, o no sin

zannen ahahuializtli : gloria vana. (1 annen ahauializtli) zannen huetzi : cosa sin dicha. pret: annen ouetz. (2 annen vetzi)

zannen in onihualla : venir en vano no auiendo effecto aquello a que auia venido. (1 [n]nen yn onivalla) zannen nemi : haragan. (1 annen nemi) ynabil cosa. (1 annen nemi)

zannen nemiliztli : zannen nemilizzotl :

haragania. (1 annen nemiliztli) ynabilidad assi. (1 [n]nen nemilizotl)

zannen netimaloliztli : gloria vana. (1 annen netimaloliztli) zannen quiteilhuia : cumplir de palabra. (1 annen quiteilhuia)

zannen quiteilhuiani : cumplidor assi. (1 annen quiteilhuiani) zannen quitoa : cumplir de palabra. (1 annen quitoa)

zannen quitoani : cumplidor assi. (1 annen quitoani) zannen temictli : sueo vano. (1 annen temictli) zannen tetolinia : agrauiador. (1 annen tetolinia) agrauiadamente. (1 annen tetoliniliztica)

zannen tetoliniliztica :

zannen tetoliniliztli : agrauio. (1 annen tetoliniliztli) zannen tlachiuhtli, zannenca : tlachiuhtli, annenca) escusada cosa, no necessaria. (1 annen

zannen tlatoani : hablador vano. (1 [n]n[n] tlatoani) zannen tlatolinilli : zannen tlatoliztli : agrauiado. (1 annen tlatolinilli) habla enesta manera. (1 annen tlatoliztli)

zannen yeliztli : ocio por ociosidad. (1 annen yeliztli) zannen, titetolinia : zannenca : zannenca agrauiar a otro. (1 annen, titetolinia) envano. (1 annenca)

cosa vana, o superflua. (2 annenca) + :

escusada cosa, no necessaria. (1 annen tlachiuhtli, annenca) envano. (1 [n]nenvetzi) vagamundo. (2 annennemi)

zannenhuetzi : zannennemi :

zannennemiliztli : vida desaprouechada. (2 annennemiliztli) desaprouechamiento. (1 annennemiliztli) zannennenqui : idem. (annnennemini: vagamundo.) (2 annennenqui) desaprouechado assi. (1 [n]nenn[n]qui) vagamundo. (1 annennenqui) zannennicteilhuia : cumplir c[n] alguno de palabra. preterito: sannen onicteilhui. (2 annennicteilhuia) zannennonyauh : zannenquitoa : ser desdichado. preterito: annen ononya. (2 annennonyauh) el que cumple con otro de palabra (2 annenquitoa) desdicha. (2 annenquiyaliztli) cosa hecha o dicha en vano y sin

zannenquiyaliztli :

zannenquiza : envano. (1 [n]nenquia) prouecho. (2 annenquia) zannenquizaliztli : zannenquizqui :

desaprouechamiento. (1 annenquializtli)

desaprouechado assi. (1 annenquizqui)

zannentitlantli : mensajero de vanidad. (1 annentitlantli) zannentlacayotl : ynabilidad assi. (1 [n]nentlacayotl) zannenyeni : zannenyo : annenyo) cosa ociosa. (2 annenyeni) cosa superflua, o sin prouecho. (2

superflua cosa. (1 annenyo)

zannenyotl :

superfluidad. (1 annenyotl) cumplidor assi. (1 annepanca quitoani)

zannepanca quitoani : zanni + :

dandar hecho vagamundo. pre: an oninennen. (2 Nennemi, anni)

zannic + : hazer algo sin consideracion ni tiento. pre: an onictlacanec. (2 Tlacanequi, annic)

zannic, toctia :

socolor o en achaque de algo hazer mal. (1 annic, toctia) de aqui. (1 annican)

zannican : hasta aqui (scilicet) llegaras. (1 annic[n]) aqu cerca, o aqui junto. (2 annican) zannictlacanequi nichoca : annictlacanequi nichoca) zannicxopehua tetlatol :

llorar sin proposito, o sin porque. (2 rechaar. (1 annicxopeua tetlatol) luego ala hora.

zanniman : todo o de todo punto; aduerbio. (1 anniman) aduerbio. (2 anniman) zanniman acampa : de ninguna parte. (2 anniman acampa) zanniman acan : ac[n]) zanniman ahuel : zanniman aic : zanniman amo :

enninguna parte, deninguna parte o por ninguna parte. (2 anniman idem. (anniman amo: en ninguna manera.) (2 anniman auel)

nunca jamas, o en ningun tiempo. (2 anniman aic) en ninguna manera. (2 anniman amo) negar de todo en todo. (1 anniman amo nicnocuitia)

zanniman amo nicnocuitia : zanniman iuhniquiz :

soy assi de mi natural. (2 anniman iuhniquiz) (anniman iuhniquiz: soy assi de mi natural.) (2 andar hecho vagamundo. preterito: an

zanniman iuhnitlacat : idem. anniman iuhnitlacat)

zanninennemi : vaguear. (1 anninennemi) oninennen. (2 anninennemi) zannipa nictlaza : zanniquezquilhuitia : anniquezquilhuitia) zanniyolic : zannnennemini : zanno oncan :

rechaar. (1 annipa nictlaa) tardar pocos dias. preter: anoniquezquilhuiti. (2

blandamente o contiento. (1 [n]niyolic) vagamundo. (2 annnennemini) alli mesmo, o enel mesmo lugar. (2 anno oncan)

zanno yehuatl : aquel mismo, aquella misma, aquello mismo. (1 anno yehuatl) esse mismo. (1 [n]no yeuatl) zannocompiqui : hazer algo atiento, o prouando auer si saldra con ello. preteri: anonocompic. (2 annocompiqui) zannocompiqui innicchihua : atiento hazer algo. (1 annocompiqui ynnicchiua)

zannoconnyocuya : idem. pret: anonocoyocox. (annocompiqui: hazer algo atiento, o prouando auer si saldra con ello. preteri: anonocompic.) (2 annoc[n]nyocuya)

zannoconyocoya innicchihua : atiento hazer algo. (1 annoconyocoya ynnicchiua) zannoihui : dela mesma manera, o semejantemente. aduerbio. (2 annoiui) zannoixquich : otro tanto. (1 annoixquich) otro tanto. (2 annoixquich)

zannoixquichtin : otros tantos. (2 annoixquichtin) zannoizquintin : zannoye : otros tantos. (1 annoizquintin) el mismo, o lo mismo. (2 annoye)

esse mismo. (1 annoye)

zannoyehua : zanommopiqui :

esso mismo. (1 [n]noyeua) cosa forgicada, o inuentada. (2 anommopiqui)

zanoncani taciz : hasta aqui (scilicet) llegaras. (1 anoncani taciz) zanoyollo ipanca : esperar con desseo lo que ha de venir. (1 anoyollo ypanca)

zanqueman : ralas o raras vezes. (1 anqueman) zanquemanian : detarde en tarde. (1 anquemanian)

zanquemmach : poco a poco. (1 anquemmach) mansamente. (1 anqu[m]mach) mansamente, contiento, quedo, o despacio. (2 anquemmach) zanquemmach zanquemman : = : = zantlamach (2 [n]quemmach)

pocas vezes. (1 anquemman)

zanquenin mohuicatiuh : flaca, cosa doliente. (1 anquenin mouicatiuh) zanquenin n, ahuiyaya : oler assi vn poco. (1 anquenin n, auiyaya) zanquenin tzotlani : luzio vn poco. (1 anquenin tzotlani) luzir vn poco; y assi dolos de mas. (1 anquentel ni,

zanquentel ni, tlanextia : tlanextia)

zanquenteltzotlanqui : luzio vn poco. (1 anquenteltzotlanqui) zanquenyaliztica : passo a passo; aduerbio. (1 anquenyaliztica)

zanquexquich : en alguna manera. (1 anquexquich) poco, nombre adjectiuo. (1 anquexquich) cosa moderada, o poca cosa. aduerbio. (2 anquexquich) zanquexquichtin : muchos algun tanto. (1 anquexquichtin) zanquezquin : zanquezquintin : zanquezquiteme : algunos pocos. (1 anquezquin) pocas personas. (2 anquezquintin) pocas bestias. (2 anquezquiteme)

zanquezquiteme ichcame :

pegujal de pocas ouejas. (1 anquezquiteme ichcame) ipochrita, o persona

zanquitlatia : ypocrita simulador. (1 anquitlatia) difimulada. (2 anquitlatia) zanquitlatia inic tlahueliloc : tlaueliloc)

cara con dos hazes. (1 anquitlatia ynic

zanteixco : esteriormnte. (1 anteixco) zantepitzin : poco, nombre adjectiuo. (1 antepitzin) no hizo sino llegar s. y luego se fue. (2 antequitl nohizo sino comer e yrse. & sic de alijs. (2

zantequitl oacico : oacico)

zantequitl otlacuac o niman oya : antequitl otlaquac o niman oya) zantimochtehua : antimuchteua)

somos todos de vna parentela, o somos todos vnos. (2 cosa mediana, entre grande

zantlaco : mediano entre grande y chico. (1 antlaco) y chica. (2 antlaco) zantlahueliloc pillontli : zantlaixpaniliztica :

rapaz muchacho vellaco. (1 antlaueliloc pillontli)

esteriormnte. (1 [n]tlaixpaniliztica)

zantlamach : mansamente. (1 antlamach) poco a poco. (1 antlamach) blandamente o contiento. (1 [n]tlamach) lo mesmo es que [n]quemmach. (2 antlamach) zantlapic : envano. (1 antlapic) superfluamente. (1 antlapic) por demas, o demasiado. (1 antlapic) falsamente. (1 [n]tlapic) sin proposito, o sin ocasion alguna, o falsamente, o en vano. aduerbio. (2 antlapic) zantlapictli : envano. (1 [n]tlapictli) idem. (antlapic: sin proposito, o sin ocasion alguna, o falsamente, o en vano. aduerbio.) (2 antlapictli) zantlapohualpa + : ynnumerables vezes. (1 amo antlapoalpa) ensalmar. (1 antlatoltica nitepahtia) ensalmador. (1 antlatoltica tepatiani)

zantlatoltica nitepatia : zantlatoltica tepatiani :

zantlatoltica tepatiliztli : ensalmo. (1 antlatoltica tepahtiliztli) zantlein ipan niccuepa : echar las cosas ala mas flaca parte. preterito: antlein ipan oniccuep. (2 antlein ipan niccuepa) zanuitz : anvitz) zanye : (2 anye) natural de otra tierra. (1 anvitz) mas, conjunction. (1 anye) estrangero, o cosa forastera. (2

mas, o empero. conjunction aduersatiua.

zanye huelyyo : zanye no oncan :

solamente. (1 [n]ye velyyo) donde antes. (1 anye no oncan)

zanye noyehuatl : de vno mesmo. (1 anye noyehuatl) zanye noyuhqui : zanye oncan : como qualquiera cola. (1 [n]ye noyuhqui) donde antes. (1 anye oncan)

zanyeicai : luego ala hora. aduerbio. (2 anyeicay) zanyeihui : semejantemente. (2 anyeiui) zanyeiuqui : zanyeiyo : natural cosa. (1 anyeiuqui)

solamente. aduerbio. (2 anyeiyo) ven presto. (2 anyeiztiuitz) soy desta manera, o desta condicion, o es mi natural condicion. enesse mismo ti[m]po, o a esse mismo tiempo. (2 anyeno yquac) semejantemente, o dela misma manera. aduerbio. (2 anyeno iui) enel mismo lugar, o alli mismo. aduerbio. (2 anyeno oncan)

zanyeiztihuitz : zanyeniuhqui : (2 anyeniuhqui) zanyeno icuac : zanyeno ihui : zanyeno oncan :

zanyenoye : el mesmo , s: es el que lo torno a hazer o a dezir. (1 anyenoye) esse mismo, o esso mismo, o el mismo es. (2 anyenoye) zanyenoyehua : anyenoyehua) zanyenoyehuan : idem. (anyenoye: esse mismo, o esso mismo, o el mismo es.) (2

los mismos, o essos mismos son. (2 anyenoyehuan) idem. (annoye:

zanyenoyehuatl : el mismo, o esse mismo es. (2 anyenoyehuatl) el mismo, o lo mismo.) (2 anyenoyehuatl) zanyenoyuhqui :

nimas ni menos, o semejantemente. aduerbio. (2 anyenoyuhqui)

zanyenoyuhqui iniuhque cequintin : como qualquiera. (1 anyenoyuhqui yniuhque cequintin) zanyeueliyo : tan solamente este, o esta, o esto. (2 anyeueliyo) esse mismo. (1

zanyeye : aquel mismo, aquella misma, aquello mismo. (1 anyeye) anyeye) esse mismo, o esso mismo. (2 anyeye) zanyeyehi : aquesto mismo. (1 anyeyehi) zanyeyehin? : zanyeyeho? :

solamente esto?. preguntando, o afirmando. (2 anyeyehin?) solamente esso?. preguntando, o afirmando. (2 anyeyeho?)

zanyeyehua : esse mismo. (1 [n]yeyeua) preguntando, o afirmando.) (2 anyeyehua) zanyeyehuatl : zanyeyehuatli : zanyeyehuatlo : zanyeyehuatlo? : anyeyehuatlo?) zanyeyo :

idem.

(anyeyeho?: solamente esso?.

esse mismo, o esso mismo. (2 anyeyehuatl) solamente esso?. preguntando, o afirmando. (2 anyeyehuatly) aquesso mismo. (1 anyeyehuatlo) nomas desso, o solam[n]te eso?. preguntando, o afirmando. (2

solamente. (1 anyeyo) cosa natural, o que es assi. (2 anyeyuhqui)

zanyeyuhqui : zanyeyyo : zanyuian : zanyyoca :

tan solamente. (1 anyeyyo) poco a poco. (1 anyuian) singular o particularmente afulano. (1 anyyuca) aun

zaoc? + : a[n] todavia?. o porv[n]tura todavia?. ad. (2 Cuix aoc?) todauia?. (1 cuix aoc?) zaompetticatiuh : flaca, cosa doliente. (1 aompetticatiuh) zaompettiuh : flaca, cosa doliente. (1 aompettiuh)

zaonotiuh : cosa torpe y pelada que no corre ni anda mucho. (2 aonotiuh) cosa. (1 aonotiuh) zaonotiuh = : = zaquenyatiuh (2 aonotiuh)

torpe

zaoquicua : no dexo de comerlo, o todauia selo comio, o atreuiose a comello. & sic de alijs. (2 aoquiqua) zapatoz chihualoyan : zapatoz chiuhqui : zapatoz cocopina, nino zapatoz cocopinaz, nite cocopinas) zapatoz totoma, nino zapatoz totoma, nite zapatozchihua, ni : apateria. (2 apatos chiualoyan) apatero. (2 apatos chiuhqui) : : descalarse los apatos. (1 nino, apatos cocopina) descalar a otro los apatos. (1 nite, apatos

: descalarse los apatos. (1 nino, apatos totoma) : descalar a otro los apatos. (1 nite, apatos totoma) apatos hazer. (1 ni, apatoschiua) apateria. (1 apatoschiualoyan)

zapatozchihualoyan :

zapatozchiuhcan : apateria. (1 apatoschiuhcan) zapatozchiuhqui : apatero. (1 apatoschiuhqui)

zapatozzohuayan : apateria. (1 apatosouayan.) zapipilcac ininacayo : viejo arrugado que le cuelgan las arrugaduras como gualdrapas. (1 apipilcac yninacayo) zaquema + : antes si, o ello deuio de ser assi, o quia si. (2 Amo aquema) hablar baxo. (1 quemmach nitlatoa) estar alg[n]o medio muerto, agonizando y para espirar. (2

zaquemmach nitlatoa : zaquemmopopozauhtoc : aquemmopopoauhtoc) zaquen itztoc :

medio biuo. (1 aquen ytztoc) torpedad o torpeza. (1 aquen onotaliztli)

zaquen onotaliztli : zaquen onotiuh :

flaca, cosa doliente. (1 aquen onotiuh) medio muerto. (1 aquen quimattoc)

zaquen quimattoc : zaquen yolli : zaquen yoltoc :

medio biuo. (1 aquen yolli) medio biuo. (1 aquen yoltoc)

zaquen zazahuintoc : idem. (aquemmopopoauhtoc: estar alg[n]o medio muerto, agonizando y para espirar.) (2 aquen aauintoc) zaquen zazahuintoc = := zaquenquimattoc (2 aquen aauintoc)

zaquenquimattoc : lo mesmo es que aquen aauintoc. (2 aquenquimattoc) zaquenyataliztli : zaquenyatiuh : aquenyatiuh) torpedad o torpeza. (1 aquenyataliztli) torpe cosa. (1

lo mesmo es que aonotiuh. (2 aquenyatiuh)

zaquezquintin : no quedan sino pocos, dizese de cosas animadas s. de personas. (2 aquezquintin) algunos pocos. (1 aquezquintin) zaquezquiteme : no quedan sino pocos bueyes, o bestias. &c. (2 aquezquiteme)

zatepan : finalmente. (1 atepan) despues, ala postre, o al cabo. (2 atepan) despues. (1 atepan) ala postre. (1 atepan) zatlalcocoxqui : esquilmada tierra. (1 atlalcocoxqui)

zatlatzaccan : idem. (atepan: despues, ala postre, o al cabo.) (2 atlatzaccan) finalmente. (1 atlatzaccan) zatlatzonco : idem (atlatzaccan: idem. cabo.)) (2 atlatzonco) zayan campa : zaye : (atepan: despues, ala postre, o al

por ay adonde quiera. aduerbio. (2 ayan campa)

antes, o mas antes. aduerbio. (2 aye) esto mismo, o lo mismo. (2 aye noyehuatl)

zaye noyehuatl :

zayolin : zayolloa :

moxca. (2 ayolin)

mosca volatile, conocida. (1 ayulin)

henchirse algo de moxcas. preterito: oayolloac. (2 ayolloa) : mosquear. (1 nino, ayulpeuia)

zayolpehuia, nino

zayolpehuiloni : moxcador para auentar moxcas. (2 ayolpeuiloni) pauellon de red para moxquitos. (1 ayolpeuiloni) moscador para moscas. (1 ayulpeuiloni) zayoltzacualoni : pauellon para defenderse delos moxquitos. (2 ayoltzaqualoni) pauellon de red para moxquitos. (1 ayoltzaqualoni) zayoquin atolli : viejo arrugado que le cuelgan las arrugaduras como gualdrapas. (1 aiuhqu[n] atolli) zayoticac : vazia cosa. (1 aiuhticac) zayoticacayotl : zayyo : zayyoppa : vaziedad assi. (1 aiuhticacayotl)

solamente. (1 ayyo) postrera vez, acen. (1 ayyoppa)

zazaca, nino : mudar casa. preteri: oninoaacac. (2 aaca, nino) mudar casa. (1 nino, aaca) mudar el hato de vna parte a otra. (1 nino, aaca) acarrear las alhajas de casa, quando se muda a otraparte. (1 nino, aaca) zazaca, nite : sacar o libertar captiuos, o yr a prender, y encarcelar a muchos y a diuersas partes. preterito: oniteaacac. (2 aaca, nite) zazaca, nitla : acarrear algo. pret: onitlaaacac. (2 aaca, nitla) acarrear otras cosas. (1 nitla, aaca) acarrear. (1 nitla, aaca) zazacatla : yeruaal. (1 aacatla) yeruaal, o prado. (2 aacatla) yerua. (1 aacatla) eruaal. (1 aacatla) zazacatla + : dehesa. (1 mala tlaquaqualtiloyan aacatla) estar ronco, o zumbar, o sollar las suelles. prete: oniaauacac. sollar como fuelles. (1 ni, aauaca) prado de

zazahuaca, ni : (2 aauaca, ni)

zazahuati : rooso lleno de roa. (1 aauati) sarnoso lleno desarna. (1 aauati) zazahuati, ni : sarna tener. (1 ni, aauati) zazahuintoc + : idem. (aquemmopopoauhtoc: estar alg[n]o medio muerto, agonizando y para espirar.) (2 aquen aauintoc) zazalic : cosa pegajosa, como engrudo, o cosa semejante. (2 aalic) (1 aalic) pegajoso como pez engrudo o liga. (1 aalic) zazalic = : = zazaltic (2 aalic) pegajoso.

zazalic patli : beuida, o breuaje para eforar ala parida (2 aalic patli) beuida para esforar las paridas. (1 aalic patli) zazaliuhyantli : coyunturas delos miembros del cuerpo. (2 aaliuhyantli)

zazaltic : lo mesmo es que aalic. (2 aaltic) pegajoso como pez engrudo o liga. (1 aaltic) zazamac : abuhado assi. (1 aamac)

pegajoso. (1 aaltic)

zazamahua, ni : dar abuhado. pre: oniaamauac. (2 aamaua, ni) abuhado estar. (1 ni, aamaua) zazamahua, nino : al[n]tar. vn poco el que se esta muriendo. pre: oniaamauac. (2 aamaua, nino) alentar poco el que esta al cabo. (1 nino, aamaua) zazamahuac : zazammitoa : (2 aammitoa) zazan + : abuhado. (2 aamauac) abuhado assi. (1 aamauac)

cosa de poco credito que se dize por ay. preterito: acan omito.

dar grandes bozes. (1 amo aan quenin ni, tzatzi)

zazanilhuia, nite : dezir consejuelas para passar tiempo. preterito: oniteaanilhui. (2 aanilhuia, nite) consejuelas dezir assi. (1 nite, aanilhuia) hablar consejas. (1 nite, aanilhuia) zazanilli : consejuelas para hazer reyr. (2 aanilli) aanilli) zazannen : zazantlein? pordemas o en vano. (2 aannen) + : es quia alg[n]a cosa poray?. adue. (2 Cuix a[n]tlein?) consejuelas de viejas. (1

zazantleino : que es cosa y cosa. (1 aantleyno) que cosa y cosa. (1 aantleyno) pregunta de que es cosa y cosa. (1 aantleino) zazantleino + : que cosa y cosa. aduerbio. (2 aantleino, aantleino) que cosa y cosa. aduerbio. (2 aantleino,

zazantleino, zazantleino : aantleino) zazaquehuatl :

cualquiera. (1 aaqueuatl)

zazo + : de qualquier manera o suerte que sea. (2 In ao quenami) qualquiera dellos, o qualquier cosa que sea, (2 In ao catleuatl) hazia dondequiera. (1 acanin ao yn canin) zazo acyehuatl : idem. (aoacye: qualquiera que sea, o sea quien se fuere.) (2 ao acyehuatl) cualquiera. (1 ao acyehuatl) zazo aquin : idem. (ao acyehuatl: idem. sea quien se fuere.)) (2 ao aquin) zazo canin : (aoacye: qualquiera que sea, o

adondequiera, o de dondequiera. (2 ao canin)

zazo catlehuatl : qualquiera dellos. (2 ao catlehuatl) zazo in campa : zazo in iquin : hazia dondequiera. (1 ao yn campa) quando quiera. aduerbio. (2 ao in yquin)

zazo in quemman : idem. quemman)

(ao in yquin: quando quiera. aduerbio.) (2 ao yn

zazo inaquin : qualquiera, o quienquiera que sea. aduerbio. (2 ao inaquin) cualquiera. (1 ao ynaquin) zazo iquin : idem. (ao yn quemman: idem. aduerbio.)) (2 ao yquin) zazo quemman : (ao in yquin: quando quiera.

quandoquiera. aduerbio. (2 ao quemman)

zazo quennel : pues es assi, o pues que no se pudo escusar, ni puede ser de otra manera. adu. (2 ao quennel) zazocampa : pordonde quiera. (1 aocampa) dedonde quiera. (1 aocampa) adoquieraque, o pordonde quiera q[ue]. aduerbio. (2 aocampa) hazia dondequiera. (1 aocampa) adoquiera que. (1 aocampa) adonde quiera, o enqualquiera lugar. (1 aocampa) zazocan : idem. (aocampa: adoquieraque, o pordonde quiera q[ue]. aduerbio.) (2 aocan) adoquiera que. (1 aoc[n]) adonde quiera, o enqualquiera lugar. (1 aocan) zazocanin : pordonde quiera. (1 aocanin) zazocapin : dedonde quiera. (1 aocapin) zazocayepa : zazohuacye : zazoiniquin : pordonde quiera. (1 aocayepa) qualquiera que sea, o sea quien se fuere. (2 aoacye) cuandoquiera. (1 aoiniquin) adoquiera que. (1 aocanin)

zazoiquin : cuandoquiera. (1 aoiquin) zazoquemman : zazoquen : cuandoquiera. (1 aoquemman)

de qualquier manera, o dela manera que. aduerbio. (2 aoquen) de qualquier manera quesea, o como quiera que sea. (2 como quiera. aduerbio. (2 aoquenin) como quiera. (1

zazoquenami : aoquenami) zazoquenin : aoquenin)

zazotlein : sea lo que fuere, oqualquier cosa que fuere. (2 aotlein) zcalia, mo : esperimentado. (1) auisada y cuerda persona. (1) zcalia, nino : abiuar se. (1) tornar en su seso el loco. (1) discreto ser. (1) retornar en si. (1) zcalia zcalia +, mo : menor deedad, s: el q[ue] esta debaxo de tutor. (1 aymo mozcalia) +, nino : rebiuir. (1 occeppa ninozcalia) : crecer el hombre. (1)

zcaltia, nino

zhuayotia, mo : hoja echar el arbol. (1 mozuayotia) hojas echar el mayz. (1 mozuayotia) echar hojas el arbol, o la planta. p: omozuayoti (2 Mozuayotia) henchirse de hojas el arbol. (1 mozuayotia) echar hojas el arbol. (1 mo, zuayotia) echar hojas los arboles. (1 mo, zuayotia) zo, nino : sangrarse. preterito: oninooc. (2 o, nino) zo, nite : sangrar. (1 nite, o) zoa in noma, nic : abrir la mano. (1 nic, oa yn noma)

zohua, nitla : tender o desplegar ropa, o abrir libro prete: onitlaouh. (2 oa, nitla) desplegar, o tender y estender. (1 nitlaoua) estender como quiera. (1 nitla, oa) estender como quiera. (1 nitla, oua) tender. (1 nitla, oa) zohuatepito : zohuatl : hembra pequea. (1 ouatepito) hembra en qualquier genero. (1 ouatl)

muger. (2 ouatl)

zohuatontli :

hembra pequea. (1 ouatontli) desplegar o tender la ropa a otro. pre: onitetlaouili. (2 biuoras otras. (1 olcoatl)

zohuilia, nitetla : ouilia, nitetla) zolcoatl : zoli : zolin :

biuora muy ponoofa. (2 olcoatl) codorniz. (1 oli) codorniz. (2 ulin)

codorniz. (2 olin)

zoloa, nitla : oloa, nitla)

enuejecer ropa, o cosa semejante. preterito: onitlaolo. (2

zololocchiuhqui : hazedor de flautas. (2 ololocchiuhqui) zoloni : yr con gran ympetu y ruido el rio. preterico. oolon. (2 oloni) raudal agua que va rezia. (1 oloni) ahocinar se el rio. (1 oloni) zolontiuh : idem. preterito: oolontia. rio. preterico. oolon.) (2 olontiuh) zolontiuh atoyatl : atoyatl) (oloni: yr con gran ympetu y ruido el

rio ahocinado o arroyo que corre con furia. (1 ol[n]tiuh soruer.

zolotza, nitla : soruer algo. preteri: onitlaolotz. (2 olotza, nitla) (1 nitla, olotza)

zoma, nino : poner el ceo el que esta enojado. prete: oninouma. (2 uma, nino) echarse y rebolcarse por el cuelo el nio de coraje. (1 nino, uma) coraje tener. (1 nino, uma) zomale : zomalli : zonec + : saudo y lleno de coraje. (2 umale) coraje o saa. (2 umalli) saudo. (1 umale)

coraje. (1 umalli)

couarde o temeroso. (2 Mauhca onec)

zonectic : fofa cosa. (1 onectic) cosa sosa, esponjada, o liuiana. (2 onectic) liuiana cosa. (1 onectic) esponjosa cosa. (1 onectic) zonectic + : esponja dela mar. (1 ylhuica apan mochiua onectic) liuianamente. (1 onectiliztica)

zonectiliztica :

zonehua : crecer el rio. (1 oneua) zonehua, mo : [a]orarse el aue nite. omosoneuh. (2 oneua, mo) enherizarse el gato, o el perro. (2 Mooneua) espeluzarse el aue. (1 mooneua) alterarse o alborotarse la gente que esta ayuntada. (1 mooneua) enerizarse el perro o cosa semejante. (1 mo, oneua) zonehua, nino : apitonarse. (1 nino, oneua) zonehua, nite : alterar, o alborotar la gente. preterito: oniteoneuh. (2 oneua, nite) alterar o alborotar desta manera. (1 nite, oneua) zonehua, nitla : mollir la cama. (1 nitla, oneua) zonehualiztli : crecimiento de rio. &c. (2 oneualiztli)

zonehuao, nino : apitunarse, o aorarse, o crecer mucho el agua del rio, o aorarse el perro, o el gato. &c. preterito: oninooneuh. (2 oneuao, nino) zonequi +, ni : mearse de miedo. preterit: onimauhcaonec. (2 Mauhca onequi, ni) + : + : couardemente. (2 Mauhca onequiliztica) couardia, o miedo. (2 Mauhca onequiliztli) mollida

zonequiliztica zonequiliztli

zoneuhqui pepechtli : cama mollida y blanda (2 oneuhqui pepechtli) cama. (1 oneuhqui pepechtli) zoqui + : caratula de palo. (1 s: oqui xayacatl}) camaron pequeo. (1 oqui chacalin) atollado. (2 oquiacqui) nino : nite : atollado. (1 oquiacqui)

zoqui chacalin : zoquiacqui : zoquialtia, zoquialtia, nite) zoquialtia, oquialtia,

enlodarse. (1 ninooquialtia) enlodar a alguno. preterito: oniteoquialti. (2 oquialtia,

nitla : enlodar alguna cosa. preterito: onitlaoquialti. (2 nitla) enlodar algo. (1 nitlaoquialtia) atollar.

zoquiaqui, ni : atollar encieno. prete: onioquiac. (2 oquiaqui, ni) (1 ni, oquiaqui)

zoquiaquia, nino : encenagarse preterito: oninooquiaqui. (2 oquiaquia, nino) encenagarse. (1 nino, oquiaquia) zoquiaquia, nite : encenagar a otro. preterito: oniteoquiaqui. (2 oquiaquia, nite) encenagar. (1 nite, oquiaquia) atollar a otro. (1 nite, oquiaquia) zoquiaquiloyan : zoquiatl : atolladero. (1 oquiaquiloyan)

cieno. (1 oquiatl) (2 oquiatl cieno)

zoquiatl cieno :

zoquichacali :

camaron pequeo. (2 oquichacali)

zoquichihua, ni : hazer barro para edificar pared, o para hazer adobes. &c. pre: onioquichiuh. (2 oquichiua, ni) barro hazer. (1 ni, oquichiua) hazer algo de barro. (1 ni, oquichiua) zoquichiuhqui : oquichiuhqui) el que haze el dicho barro. (2 oquichiuhqui) hazedor tal. (1 atolladero.

zoquicuacualachtla : atolladero, o cienega. (2 oquiquaqualachtla) (1 oquiquaqualachtla)

zoquihuia, nino : enlodarse. (1 nino, oquiuia) zoquihuia, nitla : enlodar algo pre: onitlaoquiui. (2 oquiuia, nitla) enlodar algo. (1 nitla, oquiuia) zoquimotla, nite : tirar a otro con lodo. preterit: oniteoquimotlac. (2 oquimotla, nite) mojar a otros con agua suzia de algun charco, o con lodo. (1 nite, oquimotla) zoquineloa, nino : enlodarse. pre: oninooquinelo (2 oquineloa, nino) enlodarse. (1 nino, oquineloa) zoquineloa, nite : enlodar a otro. preterito: oniteoquinelo. (2 oquineloa, nite) zoquineloa, nitla : enlodar lo todo. preteri: onitlaoquinelo. (2 oquineloa, nitla) enlodar algo. (1 nitla, oquineloa) zoquipachoa, nitla : estercolar la tierra encierta manera. preterito: onitlaloquipacho. (2 oquipachoa, nitla) estercolar el campo, o huertas. (1 nitla, oquipachoa) zoquipolacohuayan : oquipolacouay[n]) zoquipolacqui : zoquipolactia, oquipolactia, zoquipolactia, oquipolactia, atolladero. (2 oquipolacouayan) atolladero. (1

atollado. (2 oquipolacqui)

atollado. (1 oquipolacqui)

nino : encenagarse. preterito: oninooquipolacti. (2 nino) encenagarse. (1 nino, oquipolactia) nite : encenagar a otro. preterito: oniteoquipolacti. (2 nite) encenagar. (1 nite, oquipolactia) atollar encieno, o hundirse enel preterito: onioquipolac. atollar. (1 ni, oquipolaqui)

zoquipolaqui, ni : (2 oquipolaqui, ni)

zoquipoloa, ni : hazer barro para ollas adobes. &c. preterit: onioquipolo. (2 oquipoloa, ni) barro hazer. (1 ni, oquipoloa) zoquipololli : barro adereado para hazer ollas. (2 oquipololli) barro labrado para hazer loa, &c. (1 oquipololli) lodo tierra mojada o souajada. (1 oquipololli) zoquipolollo : zoquitecomatl : oquitecomatl) zoquiteixiptla : lodoso. (1 oquipolollo) vaso de barro. (2 oquitecomatl) vaso de barro. (1

estatua de bulto. (1 oquiteixiptla)

zoquitelolotli :

bodoque de barro. (2 oquitelolotli)

zoquiti, ni : mojarse, hazerse vna sopa de agua. preterito: onioquitic. (2 oquiti, ni) mojarse mucho. (1 ni, oquiti) mojarse. (1 ni, oquiti) zoquitia, ni : mojarse mucho. prete: onioquitiac. (2 oquitia, ni) mojado

zoquitic : cosa mojada assi, o cosa muy tierna y madura. (2 oquitic) assi. (1 oquitic) tierna cosa. (1 oquitic) zoquitihuitz : oquitiuitz)

aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1

zoquitilia, nite : mojar, o salpicar a otro con agua lodo. preterito: oniteoquitili. (2 oquitilia, nite) mojar a otra cosa. (1 nite, oquitilia) zoquitiliztli : mojadura. (1 oquitiliztli) lodo tierra mojada o

zoquitl : barro. (1 oquitl) barro, o lodo. (2 oquitl) souajada. (1 oquitl) cieno. (1 oquitl)

zoquitl + : cosa llena de lodo. (2 Moca oquitl) aguacero grande que viene con gran ruido y tempestad. (1 yuhquin oquitl onotiuitz) zoquitl +, ni : estar lleno de lodo. timocaoquitl. &c. (2 Moca oquitl, ni) zoquitla : barrizal. (1 oquitla) lodaal. (2 oquitla) oquitla) lauajo o lauajal como de puercos. (1 oquitla) zoquitlachihualli : (1 oquitlachiualli) lodoso lugar. (1 hecho de barro.

cosa hecha de barro. (2 oquitlachiualli)

zoquitlalilli : barro labrado para hazer loa, adobes. &c. (2 oquitlalilli) lodo tierra mojada o souajada. (1 oquitlalilli) zoquittihuitz : zoquiyo : oquiyo) venir gran tempestad con agua. (2 oquittiuitz) enlodada cosa. (1 oquiyo) lodoso. (1

cosa enlodada. (2 oquiyo)

zoquiyohua, ni :

enlodarse. prete: onioquiyouac. (2 oquiyoua, ni)

zoquiyotia, nino : enlodarse. (1 nino, oquiyotia) zoquiyotia, nitla : enlodar, o embarrar algo. preterito: onitlaoquiyoti. (2 oquiyotia, nitla) enlodar algo. (1 nitla, oquiyotia) zoquiyotl : hezes. (2 oquiyotl) zoquiyotlaza, nitla zotica : otica) zotl : hezes generalmente. (1 oquiyotl)

: hezes quitar. (1 nitla, oquiyotlaa)

estar ensartada la cuenta, o cosa semej[n]te pre: ooticatca. (2 pierna de manta, o piea de lieno. (2 otl)

zotlactic : lacio o marchito. (1 otlactic) cosa flaca y floxa, o cosa marchita y lacia, o hombre de poco animo. (2 otlactic) floxa cosa enel cuerpo. (1 otlactic) flaca, cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 otlactic) zotlahua, ni : desmayarse o amortecerse. preteri: oniotlauac. (2 otlaua, ni) amortecerse o desmayarse. (1 ni, otlaua) descaecer de enfermedad. (1 ni, otlaua) desmayarse. (1 ni, otlaua) zotlahua, nino : desmayarse. (1 nino, otlaua) zotlahua, nite : desmayar a otro assi. preterito: oniteotlauh. (2 otlaua, nite) debilitar a otro. (1 nite, otlaua) hazer desmayar a otro. (1 nite, otlaua) atordir aalgun animal. (1 nite, otlaua) zotlahua, nitla : souajar. (1 nitla, otlaua) zotlahuac : desmayado desta manera. (2 otlauac) amortecido. (1 otlauac) cosa sin fueras ni animo, o couarde. (1 otlauac) flaca,

zotlahualiztli : floxedad enel cuerpo. (1 otlaualiztli) desmayo tal. (2 otlaualiztli) desmayo. (1 otlaualiztli) amortecimiento. (1 otlaualiztli) zotlauhqui : zotoc + : desmayado. (1 otlauhqui)

exe de carreta. (2 Quauhtemalacatl ic otoc) sandalias de arboles,

zotolcactli : suelas o cacles de palmas. (2 otolcactli) como palmas. (1 otolcactli) zotolin : zotolla : palma. (2 otolin) palmar. (2 otolla) palma otra. (1 otolin)

palmar lugar de palmas. (1 otolla) estera de arboles como palma.

zotolpetlatl : (1 otolpetlatl)

estera de palmas. (2 otolpetlatl)

zouhqui + : el que haze la cama, tendi[n]do las m[n]tas, o el que tiende las alhombras (2 Quachpepech ouhqui) zouhtimani : estar abierto el libro o la carta. prete: oouhtimanca. (2 ouhtimani) abierta estar la carta o el libro. (1 ouhtimani) zoyacapolin : datiles. (2 oyacapulin) datiles. (1 oyacapulin)

zoyachiquihuitl : espuerta hecha de hojas de palmas. (2 oyachiquiuitl) esportilla. (1 oyachiquiuitl) zoyacuahuitl : oyaquauitl) zoyacuauhtla : oyaquauhtla) zoyapetlatl : oyapetlatl) zoyatanatli : palma, el arbol. (2 oyaquauitl) palmar. (2 oyaquauhtla) palma arbol conocido. (1

palmar lugar de palmas. (1 estera de palmas. (1 esportilla. (1 oyatanatli) esportilla. (1

estera de palmas. (2 oyapetlatl) espuerta de palmas. (2 oyatanatli)

zoyatanatontli : esportilla de palmas. (2 oyatanatontli) oyatanat[n]tli)

zoyatepiton : zoyatl : zoyatla :

palmito. (1 oyatepiton) palma. (2 oyatl) palma arbol conocido. (1 oyatl)

palma. (2 uyatl) palmar. (2 oyatla)

palmar lugar de palmas. (1 oyatla)

zoyatlaaquilotl + : oyatlaaquilotl)

razimo de datiles o de platanos. (1 cemocholli

zozo, nitla : ensartar cuentas, axi, florcs, o cosas semejantes. preterito: onitlaooc. (2 oo, nitla) ensartar cuentas o cosas semejantes. (1 nitla, oo) zozohua, nitla : tender o desplegar mantas, o abrir libros. preteri: onitlaoouh. (2 ooa, nitla) desarrugar lo arrugado. (1 nitla, ooua) desplegar, o tender y estender. (1 nitla, ooua) tender en diuersas partes. (1 nitla, ooa) zozoloca : sollar, o zumbar las suelles, o hanelar el que se esta muriendo. prete: onioolocac. (2 ooloca) zozoloca, ni : zumbar. (1 ni, ooloca) sollar como fuelles. (1 ni, ooloca) zozolocaliztli : zumbido. (2 oolocaliztli) zumbido. (1 oolocaliztli)

zozolocatiuh : ruydo hazer el rio que va rezio y lleua las peas con las avenidas de grandes aguaeros. (1 oolocatiuh) zozolocchiuhqui : flautero que las haze. (1 oolocchiuhqui) zozolocpitzqui : flautero el que las tae. (1 oolocpitzqui) (2 oolocpitzqui) zozoloctli : zozoloquiztli : flauta. (1 ooloctli) zumbido. (1 ooloquiztli) zumbido. (2 ooloquiztli) taedor de flauta.

zozolotza, nitla : hazer ruido el chorro de agua q[ue] cae sobre otra agua. preterit: onitlaoolotz. (2 oolotza, nitla) ruydo hazer el agua o los meados del cauallo q[ua]ndo mea o cosa assi. (1 nitla, oolotza) zozoltic : zozoltin : cosa traida y vieja. (2 ooltic) codornizes. (2 uultin) codornizes. (2 ooltin)

zozoltin inchan : matriz de codornizes. (1 ooltin ynchan) zozoquitic : tierna cosa vnpoco. (1 ooquitic) cosa tierna y blanda, assi como fruta muy madura, o carne muy cozida. (2 ooquitic) zozoquitla : (2 ooquitla) zozoquiyotilli : barrizal. (1 ooquitla) lodoso lugar. (1 ooquitla) lodaal.

enlodada cosa. (1 ooquiyotilli)

zozotica : estar ensartadas las cuentas, o otras cosas assi. prete: oooticatca. (2 ootica)

zozotlactontli : enfermizo. (1 ootlactontli) flaco que no se puede tener o enfermizo. (1 ootlactontli) enfermizo flaco. (2 ootlactontli) zozotlahua, nino : desmayarse, cansarse o enhadarse. preterito: oninoootlauh. (2 ootlaua, nino) descoraznarse. (1 nino, ootlaua) zozotlahua, nite : desmayar a otro assi. preterito: oniteootlauh. (2 ootlaua, nite) zozotlahualiztli : desmayo, o amortecimiento. (2 ootlaualiztli)

zozoyotia, nitla : concertar, o parear algunas cosas. prete: onitlaooyoti. (2 ooyotia, nitla) parear o hermanar o cotejar vna cosa cn otra o cnchauar algo. (1 nitla, ooyotia) zpiritu 80342 + : pascua de cincuesma. (1 yuallalizilhuitzin Spiritu sancto)

Molina 3
Conception et ralisation : Marc Thouvenot (CELIA, CNRS) Ddi : Michel LAUNEY et Alexis WIMMER

Introduction
Le Molina 3 est la runion et la combinaison du Molina 1 et du Molina 2, dictionnaires de Fray Alonso de Molina, publis ensemble en 1571 sous le titre de "Vocabulario en Lengua Castellana y Mexicana y Mexicana y Castellana"2. Le Molina 1 correspond la partie Espagnol-Nahuatl tandis qu'est nomme Molina 2 la partie Nahuatl-Espagnol. Le Molina 3, runion donc du 1 et du 2, est un dictionnaire Nahuatl-Espagnol. Pourquoi un tel dictionnaire ? Mme si le Molina est un dictionnaire tout fait remarquable son usage prsente cependant quelques difficults. Les principales sont : partie (prs de 30%) de la richesse du Molina 1 n'est pas passe dans le Molina 2 et, du fait de l'ordonnancement espagnol-nahuatl, est difficilement accessible. Les graphies ne sont pas toujours homognes et par ailleurs l'ordre alphabtique des mots ne correspond pas toujours nos usages. Enfin l'orthographe de l'espagnol rend parfois la lecture de cette partie difficile. Molina, Fray Alonso de, 1970, Vocabulario en lengua Castellana y Mexicana y Mexicana y Castellana. Estudio preliminar de Miguel Leon-Portilla. Mxico, Editorial Porra.
2

Dans cette version de Molina 3 nous nous sommes attachs rsoudre les deux premiers points, rservant le dernier pour une prochaine version, le Molina 4. Dans sa version originelle le Molina 1 comporte 17441 entres tandis que le Molina 2 en offre 23724. Aprs retournement (c'est dire transformation du dictionnaire espagnol-nahuatl en un dictionnaire nahuatl-espagnol) le Molina 1 prsente 36292 entres et aprs introduction des mots qui ne se trouvent pas en premire position : 43235. Aprs introduction des mots qui ne se trouvent pas en premire position dans le Molina 2, celui-ci passe 28196 entres. Le Molina 3 offre lui un peu plus de 71.000 entres regroupes sous prs de 40.000 entres principales (33863 entres diffrentes).

Prsentation
Le Molina 3 prsente les caractristiques suivantes : aca : alguno. (2) alguno o alguna. (1) Toutes les entres ont t regroupes sous une orthographe normalise. Quand l'orthographe de Molina est identique l'orthographe normalise, la traduction est simplement suivie des chiffres 1 ou 2 qui indiquent de quelle partie du dictionnaire de Molina provient le mot. acachapolin : cierto genero de langostas. (2 Acachapulin) langosta. (1 acachapulin) lagosta dela tierra. (1 acachapulin) Quand une mme entre correspondent plusieurs entres chez Molina, elles sont toutes mentionnes et si l'orthographe de Molina diffre de celle adopte alors aprs le numro 1 ou 2 apparat le mot tel qu'il est crit dans le dictionnaire de Molina. Lors de la palographie des Molina 1 et 2 l'orthographe originelle a t scrupuleusement respecte. Cela permet au lecteur de se rendre compte si par hasard des traitement indus auraient malencontreusement modifi la forme d'un mot. atletilia, nic Deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) atletilia, nin aniquilarse o deshazerse. Preterito: oninatletili. (2) Boluerse nada o aniquilarse. (1) Humillarse, apocandose o aniquilandose. (1) Tornarse nada. (1) atletilia, nite deshazer o apocar a otros. Preterito: onitlatletili. (2) atletilia, nitla aniquilar alguna cosa, o tornarla anada. Prete: onitlaatletili. (2) Deshazer con menosprecio lo que otro dize o haze. (1) Pour les verbes susceptibles de se conjuger avec divers prfixes, des sous-entres ont t introduites. acalli + Nao, para mercaderia. (1 tiamic acalli) Quebrarse la naue. (1 tlapani in acalli) Naue de passaje. (1 tepanahuiloni acalli) Galera. (1 huei acalli) Naue, generalmente. (1 castillan acalli) Naufragio padecer. (1 nopan tlapani in acalli)

Certaines entres du Molina 3 sont suivies d'un signe +. Ce signe indique qu'il ne s'agit pas d'une entre originelle de Molina, mais qu'elle a t cre partir d'une entre comprenant plusieurs mots. Dans de telles entres chaque mot a t transform en une nouvelle entre, suivie du signe +.

Traitements
La runion des Molina 1 et 2 n'a pu se faire qu'en procdant cinq grande oprations. 1) Transformations du Molina 1 en un dictionnaire Nahuatl-Espagnol 2) Normalisation du nahuatl applique aux Molina 1 et 2 (tout en conservant la graphie originale) 3) Traitement des prfixes verbaux 4) Traitement des entres comprenant plusieurs mots 5) Traitement des "idem" Du fait du grand nombre des entres le plus grand soin a t apport pour rendre dans toute la mesure du possible les traitements automatiques, c'est dire que des programmes spcifiques ont du tre crits et tests. Les interventions manuelles sont considres comme des pis-aller.

1) Transformations du Molina 1 en un dictionnaire Nahuatl-Espagnol


A chaque entre en espagnol correspond au moins une traduction en nahuatl (parfois la traduction est remplace par l'expression "idem" ou bien "lo mesmo"), mais dans de nombreux cas se sont plusieurs traductions que propose Molina. Par exemple : Abatir a otro, humillandolo. nite, tlanitlaa. nite, tlalchitlaa. nite, icnonemachitia Abatido assi. tlatlanitlaztli. tlatlalchitlaztli. tlaicnonemachitilli Abatimiento tal. tlatlanitlaaliztli. tetlalchitlaalizli. teicnonemachiliztli Lors du retournement des entres on procde deux oprations : les mots qui ne sont pas des verbes sont simplement isols et associs avec la traduction espagnole. Abatimiento tal. tlatlanitlaaliztli. tetlalchitlaalizli. teicnonemachiliztli se transforme en tlatlanitlaaliztli : Abatimiento tal. tetlalchitlaalizli : Abatimiento tal. teicnonemachiliztli : Abatimiento tal. tandis que Abatir a otro, humillandolo. nite, tlanitlaa. nite, tlalchitlaa. nite, icnonemachitia devient tlanitlaa, nite : Abatir a otro, humillandolo.

tlalchitlaa, nite : Abatir a otro, humillandolo. icnonemachitia, nite : Abatir a otro, humillandolo.

2) Normalisation du nahuatl applique aux Molina 1 et 2


Une des difficults des langues du XVI et plus particulirement du nahuatl tient leur multiples graphies pour un mme mot. Ne pas normaliser l'orthographe aurait abouti de multiples entres pour un mme mot et plus gnralement l'impossibilit de runir plusieurs dictionnaires. Il s'agit donc l d'un point fondamental. Il est assez frquent de trouver le mme mot crit d'une faon dans le Molina 1 et d'une autre dans le Molina 2 ou bien mme l'intrieur de la mme partie du dictionnaire. Ainsi ehecatl apparat sous cette forme dans le Molina 1, et eecatl dans le Molina 2. Le mot ilochtia est crit sous cette forme dans le 1 et le 2, mais il est aussi crit ylochtia dans le 1. ehecatl Ayre. (1) Espiritu o soplo. (1 e-ecatl) viento, o ayre. (2 Eecatl.) ilochtia, nic : Mudar la sentncia, o el decreto que alguno auia dado. (1) ilochtia, nin : Desigualar enel precio delo que se compra. (1) ilochtia, niqu : Tornar atras o detener el relox que anda delantero. (1) tomar arras el relox, o tornar a embiar algo al que me lo embio, o mudar o reuocar la sentencia q[u]e se auia dado, o vender algo por menos delo q[ue] vale. Pr: oniquilochti. (2) Hazer detener el relox que anda delantero, tornandolo atras. (1) ilochtia, nite : tornar a otro, desde donde le auia ydo a acompaar. pre: oniteilochti. (2) Resistir. (1 nite, ylochtia) Tornar a otro guiandolo. (1 nite, ylochtia) Boluer a alguno del camino. (1) ilochtia, nitla : achicar o acortar algo. Preteri: onitlailochti. (2) Restraar o restriir. (1 nitla, ylochtia) Abreuiar. (1) Acortar o achicar. (1 ni_tla, ylochtia) Estrechar algo. (1 nitla, ylochtia) Escotar cortar alguna cosa, assi como vestidura. (1) Acortar o estrechar edificio. (1) Despechar vasallos, afloxandoles el tributo. (1 nitla, y_lochtia) Achicar algo. (1) Escatimar. (1) Cette normalisation a pour but aussi de rendre la lecture plus aise. Depuis le XVI sicle l'orthographe du nahuatl a volu et bien des changements correspondent nos usages actuels. Les modifications introduites correspondent celles qui figurent dans le tableau suivant, tabli par Carmen Herrera et publi dans tous les dictionnaires pictographiques raliss avec Pohua et Tlachia. Normalise a c /_a,o,C,# c /_e,i ch cu/_a,e,i e h /V_V hu /_a,e,i Valeur phonologique / a / a: / /k/ /s/ / tC/ / kw/ / e / e: / /'/ /w/ Graphies des sources a c /_a,o,C,# c /_e,i ch qu/_a cu/_e,i uc/_C,# cuh, cu, vc/_C e rien, h v /_a,e,i uh/_C,#

i l /V_V,C m n o p qu /_e,i t tl tz x y /V_V z /_a,o,C,#

/ i / i: / /l/ /m/ /n/ / o / o: / /p/ /k/ /t/ / tl/ / tS/ /S/ /y/ /s/

uh, u i,y,j l m n o p qu/_e,i t tl tz x i,y,j /_a,o z /_C,#

La mise en oeuvre pratique de ces transformations a t faite l'aide d'une srie de rgle simples du type : iua = ihua. Ces rgles sont appliques dans un certain ordre (tableau ci-dessous : colonne 5), en tenant compte de la position de la chane (tableau ci-dessous : colonne 4) dans le mot. Dans le tableau suivant on trouvera le dtail de ces rgles, avec dans la plupart des cas un exemple tir de Molina 2, o l'on peut voir le mot de dpart et le rsultat aprs application de la rgle de normalisation. *lu [ ] _ + h ha aze hc ozel qua ze zen he indif. indif. indif. indif. indif. indif. fin. indif. indif. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. dbut. 1 2 1 1 1 1 2 1 1 1 1 2 3 2 3 3 2 3 1 1 2

lo

a a a a a c c c c c c e e e

a a a a a ace c ocel cua ce cen e e e

Nacazecatoca, nino. nacacecatoca Tlahcauacaliztli. tlacahuacaliztli Tlaixquayotl. * * tlaixcuayotl

e e h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h hu hu hu hu hu hu hu hu i i i i i i i i i i

teu$ teue aua aue aui c$ ch ee eua eui g iua iui lui niue oua oui teui u$ ua ue ueue uh ui uiui xua xui aoa cioa eoa lvi oal ooa v via euy hi y yc yh yl ym yn yp yq

teue teu$ ahua ahue ahui ch c$ ehe ehua ehui h ihua ihui lhui nihue ohua ohui tehui uh hua hue uehue u$ hui uihui xhua xhui ahua cihua ehua lhui ohual ohua hu huia ehui i i ic ih il im in ip iq

indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. dbut. dbut. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. dbut. fin. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif.

3 1 2 2 2 3 1 1 2 2 1 2 2 1 2 2 2 1 3 2 2 3 1 2 2 1 1 2 2 1 1 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Teuexiuh. Tzaualoni. Tlauellotl. Tlauiloni. * * Eecayo. Altepeua. Tlapaleuia. Ciuayotl. Xiuitl. Tlatlaluitectli. Aniueliti. Tlapoualli. Nouian. Tlapalteuilotl. * Toquizua uacqui. Teca uetzquiztli. Noueueyo. * Iztiuiuiac. Ixualiztli. Tlaxuiztli. Yaoana, nite. Teocioa. Ayeualiztli. Yoalli. * * Hicoxquauhtla. * Xocoycxitl. Tlayhiotentli. Tlaylacatzolli. Momaymati. Paynaliztli. Tleypampa?. Occenca yquac.

tehuexiuh tzahualoni tlahuellotl tlahuiloni ehecayo altepehua tlapalehuia cihuayotl xihuitl tlatlalhuitectli anihueliti tlapohualli nohuian tlapaltehuilotl toquizoa huacqui teca huetzquiztli nouehueyo iztihuihuiac ixhualiztli tlaxhuiztli yahuana teocihua ayehualiztli yohualli

icoxcuauhtla xocoicxitl tlaihiotentli tlailacatzolli momaimati painaliztli tleipampa? occenca icuac

i i i m n o o o o o o o o o o o o o o o o p p q s s t u u x x y y y y y y y y y y y y y yo

yt yx yz hm hn cul ho mu nu nul o$ pu teu tul uz xu yul zu hp np hq cazti ht v hx os aia aie aiu eia hia ia ie iie io oia pia quio uio oiu

it ix iz m n col o mo no nol o o o o po teo tol oz xo yol zo p mp q s casti t u u x ox aya aye ayo eya hya ya ye iye yo oya piya quiyo uyo oyo

indif. indif. indif. indif. indif. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. indif. dbut. dbut. indif. dbut. indif. indif. indif. indif. indif.

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4 3 2 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Tocaytl. Achi yxquich. Mayztlacoa, nite. Tohmitl. Teopixcatihnatli. Cultic. Mumuztli. * Tenulli.

tocaitl achi ixquich maiztlacoa tomitl teopixcatinatli coltic momoztli tenolli

Amacapulin. Teutl. Caxtulli. Cuzcamecatl. Xumalli. Tlayulli. Centzuntli. Tlahpoaliztli. inpatolli. Tlapahqui. * Tlahtlilli. Ocvalca. ??? dios Tlaiauani. Tlaiualli. Teneianiliqui. Ihia, nin. Iaicecepoa. Atle ie tepaccan. Yoiaue. Apiaztli. Tequiotl. Viuioquiztli. Noiuan.

amacapolin teotl caxtolli cozcamecatl xomalli tlayolli centzontli tlapohualiztli impatolli tlapaqui tlatlilli ocualca diox tlayahuani tlayohualli teneyaniliqui ihya, nin yaicecepoa atle ye tepaccan yoyahue apiyaztli tequiyotl huihuiyoquiztli noyoan

indif.

ooltic.

zozoltic

Une des difficults, pour un traitement automatique, vient de la squence graphique "oa". Elle correspond deux sons diffrents dont l'un s'crit effectivement "oa" tandis que l'autre s'crit "ohua". Le mot "cohuatl" 'serpent' donne une bonne ide du problme. Dans les sources on trouve les trois formes, selon la distribution suivante : Coatl Bnf_361 Bnf_362 CF Guerra Molina 1 Molina 2 Rincon Wimmer Cohuatl Bnf_362 CF Wimmer Cooatl CF

Les auteurs modernes ont eux choisi les formes suivantes : En 1975 R. Andrews crit "ctl", M. Launey en 1979 crit "chutl" tandis que F. Kartunnen (1983) crit "ctl" et commente : "Because the sequence is internal it is impossible to determine if it should be or hu." J. Campbell ne modifie pas lui l'orthographe de Molina et crit "coatl". J. Bierhorst (1985) a choisi la forme "ctl". Dans cette difficult trouver des critres objectifs permettant de trancher dans cette version du Molina 3 il a t choisi de ne pas modifier l'criture "oa" en l'absence d'information supplmentaire. Par chance ces informations existent dans certains cas. Il s'agit des verbes et plus particulirement de l'indication du prterit. En effet les verbes qui se finissent en oa font ou bien un prtrit en o, -oac ou bien ouh. Acaloa, nitla. acanalar madero, o -oa -o -oa -oa -oac -ouh
cosa emejante. Preterito: onitlaacalo. Acayoa in milli. tornarse caaueral la eredad. Preteri: oacayoac. Amapoa, n. leer libro, o relatar proceso. Prete: onamapouh.

Le prtrit en ouh indique lui que nous pouvons transformer la graphie "oa" en "ohua". Cette transformation a t tendue aux formes drives des verbes concernes. On peut noter une diffrence entre le Molina 1 et le Molina 2. Bien souvent des mots crits oa- dans le Molina 2 sont crits oua- dans le Molina 1. Forme qui permet un changement en ohua- sans difficult. Les transformations faites dans le Molina 2, partir du critre du prtrit, ont t reportes dans le Molina 1. Cela a permis par exemple de transformer tous les verbes poa de Molina 1 en pohua.

3) Traitement des prfixes verbaux


Dans le Molina 1 les traductions nahuatl correspondant aux entres espagnoles ont trs souvent la forme suivante : Mirar. ni, tlachia. nite, itta L le prfixe est clairement spar du verbe et il suffit que le programme en change la position aprs l'avoir extrait. C'est dire que ni, tlachia est transform en tlachia, ni et nite, itta en itta, nite. Cependant le Molina 1 prsente, dans de trs nombreux cas, une difficult dans la mesure o les verbes sont crits sous la forme nitlaxxxx c'est dire sans introduire de sparation entre le prfixe et la racine verbale. La sparation automatique du prfixe de la racine verbale pose parfois problme. Ceci arrive dans deux cas, soit parce que la voyelle initiale du verbe peut disparatre en entrant en composition avec le prfixe, soit parce que il y a confusion entre la fin d'un prfixe et le dbut du verbe : la voyelle initiale de la racine peut disparatre. C'est ce qui se produit quand la voyelle initiale est un "i" et que la voyelle finale du prfixe est un "a". Ainsi nitla + icuiloa ne fait pas *nitlaicuiloa mais nitlacuiloa. Ceci signifie que dans des cas de ce type couper aprs nitla-cuiloa ne donne pas la bonne racine verbale. Il convient alors de replacer un "i" en dbut pour obtenir la racine verbale "icuiloa". Toutes les fois o un phnomne de ce type est susceptible de se produire alors le programme vrifie dans l'autre partie du Molina si une telle racine verbale reconstitu existe. Dans la ngative la racine verbale est introduite telle quelle. Le deuxime cas vient du fait que parfois la racine verbale peut commencer par tla- ou par te- et que l'on doit se demander si cette syllabe appartient au prfixe ou bien fait partie (pour diverses raisons) du radical verbal. L encore le programme coupe aprs avoir effectu des tests sur l'autre partie du Molina. Pour un traitement automatique des prfixes il a t ncessaire au pralable de les identifier et d'en faire la liste (an, ani, anicno, anicte, anino, anite, anitla, m, mo, mote, n, nech, ni, nic, nicno, nicno, nicte, nin, nino, ninote, ninoten, ninotla, niqu, nite, nitetla, nitla, no, non, nonte, note, notla, ti, tic, tit, tito, to). Celle-ci est importante du fait de la combinaison des prfixes sujets (gnralement nimais parfois ti-) et objets (dont la voyelle finale peut tomber) et aussi du fait que pour des formes ngatives Molina fait prcder les prfixes verbaux du prfixe de ngation a-. Dans le Molina 2 les prfixes sont le plus souvent exprims de la faon suivante : xxx. nitla. traduction. Preterito: onitlaxxxx c'est dire qu'ils suivent la racine verbale, un point les sparant. Lors de la palographie les points ont t systmatiquement remplacs par une virgule. Dans la plus grande partie des cas (comme ni, nic, nitla, nite.....) ce traitement ne pose aucun problme, d'autant qu'en cas de doute sur l'identification d'un prfixe, la forme prtrite permet de trouver la solution. Cependant dans quelques cas Molina a inclu dans la partie correspondant aux prfixes des lments dont la nature est douteuse. Dans ce cas la politique adopte est la suivante : si le "prfixe" trouve sa place au prtrit entre l'augment du parfait et la racine verbale, suivant le schma traditionnel, alors le prfixe est considr comme tel.

Les prfixes tant un indicateur de la qualit des verbes, en mme temps il a pu tre procd la qualification des racines verbales en verbes intransitifs, transitifs, bi-transitifs, rflchis ....

4) Traitement des entres comprenant plusieurs mots


Il n'est pas rare, et ce tout particulirement dans le Molina 1, de rencontrer des entres nahuatl (aprs retournement) qui sont constitues de plusieurs mots. atleipan nitlachia = Desdear o menospreciar. Systmatiquement tous les mots qui n'apparaissent pas en premire position ont t rintroduit sous forme d'entre dans le dictionnaire. Dans le cas prsent le deuxime mot est "nitlachia". Avant de l'injecter comme entre supplmentaire le traitement du point prcdent est effectu, c'est dire que la racine verbale est spare de ses prfixes. Ici il s'agit du prfixe personnel ni-, la racine verbale tant tlachia. Quand on consulte le dictionnaire on trouve donc runies toutes les entres de tlachia, que le verbe apparaissent en dbut d'entre ou non, avec ou sans prfixe initial. Un signe + est ajout ces nouvelles entres pour bien marquer qu'il ne s'agit pas d'une entre originelle mais bien d'un ajout et aussi que le sens qui apparat ne correspond pas stricto sensu l'entre mais qu'il s'agit de la traduction de l'ensemble des mots prsents dans l'entre originelle.

5) Traitement des "idem"


Dans de trs nombreux cas Molina, dans la partie 2 de son dictionnaire, ne reprend pas la traduction des mots nahuatl quand ils se suivent et sont des synonymes. Acalco tepacho. patron de nao. Acalco tepachoa. idem. Acalco tepachoani. idem. Il remplace alors la traduction par "idem". Cet "idem" ne pose pas de problme tant que l'ordre des mots est respect et que tous sont visibles ensembles, ce qui n'est pas le cas dans le Molina 3 ni dans le GDN. Aprs traitement on obtient les formes suivantes qui permettent de ne perdre aucune information par rapport l'original. Acalco tepacho. patron de nao. Acalco tepachoa : idem. (Acalco tepacho.: patron de nao.) Acalco tepachoani : idem. (Acalco tepachoa.: idem. (Acalco tepacho.: patron de nao.)) Bibliographie ANDREWS, J. RICHARD 1975 Introduction to Classical Nahuatl, Austin, University of Texas Press, 502 p.

CAMPBELL, R. JOE 1985 A Morphological Dictionary of Classical Nahuatl, A Morpheme Index to the Vocabulario of Fray Alonso de Molina, Madison, The Hispanic Seminary of Medieval Studies, 485 p. KARTUNNEN, FRANCES 1983 An Analytical Dictionary of Nahuatl, Austin, University of Texas Press, 349 p. LAUNEY, MICHEL 1979 Introduction la langue et la littrature aztque, tome 1 : grammaire, Paris, L'Harmattan, 416 p. 1980 Introduction la langue et la littrature aztques, Tome 2 : littrature, Paris, L'Harmattan, 429 p. MOLINA, FRAY ALONSO DE 1970, Vocabulario en lengua Castellana y Mexicana y Mexicana y Castellana. Estudio preliminar de Miguel Leon-Portilla. Mxico, Editorial Porra.

También podría gustarte